'^^^

.>^:

M^

C^SARIS BARONII

ANNALES ECCLESIASTICI
TOMUS OCTAVUSDECIMUS

Cel oiivraye, par les corrections et les additions

Hoc

iu

opere tani niulta sunt aut correcla aut

cousiderables qui y ont ete operees, est devenu la

|)ropriete des Editeurs, qui se reservent tous leurs

addita, ut idsuuni Editoresreddiderint et, quidquid

suorum jurium
idem aut
tatus, in

sit,

sibi vindicent. Itaque, si

quis

droits.
soit la

Toute contrefacon ou imitation

quelle que

furto ediderit aut

quoquo modo

erit imi-

tbrme sous laquelle

elle se presente, sera

pour-

crimine

erit et

de injuria postulabilur.

suivie rigoureusement,

conformement aux

lois.

Cy^SARIS
OD.

S.

R.

E.

CARD. BARONII
JAG.

RAYNALDI ET

LADERCHIl

itATOHU PRESBVriiROKUM

A N N A LE
ECCLESIASTICI
DENUO EXCUSI ET AD NOSTRA USQUE TEMPORA PERDUCTI

AB AUGUSTINO THEINER
EJUSDEM G0NGREGAT10NI3 PRESBYTERO, S.ANCTIORU.M TAliULARlORU.M VATICAiNl PR.EFECTO, ETC, ETC.

TOMUS OCTAVUSDECIMUS
1094-1146

o^

/^^
Jl^'

BARRI-DUCIS, lAJDOVICUS GUERLN, EQUES ORDINIS

TYPOGKAPHI EDITORES
M UCCC

5. S/LVESTfi/,

et SOCII,

LMX

3/?
3

---

.1

tr,

li

SUMMARIUM
TOMI
XVIII.

MXCIV.

l.Factio Schismaticorum Romanos vexat. 2, 3. Concilium Constantiense. 4-i7. Concilium Galticanura contra illegitimum regis Philippi connubium , proeside Hugone archiepiscopo

Lugdunensi legato Apostolico, et Ivone episcopo Carnofensi multum per litteras laborante. 18-22. Fides et constantia monialium miraculo dignata. 23-26. Querela Ivonis ad Urbanum

papam de
S.

clerico monetario. 27-32. Librura de Incarnatione Verbi ad

Urbanum papam

mittit

Anselmus, docens cur et contra quem sit scriptus. 33. Sancti Anselmi cum rege Angli altercatio. 34-38. Schismaticorum conversio, et invenlio corporis S. Marci Venetiis.

MXCV.

i-7.

Concilium Placentinum, in quo acta causa imperatricis Praxedis, decretum auxilium Orien8. Indicitur concilium Claramontense. 9-23. IncausaPhilippi regis quanta scripserit, egeritet passus fuerit Ivo, ut ab illicilo conjugioeum revocaret. 24-33. Concilium Claromontense etejus canones et statuta. 34-49. Indiciturin Concilioexpeditio Hierosolymitana, ad quam Urbanus papa suis concionibus populos adhorlatur. 50-53. Praedicatur ubique cxpeditio, et divinis lulcitur auxiliis. 54-58. Concilium Anglicanum in
lalibus, heereses vigentes daranata'.

causa Urbani papae.

MXCVl.

1,2. Concilium Turonense ab Urbano papa cclebratur

privilegia, tollit
in
13.

Philippus rex absolvitur.

3-8.

Confert

abusus ab Ecclesia Turonensi Urbanus papa. 9, 10. De monasterio S. Mauri Glannafolio et monachis Fossalensibus. H, 12. Parata expeditio in Orienlem et profectio.
Urbani
II

reditus

Romam.

MXCVII.

1-10. S.

Anselmi

cum

rege Anglia) conllictus,

13. S.

et

Romam

11, 12. Obsidio

Capuana.

Anselmus laborat pro infldelium conversionc.

tractare dc

adventus, Barensi Concilio alTuturus. 14-17. Rogeinstiluta

riuscomesSiciliae mirabiliter liberatus, cuni (juo UrbanuspapacongrediturSalerni. i8-i43.Ilic

Baronius aggreditur serio

admodum

male

monarchia

Sicilia)

occasione

diplomatis Urbani papae.hoc annodatiHogerio

sancta Urbanus Barense, quod S. Anselmus illustrat, scribens dc processione Spiritus Sancti. 154. Obitus
S. Margarita;

comili. 144, 145. Expedilionemin loca papa litteris ad Alexium imperalorem datis comitatur. 140-153. Concilium
Sicilia)

regin Scotorum.

MXCVIII.

1-3.

Concilium Romic in Basilica Vaticana. 4-8. Urbani papa? erga Ansclmum

orflcia, et prse-

clara hujus virtutum exempla. 9-13. Conciliabuluin Bomii; schismiiticorum. 14-10. Expeditionis Hierosolymilanae felioes res gesta;. 17, 18. origo Cisterciensium.

Baiion. ToMis XVIII.

II

SUMMARIUM.
1-22.

MXCIX.

23-23.
lales

Gravis controveisia inter Ivoneui episcopuni Carnolensem et legatuni Apostolicae Sedis. Synodus Romce, et obitus Urbani papa^. 20. Hierosolyma capta. 27-39. Litterae decre-

S. Petrus

Urbani pap;e, et caetera de eo. 40, 41. De imagine Crucifixi Hierosolymis inventa. 42,43. episcopus Anagninus, et Concilium Hierosolymis. 44, 45. Baronii digna considePraefatio auctoris cum imploratione divini ratio. Peroralio cuni gratiarum actione.

auxilii.

MC.

1-0. Electio Paschalis papee

II.

7-13.

Litterae

encyclicae ab

exercitu Terrae-Sanctse ad

Occi-

de bene disponenda Ecclesia Gallicana. 16, 17. Studia Paschalis pro expulsione antipap, qui moritur. 18-20. Paschalis perduelles cohibet in causa Philippi regis legatos mittit in Gallias. 21, 22. Concilium Picta-

dentem missa;.

14, IS. Ivonis

ad Paschalem

papam

litterK

viense et ejus canones. 23-20. In clericum concubinarium terribilis ultio divina. 27-29. Paschalis papse littera; et legatio ad militantes In Oriente. 30-34. Obitus Godefredi regis

Hierosolymilani, cujus successor Balduinus male meretur de patriarcha Hierosolymitano. 33-39. Mortuo Willelmo rege, Anselmus redil in Angliam, et quid cum Henrico successore

transactum. 40. Legatio a Paschali papa Gebehardo Constantiensi episcopo tradita. 41. Privi-

legium Cisterciensium monachorum.

.MCI.

1-3.

De

inveslituris quaestio el legatio regis Angliae et

Anselmi episcopi ad

ficem, et hujus sententia. 6. Conradi regis obitus. 7. Philippus rex

Romanum PontiRomam venturus. 8-12,

Ivonis

litterffi

et labores

Secunda expeditio Hierosolymitana.

pro electione Gallonis contra Stephanum in sede Bellovacensi. 13. 14. S. Brunonis Carthusiensis obitus.

MCII.

1-H. Concilium generale Romae, ubi de juramento ab episcopis dando Apostolicae Sedi. 12, 13. Concilium Londonicnse sub S. Anselmo, el ejuscanones. 14-16. Otto cancellarius imperatoris electus Bambergensis episcopus, Paschali papee se subjicit. 17-19. Robertus comes Flandriae adversus schismaticos excitatur. 20, 21. Donatio Mathildis renovata. 22, 23. Bernardus cardinalis legatus apud Mathiidem, quid passus a schismaticis Parmensibus-

MCIII.

1-3.
4.

Otto consecratus Bambergensis episcopus a Paschale papa, litteras ad

suam Ecclesiam

dat.

Paschalis papae Epistola ad

Bambergensem Ecclesiam.
Anglicanaj libertate

3-10. S.

AnselmusRomam
13.

veniens
Elevatio

et Pasclialis

papa pro

EcclesicC

cum

Henrico rege agunt et laborant.

11, 12. Ivonis litteras defert

Walo episcopus Parisiensis ad Paschalem papam.

14.

reliquiarum S. Priscse

Roms.

Dispensatio in quarto gradu consanguinitatis

cum duce

Poloniae. 13. Privilegium monasterio Bantino in Apulia.

MCIV.

1.

Legalio a Paschale papa missa in Poloniam. 2-7. Legatio in Galliam pro absolutione regis,
et

Pro suo clero labis simoniacae impetito Ivonis litterae ad legaRomanum Pontincem. 13, 14. Judicia Paschalis papae contra jurium Ecclesia; violalores. 15-17. S. Brunonis episcopi Signiensis legatio in Gallias. 18. Paschalis Epistola ad episcopum Compostellanum.
8-10.

Concilium Trecense.

tum Pontilicium.

11, 12.

Querelce Ivonis de appellationibus ad

MCV.

1-3.

Uenricus filius a palre desciscit Catholicam fidem restituturus. 0, 7. Henrici imp. lilterse ad Paschalem papam. 8-11. In conventu Germanico, Henricus imperator se abdicat, Dlio tradens regnum, unde legatio ad papam. 12. Ossa Guiberli antipapaj effossa, et in flumen proAnagniae episcopi, et ejus canonizatio.

jecta. 13, 14. ObilusPetri

MCVI.

1-8.

ster antipapa

Henricus imperalorfuga lapsuslitteris declamatin papam, suamagenscausam. 9-H.Sylvelegali Germanici capti. 12-22. Ad fllium et episcopos litteraj querulae et vaferrimae Uenrici imp. suae restilutioni inhiantis, et ejus obitus. 23, 24. Gaudium orbis mors Henrici.
:

25. Paschalis

II

in Gallias profectio. 26.

De Antichristo

praidictiones. 27-35.

Synodus Guastal-

canones schismatica vulnera medentes. 36-40. Quid in Synodo actum in causa Herimanui pseudo-episcopi Augustani. 41. Paschalis Parmae. 42. Ejus profeclio in Gallias. 43-48 Mortuo Philippo Galliarum regi Ludovicus filius succedit et consecratur unde
leusis elejus
:

Ivonis episcopi apologia contra Rhemenses. 49-51.

restituta.

Rhemensis Ecclesia collapsa quomodo

MCVII.

1.

Paschalis in Gallia ConciliumTrecense celebrat. 2-4. Dolensis Ecclesia episcopum poscitVul-

grinum renilenlem.

5.

Keditus Paschalis in Urbem. 6-8. Henricus Angliai rex, rebus Ecclesiae

compositis, debellat hostes, potitur Nortmannia. 9-11. Status infelix Ecclesiae Mortmanniae.
12-14. Henricus rex Augliie

mulatus

in

tyrannum Ilildebertum episeopum Cenomanensem

SUMMARIUM.
persequitur. 15-20. Concilium Hierosolymitanum,
legatus eligitur patriarcha
:

iri

in

quo Gihelinus episcopus Arelatensis

unde

litlera?

jpsius el Paschalis ad Aurelianenses.

MCVIll.

1.

Paschalis compescit rebelles. 2,

gratulatoriae

3.

Concilium Beneventanum sub Paschale papa. 4-7. Con8, 9.

cilium Londoniense de libertate Ecclesia3 el castitate clericorum.

Paschalis papae

litteree

ad

S.

Anselmum.

10-12.

De Hierosolyraitana Ecclesia amplianda Paschalis

litterae. 13, 14.

Patriarcha" Antiocheni querelas compescit papa.

-MCI.X.

1, 2.

Paschalis incestuosum inhibel conjugium Alphonsi Aragoniae regis

initia. 3,
4.

Burdini episcopi Bracharensis mala

niacensis.
juribus.
8.

Obitus

S.

Anselmi

et

Godefredus episcopus Ambianensis agit Romae cum Poutius abbas Cluniacensis. 9. Egino abbasS. Udalrici Augustrt; Vindelicorum.
a-7.

cum Uraca unde Hugonis abbatis CluPaschale papa de suis

:

MCX.

1-7.

Henrici regis adventus in Italiam, et pacla conventa inter ipsum

et

Paschalem papani.

8.

Urbs Bethleera erigilur iu episcopatum.

MCXI

1-4.

S. Petri, post varios tractatus

Quae Henrici regis ingressum in Urbem prsecesserinl. S-12. Introdiicto rege in Basilicam Romanos inter et Germanos bellum oritur, lit caedes. 13. Epi-

stolaJoannis cardinalis Tusculani de rebus gestis. 14-24. Paschalis papa caplivus tractus ab Henrico cogitur cum eo de investituris agere, eumque coronat. 25, 26. Conradi archiepiscopi
Salisburgensis consiantia contra Henrici sacrilegiura perperam ab aliquo defensum. 27-32.

Conventioni Paschalis adversantur multi, etmaxime S.Bruno episcopusSigninusperlitteras. 33, 34. Paschalis suum factum damnans recusat ipse damnari. 33-43. De Paschale inler episcopos altercatio, et maximc inlerlvonem et archiepiscopum Lugduuensem. 44. Heniicus

ubique damnatus.
47-49.

45. Obitus Boamundi principis Antiochiaj. De cerlitudine resurrectionis miraculura.

46.

Berythus et Sidon captae.

MC.MI.

1-3.

Concilium Lateranense Paschalis

littera;

suum factum improbanlis

prsceduut. 4-11. Cele-

bratio Concilii Lateranensis. 12-18. Concilium Viennense investiluras damnans, cujus con-

Crmationem Paschalis papa differt. 19, 20. Adulberlus archiepiscopus Moguntinus mutatus pro Pontifice conira Henricum. 21. Alexii imperaloris Orientis legatio Romara. 22-23. Causa Herimanni episcopi Augustani ad Paschalem papam delata. 26-28. Craticula S. Laurentii educta et aliae SS. reliquiae.inventte Roma;. 29. Arnulphus patriarcha Hierosolymitanus.

MCXIII.

1-3.

Paschalis papa Benevenli dat litteras patnarchae Antiocheno et Balduino regi.

4.

Balduini

illicitum

conjugium.

5. S.

Bernardi a saiculo conversio.

MC.MV.

1.

acta in

Synodus liabita Ceperani. Synodo Ceperani

mitlit.

2, 3.

Legationes papa; Beueventura ad lurbas sedandas.

4-8.

Quae

habila. 9, 10. Pallium papa ad

tuariensem

11-14.

clesiam Ambianensera jubetur.

Synodus Bellovacensis, in 15. Privilegium datum monachis Vallumbrosianis.

Rodulphum archiepiscopum Canqua Godefrcdus ad suam redire Ec-

MCXV.

1-4.

Ob novi praifecti electionem turba; Romai, quibus sedandis Paschalis papa laborat. 5. Concilium Trojanura. 6. Moguntini in imperalorem insurgunl pro suo archiepiscopo. 7. Dietericus cardinalis lcgatus. 8. Mathildis comitissic obitus. 9. Concilium Ilierosolymitanum
in causa Arnulphi patriarchaj.

MCXVI.

l-G. In

Concilio generali Lateranensi, Paschalis papa? nobilis pccnitenlia,elretractatio pro rebus

cum Henrico

imp. gestis. 7-lC. Chrysolani episcopi Mediolanensis ad Alexium imp. legati

docta disputatio de processione Spiritus Sancti.

MCXVII.

1-5. Henrici

adventus in Lrbem, abseiite Paschale papa. 6, 7. Ilenricus imperator lcgationes ad Paschalem frequental, pro absolutione obtinenda. 8, 9. De legationibus in Angliam mittendis controversia apud Paschalem papam. 10. Causa Furstani archiepiscopi Eboracensis. 11. Terraemotus in Longobardia; prodigia. 12-14. Origo historica et progressus monaslerii
Fonlis-Ebraldi.
nopolitani.
15.

Balduini regis posnitentia. 10. Obitus Muzalonis patriarchae Constanli-

MiAVlll.

1-3. Paschalis papae

in

Urbem

reversi

obilus, cui Gclasius

II

successurus.

4-9. Gclasii papn'

IV

SUMMAKIUM.
electio, captio et fuga, persequentibus schisraaticis. 10. Intrusio Burdini Bracharensis episcopi in Petri Sedem, unde Gelasii Epistolai circulares. H-16. Gelasius Romam reversus iterum impetitus et multa passus, rebus bene dispositis, in Gallias navigat. 17-19. Galli

liberales erga exulem Pontificem, qui consecrat episcopum Ca^sarauguslanum, el dat litleras de indulgentiis. 20. Conon legatus Apostolicus in Germania. 21. Templariorum institutio. 22. Balduini regis obitus. 23-27. Alexius imperator Oiientis moritur, Calholicus censendus, heeresum propulsator, in aliis laudandus, in aliis viluperandus. 28. SS. Godefridi episcopi Am-

bianensis et Lidgani abbatis Ord. S. Benedict. in agro Setino obilus.

MCXIX.

1-3.

Uom

Gelasius papa Cluniaci moritur, successore designato. 4-8. Calisti papae II creatio, quse et Germania; rite innotescit. 9- 11. Concilium Rhemense et Henrici imperatoris excom-

municalio renueutis dimittere investituras. 12, 13. Congressus regis Anglorum cum Calisto papa. 14-17. Calistus Rhemis Norberto munus prsdicandi conDrmat, ecclesias dedicat, Cistercienses ornat privilegio. 18-20. Petri Cluniacensis litlerae ad imperatorem Constanlinopolitanum
et

patriarcham pro restitutione coenobii.

MCXX.

1, 2.

Quae Calistus papa Ecclesiae contulerit Viennensi. 3-7. Calisti papse iter et ingressus triumphalis in Urbem. 8-10. Calistus Beneventi investituram dat Willelmo duci, el monasterio Cassinensi consulit. 11. Legatio Ludovici regis ad Calistum papam. 12. Praimonstratensis Ordinis initium. 13. Rogerius princeps

Antiochenus occisus.

MCXXI.

1-3.

Cupiditas

Burdioo anlipapa sublato Ecclesia liberatur unde Calisti papae litterfe circulares. i, 5. Romanorum cohibila, et pax Ecclesite restilula. 6. Legalio archiepiscopi Mogunlini pro conversione Henrici imp. 7, 8. S. Erminoldi abbatis Prufonigensis prope Ratisbonam transilus et res geslee adversus Henricum imperatorem.
:

MCXXII.

1-3.

Concilium generale Lateranense cum singulis canonibus in quo auditi legati imperatoris de pace acturi. 4-8. Legati ex Concilio in Germaniam missi, per quos reconciliatio imperatoris et liberlas Ecclesiae firmata. 91 1. Ponlius abbas Cluniacensis temere se abdicat,
:

Hierosolymam

pergil. 12. Obitus S. Berardi episcopi Aprutini.

MCXXIII.

1, 2.

3,

4.

Monasterio Cassino et Ecclesiis Compostellanai et Bracharensi Calistus papa consulit. Dedicationes ecclesiarum in urbe. 5. Venetorum victoriEe in Turcas. 6, 7. Comnenus
viclis

imperator Orienlis,

hoslibus ope B. M. Virg.,

ei dicat

triumphum.

MCXXIV.

1-5. S.

Otto
6.
II

instituit.

Honorii

episcopus Bambergensis Apostolatum ad Pomeranos suscipit, eosque optime Obitus Calisti papa;, et ejus munificenlia erga Urbis Ecclesias. 7, 8. Electio per dolum peracta, deinde validatur. 9. Ingens et insperata victoria divinitus

obtenta in Saracenos. 10, 11. Ecclesia Hibernensis languescens per S. Malachiam restituta et Belgica per S. Norbertum ab haeresi purgata. 12. Constitutio Joannis imperatoris
:

Orientis.

MCXXV.

1.

Honorius contumacem abbatem deponit Cassinensem. 2. Honorius Beneventi. 3. Excommunicatio abhatis Cassinensis. 4-7. Cluniacensium querelce adversus Pontium aggressorem ad Honorium papam delatae. 8-10. Rhemi liberali a Francis, oppugnante Henrico imp., qui moritur. 11. Lolharius regnat. 12. Joannis Cremensis cardinalis legati in Angliam fama vindicalur. 13. Concilium Londoniense a legato Apostolico habitum.

MCXXVI.

1-5.

et rixee. 6-8. Petri

Legatus Apostolicus missus ad componendas res monasterii Cassinensis et inde tumuitus Cluuiacensis causa judicata, damnalio et obitus. 9. Malthaeus episcopus cardinalis Albanensis ex monacho Cluniacensi. 10, II. Quae inter Cluniacenses et Cister:

cienses dissidia. 12, 13. Tanchelinus ha^resiarcha, in quem pugnat S. Norberlus. 14-16. Htere.ses Pelri Broisini vulgo de Bruis et ejus supplicium. 17. Stephani abbatis Graudimontensis obitus et sanctitas. 18. Godefredi monachi Preemonstratensis dicecesis Monasteriensis
obitus.

MCXXVII.

1-5.

Defuncto Willelmo duce, Rogerius audacter fit dux Apulite, contra quem papa agit in conventu Beneventano. 6-8. Cardinalis episcopus Albanensis legalus Concilium celebrat Trecense, ubi Ordo Templarjorura, agente S. Bernardo, confirmatur. 9-12. Inler episcopum Purisiensem et Ludovicum regem, qui illum honis expoliaverat, dissidia. 13, 14. Qua causa

SUMMARIUM.

Ludovicus rex infensus archiepiscopo Senonensi. lS-17. Pro Senonensi arcliiepiscopo apud Honorium papara agunt Slephanus et Bernardus abbates. 18, l'J. Conciliuni Wintoniae contra clericos concubinarios. 20. S. iNorbertus archiepiscopus Magdeburgensis. 21, 22. Willehnus archiepiscopus Tyri et S. Gualfardi Augustani obitus.

MCX.\V11I.

1.

Rogerius accipit investituram Apuli;e et fidelitatem jurat Honorio papie. 2. S. Hugo episcopus Gratianopolitanus frustra pro dimittendo laboral episcopatu. 3. Slephanus abbas patriarcha Hierosoiymitanus. 4. Rogerius excommunicalur.

MC.\.\I.\.

1.

Houorius papa commotus in Beneventanos. 2. Legatio in Daniam, Svetiam el Boliemiam. De episcopo Yirdunensi deposilo S. Bernardi litterai ad papam. 4, 5. Scripta S. Bornardi usque ad prtesens tempus.
3.

MC.\.\X.

1-5.

Mortuo Honorio, eligitur papa Innocentius II, contra quem antipapa Anacletus evehilur uude clades elsacrilegia in Urlie. 6, 7. Antipapa^ Anacleti et Innocentii legitimi papee merita
discussa. 8-11. Petri cardinalis episcopi Portuensis litterae ad cardinales pro antipapa. 12-15.

Anacletus antipapa excommunicat Innocentium papam,

reginara. 23-26. Magistratus

el

scribit

ad Lotharium

16-22. Schismaticorum cardinalium el ali ipsius Anacleti littera; ad Lothariura

regem

regem. el ad

anlipapae legatioeilitterffi ad

Romani ad Lolharium litterse pro Anacleto. 27-34. Anacleti regem Francorum et alios. 35-37. Anacleti litteree frustra ad sc
Reimbaldi episcopi Leodiensis admonitio circa Ecclesise

Cluniacenses

allicientis.

38-40.

Romauae statum. 41-45. Legatio ab Anacleto data Gerardo episcopo Engolismensi, cujus ambitionem S. Bernardus perstringit. 46. Matth;eus cardinalis legatus Innocentii papae.
47, 48. ADacleti antipapae litlerae

centias

monuraenta ad

sibi
:

animos conciiiandos.

ad Orientales. 49-52. AHdcleli insignia pietatis et muuili52, 33. Rogerius dux creatus et coronatus

rex Sicilia; ab Anacleto qui auctor fuit Siculae monarchiEC. 54, 55. Quos et quot Anacietus antipapa illuserit. 56-60. Innoceniius papa peregrinans obsequiis principum, episcoporum
et
licis. 63-66.

populorura frequentalur. 61-64. S. Bernardi scripla et labores pro confundendis schismaLegatio ad comitem Piclaviensem in schisraale obstinatura et pessirais raoribus.

67. Clades Christiani exercitus in (Jriente.

MCXXXI.

1.

Innocentiuspapa Parisiis Pasclia celebrat. 2-4. Rhemense Concilium, in quo consecratus Ludovicus VII rex Francorum. 5, 6. Anacleli excoramuuicati litterae aucloritatera priesumplani oslentanles. 7-9. Innocentius papa cum Ludovico rege congreditur, et visitat Claramvallem. 10, 11. Privilegium Cisterciensibus de non solvendis decimis. 12-15. Innocentius papa in Galliis Lexoviense monasterium reslituit, florentibus ubique Ordinibus raonasticis et piis
viris. 16.

Balduini regis obilus.

MCXXXIi.

I.

lunocenlius Cluniacensibus privilegiura conferl,

tius

et in Italiani Jter aggredilur. 2.

5.

papa

Pisis. 3,

4.

Benevenlani, rejecto Anaclelo, inhierenl Innocentio.

6. S.

InnoceuBruno Colo-

niensis archiepiscopus electus.

Hugo episcopus Grutianopolilanus morilur.

MCXXXlll.

1-3.

Innoceniius papa Roraara venit cum Lothario, eumque iinperatorern coronat, concedens allodium Matliiklis. 4. Beneventani ad Innocenlium. 5. Rogerii crudelitas in Apulos. 6, 7. InnocenliusPisas reverlitur, ad cujus urbiscives S. Bernardi Epistola. 8. Diploma Innoccntii papaepro episcopo Pistoriensi.

MCXXXIV.

1.

Concilium geilerale Pisanum.

2.

Canonizalio

S.

Hugonis episcopi Gratianopolitani.

S.

3-5. Epi-

copi Gallicani a Concilio revertenles per satellites Conradi regis vexantur. 6-9.

Bernardus

legatus <uni cardinalibus ad Mediolauenses, ad quos et dat lilleras. 10. S. Bcrnardi reditus

ad Innocentium. U. Rogerius proditione potitur civitatibus.

12. S.

Norberti obilus.

MCXXXV.

1-6. Legatio

Gaufredi episcopi

Carnotensis in Aquitaniam, socio

S.

Bernardo, qui comiteni

Pictavicnsein a schismate converlit. 7. Ullio divina in

Gerardum episcopum Engolismenseni

Antipapic legatum. 8-10. Dc marlyrio Thomo! prinris S. Vicloris 1'arisiensis. U, 12. Adaibertus archiepi.scopus .Mogunlinus suos subditos eximit a Iributis. t3-l5. Adversus Rugerium in Campania debaccljanlem legaliu et litlcra; Innocentii papa; ad Lolharium inip. 16, 17.
S.

Bernardi

liltera!

horlaloria;

consolatur, et S. Bernardus jusle redarguit Innocentium

ad Januenses. 18, 19. Adalbero archiepiscopus Trevirensis II. 20, 21. Morilur Henricus rex

ADgliee, eique succedit Slephanus, qui de libertate Ecclesiic

rcddenda

jurat.

VI

SUMMARIHM.
1-8.

MCXXXVl.

Quanla hogerius mala

intuleril

monasterio Cassinensi per Guarinum cancellarium.

9, 10.

Infaustus ejusdem Guarini obitus. 11, 12.

13.

Ad

legatos Cassinenses Lolharii imp. responsio.

celebrari cffipta et S.

Schismate inter se divisi Cassinates. 14, 15. De Conceptione Dei genitricis Lugduni Bernardi ea de re sententia. 16-20. Hugonis de S. Victore Epistola ad archiepiscopum Hispalensem apostatam. 21-25. Poenitenlia atque obitus Ludovici Crassi regis Francorum cl Willclmi ducis Aquitanis leslamentum et obitus. 26-33. In causa Rudolphi patriarcha' Antiocheni acta tum Romae, tum in Oriente per legatos papse.
:

MCXXXVH.

1.

Congressus Lotharii imperatoris

cersit,

cum

qui contra schismalicos laboret. 6-10.

el

Innocentio papa. 2-5. Innocentius S. Bernardum acRes feliciter gestaj in Apulia ab Henrico
11,
12.

duce

Lothario imp.
et

pro Innocentio papa.

Innocentius Beneventi Rainulphum

13-23. Acta Cassini
in

ducem

Apuliae creat,

episcopum Beneventanum consecrat.

causa

deposilionis Rainaldi abbatis, et electionis Guibaldi ab Innocentio papa et Lolhario imp., ad quem cujus pietas innotescit. 24-33. Rogerius ablata recuperaturus venit et pugnal
:

S.

Bernardi legatio, et

cum

schismaticis disputatio. 34-37.

S.

Malachiie metropolit Hiber-

nensis

Romam

adventus pallium accepturi etsigna.

MCXXVIII.

1-0.

ad

Mortuo Anacleto Irustra alius subrogatur unde pax Ecclesife reddila. 7-10. S. Bernardus suum monasterium revertilur, el pro electioneepiscopi Lingoniensis laborat. 11. Extincto
:

scbisinate,

Roma

refloret. 12. Lotharii

imp. obitus. 13. Acta de disputatione coram Lothario

lilterae

a l'etro Cassinensi scripta arguuntur lalsilatis. 14, 15. Causa inter patriarcham Hierosoly-

mitanum

et

archiepiscopum Tyrenseni, de qua

Innocentii papic.

MCXXXIX.

1, 2.

Conradus rex creatus, rejecto Heurico. 3. S. Bernardus ad Conradum scribit. 4, 5. Concilium generale Romanum, et ejus triginla canones. 6, 7. Pro Pelro cardiuale Pisano inlercedit S. Bernardus. 8, 0. Arnaldus de Bnxia cum suis erroribus damnalus. 10-10. Innocentius papa captivus factus a Rogerio, eumdera regem Siciliai creat, dato diplomate : unde
laturia!

pax juramento firmata. 17, 18. Petri Cluniacensis et S. Beruardi litter gratulaloriae et horunde Rogerius valde proficit. ad Rogerium. 19-21. Cislercienses missi in Siciliam
:

MCXL.

1, 2. S.

Bernardus Guidonem cardinalem legatum Apostolicum monet de Arnaldo. 3-0. Petrus S. Bernardum provocat ad disserendum, a cujus colloquio prosternitur. 7. De Abailardi erroribus S. Bernardus et episcopi Gallicani docent lunoceniium papam, qui dat re.scriptum. 8-12. Pelrus Abailardus ab lunocentio papa damnatus couvertilur, fit monachus, sancte vivit et moritur. 13. De Hugone et Richardo de S. Victore. 14. Rogerii invasiones. 15, 10. De WiUelmo inlruso Eboracensi archiepiscopo, cujus fama vindicatur.
Abailardus

MCXLl.

1-3.

Occasione beUi Tiburtini

Romaua

seditioorta, instigante Arnaldo de Brixia.

MCXLU.

1, 2.

nardi consilio.
5.

Divortium Radulphi Viromandoruin comitis, quem Ivo cardinalis legatus damuat S. Ber3, 4. S. Bernardi ad episcopum Suessionensem excusatio et admonitio. Petrus Cluuiacensis pro rege Ludovico apud Innocentium II agit. 0. Fulco rex Hierosoly-

mitanus moritur, Balduinus succedit.

MCXLIIl

i-3. S.
4, 5.

Bernardus in Ivonis legati morle calumniam passus ad Innocentium papam scribit. De schismate imminente S. Bernardi Epistola. 6-9. Ludovici regis furoreset perseculionem compescere studet. S. Bernardus. 10, 11. Innocentii papa; obitus, qui multas Ecclesias
12, 13.

instauravit.
15,
IC.

Pacifica Coelestini

II

Ponlilicis creatio.

14.

Concilium Londoniense.

Obitus Joannis imperatoris Orientis, qui succedit Manuel, el Leonis patriarchae.

MCXLIV.

1.

Coeleslino mortuo succedit Lucius II papa. 2, 3. Cluniacensibus datum monasterium S. Sabae Romae. 4-8. Lucius papa adversus Romanos Arnaldistas Conradum interpellat, et ejusdem regis auxilium. 9-10. Divina ullio in Ecclesiarum violatores. 11. S. Crucis ope exercitus

Christianorum liberatur.

MCXLV.

1-3.

Lucii papa; obitus et Eugenii

III

cieatio et fuga. 4-10. S.

in

Bernardi Epistote ad

papam

et

cardinales de

Urbe debacchantur. 14-18. S. Bernardus per Epistolam nionel Romanos. 19-21. Ideni horlatur Coniadum regem ad defensionem Ecclesia;. 22-25. Legatio ex Anglia, Armenia et Syriaad Eugenium papam in oppido Viterbii. 20-27. Rolandus electus S. R. E. cancellarius. 28-32. Eugenius, favente Ludovicu rege, pro
Eugenii creatione.
12, 13. Arnaldislae

SUMMARIUM
34-39. Petri Cluniaoensis adventus
tibus, et quid ei

VII

expedilione in Terram-Sauclam Jat litteras Apostolicas. 33. Reditus Eugenii papae in Urljem.

Honiam ad Eugenium papam, sedandis

Etruriee

tumul-

Romae

contigerit.

.MCXLVI.

l.

Eugenius III rursus infestatur a Romanis. 2-5. In Concilio Carnotensi decernitur expeditio Hierosolymitana, cujus primarius dux S. Bernardus. 6-9. In quo Ludovicus rex deliquerit, unde infelicem belli exitum sit expertus. 10-20. S. Bernardus tum in conventu, tum per
litteras

21. In

ad principes et populos datas excitat ad bellum sauctum, Judieorum caedem vetans. quos expeditio parata. 22-24. Nicolausfalsarius litterarum S. Bernardi. 25. Fulcherius

patriarcha Hierosolymitanus. 26. Obitus Oxytae patriarchse Constantinopolitani.

ANNALES ECCLESIASTICl.

URBANI

II

ANNUS

7.

CHRISTI

1094.

Pactio schismaticorum

Romanos

vexat.

pibus canonice celebravit, ibique multa quac corIbi etiam incontinenliam presbyterorum ac violentiam simoniacorum adeo prohibuit, ut etiam populum ab eoruni oflicio sub

nonagesimus quartus iiicipit annus, Indidione secunda, quo les urbanse sub llrbano papa elsi tranquilliores, nondum lamen pacatac penitus extitere, perdurantibus Romanorum nonnuliis in perruiia Ilenriciana, eo quod adhuc Guibertini muuitionem sancli Angeli possiderent, cum Urbanus papa vitaret armis rem agere adversns eos. De his igitur haic Bertholdus rerum inspeMillesimiis
ctor
Dominus papa Urbaiuis Nativitatem Domini Romae solemniter celel)ravit, quamvis plures Guiberlini in Urbe adliuc latuerint, quos doininus pafia absque militari manu non facile potuit ap:

rigenda erant correxit.

banno prohibuisset,

si

ipsi

in

tali

facinore posili

contra fas et jus minislrare pnesumi^sissent.

Statuit etiam juxlastatuta sanctorum Patrum,

ut jejuniiim Martii in piima gesima-, et jejuniiim

stes
Juiiii

in

hebdomada Qiiadrahebdomada Pentecohebdomada PentecoIres

semper celebretur. Item staluii, ut tam

in

stes

quam
festivi

in

hebdomada

Paschali,

tantum

dies

celebrarcntur.

Nain usque ad illud

Maluit eigo eorum injuriam ad tempus lolerare, (juam Rornanos cives armata
pellere (expellere).

tempus, Constantiensis cpiscopatus

provincialium non

morem cominlegram
dieni
iii

cst secutus, videlicet

manu inquietare. Guibertus autem cum imperatore suo apud Veronam

fuit,
si

hffiresiarcha

septimanam in Pascha,
Pentecoste obscrvando
,

et

unam tanlum
esse

eo tempore

quamvis

uti'ffique

septi-

alio

scque libenter paiiatum deserere simulavit, niodo pax in Ecclesia recu[>erari non polue:

manaj ejusdem observationis

quarnvis
alii

debuerint, et

episcopatus pajue

omnes pixedictam

rit .

Et inferius eodem anno Dominus papa Roma; prope sanclam Mariain Novam in (|uadain
firmissima munilione morabatur. Sed Guiberlini

Constilutionem jam ab anliquo tcnuerint. Ihcc,

inquam,

ipse in proprio episcopatu, et cx ei)isco-

pali auctoritate,el

ex Apostolica legatione canoiiice

turrim Crescentii, ii)sam molem Iladriani diclam sancti Angeli obtinenles, adliuc liberum viatoribus transitum ad papain per pontem Tiberis nonduni permiserunt. Nam abbatem quemdam dc cella
S. Pelri

potuit iiistituere. Nain legatusfiiit Sedis A|iostolicai

per totam Teutonicam terram usiiuequaque.

;j.

Uuerimonia Praxedis

regiiue,

(lu.edudum

in

sium

e|)iscopo et

Alemannia, a Gebehardo Constantienfratre ejus Bertholdo ad papam

[ler

Welphonem ducem llahaj a niarito suo Ilenrico rege discessit, ad Synodum Constanliensem perad
venit
;

qiuc se tantas

tamque

inaudilas fornicatio-

directum,

illum pontem transire vellet, in caplione detinuerunt . Htcc de rebus urbanis ipse; qui et de his quaj gesla sunt per legatum

dum

num
cst,

spuicitias, el a tanlis passain fuisse coiuiiiesta

ut ctiam apud inimicos fugam

excusaret,

suam facilliine omnesque Calholicos ad compassionem

sibi

Apostolicum in provinciis, ha;c inferius subjicit: 2. Concilium Constantiense. Gebehardus

tantarum injuriaruin
pertractalaiii
ral.

conciliaret .

Ibidem

controversiam Sigefridi abbatis enar-

dum
cum

Constantiensis Ecclesia; episcopus, magnam SynoConstanlia; in hebdomada majore antePascha

abbatibus

prc-edictis

et clericis innumerabilibus, el cum ducibus ei reliquis Alemannix princi-

Atque hactenus dc Concilio Constantiensi. 4. Conc. Gallicanum contra illcfjitimum regis Philippi connubium prceside Uugone archiepi, ,

scopo Lugdunensi, legato Apostolico,

et

Ivone epi1

Baron.

ToMus XVllI.

URBANI

II

ANNUS

7.

CHRISTl 1004.

scopo Carmtensi multiim per litteras laborante.

liaaiiud Coiiciliuni,idemquegenerale

Rursus auteni abalioApostolicicSedislegiitoinGal-

nominatum, quidem magiii momcnli, in quo nimirum Pliilippum Francorum regem Patres cxcelebratuin
est, et

comniunicarunl. De bis

actiiri, in piirnis

de lega-

Israeliti cum Madianitide fornicanti. Licct ad persuasionem Simonis Nero Petruni liget, incarceret, non minus tamen Petrus Simoni dicat Pecunia tua tecum sit in perditionem. Quaiito euim studiosius pcrversorum temeritas et audacia rectitudinis statum labetactare conalur eo vehementius est
:

tione crcdita llugoni arcbiei)iscopo Lugdunensi, a

corum
stiantB

improbitati resistendum, et religioni Cliri-

quoceIebratuniestConciIium,dicenduin est.Virum
istuni a|)ud

consulemlum,

ct

lamentabilibus Ecclesiae

Gregorium Septimum niagna;

et

sestiina-

tionis fuisse meiiiininius,

niunere iiisignituni,
;

suiiimo Pontiticatu

eodemque ab eo legationis dignum

obviandum.Non hffic tjuasi ignoranti scribo, sed persuasum esse velleiii tuae paternitati, ut iteruinis

rum manum
niiiii

ad aratrum mitteres,

et

de agro Do-

judicatum sub Victore papa auteiii (ut \idimus) aliquantuluiii resiliisse ab Aposlolica unione, non tainen ut deficeret ad schismaticos. Sed liber absijue publica functione manens, sese Urbano papa; comiiiunicalioue abexordio cjus Pontilicatus conjunxit.

spinas quas posses evelleres, et semina quae-

que messem latura superseminare non differres. Ha!c hactenus. De caetero devotissime postulo pateriiitatem tuam, (juatemisparvitati mea; rescribas,

ulrum
quo

navi periclitantis Ecclesi;e

patienlis,

etiaiii

paene nau-

Cum \ero

Ivo Carnotensis

(ut vidiinus

anno supein Gallias

fragium
invenire.

iiianum adhibere disponas, et

riori) suis litteris

ad Urbanum, legatuni

in loco circa initium

Quadragesima;
tua prudentia
erit

te

valeam

mittendumesseexorasset;Urbanus flexus petitionibus Ivonis, legationem ejusmodi eidein Hugoni Lugdunensi archiepiscopo decernit quani cum
:

Quaedam
libi

enini Ecclesiastica negotia tra-

ctanda sunt niihi

cum

operosum,

autem non

quod mihi onerosum. Vale .

:

reuueret, ideiii Ivo bas ad eum quibus euni ad suscipiendum oblatum inunus bortatur. Epistola sic se babet ' 5. Hugoni reverendo Lugdunensiuiii arcliiepiscofio, Ivo bumilis Carnotensium eiiiscopus in
ipse obire

omnino

Haec Ivo ad archiepiscopum

tuin designatum in Galliis.
7.

Lugdunensem

lega-

litteras dedit,

At quodiiam fuerit istud tam grande

in

malum

exortum
reiit

regno Francorum, cujus causa moneplures Hugonem recusare niunus legationis?

Christi esse visceribus.

niud utique
Apostol. legatiolippus

immensum

ac detestabile, quod Pbi-

Audivi

dominum Urbanuin

nein Apostolicam tuae credidisse charitati, qualaudabiliier

Francoruni rex, divortio dimissa legitima uxore, cognatam suam, uxorem Fulconis comitis
sibi

functus es

tenipore i)ra;decessoris

sui

Andegavensis,
furore

junxerit matrimonio, juvenili

B.

meiiioriae pap. Greg. Audivi et laelatus

sum

in

percitus,

non considerans quot horrenda

his quic dicta suiit mibi,

tum

propter sincerani qua propter

te aniplector cbaritatem, tuni

Ecclesiffi

communem
Uetiest, te

simul scelera perpetraret. 8. At vero anlequaiii de bis agamus, hic pri-

Chrisli utililatem.

Sed hanc nieani

mum

dc ipsaregina quaiii Philippus rex dimisit,

suiit

tiam postea perturbavit, quod mihi dictum

in tanta perturbatione

dicenda

aliqiia,
et

quibus
sit

intelligas judicia
iii

Do-

suppoiiere,

bunierum huic oneri noUe dissuasione quorumdam, diceutiuiii

mini esse recta

quae ipsa
haec
fecii,

justificata

semetipsa,

dum

eadein
ei

pati coacta, praedicente S.

propter langiiidum caput a;grotaiiti corpori pajue viribus deUnito (destituto) non posse commode
subveniri. Sed
iniperiloruin

omnia quae

obventuia essent,

Arnulpho
:

medicorum

est tale

consilium, tuinores palpanliuni, et palpando putredines degustaiitium, amantium suani tranquilli-

tunc abbate, postea episcopo Suessionensi cujus Vitae Acla' Lisiardus itidein Suessionensis episcopus ejus successor dum scribit, haec babet de expulsione Geraldi abbatis monasteriisancti Medardi,

tatem non a?grotantium sauitateni, nec attenden-

quem
dictus

ipse

sanctus in sui

locum

elegisset

Eo

opus sanis niedicus, sed niale babentibus. Licet eniiu in regno Italico surrexerit alter Achab, in Gallico autem
dicit
:

tiuni

quod Veritas

Non

est

abbate ocius instituto,

rator,

derepente advolat supra-

altera Jezabel,qua;reutes altaria suffodere, proplietas

occidere

non

est

tanien

dicendum
:

Eliie

Rehctus sum solus, et quoerunt ne divinum dicat ei responsum

sepleni millia

animam meam,

ReUqui mibi virorum,qui non curvaverunt genua

ille Pontius vesanus monastici ordinis temeducens secum reginam Bertradam (Bertam), qua; auctoritate regia Geraldum expelleret, et Pontium contra fas in saiicli loci administrationem intruderet. Id ubi rescivit Cbristi servus Arnulphus, e cella egreditur, reginam furibundam

blanditer appellat, subniisse rogat ut licet regina

sit,

sua ante Baal.

Licetad placitum Herodis saltet Ilerodias % petat caput Joannis, concedat Herodes dicat tainen
6.
;

memor

tanien

muliebris conditionis,

memor

divinorum judiciorum, contra leges Ecclesiasticas venire formidet, ab injuria tanti viri verecuude se
temperet.
9.

Joannes

Non

licet libi

uxorem tuam inordinate

coiijugem vel pelliLicet

relinquere, et contribulis tui

Cum autem
:

cem

in

conjugium habere.

Balac edere et fornicari,

Balaam doceat Phinees tamen non parcat

viri sancti

ritu dixit

ea pra? rcgio fastu et tumore monita non admitteret, prophetico spiCrede, (si lubet) o regina, fratri Arei

ivo. lip. xviii.

-Matth. IX.

Ibid. c. 6.

Lisiard.

iii

Vit. Ariiul. c. 8.

upud Sur. tom.

iv.

(Jic

xv Aug.

URBANI
niilpho,

II

ANNUS Nam
si

7.

CHRISTI 1094.
possit

imo

poUiis crede Spiritui sancto.

ufrum

essc

tu

fratrem Geraldum

hinc ejeceris, Deo vindice,

meam quam coram

pter faiiiam

propter conscientiain uxor Deo conservare debeo, et pro;

tu quoque ante obitum tuum e rcgno extruderis, contemptaque et icrumnosa morieris. Eam viri Dei propheliam hice clarius est conipietam esse, quando omnes norunt reginam illam post annos ahquot regis animum adeo offendisse, ut conciliari

quam

Chrisfi sacerdofem
foris suiit,

bonam
malo

ha-

bere oportet apud eos qui

inola asinaria in

profundum mergi,

qiiain

cum pcr me

mentibus

prorsus nollet,
in

amotamque a regni consorlio, et pagum Pontinum translatam, post diuturnam

illic

calamitatem,

plebeio

morc defunctam

et se-

pultam

. Haec

Lisiardus de Berta regina, qua di-

infirmorum fan^iuam ca;co offendiculum poni. Nec ista confra fidelifatem vcstrain, sed pro sumina fidelifafe dicere me arbitror, cum hoc et animffi vestrx inagnum credo fore detrimentum, et coronae regni vestri suinmum periculum. Mementote; quia primum parentem qucm Doniinus
universae visibili creaturae
pra^fecerat,

missa, ipse rex Bertradam accepit. Ila enim, ne confundantur nomina, Bertam reginam, Bertradam scias pellicem appcUatam. 10. Sed jam ad Pliilippnm regem revocemus

mulier in

paradiso seduxit, et
lavit.

ita

uterque a paradiso exufortissimus por mulie-

12.

Samson quoque

orationem, qui

ejusmodi scelera pcrpetrasset, nt legitimam uxorem dimitteret et pellicem duceret, quod scelesiius esf, invenit Galliarum episcopos, qui faverent adeo nefandiscriminibus,

cum

rem

seductns, fortifudine amissa qua hostes supe-

rare solcbat, ab hostibus est superatus. Salomon

sapientissiinus propter

uno

a D(!0 apostatavit, et

ita

mulierum concupiscentiam sapienfiain qua pracelleet

ita

contradicente

omnibus

illis

Ivone, cujus recitandfe

bat ainisit. Caveat ergo sublimitas vestra, ne in

sunt breves Epistols eo argumento tunc scriptse, atque ea primum, quae secunda ordine posifa perbrevis ad
est,

horum
ergo
et

incidatis

exemplum,

cum diminu-

tione terreni regni amittatis cefernuin. Consulite

episcopos ad regis nuptias invifatos data

regi tot inconcessa legibus pra;sic se

Angelum
utilia in

inagni consilii, ut accepto ab eo

qua horfatur

spiritu consilii, inhonesfa et inutilia vitare,

sfa

hone-

sumenti resistere, quaj

Archiepiscopis et
invifatis, Ivo Inimilis

habet ' episcopis ad regales nuptias

:

omnibus

negotiis vestris valeatis

perficere. Valete .
13.

cum

s|)irifu consilii

spiritum

Ad Rhemensem vero archiepiscopum, cu' :

habere

forfitiidinis.

jus esset nu^ifias benedicere, ista conscripsit idem

Ivo Apostolico spirifu roboratus

Exemplar lifferarum quas misi domino nocharitati

veslrai transmitfo, ut
sciatis,

stro

regi

camdem

Rainaldo reverendo

Rhemorum

archiepi-

causam

me

habere

quam

et

vos habetis,

scopo, Ivo humilis Carnotensium episcopus consovisccribus abundare. Expertus qiiantum periculum prffilatorum, juxta (luod in Psalmo legitur^ Qui descendunt mare in navibns,facientes operationem in aquis multis ipsi vidcrunt miascendunt iis(iuc ad ahyssos, rabilia in profiindo
lationis
sit
:
:

cur nuptiis ad (juas vocafi estis, subtralierc vos debetis. Vos igitur qui convenistis, nolite fleri canes muti latrare nonvalenfes, sed sicutboni speculatores, videntes gladiuin

venientem super terram,

feceritis

quod debetis, vestras animas et eorum qui ad vocem buccinac se observaveriiit, vobiscum liberetis. Exemplar autem hoc est
buccina insonate. Ut
:

cum

aniina

corum

in

malis tabescebat
cl

furbati suiit, et

11.

Domino suoPbilippo magnifico FrancoCarnotensium episcopus, sic regno terreno, ut non privetur aterno.
prKsens ante juvocatis,
ita

rum

regi Ivo humilis

inilifare in

omnis sapientia eorum devorata csf. In quo per me minus sapio, vestro caeterorunKiue consilio prudentium iiiformari vel conflrmari desidero. Nuper cnim cum a domino rege fuissem invitatusad coIloquium,quorunidain
moti sunt sicut ebrius,

Sicut serenitafi vesfraj dixi

malevoloruin
gavit, ut

meorum
ei

suggestione obnixe
iii

mc

ro-

ramentum vestrum,
interessc

nunc

scribo absciis, quia

essem

adjutor

celi-hrandis nupfiis,
di-

huic nupfiarum solemiiilati, ad

Concilii definitione

quam me

nec volo nec valco, nisi prius generalis

decretum essecognoscam, intcr

intervenisse divultis, legitiista

quas facere disponebat de Berlreda (Bertrada) cta conjuge comitis Andegavensis. 14. Ad qiiod cuin respondissem non
oportere
nita
ficri,

ifa

vos

et

uxorem vesfram legilimum

et

vorlium,

cum

(|uam ducere

quoniam nondum esset causa deftinter eum et uxorem ejus tesfatus est plenifer
;

mum

vos inire jiosse malrimonium. Si autein in-

deflnitam essc Apostolica auctorifafc,

et veslra ve-

vitalus fuissem ad hujus discussionem, in eo loco

in (|uo cuni episcopis canonicas secuie

strorumquc cocpiscopornin
dito,

laiidationo.

Quo auconsc-

possem conferre sentenlias, ubi temerariam non timerem mulfitudincm, libuntissime ad hocvenirem, quod lex et juffitia dicfarct cuni audientibiis audirem, cum dicentibus dicerem, cumlacienfibus faccrem.

respondi

me

ha!C ignorare, nec

hujusmodi

nupfiis velle interesse, nisi

voscarum

cssetis

crator ct auclor, et coepiscopi vcstri assertores et coo-

pcratores

quoniam idcompefifjuri

Ecclesia) vestrs

ex A[iosloIica auctorifate et aiifi^iua consuetudine.

Nunc vero quia

sios)

cum

absolutc vocor, ut Parisium (Pariuxore vestra veniain, de qua nescio

Quoniam
vos de re

igifur confido dc rcligione vestra, nihil

tam periculosa,

et

fama) vestra: et hoiie-

Ivo. Ep. XIII.

Psal. cvi.

:,

URBANI
stati lotins

II

ANNUS

7.

CHRISTi 1094.

rumve quod non

studiosissinie
et

rcgni tam jierniciosa faclunim dictuauctoritale vcl ralione nitatur,

devotissine

obsecro

cliaritatem

Synodo Gallicana: In Galliarum, inquit, civitafe, quam Ostionem vnlgariter dicunt, congregatum est generale Concilium a venerando Hugone Lugdunensi archiepiscopo
et Sedis Apostolicae legato,

vestram

ut mihi fluctuanti veritatem luijus rei quani scitis, aperiatis, et sanum consilium, licet arduuni et asperum, supcr hoc praibeatis. Malo
,

cum

arcliiepiscopis, episcopis et abbalibus diver-

sarum provinciarum, decimo septimo kalend. Novembris. In (|uo Concilio renovata

nicatio in
est

enim perpetuo

nomine episcopi carere, quam pusillum gregem Domini me legis praevaoflicio et

excommu-

Henricum regem,

et in

Giiibertum Sedis

Sunt etiam latentes causa?, quas interim tacere me convenit, propter qnas boc matrimonium huidare non possum. Vale . 15. Porro quod ipse fecit, et aliis faciendum suasit, ut polius legationi Sedis Apostolicaj obediaricatione scandalizare.

Apostolicaj invasorem, et in
plices.

omnes eoruni comItem rex Galliarum Philippus excommunivivente uxore sua, alteram catus est eo quod superinduxit. Item simoniaca hairesis et inconti, ,

nentia sacerdolum subexcommunicatione damnata

est.

tur

quam

regi.
*
:

episcopum

enim ipse ad Abrincensem Cogit enim vos ex una parlc legaSic

Item monachis interdictum

est in

eodem Conparoibi

cilio,

ne parochialium sacerdotum

officia in

tio Apostolica) Sedis,

ut prceceptis ejus obediatis

chiis usurpent. H;ec,

stituta, et

inquam, omnia

sunt con-

urget vos ex altera parte regia potestas ut resistatis. Cum igitur sibi invicem adversentur pra;cepta Apostolica et regalia, sanum consilium nemo vobis
dare potest aliud
,

Apostolica legatione firmata . Haec ipse.

istud

Quomodo autem
ventilalum
est in

ipsum judicium rursus

Concilio Claromontensi, et ibi

est

quani quod Susanna dictante

^
:

rursus idem rex

excommunicatus ab Urbano

Spiritu sanclo sibi dedit

in

Melius est milii incidere

papa, suo loco dicturi sumus.

18. Fidcs et constantia

manus hominum, quam

derelinquere legem Dei

mei. Videlicet ut aut Apostolicffi Sedi in legatis suis plenarie obediatis, aut principaliter ad Sedem Apostolicam vicarios vestros mittatis, qui ibi pro vobis satisfaciant et gratiam Sedis Apostolicaj vobis restituant alioqui anathematis vinculum runi:

dignata.

Quod rursum

monialium miraculo

ad legationem ejusdem

pere potestis, solvere non potestis . Haec Ivo. Quae

Hugonis archiepiscopi Lugdunensis, hoc anno eidem in Gallias creditam pertinet quid admirafione dignum ei acciderit, apud Marcianicenses sanctissimas moniales, hic describendum, auctore Petro Venerabili abbate Cluniacensi ', ejusdem
;

hoc conflictu episcopi Gallicani, quos legatus Apostolicae Sedis Lugdunensis archiet prffistiterunt in

temporis scriptore fide praestanhssimo, qui de loci

institutione

episcopus roboravit

cum

ex allera parte rex fu-

altera legatus sacris

rens incensus concu[)iscentia3 facibus ffistuaret, ex legibus ei pararet obsistere.

concupiscentia) laxans, sponte

hanc memoria dignam habet narratioidem locns inter alia sanctimonialium sancta loca singularem gratiam obfinens, et

nem

Est

velut inter fulgentia

caeli

sidera

quodam suo

pro-

Rex autem habenas

gium.
16.

prio fulgore perfulgens. Ibi nobilium

mulierum

fertur in detestandum toto Christiano orbe conju-

multitudo,

et

quaj de ipsius regii sanguinis subli-

Cum autem Hugo

munus

archiepiscopus
,

Lugduab eo indictum

nensis

legationis suscefiisset

mox

Gallicanum in casu ejusdem conjugii est Concilium, constanti animo paratus irrumpere iniquitatem. De quo idem Ivo ita scribit ad Walterium Meldensem cpiscopum Hoc vero vobis con:

conjugium ejus quod ante factuni ratione resistente non laudastis, post factum nec dicto nec
sulo, ut facto

spernunt divitias et honores contemnunt, calcant suiierbiam luxuriam subigunt , Chrislique sequentes pauperiem proprio mundum cum principe vincunt. De quarum numero, plurimae virorum morte deslitutiie secundas iterare nuptias refngerunt, aliae incolumes maritos deseruerunt (legitima puta ex causa), queedam ab omni carnis corruptione immunes Evangelicum
mitate descendunt,
,

virginitatis

inconsulto approbctis, sed

et

commune

consi-

tulerunt.
stantia

honorem carnalibus voluptatibus praeOmnes tamen in communi, virili conetc.

lium
et

judicium comprovincialium episcoporum

femineam mollitiem supergressae, non solum

caeterorum studiose expetatis et longanimiter exspectetis , et si quid adversi pro amore justitiae
vobis acciderit, ffiquanimiter supportetis: hoc attendendo, quia nonsuntcondigna? passiones hiijus

mundana omnia,
19. Claustro

sed seipsas sibi subjugant, Et de observantissima clausura pergit

salutari

conclusae,

et

(ut sic di-

cam)

vitali

obrutaj sepultura, pro praesenti coar-

temporis ad futuram gloriam, qua; revelabilur in nobis. Vale .

17. At quid

demum?

Cogitur per

Hugonem

ctatione sempiternam latitudinem, |)ro sepulchro beatam resurrectionem exspectant. Unde polius mori quam egredi, ante occumbere quam limen

Apostolicae Sedis

legatum hoc anno Concilium

designati ostii transgredi eligerunt.

Quod tunc

ap-

causa regis exacte cognoscitur. Im()robatur, damnatur conjugium, ipseque rex Synodali judicio sen-

paruit,

quando

in

circumposilis viOae
exarsit.

domibus

excommunicationis afflcitur. Sed audi Bertholdum in rebus geslis anui hujus de eadeni
tentia
Ivo. Ep.

quodam tempore ignis sublime globi flammarum,

casu

et exustis

Ferebantur in circumqua-

que omnibus, sanctarum illarum habilaculis ap'

ccLxxi.

^Diin.

xm.

Petr. Ven.

l.

i.

mirac.

c.

22.

URBANI

II

AlSranS 7.

CHRISTl 1094.
ait
:

sacrse donius
priis

propinquabant.Tollitur in altum clamor populi, ne comburereutur magis qiiam de pro-

tuens, ac lacrymis ora perfusus,

In

nomine

damnis

solliciti.

Fit

concursus
,

omnium

ad

muri

eas ambientis

propugnacula

rum

tccta conscendentes, totis ignibus parant. Arenteni materiani (juani superin-

domoviribus obviam ire

et su|)er

hujus qua; nunc locuta est mulieris, recede, ignis pestifer, ab ancillaruin Dei habitaculis, nec damna aliqua ultra

Domini,

et

per merituni

fidei

inferre pr.-esumas. His a

(sicut

pontifice verbis prolatis

veniunt, longe projiciunt, nihii quod ad igneam

vim repellendam possit valere, intentatum diniittunt. Sed nequidquam proficiunt. 20. a Aer enim vento comuiotus multiplicalas vires ignibus dabat, et fumnm tlammeo vapore admixtum vultibus atque oculis defensantinm inferens,
iie

mihi testiQcatisunt qui videruiit) repenteimmensitas flammarum iuvisibili virlule repressa, velut ferreo muro obstante, ultra procedere non potuit, et absqueuilo humanosubsidio, absque aliqua pluviae gutta, incredibili celeritate semutipsum
exstinxit. Sic

magnifico atque inspirato miraculo,

sibi

sanctum propositum mulierum

hene acceptum
in

defenderent [trohibebat.

Cumque

ali-

esse divina pietas comprobavit, et vercefidei merito

quandiu restilissent, victi tandemviolento elementorum conflictii, tecta relinquunt, et se passim ad terram prarjcipitantes, non jain domos, sed propria
corpora salvare contendunt. At ignis obstaculo re-

omnia

possibilia

credenti

(sicut

Evangelio

promiserat') demonstravit .
23. Querela
clerico

Hucusque Petrus.

Ivonis

moto, libere omnia pervagatur,

et

partem propin-

quiorem sibi tedificiorum invadens, borrisono strepitu maximas lignorum moles consumit. Dum vero luctuosa universorum vox confuso clamore omnia replet, totius ignari consilii nihil nisi extre-

Ut autem ad Urbanum Ponmonetario. tificem atque ad Ivonem Carnotensem episcopum redeamus, post tot angustias, quas Ivo resistens
regi, ut

ad Urbanum papam de

ex suis

litteris audisti,

perpessus

est,

vehe-

menter eum Urbani

pro clerico
juste

jiapa!

rescriptum perturbavit

mum
tunc

anciliarum
forte in

Dei exitum praestolantur.

Erat

iocoLugdunensis Ecclesiae archiepis-

illo monetario datum, quein jani Ivo damnasset, et appellanfem Aiiostolicam Sedem, cum et ne circumveniretur ejus mendaciis,

copus venerabilis Hugo, multa

religiosa

mornm

probitate et

suis litteris

anno

superiori, ut vidiinus, euindein

conversalione

domino papa Urbano

cunctarum ferme Galliarum constitutus legatus, ad quem velut ad patrem confugiunt, et (ut in perturbalis rebus fieri solet) anxie ab eo consilium
exposcunt.
21. Precantur prsecipue, ut inclusis sanctis

Urbanum papam monuerat ut caveret. Sed Urbanus cum illi plus salis mendacia asserenti, tamquam vera narranti, fidem adhibuisset, atque pro
illo

ad
sic

eum

rescripsisset

idem Ivo non sine

aniini
dit,

magna amaritudine
expostulans,

ad

Urbanum
illi

isla

respon-

ut

tamen
^
:

in

oninibus

mulieribus

exitum persuadcat

ovium
miltat.

Cliristi

neque tantum gregem ignibus pastor perire per,

parere non prEetermiserit

24.

greditur,

Motus archiepiscopus cursim claustrum inomnesque sub celeritatc congregans

,

Urbano sumino Pontifici, Ivo spiritualis ejus filius, non servilis timoris, sed casta; dilectionis obsequiuin.

summa
que
illffi

industriautpericniocedanlhortatur.

Cum,

Ad visitandam

paternitatis vestrae dulcedi-

omnino renuercnt,
:

et prius se

mori, quani
ait

propositum infringere constanter affirmarent

episcopus
ciijus

Auctoritate beati Petri et domini papBe,

vice fungor, atque ex abbatis nostri (vestri)

obedientia, vobis pra^cipio, ut ad pnesens hinc exeatis,

nem, ad rcvelandas quolidianas cruces meas, praesentiam vestram jam sa;pe adire proposui sed, imiiediente Satana, votum uieum adhuc implerc non valui. Nam ad beslias quotidie pugnans, noa invenio re^iuiem spiritui meo, et miserabilesChri;

neque vos

cum

habilaculis vestris hic incen-

stiana; religionis ruinas,

quibus reficiendis vix

ali-

dio incremari sinatis.

Ad

ha?c

qua;dam maxiina;

quis aut nullus insudat, cuin multa cordis contritione deploro.

nobilitahs et conversationis, Gisla nomiiie,

quam

et

Unde

([uia vidco

mc

pra^essc, sed

ipse multoties vidi, spiritu et fide succensa, respondit

:

nuUi

fcre prodessc, sa;pe delihero renuntiarecura;

Nos, pater, timor Dei et prajceptum

abbatis

pastorali,ad pristinam quietem redire, ubi illuiii'

nostri, ut

ignem ;eternum evadere possemus, intra hos quos ccrnis limites usque ad mortem permanfieri potest,

exspectem qui salvum

spiritus et

mc

faciata pusillanimitate

lempestate. Sed paene sola retinet

cui (luantum

mc

suras inclusit. 1'ndc nuilo pacto

ut aliterini-

paternitatis vestnc dilectio,

debeam,

qua

necessitatc pra;fixos nobis

pauiileiitia!

nos saltem pedis passu transgrediamur, nisi ab illo qui in noinine Domini in hoc nos inclusil loco, sol-

nec ipse pensare suflicio. Tainen * nisi viderer os ni(;Uin ponere iu crelum, iiijuriam adversus eum

agerem, qui septcin annis pro Piachel

Liaiii jussit

servienti
si

vamur.

Noli ergo,

domine,

si

placet,
;

hoc injun-

nocte supponi^ Quae saltem

tetaret

gere qiiod nobis agcre iion

ignem prncipis
junge.
22.

fugere, ita

nos magis igni ut a nobis

licet

sed sicut

et

speciositatem Rachel sua foDciinditate

compenviderc-

saiet, vix tandein ea condilione toleranda

fugiat, virtute Christi

Domini nostri armatus in-

tur,

utadamplexus Hachel

i>ostaIiosseptem aniios

pcrveniendi copia donarctur.

Nunc vcro quia hujus

liv.
' Id.

Ad quam

mulieris

Ddem

stupcfactus ar1

chiepiscopus, ac subito et ipse fide repletus, foras

cxiit
,

Marc.
''

XIX.

' Ivo.

Ep. .\ix.

^ Psaj.

Ep. lxxii.

et

coram cunclis

([ui

aderanl,

Uammas

in-

Gcn. .xxix.

URBANI

II

ANNUS
non perjudico,

7.

set

CHRISTI 1094.

slerilitatem experior et illius delectatione

fruor
et ul

miserabiliorem omni homine

me

num

librum de Incarnatione Verbi, misit ad Urbapapam. Ita Edinerus in Vita ipsius, et Dodeipse in

tam lamentabile damnum diu toleret, animae non valco. Si placet itaquesanctitati vesfra; ut adhuc tolerem, cudite mihi virgam ferream, qua vasa hitea conterantur, qufe non eo niodo parcat uni ut in discrimen adducantur |)lumeffi persuadere

cliinus in Chronico. Ejus

nem idem

autem scribendi nuncupando ipsum,

occasioita prae-

fando declarat

Domino
vita

et Patri

universae Ecclesiae in terra

Pontifici

peregrinantis

summo
peccator,

rimi.
25. a

solmus,

habitu

Urbano frater Aamonachus, sive

Hoc ideo suggero

sanctitati vestra?,

quia

quidam

clcricus nostrae urbis falsis

delationibus

jnbente sive permittente Deo, Cantuariae metropolis vocatus e|)iscopus, debitam subjectionem,

aures vestroe pictatis jam secundo pulsavit, dicens se per conjecturas accu?atum,et dcsolasuspicione

cum

humili servitio et devotis orationibus.

Quoniam
et

divina providentia vestram elegit

proscriptum. Sed causa

separatus
est,

illa

proptcr

quam

a clero

sanctiiateni, cui

vilam

et

fidem Christianam custo-

tam manifestis

indiciis est revelata,

diendam,
teret
:

Ecclesiam suam regendam commitsi

tam

certa

accusatione

pubiicata,

exitu comjirobata, ut nemiui non

tam evidenti tantum civium,

sit,

ad nullum alium reclius refertur,

quid
quid

contra Catholicam fidem oritur in Ecclesia, utejus

auctoritate corrigatur
;

sed etiam comprovincialium

dubium

quin in

nec

ulli alii tutius, si

domo

sua falsam

monetam

fabricari fecerit, et in

contra errorem responderunt, ostenditur, ut ejus

quadam

Ecclesia ejusdem pri-epositurse, quam ei Gaufredus vendiderat contra voluntatem omniura fratrum. Hoc publicum facinus et quffidam ejus horrenda llagilia, Deo volente, vera esse probabo suo tempore in vestra prtEsentia. Ideo sacramen-

prudentia
dignius

examinetur. Quapropter sicut nulh possum, ita nulli libentius praisentem

Epistolam,

quam

vestrac destino

sapientiae, quate-

nus

si

quid in ea corrigendum

est,

vestra censura

castigetur, et (quod regula veritatis tenet) vestra

tuni

quod mibi

obtulit,

intuitu charitatis nolui

perjurii
priori

auctoritate roboretur .
scat

En

vides

quem

recognoEcclesiae

suscipere, sciens

eum peccatum

sanctus

Anselmus caput
,

totius

peccato velle superponere.

rentiam vestrse paternitatis, ad quamvis dolose, interim volui

Tamen propter revequam confugerat,

ei

doctrinaj arbitrum

et

judicem. Pergit vero de nova

28.

dogmatum cognitorem et baeresi, imo veteri

:

redditus unius
in

restituta insania Sabelliana, verbis istis

prffibendfe integerrime dare et

cibum mecum

mensa, donec possem de hoc negotio in pra?sentia

vestra agere, et consilio vestro, qua3 restituenda

Curn adhuc in Becci monasterio essem abbas, prcEsumpta est a quodam clerico in Francia
talis assertio
:

Si in
et

Deo, inquit, tres personae sunt,

viderentur misericorditer restiluere.

26.
Ipse

una tantum
et

res,

non sunt

tres res,

unaquaeque

autem

uti

superbus

arrogans

per se separatim, sicut tres Angeli aut tres animae,

ita

est, tanquam falsa dicendo perditam recuperasset innocentiam, neque mihi neque amicis suis voluit

tamen ut potentia etvoluntateomninosilidem:

ergo Pater
natus.

cum

Spiritu sancto

cum

Filio est incar-

acquiescere, nisi

quaecumque petebat

et in

manu

mea non
invitis

sunt, ab his

qui ea legitime acceperunt

placueritdiscretioni vestrae,
rescribite,

auferrinon possunt, redderem integerrime.

Igitur

secundum quod

Quod cum ad me perlatum esset, incaepi contra hunc errorem scribere quamdam Epistolam, quam, parte quadam edita, perflcere contempsi, credens non ea opus esse, quoniam et ille
contra

aliquid tale super hoc parvitati meae

quem

fiebat,

in Concilio a venerabili
collecto,

quod huic stulto et caeteris cornua non addat, et vires meas non excedat. Ipse aufem nunc ad vos venire disposueram, sed iste publicavit adventum meum studiosissime per totam Romani itineris viam. Qua? danma, quas passiones, quas persecutiones intus et foris hoc anno pro lege Dei pertulerim, nota vobis facerc poterit
sanclitatis vestrae,
litanis
iste frater. Litteras

mensi archiepiscopo Rainaldo

Rheerrorem

suum

abjuraverat, et nullus videbatur qui

eum
fece-

errare ignoraret.

Partem tamen illam quam

ram, quidam
29.

fratres,

me

nescienie, transcripse-

runt, atque aliis

legendam tradiderunt.
idcirco
dico,

Quod

ut

si

in

alicujus
fal-

securus mei periculi, metropo-

manus sum sit

parsilla venerit,
,

quanquam

ibinibil

et eorum suffraganeis sine mora direxi. Adhuc tamen taccnt tanquam canes muti non
,

valentes latrare. Valete

'.

Erant

isti illi

quos nuper

audisti in causa regis adeo clamosa penilus tacuisse,

uno tantum Ivone

slente, et constanti

sacerdotali robore fortiter resi-

animo contradicenle.
Verbi ad Vrba-

tamen tanquani imperfecta etnon exquisita relinquatur. Postquam autem in Anglia ad episcopatum, nescio qua Dei dispositione captus et rctentus suin audivi prcefatse novitatis auctorem in sua perseverantem sententia dicere Se non ob aliud abjurasse quod dicebat, nisi quia a popnlo interfici timebat. Hac igitur causa quidam fratres
, :

27. Libriim de Incarnatione

precibus suis rae coegerunt ut solverera quaestio-

niim

papam mittit S.Ansehnus, docens cur et contra quem sit scriptus. Hoceodem anno sanctus An-

nem, qua

ipse sic irretitus erat, ut nullo

nisi

modo

se

ab ea expcdiri crederet,
impediret
ritus,
etc.

aut Incarnatione Dei

selmus archiepiscopus Cantuariensis ubi

scripsis-

Palris et Spiritus sancti, aut

deorum multitudine

Insulsus plane haereticiis et impesi

quippe qui

legisset quae a sanctis Patribus

URBANl

11

ANXirS

7.

CHRISTI 109^.
ethnici
:

quae de Incarnatione VerLi ab iisdem

de Trinitate innumera scripta sunt documenta, et tam Gracis

Lalinis
edita

exemiilis

Iractatoris

veram

constet

esse

senteutiam

quam
quod

sunt

immensa volumina
disertissime
potuisset,
Quo semel
Tesla diu.
csl

doceri ab iisdem
Filius

quam

imbuta recens servabit odorem

assumpsit naturam humauitatis in

unitate personae,
30. Qiiod
si

non natunc.
et
libris

bis caruisset,

tunc ad

id

32.

Non tamen propter me timerem

:

vel lior-

quod Ecclesid tradit ipsi recurrendum fuisset, et non ad inanes debuisset disputationes ex tenebris
suse ignorantia> fabricatas tideni Catholicam revo-

rereni praesentiam tuain, de te sperans meliora et

saluti viciniora

sed quidani cives nostri ad cocuriosi,

gnoscendam vitam alienam

corrigendam suain

care.

Unde idem S. Anselmus, ipso disputationis exordio auream istam sentenliam, dignam plane
:

desidiosi, te

quamvis ad quidem odibilem,

et
,

me

vero propter

te

suspectum baberent,

audito
uiore

tanto Ecclesiastico tractatore ex penetralibus pietatis ita

nomine tuo

et pristina

conversatione tua

depromit dicens Nullus (]uippe Cbristianus debet disputare, (juod Calholica Ecclesia corde credit et ore confitetur, quomodo non sit

suo, subito ad la|)ides convolarent, et lapidum ag-

gere obrutum praifocarent. Interim igitur consulo

tibi,

ut assumpta

patientia

bcati

Job,
:

quamvis
Suslincbo

sed semper

eamdem

fidem indubitanter tenendo,

longe impar,

cum

eo tamen

dicas'

amando, secundum illani vivendo, humiHter (quantum potesl) quererc rationem, quomodo sit. Si potesl intelligere, Deo gratias agat, si nou potest inteiligere, non immittat cornua ad ventilandum, sed submittat caput ad venerandum. Citius enini
in
se

iram Dei quoniam merui, donec justificet causam meain. Testificor enim tibi, si conversus ingemueris,
et

in

simplicitate

fidei

degere volens, a
et

vanitate carnalis sensiis tui detumueris,

runt

libi

verba divina; consolationis,

non deemater Ec-

potest

confidens

humana

sapientia impin-

clesia, quae

devium exasperavit paterna

severitate,

gendo cornua sibi convellere, quam innitendo petram hanc evellere . 31. At quisnam fuerit ha>reticus iste, licet sanctus Anselnuis eum consulto non nominet, quod contemptibilis sit habendus omnis ha^reticus,
quippe qui ex impietate sibi gloriam noniinis qua;rat, sed nec noniine dignus, quanivis ex eo cum dedecore sit majori injuria afflciLudus tamen non alium hunc exislimo, quam eum ad quem
:

correptum assumet materna pietale. Restat igitur, ut palinodiam sciibas, et recantatis opprobriis, vestem Douiini tiii, quam publice scindebas, publice resarcias
:

quatenus sicut multis exempluni

caetero flas

erroris fuisli, sic de

rectionis.

exemphun

coret

Sic

enim bono odore

pra)cedente,
et a nobis et

pristinum fcetorem consumente,

aliis

ab

diligi et coli, et beneficiis poteris

ampliari .

Ivonis tunc temporis scripla extat' Epislola verbis

islis

Ilucusque Ivonis Epistola absque saliitatione pra)missa, vel consueta bona imprecatione bene valendi
in

fine ipsius apposita,

Ivo Dei gratia Carnotensium humilis episco-

scriberet, cui nec diceiidum

quod ad hffireticum Ave monuerit Joau-

pus, Roscelino non plus sapere quani oporlet sapere, sed sapere ad sobrietatem . Iste titulus, se-

nes Apostolus ^

quitur Epistola.
Si esses ovis

centesima in deserto perdila, sed

gregi

jam

reddila, sicut exarseratin te zelus

meus,

Anselmi ciim rege Anglite aUerpost haec persccutio sanctum Anselmuin exagitavit occasio autem ex eo nianavit, quod Aiiselmus i|)se legitimum Pontificcni
catio.

33. Sancti

At

magna

adversum sic rete cognoscerem ad doctrinani sanam conversum et reversum. Sed quia scio te post Concihum Suessionense, in auribus quorunidam, quos mecum bene nosli, pristinam sentenliam tuam clandeslinis dispulalionibus
te iutellexi

quandiu

aversum

et

quiescere in te spiritus meus,

si

haberet Urbanum, cumdemiiue coleret ut Cbristi Vicarium atque Petri Apostoli succcssorem, rcx vero faverel polius Guiberto liiucque factum est
:

cum

eumdein Urbaniim petendi causa pallium Anselmus insliluisset (iioii enim nisi prxsenli daiukun, jam fiiisse iisu receptuin
profectioiiem ad

studiosissime defendisse, et
raveras, ct alias

eamdem quam

abju-

non minus insanas persuadere voluisse, non potest intrare in cor meum, quod adhuc fidem tuam correxeris, quod mores in meUus conunutaveris. Si ergo ex hac occasione te
afflixit et

Gregorius papa Seplimus scribit') rex proliibuit, et hinc ingeiis persecutio, non a rege taiitum, sed ab

omnibus ferme Anglia;

Ediuerus
(jui

episcopis est oborta,

sic

aderat

describit

quam Regem
|)ro

autein de trausmarinis locis ingressum Anselmus

adiit, ct ul sibi

rebus tuis nudavit quorumdam violenlorum rapax avaritia, non hoc ex se fecit injusta
violentia, sed justa et correclioni tua; con-

Romain ad pajiam Uibanum

illc

stola sui archicpisco|iatus

eorum
sulens

huniiliter petiit. At
dixit sc

cundi licenliam daret, ad nomen Urbani turbatus,

sua; con-

Dei

sapientia

faciens

eliam

per

malos

illum pro papa non tenere, nec

quamvis nescienles bona sua, cujus vestem scindere couabaris rationibus humanis armata sed tamen infcEcunda facundia. Cum vero multis
'

suetudinis esse,
licerel in

ut absque sua electione alicui

lliiic

regno suo papaiu nominare.

igitur

'

Job. VI.

I.

Joan.

ii.

Greg.
li.

1.

i.

Kp. xxiv.

Edin.

Ivo. Ei). VII.

Vit. S.

Ans.

II.

apud Sur. tom.

dic X2l. April.

URBANI
orta quacdam dissensio gravis tempns disculienda est dilala.
totius Angliai episcopi,
est,

II

ANNTTS 7.
in aliud

CHRISTI 109^
species aromatica, qusc sua virtute melliflua cinna-

sed

Jubetiir ergo,
et

ut

momum
36.

excellsit ac

balsamum,
tanta;

et

omnemsuperat
dignitatis est
sui

abbates,

principes in

fragrantiam pigmentorum.

discussione dissidii hujus apud Castrum, quod Rothingebum dicitur, veniant . Quod factum est anno sequenli, tempore Quadragesima;, utsuo loco dicturi sumns.

Porro

si

per

eum

Alexandria,

quam

glorioso

martyrii

cruore

poris S.

Schismaticonim conversio, et inventio corMarci Venetiis. Hoc eodem anno, grassante mortalitate in Germania, GaiUa, atque Italia, magnus proventus ex conversione schismaticorum
34.

nuncupetur; quantae, putamus, est excellenliae felix illa provincia, in qua nunc pretiosa corporisejusgleba reconditur?Numquid non ejusdem gratiae et dignitatis esse credenda est, etsi non vulgato nomine, sed ipsa re, et arcana sacri mysterii veritate? Illas denique partes ingressus
est,

perfudit, ut Sedes Apostolica

Catholicae

accessit

Ecclesisc

poBnitentibus

illis

dum adhuc jam

;

in corruptibili carne
elegit,

mor-

timore mortis, atque ad Ecclesiam redeuntibus, ut Bertholdus testatur qui et eosdem schismaticos
,

tais existeret

istas

autem

cum jam

in a;ter-

multis perterretactos prodigiis tradit, ex

sibi ipsis
ratis.

illis aliis

invisit, ut eos

nuni victurus in regni cfelestis aula regnaret. Illos de tenebris infideUtatis ad id quod

manus

inferentibus, aliis a bestiis devo-

De femina autem ob crimen quod

tiario,

poeniten-

jam mente conceperat, verae fldei lumen eduad istos autem transferri voluit, ut illos ad eum cum quo nunc est, ductorem luminis revoipse

ceret

sua confilendo peccata, revelaverat, incendio

et

caret. 37. Gaude igitur, et exullans in

condemnata,
illaesa

iterum incenso igne circa ipsam,

per Dei
Genitricis intercessionem

Domino plaude,

divina virlute

Venetia, quia per illud pretiosi thesauri talentum,

servata, Sigebertus

hoc anno in Laudensi

quod

in te constatessereconditum, factaessuperni
el

Ecclesia contigisse narrat.

Regis a;rarium;
Apostolica

dum

in tuo

gremio virum Apo-

Hoc anno, xxv Junii(ut veteres Annaies Venetorum habent) contigit inventio corporis sancti
Marci, precibus solemnibus impetrata, et

stolicae gratia; suscepisti, et ipsa

fleri

meruisti.

quodammodo Sedes Quamobrem sicut mater

magno

miraculo demonstrata, sese prodente beato Evancum ejus corpus solemni ritu collocatum fuit sub altari primario. Quod magnum Dei benefigelista,

urbium Roma super omnia regna terrarum sublimatur in Petro, sic et tu velut ejus insignis filia
per

Marcum

gloriaris

in Christo.

Quem
in

scilicet

humiliter imploramus, ut sicut beatum Petrum de

cium perpetua memoriaconservandum slatuerunt,

mari vocavit

et

navi

deinde ne lapsus
sic

pelagus

cum annua
brandam
33.

die

eamdem inventionem

esse cele-

obrueretur erigendo coiiUnuit:

inter discrimina
tuis ad

remigium tuum

pnblicis sancivere decretis.

At his attexamus Petri Damiani dignum elogium, qui in sermone tertio de sancto Marco, ubi contemplatur Venetiarum civitatis splendorem
et dignitatem,

marina custodiat, et te cum filiis portum quietis ceternoe perducat, qui vivit et regnat Deus etc. Ista Petrus, qui prudenti moderatione oraUonem sese per encomii latum

quam

ex corporis saucli Marci pos,

campum

dilatantem

et

diffluentem, veluti freno

sessione est divinitus consecuta

in

haec

verba
es

divino Spiritu
et

afflatus

erumpit

Tu

felix

compescuit limitibusque continuit, cum non simpliciter et absolute Venetam Ecclesiam ex sancti
Marci sepulchro
lasse,

nimium

beata, Venetia,

quam

ad hoc, ut pre-

tiosum corporis sui thesaurum tibi commendaret, elegit. Plurima quidem divitiarum copia ex
diversis in te

ubi iUud
fieri

ait

Sedem .\postolicam voluit appelEt ipsa quodammodo Sedes

:

Apostolica
stoli

meridsti. Eteniin sepultura

Apo-

mundi
te gioria

parlibus confluit
inedio
tui

sed hajc
est,

gemma
in

cselestis

quae in

posita

cujuscumque non id sola conferre salis valet, ut ea Ecclesia in qua est, pleno jure Sedes Apostolica dici possit,

excelsum

conspicua; dignitatis altoliste

ht. Incomparabilis

enim

thesaurus vibrantium

quibus non

est

cum alia plura requirantur, de modo dicendum, cum de his primo

in ApuIiaEccle-

metallorum supergreditur genera, cuncta gemmarura coruscaiitium superat ornanienta. Sicut euim beatus Job de Sapientia dicit Non ajquabitur ei aurum, vel vitrum, non commutabuntur
'
:

Annalium tomo satis. 38. Hoc eodein anno, Tranensis

sia nobilis,

magis

illustratur sanclo Nicolao,

mento Peregrino,

dum

ex

hac vita

cognomigrat in

pro ea vasa excelsa

ei

et

eminentia; non adsequabitur

aurum de

^Ethiopia,

non

tincturai

mundissimae
est

caelum (luarto nonas Junii. Ita Deus copioso imbre gratiarum fecundiorem reddidit earadem Ecclesiam, quae merito ejus cultum propensiori semper
studio est prosecuta.

componetur. Et
'

(ut ita loquar)

hsc

quadam

Jiib.

XXVI n.

URBANI

II

ANNUS

7.

CHRISTI 1094.

Anno

pcriorii

Graco-Romanae 6581. Anno

Mrx

Hispan.

H32.

Anno

Flegir.T.

487, inchoalodie 21 Januar.,Fer.

14.

7.

Jesu

Cliristi

I0!)4.

Urbani

papre

7.

Henrici IV reg. 39 imp.

U: AlexiiComneniimp.

1 .

Gcsla inter Henricianos

1

et

Catholicos.

ficri, ct

suam pro
:

posse

meo

desiderans supplere

.\

niim.

ad

4..

In Italia qui

ad

iniperato-

inopiam

rem ab

liostibiis ejus se

transtulerant, eo ad Gal-

liam reverso, oninesque jiene ad bostesejusrursus transeunt, et munitiones ab eo expugnatas contra

Mala quaj in ilinere et in civitate passns sum, nostrorum per omnia, ne agnoscerer, factus famuhis famulorum,

quod

el Dei gratia feci.

longum
:

est enarrare.

eum

niuniunt , inquit Sigebertus in Ciiron. ad hunc Christi annuni. De hac profeclione Germanica, quam GaUicam Sigebertnsappellat, nec Domnizo, nec Urspergensi=, nec Berlhoidus mentionem

dominumpapam indomum praedicti Joannis veni ubi eum pene omnibus temporalibus
nudatum,
Ibi per
et

Quasi alter Nicodemus ad nocte

bonis

alieno a!re nimis

oppressum inveni.
:

faciunt; imo Henricuni

superiori anno in

anno tantum jixcvu

ex

esl proflteri veritatem, ejus

tui, charitatis

Quadragesiinam mansi cuin illo et, si fas onera in quantum po-

Ilaha discessisse asserunt. Quare Uenricus hoc vel

Germaniam quidem

venit, sed
Sl-

hiimerissupporiavi. Qiiindecim vero diebus ante Pascba, Ferruchius, qucm Lateranensis

palatii
tios

non multo post

bat,

in Italiam rediit.

Neque enim

custodem Guibertus
et ipse

fecerat, per internunpafia, (|uaerens

gebertus, qui hoc tempore

in Gallia Belgica vive-

locutus est

cum domino
redderet

ab eo

hoc ignorare
existiniavit

potuit. Ilenrici rcbus

incUnanII

pecuniam,
illam.

illi

lurrim

et

domum

tibus,

Mathildis comilissa, ut refert

praesentiam

Domnizo
tliolicis

in ejus Vita,

Urbani

Ca-

bertinos

Longobardiie animos fucere posse, et Guimetu afflcere, ideoque Pontinccm rogavit,

Unde dominus papa (;uni episcopis et carsecum erant locutus, ab ipsis pecuniam quccsivit sed modicum quid apud ipsos,
dinalibus qui
:

qiioniam persecutione
tristem

el

paupertate simul premc-

ut illuc se conferret, (piod et ab eo obtinuit; inde-

banlur, invenire poluit.

,

Quem

ego ciim non solum

lacry-

que, ut habet Berlholdus in Chronico, Urdanus 11

Natale Domini in Tuscia celelwavit,

verumetiam pnc

niinia angustia

dum

scilicet

in Longobardiam pergeret. Anno quidem superiori Urbanus Romoi eamdem festivitatem celebravit, sed quia Guibertini Castellum sancli Angeli adhuc occupabant, Calholici Rom;c et in Italia linem hu-

inantem conspexissem, coepi et ipse flere, et flens accessi ad eum dicens, ut sccure cuin Ferruchio
iniret pactuin. Ibi

aurum
:

et argentiiin,
et sic

nummos,

mulas

et e^juos

expendi

Lateranense habui-

mus
latus

etintravimus palatium, ubi cgo priinus oscu-

jus ihtestini belli sunimis votis exoptabant.

sum domini

Urbanus II recuperat palatium LateraGoffridus juvenis cetate, XII kal. Sepnense.

2.

Apostolica, in

derat papa .

papae pedem, in Sede vidclicet qua longe ante Catholicus non seIla Guibertus ab Urbano H, Pctro

temb. anni superioris abbas Vindocinensis electus, el ab Ivone episcopo Carnotensi XI kal. earumdem
consecratus, ul testatur Chroiiicon Andegavense

Leonis

ct

abbate Vindocinensi ante Pasclui Roina

fuit,

expulsus
scribil.
3.

ut in Epist. insequenti idem abbas

tom.

Biblioth. Labbei, Roinain ad

factionis
iiietu

Urbanum

II

Synodus Constantiensis.
Conslanliaj

in

Interim Gebe-

Guibertinee

latitantem
et

profectus,

hardus Constantiensis episcopus

M ijori

hebdo-

pecuniam unde Laleranum,

tuirim

Crescen-

mada

Synodum

celebravit, de (jua Iia3c

:

tiam hodie castellum saiicli Aiigeli dictam, redimerct, cordulit, ut ipsemel in Epislola VIII ad Puschalcm II Urbani successorem dala hoc modo narrat
:

Berlholdus a Baronio citatus

xedis regina), qu;e
Italiic

Qua;rinionia Pra-

dudum

ad

Welphonem ducem
qiice

a marito suo Henrico rege discessit, ad Sypervenit,

sc

Primo anno, quo, Deo volenle

vel permit-

nodum Constanlienscm

tantas

lenle,

nonicn abbatis suscepi, audivi \)\.r recordalionis doininum jiapam Urbaiium in domo Joannis Fricapanem (vel iManchipanem) latitare, et conlra Guiberlislam hffiiesini viriliter laborare. Licct
locus nuster
illius

tamquc inauditas fornicalioiium spurcilias ct a tanlis passam fuisse conquesta est, ut etiam apud ininiicos fugam suain facillimc excusarct, oinnesqne Calholicos ad compassionem lantaruni injuriarum sibi conciliaret . Porro Gcbeliardus, seu Gebhardus Zariugensium dux, in locum Ollonis a

pauper persecutionum

essel,

et

Romani tamen veni, laborum volens particeps

Bahon. Touus XMIi.

10

URBANI
jtrivali

11

ANNUS

7.

tium
si

CHRJSTl 1094.
in

Gregorio VII episcopali honore

fuerat, et Urbaiii
II

subrogatus
;

dellus

Dialribe de
illis

Formula

rerjnantc Christo

in

Gerniania legatus erat

ad-

pag. 315, verbis

fretus, Philippi regis divor-

quem cum Henricus iniper. Arnolfum comitem dc Sancto-Monte episcopuni constituisset, gregem suum diniittere coactus fuit circa anversus

cum

Berlharegiiia anno mxciii alligat.Verum

II lilteras

vir doctissimus Urbani

de quibus

mox

vidisset,

Ordericum de anno mxcii interprelandum

dubitasset.

num

jixcix, et postea controversia inter

electum

esse

non

Addit

Blondellus ex

eodem

et intrusitm ipsos xii

duravit annos, ut legitur in

Chronico Constantiensi.
4.
cit.

Philippus rex

cum uxore

nuni. 4 ad 15.

divortium faRex Philippus suggeet ei

stione diabolica

Berlham reginam repudiavit,

subtrahens sui praesentiam, ad castrum (juod dicitur Wonasleriolum supra mare situm, quo iliam
dotaverat,

regem desponsante Odone Bajocensi episcopo Bertradam duxisse sed de hoc capite Ordehujus enim culpae ricus non bene edoctus fuit non Bajocensis, sed Silvanectensis episcopus reus fuit, ut statim videbimus. Hanc nostram opinionem de anno conjugii Bertradaj cum Pbilippo Franciae rege, valide confirmat Instrumentum reciOrderico,
;
:

eam

destinavit

et

(quod turpe

est

di-

tatum a Mabillonio,
ctini inter

in fine Partis 1 Saec.

ivBenedi,

cere, tur|)ius

autem facere,nec ad tantum

iiertinet

virum)

libidini deserviens,Fulconi

Rechin Andega-

vensium comiti suam abstulit uxoreni nomine Bertradam , cum qua pluribus annis a^tulterans,
genuit ex ea duos Clios et
scilicet et

Monumenta Historica pag. 763 quod dicitur scriptum mense Maii, ipso anno quo Philippus rex Francorum accepit uxorem Bertradam nomine, uxorem Fulconis Andegavensium comitis,
anno
videlicet
C.

unam

filiam, Philip[)um

Florum, et comitissam Tripolitanam , inquit Aimoinus lib. 5, cap. 50. Erat Bertha Florenlii

ab Incarnatione Domini mxcii Vrbanus II hoc divortium reprobat.

Haec
II

extra controversiam ponit Epislola

Urbani

ad

comitis Frisia3

filia,

a Philippo

rege circa
Dominicffi

annum

mlxxi uxor ducta,

Francorum ex qua anno

Raynaldum archiepiscopum Rhemensem

ganeos ejus,
recitata toin.

et suffra-

data sexto kalendas Novembris,

anno

Incarnat. mlxxxi natus est futurus rex

videlicet Dei Christi mxcii , ut in fine ejus legitur,

Ludovicus, orationibus et meritis sancti Aruulphi (hoc tempore Suessionensis episcopi, de quo Baronius

v ejusdem

Spicilegii,

et

ex eo tom.

Conc. pag. 4C3, in qua Pontifex, narrato

bato Philippi

et iinpro:

num.

8 et seq.) impetratus: qui utinam ut

cum

Bertrada connubio,
confrater Raynalde

ait
,

Teau-

bono

fine potiatur

ejusdem

sancti suifragio

sit

adju-

tem

clarissime

noxa haec

tus , inquit Lisiardus sancti Arniilphi in episcopa-

maxime

impetit, pro eo

quod Sylvanectensis sub-

tum Suessionensem
Duchesnii pag. tC3

successor, in ejus Vita lom.iv

et

jectus libi episcopus, hoc publici adulterii crimen,

seqq. Hic Ludovicus cognoPhilippum patrein in Francia regnavit. Bertrada vero Simonis de Monte-forti filia, nupta erat Fulconi Andegavensi coiniti, vulgo Richino ob niorum asperitatem appellato, qufe ad

suo nt audivimus firmavit assensu,

illis

cum

msechis

mento Grossus

post

benedictionis sacerdolalis

manus

imposuit.

Quod etsi licite nuberent, bigamis tainen impendi secundum canones non liceret. Nunc igitur vobis
Apostolica auctoritate praccii^iinus, ut his visis apicibus,

Pliilippum regem fugit, et post ejectam ab eoBertha7n, nuptias cum illo contraxit, quod gravesturbas in Galliis concitavit. Vrbanus eniin II illicitum
ilhid

quod eliam non jubentibus nobis jam duvestram prudentiam decuisset, inature
et

dum

fecisse

convenire curetis regem, etex Dei

et vestra

nostra pariter

conjugium,

sicuti et Paschalis II ejus succes-

parte instanter commoneatis, arguatis,

sor improbavit, et
5.

Quo anno hoc divortium factum.

Philippum excommunicavit. Hoc

obsecretis, increpetis, et a tauto

facinore desistere compellatis.

rit, et

tamque horrendo Quod si contempseofflcii

matrimonium, Baronius et cum eo coniplures ex meris conjecturis hoc anno consignarunt. Verum Clarins vel alius quispiam^in Clironico sancli Petri Vivi Senonensis post Baronii mortem toni ii. Spicilegii Dacheriani publicato, annum quo ha? turbce
inchoatae et Bertha regina dimissa, his verbis aperit: Anno mxcii, Philippus rex dimisit uxorem

vobis et nobis necessitas imminebit, ut ad

ulciscendas divinae legis injnrias pro nostri

adulteros perforemus.
7.

debito accingamur, el Phinees gladio Madianitas

Petit ut Ivo episc. Carnotensis e carcere

educatur.

Eaindem quoque
adhibete.

inslantiam pro ere(sci-

ptione confratris nostri Carnotensis episcopi

licet Ivonis)

suam nobilissimam, de
Ludovicuin,
Ordericus
ait
:

(jua habuit filium

suum

Quod

si

monitis

vestris qui

et accepit

Bertradam, quu> reliquerat

.

euin cepit obteniperare contempserit, vos et ipsum

Fulconem Andcgavensium comitem

lib. 8,

PrEcterea

excommunicationi

subjicite,

et castellis in

quibus-

pag. 099, referens gesta anno mxcii,

cumque eum

retinuerit et terrae ejus,

divinum

Circa haec tempora, in regno Gallio} fa;da lur-

officium interdicite, ne similia deinceps in viris

batio exorla est. Bertrada

mitissa,

meluens ne vir ahis (nempe uxoribus) fecerat sibi faceret, et relicta conlemptui ceu vile scortum fieret, conscia nobilitahs et pulchriludinis suk, fidissinuim legatum
Philippo

enim Andegavorum cosuus, quod jam duabus

hujus ordinis praesumantur. Ut ordinem vestrum

Francorum regi destinavit, eique quod in corde Iraclabat, evideuter notificavit, etc. Blon-

hoc accelerare omnibus modis satagekalendas Novembris , ut supra. Quare Epislola Ivonis alias c, nunc xx, Clericis et laicis Carnotensibiis scripta, et a Baronio an. Mxcv, num. 21 et seq. recitata, ad an. mxcii,
diligitis, ita
tis.

Valete. Data sexto

quo Ivo a Caruotensi vicecomite captus,

retra-

URBANI
henda. Ait
adversus
in

II

ANNUS

7.

CHRISTI 1094.

11

ea Ivo

Audivi primates urbis

scrihit pag. 749, ubi loquitur de Gestis an. mxcviii

vestrae ad invicem conjurasse

vi ce

guerram

se facturos

tanquam
9.

a se visis

(I).

coniitem pro

mea

liberatione.

Quod

Qua

de causa convocatus.
in
Ejiislola

Causam con-

nequaquam mea liberatio est, sed inchisionis mex non solum exasperatio, sed interminata productio. Quare ne fiat proiiibeo, interdico, etc. Ad eum

vocationis conventus

Rliemensis aperit Ivo Car-

notensis

episc.

xxxv ad Richeriura

annum reducenda

etiam Ivonis Epistola utroque

et

Senonensem archiep. data, in qua ei significat, se male argui, quod perjurium incurrerit el niajestatem regiam miuuerit,
et (juia sacri

ordine xiv, archiepiscopis

episcnpis acl regales

canones do-

nuptias invitatis data,

XV, et Epistola Ivonis

siculi et

Epistola ab Ivonc

cent accusationes extra provinciai terminos judi-

Philippo Francorum regi scripta, quae est ordine

candas non esse,

intelligil,

et

quantum ex

iutentatis ininis

ad Raijnaldum Rhemensem

archiepiscopnm
scripta, qutc

cujus erat nuplias benedicere,

novo et veteri ordine est xiu, quas omnes Baronius hoc anno refert cum tamen Ivonis detentionem praecesserint, ideoquead an. mxcii spectent. Denique ex recitata Urbani II ad Raynal,

non liceret sibi in illo convenlu diccre veritatem, se Sedem Apostolicam appellare. Quare in illa Synodo de nuptiis regiset depositione Ivonis actum Quantum vero, inquit, ex intentatis minis intelligo, non liceret mihi in conventu vestro impune dicere verilatem, qui pro jam dicta veri:

dum Rhemensem
Ivonis

archiep. Epistola liquet, dece-

tate et Apostolicaj Sedis obedientia

tantam scntio
iiicurrisse, et

ptos esse viros eruditos, qui in initium episcopatus

severitatem,

ut perjiirium

arguar

mense Novembri Capu;v

ordinati, vel

adan-

num

Mxcii, vel ad

annum

mxciii retulere,

cum

majestatem regiam minuisse. Quod, ut pace vestra dicam, rectius in eos relorqueri potest, qui vulnus
fomentis incurabile taiiquam
ferro prajcidere.
ter fuissetis,
pii medici cauleriis competentibus dissimulant urere, vel mediciiiali

anno mxcii ante diem xxvii mensis Octobris jam

episcopus fuerit, ideoque et consecralus niense Novenibri anteriorisChristi anni, utsupra ostendimus.

In

qua sententia

si

mecum

firmiPhilip-

penuriam panis perpessum, testatur Hildebertus Ceuomannensis

Ivonem

in

carcere ipsam etiam

jam a;grotum nostrum (nempe

)

pum regem
quandiu
tis,

ad sanitatem

perduxissetis.

Quod

episcopus Epist.
8.

c.

diifertis, videte si fidelitatem

si

Conventus Rhemensis.

num.

15 ad 27.

pleniter exhibetis,

oflicii

quam debevestri munus ex-

cum videret Ivonem episcopum Carnotensem quem nuper incarcerem conjecerat, aliosque quosdam episcopos nnptias cum Bertrada
Philippus rex,

dominus rex adversus parvitatem nieam quantum Dco permittente libuerit et licuepletis.

Faciat

rit

includat, excludat, proscribat, inspiranle Dei

non approbare, et in prima sententia persistere, conventum Rliemis hoc anno convocavit, de quo Clarius laudatus in suo Chronico haec
contractas

Deimei, nec ulla ratione cogente volo ei consentaneus in culpa esse, qui nolo consors esse in prena .
gratia et prosequente decrevi pati pro lege 10. Epistola Ivonisad Turgedum episc. AbritiBaronius ccnsem sub Paschali II papa scripta. hujus Epislote non meminit, sed liuc refcrt Epistolam Ivonis alias cclxxi, nnnc cclxx ad Turgedum episcopum Abrincensem datam in qua ait

habet
urbe,

Anno
ct

mxciv, congregavit Philippus rex

archiepiscopos

episcopos regni sui in Rhemensi

ab archiepiscopo (nempc Senonensi) Richerio magnis precibus, ut Rhemis ad Concihum non dedignaretur ire, ostcndens Rayet ohtinuit

naldum

Rhemensem archiepiscopum

podagrico

Ivo

Cogit vos ex

uua

parte legatio Apostolicaj

;

dolore contractnm, non posse progredi de sua sede:

et perrexit

Sedis, ut praeceptis ejus obcdiatis

urget vos ex al-

Richcrius arciiiepiscopus Rhemis,

et

tera

regia poteslas ut resistatis, etc. o

Verum

ha;c

susceptus est

cum maximo

chiepiscopo et
sis, et

honore a Raynaldo aruniverso clero Ecclesiaj Rliemen-

Epistola, Paschali

papa sedente, anno mcii

scripta.

sedit in Concilio in nullo inferior

Rhemensi

lib. 4, pag. 507, tradit Turgedum seu Turgisuin pra>sulatum fcrme xxx annis te-

Ordericusenim

archiepiscopo, sed penilus par et a;qualis, utpote

nuisse, et lib. 12, pag. 889,

eum

an. Christi mcxxix

qui non per ali^iuod dehituni illuc perrexerat, sed

adiiuc in vivis

fiiisse,

ut recte observat Juretus in

per dilectionem et oralioncm regis. Eodein anno

obiit Rertha rcgiiia, qut'c a rege Pliilippo prius fue-

Notis ad eam Ivonis Epistolam. Hoc ita(|ue anno Turgetus nondum episcopus erat, ideoquc nec ea

rat

derehcta, ipso rcge adliuc tencnte Berlradam

Epistola

sci-ipta.

quam

huic superduxerat

reclainante

justilia.

Ita Clarius,

seu |)otius ejus contiuualor, ([uih oc temiis,

pore vivebat, ut ostendit Dacherius ex

qui'ilie

Tandcm rex excommunicatur Uufio AposlolicjB Sedis legatus Conciiiiim Aur/ustoduni (2), qua) urbs est ducatus Burgundiffi, a Bcr11. Phiiippus

tum

Rhemensis, dc quo Pagius liic,ipsnm esse crcdo Concilium quod RaynalJus Rhemensis in Epistolaad Roberi comilem Spicil. Dacher. t. iii, pag. 4!i3, nov. edil. cclebratum a sc fiiisse scriliit die xv kal. Octob. (qu.-n Dominica crai) cum suisatque, princiiMus multis, juxta domini papac Urbani II pricccptiim, nt consccratio Lamberli Alrcbalensis coarchiepUcopis el eitisco/jis Chronic. Belgico episcopi coDfirmarelur. F.i his habes mensem et dicm convenlus hujus incapli. Porro Concilil hujus Acta recitari a Docrio in Mansi. pag. 233, ci crudito ad Spicilcgium novissima; cditionis adnotalorc disciinus.
(1) Conciliiim seu convenlus

Flandria;

invihoc Angustodunense diu anle hunc annum cclebratum, colligo ex Epislola fjusdem Hugonis ad Rodulfum Turonensem LngduIV idus Scplcmbns. Porrn in ea Epislola Ilugo cpiscopum sc Dienscm, non archiepiscopura Baluz. t. vi, Miscell. pag. 413. Scd posthxc scripta, incidi in aliara EpistO" nensem (quam dignitatem anno mlxxxii oblinuil) appellat, apud

(2) Concilium

tatoria

ad

camdem Synodum indictamad

12
tlioldo in

URBANI
Chron.

II

ANNUS
17,

7,

CHRISTI 1094.
erroremque fassus abjuravit, Verum

Ostio barbare appellata,

lebravit, et Philippuni

qucm seqniiurBaroniusnum. XVII kal. Novemlris

explicavit,

ce-

regem excommunicavit, eo

quod

vivente uxore sua, alteram superinduxit ,

paulo post solutum Concilium, hrEreiicorum more dixit, se non ob aliam rationem sententiam suam damnasse, quam quia tirnebat ab ignaro populo
interfici et lapidibus obrui,

inquit idem Bertholdus,

12.

Error Roscdini de Mysterio Trinitatis. A nuni. 27 ad 34. Dodechinus in Appendice Mariani Scoti ad annum mxciv, de sancto Anselmo
Cautuariensi
arcliiep.
:

quam

coactus

abjurarat

seqne semper in eadem sententia permanere.

sunipta

est

illi

talis asserlio,

Praeverba faciens ait cuni abbas erat : Si in

Quamobrem Anselmus, ut fidem purgaret hominemque confunderet, Tractatum edidit de Incarnatione, quem Urbano Pontifici II dedicavit, statim(]ue initio Roscelinum

Deo

tres

pei'sonLe sunt,

una tantum
ita
:

res, et

non

sunt tres res, unaquffique per se separatim, sicut

tanquam haerelicum et prava sontientem condemnat. Anselmi ad Urbanuni II Epistolam recitat Baronius num. 28 et seq.

Angeli aut Ires aniniaj,

potentia sint

tamen ut

voliintate et
et Spiritus

idem omnino

ergo Pater

Roscelinus, cum videret

tanto

14. Ivo Roscel ino suadet, ut

se

paliiwdiam canat.

tanquam haereticum
,

sanctus

cum

Filio est incarnatus.

Verum

auctor

istius perversi

dogmatis, a Patribus et doctoribus

confugit ad Ivonem Carnotensem

haberi et undequaque expelli,ignarusquidfaceret, rogat ut in

Ecclesiasticae fidei

circumventus ac convictus,

et

pene populo neci traditus, ut mortem evaderet, errorem abjurasse dicebatur. Contra quem errorem pater Anselmus Epistolam abbas inchoavit, episcopus consummavit, scribens ad Urbanum papam . Loquitur Dodechinus de Roscelino, de quo Otto Frisingensis Ub. 1 de Gestis Friderici I, cap. 47,

rerum suarum discrimine sibi opem ferat, asseritqne se toto animo errores suos detestari. Ad euni respondil Ivo Epistola utroque ordinevii, qua
ei consulit,

ut palinodiam scribat,

quatenus sicut
Ivo, sic
.

multis erroris

de caetero
iu auribus

exemplum fuisti , inquit fias exemplum correctionis

Antea

dixerat quia scio te post Concilium Suessionense

postquam asseruit fuisse praceptorem Abaelardi, subdit Qui primus nostris temporibus in Logica sententiam vocum instituit . Auclor quidem Historiae a Roberto rege ad mortem Philippi I, tom. iv
:

prislinam sententiam

quorumdam, quos mecnm bene nosti, tuam clandeslinis disputatio-

nibus studiosissime defendisse, et

eamdem quam

Duchesnii, scribit
terunt
sophislse

In dialectica hi potentes exti-

abjuraveras et alias non minus insanas persuadere voluisse , non potest intrare in cor meum quod

Joannes qui

eamdem artem

sophisticam vocalem esse disseruil, Robertus Parisiaceusis, Roscelinus

Compendiensis, Arnulphus

Laudunensis. Hi Joannis fueruut sectatores, qui eliam quamplures babuerunt auditores.Sedquia

exomnibus Joannis

illius

parum

cogniti discipulis,

optime scientiam illam vocum concepit et docuit Roscelinus, natione Britto seu Armoricus, Compendiensis vero canonicus, pro auctore et institutore

adhuc fidein tuam correxeris, quod mores in melius commutaveris . Recitat eam Epistolam Baronius num. 31 et seq. aitque eam esse absque salutatione praemissa, vel consueta bona imprecatione bene valendi in fine ipsius apposita, quod ad haereticum scriberet, cui nec diccndum Ave monuerit Joannes Apostolus . Verum, ut in Notis
ad Epistolam illam Juretus observavit, in aliquot Mss. |)lures sunt Ivonis Epistolte ad alios scriptae
etiam non hasreticos, in quarum calce similis precatio

Nominalium vulgo habetur,

Universit. Paris. tom.
i,

inquit

Bulaus

in Hist.

ad an. mlxvii, qui addit, eam Aristolelicorum sectam a veteribus pene explosam,a Guillelmo Occamo Franciscano rursus excitatam atque de integro instauratam esse, et varias Universitates in hujus verba olim jurasse.
13.

abest,

ut negligentia

potius librarii fuisse

videri possit,

quam

auctoris voluntas.

15. Roscelinus culpatiir a

logice professore.

Damnalur

in

Concilio Suessionensi.

Anno

Raynaldus Rhemensis archiep. Synodum adversus Roscelinum habuit Suessione, cui inter cteteros adfuit Fulco Belvacensis episcopus, ad quem Auselmus tunc adimc abbas Beccensis scripsit, rogaus uti se apud Synodum
purgaret,

Mxcii aut insequenti,

mentemque suam de
praelatis

sancta

Triade
,

cujusdam M. Petri Theologiae professoris, conquerentis apud G. Parisiensem episcopum, quod Roscelinus plurimas contumelias in opusculum quoddam de Sancta Trinitate adversus ipsius haeresim in Synodo Suessionensi damnatam, a se compositum evoniuisset, Cujus tam vita quam disciin qua Petrus ait plina omnibus est manifesta. Hic contra egregiura illum procconem Christi Robertum Arbroscello
Extat Epistola
:

quodam Petro

Theo-

omnibus

aperiret; verebatur

enim

ne

contumacem ausus

est

Epistolam confingere, et

Roscelinus publice assereret quod in scriptis et in privaiis conventibus dictitare solebat, Lanfrancum
et

contra magnificum illuin Ecclesiae doctorem An-

selmum Cantuariensem archiepiscopum adeo

Anselmum idem secum

sentire.

Legitur ea

Epistola in Operibus Divi

Anselmi

lib. 2, Epist. xii.

per contumelias exarsit, ut ad regis Anglici imperium ab Anglia turpiter impudens ejus contumacia sit
ejecta, et vix tuni

In eo Concilio Roscelinus

interrogatus

mentem

cum

vila evaseril. Vult

enim

^m

ejusdem Hugon.s jam arclncpiscopi LugJunensis, in qua Lamberlum Atrcbatensem ad Synodum Augustodunensem invitat, indiclam ad id. Octobr.s. Igilur duas Augustodunenses Syuo.los sub Hugone distmguamus oportet, alteram ante annum MLxxxii, aliam vero hoc anno msciv

celebratam.PnonslnijusteynodiAugustodunensismentiom Collectionibus nulia

Septembris in

Dommicam

cst,
.

mciuit.

eamque i
.

liabitam

opinor r

anao mlxxvii,

quo

dies

illa

hiansi

URBAXI
infamiae babere parlicipem, ut

II

ANNUS

7.

num
pag.

CHRISTl 1094.

13

perinfamiam bono

Ecclesise
II

rum suam

consoletur infamiam, etc.

Duchesnius

episcopum elcctnm consccraret, ad Urbarespondit Raynaldus, ut tom. x Concil.

,

hanc Epistolam male Petro Abaelardo tribuit, Gaufridus enim Parisiensis episc. anno sequenti obiit,

quo nonilum Abaelardns

Parisios venerat, ct atihuc

omnium episcoporum et 463 videre est clericorum suorum lianc sentcntiam esse, ut electum episcopuni Romam transmilleret, et summi
Pontificis arbitrio relinqueret
:

Vakle juvenis erat. Deinde auctor ejnsdem Epistote loqnitur de Tractatu S. Trinitatis, quem in Rosce-

Timnerunt

eniuij

inquit, et timent, ne
accei)ta

Cameracenses ex hoc facto

linum conscripserat
Abaelardus

cum tamen, qno teinporc Tractatum sunm dc Trinitate edidit,

;

occasionc, se ab

Rhemensi Ecclesia ab-

rumperent,
(sc.

cum

et civitas

eorum

alterius regni

jam
ctus

Roscelinits, et Robertns Arbricellemis ct san-

Ansehnus obiissent. Qnare recte existimat Kuteus citatus ad annum mxcv, hnjus Epistolce auctorem esse qnemdam Petritm Theoloj^isD iis
lemporibus professorem
pserat.
,

Germania!) habeatur, et rogni cujus rcx nobis etEcclesiajRom. jani ex longo temporc inimicatur .
Attrebatenses itaque

Lambertum
relatis

a se eleclum epi,

Ecopnm

Romam

consecrandum transmisere

et

qui

adversns ha;resim

lilteris suis

ibidem

Urbanum

II

rogarunt,

Roscelini in Concilio Sue^sionensi

damnatam

scri-

Eadem

Epislola tom. x Concil. pag. -487,

et

male etiam tribuitur Petro Abaelardo. Obitits califarum Bagdadi et Mgypti. 16. Muctadceiis Bagdadensis califa anno Hegirae postquam califatum CDLXxxvu e vivis excessit annos novemdecim et ahquot menses gessisset, cni

duorum regnorum, Francoruni scilicet Teulonicorum, sit episcopatus nostri meta, sicut anliquis temporibus fuisse per successorum relationem et alia indicia cognovimus. Lambertusvir
ut divisio

summaj

sanctitatis,

pere rogavit, ut
absolveret; scd
is

Sunuuum Pontificem summoeum ab imposita sibi electione

ei prfficepit

ut obediret

Ille

siriis Billa

Mustadirus Billa cahfa ^gypti, postquam per sexaginta annos imperasset, non vero per sexcenniuni, ut errore librarii in Elmacino, lib. 3 Ilist. Sarac. cap. 9 legitur, qui ait ei Mustalim Billam fllinm
succcssit
filins, Obiit et

Mttstan-

tandem acquiescens divium ordinationi et Apostolica; obeditioni, consecratur in episcopum i\muZ apud Sanctam Mariani novani, a stepius jam diclo Apostolico Urbano, anno Dei Christi mxciii, XIV kalend. Aprilis, qua; tunc Dominica Lwtare Jerusalem
habebatur
,

successisse.
17. Attrebalensis
restituitur.

inquit vetus chrouologus ineditus, a

Urbanus

episcopatus ah
II litteris

TJrbano 11
et

Clero

populo

Attrehatensi datis

Romw,

die et

Attrebatensi Ecdesia? prwcipit,

anno non expressis, ut jngo Camcra,

citatus, qui rectc advertit eum a annum inchoare, annumqueCbristiMXCiv juxta nostrum computum demonstrare hoc enim anno, littera Dominicalis A in cursu fuit,etdiesxix

Labbeo pag. 468

Paschate

censis subjectionis ext:usso, et recepta dignitate

Martii incidit in

Dominicam quarlara Quadrage-

primis temporibns rationabili firmitate possessa

sibi eligant. Plures

sima3, qua; vulgo dicitur Laitare,

Tandcm an.

mdlxii

hanc in vem Epiepiscopnm stolas scripsit Urbanus II, recilatas tom. x Concil. et inter alias unam ad Lambertum Attrebatensem
episcopum, pag. 446, datani A' kolend. Aprilis, Indictione ii. anno Dominicoi Incarnat. mxcui, Pontificatus autem domini Urbani II papce vii, in (|ua dicitnr , Pihemensera Ecclesiam melropolitanani

sedes Cameracensis a Paulo IV metropolitana declarata fuit.

19.

Licet

invitus

ac renitens.

Agunt de

separatione utriusqne cpiscopatus JoannesdeCoIIcMedio, in Vila bcati Joannis Morinorum episcopi anno mcxxx demortui cui cotcvus fuit, Locrius in

Chron. Belgico ad annura mxciv,

et

auctor anonysiti,

duodecim
iiitur

alias stib se

habuisse episcopales sedes,

mus
qucE

fundationis monasterii Aroasia; in Belgio

refertur a BoIIando

quas, inqnit, Attrebatcnsis nobilis et popu-

ad

diem

xiii

mensis

losa civitas, qu:e per B.

Remiginm

obtinuit

post

nonnullorum

Vedastum anlistitum obitum

episc.
et

Januarii, in

episcopalis cathedraj

perdidit dignitatem,

per

Aroasiaj Vita B. Heldcmari ercmilffi CoIIe-Medio cap. 2, fundatoris. Scribit Joannes dc epiLamberlum, \m\m\m post cam separationem

nonnuUa tempora Cameracensi episcopo subdita

obedivit . Paulo posl
Ecclesiffi
:

scopum Attrcbatenscm,
et

a clero el populo nivilum

Nos ergo Attrebatcnsis

reslitutioni

et

Rhemensis

metropolis

redintegrationi pro nostri ofDcii debito

les, te,

immincn-

subhmatum reclamantcra episcopali cathedra Urbano II Roma; oblinere fuisse et cmu etiam ab absolveut ab ejus obcdientia; vinculo
non
posset
retur,

Lambcrle, clcri plebisquc consensu electum unanimi, B. Vedaslo et sanctis qui in urbe ij^sa quondam prssedere jjontificibus, constituimus successorcm . Vednlfns, circa annum
frater charissimc

Belgium solcmnitcr consccratum esse. In

sibi adscivit,et

vcAn\,beatumJoanncm adjntorem

Chrisli

ni.xix

e[)iscopus

Altrebatensis

onlinatMS,

archidiaconnm suum conslituit mxcix, quo Moncoactum. Sed de B. Joannc anno facicmus hic tauepiscopus dictus, vcrba norum
;

invilum

et

censuris

Cameracum sedcm transtulcrat, indc^iue c|iis(opatus Atlrcbatcnsis nomen pericrat, ul habentEcclcsia)

tum n.onebimns, Joanncm Ruzelmum

c Societato

Attrebalensis Tabiilaj.
18.

vcteribus Ecclesue AltrcJesu Lambcrli Vilam ex concinnasse, quam LoIIandus batcnsis monumenlis
d>c.t cxtar.) Vilam B. Joannis laudali Altrebalensibus cxbibcnt Sau-Marlhaui in ci-isc. Ms. marinoreo inscnpluin. Epitaidiiuin, ejus scpulchro

Lamhertus primus ejus episcopus ordina. tur. Cum vero Urbanus II lUujnaldo arcbiep. Rhemensi litleris suis mandasset, ut Allrcbatensis

in Notis ad

14
in
(|iio

URBANI
(licitnrLanibcrlusobiisse an.
aliiiil(|ue

II

ANNUS

7.

CHRISTl 1094.
Historiffi

sexlo decimo kal. Junii,

versibus

Domini mcxv, com-

sua; relato
et

Ego Sanctius

Dei

grat

positum, in quo iiabetur

Maii exeuntibiis.
liquel

mundo decessisse itlibus Cumque utrumque antiquum sit,

tlie

LamberUtm

xvi mensisMaii dernortuum,

Pampiloncnsium rex, etc. Quia spes mea est in sancto Joanne de Pinnia, etc. feci votum Deo et beato Joanni, quod si Deus daret mihi Oscliam de infidelibus, praidiclum locum de
sancto Joanne am|)lificarem, etc.

Aragonensium

et die insequenti sc|)ultum.

20.

Annus Incarn. ab Urbano II diversimode

inchoatns.

suni in obsidione Oschai, ut tavo idus Martii

Nunc vero quia volum meum adimre-

Tomo
II

Spicilegii Dacheriani, pag.

pleatur, etc. Facta Charta in obsidione Oscha?, oc,

d23, cxtat Urbaiii

Ecclesia,

Privilegium pro Attrebatensi

se consecrato ejusque suc-

^Era discurrente mcxxxii,

et in

Lamberto a
restituit,

gnante

me

rege Sanctio in Pampilona

Ara-

cessoribus concessum, quo e[)iscopatum Attreba-

gonia, in Subrarui, et Ri[)acurtia, episcopo Pelro

in Pampilona.

tensem
clesia

decernitque, ut Attrebatensis Ec-

Non multo
filio

posl,

Ramirus

lethaliter

deinceps

sem[)er

cardinalem

episcopum
fier

vulneratus, a Petro
adscito
,

jam

in

regni societatem

sortiatur . In eo legitur: a

Datum

Ronu-c

ma-

se ab

obsidione non destiturum donec

num
simo

Joannis S. R. E. Card. diaconi,

II,

kalend.

A[)ril.

Oscam

expugnasset, promissum exegit. Rodericus

ait,

Indict.

terlio,

anno Dom. Incarnat. millesimo nonagePontificatus autem domini Urbani II

fuisse.

Toletanus

Verum Mauros
fortiter

hanc obsidionem semcstrem fuisse. per biennium Christiano exercitui

,

papai VII , dicitur(|ue in Claromontensi Concilio

restitisse

ostendunt Surita
lib. 4,

Garibayus

recitatum

Qua

ex subscri|)tione eruo, UrbaMartii

Rlancus, et Briz Marfinez, qui

cap. 9, Char-

num
ginm
tus

II

anno Incarnationis a die xxv mensis

,

tam

a Sanctio

Ramiro

in gratiam sancti Joannis

deducto aliquando usuin esse

currenti
et

cum boc
Martii

Privile-

Pennatensis ^Era dcdxxxii, in mense Junii emissam

recitat,

anno quo annus ejns Pontificaii

ex qua

enm

iliius

mensis

initio

adhuc

in

VII

Indictio
sit.

die

xxiii

in

cursu

vivis fiiisse constat (1).

erant,

emissum

carnationis Pisanum, qui

Urbanum vero II annum Innovem mensibus aiinum

antevertit,

22. Oscha a Petro ejus succcssore expiignata. Duranle obsidione, Petrus Aragoniai et Navarr^e

Incarnationis

communem

adbibuisse,

rex, ejus filius, dedicationiEcclesiae

adfuit,

demonstrat ejus E[)istola ordine xii ad canonicos sancti Marlini Turonensis scri[)ta, et tom. x Concil. pag. 436 recitata, dataque Pictavis [ler manum
Joannis S. R. E. Diaconi Card., IV kalend. April.

cap.

ejusdem sancti Chartamque dedit a Brizio Martinez lib. 4, Facta Charta in 2 relatam, in qua legitur
:

monasterio antedicto,

^ra

dcdxxxii, pridie nonas

anno Dom. Incarnat. mxcvii, Pontif. autem domini Urbani II papte nono . Est bic enim annus yEra) nostrai vulgaris mxcvi, ut tam ex Indictione, quam ex anno Pontificatus evideng
Indict. IV,
est.

Decembris die, secunda feria, prima hebdomada Adventus Domini (ex quo apparet ejusmodi solemnia diebiis Dominicis hoc tempore non semper
peracla) in die
sia sancti

quando

fuit

consecrata dicta Eccle-

Joannis ab archiepiscopo Burdegalensi

e[)iscopo Jacensi, etc. in

Qua etiam
II

ex subscri[)tione deducitur, Urba-

Amato nomine, atque ab

latorum,
regis.

num
enm

annum

Incarnationis
II,

Pisanum ante Pascba

ut
infra

prasentia domini regis Petri, et prfedictorum pra;et multorum virorum nobilium de curia Ego Petrus Dei gratia e[)iscopus Jacensis hanc Cliartam confirmo ad preces D. regis Ego
;

inchoasse, licet Gelasius

a Paschate exorsus

videbimus,
[)otest

sit.

Vix credi

quot

errores chronologici

vitari possint, liarum siiniliumve observationum antea non factarum ope. 21 Sanctius Ramirus Navarra: et Ararjoniai Hoc anno Sanctius Ramirus Ramiri occiditur. primi Aragonum regis filius, Navarrai hujus nominis V, et Aragoniae bnjus nominis I rex, post rem in Mauros sa?pius strenue gestam, Oscham,

Amato,Burdigalensisarchiepiscopus et legatus Domini papae, hanc Chartam laudo et confirmo, etc.

Anno Mxcv, Urbanus

II

litteris

die

decima sexta

kalend. mensis Maii, Pontificatus sui anno vin,

Indictione tertia datis, Petro regi et ejus successo-

ribus Breve Apostolicum concessit, ut

et reditus ipsi perciperent, exceptis
siis

templorum

(vulgo Eucsca) totius Saracenica; ditionis, uti Ro-

qua; exstruerentur vel Mauris eriperentur, decimas

manorum tempore fuerat, ea parte propugnaculum, obsidione cinxit. Urbs cst Hispaniai citerioris, episcopalis olim sub archiepisco[)o Tarraconensi, nunc vero sub arcbie|)iscopo Ca^saraugustano
citra

tantum Ecclein

cathedralibus.

Quod Privilegium
;

eadem
in-

Bulla [)roceribus etiam concessit

piditas

tanta erat cu-

Saracenorum extirpandorum, ut quid

considerarent.

Ebrum Uuvium

posita, cui

Abderrhamanus
mo-

coinniodi ea indulgentia allatura esset in|50sterum,

rex pra^erat. Celebcrrima) hujus obsidionis mentio

in Diplomate a Joanne Dritz Martinez, abbate
nasterii Sancli Joannis Pennatensis, lib, 3, cap. 20
(1) Si

non
a[)ud

satis

Ea enim complures abscriptores. Oschce

utentes varias Ecclesias spoliarunt, ut videre est

Rerum Hispanicarum

expu-

genuina esse admiltatur Cliarta hujus Sanctii Aragonia regls, de concessione decimarum e locis quibusdam Mauris paulo ante ereptis, relatam a PP. Martenc et Durand Anecdol. t. i, col. 271, ex ea deducimus regein hunc vitam ad annum usque MVi prorogasse. Consignatur cnim Charta illa /Era mlxxiv, quK in annum Mxr.vi incidit. Es eadem parittr Charta evincitur Petrum Jacieusem aniio illo nondum

sedem

suam Oscam

transtulisse, nam eidem Charta) suhscribit et Petrus Jacensis. Insuper in ea discimus eiusdem Sanclii familiam, cum ibi memorelur Felicia regma et filius ejus Petrus Sanctii. Quod si Urbanus II mense Apiili A. m.-ccv, bnllam suam ad Petrum Araeonia; regem dirigit, noa hmc sequitur Sanctiuin co auno etdie jam vita functum fuisse, cum euim Petrus vivenle patre cum illo jam regnaret, potuit utique Urbahus lilteras ad iUum ceu ad rcgem dare.

Mansi.

URBAXr
gnationem
praecessit \ictoria

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1095.
decretum
ftierat.

15

de Almosabeno Cae-

Concilio Jacensi

Annum

captae

saraugiistaG rege a Saracenis in auxiliiim evocato,

ad Alcnraciiem die decima nona Novenibris reportata. Post eam enim Abderrharnamis OsclicE rex, oppido die xxvii Novembris anui sixcvi dedito,

Oschce notavit etiam chronographus Malleacensis, ut suo loco videbimus. Eam Carolus M. cum Bar-

cinone anuo dcclxxviii in suain potcstatem redegerat, ut legitur in Annalibus Masciacensibus,

Barbastrum

recessit.

Petrus rex Oschce regem sese

transtulit, uti in prjEcedenti

tom.

II

Biblioth. Labbei

pag,

735,

sed Saraceni

appellavit, el Petrus Jacensis episcopus statim se-

eam iternm occuparant.

dem

in

eam urbem

URBANI

II

ANNUS

5.

CHRISTI

1095.

i.

Concil. Placentinum

iii

qito

acta causa

earum
ramus.

celebratioui specialifer deputatas

non igno-

imperatricis Praxedis, decretwa auxilium Oricntalibus, hcereses vigentes damnatce.

Nonagesi-

2. In

hacSynodo, Praxedis regina jamdudum

et

mus

quintus supra millesimum surgit annus, In-

ab Henrico separata, super maritum

Apostolico
inauditis
sanctae

quo ab Urbano papa ha}c esse gesta, sigiilatim Bertholdus rerum inspector enarrat o Dominus papa Urbanus janidiulum de Roma profectus, Natalem Domini in Tuscia gloriosissime celebravit in qua provincia Pisanus episcopus, nomine Dagobertus (Daibertus), ei studiosissime servivit, quem ipse jauidudum archiepisco|iali pallio et potestate sublimavit, quod catenus Pisanensis episcopus habere non consuevit . Et post et sancto Petro aliqua Dominus papa, Deo prosperante jam jiene ubique praivaluit, et in media Longobardia in civitatc Placentina, inter
diclione tertia,
:

suum domino Synodo conqucsta est de fornicationum spnrcitiis quas apud mariest.

tum

passa

Cujus,

querimomam

doniinus papa

cum

sancta Synodo satis misericorditer susce[)it,

00 quod i[isam tanlas spurcitias non tam commisisse, quam invitam pcrtitlisse pro certo cognoverit. Uiide et de [icenilenlia jiro hujusmodi flagi-

injungenda illam clementer absolvit, qutB et peccatum suum sponte et pubhcc coiititeri non
tiis

erubuit.
3.

Ad hanc Synodum

Phili|i[ius rcx Galliaiter

rum

legationcm suam direxit, seque ad illam

ipsos schismaticQS

et

contra ipsos generalem Sy-

nodum

condixit, ad

quam

episcopos

Ilalia},

Bur-

incoepisse, sed legilimis souiis (causis) se inqicditum fuissc mandavit : unde inducias sibi

gundi;c, Francia;, Alemanniie, Bajoaria;, aliarurn-

ad

Pentecosten apud

dominum

quc provinciarum, canonica etApostoIica auctoritate missis liltcris convocavit. Facta esl autem ha;c Synodus circa mediam Quadiagesimam Placentite, ad quam Synodum multitudo tam innumerabihs
confluxit, ut
loci

intcrcedente,

ini|ielravil.

usque Synodo Dominiis autem Hugo

|ia|)ain,

Lugduneusis archie[iisco[)Us,adeanidein Synodum vocatus, ab ofticio sus[)cnditiir, eo quod i()se non

venerit,
illuc

nec legatum

cum

caiionica e.vcusatione

nequaquam
in

in qualibet Ecclesia

illitis

posset comprehendi.

Unde

et

dominus papa
exenqili au-

pro se direxerit. Item legatio Constantinopolilani in [irimis

extra
est.

urbem
:

cam[io

illani

cclebrare coiniiubus

ad hanc
ali(|uod

Synodum

pervenil,

(jui

dominum

[ia|iam

Hoc tainen non absque probabilis

omneS(|ue Christi

ctoritate

nam

fidcles su[i[)liciter iiii|)Ioravit, ut

prinius legislator Moyses

populum
jii-

Dei in campestribus, Icgalibus prajceptis, Deo

in nionte el

auxilium sibi contia [laganos pro defensione sanct;c Ecclesia; conferieiit, quain [lagani

bente, instituit. Et ipse Doniiinjs noii domibus, scd

iii

jam pene

camieslribus disci[iulos suos Evaii-

gelicis statulis iuformavit. Missas

quoque nonnunEcclesias

illis [larlibus deleverant, qui |)artes ad muros Constaiitiiio|)olitaiia; civitatis obtinuerant. Sane quidem [iluies eodem argu-

in

illas us(|ue

quam

extra Ecclesiam satisprobabiliter, necessilale

inento scriiisisse

lilteitis

Alexium

iiii|ieratorem

ad

quidem cogente, celebramus, quamvis

Urbanum

jiapam, iin[)lorantem ab eo auxilium,

16

URBANI

II

ANNUS

8.

sem

CHRISTl 1005.

testatur Urspergensis in Chronico. Per^it vero Ber-

tiensis episcopus, qui et

tholdus

Ad hoc ergo auxihum dominus papa

ut eliam jurejurando promitte-

multos

incitavit,

Arnulphum Mediolanenquidem electum sed nondum consecratum, eodcm tempore ex concesarchiepiscopuni

diu

rent, se illuc Deo annuente ituros, et eidem imperatori contra

sione domini papae, Mediolani consecravere.

6. Ipse quoque dominus papa Udalricum Augiensem abbatem eo tempore consecravit, qui itidem prfedictae Synodo interfuit cui in prassentia
:

paganos pro posse suo fidelissimum

illa

adjulorium collaluros.
A.

Ha;c autem inter alia in

Synodo con-

stituta sunt,

ut ad pcenilentiam nullo

modo

reci-

Constantiensis episcopi

omnem

episcopalem poteinsulae

perentur,

qui concubinas et

odium

ex corde et
^

statem in clerum
interdixit,

et

populum Augiensis
Constantiensi
ille

quodlibet mortale peccatuni dimittere nollent.

quam dudum
Abbas tamen

episcopo

Ilem ut nullus presbyter aliquos ad poenireciperet,

nisi

concessit.

tentiam

cui

proprius episcopus

potestate se intromisit.

non multo post de illa Unde querimonia facta ab

ad confcssionem venientibus Eucharistiam non denegemus, quos

rite

hanc curam commisisset. Item ut quibuslibet

corpore,

solo

non mente

inter

excommunicatos

dominus papa illum, missis litteris, ab hujusmodi praesumptione iterum compescuit . Hucusque de Synodo Placentina Bertholdus. Porro ejusdem Concilii quindecim canones continentur
episcopo,
in Codice scripto

manerc, nec tamen eorum sacramentis communicare cognoscimus. In hac quoque Synodo heeresis simoniacorum penitus damnata est, ut quidquid in sacris ordinibus ct in Ecclesiasticis rebus data et promissa pecunia acquisitum simoniace videretur,
])ro irrito

Anselmi Lucensis,Iibro septimo

statuti,

decrctorum, ab eadem Synodo Placentina

i|)Sos

his quae sunt recitata siiperiusconsentientes, uthic

describere non

7.

sit opus . Sed non pigeat audire de tanta Synodo

etiam Domnizouem qui aderat, hajcque de ipsa

nietro cecinit, licet inculto, veraci

haberetur, nullasque vires habuisse et

qiii

tamen

babere judicaretur. His tamen

et

non simoniace
miseri-

nescientcr a simoniacis ordinati sunt,

;

cordia in servando ordine concessa est

scienter ab

qui vero

hujusmodi ordinati sunt, cum suis ordinatoribus irrecuperabiliter damnali sunt.

5.

Tunc paslor sanctus Synodum celebravit, et annus Christi miUeDus nonagenus quoque quintus, Primus erat mensis quo nascitur humor in herbis,
Ore sacerdotum (lamnautur facta nia!orum,
Affiiit his dictis

Praxedis atque Mathildis,

sanctain Placentia continet

Item

Iiffiresis

Nicolailarum,

id est,

inconut

Catholicos plene benedixit papa fideles.

Ilanc

tinentium subdiaconorum, diaconorum,

deinceps de
hseresi
offlcia ullo

et pra;est,

Synodum

ampla

Expleta Synodo, dominus

quem

s<cpe recordor

cipue sacerdotum irretractabiliter damnata

Papa
Gallia

valedixit, clericis comitatus abivit

officio se non intromittant, qui in illa manere non formidant nec populus eorum
:

Per multas urbes curas convertere plures,

quem patrem

suscepit

maxima charum.

modo

recipiat,

si

ipsi Nicolaitee

contra

haec interdicta ministrare pra^sumant.

Item hceresis Bercngariana, jam ab antiquo sa^pissime anatbematizata, iterum damnata est, et

dom Urbani

Idem vero Bertholdus affectatus vestigia ejusPontificis, quo processerit post Pla-

sententia Calholicaj fldei contra

videlicet,

eanidem firmata

secrantnr,

quod panis et vinum, cum in altari connon solum flgurate, sed etiani vere et essentialiter in corpus et sanguinem Domini con

cenlinum Concilium, et quae gesserit sic narrat Conradus rex, filius Henrici, domino papae UrbanoCremonam venienti obviam progreditur, eique
straloris ofticium exhibuit
8.

quarto idus Aprilis.

Indicitnr

ConciHam Claromontense.
juramento, de
vita,

vertantur.

Guibertum bseresiarcham, Sedis Apostolicaj invasorem, et in omnes ejus complices, sententia anathematis synodali judiciocum ardenItem in
tibus

candelis

iterum

promulgata
fe;re

est.

In
et

hac

Synodo quatuor millia

clericorum,

plus-

de membris, et de papatu Bomano.<Pominus autem papa in filium sanctaj Romanae Ecclesiaj recepit illum, ei(iue consilium et adjutorium ad obtinendum regnum et ad coronam imperii acquirendam coram populo firmissime promisit, salva quidem

Deinde

fecit ei fidelitatem

quam

triginta millia

laicorum fuisse perhibentur.

est,

justitiaiIliusEcclesia;etstatutisApostoIicis,

In hac Synodo constilutum

,

ut pro chri-

de investituris in spiritualibus

officiis

a laico

maxime non

smate

et

baptismo,

et

sepultura uihil

unquam

usurpandis

Et inferius

exigatur.

regio apparatu in
scilicet

Conradus rex cum Tusciam Pisas perrexit, ibique

:

Item ut jejunia Quatuor-Temporum hoc

ordine celebrentur,

prima bebdomada Quadragesimae, secundum in hebdomada Peutecostes, tertium vero et quartum in Septembri ct Decembri solito more fiant. Huic Synodo reverendissimi antisliles interfuerunt de Bajoaria quidem, Dimo Salzburgensis archiepiscoin
:

primum

sponsam suam, filiam Rogerii ducis de Sicilia, adhuc admodum parvulam cum inaudita pecunia sibi oblatam recei^it. Dominus papa rebus in Longobardia bene dispositis, in Gallias niarino itinere coepit diverlere, et ad sanctam Mariani ad Podium

pus, et Udalricus Pataviensis episcopus, ejus suffra-

Synodumque ad Montem-CIarum-in octavam sancti Martiui Apostolica auctoritale condixit ad quam diversarum
in Assumi)tione ipsius perveuit,
;

gaueus, de Aleniannia vero Gebehardus Constan-

provinciarum episcopos, missis

litteris,

canonica

URBANl

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1095.

17

vocatione invitaTit . Haic de indicta Synodo Cla-

haec efTecta

romontensi

Bertlioldiis.

9./

caiisa Philippi ref/is

qimnta

scripseril

Ivonis consilium, ut adversus adeo enormiter delinquenteni regem perseveraverit intrepidus, jndicans regem et pu-

secnndum cjusdcm

egerit et passiis fuerit Ivo, ut ab illicito conjugio

niens ex sacrarum
12.

eum

revocaret.

legum prascripto.

Indicta

quam diximus jam

Post discessionem legatorum regis, idera

et

Synodo Claromontensi apud Arvernos, statim a Francorum rege Pliilippo legati parantur ad papam, qui eum eraolliant, ut nervos censur;B Ecclesiasticae relaxet, regem benigne habeat, condesceudatque labili juventuti. IIos autem prajveniens Ivo episcopus Carnotensis, has ad

Urbanus papa
scopos
eos, ut

litteras scripsit ad omnes archiepiepiscopos Galliarum, quibus hortatus est

regem hortarentur ad

resipiscentiam, alio-

qui in

eum

exercerent Ecclesiasticam disciplinam.

Merainit

harura litterarum idem Ivo

episcopus

eumdem
inte-

Carnotensis, qui laboravit snis litteris ut

regem

Urbanum
ipsas

Pontificem litteras de his scripsit, dignas

Ecclesiasticis

quidem qua; Annalibus

'

xantur, qua; sic se habeut

filius,

Urbano sumnio

Pontiflci, Ivo, sanctitatis susb

ad meliorera frugein reduceret, ut ex eis apparet. De litteris auteni Urbani sic Ivo Exeraplar litterarum, quas misit mihi dominus papa de causa regis, postquara legati regis nuper discesserunt,
:

fidelium orationum

munus.

vobis transmitto
si

ut sciatis quia

dominus papa

et-

Venturi sunt ad vos in proximo nuntii ex parte regis Francorum, per quorum os locuturus
a

non

antecedit,

non tamen

retrocedit . Et de

iisdem

eUam idem

Ivo ad dajjiferum regis Willel-

est spiritus

mendax; qui infatuati adeptione vcl promissione bonorum Ecclesiasticorum, infatuare mohuntur Sedem justitia?. Contra quoruni calliditalem a parvitate
esse prseniunitani,

mum

haec scribit

13.

Charissime,

quia

te scio velle

laborare

decomponenda pace
multas gratias
possit
tibi

inter

me

et

dominum regem,
heec pax

mea

vigilantiam vestram volo

reddo. Sed quia

non

quatenus rigorem vestrum promissiones eorum non emoIUant, commiuationes

quandiu voluerit in inccepto suo durare, consilium meura est adhuc exspectare,
esse
stabilis,
si

non

exterreant.
10. Ut

forte

Dorainus daret

ei

mentem

bonara, ut veliet
si

quidam enim

dicent,

radicem arboris posita est,nisi tahs, aut gladium suspendatis? Qui ergo venturi
sunt, in calliditateingenioli sui etvenuslatelinguaj
suae, pra:dictis

jam securis ad utaut arcam remit-

consilium
saria

suum

in

melius commutare. Quod

facere vellet, scias

omnia

esse parata quae neces-

sunt ad faciendura divortiura inter

Vidi

eum

et

novam conjugem suam.

misit

enim

litteras,

quas
ar-

de causis impunitatem

flagitii

se

dominus Urbanus ApostoUcus ad omnes

impetraturos regi a Sede Apostolica promiserunt, hac ratione ex parte usuri, regem cum regno ab
obedientia vestra discessuruni, nisi
tuatis,

chiepiscopos et episcopos regni sui, ut

eum

ad ra-

coronam

resti-

nisi regem ab anathemate absolvatis. Si autem impoenitcnti venia concedatur, quanta spes impune peccandi peccantibus de ctetero relinquetur? Non estmeum iustituere vcstram prudentiam, cujus potissimum interest dehnquentium crrata non fovere, sed ferire. Si autem aliqui subdoli

tionem mittant, et nisi resipuerit, ecclesiastica eum disciplina ad cmendationem venire constringant. Ha; quidem littera; jara publicatae essent, sed pro amore ejus feci cas adliuc detineri, quia nolo regnura ejus, quantiun ex me est, adversus eum aliijua ratione commoveri. Ha;c omnia volo ut
dicas

evidenter ab unitate matris suae Ecclesiaj disce-

dunt,

jam pridem mente discesserunt consodivinum responsum ^ ReUqui mihi septem millia virorurn et illud
(|ui
,

domino nostro regi, et secundum hoc qnod apud cum invcneris, milii facias remandari. Vale . 14. Verum omnes Francorura ei^iscopi sic littcris Urbani papae commoti sunt, ut tamen non
vere correctionem regis urgerent, sed palpando

letur sanctitatem vestram

poUusindulgerent. Queritur de his Ivo ipse Carnotensis episcopus, et

Apostoli

'
:

Oportet hajreses csse, ut hi qui probali

quo

ipse sit

animo

declarat, ita

sunt, manifesti flant.

scribens ad Richerium archiepiscopum

Senonen-

De cxtero volo sciat vigilanfla vestra, quia ex pra?cepto rcgis, Rhemensis, et Senouensis, et
\\.

sem

'

Conductum enim
ncc habere potni.

domino meo rege

vero ex in-

quacsivi,

Quantum
licet

Turonensis archiepisco[ii invitaverunt suflVaganeos

episco|)os,

tcntatis minisintelligo,

non

mihi in conventu

ut post rcsponsa vestra

apud Trecas

vestro inipune dicerc vcritatem, qui pro

verilate et Aimstolicac Sedis

jam

dicta

prima Dominica post festivitatcm ctorum conveniant. Quo invitatus

nisi vestro consilio

Omnium
ire

San-

dissimulo

munitus, timens ne quid contra justitiam et Sedeni Apostolicam moliatur ille conveutus. De his itaque et de his qua; circa vos sunt, quaj libuerit rescribat mihi vestra paternitas,
ut in adversis compati, ct in Istis valeam congratulari.

obedienUa taiitam jam senUo severitatem, ut perjuriuni arguar incurrisse, ct mnjestatcm regiam minuissc . Ihcc in Ivoncni languentes cpiscopi, iu quos hac ipse
:

Quod

(ut

pacc vcslra dicam) rectius in eos rctorqui vulnus fomentis incurabile tanmedicinali ferro praecidcre. In qua
firmiter fuisseUs,

queri

i)otest,

(|uara pii medici cauteriis coni|)etentibus dissimulant urere, vcl

Vale . Quaj
li(|uel,

papa non

conslat

autem rescripserit Urbauus tamen omnia ab eo post

sentcntia

si

mecmn

jam

segro-

'

Ivo Ep. XXVIII.

Bcg. xis.

'

1. Cor. xi.

'

Ivo Ep. cix.

Baron.

TOMLS XVIII.

18

URBANI
iioslruiii

II

ANNUS
Quod
deex-

8.

jus,

CHRISTl 1095.

tum

ad sanitateni
exhibetis,

perduxissetis.

plane decore et ornamento Galliarum saeculi hu-

quandiu

differtis, videtc si

fidelitatem
vestri

betis pleniter

si officii

quam munus

dignam Epistolam
'.

17.Ivo,humilisCarnotensisepiscopus, Widoni
dapifero salutem

pletis. Faciat ergo dominus rcx adversuui parvitatem meam, quantum Ueo permittente libuerit et

Quaj mihi mandasti per Landricum presby-

licuerit, includat, excludat, proscribat

iuspirante

terum, jam audieram

Dei gralia et prosequente,

decrevi pati pro lege

Dei mei, nec ulla rationc cogeute, volo ei conseutaneus in culpa esse, qui noloesse consors in pcena.

per Eberardum nepotem tuum, videlicet quod rex multa niala dimittere, et multa bona se promittat velle facere, si cum pace
Sedis Apostolicae et

communione

Ecclesiastica,

mu-

Angelus magni consilii et spirilus fortitudinis sit vobiscum^ut recta sapiatis et recta faciatis . Hicc Ivo ad e[)isco|)os ad provincialem tunc Synodum convocatos, ad quam ipse vocatus cur non accesserit, sic se

lierem
nere.

quam

illicite

habet valeat ad tempus reti-

rescribo,

ad regem scribens excusat

'

15. Pbilippo, Dei gratia magniiico

regi, Ivo bumilissublimitatis suaj

Francorum

clericus, sic se

Unde ex auctoritate divina boc charitati tua? quod nulla redemptione vel commutatione quis peccatum suum poterit abolere, quandiu vult in eo permanere secundum illud Apostoli " Voluntarie peccantibus non relinquitur hostia pro peccato. Quod est aliis verbis dicere,
;
:

regere ut Regi

regum

valeat complacere.

quia

nemo

in

peccato suo perdurare volens, pecpoterit

nuper accepi, quibus submonebar, utapud Pontesium vel CalvumMontem cum manu militum vobis, die quem statueratis, occurrerem, iturus vobiscum ad Placitum quod fulurum est inter regem Anglorum et comi Excellentiai vestraj litteras

calum suum

aliqua eleemosyna vel obla-

Unde et Dominus Cain sua offerenti et tamen homicidium cogitanti legitur respondisse' Si recte offeras et non recte dividas, peccasti, quiesce. Quasi dicat, peccas non recte
tione redimere.
:

tem Nortbmannorum. Quod

magna;
et

facere ad preesens,

partiendo, qui tua offers, et de homicidio tractans,

multai causa

me

probibent. Prima, quia

domnus papa Urbanus

auctoritate,

interdicit vobis Apcslolica

teipsum qui tuis melior es mihi aufers. Hinc etiam dicit beatus papa Gelasius Legatur ex quo
:

habetis.

tborum mulieris quam pro uxore Quia sacramentum de securitate Concilii,

quod vobis mandaverat, fieri vetuislis. A cujus commixtione si amodo non cessatis, separat vos eadem auctoritas a participatione corporis Dominici et sanguinis. Interdicit etiam omnibus episcopis, ne capili illius mulieris coronam imponant,

quam
vestro
vestrffi

(ut

ubique

jia^ne

terrarum

dicitur)

lateri

illicite

copulastis. Parcens

igitur majestati

dissimulo vestram adire prffisentiam,

ne

compulsus, cui vice Cbristi parere me oportet, quod nunc dicoin aure, cogar in vestris et multorum auribus publicare. Ego autem nolo vos scandalizare, vel regiam majestatem vestram minuere, quandiu possuni hoSedis

Apostohcse

jussione

nesta ratione dissimulare. Praeterea casati Ecclesiffi

et reliqui

mililes

paene

omnes

vel absunt, vel pro

satis-

pace violata excommuuicati suut, quos sine

factione reconciliare
tos in

certum detur exemplum in Ecclesia a quibuslibet Pontilicibus, aut ab ipsis Apostolis, ab ipso denique Salvatore, veniam nisi corrigentibus fuisse concessam ? Auditum autem sub isto cffilo ab ahquibus nec legitur omnino, nec dicilur Date nobis veniam, ut tamen nos in errore duremus. Ostendatur ergo quibus occasionibus, quibus regulis, qua lectione, vel quo documento sive a majoribus nostris, sive ab ipsis Apostolis, quos potiores fuisse merito non dubium est, sive ab ipsoDominoSalvatore, qui judicaturus creditur vivos et mortuos, vel si factum est unquam, vel faciendum esse mandatur. Propter haec et alia his mulla similia, scio consilium domini regis bonum exitum habere non posse, nisi a peccato desistat, et Christi jugo se pcenitendo subjiciat, cum Dominus non nostram, sed nos ad salutem nostram requirat. Dic ergo ba;c omnia domnoregi, ut sanius
est religio Christiana, vel
:

non audeo, hostem miltere non debeo.

et

excommunica-

consilium perquirat.
ret,

Quod

si ei

Dominus

ministra-

me

adjutorem in quibuscumque possem inpost haic passus

est
sit

16. Postremo novit vcstra serenitas, quia non mibi in curia vestra plena securitas, in qua ille sexus est mibi suspectus et infestus, quietiam amicis ahquando non satis est fidus. Exspecto igitur, ut aliquandocor vestrum,illustrante divina gratia, contra sibilum serpenlis audilum obturetis, et moest

veniret. Vale
18. Sed que
Ivo, ubi ten-

tatus per
justitia

omnia inventus
his
^"

adversus regem pro

immobilis

stare, litterse

ejusdem ad Willel-

mum

abbatem

teraporibus dataj declarant,

tur-

quai sic se habent

aures cordis aperiatis. Hoc desidero, hinc ante Uomiimm quotidie preces fundo d. Hanitis

salutis

Magnis honestalis propugnatoribus pitudinis oppugnatoribus, Joanni scilicet

assimilare
ternitas.

et

et Eliaj

ctenus ad regem Ivo episcopus Carnotensis. Tentavit

autem rex
pellice

inflectere

ferreum Ivonis

animum
tempus

me voluit in litteris vestris vestra fraQuorum sanctitati quamvis longe inii^ares

niultis

promissis, ut sibi liceret saltem ad

simus,

cum
rit

commorari. Sed quid

ista tentaret,

ipse rescripse-

imitari

ad

eum

qui

accipe tanto episcopo.

eorum tamen vestigia honorare, mirari ct quautum exoptamus, donante Deo possumus. Unde non tantiun a rege, cujus illicito

'

Ivo Ep. cv.

Ivo Ep. cxv.

Heb. s.

'

Gen. iv.

'

Ivo

URBANI
conjiigiocontradiximiis,
aliis
filiis

II

ANNUS

8.

CHRISTl 1095.

19

verumetiam

quibusdam

hujus saecuii, quorum perversitalibus quantum possunius reluctamur, bonorum Ecclesiasticorum

gravia

futurum, ut verum esse cognoscatis illud proverbium Salomonis' Meliora sunt vulnera diligentis,
:

quam
betis,

damna perpetimur. Quorum

et

fraudulenta oscula blandientis. De cffitero, calumniatoribus meis, quibus me respondere ju-

direptionem lucri niajoris compensatione per Dei

cum
si

insinuati fucrint qui sint et quid

expoin

gratiam longanimiter suslinemus,

necesse
Apostoli
sit,
' :

majora,

si

stulent, respondere
clesia,

non subterfugiam, vel

Ecsi

subire parati sumus, attendentes illud

Ecclesiastica sint

negotia, vel in Curia,

19.

Quia non sunt condignai passiones bujus

quffi

temporis, ad futuram gloriam

nobis. Et illud
*
:

revclabitur in

compatimur, et conregnabimus. Et quia jam instant illa tempora periculosa, in quibus impletur quod scriptum cst' Ex abunSi
:

Bene valete . 21. At non hicquievit persecutio, sed eo usque processit, ut abreptum sanctum episcopum in carcerem, proh scelus detruserit. Cunique a suis
sint curialia.
!

Carnotensibus se sciret manu violenta educendum parari, ne id facerent, his litteris ad eos datis,
exoravit

*
:

danlia iniquitatis refrigescet charitas

multorum

dicendum
et
'

est petris

montium

'

Cadite super nos,

Ivo Dei gratia Carnotensis episcopus clericis

abscondite nos ab ira Agni.

viris in

Quod quid
:

cst

et laicis

aliud dicere, nisi in

fide robustis et sanctitate su-

Carnotensibus salutem. Audivi primates urbis vestra; ad invicem

blimibus
miseriaj

hac sententia supplicare

condescendite,

Nostrae

ne in tentalionem inducamur et iram Dei incurramus, vestris orationibus impetrate. De quibus petris
misericorditer
et

conjurasse guerram se facturos adversus Vicecomitem pro mea liberatione. Quod nequaquam mea
liheratio est, sed inclusionis speratio, sed interminata productio.

mcaj non solum exaQuare ne fiat

quia vos,

et in

sancta societate veslra plures esse

prohiheo, interdico. Nec enim incendiis

depra^dationibus
care, sed

domorum,
pla-

apud Dominum intercessionem obnixe postulamus, quatenus sic per ignem et aquam transeamus, ut in refrigerium
diffidimus, hanc a vobis

non

pauperum

potestis

Dominum

divino ductu

educi valeamus. Nos enim publico-

vehementer asperare, sine cujus beneplacito, neque vos, neque aliquis polerit me liberare. Nolo ergo ut adversum me implere faciatis

rum negotiorum
compescendis
possimus,
horis

tumultibus occupati
dic

cum

ipsis

tota

laborando

sufficere

non

internffi quietis

suavitatemvix aliquando

admittinius,

non canonicum pensum determinatis

Vos igitur
et
caiteri

solvere prajvalemus.

servi Dei,

qui velut in portu navigatis, oportet ut

pauperum clamoribus, lamentis viduarum. Neque enim decens est, ut qui armis hcllicis ad episcopatum non veni, armis bellicis recuperem quod non est pastoris, sed invasoris. Si manus Domini tetigit me et adhuc extenta est super me, permittite me solum ebibere miscriam
aures Dei
:

nobis orationis manus, qua longe potestis, exteudatis, et

tis etc.

vobiscum ad optatam requiem studea-

meam, et sustinere iram Dei donec jushflcct causam meam, et nolite Irihulationem meam aliena
cumulare miseria. Decrctum cst enim mihi non solum includi, vel Ecclcsiaslico honore privari, sed etiam magis mori, quani per (pro) me stragem hominum fleri. Moneo igitur vos per supereminentem Christi charitatem, ut neque hoc fuciatis, neque fieri pcrmitlatis. Quod tamen si feceritis, certuin est quod nihil proderit nobis, ciim detentor

20.

Ad regem vero

pro rccuperandis ablatis Ec*

:

clcsiai bonis,

has tunc ideni Ivo litteras scripsit

piissimo

a Pliilippo

Francorum

regi

domino
oeter-

suo, Ivo humilis Carnotcnsium episcopus sic gu-

bernare temporale regnum, ut non amittat

num.

Quoniam

praecedente divina gratia, de ster-

meus multos habeat

ei

adjutores, cl

core pauper usque ad solium principum per

ma-

auferre

possitis.

Recordamini

num num

vestram elevatus sum, fateor nie post Domipro posse meo cuncta vobis debere quae

quia Petrus servabatur in

sine intermissione fiebat ad

habeatquod quod lcgitur', carcere oratio autem

niiiil
;

Dominum

pro co. Oracontcuti

vestro congruunt honori ct saluti. Sed quia exas-

tionibus crgo et severitatc

estotc,

Ecclesiastica

peratus propter salubres monilus, quos serenitati

vestrae ex

quam

si

transgrcssi fuerilis, scio quia

me

sunima fidelitate et charitate direxi, me diffiduciastis, etbona ci>iscopalis domus diripienda

adversariis nostris exposuistis, gravia ct
iiide

ulterius cpiscopum habere

gramiia
honeste.

perpessus incommoda, rcgali curiae ad pra)-

non vnltis. 22. In eo enim quod semel recessistis, sicut exitus approbat, non bone mihi ct vobis consuluistis. De c;clero ergo contcnti estote termiiiis quos
posucrunt patres
fuerilis,

scns nec sccure

possum

interesse

nec

Supplico itaque majestati vestra;, ut regia interim

mansuetudine supportetis, donec possim ali(|uanlulum respirare, et damna qua: mihi usquc ad penuriam panis infiicla sunt, aliqua cx parte reparare.

vestri ne si his contcnti iion quajram liberationcm meam eo forsitan modo, qui non placcat vohis. Valete. Deus [lacis et
;

dileclionis det vobis in

aliis

hoc negolio

ct in oninibiis

recta sapcre et faccre . Libeiatus

autem

isla

Exspccto etiam pcr misericordiam Dci cito

scripsit

ad Boellum episcopum Cenomancnscm, cujus ad Deum precibus per sancti Juliani inter1

>

Rom.

viii.

'

Apoc. VI.

'

2.

Tim.

ii.

.Maltli..xxiv.

'

Luc. .\xiii.

Ivo Ep. cii.

Prov. xxvii.

Ivo

lip. c.

3 Act. xii.

20

URBANI

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1095.
et

cessionera fiierat liberatus e carcere, gratias di-

quentibus canonibus,
ticos fcedere
1.

primum
omni

propler schisma-

gnas
stola
'

ilii
:

rcferens, liac ad

eum

perbrevi data Epi-

conjungendos.
est ut

Stalutum

die, et

monachi

et

primum Deo liberatori meo, in die qua eripuit me de manu omnium inimicorum meorum, et de manu Saul: deliinc vigilantis23.

Gratias ago

clerici, el feniina;, et

quae

cum

eis fuerint, in

pace

permaneant; tribus autem diebus,

tertia et quarta,

scilicet

secunda,

ab ahquo
;

alicui illata

non reputa-

sima;

cliaritati

vestrm

qua? intensis

oralionuna

bitur patis fractio

si

quatuor autem reliquis diebus,

et

clamoribus
tavit,

dormitantem susciquatenus eo increpante ventos et mare, cesin navi

Dominum

quis alicui injuriam intulerit, fractionis sanctae

pacis

reus habeatur

prout judicatum fuerit

sola devotione,

sarct nubilosa tempestas, et rediret serena tranquillitas.

puniatur,
2.

Unde me vobis

arctioribus

charitatis

Quicumque pro

non pro
iter illud

vinculis astrinxistis, et inexcusabilem

commodo-

honoris vel pecuniac adeptione, ad liberandam Ecclesiam Dei Hierusalem profectus fuerit,
pro omni poenitentia reputetur
3.
'.

rum

executorem acquisistis
illi

sed in hoc nubilo

mentis mea? plenam adhuc

habui, quod
beali
sanctse

consolationem non

Isetitiae,

Juhani translatum

est,

quando corpus adhuc in ergastulo

in serenitatem

Ut nullus

fiat

decanus in Ecclesia,

nisi

presbyter nullus archidiaconus nisi levita

B 4. 5.

clausus interesse non merui. Posset auteni vestra

fraternitas

Ne

aliquis clericus

arma

deferat.

hanc nubem cordis mei

si

Ut nullus laicus, clericus, vel tantum(salUt nullus

,

cito convertere,

aliquas illius sancli corporis re-

tem) subdiaconus in episcopum eligatur.

C.
si

liquias parvitali meae velietis

enim patrocinium loci vestri el meritum beati Confessoris pro mea occasione in Beigica provincia, in qua meritam ejus minus notum est, pubhcaretur, et festivitas ejus omni auno celebriter coleretur. Mandate igitur per fratrem istum, cum ad nos redierit, si hoc fleri possit,

nou minueretur, sed fama

communicare
:

sibi

praebendam emat
parentes ejus
illi

quod

quis emerit

vel

emerint,

iu

manum

et

dispositionem

episcopi se reddat.

Hoc idem de
ficio fiat.

altari et

de omni Ecclesiastico benecongregationibus canonico-

26. 7.

Ut

altaria

rum

quatenus vel ad vos niiltam, vel ipsemet,

si

pcr personas data , mortuis persoms liberaredeantinmanusepiscoporum, nisi

vel
illis

monachorum

Tobis visum fuerit, veniam. Vale . Sed

jam ad
altitudi-

fuerint

per eorum scripta vel privilegia con-

Urbanum

Pontificem redeamus, paratam haben-

firmata.
8.
9.

tem securim, ad praicidendum

24.

omncm

Ut nuUus deinceps sepulturam exigat.

Ut nuUus sacerdos, aut diaconus, aut

neni extollentem se adversus scientiam Dei.

ConciUum

et statuta.

Sic igitur post haec, ipse Urbanus Pon:

Clarotnonte7ise et ejus canones

subdiaconus, sed
fornicationis sibi
rit,

apud Arvernos Concilium tandem celebranindixit, de quo Bertholdus In Galliis ad Clarum-Montem Synodus generalis a domino papa in octava S. Martini congregata est, in qua tredecim archiepiscopi cum eorum suffraganeis fueruut, et ducentse quinque pastorales virgse numeratae sunt. In hac Synodo dominus papa eadem statuta, quae et in praeterila Synodo Placentina, conflrmavit. Insuper et Philippum regem Galliarum excommunicavit, eo quod propria uxore dimissa, militis sui uxorem sibi in conjugium sociatifex

dum

et nullus qui canonicam habet, copulam adjungat. Quod si fecea canonica omnino arceatur. 10. Ul in domibus clericorum nullas liceat

habitare niulieres, uisi quas sancti canones permittunt.

vel aliquos

Ut nuIH fllii concubinarum ad ordines, honores Ecclesiasticos promoveantur, nisi monachaliter vel canonice vixerint in Ecclesia. 12. Ut nulli clericorum liceat deinceps in duabus civitatibus duas pra;beudas obtinere, cum
14.

duos

titulos
13.

non

possit habere.

Ut omuis clericus ad eura titulum, ad

ordinatus
est,

Synodum in tertiam subsehebdomadam Turonis celebrandam denuntiavit . Hajc ipse. Eadem de

vit.

Ibi

etiam aliam

quem primum
14.

semper ordinetur.

quentis Quadragesimae

Ut nullus deinceps in una Ecclesia gemi-

nos honores habeat.

excommunicato rege Sigebertus. Sed et Berlradam regiam pellicem eadem excommunicatione mulctatam, Willelmus in rebus Anglicis tradit ^
canonesque recenset. Porro ex Concilio Claromontensi triginta duo canoues exscripti reperiuntur iu Codice Lamberti episcopi Atrebatensis, ex quo tolidem lineis Anlonius Augustinus sic descripsit
Anno Domini Christi millesimo nona^esimo quarlo (quiuto) mense Decembrio, decreta domini Urbani papae. Secundi in Claromontensi

13.

Ut

nullus

Ecclesiasticorura aliquem
accipiat.

honorem a manu laicorum

16. Interdictum
cipes
est,

ne reges vel

alii

prin-

ahquam

investituram de Ecclesiasticis houoregi vel ahcui

faciat.

ribus faciant.
17.

laico in

Ne episcopus vel sacerdos manibus ligium fidelilatem

25.

18.

Ut nullus presbyter capellanus alicujus

conlessione (absque confessione)

laici esse possit in

sui episcopi.
27.

Concilio data. Ita titulus praeflxus a librario scIvo Ep. ci.

19.

Ne

laici

decimam partem de
vi.
c. 1.

labori-

'

2 Willel.

Malm.

I.

iv. c.

'

Dist.

VI. c.

NuUus.

2 Dist.

. '

URBAN'1
bus suis retineant;
ita

II

ANNDS

8.

CHRISTl 1095.

21

et sicut

nec debent retinere,

laicis,

nec accipere.
a 20.

Congregato apud Claromontem urbem multornm proposita est episcoporum synodali conventu
,

Unde

el

interdiclum est omnibus

nobis a quibusdam

eorum

qua;stio de

Ecclesiis

ne amplius
21.

altaria vel Ecclesias sibi retineant.

vel de Ecclesiasticis possessionibus, a clericis vel

Ne
:

aliquis laicus allerius sibi bteredita-

tes

usurpet

quod

si

quis fecerit, nec reus satisfe-

scopis, acquisitis.

mouacbis usque ad priEsentiarum, inconsultis epiNos autem usi saniori consilio

cerit,

nullus sacerdos

eum

iuterim ad poenitentiam
nisi per-

eorumdem
quid
ritate

episco()orum,

condescendentes
paci,

pro
vel

admittat.
2"2. Similiter

tempore, providentesque Ecclesiastica;

nec alium quemlibet,

aliter

absque

incvitabili periculo

hujusmodi

fectam confessionem fecerit. Yerbi gratia, ut si perpctrato homicidio, manserit :in aduUerio (de
perpetrato bomicidio confessus
adulterio) vel hujusmodi,
fuerit,

quffistio

non poterat procedere, Apostolica aucto-

manseril in
est.

decrevimus, ut ea qua; a clericis vel monachis, vel a quibuscunique personis, prout potuerint,

ad perfectam poenitenAtta-

tiam

minime

recipi

debere decretum
jiossit reverti.

men consiUum damus,

det, ut ad veritatis
23.

ut jejunet et eleemosynas

usque hodie fuerint acquisita, rata pcrenniter et inconcussa permaneant; hoc tamen tenore, ne imposterum inconsullis episcopis talia prEesumant
Excepit
ista

viam

Cratianus

ex

collectione

Bernardi
recitati

nuUus Cbristianus a capite jejunii usque ad Pascba carnem comedat. 24. Ne flant ordines (ordinationes),nisi QuaUt tuor certis temporibus, et sabbato mediante Qua-

Papicnsis. Porro apud

eumdem Gratianum
'

inveniuntur aliquot canones ejusdem Concilii Cla-

romontensis sub titulo

Concilii Arvernensis,

cum

eadem

sit civitas.

dragesima et tunc protraiiatur jejunium usque ad Vesperas, el si fieri potest usque ad crastinum, ut magis appareat in die Dominico ordines fieri. a 23. Ne fihi presbyterorum, diaconorum, vel subdiaconorum, canonicorum, ad ordines velahos
:

30. Insuper et ha;c sub eodem Concilio Claromontensi leguntur posita ^ In Ecclesiis ubi monachi habitanl, populus per monacbum non
:

regatur

sed capellanus qui

populum
arbitrio,

regat

ab
:

e|)iscopo per consilium

ita

monacborum

instituatur

honores Ecclesiasticos promoveantur, nisi monachus vel canonicus fuerit. 26. Ut in sabbato sancto protrahatur jeju-

tamen, ut ex solius episcopi

tam

ordi-

natio

versatio .
ita

quam depositio et totius vita; pendeat conUxc ex Concilio Claromontensi. At non

clericis

nium

circa noclem.

de regularibus

facicndum respondit

Ut semper fiat jejunium veris in prima hebdomada Quadragesimae ; jejunium vero cEstatis
27.

Ivo his verbis adversus Lemovicensem episcopum,

talia in

Synodo dioecesana statuentem

ex
litteris

Quantum

infra

hebdomadam
28.

Pentecostes.

intellcxi

ex
in

vestra parte

mibi nuper

pus separatim

Ne quis communicet de altari, nisi coret sauguinem similiter sumat, nisi

per necessilatem et per cautelam. Idque ob recen-

tem damnatam ha;rcsim Berengarianam, quae per unam tantum speciem satis esse im{)leri figuram
aicbat.
28.

quod LemoSynodo agens, interdixil omnibus regnlaribus clericis et regimen parocbiarum, et confessionem. Qui rectius quidem fecisset, si omnes sacerdotcs ad rcgularem vitaminvitasset, quam rcguiaritcr vivcntes a Dominicarum ovium
oblatis, graviter fert vestra fraternitas,

vicensis

episcopus

29.

Si

quis ad aliquam

crucem

in via
si

custodia penitus removissct

displicet aliena malitia,

(]uibus tanto

plus

persequentijjus inimicis confugerit, liber ac

ipsa Ecclesia permaneat.
30.

in

quanto longius discesserunt

a sua etc.

Suadct tamen cpiscopo obcdire.

Quod

si

quis pro sccuritate Ecclesia vel

prsdictaj crucis aliquod crimen peregcrit, et ad

Ecclesiam vel cruccm confugerit, accepta securitate vita; ct mcmbrorum, reddatur justitiaj.
a 31.

autem ut alii collcctores iu his non omncs rccensuerint canones neque eodem ordine, cxscripserintque, scd
31. Contigit
laboraveriiit, liccl

longe

minorem numerum

ut inter alios Fran-

Ne

aliquis clericus res e|iiscoporum vel

ciscus Bellcforcstius*, qui profitclur cx scriptoCodice Abbatia; sancti Uionysii se descripsisse, sed

clericorum in vita vel post mortem eorum diripiat, vel in usus proprios confcrat. Quod si quis
fecerit,

anathema

sit.

Et dictuni est ab omnibus

lingua Gallica, a Scrario Jesuita, viro insignis nomiuis nostri temporis, ita latinc reddila:

Fiat.
a

Priino statutum

csl,

ut nullus c|)iscopus, vel

32. Si quis

episcopum cepcrit

ct incarccra-

abbas, vcl alius c clcro quivis dignitatem ullam

Ecclcsiasticam a principibus
laicis cl SLCcuIaribus

non
cit

ulterius arma clamatum est ab omnibus Fiat . Ilactenus canones. Qui autem uxscri|)sit, ista adjcverit, pcrpetua; infami;e subjaccat,

cxerceat. Et

accipcret.Itaquod vigeret ejusinodi controversia,

rcfiagantibus schismaticis principibus: in singulis

Ha!C sunt inventa in libro Lamberti episcopi ante

Afrebalcnsis,

quadringintos annos scripto:

quippe Conciliis hoc sa;cuIo cclebratis sxpe rcperies. Pcrgit

id repetituin

qua; quia in promptu erant, niiltenda putavi .

29.

Apud Gratiaiuim insuper

].

ista

leguntur

'

: <

Dist.

LX.
IV.

c.

1.

et

I.

q.

lli. c.
tit.

4. et alii.

'

nach. Greg. ix. cl c. 2. cod.

'

in |jrim. collecl.

Disl.

XVI.

vii. c. 2.

C. I.
'

ilc

ca.

mo-

Ivo Ep. xciii.

Ub.

Annal. Franc.

22

URBANI

11

ANNUS

8.

CHRISTl 1095.

a Eademque opera omnem simoniacam rerum sacrarum acquisitionem vetuit. Prohibuit omnibus in ordinibus sacris constitutis, ne cum mulieribus vel matrimonio conjunctisvel non conjunctis con-

deferente Petro eremita, natione Gallo, patria Ambianensi, litteras commiseratione dignas acceperat,

quibus Christi incunabula, ejusque Sepulchrum atque reliqua loca sancta ejusdem Redemptoris
uostri

suetndinem liaberent, sed

coelibafu.

in

perpetuo degerent

fanata,
si

memoria consecrata, infidelibus Turcis proomnique genere contumeliarum affecta

Iste
' ,

Quod
Uti

quis fornicatione pollueretur,

omni

deplorabat.

enim,

teste

Willelmo Tyrio arpetiisset Hierosolyet

Ecclesiastica privari dignitate jusserunt.

chiepiscopo
texuit

qui

eam de

bello sacro historiam

beneficia possiderent a suis cognatis

pretio empta,
illis

absolvercntur a simonise crimine qui eorum causa

(quem sequimur), cum

et litteras

mam,
visum

ad

Urbanum papam
;

ad Chri-

tamen

insciis.

stianos principes accepisset

,

a Christo

quoque per

ad a Vetitum est etiam laicis a die Cineruni festum Paschae carnibus vesci. Ciericis autcm et in Ecclesia promotis, a Qninquagesimse Dominica ad

dum

oraret ad

sacrosanctum

Resurrectionis, ad tanti muneris

templum obeundam lega-

diem Resurrectionis Domini. 32. Neve Sabbati sancti officium divinum ante horam nonam matutmam celcbraretar.
Qui manus injiceret in cpiscopum, vel euni in vincula aut carcerem duceret, impius declaratus est, et legis cognitionisque Dei penitus expers,

tioneni accepit, non autem per Epistolam de ca;lo lapsam, ut plures sunt fabulati. Perdifficile intra veritatis septa continetur stylus historicorum, ne

ad fabulosa vulgo jactata declinet. Quod solum vitat, qui non aliunde quam ab originariis fontibus

puram

curat haurire aquam. Hic igitur ad tantum

,

opus missus a Deo

ad sacrum bellum afflatus

et ut

anathemate

feriretur, atque

ab Ecclesise com-

divino spiritu, classicum potenter intonuit, cujus

divinae tubai clangore,

munione

rejiceretur.

ab universo pa^ne orbe Octanta;

Qui parem vim faceret clericis atque ad ordines sacros promotis, fuerunt et anathemate percussi; et quibona morieutium episcoporum vel

cidentali ad

arma concurritur. Attamen primarius

promotor
erat,

dux verbi atque Urbanus Pontifex

tensi Concilio ad

molis

operis

qui in hoc ipso Claromon-

abbatum invaderent, tanquam

municati.

sacrilegi et

cxcom-

fratres

ejusmodi,
^
:

quam

recitat

Tyrius. habuit concionem

Ut

nemo
nisi

admitteretur vel consecraretur in

presbyter aut diaconus esset aut
ilbistri

33.

Nostis,

fratres

dilectissimi (et

vestram
ge-

episcopum,
Pontiflce

nosse id expedit charitatem)

neris Reparator pro nostra

quomodo humani
salute

Eubdiaconus, et

genere ortus
esset.

nisi forte a

omnium

carnem
ter-

cum

illo

dispensatum

assumens,

et

homo

inter

homines conversatus,
et

Nec

fihos presbyterorum, aut aliter etiam ex

ram

promissionis,

quam pridem

Patribus promi-

concubinis susceptos liberos ad presbyteratus gradum provehi hceret, nisi aliquo in monasterio

serat, propria

illustravit preesentia,

assumptae

dispensationis operibus, et crebra simul miraculo-

religionem professi essent.

33.

rum
ob

exhibitione reddidit speciaiiter insignem. Id

et veteris et

Ne

jiarochi et qui pra^sunt Ecclesiis,

enim
gativa

novi in omnibus syllabis docet

sepulturam defunctoruni quidquam acciperent vel

exigerent.

series Testamenti.

Quadam
,

sane dilectionis praero-

Mandatum

esse etiam

omnibus

Christianis,

ut diebus singulis sabbali officium bcataj Virginis recitarent . Ilucusque ibi.

certum est eam dilexisse, ita ut eam orbis Eareditatem suam dipartem, imo particulam gnatus sit appellare, cum ejus sit omnis terra et
plenitudo ejus. Unde per Isaiam
ait
'
:

Haereditas

mum

Sed pra^cipuum fuit illud, cujus causa potissiillud Concilium indictum et collectum fuit,

mea mus
sibi

Israel.

Et item

',

Israel est. Et licet

Vinea Domini Sabaoth dototam in partem praecipuam

;

ut in eo indiceretur expeditio in Terram-Sanctam,

dedicaverit ab initio
sibi

peculiarius

tamen Ur-

de qua dicturi, historiam sui nobililate insignem sed jam omnibus notam aggredimur, ob idque ea tantum monimenta velerum quffi vel dicta vel
,

bem sanctam
Propheta, qui

adoptavit in propriain, testante

:

scripta tunc fuisse

reperiuntur, hic descrii>turi

ail ^ Diligit Doniinus portas Sion super omnia tabernacula Jacob. De qua gloria Domini.... videlicet quod in ea docens, passus et re-

sumus.
34. Indicitiir in Concilio expeditio Eierosoly-

surgens Salvator, salutem operatus est in medio

terrae,

ad hoc a saeculo

est praeelecta,

ut tantorum

mitana, ad

quam Urbanus papa

populos adhortatnr.

Urbanus igilur papa, quod

impeditum
:

snis coiicionibiis

esset conscia et cella familiaris ministeriorum. Electa

nimirum, quod

ipse qui elegit, testatur dicens

sciret sa;pe a praedecessore

suo Grcgorio Septimo

urgentibus
Placentino

Et de Hierusalem civilate
bis Salvator.

quam

elegi veniet vo-

id esse tentatum, sed schismaticis intercedentibus,

variisque
litteris

bellis

fuisse

Alexii
lectis,

imperatoris nuper

in

36. Quam etsi peccatis inhabitantium id exigenhbus, justo judicio suo in manus impiorum

Concilio

rem

naviter agere ccepit, ut ex

ScEpius tradi permiserit

Dominus,

et dura^

jugum

fidelibus Christianis cogeretur exercitus in auxi-

lium

periclitantis Orieutalis Ecclesia),

potissimum
1

Willel. de bell. sac.

1. 1.

c.

11. 12.

'

vero HierosoIymorum,a cujus patriarcha Simeone,

XIX.

Id.

'

Isa. V.

ib. c.

15.

^lsa.

Psal.

Lxxxvi.

URBAXI n ANXUS
servitufis ad tempus eam sustinere passus sit, nou tamen arbilrandum esi, quod eam quasiase reitu-

8.

CHRISTl 1095.

23

sanctis martyribus sociandi. Non est sacrilegis locoruni differentia, non est personarum respectus.

diatam

aljjeceritj

cum
filium

scriptum

sit

'

Flagellat
ilii

In sancluariis occiduntur sacerdotes et

levilie,

co-

Dominus omnem
a te
:

quem
:

recipit;

vero

thesaurizat iram, cui dicitur

Recessit zelus

meus

jam
:

aniplius

non

irascar tibi. Diiigit ergo

dilectionis fervor, cui

eam, nec intepuit erga eam

dicit
'

Eris

corona
in

gloria; in

manu
;

Domiiii, et

diadema regni

manu

amplius desolata, complacuit Dominus in

non vocaberis sed vocaberis voluntas mea, quia

Dei tui
et
te.

guntur virgines fornicari aut [ler tormenta perire, nec matronis aelas maturior sufTiagatur. 39. Vae nobis, qui in hanc tam periculosi temporis descendimus miseriam, quam in spirilu praevidens electus a Domino David rex fidelis deplorat, dicens Deus, venerunt gentes in ha^reditatem tuam, polluerunt teinpluin sauctum tuuin
:

'

et

item

a Hajc igitur salutis nostraj

cunabula, Domini
el capti-

ditatein
sceris

Populum tuum humiliaverunt, et hajretuam vexaverunt. Ut quid, Dominc, ira^

^

patriam, religiouis niatrem, populus absque Deo,

ancilliE fiiius
vitatis liberse

in flnem, accendetur velut ignis ira

tua?

^gyptiaa possidet vioienfer,

*Ubi sunt misericordia; tua; antiquai, Domine ?Ve-

fliiis extremas imponit conditiones, quibus versa vice merito servire teuebatur. 37. Sed quid scriptuni esl? ' Ejice ancillam et filium ejus. Sarracenorum enim gens impia et

rumneest, quoddicitur Non obliviscetur misereri Deus: non continebitin irasua misericordias suas? Recordare, Domine, quid acciderit nobis intuere iit quid et vide opprobrium nostrum. ' Vae nobis
:
^*

mundanarum

sectatrix traditionum, loca sancta,

nati

sumus

videre

corruphonem popuh
'

nostri,
illic,

et

in quibus steterunt i^edes Domini,

jam

a multis
;

contrilionem
40.

civitatis sanclae

et

sedere

cum
zelo

retro temporibus violenta premit tyrannide

aclis fidelibus et in

sub-

dantur in manibus inimicorum sancta?

servitutem damnatis, ingressi

Dei,

Vos

igitur,

dilectissiini,

armamini

sunt canes in sancta, profanatum est Sanctuarium,

humiliatus est cuilor Dei populus, angarias palitur
indignas genus electum, servit in luto et in lalere
regale sacerdotium
est

accingimiui

unu>quisque gladio suo super

princeps provinciarum facta sub tributo civitas Dei. Cujus non liquefiat anima, cujus non tabescant prtccordia iis ad animum recurrentibus? Quis bicc siccis ocuhs audire
:

potest, fratres charissinii.

femur suum poteniissime. ^ Accingimini, et estote fllii potentes: nielius est enim nobis mori in bello, quam videre mala gentis nostrae et sanctoruni. Si quis zelum legis Dei habet, adjungat se nobis. Subveniamus fratribus noslris, dirumpamus vincnla eorum, et projiciamus a nobis juguin ipsorum. Egredimini, et Dominus erit vobiscum, armaque
caede

38.

Temphim
ejecit

Doniini, de
et

nus vcndentes

ementes

',

quo zelans Dominc domus Patris

mutua

illicite

cruentatis (cruentata), in hostes

ejus fieret sjielunca latronum, facla est sedes dae-

monionim. Idipsum enim et Mathathiam sacerdotem magnum, sanclorum progenitorem Macliabaiorum, ad zelum accendit commendabiiem, sicut ipse testatur dicens " Templuin Doniini quasi vir
:

nominis Christiani converiite. Furta, incendia, rapinas, homicidia, et caitera qualia qui agunt regnuin Dei non possidebunt, hoc Deo bene plaeito
fldei et

redimite obsequio, ut delictorum (juibus Doniinum

ad iracundiani provocastis, celerem indulgcntiam ha;c vobis obiineant pietatis opera ct depreeatio
collata in Doniino, et in

ignobilis, vasa gioria; ejus

vitas

abducta sunt capliva.

quae
aliis

Ci-

Regis

regum omnium,
fidei,

regulas in-

sanctorum. Monemus igitur et exhortanuir remissionem peccatorum injun-

temeratai tradidit

Gentiuni su|)crstitionibus

giinus, ut fratribus nostris ct caclestis regiii coluc-

cogitur invita deservire. Sanct.c Resurrectionis Ecclesia, requies

redibus

omnes

cnini invicem

sumus meinbra
com-

dormientis Domini,

ebrum
,

suslinet

coha;redes autem Christi) qui Hierosolyniis et in

finibus ejus habitant, afflictioni et laboribus
|)atientes,

imperia, fo^datur spurcitiis

ctionis

corum non liabebunt parlicipium

qui Resurresed
stipulo!

infldelium insolentiam, qui sibi regna

ignis aiterni perennibus deputabuntur incendiis. Loca venerabilia divinis deputata mystcriis, (luai

princii^atus et potestales subjicere contendunt, de-

bita compescatis animadversione,

et illis totis vi-

Dominum
se

in

cariic suscepcrunt hospitcm, signa

ribus occurralis

quibus

est proposituin

nomen

viderunt, senserunt beiieficia, quoruin omiiium in

delere Christianum. Alioquin futurum cst, ut in

l^roxiino

plena

fitle

pra;tcndunt argumcnla, facta siint

Ecclcsia Dei
,

gregum

praisepia, slabula

junientorum. Laudabi-

servilutis

fldei

sentiat

juguin indebila! perferens dispendium , prtcvalento

hs populus, cui

benedixit

Dominus cxercituum,

sub angariarum et sordidaruin patrationuin pondere gcmit fatigatus, rapiuntur eorum fllii, niatricis Ecclesiie chara pignora, ut Gentium immnnditiis deserviant, et nomen Dei vivi abnegent vel ore blasphemcnt sacrilego compclluntur aut iniperia delrectantes ca;duntur giadiis niore bidentium
;

Gentilium superslitione. In quanla antem positi sint alflictione, noverunt ex vobis nonnulli, qui ha}C <|ua! loquimur oculata adspexerimt fide, et
l)ra;sens
(jui

illorum per

manum

Peiri viri vcnerabiiis,

pra;sens cst, ad nos dclala docet Ecclesia (Epi-

slola).

'

'

llel).

XII.

'

Ezccli. XVI.

'

Isa.

xxviii.

'

Gen. xxi.

Psal. Lxxviii.

Lxxxviii.
8 i.

Psal. xciii.

Psal.

Lxxvi.

' Psal.

lxxviii.

Thren. v.

'

Psal.

M.

Mac.

ii.

'

Luc.

XIX.

I. iMac.il.

Mac. ni.

: ,

24

URBANI

II

ANNUS

8.

CHRISTl 1095.

M. Nosautem, misericordia Dei et beatorum Apostolorum Petri et Pauli auctoritatc confisi, Ddelibus Christiaiiis, qui contra cos
et

trimoniis venales exulant et vapulant. Effunditur

sanguis Christianus Christi sanguine redcmptus,

ct caro Christiana carni Cliristi

arma

susceperint,

consanguinea, ne-

onus

sibi

iiujus percgrinationis assumpserint,

delictis poenitentias relaxanuis.

fandis ineptiis et servitutibus nefariis mancipatur.

Illis

immensas pro suis Qui autem in vera

se

in

urbibus ubitjue luctus, ubique miserite,

pccnitentia decesserint, et pec-

catoruni indulgentiam et fructum aeternae mercedis

ardore

non dubilent lial)ituros. Interim vero eos, qui fldei ad expugnandos illos laborem istum
,

assumpserint

sub Ecclesiae defensione,

Pauli
protectione,
,

et beato-

ubique gemitus. Suspirio haec dico, Ecclesiae, in quibus olim divina celebrata sunt sacriflcia, proh dolor ecce animalibus eorum sunt stabula. Nequaquam homines sanctas occupaverunt civitates Turcae spurci et immundi nostris fratribus domi!

rum

Petri et

tanquam venB

nantur. Antiochiai B. Petrus praesedit episcopus

obedientia;

filios

recipimus

et

ab universis in-

ecce in ipsa Ecclesia Gentiles suas coUocaverunt

su[)erstitiones,
et religionem Christianam quam potissimum coluisse debuerant, ab aula Deo dedi-

quietationibus, tani in rebus alienis

priis,

quam

iii

pro-

statuimus maneres ecuros. Si vero quispiam

loci

molestare eos ausu temerario priesumpserit, per

cata turpiter eliminarunt.

44. Praedia sanctorum stipendiis dedita, et nobilium patrinionia sustentandis pauperibus contradita

excommunicatione feriatur, et tandiu sententia ab omuibus observetur, donec et ablata reddantur, et de illatis damnis congrue satisQat.

episcopum

paganae tyrannidi subjiciuntur, eisque in

proprios usus redactis, domini crudeles abutuntur.

42. Episcopi vero et presbyteri

qui talibus
Apostolicae

forsitan

non
,

restiterint,

officii

suspensione mul-

Sacerdotium Dei humotenus conculcatum est Sanctuarium Dei per nefasubique profanatum est:
si

ctentur

donec

misericordiam Sedis

qui adhuc

ibi

latitant Christiani

uti audistis,

obtineant. Hactenus Urbanus iu Synodo peroravit.

Subjicit vero ista Tyrius

fecit, praecipiens
iis

His

dictis,

finem

dicendi

qui aderant Ecclesia-

rum

prEclatis,

ut ad propria reversi,

instantia et debita soUicitudine plebes

cum omni suasadidem

De sancta Hierusalem , fratres loqui dissimulavimus, quod valde de ea loqui pertimescimus, quoniam ipsa civitas, in qua (prout omnes nostis) Jesus Christus pro nobis pasexquiruntur
tormentis.
sus, peccatis nostris exigentibus

sub spurcitiam

horlentur

et

invitent diligentius . Et paulo post:

Ante omnia, juxta statuta Synodi fideliter laboTreuga dicitur, ab omnibus observaretur illibata, ne ire volentiranles, ut pax qute verbo vulgari

paganorum redacta; denique servituti, ad ignominiam nostram dico, subducta est. Quod enini superest imperii nostri, tantillum est
:

Christianorum
Cui servit

qui ista

promeruimus,

est

dedecus.

bus

et

ad necessaria discurrere, ullum objiceretur

alius

nunc

Ecclesia B. Mariaj, in

qua
?

ipsa pro corpore

impedimentum. Extat
plane
tus

adhuc sermo ab hoc

sepulta fuit in valle Josaphat

Sed quid templum

et fas

diversus ejusdeni Urbani Pontiflcis, recita-

Salomonis, imo Domini, praitermitiimus, in quo

simulacra sua Barbarae nationes contra jus

a Willelmo Malmesburiensi in Historia rerum Anglicarum' ut non mirum sit in eodem Concilio
;

modo

de re tanta

eumdem

Pontiflcem saepius perorasse,

De sepulchro Dominico ideo reminisci supersedemus, quoniam oculis

collocata venerantur ?

vel in aliis Conciliis ab eo

eadem ex causa

habitis,

vestris vidistis, quantae

abominationi traditum

sit.

Quinetiam inter schedas Vaticanae Bibliothecae adhuc aliuni sermonem Urbani papa; reperimus, a duobus nominatis plane diversum, quem hic describendo, ne pereat, perpetuitati consecrandum putavimus ; sic se habet 43. Sermo Urbani papae in Concilio Claroalios babuisse.
:

sermones

45. Inde violenter abstrahunt

quas

ibi

pro

cultu illius multoties intulistis oblationes. Ibi ni-

mirum multas

et

innumeras

religioni nostrai inillo

gerunt irrisiones. Et tamenin

loquor) requievit
;

loco (nou ignara

montensi.

tis
,

Audivimus,
sine

fratres dilectissimi, et audis-

Deus ibi j^ro nobis mortuus est, ibi sepultus est. Neque quidem ibi Deus hoc annuatim praetermittit facere miraculum, cum in diebus passionis suae, exstinctis omnibus et in sepulchro
bare
et in Ecclesia

quod

profuudis
,

singultibus

tractare
,

circumcirca luminibus, ju-

nequaquam

possumus

quantis

calamitatibus
diris

quantis incommoditatibus, quani

contiitio-

nibus in Hierusalem
tres nostri,

et in

Antiochia, et in Cceteris
nostri, fra-

lampades exstinctae reaccenduntur. Cujus pectus silicinum factum tanlum miraculum non emolliat ? Credite mihi bestialis homo et
divino
,

Orientalis plags civitatibus, Christiani

insulsi

capitis

est,

cujus cor virtus divina tam

membra

Christi

flagellantur, opprifratres vestri, con-

praesens ad fidem

non verberat,
ista

et

cum

Gentiles

muntur, injuriantur. Germani

tubernales vestri, couterini vestri (nara et ejusdeni Christi, et ejusdem etiani Dei filii estis) et in ipsis
suis

communiter nec emendantur. Perterrentur equidem hi, nec convertuntur ad fideni nec mirum, quoniam mentis
Christianis

cum

videant

domibus

haereditariis

ab alienis dominis manest, in ipsis suis

cipantur, vel ex ipsis exploduntur, aut inter vos

mendicant, aut, quod gravius

Will. de reb. Angl.

pa-

dominatur. Quantis afflictiouibus vos qui adestis, qui redistis, invaserunt, vos ipsi melius nostis, qui substantias vestras, qui sanguiobcaecatio
illis

nem
'

vestruni
46.

ibi

Deo immolastis.
fratres,

I.

iv. c. 2.

Haec idcirco,

diximus, ut vos

URBAXI
ipsos sermonis
et

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1095.
fidei

25
domesticis vos exter-

nostri tesfes

habeamus. Pliiressunt
et

nece contineatis, et pro

fratrum nostrorum miseriae,

Ecclesiarum Dei
;

depopulationes, qu3e sigiHatim possemus referre

sed instant lacrymae et gemitus, et instant suspiria

et sini:ultns.

sub jesu Christo duce vestro, acies Cliristiana, acies invictissima melius quam ipsi vcteres Israclitfe, pro vestra Hierusalem
decertetis, et Turcos,

nis nationibus opponatis, et

Ploremus,

fratres, eia

j)loremus, et

qui in ea snnt nefandiores

cuni Psalmisla' meilullitus plorantes, ingemisca-

quam

Jebus;ci, imf^ugnetis et expugnelis.

mus, nos

miseri, nos infelices,

quorum tempore
:

Dei prophetia ista completa est

Deus, venerunt

Gentes in haereditatem tuam, iioiluerunt

templum

48. Pulchrum sit vobis in illa civitate mori pro Christo, in qua pro vobis Christus mortiius est. Caeterum si vos antea mori conligerit, idii^sum

sanctum tuum

rum

posuerunt Hierusalem in pomocustodiam. Posuerunt morticina servorum

:

autumate mori in via, si tamen Cliristus in sua vos invenerit militia. Deus enim denarii retributor

tuorum escas volatjliluis cacli carnes sanctoruni tuorum bestiis terra;. Effuderunt sanguinem ipsorum tanquam aquam in circuitu Hierusalom, et non erat qui scpeliret. Vai nobis, fratres, nos qui jam facli sumus opprobrium vicinis nostris, sub,

prima et hora sexta. Horrendum est fratres, horrcnduin est vos in Christianos rapacem maest

num
tribus

extendere. In Sarracenos gladium

vibrare

singulare
tionibus

bonum
solliciti

est,

quia

et charitas est

pro fra-

animas deponere. Ne vero de

sitis,

crastinis even-

sannatio et illusio bis qui in circuita noslro sunt.

sciatis

quia

timentibus

Condoleamus et com[)atiamiir tem in lacrymis. Nos abjectio

fratribus nostris salplebis facti

et

Deum
ritate.

nihil deest,

nec

iis

qui

eum

diligunt iu vc-

om-

Facultates

eliam
et

inimicorum

nostrorum

nibus deteriores,immanissimam sanclissimaa terra;

vestrai erunt,

plangamus devastationem. Quam terram mcrito in qua non est etiam passus pedis, quem non illustraverit et sanctificaverit vel
sanctam diximus,
corpus vel unibra Salvatoris, vel gloriosa praesentia sanct;c

illorum thesauros expoliabitis, et vel victoriosi ad propria remeabitis, vel sanguine veslro purpurati perenne braviuni adipiscemini. Tali imperatori militare debetis, cui panis deesse non potest, cui quae rependat nulla desunt stipendia. Via brevis est, labor permodicus

quoniam

Dei Genitricis, vel amplectendus Apostovel

lorum commeatus,
guis effusus.

martyrum ebibendns
?

san-

Quam

beati, o

Stephane protomartyr,

est, qui tamen immarcescibilem vobis rependat coronam. Jani uunc ergo auctoritate Io(piainur

qui

te

laureaverunt lapides
tibi

Quam

felices,

o tunc

prophetica'
gimini,

Accingere, bomo, unusquisque gla-

Baptista Joannes, qui

ad Salvatorem baptizanFilii

dio tuo super

dum

servierunt Jordanici latices ?

Israel

ab

femur tuum, iiotentissime. Accininquam % et estote fllii potentes quoniam

;

^gyptiis edncti, qui rubri maris transitu vos praefiguraverunt, terram illam avmis suis, Jesu dnce, sibi ^indicaverunt, Jebussos, et alios convenas inde expulcrnnt, et instar Hierusalem caelestis,

melius est nobis mori iu bello, quain videre mala gentis noslrai ct sanctorum. Non vos demulceant
illecebrosa blandiinenta

mulierum rerumque

vc-

Hierusalem terrenam excoluerunt.

i7.

strarum quin eatis ; nec vos deterreant perfercndi labores, qualenus remaneatis . Et conversus ad
episcopos
:

Qiiid

dicimus, fratres

audite et intelli-

gile.

Vos accincti cingulo

militia;,

niagno superci-

49. Vos, inquit, fratres et coepiscopi, consa-

lio fratres vestros dilaniatis, atque inter vos dissecamini. Xon eslmilitia Christi, quffi discerpsit ovile Redemptoris. Sancta Ecclesia ad suorum opilula-

cerdotes et coha^redes Chrisli, per Ecclesias vobis conimissas idipsuin annuntiatc et viam in Hieru-

tionem

sibi reservavit

militiam (ut veritatcm faleaesse

salem toto ore universaliter pra^dicate. Confessi peccatorum suorum igiiorantiam, securi de Chrislo
celereni
estis,

mur) cujus praecones

vere viam

debemus. Non

tenetis

impetrent vcniam. Vos autem

[iro

(|ui

ituri

per quani eatis ad salutem ct vilam. Vos pupillorum opprcssores, vos viduarum prac-

habebitis nos

vobis oratores

nos habca-

mus

vos pro

po[)ulo Dei
est

|)ugnatores. Nostruin cst

:

homicida;, vos sacrilegi, vos alieni juris direplores, vos pro effundendo sanguine
Chrisliano exspectatis latrocinantium stipendia, et sicut vultnres odorantur cadavera, sic longinqua-

datores, vos

vestrum nos extendemus

orare,
les

contra Anialecitas |)ugnare

cum Moyse manus

indefessasoranintre[)idi

in

ca3lum

vos cxerite et vibrate

|)rceliatores in

Amalech gladium. Anien

. llactc-

rum
mota
et

partinm auspicamini
cst.

et

sectamini bella.Certe

nus

ibi.

via ista pessinia est, quoniani a

Porro

si

vultis

Dco omnino rcanimabus vestris consuli,

Fuissc

autem multum

in exhortando suis con-

cionibus IJrbanum
et

pa|)ani, docet etiain

Doninizo

istiusmodi militi.c ciiiguluni quanlocius dcponite,

jiresbytcr in Vita Malhildis, versibus

ad defendeiidam Orientalem Ecchsiam velocius concurrite. ILxc est enim, de qua totius vestra; salutis

i)lurimum

i[)suni

quibus Chrislianum populuin [iroistis,

fecisse testatiir:

emanaverunt gaudia, (\ux

distillavit

in

os
Urbani Galli

vestrum divini lactis ubera, qucc nobis propinavit Evangeliorum sacrosancta dogmata. Ikec ideo, fratrcs,

papx

Petri quasi sancti

ci

Dicta recepcruut, et

bona mulla dcderunt.

illos ire

Vcrba

salutis eis

dabat hic pastor vice Pctri;

dicinnis, ut et nianus

homicidas a fraterna

Nam

docuit

summus Pater

Sepulcbrum

Psal. Lxxviii.

'

Psal.XLiv.

'

l.

Mac.

m.

Baro>. Touus

XVIll.

26
Ad

URBANI
Inde repellatur populus paganus ainarus.
fidei

II

ANNUS

8.

que

CHRISTl 1095.

Dorriini noslri, locus ut purgetur, et hoslis

stMDcn

'

bona germina quok modo pra)bes,

Cum

utilcs (lores relluuut pastoris ab ore,

Et pariunt fructus, etc.

fuit tam viros quam mulieres propagatum, el quidcm cuni magno foenore gratiarum, ut experti sunt omnes jugiterque experiuntur fideles illud ex animo fre<iuentantes quas preces et Carlhusiaai divino nionitu haud pridem suscepere dicendas.
:

50. Prcedicatur ubique expedilio et divinis fid-

citur auxiliis.

Sed

52. Qui et

cjusdem ipsorum ordinis

eamdem

iie

quid renim geslaruui ac

Dei Matrcni adscivere sibi patrouam, [Jiout in rebus

papae Urbani pereat, accipe ad eamdem expeditionem spectantem pra^sentem canoncm Ilem j)lacuit, omnia bona eorum qui Ilierosolymas pergunt, semper et ubique esse salva iu

verborum

Brunonis*ejus ordinis inslitutorisapparet, ct de praiceptis in dicto Claramontensi Concilio iisdem precibus mentio liabetur. Ipse autem S. Bruno aliquandiu retentus ab eodein Urgestis S.

iu

quibus

pace et tregua, quousquc redierint

Recitantur ista

bano

Pontifice, celebrato

hoc anno Concilio Plaet in

ibidem inter canones tunc ab Urbano papa editos inler quos primus est de pace et tregua constitutus. Ut autem indictam in Synodo expeditionem
promoveret Urbanus papa, permansit in Galliis. Episcopi autem ad sua reversi baud otiosi perstitere, sed in suisdioecesibus singuli singula circumeuntcs oppida Hicrosolymitanam expeditionem
,

centino, ab

eodem dimissus,

eremum

abire

permissus, abiit (ut dictuin

censi regione

est)

in Calabriam, ubi

liberalitate Rogerii ducis, nobile erexit in Squilla-

magno

aninii

fervore

litteris pontiliciis

indicebant.

monasterium. Sed de sancto Brunone at(|ue Rogerio rursus inferius suo loco dicenduin erit. Cum autein hoc anno post celebrata duo Concilia ab Urbano Pontifice, legatus Apostobca) Sedis
aliud adliuc indixisset in

Porro eorum qui ejusmodi

ca;lesli

tuba excitati

nomina dabant,
vel setas, vel

infinita erat

tudo, ut opus fuerit

propemodum multideborlari plurimos, quorum

mam

proximam Quadragesirumorquidam pervenilad regemFrancorum,

sexus, vel valetudo ponderi militari

esse inanifestis indiciis videbatur,

eodem anno aliud generale Concilium celebranduin. Quade causa,de multiplicitatecjusmodi Conciliorum nonnihil ofiensus ipse Philippus, consuluit
et

subeundo impar

adeo ut maguus fuerit delectus babendus. Pro stipendio erat Indulgentia peccatorum
proposita, atque ut Petrus Diaconus ait
Erat pro tessera militari, signuni sanctissima; Crucis. Dequa inquit Ad hujus autem rei evidens indi' : :

Ivonem Carnotensein episcopuin, nuin

liceret

tertium eodem anno per legatuin indictum ha-

beri Concilium.
dit
'

Ad

qua; breviter Ivo ista respon:

offensus et ipse

Philippo Dei gratia serenissimo regi Franco-

cium, communi consilio signum saucta; Crucis super scapulam dexteram impresserQ vestibus. At ista anno seijuenti, quo ad bellum sacrum dclectus est habitus.

Post

Synodum enim

absolu-

tam, labente ad fiuem anno, urgente hieme, promovendi ulterius rem tantam interclusus est
aditus.

rum, Ivo humihs presbyter suus salutem, sicut et domino et regi suo fidele servitium. S3.Deeo quod parvitati mea; mandavit vestra sublimitas, post duo Concilia hoc anno a doinino papa celebrata, nunc legatum ejus Lugdunensem archiepiscopum intra eumdein aiinum, tertium
generale convocare, et ad hoc regni vestri episcoposinvitare; serenitati
vesti-ce

Sl.Utautem

res

difficillima

inchoanda, ha-

respondeo, quiacum

ctenus inEcclesia Calholica intentata, optatum consequi posset effectum, placuil Urbano Pontifici

ejusdem habuerim, uihil tale ibi legi, vel a missoejus audivi.Quod tainen si facerel, non

nuper
esset

litteras

Dei Genitricis precibus imiitendum, ut conciliaret quod probe sciret experisibi cajleste numen
;

liffic

ApoStolica institutio
Si autein

vel

Ecclesiastica

consuetudo.

aliquis pro
,

culpis suis, iu

mento, qua>que ardua progressura feliciter, quibus beatffi Maris Virginis faveret gratia el aspiraret auxilium.Ad quod promerendum,idem Cbristi vicarius, eodem Claromontensi Concilio, rogata
sententia

dulto sibi congruo

spatio

a legatis Apostolicis

vocatus fucrit

nou

potest subterfugere

quin ad
legitima

diein sibi pra?scriptuin occurrat, nisi

eum

causa detineat. Quod

si

quis eos ullra terininos a

Patrum

egit,

ut

horaria;

illoe

preces et

Patribus constitutos angariare voJuerit, vos habito

laudes, quae vulgo Dei Genitricis appellari consueveruut Officium, apud monachos eremitas institutionis Petri

cum

eis

communi

consilio, injustis oppressionibus

resistite
;

pro persoua vestra

sic

ut qua; sunt Dei,

Damiani
illis

(ut

superius vidimus) fre-

quenlari coepta?, ex
a quibus digne ex
gini

deducerentur ad clericos,

Deo reddant, et quae Cajsaris sunt, Ca;sari reddere non omittaut. Valeat niulto tempore subiiinitas
vestra . Vides

aninio eidem sanctissimaj Virpersolvi deberent ; ut ipsa apud Fiiium pre-

quantum

obsint Ecclesise indiscreti

cibus ageret,

quo

fidelis

populus in

lot et tanlis

minislri,cum praicipiunt interdum absque consilio dura, qute pra^stari vix possint.
Papce.

discriminibus subeundis, ejus fulciretur auxilio, atque prajsidio muniretur. Quod quidem tunc a
sancta Synodo,

dictum,

et

Urbano agente, ea occasione ina clericis pie susceptum, ad laicos quoI.

Concilium Ancjlicanum in causa Urbani Celebratur hoc item anno et iu Anglia generalis Synodus iu causa Urbani papag, quein
54.

' 1

Apud

Sur.

tom. v, die vi

Ocl. in

Vit. S.

Drun.

c.

21. 22.

l'elr.

Diac. Chrou. Cis.^.

iv, c. 11.

Ivo Ep. LXl.

URBAXI
Anselmus ut Iciritimum Pontificem
vero
inliffret potius

11

ANNUS
;

8.

fices,

CHRISTI 1095.
56. Nuntii

27

recepisset

rex

Guiberto, qui

et edixisset in

ipso ignorante
missi, ut

duo singulares versutiarum artiet nihil minus suspicante,

explorato

Anglia
cipere

debere

neminem episcoporum alium aliquem reRomanum Pontificem, nisi quem

Romam

Urbis statu, agerent

mitteret, tradendura

apud [5apam,ut regi pallium

cui liberet. Strenue
illi

rex ipse pro Ponlifice recepisset. Quid actum, in Synodo, Edinerus, qui aderat ', ila describit

et iinpigro

qui

missi

fue-

rant executi, Albanensem

Factum

est et tertia

septimana Quadragesi-

ma;, juxta edictum, conyenerunt

tius Angliae et abbates, causa

omnes episcopi

to-

pncdicta in

medium
re-

episcopum Walterum ex pra;cepto Urbaiii papae in Angliam adducunt. Is Dofris appulsus, clam Anselmo in curiam venit, ingentibusque pro missis animum Willelmi regis
sitientem tur in
explevit,
si

adducitur, et Anselmus diversis querelis binc inde

concutitur. Siquidem multi, et

Urbanus

in

Angha

recipere-

maxime episcopi,

papam,

fore

ut qua^cumque rex petenda

Sedis Apostolicaj ro-

giaevoluntati favere volentes, spretoaequitatisjudicio id probare nitcbantur,

fide

existimasset, ille

privilegio

qnod Ansclmus, salva

boraret.
sufTragii
,

Ca^terum ad causam archiepiscopi nihil

nisi

quam regidcbebat, nullatenus posset in regno Urbanum Sedis Aposlolica; pra^sulem pro papa tenere. Quibus cum plura qua> ratio tulerat objecta
fuissent,

quod rogatus ut eum

expelleret

impossibile factu
sanctitatis

respondit, ut vir celebratissima;

ctAnselmus ex verbis Domini-: Reddite

Csesaris

qua; sunt
aliisque

Cssari, et qua; sunt Dei Deo,

ratio nulla refellere poterat,
illi

et scientiae et iu prssulatuin introductus legitime, deturbaretur nullius obnoxius cul[)a3. Continuo edictum per provinciam promul-

nonnuUis qua;
infraenasset
, ;

gatur,

Urbanum Apostolicum debere

dici et credi.

penitus

contra quid dicerent

Eo

audito, mirari Anselmus.

57.

non habentes
in regno

eum

strepitu conclamavere,
ejus, nisi

regem blasphemare uno quandoquidem ausus esset co concedente, quidquam vel

in

Tum

ecce frequentes episcopi ad

eum

missi

Deo
nis

adscribere. Igitur ad

unam

regia? indignatio-

sensim homine, utrum ad redimendam regis amicitiam esset infractior;cum nihilo mutatum experirentur, quod
latebat aperucre
:

venerunt,

pertcntatoque

voccm, quidam ex episcopis archiepiscopo suo

,

dominum regem

sua opera et

atque primati omnem subjeclionem professam obedientiam uno impelu abneganl, eique unitatem
fraternac societatis pari voto miserandi
5.").

impensa pallium a Roma meruisse, suoque labore transcgisse negolium quod illi constaret multis
marcis; par esse ut tanto [irincipis beneficio digno responderet muneris officio.Ingemuit ille doli ma-

abjurant,

Quidam

vero, in eis tantum quaj ex parte

illi

Urbani papac

praeciperet,

se obediluros negant.

chinam

in effectum

deductam,

dicta e[)iscoporum

Episcopi itaque

omnes qui

afTuerunt, Roffensi solo

illi

largis suspiriis excipiens, negavitque sc

quidquam

excepto, aut uno, aut alio

modo debitam

subje-

ctionem et obedicntiam obnegant. Res eliam ipse cunctam ei confidentiam et securitatem sui in

propter hoc daturum, quia parvi a;?fimaret bcneficium, cujus am[)Iitudinein ipsi tanti pendercnt. Per hoc rex edoctus, nullo modo mentis ejus ro-

omnibus

adimit; nec se illumproarchiepiscopo vel

bur cnervari

posse, ut in aniicitiam suain cederef,

patre am[)lius

habiturum

jurat, nisi ipse vicario

salva dignitalis su;e magnaniinitate, iiltro

petiitet im[)ctravit.

eam

e.x-

beati Petri se ultcrius obedituriim statim deneget.

Dataque

ci

publicc [lotestate, ut
li-

Tres dics in

isto negotio,

clamoribus

in

Anselmum

per totum

rcgnum

priinafus sui jus cxerccrct

et contumeliis gravidi

expensi sunt, et tandem in

bcre, dies pra?fixa,

qua Albanensis

epijcopiis

cum

hocquem
in

dixi fine conversi sunt.

Tunc Anselmus

suo proposito conslans, per intenmntium conductum a rege postulat, quo tutus regno decedat. Quod principcs multi damnosum fore dignosccnpro rcstiluenda pace inducias utrinque usque ad Penlecosten dari precanturct obtinent, ac sic eum ne de regno decedat impcdiunt. Spondet igitur rex se rebus ejus, usque ad praefixum temtes,

pallio Canfuariam vcnirel. Venienti et sacrum insigne in vase argenteo defereiiti vulgo applausum,

stiineiifis

ab archie|)iscopo nudipede, scd sacerdotalibns veinduto occursum. Inde suiier altare Domini Salvatoris pallium assumpfum sacratus pontifex bealis

hunieris composuit, et ad divina cele-

tunc dies Dorninica, quarlo idus Junii, fuitque nonnullis ingcnfi miraculo,
processit. Erat

branda

pus induciarum, plenam paccm

indiilturum, ct tunc voluntali

et tranquillitatem

quod idem Evangelium

prognoslicon

illa
'

die occurrit,
:

quod ante
fecit

illius

pro sua reli-

ejus fuerat

Homo

([uidam
ct misit

multum in negolio quod emorscrat condescensurum. Verum omnino in contraria lapsus est, ct Anselmus, domino Balducno cjus domus pracgione
fecto,

coenam magnam,
suos liora cocnaj
58.

et vocavit

multos,

servos

etc.

Dum

dics cerla signalur,

nempc

incidisse

exlra regnuiu

de[iulso, hominibus(|uc suis

vastatis,

captis ct expolialis, terrisque

afflictus cst .

immeiisum

bus

est

Haclenus Edinerus ; sed ista pluriproseculus Willelmus, qui et ca quac ista

sic

sunt consecuta,

ennarrat

'

diem Dominicum in quartum idus Junii, planc pra;sens annus Rcdemploris millesimiis nonagesimus quintus osfendifur, qiio liflera Dominicafis fuit G, exquosequitur dicm decimam Jiinii, id est quartum idus Jiinii, qui ea litlera signatur, fuisse

Dominicum diem.
'

Ila

i)acecomposita,auuo infegro

Eilin. in Vil. S.

Mallli.

xxji.

'

ii.apudSnr. lom. ii. die xxi April. Willel. Malmesb. de gesl. Ponl. ADgl. 1. 1.
Ansclm.
I.

:;

28

URBANl

11

ANNUS

8.

qui
sibi

CHRISTI 1005.

eam perdurasse, idem auctor ^Yillelmiis affirmat. Eadcm de pallio Edinerus sed pancis rem agit. Hoc eodem anno, Gastono Franco viro nobili
;

perpetuo viverent, truncatis membris calamitate

cum

laici essent,

pro insignibus Thau signum

provinciae Viennensis

cnm Gerino filio ejus, auctore,

institulus asseritur ordo nii-

sumpserunt. Ha?c pluribus in historia Antoniana dicta, cujus auctor exlilit Himarus Fulco

junclis

sibi

octo

aliis,

ejusdem ordinis prajceptor.

nistraulium infirmis, qui

sacro

igne consunipti

AiinoperiodiGraco-Roniana; 6;iS8.
jnchoato die 31 Decemb., Fer. 2.

Anno JEm
Jesu
Clirisli

nispan.

1133. Anno HegirK 499,

II

indioato aie 10 Januar., Fer.

4. Anno

Hegira 499,

1095. Urbaui

papa; S.

llenrici IV reg. 40.

imp. 12, Alexii Comneni imp. 15.

Synodus Placentina.
in

A num.

ad

8.

HolActa

invita pertulerat absolutam esse

Philippo Galliadecreta esse

stenius

Colleclione

Romana

])ublicavit

Synodi Placentiaj hoc anno habitai circa mediam Quadragesimam, ut refert Baronius n. i, ex Bertholdo in Chron. Certe Urbanus Placentije erat
pridie idus Mart., ut liquet ex ejus Htteris episc.

rum cum

regi concessas inducias in causa incestarum

Bertrada nuptiarum
2.

aliaque

quae Baronius de verbo ad

verbum

recitat (1).
trusiis.

Ivo anno mxcu in carcerem

24.

num. 8 ad

Baronius

num.

21

et seqq.

refert

Magalonensi
Barberino

dalis,

et

a San-Marlhanis
ait
iii

relatis.

Lab-

beus, tom. X Concil. pag. 503,

Codice Ms. tam

Epislolam Ivonis episc. Carnotensis Carnotensibus datain, qus veteri ordine est c, novo xx, qua prohibet ne bellum inferatur vicecomiti Carnotensi,

quam Claromontano
et initio

haberi

Synodum
legitur
:

celebratam kal. Martii,

Actorum

Septimo tandem die post tractationeni diutinam heec sunt capitula prolata ; ideoque Synodus habita circa mediam Quadr;;gesimam. Addit Baronius num. 6, ejusdem Concilii xv canones contineri in Codice manuscripto Anselmi Lucensis, libro 7

quod eum in carcerem conjecerit, quia ante hunc annum Ivonem in carcerem, quod regis Philippi
nuptias probare nollet, delrusum non fuisse cardinalis doctissimus putavit.

Verum anno

superiori

Decretorum ab eadem Synodo statutos. Ad quoe verba Holstenius ait Qua in re eum memoria
:

monstravimus, Ivonem anno mxcii hanc vexationem passum esse. Praterea, Baronius retert ibidem Ivonis ad Boellum Cenomanensem episcopum Epistolam XXI, alias ci, qua ei gratias agit, quod ejus ad Deum precibus e carcere liberatiis tuerit. Sed

vel potius

amanuensium
illos

oscitantia fefellit.

Neque

enim canones
decesserat
alibi
:

Placentinos in

suam

CoIIectio-

neni referre potuit Anselmus, qui novennio ante

eosdem agnoscunt,

nec Vaticani Codices citato libro 7 vel Tum vero xiv lantum

jam anno superiori/yo invitatusfuitad Conventum Rhemenseni, ideoque in liberlatem assertus f uerat cumqne anno mxcii carceri niancipatus sit, ea Epistola vel eo, velinsequenli anno data, cjusenim
carceris duratio incomperta.

Capitula statutorum libri probatissinii Bibliothecce

Vaticanae referunt, ubi Baronii schedaj septimo in

duo male divulso xv exhibent . Ita Holstenius. Verum Baronius non dicit, Anselmum canones illos in suum Decretum iuseruisse, ut illum legenti perspicuum fiet. Ula Capitula contra siinoniacas et schismaticas ordinationes condita, toni. x Concil.

rendce.

Epistola Ivonis ad pra;cede)ites annos refeIvo in E[iistoIa xxii, alias cii, Philippo regi scribit, se ad curiam ire non posse, ut suis
3.

inimicis i'espondeat,

quod bona

sibi

ab

eis

sublata

nondum
recitat,

restituta fueriilt.

Eam

Baronius num. 20
ix,

sed ad aliqnem

ex annis prajcedentibus

Ad ha?c Bertholdus citatus testatur, in ea Synodo Praxedem imperatricem a spurcitiis quas

legenda.

referenda; sicuti Epistola xix, alias

ad Willelscripta, in

mum

abbatem Fiscamnensem ab Ivone

(I) Hoc anno Synodus Moguntise celebrata est infra mediam Quadragesimam, ait Cosmas Pragensis, Chronici lib. 3, quo universi per Germaniam episcopi cum principibus Romani imperii couvenerunt. Eo pariter niissi sunt Cosmas electus Prageusis, et Aniireas electus Olomucensis in Moravia, ut episcopalem consecralionem a metropolitiino suo acciperent. vero executioni mandatum fuit a Rothardo

Moguntiuo, die iv

id. Martii,

qua; dies

anno
isli

islo iucidit in

Dominicam. Porro cum

sacra;

episcoporum

initiationes

per ha;c tempoia

diebus

Dominicis agerentur, ex die qua

ambo

episcopi consecrati sunt,

qu

.a

Cosma Pragensi Chrouic.

a die

lib.

3 defmila est, colligimus

Synodum

hanc non quidem anuo MXCiv,

cui illigala est ab

nisi

eodeni Cosma, a quo totam hanc historiam

Cosmam
fugit.

alia ratione

auno Mxciv adscripsisse,

unio
III
illa

quod veterem rationem anni

xxv

accepimus, sed ad sequenlem referendam, nec Martii ducendi scquitur. Concilium istud Collectores

Ita

brevi coucidit
a

episcopatus

Moravia;

cum

Pragensi, qua; in Concilio Moguutino ante novennium anno

mlxxxvi

stabihta

eodem anno

Clemenle

pseudopoutilice conlirmata

fuit.

Mansi.

URBAXI
qiia

II

ANNUS

CHRISTI 1095.
tes ferulas (id est,

29

qiire pntitur, quod illicito PhiUppi conjugio contradixerit. i. Urbamts II in Galliam venit. A num. 24 ad 34. Anno ab Incarnat. iixcv, papa Urbanus II,

memorat damiia

baculos episcopales et abbatiales,

regis

ut videre cst apud

Ducangium,

in voce

Ferula)

fuisse aliqui nuir.erant, totius Francia; et

appen-

diciuin comitatiium litteratura confluxit, id est,

qui procsidebat Apostolico culmini, pervasis Alpibus

\enit in Gallias; adventus causa ferebatur perspi-

magistri seu professores. Denique in Decreto Urbani II,ojusdem Synodi Claromontauae, de primalu

cua

quod

violentia

Guiberti

Roma
lib.

extrusus

Citrainontanas ad sui reverentiani sollicitaret Ecclesias,

Lugdunensi, a Marca ex Codice Ms. eruto in Dissert. dicitur ei interfuisse de primatu Lugdunensi
,

inquit Malmesburiensis

4,

cap. 2.
:

archiepiscopos

xii,

episcopos lxxx, abbates xc eteo

lib.

Bertholdus vero in Chron. lioc anno scribit Dominus papa rebiis in Longobardia bene dispositis, in Gallias marino itinere cocpit divertere, et ad saactam Mariam ad Podiiim iii Assuinptione ipsius pervenit Synodumqiic ad Monteni-Clarum in Octavam sancli Martini Apostolica auctoritate con,

amplius. Baluzius, in Additione ad

cordia
c!X[).

6 de Con-

31,

publicavit Concilium Claromonta-

num
sis.

ex pervetusto Codice Ms. monasterii AnianenEt tom. X Concil. non soluin eadem Notitia ex Ceutii Camerarii volumine descripta, sed etiam
ot Ordericus hb. 9, pag*. 719, de iisdem canonibus habent, leguntur. 6. Prohibetur communionis forma per intin-

qua3 Malmesburiensis

dixit.
in

Hocautem anno,
octava
illa

dies xviii

quem

incidit, fuit

incnsisNovemb. Dominica, eoque

secunda Actionos Synodales indeque auctor Magni Chronici Bclgici hoc anno de hoc Concilio loquens
peractis precibus, feria

ctionem facla;.
tur apud
cet de altari,

de more incboabantur

Canon xxviii his verbis exprimiBaronium num 27: Ne quis communiiiisi

Corpus separalim

et

Sanguinein

ait

Sedit a die Lunre

decein

Decemb. per dies ubi tamen loco XIV kal., legendum

kal.
incidit.

XIV

similiter

sumat,

nisi

per necessitatem ct per caute-

XIII kal., qui in feriam secundain

Sicut

lam tam

Idque, inquit Baronius, ob recentem dainna-

hffiresim

Paschalis

II

iu Gallias veniens,

ad inonasterium
ita et

Cluniacense accessit, ut suo loco videbimus,

tum speciem Verum Marca

est,

Berengarianam, quae per unam tansatis esse impleri figuram aiebat. citatus hanc explicationem rejicit,
afflgit

rrbanus

II,

ibique majus altare consecravit,

II,

ut

quia Berengario

qua;

nunquam

professus

testalur Innocentius

cujus verba anno mcxxx,

imo neque ex
eis,

hffireseos sua;piincipiis proflteri

loci interpretatio

num. 37 referemus. Innoccntius (|uidem 11 nec diem nec annuui adveiitus cjus ad illud nionastcrium notavitjsed San-MarlhaniinepiscopisMatisconensibus pag. G81, Urbani
II

poterat.

Vera itaque hujus

desu-

inenda ex
in

qucE vitiose a quibusdain disciplinae

Ecclesiastica; sa;culo xi

parum

calleiitibus fiebant

rescri[)tum referunt,
Joaiinis S. Roin.
Indict.
iii,

Eucharistia;

administratione. Fidelibus enim

datum Chmiaci per

Eccl. diaconi card.

manum
kal.

Eucharistiam Sanguine Doinini intinctam porrigere non dubitabant, ut

tcstis est

XV

Novemb.

auctorMicrologi,
cap. 20.

anno mxcvi (1) . Urbanus vero, uti mox monstrabiinus, anno Incarnalionis Pisano (|iiandoque usus cst, ideoque ipse annus Christi nobis est mxcv, quo
inense Octobri currebat Indiciio iv in iocuin Indictionis
III

qui

ante

Gregorii VII tempora scripsit,

Que forma non tantum advcrsa erat Otdini Ro-

subroganda. Quare Urbanus

II

die xviii

meiisis Octobris
sterii, vel ali(iuo

majus

altare Cluniaccnsis niona-

ex proxiinioribus, hoc anno dediille, quo eu) littera; dataj, dieXV kalend. Noveinb. sequentis

cavit.

Neque

eiiim dies

intelligi polest

de

Christi anni,

cum

ex

ibi

dicendis appaieat

eum

jain

mano, sed eUain institutioui Cliristi, qui Corpus seorsim a Sanguinecommendaverat, utrecteannotavit Concilium Bracarense III auno dci.xxviii, quod similem corruptelam caiiite primo damnavit. Usus autem ille utranique specicm comiiiisccndi, lioc temporc servabatur apud Gra;cos quoin hodie quoque iii suis Ecclosiis frequentant, porrecta popuhs in cochleari Eucharistia, liquorcsacro poculi
:

Gallias reliquisse et in

Kaliam profectuin

esse, post

intincta.

Iii

qiio

ab

illis
,

gravitcr

peccari

coiitra

Concilium inense Julio Nemausi congregatuin. 5. Prcesidet Concilio Claromontano. Con-

Christi

institutioneni

Niceta>

poctorato abbati,

dispulatione cuin eo Conslantinopoli liabita, objecit

cilium

Claromontanum nunierosum fuit Patrum numerus incerlus. Malinesburiensis

decem, tam episcopos (|uain abbates

sed
lau-

Uitmbertus Sylva^-Candida;
logalus
iinp.

cardinalis episcopus,

Romanae Sedis ad Constantiiuim Monaclium

:

datus, etAiiiioiuiis lib. L),cap. 49, traduiit trecentos

ei iiiterfuisse,

ctlain(jnGuiberlusabbas Novigenti, hujustemporis scriptor, ad Lisiardum Suessionensem [irajsulem dc

aniio mliv missus. Gliscobat in Occidentc commixlionis usus adeo ut Ivo iii Tractatu de Divinis Ofliciis eum lolerandum putarct in populi

hoc Concilio liabet

Fuit tanto alias celebrius,

quaiito excellentis ct usitata; personaj ora cernere,

verba audire, eral dcsiderabilius (Urbanus enim in Gallia natus erat). Illic pivcler episcoporum

II

et

commuiiiono. Illaiu tamoii coinniunicaudi forniam Synodus Claromonlaiia proscribondam diixit his verbis a Ne quis communicet de allari, nisi Corpus separatim et Sanguineiu simililor sumat Separatim, id est, seorsim, ut lo(|uilur Concilium Bra: :

abbatum cxamina, quos

circiler cd

per pra;eininen-

carensc, sive singuIaUm,

queinadmodum

Ordcri-

(I)

Urbanus

II

uli(]iie

Cluniacum venit

lioc

anno

scd allare consecravit dic VIU kal. Novemhris, t ex relalione de cjus adventu Clunia-

cum padBalnz.

Misceil.,

tom, vj, pag. 465.

Mansi.

30
cus
laiidatiis

URBAXI
sensuin
luijus

11

ANXUS
expressit.

8.

sibi

CHRISTI 1095.
auferri uxores, prudenter judicavit Ecclesia,
fllios

canonis

7.

Hvjtts refjula exceptio.

Huic regulaj
:

eorum

a sacris Officiis et Ordinibus

omnino

hanc exceptionem exhibet SynodusClaromontana

Nisi

arceri. Rosceli7ius,

cum anno

superiori in Anglia

per necessitatem et cautelam , ubi intincti

exularet,

hanc quaestionem movit, contenditque

filios

sacrati panis

consuetudinem jam sublatam

,

retinet,

presbyterorum

ad sacros Ordines nullatenus

in excepto necessitatis casu

prffbenda esset aegris vel

nempe si communio pueris. Tunc enim,ad ad-

promovendos. Theobaldus vero Stampensis, qui tunc Oxoniffi Scholam Theologicam regebat, contrariam sententiam propugnavit,

juvandum esum,
scripsit Paschalis

panis inlinctio permitlebatur, ut

II

eamque
, :

in

rem

Urbani successor ad Pontium

,

Epistolam scripsit ad Roscelinum

qurc legitur

abbatem Cluniaccnsem enim per se panem, per

traditum.
clesia

Epist.

xxxii.

Novimus

se

vinum ab

ipso Doniino

Quem morem sic semper in sancta Ecconservandum docemus atque pra?cipimus:

omnino
infirmis, qui

QuoIII Spicilegii Dacheriani, in qua ait niam sacerdotum fllios, et alios ex lapsu carnis generatos non satis provida ralione calumniaris, el calumniando illos exleges esse nimis imprudenter

tom.

prajter in parvulis ac
absoriiere

panem

adslruere conaris: qute super

rationabiliter audivimus,

iis

a Patribus sanctls

non possunt. Cautelce quoque ratio habita est qua voce receptum a quibusdam morem in distribuenda populis Eucharlstia Synodus
;

non quasi prajsumendo,

sed diligentiae subserviendo, ad

memoriam
:

revo-

care curavimus . Post plura interposita

fjuine suo et fecit nos

Joan-

conflrmat.
accideret
:

Veriti

enim

illi,

ne Sanguinis effusio
coetu,

nes quoque in Apocalypsi, qid lavit nos in san-

in

frequenti

communicantium

symbolo laicos impertiebant, non prajbito poculo qua ratione Corpus seorsim a Calice sumebatur. Id egregie docet Rodulfusabbas
solo panis consccrati
:

Qua

igitur fronte

sed e latibulis

Deo recjnum et sacerdotes. quidam homunciones non palara, loquentes, et totamCampaniamlibi-

dinosa peregrinalione polluentes, indignos sacerdotio judicant,quos Petrus et Joannes regali sacer-

sancti Trudonis, qui ea a;tate

vixit,

iis

versibus,

quos laudat Gropperus cap. 44, de Communione

alterius speciei
Hic et
ibi

dotio

dignos esse conflrmant?etc. ideoque Deus

nasci voluit de progenie peccatricis, ut discerent

cautela
fiat,

ne presbyter agris
de Sanguine CUristi
: :

in

Aut sanis tribuat

laicis

Nam

fundi posset ieviter

sit

simplexque pularet,

Quod DOn sub specie

totus Jesus utraque.

homines peccata parentum non obesse sihi. Unde Genealogia Christi nulla sanctarum nominatur, sed Thamar et aliae tres, quas divina pagina reprehendit, apponuntur, ut qui propeccaloribus veniebat,

de peccatoribus nasci dignaretur.

10.

8.

nis

Eucharistia sub solo panis symbolo data.

Decretum ut cum dispensatione Sedis Apo-

Ca>terum Eucbarisiiic administratio sub solo

stolicce

panis symbolo laicis hocsaeculo porrecta,

magnum

incromentum habuit

post constitutum a Chrislia-

ad eos admitti possint. Paulo post Quod prohibetur, ne fllii sacerdotum ad Ordines promoveantur sic est intelligendum secundum
:
,

regnum Hierosolymitanum, ad exemplum an:

tiquissimae Ecclesise illius civitatis

in qua,

nulla

specierum mixtione

facta,

solo pane sibi exhibito,

Augustinum, eosque qui hanc prohibitionem audiunt ab hujusmodi concupiscentiis abstinere debere. Si enim fllius sacerdotis honeste vivit,
,

adventantis ex Orbe universo populi pietas rem Sacramenti percipiebat. Consuetudo illa unius sym-

ordinandus
fectio et

est;

si
;

vero

re pudiandus est

fllius militis inhoneste vivit, quia magis placet Deo vitae per-

non statim obtinuit in omnibus Ecclesiis Ogquamvis in quampluribus servaretur; sed postquam divus Thomas ea de re consultus, earum Ecclesiarum pietatem et prudentiam in eo usu
boli

contra peccatum atrectio,

:

cidentis,

de parentibus gloriatio

fllii

quam superba namque sacerdotum

non
riti

ideo quod sint exleges, refutautur, sicut impebomines arbitrautur, sed ut sacerdotes a concarnis

laudavit, certatini reliqua;

omnes illum amplexae

Doctor 3 part.
Ecclesiis obser-

cupiscentiis

sunt

Provide

inquit sanctus

queinlibet sacro fonte

quffist. 80, art. 12, In

quibusdam

valur ut populo sumendus sanguis non detur. Plura ad eum Canonem xxvni Marca laudatus.
9.

Presbyterorum

filios

qui arcendos censebant.

Baronius luim. 32

a saciis Ordinibus

ali-

Quia nimirum renatum vel plenarie divina mundat gratia, vel sacri mundatio lavacri non est sufficiens, nec plenaria, quod contradicit fldei Catholica;. Non enim sunt exleges judicandi, quorum Deus ipse est pater, et quos peperit Christi gratia
refrenentur.

affert

aliqua Decrcta in hoc Concilio statuta, inter quae istud Nec flUos presbyterorum, aut aliter etiam
:

omnium regeneratorum piissima mater, nec debemus illis delictum patris sive thorum matris
attendere

ex concubinis susceptos liberos, ad presbyteratus gradus provehi licere, nisi aliquo in monasterio
religionem
et

improperare, sed potius perfectionem diligenter quoniani palris sive matris perpetratum
:

crimen non potest

filiis
:

paradisi claudere limen.

professi essent.

Ipsa verba Concilii

Urbani II refert Antonius part. 2, tit. IG, cap. 1 Presbyterorum filios a sacris ministeriis removemus, nisi aut in cojuobiis, aut iu canonicis (scili

Unde quidam Sapiens Quid metuere pati qnocumque thoro generati? ^ Plura eamdein in rem
idem Theobaldus Oxonitc magister. Hanc controversiam diremit Urbanus II in Concilio Claromontano, vetuitque quidem sacerdotum filios ad sacros Ordiiies promoveri absque dispensatioue Ecclesia-

cet reguIaribus)fuerintreIigioseconversati .

Cum

enim hoc tempore

vix paterentur presbyttri suas

URBANI
stica,

II

ANNUS

CHRISTI 1095.
ctione posilis subvenire

31

aut nisl coenobiis

nomen

dedeiint, eos tanien

non

differrent.

Fuitque
neces-

cum

dispensatione sanctai Sedis admisit. Ilinc ad

:

doinino papa;, qui

sarius.

eum

ullra niontcs sine dilatione

arciiiepiscopum Turonensem scribens Cenomannensein electum, inquit, eo quod filius sacerdotis dicitur,
si

sequi decreverat,in

eodem verbo plurimuni

Nam

praecursorisfunctusoflicio, auditorum

cfeterte virtutes iu eo

conveniunt,

non rejicimus, sed

suffrayantibus

meritis

eum

patienter suscipimus, non tamen ul pro regula imposterum hoc assumatur sed ad tempus Eccle;

mentes ad obediendum prffiparaverat, ut facilius idem persuadere volens, obtineret propositum, et universorum animos ad se compendiosius iiiclinaret
, iuquit

Tyrius cap. 13.

sia;

periculo consuliturB. Mabillonius toni.

part.
2,

Musosi

Italici

exhibet Epistolam Novioniensium

filiis cleri-

clericorum ad Cameracenses datam de

corum ad sacros Ordines admittendis. M.Expeditio Ilierosobjmitana prcecipiia

hujus Concilii.

Urbanus II ad hanc expeditionem omnes hortatur. Urbanus II in Concilio Claromontano promulgatis canonibus, qui ad raorum aidiQcationem et corrigendam delictorum enorniitatem
13.

caiisa

poteraut proficere, siiggerente Petro Eremita

A num.

34 ad 52. Concilium

pluribus hortatus est onines qui

ut Christianis in
affliclioiie

iii

Synodo erant,
subvenirent
et
:

Claroinontanum ob expeditionem iu Terram-Sanctam ab Urbano II indictum quod ul mehus

,

positis

Noverunt, inquit, ex vobis nonnuIli,qui ha;c quaj

intellii,'^alur

sumniarie

hic

ex Guillelmo
in

Tyrio

loquimur, oculata conspexerunt

illorum per
pra^sens
est)

fide,

prsesens
(qui

lib.

d, cap.

9 et seqq. quo in statu res

Oriente

manus

Petri

viri

venerabilis

exponam. Turci jam Syriam et utramque Ciliciam, Isauriam, Paniphiliam, Lyciam, Pisidiam, Lycaoniam, Ca])padociam Galatiam et utrunique Pontum, Bilhyniam et Asise Minoris partem, infra modicum tempus iu suam potestatem redegerant,
essent,
,

ad nosdelatadocet Ecclesia.Nosautem
etPi. Petri

de misericordia Dei

etPauli Apostolorum

auctoritate confisi, fidelibus Christianis, qui contra

eos arina susceperint ct onus sibi hujus peregrinationis assumpserint, injunctas sibi pro suis delictis

Ecclesias dejiciebant, et Christianos

magno

furore

pcenitentias

reIaxamus.Non solum
II

praesentes,

navium copiam habuissent Constantinopolim procul omni dubio sibi subjecissent. Neque ad sacra loca devotiouis causa tam Gra3ci quam Latini proQcisci poterant, nisi per
si
,

persequebantur. Quod

sed etiam absentes Urbaui

vcrba accenderunt.

Non

erat in regnis Occidentalibus, qui autaetatis,

aut

sexus, aut condihonis, aut stalus vellet esse

niille niortis

genera. Chrislianis Hierosolymis post

inccepto desisteret

meinor, aut aliquibus persuasionibiis detcrritus ab sed oinnes indilferenter nianus

:

longam peregrinationem inclusis mors singulis dicbus imininebat, quando sacerdos quidam Petrus nomine, dc regno Francorum, de episcopatu Ambianensi, qui et re et nomine cognominabatur Eremita , devotionis fervore incensus Hierosoly-

dabant, oranes unanimiter corde ct ore votum profitebantur. Catervatim concurrebant populi

ubicunique unuui de principibus iturum novissime audierant, ut se illius comilatui sociareut,

ejusque super sc
14.
in toto itinere
et

invocarent nomcn,
.

raam

pervcnit.

obsequia promittentes
auctor vel incentor Pefaciens in civitatc ple-

fidem

12. Uiijus cxpedilionis

Pldlippus

trus Eremita.

Is

moram

nius didicit quod prius ahis refcreutibus audierat;

excommunicatur. In hoc Concilio Urbanus II Philippum rcgcm Galliarum excomniunicavit, ut

rcferl Baronius nura. 24, ex Bertholdo hi Chron. Fulco enini Andcgavoruiu coines, Bertradw raaritus,

rex Gallice in hoc Concilio

cumquc accepisset civilalis patriarcham nomiiie Symeonem esse virum religiosum et iimeiifcm Deum, eum alloqui voluit. Patriarcha familiarius
ci

questus cst quod

illicite

sibi

uxorem

subtraxisset, et

narravit qua;

populum
nuiii
tot

Dei magis affligebant, et

quffirenti

Petro
,

malis supcresset aliquod

remedium

nuUum
a infra

quoad Grajcos sperandum esse quia paucos annos plusquam diinidiuni amiserespondit patriarclia,
iliis

auxiliuin ab

runt imperii
tales

b.

Promisit Pctrus {\m(\

vellet,

si ille

papai,

et regibiis ac principibus Occidentis tantas calami-

signilicare
et

paratuin se esse oinnes

convenirc,

ad afferendum aliquod remedium

vi^ioncm iiabuit
Christi,

hoc anno piam quamdaiii donalionera fecit mouastcrio Andegavensi saucti Sergii pro suorum ct parcntum peccalorum absolulione, missaque siiigulis hebdoiuadis celebranda (jiia! his verbis clauditur Facta est autem ba!c donatio aniio ab Incarnat. Domini milledie sabbati, simo nonagesimo quinto, Indictiono luna XXV, Urbano Aijostolico, Fraucia ex adulterio Philippi indigni regis focdala, Rodulpho Turoneuetiam
retincret. Is
;
; :

diligenler invitare. Ecclesiam Dominica; Resurrectionis ingressus Petrus

sium
scopo.

metroiiolitano,

Gofrido
.

Andegavorum
anno

e|)i-

Deo

gratias.

Ainen

Exhibet eain integrara

iMDCxxii

ut injunctarn
cxhortanlis.

sibi

legationem inlrepide peragerct

Peiieskiiis in Registro LVii,jussu suo

navim conscendit, et prospera usus navigalione Komain venit, circa quas partes Urbanus II reperiebatur. Proniisit Ponlifex se
Hiiic

duobus

Notariis cx archctypo

rccognitam. Fuit

Fulco palcr Fulconis sacculo sequenti regis Uieru-

salcm

rcnuiitiati.

temjiore accepto fidelem cooperatorem futurum,

iutcriuKjue Petrus pcrmensa Italia Alpes
traiisiit,

15.

Simouia prohibetur.
Claroinonlaiii
,

Decrelo

primo
31
re-

Concilii
lato,

a Baronio

num.

Occidentales

iirincipes

onu;es sigillatim monuit,

tanla
affli-

increpavil, rogavilque ut fratribus iu

simonia prohibctur. Ideui hoc sujculo praistilura fuerat a Leouc IX in Concilio Rhcmcnsi,

32

URBANI

11

ANNUS
Amatum
,

8.

CHRISTI 1095.
tres,

dein de a Gregorio VII per suos legatos

annos

ut habet Bnronius, sed annos quinque

mansisse.

Oleronensem,
sanctuni

et

Hugonem
provinciis

Dienseni episcopos, ac

in curia

Romana

Iliigonem abbalcm

Cluiiiacensem

qui
et

17. Institutio Congregationis

coactis \ariis in

Synodis, episcopos

Gallia.

A num. 58.

Anlonii M. in

Post<]uam Gasto, vir nobiGirinus llliusejus

canoiiicos simoniacos in
liaec

ordinem redegere; verum

lissimtis provinciaeViennensis, et

corruptelaadeo hocetsequeiili saiculoinvaluit, ut ei etiam princi|ies ipsi auclorifatem darent. In-

merilis sancti Antonii

Magni sanitatem recepere,

statim se et sua pietatisoperibusexercendis dedicarunt, quibus in hoc sancto proposito

dequc Guil)erlus abbas de Novingento,

lib.

l,cap. 7
sa?culo

haud multo

testatur, sua a^tate, lioc scilicct et sequenti

post octo viri sese adjunxerunt, et piissimam inter

se societatem et fraternitatem inierunt. Haec paula-

quo mortuus est, anno mcxxiv, presbyleros trgre semper tulisse tum simoniacoruni abusuum emendationem, tum etiam sibi interdicta subinde
,

tim sublimius provecta, postquam custodiam corporis sancti Antonii adepta,

stini

regulam sancti Auguinstituti pluria

matrinionia. Carpit Guibertus Henricum

Franciffi

Primum

amplexa

est,

hujusque

mona-

regem, qui, ut ait, multum erat cupidus, et episcopatuum venditionibus assuetus . Sed et Pbilippum ac successorem hominem in Dei rebus venalissimum appellat . Quod confirmat Michael Scotus cognomento et pairia Dunelmensis. Is Friderico II et imperatori iamiliaris fuit; lib. i Mensae
Philosopliicae cap. 28, ait
tensis
proniisisset
:

steria paulatiin erecta sunt per Galliam, Italiam,

Ilispaniam,

Germaniam

aliasque orbis Christiani

provincias, ut uarrat Aimarus in Historia hujus

ordinis parte 2.
18.

Congregatio Antoniana ad staturn reli-

(jionis evecta.

Antoniani

xenodochii sancti An-

Cum
regi

episcopusCarnoFrancia;,

tonii

curam

gessere usque ad

annum

mccvui, et

Phili|)po

quod
:

sibi daret ad votum, et cum muKffi vacassent per vices, indignatus esl rex cui remandavit, quod nullam adhuc dederat,sedomnes

primam pra;bendam

prafecturam Falco7iis, proprio carentes templo, in quo privatis pietatis exercitiis possent incumbere. Postea F/co Ecclesiam conslruere coepit; Benedictini quidem ad quos sancti Antonii prioratus
pertinebat, aggredienti obstitere, sed

vendiderat . Neque Michaelis Scoti testimonium in

dubium revocandum, cum

quse exlat apud
cap. 9, scribat
:

LisiardusSuessionensis

archiepiscopus Viennensis
et Innocentius III ejus

Eumbertus utrarumque partium

episcopus, in Vita sancti Arnulphi decessoris sui

compromissarius, causam Antonianis adjudicavit,

sententiam conflrmavit. His

Surium ad diem xv mensis Augusti

Interea defungitur abbas Reinal-

non contentus, Falco suos solemnibus votis obstringere meditatus

Pontifice
est,

dus (sub cujus disciplina in monasterio Sancti Medardi Sanctus Arnuli)hus monachus vivebat), et
instigante

idque ab Eonorio III

Summo

ambitiouis spiritu Pontius quidam pseudo-nionachus, gradu comparativo, non secun,

dum Grammaticam,
piscitur .

sed juxta Simoniam, a rege

et

Francorum Philippo nomen

sedem abbatis

adi-

ducentesimo decimo octavo obtinuit; aquo tempore Anloniana congregatio, qucB per centum viginti fres annos autcirciter nulla vota emiserat, ad slatum religionis et ordinis sancti Antonii evecta est. Tandem Botiifacius VIII

anno

millesimo

Porro Lisiardus obiit anno sicxxv, ut dicitur in Chronico Rhemensi, tomo i Biljliotheca3

Labbei. Sed exempla simoniae in Gallia,

Ilaha,

glia,

AnGermania alhsque regionibus, libros

anno mccxcvu, Bulla sua Quarto idus Jiinii data, prioratum sancti Antonii imposterum abbatiam esse voluit, religiosos cjusdem ordinis canonicos
declaravit, et ut regula sancti Augustini ab
illis

implent.
16.

S. Bnino cnriam

Rom.

relinqidt.

deinceps servaretur

Ad

abbas ordinis sancti

Tunc Aymo primus Antouii institutus, ut Aimarus

statuit.

num.

52.

mvus Bruno

Carthusiensiuni instilutor

Falco in Hisforia ejusdem ordinis narrat.

19. ConciliumLemovicense.

anno mxc

Romam
:

supra diximus

ab Urbano II vocatus fuit, ut Qui cogente papa Urbano, cujus

quam
brio,

UrbanusII, postConcilium Claromontanum celebravit, cum

kal. Januarii

quondam
curiam
et
,

praeceptor fuerat,

Romanam
solatio
et

perrexit ad
consilio
in

pluribus archiepiscopis et episcopis mense Decem-

eumdem papam

Lemovicas

venit, et Basilicam

Ecclesiasticis negoliis juvaturus.

Sed

cum

tumultus

sancti

Martialis dedicavit secundo kcd.

Januarii,
et

et quietis

mores curia ferre non amore flagrans,

archiepiscopatu
ipso

posset, relictaj solitudinis

relicta curia,

ac in

perpetuum diem illum soiemiiem

celebrem

contempto
,

dedicationis agi constituit, ut uarrat Beslyus in Historia Pictaviensi, ex

etiam

Rhegiensis

Ecclesiaj

ad

Tabulario Lemovicensi. Gau-

quem

papa volente electus fuerat, in CalabritB

Tiirris

fredus prior Vosiensis in Chron. hoc

anno

scribit

eremuni, cui

nomen

est, secessit,

ibiquelai-

Decimo

kal. Januarii,

Lemovicas advenit Urbanus

epi-

cisetclericisquam|)lurimisadunatis, solitaria; vitcE propositum, quandiu vixit, exercuit, inquitauctor

pa|)a ,

additque

Humbaldum Lemovicensem

anonymus LibeUi de Insiitutionibus Ordinis Carthusiensis. Cum autem auctor Vitae sancti Brunonis
a Surio ad diem vi mensis Octobris edita; scribat,

scopum, accusatum et couvictnm, ab Urbano II depositum esse. lu Synodo ibi ab eodem Poutifice
habita, de profeclione Hierosolymitana sicut et in

Brunonem Calabriam
e

petiisse,

antequam Pontifex

Placentia abiret in Gallias, celebrato

uempe hoc

aimo Concilio Placentino, apparet Brunonem non

omnibus per Galliam Conciliis, sine dubio actum. Chronographus enim Malleacensis, qui hoc tempore vivebat, ad annum mxcvi scribit Ubicumque fuit, praecepit Cruces facere hominibus, et pergere
:

URBAXI
Hienisalem,
et liberare

II

ANNUS
gen-

8.

CIIRISTI

1095.

33

eam a

Tiircis et aliis

incidit. Ladislaiim

hoc annodemortuum,testantur

tibusB, Hoc autem anno, refert

celebrato Concilio Claromontano,
nisse et

Urbanum papam

etiam chronographus Hildesheimensis abique. Ei

siiccessit

Lemovicas veprxfatum Humbakium deposuisse, die et mense non memoratis. Idem GaufreJus ibidem jam dixerat, Urbanum II Assnmplionem B. Maria; apud Anicium percgisse, monasterium sancli Roberli de Casa Dei decimo qidiito kalend. Septembris consecrasse, in festo sancli Tiioinffi Usarchis hospitalum esse, decimo kalcndas Jamiarii Lemovicas venisse die post festum Innocentium cathedralem Ecclesiam dedicasse, se(|uenti die quievisse, pridie kalendas Januarii Basilicam regalem consecrasse. Indeqne patet quantum Bertboldus in Chron. aberrarit, qui asserit Uibannm II Nativitatem Christi apud Arelatem celebrasse. Non memorat Gaufredus singula oppida ab Urbano II iiivisa. 20. Urbanus II Mra Pisana quandoque ums. Duchesnius in Notis ad Vilam saiicli Ilugonis abbatis Cluniacensis, pag. 86, recitat DipIoma,quo bona et privilegia coenobii puellaris Marciuiacen,
,

Rogerii comilis Siciliae

Colomnnnus, ut habet ideni Tbwroczius. filiain uxorem postea duxit Colomannus, ut teslatur Malaterra lib. 4, cap. 23.
filius Geisre sancli Ladislai fratris.

Erat autein

22. Obitus S. Vidstani episc. Vigorniensis.

Anno Mxcv,

vir venerabilis

et

valde admirabilis

vitae,

clesiae

Vulstanus episcopus sancta; Vigorniensis Ecab adolescentia, divinis mancipatus obse-

quiis,

gloria regni cajlestis adipiscenda,

postmnllos sancti sudorisagones,quibiis pro magna menlisde-

votione et bumilitate scdulo Deo servivit intentissime, die mensis Januarii decimo octavo, nocte
sabbali,

septima hora mediante,

migravit e

sre-

culo

, inquit

Hovedenus

part. 1 Annal., pag. 465.

Idem babel Vigorniensis legendum

die mensis

ejus Vitae scriptor, sed

loco die mensis Januarii xvni, in ulroque aiictore

Januarii xix, ut metbodus quo eliam die in variis Martyrologiis a Bollando ad diem xix Januarii, ubi ejus Vitam
cyclica docet,

sis, positi

in territorio castri anliquitus

,

Sinemuro

exbibet
23.
tionis

relatis,

consignatur.

prope alveum Ligeris in episcopatu Auguslodunensi (Marciniacus dicitur), confirman-

nuncupati

Obitus S. Geraldi fundatoris CongregaSilvcn-Majoris.

Mortuus

est

hoc anno

tur. iliijus hocc subscrijitio

Datum apud

oppi-

sanctus Geraldus abbas monasterii Silvas-Majoris

dum

Sancti-Flori (in Alvernia situm xv leucis a

non longe a Burdegala

gitur
in

positi,

nonis Aprilis, ut le-

Claromonte) per
card., Indict.
lificatus

manum

Joannis S. R. E. diaconi

ejus Vita a Christiano nionacho Silvae-

m, anno Dom. Incarnat. sixcvi, Ponautem donini Urbani II papfB viii, VII idus Decemb. Est hic annus Incarn. Pisanus qui nobisesttantumMxcv. Ex quo et liquet Urbanumll
,

Majoris, paulo post ejus

in alia ejus Vita

mortem composita

(1), et

iCra Pisana aiiquando usuni esse,

sio
et Callisto

quam

infra vide-

ab anonymo auclore ferme synchrono scripta, in ActisSS. BoIIandianis ad diem v mensis Aprilis recitatis. Venit Geraldus ex monasterio Corbeia; in Aquitaniam. Auctor anonymus
a quanta reverentia ille venerandus est dies ab bujus patris incolis, quo beatusviraDeo missus, de longin(juis terra; partibus hucadvenit Anno siquidem ab Incarnato Domino niillesimo septuagesimo nono, ciiin sociis suis venit dominus Geraldus in Silvam-Majorem in festivitate (ul fcrtiir) Apostolorum Simonis et Juda;,

bimus quandoque eliam usuriiatam

II
II.

fuisse a Gela-

laudatus cap. 3 scribit

Sed suspicor mcndum in Indictionem iirepsisse, legendunique Indict. iv; alii eniin Poiitificts qui ea ^ra usi sunt, Indictionem a Septembri inciioarunt. Porro Urbanum ^Eram Pisanam quandoque usur|)asse, ii(|uet etiam ex cjus Epistolis XI et xii, tom. x Concil. recitalis, ubi perperani in margine anni Incarnationis
Pisani corrigunlur, qui
21.

Fama
locius

igitur tauli viri per diversas regiones se ve-

tamen puri sunt.

extendit

Obiltts Ladislai

Uuvqarim

regis.

in

secuiido

anno

incceptum est
,

In

nionasteiiuin, (|uinto scilicct idus Maii

in

honore

Chron. Ilungarorum aTliwroczio scripto, de morte sancti Ladislai Hungaria; regis, babelur Sancti:

Doinini et B. Mariac Viiginis et SS. Apostolorum

Simonis

et

Judse

Ejiis
fuil,

Congregalio latissime
illunKiue Cadestinus
III

tatc et gratia plenus, transiit

ad consortia angelo-

quondam propagata
anno mcxcvii
in

rum, anno regni sui xix, ct sepultus Waradini in monasterio suo, anno Domini luxcv, terlio kalend. Angusli, feria prima , sed legendum quarlo kalendas Augusti, in quem diem hoc anno Doniiiiica
(1) Vila

sanctoriim niiinerum retulit, ut

liquet ex Rescripto

ab

illo

Laterani

kalendas,

Ponlificatus anno scptiino dato.

Cbrislianuin lucDbraliunem illam exarasse anno ciiciler

a Chrisiiano monacho Silvos-Majoris, paulo post ejus mortem compoiita ncxc Bollandistx probaiit.

clc. Ncir.pe posl cenluDi ab ejus obilu annos, naiii

MiiNSi.

BATiO?!.

TOMfS XVIII.

URBANI

II

ANNUS

9.

CIIRISTl

09C,

URBANI

II

ANNUS

9.

CHRISTI

109G.

Concilium Tiironense ab Urbano papa celeSequitur anPhilippus rex absolvitur. nus Redemptoris millesimus nonagesimus sextus, Indictione quarta, quo Urbanus papa degens in
i
.

Ecclesioe

filiis

salulem

et

Apostolicam benediclio-

bratur

nem.

Notum

prffisentibus,

fore volumus tam futuris quam quoniam omnium bonorum largitor

totus in Synodis, complura Romano Pontidigna peregit, atque inter alia indictam Hierosolymitanam expeditionem promovit. Rerlholdus
Galliis
flce

Deus devotionem nostram ad B. Marlini tumulum

visitandum sua miseratione perduxit. Quia vero in

ejusdcm PontiQcis iter relegit, hsc de ipso hoc anno Dominus papa Arelati diem Dominicaj Nativitatis cum diversarum provinciarum episcopis
:

dum

ejusdcm beati confessoris Ecclesia quajdam inoleverant, quaj in melius promovenda, salutis falce extirpanda videbantur nos per septem dies et eo amplius immorati, medicinam animarum, fre;

gloriosissime celebravit. In his locis ex parte schi-

quentius inter eos intrantes

tivimus, et nobis in
volos,

et exeuntes, eis

imperbene-

smaticorum Wirceburgensis episcopus ad Aposto-

omnibus obedientes

et

Hcum
est
;

pervenit, ejusque misericordiam consecutus

ita

tamen ut eadem misericordia a

legatis

papae in Teutonicis parlibus perficeretur eidem. la

tertia

Deo inspirante et in eis cooperante nobiscum, experti sumus. Sed quoniam ad nostras aures pervenerat, quod legatos Romana; Ecclesife
suscipere
rant,

hebdomada Quadragesimoe, dominus papa

celebravit

cum

processionis benignitate supersedeeis,

Synodum
suorum
lis

cum diversarum

episcopis

neque etiam
:

videlicet legatis, auctoritas

provinciarum in

civitate

Turonensi, ubi iterum

prffileritorum statuta Concihorum generaSynodi assensione roboravit. Etnon multo post, episc. Strazburgensem de excommunicatione resipiscentem recepit in communionem, ita tamen ut de illatis criminibus se expurgaret . Pergit agere de Hierosolymitana expeditione ibi decreta, deque his qui in Hungaria periclitati sunt mihtibus, ac deinde de regis Francorum absolutione his verbis
2.

hujus Ecclesiae per notitiam privilegiorum ejus innoluerat succensuimus, et graviter eos incre-

pavimus, cur tantam inobedientiae ofiensionem

currerant.
Illis

in-

itaque humiliter nobis scripta pa-

trum nostrorum Romanorum Pontificum praiteueorum privilegia. Et quia praeter Apostolicum et regem, et Turonensem archiepiscopum semel in vita sua, neminem
dentibus, diligenter attendimus

Philippus rex Galliarum,

in
Galliis

jamdudum
domino
satis

pro

adulterio excommunicatus, tandeni

papce,

ad processionis susceptionem admittebant, studiose notavimus, nostris cardinalibus Teuzone, Alberto, Gregorio Papiensi, Rausgerio et Hugone Lugdunensi primate, et

dum adhuc

moraretur,

humihler

ad satisfactionem venit, et abjurata adultera, in gratiam receptus est, seque in servitium domino
papa3
fine

rum

aliis tam episcopis quam ahadignitatum personis prajsentibus, Brunone Signiensi episcopo, et Ingelramo Suessionensis Ec-

promptum

exhibuit . Heec ipse

reliqua in

clesiae

archidiacono.

anni hujus.

4. a

Porro nos tanta auctoritate

refecti,

eorum

Hic autem duo sunt subjicienda Diplomata ab eodem Urbano Pontifice data ; atque primum, Turonis dum esset, quo edita jura ac privilegia ejusdem Ecclesiae Turonensis cognovit, probavit, ac etiam Apostolica auctoritate firmavit quod nu:

antiquam consuetudinem, eorum

scriptis suffra-

gantes, auctoritate nostra corroboravimus, in prse-

sentianostrorumpraedictorumfratrum.Etquiafilius
noster

Amatus Burdegalensis archiepiscopus unus

erat de legalis Piomana; Ecclesioe, a Gregorio Se-

per acceptum hic tibi primum describendura curavimus; sic enim se habet
:

ptimo prajdecessore nostro in Galliam destinatus, non ab hac Ecclesia processionis solemnitate susceptus,

3.

sia

Confert privilegia, tollit abiisus ab EccleTuronensi Urbanus papa. Urbanus epi-

scopus, servus

servorum

Dei,

universis

sanctae

unde etiam graviter contra eosdem clericos commotus, in Exuldunensi Concilio eos excommunicatione perfoderat; eum inconcordiam et pacem

URBANI
eorum reformavimus. Neque

11

ANNUS

9.

mus,
tis

CHRISTI 1096.
fllios

35
Apostolica; Sedis assumpsi-

eos ad ullam satis-

vos in spirituales
et

factionem,quiaauctoritatepolleiite sese munierant,

eadem

auctoritate slatuinuis,

nullum pon-

compulimus, neque qualibet pro tali excessu absolutione purgandos censuimus. Denique, quoniam in quibusdam sufe Ecclesiaj privilegiis proprium eis habere episcopum concessum est, ejus vice nos Romano eos sancimus specialiter adha;rere Pontifici,et

tiflcum,nullum regum, nullum cujusque dignitaaut ordinis pra;ter pra;positos vestros, in vestra
pertinentiis,
;

Ecclesia vel ejus

potestatem aut doEcclesia; praecepta

minium

exercere

ut Romanas

servantes,

graviores

eorum

causas cjus pendere judicio.

Romana; Ecclesim libertate perpetua gaudeatis, salvo nimirum jure seu consuetudine

5. Si

quis sane in crastinum cardinalis, aut

quam

hactenus erga vos Turonensis noscitur ar-

legatus, aut episcopus, aut qnilibet a nostro latere

chiepiscopus habuisse.
7.

missus banc nostrajconflrmalionispaginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, et nostram
perfringens auctoritatem,
sancti

Qua;cumque
vel

igitur venei-abilis illa beati

Martini Ecclesia legitimo jure, vel Pontiflcum collatione,

processionem ab ipsa
si

rcgum

et

principum

liberalilate, vel

coufessoris Ecclesia expetierit,

coramo-

fidelium oblatione possidet, seu in futurum, pra;stantc

Ditus

non

destiterit, potestatis

bonorisque dignitate

Domino, juste
et

poterit et canonice adipisci,

illi

careat,

reumque

se

divino judicio existere de per-

firma vobis semper

clesiis,

bata permaneant. Nullus

petrata
ista

prcesumptione cognoscat. Cunctis autem

sit

in villis aut mansionibus, sive territoriis, sive Ec-

servantibus

pax Domini nostri jesu Chrisli.

Dat. Turonis, castello sancti

aut pagis, ad vestram Ecclesiam pertinentipotestate

Amen, Amen, Ameu.

Martini, per

bus, invitis vobis judicia agere, ingenuos servosve

sa;culi

manum

Joannis sancta; Romana; Ec-

constringere, nec teloneum aut

clesia; diaconi

cardinalis, secundo idus Martii, In-

dict. quarta,

(mxcvi),

anno Dominica; Incarnationis mxcvii. Pontificatus autem Domiai Urbani Secuudi

papa; nono.

exigere. Possessionum vero vestrarum decima; seu nova;, in pauperum usus omnino proDciant. Episcopus autem, in cujus dioccesi ea;dem possessiones sunt, ordinandorum clerico'

naulum prcesumat

Turonis autem recedens Urbanus papa,

Pictavos se contulisset,
ibi

cum

rum lantum curam

minis
alia

gerat, nihil de caatero grava-

dum

esset,

quod accepit
prtcbenda;

clcricis inferat,
,

nec Ecclesiarum altaria vel

pra;cepta vobis antiquitus

de inolito abusu
rentur,

ut nonnisi

pretio

bona

per

regum

atque canonicatus in Ecclesia S. Martini confer-

data et Pontificum

abolendum

curavit, sancito

decreto,

quod
sic

mata, vel

sequenti Diplomate continetur, rehqua vero Apostolica

modo

privilegiis conflrdare, vel venalitate distrahere, vel quolibct alicnare pra;sumat.

aliis

Romanorum

auctoritate munivit.

Diplonia

autem

se habet

8. a Quidquid practerea liberlatis, qnidquid immunitalisvel prajdeccssores nostriRomani Pontiflces,

Urbanus episcopus, servus servorum Dei, tam pra:sentibus quam futuris in perpetuum. Bonorum omnium largitori Dco gratias agimus, qui devotionem nostram ad beati Marlini tu6. a

vel Turonenses archiepiscopi, vel Gallica-

dilectis filiis Ecclesia; beati Martini canonicis

in TuIIensi parochia generalis Synodus congregata, pro B. et apostolici confessoris Martini reverentia vestra; Ecclesia;,

narum Ecclesiarum, apud Tussiacum

mulum

visitandum sua miseralione perduxit. Quia

vestrisquc prtcdccessoribus contulerunt, nos pra;senlis Decreti pagina conflrmamus. Et quia

vero in cjusdem beati confcssoris Ecclesia consuetudo pravitatis ejusmodi inoleverat, ut honorcs seu

in

quibusdam

vestra; Ecclesia; privilegiis

proprium

vobis habere episcopum concessum est

vice

omnes pretio acquirerentur nos locum illum sanctum emundare ab hac peste execrapraibenda;
;

; nos cjus vos sancimus specialitcr adlia;rero Pontiflci, et graviores vestri causas ex cjus pendere

Romano

bili

cupientes, religiosos viros ad pra;monitionem nostram decrcvinius praimitlendos. Quibus estis

judicio. Si

quis sane in craslinum archiepiscopus aut rex, princeps

,

aut episcopus, imperator

Domino inspirante, polliciti, et pra;ceptis nostris omnimodis obedire, et simoniaca; pravitatis inquinamenta deserere. Quod et pra;senlibus nobis per Dei gratiam perfecistis, in nostra tanquam
fideliter,

dux, comcs, vicecomes, judex

qua;Iibet sa;cularisve persona,
tutionis

aut aut Ecclesiastica

nostra; Goiisti-

hanc

paginam

sciens, contra

eam tcmcre

venire

bcati Petri

manu

firmantes, nihil vos ulterius ho-

secundo terfiove commonitus, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis hotentaverit,

norum,
ros
,

pra;bendarum vendituros aut emptunec ut vendantur aut emantnr ali^iuando

nihil

norisque sui dignitate careat,

et

reumque

se divino

judicio existere de perpetrata iniquitute cognoscat,

consensuros. Adjicientes etiam, nuilum deinceps

in

canonicorum numerum admittendum, nisi eamdem sponsionem jurejurando lirmaverit. Qua; videlicet universa nos sanctorum Apostolorum
auctorilale

firmavimus,

ct

violatores

omnes anaigi-

thematis mucronc confodimus. Et pra;teritorum

tur gratia; respondentes,
,

a sacratissimo corpore ac sanguine Dei ct Domini Redemptoris nostri jesu Ghrisli alienus Dat, atque in extremo examine districfa; ulfioni subjaceat. Gunctis autem eidem Ecclcsia; justa servantibus sit pax Domini nosfri jesu Cliristi, quatenus et hic fructum bona; actionis pcrcipiant, et apud districtum Judiccm pra;mia a;fcrna; pacis inveniant.

et

fulurorum spem longe

mcliorem gerentcs secundum pra;decessorum nostrorum Eccle^ia; Komana; Ponlificuni privilegia,

Amen, Amen, Amen. Datum

Pictavis pcr

manum

Joannis sancta; Romana; Ecclesia; diaconi cardina-

36
lis,

URBANI

II

ANNUS

9.

lia

CHRISTl 1096.

quarto kal. Aprilis, Inclictione qnarta, anno Do-

dictante temiinetur d.

Hucusque Ivonis Epiet profectio.

minicae Incarnationis millesimo xcvii (mxcvi), Pontificalus autem doinini Urbani Scciuuli papa? ixn.
9.

stola.

De monasterio S. Maurl

Antc(|uain aulem hinc monachis Fossalensibits. cum Urbano Pontifice recedamus, quiB reperimus fragmenta ad dictum Concilinm Turonense spectantia, hic describenda, ut qua; speclant ad causam monachorum monasterii sancti Mauri. Etenim lestatiir Petrus Diaconns ha!c de monasterio sancti Mauri' In Turonensi Concilio, ubi ipse Urlwnus papa pra^sidebat, monasterium sancti Mauri in
:

in Glannafolio et

Hoc eodem

II.

Paraia expeditio in Orientem

anno, expeditio Occidentalium pro Orientaliuin Christianorum sub Turcis periclitan-

tium subventionc, indicta per Uibanum papam anno superiori, sub diversis ducibus, diverso tempore, diversis locis in procinctu posita, Constanti-

nopolim versus iter arripit; aliique ex ipsis qui priuii fucre, sub Galtero duce, octava die mensis Martii, alii paulo post sub Petro Eremita proflciscuntur: Godefredus autem dux Lotharingia;, cum
ducibus et comitibus, mense Augusti, die decima quinta, alii vero, ut Coamundus comes Apulia;, anno sequenti, ut suo loco dicemus. Ha;c autem pluribus prosecutus est * Tyrius, quem conaliis

Glannafolio, a Fossatensium

monachorum
dignitati

abstra-

ctum tyrannide
restituit,

pristinoB

libertatique
coc-

sub magisterio tantum Cassinensis

nobii perpetuo

mansurum
expostnlat,

. Ila^c

Petrus. At hic

recitanda est brevis Ivonis

Epistola,

episcopi

Carnotensis

sulat qui istacupitaddiscere

commentarium enim

qua

ad successorem Urbani

eo argumento elaboravit lectione dignum. Nobis

papa; scribens, de injusta sententia per subreptio-

autem

in proposito est, istatantum nota

temporum

monachos in hoc ipso Turonensi Concilio ab Urbano papa nescicnte lata.

nem

contra Fo?satenses
*

consignare,

non autem singula prosequi, quia jam

Epistola sic se habet

10. B Paschali
Ecclesise

summo

Pontifici Ivo

humilis

Carnotensis minister,

per niare

hujus

mundi prospere navigare, et post superata naufragia navem in tuto collocare. a Quoniam judicia Romanaj Ecclesise a nemine foris retractari posse, eadem Romana Ecclesia
docente didicimus;
si

qui aliquando se praegra,

vatos ipsius Ecclesise auctoritate conqueruntur

hoc

eis

consiiium damus, ut non descendant in

propter auxilium', sed ab ipsa ad ipsam

^gyptum

notissima cunctis scriptorum coiiia facta sunt. Ante profectionem autem hoc anno magnam ab eis pUiribus in locis stragem factam esse JudtEOrum, Bertholdus atque alii horum temporum scriptores affirmant. Qui enim divino instinctu adversusChristiani nominis hostes dedere sacrae niilitiGe nomen, in quos primos incidunt Christi hostes Judaeos infelices, animi impetu, legum liabenis cxcussis feruntur, eosque trucidant, fugant vel obsident, atque ex desperatione ad consciscendam sibi mortem impellunt datur lantum illis venia qui Cbristianam fidem, abjurato Judaismo, profiteri
:

confugiant, et inde exspectent levamen

;

unde

se

vellent. 12. Profectique sunt

conqueruntur accepisse gravamen quia quce aliquando con ij^it paterna severitate, eadem frequenter colligit materna pietate. Quod ideo pra;libavi-

episcopi, inter

cum mihtibus Christianis quos Ademarus Podiensis Anicii Veleminiiit Aposlolica legatione
illis

lunnorum episcopus
sublimis
,

mus beatitudini vestra;, ut causam Fossatensiiim monachorum patienter audiatis, et quantum salva
Apostolica reverentia
fleri

insupcr

cum

Willelmus Aurasii.

potest, anxietatem eo-

Hi primi Cruce signati alios eodem sacro signo nobilitarunt. Eodem Urbani papae classico excitalus

rum

misericorditer relevetis. Conqiieruntur

se in Concilio Turonensi pragravatos,

enim quoniam ad

suggestionem comitis Aiidegavensis dicunt tuissc

subreptum doinno papae Urbano, ut monaslerium S. Mauri, situm in patria Andcgavensi, quod sub
jure Fossatensis monasterii antea per
trecentos

aut eo

amphus annos
:

extiterat,

de ejusdem
ibi

mo-

nasterii jure auferret, et ordinato

abbate, libe-

rum

esse constitueret

quod

et

tensibus monachis jus

suum

factum est, Fossareclamantibus, et

multis, qui Concilio intererant, aliter sentientibus,

Bernardus Toletanus arcliiepiscopus, iterum in Terram-Sanctam hac cruce signatus, est peregrinationem aggressus sed primo ob clericos Toletanos qui eo absente, quasi nun(]uam ampliusreversuro, alium subrogandum pularunt archiepiscopum , reverti coactus, sed pulsis illis, monachis sancti Facundi in eamdem Ecclesiam introduclis, iterum se ad iter illud capessendum accinxit, pervenitque ad Urbanum papam, qui misertus ejus Ecclesiae tunc coalescentis nondum adultae jussit illum redire Toletum. Qui parens Pontiflci, rediens, quos
; ,

cum viderent Privilegium quo nitebantur Fossatenses monachi, de manibus eorum ab Audega'

potuit ex Gallia
et

secum duxit viros,quos eruditione moribus ad regendas Ecclesias putavit idoneos;

vensibus fuisse ereptum, et in plures partes fuisse conscissum. Adhibilis ergo multornm intercessionibus supplicant pradicti monachi, ut

sed (quod

humanumest) judicioerravitinelectione

Burdini,

quem Lemovicis secum

,

duxit Toletum,

eorum

et archidiaconi

dignitate nobilitavit, atque inde in

negohum

a majestate vestra legitima discussione

retractetur, et vel misericordia flectente, vel justi-

postea in Bracharensem archiCoimbricensem episcopum exlulit, hominem versipellem, astutum ad decipiendum quemlibet licet sapientem optime

Petr. Diac. Chr. Cassin.

est,

I.

iv, c. IS.

Ivo Ep. cLxxxiii.

'

'

Hoc

ad principes sfficulares.

Willel. Tyr. de Dell. sac.

I.

i, c.

18;

I.

i. c.

URBANI
coiiiparatuni, de

II

ANNUS

9.

CHRISTI

09G,

37
:

quo

inferius srepe

dicendum. Ha;c

es Roderico ejusdeui Tolelanaj Ecclesia; arcbiepi-

scopo

'.

Demum vero, Urbani II reditus Romam. ut Urbani papa; Romani ex Galliis redeuntis vestigia assectemur, basc de i[)SO qui lunc ea scribebat Dominus Bertboldus Constantiensis hoc anno papa, bene dispositis rebus in Gallia, post reconci13.
:

llortarium prope Papiam solemniter cclebravit multosque episcopos et principes in suo comilalu habuit . Et inferius de reditu Romam Dominus papa, tandem ad Apostolicam Sedem cum niagna gloria et tripudio reversus Nativitalem Domini Roma; cum suis Cardinalibusgloriosissimc celebravit; quippe tota Romana Urbe prene sibi subjugata, prater turrini Crescentii, in qua adhuc
:
,

lialionem regis Galliaruni et post nuilta Conciiia,

latitabant Giiibertini .

Hxc

ipse exordio sequentis

Longobardiam cuni magno triunipho et gloria reiiedavit, et Exaltationem S. Crucis apud

tandem

iu

more suo anni cujuslibctexordium a Natali die Domini numerare juxta autcm a nobis more majorum initam rationem in fine
anni, incipiens
:

Rod. Tolet.

1.

VI, c. 27, 28.

praeseiilis

anni sunt coUocanda.

Anno

periodi

Graco-Rntnana 65S0. Anno /Kra

Ilispan.

1i:!4. Anno

Hi>(rira

490, inclioalodie 19 Doccmb.,Fer. 6.

lesu

i:hrisf.i

1096.

Urbani

II

papae

9.

Henrici IV reg. 41 imp. 13. Alexii

Comneni imp.

IG.

brat.

Urbamis II apud Titronas Concilium celei ad H. Urbanus II, non Arelate, ut perperam Iiabet Berlholdus in Chron. a Baronio num. 1 citatus, sed apud Lewoivcas Natale Domini
\
.

et

A num.

benedixit

monasterium
in litteris

Sancti-Nicolai

(quod

ipsemet Urbanus,
quffi

urbicula est

daUsapud Sabieusium, media inter Andegavum et Ceno-

manum,

anni snperioris cclebravit, nt patet ex iis quK eo anno num. 19 in inedium addnximus. Bertholdus

a San-Marthanis ia

enim annum
extra

a Natali Doniini exorditur, etin rebus

\u\go Sable,X\[ kale^id. Mart.Jndict.iv, tomo de abbatis Galliarum rccitatis testalur). Inde abiens Turonis temiit Concilium in monasterio sancti Martini, in quo intcr
alia restauravit

Germaniam gestis narrandis quandoque pcccat. Verum autem cst quod isposteaibidem refert, Urbanum nempe in turtia hebdomada QuadragesimaiSynodum in civitale Turonensi celebrasse, ct Philippum Galliarum regem abjurafa Bertrada in
graliam
a
Pontifice

abbaliam Sancti-Mauri, ct pra^cepit habere abbates, etc. Inde reversus cst Sanctonas
:

reccptum

fuissc.

Baronius

enim num. 5
ronis,

rcfert Diiiloma

Urbani

11,

quo

pri-

sanctum Pascha et inde eundo remeavit Nemausuin civilalem, ubi itemienuit Conciliumetrcconciliavil Philippum rogem Francorum . 3. Gesta ab Urbano II apud Andegavos.
civitatcm ct celebravitibi

remeavit

Romam,

et in

vilegia Ecclesiae Turonensis confirmavit, dat.

Tu8,

Holstenius ia Collectionc
rcfert

Romana

part. 2, pag. 222,

secundo idus

Martii, Indict. iv

et

num.

aliud Diploma ejusdem Ponlificis,

datum

Pictavis,

cx libello Ms. Fulconis comilis Andegavensis ha;c In finc istius anni mxcvi, (legcndum
: ,

quarto kal. Aprilis Indict.

anno.

iv,

ideoque hoc Christi

Mxcv

ut

cx

dictis

itrbes pergit, et Philippum 2. Ad varias Confirmantur hxc rcgem in amicitiam recipit. omnia et magis illustrantur, primo ex chronographo Malleacensi Imjus temporis scriplore, ad annum Mxcvi, ubi ail Urbanus papa vcnicns ad

demonstrant ) , (ideoque Fulco

Ii(iuet ct verba sequentia appropinquante Quadragcsima ,

illius libelli

schate auspicatur), veiiit

nus Urbanus, et ircnt Jerusalem cxpugnaturi genlilem populum, qui civitalem illam el totam terram Christianorum

auctor annum a PaAndegavum papa Roinaammonuit gentem nostram, ut

feslivilatem

sancti

Hilarii (qua; celebratur vel xii

vel XIII vel XIV Januarii) fuit Pictavi?, et bcnedixit

Monaslerium-Novum scxto kalendas Februarii ((jui hoc anno in Dominicam incidit. MonasteriuinNovum, vulgo Motitiers-neuf, fundatum fiicrat anno mlxviii a Guidone Gofrido coniitc Pictaviensi, duce Aquitania), ut dicilur in codcm chronico Mallcacensi).

iisque Coiistanhnopolim occupaverant. Tunc in Septuagesima dedicata cst Ecclcsia sancli Nicolai ab ipso papa. Constituit cliam ideni Apostolicus, et Edicto jussit, ut in eodem termino quo dedicationem feccrat, indictum publicum cclebrarclur
(id cst,

nundina;, ut rectc Diicangius in Glossario

cxplicat)

Post

ha;c

perrexit

Andcgavis

pliina pars pocnitenliarum

uno'iuoque anno apud S. Nicolaum, sepopulo convenienli ad

38
illam

URBANI
celebritatem dimitteretur.
venit, et inde

II

ANNUS

9.

CHRISTl 109G.

Cenomannum
coronatus
ctus, ubi
est,

Unde discedens Turonum; ibiquedatis

media Quadragesima

venerabiii Concilio decretis,

et

cum

solemni processione ab Ec-

ad Ecclesiam B. Martini dedumihi florem aureum qucm manu gerequcm ego etiam ob memoriam et bat, donavit amorem illius, in Hosanna semper mihi meisque
clesia S. Mauritii
:

successoribus deferendum constilui .

4.

vos.
rioe

Ad

Gesta ab Urbano II apnd TuronosetPktalia3C CLilQetius in Probationibus HistoII

deVerdala episc. Magalonensi in Catalogo episc. Magalonensium, a se circa annum mcccxl scripto a Anao xcvi, et tom. I Biblioth. Labbei relato (legendum mxcvi), in Vigilia Apostolorum Petri et Pauli, Urbanus papa II, qui ad visitandas et conCrmandas Gallia^ Ecclesias Alpestransisset, adpreces dicfi Gofhofredi episcopi (nempe Magalonensis) infravit Magalonem, ibique sfetit per quinque dies, et tunc secunda die adventus sui, sciiicet Dominica (quse hoc anno incidit in diem xxix mensis Junii, festo SS. Apostolorum Petri et Pauli sacrum)
:

Trenorcieiisis, pag. 333, refert ex vetcri Diplo-

congregafo tofius pajne Magaloneusis episcopatus

clero et populo,

mate, in Concilio Turonensi prsesente Urbano

sermone

facto, assisfenlibus archi-

hoc anno habito, Ecclesias sanctse Crucis et sancti Petro Trenorciensi abbati Nicolai de Lausduno ejusque monasterio adjudicatas esse. In fme legitur Actum Turonis, anno ab Incarnat. Domini Mxcv, Indict. iii, XIH kalendas Aprilis, feria v ,
,
:

episcopis Pisano et Tarraconensi, ac episcopo Albanensi, Signensi,

Nemausensi

et

Magalonensi

prae-

sentibus comife Substantionensi, Guillelmo Montis

Pessulani domino, de lerrae nobilibus totam insu-

ideoque ni error
et

sit

in

numeris, notarius

die

Indictionem a Pascbate inchoat, ut XX Marlii copulata indubitatuni reddit. Et postea

:

annum feria v cum

lam Magalonensem solemniter consecravit, et omnibus in ea sepultis ac sepeliendis absolutionem

omnium
vilegia

delicforum concessit,
Ecclesiee

et niulla alia pri-

eidem

donavit, etc. San-Mar-

refert Chiffletius ex Tabulis autographis

Tem-

thani in episcopis Magalonensibus, videntes Verda-

pore P. abbatis, mense Januario, anni mxcv a Paschate deducti (ideoque

jam numerabatur annus

Indictione iv

Mxcvi
(ex

juxta nostrum calculum)

quo

liquet notarium Indictionem a Septembri,

annum

vero a Paschate exorsum esse) Petrus Picta,

vorum episcopus
controversiam

natam

inter

monachos Tur-

lam deinde scribere Urbanum II eodem anno xcvi Concilium apud Clarum-Monfem celebrasse, et existimantes eum in anno adventus Urbani II Magalonam, uti in anno Concilii Claromontani peccasse, VerdaltB nomine alto silentiosuppresso, ha;c ejus verbis cum anno mxcv copulant. Verura
Verdala, qui in Historia generali

nacenses et canonicos Sancta3-Crucis de Lausduno

diriniit.
II, etc.

parum versatus

Subscribunt ejus sententioe,

erat, hoec ex Actis publicis desunipsit, et ei adscri-

Urbanus papa
bit

chionographusMalleacensis,

Quareverum estquod scriUrbanum 11 in die

benda erant.
7.

Urbatius II

Nemausi Concilium
iv,

celebrat.

festivitafis sancti

HilariiPictavosvenisse, qua etiam

Dacherius in Spicilegio tom.

publicavit Conci-

urbe erat die xxix Martii, ut patet ex dictis anno DCDXCiv, num.20. InsuperUrbanus II, postulante Petro Trenorciensi abbate, Turonis hoc anno ejus monasterii bona juraque omnia recepit in
in

tutelam Apostolicai Scdis, ut liquet ex ejus Rescripto ibidem a Chifflelio relato, ab Urbano papa subscripto , dafoque Turonis XIII kalendas
Aprilis
,

lium Nematisense, ab Urbano II mense Juliocelebratum, cujus extant tanfum canones. Hoc Concihum nunc legitur tom. 10 Concil. pagina 603, in eoque varia confinentur ad disciplinam Ecclesiasticam pertinentia. De eo intelligendus Bertholdus de Philippo Francorum rege verba faciens a Dum adhuc in Galliis morarefur (nempe Urbanus), satis
:

Indictione iv

Incarnafionis Dominicae

humiliter ad satisfactionem venit,

donatio facfa Odiloni abbafi et
turrae

et

abjurata adul-

anno mxcvi.
5.

Gesta Tolosce.
cap.

Catellus in Hist. Comitum

3,

tera in grafiam receptus est . In illo confirmata

ejus

monachis,
et

Tolosoe, lib. 2,

ha;c refert ex Codice

Ms

sancfi

^gidii, per
et

Raimundum comitem
:

Anno Domini

mxcvi,

Junii, doniinus papa

Indict. iv, nono kalend. Urbanus una cum archiepiet

Tolosanorum

Autenensium, ducem Narbonje

marchionem
et

Provinciae. In fine legitur

Facta

tcopo Toletano Bernardo,

archiepiscopo,

Aniato

Burdegalis

confirmata Charta in Nemausensi Concilio a

II,

Pisanoque archiepiscopo (aliisque episcopis ibidem designatis) consecravit Ecclesiam

sancti Saturnini marfyris, Tolosa3 episcopi .
et testatur

domno papa Urbano

naf.

celebrato

Domini mxcvi,
papaj

Indict. iv, septima

Quod

sexta) feria, IV idus Julii,

anno ab Incar(legendum Pontiflcafus domni Ur-

ipsemet Urbanus

II

in Rescriplo a se

bani

anno

ix,

regnante Philippo rege .

anno insequenti
rato
,

eaiisso, et a Calello

ibidem

memo-

Charfa! subscripsit ipse Raimundits comes.

Hanc

qui addit

Bernardum Guidonis recensere

Concilia ab Urbano II celebrala, et habere apud se Epitomen Ms. ab eodem Bernardo editam inscriptamque De temporibus et annis generalium et particularium Concitiontm
:

6. Gesta Magalonce. Urbanum II ex urbe Tolosana Magalonam profectum esse coUigo ex

,

lempore quo in utraque urbe

fuit,

et

ex Arnaldo

donafionem Urbanus iferum Avenione post aliquot dies confirmavit, et monasterium sancti ^gidii immunifafe donavit, Rescripfo dato apud Avenionem in monasterio sancti Andreaj XI kalendas Augusti, Indicfione iv, Incarn. Dominicoe mxcvi, Ponfificatus autem domini Urbani II papai ix . Tam donatio quam ejus confirmatio tom. x Concil. recitantur, ex iisque constat, Concilium Ne-

URBAXI

II

AXNUS

9.

CHRISTI 1096.
:

39
Romaniam,
et per

mausense mense Julio habitum, indeque UrbaII Avenionem profeclum. 8. Nemauso venit ad S. J^gidlum, indeque Avenionem. Ex urbc Nemausensi, ad monasterium sancti ^Egidii paucis leucis ab illa dissitum Urbanus II antea venerat, ubi confirmavit quic-

similiter

et

intraverunt in

qua-

num

tuor dies iverunt ullra Nica^am civitatem, et iiive-

nerunt quoddam castrum, cui nomen Scercgorgo, quod vacuum erat gcnle, et apprchenderunt illud,
in quo invenerunl satis frumentum, et vinum, carnem, et omnia bona. 10. Male habentur a Turcis circa Niceam.

et

cumque

privilegia Revipollensi
sito,

monasterio in co-

mitatu Ausonensi
pendice
tat
,

antca a PontiQcibus

Rom.
reci-

ac principibus concessa fiierant. Baluzius in ApMarcae

in
,

Audientes itaque Turci, quia Christiani essent in castrum,venerunt continuoobsidere illud. Ante

Ilisp.

Urbani Rescriptum
S. ^Egidii, etc.

portam

castri erat

quidam puteus,

et

datum

monasterio
Indict. iv
,

kal.

Augusti

XYII Incarnat. Dominica)

castri erat fons

unus, juxta

quem

exiit

ad pedem Raynaldus,

excubare

scilicet

Turcos. Venientes autem Turci

anno mxcvi, (Pisano , ut tam Indictio iv quam annus ix Urbani demonstrant ) Pontificatus autem domni Urbani II papae ix . Postridie idem
Pontifex Apostolico Privilegio
niunivit

in die dedicationisS. Michaelis Archangeli, scilicet

duobus diebus stantibus mensis Scptembris,invene-

runtRaynaldum
et
vivi,

monastca

occiderunt multos ex

riuni Balneolense. in coniifatu Bisuldinensi posi-

aliosomnes qui cum co erant, eis. Alii qui remanserunt fugerunt in castrum, quod Turci obsederunt
et

tum. Ejus Rescriptum ibidem

Datum iu monasterio sancli ^gidii apud Vallem-Flavianam, XVI kalendas Augusti, Indictione quarta, Incarnat. Dominicai anno mxcvii (Pisano), PontiDcalus autem domni Urbani II papae nono . Sancti igidii monasterium Benedictinum , quod urbi nonien dedit, ad presbyleros ssculares postea
recitatur
:

continuo, eisque abstulerunt

nostri in tanta aftlictione

aquam

fuerunt^jue
flebotoniari

sitis,

quod

facicbant suos equos et asinos, bibcbant. Ha?c persccutio

fuit

quorum sanguinein
per octo dies. At do-

minus Alamannorum
liatus est

(scilicet

Raynaldus) consi-

cum

Turcis, qualiter traderet alios

om-

nes: et flngens se exire ab bellum, fugit ad iUos et

translatum.

cum
illi

eo multi ex

aliis.

Turci ceperunt castrum

Prima pars exercitus Cruce signatorum est Francorum Orientalium. Ad num. 11 ct seq.
9.

Mabillonius tom.

Musa;i Italici part. 2, Historiam

Belli sacri ab auctore

arbitratur, scriptam publicavit. Is Gesta hoc

recte in
aliis

anonymo, quem coaitaneum anno compendium redegit. Quare licet eum ab

autem qui Deum abnegare noluerunt, capitalem sententiam susceperunt qui vivi remanserunt, decapitati sunt a Turcis. Isti primo acceperunt feliciter martyrium pro Christi nomine. Audicntes autem Turci, quod Petrus Eremita et Gualtcrius
:

Sine habere
tate qua?

qui interfuere, quae narrat, exscripsisse exi-

(ita cognominabatur) fuissent in civisupra Nicxam, venerunt illuc gaudcndo

stimem, ejus tamen verbis ular , quia quoe isto anno refert in scriptoribus contemporaneis etiam babentur o Primuni, inquit, coeperunt arriperc
:

occidere

illos.

Cumque

venirent, laetantes obviave-

runt Gualterius
stini

et sui milites,

quos omnes confe-

occidcrunt.
11. Alexius

iter,

fecerunt tres partes.

Una

pars

Francorum

iu

imp. Imtatur de strage Christia-

Ungaria- intravit regionem, scilicet Petrus Eremita,

et

frater ejus, et conies

dictus), et Balduinus Balduinus de monte. Petrus vcro Eremita Constantinopolim venit in kal. Au-

dux Gottifredus (Bullonius

Petrus vero Eremita paululum antca reccsserat Constanfinopohm , eo quod ncquibat retinere illam diversam gcntcm, qu;e noLebat eum

norum.

audire ncc vcrba cjus auscultare. Turci vero post

gusti, et
Illic

cum eomaximageneratioAlamannorum.
Lombardos
et

invenit

Longobardos,

et

alios

plures congregatos, qnibus iniperator Graicorum

jusserat dari

hanc mahgnam illorum victoriam, ubicumque inquoveniebantur peregrini, irruebant supcr eos rum alios invcniebant vigiIantes,aIios dormientes,
:

mercalum (id est, cibaria ad alimoniam exercitus) sicuti mos cral in civilate. DixitNolite transmearc Bracliium (nempe que illis
:

nudos jacentes, quos omnes intcrficiebant. Presbyterum quoque unum invenerunt cclel)rare sanclam missam super altare, eumque martyrizaalios

S. Georgii, scu Ileliespontum)

donec veniat maxima Chrislianorum virtus, quia vos tot non cstis, quot
,

verunt. Alii qui polucrunt evaderc fugcrunt ad

ci-

cum

Turcis procliari valcatis. Ipsique CUrisliani

ne^iuiter

deducebant

se,

quoniam

civitatis

palatia

sternebant et incendcbant, ct auferebant

plumbum

miscrunt se in mare, ahi in silvis, alii ascendcrunt in montaneis, et introierunt iu quoddam castrum. Turci namque perscquentes illos, adunaverunt ligna, ut illos incendercnt sivitatcm
:

alii

unde Ecclcsia; erant coopcrlic, et vcndebant Gra;cis. De quo niagis iratus imperator mox jussit illos transmeare ultra Brachium. Postquam vcro transfretaverunt, non cessabant agereomniamala.Tandem pcrvenerunt Nicomediam. Illic divisi sunt et Alamanni a FranciLomt)ardi ct Longobardi
,

rnul

cum

castro. Christiani igitur qui

in castcllo

cranl, miserunt

ignem

in lignis adunatis, et rever-

sus ignis adversus Turcos,

quoniam Deus

noluit

suos relinquere. Illos veroqui capti erant aTurcis, diviscrunt inter sc, sicut prius fuceruntpcruniversas

corumregiones. Hoctotum factum estiu mense

genis

<iuia

Francigenui erant tumidi

et

Kup(!rl)ia.

Octobri. Audicns lioc imperator

Elegcruiil

autem Lonibardi

Loiigobardi doiniet

dissipassent noslros, hctus ct gavisus fuit,

num

supcr sese, cui

nomcn Raynuldi,

Alamanni

davit el fccit

quod Turci ita et manet posteos transrnenre Brachium

,

40

URBANI

II

ANNUS
omnia
male
'sancti

9.

CIIRISTI 109G.

quam

revcrsi fuerunt, comparavit ab eis

mililibus exire de Burgo, et hospilari exfra civita-

arma eorum. 12. Sccunda pars

etiam habita.
Sclavonia)
i^Egiilii,

exercitiis Christiani

Secuiula vero pars

iiitravit in

tem, nbi fuerant prius. Sero autem superveniente, mandavit infelix imperator exercilum suum, et focit invadere ducem simul cum Clirisli gente :

partibus, sc.

Raymundus comes

quos persequens
mililibus, occidit

invictus

dux una cum

Christi

ctcum
:

api)ellalus)

pro

Cliristi

eo Podiensis cpiscopus (Ademarus in qua Sclavonia multa pars passi sunt norninc et sancti Sepulchri. Nam per

quadraginta dies ambulaverunt per obscura loca propter nebulas, qua; eranttam densae, ut vix pau-

septem ex illis; et persequendo alios, venit usque ad civilatis portam. Reversus itaque dux ad sua tentoria, et fuit in campo illo fere per quinque dies, donec pactus est cum imperatore
ret
:

dixitque

illi

imperator, quod transfreta-

lulum longe conspicere

possent, et Turci

undique

Brachium
,

S. Gregorii,

eos insidiantes. Sed belli potens et providus

comes

conduci
poli
et

omnem mercatum, sicut

possent .
Ita

promisitque facere illuc erat Conslantino-

minutam gentem

faciebat ire in medio, etipse

cum

pauiieribus eleemosynam erogare

unde

exercitu suo custodieljat eos ante et retro ab insidiis Turcorum. Itaque plures e suis militibus per-

vivere

anonynms

testis

oculatus

eorum

quoniam mala terra erat. Viam etiam nesciebant, nisi per ortum solis . VidesRaimundum comitem sancti ^gidii boc anno in Terram-Sanctam profectum, et hunc anonyuium sufFulcherio Carnotensi aliisque fragari Tudebodo
didit

fame

et gladio,

qua> narrat, cujus aliquas tantum phrases non necessarias praetermisi. Qua; hoc anno peracta esse docet chronographus Malleacensis,cujusverba anno sequenti referam. IS. Urbanus 11 Romam redit. Ad num. 13.

Berlholdus in Chron.
refert

quem

sequitur Baronius,
S.

qui id eliam scripsere. 13. Fraiici Occidentales tertiam exercitus par-

Urbanum

II

Exallalionem

Crucis apud
triduo ante

Ilortarium prope Papiam, et Nativilatem Domini

tem componunt.

Tertia pars per antiquam viam

isla

Romae
festum

celebrasse.

Verum Urbanus
Crucis,
leucis ab

Romam

venit. In

vero

parte fuit Roberlus

Exaltationis sanctaj

Tarasci ad
dissiti

comes Flandrensis, et Ugo Magnus (qui

regis), et

et

Robertus comes Normannus

Rhodanum quatuor

Avenione

age-

frater erat Philippi

:

Francorum

bat, ut docet Cliarta ex Chartulario monasterii sancti

alii plures ac deinde appropinquarunt ad portum Brondusii aut Bari, aut Tarenti. Ugo vero Magnus, et Guillelmus Marchusi filius confestim miserunt sese in mari ad portum Bari, et Iransfretantes applicuerunt Dyrachium. Audiens

Vicloris Massiliensis descripta, et a

Ilist.

Bucheo

lib.

9
:

Provinciaj pag. 83 relata, in qua habetur

fieri

volumus, quod venerabiiis papa Urbanus anno lucar. Domin. mxcvi, sui autem

III idus Septemb. per castrum Tarasconem transiens, etc. sed loco Pontificatus octavo legendum Pontificatus anno nono. Praeterea Noguierus in libello de episcopis Avenionensibus, hujus Pontiflcis BuIIam XVII kalendas Octobris Avenione datam recitat, qua canonicorum Ecclesia; Cathedralis regulam sancli Augustini assumere volentium, consilium promovit et con-

Notum

Pontificatus octavo,

itaque

dux

illius civitatis

illosprudentissimosviros

illuc esse applicatos,

continuo mala cogilatione in

corejus ascendente, jussiteos moveri, etCoiislanli-

nopolim ante infeliccm imperatoremcaute deduci, quo ei fidelilatem facerent.

14. Gotthofredus Btdlonius Constantinopolim
venit.
Dux itaque Cotlifredus noslrorum comitum primus, Constantinopolim venit cum suo
,

firmavit. Vita regularis in ea Ecclesia observata

magno
polim

diebus duobus ante Nativitatem Domini noslri, et hospitatus est juxta Constantinocxercitu
:

usque ad annum mcdlxxv, quo Sixtus IV canonicos religiosis legibus solvil, ut habet idem Noguierus.
Fulcherius Carnotensis in Ilistoria Hierosolyniitana ab anno mscv ad annum nsque jicxxvii, lib. 1, cap. 2, loquens de exercitu Francorum in Orientem proficiscente ait : Nos Franci Occidentales per
Ilaliam excursa
Gallia

fuitque ibi donec iniquus imperator jussit

eum

honorabiliter hospitari in Burgo.

fuisset

Cumque
armigeros

hospitatus

secure, mandabat
,

suos foras per

unumquemque diem
fiducia exire

quatenus

paleam

et alia necessaria ajjporlarent.

Cum

vero
vo-

transeuntes

cum usque

jam putabant cum

luissent,

quocumque
:

inimicus imperator,

Alexius nomine,

Lucam pervenissemus, invenimus prope urbem illam Urbanum Apostolicum, cum quo locuti sunt
comes Robertus Nortmannus et comes Stephanus, nos quoque csteri qui voluimus. Et ab eo benedictione suscepta, gaudentes

sagaciler faciebat ipsos observari

polis et Piccinacis imperabat,

suisque Turcoquod eos invaderentet

suis

occiderent. Balduinus itaque ducis frater audiens

Romam

ivimus. Paulo

hoc quod traditor imperator

nibus, statim misit se in
forte illos invenire posset.

imperabathomi-

nimiam attentionem, si Ad ultimum invenit eos

illosque
invasit
toto

occidentes

gentem suam,

corde, et Deo adjuvante superavit, et apprehendit

sexaginta...

Ex

eis

parlim occidit,

et

partim anle

mense Septembri, Robertus Normanniaj comes iter arripuit, cum quo ivit etiam Stephanus comes Blesensis, Theobaldi filius, etc. Landulphus vero a sanclo Paulo in suo Chronico cap. 28 , mentionem faciens cujusdam rei in juvenlutesua gestae, ait: Urbanus papa Synodum
antea scripserat
:

conspectum ducis conduxit. Cumque vidisset hoc imperator infelix, valde iratus est. Videns autem dux quod imperator eis esset iratus, jussit suis

Placentice

celebravit, atque de Francia (non vero de Alemannia ut periieram ponit Galvancus in

Chron.) Mediolanum ledivit. In qua civilate

cum

XJRBANI
ipse papa staret (currenti
sanctiE Thecla;,

n ANNUS
in pulpito

9.

ciiRiSTr

lOOG.

41

nempe anno)

Bajocensis, Gislebertus Ebroicensis, etSerlo Sagiensis, legati

immensce multiliulini honiinum utriusque sexus pradicavit, quod minimusclericus de Ecclesia Dei est mnjor quolibet rege mortali. Addidit etiam, quod clerici et sacerdoles per pccuniam in Ecclesias non sunt introducendi . 16. Urbanus 11 Mediolani Herlembaldum in numenim SS. refert. Per urbem Mediolanensem transierat etiam Urbanus II in Franciam veniens Superiori autem potius anno quam pra;senti , inquit Puricellus lib. 4, cap. 81, ego Herlem-

quoque aliorum de Normannia

:

praesu-

lum cum excusatoriis

interfucrunt
et inde

apicibus Arvernensi Concilio

cum

benedictione Apostolica

regressi, Synodales Epistolas coepiscopis suis detu-

lerunt. Guillelmus igitur arcliiepiscopus Conciliuni

Rothomagi aggregavit,

et

cum suflraganeis episcopis

de uhlitafibus Ecclesiasficis tractavit. Tunc omnes mense Februario Rothomum convenerunf, capitula

Synodi

qum apud Clarummontem

scita
,

factaest,

unani-

miter contemplati sunt,

quoque Apostolica

baldum ab Urbano papa connumeratum sanctis marfyribus, et nobiliori tumulo traditum idcirco
credidi, quia et causa ipsiusjustitiae, et Sedis ipsius

Apostolica; dignitas

ut hoc

utrumque

fierel,

omnino deposcere Tideretur, qua primum possetoppor-

confirmarunt et hujusmodi scriptum posteris dimiserunt Sfafuit Synodus sancta, ut Trevia Dei firmifer custodiatur, efc. In Concilio Claromontano Treurja Dei confirmata fuerat,induciainempe in bellis intcr privatas personas gestis, de quibus
:

tunitate, ratio,

nec ulla csteroqui veniret in meutem cur in aliud postea tempus differendum esset . Verum hacc conjectura mihi parum verosimilis videtur cum enim Pontifex urgentibus
;

frequens hoc et scquenti Sfcculo mentio occurrit. 19. Pax inter Raymundum et Gilbertiim de

mwidus, comes
profecfus
est,

Hoc anno Raicomitatu Provincia: contendentes. sancti /Egidii, ad bellum sacrum

ut

tunc universalis Ecclesiae negotiis totus intentus esset, et major de Herlembaldi virtulibus et niiraculis informatio capienda, rem in suum reditum
distulisse existimo.

num.

12

jam vidimus. Antequam

Herlembaldum vero ab Urrelatum, testatur

titulus

bano

II

in

numerum sanctorum

comilatum Tolosanum Rertrando filio suo notho commendavit, ut refert Guibertus de Nongento in Ilist. Hierosolymitana Qui quidem, inquit, naturali lib. 2, capite 18
e Galliis discederet,
:

auctor Chronici cui

Flos

Florum, anno

Mcccxcix composili, in quo apud Puricellum lib. 1, cap. 6, num. 2, sub Guidone archiepiscopo Mediolanensi Iisc Icguntur
:

cuidam suo filio comifatu quem regebat relicto, propriam conjugem (nempe Elviram, Alphonsi VI
Castellse et Lcgionis rcgis filiam)

cum
.

filio

quem

Hoc tempore passus

est

ab ea exegerat unico, secum duxit

lib.

Ordericus

beatus Arialdus martyr ct levita. Jacet in corpore

13

(nempe Ecclesiie) sancti Dionysii. Beafus quoque Hernebaldus miles, qui aniasias sacerdotum pcrsequebatur, occiditur, et per

appellat, aitque

Rertrandum comitem Tolosae semper Alphonsum fratrem ei in comita;

:

Urbanum Secundum
sepelilur

successisse Gaufredus vero prior Vosiensisin Chron. apud Labbcum tom. ii Biblioth. habet

tum

papam
navello

in

Ecclesia

beati

Dionysii

in

Raimundus

(sc.

comes

sancti /Egidii) filius Pontii

(id est,

insepulchro) ia pariete, ubi ejus

Tolosani
abiit,

passio depicta est.

In Saraceni in Ararjonia victi. anno,inquit chronographus Malleacensis ad annum mxcvi subacta est Osca civi-

17.

pro argcnto cum quo Hierosolymam , Ruthenis prajfecif comifcm Richardum, filium Piichardi vicccomitis dc Carlat, (cum scriberc debuisset,

Ilispania ipso

Richardum filium Bercngarii vicecomitis

tas,

et

rex Pctrus Aragundia;

(id

cst,

Aragonia?)

pugnavit

cum quinque
et

millibus mililum et viginti

de Carlat), ut dcmonstrat Bouchcus in posterioribus Addilionibus ad tom. ii Ilisloriai Provincia!, osfendit hunc I)ag. 2 et seq.,qui ibidem etiam

millibus peditum, contra

centum

millia

pedilum

Richardum, hujus nominisll, frafrem

bcrti comitis TEmiliani et Provincia;.

exfifisse

GiV-

Hoabilarum

novcni millia militum. Fucrat enim

possessa civitas

cum

aliis civitatibus

Hispania), tre-

mundus comes

sancti

yEgidii,

Quare Raihoc anno, posfquam

centum annorum et eo amplius. Hoc bellum et victoria, Dominodonante, facta est medianle Novembri mense. lloc eodern anno devicerunt Moabilaj Ilildefonsum rogem Hispaniai, et nonaginta milites occiderunt . De expugnatione Oscte vide dicta
an. Mxciv.

castrum sancfi Maximini invasit, pacein cum Gilberto composuit, ct cx tunc is comitatuni Proviiiciaj morte l)acifice obtinuit, exslinctumque bellum a
Bertrandi comitis Provincia; inter ufrumque i^er annos circiter xvi magno Provincialium damno gcstum. Vide dicfa anno mlxxxi. Semper tamen Raimundus Provincice comes dictusest, scd ratione tantnm partis Provincia;, siui comifatus Venascini,

lib. 9,

Ordericus Concilium Rothomagense. poslquam de Claromontano Concilio sermonem habuit, aliud refert iu quo canones scptem conditi, cujus initium est Odo episcopus
18.

pag. 721,

ad Tolosanos comitcs pcrtineutis.

r.\uos. Toiiis XVIU.

h1

URBANl

II

ANNUS

10.

CIIRISTI 1097.

URBANI

II

ANNUS

10.

CHRISTl

1097.

Romam

S. Amelmi cum refje Anglia; conflicttis et adventus, Barensi Concilio affiitums. Seqiiitur anniis Redomptoris millesimus nonage\,

cum eum nnllo gravi peccalo sciam oncrari, cujus a Roma petat absolutionem nec egere illius loci consilio, cum ei nullius scientia) desit copia. Magis
;

simus septimus, Indictione quinta, quo Urbanus pp.pa, cum (ut vidimus) anno superiorl expcditioiiem Hierosolymitanam in Galliis promovisset ne Gra;corum Ecclesiai schismatc offici posset, ut cos
;

certe dixerim

Urbanuin Anselmi ccdere

indigere.

sapientia;,
si

quam Anselnium Urbano

naciiis coeptis institerit,

Quod

perti-

omnem
:

archiepiscopatum

in

cuni Latinis uniret sollicite curavil, Roma;

esset.

dum

Quamobrem

ea de causa convocatis Gra;cis,

disponente,

transgredifur enim meum fiscnm redigam promissa sua, quihus fi(icm suam adstrinxit, onines consuetudines servaturum regni mei. Insolitum
est

Bari in Apulia Concilium celebrandum indixit ad

kalendas Octobris; cui contigit, Deo

jnterfuisse

ita

eat

quippe mihi, ut quisquam procerum meorum Romam, nisi meo potissimum missu (permissu).

chiepiscopum.

sanctum Anselmum Cantuariensem arQuomodo autem id acciderit, ex

Ideo vel juret milii, se

qualibet oppressione

Edinero comite ejus peregrinationis addiscimus; cnm alioqui adsit Willelraus Malmeshuriensis bibliothecarius, his lemporibns proximus, res ab Anselmo tunc gestas fusius prosecutus. 2. Sed pra;stat audire Edinerum, quem iisdem
interfuisse, tractasse et vidisse

turuni
fideles

vel

nunquam deinceps pro Sedem Apostolicam appellaevacuet regnum. Hkc inquit, vos
,

mei

dicite sibi.
,

Et

si

videritis

eum

nolle

desistere

itinere

lunc vigorem curialis judicii

toties inquietare

experiatur,

quod me
ad

non timuerit
nolit.

de re
ipse

quam

summam

perducere

Contra

comperimus, qui vix annum in pace cum rege sanctum Anselmum transegisse tcstatur; inde vero regem persecutorem fuisse expertum, adeo ut desperatione
certo

haec per nuntios

Anselmus agendum non ratus, ad regem ingressus, pro more, dexteraj illius

juvandi suos victus,

unum

illud

remedium

esse

reliquum senserit, principem pastorum Urbanum adire, penesque eum vel deponere sarcinam, vel per eum apud regem juvari, quo securus qnod sui esset muneris libere cxerceret. Anno euim superiori,

habuitque orationem in hanc sententiam : Quod dicis me non debere ire Romam, quod gravi peccato caream et scientia affluam quamvis neutrum pro vero arrogem ; tamen Dei libra; committoexaminanda. Quoddicis me promisisse, ut consuetudines tuas servarem;amplector,
assedit,
4.

sed conditiones requiro.

Cum

exceptione enim dixi

vix

mense Oclobris, Wintoniam vocatus a rege, tandem post plurimam contcntionem, profeeo.

me
dicis

servaturum

illas

duntaxat quae legibus Dei

consentanea?

cum

honestate essent constitutae.

Quod

ctionem hanc extorsit ah

eos
fuerint inter

Sed quis tunc inter

sermo contentionis extiterit, et qua; transacta ulrumque, alibi se scripsisse testalur Edinerus; quae quidem a W^illelmo descripta hic tibi legenda proponimus, Annahbus digna ; sic enim se habent
3.

fldem excedere, quod prffivaricatis consuetudinibus tuis, Sedem appello Apostolicam

custodita reverentia principatus tui
esse
aller diceret. Fidelitatein

me

non verum enim quam tibi,

,

rex, debeo, ex Dei fide habeo, cujus vicarius est

sanctus Petrus, cujus

Sedem

appello.

Sffiviebat,

credo, instinctu diaboH contra

,

pontificcm

forluna

parabantque in

proximam

curiam contra eum machinamenta, quae omnia,

petendo licentiam eundi
depulit,

debere ine jurare ne ulterius pro quavis causa Romam appellem publice pronuntio quod Christianus princepsab archiepiscopo
dicis,
;

Quod

Romam

quassavit et

cum

prius multis moliminibus voluntatem

ejus super Ecclesiarnm statum attentasset. Quocirca hsec communicaturus cum pai^a, rogavit (ut dixi)

sacramentum exigit injuste. Si eniin sanctum Petrum jurejurando abjurarem, negarem Christum. Quando vero pro ulla re Cliristum
suo
tale

negavero

tunc

tibi

de petils hcentiae peccato

hcentiam pergendi
Intelligo

Romam,

his

terque frnstra.

satisfacere

enim

(aiehat rex) licentiam interdic(;ndam,

non tardabo. Forsitan autem, me discedcnte, procurabit Deus, ut non diu res Eccle-

URBAXI
siastica}
,

II

AXXUS

10.

CURISTI

0'J7.

43
poliri
,

sicut

minaris

tuis

famulentur com-

videre ejusque

mercrentur beuedictione

pendiis.
5. Obslrepunt (licenli rcx et proceres, illud maxiine objurgantes, nunquam in consuetudinibus

otnixe precabantur. Tali ergo vulgi favoreRomam

servandis

menlionem Dei
ille

fuisse, vel Lonesti recliet pfcne in

: !

usque prosecutus, Lateranis, ubi tunc temporis summns Pontifex morabatur, advenit. Nuntiatur Pontifici Patris adventus, etovansjubet illuin in
parte sui palatii
quieti.
et

que.

Tum

comi vullu,

risum reso-

hospitari, et die

illo

indulgere
nobihtas,

verba eadem Papic Si nec Dei nec rectitudinis mentio, ut dicis, facta fuit, cujus tunc? Absit ab omni Christiano, leges vel consuetudines tenere et tueri, quai Deo et reclitudini
luto, dixit lia;c

Mane

confluit ad papain

Romana

de novi hospitis adventu scrmo couseritur. Adducitur cum reverentia vir in medium, et in qua

coram papa

sedcat, sella profertur. Ingressus, hu-

noscuntur esse contrariae.

miliat se pro

more ad pedes summi

illius Iffitari se

Pontificis, sed

Hoc

illi

dicto,

quasi malleo frontes

et

impuvocis

statim ab ipso erigitur ad osculum ejus, sedet, ac

dentes reperculsi, demissione capitum

silentio injustitiam
ille

pro adventu

Apostolicus cuin Roin

turbabatur, sed

suam testati simt. Nihil enim quandocumquo illi succlamaconlinuit rex ani-

mana

curia dicit. Acclamat curia lertio.

rent, tacens

rursusad caput sentcntiaj impermotus

8. Posfremo, silentio facto, multa hominis papa locutus est, virum illum

laudem

viitulis ac

revertebatur.

Verumtamen non

totius religionis esse conteslans, et quideni, inquit,

ita

quin crudeles minas intorquens diceret, non illum quidquam de regno suo exoptaturum (exportalurum). At ille impavidus Pedes, inquit, et nudus pergam, si equitaturas meas et vesles, vestrum esse quis atfirmaverit. 6. Puduit principem dicti, et rubore finctus Non ita, inquit, volo, sed undecimo abhinc ora die, cum ad portum veneris, nunlio meo in por, : :

mum

est.

Cumque

illum, utpote hominein cunctis

liberalium artium disciplinis innutritum, pro

gistro

ma-

tandis

vel dimittendis parebis. Irasceretur alius,

Anselmus imperturbatus manens, benedictionem suam regi non abnuenti obtulit, pra;Iocutu3
sed

moleste se (|uidem et a.'gre iram regiara ferre, sed dignaretur intelligere , ad commodum ejus si
animffi
teni

viam inchoatam speclare . Quomodo auantequam recederet ex omnibus episcopis

,

teneamus, ct quasi comparem velut alterius orbis Apostolicum et patriarcham, jure venerandum censeamus ita tamen excellens menti ejus humilitatis conslantia prasidet, ut nec marinis periculis, nec longissimis peregrinae terra) spatiis terreri potuerit, quin vesligiis beati Pctri, nostra^ parvitatis ministerio se praisentare, nosque magis illius, quam illum nostro egentem consilio, super causis suis consulendos adirestuduerit. Quapropter considerate quo amore, quo honore suscipiendus sit et amplectendus. Ha;c cum Anselinus de se, et multo his plura pro sui laude dici audiret (sicut
;

quos contiarios expertus fuerat, duos pcenitentes recepit ad veniam, et quomodo nunlius regis conscensuri navim arcliiopiscopi cunctas sarcinulas indigne sit perscrutatus, sed nihil pecuniarum

ipsemet saepe faferi solebat) non parum erubuit, quoniam se talem a[)ud se, qualem a tanto viro
praidicabatur

minime

cognovit.

Verumtamen

erat

inter verba tacens, decentius fore perpendens,

hujusmodi

inveniens, euin tandem abire permiserit, idem pluribus narrat. Ha.'c (ut accepisti) in fine anni superioris fieri conligerunt; reliqua peregriiiationis
sive miracula, sive sacra;

ad quain loqui. Post ha!c de sui adventus causa percunctatus a papa , eo sibi modo narravit omnia, quo veritalis et discretionis ratio poposcit. Ille audita miratur, et subveiitionem
silcrc

functionus sanctissimi
ejus civitatis
,

pleiiam poUicetur. Praicepil itaque ut subventionis

ipsius efTectuin circa se

viri,etsingula; mansioncs atque superatapericula,

Anselmus

prasstolaretur .

moraque Lugduni apud Hugonem

archiepiscopum. Sedis ApostoUca;
singula ab

Ha;c dc Anselmi in
9.

Urbem adventu Edinerus.

nonnisi ad

eodem

Ediiiero,

legatum per necnon ab ipso Wil-

Quod autem Barense Concilium

lulmo pluribus describuntur, qux brevitatis causa proeterimus. Uua; vero tantuni ad cjus Piomaj adventuin spectant, ab Edinero ejus peregrinationis comite narrantur, sic tu accipe
7.
:

celebrandum indictum fuit, quid inter lia;c sanctus Anselmus egerit, ex eodem non cnim transegit tot Edinero dicendum erit niensium teinpus otiosus, siquidem nihil otio sanctorum operosius. Quonam secesserit a;stivo temkalendas Octobris
:

Celebratis duhinc in cocnobio sancti Mi,

pore,

ita

narrat Edinerus
partibus
illis

Verum

quia calor
et

chaelis archangeli

quod

in

monte situm Clusa

festinavimus.

eestatis in

cuncta urebat,

habitalio

vocatur, Passionis

et

Resurrectionis Dominicai so-

lemniis

in

iter

reverli

Romam
,

Urbis niniium insalubris sed pr.ccipue peregrinis hominibus erat, Joannes quidam noinine, olim

Mirum

dictu, pauci atque ignoti per loca peregrini

nemini qui et ibamus, neminem agnoscentes unde essemus innotescentes etecce solusAnselmi adspectus in admirationem sui populos extitabat,
;

eumquc esse virum Vdx designabat. Undc cum jam hospitati etiam inter eos, quorurn insidias metuebamus fuissemus; nonnun(|uain viri cuni
,

monaclius Becci ubi Aiiselmus fuerat abbas, tunc autem abbas cQcnobii S. Salvatoris Telcsini , annuente papa, siiscepit eum ut proprium patrem amice, et duxit in suam villam, Sclaviam nomine, qiiaj in montis verlice sita, sano jugiter aere at(|ue
tepente, coriversaiitibus
habitatio nostra
iii

illic

habilis

cxtal.

Igilur

montis

ei-at

summitate coUoinsfar

niiilieril)us

hospitiunf iiitravere, et ul hoiniiieiu

cata

turburuni

tuiiiultii

soliludinis

. ,

44
vacua.

URBANI
Quod Anselnius advertens,

II

ANNUS

10.
vel

CHRISTI 1097.
non posse denuntiant. Quod audiens
liffic

et spe futurae

vir

Apo-

quietis exhilaratus ait : Hic requies mea, hic habitabo. Ad primum igitur conversalionis ordineni,

abbas esset habebat, (luemque se positum maxime perdidisse deflebat, vilam instituit, sanclis operibus, divina; contem-

quem antequam
in pontificatu

plalioni, mysticarum rerum enodationi die nocluque menteni intendens. Unde Christianaj fidei amore permotus insigne volumen edidit, quod Cur Deiis /ionzo.^^titulavit, quod opus (sicut in Pro,

ab illis exequendi internuntius fucrat , aliquantulum erubescens, gladio B. Petri animadvertens inlerminatur. Parti uostrorum ex toto favendo se contulit, constantiam comitis in fortia exercendo perplurinium laudans, vitamque ejus omni cura Roma; et Italiaj pernecessariam
stolicus, etquia

asserens.

Nam

timor tjus plures

ab

insolenlia

plusquam

zelus honeslalis compescebat. Apostoli-

cus itaque, Ecclesiasticis negotiis plusquam expeditionuhbus exercitiis intentus, totalibus tumultibus

logo ejus ipse testatur) in AngUa coepit, sed hic iu Gapuana videlicet provincia constilutus absolvit
iO. Contra

mente

declinatis,

his

tribus principibus, sed et

infideks elaboratum esse librui:i

in Pra^fatione docet. Quani-

illum,

idem Anselmus
ibi

omni exercitui Apostolica benedictione concessa, Beneventum secessit . Pergit auctor de obsidione
et dedilione reliqua recensere.

plurimos

{uisseinfidcles,slipcndia

merentessub

Rogerio Sicilia; comite in obsidione Capuana, idem qui snpra Edinerus qui videbat, oslendit, eosciuc

13. S.

versione.

Anselnms laborat pro infidelium conNos sancloruni facta prosequamur

et

plurimum

coluisse
isti,

Anselmum

teslalur.

Mahomeli

qu(E

tunc contigerunt. Narrat ea Edinerus qui

cultores erant

quam Deum

qui nihil auditu magis horrent, factum homineni dici ; quos ad fidem
,

amplexandam ab eo suasos
tus est Edinerus.
11.

rint saevitia principis esse prohibitos,

quominus impleveidem testa-

Anselmi '. Quem tunc contigit una cum Urbano papa in castris versari de quo ista Humanitas sancti Anselmi sine peripse aderat, in Vila sancti
:

De Capuana obsiprimo quod ad tempus spectat Gaufredus monachus, qui tunc temporis res gestas ejusdem Rogerii comitis scribebat, a^que hoc anno
Obsidio Capuana.

dione acturus,

sonarum acceptione suscipiebat omnes, Et quos omnes? Paganos etiam, ut de Christianis taceam. Siquidem nonnuUi talium, fama bonitatis ejus inter suos exciti, mansionem nostram frequentabant, et sumptis ab Anselmo corporalibus cibis,
gratiosi

revertebantur, adniirandam viri benigni-

millesimo nonagesimo septimo contigisse tradit ipsam obsidionem CapucE per Rogerium comitem factam; deque adventu Urbani papa; ad ipsum, componendarum rerum causa illuc Roma profia Cum ista aguntur, de ciscentis hccc habet '
:

tatem suis pra;dicantes

ut

quam

in tanta deinceps veneratione

experiebantur. Unde apud eos habitus est,

cum

per castra illorum, quae in

unum

collocatd
ele-

erant, transiremus, ingens multitudo

vatis in caelum

eorum

manibus,

ei

prospera inprecaren-

obsidione scilicet Capua; papa Urbanus colloquium ducis et comitis desiderans, a Roma progrediens,

tur, et osculatis pro ritu suo

manibus

propriis,

etiam coram eo genibus

largitate

flexis,

pro sua benigna

apud Capuam ubi obsessionem tenebat, venit comesque sex tentoria illi deliberans ad hospitandum, sumptus nccessarios abundantissime mini,
:

grates agendo venerarentur. Quorum etiam plurimi, velut comperimus, se hbenter ejus

doctrinae subniisissent instruendos, ac Christianae

stravit.

Porro ille sciens scriptum ' : Beati pedes evangelizantium pacem. Et ' : Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Et alibi scriplum est * :

jugo sua per eum colla injecissent, si crudelitatem comitis sui per hoc in se sfevituram noa
fidei

formidassent.

Nam

revera

nuIltHu
fieri.
:

Pacem
nitatis

habete,
:

et

Deus

pacis

et dilectionis erit

volebat Christianum

impune

eorum pati Quod qua in-

vobiscum

et

maxime quia

sciebat totius Christia-

dustria (ut ita dicam) faciebat

niliil

mea

interest,

curam

suae provisioni delegatam, de

pace

inter ipsos reformanda,

primo ducem

et

comitem

principemque pariter conveniens, attentare coepit. \1. Qui consilio comitis prudeuti responsione usi
,

Hucusque Edinerus. 14. Rorjerius comes Sicilice mirabiliter liberatus, cum qiio Vrbanus papa congreditur Salerni.
Deus
ipse viderit.

in

pra;sentia
si
;

Apostolici

copia beati

Petri dicunt se jus inire,

a Capuanis pari discri-

Sed quomodo ipse Rogerius comes, dum ad Capuanam persisleret obsidionem per sanctum Brunonem Carthusianorum auctorem ei per visum
,

concedunt. Papa intra mine idem exequatur urbem idem de Capuanis rescitnm vadens, dum ab
utrisque parlibus conceditur, spe confitienda; pacis
frustra gaudens, renuntiat; dies disputandi statuitur. His

opponentibus, et
,

bat respondenlibus

prout sese res habegravi syllogismo Capuanis a

illis

apparentem, a Sergii ducis militum sit liberatus ciijusrei erga ipsum munificentia factum insidiis est, ut eadem Carthusianorum familia propagaretur latioribus spatiis in Calabria ejusmodi tunc scripto Diploniate videamus. Sic se habet * : a Ego Rogerius divina misericordia comes
; ,

judicibus legalifer conclusio determinatur. Capnani audientes se judicio pra?gravari, vel opposilione,
vel rationabili contradictione conlra judices
usi,

Calabrise et Siciliae, nota esse volo

omnibus

fldeli-

bus Christiauis beneficia, quae mihi peccatori coacessit Deus orationibus reverendi mei fratris Bru-

publice se injuriosos ostentantes, exequi vel nolle

i

Gaufr.

1.

IV.

C.27.

Rom.

.\.

3 .Mattli. V.

' *

Edin. in Ansel.

1.

ii.

Apud

Sur. die xxi Apr.

Ei^tat

apud

2. Cor.

xui.

Sur. die vi Oct. luui. v.

URBANI
nonis,
piissimi
palris

11

ANNUS

10.
in

CURISTl 1097,

45

fratrum

qui

habitanl

Capuanam

Ecclesiis sanctcB Mariae de

Eremo,
et

et S. Stepiiani
iiitcr

protomartyris, qua;

silee

sunt interra mea,

civitatem coegit, prout idcm qui supra Gaufredus enarrat. Interea vero, sanclus Anselmu^ de missione sua ardenti studio cum Urbano papa
egit
9

oppidum quod
essem

dicitur Stillum

Arenam. Cuni

Capuae lialendis MLulii (Maii), et pracfecissem Sergium, natione Gracum, principem super ducentos armigeros nationis sua;, etexercitus
in obsidione

sed frustra, De eo enim ha?c Edinerus Deinde soluta obsidione, multa prece Anselmus^ papam ad hoc flectere conatus est, quatenus ab onere pontificali eum absolveret, et quieti liberum
,
:

escubiarura magistrum, qui satanica persuasione

praiventus, prius ipsi principi Capuae promittenli

vacare concederet.

Verum cum quantuni ad

,

effe-

ctum ad nihilum
cilii,

laborasset

fretus benedictione

auri

non modicam quanlitatem, ad invadenduni

exercitum, noctu adilum pollicilus

ejus, Sclaviam reversus est, opperiens

me meumquc
est

se pra^bere.

Nox

proditionis advenit, princcps

bris

tempus Conquod-idem papa apud Darum kalendis Octoerat celebraturus . Quae autem, dum ibi mamiracula,
et

Capuaj

ejusque

exercitus

juxta

promissum

cst

ueret, digna Apostolico viro ediderit

illud

paratus ad arma.

Dumque me

so[)ori dedisseni,

interjecto aliquanto noctis spatio, adslitil cubili

meo

pra;cipuum,cum siticnti populo e rupeaquam eduxit, idem auctor pluribus narrat. Nos vero ex
Urbani papae vestigia assectemur.
17. Gaufredus

quidam senex reverendi vultus, vestibus scissis, non valeiis lacrymas continere. Cui cum in visu dicerem, qua; causa ploratuset lacrymarum esset,
visus est mibi durius lacrymari. Iterato qusrenli

inslituto

monachus, qui tunc

his subjicit,

ista

quae

inspiciebat, et scribebat,

Rogerii^i

comitem
filio,

Siciliae,

una cum Rogerio duce Guiscardi

mibi quis esset ploratus sic ait Fleo aninias Cbrislianorum , teque cum illis siuiul. Esurge (exsurge) quamprimum, sume arma, si liberare lc Deus permiserit tuorumque animas pugnatorum. lo. Hic niihi per totum videbatur, velul si
, :

post deditionem Capuaj

num,

illucque ad

eum

a(ivenisse

mox perrexisse SalerUrbanum papam,

eo ipse PonPapa urbem

qui hactenus Beneventi rerum eventum exspectans

sese continuisset.
tifex

Quomodo autem ab
ila

acceptus fuerit,

narrat

'

esset per

omnia

venerabilis pater Bruno. Experge-

factus

sum cum

terrorc grandi, pro visione pave-

scens. lllico

sumpsi arma, clamans mililibus ut

si

redditam et pacem inter ipsos factam audiens, et gaudet de fraude compressa et de pace confecla. Scd quia ducem et comitem Salernum secessisse
audivit,

armati cquos conscendercnt, visionem

satagens comprobare.

veraesset

nolens comitem,
:

donec

sibi

loquatur,

Ad quem

strepitum et clan-

vcrsus Siciliam remeare

illorsum accelerat. Ve-

gorem fugientes impius Sergius cjusque sequaces,

subsecuti sunt principom CapuK, sperantes se iu

niensque

thseum, ut

cum archiepiscopis apud sanctum Matcum debito honoreeum acciperet, cum

dictam civitatem confugium habuisse. Ceperunt autem militcs inler vulneratos et sanos centum sexaginta duos , a quibus visionem fore veram

processione prajslolatur. Et tamen propter amica-

comprobavimus. Reversus sum, Deo volente, vicesima nona Julii mensis Squillatium perbabila Capua civitate, ubi fui per quindenam conlinuam infirmatus. Venit vero jam dictus vcnerabilis Bruno
,

bilem venerationem quam versus comitem habebat, primum ad ejus hospitium eum amabiliter visum vadit, diuque cjus colloquio usus, ad pro-

cessionem qua; pracstolabatur, suscipiendus accessit. In crastinumque convenientes, alter alterius

colloquio

cum maxima

dilectatione

delectione

cum

quatuor de fratribus

suis,

qui

me

suis sanctis

devotisque collo()uiis consolati sunt. Cui reverendo

viro visionem reluli, et hunnles gratias egi, qui de

fruuntur. Ilaic de adventu Urbani papae Salernum, et de congressu cum Rogerio Sicilia; comite
Gaufredus, qui lunc
18.
ibi potuit esse pra;sens,

me

etiam absente suis in orationibus curam habuisset. Qui se humiliter asscruit , non ipsum
fuisse

(|uem

vidi

sed Dei

angelum

qui

adstat

nic Baronius agQreditiir scrio admodum tractarc de male institiita monarchia Sicilia;, occasione Diplomalis Urbani papw, hoc aimo dati Rofjcrio Sicilia> comiti.

principi
niiliter,

Rogavi quoque ipsum huut propterea de rebus meis in terra S(|uilbelli.

tempore

vilcgio

At ([ua; se(;uunlur de Priab eodem Urbano papa ipsi Rogerio comiti

sumere dignaretur largos redditus quos donabam. Renuens ille, rccipere nollc diccbat, quod ad hoc domum sui patris, mcamque dimiseral, ut omnino de rebus extraneis libcr, dcservirct Deo suo. Hic fuerat in domo mea quasi primus et magnus.Tandem vix abeo iinpetrare jtolui, utgralis ac(|uicsceret sumere modicum munus meum, Donavi enim eidem patri Drunoni ejusque successoribus, ad habendum in pcrpctuum absque tcmporali servilio, monasterium sancti Jacobi cum castro, et quamplures res et bona alia, cum amplislacensi

conccsso at(iue filiis ejus lucredibus, maxinia indigent pervestigalione atque discussione, quo veritas
ipsa elucidata pers|)icua

omnibus

Gat,

nec am|)lius
plane aggre-

mendaciis circumtecta celetur.

Rem

diinur, qua; multipliciter parere nobis possit invi-

diam, atiiue in nos odium concitare nuiltorum. Sed summa indc nobis parta est dicendi fiducia, quod ijise ad quem spectat ista corrigcre, rex sit
verilatis
el in

amantissimus,

justiti;u

observantissimus,

omnibus animo
(jiiod

traiKjuillissiums.

Atque

in-

super ex eo augetur magis alacritas

dicendi,

cum

libcrtatc

simis libertalibus in diclis

tis B.

litteris specifice

declara-

non contra ipsum

rcgciii, scd

pro

Hifc
I(i.

Sicilia;

conies Rogerius.
'

Qui non post multos dics ad dedilionein

Uaufr

IV. c. y.

, ;

46
ipso
(ita

URBANI n AXXUS
dixcrim

10.

CIIRIS^ft

1097.

cum

sancto Ambrosio

dosium)

sint a nobis ista tractanda.

ad TheoPro regc nam-

Rem haud
omnium
tis

ignotam prodimus, sed jam ore fere pervulgatam, ac veram, atque monimen-

agitiius, imo et cum rege, dum pro veritate cujus est cultor, et pro juslilia cujus est rector,

que

etiam publicis comprobatam. Tempore siquiFerdinandi regis, cognomeuto Calholici, SiJoannes Luca Barberius dictus, ,

dem

atque pro religione cujus cst custos et defensor, nos laboramus. Quod ct cum a nobis id exigat institutum, tacere

culus quidam
tertio, cgit

anno Doniini millesimo

quingentesimo decimo

non

liceat

nos silentes arguerent

histo-

cum

eodeni rcge, ut cjus auctoritate

jure multi ac objicerent, esse passos auream an-

ginam Demoslhenis. Qui enim elucidanda;

rica; veritalis

ex instiluto provinciam subierimus,

atque hactenus,
indefesso sludio,

quantum nostra
non poenitendo

fuit facultatis,

labore, pro viri-

bus
iisse

prffistiterimus,

quonammodo qucE maximi poii,

deris esse noscuntur, absque culpa gravi praiter-

poterimus iutentata
qui
est Veritas,

rehnquere indiscussa
igitur,

undique antiqua Diplomata, eadem in volumen, quod caput Brevium appellaret, ad regni jura noscenda colligeret. In quo praeter alia multa, illud de quo agitur, Urbani papae Diploma, uli editum legitur, pariter scripsit; sed sicut cajtera unde acceperif, verbum nullnm. In quem talium inventorem, ut impostorem publice conclamatum ab iis, quorum antiqua; possessiones
jicrquisila

unum

vel omittere insoluta?

prffivio

Aggredimur

Christo

recens inventis hisce Diplomatibus turbarentur.

veritatem exulantem post-

lin^nio restituere, etobscuratam tenebris in lucem

oblatus,

apertissimam vindicare. ^Equo, rogo, paliatur animo si nos in bis diutius necessilas detinuerit. 19. In isto quem diximus Salernitano congressu, ab Urbano papa datum asseritur Diploma
lector,

et eidem Ferdinando regi fuit libellus quo regia implorabatur clementia, ne in prajjudicium plurimorum, Barberianae collectioni

quibus

fides aliqua adhiberi deberet, nisi

de singuhs doccesset,

retur autographum, quod

quisquecum opus

consulere posset.
21.

illud

ampUssimuni, super quod,

Siciliae

vehili

fundamenesse

Quorum

justissima; petitioni princeps ju-

tum immobile, recentem

monarchiam
;

stissimus annuit. Porro

fides,

autem rerum gestarum

fundatam atque firmiter stabilitam, asserunt omnes qui ejus sunt pugnacissimi defensores
ter alios Fazellus Siculus, qui illud
et in-

ne quis de

his dubitare aliquo

modo

possit,

expressa habetur, et descripta legitur in hbro Ca-

ipsum Diploma

pitulorum regni

Sicilia;, capite

109, pagina ducendie vicesima quarta

in sua Historia

de rebus Sicuhs, veluti

emblema

tesima vicesima prima,

Junii,

eademque per eumdem Fer-

pretiosum intexuit, quod et fecit rerum Hispaniarum recens historicus, sicque quod latebat in angulo, perstrepentibus hisce tubis sacerdotalibus ia
Sicilia altera, altera in

dinandum regem confirmala,

tertia Indictione,

anno Domini millesimo quingentesimo decimo quinto. Qui enim ista diligenter exploravit et vidit
bis tradidit
testis fidelis, scriptis

Hispania, est divulgatum in

no-

orbe,

quarum

claugoribus non destruantur maenia

quam
,

fidelissime. Sic igitur, ut eviden-

Hierichontina, sed magis qui in bona voluntate

ter apparet,

muri Hierusalem'; cum bellicum insonuerint, quo excitati sunt plures puDomini sunt
a;dificati

gnare adversus Ecclesiam, ejus expugnare jura et adimere libertatem, captivamque pati cogere miseram servitutem. Par erat, prius de ipso, ante-

quam

edereut,

investigare, et a
,

quo

sic

primum

nullam penilus conciliat Diploma edinec auctorilatem aliquam sibi vindicat, nisi ex autographo accipiat eam. Provocandum igitur ad prototypum, excujus fidependet quod cum nunhujus auctoritas atque veritas quam hactenus faclum sciatur, ut ei credatur in rebus praesertim magni momenti, nihil prorsusest

lum

sibi

fidem

fidem acceptum cognoscere, et an integrum examinare, originem petere, et prototypum, si posset reperiri, consulere

editum

intelligere

et

in

quam

quod cogat,

vel aliquo

modo

suadeat.

22. Vis videre, lector, atque perspicue intelli-

denique vero illud ipsum erroribus purgatum, in candorem pristinum revocatum, scholiisque illustratum profcrre, atque ita bene mereri de Ecclesiastica antiquitate. Ista

vero prreiermisisse, et ine-

gere, istud ipsum, quod est editum Urbani Diploma, aliud omnino atque diversum esse ab eo (juod datum est Salerni ab eodem Urbano papa Rogerio Sicihae comiti? accipe perspicuam de his rationem. Cum stepe contigerit, adversus Aposto-

depravatum penitus edidisse, nec commonuisse lectorem, quam grave peccatum sit judicet ipse lector, qui eorum fldem secutus, in Seylleos se delatum vortices non cognoverit, cum ita navigaveril in tenebris, nec nisi admota verilatis face, in quod periclitandus discrimen inductus fuerit, poslremo vix sentiat. 20. De ipso igilur Diplomate nos acturi, quo tempore ipsum, uti scriptum legitur, et quo auctore edilnm fuerit priino dicendum, ac deinde in
et

mendatum, imo

licam Sedem Sicilifcreges de Ecclesiae et regum juribus altercari, ulique ex eodem Diplomate facessere negotium, ipsi,
si

ita
;

ut se habet exstitisset,

minime praetermisissent utique eo usi fuissent, ut nunc utuntur, tanquam potentissimo telo. Sed cum nusquam vel levis sit mentio, ipsum citatum vel nominatum ahquando, plurimisut id facerent
occasionibus exigentibus
tur,
:

utique dici posse videfuisse,

ipsum haud ejusmodl

ut

nunc

descri-

bitur, EcclesiffiRomanffijuribus adversarium. Cnr,

quam
1

tunc auctoritatem atquc fidem acceptum.

l'au!!

ill

AillllKIS.

1'iJl.

L.

inquam, non eo usus Rogerius Rogerii hujus filius, r;iim adversus Innocentium et Eugenium ageret de juribus Romanre Ecch in regno Sicilice ? Cur

URBANI

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1097.
transactionibus
initis

47

non hujus nepos Gnillclmus, cumadversusHadria-

aliis

num Quarlum
et

de iisdem juribus niisceret

alii

liligia

contentiones ? Cur non

horum

successores

regni cjusdem? Cur nec ipsi tyranni prajtensio-

num

audacissimi

ac

pertinacissimi

defensores ?

Omittimus de reliquis dicere, quorum nec unus quidem usque ad Carolum Quintuni ostendi poterit citasse iliud, uti causae suae proficuum testimonium. Sed jam istud ipsum Diploma quale sit,
uti

nunc cusum

legitur, hic describamus. Sic se

habet
23. Urbanus episcopus, servus servorum Dei, charissimo filio Rogerio comiti Calabriae et Siciliae

salutem

et Apostolicam benedictionem. Quia prudentiam tuam supernae Majestatis dignatio mullis triumphis et honoribus exaltavit,

in tavorem Roman;c sumus. 26. Sed antequam ulterius procedamus, corrigamus primo errorem illapsum in tempus. Nam cum constet Diploma datum esse Salerni, etadventum Urbani illuc hoc ipso anno coutigisse, exploratissimum sit testiCcationibus ejus temporis scril)torum omnium quos recensuimus utique signatum ipsum oportuit Indictione non scptima, sed quinta, neque anno undecimo Urbani papae, sed decimo confirmantur ista eo validius, quod non anno sequenti, quo annus undecimus Urbani Pontificis numeratur, qui in Diplomate scribitur, potuit datum esse Diploma. Nam eo tempore, anno

Ecclesiae, inferius dicluri

sequenti scilicet,
sed

Roma;

constitit

non Salerni, ubi datum legitur, Urbanus ad celebrandum Con:

et probitas

lua in Sarracenorum finibus Ecclesiam

el sancla3 Sedi Apostolica;
:

cilium, ut suo loco patebit

neque post scqucnlem

eo tempore,
tenuit pariter

Dei plurimum dilatavit,

annum, quo
;

signata in Diplomate septima currit

,

devotam

se mullimodis semper exbibuit nos in specialem atque charissimum filium ejusdem universalis Ecclesia? te

Indiclio nam eodem pariter anno non Salernum, sed Roma Urbanum
in alio

assumpsimus. Idcirco de

tua;

celebrando Concilio, ut intelliges suo loco.

probitatis sinccritate

plurimum
tua;

confidentes, sicut

Sic igitur qua; depravala ostendimus, sunt in Diplo-

verbispromisimus,

ita

litterarum auctoritate firma-

mate corrigenda;
illapsa,

cum tamen non

adeo severi

mus
terit,

Quod omni

vitae

tcmpore, vel
vestrjB,

filii

tui

exactores simus. ut ob cjusmodi librariorum vitia

Simonis, vel altcrius qui legitimus

tui hoeres exti-

velimus idem Diploma rejicere.

sit

nuUum

in terra

potestatis

praeter

27. At istud ipsum, quidquid

et

quale

sit,

voluntatem aut consilium vestrum, legatum Ro-

mana;

Ecclesiae

statuemus. Quinimo qureperle,

nuper recitatum Diploma scias, uti oraculum cailitus lapsum, in plenissimam fidem accea nobis

galum
legati

acturi
vice,

snmus

per vestram induslriam

cohiberi volumus.

Quando ad vos ex

ptum atque in fundatione monarchicse molis fundamentum positum esse. Horrescit auditus, ut explosum sententia Ferdinandi, cujus nullum extaret quod ostendi posset autographum,nulIiusesset auctoritatis assertum Urbani papae Diploma illud ipsum sub ejus successore Carolo Quinto impera:

tem sanctarum

mitleremus (miserimus), ad salu(videlicet Ecclesiarum), qua; sub vestra potestate consistunt (existunt), ad honorem
latere nostro

beati Petri, sanctacque ejus Apostolica: Sedis, cui

devote bactenus obedisti,

quamque

in necessitati-

bus suis strenue

et tibi

et fidelitcr adjuvisti.

tore bcllicis rebus intento, principe invictissimo, tunc in regno Siciliae opera advocati fiscalis, uti

24.Sivero celebratur (celebrabitur)Concilium,

lua;

quidpiam divinum
niis laudaretur

in sublime attollerelur, pra;co-

mandavero, quatenus episcopos et abbates terra; mihi mittas , quos et quos volueris mit:

summoque

plausu exciperetur, et

ut lapis angularis faciens utraque

rali

unum, tempo-

tes (miitas)

alios

vero ad servitium Ecclesiarum

tuarum
tis

(et

ad tutclam) retineas. Omnipotens Deus

in vitani ailernam

simul ct s]>irituali juncta auctoritate, nova hactenus in Ecclesia Catliolica inandita constituta
liis

actus tuos in beneplacilo suo dirigat, et te a pecca-

fuerit monarcliia. Sic itaquo cuni dc

est agita-

absolutum

pertlucat.

Datum

tum

consiliiim,

consiliarios fefcllit iniquitas reli-

Salerni per
sise

manus Joannis
nostri

sancfa;

Romana; Eccle.

diaconi, tertio nonas Julii, Indiclionisscptima;,

gionis obducta velo, dum scrvandum propouitur, quod papa sanclissimus, Urbanus Sccundus, sacro

anno Pontificatus
ploma.
2o.
tuil,

undecimo

Hactenus Di-

Diplomate statuisset; cui adversari nefas duceretur, diceretur et

impium.
igilur Apostolica

Quod quidem toUes abrogatum fuisse oporquoties inter ipsos Romanos Pontifices atquc
reges du bis constat fuisse transactum
;

28.

Pra;tcnsa

auctoritate

contra Apostolicam ipsam

ejus in regno Sicilia;
rilas

Sedem grande piaculum

Sicilia;

ut

perpetratur, dumipsainconsulta Apostolica Scde,

potcstas labefaclalur, aucto-

cum
est

Rogerium atijue Eugcnium pajiam ita concordatum, quod nullum lcgatum mitleret
inter

in Siciliam

Pontifcx, nisi

qucm

rex ipsepeteret;

abrogatur, loeditur jurisdictio, et cuiu ea leges violanlur Ecclesiastica;, patiturquedispendium

non autcm ut rex ipse lcgali Apostolici vicem teiicret, quod ab Urbano fuisse conccssum asscritur. Quod conslat ex Romani scnalus Epistola ad Conradum regem Romanorum, quam rccitat Otto Frisingensis episcopus, cjus temporis auclor
'.

anliqua traditio, atque

Sicilia

demum,

ut ipsa erigatur in

monarchia, jura omnia Ecclcsia; dissipantur. Nomen hactenus inauditum tunc proclamalur infauslum, adscribitur Cliartis, el memoria; pcrpclua; consccralur,

At de

jam

rcgiis

cusum

typis, et

im-

peralorio promiilgaluni Edicto. Ila abusi

*

niiiiistri

Ollo Frising. iD Frideric.

I.

c.

28.

illi

nomine

tanli imperaluris, ut

tanlum ncfas au-

48
derent.

URBANI
Siquidem

11

ANNUS

10.

bilos,

CHRISTl 1097.
devitans profanas deposifum cusfodi inquam, ut serpentis siconsuevil Ecclesia Catiiolica novas hujusce,
,

anno Redemploris millesimo

mothee

(|uingentesinio vicesimo sexto, die septinia mensis

vocum

novitates . Ilinc,

Decembris, dalum legitur Edictum, Caroli Quinli

nomine potius quam volunlate, de confirmationc Pandectarum impressi voluminis, in quo asserilur
monarchia, atque ipse seorsum scriptus legitur liber, qui inscribitur Monarchia, omnium regni consiliariorum subscriptione muniliis, cujusauto-

modi audire, atque horrescere voces

Et

et execrari.

quomodo

ipsa patietur istam,

in Ecclesia

qua; adversatur

custodifa;

mordicus

unitati? Si

una

est

consensu fidelium omnium in Ecclesia a tempore Evangelii promulgati monarchia, nec alteram superinduci ab
illa,

graphum

asservatur in

Siciliic

cancellaria, ex

quo
alte-

quaj Cbristi ore noscitur sfabilita,

exemplaria duo descripta dicuntur,

quorum

ad Petrum fanfum, non ad alium

quempiam Apo;

rum

fertur ad

regem missum, alterum vero ad

se vidisse testa-

AragonenseConcilium dalum. Qui

tur, vir pius, retulit ista.

eadem vindicet moQuod enim auctoritate Urbani papa; Diplomatis, ipsum RogeriumSicilia; comitem
29. Sed et quaj sibi jura

stolorum ista dicentis ' : Tu es Petrus, et super hanc petram a;dificabo Ecclesiam meam et ad eumdem post resurrectionem':Pasceagnosmeos, pascc oves meas , unquam passi sunt Orthodoxi

narcbia, dicendum.

quomodo hodie infaustum nonien, vox

tcra auditur in Ecclesia

infelix, al-

atque

ejus

ba^rcdes
:

legatos a latere

constitutos
tera
illa,

omnino

vellnt

omnes

pariter successores reges

monarchia? 31. Quod si dixerint, non est dicenda ista almonarchia, cum pendere istam dicamus ab

regno legatos notos esse contendunt, cosdemque omnia qua; sunt legatorum a lafere
esse in Sicilia;

dum eam
:

auctoritate Diplomatis Ponlificiivin-

dicamus
esf

imo et substituendi potestatem babere cum eadem auctoritate, nimirum,

efflcere posse confirinant,

altera, sed

si non est una cum ea utique non altera dicenda monarchia, scd unicum relinquendum, servan-

et

nos hoc ipsuni dicimus,

;

ut judicare et punire possinf, absolvere et excom-

dum,
quod

et

municare quos

velint, laicos,

monachos,
,

clericos,,

ipsi

cusfodiendum Monarchice nomen est illi, imperfilum a Christo, in ea solum semfideles. Si igitur auctoritate Di-

etiam Ecclesiastica dignitate pra;Iatos

episcopos et archiepiscopos,
dinales ibi degentes eidem
esse velint.

abbates,'

per sunt venerati

dilis

imo

et S.

R. E. caresse fa-

plomalis Ponfificii id vobis juris quaesitum conten(ministros illos rcgioscompeIlo)cur

sit illo
,

monarcbioe subditos

plusquam

Ejusdem quoque monarchicjc

concessum
buli?

vobis sumitis in novitate vocadicitis

:

cultatis, appellationes

ad sanctam Sedem Apostolirespectu Ecclesiastica)

Demus quod

Urbanus voluit reges

:

cam

impediro, nuntios ejusdem sanctte Sedis non

,

Siciliae esse legatos

natos a latere

numquid

Diplo-

admitfere

atque
et

demum

mate

sanxit, cos dicendos esse

jurisdictionis,

neque ipsam Apostolicam Sedem

quam. Magna quidem

difforentia.

inter

monarchas? nequautramque vocem est

habere superiorem, nisi in casu praeventionis. Ista sunl, quse Urbani auctoritate Diplomalis reges in Sicilia velint sibi licere. Quid
recognoscere,
tu ad ista dixcris, lector, nisi vocabulo Monarcluce,
praeter

Cum autem

plures sint hodie in Ecclesia

Cafholica nobilissimarum Ecclesiarum antistites,

qui ex vero certoque privilegio Apostolicae Sedis

legati nati obtinent dignitatcm
:

num

ex eo aliquis

monarcham unum, quod unicum caput

visibile in Ecclesia a fidelibiis

omnibus semper est cognitum atque cultum, aliud in monarcha Siciliaj oborlum , aliud superinductum pro monstro et ostento caput Ecclesias, in qua non amplius, ut semper antea unus, sed duo audiantur, scribantur, legantur esse monarcha;, ac duo insuper in ea
deformiter ostentari capita?

eorum ausus est aliquando sese appellare monarcbam? minimegentium. Qnamobrem etsi non alia
ex causa, vel ex bac salfem succidendum est nomen adulferinum, ne tali cxemplo propagetur in
alios
:

alioqui in Ecclesia Dei, in

possit esse

qua nonnisi unus monarcba, monarcharum silva (horsuccresceret

rendum
priniatus

dictu)

infamia sempiferna

Romanae

ipsius Ecclesiao.
;

At hac, quod

quod ad ipsum in primis nomen spectatrquomodo post quadringentostriginta annos a tempore dati ab Urbano papa Diplomatis, quod
30. At

nunquam

a piis regibus, nec a tyrannis ipsis Romana; Ecclesiae perduellibus, neque ipsis acerbissimis Romana^ Ecclesia; persecutoribus Friderico, filio, atque nepotibus, ejusmodionmarchiae nomen usurpatum ullalenus reperifur recens natum invenitur superinductum ? potuitne tot saeculis in:

nomcn ipsum, dicfa satis res autem ipsas ad examen modo revocemus. 32. Quonam jure, qua ratione ex eodem Urbani Paps superius recifato Diplomate tanta vobis
ad
sumpsisfis, ut ex eo legatos a latere itemque natos

afque
ciliae

demum

monarchas
filiis

effectos reges

omnes
:

Si-

dicere pra^sumpseritis? Esfo, concesserit ista

Rogerio ejusque

Urbanus papa

numquid

tra viscera latuisse parentis, ut nonnisi hoc postremo temporetantum parereturostentum? Exhorruit semper Catbolica Ecclesia, assuela servare

haeredibus cunctis, et successoribus omnibus esse concessa affirmare poteritis ? nullo modo. Recitentur
33.
tui

eadem vcrba Pontificis sic se habent Quod omni vifae tuae tempore, vel filii
;

quod antiquitus traditum, voces novas,

nisi

cum

Simonis, vel alterius, qui legitimus tui haeres

ad novas profligandas haereses, nova ipsam oportuit excogitasse remedia, custodiens in Timofheo PauU depositum, ita scribentis ad eum Ti:

extiterit,

nullum

in terra potestatis vesfrae etc.

URBANI
qnnm

11

ANNUS

10.

CHRISTl 1097.

49

cautissime papa voluit exprossisse personas,

illud

vixerit,

quibiis

concedoret
extiterit

privileg:ium.

Expressit

enim Rngcrium patrem, Simonem

filium, et alte-

quibus jugiter certandum erat prohisipsis adversus invasores Romanit! Ecclesiae jurium. In qiiibns laboribus obeundis, qua; ejusdem Urbani
Pontificis partes fuorinf,

rum

filium,

si

ipse liffres.

Rogerio comiti erant

Rogerius,
rius,

filii,

Duo namquc Simon mnjor natu, at(|uc

ilia,

docent qua; de eo sunt

cnarrata pcr annossingulos Pontificatus ejus, quo-

quem

voluit cxpressisse voce

alte-

rum

cansa Concilia adoo frequciitia indicenda, pe-

quod quidem noinen non de jiluribus, sed de uno ex duobus duntaxat dici, sciunt omnes qui latinas litteras didicerunt. Sic igitur cautnm, ut filios illos duos Rogerii privilegium non excederct. Quomodo ergo deducilis ad ha^redes omnes? quo-

regrinaliones assidue ab ipso obennda; fuere, scrivel latam

bique ad diversos Epistolas frequenter oportuit; ne ungucm pra^judicium inferri sineret

Ecclesiastica; immunitati.
37. Potuitne

tanta

conccssisse Rogerio,
si

quo-

modo adbuc

insuper,

cum b;credes

Rogerii

defecerint, trabitiscliam ad successores de hffiredibus omnibus, ct successoribus aliqua inest mentio in Diplomate? quod quidem, cum id prxslari

omnino omnes? Ul)i

rum partem aliquam tantum

iinpcratori Henrico

fcrocissimo Ecclesia! persecutori cessisset,

pacem

voluerint

Romani

Pontiiices expresse conscribi,

exacte notari, dilucide poni,

minime

prajtermisisse

proculdubio univcrsalis Ecclesia; redemisset, et tot ianfisque cladibus afnictam diutius Ecidesiam liberasset ? Si quid igitur vulneris fuisset infligendum Ecclcsiae, plane pacis universalis causa comparanda; et pseudopontificis propulsandi, toleran-

noscuntur.

Atquid amplius? etiam si exprcsse Urbanus Poutifex ea concessisset omnibus lia;redibiis at(iue etiam succcssoribus omnibus Rogerii comilis adhuc tamen ea ipsa nullo modo doduci potuisse ad Carolum Quintum, hac apertissima ratione firniamus, quod cum [ilurima exfent Pontificum Ro3i.

dum

utique fuisset illud

sed prius cuncta pati,

quam

quid

minimum

Ecclosia; juriuin imniinui

dccrovit

cffectu ipso cgregie prajstilit, nihil

animo Urbanus papa, quod et dum vixit, magis sollicite

stiidiosius tractans, vel cupidiussatagens,

curans tota ipsa sui Ponlificatus functione, nihii quam ne

manorum

Dijdomata, quibus suntconatrc investiSiciliEe diversis

quid

minimum

Ecclesi;c juriiim

sibi

sa^culares

turaede regno
diserlis verbis

regibus, al^iue in eis

principes vindicarcnt.

Nam

audi

{\\\k

de

Urbano
:

revocentur cuncta sigillatim

qus

ipso cjusdem temporis scriptor dicat Domiiizo

adversus

Ecclesiasticam
:

immunitatem
niliil est,

quoquo
Nunqinm
dpcrcvit libertas denique Sedis

modo

sint

pra^sumpta plane

ut adversus

totPontificum Documenta, de quibus sigillatim inferius fiet menlio, istiusmodi

Romana; per eum.

Diplomaaliquid

sibi

vindicare possit auctoritatis.

Ilaicipse in Vita Mathildis, citata srrpe superius.

At nec quod pra;tenditur, uUo pacto concesserim, per Urbani Diploma creatum legalum a latere fuisse.Rogerium ipsum, atque filios ejus.
3r>.

Imo audi Urbanum ipsum ita rescribentem ad Ru Nosse te volumus, quia dolphum comitem
'

nulli

sa!cularium dimiino potcstatcm in clericos

:

ut plenius cognoscantur, ejusdem liic papaj Diplomatis verba sunt repetenda, qua; sic se liaIIa;c

liabere licct

sod

omnes

clorici episcopo soli esse

aliter

debent subjecti. Quicumque vero

[iserit,

prcesum-

bent o Nullum in terra potestatis vestra), pra;ter voluntatem aut consilium vestrum, legatum Romanffi EccJesia! statuemus. Quinimo, qui per legatum acluri sumus, per vestram industriam legati
:

canonica; iroculdiibio sentontiiB sul-jace-

bit. Scd cl

Salernilanum cleruin

codem argumcnto scri[itam ab co ad ct populum brevem Epistohabet

:

lam

legito. Sic se

vice cohiberi

volumus

Quis

ista

perlegens,

non

38.

Urbanns episcopus,servus servorumDei,

salutem
ct

percipiat ex vcrbis ejus,

non legationem a

laterc

diloctis liliis clero ot po|)ulo Salernilano

concessam csse Rogcrio, scd eum vicem legati implere voluisse, et in liis tantum cohibendis, qu;c per legalum Apostolicae Sedis cohibenda foront?
Aliis

Aiiostolicam benedictioneni.

cfffi

Lanzzonem presbyferum,
[lor

qiii

Ecclcsiam sancxpulso eo

Marla;

manuiii laicam

invasit,

namquc

formulis

atque adeo

specificis,

iisdemquc plenioribus consuevissc concedi ab ipsis

,

qiii

logitime possidobat, noveritis scntcntia nostra

officio et

bcnencio interdictiim. Oinnos pra'terca,

Romanis
ignorat,

Pontiflcibus
(jni

logationes a laterc,

ncmo
ipsis

qui Ecclcsias, vcl Ecclcsiasfica beneficia, aut capellanias, sine cpiscoiii sui coiisonsu per
;

30. Pnctorca

ojusmodi lectionibus assuevit. non perpcndunt quanta ab

manum

lai-

irrogetur injuria
concessissc

Urbano Pontifici, cum velint ea ipsum Urbanum Rogerio, qua; per reges Iiujus temporis male adversus Ecclesiastica jura, universa Ecclesia Catholica scandalum patienfe,
exerccntur
tifex
:

cam obtinuerint donec satisfaciant suo cpiscopo, secundum sancforum canonum constiliita, ab officio ct boneficio infordicimiis. II.cc
Saleriiitaiuu Ecclosia<,
(iiia;

oxmonimentis

in Vaficana bibliotlie(;a

asscrvantur. Qiia; qiiod certo careant anno

data sunt, hic

quo

cum

in vindicandis Ecclesia) juribus

voliiimus doscripsisso,

cum

caiteris

ab usurpalione laicorum, idcm sanctissimus Ponnulli reperialur fuissc sccuiidus,

ferine annis singiilis Poiilirio.itus ejus res gcstaj ab

sed

intcr

ipso hrec de co latius prajdiccnt.

primos ojusmodi zelo exajstuanles claros RomaiKis PontiDccs numerandus, qiiique iis ipsis temporibus
\\Kw-y.

'

Ivop. 6.

c.

4C3.

ToiiLS XVIII.

)0
39. annis,

URBANI
An

II

A.NNUS 10.

CIIRISTI

1007.

poluit, qiifc tanto labore aeclificaTit tot

liora in

una

congressu

illo

Salernitano cuin

absolutissimam fidem ejus deesse posset) dedicatum vero Antonio Augustino tunc archiepiscopo
Tarraconensi
41. Ilic
,

RogprioUrbanusPontifexdestruxissetutsccundum Si quoc dcslruxi, ilerum bOBC sdlillud Apostoli

'
:

eruditione

legum

sacrarum suee

aetatis in Ilispania facile principi.

fico,

praevaricatorem

me

constituo . Ipse turpitcr

fuerit

ipse

auctor a nobis superius citatus,

Ui'bani papa;

prffivaricationis

nomine

arguendus,

si

tanta

eadem occasione congressus

gii

cum

Ro-

Diplomate

quanta isti proferunt renovata per recentcs reges Sicilia;, Rogerio ac posteris concessissel? Absit, absit, longe longius, inquam, proculque
illo,

gerio Siciliae comite, acturus de ejusmodi privile-

concessione, facta ab

Urbano

Pontiflce ipsi

Ro-

gerio, ista pra3tendi ejusmodi prscessisse sic narrat

absit,

ut monarchiae illius dicatur Urbanus erector,

occasionem

'

Sed quia ipse Apostolicus

coSicilia

ffidificatorque turris

Babel in contumeliam Dei,

Sedis; cujus plane

et

jamdudum Robertum episcopum Trainensem,

mite inconsulto, legatum in

opprobrium

Apostolica}

ajdificatorem, sed destructorem se

dum
:

vixit,

non sem-

per Urbanus exhibuit, qui

fidelibus clamet illud

et

nunc de calo

in

ipsam

Davidicum ' Exinanite,exinanite usque ad fiindamentum in ea. Utpole quaj ipsis eam erigentibus atque tuentibus a;ternum
cxitium pariat, in
cujus tantum

ad exequendum jus sancta; Romana Ecclesia; posuerat, perpendens hoc comitem grave ferre, et nuUo modo ut stabile permaneat assentire cognoscens etiam, ipsum co:

mitem

in

omnibus
divini

negotiis Ecclesiasticis exequen:

dis zelo

ardoris exfervescere

cassato

quod

ruina spes

sit

eorum ad salutem erectionis. Sed ct in Concilio universali Romaj sub ejus successore Pasciiali Pontifice

de episcopo Trainensi fecerat, legationem beati Petri super comitem per totam Siciliam, vel ha-

bendam
ipse

hajreditaliter ponit,ea discretione,ut

dum

celebrato, ab universa

Synodo acclamalum

comes

advixerit, vel aliquis

hx-redum suorum

est eidem Urbano Ponlifici, uti juriuni Ecclesia; defensori atque propagatori acerrimo vindici idque sajpius factitatum, prout suo loco, sequenti
,

zeli paterni

Ecclesiastici executor superstes fuerit,

legatus alius a

Romana

Sede, ipsis invitis, nullus

superponatur
nentur.

Haec ipse. Quae plane integra ut

tomo
set, si

dicetur;

quod

profecto fieri

minime

potuis-

vidisti, in ipso recitato

superius Diplomate conti-

erectorem monarchise Siculae posse

ultra

dici

modo

aliquo contigisset.
40. Sed quid detineo
cito

lectorem, et non
,

qui non ut ipsum verum, germanum, legitimum, in omnibus integrum edideruntDipIoma; sed mutilatum, decurtatum, atque corruptum in omnibus detego adversantium malas artes
se habuit,

et dolo malo de eo dempta, quae in eo contineri idem ipse testatur, jam demonstremus, atque nos hic, honoris causa redditae postliminio diu exulis veritatis,

42. Sed quae malis artibus

sint

grandiusculis

SED

Sl

litteris describamus, sic se habent QUA ROMANiE ECCLESIiE JURIS EXEQUENDA

quibus jura Romans Ecclesiae salva essent, exhibuerunt ipsum? Agimus immensas Deo gratias,
quia caecitate percutiens
illos,

FUERINT, CHARTULIS - A R0M.4NA SEDE IN SICILIAM VEL CALABRIAM DIRECTIS, PER IPSOS CONSILIO EPISCOPORUM

qui

manu

sacrilega

sacrum Diploma Pontificis in pluribus mutilarunt, non sivit eos videre illa, quibus istiusmodi per eos
patratum scelus
aperta luce,
certa

EARUMDEM PROVINCIARCM AUTDENTICL* DEFINIANTUR. Ista sunt quae manus audax, ad sacrilegium prompta, abstulit a recitato papae Diplomate.

probatione,

atque evidentissimo argumento probari posset. Si cnim vidissent atque considerassent, quis dubitet

Quae tanti noscuntur esse momenti, ut si ista restituantur in ipsum, nullum penitus videasirrogatum damnum per eam concessionem privilcgii Rogerio factam

idipsum, ab eis eadem falce adhibita falsitatis, fuisse peractum? Quemnam putas ad ha!c probanda adhibituri simus testem? illum ipsum cx adversantium domo petitum, ab ipsis jure laudatum receptum, probatum, cui nec sit quod objici possit, quippe qui hoc eodem tempore vixit, et scripsit historiam Siculam, eodem ipso (ut profitetur) exposcenle Rogerio comite de quo agitur. Nominatus est istc Gaufredus, professione monachus Benediclinus, cujus opus antiquitate ipsa plaiie

juribus Apostolicae Sedis,

cum

sit

in his verbis

illi

integrum reservatum, ut cum opus

rit

esse judicave-

papa, ministros suos in Siciliam mittat causas

;

urgentes cognnscere
episcopos ad
sillo

qui, et

si ita

placuerit ipsis,

Synodum

congregent,

quorum

con-

ipsorum sententia exspectelur. Talia

igitur

tantaque e Diplomate subduxisse, quanti

fuerit, judicent

reatus

venerandum, delituit psne sepultum inter vetera monimenta rcgum Aragonum ad nostram usque ffitatem; cum illud ipsum Hieronymus Surita, vir celebris, de rerum antiquitate bene nierens in lucem protulit, ediditque Caesaraugustae typis DomiaPortonariis,anno salutis millesimo quingentesimo septiiagesimo octavo, idemque munitum
nici

omnes. 43. Porro islud ipsum, ut pro tuendis juribus Romanae Sedis, post hujuscemodi privilcgium ab Urbano Rogerio impertitum, usu frequentaverint
Romaiji Pontifices mittere in Siciliam ministros cum opus fuerit, certum esse, certo exemplo monstratur de Urbani ipsius successoie Paschali papa,

qui legitur misisseapocrisiarios in Siciliain ad exi-

genda

Apostolicas Sedis jura,

dum

ab archiepi-

scopo Panormitano praestari jubetur juramentum

adhuc
'

et

laudatum regio Privilegio

(ne quid ad
>

Oal. VI.

Gaii.

1.

IV. c. 29.

'

Chartulariis necessario legeiiduin, ciim

['sal.

cxsx.

paulo post dicat, per

>iisns.

URBANI
Odelitatis

II

ANXUS

10.

CHRISTI 1097.
in ipso

51

sanctae Apostolicae
Ponlificis

ejusdem Pascbalis
rius

Extantdehis litterae, quas GregoSedi.

siderentur cffidem ipsae

Nonus
'.

intexuit inter Decretales a se collectas

Ilabes ex his igitur, et

quod ex Diplomate demptum fuerat reslitutum, et quod fuit in eo declaratum ejusdem Urbani pa[)ae successoris exeniplo, ut nibil sit quod de his desiderari ulteEpistolas
rius possit,

Diplomate apud Gaufredum edito dcsenteiitiu}, paulo anle ab eodem auctore qui vidit et descripsit, integre, ut vidimus, recilata;. Quando autem admissum por-

dum

lentosum adeo scelus, et a quo fuerit [jerpetratum adeo pudendum facinus, haud adeo exploratum

habemus
vacare
fredo

ut possimus as,screre veruin iilos miuiine culpa libere dicimus, qui ex eodein Gau:

44. At

non

bic finis lalrocinii expilali Diplocastera,

illud

matis. Aperiantur

ut restituatur in iuteveritas ipsa.

edentes, scntentias

ipsum Diploma describentes atque illas ah eodcmsuperius recitatas

grum
jicit

tantopere passa

damnum

Sub-

describere penitus prcctermiserint,

quarum

vel sal-

idem Gaufredus auctor de

:

his dicere, quce

post haec

pergens
fuerint
,

eodem ipso Diplomate continerenlur, sic a Quod si epijcopi ad Concihum invilali

tem meminisse debuerant. Siccine bona fide res acta, ut ad monarchiam construeudam oportuerit
priusita

destruerc Uibani
?

papai Diploma,

et ila

quot et quos ipsi comiti vel suis futuris bajredibus visum fuerit, illuc dirigant . Hsc integra sunt conservata in textu, sed quoe fuit addita
limitatio

ipsum reddere mutilatum

cum

in

promptu

esset

resarcire jacturam, et subltila fragmenta conjungere, ab eodem Gaufredo suppeditata, deque his

mox
NISI

ab Urbano, penitus sublata noscitur, qua; ab eodem Gaufredo fidesincera itasubjicitur :

SIT IS SICILIA

FORTE DE ALIQIO IPSORLM IN COSCILIO AGENDLM VL CALABRIA IS (CT) PR^SENTIA SUA AU-

TDENTiCE DEFiNiRi NEQcivERiT.

Eu quanta
:

ista,

quac
si-

monere lcctorem, atque ita bene mereri de prodita veritate ; quo nomine ab unoquoque legentium immortales gratife fuissent ageudae. Agimus vero nos iterum Dco gratias, qui sic, cum ipse sit Verilas, patrocinium suscipit veritatis, ut dementet

dolosus artifex in gratiam principum abstulit,

fraudulentos

nec
in

permittat facere

cuncfa
illi-

de quo in Psalmo ' Sicut novacula acutafecisti dolum , abradens a Diplomate, qua;

miUs

illi

quffi velint,

cum

voluit Urbaui papae

Diploma

batum

et

integrum

Gaufredo mansisse,

dum

ab

sibi

ad concinnandam
45.

quam
est

moliretur
indulsisse

fraudem Urbanus

eo ipsius describitur
recitantur
:

viderentur esse conlraria.

argumentum, atquesententia; quod postea, utvidisti, eo niodo manus

Qui enim visus

fraudulenta corrupit, et
47. Quod"si

manus

artifex mutilavit.

papa Rogerio, ut vocatos ad Concilium episcopos, quos vellet retineret vel milteret, cum supcraddi Nisi forte de aliquo ipsorum in Concilio dit
:

integrum ipsum reddatur, [)rout ab ipso Pontifice noscitur esse datum, restitulis ia ipsum clausulis illis atque sententiis per Gaufredum
verbis totidem recitatis
:

agendum sit plane significavit, quod hberum cum vellct, Siculos et Calabros
;

ipsi esset

tantum abest ut a nobis

cautela ila

episcopos

rejiciatur,ut exosculemur illud, utpote sanclissimi

Pontificis

ad diceudam causam vocare ad Apostolicam Sedem, cum videlicet (ut subdil) ipsorum causa in
Sicilia vel

monumentum, quo magna

Calabria authentice in praesentia sua

principi voluerit satisfactum, ut tainen Apostolicaj Scdis inimunitati nihil passus sit esse delractum.

definiri

nequiverit .

Nam

quid

est

quod

ait

Aulhentlce definiri non posse ?

cundum

canonice seleges Ecclesiasticas terminari , qute pronisi

Tantum, inquam, abest, ut restitulum ipsuni integrum,es3eUrbanigenuinum negareveUmus; quin

potius paraU siinus ostendere aliud id genus Privilegium ab alio Romano Pontifice, eodemque

hibent principes cognoscere ct judicare causas epi-

scoporum, quibus quidem casibus caustC episcopo-

rum, qua; agitari authcntice,ut ait,coram principe saiculari non pos=unt, ad Sedem Apostolicam sint
deferenda;.

Urbano non imjiare, alii Christiano principi esse concessum sed nec pcr ipsum A[)Ostolica; Sedis jura esse sublala, ut aliqua super ipsum erecfa
;

En

vides, lector,

quanta subtraxerit,
ille)

et

fuerit

quanti momenti veterator (quisquis furit

si in

quaj

monarchia, sicut superi[isuinUrbani datuin Rogerio factum a()paret. Qui enim [)Obt Urbanuin
successit tertio loco, Callistus pa[)a Sein vindicandis et exlorquendis

locum suum restituantur, fient etiam integra una cum Diplomate Sedis Apostohccc jura, et Urbani papa; laudanda prudentia erit, quod ita indulserit
roganti coiuiti, ut larnen voluerit Piomane Ecclcsia;

Secundum

cundus, quique

de

manu

ini|)eraloris abreptis Ecclesiasticis juribus,

sumniam

pra;

omnibus
:

suis

antecessoribus

sibi

juribus in omnibus esse consultum.

40. Quis isla considerans non exclamet fraudem solemnem, CornLlia regc plectendani quam non limuit, in quam |)cccavit, qui ista adeo enormia ad conciliandam sibi principum gratiam perpetravil, cum descriptum mox ab eodern auclore ac addilum if^sum integrum Urbani [^apaj
:

gloriam comparavit
Ilcnrico
et

postcelebralum ab ipso Rhemensegeneralc Concilium, congressu babito cum

j

Anglorum

rcge, quid pcUerit rex ab eo,

i[)si

quid concesserit

Callistus, sic in

Annalibus

Anglorum Rogerius narrat, quod et nos inferius suo loco ponemus Rex a papa im|)eliavit, ut omnes consuetudines, quas pater suus in Aiiglia et
:

Di[iIoin3,

ut profiletur,

cum

iisdem liaud

dubium

Northmannia babuerat, sibiconcederet, etmaxiine,

ut

per ipsum asserlis sentenUis, turpiter mutilavit,

neminem aliquando legaU

si

officio

in

Auglia

fungi permitterct,
'

non

ipse aliqua prajcipua que-

Cap.

Signilicasti, exlr. Ui: clcct.

' Pcal. li.

rela exigcnte, qua; ab episco|)is regiii sui terminari

;:

52
11011

URBANI

ir

ANNUS

10.

CIiniSTl

1097.
isli

posset, hoc ficri a papa posliilarct . IIa;c ipsc. Quibus planc iiihil dcrogatum scitur Apostolicse

51. Potuissent fortasse

suaderc simplicibus quod conantur

cjnsmodi exemplis vcrum qui

:

Setlis

juribus, quia niajoribus exigeutibus causis,

ab Ecclesia Roniana lcgationcs in Angliam fucrint frcquentatae, ea^dcmque deccnli cultua regibus Anglorum excei)ta>, proul dcclararuntcvenla. Atsicut
nec rcjicimus Urbani Diploiiia , si reddalur intcgrum, ct non, ut est demonstratum, tot scnteiitiis mulilatum.
liis

antiquarum fonnularum ex inspcctionc cjusiiiodia divcisissolitarum Dcri donationum notitiamhabet,

ridebit ista
;

cum

vix aliquod sit reperiri instrusive a prinfieri

menturn cjusmodi donationum, qua;

cipibus, sivc a i^rivatis utriusque scxus

non contradiciinus,

ita

solerent

quod vcrba Gauficdi, qu;c in Diplomate scripla fuisse docct, aliquis in alinm sensum convertere jure possit, ut nulluni eidem
48. Sed

ncc

cst

hominibus, in quibus ea;dem formula; non lcganquae quidem non tur, ct intcrdum atrocioics senlcntiam continent (ut putanl) excommunicatio:

uis Ecclcsiastica;, qua; ab episcopis iufiigi solet iu

subditos, sed imprccationes potius ad

terrendum
tentarent.

concessioni afferat

pra;judicium

nam

vcl ex eo

cos qui aliquid contra pra;scripta moliri

tantum quod e tcxtu ablata noscuntur, ipsum delictum arguit

malam

vcritatcm magis insinuat. Scd et

fidcm, et contrariam ipsis i|)sa narrata nu-

Sunt de his superius divcrsis iu locis in recitatis cjusmodi Diplomatibus exempla patcntia (luinetiamin eodcm ab illis scripto Codice, alias diverso:

per Paschalis papa; lcgatio in Siciliam inissa, quai

sunt dicfa declarat
eo

rum
facla;

privatorum, qua;

ibi

sunt

scripta;, locis piis

modo

esse intelligcnda

donationes, conlinent easdemoinnino impre:

nempe

ut cum in Sicilia de jiiribus Apostolicae Sedis agitur conservandis, tunc essc libcrum Romano Pontifici chartularios, quos ipse Paschalis

cationes

ut liberuni fuisse quibuscumque vidca-

tur

ejusmodi apponere forinulas imprecatorias anathemalis, adversus eos qui moliri aliquid ad,

nominat apocrisiarios, illuc pro arbitrio mitlere. Qurenam verborum interpretatio poteritesse verior, certiorque probari ca, quam ipso usu cxperientia comprobavit ? nimirum dum mox post Urbanum a succcssore Paschali vidimus factitatum, quod faciendum ejus Diplomatc cautum erat.
49.

versus ea qua;
his insuper,

ilii

statuerent
in

conarentur.

Adde

non solum
ista,

ejusmodi

scribi solitis

Diploinatibus asseri

sed ctiam a nonnullis

,

consueta
rccitata

fuisse apponi

sepulchris

ut

violatorcs
su|)erius

abstcrrerent.
,

Quorum exempla habes

ut inter alia sepultura; Theodini subdia-

Jam
;

igitur

patefacla

fraudp,

et

ostenso

coni

ipso Diplomate vitiato, adultcrato, dcpravato atque

SI

QUIS PR^SUMPSERIT HUNC

TCMULUM VIOUARE,

corrupto
et

et

quod
:

ita

ut est

editum corruat penitus

ERIT ANATUEMATIS VINCULIS INNODATUS. Et in Ecclcsia

sancti Gregorii Roina;, ad

non

subsistat
erectffi
si

moles
ruat,

plane necesse est, ut ingcns ista desuper monarchia; magiio fragore

absidc, fracto tainen laj^ide,

lectoris
52.

Clivum Scauri, erat in cujusdam Anastasii

fine

res jure agitur, et

non

violentia.

Quod

Epitaphium, in cujus
SI

habctur

existimare ncfas de rege Catliolico niaxime pio,

Chiistiana; rcligionis cultore studiosissirno, fidei or-

QUIS HINC ABSTULERlT SEPULCHRUM, SIT

Ihodoxa; cuslode vigilantissiino atque potcntissiino

defcnsore

qucm

et

libcntissime scriplionis hiijus

nostra; arbitrium

constituimus, probe scientes, a

juslissimo principc

non nisi justa fore pra>standa. 50. Quod vero praitereamdemUrbaniasserlam Epistolam, adhuc alia quadam eadeinquc lcvissima
pro monarchia; Sicilia; firmitate in medium afferuntur hic eadem sunt convcllcnda. Dicunt enim, reperiri nonnulla Sicilia; rcguin Diplomata, in
:

EXCOMMUNICATUS ET DAMNATUS IN INFERNUM, ET HABEAT PARTEM CUM CAIN ET JUDA TRADITOKE. Et iu princii)io tomi hujus in Epitaphio sepulchri cujusdain Joannis iii fine nemo suum, nec alienum CORPUS SUPER ME MITTAT. QUOD Sl UOC PR^SUMPSERIT, SIT MALEDICTUS, ET IN PEUPETUUM ANATUEMATE CONsTRiCTUS. En vidcs an ista ex functione legationis Apostolicae poncrcntur a regibus ut anathemata, vel potiusimprecationesad terrorem abunoquoque pro arbitrio in qua vellent prohibitione usurpari
:

quibus ab iisdcm rcgibus lcgatur aivitliematis sententia promulgata, adversus cos qui ea qua; ipsi jussissent,non implcrent sed evcrtercnt. Siquidein
in

solcrent. 53. Sed inspiciamus cajtcra, qua; ad roboran-

Cancellaria rcgni

Sicilia;

de omnibus

regiis

patronatibus liber collectus

tiones

est, qui continet donaab iisdem regibus in diversas Ecclesias atque monasteria collatas ad quarum finem hsi
:

vel his similes formula; lcgantur apposita;, qua;

collabentcm monarchiam Panormitani cclcbris canonici Juris interpretis sentenliam dcscriptam profcrunt in suo ipsorum Monarchiae libro, quic est: Liceat rcgi ex longa consuetudine, appcllationes eorum qui ad Scdcm Aposlolicam provocant, impedire .
sua sponte
afferunt,

dam jam

Abbatis

excommunicationem vidcantur infcrrc, vidclicet Si quis hanc nostram donationcm infregerit, anathemate condemnetur, vel auctorilatc Apostolica anathemale damnetur; itemque Cuni Juda traditore partem habeat, et alia his similia, qua; velint isti ab eis apposita auctoritate legalionis Apostolicae Sedis, qua reges Siciliae (ut nugantur) Urbani papee fungerentur auctorilate.
:

Quam tamen
debeat,

postea dicitur dcclarasse, ut intelligi

quando non esset tutus accessus ad Apostolicam Scdcm, vel tempore scliismatis, tunc regi
licere de appellationibus

ad Apostolicain

Sedcm

coguoscere

sicque respondissc abbatem tempore

Alphonsi regis, sub Martino papa Quinto, cui rex valdc cssetinfensus. Cujus declarationis exemplum

non

scribitur in dicto Monarchia; libro, sed repe-

URnAxi
ritiir in

ri

ANXUS

10.

christi 1097,

53

abbatia dicta Novoc-Lucis in

eodem rcgno
^tis,

flne vero

posita, et in aliquibus aliis nionastcriis.

54.
illa

At

tanti a)stimantur

responsa prudc

ut

Rulls Aurea; ejusdem Alphonsi regis, hxc de tempore dati Diplomatis atque loco Datum Neapoli a|)ud majorem Ecclesiam.per manusnostri
:

in

pra?sertim tcmporCj

legem accipiantur, qualiacum<]ue siut?eo cum idem abbas Panormita?

pra;dicti rcgis Alphonsi,

anno

a Nativitate

Domini

nus colligeretcum scbismaticis adversus Catiiobcaj

Scdis antislitera

millesimo quadringcutesimo quadragesimo quinto, die vero sccunda mcnsis Junii, octava; Indictionis,

Quis

unquam

adversus EccleSi ista

siam testimonium accepit hostis Ecclesiai?

sapuit,

rcgnorum nostrorum trigesimo, hujus vcro Sicilia) et terrai citra Pharum, anno rcgui undecimo .
HoBc
ibi.

imo
,

si sic

dcsipuit abbas,
et

quomodo
edidit
,

ia

mentariis

quos elaboravit

ista

comnon

Quid igitur

his adversans citatur Rescri-

ptum Alphonsi, datum anno

sequenti, contentum

defendit atquc probavit?

55. Addunt prieterea Alphonsi regis cjusdem exempla, quod ejusmodi ad papam impediret appellationcs. At quid? Num erant accipienda pro
IcLje,

capitulo trccentesimo nonagcsimo sciitimo, p. 128? Nam ore suo perjurus esse convincitur atque praj-

quoe rex contra id

quod

jurasset pcrjurus,

percitus furore facere aliipiando voluisset?

ct

dum

juramcnto promisehabuerat firmaveratque , pejerando destruxerit atque pra^varicando im|)ie dissiparit. En qualc instituendaj principium monarchia;. Quod
rat, rata

varicator, ut qui ea ipsa qua;

peleutibusetrogantibus Siculis, neappellationcs

ad Apostolicam Sedem cjusmodi (quod rex facere cceperat) per magistratus laicos cognosccrentur,
sed per Ecclesiasticos priXlatos potius
petitionibus annuit, datis
:

qnidem nomen quo que dominio regum

significatur,
Sicilia^,

sub uno eodem-

junctani simul spiri-

rex

eorum

tualem ac ssecularem auctoritatem et potestatem, ut insolitum nec usurpatum fuisse a tyrannis ,

manifcstis

anno Domini millcsimo quadriugentesimo quadraj,^esimo scxto de hoc litteris. Cujus petitionis extat exemplum, et legitur ibidem Rescriplum regis perjuri. At quajnam forliora contra Al[)lionsum regem alferri possunt quam Diplomata ejusdem regis, cum investituram accepit ab Eugenio papa Quarto, data anno superiori a dicto Rescripto, nempe millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto?Extat inVaticana bibliothcca inveslitura^ ei ab Eugenio papa Quarto factiC exemplar in libro Privilegioruni Romana; Ecclesicc , ct alio Codice qui apud nos existit,

Romanaj

Ecclesia; perduellibus, ut Fri-

derico et ejus

filiis,

nec ab invasoribus ejusdem

;

regni, ut Petro vel aliis, satis constat

res ipsa sa^pius per

cum tamen
dicturi pa-

tyrannidem atque invasionem

fuerit pertentata, ut ex his qua;

tebit.

sumus

58. Sl quis enim antiquiora abolenda vestigia ejusmodi monarchatus curiosius indaganda putaverit , plane inveniet, non Urbani , vel alterius

alicujus Catholici antistitis

inventum

esse, scd

(si

conjecturee aliquid defercndum)

fuisse

primum auctorem

quod

sic

incipit

Cum

sanctissimus dominus

iiosterEugenius, divina providentia papa Quartus,

anno a

Nativitatc Domiui nostri Jesu Christi millesimo (luadringentesimo quadragcsmio lertio, idibus Julii, Ponlificatussui anno tcrtiodccimo, etc. Ubi

inferius ista habet de appellationlbus libcre dimit-

schismaticum papam, nonChristi, sed antivicarium, Petrum, Leonis nou Columba) fllium,eumdemque contra Innocentium Secundum, lcgitimum Ecclesiie Romana; Pontificcm, exadverso sedentem,dictum pulchro nomine (ut sic dccipcret [)0[)uliim) Anaclelum. Iste cnim, ubi Ponlificatum arripuit violcnter, ut contra legitimum Pontiflcem
christi

Sedem, prster aiia multado immunitate Ecclcsiastica libcra conservanda 56. Omnesque etiam causae ad forum Ecclcsiasticum in regno ct terra pnrdiclis pcrtinentes, libcrectaljsquculloimpedimentoagitabuntur, tractabunturelventilabunturcoramOrdinariis ct aliis Ecclesiasticis judicibus, ct terminabuntur pcr eos. Et si ad Sedem Apostolicam super hujusmodi causis
tendis ad Aposfolicam
:

cjusque fautorcs prajvalcre aliquo

modo

possel,

quo minus
versus

justa causa polleret, co amplius potentia

sfficulari sese

Romanos
si

studuitroborare communircque, adpra;sertiin quos crga Innoccntium

:

sciret esse proclives

niagno([ue

sibi fore

existimans

adjumcnto, principem
officii

Norlhmannos Northmannoruinque
conjungcret
, ,

sibi

niliil

[iraiterinisit

vcl

obsequii

appellari contigerit
lati

ad

camdem
n.

venire

tam appeilantes quamnppelSedem [iro appellationum

et

superioris filiiim,

quibus Rogerium , Rogerii qui tunc non Sicilia; tantum,scd

atque Calabria;, conciliaret

dominarelur
sibi

Ai^ulia;

prosecutionibus libcre

permiltenlur

Ilajc

absque inhibitionc aliqua ibi de a[)pollationibus ad

Sedem Apostolicam libere dcfcrendis, [)er cumdem regem solemni juramcnto firmatis. Et quidem in
luvcstitura facla dc ipsa Sicilia et terra citra Pha-

amicum et constitucrct dcfensorem. 59. Quamobrcm ubi Sedein invasit, nihil antiquius habuif, (juam ut ad demcrcndum homincm eidein (|ua;cum(|ue |)r;cslaret; sic^iue cum ex coniite

regem

conslituit; cui et inter alia illud

quo-

rum,

ratificata

ab eodem Alphonso cujusratilicatio:

que

concessit, ut sicut laicis, ita et clericis, abbali-

nis hoc est

cxordium

bus, episcopis ct arcIiie|)iscopis, qui in cjusditionis

provinciis ejseiit, domiiiaretur, ac
si
si

57. EgoAl|dionsus, Dci gratia rex Sicilia;, plc-

esset re ipsa,

num homagium,
vobis
sia)

ligium

et

vassallagium faciens

non nomine, monarcha unus Chiistianorum,

et clcricalis. Id
(jMi(jiie

domino mco Eugenio

[iro

Romanic,

(lua; cst citra

[t-dyx Quarto el Ecclercgno Siciha; ct tota terraipsiiis, Pharum usquc ad confinia etc. In

utriusque ordinis, laicalis

(|uidem
([iiaj
:

cjusdem tcnqioiis auclor,

scriiisil,

ea vidcbat

tcstatur Pclrus diacoiius Cussinensis

qui

54
tamen intentus
bendis,
rebiis

URBANI

II

ANNUS

10,

CnRISTI 1097."
ubi est auditus ipse Innocentius ab codem Rogerio detineri captivus. Hos sinuosos oportuit lubricum
excogitasse rellexus, ne si recla via serpeanUpa[)am i[3sum ouenderet, atque quod nollet cogeretur asserere, Anacletum ipsi auctorem fuisse regni monarchici ex laicis clericisque compacti. Vides, lector, quam male meritus inveniatur de iiistorica veritate Fazellus, nihil magis conatus,
ret,

ca;tera obiter

ejusdem monaslerii conscritanlum atligit, non tamea

:

incognila prBetcrmisit
\iter habet
'

deiiuc his agcns biEC breelccti sunl,

anguem
in

Defuncto Honorio,

Gre-

gorius diaconus cardinalis sancli

Angeh

in

papam

InnocenUum, et Petrus presbyter cardinahs sancti Calhsli in Anacletum. Anacletus autem aliquantuhnii tempus in Urbe permanens cum episcopis et cardinalibus qui sux parh favebant, ad civitateui Pisanam perrexit, Couradum Sabinensem episcopum vicarium in Urbe rehnquens. 60. Petrus autem cardinahs Rogerio duci Apuhae coronam tribuens, et per Privilegium Capuanum principatum, et ducalum Neapohtanum

quam

monarchiae vana; favendo, Ecclesiaslicam lialta scrobe relinquere sepultam, dum in ejus favorem non solum quod non esset omnino,
bertatem

Urbanum papam
slravit

viUato Diploinale ejus

demon-

auctorem, sed qui revera

ille,

dici potuisset ejus

inventor, antipapa
retur, ipse adeo

antichrisU successor, mini-

cum Apuha
regemque

et Calabria et Sicilia

ihi

confirmans,

ster satanae, caput schismatis Anacletus,

ne prode-

constiluens, ad se attraxit, pra;ci[)iens,

prodidit veritatem ? Ut exhorre-

ut episcopi et abbates qui in sua3 diliouis solo manebant, ei obtomperarent . Haec tanlum de his
Petrus, adres Cassinates slyhun revocans. Quiqui-

scere quisque Catholicus debeat sub hujus capiUs

membrum
ortum,
tentia

annumerari.

62. At quid post hffic

actum
et

? nisi

quod male
fe-

dem cum
mate

ista

tantum ex omnibus quaj in Diploexpresserit

:

malum
illa
:

accepit occasum, ex adverso seavigente,

plantatio
in

essent,

aliquid specialius indi-

Chrisli
a

perpetuum

casse voluit

per ea verba, praeter

communem
,

ex

riente

'

Omnis

quam non

plantavit
[)ra3-

Apostolicis jussis debitam regibus observantiam

Pater meus, eradicabitur . Et insuper quod

quod

tacuit

auctor aijue schismaticus

nullam

conio divinae Sapientiaj iu Ecclesia jugiter intona-

eumdem laudandi Rogerium prailermittens occasionem, quem tamen S. Bernardus, cum opus fnit
ejus meminisse, absque regio titulo nominat tan-

tum, fidclium omnium aures pulsat

rincB

Adulte-

plantationes

sive
,

spuria

vitulamina

dabunt radices
collocabunt. Et

altas
si

nec

stabile

non flrmamentum
et

tum ducem Apuliaj ^, tyrannum Siculum ', atque usurpatorem coronae regia?. Sed et quajnam fuerint Anacletus subjecit Rogerio ista singula, quibus universum ordinem Ecclesiasticum, plane intelliges,

in ramis in

tempore germinaveconfringen-

rint, infirmiter posita a

vento commovebuntur,
:

a nimietate ventorum eradicabuntur

inutiles et acerbi ad

tur enim rami inconsummati, et fructus illorum

cum

ea revocata a

Romanae

Ecclesiaj Pontifi-

cibus, recitanda inferius audies. Mercimonio igitur

possidenda!

Sedis

quam

invaserat Anacletus, in-

gressus in ovile ovium nonnisi ut fur qui mactet

et perdat, qua^Iibet

cuique petenli concedere contestanturE[)istola2

*,

manducandum, et ad nihilum apU . Ita plane accidit, ut [)er falsum agricolam male plantata arbor infelix, nequaquam altas radices emiserit, licet patrocinio regumahquantisper frondescere visa sit. Etenim elsi peculiare regibus
sit,

suevit,
reret.

si

promitteret quod sibi in schismate inhai-

ut prr fas et nufas

semel parta amittere nolinl,

Quod sancU Bernardi

sed tueri velint;

[)rogressa,

qui etiam de Rogerii nundinaria monarchia haec

tamen non eo usque contenUo est ut non cesserint jussionibus Romano-

ad Guillermum comitem Pictaviensem, Aiiuitaniaj ducem nomine ducisstC Burgundiai * : Hai)et ta-

rum
ita

Pontificum, sed sicut Rogerius qui accepit,

men

(Anacletus

scilicet),

ducem

Apulia?, sed

solum

ex principibus, i[)sumque usuriiatae coronae mer-

cede ridicula comparatum . 61. At ista adeo verisimilia ejusdem temporis scriptoribus consignata vel non novit, vel nosse
dissimulavit ipse Fazellus, ne monarchiaj auctorem
(ut eral) pseudo-pai)am assereret qui ut ista sibi adeo adversa vitaret, inexlricabiles plane menda;

Wiilclmus Olius ejus successor, licet adtempus resliteril HadrianoQuartoRomanoPontifici, tamen eidem sunt in omnibus obsecuU. Testes omnium istorum adducimus publica monimenla, ha3c ipsa testantia, Diplomata inquam, InnocenUi papae TerUi, sfficuli sequenlis fine conscri[)ta, quibus cuncta quffi facta sunt in illam usque diem, quam
,

fidelissimeelucidantur.Atque in [^rimissatis aperte

ciorum
collata

quajsivit anfractus.

Nam non solum

ista

de

facta

Rogerio ab Anacleto in Ecclesiasticos pote-

eUamad isla vitanda, nequaquam una cum Innocenlii creaiione siniul ortum schisma Petri Leonis ponit (quod onnies absstate penitus tacuit; sed

que

controversia

sive

veteres

sive recentiores

quid in prima inveshtura Willelmo Rogerii fiho post ejus obitum, ab Iladriano PP. fuerit concessum, in destructionem vante monarchice, inani sludio per antipapam Anaclelum erecta;. Nam etsi illa i[)sa facta ab Hadriano Willelmo invesUtura non rei)erialur, sed tantum quae pctiil ab eo praestari Willelmus; tamen quod
fide integra intelligitur,

affirmanl),

ipsumque schismaticum

tum obortum,
1

[)apain Anaclesed longe postea, nec antea, nisi

1.

extet investitura Innocentii

facta,

papa; ad inslar illius

ipsa Hadriani investi-

idem plane

est,

ac

si

Pelr.

c^.xix.
' Ibid.

Ep.

Diac. Chron. Cass.

^ Ibid.

iv.

c.

Ep. cxxx. cxxxix.

csl.
99.

tura integra haberetur.

2

Bern.

Ibid.

Ep. cxxvii. Ep. cx.kvi.

1

cxxvu.

MaUl). XV.

sap. IV.

URBANI
C3. H3EC
iit,

II

ANNTTS 10.

CnUISTI 1007.

55

lector, accipias, scire

debes Roge-

non potuerunt
fortius in

unilalis firmitate diveUi, quin tanto

rium, qui talem monarciiiam accepit ab Auacleto, anno Redcmptoris miilesimo centesimo trigesimo, pervenisse actate usque ad annummillesimum cen-

ipsius obseqiiio

permauercnt, quanto

adversus
pestatis.

eam
Hac

se aiuplius impetus extolleret tem-

tesimum quinquagesimumqiiartum, ipsoque morluo, filium ipsius Willelmum succossisse in paternum regnum atque investifuram quajsisse ab ipso Hadriano ejusnominis Qnarto,Romano Pontifice cujus causa haud fuit leviler altercatum, ex,
:

Qo.

(j

igilur consideratione diligenfer in-

ducti, ac credentes
stigia regia

quod pra;dictorum reguin ve-

imifetur

devotione ac obsequiis vobis et ha;redibus vesfris (qui, sicutdixi,

serenitas in

dictus rcx Willelmus

petente

illo

litteris

suis

ab Hadriano inveslituram
ac fortasse iisdem,

quondara frater tuus fclicis memoria; Hadriano papoe pra;dccessori nostro exhibuit; nobis et successoribuset Ecclesia; Romana;
fidclitatem et

conditionibus valde iniquis,

quibus Rogerius pater regnum accepisset de Anacleto. At licct legati ab Hadriano ad eum pacis
causa missi, visi sint ex parte aliqua bis qua3 petierat concessisse, Hadrianus tamen omnino resiliil,

hominium

exbibere, ac qua; subscri-

buntur voluerint observare) concedimus regnum Sicili;!;, ducatum Apulia^, principatum Capua; cum

omnibus
tra

perlinenliis suis

nec investituram concedere voluit cum infamibus conditionibus illis, qnibus monarchia illa male composita per scliismaticum papam subsisteret,
sed
aliis

Amalphiam cum

pertinentiis suis, et

Neapolim, Salernum, aha qua; ul-

Marsiam habere debetis, et reliqua tenimenta qua; tenetis, a pra;decessoribus vestris, hominibus

plane contrariis. Qualis autcm

eris.

ista fuerit,

sacrosanctae

mox

auditurus

Si(|uidem post tumulluarios

contra

Romana; Ecclesia; jure detenta , et omnes homines adjuvabimus honorifice

Proquibusomnibuscoramvenerabilifra-

reges absque inveslitura rcgnantes, anno Rcdemptoris millesimo cenlesimo nonagesimo nono, cum
Constantia imperatrix at(]ue regina Sicilia;, defuncto viro Henrico imperatore, sibi filioque parvulo
Ffiderico investituram quaereret ab Innocentio ejus

manu

tenere.

66. a

tre nostro Ottoneepiscopo Ostiensi, Apostolica; Sedis

legato,
trix,

quem ad juramentum tuum, filia imperarecipiendum transmisimus, fidelitatem nobis

nominis Tertio nuper creato Pontiflce, concessit eam ad instar illius quam Willelmo regi concesserat Hadrianus. Quod idem ipse Innoccnille iiisis

nostrisque successoribus, et Ecclesia; Romana; jurasti, sicut continetur in duobus similibus Capitularibus,

quorum unum pencs

sigillo

te

sigillo nostro,

Adeo ut qui legcrit idem Innoccnlii papaj Diploma quale illud fuerit olim ab Hadriano Willelmo regi concessum intelligat, et lectione unius noscat utrumque. 64. Quamobrcm Lic ipsum tibi describendum opera; prelium existimavinius. Extat ipsum in Rcgistri E[>istoIarum Innocentii tomo primo, Rom;c cuso, anno Redemptoris millesimo quingentesimo quadragesimo tcrtio, apud Priscianum Florentinum. Sic enim se habet '
tius testatur in ipsius investilura: Diplomate.
,

alterum penes nos

tuo signatum habetur,

firmiter repromiltcns,

hominium debet

oxhibere,

quod quia praisens pra;senti quandocumque nos el

successores nostri te in aliqua parte regni, quam secure possis adire, ad nostram pra;sentiani vocavcrimus, reverentcr accedes hominium pra;stanisi certum impedimcntiim aul ncccssitas evidens intcrveniat, quibiiscessanlibus, sine fraude venias ad ligium hominium facicndum. Cum au-

tura,

tcm

tu,

fili

rex, favente
:

Domino, ad legitimam

a;tatem perveneris

nobis ac succcssoribus nostris,

a Constantia; imperalrici gloriosac regina; SiciHae, ac charissimo filio Friderico illustri regi Sici-

ac Ecclesia; Romana; fidclitatem et ligium hominiuin exhibebis. Censum vere sexccnlorum squi-

in perpeluum. Super gentes et sui^er regnadivina [irovidentia consliluti, ut evellamus noxia, ct salubria cum Propbcta plantcmus, sic ad universas [irovincias nostroe considcralionis acicni cxtendcre volumus, et circa eas pia; sollicitudinis studium excrcere, ut sopilis turbinibus tempestatum, quas [larit mater divcrsitas, scrvcnt ad invicem mulua; charitatis affectum. Porro specialiter et pra;ci[iue S|iecialem acpra;cipuam sollicitudincm circa regnum Sicilia;
liai,

eorumquc ha;redibus

fatorum de Apulia ct Calabria, qiuidringentorum vero de Marsia, vel a'(juivalens in auro vel argento
vos ac ha;rcdcs veslros
statiiistis

Ecclcsia;

Romana;

soluluros, nisi forte im[iedimenlum ali([uod intervenial,

Elecliones

quo cessante census integcr pcrsolvetur. aulem secunduiii Deiim [)cr totum

regnum canonicc

fiant, delalibusqnidcin personis, quibus vos ac ha;rcdes vcstri rcquisilum a nobis prajbcre debcatis assensum. G7. Ut autem lucc qua; snpra diximus, tam

nos conveiiit adliiberc, (piod in A[iostolica; Scdis ferventius battenus devolione permansit. Ad quod

nostro

quam

successoriim nostrorum

tempore

pcr[)ctuain obtineant firmitafcm, nec vestris

oliam inclytoc recordationis Rogerii quondam [latris, Willelmi fratris, cl Willclmi ne|iolis luorum,

nec ha;redum vestiorum leniporibus alicujus valcant

nos eade consilio ct volunfratrum nostroriim,auctorilate A[iostolica con:

pra;suiii[itione turbari

rcgum

Sicilia;, filia

imperatrix,

grata

mcmoria

in-

tatc

ducit, qui

in ApostoliccC Sedis ac pra;decessorum

firmamus,
gina

cl valifura in [ier[ietuuiu ct tain

[ira;scnli

pa-

iioslrorum dilcclione firmius [lersisteutes, ab cjus

>

'{iis...

I.

UcuisL. Iiinoc. Kp. DCDXIl.

I.

1.

p. 203, 2.

anobis quam a succcssoribus nostris, perpctuis temporibus slatuimus obscrvanda. Nulli crgo, ctc. Usque ad verbum,

communimus,

56
:

URBANI

II

ANNUS

10.

CHRISTl 1097.
Si charissiinne

Indignationcm incurrat ream se divino Judicio de perpetrata iniquitatecognoscat, etc In modum

in Christo fiUa; noslra;

Con-

stanlia;

impcratrici

regina;

una cum cbarissimo

Privilegii
Ita in

Cunctis autem prffidicta servantibus, ctc.

filio illustri

rege Sicilia; in multis gratiam fecimus

Codice edito, sicque

nuUa

i)rorsus mcntio,

specialem

non

est

ab aliquibus in admiratione

ut concesserit regi qua) revcra ab antipapa Rogerius obtinuisset, vel ab

Urbano papa per mutila-

tum
tia;

illud

Diploma

asseritur consecutus. Sed ista

ducendum, cum regnum Sicilia; ad jus et proprietatem Ecclcsia; Romana; pertineat, et in ejus fidelitate persliterit ac permanserit unitate. Noslis enim
qualiterinclytae recordationisRogerius, Willeimus,
et

sunt revera (ut audisli) qua; Innocentius Constanet Friderico filio concessit, pra;ter ha;c

autem

Wiilelmus

Sicilia;

rcges ilhistres, in Apostolicai

nostros fuerint humiliter

Quoenam autem in duol)us illis quorum meminit Innocentius papa Capitularibus conlineniliil.

devolionis

fere

semper pennanserint firmitate;

qualiter pra;decessores

rentur, proxime

auditurus

eris,

ubi prius dixeri-

venerati

qualiter etiam in Ecclesia

Romana

post

mus, quomodo

his (ut vidisti)

firmiter constilutis,

Deum
ct in

suae spei posuerint et gaudii

et

fundamentum,

nova; petilioni Conslantia; idcm Innocenlius adhuc satistaciendum putavit, nimiriun, ut qua; jejune

eam

per

eam

se crediderint cxaltari. Nostis

etiam, qualiter prajdecessores nostri

tifices

nimis de electionibus faciendis in Diplomate recitato continerentur, paulo fusius ab eodem Pontifice

reges ipsos ac

regnum
et

Sicilitc

per prferogativa dilexcrint,

ad

Romani Ponquadam semaugmentum ipsius,

proprium repuquantum-

annuens idem Pontifex, Diploma quod ordine sequilur scripsit, quod incipit' Nec novum, nec injustum existit, etc. Ubi
explicarentur,
ei
:

cum

utpote quod peculiare sicut

est, et

tabant, intenderintetquietem. Quia vero

cumque velimus eorum

canonicam
ct

honori,deferre, liberta'em

inferius hajc de eleclionibus continet

G8.

Quanlum cum Deo

et nostra

possumus

mus

honestatem Ecclesiasticam intendicbservare. Ne igitur ulla de caitero inter nos,

praidictam imperatricem

honestate deferre velimus, salva justitia et Eccle-

et successores nostros, et et ejiis filium, Sicilia;

siarum canonica libertate, petitionibusvestris assen-

sum

facilem exhibere.

Ne

igitur ulla de

catero

regem illustrcm, vel hacredes eorum super clcctiones denuo dissensio suscitetur, qua; hactenus inter

inter nos et successores nostros, et vos et hccredes

Ecclesiam

et

regnum

vestros

super

eleclionibus

dissensio

suscitetur,

rancoris cujusdam et iudignalionis fomitem ministrabant

:

modum

faciendae in posterum electionis prffisentililteris

modum

facienda; in posterum electiolitteris

hus curavimus
EccIesiEE

explicare

in

quibus

sic in

nis, pra;sentibus

curavimus

explicare

in

multis regia; serenitati deferimus, ut libertatem

quibus

sic regiae sereuitati

deferimus, ut libertatera

non Ia;damus. Sede vacante, Capitulum significabit vobis et deinde convestris hairedibus obitum decessoris
:

Ecclesiasticam non laedamus. Sede vacante Capitu-

lum

etc.

Prout in superioribus

litteris

ad Con-

stantiam et filium datis sunt descripta de electio-

unum, invocata S[>irilus sancti gratia, secundum Deum chgent canouice personam idoneam, cui requisitum a vobis praibere debealis assensum, et electionem faclam non different puvenientes in
blicare. Electionem vero factam et publicatam de-

nibus faciendis. Quibus

ad rem spcctarent,

recitatis, vel

ex parte, quaJ

sic pergit

describere quae supe-

rius nominavit Capitularia.

70. Ideoqiie universitati vestrae per Apostolica

scripta

mandamus

ct districte

pra;cipimus,

nuntiabunt vobis, et vestrum requirent assensum. Sed antequam assensus regius requiratur, nou inthronizetur electus, necdecantetur laudis solemnitas , quoe inthronizationi viiletur annexa. Nec antequam auctoritate Pontificali fuerit coufirmatus
administrationi se ullatenus immiscebit. Sic enim

quatenus cum aliquam Ecclesiarum vestrarum pastore vacare contigerit, secundum praescriptam eleclionis formam, oinni gratia et timore postpositis faciatis, nec contra eain aliqua pra;sumptionis
occasione venire. Alioquin clectione taliter facta,
diligenti discussione pra;habita, dante

Domino

in-

honori vestro volumus condescendere, ut libertatem canonicam observemus, nuUo prorsus obstante
Rescrii>to,

firniare

quod

Sede Apostolica fuerit impetra-

tum.

Hcec de electionibus faciendis. Qua;

omnia

seorsum, datis litteris Apostoiicis, idem Innocentius papa innotescenda curavit omnibus archiepiscopis et episcopis, atque universo denique inferiori clero Siciliae regni. Quas litleras , quod contineant
illa

curabimus, ct eligentium transgressionera animadvcrsione debita castigare. Volumus etiam nihilominus et mandamus, ut de ca;tero ad Romanam Ecclesiam hbere, cum opus fuerit, appellelis, et inlcrposilis ad nos appel

lalionibus, curetis humiliter ct devote deferre.

Apostolicae Sedis

Nos etiam, quolies neccssitas postulavcrit, legatos ad vos curabimus desti-

etiam quae in assertis superius Capitulatibi

nare, qui qua; plantanda sunt planlcnt, et evellant

ribus scripta erant, hic

verbatim curavimus

qua; fuerint evellenda,

et pra;ceplis
ptis capitulis
:

quorum

obediatis monitis

describcndas. Sic se habent

09. Archiepiscopis, episcopis et ahis eccle-

nullo prorsus in omnibus pra;scri-

obstante privilegio,

quod a Sede Apo-

siarum
stitutis.

prajlalis, et

universo clero in

Sicilia

con-

stolica fuerat

impetratum.

possint oblivione dcleri,

'

Ut autem qua; pra;scriptasunt, apud vos nulla mandamus atque praecilitterarum

ipsaruin ad

Innoc.

1.

1.

Ep. dcdxiii. p. 204. 2.

pimus, quatenus forma

URBANl
perpctuam memoriam
scriiita

ir

AXyUS

10.

CIIRISTI
a llhiiii

1097.

57

in

servelur. Post h.TC in Codice

:

majoribus Ecclesiis tranista subarchiepiscopis, epi-

duntur

71. a In

eumdem modum

et refutamus abdccedentium pra;latorum, aut etiam Ecclesiarum vacantium, nosiri consucverunt antecessores commiitcre pro motu

quoque dimiltimus

usum, quem

in occupandisbonis

scopis, abbatihus,

prioribus, et universo clero in

est

propriae voluniaiis. Oinnia nos spiriiualia vobis ct

aliis

Apuha; conslituto, scriptum

hactenus Capitularia,
driano papa

scihcet.

primum

(ut andisti)

Aiquo ah Hafiho,

Ecclesiarum pra;lalisrclinquimusliberedisponenda, ut quT sunt Cajsaris C;csari, ct qua; Dei Deo

rccta distribuiione reddantur.
a Supercradicando autem hcerciica; pravitaiis errorem auxilium dabimus et operam efficacem. a Possessiones eham quas Ecclesia Piomana recuperavit, ab aniecessoribus nostris seu quibus-

pra^scripta
illius

Wilielmo Rogerii

deinde ad instar

conccssionis ab Innoccntio

repetita, in investitura facta Constanlia; et fiho Fri-

derico, quihus qua;

concessissct
aliis,

Ucbanus de non

mitlendis legaUs et
7-2.

audisti sublata.

At ne quis putet,
iiis

eumdem Fridericum
consensisse,

libei

aliis

anie detentas,
,

liberas

ct

quietas sihi

adhuc puerum invitum

vero factum rcsihisse
:

liic

puhercm descrihcndam putumus

Auream buUam, quam post annos quatuordecim, nempe Redcmptoris millesimo ducentesimo decimo tertio dedit, accei)tam ipsam ex libro Privilegiorum Romance Ecclesias, quam etiam scriptam invenimus in alio Codice, qui inscribitur liber Cen-

ipsam ad eas obiinendas bona fide promittiinus adjuvare. Quas vero nondum recuperavit, ad rccuperandum erimus pro virihus adjniores ei qua?cumque ad manus nosiras devedimitiiinus
et
:

nieiii, sine difficultate

ac

mora
,

eas reshluere saia-

gemus. Ad has pcrtinet iota ierra qua; esi a Radicofano usque Ceperanum marchia Anconitana,
ducatusSpoleianus,terracomitissa;Maihildis, comitaius Bertinorii, exarchatus Ravenua;, Pentapolis,

suum,

hisce verhis

a lu

nomine

sanctaj et individuae

Trinitatis.

Amen. norum
a

Fridericus,divina faventeclcmentia,
rex et

Roma-

Massa Treharia
aliis

semper Augustus et rex Siciliai. Regnum nostrum tunc slabiliri conlidimiis,

quaj posside-

ad

cum adjacenlibus terris, et omnibus Romanam Ecclesiam periinenhhus, cum

Verumiamen cum ad recipiendum
,

onini jurisdictione, districiu et honore suo.

74. a

cum Altissimum, de cujus manu ea mus bona recepimus, honoramus.

coro-

Tanto enim Domino qui bona trihuit nobis, ad olTerendas hoshas operis et devotionis adslringimur, quanto jpsum misericordem in nobis ct mirabilcin cxperimur. Cognoscentes igilur gratiam, qua3 dala est nobis ab ipso hahentes quoque pra) oculis im:

nam

imperii

vel pro necessitaiibus Ecclesiae ab

,

Apostolica Sede vocati vcnerimus

de mandaio
sivc

summi

Poniificis

recipiemiis

procurationes

fodrum (feudum) ab ipsis. Omnia igilur supradicta, et qua;cumque alia periinent ad Romanam Ecclesiam de voluntate et conscientia, cousilio et consensu Principum imperii, libere illi dimittimus,

mensa

et

innumera

beneficia vestra,
et

domine

et

reverendissime pater, protector

henefaclor noster,

dominc Innocenti, Dei

alili

gralia

summe

Pontifexvepostcjuam
felicis

nerande, per cujus beneflcium, operam et tutelam

siniius, protecti pariter et promoli, in sollicitudinem

renuntiamus et resiiiuimus necnon ad omncm scrupulum rcmovendum , proui melius valei el cfficaciiis inlelligitur, concedimus, couferimus donamus, ul suhlata omnis conieuhonis ei dissen;

nostram mater nostra

vohis

meex

sionis

materia, firma pax et plcna concordia in

inier Ecclesiam
et

moria; Constantia, imperatrix et

ipso quasi
pater, et

Sicilia; rcgina,
,

perpeiuum
vereni.

imperium perse-

nlero nos jactavit

beatissime

sanctfeque

omnibus successoribus vestris Catholicis, Romana; EcclesicE speciali malri nostra;

a Adjiitores

ctiam erimus ad rctinendum etad

dcfendendum

Ecclesia; Roinana;

regnuin

Sicilia;,

omnem

obedientiam, honorihcentiam atque revereniiam semper humili cordc ac devolo sjiiritu

cum omnibiis ad ipsum spectanlihus, tam citra Pharum qiiam ultra, neciion Corsicam et Sardiniam, ac
scuniur
a
,

impendimus, quam pra^decessorcs

disse noscuntur,

nostri reges et imperatoresCatholici vestris aniecessoribus impcu-

ca;tcra jura, qua;

ad

eam

pcriinerc noct

iamiuam devoius

filius

Calholicus

nihil exinde volenies

diminui,

princeps.
patri nnslro

sed magis augeri, ut major devotio enilescai.

alllum igitur volentes abolere abusum,

quem
di-

Ut autem ha;c omnia memorato sanctissimo domino Innoceiilio, sacrosancla; RoEcclesi;c

i^er

quidam ()ra2decessorum noslroruin exercuisse

mana;

summo

Pontifici, ejusqiie succes-

gnoscimlur, decreium in electionihus iiradaiorum: concedimus el sancimus, ut elecliones praiatorum

libere ei cannnice fiant, quatenus
Ecclesirc
viiiiiata;,
ille

soribus,

nos et nostros snccessorcs

Romanorum

reges et imperatorcs observeniur, firina ei inconviilsa

prteficiatur

sempcr permaneani, pra;sens Privilcgium

aiil(!in

major

ei

qiiem totum Capiliiluin, vcl saninr pars ipsius duxcrit eligcndum,

nihil desit ei de canonicis insliiuiis.

conscripium, majesialis noslra; Aurca bullajussi-

mus

commiiniri. Testes
73.
a

sunt

lii

dumniodo

Sigefridus Moguntinus archicpiscopus,

73. Api)illationes
Ecclesiaslicis
ail

autem

in negotiis et caiisis

Sedis Apostolica; legatus.

a

Sedein Aposlolicam lihere fiant, earum prnseculinnem sive processum nullus impedire pr.TSumat.
l.AUON.

Ebcrhardiis S ilisburgcnsis archicpisc.

Ratisponcnsis episcopus.
Otto Wiizcburgensis episcopus.

a Cnnr;iiius

- TOMIS XMII.

58

<s

UUBANI

11

ANNUS

10.

nem

CHRISTI 1097.
cdicti penilus aboleri ctc.

Manegokhis Potaviensis episcopus. Engerardns Zisensis cpiscopus.

Giadiacus

Phira alia eodem

cdiclo sanciens in favorcm Ecclesiasticaj liberlatis.

Bohcmorum

rex.

E?t intcr Honorii papae Epistolas libro quinto Epi-

Lndovicus dux Bavariae. Lcopoldus dux Austrioe et Styrise. llermannus landgravius Thuringia;.
Conies Albcrtus de Eberstein.

quadringentesima octogesima tertia. HffiC in destruclionem male erecla) a Rogerio, vel rjus filio Willelmo, cognomento
sfola

quidem Fridcricus

a B

Malo, monarchiffi
78.

Sicilia?.

Comes Adolphus de Sonneberg. Comes Burchardus de Mannesuadel.

Berardus Bers comes. Ludovicus de VVirtcmberg. Gebehardus busclavius Magdeburgensis.

Verum non tantum hmc

in

regno

Sicilia;,

sed quidquid per universam Itaham per dominos

ct

magislratus praesumptum essct contra Ecclesia-

sticam libertatem, idem Fridcricus anno Domini

c
a

millesimo ducentesimo vicesimo abrogandum curavit, Constitutione

Hcnricus de Stahenuverch. B Walterus de Langenberg. Henricus de Calandina. Maresebalcus unperii Walterus, et Sepf. pincerna imperii, et alii quamplures. Signum domini Friderici Secundi, Romano-

hac edita

Fridericus, Dei

gratiaRomanorum rex semper

Augustus,

et rex Siciliae, potcstatibus, consulibus

ac comitibus universorum comitatuunfij et castro-

rum

Italiae.

rum

rcgis invictissimi, et regis

sigilh.

SiciliJE.

f Loco
7C.

Ego Conradus, Dei

gratia et Aposlolicce

Cum divge memoriffl impcratores Romani sacrosanctam Ecclesiam multiplici libertate dotarint : nos disponente Deo, a quo est omnis potestas, ad fastigium culmiuis imperialis electi, quaj pie ab

illis et a sanctissimae Sedis prajsulibus pro statu Ecclesiarum et Ecclesiasticorum virorum sunt edila, conservare volumus inconcussa ; et iilis contraria, sicut ad nos s|)ectare dignoscitur, amputare.

Sedis Metensis et Spirensis episcopus, imperialis

aulcc cancellarius vice doniini Sigefridi Moguntini

archiepiscopi, et Apostolicae Sedis legati, ac totius

Germanis

archicancellarii recognovi.

anno Domini nostri Jesu ducenlesimo decimo tertio, Indictione prima,regnante domino Friderico Secundo
Acta sunt

ha;c

Christi millesimo

Cum igitur ad aurescelsiludinisnostraepervenerit, nonnullos vestrum cupidine coeca seductos quajdam

detestanda edidisse statuta, prajjudicantia Ecclesiasticaj libertati, tia
:

rege glorioso, et rege Sicilise, anno regni ejus Romani primo, regni vero ejus Sicilia;

Romauorum
decimo
a

ac divino et

humano juri

obvian-

manifeste nos ea

tanquam de
,

radice pravitatis

sexto.

hffireticae

provenienlia

auctoritate

praesentium

Datum apud Egram per manus BeHhoIdi

,

de Nife
Julii B.

regalis

aula; protonotarii

quarto idus

cassamus sub poena mille marcharum, districtius inhibentes, ne quis vestrum illis de caetero inhaerere
praesumat, aut

eorum

praetextu Ecclesias et Eccle-

Rursum vero post annos sex, huic per omnia similem Auream bullam dedisse reperitur Honorio
papso Tertio, tolidem
scriptos hffic leguntur

siasticos viros contra sancliones canonicas et legi-

timas moiestare. Quinimo ea de nostris Capitularibus, seu breviariis condemnata penitus abolentes,
Ecclesias et Ecclesiasticas personas permittatis in-

vcrbis conceptam, qua; in

:

nominatis Codicibus extat

:

in

qua

post testes de-

dulta sibi lihertate gaudere,

si

vultis

poenam

effu-

anno Incarnationis Domini millesimo ducentesimo decimo nono, mense Septembris, Indictione octava, reguante domino Friderico Secundo Romanorura rege glorioso regni ipsius in Germania sexto, et in Sicilia vicesimo secundo feliciter Amen. Datum apud Agnov. per manus Henrici regalis aula3 protonotarii, auno, mense et Indictione preescriptis . Idemque in edicto, quod pronuilgandum curavit die, qua ab eodem Honorio coronatus est imperator, ha;c primo loco servanda prae77. Acta sunt haic
,

gcre praenotatam,

et

indignationem regiam evitare.

Datum in castris apud sanctum Leonem, anno Domini millesimo ducentesimo vicesimo, Indictione
octava, lialendis Octobris. Hajcin libro Collectionis

Nicolai de Aragonia, (jui in

Vahcana bibliotheca
Fridericum post

servatur sub

numero

498.

79. At dicet aliquis

eumdem

tyrannum conversum Ecclehajcque omnia operibus desiani oppugnasse struxisse. Altamen cerlum est, nullius fuisse roboris , qua; sibi absque consensu Romana; Sedis
haec in acerbissimum
,

cepit his verbis.

PontiDcis tyrannice vindicavil.

juris rex arrogat iu Ecclesias,
tifice
,

Cum

enimquidsibi
et

Nos Fridericus, Dei gratia Romanorum imperator et semper Augustus hac edictali lege irritamus, et pracipimus irritari omnia statuta et

non concedente Ponnullius

nullatcnus id posse subsistere,

penitus esse momenti, quis ignorat?

etfectus praevaricator

Cum

alioquin

consuetudines quaj civitates, vel loca, potestates,

consules, vel qua;cumque
libertatem Ecclesiaj
,

alite

persona} contra

vel

personas Ecclesiasticas

edere vel servare tentaverint, adversus canonicas,

vel imperiales sanctiones. Et ea de Capitularibus
suis infca duos

mcuses post hujusmodi publicalio-

idem Fridericus conversus in arcum pravum eorum, quaj tot publicis moprimum sub nimentis sancte pieque statuerat Gregorio Nono, ut ab excommunicatione absolveretur, scriiitis publicis iteratis omnino correxit. Extant ipsa in Registro ejnsdem Gregorii IX, dala
,

URBANI
anno Domini
nieusu
Jiilii,

II

ANNUS

10.

CHRISTl

097.

59

rnillesinio

Indict. lertia,

ducentesimo trigesimo, apud sauctum Germa-

et volo

quod jura

Ecclesia; resfituantur etc. Sic'

(jue juxta illud propheticuindeinimicisEccIcsia;

Sanctifica illos in die occisionis .

num. Indc vero eumdem

statum in
Sicilia

iteruni

rerum

Ecclesia;
lilteris

Hoc impio

ty-

perlurbanfem, his ad

eum

datis conipescuit

idem Gregorius

:;

ranno magna Dei misericordia concessuin, ut novissimo elogio, qua; pil principis essent, praeslare
posset.
Vidisti, lector, ex his, omnem illam niolem a?ream monarchioe pcnifus corruisse, qute non, ut fingunt, concedenfe Urbano papa, scd pseudo-

80. a Ascendit ad nos clamor, ululatus et sfridor miserabilis, validus et horrendus, Ecclesiaruin et clericorum regni SiciliuC et ApuIicC, quod in eos ultra quam de facili exprimi valeat, inique dess-

viens, ipsosafflgis cruciatibusinflnitis,

bonaeorum
contume-

diripiens et extorquens, in manifestam

liam Redcmptoris,
generaliter, ut

ptum ,

in

et atrocem injuriam Ecclesia; taceamus Apostolioa.> Sedis contemquam cadunt ex hoc opprobria expro-

Anacleto, Rogerio, absque fundamento super arenain, uullo sibi glutino cohoerens, male composita fiiit. Cujus hic ex parte quamdam repraesenfamus imagineni.
poutifice

brantium.

Cum

igitur hoic

nequeamus

sine peri-

83. Reperitur quod Rogerii hujus primi regis femporibus, non in Sicilia modo, sed eliam iu

culo sustinere, qui Chrisfi vicarii

constituti pro

tuenda

justitia, et

siastica libertate

tenemur,

et

licet immeriti defendenda Ecclevolumus impendere

Apulia caeterisque ejus regni provinciis, episcopafus per regios codicillos conferebantur, ut deRoberli ejusdem regis cancellaiii exemFdum apud Joannem Sarisberiensem'.Narratenim, Robcrtum hunc, Ecclesiam Avellanam, tunc forte
clarat

nosmelipsos, ab eo nobis digna vicissitudinerepen-

denda, qui beatilicat tribulationem propter justi-

tiam patientes. Imperialem celsitudinem tuam nionemus et hortamur attente, quatenus Ecclesiis et
personis Ecclesiasticis ablatarestituens integre universa, ab illorum molesfatione penitus conquiescas,

vacantem, tribus diversis, quioblato pretioeam expetebant, per simulafam spcciem addixisse , ac deinde quartum quemdam nec opinantem, illis
rejectis,

consecrandum curasse. Qute quidem per

fama3 tua; consulens et saluti. .\Iioqui ne contra

procedemus, dante Domino, sicut fuerit procedendum. Ad hoc autem dilectos filios B. et R, fratrcs minores ad te
mittimus,
si

Deum homincm deferamus, super hoc

legitimos Romanos Pontifices, praesertim vero per lunocenlium Tertium, cujus de

successores

horum

abrogatione extant Diplomata, abroganda

fuerunt. Sed

per Hadrianum

papam

ista

postea

forsitan saltem sero salubriter

moniMaii,

fuisse sublata,

cum

concessit investituram

Guil-

tioiiibus nostris

aures aperias, qiias hactenus ni-

mium

inconsulte clausisti.

Datum Reate non.

anno secundo t>. 81. Fuit autem ex his et aliis ab eo perperam factis ideni Fridericus abeodem Pontifice excommunicatus, absolulus autem, cum ea omnia emendare promisit, ultore existente non solum, quae in Ecclesiam et personas juraque Ecclesiastica deliPonfificatus nostri
quisset, sed el inlaicos ipsos, miserabiles personas,

lelmo regi Rogerii filio , ita declarat Robertus abbas in Additamento ad Sigcbertuin his verbis ' Cum papa Hadriano pacein fecif, concedendo ei
consecrationes episcoporum regni sui et ducatus,
sicut antiquitus eas habuit Ecclesia Roniana,

discordia fuerat inter patrem suuin

unde Rogerium, et
Ponfifices.

Innocentium

et

Eugenium Romanos

Idem vero Aposfolicus concessit ei regnum Sicilia; ctducatum Apulite etprincipatum Capua;. Porro
ista

pupillos et viduas,

imo

et

omnes homines nobiles

cuin

aliis

sive ignobiles periiefrasset: utapparet ex capitibus,

Rogerio, quis poterit dubitare,

pisse dici

ab antipapa Anacleto fuisse concessa cum aliunde accepossit, laboiantibus in contrariuni

quiD,

ut absolverefur idem Fridericus, est pollici-

non

tus observare. Scripta illa

anno Doinini millesimo

Indictione
tcrlia,

ducentcsimo Irigesimo
Julii.

mense
'

Piursum vero longe

prolixiori Epistola

in

oninibus antecessoribus Pontificibus Romanis, et in hoc ipsum usque ad mortem iusislentibus, ut ista a laicis princi[)ibusniale usurpataiu prislinum usuin atque libertatem Ecclesiasticam revocarent ?
8-4.

eum

invehitiir,

cum jura

Ecclesiae sibi inique

imclis

Verum

liquet tot

Roinanorum Poufificum,
et contrariis edi-

l)ietiuc

iisurpat.

Ut plane intelligas, cxhorruissc

rcges quaj essacerdotali in-

potissimum vero Innocenfii, imo

Silicia;

Romanos

Pontifices, vindicare sibi

sent Ecclesia;, in

eosdemque vigore
ipse,
licct

jacuisse
terra;

regum, camdem jain solo acquafam prostrafam, imo potius veluti absor(itam
anathema
obli-

surrexisse pariterque damnasse.

82.

chasnialo, nullafenus vel in ruinis aliqua

At Fridericus

aliquandiu aver-

ejus superfuisse vestigia, sed el in

sione conteiitiosa rcslilerit monenti l'onlifici, tau-

vionis sub dira illa maledictionis scnfeutia consfi-

dem

ultimo clogio, teslamento condito, nulhus de-

tutam

a Maledictus vir

coram Domino, qui

susci-

crevit esse

momenti quiccumque conlra liberfaluin Ecclesiasticain statuisset. Habentur autcm ejus teAnnalibiis sui teniporis, in quibus
li;ec iiiter

taverit et aedificaverit civilatem

Hiericho, cujus

muri

in altuin erecti, arca

Domini circumducta,

stameiiti priecipua cai^ifa recitata a MuthLCo Paris in

alia:

intonantibus tubis sacerdofalibus, corruerunt. Ubi

ergo quod posueruut rccenliores Siculae monar-

Ilem relinquo totam terram Ecclesiae liberam,

'

Jer. XII.

Oreg. IX. auiio

ijout.

x. t)p. cci-iii.

au. 11S7.

* Lil.

VII. Policf. c. 19.

'

la AdUit. ad Sigcber.

* Jos. VI.

co
cliiffi

XJRBANr

II

ANNUS

10.

CnRTSTI 1097.
:

fuutlamentum, Urbani papaiDiiiloma^nonne

si

]ierseverarint

admiratione quidem haud mediocri

oportuit,

ita

fuisset alii|uando, ea taiita totius

dignum

videri potest

unde emerserit, utfalce Apomonarchia;

infelices

ejus molis ruina, lam Pontillcia aucloritate, quam regia potestate remansisse sepullum, tot conlrariis
cditis scriptis tum ab ipso PonliOce, lum etiam a dominantibus principibus ipsis adversus omncs (juascumque Ecclesiasticorum jurium oppressiones?Quid si aiiis adbuc pliuibus ostendemus, et

stolica succisi radicitus

palmi-

tes,iidem sa^pe densiori alque altiori germine pullulaverint et excreverint, et qua; Christi

sententia infructuosa arboraruerit,

damnata rursum majori

tate viruerit,

bonorum fructuum sterilitate, et malorum ferliiijam ab Ecclcsiac terra, quam maleoccupat, penitus evellenda.
87. Ila vero
sato atque culto

Pontificiis alque rcgiis publicis

ipsa

contra Ecclesiasticam
tuisse

documentis, cadem immunitatem rediviva

sui
;

causam roganti
agro zizania?

Unde

in

bene

fuuesla decrela,

mox

ortus principio
ut
niliil

nihil

proprius

condemnata peuitusque
Ecclesia

rescissa

fuerit iu

respondendum quam
lias, dicentis
'
:

illud Evangelici

patrisfamifecit .

adeo vigilantissinio studio perlractatum, vel propensissima solerlia agitalum curatumque, quam hoc ipsum ne quid iiijuria priucipum, pncter jus fasque cuncta sibi sumenlium, adversus

Inimicus

homo hoc

Sed

non cum dormirent homines tantum scelus prajsumptum, imo ipsis vigilantibus, reclamantibus
etiam
istos,

et

exclamantibus,damnantibus
Apostolica,

pariter, atque

antiquam a Patribus acceptam, legibus custoditam Ecclesiasticam libertatem emergeret?

85.

auctoritate

quantum licuit tyrannos Fridericum, Conradum alque Manfredum,

cohibcntibus. Pra;valuit
vis tyrannica, grassatio violenta,

sique

rem semel latissimum campum, qui

Quod
igilur

aggressi, ingres-

cum

id violenter agerent,

finibus suis tera-

tamen ad tempus
Justini martyris
scribcntis, atque

pora nostra pertingat, quibus sape dejccla peiiitusque disjccla ejusmodi iiionarchia, anctoritate prffilensa ejusdem Urbani pap Diplomalis revocatur in

principum latrocinium.

Sic

dixerim,

secundum

sententiam ad Antoninum
libere profltentis
:

Pium Tantum va,

usum

eo usque

progredi,

licet

inviti

lent

principes

opinionem

veritati

pra;ferentes

conipellimur,

ita

tamen, ut compendiaria via pro-

quantum praedones
ila illi

in solitudine . Dumsicutisti,
isti

lixum nimis conficiamus iter, per quod siinus majori olio, longiori mora, commodioribus mansionibus, ipsa scriptione Annalium annos singulos singulis slationibus nietienlcs iterum transituri. Atlingemus enim tantuin ea, et quam brevissime possumus, quje ad inslitutuni semel susceplum
spectare noscuntur,

grassantur, sed inajori

potentia, minori

tamen verecundia, cum quod nefas cst, id jure factum velint et quod per vim tyrannicam impe,

rant et extorquent, hoc veluti ratione

summa

sau-

nimirum

quoties isliusmodi
sint aggressi Si-

perosam monarchiam restiluere

cilia;

citum jubcant, pariter ut sacrosauctum ab omnibus cuslodiri, atcjue transmilti curent ad posteros. Ita plane accidit, ut cum monarchia illa pristina excisa pcnitus atque exstincta fuerit Romana; Ecclesia;juribus; rursus

reges,

eamquc

disjecerint sacris legibus

Ro-

mani

Ponlifices, ac reges ipsi,

dum
,

singulis con-

ribus

sit

nefarius restituta, sed

tyrannorum priucipura viRomanis semper

cessis investituris,

voluerunt in omnibus esse con-

Pontificibus obnitcnlibus atquc fortissime resistentibus.

sultum
ipsura

Ecclesiasticte

immunitati

infererausque

rcrum usum

quibus perspicua luce per-

88.

Fuerunt primi, qui

et ejus
filii

ista

tentarunt, post

speclis, Icctor,

cuncta quae ad ha;c spectant, habeat

vero

Rogerii regis
perator,

Willelmi ausus temera-

explorata.

rios condeinnatos atque rescissos, Fridericus

sciendum, omnes Romanos Pontifices, usque ad tempora Ca86.

illud

Primum

summatim

roliQuinti,
Siciliae

invesliluras consuevisse conferre,

tam
sa;pe

regui posili ultra Pliarum, quaui etiam Sieain hbuit ap[iellare) citia

imidemque inaximus inipius, etiufestissimus omnium Romana^ Ecclesia; persecutor, itemque patri Dlius non dissiinilis Conradus, atque Mantredus frater, qui eosdem superavit impietate, Hi tres in
priiuis jurato bello

cilia; (sic

Pharum,

adversus

Romanos

Poutifices,
et

conjuncta;, aliqnando vero distiucta; ab invicem.

iu servilutem deduxere Ecclesias

Ecclesiis etiam viros Ecclesiasticos

omnes,

cura

In

omnibus vero

investituris

istis

inagna conside-

summa

tyrap-

ratione consultum in priniis Ecclesiaslica;

tati,

immuniad

nide compresserunt,
fastu^
:

cum Pharaone diceute superbo

et Israel

quibusdam semper

pra;scri[ilis capitibus

Ncscio

Dominum,

non dimit-

ista spectantibus,

iisdemque per reges accipientes easdem inveslituras subscriptis, alque juramento firmatis quorum omnium gestorum adhuc integra apud nos exlant vetera monimenta, eadeinque omni fide probata. Ut plane in singulis ipsorum
:

tam

. Ili tres igitur

eversBe penitus Sicula;

mo-

narchia; restilutores fuere atque propagatores ara-

pIissimi,quos tandem ab ipsisRomanis Pontificibus

condemnatos atque magno prodigio Dei dira vindicta sublatos, erubescant atque siinul horrescant

appareat

Pontifices,

omnes Romanos cavisse quam ut iuomnibus sartam, tectam innihil

niagis

imitari principes orthodoxi. Imitautur plane atque

sectanlur, qui iisdem quibus

illi

legibus Siculam

violatamque libertatcm Ecclesiasticaui conservarent ea enim polliceri renuentibus denegasse, vel

;

revocant atque renovant monarchiam.

evertendam ab
Mallli.

his

Ad quara temporibus quotquot fuere Ro-

poUicita pra;stare dctrectantes censuris Ecclesiasticis exagitasse.

Sed

cum omnes

iinpense adco in his

xiii.

Exoii. v.

URBANI
mani
Pontifices, ad

11

ANNUS

10.

CHRISTl 1097.
et suis

6!
hajredibus jure
pci-

forre SicilicC

quos pertinuit investiturasconregibiis, omnes uno consensu sicut

ut inter alias expressas
illaj

bunt, salvo debito regi

troucitus, si

uno

sjiiritu

laboranint,

conilitioncs [ir.rscriptas ipsis scrvandas

potissiina;, ijuibus

essent

abrogarent quascunKiiie ab bis sancitas leges adversus Ecclesiaslicani liberlatem.

Ha'C ut ostendamus,
89.

agendum
,

de singuiis.

quod rcgcs SicilicTC, seu cjusdem regni et terrae domini hactenus in aliqua vel aliquibus Ecclesiarum ipsarum consueverunt habere iu tantum tamen, in quantuin Ecclesiaruin patronis canonica institufa concedunt . IIa;cin Aurca bulla investilura;. Exlat apud nos una cuni aliis ad lurc
;

Atque primum qnod spcctat ad tres hos Conradum atque Manfretyrannos, Fridcricum dnm ob violata jura Ecclesiastica Fridericus a Gregorio Nono [irinium excommunicatus fuit, deinde in Concilio Lugdunensi ab Innocentio Quarto regno simul et imperio spolialus est. Intcr
:

theca,

spectantibus documentis, sive ex Vaticana bibliosive ex archivo munifionis sancti Angeli,

sive ex Rcgistris
petitis.

Camera; Aposlolica>, aut aliunde

solo

Ex quibus vides
illis

a;quari turrcs

illas

exaltatas a tyrannis

super

omnem

Ecclcsiasti-

alias

vero causas cjus abdicationis haic allata

est,

cam libertatem, cum nullum relinquilur contra eam regibus privilegium dum tam res omncs
;

quod electiones sacrorum antistitum in Sicilia atque in imperio turbasset, Ecclesiasticosque coram
laicis

quam

personas Ecclesiasticas in libertatein

illain,

vindicatas voluit, qua; sacris legibus debctur ipsis;

conveniri permisisset. IIujus

exemplum

se-

Conradus atquc .Manfredus, non legitimi reges, sed tyraimi, quippc qui Siciliam absque invcstitura
cuti

nec in jure patronatus regibus tributum aliquid amplius, quam ca;teri omnes patroni jure debitum,
possidcre solerent.
92.

accepta

invitis

Pontificibus occupasseut

cum
et

Cum autem

dicta invcstitura facta

Anglo-

multa contra Sedis Apostolicoe auctoritalem

sent
;

ju-

rnm

regi, ipso

non curante,

effcctu caruit, et Ca-

risdictionem iinpiis legibus suis sancirc conati essuccessores Pontifices ipsis damnatis in sincis traditis

rolus Andegavensis comes, sancti Ludovici regis

Francorum

frater,
:

investiturain n Clemente papa

in

gulis ab

investituris,

de abrogaiidis

Quarfo accepit

occiso

bcllo Manfredo, Siciliaj

iisdem legibus ab
ratione

ipsis

promulgatis egerunt, hoc

adjecto ab Alexandro papa Quarto

:

magna

conside-

regni invasoi-e, liberiori dispositione idem Siciiia; regnum ad jnra Romana; EccIesicC reversuin est.
ris

ul

quoniam

invadendiTC Ecclesiastica) li-

fucratauctum imperio quo munitus despexit parere regnum Sicilia; Pontifici, non liceret in postcrum ulla penitus rabertalis in Friderico occasio
,

Sicque post ha;c, ampliori fornia in ipsis investituper Sedem Apostolicam factis liberfas Ecclcsiaatque muuifa,

stica est declarata

cum

prohibitione

tione jungi

dem

rcgnum Siciliffi cuni iinperio. Quajquilunc praiscripta conditio, consuevit in omniSicilite

bus postea concessis

regibus asuccessoribus
,

semper ac detestatione legum dictorum principuin tyrannorum, qUcX fuerant ab eis promulgafa; pro monarchia contra Ecclesiasficam libertatem. Nam audi qua; in Aurea bulla confinentur Caroli Andegavensis
ibi
Sicilia;

Ilomauis Ponlificibus invesliluris apponi

ex Ecclesia; juribus
innovari, qui et
jiassi sint

atque
Siciliie

regis,

verbis totidem innovari. Sicquc procul abfuit, ut

regnavit. Ipse enim,

qui auctoritate Apostolica cum rcgni invesfituram

monarcbiam
tantum

accepisset a Cleinente papa Quarfo,

inillesiino

anno Domini

additameuto sa?cularis potenliic

:

cam

conflari penitus vetucro

abest, ut ex

ducentesimo sexagesimo quinfo, Indif cfiouc septima, lucc intcr alia se fore servaturum
promisit, qua; his ipsis verbis in
scripta Icguntur
:

spiritualibus

cam

augeri voluerint. Sed de ipsis

eodem Diplomate
tam cathedrales necnouctonmes

agamiis investiluris. 00. Vivcnte adliuc Manfredo tyranno

Sicilia;,

93.

Omncs insupcr
ac

EccIesicTC,

primo Innoccutius papa Quartus, ct post cum Alexaudcr papa itcm Quartus, amio Picdemptoris millcsimo ducentLsimo (|uin(juagesimo (luinto, Indictione decima tertia, die sexta Novembris, investirenl de rcgno Sicilia; Eadmunduin filimn Ilenrici

dum

quam

alia;

regularcs et sa;culares,

pralafi et clcrici,
Sc-ecularcs et

omncs

persoucT; Ecclesiasticte,

religiosa;,

ac qucTcumque religiouis
suis in clccfiouibus, po-

loca cuin

omnibus bonis
aliis

slulationibus,

rcgis

Angloriuii

inter

alias

pro libertate

onuiibus

nominafionibus, provisionibus, et plena liberiate gaudcbunt. Nec aule

Ecclesia; in Sicilia restituenda conditioncs servan-

electioiiein, sive in clecfione, sive post, regius as-

das proposuere, quai in bulla Aurea

cxpresscc
91
.
:

ita

leguntur

sensus, vcl consilium ali^iuod requirctur.

uti(iue libertatem

Quam
regno

promitfo cgo,

et

niei in

Oinnes quoqueEccIesix de regno et terra pra;dictis , tam catliedralcs quani alJLe regulares

ha;redes scnipcr inanutenebimns,

et coiiservabi-

bimus,

et

Sccculares

necnon

et

universa; Ecclcsiasticio
et

et manuteneri, et conservari faciemus ab oninibus subditis nostiis et ijuod dict;i; Ecclesice.

;

immunitatibus omnino gaudcbunt, qua; ipsis competunt sccunduin canonicas sancliones. Ilaque circa easdem Ecclepersona",
illis

libertatibus

oninibus bonis et juribus suis, salvo inihi meisiiue in regiio ha'rediLus jure patronatus iu Ecclesiis, in tanlum, quaiiuti possint libcre

atque pcrson.e

sias ct personas,

tam

in faciendis provisionibus ct

tum

in

hac

jiartc

patroiiis

Eccksiarum canonica
reges
Sicilia;
ijisis

eleclionibus confirmandis (|uam in

omnibus

aliis,

insfifuta conccdiinf,

ubi

aiifi(jui

Romanus

nem

et

Romana Ecclcsia jurisdictioauctoritatem omnimodam libcre cxercePontifex et

jiismodi jus iiatronalus in

runt.

Ecclesiis

huhabue-

62
94.
slicuin

URBANI
Omnes etiam
causfe ad

II

ANNUS

10.

mus

CHRISTI 1097.
Ecclesiis, monasteriis,
clericis et viris Eccleet

forum

Ecclesia-

pertinentes, libere et aljsque ullo inipedi-

siasticis,

vel

rebus eorum,

quod

in Ecclesiis

mento agitabuntur, tractabuntur et ventilabuntur, coram ordinariis et aliis Ecclesiasticis judicibus, el terminabuntur per eos. Et si ad Sedem Aposlolicam super hujusmodi causis appellari contigerit tam appcUanles quam appellati ad eam venire Se-

vacantibus, nos vel nostri in regno

meo hsredes

nulla habebimus regalla, nullosc|ue fructus, redditus et proventus, nullas etiam obventiones, ac
nulla prorsus alia percipiemus ex iisdem, custodia

earumdem Ecclesiarum

dem

pro appellationum prosecutionibus, libere et absque inhibitione aiiqua permittantur. Et promitto tam me,
ventilari, ac

interim libera remanente penes personas Ecclesiasticas, juxta canonicas sanEcclesiae, a

ctiones etc. Plura alia addit facienda in favorem

quam

hEeredes

meos

facturos, curaet

Romanae
titae

qua regnum acceperat. Repefacta)

turos, et permissuros,

quod

sic agitari, tractari

sunt auteni haein Diplomate investituraj,

terminari possint, et sic quod possit

appellari el libere venire 93.

Romam.
fidelitatis

Sacramenta vero
et

prajstabuntnr

secundum antitiuam nem, prout canonica

Ecclesiarum
qui
pra^latis,
illa Siciliae

rationabilem consuetudiinstituta permittunt, ab illis

praedecessores antir

eidem Carolo ab eodem Clemente Pontifice, cujus Constituti ab eo per quem regcs est exordium regnant etc. In fine autem ipsius ista Actum apud Lateranum in Basilica sancli Salvaloris, qua;
:
:

appellatur Constantiniana, ante sanctissimura altare

quorum

ipsius Basilica;, quarto

kalendas

Julii,

regibus praestiterunt. Abillisautem praelatis et Ecclesiis, qui regalia sive temporalia bona tenent , si qui tamen sunt qui hujusmodi

Domini mcclxv, primo .

Pontificatus Clementis Quarti

anno anno

98. Tenuit Carolus

regnum

Sicilia;

ultra Pha-

bona teneant a domino regni

et aliis

dominis tem-

rum

usque ad

annum Redemptoris millesimum

CcEsis

poralibus, et qui ratione hujusniodi bonorum, ab anliquo consueverunt regibus et ipsis doaiinis temporalibus servitia exhibere, cjusinodj honesta et

ducentesimum octogesimum secundum, quo

Francis,

eam

occupavit rex
:

antiqua servitia

eis

secundum ralionabilem

ct anti-

quam

consuetudinem, prout slatuta patiuntur ca-

quo inferius dicturi sumus Andegavorum successionem suo ordine prosequemur, qui singulas a successoribus Romanis Pontificibus de

Aragonum Pelrus, de modo coeptam semel

nonica, impendantur, salva seniper circa Ecclesias

utraque

Sicilia inveslituras
,

cathedraleset alias regulares, ac personas, acloca

Ecclesiastica,

cuti

iisdem

condilionibus

sunt consequibus a Clemente

licet

tam

in faciendis provisionibus et ele-

Quarto Carolus Primus acceperat,

sessores

reipsa pos-

ctionibus coufirmandis,

quam

in aliis

que, Romani Pontificis

et Ecclesia)

quibuscumRomanaj ju-

risdictione ac auctoritate plenarla et libera potestaie.

tantum essent Sicilia; citra Pharum. Carolo Primo successit, anno salutis millesimo ducenfesimo octogesimo uono, decimo quarto kal. Jnlii, Carolus Secundns rex Siciliae, exhibens jura-

96. Revocabo

quoque omnes

Constitutiones,

mentum

fidelitatis

Nicolao papa3 Quarto.

Idemque

seu leges, per

rpges
Siciliae,

praedictum Fridericum, vel per sive per Conradum ipsius Friderici

inter alia,

quae brevitatis causa recensere omitti,

mus

eadem servanda promisit

rex

quae pollicitus

filium, aiit MantredLim,

rentinum, qui de facto occupatum, editas contra Ecclesiasticam libertatem. Nec staluta vel Constitutiones aliquas edam, aut etiam promulgabo, per quaj juri vel libertati Ecclesiasticae derogetur. Quaenam autem fuerint
Friderici ejusniodi Constituliones contra Ecclesia-

quondam principem Taregnum ipsum detinuit

fuerat

Carolus pra^decessor Clemenli papa)

Quarto, iisdem capitibus, totidem verbis superius

recitatis,

atque ex eadem bulla descriptis,

abrogatione

cum omniam legum trium tyrannorum

contra libertatem Ecclesiasticam sancitarum : qua) omnia repetita habentur atque descripta in buUa

ejusdem Nicolai
promissionis

pafiae.

In fine autem ipsius Caroli

:

sUcam libertatem, possumus intelligere ex buUa anathematis, qua Innocentius Quartus in Concilio Lugdunensi excommunicavit eumdem Fridericum imperatorem, ex his scilicet causis, quod in regno
Siciliae

ista

de ejus temporescriptaleguntur

Actum Reate

in majori palatio, juxta cathedralem

Ecclesiam Reatinam, decimo quartokaI.JuIii,anno Domini millesimo ducentesimo octogesimo nono,

Indictione secunda
99.
,

quffi talliam

pra;latorum electiones perturbabat, tributa, vocant eis solvenda prajscribebat,

,

regni

Siciliaj

anno quarto

Anno vero millesimo ducentesimo nona-

quodqueclericos coram judice sa;culari conveniri permittebat , ctc. Pergit vero : 97. Promitto eliam, quod tam ego quam

gesimo quinto, idem Carolus investituram accipiens a Bonifacio papa Octavo, die decima septima meusis Februarii, Indictionis octavae, anno undecimo
regni ejus, parem in omnibus eidem buUam Auream fecit, in qua per singula quaque verba, in iis
quae spectant ad libertatem Ecclesiaslicam sartam, tectam, in omnibuscustoditam, eadem quaesuperius

mei

hffiredes,

non patieniur quod

aliquis clericus

vel persona Ecclesiastica

eorumdem

regni

et terrae,

in civili vel criniinali causa conveniatur

coram

judlce saeculari, nisi super feudis judicio petitorio

conveniatur
et

civiliter

ita

ac personiE Ecclesiasticae

quod omnes Ecclesiaj omnimodo erunt liberae,

etiam in nuUo regi vel principi subjacebunt. Et quod nuUas taliias vel collectas impone-

snnt recitata in Diplomate Clementis papa3 Quarli, et Aurea bulla Caroli regis sunt repetita ; itidemque abrogatio legum tyrannorum contra Ecclesiasticam libertatem

sancitarum, asque descripta

URBANI

II

ANNCIS 10.

CHRISTl 1097.

63

omnes monarchiiE
stare

totidem syllabis reperitur. Quibus plaue omnibus nervi succisi penitus sunt, ut
nullatenus possit. Extat ipsum Diploma in

rent,

quamvis Siciliam uUra Pharum minime possidequam occuparant Aragonenses, Petrus Primus
ct successores.

iisdem tribus Codicibus superius nominatis, quod

qui voluerit, inspicere poterit.

103.

Ita

quideni

Romani

Pontifices,

cum
illis

Pe-

trus et successores

non peterent
investiluras
,

(ut par erat)

ab
ut

Nepos vero Caroli Robertus, rex utriusque Sicili;t?, regni investituram accepit a Clemente papa Quinto, salutis anno millesinio trecentesimo nono, Indict. septima, die vicesimo sexto mensis Augusti, primo ipsius regni anno, ut in ejus Aurea bulla signatur, easdemque promissiones prtxstitit pro
100.

Ecclesia

Romana

damnalis

injustis occupatoribus, jura ut sibi illaesa servarent

qua) a tempore Roberti Guiscardi Sedes Apostolica

possedisset,

perseverarunt de eodem regno ultra

prius,

Pharum, ut

conferre

petentibus

regibus

conservandis libere juribus Ecclesiasticis, ita ut ex Clementis Quarti investitura per apices singulos
apparent, cum eadem deteslatione legum trium tyrannorum contra Ecclesiasticam
csse descrlptaj

Andegavensibus more solilo investituras, iisdem, ut dictum est, conditionibus, quibus a tribus tyrannis monarchia restituta atque collapsa restitui ultra non posset qua; tamen ab Aragonensibus in
:

Sicilia ultra

Pharum regnantibus
ita

interea parare-

liberlatem in Sicilia editarum, ita ut sic per suos

tur tyrannica potestate,

dixerim, prout contra

intonante desuper Sanclo de cajlo

'

Succidite

Una omnium tam Romanorum Pontificum, quam regum Sicilise, eademque fuisse conarborem
spiratio
.

videatur

destruendae male

plantata;

ab

initio monarchiffi. Extat ipsa

citatis

bulla Aurea ia iisdem

Sicilise rex,

superius

libris.

Romanis Pontificibus atque Conciliis comprobavit, scriptis de his publicis monimentis, qua; extant adhuc. 104. Petrus enim Aragonum rex, qui caesis Francis Siciliam insulam occupavit, cum antiqua jura hactenus possessa ab Ecclesia Romana super
eos lata saipe sententia a
ipso

101.

Rursum

vero idem Robertus

regno recognoscere
accipere,

nollet,

nec ab ea vellet

cum
riter

pra;stitisset

juramentum

fidelitatis

Benedicto

investituram

ipsique

censum pendere,

Duodecimo Romano
vanda

Pontifici, bullam Auream pascribendam curavit de bis quse ab eo obser-

juramentum

fidelitatis prffistare et

homagium

ex-

hibere, a Martino

papa Quarto excommunicatur,

interdicto subjicitur. Extant de

essent, cujus exordio

:

tempus

ita

exacte detre-

ipsumque regnum
nico.
thi

Ecribitur, scilicet

Anno Domini millesimo

his litferae Aposfolicae

centesimo trigesimo quinto, Indictione tertia, die vicesima quinta mcnsis Junii, Pontificatus sanctissimi patris et domini noslri domini Benedicti, di-

apud Ebcrarduin in ChroDuxerat hic Constantiam, filiam Manfredi nofilii Friderici, in niatrimonium, quo putavit
?

conjugio ad se jure

vinaprovidenlia papa; Duodecimi, anno primo etc

quid
pere

regnum Sicilia; pertinere. At Non enim propterea solutus, qui non acci-

Ubi inferius intcr

alias obligationes

servandas expressit,

quas a se fore de libertate Ecclesiastica in

retinenda,

nam
rici

et

deberet investituram ab Aposfolica Scde , Guillelmus quantumlibet Malus, accepit

Fride-

regno

Sicilife jugiter

eadem totidem

cam ab Hadriano,ipsaqueConstantia major

tyrannum Manfredum, investituram omnes
perunt.
105.

vcrbis sunt expressa, quae in rcgio Diplomate avi

sui Caroli regis suntsuperiusrecitata; specialisque

mater, ipseque Fridericus, ac denique, pra;ter

acce-

pariter facta habetur abrogatio

lcgum tyrannorum

illorum Friderici,

Conradi atque Manfredi, qua

Quantum autem

videri possit convulsa penifus inonarchia.

rum

pictate

fuerit iste a praedecessodegener, ct ingratus in Apostolicam

102. Qua; huic

successit

Joanna, anno Re-

demptoris miilcsimo trecentesimo quadragesimo quarto, a Ciemente papa Sexlo investituram accepitde ulraqueSicilia, iisdem prorsus condilionibus
de libertate Ecclcsiaslica conservanda, quijjus Carolus Primus, atque alii succcssores superius nominati, a Romanis Ponlificibus acccpissent. Sed ct

quod ipse feudaRomana; Ecclcsia; ratione rcgni Aragonum, rcgiumque titulum regni ejus beneScdeuij ex eo potcris intelligere,
tarius antea essct
licio

Sedis

Apostolicae

possideret,

cum

avus ejus

pater Jacobi, cujus filiuserat, ilidemPetrns dictus,

Aragonum rcx, regnum Roinana! Ecclcsiie obtulisset. Quod apparet ex ejusdem primi Aragonum regis Diplomate,

millesimo treccntesimo septuagesimo secundo, novo Ponlifici Gregorio Undecimo Odelitatis juramcnlum exhibens, omnia quai supra servarc
promisit,
qua;

anno

quod hic

tibi

(quod perbreve
:

sit)

tum

ipsa,

tum

pra;decessores pro-

describenduin curavimus. Sic se iiabet lOG. aCum corde crcdam et orc confifear, quod Romanus Ponlifex, qui est beafi Petri succcssor,
vicarius
cipes
sit

miserant de Ecclcsiastica immunilatc luenda. llffic Avenione, anno secundo Ponlificatus cjus, die quarla Januarii. Extant de his tunc scripta Diplomata. Hi omnes igilur Andegavi Caroli primi successorcs, invcstituras, iisdem supra narralis conditionibus pro EccIesicB libcrtale praescriptis, dictis Rnmanis l'onlificil)US accepere dc ulr.ique Sicilia,

illius

per

qucm

regcs rogiiant et prin-

principantur, qui doniiniitur iu rcgno homi-

rex

num, et cui vult dat illud. Ego Pefrus Dei grafia Aragonum, comes Barcliionensis, ct dominus
ciipiens

Montis-Pessulani,

principali

post

Deum

beati Pelri et Aposfolica; Scdis protectionc

Tihi, rcvcrendissimc pater et

tifex

muniri: doinine, suinme Pon-

Innocenti,

et

per

te

sacrosanclie

Romanae
illudque

Apos^folica; S'jdi

offoro

regiium

meum,

6-'i

TIRTiANI
pucccsporibustiiis in

ir

ANNUS

10.

CIIRISTl 1097.
et

libi ct
ris

perpctuum diviniainoet

bns Carolo Secundo

Roberto nepote,

Siciliffl

intuiUi, ct pro

remedio aniniae mcfc

proge-

rcgibus Icgitimis, qui investituram acceperant a

niloruni meorum, consiiluo censuale, ut annuatim de camera regis duccnta quinquaginta massennitina) Apostolics Sedi reddantur, et ego et suc-

Romano
inter cos,

Pontifice,

junctoque loedore nuptiarum

paclus cst

cum

Elionorain Caroli filiam in conju-

gem

accepisset, sic

cum

illis,

ut ipse

mei specialiter ei fidcles et obnoxii teneamur. Hoc autem lege perpetua servandum fore dcccrno quia spero firmiter et confido, quod tu
ccssores
;

dum

et

successores tui,

gnum
:

me ac successores meos, et reprjedictum Apostolica auctoritate defendc-

pra^scrtim cum cx mullo duvotionis affectu tis me ad Sedem Apostolicam acccdcntem, tuis quasi bcati Petri manibus, in regem solemniter coronandum \oluisti. Ut autem bacc regalis conccssio

dominus Sicilia; ultra Pliarum csset, ita tamen, ut non Siciliffi, sed rex Trinacriae diceretur, et post cjus obitum regnum recoillud rediret ad Carolum sive ha?redes cjus gnosceret vero Romanam Ecclesiam cjusdem Trinacriaj regni dominam, cuicensum inore majorum
viveret
Fridericus,
:

[icrsolveret et

prajscriptas conditiones impleret,et

intcr alias, eas

qua; libertatem et immunitateni

in

Ecclesiasticam

omnibus
'VIII

in

statum prislinum

inviolabilem obtincat firmitatem, de consilio proccrum curia; mcjc, prffisente venerabili patre meo
Arclatensi arcbiepiscopo, et Sancio patruo meo, et Hugone de Baucio, et Arnaldo de Fociano, baroni-

revocarcnt, atque plenissime restituerent. Exlat de

his

Bonilacii

papaj

Rex

pacificus, cujus locus factus

Diploma, quod incipit : estinpace etc

Et paulo post hajc de Aragonensibus, qui

Sicilia;

regnum

mei feci niunimine roborari. Actum Roma; aiiud sanctnm Putrum, auno Incarbus
meis,
sigilli

occupassent, ct hactenus tyrannice posse:

dissent

nationis Dominica; millcsimo ducentesimo quarto, idus Novembris, anno regni mei octavo .Fuit

dium,
Siciliaj

et protervaj

Sane post commotionis amarse dissirebeliionis insullum in insula

ex favore reprobaj praisumptionis exortam,

idem annus Innocentii nardus cjus temporis

de his
agit,

[)apa3 Tertii

seplimus. Ber-

ac subseCutam invasionem et occupationem ipsius

scriptor in Chronico,

dum

per Petrum olim

in

regem Aragonum
vitii

attentatas,

elucidal

summam

polliciti

census,

ejusque posteros cuni acccssione

continuatas,

nempe

fuisse ducentas

quinquaginta uncias auri.

culpam

rebellionis ex

eodem

et invasionis ex-

Extat in Codice privilegiorum PiOmana; Ecclesia'. 107. Qui igilur tcudatarius Romana; Ecclesise
erat atque juramentum fidelilatis pra^sliterat eidem,

cessu, et illicita continuatione protracta, prout sana

judicia supponunt, etc.

Datum habetur Anagnia;

anno nono cjus Ponti-

duodecimo kalendas
ficatus,

Junii,

invadens
Ecclesiffi,

rcgnum

Siciha)

feiidatarium

RomanEB
:

qui est Redemptoris niillesiinus trecentesi-

adversus cam rebellis exlitit et conlumax adversarius, rursum crigens monarchatum quam ob causam (ut audisti) senlentia excommunicalionis
affectus, in

mus

restiluta,

secundus. Sic igitur monarchia per Petrura ejusque filium primogenitum Jacobum successorem propagata, demum per Fridericum
ejusfilium, hujus fratrem, cst penitus fracta, libertas

ea

dum

vixit persevcravit
filio,

jmpoenitcns,

regnum relinquens Jacobo

anno

vero

Ecclesiffi revocata,

iniliesimo ducentesimo oclogesimo quarto, qui ea-

nibus obligavit, quibus

cum se diclis conditioRomanam Ecclesiam, cui

dem cum

patre est sententia condemnatus, ipso regno pcr annos scpluaginla (ut Gregorius Undecimus papa tcstatur) interdicti poenam subeunte. Dixerisne tu, lector, si bona fide rcm agis, eos

eo nomine censum solveret, dominam recognosceret, eamque potiri juribus omnibusimmunitatis

in Sicilia, ut prius ex pra3scripto sacroruin cano-

num
vit.

onincs, qui eo temporis spatio rcgcs

Aragonum

in

Siciha, qui invita, contradicente atque irrogante

poenas, Scde Apostolica, regnavere, legitimos fuisse

reges, an potius jure censueris

nominandos

fuisse

juramento firmasuk servanda a Friderico II promissa, Fridericus III cumulatius praistitit, duin se suosque in perpetuum successorcs, ad ea cuncta iinplenda qua; innovatam viopossedisset, promisit, atque

Quae ha^c omnia ad teinpus

vita;

tyrannos

? Dixerisne, si

ffiquitatis

es arbiter, ipsos

lentani

monarchiam

destruerent, voluit

quam

fir-

Romanos

Pontifices

eodem tempore consulentes

Romanse Ecclesiaj juribus in Sicilia collabenlibus, non legitime investisse de eodem Sicilia) regno a tyrannis eo modooccupato atque detenlo Andegavenses, quousque Aragonenses in ea contumacia perstitere, et pulsando ostium Romana; Ecclesi;;',
ea aperiente ingredientes, legitimi
Siciliffi

facti

sunt regni

possessores.

missime obligasse. 109. Porro Fridericus Secundus bellum cum Roberto aggreditur, anno Redemptoris millesimo trecentesimo decimo tertio, quod et prosecutus est Petrus secundus et Ludovicus, per quos, increbrescenlibus proeliis, religio ubique coli neglecta est, et monarchioe aconitum in necem miserorum hominum Ecclcsia; perduellium crevit. Tandein
vero

108. Qui
Friderici,

Sccundus

primi ostium pulsavere fuere duo et Tertius dicti, iidem Sicilia;

prior fuit Petri
;

cum

post diuturna belia,

quoe

per septua-

ginta eoque plures annos, inter Andegavenses le-

reges,

quorum

filius,

qui post Ja-

gitimos

Sicilia;

reges et Aragonios, Petri regis, qui

cobuni fratrem regnavit

posterior vero

idemque

Sextus nnmeratus Aragonensium

derici prioris nepos, filius

Siciiiaj rex, Frivero Petri Secundi. Senior Fridericus inita concordia cuni Andegavensi-

insulam adversus Caroluin Primum occuparat successoresgestafuerantjpaxet concordia a Joanna

regina, Caroli abnepte,

cum

Friderico tertio, Pelri

inita fuisset.

ejusdem pronepote, hisconditionibus

URBANr

ir

ANNUS

10.

CHRISTl 1097.

65
posset
et
:

ut Fridericiis ejii?qne hocredcs, Sicilioe insulam, seu

regniiin Triiiacriae
possidereiit, ila
(sic

voluntate conjungi
ret,

unquam

si

secus

fle-

eiiim mincuiKiri placuerat)

regno
llis

cxcidercnt

reges,

ad

Ecclesiam

tamcn, ut eain a regina ejusquc

jurareiit, et quotannis, in festo

Romanam devolutum
cum
Joanna;

censeretur.
concordia; capitula apud

posteris se tenere agnoscerent, ac pro ea fidelitatein

et

ergo adjectis condilionibus, Gregorius,

et Fridurici

homagium

illis

Apostolorum
verent
quoc

Petri et Pauli,reginx cjusque succes-

Villam-Novam, Avenionensis

soribus auri unciarum tria millia Neapoli persol;

congruentem insuUe partem

Siciliaj

conficietotius

dioeecsis oppidum, VI kalendas Seplembris, Pontificatus sui anno secundo confirmasset Joanna eadem onmia postmodum
:

bant octo millium, qua3 a

tur

regibus,

cum

Friderici legatis,

rcgis sui

regni nominequolannis Sedi Apostolicaj debeban:

tibus,

coram Joanne cpiscopo

nunlio in

Sarlatensi, Sedis

nomine acceplanAporalificavit

cum

utrosque confoederatione
Ponlificis

inquam, aliisque dc mutua inler et auxilio legibus sub EccIesia^queRomanae, adquamdirectuni

iiis,
,

stulica;

eam rem

delegato,

Aversoe, dieullima mensis Martii decima; Indictio-

ejus regni

dominium
;

spectabat,

beneplacito

et
qiii

assensu convenissent

Gregorius Uiidecimiis,
etsi

Ecclcsiam

tum

regebat,

animadverlebat divi-

siouem hanc regni a Clementis Quarti Constilutione, qui in Caroli Primi investitura, Siciliam a

anno Domini mclxxiii. Deinde Fridericus ipse manibus homagium pro Trinacriai rcgno Pontifici juravit Messamc , anno MCLXxiv, die decima septima Januarii, Indictionc undecima, Poiitificalus Gregorii anno quarlo, ut
nis,

in cjiisdem episcopi

ex publicis

instrumentis conslat, qua; omnia in

terra

qux
esse
;

est citra

Pliarum, sejungi vetuerat, alie-

oninibus integcrrima

tum

Vaticana Bibliolheca,
auctoiitate
in

nam
et

perniotus trimen tot stragium et depra?-

tum

Apostolica;

Sedis archiva conservant. Porro

dationum, (]ua' ex bellis prodierant, consideratione ; quod proiiter iiiterdiclum, cui Sicilia per mul-

autem ex hujus concordia;

lii.
liberis

regno
sine

Trinacriie successuri erant Friderici posteri.

annos subjacucrat, divini cultus ratio populique pietas usijuc adeo decieverant, ut jiericlitari in ca fides Calholica videretur excmplo Bonifacii, de quo dictum, relaxandam hac ex parte pra;dictam constitutionem (quam in csleris, quoc hiijus concordiae articulis non continerentur, integram alque intactam manere jubebal) quoad regni partos
;

Verum

is

unicain filiam

reliqiiit, (|ua

defuncta,

Aragonii

Siciiiam

occuparunt,

non ut

Friderici hujus, scd

quod proDtentur, ut

homagium, utpole qui sine inveslitura regnabant, nulium pra;slitePetri Primi tyranni hajredes; et

runt. Sicque ex consueta atque sa-pe ilerata lyran-

nide parta est violenta iturum moiiarchia,

tentes

proQ-

tcs

iterum aliquandocoalescerent, conventionisque

successores se,

ut Pelri

Primi invasoris

inler

Joannam
,

et

Fridericum tabulas approbandas

et
exjilicatis,

ha;redes, Siciliain
sario fateri

possidere, ulpole, quos necesse

lia^redes esse tyraniiidis,

censuit

nonnullis tamen adjeclis

o[iorteal,

quaj dcsiderari judicarat, ac tribus

tulis,

maxime
Siciliae

capiinve-

invasionis, ciim in haredes vitia transeant lia;reditatis,

qua; ut in

onmibus olim regiim

ita

quos sequatur

ct poena excoinmunicalionis,

stiliiris

proponi consueverant,

in posterum a

qure Pelrum, cujus se jactant ha;redes, atrecerat,

regibus Trinacriai pari studio servari oporleret.

sicque in hoc vocali sint omnes, iisdem non dico

jiiribus, sed

Primum qiiidemad liomagium sacramentumque fidelitatis pertinebat, quod Romano Ponil2.

injuriis

innitentes, ut

maledictionem
fuit de|)lorala

luTredilate possideant;

quorum adeo

snisque lcmporibus renovare ac regiis quoque littcris tcstari jubebanfur. Deiiide

tidci
pri;cst;jret,

conditio, ut

cos

non a
'
:

sacrilegiis his revocaverit

timor

ille,

qiii

tonitru sumnii Tonantis mortales

illis

ad snccessores, ut descendentes duntaxat a

rent.
Ilis

Fiiile-

concutit verbis

Et quid jirodest hornini

si

rico, iique legitimi, in Trinacria; regiio succedc-

autem
si

deficienlibus,
liis

regnum ad Joann;G

hccredcs

Romanam

(juoque sublatis, ad Ecclesiam devolveretur.

qui essent, aut

universum mundum lucretur, aiiinia3 vero sua) detrimentum [laliatur? Aut qiiam dabit homo commutalioncm [iro aninia sua? tlo. Quod aulem religiosiorcs omiiino existi-

Alterum ad Ecclesiasticorum jura, eorumquc de bonis scilicet ipsorum restituendis omnibnsque privilegiis a jurc concessis conscrvandis. l)e tuendo eleclionum et nominatioconservationcm
;

memus

esse recentiores Sicilia rcges,

procul abest
Sicili;E ullra

ut credere vel opinari vclimus, eos in

IMiarum regni possessione

inniti Petro, maiiifesla

tyrannide jura Ecclesioc invadenti ac pessuindanli,

num

jure

ac libertate, sine ulla regii consensus

De causis clericorum pcr ordinarios aut Pontificis delegatos terminandis, appellatioiiincccssitate.

ob idque ad interitum usque execrationibus diris aflecto quin polius quod pietas et ratio persua:

dent,

eorum

seSicilia;

regum

successores esse legi-

husque ad Sedcm Apostolicam non inliibendis. De revocandis statulis et lcgibus, si qua? a Friderico
i[iso

liinos glorientur, qui legitimeillud

ab babenfe ejus

veruni dominium, ab
([ui receiisilis

i[)sa

ejus domiiia Sede Aposlo-

pnedeccssoribusque
;

idita; essent coiitra

licaobliiiueruiit, ut FriihMici Terlii de (jiiodiximus,

Ecclesiasticnm iibertatem

aliisque in

poslerum

superiiis [iro iiiimuiiitale ac libertato

illud

non sancicmiis.
413. Tertium, ne
perio

Ecclesiastica conditioiiibus observandis,

ad

regnum

Trinacria)

cum

im-

succcssores

onmcs

postcros voluit propagari. Cujus

Romano, vel regno Teutonicc, seu dominio Longobardia; vcl Tusciae sine expressa Poutificis

Malih. XVI.

Baron. Touis

XVIII.

66
si

URDANI
qui dedignantur lircrcdes liaberi

ir

ANNUS
sed

10.

CIIRISTl

1097.

magis

Pelri siiccessorcs volucriiit

nominari

plane (quod
a

capiantur mala captione. Consilium, quod mihi credituri estis per vos aut nuntios vestros, vel per

Iiorresco diccre)

cum

illo dici

tyranni, ct iisdem

cum

illo

infamari prolirosis

lilulis in Bullis

Ro-

nianis Ponlificibus irrogatis, et

tcntiis

corum

percellisen-

anathemalis vclint. Quod Deus prorsusaverlat.Ctim prascitim cjiismodi professione, omni se

penitns ejus adipisceiidi regni jure privarcnt,

ad vesfrnm vel corum damnum scienter nemini pandam. Et si scivero fieri aut procurari seu tractari aliquidquod sitinvestrumaut ipsorum damnum, illud pro posse impediam. Et si hoc iinpcdire non possum, illud vobis vel cis significare
litleras,

cum

curabo. Papatum
in

Romanum,
ET TERUA

Regafia S. Petri

tam
alibi

nullus pcnitus asserere legitime possit

verc

eum

fuisse

KEGNO

siciLiiE

prffidictis,

quam

Sicilia; doininuin, quam non ab Ecclesia Pomana, habente cjus direclum dominiiim, accejiisset. Nam cslo quod Carolus eodem rcgno privari

coiisislenlia adjutor vobisel

ciseroad retincndum,

defendendum et recuperandum, ac recuperata manulenendum contra omnes homines.

i18.

valuerit

numquid aliquam de

ipso pati jacturam

Universas

et singulas

conditiones supralitteris

Romana Ecclesia potuit, et sic suisjuribus spoliari ? quod nemo ccrte divinarum ethumanarum legum
peritus vel somnians poterit affirmare.

scriptas,ctcontentas in pra?sentibus
licis,

Aposto-

H6.

SedproscquaniurposterioresSiciliffireges,

super ipsorum regni et terrjK concessione confectis, et omnia et singula quae continentur in eisdem litteris, plenarie adimplebo, et nuUo un-

atque rerum eventaquam breviter perstringamus, acturi rursum de singulis suo tempore, si Deus
concesserit, locupletius. Deficiente

Andegavensium

slirpe in Joanna Secunda, cum Martinus Quintus anno Redemptoris millesimo quadringentesimo vicesimo cam abdicasset, Ludovicumque Tertium ducem Andegavensium ejus loco regem designasset illa Alphonsum regem Aragonum et Siciliae insulffi, deinde mutato consilio, Ludovicum eumdem rejecto Alpbonso adoptavit, anno millesimo
:

quam tempore veniam contra illa et maxiine, quod ego nunquam per me vel alium seu alios, quoquo modo procurabo ut eligar vel nominer in regem vel imperaforcm Romanorum, seu regem
:

Teutonia!, aut

dominum

Longobardiae vel Tusciae,

si

seu majoris parfis earufndem; et

celebrari contigerit,

elcctio

de

me

nulium hujusmodi

electioni,

seu nominalioni assensum prajstabo, nec infroinit-

tam

me modo

rum

aliquo de eorum vel alicujus ipsoregimine, nequc etiam de civitale Beneven-

quadringentesimo vigesimo
liis

tertio.

reni agentibus, post varia bella victor

Ctcterum proeAlphon-

tana el suis pertinentiis, seu Campania, vel Mari-

sns, ut stabiliret sua, investituram Sicilia;, et terrae

cilra

Pbarum ab Eugonio papa Quarto tandem

anno
Christi inillesimoquadringentesimo
tertio,

Spoletano, marchia Anconitana, patrimonio beafi Petri in Tuscia, Massa Trebaria, Romandiola, alma Urbe, in civitatibus Perusina ,

tima, ducatu

obtinuit,

civitafe Castelli, Bononiensi, Ferrariensi, et

Ave-

quadragesiino

afque

ita

utriusque

Sicilia),

nionensi, comitatu Venassini, seu in

aliis terris

Pharum, partibus regni post tot annos conjunctis, facfus est rex. Ita dicto
sive Sicilix citra et ultra

quibuscumque
sius
Ecclesiae

vestris et

domaniis, seu feudis ipex successione

,

ubilibet

constitutis

anno, concedente Eugenio, id. Julii. Cujus Diplomate juberetur, utraque Sicilia indivisa ab invi-

vel Icgato, aut venditione seu donatione

:

seu alio

cem semper

in posteri-'m

catioejusdem Alpbonsi,

nempe anno

salulis

permanere, Extat ratififerme biennium, millesimo quadringentesimo

facta post

quovis titulo vel contraclu et nihil unquam mihi acquiram scu vindicabo, seu pofero acquirere, vel

quomodolibet vindicare, etnihil

nere in
illis;

unquam

recipiam

vel habcbo, vel potero recipere, habere vel reti-

quadragesimo quinto, die secunda mensis Jiinii, qua et continetur homagium ab ipso Romae pra;stilum,
istis

neque ullam potestariam, capifaniam

vel rectoriam,

nullumque

aliud officium recipiam

verbis

117. Ego Alphonsus, Dei gratia rex Sicilia;, plenum bomagium ligium et vassalagium faciens vobis domino mco Engenio papre IV, et Ecclesiai

seu accipere potero, habebo vel retinebo, aut habere seu retinere potero in eisdem, aut ipsorum
aliquo; nec etiam occupabo aut occupare permitvel partem aliquam offendam vel molestabo; nec etiam Romanam Ecclesiam quoquo modo sub censuris, pcenisque spiritualibus et temporalibus ia

tam, seu faciam pra;missa,

Romana;, pro regno sicili^ et tota terra ipsius, qutc est citra Pharum usque ad confinium terra-

eorumdem; nec

illa

rum cum

ipsius Ecclesioe, excepfa civitate Beneventana toto territorio ac omnibus districtibus ac pcr-

suprascriptis
contcntis,
alias

conditionibns

et

in

feudationibus

(inentiis suis

secundum,

antiijuos fines territorii

civitatis

quas hic haberi volo in singulis parlibus

pertinentiarum, et districfus

ejusdem,

Romanum Pontificem dislinctos, vel in posterum distinguendos ab hac hora ut antea fidelis et
per
:

H9.

pro specifice repelitis etiam et expressis. Item perditionis aluuino Amedeo haere-

tico et schismatico, a fide devio, et

ab ipsaEccIesia

obediens ero beato Petro, ct vobis domino

meo

pra;ciso et scntentialiter condeninato, ejusijue seet dantibus ei auxilium, consiliiim vel favorem non dabo quovis modo, pcrmeseualiuin, seu alios directe vel indirecte, publice vel occulte auxilium, consilium, vel favorem; nec ab aliis quantum in me fuerit, si impedire potero, dari

domino Eugenio papae IV, vestrisque successoribus Romanis Pontificibus canonice intranfibus, sancta;que Apostolicai Romanae Ecclesiic. Non ero in
consilio, vel consensu seu facto, ut vitam perdatis seu pcrdaut, aut menibrum, sive capiainini vel

quacibus

URBANI
permiltara, sed eosjuxta posse

ir

ANNUS

10.

CIIRISTI

0'J7.

07

meum, donec

con-

\ettantur, persequar et invadam. Sic

me

Deus ad-

juvet

et litcc saucta

Evaiigelia. Iluctenus honiain ipsa Alptionsi

giuin et

juramentum intextum
:

dinando post obitum patris sui, quem habilitasset ad utriusque regni successionem siinulquc posteros onnies. lu eodeni pariler omnes et singulaj recensilae habentur, inter alias mullas conditiones,
illifi

ratiOcatione, ubi iu fine

Datuni Neapoli apud

iirajdicti regis

quibus

deteslaliilis

nionarchia proscriberelur
Ecclesia}

majorem Ecclesiam per manus mui

Alplionsi,

omnino,

et sancta

liberlas

in

omnibus

anno aNativitate Dondiii millesimo quadringentesimo quadragesimo quinto, die secunda

niensis Junii, octavai Indictionis,

reslitueretur,

atque conservaretur
et privikgiis,

illa;sa in suis

omuibus juiibus
tata

cuin iisdem plane

regnorum

noslro-

conditionibus et caiiilulis, qua3 superius sunt reciin Caroli regis investitura per Clementem Quartum facta. Nam in ea sigillalim sunt posita, ad verbumque repetila omnia illa, cum solita delestatione et prohibitione oinnium legum, quce a

rum anno rum regni

120.

trigesimo, liujus vero

Siciliae citra Plia-

undecimoi).

Ilajc ibi.

Qui cavillantur ex eo quod semel cjus scrjptum invenitur, invesliluram Eugenii esse de regno Siciliic citra Pliarum, nonnisi pro eo ratificatiouem factam esse contendunt. Yerum cum ipsum ibi ab eo integrum Euratifieationis exordio

tribus
aliis

sive ab illis tyrannis, sive a Joauna regina promulgatce fuissent. Extat ifisum Diploma
,

genii Diploma recitetur verbatim, in

quo

centies

una cum subscriptione testium, datum anno Doinini millesimo quadringentesiino quinquagesimo
octavo,quarto idus Novembris, Pontificatus Pii Se-

rtperitur,dari ab eo inveslituram de utraqueSicilia,

sicque

formandum
ibi

homagium

et

juramenlum,
atque
ex
:

quod

cum

Eugenii Bulla recensuerit

cundi papa) aiino primo. Cui inox subjicitur ralificatio ipsius Ferdinandi, habita sacpius expressis-

descripserit in ipsa sua ratificatione

quomodo

sima mentione de
Siciliie

facla et

ratificata

investitura

ipsomet non convincitur mendacium, ut aniplius

dubitandi locus reliquus esse non possit,

utriusque
sit,

ultra et citra
iis

Pharum,

ut nihil

cum

prie-

penitus

(juod in

desiderari possit.

sertim decreto Eugenii ibidem descripto junctuur

Sed

et

Sixtum papam Quartuin, eamdein invePharuin, cidein Ferninando iisdem

ab eo ulrumque regnum, ut non ipsa ab invicem separari?

sic fuerit

licueiit

slituram a Pio Secundo factain de Sicilia et terra

quoque

citra

autem in ratificatione facta ab eodem Alpbonso, omnes conditiones ab Eugenio propositx', a se autem acceptte atque ratLU hal)ita),
121. Recitantur
jurala;
atiiue subscriptrc, et ipsae

conditionibus confirmasse, ex ejus apparet Diplo-

quidem, quibus

matc, dato anno primo sui Pontificatus, Redemptoris vero anno miilesiino quadringentesimo septuagosimo primo.
123. Ipse etianiFerdinandus rex prospiciens ia

onmia

Ecclesia; jura collapsa, a regibus usurpata,

revocanlur in pristinum usum, qu.c vindicarent

ipsam Ecclesiam in pristinani Iibertatem

vinculis

prajcisis

omnibus

tyrannicae nionarchiac, iisdeni

superius recitatas

plane et amplioribus appositis conditionibus, quas legisti ex Diplomate Clemeutis

papa; Quarti de investitura facta Carolo regi
:

ut

futurum, egit apud Iniioccntium papain Octavum, ut investiret de reguo Siciliae et lerra citra Pharum filium suum primogenitum Alphonsiim, tunc ducem Calabria;, necnon ejnsdem Alidionsi filiura primogeuitum Ferdinandum, tunc Capu;c piincipem itidem de regno Sicili;c et terra citra Pharum,
;

non

sit

quod

possit desiderari ad perfectam exstin-

in

qua solemniter

investitura

omnes

illae

positae

ctionem infaust;e monarcliiic, et absolutissimam

rcslitutionem Ecclesiastic;e libertatis.

et descripla; fuerunt conditiones pro libertate et

immunilate Ecclesiastica
:

tain

locorum quam persuperius legisti

ia

Ut autem prosecjuamur de reiiquis dicere novo accidente, nova rursus rtgni divisio facta
Sicilia

ex

sonaruin, quas
tinentes

conscript;is

est.

investitura a Clemente [lapa Carolo regi facta, con-

enim insula cum regno Aragonicc ad Joanneni ejus fratrem, quod Alphonsus legitinia proJc carerel, trausiit, cujus filius et successor fuit poslca
rex Calholicus. Qui (luidem Joannes,

libera

jura appellaudi ad Apostolicara

Scdem,
ruiii

et abrogationcs leguin Friderici, sive alio-

cum absque

slicain

quoruincunKjue contra liberlatem Ecclesiaeditarum ita ntne vel minimum quidpiara

:

invcstitura ab Apostolica Sede accepta rcgnaret,

praetermissum, vel diminutum a

recilatis

superius

nec

(leteret,

Pius papa Secundus conccssit investi-

iisdem conditionibus iuvenialur.

Facta csl ejusmodi investilura, datumque Diploma Roino!, aniio Redein|itoris millesimo quadringentesimo nonagesimo secundo, pridie nouas
Juiiii,anno ejusdemlnnoceiitii Punlificatus octavo, cujus cst cxordiuiu : IVomanus Pontifex inter

turaiiiFerdinando, Alphonsi filionaturali, de utraqueSicilia, annomillesimo quadriiigentesimoquin-

quagesimo oclavu. Extat ipsum Ponlificium Diplonid de inveslitura utriusque Siciliai facta eidem Divina disiioneiitc quod incipit Ferdinando
,
:

clementia, per
iinperant, etc.

quam

reges regnant et principes

curas multiplices, etc llabenms exeinidaria cjus-

dem
tica

122. In
slitura

quo primum mentio habctur dc invefacta ab Eugenio papa Quarto ejus [latri

investilurai in Valicana Diiiliolheca; authenvero originalia in arcliivo in castello Saiicti-

Angeli asservantur.
124. Sed iiiodo

Alphonso expressissimederegno ulriusqueSiciliuj, deqiie alia ilidem de ulroque regno facta ab Eugenii successore, Nicolao papa Quinto, eideiii Fcr-

dicendum de
(|ui

alio

cognomentoCalliolico,
a Julio
IF

de

Sicilia citia
;icciipil,

Ferdinando, Pliarum

|)ap:i

iiivestitiu;iiii

cum

taiiicii

G8
Siciliae nltra

URBANI

II

ANNUS

10,

versio

CHRISTI 1097.

Piiarum regnum, quod snccedens

Sed

(ut

tholico a Julio papa, usurpata adeo reperitur in-

dictum

esl)

Joanni patri acceperat, al)S(iue invcslilura

ali(|ua possideret.

qux

ratio, utSieiliae cilra Piia-

nominum, ut per Siciliam et terram citra Pharum non utraque Sicilia intelligalur, cum
semper a majoribiis, ex quo etiain facta est ante Carolum Primum inveslitiira IIiMirico Anglnrum
regi, et per
ca;teris

runi peleret invcstilurani abAi)OslolicaSede,Siciline vero ultra Pharum mininie? cum a^(]ue ulriusiiue Siciliae dominium penes eamdem Apostolicam Sedem esset, et sicut illius, ita et islius investituram
conferre consueverint

eum

ejus

filio

Eadmundo,

et sic in

Romani

Ponlifices a iirimis

omnibus usque ad ha;c tempora Julii,in omnibns investituris, et earum per reges exhibilas
raliliabitiones, in
solitis, Sicilia
illis

temporibus,

cum
et

ea Sairacenis expulsis, sunt potili

verbis frciiuenter adhiberi

Norlhmanni,

Roberlus Guiscardus, qui primus invasit, et frater ejus Rogerius, qui plenc possedit (ut iduribus de singulis dictum est superius suis
locis)

siculet posteri
,

Manfredum Pharum, sicut de

at(iue

usqnead tyrannos Conradum, Corradiuum de Sicilia ultra Sicilia citra Pharum, quam voet
,

cant, ffique ab Apostolica Sede acceperunt invesli-

Pharum, seu, Sicilia Pharum; semper, iuquam, per ha;c verba inteiligi voluerunt ulramque Siciliam, ullra Pbarnin videllcet, et citra Pliarum? At in dicta Julii investilura, per eadem verba, Sicilia et terra cilra Pharum, seu, Sicilia cum tota terra citra Pharum, nisi Siciliam citra Pliarum intelligi debere, de qua
terra ullra
et terra ullra

cum

turam.
quia non accepit Petrus, de quo superius dictum, benc factnm probari potuit, cum qunntunilibet justc, ut sibi visum est, eam vindicasset a Carolo? numquid ab ipsa Sede Apoi2o. Sed
stolica potuit abstulisse

facta legitur inveslitura,

conlendunt. Ca;terum

si

num

verba

more majorum sunt inlelligenda, haud dubium de utraque Sicilia Ferdinandum dixeris
illa

accepisse,

dum

sic ipse

jurat

douiinium, quod

et poste-

iidemque i^rndentiores reges sunt vcnerati, Fridericus Secundns, Terlius, et alii superius recensiti, qui ab ipsa Sede Aposlolica non alterius, sed ulriusque Sicilia; inveslituram ab Apostolica Sede petierunt et acceperunt?Sed numquid Jtilius, qui Siciliaj citia Pharum tanlum inveslituram petenti tradidit Ferdinando, voluit Ecclesia; Romanaj juribus super Siciliam ullra Pharum aliquid derogatum contra omnia praidecessorum Diplomata? vel ejus successores Romani Ponhfices, qui ad
riores,

Ego Ferdinandus, Dei gratia rex Sicilioe citra Pharum et Hierusalem, plenum homagium ligium et vassallagium faciens vobis, domino nostro domino Julio papaj Secundo et Ecclesioe Romana?,
127.

pro regno

Siciliaj et

Ilierusalem, alque tota terra

quajestcitra

Pharum usque ad confinium

terrarura
etc.o
:

ipsius Ecclesiffi, excepta civitate

Beneventana,

Etinferius, ex parle ha;redura et successorura

a In proprio, inquit,

juraraento fatebuntur, et re-

cognoscent expresse, regnura SiciliajetHierusalem

ac tolam terram eorum, qua; est citra

Pharum
oEt mera

usque ad confinia

ut suprao. Pergit

inslar Julii,

successoribus regibus investituram

citra

liberalitate Sedis Apostolica^et nostra, sibi suisque

concessere

Siciiiaj

Pharum, demptuni

et

hairedibus et successoribus fuisse concessa, ipsos-

abrogatum voluerunt domiiiiuiii directum, quod semperhabuit eadeiu Roniana Ecclesia in regno Sicilioe ullraPharum? minime gentium.Siquidem deea re privilcgia persingulas investituras diversis collatas usu recepta, probata confirmata atque adeo slabilita fuere, ut ad abrogationem eorum, specialem mentionem requirerent, et causam ma,

que recepisse et tenere regnum Sicilioe et terram hujusmodi anobis, etdicta Romana Ecclesia, etc Qua;, inquam, verba, si posita sint eo sensu, quo poni usque ad ea tempora consueverunl in omnibus
inveslituris, res pie ac religiose
facla dicalur
si

confecta

est,

ut

investitura de utraque Sicilia, etiam

de Sicilia citra
sit

Pharum

tanlura factara investi:

gnarn exposcerent. Cuni igitur a nullo penitus Romanorum Pontificum iisdem vel in minimo dero-

turam,

quam

gatum

possit ostendi

eadem

Ecclesiae

Romanae

si vero alio sensu sonant sint posita, ecce in verbis captio et deceptio. Caiterum Julius papa, qui rebeUione AI-

dictum superius

jura suo robore integra permanere qiiis est qui negare pra?suinal? C;eterum i[)si Romani Pontifices
uti patres ista

phonsi FerrariLe ducis, et aliorum magnopere urgebalur, egebatque auxilio (ut ipse ibi testatur)

iuterdum toleranda pro temporum putarunt ad tempiis, timentes ad iracundiam provocare filios suos'. Sed numquid dormiet vel dormilabit qui custodit Israel,ut non sit exacturus rationem? non puto.
ratione,
et

dissimulanda

ejusdem Ferdiiiandi conlra rebuUes atque tyrannos, haud de investitura Sicilife ultra Pliarum explicalius agendura exislimavit; cum tamen nequidqiiam jura Apostolica-.Sedis super idem regnum
Sicilia! ultra

Pharum

dimisisse eo Diplomate vel

An

patietur ipse cujus sunt ista, Pelrus-, qui de

suo ipsorum vendilo agro exigens severus exactor a douiinis rationem, eosdera partem preUi occultantes, obtegentes

neque aliquis successorum, qui eadem verborum forma conce[)erit investiluras a se factas sive
alio,

Carolo V, sive Philippis regibus, dici possit,

in

ita

ut
sit

fraudem niendacio, interfecit spiritii oris sui? uon certe. t26. Quod vero magnopere admiramur, illud
est
:

omnibus penitus remaneanl integra necesse

Sicilioe

jura Aposlolicffi Sedis in regno

ultra

Pha-

rum,

quomodo
cxs.

in investilura facla Ferdinaudo Ca-

Psal.

' Acl.

V,

Pliarum, quce possidet. 128. Qiiilrus a Nicolai papa3 Secundi tempore, per s[)aliiiiii quingentoruin fere annorum possessis per investituram ab eo factam RoLerto Guiscardo,
sicut et citra

URBAXr
et

II

ANNUS

10.

CHRISTI

1097.

69
scripta; in Vaticana Biblio-

per siicce?sores Romanoriim Pontificum succes-

voluminibus antiquitus
tlieca asservanlur,

soribus Nortlunaniiis
regibus,
el post

comilibus, ducibus atque

filio

ex quibus aliqua ad rein spetantuin, signasseque

eos Constauti* et ejus

Fride-

ctanlia

voluimus deprompsisse; hic(jue non eas

sed indicasse
si

rlco, imle

Anglorum

regi, tleinde Cnrolo et succes-

descripsisse,
loca, ut

soribus AnJegavensibus, postea Fridericis Secundo

et

velil lector,

consulere ipsas possit.

in

Terlio

filio

Aragonensibus, inde Al|ilionso et ejus Ferdinando notlio alque nepolibus : et his

exbibitis seniper investituris

130. Post alia

namque habentur
anno quinto

iisdem

quod

idein Ponliftx,

sui Pontificatus,

omnibus

cum

condi-

misit in Siciliam R. S. Marcelli presbyterum cardinalein,

et

tionibus omnibus, quibus siint jura Ecclosiastic:e

immunitatis semper conservala

et illac-?a,

in

oniuibus intogra

Mareschal
liltera;

cum eo consobrinum snum Jacobum cnm amplissima facnltate. Extant de his

ejusdem Opera testimonium perhietc Rursus anno seplimo sui Ponti;

iisdeinque a

nemine Romanorum Pont.

Aposlolica; toino tertio Epistolarum

revocatis speciali

aliqna qu;e exigebatur abroga-

Pontitlcis; incipiunt

tione

derogatione, abrenuntiatione, ct sic alteri

:

bent

verilati,

facta expressa concessione

ciali facta

quomodo

abs^iue spe-

ficatus, niisisse reperitur legatuin in Siciliam G. dia-

investitura ab ipsa Ajiostolica Sede vere

Siciliae

conuin cardinalein
buit

S.

Hadriani, cui suas vices

tri-

domina, de regno
eis dici

ullra Pharuin, illud

possideri, et

ab

tam

in spiritualibus

quam
:c(

in temporalibus.

potest

lcgitin:e

non

potius

Data; de his lilteric incii^iunt

Egressus satan, etc.

Sicilia; Frideri-

occupari, et pncter

omne

jus fasque violentia detisit,

Extant libro septiino. Et ad regem

neri? Cuin ostendendum

semel ab cjus directo Sedes, ut absque investitura per eum facieuda possit a quo|iiam illud regnuin legitime possideri. At
ba;c cursiin

quando vel quomodo dominio excidit Apostolica

cuin
scat.

ut ejusdem legati monilis et consiliis actjuieIncipit

Eiiislola
:

Regiae excellentia;
littera;de

litlc-

ras,

etc Etad eumdetn legatum

optimo

statu regiii instiluendo.

modo, suis autem temporibus agenduin

tius,

d3!.Ejusvero successor Honorius papa Tercujiis

pluribus.
129. Sed

Epistolaruin adliuc extant voluinina,

quod

polliciti

sumus, ea etiam,

licet

niliil

inagiscurasse videtur,

qnam

ut

juraRomana;
:

breviter, de his qu;c spectant ad

rerum usuin

in-

Ecclcsiae in Sicilia integra servarcntur

sicque

cum

sinuare
'

de his acturi, incipiamus ab eo tempore,

Tertio ipsa male ccepta

concedit privilegia archimandrilae Messanensi, salvis

quo sub Innocentio papa

Eeclesia;

Romanae juribus
libro

id se facere

conte-

exslincta est monarchia, pervenianiusque

usque ad

statur Epistola xliii,

Carolum Quintum,quo restituta ponitur, per qua;quesa;cula, aitates omnes, in quibus ostendamus

primo, data kalendis Novembris anno Domini millesimo ducentesimo vicesimo sexto, Ponlificatus anno primo. Litteris
qiioque socpe redarguit

jugem continualainque
rium Romanse

possessionein

omnium

ju-

regem

ipsiim, quod se
Ecclesia-

Ecclesiam Siciliac etiam ultra Pharum. Ecce Innocentius i|)se "visitatorem mittit illuc plenissima facullate eaquic
Ecclesioe in

omnem

immisceat electionibus
stieis
:

et aliis juribus

cum

ipse rex Fridericus se id nec cogilasse

facere excuset. Extant de his littera; dxxvii, libro

tertio et dxxxi.

opus essent agendi, cardinalein episcopum Oiliensem. Extant adhuc dataj litteraj Aposlolicaj ad archiepiscopos
,

Regis vero Epistola dxxii ad euin|)a|)ain,

:

dcm Honorium
alia ipse rex ait

quibus excusans,

lix'c iiiter

episcopos, abbates et alios; Innoc,

i,

An

forle nos ignorare credilis,

Regislr. tom.

lib. 1, Epist.

cdxv. Insuper misisse

quia qui pra;suinunt olTendere sanctain inatrein

Ecclesiam, ipsi bibuiit in ealice Babylonis?
etc.

reperitur rursns legalum presbyterum cardinalem

S. Laurentii in Lnciiia, ut a[)paret in 2 et 3 ca|i.
til.

sub

de

Olfic. deleg. exlr.

Adhuc etiam

constituisse
Epist.

Cujus Friderici regis tcmpore, quanivis ideni Honorius papa euin experireliir adversum, nihiloniinus

legalum Syracusanum episcopuin, ut habet

Dxi, lib.
1
;

liberam in regiio

Sicilite

jurisdictionein

postea vero alia occasione inisisse ilem

exercuisse reperitur, niniirum indixisse collectam

legatum a

laterc

S. Maritc in Porlicu, ut

Gerarduin diaconiim, cardinalem [latet ex litleris ijisi dalis

lib.

de iiersolvenda viccsima oimiiiim ELclesiaslicorum reddituum, pro subsidio Terra; Sancta;. Cujiis causa
legalionein
instiluit
littera;

pluribus cjusdem argumenti

tere Juliuin iiresbyteruin,

eod. Epist. dlxxi,

ad ipsum

Siciliic

regnum.

DLXxii, DLXxiv. Rursus post ha?c legatos inisit a la-

Exlant de his

Aposlolicre civ, ccclix, data;

cardinalem

tituli S.

Ste-

aniio priino Pontificatus. Rursus de alia collecla

phani in inoiiteCeclio,et Gerardum diaconuin, cardinalem S. lladriani, ut apparet ex litteris illis

indicta pro Teinplariis, E|)istola cxxxi, libro terlio,

data aiino terlio sui Poiitilicatus. Iiisuper de ajipel-

l.Causas insuper deferri solitas ad Sedem Aposlolicam, et ab illa delegatas diversis ejusdein insula; episcojiis, docent alia; ejusdem Ponlificis lillera;. E|)istol. clxxx,cccx,
datis Epist. dlxxiii, iib.

ad Sedeni Aposlolicam exlat Epislola ejusdem llonorii papee sexccntesima, data anno secundo sui Pontilicatus ad Syracusaiiuni cpiscopum, cuni tempore Innoceiitii papa; ad Sedem
lationibus

DLXxvi,

lib. 1 et lib. 2. Epist. xiv.

Ikcc qua; ciirsim

Aposlolicam appellasset
speclis, idein

cujiis causae

juribus in-

legendo invenimus in cuso primo tomo Epislolaruiii

Honoriusadversaiiis perpeluuin siieaiiost

ejusdem Iiinocenlii papa; Terlii, cuin aliof|ui nec oiniies dala; ab eo Epistola; inveiiiantur, plurimos ex eis excidisse coustet; aliu; vero iu uliis

tiuin indixit.

132. Succcssor Ilonorii

Gregoriuin

et Coe-

leslinuni, Iiuiocentius papa Quarlus

duos legatos

70
in Sicilinm misissercperitur
ficalus,

URBANI
anno

II

ANNUS

10.

CIIRISTl
135.

1097.

terlio siii Ponti-

nenipe

S.

presbyteriim canliiialem S. Mariae

tur in Siciliam ab

Anno vero secundo ipsiiis, missus reperieodem Ponlificc, Nicolaus de

regni. Exlat de his Bulla data Roma),
Julii, fol.133, et fol.

trans Tibcrim, et li. sanctoe Maria; in Cosincdin diaconumcarclinalem,amplissima concessa eisdem facuUate. Extant de his ejusdem Pontificis littera)

Summa
dem
cessa

Ripa, ad componendascontroversias ejus-

Sicilia;

quarlo nonas

130 facultas con-

ad

arcbiepisco[ios, episcopos et abbates, att|ue ba-

rones ejiis regni. Est undeciina ejus anni tertii Nostra fervenler in Epistolarum, quae incipit lioc aspirat affectio ctc. Alia rursum ad eosdem
:

componendi cum proceribus, de censibus non solulis Romana; Ecclesiaj dcbitis. Quo pariter

legatos,

cum

tribiiit cis
;

facultatem beneficia conincipit

:

anno, deputatur ab eodem ad regnum Sicilite Rayniundus de Baucio deUrsinis, confaloneriuspapiE. Est de his Bulla data idibus Augusti, fol. ICI.

ferendi. Est 14 ordine

Si

circumspector
post ha;c re-

Anno autem
babentur
liltera!

Pontificatus

quarlo

aliie

datae

Dominus
litteraj

etc. Iiisuper

idem Pontifex

Aposlolica^, quarto, kalendas De-

peritur misisse nuntios in Siciliam. Extant de bis

Apostolica^, dataj

cembris, ad Apostolicoe Sedis nuntiuin,

cum

ei tri-

Lugduni anno

ejns Poiiti-

ficatus octavo,

mense Februarii. Esl earnm exor-

buuntur pro expensis quotidianis decem floreni aurei a clero ejnsdem regni exigendi. Extant
fol.

dium
pcr,

Loetentur csli etc. Et ternae aliie qua)

222, libro secundo.

sequunlur, ejusdem sunt argiimenti. Alia; insu-

Libro vero

tertio

Bullarum ejusdem Bonifacii

qnibus contincntur coUationes beneflcioruin ejusdem rcgni Sicilia; factaj diversis. 133. Sed quod iedio putamiis fore lectori, si successorum singulorum Pontificum Romanorum bic nimia prolixitate describere velimus singula,
sive de appellationibus ad Apostolicam

papa; Noni est Bulla de Commissario deputato in

Siciliam contra occnpantes bona Ecclesiae PanorniilancB.

Data Roma; idibusNovembris, anno sefol. 10.

siinili

plimo, ibid.
alia

Qua

die etiam habetur data

Bulla de

commissione, contra occupalo-

Sedem ex

res

bonorum

Sedis Apostolica; in Sicilia.

eodem

Sicilia^

regno

delatis, sive

de legalionibus
piitamus,

Libro ulliino Clementis papaj Sexti Diploma

extat,

ab eadein Sede in Siciliam missis, aliisque juribus

libere jugiter administratis
;

quo Guillclmus episcopus Nazareuus depununtius Apostolicce Sedis,

Sicilia; ultra

satis esse

si

tatur

et

CoIIector in

missis ca;teris

conjungamus postrema

prioribiis,

regno

Pharum

loco Theobaldi archi

quibus significelur, eadein ipsa quai aclilala videmus, etiam usque ad dicta tenipora Caroli V iniperatoris
desiisse.

Panormitani defuncti. Datum habetur Avenione, terlio kalendas Februarii, anno primo,
episcopi
ibid. fol. 532.

perseverasse

nec

unquam

penitiis

Progredientes

igitur, ex

Vaticanae Bialiquanlisper
aliciuibus

136. In

eodem Camerali Tabulario,

inter

moqua

bliotbecaj

Ei^istolarum voluininibus antiquorum

nirnenta Innocentii papie Sexti habetur BuUa,

Romanoriim Pontificum, divertamus

ad

Tabularium

Camerale, ex

cujus

committitur Apostolica) Sedis nuntio in regno Sicilia; commoranti, exactiospoliorum defuncti episcopi Agrigentini.
bruarii,

scriptis libiis, ista in

exemplum

pcrseverantis usus

adduxisse

sufficiat.

134. In libro Bullarum primo Bonifacii papas

Noni, qui in dicto Tabulario sive Arcliivio Cainerali

Data undecimo kalendas Feanno quarto Ponlificatusejus, ibid. fol. 192, et duodecimo kalendas Martii. Eodem anno quarto Ponlificatus ejus, habetur data Bulla,qua cominittilur episcopo Calanensi

usque bodie asservatur, in

priinis Bulki

habe-

exactio

omnium

spolio-

tur,

qua mandatur nuntio Sedis

Aposlolictc in

rum

Sicilia;.

regno

Siciiiae reshlutio rebellium. Data Romce, quarto lialendas Februarii, amio prinio Ponlifica-

Ejusdem vero Innocentii papaj

tarium
scripsit

Sexti tempore,

Nicolaus de Aragonia S. R. E. cardinalis, Cominen-

tus. lla?c fol. 15.

de jurisdictione quadruplici de-

Alia Bulla insuper,

qua datur
Dat.

facultas

eidem

nuntio absolvendi excominunicatos ob violentas

monstrata Romanaj Ecclesiai in regnum SiciUa;. Exlat volumen anhquitus scriptum in Vaticana
Bibliotheca

manus
fol.

injectas
et fol.

in

clericos.

Rom.

ut sup.

una cum

aliis

ejusdem auctoris com-

117

119. Habentur insnper liltera3

Apo-

mentariis.
137.

stolica;,

ia

quibus datur facullas nunlio Apostolico Sicilia; colligendi decimas Dataj habentur Roma;, tertio Ival. Februarii, anno primo.
regiio
:

Successor InnocenUi, Urbanus Quintus,

Siciliam ultra

reperitur misisse

rum

Rursum
nuntio
in

alia Bulla,

qua datnr

facultas

eidem

Sicilia

consistenli, exigendi

charitati-

nuntium et collectorem deciniaPharum, Dominicum de Sassonorio canonicum Buneventanum. Extant dc his cjns littera;, data; annoDomini millesimo trein
,

vum

subsidiuin ab omnibus bona Ecelesiastica

centesimo sexagesimo octavo

rjntificalus ejus

possidenlibus, pro supportandis Aposlolica; Sedis oneribus. Data Roma;, tertio kal. Februarii, anno

anno sexto, die deciina sexta Maii. Ex libro tertio Apostolicarum

litterarura Joan-

ilidcm prinio Poiitificatus cjusdem, ibid.

fol.

123.

nis papae Vigesimi Tertii extant litterae Apostolicae,

Eidem nuntio

facultas miltitur concedeiidi coin-

meatiim octo navibus Alcxaudria solventibus, ibid. fol. 129, 131. Facultas eidein nuntio datur dispcusandi super deleclum nataUum fol. 131.

quibus Arago de Malas[)ina decernitur reformator iu regno Siciliae in rebus temporalibus, cui pro
expeiisis

persolvantur viginti quin([ue floreni

clero Sicilia; qualibet die. ConcediUir eidein facul-

URBANI n ANNUS

10.

CURTSTl 1007.

71

fa? conferendi canonicatus et alia beneficia Ecclesiastica. Datrr

non levissimo
nihil

prsctextu Diplomatis Urbani papfc,

(ut

liabenlur liltera dccima quinta ka-

luijusmodi

ostensum

esl)

conccdcnlis,

lcndasNovenibris, anno secundo ejus Ponlificatus,

fol.

dl6.

omniijue ex parlo nulantis, peniUis(jue ruenlis, ea servanda sancirent, usu rcrum iiiducerent, retinerenf, defenderent, in diesque deterius propagarent,

138. Insuper etiam consuevisse frequenfer Apostolicam Sedem in Siciliam collcctores mittum recentia sunt tere, cum vetera recensita exempla. Extnnt enim in eodem Tabulario Came,

quibus desciscant a mafre

iis

dissideant ab

Ecclcsia, cui renuant vel in

qxix juris divini,

sinl, parere.

naturalis, canonici,

communisque
etsi

rali,

Marlini

litterffi

ApostolicT, quibus

quidam

iiO.

Qux quidem,
omnique ex

aulhentico, obsignato,

Cypressus Dalaverius deputalur in Sicilia collector

subscrii>to,

parte fide constante Diplo-

fructuum quoruincumque, Camera^ Apostolica; debitorum. Data; babentur Constantia?, decimo kal. Octob., anno primo Ponlificatus ejus, ibid. fol. 2. Novissime vero reperitur quod Paulus papa III misit etiam speciatim in Siciliam collectores Tobiam Palavicinum, et Lucani Justinianum deputatos ad colligcndum subsidium mediolalis veri annui valoris (ut verbis utar lilterarum Apostolicarum) omnium fructuum beneficiorum Ecclesiasticorum. Missi sunt autem iideui idipsum pra;stare per universam llaliam adeo
reddituum
et
, , ;

mate alicujusRomani Pontificisconcessamonstrari

posscnt: nec sic subsislerent,qua! contra prfficipua
Ecclesia; Piomana! jura invenircntur esse disposita.

Nam

audi qua> mascula voce, energia

virili,

vigore

Henricum imperatorem, isliusmodi juraEcclesiastica invadentem, Desiderius, idemque

sacerdotali in

Victor papa Tertins, cum ei in faciein rcslilit verba protulit': Sedes enim, inquit, Apostolica doniina est nostra, non ancilla, nec alicui subdita,

sed

omnibus

pra?lata; etideo

nullaomnino ratione

ut nibil
Ifaliai

minus

juris in Sicilia,

quam

in caeteris

sub juguiu a quoqiiam mitti polesl. Quod si a Nicolao papa factum est (scilicet ut arbitriuin exspectaretur

usque ad nostra tempora sibi Pontifex vindicarct. Qnod quidcm de bis scriptum Diploma cxlat in libro impositionum Camerfc Apoprovinciis,
stolicffi,

imperatoris in eleclione
est falso

Romani
est
:

Ponlificis,
:

quod ut dictum

prfEtendebatur)

injuste

profecto et temere

prtCsumptum

non tamen

datum

in

eadem Camera Apostolica ultima

vero ipsius anno
quffi

Februarii, anno Domini millesimo (|uingentesimo

cujnstiuam stullitia vel temeritate amitlit Ecclesia dignilalem suam . Ibec ipse. Qute eliam eodem

quadragesimo
nono,
ibid.

tertio, Pontificatus
ITii.

fol,

Ista

sunt

spectant ad
li-

ipsum rerum usum, quem cursim rem agcnli

cuit reperisse.

139. Si autom Deus conccsserit, ut in Annalium prosecutione futura tempora disquiramus,

locupletiorem de bis tractationem poUicemur ex uberiori messe colligeudam , quibus appareat

tempore Deusdedit, cardinalis tituli Eudoxia>, (de quo suo loco dictum) scripto insigni voluinine ad eumdem Victorem Tertium pa|)am, pluribus arguiuentis asseruit. Sed et sanctus Drunus e|iiscopus SigniK!, et cum eo plurimi alii ejiiscopi et cardinales, in Coucilio Roinanocoegeruut Paschalem papam revocarc qua; contra Romauie Ecclesia>

jura promisisget Ilenrico imperatori, ut suo

dil.

quantam scriiilis omnibus reclamalionibus, juribus omnibus contradicentibus cailo terraquc te,

loco inferius dicluri sumus.

Cum

aIio(|ui in confesso sit

stantibus, Aposlolica Sedes in regno Siciliai patiatur

privilegia ab Apostolica Sede collala,

apud omnes, nou debere

et

suorum jurium detrimenlum, inaudilam Iiactenus inter Catbolicos ignominiam subire cogalur, rebus ipsis (quod est grainjuriam, et sentiat
prolabentibus.

contra

eamdem

Ecclesiam militare. In

quam

sen-

tentiam Nicolaus papa, ideuKpie Sanclus, cjus nomiiiis Primus, in decretali Ejiislola quam scripsit

vius) in delerius bis grave passa

Nam

qua; est in

ad Ilenricum archiepiscopum Turonensein,

legio ab Apostolica Sede concesso
sia3,

quam

dispendium, et adhuc graviori in dics in eodem reguo afliciatur opprobrio, jamque a tcmpore Caroli V cxiierta plane intolerabilc in spirilualibus ct temporalibus damnum, cum in
temporali dominio domina ignoretur, ct in
luali
sia
;

superius suo loco rcddidimus, ubi agit de privi-

Rhemensi Ecclehabet
:

quo

cjus

archiepiscoiius Ilincmarus contra

,

ipsam abuterctur

hxc

iuter alia

Sic

spiri-

Aposlolica Sedes aliena jura cuslodit, ut sua non

esse nesciatur,

quod

est

Universalis Eccle-

minuat
ita

sic

cum

in bis quaj sunt divini

bumani^iue juris

tribuat alienis.

honorcm debitum Nam ct arma

dat, ut suuni
illi

non

a nobis cdllata, ut iiotius pro

exerccndis in Sicilia carcat facullate, ut quaj re-

volumus, ut pro eo

sint valida,

lugubre cum Propbela lamenlum occinit': a Super dolorem vulnerum meorum addiderunt . Quot enim oportuisset tanta ista qua; audent, Diplomatibus esse
ccnsila sunt snperius manifeslant
:

nobis, ubi neccsse est,

non contra nos firmilalem

obtineant . Ha;c ipse, qui de privilegio A|)OstoIica;

Sedis agcns, quo ipsa prcesidcat Ecclesiis oiiinibus, et ab omnibus exigat obcdieiitiam, ha;c habel,

concessa, quot specificis asserta scntentiis, dcfinita

clausulis
,

scribens ad Carolum Fraiicorum

elucidata

periodis

obsignata

sigillis

tanta Sedis Apostulica} privilegia usque ad

regem Qua; mortem,

:

snbscriplionibusque muiiila, ut vim aliquam obtinercnt,

si

tamen vel

sic obtinere poluissent ?

ut

ope freti divina, pra;deccssorum meorum vesligia sequcndo, cassari taliter minime patiemur. Et
1

Psal.

Lxvni.

Cbroa.

Cm.

I.

ni. c. 49.

72
qiiod ad
\ilegii

URBANI
cam omnes

11

ANNUS

10.

cum

CIIRrSTI 1007.

appellandi nullius obice priista: Privi-

spectant, prolixior atque lucubratior fractatio crit,

habeant facullatcni, subjicit

dicamus) remediaEcclesiaj

legia

nam(]ueRoman;c

EcclesicT, tutius suntChristi

Catliolicaj
;

tur, perveneriinus,

ad ipsa earum tempora, qiiibus datic noscunsimuhiue reliqua omnia, quoB

(ut ita

privi-

sive per legatos vel nunlios, aut per Epistolas

cum

legia,

inquam, Petri arma sunt contra omnes impetus pravitatum et monimenta ct documenta domini sacerdotum, ct omnium prorsus qui in subiimilate consistunt imo cunctorum qui ab
,

regibus vel episcopis, abbalibus aliisve religiosis

personis vel laicis ab ipsis

Romanis

Ponlificibus

sunt transacta, majori otio opportuniorique occasione, reddentes cuncta temporibus suis, ex instituto

iisdem potestalibiis diversis afliciuntur incommodis .

omni

fide constaulia,

in

At tanta

isfa

auctor, Angelis et

Deo accepta, qui corum hominibus reverenda, qui

est

Jam

vero canentes receptui,

medium afferemus. qus post Urbani paptB

,

in

eorum

semiier custodiam vigilarunt, ab ipso exor-

dio nascenlis EcclesioB usu recepla at(|ue probata, unius sed mulilati niliilque luijusmodi conccdentis

datum Diiiloma Salerni sunt secuta narremus. lU. Expeditionem in loca sancta Urbanus papa litteris ad Alcxium liJiperatoreKi datis comitatiir. Accepla Capua in dedilionem,BoamunJus

Diplomatis occasione adducenda sunt in discrimen,

fiater Rogerii

ducis ad mililiam sacram accingi-

exponenda ludibrio, attjue penitus abolenda?At aboleri non possunt qua) vivunt in radice sua: sed qui pra^cidilur ex eis ramus, arescit. 142. Quaj rursum ratio postulat, ut contra tol

tur, parat expedilionem,

Hierosolymam profectu'

rus

de quo

ista

Pelrus diaconus Cassinensis

c Interea

Boamundus

Roberti ducis

filius,

qui pri-

mnm cum

parte, et per se

postmodum multa cum

esset in expeditione

Romanorum Pontificiun anlea et posteadataDipIomata, unum proponaturdepravatum,onminoconcisum, nun^iuam a successorum aliquo confirmatum, Diploma Urbani papa), idemque etiamsi germanum legilimumque fuisset, jam in Rogerii baTcdibus
desinens, nuliius allerius

Constanlinopolitano imperatore ejusqueexercitibus

proelia prospere gesserat,

cum

una cum duce Rogerio in Campaniai partibus, et ha;c omnia confecisset maximum hoc ipsuin ne(

gotium)

ca^lesti

instinclu

protinus jussit

afferri

Romanorum

Pontificum
i>ost

confirmatione roboralum, imo conlrariis penilus

constilutionibus
sa.'cula

pannum sericum, totumque in tam sibi quam suis et aliis ad

frusta concidi, ut
se confluentibus,

rescissum et abolitum^

tot

cruces inde confectas superponeret

humerisjom-

oblivione sepullum, a

nemine regum, qui

contra

Sedem Apostolicam pugiiaverunt, nec nominetenus cognitum, nedum exhibilum vel citatum hoc ipsum, inquam, hoc sfficulo noslro sub
:

nesque itidem decs lo volt, clamare magnis vocibus jussit. Ilac fama excili Rogerii milites, tara
rnulli re[iente coiifluxere, ut vix
paiicis

cum

co-

mite Rogerio

scilicet
.

reliclis,

in

Siciliam

solus

Carolo Quinlo, ad erigeudam contra

Ecclesiain

Roinanam

ferme redierit
dio.

Haec Pelrus de expeditionis exoret

monarchiamemerserit redivivum?Cujus occasione flamma seinel iiicensa in dies magis magisque majoribusincremenlis SiculamdepascatEcclesiam, de quaillud propheticum jure occini possit Olivam uberem, iiulchram, fructiferam, spe'

De cujus procinclu

progressu, de
missis,

Alexio imperatore ad

eum

lilteris ab deque adventu

Constantiiiopoliin, et cuin

eodem imperatore con-

grespu, afque rebus ab eo pra^clare geslis agit dif-

fuse Tyrius de bello sacro,

quem

tu,

si

his plura

ciosamvocavit
tVuleta

Dominusnomentuum
qus
loqnela

;ad

vocem

lo-

quela; grandis exarsit igiiis in ea, et

combusta sunt

ejus , At

grandis ? utique

male usurpalum

nionarciiia^ infauslum
igiie

nomen,quo

eadeni infelix Ecclesia velnti

consunipta, re-

dacta susiiiret in cinerem. Unica nobis reli^iuaspes

in nostro Zorobabel, in Philippo Tertio, qui incen-

sum
gloria

reslituat

templum,

et efficiat

ut

niajor

sit

domus hujus novissiinaj quam prioris', qui et exffiquet magnuin superbia; monlem in planum ^. 143. Quod ulique a?quum est me seutire de
rege, pietate insigui , virtutum corona fulgente. Cui in his explendis fa-

quanto animi ardore susceperint in Occidente ubiijue locorum Christiani milites sacram tesseram, sanctissimte crucis signo decoram cum Urbanus papa, sive vocc, sive litteris, ad omnes promovendos ardenlissimus promolor accederet. Cujiis hicmodo recitandai sunt litterEe ad Alexium imperatorem data;, ubi ex hac peregrinatione reversus est Romam. Sic se habent
cupis, pro arbitrio consulas.
dictu,
:

Mirum

143.

Urbanus Secundus, Romanus Pontifex,

stalutuin fuisset ad

Alexio Conslantinopolitano imperatori, etc.

a

tanto Calholico

Cum

Clarum-Montem
bellum adversus

omnium
veat,

Arvernia', ut

communibus

volis

rogemus jugiter, Spiritus sanctus. Hxc nobis occasione Urbani papae Diplomalis dicta sunto simplici stylo, candore animi, ex corde puro* (Deuin
teslem invoco) conscienlia boiia, et fide non ficta. Cffilerum sciat lector, nos ista hic obiter occasione

Sarracenos gererelur: tanta hominum multitudo cruce signata est, ut ad Irecenla hominuin millia censa fuerint. Ducum autem forlissimorum tantus
ardor, ut de recuperanda Ilierosolyma
rare debeamus.

multum
ciii

spe-

Primus omniuin, Pelrus Eremita

Urbani papaj Diidomatis pertractasse verum de his, qua; ad investituras Romanorum Pontificum de regno Sicilioe ultra citraque Pharum posila
:

innuinerabilibus se

ducem

pia;buit,

Godetre-

dus, Eustachius et Balduinus, fralres Bolionii, co-

mites se addiderunt, majores etiam copias paraveChron. Cassin.

Jer.

XT.

As

sZacch.

IV.

- M.

Tim.l.

'

1.

iv.

c.ll.

URBANI

II

ANXCJS 10.

CnRISTl 1097.

73
archiepiscope, ubi es ?
Ille

runt. Ilinc Pocliensis episcopus belli dux, et Ray-

Anselme

Anglorum

muiidus S. ^gidii comes, inde

Philippi

Hugo Magnus,
,

Nortniannise

fratcr et Robertus Robertus FlandriiB, et Sleidianus Cornelii coniiles. Qnid dicam de Boamundo ipso, qui ingenti animi magnanimitate iis se comilcm adjunxit, cum septem millibus dclecta) juven-

Francorum
,

regis

ubi se vocari audivif, in pedes consfitit. Quem Nunc, inqiiit, mngisfer, Aiiosfolicus compcllaus
:

et alter

opus est scieufia, opus e]oqucufia;lua;opera. Veni, ascende huc, et defende mritrem tuam Ecclcsiam, quam Gi\xci labcfactare conantur. Succurre ergo quasi a Ueo huc missus. Continuo cuncfi adsfanfes
et assidenfes, oculos et ora in

tutis Italica?, relicta fratri

rerum omnium

cura,

euin conversi

per-

quocum diu bello contcnderat?ad iios belli maximos apparatus unum illud in primis est necessarium, ut tuo pra}sidio commeatuque tanfa; copias juventur. Quare abs te peto majorem in modum,
ut quibuscumque rebus poteris jnstissimo bello gloriosoque faveas. lllud autem, tametsi non dubi-

cunctari quis esset; annitenfibusque proximis, ad

consessum Aposlolici levalus, sedere jussus juxla

Ronianum
moris est
:

aicliidiaconum, cui ante paiiam sedere

Includamus, inquil, huiic in orbe nopapam. Nec moranfibus, omnibus exposuit paiam sui genus, unde domo,
sfro, quasi alferius orbis

lem abs

te

curatum

iri,

volui

tamcn

te

per

litteras

cujiis scicntiae, ciijns facundia;,

quam

religiosus,

nostras scire, id mihi et universaj Christianae Reipublica; jucundissimum forc. Vale. Roni.T, etc.
Cusa; cxlant ejusmodi Urbani lillera) in

quanfa pro

volumine

Romana; Sedis passus esset. Dilalusquc in posfcram diem qua;stionis tracfalus, quamvisAnselmusstatim responderenondubifaret.
fidelilate
1-48. a

lilterarum diversorum principum, sed ut apparet,

Sed sequenfi die,

solito

maturius coetu
quaestio,

ab eo qui edidit reddita; cuiliores. 146. Concilium Darense, quodS. Anselmus

Itistrat, scribens

coacto,
il-

promotusiu editum,

ifa tractavit

nis latera, ita penetravit et enubilavit intiina

ut

Ad de processione Spiritussancti. posfremum autem, iioc eodem anno ab eodcm Urbano papacelebralur Barense Concilium, indictum ad
kalendasOctobris, quoin primis infcr Gntcos illuc
vocatos et Lafinos agifafa; sunt controversiaB infcr

clamore testarcntur gaudium, Gra;ci de se nullus porro inopset pra;beri dolerent ridiculum inanis scientiae discederet. Sensus illius sermonis,
Lafini
:

procedente tempore. luculenter digessit in libro dc

Processioue Spiritus sancti facto.
absolvit,

Tunc ubi verbuni

cos diutius ventilat:c, polissimum vero de processione Spiritus sancti.

:

omnes

in

eum

oculos et ora conversi, hic

Porro nobilissimi Concilii

laudare fidem,

ille

scicntiam,

omnes eloquentiam.
:

quorum ca dunfaxat nola hujus perierunt Acfa facta sunt nobis, qua; ad Grajcorum confutafioncm a sancto Ansclmo, qui interfuif, sunt scripta ; et

Sedato fragore

dens in
sit

quem laus ejus suscitaveraf, infeneum snmmus Pontifex, ait Benedictiim

cor tuiim et spiritus tuus, os et sermo oris tui

quK

familiaris

ejus

(jui

aderat Edinerus, ilidem

tradidit,

benedicfus. Nec niora,

cum

consensu

omnium

ro-

scriptorum monimentis posteris

Cui Concilio
sancfi, utpofe

qui

ait
,

borafus, in aliter sentientes fulmen excominunicafiouis

infoisisset, ventilari

dum Anselmus
,

se pra;sentas?et

et

pcrsuasus a papa

Gra;cos in 'processione Spiritus

a Pafre et

sermo

coepit.

de rcge Aiiglorum Proferunlur in inedium scelera dictu

quem

non a

Filio proceet

liorrenda;
injuria,

adjicitur contcmptui
scilicct bis

humaiio

ca;Ieslis

dere Gra;ci asfruant errantes, rationabili

lica disputafione confutasset
:

Catho-

quod

terquc admonifus, nihil

est liabifus et venerafione dignissimus

tus. Fiiiifo Concilio
,

magni apud omnes comproba-

correcfioiiis exhibuerit. Quocirca, cuin siiffragio ct

cum

Aposfolico profecti su-

musB.

Hsec tantuin de bis Ediiicrus.

Apud

Willel-

clamore omiiium jiapa ad cxcomuiunicandumjam oral paratus esset, Ansclmus genibus altusus ejus dilafioncm el vix imiietrat. Qua; rcs ei non medio,

mumautemMalinesburiensein'sua paulo gloriosius ostentanfem, ba;c scripfis mandafa lcginius a Ut ergo ventum ad Coucilium, A|HistoIicus ante corpus S. Nicolai consfrafus ta|)elihus et palliis, ipse
:

casula

cum

pnllioamiclustribunal ascendit,

ca;fcri

cum

cappis sedubaut. Oinnibus crgo

suum

lociim

crem apud cuncfos vidcntcs peperit grafiam eo quod ostensione verfc sancfifatis vicisset faina; sua; gloriam. Quam pulchrum crat, ut ille oraref veniam, a quo fanfum accepcrat conlumcliam ? d llucusque dc Barciisi Coiicilio apud Willelmum. \\\). Certuin csf autemin hocConcilio S.Anscl,

cx antiquo

vindicanlibus
poterat

sunimus quo

summi

Ponlificis,

Anselmus humilifafc Exciderat animo ingruenfe tunuiltu, ut ei locum

,

mum

in coiifiifandis Gra;cis

primas

tulisse

cui et

assedit.

ea ex parfe

plurimum

Ecclosia (2afliolica debet,

quod cum
illa

ijisius

Syuodi Acta pericrinl, ipsc famen

Sed erroris admonifiis est qua;stionis necessitale a Gra;cis proposita;, probarc volenlibus Spirifum sancfum nonnisi a Palre procedere. Ilanc ergo qua;sfioncm dum cxpedire \M. tentans magis involveret, Gra;ciscontranonimprobabiliteroccurrentibiis, Anselmi recordatus exclamat vivida; vocis tonifninm rrrlis cap;iri1ns et Pater et magister turbae mulliphcitas ingcininant
dclegaret.
; :

amicorum, qiiod in confroversia monimenlis perpctuae mcmoria; commendavit. Iiifer alios (|ui hoc ab eo
pulsatus precibus
tractavit,

scrii.torum

exegit,

fuit

ipse qiiidem bac a;latc

siuictifaln viros

Hildebcrtus Cenomaneiisis episcopus, infer cclebres doctrina ct

aiinumerandus cujus
;

adliiic extat,
'

absqiie lifulo taiiien in Coibcc, cxarafu Epistola

istis

verbis ad

eum, posfqiinm
lll

in

Angliainesf reversus

Willet.

(3e

Gcst. pont. Angl.

llb.

x.

nild.

Ep n. lom.

Hilillolli.

SHiicloriim Palrii"i.

Baiios.

TojiLS

XVUL

10

74

URBANI

II

ANNUS

10.

CIIRISTI 1097.
ex Latinis

^50. Familiare est sapienti tolerare

nescien-

sicut nec

prout in eodem Concilio

testi-

quod insciliam meani aperire non timui, quia erat cum sapiente coUoquium. Eam,
tem. Ilinc
est,

Barensi fecisse videtur, eo quod Latinorum

ni fallor, et scientia vestra erudiet, et charitas sup-

me, inquam, si meruisscm vel vel tanquam familiaris Epistolam suscipere destinatam. Hoc autem invidet milii
portabit. Felicem
instrui,
prffisens

non esse fidelia, sed ut testes domcsticos suspicione non vacuos dicerent; quodque Graecorum Patrum assertiones non absque calumGraeci
illi

monia

nia illata de Codicibus depra vatis solerent excipere

S.

Anselmus,
his,

justae causae fidens, abstinens se

ab

locus,
nisi

nec aliter salutationis indulsit obsequia, prius orbis dimidium consultarem. Oporlet

omnibus

tam

Latinis

quam

Gracis, ex divinae

lantumScripturaBpharetrapetitassagittas in hostes

enim maris et acris explorare clementiam, si quem in Anglia judicamus salutandum.Cffiterum incom-

quos confecit, emisit, ut ex eodera commentario

ipse lector satis iutelliget.

moda separalionis charilatis copula supplentur, quoe neminem patitur esse nobis absentem, neminem non familiarem. Ea enim nihil est diffusius.
Par enim
est latitudo cbaritatis et

Insuper nonnisi adversus eosdem Graecos post

ha;c librum sive Epistolam illam scripsit, de Fer-

mundi. Charitas

amplectitur quidquid oceanus;charitas in sacrario

dilectionis et

mento et Azymo, ad Walramum episcopum quera quoniam susi^icabatur esse ex classe schismaticorum episcoporum, quibus praesens sajculum abun;

amicum

colligit in

Deum

et

inimidesinit,

dabat, in titulo Epistolae a salutatione abstinet ita

cum cum

propter
diligi
;

Deum

eadem

diligere

non

scribens
153. Anselmus, servusEcclesiaeCantuariensis,

defmitur. Suos habet prssentes

omnes
af-

nffines

quibus non potest obsequio, subvenit

Walramo
gensi).

episcopo Hurremburgensi

(Nurenburimpertitus,

fectu. Absit igilur, ut

publicum

charitatis benefi-

At quod salutafionem non

:

sit

cium maris
Facile

fiuctibus auferatur,

cum

scriptum

sit:

exordiens, sic excusat

si

a Scienti brevitcr

loquor,
favere

Aquffimullae non potueruntexstinguerecharitatem.

certus essem prudentiam vestram

Caesaris
,

non

enim

est,

ut diversi

littoris

cultores charitas
facit

successori Julii
Apostata;
(ita

et

Neronis, et Juliani

uniat, quffi

unam Rempublicam terram

id,

et

jure legit Dodechinus',

non ut habet

ca?lum. Hujus itaque fiducia injecta est mihi pra;-

editio Parisiensis

sumptio inquirendi atque postulandi

pensum non minuet erogantem.

Si

quod imvotorum

loco

Apostatae,

Audoeni, quoe depravate legit, potesfati , contra successorem et

summa

qugeritur, sequens illam pagina declarat.

151.

A proborum

relationibus didici, vos ia

Spiritu

vicarium Petri Apostoli, libentissime voset amicissimum et reverendum episcopum salutarem, etc. Vidisti quibus laudibus Henricum imperatorera

Concilio Barensi
sancto,
Filio

sermonem habuisse de
fabulatur.

schismaticum
Cffisarem, a
posteros,

ornet

nempe cum

post

Juliura

quem calumniosa Gra3corum

Quod

versutia a
igitur ad-

minime procedere

quo dimanavit nomen imperatoris in Neronis et Juliani Apostatoe eum nominet

versus hanc illorum dementiam in prajfato pro-

successorem, a

quorum

altero

crudelitatem, ab

mulgastis Concilio, succincfo tractatu deprecor an-

altero impietatem et Iraudulentiam haereditate possederit. Ut et hic

Lalinorum Patrum testimonia non suscipiunt, his auctorilatibus opus flagitatum munire non taedebit, quas graeca calliditas et suas fateatur et nostras. Magrta quidem, beate pater,
notari. Et quia ipsi

meminisse

lector debeat, quot-

quot hoc saeculo vixere

clari,

viri sancti

atque scientia
inhajsisse
Pontifici, ad-

eosdem absque aliqua dubifatione

Ecclcsiae Catholicae ipsique

Romano
et

postulo;sed qua} pariter suscipienti proficient et

danti. Nobilis

versus schismaticum imperatorem

pseudopontinovit

tributa

enim est possessio suscipit incrementum

,

scientiai, quaj dis-

ficem Guibertum. Anselmus vero, ubi certo

et

avarum
vestram

dedi-

eunidem

Walramum

episcojjum

communionis

gnata possessorem, nisi publicetur, elabitur. Conservet nobis

Dominus

sanctitatem

et

esse Catholicae, scribens ad ipsum postea librum de Diversitate sacramentorum, en qua eum salu-

videaut vos oculi mei, antequam moriar . Haec Hildebertus; etsi ad quem scribat, exciderittitulus,

tatione voluit honestasse

ramo
siae

venerabili episcopo,

Domino et amico WalAnselmus servus, Eccle-

tamen quod ad Anglicanum

et

antistitem scripserit,

Cantuariensis archiepiscopus, salutem, servi-

qui interfuerit Barensi Concilio, ibique de Spiritu sancto adversus Groecos sermonem habuerit,

eum

alium

nimus neminem
episcopus
illic

quem dicamus cum

,

praeter

Anselmum

inve-

tium, orationis, diiectiouis elTectum . Cur autem tanta mutalio, sic exordio verbis hisce significat Gaudeo et gratias ago Deo, quia sicut scribitis,
glorificat

nonnisi unus ex Anglia

eum

in vobis Catholica Ecclesia

quoniam

interfuisse inveniatur sanctus

An-

in vestra mutatione divina; voluntatis apparet gra-

selmus.
152.
Rescripsit
(ita

sanctus

Anselmus
inscripsit)

quffisitus

Epistolam
Spiritus

enim librum illum de Processione

sed ad
:

sancti contra Graecos

domini papae Paschalis amicitiam liabetis et jam mllii liceat vestram amicabiliter salutare sanctitatem, etc. o Quibus et apparet eam esse scripfam Episfolam post Urbani
tia,

familiaritatem, ut

quem

illam

scripserit,

pariter reticetur

quam

papac obitum,

cum

ipsi

Paschalis successif.

quidem

post Barense

ipsemet tesfatur.

Concilium esse scriptam Sed non ut Hildeberlus poslulaGra^cis testimonia accersivit,

Eodem
Dodechin.

anno, decima Junii, ab Occidentalium

anno Oomini 1094.

verat, ex doctoribus

in Cliron.

URBANI
exercitu
,

II

ANNUS
confecta

10.

CHRISTl

1097.
illic

75
infelicitcr Ecclesiasti-

post

pliira

adversus

Tnrcas
'.

Scoli, qiia)

coUapsam

cerlamina, capta

est Nicaea in

Bitbynia. Quonioclo

cam

vero

Jsta se

habuerunt, consule Tyrium suo ad

restiluendam curavit; adeo ut Scotorum Ecclesiam jam silvescentem dcfectu culdisciplinam

turte, rcddiderit

Ilunc insuper anuuni

transitu
(ut
'

ISi. Obitus S. Mnrgarilce rerjincc Scotorum.

speciosam.

Ista pluribus,

qni ejus

Deum

illustravit

Rogerius notat) S. Margarita regina

Vitam scripsit, Adelredus abbas. Hujns etiamviget mentio apud rerum Anglicanarum bistoricos bnjus
temporis,

Willelmum Malmesburienseni

ct alios.

Willel. Tyr. de Bello sac. ni. c. 11.

Anno

pcriodi Graco-Romanffi

6590. Anno jBra

Hispan.

1135. \nnn

Hegirse 491, inchoatodie 8 Dccenib.,Fer.

3.

Jesii Chrisli

1097,

Urbani H papae 10. Henrici

IV reg. 42, imp. 14. Alexii

Comneoi

iinp. 17.

1.

A num.

Concilium Barense anno seqiientihabitum. 1 ad 11. Edinerus in Vita sancti Aulib. 2,

Eadmerus conventum tunc

fuisse

de tbesauro Ecclesia) aliquam quidem

Anselmum, qui sumniam

selmi Cantuariensis episcopi,

cap. 5, loquens

obtulit, sed vicissim Ecclesia; donavit villam

suam

de iis qua; anno mxcvui gessit Anselmus, narrata obsidione Capuana) civitatis boc anno suscepta, et Dein soluta obsidione, insequenti soluta, ait
:

cum
in

nonnullis

aliis.

Normanniam,

Venit postea Willelmus rex quo cum demoraretur, rex Hiet

bernise,

iMurchertacbusnomine,

Dofnaldus epi-

Anselmus multa prece papam ad boc

natus
est,

flectere co-

scopus

cum

caeteris

episcopis, et

quatenus ab onere PontiDcali

et

eum

ab-

cum
tios

clcro et populo ipsius insuL-c,

quique nobiles miserunt nun-

solveret,

quieti

liberum

vacare

concederet.

Verum cnm, quantum quidem

bat,
in

ad efTectum spectabenedictione

nibilum laborasset,

fretus

Sclaviam reversus est; opperiens ibi tempus Concilii, quod idem papa apud Barum kalendis Octobris erat celebraturus b. Cum vero Baronius persuasum baberet, Concilium Barense, kalendis
pjus,

Anselmum, innotescentes ei ciquamdam, Watafordiam nomine, in una suarum provinciarum esse, cui ob numerosam civium multitudinem expediret episcopnm institui, etc. Jam enim soecula multa transierunt, in
ac litteras ad

vitatem

quibus eadem

civitas

absque providentia

Ponlificali consistens, per diversa

et cura tentationum pe-

Octobr. prajsentis anni babitum, et

Capuam

obsi-

ricula jactabatnr, ctc.

dione liberatam, quai ad sequentem annum portinent, cum iis quic currenli gesla permiscuit

Igitur Anselmus, considerans et intelligens eos jusla et utilia petere, peti-

(lucmadmodum

Alfordus in Annal. Angl. et Labbeus tom. x Concil. Sed, ut ba;c certius suis
et

eorum libcns annuit. Electum crgo ponblicem, etc. dignum episcopatu comprobatum, sumpta ab co ex more de subjectionis sua; obedientia; protioni

annis reddantur, obiter bic qua) anno superiori in

fessione, sacravit

eum

Anglia contigere, refcrenda. 2. Concilium Uiberniciim anno superiori celebratum.

nuarii, id

est, dic xxviii

Cantuaria;,quinto kal. Jamensis Deccmbris, qui

Eadmerus in Hisloria Novorum,

,

lib. 2,

Eo tempore (nempe terlio anno pontificatus Anselmi ut antea dixerat, qui annus a die iv mensis Decembris anni sixcv inchoatur), Uobertus comes Normannia; in expeditionem Hierosolymitanam proficisci disponens ,
part. 1, cap. 1, scribit:
fratri

suo Willelmo regi Anglia;

Normanniam

anno mxcvi in Dominicam incidebat, quo ideo Malchus Walafordiensis episcopus consccratus cst, ut rcctc vidit Alfordus, non vero anno currenti, quo perperam tom. x Concil. Concilium llibernicum tunc babitum consignalur. Ubi observabis, Eadmerum uno tenore lia;c recitare, quia bujus ordinationis temporc, jam quartus Anselmi Pontificalus annus in cursu erat, licet Concilium anno
lertio ejus prJESuIatus in

spatio trium

annorum, pecunia;
:

gratia, in

nium

Irndidit

qua; pccunia per

domiAngliam partim

Hibcrnia fuerit congrega-

data, parlim exacta,

vastavit. Nibil

lolum rognum in

immcnsmn

Ecclesiarum ornanientis bac in parte indulsit doniinandi cupiditas, nibil sacris altarium
rcliquiarum capsis, nihil Evangeliorum
. Suiiiiui;,Mt postea

vasis, nibil
libris

auro vcl argunto paratis

tum. Porro 77?(?nse Sepiembri Robertum Guillelmo regi fralri Neuslriam commisisse, et postea ad expeditionem Hierosolymilanam [irofcctum esse, teslantur Ordericus, lib. 9, png. 724, Hovedenus et Simeon Dunelmensis. 3. S. Anselmus Romam proficiscendi faculta-

76

tJRBAXI

ri

ANNUS

10,

CIIRISTl 1097.

Baronius a num. 2 ad 7 tem a rege extorquet. narrat, sancUim Anselmuni mense Octobri Wintoniani a Guillelmo rege vocatum esse, el vi\ tan(lem post iiluriniam contenlionem, quam ex EJinero in linjus sancli Vita refeit, facultatem ab co
cxloisisse

cuni hic praesul dic xxviii mensis Decembris ab Ansehno Cantuaria; consecratus fuerit, et currenti
eo die in Galliis Anselmus egerit
ail
:

Venimus Cluniacuni,
etc.

terlio

Edinerus enini die aute Nahvi-

tatem Domini,
5.

Romam

ad

Uihanum
niense

II

proficiscendi.

Anselmus

Romam

adventavit.

n Cclc-

Addit
hasc

Iia;c

contigisse

Octobri

superioris

bratis dehinc in ccenobio Sancli-Michaelis

gcli
,

Archan-

CLristi anni.

Veruni Ilovedenus,

part. 1, pag. 4C6,

quod

in inoiite

silum Ciusa vocatur, Passio, inquit

accurate refert ad
:

prajsentem

annum, ad

nis et Resurrectionis Dominicffl solemniis, in itcr

reverti

Mox inler regem et Dorobernensem archiep. Ansehnum ortadissensione ((]uia ex quo arehiprajsul factus est, Synodum tenere, et prava, quae per Angliam pullulaverant, noii liet ad tenipus ia cuit corrigere) mare tran?iit Gallia mansit, et post ad Urbanam papam perrexit Roniam b, quod ii)sissimis verbis legitur etiam ia Simeone Dunelmensi, in lib. de Gest. reg. Scd Edinerus Iib.2 Novoruni, cap. 2, rem exlra onmem

queni ha;c habet

Roinam festinavimus
8,

Edinerus a

Baronio citatus num.

qui ex

eodem
II

addit, Ansel-

mum,
tum

ubi Roina;

fuit,

ab Urbano

valde lauda-

csse.

Vcrum Edinerus non de

Paschate cur-

rentis aniii, ut

eum

interpretatur Baronius, sed

de Paschale anni millesiini nonagesiuii octavi, die

vicesima octava Martii celebrato verba
dictis certo stquitur, et
stabit.
facit, uti

ex

ex dicendis magis coii-

controversiam ponit
petitionis suae

Anselnuis, inquit, coepta;

non immemor, rogavit regem qua-

suit.

tenus quffisitam jam olim licenliam, vel tunc reprecibus non negaret. Sed secundo negat, primo ncgarat. Postea conventu solulo ia mense Octobri Wintoniae ad regem ex condicto venimus. Instantius itaque tam per se quam per alios regem Poutifex orat, qualeiius bouo animo sibi concedat, quod se jam tertio postulare nccespetitis

sicut

Ulo an7io lihrum Cur Deus homo compoSed quia astabat crstas, Joannes quidam olim monachus Becci suscepit Anselinum ut proprimn patrem, et duxit eum in suam villam, ubi insigne volumen edidit, quod Cur Deus homo titulavit quod opus, sicut in Prologo ejus ipse testatur, in Anglia coepit, sed hic in Capuana vi6.

delicet provincia

constitiitus, absolvit ,

inquit

Edinerus in Vita sancti

juxta ea qua;

Anselini

quai Baronius

sitas

sua cogebat . Multis interpositis, narrataque

nuin. 10, ad prffisentem annuin revocat, quaeque

tandem concessa, ait Anselmum Romam adilurum regi benedixisse Nunc igitur ignorans, quando vos iterum visurus sim, Deo vos
facultate a rege
:

mox

in

medium

attulimus

ad an-

num

commendo,
vobis Dei

et sicut si>iriluahs pater dilcclo filio,

sequenlem specfant. Porro villa illa, sicuti coenobium Joannis, prope Telesinam urbem sita erant, ut habet Edinerus lib. 2 Novoruin, cap. 3,
et Telesia

sicut archiepiscopus
el

Cantuariensis regi Anglia;,

meam
,

benediclioncni

ante<juam

rex

abeam, si eam non Benedictionem

:

illesurgens, levata

tribuere volo. Tunc tuam non abjicio. Mox dextra, signum sancta; Crucis
abjicilis,
ait,

urbs episcopalis, nunc fere deserta, Beneventano archicpiscopo [larebat. 7. Uonorifice excipitur a Rogerio duce Caobsidente.

puam

A num.

ad 17. Gaufredus

monachus, Malaterra
Baronius, asserit

dictus,
II

cujus verba recilat

super regeni ad hoc caput huniiliantem edidit et abscessit , viri alacritatem rege cum suis admirante.

Urbanum

colloi]uium habeie cupientem,

cum Rogerio comite Capuam venisse,

Anno ab

Incarnatione

Filii

Dei niillesimo

ubi obsessionem tenebat hoc anno inchoatam, ut

Iiabet idem Malalerra. Verum obsidio usque ad sequentem Chrisli annum perdiiravit, Inncque, non vero anno currenti, conligit quod narratidem Edinerus mox citatus Ilis fernie diebus (anno nenipe mxcviii), Rogerius dux Apulia;, adunato
:

nonagesimo septimo acta sunt

quae fuit idus Octobris .
4.

haec, feria quinta,

cessa.

Alfordus anno

EcEC facultas hoc anno S. Anselmo consixcvi,

ubi fuse totani

Ili-

storiam ex Edinero lib. 2 Novorum recitat, ad citata verba qua; nulla explicatione eludi possunt,
ait

grandi exercitu,
resilicnlem

Capuanam
,

civilatem a sua ditione

audita fama Anselmi

ea Edinero affula
tertii

fuisse

opoitere

cum

is

obsidebat

et

anni Pontificatus Anselmi mentionem mense Octobri anni mxcvk Conciliurn Barense coactum sit. Verum ex citato loco intelliantea
fccerit,
et

direchs nuntiis, rogavit

eum

venire ad se, cupiens

illum videre et alloqni, atqne per

saluti suaj adininiculari polerant,

eum

his quae

informari. Ivit
et ecce

gere potuit vir doctissinuis Concilium Barense ad annum mxcviii pcrlinere, et Edinerum, quando

ergo pater ad euin.

Adhuc longe eramus,

ei

dux

ipse co])iosa
;

ducum

niulliludine septus patri

tertium Pontificatus Ansehni annum numerat , illum ad omnia sequentia non extendere. Ex certissinio itaque

occurrit

ac in oscula ruens,

pro suo adventu

gratias egit. Plures exhinc dies iu obsidione feci-

tempoiis charactere,

feria

nempe

quinta cuin idibus Octobris conjuncla, certo liquet, non soluin Anselmum boc anno ex Anglia
discessisse

sed etiam Concilium Eibernicum , , cujus paulo anle memininnis, et ordinationem

episcopi Watufordiensis conligisse

tumultu Cuin autem inter haec Sedis Apostolicae Pontifex Urbanus illo adventaret, et ei ab Anselmo ac iirincii^ibus totius exercitus

mus, remoti

in tentoriis a frequentia et

perslrepentis

exercitus.

obviam

iluin csset, ingenti Siccularisgloriffi i^oinpa

ei

anno superiori

prosecutus, ductus est in tentorium, quod

prope

URBANI
iios erat

II

ANNUS

10.

CHRISTl 1097.

77

ceeleris

excellentiiis constitulum.

Sicque

cem ab

donec civitas ia detlitioneni transiit, obsiilio illius Doniiniim |>a|iam ct Anselmum -vicinos babuit,
ita ut faniilia

cis humiliter requisivit, libernmquetransitum per terram suam , et necessariuin ncgotium atque subsidium se illis daturum cum juramento

illorum ningis viikretur una

:

quam

promisit.

duae. Subjicit paulo post EJinerus

debinc soluta,
sita est. 8.

Obsidione

bene dudiim cxpertus erat

socios suos ad

Dux vero Buamundus, qui fraudes ejiis , cumquc bcllo his

obsidendam Constanlinopoliin virimultis ac probabilibus hoc sibi
esse

civitatem \adit , quae

Anselmuscum papa aJ Aversanam Capuam inter ct Neapolim

anno tantum
sequcnti.

deviccrat, siniulatis concionibus noii acquievit, sed

liter incitavit, et

Contigit hoc

HtCc

commoJissimum
ostenJit. Franci
stras

allegationibus
:

manifeste
divitias

auteni anno sequenti acciJisse,

esse debet.

extraomnedubium

autem dixcrunl Nos

,

no-

Lupus enim

pore in
bit
:

illa

hoc temregione vivebat, in Chronico suo scriprolosjiata, qui

dereliquimus

et

pcregrinationcm

sponte

nggressi

Anno mxcviii, comprehensa est Capua a Rogerio mense Marlio . Verum loco mense Marlio, legcndum Mense Jnnio, isque error aJscribenJus
a

sumus, ut pro amore Chrisli paganosconfundamus et Christianos liberemus. Gra;ci autem Christiani sunt. Pacem ergo cum illis facianius, et
quaj Turci eis abstulerunt, redJamus. Coactus est itaque sagax BuamunJus consiliis Francorum, ut

librario,

exaratum in alium mutavit. Pascha enim illo Christi anno, die xxviii Martii celebratum, quo tempore sanctus Anselmus in Abbatia Sancti-Miehaelis aJhuc versabatur, et ubi Romam pervenit, illic per dies decem resedit in |)alalio Lateranensi cum Urbano II, ut narrat Edinerus In lib. 2 Novoruni citato. Praeterea Caqui
niale

mensem

pacem

faceret cuin imperatore Grcecorum, aJ

ma-

gnum,

ut postea claruit, Jetrimentuin Chrisliano-

rum

B. Ita Ordericus de rebus hoc anno gestis verba facicns. Tyrius vero, lib. 2, cap. 20 Quo:

tidie inagis

puana; urbis obsidio per aliijuod tcmpus duravit,

post

fraus imperatoris detegebatur, ita ut jam nemo essetde principibus, cui non esset manifestum et luce meriet

ct

magis Graicorum dolus

Anselmi in eam adventum, ul cx memoralis

9.

dianaclarius, quanto odio

populum prosequebatur

Edineii verbis colligitur.

Quo
17

et

Salcrmnn Urbanus II

venit.

A
ex-

omnc Latinorum genus haberct invisum. Verumlamen quoniam aJ alia corum propenostrum,
ct

num.

ad 144.

Cum

Malaterra

lib. 4,

cap. 29,

cujus verba Baronius cxhibet, doceal,

Capua

rabat intenlio, et a Deo magis placilum propositum anhelabant, tutius judicabant illatas dissiinulari
injurias,

pugnata, Urbannm II Salernum venisse, et cum Rngerio duce coUoquium habuisse, ex diclis sequitur quajcumque

quam

se a

tam

pio revocare concepto, aut

hoc in loco Baronius habet,

et prtecedentia

cuin aniio mxcviii,

qucmadmodum
,

connectcnJa
Uibani
tein, a
II

esse.

Confirmat ha;c omnia Epi.-lola

Calabria; et SicilicC comirecilata, qua> data dicitur
vii,
,

ad Rogerium

impcdinientum ministrare . 11. Concilium Barense. Ad num. 146 ad Urbanus II, post profectioncm suam tani 1S4. Caf)uanani quam Salernitanam anno scquenti peractam , apuJ Barium Apuliai urbcm Coiiciliura
assuiiipto labori

Baronio
,

num. 23

celebravit,

Salerni
tificatus

/// nonas Julii, Indict.

nostri xi, anno sc. mxcviii ideo, non vero currenli, Urbanus II lam Barii quam Salerni fuit. Sed InJiclio menJose a librario descripta
,

anno quo

Puii-

Anselini

Vita

idque /calendis Octobris, ut jam ex diximus. EJiiierum de kalcndis

Oclob. scqucnlisChristi aniii inter|)rctandum, recte videriint IloveJenus, part. 1 Annal. pag. 407, et

legendunique Indictione

vi

loco Indi-

ctione VII.
10.

Boamundus dux crucem

et

assumit.

Ad

Simeon Dunelmensis, de Gestis reg., qui ad anMxcviii liabcnt a Urbanus pai^a comitanle sccum Dorobcrnensi archiepiscopo Anselmo, ut illi niandarat, aJ Conciliiim quoJ apud Baiiuin kil.

num

num.

1-44

seq.

Boanuindus TarcnU princcps,

Octobris celebrari coiistituit, proficiscilur. In

concilio pluriina de fiJe Catliolica
Jisserta suiit facunJa ratione, ctc.

quo

non boc anno, sed prcecedcnti, cum suo exercilu mare transiit, et in Orientem perrexit, teste Fulcherio Carnotensi,
lib.

ab Apostolico

1,

cap. 2, qui ad

annum
Fran-

12.

Anno

mxcviii coactum.

Praitcrca

Lupus
Iiicar-

Mxtvi

ait,

Ilugonein

Magnum

Phili^ipi rcgis

protospatain Chron., ubi quanJoque aiinum

nat. a kalenJis Scplembris, sicut Gr;cei

conim
et post
a

fiatrem,

primum heroum, mare

transiisse,

euni I!uaniuiidum, Roberti Guiscardi filium.

taiita

Duin

nobililas in

unum

convenit,

iiiquit

quiAiino mxcix, mense Octobri, jiapa Urbanus congregavit universam Sy-

cum

bus vivebat, auspicatur,

ait

OrJerieus
ficlione aJ
tibiis

lib 9, a et

incomiiarabilis probitas sine

iioJuni in civitate Bari,

in

qua

fueruiit

clxxxv

opus Dei sc obtulil, ingens cunctis timenDeuni qui aJeraiit tripuJium fuit. Alexiusau-

episcopi, et niense Juiiii in festivitale S. Pelri

stoli,

Apo-

comiirchensa

csl

Ilierusalem civitas a ChriprajJictus papa

tein impeialor, qui

jamJuJum
cst,

Cisal[iinorum

arma

slianis.... et

mensc
:

Julii

Urbanus

gravitur

cx|)ortus

auJito advcntu tantorum

obiit, et

dalus est Pascliali? [lapa. Clironographus

haronum nimis territus esl; ct perspecta arte per quain periciilum cvaJcrct, sub spccie pacis cos dolo (lecipere conatus est. Erat cnim calliJus ct
facunJus, largus,
ct

vero Baicnsis
rcs

mxcix,
rt

InJicl.

vii,

lertia die in-

trante menseOctobr., venil

arcbiepisco|)i

papaUrbanus cum plu

(solecisnii auctoris

episeoiii

falk;ndi artifex ingcniosus.

i^a-

suiil) abbaliiius et

coniitibus; intraverunt in Baris,

pru;pa-

Legulos igilur ad nobilcs iicregriuos misit, ct

el suscepli suiit cuiii iiiagna reverenlia, ct

78

URBANI

ri

ANNUS

10,

CHRISTI 1097.
:

ravit domino Heliaenostroarchiepiscopusmirificam sedem {addeiidum, /jw papa, cujus graliascdes illa

HeJicejussu parata),
Nicolai

intus

in

Ecclesia bealissimi

confessoris Cliristi, et fecit ibi

Synodum
Julii

Dicunt quidam de majoribus qua Ivo scribit Cenomanensis Ecclesiae, quianteactam vitam tuam se nosse testantur , quod ultra modum laxaveris fraena pudicitioe in tantum ut post acceptura ar,

per

unam
ipse

liebdomada. Post completos dies octo,

perrexit in pace
obiit

(nempe papa),

et

in

mense

papa Urbanus , et surrexit Paschalis papa. Ex his liquct protospatam et chronographum Barensem annum illum Christi mxcix a kalendis Septemb. anni Chnsti mxcvmi inchoare ,

chidiaconatum, accubante lateribus tuis plebe muliercularum , multam genueris plebem puerorum et puellarum . Paulopost: Addunt quoque calumniaj praetaxatae personoe, quod nec earum
consilio fueris electus nec consensu .
bis freti
stolas

Quibus verHildeberto

Baronius et Sirmondus, in Notis ad Epiabbatis Vindocinensis,

vilae et

exemplo Grxcorum Apuliam, Calabriam

liam

et Sici-

Goffridi

incolentium

annum

qui tam ludictionem quam Constantinopolitanam niundi juxta

,

archidiacono solutioris
inurunt.
14. Laudatur.

impudicitiaj

nolam

Mmw

euim post mensem Julium coUocat, mortem Urbani papae cum mense Julio anni mxcix connectit, asseritque Vra Septembri incipiebant. Uterque iaHM??2 7/menseOctobri

Contra vero Juretus, in illius margine, et in Notis ad eam, contendit Epislolam, non Hildeberto, sed Aldeberto
Epistolae Ivonis
ita in

ejusdem

Christi anni,

Con-

cilium Barense celebrare, quod nonnulli de mense Octobri anni mxcviii intelligi potest, indicatque

Cenomanensis Ecclesice electo datam esse quod duobus anliquis exemplaribus Mss. legitur.
;

Ad

utrumque scriptorem a kalendis Septembris

an-

num

quandoque

exordiri, licet saepe alibi illum a

ita-

Januario, vel a Nalali Christi repetant. Hujus

hffic asserit, extare praecedentes litteras ad Eildebertum iam Cenomanensem episcopum, qufesuo ordini restitutae fide aliquot priscorum Codicum, subindicant hanc posteriorem vix posse eidemrecte

que Concilii epocha nunccertaet indubitata, recteque annotata a Gerberonio in Censura operum sancti Anselmi nova editione a se donatorura. d3. Bildebertus fit episcopus Cenomanensis. Eildebertus Cenomanensis episcopus, hoc anno

inscribi. Ita Juretus.

Verum

haec sententia prorsus

explodenda
stet,

cum

ex laudatis Gestis episcoporum

aliisque documentis cerlo confuisse

Cenomanensium,
Eildebcrtum

immediatum successorem

Eoelli anno currenti demortui, nullumque Alde-

renuntiatus, in Epistola aJ

Anselmum

post Conci-

lium Barense
relata, ait
:

in Concilio

aBaronionum. 150 et seq. A proborum relationibus didici, vos Barensi sermonem habuisse de Spiritu
scripta, et

bertum Ecclesiam Cenomanensem Ivonis tempore rexisse. Librarii itaque Hildeberti nomen in duobus illis Mss. depravarunt, ut non raro in aliis. Prffiterea, cum ex lectione ejusdem Epistolae manifeste

sancto,
Filio

quem caluumiosa Graecorum

versutia a

appareat,

eam primam

esse

quam

ad Eildealiae,

minime procedere

fabulatur, etc.

De pro-

bertum jam episcopum Ivo

scripserit,

quae

cessione itaque Spiritus sancti in illoConcilio inter

nomen

Eildeberti pra^ferunt, post praesentem an-

actum. Hildebertum hoc anno diclum episcodocent Vetera Gesta episcoporum Cenomanensium , a Mabillonio tom. Analect. publicata. Ibi enim cap. 34 legitur, Hoellum anno sua; ordinalionis xii obiisse, IV kalend. Augusti, anno Dominica) Incarnation. mxcvii b, et Hildebertum scholarum magislrnm, et archidiaalia

pum Cenomanensem,

datae, et in Codicibus tam Mss. quam. impresmale coUocatae , ac post hunc annum exaratae. Quoad opinionem Baronii et Sirmondi, verumquidem est, Eildebertum ab Hoello , anno mlxxxv episcopo Cenomanensi creato, ad archidiaconatum ejusdem Ecclesiae promotum, prioribus archidiasis

num

conatus sui annis

verbis

dissolutioris vitae fuisse

ut ex sed

conum propter tum in locum

scieniiae et honestatis sure

mcri-

mox

a nobis in

medium

allatis eruitur,

cjus substitutum esse

Ipse au-

cum
Gest.

a GoITrido Vindocinensi abbate, cujus ad

reg., a sancto

eum

tem, ni fallor , inquit idem auctor anonymus Gestorum illorum, nondum xl annos ajtatis exegerat, cum ad honorem episcopatus electus est. Unde metuens, ne caro more suo semper adversus spiritum concupiscens, vigorem spiritus sui blanditiis

variaj extant Epistola;, a Malmesburiensi, lib.

3 de Bernardo, praesertimque ab
epi-

auctore

anonymo Gestorum Cenomanensium

pietas ejus alia^que
pra3clarae

scoporum,

virtutes

emolliret,

coc|)it

corpus

suum
cilicii

cibi

et

potus

parcimonia, status duritia ac

asperitate

do-

mare, etc. et si qua3 fuerant juventutis delicta, eleemosynarum largitione redimere . Tum pag. 324, poslquam plura in ejus laudem protulit, inquit Charitatis gessit seminarium, quod intraet supra omnia ejus opera honestatis pariter et reli:

ei vitia imputentur, perEildebertum jam antc episcopatum sancte vixisse, ejusque ajmulos ahquot juventutis ejus delicta non solum refricasse, sed calumnias etiam in eum texuisse. Hinc saeculo sequenti ad archiepiscopatum Turonensem evectus fuit et ulrique Eccleslm summa cum laude prcefuit, ut ibidem ostendetur.

commendentur nullaquc
spicuum
est,

gionis emicat splendore et liberalitatis.

Hoc plane
.

15.

Gesta in bello Eierosolymitano.

beneficium suis prreponderat excessibus

Baro-

num.
refert

154. Clu'onographus Malleacensis ad

Ad annum
iiiter-

nius anno mlxxxvui, luun. 19, refert Ei)istoIam ab Ivone Carnotensi Hildeberto Cenotnanensis Ecclesiw electo datam, alias cclxxix, nunc cclxxvii, in

Mxcvii, gesta in bello

:

Hierosolymitano

his verbis

Acta sunt

tria bella in via

de Hierusalem

cuiu Turcis, in quibus Cliristianos us(|ue ad

URBANI

II

ANXUS

10.

CHRISTI 1097.
duccnta castra in Romania
kal.

79
ct

necionem persecuti sunt occulto Dci judicio. la primo bello, Lumbardi seu Longobardi et AlaRainaldo doniino suo perierunt in quodani Exceregorgo in die Dedicationis in secundo, Petrus Eremita et sancti Micbaelis Gaulcrius iutrantes Cinotot,quod est supra Nicajnam civitatem, confestim venerunt illuc Turci, et omnes occiderunt ; solus Petrus evasil, et boc fanianni, cuui
castro
:

ciiiales civitates et

Suria;

et post

hcecomnia duoilccimo

Novem-

bris obsederunt tres partes civitalis Antiochige ,

quae anno sequenti

tem

venit, ut

in Crucesignatorum potestaibidem videbimus.

ctum

esl in

mense

Octobri.

Uxc

facta sunt in pra3-

17.5. Margarita ante qitadriennium demortua. Margaritam, Scotice reginam, anno Mxciii animam Deo reddidisse, ibidcm monstravimus. Asserit Baronius cjus Vitam ab Adelredo ab-

Sanctam

anno millesimo nonagesimo sexto ab Incarnatione Domini (quo ea narravimus, licet Mabillonius in margine ad Historiam Belli Sacri a se publicatam,ea cum currenti perperam iiligarit). Deindc insequenti anno mxcvii, alii principes vecedenti

bate scriptam fuisse, sed

eum
,

falli

suspicor, erro-

remque inde

procedere
postea

quod Adelredus seu

scripta, de

Ailredus abbas Rievallensis, in Epistola ad Henri-

cum ducem,
meticensis,

Anglorum regem
Normannorum,

sancta Margarita,
lib.

ejusque genealogia agat.

Gem-

nerunt Constantinopolim et in Sclavia, et fuerunt in magna persecutione. At Buamundus et Tancredus et Guillelmus frater ejus, et mulli postquain
acceperunt cruces, persecuti sunt Turcopolos
feria,

7 Hist.

cap. 10, lo-

quens de Mathilde sancta^Margaritajfilia, ab eodem Henrico rege in uxorein acce[ita, de utraque ait

et

Quantfc

sanctitatis

et

sciontiaj

tam

saccularis

Princinnatos,et vicerunt et superaverunt inquarta

quam
ptus

quod

est

caput jejunii. Deinde in alio bello,

utraque regina, Margarcta scilicet etMathildis fucrint, liber qui de Vita ipsarum scrispiritualis
est,

Turci

et Princinnati, et

Commani,

et Slavi, Visi et

plano sermone describit .

in Chronico, ad

Athenasi omnes contra Christianos erant, et quo-

dam

die

episcopum

Podiensem acccperunt

et

Berlholdus

18. Henricus imp. Italiam rclinquere coactus.

annum

mxcvii ait

per viin perdiderunt, et a Christianissuperati sunt.

16. Niccea
cliia obsidetur.

Domina

Mathildis, egregia
filia,

duxet marchionissa,

a Cruce

sifjnatis capilw', et Antio-

devotissima sancti Petri

magnum

sibi

nomcn

Tandem
effecti

ergo kal.Maii, concoriniperatorc Alexio

dcs ct unanimes

cum

causa sanctae expedilionis. CoIIecti itaque principes

ubique eo tempore acquisivit. Nam ipsa psene sola cum suis contra Henricum, ct hajresiarcham Gilbertum complicesque eorum, jam septennio prudentissime pugnavit
,

mediante Maio, pugnaverunt apud NiCccam civitatem cum Turcis, et interfecerunt innumerabilem inultitudinem Turcoruni ipsamque, quae cst caput totius Romaniae urbis et multa alia ceperunt, fueruntque in obsessionc illa per septem hcbdomadas, ct in die Ascensionis pridie idus (nempe mensis Maii) cceperunt primum invadere. Fueruntque vulnerati multi et martyrizali quas inter duas pugnas ceciderunt trcdecim millia Ciiristianorum et ducenta millia Turcorum. Eodem anno apparuit stella Cometa pridie Nonas Octobris per septem noctes fuit(iue terrtTinotus tertio idus Octobris. Mense Novembri fuit magna perditio seminum, parlim ex verinihus, partim ex pluviis, et flumina crcverunt magna, ct castella et vicos et hoinines necaverunl , maxime pcdites. Fuitquc bellum aliud primo die Julii contra trccentos et sexaginta millia Turcorum, Sarracenorum, Publicanorum, Persarum et Agnlanorum, in quinque generalibus bellis, Deo opitulaiilc triumet consociati firmitcr
, ,
:

tandemque

Henricum de
recupe-

Longobardia
deslitit.
Italia in
sis

satis viriliter fugavit, et ipsa,

ratis suis bonis,

Deo et S. Petro gratias referre non Henricum autem iinp. currenti anno ex
et

rediisse, affirmant UrspergenDodechinus abhas iu Appendice ad Marianum Scotum. Mansit Ilenricus in Italia ab anno mxc, quo illuc venit, usque ad praesentem. 19. Floret Conrjrefjatio canonic. reqtdnrium Aroasice Vivebat ailluic hoc anno bcatiis Hedelma-

Germaniam

abbas

rus fundator Aroasice in Belgio, cui lioc anno Lambcrtus cpiscopus Altrebatensis donationein fecit, a
Locrio in Chron. Belgico recitatam. Aroasiensis canonicorum regularium congregatio ab Iledelniaro,

Conone preshytero, ac Rogero

instituta, et a

laico circiter

annum mxc

Jacobo Vitriaco iu Histo-

ria Occident. cap.

23 valde commendata, initium

ccepit Ai-aosice,
op[>i(lo [)0silac.

altero la[>ide ab A|ialma Artesia)

phaverunt, acceperunt quadraginta

et

uuam

prin-

Hsc congregatio etiamntim floret de caque legendus Bollandus in Encomio beati Hedelmari ad diciu xiii inensis Januarii.

80

URBANI

II

ANNUS

1 1

CHRISTI 1098.

URBANI

II

ANNUS

11.

CHRISTl

1098.

i ConcUhim Romm in HnKilica Valicana. Annus Rcdemptoris millesimus nonagesimus octavus ordine sequilnr, Indictione sexta, quo , inquit Bertlioldus, o dominus papa Romae Natalcm Domini celel)ravit maximamque pacem in ipsa
,

tur?Quodsi petentiregi per nuntium inducias usqne ad festum sancti Michaelis Archangeli concessit Urbanus potuitne vel istas ipse negasse, non dico regi, sed cuilibet homuncioni petenti, ut acturus causam Roma;, ex Anglia testcs et testimonia per;

Urlte etejus finibus flrmissime composuit, iliidem-

duceret, atque produceret, ex tanto terrarum spatio?

que Paschalem solemnitatcm cum raagna gloria

itidem celebravit
;

An

et vitio

dari potuil
,

summo

Pontifici,

aliquid

sed semulus ejus Guibertns, in

indnlsisse regi

quem vidimus
antistitis

liaud

j)ridem a

parlibus Ravenna; eo tempore demoratus,

(lam munitionem perdidit, in qua ipsespem

quamsuam

schismaticis dcfecissc, atque ad

comnnmicationem
omittamus
ex-

Urbani Catholici

convolasse? Ubi illud dc

maxime

liabuit

videlicet Castellum
,

nomine Ar-

Domino
terna)
et
:

dicliim, etrepetitum' (ut

gentum, quod Pado imminet

Iranseuntes distringere potest .
Constat insuper hoc

et

onines

Padum

Arundinem con(]uassatam non confringet,

linum fumigans non exstinguet, donecejiciat ad

Vel ilhul Apostoli': Vos,

eodem anno,

post Pascba

victoriam judicium?
patres, nolite

ab eodem Urbano Pontifice Romaj

Synodum celebratanijCui voluitinteresse sanctum Anselmum archiepiscopum Canluariensem qnem discedere

fuisse
;

ad iracundiam provocare filios vestros . De qua dictum ' Sicut fremitus leonis, ita et regis ira. Attamen declamatas esse per
:

properantem, ea de causa Ronife papa detinuit. De

Lucensem episcopum has

lelmus enarrat
3.

inducias, ita

idem Wil-

quo Edinerus qui

aderat, isla scribit'

Finito, inquit, ConcilioBarensi,

Romamcum

In Ecclesia S. PetrieratConcilium, ingens

Apostolico profecti sumus. Transactis autem aliquantis diebus, venit Romam Willclmusille, cujiis
in exitu Angiit-e
efTecit

strepitus astantium,

multns concursus venientium.

memoriam fecinuis. Inter alia hoc apud Apostolicum, ut inducias rcgi Anglia? daret usque ad feslum S. Michaelis Archangeli.
Quod Anselmus agnoscens,
dire volebat
,

iUico

Lugdunnm

re-

scd

prohibitus a papa est propter

se
tertia

Idenque cum decreta minus audirent, prajcepit papa Reingerio Lucensi episcopo, ut vocali sonoritate cuncta enuntiaret in vulgus. Assurgit ille imperato muneri, nec clanior incosptns frustrabatur hianlem scd etiam longe posilorum pulsabat et penetrabat auditum. Multaque parte decretorum
;

Concilium

quod Romai habiturum

,

statuerat a. Qua;

hebdomada autem

Pascliaj

edisserta, repentc, quasi

et qua;

animo excussus,
!

aliena,

consti-

a negotio dissidere videbantur, verba intuscilicet:)

tuta fuerint in Concilio, pra;teriit Edinerus^ sed

lit;(ista

Willelmus Malmesburiensis in Ilistoria rerum gestarum pontificuin Anglorum de liis agens, sugillat

Urbanum papam ac suos, quod pecunia^ mercimonio induciasregiconcessissetusque ad feslum

S. Michaelis archangeli.
2. Verum idem auctor meminisse debuit, a se paulo superius dictum, anno superiori inConcilioBavensi, quodidem Urbanus Pontifexjam sententiam

Sed va; QniJ faciemus ? prajoneramus, etauxilium a nobisquaerentibus nullum alferimus. Dolet hinc et conqueritur totus mundus, quod caput omnium membris
ceptis subditos

suis

non conqueritur. Ecce quidam

inler nos

mo-

deste sedet et tacite, cujus silentium

clamor magnus est apud Deum, qui jam secundo anno Apostolica; Sedis vigorem opperiens, de omnibus suis
injuste ablatis, quid, quaeso, excepit auxilii?An-

excommunicationisin regem tercessione sancti Anselmi, ne

ibi lalurus

statim in-

selmus
Hffic

est

de quo dico

arcliiepiscopus Angliae.

faceret, cohibitus es-

dicens, virgae

quam

tenebat gravi ad pavi-

set.Accusarine potuittarditatisUrbanus, quiab Anselmoactore, ne in eum dicat sententiam, contine'

mentum
est.

illisione indignitatem rei

exaggerare visus

Hic papa in

eum
xLii.

tendens: Absiste, inquit.

=

Edin. iu Vit. S. Anselm.

I.

u. apuJ Sur. tom. u. die xxi

April.

'

Matth.

xu. ex

Isai.

Epli. vi.

'

Prav. xix.

URBAXI
moveri, frater Reingeri At Reingerius
;

II

AXNUS
liuic
rei

CHRISTI 1008.
mansit,

81

procurabitur
fervore

cum

audita

morfc rcgis

est

revcrsus in

correctio.

spiritus

actus,

cum
non

dixisset

Ita cxpedit

aut

Juftiim judicem res

transibit; rursus interrnptam seriem decreto-

rnm
relis

conlexuit.

Horum dictorum
sciret

slupor

affecit

Anselmum, cum
ctum
fuisse.

nec suorum, nec suis queha}c

Reingerium ad

commemoranda

inda-

Angliam. Sed hcec modo nobis satis ad institulum. G. Verum quid ante rccessum petierit ab Urbano, non pra^tereundum, sed in excmplum omnium Chrislianam modestiam profitenlium, in tanti Anleviri commendationcm est enarrandum quani ab Urbe recederct, inquit Willelmus in
:

In hoc Concilio, papa

cum omnibus

rcbus

geslis

Pontificum Anglorum

',

ipse

Ansel-

sententiam excommunicationis vibravit in laicos invcstitores Ecclesiarum,et in investitos a laicis, et

in taliter investitos consecrantcs, ct inillosqni pro

mus

obedientiro perlinax custos,

cum

archicpisco-

pus libera-potestaliscsset, rogavit papam Urbanum, ut sibi aliquem pra;poneret, cujus jussis vitam
disponeret.
canl)
Is

Ecclesiasticis

honoribns laicorum hominesliunt

Edmcrum (quem

alii

Edinerum vo-

Ha)c de Conciliotunc in Basilica Vaticanacelebrato

exhibuit, cujus

Anselmus

tanti jussa facie-

Willehmis moxque dc discessione Anselmi ab Urbe narrationem aggreditur. 4. Uibani errja Ansclmum officia et pra^clara Sed quibus tunc diehujus virlulnm exempla. bus illis morarum in Urbe Anselmi, Urbanus papa
;

bat, ut

proecepto ejus
ret B.

cubili locasset, non solum sine non surgeret, sed nec latus inverteEiat iste famulus ejus a secretis, qui (ut di-

cum eum

ctum

est)

cjus res gestas conscripsit. At his plane

consentientia sunt, qua;

tus scribit de
scipso ad

cum

officiis

ac beneficiis frequentaverit, sic accipe

tesfe
fideli
,

ab Edinero

qni aderat

illis

fruens:

Morati ilaque

Romoe sumus ferme per dimidium

scilicet

idem ipsc Anselmus rogaFalconem episcop. Bellovacensem ^, cum excusat se non tencri amore honoris et gloria; in archicpiscopalu, sicut apud

annum, hujns

anni fermc sex mensibus,

et

quosdam
mulla
mihi
7.

continue circa papam degentes,

quasi in

com-

ista

mune

viventes.

Unde

et ipse
la;te

papanonnunquam ad
eo sese agendo, et

suspicionem adductus fucrat; post subjungens Sciant ergo omnes, sicut mea conscientia
in

Anselmum

veniebat,

cum

dicit

curiam ei faciendo. Dedit ei quoque hospitium, in quo conversabatur, eo jure,utsi aliquandoRomam rediret, conlra omnes homines ilkul sibi vindicaret. Ipse in conventu nobilium, in processionibus, semper et ubique a papa secundus erat, pra; cunctis honoratus, pra; cunclis acce[)tus, ct ipse omnibus simplici linmilitate submissus. Pr,Teterea Angli
illo

dacii nefas esse scio, quia

coram Deo, quem invocare testcm mennon me rapit aut alligat

ad archiepiscopatum Anglorum cupiditas alicujus quam servus Dei contcmptor mundi conrei
,

Romatn venientcs, pedes cjus ad instar pedum Romani Pontificis in sua oblationc iionotemiiore rarc desiderabant; qnibus
cos pro

temnere debet;sed timor Dei me cogit pati, ut quamvis dolens et timens, ab Ecclesia Dei trahar. Et quia si mihi licerct, scrvata obcdientia ct charitate, quas Deo debeo ct EcclesiiB ejus matri mcffi proptcr eum jiolius ac libentius cligercm sub ab,

ncqua(|uam ac(]uiescens, in secretiorem domus partem fugiebat, et

ille

et humilitatc es?e et

bate et regulari disciplina iu monastica paupertate obedire et servire , quam

tali

re imllo patiebatur ad se pacto acce-

dere.

Quod ubi papai relatuni est, admiratus in hominc humililatem mundique contemptum, jussit sese in se tenere, et nullum benefacere volentem prohibere, sed omnes pro tali cansa advcntantes patienler admittere. At ille modestaquadam verecnndia actus, jussa profcclo postponcret, si non
inobedienlia! noivo corrumpi timeret.
o.

regnare in lioc mundo sa;cularitcr, aut dominari, aut archiepiscop;Uum sive episcopalum possidcre, vel abbatiam aut hnminibtis (piibuslibet pra^csso ad animarum gubcrnationem, sive ad Corporum
sustcntationcm, in

magna terrarum

et

rerum

tcr-

renarum

possessione et opulenlia.

rum

Quid referam nonnullos cives Urhis, quoingens multitudo propter fidelitat^nn impera-

8. Quod ego ipse non imputo mihi ad tantum, ((uantum ad hoc, qtiia talem me scio, tam parum utilcm tam parum fortem, parum strenuum, parum prudcntem, parum justum, ut po,

tius

niilii

congruat

et expcdiat

subcsse pra;lato

toris ipsi papa; erat infesta,

nonnun^iuam
propter

in

unum

conglobatos,

Anselmum
;

a Lateranis ad

Pelrum cuntem cimi

caperc volentes
sed
projectis armis terra

suis,

Sanctum odium pap;c

bc-

quam pra;essc aliis, obedire ciuam pr.xciper(;, serministrarc (inam minislrari. vire quam dominari Cogor liKC de me confileri scd malo ha;c in sim,
;

mox

viso vultu cjus territos,

ct se illius

plicilate

procumberc,
Ili

nediclinnc deposcere insigniri?

rum
erat,

honorcs et hosimilcs ubiqne illum comitabantur, quia mo-

mca, ut puto, sine duplicilate dicere, (|uam pati ut alii homines peccent in me, aut malum cxemplumsumant per ignoranliamet errorem suum dc mc clc. Al de S. Anselmo modo haclenus: infcrius nobis occurrct sa;pc de priBclaris cjus actionibus agere. Jam vero qua; anni hujus sunt reliqua, prosc(iuamur. Convenicndi sunt nobis ipsi schismatici, corum^iuc opera propalanda.
Ita

rcs cjus in cunclis

quod non

facile a

Deo fanuilabantur. Ilinc eliam quo(juam Rom;usimpliciler

homo

vel archiepiscopus, sed quasi a proprio nomine, sanclus homo vocabalur. QuicuuKiuc igitur ci serviebamus, amori ct honori cunctis eramus . Ha?c Edincrus, pcrgcns dicerc dc cjus recessu ab

planc

in

via isla

oumibus, bonis
-

scilicet cl

rbc

Lugdunum
Baron.

ubi ad bi(;nnium (|uoque pcr-

Willd. Malmesbur.

1.

i,

<Vn3el. Eijisc. lip. ix.

Touus XVIIl.

II

82
nialis
9.
,

URBANI
usu coinmuni contigil
niali

II

ANNUS

11.

CIIRISTI

1008.

ut occurramus.
.

Conciliabnhiin Romce schismaticornm

cenuilalione
fieri

etiam

cum in causa sua defecerint, neminem circnmvenientes, nullius sanguinem, sed omniuin

Quod cnim
ipsis pie

bonorum, qute ab
virium
et fa-

sanctcque

sidcnt, facere tcque nitanliabere

tur,

ne quid minus

al) ipsis

ct honorem sitieiites, nec sediliones in populo commoventes. De causa enim sua dissidere videtur, quisqnis auctor cst sedilionis. Pacem vero

vitam

cullatis

cessando demonstrent;
,

cum

scirent per

el

dilectionem sinceram proponimus, omnibus paet veritatem et

Catliolicos assidne cogi Concilia

tari

legitimosque agi-

cem

unilatem Catbolicac Ecclesiac

filii

conventus, ipsa quoque leniula factio schisma-

amplectentibus, ut simus
cailis est.

Patris nostri qui in

ticorum cogit Romai suos, non ad Concilium, sed concibabuliun, ct convcnticulum celebrat, at nequaquam in S[iiritu sanclo legitime congregatum.
Imitari possunt ct vespa) apes,
cant, sed repleri

Qni eniin ex patre diabolo sunt, opera

filii

palris sui faciunt, conspirationibus, seditionibus,

et

cujus

siiit

manifeste ostendunt. Nos vero

favum et ipss fabriipsurn melle non a;que prffislare

Ecclesiae

illins

discipuli esse desideramus, cnjus doctrina

alvearium una conveniant. Qui igitur gregarii erant pseudopontificis cardiiialcs, Roma; conveniunt adversus Catbolicos, contra quos synodalem conflant Epistolam, quffi ad calcem commenlarii Bennonis unius
valent,

cum

extra Catliolicae

eliam inimicis sane est intelligenda. Orent pro nobis Ecciesiae filii, nt crescat sermo Domini, etc.

Data Ronue contra schismaticos

in sacro

conventu,

anno ab Incarnatione Domini millcsimo nonagesimo octavo, Indictione sexta, septimo idus Augusti.
12.
Ilis litteris

ex

illis

extra cardincm cardinalis, his verbis scripta

:

vocati sunt. Declinarunt

autem

legitur
10.

Adalbertus episcopus

Sancta) Ruffinae

Silv;e-Candid;e, Joannes episcopus Ostiensis.

Hugo

episcopus rramestinus, Alberlus episcopus Nepcsinus,

Benno

cardinalis

presbyter

llrbis

Roma;,
,

Romanus cardinalis presbyter Urbis Roma; Romanus cardinalis presbyter Urbis Roma;, Guido
cardinalis presbyler Urbis

Roma;

Octavianus car-

audientiam sciiismatici per sexdecim annos, per obsides potentes et clarissiinos,etsi per sacramenta invitati, ue caperentur suis mendaciis, nc suis libellis convincerentur, quibus auctores eorum corruperunt terram ha;resibus variis, longe lateque disseminatis per apostolos multiplicis erroris. Sacer etiam conventus, toties deprehensa eorum astutia, in conspectu Ecclesite, coram multitudine Roma-

dinalis presbyter designatus, Paulus primicerius

norum

Romanaj

Ecclesia;, Nicolaus electus abbas Sancti

Silvestri Urbis

Roma;, N. abbas Sancli Pancratii

Urbis RomoB,

et clerus, ct clarissimi principes laici

Tbeobaldus Cbincbii, et Udalricus de SanctoEustatbio, et populus Romanus, omnibus Deum timentibus, et salutem

Romana; Reipublicaj diligentibus. Vidisli ex titulo acephalum conventiculum,

conciliabulum Guibertus enim (ut hujus exordio) in Longobardia conimorabatur, ipsorum auctor pseudopontitex. Epistola sic se habet
caiiite
:

Eos qui S. Ecclesiam scindere non vocamus ad Synodum,quam Deo auctore, celebrare disposuimus circa kalendas Novembris. In praesenti tamen, quia venire renuunt, tcstes invocamus contra eos cajlum et terram, quod nullum consensum adhibemus eorum perversitati. Et in testimonium illius, in medio Ecclesiaj, in conspectu angelorum et hominum
ait
:

tiinuerunt, iterum

carens

incendio tradimus decreta eoruin haeretica, quibus

audisti anni

orbem
rantes,

terrae

perverterunt,

verbum Dei
;

adulte.

Id.

Nolumus ignorare prudentiam vestram,

haereses noviter

sub cmentito colore pietatis, quaerentes plus sc quani fidem Catholicam amari qui per sexdecim annos nulluin dederunt locum veritati,
fugientes

quod ad destruendas

ab Hilde-

lucem cxaminationis, tenebris errorum

brando inventas, et antiquas sub nomine pietalis impie ab ipso renovatas, et ad defensionem fidei CathoIicae,et ad exterminandam impietatem eorum, qui noviter ipsam fidem Catholicam (qnantum in
ipsis erat)

assueti, falsis expositionibus violenter intorquentes

Scripturas in

adjumentum

nefandissimi schismatis.

13. Hildebrandus, in extremis suis, vocavit ad

se

unum de

cardinalibus duodecim quein

multum

scindere non timucrunt, Deo auctore,

diligebat prae caeteris, et confessus est omnipotenti

nonis....

apud

Sanctum

Blasium

convenimus,

Deo
cura

et toti Ecclesiae, se
quffi ei

valde peccasse in pastorali

octavo idus apud Sanctum Celsum, septimo idus

apud Sanclam Mariam, in Ecclcsia quae vocatur Rotunda, consedimus; ijisas hffireses damnatas,
sicut majores noslri, et nos
clatores,

ad regendum erat commissa. Atque iiunc confessorem suum misit ad imperatorem et

damnamus; omnes secommunicatores, complices semel dam-

censemus, ne si vel paululum taceamus, conscnlire videamur. Eos vero

nata) pravitatis pari sorte

qui auctoribus
tate

eorum communicant,

data securi-

illi veniam. Hucusque Acta pseudosynodi apud Bennonem in Vita quorum partem Gregorii papa) Septimi edita poslremam de Gregorii papae poenitentia lempore mortis, jain saepe superius apertissimis demonstrationibus confutatam audisti, ut non sit opus eam-

ad totam Ecclesiam, ut optarent

hbere veniendi et abeundi, vocamus, ut per majores suos, dominum Rainerium, et Joanneni

dem

rursus erroris convincere.

14. Expedilionis

Burgundionem, causam suam agant, admonemus; securitalem inlegram, in quantuin possumus, usquead festum onmium Sanciorum proponimus;

gestce.

Inter

Hierosolymitanw

felices res
iiuntia-

htec

autem cum prospera

est

rentur de Orienlali expedilione, visuin

Urbano

papae Aposlolicum legatum in partes illas decer-

URBANI
nere.

II

ANNUS

II,

CHRISTI 1098.
et plures sint consecuti

83
victorias,

inspector hoc anno

De qualegationc habetistaBcrtlioklushorum Dominus papa ad eamdem multitudinem suam legationem direxit, videlicet
:

eumdcm
;

copio-

sissime res gestas ])rosequentem adeas

istorum
nota

nobis tantum memiuisse,

eademque

certa
erit.

venerabilem Tlicobertum, Pisana3 Ecclesije archi-

tempcris consiguasse pro instituto, sat

17.

episcopum, qui
sunt,

et illis in

adesset, et Ecclesias in locis

omnibus Aiioslolica vice unde pagani expulsi

fuit,

Origo Cisterciensium.

Hoc

ipso anno,

Sedis Apostolicfeauctoritatc, jacta sunt prima fun-

instauraret.

Sed

Constantiuopolitanus rex

damenta
fonte rivi

Cistercicnsis ordinis, ex

huic dispositioni impcdimento

qui sc omni-

quo tanquam e universum Occidentalem orbeni donis

;

mode
tates
ille

illas,

a nostrorum adjutorio subtraxit. Nam civiquas nostris de manibus eripuerunt,

ctflestibus irrigarunt

Cisterciensis, sanctusliobertus,

cuni construendi monasterii abbas Molismensis

pcnitus incendio devastare, et paganis reddere

timuit, iterque

monasterii, quod situm est in episcopatu Lingoniensi, auctor cxtitit, (ini

suis

llierosolymitauum per suam potestatem omuibus pcregrinisomninoprohibuit. .Ha;c ipse.PostNic:pam vero captani, has reperimus

non

una cum

viginti
:

duobus
scd ubi

monachis
illis

illuc profectus habitavit

ipse redire coactus est ad suos Molismenses, Albe-

Boamundo io. BoamunduSjRogcrio Norlhmanno fratri. Posteaquam Nicffiam urbem i)cr dcditionem accepimus, copia) commeatus inopia in duo divisaj
cusas jani datas litteras a
:

ricum
simi,

pra^positum

abbatem
:

reliquit,

cui

dcfuncto successit Stcphanus

omnes viri sub quibus Cistercium monachorum

frequentia
mirilicc
est

sanctis-

sancto-

rum
ipso

sunt
loca

erat inde

nobis iler per inculta

et

deserta

propagatum. Quod totum factum Scdis Apostolicie auctoritate, hoc

anno, legalo fApostolico annuente,
Sigebertus
ita

ad flumen semus, oportunitate loci aquari

;

demum cum

quoddam

devenis-

ct
:

adju

et instaurari exer-

vante,

testatur his verbis

datum fuerat momentumtemporis quieti, cum Sarraceni una cum Solimanno principe innumerabilibus copiis castrainvadunt. Pugnatum cst aliquantisper nostro aliquo iucommodo, cum
citus coepit. \ix

igitur anno, ab Incarnationc scilicet

Hoc Domini milAposto-

lcsimo nonagesimo octavo, venerabilis Hugonis,

Lugdunensis Ecclesia;
lica;

archiepiscoi)i, Sedis

tunc

legati,

et religiosi viri Walterii Cabilloct

Godefredus
edita est

et

Hngo, Bolionii

fratres,

quadraginta
caedes

nensis episcopi licentia

auctoritate

assensu, nccnon et clarisfrcti

millibus equitum

opcm
:

tulerunt.

Magna

simi principis Odonis Burgundia; ducis

lio,

consiin

hostium

videre erat strues ct montes

roborati,

inventam
,

cremum

Sarracenorum, qui maxinia ex parte deleti sunt. Fuere in castris hostium Mcdi, Syri, Chaldiri
Turca3, Saraceni, Arabes,
prcssi sunt.

quorum

spiritns

com-

praifato abbate abbatiam construcre cceperunt Robcrto ab illius dioecesis episcopo, videlicct Cabillonensi, suscipiente curam virganique pastoralem,
ca!teris

Nos liac satis insigni victoria futurum speramus, ut Christianorum armis onmia cedant. Tancredus lilius plurimam tibi salutem dicit in
castris
.

litalem. At vero post

est,

sub ipso in codem loco firuiantibus stabinon multum temporis faclum

Edita est Epistola inter cusas litteras

ut idem abbas Robertus, re(|uircnlibus eum monachis Molismensibus, papic Urbani Secundi

principum. 16. Porro non Nica;a tanlum et plures alia; civitates capta; suut a Chrislianis Occidcntalibus adversus Turcas bellautibus, sed hoc ipso anno,
Antiochia in Syria capla cst,die tertianiensisJunii.

jussn, Walterii Cabillonensis episcopi licentia et

assensu, Molisnuim reduceretur, ct Albericus vir

religiosus et sanctus in ipsius loco substitucretur,

hoc sane intcr utramque Ecclcsiam sequcstro

I^acis gratia, retcnto, ct

Apostolica auctoritate con-

Tyriumconsule. pacto iidcm, qui urbc illa potiti sunl, ab hostium immensa multitudine obsessi, fame ac morbo consumpli, inventione lanceoe illius

Quomodo autem Sed et quonam

istacontigerint*,

firmato, ut ex co jam tcmpore,

utriuslibet

monachum

nculra earum ad habitandum sinc com-

qua: Christi

latus perforavil,

animosiores

cffecti,

mendatione regularisuscipcrent. Quo facto, novum monasterium novi patris sollicitudine ct iudustria, in brevi, et nou mediocriter, Deo cooperanle, in
sancla conversatione
profecit,
.

in hostcs irrnmpenlcs ingenti sunt potiti victoria,

opinionc

claruil,

idcm pluribus narrat

quod factum affirmat hoc anno, viccsimo octavo die mensis cjusdem .lunii. Scd ct quomodo aUis Syriic civitalibus sint potili.
: '

rebus neccssariis crevit

Hucusqnc Sigebertus.

Sed ista locuplelius in Vita sancti Robcrti abbalis narranlur '.

Exlat apud

Willel. Tyr. deDcll. sac.

1.

v. c. 23. in On. el

1.

vi. c.

14 et 22.

'

Siir.

tom. n. dic -xxix April.

84

URBANI

II

ANNUS

11.

CHRISTl 1098.

AnnoperiodiGrwco-Uomaiia; 0591. Anno

Mtx

Ilispan. 1136.

Anno

Ilegira;

492, inchoalo die 28 Nov., Fcr.

1.

Jcsu

Christi

1098.

Urbani

)I

papic 11.

Ilcnrici

IV reg. 43. imp. 15. Alesii Comneni imp. 18.

Urbaniis II Concilium liomanum in ayiA nnm. 1 ad 9. Ediscquentem indicit. mernsseii Eadinerus, comipteEdinerusappellatus, in lib. 2. Novorum cap. 4, postquam capite supe1.

derant,
assserit,

id

tantum de ministris

curiac

num

Romanaj

aitque,

cum

Pontifex Reingero Lucensi

episcopo prfficepisset, ul slatuta in Synodo Romana,

riori narravit

iirofcctionem

Capuam

Urljani

II

et

sonora qua pollebat voce, legeret, Reingerum paa verum nonnullis ab eo capitulis in auruisse
:

D. Anselnii hoc anno susceptam, ut proecedenti monstravimus, disserit de Concilio Barcnsi, kalend.
Octob. liujus anni congregato, ut etiam ibidem \isum, aitque de Anselmo o Flexis genibus coram papa, pncfatum regem (Anglia; nempe) jam tunc
:

dientia

omnium

diserte exposihs, subito

tibus

cunctis,

vultu,

admiranvoce ac gestu corporis in

:

excommunicare parato, vix obtinuit, ne in regem faceret, quod communis omnium sententia promulgavit
. Multis interpositis: Finito Concilio, a

alium habitum demutatus est unde suorum luminum acie in circumsedentes directa, vulnerata; mentis dolorem ultra dissimulare non potuit. Rupta igitur decretorum serie, qua3 exponenda susceSed videiicet quid faciamus? perat, intulit dicens Praeceptis subdilos oncramus, et iuiquis tyranno:

Baro discessinius, coinitatuin papa Romam usque non deserenles . Subdit et Willelmum quemdam, nuntium aWillelmo Anglia; rege missum, causam spoliati Anselmi addidisse, sed eam Urbanum II nou probasse, eique dixisse Redi, quantocius redi et proecipe illi cx parte B. Petri, quatenus muta omni contradictione, illum suis omnibus integre revestiat, si excommunicari recusat. Itaquc
: ,

rum
quas

sa3vitiis

non obviamus. Oppressiones namque

sua tyrannide Ecclesiis inferunt, et expoliationes personarum, quae tuendis iliis institutae
ipsi

sunt, quolidie ad hanc

Sedem referuntur

consilia
:

etauxilia sicut a Capite

omnium

requiruntur

sed

quo terminentur

fac,

ut quid hinc

velit, scire

nie faciat ante Conci-

liuin,

hebdouiada Paschffi (anni nemiie millesimi nonagesimi noni, non vero currentis, ut apud Baronium, et tom. xConcil. eliam legitur) in hac urbe sum celebraturus alioquin certissime noverit, se in eodem Concilio damnalionis sentenPriusquam tia puniri quain promeruit. At ilie ahcam, tecum secretius agam. Mansit ergo ibi per dies pUu-imos idem Willelmus, prudenter operam

quod

tertia

heu! totus mundus novit et inde conqueritur. De hujus mundi rcmotissimis [lartibus unus ecce inter nos, niodesla taciturnitate quiescens, milis residet etc. Jam annus secundus est quo huc venit (ideoque Anselmus, de quo ibi sermo, currenli tantum anno Romam.pereffectu,

venit, ut supra ostendimus)

que subventionis invenit?

agnoscitis, ipse est

sed numquid hucusde quo dico non omnes Anselnius,archiepiscopus Angliae

;

Si

regionis . Subjungit Edimerus, in

lio

eodem Concipapam excommunicationissententiam intorsisse

qui pro Ecclesiasticis honoribus laicorum
servi et quasi ancilla; fiunt.

in dantcs vel accipienles Ecclesiarum investituras,

et in eos

dando hos et
bus ea cordi
tia

illos suae

causaj auctores efficere

ac,

ut doinini sui voluntali satisfaceret, mu.nera quiesse animadvertebat disperticndo et

hominum
3.

pollicendo, parvi habere. Deductus ergo a senten-

Romanus

Pontifex cst

ac pro voto Willelmi, in-

ducias usque ad festum S. Michaelis dedit regi. Acta sunt ha;c in ipsis solemniis Nativitalis Christi ,
currenlis

nempe

anni,

non vero

superioris, ut ex

dictis necessario sequitur.

2.

Concilio

Rom. S. Anselmus

interfuit.

Rc
lib. 1

prehendit Baronius Malmesburiensem,quod

Male illud Concilium in duo dispertitum Tom. X Concil, et apud Baronium, hoc fuit. Concilium Romanum in duo dispertitur, quorum alterum praisenti anno coactumfuerit, in eoque de Anselmi causa actum alterum vero anno mxcix, in quo canones xviii ibidem recitati, conditi fueriiit. Verum secundum illud Concilium Romanum mere fictitiuin, ut ex die et mense ejus celcbrationis evidenter apparet. Chronographus enim Mal-

de Gest. Pont. scribat, Urbanum II numeribus victum, regi Anglia) terminum ad festum sancti
Michaelis
bri

protraxisse.

Eadmerus

tainen, cujus

li-

Novorum

Baronii tempore

nondum lucem

vi-

leaceusis scribit: Concilium Romanum Vllkalend. Maii anni mxcix, in uno Ms. Vlkal Maii pridie kalendas Maii celebralum, qui dies oinnes in tertiam hebdomadam poslPascha, anno sequenti, die

URBANl

II

ANNUS

11.

CHRISTI 1098.
,

85

decima mensis Aprilis habitum, incidunt. Quare Hovedenus in priori parte Annal., et Sinicon Dunelmensis in lib. de Gest., Conciiium Romanum cum anno mxcix et terlia post Pascha hebdomada accurate alligarunt, neque hoc imposterum in
controversiam venire debet. Hoec clironographia;
Malleacensis verba ad

bertus

Atrebatensis Odo Cameracensis , Noalo (legendum, Gualo) Parisiensis, Godefridus Ambiailla

nensis, prajter alios q uos illustres

habuit aetas
locis.

Sed de Hugone
6.

et

Manasse vide dicta suis

Niccea a cruce sic/natis capta.

A num. 14

ad 17. Litlerm

Doamimdi
Nicsea?, et

Tarenti principis ad Ro-

annum

mxcix

Eo anno

gerium Apulia; comiteni

expugnatioue
perioreni

fuitfactum Romae Concilium, quod novissimc tenuit Urbanus papa (inter Romana ordine 11, nou veroHI)

data;, in quibus sermo de de victoriaa cruce siguatis post eam urbem captam rcportata, ad annum su-

septimo kalendas Maii, in quo contirmavit viam

Sancti Seiailchri Domini nostri J-C, et decrevit in
ipsa

pertinent.

Tunc cnim

7ncnse Jimio,

xx

die mensis, ut habet Tyrius lib. 3., Nica^a capta, et

Synodo omni sexta feria jejunare pro peccatis omnibus Christianis, et maxime pro illis quibus non confessi sunt immemores . Rertlioldus
suis

iu Chron. ad
terlia post
licet

annum

mxcix,

ConciHum Romanum
refert,

Pascha hebdomada indictum

faciat,

qui

Ausehni mentionem non tameu, quin de Concilio cui

pretandus
sit,

non dubium

Jidiarum pugnatuir. est viribus longe imparibus, et nuniero multum dissimuli. Nam qui Solimannumseculi fuerant, centum quinquaginla millium, solis connumeratis equitibus, dicebantur cxcedere nuinerum. Nostrorum autem qui prajsentes illo in tanto certamine desuin ipsa die kalend.

ipse interfuit inter-

darunt, vix fuit

numerus equitum ad

millia quin-

nempe de Concilio Rom., tertia posl Pascha hebdomada coacto, de quo etiam anno praecedenti sermonem habuimus. 4. In eo electio D. Joannis Morinorum episcopi confirmata.

quaginta , inquit Tyrius. iisdem expurjnata. 7. Antiochia ab

vero

Gesta

hoc anno
:

his verbis narrat

Malleacensis

Anno

mxcviii

chronographus fuit bcllum cum

idibus Februarii,
et

Pertinet

ad hoc Concilium
eiiiscopi,

Turcis quinto kalend. Januarii,

et

Romanum. quod
Vita beati Joannis

refert

Joannes de Colle-Mcdio in
qui
ei

fuerunh]uc Chrisliani septingenti,

Turci viginti

Morinorum

an-

nos quatuordecim cohabitavit. Ecclesia Morinensis

viginti circiter annis
niultis Iribulationibus vexata

fuerat,

etad

magnam

confusionem redacta.

Cum-

quecanonici Aubertum Ambianensem, Ecclesiie Morinensis

canonicum, contra canonum sancliones

elegissent, abbates rehgiosi et viri

quidam

laica-

quinque millia. Fuit et aliud belluin, ubi amiralii duodecim sunt occisi jiost Pascha, quod fuit kalend. Aprilis. Acla sunt ha!c isto anno V mense Aprili et Maio. Subacta est Antiochia intrantetertia die mensis Junii, in die Jovis. Tertia die post ha}c obscssa est civilas a Gurbalando, qui adduxit trecenta scxaginta quinque millia, exceiito
amiralio Hierosolymitano, qui fuit
et

hs ordinis, Joannem Atrebatensem archidiaconum ctiam

cum

sua gente,

renitentem episcopum elegere. Eodem tempore , inquil Joannes de Colle-Medio cap. 3, Romaj Concilium generaledeihversismundi partibus papa
indixerat. In

rege Damasci

cum
;

suis

et

rcge

Aleph

si-

militer cuin suis

quo Concilio Morineusis

Antiochiam per undeciin dies. Tandein visionc Domini Jesu et sancta; Mariic sanctiquc Pctri Apoet
ita

fuit cxercitus circa

causa tractata, et Auberti electionc haud difficile reprobata, doniinus Joannes, cujus sanctitatcm celebris

stoli

confirmati,

et

visione et revclatione simul

sancti Andrea) Apostoli et repertione lancca;

Doet
])riii-

fama vulgaverat, niullorum vocibus dignus

mini nostri Jesu

cipes Christiani

Christi, acceptis

pocniteiitiis

pronuntiatur, et clcctio ejus ex sentenlia Concilii

a Doinino papa solemniter confirmatnr.
ipso ignorante
acta
fuissent,

processionibus actis, construxeriint acies suas

coiitra

QuLUCum
ne subinjiiiixit,

Curbalain, ct illain iiinu-

Urbanus

II,

terfugere tentarel, litteris ad

ut oneri collum submilteret
dil
:

eum

datis

Annus erat ,subJoannes du CoIIe-Medio, ab Incarnat. Domiiii

II iioiias

gcutem Turcorum, Arabuin, Saracenorum, Publicanorum, Azymitarum, Curlorum, et aliarum mullariini, Pcrsarum, Agulanorum qua; noniinari nec nunierari ])oterant. In prima
incrabileni
,

N.J.C. MxciXB.Hocigiluranno,
videlicet kal.

Junii,prcs-

acie, fuit

lIiigoMagnus

cum

Fraiicigcuis et Flan-

byteralusordinationcsusce|)ta,sequciiti inense,

XVI Augusti,a.Maiiassearchiep. Rhemensi

IX kal. ejusdem meiisis a|)ud

drensi

comite. In secunda vero, dux Godeficdus

lu terlia, Rotberlus

cum
suis.

consecratus

cst, et

Marvennam solcmniter inthroiiizatus. Coiicilium itaqueRomanumsubUrbanoordineJI, non vcrolll,

ut perperam iiabet Bollandus in Notis ad cap. 3

Norinannus cum autcm Adliemarf?cum lancea et cuin excrcitu suo,et exercitu Raimundi S. yEgidii.
suis.

In quarla

In

(]uiiita,

Tancredus

cl Gasto cuni Aquitanis.

In

sexla fuit

Roamundus cum suo

excrcilu, e])iscopi ct

laudatum, anno tantum se(]uenti celebialum.

r;.

clerici rcvcstiti simiil

riorcnl in Gallia plures illustres cpiscopi.

illo

Fucrunt

Mcdio loco
sco[)i,

itato,

tempore , ait Joanncs de CoIIediversarum Ecclcsiarum cpii)ra;cii)ui,

cruccs iu manibus tenentes. Sepliinam aciein fecerunt ex aliis coacti, quam ducil Raiinuuduscomes. Postquam vcncrunt sancli
iiiarlyres

fama celeberrimi. Ex quil)Us fuit Ilugo Lugdunensi, archiep. Apostolicui Sedis in Calliain legalus, Manasscs arcliiep. Rhemensis, Ivo Carnotensis, Laiiireligione conspicui, scienlia

Dcmelrius Geoigius et Theodorus, quos Domiiius ])romiserat niittere in auxilinm corum cum sancto cxercitu, versi sunt in fugam, et fuge,

runt iniinici Dei

(juurto kal. Julii.

victi
lii

et

hoc bellum

factiiin

est

illa

tuerunt inclusi

j^er viginti

86
ct septeni dies, ct

URBANI

II

ANNUS

11.
et

CHRISTl 1098.

obsedcrunt per oclo menses,

post captionem requieverunt per

et

quinque menses

j45gyptiorum Patrum Iramite, qui in Thebaida ct Sancta in Terra commorabantur inter Barbaros
;

dimidiuni .
8.

Boamundus princeps
, inquit

Antiochia> dictiis.
lib. 7,

anhqno tempore necessariam rationem subtiliconsidera examinatione. Nullus doctor jiire cogit Ode-

Urbis potestalem
inilio

Tyrius
ct

cap. 23,

de Anliocbia verba faciens,

doniinium, sicuti

ab

promiserant, omncs unanimiter domino

.

omnia pati pacis tKinporc, qua; sancli martyres compulsi sunt in persecutionibus paganorum tolerare quoniam nec ipsi eadem ante pressuram imies
:

Boamundo concesserunt
gnitate

Joannes vero patriar-

piorum ultra perpessi sunt, qua;

necessitate post-

cba, egregius sub Saracenis confessor, in sua di-

remansit, sed hoc intra biennium ultro

cedentc, quod
Latinis,

non

satis utiliter
,

praiesset Grajcus

cogentepro fidecertantessuslinueruntetc. 10. Monachi Molismenses hiiic fundationi adversantur. Sic palam monachis repngnantibus

modnm

urbe cedens

Constantinopoliin abiit.

dixit

abbas Robertus

inimitabileni

^gyptiorum

Post cujus discessum, Bernardus legati Apostolici

capellanus, natione Valentitius, id
est,

Valentinas,

Francus patriarclia electus

babet. Antiochia

esl,

ut ibidem Tyrius

autem

circa

annum mlxxxiv
teslibus

in

Turcorum

iiotestatem venerat,

Raimundo

patrum vitam ad informationem boni commemoro, sed inde nulla vobis violenta imponitur exactio, imo salubris proponitur persuasio, etc. Ad ha;c monachi responderunt Beatus pater Benedictus ut nobis omnibus evidenter patescit,
:

de Agiles pag. J48, Orderico lib. 13, cap. 9i4, ct Tyrio hb. S, cap. 11, asserentibus, eani Turcos per

B.

Maurum

monasterii sui priorein,

quem

a pueri-

tia nutrierat,

in Calliam misit, elc. lioc, o reve-

annos xiv, antequam a Francis caperetur, obtinuisse. Dacherius toin. iv Spiciiegii pag. 237, inter
alias Epistolas rcfert

rende paler, sanctitati vestra? indubitanter notum

sit, quffi

a prioribus ccenobiis, qui reiigiose vixe-

quam

Steplianus comes Carscripsit

runt, servanda didicimus,ac ut haeredes Ordinis et

professionis

notensis et Blesensis hoc

anno

ad Adelam

habemus, quandiu Cluniacenses,

viri
;

sive

iixorem, in qua
juvabit iegere.
9.

ei

accurate refert qua; in castris

Turonenses, aliique reguiares

ea nacti fuerint,

ante Antiochiam a Chrislianis acla sunt,

quam

et seq.

Fundatur Ordo Cistercietisis. Ad num. 17 Annuni fundafi Ordinis Cisterciensis exEcclesiae

non dimittemus neque temerarii novitatumadinventores, a fratribus nostris longe lateque condemnari volumus.
11.
et

Vrbani 11 auxilium implorant.

satis

Hoec

hibent versus iu fronte

scripli

Cisterciensis de-

plura his similia monachis constanter dicentiperlinax sententia, recessit

bus, abbas in sua

ab
Anno
milleno, centeno, bis minus uno,
Poutifice Urbano, Gallorum rege Philippo,

eis

cuin duodecim sibi assentienhbus

quaisivit

diuque

iocum
Judaei

Burgundis Odone duce et fundamina dante,

qui sancti

idoneum sibi suisque sodalibus, decreverant regulam Benedicti, sicut

Sub patre Roberto

cospit Cistercius ordo.

Ordericus

lib.

8,pag. 711 et seqq., de hac fun-

legem Moysis, ad iitteram servare penitus. filius Henrici, BurgundifB dux, illis compassus est, et prffidium in loco qui Cistercius

Tandem Odo,
datione pluribus agit, ex quo, refeclis
cessariis, iiccc excerpsi
:

minus ne-

dicitur,

iii

episcopatu Cabilonensi largitus

est.

Jbi

In
etc.

qui
regis

dicitur

Molismus,

Burgundia iocus est, Ibi, tempore Philippi

Francorum, venerabiiis Robertus abbas cocnocondidit, et inspirante gratia Spiritus sancti,

Robertus abbas cum eiectis fratribus aliquandiu habitavit in eremo, niinia^districtionisetreligionis casnobium construere ccepit, Deoque donante, in
brevi

bium

discipulos magna; religionis aggregavit, studioque

Cumque Molismenses
discedente,
fierent,

virlutum in sancta paupertate juxta usum aliorum

ca>nol>iorum comites instruxit. Post aliquot annos, sancti Benedicti reguiam diligenter perscrutatus

wmulatores habuit. tempus pastore carerent, viroqueDei virlutibusfamoso

plerosque
sanctitalis

coenobita; per aliquod

despicabiliores erga vicinos et notos

Urbanum papam
ct

suppiices adierunt, eique

aliorumque sanctorum documentis Patrum perspeclis, convocans fratres sic atfatus est Nos,
est,
:

prorsus enodata serie rerum quas supra retuli,

consilium

auxilium

ai)

eo

postulaverunt.
;

ille

fratres cliarissimi,

secundum normamS. PatrisBe;

vero paterno affectu utrisque consuluit

abbati

nedicti professionem fecimus

sed, utmihi non eam ex integro tenemus. Multa qua;

videlur,
ibi

enim Apostolica
geret, ac in aiio,
iibet

jussit auctoritate, ut prius

et

monaquem-

non

sterium repetcret,

ne iaberetur regulariter recoeperat,

recipiuntur observamus, et de mandatis ejus piura negiigentes intermittimus. Manibus nostris non

quod postmodum

iaboramus, ut sanctos Patres fecisse iegimus, etc. His diclis monachorum conventus non acquievit

de suis idoneum substitueret. Deinde firma statuit sanclione, ut imprimis quisquc quani vellet
institutionem
vitae arriperet,

ipsamque omni

vita

imo

prffidecessorum,

quorum

vita evidentibus

mi-

racuiis insignita manifeste refulsit,

stituta,

venerabilium
a te, patcr

vcstigiis trita

exempla et invirorum mode-

sua irrefragabiliter teneret, etc. 12. S. Robertus fundator

jubetur.

MoUsmum

redire

ratis novitatibus objecit, etc.

De

iioc,

quod rcdar-

lismum

Coactus itaque Robertus abbas, Morepedavit, ibique laudabiliter usque ad

guimus

venerande, quia exorbilamus a rigore monachiiis regulaj, nec aspero gradimur

finein vila; sua;

Deo

militavit.

Albericum vero, ma-

guae religionis virum, ad opus Cistercii vicarium

URBANI
sibi clegit, et

II

AXXUS

12.

CHRISTl 1099.

87

Joanni ac Hilboldo Atlrcbatensibu?,

abbatem Cistercii constituit, qui magna egestate per x annos ibi deguit, etc. Ita OrdericusadannuniMXCiv. Labbeus
aliisque viginli (iuobus fratribus
toin.
I

de translalione coemeterii
in cujus fine legitur
:

de Re Diplom. refert Rescriptum Urbani papa; II S. Micbaelis ad Mosam,

Data Laterani VII kalend.

April.,

Biblioth.

ciensis

pag. (540, rcfert Origines CisterOrdinis incertis auctoribus scriptas, ubi

lit-

anno ab Incarnatione Doinini secundum secundnm vero certiorem Dionysium mxcviii

,

Evangelii probaliouem, millesimo centesimo xxi,

Indict. VI,
ii;e

plura de ejus fundationeliabentur, in quibus

tera3

Epacta xvi, concurrente iv . Veruin

excepto die mensis, addititia)
illa

Irbani II, Pascbalis II et aliorum, bujus fun<Iationis occasione data;, et processus canouizationis S. Roberti abbatis Molismensi-;, et primi Cisterciensis
factus,

nota; Chronicrc,

sunt.

Neque

Pontilices Roinani duplici

lucar-

Ordinis fuudatoris, mandato

recitautur.

Ilonorii

III

Aunus emortualis

S. Roberli

incompertus. Vita ejns, auctore monaclio Molis-

quod sallem legerim, usi fuere, et cum anuo Dionysiano mxcviii, non annus Domiui secundum Evangelium mcxxi, sed mcxx concurrit. Mabillonius qnidem lib. 2 dc Re Diplom.
nationis

Mn,

mensi auonymo, sub Adone abbate sasculo xii scripta, extat iu Aclis SS. Bollandianis ad diem xxix niensis Aprilis. Gaufridus a CoIIoue adhuc incditus, (}ui caiteris omnibus acciiratius Senonensium antistilum Chronologiam expendit usque ad an. mccxciv, quo vivere desiit, ut docet Mathoudus inPKefat. ad Catalogumarchiep. Senonensium, Molismensis monaslerii fundationem his verbis notavit Anno Domiui mlxxv, fundatum fuit Molismensc mona:

num.

t3, de duplici illo calculo

et

num Scotum

Sigebertum

in

loquens ait, MariaChron. ratos esse

sed certum est

Dionysium annos xxiii Christi auiiis delraxisse; quod scribit Gervasius in Chronico
:

pag. 133"

Si

quis aiuios Domiui,

(|ui

secundum

Evangelium dicuntur
ginti

esse conscri|)ti, nosse desi-

derat, supputationi Dionysii,

duos annos apponat. Domini inter Evaugelium

qucm imitamur, viHic est enim de annis

pra;fatum Dionysium

et

sterium, in territorio S. Petri-Vivi prope villani de

dissonaulia, sicut in suis Chronicis teslatur Maria-

virum Robertum inonachum album accipiens, Cisterciensem ordiuein instituit secundum regulam S. Beuedicti 13. jEra secundum Evangelium annos xxii numcrat plusquam Diomjsiana. Mabillonius lib. 6
Riciaco, per sauctuni

nus Scotus, siiatium

scilicet

annorum

vigiuti

duo-

qui postea habituin

rum

. In

Diplomalis regumMeroviiigicorum, Inchronologica;, uti el in Actis

SEpe

dictio alittque nota;

Sauctorum cavendum.

adjiciuntur, a (juibus

omnino

URBANT

TT

ANNUS

12.

CHRLSTI

1099.

I.

Gravis controncrsia inter Ironem

cpisco-

fium Carlonensem ctlcf/atiim Apostolicce Sedis. Annus agilur salutis bumana; millesimus nndesia

tcni[tus, i|isc Ivo in

[ia[iaiii

cvidenter ostendil

ultima Epistola ad Urbanuiu ', duni se|ilein mimerat

expI(;tos ;uinos a

ceutesinius, Indict. vii, (|uo pcrdifficilis controver-

agilatur inlcr

Ilugonem archieiiiscopum Lug-

(luneiiscm, ApostolicjeSedis legatum, atque Ivonein

c]iiscopum
[lapa

Carnolensem; ciijus caiisa Urbanus querulanim plenam ad cunidem Ivonem Epistolam scri[isit. Qiioniam quidem in ea pertractata est magni inomenli controversia, par esl, iit eam ((|uod aiuiit) ab ovocxordiamur, atquc priiniim tenipora consignemiis ex morc. Pr;csentem

sua ad Carnotcusom e|)iscopalum promolionc in illuin dicm. Dico illam esse ultimam ad U'rbanum Ei)istoIam, quoniam illa in Codice edito Eiiistolarum Ivoiiis posita iiumero centesiuia dccima sexta, extravagatur, nec suo loco
:

collocata esl

sed noii sic

iii

Codice Vaticano, ubi

[)o-

inter Ejiislolas ad
nittir ordine.

llrbanuin ab Ivone scriptas

Cum

eigo ex

liis

qu;e su|)erius dicta

sunt constel, Ivoncm creatum ab

Irbaiio episco-

([uidem

annum

ejus fuisse controversia;

certum

'

Ivd

i;|P.

LXVIU.

URBANI

II

ANNUS

12.

CFIRISTI

1099,
imponcndo,
in

pum

ciindo, post illud

anno Rcdeinptoris millesimo nonagesimo sepracsignatum tempus si addes

nostris importabilia
labi,

inobedientiam

prohibente aliqua impossibilitate, vel iinpefaciatis.

tum

scptem, iiunc oportct intelligas;annuin consignaesse. Hajc de tempore.

2.

rante aliqua necessitate,

vobis,

Quia

facile est

Qiiod

autem ad rem gestam

pertinet,

sic

habeto. Mortuo Richerio, Senonensi archiepiscopo, in die Purificationis Mari;c ', electus est in locum
ipsius Daiinhertus, et ut se(]uenti

craretur

inslabat Senonensis Ecclesia

id
ficri

nem, qui negans

tur
litteras

Dominica conseapud Ivoposse nisi temporibus

lifec

proximi jejunii, facere

legati

distulit. Inter

afferun-

comminante arcii, de longinquo pugnare; nobis autem niniis periculosum, adversantem gladio de pricsenti ferire. Nos tamcn inteidicta seu mandata pro Gdeli defensione, pro fideliuni correctione, pro sceleratorum emendatione, pro imminentium vel futurorum malorum interdictione, promulgata a Sede Apostolica sic volumus observare, ut parati simus, Deo cooperante, quffilibet
adversa pro eoruin defensione tolerare.
servatis

consecrationem impedientis ad eumdem Ivonem, quibus deberet impertire omnes comprovinciales cpiscopos. Hls acceptis Ivo, quid

Cum

vero

ea qua; indifferenter se habent, in quibus non ob-

minime

salus periclitatur, vel observatis

dehissentiretUrbanus papa explorandum putavit, data ad eum ' Epistola, in qua ha3c de Senonensi
electo,

minime

juvatur, tam obnixe servanda sancitis, vel

cum
et

quem consecranduin
:

legatus Apostolicus

impediret
tio

a legato \estro

De Senonensielecto, cujusconsecraLugdunensi archiepiscopo ob

ea,quffi anti(|uitassanxit, consuetudo servavit, venerabilium auctoritas Patrum sacrata firmavit prout vultis, minuilis, aut mutatis attendere debet prudentia vestra, quid saluti corum, quibus per
:

ha!C impeditur, quia

ci jure primatussui ante consccrationcm suam obedieutiam non profitetur ;

omnia prodesse
sUtutio
sit

debetis, conferatis: vel

quoruin in-

potius tencnda, vel quibus obedientia

illis

quid nobis agendum

sit,

rescribatvestra paternitas.
alia

potius

sit

exliibenda, an

sanctis Patribus, (Ro-

Cuin enim nulla, aliquo accusante,

causa

prac-

manis

scilicct Ponlificibus),

qui

adbuc nobis in

tenderetur, pro|iter (luain ejus consecralio differretur, eo tainen jubente, propter reverenliam ve-

scriptis suis

loquunlur; an vobis, (|uibus niliil est aliud propositum, nisi priorum sequi et honorare
5.

manus ab ejus consecrationecontinuimus; de professione a metropolitanis primatibus facieuda niiiil legamus consuetudine firmatum,
stram,

vestigia.
hffic dico, quod contranovos excesnova promulgare mandata; sed hoc dico quod dicit papa ZosimusNarbonensibus: Contra statula Patrum concedere aliquid vcl imrautare, nec luijus quidem Sedis potest auctoritas apud

cum
vel

Neque

sus

non

liceat

legibus institutum.

Ultra

quas

melas nihil

concessum
ita

esse primatibus, testatur

papa Nicolaus,

scribens inter alia Radul|iho Bituricensi archi:

episcopo

Priinates vel

patriarchas nihil privilegii

noscnim
decreta

incoiivulsisradicibus vivit anliquitas, cui

habere pra^ ca^leris episcopis, nisi quantum sacri canones concedunt, et prisca consuetudo illis antiquitus conlulit, defiuimus . Hocc ad Urbanum papain Ivo episcopus.
3.

Patriim

sanxere reverenliam.

la

libro

quoque Pontificum, qui

netur de professione
traditione,

dicitur Diurnus, ita contiPontificis: Nihil de

Romani

quam

a probatissimis pra;decessoribus

Ad archiepiscopum autem Lugdunensem,

nimis audacter et importune imperio, et cuin Petri uteretur auctodoctrinae dicentis
'
:

qui

haec exigeret

meis traditam et servatam reperi, diminuere, vel mutare aut aliquam novilatem admittere, sed fervenler ut

magno cum
ritate, Petri

eorum

discipulus

et

sesquipeda

totis

tameu inimemor

Neque

ut dominantes in cleris, sed forina

facti

mentis mea; conatibus, qua3 tradila canonice comperio, observare ac venerari proflleor. Beatus quo-

animo , aculeatam satis scripsil Epistolam, cuin tamen ejus parere mandato, dilTerendo consecralionem electi, minime pretermiserit. Reddenda hic est igitur Ivonis ad legatum Epistola, cujus causa Urbanus papa in euindein Ivonem est -valde commotus. Sic enim se habet ' 4. Hugoni Lugduneiisi archiepiscopo, Sedis
gregis ex
:

que Gregorius Maurentio magistro procausa Theodori contra veterem usnm Grave niniis est sacerdotes sibi quidquam arripere. Item idem
: ,

Omnia
niaj
:

que usus antiquitatis

statuit,

intemerata

serventur, Inde Leo Quartus scribit judici Sardi-

Nec mos, nec noviter introducta consuetudo

statuta

Apostolica3 legato, Ivo huniilis Ecclesiaj Carnotensis

minister, salutem et servilium.

Faclum

est

ut imperastis, et

manus

a con-

secratione Senonensis electi continuimus, et litteras

vestras per comprovinciales episcopos pro Apostolica;

auctoritatis

obedientia

direximus.

Pelendo

itaque consulimus, et consulendo petimus discretionem vestram, ut parcius de cjclero nos Apostolicse

connova velinusitata prsesumere. Ileni Gregorius universis episcojiis Numidiae Consueludinem qua3 contra fidem nihil nsurpare dignoscitur, inimotam permanere concedimus, sive de primatibus constituendis, sive de caeteris Capitulis. Itein Leo Quartus Lothario Quod justa ac sedula consuetudo nos imilari non pra^cepit, ita ab hoc velut a magno praicipitio nos ciistodire
nostra; Ecclesiaj nostris prffidecessoribus fuit,
tra

canonum
,

obedienlia? -vinculis adstringatis, ne

humeris

oportet. Nicolaus quoque inter ctctera sic scribit Hincmaro Rhemensi archiepiscopo Ridiculum est,
:

'

Ivo Ep. Lxni.

Ibid.

Ep. LViii.

i.

Pet. v.

Ivo

etsatisabominabilededecus, ut tradiliones qiiasantiquitus a Patribus suscepimus, infringi paliamur.

Ep. LSV.

URBAXI
6.
a

II

AXXUS

12.

CIirjSTl

I()'J9.

8J

Gelasius
lie

quoque universis
eadeni re

episcopis per
:

nihil

Dardaniaui

liac

ita scribit

Quia per
Ecclesia-

ab
set.
rii

aliis

auibiliones illicitas

non pudet quosdam

et

tribuit ipsi, quam quod anti(|uilus Romanis Pontiticiluis eidem concessiiin esExtat ipsum Privilogium inter ejusdem Grego-

amplius

rum

jura turbare,
avida

privilogia,

qna; metropodecrevit
,

lilanis

vel coniprovincialiLus

episcopis

Epislolas edilum ', eliiisum continens Epistola ab eodem data ad quatuor illarum provinciarum

antiquitas,

pra'sumptione pervadere
injuria,

respicientes, quoniani a;lerno judici rationem

non tam

archie|)iscopos.

At

quffi

ejusdem Ivonis
niiiiis

Epislola; roliqua sunt,

quaui de traditionum prcPJudiciis paternarum, non sine perpeluo daiunationis interilu sint rodfliluri, si in hac obde Catholicfe
siiiceritatis

scabrosiora plane esse noscuiilur,

tiiris vctilis

cum

de investialiis

abjecte loquatur,
nisi

imo despecte
et

mnlta ingcrat, qua;

corrigerenlur ab

stinatione permanserinl

charitatem vestram duxi-

ejusdoni auctoris Epistolis,

famamsuam,

nomea

mus

inslruendam, ut vos omnes in

commune

fra-

gloriosum, qiiod ex dofonsione Apostolicae Sedis et

Catholicte veritatis sibi dignissime comparaverat,
iu

Dardaniam, sive per conliguam quauKjue provinciam conslituti, qui vos sub metropolilanis vestris esse meminislis, et ab iisdem subslitui decedentes, sicut vetus consueludo deposcit, unanimiter sludealis anlistites et vicissim si metropotres per
:

discrimen
9.

maximum

adduxisset. Audi igitur

qna; siut

ista. Sic

enim habot

oQuod

autemscripsisti, prasdictum eloctum

investiluram episcopatus de

manu

regis accepisse

litanus

humai
,

;e

conditionis
,

sorte

recesseril,

ncc rolatum nobis ab

ali^iuo,

qui vidit, nec cogni-

comprovincialibus episcopis
transmisit
sacrari
ista

sicut

vetus forma
constitualis.

modis omnibus

tnm. Qiiod tamen si factum essot, cum hoc nullam vim sacramenti gerat in constiluendo episcopo, vel
religioni officiat,

Cum

ergo tam

quam

alia generalia institula

absolute consecrationem metropolitani contineant,

miramur, cur

privatis legibus et novis

traditio-

nibus veteres traditioncs et consuetudines removere contenditis, pracipiendo, ut Senonensis electus

ante consecralionem
profiteatur.

suam

vobis prssentetur, et
in Senonensi pro-

admissum, vel omissum, quid fldei, quid sacrae iguoramus cum post canonicam electionem, reges ipsos Aposlolica auctoritate a concessione episcopatuum piohibilos minime videamus. Legimus enim sancta; recordatiouis summos Ponlifices aliquando apud reges pro electis
:

jure primalus vcstri suhjectionem et obedientiam

Ecclesiarum, ut

eis

ab

ipsis

regibus concederenlur
erant,
intercessisse

Quod haclenus nec

cpiscopalus ad quos electi

secuti fuerant,

vincia, nec in aliis provinciis antiquitas instituit,

aliquorum, quia coucessionesregumnondum conconsecrationes distulisse

nisi
;

nec consnetudo servavit. 7. Unde papa Nicolaus inter castera

quorum

sic scribit

exompla supposuissemus,
stoloe

prolixitalem Epi-

Radulpho archiepiscopo
jus sibi usurpanti
privilcgii
:

Bituricensi, aliqua ullra

vitassemus.

Domnus quoque papa Urbauus

Primatcs vel patriarchas nihil

regos tantum a corporali invcslitura excludil, quan-

tum

sacri

habere pra; caileris episcopis, nisi quancanones concedunt et prisca illis consueita

tum

Indo contulil, definimus,

ut secunduin regulas

intelloximus, non ab eloctione, in quautum suntcaput populi, vcl conccssione, quamvisoctava Synodus solum prohibebat eos interesse elecUoni,

Kic;enas sua priviiegia serventur Ecclesiis.

privilcgio veslra; legalionis
praesentari,

Quod

si

non concessioni.
10.
t<

eum
ila

vobis conienditis

Qua; conccssio sivc Dat manu,sive nutu,

qui ncc apud nos, nec apud vos ab

sive Iingua,sive virga,

quid refert?cumregesnihil
villas

aliquo esf accusatus, non

insliliiit

papa Leo Anaslasio

spirituale se dare

inleudant, se tanlum aut votis

Ecclesiasticas, et

Thcssalonicensi episcopo vicario suo, sed

pelontium annuere, aut

alia

ul tanlum de

nomine

electi

ad notitiam ejus pro,

bona

extoriora, qua; de munificenlia

ipsis

vinciaks referant sacerdotes

difficullalibus,

ipse

autem

nullis

obtincut Ecclesia;,
sexto

eleclis

coucedere.

regum Unde
divino

nuUis dilationibus justas

fatigaret

Augustinus super Joannem prima parle, traclatu

:

electiones.
8.
litcr

Quo jure
?

dofondis villas Ecclesia;,

Quantum enim audivimus, persona

nobi-

an huinano

diviiium jus in Scripturis habemus,

nata,

inter notos,

compelenter crudila, boni leslimonii cum in Ecclcsia sua diaconatus fungesi

humanum
sidet

in logibus

quod

possidet,

rcguin unde quisque posnonne jure humano? nam

:

rclur officio, sine ulladissonantiagraliiitam habiiit

jure diviiio: Domiiii est terra ct plenitudo ejus.

cleclionem. Sed
lur

his aclionibus cederet,

officii

dicerc-

munerc

linguac vel

suam comparasse
Lugdu-

Jure liumnno dicilur, lioDC villa mca osl, lirecdomus mea csl, hicscrvus uieus est. ToIIe jura imperalo-

consccralioncm

. Ilajc Ivo,

de his qua; speclant ad

rum, quis audel

cst iste servus,

dicere, lucc villa

csl ila

jura male usiirpala per arcliie|)i=copum

sancila

mea

moa est, meus domus? Item noli dipossessiones.

nensem, contra anliquam consueludinem, alque decnta Palrum, sanclorum Romanorum

cere

Quid

milii et regi ? Qiiid libi crgo el posses-

sioni ? jicr jura regiim

Dixisli
:

possidentur

Ponlificum, eo magis temere agenlom,

privilegiis concessis a Gregorio
clesia:

cum

ex

papa So|ilimo EcLugdunensi, ut super qualuor provincias primalum gercrel, nempe super Liigduiiensem,

tuas,

Quid milii el regi?Nolidicere possessiones (piia ad ipsa jura reiiuntiasli huinana, qui[lossideiilur.

bus possossiones

Quod

si

hxc

a^tcrna

Rolhomagensem, Turonensem,
Cakon
.

et

Senonensem;

Grog.

I.

VI. Ep.

XXXIV.

Ibiil

Rp. xvxv.

TojiLS XVIII.

90
lege sancita essent,

URBANI
non
esset in

II

ANNUS

12.

CHRISTl 1099.
divinis rebus, ut quis cedat jure suo et po-

manu

praesiden-

sit in

tium, ut ea in quibusdam disiricte judicarent, in quibusdam misericorditer relaxarent, ipsis in ho-

testate,

Scriptura sacra declarat

potuerit
nostraj

',

cum Esau
Quod
si

pri-

matus suos inde

perdiderit, nec rccipcre id post-

nore accepto permancntibus contra quos ista loquuntur. Nunc vero quia ea iliicita maxime facit
prcesidentium prohibitio, hcita quoque

modum
pelitioni

quod semel
acquieveritis

cessit,
;

huic

consecrato

omni

corumdem

sludio persuadebimus, ut

primatum Lugdunensis

pro sua a;stimatione remissio

natos, plurimos
spoliatas,
et

videmus nullos aut

Ecclcsiai recognoscat, vobis sicut primati suo deferat, et

paene nullos pro hujusmodi transgressione

dam-

autem vexatos, plurimas

Ecclcsias

tradiliones

sacerdotium, sine

plurima scandala exorta, divisum regiuim quorum concordia res buepiscopos et abbates, nec
reflciendis velle vel
,

debitam reverentiam secundum exhibeat. Qui si acquiescere nonos tamen ab his luerit noslris persuasionibus quffi prwccperit Apostolica Sedes, non recedemus.

omnem

Patrum

manae nec incolumes esse possunt, nec tuta. Vi-

Si

aulem pelitionibus
;

nostris

non

acquieveritis, et

dsmus quoque miscros

ruinis

aliquod schisma inde fuerit exortum conlra votura

morum
vacare
,

nec

murorum

posse

sint sibi

ut possolum ad hoc intentos aliquam linguam magniloquam amicam

Neque iniquilas mea, nostrum secure dicam * neque pcccatum meum. Neque vos poteritis dicere vobis non fuisse pra;dictum . Audisti periculum
:

facere

cujus nundinis se possint utcumque de-

imniinens, ut non adeo mireris,

appareat. Qui

si

Ivo ita

commotus

fensare.
il. Multi quoque electi qui gratuitam et canonicam habent electionem, quia Iiujusmodi dilationibus vel fatigationibus impediunlur, comparatis sibi

tamen ruituram domum contemplatus, se in tutum recipit locum, dum se ab Apostolicae Sedis jussionibus non recessurum aliquando,
nuper, ut
accepisti,

consulto professus est.

Ad
in

pecunia mediatoribus et prolocutoribus,

ne turpcm patiantur repulsam, in simoniacam offendunt aliquando consecrationem. Cum ergo omnis inslitutio Ecclesiasticarum legum ad salutem referenda sit animarum, istarum institutionum transgressiones aut districtius cssent corrigenda), ut saluti

postrcmum vero has in eum querelas ingerit 13. De caetero, pra?dam a Puteacensibus

me

Carnotensem Ecclesiam factam jure possem avobis repetere, si reverentiamvestram injus vocare possem, qui ad suggestionem eemulorum
et in

meorura prsdictos

sacrilegos a

me

et coepiscopis

prodesscnt

aut interim silentio premendre,

ne spiritualia vel temporalia commodasupradiclis modis impedirent . Ha;c autem Ivonis, quod in deteriorem partem accepta nonnihil videri poterant virus habere, iismoxapponensantidotum, ista
subjungit

meis communione privatos, me nesciente communioni rcddidistis, ac per hoc scelerum suorum impunitate ad perpetranda majora sacrilegia relaxastis. Quod utrum faciendum fuerit, vel post factum cognita veritate corrigendum , judicet justilia vestra,

cum

justa vincula

non

solvat nisi vera

Non ista

dico

tanquam velim adversus Sedem

erigere,

Aposlolicam caput
prajjudicium facere,

vel ejus salutaribus

dispositionibus obviare, vel

si

meliorum

sentcntiis

vivis nitantur rationibus et

evidentioribusveterum Patrum auctoritatibus. Sed hoc vellem cum multis mecum pie sentientibus,
ut Romanse Eccl. ministri
irrisoribus suis audirent

tanquam
:

probati medici
et

majoribus morbis sanandis intenderent,

'

non ab
et

ad haec omnia respondere non licet vel non placet, ad hsc saltem duo ultima respondeat sanctitas vestra. Bene vale . 14. Vidisti, lector, in quot quantaque discrimina minister improvidus conjecerit Ecclesiae statum ? Si enim quae suasunt quaerere ', ut charitati Christianaj repugnans, vetat Apostolus quomodo ApostolicK Sedis legatus quae sua non erant, cum
poenitentia. Si
;

Culicem excolantes,

tanta jactura Ecclesiae Gallicanae, prasumpsit ? Sed

facta a minislris defendi soleant ab

camelum glutientes, mentham, rutam, cymium, et anethum decimatis graviora autem legis prae:

cum per totum pa;ne mundum flagilia videamus publice perpetrari, nec ea a vobis aliqua justitiae falce resecari. Quorum exempla, quia vel a vobis non sunt remota, vel vobis non ignota, non est meum ea speciali sermone taxare. Vos videritis quid de his et similibusagere
termittilis,

quoniam prudentia carnisetnon spiritusperperam eorum dominis, cum legibus divinis atque humanis quemque peccantem poena consequi debeat, Urbanus papa humani quidquid passus, his Ivonis acceptis htteris a legato, vehementer in Ivonem ipsum commotus est cujus ira; pondus ipse Ivo non ferens, eo desperationis adactus est, ut se ab episcopatu abdicare statuerit, licentiamque id peragendi ab eodem Urbano pelierit, has ad eum litteras scribens* 13. Urbano summo Pontifici Ivo minimus
:

et facinora

debeatis.

Nunc vero

specialiter

ad Iioc intendit
Ecclesice, si

stylus

meus, ut eleclum Senonensis

nihil in eo

fuerit;

quod sacriscanonibusobviet, repertum secundum morem antiquum consecrari

sanctitatis sua; fllius,

misericordiam

et

judicium.

permittatis.

Quia de tantillo jure, quod habent Ecclesice nostrffi, nec volumus nec debemus cedere, cum beatus dicat Cyprianus Quam periculosum
12.
:

Audivi dulcedinem veslram in catam, serenitateni veslram adversum

me me

amariturba-

tam. Audivi et conturbatus est venter meus, et ossa mea conlurbata sunt. Et diligenter consului
*

'Mallh. XIII. Luc. xi.

Gen. XXV.

Psal. lviii.

Rorn. viii.

* Ivo

Ep. LXII.

TJRBANI

II

ANNUS
fecerim,

12,

CHRISTl 1090.

or
Quod
si

memoriam meam,

qiiid

dixeriin,

qiiid

carpere, et octava; illius gaudia prfclibare.

vestra permissione id

unde mansuetudinem vestram exasperaverim. Nec occurrit niihi, nisi quod dixerunt qiiidam mihi, quasdam litteras me composuisse adversus Romanam disceptantes Ecclesiam, quas miseram legato vestro Lugdunensi arciiiepiscopo pro causa Senonensis electi. Sed cum has apud me reperiens diligenler perkgissem mulfa ibi pro Romana Ec,

modo non

facio

necessitate

tamen,

me

oporteret id facere propfer renovatas in

me

de causa rcgis ininiicitias, et propter parochianos raeos contemptores verbi Dei, qui proni sunt soiis tcrrenis inhiare, nunquam autem
veteri

parati

rem
siis

Dei,

sursum cor levare qui ncque propter timoneque propter ruborem temporalisexcom;

clesia,

niliil

contra

Romauam
nisi

Ecclesiam in his

municationis, sacrilegia qua; perpetrant in Eccle-

scriptum
scriptoris

intellexi,

quis forte ad voluntatcm

voluut dimittere, nec juititiam Dei recogno19.

non accedens, et unam faciem castorum eloquiorum non attendens, dicat (quod absit) authenlica scripta sibi invicem adversari, et auctoritatem auctoritate impugnari, cum multa dissona
ibi legantur, nisi suo modo infelligantur, et ad sententiam scriptoris accommodentur.

scere.

46. a In his

enim

litteris, sicut

mihi

testis est
niliii

Per portitorem ergo prajsentium quod si petitioni mea; acquiescitis, in vestra manu nie retinetc, ne possint me pseudoepiscopi pro libitu suo fatigare. De cajtero, quidquid de me fiat, obsecro vos per charitafem Christi, ut si Turonensis archiepiscopus vel
vobis placet mihi rescribite, et
aliquis Aurelianensis clericus pro electione pueri

conscientia raea,etipsarumtenorlitterarum,

aliud intendi, nisi quod propter crebras invectio-

sui ad vos vencrit,

non

ei

aurem

prasbeatis.

Cujus

nes ac murmurationes adversus

Romanam

Eccle-

dotes ut vobis breviter

amplectar,

persona est

siam, quibus quotidie linniunt aures mere, per dominum arciiiepiscopum Lugdunensem, cui consilia

ignominiosa,

et

de inhoncsta familiaritate Turo-

vestra committitis,

sollicitudinem vestram

volui esse

praemonitam, quatenus

cum

vicariis

vestris sic vestra decreta Ubraretis, ut Ecclesia

nou

gravaretur, el

eorumdem transgressor sua

sentcntia

muitorumque aliorum inhonestc viventium, per urbes Francia; turpissime diffamata. Quidam enim concubii sui appellantes euraFloram,mulfasrhythmicas canfilcnas de eo composuerunt, quae a fcedis
nensis archiepiscopi et fratris cjus dcfuncti,

aliis se corrigendi exeniplum prreberefama vestra illibata servaretur. Ilinc simplex oculus totum defendit corpus illarum litterarum. Sed quia dornino Lugdunensi archiepiscopo quaidam sibi verba adversa, secus quam vellet,

mulcfatus,

adolescentibus (sicut nostis miseriam terra;

iilius)

tur, et

per urbes Franciae in plateis et compitis cantitan-

quas et ipse cantitare, et coram se cantitari non erubuit. Ilarum unam domino Lugdunensi in tcsfimonium misi, quam cuidam eam cantitanfi
tur,

sonuerunt,

maxime de
fuit,

priinatu Lugduncnsi, postscriptoris,

violenter absluli. Provideiulo ifaquc vestra; honestati et Ecciesiae utilitati,

posita contemplatione

secundum quod
quod
sentit
:

nunquam eum

consecrari

tuuc aflectus
fleri voluit.

participem vossuajamaritudinis

permittatis, ne Ecclcsiam Dei prostibulum publi-

Liceat cuique dicere

Ego

cum

de

me

seutio,

quod non

est aliqua

persona trans-

et speluncam latronum faciatis. Sciatis etiam quiaTuronensis archiepiscopus, contra inferdicfum

monfana, quaj pro fidelitate vestra, pro assertione praiceptorum vestrorum tot contumeiias perlulerit,
tot injurias acceperit.

legali vesfri, in Natali

suit, et

Domini

regi

coronam impo-

ut

iste

episcopus
sciatis

lieret,

hac mercede pro-

mcruit. Et ut

puerilem fuisse electionem,

Sed quia iiia verba quacumque occasione animum vestrum exacerbaverint, non est meum adversum vos intrare in judicium. Malo enim episcopatui renuntiare, quam iram vestram justam
17. a
vel injustam sustinere. Ha:c salisfactio
vestra; paternitali, placet et
jtiacet,
si

quidam etiam de eligenfibus in Natale Innoceutium in eiigendo ila jocatus est

Eligimus pueruni, pueroriim fosta colentes,

piacuerit

Non noslrum morem,

sed regis jussa scquenles.

mea;

[larvitati.

Ilanc

si

accipite

si

pius

placet,

plus addife. Si
esse

dcsisto vester esse servus,

non desisfam vestcr

Dlius; et sicut expertus

sum

antc episcopatum,
|)ri-

pius potero prodesse in Ecclesia Dei exeniplo

vatus,

ad Urbanum, eademque ab eodem ad ipsum sunt dafae inferccdenfe enim hoc anno ejusdem Urbani obitu (ut in fine suo loco dicetur) scribendi rursus

Hucusque Ivonis
:

Eiiistola

novissima ex

iis

qua;

mihi

est

quam vurbo pra;latus. Gralissimum cnim nudum nudam Chrisfi cruccm porfare,
(luo anior paupertatis copiosos, anior divifacit

ad euin est oninis occasio intercisa.

20. Extat,

quam

cifal

iJem

Ivo, Epistoia

de

ut in ullo uberrimo et amplissimo pncdio confen-

turpitudiue pueri elecli iu Aurelianenscm episco-

dam,

iri

tiarum
excolui,

fcrumnosos. Ecce jam hoc transacto

septima ordine posifa, in qua

seplennio vineam mihi

stercora

commissam

pro posse ineo

fructuni

etiam

autem quairebam, et 18. Detur ergomihi

niihi

circumposui; noninveni,
ir,

sexagesima horrenda cogifatu, opere veronefandadeTuronensi archiepiscopo promoventc et promoto [luero Aurclianensi,
iiiter

pum,

ejusdem Epistolas

editas

furiiia dictu,

et
tit

rege assenfieiite narranfiir. Ibi(lem(|uedecorona

regi
i[)So

liberlas oclavo aiino,

iiii|)osifa
|)ai)a;

hoc principium vertc octav;e aggredi

uf possirn

ab

coiilra interdictuin i|)sius Urbani Turonensi [naisuie, ijuiab eoin prae|)ro

sabbafixare, dulces fructus conteniiilationis

niiuiii

Aurelianeiiseni e|)isco[)alum acce[)erat

92

URBANI

II

ANNTIS 12.

CIIRISTI

1099.
in

piiero illo probroso, meolio iiabetiir. Obslilisse autem Ivonem, ne impiuiicus ille puer eligerelur Joannes nomine, archiiiiaconus illiusEcclesise, sed ordinaretur legitime tlecanus, idem ipse in alia ad eumdem Ilugonem Lugdunensem archiepiscopum legatum significat ', in nua totius rei gesfae narratur historla cujus etiam argumenli extant aliae ejusdem Ivonis Epistolte '.
:

Synodum quoque suam

tertiahcbdomadaRomaj

celebrandam post Pascha, missis lilteris us(|uequaquc denuntiavit . lUcc de Synodi indictione. De

autem ipsius ita inferius Romte dominus papa generalem Synodum ccntum quinquaginfa episco[iormn, abbalum et
celebralione
8
:

clericorum innumerabiliuni,
Pasclia collegit
:

terlia

hebdoniada post

in

qna Synodo, confirmatis suoslatutis,

2I.Quod vero ad impositionem

factani in die Natalis Dduiini

coronfe regi
scias

runi antecessorum
theinalis

etiam sententiam ana-

ipsum postea
die Ivonis alise

etiani

idem prasumijtumannoseqnenti in
pertiiiet,
aliis

Pentecostes ab
litterai

cpiscopis,

ut ejusdein

'

docent,

de quibus suo

loco

superGuibertum bajresiarcham elomncs ejus comi)Iices iteravit. Sfatuit quoque ihi, nc communicare pra^sumerent iis cjui concubinas haberent, nisi prius eas dimitterent. De Ilierosolymitano ilinerc inultum rogavit, ut irent et fratribus suis laboranlibus succurrerent . Ilucnsque de Concilio Romano Berlholdus. 24. Idemque et inferius, hoc quoquc anno,
quarto kal. Augusti,
esse

dicendum, Ad postremum, ne quasuspicio

ricationis ex recitatis litteris Ivonis

proeva-

legatum,
incessit, in

qnibus

inveslilurarum

ad Hugonem prohibitionem

legcntis

animum

aliqno

modo

irrepere

possit

sequenti toino suo loco ponenda erit alia

Pasclialis papae naufragio data

ejusdem Ivonis sub

Epistola

defunctum

alfirmat, rebus

eumdem Urbanum papam jam sedatis, musibi

assertor et praidicator

^ qua docetur, quantum Ivo ipse decretorum Gregorii

fuerit
et

nitionibus vindicatis,
ciliatis,

Romanis omnibus

con-

Ur-

paceiiue diu exule restituta, ipsaque Eccle-

bani, prohibentium investituras.

licse

Pneter haec autem idem Ilugo Sedis Apostolegatus, alia quoque occasione in se provocaet alios cpiscopos provincia)

statum tranquilliorem vindicata. annos undecim, nienses quatuor, dies decein et octo, S. R. E. Pontificatu bene
sia Catholica in

Cum

igitur sedisset

vit

Ivonem

Senonensis,

dum electumNivernensem

episcopum, absque aliqua necessitate consecrandum extra provinciam,

ultimum spirilum Deo reddidit dicta apud S. Nicolaum in carcere Tulliano positis. Ab eodem enini nobilisperfimcto,
die, in aedibus Petri Leonis,

Augustodunum vocavit prajter omneni antiquum morem, omnemque Ecclesia; Catholicoe consuetudinem.
22.

Ad quem cohibendum idem

Apostolicae

Ivo egregiam

plane Epistolam scripsit, et inter alia de compii-

simo Romano cive hospitiosemper exceptum, cum tot tantisque premeretur angustiis, defensumque in insula Tiberina inler duos pontes, in eodem Vaticano Codice legitur in quo Vita ipsius, ut audisti, describitur ab ejus temporis auctore ubi
; :

mendo

legalionis fastu baec habet

'

etiam asseritur

Licet enim prudenlia vestra velit et debeat ministerium suuni honorare, reminisci tanien debet, quia cuni Petrus Paulo esset pra?latus, dederunt

corpus ejus per Transtiberinam regionem fuisse delatum in Basilicam Vaticanam,

,

atque ibidem honorifice sepultum.

23. Porro de obitus

tempore ejusque laudiilla fe-

tamen

sibi

invicem dexteras

societatis, ut alter in

bus,

Domuizo

in Mathilde instar Epitaphii sepul-

Gentibus, alter in Circuincisioneprajdicaret. Attendat ergo discretio vestra,

si liceat,

chralis habet hos versusmusarudi, ut atas

rebat, ex
capies, sic

utrum hoc
;

fieri liceat, et

utrum expediat

ctare incipiant

jugum

ne forte odisse et detreveslrum, qnos vultis habere

quibus tu sensum potius se habent

quam

verba

jnre privandos etc.

hoc exemplo suo intellexerint esse Idemque imperium adversus Bellovacensem electum importune nimis idem legatus exercuit, prout idem Ivo in aliis ad eum
subjectos,
datis litteris docet

dum

Non

erat hic rector tremulus quasi cannula venlo,

23. Synodiis
Hffic

^ Romcn

et obittts

Urbani papce.

Sed veluti ferrum, tnincabat noxia veibo. Ut cervum serpens, haeresum sic turba timet qucm Cuncta sibi prava subJunlur dogmala falsa. Piunquam decrevit liberlas denique Sedis Romauffi per eum, sanclum perainat quia Petrum Aureus Anlistes, color optimus estitit ipse
Scilicet

UrbanuSj sauctis nierito sociatus.

in

Galliis.

QnaGiiam autem Romae reliqnae

Pontificis res
gestro

Talein, v;c

Koma;

cum

perdidit Upilioneni.

Mortuus

esl

RomK,

digno couditus bonore,

fuerint ejusdem

ad obitum

Julius ipse dies binos

cum

dat prope finem,

usque, ejus temporis scriptor Bertholdus, incipiens annum a Nativitate Domini, sic aggreditur enarrare

Anno milleno nonagenoque noveno

nato celso de prima Virgine Verbo.

nonagesimo nono, dominus papa Natalem Domini Romre cum magna

:

Hoc anno
:

niillesimo

26. Eierosolyma capta.

nizo.

Hucusque Dom-

pace celebravit

nam

et

castelkim Sancli Angeli

civitate

cum

aliis

munitionibus in sua potestate detinuit,

in

omnesque ajmulos suos

cum

Dei adju-

torio satis viriliter, aut placavit, aut vi perdomuit,

Sed non pioctereat, quod ad triumphum pertinet Urbani papae, nimirum eodem tempore contigisse capi Ilierosolymam civitatem ab exercitu Christiano, sub Godefredo duce cujus sanctaj ex:

peditionis (ut vidisti)

1

idem Urbanus promotor

fuit.

Ivo Ep.
* Ibid.

cxxii.

' Ibid.

Ep. ccxxiv.

Ep. cxix. cxxvi.

ibiJ.

3 Ibid.

Ep. xxxiv.

Sic igitur in caelo meruit sanctissimus triiimphare,

'

Ep. lxvi.

cui

non

erat in terris par laboribus

honor. Res

URBANI
gcstas

11

ANXUS

12.

CHRISTI 1099.
sit

92
? IIoc
si-

mcmoria dignas omni scriptoriim genere ab eorumdem temporum auctoribus fidelissimis cujuslibet propcmodum nalionis moilluslratas, ct

dere Ecclesiasticam rem, simoniacum

moniacum
tecum
sit

esse,

patenter colligitur ex hoc,

ait

quod

bealus Petrus Apostolus

Dei pecunia possideri.
ritus sanctus, et

Simoni

'

Pecunia tua

nimentis perpetuis consignalas, adeo constat esso vulgafas, ut non indigeant stylo noslro. Tu autcm,
lector,
si ista cupis, babes Willelmum Tyri archiepiscopum ', qui colligens in unum volunicn plura diversorum volumina, isla locupletius Ude

in perditionem, quia cxisfimasli

donum Donum quippe Dei est Spidonum Dei est res ipsius Ecclesics

sincera pertractat.

si bcne adverfis, Simon magus, qui flcte ad fidem accessit, non Spiritum sanctum propter Spirifum sanctum, quo ipse indignus erat { quo-

oblafa. Et

de eo.

Urbani papa; et cmtera At vero antequam pracsentem tomum cum Urbano claudamus, qux \n manus nostras devenerint scriptorum ejusdem PonliGcis, hic describamus. Ciijus quot apices, tot gcmmas existimamus periisse autcm Epistolarum Rcgistrum doluimus. Apud Anseimum Lucensem, in volumine quod maguo labore collegit cx Conciliorum canonibus atquc decretis summorum Pontificum, nonnulla reperies. Sed et Ivo pariter Carnotensis
27. Litterce decretales

niam ut scripfum
emere

esl*

Siiiritus sanctus disciplina)

clTugiet fictum) sed ideo,

quanfum

in ipso erat,

voluit, ut ex venditione signoruni qua; per

fiebant, multiplicafam

pecuniam quam Nec Apostolus empUonem Siiiritus saucti, quam bene noverat fieri non posse, sed ambitionem talis quajsfus, id est, avariUam qnod est idolorum servitus, in eodem Simone exobtulerat
lucraretur.
horruit, et malcdictionis jaculo perculit.
29. Quisquis itaque res Ecclesiasticas, quaa Dei dona sunt, quoniam a Deo fidelibus, et a fide-

cumdem

episcopus, qui item his temjioribusdoctrinaclarus

enituit,

nonnulla etiam ex Epistolis ejusdem Ur-

libus

Deo donantur, quaeque ab eodem

gratis acci-

bani papfc accepit, atque in Corpus

canonum quod

elaboravit inserens, suis locis aptc disposuit. Nc-

piuntur, et ideo gratis dari debent, propter sua lucra vcndit vel eniit, cum eodem Simone donum
Dei pccunia possideri exislimat. Ideo, qui
res

vissime vero Gratianus idipsum abundantius praistitit.

easdem

QuT cum jam

edita habcantur,

haud nobis

non ad hoc, ad quod

iiislilutffi

snnt

sed ad pro-

labnrandum, ut hic singula describantur. llla vero bic integra est reddenda ejusdem Pontificis decretahs Epistola, qv\x data babelur prseposito Sancli
Inventii (Jnventii) Papiensiscivitalis,quam

pria lucra

munere

lingua;, vel indebiU obsequii,

vel adipiscitur,

vel pecunia
est
:

largitiir

simoniacus

cum

principalis intentio Simonis fucrit sola

est,

necdum

pecunia! avaritia, id

idololatria, ut ait Aposto-

cusam rcperimus. Extatenim ipsa apud Anselmum Lucensem cujus librum Collectionis canonum adhuc scriptum tantum, nondum edifum scimus qui et incrementum ab aliquo hujus leu)poris scriptore accepisse videtur. Etenim ijuaj cx Urbano papa desumpta decrefa continet, oportct ab aliquo siquidem ipsum ante Urbanum paesse addila pam esse defunctum, superius safis cst demonstratum. Porro quam efiam apud Gratianum di,

lus Paulus. Alioquin cur

Synodus Chalcedonensis sexccntorum triginfa episcoporum, procuraforem vcl defensorem Ecclcsia;, vel quemquam regulae subjectum^ adeo per pecnniam ordinari prohibetj ut interventores quoque tauti sceleris analhemaUzet, nisi quod eosdem simoniacos judicet? Quod si pra'fafi milites Ecclesia; ob hujus scelus taliter percellnntur nemo sapiens negabit non militantes Ecclesiae multo damnabilius hanc ob causam,idest
,

versis in locis,

sub diversis tifulis, per fragmenta posifam babes Episfolam, hic ut scripta fuit, simul inlcgram lcges qufe sic se habet
;

28.
dilecfo

Urbanus episcopus, servus servorum Dci,

Lucio, prwposito Ecclcsia} S. Juventii ct Apostolicam bcncdi-

vendiUonis vel emptionis, debere percelli. 30. Sed et beatus pra;decessor noster Paschalis, de consecratione, et dc rebus qua; proveniunt ex consecratione, affirmat, quod (luisquis allerum

filio

apud Ticinum, salutcm

clionem.
a

Salvator pra-dicit in Evangelio, circa fincm

eorum vendit, sine quoaltcrum haberenon pofest, neutrum non venditum derelinqiUt. Ac pcr hoc cum, (lui rem Ecclesiic vendil vel emit, simoniacum intclligit. In nomine vero procuratoris, intelpra?fata Synodus quemlil)ct Ecclesiasticarum rirum administraforem, ut, verbi gratia, pncpositum, ceconomum, vicedominum dcfensoris nomine, advocatum sive castaldum et jndicem in
ligit
; ;

sa;culi pseudochristos et

pseudoprophetassurgere,

et

multos seducere;

et fidclessuos in
;

mundo mulinferi

las liabituros pressuras

sed

tamen portas

adversus Ecclesiam non prajvaliluras. Proin quia, ut ait Apostolus, oportet hajrcses csse, ut qui probafi

subjecto regula;

arclii|presl)yterum
vel

aichidiaco-

sunt manifesU fiant

oporlet
et

nos

cum

Pro-

num, canonicum, monaclium,

clesiasUco

quemlibet Ec-

pheta cx adverso ascendere,

pro donio Israel, et
tas tribulationes intrare in

murum

opponere

Aposfolo per mulrcf^num Dei. Unde uon sunt condlgna; passiones hnjus temporis, ad futuram gloriam qua; revolabifur in nobis. Igitur quia
innotuisti nobis,

cum eodem

mancipafum ollicio. Quod vero Spiritiim sanclum, quantum in se, veiidat velematqui pra;positiiram vel hiijiismodi venditvel emit, audi Augustinum super Joannem (|uot proposita fece:

runt?AIteruiii pro|)osifum

lialiet

Carthagine Pri-

quod

tibi

objieitur

Utrum venxiil.

niianus, allcium liabet Maxiniianus,alterum habet

'

Will. Tvr. dc

licll. S3C.

I.

viii. c. 9.

usque ad

Sap.

I.

94

URBANI

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1099.
:

in Maiiritania Rogahis, alteriim liabent in Numidia illi et illi, quos jam nec nominare sufficimus.

Circumivit ergo aliquis emere colurnbam? unusquisque propositum suum laudat, quod venditetc. 31. Ecce vencrabilis Augustiuus de prffiposituraj

distractione

sancti Spiritus

agens , in nomine columba) vendilionem vel emptionem accipit,

sicut
tores.

et

omnes bujus Evangelici capituli traclaPensandum vero est qua poena mulctentur,

qui jani Deo et Ecclcsiai suaj ablata vendunt vel emunt, si cum flageilis a Dei templo ejecti sunt,

qui quae Deo erant olferenda vendebant vel emcbant. Si de offerendorum vendiloribus vel emptoribus dictum est
'
:

Vos

fecistis

domum

Patris

mei
;

speluncam iatronum quid dicetur jam de Ecclesiae oblatorum venditoribus vei emptoribus? Et ne quis insanus objiciat, merito hos Dominum tam acerbe vindicasse, quia
negoliationis
et

domum

respondemus Si scbismate vel ha^resi ab Ecclesia non separantur, eorumdem ordinationes, et reliqua sacramenta sancta et venerandanon negamus, sequentes beatum Auguslinum, qui super Joannem de hujusmodi tam copiose quam veraciter disseruit. Ait enim Baptizet servus bonus, sive servus maius non sciat se illc qui baptizatur, baptizari non ab eo qui sibi te nuit baptizandi potestafcm. Et paulo post Non horreat coiumba ministerium maiorum, respiciat Domini potestatem. Si fuerit superbus minister, cum Zabuio computatur, sed per illum Christi sacramenlum non contaminatur. Quod per iilum fluit purum est, quod per illum transit iiquidum est. Item Spirituaiis vero virtus sacramenti ita est ut iux, quae et ab iliumi: :

nandis pura excii)ilur, et si per immunda transeat, noninquinatur. Quos baptizat ebriosus, quosbaptizat homicida,
tizat
,

tnnc

illa

iu

Dei templo,

Ecclesiasticae
:

vero res

attendat super extra templum distrahantur Augustinum non detcrminantem iocum venditionis vei emplionis propositum, sed tanlum inCircuit aiiquis emere columdefinite dicentem bam? unusquisque propositum suum laudat, quod vendit, non adjicieus in tempio, vei extra tem-

modo
his

quos bai)tizat aduiter, Christus baphujusmodi. Attamen decessores nostri Nicolaus ac Gregorius, a missis sacerdotum, quos tales revera esse constiterit, fideies abstinere decreverunt ; ut et peccandi licentiam caeteris auet

ca;tera

pium. Ha;c contra venditores vel emptores sacrarum rerum. 32. Ad hoc vero quod in Epistola tua sequiUlrum obedire his tenlantibus ad tur, id est mortem nefas sit, et circa finem ejusdem Epistoiaj
:

ethujusmodi ad dignae poenitentiae iamenta Scribit hoc pra^decessor noster GregoriusRudolphoet Bertholdoducibusintercaitera': Officium simoniacorum et in fornicatioue jacentium scientes nuiio modo recipiatis, et quantum
ferrent,

revocarent.

potestis, taiessanctis deservire mysleriis vi, sioportuerit, prohibeatis, etc.

34. Porro ad haec qua; tibi syllogistice in ea-

hoc idem iterum inculcatur; iliud beati Petri reObedire Deo oportet magis quam spondemus ^ hominibus. In quo exemplo notandum est, hominibus interdum obediri debere, sed magis Deo; hominibus quidem in his quaj contra fidem et reiigionem non suni. Quoniam cives Hierusaiem iegimus Babyionis civibus militasse, ut sanctum quorum primus stuJoseph et socios Danieiis
: :

dem

Epistoia

objiciuntur,

id

est

Si corpus

et

sanguis Christi non sunt, et aiia quae preediximus,

non habent virtutis dignitates, quid agenquod si habent, cur spernuntur, sicubi ab indigno pra?sumuntur? Ad hcec, inquam, Proprias quidem habent virtutis ita respondemus
proprias
tibus obsunt
;

dignitates, ut prffifatus

Augustinus
;

ait

super Joan-

nem

contra Donatistas

sed agentibus, vei susci-

prum

horrentes,

dominae, sequentes vero idololatriam perrempubiicam et aiienigenarum princi-

pientibus eadein sacramenta contra praefatorum

Pontificum instituta,
niente
^,

nisi forte soia

morle interve-

pum
bes
alia
'

strenue gubernaverunt. Et in Evaiigelio haCuni eo qui te angariaverit uno miliiario,

:

utpote ne sine baptismate vei

communione

duo ambuiare debere

et

reddere
'

qux sunt
:

Caesaris Caesari, et quae sunt Dei Deo.

Item HieroSi

inquam, ia tautum obsunt, utveri idoloiatrae sint, cum talibus et ordinationum et sacrainentorum confectio, et
quilibet
eis,

humanis rebus excedat;

nymus super

Epistola ad Philippenses

domi-

aliter

quam

prffiinissum est scienter susce|)tio ve-

nus ea jubet qute non

sanctis, sultjiciatur
ria praecepit,

sunt adversa Scripturis

:

domino servus
:

sivero contra-

hementer a sanctis canonibus prohibeatur. Ait namque Samuei propheta ' Quoniam peccatum
:

magis obediat spiritus

Si

quam
quod

corporis
praecepit

arioiandi est repugnare, et quasisceiusidoioiatriae,

domino. Et infra
,

bonum

est

nolie

acqiiiescere.

Ha?c

de

nialis

Catholicis qui

jubentis exequere voiuntatem ; si imperator Obedire oportet Deo magis malum, responde
:

intra Ecclesiam sunt. Caeterum scliismaticorum et

hajreticorum sacramenta, quoniam extra Ecciesiam

sunt, juxla sanctorum

quam hominibus. 33. Ad hoc vero, quod subjungitur in eadem Epistola, id est Ulrum sit utendum ordina*
:

Patrum

traditiones, sciiicet

Pelagii, Gregorii, Cypriani, Augustini, Hieronyini,

formam quidem sacramenlorum, non autem

tutis effectum

viripsi.

tionibus et reii(|uis sacramentis a criminosis exhlbitis,

habere proUtemur,

nisi

cum

ut ab aduileris, vei sanctimonialium violatoribus, vel hujusniodi; ad hoc , inquam , ita

'

Greg. VII.

I.

Joan.

I.

Acl. v.
(j.

ail.

'

Mattli. v.

>

l.

q. iii.

c.

93.

prfficiso acceiiit
iteni qiii

* Nisi io casu necessitatis, qni a u. Ep. xlv. sacrameDtum extra casum necessitatis, peccat, non

VI. dist. xx.\ii. c.

in

a malo. D. Th. p. 3. q. VI.

art. 9. ad. 2.

etq.

Lxvu.

art. 1.

1. licg.

XV.

URBAXI
vcl

II

ANN^US 12.
imposi-

CHRISTl 1099.

95

eonim
35. a

sacrainentis initiali per

manus

illi

sint consortes de altari participantium, qui per se faciunt exsortes

altari

tioneni ad Catbolicam redierint unitatem.

inimunditiam
tiiim
i>.

servienet lixc

Sciendum vero est, quod canones Apostoet ex parle

Hucusque sanctus Anselmus. Sed

lorum, quorum auctoritate Orientali?,

ipsa rursus actitata reperies in Concilio Pictavicnsi

Romana
nus
et

ntitur Ecclesia, et insignismartyr Cypria-

ixxx episcopi cum eodem, baptismum hffirelicorum lavacrum diaboli appellant. Stephanus vero et Cornelius martyres, et PontiGces Romani, et venerabilis Augustinus in libro de Raptismate, eumdem Cypriannm et praefatos episcopos hanc ob causam vebementer redargnunt; affirmantes, baptismum sive ab liccrefico sive schismatico, Ecclesiastico more celebratum, ratum esse et merito, quia alia in baptismo, et alia in rehquis sacramen:

sub Paschali papa anno scquenli celebrato; de quo suo loco tomo sequenti pluribus dicenduni
erit.

Sed qua; sunt reliqua Urbani papre scriptorum videamus. Extat ad Alphanum, Salernitannm archiepiscopum, ejnsdem Pontificis data Epistola qua collatnm illi Ecclesiae Privilcgium continetur quam quidcm ejusdem sancli Pontificis ultimum fuisse elogium salis apparet, cum data habeatur hoc anno dcciino tertio kalendas Augusti. Accepi, :

tis

consideratio est; quippe

sit
:

cum

et

ordine prior, et
bapti-

necessarior

subito

enim moritnro prins

mus eam ex scripto Codice Ribliotheca; cardinalis Sirleti, modo autem cardinalis Columnse, sed non
integram, amputatis scilicet
iis,

smate,
aliis

quam

Dominici corporis communione vel

qua; ad privilegia
;

sacramentis consulitur. Et

dum

forte Catholi-

specfare videbantur cjus Ecclesia;

qua; vero nos

cus non invenitur, satius est ab hEeretico baplismi sacramentum sumere, quam in ajfernum perire.
CorneUi, Steiihani,
gorius,
et

Et hanc sententiam prEEScriptorum Poiftificum et Augusfini, sccuti sunt Innocentius, Siricius, Leo, Anastasius,
et Magnus Greomnis Ecclesia Catholica. Et quoniam

habuimus, sic se habenl 38. a Urbanus servus servorum Dei, dilecto fratri Alphano Salernitano episcopo, ejusque successoribus canonice promovendis in perpeluum. a Singulare semper Sedis ApostolicK privilcgium clariiit, subjectas sibi per orbcm terrarum
Ecclesias et auctoritate

Epistolaris
fortassc

brevitas propositis
sufficit,

tibi

quaestionibus

disponere et benignitalc

non

eorumdem temeritatem ad
mitte, aut, juxta

Sedem Apostolicam instruendam

secundam
et tertiam

clementius confovere. Quibus autem supernoe majcstatis dignatio suae gratiac pleniorem contulit largitatem, ipsis etiam consuevit excellcntiorem contribuere dignitatem. Unde non immerito existimamus, Salernitanam Ecclesiam amplioribus nostra3 benignitatis muneribus honorandam, quam omnipotens Dominus eximia sua; benignitatis pra:rogativa per misericordiam gratuitam sublimavit. Ex novissimis

Apostolum Sveluti sanajdoctrinaeadversarium post

correclionem devita.
.

Tu vero

csto fidelis

usque ad mortem, ut percipias coroData Roma;

nam

vitje.

Ex his autem illud infertur, quod apud Prohibetur Gratianum apponitur istis verbis ergo de manibus talium sacerdotum sacramcnta suscipi, non quia non sint vera quoad formam et effectum scd quia dum hujusmodi sacerdotes se a
36.
:

namque terrarum

finibus

beati

Mattha;i

Evangelistic corpus ad

hanc

deferri,

apud hanc

haberi, clcmentissima sua?

dispositionis dignitatc

populo contemptos viderint, rubore verccundia; facilius ad poenitentiam provocentur . Porro ea-

(dignitione) perinisit. CujusscilicetApostohquanta

sit

dem

in diversis

orbis partibus agitata, et in con-

troversiam deducta, sed prtcscripto decreti Urbani papaj correcta definita esse inveniuntur. Esl inter
aliade hisscriptaEpistoIa S.Anselmi Cantuariensis
episcopi ad

in Deo et Ecclcsia gloria; excellentia, coUatorum divinorum munerum gratia cumulata dcmonstrat. Ilic eniin primus inter csleros Evangelii seriem

scribere inspiratione divina exorsus est

divini scminis fructu

hic in

Gulielmum abbatem', in quoejusmodi Urbani papa; decreti mentionem fecisse videtur De presbyterisvero, qui se aperta reconversatione Deo reprobabiles exhibent, omnino tenendum cst quod Apostolica
his verbis
:

probae

libidinis

providentia Ecclesiastico justoquc rigore constituit,

trium oidinum coronamcentesimam reportavit, ut simul Apostolus, et Evangelista, et martyr cxisferet. Adjecit ad hocc omnipotens Deus, ut eamdem Ecclcsiam gloriosorum martyrum Fortunati, Gaii ct Anthes, triumphis siinul ct corporibus honoraret. Apposuit eliam tertii muneris claritatem, ut eam nostris temporibus
Gregorii
exiiio

nempe

NuIIatenus convenit, ut
pcrtinaciter aperta

ibi

ter astetur, ubi

ct

reverenimpudenti

Aposlolicoe

menioria; Septimi

iiapnc fain

libidine foetentes, Dei et

sanctorum prohibilionem

deserviunt, imo non deserviunt, sed quantuin ad ipsos conculcant, non quo quis ea qua; tractant, contemnenda, sed

conteinnendo

sacris

altaribus

quam tumulo illustraret. Cnjiis (juam egregia jura, quam prfficlara doclrina, quam miranda constantia fuerit, Romana Ecclcsia pr;edicat, Occidcns univcrsus agnoscit, tyrannorum jiertinacia
tolerat, et conculcata testatur.

Hucusque

in Co-

tractantes execratos existimet.

37.

dicc Sirleti.
39.

Utqui Dci

et

Angelorum pricsentiam non

dctcstatione repulsi, sacra

Ad poslremum, quod
Ponlificis

perfinet ad

cjusdem

revcrenlur,vcl

hominum

Urbani

scpulluram, non pra^tcrniittamus

conlaminare desistant. Nec ullalenus oportet, uf

'Tit.

quod breviter Manlius atligit iii libro De anliiuis monimentis Ecclesia) S. Petri inVaticano, nimirum
cjiisdem Urbani
papa; sepuUurain
satis

111.

'

Ans. Ep. viu.

pulchro

90
scliemate
fiiisse

URBANI

ir

ANNUS

12.

babet

CIIRISTI 1099.
o

constructam, in mcmoriam lanli adeo de universa sancta Ecclesia benemerili, jiixla oratorium Hadriani [lapa; Prinii in
Pontificis,

Pctro iu proposilo manente, non amplius

cadem
tur

Dasilica Valicana,

quam

fideles frequen-

ad Anaguiam Ecclusiam redeundi, sed permanendi Hierosolymis usque ad morlem, beatus Magnus, cjusdem Ecclesia; Anagnina; palronus, ci
scilicet
astilit in

fantes, quisque intimo cordis afTectn

aniniffi ejus, ct

Lene precareejus,

habito peregrini. Qui a bcato Petro quis

laudaret

nomen

sicque

ejus vigens

nedictionum,
pagata.
40.

mcmoria semper auclo fa^nore besit sumnia gloria ad posteros pro-

criicifixi Hierosolymis inSed Iransferat se rursus oratio in Orientem, in enarrandis qua; memoria digna post Hierosolymas cxpugnatas lieri contigerunt, et interalia, illud cclebre de certitudine veneranda; imaginis

venta.

De imagine

unde veniret interrogatus, Peregrinus respondit Ualus ego sum, jugalis consortia fugiens, huc salvationis meaj causa, quoad \ixero, moraturus accessi fugiens debitum ipsi reddere postulatum, tuum peto consilium Ne salvabor? Petrus
esset et
:
:

inquit

In obscenitate criminalis propositi salva-

tionem hic expetis contra vinculum conjugale? Quod Deus conjunxit, homo non separet', originaliter
intulit)

Domino

statuenfe.

Curergo (beatus Magnus

tibi

Jesu Cbrisli Redemptoris noslri crucifixi scliemate regio, pictura anliquitus ad similitudinem cjus
exprcssffi,

Ecclesiam jugaliter

meis interventio-

curante id scilicet(ut vetus tradilio deposteros firmiter testabatur)

nibus desiionsatam, conlra propriae salulis consilium et Dei volunlatem temerarius abdicasti ? Ubi
jani vota tua; peregrinalionis
implesti,

lapsa ad

Nicodemo

tuam

in

noclurno Christi discipulo, prout didicit, et retulit inde pius valde vir, Stejibanus nomine, patria Lucanus,

Dei nutu Ecclesiam repetens regredi non moreris.

His dictis evanuit.
tis,

Tum

Petrus, bis acceptis moniest

qui religionis causa una

cum

aliis

anno

dicto
.

peregrinationcm susceperat ad Terrain Sanctam, quam acceperat a Gregorio quodam Syro

superiori

siam

tempore ad suam Ilucusque Brunus.

reversus Eccle-

43. In flne auteni anni hujus, itidem Hieroso-

homine, eaque
sime conservatur

insigniter esse illustratam

Luca-

nani in Tuscia civitatem, ubi bactenus religiosis;

apud quam

et totius rei gesfoi

bistoria antiquitus scripta servatur.

41. Cur autem regio cultu, non, ut passus est, nudus, idem Redemptor noster fuerit expressus, a pluribus qua;ri scimus quibus aliquando respondimus, id praestitum olim ab eo ad evacuandum scandalum Crucis, et illnslrandam magis gloriam
:

celebratum solemnem diem Nalalis conventu principum, et eorum qui aderant episcoporum, Tbeobertus Pisanus arcbie|iiscopus, idemque Apostolicse Sedis legatus, eligitur in patriarcbam Hierosolymitanum, pulso nefario homine, qui thronum illum invaserat, Arnulpho, qui sequebatur principem Norfbmannorum , cum inter ca tbrono Antiocbeno Bernardus patriarcha eleclus esset. A quibus relymis,
post

Doniiui, babito generali

Cbristi,

ut

quem

inter latrones audierint cruci-

ligiose

admodum

Cbristiani

priucipes accipere

fixum, scirent revera fuisse regem Judajorum unctum a Deo *, eumdemque regem regum ac

voluerunt singuli suorum principatuum investituras,

Godefredus regni Hierosolymorum a suo

Dominum doniinantium

'

ita

inquam, Jesum

palriarcba

eam

accipiens,

Boamundus

principatus

Cliristum crucifixum Juda^is scandalum, Gentibus

Anliochia) ab Antiocheno patriarclia.

Quo

facto

ab

Nicodemi effigianduni curavit, et non honestatis causa tantum. Nani qui ejus rationem babendam censuerunt, ipsum Dominum nostrum Redemptorem indutum solum
stultitiam, ea de causa pietas

iisdem constiluta; sunt dotes iisdem Ecclesiis, quales anlecessores patriarcba; habuisse scirentur
licet

contentiones,
suis locis.

boruni occasione muitae sint postea obortae de quibus dicenduni erit inferius
Ista

interula sive indusio Cruci affixum, sive sculptura

sive

omnia pluribus narrat Willelmus

lu consulas pro arbitrio.
iteni

piclura repiajsentare

consueverunt. Sed de

Tyrius

',

quem

his alias nos dixisse

memininuis. Stet ergo veneranda sacrosancta imago Cbristi Regis in Cruce

pendentis

adversus

infelicissimos

Iconoclaslas

anno dicenda essent de in sequentem tomuni rejicimus, ne ejusdem Ponlificis eleclio a

Urbani
successoris
electione,
reliquis ab eo rebus gestis ex divisione

Quse autem hoc

semper loquens perpetuum ab exordio nascentis Ecclesiaj monimenlum transmissum ad posteros. Sed jam de bis bactenus^ cxtera prosequamur.
42. S. Pttnis episcopus Anacjninus et Conci-

tomorum

magno

Quid autem tunc temporis, lium Hierosohjmis. hoc, inquam, ipso anno, memoria dignuni, Hierosolymis receplis, acciderit S. Petro episcopo Anaguiae, qui suos pertaesus, a quibiisplurimaindigna
passus esset,

incommododisjuncta ponatur. 44. Baronii digna consideratio. Hic modo mecum post diulurnum laborem fessus, sicut ego
lecloris

scribendo, tu lcgendo, lector, consideto,et

riter
sia

una paadmiremur Dei providentiam insancta EccleCatliolica moderanda; memores in quot quan-

cum Boamundi

exercilu navigavit in

Orientem

hic

describendum

ex

sancto

Briino

taque discrimina sa;pe vidimus incidisse Petri naviculam , quanla subiisse pericula, disjeclam ventis, absorplam fluclibus, sed iterum ex insperato

Signice episcopo, bujus temporis scriplnre celebri,

emergenlem

ex abyssi profundo,

rursum vero

qui in Vita ejusdem Petri, quuin scripsit, haec

Act. X.

novis flatibus reperciissam, conspeximus obruen-

'

Apoc. xis.

Mallli.

XIX.

WiU.

1.

viii.c.

I.

I.

IX. c.

IH.

S.

19.

URBANI

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1099.

97

dam, ad momentasingula periclitantem,borealibus rabidis ventis magno impetu debacchantibus, insanientibus, inquam, et saevientibus ab Aquilone
adversus Ecclesiam, Germanorum imperatoribus miscentibus omnia atque turbantibus, intrudenti-

Sicque firmiterasseruerisadhucinbabitare perpetuo in cadem Ecclesia Christuni, qui migraturus e

terra in caelum, hoc suis
liquit,

bus

tot

potentissimos schismaticos pseudopapas, in

firmatum testameuto reEcce ego vobiscum sum omnibus dicbus iisque ad consummationeni saeculi . Pariterque etiam affirmaveris , in navicula illa,
dicens
'

Ecclesiae extremum exitium atque perditionem. Qui enim magnai nioli suffultas coliimnas

Romanae

quae nullo
ctata

ventorum impetu

potuerit

unquam

pati

auferat, et stupea fulcimenta

earum

loco snfficiat

quid senseris de isto, nisi hoc imum agere, ut totum simul erectum miro opere aidificium penitus demoliatur? Quid vero si tanta passam swpius ad-

existere, qui facit appendit in mensura ^ Qui clausit ostiis mare, et dixit Hiicusque venies, et non procedes amplius, et hic confringes tumentes fluctus tuos ' Idem
: .

adhuc

maris violentia janaufragium, ipsum ventispondus, etaquas

et

huc tamen subsistere inconcussam, sibique

firmiter inha?rentem perspexeris celsam

ipsi
;

domum
eam

quid senseris,

nisi

invisibili

Dei potentia

sic

subsistere,suspendiqu8 divino praesidio, nesicsubruta machina ruat?

43. Ita plane recte censueris, ejus

Dominus noster Jesus Christus, qui olim in eadem Petri navicula constitutus, periclitantibus una cum ipsa discipulis, e somno surgens, imperavit ventis et mari, et facta esttranquillitas magna * . Quod si ita est intelligite, reges, eteruipse
:

tantum ope
invisi,

dimini qui judicatis terram"

dimini,

Intelligite

vos contra
;

factum, ut

talia

tantaque passa sancta Ecclesia

Ecclcsiam, cui prceest Deus, frustra pugnare

eru-

damna
bili

subsistere potuerit,

Dei

terraj

manu molem appendit

,

eamque nonnisi omni columna potentiori

tribus digitis
*,

dum

hoc

facitis,

contra vos ipsos

bello.

magna

qua3

vestri jactura lacessere

Deum
'

sustentari.
'

'

Is.

SL.

cim gratiarum
actione.

Matth.

xxYiii.

Job.

xxvm.

Job.

xxxviii.

'

Matlh. viii.

^ Psal. II.

Peroratio

Jam

Procido

et ipse,

sed eo humilius quo gravius pec:

ad
ex

littus rete. Instar

enim sagenaj

missae in
'

omni genere piscium congregantis

rerum gestarum

mare Annalium

cans, ad pedes ejus

ut

tum, sed omnia ossa mea dicant'

similis tibi ? qui tot

scriptio se habet, quaj

sui amplitudine in colle-

non os tanDomine, quis tantaque confers in immeristratus,

:

humi

ctione
jus,

in vasto pelago saeculi hu-

tum

beneficia,

quorum

excrescente diluvio prope-

quot continet tomos , tot tu, lector, veluti retis jactus enumeres. Sed ubi ductum est rete, non Judaico more secus littus sedendum ad delectum piscium ; quin potius una cum Paulo' in
littore

modum

obruendus, aeque cum Petro exclamare compellar Exi a me, quia homo peccator sum,
:

Domine
impar ad
2.

propriae conscius inflrinitatis,

longe

tanti

ponderis beneflcia subeunda.

tanta

positis genibus nobis orandum, et gratiae agcndae Deo, cujus totum id muneris esse cognos;

Quod insuper ex
sit

ac toties repetita

piscatione nec

cimus sicque cui cuncta accepta ferimus, eidcm dignas laudes pariter referamus , procul abhorrentes ab illorum arrogantia, qui sibi omnia tribuentes, immolant sagenaj suaj '\ et sacrificant reti suo. Petri namque nobis potius proponimus imi-

hactenus rete conscissum, sed et ad jactus alios adhuc integrum perseveret quod, inquam, nec defecerintex laboribus in senio vires,
;

sed virescant ad opus

tolum
atquc

id gratiae est

Abisag'
Virginis

Sunainitidis nostrs, seniliamembrafovcntis, ipsius

videlicet

sanclissimae
faventis,

purissima;

tandum exemplum,
:

accepimus ad piscandum* qui stupens ad insperatam copiosissimam ca[ituram piscium, procidit ad genua Jesu, a quo se totuin inlelligeret consecutum. Sed cum omnem gratiarum actionem tanto beneficio imparem esse sciret sese ad humilcm peccatorum confessioncm convertit, ex abundantia cordis in illud erumpens admirandum humihtatis elogium Exi a me quia homo peccator sum, Domine.
a

quo

et rete

opcri

cunctaque nostra curantis, atijue feliciter [iromoventis. Cui pro meritis, quot hujus scriptioiiis sunt apiccs, tot fluant gratiarum actionum iinbres quot syllalKC, tot laudum fontes
ceejito

eruiiipant fluxu perenni ad

confluentes, ex

vastum iilud pelagus quo omiiia prodierunt, ad ipsum

:

dico

bonorum omnium copiosissimum largitorem Dcum optimum maximum cui semper laus
,

honor
'

et gloria in sajcula saeculorum.

Amen.

'

Malll].

xMi.

Act. .\ii.

Ilab.

l.

Psal.

XXXIV.

2 i.

Ueg

liARON.

lOMUS .WIII.

13

98

URBANI

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1099.

Anno perioiliGiTOO-Romanffi 6592. Anno jEr Hispan.

H37.

Anno

tlegira 493,

iachoatodien Nov.,For.

5.

Jesu Cliristi 1099.

Pascbalis

II

paps

1.

Henrici IV reg. 44, imp. 16. Alexii

Comneni

inip. 19.

1, Cotitroversia

de
et

prmatu

inter archiepisco-

locum
scripsit.

pos Lugdunensem

Senonensem.

ejus subrogatus est, statimque post ejus

A num.

electionem clerus ad provinciales de ejus electione

Hi ordinationem celebrare volebant Qua-

ad 20. Controversia inter Eugonem Galliaruni primatem ac Sedis Apostolicae legatum, et Daimbertum archiepiscopum Senonensem qui Richerio
,

dragesimae tempore, sed

chiepiscopus et
nisi i)rius sibi
iJ/67(e?'H/s

anno millesimo nonagesimo septimo exannoque nonagesimo octavo continuata; ideoque eam Baronius loco suo non refert. Coiitisuccessit,

Hugo Lugdunensis arsummi Pontificis legatus prohibuit, lanquam primati reverentiam, quam
;

orta

teris

denegaverat, profiteretur missisquelitad provinciae episcopos, ut a consecratioue

abstinerent diserle jussit. Paritum

nuator enim Clironici Sancti Petri-Vivi hsec de Richerio, cujus morlem Baronius hoc anno consignat, et de Dainibcrto scribit ad annum iixcvi
a

manus

quidem

est legati

mandato; sed

rescripsit Ivo episcopus

Carnotensis Epistolam ordineLX, aliasLxv, Baronio

Eodem anno
vitffi

obiit

Richerius ardiiepiscopus, vir

num.4etseqq.

recilalam, personalein illam ex-

bonsB

et beatai menioria^,

qui antequam

mo-

hibitionem ante susceptuni consecrationis

nulli primati deberi ex

munus

rerelur IV kalendas Januarias, in die scihcet festi accersitis personis sanctae Joannis Evangelistte
,

niatris Ecclesiae

Senonum, Daimberto praposito

et

et

archiclavi (id est, thesaurario, quaj dignitas in Ecclesiis

more, sed neque legatisjus illud competere, nisi eleclus alicujus criminisreus delatus sit. Quare petiit ut praemilleret liberam ilhus ordiualionem provincialibus episcopis. Cum

cathedrahbus

in

monasteriis ea
sed

voce
post

appellata saepe reperitur)

nondum,

mox

eum

fuluro episcopo, et Helduino archidiacono, et

Hugo destinalis pertinaciter adhffireret, /yoea de re certiorem fecit Vrbanumll, Epistola Lxv,relata a Baronio nuiu. 2. De Senonensi electo ,invero
quit, cujusconsecralio a legato vestio

reliquis archidiaconis et pra;cenlore, et nonnullis

Lugdunensi

proceribus Senonicce urbis, misit et mandavit fratribus monasterii Sancti Petri, ut eo vivente ehgerent et providerent sibi abbatem quod et fecerunt Verum proefato Richerio de medio Paulo post
, :

archiepiscopo ob hocimpeditur, quiaei jure priina" tus sui ante consecrationem suam obedientiam non
profitetur, quid nobis

agendum

sit,

rescribat vestra

sublalo successit Daimbertus ipsius Ecclesise vice-

Cuni enim nulla aliquo accusanle aiia causa praetenderetur, propter quain ejus consecrapalernitas.
tio difTeretur,

dominus, nobilis et clarus, ab omni clero et populo electus. Permansit autem sine benedictione
pastorali,

eo tainen jubente, propter reveren-

anno uno

et

duobus niensibus. Postea

vero Romae a papa Uibano consecratus, cum Apostolica benediclione et pallii decore rediit, in sede

anno mxcvui ab Incarnat. Domini, laetante clero, et boaa devotione populi. Cujus jam iu archiepiscopio xi anno paene peracto, teslor Deum nusquam abbatiatn Sanch Petri, vel
collocatus

XIV

kal. Maii,

tiam vestram manus ab ejus consecratione continuiinus , cum de professione a metropolitanis primatibus facienda nihil legainus cousuetudine flrmatum, vel legibus institutum ultra quas metas nihii concessum esse primatibus testatur papa
:

Nicolaus .
3.

Hffic

Epistola veteri ordine est lviii.

Daimbertus electus Senonensis ordinalus est

superio7-i.

Romce anno
posset,

Daitnbertus, cum necorepiscopis

sedis,

audisse, vel legisse, aut vidisse

vel fuisse ab

quietius vixisse

dinationem a provincialibus

obtinere

omni inquietudine. Det Deus succe-

neque contra jura suiE

Lugdunensis
,

denlia tempora sub eo et

cum

eo habere

lajta

et

archiepiscopi

primatum

vellet

agnoscere

intelli-

prospera . Quibus ex verbis intelligimus, conti-

geret etiam

Hugonem

in sua sententia

permanere,

nuatorem istum hoc tempore

auctore hoc tempore vivente

vixisse, vel

eum

ex

prohibitosque

provinciales

episcopos
,

quominus
profectus
II

ista

accepisse, et in

ordiuationem ejus peregerint

est,

Romam

prima persona, ut Scepe sit, protulisse. Dieitaque vicesiina 2. Contigit a?mo mxcvii. septima mensis Decembris anni mxcvi, Richerio

ubi absque ulla condilione ab Urbano

con-

secratus luil, ut discimus ex Epistola ejusdem Pontificis

ad Hugonem Lugdunensem

archiep. data, et

Senonensi archiepiscopo vita i\xi\c\.o,Daimbertus iu

a Maica iu Dissert. de Priinatibus

num.

118,

exMs.

URBANT
Lugduncnsi eruia, scriptaque

II

ANNUS

12.

ne,

CHRISTl 1099.

99

Romse

apiid B. Pe-

quam pro communi Synodica vocatione rediisset,

omni demum
siiper

trum. Indicfione septima, VIII knlend. Maii, anno Dnminicae Incarnat. sixcix, Pontificatus domini Urbani II papaj duodecimo . Anno itaque millesimo nonagesimo se|)timo Hugo, arcliiep. Lngdunensis proliibnit siiffraganeis archiepiscopi Senonensis,

prapsentibus legatis tuis, etc. Sedis Apostolica; co-

gente judicio,
sata,

tergiversatione casest,

in

manu

nostra professus

se et

nensis

Ecclesiae

Senonensem

Lugduprimatum
etc.

agnoscpie, et de caetero
cf ssoribiis

tibi tuisqiie

legilimis sucpra;-

ne Daimbertum ordinarent

quod cum

tanquam primatibus obedire

nostris

accepisset Ivo episcopus Carnotensis, e sutTraganeis

sentibus fratribus
siint

quorum

infra

scripta

unus, ad

eumdem Hugonem
Baronius,
initio et

scripsit

Epislolam orillius

nomina, Ansclmo videlicet Cantuariensi, Leo

dine lx, eo Christi anno, non vero currenti, quo

degario Bituricensi, etc.

kalend.
exarata,
Sfaii,

Ha?c autem EpistoIaVIII

praesentis

eam

recitat

Daimbertiis sub

ut supra diximiis,
S.

anni

anni finem, vel

fectus,

nnni luxcvni,
II

Romam

proin

quo qiiidem tempore

Anselmus RomaB

postquam ab Urbano
rediit, ulii

consecratus

fiiit,

versabatiir, ut statim videbimus.

6.

Galliam
fcal.

m sede propria locatus est XIV

inciiiit.

Philippus rex anno superiori

Maii, seu die decima octava mensis Aprilis,

consuetudinein rediit.

A num. 20 ad

ad

Bertrada;
data,

23. Ivo in

qui anno mxcviu in Dominica

autein est RoniEe

Consecratus

Epistola laudata, ordine lxvii ad

Urbanum

mense Martio anni mxcviii, cum anonymiis laudatus affirmet Daimbertum fuisse sine benedictione pastorali anno uno et diiobiis mensibus.
Initium episcopatus Ivonis obiter statuitur. anno millesimo nonagesimo iia?c, Ivo octavo ineunte, dedit ad Urbanum II Eiiistolam novo ordine lxvii, a Baronio num. 13 et seqq. re-

eum
piieri

rogat, ut siTuronensis archiepiscopus vel ali-

quis Aurelianensis clericus pro electione Joannis

ad

eum

veniret,

ei

aurein

non pracberef
,

Persona

est, inqiiit,

ignominiosa, et deinhonesta
arcliiepiscopi
etc.

Post

4.

familiaritate

Turonensis

per

urbes Franciae turpissime ditfamata . Paulo post

Sciatis etiain, (|uia Tiironensis archiep. contra

interdictiim

latam, in qua significat se episcopatui renuntiare

velle: Ecce jam, inquit, hoc transacto septennio

legati vestri in Natali Domini regi coronam imposuit, et ut iste episcopus fieret, hac mercede promeruit. Et ut sciatis piierilem fuisse

vineam mihi commissam pro posse meo excolui, stercora etiam circumposui. Fructum autem q\mrebam, et non inveni. Detur ergo milii libertas
octavo anno, ut hoc principiiim verae octavne aggrediar, ut possim miiiisabbatizare, dulcesfructus

Innocentium

electionem, qiiidam etiam de eligentibus in Natale in cligendo ita jocatus est

puerorum

Eligitnus pueruni,

festa colentes,

Non nostrum morem,

sed rcgis jussa sequentes.

contempiationiscarpere,etoctav,T
libare . Qu.i; verba ostendunt

illius

gaudia pra?-

Ivonem anno mxc, ante diem xxiv mensis Novembris Capua; ab Urbano II episcopum ordinatum fiiisse, quod jam suo loco probavimus. Neqiie enim co in loco Ivo sufe

ordinationis annos, ul Baronius num. 1 existimat, ab anno mxcii repetit, qiiia eo pacto annus ordinationis ejus septimus anno tantuin mxcix exeunte

Quare Epistola illa, in (|ua festi sanctorum Innocentium mentio, initio prscedentis anniscripta, et Philippus Francorum rex in Natali Domini anni Mxcvii a Turonensi archiep. coronam accepit, cum jam aiitea eodem anno ad consorfium Bertradie
reversus fuissct.
tingere
siasticffi

non

potuit,

Nam id anfe annum illum concum primo restitutus Eccle-

Novenibri expletus

fiiisset
II

et

octavus inchoatus,
Jiilio prajsentis

cum tamen Urbanus

Mxcii alligari

mense

anni

e vivis abierit. Ordiiiatio itaque Ivonis

cum anno
Turonensis
coronavit,

non

potest, ciimqiie ea Ivonis Epi-

stola scripta sit post Natale Christi, ciuo

archiep. Philippum

Francorum regem

imo

sanclorum Innocenlium, ut in ea legitur, manifestum est Ivonem ha>c scripsisse initio superioris anrii. Sed redeo ad Daimbcrtum. .5. Daimbertus primatum Lufjdunensis archiep. a^nnvit. Daimbertus, post(|uam mense
post Nalile

paci sub conditione abjwanda; Bertradce anno mxcvi rex fiierit, ct improbabile sit ad eamdem, mora nulla interposita, reversum, et annua vix minor dari pnssit. Seciindo, Joanni episcopo Aurelianensi, qiii ad anni mxcv finem Claromontano Concilio interfuerat, dcfimcto anno mxcvii, sutfectus est ab Ivone Carnotensi et Willelmo Parisiensi Sanctio, ut li(|iiet cx Epistola lix Jnannis ad

Hugonem Lugdiincnscm
vicariiim. Sed Sanctiouc

arcliiep. Sedis Apostolicae

ob intrusionem

et

simo-

niam codem anno

nis
II,

deposito, Joannes hii.jus

nomi-

Ajirili

anni mxcviii in pra?sulatus Senoncnsis posfiiit,

in

qiiem

pliirilius invcliilur Ivo Epist. i.xvii,

sossionem inductus

circa pncsentis aniii ini-

episcopiis Aiireliancnsis dictiis est, clectus die Natali

tium Romain rediit, et in Synodo Romana hoc anno coacta, Urbano 11 promisil se Lugduncnsis EcclesiaG (irimatiim supcr Senonensem agnitiiriim, ut nos docct Eiiistola ejusdem Pontificis ad Ilugonem

sanctorum

liiiiocciitium anni mxcvii, postqiiam

die Natali Christi prredeceuti Pliilippus rcx per Ro-

dulfum Tiironensem

archicp.

coroiiatus fuisset.

Cum

enirn Ivo
II

iii

Epislolaadversus Joaiincm hnjus

II

Lugdunenscm
In ea

data, ciijus

mox mentiouf.m
a

fecimiis.

nominis

ad Urbaniim

data asserat,

octavum

enim, postqiiam

dixit Pontifex se
:

tiim consccrasse, subdit

DaimberNupcr autem, ciiin ad

ejiisdein causa:" actio-

cpiscopatus sui

anniiin se attigisse,

ea ab initio

pra;ccdcntis Christi anni disjungi

Apostolorum limina tam pro

Ivo niense Novembri anni mxcvii

non potest, qiiia octavum pra;su-

100
latus

URBANI

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1099.
et

anniim inchoavit, et Epistolam illam post festum sanclorum Innocentium, uti jam diximus, exara\it. Ca;terum duratio sedis Joannis I et Sanctionis episcoporum Aurelianensium , neque a Saussaio in Annal. Aurelian., nequeaSan-Martlja-

decim, die emortuali incluso,

hoc sine controxvi successit, ut

versia. Paschalis II ei post dies

anno scquenti videbimus. 10. Gesta ante expugnationem Ilierosobjma:.

Ad num. 40 etseq. ChronographusMalleacensis,

hujus tcmporis scriptor, civitatis Hierosolymitanee expuguationem hoc modo refert Raimundus comes Sancti-j^gidii exivit de civitate Maira idibus Januarii, et venit ad castruni Capharda, ibique junxit sc cum eo comes Rotbertus Normanniae: Rotbertus Flandrensis et dux Guodefredus ve:

documentis notata, non potuit non esse brevis. Sed Joannes II plures annos Aurelianis
nis ex antiquis
sedit. In Bibliolti.

Clun. pag. 531 et seq. refertur donatio ab eo facta Ecclesite Pitueri, coenobio Cluniacensi subdita),
est istud

in crijus fine

legitur

Actum

anno ab Incarnat. Dom. mcui, episcopatus Joannis Aurelianensis episcopi anno xvii , ubi rejiciendusdenariusnumerus, ab oscitanti librario intrusus, nuinerusque septenarius qui restat, ab anno mxcvii exeunte repetendus. Quaj emendatio
Joatmes enim diserte in ea donatione altememinit stib eodem anno a Ludovico rege Francorum designato factffi mense Octobri anni MCiii, ibidem recitalae. Ex (|uo el liquet Joannem die Innocentium anni mxcvii episcopum Aureliacerta
:

nerunt usque Liciam (Laodiciam) civitatem,

quentes

se-

Raimundum

Sancti-yEgidii.

Ibique Boa-

mundus

rius

separavit se ab aliis, et reversus est Antiochiam. Indeque tendentes venerunt Tripulim, et ibi pugnaverunt contra Turcos et maximam partem occideruut. Alia die equitaverunt ultravallem Edissem, et inde ad castrum Archae. Quod tenue-

nensem electum. 7. Nec dissentit Fulco maritus

cataj Bertradce

ejus.

Revo-

runt obsessum pcr tres menses uno die minus; ibique Pascha Domini celebraverunt tertio idus Aprilis (legendum, quarto idus Aprilis). Fecerunt
Placitum
et

cum

rege Tripuli, etdiscesseruntacastro,

causa adscribeuda videtur conscnsui Fulconis inariti, qucm ipsa blandimentis muliebribus ad suam voluntatem alliciebat Inter opu:

lentos rivales b, inquit Ordericus, lib. 8 de Phi-

lippo rege et de Fulcone comite Andegavensi verba

faciens,

exorsns est

ingens tumultus et prceliorum conatus (initio scilicet conjunctionis Bertrada3

cum

Philippo), veruni versipellis mulier inter ri-

feria quarlo idus Maii (legeudum, tertio idus Maii, qui hoc anno in feriam sextam incidil). Postea discesseruntacivilate, veneruntque ad castrum Betholon, deinde Gibelon, (Biblum), ct inde ad civitatem Barut, et de illa ad Sagittani (Sidonem), et de Sagitta civitate ad civitatem Sur (Tyrum), de civitate autem Sur ad Acram civitatem, et de Acra ad Caii^has, indeque perve-

pervenerunt in sexta

vales siinultatem compescuit, ingenioque suo in

tantam pacem eos compaginavit, ut splendidum eis convivium praepararet, et apte prout placuit illis ministraret . Sugerius vero in Vita Ludovici cap. 17 Andegavensem priorem maritum, licet throno omnino repudiatum, ita molliflcaverat, ut
:

nerunt ad civitatem Cffisaream ibidem Pentecosten celebraverunt quarto kal. Junii, unde venerunt ad civilalem Ramam, ct ibi ordinaverunt episcopum.
;

11.

Bierosobjma a Christianis expugnata.

Et inde venerunt laetantes Hierusalem septimo idus Junii, eamque robustissime prope muros civitatis

eam tanquam dominam venerarctur, et scabello pedum ejus saepius residens, ac si praestigio fieret,
voluntati ejus
8.

obsederunt. Robertus

Normannus

obsedit

eam
mes

a Septentrione, et juxta

eum

Flandrensis co-

omnino obsequeretur . Synodus Rom. II sub Urbano

babitum,
divisit,

Rotbertus, a raeridie comes

II.

Ad
Sy-

cti-/Egidii.

Raimundus SanQuinto idus fecerunt bellum: quarto

num.

23. Baronius post Concilium Barense kalen-

idus aggrediuntur civitatem, et

straverunt, et

minorem murum

dis Octobris prfficedentis anni

unam

nodum Romanam

in

duas

autumavitque

scalam ad majorem erexerunt, etsuper suis ensibusaclanceiscominus pugnabant.

unam

priorem anno prseterito, posteriorem currenti congregatam fuisse. Verum ut jam anno superiori monstravimus post Concilium Barense unicum Romanum coactum, et quidem iioc anno, tertia post Pascha hebdomada, eique sanctus Anselmus
,

Fuerunt
siti et

in illa obsidione per

decem

dies in

magna

fame, et fecerunt processioneni circa civitafecerunt duo lignea castra, et VII

tem,

ct postea

idus deportaverunt ad civitatem. Sexto idus, et

interfuit.

A num. 24 9. Moritur Urbanus II PP. ad 40. Simeon Dunelmensis, iu Historia de Gest. Urbanus papa, inquit, reg. ad annum mxcix IV kal. Augusti, feria v obiit . Verum loco /eria v, legendum feria vi, ut littera DominicalisB
:

quinto et quarto, aptavcrunt machinas, et pridie aggrediuntur mirabiliter civitatem usque in no-

ctem. Sexta

feria,
et

summo mane,
Dominus
noster

undique aggrejesus

diuntur
illa

eam
est
et

nimis stupefacti erant, usque venit

christus

hora, in qua

passus

in ipsa civitate inortem.

Tunc expu-

gnata est
ter, nisi

subjugata, quamvis pugnassent forti-

quarto kalendas Augusti, seu die xxix mensis Julii currentis anni
II

demonslrat.

Urbanum autem

per voluntatem Dei intraverunt. Primus

qui intravit, milesextilit Letot, secundus Guodefre-

e vivis excessisse, constans est

auctorum

anti(|uo-

rum

sententia.

Quare

cum

an. mlxxxviii die xii

dus dux, terlius Eustachius comes frater ejus. Octava postquam civitas capta fuit, celebraveruut
festivitatem ereptionis per

mensis Martii Pontifex Romanus consecratus fuerit, sedit annos undecim, menses quatuor, etdies octo-

omnem

civitatem Hie-

rusalenij^telegeruntpiincipem Guodefredum, qui

URBANI

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1099.

101

piignaret paganos et custodiret Christianos. Similiter in

Podiensis episcopi (Adhemari appellati) vices super

loco

patriarcba;

elogerunt Aruulfum,in

estivitate

sancti

Petri ad Vincula.

Aliud bellum

fecerunt apud Ascalonem, pridieidusAugusti,cum

Amiravisso Babyloniae, ubi nonaginta (nongenta) sexaginta millia erant sic dictum fuit, et tamen nemo scivit numerum, nisi solus Deus . t2. Gothofredus Bullionius rex Hierosoli/mee creatur. Hoec fuse ab auctoribus qui bellum Hierosolymitanum scripsere narrautur. Chronographus Maxentianus mensem et diem capta; urbis
:

Dominici exercitus curas suas archiepiscopo Daiberto (seu Daymbcrto) Pisano mandavit , inquit Guibertus abbas Monasterii S. Maria; Novigenti, hujus temporis scriptor, lib. 7, qui Arnul-

phum

in

aliquibus culpat,

additque

dignitate

motus

fuisset,

auctorem

fuisse ut

eum cum Daym-

bertus legatus patriarcha eligeretur,

quod exeunte hoc anno factum fuisse prodit Fulcherius Carnotensis, qui prasens erat, hb. 1, cap. 21, Historice Hierosolymitana; ab aiino mxcv ad annum mcxxvii
perductoe.
14.
Institutio

annotarat,

scd ab amanuensi pra;termissus

fuit.

Capta

est

autem

, inquit Tyrius, lib.8, cap. ult.,

equitum Hospitaliariorum,
Joannis
,

uli

praedicta civitas,

annoab

Incarnat.

Domini mxcix,

Hospitaie Hierosolymitanum sancti

mense

Julio, quintadecinia die mensis, feria sexta,

narrant Tyrius

lib.

18, cap. G, et Jacobus de Vi-

circa horani diei

nonam, anno

tertio ex

quo

fidelis

triaco in Hist. Hierosol., ca(). G4, in

hunc

modum

onus assumpserat . Dies et mensis ab hisloricis, qui testes oculati fuere, conflrmati. Octavo post urbem captam
tanltc peregrinationis sibi

populus

inilium habuit. Amalphitani (qui Normanni erant), quia merces peregrinas aflcrebaiif, califam ^gypti muneribus sibi benevolum reddidere, et ab eo obtinuere, ut- prope Ecclesiam Sepulchri Dominici

Gothofredus Bullionius, Lolharingiaj dux, rex Hierosolymitanus unanimi consensu electus Prodie,
:

motus autem
militatis

inquit Tyrius lib. 9, cap. 9, hu-

Ecclesiam Latiuorum construerent, dictam postea Ecclesiam Sanctce Marice de Latina, quia abbatem
et

causa,

coroua aurea, regum more, in

:

monachos more Latinorum divina celebranles

HIuc postea confluente peregri-

sancta civitate noluit insigniri

ilii

ea contentus et
generis

iu ea statuerunt.

reverentiam exhibens

quam humani

Reparator iu eodem loco usque ad Crucis patibulum pro nostra salute spineam deportavit. Unde qui-

norum multitudine, cum tam monasterium illud quam monasterium sanctcc Marice MagdaloKS,
pro peregrinis mulieribus Latinis ab ipsis funda-

dam cum
et

in catalogo

regum, non distinguentes merita, dubitant connumcrare magis attendentes

:

tum, ad excipiendos oinnes pauperes et infirmos non sufflcerent, praidictus abbas et monacbi hospitale et capellam in honorem sancti Joannis Eleemosynarii patriarcha; Alexandrini in eodem

qua; exlerius geruntur in corpore,

quam qus Odelis

Deo placens aniina mereatur. Nobis autem non solum rex, sed regum optimus, lumenetspeculum videtur aliorum. Non enim consccrationis munus et Ecclesiastica sprevisse credendus est princeps
fidelis,

loco construxerunt.

Christianis capta fuit, vir

mine Gerardus
ctis sibi

Poslquam vero Hierosolyma a quidam sanct;c vitae, noqui diu de mandato abbatis in
pauperibus miiiistrarat, adjunaliis, babitum regularem sus-

sacramenta, sed

pompam

sajculi

et

cui

praidicto hospitali

omnis creatura subjecta

est vanitatem, el peritu-

quibusdam

ram

humiliter declinassecoronam, ut immarcessialibi

.

cepit, vestibus suis

albam cruccm exterius

[irofessione
,

affln-

consequeretur . 13. Arnulphus, dein Daymbertus, patriarchce Ad num. 43. Petrus Tunierosolymorum dicti.
bilem

gens in pectorc, rcgula; salutari

tionibus
facta
soleiniiiter

ct honestis institu-

seipsum

obligavit , inquit J;icobus de Vitriaco, cui conso-

debodus, presbyter Siuracensis apud Pictones, qui

descripsit ilcr

nat Tyrius citatus.

lo.

Uierosolymitanum cui interfuerat, quique res per quinque priores annos gesfas narravit, lib. I, pag. 812, a[iud Duchesnium tom. 4, postquam locutus est de expugnatione civitatis
,

At

equites

Sub patrocinio S. Joannis Daptistm. Hierosolymifani negant Gerardum

dedicasse sancto Joanni Eleemosynario hos[)itale

Hierosolymilana;

ct

de

electione

Goiicfridi

in

quod Ilierosolymis ante initium belli sacri a;dificavit, affirnianl([uc nuliam un(|uam in Ordine Ecclesiam in hoiiorcm sancti Joannis Elccmosyiiarii constructam, aut aIi(|uod fcstum deeocelebratum,
sed sa7ictum

regem,

{\y\x.

factaestoctava dieacapta civitatfi,ait:

Similiter clegerunt in loco patriarch;c

qucmdam
Pctri ad

sapientissiiiium et

honorabilem clericuin, cui no-

men

erat Arnulphus, in festivitate sancti

Joamiem ISaplistam scmpcr Ordinis patroiium aguitum, varia [)er annum festa ab anf;icta,

Vincula . Simon enim, ultimus patriarcliarum Gracorum, propter ininas Turcorum ad insulam

tiquissimis tem[ioribus de illo

ejusque men-

tioncm in votis

ab

e((uitibus

Hieiosolymitanls

Cyprum
dionis, in

iirofeclus erat

sed illo,

tempore

obsi-

pra^dicla insula ex hac luce subtracto,

quando profcssionem emilfuiit fieri solilis, semper habitani. Hanc difficultatem quaiita [)otui diligcntia

Ecclesia suo

pastore

viduata rcmansit , inquit

G,

cxamin;ivi, comperique Ordinis tr;ulitionem in

esse.
ILxtat

Alherlus Aquensis,

39, qni Arnulidium valde laudat, de quo lainen varianl scriittorum julib.

dubium rcvocandam non

Marthanos,
et

apud SanCharta

in arcliie|)isco|iis Arclatcnsibus,

dicia, sicuti

et aifuctus.

Posl aliquantuluin tem-

Beriiardi Arclatensis archiep.

qua confirmat

Dco

poris,

usque ad Apostolicam Scdcm procrebuissct clectio, papa Paschalis, post obitum

facta

cum

sancto Joanni Baptista;, ct hos|)ilali sancti Sc()ul-

chri, et paupcribus ac fratribus Iiospitalariis, do-

102

URBANI

ir

ANNUS

12.

CHRISTI 1099.
litteris,

nationem Ecclesiac Sancli Thomaj Apostoli in urbe Arelatcnsi sitai, factam ab Aftone antccessore ejiis
;

Vcferura traditum est

aut quis omiiino

in eaqiie dicitur
late
iii

Acta

est Ciiarta in civitate

Are-

usquam mcminit ? Sacellum vero illud;cui dicatum fuerit utri tandem certius nosse potuerunt
Tyriusne
et Vitriacus,

Novcmb., anno ab Incarnat. mcxxix Indicl. vii , a Natali Domini vel a Januario inchoata. Quarc cum Atto circa annos mcxv, ut apud eosdem San-Marthanos vidore
Octob.,
,

mense

XIV

kal.

qui

id

suis ipsi ocnlis lustrasola ratiociuatione id

?

rnnt

An

recentiores, qui

concludunt, et quidem sentcntia; dubiis

pivTter
ratiocinia, Acta publica

Sed

quorum mox meHierosolymitani

est,

sedere co^perit, evidcns est ipso Ordinis

initio,

miiiimus,
extra
cinia ad

traditionem

Ordinis

non sanctum Joanncm Eleemofnjnarhnn, sed sanctum Joannem Baptistam equitum Hierosolymitanorum patronnm extitisse. IG. Quod probattir ex Actis publicis. Ad

omnem

dubitationem ponunt. Neqne ratioin

eam corroborandam

medium
toto

allata est

parum

roboris habeiit.

Nam vernm quidem

sanctum Joannem Eleemosynarium

Oriente

haec tom. iiMonastici Anglicani, pag. S09, rcferhir

AudeUni Henrici, Angliae repis dapiferi qua confirmat quamdam donationem a se factam Dco cl B. Maria^, ct S. Joanni Baptistai,
Charta AVillclmi
,

filii

cclcberrimuin fuisse, sed niinime verosimile Gerardiim et equitcs Hierosolymitanos, a quibus

instituti

monachi

ct sanctimonialcs, qui rilu Latino

divina officia Hicrosolymis pcragerent, alium pa-

domus iiospitalis Hiceadem domo Dco servientibus . Scripta Charta anno Incarnationis Dominicffi MCLXxxvi, XVI kal. April.,apud Londoniam .
et beatis jiaupcribus sanctaj

rusalcm,

et fratribus in

tronum elegisse, quam qui in Ecclesia Occidentali in suinma celebritate esset improbabile paritcr
:

in aliquo Ordine religioso

nnnquam aliquam Ec-

clesiam in

honorem

patroni sui ffidificatam fuisse,

Tum
regis,

p. 510, recitatur alia Cliarta

Joannis Angliae

facta; Deo, Hicrusalem . Donationes autem, quaj ibidem sigillatim confirmantur, paulo ante sine anno et die rcfcruntur ; dicunturque facta} in honorem sancti Joannis Hierosolymitani (1). Joannes anno mcxcix in Anglia regnare coepit, ideoque prinio hujus Ordinis saiculo, non sanctus Joatmes Eleemosynarius, sed sanctus Joannes Baptista patronus agnitus in Anglia, et Guillclmi Tyrii ac Jacobi de Vitriaco narratio prafatis

qua confiruiantur donationcs

hospitalis

et fratribus sancti

nullamve de eo in Officiis divinis menlionem unam unquain factam. 18. Testimonium Guillelmi Tyrii hac in controversia infirmum. Arguinentum, quod ab au-

ctoritate Gidllelmi Tyrii desumitur, in spccie qui-

dem
et

validum, sed revera infirmum;

Vitriaco, isserius

nam quoad
venit,

Jacobum de
46

Hierosolymam
iis

ryr^Yopinionem amplcxus

est. In Praefatione libri

quem

Tyrius exorditur ab
credidit, ait se

quas anno mcxlii

accidisse

hactenus narrasse quae

Chnrtis plane convulsa. Nec video quid ad eas res-

ponderi
factas

possit.

Verum quidem

cst, lias

donationes

Londoniensi, cujus Ecclesiam Eeraclius patriarcha Hicrosolymitanus anno

hospitali

fuisse

imposterum scriptis mandalurum, quae vel ipsemet vidit, vel a testibus oculatis didicit; et tamen eo anno et consequentibus, non pauca refert de quibus constat eum male edoctum fuisse, et in iis fidem ejus nutare. Neque
relalione acceperat, sed
dici
istius

MCLXxxv, sexto idus Martii,

retur, in

cum

in

Anglia versa-

potcst scriptor coaevus

respectu fundationis

honorcm

sancti Joannis Baptistae dicavit,

Ordinis,

cum

lib.

19, cap. 4, verba faciens

ut legere cst loco laudato Monastici Anglic. p. 505; sed quemadmodum hospitale illud dicitur Hicro-

solymitanum,
ptist(e
aedificata, ideo

et ia

honorem
,

sancti Joamiis

fundatum

est

ita

alia

Baper Occidentem

de divortio Amalrici. 111, regis Ilierosolymitani, et quod contigit Agnetis, filiae comitis Edcssani anno mclxii, affirmet se tunc in juvenilibus annis
,

versatum fuisse,
lis

cum

scribat:

Nondum

de scho-

appellantur hospitalia et Ecclesiae

redieramus, sed trans niare adhuc circa libera-

sancti Joannis,
cis,

ac

tam in libris, quam in Aclis publidomus Hierosolymitana cajterarum caput mater, primo Ordinis saeculo sanctum Joannem
quia
\1. Refellititr opinio contraria.

lium artium detinebamur studia, quando Hierosolymis haec facla sunl . Quare Tyrius, longe posl

Baptistam patronum reverebatur.

BoIIandus
sancti

tamen ad diem

xxiii Januarii rclata

Vita

conditnm Ordinem, in Orientem perrexit, neque operi suo manum admovere potuit ante ultima tempora Amalrici III, anno mclxxiii demortui. In Pra^fatione enim suae Histor. et in flne lib. 20 ait,
se ad

Joannis Elcemosynarii patriarchae Alexandrinij et notis illustrata, pag. 533 patrocinium Ordinis Hos-

hujus regis postulationem

eam

scripsisse.

Tyrius igitur auctor coaevus non fuit; imo auctores

coaevos

pitalariorum
ait
:

ei altribuit, et de opinione contraria At uobis frivolum id videtur. A quo enim

non raro

in

saepius insinuaviinus, sed

errorem abripi ac hallucinari immerito adversus tra-

(1)

Nullum jam siiperesse dubium potest

circa agitatam

dicata fuerit, S. Joanni lileeniosynarione sive potius S. Joanni liaptistie; nullum, inquam, modo dubium superest, Sebasiiaui Pauli, Congregationis nostra; scriptnns inclyti, prodiit Codex Diplomaticus sacii Ordinis Hierosolymitaai. In vulgata est Bulla Paschalis II, data Beneventi per manuui Johannis saucta; R. Kcclesia; card. ac bibliothecarii, XV Incarnationis Dominica! anuo Mcxiil, PontiGcatus autem Domini Paschalis PP. 11 anno xiv . Data est ad Geraudum,

hanc controversiam, cui polissimiim patrono Ecclesia Hospitaiis Hierosolymilana ex quo opera viri Cl. P.
eo enira tom.
kalerid.
i,

pag. 268,
Indict. vi,

Martii,

institutorem ac pra;positum

Hierosolymitani
Baptista;
fuisse.

xenodochii
inslituit

in

ea

Ecclesiam

Perspicuum inde

Idem

pariter repelit Callixtus

vero sub tutela Sedis Apostolica; suscipilur Xenodochium quod in civitate Jerusalem juxta B. Joannis fit Ecclesiam hospitalis Ilierosolymitani ab ipsa inslitutione sua S. Joanni Baptista; dicatam in sua Bulla ad eumdem Geraudum, dala auno mcxx, XIII kalendas Julii, Indict. .xii. Callixli anno
S. Joaunis Baptista;

in qiia privilegia

Paschahs confirmaus exprimit inler catera Xenodochium juxta Ecclesiain

mstitutum

.'

Mansi.

URBANI
ditionem Ordinis, cui
tot

ri

ANNTIS 12.

CHRISTl 1099.

103
Mcxxxvn

monumenta
Tyrii,

favenl, pro-

Jacobi apud Sandovallium, pag. 56, Mta,

fertur testimouium Guillelmi

qui prorsus

consignatur, quod et in anliquo documento Ms.

abhorruit ab equitibus Hierosolymitanis post dissidia

clerum Hierosolymitanum et eosdem quod bi sese ab episcoporum juequites exorta risdictioue subtraxissent, et ab Hadriano IV obtinuissent, ne bonorura a se possessorum decimas eisdem solverent. Leftenda qute hanc iu rem a nointer
,

apud eumdem Sandovallium etiam legitur. Denique clu-onographus Malleacensis, qui hoc tempore lii Hispania apud floruit, ad hunc annum habet
:

bis dicentur anno mclv, num. 7 et seq. Hla itaque fabula tandem explodenda. Porro Charta laudata Bernardi archiep. Arelat. extracta fuerat a Peire-

Valenham Rodericus coines (Cidus scilicet) defunctus est, de quo niaximus luctus Clirishanis fuit, et gaudium inimicis paganis . Plerique Hispanorum scriptores tradunt, mortuo Cido, Cliristianos,
conservandae ValentifEspe abjecta,

Verum

in

eam deseruisse. eodem documento linguaCastellana scriSandovallium pag. 56, diserte

dicitur,

skio ex

hbro aulhentico,

uti vocatur, Capituli

Are-

plo apud

latensis, ut legi in ejus registro res Ecclesiae Arela-

tensis continente.

nuntiat.

Henricus imp. Benriciim filium reg. rea HenricusimperatorB,inquitabbas Urspergensis in Epiphania, Aquis fihum suura
19.

Alfonsum re^imValentiammense Maio JEra mcxl, anno nempe Christi mcii dereliquisse, et Maurum, quem nominat regem eidem prcefectum fuisse. 22. Philippus Francioi rex Ludovicum filium reg. dicit. Phili[)pus Francorum rexLudovicum
,

juniorem Henricum Quintum regem fecit, reprobato majore suo Chuurado quem prius coronavit. Chunradus vero, causam rebellationis suae paucis tantum sibique famiharissimis in regno detegens, assumpto quodam exordiue niinisterialium patris, ajque Chunrado nomine, forti admodum et prudenti viro, per

mortem monarchiae Franciae hoc vel superiori anno in consortium regni adscivit, deceptique qui hanc designationem in annum mciii aut eliam serius ditferunt. lu Bifilium, qui post ejus

piKfuit,

bliotheca eniin Cluniacensi, pag. 530, extat Diploma

ab eo solo nulla patris mcnlione facta emissum,

in cujus fine legitur
:

quasdam

ItalicC

parles et

nomen

et

Actum

est

islud

mense

dignitatem regis annis fere

novem

obtiuuit,

tan-

Octobri apud Toriacum, regiiante Ludovico rege,

tum

indolis suaj per

orbem Romanum diflundens

interim odorem, ut
piens iu ipso saltem
fore dubilaret. Erat
et ApostolicEB

nemo

rehgiosus

nemo

sa-

Rempublicam coustituendam enim vir per omniaCatholicus,

,

V anno, anno ab Incarnat. Domiui mciii. Quare hoc anno ante mensis Octobris finem, vel forsan superiori post ejusdem iiieusis initium, Franciae
rex ductns fuerat.
S. Saturnini

Ad

ha?c Catelhis, iu Hist. comit.

Sedi subjectissimus

plus religioni

ToloScE lib. 2, cap. 2, refert reperiri in Chartulario

quam
set,

fascibus

vel armis deditus, etc. Coelibatus

donationem

quamdam cum

hac sub-

pudorem
cilice,

perpetualiter et servare

cum

proposuis-

scriplione

Facta Charta in mense Augusto, feria

coactus tameu a suis filiam Ruggeri ducis Si-

famosissimi paene nostrorum teniporum

viri,

duxit

uxorem

cujus tam caste usus cst conjun-

ctione,

ut vix crederetur

eam unquam cogno-

visse, elc.

Eamdem
Christi

Henrici Quinti inauguratio-

nem cum hoc

anno copulat chronographus

Hiideshelmensis.
20. bloret Malaterra.

(jaufredus a Slalaterra,

opus suimi perduxit,

Hoberti
fralris,

Usquead huncannum monachus Benediclinus, nempe libros 4 de Geshs

ducis el Rogerii cjus

Viscardi

Calabria;

principum Normannorum, et eorum fratrum in Campaiiia, Apuha, Siciha , incertos in tiiinum IV Scriplorum Hispanioi lllustratw, inilio hujus saiculi edilorum. Inde Possevinus eum Hi-

Domini millesimo cenLudovico rege Francorum regnante, Berin comitatu sc. Tolosano ) et trando comitante Amelio cjiiscopante . Denique Simeon Dunelmen Anno mci, sis, in Ilist. de Gest. reg. Aiigl. ail Henricus rex (nempc Angliiu) tenuit curiain suam Londoniaj in Nalivitate Doinini , ubi interfuit Ludowicus eleclus rex Francorum , quod et Hovedeuus in Ilcnrico I, pag. 468 etiam habet, et uteniue annuin a Natali Christi exorditur. De Ludovico, hujus noininis VI, saBj)e iiifra sermo fiet. 23. Ludovici regis anni raro in scriptis publicis anle ejus coronationem metnorati. Blondelquinta, anno ab Incarnat.
tesiino,
( :

lus in Diatriba de
conteiidil

formula keg.nante cukisto

sect.

i,

Ludovicutn Grossuiti, iiujus

noiiiiiiis VI,

spanum
21.

Gallite proviiicia iialuni

hunc enim in Normannia non dubitandum. Obiit hoc aiino Obitus lioderici Cidi.
niale crcdidit,

niagnus

ille

heros et fidei in Hispania defensor

Ilodrirjus Diaz,

Cidus vulgo appellatus, (|uem jure

nierito queritur Sandovallius iu Historia Ferdinandi Magni Castellicet Legionis regis, Historicum naclum noii esse, qui illustres cjus aclioiies posleritati
[ila,

morlem nuuquam tantumre^em designatum, vel regni dcfensorem vocatum fuisse, ideO((ue subscriplionem quam ex Catello produxiinus mendose descri[)tam, ac loco anno ab Incarnat. Domitiim, legcndum esse anno ab Incarnat. Dottiitii mcvui, quo iti mense Augusto post Phili|)|ii patris obitum coronalus fuil. Verum si vir |)creru(iilus animuin
Phili[q)iregis filium,ante palris
regeiii absolute,sed
,

coiiimeiidarit.

fabulosis narralionibus pleiia. Post

Pauca eniin quaj de eo scriValcnliam

adverhssetadDi[)loma regis Ludovici, in Bibl. Cluniacensi,

quam

legerat, rccilatum, iu

caplaiu et [lostaiia egregia facinora e vivis excessit,

ham nou

abiisset.

Charla enim,

cam sentenquam mox ex ea

postquain Valentia; annis quin(|ue pncfuisset.

cjus eniortuaiis
iii

Annus

Tumbo

Nigro Saucli

mcmoravimus, iionsoluin dicitur scrijita regnante Ludovico rcge, v anno scd cliam in ea visitur
,

104
iriagna crux, circum

PASCHALIS

II

ANNUS
Lii-

1.

CHRISTl 1100.

quam

scriptum,

Signum

tamen tam Philippus, quam Ludovicus VII Ludovici Grossi

filius,

dovici rcgis, ejusque in alia Cliarta in

eadem BiDomini
est,

et

Philippus Aurjustus, qui

ei

bliotheca inimeciiate postrecitata, dataquea Joanne

successit,

episcopo Aurelianensi anno ab Incarnat.

MCiii,

cum

annos suos a die quo coronati sunt et patribus regnare coepere repetant. At Ludo-

eodem

sc.

anno ac Charta

regis,

mentio

quia utraque in gratiam Ecclesiae Pitueri coenobio Chiniacensi subjectai emissa. Csierum Ludovicus

vicum VI a Philippo patre etiam coronatum fuisse et aliciuando regni ejus annos a prima illa coronatione in ejus

Diplomatis numeratos, demonstrat

plerumque rex designatus tantum ab

Diplom.pag. 504
Dei gratia
relata,

historicis ap-

pellatur, vel, ut in Charta a Mabillonio Ub. 6

deRe
anni

Ludovicus regius fihus,

et

Francorum rex designatus , regni ejus perraro nolati imo postquam

;

Prseceptum ab eo emissum, et a Jacobo Petito post Theodori archiepiscopi Cantuariensis Pcenitentiale Actum pag. 581 relatum, in cujus calce dicitur Parisius anno Incarnat. Verbi mcx, Indict. tertia,
:

solus re-

pridie nonas Februarii,

anno unctionis

nostraj xi.
.

gnavit, nonnisi a Philippi patris

morte deducti,

cum

Stephanus cancellarius relegeiido subscripsit

HIC BARONIUS

UNDECIMUM ANNALIUM TOMUM ABSOLVIT.

PASCHALIS

II

ANNUS

1.

CHRISTI

1100.

Prcefatio
auxilii.

auctoris

Post
id

cum

imploratione

divi^ii

Jordanis, cohibitae ipsao Dei

desinentes,

alios editos

Annalium tomos, ecce

duodecimum, Deo
paramus,

favente, ad Ecclesiam inferre

conantes, ut simul

omnes divinorum

nutu, deorsum fluere sursum intumescentes, conversae retrorsum, liberum transeuntibus exsiccatum alveum reliquere in sancta Ecclesia, cujus typum Arca
:

operum indices perstent velut inscripta; columnfe, qua; tum veritatis firmitate constantes, quassatam
jugiter ictibus

illa

gerebat, frequentiusactitatum ostenditur,

dum

persecutorum sanctam Ecclesiam

servent illEsam,

tum

inscriptione vocales praedi-

cent ubique terrarum in ejus regimine gloriam summi Dei, haud oblivioni tradendam, sed mille
titulis

num

atque angelorum et homiillustrandam hnguis perpetuo celebrandam. Ita naiiKiue divino illo erudimur exeniplo, cum post transuiissas
,

adhuc ipsa peregrinans, jesc christo praevio, perducitur in Terram viventium, non unius tantum turgentis amnis vortices superans, sed quascumque ad mergendam eam e portis inferi dirus ille draco flumina vomuit '. Quotquot enim Ecclesise persecutiones numeras superatas, tot dixeris fluvios magno impetu rapidos esse divina potenlia arefactos
,

atque secure transmissos

sive

magno

niiraculo

cum

sacra sarcina sicco vestigio

cum

a gentilibus, sive
,

cum

ab haereticis, schis-

Jordanis undas, in perennem

potentiae,

memoriam

supernae
flu-

maticisque
sia jugiter

aliisve

persecutoribus sancta Eccle,

Deus duodecim lapides e profundo

tolli, et in

exagitata

victrix

semper emergens,

miuis alveo

Galgalis elevatos, perpetuae

'

memoria; suae gloria; consecrari pracepit, dicens ToUant de medio Jordanis alveo, ubi steterunt pedes sacerdotum, duodecim durissimos lapides, quos ponetis in loco castrorum, in signum videlicet,

de ipsis omnibus gloriosissime triumphavit. Quae cuncta cuni omnes hactenus editi Annalium tomi copioseatque manifeste demonstrent, merito quot ipsos numeras tomos, tot lapides dixeris de att
tiquitatis abyssis erutos
,

et

in

memoriam sem

quod defecerint aquse Jordanis ante Arcam

At quod semel tunc
accidit,

f(B-

deris .

cum

ad inferen-

dam
ris

Terram promissionis, Josue duce, humesacerdotalibus Arcam, obiccs ponerentur aquae

in

piternam diyina; gloria;, inGaIgalis(quod interpre tatur Acervus acervi) alterum super alterum aucto cumulo sublimes in Ecclesia collocatos, Ut autem quod in rehquis jam editis tomis idipsum in hoc duodecimo, quem prae manibus
,
'

Apoc. XII.

PASCHALIS

II

ANNUS
:

1.

CHRISTI 1100.
posita, in vertice
in

105

habemus, aeque feliciter praestare possimus consuetum pra?si(lium illud nobis tutum, iiKleflciens

montem
tavit

minibus adorandum,
tibus ad

summa fiducia imploramus, ipsam videlicet patronam nostram sanctissimair. Virginem Dei GenitricemMariam, ut qua; Dei Veratque pra?sentaneuni

montium angelis et hosalutem credenlium exalipsanobis subveuiat in imo alveo laboran-

bum

profunda

diviiiitalis

abysso susce|)tum, etin

',

erigendum duodecimum lapidem istum, sa.'culi hujus victoriarum titulis exarandum, inlaudem honorem et gloriam sempitermultiplicibus

alvo conceptum,

tanquam lapidem vivum

sum^

nam

christi jesu, qui pro Ecclesia sua jugiter pu-

mum,
'

angularem, electum in

domo

Dei, super

gnat, vincit semper, atque triumphat in sacula.

Amen.
1. Pet. ir.

Isa.

n.

Electio Paschalis papce II.

Christi

Millesimus

dissolvit
et

Redemploris incipit annus octava Indictione, idemque primus Paschalis Romani Pontificis, inchoatus tamen mense Augusti
centesimus
anni superioris, cujus electionem hic describen-

quos charitas in sancta unitate conjunxit, pax sancto fcedere strinxit. Sic igitur die (Jecimo

quarto ab Urbaui paptc obitu, hoc est duodecima

mensis Augusti, subrogatur in locum ipsius Rainerius

,

sive Raginerius,

presbyter cardinalis

tituli

dam
facta

distulimus, ut novo
hic

tomo cum novo

Ponti-

Sancti-CIemenlis, abbas vero monasterii Sancto-

fice incipiente,

una simul

lector inveniat

qua;

rum

Laurentii et Stephani extra muros, nominaest Paschalis

noscuntur anno superiori ; nec sint ipsi ea petenda ab eo quem absolvimus pra;cedenti Annalium tomo , sed hic habeat etiam electionera
ejus, cujus hic rare.

tusque

Secundus

dc quo

ista;

prae-

dictiones

a Dodechino hujus temporis scriptore

:

primum annum incipimus nume-

narrantur Cuidam rcligioso revelata est mors Urbani. Cui interroganti, quis post eum futurus
esset Pontifex, respondit
is

Mortuo igitur, ut dictum est, anno superiori Urbano papa, summus dolor Orthodoxos omnes obtinuit, eo quod ejus obitu videretur, sccundum illud Hieremiaj lamentum ', murus seu antemurale pariter dissipatus. Ita quidem, cum qui adversus schismaticum imperatorcm jugiter pcrsoverasset infractus et antipapae restitisset invictus,

qui apparuit
illo

Riche-

rius (Rainerius) abbas.

Rursum
:

interrogante

(luique etiam

advcrsus infidelcs Christianae

rcli-

gionis iiostes bella movisset, vicisset, et loca sancta

ab impiorum manibus vindicassef, fuitexhac vita, Deo vocante, subductus Occidenlali atquc Orientali simul orbi dolorem haud mediocrem reliquit.
:

Conlra vero, desertores Catholicae unitatis, schismatis

sectatores
:

gratulali

vehementer sunttanti Pontificis obitu potissimum vero ipse scliismaticus anti,

papa Guibertus

cxullans

ac insultans

pariter,

quod

tres ipso vivenfe

atque in Petri cathedra con-

quandiu vivere deberet Respice, ait, ad suppedaneum lectuli tui. Curnque respexisset, vidit jacentem schedulam parvulam, exuna parte pilosam, ex alia puram, paucis litteris taliter inscriptam : TERNI TER QUATERM TERNKJUE, qui simul fiunt dscem et octo . Ita apud Dodechinum, signantem numerum decem et octo annorum quos explevit. Sed quod decimum nonum inchoaverit, in anonymo Vaticano ejusdem quoque temporis scriptore in hunc modum (iuater quaterni termque, utpote quod pervenerit ad annum decimum nonum sui Pontificatus. Sedit enim annos decem et octo, menses quinque, dies (|uatuor. Pcrgit vero Dodechinus a Rursus autem illo sciscilante, cur praedicta schedula partim pilosa, partim pura esset ?
: :

sdente (ut vane gloriabatur) Deo vindice essentexstincti PontiOccs,

tius,

Gregorius Septimus, Victor Ter,

Tempus papatus ejus partim placidum, partim turbulentum erit ; quod verum fuit b.Hucrespondit:

atque IJrbaniis Secundus

sua;

nesciens infelix
adstare

usque
3.

ipse.

jam

domus pulsantem ostium

gladio
,

morlem

ancipiti

formidandam ut duplici feriens acie, et imesentem vitam auferat et futuram. Hoc siquidem anno eum conligit ex hac vita ad infcros morte rc[>enlina perduci, ut suo loco dicendum
erit inferius. 2.
tristis

ctione

Antequam autem ulterius dc Paschalis eleagamus, hxc qu;c ejus vitaj primordiistunc

temporis scripta repcriuntur hic describeiida [)utamus. Idem qui supra citatus anonymus babet,
fuisse

Ubi igitur sacer senatus

licet

mcErens ac

Paschalcm nationc Tuscum, patria Bledanum, patre Crescentio, et malre Alsatia nalum eumque amorc vil;u religiosac celebrc sanctitate
Cluniacense
sancto
luissc. Qiicrn

Urbano

Pontifici persoivisset

extrema, ad sucilJa

monastcrium

petiisse

ibique

sub

cessoris electionem comitia ex morefrequentat die-

Hugone abbate monasticam vitam exco-

bus qualuordecim. Una

pore,

omnium

erat jjrecibus

cum

niitli

contigerit

Romam
[)apa;

ob ne-

declarata sentenfia, ut eo calamiloso Ecclesia; lem-

gotia monastcrii,

tem[)orc Gregorii

Septimi,

nemo quod suum

pastore
:

esset (|ua;rcret,

scd qua;

JESU cuBiSTi, utque consuleretur lugenti Ecclesiaj

viduatffi

ad hoc preces fidelium adhibcn-

ab eodein Pontificc retentum, crcatum presbytcrum cardinalcm tituli S. Clemeutis postea vcro abbalem monastcrii (ut dictum est) electumfuisse.
:

lur et

piorum omnium vota conspirant. Nulla eos turbatdissensio,nuIIa discordia dividit, vel schisma

Ha;c

ctiam, (juomodo

summ;itim ex anonymo Vaticano. Ex quo idem [)romotus fuerit in RomaPonlificcm, h;ec his verbis hahentur
<i
:

num
Baron.

\.

Solemnis memoria; domno Urbano papa

14

ToMis XVII I.

106

PASCHALIS

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1100.

magnanimo
pastorem

defuncto, Ecclesia, quae erat in Urbe,

et

benedixit, et linivit

eum

chrismate. Catholice

sibi dari expctiit.

,

Ob hoc

patres cardina-

jgitur a Catliolicis et orthodoxis episcopis in Pon-

les episcopi, presbyteri

diaconi primores Urbis,

in Ecclesia

tificem
tisijuc

consecratus, translato in se pallio, expleiis

primiscriniarii

et

scribae regionarii

quaj

restabant

missarum solemnibus,

Sancti Clementis convcniunt. Hic

agitur, subito

dum

de mullis
placuit.

cum
tione,

plenitudine laudum,

cum

ingenti applausu

eum eligendum commodius

ipsi displicuit,

populi plebisque,

cum

alacritate

Patrum ac devo-

Quod compertum Rainerio

(jue vitare, fugit latuitque,

volcns-

domnus

Paschalis papa Secundus coronatus

visus

humano

latere consilio.

Sed non diu potuit in(|uem in multoruni

in

Urbem rediit, convaluitque Roma; agerentur . Et inferius

successu ejus in his
mulliplicabatur
et

Ecclesia
:

dum

hffic

salutem divini numinis gratia revelare disposuit. Invenitur, trabitur in convcntum, convenitur de
fuga, redarguitur a patribus. Fugere
ille)

Robur autem ex qus Dei sunt hominumque,

a

crescebat devotione solemni,

me

(inquit

spe melioris gratiee certi, cuncta prospera, cuncta

salubria in Urbe inveniebantur, quies pro tumultu,

magis oportuit, patres, quam inaequalis sarpondus immoderata nimis praesumptione suscipere nec decebat mesacerdotem illius bonocinaj
:

ris

cingulo accingi, cujus oneris vinculo involutus

sic (aiunt patres)

succumberem. Non
oportet; sed
illic

non

sicfacias

pax pro bello, pro seditione concordia gentes inomnes gaudebant, et cajlitus eum advenisse clamabant, et merito dominari debere dicebant, qui statum Urbis mutare,
dissociabili connectebantur,

tua se debet cobibere intentio,

cognoveris
te
te dirigere

morcs componere,
cognoverit.
Is

et in

copiam egestatem mulare

quo

divini intuitus
te in

sai^ien-

tiam. Ecce

pastorem

sibi dari expetit

populus

Urbis, elegit clerus,

collaudant patres domini-

multorum bominum saluti publice privatimque providere coepit, omnibus erat amabilis, ab omnibus diligebatur, ut tolo affectu in
ejus Pontificio quisque tantum sibi applauderet, quanta familiaritate in ejus sacordotio fuerat con-

que
in

in te solo quievit totius Ecclesiui examinatio.

Divinitus ista proveniunt, divinitus bic congregati,

gimus,

te ad Pontificatus apicem et eliconfirmamus. 5. Sed licet eo renitente, sic a nrimiscriniariis et scribis regionariis, mutato nomine, ibi acclamatum est responsumque paschalem papa.m et
:

nomine Domini

junctus. Instabant causai et multiplicabantur, densioribus turmis hinc inde plebs populusque ad

eum

aurem loqui, nova afferre nunc certa, certiora nunc nuntiare. Providendum sibi nunc, quisque commodius coepit ei intimare . Hcec
confluere coepit, ad
auctor, idcirco ingerit copiose,

SANCTUS PETUus ELEGiT. His aliisquc laudibus so-

quod vivente adhuc

lemniter peracUs, clilamyde coccinea induitur a

patribus, et tiara capiti ejus imposita, comitante

turba,

cum

canlico Lateranuni vectus equo, ante

eam

porticum, qua ducitur ab australi plaga ad

quam Constantinianam diequo descendit, locaturque in Sede quaeibidem est. Deinde in patriarcbale ascendentes palatium, ad duas curules devenit. Hic baltheo succingitur cum septem exinde pendentibus clavibus, ex quo sciat, septem ' sigillis septiformem Spiritus sancti gratiam cunctarum Ecclesiarum, quibus simul Deo auctore praest, regimini in claudendo, aperiendoque tanla ratioue providere debere, quanto solertius id quod intenBasilicam Salvatoris,
cunt, adducitur,
ditur, operatur. Est locatus in utrisque curulibus,

ob eum in factiones olim Urbe conscissa, pro miraculo duceretur, ut in electionem ipsius omnes simul in Urbe nemine adversante consenserint. At qua; post haec secuta sinl, anno prssenti suo loco dicturi sumus. 7. Litlercc encyclicce ab exercitu Terrce Sanctce Ubi igitur Apostolicum ad Occidentem rnissce,
Guiberto antipapa,
et

tbronum
certiores,

Pascbalis

principes litteris

papa conscendit, Catholicos cx more de sua electione reddidit

eosque in fide perstare Ecclesiae Romanaj : in primis vero admirabilem illam foeminam, quam ob confusionem tyrannicae su-

commonuit

perbiEe posuit Deus obicem in ipso Italiaj ingressu, Mathildem dico, lilteris frequentavit hortatus eam,
et

ut filiam Apostolica benedictione munivit.

Domde

sedibus scilicet eburneis

data est

ei

ferula in

nizo

enim

in Vita ipsius ba;c de his habet,

:

dum

manu. Per

csetera palalii loca,

(restituta),

bus destituta
6.

solus

Romanis Poutificijam dominus, vel

Paschalis papae promotione agit

Dogmate pro
Illos ut

sedens vel transiens, electionis

modum

implevit.

Chrisli cerlanti porro Matliildi

sibi

Die altera mensis

sexti,

Augusti videlicet

Signalos apices beuedicentes

mittens,

decima quarta, consecrandus

secraturi

in Pontificem, con,

mores teneat monet anteriores, Quo3 (locuere Patres ipsam vehementer amantes.

populi

Pontificem pontifices cum frequenlia plebisque Basilicam beati Petri acleunt ,

sunt,

Quod
8.

prffistitit

ipsa

quidem, usque ad obitum

in

quorum nomina
Porluensis,
et inter

Oddo

Ostiensis, Mauritius
,

fide praestans.

Gualterius

Albanensis, Bono

alias

At sicut ipse ad Catholicos principes Utillis

Boso, Lavicanus, Milo Prsenestinus, Olto Nepesinus:

teras dedit, ita vice versa ab

alias

accepit, et inter

missarum solemnia, loco el termino quem decuit, manuni ipsi imponunt. Primus in consecralione Oddo Ostiensis, qui ad hoc utitur jjallio,
'

quidem extant a Godefrido duce post Hierosolymam captam, quas encyclicas esse voluit ad omnes Occidentales, quibus eos permoveret ad exhibendum auxihum Dei exercitui, in terra aliena
peregrinanti. Scatent litteree mendis, sed ut nobile

ApOC. V.

VI.

PASCHALIS
aiitiqiiitatis

II

ANNUS

1,

CHRISTI 1000.

107

monimentum
Sic

Annalibiis dignas duxi-

miis, quas ex Willelmo Tyrio,

quantum

fas

fuit,

mendis purgavimus.

Paschali papre

enim se habent Romanae EcclesicS,

et

omni-

et niaxime propter discorprincipum ', in Syriam profecti, Varram et Marram urbes Sarracenorum expugnavimus, et castella regionis obtinuimus.

exercitus Antiochite,
dias

bus episcopis, et universis ChristianoG fidei cultoribus, Pisanus archiepiscopus Apostolicne Sedis legatus, et Godefredusdux, gratia Dei Ecclesia; Sancti Sepulchri nunc advocatus, et Reginiundus comes
Sancti /Egidii, et universus Dei exercitus, qui cst
in terra Israel, salutem .

11.

Cumque

ibi

moram

facere disposuisse-

mus, tanta fames iu exercitu fuit -, ut corpora Sarracenorum jam fcetentium, a populo Christiano
ibi

comesta

(Lysaniae)

sint. Deinde cum interiora Ispanise ingrederemur, largissimam et miseri-

cordem

Ouod autem hic in litulo Pisanus archiepiscopus non se nominat Hierosolymoc patriarcham
,

et victoriosissimam manum omnipotentis Dei Patris nobiscum habuimus. Etenim cives et

castellani regionis, per

quam procedebamus, ad

hanc ipsam Epistolam superiorianno datam, non pra;senti siquidem in fuie anni superioris liquet eumdem fuisse electum patriarcham, ut superius dictum est. Sed ipsam audi Epistolam, imo compendium rerum gestarum Occidentalium
satis apparet,
;

nos

cum

multis donariis legationes prajmitlebant,

parati servire nobis, et oppida sua dedere. Sed quia exercitus noster non multus erat, et in Hie-

rusalem

unanimiter venire festinabat , acceptis securitatibus, tributarias eas fecimus, quippe quod
de multis civitatibus, in una de
illis

in Oriente

quaj ex mini-

9. a Multiplicate preces et orationes

cum jucun-

mis

quomodo (quoniani) Deus magnificavit suam misericordiam, complendo in nobis ea qna; antiquis temporibus promiserat. Etenim cum capta
ditate,

homines haberentur quam in nostro exercitu essent. Cumque auditum esset Antiochia; et Rhoes, quia manus Domini nobiscum
cst
,

plures

esset, plures

Nica!a

cunctus exercitus inde discessisset

trecenta miliia

',

plus-

secuti sunt

quam

armatorum ibi fuerunt. Et multitudo esset, quae universam Romaniam occupare, atque epotare flumina omnia compasccre omnes segetes una die posset tamcn
licet tanta
, ;

cooperante

de exercitu, qui ibi manserant, connos apud Tyrum. Hinc itaque Deo usque ad Hierusalem pervenimus.

Cumque maxime

in obsidione

multum

exercitus laboraret,
:

propter inopiam aquae

habito consilio,
esse civitatem

cpiscopi et principes

circumcundam

cum

]iienitudine tanta conduxit nos

de arietc minimi (nummi) vix

Dominus, duodecim accipe-

ut

nudis pedibus pracdicaverunt ', ut ille, qui pro nobis humiliter ingressus est, per se judicium de
his hostibus faciendo nobis 12. R Placalus itaque

rentur, Pra^terea etsi principes et reges Sarrace-

eam

aperiret.

norum

contra nossurrexerunt,

facile victi et conculcati sunt.

liciter acta,

tamenDeo volente, Ob qucC quidem fe-

Dominus hac

humilitate*,

octavo die post humiliationem,

cum

suis hostibus

quia quidam intumuerant, opposuit Dominus Antiochiam -, humanis viribus inexpugnabilem ibique per novem menses nos
nobis
,

civitatem nobis tribuit, eo videlicet die,

niitiva Ecclesia inde abjecta fuit,

quo

pri-

cum

festum disIn

persionis Apostolorum

celebraretur.

porticu

detinuit, atque in obsidione ista ita nos humiiia-

Salomonis

et in

tem[iIo ejus nostri equitabant in

centum equi reperirentur. Tandem aperuit nobis Dominus copiam su;e benedictionis, et nunc etiam induxit in civitatcm, et turres et omnia corum potestati
vit,

ut in tolo cxercitu

nostro vix boni

sanguine Sarracenorum usque adequorumgenua*. Deinde cum ordinatum esset, qui civitatem retinere deberent, cum alii amorc patriae et pietate

noslrrc tribuit.

Cum

ha}c quasi viribus nostris ac-

parenlum suorum redire voluifsent nuutiatum est nobis, regem Rabylonia) Ascalonam " venisse
;

quisita teneremus,

tanta multitudine Sarraceno-

rum
vix

obsessi suinus,

ut de tanta

civitate

nullus
tit

cum rum

egredi auderet. Prsterea fames ita invaluerat',

innumerabili umltiludinc militum, ductuFrancos qui Hierosolymis erant in captivitatem, et expugnaluriim Anliochiam. Sed aliud

ab humanis dapibus aliquis abstinuerit. Longum cst enarrare miserias quac in civitate fuerunl.
10.
a

Deus de nobis statuerat. Itaque dcscendimus obviam illis, relictis sarcinis et infirmis Ilierusalem cum pra;sidio. Cum(|ue exercitus noster et hostium
se conspexissent, geiiibus llexis adjiitorem

Respiciens autem

Dominus populum
est

Deum
legem
con-

quem
iios.

ita

diu tlagellaverat, benigne consolatus

invocavimus, ut qui
fractis viribus

in aliis neccssitalibus

Itaque primo, quasi pro satisfactionc tribula-

Christianam contirmaverat, in

pr;x!senli bello,

tionis,
[lore

lanceam suam, a nemine inventam a temApostolorum, pignus victori;c nobis contulit

Sarracenorum

et diaboli,

regnum

Christi ct Ecclesi;c a

dcinde corda

hominum
vel

adeo animavit, ut

illis,

quibus

ffigritudo

famcs

ambulandi
Deniijuc

vires

mare usque ad mare usquequaiiue diiataret. Hic Dominus affuil ct tantas tribuit vires, ut in hostem currere , ut videnlem
fonleni aciua) vivaj silientem

negaverat,

arma sumendi

et viriliter

contra hostes

dimicandi virtutem infunderet

cum

dicarent

miro

videlicet

cervum segnem jumodo, cum in nostro

Iriumiihanlibus hostibus, fame ac taidio deficerct

Wil. Tyr.
Ibid.
1. 1.

1.

vii.
c.

c.

8. 9. tO. 11. 12.

4

Wil. Tyr.
Ibid.
1.

I.

III.

c.

13. 14.

'

Ibid.

I.

iv. c. 9.

10.

1.

v. c.22.

Ibid.

i.

11.

Ibid.

I.

viii. c. 18.

I.

ii.

c. c.

21. 22. 27.

Ibid.

VI. c. 5. 6. 7.

8 Ibid.

U.

c. 10. 11. 12. 13.

108

PASCHALIS

11

ANNUS

1.

CHRISTl 1100.
'
:

exercitu non ultra quinque millia equituni et centum quinquaginta millia peditum fuissent, et in exercitu liostium centum millia equitum et quadraginta millia peditum esse potuissent. Tunc mirabilis in servis suis Dominus apparuit, cum antequam confligeremus, pro solo adspectu nostro Jianc multitudinem in fugam vertit, et omnia

nenda Ecclesia GaUicana quae sic se habent Paschali sumino Pontiflci, Ivo humilis Ec;

clesiai

Carnotcnsis minister, debitam obedientiam

cum

fideli

Paternitatem

orationum obsequio. vestram Apostolici

culminis

gradum
tur, et

ascendisse, et in

locum

beata;

memoriee

papa; Urbani successisse, nostra parvitas gratula-

eorum arma diripuit, ut si deinceps vellent repugnare, non cito Laberent arma. Spolia inaudita,
thesaurum regis Babylonisobtinuimus: ceciderunt ibi Maurorum ultra centum millia gladio. Timor autem eorum tantus erat, ut in porta civitatis ad duo millia suffocati sint. De liis vero qui in mari
interierunt,
Pridie

summtc providentiae gratias inde referens, ut de bonis i^rincipiis meliores exitus proveniant, pro modulo suo Dominum quotidianis orationibus
deprecatur. Credimus enim rehgionem vestram zelum Dei hactenus habuisse, et decorem domus Dci non ficte dilexisse. Unde postquam paternitatem vestram vicem Apostolici gradus accepisse cognovimus, summum desiderium nostrum fuit, ut per propriam personam adiremus praeseutiam

non

ipsis occiderunt

rum

et

quam boum

numerus, spineta etiam ex pugnabat certe pro nobis Deus. bellum fieret, multa millia camcloet ovium cepit exercitus. Principum
cst
:

vestram

ni

jussu populus
dientes multaj

Ad pugnam progreturmae horum animaUum comitahffic

divisit.

corporalis,

quod

nos retinuisset periculum molestia? in eundo facile incurremus de

.

nobis vera fatendo, vel periculum lapsus animae,

bantur miracuiose, et stabant cum slantibus, et currebant cum currentibus. Nubes ab jestu solis defenderunt nos et refrigerabant.
13. Celebrata itaque victoria, reversus
est

quod nobis imminet vera negando

diceret, ut erat, se

Nimirum

si

Romam
;

pergere ad Paschalem,

ab

illis

retineretur qui faverent ejus inimico

im-

peratori et antipapa;

sin vero negaret se, ut erat,

exercitus Hierusalem, reliclo ibi Godefredo duce.

inha;rere Paschali, peccatum incurreret

Comes

Roberlus comes Northmannia3, et Robertus comes FiandriBe Laodiciam reibi classem Pisanorum et Boamundi versi sunt invenerunt. Cumque archiepiscopus Pisanus Boamundum et dominos nostros concordare fecisset,
S. ^Egidii, et
:

Quod
stum

exaggerat,

ita

pergens

Sic

haud leve. enim Petrus

Ciu'istum negasse dicitur,

esse

non quod negaret Chri-

Ciiristum, sed quia negavit Christi se

esse discipulum.Mittointerim itaquevobis fratrera istum praisentium portitorem, quem rogo ut vice

regredi Hierusalem pro Deo et fratribus suis Regi-

mea

faniiliarem habeatis, et in his quae salubriter

mundus

disposuit.

Ad hanc

igitur

tam admirabi-

et utiliter reverentiaj vestraj suggeret,

tanquam me-

lem fratrum nostrorum fortitudinis devotionem, ad tam gloriosam omuipotentis Dei retributionem, ad tam exoplabilem omnium pcccatorum nostrorum
per Dei gratiam remissionem, et Catlioiicce Christi Ecclesiaj et ipsius Latina;, invitamus vos ad exul-

ipsum audiatis
sus ad

. Ha>c Ivo

eumdem

ad Paschalem; qui rurde legatione mittenda in Gallias

^

litteras dedit his verbis

15.

Quoniam apud nos

quotidie videmus

talionem,etomnes episcopos, el bona3 vitaj clericos et monachos, et omnes iaicos, ut ille nos ad dexte-

ram

Dei considere

faciat,

qui vivit et i'eguat per vos per

saecula.

Rogamus et obsecramus

Dominum

Ecclesiam ruentem, et nullam aut pa;ne nullam erigentem, et pro domo Israel muruin ponentem, charitas Christi urget nos, ut dolorem cordis nostri, quo pro morte et morbis ovium Christi cruciamur, paternitati vestraj revelemus. Interest enim
capitis,

jEstM, qui nobiscum semperfuit et collaboravit, et

membrorum

imbecillitatibus providere, et

ex omnibustribulationibusnos eri|mit, ut fratrum sitis memores vestrorum qui ad -vos revertuntur,

pro valetudinum quantitate vel qualitate congrua

benefaciendo eis et solvcndo

peccatis, et in

debita

vobis Deus benefaciat et vos absolvat

eorum ut ab omnibus
,

omnibus quaj

vel nos vel

illi

apud

remedia procurare. Cum enim a laterevestro mittitis ad nos cardinales vestros, tanquam fllios ulerinos, quia in transitu apud nos non tantum possunt curanda curare, sed nec curanda prospicere
:

Dominum meruimus,

partem

vobis

concedat.

inde

est,

quod multi praepositorum

facla

gladio

Hactenus Epistola Hierosolymis militantium, quae in Occideutali orbe ubique vulgata, omnium ferme incendit animos Hierosolymam adeundi, et subsiSicqne nova expeditio jam dio esse fratribus.
ccepta est procurari in Gallia% et iu Italia classis

linguae ferire cupientes, dicunt,

Sedem

Apostoli-

cam non subditorum quKrere

aut lateralium

Januensium prseparalur ad opus. 14. Ivonis ad Paschalem papam

bene disponenda Ecclesia Gallicana.
tuit

Unde ego et murraur non aequanimiter accipientes, utpote Romanae Ecclesia) filii uuanimes, scribere decrevi-

suam suorum quaerere comraoditatem. quidam corregionales nostri , hoc

sanitatem, sed

litterce

de

mus

sanctitati

vestrae, ut alicui transalpino lega-

Ubi

inno-

trans Alpes, Paschalem pafjam

Urbano de-

fuucto subrogatum esse, iater alios Ivo Carnotensis episcopus ad eum litteras dedit de bene dis[)0-

tiouem Sedis Apostolica; injungatis, qui et vicinius suri-epentia mala cognoscat, et ea vel per se, vel per relationem ad Sedem Apostolicam maturius
curare praevaleat. Cui sollicitudini nullum raagis

Wil.

I.

X. c. 12. 13. 14.

'

Ivo Ep.

xxxni.

Ivo Ep. uii.

PASCHALIS
cognovimiis idoneum,
qiiani

II

ANNUS
Liigdu-

1.

CHRISTI 1100.
Hic per viginli tres annos denique Christi

109

dominum

nensem archiepiscopum, qui et in eodem officio jam diu ministravit, et ut experiniento cognovi" mus, tam Romana; Ecclesiae quam transalpinis
Ecclesiis venerabiliter profuitB,

Ecclesiam nisu toto turbarat iniquus. Post annos biuos Urbanus erat quod ab
Soeclo portatus, coRliqne cboro sociatus
Iste dolore gravi tactus
;

isto

Guibertus inanis

sc excusat, cur praesens

cam Sedem non

gentiani,
et

visitarit,

Posthcpluribus ipsam sanctam Apostolinempe ob pericula, indiIsta

Mortuus est, secuni portans anatbeuia pcr ffivutri. Propterea CKli populus, pariterque lidelis, Exultentque boni, penit quia perditionis
Filius.

Ut surgat

similis

non det Deus unquam.

quidem quae ad

debilem corporis valetudinem. Certe pericula spectant, ita ab hostibus vias obsessas hoc tempore Domnizo scribit, de Heurico imperatore perduelle Romantc
Ecclesii.c

Alque viam domini

Petri f.icicbat bic boslis

Cuslodire, viros spoUare jiihens peregrinos.

16. Sttidia Paschalis pro expidsione antipapce qiumoritur, Paschalis vero ita, ut vidisti, super solium Apostolicum exaltatus, super universalem Ecclesiam Dgens obtutus , cum undique illatas

Domnizo hic posuit uti dignum perdilissimo homine Epitaphium. Sed quomodo ad postremum sepulchro quoque caruit, projectis ossibus ejus in aquas, inferius suo loco dicturi sumus. n. Porro quod spectat ad numerum viginti trium annorum quem ponit, non referendus est iste ad tempus integrum quo sedit pseudopapa, quod contigisse vidimus anno Redemptoris millesimo octogesimo sed ex quo idem pessimus om;

nium hominum

facto

schismate, a Gregorio papa

descivit. Sic igitur exitiale

monstrum,

fax,

luesque

fidelium, cujus opus et studium nonnisi suadere

vel urgere Christianos adorare bestiam, ab Ecclesia

per schismaticos clades infelici spectaculo conteml)laretur,

ac curandas

illas

quas intulissct atque

vera

recedere,

et

in

latronum speluncam

cum

iu dies niagis inferret pestilens antipapa,

monitu
refert

schismaticis convenire, periit infelix moerore con-

suorum
cjusdem
tibi

firniat

animum. Quaenam

isti

ingererent,

addentes currenti calcaria, temporis scriptor

videri

ita in Vita ipsius

auonymus
dicebant
,

Turpe

merito

debere

hairesiar-

cham Guibertum ab Ecclesia toties in capite dainnatum a gloriosae memoriaj domino Grego,

sumptus, desperationis dentibus devoratus. Quod in Urbani papic obitu suam omnem fiduciam coUocasset, cuin vidisset, eo defuncto, nihilominus res Catholicorum in Paschale successore magis magisque virescere exsiccatus est ipse dolore

enim

tristitiaque

consumptus,

et

tristem

animam

dia-

rio,

Urbaiio

magnunimo,
in

et

Victore religioso, praj-

bolo extorquente, decessit tandem, relinquens post

se sibi a cunctis fidelibus

decessoribus tuis mira3 virtutis Pontificibus, diu

acriterque divexatum

maledictionem

cum

dira

Urbe suburbiisque

iu

execratione atque blasphemiis, in euni inferri jugiter consuetis.

18.

eum
pati

ctiam aliquid perniciosum machinari, atque

eum non
pecuniffi,

possc

omnes clamabant. El

Patres

Paschalis perduelles cohibet

Si

inquiunt, desunt,

auro argentoque

Philippi regis legatos miltit in Gallias.

subveniemus.

Uum

hujus dispositionis acriterage-

retur negotiuni, legati Rogerii comilis in

Urhcm

Quod autem nequaquam unacum antipapte obitu exstinctum est scbisma, vivente ailhiic <iui foveret illud
Henrico imperatore: haiid mediocrcslaboressuperfuere Paschali. Eteiiim Henricio|)era, trespostGui-

in causa

veniunt, curiam intrant, et

more ex

parte comitis

officiosissime pa^iam salutant et resalutant, atque

ad pedes cjus posueruntauri uncias mille. Id tam devote susceptum est, quam opporlune
inclinali

berlum sunt subrogati

nulphus, arescentibus

sibi

invicem succedentes

pseudopontifices, Albertus, Theodoricus, et Magisiio

mandatum. His
adeitus

auxiliis ad expugnandum pra;dictum liffiresiarcham desuper coUatis, audaciam

ctionis palmilibiis infelicibus, de

ipsorum ortu malediquibusdicendum

domnus

Pontifex

Opcrari, iiiquit,

jam

Uci

(|uam consiliari tempus est . Hsc dc studio Paschalis ad expellendum fugandumque

gratia niagis

inferius. At vero Paschalis papa, cujus munus Apostolicum in eoerat, utevelleretatiiue plantaret,

destrueret pariter et a;dificaret, in

liis

erat totus,

longe iongius a Romana Ecclesia antipapam. Fervens studio coetus Orthodoxorum, sic feram iilam bestiam assidiio venatu est insectatus, utdelocoad

Ecclesiam in splendorem pristinum restitueret, atque ea qua; direpta novisset, eadem

ut
c

Romanam

tyrannoriim manibus vindicaret

narrat

locum fugere cogeretur, donec infelix cum fuga diem clausil extremum hoc anno, sivc sequenti, ut
est

ista fuerint, ila

lis
:

quajnam autem idcm qui supra auctorVitae PaschaEodem tempore, dominus papa civi;

diversa diversorum scriptoruin asserlio. Hujus

scriptores,

tateiii

Castellanam per suos aggressus

satis
:

locum

namque temporis Germani

Sigebertus,
;

Dodechinus,

ct Urspengensis hoc anno eum defunctum affirmant Uali vero anno sequenli ponuiit, ul Uomnizo atque Petrus Uiaconus in Chronico Cassinate, iidemque ipsi hujus quoquc temporis auctores et quidem integra; fidei. Uomnizo enim iii Vila Malhildis hrnc habet de tempore obi-

munitum niiro Uei aiixilio virtuteque oblinuit parum post obtinuit et Reiieventum. Ilis diebus, Petrus de Columna Cavas op|)iduni de jiire
natura
beati Pctri invaserat; sed

dum

alienacontumaciter

retinere nititur, lurpiler amisit propria. Egressus

Urbe doniiniis

papa Cavas recepit,

.

Columna

et

Zagarolum,oppidajurisillius, sapienterexpugnata,

tus Guiberti antipaikT nefandissimi

atquc potcnter sunt capla

Ha;cipse, qui inferius

110

PASCHALIS
fuisse

II

ANNUS
eum-

1.

CHRISTI 1100.
scandalum 'generarent,
Concilii
et

eumdem Petrum abbatcm

Farfensem,

tilata

totum pa>ne frupra?focarent

demque Romana; Ecclesia; perduellem ostendit. Hic primum occurrit mentio nobilissimae familia; Columnensium optassem bonestioris tituli occa;

ctum

aliqua exKstuatione

pressa vcro silentio,

legalionis tua;

tanquam verbo Dei alligato, auctoritati plnrimum dcrogarent.

Concilii,
,

perdomitam Corsorum familiam insuper Stepbanum atque filium cepisse, qui invadentes monasterium Sancti
sione. Addit auctor, ab eodein Paschale
;

De termino vero habendi

kalendas

qucm

quarto

PauH,

recepta sceleratorum

munitionem converterant, illicque manu, baud mediocre facessebant Urbi negotium loco capto, eumdem Steillud in
;

facile occasionem Augusti designasti quarent episcopi partium nostrarum, dicturi non esse congruum spatium ad peragendam viam et pra;parandum viaticum. Non enim poterunt multi

pbanum

jussit Pontifex in

exilium duci. Hi primi

fuere Paschalis papaj labores, qui

fatigarunt.
19. His accesserunt externa

eum baud

leviter

valde molestia affecerunt

illa

vero

mala qucB ipsum omnium ma-

xima, quaj rcgum sunt inobedientia parta, quaj licet ab Urbano papa medicamento po^nitentiffi jam
ante sublata fuissent
trice

tamen iterum, cum ex cicamale obducta recrudescerct multa sanis apo, ,

ferro cbirurgi potius quam stema luniescens unguenti lenitate curandum fuit. Debet lector bic mcminisse, Pbilippum Francorum regem ob legi-

episcoporum ad locum pervenirc Concilii, nisi per multos circuitus, et per acquisitos undccumque conductus. Si crgo videtur prudentia; tuae, convenientior videretur mihi terminus in capite autumni, quoniam et annus erit fertilior, et unusquisque invitatus, indulto sibi congruo spatio, ad eundum paratior. Si autem praiter spem evenerint IhTC omnia cum Deus inviccm nos loqui concesserit, et de termino, et de loco habendi Concilii, et de multis aliis cum prudentia tua tractabo; quia multa praitereo, quEe non sine ratione interim
:

cbartae

commendare

dissimulo. Mitto itaque tibi

cum

brevigcrulo tuo cursorem istum, per

quem

timam uxorem
ductam,
Pontiflce

ejectam, atque pelliccm subintro-

Trbano excommunicatum, poenitentem vero postea absolutum, sed rursus ad vomitum redeuntem, rursus ab Urbano subjectum interdicto. Qui ut audivitUrbanumipsum esse defunctum, perinde
fuisse in Claramontensi Concilio ab

mihi remandes et de tempore et de loco colloquii nostri, ct dc constitutione babcndi ConciUi. Vale . 21. Concilium Pictaviense et ejiis canones. Convenit tandem ut Pictavis Concilium cogeretur, legatis Sedis Apostolicae rem agentibus; de quibus

ita in

fragmentis Francorum Historiae

'

Urbano

atque
fregit

cum

ipsosacra; leges pariter essent exstincta>,

obeunte, successor ipsiusPaschalis in Gallias misit

summa

vincula qnibus tenebatur adstrictus, idque injuria violata; .censura; Ecclesiastica;. His

nem

auditis, Pascbalis

papa vindex legum exsurgens

decernit legationem in Gallias, per quam in regem Concilium indiceretur, cui rex ipse ad dicendam

causam

reus assisteret. Credita

est legatio tanti

duos de suis cardinalibus probabiles viros, JoanCum autem episcopi ibi et Renedictum etc. collecti contra Pbilippum, esscnt ejus lilteris inde pellendi, quid mirandum Deo agente tunc acciderit, accipe ex Annalibus Aquitanise, a Joanne Roucbeto conscriplis, in quibushaec habcntur Cum
:

ponderis duobus sanctoe Romanre Ecclesiffi cardinalibus, Joanni ac Renedicto ; quorum alter, nempe
Joannes,

innotuisset
psisse illum

regi

cogendum

esse Concilium, scri-

Guillelmoduci Aquitania; cognato suo

pum

de his scriberet ad Ivonem episcoCarnotensem, nimirum de loco et tempore

cum

Pictavis agcnti, pctiisscque, ne talem sibi sineret

injuriam in urbe sua inferri

gatis denuntiavit, ut

tum Guillclmus

le-

congregandi Concilii, banc ad reddilas litteras accepit ab Ivone responsionem ' 20. Joanni prcsbylero cardinali Romanse Ecclesiaj legato, [Ivo bumilis Carnotensium Ecclesiae
:

de urbe excederent. Qui cum spatium deliberandi ac respondendi unum diem

postulassent,
et

impetrassent

nocte quae inter-

jecta fuit, visus est adstarc legato S. Hilariusethortari,

minister, legatione fnngi in Christo.

ne minis Guiilelmi ducis

:

tcrritus,

ab incoepto

Litteras

tuse

benevolenliae

indices

nuper

desisteret
ei

accepi, quibus abcjua constantiae tuae opera parvitati

non enim passurum Deuni, ut ea res fraudi esset, aut male succederet. Quam visioposlridie Guillelmo recitasset legatus
,

mea;

notificasti. In

quibus bocegregie laudabile

regis abstinuisti

nem cum
permisit

intellexi,

quod

te

communione
:

ille,

ut pro arbitrio cuncta perficeret. Itaregis adulterio, cen-

quoniam

in hoc et famoe tua; et legationi tibi

licet

com-

que mox habita qua;stione de

a se ablegaret
:

missse sane consuluisti

vincife episcopi

quidam

Relgicse pro-

suris Apostolicis rex admonitus est, ut

in Pcntecoste, contra interdictum

ipsi

quod

et fccit

Haec

ibi.

Rcrtradam Sed haec

dccreto
(ut citata

bona; memoria; papa; Urbani, coronam

regi

de pcenitentia regis

et obedientia exbibita

imposuerint, tanquam mortuo pra;cone, justitiam

Concilii, postea contigere. Interim

autem

mortuam

esse crediderint.

Quod autem

Pictavis,

aut intra provinciam Aquitanicam Concilium ccle-

supra fragmenla Francorum Historioe habent) renitentcm rcgem ipsum et refragantem penitus Apostolicffi

brare disponis, omnino laudo.

Quod

si

intra pro-

jussioni per legatos signiflcata;,

resisten-

vinciam Relgicam, vel Cclticam Concilium celebraretur, multa premi silentio oporlcret, qua; venIvo Ep. cxxxiv.

temque

Concilii Pictaviensis decreto, liquet fuisse

in

anathemate condemnatum. De eadem

Fragm.
Franc. post Helgald, p.

regem

bist.

PASCHALIS

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1100.
Ut
filii

111
et caeteri in forni.

excommunicatione meminit idem qui supralvo, in Epistola ad Paulolpluim Rheniensem archiepiscopum, paucis ins rem gestam perstringens Pro' :

presbyterorum %
fiant,

catione nati ad sacros ordines

nisi

non promoveantur,
in

aut

monachi
:

aut

congregafione

pter

quam accnsationem

et

patrati incestus
est rex

com-

canonica

regulariter

viventes;

prajlationes

vero

probationem, excommunicatus

Philippus a

nullatemis habeant

sed neque servi, nisi a domi-

domno papa Urbano

in Claroniontensi Concilio. Et

nis suis libertate donentur.

factum divortium prwdictus rex esset reversus ad pricdicliB mulieris consortium, excommunicatus est in Pictaviensi Concilio a cardinalibus Joanne et Benedicto . Haec Ivo superioribus consentientia, ideinque alia occasione meminit ejuspost

cum

Ut nullus presbyter, diaconus, vel subdiasuspicio babeatur, in

conus concubinam habeat, sed nec aliam foeml-

uam unde magna

secum
teneat. Et

una domo
sacerdotis

quicumque hujusmodi

concubinarii
scientes

dem

Concilii Pictaviensis

-.

pecuniam ordinati missam audierint, excommunicationi subjacere

sive per

22.

De canonibus autem
htcc reserat

in

dicto

Concilio
:

debeant.
Clerici

conshtulis,

nobis Vaticanus Codex

Decrevit sancta Synodus, ut nullus episcopus,

municentur
viensis.

arma portantes, vel usurarii, excomHucusque canones Concilii Pictaterribilis ultio

ibi

abbas, presbyter, vel qucelibet persona de clero,

accipiat de
laica)

manu regis, vel comihs, vel cujuslibet persona; donum episcopatus, vel abbalite, vel
reliquarum rerum Ecclesiasticarum
:

23.

J71

divina.

clericwn conciibinarium

Occasione autem sancili

canonis

EcclesisB, vel

adversus

sed episcopi a suo melropolitano, abbates, presbyteri,

et caetera)

inferiores persona; a proprio epilaici

opportune describenda putamus, quae adversus ejus contemptorem in eadem provincia, imo in eadem dioecesi
,

clericos

concubinarios

hic

scopo. Si vero
Ecclesias

decretis canonicis

resistentes
ipsi

Pictaviensi contigisse plane

violenter retinere

pra3sumpserint,

excommunicentur. In Ecclesiis vero illis nullum divinum officium fiat, nullus oret, lumen non ponatur, mortuus non sepeliatur; tantum baptismi gratia ibi non negelur, infirmis remedio pcenitentia; et

miranda narrantur ab integerrimo scriptore, Petro Venerabili abbate Cluniacense, hujus temporis auctore fidelissimo. Ait

enim

24.
ctaviensi
erat,

Apud castrum Liziniacum, quod in Pipago situm est, nuper quidam presbyter
superca^lestem di-

communionis subveniatur.
Item, ut

qui sacerdotalis ordinis

nemo episcopatum, abbatiam,

ar-

chidiaconatum, archiiiresbyteralum, prsebendam,

vel alios Ecclesiasticos honorcs, vel [^raelationes in

gnitatem miserrima; vitfe conversatione deturpans, non ad animarum quibus pra;erat curain, sed ad
carnis sua; voluptatem explendam sacro ministerio

duabus Ecclesiis exerceat, nisi in una tantum, et neutram horum quisquam per pecuniam acquirat,
et quid(|uid tali

utebatur. Qui juxta Prophetam

'

lac gregis sui co-

modo

acquisissc comprobantur,

medens, et ejus se lanis operiens, absqiic ulla spe icternorum mercedibus mercenarii avidissime pascebalur.
Christi

omni remola
a

occasioiie,

deponanlur.
de clero sive dc populo

Item,

ut nullus

Ecclesiastica
sibi

bona jure consanguinitatis requirat

Mundissimam atque omnia mundantem carnem etsanguinemin altaris Sacramento frequenler officio, non devotione sumebat, nec ab
imniundis tainen carnis operibus sese cohibebat. Cum(|ue ut sus immunda multo temiioro in coeno

habcnda.

Item, ut nullus cp. pro sacris ordinibus, vel pro Eccl. benedictionibus vel quibuslibet aliis benedictionibus niunus accipiat.

luxuriae versaretur, et sui ipsius foctoribus delectarctur : territus couscientiac malo (sicut aliquando
ct niali

Ut nullus abbas, vel monachus, vel quiiibet

poenitentias injungat, nisi quibus

ad horam compunguntur) familiaritatem

expeliit, et abbati

alius

proprius

quorumdam bonorum virorum

Dona;vallis, ac fratnbus

episco[ius
a

banc curam

dcderit.

ejusdem monastcrii

sc in

Ul abbas, monaclii, canonici, Ecclesias quas

vel aliquo

numiuam habuerunt non emant,

fuerinl dioecesi. In
illis

modo
cujus

amicitiam specielcnus copulavit. Uiii longo temporc eum de vita; emcndalionc commonentes, et
ut saiculo renuntiaret assidue exhortantcs, nihii

sibi vindicent, nisi consentiente episcopo, in

vero, quas hactenus absque

ab co inipetrare praiter inanem spem aliquando

potuerunt,

calumnia habuerunt,
neant.

redilus bencficiaque obtiPresbyter anteni de cura animarum et de

Nam

libenter qua; dicebant audire se

Christianitatis minislerio episcopo respondeat.

semper eos de convcrsionc suspeiulens, de societale sanctorum illorum gloriabalur, nec

hngens,
et

Ul abbales, decani qui iiresbyleri

non

sunt,

admonilione vcl exeinplis eoruni a malis relrahebatur. In his atque

aliis perdila;

liresbyleri fiant aut iirajlationes amittant

a

alque pcrdendae

Qui archidiacoiiatustenent, diaconi

si

fiant; (jui

presbyteratus, iiresbyleri fiant, aut honores aniittant.

actibus perdurans, ct obslinalionc impia iram sibi iu die ira; thesaurizans, iu morbum invita; suau

Quod

ali(]ui,

justa causa prohibente, prc-

cidit, (|uo post

sbyleri aut diaconi csse

uon possunt,

prailaliones

trcuia

pcrvenit.

aliquos dies ingravcsccnte, ad exAdierat euni visitationis gralia

amiltant.

Ivo Ep. ccxii.

'

Ivo Ep. cxxxvii.

Cap.
'

1. (le aelate et (jual.

Pctr. Venerab.

I.

1.

mirac. c. 25.

Ezccli.xxxiv.

112

PASCIIALIS

II

ANNTTS

1.

CHRISTI 1100.

prior jam dicti monasterii, atque cum eo per aliquantum diei spatium ipso quociue rogante per-

diabolo el angelis ejus perpetuo cruciandus. Ecce,

ecce ignita sartago plena bullienti adipe,

quam

co-

manserat.

Et ecce noctc supervcniente,

cum
:

cunctis

ram nie tormentorum ministri detulerunt, eamque ad mcfrigendum undique succenderunt .Qui enim
carnis voluptatibus, succendentelibidinis igne carnis

disccdetitibus solus lccto ejus assideret, clamare

terribiliter a-ger ille
ait,

ad priorem coepit

Succurre,
feritatem

concupiscentiam,

Deum
:

offenderat

juste ei

succurre,

ecce

duo super

omnem

succensa igne adipe cruciandum fore, per visum

expavescendi leones

inmeimpetum

faciunt, liiante

ore ac rictu feroci per frusta discerpturi

me totum

oslensum sicutjam
ille ait
:

est.

Pergit vero

Et

cum

prior orationi,

bis fecerat,

tertio

quoque incubuisset,

consumere volunt, Deprecare cito Dominum, ut ab his eripiar, antequam morsibus eorum consumar. Dicebat ha;c et tremebat ac velut devora,

cessa,

cessa pro

me

orare

nec pro

illo

ultra fatigeris, pro

;

quo nullatenus exaudieris.

cor, et mise;

Priore vero dicente

Frater, redi ad
vivis, a

turos fugiens timore, defecto corpori vires addente,

retrocedebat.
Prior

ricordiam,
adjecit
:

dum

adhuc
ait,

vero

vocis illius ac

gestus

Putas,

me

Deo require ille ut insanum loqui ? Non

terrore turbatus, non sine multo et ipse timore

tamen, ipsa necessitate impellente conversus, pro misero illo, ut poterat, Dominum exorabat. Quo orante, mutata voce a!ger Bene,
erat; ad preces
:

sana mente quai dixi confirmo. Et cucullam prioris manu tenens eum interrogavit Nonne hoc quod manu teneo, cuculla tua est7Quo
insanio, sed

rcspondente, est
paiea est

adjunxit

Sicut baec vestis

cuest,

inquit, bene, reccsserunt crudeles bestiae, et per

culla est, et sicut hoc

:

orationes tuas

jam

ultra

nusquam

apparent. Et

sic et

quod substractum mihi hoc quod coram cerno, ignita

dicebat sartagine exiens, in
,

sar-

quia usque ad ultimum spiritum semper compos

sui extitit (nec ut

tago cst. Et
ignis de illa

dum

hasc loqueretur, gutta invisibilis

in

quidam morientium solent, vel modico sensu imminutus fuil) conversus ad

quam
et

ma-

nuni
dictu,

ejus

priore vidente cecidit

et

mirabile

priorem, loqui
sinius coepit.

cum eo de quibuslibet veluti sanisCumque tam de his quam de aliis

rursum inclamare longe
terribilius

cutem
rei

sumpsit.

Tum

ille

carnem usque ad intima ossis couacricum gemitu: En, incjuit, in:

niulta inter se verba conferrent, horse fere unius

spatio elapso,

dubia
psit

probatio

nam

sicut ista

quam

vides, de

sartagine prolapsa gutta

:

carnis partem

consum-

quam primo

En, inquit, en ignis de Cc-elo, ut torrens iuundans descendit, et super hunc lectum meum veniens, jamjam me in favillam usque comburet. Festina, adjuva, ora si forte et ab hac morte eripi valeam. Et hmc dicens, manibus et brachiis opertoria sublevabat, eaque velut
exorsus est
:
:

sic

confestim totum nie ignea vorago consu-

met. Priore ad ista stupente, iterum dixit : Ecce sartaginem istam ministri infernales propius afferunt, ut me in illam injiciant, jam namque manus adaptant. Et post modicum Ecce linteum in quo jaceo, undique concurrentes accipiunt, et me
:

aliquid juvare possent, invisibilibus ignibus tur-

in

ignitam sartaginem a;ternam frixuram projihis qui

batus opponebat; sed

poralia

nequidquam

nonenim

cor-

ciunt.

tegmina a spiritualibus incendiis tegere poterant, quem caelesti vindictae impia opera exponebant. Prior adauclo timore, denuo ad orationem convertitur, et quantum in tali casu posslbile
erat,

que

Hoc velut ultimum vale mox ut priori atad hoc horrendum spectaculum con:

venerant, dixit

subtracta voce, ac reflexa cervice,

spiritibus tradiinvasit, ut illico uni-

puniendum spiritum condemnatis

dit.

Tantus vero terroromnes

supra,

Domini misericordiam deprecatur. Illo, ut orationi instante, post paululum patiens

preces ejus interrupit,
tutus
di-

versi aufugerent,

neque

aliqui in

domo, ubi cada-

ver mortis remanserat, remanere auderent. Facto

gratulationis vocibus

cens

Quiesce,

jam ab igne

sum

nam dum

super
sed

me

(ut dixi)

positus est linteus, usque ad

cum impetu descenderet, interquem ignis pervenit,

potuit.

mane, miserum cadaversepulturae mandatum est. 26. Post aliquot autem dies, cum ad universos circa positos haic tam terribilis fama pervenisset, rei

veritatem probare volentes,

eum

transire

non

Jam

et

ab

isto peri-

ruerunt, atque fossam illam,

viventis presbyteri
fecerat, in

quam

in

tumulum apemanu adhuc

culo ereptus, oro ne a me discedas quousque quis istorum finis futurus sit agnoscas. Tum prior, qui

tam timore quam hospitandi

ei assedit.

necessitate recedere

volebat, substitit, et ab oratione surgens,

rursum
anxiuni

Cumque eum
et

lantis terroribus

consolaretur,

uterque ad invicem

(ut prius) col-

gutta praenuntia damnationis mortui cadavere invenerunt . Haec Petrus et alia de tanti miraculi horrendo visu et divina vindicta, dc qua per Prophetam Pluet super peccatores laqueos ignis et sulphur et spiritus procellarum, pars calicis eorum. Qua; om'

loqueretur, subito a^grotus ad invisibilia raptus

nia ,

inquit Petrus,
dicit,

secundum quod beatus

propter se infelix pre;

obmutuit. Prior raptum

25.

eum

ab humanis

intelli-

Gregorius

nullo

modo

gens, rei exitum praestolabatur.

sbyter vidit, cui nibil visio

noctis spatium,

ista profuit

sed quanta

Cum
se
I

ecce post

multum

cautela sacerdotaleofficiumadministrandum,

quam
po-

homo ad
ait
:

rediit, et miserabiliter

ingemiscens
et

reverenter divina mysteria tractanda, superna per

Ha! ha heu miser

!

ad judicium asternum rajilus sum,

eum

dispositio demoustravit .

Tunc temporis

ajterna

morte damnalns sum. Traditus

sum

horrendis torloribus, igne inextinguibili cuni

PASCHALIS

11

AXXUS
impu-

1.

CHRISTI 1100.
,

113
et

tissinuim, ciiin in sacrorum minisfrorum

dicitiis

mini reliqueritis

quanfa pro fratrum salute

ejusmodi Nicolaitarum bsresis nominata magnopere invaluisset. Ad quam cNcidendam cum

erepfione pericnla subieritis: patiiam, domos, parenfes posfhabuisfis, vosmetipsos cxilio addixistis,

minime

salis esset Apostolicae censur;f gladius, to-

ties sanctis

Patribus in eosdem deIiiH|iientes sacros

,

canones innovantibus placuit divinte misericorad correctionem mulloruni, eo modo fantam vindicfam ifa multipliciter fesfatam, reddere fidelibus manifesfam. ILtc dicta sunt occasione Condise
ciiii

Pictavensis, hoc

anno per legatos Aposfolicos

babiti.

27. Paschalis papce litlerce et lecjatio aclmilitantes in Oriente.

Sed adrcliquaslegationes, boc

diversas

curate nunc ad meliora semper pacem cum omnibus conservate, ut possilis ad Beternam paceni Domini misericordia pcrvenire. Plurima vobis significare jier chartam et alramenlum supersedemus, quoniam ex Apostolicffi Sedis gremio cbarissiinum frafrem Mauritium Porfuenseni cpiscopum destinamus uf qui per beati Pefri vicarium, sanclai in Cliristo memoria) prffidecessorem nostrum Urbanum, fanli peregrina-

morfi opposuistis

tendere,

tionem

ifineris

assumpsistis,

beati

Pelri

solafiis

anno a Pascbali
litteras

Ponfifice ad

provincias

missas, convertamus orationem.Qui anno superiori

semper abundetis, ef qucm fundaiiientum tanti operis habuistis, ipsum quoque ad fincm caput iu
flde ef obedieiifia teneafis. Vices etiain nostras ei-

acceperat de

felici

progressu Chrisfiani

exercitus in Pala?stina Pasclialis papa, decernif legationetn in Orienfeiii

:

legatus veio eligif ur cardinalis

dem eum
Qiii

fratri

Maurilio et episcopo commisimus, ut

exciperc,

in

omnibus reverenter
in

audire, et

episcopus Portuensis, cui bas litferas dedif, quas etiam accepimus ex scripto Codice Anlonii Auguslini
:

pcr ipsnni nobis, inio beato Petro obsetiui debeatis.

nimirum

pra>ceptis

dedimus, ut

Ecclesiae,

quam
servorum
Dei,
esf,
filiis,

per vos

Dominus

liberavit seu liberatiirus

si quffi

28. Paschalisepiscopus, servus

ordinationi vigilanfer immineat,

minus

venerabilibus fratribus sive

cis,

ejiiscopis, cleri-

canonicis regulis apfa repererit, corrigat, et in

proceiibus, miiitibus, et

omni
,

jiopulo milifiic
et

eisdem

cum

vesfro auxilio plantanda planfet, a;di-

Cbristiaiuc in Asia friumpbantis

salutem

Apo-

ficanda ffdificet.
prfficipimus,
pra?ferenfi, in

stohcam benedictionem.
pollicetur,

ut

Quod per Proi^betam populo suo Dominus impletum in vobis cognoscimus In' :

Horfamur ifaquc hortanfesque fanquam personam iiostram omnibus obedire ciirefis. Ornnipo,

ei

tens

Dominus

et velle et

posse in vobis tribuaf

ut

habitabo,
qiiia per

iiiquit, in eis, et

inambulabo

cum

eis,

qua; eo auctore facienda cognoscifis, ipso adju-

operationeni

fidem in vesfris pectoribus habifaf, et per ita inambulat, uf |)atenter in vobis inimicos suos expugnasse videatur. Renovavit

vante impleatis. Ipse vos ab omnibus peccalis absolvat,

et
exilio
,

vesfro patriam cCternam fribuat.

Dat.

Roma;
,

quarto

nonas

Maii

Indicfioiiis
.

enim Dominus aiitiqua mirucula *, ut in uno miile, et in duobus dccem millia persequeretur, et

octavaj

per

manum

Joannis diacoiii

Ibec ad

mililanfes in Orienfe Occidcnfales fidcles Pascbalis

his

Ecclesitc

annis

sacerdotalium

pre'.

papa.
JO. Obitus
citjus successor

cuin lubis inimicanim uibiuni mcciiia aperiret

lllud vero
aestimatis,

((uanfi gaudii, quaiii pofentis miraculi

Godefredi regis Eierosolymitani, Balduinus male meretur de pa-

quod sacrosancfi lateris sanguine crueiitam lanceam, ct vivificcc crucis parteni vcstris oculis revelavit, vesfris fractandam manibus oblulit ? Quanfas super his Kedempfori nosfro gratias debeamus , iiec humanus animus opiiialur, nec lingua pracvalel enarrare. Videmus eniin Chriliosfes, Cbristiani

triarcha Ilierosoli/mitano.
(uf viilt Tyrius)

Haud mulfum
vita
;

teiii-

poris post ha;c elfiuxit, ciim Godefredus diix, sive

rcxHierusalem ex hac
aniio,

migraf,
vir ([ui-

ncmpc hoc codem

XV

knl.

Augusti

dem

pra^ter

peritiam ac foififudiiiein inililarem

pietate insignis, ut qui

jam, quo ab impio inipcra-

stiaiue fidei

populi o(ipressores

torc cui militabaf se divellercf, profecfioiicm

cam

maiiu vesfra parliin confrilos, parlini e diu possessis regionibus efi'uvidemus Orienfalem Ecclesiam jiosf longa gatos
:

per diviiiam misericordiain

qua cuniDeus mulfiplici gratia cst consolafus, ut omncs qui stylo prosecuti sunf res Orientalcs affirmaiif. Eidem vero cst siibinstituif, in

sancfam

captivilalis teiii|ioia,
libertalis

magna ex parle ad aiili(|uam gloriam rediisse. Dicendum igitur ore,

^
:

rogatus Dalduinus principiim

omnium
(|ui

conscnsu.
et

Ha;c pluribus Willelnuis Tyrius',

oborlas
et

diceiulum corde
in
terra

Gloria in altissiniis Deo, et

mox

dissensioncs infer ipsuiii

Babluinnm

pa-

pax hominibus bonaj vokintatis. Orationi etiain et vigiliis insistendum , ut quod coepif adimpleat cf manus vcsfras quas bostium suoruin sanguiiie consecravit, immaculalas usiiuc
,

triarchani

Hicrosolymorum enarrat. Pcssimo cnim

illo,

Ariiulpbo

obituiii Godefrcdi iiiulta

de qiio supcrius, instiganfe, post csf passus Daiberlus jiasibi

friarchaa Baldiiino,

usurpante jura Hierosolycaiisa

ad

fineiii allhienles firnia pietate

2'.}.
v(

custodiat.
in Cbiisto deside-

morum
fuiic

Ecclcsi;c

(niariim

coiiteiitioiuim

Quapropfer

agite,

filii

idem Daibertus
iiiferiiellavit,

Aiitiocluc principemlJoainun-

ratissimi,

rememoramini

quaiita pro

amorc Do-

dum

ut prolector acccdcret pro conHierosolyiiiitaiia; Ecclesi;c,ad

ferv;itione
'

jurium

Deul. XVI,
II.

cl 1. Cor. vi.

Deul.

xxxii.

Jos.

i\.

Tyr.
1.

Luc.

IX. c. ull. ct

I.

x. c. i.

BaRON.

TOMLS XVIll.

13

114

PASCHALIS
et lias litteras

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1100.
mea) anchoram in
tu;c dilectionis solidilate

quem

dedit, fjuil)us dc cunclis qua;

'
:

et spei

gesla essent ipsuin roddil cerlioreni

31. Scis,
fili

figo: tibi, inquaiii, soli qiias patior aerunmas, inio

cliarissinie,

quoniam me ignoEcclesiarum

quas Ecclesia patitur, voce

et cogitatione refero.

llebili, et

anxia pietate,

rantem

et

inviium, Iwna! tamen ac sancta} inten-

tionis affectu, in

eam

quai

omnium

33.

Tu autem,
gloria)

si

quid

pietatis Iiabes, et nisi

singuiaris est niater et

ct

Gentium domina, rectorem patriarcham elegeris, clectumque communitam

cleri ac plebis

quam principum
sedem
licel

assensu, in hujus

degener hlius, qui lyrannica crudelilateclausum ab impiamanu domiuum Apostolicum Gregoriuin de Urbe Ronia eripuit,
palernas
vis esse

summai
lutus,

dignitatis

eunte gratia, locaveris.

indignum, Dei pra3In quo ego culmine consli-

unde memorabile saiculisomnibiis nomen nieruit: omni occasione remota, festina venire, etterraj regnique
tui

quauta pericula, quot labores, quot perse-

cura in mililibus tuis prudentioribus

cutiones sustincam, injuriis offensus mille, nieus

cognoscit animus, et ipse cognoscil
ctor

sapicnfer disposita, sanctae Ecclesiffi mirabiliter la-

omnium

insi)e-

boranti misericorditer succurre. Et certe scis ipse,

Christus.
viveret,

Vix enim dux Godefredus,

dum
arbi-

quoniam
et feceris.

adhuc
trio

non tam

propriaj voluntatis
,

auxiliuin tuumconsilium(|ue promiseris, debitorem sancta3 Ecclesias ac mihi sponte tua

quam malorum

persuasione seductus

ea reli-

Scribe iyitur ad Balduinum

ei,

litteras, inter-

quit Ecclesiffi tcnenda, quii

Turcarum temporibus
; ,

et sancta Ecamplius honorari et exallari debuerat tunc majnra desolationis elconfusionis suai opprobria sustinuit. Resipuit ille tamen, et per miseri-

qui tunc fuerat i^alriarclia tenuerat

clesia

cum

ne sine licentia nostra ct legatione, (cum ille tecum in patriarcham et rectorem EccIesiK Hierosolymitanae me elegeril) sanclam Ecclesiam
dicens

devastaturus
niat,

et

resejusoccupaturus uUo
ei,

modo

ve-

monstrans

quoniam ignorabile
non ut nunc

est, tot

vos ab-

cordiam Dei ab impietatis desistens proposito, in die Purificalionis Beatae Mariai Virginis de Joppe

pro eadem Ecclesia labores sustinuisse tot(iue pericula, ut illa libera fieret,
vilis et

quartam |)artem

Ecclesiffi Sancti

Sepulchri dedit, et

jecta servire cogatur

esse jure

illis,

quibus dominariet

prae-

post in die 1'aschalissolemnitatisjam ultra superbe

sapere, aiilin sfficulari

materno

debet.

Quod

si

ilie

justitiae

pompa

confidere respuens,
Sancti Sepulchri

resistens, ralionabilibus acquiescere noluerit, per

divino nutu compunctus, cuncla quae juris erant

Ecclesiffi, libere reddidit, et

cam quam
stor, ut

beato Petro debes obedientiam conte-

homo

ac noster effectus, fideliter se Deo et (nobis)

amodo

militaturum spopondit. Reddidit itaquenostra; potestati Turrim David cum tota Ilierosolymitana urbe cjusque pertinentiis, et quod in Joppe ipse tencbat: sic tamen, ut ob rerum temporalium insufficienliam, nostra concessione ipse haic tam diu
teneret,

donec illum Dcus in caplione Babylonis

hffic

aut aliarum urbium amplificasset. Si aulem abs(|ue

haerede masculo moreretur,
ulla

omnia absque
Ha^c

quibuscumque modis vales, aut etiam si necesse sit, armis adventum ejus impedias. Quidquid autem super iis quac mando tu facturus sis galea tua ad me sub festinatione missa, per hunc eumdem quem ad te mitto nuntium, milii,charissime, manifesta . Hucusque patriarcha Hierosolyniorum ad principem Antiochiae Boamundum. Sed banc Epistolam minime ad eum pervenisse idem auctor existimat, eo quod inter ha^c idem princeps, eodem inense quo obiit Codefredus, dum
,

contradictione
in

Ecclesiae

redderentur.

invasurus ])ergcret Mesopotamiam, iuterceptus in-

onmia cum

pra:sentia totius cleri et populi, in

die solemni Paschajantesacrosanclum

confirmasset, et in lecto ffigritudinis,

Sepulchrum de qua moripse

ab hostibus captus est. Quomodo autem dolo adversariorum Hierosolymis idem patriarcba pulsus, Romam ad Paschalem Ponliflcem veuerit, suo
sidiis,

tuus

est,

coiam multis

et

pi'obatis lestibus

loco dicturi
34.

sumus.
acceptis a

constituit.

En quam male meritus de

Balduinus, sui

Deo

32. a

Quo

dcfuncto, comes Garnerius uthostis

j^endens,
et pactum Turrim David contra nos suis ad Balduinum directis, man-

beneficiis

principatus auspicatur

contra Ecclesiain Dei insurgenr?, fidem

justitiaj nibili

exordia, ut iram offensi numinis iu se converteret,

ita

mala jaciens

sui regiminis
et

fundamenta, nonsibi

munivit,
dat, uti

et legatis

nisi

cum

labore

dolore regnavit. Ut nihil

Ecclesiam Dei diiepturus, resque ejus vio-

ipsis

principes infelicius consulant,

quam

Eccle-

leuter occupaturus quanlocius veniat.Unde judicio

siastica

juradeprimere, etsic

sibi

omnia vindicare;

Dei percussus, quarlo post obilum ducis die obiit.

Hoc autem ipso mortuo, viri ignobiles ac de plebe adhuc eamdem Turrim cum tola urbe occupantes tenent, advenlum Balduini ad ruinam Ecclesite et
totiusCliristianitatisinteritum |)raestoIantes. Atego,

qui enim lacessit Ecclesiam, sibi quidem Deum adversarium constituereet ultorem, innumera docent exempla. Caeterum
sibi vindicaret
,

quibus rationibus tanla

pro ea Ecclesia patriarclia, pluribus

qui solius Dei clementia^, tuique dilectioni,

charissime,

lili

sum

relictus,

miseriis omnibus,

ca-

lumniis iusidiantium mihi malignorum circumvcntus,

tibi soli,

quia in

te solo post

Deum

confido,

idem Willelmus ostendit, quem tu consulas. Porro ipsum qui illipraceratEccIesiaeDaibertum, constantissimi animi fuisse antislitem, omuibus numeris absolutum ad sedem illam regendam, cum scriptorum omuium hujustemporis, tum testiQcatione
Ivonis episcopi Carnoteusis ad

eum

post crealio;

>

Will. Tjr.

I.

X. c. 4.

nem

ipsius scribentis Epistolani, salis apparet

cu-

PASCHALIS
jiis lioc

II

ANXTJS

1.

CHRISTI 1100.

115

est

exordiiim

'

Qiiia

divina miscralio

licus princeps,

sollicitudinem vestram

illi

Ecclesiajprseessevoluit,
,

iMJiiriam

ob unius diintaxat episcopi cxtorris qiialcnam jiidicium sunt babituri, qui

perduellcs, Anglicanos Catliolicos
sive ferro, sive cxilio consumiise-

de qua Verbum Dei jjrocessit graudemus , tum propter fauiiliarem qua vos amplectimur cliarita-

fidci Catbolicae

omnes episcopos

tem

tum

propter utilitatem rpiam

populo Dei
elc.

runt, et alias injurias nefandas ipsis Ecclesiis intu-

collaturam speramus vestram sollicitudincm,

3.J.

lerunt? Non patitur Deus iniiltum

unquam rema*
:

Mortiio Willelmo rege, Ansclmics redit in

nere peccatum, quod non diluit poenitentia, qui ad

Angliam, et quid ciim Henricn successore transEodem anno mortuo Wiilelmo Angiorum actum.

rege perturbatore

Ecclesiastic:c

liberlalis

cujus

causa S. Anselmus (ut

vidisti) cxtorris

ab Ecclesia

tempus punienda reservat; nam ipse Nonne bscc condita sunt apnd me, et signata in tliesauris mcis? mca est ultio, ut rcddam illis in tempore . Sed sic ulciscitur sa?pe minora peccala, iit cx his
timcre discant qui
rei gratia

sua Cantuariensi in Gallia exiil degebat, eidem reileundi facultas ab ejus successore Henrico data

Sed ad breve teminis pace retenta, riirsum siib rcge novo exagifatur Ecclesia cujus occasione opus fuit Pascbali papa; decernere legationes in Angliam. Sed cum ba?c ad plures annos sint propagata, quid annis singulis
est.

eum
ejus
tini

in

maxima perpetrarunl. Cnjus casum turris Siloe nimtiantibus posuit exemplum futuri Judicii magni Dei -.
:

eadem novo turbine

:

igitur e medio rege persecutore, germanus Henricus regnumcapessit qui staS. Anselmum ad suam Ecclesiam in Angliam

38. Sublato

gestum
liis

sit,

exmore

dicenuis.

Jamtriennium

exple-

batur sancti Anselmi extra

exilii,

suam Ecclesiam

in Gal-

quem et susccpit bonorifice rcdeuntcm. Sed quod pax diuturna csse non possit ubi justitia procul abest, quam ad pacem conservandam oporrevocavit,

cum Deus

ullor

tandem exsurgens,

in

regem perseculorem viiulictam exercuit. Cujus quidem ira? Dei complura ostensa sunt anteadocunienta, signis pluribus mauifestissime declarata,

teatfemperessepra>senteni,juxtaDavidicuin illud^: Justitia et pax se osculattc sunt . Qua; lianc

quaj recitant ejusdem temporis

historici, qui

rerum Anglorum
:

Edinerus in Willelmus Malmesburiensis monasterii bibliotbecarius, quos tu,

oculis
et

bac spectarunt

concordiam interceperint, sic accipe ab Edincro Ubi S. Anselmus Saresberiam ad regciii venit, et ei quid de Ecclesiarum investituris in Romano Concilio statutum acceperit, plano sermone inno:

primis in rebus gestis Anselmi,

scirc cupis,
(|ua;

turbatus cst rex ac vebementissime indoluit, nec nutum ejus in aliquo, sicut nuntii dixerant,
tuit
:

si
si

pro arbitrio consulas; nobis

Ilugonis scilicet,

satis,

viri sanctissimi,

magui

exspectare voluit . Ha;c lantum paucis agens Edinerus in Vita Anselmi, co quod ista omnia in alio

nominis ejusdem temporis

testilicatione recitat Edinerus,
.3G.

Cluniacensis abbatis

commeniario seorsum

referamus

anno tertio, qui, exquo venimus, erat secundus, venit Anselmus Marciniacum, loqui domino abbati Cluniacensi Hugoni et sanctimonialiluis. Ubi cum ante ipsiim abbatem consedisscmus, et de bis quae

Hinc

exilii nostri

Roma Lugdunum

quo ista qiii idem qui supra Willclenarrat Verumtamen cum rex, morc anteccssorum suorum, ab archiepiscopo Ansclino lioniinium interrogaret, ct ille pro excommunicalionc
scriberet, ex

eum mus

pra; manibiis Iiabuit

:

Roinai facta differret

missi sunt

Romam

ab utra-

iuter

verba
tatis,

Anselmum et regem eousque versabanlur, (iil fit) nonnuUa liinc inde proferrentur
:

que parte nuntii. Jubetiir Aiisclmus regis intcrea homiiiium facere, vel absolulis morarum nexiluis, regno excedere. Quin potius, rcspondit ille, inspiciantur Aposlolicic
conlinet,
fiat.

intulit

idem venerabilis abbas sub testimonio veriproxime pra-lerita nocteeumdem regem ante

liltera;,

et

(|uod tenor

earum
nuntii,

Redierant cnim jani

Roma

tbronum Dei accusatum, judicatum, sententiam tum damnalionis in eum piomulgatam. Ex quibus verbis admirati non modice sumus. Sed perpendentes
ejus, fidem
et

et casso labore

semitam

trivcraiit,

(|uod rasclialis

papa scntcntiam antccessoris invicto robore tuebatur, Quid ad me de litlcris Apostolicis, ait rcx, jura
regni mei nolo amitlere. Proccdcntc in contenlioasseruit Aiiselmus, terra sc non exiturum, sed ad suam itiirum Ecclcsiam, consideraturum quid sibi vcl suis cx[)e(Iirct scilicel.,
,

viventis sanctilatem ct revcrentiam

liis

qua; dicebantur, nnllatenus baberc

nem scrmonc,

neqiiiviiniis . Facta sunl ista

ullima

Jiilii; ipsis

vero kalendis Augusti,

cum

S.

Anselmus Lugdu-

num
tum

reversus esset, alia sunt divinitiis ostensa dc

ipsius inleritu regis,

qucm jam pluribus delerriante prodigiis, in venatione diim esset, sngitta

emissa
tii,

in cerMini

i'jus

pra-cordia subicns interfecit

die scqucnli, 3". Ibcc

ncmpe secunda mensis Augusti.

lector,

nunc disccssum. Sed posterioribus dicbus molliores ex parle regis virum coiivcncro liltera!, ut pacato animo curia; suaiii pra;sentiam cxliiberet, futurum ul babito inter se collo(piio, oniiiis sopirctur controversia. Non ncgat ille adventum, si
Ita

obiler iic(iua(iiiam vclim

fortc Deiis instinctu

pratereas, sed sapicntcr attendas secunduni illam

mum.
tuntur

suo regalem contigissel aniRursus igitur communi cdicto Icgati mit-

Domini sentenliam, cladcs Hierosolymorum lugcntis ':

Romam,

etc.

Qiiidvcro pcr cos actum

ordiiic,

sit,

Si in viridi
si tali

ligno

lia;c

faciunl, in arido (|uid

Catlio-

suo loco, scrvato tcmpoiis

dicturi suinus.

fiel?

meruit sentcntia condemnari

Per bicnnium in his laboratuni esse, idem qui

Dcut. XXXII.

'

Ivo Ep.

XXXIX.

Edin. in Anscl.

I.

il.

Luc. xxiv.

'

"

Luc. xiii.

' Psal.

lxxxiv.

116
siipra

PASCHALIS
Edincnis affirmat
:

II

ANNUS
ista

1,

CHRISTI 1100.
Sed fincm imponarebus gestis anni hiijus Paschalis pap;D,

adco ut posterior

stantiensi episcopo tradita.

legalio iioiinisi sequenti

anno potucrit

contigisse.

mus jam

Sic igitnr \ides regis inconstantiani,

modo

Ansei-

qui ad rcgimen Germanicarum Ecclcsiarum, quas

muni ab
nantis
:

exilio revocantis,

rnodo exiliuni connnisanclissimiadmirare,

constantiam

-vero viri

Henricus schismaticus imperalor persecutione vexabat, legationem Apostolicam credidit Gebehardo

Constantiensi episcopo, Apostolico plane viro, qui

qua fregit imi)etum regis, et co invito suam Ecclesiam adeunlis, et in ca pariter commoranlis. Cum antcm ista in Anglia agerentur, Ivo episcopns Carnolcnsis, fulgor Ecclesia; Gallicana', apud reges ob
egregios vita) mores et doclrinam incomi)arabiieni

pr
illis

ca;teris stetit

pro nuu'o doniui Israel, pcrditis:

simis hiscc temporibus

sent; de

ut nisi Deus tale

semen

Ecclesiis reliquissct,

penitus fortasse interiis:

magnaj

a^slimationis ad

quibus in ad extiibendam Cbristi sacerdotilnis reverentiam quas dignas exislimamus Annalibus, ut debeant Lic dcscribi sic enim se habent '
Jittcras dedit,
: ; :

eumdem Angliaj rcgem primis eum hortatus est

quo ista hoc anno Bcrliioliliis Dominus Paschahs papa Nalivitalem Domini Romae cum

magna
bili

pace celebravit, et per litteras suas venera-

cis

Gebehardo Constantiensi episcopo in Teutoniparlibus Apostolicas vices commendavit, quas

Henrico cxcellenti Angloruni rcgi, Ivo humilis Carnotcnsis Ecclesi;c ministcr, ineo vivere ct rcgnare per quem reges regnant. Uuoniam paterni regni solium conscenderc
39.

ab antecessoribus multis annis oblinuit . Hac Bertholdus, qui et hic scril)endi finem fecit, forte pra^ventus morle; qui ex vila3 integrilate, et Catholico nominc summam sibi gloriam comparavit
inter chronographos hujus temporis
tatis
:

cui et veri-

vos

fecit

divina dispensalio, progratia vobis collata

sludiosissimo bene precamur. Sed quod post

divinam

intcrpellamus

clementiam

quatcnus

ha;c in

manus

nostras pervenil, accipe Privilegium,

paternos mores, paternam vos faciat imitari honorificentiam, ut in nullo vestra sublimitas ab eoruni
nobilitate degeneret, et in nullo ab eorura frugalitale

quod hoc anno Paschalis papa concessit sancti Alberici abbatis monasterio nuper fundato in territorio Cabilonensi, ubi
dinis Cislerciensis
,

prima plantalio coaluit Or-

declinet. Et (luia res

administrantur, nisi
iu

omnes non aliter bene cnm regnum et sacerdotium

de quo dictuin tomo superiori

antc biennium. Litlerae Apostolica) Paschalis sic se

convcnerint studium, cclsitudinem vestram obsecrando moncmus, quatenus in regno vobis commisso vcrbum Dei currere permittatis,

unum

habent

41. Privilegiiim Cisterciensium

monachonm.
,

Paschalis episcopus servus servorum Dei

filio

ve-

regnum terrenum crelesti commissum est, subdituni

et

regno, quod Ecclesiaj

esse
dei)ere

semper
subditus

cogitetis.

Sicut

enim sensus animalis

,

Novi-Monasterii abbali, quod in Cabilonensi parochia silum est, ejusque succcssoribus regulariter substiluendis in perpenerabili

Alberico

dcbet esse

rationi

ita

potestas

terrena subdita

tuuin.
Desiderium quod ad religiosum propositum animariim salutem pertinere monstratur (auctore Deo ) sine aliqiia dilatione est complendum.

esse debel Ecclesiasticoregimini.Etquantum valet

corpus

nisi

regatur ab anima, tanlum valet ternisi

et

rcna potestas
])oris,

informetur
resislit

et

regatur Ecclcsiain

stica disciphna.

Et sicut pacatum esl regiuim corcaro spiritui;

sic

Unde

nos, o

filii

in

Domino

dileclissimi, citra diffi-

cum jam non

pace possidetur rcgnum mundi,cum jam resisterc non molitur regno Dei. Hoc cogitando, servum

veslrarum precum pelitionem admittimus, quia religioni vcslnc paterno congratulanuir afiecln. Locuni igiturillum, quein inliabicultatem

omnem

servorum Dei vos

esse intelligite,
:

non dominum

tandum pro
mortalium

quicte

protectorem, non possessorem

unam

debere esse

niolestiis

monasUca elcgistis, ab omnium tutum ac liberuin fore sanillic

de cedris Libani quas plantavit Dominns, in qua nidilicent passeres, id est, snb cujus tutela quieta pauperes , fruclificent, et conversentur Chrisli

cimus, et abbaliam

pcrpetuo haberi, ac sub

ApostolictC Sedis tutela specialiter protegi,

quam-

diu vos ac successores vestri in ea

manseritis, salva

quam

hodie ob-

quorum
niitate

orationes pro statu regni veslri et incolu,

servatis disciplina} ac frugalitatis observantia per-

vestra quanto quietiores

tanto

saniores

Cabilonensis Ecclesiaj canonica

(sanctiorcs),
eflicaciores.
'

quanto saniores, tanto constat esse

reverentia. Pra^sentis itaque dccreti pagina inter-

Hoc enim faciendo, et rcgnum terreDeo cooperante, i^ossidebilis, et ad regnum ajternum ejnsdem miseratione pervenietis . Hucusque Ivonis ad novum regem Epistola,

dicimus, ne cuiquam oinnino persouce liceat sta-

num

quiete,

tum

digna plane, quLC regibusonniibus legenda jugiter

ingeralur, his noslris prffiserlim teniporibiis, qui-

immulare, neqiie vestri monachos sine regulari commendalione suspicerc, neque congregationem veslram astutiis quibuslibet aut violenveslraj conversalionis

(((uod

Novum

dicitur) coenobii

tiis

perturbare.

Eam

sane

controversia?

decisio-

bus execranda Politicorum

tat,

luercsis

velata jure

nem, quam

inter vos et Molisinensis Eccl.

mona,

regnandi, regum pcnetralibns interdiim se inimit-

chos frater noster Lugdunensis episcopus

Apostolicte Sedis

tunc
suae

ubi

et Iioncslo

sub noinine

delitescat.

vicarius

cum

provinciie

iO. Lcfjaiio

a Paschali papa Gebeltardo Con-

episcopis aliisque religiosis viris, cx praecepto prae-

deccssoris
'

noslri Apostolica;

mcmoricC Urbani

II

Ivo Ep. Ll.

perpetravit, nos

tanquam

ralionatiilcm ac laudabi-

PASCHALIS
leni

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1100.

117

confirmamus. Yos
ac
jiars veslri

igitur,
,

filii

in Cliristo dile-

clissinii

desideralissiini

nieminisse debetis,
pars ipsa

risque sui dignitale careat, reamquo sc divino judicio existere de perpetrata iiii^iuitate cognoscat
et a sacralissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Jesu CiiitisTi alieiia fiat, atque in extremo examine district;c ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco jiista servantibiis sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus el bic fructnm bonaj actionis pcrcipiant, et apiid districliini Judicem lirajinia a!tern;E pacis inveniant. Ego Pasclialis Ca-

quia

sa;cu!ares latitudiiies,

etiam monasterii laxioris niinus ausleras angustias reli()uislis. Ut ergo hac seniper gratia digniores

censeamini, Dei semper tiniorem

veslris cordibus liabere satagite, ut

el

amorem

in

quanto a sfEcuet deliciis

,

laribus

lumullibus
anlieletis.

liberiores

estis

tanto amplius placere Deo totius mentis et animaj

virlutibus

Sane

si

quis in craslinum

tholica;Ecclesi;e episcopiis subscripsi. DatuiiiTroja)

arcliiepiscopus aul ciiiscopus, iaiperator aux rex,

comes aut vicecomes,

nis

juilex aut Ecciesiaslica qutC-

per manum Joannis S. R. E. diaconi cardinalis, quarfo decimo kal. Maii, Indictione oct;iva, Incarnationis Doniinic;c
Pontificatus
aiino
niillesiino

vis sa;cularisve persona,

lianc noslra) Constitntio-

centesinio

paginam sciens , coiitra eam teinere venire tcntaveiit seeundo terliove coiniuoiiita se non satisfactiouc congrua emeiidavorit, poteslatis hono,

autem doniini Paschalis Secundi

papaj

primo.

Acno

periodi GrffiCO-Romana;

6u93. Anno
Paschalis
II

.4ira>

nispan. 11.38.

papa; 2.

Uenrici IV

Anno

Hegirs! 491, inclioato die

CNov.,

Fer. 3.

Jcsu

Christi 1100.

reg. 45, irap.

n.

Alcxii

Comneni imp. 20.

A num. 2 ad

i.

Paschalisll anno prcecedenti papa creatus.

7.

a Martio), die

primo

(id

est,

die Dominica) conse-

Anno

superiori,

Urbano

11 de-

crandiis in Pontificem . Porro

Pandnlfum aucto-

mortuo, Paschalis II suminus Pontifex electns est, ut ad annuin mxcix liis verbis narrat Dertoldus in UomajveneChroiiico, quod illo anno absolvit rabilis papa Urbamis, hujiis nominis II, post(|uam Sedem Romanam xi annos et v menses (prajter paucos dies ab hoc chronograidio neglectos) gu:

rem

esse Vitae Paschalis

II

II

ex eo colligitur, qiiod
Cliion. Ecclesia-

Gelasii

successoris Vitam lib. 3 mandarit, (|iiod

iiiilio

certo constat, et Onu|ilirius

stici

auctores cnumerans, quibus in Ilistoria Eccle-

siastica

conscribcnda usus cst dicat

II

Giiillelinus

S. R. E. bibliothecarius

bcrnavit, post inultas tribulationes, taiidein IV kal.

Iladriano

Anaslasium supidevit ab usqiie ad Alexandrum II. Vixit anno

Augusli de hac luce migravit, posl cujus obituin dominus Pascbalis, qui et Ilegengerus (seu Uagingerius vel Rainerus dictus) in ordine clxii papa ordinatur, ct hoc ex divina revelatione factum
(ubi respicit Hertoldus ad id

MLX. Pandulfus Pisanus, subdi;iconus Apostoliciis, Guillelinuni supplevit a Gregorio VII us(|iie ad

Honorium

II.

Vixit

anno mcxxx.

Neiiiie

dubilan-

dum,quin

Onii|ihrius

utriiisque scriptoris ojius,

quod

refert

Raronius

num.

2 ex Dodechino abbale) ubique divulgatur. Ordinalus est autem a clero et populo, jiost disces-

suni sui prajdecessoris die decima sexta, seu die

deciina
quaiii
rjiuirta

inensisAugusti

aiiiii

prajcedeiitis, in
II

aliaquequa;damqu;cperiere, prajmaiiibiishahuerit. 2. Wigbertus antipapa moritur durante Concilio Valentino. A nuin. 1( ad lit, Raronius de Giiiberti seu Wberti antipapa;, Clementis III nomine appellati, inorte locuturus ait, eum diem clau-

Dominica cadebat. In Vita Paschalis

a Pan-

sisse

cxtremum

hoc anno sive

sciiuenti, ut est

dullo Pisauo, auclore coajtaiieo scripta, qiii tantuni

diversa diversorum scri|)torum assertio , iiciiue

ex liac lillera P eidem

prajli.xa iimolescit, et

a Ra-

ronio sub aiionymi nomine

crcdilur, ait Paiidulfus
ceiisi

citaliir,

ac a Paiiebro-

cio in Coiialii Chron.-IIist. (lerperain 1'etriis Pisamis

cum

ex

monacho

Cliinia-

enim desunt qui morleni illain iii anniiiu scqiientem ditferant, uti Papebrocius in (^oiialu ClironicoHist. aliique quidam. Verum eum currenli anno, ct quidem exeunte Seplembri vel meiiso inseqiienti

crcatum

fuisse

cardinalem iiresbyterum
ad Ponlilicaturn diu

demortuuni, post testimoiiium llugonis

Sancli-Clemeiitis, et

postea

Flaviniacensis abbalisin
tcst. Is in

dnbium

revocari noii po-

renitentem eveclum eleclionis moduiii implevit,

iiiquit

clionc)

idem Pdiidulfus, die allero (nempe ab elemensis sexli xiv, (sc. Augusti (lui sexlus est

Chronico Virduiiensi de Synodo Valeiitina, in ejus causa babita vcrha faciciis ail: Aiino Incarnat. Dom. mc advencrunt niissi ad Gallias le-

118
gali sancisc

PASCHALIS
Romana5

II

ANNUS

1.

CHRISTl 1100.
;

Ecclesia), Joaiines et BcncConcilium primo apud Ediiam designatum, apud iirbem Valoiitinam institulum cst II kai. Ociobris, ad (|Uod convencrunt arcliieiiiscopi, episcopi et abbates nuniero 24, occiirrenti-

diclus,

a quibus

bus
licet

legaiis

domni Lugdunensis

arcbiepiscopi (sci-

Hugonis, cx Piensi

anlistite creati

Lugdunensis)
episcopi dice-

qui Albertus vocabatur, apud S. Laurentium reirudi, et qni Theodoricus, apiid S. Trinitatem in Cava ereniiticam vilam addiscere, Patrum judicio adjudicati sunt , intjuii anctor Vila5 Pasclialis II, qui addit electum fuisse ei teriium Marjinxdfnm nomine, sed hunc amissa urbe exulem vilam misere finiisse, sicque Ecclesiam qiiiecaptus
,

quia ipse inlirmabaiur,

quanquam

visse.

Quod

sibi

nomen
;

hi

pseudopontifices im|io-

ceseos cjus, Liiigonensis ct Cabilonensis (Maiisconensis enim in redeundo a Roma captus a Wiberto
in custodia deiinebaiur)

non

interfuerint, probiliiii,

ut dicebatur, ab

eodem Lugdunensi. Eduensis au-

noiatum non inveniri asserit Papebrocius landatus at in genuino Chronico Sigeberli a Mira^o |)ublicato ad annum mcv refertur Excerplum Ejiistolce directce Henrico imp. a Guarsuerint, ab anli([uis
,

tem

inlerfuit,

simonia

et aliis
illo

quia accusabaiur a canonicis suis de quibusdam, jiro ciijus defensione

Ibi

nero principe Anconitano, qui sciiismaticis adha;rebat,

iii

([uaMaginolfus arcldpresbyter aiipellatur,

:

maxime
rens,

convenerant Lugdunenses.
Concilii

ego in
offe-

et subjicilur
et

Maginolfus et insidias

hominum,

primo aditu

purgationem illatorum
tacentibus
et

accusaloribiis

deficienlibus

onus Ajiosiolici lionoris fugienSj in muniiissimum locum se contulit. Berto vero caputet rector
RoinaiKC
militice,

judicio Concilii

ad

primam

abbalis

Divionensis

quasi causa audiendi verbi

vitoc,

vocem de

abliatia investitus, adstantibus canonicis

et

ad

Eduensibns

laudaniibus, cappa

ci

baculo dona-

eum accedens cum expeditioue cleri et po[)uli eum inde extraxit et ad Warnerum principem
,

lus in circo residere jussiis, post soluto Concilio ad propria sum remissusliiteris Apostolicis muuitus ,

quas postea
3.

recilat.
lioc

Ea mors

anno removeri non

:

potest.

Paulo post subdilHugo Valentinense celebratum

bertus, vicesiino

In spatio temporis, quo

Ancona; in Tiburtinam urbem adduxit, et sic electus IV non. Novembris, in Sedem Apostolicam proniotus , et Silvester Quartus apiiellaius est . Sigebertus vero ibidem ait Maginolfus invasionis reus non mulio post reprobatur a Romanis, et
:

est

Concilium, obiit Wil-

anno ex quo Sedem invasit Apostolicam, cum haberet iu captione Malisconensem

episcopum, ei alios quaniplures clericalis Ordinis, quos omnes pro absolutione sua in egressu suo per se absolvit, monens cpiscopum, ut Romam

fama nominis ejus evanuit . 5. Nulhis ex antiqids Wigberti mortem in an711(7)1

seque7ite7)i

dislidit.

Baronius
in
:

ait

eorum

remeans apud ])apani pro sua laborarct ereptione. Quare Olto Frisingensis, Sigcbertus, Dodechinns abbas, et Urspergensis abbas banc moriemcum hoc aniio accuraie alligaruni. aVirutique, inquit
Urspergensis,
satis

annuin sequentem diferunt,inniti Petro diacono, qui I. i Chron. a Cum ab electione Casinensis cap. 21, scribit Pascbalis II summi Poniificis secundus jam annus esset elajisus, ab Incarnatione Domini mxcix volve0|)inionem, qui Wiberti
retur,
dis,

mortem

Wibertus ha^reiicus invasor

privaius est.

A[)OstoIicffi

Se-

viia

Verum

vel

bbiarius in
vel Peirus

ingenio,

facundia, nobilitate,

anno Incarnationis exarando

erravit,

person^que reverentia clarus, nec Roma tunc, nec Ravenna bene usus et qui super unum paiiani viventem (sc. Gregorium VII,) quamvis coactus, ut
;

Diaconus secundum Paschalis II annum imperiie cum anno mxcix copulavit. Mortuus quidem Wibertus

aiunt, ipse tres sibimet alieriiaiim succedenies supervixit (sc.

Grcgorinm
i[isius

VII,

Victorem

III, ei

Urba-

num

II,)

extorris utraque sede RonicB et Ravenna;,

anno ii Paschalis pai)8e, sedis annus die xiv mensis Augusti currentis Christi anni, uii inler oiimes convenit, inchoatus est, et adhuc in cursu erat sub fmem mensis Se|)tembris, ac mense Octobri iiise([uenti,
illa

malens, ut ab

ore didicimus, Aposlolici no-

quo
Afferi

alleruiro

mense
:

Ecclcsia pestc

men nunquam

suscepisse ; (juod ab auctore lioc

liberata.

eliam

Baronius ibideni hos

tempore vivente accepit Ursiiergensis abbas, qui

ejus verba exscribit, et in ejus persona loquiiur.

Domnizonis

testis coa;vi

versus

Qui loquendi modus a variis etiam usurpatus [ilures crilicos

xit;

aliis

scri[itoribus

Post aanos liinos Urbanus erat, quod ab islo Seclo portatus, ccelique choro sociatus
Iste dolore gravi tactus
:

exislimarunt enim
floruisse,

qui

crrorem induenm adhibent eo

in

Guibertus inanis

iMurtuus est.

dicunt; non animadvertcntes, eos iesiium ociilaioruni verba

tempore

qno

se visa narrare

proferre,

non vero sua,

refcri,

quia tunc is qua) de Wiberto

tuit,

eosdem non ciient, invaluerai usus. Neque Urs[iergensis

licet
,

At Domnizo more multorum aliorum partem superioris Christi anni et partem praesentis pro bienannos Julianos ulrinque et duos nio usuriiat
,

ab

iiisins

ore didicisse po-

cum Chronicon suum usque

4.

ad an. mccxxvui

perduxerii.

incomidetos biennium appellat. Cujus rei totexem|da in hac Critica in medium adduxi, ut similes loquendi lormukc nullum negolium imposieruni
facessere debeani.
0.

Ei

tres

antipapoi deiiiceps siiccessere.

duo slatiin deligimlur papa; alter [lost alterum. Et unus qnidcm eodem, alter vcro [lost cv eleciiouis sulC diem a lidelibus
Wiberio de medio sublaio
,

MLXxx

Anno Duratio schis7)iatis ab eo conflati, Wigberius pseudopontifex creatus fuerat, ideoque Hugo Flaviniacensis iu Chronico recte
,

PASCHALIS
scripsit,

n ANNUS

1,

CHRISTI

100.

119

eiim por annos viginti Ecclesiam turljassc. Et tamen Domnizo laudalus numerum iirum augct, ailque
:

Concilio statuti, qui Baronii tempore latebant, et

observatur canoiies decem quos r>aronius num. 22 recitat, pertinere ad aliud Concilium Pictaviciise

anno mlxxviii, pncsidenle Iiur/one Diensi episcopo legato Gregorii VII celebratum, de quo diserlam
Hic per viginti fres annos denique
Cliristi

Ecdesiam nisu

toto turbarat iniquus.

mentionem

facit

Ihigo Fiaviiiiacensis in Cliion.

ille

pag. 202. Porro Guillelmus

A^iuitania)
VIII,

dux

el

conies Pictaviaj
viginti

fuit liujus

nominis

qui teste

Verum Baronius num. 18 recte observavit, illum trium annorum numerum non refcrri a

chronographo Malleacensi hujus tempoiis scriptore duxit anno mxciv uxorem, Philippam nomiiic, liliam Willelmi comitis Tolosani , dietain eliam Matliildem, ex qua suscepit Willelmum JX,

vixit,

Domnizone ad teiupus quo in pseudo-Poiitificatu sed ad illud, quo a Gregorio VII papa descischisma conflavit.
7.

vit, et

ultimum

ConcUium

Pictaiicnse,

A num. 19 ad 23.
Francorum

Aquitania! ducem.

Francia, propter
regis

illcgilinias Philippi

Bertrada Fulconis Andegavensium comitis uxore nui^tias, quam contra omiics Urbani
papa3 preces

cum

Clericorum et monialium hujiis temporis incontinentia. - A num. 23 ad 27. Occasione canonis adversus clericos concubinarios in Concilio
9.
-

Pictaviensi sanciti, narrat Baronius ex Petro

rabili,

Vene-

bala

fuit.
est,

ptus

minasque retinere voluit, valdc turQuare Pasclialis II ubi Ponlificatum adeper Joaunem et Benedictum cardinales
frequentia illustre,

quoe adversns ejus cotiteinptorem contigere. Verum, ut jam dixi, canon ille aliique hic a Baronio
recitati, pertinent ad aliud Coiicilium Pictaviense an. MLXxviii coactum. Faleiidiim taiiien hoc tem-

legatos suos Coiicilium Pictavii celeljravit, episco-

porum quidem abbatumque

batuin.

pore clericorum et inonialiuiii inconlinentiani non

scd vi et furore Willelmi Aquitania; ducis disturDitfugientibus

minus quam tunc

liiisse.

iii

variis Gallia; parlil)us inva-

tamen episcopis

aliisque

qui intererant, substilere sanctus Bernardtts abbas

Tironiensis in dioecesi Carnotensi, et Rnbertus de
Arbrissellis.

Hinc Ivo Carnotensis in E|)istoIa Gualterio Meldensi episeo|)0 hoc eirciter aiino data, ordiiie lxx,
euiii hortatur, ut niillus
officii

timnr

Golfredus Grossus, monachiis Tiroaliter narrat

sui intenhone dimoveat.

,

incommodorum ab Quod ideo, in(]uit,

cx
verbis
littcris

niensis

ulrique costaneus, in Vita ejusdem Ber-

nardi

rem pauio
niomenti

quam

liaronius et

suggero dilectioni vestra} qiiia tam Turonensium monachorum quam ex

Hugo

Flaviniacensis in Cliron. Quare ad

iiitelligentiani,

majorem
nobis ejus

rei tanti

hic

dominaj Adeleidis venerabilis comitissa', audivi lurpii^simain famam de monasterio Sanctae-Fara;

qiiod

verba referenda.

jam non

locus sanctimonialiuin

sed inulieest,

In eo Philippus Francor. rex excommunicatur. Peridem tcmpiisduocardinales Joannes

8.

rum dKinonialium

[)rostibulumdicenduin

coi-

pora sua ad turpes usus onini generi

hominum

atquc Benedictus, Apostolic;c Scdis legatione lungentes, ad urbem Pictavium Concilium convocarunt. In quo ceiitum (|uadragiiita Patres adfuerunt,

[iiostitucntium . Juretiis in Notis ad illain E|)i-

stolam ostendit, annis mcvii

turpein
vitain

et

mcxxix moniales ob
ex[)ulsas

ex

ali([uot

nionastcriis

qui Pliilippum rcgem Francorum propter Fulconis

consulis
(id

est comilis)

Andegavensiiim uxorem,

(|uain in adullerio tenebat, nnaliiematis vindicta

percusserunt.

Qua cxcoinmunicalione compcrta, Willelmus dux Ariiiitanorum qui adcrat, tolius

,

monachos introductos. 10. Moniales e monasteno S.-Fara; ejectce. Mabillonius lib. de Re Di[)lom. [)ag. 368, recilat E[iistolam Pliili[)[)i Francorum regis, Bernardo Mafuisse, et in ea

:i

joris-Monaslerii abbati datain

pudicilia; ac sanclitalis inimictis,

tiniens

ne simi-

lem vindictam pro coiisimilibus aclis pateretur, niniio fiirore succensus, jussit omnes illos deprajdari, flagellari, occidi. Quod minislris suis facere iiicipieiitibus, pontificcs et abbates omnes liiic llluc(|ue dillngiunt et ut temporalem vitani rcli:

in ([ua ait Sequeiido vestigia |)iu'decessoruiii nostrorum, monasterium Sanctte-Maria', semper Virginis Sancta^i^iie
, :

Fane, in quo ex innriiiitate

nullatenus, et
(([iiod

et inciiria

inliabitanlium
est

oninis religio ct monasticus ordo [)enitus

ad

miserabilius
|)i'o

est)

[)rostibulum

factum csse condolemus;

|)er

salute aniina', mca;

nereiit, luta latibula qiiffirere

contendunt. At vcro
(|ui

Bcrnardus
cilio

atqiic

Boberlus Abrcssellensis,
ct
injustitiic
ita

Con-

pra!sentem Chartam in cellam vobis jure |ierpctuo possidendam tradiiiius, concedimusetaiictoritate

intererant, fortissimi justitia; propugnatores

regia conlirmamiis. Qnatenus etc. Ecdesia

ac

lotius iniqiiitatls

cxpugnatorcs

Dei, qu;c hactenus ([iroh dolorl) adiilterinis foedata

est complexibiis, ct tanto tenqiore a servitio Dei

aliis

turpiter diffugientibus,

immobiles conincfje[)to

stantef(|iie iicrstiterunt, ut

nec ab
j^ro

excoin-

privala est, cuin

Ecclesia;
ct

niunicationis dcsistercnt, sed

Cbristo iiiortem

lacrymarum ascendere,

vel contuineliam pali gloriosissimuin

dueerent.
Concilii

cantarc congratulctur .

veslnc filiis de vallo canlieum gradiiuin sc Positum ilhul Sancl;e-

Hiigo

Flaviniacensis

iii

Clironico

dieni

celcbrati notavit,
tini
,

qui in

Concil. jiag.

diem ncmpe Octavarum S.MarXiV kal. Decenib. incidit. Toni. x 72i, recilanlur canoues xvji in boc

Fanc monasterium in regione Bri;c ac comil;ita Mcldeiisi ciijus tam rcgionis quain coniilatiis Adelais domiiia eral. Coiiatiis omnes tani iirincil)Uiii quam e[)iscoi)orum ad hoc monasterium
,

120

PASCHALIS

II

ANNUS

CHRISTI

00.

reformandiim aclhibiti frustra fucre usque ad Ludovicnm JunioremFrancorum reizem,etSugeriuni monaslerii Saudionysiani abljatcni. Tunc enim, ut legere cst apud Doublctum in Anliquitatibus
Sancti-Dionysii pag.
2-29, Abl)aliio

scente
gusti

morbo

obiit

anno ab Incarnat. Domini mc

lib.

lelmus Tyrius
et

0,

quintodecimo kalendas Au, inciuit Wilcap. ult. cui quoad annum

Sanctaj-Fara; ad

diem emortualem consentiunt Fulcberius Carnotensis lib. 1, aliii|ue. Uno tantum anno ,

pristinum splcndorem reslituta. Qn;c lunc Doubletus in Arcliivis monasterii Sancti-Dionysii lcgit, nunc praj vctustate deleta, licet ante triginta aut

quadraginta annos,
milii relatum,
sent. 11. Z)e

uti

non pauca ex

a quibtisdam viris doclis illis adbuc legi pos-

inquit abbas Urspergensis, poi^ulo Dei prtcfuit, languore superatus XVkal.Aug. plenamtide bonisque operibus prffisentem in Chrislo vitam finivit. Exceiitis sive tacitis cunctis quibus pollebatvirtuti-

bus, tanta se mansuetudine conjunxeral tam indigenis

quam cum
ejus

peregrinis, ut vix adverteretur

earum

Carnotensis.

Porro

incontinentla lo(juititr Ivo cpisc.

fallitur Mabillonius citatus,
non de apud Drigenses parthe:

Francisne plus |ilangeretur,

cis . In

quam

Syris vel Grae-

cum
noue

ait

eam

Pbib'ppi regis Epistolam

Eboriaceiisi Sanctn&-Fara;

locum Balduinus frater cjus rex electus est, qui Uierosolymam pervcnit die quo solslitium hyemale accidit , inquit idem Fulcherius qui
ratis

dioecesis Meldensis, sed de

quadam

cella ei

eum

comitabatur, qui addit

Et praepa-

subjecta

inteiligendam csse

banc enim

inter-

pretalionem

citata Ivonis Epistola

:

plane convellit.

Subdit vir doctissimns

Nescio

an de Gaiaco
attribuit
,

ornamentis qua) regi competant coronando, pacificatoque Daiberto cum domno Balduino et cum canonicis Sancti-Sepulcri aliquantis, quia
de hoc tractaverunt, cessavit contentio eorum. Anno ab Incarnat. Domini mci, in Basilica B. Mariai apud Bethleem, die Nativitatis Domini a patriarcha memorato (nempe Daiberto) una cum
viri sensati

pagi Waslinensis B. Mariai sacro, quod Ludovicus

Augustns S.-Farai celebri

])arlhenoiii

intelliidqne confirmavit Lotliarius Augustus genda sit. At monasterium ilhul B. Mariai in comitatu Wastinensi et dicecesi Senonensi situm, cum

episcopis cleroque ac populo assistentibus, in

regem

tamen monasterium, de quo

comitatu Meldensi
fuerit. Si
,

agilur, in dicecesi et

honorifice sub sacra uncfione subliinatus et coro-

Ivone cilato teste, positum

natus est rex Balduinus. Et quod

cessori

fratri

suo praede-

tamen ea Ivonis Epistola non extaret, cum aliqua verosimililudine dici posset, Philipimm regem verba facere de antiquo monasterio Campella;, quod oppidum est Briegii, haud procul a Meloduno a sancta Fara de sui patrimonii reddi,

non fecerant, quoniam noluit, et tunc laudatum a quibusdam non fuit, huic rationeprudentius considerafa
fieri decrevcrunt . Ubi Fulcherius de die Nalali currentis Chrisli anni, a quo

sequentem
Tyrius
lil).

incipit,

quemadmodum
verba
facit.

et

Willelmus

tibus fundato, et Eboracensi monasterio annexo,

10, cap. 1,

cujus monacha!

cum

incorrigibiles essent,

ab Odone

1-i.

Willelmiis 11 Angliai rex occiditur.

Soliacensi episcopo Parisiensi, regnante Pbilipiio Augusto, circa annum Jicc ad magnum SanctaeFaraD

num.

monaslerium, tum sicuti et hodie, valde reformalum traductte, et canonici sfficulares xii in earum locum subrogati qua de re legendus Rovilkcus in Historia Meloduni. Sed non tantum in
;

Domini mc, feria quinta, IV nonas Augusti, Guillelmus Rufus in Nova-Foresta ictu sngitta; mortuus est, postquam xu annis et paene x mensibus regnoAngliaj potitus
33 ad 40.

Anno ab

Incarnat.

cst ,

inqnitOrdericus

lib. 10,

pag. 783,qui subdit,

Gallia, Lotharingia et Belgio,

verum etiam

in Ger-

rnania aliqua; sanctimoniales, volo castitatis con-

Henricum fratrem ejus Dominico scfjuenli consecratum fuisse abepiscopo Lundoniensi, quod sanctusAnselmus Cantuaria archiepiscopus exularet.

tempto, vitam saecularem amplexa) sunt, et

batus abolitus videretur,
lege constitutus.
12.
et

eo

Tum

subjungit

Triginta

annorum
et

erat
et

Henri-

processit Ecclesiasticorum incontinentia, ut coeli-

cuscum regnare
sibus i'egnavit.

ccepisset, et

xxxv annis

ivmen-

concubiualus quasi

Ilic iiiter

prospera

adversa re-

Pennria Grammaticorwn in Gallia.

in ea penuria erat

gnum sibi divinitus commissum prudenter et commode moderatus est, ac intcr praicipuos totius
Christianifatis principes,

Licet Iioc tempore Gallia tot viris doctis abundaret,

obtentu pacis et
est.

justitia;

magna tamen

Granmiaticorum, qui linguam Latinam docerent. Guibertusenim de Novigento, qui hoc tempore floruit, lib. 1 de Vita Erat paulo ante id temporis, et sua scribit adhuc partim sub meo tempore tanta Grammati:

fulgens insignis habitus

In diebus ejus Ecclesia

et

Dei

divitiis et

houoribusalacriter emicuit,

omnis

ordo religiosorum ad laudem Creatoris multipliciter crevit . Quarto mense ex quo coepit regnare, Mathildem Malcolmi regis Scotorum ct sanctffi Margaritffi

corum
tigerat,

charitas, ut in oppidis fere nullus, in urbibus

reginac filiam sibidesponsavit,

quam

sanctus

vix ahquis reperiri potuisset; et quos inveniri con-

corum

scientia tenuis erat, nec etiam

mo-

derni temporis clericulis

poterat, etc.
13.
regis.

vagantibus

con)parari

A num. 27 ad 35. Mense Julio

ccepit,

Obitns Godefridi primi Hierosohjmorum

Godefridus
ct

Hierosolymorum rex aigrotare

iuvale-

Anselmus die Doininica festivitatis sancti Martini reginam consecravit et coronavit , inquit Simeon Dunelmensis, qui jani dixeratAnselmum de Gallia ab Henrico rege revocatum fuisse. Henschenius tom. u SS. Aprilis ad diem xxi ejusdem mensis, quo sanctus Anselmus colitur, pag. 927, ait Benricum regem a Thoma archiepiscopo Eboracensi

PASCHALIS
benedidiim
testem
(I).

II

ANN-US

I.

CHRISTI
t7. Paschalis

100.
II

121

Veriim niillum ad
et

id

probandum

tam Oniericus, quam novus chronoirraplius Saxo ac Simeon Dunelmensis in sua Hiftoria diserte asserunt, factum id esse Londoniae et a Mauritio ejusdem iirbis episcopo. Matthaeusquidem Parisiensis ad annum mc fradit, Henriciim consecralum esse in regem in die Assnm' ptionis B. Maricp, eique confiuuo a Maurilio Lnndinensi e|iisc. et a Tlioma Eboracensi archiepisc. coronam capiti impositam sed hic non magis in
aiiilucit,
;

cicnsem.

Ad num. 41.

confirmat Ordinem Cister/>'. Robertus abl)as MolisCister-

niensis, qiii anfe

biennium monasterium

ciense iu dioccesi Cabilonensi construxit, hoc

duos monachos
A|)03folicae

Romam

misit,

cum

lilleris

auno com-

mendatitiis Joauniset Beiiedicti cardinalium, Sedis

in Gallia

legatorum, Hugonis archiepiprffisulis

II

scopi Lugdunensis, atque Walteri

loneiisis,

Cabidato
a

qiiorum precibus Paschalis

,

Ordinem
Ba-

Cisterciensem confirmavit

rescrii^to Troice

utroque capite audiendus,

Mathildis

quam cum matrimonium

mci differt.

XJV
anno

kal. Maii, Indict. vni,

quod integrum

cum

rege Henrico etadventura sancti Au-

ronio recilatur.
seqiienti

Tum

Albericus, Cistercii abbas,

selmi in Angliam in
15.

annum

arctissimam

EadAdventus S. Anselmi in Angliam. merus, qui priEler Vilam sancti Aiiselmi, cujus conlinuus comes fuit, scripsit Hisloriam Novorum sex hbris compreheiisam, (iiiani Baronius non vidit,
lib.

dich observationem
rio,

institiiit iu

reguhc saucti Benenovo suo monastein Annal. Ci-

ut videre est a^iud

Manriquem

sterciensibus.
f8. Petrus Aragonice

cai).

1,

narral

Anselmum,

in

cujus comitatu

Toti
mus
est,

eratit

rex Saracenos bello vexat. hoc fem|iore Hispaniarum regesin

:

ipse erat,

nono

cum

post

kal. Octoliris Dubriin appulisse, et paucos sui reditus dies ad Henricum

Saracenis

debcliandis

qiiam

in

rem
:

clirono Guillel-

graiihus Malleacensis hoc anno scrlbit

(liiijus

venisset, poslulatus est pro consuetudiue anlecessorum suorum regi honiiniumfacere etarchie|ii5Copalum de manu ejus reci[)ere , et Ansel-

rcgem

comes)

acceiiit

nominis VIII,) consul Pictavoruiu (id apud Lemovicascrucem, etcum

eo mulli

alii

suorum
est,

|)roceruni (qui

cum

eo Hiero-

nium
et

respondisse

Si

dominus

rex istasuscipere,

solymam
gutidiffi

profecli sunl). Siiiiiliter Pelrus rex

Araet
est,

suscepla servare volueril, bene iuter nos firma

:

(id

AragoniLC,) cepit Barbastram

pax crit iii Anglia

bi

sin

autem, non video remanere

mecum
cum,
pe-

multa

castella,et |iugiiavit

cum

Moabitis

(id

ulile fore vel

iioneslum, praesertim

Saracenis)

ei)iscopatus autabbatias dederit, privari

me

apud Oscam,et vicit, et subjugavit civitatem decimo quiuto kalendas Novembris .

19.

nifus

tam a sui (luam

necesse

et
sit.

eorum

qiii

susceperint

communione

Nec ca enim de causa Angliam redii, ut si ipse Koinano Poulifici obedire nolil, in ea resideam . Ri gem iiiter et Aiiselmum conventum, ut ulrinque Romam miltereutur, iulerimquc induci:e usque ad Pascha essent. Hiiic
paiicis diebus interposilis, Maliiijdis nupsit

sequenti in Occidentem profectus.

cIiie|)iscopus MedioIauensiSj

Anselmus archiep. Mediolanensis anno Anselmus ar-

Henrico

semel tantum, idque sequcnti auiio iii PaUestinam proftctus est vana eiiim ct futilia, quaj Puricellus in Monuuienlis Basilic;c Auibrosianae et lib. 4 de sanctis Arialdo et Herlembaldo in niedium adducit, ut osteudat
;

etAnselmus eos conjuuxit. 16. Legatus in Angliam missiis re infecta rea Eodem anno , subjungit Eadmerus, vertitur. o veriit in Angliam Guido archiepiscopus Vieimensis (Poulifcx poslea rtomanus sub Callisti H noregi,

Anselmum jam
slat enini

illuc antio Mxcviii perrexisse.

Con-

hunc

[iriBsuIem

anno

jixcix sancti Arialdi

reliqiiias cxEcchisia Saucti Celsi in

cti

Ecclesiam San-

et

mine) fnncturus, ul dicebat, legalione totius Britanniie, ex praece|ito et auctoritale Aposlolic;e Sedis.

aiilumnale, antea cjuarto nonas Februarii senteiitiam emiserat in gratiam religiosorum Sancti Simplicii,

Dionysii Iranstulisse circa tempiis

quani integram refert Puricellus

iu Rasiliea

Naza-

Quod per Angliam audilum,

in

admiraliouem om-

riana cap. 5. In exemjilari ab eo viso habetur tantum

nibus venit, inaudilum scilicet in Britannia cuncti scientes quemlibet homitium super se vices Apostolicas gerere, nisi
rite.

MXix.At numerus c vetusfale lemiioriim deletus;

legendum enim mxcix, ut habet

authenticum ab Ugliello relatum,
pfiina, quffi in

aliiid

cxemplar
se-

solum archie[)iscopum Canluaila

et

Indictio

Quapro[iler sicut venit,

|)ro

reversus

est,

a ne-

utrotiue Icgitur, certtim facit.

Jiilio

Hoc

niine

lcgato susce|)lus, nec in aliquo legali of-

vero anno, Anselmus mcnse

sistens

Mediolani conSancli-

Dcio funclus. Exinde,

cum

ad tenqius induciarum

celebravit dedicationem
dedicafionis

Ecclesia;

Pasciia (sequenlis Christi anni)

Romam

missi fucrant minfii

venlum esset, et^jui necdum rediissent,

usqne ad advcnfum illorum indiicia! dilala; sunl. Agebatur de Iiivestiluris quas Henricus rex petebat, cl Aiisehnus a

Moiiunicnlum insigne recital Ughelius sciiptum a anno ah Incarnahone Domiiii nostri niillcsitno centesimo, InSeiiulchri, ctijus

dictionc octava,

summi

Pontificis senlenlia recc-

idibus Julii . Eo Insfrumetito indulget Anselmus, ut (juicum(|ne aliquo ini|)e(li-

dere nolebat.
(I)

mcnlo delenlus,

ad sepulchruni in quo Christi

Oplimum jus assislil Heschenio asserenli nenrir.um bcnedictum seu polius coronalnm fuisse rcpom a Thoma Eboracensi ; id enim diserle Iradit Thomas Ehen>i3 monachus in llistoria ejusdeai,mon3sterii, quam anle linera hujus SKculi scribebat, vnlgalaa Bollandistls ad dicra xxiii Junii pag. 533. Ita cnim iilc lib. 2, cap. 5, num. 36 Anno Domini millesimo cenlesimo, nonia Augusli, die Doininico, in Westrnona:

slerio,a Manritio Londiniensi episcopo (Henricos) esl constcralos in regem, ct a Thoma Eboracensi coronalur. Auclori pasne coajvo fiilcs habenda csl, io re ptxserlim cui nemo velerum refragalur ; reiiqui enim a Pagio producti consecrationem factam a Maurilio commemorant, non

coronalionem.

Mansi.

Rauon.

TouLS XVill.

16

122

PASCHALIS

II

ANNUS

1.

CHKISTl 1100.

corpus (lormivit, ascendere non potuerit, et ad lioc sepulchrum ad ejus -veram similitudinem factum venerit sana niente et bona intenlione^ remissio-

ait

Ad vocem hujus
,

prudentisviri

(sc.

Anselmi)
suscepeAnsel-

viri ciijuslibel coiiditionis

per civilates Longobareoriiin cruces

dorum
runt
nius,

villas et castella
iii

nem suorum

tertiae iiarlis

delictorum liabeat, etad

se retulisse
:

. HtEC ex|)editio,

qua

positiis erat

laudem Hierosolymitani sepulcini hoc

cognoscat . Inslrumento

ila subscribit Anselmus Ego Anselmus quartus Dei gratia arcbiepiscopus Quare ante sequentem anniim Anselmus peregrinationem illam non suscepit.

non veroin Orientali, ubi paucissimotempore moratus est, et in i|iso adventu male habitus. Co?iradum vero anno tantum sequenti, non vero anno DCDxcviii vila functum esse, ainio sequenti demonslrabinuis.
22. Refellitur Puricellus

Cruciatam prcedicat in Longobardia. Postquam enim petendie HierosolynKu consiiiuin iniit, cruciatam in Longobardia publicavit, ct epi20.

Conradi regis mor-

tem prcEvertens.

dum

Ut ostendat Puricellus Conraregein ante Urbanuin II demortuum, adbibet

:

scopum aliquem, qui

Junior,

se ai)senle \ices suas Medio-

lani ageret, instituere decrevit,

,

quod Landuipluis

seu a Sancto-Paulo qui scripsit libruni Historiarum Mediolanensis urbis, ab anno Cliristi

verba Landulphi Junioris cap. 1 Cono (id est Conradus) (|uoque rex, qui dum Henricus pater ejiis viveret, per contraclionem Mathildis comitissse, et officiiim Iiiijus Anselmi de Rlioiie (hujus
iiominis
lil.) fuit

Mxcvi usque ad millesimum ceiitesinium

tricesi-

coronatus Modoeti;e, et in Eecle-

mum
tum,

sextum perductum, apud Puricelluin

licet

cita-

sia Sancti

Ambrosii, regali more... regnans in loco

(in

ordine
iste

]ira^i)ostero,
(sc.

testatur

Cum

qui Burgus Sancli Dominiti dicitur

pter PATAKiAM

Parmensi

adhuc homo
viveret,

simplex

Anselnuis) Mediolani

iractu posito) vidit presbyterum Liiit[)randuin pro-

et exercituni
sibi

congregaret, habuit consi-

lium statuendi
nati sacerdotes,

vicarium,

hominem multarum

naso et aiiribus truncatuin (vides factionem Ponlificiani Palariam a Mediolanensibus

appeliatain fuisse) euntein ad

artium. Uude quidam sagacissimi viri ab eo ordi-

Urbanum

Pontificein

niandatum eundi Saonam (siveSain

Romanum
cum
Ri'M,

(aiino mxcviii

secundum Puricellum,

vonam) susceperunt, ut
et
fieri

ipsa civitate suo jussu

aut potius anno mxcix), cui presbytero rex ipse

auctoritateelectionem episcopi admonerent, et

cogerent.

devotione

Qui

dum

iter

facerent, venerunt

iiiquit Cum sis magister patarioquid sentis de ponlificibus et sacerdolibus

:

Ferrariani (aliam a Ferraria ad

Padum

posila)

iii

regia jura possideiitibus,

et regi

nulla alinienta

quo nemore amplexi sunt Grossulanum et ejus consilium. Quorum sacerdotum exercilium in tantum valuit, quod quidam ex Saonensibus ipsuin Grossulanum in viclu aiflictum, in vestitu abjectuin , elegerunt sibi episcopum. Eligenles una cum illo electo et illis duobus sacerdolibus ab archiepiscopoin issis, Mediolanum pervenerunt, ibiqne
per jussionem archiepiscopi, qli jam erat
scopus, et archiepiscopi vicarius . Et
in

pncstantibus
core
iii

Et presbyter ipse absque ullo ran-

beneplacito Dei et ipsius regis respondit.

alteradie, faciens itersuum

Verumtamen
sium,
et

cum

pre-

sbytero Arnaldo magistro scliolarum Mediolaneu-

Syro sacerdote Ecclesiae Sanclae Mariae

(qiiem
Puricellus

Polonlae

eum

esse credit,

qui

Vitain sancti Arialdi, qu;e

sueral) caplus est
scopi.... per

expeejii-

nunc non extat, compoab hominibus Parmensis epiiiide

DiTiONE PosiTLS, Grossulanus.... ordinatus est

quatuor dies retentus excoriatus,

rediit.

lamen Groshis

Mediolanum
ra[)toribus

Rex vero

i[)se,

prout audivi a

sulanus, quofactusepiscopus Savonensiseo nuinere

illis,

emendam

(id

est,

quod datuin

functus
ejus

est,

in

Instrumento

citato

subscribit

fuerat a [iresbytero pro sua redemptione), et

mu-

verbis, indigniis episcopus stidscripsi. Contra vero

lum
ipse

ipsius |)resbyteri suscepit, et

mox

iii

Tusciam

nomen non legitur in judicio iu causa monachorum Sancti Sinipliciani, anno superiori qiiarto
licet aljbates

adire tenfavit. Et cuin jiervenisset Florentiam, rex

prudens
1

et sa[iiens

atque decorus specie, proh

nonas Februarii habito,

omnes, priores et dignitatec cieri Mediolanensis eidem subscribentes officii sui tituluinaddant. Quare Grossu-

dolor

adolescens, arre[)ta [lotione ab Aniano

finivit .

me-

dico Malhildis comitissa?, vitain

23.

Explicatur locus Landulphi Junioris.

in

lanus mense Februario superioris Cliristi anni, nondum episcopus ac vicarius archiepiscopi Mediolanensis
erat,

Ex

prajfato adverbio

mox

Puricellus sequi [lutat

statim a Luil[)randi
,

exiioliatione,

Conradum

nondunique tunc

forte

ab An-

selmo cruciata prsedicabatur. 21. Multi crucem accipiiint.

Puricelliis

laudatus contendit gesta ha>c fuisse anno mxcvui, Conradum Ilenrici imperatoris filium ante Urba-

num II papam deinortuum esse, et Grossulanum consecralum eo tempore qiio Anselmus crat in
expositiotie positics, in Oriente scilicet, ut Puricel-

Tusciam jierrexisse ibique an. mxcviii vitam cuin morte conunutasse. Verum ha!c adveibia tnox, slatitn. aliaque tempus expriinenlia,aliquam latiludinem habeiit; neque istud mox seinper significat nullam nioram interposilam fuisse, sed aliquando deitide, uti ajiud Siietonium in Augusto ca[i. -47 Nec mox (id est, deinde vel postea) oc:

casio aut causa Irajiciendi fuit . Landul|)hus ita-

lus interpretatur.

Verumis Landulphum Juniorein

que
Mci,

intelligit deitule, id est,

biennio post, annoque

,

non

intellexit,

qui tantuin indicat Aiiselinum Me-

diolano abfuisse, pra^dicantein tunc cruciatam in

Conradum Tusciam petiisse ibique mense Julio ejusdem anni morlem oppetiisse. Luitpraudus
eniin anno mxcix injuriam illam passus est.

urbibus Longobardiae, indeque cap. 2 Laudulphus

PASCHALIS
24.

II

AXXUS

2.

CIIRISTI 1101.
et

123
Landulplius Junior,
(|ui

Seamda

ratio Puricelli.

Puricellus, Laiu]ui|ilium

put Historiae sure

tur
(sc.

liis

Ait secundo Juniorcm seciuidum caa Rege igiverbis auspicari

:

anno mci connexucre,

unica! Anselmi iu Orientcm peregrinationis

men-

Conrado) in

re,i:no

dellciente,

sui^radictus

tioncm facit, non scribit eam posl Conradi regis obitum, ut eum Puricellus iiiterprelatur, iniisse;
sed tantum eo in regno deficiente, id
est,

Anseimus de Buis Mcdiolanensis arcbiepiscopus, quasi monitus Apostolica auctoritate, cum dicto presbytero (nempe Luiliirando) noleute, de diversis geiitibus exercitum studuit congregare, cum quo caperet Babylonicum regnnm . Quibus ex verbis
infert PuriccIIus, (|Uod

eo

jam

morti [iroximo, vel

cum

constet ex Catalogo ar-

prope esset ut in regno deficcret. Neque Landulplius Junior, qui annum inortis Conradi ignorare non potuit, ab aliis scriptoribus etiam coa^vis in anno bujns regis emortuali consignando discrepat, uti ex dicendis aniio
26. Landidphiis Senior

cum

cliiepiscoporum
die

Jlcdiolanensium

Anselmnm IV

sequenti niagis palebit.

XXX mensis Seplembris anui mci vivere desiisse, certum(|ne sit etnn eodem anno in Oriente fuisse, necessario admilteiidas diias cjusdem pra3Orientem quarum jirior suscepta fuerit anno mxcviii, eodcmque Conradus rex obierit. Nam si Conradns die xxxi mcnsis Jiilii
sulis profectiones in

solvit.

Laudnlphus

Bistoriam suam ab-

Senior, qui rerum Mediola-

nensium Historiam ab amio nnllesimo duodecimo exorsus est, camdem cnrreiiti absolvit. Ea nondum typis data, sed Puricellus in Monumentis Basibcae
Anibrosiana) aliisque suis operibus,
varias

ejus

anni

mci in Tuscia vita funclus

ciiin

esset,

ut

com-

Periocbas cxhibet, quibus

locuiiletare conati 27.

Annales Ecclesiasticos

munis fert opinio, mortuo Anselmum

expeditioncm

Landulplius testetur, eo

sumus.

mililes collegisse, sescque ad

,

Fundalio OrdinisFontebraldcnsis.
,

Hierosolymitanam parasse quomodo Anselmus intra diem ultimam mensis Julii, ullimainque mensis Septembiis, militum copias
coinparare, et

dem anno
hunc
nos

EoinquitcbronograpluisMalleacensis ad

Clirisli

annum,

Rotbertus magister (de

coepit

Arbrissellis
(sc.

cognominatus)

dignosci

apud

cum

iis

Constantinopolim pervenire

in Pictonibus) et incoepit

locum

Fontis-

potuisset ? Certe ad rein ulranKiue ei

fuissel. Ita Puricellus.

tempus non

25. Rtfellitur.

At frustra se vir doctissimus

torquet, ut
ciliet.

Landulphum cum aliis bistoricis conAccurate enim ii Conradi mortem cum

Euardi (seu Foiilis-Ebraldi) aidificarc, et fratres et monaehos adjuvare in i^luribus locis, qui sub disciplina sua religiose vivunt . De beato Roberto, ejusqne Ordiue pluiibus infra.

PASCHALIS

II

ANNUS

2.

CIIRISTI

1101.

\.

De
et

investitnris

qucnstio

et

legatio recjis

tanda crunt, qua;

sic se

habent

'

Rursiis igitur
qiii

Anglice

Anselmi e/dscopi ad

Sequitur aiinus Reficem ct hujus sentcntia. demptoris centesimus primus siipra millcsimum,
Indictioue noiia, (|uo

Bomanum

Ponti-

coinmuni edicto mittunlur dura pra;ccpta tcntcnt vel

(ile

legati

Roinam,

tain

lenire, vel rescindere,

invcslituris scilicct a rege

non exhibendis). Ex
Baiduinus et

ad Pasclialem [lapam lain

parte anlistilis (Ansclmi

videlicet),

ab Henrico Anglorum rcge, qiiam a S. Ans(*Imo Canluaricnsi archie|)iscopo, inter se ob investiluras

Alexand(r inonachi
cliiei)isco[ius

ex parte regis, Girardus ar-

Eboracensis, Ilcrcbcrliis Norwiccusis,

cpisco|)i sunl inissi.

Ecclcsiarum concerlantibus, legationes missa? suiit. Res gesla; una cum Epistolis iiltro citroque missis seorsum ab Edinero, istbajc omnia coiifucnte, descripla; fucrunt, ut ipse testatur in

Robcrtus Ccstrcnsis
(hos c|iiscopos)

Sed priores
pro

familiaris

quoque causa urgebat,

Girardiim
rcscissioiie

jiro

adciitione pallii, Hercberluin

Pruifalione ad

Privilegii
illi

abbati;e S. Edmuiidi, (|uod

Vilam ejiisdcm Anselmi. Sed cum libcr ille cxciderit, pauca qiuedam, qua; ex illo dcscripsit Willclmus Malmesburiensis bibliothecarius, hic
reci-

Balduinus abbas
Will. Malmcil).

cocnobio pcr Alexandruin pa-

'

dc gcsl. pontif- Angl.

1.

l.

124

PASCHALIS

II

ANNUS

2.

CIIRISTI 1101,

pain multis laboribiis acqnisicrat. Id orat, ut abbas

illiiis

nec ei>iscopo Norwicensi, iii cujiis parocbia esse cognoscilur, nec ulli alii, nisi priniali AnplifE siibjiciatur. Hoc Herebertns depellere inloci

Quid vero respondcrit Pasclialispapa indcclaranda sentenlia sua de investituris non concedendis, silentio prffiteriit auctor, nescio an in gratiam regis;

cum tamen
Epistolas
S.

de his

ipsis

extet

Epistola

illa

inter

tendens et pcrgens, ij^noro quo inforlunio socios relinquens et devia secutus, prLudonuin nianum incurrit, sed quadragiuta marchis datis, servitu-

qua3 sic

Anselmi, ordine duodecima posita, se habet

:

3. Pasclialis

episcopus, servus servorum Dei,

fratri
et

tem exuit, liberlatem vic-c recepit primo per omnc quod dicitur sauclum, jurare comi>ulsas Guidoni (id nomen viro raptorum magislro) nibil se Romffi acturum, quod ad domini sui Anselmi arcbiepiEcopi spectaret incomniodum . Adeo enim incrcbuerat S. Anselmi ubique nomen, ut etiam latro:

Anselmo Cantuariensi, venerabili

scopo, s.ilutem

et

coepi-

Apostolicam benedictionem.
lit-

Suavissimas dilectionis tua; suscepimus

teras, cbaritatis

calamo

scriptas:

nequeenim

aliud

cbartfc calamiis indidit,

ritatis
intiiixit.

quam quod de
fidei

fonte cha-

lu bis revereuliam devotionis tUcE

et

nibus esset

iu

iionore et defensione, exliibentibus

complectimur,
pia;

se sponte vindicibus ejus

jurium contra regem AnPontificem. Sed pergit

sollicitiidinis

glorum apud
auctor
:

Romanum

gratia Dei tibi

luoe robur et Exultamus, quia prffstante auxilium, te nec minse

perpendimus
instantiam.

ergo nummis, raptim socios prosequebatur lii)eriore olio, quia leviore marsupio. 2. Coiijuncti corrii)inntviam, papseque obtu Daiis

conculiunt, nec proinissa sustollunt. Dolemus au-

tem,
regis

qiiia

cuni fratres nostros episcopos legatos

:

quidquid poterant promissis et muneribus agunt, ut rcgis voluntatem effeclui mancipare possint; sed neiiuidquam. Stat ille inflexibilis, nolens (ut dicebat) statula sanclorum Patrum enervare pro voluutate unius liominis. Nihil
tibus
praesentati,

quaj nec nec cogilavimus, redeuntes ad propria retulerunt. Audivimus enim eos dixisse, quia si rex in aliis bene ageret, nos investituras nec pro-

Anglorum benigne susceperiinus

diximus

hibere, nec faclas

excommunicare

et

quod ideo

nolebamus
JESUM
qiii

charta? committere, ne sub hac occa-

ergo iste labor profecit ad aliud, nisi ut lites consererentur in regno, legalis inter se dissidentibus;

sione et ca^teri principes in nos inclamarent.

Unde

renes et corda scrutatur, in

animam

nam
vit.

rex Epistolam ab episcopis sibi allatain,

suoB voluntali refragari viderat,

quod occulendam pula-

Ca;lerum nuda verba foras extulit, (piibus illi pro episcopali verilate asserebant, Apostolicum regis investiluras a?quanimiler ferre, si cselera boni
principis officia exequeretur; ideo
lilteris ha^c

nostram testem inducimus, si, ex quo bujussanclae Sedis curain coepimus gerere, hoc iminane scelus vel descendit iu mentem. Et hoc a nobis Deus averlat, ut est, et non subrependo nos iiificiat, ut
aliud

habeamus
;
:

ore

promptum

et aliud

corde relabia

autem noluisse

condilum

ciim contra mendaces Prophetas preDisperdat

videre (credere), ne accepta occasione

cetur, dicens*

Uominus universa

caeleri principes in

eum

inclamarent. Coutra, nio-

dolosa. Si vero nostro silenlio pateremur Ecclesiam

felle

nachi
stoia,

palam clamitabant, Apostolicis praBceptis fraudem inuccti conqueienles si^iuidem et Epi:

quam
,

Anselino attubM'ant, vulgo jam

lecli-

qua possemus apud seternum Judicem excusare, cum Dominus sub spccie sacerdolis dicat
amaritudinis et impietatis radice pollui
;

ralione

tabatur, in

qua non solum investiluras nou couetiam

staliila

Prophela;*: Speculatorein dedi

te

domui

Israel ?

Urbani pcrlinaciter probabatur Pascbalis urgere, servandaque monere. Streptbat igitur omnis aiila murmure, non debere
cedere
sed
altendi monacbis, qui libenter fucis veritatem ob-

Non bene

custodit
obsistit

urbem,
ejus

qiii

in specula positus,

dnm non
exponit. Si

bostibus,

diripiendani
si
:

ergo pastoriile signum,

fidei

annulum,
quid
in

signaculum

tradit laica

manus

Ec-

dunimodo archie|iiscopo placeant episcopalem gradum et sermonem magni esse ponderis, monachos jus ins.TcuIarium rerum testiinonio
scurent
:

clesia poulifices

agunt

? Ecclesiffi

honor

atteritur,

solvilur disciplina; vigor, et

conculcalur,

si

omnis religio Christiana quod novimus sacerdotibus solis

temeritate

perdidisse. At istud , inquitBalduinus, saculare

deberi, laica patiamur

pricsumi.

Non

negolium non est. Tum proceres Probum et [)rudentem te scimus viruin, nec de illis esse, qiiaj maxiina turba ordinem vestrum male vivendo infamat sed tamen et bumana etdivina exigit ratio, ut magis tribus episcopis quain duorum monacboruin credatur testiii;onio. Diu ergo fluctiiavit Anselmi sententia quo vergeret, quod et adversa fronte lestinionium episcoporum refellere, videbatur superbnm porro Epistola?, qure sigillum Aposlolicum prajtendebat non credere stultum. Confirinato animo respondit, ad certitudiuem facti cognoscendam missurum se Romam interim il: ;
:

estlaicorum Ecciesiam tradere, nec filiorum,

niatrem adulterio maculare. Jure ergo piivandus
est

patrimonio, qui

matrem

polluit adulterio

nec

meretur

EcclesiaslicaB

benedictionis consorlium,
:

qui eain iinpia infestatione persequitur

est Ecclesiain tueri,

laicorum

non

tradere.

Quare quidam,

cum

illicitum sibi sacerdotium viiidicaret, lepra

est'. FiliiquoqueAaron, quiaignem alieimposuerunt, igne divino consumpti sunt'.

percussus

num
nibus

Alienum enim
est

est

ab Ecclesia,

et a

sacris cano-

inhibitum, ne principes

et saeculares viri

invesliluras

non soluin
^

dare, sed nec eleclioni epi-

lis

nec communionem suam negandam, nec benedictionem impertiendam .

qui inveslirentur,

'

Ps;il.

XI.

Ezecli.

111.

2. Par. xsvi.

'

Levit. x.

PASCHALIS
scoporum
ptima
est
:

II

ANNUS
se-

2.

CHRISTI 1101.
facio sanclilali in

125

aiideant se

violenter
(ut

in?erore. In
nosli?)

(vMi)

quippe Synodo
et universalis

scriptum

Synodus (iefinivit, neminem laicorum principum vel potentum se vi

Sancta
ingerere eleclioni vel promotioni episcoporum. Si

vestrae, quod Francorum proximo se venlurum dicit quod tamen non credimus, sed seu venial sen niillat,

notum

rcx

Romam

cavete et nobis et vobis, ut seniper clavibus el catenis Petri fortiter tencatur. Et

fuerit, et
si

forle absolutus

Aaron, qnia ignem alienum intnlerunt, corporaliter puiiiti siint isli qui a laicis, a quibus
ergo
filii
;

ad vomitum, sicut jam

coiitigit,

reversus

fuerit

e vesligio

eisdem

clavibus

recludalur,

alienum
<s

cst,

Ecclesiam

sasccperuiit,

spirituali

gladio feriunlur.
4. Eiiiscopos

eisdem calenis religetur, el hoc litteris veslris omnibus Ecclesiis manifestetur. Ila eniin corrosorum
forte
et justiliac salisfacielis. Quod si Deuscor cjus ad poenitentiam illuslraverit memenlole nostii, qui portavimus pondus diei ct

cium commutaverunt,
in

autem, qui verilalem inniendaipsa Veritate (juae Dens est

,

denles confriiigelis

medium

inlrodiicta

beali Petri

gratia

et

nostra socielate excludimus, donec

si;c

salisfaciant

et

realus

sui

Romaine Ecclepondus agnoscanl.

seslus

ut sicul fiiimus [)articipes tribuKitionis,

ila

Quicumque vero
fratrum
et

inlra pra^dictas inducias investi-

simus et coiisolalionis . H;cc de rege ad Paschalem papam Ivo. Porro adveiitus Pliilippi regis in

turas seu consecralionem

acccperunl, a consortio

Urbem
los

absoliitionis causa petendcc evanuit

niisit,

lega-

ordinatos et ordinalores aiienos iiabeeis

tamen, ut vidimus,

quoriim pelitione a
in Gallias inissi sunt,

mus
quia

nec

ad excusalionem deceptio

suflicit,

Paschale Pontifice duo legali

et

proplieta ab alio pro[ilieta deceplus, nec

ideo mortem evasit '.Rogamus inlerea charitatem tuam, nos tuis sanctis i^recibus commendari, ut quanto pro|)ilius (propius) ad Deum passibus virtutum accedis, nobis oralionum tuaruin manus
extendas. Omni[)otens Deus,
vilavit
(|ui te luijus sladii in-

ad recipiendam debilam salisfaclionem a rege, qua prtPvia deberet absolvi qiiod et factum est.
:

8.

Ivonis lilterce et labores pro electione Galin secle

Stephanum Quoniam autem cisdem

lonis contra

Bellovacensi.
ail

Tvo litteris

Paschalem

ad cursum,
.

ad praemium
chalis papa.
5.
lilteris,

consuinmalione perducat Hucusque ad S. Anselmum Pasfclici

pa[)am ingerit querelam adversus eumdem regem Philippum de Galione, sive Gaulone, vel Galono
(ita

diversimode appellatum invenio) electo Rellua-

censi e|)iscopo, ciijus eleclioni

Hic Anselmus, ab Aposlolica Sede acceplis

nolcbat;

iisdemque |>romulgatis, ad celebrandum

conslanlia
|)raeparavit,

in

Anglia generale Concilium anno sequenli se

in

assensum pra^bere eidem Ivoni pUirimiim fueiit laudabiliter laborandum quomodo isla se habuerint, ex iisdem ad Paschalem lilleris est pe-

cum

ejus causa

magna animi
lica

quo

in

tenda narratio, quae

clerici

sic se

habet'

Rellovacenses

priinis de vctilis princi|)um inveslituris ab

Aposto-

melioris fama; et consilii sanioris, praece-

Sede

cum

episcopis ageret

insu|)er tractaret

denle consilio vestro, consilio o|)liinatum dioecesis

sufe et laude populi, dominum Gallonem (Gaulonem), virum vila honestnm liberalibusqiie sludiis
et Ecclesiasticis
sibi
disci[)Iinis

eliam de restiluendis collapsis sacris instilulis,

atque revocanda
[)rislina

Ecclesiaslica

disci[)Iina,

pravosque mores qui succrevissent evelleret. Agede his suo loco, nempe anni sequeiitis exordio. Conradt ref/h obitus. Hoc eodem 6. anno, qui tertius ab Urbani jiapa; obitu numeratur, Conradiis rex morilur Florcntia? ibidein(|iie

mus

elegerunt; pauci

ornatum, in ei^iscopuin tamen ex clericis Slephani

quossibi
aliis

illius rc[)udiati com|)lices,

[)elliculls

pere-

hujusmodi vanitatum aucupiis inescaveral, huic eleclioni non assenseriinl, iiec tainen ei aliqiiid (|uod sacris

grinoriim inurium, alque

sepelitur,
esset,

cum jam anlea Mathildi reconciliatus cum qua dissensio oborta erat. Cecinit isla
cum

canonibus

obviet objicere potuerunt.

im[iedire

Cum

vero rem per se

qu;c facile in cor

vcrsibus Doumizo, simuhpie Ferraria; quaj rebel-

non

valercnl,

regem adierunt, qua^dam

ab eadein bello terra marique [lerslringeretur. De Conrado rege Urspergensis leslalur funus ejus versibus exornalum.
laral dedilioneni,
7. Pfdli/ipiisrcx

verba auribus
ejiis

cjiis inslillaverunt,

cliquaverunl, videlicet, quod pnedictus eleclus

Romam vcnturus. Iiiter li.cc

discipulus meiis fuerit, a[)ud

erudiliis
:

me

nulriliis,

apud

me

addeiiles ([uod a sanctitate veslra fiierit

autcm Pliili|)pus, rex Francorum, quem vidimus anno sii[)eriori, in Concilio Piclaviensi, ab A[)oslolicac Sedis legalisfuisse excommunicalionis seiilentia

eIectus,clquod magniisei fiiturusesset adversarius,

si

in

regno ejus ali(|uando fuerit e[)iscopus. Rex

liis

ila([uc viruieiitis

verbis succensiis, et ab omiii

ob

[)ellicem condemiiatuiu,

tione ad

Paschalem pa[)am

Romam [)ro absolumisit. Cum aulem ipse

bonavoluntateturbalus, non vulleleclioiii assensum pracbere nec electo bona episcopalia dimiltere.
,

rex Roiiiaui aditurus diceretur, Ivo episcopus Carnolensis

ipso

Unde

electores ejus ad paternitatem vestram

([iiia

jim

admonuil Paschalem Pontificem, ne ab

confugissent, nisi

metro[)olitaniis coruin eos

deci[)erelur, exloniuerehiue c

manu

ipsius

deliiiet, condiclo die inter coiitradictores et eleclo-

absolulioncm, ut fecerat ab Urbano, a quo absolutus rursus est reversus ad vomitum. Verba Ivonis ad

res, sicul

dicitur,

pacem

voleiis

foisilan |)ro[)ter volunlalem regis

rem

componere, vel callide impe-

Paschalem

[)a[)am sunt isla

De ca;lero

dire. Superest ergo, dileclissiine [)aler, ut pro [)0-

'

3.

Reg. xiii.

'

Ivo Ep.

xux.

Ivo Ep. XLIX.

126
testate et auctoritale vestra
siae,

PASCHALIS
,

11

ANNUS

2.

CHRTSTI 1101,

sicut coepistis, Eccle-

prout

clorici

rationabililer postulaverint, suc-

curratis, consilium

vestrum

iiiconfusibile faciatis,

suuin non amittunt.Volo ilaque sanctitatem vestram a parvitate mea super hoc esse praenionitam et pr;einunitain ne per surreptionem innocentiam
,

ne iiisidiatores et delractorcs vestri subsannando de vobis dicere incipiant' Hic homo coepit aedifi:

vestrain

aliijiiis

decipiat, ut licentia vestra ad episi

scoi^atum perveniat. Qiiod

factuin fuerlt

quan-

care, et
9.

non potuit consummare. Ila quidem, quod anno superiori

Sedis
in

tum
legali
si

hoc casura verbis meis non

in

sit

Sedis Aposlolicoe auctoritas,

Apostolica;
eligi

Gallias

inissi

proliibuerunt

cognoscelis. Et post aiia

Pontiticis
:

Sleplianum illum, hominem scelestum, ante arcliiepiscopo Lugdunensi; sed tamen improbi clerici illi conlra proliibitionem cuiudem Stcpbanuni elegissent eadem ex causa idein Ivo ad Pascbalem Pontificem has litte-

tandem rei experientia de munere Romani Vestrum autem est, inquit, et oves
creditis,
Ii;ec

damnatum ab Hugone

errantes et dissiiiatas per nebulas et avia deserti

quaarere,
et

ad

pascua reducere

pastorem qui
vo-

gregis curain

babeat, eidem

providere. Et licet

oves

ipsae velint perire, velint errare, velint se

;

ras

dedil, tanto viro dignas, et cui scriberentur

:

valde utiles
10.

Paschali

summo

Pontifici, Ivo hnmilis

Ecclesine Carnotensis minister,

siae,

quidquid

filius palri.

luporum suffocandas ol)jicere dicendum est tamen sanclitali vestras Nolo erretis, nolo pereatis. Eodein quoque arguniento antea scripserat idein Ivo ail Joannem et Benedictum cardiracitati
:

Quoniam uteriiium
scandalizatur, iion

lilium Ronianae

Eccle-

nales,

Sedis Apostolicae legatos,

testante conscientia

mea,

me

csse cognosco;

admonifi, vetuerunt ne
eligeretur'. Scripsit et

possuin non uri, cuin detraclorum livido denle laceratur, disrumpor. Unde suggero dulcissimae
tribulatur, tribulor,

cum

sic ab eo Slephanus ahas pro electo idoneoidem

cuni
ille

perditus

cum

Ivo ad Paschalem lilteras

12. At

*.

paternitali

vestrae, ut

si

quae de partibus nostris

quod spectaret ad jura regis deligendi promovendos ei)iscopos, idein Ivo liacc scripsit
tunc ad archiepiscopum Rhemensem, cum rogat, ut eumdem legitime electum debeat consecrare':

accusandorum (vel excusandorum) episcoporum,

vel

aliorum
fuerint

hominum
:

ad aurcs vestras causie per-

noa statim petitionibus eorum, qui non (juac jesu christi, acquiescatis; sed indulto congruo et prolixo spatio, religiosorum,
lata;

Non enim,

iiiquit,

licet

regibus, sicut sanxit

sua quaerunt

et

qui in vicina regione rein liijuide nosse possunt,

testiinonia requiratis, et ita cognita verilate, prout

Tobis Deus inspiraverit, juste vel misericorditer

qu;tlibet ncgotia terminetis. Ita enim bonam faniam veslram quieSedi Apostolic;c valde necessaria est conservando, multorum saluti jirovidebitis, et

Synodus, quam Romana Ecclesia commendat et veneratur, electionibus episcoporum se immiscere, vel aliqua eas ratione iinpedire. Francorum enim reges Carolus et Ludovicus electiones quod et in episcoporum Ecclesiis concesserunt
oct;iva
,

suis Capjtularibus
Conciliis

scriplum reli(|uerunt

',

et

in

episcoporum provincialibus sanciri permiserunt. Habeat ergo Deus in Ecclesia sua princi-

si

a?muIoruin linguas inaledicto revocabitis. Alioquin qua pudenda patris (quod Deus avertal) revelata

fuerint,

non eaut

filii

aversionis deridebiinus; sed

tainen ab hujusmodi admonitionibus, quas infructuosas videbimus, slylumetlinguam cohibebimus.

Non indignetur
jam
vidi

sanctitas vestra,si ut fihus talia

vestrae,

suggero palernitati

quia multos pastores

vel

propter remissa flagitia

multorum
defe-

dissimulata facinora, ori suo silentium posuisse, et

a spe corrigendorum cisse. Ha3c hactenus.

11.

malorum plurimuin

De

ca^tero

notum

facio excellentiffi vestraj,

Belluacenses clericos contra interdictum vestrum

et

legatorum vestrorum,

quemdam

clericum, no-

quod suum cst; habeat rex posterior in Deum, quod sibi a Deo concessuin est. Porro oblinuit I\o quod conatus est, ut Stepbanus ille probrosus repelleretur^ prout aliis ad euindem Paschalem papam litteris idem Ivo testatur ^. Sed ut electio Gallonis probaretur, quod adliuc videretur illud obstare de jurameuto \ quo se rex Ludovicus Philippi filius obstrinxerat, nunquain fore ii)suin Gallonem quousque viveret episcopuin ut ob id non desisteret, scriptis iteruin ad eura instare ipse non destitit. Quid tandem? praevaluit Pascbalis, ut idem Gallo consecraretur episcopus Belluacensis. Verum quod regis ininiicitiae euin urgerent, factum est per Ivonem ut idein ab Ecpaliter

ordine post

niine Stephanum, in episcopum assumpsisse procul a sacris ordinibus iuventum, ulpote nondum

clesia Parisieiisi

in

suum
ad

eligeretur episcopum'',

Belluacensi

autein
,

Ecclesiae

Gaufridus
datae
jier

quidam

subdiaconum, hoininein

illitteiatum, aleutorein,

daretur episcopus
extant*
:

quem
in

Ivonis litterae

mulierum

sectalorem, |)ublice olim de adulterio

,

sicque negotium istud

triennium agiinillesiinum

publico infainalum
legato, Ecclesiae

et

ob boc

domino Lugdu-

talum

esse reperitur

usque

annum

nensi arcbiepiscopo. lunc temiiorisSedis Apostolicae

centesiinum quartum, quo etiam regis absolutio

in eisdem Ivonis epistolis legilur pertractala
;

communione privatum. De quo

de

possent dici multa aha inlionest;i, sed bffic quae vera et inanifesta sunt, ad re|>ulsionem ejiis sufficiunt,
si

qua suo loco dicetur.

A[iostoIica et canouica iustituta

vigorem
1

Ivo Ep. XXXVI.

XLiil.

'

Luc. XJV.

dist.
2

Ivo Ep. XLIV.

Ep. L.

2 iijid.
1.

Ep. xLV.

Capit.

1.

c. 76.

'

Ibid.

Ep. xlvii. vid.

Ibid.

' Ibid.

Ep. CLXix. clxx. clxxi.

Ep. xli.

Ibid.

Ivo.

Ep. clxxvi.

PASCHALIS

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1001.

127

Hocipso anno idem Paschalls papa conflrmavit primatum Ecclesia; Toletanai, sic scribens ad Bernardum, ejusdem EcclcsicG arcliiepiscopum a Pasclialis Episcopus, servus servorum Dei,
:

die

magni Sahbali ante Pascha. Haec quidem miranda, Dei misericordia populo suo exhibita, ipso (|ui nderat Urs|)ergensis abbas, exacte describit.
et

Sud
et

Willelmus Tyriiis' ex
classis

eis

aliqiia altigit, (jui

reverendissimo
dis in
a

fratri

Beriiardo Toletauo arcliiepi-

de Jaiiuensium
potiti

appulsu,

scopo, ejus(]ue successoribus canonice substituen-

cai)ta Anlipatrida, et C;esarea

perpeluum.

Janueuses

sunt vase

quoruin ojie maritima, uhi iideni smaragdiiio aliisi|ue

Actorum synodalium decreta scrutantibus

niiiiiitionibus expugnatis,

historiam texuit,
;

quem

liquet, quanta; Toletana Ecclesia dlgnitatis fuerit

majori otio pro arbilrio consulas

satis

atligisse nobis

ex antiquo,

negoliis utilitatem accreverunt.

quantamque per eam in Ecclesiasticis Unde et nos ejusdem urbis statum, quantum nostne est facultatis,
in Ecclesiasticisdignitaliljusgloriastabi 11 re,
1)011) 110
i

pro instituto.

Sed plane longe his locnpletiora, sicut

lebriora fuere sacra pignora,
civitate
qiia;

et ce-

Myra

in Lycia

iidem Januenses pietatc insignesin jiatiiam

neiii[)e

adjuvante,optanius. Igitur
reverentia,
regis

tum pro
nostri
,

bonitiite S.

R.E.

delulere,

sacrosancti
Baptist;i?,

cineres sanclissimi

debita, tuin pro digna Toletana;

Ecclesim debita
pra?stanlissimi
ciijiis

[)ra?cursoris Joannis

quorum
i|)s;e

suis locis

tum

etiain

filii

superius menlio facta

liqiiia;

est.

Uua-

venerandai reiiiiraeiilis,

Ildefonsi

postulalionibus

niniirum

insignioribus in dies illustratai

virlute ct prudentia Toletana Ecclesia

Maurorum

elMoabitarum jugo
ter, justa

erejita cst; te, cliarissime fra-

cujus sint subliini voce virtutis aimuntiaut. Quibus etiam factuin est, ut cum effdem innoluissent
sancta; Roinana; Ecclesitc Pontificibus,
religiose sint
culta;,

Coustitutum prsdecessoris nostri s;incla; memoria3 Urbani papse II, in totis Hispaniaruin

qui

in

ah iisdem ipsarum amj>Iiorein

regniste primatem fore, pra^sentis Privilegii anctorilale

sancimus, sicut ejusdem urbis constat anti[lontifices, etc.

venerationem, Ecclesia;, uhi sunt collocata', iiululgentias plurimas coiitulere , ahjue insuper addidere, ut in gratiarum aclionem
taiiti

quitus exlilisse
\ersi

Primatem

te

uni-

Deo accepti

Hispaiiiarum prajsules rcspicient,

etc.

Ego

Paschalis, CatholicLC Ecclesiic cpiscopus suhscribo.

Dat. Laterani per nianuin Joanuis S. R. E. diaconi

cardinalis,

secundo nonas

Marlii, Indictione octava,

muneris, ejusdem translitionis dies anniversaria ageretur ofticio duplici. Vidiinus de his scripta sacra Di[)Iomata, ad nos [lerlata diligentia amici charissimi domiiii Angeli Grilli nobilis Janueiisis,
ahbatis Sancti Pauli hic in Urbe, cui hene preca-

Incarnationis dominicaj aniio mci, Ponlificalus au-

tem domini PaschalispaiiaiSecundiannosecuiido. Pra;stiteruiit hoc ipsum ferme siiigiili successores, de quibus inferius suis locis dicendum. 13. Secunda expeditio Ilierosolymilann. Hoc anno innovalur alia expeditio in TerramSanclam, et quidem ingenli nuniero ingenliora

mur, quod ejus

unde
|)Ostea,

0[)era factuin

sit,

ut

quod missum
iii

fuerat in cditione, reslitueretur hic

Appeiidice,

cum

contigerit
in

eumdem tomuin Ansuuiii exactc nota-

nalium iterum cudi,

lucum

tum

ty[)ograplius ;ulhibila diligeiitia inserat.

14.
6'.

Brunoiiis

Carlhusiensis

obitus.

factura,

si

per Alexii imper. perfidiam licuisset,

Ad extremum autem

illustratur [)r;rsens

annus

qui sub nomine aniici,

acerbius
bello,

quam

eos est

suhque tegmine pacis crudeliusiiuequam si aperlo persecutus. Porro ista singula (lui
Iiostis,

obitu S. Brunonis Cartliusiensium palriarcha^, qui oplinio fine heiie instilutam vitam felicissiine consignavit
est
;

ad cujus scpukhruni seqiiens excisum

:

scire cupit, consulat

batem, qui Hierosolymam,

Conradum Urs|)ergeiisem abcum eadem expeditione profecliis est

at(|ue

Eiiitaphium

cuncta qua' acciderunt

fideli

stylo perpetua; meniorioe

commendavil

inoditio-

nem videlicet Alexii imperatoris crga Turcas magis quam Latinos propeiisi stiages Chrislianorum per
;

Primus in liac Cliristirunilalorovilis ercmo Fromerui licri, qui lcgor lioc lapiJe. Bruno mihi nomeu, peiiitrix Germania, meque
Transtulit ad Calabros prala quies nemoris. Doclor eram, praco Christi, vir notus in orbe Desuper iliud erat gratia, non merilum.

Turcas in itinere furtlm

per
esl

illatas

grassaiitem luem,
Clirislianoriim

quam

ingens valde
;

numerus

Carnis vincnla dies Octobris sexta resolvil

consumptus

Ossa mauent tumulo, spiritus astra petit.

insuper ctiam [lugnas Baldiiini

respoiisis

regis in Turcas de victoria sccuros ex

suoriim,
ferebat,

cum
i|)Siiis

sanct.x Crucis virlule, qiiain

Sedis

Quem ipsum

[ilurimis illustralum miraculis vcneEcclcsi;i.

Apostollca; legatus ante sc [ler

ahbatem Gerardum
liostes [lerterrelacll,

raiidum suscejnt
tiitioiiem habes

Porro ejiisOrdinis

iiisti-

tantum inluitu

duabus

clarissimis tiibis toto orhc

fugam

inierint CTsique fuerint, qiiantumlihet \ipiigna;

Catholico

|)ersonantihiis

commeiidatam

iicinpc

clores ipsius

cxordio exlilissent

Joppcu

sancli Beriiardi abh;itis Clanevallensis E[)islolis ad

insnper obsessam, sed Crucis virlute [lariter liheralam insupcr consuelum miraculum de iiicen;

Guidonem priorem
'

Carthusia; datis.

sionc

luminum

divinitus

fieri

solila

Hierosolyinis

Willel. Tyr.

I.

x. c. Ci.

I-i.

10.

128

PASCHALIS

ir

ANNUS

2.

CHRISTI 1101.

Auao

periodi Gr<eco-Ilomana8 6594-.

Anno ^ra:
II

Ilispaa.

1139. Anno

Hejirae 495, inchoato die 26 Octob., Fer.

1.' Jesu

Christi 1101.

Paschalis

papK

3.

Henrici IV rcg. 46. iinp. 18. Aleiii

Comneniimp.

21.

gem

Opera S. Ansclmi pax inter Benricitm reRobertum fratrem concilinta. A num. 1 ad 6. Termino iiiiluciiinim intur Ilenricnm Anglia3 regem et S. Anselmum Cantuari.Te arciiiopiscopum anno puperiori pactarum atlveniente, nuntii, quos
i.
et

mus duos monachos Romam

tres episcopos,

destinavit, rex vero

quibus papa incunctanter crederet.

suis

Paschalis

II

lilteris

sancti Anselmi constanlitteris

tiam laudavit,
investituras

nliisqiie

regein nionuit, ul

sibi

non arrogaret. Sed cuin rex ia

sibi

Roniani Hcnricus rex miserat, et ante Pasclia reflitnri credel^antur, necdum reduces erant. Qiiare rcxindncias prorogandascensiiit. \\\\t\\\\\Robertus.,
Norrnanni;E dux
redierat, et se
erijiiendo
el llenrici regis frater,

sententia perstaret, incitantibus euin episcopis re-

gnique proceribus, quatenus minium faceret, eteosquibus

vata in

se

Anselmus hodaturum protinus

ex Oriente

episcopatus dicebat, consecraturum sponderet, ser-

dclusum a fratre, dicens de regno ei cogitaljat, et non paucos proceres ad suas

omnibus aiitecessorum suoruni consuelu-

dine , Anselmus

Roinanum Pontificem
ileruimiue

sese con-

partes

atlraxeral.

In sulisequenti
lib.

solemnitale

sullurum

res|iondit,

nuutios

Romara

Pentecostes
a

ait

Eadmerus

2 Vita; S. Anselmi,

destinavit. Citalas Paschalis papae litteras, tain ad re-

gliain

adventns comitis Roberfi, fralris rcgis, in Anpraivia fama, tolam regalem curiam comet

gem

cujus libros sex Novoruin Anglia}

quain ad Anselmuin datas, reert Eadmerus, cum Baronius

niovit,

quorumdam animos,
permovit
.

in diversa

utct |iostea paliiit, Roberlus regnum sibi dc-

bituin

contendebat, quod

major natus
obiisset.

esset, et

Guillelmus frater sine prole

bilitas

Tota regni no-

deiierditos exislimaret, hanc conlroversiam ex Malmesburiensi narrat, sed fusius Alfordus, qui libros Novorum ab Eadniero elucubratos viderat, in Annal. Aiigliae boc anno num. 6 et seqq.
3. Obitits

Anselmum Robertiim
fecere, et

inter et

regem me-

diuni

sancti

pra?sulis

opera fratres in

Conradum
anno

ItaliiB

Conradi Ilalia; regis. Ad num. 0. regem flliuin Henrici imp. boc

idque

concordiam rediere,exercitusque dimissi. Paschalis papa, qui nolebat injuriam lieri Roberto ex Patestina reduci,

e vivis abiisse, superiori insinuavimus,

Anselmum

per litteras nionuit, ut se

;

nobis nunc ex auctoribus coavis probandum. Abbas Urs(iergensis in persona aucloris coaevi haec
scribit
:

pacis sequestrum interponeret

interimque nuntii,

Anno Domini

mci,

Chunradus rex ado-

quos Henricus rex ad Paschalem II miserat, ex Urbe redeunt, referuntque Romanum Pontificem pro Anselmo et Ecclesiarum prajrogativa dixisse et
scripsisse.
2.

lescens ix anno postquam a patris palatio discesserat (anno eniin mxciii adversus patrem rebellavit,

ut ibidem vidiinus) Matlnldis niagnfe

bilissimae, et ut

illius et

no-

quidam

dicunt, religiosa; feminae,

de

investitiiris.

Dissidiumintcrreg. Angliaiet S. Anselmum Paschalis litterae ad Henricum

sicut sanguine ita et contubernio conjunctus, etin

regem

Novorum cap. 2, iisque inveslitunB regia; improbantur. Quibus relatis subdit Eadmerus: Cum ad curiam vcnissemus, rex usus consilio fratris sui et amicodata; recitantur

abEadmero

in lib. 3

rebus per Italiam disponendis tam illius quam domini Apostolici, caeterarumque Deum timentium

personarum

consilio

ventus occasu, plena fide

semper usus, iinmaturo praeet bona confessione a

rum

iilius,

qui acerbo contra

Anselmum

pro re-

gni amissione odio erant inflammati, exegit ab eo,

ut aut Iiomo suus fieret
tus vel abbatias se
,

et eos

quibus episcopaaut terram

regno iransitorio ad Eeternum creditur regnum migrasse. Sunt etiam qui vcneno eum dicant inleriisse (uli Landulpbus Junior, hnjus temporis scriptor, cujus verba anno superiori retulimus). Testari solent

daturum

tecessorum suorum consecraret

sine retractalione et

more ansuam festinanterexiret. Verum Andicebat, pro

;

qui aderant, in brachio corporis exa-

nimi, crucis signaculum subitoexortumse vidisse,

ipsasque ejus exequias quibusdam miraculis honorificatas fuisse (quoB verba
tavit,

selmus negavit se alterutrum facturum, et Cantuariam abiit Reversus est Anselmus ad sua, Deo
:

Baronius in isla mufunus ejus versibus exornatum). Visus est et

in cnnclis idacere studens, etoppressionibus Eccle-

a nostro

quodam
ignis,

familiari ab Orienle in Occiden-

siarum Anglise gravi contritione cordis ingemiscens

tem volans

ad instar non modicae

civitatis .

Postea agentibus Angliee episcopis, Anscl-

Vides Urspergensem loqui in persona

testis oculati,

PASCHALIS
quod
ei

II

ANNUS

1.

CHRISTl 1101,

129

non raro

accidit.

Ciirouic. quiadluic iu vivis erat,

praesenti
i.

Ad hc Sigebertus iii eam morteuicuui

missu Ilenrici ducis Carinthia permcata, dumpost

Uiigaros tergo rclictos in Biilgari;c civitatibus hye-

Contigit

auno etiam copulat. mense Julio.

2, cap. 12,

Imo Domiiizo

marcnt, iiumero rarescere coeperunt, tandcmque Constantinopolim pervenienles, in alleram ripam

scriptor

etiam hujus tcmporis, in Vita Malhildis

de Conradi morte verba
cjus obilus notavit

coniitissa; lib.

facicns,

aunum

et

menscm
cum

enim beneficium nialedictus Alexius pereimo paganorum sagitlis exposita;. Turci cnim explorala Longobardorum inertia, stipularum eos tercbant
(illud

grinis accelerare solet) transpositae sunt,

Scribere res gestas

nrin sit res inlionesta,

more

in

Carmen adeslo meum,

Discorsa Matliilde

sic

ne promas

nisi

verum.

Infra Chonradus, l.ongoliarJos comitatus

fuit ipso

dum

dem

via subsecutus,

tantum, ut exercitus Teutonicus, qui eaciica junii kal. ad camdem

B, et caetcra,

slaret,

niLtropoIimpervcnit
talis;

qua; apud

eum

Tempore. Duravjl modicum discordia

legi possunt.

Nam

peliit partcs

N'obilit)us

Tu^canas rex : ibi tandem quidam facientibus expulit iram.

Ad pacem lirmam rediit bcnc cum comitissa. Post islam pacem febre tactus, JuLins adtem Mensis erat, magnus moritur Chonradus et annus
:

Tertius, Urbanus,

quod

transigerat memoratus.

Ejus habet corpus Florenlia florida prorsus.

Anselmus archicp. Mediolanensis ConstanEx liis tempus habemus, (luo Anselmus IV Mediolanensis archiepiscopus, postquam anno superiori ingcntem niililuin iiumcrum in Longobardia collegisset, et ibidcm cruciatam prffidicasset, peregrinationem Hicrosolymitanam
7.

tinopoli inoritur.

Obiit
Julii,

Vrbanus papa auuo mxcix,

die xxix

mensis

suscepit. lus

Cum

eniin circa kalendas Janii exercifucrit,

tertioquc post aiino Juliano,currenti

uempe,
est,

Lougobardicus Conslantinopoli

apparet

Conradiis codem

mense

JliHo

vita

fuuclus

ineunte vere

Anselmum cum
parum

exercilu sese vire dc-

postquam paccin iniissct cum Mathiida comitissa, a qua biennio et paulo amplius aversus fuit. Mitto
hic testimoniiiiii
cap. 7,

disse. na?c expeditio

felix fuit.

Landulphns
:

quipjie Junior cap. 2, h.rc de ea liabet

Arclii-

Ottonis Frisingensis,

qiii

hli. 7

cpiscopus
in

ille

de Buis, aTurciselSaracenis fug;\tus

idem

in lilleias inisit.

Sed Puricelius,
aliis

cum

gravi luclu CoiislantiMopoli ex|)iravit . In anti-

LaiRluI|ihum Juniorem

cum

scriptoribtis in

concordiam abducere non posset, nodum quem solvere non potuit, discidit, scripsitquc Conraditm regem jnxta Landulphum an. mxcvui cxtiiictum esse, aliosque auctorcs, qui cam morlem usqiie ad hunc amiuiu differunt ex L;mdul|iho corriyendos essc; cum tanien idem ac illi hac in re sentiat.
Puricelli dubiis
5.

quo vero Catalogo episcoporum iMediolancnsiumde Ansclmo legitur Scdit annos iii et menses x et
:

dies xxviii

obiit

II

kalendas Octobris, scpultus

fiicrat,

estConslantinopoli ut peregrinus . Quare ad ar-

chiepiscopatum evectus

die lertia

mensis

Novcinbris anni mxcvii, qua; in feriam tertiam incidebat obiitque die xxx Septembris prBBsentis
,

jam

satisfecimus.

Ivonis Epislola de Phtlippo Francim rege.

7

Cbristi anni.

A num.

ad

13.

Qua; habet hic Daionius de Phi-

Chalcus in Ilistoria Mediolauensi ait Cirtcrum archicpiscopum Mcdiolaneiisem conscendisscGcnufficlasscm, Ligusticiannales habent.
Nibil tainen h;ic de re Annalcs Jnsliniani ct Foglictta;, licet

lippo Francorum rege, et de Gaulone electo Belvacensi episcopo,

commodius anno mciv examina-

de bellicis apparatibus anno superiori

fiictis

bimus. Quare ad

eum amium

lectorem

reinilti-

ac scquentibus

mus.

ricellus, Clialcus, alitiui

vcrba faciant. C.eteriim PuGeiiuensium exi)C(li(ionem

Sanctam.

Expeditiones Chrisiianorum in TerramAd num. 13. Cestahocaniio iii Oriciite narrat Urspergensis in persona auctoris coajvi, qui
6.

cum

dicit sc vidisse(|ua! refert (1).

Mox

profectio popu-

Anselmi et Loiigobardorum cxpeditione inale confundunt Genuensis cnim felicem sorlita cst exitum, Longobardica vero |)aniin fausla hiit, ut videre est apud Albertum A^iucnsein lib. S, iibi
;

losa, et qua) pa!ne priori

possct nuincro dunlaxat

fusc dc

Anselmo Mediolanciisi archiep.

et

de ejus

jcquari, subsequitur

qu;c posl audilas ultra

spem
prius

morle

agit.

res Ilierosoiyma) prospere gestas, a residuis totius

Occidenlis gentibus, inaxime ab

obslilerant,

liis

quarum

volis timor vel diflideutia, inopia vel imbecillitas

dcnuo parabalur |)riinum ab episcopis sc. IV, dc qiiomoxagemus) Papiensi, cjcterisque Longobardorum iioi^ulis ad quinquaginta millia sigiiatis, dcinde a diversarum
Mediolanensi (Anselmo

Ad num. \i. In 8. Ohitus S. Brtinonis. opusculo de Institutioniljus Ordinis Carthmietisis, a Labbeo toin. iJSiblioth. pag. G38 rccitalis, dicitur sanctum P>rnnonem illins hindatorcm in Calabria mortuum csse, /)os< egressum Cai tliusia'. undecimo plns minus anno. Qtiare ciim aniio mxc Roinani, quo ab Urbano II vocahatur, rclicta Carthusia vcnerit mors cjus a Baronio recle hoc anno
,

provinciarum Teutoiiicis, [loslremo ab Aquilanicis, quibus ^Villelmus Pictaviensis(lii)jusnoininis VIII, ut supra ostendimus) pra;erat, pr.-cter vulgus ad

consignata, li(iueh|ue

cuiii

iierpcrain

scrifisisse

Hrunonem anuo
stiluisse.

mxcii percgrinationcm illain in-

XXX millia

loricalis.

Longobardorum

plubs

[icr-

(!) Coffivns islc scriplor, unde omnia ha;c, imo ct totam historiam suam usquc ad annura mcvii circilcr de vcrbo ad vcrbum hausit Urspergensis, cl Ekkchardus abbas, qui et Cbrnnicon rcrum in orbc gcstarum, et libellum de expeditioric llicrosolymilana cripsit anno iilo vel circiter. Vulgaius est libellus iste a Martene toin. v in Collect. Vct. Monum. Vidc l'ra;fationem Martenii ad cuuidcm libclluin ibidcin. Wansi.

Baron.

Touiis XYIII.

17

130
9.

PASCHALIS
Officinm Rom. in regnis

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1102,
huic anno sequenti vita functo /Jo^rmMS
frater, ut scribil Fasellus lib. 1
Siciliffi

Cfistellce et Legio-

cessit, et

nisrecipitur.

Saiidovallius

iii

Vila Alplionsi VI
refert ex
aiiliquis

gerinanus Rogerii

Castellai rcj^is, pag. 91

el seq.

in |)Osteriori Decade. Is postea

tiis,

rex corona-

Hispaniariim Documentis, hunc iirincipem /Era Mcxxxix quffi in pi\Tesenteni Cliristi annum conipetit,

ut infra videbiinus.
11.

lial)uisse

Comitia in urbe Legionensi,

iiscjue

interfuisse tluos

summi

Pontificis legatos

miper
scilicet

Roma

in

Hispaniam missos, Bernardum

,

Elmacinus lib. Mustalim Billam califam ^gypti vita functum esse anno Hegirae CDXCV, et durassc imperium ejiis septem annos et
Obitus califoe /Ecjypti.
cap. 9, tradit,

3 Hist. Sarac.

cardinalein et arcliiepiscopum Toletanuin

ac Ra-

duos menses, lunares

scilicet.

Ei

successit Alis

naldum
dicti,

venisse et abbates ordinis sancti Bene

aliosque praelatos,

eo quod rex voluil, ut

et per

confirinaretur Officium

Romanum,
;

omnia

relinqueretur Golhicum
relur cbaracter

i)ariter egit ut

relinque-

Gothorum
ipsis

vel Longobardus,

quem

episcopus Ulphila

dederat.

Abulmansor fiiius, (juinque tantum annos natus. Idem habet Abulpliarajius in Hist. Dynastiarum. Sunt bi calif-e ^gypti e familia Fatemitarum. Muslalis Billa? tempore Franci Joppem expugnaverunt et Arsufam receperunt pactionibus, subjugaruntque majorem partem regionis maritimae ,
auctor anonymus Chron. Orientalis , et confirmant Fulcherius Carnotensis, aliique Belii
intiuit

Rogerius comes Calabriie

prffisentis anni,

iO. Obilus lioQerii Calabrice et Sicilice diicis.

et Sicilia?,

mense

Jiilio

sime

vixit,

mortuus

qui usque ad senectutem sanctisest; cui Simon ejus filius suc-

Sacri scriptores.

PASCHALIS

II

ANNUS

2.

CHRISTI

1102.

\. Concilium generale Roma, ubi de juramento ab episcopis dando Apostolicce Sedi. Slillesimus centesimus sccundus annus sequitur, Indictione dccima inchoatus, quo Roniae tempore

convenientibus universis
ciliaj,

Aiiuliac,

Campania?, SiItaliic

Tuscania;

totiusque simul

prassu-

Quadragesiniae generale Concilium

cougregalur,

Ultramontanorum autem quam|)Iuriiuorum Patrum legatis, Synodus magiia Romte est habita, ubi prceter antii]ua Patrum instituta more solito
libus,

ad conciliandum Henricum inii^eratoiem ipsi Ponsed tifici, prtevia satisfactione quain promiseral cum defecisset, ut alias ab eo saipefactum, senten;

reverenter confirmata, ctiam sa;pe dictum nostri

teinporis

tiam

ibi

quae de

eodem

rursuin damnationis acccpit. Audi ergo Concilio ejus temporis sciiptor, Ur:

schisma inter praecipuas hacreses comcum suis aucloribus atque sequacibus anatbeniate hujusmodi subscripta proputatur, ac perpetuo
lessioue
2.

Anno Dospergensis abbas, narrat his verbis miui millesimo centesimo secundo, imperator Ilen-

condemnatur Analhematizo

omnem

haeresim,

et prae-

cipue

eam

qutc statum

praesentis Ecclesiae

per-

ricus habito

cum

princi|)ibus coUuquio,

Romam

turbat, quffi docet et adstruit

anathema contem-

se profecturum, ac generale

lendas

Concilium circa kaconvocaturum condixit, quatenus tam sua quam domini Apostolici causa canonice ventilata, Catholica inter regnuni et sacerdotium cunfirmaretur unitas, ciuaj tot annis scissa permansit. Constat tamen, nec ipsum juxta
Februarii
inibi

nendum,

et Ecclesiae ligamenta spernenda esse. Promitto autem obedientiam A]iostoIica3 Sedis Pontifici domino Paschali ejusque successoribus, sub

testimonio Christi
aflirmat,
salis Ecclesia,
Ibi

et

Ecclesiae

affirmans quod
sancta et univer-

damnans quod damnat

eliam,

placitum venisse, nec nuntia dignilati ApostoNec hoc licse subjectionem profitentia misisse. latet, quod alterum papam ipsi doniino Paschali
superponere,
cerit.
si

quam

sententiam in imperatorem

vcl patriciuni

Roinanum Henricum idem Aposto-

fieri

posset, conatus sit nec profe-

Transacta post haec niedia Quadragesima,

licus Paschalis promulgaverit, nos quoque inter innumeras diversarum gentium catervas, proxima Ccena Douiiui in Ecciesia Lateranensi ab ejus ore

PASCHALIS

II

ANXUS

3.

CHRISTI 1102.
est

131
et

didicimiis; nimirumpostqiiam octavo kal. Octobris

inalum
licte

ab Ecclesise unitatc

Sedis Aposto-

maris

fliiclibiis

Joppe

traditi,

Roma!

suiiuis per

obedientia resilire, et coiitra canouuin statuta

iniilti etiam post sacramentuin pivTsumpserunt. Et infra Hoc ni:

graliam Cbrisli
3. est,

prffiiiicta

majori bcbdomada intro-

prorumpere? quod
pra;stitum

ducli . Qua; sic se liabet

((

Quia, inquit, tunicam Cbristi scindere, id

Ecclesiain rapiiiis et incendiis devastare, luxu-

mirum malo ac necessitate, compellimur juramentum pro fide, proobedienlia, prounitate requirere.
Aiuiit in Conciliis statntuin nou inveniri, quasi RomanaB Ecclesiaj Coucilia ulla legem pivTfixeriut, cum omnia Concilia per Romana! Ecclesia; aucto-

riis, perjuriis,

cessavit, [)rimo a beata;

atque bomicidiis commaculare non memoria! Gregorio papa,

deinde a sanctissimo viro Urbano pra-decessore

meo
est ct

propter suaui inobedientiain excominunicatus

nos quoque, in proxiina Synodo nostra judicio totius Ecclesiae per|ietuo euin

condeinnntus

rilatem et facta sint, et auctoritatem et robur acceperint, et in eorum statutis Romani Pontiflcis
patenter excipiatur auctoritas)). Et
exigitis, quaj a B. Petri

infra

Cum

anatliemali Iradidimus. Id notuin

volumus

et

ma-

igitur a Sede Apostolica vestra! insignia dignitatis

xime Ultrainontanis

esse,

quatenus ab ipsius se

contineaiit ini(|iiitale . Ilaclenus qua; ex bac Sy-

justum

est,

ut vos

tantum corpoie assumuntur quoque Sedi Apostolica! subje-

nodo

rutulit Lrspergensis.

ctionis debitae signa solvatis, qua; vos

,

cum

B. Petro,

4.

In boc etiain Concilio

arcbiepiscopus Casacrile-

tanquam meinbra de inembro babere

Catliolici capitis

(luxrere), et

puanus a Cassinalibus monacbis accusatus

gii

unitatem servare declarent. HcBC

senlentiam subiit, ac

satisfecit.
:

Diaconus ' idem abbas Capuain pergens, capellam S. Angeli ad Formas, qua; in honorem S. Nicolai noviter

narrat Petrus

Rein gestam sic Seqiienti tempore

Pascbalis ad arcbiepiscopum
7.

Panormitanum.

Eodein quo(|ue argumento, eadem pra3cedente occasione, idem Pascbalis paj)a tunc scripsisse ad arcbiepiscopum Poloiiia! reperilur bis
verbis in

constructa erat, fecita

et liujus monasterii

Brunone Signiensi episcopo

Codice Vaticano

qui inscribitur liber

:

nionacbo dedicari, convocato

Censuum, ex

collectione Cencii Cameralis

etiam Senne Capuano arcbiepiscojjo. Facta ilaque

dedicatione, die alia

idem arcliiepiscopus congre-

servus servorum Dei, N. Polonorum arcbiepiscopo.

Significasti
,

8. Pascbalis episcopus,

gata Caijuanorum multiludine, armata

illos

manu

misit

frater

cbarissime,

rcgem

et

ad eaiiidem Ecclesiam violaiidam allareque

regni majores admiralione permotos, quod palliuin tibi

demoliendum, et reliijiiias inde auferendas sibique ap|)orlandas. Hoc facto conquerebatur contra nostrum abbatem et dictum ei^iscopuin, quod contra canones egissent in eadem dedicalione, metropolitano non cedentes in bls qute deceret arcliiepiscopum agere.Nostri unacum episcopodicebant, se concorditer cgisse omnia qute ibi gesla esseiit. Hac de re insimulatus a nostris in Synodo Homaiia idem
arcbiepiscopus, irruptionem Ecclesia!, destructio-

ab apocrisiariis nostris
fuerit,
si

tali

conditione

oblatum

sacramentum, quod a nobis

scriptiiin detulerant, jurares. In pallio, frater, ple-

niludo conceditur pontificaiis

ante acceptum
licet

oflicii, quia juxta Sedis Apostolicffi et totiusEcclesiiEConsiietudinem,

pallium

inetropolitanis miiiime

aut episcopos coiisecrare, aut Synodum celebrare. Mirentur in bac causa et Doiuiniim jesum

nem

reliquiarumque violationem objicientibus una cuni clero civitatis et populo, eniendaallaris,

ciiRisTUM. Cum euim Dominus jesis chuistus ', ut omniuin oviuin suarum curain Siinoni Petro coin-

mitteret, conditionem

posuit diceiis
si

Diligis

me

turum
Petrus.

seerrata, n^spondit

quod ctiam

lccit . llajc

Siinon Petre? pasce oves meas;

factor et conditor conditione liac

Sed rcdeamus ad

sancitam in Concilio

conscienliarum usus est, nec seincl

professioncm.
.-).

tantuin, sed et secundo, ct usciue ad contrislaliouein

audisti superiusrccitalam fidei

Quam autem

professionem, cxbibere eani tenebanluretiain

, ,

cum

juramento eiiiscopi arcbieiiiscopi et oiiines a qiiibus Honianus Pontifcx exigcre vellet. Accidit aulem ea occasione, ut cum accepturus pallium Panormitanus arcbiepiscopus, ad idem juramenlum praistandum exigerelur ab Apostolica; Sedis
apocrisiariis, et id facerc detreclaret,

qua nos soUicitudine, qua provisione oportct tantam Ecclesia) pra^Ialionein tantam Chrisli oviiiin curam fratribus imitonere, quorum conscieiitias non videmus, illis maxiine quos niillo usii novimus,
,

quorum dilectionem pciiilus igiioraiiiiis? Aiunl' omne jusjuranduin aClirislo Deo iii Evangelio csse probibitiim, nec ab ipsis Apostolis post Dominum,
nec in Conciliis inveniri posse statutum. Quid est ergo quod idem Doininus subsccutus ait Quod amplius est, a malo est? lioc cnim amplius ut cxi:

eum

Pascbalis

pa[)a corripuerit. ut apparet ex Decretali Epistola

ipsius ad
se babet
^

eumdcm
:

arcbiepiscopum dala
reges
et

(|ua; sic

0. Significasti
tioiie

regni majores admiratibi

gamns malum nos, illo permitlente, compellit. Nonne malum est, ab Ecclesia! unitate, a Sedis
,

permotos, quod palliuin

laii

ab apocrisiariis
si

Aposlolicaj obedientia rcsilire? Noiine nialuin est

nostris
tuin,

coiiditione oldatiim fiieril,

sacramen-

contra sacroriim

canonum

staliila

prorumpere?

quod a nobis scrii^tum delulerant,

cxliiberes .
:

Quam

El inferiusdecausabiijiis faciendi decreti

Nonne

etiam post sacramentmn pi\TSuinpserunt? Nonne pra^decessor tuus pra^tcr liomani multi
lioc
Joan. XXI.

l'(l.

Diac. Chr. Cass.

1.

iv. c. 30.

Exlr. dcelect. c. i.

De

his xxii. q.

i.

II.

pcr

tol.

132
Pontiflcis conscientiam

PASCHALIS

11

ANNUS

3.

CHRISTl 1102.
ultra vos Saxones Danique consitamen eorum mctropolitani et idem juet

damnavit episcopnm? Quihoc canonibus, quilnis Conciliis legitur esse permissum? Quid sujier episcoporuni translationibns lo(iuar, qua3 apud vos non auctoritate Apostolica, sed nutu regis prffisumuntur? Propter htcc mala et alia cvitanda, hujusmodi jiiramentum
biis

Numquid non
stiinl? Et

ramentiim asserunt,

legatos Aposlolicae Sedis

honorifice tractant, et in suis necessitatibus adjuvaiit, et Apostoloruin Limiua per legatos suos noa tantum per triennium, sed annis siugulis visitant. Ita te, fratcr charissime, fruamur in Domino, ut non per te in Ecclesiis sublractionis et dissidii (qiiod absit) oriatur occasio . Hucusque in Codice

exigitur.
9.

Cur aulem juramenlum Dominus prohi-

buerit, Apostolus Jacobus manifeste adjiciens docet:

non sub judiciiun incidatis, ne fjuisquam (sicut Augustinus exponit) assiduitate jurandi ad perjurium per consuctudinem dilabatur. Quapropter
Ut
et

Vaticano, consentientia

iis qua? scripta vidimiis ad archiepiscopum Panorinitanum. Subjungit Willel-

mus Malmcsburiensis
12.

juratione quis non utatur nisi necessitate,

det pigros es^e
est eis credere, nisi juratione firinelur.

cum

vi-

rum
pro

homines ad credendum, quod utile Hoc niniimalo ac necessilate compellimur juramenlum

pro obedientia, pro unitale reqiiirere.
diffidentia

fide,

Concilhmi Londoniense suh S. Ansehno et Eodem anno,agenteS. Anselmo ejus canones. Cantnariensi archiepiscopo, generale Londoniense Concilium celebratum est in Ecclesia S. Petri, circa festum diem S. Michaells archaugeli, in (|uo

Porro Apostolum Paulum auditorum

jurasse, ejus E|)istoUc testaiitur
10. Aiuiitin Conciliis

rali

potissimuni quaj Roina) decreta in Concilio gencacceperat de investituris Ecclesiarum, plano

pra^Iatus, episcopus,

slatutum non

inveiiiri,

quasi Rornaiue Ecclesia; legem Concilia ulla prteflxerint

:

sermone descripsit, videlicet Quod nullus Ecclesim

siaslicffi

cum omnia

Concilia per Ecclesia) Ro-

vel abbas, vel clericus investituras aliciijiis Eccle-

raanse auctoritatem ct facta sint et robur acceiierint, et in

dignitahs de

manu

suscipiat laicorum.

eorumstatutis

Romana

patenterauctori-

Unde idem archiepiscopus, asserens hoc

expedire, degradavit abbates et priores

aiiimabiis

tas

excipiatur.

Nonne

in Clialcedonensis Concilii

quosdam,
pra^latias

Actione xvi slatulum est: Ante oniniaquidein, priniatus

qui de inaiiu

laicorum

et

data pecunia

honorem pra;cipuum secundum canones

quod censuerunt rex
et

acceperant, sicut

antiqufe Roina) revereiidissimo archiepiscopo conservari ? Ilaque,

ab eodeni
tannicis,

S.

Riccardum etc. Numerat plures Anselmo redactos ad ordinem Mat-

magnates
:

thajus Westmonastericnsis, scribens de rebus Rri-

a supradicta sacraiiicnti coiiditione te quiescere

hoc anno.
ti-

videturne vobis judicium Evaugelicum?videturne

Idein Willelinus Malmesburiensis recenset

tulos

primatus nostri honor prfecii)uus?Numquid animo

cecidit illa sententia

canonum

in

hoc Concilio editorum,

:

ita pri-

Domini

'

Non

est

discipulus

super magistrum? Nuinquid Ilungarico principi Et tu conversus confirma fralres dictum est *
:

mum consignala exacte temjioris ralione Anno Dominica; Incaruafionis niillesimo centesimo secundo, quarto autem praesulatus Paschalis sumnii
Pontificis,

tuos? Nuniquid haec nos commodi nostri profectione requirimus, et non unilatis Catholicai slatui-

(inchoato scilicet)

tertio

regni regis
etc.

gloriosi

Henrici

Anglorum,

ipso

annuenle

mus firniamentum?
:

Possunt Apostolicam Sedem

Postrecensitos diversos diversisexcausisdepositos,

hffic

contemnere, possuut adversum noscalcaneum elevare datum aDeo privilegiumeverlere vel auferre

habct de
:

editis in

Synodo sacrorum canonum

tilulis

non possunt, quo Petro dictum est': Tu esPetrus, et super hanc petram a^dificabo Ecclesiam meam,
et
:

13. Statutum quoque est, ne episcopi sajcularium placitorum oflicium siiscipiant, et ut non

Tibi

men

dabo claves regui cailorum. Quibus taquatuor Conciliorum decretis dandi palliimoet professionis vel

sicut laici, sed siciit personas religiosas decet, ordi-

natas vestes habeant, et ut

semperet ubique ho-

dus prffiscriptus est, ordo sancitus est.

dl.

obedientia;

neslas personas habeant lestes conversationis suae. Ut archidiaconatus non detur ad firmam.

Cum

igitur a Sede Apostolica vestrffi insi-

gniadigiiitatisexigilis, quGGabeali

tantumPetricorvos quoque Sedi

pore assumuntur, justum vos

est ut

Apostolicoe subjeclionis debita; signa solvatis, quaj

Ut archidiaconi sint diaconi. Ut nullus archidiaconus, presbyter, diaconus, canonicus uxorein ducat, autductam retineat. Subdiaconus vcro quilibet, qui canonicus non est,

si

cum

beato Petro tani|uain iiieinbra de

membro

posl professionein castitatis

uxorem

duxerit, ea-

hffirere, et Catholici capilis uuilateiu

servare decla-

dein regula constringatur.

Ut presbyter, quandiu illicitam conversationem mulieris habuerit, non sit legalis nec missam celebret, nec si celebraverit, ejus missa au-

rent, In quibus a praedecessoribus nostris ea est

adhibila moderatio, ut nihil injuriosunl, nihil dif-

apposituni, quod non etiam prEcter exaclionem nostram ab omnibus debeat episcopis observari, qui sub Apostolorum principum Petri et Pauli obedientia dccreverunt el unitate persistere.
ficile sit

diatur.
8

Ut nuUus ad subdiaconatum aut supra ordisint

>

Mallh. X.

IbiJ. svi.

3 ibni.

netur sine profcssione castitatis. Ut filii presbyterorum non Ecclesiaruiu palrum suoruin.

ha;redes

PASCHALIS
a

II

ANNUS
prae-

3.

CHRISTl 1102.
in

133
Ecclcsiis et in

Ne

quilibet clerici sint

saeciilaiium

tam Angliam

omnibns

omnibus
runove-

positi,Tel procuratores, aut judices sanguinis.

Dominicis diebus excommunicatio

pr;t'fata

Ut presbyteri non eant ad potationes, nec ad

pinnas bibant.

tur . Hactenus de generali Concilio anni liujus ex

Ut vestes clericorum

sint

unius

coloris, ct

Willelmo in Geslis Anglorum episcop. Porro hujus quoqne occasione Concilii S. Anselino niulli[ilicala;

calceamenta ordinata.

sunt

afflicliones,

rege non ferente, ut exors

Utmonacbi

vel clerici. qui

ordinem suum

esset

invesliturarum

Ecclesiarum.

Quamobrem

abjecerunt, aut redeant, aut excomnuuiicentur.

Ut clerici patentes coronas babeant.

Ut decimrc nonnisi Ecclesiis dentnr.

opus fuit eidem sanclissimo viro Roiiiam iterum ad Paschalem Pontiricem redire quod factum esl anno sequenli, ut suo loco dicluri siiiniis.
:

Ne EccIesicE aut pnfbendtB emantnr. Ne nova3 capelhc fiant sine consensu

14. Olto cancellarius imperat07'iits elcctiis Bam-

epi-

bergensisepiscopus, Paschali papcesestibj i ci t

lloc
est

Ecopi.
a

Ne Ecclesia sacretur, donec provideantnr

anno, defuncto Riiiierfo cpiscopo Rabenbcrgensi, ab Henrico iiiip. subslilulns csl Otlo cancellarius
ejus. Ita Urspergensis

necessaria et presbytero et Ecclesia>.

boc anno. Porro cognila

Ne abbates

faciant militcs, et ut in

eadem

in

eodem Ottone

eleclo mnlatio dextera; Excelsi.

domo cnm
nisi

moiiaciiis suis

dormiant

et

comedant,

abqua nece?sitate piobibente. Ne monacbi pccnitenliam cuivis injunp:ant sine consensu aiibatis sui. Et quod abbates sui de lioc eis liceiillain dare non possunt, nisi de eis quorum animaium curam gerunt. Ne monacbi compalres, nec monachfe commatres

liant,

Siquidem execratus mox scbisma, verum in EcPascbalem Romanum Pontificem apud quem Romam veniens
clesia Catholica ca[iut agnovit,
;

insigniaregiffiinvestilura;, qiianiacceperatablmpe-

ratore, facti pcenitens deiiosnit,

projiciens ea ad pedes ejus. Res ab eo pra;clare geslas ab auctore ejusdeni temporis fldelissiine siciit et copiosissime

tribiis libris conscriptas, e lalebris anliquilalis

nu-

Ne monachi teneant vilias ad firmam. Ne monaclii Ecclesias nisi per ejMSCopos

ncque
sibi datas ita
ibi servientes, in bis

per edidit opportune nobis laborans, vir cgregius

ac-

Canisius
lectionis.

cipiant,

expolient suis redditi-

Noviomagensis secundo tomo antiqua; Hic ergo coactus accipere Rabenbergen-

bus, nc presbyteri

qu;c sibi et

seni Ecclesiam, qui

jam duos
inqiiit,
iiisi

alios recusaverat epi-

Ecclesiis necessaria sunt,

Ut

(ides inter

penuriam patiaiiUir. virum et mulierein oecuite

si

scopatus,
et

primo Auguslaiia;
'
:

Ecclesi.no,

inde Halberse in

stadensis

Ilic,

vovit
el

nunquam

sinc testibus data de conjugio,

ab alterutro ne-

episcopatu

gala fuerit, irrila habealur.

coiisecrationem pariler et investituram canonice consensu et peti-

mansurum,

Ut crinili

sic

tondeantur, ut parsaurium ap-

lione Ecclesia; suaj a

manu domini
^
:

Aposlolici sus

pareat et oculi non tegantur.

cipere mererelur . Et inferius

voli
siii,

Memor ergo

Ne cognati usquead septimamgenerationem

:

copulentur, vel co|)uIali simul permaneant

quis iiujus inceslus conscius fuerit
rit,

ct si

post paucos dies susceplionis su;e, antequani dc aliis rebus suis ordinaret, nuntios Ro-

et

non ostendecognoscat.

mam

niiltit, ct lilteras in liuiic

ejusdein
a

criiniiiis partici|iem se esse

ir;.

Domino

el patri

moduiii suo Paschali, sanctae et

:

Ne

C(ir|ioia

dcfunctorum exlra paiocbiam

ne presbjter parochiiu
debetur.

Apostolica; Sedis universali eiiiscopo, Olto Baben-

suam

seiielieiida portentur,
illi

bergensis Ecclesia;,

id

quod

cst,

tam devot;e

quam

perdat(|uod

iiule jusle

debita; subjeciionis orationes el scrvitium.

a Ne quis leineraria novilale corporibus morluorum, aiit fonlibus, aut aliis rebus ((]uod coiiti-

Quia tolius Ecclesiastic"c

in
'

digiiitatis ac rcli[iclra esl,

gionis firmainentum

Cbristo

et
:

in
id-

gissecognoviniiis)

siiie episco[iali

aucturitate rcve-

Petro
circo

cjus discipulo, cl cjus succcssoiibus

rcntiam

sanclitalis exbibeat.
(juis illud

Ne

nefaiiuni ncgolium,

quo hac-

teniis solcbant in Aiiglia boniines sicut bruta ani-

ab bac linca, ab hac virga direclioiiis \ virga regnorum, ponliiicatuum etomniuin [lolestatiim in Ecclesia, insanum duxi aberrare. Vobis igitur,
pater sanclissime, et sanct;c niatri noslnc lioinaiuc

nialia vendi, deince[)S [iraesumat.

Sodomilicuni llagilinm

facicnt(;s, ct

cos in

hoc voiunlarie
fessione
ct in

viveiit(;s (juvanles), in

eodein Con-

collum devotc submiltens, auxilium et consilium de rebus mcis flagito. In obse((nio cnim
Ecclcsia;

cilio giMvi anatbeniatc damnali sunt, doncc con[loeiiitenlia

domini mei impcratoris per aliquot aniios dcgens,

et

absoliitionem

mereantur.
fucril,

graham

in cjus oculis invciiiens, sus(icclam ha-

Qui vero

boc criinine |)ublicalus

slalu-

beiis in

manu

regis invesliluram

seincl cl itcruin
:

tum

quidein fucrit [lersona religiosa, ut ad nnllum am|)Iius gradum [iromovcalur, et si quem habet, ab co de(ionatur si aulein laiciis, ut in lolo
cst, si
:

cum
jam
stra;

dare vellcl, rciiui e()iscoiiatuin

terlio in

nunc vero

Babciibergensi c()iscopalu
sanctitali per vos

me

ordi-

navit. In

quo tamen minimc [icrmanebo,

nisi ve-

rcgno
et

Anj;lia; sua; condilioiiis dignitate

privctur-

complaceat

mc
:;.

inveslire et

ne bujus crimiiiis absolulionem his qui siib regnla non voveriint, ali(|uis nisi episcopus deinceps
'

faccrc pra;sumat.

Slatutum quoque

esl,

ut per lo-

Vit. Oti.

1.

I.

e.

3.

Eod.

1.

i.

c.

4 et

Maith. xvj.

Psal.

XLiv.

134

PASCHALIS

II

ANNUS

3,

CHRISTI 1102.

coiisccrare. QiiiJquid ergo placeat discretioni vestraj

Sedis familiaritatem prajcipimus, ut bis laboribus

siro,

de me, pcr luuitios niilii sigiiificate servo vene forle iu vaiuim curram, si ad vos currere
.

ac

triunipbis ad

Ctelcstem

llicrusalem,
,

Doinino

pnrstante, [lervenias. Datuin Aibani

duudcciino

incipiam. Omniiwtuns milii pio|)itiam incoiumi-

kalcnd.

Februarii . Ha)c ad

Roberlum comitem

latem vestram custodiat

lcisi.

Haclenus Oltonis

lit-

Pasclialis i^ajia.

Pergitauctor

Dominus autem Apostolicus

temporuin,
ei
iiiatri sute,

19.

Porro Leodienses schismatici, ubi has a

in schismate

visis litleris gavisus,

eo quod pauci episcopi Teuto-

Paschali Pontifice litteras esse scrii^las intellexere,

nici regni in ea malignitate

more suorum
conlra
lias

coni|iarum antiquo-

ut justum esset, dcferrent,

navit
'

tales litteras desti-

ruin Donatistarum, adversusprincipes rcsilientium,

Pasehalislitleras, quibusin eos censura

dO.

Pasclialis

servus servorum Dei

Ottoni
,

justili;e

animadvcrli jusserat, scripsere declama-

dilecto fratri

lutem
B

Bambenbergensis Ecclesiae electo saAposloJicam beiicdictionein. Fiiius sapiens la^tificat matreni suam -; opera
et

tionein

accrrimam, cujus hsec

cst inscriptio

Om-

nibus bona; volunlatis hominibus Leodiensis Ecclcsia, veritatem fidei et Catholicam unanimitatem
inconcusse tcnens

tuum, virum prae se ferunt senNos igitur iionorare, et profcctus tuosjuvare congruuin duximus. Niliil eigo de nostra
tua et consiliuin
satuin.

ita

quidem more
qui
licet

(ut dixi)

an-

tiquorum

schisinalicorum,

divulsi

ab

Ecclesiaj Catholicae corpore,

affectarcnt

tamen Ca-

benevolentia dubilans
valeas

tuam

nobis

quantocius

jiraisentiam cxliibelo.

Cerli ciiiin

sumus,

quod divina sapientia etiam malis

uti novit .

hoiiiinibus bene

tholicum nomen. Declamatio autem sic incipit : Slupendo et gemendo exclamo cum Isaia % qui Sicut onus descrti maris exaggerans exclamat
:

Hiicusque Pascbalis

littei';B.

Porro ad-

turbines

etc.

Prolixa niinisest, qiiae cusa habetur

vcntus ejus Roinain, et cuin eodein Pascliali congressus, contigitanno sequenti, quo nos, Annalium
servata niensiira, de ipso acturi sumus.
17. Robertus

tomo secundo Conciliorum editionis Coloniensis, anno Domini mdxci, et si libet, tu, leclor, legere poteris, legensque semper memineris ita loquentes esse schismaticos.

smaticos eicitatur.

cum

comes FlandricB adoersus schiHoc eodem (juoque anno Rol)erlus Flandria? comes, jain ante biennium

revcrsus ab cxpeditione Hierosolymitana, arma convertisset adversus scbismaticos inbaerentes Henrico imperatori contra
racenses
(ut

Hoc anno Donatio Mathildis renovata. cum donationem ab ea Romanffi Ecclcsiaj factam sub Gregorio papa Septimo publicis consignatam monimeniis audisset subla20.

comilissa Mathildis,

Romanam

Ecclesiani, et Caineexagilasset
:

tam atque deiierdilam

renovandam curavit per

Domnizone carmine
;

Sigebertus

aifirniat)

ut

novum
quod ad

hiijusmodi ab ea jussum scribi Diploma,

Vilain ipsius a
scri-

convertcret
Pasclialis

advcrsus Lcodicnseseadem insania laborantes vires bis litteris exbortatus est eumdem
,

papa

ptam, positum vidimus Appendicem seorsum vcro in Vaticano Codice, quo ejusmodi publica moni-

18.

Paschalis

episcopus, servus

servorum
coiniti, sa-

menta
tate

descri|)ta leguntur.

Scd ipsum jam antiqui-

Dei, dilecto filio Roberto

Flandrensium

nonnihil Isesum, ut reperimus, hic fidelissime

lutem

ct

Apostolicam bencdictionem.

reddimus:
21.

Bcnedictus Dominus Deus Israel, qui in te virtulis eftkaciam operatur, ([ui revcrsus Hicrusaleiii Syria;,
tiffi

InnominesancfacetindividufeTrinitatis.

Anno ab

Incarnatione Domini nostri jesu christi

iu caileslcin
ire contendis.

Hierusalcm

justaj

miU-

operibus

Hoc

est legitimi miUtis,

millesimo centesimo secundo, quiiitodecimo die kalendas Decenibris, Indichone decima (xi,) tempore doinni Gregorii Sei)timi papae in Lateranensi
paldtio
,

ut sui regis Iiostes instantius persequatur. Oratias

ergo prudentiai

tuffi

agimus, quod pra^ceptum no:

in

capella

sanctag

Crucis,

in

pracsentia

strum in Cameracensi parochia executus es idipsum de Leodiensibus excommunicatis pseudoclericis pra?cipimus. Justum enim est, ut qui
semelipsos a Catholica Ecclesia segregarunt, per Catliolicos ab Ecclesiic beneficiis segregcntur. Nec
in hac tantuin parte,sed ubique cumpoleris, Henricuin hiErcticorum caput, et ejus fautores, pro

Cencii Frangipani, Gratiani, Cencii Franculini, et

Alberici de Petro Leone, et Benincasa fratris ejus,

Alberli
thilda,
mcffi et
S. Petri

de Tuscio, et aliorum

plurium, ego Ma-

Dci gratia comitissa, pro remedio animae parentum meoriim, dedi ct obtuli Ecclesiae pcr interventiim domni Gregorii papae omnia bona mea jure proprietario, tam

Sejitimi

viribus persequaris.

Nullum

profecto gravius
si

Deo

quac tunc liabueram,

situra

quam

ea quae in antea acqui-

sacriQcium olfcrre
qui se contra

potcris,

quain

eum impugnes

Deum

erexit, qui

EcclesioB Dei re-

gnum
slolis

aufcrre conalur, qui in loco sancto Simonis idolum statuit, qui a principibus Dei sanctis Apo-

eram, sive jure successionis, sive alio quocumque jure ad nie perlinentia, et tam ea quEe ex hac parle montium liabcbam, quam illa quae in
Ullranionlanis partibus ad
tur. Oinnia (sicut

me

pertinere videban-

eorunique
iu

vicariis,

de Ecclesia^

domo

sancli

dictnm

est)

|)er

manum domni
Ecclesiaj dedi
et

Spiritus judicio expulsus est.

tuis

Hoc

tibi
et

ac militibus
Apostolica;

Gregorii Septimi paiiaj

Romanae
fleri

peccatorum reniissioncm,

tradidi, et Chartulani inde

rogavi. Sed quia

Vit. Ollon.

1.

I.

c. G.

Prov. s.

PASCHALIS
Chartula

II

AXXUS

3.

CHRISTI 1102.
offertionis,

135
post tradilam

oMatio

misquam apparet, et limeo ne donatio et mea in dnbium revocetnr ideo ego qnm
:

Chartulffi

complevi

et

dedift.IIactenusibi, facta collalionccumaliisexem-

snpradicta comitissa Matliilda, iternm a prajsenti

die dono et offerro

plaribus fpquc depravatis. \)[\x autem h;ec secuta

sint de bouis relictis

eidem Romana}
et legati

Ecclesia;, per

Romaua!

Ecclesioe,

suo loco

manum
manffi

Bernardi cardinalis
sicut

ejnsdeni Ro-

dicelur.
!22.

Ecclesiae,

in illo

tempore dedi per

omnia bona mea, tam quK nunc habeo quam qua? in posterum Deo propitio acquisitura snm, et tarn qu?e ex liac parte montium quam in Ullramonlanis parlibus babeo, quam qua; in posterum Deo propitio acquisitura
Gregorii,
,

manum domni

thildeni

Quod autein
disti

Bernardns cardinalis legatus apiid Maquid passiis a schis?naticis Parmeiisibus.

S[iectat

ad Bernardum

saiicta;

Ro-

maiia; Ecclesifficardinalem, legatum ad Malhildam

missuin, ciijns in exordio Di|iIoinatis faclam au-

sum

mercedeet remedio animoe meae et parenlum nicornm. Qua; autem isla bona mea jnris mei superius dicta, una cum
alio

quocumque

jure, pro

mentionem constat qiiidem quod Paschalis papa misit ad Malhildam comilissam legatum eumdem Bernardum, lunc presbylerum cardinalein sanciae Romano; Ecclesia!, cnjus consilio in rebus
:

accessionibus
inferioribus

et

ingressibus, seu superioribus, seu

:

agendis uteretur et opera.

Ila

in

Vita

Malhildis

qualiter supra legavi

Ecclesice

in integro
,

ab
per

Domnizo presbyler

tradit,

nempe ad hoc opus

Lac die eidem

dono

et ofTero

et

prseseutem Chartulain offerlionis itidem habenda

conflrmo. lusuper percultellum ', festucam nodatam, guantonem, et gurrascionem terra^, atque

ramum
et

arboris, et

me

exinde foras expuli garpini,

absentem me feci, et a parle i[isius Ecclesiaj habenda reliqui facienda exinde papte, aut cui
pajia illius Ecclesia; dederit a pra3senti die quid-

quid voluerit, sine omni mea

hffiredum

et

hajredum

et pro-

delectum ex toto sacrocollegiocardinalium virum sancliorem, Bernardum ipsum, qui ex abbate monaslerii Vallis-Umbrosae, sive Ambrosia; (ut textus habet) ob egregias animi ejus virtutes ad cardinalatuin sancta^ Romana; Ecclesia; assumplus fuerat. Hic cum apud Mathildem esset, post sequentem annum, Parmenses nonnulli [lii viri, quod nossent Bernardi sanctitatem ubique ex fama vnlgalam, venerunt rogare eum ut Parmam se confeiret, et
civilalem illam, ob schismatici
fuerat

meorum
absil)

contradictione. Si quid vero

(quod futurum esse non credo) sive ego comitissa

Mathilda (quod
tra

sedem qua; in illa adhuc crroribus plenam, prxdicationis verbo

Annuit
ipse,

aut ullus de hajredibus aut

apposita persona, con-

purgaret.
23.
perrexit, ij^sa die
ria,

prohairedibus, seu

(lUffilibet

quanduque agere tentaverinms, aul cam per quodvis ingenium inhanc Chartulam
olterlionis

hortaluque Mathildis Parmam Assumplionis Dei genitricis Maqua; populo solemnis erat iu cujus Basilica
:

fringere

qua;sierimus, tunc

inferemus

in illam

missam

celebrans

ritu

soleinni,

sacro

cantato

partem, contra

quam

exinde litem intulerimus,

mulctam, hoc

est pceiiam, auri oplirni libras mille,

argenti pondera quatuor millia, et

quod reperierimus, vindicare non valcamus. Sed utpra:sens ha;c

Charlula offertionis oinnibus

populum habuit, in qua cuin aliquantis|)er Heuricum schismaticum im|). perstrinxisset, adeo in eum commola
Evangelio, ex more concionem ad
est jdebs iiifidclis
pis, ut

adhuc sludiosa

hffirelici

princi-

temporibus
eain

firnia

iinpelum nudatis cnsibus

sacro hosliam offerentem.

in

euin fcccril in

permaneat

atque

persistat

pergamentom
,

altari
altari,

Dimoventcnm ab

cum atramento
coiifirinans,

de terra levavi, ])aginam Guidoni

at(|ue

IrahuntextraEccIesiain utdetrudant

eum

in

notario tradidi et scribere rogavi

teslibus

subter

caicerem, diri|iiuulque sacra vasa qua;cranlsuper

altare

obtuli roborandam,

Actum

dona
cives

comilissffi Malliildis.

Qiiae

his auditis

Canusii

leliciter.

cuiii exercilu
est
iii

Parinam
illi

veiiil.

Ciijus adventu iter-

a Malliilda

quidquid

hac Charta a

me

terrili

sacrilegi

dimittunt Bernardum,
;

facta snbscripsi.

sacraque

ablata

vasa restituuiit

ul

autcm

i|isa

Ego Adericus judex iiiterfui ct subscripsi. Ego Ubaldus jiidex iirtcrfui et subscripsi. Signuin nianns Altonis dc moute Burranzode Cannsio. Rogati tesles.
nolarius palalii, scriptor hujus

Mathildis parceret iisdem tanti facinoris cul|)a respersis, intercessio inslaus effecit i[)sius Bernanli.

Scripsil pluribus isla versibus

Domuizo,
in

qiii

forte

nis, et BoDvicini

aderat, presl)yter. Faclasuiil hiccautem, utdicliiin

est,

post

biennium. Quomodo vero

Concilio
|)aMii-

oEgo Guido
<

Guastaldcnsi, petciiUbus iisdein Parniensibiis

tentibus, Paschalis paj^a

cuindcm sancluni viruin

e|iisco[ium,

Sunt foraiulcc ex idiolismis ejas

tcuj[ioris,

qux

in aliis (iiplouaali-

bas repcriuntar, qux

modo

exoleveruol.

Bernardum Parmensem ordinavit loco dicluri sumus.

suo

136

PASCHALIS

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1102.

Aiiiio

|ieiioiliGr;ico-Romanae

enno. Anno

Mm

nispan.

1140. Anno

llegirffi

49G, inclioato die 15 Oct.,Fer. 4.

.iesu Ciiristi

1102.

['asclialis 11 papffi 4.

Hearici IV.reg. 47, imp. 19. Alexii

Comneni

iiup.

22

A num. 1 ad 5. i. Concilium Lateranensc. Concilium Lalcranense primum suh Paschali II hahitum rcfert Baronius ex Urspergensi ab!)ate,
qui tradit proinissam in eo fuisse Paschali II cjusque snccessorihus obedientiam, et sententiam in Henricum imperatorem promul^alam,quam suhdit
Urspergensis,

gari recusant.

A num. 5 ad

lcgatorum
coiisulens,

in proviiK;ias

12. Gregorlus VII mittendoruin commodis

mctropolitanis

formulam

pra;scripsit

pallium ab Apostolica Sede dahatur. In ea formula addita est clausula de procuralionihus legalorum, ut
jiirare debeirant,
eis

seciindum

quam

cum

sarum gentium

nosquoqueinter iniiumeras divercafervas, proxima Coena Domini,

:

certi essent sibi

sumptns ah

iis

ad (pios mitteban-

in EccIesiaLateranensiabipsius oredidicimns

ni-

mirum

postiiuam octavo kalend Oclob. maris fluctibus Joppa; traditi, P.omaj sumus per gratiam

suppeditatum iri. Clausiilffi illius hffic sunt verha aimd Baronimn anno mlxxix, num. 9 : Lcgatum Romaiium eundo et redeundo honorifice tractabo, et in necessitatihus suis adjuvabo .
tur

Christi praidicta niajore

hehdomada

introducti .

Ilungari

fameii

detrectavernnt

illis

munera seu

Uhi Ursiiergensis, qui nunquain in Terra Sancta fuit, loquitur in persona auctoris, qui quae viderat narrat. Ad (luem loquendi modum cum animnm non adverlisset Blondellus, tom. i GenealogiiB
Francire,

trihuta dare qna; citra contradictionem eis in aliis

provinciis solvebantur. Colligitur istud ex Epistola

Paschalis
et a ct

II

Baronio
sihi

ad archiepiscopimi Colociensem data recitata, qni ad eum scripserat, regem

.^mpiilla Rhemensi., iii Disquisitione de valde probat quod scripsit Bellarminus in lib. de Script. Eccles., duni verba facit de Conrado a Lichteno abhate Urspergensi a Necesse est , in:

regni majores admiratione permotos, quod pal-

lium

ah apocrisiariis ApostolicaiSedistali consi

quit Bellarminus,

hanc Hisloriam, vel non esse

unius aucloris, vel Conradum hunc inseruisse aliqua in Historia sua ex scriiitis aliorum. Siquidem

sacramentum juraret, eosdem miseratsummus Pontifex, id est, sacramentum a Gregorio VII institntum, de quo mox diximus. Quare Paschalis II, ut Ihmrjaros ad obsequium inclinef, ostendit quid sit
ditione ohlatuin fuisset,
qiiod ei peraprocrisiarios
]ialliuin,

anno mch scrihit se Romae fnisse, cum Paschalis Secundus Pontifex feria quinta in Coena Domini publice imperalorem Henricum excominunicatum pronuntiavit. At ipse (ut paulo ante notavimiis) scrihit se anno jiccxv factum esse abbatem Urspergensem, qua; certe non cohxrent,
sit

deinde disserit

de auctoritate

Romani

Pontificis in uiiiversa Ecclesia, et

denique docetju-

nisi forte
et

factus

illud per oinnes ubique provincias viNumqtiid, inquit, non ullra vos Saxones Danique consistunt ? El tamen eorum metropohtani ct idem juramentum asserunt, ct legatos Aposto-

ramentum
gere
:

abhas

cum

esset plus

quam centum

quinde-

Iica3

Sedis IionoriDce tractant, et in suis necessi.

cim annorum. Sed neque hocdici potest, cuin ipse idem loquens de initio Ponlificaltis Innocentii III, id est de anno mcxcviii, dicat se tunc fuisse in minori ffitate, et adhuc laicum (luomodo enim pote:

tatibus adjuvant

Falsa

autem

istius Epistolaj

inscriptio, quaj extat

in libris Decrelalium, Baro-

nium

in

errorem

induxit.

Nain, ut observatum

a Francisco Florente

ad

Tit.

rat esse in

erat?
esse
et

minori a^tale, si pkis quam centeiiarius Verum abbasUrspergensishoc annoRonKx

potuit,

tate pallii, et a Baluzio in

Le usu et auctoriSupplemento lib. 5 de

in libris Decrelalium
,

Concordia, cap. 48

num.

3,

non

cum anno

mccxxvii adhucvixerit,

legendum non
vulgo editum
archiepiscopo.
3.

est,

Panormitano archiepiscopo ut
Baronius habet, sed Colociensi

Chronico suo finem imposuerit. Certum itaque indubilatumque tam Urspergensem, quam Acto-

est, ct

rum sanctorum
ria

interpolatores et abbreviatores, va-

hidebita contributiones a quibusdamlegatis

quandoque

men rum

pcrsona enarrare, quaj taipsi nec viderunt, nec audierunt, sedaliiquonomina tacent. Hujus observationis ope varii
in priina

petita.

Sumpta inde quandoque occasioad con;

tributiones indebitas exigendas

indequeilla Joan-

nis Saresberiensis querela, lih. 5 Policrat., cap. 16.

errores vitari poterunt.

2.

Sumptns

necessarios

lcijatis

solvere

Eun-

tiant

Sed ne legati Sedis Apostolica; inanus suas excuab omni munere, qui interdum in proviuciis

PASCIIALIS
ta (lebaccliantur,

II

ANNUS

3.

CHRISTl 1102.

137

ac

si

ad Ecclesiaui tlagellandam
facie

suas derelictas

extra donios suas in mancriis suis

egressus
cap. 24
:

sit

Satan a

Domini

Et

lil).

6,

ponunt

(id est villis suis),

exislimo interim, donec

Provinciarum diripiunt spolia, ac sithe-

aliud statiiatur, toleranduin,

sauros Gra;ci studeant reparare . Qua; pcr lirec temiiora adeo publica erant, ut S. Bernardus ad

nem

fecerint se

si certam promissionullam conversalionem cum illis

habituros, nec sine legitimis toslibus loculuros .

Eugenium
net,

Epistolam scripserit, qua eum mout tales in cardinalium collegium admiltat,

III

Simeon Dunelmensis,insua
lioloquens,
sunt.
ait:

Historia de lioc Coiici-

Presbyteris concubina; inlerdictae

oslia

qni

cum

lejjatione Sedis Ai)oslolic;e ornati fuerint,

Unde plures eorum

difficile

Ecclesiarum obse-

Ecclesias

non

spolient,

sed eniendent, qui

mar-

raverunt, omittentes omnia offlcia Ecclesiastica .

supia non e.xliaurlant, sed corda reliciant, ct cri-

Adeo

fuit inveteralo

malo mederi. Sed

non
ille

mina corrigant
farcinati

qui

cum

ad Ai)Ostolicam Sedem

quamcumque cautionem

sanctus Ansclmus adhipotuit.

redierint, redeant fatigati quideni, sed

non

suf-

buerit, Henrici regis irani avertcre

Hlc

simul et gloriantes, non quod curiosa seu pretiosa quocque terrarum atlulerint , sed quod
rcliquerint

enim ubi Synodus celebrata

fuit, jussit

Anseliiiuin

manum
non

episcopis imponere, quos

;

nupcr per

pacem

regnis,

plinam,

tem monasteriis, Ecclesiis Ueo populum acccptabilem,

.

lcgem Barbaris, quieordinem, clcricis discisectatorera

invcstituram elcgerat
potuit,

quod tainen ab eo obtinere

non posse

quod

lite

adliuc Ronia; pendente, sine

Ecclesiasticcie polestatis pra;judicio fieri

bonorum operum
locis. 4.

Ha;c ct alia luijusmodi Balu-

arbitraretur.
6.

zius loco citato, de quibus etiam Baronius \ariis in

Crucesignati in Oriente male habiti.

jicn , inquit

Concilhtm Lo)idoniense.

niun.

12

ad 14. Divus Anselmus, cupiens gregeni sibi comniissum iu fidei morumque puritate regere , Londonii Concilium celebravit, in quo pntter episco-

pos

et

abbates,

pluresque

Ecclesiastici

ordinis

regni etiam proccres affuerunt, ut quic decreta es-

chronographus Malleacensis, principes Chrisliani ceperunt civitatem Tortosam (in Syria positam) duodecimo kalendas Maii, et apud Joppen iterum rcx (nempe Hierosolymorum) Balduinus impugnavit sexto kalendas Juiiii, ubi devicli fuerunt, et apud Romam civitatem inclusi, et duodccim consules (id est comites) capti cum
aliis

Anno

sentasuisservanda curarent. RcferlbancSynodum Baronius ex Malmesburieusi, quia ejus tempore libri Novorum Eadmeri lucem non viderant. Sed cum nunc eos Seldeni beneficio babeamus, ex iis summarie describemus quae ad rein nostram fa-

multis, et ipse rex evasit. Postea recuperave-

runt, et Dei adjutorio

devicerunt infeslissimam

gentem inimicorum

Sed autequatn

Tortosam

sibi subjicerent, miserabili proelio vicli fuere, teste

Fulcherio, qui in Oriente erat

Cum Francorum
lib. 2,

3Novorumait Anno Dominica) Incarnat. mch, quarto autem pracsulaciunt.

Eadmerus itaque

lib.

exercitus ingens , ineiuit Fulcherius

Hie-

tus Paschalis
gloriosi regis

summi

Pontificis, tertio regni Henrici

rusalem teiideret, aderant in illa multitudine simul WillelmusPictaviensium coincs, etStephanus

Anglorum,

ipso anniiente, celebra-

comes

Blesensis, qui ab Aiitiochia relicto exercilu

tum
et

est

Concilium

in Ecclesia B. Petri, etc. in

quo

discesserat , Addit

cum

his etiam

fuisscHugonem

prffisedit

Anselmus archiepiscopus Dorobernensis

fuerunt,

primas totius Britannia;, etc. Huic conventui afAnselino archiepiscopo petente a rege, primates regni quatenus quidcpiid ejusdcm Con:

Magnum, qui frater crat Philippi Francorum regis et Veromanduorum conies, Raimuniliim comitem
Provincialium, elStephanum Burgundia; comitcm, iisqueinRomaniiefinibusobslitisseSolimanumTur-

cilii

auctoritate decerneretur,

utriusque ordinis
servarctur .

cum,etexercitum Francorum confudisse,

fere intcrnecione dclevissc.

ct toUiin

concordi cura

et sollicitudine ratuiii

In eo Concilio abbates tres ibi noininati simonia

notati deposili siint,
et aliqui
alii

etfame

et siti

Sed quia eos fatigatos, anxios, atque pugna; sagitlaria; iiido-

propter

alias

causas ab abbatiis reinoli. Decretum etiam, a ut nullus archidiaconus, presbyter, diaconns, cano-

magisqnam centuin millia &\\\\tum atque peditum gladio pereinit. De mulieribiis nempe alias occidit, alias secuni adduxit . Conies
ctos esse didicit,

nicus uxorem ducut, vel ductam retineat . Pncterea ul presbyter, quandiu illicitam convcrsa-

Pictaviensis pcrdidil qua;cuin()uo hatiebal, vix(|iie

mortis periculum evadens, pedes Anliochiam perveiiit.

lionem mulicris habuerit, non sit legalis , nec missam cclebret, ncc si Lelebraveril, ejus missa audiatur . Alia liujus Synodi Decreta tom. x Concil. legendn. Porro Concilium sancti Michaelis festo habitum fuisse notavit novus cbronographus
Saxo.
5.

Ex

his
est.

qui evaserunt, Uuf/o

Majnus

Tarsi

defunctus
7.

bare incipit.

In

actum.
sclinus

m
Iii

de clericorum

ccelibatu prcccipue

Grosulanus Ecclesiam Mediolanensem turAnselmum arcliicpiscopum Mediolanensem aimosupcriori (^oiistaiiliiiopoli iiiortuiim essc, nonnisi hoc anno Mediolani nunlialum. Qiiod nuntium magnos tumullus in ea nrhe excitavit,

liorum

canonum promulgatione AnWillulinum ar-

firosulano qui

Ecclcsiam

illaiii

rcgebat in eain
4 apud Puricel-

moram

nexuil, doiiec ad incndein rcvocali

iiitruso, ut Landulfiis Juiiior cap.

essent, ul ipsemet in Epistola ad

luin fuse narrat. In aiiliiiuo Mediolanensiuin cpi-

chidiaconum suiim scripsit, ubi inter alia dicit Dc aiciiidiacouibus et canonicis, qui uxores
Baiion.

scoporum Catalogo de eo legitur: Crosulanus hanc sedein annos ix et mcnses iv perlurbavit ,

18

T0MC3 XVIIl.

138
usque ad

PASCHALIS

11

ANNUS

3.

CHRISTI 1102.
nominis
III

annum nempe

mcxii. BeriiarcUis abbas

liujus

Crivoushis cognominatus
lib.

fuit.

Uiiibrosa^-Vallis

Ronianus Grosulano favit a, in(juil Landulfus, qui cap. 6 apud Puricellum in Monunient. Ambros. num. 294, de eodem Grosnlano habet: Quoscunuiue non potuit sibi
et cardinalis

De ulro(iue legendus Chromerus Polonorum.

9.

5 de

Rebus

blandiri, (sen blandimentis conciliare) teutavitmi-

presbyterum Liprandum pra;cipue. (lui nepos ejus erat, laudat, ca|iiteque nono asserit Grosulanum Synodum provincialem Mediolani indixisse, ut ipsum
nis terrere,

Hunc

pluribus Landulphus,

lUchardus Albanensis episc. ler/atus in Legatus in Bnrgundiam ctFranciain directus estRichardus Albanensisepiscopus, primo Sancti-Stephani Mctensis Ecclesia; dccanus inquit Hugo Flaviniacensis in Chron. Exeunte anno mciv
Francia.

e Gallia discessit, ut ibidem dicemus.

Liprandum ejusque
posito dimovcret .

assectatores ab ejusniodi proascendit, et adver Si

Eo legatione tO. Letbert7is fit abbas S. Bufi. fungente, Leodegarius episcopus Vivariensis in Se[itiniania
,

Ambonem

Ecclesiam
pro

Sancli-Andeoli
et

fratribus

sarios suos bis verbis provocavit:

quis vult
;

Sancti-Rufi

eleemosyna
in lilteris

religione a se
suis auferri,
datis,

adversum

me

dicere aliquid,

nunc

dicat

quod

si

concessa passus est

refert Paschalis
ei
II

eis a clericis

uli

audientiam non habebit. lloc cum presbytero Liprando renuntiatum fuit, et ii)se principales cives ad Ecclesiam
tacuerit,

modo

amplius adversum

me

ad

eum
et

quibus
factas

prohibet, ne Constitutiones hac de

reabeo

et

a se conlirmatas infringat,

jubet ut clericos

Sancti Panli vocavit tn die, quibus dixit

Videtis

abscissum naso et auribus pro nomine Christi. Unde mihi magna retribulio est promissa, si in finem perseveravero, etc. Et cum ha?c et plura benedicta beneque sonantia pri.csertim adversus

me

suos emendet, nisi suam Constilutionem integram ratamque custodiant. Prajterea R. Albanensis epi-

scopus
dus,

et S(;dis Apostolicae legatus,

neinpe Bichar-

mandat eidem episcopo, ut eamdem conces-

sionein factain Ecclesice S. Rufi et

domno

L. loci

simoniam

dixisset,

proi)Osuit dicens

Grosulanus,

qui pro archiepiscopo tenetur, est simoniacus de archiepiscopatu Mediolanensi per

per

munus
iiajc

a hngua, per

munus a manu, munus ab obsequio. Et

cum

in suo proposito procederet, sffipissime

ejusdem abbati, nempe Letberto, quain ut ipsemet scripto firmaret petierat, inconvulsam teneri faciat, et qui eam perturbare prjcsumpserit, anathemati subjiciat. Utraque Epistola refertiir a Jacobo Petito in Appcndice ad Poenitentiale Theodori archiep. Caniuariensis, pag. SOoetseq.Quare Letbertus prxtermissus a San-Marthanis et
in

horlabatur onines,

iit cognitionem hujns propositi per divinum judicium (nempe transitu per ignem)

a Castruccio
circa

approbatam (subaudi, cognitionem) in vita vel morte sua (dum scilicet per ignem transiret) manifestata per ipsum. Sed Grosulani turba hoc perturbabat auctoritate pontificum, qui Mediolani ve-

Catalogo

abbatum
illius

Saucti-Rufi

hujus

sajculi

initium ad

abbatiae praifecturam eve-

ctus est. Petitus eniiu laudatus, pag. 629, refert ex

Chartario Ecclesiae Sancti-Rufi donationem a Leo-

nerant ad celebrandum

Synodum cum

Grosulano.
episcopos

degario Vivariensi episcopo factani Ecclesiaj

cti-AndeoIi in
loco,

San-

Verumtamen
sustinuit,

presbyter ipse adversus

qui Burgius dicitur

quam

disputans, rationibus et exemplis

suam sententiam nec dimisit. Grosulanus vero parvipendens hujus presbyteri verba, velut in prajsentia
ejus

donat

sub providentia Letberti abbatis Sancti-

Rufi, et successorum ejus ibidem canonice subsli-

non essent

prolata,

Synodum suam

inEccIesia

tuendorum sed numeri iu ea corrupU; dicitur enim ea corroborata anno Dominicte Incarnat.
;

Sanctae MariDB, qure dicitur Hyemalis, perduosdies

tractavit . Qua? postea contigerint,

Mcxviii, kalend. Junii, IndicUone tertia ; et tainen

anno sequenti referemus. Erat Grosulanus caput simoniacorum in urbe Mediolanensi, Liprandus vero presbyter sanctissimus,

haec IndicUo

num
ha^c

Mcviii ut

neque in anuum Mcxviii, neque in anerrorem illum emendant San-Mar-

thani in episcopis Vivariensibus, competit. Certe

ut ex

iis

quae sfficulo superiori de eo

diximus perspicuum est. Grosulano tamen favebat S. Bernardus abbas Umbrosa;-Vallis et cardinalis presbyter tituii S. Chrysogoni, cujus Vita a scriptore

cum

donaUo ante annum mcviii a Leodegario iacta currenti circiter anno Bichardus legatus in
;

anonymo
xxii

forsan coicvo edita,

fnit.

Romae anno
p.

MDCXii typis mandata

Papebrocius tamen ad
19C,

diem
dicit

mcnsis Maii in Vitasancti Attonis,

a Thesauro Veli
initio

eam confirmarit, uti supra dixinuis. Est auctor libri de Floribus Psalmorutn, Composuit Letbertns librum de Floribus Psalmorum, quem Oudinus in Supplement. de script. Eccles. testatur se vidisse Ms. tribus voluminibus
Francia
il.

eam

monacho, qui
fuisse.

ejusdem Congregationis seeculi xvn vixit, interpolalam

in-fol. in

Bibhoth. Branensi ordinis PnBinonstra-

tensis in tractu Suessionico,

quem

ait esse insi-

8. Moriliir W/adislmis Polonice dux. Hoc anno mortuus est Wladislaus iiujus nominis primus Polonorum dux, postquam viginti regnasset annos. Curnque desuccessione ejus inter Boleslaum et Sbigneum fllios controversia orta esset, tandem convenit, ut a;(iuaiem uleniue partem acciperet.

prolixum in Psalnios omnes Davidis Commentarium . Pra3terea Mabilloniustom. i Analect. pag. 289, e lenebris eruit Epistolam Galteri episcopi Magalonensis ad Bobertum prcepositum In-

gne

et

sulanum datam,
Insula)
siisse a (le

in Flandria

qua Galterus ait, Hescelinum canonicum diligenter inquiFloribus Psalmorum, j:juos a sancla;
in

Sbigneus

fiiius

notlius

Wladislai

et

Boleslaus

memoriai Letberto, olim canonico vestro, [lostmo-

PASCHALIS

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1102.
floruit),

139
ut prse ipso veterum

diim Sancli-Riifi abl)ate audierat exceptos, et in unumcolleclos . AdditGalteriis llGsceMnum totum aut pm-tem illius operis a se petiisse, seque illad
toti

Henricus de Gandavo

poefarum

lectio negligatur .

Valesius Andreas in

Bibliotli. Belgica, et Mira^us in Notis

Insiilana? Ecclesia; miitere.

Galterus autem
di-

anno mcvui Magalonensis Ecclesia; episcopus ctus, annoque mcxxix \ila funclus.
liJ.

ad Henricum Gandavensem pag. 165, ex illis infulere, Henricum Gandavensem uuicum Galteriim, (]ui circaannuni

Liber

ille

inale Galtero adscriptiis.

Tri-

MCCLv floruerif,
currate

ihemiusin
Scripsit

lib.

deScript. Eccles., in voce Galtnis,

;

diios disperfituin esse. At acde Gandavo utruiuque Galterum disfinxif, certuiu(|ue est, poefain ante annuin milin
Ileiiiiciis

plures scriptores in

errorem induxit ait enim : ad petitionem iirajposili et clericoruin

lib. \ .

lesimum duceiifesimum secuudnm Opus siium beroicum publicasse, cuni illud dicarit Wiltelmo 11,
ex
arcliiepiscopatu

Insulcnsis Ecclesiai super Psalterio

Et ta-

Senonensi
Theobabli

ad

Rbemensem
nominisIII,

men
rum

ex Galleri Epislola laudafa,

dequa

Tritliemius

translato

anno mclxxvi, ac postea cardinali creato.

filio

loquitur, constat

eum librum

dc Floribns Psalmo-

De

isto

Willelmo,

liiijus

inscriptum, ex Exposilioniijus Augusfini, Casel

Campaiiia' comitis, pluribus agit Marlotusin Metroj)oIi

siodori

aliorum Ecclesire doctoriim a Letbcrlo

Rhemen&i, docetque ejus iiiortem configisse

composilum, Galterum misisse ad Robertum pricposifum Insulanum alios(|ue ejusdem EccIesicC canonicos, iion vero Opus aliquod de Floribus Psalmorum a seipso edifiim. Ilunc Trilliemii lapsum cum San-Marlliani non animaJverlissent, in episcopis Maifalonensibus unuin Galterum in duos divisere, quoniin alfer Magalonensis Ecclesiae episcopus
fueril, alter

aiino millesimo ducenlesimo secundo, et eo Eccle-

siam Rhemensemregente, Galterum Vitain Alexandri Magni decem libris constantem, (qiiot sunt
Guillermus, non vero Willelmus, ut perperam Marlofus) ei consecrasse, ita ut quilibet Poematis liber ab una(|iiaque incipial. Addit Marlotus illud adhuc Ms. iii Bibliotheca Rheniensi asservari. Veruiu ScEcuIo elapso ter impressi sunt libri decem Alexandreides, sive de Gestis Alexandri Mar/ni, sub uomine Philippi Gualteri Casfellionensis quorum antiquissimum inanuscriptum Bula^us tom. ii Hist. Universitat. Parilittenc in vocabulo,
,

vero lusulensis Ecclesifc cano-

nicus et auctor Commeiilaiiorum in Psalmos, de

quo, inquiunt, Joannes Trithemius.
13. (ialterus

poela

lonoi

male confusus. Horiim errorum fons et origo Ilenricus de Gandavo, in lib. de scrip. Ecclesiasticis,
lis,

cum

Galtei^oepisc.

Maga-

siensis pag. 740, ita inscri|)tuin seso legisse

testa-

qui de Galtero scripsit

Walterus, Iiisuejii-

tur.

Vidi

terliam
aniio

edifionem
libros

Philippi
in

Gualteri

0[tpido Flaudriic oriundus,

Magilonensis

poetoi Alexandreides

decem continentem,
,

scopus, exposuit Psalterium limilato serinoiie, ad

Lugduni

mdlviii

curatam
illa

Bibiiotheca

pctifionem prjcimsifi ct clericorum Insulensis Ecclesia' .

illusfrissimi

doiiiiiii

de Mazaugues, puichiis chateiiipora,

Nain

liaec

verba

cum

lcgisset Tritbemius,

racferibus,
sain.

prout ferebaiit

impres-

Walterum seu Galferiim

siasticos reposuif.

infer

scriptores Eccleisfa

Ciiin vero
:

illis

subjecerit

Nuper Lugduni Batavorum prodiit (killectio veterum aliquof scriptorum, in qiiaexlat Guallcri
Castellio7iensis disputatio adversus Judccos luictc-

Ilenricus de

Gandavo

Walteriis diclus de Castel-

liune, liisulis oriundus,

unde

est illud

nionasticum,

nus

ineditd.

ILkc fusiiis disciissa, quia

noii satis cognita. Letberto successit in

Insula

hactenus abbatiam
mcviii,

me

gcnuil, rapuilCastcllio

nomen,

S. Rufi

beatus Oldegarius,
Sancti-Adriani
in
Hist.
,

jirior

monasterii Barciaiino ut

noiiensis
scripsit gesta

id(|ue

Alexandri Magni eleganti metro. Qui

Iiabet
lib. 2,

Uiagus

liber

iii

scliolis

Grammaticorum
scilicol

tanta! diguitafis
xiii,

comitiim Barcinoneiisium cap. 85. Ue Oldegario siEpe meiitio inlra

esl Iiodie (post

nicdium

seculum

quo

occurret.

140

PASCHALIS

II

ANNUS

4.

CIIRISTl

103.

PASCIIALIS

II

ANNUS

4.

CHRISTI

1103.

1.

Otto consec7'atus Dambergensis episcopiis

lilteras

monet

cor et corpus aptare Spiritus sancti donis.

? Obedientia relrahilur, a comitibus

a Paschali papa

Annus scquitur

ad suam Ecclesiam
centesimus

dat.

Quid faceret
repellitur,
et

niillesinuis

lertius

cum

tremore ac reverentia, juxta

Redemptoris, uuilccinia Indictione, quo Paschalis papa die Pentecostes consecravit episcopum Babeubergensem, Ottonem, cancellarium imperatoris,
a schismaticis transfugam ad Catholicos. Quomodo autem ista se habuerint, e.\ ejusdem Vitte Actis fi-

mandatum
talis

doniini Apostolici reversus, in sancto

die sacrosancta; Pentecostes, petenhbus nunliis...

suae ab ipso domino Apostolico investilur, multoque decore ac laetitia totius curia;, sancti Spirilus invocatione, intcr missarum solemnia in episcopum consecratus est; et revertens, de ihuere littcras exspectatas Ecclesiae suaj pra^misit . Quibus

dehssime
litteris,

scriptis sic accipe'

Igitur acceplis

juxta

verbum domini
civitate

Aposlolici, beatus

Otto
ivit,

Romam
et in

in Ascensione

Anagnia

Domini veniens, transCampanice dominum

viri

narratur, qua;
essent
;

cum
se

ipso a Paschali Poutifice gesta

:

Apostolicura invenit. Porro

honorati qui cuni

eo erant, dala et accepta salute, dominuni Apostolicum etiam cx parte salutant Ecclesiaj Bahenbergensis, subdentes petilionem
et vola
[iro

habent 3. Olto Dei gratia Babenbergensisepiscopus^ Eberardo pra:;posito, Adalberto decano, cteterisque
sic

enim

fratribus

electo.

omne bonum. Quantum ego novi

scio vos

et

experlus suni

cliarita-

Olto vero nihil cunclatus,

censionis aperit, falelur

ordinem et modnm asomnia, baculum ponit et

tem vestram,
nostri laboris,

jamdiu exspectare eventum

siquidem

ut de nostro successu,

annulum ad pedes
veniam
petit
,

Apostohci, temeritatis vel errati

insinuans tamen noa voluntate sua,

:

bene, per misericordiam Dei gaudeatis. Ne ergo diuUus suspensi aut dubii sitis de nobis, aut si

sed potestate factum aliena

pro quo et severius

justum

est,

sincerissime gaudeatis

litteris

istis

in se canonica) dislrictionis sibimet imprecatur ul-

vobis significare dccrevimus,

quam

misericorditer

tionem. Apostolicus vero, vir sumnuc prudentiae, coustantiam ejus admiratus, levare jubet insignia :
negat
ille,

Deus more suo post immensos labores et sudores plurimos nobiscum operatus sit. In die Pentecostes
sanclo, qui ex adventu
sancti

indignum
:

se et

peccatorem

[irotestatus.

Spiritus factus
;

et
in-

Cum

Apostolicus

Saucti Spirilus, inquif, festum

cunclis fidclibus uuiverse soleuuiis est

ilio,

[iropinquat, tanti arbitrii consiliis

rem

lianc

com-

quam,

die,

Deo

sic ordinante, iu

Anagnia

civitate

modare debemus. Deinde ubi de

his satis utrinque

Campaniae, qua;'
episcopahs
giius

dictum est, bencdictione accepta, Olto cum suis ad hospitium adgreditur (regreditiM-). Ubi multa secum tola nocte etsequenli die tractabal, malitiam temporum, auxietates et pericula paslorum, inobedientiam et inquietudines subditorum, postremo
quidquid in
tali

Romanam dividit et Apuham, quamvis indibenedictionis munus

,

Domiuo

largiente suscepi,

venerabih papa
caeteris

doniino Paschali
episcopis

manum

imponente,

vero

plurimis cooperantibus,
Ecciesiic, cujus

clero

quoque
die
in

Romauai

magna

pars

ea

re duri
;

vel adversi esse

potest,

eamdem
tienle.

civitalem convenerat, adslante et consenluilli

ante oculos ponebat ac plena deliberahone, omnibus depositis, privalus et quietus apud se vivere
decrevit. Itaque accitis sociis via;, quid deliberassct

El quod

Romano

Pontifice conse-

crato noslris temijoribus coutigit, sine obligatione

aperuit,
et curiffi,
2.

moxque, valefaciens domino Apostohco |)er viam qua venerat redire coepit.

Cumque

iter cucurrisset, missis lcgatis,

juramenh consecratus sum. Hujus loci, hujus gratuita) niisericordiae Dei semper memores esse dcbenuis ut vos memores esse velitis cum graliarum actione obnixe precamur
alicujus

hujus

diei,

sub sancta; obedienUa! mandato Apostolicus redire juhetabeuntem. Millitdona donorum significantia,
VU. Otlon.
1 Adde dilionem, sed non quod prope Anagniam sit Apulia, sed quod Norllimamii, qui duces dicerentur Apuliic, psae usque Anasniam couiinia ililatassent.

'

1.

I.

c. 7,

PASCHALIS
|irsecipue

II

ANXUS

4.

CHRISTI 1103.

141
fi-

son.T

(le

cum alice quampUires venerandae permagnis rebus ad Apostolicam Sedein agennegotio redierunt. Valete . Pergit au-

Pontificem, cujus sententia tanta controversia

tes, infecto

ctor:

Apostolicus verohascommendatitiaslitteras

Ecclesiffi scripsit
i.

pro diiectione Otfonis episcopi

Paschalis papa; Ephtola

Paschalis episcopns, servus serEcclesiam. voruin Dei, clero et populo Babenbergensi salutem et Apostolicam benedictionem. a Qnaiito afTectionis debito Babenbergensis

ad Bambergensem

Res gestas ab Edinero itineris comito diffuse fuisse conscriptas, tuin idem ipse testatur auctor', tum qui ab eo accepit, affirmat Willelmus Malmesburiensis, qui ea cuncta compcndio retexuif, ex quo htec accipe Convenitur (Anselmus) a rege et episcopis et magnatibus, ut ipsc
accepit.
:

nem

Romam dignetur proficisci, quod alii minus egerant sua praesentia suppleturus. Non carerct effectu,

quod

vellet,

Ecclesia ab ipso susc institutionis primordio Sedi

penderet: impenderet

qucm Sedcs Apostolica tanti modo Iiunc laborem patriae,

quotlignitatem repararet imflecti

Apostolics conslringatur,

etsi

nos

laferet, littera-

quo pacem
perii.

Ecclesife,

rum

vcsfrarum

significatio nianifestat.

Quod

affe-

ctionis dcbifiim venerabiiis frater Otto, vcslra;

clesia3

Ec-

non nescius, ne omnia suo tantum videretur prfcsumere arbitrio, conIste

precibus

electus, constanter tenuisse ac tenere co-

sensit

iturum

se,

gnoscitur,
licffi

cum

per totet tanta pericula ad Aposto-

Quanquam legatorum penuria

tamen, nihil
ret.

ne cunctorum voluntati deesset. eos ad uuuin senem

:

Sedis visilatiouem percurrat. Nos igitur

eum

annis gravem, corpore debilcm adegisset

se Apostolico

scirent

debita; bcnignifatis affcctione

vcstrffi

suscepimus,

et juxta

suggcsturum, quod an-

dilectionis

desiderium, nostris

tanquam

tecessoris sui gloriam abrogarct, statnta etfringe-

manibus, salvo metropolifani jure , vobis per Dei gratiam prxsulem ordinavimus. Hunc igilur sub prcesentium litleraruni prosecubeati

Pefri

Tu tantum,
si

inquit, vade, et in Apostolici \ndi-

senfia, legato,
rifatis

vera dicat, testiinonio

tuac aucto-

adslipulare.

tionc

ad Ecclesiae vcstra;

reginicn rcmittcnles,
diligi,

plena hortamnr affectione

venerari. Confidiinus
siasficffi

plena humilitalc
disciplina;

enim eum

Eccle-

futurum

esse custodem, et salutis vesfrte

6. Consensu accepto, discessum cst ab invicem. Ansclmus continua prosperisflatibus maxima pericula transvectus, bona eliaiii fortuna terrenum iter Romam usque emeiisus est. Ubi Apostolico

sollicifum provisoreni. Iluic ergo sedulis officiis

favore et senatoria freqiientia exceplus, paucis die-

obedite, et gratiam vobis in eo concilinte

cffile-

stem. Infegritatem CatholicfB Odei tirniam semper

in

bus que
cis

silentio et quicli iiululsit, jiibcnte papa.

Cum-

vires resumpsisset otio, die constituto iialafium

et

omnibus

coiiservafe

Sedi ApostoliCce semper

Lateranense ingreditur. Adest

nuntius, qui paujaiii

devolius adha-refe, ut per ejus consortiiim a contagiis

diebus adventum cjus praevenerat, notus

ouinibus

libcri,

ad ceternai salutis porfum

Roniae, Willelinus de Warlcwast elcclus Exonionsis Ecclcsiae.

felicifer pcrvcnire,

Hucus(iue ex
fice
iriifiatns

littcris

Domino largiente, mereamini . Paschalis papa. Ad qucm aua

Isomnes impcndenscloqucntiae

vires,

causam

rcgis perorabat, ut ei onincs paterna; fra-

tem sancfifudinis verticem Otto

suis locis dicfuri

Romano
aliiiiia

Ponfi-

sacerdofio venerit,

ex parte
isfa

terna3que consuetudincs rcddcrentur. Angliam peculiarem esse Rom. Ecclesiic provinciain, et ei

tributa

sumus

infcrius.

Qui vero

quotannis persifare rcgcm, sicut munifi-

uberius scire cupit, qucC citavimus ejus Vita; Acta

perlegat
;

cum
si

mox enim una

ciim episcopali unctione

abuiule
replcfus, ut
,

donis Spirilus sancti

ita cst

et

magnanimum. Dedecus ci vidcri et esse, antecessorum suorum jura perderet, quos ipse animi magnitudine et opum affluentia longe
ita

Apostolorum instar loquerelur niagnalia Dci

et

pra;iret et prcmeref. Providcret itaiiue

pai^a

rcgis

operaretur mirabilia de lege ejus. Pasclialis aufem

taiitam virtutein eo niox coinpensavit honore, ut

bonoii, consuleret sibi,

quem non

dubitaret magiio

usiim

[lallii

duplicatis diebns
iii

ij^si

conccsserit,
ejiis

cum

quafer tanfum
a.

anno eo utendi

pra;decesso-

fructu emungendnm pecuiiia;, nisi |iularet abstineudum canonuin sevcritate. His et aliisailcausam valenlibus dictis, traducta cst in seutentiam Romana
curia, obnixis favoribus regis vofa debere impleri

rcs accepissent a liomanis Ponfificibus facultafem.

S. Anselmus

liomam veniens

et

Paschalis

pronuntians.
7. Silcbat interca Ponlifcx

papa pro
rico rer/e

Ecclesiai AnQlicanai libertate

aqnnt
dies

et

laborant.

cum Hen-

ulerque, peroranlis

Hoc eodem anno,

ampullas

et

adula:itium fiiinos prudcnfer atfen-

rcbiis Ecclesiaslicis in

Anglia fluctuanlibus, vigen-

dens, latenfer irridens. Tuin Icgafus putansilloriim

taciturnifatcm esse connivenliam, seciirus crupit
:

tibus et in
iiifcr

magis excrescciitibus discordiis

regem Hcnricuin, el S. Anselmum archicpiscopum Cantuariensem, ob invesfituras Eccicsiasficas, (|uas sibi rex siimcrc, anfisfes

Plurima hinc inde possunt agifari vcrba, scd liaec est summa, quod dominus meus iiec pro amissione
regni patiefur sibi Ecclcsiaruin inveslilurasauferri.

pofeiitia

vindicare

sfudebat

idem

rogatus a regc Anglia discedere ct

ferre,

vcroe saeculari S. Anselmiis Roinain se conad

Ncc cgo, iuquit papa, pro

capifis niei

redcmptione

cum
ct
iii

investituras pcrniiffam iinpuiic Iiabcrc.

dicti

Hu-

quinlo kal. Maii'

cjustlein

Romam

proficiscitiir, |)ra;-

juscemodi

tenorc convcrs;c faiitonim Iingu;e,

:

ciirrenfc

llcnrici

legato

Paschalem

divcrsa mutatic

Bciicdicta,

iiKiiiiunf,

cordi

Rogcr. iD Annal. hoc anno.

Iii

Prxral. in Vil. S. Anseimi.

142
lui

PASCHALIS

II

ANNUS

4.

CHRISTl 1103.
benignitatem
:

constanlin, benedicta oris lui

. Recitat et ista
:

loqnela. Lcgatus

beneficiis

nostra

pcnes

le sociare

confusus obticuit

Edincrus in Vita

optamus

scd grave nol)is cst, qnia id a nol)is vi-

Legatus inter alia, quod rerbis nec pro regni amissione investiluras Ecclcsiarum jiateretur amillere, minacibus verbis

Anselmi

istis

deris expetcre,

rcx

ipse

asseruii,

Ad

quce papa

Si

quemadmodum
,

dicis,

quod omnino i^rajstare non possuenim consentiamus aut patiamur investituras a tua excellentia fiori et nostrum proculdubio ct tuum erit immane periculum. Qua in re

mus.

Si

rex tuus ncc pro regni amissione patietur Eccle-

siarum donationes amittere

scias (ecce

coram Deo

redemptione eas illi aliquando Pascbalis pnpa impune pormitteret babere . Pergit voro AVillcImus : Effccit tamen
dico) quia iiec pro sui capitis

volumus, quid aut non faciendo Nos enim in proliibitione liac niiiil amplius obcdientisc, niliil liberanec tibi debifai litatis per Ecclcsias nanciscimur potestatis aut juiis subtrahere c(uidquam nitimur,
contcmplari
te

perdas, aut faciendo con(|niras.

(legatus

videlicet)

ut

uonnulla;

consuetudines

nisi ut

erga

te Dei ira

luinuatur, et sic

tibi
:

piospora

patris regi

laxarentur, ipsoque interim ab cxcom-

municatione, quod aliquos invcstierat, immuni,

investifi

auctoritati

canonum
commissa

subjacerent;
judicio.

eorum

satisfactio

Anselmi

remeandi licentiam
savit dicens se voti
;

acce])isset, alter

Qui cum reditum cxcu-

enim Dominus' Honoiificantes me bonorificabo, qui autem contemnuut me, erunt ignol)iIes. Dices itaque Mei boc juris est. Non utiquo, non est impcratorium, non recuncta contingant;
ait
:

gium, sed divinum. Solius

illius

cst,

qui dixit-

reum eundi ad Sanctum Nico-

Ego sum ostium. Unde pro

hoc niunus
est, ut

ipso

te

rogo, cujus
dimittas,

Laum aversabatnr dicto intentio. Nilcbalur cnim, ut quoquo modo papam a sentcntia traduceret. Quod ubi ad nibilum tendere vidit, compendiario
tramite arciiicpiscopum ad Placenliam anticipavit.

reddas

lioc ipsi, ipsi

cujus amoro etiain qua3 tua sunt debes. Nos autem

cur tuaj obnitcremur volunlati, cur absisleremus gratitc nisi Dei sciremus nos in bujns negotii
,

communiter perrectum. Scd cum eos viae separaret divortium , ille quod ante colaverat apernit, dicens Mandat tibi dominus meus, quod si sic te sibi exbibueris, sicut antccesAliquantis ergo

diebus

consensu voluntati obviare, gratiam amitfeie? Cur tibi quidqiiam negaremus, quod cuiquam esset
mortaliuin
anipliora

concedendum sumpsorimus?
fili

cuin

beneficia de le

sor tuus exbibuit se patri suo, bbenter volet ad-

9. B Prospice,

charissime,

utrum decus

aii

ventum tuum

in

Angliam

sin

minus (prudenti
cifato

loquor) scis qiiid sequatur.

Ita

Willelmo

in

dedecus tibi sit, quod sapientissimus simus Anglicanorum cpiscoporum

et religiosis-

Anselmus,

Angliam, Anselmus
niisit iitteras regi

Lugdunum

contcndit, indeque

propter boc tuo lateri adba;rere, tuo veretur in

exsculpenda

Epistolarum seriem,
et regis
:

super veritatc dictoruni Willelmi (|uae in imad Anselmum,

liic

mensum

porrigilur, Apostolici ad rogem, ct

selmi ad regem,
placuit iutexere

Annon
,

regno consistere. Qui tanta de te bona bactenus audicraut, quid de te senticnt? quid loijuentur, cum boc fncrit in regionibns divulgatum? Ipsi qui

coram
Picdi

te tuos

excessus extollunt,

cum

pra-sentia

volentibiis Icgere, liber Edincri

tua caruerint, hoc profecto validius infamabniit.

ergo, cbarissime fili, ad cor tuum propter misericordiam Dei, et propfer amorem Unigeniti deprecamur; revoca pastorom tuum, revoca patrom tuum. Et si quis (quod non opinamUr) gra:

quas idco vir ille apposuit ut mendacii carperet, et ut ipse invictum robur dictorum assumeret. Affluebat enim otio, utpote solius Anselmi Gestis enucleandis inlentus. Ego majns opus movco et in multorum Gesla conor, ideoque necessaria tantum libans, fastidio lectorum mederi meditor. At idem auctor ', in rebus gestis ipsius Henrici alujuot recitat Paschalis quarum prima tunc ad ipsum papa; Epistolas

copiam

faciot

nullus

eum

vius se adversus te gosserit,

satus fueril
:

si

investituras adver-

nos juxta voluntatem tuam,

quantum

cum Deo possumus,

veas. Htec
si

moderabinuir. Tu tamen talis repulsse infamiam a persona tua et regno remofeceris, et si

gravia qua?Iibot a nobis

sit,

regem
sic se
8.
B

reddita, ad praesentem

annum

spectat, quae

petieris, quae

cum Deo

praeberi facultas

profecto

babet
Pascbalis episcopus, Henrico regi salutem.
In litteris, quas

consequeris, et pro le

Dominum,

ipso adjuvante,
tibi

exorare curabimus, et de pcccatis lam

coiijiigi tuae

quam

nuperad nos per familiarem

tuum nostrajdilectionisfiliumcIericumWillolmum
transmisisti, et personac tua; sospitatom cognovi-

sanctorum Apostolorum merifisindnlgentiam et absolufionem faciemus. Filium autem tuum, quem ex specfabili et gloriosa conjuge suscepisti,

mus,

et

successus prosperos quos

tibi

su[)eratis

qucm

(ut

audivimus) egregii patris Willelmi

regui adversariis benignitas divina concessit. Audivimus prffiterea opfatam virilom sobolem ex inge-

nua
fecto

te et religiosa conjiige

suscepisse.
,

cum

nos LTtificaverit
tibi

Quod proopportunum rati

sumus, nunc
tati

praecepta et voluntatom Uei vali-

dius inculcare,

cum

amplioribus beneficiis benigni.

ejus te jirospicis debitorem.

Nosquoque

divinis

nomine nominasti, tanta tecum imminentia confovebimus, ut qui te vel illum Ia3serit, P.omanam Ecclesiam videatur lajsisse. Datuin Latorani, nono kalendas Decembris. Et inferius idem auctor Eratque tunc Anselmus archiepiscopus iterum tempore istius regis Lugduni exul apud Hugonem ejusdem civilatis arcbiepiscopum, quando epistola
:

Wille). de reli. gesl. reg. Angl.

1.

v.

1.

Reg.

X.

Joan. xx.

PASCHALIS
I>rima,

II

ANNUS

k.

CHRISTI 1103.

143

(nempe

ista)

qtiam ai)posui, emissa est.

isi;r,

At

niliil in

prajsens profuerunt litterae

seilres

defendendam inobedientiam. Unde sit in Ecclesiae mirabilis contemplus mandatoruin Dei, et inelfabilis

in S.

Anselmum, cujus

insligatione haec a Pontifice

morum
sola

corruptela

cuin

ibi

invenit

quorum(jiiod

scribi putabat. gravius

cominotus,

quam

potnit in

dam

perversitas incorrepta

confugium, ubi innoisti vitae

eumdem
qui
ait
'
:

vindictam exercuit:

uam

audi Edinerum,

centia

deberet

babere prtcsidium. Et

mirabilius et miserabilius est,

ut comperil

suae ciiriosi

10.

Rexautem Henricus,
sententia stare,

papam

in sua

mox

arcliiepiscopatum in

corruptores ab ipsiscolumnis gratanter andiuiitur, cum vitam religiosorum aliquibus inaculis resper-

suum dominium

redegit, et

Anselmumsuis omni-

gereiuoIiuntur,quibusnonestcredendumdeaIiena
injustia,quaudiu nondiscesserintasua.Cum itaque tam pro nostra insufficientia, qiiam pro sul)ditorum
duritia [)rtBdict;e causaB de fructu laboris noslri p;ene

bus spoliavit. Acta sunt tiinc inter eos multa, et anno unoet semis indignatio regis non estsopita.
Et inforius
siasticae
:

Post

liajc,

disciplina; rigore (vigore)

lum pro exercendo tum pro

Eccle-

Eccle-

desperare nos cogant

siasticarum

rerum in Anglia revelatione, relicta Burgundia Anselmus in Franciam ivit. Quod ubi regi Anglorum Henrico innotuit, revestivit illum
de suis,
et in

onus qiiod pajne infrucluose portamus, deponere saepe deliberamus, et peiinas

:

coluniba; nobis dari flagitantes, ;ivoIare a molestiis

inutilibus, et in

mentis solitudine quiescere pra;ovestrae

amicitiam t^us receptus

est.

Conver-

[itamus. Hac itaque necessitatecommoniti, pr;esentiani

sante dehinc

Anselmo

in

ait Jegatos regis

ad Pasclialem

Nortbmannia, reversos papam pro explendo

sit

sanctitatis

adire cupiciites, et de his

aliis

quac dictasunt, cuni multis

cupientes,

vobiscumtractare

eo negotio. Quid auteni coLifectum

1 1

bac po-

venimus p;cne

usqiie ad AI|)es; iu qua-

strema legatione, suo loco dicturi sumus.

rum
mus,
trem
locis

angustiis quia insidias nobis paratas audierausi

Wnlo episcopus Parisiensis ad Paschalem pnpam. Quod autem idem Edinerus in bis enarrandis lestelur, Walonem, alias Galonem Parisiensem episcopum de quo nos

Ivonis litteras defert

inagnorum virorum

consilio, inilo itinere

supersedimus.
et

Doninum

itaque

Walonem

confra-

coe()isco|)um

nostrum, qui in

susiiectis

ante biennium exlvonis Epistolis pluribus egimus,

vestrae

functum legatione

Pontilicia,

dum

S.

Anselmum

tunc Romae fuisse, contigit ex dicta cum rege

,

ad occultandum se a|)tior est, paternitati transmisimus in cujus ore verba nostra posuimus, quatenus eum tani [)ro sua quam [)ro
:

nostra necessitate paterne audialis, et qua; corri-

causa in Urbe morari atijue iuterfuisse elevationi reliquiarum S. Prisca; Iiic prinmm occasiouem,
:

genda sunt
det, vel

corrigatis,

et qua;

utiliter

statuenda
ratio sua-

flrmiter statuatis.

Quamvis

eiiiin,

quod

unde oborta
et

sit ei

Uomam
in

eundi, quid
sil

ibi fecerit,

quod usus
lit,

ap[)robat, vel cpiscopalis

:

modetainen

quonam ab eodem
ista

Paschali papa

missus an-

ratio disponit, per se satis vigere vide;itur

tequam reverteretur
Petenda sunt
catione patet, boc

Gallias, dicturi

sumus.
teslifi-

clarius
id

et ([uasi

quadam

luce irradiatur, cuin

ex Ivonis Epistolis, cujns

quod prohibenduin,

vel [)r;pcipiendum est, de-

eodem anno, Ivonem

Pontilicem

ipsuin Ko-

creto A|30stoIico roboratur.

Hucusque Ivo ad Pa-

mam

ad Paschalem

pro deponeiulo

schalem papam.
1 li. Elevatio rclicjuiarum S. Priscce Romoi. Cuin autem idem Walo Roniam venisset, tractarel(iue tam sua, quam crcdita sibi ab Ivone negolia cum Pontifice, contigit eum illic reperisse S. Auselmuin (ut audisti) itidem occasione iiegotioruin curiam frcquentare, innotiiisseque ei at^iue usu

onere episcopatiis, aliisque negotiis Ecclesiasticis

magni momcnti instituisse profectionem, secunique adscivisse socium eumdein Walonem, sive Galonem, Parisiensem episcopum, cujus causa
tantopere laborasset, pervenisseque usque ptene ad
Aljies.

At quoniam paratas ab adversariis foventibus regis causam sibi novit insidias, destiht pro-

familiaiitatis adstringi, at^iue

una cum

iiiso

inter-

sequi coeptiim itcr; pnemisit

ipse

tamen eumdem Walonem episcopiim, qui suo nomine cuncta qua;

fuisse elevalioni

reliijuiarum S. PrisccC, et ex ejus

cum

Ponlilice perlractaturus erat, ojus auri-

bus deberet iiiferre, litterascjue eidem ad Pascbalem dedit hujusmodi d-2. l'aschali siimmo Pontifici, Ivo humilis sanchtatis suk filius, (juid(|uid potest esse felicius.

corpore os etiain acce[)isse, ex eoque parteni Edinero imiierhtam esse. Recilat ista omnia Edinerus in Anselmo, atquc ex ejus verbis ista narrat de
reliquiis iisdem Ilom.e acce[)tis
:

Roin;c,

iii(|uit,

erani, et oratorium noininata; niartyris Prisc;e, in

quo
est,

Qiioniam pro gralia uobis coUata decorem

in

altare sacravit,

Ecclesi;c Dei diligimus, niulta inordinate in

fieri

vehementer dolemus. Qui

cadem quibusdam subqiiosdain ad

prince|)s Petrus coiisumptiim (liriilum et corpus martyris in nova leconditum Eccle-

beatissimus

Apostolorum

vetustate

sia,

me

adstanle,

levatuni

est.

Igifur cuin loci

dilis

cum

qua;ilam corrigere, vel

cum

ipsius cardinalis reli(|uias in suo jure haberet, et

meliora promoverc studemus,

stolica,
iiol)js,

ipsi in

stercoribus

suis com|nitrescere cupientes, lilleras a Sede

Apo-

quibus surreptiouihus impetratas dcfurunl ad palliaiidam maliliam suaiu, vcl

nescio

'

EdiD. in vila S. ADselmi,

1.

ii.

Ivo Ep. xxix.

mihi familiaris existerct, os istud quod vide sacro corpore sumptum mihi pro signo mutui amoris dedit. Finierat prjcsul in istis. At cgo earumdem rcli^iuiariiiii liabeiidarum ainore illectus, ut ex ipso ossc niilii partein daret, deprecari cpiscopum cccpi. Et illc Accipe, imiuit, et
ipse
detis,
, :

144

PASCIIALIS

II

ANNUS
tuuni

4.

CHRISTI

103.

<iuantum inde primo conatu irangere

sit.

poleris,

sedarentur. i*orro quod idem affirmat

eumdcm

Accepi, et cn, cxtra

quam

spcraljam, in prin-

cipio

mei conatus una

milii parlicula in dextera

Walonem Parisiensem episcopuni funclum csse munere Aposfolicaj legationis; qua;nam ista fuerit,
anno sequenti suo loco dicemus.
quarto cjradu consanguiniQuo pariter anno Paschalis j)apa dispensavitsuper consanguinitatis im14. Dispensatio in
tatis

inanu remansit. Cum(jne de parvitate ipsius moerorem animi dissimnlare nequircm, cl ut semel adhucfrangere indemilii liceret, magnopere gestirem, rupit desiderium meum Anselmus, ct ait Noli, noli, quod habes sufficiat til)i. In veritate quippe dico tibi, quod pro toto auro, quod Constantinopoli et ultra citrave habetur, non omitteret domina ipsa cujus est, quin illud sibi vindicaret in die resurrectionis cunctorum. Quamobrem si debitam illi reverentiam exhibueris, ajcjue suscipiet, ac si toti corpori ejus exhiberes. Quod ego audiens acquievi, et quam decentius polui, ipsum

cum

cluce Polonice.

pedimenlum
inter

in matrimonio, quod contractimi est Boleslaum Polonine ducem, et filiam Russia; regis Sbislavam nomine, in quarto consaguinitatis gradu sibi conjunctam. Hsc Longinus cuteris
,

antiquitate sicut et veritale prtestans.

Ib. Privilef/ium

monasterio Dantino in Apulia.

Hoc eodem
nis

quo osse post plures quidam monachus Cluniacensis, vir suo tempore magna; auctoritatis, qni camerarius
ex hoc hncusque servavi. De
dies, Petrus

anno, Paschalis papa dedisse reperitur Privilegium nobili monasterio Banlino in Apulia, de quo etiam superius, quod a Northman-

exstructum sub

speciali

cura Romauap Ecclesije

Laterani

fuerat reservatum. In cujus fine ha;c habentur de

erat

domini papaj Urbani

ubi
,

ati[ue Paschalis, ad nos

sentiret.
id

tempore ipsius
coni,
nicae

Uatum

per

manum

veniens, a
ille,

mc percunclatus est quid me referente accepit qualiter

vera omnino esse confessus

At

Joannis sanctaB Romana; Ecclesia; cardinalis di.v

II kal. Jun. Indict. xi, Incarnationis Domimillesimo centesimo tertio, Pontificatus quo-

adcptus
qua? epi-

fuerim

est,

scopus inde dixerat, sequc prajsentem fuisse asseruit, quando idem os a corpore martyris sublalum
a cardinali

susceperat. Ha!C de elevatione

reli-

que domini Paschalis papseSecundi anno (|uarto. Extat sigillum sub plumbo pendenti, in (juo sunt effigies beatoruni Pauli et Petri ab uno latere, ab
alio

quiarum et delatione earum in Gallias, ubi tunc adhuc erat cum S. Ansclmo Edinerus, expeclans ut inter ipsum atque regem oborta; controversiae

nomen descriptum

Paschalis jiapa)

II.

In
:

sigilli

autem crepidine circumcirca verba

DOMINI C^LI FIRMATl SUKT.

isla

verbo

AnDOfierioiiiGra-co-Romanre 6596.

Anno ^Era Paschalis papa!

II

Ilispan. llil.
Ilenrici

Anno

Hegira; 497, inchoato die 5 Oclob., Fer. 2.

Jesu

Christi 1103.

5.

IV reg. 48. imp. 20. Alexii Comneni imp. 23.

d.

A num.
Vitam

S. Otto ordinatur episc. Bamhergensis. 1 ad S. Canisius Tom ii Anliq. Lect. refert

studia

omnibus

gratus, etc. Legationibus etiam et

responsis, inter

S. Ottonis

episcopiBambergensis, abauctore
qui in Prajfatione dicit se narviri

magnas personas disserendis apprime aptus erat . Anno superiori renuntiatus est
ut ibidem ex Urspergensi in Chrou. Baronius n. 14
narrat, qui et currenti
Vitai ostendit
,

anonymo scnptam,

cpiscopus Bambergensis ab Henrico imperatore,

ex iaudato auctore
ejus

rare, quie probatissimi

ab ipso

cjesta

ocidis

suis viderunt. Lib. 1, cap l, ait:Ex Suevia duxit

originem,
sophis,
et

et

percursis aliquibus

i)(3etis

et

philo-

eum

die Pentecostes a Paschali II

naci memoriaj

Grammalica; metrorunKpae regulis tecommcndati, etc. in Poloniam peretc.

consecratuin
Fuit
is

fuisse

Bambergensein

episcopum.
,

postea Apostolus
(1).

Pomeranorum

ut suo

egre vadens, ubi sciebat littcratorum esse penuriain,

loco videbimus
2.

scholam puerorum accepit,

Non

Ob

ea igitur

Dissidium inter Henricum regem

et

S. An-

Pentecoste qu;e erat tertio

quidem anno, sed triennio posl, anno mcvi, S. Otto a Paschali II episcopus Bambergensis consecratur, ut ex Vita ejas, ab PP. Uollandista; ad diem ii Julii perspicue demon4ranl ; ait enim scriptor ille sub;itqualis In die sacra idus Maii (aniio nempe Mcvi, qui eam diem Pentecosle sacram habebat) pr0[iriis iDauibus solemniler Ottonem consecravit . Erravit igitur Pajius, hinc consecrationem triennio anticipans, sed venia dignus est, eo quod ante eilitum lioc Ebbonis scriptum gnoratum fuerit pii hujus antistitis eleclionem Romauam consecrationem ejus Iriennio pra!C(;ssisse ; quare anno mcii electus, ut recte IJrspergeusis, nonuisi auuo ucvi iuitialus fuit. Mansi.
(1)
i5to

Ebbone,

ul putant, conscripla,

PASCHALIS

II

ANXUS

4.

CHRISTI 1103
ipse
et

145
quae confluxerat Romaiia

Acerselrmim de investitiiris. rime in Anglia dejure investiturarumdisputatum. Rem gestam referam ex Eadmero lib. 3 Novorum, qui ait Henricum regem Cantuariam venisse cum Anselmo ea de re acturum. Qui videns Anselmi
constantiam
a

A nuin. S ad 11.

ejus adventu,
curia,

fatetar, elc. Adest e* Willelmus, legationi qua fungebatur toto stiidio curam impendens, etc. Exponit etiam statuin regni
se lactari

vehementer

regiamque
pliori

in

Romanos

inunificentiam, unde ain-

in

juribus Ecclesiae

conservandis
antistiti

quadam
:

et digniori pra; ca;teris sublimitate,

haec

inler voce

summissa rex quod

alii

maniiise

ex Apostolica largitione regis

tiquitus usos

Anglorum probat

an-

dat et multis precibus obsecrat,

quatenus
ipsi

per se

Romam

ire, et

nequiverant, sua

sibi industria

conetur acquirere, ne
ei

perdendo

suorum jura antecessorum,

pater
hiEC,

vilior fiat. Sensit

:

eaque re non solum molestum et indecens fore huic suorum antecessorum jura perdere, veruin etiam sicut se certo cognovisse ferebat, magno hoc ipsum Romanis damno fatu-

quo
si

ha?c vergerent, et respondit

Differantur

rum,
randi

si

contigeret. Et

dum
essent,

forte

locum recupe-

placet, usqiie in Pascha, ut audito episco-

inventuri
etc.

porum regnique primatum consilio, qui modo non adsunt, respondeam hinc.Noluit Ansehnus
in re gravissima,

dum,

ab eis sero lugenipse nihilominus pontificum Pastor,

:

non

cum

aut arbitrio suo,

aut turbata

ad cuncta sileret et quid quisque diceret, prudenti consideratione examinaret ; a;stimans

regis menti concedere, et in Paschate in

venit. a

curiam
accepit

Willelmus jainjam illum pro favore

in se, nihil

Romanorum

Communis
sciiicet

consilii

vocem unam

eorum
:

quoe qua;rebat sibi negaturum,

aequum

fore illum tantae rei gratia, via;

Finilis itaque
et

erupit et ait

Qnidquid hinc inde dicatur, volo

laborem debere non subterfugere . Paschalibus festis Angliam reliquit,

norint quicumqne assistunt,

kalencL
rcgis

Maii navem conscendit.

3.

dominum meum regcm Anglorum nec pro amissione regni sui passurum se perdere investituras Ecclesiarum. Tuncvir
Apostolicus paucis hoec verba locutus est
:

Quidam

Aiiglio!

episcopi

animum

Si

quem-

exasperant.
regis

nuper Romae causam egerant, reduces retulerunt, PaschaTres episcopi qui

viv;E vocis oraculo aliud regi
litterae

admodum
ecce

dicis,

rex tuus, iiec pro regni amissione

patietur Ecclesiarum

donationes amiltere :scias,

lem papam
sisse,

indul-

coram Deo
illi

dico, quia

nec pro redemptione

(]uam

monachis allats testarentur

auctoritate suffragioque, rex

sui capitis eas

et

horum prasulum

ahquandoPaschalispapaimpune permitteret habere. Quod auditum oppido contur3.

in vindicando invcstiturarumjure pertinacior fuerat.

bavit Willelinum .

Sed Ansehni constantia

fecerat, ut

rursum

novi oratores in

Urbem

pergerent, relaturi certius,

,

Paulo post

S. Anselmus
:

Itaque

Roma redux Lugduni resedit. Romanorum consilio, papa

interdiclis

an vero episcoporum an monacliorum litteris testimonio standam esset. Indignc tulit Romanus
Pontifcx, in

nonnuUos paternos usus,

omnino Ec-

clesiarum investituris, regi concessit,

cisse superius diximus,
stituit
:

aliud episcopis

dubium vocari, an unum monachis, mandatum regi perferendum deEadmeras

lilteras

eumque ab excommuniealionc quam antecessorcm suum fe-

immunem
manu

ad tcmpus conipsius
investi-

derit; et anathematis sentcntiam in episcopos fal-

iis

dimtaxat, qui a

minavit. Recitat
schali
alia
11

ea de re a Pa-

turas susceperant vel deinceps susciperent, usque

Anselmum datas, in quibus iiiter Dolcmus, quia confratres nostros episcopos, legatos regis Anglorum benigne suscepissemus quee nec diximus eis, nec cogilavimus
ad
S.

ad dignain tanti reatussatisfactionem, pro s(!rvanda

scribit

redeuntes ad propria retulerunt. Audivimus enim

eos dixisse
:

Quia

si

rex in

aliis

bene ageret, nos

charta;

sub excommunica Nobis ita(|ueRomadecedentibus Willclmus rcmansit, asserens sese voto constrinxissc beatiim Nicolaum Roma; moraturus, et si adire. Re autem vera
Ecclesiastici rigoris disciplina,
tionis catena retcntis .

Paucis interpositis

investituras Ecclesiarum nec prohibere, nec factas

posset,

Anselmo absente, quod eo

pra;sente nequi-

excommunicare. Et ciuod ideo noiebamus

verat, anlistitem a data sententia traductiirus.

Quod

commillere, ne sub iiac occasione et caeteri principes in nos inclamarent. Undc Jesum, qui renes
el

quia nequa(]aam facere potuit, i^ersiiasorias litteras regi deferendas, ne nil videretur cgisse, a papa
obtimiit
.

induciinus,

corda scrutatur, in animani nostram testem si ex (pjo hujus sanctae Sedis curam

Eas

recitat

Baronius num. 8

et sch].

coepimus gerere, hoc iinmane scelus veldescendit in mentem et hoc a nobis Deus avertat, ut est et non surrepcndo inficiat nos, ut aliud habeamus ore
; ;

dat;cque sunt Laterani nono kalendas Decemb. Pervenit Anselmus Lugdunuin ixaulo ante Nativi-

tatem Dominicam, ubi piiefatas Wiliclmus regis

nomine
quia
si

ha;c ei

significavit

Dicit

(ncmpe
illi

rex)

promptum,
i.

aliud corde recon(htum .

sic

ad

mus Romam

Paschalis II investituras damnat. Anselperveniens, Guillelmnm Hcnrici regis

eum

redieris, ut talein te

per

om-

nia facias, quales anteccssoribus suis, antecesso-

legatum invenit. Ubi ergo advcntus ejus summaj

Sedis anlistiti

nuntiatus

ilium deprecatus

est,

(juatenus
lione sui

diem illum at(|ue s(;quentem a apud S. Petrum quielos duceret.

bonorifice suscipitur
:

fatiga

Dein

papai

pra;sentatus,

ac pro

noscuntur tunc libenti animo Angliam reditum volet et amplectetur . Videns Anselmus quo h;cc tenderent, litteris ad Ilenricum regem dalis, gcsli negotii summam, et (juid ex Willelmo ejus nomine accepisset, narrapra;vit, Lugdunique remansit, regi responsuin
res lui se fecisse
:

tuum

in

Baros.

ToMus XVjlI.

19

U6
stolatus.

PASCHALIS

11

ANNUS

4.

CHRISTI 1103.
:

nensi archiepiscopo susceptus fuit

honorc ab Ilugone Lugduibique ut dominus loci abomnibus habilus, inquit Eadmerus, qui postea Anselmi ad regem litteras refert. Fusius
,

Summo cum

consilium cuni satellilibus suis, quibus dixil Ite et vos, et publice eligile viros e populo, qui dicant
illi

Liprando, ut aut ad satisfactionem

meam

ha'c exponit Alfordus in Annal. Angliai qui legerat

libros

Novorum ab Eadmero

elucubratos, quos Ba-

ronius non vidit.

de terra ista exeat, aut judicium (juod se facturum promisit, faciat. Consiliarii ilaque de latere cjus venientes ad concionem populi in vespertina hora Dominicae diei de Raniis Palmarum
veniat, aut

Liprandus u/?tis examine Grosidaniim simoniacum probare offert. Episcopis anno superiori in Concilio Mediolani habito adhuc coactis, Liprandus obtulit probare ignis examine Grosidanum archiepiscopum Mediolanensem simoniacum esse, quo in proposito cum persisteret, factum illud judicium, antequam ii a Conciiio digrederentur, et quidem currenti anno, ut docet
6.

esse

seu Olivarum (qui hoc anno in diem xxii Martii

Gah ancus Flamma in magno suo Chronico, cap. 250 in Monum. Basilic. Ambrosianae num. 255. In millesimo centesimo tertio, secunapud Puricellum
duni Chronicam Gothofredi de Busseto (opus illud periit) judicium ignis presbyteri Aliprandi Ecclesi;e S. Puuli in Compito, et tunc Crysolaus (id est,
Grosulanus)
archiepiscopus
deposilus
fuit

publicaverunt qute audierant a domino suo archiepiscopo Grosulano. Quapropter non solum viri in concione electi venerunt ad presbyterum hanc legationem dicere, sed innnmera hominum niultitudo venit hanc legationem conflrmare. Ad quorum clamorem clamantem veniat presbyter ipse Liprandus; ipse humilis exivit, et ut legationem audivit et intellexit, manus ad caelos levavit, et Deo gratias egit, et interrogando legatos, inquit: Vult et mandat ipse quod mihi dicit? Qui omnes respondentes dixerunt; Ulique vnlt et manincidit)
dat. Et presbyter
islis

ad eos

Terram nou exeo, sed

ii

in

duobus diebus,
quarla
feria

(feria

et

iii)

jejunium ago,

tan-

et in

faciam judicium praestante Deo,

quam

simoniacus de archiepiscopatu . Idem legitur in Chronico Ms. cui tituhis, Flos florimi,
fol. 130.

sed

unde ligna
8.

emam non

habeo.

Puricellus his contradicit; sed

Basilicai

is

in

Mo-

erat.

Pergit ad locum ubi

examen faciendum
Reipublicae ministri
et ad

Tunc Grosulani
ligna ad

et

mimenlis

nologica admisit,
SS. Arialdo et

Ambrosiana; varia errata chroquae in suo ultimo opere de Herlembaldo postea correxit. Quo-

quercma
sima

flammam
S.

calorem

aptis-

modo

cap. 10

Landulphus Junior apud Puricellum lib. 4, de SS. Ariaklo et Herlemb. cap. 88, et in Monum. Ambros. num. 29. Attamen Grosulaui turba dimicans adversus pi-imicerium Landulphum, ejusdeni priniicerii clerires se habuerit, narrat

Ambrosii in duabus congeriebus respicientibus se composuerunt. Longitudo quarum decem cubitorum fuit, latitudoet altitudo major statura hominis cubitorum quatuor;
triginta

atrium

via vero inter ipsas congeries unius cubiti et semis.

lis ita

dispositis, et

quibusdam
(die sc.

lignis in via inter-

positis,

in

quarta feria

xxv

inensis Martii)

cum

lapide occidit; deiude quasi in consensu to-

presbyter indutus cilicio,

camisio atque casula,

dictum fuit presbytero (sc. Liprando) ut ad faciendum judicium multa hgna congregavet in prato, quod clauditur in muro (id est muro)
tius civitatis

more sacerdotis, ab Ecclesia S. Pauli usque ad Ecclesiam SS. martyrum Protasii et Gervasii, et beatissimi Ambrosii nudis pedibus crucem portavit.

juxta S. Andjrosii monasterium. Et presbyter ipse

Super quorum sanctorum

altare, et

caBteris

magno s|jiritu annonam edendum habebat, pauperibus

plenus
lupi tunicam pellem
lignis pignoravit
libris, slatuit ut
;

et

vinum, quae ad

erogavit,

suamque

id est pellitam

vestem) pro

caitera

vero qua; possidebat in

suo

et

conservarentur Landulpho nepoti alumno, (Landulphus hujus narrationis auAureliani

(ex

missam cantavit (anteexamenignisid observabatur, et tamen Liprandus non habuit sacerdotem qui missam caneret), missacantata; Grosulanus quoque gerendo crucem tandeni Ecclesiam intravit, et pulpitum cum Arialdo de Meregnane et Berardo judice Astensi
sacerdotibus deflcientibus, ipse sibi
(qui praicipui Grosulani sectatores erant) ascendit.

ctor de semetipso loquitur) qui tunc lemporis di-

cebat

quo

scholae

Aurelianensis
contigerit

anliquitas probari potest) ab egregio magistro Al-

Et facto silentio in populo, et presbytero (nerape Liprando) stante nudis pedibus super lapidem

fredo et nobili Jacobo. Slatuit etiam,

illuni

si

mori

in illo judicio,

siduuni fuerit,
Trinitatis, etc.
7.

quid corporis ejus reportaretur ad Ecclesiam Sanctaesi

Se ad

illud prcevio jejunio parat.

niarmoreum, qui in inlroitu chori continent Hersimulacrum (de qua statua alias ad S. Ambrosium posita fuse et docte disserit Puricellus in Monuni. Basilic. Ambros. numero 296) idem Groculis

Et

sulanus
9.

cum

iiise.

faclurus esset judicium,

manus Grosutere.
illa

lani prievaluit, et ipsa ligna in prato disposita dispersit,

ipsum presbyteruni separavit ab

Ueinde in
ijise

dispo-

sitione ignominiose.

domo sua

et S.
,

Pauli

Ecclesia

presbyter

siluit et

quievil
in

pueri et puellaj,

niares et foeminai

donec proximo

quia in tribus verbis hunc ejus confusiouem ostendam. Et ad i)resbyterum inquit Proposuisti quod ego sum simoniacus per munus a manu, modo dic,

ait ad populum Grosulanus conatur eum a proposito aver:

Attendite,

homineni vincam,

et

cui dedi?

Tunc presbyter super poitulum oculos

:

tempore cIamaverunt:Foras, Grosulane; hunc clamorem Grosulanus cupiens corapescere, habuit

aperuit, et ad tres illos qui stabant in pulpito ex-

tcndit dicens

Videte tres grandissimos diabolos.

PASCHALIS

II

ANNUS

4.

CHRISTl 1103.

147
:

qui per ingenium et pecuniam snam putant me confunderc. Et noniine diabolus ille, qui suasit illum fieri simoniacum per pecuniam, suadere potest

hendit cappam Grosulani, ipsamquc cassavit dicens

Iste

ut adluic

majorem pecuniam

daret et verita-

sub ista cappa, et non de aho dico, est simoniacus de archiepiscopatuMediolaui per munus a manu, per munus a lingua, per
Grosulanus,
qiii est

tem

occultaret, et testes et judices

mundanos

milii

munns ab
cere,

obsequio. Et
:

cum

illis

videbatur suffi-

auferret?Et nonne scitis, quia propter \itandam astntiam diaboli et pravorum iiouiinum, ego elegi Deum jiidicem, qui neque per pecuniam, nec ali-

addidit

Et ego ad fiduciam maleficii, aut

incantationis, velcarminis
sic
isto

Deus

quo modo
si

jiolest falli

judicio ?

Ad cujus judicium,
promisi facere.

noninlrohocjudicium; sancta Evangeha in sancto judicio. Facto hoc sacramento, Grosu-

me

adjnvet,

et

ista

vultis venire, paratiis

;

sum quod
:

lanus concorditer
S. Joannis,

equum

ascendit, et ad Ecclesiam

Et Grosulanus ad eum Modo dic de qna simonia dicis ? Et presbyter ad illum Modo dic tu quaj est
bona. Et aliquantulum Grosulanus subsiluitet
Est simonia qua;
ait

qua

dicitur ad

Concham,

venit. Arial-

simoniacum non

deponit. Et prc-

dus vero pra^diclus de Meregnane, inquirens et exspectans plenitudinem ignis, presbyterum tenuit. Et tenendo manum suam laesam procul ab ipso
calore ignis sensit;et

ait Ego dico de illa quae deponit abbatem de abbatia, episcopuni de episcopatu, archiepiscopum de archiei)iscopatu in quo est. Et cum his verbis salislecisset omuibus, audivit populum cla-

sbyter

quit: Presbyter Liprande, vide

igne, convertere ad

tamen ad presbyterum inmortem tuam in

archiepiscovitaj tuae
:

dominum meum

pum,
arde

habita securitate
tc

alioquin vade et

mantem Exite foras ad judicium, exite foras ad judicium. Et presbyter in hoc multiplicato clamore licet senex, desuper lapide continente Her:

cum

Dei

maledictione. Et presbyter ad
IIIo

illum :Satana, retro vadc.

apposito

retrocedente, pres-

byter proslratus a terra levavit, et signo crucis sibi

,

cuhs simulacrum prosilivit, et una cum populo in campo in quo erat hgnorum congeries venit
ibique

ingens flamma ignis iu moridiem

et

et

septentrionem se divisit:
ignis,

via

apparuit

quam

cum

ignis lignis
:

accendebatur, presbyter

presbyter intravit, et transiens per ipsos carbones

Vos prster me non cernitis sacerdotem qui mihi ignem benedicat (secundum morem in examiue per ignem facto), sed cernitis Chartam hanc quam teneo, in qua sancta verba et signa sanctte crucis continentur. Et ego minisler ha?c verba et signa inferius dicam et faciam, et Deus, qui est Dominus meus, desuper ignem benedicat, audientes et bene intelligencircumstantibus dixit
tes.

ceu arenam calcaret sensit

transibat,
(sc.

et

dum

per ipsam
Et, ut

viam
ipse

flamma

post

ipsum

coibat.

Liprandus)

Amen.
10.

Liprandus per ignem

illcBSUs

transit.

Atque

cum

in circuitu ignis haec

verba dixisset
et

et signa fecisset, et

aquam benediclam
ibi

incensum

super ignem, adstante

Grosulano, aspcrsisset,
(jui

dubitabat de ordinando sacramento apud Grosu-

lanum

et

AriaUium de Meregnane,

erat

quasi

bene intellexi, orationem Deo protulit: Dcus, in nomine tuo salviim me fac et in virtutc tua libera me. Et dum tertio proferret hoc verbum Fac, se extra ignem vidit, nec in suis sacerdotalibus vestibus hneis aut sericis, quibus erat iudutus, sive iu cilicio, la;sionem ullam sensit . II. Grosulanus Mediolanum relinquit. Initio capitis 2 idem Landulphus Jnnior apud Puricellum loco laudato ait: Tunc populus plene quasi ex uno orc laudem Deo et huic presbytero extra et infra civitatem contulit. Grosulanus vero
;
:

mihi (Landulpho) dixit, et donec in via hujus ignis fuit, hanc

potentissimus [irinceps Grosulani, et quasi procurator judicii, etexspectans presbyterum per

in

ignem

(id est, populum nou timens) sedem archicpiscopatus desernit et civilatem, (]ui apcrte

intrepidus

morte

finiri, vel

per nimiuni terrorem ad domiconverli.

num suum Grosuianum

(Grosulanus)
ignis)

Ipse

namque

Comnumi civitahs coujuratum erat, quod neutri eorum (Grosulauo et Liprando) nec alicui de parle
illorum pro hac actione nialum
fieret,

gem non solum

,

Berardo judici Aslensi hanc Icper niortem (sc. Liprandi opera sed per quamlibet ignitam lajsuram in
:

nisi

quod

Dominus

sibi faceret .

Sicut itaque Petrus Igneus

II

sedente Alexandro Papa

,

transivit

per

rogum

condemnanti dixerat Absit quod Iffisuram (id est, una sufflciat), sed ignem adeo magnificabo, quod procul oculos ignis dc capite
presl)ytero factam

ardentem quando Petrum Florentiuic civitatis episcopum accusavit; ita Paschalis II tenii)ore, Liprandus, qui Grosulanum archiep. Me(hoIanensem
accusarat, per tlanunas transivit ilkesus.
,

cjns eruet, et in ipso igne ardens ignis putrefiet.

Cum

vero

Atlamen presbyter cum

eos
:

vidisset eos

de ordinando

sacramento (seu jurejurando) dubitarc, dixit ad Sinite me quod ego bene ordinabo, ncc finiam sacramcntum , donec dixero lantum quanlum vobis satisfierit. Et illico in conscusu eorum appre,

Grosulanus Mediolanuni reliquisset capitulum canonicorum Ecclesiaa metro|ioIitana; regiminis

spirituahs possessionem
vacaret, et per
adiit,

quasi

vere sedes

annos duos, ut infra videbimus,

administraviU

148

PASCHALIS

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1104.

PASCHALIS

II

ANNUS

5.

CHRISTI

1004.

Sequitur annus millesimus centesimus quartus,

Indictione duodecima,

Legatio a Paschali papa missa in Poloniam.

teraj

episcopus,

quo Paschalis papa bene

usus occasione pra^senlia) Wallonis Bellovacensis episcopi, qui in Gallia liaud quietam sedem baberet ob persecutioiies regis Francorum, de quibus
suo loco dictum est superius, decernit eum legaa latere ad visitandam Poloniae Ecclesiam, corrigendaque ea quae correctione digua videri possent. De qua legatione apud Longinum sub Iioc

tum

', postquam pacifice scdit Parisiensis quod et contigit prwsenti anno, cum in Gailias rediit, ut proxime diclurisumus. 2. Legatio in Galliam pro absolutione Philippi regis, et Conciliuni Trecense. Hoc eodem anno decernitur alia legalio Albanensi episcopo cardinali in Gallias, ad impertiendam absolulionem ab excommunicatione Pbilippo Francorum

ad

eum

regi,

quam

per iegatos poeuitens petiisset.

Ad quem

quidem legalum
episcopus has

admonendum

Ivo Carnotensis

anuo

hocc

scripta

leguntur

Summi

Pontificis

litteras praemisit-:

Pascbalis Secundi nuntius

cum

potestate legati de

Ricbardo, Dei gratia Albanensi episcopo et

Sedis Apostolicaj vicario, Ivo

Latere Gualdo,
sis

(alias

Walo), episcopus Bellovacen-

sanclffi

humiUs Car-

Poloniam, Boleslao de Moravica expeditione redeunte, venit. Qui a Bolcslao coniiter exceptus,
in

notensis minister, salutem et obsequium.

Sicut de excommunicatione regis graviler doInimus propter Chrisliauae rebgionis detrimeniura,

Polonica visitata, prout a

summo

Ponlifice jussus

erat, Ecclesia, rigore justiliae iu sceleratos, Boleslai

ila

de absolutione ejus,

si

ad honorem Dei

et sanctae

ducis illum animante acuenteque assistentia, duos provincia; Gnesnensis episcopos, culpa exigente,

Sedis Apostolicai fieri posset, granditer

propter ejusdem sanctae religionis

gauderemus incremenlum.

damnavit,

et suis

per sententiam depositionis pri-

vavit sedibus. Qui

tamen

bi

fuerint

et

quarum

Ecclesiarum episcopi, vario et diligenti in quibuslibet Annalibus scrutinio facto, legisse me non memini. Reor tamen ex conjectura evidenti, quod unus depositorum episcoporum fuit Ezyaslaus, qui Cracoviensem episcopatum nulla summi Pontificis

Ut autem secus fiat quam soUiciludini vestrae a domno papa comniissum est, consulere non audemus, quia de rerum exitu sicut vos ita et nos incerU sumus. Si autem divina graUa corejus humiliaverit ad poenitentiam, consilium nobis videtur, ut coram positis quamplurimis episcopis, publice
,

eum

etsolemuiter absoIvaUs, quatenus sicut longe

auctoritate, sed sola ducis Poloniai donalione

detinebat. Edilus est a ducissa Sbislava consorte

Boleslai ducis Polonis in anni hujus
fine

infans
BelCra-

egregius,
lovacensis

quem praefatus Gualdo episcopus cum aliis Polonorum episcopis in

ita multorum religiosorum testimonio publicetur circumquaque ejus optanda reversio. In qua re salagendum erit diligentiae vestra^, quatenus, qui pro amore justitiae et

lateque patuit ejus aversio,

obedientia Sedis Aposlolicae perdiderunt ejus arai-

coviensi Ecclesia de sacro fonte levavit, qui patre

jubente, avitum

nomen, Vladislaus accepit . Hajc ipse. Porro quod idem Walo modo Bellovacensem, modo (ut anno superiori) Parisiensem invenisti appellatum episcopum, ncquaquam diversum putes ob diversos episcopatus imo ex iisdem notis unum
;

ciUam, in reconciliaUone ejus redintegrentur ad gratiam. Consultum aulem fama) vestrai melius credidissem, si alibi quara Senonis ista fieret absoluUo, ubi cuique liceret libere dicere quod sentiret. De cajtero ad Concilium denominatum gratanter
ire desidero, sed

contra voluntatera regis, cujus

tolero,

eumdemque
Ivonis, dc

fuisse

certo

iutelligas

ex Epistolis

odium jam per decennium

qua

via,

quo con-

quibus supra, Carnotensis episcopi, quibus liquet hunc primo BoIIovaceusem consecratum episcopum, inde persecutione regis translatum in
Parisiensem episcopatum. Extant enim plures
lit-

ductu vel circuitu Trecas venirevaleam, uon invenio. Si ergo vel per ipsum regera, vel per comiUsI

IVO Ep. CXCllI. CCXX.

CCXLV.

'

Ibld. E|].

CLXVI.

PASCHALIS

II

AXNUS

5.

CHRISTI 1104.

140

sam aliquam

milii securitatem impetrare potestis,

obnixe rogo ut id facere studealis. Hoec ad lega-

test,

per sacramentum domni Ludovici Iiabere non poper manum Senonensis archiepiscopi trans-

tum Ivo, qui dum numerat annos decem ab eo tempore quo rex in eum infensus est ob pellicem subintroductam, plane hoc eum anno hanc scripsisse Epistolam asseverabis. At quemnam exitum ista habuerint, accipe ex Epistola ejusdem Ivonis ad Paschalem papam tunc data ' 3. Paschah summo Pontifici, Ivo humilisCarnotensis Ecclesia) minister,

ferrl juheatis in
ei

Parisiensem episcopatum, quein

gratanter et devote concedunt pro vestro amore rex et regis filius. Ikec Ivo. Porro regis absolu-

tionem solemniter factam Parisiis esse, habetur in Fragmentis Francorum historia;, una cum Glabro atque ahis auctoribus nuper editis.
5. stola,

Quod autem

audisti in superiori Ivonis Epi-

cum

debita obedientia

fidelium oralionum obsequium.

tertio

indictum fuisse per Richardum S. R. E. cardinalem legatum Trccense Concilium, ad idemque

Notum facimus

paternitati

vestree

kaleud. Augusti plures episcopi

quod , tam Rheinvitati

ipsum Ivonem vocatum

esse

certum

est

illud

niensis

quam

Seuonensis provincia3

tunc frequenti episcoporum numero celebratum fuisse. Insuper ad cvitandam de Trecensi Concilio

domno Richardo
convenimus in

iVlbanensi episcopo, legato vcstro,

omnem

quse possetoriri de tempore dubitationem,

quoddam municipium

Aurelia-

nensis episcopatus , nominc Balgenciacum , ad faciendam absolutionem regis secundum tenorem litterarum, quas super hac remiserat moderatio vestra. Convenit ctiam rex et lateralis sua, et secundum prajceptum vestrum, tactis sacrosanctis Evangeliis, parati fuerunt abjurare absolute omnem carnalis copuke consuetudinem, insuper et mutuam coUocutionem, nisi sub lestimonio personarum minime suspectarum ustjue ad vestram dispensalionem. Sed quia in litleris vestris coutinebatur, ut in hac ahsolutione consilium pruden,

prajmonendum putamus, sub eodem Paschali papa duo eademque celeberrima Trecis in Gallia fuisse celebrata Concilia, alterum per Richardum
cardinalem legatum hoc anno , alterum tertio abhinc anno per ipsum Paschalem Pontificem, cui

idem

ipse qui

vocavit, interfuit

de quo suo loco

dicturi

sumus.

6. Quod igitur ad prajsentis anni Trecense Concilium per Richardum legatum actitatum pertiuet, de eo apud eumdem Ivonem mentio ha-

betur in Epistola ad Paschalem papam data, in qua causain Silvanectensis episcopi in eo tracta-

tium sibi adhiherel domnus Albanensis episcopus, totum onus consilii voluit pendere ex arhitrio pontilicum. Episcopi vero, nescimus quid conjicientes, sempcr reiilicahant, se debere esse hujus
consilii

tam
sis

esse testatur

his

verhis

'

Novimus enim

praeteritis annis,

cum domnus

Richardus Albanen-

episcopus Apostolica legatione fungeretur, quia

comites et non duces; quamvis quibusdam

praidicta

noslrum videretur, quod

absolutio ila

eodem legato Concilium celebratum est, in quo a malevolis et ajinulis personis crimen venditionissacrorum ordinumeidem episcopo objectum est,
Trecis ah

posset, sicut praitaxata est, honeste fleri, et propter

sed propter insufficienliam accusantiuin

pcrsona-

quorumdam
inipediri.
in

siniultates

non

satis

rationabiliter

rum, consentientihus

Cum itaque ita res indefinita remanserit medio, rex clamitans se male esse tractatum, tameii per sc cl pcr nos adhuc pulsat ad aures paternitatis vestra;, ut secundum moderationeni litterarum vestrarum, ct verba quae domno Galoni coepiscopo nostro injunxistis,

hoc episcopis, niinime probatumest.Sedpra^dictusepiscopus tauticriminisinfamiam cupiens cvitare, ad arhitriiim legati veslri
in

(sicut teslantur qui atfuerunl) spontaneus de ohjecto crimine se purgavit, et innocentiam suamjurejurando comprohavit etc. Quihus aiinuit, cum
citat testes

causam ejus tempcretis,

:

ne conlingat dc eo iihul Salomonis- Qui mullum emungit, elicit sanguinem. Dispensationis autem

non

interfuisse, qui se

episcopos qui Synodo interfuerunt, se jam ante excusaverat eidem

interesse

modus
eniin

unquani sapientum displicuit. Unde bcatus Cyriilus ad Gennadium preshyterum :Sicut

nulli
(|ui

viquc
salva

mare navigant, lempeslate urgente, naquaidam cxoneranl ut ca^tera perinaneant, ila et nos cum non habemus
periclilante,

non posse. Posteriori autem Conc. Treipsum praeslo fuisse, suo loco dicliiri sumus. 7. In hoc codem Concilio sub legato Richardo celebrato, creatuin fuisse Godclredum virum sanctitale conspicuum episcopum Amhianensem, qui
censi
res ab eo
praiclare gestas, ([uas vidit, vel ab his
et

salvandorum

omuium

negotioruin certitudinem,

qui viderunt accepit,

quain exacte

atiiue fideli-

despicimus cxiisqua;dam, nc cuncloruin patiamur dispendia. Et quia hajc suggerendo dicimus, non

ter conscripsit, nairat his vcrbis Nicolaiis

:

mona-

docendo; nostraj suggestionis summa est, iit imbecillilati hominis amodo, quantum cum saluti ejus
potestis, coiidescendatis, ct terram quaj ejus anathematc periclitatur ab hoc periculo erualis. 4. a De ca;lcro, sancla; palcrnitati veslra; sup-

chus Suessionensis ' a Eodem teinpore quo electio facta est, Richardus cardinalis et Apostolictc Sedis legatus apud Trecenses celeberrimum liahuil convenlum episcoporum, abbatum et (Jalliarum pro-

plicando suggcrimus, ut domnuin Galonem coepiscopum nostrum, de Belvacensi episcopatu, quem

Ivo Ep. cLXix.

cerum. Eo igitur se Amhianorum legati conferunl, suo proponunt se pastore orbatos, unaniiniter a clero ct populo electum asscrunt Godefredum, regc

'

Ivy

lip.

r.cLX.

* Vil.

Godcfrid.

I.

i.

c.

30. apiid Sur. lom. vl.

1'rov.

XXX

dle VIII

Navenab.

150
quoqiie assentiente.

PASCHALIS

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1104.
scelere
;

Tum

vero omnes, qui in eo

conventu Gociefredum novcrant, Ciiristum summopere coUaudarunt. Sed ille interim fugam medilabatur (aderat enim ibi ul abbas cum cajteris).
At vero interceptus, jubente cardiiiali et cpiscopis in mediura eorumadducitur, cunctis acclainantibus, dignum eum fore Ecclesise ministrum, strenuum
dispensatorem, bcatum futurum populum, qui ta-

contaminatam intelligam sed miror solum vcl in sola Carnotensi Ecclesia reprehenditur, cum et hoc et multa alia a;que damnabilia in omni paene Gallicana Ecclesia dominentur. Quod autem vobissuggestum est, simoniacam
tali

cur

lioc

hLcresim,

me

permittente, in Ecclesia Carnotensi

:

publicedominari, omnino veritate caret quia hoc malum ab initio clericatus mei semper exhorrui,

lem
nes,

sit

pastorem habiturus. Aiimt enim tunc omTe Ueum laudamus, cantasse etc. Ha;c de

poslquam ad episcopatum veni, quantum Deo donante prffivalui, in superficie resecavi. Quod
et

electione ejus in Concilio illo Trecensi conlirmata.

Porro res saneadmirandas ab eo geslas, a tempore quo puer ingressus est monasteriiim, et postquam
creatus estabbas, et in ei)iscopatus functione,idem

manifestum fieret, porum nostrorum

quffi

si

pace confratrum

et coepisco-

fieri posset, in

quoruniEcclesiis

multaj malae consuetudines adhuc caput erigunt,

temporibus
dO. Si

nostri sacerdotii,

Deo

auxiliante,

auctor est pluribus prosecutus. Confligendum

fuit

illi

in Ecclesia Carnotensi sopitcc sunt.

prinium adversus clericos concubinarios, a quibus persecutionem passus, venenum ab cis prfeparatum, divino Spiritu monitus evitavit. Cerfuit

qua autem adhuc sunt, quac pro conantiqua

publice

suetudine
cantor et

exigant

decanus

et

alii

ministri, ab his qui canonici fiunt,

:

tandum quoque
occasione
ctus est. Quid

adversus impostores,

quorum

me
siai

contradicente et pcrsequente

Romanai Eccle-

Romam

ad Paschalem Pont. venire coaacciderit, suo loco dicturi

consuetudine se defendunt, in qua dicuntcubi-

autem tunc
clcro

cularios et ministros sacri palatii multa exigere a

consecratis episcopis, vel abbatibus, qua; oblationis

sumns. 8. Pro
adbuc
git

siio

labis

Simoniacai impetito

Ivonis littera;

ad legatum Pontificinm.

Dum

vel benedictionis

nomine
,

palliantur, cuin nec ca,

in Gallia

idem Richardus episcopus Alba-

nensis Sedis Apostolica; legatus moraretur, conti-

et lamus nec charta gratis ut aiunt habeatur hoc quasi lapide conterunt frontem meam, cum non habeam quid respondeam, nisi Evaiigelicum
;

ab eo suscipi accusationem adversus clerum Carnotensem labis sinioniaca; impetitum ad quorum defensionem tunc eorum episcopus Ivo istam ad eumdem legatum scripsit Epistolam ', respondens ad cjus litteras paulo amarulentius
: :

illud

'
:

faciunt,

Quod dicunt, servate et facite sed si secundum opera eorum nolite facere.
:

id
Si

autem hanc pestem radicitus evellere non valeo, non tantum invalitudini mea; hoc imputandum est, quia ad hoc ab origine nascentis Ecclesiae Ro-

9.

Richardo, Dei gratia Albanensi episcopo

et

mana
tales

Ecclesia laboravit, nec a greinio etiam suo

sancta! Ecclesia;
clesiae

Romana;

legato, Ivo

Carnotensis luinister,
spiritui credere.

humihs Ecbene valere, et non

sua quKrentes penitus

praevaliiit

eliminare

omni

nec in diebus malis regnare desinet cupiditas, donec finito mundi termino pacatum regnum
,

Scieus quia meliora sunt vulnera diligentis

accipiat charitas. Interim

quam

frauduleuta oscula blandientis

'
:

-,

et illud Psal-

stiniutar-)

mographi

Corripiet
;

me

justus in inisericordia et

ut verbis Auguquantumhbet vigilet disciplina domui mea?, homo sum, et inter homines vivo, nec mihi

autem

increpabit

me
;

caustica

verba vestra, quantum

arrogare audeo, ut

domus mea melior

sit

quam

pertinet ad simplicitatem intentionis vestraj, asqua-

nimiter accepi

scd duplicitatem falsorum fratrum,

qui quasi quibusdam latrociniis nocUs, faisa pro

veris sollicitudini vestra3 suggerunt
,

Arca Noe,ubi interhominesseptem reprobus unus derisor patris inventus est, aut melior quam domus Abrahffi, ubi dictum est Ejice ancillam et
:

graviter ani-

filium ejus, aut melior

sit

quam domus
:

Isaac, cui

madverti.
veritatis

Quorum

falsitas cito

patebit,

cum

luce

cilo reverberabitur, el in lucem prodire non audebit. Horum sunt quidam, qui infamiam suam non aliter se posse velare arbitrantur, nisi

de duobus geminis dictuin est Jacob dilexi, Esau autem odio habui. Et ut ad Christiana tempora

famam bonorum
hendunt,
nisi

LTdere,

et

vasa sincera incrustare

veniam, semper patitur Christus in membris suis Anliochena Ecclesia NicoJudam proditorem laum fornicationis laudatorem, Simonem lucro,

moliantiir, qui alia de causa

simoniam non repreqnod simoniaci esse non possunt, cum alii aliqui in Ecclesia assequuntur quod isti prffipedientibus quibusdam incursionibus assequi non merenlur. Quod si oculos mentis in se reflecterent, prster sinioniam multa in se tam facinora

rum

sacrilegorum sectatorem. Et ut universaliter

dicam, semper abundabit palea, donec ventiletur area. Si qua tamen talia inauribusvestris (nostris)
judiciario ordine publicantur,
si

certis

documentis

approbantur, conservato quidem legum tramite, inulta praeterire non patimur. Incerta autem ieterni
judicis tribunalibus judicanda reservamus etc.

quam
eis dici

flagitia
[lossit

illud Apostoli

merito reprehenderenf, ut patenter * In quo alterum ju:

Quod autem
datas litleras
sicut

nullas alias ab eo de eadera causa

teipsum condemnas: eadem enim agis qua; judicas. Nec ista dico, quod conscientiam meam
dicas,
Ivii

volumen Epistolarura
,

ejus habeat,
Utteris

de

aliis

par

est

credere legatum

Ep. xciv.

*-

Piov. xsvi.

'

Psal. cxl,

'

Rom.

ii.

Mallli. xxiii.

Aug. Ep. cxxxvli.

PASCHALIS

II

ANNUS

5.

CHRISTI

1104.

151

Ivonis reverberatum quievisse. Oplaret nuisque bonus bis caruisse semper Roni. Ecclesiani, quae quantunilibct bonestistitulis decorentur, tam quia Omniamibi bcent, seil secundum Apostolum non omnia .'edificant atque illud - Si esca scandalizal fratrem meum, non manducabo carnes in aeternum.j) Expediret in omnibus (quantum possi' : ;
:

quibus non posseni prodesse. Sed quia tantae subli mitatis aures ad fastidium vcrbis nolumus onerare, si qua miiius de necessariis dicta sunt isti fratres supplebunt, et si opus fucrit, probabunt.
,

Vale

Vetus querela episcoporum in Romanani Ecclesiam, de appellationibus per clericos incorrigibiles ingeri solitis,

bile esset

consulere scandalo pnsillorum, atque

:

ut evitent vel saltem dilTerant,

episcopum illud Apostoli ' Bonum est mibi magis niori quam ut gloriam meam quis evacuet. Quee sxpe ministrorum aviditate penes occasionem quterentcs periclitatur
libera fronte dicere
,

sitque ut

domus

ilia

quaj est repleta boni odoris

unjiuento ex diversorum sancli Spiritus cbarisma-

ob bujusmodi muscas morientes, quai perdunt odorem ungueuti*, male malis oleat in ipsorum perditionem. At de bis bactenus.
doiiis,

tum

merentur subire sententiam, de qua abunde satis S. Bernadus ad Eugenium papam scripsit. Cui malo cumplurasint adbibita per Pontificia decreta remedia , tameu (|uod aditus iste non potest nec debet ita occludi malis, ut non pabaudomnino ila potuit teat bonisadversus malos in omnibus esse prospectum, ne cuin bonis mali
juste
:

quam

il. Quereloi Ivonis de appellationibiis

manum
dem

Pontificem.

Sed
,

ad Ro-

se misceant in ingressu, cum prajserlim justitise speciem in omnibus repKesentent, et voce magis ostentent, et nonnisi adversus maluin remedia

qui laboravit pro de-

postulare proclament, nec probiberi posse

quem-

fensione suorum, coactus est paulo post ad euni-

quain ab

illo

coiifugio

Pascbalem

papam
^

apologeticam

pro

se

sident jure

natura?, a

quod omnes bomines posniinori ad majorem poten-

Epistolam scribere

cum

accusatus esset

apud

tiam provocandi.

eumdem
nasset
,

Pontificem per clericos quos ipse

dama

quod patrem
abstulisset.

cujusdam

pra^positura;

clericis
tefecit

Quamobrem

ubi

suam pa-

iimoccntiam, eainque comprobatione cjus-

jurium Ecautem accidit, ut deferretur qnereia ad Pascbalcm Pont. adversus Rotrocum comitem Cenomanensem qui jura
13. Judicia Paschalis papce contra
clesice violalores.

Inter bajc

'

dem
lica)

Ricbardi Albanensis episcopi legati ApostoSedis mullo magis perspicuam reddidit,

ita

possessionis Hierosolymilani niilitis invasisset, quae

ex privilegio sub protectione atque defensione esse

lamentenda

perorat

De
et

caetero

senectutem
appella-

meam

propter

superQuam

impunitam

deberent Apostolicee Sedis. Quibus acceptis, idein Poiitifex rescripsit adarciiiepiscopum Senoiiensem,
Parisiensem, Aurelianensem, atque ad ipsum Ivo-

toruin licentiam vexari iion perinitlatis. Uuiii

enim

premit nos a pra,'lata potestatc illata adversitas regendi in nobis debilitatur auctoritas, cuin Ec-

non audemus exercere disciplinam, qui eam adversum nos appellant, non confidenlia justitia;, sed prolatione sententia;. Quod si juveiiili vigore possemus adbuc peditare per ruinosas Alpium vias equitare per pr;ccipiles prffiterfluentiiirn torrentium undas et pra;ceclesiasticam
iii

eos

nem episcopum Carnotensem, uteumdem comitem excomniunicare deberent (jiiod faciendum non esse, nisi audito reo, examinata causa, idem Ivo
:

contcndit ciim collegis

qiiantumlibet simpliciter

excommunicandum,
Carnotcnsis

ex

mandato Apostolico censeita

ret arcbiepiscopus Senonensis. Coiitra auteiii ipse

episcopus de bis
:

suam scntentiam

dere aut subse(|ui ad Apostolicam

nustros
:

Sedem

delalores

Ego itaque, servalo legum tramite, nolo quemqiiam niore sicariorum sine
declaravit, dicens

proculdubio refrenaret se murniuran(jui

audieiitia punire, nolo satana; tradere, doiiec vel

tium lingua, qu;e paruiii adbuc novit,

iiiler tatis.

distet

audieiitiam subterfugiat, vel judiciuiii contuiiia-

serenitatem cbaritatis

et

caliginem cupidi-

12.oSiergo aliquod temperamentum adversus

b;cc

Consulatur su|)er boc Evaiigelium, consulantur leges divina; et buniana; si de re in contentione posita aliter aliqua lcx fieri jusserit
citer respuat.
:

dieruni

incommoda non [irocuraveritis, et inveteratis malorum et indisciplinatis juvenibus, qui

:

postposita

mea
puto

sentenlia, libenter

cedam

aliena?.

Nec

aliter

doinnum papam
officii

intellexissc, iibi
iiostri

vix sunt digni babere quac liabeiit,

qu;c

nedum ambire non babent, vexandum me exposueritis unum rcstat mibi tutum et totuin consilium, aspennis columba; a
molesliis

proicepit,

nos pro debito

prajdictis

peUtoribus justitiam facere,

tentia,

etc.

Perstitit in senerat,

donec qui excommunicandus

Sedein

sumiitis

inutilibus

Apostolicain appellans c
abstulit.

manibus

coruiii

judicium

avolare, ct in solitudine requiescere, ubi exspectcm

euin
lis

(|iii

salvum

me

faciat a pusillaiiimitate nieii-

et in(iuictudine,

cum

ante ei^iscopalum el in

episcopatu sempcr voluntas

mca

fucrit

magis

in

loco liumili salvari, (luam in alto periclitari,

et in

non Occidua lantum, sed etOricntalia jiianno Pascbalem l'onfificcin fatigariint. Hoc siquidem anno patriarcba Hierosolymorum Daibertiis, (jui jam aiino siiperiori, dolo Arnul|)lii
\k. At

dicia hoc

domo
'

Dei niagis abjcctum esse,

quam

illis

praiesse

arcbidiaconi iiequissimi j^assus

'

multa

Hieroso-

Cor. X.

* IbiJ.

VIII.

'

hiA. ix.

Eccl. x.

<

Ivo
1.

Ivo Ep. CXCIl. CXCIII.

cxciv.

ct

CXCVil.

Wil

(lc

Uell. sac.

Ep.

usv.

XII. c. 26.

152

PASCHALIS

II

ANNUS

5.

CHRISTl 1104.

lymis recedens Antiocliiam ad Boamiitidnm a Barbaris diinissum se contnlit, Ebremario a Baldoino

a latere suo dirigit viros, per eos Brunoni ApostoSedis auctoritate prajcipiens, ut ad ovium suarum redeat curam , et Romano Pontiflci pro causis Ecclesiae semper adhaereat, arguens acriter, quod absque permissione siia ausus esset monasterium petere, omissa gregis sibi a Deo crediti cura Ad haec Bruno ista rescripsit ad amicos S. R. E.
lica?

snum locnm snbrogato nna cnm eodem Boamundo in Italiam navigans, ad Paschalem Pontificem contendit, apud quem dchilit (juaicumque
in
: '

dolo Arnulphi sustinuisset a Balduino, jura HierosolymitanjE Ecclesia; imminuta deplorans. In eum-

dem regem eam quoque

quod divortium sponte
tione judicioque
fecisset.

accusationem ingessit

cardinales.
16.

sua, absque causaj cogni-

Cuncti proculdubio sciunt, qui in Ro-

Ecclesias,

cum

legitima uxore

mana

Ecclesia sunt, quia nisi contra Ecclesiam

His audilis

Paschalis papa

diu detinuit pa-

schismaticorum saeviisset insania, quod modo egi, multis jam annis implessem. Nunc vero, quia

triarcbam, Hierosolymamscribens, indeque venire

quisadversus eumaliquid quod accusaret haberet, resque delatain annum sequentem, quojudicio ApostolicEe Sedis patriarcha innocens comprobatus, in scdem propriam restituitur, ut

mandans,

si

suo loco dicluri sumus. Ita quidem male consulti principes, dum putant impugnatione rerum Ecclesiasticarum stabilire sibi flrmiter
nihil aliud

Romauce Ecclesioe Petro claves regente, tota per orbem Christi Dei noslri gratulatur Ecclesia, venlorum jam turbines silent maria pacata quiescunt quod Deo semel voveram, reddere cogor; melius est enim non vovere, quam vovere et non reddere '. Quod si quis objiciat, me semel acceptam episcopatus sarcinam non debuisse deponere re, :
:

regnum

nam

spoudebo

liberius,

multos

(jui

pontiflcatusjuranon

agunt, quam ut absque fundamento magUce molis grande ffidificium in altum erigant, casurum citius quam putarint. Siquidem seatentia
Veritalis
-,

deserunt, a sinistris esse statuendos, dicente Do-

niino^: Principcs fuerunt, et non cognovi

extiterunt, et

duces

iliud

duntaxat

erit

stabile

ac

recta

non per spirilum meum. Porro qni intentione episcopatum dimiserunt, certum
de aeterna
felicitate jierenniter in Christo

permanens
gerit

a'diflciuni,

quod supra petram

conti-

est eos

essefundatum. Porro verissima

perditis

ista esse, in-

gaudere. Mihi quidem exempla non desunt, quo-

fehciadeclararunt eventa,
est
sfficulo
,

cum eodem quo

,

cceptum

rum
lictis

auctoritate subnitar,

eorum

scilicet

qui re-

Hierosolymis

corruit cito
jacta fun-

turbinibus saeculi, quietam vitam delegere.

regnum, in quo non super petram male damenta nutabant.

15. S.

Unde, quaeso,
ultra

summum
sit,

molestus

Pontiflcem orate, ne mihi in tranquillumque portum

,

Gallias.

Brnnonis episcopi Signiensis leqatio in Tunc etiam cum ut dictum est, Dai,

quem
gat .
datffi.

Christo duce perveni, ne

me

deserere co-

Hucusque
cr

litterfe

Brunonis ex monasterio

bertus patriarcha Hierosolymorum

contigit pariler
(

Romam
'

venit,
)

Pergit auctor

ut Willelmus Tyrius

asserit

ve-

17.

Cumque

nulla ratione Apostolicum, Siposset, supradictus

nire in Ilaliam, et inde in Gallias ad Philippum

gniensemque populum sedare

regem

principem Autiochirc, ut duas Philippi regis filias, alteram Constantiam ex legitima conjnge ortam sibi in matrimonium copularet, alteram ex pellice, Caeciliam nomine , jungeret nepoti suo Tancredo. Tunc
proflcisci

Boamundum

Oderisius abbas i'ogavit Pontiflcem, ut

memoratum

Deo militare permitteret ejusque precibus papa aures accommodans, quievit B. Verum non sivit ibi eum immorari diutius,
sed

virum

in hoc monasterio

cum

titulo episcopi Signiensis legavit in Gallias

cum Boamundo
miltitur

S.

Bruuo episcopus Signiensis

Gallias
,

hoc ipso anno, quo

peregrinatus est
;

illuc

Boamundus,
:

ut diximus,

legatus in

ut

Petrus

Diaco-

nam

pergit

nus testatur in Chronico Cassinate *. Sed qua3 hanc prsecesserunt legationem in Vita ipsius ila narrantur nempe ipsum Brunonem profectum
,
:

pontiflce et abbate nostro

abeodem una cum Boamundo (ut

Post haec

superius retulimus) directus in Galliam, vice Ro-

mani

Pontiflcis

Synodum secundum
est

traditioneni

in

Apuliam cum Paschali

Pontiflce, ibique

aegro-

Ecclesiasticam tenuit.Haec de legatione S. Bru-

tantem, licentiam accepisse redeundi, atque raonasterium Cassinense adeundi curationis causa. Sed

nonis in Galhis, cujus

frequens mentio apud

diversos

Ivonem
ipsius,

in suis Epistolis ad

In Vila

monasticum habitum induit, illic perpetuo permansurus. Quod ubi Signini populi cognovissent, perculsi nuntio, haud
ipse

dimisso episcopatu

ubi de hac ipsa legatione agitur, haic in

:

cjus reditu contigisse narrantur

Cum autem

de

Gallia reverteretur, in itinere latrones insidias po-

aequanimiter passi sunt tanto pastore privari de his enim hsc idem Petrus ubi supra Signien;
:

ses pastore orbati,

neque

sentiam,

Romanum

illius ferre valentes abPontificem adeunt, flentesque

pellat. Pontifex

orant ut illum eiiiscopatus sui curam gerere comad hcec verba conmiotus, strenuos

suerunt, volentes ipsum suis facultalibus spoliare. Curn autem sanctus illis appropinquasset, tanto ejus adspectu sunt divinitus terrore percussi, utad pedes ejus cum reverentia procidentes, de malo proposito veniam peterent ipsumque in conduclu
,

itineris,

quantum

ii)si

placuit,

rent . Haec
'

ibi. Praster

obsequium exhibehanc legationem alia adhuc

Ivo Ep. cxc. cxci.

VVill.

tJe

1.

XI. c. 1.

hell. sac.

I.

xi.

-Mattli. vii.
I.

Will. de bell. sac.

*

Pet. Diac. in Cliron. Cass.

iv. c. 33.

Eccl. V.

Osea;

1.

PASCHALIS

11

ANNUS

5.

rite

CHRISTl

l'10'i,

53
solatiis

sibi

ipsum perfunctum esse ab eodem Paschali papa commissa ad Rogeriuin comitem, idem auctor
de ipso iterum alia occadicendum. Contigit autem ipsum revocari

habere videretur
ea

pastoris

caret. Idcirco

strenuitati tuae vigilantius insistendum est, ut in

Vit;e ipsius affirmat. At

omnia

jiixta

normam

Sedis ApostoliciE dis-

sione

rursuni ad moiiasteriuni Cassinense, cum scilicet defunclo Odoiie, (jui Oderisio successit abbas, successor eligitur. Sed de his suo loco.
18.

ponantur. Cardinales in Ecclesia tua piesbyteros seu diaconos tales constitue, qiii digne valeant comniissa sibi Ecclesiaslici regiminis onera suslinere. Porro quai presbyterorum intersunt, presbyteris,

Paschalis Epistola

postellamtm.

Inter ha;c autem contigiteumdem

in ejus Ecclesia gereren-

ad episcopwn Com-

quae diaconorum, diaconibus committantur, ut in

aliena dispendia nullus obrepat. Si qui sane ante

Paschalem Ronianum Pontiflcem Conipostellanum episcopum litleris admonere, ut sacrorum pi"escripto

Romano!
neni

canonum cuncta

secundum coinmuconsuetudinem conjugia contraxerunt, natos ex cis filios neque a saeculari, neque a
legis susceptionem,

patris

multa enim bellorum cuusa irrepsere in eam Ecclesiam deformia, qua;coirigenda mandaf. Extat adhuc ejus Epistola apud nos, quae et edita habetur tur a Joanne, luculento historiographo

dignilate

Ecclesiastica
est,

repellimus.

Illud

omnino

incongruum
nachos

qiiod per regionem vestram

mo:

cum

sanctimonialibus habilare audinius

rerum

Ili-

spaniarum, ut hic leges'

ad quod resecandum ex|)erientia tua immineat; ut et qui in prwsentiarum simul suiit, divisis longe
habitaculis separentur, prout arbitrio et religioso-

Pnschalis

episcopus, servus servorum Dei,

venerabili Didaco Compostellano episcopo, salutem

et

rum virorum
in

Apostolicam benedictionem.
Ecciesia

consilio inelius visuin fuerit neque poslerum consuetudo hujusmodi pitEsumatur.

:

quam regendam

disponente Do-

Dalum
lesiiiiD

Laterani, Incarnationis Dominicce

anno

inil-

mino
'

suscepistl,

jam diu, eliam cum pastorem

centcsimo
(v) .

tertio

(iv),

nostri

Pontificatus

quarto
Recilat Joan. Marian. hisl. flispan.

Jam vero

his absolutis, ad res gestas

anni sequentis veniamus.

Anno

perioili r,ra<co-Roinajia> 6;;97.

Anno

/Erac flispan.

1142. Anno

Hegirae 498, incUoalo die

23Sept.,Fer.

G.

Jesu

Cliristi

1104.

Pasclialis II papa; C.

llearici IV reg. 49.

imp. 21. Alexii Comncni imp, 24.

num.
elecli,

Poloynca rednx. Ad Galonis episcopi Bellovacensis et quidcm anno millesimo centesimo, qiiam
ler/otione
1.

Galo a

potest, pcr
fcrri

manum

Senonensis archiepiscopi trans-

Legatio

anno collocal, revocanda ad an..MCii; anno eniin mciii Romam rediit, legationis siia; rationem Paschali II redditiirus. Quantuin laboraveBaroniiis lioc
rit

jubeatur in Parisiensem episcopatum, quein ei gratantcr ct devote concediint pro vestro amore rex et regis filius , scilicet Ludovicus, qiii cum
patre regnabat.
e|)iscopuin
Epist.

Galonem antea
,

coiisecratuin esse

Bellovacensem
et cxLvi, jiixta

testatur

idem

Ivo

Ivo Carnotensis, ut Galo vir doctus et pius episcopatus Bellovacensis possessionem adire possct,

CXLV

novum

ordiiiem. Ineunte

pluribus narrat Baronius anno mci

hic

et

seqq. Qiiare

vero mense Decembri currcntis anni, jam translatuin fuissc ad cpiscopatuin Parisieiisein, inox certo
patebit. Errariint itaque, (|ni ejus episcopatum Parisicnsein
2.
iii

tantum

legalio cjus Polonica, ad corrigenda qu;e

digna vidcbantur decrela, suo anno addenda. Profecto ea ad pncsentem annum pcrtinere non potest, cum tunc Galo e Polonia Romam reversus sit, et eodein lioc anno episcopus
correclione
Parisiensis
electus.

annuin sequentcm

distuli;rc.

Philippus Francoriim rex absolvitur excotnmunicalionc. A num. 2 ad 5. Biondellus in

Diatriba de

Formula

refjnante
iii

Chrislo, paragra-

B ironius

eniin

num.

3 et seq.

plio 10, et ex eo

San-Maithani

Genealogia Fran-

referl Epistolain Ivonis

ad Paschalem papani, quaj novo ordine est cxnv, qua ei significat tertio kalend.
Aurjusti

cica lib 12, cnp. 5, existimarunt

Philippum Francorum regem anno Mcnexcominuiiicalionesolutum

fiiisse,

cpiscopos convciiisse ad

Balgenciaciim,
coepisco-

ri(iue suggerit, ut

domiuim Galonein

innixi Epistola Ivonis ad Richardum Sedis Aposlolicaj vicarium, qune novo ordine est cxli, in

pumnoslrum, de
Baron.

Bellovacensi episcopalu, qucm prcpter sacramentum domini Ludovici habere iion

qualvo vocatus ad Concilium Trecense ubi Philippus rex absoiutionem ab excommunicalione im20

ToMiJS XVlll.

154
pelrare
del)(-'bat, ait
:

PASCHALIS

II

ANNUS

5.

CHRISTI

1104.
PillLIPPI REGIS

Ad Concilium denomina-

JURAMENTUM

FRANCORUM.

tnm
Tia
,

gralanfer ire desidero, sed contra voluiitatem

cujus odium jam per deceknium tolero, qua quo conductu vel circuitu Trecas venire valeam, non invenio . Putavit enini Blondellus anno mxcii Ivoneni e gratia ejusdem regis excidisse. Verum prceterquam quod id anno Mxci contigit, ut ibidem demonstraviinus, Ivo annos illos decem repetit ab anno mxciv, quo rex magis in eum exarsit, ut eo anno ostendimus. Quare Baronius hanc absolutionem accurate cum pricsenli anno illigat, Jicet falso frelus principio, quod scilieet Ivo anno tantum mxciv in Pliiliiq)! regis odiuin
regis,

5. Jura??ientum Phiiippi regis et Bertradce. Andias tu, lamberte, Attrehateiisis episcope, qui

hic Apostolica vice fungeris: audiaiit archiepiscoi)i

ct prajsentes episcopi,

quod ego philippls,

rex Franilli-

corum, peccatum
citffi

el

coiisueludinein carnalis et

copulic,

quam hactenuscum

Bertrada exercui,

ulterius non exercebo, sed peccatum istud et flagitium penitus et sine omni relractatione abjuro. Cum eadein quoque foemina mutuum colloquium et contubernium, nisi suh testimonio personarum niinimesus|)ectarum,nonhabebo; hEEComnia,sicut
littercC

inciderecceperit. Sed Baronii Blondelliquetempore,

papie dicunt et vos intelligilis, sine

omni
et

documenta qua nunc habeinus adliuc

latebant.
3.

in tenebris

n)aIo ingenio ohservabo. Sic

me

Deus

atljuvet,

Conventus ea de re Balgentiaci hnbitus.

II

ha}c Sacrosancta Jesu Christi Evangelia. Similiter

et Bertrada,

cuin excommunicationis vinculo solve-

Currenti itaque anno, Ricbardus Albanensis episcopus, Paschalis

papic legatus,

retur, tactis Sacrosanctis Evangeliis, in persona sua

ad faciendam

regis

absoltUionem in Franciam misnts, efflagitatu Ivonis, qui alibi quam Senoiiis eam fleri desiderabat,

hoc idem juravit sacramentum. A(;tuiu Parisiis in domini Daimberti Senonensis et RaduIO Turonensis archiepiscoporum domini quoque Ivoprffisenha
;

nec Trecas

ire

audebat. Balgentiaci (qiiod lambit

nis Carnotensis episcopi,

Humbaldi Autisiodorensis
ibi-

Liger oppidum decimo ab Aurelia milliario distans,

episc, Joannis Aurelianensis episc, Gualonis Parisiensis episc. (et

conventibus ei^iscoporum et |)rincipum aliis temporibus nobile) die xxx Julii Concilium congregavit, in (|uos

trium aliorum episcoporum

deiu nominatorum, ac trium

rex et

Bertrada carnalem copulam,

imo muluam collocutioiiem abjurare usque ad

papee dispensationem paratos esse se protestantur . Sed re infecta Concilium (rege se male esse

ahbatum etiam designatorum,) archidiaconorumetiam quamplurium, et lionorabilium clericoruin et laicorum non parva
multitudine inibi consislentium. Taliter itaque ex
Sedis auctoritate reincorporatus est Philippus rex Francorum sancta? Catholica; Ecclesicc malri &ux, IV nonas Decemb., Indict. xin, anno
Apostolica;
,

tractalum clamitante) solutum est. Rex per se et per Ivonem ac coepiscopos dispensationem probantes, ad Paschalis papa} aures pitlsat, causaiTi(]ue

autem Dei
Iltcc

Christi mciv, Ponhlicante vero in

Sede
.

suam temperari
4. Litterce

rogat, ut videre est in laudatu

Romana doinno
beiensi, et ex eo

Paschali
iii

papa

II

anno sexlo

Ivonis epistola a Barouio relala.

Dacherius tomo

Spicilegii

ex Ms. Cor-

GallicB datai.

Post

Paschalis II de absolutione episc.

ha3c Paschalis papa scripsit

Labbeus

toin.

seq. Porro

Richardum

S. Sedis

x Concil. pag. 658 el legatum ante diem

archiepiscopis et episcopis per Rhemensem, Senone7isem ac Turonensem provincias constitutis, et

secundam mensis Decembris Galliam reliquisse demonstrat absolutio regis a Lamberto episc per-

de causa Philippi regis

ficavit:

et Berlradie illis hffic signifratri

Quam nimirum causam

Si

nostro

Richardo Albanensi episcopo reminiscimini anobis

fuisse

commissam.

eigo idem frater Francise

quam ei Paschalis II commiserat si Richardus jain e Gallia exiisset. 6. In Concilio Parisiensi factum. Acta haec esse hoc anno in Concilio Parisiensi IV no?ias Deacta,
,

jam

fines egressus est,

nos

eamdem causam,

aspi-

cemb. docet aliud Ms. Igniacense, quod ex

Sir-

rante Domino,
bili fratri

una vobisciim peragendam veneralamberto Attrebatcnsi episcopo commit-

mondo

exhibet Labheus ibid. pag. 642, sed

is

ani-

mum

non advertens ad errorem anonymi, qui pro

quamvis ia eo Codice
et
iste

timus. Convenientibus itaque vobis in

unum,

si

MCiv, scripsit mcv, Concilium illud in annuni illum

diflert,

communis
ralis, tactis

fllius

Francorum rex

et illa ejus late-

Sacrosanclis Evangeliis,

omnis
,

carnalis

quain qua; hoc anno gesta,

alia non narrantur, quidem eodem die ac

lilteras Philippi regis

copulae consuetudinem ahjuraverint muluuin quoque colIo(iuium et conlubernium nisi subtestimonio personarum minime suspectarum, nunquam videlicel ad idem flagilium redituri, sicut quorumdam vestrum litteris significatum est, satisfactionem eoruin vice nostra vobiscum Attrebatensis episcopus suscipiat
,

mense. Refert
et precalur,
cti

anonymus

ad Lanihertum Attrebatensem episc. cui

niandat

quatenus

in crastino festivitatis santibi

Andreae, ad hoc negotiuin praecipue

commis-

suin adsis

cum

archiepiscopis et episcopis nostris,

qui
fide

ibi

aderunt,

tum

ex pixecepto papae,
. et qiiod

tum

ex

et a
,

nicationis absolvat, quatenus

et
filiuin

excommulargiente Domino
vinculo
,

qnam mihi

debes coinmonitus

Paiuit regi
fuit,

Lambertus ut vidiinus,
initium
:

factum

Pa-

Ecclesia, et

regem

sibi Fraiicia

recon-

schalill litterissignificavitibidemrecitahs,

quarum

ciliatum episcopali niinisterio

Lateraui
brls.

gratulelur.
III

Datum

Convenientes Parisiis ex vestra auctoriet episcopi a priori

per

manum

Joannis,

nonas Octo-

tate arcliiepiscopi ,

nominati, quemadmodumetabbates. Subdit

anonymo Lam-

PASCHALIS
bertus
:

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1104.

155
post annos, Richardus
,

Advenit rex

satis

devote multtimque husic

genti designatus.

Ahquot

militer, nudis pedibus,

peccato renuntians, et ex,

Apostolicai Sedis legatus

apud Trecenses

cele-

eomniunicationem emendens

et

ex vestra

aucloritate absolutionem susciperemeruit. Postea

refert,

a nobis descriptum Epistolamquehis verbis concludit: Actum Parisius anno Dei Christi sicv, IV nonas Decenib. anno Pontificatus Paschalis papa II quinto . Ubi

Juramentum integrum supra

berrimum habuit conventum episcoporum, abbatum et Galliae procerum , qui effecere, ut electioni de se factae in episcopum Ambianensem asscntiretur, qua in dignitate sanctitatis et pudicitiae

custos adeo pracclarus

et studic^sus

ubique

extitit,

ut infames clericos vel impuro matrimonio

anonymus

tam

in

anno
II

Christi

quam
alter

in

anno
hoc

copulatos,

non solum

a suo consortio, sed etiam a

Pontificatus Pascbalis

peccat.

Nam eum rem

chori ingressu constanter arceret, inquit Nico-

anno gestam, eamdemque quam

anonymus
ideoiste corri-

narrare, certum et indubitatum esse debet,

que in altera Conciliorum editione error gendus erit.

7.

anno episcopus Ambianensis renuntiatus. Neque enim Concilium Trecense in annum sequentem, quoinCbrolaus citatus. S. itaque Godefridus hoc

nico S. Petri-Vivi collocatur differri polest,

cum

fuere.

Filil

Philippi

regis

ex Bertrada spurii
fuisse,
Gallia?

ut paulo ante diximus, Richardus legatus S. Sedis,

Biondellus citatus contendit matrimo-

nium
et

Philippi regis
II

Paschalem

Bertrada validum i)0stulalam ab Ivone et aliis

cum

episcopis dispeusationem, ut illud contrahi posset,

largitum esse. Verum non solum Juramentum mox recitatum , sed eliam consensus et testimonium bistoricorum coiEvorum aliorumque huic tempori proximorum, opinionem illam plane evertunt. Referam bjc tantum verba Sugerii, in lib. de
Vila Ludovici Grossi, Pbili[ipi
soris,

qui eidem praefuit, ante diem secundum mensis Decembris currentis anni Francia; fines egressiis fuerit. Celebratum autem fuisse hoc anno V et IV nonas Aprilis, Indict. xii, tam Privilegium Molismense laudalum, quam aliud Ecclesiae S. Petri Trecensisin eodem confirmatum et tom. x Concil.
,

recilatum, extra
9.

regis
:

filii

ac succes-

qui de eo capite
patri erat

scribit

Famosus juvenis

de nobilissima cunjuge Roberti Flandrensis comilis sorore. Qui eniuf duo supererant piulippls et FLORLis, de superducta Andegaunicus
vensi coniitissa Bertrada geniti erant, nec illorum

omnem controversiam ponunt. Querela Hugonis de Puteolo militis Bierosolymitani adversus Rotrocum comitem. Ad num. 13. Querela ad Paschalem II adversus i^o^^^ocrim, qui jura possessionis ad Uugonem Ae V\i\.m Hierosolymitanum militem perlinentis invasisset,

non hoc anno, sed anno mcvi

vavit Spuchetus in Not. ad

contigit, ut obser-

E[)ist.

Ivonis

clxviii

juxta

novum ordinem,
fuit,

nec Rotrocus comes Ceno-

appreliabatur successionem,

si

uni

cum primum
conlingeret .

mannensis
ticensis.

ut habet Raronius, sed

comes Per-

decedere

quocumque

infortunio

Eugo enim

Paschalem vero dispensationem ratione affinitatis Bertradfe cum rege, ab Ivone et aliis quibusdam
episcopis petitam, concedere noluisse, ex laudatis

quo

in ea E[)istoIa

de sermo, iturus tunc erat Hieru-

Puteacensis vicecomes,

salem, ut ibidem dicitur, et in Epist. clxix juxta

novum ordinem
aggressus
est,

iteratur.

Hierosolymilanum

iter

ejus verbis certo iiitelligimus. Quare San-Marthani

cilati filios et lilias,

quas Plulippiis rex ex Bertrada

suscepit, noUios fuisse recte ceiisuere. Rlondellus

tainen in laudata Dialriba pluribus tustinioniis invicte refellit

lippi rcgis

errorem eorum, qui scripsere Phi-

annos,

dum excomnninicationis vinculis

teneretiir, forinula

Regnante Christo notatos fiiisse; demonslralque eam anle et posl Constaiitinum M.

usurpatam. 8. Concilium Trecense.

quando Boamundus in Gallias venit, ut diserte legitur in Fragmento Hist. a Roberto ad mortem Philippi rcgis. Venit autem Boamundus in Gallias anno mcvi, ut ex infra dicendis constabit. Tunc innumerabilem equitum ct miiitum multitudinem ex ea eduxit, inter ([uos fuit Hugo de Puteolo ; quare quae in eo Fragmento el in Epistolis
laudatis Ivonis de Httgone illo et loone Curvcevillce

A nuni.
Trecis

domino
V>

referuntur, s[)ectant ad

ad

7.

Ante

Ivo Carnotensis controversiam illam,

ter
et

Concilium Parisiense aliud

rat,

habitum fuoSancti-Petri-

cujus meminit cbronograplius

Ivonem de Curvaevilla, Rotrocum Perticensem comitem, de mandato

II

annum mcvi, quo qum erat invicecomitem Hugonem

Hugo

Vivi

Senonensis

Anno mcv,

tenuit Concilium

Paschalis
et

dircmit. Jure con(|uerebantur

,

apud Trecas Richardus Albaniaj episcopus, V kal. A|)ril. Sed loco mcv, lcgendum mciv, et loco V kal. April., legendum V non. April., ul docel Privilegium Molismense a Labheo loco laudato recilatum, (|U()d in eodem Concilio cmissum fuit. Menlio
eliam hujus Trcccnsis Concilii in Vita S. Godefridi episcopi Ambianensis, a Nicolao monacho Suessionensi hnjus
te(]iiali

CurvcBvillamis Ivo
in

ituris

quod ad Sacrum Belkim Rotrocus Perticensis pacem turbaret, et fai^roteclionc Ecclesi;c

cullates, quap

erant, sibi

vindicaret, quia

scri[)ta,

qu:e extat apud Sii-

rium ad diein
in celebri

viii

mensis Novemb. Fuit Godefridiis

S.

monasterio

Quintini in Veromanduis

inSynodo Claromontana canone i, iit videre est apud Baroniuin anno mxcv, num. 50, Tregua Dei, ut vocabalur, confirmafa fuerat. Dc qua Tregua a nobis anno mxxxiv actum adversus Baronium, qui eam ibidcm negavit, qiiam tamen l)Ostea anno mxcv admisit et probavit, ut utroque anno ab eo dicta inter se confcrenti liquebit, Agit
de ea querela Ivo Epist. clxviii, clxix, clxx el clxxiii juxta novuin ordinem Baronius enim veterem se;

educatus, quinquennis(|ue iiiduit babitum

mona-

sticum, ac postea a multis episcopis abbas Novi-

156
quitur,

PASCHALIS

II

ANNUS

5.

CHRISTl 1104.

quod iion raro lectori negotium facessit. Porro Puleohcs castruni vulgo nunc vocalur le
Puiset, jani iude a Ludovico Crasso dirulum et in vicum redactum, estijue in dioecesi Aurelianensi, ut videre est apud Hadrianum Valesium in Not.

braret, dalmaticis
liter iinplevit.

non uteretur

quod

ipse

humi-

Deinde accepta tam Apostolici quam totius Synodi benedictione, pallii honoredonatus, cum gaudio remeavit. Vivebat hoc temporeanonymus iste, ut ipsemet indicat ad annum mcxxu, quo
historiam

Galliarum, voce Piiteolus castnim.

suam

absolvit. Iiiem brevius refert Brou-

sis.

Brunonis duabus Epistolis Ivonis Carnolensis episc, pertinet ad annuni. 13 ad

18. Legatio

10. Legatio Gallica S.

Brunonis mentio

episc. Signien-

verus in Annal. Trevir. libro 13, ex alio Chronico Ms. Trevirensi, in quo etiam dicitur Conci-

S.

episcopi

Signiensis., cujus

est in

num

Mcvi,

cum enim Bruno una cum Boamundo

Galliam
vice

lium istud Romanum anno tertio sedis Brunonis congregatum esse, ideoqueannus Pontificatus Paschalis II papffi recte a nobis emendatus.
12.

Rornani Pontificis fuerit, lib. -i Cbron. Casin., et Boamundus in Galliam anno mcvi veneril, ub eo Christi anno ea legatio removeri non potest, ut jam observavit Sirmondus, lib. 2 Epist. Gaufredi Vindocinensis, Epist. xiv, frustraque conlendit Soudirectus in

Floret

Bruno archiep.
pius in

Trevirensis.

ut tradit Petrus Diaconus

Bruno

fuit

constans in oratione, devotus in eleelargitione

,

mosynarum

viduarum

et

pu-

pillornm defensione , inquit anonymus Dacherianus, qui subdit Quoniam in rebus commissis
:

sibi

strenuissimus erat, defuncto imperatore, comconsilio

cbetus in Notis ad citatam Ivonis E|)islolam, ordine CLXviii, eam anno sequenti datam esse, et S. Bru-

muni

effectus est, et

nonein currenti in Gallias missum, quod in ea Ivo

asserat prceterila cestate
,

Hugonem Album
:

pra;-

senliam Bruuonis legati adiisse

ex

illis

enim verbis
,

tantum

inferri

debet,

eam

Ivonis Epistolam au-

tumno
certuni
tio

vel liyeme sequenti scriptam fuisse

sit,

cum
ini-

Boanmndum cum

Briinone legato

anni mcvi in Galliam venisse; qua de re Ordericus lib. 11 nos dubilare non patitur. Meminit
juxta

principum curiae regiaevicedominus regnum regnique hffires Henricus, videlicet hujus nominis V, rex adhuc adolescens, circa annos xx ei committilur, ut et regnum sua providentia disponerel, et haeredem regni morum suorum honeslate et disciplina qua ipse prae oinnibus pollebat, informaret, quousque in virum perfectum ffitate et sapientia educatus succrevisset quem susceptum tandiu educavit, usque dum Adelberli tunc cancellarii, postea vero Moguntien,
:

etiam legationis Brunonis Ivo in Epistola clxvii novum ordinem.

11.

sis

episcopi detractionibus exasperalus,

regni

et

Concilium

Romanum.

Egilberto archieinille-

hccredis providentiam proceribus reconsignavit .

13.
resedit.

episcopo Trevirensi, nonis Septembris anni

sinii

S.

Anselmus per tnenses xvi

Lugduni

Sanctus Anselmus, postquam Henrico

centesimi primi demorluo, Trevirenses ab

sibi
,

Angliae regi, qua;

tios significavit,

Henrico IV imp. petiere dari

consentientibus civibus, Bruno

episcopum et Francus natione ,'

,

Verum

rex a

Roma; gesta fuissent per nunLugduni resedit, eosdem exspectans. Willelmo procuratore suo male edosuis
spoliatus,

ordinatus est idus Januarii anni millesimi centesimi secundi, et Trevirim venit die PuriQcationis
sanctffi

ctus, reditus archiepiscopales fisco addixit. Ansel-

mus

itaque

Lugduni remansit,

Dei Genitricis, uti refert auctor

anonymus

degens circa sacpe nominatum venerabilem Hugonein, ipsius civitatis antistitem, anno integro et

Historiae Trevirensis tom. xii S|)icilegii Dacberiani,

ex Codice Ms. Sancti Cornelii Coinpendiensis, qui postea Concilium hoc anno Roniae celebratum, et a Labbeo toin. x Concil. praelermissum his verbis narrat Anno ordinalionis suajtertio, mense
:

mensibus quatuor

, inquit

Eadmerus

lib

4 Novo-

rum
lio

cap. 1.

Qua; autem mala ex boc diutino exi-

ejus per

jusniodi studio
illius

Martio

Romam

profectus Apostolorum et
magislri causa
,

per-

Angliam quaque emerserint, vel cuillius ipsum exilium, multi reditum desiderantes, eaque, minus rei veritatem
ipsi

cipiendaj

benedictionis

invenit

considerantes,

adscripserint , intelligi

dicit

dominuni Paschalem papam universali Synodo praesidentem, papalus sui jam annum octavum legendum annum quintum agenlem, a quo hono{

Eadmerus
simi ad
redeat,

ex Epistola cujusdam

Anselmo

addictis-

eum scripta, qua eum urget ut in Angliam neque existimet se inimicorum Dei contu:

rifice

susceptus

est,

utpote BelgiccC Gulliae primae

,

maciam inflexurum

metropolis praesul magnificus

episcopalia

etc.

Sed quoniam

annulum videlicet et baculum, per , laicam suscepisset, al(jue quia Ecclesias dedicasset, et clericos necdum pallium consecutus promovisset, multum aspere correplus est, el decernente episcoporum ibi congregatorum Concilio,

Eliam, pater sancte, si quispiam incarceratum et afflictum evisceraret, hoc modo recessisse non debueras. Quanto niagis

manum

cum
tibi

nihil

borum
sit;

expertus fueris, nec sedes tua

negata

sed pro

uno verbo cujusdam Wilet ca?tera,

lelmi fugere decrevisti, et relicto hoste dilaceran-

das impiis

oves tuas dimisisti,

quae
ejus

pontiflcatus officium deposuit,

quod tamen

ipsis

fuse scriptor illius Epistolas prosequitur.

Cumque

intervenienlibus, quia discretio ejus et prudentia

offlcio et

non deessent, qui suo sensu

reui metientes,
fuit

tempori congrueus

erat, et post

triduum,

constantiam damnarent, coactus

pro se Apoloin

non

sine
ei

admissorum

juncta

inpoenitentia est, ut quotiens in spatio triuui

cele-

poenitentia recuperavit;

giam
stola

scribere, et facti rationem reddere

Epi-

xc

libri 3

Ej^istolarum, ad

Ernulfum Canluaalia scribit

annorum proximorum missarum solemnia

riensis Ecclesiae

priorem, ubi inter

PASCHALIS
Qiiod

II

ANNUS

5.

CHRISTI

104.

157

autem dicunt, quod

et

pro uno Ycrbo fugere;qui

iioii oportuerit enm suum sangninem pro

ovibus suis
quia non

pro Ecclesia Dei debuerit effundere.

quibiisdatn cidpatus.

U. Immerito a
est

Dico

parvipendendum illud verbum, in quo tam gravia mala continentur, qui jam dixi, in
quae sine periculo animse mea>, et sine detrimento
Ecclesiae

lissime dico, et per Joannem Vicomercatensem Grosulano mando, quod ego apud dominum papam Paschalem, ejiisque curiain vel Synodum, certis cum rationibus et justis et sanclis canonibus comprobabo, illum non posse subsistere in numero

episcoporum vel presbyterorum, aut etiam

in ali-

mibi commissae, nuilatenus

raei

me possum

ingerere. Denique nontimeosanguinis elTusionem,

quo ordine clericorum.Clerus veroet populus huic authentico viro, et secundum quamdam' novitatem canonicse Sancti Nazarii prsposito, et majoris
Mediolanensis Ecclesiae ordinario, credulus, una

aut quamlibet corporis

destructionem aut

rerum amissionem.

meae evenirent, libenter paterer, propter veritatis assertionem. At nil borum super me cadet: sed Ecclesiam nostram et
Qiutc si personee

cum

Grosulano ad
:

Romanam Synodum

pervenire

studuit

homines ad eam pertinentes, si cum rege contenderem, gravis oppressio frnstra contereret multiludo vexatorum ad culiiam meam aTumnas suas
:

Mediolanensium Amyso de Landriano ait Vos ludriam in aqua negare vultis . Ludria seu lutra,
et sapieiis capitaneus
:

unde regibus

tum

in aquis,

lum
;

in arido per intervalla degit, et

me

detur, ut

execrando converleret. Melius itaque niilii vime absente qua;libet tribulatio, si vitari

nequit, in Anglia debacchetur,

quam

per

meam

proisentiam et tolerantiani, quaelibet prava con-

molaribus minutiorum arborumradicesactruncos momento cxcidit et Grosulanus ob magnam qua Roma3 florebat gratiam et auctoritalem, erat veluti lutra in aqua. Caetera ad eamdem litem pertinentia annosequenti gesta.
17. Obitus Petri AragonicB

sueludo

iu

hominum, me

futurum confirmetiir, aut multitudo adspiciente, propter me, tribulatiolamententur

, et

Morluus

esl

Navarrce regis. hoc anno Petrus hujus nominis Primus

nem

se

pati

catera quse fuse

prosequitur Anselinus.

Aragonia; et Navarrae rex; Sandovalius enim p. 94 notat, in antiquo Ms. Tumbo-Nigro vulgo appellato, legi

in

13. Grosulamts Romce honoriftce exceptus fuit. Landulpbus Juiiior, cap. 11 apud Puricellum Monumenlis Basilica; Ambrosianffi, hec narrat,

bri;

eum obiisse^ra mcxlii, exeunte Septemchronographus vero Malleacensis ad bunc

annum
:

Christi

Rex Pelrus Aracundia;

ei

(id est,

qnaj ut ex consequentibus eruitur, ad pra>sentem

Aragonia) defunctus est, et

frater

successit Idelfonsus

annum

spectant

Interea Grosulaniis

dominum

ejusB, quia

nempe

filios

nullos

reliquit.

papam Paschalem gratum sibi invenit. Landulphus vero de Vareglate (quem absentem arcliiepiscopum Mediolanensem canonici eligerevoluerant)
qui primus in Coriliaiia fuga fuerat (urbs haic in
limitibus Syriai ad
nil (juillelmus

Idelfonsus, Alfonsus etiam vocatus, frater fuit

Ra-

miri monachi,qui post

eum

regnavit. Petrus in

uno

proelio ad

Oscrtm habito, quatuor nigrorum

ipsi

Arabum

Euphratem
lib. 10,

posita, cujus

memime-

reges occidit, et paulo post Osca dita; indeque Aragonia; reges eoruindem
Hispanici.

de-

regum

Tyrius

cap. 24, sed iion

capita in insigniis usurpaut, ut tradunt historici

18. Venetoriim potentia et divitia; anctce.

inini ine vel in eo auctore vel in alio, ali(|uid de

hac Mediolanensium
gisse:

et

Longobardorum

clade le-

Landulpbus veroiste bocaniio exexpeditionc

Syriara reiliit,et
lyniis

Roma

transivit)
:

rediensa ilieroso-

Ilumam pervenit

atque in Grosulano jain

inde

(sc.

Pioma) didicil non solum quod actimi

sed
alia

fuerat Mediulani proptercoiicertationem presbyteri

et

Grosulaiii
i>ost

et

quam

solemniter

Romanus

I'ontifex

Grosulauum susceperat. Uuia ipse quidem papa Paschalis sui^er sedem suam i|'sum Grusulanum posuit, et per quot dies idem Grosulanus fuit Laterani, eum supra sedem suam
facta

sedere

fecit,

alque

ipsi

sedenti

cessit, et

locuni

Venctos\min Terram-Sanctam ciim classe ducenlarum navium suscepisse anno hxcvii, et secundam currenti anno, ipso duce Ordelapho Phaletro classem ducente. Is diu in Palffistina moratus est, et Veneti urbium expugnatarum participes facti, coloniis ibi relictis, merces Oricntales in Euroi^ain, et Francos peregrinos in Asiam transfretando, du[dicem continuatumque qiuestum [)ercipiebant. Navigationem vivente Alexio iini)eriitore [)rosequenles, commoda qiia; olim illis communia

Andreas Dandulus mam cxpeditionem

in Annal. refert,

dedit (notabilis

circumstantia)

suam quoque cu-

cum

Cicleris iiationibus crant, ex

singularibus

[^ri-

riam, et oinm.s causas Ecclesiasticas a se discer-

nendas

et

judicandas,

ipsi

Grosulano ad discernen-

dum

et

judicandum

tradidit.

tamen Landuliihus

Sed ei adhcerent, de Vareglale, veiiicns Mediolanum, iion presbyterum (nempe Liprandum)

IG.

Plures MecUolani
ille

cjusdem im[)eratoris auxere, exindeque navium iiumero crescente prolatoque in Asiam dominio, opes ampliariint, VeneturuiiKjiie noinen
vilegiis
,

apiid exteras nationes celebre evasit, etin mari Me-

diterranco ca;teris nationibus pra;celleie cocpit, ut narrat Lucius in Historia Dalmatia;, hb. 3, ca^ip. 4
et 10.

nec ejus legem directe contempsit, sed clero

et

po-

pulo Mediolanensi promittens deponere Grosiilanum ab omni Ecclesiastico ofDcio juxta canonum
ralioiiem
,

19. Gesla in Palcestina.

Ralduinus HierosoAchon, Ptolomai-

lymorum

rex, qui

anno

siiperiori

inquit

Cur de

Icgc presbyterii
?

(nempe

Li[)randi) et

Grosulano contenditis

En

vobis cer-

dam dem

ai^pellatam, fruslra ohsidionc cinxerat,

eaminquil

iterum hoc anno obsedit

Ad quam

)),

158

PASCHALIS

II

ANNITS

0.

CHRISTI 1105.
etiam Elmacinus,
lib.

lil). 2, avenerunt lxx naviuni rostralarum. Post viginti (lies civitas cruce signalis valde necessaria, quoniam inest eiportus valde utilis, in potestatcm Christianorum venit. Hanc expeditionem

Fulclierius in Hist. Hicrosolym.

refert

3 Hist. Saracenica;

.lanuenses

cum

classe

cap.9, ailque
cique

eam

contigisse

anno Hegirne cdxcvii,

interfuisse

Genuenscs

cum

navibus supra

nonaginia, ideoque lioc Christi anno, quo et eam-

dem memorat chronographus

Malleacensis.

PASCHALIS

II

ANNUS

6.

CHRISTl

1105.

Eenricus filius a patre desciscit catholicam 1 Jnm vero Redcmptoris millefidem restituturus. simus centesinius quintus Indictione dccima tertia

universis Saxoniae civifalibus potitus, ab optimatibus est dignitate regia safis honoratus
:

consilio

tamen

atque

ministerio

Ruothardi

(Buothardi)

annus
tol

voce ProphetiE

idemque retnbutionis jiire dicendus ', quo Hcnricus iniperator, qui per annos Romanum Pontificem legitimum perseadest,

Moguntini, atque Gebehardi Constantiensis episcopi,

responsalium
conciliavit

scilicet

domini Paschalis papie,

EccIesifB

to-

tam Saxoniam Roinane

:

commnnioni

re-

cutus est patiem, filium suum itidem nominatum Henricum ab imperio patitur depulsoiem. Quod

Episcopis vero atque clericis conven-

tum

generaleni in villam regiam, quaj

Norlhusum

autem, quos sua3

ha^resis reliquit successores, eos:

dicitur, quarto kaiendas Junii, ubi super Ecclesiasticai institutionis

qiioque habeat defensores nos rem gestam ad vitandam invidiam, et calumniam propulsandam, non ab alio petemus quam a Conrado Urspergensi abbale, quem anno superiori Hierosoly-

dem

jam depravata

disciplina tracta-

retur, indixit.
3.

In qiioConciliosupersentenliisinstantibus,

Patrum

mis in Germaniam redeunlem vidiinus;

et quffi

ob oculos habuit pracsens exislens

scripsit, auctor

decretis primo relectis, qiUTque poterant ad praesens laudabiliter corrigebantur; quEEdam vero, qune et graviora videbantur, ad Apostolicam

aho(iui in Gernianioe imperatores propensior, et in

Romanos
esse

Pontifices

parum aquus
igitur qua3

ut nulla de eo
Ecclesiffi

audientiam ditTerebantur. Simoniaca quippe ha3resis Patrum consuetudine condemnata, NiColaita-

possit esse suspicio, in

gratiam Romanac

rum quoque

mentitum. Accipe

gesta esseipse sic scribif,

hoc eodem anno a Nalali die Redemptoris

quinto,

omnibus abdicata
Junii, in ipsa

commixtio ibidem est ab jejuninm mensis Martii hebjejunium vero mensis doniada Quadragesima;
fornicaria
: ,

annum
2.

prcesentem auspicatus.

hebdomada

Penlecostes

Romano more

AnnoDomini millesimo centesimo

celebraudum,

a prsescriptis pra^sulibus Apostolica

duiti
tie

celebrat, Henricus filius ejus,

impcrator Henricus Natalem Domiiii Mogunnominis illius

auctoritate indicitur, et pax Dei conflrmafur. His

vero, qui a pseudoepiscopis fuerant consecrati, per

Quintus rex dictus, rebellationem adversus patrem in Bajoaria parat, machinanlibus scilicet Dieboldo

Catholicain

manus impositionem

reconciiiatio pro-

marcbione

Berengero comite

et

Ottone

quondam

nobili viro, sibique

materna

slirpe

cognato; quo-

rum

consilio et adjutorio ante paucos dies a patris

ximo jejunio danda fore promittilnr. Vidimns inter hffic, quod silentio priTterire non possumus, regem Henricum non modicam bonse indolis spem, magna simnl hnmilitate et auctoritate coram omnibus
praitendentem.

Primo quippe haeresim pricscriptam anathematizans, Apostolica; Sedis Pontifici debitam profitetur obedienliam indeque fcederatis sibi Noricis principibus, atque ab Alemannia, neclatere discesserat.
,

Nam cum

servorum Dei conventui

nonnisi vocatus interesse vellet (Ingens

cum

episcopis et clericis, etiam

enim ibi abbatum atque

monachorum
confluxerat)

Ecclesiasticam siliens unitatem turba

in

non

Orienlali Francia nonnullis nobilibus

ad Sa-

tandem

abjecto productus habitu,

xones convertilur. A quibus honoriflce susceptus, et in Quintilineburg Pascha celebrans, in brevi

locoque slans editiori, omnibus juxta principum

decreta suas leges atque jura rationabiliter innovavit;
si

qua vero

irrationabilia rogabantur,

mira

ac ultra suos annos prudenti responsione et avifa

PASCHALIS
magnanimitate confutavit bimet niiro modo servans
diam,
4.
:

II

AXXUS
,

6.

CHRISTI

1105.

159

in

omnibus

liis

et si-

audiens Deus, nolnit sanguine patris quantumlibet

im|ii cruenlari filium jusliti;c

atiolescentiae

verecunreve-

vindicem ac

|)ietatis

et Cbristi sacerdotibus

dignam exbibens

cuilorem

sed

eum

ipse

repentina aegritudine e
,

rentiam.

medio
Inter haec obortis lacrymis,

sustiilit

anno sequenti

quo

eodem auctore
sedem
filii

ipsum regcm cseli cunctamque niililiam Cixli teslabatur, se nuUa regnaudi cupiditale paternuni sibi regnum usurpare neque dominum et patrem suum a Romano deponi imperio exoptare, imo debitani perlinaciEB et inobedienlia) ejus seniper compassionem exhi,

praevio, reliqua

sumus

iiroseculuri. Quietenarratis
re-

pluribus de

aliis

episcopis Catliolicis in

stitutis, ejectis schismaticis,

ad postremum

relatis

qure ad linem anni hiijus sunt gesta de

cum
:

patre coUoquio, htec ait ad excusationem ipsius

Bingae, circa idus Decembris, Ilenricus filius pa-

bere

sicque sancto Petro suisque successoribus

suiijici velit, sive

lege Cbrisliana

regnocedere, sive

promisit. Quod audilum omnis multitudo collaudans, lacrymas simul et pieces tam pro patris conversione quam pro filii
serviliter ipsi se subesse

trem reperit, ore ad os de anatliematis vinculo, ca;terorumque insolenter in Reinpublicani commissorum, ordine quidem |iracpostero, sed necessarie commutato, filius patrem commonuit, obedienfi;e debilum, si resipiscere dunlaxat dignetur,
repromisit. Senior

prosperitate
eleisoti

fundere

declamans.
et

ccepit voce magna K;jrie Eadem bora Uto Hildinishei,

has et hujusmodi complures

sententias ad audientiam optimatum, et senalum-

mensis,

Halberstadensis pr.xsules,

Henricus Paderburnensis, ac Fritiericus vestigiis metropohtani

consullum instanti curiae distulit. etc. Narrat de conventu Moguntino anno sequenli, nosque eo loco
quae sunt ejus anni diceinus.
6.

prostrati, ipsius at^iue rcgis stantis totiusque prae-

sentis Ecclesiae tcstimonio Apostolicae sese

dederunt
sui

Henrici imperatoris

obedientiae

quorum eliam commissa

Apostoiico
offlcii

nihilominus judicio reservantur, sub

tanlum suspensione.
o. a

His rite dispositis, rex idem Pentecosten

celebrans,

nullam majorem causam habuerit patrein exagitandi, quam quod ab Ecclesia Romana toties excommunicatus, in eadem execralioneobstinatoanimo permaneret:
filius

papam.

Quod aufem Henricus

litlercB

ad Paschalem

Meresburg
Ecclesiffi

Henricum Magdeburgensi
archiepiscopum, sed

Henricus senior consilium

iniit,

ut Pasclialeni sibi

dudum designatum

ab imperatorisfideUbus repulsum,consecrari fecit. Nec multo posl expcditionem contra Moguntiam movit, expulsum inibi pontificem restituturus . De cujus reslitutione bsc inferius His etiain diebus, venerabilis Buother arcliiepiscopus, a Tburingia, in qua perannosoctotyrannicam declinaveratrabiem, praesidio Cathoiicorum principum deduclus, maximo nobilis Moguntia; tripudio cathedrac sua; restituitur; sicque tam populuin quam clerum Apostolicae reconcilians Ecclesiac, ab universis, non solum ut pater jam grandaivus, sed eliain velut cx mortuis rcdivivus omnimodis cxcolitur . Hacc de
:

amicum redderet,ejusqueaniinum pertentaret. Ad quem sccrcto misso nunlio, has litteras scripsit a Henricus imperator Romano Pontifici Paschali.
Si
illa

inter nos pax esset et concordia, quaj

et

inter nostros olim inter nos etiam et

tuos fuit antecessores, quae

et

Nicolaum

Alexandrum

viros

Citholicos et religiosos

Romanos
:

Pontifices, plena

charilate et integra devotione

libi

viguit;mandaremus

quidquid filiuspatri sed distulimus, exspectantes et recognosccre desiderantes, si in beneplacito Dei sit, nos in charitate et amicabiliter posseconvenire, et Ecclesiam suam nostris temporibus, nostro labore, ipso cooperanle, in slaluin redire unitatis i)ristina3.

rcstitutione
aliis,

arcliicpiscopi

Moguntini, agitque de

deque apparatu

patris exercitibiis

tam hlii qiiain [iroximc, lliimine tantum nicdio,

bellico, et

Hoc quamiuam dudum, Deo

teste,

ad congressum paratis, ciim agentibus princiiiibus

pacis studiosis,

desideravimus, tanieii cognita nimia eorum austcritate,qui in Romana erant Ecclesia, non utile
nobis visum est vel competeiis

Henrico
quit,

dicla,

absque pugiia digressis, ha;c a filio idem auctor cnarrat Gralcs, in:

convenire
odio et

boni comniilitones, alfectui circa

me

vestro

eos hac de causa quia magis videhantur nos proscqui indignatione (juam zelo justitite, vel etiam
, :

summopere
ferre,
si

refero; unicuiquc vestrum par pari reexigerit,

quam
ipsi

res

non abnuo: nemo lamen

in

velle nos amplecti dulccdine cliaritatis ad profectum EccIesi;E. Elfectus hoc probat. Quia cum

hoc me sibi velit vel credat forc dominum et imlrem meum per se

foederatum, ut
glorictur occi-

rcgnum

hfcredilario jure nobis collalum lein-

pore religiosornm virorum

Romanorum

Ponlifi-

unquain a?stimetoccidendum. Egoquideni Christianis milii legibus suharriiatum reguum ut haeres et successor Augusti tenere, si tameii rcvel
,

sum,

cum

pacifice a nobis

diu

possessiini,

contra nos

rum omnium

dominatori piaciicrit, ciipio

nolo. Qiiod
si

parri-

comniovcre studerent et armare, mulla inde orta est strages populoruin tam corf)oruin (|uam etiain, quod magis dolendum est, anim;a-iim. Nuiic (|U0, ,

cida vocari vel esse

pater
:

meus

(jue filius noster,

quem

tani veheinenler

dileximus

Apostolica? scsubjeccrit obedienli;c jugo

in
liis

ego

mox

ul us(|ue ad solium regni noslri exallaremus,

eodem
iiisur-

qua; siia duntaxat mihi cleinentia coiices,

serit coiitcntiis ero

interim

me

noii iiiiiiiignato-

veneno niorum
git in

infeclus, consilio
et

qnoriimdam

|)erlidissi-

perjuratonim

sihi

adb;erenlium,

rem

esse patris, scd [laterni regiii iiropugnatorem

nos, [loslpositis omnibiis saciameiitis, qui-

noveritis . Ita

quidem pra;parationem cordis ejus

bus

se nobis

obligavcrat; [lostbabila

omni

lide ot

160
juslitia,

PASCHALIS
tantum ul Ecclesiarum bona

II

ANNUS
regni
li-

G.

CHRISTI 1105.
tot sibi

et

ratorem, a
sx'piusque

succedentibus Apostolicis saepius

bere valeant perclere, rapere,

et inter se dividere.

Et

cum

mulli nobis persuadeant absque dilatione

\i
et

in eos

armis esse ulciscendum, maluimus

differre,

tamen adhuc
strse
sit

ut

tam

in Ilalico,

quam

in

Teulonico regno sciatur manifeste, quod nec novoluntatis nec cul|ia3,

eos
si

landem

inviti et

coacti

in

insurrexerimus, qucBcumque mala,

promulgalam scriptis simul et diclis teslificantes, universam multitudinem, imo totam toto orbe diffiisam Ecclesiam ab ejuscommunione, Christi et beati Petri auctoritate multisjam annis sequestratum confirmabant. Qua de causa, dum ipse se de castello quo manebat, Moguntiam exhibere tentaret, principes propter cavendum tu-

vel

infortunia, vel

populorum

strages

indc eve-

multum
solenlis,

vulgi
ijisi

sua;

potius

quam

filii

parli favere

nerint.
7. Prajterea,

quia audivimus

te

hominem

Ingeheim occurrerunt; tandemque generali illum circumvenientes consilio, nsque ad

discrelum,

Deum

tinientem,charitati insudantem,

reatus confessiouem satisfactiouisque professionem

sanguinem honiinum non sitire, rapinis et incendiis nou gaudere, unitatem Ecclesiae super omnia diligere consilio et suggestione principum nostrorum mittimus tibi nuntium islum cum legatione nostra. Perhanc quippe volunuiscognoscere,
:

perducunt. 9. Cui
tentia;

cum legati communionem, modum, absque generalis Synodi

|iartis

seu poeniet

Aposto-

licK discussionis censura reddere ad jira^sens

non

possent, ipse

utriusque consiliis annuens,

si

est tibi volunlali, te

nobis in charitate et amicasalvo nobis honore regni

regalia vel imperialia insignia,

biliter, et

nos uniri

tibi,

lanceam
poteslati

sceplrum

crucem scilicet et globum atque coronam filii

illi

et imperii, et totius noslroe dignitatis, sicutel et pater noster, aliique

avus

tradidit, jirospera

imprecans, illum

antecessores nostri habuea nobis honore Apostolicaj

tuis antecesso-

primatibus multo fletu commendans, et ex tunc

juxta suuuni sacerdotis totiusque Ecclesiaj decreta,
sua;

runt

servato etiam

tibi

dignitatis, sicut antecessores nostri

ribus servaverunt, et nos

praifatis

pontificibus.

Heuricus,

consulturum animcB promisit. Hoc ordine illius nominis Quintus rex, primum a
Germaniai priucipibus
ab Apostolicis quoCatholice
electus,

Quod

si

placuerit

tibi

paterne nobiscum agere, et

potest, paceni inte-

patre, deinde ab universse

eam quam mundus dare non

gre nobiscum componere
;

in

regem jam secundo

legatis

mitle nobis familiarem

que
juxla

per

manus imposilionem

nuntium tuum cuni

legatione

jirivatis litleris luis, et secreta

confirmatus, acceptis tam ab episcopis

quam laicis,

cum hoc

nuntio nostro, ut hoc

modo

indubitanter possimus cognoscere oninem de hac

re certitudinem voluutalis tuas.

Qua cognita, mit-

de majoribus principibus nostris, quales et nos tibi mittere, et deceat a nobis recipere, ad tantam rem coniponendam, per quos exclusa
tibi

temus

morem patriae, sacramentis, regnare coepit. Qui favenl Henrico patri, ut anonymus, qui ejus inhajrebat lateri, quique ipsi erat a secretis, scripsitque paulo post mortem ejus Vitam, seu funebre
a

Encomium ejusdem
patrem, vique
abdicasse,

filio

Henrici, captivum tentum coactum eo modo se ab

omni ambiguitate, manifeste

secrete. Praeterea,

possis
tibi

cognoscere,

imperio
tradit.

filii

impietatem exaggerans,

nos veraciier velle complere quae

quaj hic scripta

mandamus

nou sunt, com-

misimus huic
tibi

fidelissimo

nostro nuntio qua-dam

veraciter

dicenda, quibus
.

tam

quam

scriptis

credas

Hactenus Henricus imi^er. ad Pascbalem Pontificem. Reliqua vero in annum sequentem idem auctor gesta refert, qua? die Natali Domini
fieri

Richardo Albanensi sit gestum, secundum ea qua; per Urspergensem sunt enarrata, idem auctor sic ait Sed et pedibus Apostolici legati advolvitur, orans et obsecrans ut se a banno
10.

Quid vero tunc

cum

episcopo Apostolicae Sedis legato

solveret, et

communioni

Ecclesia; redderet. Laici

;

contigerunt,
incii>it.

utpote

qui a Natali

Christi die

annum

iuchoare consueverimus ad flnem anni hujus hic sunt collocanda, quw. ab eo vel aliis sub anni sequeulis exordio facta ponuntur ait igilur idem qui supra Urspergensis 8. In comentu Germanico Eenricus imperator
: ; :

cum more majorum, annum

Sed

nos a kalendis Januarii,

legatus autem domini Apostolici absolutionem negabat, asserens non lioc suic potestatis esse oportere ab ipso Apostolico absolutionis gratiam ipsum exspectare. Quid
,

misericordia moti veniam dabant

multa? Abrenuutiata imperiali

discessit,
et

dignitate, privatus
,

ad

quamdam
()ceuilens,

civitatem

quam

filius

victui illius

permiserat,

recessit . Haec ipse.

Sed

se abdicat filio

papan^.
Natali

Tantus apud Moguntiam factus est in Dominico totius regiii Teutonici convenlus, quantus per multa annorum curricula nunquam estvisus. Rcferunt enim quiaderant, quinquagiuta duos ibi tunc oi)timates vel eo auiplius affuisse, adeo ut solus dux Saxoniffi Magnus nouiine, quem

tradens regnum, unde leqatio

ad

quomodo

facli

rursus ad arma paranda

;

anno sequenti quae autem suul reliqua ejusdem conventus, Ursperconvertitur, dicetur suo loco

gensis sic narrat

jam gravior atas impediebat,

Ibi

notaretiu- defuisse.

coram rege cunctisque toGermania; optimatibus et prsesulibus, omnique clero simul et populo, legatiouibus Ronianae Sedis, Ecclesiarum regni islius commaculatioue
11. Relatis igitur

tius

supervenientes A|)OStoIica; Sedis legati, episcop. sententiam scilicet Albanus cum Constauliensi
,

diversa et inveterata, econtra emendatione ab universis

unanimiler prouiissa, placuittam regi

quam
Eccle-

analheniatis inllenricum Seniorem, dictum impe-

priuioribus, ad sanctam

matrem Romanam

PASCHALIS
siani
niitti,

II

ANNTJS 6.

CHRISTl

1105.

161

tantos ac tales a partibus

istis

legatos trans-

anno
ratore

seiiucnfi Catbolici in

qui

et

de objectis

rite

ralionein reddere, et

in

Germania, cum impeordinem redacto, acceperunt ex novo

;

de incertis sagaciter investigare, ac per omnia utibtatibus Ecclesiasticis sapienter consulere sint idonei.

principe vires

de quibus

ista

Urspergensis abbas
legis

Denique

in

tanlum

divinai

subito zelus

Separantar

in

boc opus

\iri spiritu sapientia?

pleui, dignitatibus, natalibus et ekgaiitia, seu di-

\iUis prcEcipui, in illaque

secunduin
,

Deum

sive sa;-

ipsa cadavera pseudoepiscopoab Ecclesiis eliminarentur utpote quod indigni censerentur Catbolica! EccIesiiB sepultura,
efferbuit, ut eliam

rum

culum veneratione

insignes

a Lotbaringia

Bruno

Trevirensis, a Saxonia Henricus Magdeburgensis, a

Francia Otto Babenbergensis, a Bajoaria Eberardus Eicbslatensis , ab Aleniannia Gebebardus Constana Burgundia Curiensis episcopi nonnulli etiam nobiles de latere rcgis laicae professionis
tiensiSj
: ;

qui viventes eidem Catbolica; Ecclesias minime communicassent. At de bis bactenus; reliqua in sequentem quo sunt facta rejicimus annum. Quod ad res Orientales pertinet, moritur hoc anno laudatissimus princeps Raymundus ', comes
Tolosanus, vir pietate sicut et armis insignis.
pariter

Quo

idque inler cfetera suscipiunt in niandatis, ut

lieri i)0ssit,

si

domini ApostoIicipra!sentiam Cisalpinis

impetrent exbiberi . Haec est legatio in eo conventu decreta, quam tamen anno sequenti mense Februarii profectioiiem instituisse, ex iis
qute idein auctor inferius tradil possumus inteliigere.

parlibus

anno Bakluinus rex, praevio ligno sanctissima; Crucis, ingentem divino auxilio comparavit sibi victoriam de quibus omnibus tu consulas Tyrium.
;

\ 3.

Obitus Petri Anaf/niai episcopi

et ejus ca,

nonizatio.
nia)

Hoc

eodem anno,

S.

Petrus

Anag-

Agenius igilur de ea suo ioco. 1-2. Ossa Guiberti antipa/xe effossa

projecta.

Hoc praterea anno,qui uunieratur quin-

et in

flitmen

episcopus, cujus pra;clare res gestas scripsit S. Bruno Signia; episcopus, ex bac vita migravit,
tertia

die mensis

Augusti

quem

virtutibus insisui Ponti-

tus ab infelici exitu Guiberli autipapaj (ut testatur

gnem, miraculis clarum, anno decimo

ficatus Paschalis

Urspergensis abbas), ejus ossa, quae Ravenna; sepulta fuerant, exliumata, iu fluenta projecta fueruut. Ue bis cnim idem auctor, rcrum pra;scn-

papa inter sanctos retubt, ut ejus

Diploma
bilibus

signiflcat,

quod

sic se

habet:

11. Paschalis, servus servoruiu Dei, venera-

tium enim

scriptor,

baic

babet anno sequenli

Ecclesia

Jam
cor-

fratribus episcopis
coustitutis,

Anagniaj et
et

aliis

per

exaltatis sibi divinilus

Romana

Campaniam

salutem

Apostolicam

nibus, ad incutiendum timorem cunctis usquequaque sciiismatum membiis, etiam capilis ipsius ossa, Guiberli scillcet dicti [lapiE, de sei^ulcbro suo, quod per quin(|ue jani aniios in Ecclesia Ravennensi possederat, projici fecerat, universaque ejus insiituta,

benedictionem.

Domiuum excelsum

habentes pra: oculis,

et

qui in amicis suis laiidatur

rita,

benedicitur, et con-

sideranlos proplerea strenuag probateque vitae

(juibus vir sanctus Petrus,

ut verenon Ai^oslolici sacerdolis, sed apostatici invasoris annullari decreverat . Haecipse. I*orro ut
ista

cpiscopus, de regula

mequoudam Anagiiia; monachorum assumptus, in

:

paslorali offlcio pure, sinipliciter, solerti vigilantia

et

decernerenlur

insolita,

eam

affeit

Bibliotbecarius causain,

qnod

scilicet,

Willelmus qui adbuc

ejusdem pseudopap;e studiosi remanserant, quo minus poUerent viribus, eo amplius mcndaciis iiiterentur, spargerenlque in vulgus falsas visioncs
ostensas in sepuicbro ipsius,

excmplo Deo deservivit admirantes etiam miraculorum insignia, quibus sanctum suum ante et post obitum diviiia gratia dccoravit, prout per Brunonem Signicnsem episcopum fldeliter annotatur, et usque ad nostra tempora decorare non
desinit
:

nimirum
;

visas illic
,

auctoritale pracsentiuni nobis

et

licere vo-

noctu splendere facellas

ejns apud

ca-iitus

missas

indices

lumus
gusli

mandamus, quatenus

tertio

nonas Au-

Deum

rcceptionis

quibus

cum

tradu-

cere lucile possentsimplices, alque seducere iinpe-

ritum vulgus,

[ilaciiil
'

ut ejusmodi deccrncrelur

ei,

diem nalalem ejusdeni confessoris et praesulis menioraiuh sanclornm Catalogo congrue celebrem recolatis, quatenus in pr;esenti gratiam, et iii futuro, opitulante divina
cleinenlia,
jiiis

pseudopropbetis
ellossa

illalum aliquando siippliium,

ejus inler-

utossaipsiiisexbiimaicntur, iion tamen utillorum

cessionibus
Signice,

mercamur gloriam
Junii,

sempiteriiam. Dat.
Pontificatus nostri

cremarentur, sed projicerentur in flunien, Porro exemplum dc ossibus Guiberti imilali sunt
Kep. ixiii.

secundo nonas anno decimo .

i\Vil. Tir. l.xi. c. 23.

4.

IJaron.

Tojits .Wlll.

21

162

PASCHALIS

II

ANNUS

fi.

CHRISTI 1105.

AnnoperiodiGraco-Iiomanrc fllOS.

Anno JEtx Hispan.

U43.

Anno

ncgirrc 499, inchoato die 12 Scpt., Fer, 4.

Jesu

Christi 1103.

IVsclialis II papa; 7.

Ilenrici IV reg. 'M. iuip. 22. Alexii

Comneni imp. 25.

Eenrieus rex adversiis Eenricum imp. paA num. 1 ad 12. Baronius pluribus refert rebellionem Benrici V adversus Henricum IV imper. palrem suum, ex Urspergensi
1

trem

rebellat.

3.

Moritur Raimundus comes S. jEgidii.

13.

Ad num.
Provincite

Hoc anno mortuus

est

Raimundus

comes jEgidii, qui per plures annos de comitatu

abbale; sed num. \ perperam ait, bunc anno superiori Hierosolymis in Germaniam rediisse, eum-

cum Giiberlo Provincias comite decertaquique comes Provincialium vuigo appellatus fuit. Mortuus est, inquit Fulcherius lib. 2, iu
vit,

que

(jUffi

Yidebat scripsisse,
iste

utenim annoMcii,

n. 1

ostendimus, liistoricus
nalus erat,
disse.
et

nondum hoc tempore more quorumdam aliorum, exscribit

dicunt se
'vidisse

oppido suo ante Trijiolim civitatem, pridie kal. Martii. Is valde laudatur in Veieribus Assisiis
Hierosolymitanis, Bituricis anno mdcxc in
blicatis, lib.
fol.

pu-

quae auctores coEtanei

aut auin inc-

ultimo cap.

5.

Ei successit in coini-

Vide qua;

ibi

de boc loquendi

modo

tatu Tripolitano a se capto nepos ejus Guillelmus-

dium adduximus. Porro

narrat Urspergensis, qui
incipiens
ait,

Gesta hoc anno accurate

Jordanus,
obtigit,

filius

Bertrandi, cuicomitatusTolosanus

annum

a Natali Christi

iantum erat mciv), dum Ilenricus imp. Natalem Domini Moguntia; celebraret, Henricum filium ejus adver(qui nobis

anno Domini mcv

mitum
est

sus illum rebellasse, ApostolicEe Sedis Pontifici de-

Concilium

lib. 2Hist.coPorro Raiinundus iste ordine iv inter comites Tolosanos hujus nominis. 4. Concilium 11 Lateranense sub Paschaii II.

ut legere est apud Catellum,

Tolosaj.

II

Lateranense, Paschali

II

sedente

bitam professum esse obedientiam, in Quintilineburcj Pascha celebrasse, etaboplimatibus dignitate

regia

rex

honoratum fuisse. Postea indixit Henricus Conventum generalem in hebdomada ante

in loco,

habitum, Labbeus tom. x Concil. et Alfordus in Annal. Eccles. Angl. praecedenli coUocant; sed illud ad prcesentem pertinere, ad secundum nemjie commorationis S. Anselmi in urbe Lugdunensi,

Pentecosten, in Thuringia celebrandum

qui dicitur Northusum

ratos clericos

inquit chronographus

Hildesheimensis, in quo inter alia statutum

uxo-

nullum divinum officiumcelebrare.

Vocatur hoc Concilium Quintilineburgense , seu Northusense, habitumque [^ro reformandis inoribus Ecclesia?. Trithemius, in Chron. Hirsaugiense, vocat illud Concilium Generale episcoporuin et ab-

Eadmerus lib. 4 Novorum In secundo, inquit, anno adventus noslri a Roma Lugdununi, ipse papa, coacto Lateranis generah Concilio, comitem de Mellento et complices ejus, qui regem ad investituraj flagitium, sicut dicebatur, impellebant, necuon illos qui ab eo investiti fuediserte docet
:

rant, a liminibus sancta; EcclesiGe judicio Spiritus

saucli repulil . Recitat

posteaEadmerus

litteras,

batum.
2.

Paschali

II

ad

S.

Eenricus a

filio

imperio deponitur.
inler

Nar-

Anselmum de hoc
:

Concilio et

rat

postea Urspergensis bellum

Benricum

tas,

excoigmunicatione iu pra;fatum comitem lata daquas Ponlifex his verbis claudil Regis vero
sententia ea ex causa dilata
est,

patrem et Benricum filium gestum esse, et in Natale Domini anni mcvi, qui nobis est mcv, faclum esse apud Moguntiam totius regni Germanici convenlum, ubi Apostohca; Sedis legati, episcopus sc. Albanus cum Constantiensi, sentenham anathematis in Ilenricum imp, alias latam confirmarunt. Is vero consilio principum imperialia insignia filii potesfati tradidit. Hoc ordine Henricus , illius nominis V rex, primum a patre, deinde ab universaeGermania; |)rincipibus in regem jam secundo
elcctus, etc. regnare coeitil , inquit Urspergensis.

quia suos ad nos

nunlios iu

pra;terilae Pascbae (anni sc. Christi mciv)

tempore debuit destinare. DatcB Laleranis VII kal. Aprilis . Quare Concilium Lateranense eo ciiciler dieindictum.Nuntii quoruiii meminitPaschalis II, ab Henrico rege auno suiieriori Romam missi sunt, cum quidam regi insisteient ut Anselinum revoUudenobis, inquit Eadmerus, adhuc caret Lugduni degentibus, nuntii Romain ab ipso rege diiecti sunt, qui modis omnibus elaborarent Apostolicum ad hoc deducere, ut Anselmura Angliam
:

Legendus chronographus Ilildesheimensis, qui fuse ha;c omnia narrat.

redire et regiavoluntati juberet in cunctissubdi et

obedire.

Ad quod dum miniine illum

flectere pos-

PASCHALIS

II

ANNUS

6.

CHRISTI 1105.

163

sent, sicut venerunt, infecto negotio reversi sunt .

signiflcat ac frustra^
cio,

quia non obstantc hoc judi-

Qufe refert Eadmerus

Concilio

immediate
verba
faciat.

antequam de

Lateranensi

Horum
;

ergo

nuntiorum cxspectationem ab Henricorege excommunicando abstinuit Pasciiaiis U scd ubi vidit regem tempus et Apostolicam Sedem inutili tergiversatione fallere, voliiit

Grosulanus archiepiscopatu pacifice frui non potuit. Grosulanus vero , inquit Landulfus, gratia Guillelmi abbatis monasterii S. Ambrosii,
ct

rum multorum prudentum, tam

Andrese Mediolanensis Ecclesiac primicerii, et alioclcricorum quam

Anselmum

in

eum

sur-

gere, ut post narrata quae gesta sunt iu Concilio

laicorum, ncc sedem, nec aliquam munitionem archiepiscopatus post Icgem primam a presbytero
faclam, sive restitutionem a Synodo celebratam, habuil . In Appendice ad tom. x Concil., pag. 1833,
dicitur hcec gesta esse in Concilio
MCiii coacto.

Latcranensi exponemus.

Vcnerc
arciiiep.
iilo

5. Arjitata in

eo causa Grostdani

et

Liprandi.

Mediolanensis ct

ad Concilium Laterancnse Grosulanus Liprandus presbytcr

;

Romano anno Vcrum Landulphuslaudatus, cap. 12,

ut in dignitate confirmaretur, bic ut illud im-

pediref, uti narrat Landulfus Junior cap. 11,

apud

Puricellum in Monument BasiL Ambrosianae c. 9 d Grosuianus nihil moratus, ad pedes Apostolici provolutus sibi et suis iterum refugium susccpit presbyler vero Liprandus, cum jam sencx esset, et duo anni post lcgem ab ipso factam (hoc est, con:

apud Puricellum in Monum.Basil. Ambros. n.302, dcmonstrat hanc Synodum diversam non fuisse a Lateranensi,cum ait Putavi non prfetereundum silontio, quod durante lite Grosulani, scilicet mil:

lesimo centesimo quinto anno, se[)timo idus Maii, inventffisunt rcliquiae pretiosa) inEcclesia S. Marije

ditionem

quam

ipse

obtulerat divini judicii per

et

ad Portam. Unde ordinarii cum univcrso clero slatuerunt festum solemncm illa die in Ecclcsia
prffidlcta.

ignem) iransiissent, provocatus

compulsus Ro-

Diam ad Synodum
fus dc Varaglate,

venit. In

qua

pra3dictus Landul-

7.

Per annos

qui post ipsam

Synodum

fuit

tate mansit.
refert
ille

Quae

vii

Grosidanus pacifice in dignipostca Mcdiolani contigerint,

:

papam, vel ejus curiam vel Synodum, adversus Grosulanum verbum ignominiosum prolulit. Sed prcsbyter Lijtrandus cansam quam adversus Grosulanum iiabuit, pure notificavit et Apostolicus non Icgom pcr ipsum presbytcrum datam, et sacramenlo ct igne
Astensis

episcopus, neque anle

ibidem Landulfus
licet

qui

quidem presbyter
et restitulum

Liprandus,

occasionc hujus rcstitutionis

in Ecclesia S. Pauli suaque

foret suspectus

Grosulano rcstituto,

suscipientibus,

tamen

domo

notatam laudavit, sed gratiam

tcratus in illo firmavit,
rarel,
et

et
:

officium presbySi

fuit sacerdos idoneus in suo officio per septem annos , ubi Landulfus tantum denotat Liprandum, non obstante inimici sui rcstitutione,

et dixit

prcsbytcr ju-

duodecim sacerdotes cum illo jurando affirmarent, quod Grosulanus coegit ipsum presbylcrum ire ad igncm sustincret Grosulanus depositionem. Atque super boc spatium consulendi per unam nocfem dcdit .
;

rcmansissc in paciflca possessione sun3 Ecclesii! et beneficii per septem annorum spatium, id est, usque ad mortem, quo durautcscpteuuio, in Valle
Telina moratus
loco laudato
est,

ut suo loco dicetur. Puricellus

Landulphum

intcrpretabatur, quasi

toto illo femporis spatio

6.

reslitiUio.
a

Grosidnni in arc/iiepiscopatum Mediolani Tum Landulpluis cap. 12 subdit :

Noctc antem illa transacta, Apostolicus coram Synodo a Grosnlano suscepit sacramentum, in quo

Liprandus Mcdiolani mansisset, et ex ca urbe egrcssus non csset, et hoc pacto universam tam historiam quam chronologiam turbabat. Videtur ^amcn hanc opinionem
relractasse, ut patet cx
illis

quffi lib.

/^,

cap. 90, de

sacramcnto Grosulanus

sic ait

Ego Grosulanus,
dictuni Lipran-

gralia Dei arcliiepiscopus,

non coegi

Arialdo ct Herlemhaldo slatuit. Grosulanus usque ad annuin mcxi Mcdiolani a suis scctatoribus,
SS.

dum
Tunc

prcsbytcrum
et

irc

ad ignem et faccrcjudicium. vcro

Atjuensi episcopo

qui

non pauci

erant,

agnilus, substitit co tran-

Ardericus, Laudcnsis episcopus, jurando cx parte Grosulani ab

quillius,

firmavit idipsum. Azoni

proferenti idipsum, jurarc

Aposlolico

fuit

condonatum.

Grosulanus itaque

quonnllus ci in ca diguitate competitor erat. Scd rcdeoad S. Anselmum. 8. Colloqidum S. Anselmi cum Uenrico rege Post(|uam Ansclmus intelin Nor77ia>mia.

acccssil, ut accipcret

graliam rcstitulionis. Et

cum

lexit , inquil

cl pastoralis virga,

ad accipicndum restitutioncm acccdcret, gabata, quam ipse Grosulanus sua tenebat manu, coram Synodo ad terram corruit, Quod signum quampluribus fuit indicium, quod

Eadmerus lib. 4 Novorum, se amplius frustra Lugduni Romanain opcm praestosicpcnumero ipsi prffisertim cum jam lari Romanae Scdis Antistiti lcgatos ct litlcras de sui negotii consummatione transmiscrit, consulio llu,

sacramentum cjus
respcxit
:

rumtamcn ncc papa ncc

scd

sacramcnlum morlis. Vcejus Synodus ad hoc lunc ipsum Grosulanum Azoni Aquensi, ct
fuit
ct ca;laicis,

Ardcrico Laudcnsi, ntque Jordano de Clivi,

teris

Mediolanensibus, tam clericis qiiam

cpiscopis

gonc Lugduncnsi archiepiscopo, Lugduiio Franciam peiiturus dcccssit. Cum crgo ad Charitatem, quEC cella Cluniaccnsis cocnobii est, comitissam Blesensem nomine Adclam, apud castrum suum Blcscnse quod ad Ligcrim flumcn Aurcliauum intcr ct

verum ctiam
neis,

ejusdem

Ecclcsia! sutfraga-

volcnlibus

cum

habere in archiepiscopum,
ubi otiose restitutum idem

licel oliose, restituit ,

Turonas siium, infirmari acccpissct, cam visiquod ea crga sc valde muniflca fuissct; vcrum invenitillam fcrmc convaluissc. Ansclmus
tare voluit,

164
coiiiitissoe

PASCHALIS
causam
;

II

ANNUS

7.

i>.

CHRISTI 1106.
Obitus Guitnnmdi arckiepisc. Aversm.

reditiis sui
et

quisitus, innotuit

Fraiiciam ab ea iuquia fratiem ipsius, Hcnri-

Ad

luinc circiter

annum

pervenit Guitmundiis epilib. 4,

ait

cuni \idelicet regem Anglorum, pro injuria

quam

Ueo sibique jam pcr biennium et uilra fecerat, excommunicare veniebat, non celavil . Quod illa audiens, ut eum cum fratre in concordiam reduceret, operam dare disposuit. Rex per legatos comitissa? de Anselmi adventu monitus eam deprecatus
est,
iit

scopus Aversanus, (|uem Ordericus ct seqq., ubi pluribus de eo agit,

sibi

pag. 524

Ecclesiam
in

commissam diu

rexisse . Guillelmus Anglife

,

rex

eum

ad se accersivit

sed

Guitmundus qui

Neustria nalus erat, oblatum

gliae
qiii

sibi

Ecclesiasticum An-

eum

sibi in

Normanniam

duceret, pollicitus

haic narrat, fallitur

regimen omninorepudiavit. Ordericustamen, quando ait, Urbanum 11

sc in mullis voluntati cjus, pacis gralia condescen-

surum. Tandem babito inter eos colloquio, Anselinum rex de redditibus sui Pontificatus revestivit, et in

pristinam amicitiam utrin(]iic reccpti

suuts.Sed cum de omnibus conditiouibus inter sc convenire non possent, ex condicto decretum fuit, ul Romam nunlii mitterentur. Hfflc autem inter i[)sos acta sunt anno terlio exitus nostri de Anglia, undecimo kalendas Augusli , inquit Eadmerus, ex quo haec excerpta.

Ecclesia3 Aversanae prfefecisse; Guitmundus enim sedente Gregorio VH jam arciiiepiscopus erat, ut ostendit cap. Si corisuetudinem, apud Ivonein Carnotensem episcopum eidem tequalem, part. 4, ca[). 213, Gregorius \ II Vimondo episcopo Aversa7io, quod et lcgitur in Decreto (iratiani distinct. 8. Ex codem capitulo iiitelligimus Guilmundum eo fere tempore quo Lanfrancus, ad episcopalem dignitatem evectum fuisse.

eum

PASCHALIS

II

ANNUS

7.

CHRISTI M06.

in

Benricus imp. fuga lapsus litteris declamal agens causam. Sequitur annus Redemptoris millesimus centesimus sextus, Indi\
.

papam suam

ad

memoriam

nostii

temporis, salutiler fructus

consolationis, dulcedinis et salvationis

oriebatur,
nis,
et

ctione
filio

decima quarta, quo Henricus imperator a

animarum modo [)ersecutionis, excommunicatioomne perditionis flagellum emittitur nec

;

spoliatus imperio,
et vita.

demum
Sed quaj

ab ulciscente nuista prtecesserint,

ponunt ullum
fiat

modum

sententia;,

tantum ut

satis-

mine privatur

voluntali indiscretfe. Hujus voluntatis suaj in-

suo narranda sunt ordine. Henricus igitur Senior exutus imperio, e loco ubi conslitutus fuerat pri-

temperantia adeo usque nunc abusi sunt, ut nec Deum, nec quid aut quantum mali inde proveniat pensantes, per se
et

vatam vitam agere, fuga lapsus, Coloniam primum, inde Leodium venit, ubi benigne exce[)tus, dum maneret, litteras lias dedit sub titulo, ad regem cteterum quas voluit essc patentes , Celtarum
,

per suos omnibus modis

in nos

obedientiam et omnem subjeclionem debitam stepe obtulerim Apostolicae

invehantur,
Sedi,
si

cum

tamen honor debitus

et reverentia,
et

sicut

ad

commovendos omnes
:

in

filiuin

qute

sic

se

antecessoribusmeis, exhiberetur

mihi. Quid au-

habent

2.

Henricus rex regi Celtarum. Princeps clarissime, et oninium in quibus

fidelissime,

tem intendant, opportunius significabo vobis, si quando optati colloquii copiam Deus dederit nobis. In hac igitur perseculionis et odii sui inflammatione,

post

Deum speramus
inter

primum

et pra^-

cum parum

viderent se proficere, contra

laboraiites (([uod sine

cipuum

de[)lorarc

omnes vos exce|)i, cui conqueri et omnes calamitates meas et miserias ne-

ipsum jus natura)

leo,

maxitno

cessariuin duxi, et etiam genibus veslris advolvi,

si licet,salvamajestate imperii. Primum quidem est quod non solum vobis, sed totius Cbristiana; |)rofessionis hominibus gravissimum ac intolerabile aibitiainur, quod de A[iostolica Sede, unde usque

non vaetquia dicitur, vehementerconlremisco) filium meum, Absalon, inquam, dilectissimum, non so-

cordis dolore, sine multis lacrymis dicere

lum contra me armaverunt, sedetiam tanto furore animaverunt, ut in primis contra fidem et sacramentum, quod utmiies domino
juraverat,

regnum

PASCHALIS

II

ANNUS

7.

CHRISTI

M06.

165

meuin invaderet, episcopos et abbates meos deponeret, inimicos et persecutores meos sustineret ad ultimum (quod maxime vellem taceri, aut si taceri non potest, vellem non credi) omnem affectum natiirsB abjiciens in salutem et aniniam meam intenderet, nec quidquam pensi baberet,
:

xerim, quantis tribulationibus meis honori tuo inservierim, quot et quantas inimicitias pro te habueriin et habeam, solus conscius
fertio
si

est. Ille

autem

sub ejusdem

fidei et

sacramcnti attestatione,

ingrueret occasio periculi, caput

suum

pro

meo

capite fore mihi promisil.

5. Sed postquam clausit me in eodem castello, quo omnia animo et corde fuerit locutus, manifeste rei ostendit eventus. Ex omnibus meis quar-

quomodo
nisB suae

vi et

fraude ad iianc periculi

aspiraret.

et

ignomi-

summam

meae securitate, in locum qui Conflueiitia dicitur, in ipsis Dominici Adventus sanctissimis diebus, ad coUoquium evocavit me, quasidecominuni salute et bonore filius
salutis

3. In hac tanta mali essem in pace et in aliqua

sui macbinatione,

cum

tus ego potuit

;

sum

inclusus, ncc quilibet alius admitti

vitte

custodes deputati, qui

meae erant
exal-

atroces inimici (bonedictus per

omnia Deus,

tandi ethumiliandi quaj voluerit rex potontissimus).

Iractaturus

cum

patre.

Quomcumvidi,

illicoexpa-

Cum
Nam

ergo ipsosacratissimo die Nativitatis suae omsiiis ille

terno affectu tactus intrinsecus dolore cordis mei,

nibus redemptis
fuisset natus,

Sanclus Sanctorum Puer

illo

ad pedes suos procidi, admouens

fidem, per salutem animfe,
si

et obteslans

per
fla-

niihi soli filius

non

est datus.

pro peccatis meis

ut taceam opprobria, injurias, minas, gladios

gellandus eram a Deo, de

ret

me ipse nuUam

conquire-

maculam honori

et

nomini suo, quia culps patris

in cervicom meam exertos, nisi omnia imperata facerem praeterea famem et sitim, quam perfe:

vindicem filium esse nuUa divinae legis constituit sanctio. At ille tam pulchre, imo miserrime institutus ad maliliam, quasi abominabile et execrabile
et procidens ipse ad pedes meos, de praeteritis coepit veniain deprecari in reliquum ut miles domino, ut patri filius cum fide et veritate peromnia se miLi ohaudilurum promi-

rebam ab

illis,

quos

iiijuria

erat videre et audire,

ut etiain taceam,

quod
illud

cst gravius,

me

olim

satis

felicem fuisse

nunquam

obliviscar, illud

scelus coepit detei^tari,

nunquam desinam omnibus

quod

Christianis conqueri,

iUis sancUssimis diebus, sine

omni

Cbristiana

communione
diebus, a

in carcere illo fui.

6. a In ilUs
filio

pocnilenUa} et tribulationis meae

sit

cuni lacrymis,

reconciliari.

modo Sedi Apostolica; vellem Quod cum promplissime annuissem,

si

principum hoc tanin pra;senti Nativitate se producturum me Moguntiam, et ibi de honore et reconciliatione mea, quam fidelius posset acturum, et indc in jiacem, et securilalem nie
et deliberationi suaj et consilio

venit ad me quidam Wigbertus, dicens nulluin vitaj meae esse consilium , nisi sine ulla contradictione omnia
princejis

meo missus

tum manciiianduin promisissem,

regni insignia redderem ex voluntate et imperio princiiium. At ego, etsi omnis terra, quantum

reducendum

promisit, in ea veritate et

fide,

qua

palrem a filio honorari, et filium a patre prtccipit Deus diligi. Hac promissione, quse et Gentili obser. vanda est, securus ibam, et filius meus aliquantu-

mei regni terminus esset, nollem regno vitam commutare quia vellem nollem, sic agendum, et sicut dofinitum inteUigebam, coronam, sceptrum, crucem, ianceam, gladium misi Moguntiam. Tunc communicato consilio cum iniinhabitatur,
:

micis meis

meus

filius

egrediens, relictis ibidera

lum me
sime
falsa

praicesserat

et

ccce

quidam

fideles veris-

me deceptum
pacis
et fidei

affirmabant, et proditum sub

siib

sponsione.

Revocatus autem

fiUus meus, et ilcrum a

tus,

me
et

instantissime

admoni-

sub ejusdem
vice.

fidei

sacramenti obtestationc

me eo adducturus, arinatorum suorum me adductum advillam, qumdicitur Ingellieim, fecit me ad se adduci, ubi maximam inimicorum meorum multitudincm collectam inveni, ncc ipsum filium
fidelibus et amicis mcis, quasi

mulla

freciuentia

animam suam
cunda

pro anima

mea

fore promisil se-

Cccteris

mihi meliorem reperi. Et quia tirmius

si

et

slabilius videbatur eis esse,

propria

manu

coge;

4. Cum ergo ad locum qui Binga vocatur pervenissem, jam cxistente dic Veneris ante Nati-

renl
miii

me rcgnum
modo
et

et

omnia

rcgalia exfestucare
,

si-

vitatem,

numerus armatorum suorum

:

jain satis

augebatur, jam fraus ipsa de sc detegebatur, et filius ad me Pater, inquil, nobis sccedendum est in vicinum castellum, quia Mogunlinus episcopus
in

ornnes jninabanlur mihi nisi omnia imperata facerem, nulliiiii vita; mea; consilium fieri posse. Tunc cgo, inquam, quia desola
ijisi

vita

suam civitatem non admitlet vos, (|uanidiu in banno eritis; nec vos impacatum et irrcconciliatum haud co ingerere inimicis vestris. Illic Nativitatem

mca agitur, qua niliil prcUosius habeo, ut sallcm vivens poenitenliam exbibeam Deo, quidquid imperatis, faciam. Cuniquc inquircrem si
saltem
sic

de vita

mea
)

certus cssem
(

Apostohca;
qui
luillo

Scdis legatus, qui ibidcm adcrat

noii dico

cum

honore

et

pace agatis,

quoscumqne

omnia

ha;c audierat

respondit,

mc

modo
llil-

placuerit vobis vobiscum habeatis : cgo interim quanto inslantius, quaiito fidelius potero, pro nobis ulrisque laborabo,

eripi posse, nisi publicc coiifilorer nie injuste

dobrandum pcrscculum
superposuisse, cl

quiacausam vestram
:

meam

Wigbcrtiim ei injustc injustam porsccutionem in Apoessc,

et

Lxistimo esse. At ego

tustis

Mi, inqiiam,

sernionum et fidci quomodo te in virum et

judex et sit inter nos hodie Deus, haeredem meum produfili,

stolicam

Sedem

omnem

Ecclesiam hactenus

exerciiisse.
7. Tuiic

cum magna

contritione aniiiii ino-

166
stratus,
coepi

PASCHALIS
per

II

ANNUS

t.

CHRISTl 1106.
Apostolicus Reneventanis immoraqueindam pseudoabbatem de Farfa,

Deum,

per ipsani conscientiam

darctur,

dum dominus
tur finibus,

orare ut locus et tempus mihi

ubi in

pra;senlia omnium principum, cum innocens essem, yellem ex judicio omnium me expurgare; et in quo culpabilem me recognoscerent, ex consilio

ipsum papam

proh nefas! Cathedra; sancti Petri imiiosuit, et Caesaris, sub vocabulo Silvcstri appellari voluit. Qui tamen post paululum, turpiter
ut merebatur
suae

omnium

sanioris sententiae, poenitentiam et satis-

a Catholicis eliminatus

vesania^
dispersi

factionem quo ordine juberent quaerere ; et in principibus regni, de fidelibus nostris quoscumque obsides vellent, dare. At idem legatus locum et diem mihi abnegavit, dicens : aut totum ibi deberc determinari, aut
niilla spes

prcemium, male conquisiti pejusque

reUilit

ffiris

danmum

etc.

Haec de pseudopapa.

De

legatis 10.

autem

in via tentis subjicit

mox

isla

Porro proceres jam dicU,

dum

e suis

mihi

esset eva-

singuli partibus in valle Tridentina convenientes,

id est Tridenapud ejusdem nominis civilatem tum pernoctarent, quidam AdeJbertus adolescens,
,

dendi. In tanto tribulalionis articulo,

cum

interro-

omnia qufe iinperabantur, an confessio mea, ut justum est, veniani et absolutionem consequeretur ibi legatus dixit, non esse
garem,
si

confiterer

parUum illarum quodam insignis comilatu, summo mane super ipsos lUpote inerines et peregrinos

juris sui

me

absolvere

si

vellem, inquit, absolvi,

cum

civibus armatis irruit, spoliat, capit, custodiae

Romam

irem satisfacere Apostolica; Sedi. Sic de-

tradit,

idque

sibi

per legaUones domini sui Henrici

solalum et spohalum ( nam et castella et patrimonia et quidquid in regno conquisieram, eadem \i in eadem villa reUet arte sua extorserant a me querunt me. In qua cum aliquo tempore commoratus essem, et fihus meus ex eodeni fraudis suae consiho demandasset, ut ibidem euni exspectarem,
)

eximperatoris

demandatum comprobat. Artibus

idem Henricus usus, clamque reliquascumque poterat regni
,

quippe

solitis

giosis Epistolis, nunUis,

civitates et provincias

superveniens
tio,

quorumdam
in

fideiium nieorum lega-

praenionuit,ut siquidem

admomtum

ibi

rema-

nerem, fore aut

perpetuam caperer

captivita-

impleverat quibus se vim a imo ab unico filio depulsum imperio deplorabat, regnum in suis miseriis concuncUs usquequaque parUbus ejusdem fusum fortunae timendum fore praimonebat exemplum. Qua de causa nullus jam per Ilaliam liber transiprincipibus passum,
,

tem, aut in eodem decollarer. Quo nuntio sahs tunc vita; meae difGsus, 8. ilhco aufugiens, fugiendo Coloniam veni, et ibi
aliquot diebus

tus eisdem patuit legatis

stantiensis

Gebehardus tantnm Consuis

,

episcopus

cum

per

occulliores

commoratus postea Leodium

veni.

Alpium semitas ingressus alterius nimirum Deboraj

tes,

Mathildis comitissae,
praesidiis,

Apostolicis

In quibus locis fideles viros et in fide regni constantes semperinveni.

prffisenfatur vestigiis. Reliqui (ut diximus)

magna-

Horumcseterorumqueregni

ut nimirum a stultissimo captivatore depre-

stius

fidelium consiho usus, vobis fiducialius et honehabeo deplorare has omnes meas miserias.

Fiducialius quidem, propter

tatis et

mutuum consanguini:

anUquee amicitifc debilum

regni

honestius au-

tem,

propter tanU

nomen

gloriosum. Vos
in tantis
et
tri-

hensi, indigne fracfantur, praeter Oitonem Rabenbergensem episcopum , cui idem Adeibertus, eo quod esset suus miles, parcere cogebatur. Quo etiam mediante, Rruno Trevirensis episcopus, et Wigbertus comes eo pacto dimittuntur, quatenus
et per

igitur per fidem, per

amiciUam rogo,
injuriis

imperatorem,

cum

illo

paceni facturi, con-

buIaUonibus nieis ac

propinquo

amico

veniant, et quid de reliquis ipse praecipiat, relaturi

redeant.
il. At Jesus, qui

consulatis. Quae fidei et aniicitise vincula etsi inter

nos non essent, vcstra tamen et omnium regum terra; interesset, injuriam et contemptum nieum vindicare, et tam nefaria? prodiUonis et maliUae

semper prope

est

omnibus

se

invocanlibus

et

his juxta qui

tribulato sunt

corde, repenfe super eosdem sibi i-ebelles Welpho-

exemplum de

superficie terrae exlirpare . Hactc-

nem ducem Noricum

eduxit
:

quasi gladium de vagina sua

nus Henricus, cujus querelse, utcumque sive vere sive false formata;, magnam vim commovendi animos habuertmt; eo magis quod fuga lapsus et milites congregans, in pristinum statum se revo-

qui terUa superveniens die,

manu

valida

Clausas ohstructas effregit, Gebehardum virum probatum, Tridenlinae EccIesiaeconsUtutum a rege

Catholico

novum episcopum, quem nunquam

ipsi

se

candum spem

multis suis fidelibus fecerat. Hic a

,

suscepturos cives

conspiraverant, recipi coegit.

sceleris coni-

schismaticis nova prajsumpta

nempe ut novus
niissi

Ipsum quoque Adelberfum suique

plices

anUpapa decernerelur, atque

guntino conventu

legati

ex Mo-

Romam
istis

ad Paschalem Ponlifi-

adeo perterruit, ut educfos quos clauserant principes, ipsumque castelium novo episcopo redpostularent . Haec de
;

cem,

capti conjicerentur in carcerem. Narrat ista

derent, ipsi insuper nudipedes ab his quos afflixe-

Urspergensis verbis

hoc auno
:

rant veniam

liberaUone

Germanici ca Inter haec Wernerus quidam, ex ordine pti. ministeriahum regis, qui Marchia} qua in parlibus Aquini prffierat, quasi haeresim eamdem resuscitaturus, coUecUs undecumque per Italiam copiis, corruptis quoque multa pecunia Romanis nonnuUis,

9. Silvester

antipapa

lecjati

legatorum Urspergensis qui haec contigisse ait prima hebdomada Quadragesimie. Narrat post ha;c
proelium, in quo tulere Catholici posferiores, trecenUs ex illis caesis, ex quo eventu sunt reddiU
schismatici
dil

audaciores. Henricus vero filius obse-

Coloniam pro patre stantem, ubi

dum

essef,

PASCHALIS

II

ANNUS
idem

7.

CHRISTl 1106.

167
imo permiltas nos
pacifice

legatos a patre missos suscepit, de quibus ita

nostros cesses infestare,

et quiete vivere
:

Urspergensis

Interea regi Henrico patris legati de

litteras

ut integre et

cum

tranquillitate

Leodio missi pra?sentantur,

inseri
licet

tam

sibi

quam

principibus regni deferentes,

quarum exemplarhic

non absurdum duximus, ad probandam sciejusdem viri mullimodam tergiversationem, qua se toto vilce sua) tempore cunctis sibi resistentibus,
ficta

subjectione eatenus fecisset superioscripsit sic se

rem

Quas ad liiium

habent
queridce et

12.

Ad filium

et

episcopos
siice

litterce

possimus omnia supradicta agere. d3. Recognosce etiam et tecum cogita, quia Deus justus judex est, cui commisimus causam nostram et vindictam, cujus cli.un judicia suut occulla velut abyssus multa. Quoiiiam quantumcumque super affiictionem et infortunia glorieris, et super humilitatem te extollas, forsitan de sede sancta sua inter me et te gratuita misericordia
aliud
ipse

vaferrimcB Eenrici imp.

et ejus obitus.

aHenricus Dei gratiaRomanorum

filio

restitutioni inhiantis,

jam

definivit, intercedente justilia, et

quain tu

cogites

disponas.

Quod

si

nulla alia vel

imp. Augustus, Henrico

Si

suo.

reverenlia vel intercessio nobis valet, opto ut justi-

ea nos debita affectione tractasses qua

deberes, libenlissime tecum loqueremuretpaterna

tibi

tiam consequi possimus, vel ut tuaj persecutionis impetus cesset. Ad hoc idem Romanum Ponlificem,
et

mandaremus verum
;

([uia

longe alius

quam
quam Tu
facti

paterna) affectiouis et humanilatis circa nos

tibi
fuit,

animus
,

sanctam universalem Romanam Ecclesiam appellamus . Hactenus ad filium pater.

nequivinnis aliler tecum loqui

quod enim
tibi

ipsa rei uianifestissimffi veritas

ipse scis, sicut ipse publico
es,

habet.

14. luter quos si arbiter sedeas, quod ad persecutionem, captivitatem atque privationem imperii spectat per filium procuratasin

experimento

patrem

cum

conscius

qualiter data

fide et securitate

persona: et Jionoris noslri,

tionis

promisisti nos ducere

omni affectione devoMoguntiam coram

ex animi affectu ista pendeant, nihil habes in quo dauines filium inagis, quam si vehementi febre

phrenetico

deliranti, insanienti furentiquc

pius

principibus, et inde nos securissime reducere quo-

fllius injiciat

vincula palri,

si

vere intuitii pietatis,

cum(|ue vellemus. Hac fiduciacum tecum amanter el iniiubilanter ascenderemus, contradatam fidem apud Bingam nos cepisti.Ubi uec paternffi lacryma;, nec patris niocror, nec trisiitia qua ad pedes tuos aliorumque advolvebamur, te commovit ad misericordiam, quin nos caperes, et captum mortalibus
inimicisilludendum et custodiendum traderes, ubi multimodo genere conlumeliae ct terroris afQicti, compulsi sumus fernie venire usque ad ipsum morlis articulum. Aute captivitatem abstulisti noquidquid de honore regni poluisti, et praidia nostra, et ipsam familiam: in captivilate vero quidquid residuum erat, ut lanceam, et crucem, et omnia rcgalia insignia vi et timore mortis (ut ipse bene scis, et omni ferme
bis episcopatus, el

ut facere prae se tulit, ea omnia iira^stitit. Certe quidein furor Henrici Senioris, toto vitae sua; tem-

pore majoribus in dies accessionibus auctus, in

Ecclesia3 Catholica;

detrimentum,

et

cladeni assi-

Occidentalis imperii, ejusmodi plurimis experimentis cognitus est, utaliter curari non posset
nisi

duam

hujuscemodi vinculis. Quibus

si

ad hoc (ut

prae se tulit) usus est filius, ut patrein ad

saniorem
itera-

sensum

converteret, solvique procuraret tenaciori-

bus vinculis anathematis arctius frequenti

tione constrictum, quis iiegare
fuisse
[)oterit,

summum

nolum

est Christianitati) a

nobis extorsisti, relicta

hoc pietatis genus, in hoc se exhibuisse crudelem ? Imo cx eo quod non firmioribus vinculis strinxerit donec curaretur, ne in malum suum et aliorum effugeret, deliquisse. Coeterum (quod exclamat patei) si ea ex malisartibus, nemi^e
perjuriis offensa; [)ra!stila! fidei, fieri

vix ipsa vita.

Cum

lioc libi

de nobisnon sufficeret,

contigerunt
illata

poslea semi)er

ubicumque fuimus, modis omni-

laudari

minime
ista

|)0ssunt.

Utcumque tamen
[later,

bus (|uibus

nos perse(|ui non cessasti, ut vel perderes, vel de regno expelleres. Verum nos satis mirari non possumus, qua ratione vel occapotuisti,

per filium
jusliticB

meruit

pali

as([ua

divina;

lance librata sententia, ut [ateretur a fiho

i[)se

qurE in srmctum [latrcin

tione tentasset
:

facere jugi [^ersecu-

sione

tam obstinate
nuiitio
,

Romana
enim
praesenle

de domino papa et Ecclesia nulla hbi residua sit occasio. Nos

facias,

cum

qui et necessitate cogente, extorquente ut olim ab Antiocho ' desu[)er immissa

vindicta, patrein

domini papae et Romana; Ecclesia!, te fuimus ct sumus obedire et omiiem debitam obedientiam et reverenliain ei coram et semper exhibere, et consilio principum,
paiati
,

nominare

patremque
lari Sibi

opi^ellare,

habueiit

patrem cognoscere, [)ro remedio singu-

etspirilualis patris nostri Heiirici (Hugoiiis) Clu-

aliorumque religiosorum virohonore regni libentissime agere. Te ergo rogamus j^ro honore regiii et tua et
niacensis abbatis,

Sed audiamus rcliquas lilteras, legatos ad arcliie|)iscopos et I)rincipes filio inha^rcnles, eodein argumento conscrii)sit. Sic cnim se habent
reliclo.

quas

per eosdein

rum, de
[jaterna

stalu Ecclesiai et

13. Henricus, Dei gratia

Romanorum imp.

Auguslus,

arcliiepisco|)is (e[iiscoi)is), et cajtcris Sa-

devolioiie,

1'oiitificis et

illata, et

cl per auctoritatem Romani Romaiia; Ecclcsia), ut deinjuria nobis de his qu:c nobis vi et injuste absliilisli,

xoniai^principibus, ac

etiaiii reh(|uo po[)ulo graliam et diiectionem dignaniibus eain reci|)ere.

justitiam facias.
lioiiis libi sit

Rogamus eliam, ut cuin quarc nos persequaris, nos et

nil ra-

fideles

Mae. IX.

Saxouix noo

liabet Ursoerg.

168
Ita
tituliis
iii

PASCHALIS
cusis

II

ANNUS
sed

7.

CHRISTl 1106.

seorsum Henrici

litteris,

ctam universalem

Romanam Sedem

et

Ecclesiam

apud Urspergensem alio modo legitur. a Conquerimur Deo omnipotenli, et Dominae

meae sancta Maria;,
et beato

Haec ad principes Henricus, habita collalione

textu Urspergensis abbatis, qui
recilat,

cum

eamdem

Epislolam

Petro principi Aposto-

atqne haec subjicit

lorum patrono
bus, quia
confisi
flde,

nostro, et vobis principibus

omni-

17. Posl lectas

coram multitudine tam has

injuste et

inliumane

et creduliter in illa

tractali et

in qua dubitare non debueramus, sumus et tam honore regni quam prEediis omnibus quae habebamus, contra divinum et
;

quani alias litteras, parum verbis, nihil autem sensu vel intentione prioribus dissonantes, filii tamen personae specialiter directas, rex Henricus ex optimatum consilio legationem vicariam patri deslinavit,

humanum
ita

jus,

ad infamiam
sit.

et

vituperium regni,
essetis,

expoiiati sunms, ut nihil penitus prseter vitam

nobis relictum

Ubi

cum

ferme omnes

magna

pars vestrum visa est dolore contristari.

!

quam tamen prius publice pradicari per Magdeburgensem archiepiscopum Henricum fecit, hocque facto suorum animos secum valde roboravit . Erat autem hujusmodi
,
:

Sed proh dolor nihil nobis contulit vestra tristitia, quin in nobis sibi satisfaceretvoluntas inimicorum nostrorum odiosa. Et quia consilio et rogalu filii
nostri,
flde et securitate vita? et

18. Post inveteratam, id est, per annos cir-

honoris
et

primum
Mogun-

ab eo accepta,

fiducialiter et desideranter

liam, in pra^sentiam legati

Romani

principum

tenderemus, ut eorum dispositione ageremus tam de statu Ecclesiaj et honore reyni, quam de salute animaj nostrcD, ipse non est veritus in hac voluntate et obedientia nos contra
et

dalam fidem capere, usque ad articulum mortis ferme ducere non

:

ausi

credere, ut injuriis et contumeliis nos j^ro voluntate sua, sicut ])rius, valeat

sumus nos

illi

quadraginta discissionem imperii Romani, tam divinas quam humanas jam pa;ne leges abolevit, et exceptis morlibus, omnimodis sacrilegiis, perjuriis, rapinis et incendiis ipsum regnum nostrum non tantum in solitudinem, sed eliam ad apostasiam Catholicae fidei, sive in ipsum paganismum propemodum redegit respiciente tandem suam Ecclesiam divina clementia, nos ejusdem Christi sponsa; filii per Spiritum sanctum iu unitatem fldei aequanimes resipuimus, ipsum incorrigibile schismatum illorum caput, Henricum scilicet, dictum imperatorem nostrum, zelo Dei et Apociter
iiuaj
:

tractare.

Quapropter multuni vos rogamus et ob-

stolicai

fidei

obedienha abdicavimus, Catliolicum

nixe precamur, ut pro timore Dei el honore regni, et honestate veslra dignemini studere, quomodo de
injuria in

manibus

veslris nobis illata per vos pos-

simus recuperare justitiam.

Nosautem, pro consilio vestro et alionon habent religiosorum virorum, parati sumus tam filio nostro, si in aliquo
16.

rum eum

qui nos odio

natum, regem elegimus. Cujus regni principium sui finem esse conspiciens, etiam ipse tanquam voluntarius, sed ut jam ejusfatentur litterae, nimis invituscollaudavit, regalia reddidit, filii curam cnm regno nostra) fidei lacrymando commisit, de reliquo nullam se
nobis, licet ipsius de semine

regni

pompam

sed animae potius suae

offendimus,

quam

alicui in

regno libenter

ulterius aHectaturum spopondit. At

stinis se

medelam nunc ecce priGalfiniinfi-

rationem dare. Pra^terea sicut domino papae in

praesenlia legati sui et veslra obedire parali fui-

reddens tergiversationibus, pra-judicium

mus

ita

nunc

parati

sumus

ei

omnem

debitam

reverentiani et obedientiam, sincero corde et devotione pra;sentialiter exhibere, et tam consilio vestro

passum per orbem terrarum conqueritur, lorum, Anglorum, Danorum, caeterarumque limarum gentium gladios cordibus nostris
se

gere nieditatur. Sui^er

perari
uostris
sibi

illatis

etiam injuriis, recuconsiliis

quam

spirilualis

patris
,

noslri Henrici (Hugonis)

justiliain

precatur,

quoque
;

Cluniacensis abbatis
,

rorum tum in nobis est disponere. Cum ergo ad liasc omnia parali simus, rogamus vos et obnixe precamur, quatenus pro Deo et honore regni et vestro,
,

aliorumque religiosorum vide statu Ecclesiae et honore regni, quan-

amodo promptum obedire

solitis

se pollicetur

re

autem vera

argumentis castra hcBC Domini dispergere, Chrisli exercitum exarmare conatur, et (ut in propatulo est) vineam Domini, quae jam
scro florescere ccepit

inslanter moneatis filinm

nostrum cum nulla ei secundum praefatam sententiam adversum nos re,

amodo desistat nos et fldeles sit occasio nostros persequi, et pacifice et quiete vivere permittat, ut supradicta integre et cum tranquillitate
sidua
:
.

tam per se singularem utique ferum denuo depascere quam per vulpes, illos nimirum qui sibi adhaerent peslilentes homines, demoliri, ac per sacrilegia sacerdotum Belial
, ,

anathemati recidivo reddere imo (quod dictu nefas est) Christum jam iterum in Ecclesia sua resur;

perflciantur.

Quod

si

noluerit,

rogamus vos per

genteminomnium

cordibus crucifigeremeditatur.

auctoritatem Romana; Ecclesia, cui nos committimus et honorem regni ne super nos et fldeles
,

versis regni principibus,

nostros veniatis; quia manifestnm est, eum nou divina3 legis zelo, vel Romanaj Ecclesiae dilectione,

sed concupiscentia regni, patre injuste eo privato, hoc inccepisse. Apud quem si interpellalio vestra

tam regi quam uniimo cuncto exercitui orthodoxo, quo senior idem ne ulla sibi pateat adversum nos justa quereia, quacumque elegerit securitate, quacumque maluerit statione, coram pra;senti senatu simul et populo causam suam
19. Quapropter placet
,

nullaque alia intervcntio ad praesens prodesse poet santerit, appellamus Romanum Pontiflcem
,

agat, justiam suscipiat, justitiam et reddat, quate-

nus ab orlu schismatis onmibus sedilionum

causis.

PASCHALIS
ac
si niliil

ri

ANNUS

7.

CHRISTI 1106.

169
Treviren-

inde

jam

fiierit

deflnitum, iindique dis-

ad hanc

eamdem causam, Mogunlinum,

Bremensem

cussis,

tam

filio

quam

patri sua juslilia respon-

scm,

et

archiepiscopos, Frisingensem,

deat

Ecclesia) vero rcirnique status,

non ut ipse

more suo

proponit, post longas inducias, sed in

liis

pr.Tscnliarum

controvcrsiis

diremptis vacil-

lare desinat. .

Hucusque

signiDcatio principum

ad Ilcnricum Seniorem, Pergit vero Urspergensis, de his quffi sunt haec secuta ac de legatis missis

agens

Quam

legationem probatai singularis

prudentiae personae, abbatis videlicct ac Uibuvin

una cvim quibusdam laicali sub hatam a rege quam universis principibus, imo toto exercitu susceptam eximpepresbyteri,

bitu viris religiosis,

ratori saepedicto, vix ejus

prmsentiam fandique
;

li-

centiam consecuti

moratu
dies sex,

est,

horribile mesuk pcricnlo per eo qnod nuUo modoconventui malignanrclulissent

cum

quam

ingenti vitaj

Augustenscm, Curicnsem, Basiliensem episcopos, ducem Magnum cnm duce Tlieodorico, et ducem Boemicum, ct comitem Flandrenscm cum comite Burgundiae, et alios f|ui ad pr;efatum negotium (ut bene scitis) sunt valde neccssarii. Quapropter, sicnt prius, rogamus et obnixe prccamur, quatenus pro Deo et anima veslra, ct pro appellatione domini Romani Pontificis PascbalisetRoinana; Ecclcsiac, et pi-o lionore regni, dignemini apud filium nostrum efflcere, ut dimisso excrcitu cesset nos persequi et ordinetur quomodo sccure et absque ambiguilate possimus noscumca;teris supradictis, ad agendum de nostra injuria et pace in regno componenda, quiete et pacifice convenire.
:

22.

Quod

si

nullatcnus cessare voluerit, proet

tium connnunicare vokierint , indigne Iractarentur: tandemque ab irruente sibi in eadem qua manebant custodia vulgo liberati, absque omni ducatus prcEsidio caslris circa Coloniam positis redderentur
:

clamationem inde feciinus

et sancfae Mariae, et

scinper facimus Deo,

beato Petro patrono nostro, et

omnibus sanctis, et omnibus Cliristianis, et vobis maxime, omni devotione precantes, ut dignemini
cessare

id tainen pra;cii)uum inler Senioris

responsa

eum

(f.

nos)

persequi, ad persecutioiiem

referentes,

qnatenusad prajsensarmisdiscederelur, el in futurum supcr hujusmodisimultalibiis curiale colloquium indicerefur . H,cc Urspcrgensis. 20. Inter ba?c autem Henricus pater, donec
plene ex confluentibus ad eiim auxiliaribus copiis

tanta; injuria;
tertio

eum vos et imitati. Appellavimus et appellamus dominum Romauum Pontificcm

et

augerctur exercilus, illud iii primis agebat, ut sub velamento fiacis suaderet fllio ejusque principibus exercitum dimittere, quai sunt pacis, in
pacifice pertraclare.
coniiliis

sanctam univcrsalem SedemetRoQuod si hoc tantum nobis, et ad hoc ut ipse cessct nos persequi, prodesse non committemiis nos omnii^olenti Patri et poterit
Pascbalem,

manam

Ecclesiam.

Filio sanctoque Spiritui paracleto, et beatcE Mariae

pcrpeluae Virgini, et beato Petro et Paulo, etsanclo

retabillis qui

Quod tantum abest ut impctraprobenoverantanimum ejus, utHen-

ricusfilius soIvenso!)sidionem Coloniac, mitteretle-

gatosad fiatrem,(juisignificarent, velpropediemar-

Lamberto omnibusque sanctis, ut divina miseratio omniuuKiuc sanctormn intercessio humilitatem nostram rcspicerc, nosque contratantum tamque injuriosum impcrium defendere dignetur.

mis deccrnendum,

vcl,

si

hoc recuset, veniendum

Amen

. Cerlc quideni, nisi qua;

pnccesserunt et

intra dies octoAf]uisgranuin, ubi res

componerenquos post
de-

superius suis sunt locis dicta ac crebrius rcpctita,

tur. Missi legati conjiciuntur in carcerem,

aliquot dies dimisit.

Cum

et

idem Henricus pater

liiteras
:

postremas ad principcs adversarios bas

dit

querimonia plcnas, his verbis

21.
a Ilenricus,

Dei

gralia

imper. Romanor.

Aug., archiepisco[)is, episcopis, ducibus, comilibus, caeterisque regni principil)iis, graliam et dileclio-

Hcnricum ipsum vaferrimum hoinincm dolose nimis agerc cuncta consuevisse significassent, demonsirassent(jue honiinem nulliiis fidci ad fallendum aptissimum sem[)er inventum possent ista qu;c litteris prodidit, nniltis argumentis hominis maxime [)ii aninuim insinuare sed quod sic com:

paratus csset, ut

cum

de[)rimeretur, tunc subdole

[)ietatis

ncm

cam recipere. Rogamus (rogavimus) filium nostrum, etvos mullum precati sunuis, ut dimisso excrcitii ordinaretur quomodo posscmus convenire, ut de injuria noslra ct pace componenda ad honorem regni
dignantibiis
a

ad fallendam

sibi

larvam

induceret,

quam

dcponeret cuin (juod essct coiiatus effecerat : jure meritoquc eos quos ap[)ellavit patronos sanctos,

mox

estexpertus ultores.

possit

digne

et

decenler definiri. Placuitvobis re-

Ex insperato siquidem est morte repentina mulctatus, de qua Domnizo in Mathilde

:

mandare (unde nobis longe gravior priori oritur querimonia) quod dimissa obsidione Coloniai, vultis

Mortem non spcrans, dcmum lamen

Mortis

ipsa catena
tristi,

supcr nos

et Ddclcs nostros

sub spccie

cum

slriDiit, rapuit

de corporc
',

collo(jnii

Augusli qQarlo dcfungitur idus

ia

anno

cumexercilu venire,dalisinduciisoctodicrnm, qua;

Christi millcno ccntcno denique scno.

nunqnam
(ut

dala; sunt liomini alicujus condilionis

benc

scilis)

usque ad hancdiem, pro legitimade-

Agens

aetalis

annum quinquagesimum quin-

finilione alicujus minorisncgolii,

rc,

ncdum

pro lanta

secundum Icgcm divinam

vel

humanain, vel

tum;iialuscst enini (ut Lainbcrtus liabet) anno Domini millesimo quinquagesimo primo, quarlo
idus Novembris.

etiam sccundum
nos habere,
si

usum

liominuni. Oporlcl enim

vobis placeret, sallem talesinducias,

Scplimo Ursperg.

inlra quas possimus convocare et precibusinvitare

Bakon.

ToMCs XVHI.

22

170
23. Gaiidiian orbis

PASCIIALIS

II

ANNUS
a

7.

CHRISTI

OG
<|ui

mors Henrici.

Miscra-

num

isfe Galilaius,

bile tanien dictu cst , pergit Ursiiergcnsis, tanli

rat, vertit in

Jubilicum

Julianum quondam viceHanc a suogentili, ejus-

liominis,

tanta)

dignitatis tanlique

animi virum,

dem temporis scriptore,

tjuis(}uis ille

imperator

omnium

nequis-

sub profcssione Cbristiana munduni tantotemporc hicratum, nec ad instar cujusbbet pauiieris defuncli, pium vel compassivum luclum a quavis
inter lot Christianos persona pronieruisse
tius
;

sinuisdignammcruitpanegyrim. Exquaredarguas,

anonymus

sive fictus, qui

fuerit, sive verus extiterit Vilam ejus texuisse dicitur homo,

sed po-

quam jam

universorum tam ibidem quam ubivis vere Cbristianoruni corda simul et ora, infinito niinis
tripudio sui oblitos,

damnatam novator haereticus curavit una cum litteris ejusdem Henrici superius recitatis, exquibusidem
oblivione

paulo ante cudendam

ipse qui

rumore

replcsse.

Non

altius

concinebat Israel Domino \ Pharaone demcrso, nec augustiori ipsi Octaviano, sive ulii unquani

cum
tur,

se

edidit impius peracutis confoditur telis, Henrico exhibet nequiorem, dum ille ne-

cessitate coactus cognoscit

Auguslorum applaudebat Roma triumplio. Frffinum quippe -, quod erat in maxillis populorum, versum est iUis in canticum, sicut vox sanctificata; solemnitatis. Igilur quia cessante tandem cxactore quievit ettributum ' mox omnes qui quastus dun,

tandem, laudat, profileappellat Apostolicam Sedem, quam luTreticus iste damnat. Ut hanc unam, hac saltem ex parte, meruerit Henricus laudem, quod profundum illud nondum altigerit impietatis, in quo hic ipse auctor hbens volensquc
atque

denique

tertio

taxat gratia

eidem principi eatenus adh.nerendo,

ut sus cuni deleclatione revolvitur.

2S. Paschalis II in Gallias profectio.

suas animas venalitati proposuerant, deditioni regni simulque etconnnunioni Catholicai subjiciuntur. Leodiensis

His

autem episcopus

ca;terique coepi-

piscopantes inter catera recii)iunturin

communio-

nem

hac conditione, quod cadaver ipsius excommunicali per se priilie in monastcrio tumulatum effoderent, et absque ulla scpultura
pcenitentiic,

ubique locorum Occidentalis orbis quam citius pervulgatis, Pascbalis papa ordinavit profeclionem suam, ut legati comitiorum Moguntiie habitorum petierant in Galliam Cisalpinam, ubi et Concilium

celebraudum mense Oclobris

persecutione concussam.

indixit,

ad instauranpositus

dani sanctam Ecclesiam, longiori Henrici Senioris

vel

excquiarum communione
:

in loco

non conse-

Dum

in itinere

crato deponerent, comprobantibus his qui aderant

Florentiam

pervenisset,

de adventu

Antichristi

arcbiepiscopis et episcopis
clesia

quia quibus vivis Ec-

proxime futuro sparsam famam inveniens, Florenhffi substitit

:

non communicat, illis etiam nec mortuis communicare possit. Quo facto, paulo post corpus ipsum Spirensi civitati est in sarcoi)hago lapidco
regis

cum

vero audissetquaeferrentur,
assertionem con-

ut nuUius
Vita; ipsius.

fidei

et auctoritatis

tempsit, et coeiilum iter est prosecutus. Hoec Acta

consensu delatum, sicque extra Ecclesiam ibidemper (luinquennium mansit inhumalum.

24.

2G.
tinet

De

Antichristo jircedictioncs.
:

Hic

flnis,
illo

hic interitus, Iuec([ue sors ul(Tertii)

ad Antichrislum

fuil

Quod perquidem opinio non

lima Henrici,

sub vocabulo Quarti

:

Ro-

manorum

imperatoris a suis appellali

a Catholicis

vero, id est, cuuclis beato Petro suisque successo-

ribus fldem et obedientiam lege Christiana conservantibus, archipirata simul et hairesiarcba, necnon
et apostata,

corporum competentcr dicebatur

ribus,

perseculorque plus aniniarum quam utpote qui nec

:

naturalibus, nec consuetudinariis contentus scele-

nova

et

a steculis inaudita, adeoque nonet

nulla incredibilia excogitasse

batur. Qua?
si

exercuisse infama-

quis illorum arbilratu, qui tam perrecte ab imperatoribus gesta litteris

velit,

peram quam

digna judicant, scribere

nos loco cedimus,

maxime cum aliqua ex his obiivione potius quam memoria digna non dubitemus. Pluribus autem testibus comprobare poterimus, quod nemo nostris
temporibus, natura, ingenio, fortitudine et audacia, statura etiam totaque elegantia corporis videretur fascibus innierialibus ipso aptior,
in conflictu vitiorum Iiomo
si

vulgarium virorum, Antichristum bocfore seeculo revelandum, et inter alios Norberti, viri temporis hujus fama celeberrimi, de quo ista sanctus Bernardus ad Gaufridum Carnotensem episcopum Cum ante hos paucos dies cjus faciem videre, et de caelesti fistula, orevidelicet ipsius, plurimahaurire meruerim hoc tamen ab i])so non audivi verum de AuUchrislo cum iniquirerem quid sentiret, durante adhuc ea qua; nunc est generatione revelandum illum esse, certissime se scire protestatus est. At cum eanidem certitudinem unde haberet sciscitanti mihi exponere vellet, audilo quod respondit, non me illud pro certo credere debere putavi. Ad summam tamen hoc asseruit, non visurum se morlem, nisi prius videat generalem in Ecclesia persecutionem . Ha3C sanctus Bernardus de oraculo quod in illud relabi visum est usitatum,
'

quod cum

sajpe sancti viri pra;novissent ingentes

Ecclesiaj,

tamen

fuluras persecutiones

putarint

rerum

non degeneraret, vel succumberet inlerior . Et infcrius Deo autem gralias, qui licet tarde, tamen permagnifice vicloriam concessit Ecclesiffi suaj, cui etiam ejusdem Nabuchodonosor quinquagesimum exactionis an:

magniludine ipsa affore Antichristi tempora. Sed ad Paschalem redeamus, in Gallia Cisalpina Syno-

dum

celebrantem.

27.

Synodus Guastallensis

et

ejus

canones

schismatica vulnera medentes.

De bac Synodo

Berii.

Ep. Lvi.

PASCHALI8
haec in primis (|ui
scriptis manilavit

II

ANNUS

7.

CHRISTI
prajsenfe

M06.
cum

171
universis regni principibus

intcrfuit

Urspergensis abbas,
:

essef,

liis

verbis

Post

lia;c,

hebdori-

mada

quarta niensis Octobris, habitum est Conciin provincia

lium peneralc

Longobardia super

pam

Padi fluminis, locoqui Waslallis nuncupatur,

novo rege nostro . Hucusque de his Urspergensis abbas. Scd rcliqua qua; ad Synoduin hanc perfinent, ex aliis aiictoribus hinc indc petamus. 31. Quaj autem legali regis a Paschali papa petierint,

ubi praesiiiente vere pcr omnia Apostolico viro Paschali Secundo, corani multitudine maxinia cleri-

Domnizo qui aderat cum

:

Matliildc, his ver-

sibus docet

corum necnon laicorum, qui de diversorum regnorum Eccicsiis convcnerant, praesentibus etiam
legatis

doniini

Ilcnrici regis,

multa snnt (prout

inimici
zizaniis

canonica
evulsa,

dictabat a;quitas)

de

multa dc structuris super arenam posilis destructa, plura quoque pistici seminis plantaria profundius plantata simul et rigala, nonnulla etiam tutissima) munitionis per Ecclesias propugnacula
sunt
ajdificata.

tuncque Padum lenuit Synodum memoratus Papa, suum missum direxit natus ad ipsum Defuncli regis, quarens ut jus sibi regni Concedat, Sedi sancta; cupit ipse fidelis Esse velut malri, subjici sibi vel quasi patri.
Jiixia

Laudatam

a Pontifice pictatem regis, pariterquc a Mathilde qua; adcrat idem auctor subjicit, hisque addit post ha^c advenisse ad Synodum Parmenses
cives, poenitentes, suppliciterque pcteutes

28.

Nam cum eadem

Dominica, quae erat

episco-

XII kal. Novembris, Juvanensibus

dcntinis

Conradum,

Tri-

pum

sibi

dari P.ernardum,

quem

expulisset ante

rare
lis

Gebehardnm prfesules consccrassct, enarlongum est, quam indefessc prudens et Ode-

bienuium, insupcr postulantcs, ut idcm Pontifcx

consecrare dignaretur Basilicam sanctissimae Dei
genitricis Mariaj.

ille

summi

Pairisfamilias dispensator, consertritico

vos

suos Verbi Dci

lautissime

quotidie

eumdemque Synodo
candam Basiiicam
ciuit
:

Annuisse civium votis Pontificem, absoluta, Parmam ad dedi-

reficeret,

pseudoepiscopos deponeret, Catholicos prssentes ovium Christi

inslruxerit
pa-

constitucret, arciiicpiscopis pallia, monasteriis privilegia concesserit

,

pervenisse, idem versibus cesed dc his post Synodum inferius dicturi

sumus.
32. Praeter ha;c etiam in
actilata reperiuntur,

stores

nieilifiuis alioquiis, absentes patcrnis

litteris
,

com-

eadem Synodo hac

in Vati-

monitoriorum
abscissa

quaedam olim

quKscripta habentur
:

membra

Ecclesiae iterum incorporaverit,

quacdam etiam quo? insanabilia videbantur, anathematis abscissione truncaverit. Super ordinationibus autem tempore schismalis factis, unde pcrmaxima? ventilabantur quajstiones, decrctum discretionc mafernorum viscerum artificiose meditatum in liacc verba promulgavit 29. Pcr multos jam annos regni Teutonici
latitudo ab Apostolicae Sedis unitate divisa est, in

cano Codice, qui liber Ccnsuum inscribitur, a Ccncio camerali coUccto, his verbis In lioc Concilio constitutum cst, ut JEmiUa tota cum suis urbibus,
idest, Placentia, Parma,Regio, Mantiia, Bononia'

nunquam

ulterius Ravennati metropoli subjaceret! Hcec ciiim mctropolis pcr annos jaiii fcre centuin

adversus Sedem Apostolicam erexerat se nec solum cjus piffidia usiirpaverat, sed ipsam aliqnando Romanam invasit Ecclcsiam Guibcrlus, ejusdcin
;

quo nimirum schismate tantnm pcriculum factum

est,

metro|ioIis incubator.

ut (quod

cum

dolore dicimus) vix pauci sacer-

Per multos jam annos

etc.

ut supra. Itcm-

dotes aut clerici Cntholici in tanta terrarum latitu-

que
33.
cis

dine reperiantur. Tot igitur

centibus,
Chrislianx'

filiis

in

hac sfrage jaexigit,

Jam

diu a pravis hominibus

pacis

neccssitas

ut

quam

laicis,

tam cleriCatliolica ost Ecclcsia conculcata,

nostris schisinata et hai-

super hos materna Ecclesiai visccra apcriantur.

unde plura femporibus

reses

Patrum itaque nostronim cxemplis

structi, qui diversis
tisfas, et alios ha;reticos in suis

ct scriptis in-

emcrserunt.
in

Nunc autem cimi

pcr Dei
aucto-

temporibus Novatianos, Dona-

gratiam hujusmodi ncquitia; dcficiant

ribus
:

cum

ordinibus suscepcrunt, prajfati rcgni episcopos schismatc ordinalos

(nisi

ingenuam libcrtatem rcsurgit Ecclcsia. Uude providendum est, ut horum scliismatum

causa; penitus abscindantur.

auf invasores, aut simoniaci, aut criminosi

in

sint probali)

officio

episcopali suscipimus. Id-

i|)sum de clericis

mus, quos

vifa scientiaque

30. His et

cujuscumquc ordinis constituicommcndant. hujusmodi super Ecclcsiam divini

Patnim ergo nostroConstitutioni conscnficntcs, Ecclcsiarunj investituras a laicis ficri omnimodc prohibcmus. Si

rum

quis autem decreti liujus tcmcrator extiteril, tanquam maternai iiijuri;e reus, clericus quidem ab

luminis orientis aurortc jucundati splendoribus, quia nimirum tandem vcnerat fcmpus misercndi
ejus, pariterque

ejusdem
34.

dignifafis

consortio

repcllatur,

laicus

vero ab Ecclesia3 liminibus arccatur.

Aposlolicis dignati bencdiclioni-

NuUus

abbas,

nullus arcliiprcsbvter

bns, ad sua qulque convertunfur. Nos vcro, id cst,

Alpium transcensorcs,

speciali

quodam

praj

ctis etfcrcbamur tripudio, eo quod certi domini Apostolici [irofeclionem sic fuissc disposifam, quatenu itcr nostrum quammature subsc(juens, Natalcm Domini MoguntiBC cclebralurus

cunessemus

possessioncs Ecciesia) sua; vendere, coinmufarc, locarc, vel in fcuduin dare, sine commiini fiatrum consensu, vel episcopi propritc civitatis alioquiii ordiiiis sui pcri:

nullus

prajpositus

audcat

culiiin

patiatur . Ilacfciius de hujus Concilii canonibus iii dicto Codice repcrtis ; quibus haec quae

172
sequitiir Epislola

PASCHALIS

II

ANNUS
le-

7.

CHRISTI 1106.

ejusdem Paschalis subscripta

episcopus,

ex eis qute viderat

commentarium

scripsif

ab
:

gitur

servus servorum Dei, venerabilibus fratribus Gebehardo Constan35.

Pasclialis
tiensi,

Orderico Pataviensiepiscopis, et

cffiteris

Teu-

tonicarum partium tani clericis quam laicis Catholicis, salufem et Apostolicam benedictionem. Pro religionis vestrai fervore gaudemus, et omnipotenti Deo gratias agimus, qui vos in sui nominis amore confirmat. Quosdam aufem vesfrum minus secundum scientiam zelum Dei liabere audivimus, utdum pravorum commixlioncm vitant, etiam a regionibus vestris discedere meditentur. Qui profecto nequaquam laude Apostoiica digni sunt, duin in medio nationis prava; et perversae perseverare non possunt, inter quos luceant
velut luminaria
tes.
iii

anno superiori res gcstas sic aggreditur enarrare Temporibus illis, prafatus Romanse Sedis legatus Richardus Albanus episcopus, iii Teutonicas directus parfcs, Moguntiam devenit ubi , cum apud Ingelemheim Henricum imperatorem regalibus
,

privasset

abscisso,

gula

in

capite nimirum haireseos communioneque oninibus reddita, sinunum Ecclesiae paciflcantur membra. Hic,

insignibus

inquam, Herimannus, hic dictus episcopus , in generali absolutione non excipitur;sed per Wibertiuai ba^reseos

abjurationem,

necdum

vcntilata sui

causa, inter caeteros recipitur. Legato

quoque Au-

gustam veniente,

cleri ac populi

exponuntur que-

rimonife, dictum videlicet episcopum absque ca-

nonica eiectioue seu consecrafioiie sedem illam

invasisse.

mundo, verbum
peccafa

vita?

continen-

Diligentius

res
se

audita

discutitur

si

Uno enim pondere

hominum me-

aliquis

canonicorum
,

huic subtrahat accusa-

tiunfur, dum tam propriae voluntatis merito excommunicatos quam communicantes, reos aequaliter arbifrantur. Verum enimvero diversarum

tioni perquiritur

omnes

unum

dicentes,
,

idem

sapientes,

nominatim subscribuutur

cuncta in

volunfatum diversus eventus agnoscitur. Si quis eniin criminosus juxta Aposfolum vocafur, hujusmodi omniiio cavendus est. Eadem efiam cautela vitandi sunt, qui excommunicatis ipsis aut actione cum possint, vel cum nequeunt, volunfafe se copulant. Qui vero bujusmodi excommuuicatis oinnino inviti, vel servitio vel cobabifatione junguntur, si bujusmodi imperfectionis dolore tangunturj non onmino vitandi sunf, nec tamen ad

domni Apostolici praesentia finienda differuntur Synodus colligitur Warstallensis (Guastallensis) adsunt cum suo episcopo nuntii Ecclesiae Augustensis
,

refert

legatus quaj

audierit

quahterve

audita disfulerif. Idonea iteratur excusafio, nulla

prstendifur accusatio, dafur ut

fuisset,
si

facile

ab omnibus concoret

talis

episcopus deponatur. Quod

factum

communionem
Hinc
est

sinc correctionismedioadmiffendi.

quod preedecessor noster sanctai memoria) Gregorius Septimus papa, excommumcatorum uxores, filios, servos, rusficos, quoruni consilio vel voluntate excommuuicafionis meritum non perpetratur, et viatores quoque ob eaindem necessitafem invitos excommunicatis communicantes, excommunicationis vinculo non teneri constifuit, sicut beatus Augustinusad Auxilium scribens evidenter ostendit. Diguoscant igitur fratres nosfri in omnibus regiam tenere viam, et in medio nationis pravge et perversae tanquam luminaria lucere sludeant; ut non suae tantum, sed ut aliense salutis mercedem a Deo mereanlur accipere , quod singulorum

non Gebehardus Constantieusis episcopus in Ecclesia Augustensi hoc faciendum persuasisset. Eo namque tempore domnus papa Teutonicum adire proposuerat rcgnum, quod in ruinam perflcere nequivit mulforuin. A pontificali famen suspensus officio semiepiscopus Herimannus regreditur,
terminus huic
stolici

rei finiendffl constituitur.

liberationem dolens praestolafur,

dum

Augustasui in spe Apo-_

scilicet ter-

adventus defraudatur

infraque

niinum idem episcopus pro

officii

interdicti restitutione

Apostolicum adivif
8

sed litteras ab eo
:

hunc

ia

modum
37.

se continentes accepit

Pascbalis episcopus, servus servorum

Dei, Augusfeusis Ecclesiae canonicisetcaelerisparo-

chianis, salutem et Apostolicam benedictionem.

mannus, vestnc

Venif ad nos non vocatus frater noster Hericivitatis episcopus, causam suam

excommunicatorum voluntates et causas discuquia nuda omnia et aperfa sunt oculis ejus, tiant
:

de cujus miseratione confjdimus, quia simplicis oculi corpus tenebrarum caligine uon opprimetur,

rum

quoniam charitas operit multitudinem peccato. Hucusque in dicto Vaticano Codice. 36. Quid ia Synodo actum in causa HeriAd hanc manni pseudo-episcopi Augustani. quoque Synodum legatio civium Augustanorum

postulans cerfiori fine concludi. Nos autem querelarum vestrarum memores, quod fratres qui adversus eum in Concilio coram nobis capitula protulerant, cum eo in praesentiarum coram nobis ne qua pars adversum nos minime affuerunf
,
:

causae ipsius protractionem in proximas kaleudas Novembris, fratrum nosfrorum deliberafione distulimus ; ad

possit praejudicium conqueri,

venit, adversus

pseudo-episcopum ipsorum Herimannum, (pii pecuniarum mercimonio Ecclesiam ut suo loco illam emerat ab Henrico imperatore superius dictum est. De hac eadem legatione agens Udascalcus ', qui de ejusmodi controversia
.
'

quem videlicet terminum omnes qui adversus eum causam agunt, litteris praesenfibus ad no,

stram
frafri

audientiam

invitavinius.

Interim

eidem

nostro potestatem concedimus , ut eos qui Ecclesiae bona rapiunt et invadunt, juxta sanctio-

nes canonicas excommunicare prsvaleat.

Volumus

Uabelurtom.

ii.

Autiq. lect.

[j.

218.

enim, ut tam ipse quam Ecclesia quae sub eo est, usque ad praefinitum fempus pacem et tranquilli-

PASCHALIS
tatem,

11

ANNUS

7.

CHRISTI 1106.

173

Domino
'.

largiente, obtineat. Dat.decimokal.

Decerabris
38.

Has

litteras

idem Hcrimannus episcopus

Pascbalis igitur, ut dictum est, receptis Parmensibus, illisque petenlibus concesso sancto Bernardo presbytero cardinali iu episcopum , adeum

Augustre vix Venetium adsportavit, initoque consilio, cunclos earumdem conscios, ul unius anni
spatio
ficlis

consecrandum
esl,

post

Synodum Parmam
Mathildis Vila

profectus

ubi

et

Basilicam Dei Genitricis

ista in
:

(lariter

dedi-

non detegerentur jurare

coniiiulit

sicque

cavit.

Cecinit

Domnizo qui

pro libitu mendaciis

vero graviori adliuc nequiiia,

domum rediit. Excogitata unum de accusatoripretio

adcrat, versibus islis

bus

suis, qui prwstantior caeteris videbatur,

corrupit, et litteras quasi ex

Augustensium persona
falsitatis

Castrum Guaslalla: Synodi locus extiteratque, Incie pius papa discedens, ad memoratam
Advenit Parmam, faciens
ibi

qua; rogilarant

occulte per

cum

Apostolico direxit. Qui

Nam
Dans

sacravit ibi
ibi

templum

Clirisli Genitricis,

nuntius benignc susceptus,

contra

dum

audilur,

magna

decretum, ne subjaceat
cocli,

nisi

Petro

papa indignalione invcbitur, corde et corde loqui ab omnibus deprebendilur. Curiensi

eum

Clavigero

simul ipsius quoque Sedi.

Matbildis ad aspiciendum
;

Hoc

venit

templum

Donum
Jussit

tale dedit, placuit

quod maxime
ibi

plebi,

tamen episcopo alque

dentibus
relaturus
39.

lilteris,
;

Got-\vigensi abbate pro ipso

Pontificem sacrans Bernardum tune

papa.

eum

papa; vice saucti degere Parm;c,

sffipissioie

supplicantibus, datis veluti Augustensium responabire permillitur vera

Hincque valedicens dominaj

Francigenos

dict,

cum

falsis

lines peliit venerabilis

idem.

vera, boc
Pasciialis
filiis

modo

episcopus, servus servorum

Ecclesiaj
clericis

Hsec ipse.
42. Sed ad

Dei

dilectis

Augustensis

Paschalem Pontificem rcdeamus,

salutem
a

et

Apostolicam benedictionem.

qui
vit,

cum

Post impetitioncm

quam

super episcopo

Germaniam occlusum sibi cognonon quidem Roniam reditum, sed in Gallias

iter in

vestro fecislis, dilectionis vestra; litleras susce|)i-

profectionem
consulturus.
peratoris

instituit,

inde cliam rebus Germania;

quffi in

mus, in quibus quia pacem et concordiam cum eodem episcopo vos babere nobis signiBcaslis
,

Jam enim

corde Hcnrici iin-

Itctati

sumus,

si

eamdem concordiam

gratis facfam

venena ebullirent, persentiscere ccepit. Porro, ut audisti, et secundum Urspergensem, in

Gallias

Nos tamen constitutum terminum exspectamus, ut quidquid aquitas dictaverit, auxiliante Domiuo exequamur. Dat. oclavo idus
fuisse constiterit.

profeclio contigit in fine anni bujus,

nam
ac-

Nalale D. Cluniaci celcbravit; cur auteni

gimtite, ut condixerat,

non Moconsiliis,

banc ab codem auctore

Februarii.
40.
tra

cipe

rationem.

Pascbalis vero

suorum

Quibus

litteris

clam episcopo

lectis,

con-

quasi proterviam Teutonicorum declinaus,

maxime
qui
sibi

nunlium infremuit; non aqua jirelio sibi referri mandata objicit; palre iterum mendacii suggerenle, interniinalur ne tam adversa prodantur,
sed

propter seditiosum
Vcronffi

bospitanli

quemdam tumultum dudum occurrerat

;

insuper

suggereutibus quibusdam quod

noslra dccrelum
illud
recipiat,

non

facile

gens

prospera lingantur, egreditur in publicum,

(|uod quamlibet

arriguntur aures exspectantium.

Parturiunt nionles, nascetur ridiculus

Ecclesiaslicam invesliluram alaicis manibus velat,

necnou
mus

et

animosum
id

cor rcgis adolesccntis,

:

quod
hccc,

nondum
siderans
tibus

pcr omnia Dominico jugosit habile

inquam, multaque

gcnus

vir Dei perccpta con-

dum

falso benediclione

Apostolica salutatur epi-

necdum
esse

sibi

oslium Germanicis in par~

scopus,

eademquc
:

gratia parlicipatur

populus

aperlum

ctim gemilu pronunlians, pro-

Hactenus de rebus gestis in causa Augnslana ad Concilium delata quec aulem post bajcsecuta sunt suo loco (licturi sumus. Uiscc enim fraudulcntis
involucris

fectionem

suam cum Hispaniarum legatis jier Burgundiam ad Gallias convertit, et Natalis Dominici gaudium sua pra>senlia Cluniacens. mulluni ampliavit .

mendaciorum

pra.>focata veritas siluit.

sit

Hactenus

Quibus videas nuam

difficile

in judiciis, licel

grinalionis

Pascbalis

judex sedeat ecqua lancc nierila causarum expendens, justitiam prsvalere, cum fervore polenlium,
erogatione pecunirc, armata procedit ini^iuilas, satellilio

ipso rcbus gestis

43.

quibus annus hujus perede rcli^iuis ab in (jalliis anno scqucnti agemus.

ipse,

absolvilur

cus

mendaciorum undi(|ue
audili
el exaudili

41. Paschalis Parrri"!.

Denmm vero
de
iis

septa.

et

Par-

mcnses

quac iictiissenl a

Galliancm regi Ludoviimde Ivonis episcopi apolof/ia conlra Rhemenses. lloc codem aimo morilur Pliilippus rcx Francorum apud Milidunum, pra;sente Ludovico filio suo, et s('|)clilur
PliiUiipo
et
/iliiis

Mortuo

succedit

consecratur

Elenim pelierunt dari sibi in (liiscopum sanctum Bernardum, S. H.E. presbytcP.iscbali PontilJce.

in

monasterio S. Benedicti super Ligerim nunien,

Ha;c pluribus in Apiiciulice ad

Aimoinum, ubi
lilii

et

nim

cardinalem, (|uem adeo

:

diris coutuincliis af-

Ikxc qux' se(|uuntur, habeiilur de

el

successione,
i)ra;fali

lr(i>scnl
\(:iiire

sed et invilaverunt

eumdcm

Pontificom

cordnationc
liliiis,

'

Ludovic. auleni
in

regis

Parmam.

Fuit

ista

Parmensium legatorum

Phili[i[ii

quoniam

adolcsceiitia Ecclesia;
|iioiiierucrat, paii-

pclitio.

aniiciliam liberali

defensionc

'

Septembris vcl Octobns.

'

Aim.

I.

V. c. 49.

174

PASCHALIS
et

11

ANNU8

7.

CHRISTI '1106.

perum

orphanorum causam

sustentaverat, ty-

ha^redilario

regnum competebat,
episcoporum
et

et

quem commu-

rannos potenti Tiitute perdomuerat, Deoannuente,

ad rcgni fastigia sicut bonorum voto adsciscitur, sic maloruni et impiorum votiva maciiinatione, si fieri i)0ss('t, excluderetur. Consulti ergo proceres,
et potissimum dictante veneral)ili ac sapientissimo Ivone Carnotensi ei)iscopo, nt ad refellendam impionun macliinationem citissime Aurelianos conveniant, cjns exaltationi operam dare mature fe-

procerum jampridem elegerat. Pra>terea, qua3 ratio est Relgicorum regem suum creare et consecrare, quamvis in aliis provinciis regnaturuS sit, si ita ipsorum regum volimtas, et temporum atque locorum opportuninis consensus
tas se obtulerit
:

eadem

est

Cclticorum

et

Aquita-

stinant. Senonensis igiturarchiepiscopus

Daimbervidelicet

norum qui Belgiarum provinciffi nihil debent, regem suum quamvis et inBelgica regnaturussit, eligere et omne regi debitum obsequium exhibere.
43.
Si

tus invitatus

cum

comprovincialibus

vero ad consuetudinem recurrimus,

:

Walonne

Parisiensi episcopo,

Manasse Meldensi,

quai in exemplis maximedeclaratur

respondemus

Joanue Aurelianensi, Ivone Carnotensi, Hugone Nivernensi, Himbaldo Antisiodorensi, accessit. Qui
iu die Inventionis sancti

ex verbis Augustini, quia ratio exemplis antepo-

nenda

protomartyris Stephani,

sacratissimse unctionis liquore

et missas

delibutum regem,

gratiarum agens,

al)jecto(iue soecularis

militicB gladio,

Ecclesiastico ad vindictam maleta-

est, cui tamen et exempla concordant. Ecce ralionem dedimus, quam apud eos a?que validam super hoc negolio inveniri non credimus addamus exempla rationi concordantia. Sicut enim legitur in Gesfis Francorum, divisum est regnum
:
:

ctornm
ha?c

eum

accingens, diademaie regui gratanter

intcr Clios Lotharii nepotes Clodovei

et

Charibertus
et

coronavit, necnon et sceptrum et virgam, et per

Guntrannus provincias Celticorum

in

Aquita-

Ecclesiarum
regni

et

pauperum dcfensionem,
approbante clero

et
et

norum acceperunt
,

regnum suum,

et alter eo-

quwcumque

insignia,

populo, (ievotissime contradidit. Necdum post celebrationem divinorum festivas deposueratexuvias,

cum

subito mali

nuntii

bajulatores a

Rhemensi

rum, Charibertus scilicet, Parisium sibi sedem regiam posuit et usque ad flumen Garumnam regnum suum extendit Guntrannus vero Aurelianis sedem regiam sibi constituit, et Burgundiam,
:

Ecclesia assistunt, litteras contradictorias defercntes, et anctorifate Apostolica, si

quae Cellicae pars

est, in

regnum

accepit.

Isti

reges

tempestive venissent,

ne regia
clesia;

fleret

unclio interminantes.

Dicebaut

si-

quidem prima;

regis coronae primitias ad jus Ec-

Rhemensis pertinere, et a primo rege Francorum, quem baptizavit beatus Remigius, hanc pra;rogalivam illibatam et inconvulsam obtinere, et si quis eam temerario ausu violare tcntaverit,
analhemati perpetuo subjacere
etc.

Haec

ibi

de

initiatione novi rcgis, et contradictione

Rhemensis

archiepiscopi, litteris Apostolicis sua jura tuentis:

quibus respoudendis injunctum est opus eorum longe doctissimo Ivoni episcopo Carnotensi, qui has tunc litteras apologeticas patentes,

quippenullam a Rhemensi episcopo benedictionem vel coronam acceperunt, sed a sacerdotibus proviuciarum quas regebant sublimati sunt et sacrati. Postquam vero regnum Gallorum in suam monarchiamrevocatumest,deleta progenieClodovei, Pipinus etfiliiejusCarolus ctCarlomannus, necRhcmis nec a Rhemensi archicpiscopo in reges sublimati sunt, nec inuncti. Ludovicus quoque nepos Ludovici Senioris apud Ferrarias, qui locus est in pago Senonensi, et uxor ejus, nullo pra?sente metropolitano, a quibusdam episcopis in reges sunt consecrati
et
:

omnium

coronati.

Unde
etc.

in Gestis

Francorum
:

ita

legilur

Audientes

Et inferius

Unctus

ab unoquoque inspiciendas conscripsit his verbis 44. Ivo, Carnotensis Ecclesise humilis mini'

vero est in regem ipse Rudolphus, tertio idus Julii Suessionis civitate. Post mortem Rudolphi regis,

ster.

Noverit sancta Romana Ecclcsia, noverint omnes Ecclesia>, ad quas murmur Rhcmensium clericorum pcrvenerit, nos in consecratione Ludovici regis

per Willelmum archiepiscopum reductus est ab Anglia Ludovicus fllius Caroli Simplicis in Fran-

ciam , et quarto apud Laudunum.

in

kal.

Julii

unctus

est in

regem

Francorum

nihil

nostrum

quccsisse, sed

46. Posttranslationemveroregni

Francorum

pro

communi

utilitate regni et sacerdotii consulte

vigilasse.

Erant enim quidam regni perturbatores,

progeniem Hugonis Magni ducis, Robertus piissimus rex, filius Hugonis regis, Aurelianis in regem
consecratus est et coronatus
:

qui ad hsec omni studio vigilabant, ut aut regnum in aliam personam tranferretur, aut non mediocriter
et

cujus

fllius

Hugo
subli-

juvenis Compendii est unctus, et in

regem

minueretur. Quod ne

fleret,

cooperante Deo,

matus. Ex his
est,

pro integritate regni et pro trauquillitate Ecclesiarum, quantum potuimus, prfficaverestuduimus.

et hujusmodi exemplis manifestum quod Francorum reges non omnes in Rhemensi Ecclesia, vel a Rhemensibus archiepiscopis
:

Unde
qnis

livori
utili et

honestaiactioui deroget,

adscribendum videtur aut tumori, si quam nec ranec consuetudine inflrSi

sunt consccrati

sed multi iu multis

aliis locis

et a

multis ahis personis consecrati sunt. Quoe

si

omnia

tione potest

redarguere,

mare, nec lege damnare.

enim rationem consu-

retexcrenlur, et prolixam facerent orationem et superfluam disputatioirem, cum nullis scriptis vel

limus, jure in regem est consecratus, cui jure

'

exemplis probari possit,

Rhemensem

archiepisco-

Ivo Ep. LSX.

pum Francorum regem extra Belgicam unxisse aut coronasse. Cum ergo IiEec eadem potestas sit

PASCHALIS

II

ANNUS
mirum

7.

CHRISTl 1106.
privataB leges,

175
quibus nec
fidei verilati,

ciijusque melropolitani in metrnpoli sua,

non solum
nec

videtur quare unus in proprium jus ambiat vindicare,

morum

honestati consulitur, sed eliam leges

quod multorum
esse

constat csse

commune.

Nisi forle quis dicere audeat,

mentorum
deret.

apud

alios
et

majorem vim sacraquam apud alios, quod

divi-

generales contra hsreticos vel sceleratos promulgata; adniiltunt, quando mnjoribus malis amo-

schismaticum

esset

uuitatem Ecclesiae

vendis melius subvenit moderatio sincerae charitatis, qnam rigor indi?creta3 sevcritatis. H;rc primo ex
auctoritate Evangelica, dehinc ex Actibus Apostolo-

47. Hffic dicentes,

non repreliendimus

insti-

rum,

tutionem Ecclesiasticam, per

quam

pax Ecclesia;

Crmius colligata est, cum inleriores asuperioribus nec sacramcntorum dispensationem suscipiunt ultra (luam sibi concessum est usurpare prfcsumunt verum ubi personarum icqualis est po,
;

postremo ex , Ponlificum c;i'terorumque ortbodoxorum Patrum sententiis facile probarenEpistolaj modum excedere nisi prolixitas tur
terlio

ex Epistolis Apostoli

decretis

Romanorum

videretur .
logia.

Hucusque

diserta

quidem

Ivonis Apo-

tcstas,

quarum
si

altera alleri nihil praeter cbaritaalteri

tem debet,
sibi soli

jus suiun vult detrabere et

est sajculi

est,

His cognitis Paschalis papa acquievisse visus cujus nulla habetur ad b;cc ipsaadversuseum
vel

arrogare sua quserens, deceptus

progressa ulterius commonitio,

comminatio,

aiiibitione.

Nos quippe Rbemensi

si

Ecclesiai

non
ba-

invideinus, et
Ijuerint

reges

Francorum erga eam

et

tantam devotiouem,

malint a metropoalio,

nec Ivonis (ut consucvil) defensio fortius inculcata. 49. Rhemensis Ecclesia collapsa quomodo restituia. Quod autem adeo deploratum audisti

litano ejus consecrari

quam
;

ab

non repu-

statum Rhemensis
tione

Ecclesiae,

quomodo

disiiensa-

gnamus, non dolemus eorum, si nos adesse

idiota;,

imo super benedictionem

contigerit,

gratanter loco

agendum fuerit, ut qui suum locum reci|ieret, atque

scri|isit

ejus erat episcopus

iiellerctur intrusus
:

Amen

respondebimus.

de his omnibus auctoritate Apostolica roborandis

48.

Supradicta vero verborum serie ostenuuctione Ludovici regis nihil nos fe-

idem Ivo Carnoteusis episcopus sequentem

rei

sum

est, in

Epistolam ad Paschalem papam, qua

series aperitur his verbis
'

gestae

cisse contra

morem

restat ut

ostendamus, nihll
est prceceptio

nos fecisse contra legem. Lex quippe

vel probibilio scripta, ad

30. Paschali

summo

Pontifici, Ivo humilis

filii

comniunem

utililatem

Ecclcsia; Carnotensis miiiister, directionem

et

referens quidquid jubet aut prohibet. Contra banc

obedientiam per cuncta subjecli.

ergo

niliil

lucimus, quia nulla contradictione proutilitali

hibiti,

communi

in hoc lacto, charitate

ego

et

Notum esse voIumusexcellenticevestra3, quia domnus Theobaldus, Bcati Martini Pari-

suggerente, consuluimus. Si vero privilegiis nititur

Rhemensis

Ecclcsia, illa privilegia

apud nos

nulla sunt. quia nec in generalibus Conciliis nobis

audientibus sunt recilata, ncc ad Ecclesias nostras

epistolari maturitate directa; et ut manifestius di-

sieusis prior, audientes miserabilem et mirabilem Rhemensis EccIesiEC desolatiouem, ausu familiaritalis opportune et importuue rcgem Francorum interpellavimus , quatcnus pnedictce Ecclcsia;,

ex|)ulso

invasore

Gervasio,

pacem

restitucret, et

camus, nulla nobis familiari vel publica relatione propalata. Illius ergo legis praevaricalores nou su-

domnuni Rudolphum
litauum, in gratiam
clesi;c ])rreesse

ejusdcni Ecclesia metropo-

suam receptum, eidem.Ecpre-

mus, cujus auditores nunquam fuinms. Qua;

ta-

concederet. Acquicvit tandem

men
lex

si

audita esset, nihil nobis obesse deberet

esse et possibilis, loco et
si

cibus nostris, et concessit ut eiim ad curiam suam,

(|ua;

temUeus scit. Nos autem interim necutjustam approbamus, nec ut injustam condemnanius, quam adbuc ignoramus.
pori congruens
:

enim justa debet

Aurclianis

in

Natali

Domiui
ibi

congreganda
eo
et

justa

sit,

crat,

secure adducereiuus, et

cum

cuni

jirincipibus

regni de hoc ncgotio,

posset, salva regni intcgritatc

est ut

quantum fieri tractarcinus. Factum

in curiam,

Possibilis

vero non erat,

ijuia cousecratio

regis

coudictum

erat,

conveuieiites

Rhemis, arcbieiiiscopo
zato, sine

EccIesicC

nondum

inthroni-

multiplicalis

intercessoribus

pctitionem nostram

summa

perlurbatione et sanguinis ellu-

sionc celebrari non poterat. Loco non convcniebat,

quia civitas sub anathemate posita erat. Tempori opportuna non erat, quia si consecratioregis dillerrelur, regni status et Ecclesia; pax graviter periclitarctur.

semel et sxpius replicavimus. Sed reclamante curia, pleuaiiam paccm impctrare nequivimus, nisi pr;e(lictu3 metropolitanus per manumetsacramentum cam fidelitatcm rcgi faccrct, quam pnedccessoribiis

suis

rcgibus Francoruin

anlea feccrant

Quod ergo

fecimus, salubri deliberationc

oiiincs

Rhemenses

archicpiscopi, ct c;cteri regni

et provida dispensationc fecimus, nuUi iiividentes, nullius nobis aucloritatem arrogare molientes, sed

nos intra terniinos noslros simplici oculo cobibentes.

Fraucoruni quaiiilibct religiosi et sancti e|iiscopi. Qiiod pcrsuadeutibus et impcllciitibiis totius curiaj o|ilinialibus , etsi jiroptcr maiidatorum rigorem

Sentiant aliler qui volunl: non tiinemus

tri-

miuus
stica;

licebat,

factum
fraterna;

est

tamen, quia.Ecclcsiasic

bunarterreni judicis,
luntia

quia securos nos

facit

coii-

paci

et

dileclioni
legis
sit

expcdichat.
:

nobtra ante trihunai interni

cognitoris.

Cum cnim

plenitudo

cbaritas

in hoc

i\inuisenim quia necessaiia; dispensationis moiiis miUi unquam sa()ienlium displicuil, (luain

IVO Ep. (XVI.

176
legibus
ritatis

PASCHALIS
obtemperatum

II

ANNUS

7.

CHRISTI 1106.
visceribusabundare,
petitis

esse crediiniis, in

quo cba-

ibi consilii et pietatisstudeatis

opus impletum esse cognovimus. 51. Petimus ergo flexis genibus cordis, ut

ubi fas non est debitam fortitndinem exercere .

Hucusque

Ivo ad Paschalem

papam, qui

an-

boc eodem intuitu cbaritatis ct pacis veniale habeat paterna nioderatio, quod illicitum facit non tcterna lex, sed intentione acquirendLb libertatis prasidentium solu proliibitio. In excessibus ergo
fitionnn
utili

nuit post faclttm, quod faciendum penitus contradixisset. Ita

plane in

more positum

fuisse Ecclesise
'
:

Romaiite, alibi alia etiam occasione sic idem

Novi enim consuetudinetn RDinana; Ecclesiae,

dispensatione et compensatione con-

qua;

non
:

tractis, sufficiat patri

verbum proverbere, etdevota

pro

obviare

filiorum suiiplicatio
cio, Si

summo

reputetur suppli-

tolerare,

neque vuU Decretis suis patenter tamen dispensalione muUa infirma postquatn patrata smit, tam pro locorum
solet

solet

enim vult Apostolica

oportel)it [)a2ne

auctoritas

omnia qua3

necessitate,

quam

pro personarutn
aliter

utilitate et

ho-

medicinali condescensione
judicare,

dispensantur districte

nestate. Ne(jue

enim

cogendus

est

summus

strationibus suis renuntiare, aut de

omnes ministros adminimundoexire;

Pontifex contraria sibi scribere vel facere, ne coSi quaj dcstruxi gatur illud dicere Apostolicum iterum fedifico, prajvaricatoremmeconstituoetc.
:

nec liabebunt ubi seminent sipiritualia, nisi permittautur aliqua tolerare carnalia. Uude necessitati

temporum cedendum

esse Apostolica

docet subli:

mitas, et Ortliodoxorum cousulitauctoritas, dicens

Eodetn anno alque Indictione, habet Rotnualdus Salernitanus atcbiei^iscopus in Chronico, corpora sanclorum Pontiani papaj et martyris, Eleutherii episcopi et martyris, et Anastasii confessoris

quia ubi populorum strages jacent, detrahendum

est aliquid

canonum

severitati, ut

majoribus mor-

bis sanandis

cliaritas sincera subveniat.

Uxc

di-

ab Urbe translata esse Trojam in Apulia civilatem, in qua translatione mulla miracula edita tradita.

cendo, doctam paternitalem vestram nou docemus,

sed eamdeni consulendo et rogando

monemus,

ut

Ivo Ep. ccLXii.

- Gal.

li.

Amoperiodi Graeco-Romaiiffi6599.

Anno JEm Hispan.

11

Paschalis

paps

8.

1144. Anno Henrici V

Hegira: 500, inchoato die 2 Sept., Fer. 1.

Jesu

Cliristi

H06.

reg. 1. Alexii

Comneni imp. 26.

\. Henriciis

Anum.
Spicilegii

imp. ab Eenrico

filio

detinetur.

ad 23. Herimannus, in Narratione Re-

staurationis abbatia^ Martini Tornacensis,

Dacheriani

num. 83

refert

tomo xu quomodo

exiliuntcumimpetu LeoNamurcensi comite, obviam venientibus ire feslinant ecce autem dum militia noviregis inconsulte et prspropere pontein Mosellas
tum) dicitur obtinuisse
dienses, et praicedente
:

fuerit,
in

Henricus IV imp. a fllio Henrico imperio s|)oliatus qnod hoc anno accidisse testatiir Sigebertus

fluminis (Sigebertus habet Mosce)

conscendit, re-

pente pons fluminis frangitur,

milites loricati
et

et

quingenti fere

papa, inquit Ilerimannus, a Henricum adolescentem fllium Henrici imperatoris adversus patrem concitat, et ut Ecclesiae Dei auxilietur admonet; ille regni cupidus et gaudens se competentein occasionem ex Apostolica auctoritate iuvenisse, contra palrem ferociter armatur, eumque regno propellit, ita ut praiter Authertum, Leodiensemepiscopum, nullum inveniret qui sibi adhffireret. Juvenis frendens eo quod conlra voluntatem suam a praidicto episcopo pater suiis in urbe Leodiensi retineretur, exercitum congregat et in die sancto Parasceves (qui hoc anno cum
Chronico
:

Callidtis

armati

cum

equis in flumine

corruentes necantur. Sicquerexjuvenis, quod contra

renilens (forte

patrem tam solemni die pugnare voluisset, sero legendum poenitens) non sine ma-

gna confusione retrocedere, et Moguntiam redire jam totum regnum excepto Leodio obtinuerat, rursum resumptis viribus contra patrem armatur, donec pater omni principum
compellitur; sed quia
auxilio destitutus in
lur. Extat

quodam

castelloabeo includi-

qua;dam
si

Epist.

ab eodem patre Philippo

regi

Francorum

scripta,

inquade

filio

suo conque-

ritur,

quam

quis legerit et non fleverit, videtur

die xxni inensis Marlii concurrit)

ter

Leodium
ex

violen-

intrare parat. Praecedente igitur feria quinta,

mihi duri esse cordis . Extat ea inter ejus Epistolas, editas a Reinero Reinecio ad Vitam .Henrici

cum

episcopus

jam

vesperis

flnitis

more Eccle-

IV.
2.

siastico

pedes canonicorum lavaret et Coenam Do-

Moritur Eenricus imp.

ei

Aliqui tamen

minicam celebraret, ecce subito uuntiatur milites juvenis regis castrum quod Visetum (adMosamposi-

tradunt non paucos

favisse

Contigit interiin,

imperatorem Leodio

ajgrotasse,

etperductususque

PASCHALIS

II

AXNUS

7.

CHRISTI

IIOG.

177

ad mortem kalendis Augiisti diem ultimum clausit, inquit clu'onographus Hildcnslieimensis, qui belhim inter eum etHenricum flliimi gestum prolixe narrat, el

comitatu, ut regem Francorum, et filium regem designatum Ludovicum, et Ecclesiam Gallicanam consuleret super quibusdam niolestiis ct novis investiturae

ex Urspergensi Baronius.

Eumtamen

Ecclesiasticae

querelis,

(juibus

eum

et

die sejjtimo

mensis Augusti obiisse notat Ordericus

alii

infestabat et

magis

infestare

minabatur Henricus

pag. 70-2 et pag. 819, eique

passim suffraganidus Au-

impcrator, vir affectus paterni et totius huinani-

tur

Henricus imp.
teste

Alemannorum VH

gusti expiravil, sed quia pro multis reatibus suis

Ecclesiae,

Deo, non satisfecerat, terra caruit

qui et genitorem Henricuin crudelissime persccutus exhaeredavit, et ut ferebatur, nequissima captione tenens, inimicorum verberibus
tatis ex|)ers,

nec per multosannoshumano ritu sepeliri meruit. Karolus Honricus V filius ejus post eum imperavit,

et injuriis,

ut iiisignia regalia, videlicet coronam,

et

sceptrum,

annos Mathildam filiam Henrici I regis Anglorum uxorum duxit, sed legitimum sibi de ea successorem non habuit , inquit Ordericus in postremo loco citato.
qui
i)0st

tres

lanceam sancti Mauritii redderet, nec aliquid in toto rcguo proprium retineret, impiissime coegit. Et quidem deliberatum est Romae propter Romanorum conductitiam perfidiain de prtefatis, imo de omnibus quffistionibus tutius regis et
regis
in
filii,

ad S. nxif/onem ahbatem Chiniac. imp. E[iistolas tres ad S. Hugonem abbatem Cluniacensem relatas tom. ii Spicileg.
3.

Scripsit

Henricus

et Ecclesia; Gallicauce in Francia,

quam

urbe disceptare iiaufragio. Venit ita(|ue Cluniacum, a Cluniaco ad Charitatem . Boamundus Antiochia; princeps

Dacheriani pag. 390 et seqq. dedit, rogavitque

ut

anno

luciv in

Apuliam

venit, uti

illum inviseret

quo pacem

inire

posset
:

cum

summo

Pontifice. In ultima hsc habet Notuni facimus screnitati vestrse quod pro reparatione Ecclesiarum, (|ua5 nostris temporibus nostris pec-

scribunt Willelmus Tjrius lib. H, cap. 1, et Fulcherius in Hist. Hierosol. lib. 2. Quare pra;sens

annus secundus

est ab ejus repatriatione, sed Sugerius secundi anni menses negligit. Qui modus

heu? corruerunt, oinnibus modis, prout dederit, volumus laborare, et sanis consiliis omnium bonorum amodo acquiescere, si quo modo valeamus dispersa coUigere, ethiantia cuneo
catis,

annos numerandi ab

historicis

quandoque usurpa-

Deus vires

tus chronologis, valde observandus, ne, errare perperain putant, ipsimet crrent.
6.

dum

eos

schismatis unionis glutino

coadunare, atque rui-

num. 43 ad
Orderico
testibus,
et

Philippus Francioi rex mortuus an. mcviii, 49. Philippus Francorum rex
e
vivis
lib.

nam
tiae

Ecclesiaj quae per nos facta est, pacis et justi-

anno tantum millesimo centesimo octavo

excessit,

instauratione recompensare. Praelerea signifivobis,

H,

chronograplio Mallea-

camus

quod

si,

Deo

propitio,

regnum

et

censi, et Fulcherio lib. 2 Hist. Hierosol. auctoribus

c(jaevis

sacerdotium in unum recolligere poterimus, post confirmatam pacem ire Jerusalem disponimus, et videre Sanctain-Terram in qua Dominus noster in carne \isus cst, etc. Sed rcs in eo statu non erant,
ut verbis ejus fides adhiberi posset. Obiit anno re-

quibus passim ahi consentiunt.

quidam alii eum IV kal. Augusti mortuum tradunt, quidam vero ;// kal. Aicgusti; quare priores diem mortis, posteriores dicm sepuiturae notarunt. Mortuus est anno regiii sui xlvii
Ordericus,
inquit Ordericus, et hquet ex dictis. Ludovicus cognomento Grossus, hujus nominis VF, qui jam ab

gni sui quinquagesimo, in excoinmunicatione trium

Romanorum

Pontificum.

4. Concilium Guastaldense. Anum.2oad42. Concilium Guastaldense celebratum est a Paschali papaA.7 /cal.Novemb., in eoqucstatutum, ut episcopi et clerici in schismate ordinati, si sunt alioqui probati vita;, suscipianturD,quia nempe pauci

anno mxcix rex designatus fuerat, ut supra diximus, Aurelianis, reclamantibus Rhcmensibus,ut vidercestapudBaroniunijCoronatus eslsequeiiti Dominico,
ait

Ordericus, ideoque die secunda mcnsis

Augusti,

verum qua; eo Christianno cum Dominica

sacerdotes aut clerici Catholici in Longobardia reperiebantur, inquil Cencius Gamerius, ex quo plura

concurrit; non dubito, quin Ordericus hic sicuti non raro alibi, in chronologiam pcccct. Sugcrius

referuntnr tom. x Concil. ibidem legenda. Porro

(iuardastalluin posilum est super

enim

in Vita Ludovici Grossi regis cap. 13 assserit,

ripam Padi

fl.,

eum

unctiim

et

coronatum a D-MmUivio Senonensi

dicilurque etiam

Wastallis,

hodic ditionis ducis

Mantuani. Vide dicta anno mcxviii, num. 8 et seqq. 5. Paschalis II in Galliam venit. Ad n. 42.

archiep. Anrelianis die anteccdenti, sc. in die Inventionis sancti protomartyris Stephani, quod et

ex eo habet continiiator Aimoini cap.

riO,

/// nonas

Paschalis

|)apa
et

rebus Germaniaj consulturus in

iii

Augusti (quod idem

Senonensis. In Chron.
Biblioth.

est),

inquit chronographus

Galliam venit,

Burgundia Nalale Doinini apud

uti

S. Petri

Catalauncnsis lom.i
: ((

Cluniacum

celebravit,

habet Baronius ex UrPontificis in

Labbei ad

annum

mcviii legitur
lilii

Phi-

spergeiisi in Chron.

Causa adventus

lippi regis obitus. Ordinatio Ludovici

ejus vicc-

Galliam annolavit Sugerius in Vita Luilovici Grossi regis |)ag. 288, toni. iv Duchesnii Sequenti Boa:

simo sexto anno

aetatis

cjus , scd

annum unum
Suessioncn-

minus
sis

dicit

cum

Lisiardus episc.
sui

mundi
tes

repatrialionis anno,

veueranda; meiiioria;

in Vita

sancti Arnulphi

universalis et

summus

dccessoris prodat

Pontifex Paschalis ad par-

eum natum

Occidentaks cuin

niultis et sapienlissimis viris

episcopisel cardinalibus, et

Romanorum nobilium

esse an. Dominica; Incarnat. mlxxxi, orationibus et meritis S. Arnulphi impetratum. Sugerius in Ludovici Grossi Vila cap. 13, ait

Baron.

ToMLs XVin.

23

178

PASCHALIS
,

II

ANNUS

7.

CIIRISTl
et se

11

OG.

PrEefalus Ludovicus

quoniam

in

adolescentia

reddidit

de

ipsis

dum

viveret nihil acceptu.

Ecclesiaj amicitiam
rat,
rat,

liljcrali

dcfensione promerue-

pauperum

et

orphauorum causam sustcntaveDeo

fastigia, sicut

tyrannos potenti virtute pcrdomucrat,

rum, (|uaadiu essent sinc pastore, proniisit. Pro pecuuia autem quam a prcsbyleris acceperat, eam emendationem spopondit, ut ii qui noudum iude
quid dederanl nihil dareut
annis sua omnia in pace
rent.
;

annuente, ad regni
asciscitur, sic

malorum

et

bonorum voto impiorum votiva ma-

et

qui dederant, tribus

et

quiete libera posside-

cliinaiione, si fieri posset, excluderetur.

Terram Anno al) Incarnat. Domini mcvi, Sanctam. in fine Februarii, quando cometa longissimum
7.

Tertia profectio Occidentalium in

lante

Cuncta vero quae de archiepiscopatu, exuAnselmo suo jussu accepta fuerant , se

,

redditurum vadimonio,

cum Angliam
pollicitus est.

esset

reversus
aliis

dato

His et

quae res

crinem emittcns
in Galiias venit (ex

in

Occiduis partibus apparuit,

post

Boamundus famosus dux

regis

captam Antiochiam Apulia nempe), et Constantiam

expetebat inter viros compositis, Anselmus iter Angliam remeandi ingressus est . Paucis interpositis

Francorum

Philippi tiliam (ex Berta

nempe

legitima conjuge)
rabiles

uxorem duxit, et nuptias honoapud Carnotum administrante sufflcienter apparatum Adeia comitissa (Blesensi nempe et sorore Henrici Anglia? regis) celebravit. Tunc tertia profeclio OccidentaUum in Jerusalem facta est multorumque maxima conglobatio militum pedibus suis Bizanteum stemma proculcare minitantium contra Turcos progressa est. Cffiterum justissima Dei dispositio conatus concupiscentium invadere rem ])roximi sui frustrata est unde superba conglomeratio ambitiosorum nihil eorum quae incassum rata fuerat adepta est, inquit Ordericus
:

Itaque postha^c, ii qui Ecclesiis ac monapro exigenda regia pecunia fuerant intromissi, ejecti sunt; et personis cujusque Ecclesiae, res intus et extra ad communem utilitatem com:

steriis

mendatae. Presbyterorum etiam causae, sicut regem Anselmo promisisse diximus, dispositae sunt; atque idipsum per totum regnum divulgatum. Rex
ipse inter haic

Normanniam
;

sibi bello

subegit, et

lib.

5.

pag. 589. Addit Willehiius Tyrius hb.

11,

cap. d,

Boamundum

alteram filiam Philippi regis

nomine Ceciliam ex Bertrada natam Tancredo nepoU suo destinasse uxorem. Peractum Comtantice matrimonium coram Phiiippo rege, et multis episcopis ac regni proceribus
:

quidem praesenti auno sed quia Baronius rem anno sequenU narrat, ejus ordinem sequemur. 9. Annus natalis Alfonsi VII imp. incertus. Postquam praifectus Maurorum Africae a Miramolino Almorabitarum missus, magnam partem Hispanicae Saracenica; subegil, hoc anno ejus regimen Abdallm tradidit uti narrat Sandovalius fol. 96. Hoc pariter anno, uU iu Cartulario legitur, Asturicae idem Alfonsus Chartam dedit subscriptam /Era quatmrdena centena et quaterna post peracta millesima. lu ea dicitur Alfonsum impe-

Astitit

etiam ibidem

ratorem

totius Hispaniae regnare

cum

Isabella con-

inquit Sugerius

in

Vita

Ludovici Crassi cap.

9,

juge. Receutes scriptores

Romanae
et

Sedis Apostolicae legatus

domnus Bruno

Signiensis episc, a

domno

Paschali papa ad iuvi-

tivitatem Alfonsi VII, imperatoris Hispanice tribuere, hoc anno coUocant

a

rerum Hispanicarum nacui nationes omnes titulum

tandam

confortandam sancti Sepulchri viam,docomitatus. Unde

minum Boamundum

plenum

et

ejus patris

quibus dissenUt Garibaius, qui Raimundi comitis mortem cum anno mc connectit. Verum
illi

celebre Pictavis tenuit Concilium, cui et nos inter-

de anno natali Alfonsi VII, nihil

cerU in me-

fuimus, quia recenter a studioredieramus. Ubi de diversis Synodalibus, et praicipue de Hierosolymitano iUnere ne tepescat, agens, tam ipse quam Boamundus, multos ire animavit . Habitum illud

dium adducunt. Quoad Raimundum comitem, patrem ejus, Alfonsi VI generum et Gallaeciae principem, is e vivis excessit post meusem Aprilem anni mcvii. Sandovalius enim fol. 96 Chartam refert die xvii April.
slat

Concilium VI kal.
Malleacensis, et
lias

Julii, ut refert

chronograplms

Boamundus mense Martio in Galadventavit, utdocetOrdericusIib. H, pag. 816. Hoc anno 8. S. Anselmus in Angliam redit.

eum adhuc

in vivisfuisse, qui

ejusdem anni datam, qua contamen die xxix

alia

Decemb. ejusdem anni jam obierat, ut liquet ex Charta ab eodem in Historia Salmanticensi
\().

S.

Anselmus, qui

in Galliis agebat,

revocatus est in Angliani, misso ad

legalo suo
;

ab Henrico rege eum Willelmo

venit, ubi

recitata.

ipsemet rex in
aegrotabat
:

Normauniam
Igitur
lib.

Anselmus

in

Assumptione
c. 3,

B. Mariae , inquit

Eadmerus

Novorum

Rolhomagensi trans Sequanam, ad rivuniBeccam prope amnem Rillam) venit, celebratoque ab Ansulmo solemni missse officio, una rex scilicet et ipseconrex
est in dioecesi

Beccum (monasterium

Alfonsus Aragon. rex ad Sacraliavictus. anno mortuus est Josephus, seu Jussepus imperator Almorabitarum seu Saracenorum Africae et Ilispaniae Noweirius enim anno Hegirae d, obitum ejus consignat, quo anno in campo Zalla,

Hoc

quai prope Badalloz (vulgo Badajoz) cum Aldefonso rege acriter dimicavit , inquit Rodericus in Historia

Arabuni cap. 48. Describit

lib. 0,

iliud

prcehum Ro-

venerunt,
traxerant,

tandem omnia quse illos in diversa pacem et concordiam invenerunt. Siquiet

dericus in Historia Goth.

capitulo 52, aitque

Licet multi de Arabibus periisseut,tot et tanU de

in

Willelmus rex frater regis Henrici sub censum primus redegerat, liberas ab eadem exactione rex in manus Anselmi
Ecclesias Angliae, quas

dem

Chrislicolis perierunt,

memoria quasi

quod illius belli strages et proverbium,adhuc extaut. Loin Hist.

cum

proelii,

quem

Arabum Zallam,

hic

PASCHALIS
Sacralia appellat
ut viclcre csl
;

rr

ANNUS

8.

CHRrSTI

07.

179

Petrus vero episcopus Legio-

nonnisi sub flnem hujus Christi anni demortuus.

nensis, qui prrelio interfuil, e\imyoc:ii Saltatrices,

Petrus Legionensis citatus tradif, Tlalim post hoc

insigne proelium in Africam transfretasse relicto

apud Sandovalium, qui opus cjus Ms.

\'I,

habuit,
Gotliica

in

Alfonso
sed ex

fol.

95. Rodoricus in Hist.

Abdalla vicerege, ex quo cruitur, Josephum tunc

non nominat imperatorem ad Sacralia

;

demortuum,

et

Alim Marocum
iniret.

perexisse, ut sedis
inter se

victorem
habet,

iis

quse in Hist. Goth. cap. 33

imperii possessionem
optinie conveniunt.

Hsec enim

videtur intelligere

Alim seu Kalim, cum

cst ac

eum
bat,

ibi

nominet

et

revera, qui Saracenos duce-

vocabatur Abeujiifax (qni idem

filius

Ebcn-

Deinde Alis imperator mare iterato trajecit, annoque mcvui ad Uclesium Christianos vicit, ut ibi videbimus.

jufax

Josephi,

idemque ac

Hali), ct yose/j/ms

PASCHALIS

II

ANNUS

8.

CHRISTI

1107.

lebrat.

Paschalis in Gallia Conciiitim Trecense ceAnnus sequitur millesimus centesimus

episcopos, eo
officii

quod eidem Concilio non

intererant,

seplimus Redemploris Indictione decima quinta, qiio Paschalis papa Gallias visitans, Conciiium Trecis

habuit. Quanto

autem

fuerit exccptus

amore
:

suspensione dominus papa mulcfavit, quos tamen non multo post satisfacientcs clementer absolvit. Rursum necdum humilitatem quam quaesivit, Germanicis in cordibus invenire se satis conquestus
suit
;

honore cultus, Urspergcnsis sic narrat a Ab universis finium illarum Ecclesiis, ut vere Christi discipulus et Apostolorum vicarius, ingenti tionore suscipitur, digna reverentia tractatur,
pariter et

nos nequaquam ut proposucrat

visitare,

sed finibus Halicis se comifatnm(]ue

referre . Haec

suum

dispogestis

de Synodo rebusque

in ea, ct Henrici regis legatione Urspergensis.

2.

non

Sic itaque per

legifer de cfelo missus auditur. menses aliquot, ul fidelis dispensator et prudcns, quotidianam sollicitudinem omnium Ecclcsiarum gcrcns, tandcm circa Ascensionem Domini Concilium non modicum apud Trecas habuil, ubi inter miilta quaj pro tempore et necessialiter
tale

quam

Dolensis Ecclesia episcopim poscit Vulgri-

mtm renitentem. In eodem Trecensi Concilio dum

configit ad eum mitti legationcm ab Ecclesia Dolensi, qua; viduata pastore, peteret dari sibi archiepiscopum Vulgrinum, Caresset Paschalis papa,

notensis Ecclesia; cancellarium, Ivonisdisci[)ulum,

corrigenda crant correxit, sententiam de

Ecclesiasticas

li-

bera pastorum electione, et dc coerccnda laicorum

in

dignitatcs

pra;sumptione juxta

praidecessorum suorum dccrcta promulgavit. At

rex Henricus pcragratis Saxonia; finibus post, Pascliale festum Moguntiaj actum, eidem se Concilio

virum quidem doctrina atque probitate pr;cstantem qui sua; elcctioni rcpugnans, ct ab eodem Concilio recedens, ad Ivonem venit, implorans ab eo auxilium apud Ponfificem, nc cogcretur invi:

munus cpiscopale suscipere cujns rei gratia has tunc ad Paschalem papa Ivo lifteras dcdit
tus
:

vicinum, non tamen praescntem cum nonnullis episcopiset optimalibusexhibuit.Cumquibusetiam inito consilio, legatos honorabilcs ad Apostolicum transmisit, pcr quos tam i|isi quam universa; Synodo polcstatcm conslituendorum episcoporum
privilcgiis

Paschali

summo Ponfifici,

Ivo humilis Carno-

tensis

Ecclesia; minister,

debitam

cum omni

sub-

jectione obedientiam.
3. o Reversus a Concilio Trecensi filius noster Vulgrinus Ecciesiae nostra; canccllarius anxie con-

Apostolicis Carolo

impcratori concesqua;stione, quia in

questus
in

sam

notificarcnt.

Supcr

(pia

cellentiae vcstra;

alieno

regno (luidciuam

deliniri,

ulpote

Romano
|)atjlur,

quod Dolensis Ecclesia, desfinatis exquibusdam lcgatis suis, eum sibi cpiscopum sub pracscnfia vestra clegerit, et
cst,

jani incipicns potiri sceptro,

inducias sibi veniendi cl

lilandi

Henricus non tolnm sc<|uenlisanni spatium

huic clectioni ad
nitas

eorum petilionem
,

vestra patercxcusatio-

Romam

assensum pra;bucrit

ncc

cjus

eamdem causam

gcncrali Concilio ven'

concedunl. Tunc etiam nunuuUos nostrates

Ivo Ep. cc.

180

PASCHALIS

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1107.

nibus quamvis idoneis, adhuc aurcm accommodare voluerit. Quamvis enim sit bene litteratus et bonis moribus crnatus, multis tamen allegationibus humiliter insufflcientiam suani prsetendens,
se potius multa gravia perpessurum, quam onus episcopii hoc tcmpore subiturum. Novit autem vestra paternitas, quia leges sa?culi ', dissenticnte fllio familias, sub ejus nomine sponsalia fieri non permittunt.Quantomagisiusponsahbus Ecclesiae id observare convenit, in quibus nisi sincera subveniat charitas, quid boni per angariam facere
dicit

tum ergo domaus papa super hoc me coegerit, tantum ego praedictum fratrem cogam. Ha;c ad
electores

Ivo.

Quid autem post

haec

actum

sit,

nobis hactenus incompertum.

5.

Reditus Paschalis in Urbem.

Dum
:

ipse

Paschalis papa hoc anno Gallicanas Ecclesias visitaret, adiit illustre

Floriacense ccenobium quffinam autem cum ejus monachis de translatione corpo-

ris S.

Benedicti asserta transegerit, Petrus Diaco-

nus Cassinensis narrat Eugenii i^apaj Tertii

Diplomatibus, editis
censi

possit,sive facultates suas distribuendo,siveseipsum

Sed vacillat fides ejus ex successorum Pontificum nuper ex promptuario Floria'.

et

ad martyrium exponendo

Nemo enim
est

invitus

humana imbecilUtas ? bonum facit, etiamsi bonum

Spiritus sanctus
filia3
*
:

quod

facit.

Unde nos admonet

in Cantico canticorum

Adjuro vos,

Ilicru-

salem, nolite suscitafe dilectam, neque evigilare faciatis donec ipsa veht. Ne igitur nostro Jacob

fide a Joanne a Bosco, monacho Csleoplime merito de monaslica antiquitate ordinis S. Benedicti. Autumni vero tempore ex GalJia Paschalis Pontifex Romam rediit, et a Romanis , inquit Urspergensis, tantis tripudiis

omni

stino,

amanti Rachel, nocte supponatis Liam, nisi forte Rachel ' mandragoras primogeniti Lim concupiscat, et hac mercede coiiductum Jacobcuai Lia dormire permittat. Tali eniin ordine i)osset de tali copula

emortuus redivivus crederetur. eodem hoc anno ait Petrus pervenisse ad ipsum Paschalem Cassinenses monachos, agentes adversus Ottonem ipsorum abbatem quos ubi redarguit, ad monasterium reverti jussit; sed
excipitur, ac
si

Post ha3c autem

merces boni operis provenire,

et

fortitudo quoe

paulo post defuncto eodem Ottone kal. Octobris,

subrogari in ejus locum sanctum Brunonem ex Signiensi episcopo monachum Cassinensem, inde

plurimum

necessaria est

omni

regimini, ad tole-

randos ejusdem regiminis labores exuberare. Et ne diu verbis oneremus sanctitatem vestram, flexis

vero legatum Apostolicum in Gallias comprobavit.

genibus cordis opportune et importune imi^loramus clementiam vestram, ut nuUius vinculis obedientia; proedictum fratrem constringatis , cujus saluti, quantum possumus, providere debemus, quia eum de sacro fonte suscepimus : qui etiam
elegit

Haec

omnia pluribus Petrus Diaconus

-

in Chro-

nico Cassinate.

6. Henricits

Anglice rex rebus Ecclesios comhostes,

positis, debellat

potitur Nortmannia.

Quo anno

(ut

Sigebertus tunc temporis res gestas

magis

in loco

humili salvari,

quam

in alto

periclitari.

Yale . Hgec ad

papam
egissent

ad electores

autem

sic breviter,

cum

illi

apud Tvonem,

utcogerel electum acquiescere eleclioni * : 8 Ivo Dei grcitia Carnolensis Ecclesiaj minister,
clero Dolensis Ecclesia>etStephanocomiti salutem.
4. Bonae intentionis vestrai laudamus affectum, quod Vulgrinum filium nostrum vita honestum, scientia clarum elegistis vobis iu archiepiscopum. Sed quantum nobis videtur, frustra laborat studium vestrum, quia nec praetaxati filii

Henricus Anglia; rex contra Robertum Nortmanniae comitem germanum suum, qui jam pridem ex Hierosolymitana expeditione redierat, ut regnum sibi jure debitum, quod natu major frater esset, acciperet pugnans obtinuit eum, et Nortmannia potitus, potentiores oppressit, qui Robertum secuti fuerant. Hanc aulem sibi
scriliens enarrat)
,

victoriam paravit rex per pacem,

quam
:

ante bel-

lum

concessit S.

Anselmo archiepiscopo Cantua-

riensi,

nerum ' qui

hactenus in Gallia exulanti nani andi Edipraesens aderat, atque ista scribebat
in

voluntas est electioni vestrae acquiescere, nec nostrae potestatis ad hoc eum invitum cogere. Habent enim leges imperiales, quia filio familias
nostri

Dehinc

Assumptione B. Dei

genitricis et per-

petuse Virginis Mariae rex Henricus

niens, omniaqueeinterse et

Beccum adveAnselmum depra3dicto

dissentiente

nequaquam possunt
contrahi. Multo itaque

sponsalia sub

negotio resederant, moderante Sedis Apostolica;

sanctione delevit, atque de singulis, ad quae tendebat,

minus spiritualis sponsi animus ad spiritualis sponsae copulam in angaria est pertrahendus. Prajdictus enim frater
ejus

nomine

suae

illum voluntatis compotem

post narratum
:

fecit .

Et

inferius

reditum

S.

Anselmi in
rex in Nort-

jam super hoc tiones domno

per litteras nostras et suas allegapapoe transmisit, et onus episcopii

Angliam, haec de bello

Inter haec

mannia

positus, valde laetabatur (sicut ferebant hi

prout potuit refutavit. Si ergo studia vestra mutare non vultis, si in aliam personam deliberatione
vestra declinare

qui ad nos veniebant) quod fuerat Auselmi pace

potitus. Unde etiam sibi firma spe applaudebat, suo se dominio totam Nortmanniam subjugatu-

non

summo

Pontifice est

non a nobis, sed a quacrendus, cui concessum est

vultis
;

rum

quod
,

et

factum

est.

Nam

conserto

gravi

invitos ad haec offlcia cogere, et de volentibus et de

prcelio

fratrem
et alios

suum Robertum Northmanniae

principes qui contra illum
in

nolentibus, Ecclesiaj Dei pontifices ordinare. Quan-

comitem,

'

L. XI.

ff.

Gen. xxs.

de nupt.
'

et

1.

\i\. C. de ritu nupt.

Cant.

ii.

Pet.

Diac. Clir. Cass.

I. I.

iv.

c.

31. 32. 33.

ii.

die

^ ibid. e.

34.

Ivo Ep.

cr.ii.

Edin. in Vita S. Ansel.

ii.

apud Sur. tom.

xxi Apr.

PASCHALIS

11

ANNUS

8.

f>.

CHRISTl 1107.

181
affirmat.

bellum venerant cepit, innumerisque peremptis, totam terram victor obtinuit, idque per litteras Anselmo gaudenter et gratiosus mox intiinavit.

nia S.

Anselmo satisfactum, idem auctor

Omnes

vero qui hacc gesta tunc temporis autliere

Status infelix Ecclesice NorthiyiannicB. At sicut religionis cultus, et erga Catholicam Ecciesiam obedientiaet ohservantiafecerunt (utaudi-

ea meritis concordiae,

quam

rex

cum Anselmo
Lilteras aurecitat

fecerat, adscripsere . Haec Edinerus.

Henricum regum esse victorem ita Robertum comitem Northmanniaj rerum divinarum consti)
; ,

tem tunc
7. a

scriptas a rege ad S.

Anselmum
'

temptus,
atquc

et

Ecclesiasticarum incuria

despectio

\Vilielnius Malmesburiensis his verbis

Henricus rex Anglorum, Anselmo Canvestrae signiflcamus,

comitatu privarunt atciue in vincula redcgerunt. Quam enim

,

depressio

depresserunt

tuarife archiepiscopo, salutem et amicitiam.

a Paternitati el sanctitati

infelix fuerit

sub eodem
:

iirincipe status Ecclesiae

litte-

Northmannia;
Pontificem

Ivo Carnotensis episcopus his

Robertum comitem Northmanniee cum onmibus

militum et peditum, quos prece et pretio coadunare potuit , die nominata et determinata mecum ante Tencbracliium acriter pugnasse, sed tandem submisericordia Dei vicimus, et sinemulta caede nostrorum. Quid plura? divina misericordla ducem Northmanni;e, ct comilem Moretonii, et Willelmum Crispinum, et Willelmum de Ferreris, et Robertum de Stutevilla senom, et alios usque ad quadringentos milites, et ducempedituminmanus nostras, et Norlhmanniam dedit, de illis autem quos gladiusperemit, nonesl numerus. Hoc autem non elationi vel arroganlise, nec viribus meis, sed dono divinae disposilionis attribuo. Quocirca, Pater venerandc, supplex et devotus genibus iax sanctitatis advolutus te deprecor, ut supernum Judicem,
copiis

ris signiflcavit,
'

scribens ad Paschalem

Romanum

10. Paschali

summo

Pontifici

Ivo humilis

Ecclesiae Carnotensis minister,

debitum

cum omni

subjectione famulatum.

Cum statusEcclesiae pene ubique terrarum rui-

nas lamentabiles patiatur, quisque dilector domus Dei dehoneslationes ejusdem donnis quanto vicinius
senlit, tanto

uberius plangit; quouiam ignis vici-

niora comburit.

Quod

idcirco majestati veslrac praein aliis locis

libavimus,

quoniamcum
:

unusquisque

domus
mine
ita

Dei prostitutor maliliam suani aliquo velategere mohatur in terra Norlhmannorum

dici

manifeste prostituta est Ecclesia, ut de ea illud

possit
:

propheticum

Peccatum suum

sicut

Sodoma
autem
viensi
in

jiraidicaverunt, nec absconderunt .

Cur

cujus voluntatc
sus et
utilis

et arbitrio

triumplius

iste glorio-

ista

praemiserit, subjicit de Ecclesia Lexo:

mihi

contigit, depreceris,
et
et

mihi ad
clcsiaj

damnum

bonorum cperuni
Dei

ut non sit detrimentum, sed ad initium servitii Dei, el ad sanctte Ec-

ejusmodi detestandum exemplum

Lexoviensi
paternitas

Quod

Ecclesia

vestra

poterit

statum tranqiiilla pace tenendum et roborandum, ut amodo libera vivat, ct nulla con-

agnoscere, quam jam pcr pluresannos Ranulphus, agnomine Flammardus, Dunelmensis episcopus,

bellorum . Hucusquc regis Epistola. Pergit auctor: Hinc est conlemplari, quanta materia boni in regis pectore fuerit, siquis tam ingenuae lidei scintillas fomento verborum animaret, et in majores vires bonis admonitionibus
cutiatiir tempeslate

qui duos , suos vix duodenncs, acccpto pastorali baculo a comite Northmannorum, pradictae Ecclesiai infilios

inaudito invasionis genere occupavit

trudi

fecit,

ea conditione ut

si

[^rimogenilus more-

retur, Judaico

more in episcopatum alter alteri subrogarctur. Quod cum partim dolentibus partim
essel Ecclesia,

excitaret.
8.

deridenhbus plurimis diu perpessa

Venit igitur rex sublimi trophaeo splendi-

dus, et triumphali gloria Angliam invcctus, invcstiturasque Ecclesiarum

nionitu quorunidam religiosorum graviler rcdargui solo charitatis intuilu Rothomagensem archi-

manum

remisit,

Anselmo in pcrpetuum in eodem concedenle, ut projiter

episcopum, ad cujus dioecesim pertinct pra^taxata Ecclcsia, (|uod ex advcrso non staret, (|ui pro domo
Israel
scojiis

hominium

regi factum nulius arceretur a henedi-

ctione.Ha;c Willelmus. Ilaenim conventum inter

Paschalcm papam et regem Anglia; per legatos, idem auctor sic supcrius Directi Romam legati ^Viliclnius de Warlewast et Balduinus monachus,
:

cum

murum opponerct. Hoc idem fcci aliis epiejusdem metropolitani suffragancis. Tandem comes terrac illius periculo amitlendi princi,

palus sui urgeretur

quasi

pocnitcntia

duclus

moncntc Ebroiccnsi
dc Ecclcsia
ibi

e[iiscopo

cum

iiietropolitano

controversiam
tate

tot

annis agitalam singulari probi-

suo, pifficepit ut pra;diclus Dunclmcnsis episcopus

papa ut rex homagia de eleclis acciperet, sed nuUuni per baculum et aiinulum investiret. Subdit rcgem quoque monitu Anselmi correxisse quod dcliquisset, dum
pecunia mulctassct prcsbyteros fornicarios. Scripserat cnim, iiiquit, ad rcgem, ut ah liac exaclionc

sedarunl.

Concessit siquidem

cum sua sobole ejiccietur, et cpiscopus canonice eligeretur. Scd quornodo clcclus adhuc I)ossidcre Ecclesiam ab eodciii imiicdiretur, cujus

rci causa ad auxilium ferendum Pasclialem Poiitiliccm provocat, longiorem lexil narralionem: sed h;cc dc his satis. Cur autem iion sicut rcx Anglia;,

temperaret: quod Ecclesiasticorum minislroruiii vilia, episcoporum, non saccularium corripi dcberent instantia o.

comes Northmannia; pocnilens vcniam cum

ria est

viclo-

consecutus

ex pocnilenlia;

falsa;

Saiil et

Quod

et

factum

csse,

et pcr

om-

Antiochi

rcgum

ac Davici vera; poenitentia; discri-

Will. Malmesb. de gest. Poot. Aogl.

I.

ii.

'

Ivo Ep. CLXXIJ.

182
mine
,

PASCHALIS

ir

ANNUS
facta

8.

CHRISTI 1107.
intactus pertransii,

possumus aeque liorum principum

pensare

H.
littera),

Extant ejusdem Ivonis ad arcliiepiscopum

Rothomagensem eodem argumento alia? conscriptffi

quibus vehementer inseclalur scelus,

quod ingentes et urevasi, quod non incidi in Barbaros piratas larvati forma deformes, ferinacrudehtatehominem diffitentes, superomnia
positas

gentes maris

procellas

illfcsus

cum
;

etiam gaudentes, nulla se

consortia.
li

cum

Christianis habere

unus episcopus duabus est prffifectus Ecclesiis itaque': Cum enim ab ipsa infantia mundi

ait

Catholicse religionis experles et hosfes

in

in insulam

beatissimi

Honorati,

sacratissimo die

Lamech

carnalis

bigamia

sit

culpala:

quomodo

Pentccostes in multis navibus delati sunt. Ibi ad

poterit in sponsa Christi, quai est Ecciesia, laudari,

qua; et sacramento et in \erilate sacramenli uni

fundamentnm monasterio penitus everso, plurimi monachorum gladio percussi ceciderunt, reliquis,
et latibulis,
et

debet viro dcsponsari

viensi Ecclesia

eliminetur ergo de Lexo-

turre proxima consultum.

Eadem
et

Ranulphus Dunelmensis episcopus, ut bigamia non admittatur eliminentur pueri ejus ut Neophytorum hacresis extirpetur etc . Perseverante autem eadem causa, ubi rex Anglorum Northmannia politus est, ad prcefectum ejus provincias idem Ivo eodem argumento alias dedisse litteras reperitur % quibus admonetur, ne plus regi quam Deo in ea functione placere studeat. Ubi in fine aurea htec sententia: Non enim
:

die de praefata iusula felix

ita ipsis

me

ventus expulerat,

leonum faucibus evulsus auspicato cursu Magalonem navigavi. Ha>c ideo, sancflssime
paene
pater, apposui, ne quis ignoret

quantis oratione

vestra perlculis

ereptum

me

confitear,

Habeo

igitur

atque ago vestrae gratias religioni, cujus sinum,

quasi reus aram,

jamdudum complexus essem

si

consultus papa pontificis onus amoliri permisisset.

ad hoc instituuntur reges ut leges frangant, sed

fractores

legum

gladio,

si

aliter corrigi

non pos-

sunt, feriant
12. Eenricus rex Ancjlim

mutatus in tyran-

num

sequitiir.

Eildebertum episcopum Cenomanensem perSed et ex his docemur, quam mutabi-

duni me remisit ad laborem, invidit gloriam nonimputetei Dominus. Interim in umbra alarum tuarum sperabo, donec educar de lacu miseriae, et de luto faecis, atque dicam Ecce venio, ut faciam voluntatem tuam, Deus meus. Ha5c Hildebertus, anhelans ad monasterium, atque invitus jussu Paschalis papse rediens ad episcopatum, in quo adhuc
Ille
;
:

les sint principes

atque lubrici ad malum,

quamque
lit-

acerbissima pali coactus

est,

quse

quidem magna
detrusus

facile flant desertores

virtutum, atque veloces ad

tibi,

vitia transfugae.
teris audisti

Ecce

quem

ex suis ipsius

animi constantia tulit. 14. In carcerem

et clericos

enim aliquando

regem maxime pium, mox auditurus eris in tyrannum couversum ipsuni Henricum regem Anglorum. Nam audi Hildebertum Cenomannensem episcopum, talia tantaque ab ipso patientem, ut ad dimittendum episcopatus onus, intolerabilibus pressus angusliis,

causa tuendae libertatis Ecclesiae, hacc ad episcopos

Romam

se

ad Pascha;

lem Pontificem conferre compulsus fuerit sic enim ipse Epistola sua': Longum est enarrare

quam

constanti

tyrannide rex Anglicus in eos

sffivierit,

qui temperantia regis abjecta decreverit

non prius pontiflci parendum quam pontificem compelleret in sacrilegium. Quia enim turres Ecclesise nostrfe dejicere

Oro vos orare pro me, curam Nam de semel Christi sanguine redemptione nihil ago redemptus, iterum redimi non requiro sanguis ille redemptio mea, sanguis ille pretium meum. Indignum est, ut sub pretio rediger, cujus pretium sine pretio est. Prseterea infamis est redemptio, qua libertas perit Ecclesiae, qua servitus comparatur. Necesse est enim, ut membra serviant, si caput humiliatur sub tribulo etc. Extat ad eum-

omnes

'

agere de me, compassione esse juxta me.

,

dem
rege

Ivonis episcopi Carnotensis Epistola,

cum
^

nolumus

transmarinissub-

Anglorum

dira paleretur, cujus hic titulus

jiciendi judiciis coacti sunius injurias pelagi susti-

Ivo Dei gratia Carnotensis Eccl. minister, Hilde-

nere, singularem scilicel molestiam itineris, atque

berlo

Cenoman. episcopo

in tribulatione

patien-

unicam

totius

Tantis igitur

humana; compaginis dissolutionem. agitati turbinibus, ad Apostolorum

proficisci,

tiam, in patientia tolerantiam, in tolerantia jterse-

Limina decrevimus
bulationis arbitrati

magnum
si

novge fri-

remedium,

Romanus

Ponti-

fex nobis et consilio subvenerit et auxilio. Hajc

verentiam. Qua monet ipsuiu consulentem, ne probatione per ignem quam rex ab eo exigebat, vellet ullo pacto suam probare innocentiam, quod hoc esset in Ecclesia Dei per plures vetilum canones
et decreta

de

siia in

Urbem
'-

profectione. Quid

in Epistola alia;
sic se

qua

agit de reditu

autem egerit, meminit quaj

Pontificum.

13. Conciliutn

habet

linus episcopus Arelalensis legatus eligitur

EierosolymitanuminquoGibepa-

vestra;

Maximum duco atqiie habeo, quod mihi sacrarium familiaritatis aperuistis. In eo susceptus multis et magnis expertus sum periculis,
13. 8

triarcha: unde litlerm ipsius et Paschalis

latenses.

hoc anno, misso per Paschaleni papam Gibelino Arelares

ad Are-

Quod ad

pertinet Orientis,

quantum
soli

valeal dei)recatio jusli assidua.

Huic

et

tensi archiepisc.
ligilur, in

debeo, quod insidias mihi Ronia redeunti dis-

triarcha.
'

Hierosolymam, Conciliuin ibi colquo deponitur Ebremarus intrusus paQuomodo autem ista se habuerint, sic

Ivo Ep.

Bibl. sanct.

eLxxviu.
*

Ivo

Ep.cLxix.

= llild.

Ep. xs. toin.

iii,
1

Ibid.

Ep. xxiv.

Hild. Ep, .XXXIX. ia fin.

Ivo Ep. xci.

PASCHALIS
accipe ex Willelmo Tyrio
' :

II

ANNUS

8.

CHRISTl 1107.

183

dominus Dailongam exspectationem, qua eum detinuerat dominus Pascbaiis Papa, et Ecclesia Romana, volens plcnius edoceri, utrum rex Hierosolyinorum et qui eum

Interea

destitutus penitus,
litteras dedit,

bertus Hierosolymorum

patriarcha, post

lias ad eos non sine lacrymis quas nos acceptas a Francisco Claret nostro amico fideli, cjusdem Arelatensis Ecclesiae

arcliidiacono, hic describendas esse opertepretium

duximus;

sic se habeiit

expulerant, vellent contra

eum

aliquid allegare,
:

18. Gibelinus

Hierosolymitanus episcopus

unde hoc

\ideri possent de jure fecisse

postquam

charissimis in Christo fratribus Arelatensis Ecclesia;

comparuit, qui contra eum aliquid diceret, nec in ejus facto aiiquid ahud notari poterat, nisi

nemo

suffraganeis

episcopis

domino Ariperto

et

aliis, et

omni

clero et populo salutem et benedi-

quod regia expulsus

esset \iolentia

cum

plenitu-

ctionem.
Intelligere potestis, fratres

dine graticE et Apostolicarum litterarum prosecutione nisus cst ad propria redire, et

charissimi,

quam

sedem recipere

debere, de qua fuit indebile deturbatus. Qui tan-

dem,

in Siciliam

veniens, et apud
,

Messanam moexpectans,

ram

faciens

necessariam

transitum

XVI kalend. Julii viam universse carnis ingressus est. Sedit autem in pace annis quatuor, in exilio vero tribus. Ebremarus vero ejusdem sedis incubator, audiens quod pra;dictus dominus Daibertus cum plenitudine gratiae revertebatur sedem suam recepturus, anfequam
gravi correptus fpgritudine,

qua vivimus, cum illud cito eveniat quod in cor hominis non ascendit, et hoc divina providentia faciat quod humana mens cogitare non potuit. Scitis enim qua ratione egressus sum de terra mea et de cognatione mea; quomodo
incerta est vita ista
a

sus

Romana Ecclesia ad Orientalcs Ecclesias fui mismodo factus incola, qui veneram peregrinus.
:

Nam dominus
teras et per

papa Paschalis, qui ad visitationem

Orientalium Ecclesiaruin

me

destinaverat, per

lit-

de obitu ejus instrueretur, ad

innocentia

eamdem Romanam
et

transfretare Ecclesiam decrevit, allegaturus de sua

,

venerabilem Prsenestina; civitatis episcopum mihi mandavit, ut curam Hierosolymitanse Ecclesice susciperem exemplo illius qui exivit
a Patre et venit In
ejus qui misit
et oblitus

quomodo invitum
illum locaverant.

renitentem in
perveniens,

eamdem sedem

Quo

mundum, ut faceret voluntatem eum et ego inclinavi aurem meam,

:

nihil impetrare potuit,

quam

ut

cum

eo dirigere-

sum populum

et

domum

patris mci.

De

tur legatus, qui de causa ejus, Hierosolymis constitutus, plenius posset cognoscere.
i(i.

CcEtero,
gitate,

fratres,

de ordinatione Ecclesiae vestrae co-

et

episcopum vobis secundum

si

Dominum

Designatus

cst

autem ad
Gibelinus
,

id

muneris
vir

eligite.

Et

hactenus tam nobilis Ecclesia pasto-

prosequendum
et grandtevus,

dominus
papa;

senex

rem qualem
gatur, in

Arelalensis archiepiscopus,

qui de

deceret non habuit; modo talis eliquo per Dei gratiam totum impleatur

mandato domini

Hierosolymam

profectus,

quod

defuit.

convocato episcoporum regni Concilio, de causa domini Ebremari cognovit plenius. Cumque ei
constitisset per testes idoneos sufflcientes et

19.

cogitanti

Multa vohis scribere disposueram, sed mihi de vestra camicitia, magis flere libet

majoct

quam

aliquid dicere.

Dum

enim ad memoriam
erga

re,

res

omni exceptione

quod dominus

Daibertus

duco quantam dilectionem

me

hcabuistis

absque causa lcgitima Arnulphi

rcgia violenlia fuerat expuisus, et

factionibus,

quam

patienter
:

hominem

nullius utilitatis susti-

quod Ebremarus
:

adhuc

viventis pontificis ct Ecclesia3 habentis coni-

munionem sedem praeeminehat, eum

considerans

occupaverat
viri

auctoritatc

qua

a patriarchatu

deposuit. Sed
et sim[)Iicita-

nuistis nulla temporalium rerum delectatione possum gaudere, sed multoties sunt mihi lacrymae mex panes die ac noctc. Nec mirum, quia sicut manifestum est, nec pretio nec precibus me dilexistis,

mullam

rcligionem

sed sola nobilitate, qu;E in vohis est, et moriet

tem miram, Cajsariensem qua; tunc vacabat Ecclesiam ei concessit habendam. Postmodum verodum
de substituendo Ecclesia; llierosolymilana; patriarcha clerus et populusdisceptaret: constitutaad hoc
specialiter die, ut super eo

bus

genere, in mebenignitas vestrasemperappa-

ruit, etnobilitas vestrase celarc

non

potuit.

Nunc ita-

que, dilectissimi, solita dilectione vos deprecor, ut

mei memoriam

negoUo de more

tracta-

habeatis, qnatenus ille qui vestris oralionibusfuitinviaductor meus, sitmodo vestris

retur
tes,

post multas hinc inde deliberationum par-

precibus adjutor meus, ct in flne susceptor meus,

in

dominum

Gibeliiium Apostolic;c Sedis

et

le-

qui est in omni terra Deus

belinus ad suos.
20. Accepi

mcus

Ilucusque Gi-

gat.um

unanimitcr conveniunl,

eum

in

sede

locant patriarchalem. IIoc etiam

|)ra;dictiis

Arnulscnex

ab eodem

cum
:

his ct littcrcas Pas-

phus malitiose

dicitur construxisse, ut

homo

chalis papa3 ad

eosdem Areiatenses, pro electionc

episcop. servusservorumDei, clcro

et decrei)itus in illa sede diu

vivere non posset.

successoris, qux- sic se liabent

Pcaschalis

Hucusque Willelmus
esse, inferius docet.

-,

(|ui

hoc anno

isla actitata

et popiilo Arelatensi,

salutem

et

Aposlolicam benein

17. Gibelinus igitur, ubi novit se

nolentem

in-

dictionem.

vitumque electuni Hierosolymorum patriarcham, omni ad suos Arelatenscs amplius redeundi spe
'

Pro negotiis

et

scandalis, qucT

Hieroso-

lymifana Ecclesia
stitem ad partes

fuerant,

veiicrabilem fratrem
Ecclesiae vestra; anti-

nostrum Gibelinum, quondam

Will. T\T.
I.

XI. c. IV.

Ibid. c. 6.

illas

cum

noslra lcgalione direxi-

18A

PASCHALIS

II

ANNUS

8.

CHRISTl 1107.

cuit,

mus, cujus niiiiirum persona ita in omnibus plaquod cum cleruset populusejusdem Ecclesiine unanimi voto, communi desiderio in patrem sibi

etpastorem elegerunt. Nos enim,(|uoniam diu episcopaliregimine fuerantdestituti, electionem ipsam

assertione nostra firmavimus. Vestram itaque di-

perrexerat scilicet Hierosolymam ad depositionem Ebremari patriarcha; intrusi, ut superius esl pluribus enarratum. Inter hEec autem cum absolutus Gerardus archiep. Eboracensis recusaret professionem facere archiepiscopo Cantuariensi, deque his admonitus

lectionem

litteris

praesentibus praemonenuis et iioret vos

Paschalis Pontifex esset, has ad

eum

litteras dedit:

tamur

in

Domino, ut

canonicum pastorem

Paschalis papa, servus servorum Dei, venefratri

vobis eligere properetis, nec vobis grave et

durum

rabili

vehementius videatur. IUum enini tantozelo, tanto

ardore Hierosolym. suscepit Ecclesia, quod
(elsi

Apostolicani benedictionem

Eborac. arcbiep. Gerardo, salutem et Quanquam prave

'
:

eum

contra nos, imo contra

nos omnino velimus) vobis reddere nullo modo possimus. Data Laterani, quarto nonas Januarii .
satis.

Utique anni sequentis exordio. At

ista

Verum quod spectat ad alterum legatorum, cujus meminit in recitatasupraEpistola Gibelinus,

episcopuui

tuani sanctam Ronianam Ecclesiam te non ignoremus egisse preesenlibus tamen tibi litteris mandamus, ut professionem venerabiii fratri nostro Anselmo Cantuariensi archiepiscopo facere non negligas. Audivimus enim Tliomam quondam priEdecessorem tuum ex hac eadem re contentionem movisse, et cum in

matrem

Praenestinum,

bic

dictus

est

nomine
Ponli-

pnesentia domini Alexandri papa; Secundi ventilata

esset,

Berardus, sive Bernardiis, ciijus est mentio in prfedecessore Paschalis Urbano papa, anno
ficatus
ejiis

ex praecepto ejus definitione habita, post va-

quinto, in Privilegio Cluuiaceusibus dato.

Qui fama conspicuus, ubi hoc anuo reversus est Hierosolymis, statim ex hac vita migravit cui Al:

fanus archiepiscopus Salernitanus ejusmodi Epita-

Lanfranco prsedecessori suo, et eamdem professionem fecisse. Unde et nos, quod tunc temporis deflnitum est, volumus, auctore Deo, firmum illibatumque servar i B Subjicit ista his Willelmus Hanc Epistolam
rias disquisitiones

successoribus suis

pbiuni scripsit

directam
fuit.
Berardus) nomen, Beueventum palria, sedes
tiiihi

sibi

Gerardus non
in

legit,

quia necesse non

Praevenerat ipse jussum Apostolicum et hor-

Bernardus
Hostes
Ivi

(al.

tatu regis
se
ipsi

Anselmo

manum

dederat servaturum
etc.

Piaeneslis, celebris laus

Ecclesiffi conlrivi,

Roma

fuil

cuncta relinquens

eamdem

professionem

sed haud post

alius

Jernsalem solvere crimen idem.

dies

multum eodem Gerardo

fiteri,

defuncto

cum

Tho-

Jamque

mensem

retinebant quinque

Decembrem,
hic.

masilli subrogatus esset, qui etiam detrectans pro-

Cum

redieus

illiuc,

mortuus hospitor

Hactenus Epitapbium inter vetera Alfani monimenta repertum. Quod igitur ad verba illa spectat

ab eodem sancto Anselmo publicis per Angliam datis litteris, quae extant, excommunicatus est donec pareret, quod tandem coactus fecit .
Will. Malm. de Gest. Pont. Anel.

Solvere crinieu idem

ad illud alludit, quod

I.

ui.

Aniio periodi Grjeco-Romanae

6600. Anno

^Erae Hispan.
II

1145. Anno
Henriei

Hegira; 501, inchoatodie

22 Aug.,Fer.

5.

JesuChristi 1107.

Paschalis

papse

9.

reg. 2. Alexii

Comneni imp. 27.

I.

Paschalis II in Galliam venit.

A num.
11

archiepiscoporum
dinis

et episcoporiim et monastici

or-

ad

6.

Anno

superiori diximus, Paschalem

Natale

Domiui

in monaslerio Cluniacensi celebrasse,nunc

conventu eidem nobili monasterio sacram dedicationis imposuit. Alluerunt et nobiUores regni
proceres, etc. cui cousecrationi et nos ipsi inter-

ejus Itinerarium ex Sugerio in Vita Ludovici VI

Francorum scribendum

regis cap. 9, aliisque

:

monumentis de-

fuimus
tate

Venit itaque , inquit Sugerius, Cluniacum, a Cluniaco ad Cbaritatem (ubi bodie oppidum est Nivernensis provinciae ad Ligerim fl.

Labbei ad an. mcv legitur

luCbronicoFiscamnensi toin.l Biblioth. Dedicatio de Charia Paschali papa, VIII idus Martii ubi tamen
.
:
ci

auctor, vel polius librarius in aunoreigestaBerrat;

non longe a monasterio

posituni), ubi celeberrimo

ea enim anno mcvi

more Gallicano annum

a Pas-

PASCHALIS
chate exordiente perada. Sed ante
dedicationes ab
sterio

II

AXXUS
alise

8.

et

CHRISTl
abbatem

07.

185

eum diem
;

pos

S. Dionysii

eodem

Ponlitice facta;

in

mona-

fuinnis, conjunxerunt. llbi

Adam, cum quo et cum dominus papa

nos
ali-

enim Bcsnensi
in

in dioecesi Lin;j:oiiensi sito,

est, altare

quantisper demoraretur , venerunt legati Henrici

ubi

tisf/ue

diem tertium demoratns

imp.

et

dixere, hoc

ad jus imperii pertinere, in

SS. Petri et Pauli in

cravit,

Lonorem corumdem conse-

omni

ibique niissam solemniter celebravit, ut

Cbrouico Besuensi pag. 638, ulii et dicifactum esse die XII kalend. Martii. \mo Cbiffletins in Probationibnsad HvdXxxhsm de ilhistri fjenere sancti Bernardi abbatis, pag. 4^28, ha3c refert
legitiir in

tur,

id

assensum imperatoris, utelectusannuloetvirga investiatur. Respondit summus Ecclesiam Pontifex episcopi Placentini voce pretioso J. C.sanguine redemptam et liberam coneleclione requiri
:

stitutam, nullo

modo
sed

iterato ancillari oportere .

Ciimque

ex antograpbo sancti Benigni Uivionensis

Anno
,

Dominicce Incarnat. mcvi (qui nobis est mcvu) quartodecimo iialendas Martii, quo anno et (He venerabilis papa Paschalis

Divionensem consecravit
et

Non Roma; gladiis determinabitur querela.SummusPontifex virosmisitad cancellarium imperatoris, qui eum exorarent, ut paci operam daret. Ha;c Sugerius, qui non dicit (jua in

ha;c et his similia legati audissent:

hic, inquiunt,

Ecclesiam, adha?rcntibiis

obsequentibiis sibi Ri-

urbe papa Pascha

Ordericus
lib.

jieregerit, sed

illud nos docet

chardo Albnnenseepiscopo, etc. quod etiam legitur in Chronico Divionensi ibidem apudLabbeum. His addo, in Chronico Dolensi, seu monaslerii Dolensis in archiepiscopatu Bituricensi
positi,
:

H,pag.

810.

Tunc venerabilis

Ivo,

Carnotense urbis episcopus, inter pra^cipuos Franciffi

doctores eruditione lilterarum tam divinarum

apud

quam

sopcularium floruit:

aquo

invitatus papa so-

eumtiem Labbeum haberi hoc anno est Eccksia Dolensis a domino papa
scopo Piacentino,
Petri et Pauii
etc. ipse

Consecrata

Pascbali,
est

quo

jubente altare B. Mariaj consecratum

ab epi-

lemnitatem Pascbie apud Carnotum celebravit. Adela quoijue comitissa largas ad ministerium jiapm imj)ensas contulit, et benedictionem sibi dominiijne (legendum, domuique)
a Sede Apostolica promeruit .
4.

vero papa Apostolorum

sus

in

JEternum

consecravit . Sed redeo ad Suge-

rium, praitereoque varias dedicationes et concessiones ab eo in aliis urbibus per quas transivit
factas.

schalis

Postea PaConcilium Trecis celebrat. II circa Ascensionem Domini Concilium

inter
alia

honore excipitur. Pergit Sugerius Cumque Turonis apud S. Martinum, ut mos est Romanus, Frigium (Plirvgium, prrecipuum
2.
:

Summo

non modicum apud Trecas habuit, ubi

gavit, ut refert

sententiam de libera pastorum ebictione promul-

Baronius ex Urspergensi. In Cbro-

nico

Divionensi Sancti-Benigni,

tom.

Biblioth.

capilis
triplici

summi

PonliGcis

ornamentum,
est,

([uod Iiodie

Labbei,Conciliumillud/f/z523/a?Ydiciturcoactum,
ideoqiie
liajc

vulgoque Regnum a in solemnibus ccremoniis utitur) ferens, Lcetare Hierusalemcdcbrasset, (id cst Dominicam quartamQnadragesimae) ad venerabilem beati Dionysii iocum (seu monasterium) tanquam ad propriam B. Petri Sedem, becorona insigne
scriptoribus appellatur,

quo

In eo

Paschalis papa

r.uilbertinis,

epocha recte ab Urspergensi notata. inter alia, cum ageret de fertur dixisse: Ricliardum Virdunentradit

sem, qui se

regire curisc, et nos

eum

satana;; inde archicpiscopo

tradimus Trevirorum aliis, inquit

e|)isc.

(^ue denuntiavit

eum excommunicatum

nevolus
ei

et

devotus devenit,

etc.

Occurrit itaque

Laurentius de Leodio in Hist.

Virdunen.,

rex Piiilipi^us (qui ideo anno supemorlnus non est, ul credidit Baronius) et domimis Ludovicus filiiis ejiis gratanter et votive amore Dei m.ijestatem legiam pedibus ejus
iljideni

riori

tom. xii Spicilegii Dachcriani. Per scptem annos Richardus sine benedictione episcopali fuit, et sub
analliemate Sedis Apostolica; degit, mortiius apud

Casiiium
sia3

incurvantes,

qucmadniodum consueverunt

ad se-

erat electus,

Montcm aniio vii (juo Virdiinensis Ecclenccdum tamenconsecratnsepiscopetitam veniam a papa et impetratam
Pra;ferea,

pulchrum piscatorisPetriregessubmisso diademate inclinari (vides Bertradam non fuisse in aula, idcoque et antea regem eam reliquisse). Quos dominus papa nianu erigens tanquam devotissimos Apostolorum filios, anle se redire fecit. 3. Petit auxilium advcrsus Denricum imp.
a

pus,

duin

exsjiectaret.

ut inquit chronographus
|)aj)a;

Senonensis, in eointentio Paschalis

fuit

maxima

dc Hierosolymitano itinere, de treuga in bellis quaj

ct

de treuva Dei,
privatos gere-

(id est,

iiiter

rcntiir,

quo spectant

isla

qu;c hoc aniio in Chron.

ut

Cum

iiuibiis

de stalu Ecclesia;, ut sapiens sapien-

Malleaccnsi
jier

leguntur). Ibi quoqiie decrclum

ter agens, familiariler contulit,

eosque blandc de-

iiullam

guerram incendia domorum

ficreiit,

mulcens beato Petro

sibi(]ue cjus vicario su|iplicat

opem

ferre,

Eccicsiam

manu

tenere, ct siciit antecl

nec ovcs aut agni rapercntur. Postca PaschalisII, a autiinini tempore, ex Gallia Romam rcdiit , inquil Urspergensis.
5. Normannia Anglice adjuncta. A num. G ad 12. Non hoc anno, ut putavit Baronius, sed

cessorum rcgnm Francorum Caroli M.

aliorum

mos

tyrannis et Ecclesia; hoslibus, ct jiotissimiim llenrico imperatori audaclcr rcsislcrent.

inolevit,

Qui amicitia;,
galeiii) ct qiii

aiixilii,

etconsilii dexlras dederunt,

(id est,

pra;ccdenli, Eenricus Angliocrex

Normanniam

oc-

regnum exposuerunt
gatis

ut puto, coronaiii re-

cupavit, sicut

anno

sujicriori ex

Eadinero in

lih.

cum eo Catalaunum imperaloris leoccurrere festincnt, archiepiscopos ct e|)iscoBaROS.

Novorum

insiniiavimus. Ilenricus rex, inquit Dunelmensis ad anuum mcvi, a antc Augustum men-

TOMLS XVIII.

24

186 sem
fere
transivit

PASCHALIS
marc, vadens
in

n ANNUS

8.

CIIRISTI 1107.
Eccl. Normannia?, quaj similitcr suis

Nornianniam, cui

quarumdam

omnes primi Normannorum se dedernnt, paucis exceptis, quisetenebantcumcomitcRodberto. Postquam Henricus rex S. Anselmum apud Beccum
monasterium
visitavit,

erant patribus destituta; . De hoc Coucilio legen-

dus Petrus Blesensis iu Contiuuat. Ingulphi, pag.

12G
:

Quantum

tunc, inquit,

gaudium

agitabat

congregato
Interim

exercitu,

ad

clerus,

quam
et

devotus arridebat
sancte

po|)ulus,

quam

quoddam castrum
perrexit, et obsedit
tur, venit

(]uod

vocatur Tenercebrei

solemniter

omncs etsinguli regisanimum

illud.

dum

ibi

mora-

comes

frater regis

Rodbertus super
caphis
est

eum

ad sidera exlollebant, nullus ediceret, nec Tullius edoceret . Subjungil S. Anselmum, assistente sibi

cum

exercitu suo in vigilia S. Michaelis , sed jus

et victoria facta est regis. Ibi

Rodbertiis
eo.

Gerardo archiep. Eborac.,?mo (//e sex episcopos a suis Ecclesiis canonice electos consecrasse.
7.

comes Normannice,
gestis,

el |)lures alii

cum

His ita
et tioc

Eildebertiis

episc.

Cenomanensis a Wil-

rex

sitbegit sibi

totam Normanniam,

lelmo 11 Anf/t. rege vexatns.

ffi//e6er/?

A num.

12 ad 15.

perlitterasAnselmo indicavit. Eas recitat Baronius num. 7. a Ideni dies , inquit Malmesburiensis in

Henrico

I,

pag. 158, loquens dc vigilia S. Michaelis

ante quadragiiita annos fuerat,

aiipulit
:

cum Willelmus

primus Hastingas
dicio, ut co die

provide forsan Dei ju-

subderetur Anglia? Normannia, quo

ad
in

eam subjugandam olim venerat Normannorum copia Willelmum autem conqurestorem an mlxvi
.
.

vigilia S.

Christi

Michaelis in Angliam appulisse, eo anno ostendimus, ideoque anno praecedenti

juxta Mahnesburienseni Norniannia ab

Anghs capta,

quod

et

testantur Gemmeticensis lib. 8, cap. 13,

Radullus de Dicetoin Abbreviat. Ciironicorum, Matthicus Parisiensis, aliique. Post hcBc Henricus An-

glorum rex
6.

ct

Normannorum dux

appellatus.

Concilium Londinense. Hoc vero anno Anselmus in Anglia totus fuit in componenda Anglicana Ecclesia, quia induciarum tenipus effluxerat ad kalendas Augusti
:

Cenomanensis episcopus celeberrimus, non ab Henrico Angliae rege, ut arbitratus est Baronius, sed a Willelmo II ejus decessore in carcerem conjectus maleque habitus ; idque initio episcopatus ejus, et ante annum millesimum centesimum. Nani Hovedenus part. 1 , ad annum Mscviu, ait iEstatis tempore, Willelmus rex Anglorum junior, civitalem, quae Cinomannis dicitur, magnamque partem illius per vim suae dilioni subegit, illius nempe prcwmc/, uthabetSimeon Dunelmensis, qui ideni refert. Aiictor tamen novae Chronologiae Saxonica?, cujus major est fides, cum coaevus sit, ait id contigisse anno mxcix. Nunc audiendi Hildebertus et auctor anonymus de Gestis episc. Cenomann. Hildedertus in Epistola xx ad Paschalem II ait a Longum esset narrare quam
, : :

constante tyrannide rex Anglicus in nos saevierit .

Alfordus anno mxcvii,

inteliigi

num.

30,

integram illam
:

quod tempus

episco-

Hildeberti Epistolam recitat, aitque

Guillelmum
I

porum conventui
rex prafixerat.

et negotiis ibi

tractandisHenricus

opinarer,

nisi

Baronius ad Henricum

gestam narrat Eadmerus, qui convenfui seu Concilio Londinensi adfuit, lib. 4 Novorum a In kalendis ergo Augusti conventus omnium ejiiscopornm, abbatum et procerum re:

Rem

retulisset.

Verum

vetera Acta

Cenomanensium

gni,
tres

Lundoni

in palatium regis factus est. Et per

episcoporum, a Mabillonio tom. iii Analect. publiquanta passus sit Hildebertus a rege Anglia? , qui Eeliam coniitem Cenomanensem ex ea urbe expulerat, eanKjue sibi subjecata, cap. 35, narrant

continuos dies, absente Anselmo, inter regem

cerat, iietensab Hildeberto ut turres Ecclesiae dirui

et episcoi)os satis

actum de Ecclesiarum

investi-

praeciperet, ex

qua eversione

praesul

clarissimus
prcevi-

quibusdam ad hnc niteutibus, ut rex eas faceret more patris et fratris sui, non juxta prreceptum et obedientiam Aposlolici. Nani Pasclialis
turis
:

grande periculum EccIesiaR suae imminere

debal. Minabatur rex
clericos ab

urbem

incendere,

jamque

urbe eliminaral. Sed

sibi

dum

Eildebertus

papa, in sententia qua; exinde pronmlgata fuerat

Dei clementiam jugiter precaretur, ut ab Ecclesia

et

concesserat hominia qua:". Urbanus papa aeque ul investitnras interdixerat ac per hoc regem ibi de mvestituris consentaneum fecerat. Dehinc praesente Anselmo, adstante multitudine, annuit rex et statuit, ut ab eo lempore in reliquum
firnius stans,
:

populo

conimisso iram indignationis suae

ille

dignaretur avertere, rex

tibus qui

dum quadam

die in

silvam venandi gratia perrexisset, ab uno ex mili-

nunquam
nuli

per donationem baculi pastoralis vel anquisquamdeepiscopatu vel abbatia per regem vel quamlibet laicam manum investiretur in Anglia concedente quoque Anselmo, ut nullus in pra?lationem electus pro hominio quod regi fa;

secum ierant sagilta percussus interiit , anonymus Actorum illorum, quera manifestum est intelligere Guillelmwn II , aano MC in venatione interemptum. Post cjus mortem
inquit auctor
civitas hostibus erepta,

et

ab Helia occupata. Ivo

si-

Carnotensis, Epist. lxxiv ad Hildebertum dala,

gnificat

eum

ceret, consecratione suscepti

honoris privaretur.
Ecclesiis

mulatum
ferri

de proditione urbis nuper facta insifuisse apud regem, qui nolebat illum

Quibus
glia;,

ita dispositis,

psene

omnibus

An-

Iiujus proditionis

immunem

credere

nisi igniti

quai suis erant pastoribus diu viduatae, per

inveslitura,

examinatione innocentiam suam demonstra-

consilium Anselmi ac procerum regni sine omni

virgee pastoralis aut annnji

palres

rege sunt instituti. Instituti quoque sunt ibidem

el

paratus esset Hildebertus, Ivo ; ad quod cum Monomaqui ab eo consultus fuerat, scripsit chiam et ferri calidi examinationem, nec coiisue-

ret

eodem temiioreab

ipso

regequidam ad regimen

tudo Ecclesiastica in discutiendis causis Ecclesia-

PASCHALIS
sticis recipit.

II

ANNTJS

8.

CHRISTI 1107.'

187
In eo etiam

nec canonica auctoritas

insfituit

sa^culi inifinm Saraceni desfruxorant.

fallitiir

quod variis dccrotis dcmonstrat. Ea Epistola anno mxcix vel insequenti scripta.
8.

vel

VincentiusRarralis, qnod tradit Aldebertum

Romam

petit.

Pacata igitur civitate ,

proticiscitur

inquit anonynius laudntus, et liostibus inde effugatis

,

Hildebcrtiis

Romam
ilio

quem

7/condidisse monasterium hodiernum ad repellendos Saracenos turris instar wdificatum id enim nonnisi Lucio III Ecclesiam Romanam regente conligit, ut sub ejus Ponfificatu demonsfrabimus.
;

Pascbalis pa[ia in notitiam

et fanuliaritatem.

suam

attcntius accepit

Hnric bisforicumdecepitRescriptumHonorii papse,

a se pag. 159 recifatum, in

Apuliam Siciliamque progrcsso, sibi universi, quasi Angelo Dei, honorem exbibebant et reverentiam. Dux enim Apuline, et avuDculus ejus comes Siciliae Rogerius, audita fama scientise pr^sulis et bonestatis, illum cum
Deinde

qno Pontifex

fideles

horfatur, ut auxilium porrigantmonachis Lerinensibus ad construendam confra Saracenorum im-

petum munitionem.
Honorio
II,

Illud

enim non hoc

sdpcuIo

ab

sicut ipse

cumquc
ii,

secutus Rouchseus

maximo bonore
perunt
.

et

incredibili

reverentia

susce-

in Hisf. Provinciae tom.

pag. 110, arbitrafi sunt,

Quibus ex verbis intelligimus, Hildebertum ante mensem Julium anni mci profectionem illam Italicam suscepisse cum is mense et anno Rogerius comes SicilicB, a quo tunc cum honore exceptus est, obierit; buicenimaUer Rogerins, Roberti Guiscardi fihus Apulia; dux, nepos fuit.
, ,

sed saeculo sequenti ab Honorio [lajmlll emissum, ut ejus lectio pers[)icuum reddit; cum in eo mentio sit remissionis

peccatorum concessiB ab Eu-

genio papa Jerusalem pergenfibus,

quam

extendit
:

ad Ddeles Lerinenses in boc pio opere adjuturos nam is Eitgenius alius esse non potest quam Eugenius
III,
II

Scripsit

Hildebertus ad Pasciialem IIEpistolam, a Raronio nuni. 13 recitalam dum in Galliam

,

qui lioc saeculo aliquot annis post HoEcclesiae

norium

Romanaj

prajfuit.

rediret,
tet.

quam

ideo sa^culi hujus initio datam opor-

10. Gesta in expeditione Rierosohjmit.

Ad

Ait in ea se ejus orationibus debere,

inciderit
,

Rarbarorum manus non

Saracenos
inteliigit
:

quod in quo nomine

num.

15 et seqq.

Daiberto Hierosolymorum pa-

triarcha

XVI

kal. Julii

demortuo, in ejus locum

li

Catbolicae, inquit, reliin

subsfitutus est Gi'"6e///K Arelatensis archiepiscopus,

gionis expertes et hostes,

insulam beatissimi

Honorati sacratissimo die Pentecostes in multis navibus delati sunt. Ibi ad fundamentum monasterio penitus everso, (Iurimi

ul narrat Raronius ex Willolmo Tyrio lib. 11, c. 4. Hoc etiam anno ut inquit Fulclierius in Hist.
,

Hierosol. lib. 2,
liis

monachorum

gladio

regressus
[)otuit, in

est,

postquam Roamundus de Galcongregafa genfe quantumcuinQiii

pcrcussi ceciderunt, reliquis et latibulis et turre

quc

portu Rrundusino, qui estin Apulia,

paravit.

proxima consultum,
9.

etc.

classem
Octob.

suam

Monasteriitm Lerinense a Saracenis scepius eversum. Vincentius Rarralis in Chronologia

fretandum

exspectasset

cuin tempus ad transopportuniim VII idus

,

insula? Lerinensis, part. 2, texit

catalogum abbamci, im-

naves ingrcssi Rulgariain navigaverant, et Avalouis [)ortu applicuerunt. Et Avalone citissime

capfa,

tum Lerinensium,

et

pag.

157 loquens de Aldeait

Duratium urbem adeunfes,

illa

III

idus Octob.

berto II, abbate Lerinensi,

eum anno
;

obsederunt. Sed quia civitas

tam hominibus
illa

minentesecundo, mortuum esse ct quia non legerat laudatam Hildeberli Epistolam, de bac Lerinensis monasterii eversione nullam mentionem facit

quam
diu

victualibus satis erat munita,

obsessores

fatigavit, etc.

Erat quidcm impcr. Coiislanti-

nopolitanus, Alexis nomiiie, genti nostra; tunc contrarius, ct

imo aliam qua3 eamdem jam a multis annis prajcesserat, (ictitiam credit pag. enim d.j2, loquens de Aldeberto bujus nominis I, anno mxlvi abbate
;

clandestiua, vel violentia inanifesta

Hierosolymam peregrinantibus vel fraude tam per terper mare perfurbator et tyrannus. Roamundus, cullecfo, ut dictum est,

ram quam
Quaprof>ter

creato ait a in

quodam
ad
I

calalogo Codicis peranliqui

monasterii Lerinensis , in qno

omnes

al)bates

ab
de-

exercitu, terram illius intravit; civitates ct op|)ida

eo anno
legi,

usi|uc

annum mcdxx

rccenscntur,

coin|)rchendere nilens . At Duratium expugnare

Aldeberto

al)batiam adminislrante,

non

|)otiiit.

struclum fuisse primo annoordinalionis illius monasterium Lerin et non rea;diflcatum neque erectum, ni post annos xlii ab illius succcssore Aldeberto II , sed huic ruinai S(? non de facile
assentiri,

li.

Moritur Isabella
in
AI[)lioiiso

IV
VI

itxor Alfonsi VI.

rcfert,

Sandovalius

fonsi VI Castellaeet Legionis regis

Isabdlam Alquarlam uxorem

Isidorum
:

e vivis excessisse,
E[iitapliio

quod

jirobat cx liujus reginaj

cum

nullos exprimat invasores.

negaliviini
;

Verum
II

ejus

sepulchro apud S.
Gothicis
Elisabet,

Le(id

frivoliim lioc

argumentum
l.-j7,

pncscrtim

gionensem
est, hic

litleris

inscri|)to

H R

cum

i[)semet, pag.

scribal

Aldebertum

anno

requiescit) rcgina

filia

Ludovici

MLxxxviii inonaslcrium et Ecclesias reparasse et cullui divino iterum dedicasse, ideoque anno xlii

uxor regis Alfonsi, qui tum. Obiit .^ra mcxl , sed legendum,
regis FrancitD,

cepit Tole-

ab eversionc quac sub Aldebcrlo

terca ipsemet

conligerat.

Prtc-

[lag. 16i, ait Ecclesiam Lerinensem anno mclix perfectam, et solemniter consecratam esse, quod ex Actis monasterii demonslral. Qiiarc Ecclesiaiu el monasterium Lerinensc circa hujus

mcxlv . At Epitaphiiim istud a quodam im[terito longe |)0st liujus regina; mortem positum. Nullus cuim hoc anno Ludovicus in Francia rcgnabat, pra;ter Ludo-

viciiin

Pliili|)|)i

regis filium

iu coiisortiuui regni

adscitum, qui junior crat

quam

ul posset Isabelioj

188
pater esse.
ci|iium a
,

PASCHALIS
Quod
hic

11

ANNUS9.

CHRISTl 1108.

observandum

duxi, ut prin-

semel inculcatum maj^is corroborem |ilura nem|)e E|>itapliia, i)rincipum vel magnorum virorum tumulis inscripta, nova esse, idcoque suspeclajfidei.Cjclcruni Isabeliae mors hoc anno nou contigit, cum Sandovalius ibidem Chartam laudct, integram a se iu Ilistoria sua Sahiianticensi recitatam. Dala ea Mra. mcxlv, die xxix mensis Decemb., in qua Alfonsus VI teslatur, Isa-

me non

illo

bellam conjugem eam confirmare; quod si ea die corpore valebat, verosiniile non est, die xxx
aut insecjuenti naturaj debitum solvisse. Isabella
ilaque

hyeme anni sequenlis demortua, statimque Alfoimis Bealricem, cujus familia ignoratur, sibi
coiiuIaviljSandovahusenimfoI. 9G, Cliartam aliam exhihet, in qua ea die xxvui mensis Maii regiua
dicilur, et

uxor Alfonsi

regis.

PASCHALIS

II

ANNUS

9.

CHRISTI

1108.

1.

Paschalis compescit rebelles.

Redempto-

didit.

Sicque ad hoc monasterium Cassinense ve-

ris

annus millesimuscentesimus octavuslndictione prinia incipit, quo Paschalis papa rursus tumultuantes
Ecclesiaj aliosque ad defectionem

niens, reversus est

Romam

Hucusque Petrus. In

quosdam Romanorum usurpatores rerum populum permo,

Chronico autem monaslerii Sancti Vincentii, ad fonles Vulturni positi, a Joanne ejusdeni monasterii

ventes compescuit. Scribit ista Willelmus Biblioaitque horum i^rincipes fuisse Ptolethecarius

miEum comitem Tusculanum, necnon Petrum de

Colunina Farfensem abbatem, qui diversis invasionibus diversa oppida tentaverunt, qua; Paschalis papa non sine magno labore ab eorum tyrannide liberavil, cum ipso Paschale Petro Leonis el Leone
Frangipane
fideliter laborantibus.

mentio habetur, quod dum in idem Paschalis Ponlifex versaretur, invisit ipsum S. Vincenlii celebre monasterium, ubi cum comperisset ab eodem quoque monacho Joanne scribi coeptam hisloriam Ecclesiasticam, laudavit ejus studium Pontifex, et cum laudasset

monactio

scriplo,

his regionibus

magnum
sequi

amplexatus eum haec adjecit: Bene, inquit, o fili, opus ccepisli, sed bene coepta meUus prostude . Haecque
pra!sente

Beneventanum sub Paschale papa. Quo pariter anno, Octobris mense, idem Paschalis papa Beneventum perrexit, ut illic Synodum celebraret, de qua ista breviter Petrus Diaconus in Chronico Cassinate' Mense auteni Octobrio advenit huc idem Apostolicus, adjunctoque sibi abbate nostro (Brunone videhcet), Beneventum celebrandffl ilhc Synodi causa perrexit. la qua pra?decessorum vestigia sccutus constituit, ut si quis
2. Co7ic.
:

Benedicto ejus auctor Joannes

monasterii abbate, ad

quem idem

nuncupatoriam scripsit Epislolam. Laudatum quoque idem tradit coeptum opus a Joanne Cancellario,
qui postea Paschali in Pontificalu succedens, dictus
est Gelasius

papa Secundus

haccque omuia in dicto

mauu laicorum acciperet, uterque communione privaretur, et qui scihcet daret et qui acciperet. Vestnnenta saecularia et preEcclesiastica beneflcia de
tiosa reprehendit, et eis uli clericos vetuit.
3.

Ieguntur;sed pntiter historiam ejus monasterii nihil ab eo scriptum reperitur. Jam vero quai reliqua sunt anni hujiis videamus. 4. Concilium Londoniense de libertate EcclesicB et castitate clericorum. Quod autem Henricus
scri|)ta

Chronico

Anglia^ rex plura pollicitus fuerat, instante Paschali

papa, de restiluendo in

suam

libertatem Angiica-

Cum

autem Capuam

devenisset,

rogatus

ab eodem abbate Brunone, Ecclesiam S. Benedicli, quam Desiderius abbas inlra eamdem civitatem renovaveral, solenmiter dedicavit in qua etiam
:

de vestimentis sanctissimi

pati'is

Benedicti recon-

hoc anno, cum celebratum est in Anglia Concilium Londoniense, cujus meminit Eilinerus de quo isla Rogerius in Annalibus eodem anno millesimo centesimo octavo lu kalendis Augusti convenlus omnium episcoporum , abbalum et procerum regni Londoniae
Ecclesiam,
praestitit
; '

nam

Pct. Diae. Chroii. Cass.

1.

iv. c. 34. in fin. et35.

Roger.

in

Annal. lioc anno.

PASCHALIS
factus est, et pcr tres dies, absente

II

ANXITS 9.
archi-

CHRISTl 1108.

189
omnes complectitur, et et de vitauda earum

Anselmo

archidiaconos et canonicos

episcopo, inter

regem

et episcopos satis

aclura est

dc mulieribus relinquendis,
transgressi
fuerint.

de Ecclesiarum
nitentibus
sui,
lici.

iiiYestituris,

ut rex eas faceret

et

quibusdam ad boc more patris et fratris

obedientiam Apostoquai inde

cohabilatione, et de districtione censura3, sistatuta

Jurabuiit eliam archidiacoui

non juxta prseceptum

Nam

Pascbabs papa in sententia

promulgata fuerat firnius

xerat, ac per

stans, concesserat

omnia

non accipient pro toleranda transgrcssione hujus statuti, nec patientur ])resbyteros, quos sciunt fccminas habere, missam cantare,
pccuuiaiii

onines,

quod

qua; papa Urbanus, qui teque inveslituras interdi-

vel vicarios hahere. Similiter et decaui jurabunt.

hoc regera

sibi

de investituris consen-

taneum

fecerat.

Archidiaconus vero, vel diaconus, sive decanus, qui hcpc jurare noluerit, archidiaconatum vel
,

5. Deliinc preesente

tudine, annuit rex et

Anselmo, adstante multistatuil, ut ah eo tempore in

douationera baculi pasto-

decaniam perdet. Presbyteri vero, qui relictis mulieribus, Deo et sacris altaribus servire elegerint,
quadraginta diebus ab officio cessantes pro se iuterim vicarios habcbunt, injuncta eis pcenitentia

reliquum nuu(|uani
rahs vel

j)er

annuli, quis^iuam de cpiscopatu aut ab-

batia per regem vel quamhbet laicam manum in Angliam investiretur concedente quoque Anselmo, ut nuUus iu prcErationem electus, pro hominio quod regi faceret, consecratione suscepti honoris
;

secundura hoc quod episcopis eorum visum fuerit B. Hucusque Rogerius ex Concilio Loudouiensi hoc anno celebrato.
8.

Paschalis

papce

littercs

privaretur . Et post restitutos episcopos suspensos

iu

S. Anselmwn.
audisti)

gratulatoria;
reddita

ad
(ut

Post haec auteni

suas sedes et ab excommunicatione absolutos,

Anglicanae Ecclesiae pace, Paschalis papa

in Gestis reguin

qiios subjicit, hBec in

eodem Conciho Londoniensi

sic

gratulatorias dedit has litteras ad S.

statuta fuisse
C. Hffic

idem Rogcrius

narrat

quas Willelmus
hisce verbis
9.
'

Anselmum, Anglorum recitat

sunt statuta de arcbidiaconibus, preconstitutis, quae

sbyteris, diacouibus, subdiaconibus et canonicis in

Paschalis Anselmo.

(juocumque gradu

anno Dominicae

Incarnatiouis millesimo centesimo octavo statue-

runt Anselmus Cantuariensis archiepiscopus, et

Thomas Eboracensis archiepiscopus

co,

electus

cum

9 Quod Anglici regis cor ad Apostolica; Sedis obedientiam omnipotentis Dei diguatio inclinavit, eidem miserationum Domiiio gratias agimus, in cujus manu corda regum versantur. Hoc nimirum

omnes(|ue ahi episcopi Anghce in pra^seutia gloriosi regis Huurici assensuconiitumet baronum suorum. Statutum est ut presbyteri, diaconi, sub(liaconi caste vivant,
et

tuae

charitatis

gratia,

tuarumque oiationum

in-

stantia factuin credimus, ut iu hac parte poiiulura

illum, cui tua sollicitudo pricsidet, niiscratio su-

foeminas in domibus suis

sanguinitale sibi

niin

habeant

pncter proxima
lioc

junctas,

secundum
llli

quod sancla Synodus Ni-

ca;na definivit.

vero presliyleri, diaconi, sub-

diaconi, qui post interdictuni LondoniensisConcilii

foeniinas

perna respiceret. Quod aulem et rcgi et his qui videutur obuoxii adeo condescendimus, eo affectu ct compassioue factum novcris, ut eos qui jacebant erigcre valeanius. Te autem, in Cliristo venerahilis et charissime fratcr, ab illa prohibitione,
sive (ut

suas tenuerunl vel aiias duxerunt

si

amphus
nec
ipsi

missas celehrare voluerunt, eas

illa;

se sic faciant alienas, ut nec

in

omnino a domos eorum

:

quam
bano

tii credis) cxconiraunicationc absolvimus, ab antecessore nostro sancta; meinorieB Ur-

papa

advcrsus

investituras

aut

hominia
hoininia

in

domos earum ingredianlur

scienter conveniant,

sed nec

faclam
fuccre,

intelligis.

Tu vero

eos qui aut investituras

aiit
libi

in aliqua

domo

neque hujushabitent. Si

accepere, aut inveslitos bcnedixcre,

niodi fceminae in territorio Ecclesiaj

cum

ea salisfactioiic,

quam

per com-

autem propler aliquam iioncstam causam eos vel eas colloqui oporteal, cum duobus legilimis testihus exlra doiuum colloquautur. Si vuro in duobus
aut trihus legitimis tcstihus vel publica iiarochia-

niunes legatos Willelmum

fidelcs

ac Bulduiiium viros

et veridicos significamus,

Domiiio coope-

rante,

suscipito,
:

ct

eos

vice nostra; auctoritatis

absolvito

quos vel ipse henedicas, vcl a quibus

iis

norum fama

aliquis

eorum accusatus
:

fueril,

quod

volueris bcnedici pra;cipias, nisi in

reiicrias, propter

aliud forte
siiit

Loc statutum violaveril

jiurgabit se adductis sesi

quod a

sacris

houoribus

re-

cum

ordinis sui idoncis testibus sex,

presbyter

pcllendi. Si qui vcro deinceps pra;lcr invesliluras

fueriljsi

nus, duohus.

autem diacouus, (juatuor^si subdiacoCum aulem ha!C purgutio delecerit,

Ecclesiarum

[)ra;laliones

assurapserint

etiamsi

rcgi honiiiiia feccrint,

nequaquam ob hoc

a bene-

ul Iransgressor statuti sacri judicabitur.

dictionis raunere
teiitis

arccantur, donec pcr omnipo-

allhautem prcsbyteri,qui divinialtarisetsacrorum ordinum conlem|lorcs, pra;i;legerunt cum

7.

Dei gratiam ad hoc omittciiduiii cor regiuni

mulieribus habitare
|)onantur,

a divino officio remoli

privali, exlra

omni-

lua; pra;dicatiouis imbribus mollialur. Pra;terea super ejiiscopis qui falsura (ut nosti) a nobis ru-

que Ecclesiaslico beneficio

infames

chorum

Qui vcro rcbellis el coutemptor focminam non reliquerit, et niissam celebrare pra:sumpseril, vocatus ad satisfactionem, si negle-xerit, cxcouimunicelur. Eadcm sententia
|iroiiunliati.

niorcm rctulcruut, cor nostrum comiiiotum est non solum nos la;serunt, scd multoruin simplicium aniiuas dcceperuul, et revelicmeiitius, quia

Willel. Malmesb. de gest. reg, Angl.

1.

v.

190

PASCHALIS

II

ANNUS

9.

CHRISTI 1108.

gem

adversus charitatem Sedis Aposlolica! impu-

canonice promovendis, salutem et Apostolicam benedictionem.

a Secundum mulationes temporum transferuntur etiam regna terrarum. Unde etiam Eccle-

lerunt. Uiule et iniiltum

eorum
:

flagitiuni,
filii

Domino
ipsis

cooperante, non palimur

instantia pro
iis

sed quia

nostri regis

nos pulsat attentius, etiam

communionis tuaj participium non negaljis. Sane regem et conjugem, et proceres illos qui pro lioc
negolio

siasticarum
vinciis

|)arochiarum mutari expudit et

fines in

plerisque pro-

transferri.

Asianarum

cum

quorum

rege ex praecepto nostro laboraverunt, nomina ex supradicti Willelmi sugge-

siquidem Ecclesiarum
fidei

fines antiquis

fuerunt defi-

nitionibus distributi, quas distributiones diversa-

stione cognosces, juxla

sponsioncm nostram

a pec-

catis et pcenitentiis absolves. Rotlioniagensis epi-

scopi

causam
ei

tua; deliberationi

committimus,

et

gentium confuditirruptio. Gratiasaufem Deo, quod nostris temporibus et Antiochia etHierosolyma civitatescum suburbanis suis et adjacentibus
provinciis in

quod

indulseris, indulfjemus . Haec Pasclialis

Christianorum principum redactae

ad S. Anselmum,

quem boc anno lucubrationem

sunt potestatem. Unde oportet nos divinae mutationi et translationi

illam perdifficilem de concordia prcEscientiaB et

pra'destinationis habuisse pra? manibus, Edinerus
affirmat, qui i^raesens aderat.
10.

manum apponere, etsecundum

illas et

tempus qu;E sunt disponenila disponere, ut Hierosolymitauce Ecclesiae urbes

provincias con-

De Uierosolymitana

Ecclesia amplianda

Cui autem tolius Catbolica} Deo credita cst Pascbalis papa ita Ecclesiis in extrema Occidentalis orbis parte positis incumbens, pastorali cura prospexit, utOrientalibus non deesset officio. (Juaniobrem Balduini regis Hierosolymorum petitionibus annuens, quoe postulabat benigne concessit. Ubi enim Gibelinus in sede Hierosolymorum anno suj^eriori est electus antistes, ad sedem Hierosolymorum aniplioribus augmentis illustrandam apponit animum, simulque agit apud Pontificem de finibus dioeceseos ejus ea de re idem rex legationem sedis ami^Iiandis misit Romani ad Pascbalem Pontificem. Quid autem illius petitionibus annuens Paschalis papa
Paschalis liUerce.
Ecclesiaj cura a
, :

cedamus, quae gloriosi regis Balduini ac exercituum eum sequentium sanguine per Dei gratiam
acquisitajsunt. Praesentisitaque decreti pagina tibi,
frater cbarissime et coepiscope Gibeline
,

tuisque

successoribus, et per vos sanctfe Hierosolymitanae

Ecclesiae patriarchali sive metropolitano jure re-

gendas disponendasque sancimus, civitates omnes atque provincias, quas supradicti regis ditioni aut

jam

restituit,

aut in futurum restitucre gratia di-

Dignum est enim, ut Sepulchri Dominica Ecclesia, secundum fidelium militum desideria competentem honorem obtineat, et Turcorum seu Sarracenorum jugo libera, in Christianorum maiiu abtmdantius exaltetur etc. Hajc Pascbalis ad patriarcbam Hierosolymorum.
vina dignahitur.
13. Patriarchce Antioclieni qiierelas

concesserit,

ejus

litterae

ad

eum

datge significant,
,

atque
sic se

primum ad ipsum Balduinum regem

habent

'
:

quaj

H.

Pascbalis, servus

servorum

Dei, glorioso

Hierosolymitano regi Balduino salutem et Aposto-

licam benedictionem. 9 Ecclesiarum quae investris partibus fuerunt vel sunt terminos atque possessiones diutinainfidelium possessio tyrannisque confudit. Cum ita-

que certos ejus fines assignare deliberatione nequeamus, tuis precibus nonimmeritoduximus an-

nuendum ut quia pro Hierosolymitana; Ecclesia; subllmatione personam tuam extremis periculis exponere devovisti, quascumque infidelium urbes
:

At quoniam concessio ista in magnum papa. prajudicium Antiochena? Ecclesia; vergeret, turhatus admodum Antiochenus patriarcha Bernardus, legatos Romam misit ad Paschalem Pontificem, per eos exposlulans de imminuta valde per eam concessionem dioecesi patriarchatus Antiocheni, justa petens, ut descripti termini cujusque patriarchatus per sacrosanctum illud niagnum Nicaenum Concilium immobiles permanerent. Paschalis vero, ne schisma aliquod ea occasione in illa Eccl. fieret, his litteris animum ejusdem patriarcbae Antiocheni placare

compescit

14. Paschalis

episcopus

magnopere laboravit servus servorum

:

ceperis vel cepisti, ejusdem Ecclesiae regimini subjaceant. Porro

triarcha;

Dei,venerabili fralri Bernardo Antiocheno patriarcha3,

earumdem

civitatum episcopi

paexhi-

salutem
B

et

Apostolicam benedictionem.
inter caeteras Sedes Apostolica iHa

tanquam metropolitano obedientiam

Quamvis

hcre procurent, quatenus et ipse illorum fultus sutTragiis, et ipsi ad invicem ipsius unanimitatis
auxilio vegetati, sic iu Hierosolymitana: Ecclesia3 exaltatione proficiant, ut de

Sedes emineat,

quam

Petri Apostoli niorte in cor:

pore dignalio superna clarificavit interRomanum tamen et Antiocbenum episcopos tanta quondam
legitur charitas extitisse, ut nulla inter eos diversitas

illorum profectibus
vei"o

onuiipotens Deus glorietur. Data Laterani, quinto

idus Junii .

videretur

eadem

Ad patriarcham

eodem argu-

lustravit

Ecclesias.

Petri persona utrasque ilMulta posthac tempora trans-

mento has
d2.

litteras dedit

Paschalis episcopus, servus servorum

Dei, reverendissimofratri Hierosolymitano patriarcha3 Gibulino, et successoribus ejus iu

quibus infidelium dominatio unitatem , hanc in personis praesidentium impedivit. Gratias autcm Deo, quod temporibus nostris Christianoierunt

perpetuum

'

Extant apud Tyr.

1. 1.

c.

28.

principatum in Antiochena civitate restituit. est igitur, charissime frater, ut ejusdem charitatis unitas finna permaueat, nec de nobis

rum

Dignum

PASCHALIS
menti
tuae opinio illa subrepat,

II

ANNUS

9.

CHRISTI

08.

191

Ecclesiani

quod Antiochenam deprimere aut inhonorare velimus. Si

vel

tulerunt. Cseterum et optavimus et

optamus non
Eccl. con-

scandali

sed pacis fomitem fiatribus ministrare,

quid ergo vel Antiochena!

Ecclesia; aliter fortasse

Hierosolymitanai de paro-

suum

jus et honoreni

quibuscumque

quam

oportuit,

servare. Data Laterani sexto idus Augusti . Sicque

chiaruni finibus scripsimus, nec levitati est nec

malitire
est

hac exhibita spe emendationis eorum, qua; contra

jus Ecclesia) Antiochenaj
Gibellini
scrii)sis5e

adscribenduin

ncc propter hoc a[)ud nos

:

idem Ponlifex

scnndakiro concitandum
,

(|uouiam

et

locorura

visus esset, res ila transierunt usque ad ol)itum

patriarchaj

longinqua prolixitas

et

antiquorum

nominum

Hierosoiymitani.

Quomodo

comnuitatio, quae civitatibus vcl provinciis accidit,

vero

ista

poslea tractala sint, suo loco dicturi su-

magnam

nobis ambiguitatem vel iiiuorantiam in-

mus.

Anno pcriodi Graico-Romanas 6C01. Anno

iiroc Hispan.
II

H-5G. Anno negirK 502,

inchoato die 11 Aug., Fer. 3.

Jcsii Cliristi

llflS.

Pascbalis

i)aii;u

10.

Ileurici

reg. 3. Alexii

Comueni imp. 28.

1,

Concilium Beneoentanum.
quae
cap.

seq.

niis

lib. 4,

Ad num. 2 et Petrus Diaconus in Cliron. Cass. 34, de Conciho Bencvenlano refert,

scribit

rex subvertere cupiens, adunatis ad curiam

in soleinnitate Pentecostes
ctis

suam

majoribus regni,

apud Lundoniam cunde negotio cum Anselmo

addendum quod
:

Beneventanus iu Chron. anno mcii inchoato, et usque ad annum MCXL perducto Annoncv, Indict. xiv, (iis annus
Falco
nobis est mcvi, quia a kalendis Martii Falco
inchoat)
fuit et

archiepiscopo et cajteris episco|)is Aiiglia; tractavit, eosque ad maliim illud extirpandum regali auctoritate al(|ue i)otentia fultos roboravit .
fert

Deinde re-

annum

mense Januario el Februario nix magna liuminum inundatio, steHa conietes ad oc:

Anselmus decreta pro exstiugueudo usu concubinarum, interviros sacros in illo Concilio Lundoniensi

condita,

graves
in

[)oenas

in

transgressores

casum ap[)aruit triduo enini post venit papa Beneventum. Sequenti anno (nempe mcvi), ol)iit Henricus Teulonicorum rex (hujus nominis IV).

decretas,

necnon

decanos aut

archidiaconos

cura

cis conviventes.
3.

In

Normannia

Anno

Mcviii, Indict.

ii

(a

Sei^tembri inchoata), papa

rjrassatur.

Nec minus

incontinentia inter clericos

iu

Normaunia

inter

cle-

venilBeneventum, qui mense Novembri ordinavit Landulfura archiepiscopum . Ha>c ad

Pasclialis

ricos iiicontincntia

grassabatiir.

Gaiifridus

cnim

aliquas Paschalis

II

litteras suis aiinis

reddendas

conducere poterunt. Porro hoc Concilium adversus investituras

2.

cekbratum.
Londoniense.
, inquit

ad 10.

A num. 4 Eadmerus lib. 4 Novorumcaj). 3, aconsiderans pa;ne totum regnum (nemiie Angliae) in giavem ffiiumnam multis ex
Concilittm.
a

monachus Tironiensis, in Vila beati Bernardi abbalis ejusdem mouasterii, ciijusdiscipulus fuit, cap. 6 scribit o Porro pro consiietiidine tunc tem[)oris [)er tolam Nornianiiiam lioc erat, ut
Grossus,
:

[)resbyleri

publice

uxores ducerent, nuptias cele-

Rcx Heiiricus

brarent,

filias

acfilios procrearent, (|iiibHS ha;redi-

tariojure post obitiim suuni Ecclesias relinquerent filias suas iiuptui tradentes, multolies, si alia
;

causis decidisse, |)er consiliiim

ruiii

Anselmi

et

proce-

deesset possessio, F^cclcsiam dabant in dotem.

Dum

regni

operam daie
qua;
:

instiluit,

qiialiler aliquo

autem uxores

acci|)erent,

modo mala
niiligarenlur

pauperes maxime deprimebant

jungerent, in prajsenlia

antequam sibi eas conparentum jurabant quod

cujus boni cxordium gnarus a sua

:

curia ccepit. Paiilo pust

Divina nihilominus

nunqiiam eas desererent. IIoc ita(|ue facientesjuramento se alligabant (juod nun(|iiam fornicatores
essc

OfDcia
tuni
ul

quoniam indigne per quorumdam sacerdomanus eo usque traclabantur,sollicitus inslitit, ii)sa suo ntu caste celebrarenlur. Mulli nempe

desinerent,
nisi

nunquam
rei

sanguinem

et

ad Clirisli corpus et indigne accederent, et in-

prejbyleroruip statutaConcilii Lundoniensis, necnon vindiclam (juam in eos rex exercueral, quoruin su[)erius menlionem fecimus, [)Osl|)onentes,
suas feiiiinas relinebant, aut cerle duxerant (juas prius iion habebaiit. Quod inconlinentia; crinien

digne accedentes judicium sibi manducarent ct bibercnt. Contra hanc mortiferam cousuetudinem
servus Dei Beriiardus in coiivenliculis sacerdotum
sludiose disputabal, et ut

gnopere

salagebat.

eam relinquerent maQuosdam ilaque abstraxit

maximara tamen partcm illorum ab hujus mortis

192

PASCHALIS
;

II

ANNUS

9.
fonsi

CHRISTI 1108.
VI Castellae et Legionis regis, quod Christia-

abstrabere neqnivit baratliro

uiule factum est, ut

eis

uxores presbyteroruni metuentes ab

disjungi,

nis infaustissimum fuit. Illud die trigesima mensis

Maii, yEra mcxlvi, currenti sc. Christi anno,

cum
eum

suis auxiliariis

eum

quoque sacerdotes
Irustra fuit.
4.

insidias

perimere quaererent, ipsi pararent, deterrendo

;

com;

missum
cisi

esse docet antiquus Codex Mss. In eo occioc-

ut a praedicatione revocarent d

quod tamen
et

sus Sanctius inlans Alfonsi regis filiusunicus

et

Concordia inter Alexium imp.

dum
seqq.

Antiochice princ. constiluta.

Ad num. 10

Boamunet

Hoc anno concordia per internuntios inter Alexium iinp. et Doamundum Antiociiite principem
constituta. Juravit

cnini Boamundo imperalor super reliquias pretiosissimas, peregrinos tain in terra quam in mari, quanto latius imperium ejus extendebatur, ab illo die deinceps se salvaturumet
:

magnates septem, fusai copise, amissaque Concha cum Uclesio et quinque aliis munitis oppidis. Pugnatum ad Uclesium, qiwd Toletum inter et Concliam positum est, et tunc ab Hali amiromenino obsidebatur. Fuse hoc prcelium refert Sandovalius iii Alfonso VI, sed non in paucis failitur. Ait enim Zaidam puellam Sarracenam legitimam conjugem fuisse Alfonsi VI, ([ui ex ea Saticium hoc anno deinortuum suscepit verum
;

conservaturum ne quiseorum diriperetur, velmale tractaretur, Ille quoque imperatori juravit pacem et unitatem omnimodo tenemlam. Qni postmodum occasione habita, Apuliam remeavit, partem exercitus sui

Pelagius Ovetensis ab ipsomet Sandovalio publicatus diserte contrarium scribit:

Hic

(sc.
;

Alfon-

sus VI) habuit quinque uxores legitimas

primam

minorem secum ducens

, inquit Fulclie-

rius

lib.

2 Hist. Hierosol., cui suflragatur Willelmus

Tyrius

lib.

H,

cap. C, et uterque addit,

Philippum

Francorum regem hoc anno

5.1nstituitiir

e vita migrasse.
.

nardo.

Congregatio Tironiensis a B BerChronographus Malleacensis ad pra;sentem Christi annum scribit a Bernardus abbas

(monasterii sc. S. Cypriani in prospectu Piclaviensis

urbisalias constructi) in Pertico (regio inter Carnotenses, Cenomanenses,Vindocinenses et Eboricenses

sita,vuIgoLe Perche coepit

prffidio

suum coenobium

aedifi-

care iu loco qui vocatur Tiro (erat locus silvestris in

Carnotensis Ecclesiae) in honore S. Mariae,

ubi plus centum

monachorum insimul habuit.

Ex

tamen qute leguntur in ejus Vita, scripta a Gaufredo Grosso, qui sub ipso monachus Tironii vixerat,ad diem xiv mensis Aprilis in Actis SS. Bolhis

Agnetem, secundam Constantiam reginam, ex qua genuit Urracam reginam, conjugem comitis Raymundi de qua ipse genuit Sanctiam et Adelfonsum regem tertiam Bertam Tuscia oriundam quartam Elisabeth, ex qua genuit Sanctiam comitis Roderici, et Geloiram quam duxit Rogerius dux Siciliae quintam Beatricem, que inortuo eo repedavit in patriam suam. Habuit etiam duas concubinas, tamen nobilissimas priorem Semenam Munionis, ex qua geniiit Geloiram uxorem comitis Raymundi Tolosani (qui vulgo vocabatur comes S. ^gidii), patris ex ea Adelfonsi Jordanis: et Theresiam uxorem Henrici comitis, palris ex ea Urracae, Geloirai, et Adelfonsi. Posteriorem noinine Ceidam filiam Abenabeth regis Hispalensis, qua; baptizata Elisabelh fuit vocata. Ex hac genuil Sanctium, qui obiit in lite de Ocles , id est in proelio hoc anno apud Uclesium habito. Sandovahus, ut hnjus hi:
:

landianis recitata, cap.

8 apjiaret, Congregationis

beati Bernardi initium ad

sequentem annum

dif-

sum

ferendum esse. Ibi enim legitur, Bernardum venientem ad silvam dioecesis Carnotensis, quce Tiro
dicitur^

testimonium eludat, contendit AlfonBertam et ante Elisabetham, Zaidam conjugem duxisse, et Sanctium exercitui paterno hoc anno praefuisse sed cum S anctius dim\o?> tanstorici coaevi

VI, post

eam peragrare

curasse, eique loci plani-

tiem placuisse, ac ad discipulos, qui in Britannice

ac Normannia; finibus remanserant, remeasse, ut
eos ad se colligeret
ibi
:

Et secum Tironum adducens,

cum

eis

deinceps habitavit.

Anno

igitur Incar-

nati Verbi mcix, aggregatis discipuhs, accepta beiiedictione a bonae

tensis

memorise domino Ivone, Carnodie sancto Paschse, in

Ecclesiae tunc temporis pontifice,

missam
sibi

celebravit in

primam mo-

nasterio ligneo

jam aedificato, in possessione quam memoratus princeps Rotrocus donaverat .

undecim natus fuerit, quando prffifatum prcelium ad Uclesium gestum, hffic sententia rejicienda, licet auctor anonymus Fragmenti Historiic a Roberto ad Philippum I regem, apud Duchesnium tom. IV, pag. 85, idem in litteras miserit. Ad haec Alfonsus VI ante annum Mxci Zaidam concubinam habebat, cum eo Cliristi anno Saraceni coeperint Avenabeth gravius infestare adeo quod eum in quodam prcelio peremerunt reputabant enim eum, quia flliam (nempe Zaidam), et castra Chrituni
;
:

stiano

(sc.

Alfonso VI) dederat, Chrislianum , inlib.

Rotrocus in Vita beali Bernaidi dicitur consid seu comes Pertici, haec enim vocabula jam ante ista tempora pro uno eodemque usurpata. Ibidem etiam

quit Rodericus

6, cap.

31, loquens de

primo

ingressu JosephTachsin regis Marociin Hispaniam. Vide quae de illo eo anno dixi. SandovaUus itaque

uum.

52, Congregationi beati

Bernardi dicuutur

subfuisse centtim cellce, sive ea3 fuerint abbatiae,

sive prffipositurw.ReguIaS. Benedicti in eo servata.
6. Ditces

Alfonsi VI ab imperatore Almora-

bitarum

victi.

Toletanus

lib.

6 de Reb. Hisp.

cap. 33, refert prcelium

habitum

inter
et

Halim amiduces Al-

romeninum Saracenoruin

Africae,

perperam scribit, Alfonsum F/postBertam Zaidam uxorem duxisse. 7. Epitaphium Zaidce a quopiam imperito At, inquit Sandovalius, Pelagium scriptum. Ovetensem errasse, evincit Zaidce Epitaphium ejus sepulchro apud S. Isidorum Legionensem inscriptum, in quo legilur H. R. (hic requiescit) re-

PASCHALIS
gina Elisabet, uxor regis Alfonsi,
gis....
fllia

II

ANNUS

9;

CHRISTI

1108.

193

Berabet re-

qu8G

prius

Zaida

fuit

vocata .

Verum

Sandovalius recte refellil Marianam, qui lib. 10 de Reb. Hisp. varias Sarracenorum Almorabitarum
expeditiones in Hispaniam variis annis susceptas
inter se confundit; sed ipsemet fol. 97,
et
;

Epitaphium istud ejusdem

alterius reginai
Isabella?,

farina; ac

Epitaphium

de quo supra, quod in

;

rem falsam

eadem

S. Isidori Ecclesia reperitur

6,

quod eo ma33, tradat,

nifeslius, quo Toletanus lib. Alfoiuum VI sepultum fuisse

cap.

fabulosam in medium profert asserit cnim Alfonsum VI consilio Mahomadi Abenhabet regis
Hispalensis soceri sui, numerosum Africanorum Josepho Tachsin Almorabitarum imperatori subditorum exercitum in Hispaniam accersiisse, et Jo-

in

monasterio S.Taet

cundi cura suis uxoribus superius nominatis.

8.

Pactum

inter

Raymundum
eo in

mites de partiendo regno Ararjonim.

ctius

Zaidm

filius erat,

Uenricum coOnia Sanhonore non habebatur

sephum eidem unum ex

suis ducibus

Balim Ba-

quo legitimus corona^ successor; sed cum multis adhsrerent, Raimundus comes pactum pepigit curo Uenrico comite sororio Urraca^, regni Aragonici potentissimo principe, quod refcrtur tom. iii Spicilegii Dacheriani pag. 122. Ex eo manifeste eruitur Benricum comitem jus aliquod in regnum praetendisse cum Raimundus comes jurel se post
ei
,

Balim, postquam a Sarracenis Hispanite receptus fuit,a supremo Africae

praefecisse.

maium

Addit,

imperatore defecisse,

etsummum
;

Hispaniae

Ami-

ralmemenim
disse

sese

dixisse

deinde fudisse ac occiet Alfonsi

Hispalensem regem, Uclesium protligasse.

10. Almorabitce hoc

VI copias ad

cenica; monarchce.

At haec magna ex parte om-

tempore Bispanioe Sara-

mortem regis Alfonsi ilh daturum Toletum, eumque adstringat, ut sibi dimittat omnes terras de Leon et de Castella. Adeo autem verum est Henricum comitem jus illud sibi asseruisse, ut Alfonso VI
comJti

mentitia
cenis

Africae divisos

falsum enim Saracenos Hispania; a Sarafuisse, quando ad Uclesium

dcmortuo bellum Urracaj

el

Raimundo
tentarit, ut

intulerit, et

regnum invadere

narrant scriptores Hispanici, qui tamen non viderant praifatum foedus amicitice inter utrumque

hoc anno pugnatum. Prajterea anno mcvi, quo ad prope Badalloz bellum inter Alfonsum VI et Saracenos Hispania; habitum, Africani in Hispania Saracenica dominabantur, et jam ab anno mxci Hispalensis rex captus fuerat.

Rodam iterumque

Anno quidem
ramonino
in

pactorum de partienda successione soceri sui ejusdem Alfonsi Castellai ac Legionis regis, quod ad S. llugonem abbatem Cluniacensem miinitaj, et

sere, cujus

opera constitutum fuerat, ul in eo

le-

gitur.

Raimundus comes anno

mcvii demortuus,

mcvi, Africa^ Agareni cum suo amiHispaniam venere, uti Sandovalius aliique historici Hispanim narrant, et Caisaraugustam sibi subjecere, eorum cxercitum ductante Abeniufaz ;sed is rex appellatur, quia nomen illud (irapfectis Saracenorum tribuebatur. Niillus tunc

Sanctius vero Alfonsi regis fliius hoc anno occisus, uli mox diximus ;sed annus, quo pactum istud ju-

Saracenis

monarcha

pra;erat

pra)ter

Josephum

ratum, magna caligineinvolutus. Daciierius arbitratur

iirec

Balis vero, qui cum Christianis ad Uciesiuin pugnavif, nou rebellis, sed filius ejusdem Jo-

Tachfin

contigisse circa
est,

annum

mxciii,

quod

sephi fuil, eique in

obiter lectorem

verosimile
lenta
:

non

propter hoec verba in pacto confdius,

monarchiam successit. Hic monebo, in variantibus lectionibus

desunt in Co:

Raimundus comes, ejusque

(|ui

nempc

Pelagii Ovetensis, in exemplari BibliothcccB Mazarina; annotalis, legi haic verba, qua;

Alfonsus,

tamen nondum in lucem prodierat. Existimo itacjue pactum illud peractum circa annum Mcii, (|uia ab co tempore Alfonsi infantis no-

men

in Aclis pubiicis legitur, utasseritSandovalius

Pampelone impresso, fol. 9G col. 2 Fccit etiam bellum in campo de Sacralias (prope Badalloz, qua de re Rodericus lib. 6, cap. 32, et in
dice
,

in Vita Alfonsi VI,

indeque refclluntur

(|ui

hujus

llist.

Arab. cap. 47)

cum

rcgc Hyrchef , qui

principis nativitatem
9.

cum anno

mcvii connoctunt.

alius
illud
est.

dibus
fol.

non confundendi.

Almorahita; seu Almoravides ciim AlmoaErrat porro Sandovalius

non est a pra;falo Abenjufaz, ncc prceliuin ab eo quod anno mcvi commissum, diversum
Urraca Aiphonso
rerji Araoonice uxor traProceres regnorum Castclla; et Legionis

07, ulii

habet, Almorabitas Africip

omnes

His-

11.

pania; Ecclesias,

omniaque monasteria
;

in locis sibi

dita.

subdilis ixdificala penitus diruisse, el Christianos

Mo-

sarabas morti Iradidisse sequiturcnim chronologos,

qui Almorabitasseu Almoravidcs

cum Almoadibus
in

confuderc

antequam enim Almoades

Hispania

regnarent,Christiani,qui a religionc sua disccdere noluerant, cnm Barbaris permixli vixerant, idque a

tempore Hispaniaj
dactjc, ul
et

in Sarracenorum potcstatem reipsemet Sandovahus in Alfonso VII, fol.Kli

dolorc et senio tendere ad defectum,in pago quodam convcncrunt,)ractaturi, ut Urraca regisfilia, qutcmorluo Raiinundo comite viro suo adliuc vidua permancbat, niiptui traderetur, inquit Rodericus lib. fi, cap. 31. Optabant, ul comiti Gomczoni, dicto postea de Campospino', matrimonio jungeretur; sed Alfonsus VI, vocato Burnanio Toletauo primatc, el ca?teris episcopis et

videnles Alfonsum VI

200 affirmat.

Verum Almoadcs, postquam

(jui

in

abbatibus regni
regi
legis

sui, decrevit

cum
quo

cis,

ut Alfonso

Hispania regnarunt, Cliristianorum Ecclcsias everterunt,

Aragonia; copularctur,

omnes unius
Rodericus

omnesquc

rcligionem Chrislianam dcdcleverunt

;

moderamine regerentur
12.

, inqiiit

serere

noluere, internecione

qnod

citatus.

quando contigent diligcnter exponemus. C;Dtcrum

Victoria; Alfonsi

VI de Saracenis post

Baron. Tomcs

XVIII.

194

PASCHALIS
ab
eis

II

ANNUS
fol.

10.

CIIRISTI

1109.
episcopo laudato.

dadem

acceptam.

Sandovaliiis,
et a

99

et

summarie

ex Petro Legionensi

narralionem postremi fonso VI adversus Saracenos gesti,

seqq., refert

belli

ab AlPetro epi-

13. Institutio

Communiarum

defensionem piiblicam.
filius Iiujus

in Francia ad Hoc anno mortuus est

scopo Legionensi scriptore coffitaneo dcscripti. Hoc

Pliihppus rex Francorum, cui successit Ludovicus

opus non solum liactenus typis mandatum nou fuit, sed ne quidem ejusmcminitNicolaus Antonius
in Bibliotheca Hispanica.
fonsiis

Rem paucis expedio. AlV7,utdemorte5a?icnfiliivindictamsumeret,

exercitum congregavit,
est,

nominis VI, Grossus cognominatus, ut demonstravimus. Notabilia sunt qua; de utroque scribit Ordericus lib. 11, pag. 836 Quia
an. Mcvi
:

senio et infirmitate rex Philippus a regali fastigio

deciderat, et principalis erga tyrannos justitiae ri-

magnum
bam
in
fas

adortus

ex

cum quo Corduqua cum Abdalla urbis praecum

xxii aliis ducibus,

gor nimis elanguerat,

Ludovicus, iniprimis ad
et seditio-

fectus crupisset,captus fuit

comprimendam tyrannidem pradonum

sorum
in
,

conspcctu urbis jussu Alfonsi combustis. CiviChristianis

dedita,

auxilium totam

per Galliam deposcere

bonaque

Almorabitarum

coactus est episcoporum.

Tunc ergo communitas

cum MDCC Christianis captivis Alfonso VI tradita. Hoccum accepisset amii'omoninus,ex Africarediit, adversus quem cum processisset^ //o?ism" rex, amiromoninus in Africam transfretavit, et Hispalenses ab iio dcficientes nepotem ex fllio postremi sui |)rincipis regem elegerunt, seseque Alfonso vectigales fecere,

Francia popularis statuta est a praisulibus, ut presbyteri comitarentuu regi ad obsidionem vel

pugnam cum vexillis et parochianis omnibus . Erat vero Commune, vel Communia, vel Communio, vel Communitas, vel Communa, vel Communantia (totidem enim nominibus apud auctores vocatur, ut videre est in Glossario Ducangii) incolarum
urbis aut oppidi
cedente,
adstricta.
ipsi

quorum exemplum Giennenses

imitati

sunt. De Hispali adhuc ab Almorabilis stante invadenda cogitabat Alfo)isus, sed cum morbi qua;dam initia sentiret, Tolelum secedere coactus fuit. Interim Castellani Concliam die xxiii Maii insequentis expugnaruut, et Ocania sese eis dedidit; quibus in urbibus fere tria millia Christianorum servitute liberati. Parte alia novus Hispalis rex a Genuensibus adjutus naves armamentis et ministris iustruxit, et Tunetum usque mare infestum habuit. Hac de re hujus urbis rex qui Almorabita non erat, apud Alfonsnm VI questus est, et Maroci imperator misit, qui suo nomine trium annorum inducias ab Alfonso peterent sed nihil ab eo obti;

universitas,

dbmino

vel rege con-

sacramento invicem certisque legibus Fuere primo Communiai in oppidis i'egi

obnoxiis dunlaxat, sed

aliis

postmodum, regibus

concedentibus, in
ductae sunt.

quae episcoporum erant in-

Imo

regii vassalli in suis oppidis

Com-

munia
quod

pariter statuerunt,

quibus institutionibus
exposcere licebat. Hinc

eo magis assensum Francorum reges praebuere,

in beUis

opem ab

iis

crebro legimus in prceliis adfuisse et dimicasse urbium Communias, (|uibus pra)vii erant ipsi presbyteri seu curiones

cum

vexillis Ecclesiaj,

quod

testantur Ordericus pag. 855 et seqq., et Sugerius

in

nuit,
luit.

Eodem

quia decem annis breviores concedere noanuo, die Assumptionis Beatae Vira Christianis Toleti
trucidati.

Vita Ludovici

VI,

cap. 18,

quorum

loca refert

Ducangius ibidem.

ginis, Judffii

Ha;c

PASCHALIS

II

ANNUS

10.

CHRISTl

1109.

1. Paschalis inhibet incestuosum conjugium Alphonsi Aragonice regis, unde Burdini episcopi Bracharaisis mala initia. Millesimus cenlesimus nonus Christi annus secunda incipit Indi-

Julii, et

Alphonsum Aragoniae regem,

tertio
:

gradu

consanguinitatis inter se conjunctos

auctoritate, poena

Apostolica

excommunicationis atque regni

litteris

privatione indicta, ejusmodi conjunctionem statuit

jugio inter

quo Paschalis papa, audito incestuoso conUracam reginam filiam Alphonsi regis Castellac, nuper eodem anno defuncti kalendis
ctione,

divellcndam, datis

ad Didaciim Compostel:

lanum episcopum,
2.

his verbis

Paschalis,servus servorumDei, venerabili

PASCHALIS
fratri

II

ANNUS
et

10.

CHRISTI 1109.

195
,

Didaco Compostellano episcopo, salutem

te

Apostolicam benedictionem.

sanctissimis Patribus Christi confessoribus quos Ecclesia veneratur minime impar. Claruit miracu-

Ad hoc

omnipolens Deus populo suo

prae-

esse constiluit,

ut eorum peccata corrigas, et Dominiannunties voiuntateniB.Etinfra: oStudeigitur

divinitus facultatem

vivens atque defunctus, lucidum sidus Ecclesia; Anglicanae, multiplici fulgore coruscans omnibus
lis

intuentibus in tanta noctis obscunc caligine.

-i.

secundum datam tibi incesti facinus, quod

tantum

Quo

pariter

anno post dies octo, sanctus Hugo

perpetratum est, debita ultione corrigere; ut vel a tanla praesuma regis

filia

abbas Cluniacensium, cujuslaborespro defensione

Ecclesiae sancta; susceptos contigit saepe superius recenseri, teste Sigeberto hujustemporis scriptore,
Aprilis.

ptione desistat, vel Ecclesiaj consortio et saiculari

tantum ex Paschalis iuvenimus '. Csterum, cum non paruissent Apostolicis jussis, Deum vindicem sunt experti. Uraca siquidem, morte subitanea mediuni cuni crepuisset, exstincta est, et Alphonsus in Sarracenico bello ])eremplus, prout uterque Rodepotestate privetur, etc. Hcec

papae Utteris descripta

nona mensis Utinam sicut Anselmus, ita et Hugo suum habuisset Edinerum, qui res ab eo gestas accuratius conscripsisset, quas mea sententia qui scripsit

ex hac vita migravit die vicesima

Hugo monacbus
conferat eas

vix attigisse dicendus erit,

iis

cum

si quis quas oblata occasione Anna-

ricus affirmat. In episcopos

licis

autem

litteris

Apostoeis-

obsequentes persecutionem excitatara ex

constat
,

libus intexuimus, in negotiis Ecclesiasticis Sedis Apostolicae obeundis.

5.

deni

cum

dioecesim exulare per

Bernardus episcopus extra biennium est coactus qua

:

Godefredus episcopus Amhianensis

occasione captata, P.urdinus episcopus Braciiarensis

Romam

venit,

Paschalem Pontificem
petiit

adiil, at-

Romce cum Paschale papa de suis juribus. Quod autem in fine sancti Godefredi episcopi Ambianensis, idem auctor visionem de transitu Hugouis
divinitus ostensam,
rat
:

agit

que oblata

pecunia

in
ille,

Bernardi

locum
idem

cum Romam

pergeret, nar-

intrudi, sed repulsus.

Hic

de quo Rodericus
:

Toletanus nieminit atque

ait

quod

dum

Bernardus Toletanus archiepiscopus Romam venit tempore Urbani papfe, atque ejus jussu reversus
est iu

tcmpusejusdem Romam ad Paschalem Pontificem, nempe hoc ipso anno, quo (utejus Vita; fidelissime scripta habent Acta) Rhemis Synodus celebrata
iis

pariter ex

insinuat certum

Godefredi adventus

Hispaniam, per Gallias transiens, Lemovicis

duxit, atque creavit

Burdinum inventuni secum

archidiaconum Ecclesioe Toletanffi, deinde Coimbricensem, postea vero Bracharensem episcopum, cum ipse loco Burdiui se Mauritium voluerit nominari. Hic igitur

est frequenti concursu episcoporum ac procerum. In qua inter alia actitatum reperitur', quod idem Godefredus episcopus Ambianensis redarguit falsifatis DiplomaApostolicum,quod ad suam ipsorum exemptionem a subjectione episcopi Ambianensis

cum

execratione rejectus a Pa-

ediderant pseudomonachi

dum

appellantes ad

malorum auclor ad Henricum regem, quem eidem jam coepisse adversari inlellexisset, eumque calcaribus impulit pcr abrupta, homo vaferrimus, versipellis, ad insinuanschali Pontifice, se contulit

Sedem Apostolicam, illuc eumdem traxcrunt sanctum episcopum. Praecurrenles enim monachi illi,
causidicos iniquos, paratos pro pecunia quamlibet

dum, se priiicipibus audacissimus, atque ad decipiendum aptissimus qui nec quievil quousque
:

causam sive justam sive injustam dcfenderc, nactieorumque patrocinio apud Paschalem Pontificem
facti voti

ejusdem Henrici Aposlolicum thronum invasit. Quomodo autem, suo loco dicturi sumus. i. Obiliis S Anselmi et Uwjonis abbatis Cluniacemis.Woc eodem anno ex hac vita ad ;ctcrnam gloriam transiit S. Anselmus archicpiscopus Cantuanisibus
.

pria rediere in

At

(jua;

compotes atque victores iniqui ad prosanctum virum probra jactantes. tunc Roma; Godefredus apud Paschalcm
;

egerit, hic cx

ejusdem tcmporis auclore sunt

reci-

tanda,

Nicolao monacho Suessioncnsi, (|Ui ea quae de sancto viderat, vel certa fide audierat,
se de eo scripsisse testatur
6.
;

nempe

riensis,

cujus certainina pro sancta Ecclesia Catholica

ait igitur

exantlata sa;pc superius suis sunt locis pro ratione

temporum euarrata
scripsit, ha;c

de ejus vero obitus temporc ; Edincrus, qui res ab eo geslas pra;sens inspector
'
:

Atvir Dei Romam ingrossus, Limina beatissimorum Apostolorum Pctri cl Pauli rcligiose invisit, ac deinde ad Paschalcm Pontificcm sc confcrt.

habel Transiit autem illuccscenle aurora quarla; feria; pra;cedentis Cocnam Domini,

Mox advolant

causidici, sperant ab illo

quoquc

se acccpturos niunera largissinia. Sed Godefrcdus,

qua; erat

undecimo kalend. Maii, anno vidclicet Incarnationis Dominica; millesimo centesimo nono,
:

vilfc
ail,

qui fuit annus pontificatus cjus decimus seplimus, vcro septuagesimus sextus d cum, ut idcm

qui non confidebat in homine, ncc ponebat carut a Domino rcccdcret cor ejus: qua causa tam difficilc ctlonginquum susce-

nem brachium suum,

jiifsct iter,

absquc

ullis

vcl

verborum

fiicis,

vel

haberet

iira;

plionem, (|uani

manibus dc Originc anim;c scrimorte pncventus minimc absol,

ponicitalionibus simplicilcr edidit. Sed contradicunt causidici; aiuiit iiionaclios ab eo

injuste vexari.

munerum

vere potuit. Illustravit plane Anglicanarii Ecclesiam doclrina, illuslravit et sanctitate ca;teris

Dumquc

niilla

s|>erant

ab eo mii-

nera,

causam malam eum fovere

affirmant. Vidcns

'

Apiid Jnan. Marian.

'

i I. ^. Rod. Tolct. Extant apud Sur. lom. u. dic xxi April.

c%.

I.

vi. c. 27. 28.

'

Nic, io Vit. Godefridi cpisc,

1.

ii.

11. 12. 1.3.apud Sur.

t.

vi.

dic viii

Nuvemb.

196
ergo
-vir

PASCHALIS
Dei se

II

ANNUS

10.

CHRISTl 1109.
ei

humano
:

patrocinio destitutum

Pontifex

reverenter assurgit, humanissimeque

calumniantium cuncta temnens, exclamat

prceesse, ut

forti et excclso

animo conilli

eum

pastor ortliodoxaj matrls

Ecclesia3, ea causa Cbristus te voluit

suo loco

lucem a teneBris, verum a falso discerneres. Ut enim a capite membra reguntur, ut

ad
sic
iilius

secum assiderecompeilit. Volens autem certius explorare quai de ejus prudentia jam ante ab aliis didicerat, multas tum divinarum tum politicarum rerum ei quffistiones proponit,
osculatur et

atque ad

difflciles

solvendos nodos
offendit.

haudquaquam

nutum membrorum
te

vitia

corrigantur

imparatum eum
multa

etiam a
,

Cbristianorum
etiam
mala;

omnium non
voluntates

facta

eum

[)rudentia et

Cernens ergo Pontifex pietate pollere, orat ne

sic,

comprimendai sunt. Sed quia nunc cerno justum quandoque crimen inique occulfo Christi judicio perduntaxat
sed
peti
,

gravate accipiat, quod antea non

ut fldelem

dispensatorem par erat, ab ipso acceptus et exauditus fuerit cogitet animum innumeris causis
:

malim

privatus vivere
,

quam
,

admittere ut
jus amittat

distractum

haudquaquam ad

singula posse suffi-

Ecclesia Ambianensis

me

prasule

cere. Beatus vir facile ignovit.

Tum

Paschalis

lit-

suum. His

dictis, Pontifici valefecit,

etin Barensem
reliquias ar-

teras ei tradidit, quibus inter alia continebatur

urbem ob invisendum
7.

beati Nicolai

abbatem Sancti-Udalrici cum monachis

bianensi

suis

Am-

denti sludio proflciscitur.

episcopo perinde ac patri et pastori in

Postquam
qucB
vitaj

abiit,

Pontifex diligenter per-

omnibus
tem suam
S.

parere debere.

Ule

igitur

Apostolica

quisivit,

ejus sanctitas, quaeque ilbus

auctoritate et benedictione
.

munitus
ille.

redit ad civita-

auctoritas esset, qui tanta dicendi libertate uteretur. Ita qui antea citra Alpcs celebre sanctitatis

Hactenus de his

Pontius abbas Cluniacensis.

Quodautem
:

nomen

fere

ubique obtinuerat,

etiam Romana!
incunabulis

Urbi pra3clare innotuit.

Nam

interroganti Pontiflci

ad Cluniacenses spectat, post S. Hugonem substitutum fuissc Pontium, idem qui supra Sigebertus
afUrmat, longe
tra,

indicatum

est,

quod ab

ipsis

pajne

imparem pnedecessori

imo econ-

Ecclesiasticis

discipbnis imbutus sit, et qui pro

altiora provectus,

sicut ille egregia claruit

sanctitate, ita iste

virtutum incremento ad
gia
sit religio,

primo

abbas, deinde episcopus evasisset; quod ejus egre-

jureque cunctis sacerdotibus ante-

ponendus videatur; quod pauperum et viduarum magnam curam gerat; quod Galliae proceribus
notissimus et cunclis fere

charissimus

sit

deni-

non abbas sed pra;non pastor sed lupus, neque pater sed tyrannus jure dicendus de quo inferius suis locis opportunior sermo erit. 9. Egino abbas S. Udalrici Augustce VindelicoEodem anno Egino confessor illustris, pro rum.
incredibili nequitia praeditus,

do,

que quod omnibus divinis cbarismatibus abundet. His auditis, Pontifex seipsum graviter reprehendit, quod taleni ac tantum virum vel ad momentum leviter exacerbasset, quod non magno studio
et

Gatholica Ecclesia adversus schismaticos inhairens

Gebehardo minister indefessus, ehgitur legitime a

Catholicis abbas nionasterii Sancti-Udalrici, sponte

cedentibus tribus abbatibus a schismaticis intrusis

benevolentia

eum excepisset,
suis,

et ejus votis

annuis-

idenujue electus ad obituni usque ab

Hermanno
fideli stylo
,

set.

Imperat itaque
hffic

ut

si

quando ad Urbem
ad se perducant

Augustano
passus
est.

episcopo

schismatico

persecutioneni

eum
Posl

redirc contingat,

mox eum

llxc ouuiia pluribus scripsit

jani

auctor in his versans quaj coutigerunt in

,

comes

peregrinationis ejus

Udaiscalcus

cujus

ejus peregrinatione

qua; admiranda de oleo ex

Commentarium

cusum habemus
',

industria

corpore sancti Nicolai accepto ab eo ejus loci epi-

Henrici Canisii Noviomagi

Sancti-Udalrici et S. Afrre.

scriptum ad fratres

scopo narrat, nos brevitatis causa omittimus ha;c tantum de reditu Romam et ad Paschalem accessu, ex ejusdem verbis hic reddimus Mox aPaschulis
:
:

<

Henric. Cauis. tom.

ii.

Aatiq. lect. ia Egin. c. 1. 2.

Pontiflcis familia in ejus

conspeclum perducitur.

PASCHALIS

II

ANNUS

10.

CHRISTl 1109.

197

AnnoperioJiGrsco-Romana 6602.

Anno Hispan. 1147. Anno Paschalis U papaj 11. Henrici V

vEra;

Hegiras 503, inchoatodie31 Julii, Fer. 7.

Jesu

Cbrisli 1109.'

reg. i. Aleiii

Comneni imp. 29.

4.

regis.

Ad

Obitus Alphonsi VI Castellce

et

Legionis

gatum
vidit;

fuit,

egimus

cum

Sandovaiio, quiejus Acta

nuin.

etseq. Ciim rerurn Hispani-

sed

cum

ejus tempore Vita

B.

Geraldi

carum Historiam hoc prssertim et prfpcedenti saeculo IJaronius lantum delibarit, operfepretium
partem, quanta tamen fieri poterit brevitate, supplere, que hic uno tenore referuntur, cum suis annis illigare Baronius et passim alii, Alphonsi Castellffi et Legionis regis, hujus nominis VI, inortem hoc anno collocant; neque hoc in dubium revocari potest, cum
duxi nobilem hanc Annal. Eccl.

archiep. Bracarensis iucein

nondum

vidisset,

hujus

uotitiam non habuit. Scribit itaque Bernardus iu Vita B. Geraldi archi-

secundi Concilii Palentini

episcopi Bracarensis, cujus discipuius fuerat, Ber-

nardum archiepiscopum Toletanum,

hano
tania
II,

Roma

sedente Urreducein secum adduxisse ex Aquiet in

:

Toietum Geraidum,

ea Ecclesia

eum

eum videre potuit, de eo lxx annis, et annis xliii et sex mensibus ex eis in regno (a inorte sciUcet Ferdinandi M. patris , primi hujus nominis Castellsc regis). Obiit kalendas Julii in Toleto , et quidem
Pelagius Ovetensis, qui
:

scribat

Vixit

vacante vero Ecciesia priEcentorem constituisse Bracarensi, unanimi Bracarensium consensu eiectum fuisse episcopura, et a Bernardo apud San-

ctum-Facundum consecratum:

deinde, ut metropoiicam dignitatein Ecclesia3 suaj restitueret, Romam peUisse ad Paschaiem II, et ab eo paiiium inipetrasse,

nocte inter
interjecta.
fol. 10-2,

diem xxx Junii etprimum mensis Juhi Sandovahus enini in Alphonso VI ,

ac postea Concilio Paientino

cui prcefuit

notat jdures ex antiquis scripsisse

eum

die

Mercurii

ultima mensis Junii

^ra

mcxlvii

natura;
rio

debitum

solvisse. Sepuitus est in

monaste-

Richardus cardinaiis, exhibuisse Priviiegium Ecciesife suajRoma aliatum. Ha;c verba Beruardi in beati praesuUs Vita : Ut B. Geraldus sedi Bracarensi propriam dignitatem restitueret, Romam
petiit, et

Sancti-Facundi, ubi ante annos xxviii sepultuclegerat, ut patet ex Charta aut testamento ab

domino papa Paschaii

et

honorifice suscect

ram

plus

palliuin

Priviiegium
aportavit,

auctoritatem

eo in favorem hujus monasteriieinisso, in

Hispania; imperatorein indigitat
:

quo

sese

Ecclesiai sua;

a Elegi,

ut post

PALATiNO
clcricis

mortem meain
clus

ibi

tuinulatus requiesccrem, qua-

enim quod venerabilis Richaidus cardinalis Roma; celebravit, episcopiset abbaUbus et opUmis
In concilio
,

inde

tenus <|ui iu vita nimio aniore diiexi, etiani defun-

Ilispauiae

circumsedeiitibiis

Romanuni
est
:

foberem (loco, foverein). Datum hoc testamentum die sabbatum, lil idus Decemb., /Era mcxvii , id est, anno Christi mlxxx. Pelagius Ovelensis, pag. 76, mira de ejus justitia ac pacc quain in regnis suis, non obstantibus beliis ab eo adversus
inOdeles gcstis, conservabat, refert, et inter alia

Priviiegium in auribus oinnium recitatum

et

juxta tenorcm ipsius Privilegii, Bracaiae nietropoUs

suiiraganei pontifices venerabiii Geraldo Bracarensi
inetropoiitano, justiUa dictante el cardinali prajcipiente, obedientiain et reverentiam promiscrunt.

Annus resUtuUonis

Ecciesia; Bracarensis
;

iii

archi-

Adcfonsus fuit pateret defensor omnium Ecclesiarum Hispaniensium. Idco hrcc fecit, quia
ait
:

Iste

per

omnia Catholicus

fuit

.Eisuccessit Aiplionsus
filice.

Aragonia; rex, maritus Urracaj Alphonsi VI

Peiagius Ovetensis

epocha hujus Conciiii ; scd cum Burdijius, ut anno mcxvii videbimus, ut anno mcx B. Geraido deinortuo successerit, liquet Couciiium Paientinum aliquol aute
et

cpiscopaiem incertus

incerta

usque ad hunc annum

a

llisto-

riam suani
Pelagio

perduxit,

Sandovalio edilain.
iib.

De
7,

pluribus agit Nicolaus Antonius

cap. 3 Dibliolh. Veteris HispaniGC.

2.

Concilium Place?itinum

II.

Alplionso VI

liraesentcm aiinos congregatum fuisse ct Bracarensem metropoiim institutain. Nec aliud iii hoc ConciUo gestum ad nos perveuit. Richardus itaiiue cardiualis non solum priori Concilio Palenlino, ut
,

cx ejus Actis liquet, sed eliani posleriori prajfuit.

.3.

regnante, duo Concilia apud Sanctam-Mariam de

Ei

succedit Alphonsus Arar/oniai rcx.

opiiidum vuigo IlusiUos dictum, prope Palcnliam urbem situni cclebrata, (iu;e Palentina
dici solent.

Fuseliis,

Post Alphonsi VI mortein, Sanaceiii Alrica; in

llis-

paniam transfretarunt,
seranl, recuperarunt
;

De

priori,

amio mlxxxviii, quo congre-

ct quaccum<|uc antea ainiadeo ut Christiani ingenti

198

PASCHALIS

11

ANNUS
solius

10.

CHRISTI 1109.
grandaivus heros ad Christum, cui a pueannis Cluniacense ccenobium gu-

timorc pcrculsi Toletwn dcscruisscnt,

nisi

feria
ritia

iv

Bernardi archlepiscopi Toletani virtus celcbreni banc civitalem Cbristianis servassct. Mirum profecto dissensiones, qua; post Alphonsi VI mortem
Castcllanos inter et Aragonios extitere, Saraceuis

militaverat, migravit. Hic, ut fertur, sexa-

ginta quatuor

bernavit, et plusquam ducem millia

monachorum
,

ad militiam Domini

Sabaoth suscepit

et

post

majori
goniffi et

non

fuisse

emolumcnto.

Regna

cnim
Ara-

Alphonso, successori ejus,

divisa
Castella?

Castella), Legionis,

Navarrae regi subdita, in tres factioncs

obitum in Basilica sepultus est, quam ipse a fundamento inchoavit. Sic duae Ecclesiarum columnae de terrestri Ilierusalem, qua; adhuc inter allophylos peregrinatur,
translalae sunt, ac, ut

regnum ad Urracam
inito

ejus

uxorem

credimus,

jure devolvebatur, caque cx priori conjugio

cum

pro diuturna sanclitate in superna Sion immobiliter

Raimundo comite

susceperat, qui postea sub

Alphonstmi Infantem nomine Alphonsi VII et

plantata) sunt.

Gloriosus archipra^sul Doro-

bernia;

imperatoris Hisiianiaj regnavit.

reginae

Cumque

pervicax

animus ab Alphonso rege vix ilecti posset, isque Caslellanis, qui ab eo matrimonio aversi fuealii Alphonso ejus conjugi, Alphonso Infanti, quem regem optabant, animo adbajrebant. Alphonsus Urracam uxo-

rant, dissidens, prasfectos ex Aragonia gcnte darct,

alii

Vrraca> reginaj,

aliique
toto

Anselmus ante Pascha obiit, et curiam omnipotentis Adonai feria iv infulatus adivil et in ipsisPaschai solemniis charus amicus ejusHugo abbas feria iv similiter e mundo transivit . Philippo Francorum regi, hujus nominisl, et quibusdam aliis principibus impensecharus extitit. Arcta ei fuit cum beato Petro Damiani necessitudo, et cum Desiderio abbate Casinensi, postquam ad Pon:

rem

e patre terlio propinquitatis jure attingebat,

tificatum
lato.

Romanum

evectus fuit Victore

III

appel-

indeque conjugium illud illegitimum injustumque a plerisque censebatur, adco ut Pascbalis II illud
penitusimprobavit. Quarein regnis Alpbonso subjectis

Denique plures illustres viri ex ejus schola prodiere, inter quos Urbanus II ct Gregorius VII
Poniiflces.
6.

summi

omnia passim perturbate agebantur, quod ex

Obitus S. Anselmi archiep.
3.

Obitus B. Roberti fundatoris ordinis Ci~

dicendis liquebit.
4.

Cantuar.

sterciensis.

Ad num.
sancli

Eadmerus

lib.

Novorum

cap. 4,

Anselmi Cantuaria; arcbiepiscopi mortem hoc modonarrat: Post bajc, XI kal. Maii defunclus
est

Hoc circiter anno beatus Robertics, primus abbas Molismensis, ac fundator ordinis Cisterciensis, XV kalendas Maii spirituni Deo reddidit, qui dies ab auctore monacho Molismensi anonymo, qui sub Adone seu Odoue abbate hoc
saeculo floruit, notatur, in ejus Vita in Actis SS. Bol-

Cantuariaj in metropoli sede gloriosus pater

el die sequenti (qua? fuit

Anselmus,

Coena Domini)

landianis ad diem xxix Aprilis recitata. Baronius in

Notis ad Martyrologium

in majori Ecclesia ad caput veneranda;

memorite

Romauum
ait,

Lanfranci praedecessoris

sui honoriflce sepultus,

cum anno

mxcviii sccutus, ut

hanc mortem Sigebertum in

anno Incarnali Verbi millesimo centesimo nono, Anglorum nono, Pontiflcatus autem ipsius Anselmi decimo sexto,
regni vero Henrici gloriosi regis

scptuagesimo sexto . Gerberonius aitatis vero opcra ejus qu39 reperiri potucre ab aliquot annis in lucem emisit, cum Historia Novorum Eadmeri,
qua; Baronii tempore non extabat.

Eadmerus Anselmi auditor, convictor, et laborum ac exiliorum individuus comes fuit, Vitamque ejus scripsit in
illa

memoriae lapsu; eo enim fundationem, non vero fundaloris mortem Sigebertus narrat, nosque de illa fundatione eodem anno egimus. Annus itaque hujus mortis incompertus cerlumque tantum eum anno mcv adhuc in vivis fuisse cum eo anno apud San-Marthanos cuidam Charlae subscripserit. Porro Molismus sylva erat in episcopatu Lingoncnsi sita, ubi Roberlus ccenobium condidit, et
Cliron. conjungit, sed

anno ordinis

Cisterciensis

Historia, ad boc

maxime

attentus, ut ea quaj

discipulos magnffi religionis aggregavit , inquit

lib.

sanctum Anselmum gesta simt, inconcussa veritate designet. De genuinis ac spuriis sancti Anselmi operibus legendus idem
inter reges Anglia? et

Ordericus

8.

Honorius

II litteris

tificatus sui datis

polestatem

fecit

anno vi PonMolismensibus

Offlcium de
7.

illo

celebraudi, in ea qua sacra ejus

Gerberonius.
5.

Obitus S. Eurjonis abbatis Clnniac.

ossa recondebantur Ecclesia.

Ad

num.

Sanctus Eurjo abbas Cluniacensis, in Gallia, octavo die, postquam c vita sanctus Anselmus migravit, mortuus est, ut narrat Ordericus lib. 11, pag. 839 a Venerandus Hugo Cluniacensis abbas, postquam passionem Christi et Resurrectionem celebravit, feria secunda aegritudine tactus in leclum decidit, et per tres dies iter ad Dominum
4.
:

Monachi Sanualaricejises nolunt stibjici A. num. 5 ad 8. Nicolaus monachus Suessionensis, in Vita S. GodeS. Godefredo episc. Ambianensi.
fridi

episcopi
viii

dieni

Ambianensis recitala a Surio ad mensis Novemb., in qua qua; de sancto

,

pi\TSuIe viderat vel audierat se scripsisse testatur,

lib. 2,

niale

cap. 9 et duobus seqq. narrat, Godefridum acceptum a monacliis S. Walerici, immuni-

confessione et oralione praeparavit. Ipse conventui

tatem

suam

jactantibus, ad

Manassem

archiepisco:

ut successorem eligerent imperavit, electumquc

pum Rheniensem causam

rejiciendam statuisse

juvencm nomine Poncium teslimonio

suae corroboravit. Deinde in
inter

auctoritatis

domum
se

inflrmorum
fecit,

monachos vero commentitia fingentes Privilegia Rhemos vcnisse, ubi ttim celeberrimus procerum
Gallice

manus fratrum

portari

ibique

conventus

habebatur. Ibi

S.

Godefridus

PASCHALIS

ri

ANNUS

10.

CHRISTI

1100.

199

Privilegia illa jilane receutia esse probavit.

chi pudefacti

Monaad Romanum Pontificem provoeant,

chi a subjectione partes excussisse

ejusdem Godefridi, egregie per

Romamqiie illico |)roficiscuntur. Refert postea Nicolaus Godefridum Romam ad Paschalem II venisse, huncque prKcepisse, ut abbas S. Walerici et monachi Ambianensi episcopo, perinde atque
patri et pastori parerent.
Ita
ille

et Robertum Qnatiemarium Benedictinos, quibus ipse adhffiret, eosque mirari tot summae eruditionis viros in ea

Lucam Dacherium,

caecutiisse,

cum

nullus per id tcmporis convenChartophilacio Rhemensi .

tus talis legatur in

cap. 21

ejusdem

hbri.
8.

Epocba Conc. Rhemensis.

Erat tunc epiNicolaus

scopus

Rhemorum
1,

Manasses,
cap.
fJG,

uti scribit

eaque Historia certac et Concilium Rhemense, cujus in ea mentio, aliud non est, quam quod mox meinoravimus.
frivola ha-c ratio,
indubitatffi fidei, et

Verum

Suessionensis bb.

queni ex Chartis au-

10. ]Sec differri potest in

annum

mcix.

Ba-

Rhemensi lib. 2, ostendit cidem sedi praifuisse usque ad annum millcsimum centesimum septimum. Quare Synodus Rhemensis ante illum Christi annum congregata, idque anno millesimo centesimo quinto, ut eruo ex membrana Dotationis, qua; extat apud Mira3uni in Codice Donationum, scripta anno milthenticis Marlotus in Metropoli

ronius illud hoc anno consignavit, quod sanctus

Godefridus praesenti anno Romam profectus sit, Epistola Hugonis monachi Cluniacensis ad Pontium abbatem Cluuiacensem data, et
uti constat ex

in Biblioth.

Clun. pag. 426 relata, in qua dicitur,

Godefridum,
abbas ad

dum sanctus Hugo Cluniaccnsis Deum migravit, fuisse tum in Italia

,

lesimo ceutesimo octavo, episcopatus Odonis,

in

apud Papiam

et sociis

mortem

ejus revelasse, conli-

Rhemensi praisulis Cameracensis consecrati, anno tertio. Domnus Manasses , inquit Herimannus in Narratione resfaurationis abbatia; S. Martini Tornacensis, tom. xn Spicilegii
hoc
Concilio
,

quam

die xxix mensis ApriJis hujus anni

gisse inter

omnes convenit. Verum

lia;c

profectio

Romana
cilio

saucti Godefridi et revelatio niortis sancti

Hugonis abbatis

pag. 444, a

Rhemorum

arcliiepiscopus, ad Conci-

niliil commune habent cum ConRiiemensi, quia illud ante aiiquot anuos con,

lium generaliter mandans alios abbates, inter alios

nominatim evocavit Odonem abbatem Sancli-Martini

Tornacensis,

eumque

exinde admirantes quid

gregatum fuerat, anno nempe mcy idque non Rodulpho Viride, sed Manasse ejus decessore Ecclesiae Rhemensi prssidente. Quare fallitur cardinalis doctissimus

de Conciiio nobis referretur, attoniti et suspensi

num.

5,

quandoait, kcid.saticti

exspectaremus, ecce repente audimus ad Camera-

Godefridi insinuare
et

eum Romam

profcctum

esse,

episcopatum eum fuisse electum, et sine mora ab archiepiscopo et comprovinciahbus ei)isco[iis consecratum. Quis eo die luctus totum
censis sedis

conventum nostrum repleverit

poterit.

quis singullus

pectora nostra concusserit, nullus facile explicare

Vix tamen octo dies transierant, et rursum

redditur consolatio,
Galcliero

nobis

quKdam

quoniam
episcopo

ipse,
(

rebellante ac resistente
dignitate depositus fucrat,
tibus adhajreret), pacifice

qui

Rliemensem Synodum coactam eo anno quo illa visio accidit; illa enim produnt Synodum Rhemensem habitam jManasse episcopatum administrante, qui tamen biennio ante sauctum Hugonem abbatem mortuus est.Tom.x Concil. hajc Synodus cum prajsenti anno copulatur, et Cossartius ibidem ait, Baronium Goncilium appellare ccetum, quem Nicolaus monachus conventum vocat. At

quod Henrici imp. paringrcdi non valens Caintegrura

:

horum tcmporum
conventum
agitur, vel

scriptores

Concilium
Pctit

sa^pius

appcllant, in

quo de rebus
intersunt.

Ecclesiasticis

meracum urbem, rursum nobis ab archiepiscopo

remittitur,
et
.

cui

episco|)i

deinde

per

annum

nobiscum

Cossartius, uter peccet, an Nicolaus, (juiManassem

demoratur
rici

Tum

pag. 447

Mortuo patre Hen-

tum Rhcmensem cpiscopum

ronius, (jui illud in

fuisse tradit,

an Bacsse

(hujus nominis V)Henricoseniore (anno

Ivalendis

nempe
,

anuum currcutem

conferl,

Mcvi.

Augusti) non

quidem armis

sed

Sed certuni
debet,

ct

indubitatum

imposteruin

Iristitia

cordis, fihus ejus,

jam

optato regno potitus,

inandavit Canieraccnsibus, ut Cualclierum excom-

Nicolaum accurale notasse Concilium istud sedente Manasse celebratuin, et mortcin sancti Hugonis abbatis, ac ejus rcvelationem extra

nmnicatum ab urbe
reciperent; tuncque
sedis sua; pacifice

pellerent, domnum Odoncm primum donmus Odo urbem

rem ad

Concilium Rhcmcnsc
ep.

trahi.

ingrcdiens, pracepit nobis ut

.
est.

abbatcm eligeremus
9.

Illud Concilium fictitium non

H. A7mus

emortualis Odonis Cameracensis Odo, quia virgain et annulum, qua; con-

Si

secratus ab Ecclesia acceperat (ut ipsemet scribit

lib. de Blasphemiain Spiritum sanctum) iterato ab Henrico IV imp. accipere noluit , scde sua pulsus,

ilaquc
post

Odo Cameraccnsis
Julii

sedis possessioncm iniit

post

mensem suam in

anni mcvi, annoque intcgro

Concilio

perspicuum

est illud an.

Rhemensi ordinationem, mcv congregatum, etter-

lium sedis exeuntem in annum mcvim convenisse. Marlotus citatus cap. 23, ait Historiam, quam refert

Aquicincti, quod monasterium est Benedictinuni, sccundo iapide a Duaco, in exilio deccssit anno millesimo ccntesimo decimo tertio, uti habet Miracus lib. de script. Ecclcs. in Henrico Gandavcnsi,

dus

falsitatis

Nicolaus Suessionensis, ubi sanctus Godefriarguit Diploma Aposlolicum, quo se

pag. 102, qui addit, eiim scripsisse

in

Canonem

missai, Dialogiim de Mysterio

Commentarium Domi-

lueri et

eximere conabantur Sanvalaricenses mona-

niccB hicarnat. contra

Leonem Judajum, aliaque

200
opiisctila,

PASCIIALIS

II

ANNUS
Patrum

10.

14.

CHRISTI 1109.
sociis suis

quorum
,

nonniilla in Biblioth.

rum. Inde supradiclus episcopus cum

ketus

refcruntiir
variis

pra'tcr varia opera adliuc inedita in

cum

regis gratia

retrogradum

iter

arripuit.

nionasteriis

asservata

ut il)idem Mirseus.

Videnda quae anno mxcii do Odo)ie jam diximus,

et

lomus u

Spicilegii Dacheriani pag.

septeiii Epistolaj

MS

et seqq.,

ul)i

referuntur

Odonis canonici

regnlaris
in

ad varios fratres canonica^ professionis, qnibus agit de regulari eorum observantia quam

agrum Barcinon. Barbari Appendice ad Marcam Hisp. num. 340, Bahizius rcfert narralionem de vastatinne quam Arabes intuleru7it in Marcam Bispanicam anno mcviii sed numeri in Instrumento
Quo anno
in irruperint.

In

expressi corrupti sunt. Illud

enim

in fine habet:

In profcssione

promiserc

canonici enim regulares

vere monachi erant, ut alibi ostensum.

12. Co7ic. Lausdunense. Girardus Engolismensis episcopus et sancta; Romancc Ecclesice legatus, Concilium hoc anno celebravit Lausduni,

hoc VI kal. Decemb. anno primo Ludovico regnante , ideoque anno Christi superiori. Et tamen illud his verbis inchoatur Anno Dom.
est
:

Actum

Incarnat. cvi post millesimum, Indict. xv, pridie

kal.

Septemb. etc, ingens multitudo Moabitarum

est partes

quod oppidum

est Pictaviensis provincisc,

decem

coeterorumque paganorum ingressa

strai patria;, scilicet in

no-

leucis ab urbe Pictaviensi dissitum. In eo aliqua

Penitense

additurque eos

peculiarium Ecclcsiarum ncgotia pertractala , ut tom. X Concil. pag. 7G2 legere est. InCodice Ms. de Gestis ponlif. Engolismensium, de Girardo dicitur:
8

plures Ecclesias evertisse, et non minimas Chrislianoruni strages edidisse.

Tum

dicitur,

Raimun-

dum

Gcrardus Engolismensis episcopus,

cum domno

Barcinonensem comitem jussisse, ut reaedificaretur castrum Olerdula, a paganis eversum jam

a pluribus annis.

Paschali papa) adha?sisset, qui ad partes Galliarum

venerat, cognita honestate ct praiclara sapientia,
vices suas prius in Britannia, ct deinde in

Porro pagus, qui inter Tarraco-

Turo-

nensi, Burdegalensi, Bituriccnsi, Auxitanensi provinciis

commisit. Prceler caetera, quae in legatione

fccit,

eximie

octo Concilia celebravit . Sed Lauset

dunensis tantum memoria superest, Anacleto antipapoe postea adha-rens,

sibi

Gerardus
antea

quam

compararat gloriam commaculavif. 13. Barcinona auxilium Ludovici Francor. regis adversus Barbaros implorat. In Chronico Sancti-Petri-Vivi ad annum mcviii, haec referuntur: Venerunt aUena! gentes exeuntes de finibus suis transmarina) quas quidam Amorreos, quidam Amirales vocabant, et fecerunt de se tres partes:

Barcinonem interjacet, Penitensis, et vulgo Panades a[)pellatus, ut notat Baluzius ibidem ad annum mcdviii. Chronographus S. Petri-Vivi dicit, se accepisse qua; hac de re scribit ab episcopo et sociis ad regem in Galliam missis, dum ipse esset in Alvernia, subditque Addiderunt etiam et dixerunt, quod suprascriptaj gentes a Montepessulo non longius erant quam itinere quinque dierum, similiter et de S. /Egidio . Quibus inter se collatis, cam pnganornm illorum irruptionem anno supeet
:

hem

riori

factam esse, currcnti vero legalionem illam

irruptio exeunte

missam oportet; cum

legati ad

mense Au-

gusto contigerit, ut expra^fata narratione liquet, et

regem

missi, in diebus Quadragesimce,

quarum una
Christianos
iter
:

tetendit super Sarracenos, duaj super

et

ut prodit chronographus,

abeodem

auditi fuerint.
millesi-

venerunt non longius

quam

est

Quare loco, anno Dom. Incarnat. cvi post

trium autduorum dicrum a civitate Barcinona. Verum consilio accepto, Barcinonenses, comes scilicct et

mum,
cviii

Indict. xv,

legendum anno Dom. Incarn.

Crucesignatis capta.

post millesimum, Indictione prima.

15.

episcopus, et proceres, et compatriota;,qui-

Tripolis a

bus incumbebat necessitas, reclamaverunl advocationem regis sc. Francorum ) Hludovici et miserunt ad eum causidicos suos episcopum sc. ipsius civitalis, cum paucis nuntiis. Qui querimoniam suorum civium et compatriotarum suorum
(
, ,

anno
fere

Tripolis a Balduino

adhibitis

Genuensibus

Hoc Hierosolymorum rege, qui cum classe navium

subacta, uti narrat Ful-

lxx
16.

illuc venerant,
lib.

cherius

2 Hist. Hierosol.

ipsi

Francia; regi referentes, invenerunt

eum variis

sensis, in Continuatione Historiae

Moritur Ingulphus abbas. Petrus Bleab Ingulpho ab-

militiae bellis implicitum, scilicet versus regem Anglorum, ducem Normannorum, qui contrajus et fas denegabat facere hominium, quod debebat et debet regibus Francorum. Similiter et consul Pictavorum, et dux Burgundionum, et multi alii consiiles, qui suut sub rege Francorum. Cum quibus omnibus pro instante necessitate pacem fecit supradiclus rex, quibusdam inducias et treuvas dando de quibusdam hominium debitum accipiendo. Unde confidens plurimum rex spopondit
,

bate Croylandensi scriptae, tradit

Januarii, scilicet

cessisse.

anno itidem ix Natus

ejus scopus
tare
,

eum XVI kal. anno Domini mcix, regis Henrici , setate valde provectum e vita exerat Londini, ct
licet

pra;cipuus

sit

monasterii sui Historiam reprsesen-

tamen

et

genus suum
Ejus

gesta ei intexuit.

et varia in Anglia Continuatio a Petro Ble-

sensi edita, mutila ad nos pervenit.

Tam

Historia

quam

Continuatio

correclius

impressae

Oxonii

legatis supradictis se vere

pra;paraturum ad fercn-

dum

illi

patrim auxilium.Et ad curiam suam, quaj

in Pentecostes futuraerat

(nam

ba;c fiebant indie)

bus pra?cedeniis Quadragesima; dixit se suum consilium, ut dignitalem regiam decebat, acceptu-

anno mdclxxxiv. 17. Thomas Hharanita Monothelismum apud Maronitas inducere tentat. Hoc circiter tempore, Thomas Hharanita Syrus, episcopus Kfartabensis, Maronilarum fidcin Monothelismo labefactare co-

natus

est,

uti uarrat

Faustus Naironus in Dissert.

PASCHALIS
de Origine ac Religione Maronitarum,
seqq., probafquc ex

II

ANXUS
A\) et

10.

CHRISTl 1109.

201

num.

eorunnlem Maronitanim Ciironicis, ac praesertim ex Gobi^iele Qlais, inier eosdcm doctrina ac sanctifate illustri. Gal)riel nonnulla de
Sacramentis opera, soluta
oratione
,

aliaque de
et in

Abrahami Ecchelensis Maronifa; eruqua Scripturarum ac sanctorum Patrum fultus, ut sibi videbatur, auctoritate, unicam in Christo Domino voluntatem et operationem probare contendit, eamque per nuntium ad pra-fatum
inter libros
ditissinii, in

Orientalium Hisforiis carmine exaravit,

Poe-

misit patriarcliam, qui ne ut habetur in

venenum hoc per

:

ipsius

quo recenset bfereticos qui aliquem errorem inter Maronitarum gentem disseminare voInere, nominat prs-fatum Tliomam Hharanitam , aifque Quos secutus est Tiiomas ex Hharan, qui
mate
in
:

serperet di^scesim, jussit illam igni publice dari,

eadem

Prffifatione

Eamque cum

in

provincia Aleppensi erat

et

metropolita

Hic

nuntio expresso misit Antiochiam in manus patriarcha;, ibique tunc aderant duo viri prudentes, Georgius scilicet filius Alsciatui, et Socrates filius

quamvis natus
Jacobitarum
auctor subdit
din
:

educatus fuisset in civitate Mare-

din in Mesopotumia ad Tigrim fluvium (qua urbs

est patriarchalis sedes, efsi in ea

non-

eam comburi, ul eain prorsus de medio tolleret, ne corrumperetur fides populi B.

Philippi. Jussit patriarcha
20. Fi7igit se esse Maro?iitam. Cum autem hoc Thomge nuntiatum fuisset, eodem Tractatn denuo compilato et in meliorem formam redacfo, ac ad valvas Ecclesiarum affixo, se ad montem Li-

nulli Nestoriani extent, ut in

:

eodem Poemate idem

fuisse ex

Dixisti

mihi illum

Mare-

Maredin enim

est

iiabitaculum dffimonum,

habitantibus in ea Nestorio et Jacobo), nihilominus

patria religione relitta,
est

Monothelismum amplexus
,

animi ardore Gra3Corum Anliochcnus

tanto

ut Joannes

patriarcha

banum contulit, ut ibidem legitur: Et cum nuntiatum fuisset Thoma;, Joannem ejus Epistoiam
igni dedisse,

ne

is

error qui tunc

eam

in

meliorem formam

rescripsit,

exstinctus in Syria videbatur iterum revivisceret,

cumque

illam ad valvas sua; Ecclesiae afflxisset, ad

se contulit .

utque imminenli malo consulcret, contra prffifatum Thomam variis scriptis insurrexerit, illique miserit Epistolam, in qua reprobata ex Sanctorum Patrum ac Conciliorum auctorilate Thomae sententia
de unica tantuni iu Christo voluntate, illum ana-

niontem Libanum
fectus est pater
se ibi

Et infra

Proratus

Thomas ad montem Libanum,

per

medium aunum

dunlaxat permansu-

rum;

sed evenit statiin utFranci tunc aggredercn-

tur Tripolim Syria;

Ihemate pcrcussit.
i8. Refellit eiim

ut eam expiignarent, prout eam expugnaverunt; permansit Thomas per qua-

Joannes patriarcha Antioch.

circiter mcxi intereos

Hanc controversiam anno

adversus
vit,

cocptam existimat Naironus citatus num. 51, quod in Prajfalione decem propositionum, quas Thomas

tuor annos in Giobbet Januhb, et postea rediit in Giobbet Bsciarrai, ubi mansit pcr biennium . Ex quo patet profectionem Thonia; ad montem Liba-

num

cumdem Joannem
:

patriarcham compilafilii

legatur

Anno Alexandri

Philippi Grie-

ad currcntem annum pertinere, quo Tripolis mense Junio a Francis capta, ut num. 15 diximus. Hac igitur permotus occasione, curavit diabolico

corum

14(K), Epistola;

ac scripta

nmtuo

processe-

runt Antiochia) inter Joannem patriarchaui Gra;co-

excogitatu aggredi Maronitas, quos ut facilius in suam sententiam adduceret, dixit se csse Maroni-

rum, etThomamarchiepiscopum Kfartab

Aleppensis,
erat<iue

dioecesis

qua?stio

circa

professionem

tam, et Maronem ejusdem secum fuisse opinionis, idque Eutychii Alcxandrini auctoritate probafiab,

duarnm

volunlatuin in duabus naturis iu Incar-

quemadmodum
|iro|)ositioiie,

legitur

in

ejus tertia ef

qiiarta
aiicto-

naiione Doniini nostri,

cala; fuissent Epistokc,

cumque

iuter cos mullipli-

subdit([iie

divum Maximuin

chia;

scripsit

Joannes patriarcha AntioEpistolam prolixam, eamque misit

rem

cum

nuntio ad

demonstrat
el

Thomam, in qua defendeudo se, eum qui non profitutur in Domino

voliinfalum in Chrislo Domiiio, sub imperio Marciani, uti recensef in quarfa propositione Stetit Maximus coram im:

fuisse opinionis

duarum

nostro Jesu Christo duas voluntates, delicereaflde,

peratore Marciano ac ejus fratro, eis^iue consilium dedit, dicens Necesse est ut addamus aliam vo:

execiabatur prolLSsionem Thomie unius volun-

tatis in

Doinino nostro Jesu

Cliristo d.

Sed

fallitur

luntatem, ut sint dua; voluntatcs in duabus naturis atque ut Maximum apud Maronitas in coii;

annus enim .\lexandri mcd non conciirrit cum anno Cliristi mcxi, sed incipit kalendis Octobris anni Christi mlxxxviu quare ciim
vir doctissimus,
;

temiifuin vocaret et odium, gcnealogiam

driiio,

ei finxit

perridiculain, illamque, auctore Eutychio Alexan-

per fraudein

et

mendacium

ci

attiibuit

ha;c controversia ferveret

eo tempore, (juo Tlioprofectus esf, et profe-

Dicifur de eo in Eufychio

filio Patricii, ipsuiii

in

inas ad iiionlem
ttio illa in

Libanum

civitate Tiberiade

natum

fuisse cx qiiadaiu

femina

ad aiinuin mcix pertineaf, ut

mox

dicetiir,

oriunda ex Porside,
rat
et

Pra;latioiic ilia, luco,

anno

400 Alcxandri, le-

Judicus noniiiie Sadoc, cx progenie Saiiiaritanorum, fornicarie cognovc;

qnam

gendum
19.

puto,

anno

120 Alexandri, qui inchoafur

cum

ex his natus

fiiisset

praefafus filius

kalcndis Octobris anni mcviii.

fornicationis, vitam duxit fraudibus malis(|ue opclihiis

Thomas igitur,
lam
,

Thomas respondel adeumdem Joannem.

|iro

plcnam,

et

jiosfea

ex Tiberiade se confulit
excorjitasse

responsione ad hanc Ejiisfo(|ua; exfat

(>onstantinofiolim .

ac pro suai sententia; confirmatione, aliam

Et S.

Maximum

scripsil in

decem proposiliones divisam,

tates in Chrislo.

His

etiain

duas volunnon contenfus, Tho-

Baron.

ToMts XVlll.

202

PASCHALIS

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1109.
.

mas, ut eosdem Maronitas, quos Roniano Bontifici

adh.Trere \idebat, in
tentiani
,

sedes ejus non erat Simonis

scire

Sensus

est, si

vis

suam

facilius reduceret sen-

fldem Thomaj, patet

:

rei veritas

ex mendacii

subdit ibidem Heraclium, Leonis papac

auctoritate,

Maximum

insectatum fuis?e: Scripsit

ex eoque sedes ejus non eratfundata super fidem Simonis Petri, sed erat extra Ecclesiam
ejus Historia
a Christo

Heraclius ad patriarcliam Leonem,

papam Roma-

num,

et accusavit

Maximum

de nova ejus asscr-

tione absque ulla vera auctoritate.

Ei)istola

Cum igitur

htec

fundatam super Petrum. Hoc libello ex mcndaciis ineptissimis contexto, aditum ad plebem imperitam et ad quosdam etiam e clero viros mi-

ad patriarctiam pervenisset, responsum

:

nime eruditos
rai,

sibi

reperit

ac

prrecipue

placuit

dedit lleraclio

Benedicat Dominus noster impe-

archipresbytero cuidam Farsiaice, dioecesis Bsciar-

rium Heraclii, ejusque augcat fldem. Quicumque hanc assertioncm emisit et sparsit, corrupitque
fidem rectam
,

qui ab ipso

summis

])recibus

postulavit,

ut

suum

et

scissionem ac schisma invexit

tractatum decem propositionum rursus in lucem ederet, quemadmodum habetur in prafata

Pra}fatione
ciarrai, ubi
:

inter fratres fldcles, dignus est cui lingua ac

ma(]ux

Et regressus est in dicecesim Bisest

nus abscindatur. His patriarchae

Heraclius sumnio receperat

rescriptis

moratus

per duos annos

tunc temFarsiaiae,

cum

honore, Maxi-

poris

illi

adfuit archipresbyter

quidam

mum

ad se coram adduci
ac

jussit,

Hnguam
apud nos
22.

manum, eumque

eique amputari in insulani qua; voPatricii .

illumque instantissime rogavit ut suam Epislolam

renovarct .
ejus

catur Rachie ablegavit, quic enarratio scripta est

ct

vos in libro Eutychii

in

fllii

Eam
etsi

rem

falso

Eutych. adducit.

Verum
nibil

niulta perabsurde retulerit Eulyclmis,

vel sciipsit vel somniavit, uti
:

tamen simile

ejus opera legenlibus patebit

nam Maximus

na-

ccntum circiter et quinquaginta annis post anno sc. dcxv, juxta Marcianum imperatorem Baronium Marcianus autem tenebat imperium anno dcli, quo celebratum fuit Conciliuni generale Chalcedonense adversus Eutychetem ac Diotus est
,
;

Post ejus mortem patriarcha Maronita doctrinam amplectitur. Ex (|uo factum est ut ejus asseclae data opera inter Maronitas exemplaria aliqua disseminarint, multosque eorum Eccleslasticos libros varia in illis addendo atque delendo corruperint, ut asserit Gabriel Qlai in suo de Hffireticis Poemate, ubi post pra^fati Tiiomae
24.

sit

mentionem deinde ait Post illum in lucem emerEbn Sciehban et coepit scribere, et docere pue:

ros,

seminavit inter Maronitas errores,

Filius

libros zizaniis implevit . Et rursus in

eorumque eodem Poe-

scorum, qui duas in Christo negabant naturas et tunc voluntatum controversia nequaquam emanaverat. Neque Eutychius temere a Tlioma citatus,
;

mate

dam

Libani

Hhosen erat ex Hhatscit (est quodoppidum In Giobbe) decepit populum

aliud Libani

de divi Maximi Genealogia ac vits moribus asserit, quae ipse mendose refert;imo oppositum legitur

tom. u Annalium ejusdem Eutycbii

in

califatu

oppidum,) scripsit, et temporis intervallo in aliis oppidis ideni venenum diffusum est, qua eadem lue ipsemet patriarcba infectus videbatur,
Kfariasci
(esl

mutavit preces

et brevi

Maximo scribit: Erat tunc temporis monachus quidam sanctus, noniine Maximus . Et haudquaqnam in cius Annahbus legilur, ab Heraclio pro Monothelitarum causa vel Maximum, vel quemquam alium male babitum fuisse , vel ullum eo imperante Leonem papam extitisse Eutychius vero cum aliis convenit scriptoribus, Theophane caiterisque Gra?Moraviae, in imperio Constantini, ubi de
:

uti

legitur

in

Chron. Maronitarum

Quoniam

patriarcha

venenum

hauserat, missisad labefactan-

duni ipsum muneribus, quantum ore capere voluit . Quapropter inito inter Maronitarum pri-

mates tam Ecclesiasticos quam saeculares consilio, decreverunt una sententia omnes ab ejus se com-

munionesejungere; cujus subditi , prosequitur idem Chronicon, ac regiones patriarcham a suo

segregaverunt consortio, nec postea praestiterunt ei obedientiam, nec illum in regionibus acceptarunt.

cis,

hanc insectationem

evenisse stib Constantis

imperio Heraclii nepotis, ab aliisConstantinietiam vocati, ut ait Baronius anno dcxli, quo etiam nomine illum Eutychius vocat. Neque hic recenset

Imo eo
suerint,

pervenit

eorum

fldei zelus,

ut illum depo-

aliumque

in ejus

locum

sufTecerint.

Qua

Maximum
;

opinionis

duarum voluntatum auctorem

novitate ira perciti asseclae depositi patriarchae, in

fuisse ait enim passim in tonio ii Annalium, Sophronium Jerosolymitanum, qui illnm praecesserat,

novum
habetur
situs, et

patriarcham insurrexerunt,

eumque
est
;

inter-

fecerunt, ignique ejus corpus dederunt, ut ibidem

:

Cyro Alexandrino adversatum

fuisse, qui

in

Pra^fatus patriarcha

mortuus

depo-

Conciliabulo Alexandrix' coacto,

unam

in Christo

elegerunt patriarcham Hhgiula

interfectus,

voluntatem afflrmaverat.
23.

est

Thomas

sectatores invenit.

Heec

martyr

mortuus eumqne combusserunt te:

igitur

Thomffi errata animadvertens Gabriel Qlai, in hajc verba cum derisione adversus ejus scripla pro-

quadraginta Christiani, fidem ejus non fuisse rectam, aliaque falsa protustificati

sunt contra

eum

rumpit

In

ejus

Historia

rei

patet

veritas

at

lerunt. Quid postea contigerit, ex eodem Fausto Nairono anno mclxxxii referemus.

PASCHALIS

II

ANNUS

11.

CHRISTl 1110.

203

PASCHALIS

II

ANNUS

11.

CHRISTI

1110.

1.

Uenrici regis adventus in Italiam,

et

pacta

Cum

Florentinis celebravil denique Clirisli

Anconventa inter ipsiim et Paschalem papam. nus agitur niillesimus cenlesimus decimus, Indictione tertia,

Nalalem.

quo Henricus Germania; rex

dura vincula
in

in Italiam

veuiens, sub pacis involucro belium acre, et sub ve-

Agit ct de excidio Aretii, igne ferroque consumpli. Inter hoec legationes ultro citroque currunt, qui-

lamine
siam
tifex,

reli;,aonis
:

Romanam

Eccle-

intulit

qux omnia subodoratus Paschalis Pon-

bus agebatur de pactis flrmandis, antequam se imperator in Urbem infunderet. Qua; autem inter
absentes
transacta
:

quo

potuit studio cuncta, qua; expedirent ad

fuerint, Petrus

Diaconus

ita

imminentem cladem antevertendam, subsidia comparavit : de eo enim ba5c Petrus Diaconus babet Anno DominiCcC Incarnationis millesimo cenlesimo decimo, Indictione tertia, mense Junio, sexta ipsius mensis die cometes apparuit. Eo etiam tempore, jam dictus Paschalis egressus Urbe ad has partes advenit, et duccm ac princiiiem, omnesquc
' :

narrat
2.

'

Erat autem hiems, cumque in Tusciam

missis

devenisset,

Romani

nuntiis inter

illos et
iii

Petrum

Leonis, et ca;teros

Pontificis nuntios,
:

porticu Sancti-Petri convenit

Ut imperator die coronationis sua;

in

usurpatum Ecclesiasticum jus

ficis,

omne male manibus Ponti-

Apulio) comites evocans,

cum

eis paciscitur, ut si

adstante clero etpopulo, perscriptumdepone-

opus

esset,

contra imp. Ilenricum dimicent. His

rcdiens Roniam,

ret

cum

ita peractis,

omncs Romanorum

fecerit,

hoc ipsum papa de negotiis regalibus idque sacramento firmaret.

proceres simili sacramcnto conscripsit. Intereaimperator

Dimitteret Ecclesias liberas

cum

oblationi-

immenso

coacto exercilu, intravit Itaiiam

bus

et possessionibus suis,

quas ad regni non per-

prajdecessorum suorum dignitates et jura simul, et imp. coronam ab eodem Pontifice Romano accipere cupiens

tinere jus constare potest.

seque Odeleni filiumque

profitc-

Absolveretajuramentis populos, quai cohtra episcopos facere compulsi sunt.

Patrimonia possessionesque beati PetrirestiHenrico aliisquc imperatoribus concessa suntlibera, servaretque ca

balur essc velle S. Petri. Ilinc Domnizo in iMalhilde

dc legatione tunc missa ab

Pontificem
Millc

eodem ad Paschalem

tueret, siculi a Carolo, Ludovico,

beato Petro pro viribus.

decem ccnlum
Christi

dnm tempora

crescnnt

PonliBccs magoos, comilcs dircxit ct allos

MagniDcam Romam pro rcgni quippe cnrona,

Filius cssc Petri
si

iNihil aut faceiet aut diceret, ut papa Pontificalum amittat, uihilque ipse patiatiir in vita, vcl

vult rex atque Cdelis.

in
sc,

membris,

aut per suspcctam

Et inferius, in codein scilicet

anno

fideles
:

mala captione, aut pcr personam, nec ipse, ncc ejus qui pro ipso fidem ei dederint, id cst,
vcl capiatur

Petrus Leonis

cum

filiis

suis,
et
si

(|uorum bona nullum

eis

Cum
Aulnmoi

multis galcatus in ortu

venil,

patiantiir
rit,

Longobardosque percmit.
ira.

quis rex fidelitcr ipsos adjuvaret.

3.

detrimcntum,

niahini fece-

Ardcns, devastans illorum maxiffla caslra,

Urbes muoitas ejus perterruit

Pro hujusmodiobservandis, Pontifici

sororis sua;

pra;-

dcs dabit Fridericum

Subjicit dc miserabili excidio Novaria;, qua; ei resistere coepit
,

filium

En-

gilbertum

et

dc adventu ejus in Tusciam

num num

et

Tlicobaldum marchiones, IleriiianGodefredum comitcs, Fridciitum palatict

comitcin Saxonum, RercngariuindcRajoaria,

,

Transivil certe tuoc, incipicntc Decembre,

Fridoricum Saxoncm

Albertum cancellarium

Montem Bardonis, Tuscanas

flniit in oras.

Cononem
<

Rerengarii fratrem, Sicebolh Rajoarium,

'

Pei. Diac. Chr. Cass.

I.

iv. c. 37.

Pet. Diac. Chr. Cass.

1.

iv. c. 37.

204

PASCIIALIS

II

ANNUS

11.

CIIRISTI

1110.

llenricum Carinthiae diicern, Berliilfum BertuUi ducis filium, qui jurabunt papae securitatem dc
\ita,

litteras dirigit,

mandans

illi,

ui illuminatori

omjam
ad

nium

gratias referat, qui cordisejusoculosaperire

est,

de membris, de papatu, de captione. Qui, nisi

ista

dignatus

ut patris ejus neijuiliam toto

et

imperator

servaret,

apud

Romanam

se Eccle-

orbe vulgatam
abhorreret.
ffiterni

interim agnosceret, et gravius

siam

cum

suis lionoribus (obnoxii)

tenerentur.

Apostolica

namque

Sedes

eum

Obsides

pro securilatc

Pontificis rex
feria,

dare

Patris viscera confugientem paterna beni-

pollicitus est

proxima quinta

eosque secure

gnitate susciperet, ct inter matris Ecclesice filios

ad insulam Tiberinam mitlere in potestatem papa;, Fridericum ducem nepotem suum, Brunonem episcopum Spirensem, Conraduni nepotem comitis

familiarius confoveret. Si enim, sicuti

suarum

lit-

terarum
sibi

serie pollicebatur, plena mentis devotione

suisque legifimis successoribus obedientiam

Herimanni,

et

Dlium

ejus, et
si

Henricum

Friderici

exliibere curasset,
tholicis

quam

reges imperatoresque Ca:

comitis fratrem. Obsides

recepisset, redderet in
si

suis

praedecessoribus exhibuerunt
ut Catholicum

ipse

die coronationis sufe, sponte transmisso. Et

forte

profecto

eum

imperatorem

esset

coronatus non fuisset aul non transisset, similiter redderet apud castellum S. Angeli.

habiturus,

honoremque

ejus per Dei

gratiam ser-

vandum augendumque
imperio salutem

curaturus.

Nam si in coepta

Legatos,

irent et
si eis

papa dirigcret, dum redirent, securos a se suisque redderet. Et

quos ad

eum

obedientiae probitate persisteret,

magnam Romano obventuram. Quam ob causam

y |
''

scienter aliquid injuriai illalum esset,

fideliter.

emen-

daturum
4.

Qufc omnia postquamimpleveritrex, papa juberet episcopis adstantibus in die coronationis ejus, ut regalia imperatori dimiiterent, quae atemporibus Caroli, Ludovici, Henrici aliorumque pra3-

non solum in partes illas venire, verum extremis quoque personam suam exponere paratus esset. Cajterum, quoniam in praesentiarum se ad eum neque Urbis qualitas, neque condilio iempore ire pateretur,

invlcem

sibi

aperirent , liactenus

per internuntios voluntates suas argumentum litterarum,

decessorum ad regnum pertinebant. Scripto firmaret sub anathematis pcena, auctoritate sua, ne quis eorum, vel prsesentium, vel
absentium, vel successores eorum regni se intromitterent juribus, neque invaderent civitales, ducatus,

quas ad Henricum regem Paschalis papa tunc scripsit. Subjicit vero ista de alia ejus principis petitione:
7, Postulat deinde imperator, ut patris sui corpus in Ecclesia sepeliri permitteret. Ad hoc ille Sanctarum scripturarum his obsistit respondit
:

comilatus, monetas,

vectigalia

mercata,

advocationes imperii, centurionum jura. Curtesque essent imperii cum pertinentiis suis, mililia
imperii castra.

auctoritas,

prohibet. Ipsos

divinorumque miraculorum reverentia enim Dei martyres jam in caelesti-

Nec

ipse papa imperatoreni nec

his ulterius inquietaret
ista confirniaret,

Romanum
:

imperium super
legio sub

et privi-

anathemate

ne posteri
susci-

sui ultra inquietare prfesumerent.

Imperatorem benigne

et

cum honore

more prjEdecessorum ipsius Catliolicorum imperatorum scienter et non sublracto (sul) lecto) cororwret, et ad tenenduni imperium officii sui juperet, et

bus positos id terribiliter jussisse, scilicet ut sceleratorum cadavera de suis Basilicis ejicerentur. Neque quibus viventibus non communicavimus, mortuis jam comniunicare possumus . Ista Paschalis. Qua; autem post ha;c secuta sint, suo loco anno sequenti dicturi sumus. 8. (jrbs Bethleem erigitur in cpiscopatum. Ubi autem locorum facta ista fuerit acceptio legatorum Apostolica; Sedis, et decreta a rege legatio

\aret auxilio.

ad Pontificem,

et

conventiones

ista;

tractatae, ita

suis

Hoc si papa non impleret, Petrus Leonis cum omnibus se ad imperatorem teneret.

Urspergensis, qui iisdem poterat interesse, narrat Ex Aretio ad Aquampendentem progressus, legatos suos

Obsides, nisi eflugerent, altero post [coronarestitueret. Si ex ipsius

dudum

ab Aretio niissos ab Apostolico

tionem die
5.

papa; parte re-

manserit, ut non coronaretur, similiter redderet. Ha?c

ita

boni nuntii bajulos reperit. Remissisque aliis nuntiis cum Romanorum legatis scilicet, qui supplices
illic sibi

constiluta

jurejurando firmavit

occurrerant, paulatim Sutrium processit.

imjierator, Albertus cancellarius,

Hermannus,

Fri-

Ibi legati Apostolici

cum

missis regiis advenientes,

dericus, et Godefredus coniites,

Fridericus Saxo,

promptuni

frater, Siceboth de Bavaria, Heuricus Carinthiffi dux, Bertulfus BertulQ ducis filius. Hi omnes post imperalorem eo ordine jurarunt, ut si imperator ha3C implere nollet, ipsi cum omnibus

Cono Berengarii

nem

regis

papam ad consecrationem, et omhonorem et voluntatem, si tainen ipse

esse
:

sibimet annuerel libertatem Ecclesiarum, laicam ab illis proliibens inveslituram recipiendo nihilo-

minus ab

Ecclesiis ducatus, marchias, comitatus,

suis

cum Roniana

Ecclesia teaerent . Ilactenus

advocatias, mouetas, telonia, cajtcrorumque rega-

pacta conventa inter

recitala qua^ extant.

Henricum regem atque Pastatiin pergit

'
:

schalem Pontificem, a Petro Diacouo ex scripto

Idem

6. His ita formatis,

idem Apostolicus ad cum

'

Pet. Diac.

l.

IV. c. 3S.

lium qua; possideut summam. Praebuit rex assensum, sed eo pacto, quatenus hac transmutatio firma et auihentica ratione, consilio quoque et concordia tolius Ecclesia;, ac regni principum asseiisu slabilirelur . Ha;c antcquam perveniret reliqua auteni anno seHenricus ad Urbem
:

PASCUALIS
quenti, qiio et

II

ANNUS
repetita.

11.

CPIRISTI 1110.

205

eadem pacta conventa sunt

res

Quod ad

pertinet Orientalos,

hoc eodeni

anno, auctorilate Pasclialis papae id agentis per legatum suum, Betbleem erecta est in sedeni episcopalem, et a Balduino rege dotem accepit de
:

cujus dotis couvonlionc exlat cjusdem Balduini Diploma, recitatum in Hisloria de bello sacro a WilleiraoTyrio'.

'

WiU. Tyr.

1.

xi. c. 11.

Anno

periodi

Graco-Romanaj 6603.

Anno Hispan. 1148. Anno Pascbalis n paps 12. Heurici V

.Era;

Hegira; 501, inchoalo die

20

Julii,

Fer. 4.

Jesu

Christi 1110.

reg. 5. Alexii

Comneni

itup. 30.

Henriciis imp.

Romam pergit. Ad num.

suscipienda cogitavit.

Puricellus

quidem ibidom

et

seqq. Clironographus Hildensheimensis ad an-

cum anno
lica;

mcxi haec copulat, et in

Monum.

Basi-

num
tus,

Mcix scribit

Archiepiscopus Colonia? Fri-

Bruno Treverensis, cancellarius Adelbercomes Herimannus de Winceburch, ahique principes satis clari, Romam cum pompa non parva vadunt, inter domnum Apostolicum et regem (Henricum sc. V, qui tamen a Sugerio in Ludovico
dericus,

Ambrosiana; num. 308, ante librosillos editis, hanc peregrinaUonem ad annura Mcix rotulerat. Verum eam ad currentem pertinere certum existimo,

nam

statim

Aprili, Olricus et

post ejus discessum mense quatuor metropolilana; Ecclesiae

canonici Quatuor Temporibus Pentecostes sacros

Grosso rege cap. 9 dicitur impcrator,

hcet nonqui obApostolicus

ordincs accepore, qua; eo anno contigere ineunie

dum Romai
tinebat)

coronalus fuisset juxta

facturi.

morem

concordiam

Domnus

Junio, ut inquitLandulphus citatus. Quare Olricus et socii die iv Junii, qui hoc anno cum sabbato

omni paternitate, omni mansuetudine eum se exceplurum spondct, si ipse se ut regem Calhohcum, ut Ecclesia; fihum el defensorem, ut justitiaj amatorem S. Ronianac Sodi exhiberet . Tum ad annum Mcs Nonis Martii, Synodus gloriosa in Laterancnsi Ecclosia prasidente domino papa Paschah celebratur. (Tom.x Concil. ex Chronico Ms.Sancti:

Qualuor
sunt, et

Temporum concurrobat, GeuucE ordinati Grosulanus mense Aprili currenlis anni, (|ui Henrici imp. in Italiam adventum prtecessit, iu Terram-Sanctara profectus est; qua; quidem
peregrinatio
fuit in hac Landulphus. In Catalogo episcoporum Modiolanensium in Archivis

pro abdicatione habita

in(|uit

manifesla depositione,

Petri-Vivi

(licitur

Concihum

illud

advorsus inve-

shlura celobratum). Pra;dicti legati

Leodium ad
rox

metropolilana; Ecclesiiu ejusdeni urbis asservato, et a Puricollo lib. 4 de SS. Ariahlo et Ilerlcmbaldo
cap. 90 citato, legitur
dit
Grosulanus episcopus seannos soptem, ot menses (juatuor, sopultus cst Roma; ad Sanctum Saba , sic^jue mciiso Decembri anni mcii ab episcopatu Savouensi ad Mediola:

regem veniunt, rosponsum

nppellatam)

|>apa; refereutos. Ibi

filiani

Anglici regis (Henrici nenipo)

(Malhililem

spousam suscepit, quam in Pascha apud Trajoctum regio more dotavit. Expeditio in Italiam ab universis Occideutis principibus Trajecti

nonsein translatus fuerat, et inenseAprili curreulis

collaudatur

Paucis interpositis

Circa

Assumplionem sanctK Maria; rex regio apparalu

Italiam ingredilur. Onincs civitates munita;,
nia castolla rcgi

om-

anui in Oriontom perrexit. Auctor Catalogi episooporum Modiolanensium a Papobrocio publicati, qui ait : a Grosulanus hanc sedem aunos ix et menses iv

subduulur. Rox Natalom Domini

porturbavit b, annos

illos

novoni a nicnse

apud Eloreutiam cclebral . Indo nuulios Romam mittit, inlor quos et Paschalem II pa|iam (lutcdam conventa, a Baronio num. 2, ex Pclro Diacono lib. i,
cap. 37, recitata.

Decembri auni mc repetit, ab illo enim mense usquo ad Aprilom hujus anni Iioc temporis spatiuin
fluxit.
3.

Grosulani archiep. Mediolanensis profectio Jerosolymitana. Hoc auno, ut narrat Landulphus Junior cap. 17, apud Puricellum lib. 4, de
2.

est.

Galvancus Flaumia
2."il,

Coronatio Ilenrici Mediolani commentilia in inagno suo Chroiiioo

auctor Clironici cui titulus Flos /lorum,
lib. 1,

cap.
fol.
alii

130, annalista Modoeliousis

cap. 'M,

ol

SS. Arialdo et Horlenib. cap. 90,

cum

Grosulanus

rocentiorcs apud Puricolluiu in Monumoiil.

archiop. Mediolanensis
soral dederc

arcem Aronw quam inva-

Basil.

coactus fuisset^ fautoruni ot auiioo-

Reg.

rum

cou^ilio de

peregrinalione Hierosolymitana

Ambros. uum. 310, quos Sigonius lib. 10 do sequitur, asserunt, Grosulanum seu Chrysolaum Henrico inip. regium insignc ModoeIlalia;

206
tJae

PASCHALIS
Mediolani dedisse
;

ir

ANNUS

12.

et

CHRISTI 1111,

vel

scd cutn Landiilphus

Junior, qui tunc Mediolani erat, iiujus coronationis

mentionem non

faciat,

sicuti

ncc Sigebertus,

ncc Otto Frisingensis, nec Iirspergensis abbas, ea

conimentitia habenda
;

cum

mense
rit, et

Aprili currentis anni

Ilenricus

imp.

ex dictis Grosidanns Mediolanum reliqueineunte autumno, teste

Tusciam usque pcrvenit. Ita Pandulfus. Toletum a Saracenis frustra obsessum. Hoc an. Bali Saracenorum Africa! et IIis|)ania! rex seu imp. Toletum diebus octo omnibus machinis impugnavit, tandemque Madrito et Talavera direptis, ingenti praeda onustus in Africam rediit,
4.

diam

uti refert Sandovalius,

isfe

qui

ait

nescire se quis sit

fuisse

Domnizone

in Mathilde, in Ilaliam venerit.

Ilali

sed

jam dixinms eum

filium

Cum
Autumni

irmUis galeatus in ortu

venit,

Josephi Techfin, Maroci regis et imperatoris Amorabilarum. Ipsemet postea fol. H9, citat Ilistoriam
Ms. Toleti, ubi legitur

Longobardosque percmit.

Halim

fuisse

potentissimum
8,

Maroci regem. Mariana hb. 10, cap.

de hac To-

Eenricum porro male sese in suo itinere gessisse, prseter Domnizonem teslatur Landulfus auctor
multas ct castra in ilinere, dolo pacem ostendendo subvertit Ecclesias destruere non cessavit, religiosos ac Catholicos viros capere, quos invenire poterat, quosvero habere non poterat, a propriis sedibus expellere
Vita3

leti

obsidione loquitur, sed quis fuerit Eali, prae-

Paschalis

II

Civitates

non

desistebat... Sic

impie agcndo pcr Longobar-

non designat. Garibayus etiam nihil de Eali tantum de Conchce recuperatione verba facit, quod quidem verum est nam non lantum oppidum illud a Saracenis tunc captum sed etiam universuni Toleti regnum, ipsa civilate primaria excepta, a Bernardo archiepiscopo Toletano servata, ut anno superiori indicavimus.
cise
dicit, ct
; ,

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTI

1111.

Quce Eenrici regis ingressum in Urbem prceAnno scquenti, eodemque millesimo cenlesimo undecimo, Indictione quarta, Henricus
1
.

cesserint.

advenisse cognovit, missis nuntiis securitatem ab eo obsidesque expetebat.Ca^sar obsidibus datis vicis-

simque

receptis,

rexGermaniaeRomam ingrcssusest, pactis conventis accipere coronam imperii. Quo tempore quove
ordine facta sint
ista,

ipsius vita, de

jurujurando flrmavit de Apostolici honore, de membris, dc mala ca-

ex ejusdem temporis scriitto-

ribus, qui ea vidisse perfacile

potuerunt, hic sunt

per singula describcnda. Petrus Diaconus hfec de Mense aulem Februario, his in primis habet
' :

plionc, de regalibus et patrimon iis B. Petri, ct nominatim de Apulia et Calabria, et Sicilia, Capuanoque principatu, tactis sacramentis, quodomnes jus Ecclesiarum, omnesque illarumresquietasomnino

dimitteret . Ha;c facta sunt pridie ejus diei

quam

Caesar castra concite

movens, ad Urbem tendcbat.

Pontifex

nans,

autem bortatorias litteras illico disseiniNorthmannos ac Longobardos monebat in Romanae Ecclesise fide ac devotione persistere
:

ingrederelur in Urbem. Sed hic antequam ulterius progrediamur, repetenda sunt Acta Sutrina, prout
scriplis

mandata reperiuntur

in scripto Codice

Va-

ticano ab auctore qui aderat,

frustra id

quidem. Post haec imperator pervenit ad

idus Februarii, sabbato ante Quin-

Urbcm
rem

tertio

tata

quagesimam, Romanis autem insistenhbus ut honoac libertatem Urbis sacramento firmaret, callide illos Ca5sar fallere cupiens, Teutonica

mandata servavit. Post illa anno superiori ex Petro Diacono, guntur

:

eademque scriptis autem quae sunt reciista ibi le-

2.

quod volebat ipsejuravit. agnito, fraudem in negotio

in

Hngua Hoc pleriquc ex Romanis

esse proclamantes, sese

facta

Urbemreceperunt.UtigiturPontifex imperatorem
Petr. Diac. Cbron. Cass.
iv. c. 38, 39.

1.

Forma juramenti baronum Henrici imp. domino Pascliali papffi. Ego Albertus cancellarius. Ego comes Hermannus. Ego comes Fridericus. Ego comes Godefredus. Ego Tolmarus, juro vobis, quia dominus rex

PASCHALIS

II

ANNUS

12,

CHRISTI 1111.
Rom;u natus, opuia dives, probus, et Sanguine materno nobililatus eral.
Pru(Jcus et sapiens, et
cffilo

207
satis alto

(iroxima quinta foria jurabil et principes jurare

faciet, et obsides dabit, sicut ia

conventionis Cliarta

scriptum
fraude
die

domino papa; sine malo ingenio, si dominus papa proxinia Dominica sic adimpleverit regi, sicut in alia
est
:

et sic

observabit

Agnitus et celebris semper

Virgo ter senis fuerat

pene sub omni in Urbe nianens.

spatium.

et

cum

sole diebus

Quando suum

vit<6 liiiierat

conventionis Cbartula scriptum

a

est

Pergunt vero Acta

papa nuntios Sutrium, verba Juramentum Henrici regis factum domino Paschali papae Secundo. Ego Henricus rex, ab hac hora in antea non
4. Post

Conventio ex parte Paschalis papae.

rex adimplcverit papa;, sicul in alia conest
:

hacc

misit

a Sl

coram quibus rex juravit

in ha;c

ventionis Chartula scriptum

Dominus papa

praecepit ej)iscopis pra?sidentibus in die coronationis sua;, ut

dimittant regi et regno, quae ad re-

gnuni pertinebant tem])ore Ludovici, Henrici, et ahorum praedecessorum ejus, et scripto sub anathemate confirmabit auctoritate sua, vel justitia, ne quis eorum, vel pricsentium, vel absentium,
vel successores

ero in facto

aut consilio, ut dominus Paschalis

papa Secundus perdat

papatum,

vel

vilam,

vel

membra,
vel per

aut capiatur mala captione, vel per me,

ipsi,

submissam personam, nec

nec

fidell-

intromUtant

se, vel

invadant ea-

bus

suis,

qui pro ipso mihi securitatem lecerunt

dem
tes,

rcgalia, id

est, civitates,

ducatus, marchias,

vel fecerint, id est, Petro Leonis

cum

filiis

suis,

et

comitatus, monetas, mercatum, advocatias, et cur-

Godefredo,
Et

quorum

bonis

studiose

uon potiemur,
significaverit.

quae manifesle regni erant

cum

pertinentiis

vel aliis quos

si

dominus papa mihi

fecerit
eis,

suis,

mihtiam

et castra

regni

nec ipsum regera et

quid dominus papa

ego eos

fide-

regnum super

his ulterius inquietabit, et privile-

liter

adjuvabo. Sic observabo domino papa; sine

si

gio sub anathemate

confirmabil, nec posteri sui

frauda et malo ingenio,

die

doininus papa proxiina

est.

inquietare pra3sument. Regeni benigne ac honori-

Dominica

sic

adimpleverit inibi, sicut in con-

more pra;deccssorum ipsius Caet non sub teclo coronabit, et ad lcnendum regnum officii sui auxilio adjuvabit. Si dominus pa|)a hoc regi non adimpleverit ego
fice

suscipiet, et

ventionis Chartula scriptum

tholicorum, scienter

Aliud juramentum, quod fecerunt principes

Henrici regis

domino Paschali

papa) Secundo. Post

haec sic etiam principes et ipsi juraverunt

Pelrus Leonis cuni tota praesentia

et potentia

mea
per

Ego Fridericus dux.

Guibertus marchio.

tenebo

me

ad regem, obsidcs autem nisi effugient,

Si

reddeinus die altero post coronationem regis.

papam

remanserit, ut non coronetur, similiterred-

deinus die Doininico,

cum dominus

rcx ad proces-

sionem recejitus fucrit. Obsides dabo aut per me, aut [iernuntiosineos,GratianumfiIiummeum,etfilium Hugonis filii mei, vel filiuin sororis meac, si eum habere potuero (nisi per regem remanserit) pro securitate regis, ut secure transeat Caslellum et pontein
.

3.

Juramentum

Petri Leonis facluin iinpe-

ratori

Henrico, ex parte doinini

Paschalis papac

Secundi.

Ego Petrus Leonis juro vobis, quod doininus papa proximo die Dominico adimplcbit regi (nisi arege renianserit) quod in conventioiiis Chartula scriptum est, si rex oliservabit doinino papcC,
sicut in alia conventionis Cliarlula

Cono frater Berengarii. Ego Sigilborus de Bavaria. ^ Ego Henricus de Nenincia. Ego Bertoldus filius ducis Bcrtoldi. Ego Albcrtus cancellarius. Non ero in facto aut in consilio, ut dominus PaschaUs papa Sccundus perdat papatum Romanum, vel vitani, vel membra, vel capiatur mala captione. Et si rex juraincnlum lioc, et ea qua; iii Charta conventiouis scripla sunl non obscrvaverit ego cum honore

'
'

aEgo Ego Ego Ego Ego Ego

Herinannus coines de Saxonia.

Berengarius comes de Saxonia.
Godericus comes.
Fridericus Saxo.

mco ad dominum papam

:

scri|ilum est.

ad Romanani Ecclesic obscrvabo doinino papaj sine siain me tcnebo fraude et nialo ingenio, si dominus papa sic adimet

Datum nonis

Februarii

iii

atrio B. Pelri, in Eccle-

plevcrit doinino nostro regi

proximo die Doininico,

csl.

sia Sanctac-Maria;, (jua2 dicilur

inTurri
patris

sicutin conventionis Charlula scriptum

sic

Actum

Petrus auteir.
appellalus
dicta.
est,

iste

Leonis, a

nomine

Sutrii in burgo, quinto idus Februarii.

Ei.

unde

et origo

familicc Petri Lconis

Introducto rege in Basilicam S, Pctri, post

Porro ipse Leo magiiopeie laudatur in Epi-

varios tractatus

Romanos

taphio

quod ejus sepultura)

scripsit

Alphanus arasscrvatur in

lum

oritur,

fit

ccedcs,

inter et

Gcrmanos

bel-

Post hx'c idcni rex Ro-

chiei)iscoi>us Salernitanus, cujus est inscriptio in

niaiii accessit

terUo idus Fcbruarii, in sabbato vi-

scripto Codice

veisuum
:

ejus,

(lui

delicet antc

Quinquagcsimam.
id est,

Cassinensi
lissimi

bibliothcca

Leonis Romanoruni nobiarclii-

Pdsteia die,
iiiisit

pridie idus Fcbruarii,

iii

Epitaphium, scriptuni ab Alphano

Ponlifex
(lui et

in

occursum cjus

montem

Gaudii,

episcopo Salernitano

Marii dicilur, bajulos ceieoslatarios, candi-

tloc jacet in

tumulo Leo vir per cuncta

fidelis

'

Siceboth ut supra.

'^

Carinlhia.

'

Bertulfus

filius

du

Sedis Apostollca; Itiinpore qao vignil.

BertulQ.

208

PASCHALIS n ANNUS 12.

CHRISTI 1111.
hactenus
fuit,

datos, defensores, stratores, populique infinitam multitudinem cum floribus at(|ue ariiorum ramis et palmis . Addit ad pompani Domnizo
:

num

jam finem
:

accipiat

(multa

enim imperatoris
subieral).

gratia pericula Stephanus ipse

Dies, inquit,

Ad

ha?c Pontifex

magna

ex parte prseteriit, officiumque prolixnm erit hodie,

Monach quoquc centum, Lampadibus multis cum claro lumine sumptis, Anliquo more processin regis honore
Facta
fit,

ideoque,
tur.

si placet, quod vestrum est prius impleaUnus autem ex his qui cum imperatore vene-

et certa

nummis

via conperta

etc.

rant, continuo in

medium surgens

Quid, inquit,

Rursum

Acta:

Duojuramenta ex more

fecit,

tam multis agimus verbis ? Scias, dominum noslrum imperatorem imperii coronam ita velle suscipere, sicut illam Carolus, Ludovicus, Pipinusque

unum

alterum ante porlicus portam populo fecit. Ante portam a JudiBis in porta a Gra^cis canentibus exceptusest. IIIuc omnis
juxta ponticulum,

sumpsere. Quod

cum

xisset: Caisar iratns,

papa minime implere posse diMaguntini archiepiscopi Saxo-

Romanfe Urbis clerus Pontificis pracepto convenerat (|ui eum equo descensum ad Sancti-Petri gradus

nisque episcopi consilio seductus, non veritus est Pontificem armatis circumstare turmis . Hucusi|ue ex Petro.
9.

cnm
G.

laudibus dcduxerunt.

Cum autem

ad superioragraduum ascenepiscopis pluribus,

disset, illic

dominus papa cum

et caileris

Pergunt Acta Sed cum dies jam declinaret ad vesperam, consultum est a fratribus, ut imperator eodem die
:

cum

cardinalibus, presbyteris et diaconibus,

cum

coronaretur,

subdiaconibus
stris atfuit.

schote cantorum mini-

quentem
erant,

differretur.

Ad cujus
oscula

vestigia

cum

rex corruisset,

Inter ha;c

in diem sequoque adversati sunt. tam Pontifex quam omnes qui cum eo

reliiiuorum Iractatus
Illi

id

post

pedum

elevatus est.

Ter

se

invicem

a militibus

armatis custodiebantur. Vix

complexi, ter se invicem osculati sunt, ct sicutmos,

tandem ad
ficiis

altare B. Petri pro audiendis missae of-

dexteram Pontiflcis tenens cum niagno populi gaudio et clamore ad portam venit Argcnteam. Ibi ex libro professionem imperatoriam faciens, a Pontifice designatus est imperator, et iterum a Pontifice osculatus, mox super eum orationem primam
(sicut
dixit.

conscenderunt, vix ad sacramenta divina

conficienda
Post

vinum

et

aquam

invenire potuerunt.

in

ordine continetur) Lavicanus episcopus

Post ingrossum Basilica;,

7.

cum

in

rotam

porphyreticam pervenisset, positis utrimque sedibus, consederunt. Pontifex instaurari Ecclesiasticum

jus,

missam, ex cathedra descendere compulsus Pontifex, deorsum ante Confessionem beati Petri cum fratribus sedit, ibique usque ad noctis tenebras sub armatis militibus est custoditus. Inde ad hospitium extra Ecclesia) atrium deductus est cum fratribus, capta est cum eo clericorum et laicorum copiosa multitiido. Pueros item ac diversse ffitatis homines, qui obviam ei cum floribus et palmis exierant,
caedi,

refutationem investitura;, et caitera quae in

petiit. Ille

alios

obtruncari,
jussit.

alios

expoliari,

partim

conventionis Charta scripta fuerant,

juxta secretarium
tractaverunt.
diutius

ciim

partim vinciri

Joannes interea Tuscu-

episcopls suis atque principibus secessit in partem

:

lanus et Leo Ostiensis episcopi, ubi

persenserunt,

papam captum
in

ibi

quod

eis

placuit

sub plebeio habitu sese

ista

Urbem
:

In quo tractatu interfuerunt episc.

receperunt . lu alio scripto Vaiicano Codice, qui

Longobardi

tres,

Bernardus Parmensis, Bonus

se-

item asseritur Bibliothecarii,

leguntnr

Hffic

nior Rpginus, et Aldo Placentinus.

Cum autem
adim-

vero acta sunt mense Februario, pridie idus, anno

longior se hora protraheret, missis nuntiis Pontifex,

conventionem supradicli

tenoris repetiit

pleri.

Tunc

episcopi Transalpini ad papa? vestigia

Dominicaj Incarnationis millesimo centesimo undecimo, Indictione quarta, eodem die Dominico quo legebatur Evangelium Assumpsit Jesus duo:

corruerunt, et ad o^cula surrexerunt. Sed post paululum famihares regis dolos suos paulatim
aperire cceperunt dicentes

conditum
justitia
;

fuerat,

scriptnm illud, quod non posse firmari auctoritate et

:

decim discipulos suos secreto, et ait illis Ecce ascendimus Hierosolymam, et consummabuntur quae scripta sunt de filio hominis tradetur enim gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et conspue:

quibus Evangelica

et Apostolica auctori-

tur. Haec sicut in

Ciiristo, ita in ejus

Vicario sunt

tas objiceretur, scilicet quia

reddenda sunt

Caesari,

quaj sunt Ca^saris, et

Nemo

militans Deo, impli-

impleta usque adhuc: a praedicto namque die pridie idus Februarii usque ad qiiintum kalendas

cet se negotiis srecularibus,

cum arniorum

usus

(secundum Ambrosium) ab episcopali officio alienus sit. Cum ad hcec et alia illis Apostolica et canonica capitula objicerentur, illi tamen in dolositate sua et perlinacia permanebant . Qua3 sequuntur non sicut in Actis, sed Petrus Diaconus habet
' :

Ponhfex multis affectus est cruPergunt vero Acta, ex quibusetexcripsitista Petrus Diaconus
Maii, devotus Dei

ciatibus

Hffic

ipse qui aderat

'

10.

Romani

igitur

cum

audissent

papam
et

esse captivum, tantus

eorum animos tumultus

dolor indignatioque pervasit, ut protinus Aleman-

8. Interea

assertionibus fallere
quffi inter te et

imperator, cupiens Pontificem suis Volo, inquit, ut discordia

:

Stephanum cognomento NorthmanI.

nos omnes, qui vel orationis causa, vel alterius cujuscumque negotii Urbem ingressi fuerant, necarent. Postera die egressi Urbem conserta pugna

'

Es: Pet. Diac.

Chr. Cass.

iv.

c,

40.

Pelr. Diac.

I.

iv. c. il.

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTl 1111.

209

plurimos de imperatoris exercitu obtruncant, et eorum captis spoliis, adversus Teutones acriorem ineunt pugnani adeo ut eos porticu paeue pro,

dicta est: lugent ministri Uomini, altaria sancta lacrymis madent; ipsa prorsus mater Ecclesia filios, attrita gemit imploratque opem vestram
:

ipsumque imperat. equo dcjicerent, atque in facieni vulnerarent. Hoc ubi Olto Mediolanensis comes aspexit, pro imperatore se objiciens
pellerent,

ut se tantis cladibus eruant, moerens orat et obsecrat.

riclitanti succurratis, et

Quocirca rogamus affectu quo possumus, pead ulciscendam matris in-

morti, equum illi suuni ut cvaderet tradidit qui, nec mora, a Romanis capitur, atque in Urbem inductus minutatim concisus est, et carnes ejus in
;

juriani toto animo, tdtis viribus incumbatis.

si

Nam
con-

adsint qui obsistant, fugere hostes

quam

sistere

paratiores erunt. Itaque ut alacriores in-

platea canibus devorandaj reliclae sunt. Imperator

surgalis

ad tantum ulciscendum scelus, de Doet

ubi
tes

Romanos

superiores evadere suosque concidi

et dixit
:

mini

nostri

animadvertit, clamavit

Videtis

me,

mili-

Pauli misericordia confidentes,

peccatis absolvimus.
12.

beatorum Apostolorum Petri et ab omnibus vos

mei, a Romanis circumfundi, nec me defenditis ? Ad banc vocem cerneres Alemanuorum Romanorumque micare gladios, ac nimio ardere fervore puirnam nullamque esse occumbentium requicm. Perniciosissima profecto et atra Romanis et
,

mali,

Hac oratione Romani vehementer aniomnes adversus impcratorem se sacramento

constringunt, et qui se adjuvarent, pro fratribus

hoslibus fuit ea dies,

cum
dies

binc et inde tot bomiTiberis

num

millia ruerent,

ipseque

CcESorum

cruore tingeretur.

Jam

declinabat in vespe-

ram, cum Teutones resoluli bello,a pugna se subducere coeperant. Virtus enini eorum (ut ait Eutropiu?) sicuti
est,
ita

habendos decernunt . Hcec Petrus Diaconus. Sed antequam ulterius progrediamur, recilanda hic est brevis Epistola ab eodem Joanne episcopo Tusculano tunc data ad Richardum cardinalem episcopum Albanensem, dequosoepe superius, tunc absentem;
quo! sic se habet
13. Epistola
'
:

primo impelu major quam aliorum

feminarum
rint, in

scnsim languescens fit imbecillior quam babent namque aliquid simile cum
:

rebus gestis.
Jesu
Christi

Joannis cardinalis Tusculani de Joannes Dei gratia Tusculanus epi-

scopus, agens vices

domni

Paschalis papiB vincli

nivibus suis;
solvuntur.

mox enim cum

calore tentari coepeet

venerabili fratri Richardo

Albano

sudorem conversi deDciunt,

quasi a sole

episcopo in

Romani

vero, utTeutonesbello cessisse

viderunt, ad spolia praedasque conversi, onusti ia

Domino salutem. Quoniam, sicut ait Apostolus ^, unum corpus sumus in Christo, et si patitur unum membrum,
cajtera
stro et

Urbem rcmeare

coepernnt.

Hoc ubi

Ca;sar advertit,

membra compaliuntur

quse de capite no-

imperat suis, ut Romanos onustos spoliis jamque

Urbcm subeuntes uno impetu adorirentur. Quod cum factum esset plures adinvicem quam ab
,

de tota fere Ecclesia gesta sunt, fraternitati tuffi significamus. Cum igitur Henricus Teutonicorum rex Sutrium pervenisset, legatos quosdain

hostibus perempti sunt. In tanta igitur perturbatione

nici

Romam
domni

direxit

qui

jurejurando

firmaverunt

ulrimque fuit. Teutocuni ad Crescentianum castrum pcrvenissent,

varia fortuna

rerum

papa? Paschalis legatos secure ducere ac re-

ducere, et rcgem ipsum sacramento firmare,

om-

Romani noviter eniissi, atque integri lessos adorti, in fugam converlunt. Alemanni rebus cerlis admoniti,
ut

nem

Ecclesiarum investituram penitus abdicare, obsidcs etiam dare, ne ad hoc flagiliuni iterum
rcdiret, el

cum

se jiremi
;

a Ronianis cernerent, sese

illos invasit

res

Ecclesiasticas, et

regalia,

ac bcati

in castra receiierunt

tantusque

terror,

Petri patrimonia libera

ctquictaomnino dimitterc,

biduum integrum
^I. a

in arrnis essent.

obsides etiam dare pro securitate,

cum

ad coroest,

Adveniente noctc, Joannes Tusculanus episcopus omnem Romanum populum advocans,

ila aIloi|ui

nandum eum
ea cx parte
si

ad beati Pctri Basilicam exiret. Post-

Ecclesise a laicis viris

firmatum

cce|iit

Licet,

cbarissimi

filii,

alacritati

ista

qua3 promissa sunt

jam
:

dictus rcx observa-

virtuti(iue

vestrae
sint,

stimuli

adhorlationum admo-

rct,

vendi

non
:

cum

verbis neque cx imbccillo

slrenuus,

neque robustus quispiam reddatur ex

cst pro vita ct pro liber-

timido
tate,

omnisenim vobis

pro gloria, pro dcfensionc Apostolica; Sedis

cst, ha.'c

pugna,omncque certamcn
derat,

omnia

in

ma-

nibus vestris sunl constitula.

prrcparet

Nam

qui pacem dcsi-

Filii vestri contra jus tenentur in vinculis Petri Aiiostoli Basilica loto orbc lerrarum venerabilis, armis, cadaveribus, sanie ct criiore plena est. Quid autem

bellum.

quod domnus noster eum benigne suscipcret, diadema regni imponeret ct coronatus, si vcllet, Urbem intraret. Pro transitu etiam pontis obsidcs acccpit, pro quibus sacramenlum exliibuit, quod in ipso dic Dominico si pontem transirct, cos in liberam nostrorum rcslitueret potestateni. His igitur omnibus sacramentis ex utraquc partc iicractis, ct ojjsidibus datis, cum ad coronandum cum ad Ecct

omne, contra

fas

clesiam bcati Petri papa exirct

postpositis sacrain ipsa Ecclesia

menlis

et

dimissis obsidibus,

cum

cum

episcopis et cardinalibus ct multis

Romanis

ex hoc

summam omnium malorum

conjicere pos-

violentcr cepit, et in captioiic

arclissima dctinet.

sumus
slis?

? Quac unquam audita cst immanior pePontifex Apostolica; Scdis a barbaris bominibus tenctur in vinculis, omnis sacerdotalis ordo,

Romani vero post alterum dicm collecti, in liostcs Ecclesia) impetum facienles, dc porlicu fugcre
Papyr. Mass.
in

tola Ecclesiastica dignitas carceri ac

lenebris ad-

Nnl. ad Ivon.

nnm.

xii.

Baron.

ToMUs.Wni.

27

210

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1111,
illi,

coni|iulerunt, inlerfectis multis de suis, et perditis

equis,
tentoriis,

enim
briic

ne imperatoris adventu sedibus suis

pellerentur
:

et

peciiniis

et

infinita

snpellectili.

principatu

quocirca Apuliaj

et

Cala-

Post

luTic

onines unanimes contra

et

cum

juraverunt,
ij^itur

munitissima qua?que loca eligentes, sese con-

uno

aninio,

una voluntale pugnare.Tu

,

pru-

quanto amplius nccessarium conspicis, tanto magis elajjora, et malrem Ecclesiarum omnium adjuvare nedesinas.Orationes pro
denter
vigiia

adventum praeparabant. Princeps consilio suorum legatos ad imperatorem dirigens, pacem ab eo securitatemque postra imperatoris

autem Capuaj ex

cebal.Itaque

cum

et

Romanorum

agros imperator

liberatione doniini nostri,

imo pro

ipsa Ecclesia,

ubicunKjue jiotueris fieri, facias. Vale. Hoc auteni faclum est anno Domini millcsimo centcsimo undecimo, Indictione quarla, pridie idus Februarii, in Basilica S. Petri Apostolorum principis, die Dominica, ante caput jejunii . Hactenus Joannis episcopi Tusculani Epistola, quam Papyrius Massonus cudit cum aliis ad ha>c spectantibus antiquis monimentis in Notis cditis ad IvonisEpistolas. Pergit

ipsorumque animos pecunia dolisque tentaret: tantam Deus populo constantiam tribuit, ut nihil cum eis pacisci, ne papae quidem cardinaliumque promissa liberatione potuerit.
])opularetur in dies,
IG. Variis
liis, niliil

mens

ejus (Henrici) distracta consi-

ubi requiesceret invenire poterat.

Nam

perpetrati sccleris conscius, nihil sibi jam tutum fore

apudpopulum
cus

arbitrabatur. Cernens itaquesibi sefir-

quam

putabat contigisse, coepit jurejurando

illi

aulem Pelrus Diaconus ii. PaschuUs papa captivns tractus ab Eenrico

'

mare,

nisi Pontifex

morem

gereret, et

ipsum

et

cogitur ciim eo de invcstitiiris agere, etmique coronat,

Haec ubi

imperatori nuntiata sunt, (de

ad bellum gercndum jurata
nocte,

apparatu

Romanorum

confoederatione],

eadem

cum secum
citu

abducens, tanlo mctu

porticu, ut

profugit ex
et socios

eumdem Apostolicum omni exernon modo sarcinas,

omnes quos habebat in vinculis, partim occisurum, parlim amputatis membris quibusque debilitaturum. Sed cum ad id nequiret constantiam Pontificis flectere, in hoc tandem plena deliberatione convenit, ut omnes quos ceperat, liberos faceret,

dum tamen
clericos,

sibi in

spicere posset.

Hoc per

posterum apud Pontiflcem proprincipes suos, hoc per

sollicite

verum

plnrimos

in bospitiis rclinqueret.

hoc per laicos civesque Romanos

',

Post duos autem dies advocans milites, Pontificem

sacrisvestibus exui jussit.

satagebat. Ca^terum Pontifex vitam ponere

quam
non
regalia

Quod cum factum

esset,

jura Ecclesiaj violari malebat

Ecclesise

quamvis
sed

ille

vinctum secum pcrtraxere. Dehinc Soractem usque pergentes, juxta beati Andreai monasterium alveum amnis transierunt, et in Sabinos ad Lucanum pontem iter agentes, ulteriores Romana; Urbis partes aggressi sunt. Trahebantur interea clericoruni laicorumque plurimi vincti funibus. Pontifex autcm cum duobus episcopis Sabinense ac Portuense, et cardinalibus quatuor apud castrum Torbicum c;cteri vero cardinales apud Corcodisum in custodia tenebantur. Latinorum nullus
,

jura,

non

offlcia

quajlibet,

sola se

dare assereret. Proponebantur Pontiflci ca|)tivorum calamitates, qui amissis liberis, uxoribus,

domo,

patria
:

exules

duriobus compedibus
Ecclesiaj

coercebantur
desolatio quae

proponebatur
pa;ne

Romanae

omnes

cardinales amiserat:

proponebalur gravissimum schismatis scandalum, quod pffine onmi Rom. Eccl. imminebat. Victus tandem lacrymis atque suspiriis flliorum, totus
in lacrymis solvitur
sia;
:

En

cogor, inquit, pro Eccle-

audebat cum eodcm Pontifice colloqui, custodiebatur autem a magnatibus imperatoris, a qnibus
etiam
illi

ministrabatur. Postremo tam sus|)icionis

gratia in casti-a reductus est.

quam

et concordise

Fuit autem idem Apostolicus in

sexaginta et

eodem

ergastulo

Enimvero Joannes Tusculanus episcopus fidelium animos ad opem Ecclesiaj ferendam nunquam excitare litteris dedies.
sistit.

unum

quod ne jiaterer, vitam quoque cum sanguine profundere paratus eram. 17. Huic conflrmando negotio episcoporum cardinaliumque consensus expetitur, neque aliter vel captivos relaxari, vel pacem rebus Ecclesiae dari jiosse asseveratur. Cum igitur Albertus comes
pace
et liberatione id perpeti,

et

caeteri

principes

juramenti conditiones
:

prae-

scribi

non sinerent, Pontifex

pra^scribi
ait,
:

13.

Tunc princeps (Capuanus

videlicel)

quit, conditiones

Quandoquidem, innon vultis, verbis apidcirco facimus

tibi,

Paternarium
trecenfos

cum

suisprofectus, electos milites fere

auxilio misit. Qui

ponam
ut vos

Juramenta hsc,

Romanis

cum

Ferenfere
il-

tinuiu venissent et Ptolemaium, et

omnes

qua: poHiciti estis observetis. Quod imperator cum suis omnibus laetissime ac perlibenilla

larum partium proceres favere imperatori comperissent, imperaloremque cum exercitu jam transisse Tiberim, neque jam Urbem ingredi [)ossent, Capuam reversi sunt. Ea perturbatione durante, Rogerius dux cum Boamundo fratre defungitur. Horum itaque mors ut Nortmannis magnum incussit melum, ita imperatori ejusque exercitui, et Longobardis omnihus extulit animos. Verebantur
'

ter annuit.

Ex verbo
qui

igitur papae Paschalis sic a

cardinalibus juratum est in

agro juxta ponleni

Mammeum,

Rom.

Teutonicis dirimebat:

Dominus Paschalis papa non inquietabit reg. praesentem Henricum, neque de investitura episcopatuum ejus regni aut abbatiarum, neque in his se intromittet, neque de injuria sibi illata et suis in persona et bonis, neque malum redditum reddetei,
"

Pet. Diac.

1.

IV. c. 41. 42.

Post Acta Sutrina C. M. S. et Pet. D,ac.

1.

iv. c.

40.

PASCHALIS
neque sonam
in

II

ANNUS

12.

et

CHRISTl 1111.

211

alicui personae

regis

nunquam

pro bac re etpenitus in peranatliema ponet, neque reet

manebit

ia doniino

papa quin coronet eum, sicut

ordine continetur;

regnum

et

imperium

proxima domnum [lapam Pascbaepiscopos et cardinales, et omnes captivos et obsides qui pro eo ct cuni eo capti sunt et libcros iierduci faciam intra porlam Transtiberinae
vel quinta feria

lem,

eum tenere bona fuie adjuvabit; omnia supplebit dominus papa domino regi prajseiiti Henrico sine fraude et malo ingenio: sic
ofOcii sui auxilio
et

civilatis,

qui in fidelitate
et
tis

nec ulterius capiam aut capi faciam eos, domni papa; Paschalis permancnt,

populo

Romano

ac Transtiberina; insiite civita-

me
ista

Christusadjuvet
sic se

etc.

Uxc

Petrus. Sed prwstat

reddere ex scripto lunc jurainento firmato,

babet aliquanto locuplelius bis verbis
:

quod

ex Pasclialis papoe Vito! Actis

18. Concessio papa; de investituris episcopa-

tuum.
a

Dominus

papa Paschalis concedit

domno

imperatori Henrico et regno ejus, quod privilegio

pacem etsecuritatem servabo tam per me, quarn per meos, el in personis et in rebus eorum, qui pacem mihi servavcrint. Patrimonia et possessiones sanctpc Romanae Ecclesiae, qufe abstuli, restitiiam, et cuncta qua; babere debet, more antecessorum meorum, reciipcrare et tenere adjuvabo bona fide, et domno papoi Pascbali obediam, salvo tamen bonore regni et imperii, sicut Calholici imperatores Catholicis
Pontificibiis
fide

suo sub anathemate ct confirniabit et corroboravit. Episcopo vel abbatc libere clccto sine simonia
assensu imperatoris, quod dominus imperator eos annulo et virga investiat. Episcopus autem vel

Romanis. Haec
fraude et malo

omnia observabo bona

ingcnio.
21.
Isti

sine

sunt juratores cx parte imperatoris

Coloniensis

abbas ab imperatore investitus, libere accipiatconsecrationem ab episcopo ad qiiem pertinuerit. Si

quis vero a clero
et a

Henrici.

Fridericns

arcbiepiscopus,

Gebebardus Tridentinensis episcopus, Bruno Spirensis episcopus, Biircbardus Monasteriensis episco-

populo eligatur,

nisi

ab im-

peratore investiatur, et a nemine consecretur, et archiepiscopi et episcopi libertatem babeant consecrandi ab imperatore investitos. Super bis etiam

comesHerimannus, comes Berengarius, FridericnscomesPalatinus. llem

pus, (\lbertus cancellarius,

Fridericus comes, Bonifacius marchio, Albertus co-

dommis papa

Pascbalis

non inquietabit regem

et

Henricum, nec cjus regnum

bicc subinferuntur:
19.

imperiuni

. FHs

mes de Blandriaco, Godefredus comes, .Warnerius marcbio.Posita superEvangelium bujusjuramenti

chartula, sic ex pra;cepto regisjurata, sicut in hac

Sacramentum ex parte papae. Dominus Pascbalis non inquietabit dominum

:

clausula scriptum est

observabit

imperatorem Henricum, noc ejus regnum investilura tpiscopaluum ct abbatiarum, ut supcrius quibus inhffirent subscriptorum cardinalium no-

fraude et
sancta

Sic dominus rex prssens domino papae Paschali prresenti sine malo ingenio. Sic me Deiis et sacro:

Evangelia

adjuvent.

Actum

tertio

idus

Aprilis teiiia feria post octavas Paschffi, Indictionis

mina his verbis Hirc sunt nomina illorum episcoporum cl cardinalium qui prfficepto donini papse Pascbalis pacfum et amicitiam sacramento
: ,

quarta; . Pergunt Acta

22.
a

Restabat

illa

cxactionis et extorsionis

portio, ut de investiturae permissione privilegium

confirmaverunt

domno imperatori Henrico

Petrus Portuensis episcopus.

Continus Sabinensis episcopus. Robertus cardinalis Sancli Eusebii.

a Bonifacius cardinalis Sancti Martini.
a

scriberetur, ipso pra3sente. Nec ipse principes differri passi sunt ipsam scripturam, doncc intra civitatem venireimiieratori
igitur, neqiie ipsins

tur, ubi Pontificis sigilliini remanscrat. Die igitur

altero, in
citur,
et

eodem campo,

qui Scptem fratrum di-

Ascanius cardinalis Sancti Clenientis. Gregorius cardinalis Sanctorum Apostolo-

dum

castra movcrent, dictari illud oporluit,

Iransmisso juxtapontcm Salariiim Tiberis fluvio,

castris, accitus

rum.
a a a

Gregorius cardinalis S. Cbrysogoni. Joannes cardinalis Sanctaj Potentianai. Richus cardinalis S. Laurentii.

jam locatis ptum illud

invitus

exUrbc

scriiiiarius scri-

intcr tenebras noctiirnas exaravit, cui

licet

Ponlifux subscripsit,

quod

sic se

ba-

bet:
23. Privilegium Pascbalis
papa;,

Rumerus cardinahs Sanctorum Petri ctMarcardinalis Sanctre SabiniE.

cardinalis Sancli Cyriaci.
et

quod

fecit

ccUini.
a Vitalis

imperalori Henrico de investituris episcopatuum ct

abbatiarum.
a

Domnizo
a

Pascbalis cpiscopus, servus scrvonun

filio

Dei,

Tbcobaldus cardinalis Sanclorum Joannis

in

Pauli.

oJoannes diaconus Sanctcc Maria)

scbola

Henrico Tcutonicorum regi, etper Dci omnipotentis gratiam Homanorum imperatori el Auguslo, salutem cl Apostolicam bencdiclionem.
charissinio

G raeca.
Lco diaconus
S. Viti marlyris.

Rcgnum vestrum

s,inct;e Ecclesiaj singiila-

riter adhajrere, disposilio divina constituit, et praj-

Abbo (liaconus SS. Sergii et Bacchi . Qua; autem Henricus rex servanda promiserit Paschali
papoe, sic se

ris

dcccssores vestri probitatis et providentiaj ampliogratia Romanic Trbis coroiiam ct impcriiim

conseculi sunl.

babenl

Ad

ciijus

vidclicct corona; ct
fili

imcha-

20. a

Ego Hcnricus

liberos

dimittam quarta

pcrii dignilalem, liiam

quoque pcrsonam,

212

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTl 1111.
:

rissinie Hcnrice, pcr nostri sacerdotii

ministerium

nusibi. Addunturistaex Actis Post consecrationem

Majestas divina provexit.

prffirogativani,

Illam igitur dignitatis

etcoronationem,finitis missa; solemnitatibus, ipse

statim rex ad castra, ad

quani pra^decessores nostri vestris

tuEe dilectioni

campum egreditur.

Pontifex
liber in

prajdecessoribus Catliolicis impcratoribus concesserunt, nos

tunctandemcumepiscopiset cardinalibus

quoque

concedimus,

et

Urbem
speras

regrediens, tanta frcquentia populi occur-

prajsentis privilegii pagina

tui episcopis et

confirmamus: Ut regni

rentis et

Deum

laudantisexciiiitur, ut vix circa ve-

abbatibus libere prseter violentiam ct simoniam electis investituram virga} et annuli conferas post institutionem vero canouice factam
:

ad hospitium potuerit pervenire.

Aclum

idibus Aprilis, quinta feria post octavas Paschae,

Indlctionis quarta;. Ha;c sicut passi
lis

consecrationem accipiant ab episcopo ad quem pertinuerit. Si quis autem a clero et a populo pra;ter

nostris vidimus,

mera

veritate

sumus, et ocuconscripsimus.

tuum assensum

electus

fuerit, nisi a te invc-

stiatur, a

archiepiscopi

nemine consecretur. Hanc episcopi et libertatem babeant a te investitos

vestri Ecclesias i'egni sui tantis re-

episcopos et abbates canonice consecrandi. Praedecessores

enim

galium suorum beneficiis ampliaverunt, utrcgnum ipsum episcoporum maxime et abbatum praisidiis
oporteat

Hactenus de his ibi. 25. Conradi archiepiscopi Salisburgensis constantia contra Uenrici sacrileginm perperam ab aliquo clefensum. Caeterum redditis his ex sincerissimis Actis ab ahquo eorum qui interfuerunt conscri|)tis, reliquum est ut ad i>Ieniorem tantae rei cognitionem , qua; ab aliis ejusdem tempori scriptoribus reperiuntur asserta his in-

communiri

et

populares

dissensiones

texamus

velut illud

memoria dignum, quod

Olto

quoe in electionibus contingunt,

regali oporteat

Frisingensis sic scribit de constantia Conradi ar-

majeslate compesci.
testati tuae

Quamobrem
sollicitius

prudentiaj et po-

chiepiscopi,

cum

detestaretur
' :

vehementer ejusVidens hoc venera-

cura debet

imminere, ut

et

modi
bilis

regis Henrici scclus

Romana;
pra;stante

Ecclesiae niagnitudo el cajterarum salus,

Juvaniensis EccIesia^archiepiscopusConradus,

Domino, regiis beneficiis et servitiis conservetur. Si qua vero Ecclesiastica vel sajcularis potentia aut persona banc nostra; concessionis paginam contemnens, contra eam temerario ausu
venire tentaverit, anathematis vinculo innodetur,

qui

cum

rege venerat, zelo aequitatis vicem Dei

dolens, factum lioc iniprobavit. Cui duni quidara

ex ministris regis Henricus, cognomento Caput,

evaginato gladio

mortem interminaretur tanquam

:

pro justitia morioptans, jugulura pra;buit, malens

si niiuas ille ad effectum perducere voluisset, temporalem vitam finire, quam tanti piaculi scelus

bonorisque ac dignitatis sua; periculum patiatur. Observantes autem misericordia divina custodiat, et personam acmajcstatem tuam feliciter imperare concedat. Hactenus Privilegium, jure dictum a pluribus Pravilegium. Ad hsc Petrus 2-4. Porro cum ibidem Charlam ipsam im'

dissimulare . Haec Otto.

In Actis sancti Gebehardi

Juvavensis

sive

Saltzburgensis (idem
scriptis

est) archiepisco})i,

antiquitus

perator accepisset,

postquam tamen

in

Ecclesia

beati Petri coronatus f uerat,

contra jus, voluntatem,

porlis

eam de manu Pontificis, omnemque consuetudinem

autemidem imperator,
in niissa ad hostiae

ab auctore ejus temporis, ha;c de S. Conrado ejusdem Ecclesiie archiei^iscopo narrata leguntur, qucB ab hoc anno et eadcm ex causa eura secula sunt mala Exinde odium imperatoris et
:

susciperevoluit. Coronatur

ejus fautorum in tantuni incurrit, ut in ejus per-

onmibus Romana; Urbis, ne quis civium

secutionc, sicut de beato

quondam Athauasio
et

legi-

eo adveniret, obseratis.

Cumque

mus, totum paene conjuraverat regnum,

commoti

confractionem venisset papa, parteni ipse sumens, reliquam imperatori tradidit, dicens Sicut pars
:

sunt principes terra; ; nec ei ullus locus tutus supererat ad latendum, dum ad investigandum eura

ista vivifici

corporis divisa

est, ita

divisus
istud

sit

a re-

omnes moverentur.

Infra vallem

Admutensem

in

gno

Christi et Domini, qui

pactum

rumpere

ac violare tentaverit

in Notis auteni Massoni ad

Ivonis Epistolas, haec ita scripta ex antiquo Codice

leguntur

Hicc

sunt verba, quse dixit

iraperatori Henrico in

domnus
conimu-

Apostolicus

domno

nione Corporis et Sanguinis Christi die coronatioDomine imperator Henrice, Corpus Donis suai
:

cujusdam spelunca monhs dimidium pa;ne annum est occultatus. Rursus ejusdem infra monasterii cellulae ambitum in cellario subterraneo svi hebdomadibus latitavit. In cujusdam gurgite amnis usque ad mentum immersus diem iutegrum exegil. Inde clandestino discessu Saxouiam petens, a Magdeburgensi archiepiscopo venerabili, Adilgoz
noniine, officiosissime susceptus est et retentus

mini,
tibi iu

natum ex Maria Virgine, passum

iu cruce pro-

nobis, sicut saucta Catholica tenet Ecclesia,

damus

qui etiam, quotquot ad ipsum patrem nostrum

conflrmatione verae pacis et concordia; inter

Conradum Salzburgensem episcopum

occulte ob

me

Amen. Anno Verbi Incarnati millesimo centesimo undecimo hoc conQrmatum est in Baet te.

muUis muneribus honoratos equites remittebat. Miserapcdites veniebant,

tione

metum Ca?sareanorum

silica Sancti Petri

decimo sexto kalendas Marhi

nostro Jesu Christo
sancto.

^,

demum
ad

divina pace redintegrata Ecclesioe, a

regnante in

co^lis

Domino

cum

Luitpoldo Slyrensi marchioue in

situs,

manu

forti requi-

Patre a;teruo

et Spiritu

Amen

Hacte-

suam
vu.

honorifice post

novcm anuos redu-

'

Act. ipsa ex Pet. Diac.

I.

iv. c. 42.

^ laferius

diverse.

Otto

1.

c. 14.

; ,

PASCHALIS
ctus est sedem.

II

ANNUS

12.

CHRISTI
Qua

1111.
qua regna videtur habere,

213

Rursum

Ecclesiae propriee strenue

ligal et solvit,

iavi^'ilavit, et inter caiteros

Ecclesia; Ecclesice
7it,et

dignos clericorum

ejusdem Salzburgensis per ipsum profcctus majoris

Carnis io exiUo spiritus astra tenet.

PHO IMPERATORE.
Casar lex viva stat rcgibus imperativa, Legeque sub viva sunt omnia jura dativa, Lex ea casligat, solvit, et ipsa ligat. Conditor est legis, neque debet lege tcncri, Sed sibi complacuit sub lege liheuter haberi,
Quidquid
Qui
ligat

communem

vitam in melius informavitam canonicorum S. Augustini

Incarnationis mcxxi.

ibi iuitiavit.

Anno Dominicaj

Et inferius de monasterioabeodemConrado erecto ipsum a Conone cardinali episcopo Prajnestino

consecratuni fuisse tradit.

ei placuit juris

ad inslar

eril.

Quod rursusad eamdem

Divisit

ac solvit Deus, ipsum protulit regnum divina potentia secum,

orbi,

ab Henrico imperatore excitatam persecutionem pertinet, ejusdem temporis scriplor, idemque notarius imper. Gotfridus Viterbiensis, inter temporis
hujus scriptores clarus, descripsit omnia ista metro, historice tamen, non poetice, simulcjue attexuit, quibus se pars utraque in ejusmodi quae tunc versabantur disceptationibus tueretur rationibus; enim se babent ' :
Papa caret maDto, captus ab boste suo. uunc oritur, cur carcere papa tenetur ? Respondetur eis Quia sustulil omnia pra:sul,
Quaislio
:

Aslra dedit superis, ca;tera cuncla

sibi.

PRO ECCLESIA ROMANA.

Pars quoque papalis
Sic regoare
sic

obviat imperiali,
subjiciaris,

damus, quod Petro

Jus eliam nohis Christus utruraque parit.

Spiritus et corpus mibi sunt suhjecta potenter,

sic

Corpore lerrena tcneo, cajleslia mcnle, Unde lcnendo polum, solvoligoque solum. jElhera pandere, cailica tangere papa videtur,

Nam

dare, tollere, nectere, solvero, cuucta meretur,

Cui dedit

omne dccus

lex nova,

lexque vetus.

Annulus

et

baculus quamvis terrena putentur,

Sunl dejurcpoli, qua; significare videntur,

Respice jura Dei, mens tua cedat
ei.

Abstnlit imperio pontificale decus.

Nam bona
Amodo
Annulus

pontiricum, qua; oilitur ipse tenere,

Reddit Apostolico Ca>sar qua^cumque rogavit,

Contulit imperium,

quK deheo

Cajsar liabere

Pax bona

conficitur, sublata

Deo reparavit,

qui teneat, Cisare dante, feret.

Jura sua; partis la;tus uterque trahit.

et

baculus de nostro munere venit,

Undique pontilices regnum sunt munere pleni Casaris officium quoraodo papa gerit ?
Retulit Ecclesia
:

si

quicrimus a;qua

fateri,

Sed haec postea sub Callisto pajia. Ca;tera quaj subjicit de Romano Concilio, suo loco dicenda
erunt.
26. Inter omnes hujus temporis tantum sacrilegium detestantes, unus
scriptores
ille

Aonulus

et

baculus

nunquam de Cxsare
ca;litus isla dedit.

venit,

Nam

Deus Ecclesiis

Omnia qua; re?es per tempora prisca dederunt, Non modo sunt regum, sed cui data jure fuerunt, Nec Deus hoc patitur, nec tua jura ferunt.

Cum
In

tua sit regni, tua sit custodia juris,

Carceribus nostris mala das exempla futuris,

plane ridendus Urspergensis abbas, qui nervis solutus profllendai liberaj veritatis, ob privatum erga Hen-

sanctum Domini dum

feritale furis.

ricum imperatorem afTectum, sacrilegium adeo

Condilor es juris, qui spernere jura videris,

immane
ille

convertere nitilurin pielatem,comparans

patriarcliae Jacobi
',

Jam neque

jura Dei, ncque regia jura vereris,

eris.

Ecclesiam crucias, qui cruciandus

eumdem Henricum
cerctur ab eo,

quod

sicut

Dedecus est, fontem juris confundere legem, Et magis cst limidum, cailorum spcrnere Uegem,

detinuit angeluni, et
ita iste

non dimisit

nisi

bcnedi-

Cum

Pasclialem papain tenuerit,

sacra jura negcs, trislia regna rcges.

tradi sibi

Cur laicus quarit Ut Deus iustituit,

Judicio
caili

munera
erit.

ca;li

et detinuerit sancte pieque,

electio consoria cleri

petcbat benediclionem acceperit. Addit vero,

libera

semper

Tu tna si repetis, repetes qua; tu tribuisti, Hxc cum non dederis, cur tollere proposuisti
Tradcre
Si
te decuit, tollere nulla

dum
?

quousque ab eo (|uam quod adbuc Henricus PascLalem apud se relinercl,

liberam facultatem scpeliendi in
pareiitandi-

accepisse ab eo

mihi.

Ecclesia

Henricum parentem suum,

Catholico,

monet ut repetalur, nobisquoque nostra fcralur, Hoc ita si cupias quxrimus csse ratum. Imperium dcdimus, tu pauca dedisse videris, Ex ope Ponlificii Casar Romanus haberis, Vincula Pontilici qua ralione geris ?
datur, ralio

quodcumque

Dos tua

tollalur,

(|ue niore

cum

sacerdotes Cermania)

testati cssent,

tem

clausisse

versus est

cum peccatorum suoruin pocnitendiem extremum. Quo obtento, ul reidem im[ierator, sumpluosissimo fuiicrc
suum
:

Quidquid agat prwsul, quid sacra lurba faletur,

cumdem
ipse,

palrem

in Ecclesia
post,
,

se|ielivit.

Ha;c

Reddere cogetur, quod

Ca.'sari3

esse videtur

qui eladdit

Nec inullo

Illud et in scrlptis llrmat

uterquc secus.

Henricus imspirituali

Aiinulus et baculus, vel cajtera qua; memoranlur,

Cajsaris ad jussurn penitus reddenda parantur,

peratoria
papffi

munificus

liberalilate

tam

suo Pascbali
lot

quam

singulis ejus episcopis

Papaque Paschalis

sic spoliatus abit.

cardinalilius clericisquc majoribus ac minoribus,

Addit

dona
et his ista
:

lanta ct lalia

dispcrtivit,

ut

absciilibus

omniiio memoratu incrcdibile

sit .

Qu;c (iiiidcm

Curia papalis conlendit et imperialis, An sil inaiqualis, vel dcbest aiquiparari, Parlibus oppositis. Curia regis ail
:

magis scandalum auxcrunt,

et ut in Poiitificcm et

cardinalcs linguarum jacula niajori ini|ictu jaclarentur, et in eum acrius inveherenlur adveisarii
effecerunt, ila plane vulncrc gravi in capite acccpto

Spirilus cst papa, carnis velamine clausus, llunc quasi lerrenum dcscribere quis foret ausus ?

Terrea

cum

superis qaa paritate gerit ?

Catholica

ubiciuc Ecclesia
capili

languct.

Tunc autcm

Est quoquc par supcris, ca:lum datur orc tenere,

proximc juncla

incmbra, duinacriori dolore

'

GolL

Vil.

Chr. pari. 11.

214

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTl 1111,
sibi

pungiintur, ad caput ipsum confricandum acrius

Prafatus autem abbasBruno adjunctis

Gaula

convertuntur nam audi 27. Conventioni Paschalis adversantiir multi, et maxime S. Brnno episcopus Signinusper litteras.
; :

Rliegino episcopo, et Roberto Papiensi,

cardinalibus,

aliisque

memorato

nebat, ut privilegium
Hi autem, qui

Pontifici omnino immiquod imperatori fecerat

Ubi autcm
est,

in

Urbeni Paschalis
aliis sancloe

cum

suis re-

rumpcret, cumque anathematis vinculo innodaret.

versus
siffi

inventisibi

Romana;
:

Eccle-

cum

illo

in vinculis fuerant, dice-

cardinalibus, iisdemque valde improbantil)US

bant

quod Henrico imperatori concesscrat

ipso

contra vero
ipsocaptivi

Quod ante diximus, dicimus, damnamusque quod ante damnavimus. Alii non modo non dam:

cum

cajteris cardinalibus,

qui

cum

quod factum esset ob liberandam Urbem atque universam Ecclrsiam ab imminentibus cladibus ex mutuis altercationibus
ducti fuerant, excusante
:

nabant quGe contra Catholicam Ecclesiam fuerant gesta, verum impudenter satis tueri nitebantur.
Igitur

dum

hujusmodi dissensionibus Apostolica

quateretur Ecclesia, relatum est Pontifici,

memo-

quasi scliisma conflatum

est,

cum

nolient
iis

isli

ac-

ratum virum Brunonem

illius dissidii et scandali

quiescere,a(que ullo
tra decreta

modo

consentire

qure con-

Gregorii papffi Septimi atquc Urliani,

ducem atque signiferum Bruno audivit, temporis

dixit ei
:

fuisse.

Quod ubi abbas

quia non
te di-

opportunitatc captata,
tibi,

prffidecessorum ipsius, quovis respectu Paschalis

ipse tentasset.

Inimici mei dicunt

tc
:

absente

Quamobrem postmodum seorsum Pontifice, convenientes in unum simul cum

dictis

Joanne cardinale episcopo Tusculano, roborant

atque confirmant, qua; a
praidecessoribus
Pontificibus contra laicorum
investituras statuta

obloquor sed mentiuntur. Ego enim sic te diligo ut patrem ac dominum meum ; neminemque alium, te vivente, volo habere Pontiligo et

male de

pluribus Conciliis essent, nibilque roborisobtinere

et ipsi inhffirentibus cardinalibus

cum multis aliis tibi promisi. Audio Qui tamen Salvatorem meum dicentem mihi amat patrem aut matrem plus quam me, non est
ficem, sicuti
' :

decernunt, quidquid adversus ea ab ii)so Paschali quovis pra;texlu

me
non

dignus.
diligit

Unde
;

et

Apostolus

Si quis, inquit,
sit.

Dominum

jesum, anathema

Debeo

actum

fuisset.

Paschalis
recesserat

autem papa, qui paulo

igitur diligere te

sed plus illum diligere debeo,

:

ante ab Urbe

Campaniam

versus, ubi

qui et te

fecit et

me

huic enim tanto amori nihil

Tarracinam pervenit, et quidquid ab eis tentalum in Urbe esset audissct, has ad eos litteras dedit, quas inventas in eodem scripto Vaticano Codice
]iost

unquam

prffiferendumest. Foedus

autem

illud

adeo

foedum, tam violentum, tam

cum

proditione factum,

tam omni

pietati

religionique contrarium ego non

laudet,
in

Acta superius recitata, hic dcscribendas

laudo. Quis enim illud

quo

violatur
tolli-

esse putavimus, qua; sic se

habent
servus servorum

fides, Ecclesia? libertas amittitur,

sacerdotium

28.

Paschalis

episcopns,

tur,

unicum
multa

et singulare

ostium Ecclesiae claudi-

Dei, venerabilibus fratribus Joanni

Tusculano

et

tur,

ostia

aperiunlur, per quse qui intrat, fur

Leoni

Vercellensi episcopis

et

cardinalibus

in

est et latro?

unum

congregatis, consortiuni et pacein in Cliristo.

llabemus canones, habemus sanctorum Patrum constitutiones ab Ai)Ostoloruni temporibus

ad

Id quod inpcrsonam nostram, imo in patreni

vestrum, prseter

ijjsius
,

Ecclesiaj
etsi

judicium atque

praesentiam vos egistis

vobis ex zelo Dei vi-

te usque perductas. Via regia incedendum est, neque ab ea in aliquam partem declinandum. Apostoli illos omnes damnant, et a fidelium com-

sum

sit

non tamen

ut mihi videtur, canonico

tramite incessistis.
tio id

Non enim charitas, sed ajniuladictasseperspicitur. Quocumque tamen modo

sit,

faclum

vina, pro

anima commissum, quod

et

nos tamen confisi de misericordia dinostra} salute cogitavimns, et

])ro

niunione se jungunt,qui per sajcularem potestatem Ecclesiam obtinent. Laici enim quantumlibet religiosi sint, nullam tamen disponendse Ecclesia? facultatem sunt consecuti. Hrec enim Apostolorum
coustitutio sancta est, cui qui coiltradicit, Catholi-

fratribus atque
provinciae

filiis,

pro

cus non est

cere potest,

excidio Urbis

universse

fecimus

hajreticus est.

omnis autem qui ha;resim tuetur, Nemo hanc non esse hajresim disancla et Ai^ostolica Ecclesia in

emendare curabinius, ut quod terreni iu me quoque correxisse, ostendaturEcclesioe. Vos autem pro
Ecclcsia in Ecclesia agite, ut illum Ecclesix Dei

quam

multis Conciliis hajresim nominat, et

ctoribus

cum

suis au-

damnat. At
Bruni

ista

qute Petrus de

mutua

zelum
tertio

(lueni habetis, et

habere

ostenditis, ipsa expe-

allocutione

sive

Brunonis

riatur Ecclesia. Valete in

Domino. Datum Tarracina;

affirmat esse transacta, potius

prajsente tractata fuere;

cum Paschale litteris quam ab eo

Brunonis
to-

nonas Julii . IIa?c Paschalis, scite quidem atque prudenter admodum occurrens schisniali, quod eo modo inchoari jam videbatur. Sed non
sedatur tumultus
29.
illa

nam

ipsaj S.

tidem verbis ad Paschalem

lixiores

datae,

eademque

pro-

extant

littera?,

una cum

aliis ipsius litteris

mirum

iu

modum

concitatus.

habita est inter S.

lisdem enim ferme diebus, concertatio Brunonem Cassinensem ab-

eodem argumento tunc datis ad episcopum Portuensem, quas ambas ex Cassinensi Bibliotheca
depromptas hic totidem verbis reddere, petere non pigebit, ut habeas eas sicut
30. Paschali
et dicta re-

batem Signinum episcopum, et eumdem Pasclialeni papam, qua3 aPetro Diacono ita describitur'
'

se

babent

summo
.\vi.

Pontifici

Brunus pec-

Pet. Diac. Clir. Cass.

1.

iv. c. 44.

Matth. X.

1.

Cor.

PASCHALIS
cator eijiscopus, B. Benedicti

11

ANNCJS 12.
lanto

CHRISTl 1111

215

servus, (luod

domino
a

et palri.

31. P. vencrabili Portuensi episcopo, Brunus peccator episcopus, B. Benedicti servus, sa-

Inimici mei dicunt tibi quia te non diligo,

te

lutem.
Audivimusquod quidamde fratribus nostris non solum non damnant ca quai modo contra

et

male loquor, sed menliimtur. Ego enim sic te diligo, sicut patrem et dominum diligere debeo, ct nullum alium, te \ivente, Pontiflquia de

cem babere
:

volo, sicut ego

cum

multis

aliis tibi

sanctam Ecclesiam factasunt, verum etiain satisimpudenter defendere conantur; omnis autcm, qui
ha;resim defendit, ha;reticus
cst.

promisi. Audio lamen Salvatorem meum miiii dicentem Qui amat palrem aut matrem [ilusquam me, non est me dignus. Unde ct Apostolns dicit Si quis non diligit Dominum jesuu, sit anatbema maranatba. Debeo igitur dibgere te, sed plus diligere debeo illuni qui te fecit et me huic enim tanto amori nihil unquam praiferenduni est. Fa3dus autem illud tam foeduni, tam violenlum, cuni tanta proditione faclum, tam omni pietati et religioni contrarium ego non laudo at vero neque tu, sicut pluribus referentibus audio. Quis enim illud laudare potest in quo fldes violatur Ecclesia
:
:

non

esse

ha;resim dicere potest,

Ncmo autem lianc quam sancta et

dicuntur esse
et

Apostolica Ecclcsiain multis Conciliis ha;resim noniinavit. Et

h;i;reses
,

illse

quidem

siiecialiter

quse in Conciliis judicata;

et

damnataj

sunt.

Unde
dictus
et

Guibertus non immerito hajrcsiar,

cha

est

simulque

cum

suis

sequacibus

damnatus

exconnnunicatus. Quicuinque igitur

Calbolicam

Ecclesiam

relinquentes

ad partem

libertatem
et

amittit, sacerdotiuni

tollitur,

unicum
aliaque

impiam ha;resim defendunt et tcnent eos ba^reticos excommunicatos, et Apostolicis vinculis ligatos esse non dubium est. Qui vero exconimunicati et ligati sunt,
Guiberli transierunt, et ejus
:

singulare ostium
fur cst et latro ?

Ecclesia)

clauditur,

neque

seipsos,

neque

alios vel

solvere, vel ligare

multa
trat,

ostia aperiuntur, per quae

quicumque inHabenius canones, habemus

possunt . Hucnsque Epistola. Post ha3c ipse idem

hwc
niisi

subjicit qua;

sequuntur, his vcrbis

Has

lilteras

sanctorum Patrum constitutiones a temporibus Apostolorum usque ad te. Via regia incedendum est, neque ab ca in aliquam partem declinandum. Constitutio tua et constitutio Apostolorum una cst,
et ipsa

ego Portuensi episcopo, in quibus nullum alium hffirelicum esse dixi, nisi eos tantuin, qui
ha;resim defendunt
et
et tenent, et
si

giendos esse judicavi, etiam

omnes

quidem multum illos damnant et

laudabilis. Apostoli

a fldelium

cnim communione

oculorum

et

manuum
quod

eos
illi,

quidcm fuparenlum diligamus. Dictum

eos
affectii

namque

fuerat nobis,

qui inipii regis pre-

segregant, (]uicumque per sa^cularem potestatem

Ecclesiam obtinent. Laici enim quamvis religiosi

sint,

hensione capti fuerant, onnies praster paucissimos una et consona voce dicebant ([uod i)ra;dicaviinus
;

nullam tamen disponendi Ecclesiam habent

Similiter et
constitutio
,

prjedicamus: quod damnavimus, daninamus. Eos

facullatem.

tua, qua) de
illos

Apostolico fontc manavit

omnes

clericos

autem qui hoc dicunt, quis dubitat non esse Catholicos ? Hucusque S. Bruni Epistola. Pergit
vero Petrus Diaconus

damnat

et a

fidclium comniunione separat, qui-

cumque

de

manu
eis

laici

investituram suscipiiml, et

quicumque
Constitulio
tholica est
:

manum

imponunt. H;ec namque

et

Aposlolorum

tua sancta

est,

Ca-

abbafomitem ministravit. Inter caitcra vero qua; tunc Pontifex in abbatem Bruno32. Talis allocutio inter Pontificcm et
invidia; et odii

tem

cui quicunique contradicit, Catholicus

nem

locutus est
milii

ait

Nisi

illum

monasterii

non

est. IIH

enim sunt

Catbolici, qui Catbolica) Ec-

administratione removero, ipse suis argumentis

Ecclesiffi

clcsiaj fidei et doctrinaj

non

coHilradicunt. Sicut efidei et

regimen
simul

tollet.

conlra

illi

sunt baTctici, qni Catholic;c

do-

Bruno
tra

abbati direxit Epistolam,

csset

Quapropter cidein qua vetuit, ne ulabbas

:

ctrin;e obstinato

animo contradicunt. Ilanc

igitur

episcopus

atijue

neciue

luam
qurc

et

A|>ostolorum Constitutionem, patcr vcnciterum, confirmajbanc in tua Ecclcsia,

rabilis

enim ullra ferre Apostolicam Sedem, episcopum aliqucm monastcrio pra^csse tam celebri. Eratribus etiam per Leonein Ostienscm cpiscopum et hujus coenobii mon;icbum lilteras misit, mandans, ne
ipsi

omnium

Ecclesiarum caput csl, palam

et

cunctis audientibus pra;dica.

Hanc haeresim, quam

tu ipse ha;resim csse sa;'pe dixisti, Apostolica auctorilate

tibi

viro

ullerius

obediront

sed

sccundum
:

damna

et
;

csse placatam

mox videbis totam Ecclesiam mox omnes videbis ad luos pelaititia

abbatem cligcrent sin autem secus agercnt, in omnibus monasterii ccllis

rcgulariter sibi

Deum

dcs contlucntes, et in niagna

sicut patri et

abbatcs

ij^se

stalueret .

Pergit Petriis dicerede

domino

obedientes. Miserere Ecclcsia; Dci, miscrere

tumultu
in

tunc
locuni

oborto

contra

Brunum, alium

sponsa; Christi, et per

tuam prudcntiam suam

pcr

re-

suum

abbatcm subrogare studentem,

cuperet libertatem,
vuletur.

quam modo

tc aniisisse

inonachis rcnitentibus; ad (luos S.Bruniis: Nolo,

iit propter mc inter vos ct Uomanum Ponscandalum oriatur, virgam(|ue |iastoralcm super altare ponens Accipite in(|uit virgain

Ego aulcm jmanicntum, dc quo

tilii

illam obligatiouem, ct illud

j;im supcrius diximus, par-

inquil,

tilicem

vipendo, neciue proejus violalione minus

unquam

obcdiens ero. Sic hortatus

eum

rescindere

quam
facta,

milii

tradidistis

absolutioneque

fratribiis

quod pcr juramenlum Hciiiico imperalori promiscral. Ad episcopum vero Porluensem sic scripsit

ad episcopatum siiuni rediit. Ubi iu sancta conversalione usque ad Oderisii Secundi abbatis

216
tempora vivens,
pridie ivalendas
tate
feliciter

PASCHALIS
migravit ad

II

ANNUS

12.
plo

CHRIST]

1111,

Dominum

Septembris.

Sepiiltiis est in civi-

iato

Signina, in Ecclesia sanclK Dei Genitricis et

:

Virginis Mariae

que Dominus

ad ciijus memoriam liodie quomiracula patrare dignalur, ipsius

docemur Pauli Apostoli ', qni Petro sibi prajnon recte incedenti ad veritatem Evangelii, in faciem restitit, non tamen eum abjecit. Ubi enim succumbunt humana judicia, divina est expetenda
misericordia
:

quatenus insitorum conservata

|)ace

intervenientibus meritis . Ilactenns Petrus.

33. Paschalis
ipse

ramornm,
tate ketari
serti
:

etipsi qui prajcisi sunt unitali Ecclesiae

qnod ad Paschalem Pontificem spectat, sic cnmparatus erat, ut perperam a se factum excusarel potiusquam defenderet, imo postea etiam condenmaret, quod anno sequenti (ut suo loco dicetur) in Synodo abundandamnari.
C;i;terum
tius
egit,
prajstitit.

smcm factum damnans

recusat

sludeant reformari, ct insitorum

fructificare aut florere

ramorum

socie-

alioqui nec pracisi inferentur, nec inin tanla

turbinum
non
praeju-

concussione permittentur. Ha?c de i^roposita quaestione respondeo,

majorum

sententiis

dicans qua? pacis Ecclesia; consulant . Haec Ivo,

Vcrum

in eos (ut vidisti) conslanter

qui spiritu charitatis, quae operit multitudinem

ejusmodi judicium adversus Ponlificem sumerent, cuiquam hactenus in Ecclesia inconcessum. Constat autem ipsum hoc anno, mox
qui sibi

peccatorum, capitis vulneri

si fieri

sic

mederi laborat, ut

ut est regressus in Urbem, ad universum Catholi-

cum orbem
sent,

dedisse litteras de his qnaj gesta es-

absque chirurgo ferro ipsum perfecta sanitas consequatur. 35. De Paschale inter episcopos altercatio et maxime inter Ivonem et archiepiscopum Lugdupossit,

quibus se excusaret, quod ad evitanda imminentia mala et ad redimendam pacem Ecclesia; ita cessisset ad tempus. Harum litterarum est mentio
in Ivonis episcopi Carnotensis Epistola, reddita ad

nensem.

Contra

vero,

alii

zelo offensac Ecclesias

aestuantes indictum acriter capiti vulnus

haud

ejus-

modi
curari

esse
:

pularunt, ut leni olei possit unctione

pra;sertim res esset agenda adversus

cum

Henricum abbatem, qui ipsum de

suluisset, ex
ista

his antea con-

sacrilegum, furore flagrantem adolescentem impe-

qua, quomodo ab eo accepta fuerunt perperam facta Pasclialis, intelliges; sic se

'
:

ratorem

et alios principes in

ijisum cupientes

sed

opus

esse

obstrepente

tubarum

sacerdotaiium

habet
nister

clangore, ad

34. Ivo Dei gratia Carnotensis Eccclesise mi-

quam

tale

martyrium convocare fideles potius, probrum in Ecclesia tolerare. Fuit ex

Joannes archiepiscopus Lugdunensis, (jui ad hoc omnium

Henrico abbali Angeliacensis

et

monasterii,

eis inter alios

salutem
B

mutuum orationum munus.

Ecclesiarum, quas
laici

Galliarum
fasibi

primatem agens,

De

investituris

ciunt, sententiam pra;cedentium

Gregorii et Ur-

vocandum

quantum in me est, laudo atque confirmo. Quocumque autem nomine talis pervasio proprie vocetur, eorum sententiam, qui investituras laicobani,

subjeclarum provinciarum episcoporum conpulavit esse Concilium, ad quod inter alios eumdem qui supra vocavil Ivonem, significans in eo Iractandum esse de fide atque laicorum
investituris, sed litleris ipse se excusans ire noluit, negans se ad hfec pra}standa teneri. Quibus de in-

rum
ista

defendere volunt,

scliismaticam judico. Nec

dico, quia quibusdam coactum fecisse quod fecit, et adliuc se proliibere quod prohibuit, quamvis quaedam nefanda quibusdam nefandis scripta permiserit. Et quia verenda patris debemus potius velare quam nudare" familiaribiis et chaiitatem redolentibus litteris admonendus mihi videtur, ut se judicet, aut factum suum retractet. Quod si fecerit, referamus Deo gratias, et gaudeat nobiscum omnis Ecclesia, qua; graviter languet, dum caput ejus laborat tanta debililatum molestia. Si autem in hoc languore insanabililer Kgrotaverit, non est nostrum judicare de summo Pontiflce. Habemus enim Evangelicam sententiam, quae securos uos facit ' Super cathedram Moysi sederunt Scribae et

contra

domnum papam
scripsit, se

vestituris;

litteris

mihi

perPascbalem papam modi disputationem intexuit pro

dens
-

concessis, ejusPaschali, ubi de

jure primatus antea plura disseruisset, haec subin hoc Concilio de invelaicorum quas quidam inter hajreses computant, tractare disponitis potius pudenda
36. Pra^terea, quia
,
:

stituris

patris

nostri

nudabitis,

quae

pubhcanda non
',

es-

sentin Geth nec in compitis Ascalonis

exponetis,

quam

deridenda post dorsum ea velando, benevobis acquiratis.

dictionem paternam
propter vitandam

Quod enim
in se

populi

stragem paterne
necessitas,

admisit

summus

Pontifex, coegit

non

probavit voluutas.

Quod inde

constat, quia post-

quam
strum

evasit

Pharisaei

quaj dicunt, servate et facite

vero opera eorum nolite facere. sententia, pracepta praesidentium ad cathedram

pertinentia obedienter impleri
(

secundum Vult enim haec

:

scripsit,

periculum, sicut ipse quibusdam noquod jusserat jussit, quod prohi:

buerat prohibuit

quamvis quibusdam nefandis

etiamsi tales sint

quales erant Pbarisa;i),

non

eos factiosa conspira-

urgente periculo quaedam nefanda scripta permiserit. Sic Petrus trinam negationem trina confessione purgavil*, et Apostolus mansit. SicMarcellinus

tione a suis sedibus removeri. Si vero ea praeci-

papa deceptus a profanis, coram profano

piant quae sint contra doctrinam Evangelicam vel

thurificavit, et

tamen a

fratribus

minime

judicatus,

Apostolicam

ibi

non
2

esse eis

obediendum, exem*

post paucos dies marlyrio coronari promeruit. Sic

'

Ivo Ep.

ccxxxv.

Genes. ix.

Matlh. xxiii.

'

Galat. II.

2 Ivo

Ep. ccxxsviii.

^ 2.

Reg. i.

''

Joan. xxi.

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTl 1111,
aliud bonis restat

217

Aaron in ereino ', moram faciente Moyse iu monte, pro|iler importabilem popiili seditioiieni \ituliim fusilem fieri permisit quein popnlus insipiens adoravit, cum lamen non esset seduclus a populo,
,

cupaverit, nihil

quam

dolor et
'

gemilus

ut per illud signum, quod Ezechieli

illaisi

sancto revelatur,

evadere ab illorum vastatione mereantur. Si quis enim frater in ahquo

casteris dissiiiiili crimine nominatur, et revera si contagio peccandi mullitudiiiem invaserit, divinae

ut

Dominum
ei

esse crederet, tcI divina; culluiae re-

verentiam
Moysi ad

exhiberet. Meruit
et

lamen veniam tan-

tus excessus,

Domino jubente, per

sacerdotium
est

manum

disciplin;e sevcra misericordia necessaria est.

Nam

summum
,

sublimatus.

consilia se|)aratiouis et inania sunt et [terniciosa,

Sic Moyses ipse, qui

ad

cum Domino loquebatur sicut amicum amicus Dominum tainen offendit, cum propter murniur po]iuIi dicentis- Numquid
:

atque sacrilega, quia

et

impia

et

superba

fiunt, et

plus turbant inflrmos bonos, quara corrigant ani-

mosos malos.
38.

poterit nobis

ejicereaquam de petra hac?dubitare

Ad
illa

ha;c

non videtur nobis

ulile consi-

coactus

est, et

aquam cum
*
:

disceptatione a

Domino
:

lium, ad

postulare.

Sic Doctor

Genlium, qui in synagogis

et Circumcisio nihil est Chrislus nihil vobis proderil, si circumcidamini

publice clamabat

convenire, in quibus non possumus eas personas, coiitra quas agitur, condemnare vel judicare quia nec nostro, nec ullius
Concilia
;

hominum
constat

probantur subjacere judicio. Undc nos

scandalum Judajornm circumcidi permisit lu*, ut hac condescensione Judaeos crifaceret. Ha'C inQima probabili necessitafe, vel provida dispensatione passi sunt sumini et sancti viri, Deo bene utenle malisnostris ut per hoc doceret eos seijtsos agnoscere quatenus discereiit infirma sua sibi adscribere, et bona sibi collala ad Dei gratiam referre. Nec ad hoc ista scripta sunt
pro[>ter

esse

immunes,

si

facta

eorum

oris gladio

Timotheum

ferire forniidamus,

cum

ipse Mediator obedire eis

prtecipiat

etsi tales sint

quales erant Pharisaei

si

ea quae ad cathedram pertinent recte praecipiant,

ea vero quae
faciant.
coiitra cathedram faciunt minime Ex quibus omnibus hoc constare vide-

tur

quatenus

feminalia

sacerdotaha

pudendis

ut in

exemplum vivendi ducantur, sed ut ex lapsu majorum discanltimere minores, ne similes lapsus
si

supponamus, ne verenda nostra deridenda insidiatoribus nostris exponamus, et unde quacrimus

reformare Ecclesiaj fortitudinem, in majorem in-

incurrant; et
resurgant.

forte ceciderint,

summa

celeritate

curramus

debilitatem.

Hsc
et

dicentes,

non

instrui-

mus prudentiam
centiam nostram
claves
,

vestram, sed excusamus inno,

37. Quod si papa adhuc in Teutonicum regem debitam severitatem non exercet credimus quia consulte difCert secundum quorumdam do-

qua

princi[)ales

Ecclesiae

nolumus

potestate sua privare,

nisi

quaecumque
,

personavices Petri babeat,

gelica veritate

manifeste ab Evandicentes

ctoriim judicia,qui consuluntquaedam admittenda

pericula, ut possint vitari majora.

discedat. Hcec

non toUi-

Unde

dicit

Au-

mus

gustinus in
natistain
'
:

tcitio liijro

contra Parnienianum Do-

quiu possint quique metropolitani episcopos secundum jus antiquuin convocare, provincialein

Hoc

saniias observat Ecclesiae, ut

id est,

cum
tali

Synodum,

salva reverentia
si

Romanac

Ecclesiae, ce-

qiiisque
Ecclesia;

fralrum,
societate

Christianorum, intus in
,

conslitutorum
ubi

in

aliquo

peccafo fueritde[)rehensus, aut anatliemate dignus

ad pnesens non potest satanain sternere subpedibus suis, non obviabittamen salubribus disposilioiiibus vestris, inquibus secundum
lebrare. Qua;

habeatur

fiat

Iioc

periculum

schismatis

quod

nullum est. Atque id cum ea dilectione fiat, de qua ipse Apostolus alibi [)ra'ci|)it dicens ' Ut inimicum eum non existimetis, scd corripile ut fiatrem. Utsatls ostendit, ciim metus isle non suhest,
:

polest

quod quod corrigere non polest salvo pacis vinculo cxcludit vel quod salvo pacis viiiculoexcludere non potest, icquitate iinproin prfetaxatolibro legilur: Quisquis vel

arguendo corrigit

vel

bat, firmitate su[)()or!at

hic est [lacificus, ct ab isto

sed omiiino de frumentoriim ccrla stahililate certa

securitas

maledicto ([uod Scri|)tura dicit': Va^ his qui di-

men notum
vel
res,

est, quando ita cujusque criomnibus execrabile ap[)aret, ut nullos prorsus, vel non tales habeat defensoper quos i)0ssit schisma contingere, non dor-

manet,

id

est et

cunt(|Uod nequain bonuin est, ct quod bonuin est nequam qui poiiunl lucein tenebras et tencbras
,

Iiicem,qiii

poiuint quod amaruni est dulce, et

quod

est

dulce

amarum
([iiac

omiiino liber,

prorsus

miat severitas
cior

disci|)lina;.

In (|ua tanlo est effica,

securus, penitusalienus. His Catholicorum

emendatio

[)ravilalis

quanto

diligenlior

tcrminis contcnti,
creta

Patrum possumus secundum de-

conservatio charitatis.
pacis et unitatis, et
potest,

Tunc autem hoc sine labe sine Ia;sionc fiumentorum fieri

est.

Patrum, salvo
;

charilatis vinculo, corrigere

volumus

quac autem corrigere noii [)ossumus,

si

cum

congregationis Ecelesia; multitudo ab

usquc ad messem
31). liis

nccesse

sit

Domiuo doccnte

80 crimine

quod anathematizatur aliena

Nec

tolerare decieviinus.

enim

potest esse salubris in mullis correplio, nisi

ille

vcrhis excusalos nos credimus, quod

cum

non habet sociam multitudincm. Cuin vero iJem morbus i)lurimos occorripitur, qui
' Eiod. xxxit. s NutD. XX. Aog. contra lip. ParmcD. 1. lli. c.

a laccratione

mimus,

domini papic linguas nostras repriquid contra scntentiam suam suorumc|ue praidecessorum dc remissis Germanico
ct si
'

2,

Oal, v.
'

'

Acl. xvi.

Ezecli.

Tliess.

iii.

IX.

laai.

v.

Baron.

ToMUsXVIlI.

28

218
regi
investituris fecisse

PASCHALIS
videtur
,

II

ANNUS
charitate

12.

CHRISTI 1111.

filiali

dicant, spiritus mobilis et spiritus immobilis

inteliigentes
iiaiic

non

excusamus. Non enim prajvaricator est legis, qui dulinquit in legem aliqua lallenle surreptione, vel
impellente necessitate
studiose, et delictuin
;

differenliam.

Si

quis vero laicus ad

in donatione et ac-

prorumpit iiisaniam, ut
vel

sed qui Icgem

impugnat

ceiitione virgic

pulet se tribuere posse sacramen-

suum non
ejus

curat agnoscere.

tum,

rem

sacramenti

Ecclcsiastici

iilum

non tantum non accusamus, sed dictante ralione approhanuis, si imminente strage populi, paterna charitate, cum non-

Unde hunc excessum

nuUo vulnere suo

se tantis periculis voluit objicere,

manualem invesliluram, sed propter pra^sumptionem diaboiicam. Si vero congrua volumns rebus nomina dare, possumus dicere quod manuaiis iila
prorsus judicamus hcereticum, non propter
inveslitura
sio,

ut majoribus morbis posset sincera charitate subvenire. Nec ipse primus, nec solus factus est distor Dei et
fuit

per laicos facta, alieni juris

est

perva-

sacrilega

praesumptio, quaj pro iibertate Ecsi

pensator Dominicorum pra3ceploruni, quia mediahominum, cujus vifa in terris disciplina

clesite et

honestate, salvo pacis vinculo

est.

fieri

potest,

funditus abscindenda

Ubi ergo sine

discrela recla-

|)raecepit discipulis, ut non sacculum neque perani, qnia tunc urgebat nulla necessitas. Imminente vero tempore passionis sua?, sciens eos penuriam panis passuros cuni transirent de ioco in locum, temperavit praeceptum dans eis licentiam ut ferrent peram et sacculum, non jam imperans (oblemperans) cu-

morum, inimo

schismate auferri non potest,

cum

ferrent

matione dilleratur. Nihil enim tali pervasione demitur sacramentis Ecclesiasticis, quominus sancta sint, quia apud quoscumquc sunt, ipsa sunt, sive apud eos qui intus, sive apud eos qui foris sunt.
Haec scripsimus dilectioni
sine contumacia,
si

vestraj

parati

refelii

meiins his quae scripsimus nos

piditati, sed

induigens necessitali.
territi

ita

cum

hcere-

docuerit prudentia vestra, quod

ses diversi generis pullularent per diversas partes

ptura canonica . Hactenus Ivo ad

munilum sit scriLugdunensem

mundi

ut Catholici

severitate
,

sententiai

archiepiscopum, qui ad
illo

haereticorum
prfficeptum
rici

seductiones caverent

severissimc

mulia

refeUit, et

eum rescribens, asserta ab omittamus eaquaeadjura

subditos episcopos ad
:

est,

ut revertentes ab haBresi, vel cle-

primatum spectant

in sibi

non

flerent, vel clerici

non manerent. Pro cu-

jus rigore decreti,

cnm
esse

Ecclesia maxiina

damna
h,eresi

Concilium convocandos de his quae Ivo dixerat, reges non posse ab episcopis condemnari vel judicari, ita scribit dicens
'

pateretur, prudens discretioreligiosorum voluit et

docuit niulandam

sententiam

et

ab

M.
cali

Quod

si

reges aul imperatores a pontifi,

reverlentes et Calholicam unilatem profitentes fra-

judicio exiinere tentaveris

recurre ad

ma-

terne suscepit, et in lionoribus suis

cessit: judicans

manere conaliquod vul-

gnum

melius

esse, ut fieret

imp. Constanlinum, qui in Nicaeno Concilio, praesente papa Silvestro, per iegatos hujusmodi

nus in cortice matris arboris, quod charitas sanaret, quam Ecclesia de omnibus quos posset sua niemijra

verba legilur liabuisse

solo

Vos,

inquit,
:

episcopi

non

colligeret.

40. Postremo,
haeresiin vocant,
in fide. Sicut

cum

quod quidam investituram hajresis non sit nisi error

cordis est ad juslitiani,
:

Domino judicandi estis. Non ait Ego et vos a solo Domino judicandi sumus. Cum enim solos excludit episcopos, se proculdubio et omnes reges Ecclesihsticos

subdit judicio. Nuinquid cuidoctoris

enim

fldes

pas

factum

clarissimi

Ambrosii

qui

oris
est est

autem

confessio ad salutem

ita ha?resis

error

ad impietatem, professio vero ejusdem erroris

ad perniciem
;

et fides et
illa,

dunt. investitura vero

tus, in solis est

error ex corde procede qua tantus est mo-

Theodosium imp. ob suam culpam excommunicavit? Numquid incusas Gregorium Septiiniim, qui regem Henricum ob sua sceiera damnavit ? Addidisli te vereri, ne forte patris nostri pudenda
in colloquio

bona
fide

et

manibus dantis et accipientis, quaj mala agere possunt, credere vei errare in
hcec
si

nostro revelarentur, timuisti certe

ubi non erat timor.

Malumus enim absque dubio

,

non possunt. Ad
posset.
et

inv;^stitura hffic hsere-

sis esset, ei

renuntians sine vulnere ad eain redire

cum pietate verecundorum flliorum benedici quam cum inverecundia irreverenlis fllii maledici.
Atque utinam ipse pater pudenda
voluntate
nostra contegi
praeterea periculosa
sariaj partis

non

Videmus autem
,

in partibus

Germaniapersonas,

(ut dicis) ista pro

!

rum

Galliarum
isto

multas

honestas

pateretur
;

Causatus es

purgato

nsevo per quamlibet satisfactionem,

pastorales virgas reddidisse, et per manum Apostoiicam refutatas investiturasrecepisse. Quodsummi

Pontifices

tempora causatus es adverrobur ac multitudinem causatus es

;

noslrae
fecto

partis

debiiitatem

ac paucitatem. Et pro-

minime

fecissent, si

in taii investitura

hceresim et peccatum in Spiritum sanctum latere

cognovissent.

tius servis Dei est

quanto periculosiora sunt tempora, tanto forannitendum, ne cum abundante

Cum

ergo ea

(jua; seterna

lege sancita
Ecciesiae

iniquitale refrigescit charitas

scat et

nonsuntjsed pro honestate

et utiiitate

muitorum, refrigepaucorum. Nonre recordaris, quod paucis

:

instituta vei prohibita, pro eadem occasione ad tempus remittuntur pro qua inventa sunt non est institutorum damnosa prBevaricatio, sed iauda:

discipulis Christus dixe:it*

Confldite, inquit, ego

inundum riam mundi

vici
'

? Si

ergo doces diffldendum, viclovictoriam pro-

praedicas. et Christi

saluberrima dispensatio. Quod cuni multi minussludiosi niiniine atteiidant, ante tenipus jubilis et

Apud

Ivo. Ep.

ccxxxix.

Joan. xvi.

PASCHALIS
sternis.

II

ANNUS

12.

CHRISTI

1111,
:

210
imo (quod
in
aliis

Noviim

et

inauditum philosophandi genus,

auda-

nihil

respondisse reperitur
fecissef)

hortari

contra fortes timidos, contra iniportunos

bello fugaces, in pace vero

hactenus non
nolens,

adversarii Epistolam perire

desides, fieri in
ces, in

cum

suis

consuit, ut

cum

eis

perpetuo

periculo securos, in

securitate providos.

servaretur, judicans illam

piterna.

dignam mcmoria sem-

Detestal)ilis niagister navis,

qui in tranquilla sere-

nitate

artis suas

fastigium exercet, in tempestate

reniillit.

44. Eenricus ubiqtie

damnatus.

Porro lancum
eo inin

vero clavura et csetera armamenta

rearis, frater;

Ne ve-

guescente capite, neqiiaquam parifer

firmafa sunt

agro suo
liplicatur

seminavit Cbristusin noli superseminare zizania quae ultro

,

bonum semen

omnia simul membra, sed mirum

modum

crescunt, et

bonum semen sufTocare nituntur. Mulnumerus malorum, abundant filii diffienim

ait

adversus proditorem et sacrilegum principem insurrcxere ipsi Icgali potissimum qui in

,

diversis provinciis vice Ponfificis

munere

legationis

denliae

scd potens est Christus suos confortare ct

Sedis Ajjoslolictc fungebantur. Inter quos sicntRo-

adversarios jtrosternere. Quid

Apostolus

'

mx Joannis cardinaliscpiscopi Tusculani

(ut vidisti)

Omnia cnim possum in eo qui me confortat. Numquid in eo solo crat Cbristus? Numquid in eo solo omnia poteral ? Credimus et confitemur, quia
onmia potest Ecce ego, inquit % vobiscum sum onmibus diebus. 42. a Quod autem eos arguis, qui inveslituras
in
et

virlus enifuit, ifa in Orieufe Cononis sive

Cunonis

cardinalis episcopi Prsencsfini legatione fungentis

omnibus

singulis fidclibus

ingens animi fortitudo [iluribus exemplisestdeclarafa. Qui ubi Hierosolymis existens ha;c audivit,
nulla inferposita mora, collecfo
lio,

ibi

hoc auno Conci-

Ecclesiasticarum dignitatum per laicos factas inter

hffireses

videris.

computant non satis efficaciter facere Quamvis enim sicut Catholica fides in
:

Henricum ul impium, dirum, sacrilegumque tyrainuuu, anatbemate condcmnavit moxque advolans inOccidentem,eodemqueIegationis munere
:

Graeciam Borealesque histrans circunKiuaque provincias, in singulis collecta

corde,

ita et

men

sicut
,

maneat tacx Catbolicis operibus Calholicum senhaereticus error in corde

:

Synodo, ubique eumperculit. Consfant ha;c

dem Henricuni anafhemate

ipsa ex Actis ulfimi
cilii

timus ita ex gnoscimus. A

ha^reticis

operibus bffireticum co-

enim eorum , inquit Dominus, cognoscetis eos; et unaquceque arbor ex

fructibus
fruclu suo cognoscitur. Et licet exferiores investituras per laicos factas

non

satis

proprie haeresis
,

sub Pascbale celebrati Conista leguntur El dominus Praenestinus consequenter sufijunxit, qualiter pro sedis illius legatione Hierosolymis audierit rcgem Henricum post sacramenta, obsides,et oscula,
Lateranensis
,

ubi

'

nomine censeamus
fieri

senfire

tamen
in

ac defendere
In
liis

in i|)sa B. Petri
,

debere, indubifafa

bffiresis
,

est .

re-

solvitur
ha;resis
dari, ut

omnis qnwstio
sit,

quando

hoc peccasse

cum

videlicet, invcstiturasa laicis jure

;

Ecclcsia dominuni papam tenuisse captum indigue tractatum potiora Ecclesiae membra, cardiuales videlicet cxutos, tractos, ct male tractafos nobiles quoque Romanos occisos
, , :

dognia defcnditur
ha^resim
esse

quo scnsu rcperiunalii,

,

ct caplivos, et

po[)uloruni stragcm

facfam, et auDei ani-

tur esse loculi sancti Pontifices, et

qui

eam

dieiis

ingcmiierit, et pro

biijusniodi facinoribus,
consilio, zclo

opinionem

dixerunl

et

hajreti-

Ecclcsia; Hierosolymifana;

cos dici deberc, qui

eam
:

essent seculi scntentiam.

mafus

At huic assertioni Paschalis

cum

semper, ut vidi-

diclavit,

cxcommunicationis seiitentiam in regcm et camdcni in Graecia, Hungaria, Saxonia,

mus
cus

fuerit adversatus

procul abest ut haeretiinferius.

Lotbaringia, Francia, in quin([ue Conciliis, consilio

vit, etc.

dici

potuerit

quanivis investiluras ex causa

bis

concesserit.
43.
ita et in

Sed de
plane

rursum

Ex

liis

satis apparet,

quod
aliis

sicut

Romfc,

[inedictarumEccIesiarum renovando confirma Qua; omnia voluit per eumdem Paschalem Ponfificem in dicfo Laferancnsi Cducilio

[proviiiciis

altercatum,

pro Paschali

papa in cxcusationem ipsins laborantibus, aliis ex adverso surgentibus, non t nin Pascbalem Pontificcm,qui idem ipse,ut vidisj, estdetestatusquod fecerat, et

paratum

se

emcnd

.re,

ad diversos

jam

(iit

audistiex Ivone) episcopos ecripserat,

sus
esse

quam

adver-

regem Ilenricum, qucm excommunicandum clamarent. Quodtamcn anno sequenti in diverfactum in diversis Conciiiis, suo

sisjirovinciis essu

sumus. SumRomana; Ecclesia; ex sacerdofali constanfia Conon sibi gloriam com[)aravit Iaudcm([ue ()e[)erit immorfalem. Ifa Deo mirabili modo operante, ut (jiiod dcficit in capife robur, in colucreiifiliiis membris magis ac magis accrcverit ad alligandum [lerfidinn regem in compedibus anatliemafis, et nobiles cjus iii inaledictionibus scmpifernis, ut anno sequenti
confirmari, de
dicturi

quo suo loco

mani itaque

in

tanto naufragio

locodicetur. Porro

quod ad Ivoncm

spectat, ipsurn

dicelur.
45. Obitus

acquievisse scriptis a Joanne archicpiscoim

nensi, indc
fine sua;

Lugdu-

Boamundi

principis Antiochia;.

sumimus argumentum,
brevifalc
[larare
ct

(juod
:

cum

in

Qiiod
tiis

Epistohe Joannes

isfa [losuerit
,

IIa;c tu;n

autcm su[)crius obiter facfa est mentio obiBoamundi principis laudatissimi, in his [iracabsque niemoria anti([iia; laucjus nionimcntis per[)efuis consignata;. Vetus
pertrans(;at
is

diicctioni
<|ua;
si

sub

rcscri|)sinms

adversus
sive
I|)sc

serlim qua; s|)cctant ad milifarcm fortifiidinem

quid

eminus, audire
l'hil.

cominus rcspondcre parali sumus.

volueris sive

non
dis

'

IV.

MaUh x.wiii.

'

Ursp. an. [lom. II

l(j.

220

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTl 1111,
teslato

ctiam Chronicon Roniualdi arcliicpiscopi Salernitani,

gio et probe

divino miraculo, ab ejusdem

eodem anno
quoque
CunusiiT!

ejus recenset oljitum. Petrus

Diaconus
pressuris

sub

iisilem

Pasclialis

papa)
'.

Boamundum diem

obiisse testatur

Se-

pullus

fiiit

in Apulia, in Ecclesia S. Sain-

bini; ad cujus

sepulchrum ejusmodi hactenus

Hoc nemiie anno quid niirandum acciderit iu Leodiensi monasterio, Rupeitus abbas Tuitiensis, fama celebris, ita narrat in Commentario quem tunc scribebat de Sed ecce, inquit, Divinis officiis, istis veibis
teniporis

scriptore in luceni prodito.

'

scriptiones in tabulis ajreis

leguntur, ut ferebant

pedeslres musa; hujus temporis infelicis

Magnanimus Syriw,
jacet

duin liKCScribimus, jucuiido pcr quemdam fratrem nostrum gratia resurgentis nobisarridet miraculo.
Testor illam beatam ac deliciosam noctem, in qua
Christus ab inferis victor asceudit, nie
niliil

hoc sub tegmine princeps,

super

Quo

nullus melior nascetur in orl)e deinceps.

Graicia victa quater, pars

maxima

Partliia

muudi

Ingenium

ct vircs sensere diu Coaiiiuudi.

vicit virtutis

ulde ejusmodi re quidiiiam flngere ausus fuerit, quod vita

hoc
inentiri
;

nisi

illetam sacrilegus

sit,

Hic acie in dena

habena,

ejus, vel propositum,

cari.

omnino prohibet

vel suspi-

Agmina

millena,

quod

et

urbs sapit Anliochena.

Fratris

In januis

autem

a;reis ista

Unde boat mnndus, quanti

fueril

Boamundus

Griccia testatur, Syria dinumeral.

quoniam et quidem hicere corain hoiniuibus cupit, ut glorificctur Pater qui est in ca;lis se autem videri non vult, nec suis rcputari meritis miraculum, cujus
;

ejusdem nomen tacebitur , hoc obnixe precatur. Nam factum

tanien

Hanc expugnavit, iUam protexit ab boste, Hinc rident Graci, Syria, damna tua. Quod Graecus ridet, quod Syrus luget, uterquc Jusle vera tibi sit, Boamunde, salus.

sola Dei gratia (quojudicio nescimus) o[)eratrix est.

Res hujusmodi
48.

est

Ex

alio latere

Hoc sancto Pascha; sabbalo, quo cereo (de cujus quoque pra:coiiiis supcrius aliqua diximus) annus ab Incarualione Domini niillesimus
centesimus undecinius inscriptus est, in Ecclesia S. Laurentii ad prscedentes cjusdem diei matutinos, cxstinctis de

Vicitopes regum Boamundus, opesquc potentuni.

Et meruit
dici

Intonuit terris, cui

nomine jure suo. non succumberet orbis ?

dicere, nolo

Non hominem possum

Promeruit quod
ci

Deum,

more cunctis luminaribus, dum eorum ultimum extingucretur et ad caulicum

,

Qui vivens studuit, ut pro Christo moreretur,

morienli vita daretur.

Evangelii ha3C antipliona a domiiio abbate Berengero imponeretur Mulieres sedentes ad monu:

mentum,

ecce repente ante pedes illias projectum

Rursum utrimque
Hoc ergo

distichon

cecidit iiisius,

quo flrmiter substrictus

erat,

cingu-

Christi clementia conferat

cffllis

isti.

lum.IIIe solulum esse et cecidisse suspicalus, quod tanien miruin fuisset, quia non delapsum fuerat,

Militet ut

suis bic alhleta fidelis.

nequecircum crura pcdcsque descenderat, sed ante

pedes, quasi projectuni (ut dictum
est)

exiliverat,

Ex

alia parte

inclinavit se
ret.

ut tollcns illud

rursum

sese accingeillud sibimet

Cumque manus
:

injecisset, ut

Intrans cerne fores, videas quid scribitur, ores

circumdaret

Ut

caelo

detur Boamundus, ibique

nodum,

ut erat fortiter astrictum,

locetur.

non ccdere
est.

sibi, ultra

quam

dici potest,

admiratus
re-

Intcndcnti, et

secum cuin stupore magno

Deorsum vero Melfix Campan. Rogerius

:

putanti
fecit

has januas

et

est, et

quidnam hoc sibivellet, ecce vox facta sibilum tanquam aurae tenuis audivit disibi

candelabrnm. At de
successit
filius,

Boamundo hactenus , cui itidem Boamundus nuncupatus,

fortis:

centem

sed non ita felix, sicut nec Willehnum Tyrium.

46. Berytns et

de quo consule

Sic potuit clauso Cbristus prodire sepulcbro.

Sidon captce.

Hoc eodem
vicesima

Siquidem hrnc
ratio

(ut ipse rcferens testatus est)

admive-

anno (quod ad
tertia

res Orientales

spectat)

mentem

ejiis

persaepe subibat,

quomodo

niensis Aprilis Berytus capitur a Balduino.

In One vero ejusdem auni,

neiupe decima nona

et

ruin Domini corpus (unde ipse uullatcnus dubitabat) clauso resurgere monumeuto, clausis potuit
januis ingredi ad discipulos.

mensis Decembris, Sidon adjumento Danorum

Norvegiee regis classis ab
capitur.

eodem rcge Baiduino

Qua

capta Dani
Hffic

cum

sociis

viclores ad

propria reversi sunt. narrat

autem Tyrius pluribus

Mok ergo illi ad meinoriam simile illud rediit, quod Augustinus refert in Iibro de Civitate Dei factum per quaindam Petroniam clarissimam feminam, quae mirabiliter
ex

Becerlitudimresurrectiomsmiraculum. Demum vero claudamus prcEsenlem annum egre47.

magno atque

toria

diutino, iu (juo incdicorum adjucuncta defecerant, dolore sanala est. Haic a

capillitio

quodam
nuIuMi

Juda30 dixit sibi fuisse persuasum, ut anvinculo inscreret, quo sub 0111 iii

<

Petr. diac. Cbr. Cass.

I.

iv. c.

H.

Will. Tyr. de bell. sacr

'

I.

XI. c. 13. 14.

Uuper. ahb. de Divin.

oll.

I.

viii. c.

'1.

PASCHALIS
veste ad

II

ANNUS

12.

CHRISTl llil.

221

nuda corporis cingeretur, qui annuliis haberet sub gemma lapidem in renibus inventum bovis. Hoc alligato quasi remedio, ad sancti martyris Stephani hmina veniebat. Sed profecta a
Carthagine,

cum

in

conflnio fluminis Bagradaj in

,

paululum ante horam qua illud accidit, supradictam similitudinem rutuinare cceperatn, scilicet quod hi qui fldei resurreclionis detrahunt, et ideo non veram carnis naturam crcdunt resurrecturam, quia Dominus clauso sepulchro surrexit, vel quia
clausis

sna possessione mansisset

ageret, ante pedes suos
vidit, et capillitiain

surgens ut

iter

per-

ad discipulos ingressus
filios

illum jacentem annulum

alligatus,

sunt

illis,

est januis sirailes qui terraiu quani inspexerant detraxc;

:

zonam, qua fuerat

mirata tentavit. Quam cum oranino suis nodis flrmissimis, sicut erat, comperisset adstrictam, crepuisse atque exilivisse suspicata est. Qni etiam ipse

stravimus,
rectionis

Israel, dicentes Terra quain ludevorat habitatores suos. Non igitur importune longior nunc trahitur sermo de resur-

runt apud

gloria, etc. H;tc

Rupertus abbas, tunc

cum integeriimus fuisset inventus futunr salulis quodammodo pignus de tanto miraculo se acce,

monachus sub Berengero

in

sive Berengario abbate

in

monasterio S. Laurentii,

monte Leodii

consti-

pisse pra^sumpsit,
sinuil

atque illud vinculum solvens

tuto, ut ipse

cum eodeni annulo projecit in flumen. Non credant hoc, inquit idem Augustinus, qui etiam DoJESiMper integra virginaliaraatris enixum, ad discipulos clausis ostiis fuisse ingressum non
49. Coraparentur

Cunonem

nuncupatoria ad abbatein Sigebergensera, ante Commentestatur in Epistola

minum
et

tarium in Genesim posila, qui Berengario moriente abbate ab eodem commendatus fuit eidetn Cunoni, cujus praifectura) anno iluodcciir.o, quem notat
fuisse

creduut.

annum

Redeiuptoris millesimum centesi-

nunc duo

liajc

tara

insi-

gnia divinaj

pietatis

miracula, recens hoc, quod

firniiter

hominera cinguhrai renura ejus

obstriiliud

Indictione decima, suos coepit a se scriptores edere Coramentarios, sub ejus vivens patrocinio a pcrsecutionc falsorura

mutu decimum septimutu cutu

ctum

et

indissolutum transiit

et exilivit; et

nodo integro persistenteerupitannulus. Nescio quid mirer amplius, nisi quod hic pariter (ut supra dictum esi) vox diantiquius,
zonae insertus,
vinitus audita est

quod

fratrum invidia tabescentiutu. Felix progressus, sed non inoffenso penitus pede nam in errorem illum impegit incaute, quo asseruit, in sacratissimo
:

Eucharistia) sacramento ita inesse vere

ipsum

in-

tegrura corpus et sanguinera Christi,

substantia ipsa

ut tatnen

Sic poluit clauso Christus prodire sepulchro.

neret

panis et vini etiaiu integra remaQui error datunatus est in Concilio Lateranensi sub Innocentio papa Quarto. Porro quod spectat ad lucubrationes ipsius, numerat ipse eas
'.

Hoc

igitur, ubi accepi

(mane quippe, ubi

pri-

in Epistola

nuncupatoria ad

eumdem Cunonem

mura loquendi copia fuit, duobus tantum bus, quorum unus extiti, attonilus adbuc
ille

fratri-

jara creatura episcopura

pta ultimo loco,

Ratisponensera, conscrilibros

fraler

cum

primilias laboris sui diutius

rera gestam relulit, obnixe postulans ut credi-

apud

se

retentas

eidem dedicat

tura

nobis secretum
,

nunquam cnm suo nomine

scriptos de Divinis officiis. At haec de

hoc anno Ruperlo ad

proderemus) ubi inquam, hoc accepi, tanquam meis maxime oblatum a Deo usibus miraculura
leetus

institutum

satis.

arripui.

Siquidcm eadera noctc

et

eamdera

'

Ruper. Ahb.

in

Exod.

1.

ll. c.

10. ia fln.

Anno

periodi

Gricco-Homana 6604.

Anno
II

/flra;

Hispan.

H 40.
V

Anno
reg.
(i.

riegira;

505, inchoalo die 10

Julii,

Fer. 2.

Jesu

Chriiti

Hll.

Paschalis

papa; 13.

Henrici

imp. t. Alexii Conincni imp. 31.

i.

A nuui.
rnschalis

Benricus Germanio} rex

1

Romam

pervenit.

ad

-i.-i.

B;ironius fuse nariat, (|Ue lioc

siam intrarc voliiil, quatn eaiu suo jurc suoqtic dominio a suis fideiibus delineri vidissct. Deliberata est

anno Roma;, quo

conligere. Quare
II

Henricus iinp. advcntavit, tanlum addo, <jua3 in Vila 1'andulfus Pisanus hanc in rcni refort
illuc

itaque

ei

Ecclcsia, et
iii

omnes munitiones

his

circuraquaqucsitic: ct
teuduiido

dcdit, videlicet i)e(>olcin

lideiii

hacdcliberalione obsides suum et alios barones, os-

Siisccplhs a sumiiio Pontifice

iion

prius Eccle-

servdiurum,

quam

penilus inale

222
ervavit.

PASCHALIS

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1111,

Dominum papam Paschalem dolo et cum episcopis el cardinalibus, CEcterisque ordinibus, et cum proceribus quammultis apprefraude,

hendit
netas

de ahis vero maximas strages

fecit

clericos

apographo lvi dies, et librarius legit lxi dies. Norunt enim qui in Mss. legendis versati sunt, numeruiu X cum numero V a librariis sa;pe confusum fuisse. Mitto alios errores minoris momenti,
qui cubant in
aliquibus
aliis

vero, arciiij)resbytcros, presbytoros exiioliavit, plaet

locis a Baronio,

qui

tliymiamaia

eis

auferendo

et

proprias

arbihalus est Ilenricum idibus Aprilis imperatorein

prajterire

vestes, ex

quibus

vestiti erant,

minime

dimittubat,
cis

nec etiam sublalaria atque femoraha

permittebat. Hacc vero acta sunt
idus,

habere

coronatum esse, hoc anno recitatis sed eum non possuin qui exlat in Chronico Ur; ,

mense Februarii, II anno Dom. Incarnalionis ucxi, Indict. iv, eadem namque dieDominica, qua legebatur Evangelium Assumpsit Jesus duodecim, etc. Et ait illis Ecce ascendimus Ilierosolymam, et consummabuntur omnia, quoe scripta sunt per Prophetas de
:

spergensis,
facit, et

dum

de Henrici imp. coronatione verba

;

quidem ex citato a se Davide Scoto postquam enim retulit Paschalem II detentuin fuisse,
:

Filio liominis,

quoniam tradelur gentibus

et illu-

Dominica Quadragesima transQuadragesimoe legendum Quinqxiar/esima Cum vero postea asserit, Paschalem II post octavas Paschce Henricum coronasse
subdit
actis

His

ita in

loco euiin
,

detur, et flagellabitnr, et conspuetur.

2.

ista

Paschalem IJ captivum detinet. Ascensio descensio fuit quoniam ut Dominus a mali:

imperatorein, non discrepat aMalmesburiensi, qui

tradit id

factum in Dominica in Albis, seu in die

Paschce, sicut post diem terlium,
ac die tertio, ut alibi

octava Pascliatis, quia post octavas Paschce, idem

est ac in octavis

gnis per|)essus est injuriam, sic et

malitiose captus est.

isle a

Barbaris

Consnmmata sunt

in Christo,

idem

saejie significat

demon-

quia a Prophetis prffinuntiatum est eum passurum Hierosolymis in isto, quoniam jam multis
:

vicibus dictum erat non iturnm

si

vero

ivisset,

Porro David Scotus in aulam ab eodem imperatore adscitus, hujusexpeditionis seriem tribus libris scripsit, ut prodit Urspergensis, qui addit
stravi.

non prius rcditurum quam

neis
:

oirinia quae vellet fa-

ceret. Traditus fuit videlicet a suis, et

non ab

extra-

flagella
est.

multaque opprobria diu ab

praedicto

eis per-

Henricum sibi eum capellanum assumpsisse. Quare non mirum si Malmesburiensis laudatus nioneat Davidem in regis gratiam magis quam histori,

pessus

namque
kal.

die, vidclicet a II

cum

deceret, proclivem fuisse .

Sed
ita

illa

Historia

idus Februarii

usque in V

Maii,

devotus Dei

vel periit, vel

4.

adhuc

in tenebris latet.

Pontifex multis est affectus cruciatibus .

3.

Quinto idus Aprilis,

His
est,

juxta criticce

Ab

eo coronatiir imperat,
,

Verum

loco

regulas discussis perspicuum

nico recte observasse

Labbeum in Chroin ger-

kal.

Maii

legendum V

idiis Aprilis, ut

habet

Robertum de Monte
Paschalis
:

Malmesburiensis lib. 5, pag. 167, qui ait narrare se gesta in coronahone Henrici imp. ex Davide Scoto Bancorensi episcopo tunc vivente, et a parti-

mano
die

suo

Chronico diem
recitat. Ha3c

coronationis Henrici
II

imp. annotasse,

dum Bullam

eodem

datam

Roberti verba

Die Pa-

bus cjusdem imperatoris stante. Cum enim, ut habet idem Malmesburiensis, Henricus coronatus fuerit VI idus Aprilis Dominica, quasi modo geniti, id est Dominica in Albis, quaj hoc anno incidit in V idus Aprilis, non vero in IV idus Aprilis, ut errore librariorum ibidem legitur, manifestum est, ultra diem illum Paschalem II ab imperatore detentum non fuisse, et locum praefatum eo quo diximus modo corrigendum. Corrigendus est alter ejusdem Mahiiesburiensis locus, qui est de concessione investiturarum a papa imperatori facta Privilegium et conventionem violeuta triuin septimanarum captione a papaextorta veraciler inseram loco enim trium septimanarum, legendum octo septimanariim Pandulfus quippe in
: ;

imperatorem coronato, tradidit ei lectum Evangelium papa Paschalis, qui et Raginerius, antealtare Apostolorum Petri el Pauli, in oculis omnium principum, Privilegium de investitura episcopatuum et abbatiarum, etc. Datura est idus Aprl!is,Indictione quarta . Ad qua; verba
scbaj Hcnrico in
post

Labbeus observat numeros duos,

deletos
fulsse,

vel a librarlis

omissos, vel dluturnitate temporis in autographo

nempe

viii,

Inter illa
;

verba, die

hoc enlm anno nullus iduum dles concurrere potest cum dle Paschatis, quod celebratura est quarto nonas Aprilis;
Paschce, et v, ante idus Aprilis

diesiduum In Dominicam non incldit. Quare error, qui in Roberti Chronicon irrepsit, ex
et parte alia

ipsoraet eraendandus. lidera errores irrepsere in

Vita Paschalis

II

refert
xii

eum

II

idus

Februarii

editionein

Sigeberti

Francofurti

curatam;

in Ms.

captum

ejusdem mensis, iudicatque Dominicam Quinquagesimae cum illo die concurrisse, cum dicat haec accidisse die Dominico, quo legebatur Evangelium Assumpsit Jesus XII discipulos , a quo die ad Dominicam in Albis fluxere seplimana; octo, non vero tres. Ex quibus emendandus eliam Petrus Diaconus, a Bafuisse, die sc.
:

enlni Gerablacensl,

qno Miraius
Icgitur,

in correcta sua edi-

tlone usus, dlei Paschatis

in

fine Prlvilegii

nuUa mentio, sed tantum datum est id. Aprilis

Sed cura Si-

(loco

V idus

Aprilis) Indiclione iv .

gebertus
potuerit

lioc Ipso

tenipore vixerit, neque ignorare

diera

Dominicam

hoc anno

cum

die

ronio

num. di
II

laudatus
in

lib.

-4,

cap. 41, ubi ait

iduuniAprilis non concurrisse, ethanc ceremonlam dle Domiiiicali fieri oportuisse ca diei v iduuni
,

Paschalem

ergastido

fuisse

sexaginta

et

omissio
runi

ei

unum

dies, ut

numeranli

patet. Scriptuiu erat in

liiiis.

non potest. Sed nonduni crroBaronius enlm num. 24refert ex veteri

adscribi

PASCnALIS

ir

ANXUS

12.

CHRISTI

1111.

223
solatio destitutus, iniillo

Codice verba dida a Paschall papa in die corona Anno Verbi Intionis Henrici, inquihns legitur
:

custodia detenlus,
peratori

omnique

quidquid petierat concessit, Unde ab

carnati jicxi, hoc confirmatum

est
et

decimo sexto
manifeste
idibus

dimissus, niullis

postmodum

vilior extitit.

Nam

kalcndas Martii
corriipti.

qui mensis

dies

Tum

ex Actis Paschalis II:

Actum

Aprilis, V feria post octavas Paschtc, Indictionis iv,

dictis constat subsistere non posse. Denique Chron. Hihlensbuimensi accurate dicitur Henricum II idibus Februarii Romai ab Apostolico exceplum, sed perperam subditur, eum id. Aprilis a papa consecratuni. 5. S. Gebehardus archiep. Salisbur. factum imperat. improbat. Baronius nnm. 23, mentionem facit sancti Conradi archiepiscopi Salisburgensis, cognomento Gebebardi. De eo in Vita ejus tom. vi

qua>ex

Rodbertus Parisiensis, Gualo episcopus Leonensis, et Pontius abbas Cluniacensis, aliique plures de cardinalibus et pra?iatis Ecclesiarum papam redarguebant, et quidquid imperatori verbo seu scripto concesserat irrilum esse debere indubitanter censebant. Asserebant enim, quod pro veritate et
justitia debuissel oplare

in

mori,
:

et

usque ad mortem

innocenter Christum sequi

cula et tlagra
statuta
periieti,

satiusque male vinaliqnid contra jus et

quam

Patrum potestatiannueresa>culari.IlIe vero

reprebensiones sopbistarum patienter tolerabat, et assertiones eorum legitimasac veraces esse allegabat. Sophistarum nomine
ctiores

Canisii recitata dicitur

citu

copioso

rnm

Henricum V cum exerxxx millia equitum electoItaliam ingressum esse, habentem in cocirciter

quicumque

Cteteris do,

esse

putarentur appellabantur

indeque
dicti(l).

Lanfrancus e\,knie.\m\\?,profundi soplustie

7.

initatu

suo Chunradum archiep. Salisburgensem, ut benedictionem imperialem a Pascbali papa

;

susciperet
consilio,

sed regcm

quorumdam
,

sceleratoriim

Paschalem captivasse et Chunradum factum hoc improbassc. Exinde imperator, inquit anonymus, ejusque sequaces in eum commoti , nullus ei locus tutus erat ad latendum. Tandeni post novem annos in sedem suam reductus est. o Quadragesimo secundo episcopatus sui anno, senex el plenus dierum v idus Aprilis felici fine quievit, anno Incarnat. Domini mcxlvii . Factum vero Paschalis II improbavit sanctus Brimo, abbas
Casiiiensis
et

DucB philosophorum et theolorjorum sectce in schola Parisiensi. Porro Robertus, queni in significatione Ordericus sophistam vocat fuit theologus Parisiensis Urbano II acdein Paschalill acceptissimus. Auctor Historia; a lloberto rege ad mortem Philippi 1, apud Duchesnium tom. iv, de

eo scribit
sophista)
:

In

dialectica

hi

potentes exliterunt
sophisti-

Joannes, qui

eamdem artem

cam vocalem
sis .

esse disseruit, Robertus Parisiacensis,

Roscelinus Compendiensis, Arnulphus Laudunen-

Occasione enim altercationum Berengarii

episcopns Signiensis, ut videre est

a

apud Baronium

die kalend. Septemb.

num. 29 ad 33, ubi ait eum prianimam Deo reddidisse, anno

infra

videbimus fuisse annum Christi sicxxv. Baronius in Addendis et corrigendis ad tomum xii suorum Annal. ex Vita S. Gebchardi, scripta ab auctorc liujus temiioris, alia refert

non expresso, quem

tempore excitatarum, ortffi sunt in dua; philosophorum et theologorum secttc; primi in vocibus seu nominibus omnia reponebant, alii vero in rebus indeque j)riores Aominales alii Reales vocati. Materia
hffiresiarcha;

schola Parisiensi

communis
gicum
;

tolius disputationis erat Universale

Lodari

vetus opinio naturam ipsam realem esse

;

defendebat

nova vero contendebat

est, esse

nuUam

huc transferenda.
G.

Investituras ab

eodem

extorqiiet.

universalem, sed (juidquid

singulare, so-

Tunc

lasque voces seu noinina uiiiversalia dici posse.

papa

iuquit Ordericus lib. 10, pag. 762,

solerti

Dissidium illud, inquit Bulaeus in Hist. Universi-

(1)

In amplissima

Conciliorum

Collectione
iiluJ

Veneto-Labbeana,

tom.

xii, col. 15^,3,

Capua; habitum a Paschali, ia quo celebre

exculpta est ex
col. 0:;3, in
litteris

Privilegium de investituris ab

Henrico
dalis,

anno huic assignatur Concilium quoddam generale extortum, ab eodeui Pascliali revocatur. Synodus ista
Collectione

Friderici Leodiensis episcopi ad Ecclesiara Mechlinicnsem

vi exlortuin nulla religione obligare

vulgatisque in

Monum.

Marlenii
ait

tom.

i,

quibus sacraincntum

probatur exemplo Paschalis, qui noslris tempori/jus,

coactus investi-

generali Concilio Capuai liabilo solvil, nec jam Privilegium sed pravilegium id vocuri decrevit. Verum licet id asserat Fridericus, in Epistola non longe post hffic tempora data, nullum lamen Concilium Capua; celcbratum a Paschali ea occasione fuisse credo. Id autein eruo primo, ex eo quod asserit Fridericus in eo Concilio Privilegium habitum et repulatum fuisse : qua;verba desumpla sunt ex Actis Coucilii Romani, ut conslatex eorum excerptis a cardinali Aragonio datis, ct ex altero eorumdem Fragmento quod Conciliu Guastalleusi subjectum in Ms. Codice reperit vulgavitque Martenius in Anecdotis tom. iv, pag. 127, secundo; id colligo ex silentio scriptorum omniuni non coa;vorum tantummodo, scd qui Campauia; viciua loca incolentes, res illarum rcgionum diligentissime
turas jurato concederc, Privilegium hac de re

concessum

in

adnotarunt. Silet enim de Chronicon suum proseculus

illo

pra;ter
;

fuit

ille

saiculum sequens nuatione Chronici

col.

conlinuavit;

silet,

anonymum Casinensem el Lupum Protospatam, qui postremus ad exordium usque sequentis sa;culi vero Chronologiam suam ad h;ec usque tempora deduxit, eamdemque succedens alius chronista usque ad inquam, Komualdus Salcrnitanus, eorum tcmporum el locorum scriptor, silel Pelrus Diaconus in conti-

cnm

illo memorat anonymus auctor Chronici Beneventani, apud Muratorium Antiq. Ital. tom. i, suum cum anno sicxiii claudit. Tres hi scriplores per ha!c lempora vixisse videntur, et controversiam Paschalis proscquunlur, asscrunl vero communi testimonio pactum a Paschalicum iraperatore initum inHoinanaSynodoanni sequcntis dissolutum fuisse nihilque dc Synodo Capuana, qu<c Romanam pra;cesserit, et de Synodo pra;sertim generali in qua revocatio ista

Casinensis, ac deniqiie nihil de

2G2, legendus, qui opus

Ilcnrico diligenlissime

primum decreta
ct

fuil, cur postea in Ilomana Synodo, ex iisdein qui Concilio (iapuano assedisse debuerant Patrihus constante, ncmpe archicpiscopis Capuano, iJenevcnlano, AmaUitano, Regino, Ydrunlino, quorum nomina extant in duplici Fragmcnto ejusdem Romana; Synodi supra a nobis laudato ; cur, inquam, Palres illi ambigui ha;rebant num pactum illud sacramento a Paschali tirmatum dissolvendum esset, nec antea lluctuantcs animi

locorum

fuerit commemorant. Quis tantam oscitanliam non uni vel alleri, sed tribus scriploribus diligcntissimis circa res sui propiuquitate cognitas obtruserit? Insuper si revocatio ista invesliturarum decrcto Concilii generalis Capuani slahilita

temporis

quieverunl,

quam Gerardus Engolismensis consilium illud suggessit apud Pagium ad A. mcxii, num 2, legendum. Ilis igitur malure libratis, censcmus Cnncilium Capuanum, de quo Indericus, ipsissimum csse Romanum quod vel menioria; lapsu Ciipuanum Fridericus appcllavit, vcl forte in ejus textum Capuce pro Rom<e amaoaeosium oscitautia irrepsit. Mansi.

224
tatis Parisiensis,

PASCHALIS
ad aniiiim mlxvii diu

II

ANNUS

12.

CHRLSTI 1111.
Multa opera tam in juventute,

et

per niulta

cainohii.
cclate

quam

jani
ii-

sa-cula in Acadeniia Parisiensi visuil.

proveclior in
6?e

lucem

emisit,

inler qua;

Moritur ]}oamu7idiis Antiochiw princeps. Ad nuin. 45. Boainundi Antioclii;e principis inorlem Baronius accurate lioc anno consignat, et Ducangius, in Notis ad lib. ti Ilistor. Annac! Com8.

brosl2

Divinis O/ficiis, quos

ejus

genuinum

foetum esse male a quibusdam negatum, uli deinonstrat Gerberonius iii A|)ologia pro Ruperto.

Eum

in

gravissimum errorem
lib.

circa Eucharistiae
n. 49,

nenae perperam contendit, eam uno aut altero ante prssentem anno accidisse. Hasc deBoamundo

Sacramentum impegisse putarunt Baronius

Bellarminus
de Script.
Ecclesiast.,

aliique

Ordericus
Indict. IV,

lib.

Auno ab

lucarnat.

Dom.

mcxi,

Marcus Buamundus post multos agoncs et triumphos in nomine Jesu Antiocbia^ obiit , ubi tamen in loco mortis fallitur. Eum enim in
Apulia

utrumque cam panis

ril,

secuti,
et vini

quod

scilicet

unionem

hyposlati-

el

admiseipsemct locum dedit durioribus subobscuris suis locuUonibus adeo ut haeretici

cui opinioni
;

Eucharistici

cum Vcrbo

demortuum certissimum, idque anno

produnt Albertus Aquensis

cur-

renti, ut etiain

lib. 11,

eum cum

inter

suos connumerent.

Verum immerito
illis

in Epistola

dedicatoria libris

prffifixa,

cap. 48, chronograi)hus Malleacensis, ac Falco Benevenlanus , (|ui exslincluni tradit niense Februario anni Christi mcx, Indict. iv. Falconem citat Du-

clare Berengarianam ha;resim impugiiet,

suamque

mentem
der parl.

Catholicaj

Odei

couformem

explicet. Le-

gendus Gerberonius loco

citalo, et Natalis

cangius, et obscrvat solemne esse huic scriptori

1, Saic. xi et xii. Obiit

AlexanRupertusau. mcx^lw.

annos Christi a mense Marlio auspicari, ideoque eum vita functuin mense Februario anni Dionysiani mcxi. C;eterum quantus vir fuerit Boamiindus, vel ex his Amia) Comnenai lib. 13
exisiimare
verbis inlelligi potest
Hic uni omniuin qui tunc erant
:

talis

ac tanlus

fuit,

ut

Porro Renerus hoc ipse teinpore vivebat, scripsitque etiain Gesla S. Lamberti episcopi Leodiensis, qua3 extant apud Chapeavillam toin. i. 10. Initium clissidii Alphonsum inter regem et Urracam uxorem exorti. In Hispania dissen-

hominum
illi

iin[)eratori

siones inter

Alexio secundus

uni duntaxat

fortuna, vi di-

gem
fol.

in

et Urracam conjuapertum hoc anno erupere. Sandovalius

Alphonsum regem

cendi, consilio, c;cteris(|ue naturai dotibus esset inferior; plane invicUssimus futurus,nisi

eum

;das

sua,

rerumque ac
.

spei rationes

cum

patre nieo

hoc anno vitam cum morle commutasse,testatur eliam PelrusDiaconus lib. 4, cap. 42, cujus verba Baronius iium. 15, refert Ea perlurbatione durante , inquit hic auctor, Rogerius dux cum Boamundo fratre defungitur Rogerius dux erat Apuliaj, cui in princi|jalum
:

commisissent

Eum

120 et seqq. Chartas varias laudat , quibus liquet Vrracam anno superiori adhuc cum Alphonso marito fuisse, uti Privilegium in f;worem nionasterii Sanct;r-Mariaj de Balvanera emissum. /Era MCXLViii, una cum conjuge Urraca noinine
strenuissimorege Adefonso
a Pyrenaeis
siio existente genitore,

mihiquoquequodammodojuncta

consanguinitate,

Guillelnius lilius , Boamundo vero in principatum Antiochiae Tancredus, nepos dux etiam celeberrimus. Erant Rogerius et Boamundus filii
successit

Roberti Guiscardi, de quo sa;pe a nobis serino habitus.

9.

Floret Rupertus abbas

et seqq.

Tuitiensis.

Ad

montibus usque ad refluxus Oceani regali auctoritate dominantibus . Eo eUam ChrisU anno Mta. mcxlviii, Urraca die Decembris sanclo Stephano Prolomartyri sacra donationcm quamdam Adefonsus rex Confirmat Urfacit, in qua habetur raca toUus regina Hispanim. Quare Alphonsus et Urraca adhuc eo anno conjunctiin regnabant, nondiunque Alphonsus infans prioris mariU Urracae
,
:

num. 46

Florebat hoc tempore Ruperlus

filius,

rex proclamatus fuerat, ut eruitur ex InslruEcclesia; ValUsoIetante, ubi

abbas monaslerii Tuitiensis, in opposito civitafis Coloniensis juxta Rhcnum, quod alias diximus a sancto Heriberto Coloniensi archiep. constructum.
Fuerat antea monachus coenobii Sancti-Laurentii in publico Monte Lcodii, de quo Renerus ejusdem monasterii raonachus, lib. de Viris lllustribus sui

mento

Bernardus

dici-

tur archiepiscopus Toletamts, Urraca rerjina Legionis, Petrus

Trava; comes Gallaeciae praifectus et

Gomesius

Castella;.
erat.

Petrus autem Alphonsi infanUs

guberuator

;:

PASCHALIS

II

ANXUS

13.

CITRISTI

1112.

225

PASCHALIS

II

ANNUS

13.

CHRISTI

1112.

Indicitur Concilium Lateranense Paschalis

littercn

suum factum improbantis prcccedunt.

argumcnto cjusdem
scriptae

Pontificis

litterae,

hoc anno

adGuidonem Viennensemarchiepiscopum,
reliqtiac

Sequitur annus Redemptoris niillesimus cenlesimus duodecimus, Indictione quinta, qno Paschalis papa ad instaurandum grave damnum illatum
scandalunique curandum quod intulisset ubique fldelibus ac denique ad restituendam sanctam Ecciesiam in pristinam libertatem, Apostolicis indictum litteris generale Concilium in Laterano celebrandum habuit.De occasione autem hnjus indicendi Concilii sicUrspergensishocanno: Eo tempore, dominus Apostolicus multas a RoEcclesia;,
,

cujus generis et
datffi.

erant ad legafos c;cteros

Reddamus
habent

igitur qua; extant ad

quffi

Viennensem,

ut ex his reliquas
sic sc

non exfant intelligamus

Paschalis episcopus, scrvus servorum Dei, venerabili fratri Viennensi archiepiscopo Guidoni ct Apostolicae Sedis legato, salutem et Apostolicam
3.

benedictionem.
Si

constantiam tuam'
aliis

sffiva

illa

barbarics

minis, lilandimciitis, aut

ctere, prudentia tua

modis

tentaf infleSi

mana
stica)

Ecclesia passus est injurias, objicientibus

ei

immobilis perseveret.
est,

enim

(adversariis),

quod contra instituta totius Ecclesiadisciplina; regem Hcnricum tyrannum, reiEcclesiarum destructorem,
Inde coactus est in

in viridi ligno sicfacfum csf, quid fiet in aliis ? Si in capite sic

bris ? Igitur,

pcrpetratum
frafer

qnid

fiet

in

memin-

pul)lica; vastatoreni et

charissiine,

in tuo

bono

imperiali benedictione sublimasset, insuper privilegio

sacrilcgio condonassel.

cccpto constanfer et viriliter,

Dco

pra^sfanfe, per-

maneas. Min;c,
veant, sed
ifa

vcl blandimcnta, vel alii suasionis

Concilio decimo quinto kalendas Aprilis habito

Laferani in
Ecclesia Constantiniana
,

aut dissuasionis modi providentiam

tuam non mo-

ultima die

Domino

auxiliante, perdura ut aliis

Concilii, facta
lica; fidei,

coram omnibus professione Catho:

tuaconsfanfiasalufarispcrseverantiaesitexemplum.

ne quis de fide ipsius dubifaret, dixit Amplector, etc. De his acluri, in pri-mis quod ad

Quaj cognosccre postulasti,

in lenforiis,

hffic

sunt: scripta, qua;

in

quibus

cum

multitudine clcrico-

tempus

spectaf, corrigendi sunt Codices illi. qui habcnt idcm Concilium habifum anno sequenfi ; id enim non ex Urspcrgense tantum, scd ex Actis Vicnnensis Concilii habifi hoc paritcr anuo, Indi-

rum

ct

civium Urbis
]M'0

et totius provinciae custodie-

bamur,
Urbi
dc

liberfate Ecclesiae, ct pro al)Solutione

ct

capfivorum omniiim,

pro cxcidio quod Ecclcsiae,

ctionc

quinfa, leddifur manifestum,

dum

in

cis

superincunibenfe undique gladio, immincrc vidcbatur, de clectione, seu

ct uiiivcrscc provincia?,

mentio liabctur cj usdem Lateranensis Concilii, dicta die mensis Martii celcbrati adeo ut nulla remaneat dubitatio, hoc ipso anno idem Concilium celebrafum quod efiam cx Pctro Diacono potest
:

investitiiris

personarum

facfa sunt,

vidclicet

ut clcctionc libcra facfasine vi etsimonia consensu

rcgis,
et

faculfatcm habcatrcx investiendipcr virgam

et elecfus a clcro ct po[)ulo
:

'

intclligi in Ciironico Cassincnsi.

2.

Anfe Concilium autcm idem Paschalis papa

praqudicavit
,

suam causam
tholico

cum

universo

Ca-

orbi

Apostolicffi

innofescendum curavit per legatos Scdis datis ad cos lifferis quomodo

, ,

non conego canonica censura cassaomnino cf irrita judico, ct sub damnatione perpetua pcrmanere dccerno ut nullius unquamauctoritafissint,etnulliusbona;mcmoria;.
sccretur, nisi a rege invesfiafur
,

annulum,

Ea vero qu;c

sacri A|)ostoloriim canones, ct Antio-

coacfus fecisset, (juod llenrico dc invesfifuris concessisset.

et

chenum

ac universa Concilia ct pra^dccessores

Ca;ferum sc ea omnia irivalida rcddcrc confirmare qua; a pfcedecessoribus Romanis

Pontificibus de his staluta fiiisscnt. Exfant

codcm

memoria; domnus Gregoriusct Urbanus de his prohibuerunt, damnavcrunt , statucrunf, et firmaverunt ego proliibeo
nosfri, cf pi\xcipue fclicis
:

damno
'

constituo

ct

confirmo

ct

mc

illoriim

Pcl. diac. Chr. Cass.

I.

iv.

i-.

i,T.

sanctioncs profifcor servafurum . HucusqiK! Epi-

Baron. Tomus

XVIll.

29

226
stola Paschalis.

PASCIIALIS

II

ANNUS

13.

CHRISTl 1112.
vita

Lcgimus eam
:

in pluribus veteri-

tus,

non pro
,

mea, non pro salute aut

,

gloria,

bus Codicibus scriplis demum vero habeiur cusa in Notis ad Ivonis Epistolas. Eodem quoque arguniento scripsisse ad

sed pro solis EcclesiBe necessitatibus, sine fratrum

consilio

aut subscriptionibus feci

,

super quo

Gerardum episcopuni

Engolis-

nulla conditione

nulla promissione constringi-

Sedis Apostolicse legatum, testanVienna redditte ad eum Paschaleni Pontificem. Sic igitur ejusmodi ab AposloIicaSede tonitru in universum Chrislianum orbem perstre-

mensem, itidem
lilterse

tur

factum cognosco, ila prave facomnino corrigi, Deo ])raestante, desidero cujus correctionis modum fratrum qui convenerunt consilio judicioque conslituo ne
nuu'
:

sicut prave

tum

conflteor, et
:

pente, apud
tifex

omnes

innotuit, cujus esset fldei

Pon-

atque constantia, iu conservandis prBedecesdecretis de investituris sancitis.

hoc in posterum detrimentum aIi(|uod Ecclesiaeaut anima; mea; ^irwjudicium relinquatur.

forte per

sorum
4.

Celebratio

Concilii Lateranensis.

Post

Tunc enim communi omnium favore laudatum est, ut fratres omnes qui donum a Deo sapientiae
scienliffique

hsec
lecti

autem ubi
sunt in
el

tum

tempus advenit, colduodecim archieiiisco])!, cenquatuordecim episcopi, quindecim presbydicti Concilii

perceperant, maturius super hoc con-

unum

silium

communi

coUatione susciperent, quid se-

quenti die per inspirationem Spiritus sancti re-

teri cardinales, et octo

diaconi cardinales, abbates

diversi ordinis

sponderent.
7.

plures, et clericorum
niullitudo.

innumera

Die itaque sexta, quai et ultima Concilii

Dies Concilii varia

diversorum Codi-

fuit, fidei sua3

veritatem sanclis Patribus per

omnia

cum
cubi

lectione, diversa scripta esse reperitur. Ali-

congruentem domnus papa Paschalis

in audientia

legitur
alibi,

quinto

kalendas
alibi

quinto

rursum

Aprilis , decimo decimo octavo kalend.

totius Concihi exposuit, asserens se Scri])turas sanctas veteris et novi Testamenti, et Concilia univer-

laus Aragonius in

ejusdem. Porro quaeextant ejus Acta, qute et Nicosuum transtulitCodicem in Vila

Paschalis, sic se habent

5. Anno Incarnationis Dominica; millesimo centesimo duodecinio, quinto kalendas Aprilis, cele-

brata est Synodus Lateranensis a domno Paschali papa in Basilica Constantiniana. Ubi episcopi complures ex
Italicis

veneranda suscipere ac venerari, qua? Cathoveneratur, ita dicendo Am]>Iector omnem divinam Scri]>turam, scilicet veteris et novi Testamenti legem scriptam a Moyse et a sanclis Prophetis amplector quatuor Evangelia, septem canonicas Epistolas, et Epistolas
salia

lica Ecclesia suscipit et

gloriosi doctoris beati Pauli Apostoli, sanctos cano-

provinciis interfuerunt, aTransal-

nes Apostolorum, quatuor univcrsaiia Concilia,

si-

pinis duo. In

die

qua nimirum Synodo de Guibertinis quarta est facta qua^stio, quod referrentur, quasi
Pontifex ait
:

cut quatuor Evangelia, Nicaenum, Constantinopo-

litanum, Ephesinum

et

Chalcedonense

',

decreta
,

ex permissione papai interdicta officia celebrare.

sanctorum Patrum
l)ra!ci])ue

Romanorum

Pontificum
ipsi

et
et

Tunc

Nec

excommunicatos

(sicut

decreta

domini mei papae Gregorii,

ifisi
:

aiunt quidam)

generaliter absolvi. Constat

enim

beatae

memoriaj papae Urbani. Quae

laudave-

neminem

nisi pcenitenteni et satisfacientem abso-

runt, laudo: quae

tenuerunt, teneo: quae con-

lutionis gratiam consequi. Guibertinis nec offlcia interdicta restitui, imo Ecclesiae sententiam in

lirmaverunt, confirmo quaidamnaverunt,

qua; re])ulerunt, repello
terdico
et
:
:

danmo

quae interdixerunt, in-

eos editani juxta prajdecessoruni nostrorum deli-

quae proliibuerunt, proliibeo in

;

onmibus

berationeni laudanius et conflrmamus. 6. Die aulem quinta, idem Pontifex narravit

per omnia
8.

et in his

sem])er perseverabo.

In calce etiam hujus professionis ex ore

om-

omnibus

qualiter ab Henrico

cum

episcopis

quibusdam

et

Teutonicorum rege cardinalibus, tam

nium, qui ad consulendum hesterna deliberatione

convenerant
,

Engolismensis episcopus Gerardus

quam diaconibus, et cum niagna tam Romanorum quam aliorum qui tunc secum conpresbyteris

hanc

in scriplis sententiam recitavit

venerant

multitudine

captus

fuerit.

Quodque

Privilegium illud, quod non est Privilegium (neque vero debet dici Privilegium, sed pravile-

coactus fuerit contra deliberationem suam, pro redemptione captivorum, pro pace populi, pro liberatione Ecclesiae, ut suiiradicto regi de investituris, quas sa;pius prohibuerat scriptuni concessionis
daret, et juramenta per episcopos seu cardinales fieri ])raeceperit, quatenus nec de investituris dein-

ffiuni)

domno papa

pro liberalione captivorum et Ecclesiae a Paschali per violentiam Henrici regis

extortum, nos omnes in hoc sancto Concilio cum eodem domno papa congregati canonica censura
et Ecclesiastica auctoritate, judicio sancti

Spiritus

damnamus,

et

irritum esse judicamus, atque

om-

personam regis anathema poneret. Quamvis autem conditio juramenti imposita ab ipso et suis minus observata sit (neque enim servaverunt nobis quod ab ipsis juratum fuerat :) ego tamen eum nunquam anathematizabo, et nunquam de investituris in(]uietabo quod
ceps

eum

inquietaret, nec in

nino cassamus, et ne quid auctoritatis et efficacitatis habeat penitus excommunicamus. Quod ideo damnatum est, quod in eo Privilegio conUneba-

quod electus canonice a clero et populo, a nemine consecretur, nisi prius a rege investiatur, quod est contra Spiritum sanctum, et canonicam
tur,

(sed

quouiam) jam nostrai commonitionis instan-

institutionem.

tiam re]3ulerunt, habebuntjudicem Deum. Porro scriptum ilkul, quod magnis necessitatibus coac4>

Aliqui lexlus Iiabcnt ef

Antiochemmi,

PASCHALIS
9. Perlecta

II

ANNUS

13.

B.

CHRISTI

II 12.

227

vero hac Charta, acclamatum est

:

tudine innumerabili tam clericorum

quam

Laico-

abuniverso Concilio
chiepiscopi

Amen, amen.
(juoque

Fiat, fiat.

Ar-

rum

Et post ha^c itain Codice

vero

et episcopi

et presbyteri

cardinales qui interfuerunt ipsi Concilio, hi sunt,

vidclicet
:

10. Haec Charta iecta cst a Gerardo Engolismensi, Leone Ostiensi, Galone Legionensi episcopis,
Roberto card.
tit.

S. Eusebii, et

Gregorio card.

tit.

C. Sabinensis.
a

SS. XII Apostolorum, de

G. Portuensis.

sensu. In
fiat, hffic

alio

Codice
:

communi aliorum conpost A^nen, amen; Fiat,

L. Ostiensis. C. Praenestinus. B
I.

Tusculanus.

Tunc surgentibus ex consensu fratribus, gratiae Deo et Pontifici acta; sunt, quia patefacta liquidius veritate, de medio ablata

legebantur

Patriarcha Venetus.

sit

scandali et dissensionis occasio. Et consense-

L.

Capuanus. L. Beneventanus. A. Amalphitanus.

H. Rheginensis.

runt duodecim archiepiscopi, centum et quatuordecimepiscopi,etquindccim presbyteri card., octo

diaconi card. Qui
privilegii

omnes

in

damnatione

praedicti

consenserunt

cum

abbatibus, et innu-

Hydruntinensis.
Brundusiensis.
Cosentinus.

merabili multitudine tam clericorum

quam

Laico-

rum
tione

Hucusque

in Codicc

Vaticano, facta colla-

Geruntinensis.

Rossanensis.
G. Legionensis.

Segobiensis.
a a

aliis exemplaribus. Sed describamus hic carmina Gotfridi Viterbiensis notarii imp. quibus per Pontificem gesta usque ad finem Concilii alia pleraque sic

cum

11.

narrat

Legatus pro Bituric.

G. Viennensis archiepiscopus. R. Volaterranus.
Papa dolens lamenta movet, totumque per orbem, Ecclesiam sua charta vocat propcranter ad Urbem. Hsc ubi conscdit, Casaris Acta dedit.

G. Senensis.

a R.

Popubre.

Tunc ait Patres, a Caisare scripta notate, Et quodcumque placet super liis decreta parate Me quoque Poutiticem non fore, jussa date.
:

G. Tarracinensis.

Peccatis mala vestra meis venisse notavi,

Ofticiis

G. Syracusanus pro omnibusSiculis.

me
et

deslilui

diguum reputavi,
ait.

G. Vorrianus (Verulanus).
B. SJgniens. et ahi fere

Me quoque
Ha:e
ail,

deposui, ne pereatis,
rejicil,

centum

mitram

mantumque

relinquit,

episcopi .

Ordinet Ecclesia siue me, quidquid placet, inquit,

Moreque

Ponlilicis judicet ipsa sibi.

:

Scripta legunt cleri

Rex
:

Pontificalia quaerit,

PRESBTTERl CARDINALES

Annulus

et

baculus sub Cffisare fertur haberi.

Copia poutiQcum

non

ita (dixit) erit.

B. cardinalis

tit.

S. Marci.

Extortum papa; scriptum conlra rationem Urilur; et priscum tibi conciliamus lionorem.

R. card.

tit.
tit.

S. Clementis.

R. card.
G. card. B. card.

S. Priscse.

tit.

SS. Apostolorum XII.

S. Petri

mantum, Curia tota monet. ^ Quiutum nova bella gerentur. Pristina mota palri sibi jam tormenla moventur, Ut pater anlc fuil, sic analhema luit.
Tolle pater

Rursus in Henricum

Litlera papalis simul et papale sigdlum,

tit.
tit.

ad Vincula.

Missa per impcrium gravis excommunicat illum,

R. card. R. card.

S. Eusebii.

Et cunctos proceres, qui sua jussa tenent.

tit.
tit.

S. Laurentii in
S. Cecihae.

Damaso.
Haec ipsc.
12. Conciliitm
7ians,

card.

B. card.

tit.

S.

V. card. til. S.

Marhni, Chrysogoni.

Viennense investiluras damdiffert.

K. card.

tit.
til.

SS. Pctri ct Marcellini.

S. Xysti. S.

At

cujns confirmationem Paschalis papa

licet ha!C ita stabilila iu
:

Concilio videri po-

V. card.

tuisscnt
.

tamen

liaiid cst sopita discordia,

quod

vi-

A. card.

tit.

Susanna;

delicet ipse

Paschalis |)apa noluerit pcr seipsum

CARDINALES DIACONI OCTO.

datum Heurico Privilcgium condcmnarc, et ipsuin excommunicare ncque concessas investituras

,

Abbas Sublacensis.
Joanncs abbas Cajetanus.

eidem revocare, ut ex verbis ejus audisti superius ita dicentis Ego tamcn cuni nunquam
:

analhcmalizabo,
tabo B.

nunquam

dc investituris inquie-

Abbas
Lco.

S.

Andrctc.

Gregorius.
Aldo.
Tlieobaldus.

Ipsum vero damnari pcr Coucilium potius (juam per seipsum concessum illi privilegium permisciit. Imo ex co quod amicitiam cum eodem
imperatore retinuerit, at(|uc
dicti pri'

litleris colueril, et offi-

vilegii

Rosimanus, qui in damnationem

consenscrunt

Ootfrid.
IV.

Vilcrbicn.

Chro. par. xvii.

cum

Rcgem

scilicct,

sed

abhatibus

aliis et nuilti-

iniii.

228
ciis

PASCHALIS
frequcntavcrit
:

II

ANNUS

13.

CHRISTI 1112.

exulcerabat

aninios Ortho-

fuerunllegati regis, litteras bullatas, quasi dc parte

vcstra ad

doxoruiu pro libertate Ecclesia! tcstuaiitiuin. Quocl patet ex litteris Guidonisarcliiepiscopi Vienncnsis,
qui
fiiit

quibus erga

eum missas, audacter praitendenles, in eum vester bonus affectus pacis et

Quas

postea Callistus papa, niodo

autem

legati
ist-

concordic-Ect perfectaj amicitia? significabatur.

Aposlolicffi Sedis,

qui Vicnnai lioc anno contra

nimirum

post Concilium,

quod

in praiterita ulliina

hsec ab Henrico scelera perpelrata Concilium cele-

bravit

decimo septimo kalendas Octobris, cui

iiiter

aUos episcopos interfuit, inio et pr.xfuil pro legato (quod impedilioris essct lingua') S.Godefredus episcopus Ambianensis, ut testatur ejus temporis scriptor Nicolaus in Vita ipsius '. Sed et interfuit huic
Concilio Viennensi sanctus

Quadragesima Roma> cclcbrastis, se recepisse, et sibi missas idem rex testabatur. Cumque super his multa nobis incutcretur adniiralio, memorestamen litlerarum illarum, quas hiiinilitati nostra;, illarum eliam, quas Gerardo Engolismensi episcopo et vestra; Scdis legato de bona juslitiae perseverantia
miseratis
:

Hugo

episcop. Gratia-

tolius sanctae

Ecclesite
,

et nostrae fldei

nopolitanus, inquit Guido abbas Carthusiaj in Vita

ipsius,
a

qui pra; cunctis, ut Hcnricus, qui sic

enormiter in Paschalem papam peccasset, excommunicaretur, ineodem Viennensi Concilio effccit. Porro ibidem ista decrcta scrijita esse reperiuntur: 13. v Investituram episcopatuuni et abbatiarum et oinnium ecclesiasticarum rerum de manu laica,
sanclffi

ruinam evitare cupienles ad Dei honorem et vestrum animati, canonicam viam aggressi sumus.
15. Igitur dictanie sancto Spiritu investiturei Ecclesiastic<K de manu laica haeresim esse judicavimus. Scriptum illud quod rex a vestra siraplici-

ram oinnem

Romanae Ecclesi*
Scriptum
iliud seu

auctoritateni sequentes,

tate extorsit,

haeresim esse judicamus.

a

damnavimus. lu ipsum etiam regem nominatim,

et

so-

privilegium

quod a

lemniter, et unanimiter sententiam anatheniatis in-

domno

Paschali papa violenter Henricus rex de

jecimus. Et nunc,

investituris, de

anathemate in persoiia sua non

:

ih virtute sancti Spiritus damnamuSjalque irritum esse el nullius bcataj memoriaj judicamus fleri Henricum Teutonicorum regem, qui simu-

sponte extorsit

domne pater, vestram, sicut dimajestatcm suppliciter exoramus, ut quod pro sancta3 Ecclesiae fldei robore, pro Dei ct

gnum

est,

vestro honore fecimus, auctoritate Apostolica so-

lemniter confirmetis. Cujus conflrmationis argu-

mentum

per apcrlas nobis litteras significare di-

lata

pace

Romam

veniens, post data sacramenta

vila;,

domno

papaj

Paschali

membrorum,
,

malae

gnemini, quas etiam (ut gaudium nostrum sit plenum) alter alteri destinare possimus. Et quo-

captionis,

refutationis
in

investiturarum

eumdem

niam principum
fere populi

tcrra)

pars maxinia, et uuiversi

:

domnum papam

Sede Apostolica ante cor|)us

multitudo in hac re nobiscum sentit

beati Petri, post osculationeiii pedis, oris ct faciei,

proditione, perjurio et sacrilegio, velut alter Judas,

remissionem peccatorum suorum omnibus injungaUs, ut si neccsse fuerit, auxilium nobis, et

in
patriae

cum

cardinalibus episcopis et archiepiscopis,

unanimiter ferant.

et multis

Romanorum
castra

nobilibus tradidit, cepit et

raptum

in

insignibus Apostolicis exuit, et

indigne atque inhoneste irrisum tractavit, et ab eo nefandissimum et detestabile scriptum violenter

extorsit:

excommunicamus, anathematizamus,

et

IUud eliam cum debita revereiitia vestra; pietati, quod si nobisci^m in his steterihs, si hoc sicut rogamus, conflrmaverihs si deinceps ab ipsius crudelissimi tyranni et nunUorum ejus litteris, locuUone, muneribus abstinue16.

suggcriinus

a gremio sanctaj

matris Ecclesiae sequestramus,

ritis

donec his omnibus abrenunfiatis, plenam satisfactionem Ecclesire exhibeat. Hactenus decreta
Concilii Viennensis,

et fldeles. Si

unanimiter nos, sicut decet, habebitis filios vero (quod minime credimus) aliarn
cceperiUs, et nostrae paternitatis as:

viam aggredi
sit

qua3 archiepiscopus

legatus

serUones praedictas roborare nolueritis

obedienlia repelletis. Valete .
subjecta leguntur
:

propitius
et

Romam

confirmanda misit, his tunc ad

litteris

eumdem
:

nobis Deus, quia nos a vestra subjectione

Istis

Paschalem Pontiflcem
14.
scliali, stolicse

synodalibus dalis

hsec in Codice

Domno

sancto el dulcissimo patri Paet

Guido Vienncnsis archiei)iscopus,

Sedis legatus, et ca-tcri
et obedientiain.

Apo-

onmes

episcopi et

abbates, qui Viennensi affuimus Conciho, debitam

Amio ab IncarnaUone Domini, millcsimo centcsinio duodecimo, IndicUone quinta, decimo septimo kalendas Octobris, Concilium hoc Viennense celebratum est . Quod autem ad conflr-

subjectionem

maUonem
mandata sequentes,
,

Sanctse paternitatis vestra)

distulit

apud Viennam

convenimus

ibique cooperante

gratia Spiritus sancti, de investiluris, de captione

spectat , Paschalis papa confirmare vixque impulsu Cononis PraenesUni episcopi cardinalis post annos quatuor, nempe Redemptoris anno millesimo centesimo decimo sexto,
;

vestra et vestrorum, de perjuriis regis, de pcssimo

illo

in Lateranensi

Concilio

confirmavit omnia, quae

pacto et privilegio,

quod

a vestra

majestate

violenter cxtorsit, tractare diligenter curavimus. Af-

per legatos gesta essent, nominatim vero per eumdem archiepiscopum Viennensem, ut suo loco patebit.

iNic.

in Vita S. Godefr.

).

iii.

c. 7.

die

viii

Nov. apud Sur.

17. Sic igiiur

Paschalis

papa,

qui hacfenus

toui. VI.

summa

gloria

Pontificatum universaUs Ecclesiae

PASCHALIS
administrasset
:

ANNTJS 13.
vi-

CHRISTI

IM2.

229

ab anno superiori, quo ea quse

dimus
tOit

perpetra^vit, Apostolica!

constantise succisis

aggrcssus

mutatus in virum alterum, veritatem propugnare sit et pugnare contra Pontificis Romani
persecutores; in primis vero contra ipsum impe-

nervis, \isus est languescere et hebescere, cujn nec

undique, sive ab his qui essent Roniae, sive in provinciis, stimulis agitatus, iu Henricura sacrilegum insurrexerit eumdenique anathemate con-

ratorem quoad
stautei'

vixit, in dies

magis magisque cou;

vim etmetum

demnaverit, i^imis tenax custos prcestili imo per exlorti juramenli. Sed et quod ejusproditoris

nec destiterit aliquando, quamvis extreraa qufeque sit pati coactus, donec victoriam de recuperata prodita libertate
prffitermiserit

minime

sancta Ecclesia fuerit qonsecuta. Urspergensis hujus temporis historicus

dem

ex adverso
vidisti) et

usum amicitice retinucrit, et quod undique magno auimo insurgentes (ut

Catholicse Ecclesia? libertatis Isesx
:

quamvis favens Henrico,

huucque

sugillans,

ut in imperatorem infidum,

zelo

SBstuantes Patres represserit

magnam
caiteris,

ipsc sibi no-

tam inussit;summara verolaudem

cardinales atque legali

sibi

pepererunt
sic

cum

qui

ipsum

per singulos ferme annos res ab Adalberto gestas, detraheudo bcct potius quam laudando, commemorat. 20. Atque prinjo de archiepiscopatu Moguntino

per

tot

annos admonitionis stimulis

conflai-i

agitarint, sic-

eidem
sic

collato
:

anno superiore

post scelus ad-

que renitentem patientissime

sint passi

tolerarint, ut

nullum

missum

Habita post haec Moguntia' curia,

schisma, nec jn Ecclesia adeo

relinqui
in

immane
iia in

scelus inullum

perpetuam

Sedis ApostolicEe ignominiam. Ita divina providensante, ut

eadem sacrosancta Scde Apostolica dispencum languescU caput, merabra ad defenfortius roborentur,

nec sinant tyrannos irrumpere, vel quaecumque adversa in Ecclesiam

sionem

pra;valerc.
d8. Ca^terum, quod audisti in eodem Concilio Viennensi slatutum, haeresim esse de manu laica

Adalbertum cancellarium suum dudum iu eamdem cathedrara electum baculo et annulo investivit . Ila ipse. Hoc autem anno agens de Viennensi archiepiscopo, per Germaniam anathema in imperatorem declamante et plurimos conimovente inter alios eumdem Adalbertum Moguntinura archiepiscopum in imperatorem concitasse tradit cujus rei causa ideni Mogunlinus ab eodem Henrico
:
;

fuerit detrusus in carcerem, ubi triennio detentus,

et

usque ad ultimum

fere spiritum cruciatus de-

investituram accipere

sic intelligcs,

secundum

ea

mum Moguntinorum in imperatorem iusurgentium

violentia coactus est imperator

quaj ex e[)istoIa Joannis archiepiscopi Lugdunensis

eum

dimittere, ut

sunt superius recitata, non scilicet quod sit ha?resis, ipsas inveslituras dispensando concedere, sed
asserere atque defeudere de jure esse
fieri

et

debere
,

suo loco dicetur. Egressum vero de carcere ea tantum curasse, qus Romanus Pontifexper legatos monuisset , idera auctor per singulos ferme
annos, ut dixi, res ab eo gestas narrans, pluribus exemplis ostendit, nosque suis locis pro temporis ralione dicemus. Sicque vides quasi miraculo

per laicos iuvestiluras, id hteresim esse

cum

id

sit

falsum dognia

bonis moribus et

sacris

Patrum
est,

inslitutionibus repugnans, in

Ecclesiam

introducere.

Quod tamen crimen nihil pcuitus quodjure Paschali papa; objici aliquo modo
semper
testatus atque professus

factum, ut cuni

is,

qui positus est iu Sede Petri

defensor veritatis, ex huraana? raiseria; conditione

potueril, cura sive litteris ad diversos dalis, sive

verbis iu Concilis
sit,

inflrnms apparet: Deus ad defensionem ejus hosles ipsos (juoque convertens, majoribus auxiliis

se de investiturislirmiter teuere, (juai

pradeconsti-

comparatis ipsam defendat Ecclesiam.

21

cessores Gregorius Septimus atque

tuissept.

Urbanus

Pra;ter haec autem ad acerbissimum casum RoAdalbertus

archiepiscopus

Alexii imperatoris Orientis lcgatio Romam.

19.

mu(atiis pro Pontifice contra Ilenricum.

Moguntinus Quod

mana;

Ecclcsia;, cujus

fama pervasitquoqueOrien-

vero

non cardinales tantum, sed

et iu provinciis

episcopi (ut vidisti), pro defensiope Ecclesiac adver-

tem, permoti sunt etiam ejus a;umli ; ac insuper adversarii, quorum pra;cipuus imperator Alexius (ul auctor cst Petrus Diaconus ') hoc anno misit ad Romanos ipsos, qinbus condoeisdemquc omne quod possct sponderet auxilium et favorem. Res tum gesta sic ab ipso Eodem anno (fiuo scilicet diclum narratur
legatos
leret ipsis,
:

sus imperatorem
fuit

uno

juncti spiritu insurrexerint

Romam

laude dignum. Quod vero etiam hosles qui tantoruni malorum auctores fuere, adversus imperalorem pro Ecciesia sleterint: id qnidem omnem superavit admirationem ; ut [ilanc illud

summa

Itomanum

Conciliura celebratura

est),

Alcxius iiu-

Davidicum de re tanta usurpare

eit

licucrit
ille

'

lla;c

perator, cujus

supra raerainimus, strenuissimos

mulalio dextera; Excelsi

Cum

ipsc

impe-

ex suo imperio viros

niisil,

Romam cum

suis

lilleris

ratoris cancellarius Albertus, cujvis consilio polis-

simum usus
Paschalem

Pontificem

impcrator, tot tanlaque indigna in perpelraverat idem, in:

quam,

ipse,

qui ob

periori archicpisco(iatum

mcrcedem impiclatis, anno suMoguntinum accejicrat

:

quibus de injuriaab imperalore illata PontiCci al(|ue Romanis, dolcntcr audissc significaiis agebat postinodum gralias eosquc landabat, quod viriliter illi obstilissent. Al(iue ob id, si illoruiii
:

hic tanlus

simul ac infulas accepil

cjiiscopales,

animos paralos promplosque scnsissct (ut sibi jam duduni nuutiatura fueral) vcllc vei se, vci 4oan'

'

Ptal.

Lxxvi.

l'el.

Diac.

1.

IV. c. 4S.

230

PASCHALIS

II

ANNUS

13.

CHRISTI 1112.

nem suum filiumjuxta morem

imperatorum, a

priscorum fidelium

Romae coronam imperii suniere Romani se omnino fore paratissimos ad ipsius nutum, per eo^dem nuntios mandant. Mense autem Maio, elegerunt ex suis fere sexcentos ad imperatorem conducendum qui Cassinum venientes, ab abbatebonoriflceexcepti sunt, cum quibus legatos ad imperatorem ipse quoque
Pontiflce
:

summo

fecisse
lis,

lempore nunquam interdicti remissionem nos ei nieminimus...B Hucusqueexhtteris Paschaqua)

enim sequuntur, cx clericorum

:

potius ad
:

Paschalem papam Epistola esse noscuntur quaj sic se habent a Latorem praesentium Apostolicaj
Sedis

auxilium

postulantem
gerit,

vestrae

fraternitati

(paternitati)

commendamus,
,

ut in querela

quam

adversus
tueamini.

eum episcopum

vos ejus justitiam

kal.

direxit, servifiumeietorationis suffragia

spondens.
imperatori

Datum Romae nono

data;

Decembris.
:

Igitur Constantinopolim profecti,

cum

Ifa interversa

legebantur in Codice
Epistolae

nam

haic de

una cum Romanis quid

vcrat exposuissent
,

sibi

abbas noster manda-

censuit illum

imperator inter

ad sequentem Epistolam pertinere noscuntur, quae scripta legitur data ab

tempore

amicos imperii habendum, ac per hujus ccenobii fratres octo libras solidorum, palliumque triacontasimon beato Bencdicto direxit. Mandavitque insuper abbati ipsi, ut cum ipse Romam coronandus accederet, obviam illi Dyrrachium pergcret, atque
ad Urbem usque properans, iu ejus permaneret obsequio . Ha?c Petrus. Sed ista omnia in auras inanes evanuere, quo aliquo pratextu visa
sunt fuisse tentata sub ejusmodi insuetaj legationis
involucro.

eodem

Pontifice ad archiepiscopum
:

Moguntinum,

his verbis

24. a Paschalis episcopus, servus

Arnoldo venerabili
salutem
o et

fratri

servorum Dei, Moguntino archiepiscopo,

et

Apostolicam benediclionem.
caetera

cum eo

Super

horrenda

infamia

qua;

de persoua Augustensis
stolicffi

jamdudum

ad Sedis Apo-

audientiam perlata sunt, nuper querelam

Adalberti Augusticnsis civis lacrymabili suggestione suscepimus.

siasticis dicere

Quam nimirum
audire turpe

personis Eccle-

Causa Eenrimanni episcopi Aurjustani ad Paschalem papam delata. Hoc eodem anno qui numeratur quintus exactus, sextus vero inchoatus a tempore Concihi Guastaldensis, ad Paschalem
22.

et

est,

sed ex ipsius

Adalberti poteris relalione cognoscere. Tibi ergo,

ad

quem hujusmodi
debito

discussio pro metropolitanae

dignitafis

attinet,

lilterarum praisentium

papam

querela;

antiquse renovatae, et ahffi inno-

prfficeptione

injungimus, ut hujusce ncgotii veri-

vataj perlataesuntadversus

Herimannum intrusum episcopum Augustanum, qui (ut vidimus) ut hipus ingressus ad mactandum et perdendum oves aditum sibi paravit, ut vulpes vero venatores elu;

tatem, convocatis fratribus, sollicita inquisihone

discutias, et

quod

justitia exegerit decernatis.

Quod

enim

a vobis jusfe et ralionabiliter, auctore Deo,

fuerit,

statutum

nos ratum habebimus.Hucusque

sit

demum cum

ut sus cuncta etiam sancta

:

libi-

Paschalis Epislola ad archiepiscopum

Moguntinum,

dine conspurcaret

defertur

rursum ad Paschalem
:

qui vocatum ad

Synodum ad dicendam causam

Pontificem. Cujus rei gesta^ historia

scalco, qui aderat, scripfa narratur

ita ab UdalaDeprehensus

municavit,

jam crebrius

in stupri fceditate dictus

Herimannus

episcopum Augustanum, nec venientem excomet cum adultero adulteram quoque pari senfeiitia anathematis condemnavit, ut ex ejusdem
archiepiscopi
litteris

episcopus, post monialium seu aliarum meretri-

Acta, quae recitantur inferius,

cum

scortum, perpetrasse in Ecclesia difTamatur adulterium. Cujus videlicet uxoris maritus, cum
esset

docent. Ca;terum rursus ad imposturas, ad fraudes iferum i'ecurrit episcopus, qui mendacium posuit

fortitudine ac bonitate conspicuus, facile to-

fiduciam suam, atque usus comministrocom-

tam cem
fieri

civitatem potuisset in adulteri concitare ne;

nienti

Conrado
:

canonico

Augustanae Ecclesiae,
:

sed malens gladio spirituali judicium sibi

materiali,

fingit litteras

ad Paschalem Pontificem
a

ait

enim

quam

Sedem

pelivit

Apostolicam,

Udalscalcus
et

Spreto episcopus salubriori consilio,

de crimine facturus querimoniam. Augustensis vero Ecclesia tanto scelere quasi de gravissimo erroris somno experrecta, ad eanidem Sedem littevas' dirigit, quid super tali episcopo sentire debeat,
inquirit, quee infra positis informatur scripfis. 23. Paschalis

criminis conscius, solito mendacii armatur praeLitterae

episcopus,

servus servorum

siquidem tanquam ex Augustensis canonicum Conradum, et dictum fratrem Ratpotonem Apostohco diriguntur quibus scilicct petebalur, ut causa ipsa cognoscenda ab eodem Paschali Pontifice Cusidio.

Ecclesiae persona finguntur per

Dei, dilectis

filiis

Augustensis Ecclesiae clericis, sa-

riensi injungeretur

episcopo viciniori, prout ap-

lutem
a

et

Apostolicam benediclionem.

paret ex redditis htteris Paschalis ad eos quae sic se

Pro querelis quibusdam, qua; super episcopo

habent
25. aPaschalis episcopus, servus
dilectis filiis D.
clesia;

vestro ad audientiam nostram ante

quinquennium

servorum

Dei,

tunc temporis officium episcopale interdixisse meminimus, quia et a nostro iJ teniporis legato bonae memoriffi Richardo Albano
perveuerunt, nos
ei

decano

et cffiteris

canonicis, salutem

et

Augustensis EcApostolicam bene-

dictionem.

et noslra

episcopo sicut vestris siguificatur litteris, invitatus, pra?ceptione praemonitus, nequaquam ad

illo

Diu

est

quod

frater

noster

Herimannus
fuit capitulis

episcopus vester de tribus apud nos

statutum terminum ante hos curavit occurrere,

aut purgationis debitum exhibere. Ex

impetitus, de pravo videlicet electionis et consecrationis accessu, de conversatione perversa, et de

namque

PASCHALIS
rerum Ecclesiasticarum
stitutus est,

II

ANNUS

13.

CHRISTl 1112.

231
haec habentur quae

distractione.

Pro quibus

praesentem

annum

spectant)

ipso ab episcopali officio suspenso, terminus con-

sequuntur:
27. Anno Domini millesimo centesimo duodecimo, Indictione quinta, in alendis Februarii, de-

ret prasenliam convenire. Infra

quo pars utraque ante nostram debequem nimirum teret sicut ipse asserit, a vobis accepit

minum

confrater vester et concanonicus Conradus

dicatum

est

ad nos venit,

episcopi. Reliquiae

hoc altare per manus Leonis Ostiensis sanctorum martyrum in hoc

hae

quod episcopus bber esset, nisi illi constituto termino convenircut. Cum itaque nuper ante nos et de quibusdam aliis gravibus idem diffamaretur
episcopus
illa
:

venerabili loco
papoB, S.

reconditae sunt

S.

Cornelii

Dionysii papae, Epiphanii archiepiscopi,

Paterniani ei^iscopi, Concordii episc, Stephani protomartyris,

Poteiitiani,

cum

bis ad

memoriam

nostrani etiam

Leonardi,
Eusebii,

Sisinii,

Laurentii,

praeterita

redierunt.
ipsius,

Unde opportunum duxi-

Vincentii et Peregrini, Ro-

mus, causam

ne diutius Ecclesiae detrimen-

mani, Marci, Marcelliani, Gervasii, Protasii, Eustabii,

tum

afferat,

terminare. Sed quoniam propter difconfratri nostro

Agathae, CyriacaB,Martina3,Sophia3, Pistis, Elpis,

A.

iicullates itinerum et personae infirmitatem, nostro

Agapes.
28.

fn

nequit se offerre conspeclui

Wi-

Anno

Insupcr ibidem ha!c sequuntur. Domini millesimo centesimo

,

doni Curiensi episcopo negotium istud providiinus injungendum. Priccipimus ergo, ut ipse causam

omnem

diligentius audiat. Et
et

si

episcopus vester
de
aliis

de rerum Ecclesiasticarum
versationis vita
quffi

de perversce confecerit, et

duodecimo Indictione quinta mense Octobri, die XV, anno vero xiii domini Paschalis Secundi papae, quidam presbyter hujus Ecclusiae, nomine Benedictus ducens secum quosdam laicos adiit Ecclesiam S.

emendationem

Stepbani

in

loco

qui dicitur

Aqua

objecta sunt, terlia episcoporum, vel quinta

transversa, ubi sub altari invenit corpora sancto-

presbyterorum
venti
kal.

manu

se purgaverit, restitutionem

rum martyrum
regriui
:

Pontiani, Eusebii, Vincentii ct Pe-

interdicti sibi ofiicii

consequatur.

Datum Benesi

quae inde auferens suis

traiistulit, et

Aprilis. Ila Paschalis,

tamen Pa-

hanc Ecclesiam
rabilis

cum sociis in domno papae Paschali,

Quo
in

imo potius Paschalis nomine conficta a Conrado atque coUega fuerunt de quibus admodum idem, qui ista describebat, conqueritur Udalscalcus, qui inferius ail, Criensem hunc episcopum fuisse fratrem Conradi fraudis ipsius composchalis,
:

sicut res acta fuerat, intimavit.

audito, veneallari
;

Pontifex

praecepit

ut

majori

sub craticula conderentur quod et factum est. Eodem quoque anno, idem presbyter invenit corpora sanctorum in via Ardeatina, CorS. Laurentii

sitoris.

Vides igitur iterum scriptis

surreptitiis

diani

videhcet martyris, et Feliculffi virginis et

apud Paschalem, nefandum hominem

ut innocen-

martyris, et in majori altari jussu praefati Pontiflcis

tem

in Ecclesia

illa

qua de eo sub

Callisto

episcopum permansisse. Relipapa actilata suo loco

superposuit . Haec

ibi
:

de bis qua; ad praesen-

diccnda erunt. Sed quje insuper ad hunc

hee

annum
in Lu-

speclant memoria; de rebus gestis sub Paschali,

tem annum spectant reliqua inferius suo loco. 29. Arnolfm patriarclia Eiei'Osolymitanus. Hoc eodem aiino ilefuncto Gibelino Hierosolymitano patriarcha, eligitur archidiaconus ejus Ecclesiac

habentur
:

in

titulo

Sancti-Laurentii

cina

Arnulphus nomine, de quo

'.

saepe

superius,
ejiismodi

26. Craticula S. Laurentii educta,et alia;

a Tempore donmi PaRomce. schahs Secundi jiapa;, anno ejus xui, millcsiino centesimo duodccimo Indictione quinta, sexlo

reliquice inventce

SS.

cujus

detestabiles inores, opera nequissima WilIta

lelinus Tyrius narrat

plane

cum

eligerentur in ejiiscopos,

numen

redditur Christiased praestantior

nis infensum.Moritur vero

eodem annoTancredus
ariiiis,

kal. Februarii, per

ticula,

super

quam

nianus ejusdem Pontificis craproculdubio beatus Laureiihus

princeps Antiocliiie iiisignis

pietate, qui

habuit Rogerium successorem, et ino-

emisit spiritum,' de

quodam

altari veteri

educla

est,

ribus plane degenerem.

cum duabus ampiillis vitreis niediis sanguine ejusdem martyris, qua; cuni nonnullis diebus vidcretur a Romano populo, coram ejus miiltitudine per
manus
altari,

duodecima Septenibris Guido confessor post Ilierosolymitanam peregrinalionem iterum repctitam cx hac
pariter anno, die
illustris meritis S.

Quo

Leonis Ostiensis

cpiscopi,

sub hoc novo

est,

vita migravit,

utejusVila; Acla
est

scrii^tis

data le-

IX kalendas Febr. recondita

stantur.

De codeni

menho

ea die in Roinano

Ex sede vero marmorca

sancti Laurentii in

Martyrologio.

Lucina retro altare primarium, ac rursuiii in tabula marniorea ejusdem Ecclesia; ((lUic item ad

Will. Tjr.

1.

XXI.

c. 15.

28. 29.

232

PASCHALIS

ir

ANNUS

13.

CHRISTI 1112.

A'fiii'n'pc'rioiIi

fir.Tco-Rdmana) 6605.

Anrio Mtx Paschahs Ilpapae 14.

[lispan.

U50.
V

Anno Hegira; 506,

inchoato die 28 Junii, Fer.

C Jesu Christi

1112.

Henrici

reg. 7. imp. 2. Alexii

Comneni imp. 33.

Concllium Lateranense, A num. 1 ad 12. Lateranense, quod revocavit Privilegiuni a Pascliali II Henrico imperatori concessum, celebratum hoc anno, non V kalendas Apiiiis, ut per errorem amanuensium legitiir in Actis hujus Concilii, a Nicolao Aragonio editis, sod decimo
1.

reliquit

investituras imperatori, quffi

et

Conciliiini

annulum

virgam,

et

flebant per super sacrosancta juravit

propria manu et curia ejus imperatorem se non exconimunicare pro investituris. Quia vero papa rem illicitam fecerat, deponere se a papatu promiserat; et ad Poncianas insulas habilu religioso

quinto kalendas Aprilis, uti habent Urspergensis

in Chron. et

exul

ire

disposuerat,

si

invcstituras salvo sacra-

Simeon Dunelmensis

in Hist.

de Gest.

Reg. Angl. Paschalis II, inquit Trithemius in Chronico Hirsaugiensi, clericorum suorum importuni-

compulsus Roma? apud Sanctum-Joannem Lateranensem in medio mensis Marlii Concilium cxxv episcoporum cclebravit , in quo episcopi omnes, qui fuerunt prasentes, uno ore unaque sententia Privilegiuni illud, quod papa comtate
,

mento ad pristinam libertateni, efc. In qna re nulUim remedium a toto Concilio invcniri poterat. Gerardus episcopus reqnisitus, tandem tale consilium dedit, quod investiturne revocari poterant
salvo

sacramento

(a

Paschali scilicet

II

facto)

ita

tamen

quod imperatr dans investituras non excommunicaretur. Quod consihum omne Concihum laudans dixit: Non tu locutus es, sed Spiritus sanctus in ore tuo. Placuit itaque papa? et toti

pulsus imperatori tradiderat super inveshtura episcoporum, condemnaverunt. Perlecta Charta, acclamatum est ab universo Concilio Amen, amen, inquit Aragonius cardinahs, qui subdit Haec Charta lecta est a Gerardo Engolismensi,
:
:

Conciho, quatenus Gerardus episcopus, per

quem

Galone Legionensi c[)iscopis, RoS. Eusebii, et Gregorio cardinali tit. SS. xn Apostolorum, et comnumi aliorum consensu . Sed tam tom. x Concil. quam apud

Leone

Ostiensi,

Deus Ecclesia) sua3 tale cousilium reseraverat, cum (juodam cardinale Diviniaco, vel Dunciaco (nomen illud corruptum) ad imperatorem dirigcretur, qui volnntatem .imperatoris consuleret, quatenus Ecclesia3

berto cardinali

tit.

Romanae
in

investituras exponeret (forte re-

poneret), alioquin

habitum consilium revelaretur.

imperatoris supradictus
et

Quod cum

proesentia

Baronium num. 10, loco Gclone, vel Galone Legionoisi episc, legendum Galone Leonensi episc. Is enim episcopus erat Leonii in Minori Britannia quod oppidura sub archiepiscopatu Turonensi nunc vulgo vocatur S. Paul de Leon. Obiter observa diem xvniMartiiincidere hoc anno in feriam secundam, qua de more Concilia inchoabantur.
,

ponhfex Gerardus mirabiliter perorasset,

a can-

cellario imperatoris, qui illius interpres erat, sin-

gula exponerenlur, vehemens tumullus ortus est

in curia, ita

quod Coloniensis archiepiscopus, qui

(in

eum
liis

solemniter in hospitio suo susceperat

Gal-

namquc

discipulus Gerardi
:

fuerat),

de vita
scanda-

2.

In eo Investituroi prohibitce.

illius

dubitans, dixit

Magister,
nostra.

maximnm

Labbeus

lum

generasti in curia
:

Indignans autem

tom. II Biblioth. pag. 249, recitat Historiam pontiflcumet comitum Engohsmensiumabauctore anonymo qui vixit anno mclix scriptam, in qua de Gerardo episcopo Engolisniensi cap. 35, inquit
:

Cum Romam tenderet, audito quod Paschalis papa

Concilium congregasset maximum diebus illis, ad jubileum tetendit(sedlegendumcum alio exemplari correctiori, maximis dictis ad Urbem tetendit), in quam, quamvis tacite venit, tamen residentes episcopos cum domino papa in Concilio invenit. Causa siquidem qua convenerant, talis fuit. Iniperator siquidem Hcnricus papam Paschalein, cardinales
et nobiles

Gerardus rcspondit Tibi sit scandalum, mihi est Evangelium. Dedit tamen Gerardo pontiflci imperator multa munera . Addit Petrus Blesensis in Continuat. Ingulphi pag. 128, ubi de hoc Conciho agit, Gerardum tunc fuisse in Aquitania Sedis Apostolicaj legatum. 3. Sed Benricus V excommunicatus non fuit. Gerardi consilium secutum est Concilium Lateranense, in quo, ut habet Baronius ex Aragonio card. num. 8. Patres non Henricum imp., sed Privilegium ab eo extortum excommunicarunt Nos omnes in hoc S. Concilio cum eodem doinno papa

Romanos

ceperat.

Hac occasione, papa

congregati, canonica censura, et Ecclesiastica au-

PASCHALIS
ctoritate, jiulicio S. Spiritus

11

AX>T7S 13.
irritum

CHRTSTl 1112.

233
anno Do-

damnamus

et

tulo S. Sepulcbri Jerusalem Vlkal.Madii,

essc judicainus

(neuiiie
et

Privilegium

illud),

atque

minica; Incarnat. mcxii, Indict. v, captionis Jerusa-

omnino cassamus,
cilatis liabeat,

ne quid aucloritatis

et clfica-

lem a

Christianis

anno

xiii

domini Arnulphi

penitus

excommunicamus.

In Concilio Viennensi excommunicatus. num. 12 ad 19. Concilii Viennensis hoc anno

A.

patriarchae

anno

i,

pracsidente in Jerusalem

domino

Balduino rege invictissimo anno xii, regnante Doinino nostro Jesu Christo . Ita Guichenonus
cx

habiti meminit clirono;,'raplius Malleaconsis, illudque XVll kalendas Octobris celebratuni, ut babet Codex a Barouio nuiu. 16 citatus. In eo investitura episcopatuum et abbaliarum, de manu laica suscepta,
literesis

Archivo monasterii
6.

Fructuariensis Cent.

2,

cap. 73.

judicata

est, et

Henricus Gerpiania!

rex excommunicatus, quod Paschalem

traclasset, ac dctestabile
sisset.

II indigne scriptum violenter extorII

Canonici Mediolanenses Grosulanum ardejiciunt. Puricellus in Monum. Basilica; Ambrosianae refert ex Landulfo Juniori in Chron. depositionein Grosulani ex archichiep.

munere suo

episcopatuMediolanensi,
rat
:

qucm

per totannosturbakalendis Januarii

vice-

Patres in Synodali Epistola ad Paschalem

Mane

facto,

videlicet

data, et a Baronio

num. 14

relata, testantur, legatos

(currenlis Christi aimi) Ardericus

idem cum

Henrici regis ad ilJud Concilium venisse: sed

in

hunc

eodem excommunicatum

esse.

Pertinetad istud

domino et cateris sibi conjuratis, Grosulanum, vel in suscitando aut

in abjicieudo in aliuin eri-

Concilium, quod Sugerius in lib. de Vita Ludovici regis hujus nominis VI, cap. 9 scribit Veruni si quanit (juis, quare dominus ila tepide fecerit,
:

geiulo archieiiifco[)uni, catbolice piil|)itum asceiidit (in |iul)lico sc. coetu),et factosilenlioin po[)ulo,

coraiii illa

maxima

inultitudine loquens dixit

Nos,

noverit, quiaEccIesia, percusso pastoreetcollateralibus, languebat, el paene

salva reverentia |)apae,

secundum

auctoritatein et

eam tyrannus ancillans, quia non erat qui resisteret, taniiuam propriam occupabat. Cui certum facto dedit experimentum,
fratres Ecclesi

justiliam

potest esse

canonum dicimus, quod Grosulanus non archiepisco|)us Mediolani (mirum Ecclesiasticos summi Pontiflcis judicium abrogasse).

quod cum

columnas ad

tuitioneiu

Isto dicto et

quomodocumque solvi fecisset, pacemque Ecclesiae qualemcumque reformasset, ad eremum solitudinis confugit, moramet Ecclesiae reiiarationem,

num

confirmato, illico [iresbyterum Jordade Clivi elegit in archiepiscopum. Hoc cum

audivil, .-egrotus a lecto surilli

[iresbyter Li|)randus
rexit, et in altero die

electo [)iscem oblulit di-

que
et

ibi

perpetuam

fecisset,

si

universalis Ecclesia?

cens:Gratias Deo, quod nunc mihi teslimonium

perhibetis; sed hi qui te elegerunt in arcbiepi-

Romanorum violentia coactum non reduxisset. Verum Dominus J. C. Redemptor et defensor Ecclesia? sua^, nec eam diulius conculcari, nec imperatorem impune ferre sustinuit. Qni etenim nec tenti, nec iide obligati fuerant, causani Ecclesiai
flucluantis suscipientes,

scopum, male fecerunt,

stro
;

et

Deus

illis

misereatur
est,

quia tu posses esse uniis bonus presbyter de clauprtcbe). Ciini

nunc auteni masculus esto (id autem electusille, nec

viruin te

aliquis de tot

domini designati Ludovici (nempe Ludovici hujus noniinis VI) sutTragio et

consilio in Gallicaua

circumstantibiis

ipsi [^resbytero res[)ondisset, |)res-

byter ipse [^rojjinquius accessit, et osculatus Jorda-

celebri Concilio collecta Ecurbe Viennensi) imperatorem tyrannum anathemate innodantes mucrone beati Petri perfodcrunt. Malmesburiensislib. 5de Reg. Angl. ait, omnem Galliam Ecclesiastici zeli vigorem intentasse in Henricum imp. nec dissimulasse excclesia (sc. in
crari.

num

sicut
7.

unum

dec.eterissacerdotibus rehquito.

Paschalis II Grosidani

causnm

tuetur.

Landulfus cap. 23 fuse narratordinationein Jordani faclam ab ejus suffraganeis Arialdo Genuensi, Ma-

mardo
a

Taurineiisi, et Landulfo Astensi;

:

multis u;urmur excitatum

e^iiscojii

qua de re In(|uomurmurc,
et

Tom. 10

Concil. pag. 786, recitatur Epislola

inquit Landulfus,

Azo Aquensis

Arde-

PaschalisII Guidoni Vicnnensi archiep. Sedis Apostolicce vicario, et

cffiteris

ricus Laudciisis (veteres Grosuiani amici) vidciitur

fiiisse.

arcbie[). ei)isc. et

abba-

Vigilanlc

(id est,

vigente) itacjue hoc niurillico

II,

libus
kal.
ibi,

Viennos

congrefjatis.

Data Laterani Xlll

II

mure, Mamardus Taurinensis

et

Romam
,

adivit,

Novemb., qua Paschalis

qua; statuta sunt

stolam

[letiit,

(a

Paschali

qui jain in Groct

rata suscipit et confirmat. Deniijuc Guigoprior

sulani

favorem scntentiam dixerat)

[)apa |)oscebat a

redicns

Carlhusiensis in Vita sancti Hugonis episc. Gratianopolitani

inde, stolam ct chartam contineutem

sacramcn-

Innocentio papa; hujus nominis

II

di-

tum quod

Jordano, attulit; alio-

tata, cap. 5

de hoc sancto prajsule

scribil

Ipse

pra) cunctis, ut
effecit B.
f).

apud Viennamexcommunicarelur,

Obitus Gibeliyii patriarchm Tlierosolym.

20,

quin stolam dari Jordano [lapa [)roIiibuit, sicut idem Mamardus notavit. At Jordanus per scx mcnses jejunus fuit, et stolam non habuit . Scquentibus capitibus Landulfus rcfert, Liprauduin avunculuin

Ad num.
refert

Guichcnonus

in Bibliotb.

Sebusiana

Epistolam

A. Hicrosolymitani

patriarcha',

dalam A. P>uctuariensi abbati, in cujus fiiie legitur: Dominus Gibellinus pater pastorqiie, patriarcha noster, \ir piissimus, obiit VIII idus Apiilis. Hoc scriiilum nostrum confirmatum cst in CapiBaron.

suum contestato dciiuntiasse se jure adversus Grosulannm egisse cum((ue in cxtrema versaretur aetate, Mcdiolano egredi statuit, ne inler eos moreretur, (luianinuiin obfirmarant in defen, ;

sioneni

vidcretur

hominis, cujus causam Deus re^irobasse o Delatus esi i|)se [iresbyter , inquit :

Touus XVni.

30

234

PASCHALIS

II

ANNUS

13.

CHRISTl 1112.

diffcesi

Landulfns cap. 24, ad Pontidii monaslerium (in Bergamcnsi situm), nie nesciente. In quo
corani

Constantiam, de qua suscepit flliam (Urracam appellatam, qu;c mater

regis)
fiiit

Alplinnsi Vli Casteilae

nionasterio

monacliis

ct

fratribus a festo

(|uam in niatrimonium dedit Raimundo co-

S. Nicolai sc. a die vi mensis Decemb.) usque ad feslum Epiiihaniaj Domini splendide \i.\it. Lipran-

miti, qui

comitatum trans Ararim tenebat. (Raiiste

mundus

flhus fuit Guillelmi

).

li

Burgundiai co-

dum

usque ad annuni

jicxiii

\itam prorogasse,

certis testimoniis liquet, sicque,

quod notandum,
fuit.

unico tantum mense

in eo

monasterio

Alteram filiam (nomine Tarasiam), sed non ex conjugali thoronatam, Ainrico uni fiiiorum filii ejusdem diicis Roberli dedit.
milis, ubi Vesontio sila

Liprandi preshyleri miraculis clari obitus. Pergit Landulphus cap. 25 apud PuriccUum in Monum.Basilic. Ambros. num 1", et lib. 7 de SS. Arialdo et Herlemb. cap. 90 a Igitur presbytero
8.
:

Hosque ambos in ipsis flnibus Hispaniaj contra Agarenorum collocavit imperium . Quare ex Roberlo Burgimdiae duce

natus est Henricus, et ex

Liprando in Ponlidii monasterio fama de Grosulano redeunte a Hierosolymis, aures Jordani et ordinariorum ejus impievit, et Mamardus Taurinensis episcopus iterum Mediolanum venit : atque
stolam

Henrico Henricus alter Portugalliaj comes,de quo iiic sermo, cujus successores ad soiiuin regium
evecti fldem Christianam in remotissimas nationes

intulerunt. Porro

Henricum Portugalhae comitem

die incerto,
vita

exeunte

aestate

currentis anni,
,

quam

in pra:!cedenti

(legendum

prcesetiti,

functum
testatur

esse

sepultumque Bracarae Mrdi mcl,

Landulfus enim de anno mcxii, qui Liprandi obilum antecessit, verba facit) sine sacramento Jor-

Petrus

Comudus Bonelus

PortugaliicB

priiiceps, qui id ante tria ScEcula litteris

et

mandavit,

dano dare nohiit neque dedit; nunc videlicet in festo S. Nicolai, quando presbyter Lipraiidus Poniidium intravit, super altare S. Ambrosii posuit et Jordanusosculans eam, de ipso allari assumpsit,
:

ex eo exscripsit Faria auctor Lusitaniaj Europae

II.

tom.
rico,

quam

De proeliisadversusSaracenos, tam ab Hena Raiinundo comitibus gestis, legendus

Sandovalius in Alfonso VI.

qutc

positio

et assuniptio

absentibus ordinariis

et

primiceriis facta fuit . Puricellus in priori loco

Victoriis de Saracenis
lioc

10. Comitatiis Provincice unitur Barcinonensi.

re|)ortatis inclaruit

etiam

laudato, ut ostendat nihil

mutandum

essc in

hoc

loco, fjiiam in pra;cede)iti,a\i

Landulfum annum a

tempore Baimundns Berengarii comes Barcinonensis, hujus noniinis lii, non vero IV, ut perpe-

XXV mensis Martii exordiri, et Mamardum episcopum Taurinensem ante diem xxv Martii Jordano pallium dare uoluisse, ideoque in anno prcecedenti. Sed vanum illud effugium; pra;terquani euim quod Landulfus annuni a kalendis Januariis
die

ram Bouclieus
cap.
fuil
:

iib.

9. Hist.

comitum

Provinciae

1,

qui et primus ex ea gente Provinciae comes

auspicari
reditu

videtur, disserteque
pallio

cum

Jordanum eo per

tantum privatum fuisse, a inensis Decemb. quo S.

Mamardi menses die xxv Maitii ad diem vi Nicolaus colitur, menses

asserit, a

Habuit uxorem , inquit anonymus de comitum Barcinon. cap. IG, flliam Girbcrti (melius, Gilberli) coiuitis Provinciae, nomine Dulciam, et ipsum coiuitatum Provincice, et AmiGestis
iiani (id est,

sex

yEmiliani comitatus in Linguadocia

positi, gallice

Milhaud),

cum

ipsa acquisivit . Gii-

novem
sed
in

iulercurrunt. Landulfus cap. 24, Liprandi

presbyteri in vila et post

mortem miraculis
relati

clari,

sanctorum
et

uumerum non

narrat,

inquit:

Spiritum emisit in

obitum ejusdem

enim comite Provinciae incerto anno demortuo Gerberga uxor cjus Dulciam utriusque filiam Raimundo Barcinonensium comiU currenti anno in matrimonium dedit, ut liquet ex Instruberto

mentis a Baluzio in Appendice ad Marcam Hispani-

(Epiphaniffi) nocte ,
9. Obiius

anno

sc. mcxiii.

cam

cap. 347, et

duobus aliiscapihbus sequentibus

pi'ioris kal.

tanice regis.

Portugallia?

Hoc anuo mortuus est Hetiricus comes, qui Tarasiam flliam Alphonsi \T
contubernio

Henrici patris Alphonsi Primi Lusi-

recitatis.

Hwc

verba

Februarii

scripti

Caslellae regis ex

cum Semena Mu-

Ego Girberga comitissa dono tibi Dulciae flliae meae omnem honorem, quem habeo, vel habere debeo quocumque modo, comitalum videlicet Provinciffi et

nionis,

uxorem duxerat.
4, aliique

Reb. Hisp. cap.

e

Mariana lib. 1 de usque ad nostra tempora

diserte
scripsisset,

Eum

Gavaidensis, et Carladensis, et illum hoest in

noreni qui

comitatu Ruthenensi. Quae om-

domo

Lotliaringica [irodiisse tradidere, licet Rolib. 6,

nia advenerunt
largitione viri

mihi voce parentum

meorum

et

dericus

cap. 21,

eum

mei

Girberti comilis patris tui . In

fuisse ex

parlibus Bisontinis, et

congermanum
Alphonsi

Raimundi comitis
scilicet Vil.

patris imperatoris ,

secundo Instrumento, III noiias Febr. hujus anni dato legitur: Ego Gerberga comitissa Areiatensis
trado
tibi

Verum nunc
filius

inter eruditos coavenit

Raimundo

Berengarii

comiti

filiam

Henricum, cujus
galiiae
diffi

Alphonsiis primus Portu-

rex fuit, ut suo loco videbimus, ex Burgunducibus originem traxisse. Audiendus anonyluus, cujus Historiae a Roberlo ad mortem Philippi I

fragmentum recitat Duchesnius tom. 4, qui ioquens de Alphonso VI Castellte rege scribit Hic flliam Roberti ducis Burgundionum (fratris Henregis
:

conjugium, nomine Dulcem, cuin omni honore meo, et cum illo honore, qui fuit Girberti uominatim Provinciam, comitis patris puellic quod ibi habeo et iiabere debeo, et comitatum Gavallanensem, et vicecomitatum Garladensem, et omnem honorem quem habeo in comitatu Ruin
,

meam

rici

Fraucorum

regis) duxit in uxoreni,

nomine

thense, sicut fuit Girberti comitis, etc. Advenerunt autem mihi comitissaiGerbergai prascripta omnia.

PASCHALIS

II

ANmiS

14.

CHRISTI 1113.
:

235

partim voce parentum meoniin, partim largitione

viri

mei Girberti comitis . 11. Matrimonio Dulcice cwn Raimumlo comite

Barcinonensi.

In

tertio,

idus Januarii hujus

cap. 410 relato, in quo dicitur Stephania uxor Raimundi de Baucio filii sui parlem et haireditatem iii comitatu Provinciee re(|uircl)ant sed praefatus comes Berengarius (filius Raimundi et Dul;

etiam anni scripfo, liabetur:

Ego Uulcia Barcino-

cicTJnihilse indeeis dare debererecognoscebat.quia

nensis et Provincire comilissa, per haiic scri[>turaui

Gilbertus
coinitissa

comes

pater suus, et mater siia Girberga

et h;ereditaverant .

omnibus innotescere volo qiialiter tibi venerabiii Raimundo, ciuem Dei dispositione mihi justo matrimonio copulavi dono atque concedo totum meum honorem, quem habeo vel liabere debeo per paternamsive maternam haereditatem, vel alio
,

eam maritaverant
actis tria, quse

Quibus ex

hactenus tenebris invo-

modo

in Provincia et in Ruthenensi comitatu vel

sit,

ubicumque
altera filia

etc.

Fuit Gilberlo et Gerberga)

Slephania appellata, quEe antea nupserat Rairnundo de Baucio, cujus mentio in Instrumento anno mcl scripto, et in eadem Appendice

luta fuere, in apertam lucem cducuntur. Prinio, Dulciam comitissain Barcinonensem Gilberti et Gerbergce comitum Provinciaj flham extitisse secundo, Dulciam sororem iiabuisse nomine Stephajiiam, et denique GHbertum Provincise ])raefuisse acGilbertum II comitem Provinci;e fictitium esse. Qiiae ad illustralionem Historiarum comitatuum
:

Barciuonae et Provinciaj obiter dicta sunto.

PASCHALIS

II

ANNUS

14.

CHRISTI

1113.

d.

Paschalis

papa Beneventi dat

et

Utteros pa-

triarchai

Anliocheno

Balduino

regi.

Millesiincipit,

a frequentibus

Northmannorum vicinonim

sionibus, idque

incurphis satis ab eo pra;stitum, adeo

mus

centesimus decimus tcrtiiisannus jam

ibi

Indictione suxta,

quo Paschalis papa pergens Benecelebravit, in qiia quiestio-

ut non satisipsi fuent tueri sua, sed etiam invaderet aliena, caslra eorum capiens ah|uesuccendens.

Ycntum,

Synodum

nes provinciales, et alia judicialia definivit. Agit de his Pelrus Diaconus.

Quorum gratia accidit, ut Nortniaimi magis magisque concitarentur in Beneventanos, et conflatis

militum
tiim
copiis
,

Quod ad
nacti sunnis

res Beneventanas pertinet, locuplex

grassationibus in
infestarent.

agrum Beneventanum assiduis magnum pauperum detrimen-

mwninientum reriini temporis hujus, nempe Chronicon Beiieventanum ad nos missuiii a

Qum omnia

|)lunbus

auctor

narrat.
2. Dum autem adliuc Benevenfi Paschalis papa moraretur, ab Anliocheno patriarcha legalionem accepit de conscrvandis antiquis juribus ejusdem
Ecclesiffi, quibiis
iii

Maximiliano a Palombaria Beneventano archiepi-

scopo,amicocharissiiiio,inquoresgesticabhocanno

simum

narrantur usiiue ad centesiinum

annum Rcdemptoris
quadragesimum
,

mille-

continens

dioecesi vidcn^tiir iinminuta ex

annos duntaxat viginti septein, sinc(;ra plane et iiitegra fide conscriplum, utpole (jui scripsil ea, vel vidit, velab iisqui viderunt audivit. Auctor Folcus

concessione

facta

ab eodem

Pontifice

Ecclesiffi

nierosolymitan;c.
legatione, Paschalis papa, quod co animofuisset, ut qiiod minimiim inferret pncjudiciuin Anliochen;e Ecclesia;, iirout
llac accepta

nomine

dictus

esl,

quem

ctiam

Benevenlaniiin

nunquam

patria fuisse

liqiiet

ex ejus scriptis,

Beiieventaiia Ecclcsiaclcricaliis

et in eadcm muncrc functum

;

superionbus

a se datis litleris ad

ex quo quidcin [ileraijue sunt Aniialibus inserenda. Et i|uod ad pra;senttni

clor
iiluribus

cham Anliochenum

significanit

annum

spectat,

idem aupajia ei-

sius id voluit dcclarasse,

cunidem patriartamen expresne aliquis iii menle ejus

;

narrat ab

eodem Paschali

scrupulus reiiianeret. Quaiiiobrem ad euin

lilteras dedit

has

comeslabuli pricfectum fuissc Landulphuin, cognomenlo de Gra;cia, insignem fortitudine et audacia militem, qui cives tueretur
civitati titiilo

dem

pacis et unitatis conciliatnccs

'

'

Apud Tyr. de

bcl. sacr.

1.

xi. c. 28.

236
Paschalis

PASCHALIS

n ANNUS

14.

CHRISTI 1113.
temporibus conservata
est, ita

episcopus, servus servorum Dei,

prffiteritis

etiam in
igitur

coepiscopo Bernardo Antiocheno patriarchae, saluteni et Apostolicani beneclictionem.

Siciit aliis lilterisfraternitali tu.-Escripsimus,

infinitum integram servari sanximus.

Tuam

strenuitatem

monemus,
,

et

monentes praecipimus,
fleri (ut

ne a

te

invasiones hujusmoili

manifesta esl

nos

et

personam luam,

et

Ecclesiam
;

tibi

commis-

sam ]ilena cliaritate diligimus necuilo modo volumus honorem vcstra; ciignitatis imminui, cjuin
Anliocheni patriarcluilus pralalio, sicul prEcleritis temporibus conservata est, ita etiam in futurum

Domino, conservetur. Illud autem, quod Clio noslro Balduino nierosolymilauo regi per nuntios suos intercedentes concessimus, charilatem vestram omnino conturbare non deintegra, |)rffstante

unaquaeque Ecclesia justitia; suae limitibus perfruatur. Nec enim possumus manifeste sanclis Patrum nostrorum constitutionibus obviare, nec omnino volumus, aut pro principum polentia Ecclesiasticam minui dignitatem, aut proEccIesiasUcadignitate principum potentiam nmtilari ne apud nos occasione alterutra pax turbetur Ecclesia;, Clericis quoque Hierosolymitanis j^er prtcsentia scripta praecii^imus, quandoveritas)

permittantur

sed

bet

sic

enim

in eis

scriptum

est

Ecclesiarum,

quideni palernas possessiones et patriam pro Ecclesiae

fiua; illis in

partibus fueruntvelsunt, terminos at-

(ut

creditur)

exaltatione

pro religionis

(lue possessionesdiutinainfidelium possessio tyran-

observautia reliquerunt,
clesia sint contenti,

ut Hierosolymitana Ec-

nisque confudit.

Cum

itaque certos ejus flnes assi-

gnare prajsenti deliberatione nequeamus, tuis non immerito precibus duximus annuendum ut quia pro Hierosolymitanai Ecclesiae sublimatione perso;

nec injuste aut procaciter ea usurpare conteudant, quae certo sciuntur adjus Antiochenae Ecclesiae pertinere. Omnipotens Doini-

nam tuam

extremis periculis devovisti, quascumque

infidelium urbes ceperis vel cepisti, ejusdem Eccle-

nus sua te in omnibus dextera protegat, de hostibus Ecclesiae triumphare concedat. Data Beneventi decimo quinto kalendas Aprilis. Hactenus Paschalis
litterae.

siajregimini dignitatique subjaceant.

Eodemsensu

Inde reversus est

Romam

ubi

verba disculienda sunt, quae felicis memoriie Gibelino Hierosolymitano patiiarchae de cietiam
illa

vitatibus atque provinciis scri|)simus, qua; supradicti

Balduini regis prudenlia, exercituum

eum

se-

manens, excommunicavil Robertum comitem, quod castellum contra Beneventanos erexisset, et monitus non destitisset: qui tamen, suadente Landulpho Beneventano comestahulo, illud cst demolitus;
sicque ab ipso Paschali absolvi meruit.
4.

quentium sanguine perDei gratiamacquisita; sunt. Siquidem Ecclesias illas, quibus certi fines as^ignari possunt,

quarum

termini ac possessiones

auiem ad

Balduini illicitum conjngiicm. Quod res Hierosolymilanas pertinel, hoc anno

diutina possessione ac tyrannide confusi non sunt,

execrabile illud facinus perpetratur, ut

Arnulpho

ipsarum Ecclesiarum urbes illi volumus Ecclesiai subjacere, ad quam ex anti(iua sciuntur justiet
tia perlinere. Non enim volumus aut propter priucipum poleutiam Ecclesiasticam minui dignitatem,

Hierosolymitano patriarcha agente, Balduinus, viveiite adhuc prima conjuge, duceret in uxorem
conutissain
Siciliae,

quie uxor fuerat Rogerii cores Christianorum coe-

mitis. Ita infenso

numine,
labi.

aut pro Ecclesiastica dignitate principum potenliani

perunl iu deterius

Htec

pluribus Tyrius'.

mutilari. Data Beneventi decimo quinto ka-

Quomodo autem
cetur.

per Paschalem

papam

legato

lendas Aiirilis b.
3.

misso, ab eo Arnulphus fuit depositus, suo loco disic scribit

Ad Balduinum autera de iisdem

Paschalis episcoiius, servus servorum

Dei,

charissimo Balduino illustri Hierosolymitanorum regi, saluteni et Apostolicam benedictionem.

Concessio
ut

illa,

quam

nos petitioni tuae accomceEcclesia)

regi-

modavimus,

quascumque infldulium urbes

Hierosolymam capturi monasterium Clirislianorum inmonte Thahor constitutum evertunt, et monachos omnes occidunt. Ha?c in Appendice ad Sigebertum hocanno. Erantistisanctissimi vni germina Cluniacensium, vitaj religiosffi obserTurcse, qui

Quo anno

advenerant, re infecta recedentes,

peris vel cepisti, Hierosolymitantc

vantissimi, ad ([uos extat Petri

batis Epistola^,

Cluniacensis ab-

mini dignitahciue subjaceant, non parum cum fratrem nostrum Bernardum patriarcham, tuni uni-

qua eorumdem commendatur mo-

nastica
liceat,
tyrii

observantia.

Quamobrem

jure aestimare

versam Antiochenam turbavit Ecclesiam. Cum enim nos concessionem tibi super Ecclesiis indulserimus,

quot monachos cacsos, tot laureatos marcorona martyres e monte Thabor assumptos in

quarum terminos

et possessiones

diutina
iili

ca^lum.

infldelium possessio et tyrannis confudit,

Ecclesias a Hierosolymitano patriarcha,
te

eas

conni-

Hoc item anno Paschalis papa restituit Ecclesiam S. Bartholomaei iu Tiberina insula. Docet hoc
inscriptio superius recitata,
stoli

vente invasas, conqueruntur, de quibus ambiguitas

cum

de ejusdem Apo-

quineas etiam Turcorum vel Sarracenorum temporibus sedes Antiochena possederit, et eorum e|)iscopi etiam infldelium oppressi tyrannide Antiochenorum palriarcha? obedientiam exhibcant. Porro nos litteris ad supradictum panulla
sit,
,

corjioris translalione eginuis in flne

decimi

Annalium tomi. Ibi post adhuc sculpta leguntur

:

tetrastichon haec verba

Tempore

Paschalis Se-

cundi papac,anno Dominicaelncarnationismillesimo

triarchain missis Antiocheni patriarchatus prfcla-

tionem, sicut ab anliijuis patribus distributa et

Wil. TjT.

1.

XI. c. 21.

ret. Clun.

1.

iv. Ep. lxiv.

PASCHALIS

II

AirarS 14.

CHRISTl 1113.

237

centesimo decimo iertio, Indictione septima, mense Aprilis, die quarta .

5.

insuper
sfficulo

Bernardi a scecido conversio. Hic annus, qui S. Bernardi conversione a ad Cistercienses Ecclesiae Dei extitit niemo6'.

est

decimo quinto, servus Dei Bernardus annosnatus circa viginti duos, Cistercium ingressus cum sociis amplius quam Iriginta, sub abbate Stepbano, suavi jugo Cbrisli collum submisit. Ab
Cisterciensis
illa

autem
illa

die dedil

rabilis:

cum

i[)se

doctrinaj vitic exeuiiilo, sancto-

vinea

Doniini Sabaotli dedit fruetum

iialniites

Dominus benediclionem, et suum,

etc.

ruin foecunda sol)ole niagnopere Ecclesiam illustra\it.

extendens
ficua

suos usque ad mare, et ultra

De eo eoim
:

ila

WiUelmus
coUega
tertio,

alibas S. Tlieodorici,
Vitce

mare propagiues suas

fuerit

Quantum
ista

enini proplantalio,

sancti viri sanctus

diis

in

ipsius primor-

Dei

Ecclesiie

sancta

Aimo ab

Indictione Domini millesimo

haud

faciic est verbis assequi.

ccutesimo deciuio

a constitutioue donius

Ajmo

pcriodi Graco-Ronianae 6606.

Anno Ers: nispan. H31. Anno Paschalis papa S. Henrici V reg.

II

Hegirm 507, inchoato die 17

8,

Junii, Fer. 3.

Jesu

Clirisli

1113.

imp.

3. Alexii

Comneni imp. 33.

1.

Collectiones duce scriptornm

venti {jestaruin.

Baronius partem tanlum Cbronici Beneventani res in ea urbe ab hoc

1.

rerum Bene-

princeps, munere, ut ipse de se tradit ad

annum

Ad num.

Mcxxxiii et Mcxxxvii, notarius et scribasacri Beneventani palatii, tandemque in sua eademque jiatria

an. ad mcxl gestas

ejus

mortem

dua?

complectentem vidit; verum post antiquorum Clironicorum, in

lum

judex. Chronicon illud principio et fine mutiad nos pervenit. Pag. 14!).Peregrinius, p. 149,
;

quibus recensentur acta aprincipibusBeneventanis

et Ca|)uanis,

hanc vocem judex

Collectiones prodierunt. Prior Nea-

his verbis explicat judex haud prictorem definiendis litibus constitutum, sed in

poli

alteraque in

iu-quarto ab Antonio Carracioloanno sidcxxvi, cadem urbe etiam in-quarto anno

decurionum, sive dicas senatorum, album credas relatum, qui per ca tempora plerisque iu locis judices ap|)ellabantur b. Ita
3.
ille.

MDCXuii a Camilio Peregrinio publicata, ha^cque auctior et notis chronologicisac Dissertationibus illuslrala.

Paschalis II anno superiori exeunte Benevenit.

Comideclitur ea CoUectio

Hislorias

Lupi

ventum

Anno

mcxii, vi Indictionis niense

ibi

Prolospata), Heremperti,

anonymi

Cassinensis, et

Martio , inquit Falco, sed

ptus, et Indictio vitiose,
nis. In ejus

annus recle

descri-

eaque magno nobis usui fuit. Verum Falco, non ab hoc anno, sed ab anno Mcn usque ad mcxl Chronicon suum cxorditur, et anni inilium re|)etit a die prima niensisMartii, non vero a die vicesima quinta ejusdem mensis, ut alii
Falconis Beneveutani,

legenduinque v Indictio-

sens annus recte

eniin Clironico Indictione sexta pr;cnolatur, et annis sequentibus

qui ab

eodem mensc annum auspicantur

irj-2

quod

tam Indictiones quam anni accurafe collocantur. Amanuenses turbavit excmplar Falconis, ubi ad aimuin mcxi babetur, v hidictionis, sine ulla narratione. Aniio itacjue Cliristi mcxii
lis
,

Peregrinius pog.

et seq.

ci)mpluribus exemplis

papa Pascha-

demonstrat. Hic auclor res sui tem|>oris, easque praicipue qua; Beneventi contigerunt, luse et accurale describit,
2.

faciens Ronia;

Synodum

, ini|uit Falco, fregit

De Falcone cx
ait,

illis

scriptoribus uno.

Bacle-

pactum quod fecerat cum Henrico rege (mense sc. Aprili anno mcxii, ut ibidem ostcndimus). Pergit
Falco Apostolicus lu-cc audiens (nempe sedifiones a Beneventanis exeunte anno mcxii, excitalas), nec mora, secundo die instante mensis Decembris
:

ronius
ricalus

FalcoJiem

in

Bcueventana Ecclesia
esse
;

munere funclum
laicali

sed Peregrinius

cilatus pag. 1-48, oslendit

et

cnm

ea in re deceptuin,
et scrib;c

advenit

Falconcm ex
adscituni

inuncre nolarii

erat, ijuod alii

Benevcntum . Caiisa tumulluum li.cc Landulplium Burellum, alii Anrcclorem sine doniini pap;c volunsatagebant
.

sacri

Beneveiitani palatii in judicem Beneventafuisse,

:

sonem
roDJus,

civitatis

num

jamque Not.irum suariim

tate conslituerc

Fallilur

itaqiie

Ba-

initio scripserat

Clironologus Falco nostralum (Neapolitanorum scii Italorum) medi;e ajtatis ob

quando

scribit Pasclialem lioc

,

ventuin adventassc

cuin

eam

in

anno Bencurhem mensc

fidelem ncc prorsus

ine|)tam diligentiam

lacile

Deccmbri anni superioris pervenerit.

238

PASCHALIS
4. Ibi

ri

ANNUS

14.

CIIRISTI 1113.
accepisset Bernardus

Cum in

Synodum

celebrat, et seditiosos coercet.

Quod cum

Antiochenorum
II,

mense Februario Synodum constiluil. Synoclo autem facta,

ea urbe hoc aniio versaietur,

patriarcha, de illata Ecciesi;e suae manifesta injuria

plurimum conquestus
lilleris datis

est

apud Paschalem

qui

cuni in sacro Beneventano palatio assisteret, prae(lictamque cons[)irationem factam pro parte illius
Landul|ihi Bnrelli ileiireiienilens concives vocari
jussit, (ubi

Laterani, VII idus Augusti, eta Tyrio

occupandam tunc

urbem quidam civium pro ipsius Landiilphi auxilio turres Porta; summa; noctu cepissent , indcque munitionum ipsarum custodes ejicientes, una tantum nocte eas virtute
loquilur Faico dc i^roditione ad
detecta) et^iuod

ibidem recitatis, respondit, actum id esse propter ignorantiam etlocorum prolixam longinquitatem, sequejus et honorem quibusque Ecclesiis conservaturum. Et volens hanc mentem suam interpretari, litteras

dedit ad

eumdem Bernardum
a Baronio

Antio-

chenum patriarcham,
lis.

num.

2 recitatas,

qua? dicuntur datce Beneventi

XV kalendas

Apri-

tenuerunt.

Tandem Deo

opituLante et Beneventa,

Eadem

die Balduino

norum comiilurium
mens
erat

fidelium soLatio

quorum
papae

litteras dedit, a

Hierosolymorum regialias Baronio num. 2 relatas, mandat-

sanior, turres ipsai vindicalaj sunt, et

ipsi iale

que, ut Hierosolymitanffi Ecclesite sint jure contenti

;

B. Petro restitutae. At cives

domino

nec injuste aut procaciter usurpare ea conpeitinerc . His relaUs Barouius scribit

dedere responsum, ut quos susiiectos haberet vocaret, et ab eis pleniler justiliain sumeret. Quid plura? Curiaordinata vocanlur malorum fautores,

tendant, quaj certo sciuntur ad jus Antiochenae

Ecclesiaj

eas litteras, postquatn

Benevento reversus

est

Ro-

vocanlur suspecti, tandemque legitime sententia extensa quosdam captos vidimus, quosdam ejectos,
et

mam, Paschalem

domos quorumdam
5. Securitati urbis

fisco deditas,

quorumdam
o Istis

destructas.
considit.

Verum, uti observat Peregrinius in Notis ad Falconem pag. 154, Paschalis II una eademque die, nempe XV kalend. April., utrasque litteras Beneventi et Romae scriII

dedisse.

tahter

bere non potuit.

7.

actis

(mense scilicetFebruarii anniMCCXiii,)xivanno PoutiQcalus supradicti domini papa?, menseMartio, VI Indictionis, (prsefata Falco cum anno mcii, labente
scilicet,

Suis annis redduntur.

pra;fatas
litteras

Conatus
;

est Pere-

grinius

uno tenore a Willelmo

sed

Tyrio recitatas suis annis reddere

cum

ani-

copulavit

sequentia

Marho hujus Christi anni, juxta methodum) dominus ipse Apostolicus, civitatem Beneventanam variis praedarum persecutionibus ex omni parte oppressam adspiciens, et civium bona (a Normandis undique vicinantibus quotidie) distrahi et confundi, cognoscens consilio habito

cum mense eam quam servat

mum

non

advertisset ad errorem, qui

II

cubat in

subscriptione litterarum a Paschali

ad Balduinum
perdidit. Lit-

regem datarum, oleum

terae itaque

et

operam

Paschalis, datce Laterani

idus Julii,

aliajque ad

Gibelinum patriarcham Hierosolymoad

;

Lan-

dulphum de Gr^cia niilitem prajstantem et solertem, Comestabulum Beneventanorum inslituit

persisteret . secura civilas quatenus Ad quae verba Peregrinius hacc notat His consonat Petrus Diaconus in Auctario ad Ostiensem
:

Gibelinus annoMCxii, VIII idus Aprilise vivis excesserit, utraque Epistola, V idus Julii, uno aut altero anno qni
ante Gibelini obitum proculdubio data. Baronius, annum emortualem Gibelini recte notarat, )it-

rum sine loco et die scriptse, eumdemque diem pertinent

eumdem annum

cumque

teras

ad

eum

Paschali

II

directas et a Tyrio

adventum Paschalis ia has partes iiumero facit secundum, priorem statuens in anno mcviii, mense Octobri, ut tradit
lib. 4,

cap. 50, qui praesentem

anno mcxv,

sicuti

prffitermisit, quia,

omnes jam memoratae, relatas uti existimo, hunc nodum sol-

vere non potuil. Tiim

cum Bernardus

patriarcha

eodem,cap.33, assertoremque habetnostrum Falconem, dicenlem tunc illum mense Novembri ordinasse Landulphum arcbiepiscoiium Beneventi B. Ita Peregrinius. De priori Pasclialis II Beneventum accessu anno mcviii cum eodem Falcone
libro

Antioclienus queslus esset apnd Paschalem II de concessione illa patriarchae Hierosolymitano in

suum
ad

pivTJudicium

facta, Paschalis II

Epistolam

eum

scripsit, quaj

dicitur

data Laterani VII

iaus Augusti,

eginius.
6.

Currenti vero anno,

Varice Paschalis

missoe.
lib.

Orientem Willelmus Tyrius cap. 27, narrat, Balduinuiii HierosolymoII litterce in

Ad

num.

2 et seqq.

idque anno mcxi aut iusequenti. dnm Beneventi esset, ad Bernardum Antiochenum patriarcham ilerum scripsit, ailque se jam revocasse conccssionem factam feli-

rum regem
ditioni et

per nuntios a Pascbali

sibi

II

peliisse,

ut

quascumque urbes
;

posset vindicare,

omnes

regimini Hierosolymitana! Ecclesiae subjacerent quod oblinuitrescriiilo dato Laterani V

idus Julii.
Paschalis
scripsit,

memorice Gibelino Bierosolymitano patriarchcB. Quare Paschalis II iilterai XV kal. Aprilis Beneventi, ubi is versabatur, indubitanter datae, eademque die ac in eadem urbe de prioris concessionis a
cis

se in pra>judicium

Ecclesi;^!

Antiochenae

factae re-

Ad petitionem quoque Balduini

regis

Yocatione ad
scri|isit
;

Balduinum Ilierosolymorum regem

litterae

patriarcha; Hierosolymorum II Gibeiino eique concessit urbes et provincias, quce gloriosi regis Balduini, ac exercituum euin sequenlium sanguine, pcr Dei giatiam acquisitae

sed librariorum errore h;e

dicun-

tur daloi Laterani

XV lcal.

Aprilis, loco Beneventi

XV kal.

Aprilis, qui error

manifestus est:

cum

sunt. Eae

litterae

nullo die aut

mense

notatae.

uno eodenique die Pasch;xIisII Roinae et Benevenli esse uon potuerit. Tyrius vero cum hb. H,cap.20,

PASCHALIS

n AXNUS

14.
nistae

CHRISTI 1113.
calumniabantur

239
et

a Pascbali II adversus Arnulphnm Hierosolyinorum ad partes Syrice, anno mcxv directa verba fecit, capilil)us scqueiitibus ejus occasione litterarum ejusdem papffi tam

cum de legatione
patriarcliam

eum

snam legem,

nobilis

miles Placentinus de faucibus mortis ad laudem

ejuserei)tus est a.
11. Grosidanus Mediolano exire coactusfuit. Jordanus qua vi, qua pecuniasibipossessioncm ar-

ad Giljelinum,

quam

ad Beruardum patriarcbas,

mentionem
8.

liabet.

cbiepiscopatusMedioIanensisasseruit,utinarratLan-

Beneventani a Roberto Sclavo et a Normannis vexati. Interim cum Robertus Sclavus, qui castellum ad monlem S;ibletam contra Beneventanos erexerat, nollet illud dirucre, et eosdem

dulpbnscap.26, apnd Puricellum cilatum n. 320 Unod forlis etvalida turba Jordani non sustinuit sed assumptis armis maximum insultum in Gro:

vexare non cessaret

Pnrdictus Apostobcus \mc

sc.

sulanum fecit. I|)sius autem Grosulani caterva undlque concurrens, ferendo et inferendo vulnerationes, orbitationes, et occisiones multas in equis et
in

Romffi audiens (Benevento

riiim dclevisset, (luod
teinpsit
, in^iuit

redux) illum excomcivitati

municavit, donec castellum illud

Falco, qui

contra-

facere ipse Robertus conaddit,

num

Landulphum

Roberto ea de re egisse, et castellum illud evertisse: Castellum illud destruxit,

Coniuslabilem
et fiinditus delevit,

cum

hominibus fortiter et prudenter ipsum Grosulaper quiadecim dies in turribus de porla Romana servavit . Paucis interpositis Plurima igitur utrimque strages Anselmus de Pnstella suadet, ul legitima Synodus dirimendaj liti congrega:

duobiis videlicet equis optimis et

ducentis solidis datis .

pissent
,

Quod cum Normanni

acce-

saevius

in
1

Beneventanos grassati sunt,

narr.it ex Falcone.

ut Baronius
9.

num.

mercedem a Jordano exce.mmunicationem reportat . Ex eodem Landulpbo cap. 27 discimus, Grosulanum a Jordano accepta ingenti pecuniajsumma, noii tantum cum
retur; sed in hujus consilii
suis, sed etiam cum Jordanistis Tandem Grosulanus Mediolano

Infausla; tiuptia: Dalduini regis Jerosoly-

mnrum cum

comitissa Sicilice.

comnuiiiicasse.
exivit
,

Ad num.

4..

atque
Sancti-

WilielmusTyrius lib. 11, cap. 21, loquens de rebus boc anno gestis ait, comitissam Sicilise vidiiam
Rogerii Roberti Guiscardi fratris et comitis
Sicilia;,

Placentiam adivit,
Maici
,

ibique in

nionasterio

quod

est
)).

congregationis Vallis-Umbrosae

matrimoniuni

iniisse

cum Balduino

Hierosolymo-

rum

rege, consilio etconsensu Rogeriifilii sui, qui

l)Ostea Sicilia} rex

declaratus fuit; sed eas nuptias

Cunique Grosnlanus ad archiepiscopatum Mediolanensem rursum animum adjecisset, Pascbalis II ad causam hanc dirimendam Coiicilium Ronuc indixit, ut anno mcxvi videbospitatus est
binuis.
12.

Arnulpbi [atriarcbae Hierosolyinorum malitia factas infelicem exilum sortitas esse, quia prior Balduini uxor a|(ud Edessam adhnc in rebus arjebat humanis. Ea Siciliie comitissa erat Adelais de Mondimissa postea a teferrato, tertia uxor Rogerii Balduino rege, ut infra referemus. 10. Ad reditum Grosulani ex Oriente, Mediolani tumidtuatum. Hoc anno Mediolani, Grosulano ex Oriente reduce, rursus tuiiiultuatum, ut
,

Obiit hoc

Moritur Sirjebertus chrrmor/raphus. anno Sigebertus, Gemblacensis in Bra-

vir in omni scientia litlerarum incomparabilis iiigenii, inquit Robertus de Monte ejus Chronici continuator, qui tainen in schismati-

banha inonachus,

coruin castris militavit. De anno ejus emortuali iiiter omnes convenil, dies vero notalur in brevi ad
Sigeberti Cbronicon Appendice ab
MCLXii, tom.
I

narrat Landulpbiis Juniorcap. 26, ajiud Puricellum

in

Biblioth. Labbei, in

anno mcxiii ad qna ad aniium

Monumenlis
qiii

Basil.

Ambros. num. 320

illo

In

Mcxiii, dicitiir, (juarto

Auguslo,
presbyler

fuit

octavus mensis ab
obiit
;

in

quo

nicoii ejus a Mira;o juxta

;

nonas Octobris obiit. Chroantiquum Codicem Gem-

Lipraiulus

in

islo

enim niense

Grosulanus a Hierosolymis rediit, et prius post legeiii factani de eo ignitam intravit Mediolanum (Grosulanus enim bis mense Augusto Mediolaiium rediit primo, anno mcv, |)ostquam a Pasciiali II in sedem Mediolaiiensemrestilutusfuit, ctsecimdo, boc anno, post suum e peregrinatione Hierosoly:

blacensem edituin ad hunc us(jue annuin perducitur eo excluso. Quare Sigebcrtum bis illud opus publicasse oporlet, cuin Robertus de Monte qui illud continuavit asserat Sigebertum Chronicon
perdnxisse usiiue ad aiiniim Incarnat. mc; ego exinde , inquit quod et Mattba;us Parisiensis ad annum Cbristi mc, et Radulfus de Diceto in Abbreviat. Chroiiicorum etiam tradunt. In libello
:

suum

mitaiia redilum), ibique tunc ad locum, ubi sanctus Victor carceratus fuit, suos labores, suosqne

tbesauros sacerdotibus, et
fideles, explicavit
:

viris

(juos sibi

putabat

legii

de Gestis abbatum Gemblacensium, tom. vi SpiciDachcriani, ejus virtutes scripta, dies et

,

et

explicando iiiduxit i)enigni-

tateni, quapavit et induit Jordanum, quem fecerat subdiaconum. Videbat etiam instare adversus Jordanum eo quod dicebat eum sibi jurasse, et dejerasse (fiierat Jordanus unus cx ardentioribus
;

annus mortis exacte narrantur. De ejus etiam Operibus legcndus Labbeus in dissert. dc Script.
Ecclesiast.
13. Floret

in

Gallia Petrus Abaelardus.

iii

Florebat lioc tempore

Grosulani fautoribus, ut

iiulicat Landulpbus cap. 24 dc se^juenti miraculo a Liprando |)erpetrato ser-

monem

babens) ipso (juociue presbylero Liprando

Abaelardus Nannetensis, (lui calamitatum suarum Historiam coinposuit in sua |)rima Epistola ad Amicum scripta. Natus ad litteratoriam disciplinam, ut ipsemet
asserit, facile

Gallia Petrus

cxislente in vita,

cum

Jordaiius et ca;leri Grosula-

eam

didicit, |)neserlim(|ue Dialecti-

2A0

PASCHALIS

rr

ANNUS

14.

CHRrSTI 1113.
;

cam, ciijiis discendfE percupidus diversas disputando perambuiavit provincias. Parisios veiiit ad
re et

concepit fllium nomine Astrolabium

lus bonestis nuptiis, consentiente Fidberto,

quod sceimmivacaret,

Guillelmum Campellensem, inhoc tiinc magisterto fama prfftcipnum, cui primo acceiitus, sed poslmodum gravissinms fuit, quod nonnullasejus

nuoro voluit
Ileloissam
clusit,

et

dum

interim

scliolis

cum

Argentoliensibus monialibus reindueret.

monitam tamen ne velum

,

At

senlentias refelleref, et de suo ingcnio nimis pra3-

Fidbertus et Heloissa; consanguinei

sisse

eum
;

sibi illu-

sumcns, adliuc adolescentulus Meloduni paucis leucis Parisiis dissiti, et Campello vico, ubi Guillelmus in lucem venit, scbolas aperuisset Et ab boc , ait Abaelardus, scbolarum nostrarum
:

putantes
,

mutilarunt
ipse

et

qua parte peccaverat crudeliter eunucbum effecerunt iudeque

pudore suffusus,

monacbum

in

monasterio

Sancti-Dionysii juxta Parisios induit, ipsa vero ab

exordio,

ita

tari coEpit,

nomen meum dilaut uon solum condiscipulorum meorum

in arte Dialectica

episcopo velum accepit in monasterio Argenteolensi

Lutetiffi

vicino, in

quo postmodum

priorissa

fama contracla paulalim extinguerelur. Hinc factum, ut de me amjdius ipse praesumens, ad castrum Corbolii, quod Parisiacae urbi vicinus est, quantocius scbolam noipsins magisfri

verumetiam

et abbatissa fuit.

15. Ejiis schola celeberrima.

Cum

sisterent scbolares ad

eum

accedere, et

non detam intra

stram transferrem
scd

ut inde videlicel crebriores dis-

quam extra Galliam ejus fama dilataretur, rogatus est Adamus Sancti-Dionysii abbas, ut eum docere
permitteret quod et ab eo obtinuere autem de vulnere adbuc convalueram
,
:

putalionis assultus

nostra daret
,

imporlunilas

Vix

legendum videlur

inquit Ducbesnius

mox
Cam-

inquit

citandus, opportunitas. Interim Guillelnms

peliensis

Abaelardus,

cum

ad

docet Albericus in Cbron., episcopus Catalaunensis creatus, a cousueto

,

currenti anuo

ut

ab abbate nostro, quam a

me confluentes clerici tam me ipso continuis supplicaquod hactenus

pe-

tionibus efflagitabant. quatenus

Pbilosopbiffi docendae sludio

non

destitit

et

ad

cunia vel laudis cupiditate egeram, nunc amore

Dei operam
studio

ejus scbolam Abaelardus Corbolio Parisios venit.

darem
:

Notat Abaelardus
into-

Sed

rursus magistro gravissimus esset, Dialecticai docendre ipsemet operam dedit , et post aliquod tempus Melodunum reversus scbolas ibi

cum

San-Dionysianos monacbos eo tempore licentiori

vila3

fuisse deditissimos

Quoruni quidem

lerabiles

spurcitias

ego

frequenter atque vehe-

rursus aperuit.

Tandem

Parisiis sacram Scriptu-

menter,

modo

privalim,

modo

publice redarguens,

ram

legit, et

Petrus Lombardus postea episcopus

ut prodit Joannes Cornubiensis,

Parisieusis, ejus Theologia usus in compositione

Sententiarum
ipsius

Lombardi discipulus, in suo Eulogio ad Alexandrum III papam. 14. Ejus et Heloissce amores. Fulbertus

atque odioQui ad quotidiauam discipulorum nostrorum instantiam , maxime gavisi occasionem nacti sunt, qua me a se removerent . Sed dum

omnibus me supra

modum onerosum

sum

effeci.

magnorum
sicut

et

parvorum

odiis in

eum

ardentibus

ipse nimis ingenio suo indulget, aliosque despicit,

canonicus Ecclesiae Catbedralis Parisiensis

rogavit
,

eum

manus ejuscontra omnes,

sic

manusomnium

Beloissam nobilem virginem neptem suam, forma prtestantem, doboris

ctrina prffistantiorem, et tola Gallia ob erudilionem,

ut succisivis

contra

eum

armantnr,

et variis

erroribus insimu-

anno mcxxi, de Concilio Suessionensi, annoque mcxl, de Senonensi verba facientes videlatur, uti

eximias animi dotes, et peritiam Hebraica;, Graecaj

et

bimus. Quae paulo fusius nobis tractanda fuere,

quia ejus
ojiera

Lalinai

lingua;

postea celebrem
,

tam

linguis

nonnisi

post

mortem

Baronii,

quam

pbilosopbicis

aliisque

liberalibus artibus
ejus illa-

annoque mdcxvi ab Andrea Ducliesnio

Gozuino abbate Aquicinctensi dicemus.

e tenebris

imbuerel.

Verum Abaelardus amoribus

eruta et Notis illustrata. Vide quie an. mclxvi de

queatus, ipsam quoque suis illaqueavit, et ex ea

PASCHALIS

II

ANXUS

15.

CHRISTI 1114.

241

PASCHALIS

II

ANNUS

15.

CIIRISTl 1114.

Sequitur ani. Synodics habita Ceperani. nus CLnisli niillesimus centesimus (iecimus quaitus, Indictione septinia, quo Paschaiis papa Cuperani acl ripani tluniinis Liris Synoduin lialiuit de qua Petrus Diaconus meminit'. In ea conqucstus
:

rent.

Arcbiepiscopus vero
acceperat faciens etc.

Roma
)>

reversus aliter

quam

Missum fuisse cum arcbiepiscopo Petrum Portuensem episcopum et

Romualdum diaconnni, cardinales, inferius auclor narrat. Verum arcbiepiscopum non quce erant
pacis, sed qua; belli

est

arcbiepiscopus Cosentinus adversus Rogerium

coniitem, quod ab eo arcliiepiscopatu de-

operatum constat; nenipej ut

Sicilia;

jectus, coactus fuit

monacbusfieri Cassinensis. Ubi

autem Pascbalis ad Cassinensem abbatem pertinere

ex privilegio ista cognovit^ per

nec pacem cum Nortbmannis componeret, sed civile acerrimuin licllum conflaret, ntpluribus ibi narratur, qua; brevitatis cansa omitliinus ; quo-

eum

dirinii voluit

rum

ba;c est
sit

controversiam. Qui ad pedes Pontificis

eum

vestes

conatus
civitati

summa. Quod reversus Beneventum, Landulpbum comestabulum eidem

;

monasticas deponere

jussit,

sicque liber est per-

eodem Concilio (pergit Petrus) idem Apostolicus Willelmum ducem Apulia; Calamissus abire.
a In

ab eodein Pascbaie Pontiflce priTefectum in ordinem redigere quo facere denegante, cives qui

stabant pro arcbiepiscopo ad

arma conversi

sunt,

briajque constituit. Ibi etiam

cum Landulpbus
fuisset,

Be-

neventanus arcbiepiscopus accusatus

se purgare valeret, aut objecta refellere,

monasterium
gationis

fugit.

nec ad boc Sed quo pacto nostra; congre-

interventu et episcopatus

ordinem

et

quos placare studens, Iiabuit coram omnibus concionem, sed frustra, reclamante populo et invadente judicis domum. Legati vero cum neqnidquam proflcerent , relicto in munitione palatii comestabulo, recessere. Cum interim non patiente
comestabulo se ab boiiore deponi, pugnatum cst ntrimque de qua pugna auctor Clironici qui aderat, ait Quosdani, inquit, ex utraque parte vidi: :

papa; gratiam recuperaverit, suo loco dicemus.

Hucusque de Synodo Petrus. 2. Lef/ationes a papa Beneventum ad ttirbas Qua; autem boc anno eanidein Synosedandas.

nius vulncratos,

etc.

dum

facta pra;cesserint, ac etiam qua; pertinentad

stabulus graviter sauciatus,

Et inter alios idem comecum ab universo po-

causam Benevenlani arcbiepiscopi cum Pascbali

Cbronici I5eneventani omnia bic describenda sunt nempe de legatione inissa ad Pascbalem papain pro pace cum Norliimannis ineunda, duin nimis

pulo in
est

i)aIatio

obsideretur, nec evadendi alia ratio

;

Romaiio

Pontilice, ex vetere scripto Codice

csset, abdicavit se

magistratu illo atque pollicitus juramento, qua;cumque populus praecepisset

implere. Ilaque coaclus recessit, inde se conferens

eoruin armis infestarentur agri, de qua legatione itaibi: a Miserunt ad pr;cdictum ])apam Landul-

pbuni arcliipraisuJem et Ilacliisium S. Modesti abbatem, ut ei nccessitatem ex oniiii parte quam patiebantur intimarent. Ipsi auteni abeunles, quam viderantaflliclionem

montem Fuscum. Pascbalis '3. Quomodo autem, ubi ista audivit papa, rursum aUam iegalionem miserit Beneventum,, sic auctor narrat Cumquc Imjusmodifacti
ad
:

ultia (luaiii credi potest nefaiidi, priedicti Apostolici aures faina tetigisset, tactus dolorc intrinsecus

domno

papa; patelecerunt,

eum

super

dilecti

flliisuicomestabuliexpulsione, iacry-

lacryiiiaiidoprecanles, utgrcgicomniisso, sicuti)astor bonus, subvenire dignaretur. Necessiiate cnini

niis, sicut

audiviinus, manantibus, sjiiiilus infre-

niuit, at(|ueconfestimarcbipra;sulem

Landulpbum

doninus

[lapa,

cogente scilicet,

eis proiccpit,

ut

pacem

civitati, prout melius possent, facerent, et pauperibus subvenirent, ne Petrus Aposlolus civitatem acquisitain occasione ista perderel quid^iuid
:

ab omni, (juod acceperat a Sede Roniana, officio coram omnibus deposuit, simulque omnes suos
se(|uaces anatlieniatis vinculo aUigavil.

donec satisfacerent

autem de
'

pacis consilio invenissent,

ipsi

remitte-

Sed si lectoris cbaritati asperum non videbitur, quid post illorum excomniunicationem
actuin Beneventi
sit,

non pra;tereundo exarabo.

Helr. Diac.

I.

iv. c. iJl.

Dominum

eniin tcstor, nibil aliud posuisse pra;ter

Baron.

'iouus XVIII.

31

242
quod Yiderim,
et

PASCHALIS
quod audierim
I>.

II

ANNUS
Tali

15.

et

CHRISTI lI14.
illatis

scripsisse.

omnibus
cilio

querimoniis justitiam facturum,

igitur aiiatliematis sententia iu

Petri adversarios

satisfacturum

scilicet,

dummodo

ut locum in Con-

longe lateque divulgata, delegavit praefatus Apostolicus Beneventum Anastasium Albanensem episcopum, cardinaleni Roman;B Sedis idoneum, cupiens quod Deneventanns populus deberet se recognoscere. Cardinalem enim, i|)so hospilato Iriduo post, coetus omnis Beneventanorum in sacro palatio

officium restitueret. Hoc .\poslolicus au-

dito, Concilio liahifo, lociim et officiiim ei redinle-

gravit.

Cumque
adivit.

taliter restifulus fuisset, sine

mora

conventum illum,
Roberto

die videlicet Luna;,

?

cum

comite
in

Quid plura

eo redintegrato, per
pracepit.

diaconum quemdain ad faciendam justitiam

prgesentiarum
Apostolicus vocari
coiitinuo surgens, voce lacrymabili

convenit

ubi enarratis

omnibus qntc

accidissent,

Qui

Anastasius in verba

ista i^rornmpens, inquit: Ad videnda, domini et fratres, quaj Roma; audierat

coram omnivestram im-

bus respondens, inquit

et

Primitus gratias ago Deo,

pater,

dominus noster papa negotia

pro cerlo
lius,

et

sciatis esse delegatos.

invesliganda, nos Deinde prout me-

beato Petro, et

tibi

domine

plorans palernitatem, ut misericordiam super me,

tatis vestrre

Deo annuente, poterimus, circa pacis et utiliproficuumnos die uoctuqueconsilium et auxilium pra;bebimus. His el similibus taliter prolatis, unusquisque ad jiropria remeavit . Manlegatus, (piousiine cuncta componeret,

quem

sanctitas vestra

apud Beiieventanam sedem

Apostolicus autem
haec

plantavit,

habeatis.
vis,
?

au-

diens:Un(le
divi vos erga

inquit, ut misericordiam super

:

vos habeamus

Et archiprssul

Domine, quia au-

sit ibi

po-

me

indignatos fuisse,

cum me litteris

pulumque obse(|uentem
reversus
cilio

Pontifici redderet: inde-

vestris accersiri jussistis, et

ad curiam vestram non

que ad Paschalem papani, a quo missus fuerat, est. Qua; autem ha3C secuta sint de Con-

adveni.

Et Apostolicus

asseris, vocatus

Quare, inquit, ut ipse ad curiam non advenisti? Archi:

eodem
4.

habito

Ceperani

ita

idem

auctor

episcopus ad lia3c:Domine,

iiiquit,

pater,

timore

enarrat

Quce acta in Synodo Ceperani habita.

cardinalis ipse Anaslasius

coactus vestrai indignationis, et

quorumdam mi-

Cumque
et

Romam

peteejii-

nantium, non adveni vocatus, eo quod legatos meos episcopos non accepisti, et alium quemdam,

ret,

donuuis jiapa Paschalis archiepiscopis,

abbatibus congregatis
,

quem
])us

prius direxeram, adversarii nostri verberi-

scopis

mense Octobri

afflixere.
dicis,

Ad hsc

Apostolicus

Legatos tuos,
jusfitia; fa-

priuuim post ejus regressum adveniente, Ceperani Concilium constituit. Ad cujus sacri conventus
fre^iuentiam Willelnuis

quos

episcopos non audivi, quia

ciendffi, satisfaciendi videlicet,

verba non dixerant,

dux

et

Robertus princeps
perrexere.

mille fere equituin

fuerat Benevento

numero congregato,

Landulphus vero de Grsecia comestabulus, qui

expulsus, litteris domni papa; idem sacrum Concilium accersitus honoriflce commeavit qui a domno papa offlciosissime susceptus est. Hic nanique fraudem devispecialibus ad
;

imo mercedis causa pro vobis et non pietatis veneLegatum autem alium, quem verberatum proflteris, nec vidi, neque ejus fama ullo modo ad nos pervenit. Cumque archiepiscopus ipseexomni parte detentum se videret, si veris rem egisset
rant.

responsionibus
dicens
:

aliain
,

adinvenit

excusationem,

tans

Northmannorum

navigio

quodam

secure

Jordanus autem comes timens, multorum suorum pondere delictorum oneratus, ad tale tantunique Concilium pergere, legatos suos
transfretavit.

Domine pater termmum competentem mihi veniendi non tribuisti unde si placeret venire, non potui, nec (ut dixi) metu compulsus
:

ausus

fui.

Et Aposlolicus

Sed quia
te

litteras nostras

Archiepiscopus autem Landulplius, suflVaganeis suis convocatis, innuineraque auri et argenti copia congregata, cum coinite Roberto ad

direxit.

non per contemptum, sed metu tantum ad nos non venisse. Competentem terminum veniendi proculdubio largitus
contempsisti, asseris
nuiic,
fui,

ab idibus
praicepit.

scilicet

Aprilis, et sex

mensium
medio
(subdit

conventum illum

tetendit. Talibus igitur et tantis

spatio interposito. Inde litleras vocationis in

legi

Patribus inoceribusque congrcgatis, in medioconventusii)sius, die videlicetsabbali, ducatuiu

Calabriffi et Sicilia;, duci praefato
cessit.
5.
Italia;,

Verumtamen

isti

fratres

Apostolicus) deliberent, et
tionein,

quam

opponis excusaEt prfficepit

Apostolicus con-

canonicam

fuisse decernant.

Concilio itaque mirabililer ordinato, Apoipse

quibusdani cardinalibus etarchiepiscopis Romaiiae Sedis jiidicibus, lU in partem semoh, super hujus-

stolicus

coram omnibus super Landulpho Beneventano archiprcEsule lacrymabiliter quo,

modi excusalionein archiepiscopi

sententiain ex-

tenderent. At ipsi in partem euntes, sentenham

illam diu ventilantes, taliter in conspectum

expulisset, condolens conquerebatur. Ijise vero archipraisul nolens, imo timens conventum illum sine loci et officii resti-

modo comestabulum suum

om-

nium

regressi judices ipsi protulerunt

tutione ingredi,

hospitatus est. At ubi Apostolicum

apud insulain Ceperano proxiinam querentem ipse

etiain

comperit,

quosdam Romanorum, pra^fectum

vocari jussit, videlicet, utcuinque potuissent. veniam pro eo a domno papa iinpetrarent. Quin-

etiam dicebat archiepiscopus, se domino papa; de

DomnearchiepiscopeBeneventane, quoniam non pro contemptu, sed pro metu asseris vocatus ad curiam te nou venisse, dicimus et judicamus hanc canonicam non esse excusationein. Judicio autem talium tantorumque patrum extenso, capipitula sanctorum Patrum ])ra;decessorum coram omnibus exhiberi et legi Apostolicus praecepit
,

::

PASCHALIS
confirmata

II

ANNTJS 15.
tiae

CHRISTI 1114.
gladio percussus, surrexit.
lector)

243
qualem
(si

scilicet in conventibus et super contemptoribus ordinata. His itaqne perfectis, super tanto et lali negotio a cardinalibus et episcopis diu ventilatum esl. Sed quid plura ? Diaconus eum iterato ad justitiam faciendam, satisfaciendum vi-

talis

interesses,
illius

fletum videres, et Landulphi

Qui continuo assurgens Unde, Quia suscepisti regalia B. Petri extra nostram voluntateni, et claves tenuisti portarum, et palatium invasisti, et Landuldelicet, vocavit.
:

pallidum aspiceres vultuni, cum, ex ore tanerat Beneventana sede, et prte aliis gloriosus ubique fuerat, deponebatur Quid dicam ? subsellio cjus levato, metuen-

torum judicum qui decoratus

I

inquit? Et Apostolicus

phum
et

expulisti, et

galeam sumpsisti

et

clypeum,

illud Concilium, ut mente captus, dereliquitn.Hactenusde his Chronicum Beneventanum quffiPetrus Diaconusin Chronico Cassinate narrare subterfugit. At reli(]uas in remotioribus partibus

dum

Fulconem illum ad sacramentum compulisli, Northmannos introduxisti, et alia. Hoc ipse archiepiscopus audito respondit : Vere regalia B. Petri non alia de causa accepi, sed vestra pro fidelitate.

resgeslas anni hujus Paschalis papae videamus.

pum C antuariensem
riensis in

Pallium papa ad Radulphum archiepiscomittit. Cum hoc anno quinquennio jam exacto vacationis sedis Cantua9.

Nam, cum Beneventi

mendasti
; :

aderas, civilatem mibi comportarum vero claves non ego suscepe-

Anglia,

tandem

ei

Radulphus

fuisset

episcopus ordinatus, indulgentia Paschalis Pontifex

ram hunc sane qui eas retinet, fidelem tuum omnino confitemur. Clypeum profecto non accepi
galeani

pallium

quod

erat misit ad

eum
S.

Romam veniens accepturus per legatum Anselmum, nepo:

quidem

tuli

pro capitis munitione ne

la-

Northmannos (ut dixisti) non introduxi, Longobardos vero sexdecim pro

pide aliquo opprimerer.
auxilio populi civitatem ingredi

tem ex sorore impetrandum

episcopi ad

Anselmi pra;decessoris

ad quod

ha;c praivenerunt Ivonis Carnotensis

'
:

feci.Sacramentum
et

Paschali

eumdem Pontificem litteros summo Pontifici, Ivo humilis

Ec-

Fulconis jussu suo factum fuisse,

populi jusju-

randum, denegavit. 6. His omnibus Apostolicus

libus iterum
et

Carnotensis minisler, devotam ut patri obedientiam, et debitam ut domino reverentiam.

clesise

audilis, cardina-

Quoniam

in

oculis

Apostolicae

majestatis
,

praifatis

judicibus pra^cepit, ut

super omnibus
primerent.

istis, et

conteniptu, sententiam ex-

Cumque
(et

archiepiscopus ipse

hujus-

modi
set
:

pra;ce[)lum

ut ita dicam) terribile audis,

Willelmum ducem supra memoratum ct Robertum principem,et Petrum Dlium Leonis, nccnon et episcopos exorabat, dicens Domini pro:

aliquam yiie pra>sumo Iiabere me gratiam ea pra?sumptione aliqnando cuni aliqua spe peto ab eadem Sede Apostolica ea quajvitlenlur esseconlra rigorem Apostolicum, si non sint contra honorem Apostolicum, quia non est indecens Sedi Apostolicae cantare Deo misericordiam et judicium. Cum ergo

opportunum
ricordia;.

est,

securus pulso ad Ihronum mise-

ceres,

et

episcopi confratres,

dominum nostrum

papam Paschalem,

precor, orate, ne
et

me

in

cou-

spectu oninium taliter confundat,

dedecoratum
ipsi

Judicium sine ulla disceptatione debet omnisjudex; de niisericordia vero deliberandum est, utrum expediat an non expediat. Haec non
ignorantibus scribo, sed ad haec
in
latio niea,
ista

dimittat. Si vero ejus clementia? placuerit, exilium

praemitto, ut

petam

et

mare

transfretabo.

Tunc proceres

quamcumque harum partium

se vertat postu-

eunles, i)edibus

domni

papaj advoluli, sicut archi-

aut petenti justitia non negetur, aut pie

episcopus rogaverat, deprecati sunt: quod

obtinere valuerunt. At ipsi judices ex

minime

pulsanti misericordiic janua non claudatur.

Quod
,

prwcepto

bene discernere poterit vestra

tes legatos

paternitas

cum

eunlcs, licet dolendo et protelando, reversi sunt,

summam nostra? petilionis audieritis, et

per praesen-

ne tale super Landulphum archicp. darent judicium. Judicibus tamen ipsisadhuc, utdixi, moram
facientibus super
,

sentenliam , Apostolicus adjurando prajcepil ut per fidem quam B. Petro et ipsi deberent, quid canonicum esset dicendum dicerent,
7. a

adventus sui causam cognoveritis. Novit enim vestra paternitas, quanto tempore post mortem bona; menioriic Anselmi archiepiscopi Cantuariensis Ecclesia paslore viduata languerit, (|uo-

modo

rex

Anglorum bona
ibi fieri

episcopaiia

in

usus

saeculares usurpaverit, quanto studio episcopalem

At episcopus Portuensis |)rimus onuiium,

dolore turhatus, ait
suscei)isli, et claves

ehictionem

licet a?gre, et tanla; sententi;c

increpationes vestras

non permiserit. Nunc vero post post multas episcoporum

,

Quoniam

regalia

beati

Pelri

portaruni tenuisti, et palatium invasisti, et Lan-

dicecesanorum admonitiones, prjctaxata Ecclesia consensu episcoporum, regc tandem connivente,

elegit sibi in archiepiscoiium

dulpiium expulisti
coiitempsisli
,

el

ad

curiani venire vocatus

deposilionis
et

Radulphum

Roffen-

jutlicamus super vos

seni episcopum,
scientia
10.

sentenliam, et contra beatum Petrum

donuuim
el

nostrum papam fecisse. 8. Idipsum Capuanus arcliiepiscopus

gorius cardinalis alfirmavere.
aliis

virum religiosum et houestum, et moribus clarum. Hic iu propria persona Sedcm Apostoli-

Gre-

cam

visitare

secundum majorum

inslilula delibe-

judicibus

eamdem
jam

Volentibus aulem confirmare scnlentiam

,

ravit, sed euni

partim cori^oris debilitasimpedivit,

partim periculum Romani itineris deterruit. Mittit

Landiilplius ipsc

arciiiepiscopus Benevenli e
'

niedio convcntus illius, timore coactus, et senten-

IVO Ep. CCLII.

244

PASCHALIS

II

ANNUS

15.

CHRISTl 1114.

ilaqne prfedicta Ecclesia vicc olecli sui religiosas personas, ct dictis et scriptis obiiixe ))Ostulantes, ut

praBdictum eleclum Canluaricnsi archiepiscopatui

confirmelis, et digiiitatem
ei pallii

concedalis.

Ego

quoque

afloctu fraterna> charitatis,

etausu paternae

consulendo rogo, et rogando consulo, ut eliamsi aliter fieri non polesl,cum aliquatamen
dileclionis
et dispensatione languenti Ecclesia! subveniatis propter Ecclesia! necessitatem, deinde propter uti;

dunt Atubianensium legaii, conquerunhu-sedestitutos optimo pastore suo. Ad quos Rhemensis Qua fronte, inquit, hajc apud nos archiepiscoptis proi)onere ausi estis, qui virum pudicmu, orthodoxuiu, virtuhbus cunctis ornatnm, vestra improbitale e sua sede expulistis? Quem illi parem,
:

nedum
dotem?

sunctiorein

unquam
I

habituri estis sacer-

vos miseros, qui tanto pastore vel ad momentum caruistis Num vos illum turpia lucra

litatem et honestatem personoe, i)etentium supplicationibus aurem misericorditer inclinelis. Nisi

seclantem, libidini vacantem, Ecclesiastica heneficia venumdaniem unquam deprehendistis? Illis

enim mcdicinahs nianus

cito sul)veniat,

prsdicta

Ecclesia in veteres ruinas relabctur, et vox dilatoria potentium sine modo ultra modum protelabitur.

respondentibus ab his illum plane Ue ergo, esse, subjecit archiepiscopus

:

immunem
et

tam pe-

Cum

enim Dominus nostcr, qui institutor erat sabbati, misericordioe opera faceret in sabbato, et
Pliarisffiis

Dominici custodem perquirite, et inventum vobiscum adducite. Testorenim Dominum Jesum, donec ullus erit in Godefredo vitalis spiriritum
ovilis

redargueretur a
respondit

spicas discipulis vellcnlibus,

:

quod solveretsabbatum, corum mnrmurationi

'
:

tus, nulkiiu aliuin vos episcopuiu habituros.

12.

Duin

hffic

geruntur, enadsunt nuntiiapille signifi-

Misericordiam volo inet noa sacrificium, nuncjuam condemnassetis nocentes. Alibi ' : An nescitis, quia filius hominis
Si iiitellexisselis

portantes litieras B. Godefredij quibus

cai
se

e|)iscopatu
sibi

abdicasse
;

hortatur ut alium
et inidoneum qui quidem verbis do-

palrem
episcopi

qurerant
se

se

nunquam redilurum
:

etiam sabbati ? Per lioc doctores inpropter formas, quia tunc possunt legum rigorem ipsa necessitates Ecclesiasticas temperare, qiiando legum remissio nihil continet conlra fidei veritatem

dominus

est

affirmat. Ostendit

ineptum
se

munere fungatur

cuisse subditos suos, sed

perdidisse. Quae

mala

vita corrupisse et

cum

legereutur, pa;ne
viri

omnes

la-

vel

morum

honestalem.

Ilis

exemi^lis

admoniti,

crymati sunt, admirantes tanti

qui

humilitatem,

secure piilsamus ad

januam

misericordia;, cre-

cum

esset meritis

dentes non esse indignum, si Apostohcus praeceplum miltentis sequatur aut exemplum. Postremo quantum potest mens humana de alieno corde
pensare,

mos

se abjicere videretur.

suminus, inter oinnes miniSane cum interdum de

bis (|uidam reverendissimi Patres, qui

tum

pra^sen-

tesafluere, inter se colloquerentur, vidi eos lacry-

sanum nobis

esse videtur consilium, ut

;

mas
vit.

lenere non posse, adeo illorum animis affixa est

eum

paterne

suscii^iatis

quatenus vos liberalem

Epistola

fihum

et fidelem vobis adoptassegaudeatis)).

Huc-

usquelvoad Paschalem papam,nesciIicetcogeret recens electum ex Anglialiomam se conferre,cum

illa, in qua tantum se vir tantus extenuaTandein statuunt Patres apud Suessioncs ad Domiiii Epiphaniam conveuire, et quid faciendum
sii

deliberare.

jam tum legibus sacris, tum usn, uonnisi prssenti atque petenti cuiquam archiepiscopo pallium dari
consueverit. Annuit, ut audisti,
Paschalis papa palliumqne ad ipsum in Angliam misit. 11. Synodus Bellovacensis, >n qua Godefredus
redire Ecclesiam
(ul

13. Ubi eo

ventum

est,

jubenteLudovico Fran-

corum
iini, in

rege, accitus est Henricus abbas S. Quin-

quo monasterio

vir Dei Godefredus ab ipsis

pa>ne incunabulis sobrie et pie educatus ad

sum-

mum

adsuam
bertum)
legato

Ambianensem jubetur.

Hoc eodem anno

habet Appendix ad Sige-

in civitate Bellovacensi a Sedis AposloIicEB

Couone Concilium celebratur. De Conone quem idem S. R. E. cardinali dictum est superius, auctor ex eremo provectum asserit. Porro adversus Henricum imperatorem ejusmodi Synodum conet in eum sententiam anathematis pronunliatam, ea quai superius dicta sunt, satis osten-

gregatam,

dunt. Prseter bffic autem inter alias causas itidem actitatas, querela illala est ab Ambianensibus adversus Godefredum suum episcopum, qui relicto
episcopatu Carthusiam peliisset
colaus

apicem perligerat. Vocatus est etiam Hubertus magna3 auctorilatis vir et celeberriiiii monasterii, quod Cluniacum vocatur, monachus. Hos duos cum suis litteris miltunt ad fraires Carthusite, orant, imo imperant, ne Godefredum Ambianorum praesulem apud se diutius morari sinant, sed ad sedem suam ocius redire compellant. Addunt mandata ad ipsum Godefredum, ut celerrime ad desolatum suum gregem se recipiat. Ostenduut non debuisse illum semel susceptam Ecclesiam tam facile deserere. Plus enim apud Dominum demereri, duin sinit per abrupta vivirtutis

tioruni

prsecipites

ire

oves

suas

quam

possit

de quo

ista

Ni
:

monachus

prajsens

rerum

inspector

privatim in cjuantuinvis remoia solitudine vivit etiam severissime. Tum quoque

promereri,

dum

luterim Conon cardinalis, Pontificis maximi legatus, et Radulpbus Rhemensis archiepiscopus, apud

docent sacros vetare canones, ne quis episcopo viventi subrogetur, nisi vel infirmitate cogente id
ipse peiat, vel

Bellovacum Synodum celebrant,

et

ad

eam

acce-

ob

criiiien

deponendus

sit.

Ha3c ubi

Matlh. IX.

Ibid.

xn.

'

Nic. in Vita Godefridi

ISov.

1.

ni.

c,

9,

10. 11. apud Sur. tom. vi, die

vui

Godefredus accepit, animo valde consteruatus, ad pedes monachorum se prostravit, cum multis lacrymis orans ne sinerent ipsiim a se evelli. Flent

PASCHALIS
pariter etiam
illi.

II

ANNTTS 15.

CHRISTI 1114.
:

245
ad

Attamen mullis eiim consolan-

imperatorem anathema inclamaretur

Galliis

quem

in

tur modis, et quia regiae et cpiscoporum auctoritati resistere non poterant, in pace illum a se

morantem

data extant quatuor Ivonis epi',

scopi Carnotensis Epistola}

quibus

dimittunt . Et inferius 14. Porro cum beatus Godefredus a Carthu:

milate corporis gravatum, quod

cum se infireum non adeat,

excusct, ipssque Epistolaj ad finem Codicis positaj

sia

non tam sponte

sua,

abaclus esset, exicns oculos lacrymis madentes, se niiseruni

propemodum crebro ad eam reflectebat

quam

yi

inveniantur
fuisse

et infeli-

papa2

haud diutius ipsum Ivonem superputandum, nec excessisse tempora Paschalis nam post eum non Ivo, sed Godefredus
:

dolore proclamans, cui in illo angelico contubernio non licuerit usque ad supre-

cem summo animi

alius legitur fuisse Carnotensis episcopus, ad

quem

complurcs extant
13.

datae Ei)istoLTe sancti Bernardi.

mum

vita3 diem permanere, et soli Deo divinaique contemplationi vacare. Fuit autem in Carthusia a sacris feriis B. Nicolai episcopi, quae aguntur

sianis.

IIoc ilem anno

ista peliisse

Privilegium datum monachis Vallumbro-

Henricus imperator mo-

nasteria

octavo idus Decembris usque ad Quadragesiniffi

initium,

monachoruni Vallumbrosiana! suo hujuslicet ab excommunicato modi munivit privilegio

:

admodum

interim exultans in Domino,

imperatorc
c In

dedecus
et

fuerit.

quod

a terrenis curis absolutus, o[)tata quiete frue-

nomine

sancta)

individuffi Trinitatis,

retur. Mulla illic reliquit virtutis et sanclitatis exempla, ut hodieque de illo inter se crebro con-

Henricus, divina favente clementia Romanoriim imp. Aug. Cum oninium fidelium petitionibus et
necessitatibus subvenire debeat imperialis majestas, niullo
ficii

ferunt. Profectus inde, venit

ail

Rhemorum

ur-

bem, ubi lum Cono cardinalis

tissimam
in

et legatus

frequen-

magis

his est

impertienda ejus benesit

Synodum habebat. Adduxit auteni eum Synodum Radulphus Rhemorum archiepiscovigihis,

et

clementia, quos religionis pracipue exuberare

Qua[)ropter

fecit gratia.

notum
quod

omnibus impevenerabiet dilectissimi

pus, jejuniis,

aliisque

sanctis

exercifiis

rio nostro subjacentibus,

lis viri

|)etitione

confectum, ut vix pedibus consistere posset. Quem ut viderunt Patres, valde mirabanlur, adeo illum se mundo, sibi mundnm crucifixisse, ut nec mundum ipse diligere, nec mundus illum amare posse viderelur. Duriuscule eum tunc appellavit Cono legatus, quod injnnclum
adeo extenuatum

Bernardi Parmensisepiscopi,

cognati nostri Poiitii Cluniacensis abbatis, cuncta monasteria Vallumbrosianaj congregationis ubihbet posita, sub nostri imperii tuitionem ac defen-

sionem susceperimus. Slatuimus itaque, ut nullus archiepiscopus, episcopus, dux, marchio, comes,
viceconies, nulla civitas, uulla alia sive

munus
utilitali

reliquissel.

Deinde admonuit, ut propriie

fungerelur, rectius sibi coa-

magna

sive

multorum salutem anteponens, Ambianos

suo
officio
si

rediiet, et

parva persona Ecclesiastica sajcularisve, prajdicla monasteria inquietare audeat, vel eorum possessiones, seu reliqua

sulturus,

non sua unius salute contentus, plurimos Chrislo luciifacere conaretur, et tandem a Euge, serve bone et Christo audire mereretur' fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supermulta
:

bona auferre, minuere, quoquo Datarium auteni ita in fine subjicitur Actum est hoc anno ab Incarnatione Domiiii inillesimo centesimo decimo

modo

vexare prajsumat, elc.

:

s>

te

conslituam, inlra

iii

gaudium

Ddiiiini tui.

Cum

quarto, Indictione septima.

non

posset vir Dei illius alioruiiique

episcoporum

Datum Boccen. nonis Augusli. IIoc etiam Willelmus Prainestinus episcopus cardinalis sua conoboravit i^ra^senlia . Accepla suut ista ex archivo Vailumbrosiano. Sed non
Willeliiius, sed

auctoritati obluclari, ad

suam

redit Ecclesiam, ct

ab omnibus cupidissimc excipitur . Hactenus Nicolaus. Ex quo etiam audisti, quam frequens mullusque Coiio legatus in Synodis esset, duiii moraretur in Galliis,
iii

magnus

ille

Conon

erat hoc tem-

pore episcu[)us
ratori.

Piffinestiiius,

iniiuicissimus impe-

quibus omnibus

iii

Ilemicum

'

Maiih. XXV.

'

IVO Ep, rXLXVIl. CCLXVUI.

cclxxv. cclxxvii.

246

PASCHALIS

II

ANNUS

15.

CHRISTI 1114.

Aiino rcriodi Graco-Romauffi 6607.

Pasclialis

Anno ^ra; Hispan. 1152. Anno Hegira 508, Mexii Comneni imp. imp. papK 16. Henrici V
II

inclioato die 7 Junii, Fer. 1.

Jesu

Cliristi

11 14

reg. 9.

4.

30.

Beneveiitani a

Normannis
art

hostiliter pressi.

fuisse,
rat,

qnoniam ea
Italis

a Graecis

nunqiiam amissa

fue-

nuni.

ad

9. Beneveulaiii

a Norniannis in
II

nec

unquam

post Justini Junioris tem-

angustias compulsi^ legatos

sere, rogaruntque, ut gregi

Pasclialem

nii-

commisso,

sicut pa-

iocis

pora possessa. Ila Peregrinius, qui variis Falconis hunc loquendi modum usitatum fuisse pro-

stor bonus, subvenire dignaretur. Necessitate

enim

bat.

Hoc itaqueanno

W illelmus, Ko^eni Apuliaict

domnus papa cogente scilicet, eis prajcepit, ut pacem civitati, prout melius possent facerent , inquit Falco apud Baroninm num. 2. In Codice a
Caracciolo impresso legitur

Calabriai ducis fllius ac Roberti Guiscardi nepos,

domino papa?
vat,

ostensa eis praicepit, ut

Peregrinius in

autem pacem etc. Notis ad hunc Fulconis locum obser:

Necessitate

dux eorumdem ducatuum a Pascbali papa conslitutus est in Synodo apud Cyperanum,m\ ille postea fldei sacramentum praestilit, uti narrat Pelrus Diaconns lib. 4, cap. 51. Cinnamus lib. 3, cap. 1, huuc Willelmum Lonrjobardice ducem appellat,
quia ea regioa GrfficisLongobanliavocabatur loquendi modus eliam observandus.
3.
;

Baronium

a fide sui exemplaris alicubi disces-

qui
in

sisse,

aliquantoque concinnius, et ad Latinam magis normam dictionem composuisse. Landulpbus Beneventanus archiepiscopus conatus est armis

Fides Christiana hoc tempore

Africa exstincta,
Concilio

Petrus Diacouus,

nondum

postquam de

Landulphum comeslabulum uti narrat Baronius mun. 2.

2.

in oixlinem redigere,

Willelmus Calabrioe

et

Apulia; clux a Pa-

Cyperani indicto verba fecit, capite insequibusdam Casinensibus monacbis a Saracenis caplis sermonem instituit, meminitque
quenti

de

schali 11 constitutus.

In

Concilio apud Cypera-

Ecclesiarum Christianarum Africae

initio

quae saeculi xii

num, ad
habito,

ripam positum, boc anno Apostolicus , jnxta Falconem a Baronio

fluvii

Liris

num. 4
Sicilige

citatum,

ducatum

Ilaliffi,

Calabrioe et
.

antequam Almoravidiim secta in ea exsurgeret, adhuc perstabant. Hi enim omnes Christianorum seu Mozarabum Ecclesias, tam in Africa,

duci

prc-efalo

(nempe Willelnio) concessit

quam

in Hisjiania demoliti sunt, uti infra narrabi-

In Codice

quidem Falconis impresso, loco, ducatum Italice, babetur, ducatum Apulice ; verum
Peregrinius laudatus pag. 150 asserit, qu;im secutus est lectionem Baronius, reperiri in anliquo Codice M. Falconis. Quod si quis dicat, sequi inde

mus. Petrus itaque Casinensis cap. 50, secunduni novam editionem, vel cap. 52,secundum veterem, refert Azzonem monasteriiCasinensis decanum, ac quosdam alios monachos e Sardinia in Italiam navigantes, a piratis captos, in Africam ac in civita-

universam Italiam Willelmo duci in Concilio Cyperanensi concessam, respondet Peregrinius, quia id

apertum videbatur mendacium

librario persuasisse,

ut expuncto Itaiia noniine, alterum Apidice induceret, vel ob id maxime, quod fortasse observasset,

tem Calamensem, cjucb a Saracenis Alchila dicitur, deductos fuisse. Urbs haec alia non est quani Atkala vel Kala Amad, id esl, arx Hamad, a nomine condiloris e familia Zlridum sic o,\\\^e\\d.\.ix Kala Amad,
uti

Petrum Diaconum

in Auctario ad

Ostiensem
:

lib. i,

cap. 49, pro illa sua starc lectione

In

eodem Concilio, inquit Petrus, idem Apostolicus investivit Willelmum ducem de ducatu Apulise
At nescius erat , ait Peregrinius, ex Grscorum tunc idiotismo nostratibus etiam Italis ob mutuam cum suis consuetudinem usurpato, conimuni ItalicB vocabulo a Falcone Aptdiam soet Calabrite .

per corruptionem vocatur a scriptoribus in Geographia parum versatis pro antiqua Calama usurpata fuit; verum urbs baec longe ante h;EC tempora eversa, et Calad Eammad nova civitas
erat.
4.

Id

insicjni Petri

Jam Azzo
ptivitate
cai).

liujus monasterii
vila

Diaconi loco probatur. decanus in eadem caexcesserat, inquit Petrus Diaconus

51 secunduni
:

novam

editionem,

qui capite

lummodo
deque
noverat ob

demonstrari,

quam

Langobardis perin;

nec dynastis ipsi subtraxerant recentem Calabriam. sitam ad mare inferum, tunccomprehensam subeo vocabulo non
Italicis

id

Corpus ejus in Ecclesia beatae Mariae anle altare conditum est , jamque dixerat eum in eaclem provincia defunctum fuisse, patrata in ejus sepulchro miracula ab eodeni chronograinsequenti subdit

PASCHALIS
pho

II

ANNUS

15,

CHRISTI 1114.

2/i7

recitata, quse a Saracenis visa sunt^ sed quae

eorum rex
suoruui
fidem,

putavit a CLristianis conficta.

Rex

Maii, quiiito die peracto

talia

dum

audisset ab ore, dictis derogans

exstingui,
et

anno Incarnat. Dom. Mcxrv, sexto kalendas quinquennio a transitu gloriosissimi patris Auselmi , inquit Eadmerus
hffic

lampadem

Ecclcsiam,

sicut

laudatus.

prius, custodiri praecepit,

callifae,

exsurgensque ad

domum
Ad

quae ad Ecclesiam liminabat, perrexit .

qua; verba Angelus-a-Nuce, nova; editionis auctor,

rectenotavit hunccalifam nonfuisse regem,

quod
.

Henricus A^iglice rcx Walliam sibi subjicit. Wallenses dicti, Henrici conterminis Anglorum finibus graves regis curam cxercerent, is militem colligit, aciem
6.

Cum vero Britanni, Cambri et

rex Calamensis , inquit,

accessisse

dicitur ad

trifariam dividit, et tertiam ipse totius exercitus

domum

callifa),

diversus ergo a rege Callifa

in

imperator ducit. Hoc bellico apparatu

tauni,

territi
,

Bri-

Idem Angelus ac Ducangius

Glossario

voce,
tan-

provinciam victori regi reliquerunt

qui

Chalifa, animadvertunt, Califce

nomeu non

prajsidia per loca disponens, Britannis servitutis

tum supremis
etiam
luisse.
aliis

sacerdotibus,

sed

quibuscumque
attributum

jugum

quod

prius

subire

noluerant
pagina

impo-

a Saracenis

principibus

suit, ut colligitur ex Ilovedena,

-473,

HunEccl.

At

cum

ex hoc Petri Diaconi loco appareat,

tindoniensi pag. 380, Mailrosensi in Chrou., Joanne

Callifa:

adjecisse, verosiuiile

donmni Ecclesiam liminasse, seu eidem non estsermonem ibi esse de

pastoris aut episcopi Ecclesiaj Chriet

Bromptone
Angl.

iu

Chron., Alfordo in Annal.

et aliis.

Matthasus Paris haac ad annuin prte-

pnecipui doctoris aut presbyteri Maiiometani dorao,

sed de
stiana3,

domo

more recepto Saracenorum Callifa nuncupabatur. Hoc enim tempore Califa; Babylonienses etBagdadensesomnem
qui Arabico nomine
auctoritatem amiserant, eisque pontificatus tantum

cedentem refert. 7. Concilium Belvacense. A nuni. 11 ad 15. Anno Domini mcxiv, VIII idus Decemb. Cono

Prainestinusepiscopus,

et Apostolica;

Sedislegatus,

regem Heiiricum
aiiatliematizavit

(sc.

Gerinania>)

apud Belvacum
,

iu Concilio suo
et in alio a

uti legitur in

umlnasupererat. Heec annotare visum, quia exstiuctionis fidei Christianffi in Africa tempus hactenus non satis explicatum. Porro, ut habet Noweirius hoc anno, Calamensis rex Al Aziz bellach vocabatur, et

Codice Ms. Montis-Dei,

cilio

Jureto iu Notis

ad Epistolam Ivonis ccxxxvi niemorato, lu eo Couquesti

sunt Ainbianenses destitutos se esse

petierat,

optiino pastorc suo, nem[)e S. Godefredo, qui relicto

nis favit, Gregorio XII

pronepos erat Annasiris regis, qui ChristiaEcclesiam Romauam re-

episcopatu Carthusiam

ut narrat

Nicolaus

monachus

in cjus Vita, qui

fuit.

pnesens rerum
lit-

gente, uti
5.

anno mlxxvi monstravimus. Concilinm Vindsoriense. Ad num. 9 et seq.Hoc anno Vindesorii seu Vinsorii (oppidum est a Londinio xx millepassuum, iu quo reges Anglia! inaugurari solent) sexto kalendas Maii habitum Concilium, cui episcopi et proceres Anglia; inter-

quas

refert inspector

luterim atleruntur

tera; sanctissimi praesulis,

quibus significat se episcopatum abdicasse, seque ineptum et inidoneum qui episcopi munere fungatur . Statutum fuit, Patres apud Suessiones ad Domini Epiphaniam convenire, et quid faciendum sit delibcrare

fuere,

ut

archiepiscopus Ecclesia;

Cantuariensi

Tum

prfcficeretur. Voluntas regis erat, inquit

qui praisens

fuit, lib.

Eadmerus, 5 Novorum, ut abbas Aben:

anno sequenti Concilium Suessioiiense congregalum, missique Hemicus abbas S. Quintini, et Hubertus monachus Cluniacensis ad Carthusianos, petunt, ut Godefredum Ambianorum praesulem ad sedem suam ocius redire compellant. Hkc ubi Godefredus accepit, ad pedes monachorum
se prostravit,

donia) archiepiscoi)US eligerelur

Animus tamen
in aliud

eidscoporum,

et

(|uorumdani magnatorum
clericali,

vcrgebat, praeoptantium- videlicet, aut (luemlibet

episcopum de ordine

aut clericuin

ali-

cum

multis lacrymis orans, ne sine

;

quem
ubi

de capella regis, in opus illud adscisci.

Verum

rent ipsum a se evelli

sed quia

regia; et epi-

objectum cst, uuUiim a beato Aiigustino, nisi de monachico ordine unquam pontificatui Cantuariensi prTsedisse, uno duntaxat excepto (Sligando scilicet), qui et ob hanc prresuniptionem, et alia quoedani perverse ab eo commissa, deposieis

scoporum

auctoritati

resistere

non poterant,

in

pace illum a se dimittunt , iiiquit Nicolaus monachus. Hujus etiaiu Concilii Belvacensis meminit

annum,

pseudo-Rohertus et tom.

ii

de Moiite in Cliron. ad huuc Spicilegii Dacheriani pag. 594

inteiiuissearchi-

tus

per

Romanum
II,

Poiitificem fuit,

(iiempe per

referuutur varia decreta in eo recepta, diciturque

anno mlxx), et ea tam antiquam et aulhenlicam consuetudinem, cum nuUa ratio vel necessitas exigeret, subverti non oportere; desistere coepto, quod i)Iuriino conatu perficere laborabant, compulsi suiit . Ilenriciis rex ciim videret

Alexandrum

ex Gestis cjus nunc deperditis,

episcopos

ei

Rhemensem,
et

Bituriceiiseni ac

sem
alios

necnon

suffraganeos

eorum

Senonenmultosque

synodales viros,
8.

Ivo episcop. Carnotensis usqite

in vivis fuit.

omnium

sentcntias iu

eplscopum inclinare,

Uodulphum Rollensem mentem mutavit, camque in

(|iiiidcoin

Mcxvii

iiitquatuor

ad annum num. 1-4 meiiiiKpistolarum ad Cononem Pia'iiestiniiin

Baroiiius

Rodulphum
Brilannia;

traiistiilit,

primatem

totius

episcopum

ct Apostolicic Sedis

iii

Gallia legatuiu
,

constitutus est.
:

mullos uiia coiiclamarc

Dei
:

Audires (si adesses) Vere cor regis iii manu

Acta
suiit

quocum(|ue

vull,

incliiiat illud.

qu;e ab Ivonc episcopo Cariiotensi scriptaruni juxtanovuni ordincm suntccLXVi, cclxvii, cclxxiii et ccLXXV, quas cum aule hujus anni fiiieni dalas

248
arbitretur,

PASCHALIS

II

ANNUS
fuisse

15.

CHRISTl 1114

suspicatus est. Veruni

Ivonem postea superstitem non Conon anno sequenti

pra^fuit,

tribus

Conciliis in Gallia celebratis

ipseque Ivo

pugnam commilitonem auxiliarem adjunxerat Nicephorum ineurn Ctcsarem (Annaemaritum) quem jusserat in divinis libris bene jam antea versatum,
colligere ad praisentem usuin,

Epistolam cclxxv anno tantum mcxvi, eoque in

habereque in proin-

exitum vergente niisit, ut infra vitiebinuis. Quare comniunis opinio, i\ux Ivonem an. mcxv demor-

plu atque iu tempore suggerere testimonia sacro-

rum oraculorum,

qua; aperte revincendis Philip-

tuum

traLiit,

an. Mcxviivalideconlutabitur, constaillo

bitque

eum

Cliristi

anuo

e vita migrasse.

In

quidem cclxviii scribit Ivo, se vicjinti quinque annis jam in episcojiatu esse, ejusque sed non sedis annus xxv hoc anno absolvitur inde sequitur, eum eo sedis sua anno vivendi iinein fecisse. Imo in sententia Baronii episcopatus
Epistola
;

popolitanorum erroribus apta essent. Fructus 10. Innumeros ab errore avocat. exlitit opera; magnus. PIurimisManichcEorum pertinacia et dubitatio omnis exempta est. Ibant persuasi exuto errore ad sacerdotes, et ab iis peccata ultro ipsi sua fatentes, damnantesque, divini ba-

ptismi flebant participes. (Ut euiin testatur Cedre-

ejus initium cuin ejus XXI lioc

anno mxciii conjungentis, annus

nus

in Constante

imp. Heraclii

filio

pag. 434, Ma-

anno absolvitur. Praiterea ea Epistola vulgarem opiuionem, quaj eum e|)iscopum anno Mxcii creatum,et auuo mcxv demortuum statuit, plane etiam conveliit. Sed de Ivonis inorte anno
Mcxvii sernio
9.
erit.

nichai pro baptismo habent verba Evangelii, quia Dominus dixerit se esse aquam vivain). Multos

tameu videre erat eodem tempore perversa constantia vcram illam et sanctam Machabfcorum aeniueteniin ut illi pro sacra lantes, imo superantes
;

Alexius imp. convertendis ad fidem ManiManichcei in Oriente grassachceis operam dat. bantur, et Alexius imp. in iis ad veram religionem

divinaiiue religione, ita hi pro suo netario errore

propugnabant, perstantes

in

eo

proferentes, quin

etiniu auctoritates et sententias

librorum divino-

convertendis oinnem operam adhibebat.

Anna enim

rum, quibus suum

debant.

disputabile firmari

dogma

cre-

Comnena

lib.

14 Alexiados pag. 449 refert, Ale-

Verum

et

horuin plerisque

istain

adextre-

xiuni patrem Indictione octava, mense Novembri, in-ofectum esse ex urbe regia, ut Comaiios repelleret,

raloris, et illa

militari

interimque duin Philippopoli moraretur, pro quam susceperat, Apostolicam expeditionem religiosis certaaiinibus gessisse. Cuin noulimitem intrasseut (neuiiieComani, inquit Anua pag. 4b3), ne sibi periret ilhid otiuin, opus ex occasione moliri coepit, eo ipso ulilius et majus,
illi

main contumaciam quotidiana^ allocutiones impemiseros admonendi adhortandique ut jam et perseverantissima dignatio eripuit
:

credere, et sacro baptismate initiariconvicti vellent

at(jue

ultro
tot

dum

inagna

quorum salus abunde poscerent laborum merces Augusto videbatur

;
:

tantique

illi

erant ;eruniuosissimoruin

congres-

suum

qnod ex professo agebat, et cujus prfficipue causa venerat. Deducere uimirum Manichsos aggressus
est

exorbere longa tajdia, solis ab ortu primo ad profundissiinam sa>pius noctem curantium, a quibus ne memoria quidein eum aut uecessitas curandi
avellere corporis polerat, totos plerosque
dies in
illis

a corruptis et amaris quibus se ingurgitare consueverant pravaj doctriuaj lacubus;quod eos

impastum

fastidiosissimis jurgiis

perseverautem,

ad puros et suaves Catholicai doctrina; fontes salubriter sitiendos, jucundeque hauriendos converteret.

idque

primo

In eo erat, id agebat totos dies. Vidisses a diluculo ad pomeridianam horam , aut

;

i^er aestum sub sole ardenti, nam ista colloquia in subdivah tabernaculo flebant . Paulo post subdit multitudinem conversorum Manichaeorum

inlerdum ad secundam et tertiam noctis custodiam continuo vacantem uni audientem nimirum patientissime, ac vicissim rei alloqueutem quos subinde accerscbat erroribus implicitos. Ibi eos docebat fidem rectam ibi pravitatem ba;reseos eoruin invictis argumentis confutabat, convincebatque ineluctabiliter. Aderant
etiam ad vesperam
;

multa millia ac myriadas excrescere numerum. Istorum Manichffiorum secla infecit postea Ecclesiam latinam, ex iisque exorti Albigenses, et alii
in diversis

nominibus

appellati.
et

1 1

Expeditio in Baleares

Ebusiim insidas.
:

vel testes vel adjutores prajclari operis Eustratius

et Nica;ae antisles

Paudulfus Pisanus, auctor Vitae Pasclialis II, de Bello Balearico hoc anno inchoato hcec scribit Quid egregiaPisanoruin iudustria et admirabilis pertinacia per eumdein dominuin papain Balearibus insulis Efisae et Majorica! contulerit ; quem apparatum, quas copias supplementuinque, quemve legatum ipsi babueriut, quo consule, sub quo imperatore militaverint, quisve

(celeberrimus Aristotelis inler-

pres de quo Pbilippus Labbeus in brevi Conspectu

Grfficorum

Arislotelis

iuterpretum Parisiis auno

MDCLvii edito) vir

litteris
:

externis cumulatus potissimum pollens colloquiorum ac congressuum conserendorum faculet sacris et

eorum forliter
ierint,

(fecerit)

praistanti vero

quot navibus

et

quomodo

quid naufragii,

tate

adeo quidem ut in

ista

disceptandi corain dexte-

quidve laboris in reficiendis ratibus passi sint ; illud etiam gloriosum admirandumquesubsidiuin quod

ritate vivida

leret, qui in

copiaque disputandi, eos eham antecelZenonis porticu, aut Acadeini spatiis hoc unum tota vita meditantur. Nec ipse videlicet deerat Philippopolitanus archiep. Sed ante omnes
et

non desperaverint
vis,

quomodo etiam
subversis

evulsis capti-

direptis

spoliis,

urbibus, victores

redierint,

quia digno

volumine comprehendere

disposui, suo loco et suo teinpori distuli .

vel
is

Verum
non

pne omnibus

unum

imperator

sibi

ad hanc

auctor coaevus Historiam

illain

postea

PASCHALIS

II

ANNUS

15,

CHRISTl 1114.

249

elaboravit, vel ea ad nos non pervenit. Hoc tamen bellum fuse descriptum a Laurentio Veronensi,

slasiae totiiis

Hispaniae legfitus, cujus ope et induet

stria

Majorica insula

Cfesaraugusta nobilissiina
fallitur iste
tit.

Petri tunc arcbiepiscopi Pisani diacono, auclore

etiam contemporaneo, in suo Poemate in se(>tem

libros diviso, editoque ab Ugbello in

Hispanorum civitas subacta est . Sed anonymus; Boso enim cardinalis erat
nalis presbyter
tit.

Quatuor

Appendicead
in
lib.

Coronatoruin, Theobaldtis vero Buccapetus cardi-

tom.
nis.

iii ItalicTB

Sacrte ciim antiquis Cliionicis Pisa-

Illud

etiam belhiin narrat Uiairus

sub

Hist.

12.

comitum Barcinonensium, caj). 88 et secjq. Saracenormn in iirbem Barci7ionensem

irruptio.

Porro Daleares insulcE ab Hispania

vix Lxx milliaribus, et inter se

dissitcB

sunt. Saepius a Pisanis,

ferrent, vastatae

ab a

illis

xxv mille passibus quod gravia damna fuerant, nuperque frustra

perpendens mala, quibus

S. Anastasiae, qui amio mcxxiv, nomine Ponlifex creatns, eodeni die abdicavit, ut videre estapud Baronium eo anno nuin. 7, Ciaconium et alios. Antiquus chronographus Pisanus landatus de Bosone legato et Petro Pisanorum arcliiep. ait:Divina disponente gratia, prius ad Insulam Evisnm (seu Ebusum qua; non

Coeleslini

II

longe a Majorica

distcat)

applicuerunt. In ipsa eniin

obsessse. Pascbalisll serio

insula ejusdem nominis civitas, in arduo cita, etc.

piratis illis Saracenis Ciiristiani affligebantur, nt

Haec per mcnseni obsessa capla est in sancti Laurentii festo (currenti scilicet anno).

arma rursus converterent, Pisanos adegit, iisque Raimimdns Berengarii hujus nominis III,
illic

Ejus mcenibus

destructis et cassare (id est,

arce)

cum ejusdem

Barcinoiice

et ProvincicB

comes, sese adjunxit. In

urbis gardo

(id

est,

pra^fecto)

catenis adstricto in

Mjijoricam

insulam comes excensionem fecit ac pra^cipuum oppidum oppugnavit verum cum

;

festo S. Bartlioloniffii Apostoli

ad insulam Majori-

cives illudforliterpropugnarent, ipseque accepisset

cam applicuerunt (1) b. Describit postea isle chronographus quw tam autumno, quain hyeme sequentis Christi anni, quo Majorica iirbs
exercitu Christiano gesta suiit.
caiita,

Mauros seu Saracenoscum ingenti exercitu Barcinonam venisse, obsidionem solvit, et tam ad majores copias colligendcas quam ad auxilium BarcinouiTe ferendum, ad eam urbem rediit. Diagus
citatus cap. 91 b;ec verba refert ex lib. 2 Antiqui-

ab

Ebusns ab Hispanis

hodie Tiita appellaliir.

14. Occisiin obsidione Majorica; Massilice sepiilti.

Cum post priinam

Majorica; oppngnatio-

tatum Mss. arcLiei>iscopatus

Barcinonensis

qute

neiii

Raimundus comes ad repellendos Barbaros

adbuncannum
exercitus

referenda

Sequenli tempore
videtur

magnus Moabilarum (legendum

Morabilaruni)
obsedit,

qui biduo civitatem Barcbinonain ipsam Ecclesiam violavit, et altare suffodit et fregit . Addit Diagus, Saracenos, cuin urbem occupare non possent, Ecclesias spoliasse, altaria
fregisse, et inauditas crudelitates exercuisse.

Barcinonem redire coactus fuit, et insulam relin(juere, P/sa?2! occisorum, qiiorum non parvnserat numerus, cadavera navibus iniposuere, et Massiliain pervenientes in ea Ecclesia Sancti-Victoris se-

peliere,

refertur

utproduntcitataChronica Pisana, inquibus eorum Epitaphuim, quod elianmnm in ea

Interim

visitur, sicuti et

apud Volaterranum

lib.

5 Geogra-

Raimimdtis comes ex insulis Balearibus cum classe adventavit, et tantam Barbarorum stragem edidit, quanta maxima alias facta fuisset. 13. Ebnsns insnla Saracenis erepta. Dein i?a?mwnrf2 comcs sublatis velis Barcinone solvit,

phia;

Verbi incarnali de Virgine mille peractis

Annis,
liis

cenlum

bis

septem connumeratis,
inimicas

Vincere Majoricas

Cliristi fainulis

Tcnlant

1'isani

Mahometti regna profani.

lii

et

per Provinciain Geiuiain ac Pisas ad

utrumque

Marte neci dantur multi, tamcn

sociantur

Reipublicffi

auxilium implorandum tendit, quod illi liromissum fuit. Sed ante^iuam Pisani adveiitarent,

Angelica; turbae, ca;hque locantur in urbe.

Et

Terra destructa classis redit ajquora ducta, vl divina rediit victnce carina.
pia victorum bonitas defuncla suorum Corpora classe gerunt, Pisasque reducere quaerunt. Sed siniul adductas ne turbet gaudia luctus,
!

Raimunduscomesil/a/rtncamaggressus est. Pisani oplatum ilercontra Majoricam suscepere cum Pelro Pisanoriim arcliiepiscoi^o, atqiie cum Bosone cardinali, Romaiue Sedis legato. Ilic in Clironico Maiiriniacensi, quod exlat toin. iv Diicbesiiii, meinoratur his verbis in narrationededit^alionis Ecclesi;e
Maurinlaceiisis, a papa Callislo
nis Pisano
siis

Cicsi pro Cliristo

tumulo clauduntur

in isto.

15. Gesta ab Alphonso Araqonicc rege adverSaracenos. Nec miiius valide Alfonsn<;, Ara-

H anno

Incarnalio-

gonio!

et

Castell;c

rex, Sarrcacenos
ct

in

IIispani;i

mcxx

peracta;

Boso de

tilulo S.

Ana-

premebat Caslellanis
dies celebratur

Aragonensibns
Marlii, recitatur

communi
II

(1)

Apnd

Bollandistas in Vita B.

Oldegarii episcopi Barcinoneiifiis, cujus festa

sexta

Bulla Pascbalis
;

data apud Triburim Indictione nona, Incarnationis Uoininica; anno

quo

Mcxvi, Pontificatus autem D. Paschalis II anno xvii, die X kal. Junii ia rem nostram leguntur Venerabili fratri nostro Bosono S. R. E. presbytero cardinali quein, in Ilispania! partibus legalum dirigirnus Apostolicum elc. Ex hoc autcm inferas Bosonis lcgationcm biennio serius assignandam esse, sicut ct obsidionem Majoricanain, quam Boso ipse perfecit, lestlbus scriptoribus a Pagio landatis, non cilius quam anno Mcxvi coinpleri potuisse. Falli eliam Pagium hic constat, cnm vocal Bosonem presbyterum cardiualcm tituli SS. Quatuor Coronatorum ; nam Bnso iiluli S. Anal)a;c

inter cslera ad

stasi(E

preshyler subscriptus lcgilur

Biillg;

Pascbalis

II

in

causa Blsuntina; Ecclesia: agitata atque definila in Concilio Lateranensi IV.

Data est

Bullalegenda apud Labbeum tom. xii Veneta;

edit. Laterani IX kal. Aprilis, Indict. ix, Incarnalionls Dominica; anno mcxvi, Ponilficalus aulem domiui Pascbalis II papa;anno xvii . Ex hac igilur anonymi Pisani aucloritas conQrmatur, patctque Bosonein non tltuli Quatuor Coronatornm, sed S. Anastasiic presbyterum in Hispanias nonnisi anno Mcxvi vcnisse. Si ergo Theobaldus Buccapetus litulum hunc S. Anastasia; pra;lnlit, nt cx Baronio Pagius nolat, eum sibi assumpslsse titulum oportet, et forle eliam ad cardlnalitiam dignllalem promolus fuit post obilum Bosonis, qui anno mcxx adhuc vivebat, ut ei Pagio hic constat. Mansi.

Baron.

Toaus XVIII.

32

250
iitilitate

PASCHALIS

II

ANNUS

15.

CHRTSTI 1114

sidehaut, ad
iiu|)er

odimn et dissidium, quo ab invicem distempus depoiieiitihus. C(Psaraugiista,

Gallias remeavit . Ita Ordcricus. At licet Tudelne

obsidioiie iu longuin protracta,

ob continua, quae

niortuo rege, nonnisi a pra>fectis a Marochioruni rege ex Africa missis regebatur, et Oscce

Saracenis a Fragae

et Lerida;

regulis submitteban-

tur subsidia, complures e Gallis exercilum rehquerint, quia pecunia eis promissa non solvebatur,

munitorum oppidorum, corunique vicinorum expugnatione fere circumvaliala erat. Quare eamac

ut scriptores Hispani fatentur, nulla tamen intervenit perfidia, ut tain priefata donalio

dein obsidionc cingere decrevit, de eximia niul-

quam

con-

torum procerum Francorum

certus.

erga se voluntate

jugium
nuant.

neptis Rotroci

cum

Garcia Ramire insi-

Meiise Januario prasentis anni copias in

loco a Caisaraugusta quinque

tantum

leucis

di-

17. Tictela Saracenis erepta clatur Rotroco II,

stante coUegit, uli narratSurita in Annal. lib. 1, et quia Saraceni, qui circumvicina loca obtinebant,

Pertensi comiti.
idein Rotrocus

Hoc eniin circilcr tempore comes Margaritam seu Mergelinam

Ramirez,
postea

exercitum Christianum graviter vexabant, Rotrocus bujus nominis II, Pertensis comes Tuteloi floreiilis civitatis ipsoque silu opportuiiae occu,

neptem

Garsia;

regni

Navarrici

restauratori, in

matrimonium

collocavit, eique in

pandfE consiliainivit. Posita eaad

amnem

Ibernm,

dotem Tutelcmi, et loca ab ea depeudentia Hanc Toletauus lib. 7, cap. 12, Marca lib. 5
v\ Rearnensis cap.
18,

dedit.

Histo-

sexdecim tantum leucis a Ctcsaraugusta dissita, tjuam ciim tandem Rotrociis comes expugnasset, Alfonsus rex eamdein ei in fortitndinis prcemium
deilit,supremo
privilegia
tiinc
sibi

Garibayiis et passim Hi-

spaniarum
lib. 3,

historici Rotroci Pertensiscoinitis/5/zaw

faciunt; sed

jure reservato. Deinde leges

et

eidem iirbi concessit. Chartam ab eo emissam refert Moretus lib. 3 Investigat. Navarr. pag. 539, qux data dicitur jEra mclii, et in
Arcliivis
Ecclesia)
coliegialis
:

conii

hunc vulgarem errorem ^gidius Rry comitum Perticae et AlenParisiis anno mdcxx in-quarto inipressai pricap. 7 Historiaj
aliquot annos Oihenartus in
utriusiiue Vasconiae manifesto plagio hoc
sibi

mus

refellit, et |)Ost

Notilia

Tutela!

asservatur.

inventum

adscripsit.

Uterque inter

alia refert

Et capta fuit Tiitela ab illustri rege Alfonso cuin Uei gratia, et auxilio

HcBC verba in ea leguntur

teslimoiiium

Margaritcs, Guillelmi

Sicilia;

regis

uxoris et Garsite Ramirez

trein in regni Navarrici

Qhx, quo ipsamet Mar-

virorum nobilium teri"e et comitis de Perlica /Era MCLU , boc scilicet Clirisli anno. 16. Gallis pro eo proeliantibiis. Ordericus

garila regiua asserit, opera TutelaB

Ramirem

pa-

initio

libri

13,

varia in

medium

adducit, quibus

possessionem rediisse. Ea apud Hiigonem Falcuudum, libro de SicilicB calamitattbus, illius regni optimates liis verbis alloquitur
:

majorem lucem accipere

ria

Gesta iu Hispania Cliristianos inter et Saraceiios eo possunt, quo ejus Histo-

Nec enim
el

aliter

quam

fratres proprios dilifiiios

gere quidein
ticensis

honorare debeo
(ut

comitis Perpater

ab Andrea Unehesnio primum pubiicata fuerit. Et licet Ordericus semper annos non dehniat, resque suo ordine narrel ac in nonnullis erret, id tamen sincero scriptori
Parislis
iii

anno mdcxix

per

quem

verum

fatear)

meus

reguuin oblinuit. Nam idem comes patri meo terram amplissimain cuin nepte sua matremea dotem
dedit,

quam

in Hispauia multis periculis ac diu-

Normaunia

scribenti

aiino MC accidit relala,

condonandum. Is re quce subdit Non multo post

:

Iklefonsus

Aragonum

rex graviter a i^aganis impeest. lliide

ditus est, et crebris certaminibus, multisque detri-

mentis nimiuin vexatus

Hotroni consan-

guineo suo legatos destinavit , eique bumiliter mandavit, ut sibi contia Ethnicos dimicanli subveniret, et auxilia

expugnatam Sarracenis cbtulerat. Nec ergo mirari debetis, si fllium ejus malris meae consobrinum, loco mihi fratris habendum censeam, et de remotissimis parhbus ad me venientem gratauter excipiam . Locum illuin, aliaque in hanc rein refert etiain Moretus, qui cum Oihelurnis laboribus

nartuin tantuin legisset,

pra^fati auctoris Histoiice

excusalioue dignus,

si

Francorum
se

qui multis in ne-

secum addudaturum suffragantibus Gallis larga stipendia, et secum remorari volentibus opima praedia. Prolinus comes probissimus
ceret. Promisit
eliain

cessitatibus laudabiliter experti sunt,

tacuerit.

comitum Pertica} nomen Quoadobsidionem urbis Caesaraugustanaj,

exercitu discessum, ante

ea ob quae Alfonso regi supervenere negotia, et ob

multorum Francorum ab
18.

an. Mcxviu felicem exituin non habuit.

duxit, sine dolo et fictiono adjuvit

coinmilitones ascivit, cognato regi suppelias adsed integram

:

Hiberoruin (seu Hispanorum) fidem non inveiiit. Naiii duin in multis strenuo cum sociis et coinprovincialibus
suis
egisset, el

Matrimonium Henrici imp. cumfilia rer/is Aiino Mcxiv, Henrico Ronianorum iinperatori filia regis Auglorum Ilenrici (Matliildis
Anglice.

appellata)
et
iii

VH

idus Januarii Moguiitia; desponsata

eorum adnunicuhiin

Saracenos admodum terruisset et Hispaiii doluin illos machinati suiit, et de morte suorum auxiliatorum consensu regis, ut opinantur, tractaveiii

imperatricem est consecrata , inquit Simeon Dunelmensis in Hist. de Gest. reg. Angl. Idem habet Urspergensis inCliron., qui addit, Frisones et Colonienses atlversus Henricum imp. rebellasse, ab

runt.

Quod

faciuus ut ab eoruin coniplicibus de-

consodalibus suis regem cuin proditoribus Hiberis reliquit, et in nuUo digne pro tantis laboribus remuiieratus, in

tectum

Gallis patuit,

Rotro

cum

eoque Saxones auno sequenti etiam defecisse. 19. Moritur Colomanus Himgarice rex. Joannes Turocius iu Cliron. Hungarorum cap. 62
scribit,

Colomanum

Hungariac regem execrasse

PASCHALIS
Almiim fratrem suntn
infaiitulum, ac
et filiiim ejiis

II

ANNDS

16.

CHRISTI 1115.

251

Belam adhuc
hoc sitculo

postea migrasse

ex

currenti anno, tertio nona Fedritaru, feria tertia. ^ismcimiiStephanus, hujus nominis II, fjlius ejus.

Timehant omnes reges , inquit idem chrono Stephanum regem, tanquam ictum fulminis unde infantes vagientes comminatione nominis regis Stephani quiescere compellebantur.
grnphus,

PASCHALIS

II

ANNUS

16.

CHRISTl

1115.

1.

Ob novi

prcefecti electionem

turbm Romas

quibus sedandis Paschalis

papa

laborat.

Annus

2.

Turbavit

domnum papam curiamque simul

filii
,

mors

patris et excessus

initoque consilio

sequitur niillesimus cenlesimus decimus quintus,

Indictione octava notatus,

quod deluncto Petro

Quia nostra, inquit, ante tempus occupant, merito et non sua in tempore perdaut. Vade, Petre, et tu
Constantine, et ex omnibus
pertinent, ad curia;

Urhis pracfecto,
factiosis

cum

inscio Pontifice ejns fijius a

qum ad

prffifecturam

civibus pracfectus acclamatus esset, tur:

commoduiu,

in testimonio ve-

barum complurium ah iisdem manavit occasio quibus ut occurreret Paschalis papa plurimum laboravit. Res gesta describitur ah eo qui aderat
Petro Diacono cardinali bibliothecario iu Vita Paschalis, his verbis
a
:

nerabilis hujus nostri diaconi te investias. Paruit

jussis Petrus, in reditu

domini necem
sibi

tumultum insidiasque in persentit. Providit auxilium, subsi-

diis positis loco

Anno decimo

et tempore egregie facturis, inde affuturum fore denuntians. Jamque iJle cum

sexto Pontificatus

schalis papie Secundi,

domini Paanno pacis quinfo, mense

tumultu i)opuIi plebis(|iie ConstanlinianffiBasilica; pede limeu tetigerat cum suhilo oleiim conse:

primo, Martii
cahcis de

sciiicet

vicesima sexta die mensis,

craudum

die Paschjp, id est, transilus, in Ccena Domini, ira

manu

ejus in terram descendit. Petro

jam infectum balsamo confectumque, fracto vase diffusum est. Turbati Patres, mirari Domiui non cessabant prodigiuni
in chrisma,

urbis pra^feclo defuncto, homines scelerali, sedi-

prompti ad malum, privatis male, publicis negotiis pessime providentes.... partilius {Patril)us) primoribiis, |)iieruni adolescentem in Urbe proefetiosi,

eo quod in prosi^eritate positi nulkim periculi casum alfuluruiu tiiucbant. Sic iterum alio oleo confecto, dominus Pontifex ad exsequendam tantcfi
,

ctum

eligunt.

Hnjus modus, imo excessus hic

Uliiis

est.

Dum m

solemnitatis mysteriiim (ininislerium), ad altare asceudit. Jamque ex tribunalis sede oralionem

:

domicilio paler prcefectus moritur, exlra

ejiis

Deus a quo

et

Judas reatus sui poenam,

et lalro

in gradibus

jiriefectus eligilur.
et
filii

Patris

cadaveradEcclesiam ducitur;
pra'fectoria

fastus adloca in

conlessionis prajmiiim siimpsit, incceperal ciim illi Pelrum scissis vestibus inter altare et trihunal
ipsi supponuut coiifirmari eum in Urbis praiectum peliint. Cumque (iit ejiis domui moris eraf*
:

destiuatur.

Patri exequia; funeris

iii

Ecclesia

filio

laudes praifectorio

alrio a[)piauiu se-

dunl.
in

Illi

patrem rationem Duo redditurum

,

pulchro deponunt

isti

filium juratiirum po|)ulo

iMiserabilis casus

ob reverenliam incoeiitiolficii respondere difreriet irasci illos magis inclaiiiare vocibus, Doininuni
sihi

anibonem suhlevant. rumque. Et tu exequias

perdidisti, pater
;

utrofilii,

teslem facerc, in vota jurare, ni respondeat,

si

fnneris pro coinitiis

aliterque

senserit, atrocis facli miserias eo die

:

comitiorum |ilausum pro patris exequiis amisisti, flli. Concludat igilur qui vull, dicalque patrem malo termiiiasse exitii cujus in morte uxurgaudeat, lilius Istetur, domus totaexultet; hlium |)rincipium iiichoasse nequam, cujus in comiliis maler laceratis criiiibus plauel

tu

visurum. Tandein doninus Quid, inquit, confirmari eum in prrefectiim petilis, quem necnos

digne

dare, nec vos hodie honeste petere potestis, cuni vos hodierni funeris excquia; ex comitiis nierito

subtrahanl

et

nos soleninis

diei

chrismata ab

gat, filius scissis veslihus geniat,

slelur.

donius

tola tri-

hiiiusinodi juste removeaiit ? quibus peractis, respondebiliir digiie. Et illi pro vellc rcbus
positis
,

cum

jan/disfremitu tumultuantesque discedunt,

252
Fecissent

PASCHALTS
quod dlsposucrant
ita

II

ANNUS
eorum

16.

CHRISTI 11 15.
involvitjsimulettotam

in

via,

nisi

ctionis

Urbem

(ut vix

unus

audacia, qua?

tumuerat, nostrarum copiarum

in luultis csscl,

qucm

factiouis reuni dicta velfacta

timore enervaretur.
3.

verisimilibus indiciis non deinonstrarent) ebullire

Die altero, die Parasccves,

Urljis

cum omnium

niacliinis et tornientis

ea ex parte, qua Capitolii

civium liujus

devotio per loca

maxime vetusli moris sancla sancta, per mnrtyrum coemeteria,

:

rupes
terat,

ffidibus Petri

Leonis iiiiminct, continue or-

dinatis,

quid(]uid

ariiiis et igiie

majus

iiiferre

po-

per voliva solemuia pedibus discalceatis in Urbe

invidia magis

quam

ralio

moliebatiir. Fa-

suburbiisque conferlim difruiideretur

illi

simpli-

cem populum plejjemque dim sub armis jurare

magni Sabbati,

in factionis suaj Cliaryb-

conipellunt.

Itidem die
feria eunli

ctumque ut solus ex ]iarle pateretur in toto, quidquid undiqiieab onmibus poteratiufcrri uialoruin. Iltijiis tandeni iin])etiis fluctns ccejiit detumescere
diviuis auxiliis, in operibus rusticanis ])ro maturitate illius

die Pascliali.

Secunda

domnoad
[losuit, est,
riis.

Basilicani beatiPetri,juxtaradiceni poulis

ille oi)-

temporis oiiinibus ferine instantibus

Trajani (Hadriani), cuni tumultu se puer

Ilaclenus auctor dc turbis Urbanis, occasione novi

praefecti elcclionis oborlis.

confirmari

petiit.

Quod

(jiiia

adeptus non
iiiju-

sequcntis familia; alios cepit, alios aflecit

In reditu

cum

coronato

domno papa

(ut cjus

diei

mos

est)

Patribus soleniniier procedentibus iu

curiani,ex Capitolio strei)ilu,clamorc, laiidibuseos

pcrsequuntur. Nec adbucsatis, delcgant posteuni. Nec aiitea vcstes sacraseum exucre licuit, quam re-

Concllium Trojanim. Hoc eodemanno Augusti inensis tem])ore in Apuliam ])roleclus, Trojaj Coucilium habuit, de quo isla in Lenevcntano Chronico ab auctore qui adcrat His omuihus, etaliisita peractis, A])ostolicus i])senono kalcndas Seiitembris Trojam tetendit, ibique Con5.

Pasclialis ])apa,

spondere oportuit; sequciitisexla fcria deconflrmationecommuni consilio deliberandum. At iilc non

conteiilustermino,cadiepra;fecturalia,aquibuspo-

cilium statuit,

et

firmavit.

Ad

cujus sacri convcn-

tus |)ra'sentiainfere
e])isco])i et c])isco])i

omnes

Apulia! proccres, archi-

conveneruiit. Convcntu itaque

compleri fccit.Fcriascxlain tanlain exarsit audaciam, iiteorumdoniossubvertcrct,quoruinretuit,iii sc

sancte ordinato, inter ctetera

qum

ihi posita

sunt,

ligio fidei in
sct.

domnum
resisli

papani perfide agere

noliiis-

Tregua Dci statuta cst. Adeo quod comes Jordanus, etcomes deLoritcUo, etalii baroiics Aj^uliaj sacraniento in praisentiarum firmavcruiit

Providens autem domnus, huic ruinai absque

non posse, in Albam secessit '. Furorillius, fautorumque, in Ecclesiani et doinum

multa ca;de
Petri Leonis, et eos qui

ex tunc per spatium

Trcguam Dei annorum trium fore tenen,

dam

sicque conUrmato Coiicilio

ct

pie

finito,

eam

tueri videbantur, oni-

papa Beneventum
vitatis negotia

tertio die inlrantis

mensis Se-

reverso eo,

nimodo coiiversus suorum

est.

Quae ncc posset pati, uisi

litembris reversiis est. Deiudc Aposlolicus ipse ci-

fulciretur auxilio.

quLC imminebant judicaiis,

;

Romam
ubi tunc

4.Reversus Petrus Leonistanto copiosiusprincipibus curi;e largitusest dona, quanto laboriosius

sudoribus pro sc susci|iicndo opiis fore cognovcrat. Ptolenuco donavit Ariciam, c;eteris aubellicis

reveisus est septimo kaleudas Octobris

erat moiiasterium Sancti-Vincentii dedicavit d.HcEC

ihi.

Sed Petrus

in

Chronico Cassinate

poiiit

anno

1117.
Q. Moguntini in imperatorem insurrjunt pro Quod ad stalum rerum Ecsuo archiepiscopo. Dco ])ro])itio magis ac clesitc Gcrmanicai spectat

rum etargcnlum,
Noslri
secuti

et altcrius supellectilis

copiam.
cis Tibe-

(securi)

ad congrediendum
fit

rim copias exponunt, prresto

Urbis tolius milites
belli

proelium. Et

cum

cum

collcctiliis nostris paucis

:

magis Calholici invalescunt. Eteniin Moguntini in

fortunam expcriri debuissent

sed subilo, nostri victoresill

religione in actioiiem

magno ausu, orum alios jurisjurandi domni papa; revcrsuros apropcrantes,AIbam

uti

ipsum Henricum imperatorein

rantes, etin

zclo justili;e cons])i-

eum
in

insurgentes, coegerunt dimillere

liberum

suum

stringunl, alios, ul

secum puerum, secum captivos

(ut audisti)

i]isorum archiepiscopum, quenidiu carcere detinuerat qui dimissus

:

ducant. Jamnostri
transierant.

Fummonem
terram

Jam
:

Plolemffii

securi

adversus eunidein imperatorem pro Romana Ecimperatoris occasum clesia usque ad ejusdem

molles, dissoluti, inermes intravcrant, in

Algidum

jam devencrant

cum

Ptoleiuaius irruens in eos

et captos abstulit, et capientes cepit,

domnum
fidia

non veritus papam, nec novit susceptum bencficium

rcligione. At Plolemaei pcr-

triplicata jurisjurandi

in

cxeniplum

suscepta

perjurii

contagio

De his autem ita Uispergensis hoc anno: Ita sedato vix militum plebisque fervcntissimo furore, Cssar ab urbe secessil, et post paucos dies Adalberlum (archicpiscopum Mogunlinum), queni jani per annos tres arctissimae mancipaverat cuslodiue, vix nimiriim ossibus hffirentem, ut coactus
viriHler egit,

omnes

infecit,

adco ut ob ])articipationcm consor-

promiserat, cathedrte suae rcmisit. Hic igilur non

niulto post Sedis Apostolicae legato Dieterico se
tiis et

tibus sceleris in

Urbe

et cailcris

binc indc, perju-

nun-

crimen habcrctur. Exccrabile diclu, horribile auditu, hoc ausii, hac indulNyinphas, Tibegeutia criminis, Sermoiielam rium, et omnemoram maritiinam enoruiitas defe-

rium nec

iiifamia nec

litterissubjiciens

ipsum

sibi

caetcrisquenon

jiaucis praesulihus Coloniain

occurrere postulavit.

Uhi etniandata
niter

pa])ae,

quae sibi dctulerit, coinmu-

]ieici])i, cl ille

licet interclusain tanta auctoritate

'

suain consecrationcm diu sciconsequi possiL

scilicet),

Albauimi

ImiJie.

Qui conventus (Coloniensis

instanlc festo

PASCHALIS
Natalis

II

ANNUS

16.

CHRISTI 1115.

253

Domini factus

est noii absqiie

indignatione

iniperatoris B. Hsec de Adalberto, (|ui ex infestissinio lioste

Romanee Ecclesiae (ut

audisti) Uei

sunima

potentia,

eidem

est redditus addictissimus.

7. Dietericus cardinalis legatus.

Quod vcro
:

Quid auteni actum de bonis Mathildis Ecclesia; relictis, ignorainus an possessionem eoriim Paschalis papa adeplus sit. Nain llrspergensis abbas hoc anno agens de ijisius Mathildis obitu, h;cc ait Interea direcli ab Italia nnntii ohitum

Romanae

ad Dietericum Sedis Apostolicai legatuiu spectat, de ipso ista Urspergensis paulo superius Saxonum vero consensus ad resistendum iinperatori

illius inclyta)

Mathildis nuntiant, ad ejusque prae-

dioruin terras amplissimas haireditario jure possidendas Casarem invitant. Qui anno sequenti in
Italiam se contulit.
9.

magis ac magis roboratur. Ad bsc queindam cardinalem Roinanum, nomine Dietericum, legatione in Pannoniasfunclum per nuntios adsciscunt, quo etiam prEscripti Concilii actionem, et per ipsam imperatoris excommunicalionem prajdicante, tam quam caiteraarciiiepiscopus Magdeburgensis
Ecclusiarum picEsules reconciliationem recipiunt, etc. Sultjicit de nuntiis ex Itaiia ad im-

Concilium Uierosolymitanum in causa Ar-

7iidphi patriarchoi.
tis,

Quod ad res pertinct Oriendelatae essent,

el ipse

cum accusationes plera;que adversus Arnulphum patriarcham Hierosolyinitanum Romam ad

Paschalein

papam

Ponlifex

rum

peratorem veuientibus obitum nuntiantibus.

8.

et

Matbildis

comitissa)

legatum hac de causa in Orientem misisset, illic Concilio celebrato, idem Arnulphus sede omniuni consensu deponitur (|ui ad Sedem Apostolicam
:

Mathildis comitissa

obittts.

Mortua eniin

est hoc anno ipsa Matiiildis comitissa, cujus obitus tempus ejus Vitae scriptor Donniizo ita versibus istis consignatum reliquit
:

ita Willelinus Tyrius habet Eodeni tempore dominus papa, audilis enormitatibus Arnulphi patiiarclia;, et de ejus immunda
'

provocavit. Hajceniin

Dum

bis quarta

manet

Indictio, jungitur atque

conversatione i)lenius edoctus, legatum dirigit ad partesSyriffiquemdam virumvenerabilem et multa religione conspicuum, Arausicensein episcopum, qui ad partes nostras perveniens, convocato universi regni

Virginei partus qui cuirere coepcrat annus

Mlllenus quintusdecimus centesimus, illura

episcoporum Concilio, prsedictum Arcorani se astare pracepit

deposuit. Ille
prestigiis,
:

Natalem Christi voluit celebrare

Matliildis.

nulphum
sic

tandemque

meritis exigentibus, auctoritate Sedis Ajiostolicae,

El de

aitate ipsius,

mense dieque obitus

in

ab

officio

iiontificali

autem adhuc

fiduciam habens in suis

Sex dcciesque novem vivens annos
Julius ante dies octo
Scillcet ante

honore,

quam

det prope finem,

quibus pajne universoruin subvertebat aiiimos, transfretare coa-

dlem celebrem Jacohi Zebeda>i,

pariterque crucera CruciQxi

ctus, ad

Ronianam

perrexit Ecclesiam

ubi domini

Corpus

ei Christi,

papae, et totius Ecclesias blandis verbis et

largamn-

Porrexit prsesul Reginus corde serenus, Quiquc Bonus senior proprio sit nninine dictus.
In manibus cjus comitissa Mathildis ab hujus

nertini profusione religionem circumveniens,

cum

gratia Sedis ApostolicLc remeavit ad [tropria,

sedem

yfjrumua
In cruce

sfficli

jugiter

memoranda

recedil.
:

nam

Cbrisli sua iigens oscula dixit

Te

colui semper,

mea nunc, rogo, crimina

:

terge.

obtinensHierosolymitanani, eadein vivendi licentia, qua prius meruerat depositionem . Ilaec suininatini

Accipiens Christicorpus venerabile, dixlt

Willelmus.
XI. c. 26.

Semper dum vixi, Deus, hoc scls, spem tibi fixi Nunc in fine meo me salvans, suscipe qua-so.
Sic oraas migrat

mox

ba:c saplens comitissa, etc.

'

Wil. Tjr.

1.

AcDO

pcriodi Graico-Romanffi

6608. Anno

/Era; Hispan.
II

1133. Anno

Hegira;

.'iOO,

inchoalo die 27 Maii,

l"er.

5.

lesu Chrisll

1115

Paschalis

papa; 17.

Henrici

reg. 10. Alexii Coraneni imp. 35.

I.

Anno sequenti lioma; tumulluaium.

1

iit

ipsemet intcrpretatur, a Petro Diacono cardinali

:

num.

ad

"l.

Raroiiins in narraiidis tumuUiiius,

bibiiotliccario. Ait itaque auclor Vila; Paschalis

qui Rom;u post morteni Petri Urliis inaifecli accidere, usus cst Codice variis in locis corrnpto Pandiilfi

Anno

XVII Pontificatus dicli

doinini

pap;e

(lioc

anno mcnse Auguslo

inclioato)

auctoris Vitae Pasclialis

II

P. scrijilcC, seu,

gendum

ai^no pacis v, pax

anno pacis x, (leenim Pontiticem inter

254
et

PASCHALIS

II

ANNUS

16.

CHRISTI 1115.
in Historia Trenorciensi mentio,

exeniplar,

Henriciim imp. anno Mcxi consliluta, ideoque quod nactus est Baronius, recte liabet,
v)

neque

quod ideo

hic a nol)is referetur:

Anno ab IncarnaUone Do-

anno pacis

mensc primo
;

(id

esl,

Marlio) xxvi

die niensis, die

Iransilus Doniini

(legendum in

mini millesimo centesimo decimo septimo, cum doniinus Guido S. R. E. legatus, Viennensis Ec-

Codex Baronii habuit die Paschae, Domini) ira Dei de manu cahcis ejusin terram descendit. Quare Falco Beneventanus, qui non minus quam auctor VitLC Paid est, transitus in Cffina

CcBua Domini

schaUs

II

coa^taneus est, accurate scribit, hajc con-

anno xvii Pascbahs, Indictione ix, mense aliique Martio . Auctor enim Vita; Paschalis omnes Falconi in eo consentiunt, quod seditio htec mense Martio non vero mense ApriH excitata anno autem mcxvi, qui Pasclialis II decifuerit mus septiinus est, Pascbain diem secundum Aprilis, et feria quinta in Ccena Domini in diem trigetigisse
,
,

nunc autem papa Catiiolicus (sub nomine) rediret a Concilio, quod ad Divionense castrum, cum multorum episcoporum el abbatum, aliarumquereligiosarum personarum conventu celebraverat, veniens ad novum monasterium, quod usitato vocabulo Cistercium nuncuiiabatur, rogavit dominum Stephanuin abbatem illius loci, ut in Viennensi suo archiepiscopatu monasterium construeret ubi monachi sub reciesia; archiep.,
Callisti
II
;

gula

et

abbate viventes, pro se

et

omni

clero et

commisso, misericordiam Dei devote exorarent. Cujus peliUoni idem abbas, communipoiiulo sibi

simum mensis

Martii incidit. Mininie itaque dubi-

cato

monachorum

sibi
,

commissorum

consilio,

tanduni, quin prolixaislaauctoris Vita? Pascbalis II narratio in annum sequentem Indiclione ix nota-

tumdifferenda
2.

sit,

dequa

ideo ibidem agemus.

jano.

Treurja Dei confirmata in Concilio TroAd nnm. 5. Narrat Baronius e\ laudato

annuens venit Viennam et consilio et adjutorio pra-scripti domini papae Callisti, in valle quadam ccepit coenobium aedificare, quod Bonam-Vallem idem pajia dictavit vocari, Et sciendum, quod onmes sumptus ad hoc opus necessarii ejusdem
papre

Falcone Concilium Trojanum in Apulia mense septembri celebratum, inquo inter coctera, Treuga

providentia seu

administratione

(^rovene-

Dei statuta

est.

Ex quo

intelligis,

Treugam

Dei,

seu pacem inter privatos homines et communitates, de qua sa^culo superiori locuti sumus, a sacris
Conciliis
3.

runt B. De eo monasterio infra. Hoc ConciUum Divionense in altera Conciliorum ediUone locum habere debet.
5. Fi?iis

controversice in Conc. Trenorciensi et

approbatam

fuisse.

Divionensi agitatce.

Labbeus tom. 4. Concil. refert, Trenorcii a Guidone Viennensi arcbiep., Sedis Apostolicae legato, celebratum fuisse Concilium in causa Ecclesiarum Vesonhonensium
Concil. Trenorciense.
S.

Caeterum

conlroversia

illa

de

setie

metropolitana Vesontionensi inter cano-

nicos

S.

Slephani et S. Joannis, sedentibus Pa-

dralem jaclabat
diulius

Joannis et S. Stuphani, qua; utraque se caliiecum archiepiscoporum sedes

:

magna animorum contenomnino compressa non fuit, donec anno mccliii, Hugo cardinalis, qui de S, Caro diclus est, tum per Germaniam legatus Apostoscliali II et Callisto II,

tione agitata,

quidem

in

Sanch-Joannis

nonnunquam
Fusius jam de

licus,

utrisque consentientibus canonicis, sic

illas

vero iu S. Stephani Ecclesia

illa

fuisset.

Ecclesias uniit, ut

una

in

posterum

esset Ecclesia,

controversia egerat Chiffletius in Historia Tre-

unum

capitulum,

unum

aerarium,
:

norciensi, et uterque refert varia rescripta

stolica

Apo-

unum, cum hac epigraphe

Bistmtince. lisdem horis
rilibus peragitur,

sigillumque Sigillum EcclesicB

ad
In

componendam
uno
a Paschali

emissa.

II

hanc controversiam Guidoni Viennensi

archiep. S. Sedis Aposlolica; vicario scripto, reprehendit Pontifex Guidonem, quod Sancti-Stepliani

clericorum testimonium in Ecclesiae sua; causa admiltere noluerit, ex eocjue discimus, Synodum Trenorciensem currenti anno habilam dalum est enim Trojre, IX kal. Septemb.,Indict. vni , boc
;

divinnm Officium, iisdem canonicorum aliis ad S. Joannis, aUis ad S. Stephani consedentibus quod discrimen ipsae, quas incolunt, domus faciunt. Utrobiiiue suam habet sedem ei)iscopus: penes ipsum est opUo. Haec ChiffleUus lam in Historia Trenorcionsi cap. 30, quam in Probationibus ejusdem
:

Historioe, et
6.

ex eoalii.

scilicet

anno. In

alio,

dato Laterani

kalendas

Maii, Paschalis ha^c Guidoni legato suo mandat negotio PrfEcipimus soliicitudini tua;, ut pro hoc

peragendo, ettanti scandali

lite

sedanda, adhibitis

Ad num. G / Germania turbce exortce. et seq. Germania tumullibus hoc anno concussa, uU refert Urspergensis in Chron. etex eo Baronius. Saxonum consensus ad resistendum imperatori
magis roboratus
fuit, et

tecum sapientibus et religiosis fratribus, vel Divione, vel ad aliumcompetenUorem locum convenias, quo possint sine gravamine personas sibi necessarias adducere, etc.

Dieterico cardinaii

Romano

ac Sedis ApostoUca; legato hoc anno misso, pro eo

segniter agente

tam

arcliiepiscopus

Magdebur-

gensis
~

qnam

caeterarum

Ecclesiarum prcEsuIes
sic

Guido7iem, juxla ad hanc litem dirimendam Divione coegisse, docetanliquum monuinentum in parvo Chronico Bonsevallensi a
4.

Concil.
II

Divionense.

reconciliationem recipiunt, sicque scisso iteruni

Paschalis

mandatum Concilium

regno, undique nova; res oriuntur,

qua^iibet

contraria

recitatum, cujus nulla

Manrico in Annal. Cisterc. anno mcxvii, capite 3 neque tomo x Concil.,

,

invicem partes utrteque nioUunlur , inquit Urspergensis, cui chronographus Hiidensheimensis suffragatur.
7.

Obitus Mathildis comitissce.

Ad num.

8.

PASCHALIS
Mathildis comitissn, cui tantum
debet,
ciie

II

ANNUS
Ecclesia
lxix, in

16.

CHRISTl 1115.

255

Romana
ffitatis

Urspergensis in Chr. ad

annum

mcxi,

annulum

et

xxiv mensis

Jiilii,

anno

castello Boiideni octo milliaribus

distante, spiritum

Deo

rediiidit,

ab urbe Ferraria ejusque corpus, ut

ipsa vivens constitnerat, ad

dicti,

monasterium S. Benequod de Padolirone dicitur, et (]uindecim milliaribus Mantua dissitum cst, translatum. Urbanus VIIJ anno mdcxxxv Mathildis ossa Romam
rianuin.

virgam pastoralem susceperat ab Henrico imp.) tanta auctoritate conseqiii possit. Qui conventus iiistante Festo Natalis Domini (seu, ut loquitur Trilhemius qui idem narrat, circa finem Decembris) factus est. non absque indignatione imperatoris,

asportari jussit, ac sepeliri prope sacelium Greiro-

qui necdum plene voluntarius erat in consensu ejusdem ordinationis. Aiino Domini mcxvi, (([ui nobis annum a kalendis Januarii incipienti-

Ejus Vita

Doninizone anctore

coa^vo

scripla, et

lioc saeculo

Franciscus Maria Fiorenti-

bus est adhuc annus mcxv,) imperator Natalem Domini S[)ir8e cuiii [laucis episcopis et [irincipibus
celebrans, ea qua?
graviter tuiit.

nius Comnienlaria rerum ad Mathildem comitissam pertinentium lingua Ilalica in Urbe Lucensi
publicavit, cujus Opere in hac Critica spcpius usi

interim

Coloniae

gerebantur,
ibi

Audivit

enim qiiampiiirimos

couvenisse, non solum metropolitanos, sed etiam

alios episcopos,
uti

sumus. Quaulis
8.

ipsa eminuerit virtutibus, ex

An-

optimates regni, causa prsein se

nalibus satis patet.

Varia Concilia in diversis locis coacta. Ad num. 9. Non tantum Concilium Bierosolymitaniim in quo Armdphns iiatriarclia Hierosoly,

cipua

verbum excommunicationis
quamvis

manife-

standi,

ipse cardinalis (sc. Dietericus, seu

Theodericus), cujus ha;c initiabantur auctoritate,

in itinere defuuctiis,

niilanus sede depositus est, ut narrat Baronius ex

quam

Tyrio

lib.

11, cap. 26, sed etiam

Rhemetise hoc

anno celebratum. Deeotom.xConcil. exCodiceMs. Monlis-Dei ha?c referuntnr Cono Prajnestinus episcopus, et Apostolicac Sedis legatus, in Quadragesima proxima (sc. post Bellovacense coaclum inense Decembri superioris anni) Latare Bierusalem (sc. Dominica quarta Quadragesima?) V kal. April. Rhemis celebrato Concilio, eumdem Ilenricum (sc. imperatorem) damnavit Habitum pra;terea Concilium Suessionense, ut annosuperiori jam diximus, in eoque decretum, ut sanctus Godefridus Ambianensis episco[ais e Carthusia, quo
: .

illo ad sepulturam potius, ad actionem delatus esset Concilii. Missus tamen ab eo illiic [)ra;sul Wirtzburgensis, audientiam vel communioneni, nonnisi reconciliatus habere meruit . Idem narrat Trilhemius citatus ad

annum

mcxv, sed Toino x Concil. hoc secundum Concilium Coloniense male in annum sequentem

secesserat

revocaretur.

Verum

ut narrat Nio

colaus monachiis in ejus Vita, Godefridus

fectus inde venit ad Rlieinorum

pro-

dilalum, quod in altera Conciliorum editione corrigendum erit. 10. Concilium Catalaunense. Denique indictum Concilium Catalauni, quiB urbs Galliai Belgicffi in Campania ad Matronam fl., ut habet laudatus Codex Ms. Montis Dei Catalaunis Cono quarto habito Concilio praidictum regem (sc. Henricum imi).) damnavit IV idus Julii quod tamen Conciliiim V 2V/y?</eYinChron. Sancti-Petri-

urbem, ubi tum

Vivi dicitur celebratum.

Sermonem etiam
:

de hoc

Cono

cardinalis et legatus frequenlissimam Syno-

dum

ut propriic

habebat. In eo Cono legatuseum admonuit, utilitati multorum salutem antepo-

Simeon Dunelmensis in Ilist. de Gest. Reg. Angl. ad annum mcxv Wilfridus e[)iscopus de Sancto-David in Walonia obiit. Us([ue ad
Conciiio liabet
illiim e[)iscopi extiterunt Brittonici. Inoctavis

nens, Ambianos rediret.

illius

Cum non

i)osset

vir Dei

ApoCata-

ctari,

aliorum(|ue e[)iscoporiim auctoritati obluad suam rediit Kcclesiam .

stolorum (seu pridie nonas

liiim a

Julii)

magnum
cardinali

Conci-

Cono Romanae
est.

Ecclesiaj

9.

Duo

cttm imp.

Duo

Concilia Coloniensia adversus Benrialia Concilia

launis celebratum

In

quo excommunicavit

Colonice congre-

gala; alterum dic decima nona mensis Aprilis,

seu feria secunda Pascliatis; alterum instantefesto

Natalis Domini. De priori
iii

episcopos, qui Concilio non interfuere, qiiosdam vcro degradavit, ct plurimos abbates baculis privatos deposuit de sedibus, Ecclesiasticum illis in-

Codice Ms. Montis-Dei

regeni

terdicens oflicium .
reginffi cancellarius

ha?c leguntiir
licffi

Iteiii

Cono (lcgatus Sedis Apostoii

Paiilo post a Beruardiis ad Ecclesiam S. David in Wa:

in Gallia)

feria

proximi Paschaj

lonia pra-sul eligitur. Videliir Conciliuin Cata-

Henricum (coronatum imiieratorem) damnavit Coloiiia!

iii

lem|)lo Sancli-Gereonis .

De

[^osteriori

Urspergensis verba faciens de Alberto Mogiintiaj

archici)iscopo,
fuerat. scribit
:

launense circa iiiituim mensis Julii inclioalum, ct qua; mox narravimus, diversis diebus iii illo gesta esse. Porro Heiiricus rex Aiiglia!, Walliasulijugata,
cu[iiens Ecclesiam Sancti-David, seu
et alias Wallia;

qui

Henrici

imp.

j^artes
|)ost

seculus

Menevensem,

Hic non mullo

Sedis Apo-

Ecclesias siifrraganeas Menevensis

stolicc legato
in
et

Dielerico (seu, ut eiim Trithemiiis

sc

Ecclesiaj

sulijicere metropolita; Cantiiaria,', voiuit

Chron. Hirsaug. vocat, Theoderico)

litteris

nuntiis

subjiciens, i[)sum sibi

cailerisque

non

Beniardum a Cantuariensi arcliiei)isco|)o consecrari verum liernardus, Henrico rege dcfuncto,

;

paucis |)racsulibus Coloiiiam occiirrere |)ostulavit, ubi

et

su[>er jure Ecclcsifc su;u Menevensis,

mandala

pa^iac, qiia; sibi delulerit,

illc (sc.

commu-

niter perci[ii, el

Adelbertiis) suain conse-

seu SaiictiDavid qiiaislionem movit coiitra Tlieobaldum Cantuariensem archiepiscopum, de qua anno mcxl

craiionem, diu

scilicet

intcrclusam (quia, ut tradil

verba faciemus.

256

PASCHALIS ANNUS 16.

CHRISTI 1115.
nobis conservavit, de hac inter Pontifi-

H.

Gesta in eo Henrki

contiirbariuit.

A7ic)l.

reqis

animum

litteras

E|)isco|)i

in

Concilio Catalau-

cem

et

regem simultate

nihil
liaiic

nensi deiiositi subditi erant Hcnrici Angliae regis,

et in

paret brevi prudenterque

fuisse.

amplius dicat, apquerelam sopitani

Cisterciensis ab-

Normannia, qnas

ei

parebat, sedes suas ha-

bcbant. Quare
adliuc consilio
his et

Eadmerus

lib.

Novorum
:

ait, id

13.
batice.
rifice

regem valde commovisse. Hfcc

ejus verjja

Rex

Ordo Cisterciensis per

;

Quatuor priores Ordinis

aniio

ha,'c

tempora mifilia

cum

episcopis liabito, (]uid super

i^ropagatus est
fl.,

enim

mcxiii, Firmitas

quibusdam

aliis,

quae

animum suum
;

i)luri-

ad Gronani

Gallice

La

Ferte, i^rinia Cistcrcii

mum
dies,

offendebant, pap;e responderet,

placuit in

in (lioecesi Cabilonensi

fundata fuil; Poi/tiniacum,

Cistercii filia

commune

ut suos nuntios mitterel

papa; mandaret
:

per quos qua?

ante
lios

vulgo Pontigny, secunda

quatuor ab
quarta

vellet, securius

nam

Antisiodoro leucis anno mcxiv condila, et currenti

quidani Romance Ecclesiac cardinalis, fuuclus

anno Clara-Vallis
Cistercii
filiae,

et

Morimundus,

tertia et

legatione Apostolica; Sedis,

Cono nomine, Fran-

in

diojcesi

Lingoneiisi institulae.

ciam venerat
ab episcopali

et ibi

juxta sua3 legationis officium,

Quatuor
filia;

hae abbatiae sunt quasi totidem Cistercii

generalia Concilia celebrans, episcoposNormanuiffi

offlcio

priinigeiiite,

ex quibus inde cictercC

omnes

suspensos excommunicavit
:

exorta; sunt, ut videre est

nal.

(nempe

iu Concilio Cataiaunensi)

eo quod Con-

ciliis (lioc

anno

celebratis) tertio

vocati, interesse

apud Manriquem in AnCister. qui de illis omnibus fuse agit. 14. Majorica a Pisanis capta. Hoc anno

noluerant. Quae episcoporum excommunicatio ani-

Majorica iu Christianorum potestatem venit, ut his

verbis referlur in Chionicis Pisanis: Octavo idus

mum

regis valde reddidit

liis

conturbalum

et ralio-

nis esse duxit, sujier

papam convenire. Maxime

privilcgia patri (Wilfratri

Februarii

novaui

urbem

prceliando capiunt....
consilia comitis

quod iu hujusniodi visus sit lelmo sc. 1 Angliae rcgi) et

sc. II)

factum

est,

ut conventus et

suo (Willelmo

Barcinonensis, et Sarracenorum regis, de Domini

inspiratione et Pisanorum archiepiscopi, et
legati,

Romana Ecclesia jam olim colnon promerente, scidisse. Ad licPC itaque agenda, directus est Willelmus antistes Exoniensis, pap.T nolissimiis utpote qui saepe ad eum, tempore gloriosi palris Anselmi, pro negotiis qute tunc inter reges Angliae et eumdem patrem versabantur, ab ipsis fuerat regibus destinatus. Ncc enim caecitas, qua> visum ei tulerat, ab ipso itinere
sibique a
lata, se
:

Romani

Ecclesia?que

Pisanae

canonicorum probi-

tate

atque prudentia penitus dissiparentur, et pe;

nitus fierent irrita

cuin enim archiepiscopus et

clero et Barcinonensi copraedicta
consilia

Romanus
niite,

legatus

cum

aliisque

principibus ad

audienda convenissent, Petrus Albithonis nobilis

Pisanus miles celer advenit,
et

Pisanos

urbem

illuin polerat

quia pra3terita gesta ejus fiduciam regi prfebebant, illum pro posse, juxta morem suura suae causa; fideliler velle insi:

excusare

stere .
cessit,

Quia vero Pascbalis papa ultra uon providetur eidem, Oxoniensis episcopi oratione

satisfactum.
12.
est.

asserit, Henricum regem cum episcopis regni sui consilium habuisse , quid Paschali II respondendum esset,

Priora Eadmeri verba, quibus

Querela indenata

cito et

prudenter sopita

expugnare acclamans conventum diremit, cleroque atque aliis, (jui couvenerant, ad bellum festinantibus, pi-c-cdictus comes tristis remansit;et quia pro consiiio credilum non fuerat, se proeliaturum negavit, suosque pugnare prohibuit. Sed divina providentia providens lervorem Pisanorum, et volens misereri captivorum, urbem in solemnitate Cathedraj Apostolorum principis (mense Februario) per manus Pisanorum civium capi concessit, mullis Sarracenorum utriusque sexus interfectis,
atque plurimis in captione rctentis. Ibique Sarra-

respiciunt litleras ejusdein Pontificis, datas Late-

rani, kal. Aprilis, Indictione

hoc scilicet anno, ab Eadmero ibidem recitatas; in quibus queritur apud regem, quod se incousulto episcoporum neviii,

cenorum thesaurorum maxiinas

tes, et

copias invenien-

eas quique recolligentes ad carcerem peret

veniunt captivorum,
tertiam

inde eos extrahentes.... ad

gotia definiat, oppressis Apostolicae Sedis appella-

civilatem

perveniunt, quae fuerat regis

tionem subtrabat, prneter conscientiam suam ConSynodalia celebret, et episcopornm mutationes prasumat quod, inquit, sine sacrosanctiT; Sedis
cil ia
;

Mortadae. Veniunt, et eam,

murum rumpendo

et

portas ferreas frangendo, capiunt quarlo

Martii. Capta ibi regis Morladae sorore
filiabus et nepotibus, et

nonas

Romana;
licet

aucloritate ac licentia, fleri

:

nino prohibitum
indignos
rios haec

. Jam dixerat eorum (nempe Apostolorum)

:

novimus omUsque ad nos,

vica-

cum filiiset cum maxima copia auri,

argenti

atque

pallionum. Sed quoniam ipsa in

consuetudo pervenit ut per nostnt! Sedis vicarios graviora Ecclesiarum per provincias negotia

omnemque Christianum pervenieutem inisericordissima fuerat, cnm sua progenie est reddita libertati. Factumque est,
captivos, eis testanlibus,
illuc

pertractarentur, seu retractarentur . Haj

litterte

ut in ipsa insula Majorica remanente

filia

sua,

animum pupugerant, qui poslea magis commotus fuit, cum accepit Cononem legatum a Paschali papa in Galliam inissum Normannorum episcopos in Coucilio Catalaunensi susi^endisse. Sed cum Eadmerus, qui eas Paschalis II
ergo
regis

regina

cum

fratre

suoque

filiolo

cum

Pisano exer-

citu Pisain sponte venerit, ibique abrenuntians paganismo, Christianumnomen cuin suo parvulo filio

suscepit.
15.

Non

)nulto post Majoricani

ad

infideli-

PASCHALIS
tatem redeimt.

ri

AXXUS
(id
est,

16,

CHRISTI 1115.

257

Quarta vero civitatula

pars civitatis) quce circa regiam Suiiam, quaj cas-

sarum
PrcEter

(id est,

arx) dicitur, erat

constructum, per
idus
Martii.

manus Pisanorum

capta

est

sexto

passus, restituere teneatur quadruplum, poenitentiamque agere prout jiibent sacri canones , vel monachum proiiterelur sub regula S. Benedicti, aut tiat eremita quandiu viveret, vel servus fieret
Ecclesiae, cui danmum intulisset, nem perpetuam susciperet, etc. 17. A prcesulibus et laicis

cassarum aulcm dusc remanserunt turres,

aut peregrinaliosubscriptiim,

quas obtinuerunt XIV kalend. Aprilis.... Rex Burabe, quem Sarraceni, defuncto rege Nazaradech, sibi

dominum

fecerant.... tentavit evadere,

illico

Pelarjius episcopus Ovetensis, qui hoc Concilium

indixit,

sed ingrediens in navicnlani

castellis

captnsest....Ex

auclor est hisloriic, qu;c adhuc exlat. Sannisi

ergo supereniinenlibus (lignea erant ca-

dovalius nihil aliud de eo Concilio refert

scri|)tiones
:

sub-

stelIa)Ciu'istiani

pontem super cassarum posuerunt.

consummalio
data, Pisani

Per pontes Pisani transeunt in cafsarum.... Ipsius

eoqui sequitiir modo Confirmat regina domina Urraca isludConcilium cum omnibus
suis
filiis

autem
tertio

cassari captio, et tanti laboris

nonas

Aijrilis.

Deslructo ilatjue cassaro, omin.

ravit,

et filiabus, in ejusque Conslitutiones jujurareque alios prfecepit, utque servarenlur

nique Majoricaj numilione

cives
et

ruinam

ab omnibus

in

regno suo tum

clericis,

cum
et

laicis.

campum

faciunt, et destruclffi urbis grandia

Sorores vero ejus istud confirmarunt,

nempe dofiliabus,

innumera

spolia iiitor se dividunt.... His itacjue

et

mina Elvira cum oninibus

otunibusque suis subditis.

suis

filiis

peractis

omnibus, Pisani cives

totus exercitus

Iiifans

captis sjioliis navesonerant.... ctadsua remeant. Laurentius Veronensis, cui egregie convenit cum his antiquis Chronicis Pisanis apud Ugliellum

cum omnibus
subditis

suis

filiis

et filiabus et

domina Teresia et omnibus suis

Tom.
anno

iH,

in

flne sui

poematis

ait,

Pisanos, post-

confirmarunt coiues doest in ccemeterio CorneIianense,GonsaIvusPeIagii,AIfonsusVeremundi,

idem jurarnnt,

minus Suerus, qui sepultus

quam Majoricam
in

cvertissent,

Pasclia,

quod hoc
:

Petrus Alfonsi, Didacus Ferdinandi, Gonsalvus Assurez,

diem xviu

Aprilis incidit, celebrasse

Gonsalvus Froyla

Sandovalius

ait,

post

has subscriptiones alias haberi

El
facla praeda tnuri sternuntur et jcdes.

cum

hac divisione

juxta diversas terras

... Pascha celebratur, Baralesde nexibus eiit'. Cujus dat nato Pisana potenlia regnum.

Denique viclores,
Et
iiiiranda

fclici classe parata,

Ad sua quique meat, hos

canunl
Cliristi
-

et

de

litlore

spectans,

magnalia geutes.
traducfus in

Pisanum tandem Burabe

Pra;buil Ilalia sese spectabile

urbem monstrum.

Regina, qua; fidem Christianam amplexa fuerat,

Pisis sepulta,

ubi temporc chronographi adhuc ex-

Ex Camoris et GampiTauri comes Gomez Pelagii, comes Ferdinandus Ferdinandi. Ex territoriis GalK-ccia! comes Pelagius, comes Monius Pelagii, comes AlfonsusNunnii, coines Gutierre Vermudi. Ex territoriis Castellaj comes Petrus Gonsalvi, comes Rodericus Gomez, comes Bertrandus, comes Hermengaudus, comes Lope Didaci. Ex territorio S. Juliana; Camargo Trasmiera, Egunna cum caeteris terris, comes Rodericus Gon:

tabat.

Addit chronographus hujus regina; filium

regnaret; sed

salvisGiron, ortusex Asturibus Sanfillanensibus.

sacro baptismate initiatum in patriam remissum,

Coufirmant

alii

multi milites et praesules

DomRo-

ut

ibi

cum luncnullaineam
sit,

insulam

nusBernardus

archiepisc. Toletanus etlegalus

Chrisliana colonia missa

religio Cliristiana ibi-

niana; Sedis, Pelagius archiepiscopus Bracharensis,

den) paulo post extincta, et Majoricani ad infideli-

dominus Didacus episcopus

scopus Mindoniensis,
Tudensis,
ceiisis,

Yriensis, Muniiis epi-

tatem

el rapinas rediere.

Celebratum hoc 10. Concilium Ovetamcm. anno Oveti Concilium, aSandovalio in Vita Urracaj
regina; integruu) recilatum lingua Ilispanica, (juod

Didacus Oriensis, Alfonsus

Hugo Portucallensis, Pelagius AsturiGonsalvus Conimbricensis Pelrus Sego,

biensis,
sis,

Bernardus Seguntinus,

Pasclialis

Burgen-

cum

pra;termissum fuerit in editione Conciliorum

Sanctius Abilanus, Munius Sulainaiilicensis,

Labbei, ejus versionem hicexhibebo:

^ra

mclui,

celebratum fuit Concilium provinciale in civilate Oveto cujiis tiinc erat episcopus Pulagius, in quo sancita fueruntdecretacontra pra;dones, sacrilegos, violalores templorum et ca^teros maleCcos. In istis
vero decretis constitutuu)
fiiit,

quod nulius

posset

Bernardus Camorcnsis . Addit Saiidovalius, Instrumentum habere, hanc Conslilulionein noii ab homiiiibus stalutam fuisse, sed a Deo omuipolenti, qui eam in universum orbem disseminavit et postquam audita fuit non solum Chiistianos omnes, sed eliain paganos ac Juda^oskelitialrium-,
,

a templo vi abstrahere, neque a spatio sepluaginta

phasse.
18.

passuum circum, rem ullam vel reum, nisi esset qui confugisset in azylum manifeste servus, vel
lalro |)ublicus,

Arar/one7ises vexant Saracenos.

Mr.Liii,

Hoc
ir-

anno, /Era

ulnarralSaiidovalius exantiquis

vcl proditionis alicujus

convictus,

Chronicis, Chrisliani

magnam

in

Almorabitas

aul publice excommuiiicatus, vel

tivus, vel monialis, vel violator

monachus fugitempli. Quod autem

quicumciue deccplus a diabolo eriperet aliqnid a templo, et ab ejus coemeterio usque ad duodecim
Soror baec eral Mortada; rogis.

'

Rex Maurus.

ruptionem feccre, eisque mensc Januario Moriellam munilum o[)pidum eripuerc.llludad ValentiaJ limiles posilum, el Chrisliani illi alii non sunt ab Aragonensibus. 'J Ludovicus Francia; rex in sediliosos puffnat. Ludovicus rex Francia;, iiKjuit Giiillelmus NanI .

BaBON.

TOMLS

XVIII.

33

258
gius ad Chron. ad

PASCHALIS

II

ANNUS

1C.

CHRISTI 1115.
B.

annum

jicxiv,

obsedit castrum

fluvium

Huum

seu

Huyum

aut

Huionum

oppidissi-

Malronam lluvium situm contra Huyonem de Ponipana domiuinn Creciaci qui

Goniaii super
,

dum

est ([uinque leucis

ab urbe Leodiensi

tiim. yl<]gidius Aureaj-Vallis religiosus in Continuatione episcoporum

rapinis intentus, niercalorum naves per fluvium

Leodiensium cap. IG

His

Irauseuntes expoiiabat,

et

deducebat. VeLiit

autem

apud Gornaium spolia ad auxilium Hngonis

Guido Uubens domiiius de Rnpeforli, pater ipsius Huyonis, etconies Camiiania! Tlieobaldus. Sed rege
viriiiter decertante eos

dominus Pelrus Ereniita, qui cum Godelrido duce Hierosolymam profectus fuerat, acceptis reliquiis a domino Arnufpho jerosofymitano
dicbus, incjuit,
liatriarcha, de sepufcliro sc.

Domini, etde

reliquiis

ad fugam compulit,

et ca-

B. Joannis Baptistai,

cmn

priviiegio Crucesignato-

slrum in deditionem accipiens Garlandensibus commisit .Idem narrat Sugerius in Vila Ludovici Grossi cap. dO, qui cum annos rerum gestarum non memoret, ha>c eiiocha ad alia multa suistemporibus reddenda conducere poterit. Gornaiumseu
Gournai, situm erat in agro Parisiensi, ut viderc est apud Hadr. Valesium in Notitia Gall. et Theobaldus Campania) comes idem esl ac Theobaldus Biesensis comes, de quo
gallice

ruin, doniino Oberto Leodiensium episcopo transmisso, ad partes Leodienses revertitur; ubi fundavit Ecclesiam
S. Sepulchri,

Hoy, novi monasterii in honore

etB. JoannisBaptistie, in qua virvilae

palris

venerabilis, sumptis afiquantis viiis religiosis, plantavit

Gornacum,

regufam sanctissimi
auteni
vitic sua?

Augustini. Con-

summato

curricuio, in bona sene-

mox.
Iterum ineosdem dimicat. Tum Nangius Lndovicus rex Franc. circa idem tempus fuit a vicinis baronibus suis et militibus sic arclatus,quod vix ab urbe Parisiussecure egredi possef. Sed tandem Dei virtute, et auxilio BB. martyrum, etc. contra hostes armatus Hugo20.

ad

annum wcxv

ctutediem cfausit extremum VIII idus Julii, cujus corpusculum digne niandatur sepulturae a toto clero et populo Hoyensi in latere Eccfesia) . Ait postea ^gidius in sua marginafi annotalione eum transfatum solemniter fuisse a loco extra Ecclesiam, ubi olim sepultus fuerat, in cryptam prcetactce Ecclesice, et ibi

honorifice reconditas ejus

reliquias

XVll

lialend.

Novembr. anno gratice

MCCXLII.
23. Fundavit monasterium canonicorum reQidarium apud lluyum. Jacobus de Vitriaco in Hist. Orientali cap. 16 dicit, Petrum inspiratum fuisse a Deo, ut Jerosolymam adiret, et ut in reditu

nem

de Puisaco in Blesia,

et

comitem Blesensem
casfrum PuiCorbolien-

Theobafdum potentissime

suttjecit,

saci funditus evertens, deinde

Odonem

sem comitem
de Rupeforti,
adversantes

et et

Hugonem

Thomam

de Creciaco, Guidonem de Marla tyrannum sibi

etc.

Urbanum
ctae

II conveniret, de liberatione Terrai-San-

Idem narrat Sugerius foco laudato cap. 18, et duobus sequenlibus, ubi castrum, quod Nangius Puisacum, ipse Puteohtm appellat, quod dicit fuisse in Belsa, galfice la Beausse. Quare susjiicor apud Nangium loco in Blesia, legendum esse in Belsa, vel econtra. Denique Ordericus hujus temporis scripfor, idem

perpetuo exhairedavit,

cum
et

eo acturus. Ait etiam

eum

fuisse

paupe-

rem
jMtzi

refigiosum fiominem in Ambianensi episcoBelgici pag. 134,

vitam eremiticam agentem. Denique auctor

magni Chronici
aperit
:

annum

fundatse

a Petro Eremita ajiud

Huyum

Ecclesise his verbis

Anno ejusdem domini

Oberfi (episcopi

Leodiensis, successoris Henrici, pridiefiafend. Junii

ac Sugerius et Nangius, de hoc bello habet

pag. 813, et casfrum qnod
afii

lib. 11,

Puteolum, vei Puteacum,\el Pusatum, vef Pinsacum, ipse Pusacium vocat, ifludque vufgo nunc nuncupatur le Puiset, ut videre est apud Vafesium faudalum, pag. 4S9.
Tanchelinus ha>reticus occiditur. In Chronico Ansefmi Gemblacensis ad hunc annum
21.

anno mcxci demortui, ut habet yEgidius faudatus) decimo lertio incepit fundari Novum-Monasterium in suburbio Hoiensi canonicorum regularium, etc.
in

honorem

Sejiulchri Dornini, et S. Joannis Bapti-

slae,assumptiseoviris religiosis

secundum regulam
Petrus sepuituram

B. Augustini, et
accepit .

ibi prajdictus

hoc additamentum fegitur Tanchelinus hajreficus, qui Andoverpiam (seu Antuerpiam) Waiagram, et circnmjacentes iiisufas, et marilirna loca in par:

ilfud redux ab exiieditione Jerosolynntana Petrus fundaverit, utrefert ibidem hicctn'onographus, ejus e Syria in

Quare

cum monasterium

Occidenlem reditus,
Iiertinent

et Novi-Monaslerii ajdificafio

tibus

iiiis,

mnflis ba;resibus infecerat, occiditur

ad

annum

mciv. Vila Inijus servi Dei hoc

Quod hoc etiam anno Meyerus

narrat.
22. Obittts Petri Eremitce.

in Annaf. Ffandriae

In eodem Chrohunc annumlegitur haec additio o Petrus Eremita ex Syria reversusapudHuyum moritur,et
nico ad
:

sa'cufoaPetroD'Outremanno Belga e societateJesu edila. Porro anno mciv Daimbertus quidem verus Jerosofymorum patriarcha erat, sed Arnulphus sedem invaserat, ut narrat Tyrius lib. 10, cap. 26
et seqq.

sepelitur in

monasterio a se fundato ad

Mosam

::

PASCHALIS

II

AISTNUS 17.

CHRISTI 1116.

259

PASCHALIS

II

ANNUS

17.

CHRISTI

1116.

1. In Concilio generali Lateranensi Paschalis papce nobilis poenitentia et retractatio p)'o rebtis

debeant.

Tnnc

Apostolicus causam Concilii

iiis

el

cum

Henrico imperatore

gestis.

animi sui intentionem

verbis exposuit

Millosimus

centesirmis decimus sextus annus sequitur, Imlictione nona,

quo

a Pascliali papa agitatur

Romaj

Postquam Dominus de servo suo fecit quod et me populumque Romanum tradidit in manus regis, videbam quotidie passim fieri rapinas
voluit,
et incendia, csedes et adulteria. Hajc et

generale Concilium in Basilica Lateranensi, cujus

Acta per
narrat
:

singulos

flies

digesta

Urspergensis sic
est

Eodem

igitur

anno, qui

decimus

septimus (nondum absolutus) ordinationis domini papa: Pasclialis Secundi, pridie nonas Martii, Piomai
in Sede Lateranensi, in Ecclesia Sancli-Salvatoris,

hujusmodi cupiebam avertere ab Ecclesia et populo Dei et quod feci, pro hberatione poiiuli Dei feci. Feci autem ul homo, quia pulvis sum et cinis. Fatcor me male egisse sed rogo vos omnes, orate
niaLi
: :

quiE appellatur Constantiniana, celebrata est Sy-

me malum
pro

ad

Deum,

nt indulgeat mihi. Illud

autem

Dodus

universalis

Concilii

congregatis

ibidem

ex diversis regnis et provinciis episcopis, abbatibus,

calholicis,

scriptum, quod in tentoriis factum est, quod pro pravilate sui pravilegium dicilur, condemno sub perpetuo anathemale, ut nullius un-

ducibus

et

comilibus, legatis univer-

quam
idem

sit

sarum (diversarum) provinciarnm quamplurimis. Prima itaquc die, qux secunda feria tertice hebdomadaj Quadrugesimalis inter Mediolanenses et Jordaepiscojios Grosolanum (Chrysolanum) nem, in allerum, de invasione, in alterum, quod Ecclesiai sax desertor extiterit, ventilata est controversia hanc causani domimis Apostolicus
,
:

faciatis.

bonae niemoria;, et rogo vos onines, ut Tunc ab universis conclamatum est

Fiat, fiat.
3.

exorsus

est

Brunus autem Signinus episcopus altius Gratias agamus omnipotenti Deo, qui
:

dominum papam

Paschalem, qui pn-Bsenli Concilio

piVTsidet, aiidivimns proprio ore

damnantem

illud

privilegium, quod pravitatem

bat.

et

h;eresim coiitinc:

cardinalium episcoporuin tonsilio tractandain

lulit.

dis-

Ad

ha3c

quitlem cavillalorie subjunxit

fuit.

Si

privilegiuin illud lia^resim continebat, qui illud

Scquenli die in eadem causa plurima Ira-

fecil,

liaireticus

ctata sunt, sed res

non
feria

finita.

episcopus ad

lia;c

Joaniies aulem Cajetanus commolus, Signino res|iondit

Quarta vero

Lucensis episcopus de in-

Tunc

hic, et in Concilio,

nobis andientlbus,

Roma-

vasione terra; juris Ecclesia; sua; Pisanos impetebal. E contra dum Pisanus suos defenderet, inter

num
quod

Pontificem
fecit

ap|iellas

hicreticuin? Scriptum

utramque jus partem utriusque populi

longo
cilii

suffragio

lia^resis

dominus papa, maluin quidem fuit, sed non fuit. Et alter quidam adjecit Imonec
:

liligio disceptatur.

2. a

Tunc quidam episcoporum de medio Conita

malum bonum

dici

debel, quia

si

liberare iiopiilum Dei

surgens,

exorsus est

Dominum
illiiis

patrem

papam

recordari decet, quarc

(hujiis) pra;-

est, quod dominus papa fecit bonum fiiit. Sed libcrare iiopulum Dei bonum est auctoritale Evangelii ' , qua piKcipimur aniinas quoque pro

sentis et generalis Concilii mullitudo sancta per

fralribus ponere.

omnia jicriculorum geiiera, niari terra^iue conveneril invilatu, ubi non de spiritualibus vel ccclesiaslicis,

hairesis

sed saccularibus, ordine praposlero tra-

pulsata expergefacfa est, ct maiiu silenlium iiidicens, dissidenliuin clamores et murtali

Ad [\xc nomine

patientia

domini papa) horrcndo

ctatur negotiis.

Expediendum

jirius, [iropter

quod

mura

oralione compescuil
:

Fralres et doniini

priiici[ialiter coiivenerint,

ut cvidenlius pernosca-

mei, auditc

Ecclcsia ista

nunquam

habuit ha;re-

tur,

quid dominus Apostolicus sentiat; quidqiie in

'

Ecclesiis suis reversi (cpiscojii scilicel), prajdicare

Joan. XV.

'260

PASCHALIS
;

II

ANNUS

17.

CHRISTI 1116.
et

sim

imo

liic

omncs

haereses conquassatae sunt.

quoque Romanos occisoselcaptivos,

strngeni

populorum

Hic Ariana hnrresis, quoe per trccentos fcre annos vifiuit, annullala est. Ah liac sede hncresis Euty-

factam, et audiens ingemuerit, et pro

hiijusmodi facinoribus Ecclesise Hierosolymitanae

consilio
,

chianael Sabeiiiana contrita, hfcretici destrucli sunt. Pro

Plioliiuis, cfeterique
liac

zelo

Dei aiiimatus excommnnicationis

;

Ecclesia Filius
:

sententiam in regem dictavit

cia,

et

eamdem

in Grai-

Dei in passione sua oravit, cuin dixil'

Ego pro

te

Hungaria, Saxonia, Lotharingia, Francia, in

rogavi, Petre, ut non deficiat fides tua.

Quinta feria

papa in Concilio non

regiis

sedit,

multis et

maxime

negotiis i^er

domiuum
et

quinque Conciliis, consilio prtTediclarum Ecclesiarum, renovando confirmavit. Orare se demum, ut sicut dominus papa legationem suam confirmasset,
ita pra^sentis Concilii

Ckmiacensem, Joannem Cajetanum,

Leonis Urbis in-a;fectuin, cffiterosque
fautores impeditus.
4.

Petruin
parlis

patres et episcopi concorditer

legati, et litterae

illius

anuuereiit.

Ad euindem modum

domini Vienncnsis poslulabant.

Apostohcus in generalem

Sexta

feria

omnium
regis

Ecclesiarum causam

animum
,

adverlit, et

Dum tali ratione et ordine tam varius dissons multitudinis assensus exquiritur, a saniori

Joanne Cajelano

cum

Petro Leone

ca;terisque

parte veritati, et apertae rationi nihil contradictum

a paucis

fidelibus in

faciem resistentibus prsedicto

Cononi Pracnestino, sajpius verbum excommunimurmur hujusmodi cationis exponere cupienti

,

tibus nullo

submurmuratum ab episcopis vel modo reclamatum . Sic videas,

:

abbaquali

verbis et

manu

ila

compescuit. Ecclesia primitiva

,

ambitu, ut dictum est, oportuerit excommunicationem Henrici imperatoris saepius a legatis in

Conciliis actitatam et

et non floruit apud Deum apud homines. Dein ad lidem conversi sunt reges,

martyrum tempore

promulgatam

demum

in

Concilio universali probante Pontiflce confirmari.

imperaiores, Roinani principes, qui

matrem suam
Scecularesho-

Pergunt Acta
6.

Ecclesiam, sicut boni

fllii,

honestaverunt, confeest,

Sabbato denique inter Mediolanensium

tali

rendo Ecclesim Deipradia

nores
ct

et allodia,

episcopos controversia

dispensationeterminata

dignitales,regaliaqiioquejura etinsignia,

Apostolico Paschali docente, translationes epi-

quemadmodum

Conslantinus cteterique fideles:

et

coepit Ecclesia florere

tam apud homines quam apud Deum. Habeat ergo mater et domina nostra
sibi a regilius sive

scoporum duobus fieri modis, necessitate vel utilitate. Hiijus autem translationis Grossolani (Clirysolani), quae videbatur in utilitatem, in
et

animarum

principibus coUala

dispenset

et tribuat ea filiis suis sicut scit, et sicut vult. Pri-

Grossolanum (Chrysolanum) quidem in locum unde translatus

,

corporum

damna conversam

vilegium inveslituraj, quod in tentoriis concessiss^j

videbatur, oblilerare volens, iterans sententiam papa; Gregorii Septimi, investituram Ecclesiasti-

fuerat restituit;

Jordanem vero Mediolanensibus

concessit . Haec de Meiiiolanensi archiepiscopo,

quem Grossolanum nominat, alii vero Chrysolanum

appellant. Pergit vero
:

carum rernm a
cavit

laica

manu rursum excommuniet accipientis.

His autem, qui propter

sub anathemaie danlis

fecit

Concilium,

et

animarum snarum remedium, Apo,

5, Cardiiialis

vero dominus Conou Prffinesti-

nus talem papa;

induclionem legationis
jirffisentis

sua;,

et coiitra disturbatores

negotii coinpe-

qui de capitalibus slolorum Limina visitarent pcenitentiam agerent, quadraginta dierum poenitenliam indulsit B. Hactenus de Romano Concilio
Urspergensis. Porro licet Paschalis papa (ut
vidisti)

tentem, quae recitata superius ex parle, hic itiilem

repetenda Doinine pater, si vere tuus fui legatus,

:

si

tufe placet majestati, ]ilacent

et quae feci tibi

esse rata, in auribussancti hnjusi)iaesentisConcilii

nuiiquam adduci potuerit, ut excommunicaret tamen per legatos illatam in eum Henricum exconnnunicationem in Concilio confirmavit
, :

ore tuo edicito, et legationem

meam

tua auctoritale

quem

nec sine Concilio absolvere

unquam

voluit.

corrobora, ut sciant omnes quia tu me misisli. Ad ha;c Apostolicus respondens, ait Verc legatus
:

Nam
met
:

audi quid anno sequenti idem auctor afflr His et hujusmodi cladibus rex Henricus

ex latere nostro missus

fnisti, et

quidqiiid tu caste-

rique fraties nostri cardinales episcopi, legali Dei

et

corde tenus sauciatus, non cessal legationes satisfactorias ad Apostolicam Sedem, licet ipse multum
infeslationibus Italicis insudans, deslinare, quas tamen conslat minime profecisse. Nam dominus

Apostolornm

Petri et Pauli,

hujus Sedis nostra

qaitlquid

auclorilate fecerunt, conlirniaverunt, probaverunt,

ego quoque probo

et

confirmo

damna-

Apostolicus propter securitatem,

coaclus,
fecerat, diffitetur se

quam

regi, licet

verunt, damno. Et dominus Prsnestinus consetione Hierosolymis audierit

illum anathematis

quenter subjunxit, qualiter pro Sedis illius legaregem llenricum post

obsides et oscula in ipsa beati Petri

vinculo coUigasse, ab Ecclesiae tamen potioribus

membris excommunicationem connexam, nonnisi

ipsorum
cesso
consilio denegat se posse dissolvere, con-

sacramenla,

Ecclesiadominum papam tenuissecaplum, indigne

tractatum
,

puliora Ecclesiffi

membra

cardinales
;

videlicet exutos, tractos, et

male

tractatos

nobiles

nimirum utrinque synodalisaudientiae jure. Ha3C Urs|iergensis, qui adventum Henrici rursus in Uibem sequenli anno contigisse tradit post

dem
'

Pascbalis obilum. Speclat forlasse eliam ad ejusConcihi Acta quod hoc anno Landulphum
,

Luc. XXII.

olim archiepiscopum Benevenlanum a

Paschali

PASCHALIS

II

ANNTJS 17.

CHRISTI 1116.

261

papa in suam pristinam sedera restitutum, habet Chronicum Beneventanum. 7. Chrysolani episcopi Mediolanensis ad Ale-

suo. Et

quomodo contumeham

infert, qui dixerit,

Filio Dei ille non quod Christus Dominus non sit

'

xium imp.
potius

legati docta dispntatio de Processione

Spiritiis sancti.

Quod aulem de

Grosolano, sive

Chrysoiano

arcliiepiscopo

Mediolanensi
translato,

ahunde ad eam Ecclesiam gubernandam

:

mentio faclaest hicad finem anni hujus egregium viri doctissimi Fragmentum, ne pereat, describen-

Jam enim quod a Latinis prorsus exciutcumque mutilum conservavit quod multuni pra; manihus hahuit ut impugnaret,
est.

dum

Duin Aposlolus de ipso affirmat forma Dei esset, non rapinam arbiIratus est se esse aiqualem Deo. Ecce igitur quomodo Filius arbitratur seipsuni Deo Patri a;qualcm. Sed quicunique dicit Spiritum sanctuni non procedere a Filio, opinatur Filium non esse a-qualem Patri. Quomodo eniin FiliusPatri eritrequalis, nisi a^qualem cum Patre gloriam obtineat? Gloria
sequalis Patri ?
:

Qni

cum

in

derat,

Grfficia

enim
Filii

Patris est, ut Spiritus Patris a Patre procedat

quffi si

non reperiatur itidem

:

in Filio, ut Spiritus

cum

videlicet ex eo Graeci schismatici

urgerentur

a Filio etiam procedat

aperte patet,

quod
:

in quaestione illa de Spiritu sancto,

quem non sicut

in

Patris gloria longe est major,

quam

gloria Filii. Si

Latini,

illi

assererent de Patre Filioque procedere.

igitur Patris gloria est major, et Filii gloria

minor

Cum enim

Chrysolanus

vir esset doctissinius,

utique patet, qiiod non

Filii. Si

sit ffiqualis

gloria Patris el

primis vero litteris Gracis esset excultus, opportunus diguus(juc judicatus est, cui Paschalis papa

vero Patris

et Filii

non

est a:qualis gloria,

non

erit

ajquaUs potcstas, nec una deitas, nec una

onus legationis crederet

in

Orienlem ad Alexium

majestas.
B Scd quanam de causa non datur filio Dei, ul suus Spirilus ab ipso procedat, dum confitemur, Spiritum sanctum abipso niitti,et ab ipso iargiri ?

Comnenum
serit,

imi)eratorem. Qutenam auteni hujus

decernenda) legationis causa potissimum intercesuobis hactenus incomperlum, sed ilUid satis perspectum Chrysolanum ipsum, Constantinopolim cum pervenisset, sive lioc in primis facien,

Spiritusitaiiue sauctus, Spiritus

filii

cxistit, et Filii

missio, et
ritiis est

donum

Filii,

qiieniadmodnm idem Spi-

dum

suscepisset

sive

occasione

aliqua obiter

Patris missio, et
Filii

donum

Patiis.

Ad

perfe-

oblata, adversus Graecos de Spiritu saucto disputa-

clionem itaque

tionem
vero ex

instituisse

coram

ipso Alexio imperatore;

perUnet, ut qiiiciimque crediderit, quod Spiritus Sanctus a Patre et a Filio ex

quam quidem
eis

scriptam reliquit. Nos mutuati sumus, quaiu hic describendam

ipsis grsece

utroque aequnliter mittitur

ijise

et

largitur, ut

idem

putamus, ne i>ereat omnino. Habetur textus grajcus in Vallicellana, quae nobis est usui libero, bibhotheca. Porro ipsam disputationem latinitate donavi t noster consuetus interpres Federicus Metius,
episcopus Thermularum. Puto autem ad couvin-

credat, (|uod Spiri(us sanclus Patris et Filii ex utroque aequaliter iiroccdat. Quiciiin(]ue vero ilhid
crediderit, et
fulelis.

hoc non credit

uou

est

perfecte

cendos Gr;pcos dedita opera hunc missum legaluin

Constantinopolim, non invito Alexio imperatore,

Sed fortasse dicet ille Caveoequidem ne 9. quo pacto Patris gloria et Spiritus sancti, aliquod detrimentum et iuuninutionein patiatiir, si Spiri<r
:

tus sancti ita a Filio,

quemadmodnm
hoc.

a Patre pro-

quem
lico

iiuidern

Euthymius

in Panoplia sua Catliocsr^cl

cedere osteiulatnr

absit

Gloria

enim

Filii

nomine

laudat, cujus

studium in
:'

colli-

gendis hdci orihodoxa! decretis. Dispiitatio autein,

sive oralio (hic est ejus tituUis) sic incipit
8. Chrysolaiii episcopi Mediolaiieiisium oratio

gloria Patris exislit, sicut e contra Patris gloria cst gloria Filii. NuUam eniin unquam singularem
gloriain
Filius

ad impcratorem

dominum Alexium Comncnum

:

segregatam, neque gloriam qnairit segregatam a Patre praiter illam solam, qua ipse Pater est ita etiam
sibi
;

quaerit Pater a Filio

Qua; sequuiitur addidit gracus librarius

monstrat
o

(ul

auctor putat)

qua deSpiritum sanctum proUbi dico, sapientissime

neqiie resiiicias

qua
est
,

Filius ipse Filius est

sccus cnini

communis

sed

non

singiilaris.

Singularis igitur gioria

;

cedere a Patre, pariterquc a Fiiio.

Patris ea est, qiia Patcr exisUt

illa

sed potius eUani

Audi

et intellige quae

quodammodo

gloria Filii est,

:

quoniam Pater
eiiim
ille

et clemcntissime, polens parilcr, et mitissinie im-

hac in re magis glorificatur

ipsius Patris existit.

Filius

perator Alexi, dc Spirilu sanclo

Quod vero dicimus de

gloria

me,

licet sit

omnium servorum
quo

posiremus, sed

potius ad illuin rcspice, de

loqiior,

Dominum
' :

Patris et Filii, lioc etiain fidelitcr sentimus et de gloria Filii, et Spiritiis sancU. Spiritus cnimsancti gloria Filii
se

videlicet Jesum CnRisTCM, qui est imperator irnpe-

eham

gloria exislit

iiec luibent intcr

omnibus imperatoribus major Per ipsum enim regcs regnanl, et legum conditores
ratorum,
et

aliquam singularcm gloriam

ille talis est,

et

privatam, nisi

quod
et

a (|uo Spiritiis sanctiis procedit,

justa decernunt. Pro ipso itaquc, et de ipso ego

iliiiis

et iste talis,

qui a Filio piocedif. Siinilitcr dicimus

ct
S|>iiitiis

servus, licet indignuselinutilis, tecuni verba

sentimus dc gloria Patris

sancU.
et

lacio.

Ne

ullo pacto sinas in regno luo alitiuam

Gloria

cnim

Patris, Spiritus sancti est gloria,

ipsi fieri

contumeliain, ne etiam ct ipse graves et

te exigat

Spiritus

sancti

gloria est Patris gloria.

et

Tamen
inter

quas decet imperatores, a

pcenas in regDO

hanc singularitalem

disUncUonem habcnt

262
se, qiiod
dit, et

PASCHALIS
Pater
talis est,

II

ANNUS

17.

',

CHRISTl 1116.
Spiritum sanctum a Patre procedere, non
legitur,
et a

quo Spiritus sanclus proce-

ritur

Spirilus sanctus talis cst, qui a Patre procedit.

tamen

Fiho

sed hoc

quidem nolo

Ut vero apertissimc apparcat, quorsum ita brevius quffi superius dicta haec nos dicamus
10.
:

silentio prffilerire, sed potius diligenter quaerere,

ut ipse discam,

si

quo

pacto,

Deo docente, valeam

sunt

colligamus

et

perpendamus. Ostendimus

invenire absque ulla dubilahone, quid fidelishomo

igitur supra, quod sicut Pater duas liabet (ut ita dicamus) singulares glorias, alteram quidem quo ad Filium, alteram quo ad Spiritum sanclum ; ita etiam Filius duas habet glorias alteram, quo ad
:

de hac re sentire debeat. Veritas itaque dicit, Spiritum sancturo a Patre procedere sed Graecus addit pra?terea, et dicit, S[)iritum sanctum procedere
;

a Patre solo. Latinus addit etiam ipse, et dicit Spi-

Patrem, alteram, quo ad Sinritum sanctum. Spirilus quoque sanctus similiter duas habet gloalterani quo ad rias , alteram quo ad Patrem
,

ritum sanctum procederc a Patre,

igitur Gra?cus, addit et Latinus,
dictis

et a Filio.

Addit

quoniam

in prae-

Evangelii verbis non invenitur, neque ex

Filinm. Quicumque igitur dixerit, Spiritum sanctuni procedere a Patre, et non a Filio : duas

quidem

glorias
,

rclinquit ipsi
et

Patri

sed
;

unam
quibus

aulcrt Filio

sicut

Spiritui
fides
,

sancto

neque ex Filio. Si igitur vera sunt quaj mendacia essent proculdubio qucE dicit Latinus. Sed a verbis qua? habentur in Evangeho, neque Graecus dissenUt, neque Latinus sed
solo Patre,
dicit Grrecus,
;

refragatur

Calholica

et

repugnat
sancti

com-

ab ea addilione

quam

addlt Latinus, dissentit

niunis
hca,

omnium
et

consensus. Fides
Filii

enim Cathogloriam
est gloria

Patris,

et

Spiritus

tequalem esse confirmat. iEi|uaIis enim

Trinitati

Graecus. Tu igitur, sapientissime rex, ascende benigne ad tribunal cordis tui, et sedens quasi judex in solio menlisluaEjudicajudicium justum ; neque
(ut fieri solet) Graeco?, quasi

in

Unitate, et Unitati in Trinitate, in

peculium tuum foveas.

omnibus
Filio
,

aliis

juxta omnia integra

permanente
in

Familiaritas enirn plerumque a veritate declinare

pro|irietale Patris in Patre, et proprietate Filii in

et
;

proprietate Spiritus sancti

Spiritu

sancto

ita

ut nullus affirmare posset aliquid de

Patre, per

esse cognosceretur

quod Pater vel genitus vel procedens neque quidquam de Filio per
;

quod
tur
;

Filius, vel procedens, vel genitor ostendereita

Pone igitur utrorumque rationes, et non sit apud te pondus et pondus vel mensura et mensura utraque enim abominatur Deus. Audi igitur ingenuo corde tuo, quanam de causa addat Graccus illud, A solo, et qua iterumdecausa addat Latinus, Et a Filio, Spiritum scilicet sanctum
facit judices.
'-,
:

etiam

de Spiritu sancto nullus aliquid

proccdere;
appositam,
tioni

et ibi

ubi vidcris

cum

ralione addilionem
tua, et
illi

posset affirmare, propter

quod

Spiritus sanctus, vel

mente acquiescas
:

addi-

genitus vel genilor appareret.

11. B Ecce igitur, sapienhssime et clemenlissime iinperator, quomodo iis qua; supra diximus, ostendimus , quod a-qualis divina favente ope
,

leipsum adjungas, ubi vero videris additionem a ratione alienam tu quidem rationi adhaereas , ab ea additione te ipsum scgrega. Volo

gloria in tribus

sit

divinis personis, et singularis

in singulis absque ulla confusione generationis et

equidem argumentum Graeci et Latini in medium alTerre, ut utroque argumento per te perpenso, veritas a te dignosci valeat circa utramque additionem.
13. Gra3cus inquit
:

Ostundimus prreterea, quod quicumque dixerit, Si)iritum sanctnm a Filio procedere, nullum detrimentum infert Spiritus sancti gloriae; sed ille potius qui dixerit, Spiritum sanctum non
processionis.

Ego

recte credo, Spiri:

lum sanctum
et

Patre procedere, et non ab alio

in

quoniam

inibi,

Evangeho

scilicet,

non

est

procedere a

Filio,

Filii

et

Spiritus sancti gloriae

ahquid ipse sublrabit, et in Fihum, et in Spiritum sanctum pariter delinquit nec ilii remitletnr nec in praesenti, nec in futuro saculo, nisi poenitentia ductus crediderit et confiteatur, Spiritum sanctum
:

addilum, A Filio, vel ab alio , hac de causa nolo dicerc, ab alio, sed a Patre solo intelligere. Si enim utiveritas ab alio etiam procedere intellexisset
:

qne ab

alio esse,

omnino
:

dixisset.

Ad

ha;c ego re-

spondeo, Lalinos tutatus

Non

est

necesse hoc ia

a Patre et a Filio procedere. Hoc enim tibi ])ateat quod sicut in hac Trinitate nihil manifestum
,

loco hac de causa intelligere a solo Patre Spiritum

majus aut minus

aut posterius

existit,

ita in
:

intelligi

debet

eadem nihil prius tota enim Trinitas

:

sequali honore est veneranda, et coaeterna existit neque enim Pater praecessit Filium, neque Pater aut Filius Spiritum sanctum. Similiter neque Pater niajor est Fiho, neque Pater aut Filius Spiritu sancto major est quoniam in Trinitate Pater
:

sanctum procedere, quoniam solum Patris nomen multis enim in locis etsenin Evangelio ponitur tentiis sacrae Scripturae solum Patris nomen poninihilominus non hac de causa solus Pater tur ut non magis Filius etiam congrue intelligitiir ibidem intelligatur, quemadmodum in illis EvanNon enim vos estis qui loquimini, gelii verbis '
: :

sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis.

omnino
et

a;qualis est gloriac

cum

Filio et Spiritu

Ecce enim Veritas, solo Patris noinine posito,

dit, et Spiritus Patris vestri
(jui loijuitur in

dicit

sancto, et

onmino sunt

ffiquales gloria

cum

Patre,
aliler

haec duo, Spiritus videlicet sanctns a Patre procevobis

:

Spirilus

sanctus, et Filius.
nisi

Quapropter

inlelligi

omnino nequeunt,

intelligatur Spi-

cum
'

lanicn eadein Vcritas Filius dicat iisdem di.

ritus sanctus a Patre procedere simul et a Filio.

12. a Sed, inquit aliquis,

in Evangeiio repe-

Juan. XV.

Prov. xx.

'

Malth. x.

PASCHALIS
scipulis
' :

ir

ANNTJS 17.

CHRISTI 11 IG

263

cui

Ego enim dabo vobis os et sapientiani, non poterunt resistere, et contradicere adverPer os
et

solum nomen Patris ponitur, qualenam sit illud quod proponitur. Si enim tale est, ut ad solum
Patrem referatur et Grsecus, et Litinus, et Chriomnis debet de solo Patre illud intelligere. Si vero tale extilerit quod [iroponitnr, ut ad Patrem et ad Filiuin simul refcratur, non debet eo in loco Christianus homo Patrem a Filio, et Filium a Patre segregare, sed simul intelligere et Filimn. In hac vero [)ro[)Ositioneet siguiticatione, (juadicit
:

sarii vestri.

sapientiain

niliil

nisi

Spiri-

tuni (]uein accepturi essent credeiitos, intellexisse,

stiauus

palam

facit

idem Evangelista
:

in Actis Apostolicis

dum
tiffi,

ail Stopliaiio

Non

poterant resistere sapien-

et Spiritui

qui loquebutur. Ideni ergo Spiritus

Patris, et Filii, a Patre dari dicitur, et a Filio et

non Patre solo, licet dixerit, Spiritus Patris veslri, Debemusne igitur ila intelligere, Spiriluni sanctum Palris vestri, et non Filii, queniadmodum Gnecus intelligit, Spiritum imiuiens, a Patre procedere, et non a Filio? Si vero Spiritus Patris non est Spiritus Filii, quid est igitur quod inquit Apostolus
'
:

Spiritum sancluni a Patre procedere, tum Grseco, tum etiam Latino est considerandum, utrum processio Spirilus sancli soli Patri, vel siinul Patri et
Filio tribuatur.

Ex

i[isa

igitur simplici significa-

tione nullus aperte potest intelligere,

an a Patre

Misit

Deus Spiritum
*
:

Filii

sui in cordibus
Cliristi

solo, vel a Patre et Filio S[)iritus sancti processio-

nostris. Et

iterum

Nisi quis

Spiritum

nem

intelligere debeat. Si igitur

Grrecus voluerit,

habuerit, hic illius

non erit? Num Veritas dicit, Spiritus Patris, et non erit veritas, quod dicit Veritatis Apostolus, S[)iritum sanctum Filii esse Spiritum et Christi ? Si vero utraque vera sunt hoc in loco et quod Veritas dicit, Spiritum Patris, etquod
:

ut nos eo in loco a solo Patre intelligamus, necesse est,

afTerat, vel

ut auctoritatem aliquam in mediuin

rationem alii|uam ostendat congruen-

tein,

Verilas tacet, Si^irilura Filii

quanam de
:

causa
loco

Si vero auctoritatem nullam, vel testimonium de hoc poterit deinonstrare, aperte patet, quod non debet

per quain hoc credere debeamus.

non

simililer, utraciue
dicit

vera sunt

illa in

illo

in illo loco, a solo Patre procedere Spirilum san-

magis ubi Veritas

procedere
?

Spiritum sanctum a Patre

ctum,

Porro iteruin alia duo exenipla ex Evangelio proferam, in quibus solum nomen Patris

Non igilur rationi congrua est quain superius diximus pro Graeco, nisi aUa fortasse congruenter afferatur . Hucusque in
intelligere.
illa caiisa,

ponitur, solus

lamen Pater absque

Filio

non

Graeco Codice, in quo decurlatam disputationem

intelligitur.

Ut vero in ore

duorum

vel trium

hanc

[loni

nenio non videt

uam

carere saltem

testium stet oinne verbum, Doininus Jesus dixit

discipuiis suis in Evangelio^
:

peroratione habitam coram iinperatore orationem,

quis non intelligit? Certe ejusmodi fuisse, ut pluribus Grsecorum, qui sapientioresesse videbantur,
laboraiiduin
fateri

Si remiseritis

homica^leQiii-

nibus peccata ipsorum, remittet vobis Pater

stis

delicta vestra. Alio etiam

iii

loco dixit

sudanduinque

tribuerit,

iidem

ipsi

cumquefeceril voluntatem Patris mei qui iu ca?Iis est, ille est frater nieus. Ecce in his duobus locis solius Patris noinen ponitur. Catholica tamen fides non ()atitur, ut solus Pater absque Filio iii illis intelligatur, qiioniam in voluntate solius Patrisno-

videntur.

Gra'ci

Etenim contra Chrysolanum episcopum complurcs quasi indicto bello, structa acie castra moverunt. Inter alios autem quidam monachus Joaniies uuncupatus, et Nicolaus Methoues
do.

men

ponitur, sed solus Pater

nunquam

intelligi-

tur, et

vohmtas

Patris est Filii voluntas, et pccca-

torum remissio,qua; esla Patre, cadem estaFilio. Simihter quando diclum , S[)irilum sanctnin a
Patre procedere, si fortasse solius Patris noinen ponalur, Christianorum tamen fides non toierat neque palitur, ut solus Pater absque Filio iiitelligatur.
44.
IIoc

eum pugnasse noscunlur, de quibus Gennadius Scholarius in Apologia Concilii Florentini adversus hlteras circulares Marci E|iliesini StPpius verba facit, eosqne schisinaticos, Photii
adversus
discipulos, et Marci
E|)hesini doctores ap[3ellat, a

qiiibns

tanquam malis coivis, malum ovum Ephesiiium ortum habuisse inqiiit. Scripsil [ira^terea
Chiysolaiiiim
Euslralius

contra

archiepiscopus
isti

autem intelligcndum
:

ut quando

Nica^nus. Qiiorum scri[)ta, qiiales

indicant,
IIos

fuerinl, satis

solum noincn

Patris ponitur, etsoliis Pater intelh-

quod digna

sint suis [latellis o[)ercula.

gitur, ut in Evaiigelio

' Vox Patris audita est Hic est Filius meus dilectus; ecee hoc in loco, potesl Graecus dicere, vocem Patris intelligendam,
:

omnes

etiain iisdem tem[)oribus Iloruisse, ex

eoruin scriplis aperte constat,

cgisse afrirniant, vel

dum coram

illo

ab

aliis

acce[iisse qui

cum

non vocem Filii vox enim ex Patre audita est, non autem ex Filio nihilominus ex ipso hoc dicere non potest, quoniam solum nonien Patris illud
:

loquitur, sed jiotius ab hoc ipso,

est,

(|uod
:

liaic

vox ea

quac ad solnm Patrem refertur

Ilic est Filius

meus. Diligenter itaque est animadvertendum in quia unaquaquc propositione et significatione

,
I

Chrysolano egerunt. Scri|)sit qno(|ue Dlcmmides, cognoniento Sapiens, adversus Chrysolauum, haud tamen puto, (|uod is fuerit Niccphorus ille Blemmidesmagninominis vir, quem Lalinorum veram doctrinam sectatum potius, qiiain Gijvcornm levitatem et errores, a[)|)aret ex i|)Soniet Gregora, qui
libro quinto, ca[)ite secundo, Iiaic habet de

Blemct

mide, quod

acumine
illo

ingenii,

et

cloquentia,

Luc.

XXI.

Mallli. XII.

Acl.
'

V?. ^Gal.
iii.

iv

Hom. vi;i. Jonn.xx.

Ecclesiasticorum
bat,

dogmatum usu
collati,

ita alios

su[)era-

Matlh.

ul cuni

quasi pueri viderentur.

264
Qui Blenimides
cuui
(ut

PASCHALIS

II

ANNUS

17.

16.

CHRISTI 1116.

liivinarum

idem Gregoras ibiiiem asserit) rerum esset peritissinius, et in

demonstrent, quamvis imperator se

cum Romana
[)ostre:

Ecclcsia conununicare, ostendi ipsi voluerit.

otium se contuiisset, iinilta e sacraScri|ilura teslimonia, (]ux clognia Latinoruni connrmare viderenlur, coiligere et conscribere coepit, Quibus
scriptis Grrecus

De codem aritem Cbrysolano ad

jionit,

mum

accipe qu;e Trilbemius babet loco nou suo

nani posl Alexandruni Tiu'tiuni

slat vixisse

quem

con-

quidam,

(jui

deinde Constanlinoest,

hoc tempore sub Pascbali

ait

jiapa vivente

polilanam rexit Ecclesiam, adductus

ut Latia scliiinip., e

Alexio iniperalore;

enim

Chrysolanus,

norum

sententitB adli;creret.
vel invilo

Quamobrem
Palffiologo

Ecclesia; Mediolanensis archiepiscopus, vu- in di-

sinalicis,

Micliaele

vinis Scripturis eruditissinius, et in sa;cularibus

litteris nobiliter

patriarchali solio fuit detiubalus. Blenunidis ita-

que adversus Clirysolanum scripta iiseudoepigrapba sunt, non germaua Nicepbori illius Blenimidis sapienlia;

insiguis edidit,

doctus, graca et quaedam magntc

latina elociuentia

aucloritatis

opu-

scula, quibus nonien

suum

ad notitiam posterilatis

nomiue

insiguis,

dequosupra;

sed

cum
stras

gloria transmisit, de quibus ad

manus no-

alterius

Bienunidis Junioris schismatici

ea tanti
facile

potius,

nullum

pervenit.

Fertur

ejus de Spiritu

cum
quivis

praeserlim
illa

percurrens

nominis viro indigna, judicaverit. Cceterum

sancto contra Groicos liber unus, de sancta Trinitate liber

unus, Epistolas, Sermones,

incoguiti sunt .

et alii Tractaista

quodad rem spectat, sanequidem infelicem Ecclesiam Gnccorum ex hujusmodi legatione Cbrysolani a Paschali papa missa nulluni lucrum consecutam
esse,

tus,

qui mihi

At periere

omnia, ut vix quod latinitati reddendum e Graecis curavimus moniinentum idemque decurtatuni
,

declarant eventa,

cum

post Iikc

in

supersit.

eodem

errore |)erseverasse,

majorum moninienta

Amio iicnodi Grffico-Romanae GG09. Anno

Mrx

Hispan.

H46.
V

Anno
reg.

Hegirse 510,inchoato die 15 Maii.Fer.

iuip. 6. Alexii

2.

Jesu

Cliristi

Uic.

Pascbalis

II

papa;

18.

Henrici

H.

Comneni imp.

36.

Conc. Lateran. A num. 1 ad 6. Acta Conboc anno celebrati fuse Baronius ex Urspergensi in Chron. recitat, illud iuchoatum secunda feria tertia; hebdoinadffi Quadragesimalis, pridie nonas Martii, et per sex dies congregatuni, adeoque conclusum sequenti sabbato, V idusMarlii. In eo Pascbahs II retulit se Privilegium Invei.

cula,

jam

factus primicerius, alterum Landulphi

iii

cihi Lateranensis

intruserat

Ecclesiam S. Pauli in Compito, ut

notat Puricellus), et
in

omnis

Ecclesiastici beneficii

me

facta expoliatione, ivi

ad Synoduin,

quam

papa

Paschalis

pro causa

Grosulaui et Jordani

Roina> celebravit, in qua supradictus Anselmus de

stiturarum Henrico imp. per vim conccssisse, et

ut multa mala ab Ecclesia et jiopulo averteret

Pusterla secundum suain dignitatem honestuin locum babuit, et sedil. Sed neque pro Grossulano, neque adversus Jordanum verbum bonum aut

condemnare sub iieriietuoanatbemate, o Tunc ab universis conclamalum est Fiat, fiat , inquit Urspergensis. Vides Concilia feria ii iil plurimum incboata
sed se illud
et

maluin

prolulit.

Jordanus vero a principio Synodi

fuit (notabile
est,

rogare omnes, ul idem faciant.

:

us(|ue in finemsedens, et silens a dexlra Apostolici

nullo mediante iu Synodo

quod

Mediolanensis episcopus primuiu locum babuerit).

fuisse.
2.

At Grosulanus
Depositio

ibi

stando et sedendo inter archi-

Grosulani ab archiepiscopatu

Ad num. C et seq. Acta Grosulani ab arcbieidscopatu Mediolanensi depositi, et Jordani in ejus locum subrogati narrat Baronius ex Urspergensi laudato, sed PuriMediol. in eo agitata.
in

episcopos et episcopos, ceu vir prudens intendebat

causa

ad destruendam Jordani impositionem (id est, electionem aut inthronizationem) et conversioiiein (id est, eorum mutationem qni Jordaiium arcbiepiscopuin crearant,
licet

anteaGrosulanist;Bfuissent)
:

cellus in

Ambrosianae n. 322, relert verba Landulpbi a Sancto-Paulo in Chron.

Basilicaj
:

Monumentis

eoruin qui ipsam fecerant iinpositionem

etinten-

dendo ad

ista,

egregie loquebatnr de positione et

cap. 29, qui buic Concilio interfuit

Ego itaque

rcstitutione sua,

qua positus

et restilutus fuit in
(sc.

moerens de hac intrusione (quippe Nazarius Muri-

Mediolanensi Ecclesia. Cui viro

Grosulano)

PASCHALIS
homo, qu!
in ista

II

ANXUS

17.

CHRISTI 1116.
;

265
uti

lalio conlradixcrit,

SynoJo sive in Lateranensi pacerlum locuiii iion liabuit b, id

episcopatum Savonensem rediret verum,

betLanduI|)lius, ipseauteni

ha-

est, in praesenli Syrioilo.

3.

Grosnlanus ad episcopatnm Savonensem

non ad Savonam ivit, sed iu ipsa Urbe (sc. Roma), a[)ud monasterium, quod dicitur Sancti-Sabbaolh (logendum Saba^,
siculi recle

redire jnssns.

Ut

Iikc loculus est Grosulanus,

notalur in antiquo arLliicpiscoporum

nullus qui

ei

coulradicerel comparuit,

sed doni*

Mediolanensiuni Catalogo in Archivis metropoIitanaB

nus papa Paschalis, qui aflectans reddere illum placabilem Deo et sibi ejus scientiam ejusque facundiam commendabat, atque labores, quos ipse papa pcr se suosque lugatos Romae et per Longobardorum provinciam pro ipso Grosulano sustinnerat, coram Synodo referebat, et ad leniendara duritiam et asperitatem eorum, qui nec positionem,
,

Monasterium illud Romanum monachi Graci incolebant) perannum unum et menses quatuor, ut episcopus vixit, (neque enim episcopatum deseruerat, autmonachum induerat) atque ibi sepultus est octavo idus AuEcclesiae asservato.

Sancti-Sabae

gusti.

Galuancus Flamma
scriptores,

iu

suo

magno Chronico,
,

aliique

recentiores Mcdioianenses

qui

eum

se-

nec reslitutionem Grosulani susceperant, vel suspiciebant,

quuntur

hunc pracsulem
;

in Ecclesia

non solum de presbytero Liprando, ejusque lege inenlionem faciebat, sed ruinam gabutaj (id est, pedi pontificii (luod in ipso Concilio Romano anno mcv coacto e Grosulani nianibus ce,

Sancti-Sebastiani sepultum asserunt

5. Scripsit

sed solide a

Puricello laudato hasc in re refelluntur.

sancti.
aliis

Grosidanus, ab aliquibus Grisolanus, ab

mox
vidinuis
lib.

Tractatum de Processione Spiritus

cidit)

inlroducebat.
ipse

quando
schalis

Qus ruina tunc apparuit Grosulanus juravit, et ad acci[)iendam

(sc.

Chrijsolanus appcllatus, doctrinaeteloquentia

pollebat, ut
l)licantes.

Synodum Romanam
de
Scri[)t.
,

ex-

reslitutionem ascendit. Insuper inferebat

II)

Pa-

Tritliemius

Eccles. cujus

qnod Grosulani
ad

Iranslalio de episcopatu

Mediolanensem utilitatem non contulerat. Quos casus Grosulanus

Savonensi
clypeo

archiepiscopatum

Ecclesiasticte

consuetudinis

et legis

a se

quodammodo

repellebat.

Verumtamen domnus

papa, nec Synodus, ueque in prima, ueque in se-

cunda, neque in tertia, sive in quarta die Synodi Grosulano per singulos dies pro se, suaque causa in palatio et Synodo agendi, non satisfecit. Sed Grosulanus in quinta die (Puricellus notat fuisse

diem sabbati, eo quod feria quinta Pontifex in Concilio non scdisset, uti Urspergensis narrat) qui
fuit ultinuis illius

valde laudat verba recilat Baronius num. 10 Tractatum ab eo edituin de Spiritu sancto conlra Grfficos, quem Baronius periisse existimans prolixum Fragmentum ex eo excerplum num. 8 et scqq. recitat. Veruin asservatur ille Ms. in Bibliotlieca regia sub litulo Petri Grosidani episcopi de Processione Spiritus sancti, indeque Ughellus in e[)isc. Mediolancnsibus eum Petri pra^nomcn tulisse deducit. Existimat num. 7 Baronius Grosulanum a Paschali II ad Alexium imp. legatummissum fuisse ob causam sibi incognitam, ct dum Constantinopoli esset adversus Graecos disputatio-

Synodi, Apostolico instanti suis

flendo inquit
:

nem

de

Processione
ipso
lib.

Spiritus

sancti

instituisse
est et

Domine, domine, veniam ad vos; quamvis ii, quibus dedisti polestatem judicandi causam nieam, mc
praidiclis objectionibus

cum

coram
Allatius

imperatore.
2 de

Baronium secutus

Consensione Ecclcs. Occid.

Orient. ca[). 10, et

legatio liaec

nondiligant. Tunc Portuensis Petrus episcopus se

et ca;leros

utrumque passim alii. Vcrum cujus anlca nullus mcntionem fccerat,

habentes hanc potestatem de malevo-

plane commentitia,

Cumque

cx LaiuluI[)lio Juniori

lentia habila in

Grosulanum honeste
excusasset^in

et suflicienler

excusavit. Et

cum

communi
(jua;

concori)0-

dia illius excusantis, et citlerorum

habentium

testatem istam, prolata fuit seutentia,

buit

prohiin-

Grosulanum Mediolanenscm Ecclesiam

anno mcx a nobis laudato constet, Grosulannm eo anno iii Orientein profectum esse, iudeque nonnisi post biennium rediisse, [)ers[)icuuin est, iiitra tempus illud Grosulanum Coiistanlino[)oli adversus Givxcos disputasse, et Tractatum, dc quo mox,
tunc clucubrasse.
C. Seditio

quietarc, el ad episco[jatum (Savonensem) dixit ei

redire .

Jioma; hoc anno cxcitata.

Baro-

Grosulanus Romcn tolo vita; tempore rematisit. Hanc narralionem prosequilur Landuiphus Junior cap. 30, apud Puricellum citatum Jordanus vero audita el publicata illa sentuntia de redeundo Grosulano ad cpisco[)atum (nem[)e Savoncnsem) coram ipsa Synodo llicatrum ascendit (supra quod erat Pasclialis II thronus), ct ibi ad
4.

nius

num.

sus[)icatur,

Landul/jhnm arch\c\nsco-

patu Beneventano alias a Pascliali II dc[)()siluin, in Concilio Latcranensi in [iristinum statum restitutum fuisso, illudque indicare Falconcm iu

pedes Af)Oslolici stralus gralcs

vatus ab
if^so

illi

reddidit

et ele-

Cbronico Bcncvcnlano. Verum isle chronogra|)lius contrarium insinuat, cum cum mense Augusto dignitalem rccii[icrasse prodat, et Concilium Lalerancnse niensc Martio inccEiitum etabsolutum fuerit.
ll.x'c

A[)Ostolico gratiam cl

virgam

pontifica-

Falconis ad
quaiii

hunc aiinum vcrba, quibus

,

se-

lem

in ii)So theatrosusce[)it. Altera vero die (sc.

Do-

ditio,

Baronius anno

suiicriori, ut ibidcin

minica ivQuadragcsinia) i[)se Jordanusarchie[)iscopus ordinavit Brixiensem electum iu e|)iic(j[)um, nomine Villanum, siculi refcrt Landulphus. Mandavil GrosuIanoConcilium

dictum contigisse pulavit

anno suo redditur

Dominus

nostcr prsdictus Apostolicus

Roiiue

Synodo,

statuit (ubi de alio Concilio,

cst,

Romanum,

ut ad

suum

hoc anno celcbratum

verba non

quain (|uod facit) et hoc 34

Baron.

Touus XVUI.

266

PASCHALIS

II

ANNUS

17.

CHRISTI 1116.

anno prwfectus Urbis Romse niense quidem Marlio

obiit, post

per anni longitudinem (per

in

annum nempe

Mcxiv),

cujus niortcm civile Ijelluni terribilitur

eo

Ralearibus insulis conlra hostes Christiani po:

orlum

est,

quod Romaiii audierant, quod Pe-

puli desutiasti

cui tuo

tuorumque consorlium
conferre
dit;natus

glo-

trus fllius Leonis, Aposlolici consilio, filium

praefectum ordin,u-e vcllet. Uniie pulus prajfecti defuncti filiuni ad

suum Romanorum poprffilecturaB lio-

rioso prajcinctui

Omnipotens Deus gloriosam de

est.

hostibus suis victoriam

Supcr hoc ad expuguandos Mauros ac Moabilas

llispaniaj parlibus, et Tortosaiu

in

norem evexcrunt. Uuo ordinato, ad praidictum papam Pasclialcm misernnt suppliciter postulantcs, quatenus eorum ordinationi assensum ipse pra3beret et corroboraret. Aposlolicus autem nuUo

eorum

praisidium

obsidendam animi

nobilis industriain i>aras.Ad

quae postrema veiba rcferendum quod

in Gcstis comit. Rarcin. cap.
scribit
:

anonymus

16, de

Raymundo

modo

eis

assensum

tribuit.

Roniani itaque ba;c

Tributa

abeorum (nempeSaracenorum)
scilicet,

agnoscentes, conjuralione facta, mirabilia

domo-

principibus,

Valenliai

Tortosae et Ilcrdae

compluresradicitus prostraverunt, eorum quidcin (jui cum Petro Leonis ad id faciendum conjurabant. Unde factum est, ut et abi barones Ptolemajus prfefecti avunculus
tedificia et turres
,

rum

accepit. Ca;lerum Tortosa nonnisi a

Raymundo
successore,

Rerengarii hujus nominis IV, ejus

refert
9.

fllio et

Saracenis erei)ta, ut suo loco dicetur. Eas litteras

Diagus in

Hist. comit. Rarcin. lib. 2, cap. 95.

fit

Apostolici castra invaderent et tenerent

contigit

B. Oldegariiis
die Paschalis

episc. Barcinonensis.
sciipsit

autem
mililes,

die

quadam quod

prajfectus ipse niilitum

Eodem

II

ad Oldegarium,

fere quinquaginta collegiostipatusadexplorandum

quos Aposlolicus mi^erat, extra Urbem pcrrexisset. Comestabulus autem ApostoHcus hoc deprehcndens ex improviso eos aggreditur, prostravit et prfefectum comiirebendit. Ptolema?usigi-

abbatem Sancti-Rufi clectum Rarciuonensem, aitque se a canonicis Rarcinoneiifis Ecclesia; accepisse,

eum

cleri et populi dcsideriis

concurren-

tibus episcopum Rarcinonensern elcctum fuisse;

ipsumque eo cognito
tiam
,

in

suam

diffugientem abbafefellisse
,

tur memorati nepotis captioncm audiens, absque

omnium

exspectationes

ita

ut

mora militibus sumplis, papa> prcefatum comestabulnm invadens, nepotem, qui captivus ferebatur,
absolvit, et
7.

Spiritui sancto resistere videatur.

Quare

se

illum a

secum gaudens ad propria perduxit.

Paschal. 11

Landulphum

Benevenli

restituit.

in archiepiscopat.

regimine monasterii Sancti-Rufi absolvere, eique prascipere, ut ad prffifatam Ecclesiam Rarcinonensem accedat. Quod si, quod absit , subdit Paschalis
II,

Dum

b;ec et alia

Roma;
qui

huic nostrae pra;ceptionis pagina; obeIratri

agerentur, praefatus Apostolicus

Urbem

exivit,

dientiam imparliri renueris, venerabili

stro

no-

apud castrum quoddam, Setion nomine (italice, Sezza \n Campania Romana, ditionis Pontificiffi) commoratus est viderat siquidem seditionem iliam iTiagis ac magis inflammari, ct Pelrum Leonis de die in diem acriter expugnari. Diebns aulem non
;

Rosono, S. R. E. presbytero cardinali, quem in Hispaniae parlibus legalum dirigimus Apostolicum,

per Aposlolica scripta pra;cipienies

mandamus,

niultis elapsis, Apostolicus ipse seditionem illam

quatenus te, ut Rarcinonensis Ecclesia) praefatai, ad quam te electum dignoscimus gubernacula sumas monitione prsmissa, appellatione remota,
,

placari et

minui adspiciens, consiho

acceiito, mili-

nullisve litieris a Sede Apostolica impelratis, veritati et

tibus collectis,

Romam

ingressus est; deinde paipse

ratione pra'judicantibus, per

censuram Ec-

latium Laleranense ingreditur, ibique Missarum

clcsiasticam,

donec pareas, cogere non desistat.

solemnia decantavit.
gressus fuissei,
extiterat, fere

Cum autem

Urbcm

in-

Eas

litteras

Tamayus

in

Hispanico Martyrologio
alii

Romanorum

coelus, qui ei rebcllis

eruit ex Codice Ms. pcrvetusto, et ex eo

exscri-

ad ejus impcrium et voluntatem conijise,

psere. Natus erat bcatus Oldegarius in Catalania,

et

versus est
invenla,

sicque Aposlolicns

tranquillilate

adbuc puer oblatus

est

a parentibus Ecclesiae

Roinam securus

habitavit. His taliteraclis,

Darcinonensi una
et

cum

aliquibus possfssioiiibus;
prffipositus EcclesiiE

praedictus Apostolicus Landulphum,

rat,

quem deposue-

poslquam sacerdos ac

Rarabba-

undeciino die intranle mensis Augiisti redintegravit ad archiepiscopatum , videlicet Reneven-

cinonensis creatus fuit,

eum

Catholici regulares
siti

monasterii Sancti-Rufi juxta Avenionem

tanum. His adde quaj Raronius anno superiori iium. i et seqq. de bac seditione loco non suo
habet.
8.

tem sibi praefecere. Cum vero anno mcxiv, Baymnnclus GuiUenus Rarcinonensis episcopus, in expeditione Majoricana, ad quani jubente Paschali
II

Saraceni a
III

Raymundo

nensi bello vexati.

Pascbalis

111 comite BarcinoII

profectus

est,

occisus

fuisset,

clerus et populus
comite,
ille

lilteris

ad Ray-

Rarcinonensis, curante

Raymundo
:

eum

in

mundum
comitcm
,

Rarcinone, Risulduni,

et Provinciaj

demortui locum subrogarunt quod ubi

in Provinciam, ubi Sancti-Rufi

factuni

datis

apud Transtiberim per inanum

cognovit, ut crat singulari vir humilitate, propere

Joannis S. R. E. diaconi cardin. ac biblioth. X kal. Junii Indict. ix, Incarnat. Dom. anno mcxvi ,
Pontificalus

monasterium poabbatiam

situm, navigavit.
dO.

autem

sui

anno

xvii,

ejus personam,

Duo proximi

ut comes petierat, uxoris ejus ac filiorum iu Sedis

Apostolicae tutelam suscipit, aitque
tuae nobilitati
:

meritum labor

ille

conciliavit,

Non parvum quo

Realo Oldegario in abbatiam San-Rufensem succcssit Willelmus, in Catalogo abbatum

S. Rufi.

ejus successores in

San-Rufensium a Sau-Marthanis

oinissus. Jacobus

PASCHALIS
enim

II

ANNUS
Theo-

17.

CHRISTI 1116.

267
filium

Petitns in Appendice nd Popnitenliale

Willelmum, quem cx ingenua conjuge sua

susceperat, haeredem regni
sibi substituit.

dori pag. 634, recitat donalionem EcclesiajOrdinatensis cum permissii et concessione /'///episcopi
Bellicensis factam Willelmo Sancti-Riifl abbati et
ejiis

snccessoribus, in cujus fine le^Mlur

Facta

13. Anselmus lcgntus Sedis Apostolicce Angliam ingredi prohihitus. Iiiterim Anselmus Junior, qui niiper pallium Badulpho archiepi-

est

Charta

ista

anno nb Incarnat. Domini mcxx,

scopo Cantuariensi tulerat, iterum legatus Sedis

Apostolicae redit,
repetit, et regis in

apud Portas
piente

(quae

domus

est Carthusiana)

prseci-

domno

Pontio

Turrensi

Bellicensi

epi-

Uenricum regem in Normannia obeundo munere patrocinium

rex

scopoB. San-Martliani in episcopis Belhcensibus phu'a habent de illustri hoc pr.Tsule, qui ante episcopatum fundavit Carthusiam Mayormvi inBuge-

postulat.

Verum Henricus
Ecclesiae

magnum

inde nasci
praevidens,
:

Canluariensi

pra'judicium

nomen dedit. Postea sedente Innocentio II Pontificc Bomano, abdicato episcopatu, monasteriuni suum repetiit, in eoque sancto
sio, et huic Ordini

regni episcopos convocavit currenti anno anno , inquit Eadmerus citatus, circa

Ipso

mensem

Augustum, reversus cum,

Boma

super memoratus

Anselmus, venit Normanniam ad regem Henrililteras Apostolici deferens, quae sibi vices Apostolicas in Anglia administrare concedebant : quod regno Anglia; brevi innotuit. Admirati ergo

San-Marthanis citatis \ir Poiitiiis de Babneto. Post Willelmnm San-Rufensem abbaliam administravit Pontius, cui et succcssoribus ejus Petrus
fine quievit. In Actis a
nol)ilitate clarus

vocatur

episcopi, abbates et nobilesquiquc Lundonia; adunati sunt,

Viennensium archiepiscopus
legatus

et

Apostolicae Sedis

super his

et

quibusdam

aliis,

prajsente
tractaturi.

confirmat
fecit

donum ,
de
Ecclesia

quod

Ecclesiie

regina (Mathikle)

commuui

consilio

Sancti-Rufl praedecessor

suus Guido Viennensis

Sancti-Martini
in confirmatione

archiepiscopus

Viennensis, aliaque
fine legitur

memorata

recilata a Jacobo Pelilo laudato pag. 631, in cujus

Actum est anno ab Incarnat. Domini mcxxv. Praefala' vero donalionis actores fuerunt et testes donmus Petrus archieplscopus, etc
:

Tam

Ponlius abbas,
in

quam

Petrus arcliiep. Vien-

nensis a San-Marlhaiiis omissi, et post

Callistum

II

summo

Pontificatu

Guidonem, vocatum, nul-

Quid multa? Placuit omnibus, archiepiscopum Cantuariensem, quemres ba^cmaxime respiciebat, regem adire, et exposita ei antiqua regni consuetudine, simul ac libertale, si consuleret, Bomam iret, et haic nova annihilaret. Amplectitur ille consilium, et amore quam maximo visilandi Apostolorum Limiiia ardens, mare transiit, et regem Botomagi reperit. A quo, et Ecclesia Ponlificatus illius civitalis, sunimo gaudio et honore susceptus,
per plures dies in eadem civitate, ab ipso rege
detenlus est.Suiiramemoratumquoque
ibi

lum archiepiscopum

Viennensem ante annum MCXLVi exhibent, aientes De Petro quem nonnulli ex canonico Podicnsi, ad Viennensem metropolim sublectum referunt , nullam m diptychis menlioneui liaberi. Quare diptycha illa, sicuti et variarum Gallia; Ecclesiarum, per ha;c tempora
:

Anselmum

reperimus, transitum in Anglia, gratia legationis suffi exercendae, pra^stolantem. Sed rex Heiiricus antiquis ELclesia) consuetudinibus praejudiciuni inferri

non

sustinens,
ei

illum ab iiigressu

Angliae detinebat, et

suppleri debcut.
11.
el

Sevenis abbas S.

liufi.

utpote nunlio B. Petri, largiter et officiose ministrari faciebat. Reliqua

Pra!termissus

ad hunc
14.

annum non
Causa

pertinent.

a San-Marlhanis Scverus

abbas Sancli-Rufi,

quem

Ponlio successisse oportet

cum Stephanus

reges.

discordicB inter Francice et Anglice

Ha?c vero causa

traxit,

Henricum regem

in

Diensis e|iiscopus lilteris suis apud Pelitum cita-

Normanniam
regis
sororis

ibique

eum

deUnuit.

Theo-

tum pag. 633, donaliouem Ecclesia; de Tauliniaco factam Ecclesia; Saiicli-Bufi confirmet in manu
domini Severi abbalis Sancti-Rufi,
calce
legaliir
:

baldus Blesensis coines, Adela; Henrici Anglia;

filium

Ludovicum VI Francorum

et

in

earum

rcgem otTendens,

Acta hrcc charta est anno ab Incarnal. I)ominiMCxxvii,Indict. v, inense Aprilis,

oclavo kalendas Maii, luna decima, aniio

scopalus domini
neiii[)e Dieiisis.

vii

epi-

Slephani

praedicli

Episcopi ,

facem accenderal. Quare Uenricus rex iicpolis causam agere, et adesse, si opus foret, decrevit. Hinc utiimque ira!, malaijue qua; plures annos teuuere. Et licet iiiterdum ab armis cessatum sit, uterque tamen colligcndo tanbelii

tum

vires respirasse videnlur, ut forlius insurge-

12. Uenricus Anfjlia; rex

regni hceredem dicit.

Willclmum filium
prius

rent.

In Anglia llenricus rex

Cum

rex ad Pascha transfrelassct in Nor-

Guillelmum unicum
niae

filium,

quem

NormanDecimo
5 Novo-

ducem

crearat Anglici

regni

hferedcm ac
:

manniam , inqiiil Huntindoniensis pag. 380, fit maxima discordia inler cum etregem Francorum.
Causa auteui
sensis,
lia'c

priiici|>em coli seiiatusconsullo decrevit

lerlio kai. Aprilis , inquit

erat.

Thedbaldus, consul Ble-

Eadmerus

lib.

(vides consulis et comitis iioinen

jamdiu

rum,

facliis est

conventus episcoporum, abba-

pro iino eodemque

sumptum
siiuiii

fnisse)

iiepos regis

tum

el princi|)um tolius regni

apud Serberiam
lleiirici
;

Henrici contra domiiium

regem Francorum

siquidem Normanniam sc |noxime transfretalurum disposuerat. Et quid sibi evenlurum csset ignorans

cogcnle eos illucsaiiclioneregis

arma promoverat.

rum

auxilium rex Angloducessuos, militiauKiuesuam misit, ct regem

In
ciijus

Ludovicum non

niedioeritcr afflixil.

Quod ad

268
hunc anniim
sis,
1

PASCHALIS

II

ANNUS

17.

CIIRISTI 1116.

perlinere ostendit Mathjeus Parisien-

qui ad an. mcxvi idem narrat.

5.

et in Vezeliacensi additiir eum caotum apud Avalum, BurgundiEE oppidum inter Augustodnnum et

Ex

repetenda.
lit).

rebeUione TheobaUU Blesensis comitis Aiidiendiis Ltiam Malmesburiensis

Aiitissiodornm, ut aiino mcxii,

num.

6 diximus.

Cum vero

faciens,

de utroque rege verba aliorum scriptorum Anglicorum Postea simorc, Ludovico regi parum a?quus mullas inter eos exorta cst pro Tbeobaldo, coniite
5 de Reg. pag. 159,

sed

ThomasdcMarlo., seu deMarna, utetiam ai)[)ellabatur, a rapinis et incendiis non desisteret, Galliarum episco|)i Ludovicuyn regem precati sunt

uteumarmis aggrederetur,
A[)ostolicus

et ideni

Cono

legatus

eumdem

et

complices

anatheniate

Blesensi,

filio

Stepbani, qui apud

Ramulam

occu-

perculit, et quideni

hoc anno, ut demonstrat Ivonis

buit (qui Tbeobaldus susceptus erat Ste[)bano ex

Adala,

filia

^Villelmi magni). Diu igitur ex parte

regis nostri labores viaruiu

tios,

consumpserunt nun-

ut dignaretur Ludovicus satisfactionem Tbeo-

Cononi Proenestino episcopo, Sedis Apostolicce ler/ato, scripta; ciim enim capti comitis Nivernensis mentionem in ea faciat, isque hoc tantum anno in hoslium potestatem venerit, non
Epistola ccLXXv
licet

balili. Ille vero parvifaciens preces, Tbeobalduni ab Apostolico denotari fecit, quasi arrogantem, et

dubinni quin ea ad prffisentem annum pertineat, Baronius anno mcxiv, num. 14 putarit, nul-

Deo rebellem qui pra^ter austeritatem morum, ferebatur quaj onmibus videbatur intolerabilis
:
,

lam Ivonis post eum annum superesse datam ab co E|)istolam Nuper accepi , imiuit Ivo,
:

dominum suum
ritur.

fraudare avitis possessionibus .

lilteras

vestras
,

continentes

excominunicatio-

16. Liidoviciis rex Francice de Theobahlo que-

nem eorum
runt,
liis

qui Nivernensem

comitem cepe-

Ludovicus Francorum rex anno mcxix,

vel captioui ejus interfuerunt, vel de spo-

Synodum
rico

pra;erat, inlroivit,

Rbeniensem cui Callistus II ])apa plurimumque (luestus de Hen,

in

Anglorum

rege, et de injuriis ac infestationi:

ejus aliquam [)arlem acceperunt, vel auxilium hoc dederunt, excepta soia persona Theobaldi comitis, cui inducias usque ad Octavas Omnium

bus sibi suisquc boc anno ingeslis, dixit Tbeobaldus comcs (nempe Blesensis) homo meus est, sed instinctu avunculi sui (sc. Henrici regis) contra

Sanctorum donastis. Et tamen nisi interim coiiiitem Nivernensem reddat ex tunc euin excom,

municationi
jungit Ivo
:

siibjecislis .

me

ncquiter erectus

est.

Ejus enim

divitiis

et

Auditis ejus

Paucis interpositis sub(sc. Tbeobaldi) responqui verba

de his

potentia inflatus, in

me

rebellavit, et infidus

mibi

sionibus, consilium mibi fuit, ut religiosas per-

atrocem guerram fecit, regnumque meuni ad detrimenta mullorum conturbavit. Legitimum bonumque virum Guillelmum Nivernensem
,

sonas religioni veslrse transinitlerem

coinilis, et ha;c et alia vobis referrent: ut

quem bene nostis, remeantem de obsidione castelli cujusdam excommunicati furis, ubi vere spelunca latronum et fossa diaboli erat, comprebendit, et usque in hodiernum diem carceri manci[iavit.
Religiosi pra-sules

cum eum

doniino rege
et

Ludovico) tractetis, et inter comitem iiacein coniponere studeatis, etc.

(sc.

Communicato ilaqiie
qui ex adverso
et [)ax
stat,

consilio

cum episcopis

et judi-

cibus[)ucis,ilabauccontioveisiamsedarestudete,ut

non debeal quod reprehendat

Thomam
(In

de Marla seditionum
totius

Ecclesiarum

prffdonem (legendum [)ra!conem)

merito adversati sunt.

provincim

bilitate

el quies pauperuin iu sua stapermaneat, ubi loquitur de Treuga Dei,

Concilio sc. Belvacensi

anno mcxiv,
coacto,

Conone cardinali Prcenestino ubi ob immania scelera excommunicatus

prseside

cujus violatoies exconmiunicari soliti eraut, ut liquet ex Epistola Lxi Ivunis, qui cuin subditus esset

fuit, uli refert

Sugerius in Vita Ludovici regis VI). Ideoque mibi generalem inimicum peregrmorum

Tbeobaldi Bleseiisis, Carnotensis et Camiianise comitis, iuEpistolaccLxxv iu [)artes ejus propendere

vidutur.
18. Ivo Carnotensis episc.

et

onuiium sim[)licium obsidere

[^rajceperunt, el

comprimendos exleges convenerunt^ et cum conimuni collectione Cbrisliani exercitus (intelligit comuuinia, de quibus auno kicvui, num. ult., locuti
i|)si

mecum,

legiliniique barones Galliaj ad

anni sequenUs in
siinos, qui

vivis fuit.

usque ad initium

Ex

bis evidenler

deducilur, sumiiio[)eredeceptosfuisse viros doctis-

su[)eriori

suinus), pro zelo Dei certaverunt. Inde prafatus

Ivonem Cariiuteusem e|iiscopum anno deinortuum statuerunt. lu Vita beati Roberti de Arbrissello, Ivoui sunima amicitia con-

licentia

heros (Guillelmus comes Niveruensis) pacifice regrediens captus est, baldo comite usque bodie retentus est
:

cum mea
et a
licet

juncli, a

monacbo
,

Foiitis-Ebraldi

coffivo scripta,

Ted-

multitudo procerum ex parte

mea

saepe

eiun pro libe-

Robertum paulo antequam aniinara Ivonem et Beriiaidum abbatem Deo redderet

cap. 3 dicitur
Bonaivallis graviter dissidentes inter se conciliasse

ratione comilis sup[)Iiciter requisierit, et tota terra

Quadam

die in territorio Carnoteiisi ad vicura

ejus ab e[)iscoi)is auatbematizata

i7.

sit .

Bona^vallis, in

quo qui'dam monacborum abbatia

Robertus
a
se
sanclinioiiialibus

Ob captionem Guillelmi

secundus bujus noniinisNivernensis coines, qui anno mcxlvii subfinem vita: Cartbusiano Ordini noinen dedit, boc anno
comitis.
iste,

Guiilelmus

II Nivernensis

erat, bospitalitalis gratia conveiierunt (sc.

cum quibusdam
fundali) eodeiu

Ordinis

captus

est,

zeliacense

ut tam Clironicon Fiscauense quam VeTom. Biblioth. Labbei fldem faciuiit_,

i

lempore quo Carnotensiuin episcopatum regebatlvo, quiadeo [uo quibusdam causis cum Bernardo bujus Boiuevallis abbate discorda-

tus fueratj ut

propemodum

irreconciliabilis esset

PASCHALIS
eorum

II

ANNUS

17.

CHRISTl 1116.

269
atque impnbes pneri

discordia, etc. Postqiiam vero piiis mngister

,

tita.

Matrona; etiam

tantam discordiam invitiis audivit discordanfibus illis valde condoluit, atque qualiter eos paciflcare

posset,

apud

se

cogitare coepit. Praeniisit

(nam utriusque sexns ulebantur lenocinio) pro varia vice huic accedentes, excessus suos profifentur; sed augmentant, planfas ejus, clunes, unguina, tenera inaiui demulcendo.
viri
Isli

ergo ante se per Angardim religiosam monacham, qua? Fontis-Ebraldi tunc priorissa erat, sanctimoniales suas ad

plane tanti
enormitate,
attre-

lascivia

exhilarati

et adulterii

sociato sibi

locum destinatuni ipse vero conBernardo (Ordinis Tironiensis funda;

publice testabantur,
tudinis

nunquam

se

virum

ctasse tantae rigiditatis, tanta; humanitatis et forti:

tore) abbate religioso,

atque Petronilla abbatissa

cujus atfatu cor etiam lapideum

posset

sua, propter praedictae discordia? reconciliationem

compunctionem
religionem
choritffi,

Carnotum, etc. et ut verum fapostquam prudens concionator chantate couductus Carnotum advenit, licet nuiltum laboraverit, non solum illam tamdoimoniacani discordiam funditus dissipavit; venimetiam, ([uod mulli jam
festinat, accurrit

et

facile ad Hnjus itaque coelibem vifam monachi et viri ana-

provocari.

tear,

universi regulares deberent imitari. Asserebant quoqne srbi a Domino Deo anli(|uam et authcnt-icam prophetarum collatam fuisse beiiedictionem, et s|)iiitum (|uo mortalinm excessus cajteet

incredihile suspicabantur, in aniiciuam amicitiam

illos

ris incognitos, visa et proderet.

restituit .

Subdit Roberlum,
Nativitate

appropinpcrcele-

Cum
,

quante

Dominica
,
,

ad

Altoe-Brugerife
distat,

ret

regioneni

tantum eoruiu facie cognosceret hiijusmodi fama nostram afflapopulus |)ropria levitafe proprio
et fofa die illius

locum
rexisse

qui paucis loucis Carnoto

ibique

applaudens defrimenfo, quofidie

Dominicam Nativitatem
iti

brasse.
19. Benricus hareticits agnoscitur

Cenommi. Auctor de Geslis episcoporum Cenomanensium tom. iii Analect., a Mabillonio publicatus, pag. 312, postquani

vicinia

ejusadventum, quod citius posset h.-Bresis suae consors in remotus (loco in, legenduninow) fieri et particeps. Solet enim accidere miilfoties, quod plerisque ea
sunt gratiora, qua;
sibi

illudi confabulafioiiibus sus|)irabat, et

magis

officiunt.

rem

feria Paschatis

iii

retulit, duo hactenus ignota nos edocet, Uildebertum nempe episcopum Cenomanensem, qui iiujus snpculi initio, uti jam ostcndimus, Romam profectus est, iterum hoc anno illiid per-

gestam

21

Duos ex discipulissuis Cenomanum mittit.

atfiilif

Cacterum hoc volvenda dies en

ulfro.

enim nostros conipatriofas viperino afflatu suo disponens iiificere, eidem e])iscopo (nempe Hildeherto) duos ex discipulis suis, fam vita quam
Ipse

rexibse, et sequenti rediisse.

Secundum, Benricum
Epist.

habilu

sibi similes,

ad insfarSalvatorisanle faciem

haereticum,

quem

divus Bernardus

ccxl

suam
urbia

desfinavit. Qui

cum

die Cinens nostra; sub-

apud Baronium anno mcxlvii, num, 16, testatur, Lausanam, Cenomanos, Pictavos, et Biirdegalam
spurciliis suis foedasse, annis

civitatis attigissent, eos plebs

universa malo
universitatis

fervens

proposito,

tanquam domini

quibus hfec accidere

non expressis, currenti primum Cenomanis visum suo tempore sub Hildcberto episcopo contigere, vel saltem quoe
esse. Cujiis auctoris, (lui narrat qua^

angelos susceperunt. Gerebant ex doctoris consuetiidine baculos, vexillum crucis, in quoriim vertice
ferro fabricatum erat infixum, colore et exteriori

conversatione speciem praetendentes pfEniteiitium.

vir maxima? piefafis minus Arequi forniidans insidias, blande recepil et devote eisdein hilarem frontis grafiam exhibuit et

ab

iis

qni viderunt acceiiit, verba,

,

licet

longiora,

Hos idem ponfifex

non possumus non transcribere

Ecclesiasticos
:

quia Annales

golici

mire illustrant a Per idem fere lempus in adjacenlium finibus rcgionum surrexit quidam hypocrita, qnem propria actio, mores
pervcrsi,

liberalifatis.

Et quamvis

Romanum

iler

assum-

psisset,

tamen

inter Cicfera suis injuiixit archidia-

cidialibus

dogma detestabile scorpionibus et parridignum protestaiilur sii|)pliciis. Is enini

lupi rapacis
incitatione mari conformis

conls,

ut illi pseudo-eremila; Hanrico (hoc eniin noinine vocabatur hajieficus) pacificiim ingicssum,
ct

ovium
tus et

s[)0liis

ocnlorum

rabiem occultans, vulnaunmlis liumo,

licentiam sermocinandi ad iio|)Uluin

22.

[lerniiffe-

rent.

fragoso, coina succinctus, intnnsus barba, corpore

procerus, pernix

incessu,

bruma
nilor in

dicat.

Cenomanum

venit, et

hmresim sunm pra>-

Quo

moeiiia civitatis iiigresso, vulgiis

debacchante,
vestitu, victus

ser[)ens vesfigiis, cx|)editus affatu,

solilo niore (ut

terribilis sono, juvenis a;tatc.

Nulius

ei

ejusapublico

in iironiptudissimilis,

diximus) apidaudehat novitafi, ut pofius personam mirabatiir incogiiifi, (|uain probati. Quid inirum? yEsfimahaiit illum siiam honcstate

hos|iitium in a^dibus burgcnsium, inansio in porticii, oena, cubile in coTiacuIo, minime siquideni
(

famam

excedere, cui

rumor
;

pracconio

quo

frequenlius utitur, excellebat

cujiis

schismate,

ad

iiistar

Danielis Prophefa;, sed juxla illnd,

Mors
idem

factioriibus, privalis largitioiiibus |ileriqiic clerico-

intravit per fenestras veslras n. Quid inulla?

rum

cxcoecali, plebecukedeclaiiiatioiiibusaliiiieiifa

namqne

miiBcsanctilalisel scienli;e circimiquaquc

iiiiiiistrahant, fribuiial

tumore, non merito; falsifate, non vero habitu erat celehrior, non moribus, non religione, sed
opinioiie.

nafor

[)ia!paranfes uude concioturbas allo^jueietur obseqiientiuiii sibi populorum. CKferuiii diim oiafionem iiaberet ad
ille

|)Opukiiii,

eisdem

clericis

ad pedes

(ijus residentisi

20. Ejus presentia a

Coinomanensibus expe-

bus

et flentibus, fali

resonabat oraculo, ac

da;-

270

PASCHALIS
Ipgionos

II

ANNTJS 17.

CHRISTI

H16.
Cenomanensi episcopatu
ulte-

monum

uno hiatu
ita

ejus ore
in

mnrmur expriin-

hibemus, ne
riiis

in toto

merent. Verumtamen
erat, cnjiis

mirum

moduin facundus

sermo

menlibus vuigi per aures

recens

fusiis

hocrebat,

qnasi

venenum
odium

interius

nec privalim, ncc publice praedicationem facere, nec perversorum dogmaliim ine[ilias propagare prresumas. Si vero contra lantam auctori-

membris
bus,

indagatis, circa vitalia lotis colleclis virivita inexorabile

tateni usurpaveris nefandis faucibus tuis deliiscen-

cum

cxercens

se in-

tibus

denuo virus

elicere
siiffulti,

eadem

auctoritale

flectit

avidius jugiterque degrassatur.

23. Plehem adversus Cleriim commovet. Qua ha^resi plebs in clerum versa est in fnrorem, adeo quod famulis eorum minarentur crucialus, nec eis aliquid vendere vel ab cis emere voluissent imo habebant eos sicut ellmicos et pnblicanos. Praeterea non lantum a^des eorum obruere et bona dissipare sed illos lapidare aut aftlgere pati
:

ejusque [irivilegio

excoinmunicanius
,

te,

omues complices,
ipse
in die dislricti

fautores et adjulores tuos

et
te

cujus Divinitati

non

desinis

contraire,

judicii aiterna maledictione faciat

mancipari. 25. Pergit in

Ille

erroribus

disseminandis.

vero

a|iices

minimerecei^it, sed WillusMusca

retulit.

seriem litterarum corain eo

ut
sibi

Huicsane supin proi^atulo,

bulo decreverunt, nisi princeps et optimates ejus, cognita illorum nequitia, nefandis ausibus suis, vi potius quam ratione (bellua eninirationem iion

plicium adslantes minabantur:

nam

visum

fuerat, Hanrico audacter opprobria

ingerebat. Ilanricus plane singulis litterarum distinctionibus caput

Quidanique ex clericis in eadem urbe manenlibus, Hugo scilicct de Osello, et Willus, Qui-non bibit-aquam, et Paganus Aldriadmittit)
rcsislercnt.

mutando

Menliris, iterabat.

Sane

nisi dapifer consulis (id estcomitis) illic adesset,

illiid

cujus conductu Willelmiis iter

sumpserat,

cus

cum quadam

die ad

eum

gratia disce[)tandi
in buccis, in
et sordidati,

nunquam
His
ita

vivus ad

matrem remearct Ecclesiam.

accessissent,

luto et in coeno

vehementer verberali et contumehose obruti

vix sine morlis discrimine

impetum

furiosae plebis

nec miniis apud Sanctum-GermaSancfum-Vincenlium sacrilegos agebat couventus, ubi dogmatizabat novum dogma, quod
gestis,

num,

et

potuerunt sustinere, imo postquam evaseruntpericuluin,

Illi

feminae quse miiius caste vixerant,

vestes suas

coramomnibus
possessiones,

eorum

profectio

simiiis fugai videbatur.

cum

crinibus nudae comburerent; nec

enim ab

ipsis conipreiiensi
,

nullatcnus evasis-

quilibet am[)Iius

aurum, argentum,

sent periculum

nisi

comitis et oplimatum ejus

sponsalia cuin uxore sumeret; nec

ferret
:

patrocinio latebras subire potuissent.

Nam

(sicut

dictum
stens
,

esl)

princeps civitatis illorum errori resi-

nuUatenus a clericorum tuitione yolebat resilire. Cierici vero per quemdam canonicum eidem hypocrita? litteras, qnia viva voce cum eo loqui non audebant, in huncmodum transmisere Ecclesia 24. Excotnmunicatttr a clero.
:

dotem connudus nudam, debilisspgrotam, pauper nec curarent sive casle, seu induceret egenam ceste connubium sortirentur. Diim ea, sicut impoilli

sed

sterum
rent

dixerat, agerentur, ille

quid singula habe-

venustatis miraliatur, qu;e cseteris candore

excellcret, vel nitoie cor|)oris s[>lendidior haberetur.

Ex jussu tamen
26.

illius

plebis actio pendebat

nostra

te et socios

tuos in veslimentis

ovium vetibi

universa, etaffectus.

nientes, sed intrinsecus lupi rapacis molientis insidias,

Et

in

moribus corrumpendis.
si

Tanta

cum
et

pace reccpit

et

honore. Ipsa eliain

auri, tanta argenti affluentia,

vellet,

redundaret,

affectum

etlectum fraternaa charitalis exhibuit,

ut opes

omnium

solus videretur possidere. Licet

populum de salute animarum fideliter commoneres, et semen verbi Dei in cordibus eorum sinceriterseminares sed tu pro pace
existimans quod
:

plane multa reciperet, tamen parcebat cupiditati, ne nimis ambitiosus videretur. Verumtamen plura
sibi retinens,

pauca ad reslaurationem pannorum,

est)

iram, pro honore opprobrium, pro charitate odium,

qui (sicut dictum

Ejiis

incensi fuerant, conferebant.

,

maledictionem pro benedictione [)erverso ordine reddere, et Ecclesiam Dei fallacia tua perturbare prcesumpsisti. Nam inter clerum et populum dis-

quoque admonitu multi juvenum ducebant venaks mulieres, quibus ipse pannos [iretio quatuor solidorum emebat, quo nuditatem suam tan-

cordiam seminasti, ac

seditiosoe plebis multitudi-

lummodo
quassatis

supertegerent. At verus Judex, opibus

haeretici
,

nem cum

gladiis et fustibus

adversus matreni
:

cacteris

innotuit qualis esset

:

Ecclesiam traditione decies iferata conimovisti nobis osculum Judae porrexisti, nosque et univer-

arbor

folia

proferens sine fructu

qua3 tamen

occupat terram, etquaeque circumquaque germinantia exstinguit, nesciens exspectaie hyemem, sed aestate arescit et morilur. Juvenes enim qui neporis dilapso curriculo,

sum clerum

[mblica injuria hffirelicos appellasti.

esl)

Insuper (quod pejus

multa contra fuiem Caex

et

tliolicam, qua; fidelis Christianus retractare exhorrescit, perniciose et infldeliter protulisli. Igilur

auctoritale

summa;

et

individuaj

Trinilatis

quani ejus consilio uxores acceperant, parvo temaut fame aut stupro compulsi iimlierum, ad alias partes transvolabant,
aliis

totius oitliodoxae Ecclesiaj, et sanctffi Dei Genitricis

feininas relinquentes totius egeutes auxilii. Sicque

ilii

Mariae, et S. Pelri

Apostolorum
tibi

princi|)is, et vicarii

in adulterio

adhacrebaut, et ipsae adhuc

illicile

ejus reverendi patris noslri Paschalis papae, atque

antistitis nostri

marilis suis su[)erstilibus, alioruni connubia

Hildeberti,

sociisque luis

male

exspectabant.
tione

Nemo enim

ex

illis

qui ejus exhortaraulti essent,

et

damnose

errori tuo blandienlibus penitus pro-

conjugium inierunt, cum

un-

PASCHALIS

II

ANNTTS 1T.

CHRISTl 1161.
auctoritate continuit.

271

quam

uxori suae, vel viro conjux fidem exhibuit

;

tem divina

Cum
At

vero simul

vel reverentiam

vel

qua;libet aiia
,

foruicalioni

deliciis
,

veslimentoruin

mulier qu;c jurejuraudo

:

inirent colloquium,

episcopus

sciscitatur,
ille

cujus
igiio-

meriti sortilus esset ])rofi'Ssionem.

abrenuntiasset

potuit se continere

sed iu dies

rans ([uid esset professio, ohmutuit.

reiite episcopo,

Denuo
:

requi-

augmentando

facinora, in deteriora delapsa est.

27, Ilanriciani adversus episc.

Cenomannen-

Ait

ille

cujus Ordinis fungeretur offlcio ? Diaconus sum. Tunc episcopus Profer

sem
clor
lis

rebellant.
ille

Ha!C et mulla his similia exa-

igitursi hodiernis interfuisti mysleriis. Respondit

jugiler perficiens, adventu cognilo antisliest

(id

Hddeberli)

qui

(sicut

pra^Iibavimus)

Romam
batur,

profectus fuerat, secessit in castrum San:

cti-Karilefti

ibi(|ue et in locis circumpositis

mora-

Non. Pangamus crgo Domino Deo hymnos matutinales (]uibus incoeptis Hanricus profitetur, se dietam ignorare, (id est, cursum Ecclesiai ordinariuin seu Officium, quod quotidie celebrari solet
;

nequaquam

inccepto desislens, sed (luolidie

in matutinis horis,

ut videre est iu Glossario

Du-

ad qutcque pessima innovatus.

die Penlecostes,

Nam

sacratissimo
officiis

cangii.) Episcopus

tamen volens omnino

ejus re-

cum

eliam parvuli fideles

serare inscientiam, Dei

Genitrici solitos psalmos

soleant divinis devoti interesse, ipse miserrimus

canere ccepit.

Horum quoque

nec versus noverat,

omnium,
est,

adscito sibi

quodam

adolescente clerico,

cujus indicio postea tota

illius petulantia

denudata
cujusdo-

clam secreto noclis

silentio

ad

domum

dam mus
dore

militis iiroficiscitnr, ibique

cum matrona

nec seriem. Sic(|ue rubore confusus, vitam suam, genus dogmatizandi et pra;sumptiouem profitetur. Revera lixa erat, nullam adeptus scientiam, sed totus deditus petulantiae tamen sermocinandi ad
:

in tlialamo luxuriose tota die

usque ad meri-

populum

et tessaras insciendi
:

notitiam prosecutus.

diem immoratur.

Sic nec timore divino, uec pusuae

hominum

lascivia;

voluit temperare

Hinc scriptum est Vera gloria radices agit atque propagatur ficta omnia celeriter transeunt et
:

donec enorniitatem sui facinoris

populis innotesceret. His
pontifice

finilimis et exteris

tanquam
latum
29.

flos foeni

decidunt, nec

quicquam simu-

ila pertractatis, et pra^fato

i)otest esse

mulla, maximaque clericorum suorum

Eum e dicecesisua expellit. Verumtamen

levitate
el

dinturnum.

stipante caterva, suburbia civilatis ingresso, et si-

episcopus cognita

im])ietate

Henrici.

gnum

Dei vivi paterno affectu ore et

felle cordis et

manu

pinin in-

Apostolica sibi prohibuit auctoritale, ne ipse

am-

gente in populum,

sermonis

phus in

episco])atu suo

permaneret

sed ad alias

juriam Creatoris commoventur, ejus signaculum et pontificalem res[)uentes benedictioiiem. Nolumus, inquiunt, scientiam viarum tiiarum, nolumus benedictionem, coenum benedic, ccenum sanctifica;

partes, nostris ])arcens, gressus dirigeret. Ille vero

convictus industria pontificis,

pertiirbaret, et viperino hiatu

clam aufugit;

et

caiteras regiones nisi ocior esset fama, siniili

modo

sno inficeret. Ha;c

nos habemus patrem, habenuisPontificem,

(]ui te

de Hanrico adnotavi

habemus advocatum

excedit auctoritate, ex-

cedit honestate, excedit scientia.

Huic

clerici tui
,

adversantur, cjus doctrinrc contradicunt

quasi sacrilegum detestantur
et res|iuunt,

huiic

ad doctriaam posterorum ut caveant, ne Ecclesia Christi aliquando ejusmodi erroribus valeat ])erturbari. Denique idem Hildebertus modis

et gestis Hildeberti inserui

;

commodum

et

verentes

oninibus ])rocuravit,

quod eorum
et hBcresiin

scelera denudaret prophetico si)iritu,

tione pariter et humilitate mitigaret,

suam

et corporis

incontinentiam pri-

furorem plebis raquam Henricus contra clerum seditiose concitaverat. Eos

(lualitcr

vilcgio

condemnaret litlerarum. Sed

sine dilatione in

sanclo Dei

Iktgc omnia eorum capita redundabunt, (|iii vocem caileslis pra;dicalionis, ncscio

enini Hanricus sic sibi illexerat, (juod vix adliuc

memoria

illius etdilectio a

cordibus eoruiii deleri

valcat vel depelli . Hajc aiionymus de Gestis cpi-

qua

confisi

audacia, iiiterdicere pra!sunq)serunt.

Cenomenensis in apertum profert. Episcopus autem misertus erroris coriim et inscitia;, opprobria ab cis sibi illala clemenler sustinuit, Deum majestalis assidue exorans, ut |debis errorem admixtuiii elalioni coinpesceret, ne Ecclesite suaj schisma inferre potuisscnt. Sed juxta vocem Psalmista; iiro salute delinquentium exorantis, imple facies eorum irjnominia, et qitcnrent 7iomen tiium, Domine ; idem Domiiius Deus repentino incendio maximam partem suburbiorum civilatis [lerinisit comburi, ut saltem tem-

28. Hanrici insciliam episc.

scojjorum Cenomanensium. Porro Hildebertus llomam perrexit ad (jeneralc Concilium a Pascliali II

in 6>6e celebrandum
est,
,

illucque

hyeme

])rofectus
ei^isco-

ut ipseiiietin Epist. lxxvi ad

(luemdam

puin data affirmat.

Huc etiam

revocaiuia E[)istola
et epi-

Lxxvui Hildebcrti oinnibus

sco])is scripta, ([ua significat

arcIiie])isco])is

Cyprianum

et

Petrum
ma-

in hairesim Hanrici prolapsos, in siiium Ecclesiaj

nunc gnus

lediisse.

Ubi Haiiiicus ab eo
laqueus,
et

a])i)ellatur

diaboli

celebris

armiger Anti-

christi,
infecisse,

ait(|ue

earn peslem sic

ei

suam

ha;rcsiin

ut renitens

clerus vix inter parietes

porali jactura

rent,

cl

malum proi)osilum suum dcpoiicnomen sanclificatiim, noiiien Dei vivi

Pontifex

Ecclesia suani tueretur libertateni .

invocarent.

vero

illud

Prophetaj recituce,

Jain antea
gente,

30. Alii lia;retici

iii

dioecesi Trevirensc dctecti.

re-

Brunone Ecclesiam Trevirenseni

ejus,

ncns

Quam magna

multitudo duJcedinis
te,

anno sedis

quam

iiiitio

aimi Christi
cui

Domine, quam abscondisti timentibus

paucis

MCii iniit, incerto, rcs memorabilis

contigit,

evolutis diubus, seduclorem adiil, et ejus

inipieta-

auctor

auonymus

Hisloria;

Trevircnsis toin. xii

272

PASCHALIS

II

ANNUS

18.

CHRISTI 1117.
parvulis ad salvationem proficere dialire

Spicilegii Dacheriani pag. 243, se interfuisse scribit

:

cramentum
cehant,
(|UiTB

Ivodii, in(|iiit,

quod Trevciica)

diascesis ap-

et

perplura profitchantur erronea,

pendilitiiim

est, fiierunt

eo tenipore lueretici, qui

per sacer-

suhstantiam panis

et vini, qua; in altari

dotcs henedicitur, in corpus Chrisli et sangninein

veraciter transniutari negahaut, nec haptismi sa-

memoria; tradere nefas duxi. De his qnatuor ohlati sunt ei, quornm duo [ireshyteri, reliqui vero (hio erant laici . Quid cgerit Brnno, ut pestem
illam eliminaret, ihidem legendum.

PASCHALIS

II

ANNUS

18.

CHRISTI

1117.

schale papa.

Eenrici adventus in Urbcm absente PaSequenti anno millesimo centesimo

venit,

nec poterat per internuntiosresinterutrum,

que

agitari

coactus fervore Kstatis secessit ad

fri-

decima Paschalis papa , inqnit Petrns Diaconus ', mense Maio ad Cassinense monasterium venit, indeque assumpto ejusdem coenohii ahhate, Trojam pergens illicCon,

decimo septimo

Indictione

gidiora loca, [lollicitus [)riina temperie se reditu-

rum

B.

Hffc de rehus gestis per Ilenricum in Urbe

Petrus. Subjicit vero de inani conatu

Northman-

norum

contra

eumdem Ptolemajum comitem Tu-

ciliuni celebravit

inde vero rcgrediens, Ecclesiam

S. Vineenlii monasterii ad ripani Vulturni ffidiflca-

solemnihus dedicavit . H.-ec de rehus de imperatore hoc anno ista Anno Dominica3 Incarnationis niillesuhjicit simo decimo septinio, imperalor congregato exer-

tam

ritibus

gestis

a papa, sod
:

cilu

Romam

advenit.

Quod uhi papa

Paschalis

sculanum. 1. Ca;terum in Bibliothecario plura sunt alia quaj iii Petro desiderantur. Ati[iie priinum de causa sui adventus, quam idem Heiiricus prLctexuerat, nimirum quoniam in proxinia Synudo Lateranensi hostis Ecclesiaj fuerat declaratus, denuntiatusque excommunicatus, oh idque cuncta collata in ipsum
ah Ecclesiaheneficia, exhihitaque officianullius essent
seiit

alque ab omni congregatione rogatus, Landul|ihum Beneventanum archiepiscopum quem fuisse deposididicit, sese

ad hoc monasteriuni contulit,

momenti, quos per vim

:

et

metum

extortafuis-

tum supra

retulimus, in

gradum suum

restituit,

sicque Beneventuni
ingressus Urheni,

perrexit. Interea

im[)erator

Henricus [)oenitentem se Romum venturum significavit, ulque ea sponle, et cum pace, libereque absque metu persolverentura Pontifice libero.
Ista quidem fama ferebat; calerum res ipsa contrarium demonstrabat. Nam audi Bihliolhecarium ejusdem temporis auctorem qui islhaec sigillatim
,

cum

Pontificeni discessisse co-

gnoverit, consules, senatores et proceres, partim

donis, partim promissis ad se attrahens, Ptolemajo
illustrissima

Octavia gente

progenito,
filio

Ptolemai

ita descrihit

Altero

namque

a sequenli

anno rex

magnifici
in

Romanorum

consulis

filiam suani

matrinionium junxit, eique ohlafis plurimis

iiai[)si

donis, quidquid avus ejus Grcgorius, aliique

rentes hahuerant, sive detinuerant, Ptolemito

ejusquc heeredihus auctoritale sua in per[)etuum tradidit. Agit interim papa cum |)rinci[)ihus aliis-

Henricus in Italiam rediit manifestis hostus Eccletantoque infestior bonis ac religiosis, quant(y sia; benignior malis seditiosisque. Hujus consiliarii familiares([ue erant ahhas Farfensis, qui oh sacrilegium factionemque in Ecclesiam, his terque capite damnatus fuit, Joannes nialedictus, et Ptole,

que Romanis, ut adversum imperatorem conglobati

illi

niaeus.

Horumque

favore

tunc

ohsistere pergaut

sive contra praedictum

Latium

intravit, beati Petri

fidelibus

simulatque in hellum in-

Ptolemaeum Romanorum consulem, ipsius generum prffidicto Pontifici auxilium ferant. Henricus prajterea in Urbe Roniana persistens Paschalis diei
gaudio senatus [lopulique Romani celehravit. Et quia Pontificem miuime in-

dixit, magna conatus est, faniosa fecit, sed [irava. Oh cujus victoriae gloriam, quam fecerat, videhcet

solemnitatem

ingenli

quia apprehenderat ((ua^dain castra, |)Iebs populusque Romanus triumphum ipsi instituit Coro:

nata Urbe, rex et regina transivit per mediiim

magnus
'

apparatus,

magna

gloria, parva huic visa

Petr. Diac.

1.

iv, c. 57.

2 Ibid. c.

63.

nullus Patrum, nullusepiscoporum, uuIIusCathoIi-

PASCHALIS

II

ANNUS

18.

CHRISTl 1117.
!

273
reverendam

cussacerdosoccurrit.Fitci processio, empta potius, quam intlicta. Ilurus ad Basilicam beati Pelri navi
transivit,

tici ?

Heu, heu

expulsis Catholicis,

cunctis
hffiielici

orbis populis beati Petri Ecclesiam per te

respondetur
velit

non ponle frajeclus, coronari eipetiit, In ea Eccl. coronandus a papa cum

:

occupant. Hieccine

illa vita,

rex, per

quam

Patribus coronari debet

aliter
.

nequit.

Quod

si

ab

eis fore

petendum

Quk autem tum

ad

veniam merearis ? satisfaclio, qiia Ecclesiic conformeris ? pax, qua bella quiescant, seditiones cessent, venti sedenlur, mare detumescat?
pffinilens

eos peroravit Henricus, sic recilat

3. Si divinilus

Profecto ni convcrsus,

immemor
cum

mali, aliter

cum

datum

foret,

Patres conscripti,

Deo

senseris, rex

aliler

Rex regnm cum rege

excommunicatis, rex,

rerum publicarum statum digno moderamine gubernari digna reverentia earum rectores alter ab
;

sentiet Deus. Comitiari

nosti iios

altero

prsveniretur

pax foret, nec imperialibus

comitiis

non debere, nec posse, eo maxime, cum tuis interesse non liceat, dum contingat

comitiis Urbis abesset Pontifex, nec in Pontifica-

abesse, qui

omnium

nostruin debuit interfuisse

rex, accito

libus orbis abesset imperator, altcr alterius gloria

fulciretur
et
;

primus.
S.
!(

gloria alterius gloria utriusque foret,

Diffisus bis

Mauritio Bracha-

robur utrorumque timor omnium, amoreque

:

rensi archiepiscopo, qui ob

in utrosque tola se converteret civitas

nos patres, nos consules, nos primores, nos omnes boni Urbis et orbis intuerentur Goliu,GaIli, Ilispani et Afri,
;

superbiam levitatemque curialis eflectus, per biennium exlra parocliiam propriam opulentissime cultu regio hac et illac
niolliter dissoluteque vagaverat
:

ante corpus beati subin

Grfeci

et Lalini, Partlais,

Indus

et

Arabs, aut

ti-

Gregorii coronarisefecit, sicqueab Urbe comitatus

abscesslt .

merent nos aut

diligerent.

Nunc autem dum secus

Et infra de Paschali papa

ista

agitur, sitaliter. Diniissis cfeteris,

dum
:

iu invicem

jungit:
((

agimus, invicem agitur ab omnibus

merito hccc

Dominus papa,
Apuliffi

celebrato Concilio
,

quod

patimur, maledicinuir, impugnamur, exlermina-

parlibus

congregaverat
cxercitu
iii

rediens

cum

mur. Convertimmi igitur, et mei licet peccantis Totum correctionemque suscipite nedum per vos nimia rigescit justitia, multi{ilicatis sceleribus, malum sine me qualiter rigescat non babeat. Ecce a Patre Romanffi Ecclesiae domino Paschali papa e Galliis coronandus adveni in Urbem eum abesse infortuniis meis deputo. Nunc autem id a vobis
;
:

Nortbmannorum
PuIIanumque
stri in sui

Caiiipaniam, Pillum,

in maritimis

oi>pidum Sancti-Silve-

deditionem convertit. Jamque

vel
ffistu

Autunmus
constipaerat in

instabat, ciijns calore

tus, interius

exterius

dissolutus

uti

senex, et qui

castris debilior

Auagnam

se contulit.

Ilicque adeo

infiiniilas

exposco
tius,

tantoque

si

id

recipiam, niihi

liet

gra-

morti

quantum ut mibi

fieret,

gravius elaboravi.

auctor

Solent accuratius excolere homines, (juod diu qua^-

dum

\\ix adjudicarent. Sed Deus vitam ejus produxit in longum, dissolutis interius membris compaginis sovitai

eum oppressit, eum magis qnam

ut qui aderant medici,

situm periculis adinvenitur. Sit pax, et quideni erit, si velitis. Sine crimine lofjuor, ])rofecto sedatis ventis, quiescunt maria . Ha;c rex. InluTC Ecclesia qua; erat in Urbe /t. Ad honestum satis et indignum nostri arbitramur, rex, ut aliquando nos dulcibus dictis convenias, quos inlclicibus actibus in dies circumvenire con:

lidilalem

adjecit, ct exhaustis viribus inlerius fo(lilTLidit.

meiiti robur

Factumque

est,

ut

(|ui

antea

in lecto alterius auxilio snsteutus, vix scderc pote-

ral

ruiii

altare per se erectus missasolbmnia celebraret. Hac valetudinc venit Pncneste, et beati Agapiti Ecclesiam ibidein dedi,

postmodum ante

cavit, et Nativitatis

tendis. Credisne

credamus,

rCx, te ad

pcenitendum

nis missas, ct

satisfaclurum venisse, pcr

quem

acerba ira contiet

missam,
Qiia;

ct

Domini Vigilias Roniani ordiMatutinum post niissani, cl ilcruin post niissam proccssionem cum omni
illi

nuas atque acerbas

les
,

irruiitiones Barbaricas, rapi-

volo ct solemnitate

diei

debita celcbravit .

nas sacrilegas; ordinalicnes sacrilegas

imitias

execrabifieriquc
bcati

autem

jiost

h;cc secuta
,

siiit

dc ejus

obitii, (jui

seditiones assiduo constari

intrasli,

contigit

meiise Januarii

anno scquenti

dicluri

cernamus? Simul ac Latium

Pelri fidelibus

rex,

sunuis.
C. Henricus imperator legationes ad Paschalem frequentat pro absolulione oblinenda. Ca;-

bcUum
regi

injecisti. Si

non successit ex

volo,

Deo, non

gratix

debeutur. Age qui

sunt, pro quibus agilur ? Abbas Farfensis, et Plo-

teruni Henriciis imperator perterritus prodigiis et

lemaius, ulerque anathemalizatus. Qui sunt contra quosagitur ? Beatus Pelrus et beatus Paulus, utcrquc Apostolus. Quibus iu locis agitur? Iii eoruni
palrimoniis, in
illis

numinis signis, qiia; hoc anno in Germania conligcrunl, ad absolutioneni impelrandam (ut Urspcrgensis ait) diligeiili cura
portentis, multis(|ue irali

domo

projiria. Oblilus lioruiu, rex,

laborat. Erant

ista

tcrritamenta

iiiter alia,

qiiod

ducibus audax, audacter Ecclesiam beati Pelri

curn onmibus
clericis,

intrasli

cum

quibus palribus ? quornodo silenduni ? quomodo agendum esl ? Adde (jui sunt nunc, i|ui anle ejus fores excubant ? nonne sediliosi ? Qui sunt quibns
episco[iis ?

sanctus Beiino Misnensis cpiscoiuis, qui ante deceiii annos ex hac vita migrarat, niulliille

magnus

plicitate miraculorum conlra li;Eiesim Ileiirici pugnabat, qui vivcns, quadraginta annis quibus sedit episcopus, adversus eamdem contra Heiiricum pa-

qui nuiic

jjes

thesauricustodiunt? noniie sacrilcgi?

Ircni ejus infatigabili laboie cerlaverat. Terribilis

Qui sunt qui ejus allari descrviuul ? nounc Uajre-

namque

posl

morlem

estredditushoslibusEccIcsia;

Bakon.

loMus XVIU.

35

274

PASCHALIS

II

ANNUS

18.

CHRISTI 1117.

persecutoribus sanctus, quod ipsum tunc imperatorcm provocans ad Dei judiciuiii inoriens, traxerit

paulo post secum certaturum ad diviimni tribiinal; et quod eodeni anno apparens post mortem Oltoni
Misnensi marcliioni, a quo acceperat alapam, die quo vivens priedixerat sanctus, idem i|)se spiritu
oris sni iiiterfecerit

impium, prout

Vita3 ipsius

Acla

schalem papain ibi non invenerunt. Nam,uttradit Willelmus iiujus temporis auctor ', absens tunc erat, Beneventique morabatur. Obsederant eiiim, iiKluit, im[)eratoris satellites, qui tunc secundo Roinaui arinis lerrilabat, medios calles nec potuit archiepiscopus potiri papae coUoquio nisi per inlernuiitios. Illi quid apud papain egerint, Epistola
;

teslantur

'.

Quem quidem

vivere Ecelesiae sanctae

manifestabit

quae sic se habet

vindicem, et vigilare adversus ejus persecutores, crebra quaj ad sepulchrum ejus miracula edebantur,

9. Paschalis

episcopus, servus servorum Dei,

cliaris-

venerabilibus fralribus Angliie episcopis, et

siino
filio

signiflcabant, qu^e

sicut

Cathoiicis

summie

Henrico

illustri regi,

salutem et Aposto-

consoIationiserant,ila schismaticismaximo terrori

et

licam benediclionem.

metui.
7. Hisce prodigiis et

Veniente ad nos charissimo et reverendis-

aliis, inquit Ursper-

gensis hoc anno (quod dictuni superius repetimus), rex Henricus cordetenus sauciatus, non cessat
legationes satisfactorias ad Aposloiicam Sedem,
cet
i|)se

li-

multum
;

infestationibus Ilalicis insudans,

|)rofecisse.

simo fratre nostro Radulpho arcliiepiscopo, vestram ad nos inissain legationem per venerabilem episcopum Hereberlum Norwicensem cognovimus. Et quidem giavibus infirmitatum molestiis impediti, iidem fratres et coepiscopi pervenire ad nostram pracsentiam mininie poluerunt. Sed nuntiorum honestis venerabilibusque personis pervenientibus, eorum scripla suscepimus in quibus
:

destinare

quas tamen conslat miiiime

Apostolicus
])ro|>ter

Nam dominus
quam

securitatem,

regi licet coactus fecerat, diffitetur iilum se

;

anathematis vinculo colligasse

potioribus

ab Ecclesise lamen

membris excommunicationem connexam, nonnisi ipsorum consilio denegat se posse dissolvere, concesso nimirum utrimque synodalis

Ad boc eleniniUitramonlanis affirmat, se quolidie htleris impelli, et maxime metropohtani Mogunlini . Hsc ipse, quibus vides prae
audientiffijure.

ipsorum postulationes, et vestrae legationis vola perspeximus. Iil enim optabatur, id poscebatur, ne EcclesiaCantuariensis temporibus noslris sua dignitate inivetur, ne nos eamdem diguilatem minuamus aut minui sinamus, qua videlicet polita est, cx quo a D. Gregorio per beatum Augustinum
et

fundala

est.

Pra;ter ha;c lilterarum indicia, legati

viri,

Adalbertum arcbiep. Moguntinum adversus imperatorem pro Romaui Pontiflcis jure procaeteris

qui ad nos missi sunt ut sapientes ac strenui

asserliones suas prudenter, inslauler et efficaciter

pensius laborasse,
violentise exhibitae.
8.

quem

antea auctoreni vidimus

cxecuti sunt. Nos profecto et legatorum personas,

et asserliones, et veslruin

in

Paschalem per

eumdem Henricum

omnium

legationes tan-

quam charissimorum
lcgattonibiis in Angliam mittendis conapud Paschalem papam. Hoc ilem

fratrum benigne liiiariterque

De

troversia

anno, quo Henricus imperator reversus est Romam, contigit a rege et episcopis Anglia? legalio
Raduli)hi archiepiscopi Cantuariensis, et Hereberti episcopi collega) ad Paschalem papam. Hujus au-

suscepimus: quod vobisin Domino, propter Dominuin placerc optamus. Vestrai ergo dilectioni notiim habere volumus, qiiod Cantuariensis Ecclesiae dignitatem nec imminuimus, nec imminuere desideramus. Beatum nanique Gregorium Apostolicffi SedisPontificem, tanquam prKcipuum Christi Domini inembrum, tanquain Christiani populi-

tem decernendge quod permota est

legationis occasio ea prwcessit,

ibi qua?stio

occasione legatorum

pastorem

et

doctorem,

et

tanquam

salutis wternae

Apostolica! Sedis, sua,

non qua; sunt Jesu Christi quacrentium, et proxime ob Petrum Leonis cardinalein, legatione ibi male perfunclum, adeo ut Henricus rex provocandum putaverit ad antiqua privilegia, quod scilicet Cantuarienses archieiiiprivilegio
cesso,

ministrum in omnibus veneramur, et rata esse cupimus quae ab ejus institutionibus processerunt.
Illain

ergo dignitatem,
sancta;

quam ab

eo per beatum
Ecclesia,
et

Augustinum Cantuariensis

suscepit

quam

memoriae

frater noster

Anselmus jure
sed in eo statu
sanctiones nul-

scopi fungerentur legatione Sedis Apostolicai, ex S, Gregorii jiapaj illi Ecclesiae con-

ac possessione legilima tenuisse cognoscitur, nos

profeclo nullatenus
esse

imminuimus;

ob idquediceret in Angliam alinin non esse mittendum legalum, sed satis esse debere, vice
Pontificis

Cantuariensem Ecclesiam volumus, utauthen-

tica ejus privilcgia juxla

lis

canonum
;

Romani

esse ibi

semper legatum ipsum

perturbalionibus violentur.

Data

Beneventi,

Cantuariensem archiepisc. Ad ha;c igitur conservanda sibi jura, et ad propulsaiidam legatorum

nono kalendas Aprilis anni sequentis scilicet, quousque legati Roinae detenti sunt ob malam vadisli)

ingruenhum rapacitatem, Henricus rex Romam magni ponderis legationem credidit Radulpho
Cantuariensi archiepiscopo
,

cui additus

nomine

letudinem Cantuariensis archiepiscopi, et (ut auob dilflcnllates itineris coiiveniendi Ponhficis Beneventi cominorantis. Nam, inquit idem auctor,
ita circa

episcoporum, etregislegalus Hereberlus, episcopus Norwicensis;qui cum Romam pervenissent, Pa'

Romam

[)lures dies

ratus,

modo

in imperatoris exercitu, papa;

Radulphus commodun-

Extanl apud Sur. ton). vii. die in Juoi).

Will. Malm. de gest. pont. Angl.

1.

i.

PASCHALIS
taxat concessu,

II

ANNTJS 18.

CHRISTI 1117.
quaedam

275
pra;-

modo

in Sutrio colloquiuin oppe-

visu dictuque constatmirabile, villa

riebatur pap.T, qiiem

rumor

di?perserat, jamjain-

que affore. Qua illeexspectalione suspLMisus, perdidit impensam. Passisunt antem prieterjusscandalum ex Anglis nonnuUi, qiiod papa qu.Trcns autlientica
Privilegioruni, ita negotiuin dimisissct infectuin
;

grandis mota est repente de statu proprio, jamque ab omiiibus in loco longe reinoto consistere cerni-

perinde ac
tentia, cutii

si

in re tanta

fuisset |)i\Tcipitanda senin

quod adeo dignum Annaputem, cum de his licet miraiidis, alia tamen exempla apud Gentiles quoque scriptores legantur; sed quod ibi sic sequilur :
libus Ecclesiasticis

tur . Scd iion hoc est,

prssertim in legalionilms

Angliam

assidue mittendis Sedes Apostolica antiqua poliretur possessione.

10. Caitsa TiirstaniarchiepiscopiEboracensis.

Mediolani Patricia; dignitatis, duin de Repusub una residerent turri, auribus omnium vox foris insonuit, umim ex illis noinine
o Viri

blica tractantes

nuper eleclusarchiepiscopus Eboracensis Turtinus sive Turstanus, cum cogeretur ab

archiepiscopo Canluariensi
privilegio cjus Ecclesia;

Hinc etiam

vocans, et festinato exire rogans. Quo tardante, persona quaedam apparuit, qua; vocatum virum,
ut egrederetur, prece obtinuit, Exeuntc
illo,

turris

ad

professionem,

ex

repente cecidit, et omnes qui ibidem erant, casu

mirabili oppressit . In quo

rum Roinam
ad regem

veniens,

iias

impulsu clericorum suo~ ab eodem Paschali papa

'
:

non
cuin

videat anliqua

quidem renovata quis miiacula, idque illi siniile,

litteras

impetravit

Paschalis episcopus, scrvus

Henrico

illustri regi

servorum Dei, Anglorum, salutem et Apo-

Angelus , ne periret justus cum iniiiuis, Loth ilLxsum cum suis eduxit c Sodomis'?Quibus
discant

homines

nonuisi cx divina providentia

stolicam benedictionem.

casu vero vel fato

vari.

nunquam

in

communibus

cla-

Nos auctore Deo, de probitate tua non tan-

dibus hunc perire, illum vero ex insperato sal12.

tum mus

bona, sed meliora confulimus. Idcirco monecxcellentiam tuam, ut divina; grati;c

exislas,

memor

Origo historica

semper

qui

tibi et

regni pacein, et justitiae

igitur Dei et Ecclesia-

Fontis-Ebraldi.
lis-Ebraldi.

Hoc eodeni anno mortuus asse-

et profjressus

monasterii

nolitiain

tribuit,

Honorem
:

rum

ejus in regno tuo diligenter observa, et justi-

tiam eflicaciter exequere quia |)er honorem Dei tuus profecto augebitur. Audivimus electum Ebo-

racensem, virum sapienteiiiclstrenuum, sine judicio ab Eboracensi Ecclesia sequeslralum, quod

FonQui enim eduxit populum suuin de ^gypto, et deduxit per desertum in adinventionibus siiis, idem ducens po[ni[um Cliristianum per deserta loca sa^culi hujus ad terram felicioris promissionis ipsum
lia

ritur vir insignis Roberlus, anctor monasterii

nimirum

divinaj

justitiae

et

sanctoruin Palrum

religiosorum

regnum ca;lorum, novain in Galinstituit vivendi formam per

Parisiensem, in nionaste-

institiilionibus

adversatur.

Nos
pati

quidem neque
;

servuin
rio

suum Robertum
erexit,

Caiituariensem ficclesiam minui, neque Eboracen-

quod
viri

dictum Fontis-Ebraldi, in quo

sem volumiis prsjudicium

sed

eam

consti-

etiam

tutionem, qiuB a beato Gregorio Anglicae gentis

Apostolo inter easdem Ecclesias constituta est, tirmain censemus illibatainque servari. Idem ergo
electus,
iit

rent. H;rc ut accipias,

tanqiiam Dei Genilrici, abbalissa; parepricsciendum, qnod mona-

sterium Fontis-Ebraldi

nomen

duxit a fonte loci in

juslitia exigil,

ad

suam

Ecclesiatn onini-

quo situin est. Feiunt eniin Ebraldiim qiiemdam juvcnem, genere nobilem, scd moribus corruptis,

modis revocetur. Si quid autem qua;slionis iiiter easdem Ecdesias nascilur, pra^sentibus ulrius(|ue
partibus, in nostra pncsentia pertractetiir . Ha;c

magna sicariorum nianu

regias latrociniis

stipatum, adjacentes vias

olim infestasse, silvasque tunc temporis frcquentes insedisse, quarum hodieque

Paschalis

pro Turstano, qui absque jiidicio (ut

;

reliquia;

manent non

parva>. Post

lia;c

theologum

audisti) fuisset a siia Ecclesia separatus

cum

la-

quemdam
tum de
que

Parisiensem,

eximia; doctrina; virum,

men
sam

alias (ut

vidimus) Anselmi temiioribus, cau-

Cantuariensi adjudicasset coiitra

Eboracensem. Sed quaj postea Turstanus a Callisto papa, suo loco dicelur. H. Terra; motus in Lonfjobardia prodirjia. Eodem anno cum ingens terr<Emotus uiiiversaiem Itaiiam qualerel, iiiler admiranda, qufe tiinc accidisse, tum Petrus Diaconus * Cassincnsis, tuin alii ejusdem tenqioris scriptores iiarrant, satis illud Annalibus inseruisse, qiiod itein ab cjusdem sa;-

Gerardum obtinuerit idem

divinique verbi concionatorem insignem, RoberAbruscellis nomine, eo adventasse, sanctis-

exhortationibus

suis

non

modo juvenem

illum, ut mores vitamque mutaret, impulissc, sed uiultos pr;eterea oinnium generum homincs ad

despiciendam
leges

sa;culi vanitatem, austeriorisquc vilaj

subeundas permovisse; ad qiiorum habitationem distincta iisdem in seplis monasteria condidil,

sua seorsiin

viris, virginibiis,

a^grotis ct

muCon-

lieribiis

reliqiiis aidificando.

Uiiiversa; porro
(|u;e in

culi scriptore

Hogerio sic tradilur ' .\piid Lougobardiam magno lena; motu faclo, et ul testali sunt qui novere, quadraginta dierum sjialio duranle, plurima domorum aidificia corruerunt. Et quod
:

gregationi abbatissam prtxposiiissi!,

oinncs

tum
plo,

viros, tuin feiiiinas jus

sununum

obtineret,

statuens ut viri, sancli Joannis Evangclista;

exemet
liae

virginibus seu

mulieribus parercnt,

vicissim B. Virginis
'

exemplum

sequentes, religio-

Will. Malmesb. de gesl. Angl. Ponl.

c.

64.

I.

ui.

Pelr. Diac.

I.

iv.

'

Rog. Annal. hoc anno.

276
sos

PASCHALIS
tanquam
filios

II

ANNITS 18.

CHRISTI 1117.
,

amplectcrentiir. Statuta deni-

vensem

de querela inter ipsum

ct

abbatissam
;

que

ct Constituliones

pro utriusque separatim per-

scripsit.

legendum Ebraldi de hoc cnim loquitur monastcrio, quod in dicecesi quidem

Fontis-Evcrardi, ubi
Pictaviensi positum est, sed contiguos

13.
fuisset

Cum ergoad huncmodum recte institutum monasterium Fontis-Ebraldi, reges et prinmox

veneralione
ei

cum Ande-

gavensi fines habet.

cipcs caeterique dynasta?, rnagna

illud

prosequi, et diversa

bona
ila

largiri coepe-

Sed ejusdem

et

Petrus Venerabilis, Cluniacensis abbas,

Robcrti

meminit

magno

pra?conio

',

runt; nonnulli etiam hujus congregationis conventus in suis tcnis cxpetierunt,

illis

utpote qui fuerit institutor matris suaj B. Raingardaj iu vita si)irituali, quie viro dcfuncto professa
est

ul ex

omnibus
,

conventibus conslitutus fuerit Ordo

cujus
:

monasticam regulam

in

Marciniacensi

mona-

caput esset idem monasierium Fonlis-Ebraldi quem quidem authenticis bullis multi Ponlinces

sterio.

Cujus res pra;clare gestas, post ejus obitum ipse Epitaphio est prosecutus, ubi pariter corrupte
legitur

approbarunt, docentcs Ordinem hunc ab illis verbis a Ecce Dlius tuus, ecce matcr tua , Christi '
:

Ebraldi

monasterium ad Fontem-Ebraudi, loco meminit et ibidem de ejusdem Roberti

jnstitutionis suje

origincm, rationemque
decinio

petiisse.

ex hac vita decessu.

15. lialdidni regis pcenitentia.

Mortuum tradunl Robertum reguloeauctorem,

anno
S.

Quod ad res
hac

millesimo centesimo
abbatissa
illi

septimo

et

pertinet Orientis, de pcenitcntia Balduini regis

Bernardo familiarem

fuisse. Statuisse

autem,

Tyrius narrat
vires

ut

cum

quam

crearat,

diem suum clanreligiosaj ipsa; suis

Hierosolymam redicns, graviex insperato correptus esta?gritudine, qua cumsupra

'
:

dcret, ea

succederet,

quam

defatigaretur,

ct

timerct deficere

laesam

Quod ab illis semper observatum est, quamdiu eleclionum usus in nionasteriis permansit. Caiterum et quamdiu stetit elisutfragiis elegissent.

gendi potestas,

et

postqnam

auctoritate Pontiflcis

habens conscientiam super eo quod, legilimauxore injuste abjecta, aliam superduxerat, corde compunctns el facti pcenitens, viris religiosis ct Deum timentibus aperiens conscieutiam, reatum confessus
est,

constilui abbatissae coeperunt, optiriias

semper

eas-

satisfaclionem promiltens. Cui

cum

pro

que memorabiles abbalissas

gritale

sorlitae sunt,

vilm inte-

consilio daretur, ut
a se dimitterct,

reginam

quam

superduxerat
et

ac sanclitate
certe

quam
et

tametsi plera!(iue

regum
equitum

gcncre illustriores , principum, aut nobifuerint. Inter

abjectam vero ad regiani unde de:

ciderat revocaret dignitatem, acquievit

ila

quod

hssimorum
Guillelmi
filia;

filia;

quas
filia
;

faclurns esset,

si

vita ei conccderetur produ-

eluxerunt Matbildis comitis Andegavensium

vidua, Henrici
Prinii

ctior,

Anglorum

regis

dricT,

vici

filia Tlieodorici comitis Flanvidua item ducis Burgundiae, Aloysia LudoJunioris Francorum regis fiUa ; Joanna de

Mathiklis altera

voto se obligavit. Quod praestitit, dum reginam quam superinduxerat in Siciliam dimisit. Verum quod prior dimissa fnerit revocata, non legimus. Mortuus est autem idem rex anno sequenti,

cum

bello vexasset

^gyptum.

Brenna neptis Roberli

filii

Ludovici Crassi FranPbilippi

Valesii

16. Obitus Miizalonis patriarchcB Constantinopolita7ii.

corum
regis
niae
;

regis;

Elisabctha soror

Eodem anno moritur Nicolaus Muzalon,

Maria de Britannia, Aurelianensis et Britanducum neplis; Anna Aureliancnsis Ludo;

vici XII regis soror

nis comilis Vindocini

Renata de Borbonio, filia JoanLudovica de Borbonio, soror

;

cum sedisset annos viginti septem, ut tcstatur Zonaras, qui his erat pnesens, aitque ejus funus imperatorem magnificis honoribus prosecutum fuisse. Ejusjussu
patriarcha Constantinopolitanus,
restituta fuisse Acta sanctae Parasccves, qua? Calli-

primi ducis Vindocini,

et

Eleonora de Borbonio
amita
et

ejusdem ducis
Navarrae
:

et Francisca) Alinconige filia,

Henrici Quarti Christianissinii rcgis

Francorum

in quo ducentaj prseDeo dicatae moniales numerantur, Ordinemque universum moderatur magna sanctitatisque apud omnes pielatis, prudentias, ter cffiteros rcligiosos

qux monaslerium,

Tbeodorus Balsamon ', cjusdem citat synodalia responsa *. Extat ejusdem Muzalonis" decretum de sponsalibus duoruni consobrinorum, necnon decretum * de canonica pra?statione suscipienda ab iis qui inihantur
cratia? colebatur, testatur
et

qui

sacris ordinibiis.

Ejusdcm

extat synodalisEpistoIa,

opinione.
14.
tissae

conlinens rescriptum Alexii Conmeni.

est,

Successit

Observandum

Mariae Britannaj abba-

temporibus, ipsa procurante, factam fuisse

Ordinis rtformalioneui juxta

dicti,
tificis

regulam

S.

et slatuta Roberti instilutoris, Xysti

BeneIV Pon-

autem in locum ejus, ut idem Zonaras ait, unus ex diaconoium ordine, patria Cbalccdonensis, nomine Tbeodorus. Quanlum autem hic sederit, in
serie Graica, quae ponitur

Constantinopolilanorum

maximi aucloritate, qui arcbiepiscopos Lugdunensem et Bituricensem delegavit ad eamdcm reformalionem exequendam qua; nunc etiam in
:

patriarcharum, qua; habetur cusa in Codice Juris Orientalis, non lcgitnr, sicut necejus successorum,
scilicet

Fonlis-Ebraldi monasterio, prioratibustjue circiter sexaginta, qui ab illo pendent, studiose observalur.
Extat Epistola D. Bernardi^ ad episcopum Andega-

Chrisoberges,
1

Neophyli Inclusi, Constantini, et Lucffi quorum nec nominum quidem est

1.

Petr. Clun.

iii.

Ep. xvii.

^ willel. Tyr.

1.

Tlieo. Bals. in Synod. Trull. c. 63.

ii.

c.
c.

29.

' lu

Synod. Carlh.

'

Juan. XIX.

Nom.
s Bern. Ep. cc.

Phol.
I.

lit.

Orien.

iii.

XIII. c. 2. in Concil. Antioch. c. 3.

"

11. el
juris.

Cod.

Eod. cod.

1.

ui.

PASCHALIS

II

ANNUS

8.

CHRISTl 1117.

277
tri-

aliqua menlio apiid Nicetam Chronitam, ul plani! divinarti conYincantur, qui texenles in fastis se-

tis

omissis, loca certa singulis, quos recilant,

buisse inveniuntur.

riem Conslantinopolitanorum patriarcharum, mul-

Addo pcriodiGr.xco-Romana 6C10.

Anno
II

Mrx

Flispsn.

1155.

Anao Hegira 511, inchoalodie

Comneni

5 Maii, Fer. 1.
iinp. 37.

lesu Chnsti

1117.

Paschalis

papa; 18.

Hcnrici V reg. 12. imp. 7. Ale.xii

A num.

Conc. Trojamim anno mcxv celebratum. 1 ad 8. Potrus Diaconus lib. i Chron. Casinensis cnp. 56, de rebus anno superiori gestis disertum sermonem habet. Tunc his verbis caput
i.
:

runt,
Sic

quod cap. 51 accidisse perbibct in anno mcxv. enim ejus scriplus Codex et editio prajfert Neapolitana (iiempe quee ab Angelo de Nuce curata
quenti anno, hoc
inquain, papani Ronia discossisse seest, Cbristi mcxvi, Trojanum Con-

fuil) slatuens,

57 e.\orditur Sequenti anno, mensc Maio, jam dictus papa Pascbalis ad monasteriuin venit :abbatemcjue secum adducens Troiam, Concilium ibi
celebraturus accessit.

ciiium ceiebratiirum, conimunein Epociiam Christi nati observatam a Faicone, aniio certe praeit
(nenipe Petrus Casinensis) observandumque, Conciliuin
fuisse.
cilii

Baronius

num.

textuin

ilium corrupit, legitque sequenti anno millesimo centesimo decimo septimo , sed contra menlem
Petri Diaconi,

Trojanum anno mcxv cerlo colebratum Quo fit, utFaiconi do teinpore preefati Con-

indeque Concilium Trojanum

fuit,

lingit,

quod nunquam
Faiconem

certumque

illud

iioc

anno

fessione

non adversotiir. Qui insuper spontanea concoactum iiiud detegit in anno mcxv, cum
ait,

Beneventi habitum. Peregrinius cnim in Notis ad iiostcjuam observavit, ipsummet Baro,

cap. 60 et 61

Paschaleni,

sociato

sibi

abbate
dicta
ibi

Casinensi, reversum ex
disposuisse mediante

Synodo nimirum jam

aniio

nium
hffic

Conciiiuni
:

Trojanum anno mcxv copulasse,

ut Petrus Diaconus per4, cap. 57,

Qiiadragesima, aiteram
(sequenti
mcxvi)

scribit

Pasclialis,

Synodum
deiiide

celobrare

mcxvi,) ac

hibet in laudato

non semel Auctarioiib.

loco cessisse ob turbas a

Romanis motas
in

mense Maio Roma egrediens venitad monasterium Casinense, ejusque abbatem tunc Girardum secum
ducens, Synodum ceiebraturus Troiam perrexit, indeque regrcdiens Ecciesiam Sancti - Vincentii juxta ortum Vulturni fluminis soiciniiiler dedicavit. Sicilie. ElFaicoinsupcr post prajdicta subdit a Conrirrnato autem Conciiio ct pie finilo, papa Beneventum terlio die intranle mensis Se|)temb. reversus cst. Deinde Piomam reversus est septimo lial. Octob. Qui lunc monasterium S. Vincentii (hoc

(oxeunte Martio aiino

se invito
instituti
,

occasione praefecti

tandomque

anno mcxvii)
ipse
ite,

Urbeni egressum (ad eam enim

priiis

rum
non
lis,

se contuiorat, ut fatondiim
)

est

idque Falco

tacet Boneveiitum rocossisso iit Roinam advenientem regein devitaret Hoiiricum. Pascha,

inquam

praifati

regis

occursiim

sic

in di-

cto aiino Mcxvii declinavit, in (juem ca;teri etiain

omnos

id conjiciunt

auclores, ot |)ra;serlim Faico,

qui illum monse

jam

a Petro etiain inleiiexeramus) dedicavit. Igi-

tur Paschaiis a
sens,
ses,

mense Marlio
in
liis

in

moralus
cuin
Petri

estlocis
liabuit

anno mcxv perquatuor

Trojaiiam;

Roma al)fere

Benevonti conslitisso affirmat, utique post(|uain Concilium in Qtiadragesima antecedentis anni mcxvi Roukc iiabtierat, eam deA()rili

men-

seruerat, repelivLTalqiio Urboni

teacto

acsiibindein anprajsens

Synodum
veri)a

recitata
priEfala

anno mcxv

Troiaj,

iit

|)ia;(iiotuiii est,

namque

do

alia

Synodo

in

fuerat. Ha>c Peregrinius.

Hoc itaquo an. Conci-

urbe congregata, qiiain de exposita a Falcone, qiiod amljorum auclohaud sunt iiileliigonda riim de ceiebrata tunc a Paschaii dedicatione Ecclcsia; Sancti-Vinceutii concors asscrlio manifoste
:

lium a Pasch. U non Trojfc, sed Beneventi congregatum, sed aitum ibi de rebus in hoc Concilio
gestis silontiuin. Ha!c Faiconis de eo verita.

Anno

Mcxvii Doininicaj Incarnat., et xviii Pontificatus

doniini
Pasciialis,

probat.
2.

Concil.

Beneventanumhocannocoactum.
,

meiisc
.

Ai^rili

ipsc

Synodum

Bcnevcnli celebravit
3.

Et pnclerea, ut in Castigationibus ad Anonyiiiuin

Italia Transtiberina Apulia quandoque.

a|)Uii

Casincnsem ad annum mcxiv observabam l'ctrus dicens pa|)am Pasciiaiom SL(]iionti anno, poslquam Cassinenses monachi casteiium suum recu[)era-

Petrus Diacoiius laudatus

urbe

in

Baronium num. 5, qua Conciliuni coieljiatum, non expressa,

de 00 loquitur, aitque taiilum coactuin fuissc in

278

PASCHALIS

II

ANNUS

18.

CHRISTl 1117.

partibiis Apnlic!, qua? verba Baronio labendi causa esse potuere. Sed Percgrinius p. 163, rccte ea expo-

deturin vindicandoantiquo sedissuae gradu,

ut

quam
is

Bernardo

patroiio suo fdacere posset.

Nam

tota

Apulioe Nec turbet te, inquit, quod dicat partibus Concilium iliud congregatam, in quibus haud censetur Benevenlum. Nam tunc et aliquanto etiam post, passim unius Apulice absoluto nomine
nit
:

niente iiicumbebat, ut quia Toletanae Ecclesla5 collatus recens fuerat prlmatus per

universam Hispaappellavitque

niain, subjiceret Tolcto universas His[ianiarum Ecclcsias. Intercessit

Burdinus

Pa-

cunctam Italiam cis Tyberim (nota, qui loquitur, Neapolitanum esse) exteri Occidcntales nuncupaexque illorum usurpatione etiam incote quandoquideni Normanni ob res primum in Apurunt,
lia |)rseclare

schalem

Romanum

Pontificem, qui saepe monuit

sed

Bernardum,

ut abstineret ab inferendis Injuriis

;

archiepiscopo Bracharensi
Italiam, ut a

cum

tunc

magna

csset legatoruin auctoritas,

Burdinus perrexit in

et

feliciter

gestas

longinquorum ora

ad se

solos, et

ad

unam

Apuliani converterant.

4. Henricus a Burdino archiep. Bracarensi Adventum Henrici Romce imperator coronatur,

Romano Pontifice alfiiclis rebus remedium peteret. Hanc ejus in Italiam profectionem anno hujus saeculideciinoquintoconligisse, ex
eo colligit Baluzius, quod Panduli^hus in Vita Paschalis
qiia;
II, loquens de coronatione Henrici imper. hujus anni iultio Romae peracta est a Bur-

Romam

accurate refert Baronius ex Pandulfo PiII.

sano, auctore Vitae Paschalis

cap. 63 ait
citu

Pctrus

Diaconus

tantum imperatorem congregato exeradventasse, ac Paschalem II Urbe egressum Beneventum perrexisse. Et quia Pontificem ibi minime invenit (nem|)e Henricus) tiec inter utrumque poterat apte per internuntios

dino, scribat

eum

biennlo non introisse provin-

Romam

agitari, coactus fervore cestalis secessit.

Verum
:

au-

ciam Bracharensem; quod evlncit eum de ea decessisse anno mcxv. Paschalis II, auditis quae adversus Bernardum proponebantur , terminos posult legationi ejus, et Burdiniwi Bracharensem archieiiiscopum, universamque proviiiciam ab illius jurlsdictione

clor Vitaj Paschalis

II

quid Ilenricus antequam Ur-

liberavil; siniul((ue Coiiiinbri,

bem

relinqueret egerit, hoc

modo

iiarrat

Uif-

ceiisem dioecesim

quam Bernardus
Bracharensi, ad

subtrahere

Qsus his rex, accito Maurilio Bracharensi archiepiscopo, qui ob

conabatur
6.

iiietropoli

eam

perti-

superbam

levitateni curialis effeclus,

nere |)ronunliavit.

perbiennium,extraEccIesiam propriam, o[)uleiilissimo cultu etregio, hac et illacdissolute vagabatur, ante corpus B. Gregorii coronari se fecit, sicque ab Urbe comitalus abscessit. Baronius anno MCix, num. 2, de Mauritio vulgo Burdino appellato,
,

Horum papa; Paschalis Decretorum mentionem

facit

In favorem Burdinia Paschali II dirempta.

III, Iib. 2,

Innocentius

Epist.cxxvi, occasione
fuit de dice-

controversiae,
cesi

qua sub Pontificatucjus

jam locutus
ducit,

fucrat, sed

ibi

aliqua in

medium

ad-

Conimbricensl inter Brachareiisem et Compostellanuni. Nam Conimbricam utcrque contendebat

quse nobis

hic illustranda, corrigendaque

ex Vita ejusdem Burdini a Baiuzio lib. 3 Miscel. pag. -471, ex variis Antiquis co\\tc\.\x. Bernardus archiepiscopus Tolelanus ac Sedis Apostolicae per

ad melroi)olim suam pertinere. Bracharensis ergo, ut jus suum tuerctur, allegavit decreta pa[)a; Paschalis, quaj

Conlnibricensem dioecesim adjudi-

cant arcbiepiscopo Biacharensi. Laudat Innocentius III Epistolas Paschalis II,

cst

Hisi^aniam legatus,

cum anno

sixcv post celebrain

quarum

prior edita

tum Concilium Claromontanuni

Hispaniam rediret, ducit secum e proviucia Lemovicensi Burdinuin, lilleratum, curialem et eloquentem virum,
ut

tom.

iii

Monarchiae Lusitanise, posterior a Roin

derico a Ciinlia in Tractatu de primatu Bracharensis Ecclesiai

universa Hispania.

Utraque

eum

vocat auctor Cbronici Mauriiiiacensis,

11-

data est Anarjniai, III nonas

riori

Novemb.

et in poste-

lumque priinum Toletanum arcbidiaconum, dcin

episcopuiii

functo

Conimbrlcensem constituit. Tuni desancto Gerardo Bracara; archiepiscopo

legato ait Paschalis

Bernardo Tolctano archiep. Ai)Oftolicae Sedis Pro injuriis confratris nostri

:

Maurilii Bracharensis archiep. frateriiilatem

SLcpe

tuam
te

monasterio Moyssiacensi in Aquitania prlma Bernardus in Hisp. adduxerat, Burdinus ei, juxta quod S. Gerardus, ut in Vita ejus cap. 16
ex

quem

monuimus

sed

adhuc

se

vehementer a

gravari

conqueritur. Conimbricensis
ei

enim

epi-

scopi obedieiitiam

contra Romanae auctorilatis

apud Baluzium librocitalo, ollm proedixerat, suffeclus est communibus cleri suflVagiis anno mcx,
ut tradit Rodericus a

Cunba

in Hist. Ecclesiast. ar;

Nos autcm in his vehemenler regni turbationem et aetatis tute gravedinem infirmitatesque pensamus. Idcirco te ab injunprivilegia subtraxisti etc.
cla super

chiepiscoporum Bracharensiuin

et

qula transla-

archiepiscopum

et

provinciam Bracaren-

tiones eplscoporuin sine interventione auctorilatis

sem cura

legationis absolvimus, ut Iiberius ipse

Romanl

Pontificis

fierl

non possunt, ad Sedem

valeat in provincia sua justitiam exercere .

7. Burdinus a Paschali IJ exconwmnicatus Tantiautem quod Hcnricum coronasset imperat. Burdinum Pascbalis papa fecit, ut cum hoc anno

Aposlolicam accessit.
5. Dissensio inter

Bernardum Toletan. prima-

tem

Prinium Burdimim archiep. Bracara;. quidema papa Paschali obtinuit, ut postulata cleri
et

Bracharensis valerent; postea vero iiallium acceplt per manus Joannis Cajetani, diaconi cardinaiis et
caucellarii.

Henricus imp. Roinani venit infenso erga se animo, eunidem Burdinum super tractanda pace legatum

adeum miserit, ut iiiquit

in litteris

Gelasius
Cajetae

II,

successor ejus,
et ple-

Bracaram

reversus, tenaclor fuisse vi-

anno sequenti

ad clerum

PASCHALIS

n ANNUS

18.

CHRISTI 1117.
\\

279

datis, tom. x Concil. pag. 818 reciSed ipse a papa deficiens Heuricum imperat. coronavit. Neque euim alia de causa dcleclus ad id
talis.

bem Romanam

Pascbalis

affirmat,

Biirdinum a suo episcopatu

abfuisse, errandi

inde iutulisse
dein

causam MariamBdedisse, eumque Bernardum ab Alphonso rege per

illius
exitii

facinus,

quia Romani Pontificis vices obtinebat apud Augustuui, pacis ac concordiae inlerpres. Alioquiu,

quam

bieniiium relegatum esse. Secundo, Baronius ibiait,

Burdiniim
venisse,
II

captata

occasione

inquit Baluzius citatus, nuni.

1"2,

Romam
Paschali

atque oblala pecunia petiisse a

cur non

[jotius

Germani cujuspiam episcopi

nii-

in

Beruardi locum iulrudi, sed

11,

cum
ad
6,

nislerio Ilenricus usus fuisset; Paschalis, qui

tum

execralione rejectum a Pascliali

se contulisse

agebat in parlibus ApuiicB, ut ex Falcoue jam diximus, incanduit adversus Bttrdinum, uli proditorem
ac perfugam,

Eenrictim

i?7ip.

quem

eidein jain coepisse adversari

intelkxisset.

Quam

in rein laudat

BodericumWh.

Synodumque congregavil apud Benevenlum, in qua eum publice ob eam causam

excommuuicavit, ut asserit Gelasius II in Epistola ad Gallos, quffi prima est inter ejus Epistolas. Ex aliis litteris ejusdem Gelasii ad Bernardum Tole-

cap. 27 et 28, et cilare potuisset

Romualdum

archi-

episcopum Salernitanum, acerrimuni Toletani primatus defensorem, qui nundinationem illamcommemoratj licet non illo tempore, quo Baronius
pronunliat
ista

eveuisse.

Verum

tot contradictioni-

tanum el capteros Hispaniarum e[)iscopos discimus, non solum excommunicatum in ea Syuodo fuisse Burdinum ; sed eliam Paschakm Bernardo Toletano arcbiepiscopo et Hispania? primati mandasse,
ut alium in

bus implicata cst narralio illa apud Rodericum, ut fabukc similliiua videatur. Nam tradit Rodericusid
evenisse statiin post morlein Urbani
II,

cuin tamen

eo tempore 7?<rfl?i;nondumarchiepiicopusesset,
nulla(|ue hactenus controversia versaretur Pascha-

locum Burdini eligendum curaret, ipsumque excommunicatum fuisse, cxleris Hispaniaruni pnclatis siguiQcaret.
8.

lem inter

Antea ab codem papa

terdictus fuerat.

officio

episcopali in-

Em.

Cardinalis de
et seq(|.

Aguirre
aliqua

tom. in Concil. pag. 319

rcfert

et Henricum, nulla Bernardum inter ac Burdinum. Secundo vanitas istius RodericiaufE scriptionis exeodeprehenditur, quod illic scriptum sil Burdinum ad Sedcm Apostolicam evectum ab imperatoieeo ipso tempore, quo Paschalis papa in

Fragmenta
die YIII
prtefata

Concilii

Paleutiui, pra;side

Beruardo

custodia regia erat

sclialem diein

arcliiepiscopo Toletano

anuo mcsiv celebrati, sub kalend. Novemb. quae quando Baluzius

suum

obiisse

denique (juod affirmet Paapud Cajetam, etimpe-

ratorem

illuin C>/<o;2emappellet; qiite ouiuia a ve-

de Burdino scripsit,

nondum

e
II

tenebris

exieraiit.

Interea exlatEpisloIa Pascbalis

ad Bur-

i^iiucfalsum estquodaitRomualdus, Burdinum, defuncto Toletano archiepiscopo, larritate aliena.

dinum Laterani XII kalend.

anno
sc. Christi

3Iaii, Indictione VII,

:

mcxiv data, cujus hic lenor est Inter querelas alias qu;c de te ad Sedem Apostoet

Paschali papas thesauri copia petiisse ab eo Toletanumarcbiepiscopatum, sed obtinerenon potuisse, Wcbi Paschalis pecuniam acceiiisset. Quippe
gita
Z?tT?i<zrc??(.9

licam delata; sunt, Legionensis Ecclesioe invasio

contrilio nos
nostris litteris monitus, eta vicario noslro

siiperstesfuitPaschali

II,

quem

aliunde

gravius conlristavit. Super qua; ex

constat Burdino postca gratificatum esse,

eum

ad-

Bernardo

versus viiu Bernardi defendisse, suuuKiue legatum

constituisse, ut

Toletano ad Concilium evocatas,

et locus

ct

venire et satis-

concordiam procuraret

inter sacer-

facere contempsisli (illius Concilio Acta deperdita,

in

dotium

et

regiium.

hujus nequilia
sacerdotali

quo celebratum ignotus). Ad ba;c pro et inobedientia, per eum, tani a

cpiscopali officio interdictus,

iO. Paschalis II Ecclesice

icgia confirmat.

A num.

8 ad
(jui

Cantuarien. Privi11. Radulphiis

pro Ecclesi;e sua;

quam ab

Cantuariensis archiepiscopus,

eadeni

olficia

celebrare pertinaciter pra;sumpsisli.

causa

Nos

igitur, auctore Deo,

quilia;

lanlum superbia; et nefacinus ulciscenles, et eadem tibi officia, ct

Ecclesia;

II ex Urbc fugaQuotum, nonnisi Beiievenli couvenire potuit

Romam

petebat,

Paschalem
lib.

((

niam

, iiKjuil

Eadmerus

5,

domiiius

jiajia,

Bracarensis

obedientiam

interdicinuis,

propter discordiam,
balur, nec
jiter

(jua; illis

diebus inter ijisum

et

donec resipiscens obedias, et plenius salisfacias . Quibus ex litteris Ii(|ucl primo, Burdinum aute inilium anni mcxiv non solum Ecclesiam Legionensem
invasisse
;

iiuiieratorem erat, et Roiiianos, Beiieveiiti

mora-

Raduljihus us(]ue ad

eum

jiartim pro-

corjioris sui

iu)bccillitatem,

parliin projiter

sed et a liernardo

Toletano archiep.
inlerdictum

pra;falam

S. Sedis Icgalo ab officio eiiiscoiiali

fuisse.

papam
niintiis

ire

disconiiam, cujus causa omnibus ad volentibus, graves insidia; ab incolis

:

Secundo

ante

pricsenlem

annum

resi-

struebantiir, niillatenus accedere polerat

missis

puisse, ei plenius salisfccisse,

cum

Paschalis H, co

cuin

litleris,

innotuit

ei

ct
:

currente, cuni legatum pacis ad

miserit.
9.

Henricum imp,

adventussui causamus^iue Romam nigne susciiiiens, et verba coruni moderata anjuilatis

adventum ct quod ille be-

Fabulai de Bernardo
10, cap. 8,

ct

refelluntur.

Baronius auno mcix, num.

in aliis

de liurdino confictce
2, rcfert

lance perjieudeus, juxla negotii

moduni

scri-

jisit ejiiscojiis

Anglia; et regi . Refert jiostea PaAiiglia; et

ex Mariana

lib.

Alpltonsum Aragonia;
misisse.

schalis

II littcias ejiiscojiis

Heurico regi,
jnivilegia
fuit lega-

regem ^cnm^\y\mperbiennium\nv\[\\\im

Beneventi, non. kalend. April. datas, quibiisPontifex rescribit, se Cantuarieusis

Ecclesia;

Verum cum hoc

legatur, suspicor

Hispanis scriptoribus non

illud,

biennium

quo auclor

Vila;

confirniare.

Hujus legationis substantia

280
toriim rapacilas.

PASCHALIS

IT

ANNUS

18.

CHRISTI 1117.

Verum non

Petnis,

uti scribit
iii

Baronius, sed Anselmits vices A|)Oslolicas

glia

Anle-

administrare jussus

fiiurat;

Petri
ibi

enim

gatio ad
\ 1
.

annum

jMcxxi pcrtincl, ut

videbimus.

monacho ejusdem Ordinis elucubrata, et ad diem XXV Februarii a BoIIando recitata cap. 3, ostendiuiiis, Robertnm ])0stquain Ivonem episcoiiuin Carnolensem, et abbalem Bona>valIis inter se dis,

Aiisehntis legatiis papa; in Anglia

Rotomagi

remanet.

sidentes reconciliavit, celebrasse

Dominicam Nati-

Inteiirn

Anselmits

qui

lcgationeiu

vitatem, qua; tunc a[ii)ropinqual)al, Alt(P,-Rritgerice,

suam rege impediente exerccre non polerat, cuiu rogavit regem ut sibi Rothomagi moraretur
,
,

coenobio a Carnolensi urbe

vero ex eadem

parum dissito. Nunc Vitaaddendum Peractaineodem

:

saltem
tos, per

liceret,

Petri denarios
:

insulam colligere mus , inquit Eadmerus, o Rotbomagi cum rege, pecuniam, quoe B. Petro de

Roma3 ])endi soli Memoralus Anscleo usque morabatur

loco Dominicae Incarnationis festivitate,

disposita-

que interius

et

exterius

ejiisdem loci

Dominici

ovills societatc,

Anglia quofannis pendi solet, Romam reversus cupiens secuin habere. Ut autem ipse in Angliam
pro exercenda legationesibi injunclatfansiret,rex,
ut diximus, consentire nolebat, ratione

iterum Carnotum rogatus advenit. Defunctus quippe jam fuerat Carnotensis antistes, quem superius pra?notavimus . Quare a recentioribus crilicis Ivonis Carnolensis e])iscopi, doctrina
illuslris,

et sanclitate

mors aut cum anno mcxy,

quam

praB-

aut

et aliis non miuus rationalibus usus . Factam lameii denariorum collectionem, illique pecuniam consignatam dubitandum non videlur, sed incertum, inqiiit Alfordus hoc anno num. 9, an ad illam colligendam mare trajecerit legatus. 12. TerrcB motus et Conc. Mediolanense.

libavimus,

laudalus Vitae B. Roberti, qui hoc tempore vixit, diserte indicet, Robertum, quem hoc anno exeunte mense Februario demortuum constat, uiio

cum anno cum scriptor

Mcxvi male hactenus alligata fuit;

aut altero mense/i'o?j?snperstilem fuisse.

Accurate itaque Ivonis obituin tam Robertus de Monte (cujiis germanum Supplementum ad Sige-

Ad uum. H.

In Octavis, inquit chronograi)hus

sancti

Hildensbeimensis ad huiic Chrisli annum,

Joannis Evangelistuj late per
inaudito

hactenus

terra;

Maxime vero

in Italia

orbem ierribili et motu terra conculitur. minax hoc periculum ])er

multos dies continuo desaevil, etc. Sigonius lib. dO de Regn. Ital. ait, illum terraj uiotuin nonas Januarias Italiam concussisse, et fere modo quo Sigonius, describit illum Landulphus Junior cap. 31,

Chronicon Dacherius jiublicavit cum Operibus Guiberti de Novingento), qiiam Matthaeus Parisiensis in Cliron. cum pr.xsenti annocopularunt. Ulrique suffragatur jiriscum Kalendarium SanctiQuintini Belvacencis, in quo ipse Ivo abbas ante suum episcopatum fuerat, et varia moriens eidem
berti

donavit
obiit

in eo

enim

legitur

Kalend. Januarii
aiiis

venerandae memoriaj magister Ivo, prae

sui lemporis doctor insignis, priinus abbas liujus Ecclesia?

])ost
:

apud Puricelliuu in Monument. Basil. Ambros. num. 325. Landulphus addit, Jordanum Mediolanensem archiep. Concilium provinciale in eadeni urbe convocasse Longobardorum civitates, et
:

postea Carnotensis e]iiscopus. Paulo

Obiit

autem tantus
,

vir iste

anno Incarna-

tionis Christi mcxvi

earum

pontifices, audita legatione Jordani archiin statuta die

eleemosynam unum nus ille mcxvi a Paschate

tur. In Marlyrologio

pro cujus anima damus ad frumenti modium , ubi ansujierioris anni exordi-

consulum ejusdem urbis, conveneruut Mediolanum in Prato

episcopi et
dicitur

quidem

Ecclesiae Carnotensis

sancto,
et

quod

Ivo mortuus dicilur idibiis Decemb. anno Incaryiat.

Brolium, ubi archici^iscoims

consules

Dom. Mcxv,
sicuti et

sed ex dictis,

tam

praesenti

quam

su-

duo theatra constituerunt. In uno archiepiscopus

periori Cliristi anno, illud

falsum esse convincitur,

est Kiilendario Ecclesiae

cum
et

episcopis et abbatibus et Ecclesiarum pra?Iatis

:

quod inscriptum

stetit et sedit

in altero consules

cum

juris leguni

morum

peritis.

Atque

in circuitu

eorum

affuit

kal. Joannis Carnotensis in Valle, eum obiisse Januar. anno ab Incarnat. mcxv, utrumque enim
S.

innumera multiludo clericorum et laicorum, mulierum quoque et virginum, exspectantium sepeliet suscilatiouem virtutum. tionem vitiorum Quid in hoc Concilio, cujus in Collectione Conciliorum nulla menlio, stalutum fuerit, incompertum. Subjungil Puricellus Hac autem atque hujusmodi alia hoc ipso terrae motus temjiore
, :

Kalendariis laudatis, ut saepefit, postaIi(]ua Scecula

ab Ivonis morte insertum neque video hoc imposterum in controversiam venire posse. San-Mar;

thani

in episcopis Carnotensibus referunt

quod-

dam

Ivonis Epitapbium in

quo

is

dicitur sedisse

annos xx, sed hujusmodi Epita])hia i^Ierumque

multis saeculis post

agebantur Mediolani non ultra deceni nienses ac dimidium, antequam Paschalis papa moreretur, sicut constat ex ejiisdem Laudulphi cap. 32. Mortuus autem
Januario.
ille

honorem

efformata, composita sunt

eorum mortein, in quorum Ivonem enim

;

annum
arbitror.

Sedis xxvii inchoasse,

me

demonstrasse

fuit

anno

mcxviii,

medio mense
illud
et terroe

Quamobrem Concilium

motus inciderunl in superiorem

circa flnem Februarii .

anuum

mcxvii,

id. Aloritur Ivo episc. Carnotensis.

Anum.d2

ad 15. Anuo supcriori ex Vita beati Roberti de

Arbrissello

fuudatoris Ordinis Fontis-Ebraldi, a

14. Ejus elogium. Sed prsestat audire Roberlum de Monte in vero suo Chronico ad annum Mcxvii Mortuus est hoc anno vir religiosus et magnic litteraturas Ivo Carnotensis episcojius. Hic dum esset juvenis audivit Magistrum Lanfrancum priorem Becci (iu Normaunia) de saecularibus et divinis litteris tractanteni in illa famosa schola
:

PASCHALIS

ir

ANNTTS 18.

CHRISTl 1117.

281

quam
diti,

Becci tenuit, in qua et mulli et nobilitate

saeculari, et honestale
et

morum convenerunt viri

sumnuim apicem

prse-

Exceptiones Ecclesiasticarum regularum, ut ipsemet prodit in Epist. lxxxiii. Vera itaque Ivonis
lectio Exceptiones,

qui postea ad

Ecclesia-

non vero Excerptiones.

sticaj dignitalis et

religionisattigerunt; posteavero

idem Ivo aliquaiido pra>fuit el profuit conventui canonicorum S. Quintini Belvacensis. Ad ultiniuin factus est episcopus rexit Ecclesiam Carnotensem
:

Exstant duae Sed non ejus Epitomes. canonum ac decretorum Collectionosaiiliqure Ivoni attributae, quarum una Decretum Ivonis vulgo vocatur, altera Pannormia, utraque eamdem ha16.

viriliter et religiose fere

annosviginti

tres.

(Legen-

bens Praefationem a voce Exceptiones iiicipientem,

sed Pannoramia

scriplum erat xxvi, et progressu temporis extreuia parte penultimi numeri deleta, reliclum est xxni, quod sa^pius contigisse
viginti sex,

gendum

non est Ivoiiis opus, sed Hugonis cujusdam Catalaunensis, qui decretum in Coinpen-

dium

redigit, teste Vincentio Bellovacensi qui Ub.

et ejus ab-

suis locis

observavimus.)

Reliquit

autem multa
S.

23 Speculi Historialis cap. 84 de Ivone

breviatore scribit
fecit,
:

monumenta

imiustrioe sux, religioniset sapientiaj,

Hic

iiiter alia

laudabilia (iujb

a>dificando scilicet

monasterium canonicorum
est, et
:

Decreta Apostolica abbreviando compilavit et

Joannis de Valle, in quo et sepultus

episcopii faciendo
ct a malis

domus

ordinavit. Qiiod

quidem

piius

Isidorus in

unuin

consuetudinibus et

maximum volumen
sumptu

redegerat, nec sine

magno

exactionibus coniitis Carnotensis idem cpiscoiiium

transcribi poterat.

Hic autem etipsa De-

multa utilia scribendo . 13. Auclor fidt Decreti Juris. Pius V Pontifex Romanus canonicis Regularibus Congregaiionis Lateranensis, bulla anno mdlxx emissa, festum ejus celebrare concessit die xx mensis Maii. Ejus Decretoante Grabani tenipora per sexaginta circiter annos usi sunt Jurislie, illudque ab eo editum anno mxc, nt docetRadulphus de Uicelo in Abbreviat. Chronic. ad annum mxc, ubi ait Yvo
liberando
et

creta Apostolicorum abbreviavit, et

distinxit, et niultas
tias

per capitula
seiiten-

sanctorum doctorum

ad capitula pertinentes pariter interseruit. Hic

liber

reperitur, qui,

Decretorum Ivoiiis ajiud nos pluribus locis quoniam ipse qnoque iion parvjE quantitatis, non est facile portalilis. Hugo Catalamensis (legendum Catalaunensis) ex eodem volumine abbreviato libellum portatilem legitur composuisse, qui et
i|)se

a|)ud nos est, et

.

Summa

Decre-

Carnotensis episcopus
clesiasticarnm

Regularum Exceptiones Ec-

tonim Ivonisappellatur
fatione

Baluzius V. Cl. in Prae-

in unum corpus adunavit hucusque, idest, us(jucad illumChristi annum. Prologus enim hujus Operis his verbis inchoatur Exceptiones Ecclesiasticarum Regularum, partim
:

ad Dialogos Antonii Augustini de Emennotationibus erudihssimis a se

datione Graliani,

illustrato, exishmavit,

alio

ex Epistolis

Rom. Pontificum,
vocem

etc.

In

ultima

quidem
mutata

editione

Decreti Ivonis vox Exceptiones

Excerptioiies, sed

fuit a Jureto in

ipsemet in Notis ad illum Prologum

clarat

eam mutasatis de-

tionem recipiendani non esse his verbis

:

Vincentium loqui de quodam et Ivonem primo scripsisse Pannormiam et Pra^fationem eodem tempore confecisse, quae postea magno Decretorum volumini prffifixa fuerit, cum ab una eademque Prajfatione Decretum, ejusque Abbreviatio initium sumat.
Opere quo careamus,
i7. Refellitur contraria sententia.
in re viro doctissimo assentiri

In praecedenti editione et in codice

Ms.

Sed hac
,

S. Vicloris Parisiensis, sicut ctiam in

omnibus Paill-uin

non possum

cum

normia^et Epistolarum IvonisMss. et edilishabetur

Exceptioncs. Sed quia recentiores,
tant, ut

Vincentius Bellovacensis sacculo sesquimedio post

dum

ci-

Ivonem

obierit, diserte testetur, se Ilugonis Epito-

Antonius Augiislinus ct

alii

posuerunt Ex-

men

habere, et conjecturaBqucC ad

cerptiones;
Ila

exquorumdiun

jiuiicio hic editiim est.

dicaiidam in
cant. Qiiod
esse a

eam Ivoni vinmedium adducuntur, rem non evin-

Juretus.Verum judicium

ilhul

non sequendum,

sed rejicicndum erat;

nam

prajter Codices Mss. ci-

tatos et |iraccedentes ediliones,

Radiil[)hus de Di-

ceto laudatus, Sigebertus

Script. cap. 168 el
:

lib.

de

illust.

Ecclesia)

enim dicitur, hanc Epitomen diversam Pannormia, quod SummaDecretorumlvoiiis inscripta fiujrit, et Pannormia in Codicibiis tam editis, quam Mss. nun^juam Summa Decretorum
a])|)Llletur,

Codex Ms. Vaticanus num. 1358 habcnt ExcejUiones, non vero Excerptiones, et excipere aliquid memoria difjnum ex sermone
alicujus phrasis Ciceroniana est, ut liquet ex
lib. 1

paium urget; cum

tituli
lia!c

iisdeni libris varii

quandoque

appositi fuerint.

Ex eo vcro

(|iiod

paucasint, iu (|uibus

diuc CoIIectioiics iiilerse

conveniant, non seijuilur,

Pannormiam

noii esse

de Oratore 48. Denique Galterus , qui hoc ipso tempore cpiscopus Magalonensis crat, in Epislola
ad Robertiim pncpositiim Insulanum loqueiis de Floribus Psalmorum a Letbcrto Sancti-Rufi abbate
coUeclis cxexpositionibus super Psalnios ah Aiigustino ac Cassiodoro ct aliis doctoribus editis, ait se
illos

Epitomen Decretorum
iiique

Ivonis, sed Paiiiiormiamseu

Epiloinen, ac Decreta duoriim esse aiictorum. Dc-

Sigebertus

qui

eodem

(juo

Ivo

temporc

vixit, loco

laudalo unius tantiim o|)eris de canonieditis

biis

ab eo

mentionem

facit,

(piod aliud esse

non

potest,
:

transiniltere sicut ab illo sancto viro

illis

(sc.

divisum

quain ejus Decretum in libros 17 Composuit, inquit, insigne yolumeu

Letberto) Qores excepli sunt, ex

sitionibus.

ncmpe cxpoinscripsit,

canonum

Imo

liildubertus

archiep. Turonensis
se
factain

CoUectionem

Canonum

48. Decretum et Epitnme codem qunndoquc nomine appellantur. Tam Decretum quam ejus

Bakon. ToMts XVIII.

36

282

PASCHALIS
E\)\\.ome

II

ANNUS

18.

CHRISTl 1117,
secundus)
incarceratus

Summaseu
Vaticana,

Pannormice nomine appellata

qure in
Bibliotlieca

nominis

reperiuntur;
uti

Eiiilome enim,

anno

sc. superiori, ut

tenebatur (ab ibidem oslendimus) eoquod

jam monui,

servalur,
:

Pannormia
Excejjtiones

Ivonis inscriLitur,et lioc ejus initiuin

Ludovici regis Franciae partes pro pace tenenda adversus Carnoti comitem ipse tueretur. Ilic ctiam

Ecclesiasticarum regularicm,

etc.

liber

aulem 8

et

Willelmus, exigentibus vit sua; meritis, utrique

cliarus liabebatur, etc. Visitato itaque sibi dilecto
coinite,

ultimus Pannormiaj

in eo Cotlice bis verbis finitur

est,

quod sexcentorum annorum, quod cum

Templum Dei sanctum

estis vos, estcjue

atque plus(]uam carceralis pocna exigebat,

ex characterum

confortato,
in

duo

illi

visitatores,

nunquam

posthac

forma dignoscitur, tum ex imperatorum et Romanorum Pontificum Catalogis eidem prafixis aperte colbgitur. Hienim eadem veteri manu, qua Ivonis Pannormia, sunt exarati, et prior desinit in Conrado II, id est, in Conrado Salico, alter vero in Joanne XIX, ut me per litteras moncre dignatus est eminentissimus card. Casanata. Quo ex Catalogo Rom. Pontificum, ut id obiter observem, colliginuis, Joannem, qui imperante Conrado Salico Ecclesiam

bac vita sese visuri, inseparabililer, ut ita dicam, sunt separati . Quod exeunte circiter mense Januario currentis anni factum fuissse praefatus

monachus indicat. Qui paiijo post narrat, Robertum Ursanum sui Ordinis monasterium non longe Carnoto et Fontebraldo dissitum venisse. quid Robertus egerit sexta feria, die
die videlicel

Tum

refert

nempe

de-

ciina sexta mensis Februarii, dein quae sabbato,

xvn ejusdem

niensis,

Romanam

rexit,

a|)pellatum fuisse Joan-

sc. die XIX, tertia feria, die

nempe

xx,

secunda feria, et denique

nem XIX, non

vocavit.
fuisse ostendit

vero Joannem XX, uteum Baronius Decretum vero Pannormiam etiam dictnm

Trithemius in
:

lib.

de

Scrii)t.

Eccles.

qui de Ivone

ait

Scripsil

post

Burkardum Wor-

episcopum ex canonibus sanctorum comiiendiosum decretum, quo ante Gratiani tempora utebantur juristo!, quod i)ra3notavit Pannorniiam libris 10 , ubi legendum, libris 17. Neque enini Tritbemius de Ivonis Epitome intelligi potesl; cum non ea, sed Decretoanle Gratianum uterentur Jtirista', et incredibile sit, Trithemium Epitomen niemorasse, et Decreti mentionem non fecisse.
d9.Praiter7i'o?mduoaIia fulgentissima Gallialuminaria hoc anno extincta, beatus nempe RobertusAe. Arbrissello, et BernardusTnonW abbas,

niaciensem

obitum siium, die sc. xxi. Cummorte verba faciat, apparet eam incidisse in eamdem feriam quartam, diemque XXI niensis Februarii, sive IX lialendas Martii. 21. Annus ynortis ejus ac dies. Honoratus
qrtarta feria ante

que post

ha!c de ejus

quidem
cap. 35

Nicqiietius
ait,

in

Vita

Gallica

B. Roberti

juxta monasterii

Ordinisque Fonte-

braldensis traditionem,
bruarii

eum

die xxiv

mensis Fe-

demortuum

Hensclienius vero ad dieni

rum

cujus societas Roberto semper gratissima fuerat, ubi

nionacbus Fontebraldensis in Vita ejusdem Roberti,qui postquam narraviteum Natale Domini

scribit

in loco AIlai-Brugeriic dicto celebrasse, subdit

Robertum iterum rogatum fuisse Carnoluni veoire Defunclus quippe jam fuerat Carnotensis antistes
;

XXV ejusdem niensis, Pavillonus in Vita Gallica ejusdem inclyti fundatoris, passimque omnes alii diem insequentem eligunt; sed auctori anonymo coajlaneo, qui cjus Vitam scripsit, manifeste contradicunt; is enim diserte docet, euin feria quarta spiritum Deo reddidisse, ideoque die xxi mensis Februarii. Prffiterea evidens est corpus ejus nonnisi post aliquot ab illius obilu dies terraj mandatum fuisse, utpote de longinquo adductum. SanMartliani enim in archiep. Bituricensibus de
referunt Chartam

Leodegario archiep. Bituricensi verba facientes, ex Tabulario Fontebraldensi

extractam
dicitur

cjus

quem superius prsenotavimus, et in loco communi clericorum eleclione aiius inthronizatus (Gofliidus nempe des Lieves II). Tanta autem
(sc.

Ivo)

currentique anno

ipsoque die

quo

B. Robertus sepulturae mandatus, scriptam in qua

:

Eodein die quo magistri Roberti de

seditio inter clericalum et

et Blesensem comitem) versabatur, ul eliam nonnulli canonico-

comitem (nempe Theobaldum Carnotensem

illius civitatis

Arbresselo corpus (Dei gratia de longinquo allatum)

in loco Fontis-Ebraldi,
davit,

quem Deo

auxiliante fun-

rum, amissis
etiaLU venisse

facultatibus suis, jussu comitis truci-

dari tinierent . Sulijungit

idem monachus,

illic

non minima multitudo religiosarum personarum ad tanti viri funeris obsequiura illic congregata fuerat, etc. Denique
fuerat,

bnmatum

Bernardum de Tironio, et comitem per Roberti monitum clericis universa qiice abstulerat reddidisse, et novi

Robertus in Monasterio Ursani, leucis circiter quatuordecira a Cari fluvio dissifo,

episcopi electioni acquie-

corpusque
dius

ejus, ut

ad Fontem-Ebraldum
navi

hominem exuit, commocorde

scentem, ad urbem redire concessisse.

20. Moritur.

Tum

deveiieretur,
relicto.

impositum, solo

cap. 4 subdit

Carno-

Ursani

Caris infra Turonas in Ligerim sese

positus est Candacensis

tensibus itaque
poslea

pacificatis,

dispensator Caruotensem

fidelis verbi Domini urbem, nunquam ad eam

exonerat, ad

quem fluvium

vicus ubi divus Marlinus Turonensis episc. ulti-

remeaturus, reliquit, conjunctoque sibi Bernardo Tironii abbate venerabili, cujus socielas semper sibi gratissiraa fuerat, ad castellum quod populariter Blesis dicitur (gallice, Blois)

niura dieni clausit. Locus

ille

Gallica leuca a Fonte-

Ebraldo
cis, et e

distat, ut

videre est in cbartis Geographi-

Candajcensi vico, gaUice Cande, sacrum

terrestri itincread

pignus

Fontem-Ebraldum devenavale quara terrestre quatuor dies insumpti.

anibo insimul perveuerunt.

Ineodem vero

caslello

ctum

est,

ad quod
tres

iter tara

Wiilelmus Niveruensis religiosus comes (hujus

conficienduni

aut

PASCHALIS n ANNUS 18.

Quare Robertns ncc die xxiv, nec die xxv Februarii vita futiclus est, et tam in Clironico Andegavensi Bibliotli. Labbeana^, quani in Ciironico Maltoni. leacensi, tom. ii ejusdem Biblioth. obitus nomine dies exequiarum intelligendus. In posteriori Chronico ad annuni mcxvi legifur Oi)iit Rotljertus de
I
:

CHRISTl 11 17.

283
sparsos.

tinent, a malevolis in

eum

Etenim

piissi-

nium virum,

inculpata vita, alia auctorum a?qua-

abunde purgant, ut
dcr part.
ii

lium tcslimonia, ca^leraque onmia ab liis calumniis fuse demonslrat Natalis AlexanSajculi xi et xii, in Dissert. v de Gof-

fridi Viiidociiiensis abbatis, et

Marboti Redonensis

Abrisello, Martii
obiit
;

fundator Fontis-Eurauili,
in

VI

kalend.

episcopiEpistolisRoberlodeArbrisselloinscriptis.
23.
cepti.

priori

ad

eumdem

Cliristi

annum,
Ex

Robertus de

.\rbrissellis (|uinto kal. Martias,

ipse fuit fundator monasterii Foniis-Ebraudi .

utroque eruo, corpus Roberti die xxiv Februarii ad Fontem-Ebraldi pervenisse, et die insequenti
seu

kalend.

Februarii

sepultura;

mandatum

tamen videri non debet, Goffridum, viruni egregiis monimentis ad omnem memoriam commendatum, quique tanto in numero fnit apud Ludovicum VI Francorum regem, Urbanum II, et Callistum II, mendaciis in Robertum
confictis fidemadliibuisse,

Mirum

Viri pii falsis relationibus aliinando de-

fuisse. Festo

quidem

S. Matthice iste in

diem sequen-

cum sanctusBernardus
major
fuit existimatio

tem in Martyrologio Ordinis Fontis-Ebrakii pi\Tleguntur aEodem die in Biturica patria, apud Ursanum, pra?clara dormilio reverendi domini Roberti
:

abbas

Clarffivallensis,

ciijus

apud reges

et

summos

Pontifices, et

non minor

in

de Arbrissel, doctoris theologi, venerabilis presbyteri,

niaximis rebus et gerendis et suslincndis cxercitatio, faclioni adversus sanctumWillelmum, clectum

ac cbarissimi patrisnostri, etc.

sed ea a pau-

cis

saeculis scripta,

Doctor Theologus, itaque et indubilalum esse debet, Robertiim, die XXI Februarii jam inchoato ac currenti anno ad Deum migrasse , et utrumque ciironographum citatum a die Paschatis annum inchoare. Prster

cum hoc tempore titulus iste, nondum auditus esset. Certum

consecratum archiepiscopum Eboracenscm innocenter adhffiserit, et insontem praesulatu mulctari

et

curarit. MortiioarchiepiscopoEboracensi, pars

maet

jor

Willelmnm thesaurarium

elegit

episcopum,

Z/enncws Viiitoniensis episc. sancta; Sedis legatus, virtam natalibus (|uam religioneet pietateillustris, illum conseciavit. Sed Osberto archidiacono ejus-

monacluiin Foritis-Ebraldi, qui creditur esse Andreas Roberti discipulus, ejus Vitam scripsit 5/dricus Dolensium episcopus anno mcxxxi demortuus.
22. Purr/atur

dem

Ecclesiffi,

tercedente,

variae

homine turbulento el factioso insparsEe jter Angliam adversus

illo senti-

Willelmum criminationes, qua sanctum Bernar-

a calimmia in eiim conficta. Licet Robertus Ecclesiam universam sanclitate sua

vivens
et

dum

seduxere, et effecere ut pessime de

niortuus illustrarit, calumniam lamen

non solum Innocentio II, sed etiam Cajlestino II, Lucio II, et Eugenio III sedenlibns. In Epistola ccxxxv ad Ca^lestinum II data, qua?
ret et scriberet,
alias erat ccxxxiv, ait

passus cst a Roscelino

aemulis.

ha;retico et a quibusdam Imo Golfridus Vindocinensis abbas, Ro-

Willelmum

sibi veiulicarc

berto amicus,

ad
:

eum

scripsit

Epistolam

xlvii

electionem in piaifata Ecclesia impie cupore, et eum de plurimis et pessimis pulsari. Willel-

libri 4, in (|ua ait

Feminanmi (juasdam,
;

ut di-

mum
Notus

appellat

idoliim Eboracense, a\U\\\e

eum,

citur, nimis familiariter

tecum habitare permitlis,

cum non

posset per ostium, fodisse argenteo, ut

fiiissc.

quibus privata verba saepius loqueris et cuin ipsis etiam et inler ipsas noctu frequenler cubare non erubescis, etc. Goffrido suppositam fuisse hanc
Epislolam credidere Sirmondus edilor Epislolarum ejusdem Goffiidi, Bollandus in Comment. praevio ad Vitam B. Roberti, et Joannes a Manu-

aiunt, sarculo, et intrusum

est orbi

triumphus

diaboli.

Siibdit Heu! Ubique pertonat

:

et planctus bonorum, pro eo quod videatur sapicntiam vicissc malitia.

plausus incirciimcisorum

Monstratur digito niatris EcclesiLC tiirpitudo

tris Iiinocentii

(iiempe Innocentii

II

papa;)

paverenda
:

Firma
conficta.

Fontebraldensis

duplici de E/jistola contra B.

monachus in Dissert, Robertum de Arbr.

scrijita

irridentur,

deiiudata a servo nequain (nempe a

Willclnio)
vobis. Si

quoniam mortuum
is

pulat

sed vivit in

Vcrum

legitur ca in antiquissimo Codicc

exitns

immiiiebat, cur e longinquo

Ms. Cenomanensi, eadem

rffi
;

manu

qna

ca^te-

Romam
magis
bit
et

est

iiertracta

causa spurcissima,

umbra

extat iiariler FloreiiticE in Bibliotheca Sanclae-

Crucis, qua;
legi,

nius

domus est Ordinis nostri, ubi eam quamque nnper examinavit etiam Mabilloin Musso Italico tom. i, pag. tC4, qui testaCodicem scriptum
esse

angulo digna ? etc. Non dissimilia scrisauctus abbas adversus sanctum pra;sulem
in Epislolis ccxxxviii, ccxxxix, ccxl,

Willelmum

tur illarum Epistolarum

auctoris JEtate.

Jam

pag. 34, loquensdeBibliotheca

regina; Sueci;c dixerat, se in ea vidisse alterum

Willelmiim pestem communem vocat. Et lamen tunc Anglia sanctiorem pncsulem non habebal, neqiie majori apud alios multos viros piissimos existimatiouc
pollenlem, ut infra visuri sumiis. Magni ituque ac piissimi viri falsis relationihiis (|uando(|ue decipiunlur, et tiahunlur in senleutias a veritate alienas. Sed siciit criiiiinationes adversiis

ccxLii, cccxLvi, et in E|>istola ccclx, iibi

Codicein compleclentemEpistolascjusdem Goffridi ipsius a;tate scriptum, el has inter Epistolam ad

Robertum de
alia

lillera R. designalur.

nomen sola prima Sed nec ea Epislola, neque Marbodi episcopi Redonensis, ofliciuntRoberti
Arbrissello, cujus
;

Eboracensem
HonoriusIII

excogitata;

non

obstitere,

Willelmum quominus

sanclitali

utpole quaj falsos lanlum rumores con-

eum sanctorum

catalogo adscribcret;

284

PASCHALLS

II

AKNTJS 18.

CHRISTI 1117.

i(a siierandiim sanctam Sedem Roberto tle Arbrisse//osanctoium lionorcs, cuUuni(|iie laiidein decreturani. liifia videbiiniis B. Joacliiinuni. Congrega-

Saviniacum. Hicbeatus vir modernas institutiones in aliquibus Cisterciensibus similes monachis suis
iinposuit, viiiuUbusetiniraculis claruit, etc. Rexit

tionis Florensis inCalabria fiindatorem, proplieliae

abbaliam annis
migravit ad
luzius

x, et

anno

Doiniiii mcxxii gloriose

dono claruni, dnrius lial)iluin fuisse. 24. Morilur B. Dernardxis fundator Congregationis Tironiensis.

Dominum

, et

quidem

XVI

kalend.

Octob. ut in eodein Chronicolegilur. Denique Ba-

B. Roberto
qui

superstes fuit

Tom.

B. Bernardus fundator Congregationis de Tironio, ut jam diximus liujus anni initio, et fidem facit

B. abbatis in
ereinita

iv Miscell. pag. rioG, refert elogium quo dicitur Canonicus prinio, post bonus, coenobium Savineii construxit,
:

chronograplius
vixit,

Malleacensis,

hoc temporo

neinpe in dicecesi Abrincatensi.

quique

annum

a Paschate exordiens, ad an:

Mcxvi narrata B. Roberti morte, ait Eodem anno obiit Bernardus, fundator coenobii Tironis, quod est in Perlico, seplimo kalendas Martii ,qui tamen colitur in monasterio Tironensi die xiv mensis Aprilis, ad (]uem diem Henschenius rccitat

num

a Balduino rerj. Eieros. Hierosolymorum rex, qui vivente adhuc uxore, Adelaidem, Rogerii hujus nominis Primi comitis Sicilite viduam, superinduxerat, eain hoc anno dimisit, quse septem cum
26. Adelais dimissa

Ad num.

15. Balduinus

ejus
et

Vitam a Gaufrido Grosso nionacho Tironensi

Bernardi discipulo elucubiatam. Tironen-

B.

navibus in comitatu suo Siciliam transfretavit , inquit Fulcherius lib. 2 Hist. Hierosol. 27. Moritur Nicolaus III, patriarcha Constant.

sium monaciiorum religionem laudat Jacobus a Vitriaquo in cap. xx Hisior. Occidentalis, et Tironense monasterium in dioecesi Carnotensi coustru-

Ad nuin.

10.

Nicolaus Grammaticus pauti

triarcha Constantinop. anno millesimo centesimo

iindccimo e vita migravit, cum,

suo loco mon-

ctum

subest Congregatioui S. Mauri.

stravimus, patriarchale solium anno mlxxxiv ante

23. Floret B. Vitalis fundator ConQreQationis Saviniacensis.

Guillelmus Neiibrigensis hu-

mensem Septembrem

conscenderit, et Zonaras in

Alexio imp. scribat :Patriarcha Nicolaus, Ecclesia

jus saeculi exeuntis scriptor, Rolierto et Bernardo addit Yitalem Saviniacensis ccenobii in confinio

per annos viginti septem gubernata, senex admo-

dum

decessit

cujus funus imperator magnificis

solio

NormanniB , Armoricae et Cenomaunorum anno Mcxii condilorem qui tres viri cum Petro, Pictaviensiepiscopoceleberrimo, anno MCxvjuxtaChronographum Malleacensem vita functo, non modo litteris, sed omnibus quoque virtutibus eminue;

honoribus proseculus alium in patriarchico

collocavit, ex fratre

nepotem

cjus, qui
litteris

cedonensi prajerat Ecclesiae, in

tum Chaltum profanis,

quein ipse

tum

sacris

ab iiieunte versatum

aetate,

'imperator in Ecclesia declaravit. In lib. 4 Juris

fundatores
cap. 15:

runt, suique singuli monasterii, quasi de condicto extiterunt. HcEC Neubrigeiisis lib. 1,
In

Gra^co-Romani, ubi refertur Series episcoporum Byzantii , Nicolai successor aiipellatur Joannes
Bibliotlieca regia Cod. 912,

transmariiiis parlilius, sicut a inajo-

ribus accepi (erat enim Anglus) tres memorabiles viri uno tenipore fuere, scilicetRobertuscognomi-

Hieromnemon, cognomcnto Chalcedonii. Extaut in monachorum quorum-

dam
et

extra civitatem

Acummiorum

Qusstiones, et ad

natus de Arbusculo, Beruardus

et Yilalis.

Hi non

eas responsa Synodi coactae sub Nicolao patriarcha

ignobiliter eruditi et siiiritu ferventes, circuibant

Alexio im|). Ejusdem Operis aliud Exemplar Ms.

per castella et vicos, seminantesque secundum Esaiam super omnes aquas, de conversione multorum fruclus uberes colligebant, \Ao iiiter se placito conslituto, quod Robertus quidem feminaruni

asservalur in Bibliotheca Caesarea, ut inonet Lain-

becius fom.
tertius

coinmuni labore ad meliora conversarum

sollici-

ii Biblioth. Caes. Porro iste Nicolaus hujus nominis fuit. Nicolaus vero Muzalo, quem cum eo confundit Baronius, quartus hujus nominis appellandus, et de eo iufra serino erit.

tudineni gereret: BernardusveroetVitalismaribus propensius providerent. Roberlus itaque famo-

sissimum illud monaslerium feniinarum deFonteEbraudi construxit, et regularibus discijilinis informavit. Beruardus vero apud Tironiam, et Vitalis

apud Saviniacum monachis regulariter

suos quisque ab
tiain successor
aliis

institutis,

per qiiasdam prfficeplorum qui se

proprietales dislinxit . B. Vitali quartus in abbafuit Serlo,

cum

triginta ab-

qua) anuo sequenti Baronius de damnatione Bofjomilorum, sedenle Nicolao patriarcha tacta, litteris inandavit. 28. Obitiis magistri Anselmi Laudunensis. Hoc anno e vivis excessit marjiiter Anselmus, Laudunensis decanns, qui Lutetiaj et Lauduni per quadraginta et am|ilius annos Tlieoiogiam publice professus est. Dacheriusenim, qui Guiberti abbatis B. Mariae de Novigento Opera publicavit, catalo-

Huc retrahenda

Bernardo Cisterciensibus subjecit, utsubEugeniiTertii Pontiflcatu videbimus. Baluziuslib. 2 Miscell. pag. 310, refert Chronicon Saviniacense, quod his verbis inchoatur Anno Domini mcxii, beatus Vitalis eremila
baliis sibi subdilis, |)ra3sente sanclo
:

gum decanorum Laudunensium exTabuIariiseruit,

et

ejus
et

iisdem Operibus annexuit, hoc anno mortem consignat. Habuit discipulos celeberrimos
magistros insignes,

Willelmum de Campellis

optimus seminiverbius (id

niae

est,

verbi

diviiii

semi-

episcopum, Peirum Abaelardum, Gaufridum Britonem, dein Rothomagen.

postea Catalaunensem

nalor) in confinio Nornianniae

ajdificavit

et niinoris Britan-

sem

archiprffisulem, aliosque.

Hugo

Metellus ca-

mouasterium

istud,

quod

dicitur

nonicus regularis Ordinis S. Augustini in abbalia

GELASII

II

ANNUS
flo-

1.

rum

CHRISTl

1M8.

285

Sancli-Leonis Tullensis, qui hoc ipso tempore

ruit
,

pieraque adhuc inedita, quoc Natalis Alexan-

scripsitque Epistolas plures ad

viros sui

teniporis scientia vel dignilate illustres ,

noncium
et

der Saec. xi et xii, part. 1, cap. 6, art. III enumerat. Porro Anselmum lioc anno obiisse prseter Pseudo-

publici juris factas, in Epistola iv ad Innocentiurn,

Robertum
cap. 33,

de Monte tradit auctor synchronus

refert,
et

de eo

ait

Mortuo Anselmo Lauduneusi

Guil-

cujus veiba Marlolus in Metrop. Rhemensi

lib. 2,

lelmo Catalaunensi, ignis verbi Uei in terra defecit , indeque Joannes canonicns S. Vicloris Parisiensis iu Cbronico Ms. de eo, inquit, dixissc Deum spirilum cjus suscifertur Eugenius III
:

Anselnmm plurimum

laudat.

Dacherius in Notis ad Gnibertum de Novigento pag. 642, elogium Anselmi, et aunum ejus emor-

tasse,

ne Scriptura periret . Clossani interlinea-

tualem descripsit ex Chronico canonici Lauduneasis cotevi hacteuus inedito, et Nangius in Chron.

rem

aliaque reliquit iugeuii sui uionunieuta, quo-

eumdeni auuum

pariter signat.

GELASII

II

ANNUS

1.

CIIRI STI

1118.

I.

Paschalis papai in

Vrbem

rcversi obitus,

el

cui Gelasiiis 11 successiirus.

Millesinius centesi:

invicem ideni dicerent,

2. Post ha)c

cl

ipsum verum quem

tenerent.

diligerent in

omnibus Ueum

mus decinnis oclavus annus sequitur, Indictione undccinia, quo Paschalis papa moritur. Uuomodo autem id acciderit, hacc ex Bibliotbecario accipc
a Praeneste, octavas NativitatisUomini, atiiue

sione, peractis in eo

cundum

unctus oleo sacro, facla confesomuibns, prout decuit, sesancta; Ecclesia; ritum, psallendo cum

eliam

psallentibus,

media nocle,

iit

qui de tenebris pro-

Epiphaniam devolissime
legatis

celebravit, el dala licentia

Joannis imper. Constantinopolilani, quos ibidem receperat Praeneste, quibus et in mandatis dedit, ul imperatorem adversum Sarracenos vehe-

perabat ad lucem senex houeslus, carnis debitum solvit, decimo quinto kalendas Febriiarii. Corpus
cjus balsamo infectum, et ut liabet ordo, sacris in-

dulum
Non

vestibus,

cum

exequiis debitis, et honore

mentcr animaret
.

liberalurus beati Petri Dasili-

digno, cuin frequeulia cleri et populi de[)ortatur.

cuilibet tanta gleba imposita est deportanda,

cam incauhs hostibus, Rouiam in porticum venit. Ob cnjus inoiiinatum subitumqiie adventum lantus terror
vasit
,

PtoIema!um

et

ut ante(|uam dominus

Farfensem abbatem inpapa daret pacem

sed ab ipsis Patribus honorifice est depoitala in Basilicam Salvatoris, sede propria iu patriarchio,

pelerent, sed desperantes de gratia, dimissislaribus

in Urbe, latitare pararent. Jainfiue

dextero latere templi in inausoleo purissimi marnioris tlialapsico opere sculpto, uudecimo kaleudas
Februarii collocatus
et octo,
est,

bonus Pontifex
,

cum

sedisset

annosdecem

machinas et ad perflciendum quod incoeperal tormenta , et (luaeciue necessaria bello incredibili

agililale
vicisse

menses quinque, dies qualuor. Qui bealissiinus complures fecit ordinationes |ter diversos
menses, creavit presbyleros qninquaginta, diaconos triginta e[)iscopos vero ceiitnm, conseciavit Ecclesias viginti, Roma) vero Ecclesiam Sancli-Iladriani in Tribus Foris secundo anuo Poulificatus sui dedicavit, et Ecclesiam S. Maria3 itosilam in
,

per

biduum

per suos parari fecerat, ut

eum

potius diceres,

dnm

(|uod voluit fecit,

victurum. Sed Dominus vitam ejus, quani

quam

ob gratiam distulit, ob debitum terminavit. Diduo post redilum, lanto arclius ob laborem itineris populi(ine fre(|uentiani infirmilas in euin convaluil,

rcgione Areola), in loco qui vocatur Monticelli,

mililer consecravit.

si-

quanto remissius,
tur et operabatur.
slantia
fldei

el quietis assiduilate, et seduli-

tatc obscquii ante defecerat, vir sanctus

moriebasequequi

rum

Veruin et Ecclesiam saiictoQuatuor-Coronatorum, qua; lempoie Roberti

Convocatis Patribus, ut in con-

et

sinceritale veritatis
:

Deum

Guiscardi destrucla erat, a fuiidamentis refecit, el consecravit anno Pontific. sui decimo septinio

rentur,

injunxit

ut caverenl dolos ab

liis,

mcnse

Januarii, die vicesima. Cessavit episcopatus

tribus .

inlus eraiil et extra in execratione (iuibertinoriim,

ejus diebus

Hucusque Ribliothecarius.
saiicti.e

ac enormitatis Tculonicie

se

invicein diligereiil,

Porro de (iolem

in arcliivo

Laleranensis

286

GELASII

II

ANNTIS

CHRISTI 1118.

Ecclesiae mentio est, quod ideiii Paschalis papa Secundus ordinem canonicoruin regularium in

Mariae in Cosmedin appellatre. In quo

munere cum

innocentissime sicut

et vigilantissime se gessisset,

Ecclesia Lateranensi renovavit.

3.

dignus

est

habitus inter tot cardinales, qui

Romanus

Inter alia

monimenta

Paschalis papse extat

Epistola data ad

Pontium abbatem Cluniacensem,

de non porrigenda conimunione intincta, sedseorsuni in specie panis, ct specie vini seorsum. Ha^c
ut accipias, consulendus est
auctor, ut diclum
:

quidem magnopere laudatus habetnr Gelasius etiain Gerinanorum Scri|)toriim elogiis. Nam Urspergensis h;ec de eo Pro quo
Pontifex crearetur. Sane
:
ct

(Paschali) Joaiines Cajetanus, vir

prudens

et

vene-

tibi

Micrologus, ciijus

randus, in

Romana semper

Ecclesia irrei^rehensi-

est,

claruit

sub Gregorio Se-

biliter eidein

Aposlolico collaboranseligitur, etc.

iste euim de vitanda intinctione scripsit ptimo capilulum, in cujus exordio : Non est autem, inquit, authenticum, quod quidam corpus Doinini intingunt, et intinctum pro complemento coinmu'

Quomodo contigerit ejus eleclio, et quanta pati eum oportuerit a schismalici imi^eiatoris fautoribus, exacte Pandulphus describit, aitcjue
4. Gelasii
:

papce

electio, captio et
.

populo distribuunt. Nam Ordo Romanus Cuni autem nec sic quidem reprehensus pravus subintroductus usus in commuPaschalis Apostolicam adhibens nione cessaret auctoritatem, de his cavendis, et revocando usu
nionis
conlradicit, elc.
,

qnentibus schismaticis

fuga, perseInterim autem, Pa~

schali papa defuncto, venerabilis pater

dominus

Petrus Portuensis episcopus, qui primatum post

papam

per longa

jam

diutius tempora detinuerat,

cuinque eo omnes
et singulariter

[^resbyteri ac diaconi cardinales

et in

pristino scripsit ad

Pontium abbatem Cluniacenin scriplo

istis
:

de eligendo Pontifice,

commune communiter,

sem hanc Epistolam, quam reperimus

Chronico Cluniacensi verbis
a

singuli

pertractare coeperunt pro

doniino cancellario in monasterio Cassinensi com-

Paschalis episcopus, servus

filio

servorum

Dei,

suo Pontio Cluniacensi abbati, salutem et Apostolicam benediclionem. a Scribens ad Cajcilium beatus Cyprianus ait
charissimo

manente. His sic gestis, modis omnibus, ipso inscio, nuntius derepente comparuit, qui cancella-

rium ipsum juxta quod acceperat

cardinales
redire.
tanti

in mandatis, ad
celeritate

Romam cum

oinni

faceret

Quando

mandante, pra3cipitur, necesse est Domino servus fidelis obtemperet, excusatus apud omnes, quod nihil sibi arroganter assumat, ne aliud fiat a nobis, quam quod
aiiquid,

Deo inspirante

et

Joannes morte patris sui proiectoris, ac moerens , prout

Tristis

Quid moror?
filius,

frater

obedientiae

poscit

mulam,

ascendit,

roque itinere Urbem

navit,

intravit, fratres ac filios

matuadu-

pro nobis Dominus prior

fecit. Igitur

in

sumendo
Cypriaet

commonuit. In crastinum vero, secundum

Portueiisis, Cencius Sabinensis, Vitalis
O-^tiensis, episcopi,

corpore et sanguine Domini juxta

eumdem

qiiod condixerant, honorabilis pater praenominatus

lumi Dominica

traditio servelur, nec

prfficeiiit et gessit,

ab eo, quod

dominus

Christus magister et

humana

Albanensis, Lainberlus
sancta; Praxedis,

Domnizo

novella institutione discedatur.

se

panem, per

se
sic

Novimus enim per vinum ab ipso Domino traditum.

sancti Martini, Bonifacius sancti Marci, Desiderius

Quem morem

semper in sancta Ecciesia conservandum docemusatque prfficipimus, pia;terin parvulis, ac oinnino inflrmis, qiii panem absorbere non possunt, quibus satis communicari in sanguine. Sed quod nec sic cessaretur ab usu introducto incomnumionem sub una tantuin specie tinctionis
:

Joannes de Cervia sancli ClirysoSaxo de Anagnia sancti Stephani in Caelio monte, Amicus
goni, Petrus Pisanus sanctie Susannae,
sandffi Crucis, Sigizo sancti Sixti,

Amicus

sancto-

rum

Nerci etAchillei, L. sanclaeCfficiliae, Deusdedit

sancli Laurentii in

Damaso, Anastasius

sancti Cle-

mentis, Rainerius SS. Marcellini et Petri, Benedictus sancti

Petri

panis,

sancta frequentare poslea

ccei)it

Ecclesia.

ad Vincula, Conradus sanctae

Sed transeamus ad Paschalis successorem. Quaj autem sequuntur in Codice Vaticano Acta successoris, scriptis mandata sunt a Pan-

Pudentiana}, N. sanctorum Joannis et Pauli, The-

baldus sanctai

Anastasiffi, Gerardus sanclae Priscae, Guido sanctae Balbinae, Gregorius sancti Laurentii
alii

dulpbo subdiacono

qui praesens aderat

cum

ea

in Lucina, et sex

presbyteri cardinales

nam

fierent, atque in primis a piiinordiis ipsius Gelasii

Hugo de
Circaeam
rediit
:

Alatro
[^ro

presbyter cardinalis, qui arcem

Junioris, qui Pascliali successit, est exorsus oratio-

Paschali papa tenuerat, paulo post

,

nem. Hunc quidein uatione Campunum, patria Cajetanum, Joannem nomine nuncupatum, professione monacliuiii Cassinenseni, ordine diaconum
cardinalem, nuinere cancellarium fuisss, oinnes afflrmant. Pandulphus, qui res ab eo geslas ab ortu describit, cum suo Odeiisio abbate monaS. R. E.

item Gregorius sancti Eustachii qui et abbas sancti Andreae, Oderisiiis sacristanus sancts Agathae, qui postea abbas Cassinensis effectus est, Rosimanus sancti Georgii, Henricus sancti Theodori, qui et Mazariensis decanus,

Sergii et Bacclii, Petrus Leonis

et

slicisinstitutisinibutum narrat, ab

Urbano papaad
Sanctaj-

nuuiuscancellarieeadscituin,a Paschaliautem papa

diacouum cardiualem crealum Diaconiae

Damiani, Comes sanctiE sogonus sancti Nicolai in carcere TuIIiano, et Slephanus sancta; Luciae in Sibce, Gregoiius sancti
Angeli aderant, et octo alii diaconi cardinales itemque NicoJaus primicerius scholae canforum,
et
:

Aldo sanctorum sanctorum Cosmae Mariae in Aquiro, Chry-

subdiaconi

palalii, et alii

minoris ordinis

clerici

GELASII

II

ANNUS

1.

cum

CHRISTl 1118.
snis.

287
civitatis

prsBter
5.

multi Romani,cle senatoribus ac consulibusaliqui, familiam nostram.

Regiones duodecim

Romanse,
,

Transtiberini et Insulani

arma

corripiunt

cum
re-

Hi

omnes

vitantes scandalum,

quod

in

ingenti strepitu ca[)itoIiuni scandunt, nuntios ad

hujusmodi solet electionibu? pro peccatis nostris accidcrc, non secus ac postea rci prob.ivit eventus, ad locnm tntisi-imum, velnti qni curioc cedit, in monasterio quodam,quod Palladium dicitur, infra

Frangipanes

iterato

remandant, papani captum

[)etunt et exo[)tant. Niliil morse. Territus Frangi-

panis, praisertim domiiius Leo, impietate subdola

pius, |)a[)ani illico redJidit, pedes ejus ani[)Iexans,

domos Leonis
ctarent.

et

Cencii Frangipanis pariter conve-

clamat irremissius
ris

Doniine, miserere. Et

sic

pa-

nerunt, ut juxta scita

In

canonum de

electione tra-

catis inimicis urgentibus, ut

iterum Ecclesiam du-

cornibus ventilaret,
8.

evasit.

quo loco

videlicet post disceptationem

dit

Tunc sanctus

pa[)a levatur,

niveum

ascen-

diutinam, ac voluntates diversas, nunc Iktcc, nunc illa petentes, tandem aliquando, communicato consilio, illo

caballum, corouatur,
bannis

et tota civitas

coronatur

cum

eo; per sacram viam gradiens, Lateranum

et insignibus aliis

etiam mediante qui facit utraque unum, pari voto ac desiderio in hoc unum unanimitcr concordarunt, ut dominum Joannemcancellarium
in

ascendit,,

tibus i^ariter, at([ue

juxla

eum praicedenRomanum ritum moeum

comites et

remque sequentibus.
batur)
in

Sedit itaque papa (ut vide-

Nec mora, raptus ab onuiibus, laudatur ab omnibus, approbatur ab omnibus, necnon eliam ab episcopis quorum nulla
et Iiaberent.

papam eligerent

pace.

Frequentabant

barones, et qui pro responsis aliiiuibus veniebant, recipiebantur benigiie, donec finito negotio, pro

est

prorsus alia in electione praesulis

Romani poad
et

quo cuncti convenerant,

dirent
:

acce[>ta benediclione, refilii

testas nisi

approbandi, vel contra,

et

commu-

tan([uain a patre

benignius per omnia

in

aliorum pctitionem, electo manus solummodo imponendi. Sicque invitus ac renitens dominus Joannes Cajetanus, qui bodie est Gelasius,
in

nem omnium

cardinalium primum,

tractabantur. Itaque

curia

tota

pace habebat

omnia, quaj per Dei gratiam possidebat. Rediere

onuies
hiiic et illinc extra et inter alios

papam,

Spiritus

Hugo Magnus

Urbem morantes. Rediit ac nimium bon^rabilis

sancli gratia mcdiante, eleclus est, et ab

omnibus

comnuuiiter in summa Sede locatus, cunctis Dei magnalia collaudantibus . Haclenus de legitima electione Gelasii Pandulphus. Sed quae la:ta ista
tristia

Apostolorum presbyter cardinalis a Circa^f^a arce, quam ei ob rabiem Teutonicam prajcavendam, ad

admoduni
:

et

sancta ista

sacrilega sint

omnia providus quondam Pascbalis [)apa homini nobili etillustri noviter commendaverat,quainque papa novus (quod ulinam non fecisset, nam [)auIo

secula, qua> sicut

rescant audire
accipe
:

calamus scribere, ita aures borsic ab eodem auctore, qui aderat

postmodum
gregatis,
certis

[joenituit)

reddi Tarracinensibus, per

nuntios apicesque mandavit.

Omnibus

igilur con-

undique coiiferebatur ab
et
:

illis,

quando

6.ITocaudiensinimicus pacis atque turbator, jam falus Cencius Frangipanis (eral bic inba^rens
factioni Henrici scbismatici imp.)

temporibus papa,

[iromoveri [)ariter et

consecrari deberet

e^iuidem diaconuset uou preshostis, sicut fecerat

more draconis

byter erat.
9.
cajlo,

immanissimi sibilans, et ab imis pectorii)us trahens longa suspiria, accinctus retro gladio, sine

Sed antiquus

olim

in

paceni tantam in

longum nuUa durare

peni-

mora
per

cucurrit, valvas ac fores fregit, Ecclesiam

introif,

tus ratione permisit.

Nam dum

hiccagerentur, quifatuni egre-

furibundus

inde custode remoto, papam

dam

intempestffi noctis silentio ad

gulam accejiit, distraxit, pugiiis, calcijjus percussit, et tanquam brulum animal intra limen Eccalcaribus cruentavit, ut latro tancapillos et bracbia, Jesu

giuin domiiiuni

jam Hugonem cardinalem

non

directusest,

ab uno

videlicet, cui exiiule

[)arva co[)ia inerat

clesia; acriter

amicorum, qui Heiiricum, dictuin inqieialorem

tum dominum per

usque deduxit, ubi

bono

Romanum, armatum
opus esse,
pa[)a per

contrapa[)aiii ad Saiicti-Pelri

interim in navi dormiente, detraxit,at(iue

domum
Tunc

porticuni diceret adventasse.

Quod moraretur,
[incscivit.

iion

eum

catenavit et clausit.

cardinalem

Et sicut

de praifatis eiiiscopis, cardinalibus ac clericis ct

jam

[)a;nesenio et infirmitateconfectus, fugeretain

multis de po[)uIo qui convenerant,

toribus Cencii

alii

ab ap[)arialii

re[)cnte

non

[)oterat,

inanibus abducitur famulo-

modo

simili vinciimtur,

de caex[)0-

rum,

ct sic caballo ejectus,

i|)sa

ad

dominum

(doinuin)
. llen-

ballis ac mulis, ca[(ite verso |)ra>cipitanlur,

Biilgamini, in nocte
riciim

confugiens laluit

lianlur, et inauditis undi(jue miseriis alfliguntur,

donec aliqui seniivivi in domum tandem propriam remearunt nialo suo venit, qui fugere cito non
:

imperatorem consensisse primum electioni Gelasii, inde vero miitatum refragatum egse, atqueeiim [)ersecutum, iit vides, Urs^iergensis
auleiu

potuil.

afDrmat. Pergit vero Paiidul|)lius

Facta autem hac voce, convenit mulliludo Romana, Petrus pra.'fectus Urbis, Petrus Leo7.

oiiines
et

cum
[)er

eo.

Mane autem

facto,

turbati

Fugimus et omnes

stiipefacti,

nis

cum

suis, Ste[ilianus

Nortbmannus cum

suis,

neque

quia ne(|ue tiite maiiere in Urbe, terram imdi([ue s[)inis se[)lam fugere
fit

Stephanus de Tbebaldo
Berizone

cum

suis,

Steplianus de
suis,

poteramus,

cum

suis, Ste[ilianus

Quadraliscutn

mus

per mare

nenipe consilium, ut fugam capcre([iiod et factum est. Si(|iiidem in

:

Buccaporcina

cum

suis, Bovi^co

cum suis, Berizasi

flumen Tiberis maturato iiitravimus,

el |)cr gahjas

288

GELASII
:

n ANNUS

1.

CHRISTI

H.

duas in Portum usque descendimus ibique cnelum, terra, mare, et pcEiie omiiia qu;c in eis sunt, adversum nos pariter conjurarunt. Nani creluni
graves pluvias, grandincs, tonitrua, coruscationus,
et

qnadragesimo quarto Mauritium Bracharensem upiscopum, anno pra^tcrito a domino pra^decessore nosh'o Paschali papa in Concilio Beneventi excorainunicalum in matris Ecclusiae greminm inges,

fulmina frequentaiiat
diris

mare simul

et Til)eiis

jam

tempestatibus vicario rebellabanl, ut vix

in portu

trare. Interea saeva

viviremanere possemus, nedum mare insuperbia [^er ripam Alemanno-

cum per nostras olim maniis palliiun eidem domino nostro, et Catholicis snccessoribus (quorum primus ego sum) fidelitatem
sit.

Qui etiaui

accepisset,

juravit.
In hoc autem tanto facinore nullum de Romanis dominus im()erator (Deo grahas) socium

rum
bat
;

barbaries tela contra nos mixta toxico jacie-

minitabantur etiam nos inter aquas natantes piceo igne cremare, nisi papam, et nos in eorum

habnit

sed Guibertini

soli,

Romanus de

Sancto-

manibus dederemus. Et credo, capti essemus, si nox et ira fluminis illos non impedivisset. Qnid ad ha;c? Quid miserrimi facerent? Ceperunt, imo cepit dominus Hngo cardinalis et presbyter papam nostrumin collnm, et ad castrum S. Pauli Ardeam sic de nocte portavit . immensa pietas, ubique et semper laudibus celebrandal nec coloribns iantum, sed signis ajreis, inio aurcis expressa, perpetuffi memoriaj consecranda Pergitauctor
!
:

Marcello, Cencius,qni dicebatur de Sancto-Chryso-

gono, Teuto
chatus

tiui

multo per Daciam (Latiuni) debac-

est teiiipore,

tam infamem gloriam celebra-

runt. Vcstra^ igitur experientiae, lilterarum pra;sentiuin perceptione

Dei gratiam
stante

mandamus ut super his per communi deliberatione tractantes

ad matris Ecclesia; ultionem communibus, praiDeo, auxiliis, sicut oportere cognoscitis,

10. Intnisio

Burdini Bradiarensis episcopi in

Petri Sedem, unde Gelasii Epistola; circidares.

accingamini. Datiim Cajeta; deciino septimo kalendas Aprilis . Haclenus Gelasii ad Gallos data
Epistola
circularis.
ait,

De qna

illud

animadverten-

Die vero altero, in aurora rediere Teutonici pra>dam de nobis facere gestientes. Juratnm est eis

dum, dum
sarios,

Romanis adversed tantum Guibertinos se passum esse

nullo sensisse de
;

tandem, quia papa fugisset; etsic, Deo gratias, recesserunt a nobis. Interim retentavimus, si mare

persecutores
sicut

per

Romanos

Calholicos intelligere,

per Guibertinos
et alias

signiflcare

schismahcos.
datas ab eo-

adbuc valerenius intrare papam nocte dednximus. Cum non sine periculo marinos fluctus atli:

Reperimus

eodem argumento
in

dem

Gelasio papa tunc lilteras

Hispanias ad

gimus, die

tertio

rip^c Taracinensi vivi vix ajjpli:

cavimns, et in quarto portum Cajetffi intravinuis ubi ab illis hominibus nimis honorifice suscepti fuimns, et benigne tractati . Ita fuga lapso Pontilice,

Toletanum archiepiscopum Bernardum, acceptas ex libro primo Registri Eiiistolarum ejusdem Gelasii,

his verhis

Gelasius episcopus, servns

servorum Dei
et

imperator

mox

inlrudit in

Sedem

Petri

Mau-

venerabili fratri Bernardo archiepiscopo Toletano

et

ritiuni

Bnrdinum. Qnod cum Gelasius

' :

accepisset,

Hispaniarum
9

|)rimati,

salutem

Aposlolicam

has litteras in Gallias dedit

Gelasius,
pis, episcopis
,

benediclionem

servus servorum Dei, archiepiscoabbatibus, clericis, principibus, et

caeteris

per Galliam Odelibus, saluiem.

Nonlaterecredimusfraternitatem tuam quaquondam Mauritius Bracharensis episcopus se jamdiu habuerit, qualiter Ecclesiam
liter

frater

Quia vos Romanffi Ecclesice membra estis, quee in ea nuper acta sunt, dileclioni vestraj significare curamus. Siquidem post electionem nostram dominus imperator furtive et inopinata
velocitate

suam

dimiserit, et
,

quomodo

regi

excommnnicato
cubile

adhffiserit

et

contra slatuta canonica in

Romam

veniens, nos egredi compulit.

postnlavit,
ei

Pacem

postea et minis et terroribus

diceus qua) posset se facturum, nisi nos

;

jura-

Nec eum miramur debitam libi obedientiain, et antiqunm prjmatus honorem Ecclesi;e tua? penitus denegasse, qui Romanam Ecclesiam quai omnium Ecclesiarum mater est et magislra, non solum denegare, sed

Roman;c

Ecclesiai se ingesserit.

mento pacis certiludinem faceremus ad quae nos De controversia, qua} inter Ecista respondimus clesiam et regnum est, vel conventioni vel justitiaj libenter acquiescimus, loco et tempore compe:

destruere
ilaque,

quodammodo

conatur,

etc.

Monemus

atque pracipimus, ut juxta mandatum praedecessoris nostri ad electionem iu Bracharensi

Ecclesia faciendam solliciludine charitatis debitae,

tenti, videlicet Mediolani,

beati Lucce festivitate,

veICremona3 in proxima fratrum nostrorum judicio,

operam etopem prajbcias cum effectu. Ipsum vero Mauritium excommunicatum, perjurum, et matris
Ecclesiae constupratorem

qui a Deo sunt judices conslituti in Ecclesia, et sine quibus hsec causa tractari non potest. Et quo-

publicum

ceteris

Hispa-

niaruiu prailatis etc. Dat. Cajetae,

etc.

HlCC

nun-

niam
qna?rit,

dominus imperator

nobis

securitatem

tianda misit Hisiianis. Scripsit et ad

nos verbo et scripto

eam

promittimus,

de his Ei)istolam
qua; sic se habet
Gclasius

qua

et

Romanos item commendat eorumdem

nisi ipse

eam

interim impediat; alias

enim

securi-

constantiam adversus intrusum pseudopontificem,

episcopus
servus servorum Dei

tatem facere, nec honestas Ecclesise, nec consuetudo est. Ille statim die post electionem nostram
Willel. Malinesl). ReK. Augl.
v.

dilectis in Christo filiis clero et

'

populo Romano,

I.

salutem

et

Apostolicam benedictionem.

GELASII
Dilectionis

II

ANXUS
agiinus

1.

CIIRISTI 1118.

289

vestrne

Domino

gratias

demorantes, fesfivitatem Pascha;CapusesoIemniter

celebravimus.

qnod uiianimiter

persistentes comniunicare tenenoluistis.

Audivimus etiani quonamicus noster dominus imperator familiarem nostrum Mauritium Bracliarensem

brarum operibus

dam (quomodo)

ille

sibi siiper tractanda pace legatum in nostram Ecclesiam ingesserit. De quo sciatis, quod dicitur, olim secundum consuetudinem confirmatione, consecratione pallium accepisset a nobis, et nos ab ipso secundum statuta

archiepiscopum, antea

jam quomodolibet respisnpervenere qui dicerent ((jiiod Cajefa; efiain per susurrum primifus senserannis), Henricum illum barbarum, quemdam Maurifium nomine, Bracharensem archiepiscopum, quasi novum
12. Nobis vero sic
,

rantibus

simulacrum in loco jiapa; sfafuisse, et illuni sic infrusum papam suum, Gregorium nominasse.
Ecce recidivo vulnere recidimus in typuin antiquum. Addidil inde nuntius, quod casfrum prope Turriculam a frafribus abbafia; S. Andrea; refenfuin idem barbarus obsideret. Resumpsit papa
vires, ac duci

canonicum juramentum fidelilatis et obedientiae recepimusetc. Rogamusergodilectionem vestram,

afque prGecipiendo mandamus, ut ab eo vos tan-

quam
saiicttE

ab excommunicato, perjuro, invasore,

et

Willelmo, ac principi Capuano Ro-

matris Ecclesia? ac fidei Catliolica; constu-

berlo, aliisque baronibus dedif firmiter in

dafis, uf

pratore abstineafis, etc.

Datum Cajetic, etc. Sed redeamus ad Pandulphum, qui coeptam

ita

manomnes confra barbarum arma compara;

renf. Dixif, ef factumest. Paratur papa ad redifum,

semel orationem de rebus tunc gestis

quifur
:

perse-

11.

Gelasius

Romam

reversus iterum impetiet per vici,

redeunt barones cuin eo inde ad S. Germanum, videlicef Cassinense coenobium devenerunt, ubi Willelinum ducem per abquot dies cxspectavimus.
Interim Lando dominus de Turricula, Odo, Costus, et Gilulpbus fratres ejus cum eo, acriter pugna-

tur et multa passus rebus bene disposilis in Gallias

navifjat.

aDiscurrit fama perterras,

:

niani illam

Capuanns

convenerunt archiepiscopi Sennes Landulphus Beneventanus, Alphanus Salternitanus , Marinus Neapolitanus Riso Barisanus, Hubaldus Tranensis, L. Sipontinus, Caillardus Brundusinus, L. S. Severina;, et quamplures alii de Apulia ct Calabria cum Willelmo Trojano, et diversarum regionum episcopis, Geraldus abbas Cassinensis, Seginulphus de Caneis cum abbatibus aliis. la quorum praesenfia idem dominns paiia consecrafus est per manus Lam,
,

bant

cum

Henrico rege. Faciunf confra machiiias,

rupes
(ripas) ojjeriendas

vineas, balistas, ef arcus. Ibi

pefrarias ad

priinum rete' contra ab astuto illo fyranno in damnnm plurimorum, et proficuum nullis ingenio exquisifo invenfum est . Subdit de cane, fabellarii func munere fungente, ab obsessis
accipiente lifteras ef reddente
;

afque de obsidione

solula, et Henrici fuga ac reditu in

Germaniam,

sic

pergens

13. Venif

dux W'illelmus ad papam

inferea.

berti Ostiensis, Petri Porluensis, Vitalis Albancnsis

Tunc

coei)erunt

reditum simul maturare. Quod

irato ipsi Doinino,

episcoporum, cooperantibus archiepiscopis

et epi-

Henricus persentiens, infecto negotio a castollo re-

scopis multis, assislenfibns aliis viris religiosis, et

motus, via ipsa qua venerat,

iu

cum

Willelmo duce Apuliaj, Roberto principe Capuano, Ricliardo de Aquila, aliisque baronibus
eis

Alemanniam
Urbe
relicto.

rediit

quod plasmaverat in Tunc papa doluit inultum quod

,

idolo

plurinns, qui func

ei

omnes

fidclitatcm fecerunt.

reddi nimis inconsulfc prfficeperalCircffiam arcem,

Romualdus
vestivit

arcliiepiscopiis
recitat,

Salernitanus

in

suo

quam
niam

vellet liabere. Igifur

dux

et

principes

cum

Chionico forniulam
de

Aiiulia; et
sic

qua Gelasius pajia inCalabrue ducatu Willelmum

:

baronibus rediere, papa in propria Sede in Campaveiiiente,

ita

sui

eum non

sine prcfio recepe-

ducem, quai
fuo
ct sicut

se

habet

Qucmadmodum

Gre-

runt;ct
tuif

gorius papa fradidit illam Roberfo Guiscardo avo

;

pedetenfim magis ut peregrini quam domini, Romam (sicuf Deus novit) infravimus. La-

tradidit,

et sicut

Urbanus papa eam Rogerio patri tuo Paschalis papa eidem Rogerio
tradidif
,

Dominus papa melius, quam

hospitalus

sit in

Ecclesia (juadam, qua; Sancla-Maria in secundo Ce-

palri fuo prius ct postea tibi

sic ef

ego

reo dicitur, inlra doinos illusfrissimorum virorum

frulo
illiid

eamdem terrain cumhonoreducatus per idem donnm atque conseiisum etc. Htec
tibi
:

Stephani Norlliinanni, Pandiilphi fratris ejus, et

Petri Latronis
periculis, tota siinul

Coisorum. Ibique de iminiiientibns

dc infrusione Burdini ciim
diligentius

ibi.

Pergit vero Pandulphus de eadein consecrao

pr;rserfiin

fionc (jelasii

Consistente clero et poi)uIo infi-

Ecclesia

conferebat.

Eum

nito, sancto dictante Spiritu, elTcclus est presbyter,

et in

Ibi

papam Gelasium infra kal. Martii consecratus. Petrum Rulum diaconiiincardinalem, Raronem
ef

qtiidam de cardinalibus, Desiderius Sancfa;-Praxcdis, cujus proxinic erat festivifas (quod non utiiiam
cogitasset) ad

canlandum

in ipsamct Ecclesia inisinvitavit, sed ni-

subdiaconum,
jdures

me

Pandul|ihumostiarium,

qiii

sam, simpliciter quodain vespere

haccscripsi, in lcctorem et cxorcistam promovit, et

alios iii ininoribus gradibus ordinavif. LBctum nomine, Verulanuiii episcopum a doinino Paschali papa factuin et deposituin, sua) dignitati ac loco rcslituit, Chrysogonuin diaconum cancellarium fecit, ibique per totam Ouadragesimain

mium

simpliciiis est a
(efsi

domino papa concessum.

displicuerit plurimis) (|uia
freli

Die autem crastina

Ecclesia esset in fortiis Frangipaniim,

tameii

Stephani, Northinanni ef Cresccntii Cajetani ejus-

Locus obscurus.

Raron.

ToMts XVlll.

37

290

GELASII

II

ANNUS

CHRISTI

8.

dein papfc nepotis antiquis slrenuitalibus, iluin est ad canlaiulum. Necdiun adluic celebralis ofticiis, ecce cum non parva manu niilitum ac pedituin,et

tes tcrtio liat.

Amen.

Ita

Gelasius,

ul audisti,

(luidem bene provocat ad autiquitatem. Si(|uidem

unicuin illud usitatmn, tuluni, cerlumque refu-

aliorum procaciuin,

iinpii

Frangipanes apparent

gium

fuit

seinper Roinanis Pontificibus persecu-

irruunt, lapides et spicula mittunt, nostros

affli-

tione vexatis, regiium

Francorum,

ipsos Franco-

gunt, multi paucos atlerunt. Resistit miles Nortti-

rum

reges adire, a quibus et digue consuevissent

mannus

et Crescentius gloriosus

cum
:

eo, resistunt

suscipi, dignius retineri,

atque dignissime, cuin

undiijue nostrij jacula niandata remandant, ensis

atttritur ense, lancea retusaretnndit
illinc milites
liinc pedites,

facullas adesset, compressis hostibus, ad

Rumanam

Ecclesiam revocari. Adeo ut

si

quis dicat, portum

cadunt, undique

strati,

undique pugna

Romanae
liain

Ecclesiaj fluctuantis navicuke Petri Gal-

gravis

papam
,

ccEpit iste tenere, iste tuetur

eum

esse,

non

miles ulrimque cadit, turbai ruunt, pedites scau-

S. Dionysii in

inentietur. Hinc Sugerius abbas Ludovico haec de nostro Gelasio

:

dunt muros

capiuntur ex nostris aliqui, non

Cum

tyrannide imperatoris per

Romanos

a san-

lameu

exiniii.

quantus luctus
jier

omnium
sacris

quaata
soluin,

cta

Sede Romanse Ecclesite arceretur, ad protectiocompassionein, sicut antiquitus consueverunt,

prcecipue lamenta matronarum, qua3

papam

nein serenissimi regis Ludovici et Gallicanae Ecclesiffi

tanquam scurram

campos,

pro parte
poterat fu-

vestibus revestitum,

quantum equus

gientem videbant? Hunccrucifer sequitur, cecidil, muliercula quein tunc invenit, abscondit, in sepe

confugit. Haec Sugerius ejus temporis scriptor. -13. Pergit vero Pandulphus de facta ab eodem
Pontiflce dispositione
istis

rerum autequam
,

recederet,

crucem recondit,

et in

sero reduxit.

In

quarta

verbis

Singula itaque singulis, juxta

ac

mo-

pugnatum. Cum Sleplianus Norlbmanuus credens papam jain in

parte diei acriter est ab utrisque
tuta fiigisse, taliter Frangipanes alloquitur
14. Quid, inquiens, facitis?
:

duin
sita,

omnium
concessa.

mensuram

omni

tarditate sepo-

Ecclesiaj ministeria personis

assignata sunt

vel

Venerabilis

jtater

dominus Petrus
auxilium
sociati.

quo ruitis?papa

episcopus Portuensis loco papre vicarius constitutus, cardinales aliqui ei sunt in

quem qua,'ritis jam recessit, jain fuga elapsus est. Nmnquid et nos perdere cupitis? Et quidem Romani sumus
fessi

Viro reverendissimo et sagaci domino, et avunculo

similes vobis, et

si

dici liceat, conel

meo Hugoni
non
l^fam

cardinali Sanctorum-A|)ostolorum Be-

sanguinei vestri. Recedite ergo, recedite, ut

nos

neventanaj urbis custodia (prout postea vidimus)

sine sancti
Si^iritus est oraculo commendata. paulo post deflciente papa, nisi ipse restilis-

pariter lecedauius. Ad banc itaque vocem nepos ejusFrangipanis gemebundus dolens pajjam eumdem liberatum , cum insauo fratre Cencio aliisque recessit. Redierunt et nostri, noa omues. Interim papa utrobique quaesitus, demum intra

set, et

mille modis sagaciterobviasset.Norlhmanni

campos Sancti-Pauli
tristis et

Ecclesiae adjacentes fessus,

:

ejulans, inventus est et reductus

die illa

et non jiapa teneret. Nicolao Seni cantorum scholam concedit. Petro dicto Praefecto, per quem doinino nostro sancta; memoriae papae Paschali mala plurima provenerunt occasione ista,

illam

bodie,

prandium cuni coena fit unuin, et spein et inetum animi cunctorum mutabant dolentes, et quantum ad diem per longa tempora memorabilera, consiliatum

est,

(caeterum aliter vix

fuissel)

prtefectura Urbis nestabilita.

quam
ce[>s,

et

indignissimo bomini est

i^ariter

Prin-

clypeus oinnium

curialium Stephanus
protector
nirais efficaciter

inox consilium diremit.

et illa dicentes
:

Norllimanuus, collaudantibus omnibus,

:

Sane die altero quique ba3c

et vexillifer

in Dei Patris

nomine

Papa post omnium

senteiitias dixit

Viri fratres et

ordinatur, el ad Urbis custodiain cuin

jam

dictis

malum, ita nec longo opus sequamur patres nostros, est, nec novo sermone quoniam valde Lonum est, antiquos sequi parentes. Sequamur nibilominus Evangelium '. Quaudoquifilii,sicut nec longe
:

aptatur

autem antequam ab Urbe recederet, kalend. Septenibris, idem Gelasius papa Ravennatem Ecclesiam, una cum suo archiPridie
ipsis

nempe

fugiamus Sodoinam fugiamus ^gyptum, fugiamus novam, juxta verbum propheticum, Babylouiam, civitatem sanguinum fuin

dem mus

vivere iu civitate ista non possumus, fugia-

aliam

episcopo ab eis eleclo Gualterio, jain diu ante schismate ab unitate Calholica scissara Romanae Ecclesiae uniens, qua;cumque in pa^nam criminis

giainus. Veniet

(credite

mihi)

veniet aliquaudo

tempus,

cum

vel oinnes pariter,

velquos Deus per-

ab ea abslulerat, reddidit, atque etiam pallium niisit. Extant de his omnibus Apostolicae litlerae apud nos, quas hic tibi describeudas curavimus.
Sic se

miserit, stante Austro, redibimus, et leinpora

liora redibunt.

me:

habent
Gelasius episcopus,

Ego coram Deo

et Ecclesia dico

Si

unquam possibile esset, inallem unuin imperatoreni quam tot. Unus saltem nequain perderet nequiores, donec de illo

vencrabili fratri Gualterio

servus servorum Dei, Ravennatium archiepi-

scopo, salutem el Apostolicam benedictionem.

quoque evidentem justitiam

iniperator.

Unilati divina; Trinitatis gratiae agendae sunt;

imperatoruni faceret

omnium
:

Ad

hoec

quae per suae charitatis Spiritum divisa conjungit,

et

omnes una voce clamaverc

'

Fiat, sic liat,

juugen-

multos in se animos

unum

facit.

Ecclesia siqui-

Matlh. X.

multa jain tempora ab Apostolicai Sedis unitate discissa, multas eidem

dem Raveanatium,

per

GELASII
Secli

II

AXNUS
Ecclesiis

CHRISTI 1118.
virtutibus auditorum

291

ApostolicoD pprseciitiones

intiilit, et

viens. in fovendis

animum

fomitem ministiavit. Quapropter ad cujus nequitiam subjectarum ei

multis perversi schismatis

denuilcens,
tranciuillitate

in

ira judiciuin

sine ira tenens, in

Ecclesiarum quasdam sibi Apostolica Sedes assumpsit, ut vel sic eam ad humilitatis et unitatis
tramitern revocaret. Sed
jestati

autem scveritafis justae censuram non deserens. Ha?c est, frater charissime, pallii accepti dignitas, quam si sollicite servaveris, quod
toris accepisse ostenderis, intus Iiabebis.
Ego Gelasius Ecclesiae Catholicae episcopus. f Signum manus mea; Gelasii, Deus in loco sancto suo. Datum Romac per manum Chrysogoni S. R. E.

placitum

fuit,

cum tandcm divin^e Maeamdem Ravennatium EccleRomanaj

Ecclesia; revocavit.
filii

siam, misericordia; sua? gratia, ad unitatemet obe-

dientiam matris suae

Iniquilatem
tes, delicla

namque suam

illius

rccognoscen-

diaconi cardinalis, kalend. Septembris, Indictione

patrum corrigere probaverunt, ut qni pra;terilis temporibus per tyrannidem regiam lira;sules regibus placentes accipiebant, nunc demum secundum canonicas sanctiones episcopum Deo placentem eligerent, et schismate abdicato,
in Catliolic;c cougregationis
,

gremium

repedarent.

Te siquideni reverendissime frater Gualtere, a difcipliua fratrum regularium violenter assumptuni pro rcligionis ac sapientiaj
bcati Apollinaris cathedra

duodecima, anno Dominicae Incarnationis mcxix, Pontificatus autem D. Gelasii Secundi papae anno primo . Ita Indictio una cum menso Septembris duodecima inchoatur, sicut et annus Redcmptoris ab Incarnatione post millesimum nonusdecimus jam inccepit. Sed de ejus ab Urbe disccssione, et in Gallias navigatione Pandulphum audiamus, qui
sic pergit
:

praerogativa in

communi

voto ac desi-

derio posuerunt, et iu Apostolicae Sedis obedientiani

nitatis

unanimitcr redicrunt. Unde nos divinae Triunitati gratias agentes , jiersonam tuam
tibi,

Navibus interea pluribus, et aliis optime praeparatis, quia per terram non poterat, bonis ventis vigentibus papa mare intravit (die secunda mensis Septembris, ut liabet Chronicon Beneventanum) atque post dies aliquot Pisas
16.

protcmpore

pro jure nostra? Ecclesia; ad episcopale ministe-

rium cooperante Domino consecranles,

te

et

per

prospere applicuit. Exicrunt cum eo dominus Joannes Cremensis, Guido Sanct;c-Balbina;, et de

diaconis cardinalibus dominus Petriis Leonis, Gre-

Ravennatiimi Ecclesia?, dignitatem

illius divisionis

omnem, quam

anle
siain

lempora per Romanain Ecclect

possederal,

restituimiis,

per pra;sentem

gorius Sancti-Angeli, Rosimanus, atque Chrysogonus. Sed et de Romanis nobilibus Petrus Latro, et

privilegii

auctoritate Sedis Apostolica;,

paginam, salvo in omnibus jure atque concedimus tibi tuisin

qne successoribus
lide

ejusdein

Sedis Apostolico)

atque obedientia permanentibus, episcopatus ^miliae provincia;, id est, Placentia;, Parma;, Regii, Mulina;,

Bononiae, Ferrariae, Adria;, Comacli,

Forilivii,

Imolffi,

Faventifc,

Forifiompilii, Robii,

C;csennae, Ficoclae.

Confirmamus etiam vobis duet

catum Ravennx',

monasteria S. Adalberti,

et

Sancti-Hilarii Galliata, seu ca;tera monasteria, et

Joannes Bellus, fratres Petri pivxfecti, ct quidam minores alii clerici sive laici, pra^ter ipsorum domesticos et custodes. Hi onmes cum papa simul honorifice satis atque solemniter ab iimumeracleri et populi multitudine Pisis recepti sunt et tractati. Ubi idem papa inter alia multa supcr vcrbo Psalmistaj Dixi, pronuntiabo adversus mcinjustitias meas, et tu reinisisli impictatem cordis mei, sermoncm talem hnbuit, qualem certc vix Origenes in carne liabuisset. Ibi igitur alii|uaiuiiu commo'
:

posscssiones, per authentica privilegia ab anteces-

rans, pro sui officii libertate |)lenaria tractans,

itcruin
intravil,
et sic

mare

soribus

nostris,

et

Catholicis regibus

tradita.

tiiae,

Pomposiani quoque monasterii curam religioni salvo Ecclesiae nostrae jure, commiltimus, ut

regulari disciplina per

tuam industriam,
officii

largiente

ducente Domiiio portum VilK-c Sancti-zEgidii sanus cum siiis omiiibus et incolumis attigit. Ubi vencrabili abbate Ilugone, et cjusdem monasterii fratribus undecuiiKiue confluentibus,

Domino, reformetur. Pra;terea

lium,
ponlificalis

fraternitati tuaepal-

cum
eis

maxiina laude estct honoresusceiiiibi,

videlicet

plenitudincm,

ptus; qualiter auteni

quam

beiio, quaiii lar,

liberaliter

concedimus, quo fraternitas tua secuii-

gissimo ab

fueiit Illuc
et

diiitius

perlractatus
e[)iscopi,

satis

duin Ecclesiae tua; morem ex A|iostoIica; Sedis concessione permissum, se noverit inducndum, cujus iniinicnm (ainictum) pallii volumus te per

maniiestum esl. monachi, nobilcs

pari

onmes

abbates ct
ordinis
ci

ignobiles

cujuscumquo

modo

convoiiiuiit,

quique suo modiilo

ser-

onmia genium vendicare. Hujus si(|uidem indumenla, lionor, humilitas, atque

in

juslitia est. Tota ergo menle fraternitas vestra sc exhibere festinct

Abbas Cluniacensis doniiniis Pontius adveniens cum munusculis aliis, friginta ei cquivire parati.

taturas prajparavit, dccciii vero abbas Sancti-Gordii

prosperis liumilem, et in adversis,

si

quando
bonis,

cum

donariis aliis

ciim quibus, el

cum

aliis

eveniunt,
veritale

cum

justilia

ereclam,

amicam

equitavit
alios
tiDci,

dominus papa pcr tcrram

illam . Inter

pervcrsis conlrariam, nullius

unquam

facicm pro

loquentem iiremens, lum opcribus juxta

autem, qui ad S. yEgidiuin occurrerunt Ponfuit Norbcrtus auctor Oidinis Praemonstraa Pontificc iiiuniis
pi;o(licaiiili

virlutem coiislanliic insistens,

tum iiisisterc eliam supra virliitom cuiiiens, infirmis compatiens, bciie valenlibus congaudens, do alienis tanquam dc propriis

teiisis, (|ui

liuin impctravil. Cuiikiuc idciii

EvangePonhicx voluisset

exuUaus gaudiis,

in viliis corrigcndis

pie sae-

'

Psal.

XXXI.

292

GELASII
se relinere,
'.

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1118.

eum apud
Hugo

non

acquievit. Ista pluribus

in Vita ipsius

Ibi cuni esset

apud

S. M'^i-

diuni idem Gelasitis papa, privilegium dedit Ecclesite Tolelanae, de quo ista tantuiu niutilata, sed ex Registro acce|ita Gelasii, habentur his verbis Gelasius episcopus , servus servorum Dei,
:

fonsum regem, anno millesimo centesimo decimo quiiito, iil ejusdem regis Diplomate reddidit exploratum llieronymiis Rlanca, historicus accuratissimus. Beilo siquidem deviclis Sarracenis, ip<a(iuc
nobilissima civitate ac perillustri antitjuis
riis

memo-

reverendissiino fratri Bernardo Toletano priniati,

eJLisque

sanctorum Martyrum, e Sarracenoruin nianibus vendicata, idem rex maxime pius, valde soUicitus, ut Cliristianas religiouis cultus diu

successoribus canonice substituendis in

exulcum

perpetuum.
Charitatis est

hoiiore

postliminio

reilderetur
niittil

ad

Romanum

bonum proprium congaudere

etc.

Pontiflcem Gelasiuin

consecrandum eum-

profectibus

ahorum,
sanctffi

Idcirco

prsdecessorum
Secundi,
et

dem electum Petrum. Quem

secravit,

nostrorum
tibi,

uiemori.-B TJrbaiii

susciiiiens, benigno promplocjue animo idem Pontifex episcoimm con-

item Paschalis Secundi vestigiis iiihajrentes, tam

eumdemque
illi

ad

suam

diniittens

Eccle-

quam

tnis successoribiis Tolelana)

Ecclesiffi

siam, has

litteras dedit

calhedram illustraiitibus, tolius Hispaniie primatum, largienteDoniino, confirnianius salva tamen Romanae Ecclesia? auctoritale, et metropolitanorum privilegiis singulorum, etc. Post haec subscriptio,
;

Gelasius

episcopus,

scrvus servorum Dei,

exercitui Christianorum

civitatem Csesaraugusta-

nain obsidenti (obtinenti), et omnibus CatholicB

fidei cultoribus,

salutem

et

Apostolicam benedi-

et

tenipus data;,

liis

verl)is

ctionein.
Litteras

Ego Gclasius

Catholicoe Ecclesise episcopus

devotionis vestraj inspeximus

com-

subscribo. f Signum iiianus meae, Deus in loco sancto suo. Datniu apud S. yEgidium, per rnannm
Clirysogoni, S. R. E. diaconi cardinalis, VII idus

petitioni

quam

pro Cfesaraugustano electo ad

(direxistis)

Sedeni Apostolicam duxistis,

libenter

favorem

Novembris, Indictione
papa3

xii,

nationis mcxix, Pontificalus

anno Dominicaj Incarautem Gelasii Secundi

anno primo

Ilucusque in Codice. Pergit

aliis

vero Pandulphus de
stis

per

eum

tunc rebus geillis,

,

accommodavimus. Euindem ergo electuni, nostris tanquam beati Petri manibus, largiente Domino, consecratum remiltenles ad vos, benedictionein vobis Apostolicrc visitationis impendiiiius, ajquam omnipotentis Dei misericordiam
im|)lorantes, ut per

his verbis: In viciiiiis

quoque

coope-

rantibus pluriuiis

urbium

episcopis

Ecclesiam

S. Cfficiliac de Slagello,

Ecclesiani Sancti-Silvestri

sanclorum preces et merila, opus suum ad honorem snum et Ecclesiaj sua? dilatalionem vos faciat operari. Et qiioniain et vos
i|isos et
stis
:

de Tillano, Ecclesiam Sancti Stcphani de Tornaco

dedicavit, et terniinos

veslra extremis objicere p(!riculis decrevi-

lapideos

jirffiterea

inflxit,

si

quis vestrum accepta de peccatis suis poeni-

quos absque maledictiouc perpetua nulli

ad daninum vel
loci,

uuquam

tentia, in expeditione

hac mortuus fuerit

nos

eum

vel aliciijus rei transgredi

sanctorum meritis,

el toliusCatlioIica; Ecclesiffi pre-

quandoque
lias.

licebit.

Hactenus de Gelasii naviga-

cibus a suoruin vinculis peccalorum absolvimus.

tione, appulsu, alque progressu iu interiores Gal-

Cicterum, qui pro eodeniDomiiii servitio vellaborant vel laboraveriut, et qui

pracfatffl

Qna; autem auctor post ha^c subjicit, ad aiinum

urbis Ecclesia;

sequentem spectant, quse nos suo loco reddituri sumus.

qiii

17. Galli liberales erga exulem Pontificem, consecrat episcopum CoBsaraiif/ustanum, et dat

unde reficiatur, et cleiicis ibi Deo famulantibus, unde pascantur, aliquid donant vel donaverint, secundum laborum
a Sarracenis et Moabilis dirutse,

Porro Sugerius abbas de iiululgentiis. Sancti-Dionysiiqui unus fuit ex iis, quos Ludovicus
litteras

suorum

et

beneficiorum suorum Ecclesia; iiiipen-

soruin quaiititatem, ad episcoporum arbitrium in

quorum

parochiis degunt, poenitentiarum suaruni

rex misit in occursum ejusdein Pontiflcis, in Vita

ejusdem regis quam scripsit, tradit obtulisse eideni Pontifici extrema inoiiia laboranti piimitias
,

reniissionem et indulgentiam consequantur. Data Alesli, quarto idus Decembris . His acceiitis idem

Pelrus ordinalus episcopus Ca;saraugustanus, suis

addilis litleris ejiismodi indulgenliaruin

regni
fuisse

ab eo vero Apostolica benedictione donatos

;

Diploma

paratum vero Ludovicum ipsum adire Cluniacum, si ejus vita superstite licuisset. Porro

per universum Christianuin orbem promulgandum studuit, isla scribens

:

auctor hujus temporis Folco in Chronico Beneventano testatur, ingenti studio Fraiicos ad exulein

19. Universis
chieiiiscopis
,

mundi

Ecclesiae fidelibus, ariiresbyteris,

episcopis,

abbatibus,

Pontificem

confluxisse

eorumque munificentia

omnibus

Catholica; fidei cultoribus, Petrus, licet

et

ingentem vim argenti et auri fuisse collectani ex spontaneis fldelium suasdomos evacuanlium oblationibus, ut exuh Poiitiflci subveuirent.
18.

indignus, Ca;sarauguslanus episcopus, saluteni

obedienliam.

Divina favente clementia, vestrisque preci-

Eodem tempore ab eodem

Petrus
episcopus

consecratur

papa C;psaraugustanus
Ilde-

Gelasio

bus, et forlium virorum audacia, Caesaraugusta-

nam

urbeni

Christianis

manibus subjugari, ac

primus post recuperatain eam civitatem per

'

beata> et gloriosae Virginis Mariae Ecclesiam, quaj

diu (proh dolor

lIui;oin Vila Norb. c. 9. 16.

!)

subjacuit Sarracenorum ditioni,

:

apud Sur.

toui. lu. die vi Jun.

liberari,

satis audivistis

quam

bealo et antiquo

GELASII

11

ANXUS

CHRISTI 1118.

293

nomine

sanctitatis ac dignitatis

pollere novistis.

Cum autem pervenisset inGalliasGelasius papa,

ad coniinendos
Catholicos

Adliuc tamen priori captivitatis mcerore confectam, omnibus paeue egere sapiatis tum quia non
;

Germanos

in

fidem

Apostolica; Sedis, legat ad eos

Cononem episcopum
dignitate fuerat lega-

habent, unde diruta? Ecclesiae pra-fat.-e ornamenta restitui valeant tnm quia
;

parietes et
clerici

Prfencstinumbene notum, utquianteasubPaschali

praedecessore ea

ibi-

summa cuni

dem

divino famulatui die nocte(|ue vacantes,

vivant non obtinent.

unde Vestrara itaque deprecamur

eleemosynarum vestrarum
intclligil

tione perfunctus.

clementiam, quod

si

corporali iira-sentiailiam visi-

Qui instar fulguris coruscantis abiens et rediens, excommunicationis fulmen in imiieratorem, in duobus quaj congrcgavit Conciliis,

tare nequitis, saltem

magna animi
:

constantia explosit intrepidus.

oblatione clementer visitetis, illud Psalmographi

rccolentes
'
:

Beatus qui
in die

super

egenum

et

pauperem
Illis

mala

liberabit
Ecclesice

eum Dominus.
neccssariorum
gemitibus

enim Urspergensis abbas in priinis ha;c habet His temporibus Cono Praenestinus cpiscopus cardinalis adhuc legatione Gelasii functus,
De
his

vero,

qui

jirffifata;

Synodum
palavit.

CoIoni;B

cum

Teutonicis babuit,

ubi

solalio dcslituta; atque sua; paupertalis

imperatoris omnimodis excominunicationcm pro-

etunum denarium, velquot valeant, ad ejus restauralionem miserint, nos cjus divina
condoluerint,

Huic Concilio

inlerfuit Norbertus, postea

Praemonslrafensis Ordinis institutor, tunc autem

noster conversus

clementia ac domini Gelasii papoe auctoritate

freti

(exemplar lilterarum crucis, tjuas in nostra Ecclesia signatas habemus, in su|)rascripta pagina scriptimi inveuictis) at(|ue doniini Bernardi arcbipra;sulis Toletani et

omnibus

iii peregrino habitu. Ibique ab multis accusabatur, de quibus se prudenter excusabat, unde et scriptum legitur de eo,

in

sanctaj

Romanae

Ecclesife legati,
poRuitentia;

quod de Ismael contra cum, et

'

Quia manus horum

omnium
.

ipse contra hos

omnes
-

At de

ac

omnium episcoporum
(|uantitatem,
et

Hispaniaj...

caiisa Norberti in Vita ipsius

:

remittimus. Alii equidem juxta beneficiorum suo-

rum

operum suorum meritum

delictorum

suorum consequantur remissionem.

Hugo abbas pluribus agit. Pergit auctor Alteram (|uoque Synodum iii Friteslar idem Cono Pra;nestiiius eadem pro causa indixit, (pia et habila, eamdem quam prius

Qui hunc nostrum arcbidiaconum nomine Miorrandum, et socio? snos praesentium litterarum
latores
rint
,

excommuiiicalionem confirinavit (adversus imperatorem scilicet). Imperator his auditis, insuper

etiam, quod principum consensus generale, vel curiale colloquium non multo post apud Wirce-

benigne susceperint , vel eis consulueDomino vilam consequantur Ecternam.

Valete . Ita Petrus episcopus Caisaraugustanus,

qui (ut audisli) una

misil, has(|ue

cum

his et litteras Apostolicas

Bernardi arcbiepiscopi Tolelani,

omnes subscriptione munitas, tuni tum aliorum Ilispaniae episcoporum in hunc modum Ego BLTuardus Toletauin Ecclesiffi archi:

burg inslituere proposuisset, ubi ipse aut pra;sens ad audientiam exhiberi, aut absens regno deponi debuerit, efferalus animo, Itahae suis copiis ciim
regina

pricsul, Iianc
a

absolutionem

facio ct

confirmo.

Germanicis se regionibus nimis . Qua; autem ista secula sint, quoniam spectare noscuntur ad Gelasii successorem, suo loco diceiitur.
relictis,

insperatus exliibuit

Ego Suboscitanus episcopus, hanc absolufacio et confirmo.

2t.

tionem

inslitutus cst
hiis

Templariorum institutio. Eodem anno Ordo militia; Templariorum, de qui:

Ego Sanctius Calaguritanus episcopus, hanc

fucio et confirino.

absolutionem

Ego

(luido Lascurrensis episcopus banc, abel confirino .

solutionem facio

Subscriptus quoque his reperitur Aposlolicae

Sedis iegatus, qui tunc morabatur in Ilispania, hoc ilidem niodo

ista Willelmus Tyrius ' Eodem anno , ncmpemillesimo centesimo decimo octavo, quidam nobiles viri de equestri ordine Deo devoh, religiosi et limentes Dcum, in maiiu domini pa,

triarcha; Christi servitio se mancipantes morc canonicoruin regularium, in caslitate et obedieiitia, ct sine proiirio velle perpetuo vivere professi siint'.

Ego Boso
f

S.

R. E, cardinaiis baiic ahsdlu-

Inter ([uos

lionem

icio

ac confirmo . Ilactenus

vcneramke

Hugo de
Quibus

iiriiui et pivTccipui fuere viri veiierabiles Paganis, ct Gaufrediis de Sancto-Adeinaro.

anliquitatis

moniincnta, Hicronymi Blancae in-

dustria in lucem prodita in commeiilarils

rerum

Aragoiiensium ex Ca;saraugustaiio Tahulario, (juibus indulgentiarum (iromulgandariim pristinus mos referatur, pariterque antiquus cultus religiosissim;c
Ecclesia;
(ju;c

(|uoiiiain ne(|iie Ecclesia crat, ncque cerhaliebant domiciliiim, rcx in palatio siuj, quod secus templiim Domiiii ad Australem habel iiortam, eis ad teniiuis conccssit habilaculiiiii ; canonici templi Doinini plateam, quaiii circa

tum

|ira;dictuiii

beatissimac

Virginis

de pilaui

haliebant

|ialatiiim,

nuncupata;,

hactcnus non

ad opus ofliciiiaiuni certis

soluiii Ilispanoruni

poiiulorum, sed externorum etiain viMtalioiie ficquentatur, universo Chrisliaiio orbi

nolis-imn.
20,
illustri faina

quibusdam conditionibus conccsserunt. Doininus

auleni rcx

patriarcha

cum cum

suis proccribus, dominiis quoiiuc

praelatis Ecclesiaruin
eis

de propriis

dominicalibus certa
lef/atns A/Jostolicus in

pro viclu

et

Conon

amiclu bene-

Gertnania.
i(.'n.

xxvi.
I.

Apud Sur.

die vi Jun. lum. ni.

\Vi|i

Tvi'

de

lell. tielL sac.

\\i. c. 7.

294
ficia f|u,T(lam

GELASII

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1118.
ejusdem imperatoris extant constitutiones ab co
etiam ad res Ecclesiasticas spectanles, quas recitat Theodorus Balsamon diversis in locis. Habet et bas Codex Juris Orientalis duobus tomis
sancite,
intextas.

ad tempus, qiiaidam in perpetuum

conlulerunt. Prima autem eoruni i)rofessio, quod-

que eis a doinino patriarciia et rcli(|uis episcopis iii remissionem peccatorum injunctum est, ul vias et itinera maxime ad saluteni peregrinorum contra latronum, et incursantium insidias pro \iribus
conservarent . Haec de
institutione.

Quomodo

De eodem Alexio, quod communione coiijiinctus,

ficant.

fuerit Ecclesiac
iilura

RomaniE
imp.

sunt quae signi-

autem

post

novem annos

in Galliis in Concilio Tre-

Constat in priniis

eumdem Alexium
Quod
si

Ordo per Apostolicae Sedis suo loco dicendum erit. In quo illud legatos quod ct Tyrius ait, per novem ol)servanduni annos, cum totidem ipsi essent novem numero, nequaquam potuisse multii)licari. Ubi autem comcensi confirmatus est
,
,

frequentasse oblationibus Ecclesiam Sancti-Benedicti

cnenobii Cassinensis.

non

fuissel

Catholicus,

nec ipse misisset, nec missa ab eo

Eccle-

accepta fuissent, id prohibentibus legibus

siaslicis.

probatio accessit Apostolica; Sedis, aucti sunt in

immensum.
22. Balduini regis obitus.
tinet

'

De legationibus cum oblationibus missis ad Cassinense monastcrium, meminit Petrus Dia Alexius vero Constantinopoconus his verbis
' :

Quod item

per-

litanus imp. transmisit beato Benedicto per Joan-

ad res Orientales, morilur hoc auno, Qua-

nem, curopolatam suum,

Suscepit

dragesimae tempore, Balduinus

rex,

Hierosolymorum

eum legatum

vesteui oxi.... deauratam. abbas noster honorifice ,

dum

in expeditione esset, sepeliturque

Domiloco.

ipsuni(|ue iinp.
rentiir,

bonorum oinninm,

qua; hic gere.

nica

Palmarum Hierosolymis
miles egregius,

sui) Calvariaj

participem perpetuo esse constiluit

:

Et

Substituitur ab eo vivente Balduinus de

affinis cjus,

Burgo
'

inferius

Secundo idem imperator octo micheet

pietate praeslantior,

latorum

libras,

pallium triacontas pro

altari

coronatur die Paschatis. Sed

cum

interea

Eusta-

nostrfe misit Ecclesiae . Et inferius

idem auctor*

chius comes Bolonensis, frater defuncti regis, ab aliis in regem assumeretur, ne bellum civile inter

Hoc item anno AkixiusConstantinopolitaniisimp.

per apocrisarios iniperii sui misit beato Benedicto

maximo damno Christianae religionis constaretur, sponte magna animi constantia, religione non inipari, magna omniuni admiralione, majori laudatione cessit Balduino regnum, inemorandum posleris
Christianos in Terra-Sancta apud infidelcs

purpureuni pallium optimiim, de quo idem abbas

pluviale laciens aureis
insuiier
^
:

listis

ornavit. Et inferius

exemplum, non qu;e sua sunt (juaerendi, plurimorum causaj faverent. Ad hunc autem receus regem electum extat Epistola Petri
pra;liens

sed quae

Per liujus, in(|uit, coenobii fiatres octo libras solidorum, palliumque triaconlhasimon beato Benedicto direxit . Testatiir insuper Petrus Ckiniacensis in Epistola adejus successorem data', proxime recitanda, euiiidem imperatorem etiam

Ecclesias
et alia
|)laiie

Transaljiinas oblationibus locupletasse,

Catholicffi

abbatis Cluniacensis,

oflicii

plena

'.

communionis
legatio,

signa edidisse, ut

Quo anno pariter defuncto Arnulpho Hierosolymorum palriarcha, dignitate sedis potiusquam moribus memorando, successit in locum ipsius
Guarimundus, natione Francus,
nensis, virtulibus pollens.
dioecesis Auibiaextat

procul a schismate i|)sum fuisse appareat.

Sed

et

quam

misit ad Paschalem jiapam,

ejusdeni
terpres,

communionis haud dubius habetur incujus ideiii Petrus Diaconus meminit '.

Ad quem etiam

ejusdem Pelri Cluniacensis abbatis Epistola, cuni scivit ipsum creatum esse patriarcliam Hierosoly-

mitanum.
23. Alexius imperalor Orientis moritur Calho-

24. Perdomuit Alexius Pexinacas Barbaros iu imperium irruentes, sed tunc, cum suis desperanles viribus milites ad supernuni a Deo iiiiplorandum auxiliuni, projeclis ariiiis, hunii strati

misericordiam flagitarent, cuinque vasa sacra quae

couflaverat,

hceresum propulsalor, in aliis lauMoritur hoc dandus in aliis vituperandus. pariler anno, tleciino octavo kalendas Seiitembris, Alexius imperator , ubi regnasset annos triginta septem, et trigesimum octavum per menses
licus censendus,
,

eadem

restituenda, sacra edita san-

ctione promisisset, ut suo loco pluribus

est.

dictum

Fuit el ilkul in Alexio

commendatum, quod
in

scliolam
peres

Grammaticorum
,

constituit,

qua pau-

erudirentur

victu

tain

niagistris
etsi

quam

quatuor

et

dies

aliquot incli&asset.

Praecesserat

discipulis constituto.

Cceterum

fuerunt in eo
Zonaras, non-

illud loco prodigii

habitum, quod velieinentissimo

sita

pleraque laude digna,

nullis

qua

recitat
vitiis

veiitorum turbine statua Constantini ajnea, super celeberrimam

quae

reprehenduntur
patriarcha cuiii

non caruit

colunmam

por|iliyreticam in

qutc Cosinus

einendare

frustra

Placoton collocatam, divulsa iu terram, prostrata est atque contrita, cujus et immensa ruina plu-

tentasset, nialuit se

abdicando carere sede, quara

in cives videre et pati.

ejus rapinas excrescentes

rimos necari contigit. Meminit ejus rei adeo admirandaj Zonaras tum in Constantino Magno, lum
etiaiii

At pauie Latinos illud magis magisque in eo quod invidens reprehenditur alque damnatur
,

in

ipso

Alexio

Comneno. Pkires adhuc

xi. c.

1
'

Wll. Tyr.
I.

(le

Bel.

Ibid.

XII. c. 3.

sac.

I.

iill.

el

I.

xii.

c.

1. 2.

3.

'

Pelr. Diac. Chr. Cass.

'

I.

iv. c. 17.

-2

c.
I.

iS.
IV. c.

Petr. Clim.

I.

iv.

Ep. sxxix

Ibid. c. 25.
5

3 Ibid.

Petr. Oiac. Cbr. Cass.

3 Pelr.

Cluu.

I.

iv. E[).

xlvi. iLvii.

48.

GELASII
gloriae Francoriiin,

n ANNUS
illis

1.

CHRISTI 1118.

295"

aiiversus Sarracenos et Tiircas

teliciter niilitantium,

primuni iiroditione

ol)-

esse cnravit, inde vero contra eos cuni Cliristianm

fidei

auctorem haeresis Bongolimorum, detexit, atque non sine labore detectum eumdem flammis comburendum tradidit. Extant nefandissimi hominis errores
isli

hostibus foedus iniit, tiniens imperio pcr

sibi

ex

Euthymio deprompti, qui de

existere.

his locu-

Francos

eripiendo,

si

eos

secum dominos

in

pletissime agit.

Oriente coalescere pateretnr.

Trinilatem negavit

Rejecit

libros

quibus rursum laudem mcruerit, Euthymius Zigabenusin exordio Panoplia; pluribus narrat, et inter alia de hisquae spectant ad pietatem, sic habet Celebrandum est studium atque con25. At in
:

Moysi, septemque tantum divinaj Scrifitura; libros

recei)it.

Deum humana forma

praedilum

dixit.

Mundum

silium

quo Orthodoxa; fidei decreta colligenda curavit; nec quamvis tam mullismundi molestiis,
,

creatum ab angelis, malis scilicet. Michaelem archangelum fuisse incarnatum. Iconoclastiam amiilexus, sanctorum cultores imaginum
reprobos et
despexit,
idololatras
in

esse affirmavit.

Crucem

iDnumerabilibusque

negotiis, ct gravissimis

occu-

quod
ficte

ea

Salvator occisus

sit,

quam

pationibus assidue distringeretur, partem hancsibi negligendam duxit, ut ex imperatoribus multi,

daemones

timere

atque fugere viderentur.

Baptismum

Ecclesiic esse

baptismum Joannis, suum

sacrifl-

quibus id satis fuit, quod plerisque vel illius, vel hujusce temporis hominibus satis est , nempe
brevis fidei
confessio
,

vero esse ba|)tismum Christi. Incruentum

religionis

continens ele-

menta, quod sacrumSymboIum appcilatur. Atipse cum experimento cognitum atque iierspeclum haberet, pestiferas rursum etimpias opinionesmullis
et propter Romani imperii partibus irrepsisse longum forlasse diuturnumque hostium dominatum inter bonum trilicum mala luxuriantis ha;reticorum doclrincp, quie nonnisi ad comburendum
,

Dominicam orationem. Omnes orationes praeter Dominicam vaniloquia esse. Insuper delirans dixit suos
esse

cium contemnendum. Eucharistiam

ouines concipere

Verbum

Dei, eti^arere sicutbeata

Virgo peperit, nuilamque aliam esse resurrectionem praeter pcenitentiam et vilam Evangelicam. Ha'c ex Euthyniio et aliis. Quomodo autem imp. Alexius nefarium liominem ultimo supplicio afl^ecit, ita describit Zonaras His temporibus secta
:

utilis estjZizania luisse

sparsa ac disseuiinata

ea-

nefaria

Bongolimorum

extitit,

cujus praeco doctor-

que ut vigerent et crescerent, turbidis sermonum rivulis abipsorum doctoribusirrigari animo commolus, atque ob insignem eorum audaciam at(|ue dementiam inflanunatus, tanto malo sibi occur:

que primarius fuit(|uidam Basilius mcdicus, habitu monachus, sed i|)so potius salana indufus. Qui cum annis quindecim erroris illius [)erniciosa dogmata didicisset, quinquaginta duos docuisset
totiim
fere

rendum, ac remedium adhibendum

2G. a Itaque

exislimavit.

orbem sua

[lestis

impievit.

Tandem

cum
:

a publicis negotiis, gravissiet curis

misque

reipublica;

muneribus
id

superesset

etiam urbem imperatricem ingressus,in manifesto criinine est veritatis inimicus deprehensus. Nam
impietate cognita , simulavit se fidem habere Iiomini infelici, et magistrum a|)pellavit, et salvatorem erranfium animarum. His et pluribus aliis a;gre quidem et tarde, sed tarnen
im[)erafor ejus
eflecit

aliquid tem|)oris

omne

in

divinarum Scriplu-

rarum voluminibus accurate perlcgcndis consumebat ; deque eis cum viris eximiis , quorum egregia multitudine regia semper referta esse solet,

coUoquebalur, approbatos

in

primis sermones
auinuis
est, ut

taiidem,

ut

homo

[)estifer

evomeret virus
irretita, doctri:

colens,

quorum

ingenti

quodam amore

sua; im[)robitatis.

Sed fera cassibus

ejus

incensus ardebat. Ex quo factum

talium

sermonum consuetudine linguam

exacuens,

tanquam ferrum ignitum a(|ua frigida confirmatum atqiie gladius utrinque acutus ad detestabiles
opiniones atque doctrinas excidendas, vel ut Scri-

dogmata contempsit communique suffragio in e([uestri theatro impostorem comburi jussit . Hic ejus finis, homine sacrilego
ijus vulgavit, et
digiius.

nam

Quo

su|)j)licio

afficiendos novatores

cum

Basilio sentientes, candidiis lector jure consentiet.

ptuKc verbis utar' Malleus conterens petras, asperam nimirum et duram, atque omni sensu carentem perlinaciam impiorum erascrit. Id (^uod ego testari possum, qui rem aiiimadverti, et annotavi, cum ei disputanti fortuna bis mihi contigerit interesse . Et inferius Qua sane in re non sibi pontificum munus arrogavit, sedexemplo suo pontificcsexcitavit, seiiueilloruni socium et adjutorem adjunxit etc. Ejiis namqiie et jussionc se 1'anopliamscripsisse idem Euthymius tcstatur adversus omniiim lia;reticorum errorcs. 27. Pra3ci[iuam vero laudem indc sibi idem im[)erator Alexiiis comparavit quod quemdaiii hujus tem[)orisuefandum ha;resiarcham, iJasilium,
:
:

Alexio imperatore dcfuncto,

Calo Joannes,

sic

filius ejus niajor natu vulgo dictus, habenas imiierii

moderandas suscepit. 28. SS. Godefridi episcopi Ambianensis

ohitus.

et

Lidfjani ahhatis Ordinis S. Benedicti in agro Setino

Ad

[)Osfrenium cifra

fineiii aniii

hujus,

nem[)C sexto idus Novemliris, sanctus Godefredus e|)isco|)us Ambianensis, de ([uo sac^ie su[)erius dictiim
fiiit,

diem

obiit,

cujus, res

[iraeclare

gestac

scrii)l;e

cxtant a Nicolao

monacho

ejus icquali*.

l[)sius

vero Sepulchro hoc fuit iuscriptum Epita:

phium

Gloria ponlilicuin, dcri decus, ac nionacliorum

Hier. xxiii.

Apud

Sur. toai, vi. dic vi

Novemb.

296

GELASII

II

ANNUS

1.

CIIRISTI 1118.

Forma, grogis dux, exemplar raorum Godefredus

Hic jacet, astra peteus octava luce Novembris.

Ordinis S. Bencdicti, qui in monasterio S. Cscilioe in agro Sctino \itani duxit ad sanclitatem accom-

Et non solum est ejus scpulchro incisum Epita-

niodatam, claruitque vivens et post niortem miraciilis. Scripsitres ab eo gestas Dionysius monachus
Cassinensis, sed eas luendis obsitas legisse nobis
contigit.

phium, sed veneranila

Moritur
et eocieni

ejus iiiiago pariter collocata.

tempore

S.

Lidgaaus abbas

Anno

periodi Grffico-Romana

6G1I. Anno
II

yErs Ilispan.

U56.
V

Anno

llegira;

512, inchoato die 24 April., Fer.

4.

Jesu Christi 1118.

Oelasii

papa; 1.

Henrici

reg. 13.

iiiip.

8. Joannis

Comuem

iinp.

1.

\.

et seq. Pasciialis II, uli refert

Ad num. Moritur Paschalis 11 pap. Pandulfus Pisanus

Angl. Ilovedenum

p. 474., et

Bromptonum

p.

1007,

in

ubi traditur, Paschaleiu

XIV kal. Februarii demor-

ejus Vita apud Baronium, qui

eum Petrum

Biblio-

tuum,
tom.
II

sicuti

et

in

Cbron. Waiteri Hemingford

thecarium perperam credit, cum morbo affectus et B. Agapiti Ecclesiam esset, venil in Praneste ibidem dedicavit. Nativitatis Domini vigiiias Romx celebravit. Tandem a carnis debitum soi,

Coiiect. Oxoniensis.

2. Itwatio Sedis ejus et interpontificii. Cuin itaque Paschalis II die xiv mensis Augusti

anni mxcix Poniifex

Rom.

ordinatus fuerit, Eccle-

\it

XV kaiendas

Februarii , sed dies

uti ex ipso
II

ilie

procul-

siam
si

Romanam

rexit annosxviii, nienses v, dies vii,

,

dubio corruptus,

Panduipho eruitur, obilum episcopatum cessasse diebus tribus, quemadiiiodum videre est apud Baronium num. 2, et apud Papebrocium in
qui subdil, post Pascliaiis

dies emortualis exciudatur ut habent auctor Magni Chronici Belgici ex Bernardo Guidonis, Joaimes Ceccamus in Chronico Fossaj-Novae apud Ugheiiuin tom. i Ilaii;c Sacra;, Martinus Polonus iu Chron.,

conatu Chronico-Hist. in Paschali II. Fieri eniin non potest, ut Paschaiis XV kaiendas Februarii,
seu die xviii meusis Januarii e vivis excesserit, et die XX vel xxi ejusdem mensis Gelasius II ejus
successor electus fuerit
rit
,

Wernerus

in Fascicuio

temporum

et

duo ex

nostris Catalogis; vel dies viii,si dies

emor-

tuaiis includatur, ut in

dicitur.

Verum quidem

uuo ex iisdem Catalogis est, Baronium uum. 2

iioc

cum

hujus mors contige-

referre

iocum Panduiphi

modo

In

mau-

anno sequenti,

die xix mensis Januarii, post-

soieo purissimi niarmoris thalapsico opere sculpto,

sedisset annum unum et dies quatuor vel quinque, ut ibidem videbimus; aiioquin Sedes vacasset, non dies ui , sed dies vii. Loco itaque

quam

XVkalend. Februarii, legend um A77 Ftbruarii, quo die Paschaiem II victa functum esse recte scripsere
Pelrus Diaconus
Maiieacensis.
lib. 4,

undecimo kaiendas Februarii coiiocatus est; cum sedisset annos xviii, menses v, dies iv ; sed locus iiie tam a Iibrario, quam ab interpoiatore corruptus loco eniin thalapsico , legendum tnirifico
;

et rejicienda liajc verba,

aiiis

cum

sedisset, etc. qua; in

,

cap. 66, et chronographus

Hauc nostram emendationem certam

in

reddit ipsemet Panduiphus, qui narrataejus morte

ait.:

In sede propria,

patriarchio, in dextro

Panduiphi exempiaribus non extant et veritati contraria sunt. Ex quibus consequens est Papebrocium citatum perjieram scripsisse Paschalem II e vivis excessisse xviii die Januarii, sedisse
annos
xviii,

latere templi, in

mausoieo purissimi
II

marmoris

menses

v, dies v, et
:

Sedem

post ejus

mirifico opere scuipto, XI kaiendasFebruarii coilo-

mortem

catus

indicat

enim Pasclialem

die praecedenti,

nempe
qui

XII kaiend. Februarii, e vivis abiisse,se-

queiitique die terrae niandatum esse. Hinc Faico,

sepuiturae
scribit
:

annum a die prima niensis Martii iucipit, diem cum die mortis, ut ssepe fit, confundens,

Hoc auno mcxvii, Paschaiis

,

[lapa obiit

XI

kai. Februarii

et Geiasius
II

mortis Paschaiis

papa eiigitur . Dies etiam corrupte descriptus apud

in Histor. de Gest. Reg.

Simeonem Duueimensein

Onuphriura in Chron. Eccles. qui Vitam Paschaiis II a Pandulpho scrii)tam viderat, uti anno mc indicavimus, litteris mandasse, Paschaiem II duodecimo kalend. Februarii animam Deo reddidisse, cessasse Sedein dies III, et Gelasium II ejus successorem electum fuisse octavo kaiendas Februarii. Hunc enim electum esse die xxv mensis Januarii, non vero xxxi ejusdem mensis, ut arbitratur Papebrocius, ex dicendis in morte ejus apparebit. Non hinc discevacasse dies xii
recte vero

GELASII

II

ANNUS

1.

CHRISTI

1H8.

297

qiii monuero, chronograplium Sancti-Pelriapud Dacherium tom. ii Spicilegii, qui die non memorato ait Paschalem II obiisse an. mcxvii, annum a Paschate inchoare, quod aperle liquet ex donatione quadamabeo annoMCxviii summarie recitata, in cujus calce dicitur Factum est hoc

dam,

vocat.

Vivi

EamConstantinusabbasjam an. mdcxxxviii, cum prolixis Commentariis ediderat. Baronius complura exeadem liic recilat; sed cumFalco
Ronia;
Iiujus temporis scriptordeGelasii Ilelectioneetiam

sermonem

habeat, nobis ejus verba ad

:

Eccles. illustrationem referenda

Annalium Factum est,

ad

in flne istius anni

de quoagitur, VII scihcel idus

inquit Falco,

cum

prffifatus Pontifex Gelasius

Martii ; eo

enim anno,qui noLis estMCxiv, Pascha die XXIX Martii celebratum, et ab eo tantum chronographus ille annuin mcxiv exorsus est.
3.

Pontilicale soliuin fere totius populi

Romani una-

nimi voto

et

concordia eligeretur, archiepiscopis,

episcopis et abbatibus, circa

Romanain Scdem mo-

Ejus sepultura.

Joannes Diaconus Junior

Lateranensis cano-

rantibus, inissos Apulia;(|uoque partibusdelegavit,

BasiliccE Salvatoris Patriarchii

ut ad ejus consecrationis

diem convenirent. Erat

eiectusfuit, diaconuset
in canonico je-

nicus, in libello suo de Ecclesia Lateranensi a Ma-

quippe, ut retulimus,
cancellarius, qui
junii

cum

Musei Itahci vulgato, refert retro sub absida esse sepulturas Apostolicorum, iuter quos istos numerat Ibi prope jacet Leo pa^ia V, et Agapilus papa II, juxta sepulchrum ejus. Inde, per directum ad dexteram jacet Paschalis papa II,
billonio tom.
ii
:

quidem nonnisi

tempore consliluto consecrari poterat (quia presbyteratus inqualuor tem[)oribus conferebatur,

et nullus

tunc Roma; aut

Lcgatione

pa[ia,

aut episcopus aut

presbyter unica ordinatione, ut aliasfactumfuerat,

sacrabatur).

qui salubri providenlia ac studio renovavit Ordi-

itaque accepta, episcopus

alii

nem

caiionicum

iii

ista

Ecclesia

juxta quein jacet

Trojana;, arcliiei)isco[)US Sipontinic civitatis, et

ipsum requicscit Honorius papa II, ac deinde penes istum Coeleslinus papa II. Joannes autem Diaconus Junior libeilum suum Alexandro papa; III dicavit licet eniin quotus hujus nominis Alexander ille fuerit, non inemoret, cvidenter tainen se de eo loqui pag. 570 insinuat, quando ait, in una absida esse altare sanctarum virginum Ruflna; et Secunda:, sub quo recondita sunt iireliosa earuradem corpora,quae
Callislus papall etc. Secus
;

complures ad i[)sius consecratioiiis solemnilatem properaverunt sed priusquam memoratus electus

;

Gelasius consecrationis acci[)erel dignitalem, rex

praefatusHenricus, instructis insidiis, noctissilentio

Romam

ingreditur

inensis

Martii

secundo die
ijisius sic la-

ingrediente. Apostolicus ilaqiie regis

tenter deprehendens, rcminiscensqualiter rex ipse

dominum pa[)am Paschalem

ejus prsedecessorem et

cardinales fraude et dolo cepisset,

absque mora

inventa sunt ab Anaslasio papa IVfelicisinemoria!,

cardinalibus convocatis fluvium Tiberis ingressus

antequam Apostohca

et dignitate sublimaretur postipsarum inventionem fabricato altari ad hono,

rem
ipsum
tur

earumdem

[)ropriis

manibus

consecravit
et prse-

altare adstantibus nobis

omnibus,

sentibus canonicis BasilicoB Salvatoris, etc. Fate-

Deinde prosperis veiitis mare sulcantes pervenerunt Calenum sed cuin Calenum neque portum habeat, neque in mari positum sit, legenduin Cajetam, quo juxta Pandulplii citati testiinoniumGelasius appulit, etaliquo tcm[)ore moraest.
;

tamcn Joannes Diaconus in prajfata Epistola libellum iliuin antiquum esse, seque tantum addidisse, qua; vel propriisoculis vidit, vel
dedicatoria

tus est.

ab antecessoribus veridica reiatione cognovit. Sed

post

Joannem Diaconum

libellus

ille

riusus interDecreco-

5. Adveniente Ilenrico imp. Roma furjit. Rex auteni A|)ostolici cgressum cognoscens, ei apud Calenum (Cajetam) delegavit, quateniis Urbem reverteretur, quoniam ad ejus consccralionem li

poiatus,

cum

in eo pag.

570, paulo scilicet antefaciat, referat

bentissiine

intercsse

et

corroborare desideraret.
ejiis et [^erfidiaj

quam
tum

de Anastasio IV verba

Pontilex autcni Gelasiusnequiliam

consecrationis cujusdaiii allaris, de

mandato

telum Innge lateque cognoscens

Miiainur,

inqiiit,

domini Bo7iifacii papre VIII

dein libello pag. 509, sernio
sit

factic, iino ct in

su[)er talis tantii|ue viri legationibus,

Alexandri

III, el

de sepultura ipsius aliqnotsuccessorum ejiis.

4. Gelasius II elirjitur

Pontifex

Rom.

num.

3 ad 17. Paschali

II

siiccessit Gelasius,

hujus

ad nos ventiirum se die Resurrectioiiis (Paschatis) nu[)er transmiserit. Nunc vero nocturno tcin[)ore, et ante condictum tcm[)us comi^erimus cuin adventasse. Ego vcro, Deo annuente, consecrationis acci[)iens
firmitatem,
constituto
etc.

cum

nominis 11, Campanus, patria Cajelanus , antea Joannes Cajelanus, S. R. E. archidiaconus, cujus Vitarn scrii^sit Pandulphus Pisanus fainiliaris ejus,

(dic sc.

Deinde eleclus ille Gclasius die quatuor temporum Marlii, uti

consecratus est apud Calenum
(I).

supra) a canlinalibus, qui cuni co cxieranl, canonicc et ordinate

quam Papebrocius laudatus ex Ms. Antuerpiano integram

(1)

exhibct, et

Pandulphum perperam Alelrinum

in

(legeCajetam) menscMartiosuperiusnominato

Cum

Falco Bcnevenlanns mendosns et mancns

rebus anDi hujus

sit,

juvat illura supplere,

et in

nonnuliis
:

corrigere ex Epistola

Gelasii ad

Cononem Prineslinum, Aposlolicum per Gcrmaniam legatum,

,

quac cst Epistola ccxciii Codicis Ifdalricl

l'ost

eleclionem nostram

diaconus imperatoris furlive et inopinata celeritate Iloraam vcniens nos egredi compulit.
se faclnrnm qua: posset
nisi

Pacem postca minis

el

tcrroribus poslulavit, dicens

sacramento pacis ccrlitudinem faceremus. Nos ei, fratrum noslrorum consilio, paccm obtulimus. Ille slalim die post electionem nostram quarta, Baraceasem (liracarcnscm) episcopum, qui Burdinus a Normannis dicitur, anno praiterito (sicut nosli) a domino pracdecessori nostro Paschali papa in Concilio Beneventi excommunicatum, iu matris Ucclcsia; invasiimem ingessit . Et post
nos
ei

pauca Sane nos cum fratribus nostris, cl episcoporum Collegio nicavimns . Bata! sunl lillera; illa; Capua;, idibus Aprilis. Ex his
:

in prsterito
litteris

1'almarum die Capuic rcgem ipsum cum idolo suo excommu-

intclligimus quot abfuerint dicsab clectione Gelasii ad Burdini as-

Bahon.

ToMCS XVIll.

38

298
6,

GELASII
Ordinatur Pontifex Rom.

II

ANNUS

CHRISTI 1118.

Baronius qui:

Imperator interea
foedus iniens,

cum

oppidanis (nempe Turrirediit,

dem, num.ll,exPandul|)ho

citato ait

In papam

cul.-e)

Romam

ibique diebus

Gelasium infra kal. Maiiii consecratus , quod et exemplar, quo usus est Papeljrocius, etiam babet, eamdeniqiie leclionem alii |)assim sequuntur. Ve-

Penlecostes ab

eodem heresiarcha coronatus, Ligu-

rum
et in

texlus PanJulplii eo in loco corruptus, sicuti

riim rediit . Gelasius vero II, post(|uam Henricus Roina digressus est, in eam Urbem clam venit : Magis peregrini quam domini , inquit Pandula Romam, sicut Deus novit, intravinius. dominus [)apa, melius quam hospitatus est in Ecclesiola quadam, quaj Sancta^-Mariaj in Secundo-Cereo dicitur . Narrat postea Pandulphus

exem|)lari Constaiitini Cajetani, quod habet infra Octavas idus Martii, legendum enim infra Octavas idus Martii seu Octavas idus, ut loquitur

plius,

Latuit

Horatius serm.
postridie,

i.

Satyr. VI, indeque intelligimus,

seu die nona mensis Martii, Gelasium presbyterum ordinatum, dieque decima qua) Dominicalis fuit Pontiticem consecratum. Inter episcopos qui Gelasii inauguratoni adfuere, Pandul-

Risonem Barensem archiepiscopum numerat, tamen in Chronico Falconis ad annum mcxvii scriptum reperitur Hoc anno Riso Barensis ar[)hus
et
:

ad festum sancta} mensis Julii celebratur, sese exposuisset, denuo invasuin ab Henricianis, acriterque ulrimque [)ugnatum esse; Henriciaiios deinde ab Urbe recessisse, et Gelasium II illuc rediisse. Et quia Ravennates eorumque archiepiII,

Gelasium
Praxedis,

cum

nimis

facile

quod Romae

die xxi

sco|)US Gualterius cjus partes [)erpetuo secuti suut,

cbiepiscopus ab Argivo cive Barensi trucidatus est in via Canusina . Verum Falconis Clironicon eo

antequam Roina

discederet,

eorum voluntatem

pro-

lixe laudavit, et reslituit archiepiscopo eos episcol)atus, quos Paschalis II Ravennati Ecclesiai ia Synodo ad Guastallum anno mlvi coacta ademerat.

anno partim mutilatum, partim depravatnm, ut observat Peregrinius ia Castigat. pag. 1C3. 7. Burdinus fit antipapa. Pergit Falco
Chrisli

Gelasii Dij^Ioma refert

8 Pontiflcis ipsius

responsumaudiens (nempe Hen-

in cujus fine legitur

Rubeus lib. 5 Dat. Romic

Hist.

Raven.

per

manum
id.

ricus imp.) peslifero invento consilio, archie[)isco-

Chrysologi S. R. E. diaconi cardinalis, VII

gusti, Indict. xi,

Au-

pumquemdam Hispanum

(nempe Burdinum

ar-

(ideoqne hoc Christi anno) anno

chiep. Bracarensem) in Pontiflcem, et, ut ita dicam, invasorem Ecclesia^ constituit et consecravit .

Doininica;

Incarnat.

domni

Gelasii

wcxix , Pontificatus autem Secundi papai anno priino . Referloco

Quod pluribus Romanis

igitur

displicuit

Romanorum

tur etiam illud Rescriptiim tom. x Concil. pag. 818,

com|)lures

quorum
I !

niens erga Ecclesiaa

sed ea subscriptio ibidem corrapta

enim

manebat, visa ejusmodi ha;resi et cognita, aiebant: Heu beu miseri, cum nos ex longo nostroruin j^atrum vetusto ritu, sine alicujus regis adventu et licentia, |)astorem eligebamus, consecrabamus quem volebamus. Nunc auteni sine regis permissu jam amplius alium neque eligere, neqiie consecrare ausi erimus . Quare |)lures e nobilitate Gelasio canonice ordinato apud Calenum (legendum Cajetain) legaverunt, dicentes
fidelitatem fixa
:

VIl id. Augiisti, Indict. xi, ibi habetur kalendis Septembris, IncUct. xii. Rubeus eniin, qui autograi)hum viderat, hac de re nos dubitare non patitur, pra;terea annus ille Incarnationis Pisauusest, non vero communis.

9.

Gelasius II Ecclesice Ravenn. pristina jura

restituit.
ut
tia,

In Concilio Guastallensi statutum fuerat,

cum
suis urbibus, id est, Placea-

/Emilia tota

Parina, Regio, Muflna, Bononia,

nunquam

ul-

Vestraj notescat paternitati, paler et

et nostros aniicos consecrationi
cati viri in
illius

domine, nos

terius

Ravennatensi

metropoli subjacerent. Hsec

excommuniHoc
in

Pontiflcem scelestum

coiisliluti, nulla-

versus

enim metropolis per annos jam pajne centum adSedem Apostolicam erexerat se; nec soluin

tenus consilii et auxilii

manus

dedisse .

ejus prffidia usurpavit, sed ipsamaliquando

Roma-

loco Falconis Chronicon valde mutilatum et cor-

ruptuni;jam enim narrat Gelasium II Paschatis tempore Cajetam venisse, inde Romam, et Roma
Pisas.
8.

nain invasit Ecclesiam Guibertus ejusdem metropolis incubator , inquit Cencius Camerarius apud
mcyi, num. 32. Sed cum taadein , inquit Gelasius II in laudato Rescripto, divinai majestati placitum fuit, eamdem Ravea-

Baronium anno

Henricum coronat imperat.

die

Burdinus, seu

GregoriusVlIl3ini\[>3i[yi, postridiekalendas Junias,

ipso Pentecostes
pa|)a coronavit,

Ilenricum imperatorem ut
praecedenti ut le-

quem jam anno

II

natensium Ecclesiam misericordiae sua3 gratia ad unitatem et obedientiam matris sua; Romana; Ecclesiaj revocavit . Quare Gelasius Gualtero Ravennatensi archiepiscopo, et
Ecclesiae dignitatem
[)er eum Ravennatium omnem quam ante illius di-

galus Pascbalis

coronaverat. IIoc

enim docet
4, cap.

PetrusDiaconusinChron.Casinensilib.

04:

Licet enim in lilteris Gelasii ad Galliarum archiepiscopos etc. a Baronio recitalis, et a Pagio hic num. 13 memoratis, schismaticum illas tamen litteras in multis pravam exbibcre leclionem constat; ut, cum legunt Bullum de Romanis schismaticse electioni favisse, cum genuiua kctio, quam etiam Epistola nostra profcrt, habeat : Nullus de Rotnano ctero. fautor multo tempore per Daciam debacchatus in litteris illis Baronianis asseritur; in noslris nielius lusuper Teuto schisiualics electionis habetur per Italtam. Quidni igitur et ia dierum numerum mendum irrepsisse potuerit ? Cum pra;serlim electio illa statim ah egressu Pontilicis

sumpUoncm.

Pontiticem die ab electione Gelasii 44 constilulum (erunt,

facta in lilteris

illis

asseratur. Denique in lilteiis

uon obscure designatur Coucilium quoddam Capuoi hoc anno celebralum

die

Falmarum,

vii Aprilis, in quo Ilenricus et BurdinusaDathemati devoti fuerunt. Hujus quidem Coucilii mentio habetur apud Urspergensem ad huncannum, qui id resciisse ex Utteris Encyclicis ejusdeia Pontidcis asserit. Mirari autem subit nullam hujus mentionem a Pandulpho qui Pontifieen) tunc

comilabatur,

fieri.

Idem ctiam

tradit

annaUsta Saxo ad hunc annum.

Mansi.

GELASri
visionis

II

ANNUS

1.

ivit,

CHRISTI 1118.

299

tempora per
reslituil,

Romanam
Gualtero

Ecclesiam posse-

derat

r>,

et

paliium concessit.

et poiuili

ibique honorifice rcceptus in conspectu cleri Marsicani Maranenscm electum et ipsius

Baronius in Appendice ad hunc

Gelasii
II

annum

Epistolam

Giialtero

RaTennatium

arcbiepiscopo

Ecclesiam consecravit, aliorum Corsica; Pontificum obedientiam et fulelitatem recepit anno Incarnat.
Post

datam
bit,

recitat, sed

depravato exemplari usus, scrixii,

eam datam

kalend. Septembr. Indict.

ad-

Dom. Mcxix, (more Pisano, et nobis anno mcxviii.) eorum igitur hoiiorabilem redilum velox fama

difque Indictionem illam xn, sicuti et annum Incarnat.McxixcummenseSeptembri in eaEpistola inchoari. Verum certum, iihim Gluisli annum Pisanum esse, et Gelasium II /Eram illam, non a die XXV niensis Martii, ut Pisani,sed a die Paschafis exorsum esse, uti niox monstrabo. Tum relicta

Tusciam

et Lnngobardiam continuo replevit, resonans Ecclesiam Pisanam metrepolitanam dignitatem assecutam in Corsicam ivisse . Quod Ge-

Roma, Pontifex Pisas venit, ubi diu nioralus Ecclesiam metropolitanam dcdicavit.
10.

est, et

Pisanam Ecclcsiam metropolim

, inquit Falco, a pra;dictus

facit.

Hoc anno

sius GaHias ivit secundo, die

papa Gelamensis Seitemb. in-

nuensium animos valde exasperavit, inquit idem anonymus. Aiius antiquus scriptor Pisanus apud Ughellum col. 434, de dcdicatione Ecclesiae Pisanae et metropolico jure cidem a Gelasio II concesso idem refert a Pisas venil, et consecravit majorem Ecclesiam Pisanorum, et concessit archiepiscopatum civitati Pisana;, et dedit, quia usque tunc tantum
:

episcopus erat
executioni

quia

sc.

Urbaui
fuerat.

II

Rescriptum

trante, et Pisas applicuit, (hoc in loco est hiatus).

Cumque,
tatis

sicut

relatum

est,

Pontifex Gelasius apud

civilatem Pisanam ivisset, et archiepiscopum civiconsecrasset. Hoc in Chronico Falconis hodie

legitur, et ha^c verba,

Ea dedicafio secundum veterem Codicem Ms. jam laudatum peracta anno Pisano mcxix, communi vero mcxviii,
Indict. XII kalend.

mandatum non

Octob. qui dies hoc anno in

non

archiepiscojmm

civitatis

feriam tertiam cadebat.

12. Gelasius

co7isecrasset, mu['\\a.la. et corrupta. Petriis

enim

7/,

II Geniiam venit.
est,

Pisis Gela-

archiepiscopus Pisanus, quv hoc tempore vivebat,

sius

II

Genuam

profectus

ubi Sancti-Laurentii

jam ab anno
tom.
III,

mciii,

ut legitur apud

UghcUum
Daiberto

col.

427, consecratus fuerat,

cjus decessore patriarcha Hierosolymitano consti-

Ecclesiam dedicavit juxta autiquam tabulam in ejusdem Cathedralis sacrario servatam, ut notat Cajetanus abbas in Commentario ad Pandulphum
pag. 144, ubi hanc inscriptionem refert
idus Octobris,
:

Fulcherium in Hist. Hierosolymoanno mciv, Romam venit, ut de Hierosolymorum rege apud Paschalem I( quereretur, et rediens Hierosolymam, obiit die xvi mensis Maii, anno Pisano mcvi, aut anno comunini mcv, secundumanti(iuum Chronicon Pisanum,apud Ughellum
tuto, qui juxta

Sexto

rum

lib. 2,

anno Dominicie Incarnat.

mcxviii,

Indict. XII, dedicatio Ecclesia; beatissimi Laurentii,

atque sanctissimi Syri Januensis episcopi : qua; consecrata fuit a domino Gelasio primo anno episcopatus sui,
Gelasii

cum

pluribus episcopis,
in

cum

Ottone

tom.

III,

col. 42G,

ideoque Petius a Gelasio sacratus

ilaque,

videlicet Januensi, etc. Refert

ibidem Cajetanus
a

non

fuit.

Legendum

archiepiscopatttm

et

Rescriptum

quo

legitur:

Anno Dom.

Ecclesiam civitatis consecrasset. Daibertus totius insula; Corsica; ab Urbano II archiepiscopus constitutus fuerat, juxta Rescriptum ah UglicUo col. 429 relatum, emissumque a Anagni;c X kal. Maii, Indict. XV, anno Doin. Incarnat. mxcii, Poiititicalus vero D. Urbani papjB II anno v b. Daiberlus tamen, nec Petrus ejus successor eo jure usi ante hunc

Incarnat. mcxix, ludict. xii, (ubi annus Incarnat. Mcxix Pisanus est) sexto idus Octobris, D. Gelasius

papa

II

altare

hoc

et

oratoriiim consecravit, Ponti-

. Quarecum hoecdedicatio Pisana vero feria tertia facta fuerit, diei Dominicas ratio non habita. Inde Gelasius II

ficatus sui

anno primo

feria (]uiiita,

post

annum, (juo Gelasius Pisas adventavit. Tunc enim juxta anliquum Ecclesiae Pisana; Codicem Ms. col. 434, apud Ughellum citalum, a Gelasius no-

omnium sententias imperatoris persecutionem fugiens in Galliam venit, uti narrat Pandulphus laudatus. Sed antcquam de profcctione Gallica
Gelasii II

loquamur, monendus

lector

annum

In-

vam Pisanorum
semperquc
cravit

Ecclesiam in lionore gloriosissinia;

triumiihalricis Virginis Mari;e conse-

Romanus igitur Ponlilex inter missarum solemnia ipsius dcdicationis die ipsam sanclam Pisanam Ecclesiam tain privilegio, quamore
proprio,

Pisanum a Curia Romana aliquando usurpatum, a Paschate, quod kalendas Januarii novem mensibus prscedit a Gelasio II inchoatum,
carnationis

Indictionem vero kalendis

Se|itenil)ris, qui

dem niensem Januarium,

coram innuinerabilibus

turhis Tuscia; in
etc.

num
schate

incipimus, antevertit,
,

eumquo aniuim Dionysialicet Pisis uou a Pa-

metropolitanam confirmavitsuhlimitatem
11.

Corsica metropoli Pisance subjicilur.

Auctor anonymus dc Geslis Pisanorum apud Ughcla Post decessiim (seu abitionem luin col. 413, ait
:

sed a die xxv Martii incipcrctur. Vide hujus probationem post duos mmieros sequentes. 13. Intrusionem Burdini Gallia: episcopis si-

gnificat.

ac discessum) vencrabilis papa; Gelasii Petrus Pisa-

norum
sia;

archiepiscopus
leg.ito, ct

Romana;
atque

cum Pelro cardinali Ecclccum Ecclesia; Pisana; canojiidice, et Pisanoriiin

II die xxv mensis Januarii imp. qui jam a niultis annis Ecclesiam Ronianam vexahat, Bur-

Gelasio

Roma;

in Poiilificem electo, IJenricns

dinum Rragarum archicpiscniMim

trusit,

in

Ecclesiam in12. Gelasius

nicis,

cum

lldchraudo

hicque

suis

a faiilorihus Gregorius VIII

lib.

tnnc consule, aliisque

Pisatiis civibus in

Corsicam

vocitalus est , inquit Ordericus

300

GELASII

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1118.

qui Cajetce tunc versabatur, ut primum eam electionem et ordinationem audivit, litteras dedit ad Galliaruni arcliiepiscopos, ca;terosque per Galliam
fldeles constitutos, a

tuum

Baronio num. 10 recitatas ex

5 de reg. Angl. in quibus
ait,

Malmesburiensi

lib.

Henricum,
Ecclesiffi

die post electionem

suam

qiiadrage-

occurrere maturaret, morsub finem mensis Januarii sequenlis Christi anni, ut ibi narrabimus. Falco vero de accessu Gelasii II in Franciam loquens, ait Continuo archiepiscopi omnes et episcopi, proceresque alii gaudio cum inetfabili et honore
Pontiflcem,

cum

rex

ei

esse, videlicet

simo quarto, Bracarensem episcopum in matris In invasionem injecisse, sul)ditque

:

immenso eum
accessus

susceperunt. Taliter igitur Gelasius

praidicto

cum

Anglorum rege confabulapag.

16.S,

lioc tanto facinore

nullum de Romano

clero,

Deo

tus est . Peregrinius in Castigat.

in Codice Falconis ibi

notat

gratias,
soli .
lib.

imperator socium habuit, sed Guibertini Ita babet editio quai extat apnd Eadmerum,
et

lacunam

esse, ac

Henricum

Anglia) regem,

cum

Gelasioperlegatoscolloquium
lib.

Novorum,

Simeonem Dunelmensem

in

habuisse. Ordericus
ctione

12, pag. 846, refert, Indi-

de Gest. reg. Angl. ut recte observat Baluzius lib. 3, Miscell. in Vita Mauritii Burdini arcbiep. Bracarensis lectio enini Malmesburiensis et HoveHist.
;

deni,
((

quam

nullum

sequilur Baronius, et quae habet, de Romanis dominus imperator, Deo

socium habuit manifeste mendosa, cum sit multos nobiles Romanos, et in his Frangipanem in ]>artes Henrici transgressos esse,
gratias,

cert

um

et

a Gelasio

II

secessisse. Vidit difficultatem

Baro-

nius, aitque Gelasium per

Romanos

Catholicos, et

XI, nonis Octobris Conciiium congregatum esse Rolhomagi, cui intertucrunt varii episcopi et Ibi tunc abbates ibidem designati, subditque Conradus Romanus clericus, Gelasii papae legatus, eloquentissimo sermone, utpote laicali (legendum Latiali) fonte a pueritia inebriatus, querimoniam fecit de Karolo imperatore (Henricusenim Karolus Henricus nuncupabatur), Pascbalis papae bonorura et a?diflciorum pravo destructore, et Catholicorum diro persecutore. Addidit etiain planctum de Bur:

per Guibertinos intelligere schismaticos. Sed

cum
Urbis

tam

Gelasiani,

quam

Gregoriani, ejusdem

multimoda

dino pseudopapa, Aposlolica) Sedis invasore, et de in Tuscia; parlibus Ecclesiae tribulatione. Retulit etiam Gelasii papa), qui

Roman
versi,
rejecit.

cives fuerint, licet partibus ac studiis di-

jam

cisAlpes

eam

interpretationem Baluzius jure merito

venerat, insurgentibus procellis, exilium, eta Nor-

Cum

nuarii Pontifex

ergo Gelasius 11 die xxv mensis Jadictus fuerit , perniciosum hoc

schisma die nona aut decima niensis Marlii incoeptum, corruptaque hac earumdem lillerarum Ge Datum Cajets, XVII lasii II ad Gallos suscriptio eo enim die nondum Pakalendas Februarii
:

scbalislle vivis abierat, et schisma, cujus in iis nientio, nonnisi mense Martio mchoatum. Legen-

duni itaque, datum XVll kalend. Aprilis, seudie XVI mensis Martii.Librarii mensemunumin ahum, et kalendas in idus, dum minus attendunt, quando-

que mutant, ut variisexemplisliquet,

opera^pretium
14.
est.

et

observare

mannica Ecclesia subsidium petiit orationum, magisque pecuniarum . DeniquePanduIphusscribit, papam per Podium iu Francium properasse, et Cluniacense monasterium adiisse, ubi anno sequeuii mortuus est. Sed cum ex jam dictis constet, Gelasium 11 mensis Octobris initio Pisis et Gcnua) fuisse, Concihum Rothomagense, in quo adventus ejus in Franciam nuntiatus, nonis Octobris celeideoque legendum nonis Nohrari non poluit vembris, hincque a[iparet, verum esse quod mox dixi, librarios nempe unum niensem in alium quandoijue mutasse, et Ordericum Indictionem a
,

Januario iucipere

(t).

In Galliam venit.
II in

Sed

redeo ad profesius

15.
II

Variis in iirbibus
litteris

Gallice fuit.

Gela-

ctionem Gelasii
Vita prodit,

Galliam. Pandulphus in ejus

Sancti-jE(jidii attigisse, et

ad Pontium abbatem Cluniacensem

II

eum portnm

datis Capuse,

idus Aprilis, per

mauum

Grjso-

in viciniis varias Ecclesias dedicasse, ul videre cst

goni S. R. E. cardinalis anno

Indict, XI,

Dom.

Incarn. mcxvui,

apud Baronium num.lG. Sedfanum Sancti-^gidii in Occitana provincia i>ositum una leuca a Rhodano
fluvio distal, ideoquc Gelasius ad

hoc

scilicet

anno ante Pascha, quo RoIncarnat. Mcxixauspicaturi

niani

Pisanum anuuin

Rbodanum

ap-

erant, ei et successoribus ejus confirmavit quid-

pulit. VII idus Novemb. apud Sanctum-iEgidiura crat, ut liquet ex Rescripto ibidem ab eo dato, et a Baronio in Appendice ad huiic annum recitato, in Addendis sc. et Corrigendis. Inde Maga-

quid sanctus Hugo abbas Cluniacensis, quiete ac

sine lite possidebat.

Tum

aliud ei in monasturii
est,

Cluniacensis favorem Privilegium largitus

in

cujus fine legitur:

Datum Avenioni

per

manum

lonam, civitatem nunc extinctam, cui Mons-Pessulanus successit, venit, ubi Sugerius a Ludovico VI Francorum rege missus eum convenit, ut ipsemet Sugerius uarrat in Vita ejusdem regis, qui addit,

Chrysogoni S. R. E. diaconi cardinahs, XVIII kal. Januar. Indict. xii, Dom. Incarnat. anno mcxix, (computo Pisanorum) Pontificatus auteni doniini
Gelasii

papse anno

Huc etiam revocandum

(1)

sua

nonis

Optandum foret Pagium tenaciorem esse regularum quas statuit lias enim si attendisset, utique Concilium RothomageDse e sede nempe Octobris, in nonas alterius meusis .Nnvembris non trauslulisset. Namque nouai Octobris tunc in feriam ii, qua hebdomadae
;

caderent. Quibus admissis, oporlet utique errasse legatum enim Pontifex perbrevem se traclurum moram Genua; in litteris Ecclesias, id cum nesciret legatus, reputabat ad legatum suis signiflcavit ; sed eo diutius quam pro voto ibi subsistente, forte ob consecrandas Mansi. Pontificera jam Alpes transisse, cum revera Genua; adhuc moraretur.
die'iniri solebaut Concilia, incidebant,

cuui noua; Novembris iu

feriam terliam

Pontificium

cum

asseruit pro Concilio Ponlificem

jam

transisse Alpes. Forte

GELASn

II

ANNUS

1.

CHRISTI 11 18.
ad pra;sentem Christi
Junii

301

quod Hugomonachus Chiniacensis scribit ad PontiumabbatemCIuniacensem, ethabeturin Bibliotti. Cluniac. pag. 463. Hic (nempe Gelasius papa)
Henrico IV Romanorum imperatore contra Ecclesiam sffiviente, declinans ad mare descendit, navi-

annum

ait

Tertio idus

subactum est castrum juxta Cffisaraugustam. Octavo idus Decembris fuit bellum in Hispania
inter Ildefonsum et reges plures et Aucoetas, et

primum, cursore a Pisisemisso, suumpr.Tnuntiari fecit adventum Huic apud Sanctum-^gidium occurristi huic et multo comitatui suo equitaturos et alia quam maxima elegantissime ministrasti. Hunc pro maris molestia iufirmatum in tax solo nativitatis, quod pater tuus Petrus potens et nobilis comes Mergugio Gallias expetivit,
tibique
; ,

contra innumerabiles Moabitas. Rex Marroch unus, rex Granada unus, rex Tamit frater alii

fuit
(le-

gendum -videtur, omnes alii victi,

Ali

Marochii

regis) qui

fugit, et

et capti, et occisi

sunt in bello.

Tertio idus Decembris (qui in feriam quartam incidebat) subacta est Ca;saraugusta, et post eam red-

diderunt se
castella .

alia; civitales octo,

Tudela, Vauterra

Auteis, Aragun,Terracona, Sarrannna, et plurima

liensis juri
dit
;

Apostolorum

Petri et Pauli contradi-

Chronographus urbium captarum noillis

et inde accepit, tu

papam

officiosissime confoet

mina
rant
,

corrupit, ct librarius duas ex

citati,

omisit, sed

"visli.

Qui denuo conyalesccns,

Cluniacum suum
Galliaj pertran-

de his legendi historici asseruntque

qui diserte haec narinitio

pervenire dcsiderans,
sit,

Lugdunum

Tatnit

regem

mensis

Matisconam desceudit, ubi gravissima ajgritudine confectus, se Cluniacum perferri instanlissime pra^cepit. Erat Mergurium oppidum maritiOccitania;, prope
,

Decembris frustra tentasse annonam

in

urbem

Cffisaraugustanam inferre. Citatis historicis adde auctorem anonynnun Chronici Massiliensis tom. i
Biblioth. Labbei, qui ad

mum

sulanum situm
appellatur,
sulani.

Magalonam et Montem-Pesquod hodie Gallice Maugido pertiuetque ad episcopum Montis-PesAlphonso Ararjonia; regc

saraugusta capta

annum mcxviii habet: Caea rege Aragonensi . 18. Urbis capice anniis et dies. Difficultas
est

d6. CeesarauQUsta ab

Ad num. 48 et seq. Alphonsus rex Aragoniae arma consiliaque omnia ad Mauros dcbellandos convertit et Ccnsaraugustam urbem
obsidetur.
,

de anno, mense ac feria quarta inter omnes conveniat; dies enim III idus Decenib. seu dies xi ojusdem mensis in

tantum

potest esse de die,

cum

Hispaniffi Tarraconensis, ad Iberum fluvium positam, ex quo identidem in vicinos Christianorum agros excursiones faciebant, obsidioue cinxit, qua)

die decima mensis Decembris, ut demonstrat Epislola Gelasii II ad exercitum Christianorum civitatem Cssaraugustanum obsidentem, data Alesti, (non longe a fano Sancti-yEgidii) quarto idus Decembris, et a Baronio relata. Ea Pontifex omnibus ad eum aliquid conferenlibus

adhuc durabat

jam dixi cum tamen chronographus Malleacensis in Aquitania vixerit domesticis testibus major hac in re fides habenda videtur. Expugnata Cce^rtm^/^/^^ste, Alphonsus sese Caesaraugustse regem dixit, in eaimperii sni sedem fixit, et Gastoncm vicecomitem Bearnensem, quod
;

feriam quartam cadebat, uti

expugnationis urbis auctor fuisset, Ccesaraugustce dominum sub certis conditionibns constituit, ut
ostendit Marca lib. 5 Hist.Bearn. cap. 20, ubi fuse

de urbibus hoc et freqiientibus annis ab Alphonso rege Saracenis ereptis disserit, et prEeet accnrate

indulgcntiam largitur, signiQcatque se Petrum, quem consecravit episcopum Coesaraugustanum, ad eos remitlere. Quare cum Gelasius menge Januario currcntis anni Pontifex Piomanus creatus fuerit, eodemque mense anno sequenti obierit,

fatum Blancae errorem emendat. BlanccC tamen diligentia laudanda; is enim, ut capla; urbis an-

num
in

certo detegere posset, Archiva Ccesarauo^ustana magistralibus pracsentibus invisit ; ciimque

autographo Privilegii ab Alphonso rege civibus

,

mirum Blancam, qui eam E|)istoIam legerat, in Commcnt. Berum Aragoneiisiinn, Ccesaraugustoe expugnationem cum anno mcxv copulasse,
valde

Ca^saraugustanis concessi legisset

fuisse
in illa

ilhid

datum

sub

J^^ra mcliii, (id est,

(id

anno

Chiisti mcxv),

Acuda

est, palatio

regio) civilalis Zara-

biennio

nempc antequam
csset.

Gelasius ad

summum

goca in mense Januario,

in ipso

anno quando

fuit

Pontificatum eveclus
eique adhffiret;

Baronius ail, Blancam opinionem suam documentis publicis jjrobassc,

capta prtBdicta civitas Zaragoca , non dubitavit quin ea anno mcxv in Alphonsi regis potestatem
venerit. Sed cuin Privilegium
rio scriptum
sit,

verum

santur Surita

lib. 1

Blanctc Barouioque adverAnnal. cap. .U, Garibayus t. 3

cap. 7, et Sandova-

illud niense Jaiiuaintulisset,

melius ex eo

urbem

Compendii

Historialis lib. 23,

lius in Aliihonso VII, qui

non miuus quam Blauca

pcrlege-

monumenta
rant,

Ecclcsiac

Cassaraugustana)

quique festanlur celeberrimam illam llispanorum de Sarocenis victoriam die dccima octava mensis Decembris, cum feria quarta tunc concurrcnte, qua festum Exspectalionis bcalissima; Virginis in -variis EccIesiisHispania; celebratur, rcpor-

anno anteccdenti, Christi sc. mcxiv captam fuisse. Dicendum itaque in Charta illa scriptum fuisse, sub JEra mclvii, scd tcm[)oris lapsu nuineri v lineola detrita, visum fuisse Blancic Charlam haberc sub jEra mcliii. Similcs errores a librario in Chardescribendis admissos subinde notavimus. Conatur quidcm Blanca opiiiioiicm snain lueri sed cuin jam dereconstet, cjus argumentis rcfellendis non inimorabor.
tis
;

lalam fuissc.
17. Expuf/nalur. His suirragatur ciirnnographus Malleacensis hujus teinporis auctor, qui

19.

Petrus Librann

ei

episcopus prcBficitur.

C?s''i/f7?taexi)Ugnata, Petrus deLibrana, Vasco

m
nalioiiG,

GELASII

II

ANNUS

1.

CIIRISTI 1118.

Encyclicam Epistolam universis ChrisU

duo

illa

Concilia anno suo

in re exscri|)sit.

fidelibus misit, et fretus auctoritate Gelasii papa3 et

nium hac

non reddidit, et BaroTrithemius in Chronic.

Bernardi arcliiep. Toletani, legati Apostolici, indul-

Hirsaug. ad annuin mcxix rccte observat, utrumque

jiapa! obitum congregatum Conone Prajnestinoepisc, adhuc legatione fungente, ab illo, dum adhuc viveret, sibi commissa quod et iudicat Urspergensis abbas ad

gentiam
destitutae

largitiis

est

iis

qui Ecclesite suaj solatio

Concilium post Gelasii

fuisse a

eleemosynas mitterent. Littera;, sine die ac mense dala), a Baronio recitantur. llis addendum quod Marca lib. 5 Hist. Bearn. cap. 22 refert, Guidonem, nempe episcopum Lascurrensem in Aquitania, et Pontium abbatem Cluniacensem, qui
de quarunidam Ecclesiarum decimis litigabant, coram Gelasio II de juribussuistransegisse in urbe
Alesia seu Alesto, die 11 idus Decemb. ut legitur in

annum

mcxix,
II

dum

de utroque Concilio locutnrus

ail
:

post Callisti

electioncm narratam,

His

etiam temporibus, Cuno Praenestinus adbuc legatione

Gelasii

functus,

Synodum

Coloniai, etc.

Denique interpolator Chronici Ansclmi Gemblacensis ad

Cbartario Lascurrensi, prccsentibus Gerardo epi-

annum

mcxix disertam Concilii Colo-

scopo Engolismensi Sedis Apostolica) legato, tribus cardinalibus, Petroepiscopo CcEsaraugustano,aIiis-

que.
20. B. Oldegarius archiep. Tarraconcnsis dictus. et

menlionem facit. Auctor Vita; S. Norberti apud Surium ad diem vi Junii cap. 7, Concilii Fritislariensis in Ilassia meminit aitque hunc sanctum tunc jiresbyterum coram Conone Concilii
niensis
,

Parte

altera,

Raimnndus

111

Barcinoncnsis

praisidc ab cpiscopis qui

aderantaccusatum
religionis

fuisse,

Provinciai comes, de

Tarracona, celeberrinia

quod

ii)sos in

suis concionibus verbis et conviciis

ab ea ejusdem nomiais quam Alphonsns Aragonia? rex

alia Tarraconensis Ilisi^aniai urbe, diversa

acriter
ferret,

inscctaretur,

babitum

prce

se

cum

in nullo religio ct projirietas conve-

Sarraceniscripuit, utintra videbimus, restauranda

nirent, ct pretiosas veslcs abjecisset contra

morem

Ea enim jam a multis annis a Saracenis eversa fuerat, et nunc sine incolis erat. Qnare litteris anno hicarnat. Pom. mcxvu, decimo kalendas
cogitabat.

Februarii datis, B. Oldegario Barcinonensi episcopo, ejusque successoribus libertatem dedit congregandi undecumque posset homines, cujus-

cumque

dignitatis et mediocritatis,
,

ad incolcndam

terram illam

et

regendi
datis

et

judicandi eos ad

honorem
sius

Dei, et utilitatem ipsius civitatis . GelaII

nobilium ipsius terra>, qualis ipse esset. Urspergensis, quem Baronius num.20 sequitur, dicitfrivolam lianc accusationcm faclam in Concilio Coloniensi, sed Hugo abbasin hujus sancti Vita, auctor coa3vus, Urspergensem bac in re deceptum ostendit. Ilaque, ut jam monui, tam utraque Synodus, quam conventus principum, apud Wiceburg seu Herbipolim coactus, de quo ibidcm Baronius, pertiiieat ad annuni sequentem ad hunc vero Con;

vero

litteris

Cajetaj per

manum
, consi-

ciliuai

Tolosanum occasione

sacra; expeditionis a

Chrysogoni
Indict. XI,

S.

R. E.

cardinalis,

Xll

kal. April.,

Christianis adversus Saracenos Ca;saraugustanam

anno Domin. Incarnat. mcxvui

,

civitatem inhabitantes susceplfe. Hujus urbis obsidioni plures

fert

derans praidecessores suos

praeserlimque Urba-

Francorum proceres adfuere,

citatus,
et

uti re-

num

II

plurimum

laborasse ad restitutionem insi-

Marca
in

uti

habet chronographus
:

beatum Oldegarium Barcinonensem episcopum ejusdem

gnis olim bujus Ecclesia; metropolitanoe,
Ecclesite antislitem constiluit, et pallium ei concessit
,

Malleacensis ad hunc
ciliuin,

annum

Tolosse fuit Con-

quo confirmata

est via

de Hispania .

metropolitani dignitate
:

in

eum

collala.

Addit Gelasius Sane Dertosam (aliquot passuum millibus a Tarracona distantem , vulgo dictam Tortosam) si divina clementia populo Christiano ]'eddiderit, in suburbanam jtarochiam metropoli Tarraconensi concedimus; donec prajstante Deo,
'

Nec plura de hoc Concilio supersunt. Praeterea teste Orderico coactum Uothomagi Concilium lib. 12, non quidem nonis Octobris, sed nonis Novemb., ut monuimus num. 14, et Gelasii papae legatum ad illud venisse diximus. Addidit etiam (ncmpe legatus Pontificius) planctum de Burdino
,

pseudo-papa

Apostolicae

Sedis invasore

et

de

Tarraconensis Ecclesia robur status sui recipiat; mox Dertosa ipsa proprium pastorem obtineat.

mullimoda in
22.

Tusciaj partibus Ecclesia3

tribula-

tione , inquit Ordericus.

Utrasque
Dertosa a
fueiit,

litteras

recitat

mensis Martii

in Vita B.

BoUandus ad diem vi Oldegarii cap. 4. Quando

occupata

Templarionim

origo.

Ad num. 21. Bacum

Guillelmo

ronius Templariorum
Christi

originem

comilibus

Barcinonensibus

Tyriolib. 12,cap,7, hocannoalligat, etad

eumdem

suo loco dicemus. 21. Varia Concilia hoc anno habita.

20.

annum

Mattba3us Paris scripsit, circa dies

secuti sunt prseter Mabillonium,

Ad

istos

Ordinem illum fundatum. Baronii opinionem

viri docti

num.

Anno tantum

sequenli coacta Concilia

passim

Coloniense

et Fritislariense in

Germania, Conone

qui in Chronolog. Bernardina hujus Ordinis exorniillesimuni centesimum viceFons erroris, modus annos Incarnalionis numerandi a Tyrio usurpatus cum enim

episcopo Prseiiestino Sedis Apostolica) legato pra;side celebrata, in iisque Henricus imp.

dium

in

annum

excommu-

siinuai rejecit.

nicalus

fuit,

ut an. mcix narrat Urspergensis in

Chronico. Baronius eodem chrouographo [lerperam citato utruinque cuin currenti anno coiineclit

quandoque eos

vel a die viccsima quinta Maitii, vel

a die Paschatis exordiatur, ut anno millesiaio centesimo septuagesimo nono ex ipsoinet demonstra-

indeque Labbeus Toin. x Concil. re non exainmala

GELASII

II

ANNUS

1.

lib.

CHRISTI 1118.
IV,

303
vii
,

bimus, evidens est hanc fundationem ad annum sequentem perlinere cum ipsemet asserat nono ab ea anno confirinatam esse in Concilio Treccnsi,
;

scd loco
i.

scribendum
ubi eani

ut notat

Baluzius
,

Miscell.

E[)istoIam

refert

in-

anni Cluisti Dionysiani mcxxviii cclebrato. Baronius quidcm Concilium Trecense cum an. Mcxxvii connectit; sed eum hac in re deceptum esse infra oslendeinus. Primi institutores fuere duoequites, Eurjo de Paganis et Godefridus de S. Audomaro qui cum certum domicilium non
initio

deque confirmatur, quod jam hoc anno diximus, librarios in hujusmodi numero exprimendo non raro errasse. Ea itaque Epistola anno mxcviii
data.

Quamvis Zonaras dc Alexio scripserit

bat ,
exstant

23. Alexius

itti

uxor

et filia litteris

excultus.
:

Eruditionem, non ut conveniebat, sed utcumque cole-

haberent, Dalduinus II, Hierosolymorum rex, de quo mox, locum in palatio, quod secus templum Domini ad Australem plagam situm erat, eis ad habitandum concessit. Inde Fratres militia) templi

tamen

Alexii

Comneni Monita ad

Spaneam ncpotem,

versibus politicis GivTco-barbaris scripla, et publicata Venetiis a Christopboro

Zaneto, sed sine versione Latina et absque inentione anni impressionis.

dicuntur

inquit Matlhaeus Parisiensis

et

cum

diu in honesto starent proposito, nunc adeo

Cujus 0|ieris exem[)Iar Ms. in Bibliotheca Ca;sarea extare festatur Lambe-

professionis suae humilitatc ueglecta, dornino patriarchae, a

quo Ordinis institutionem

Dei decimas subtraiientes,

et

prima
sunt

cius lib. 5, pag. 2G2, aliudqiie in bibliotheca regia asservari monet Ducangius Toin. ii Glossarii Media)
Grajcitatis, in Indice

beneficiasuscepcrant, se subtraxerunt, obedientiam

ct Ecclesiis
facti

auctorum Graicorum

inedito-

rum, qui

in co laudantur.

Ad

hacc in Analectis

cunctis valde molesti .

Graecis Parisiis

anno mdclxxxviii, a monachis Be-

Bierosolymorum recjis. Ad nuni. 22. Balduinus Hierosolymorum rex, post varias victorias de Saracenis reporlatas, hoc anno in Quadragesima niortuus est, sepultus in Golgota jnxta Godefridum regem germanum
23. Obitus Balduini I,
,

nedictinis Congregationis S. Mauri publicalis refe-

runtur Antiquum Rationarium Augusti Ca;saris,

et

Novitm Alexii Comneni impcratoris

et

in

priori narratur,

quonam modo

ct

qua) olim vecti-

galia exigebantur; in

posteriori

vero exponitur,

Fulcherius lib. 2. Hist. Hieros. oEo defuncto, ne rcge carentcs Kstimarentur debiliores, creaverunt sibi regem Balduinum, comitem vide, inquit

suum

quomodo Antiquum ob
rant,

varios abusus, qui irrepse-

hcet Edessenuni, regis defuncti cognatum. Communiter electus, die Pascba) est consecratus , subdit idcm Fulclierius lib. 3. Mortuis vero Balduino I et Arnulpho patriarcha Hierosolymitano, etBalduinoIl in regem uncto, Germundus, vir

emendaverit Alexius Conmenus, et Novum Duca^na Alexii uxor, litteris ctiam exculta fuit, cujus studia et litteratorum patrocinium mire extollit Anna fllia in Aleillud litteris mandarit. Irene

xiade

lib. 5, jjag.

147.

Sub

vitas

exitum monacbaj

habitu sumpto,

Xene

dicta est, ut legitur in Mena;is

ad diem

bona; conversationis ab oinni clero et [wpulo in

xii niensis Augusti. In iisdem Analectis refertur Typicitm sivc Begula monasterii monia-

patriarcham cligitur,
lib. 12,

incjuit

Albertus A()uensis
aliqui

num.

30.

Germunduin

Carimundum

appellant.
24. Moritur Alexins imp. A num. 23 ad 28. Alexius Comnenus Orientis imperator hoc anno, die xv Augusti, Indict. xi, c vivis excessit,

lium Graccarum ca[iitibus Lxxxconstans. Monasterium illud Irene a fundamentis extruxit, ct regulani illam monialibus composuit, etiam verba ipsa
suggerens. Dcnique^?i?ia Comnena, Alexiietlrene fllia, omni scientiarum laude clara fuit, ut testantur
libri

XV Alexiados, quibus Alexii

[latris

vitam ex-

annos circiter septuaginta, et imperasset annos xxxvii menses quatuor, dies (|uindeciin, ut Zonaras, qui in eo Annales suos abvixisset
,

postquam

[losuit.

Nupta ImiNicephoro Bryenni

Cajsari, oinni

etiam disciplinarum genere instructo, qui reriiin

sui temporis Historiam a Petro Possino e tenebris

solvit, Nicetas

Choniates, qui eosdem prosequitur,

ejus
filia,

crutam clucubravit. Joanncs Conme?ius Calojoannes etiam a qiiibusdam dictus, ()ui jain cuni [latre iniperabat, post ejus inortem solus imperium adniinistravit.

Anna Comncna

aliique produnt. Alexii

in teinplo

scpnlchrum etianuium superessc

cogrttcia. Bcllica quideni

quod

jiatriarcliium vocant, scribit Mart. Crusius in Tur-

Jam uxorem duxerat 7mje/,

in Familiis

Ladislai

laudc clarissimus luit, sed in bello sacro Latinos fraudibus primum ,

Ilungaria; regis filiam, ut testatur Zonaras, et ostendit

Ducangius
2C.

Augustis Byzantinis.

Is

deinde apcrto martc

infcstavit.

Ipso belli initio

Latinis [jatrc ;c(]uior fuit.

Boamundus

ct

Kaymundus

coines Sancti-vEgidii

Nilutn fuerctic. ad sanatn doctrinam

ac Godefridus dux, Bobertusipie comes

Bolonitc D, nenipe Eustacbius, htcc ad
scri[iserc
tes,
:

NormanII

ducere conatur.
clius

Inipcrante Alexio, Nilus inonaChristi oeconomia,

re-

nix, atque Bobcrtus comes Flandrensium ctcomcs

Ecclesiam iiivadens, de

Urbanum

varia ex

Armenorum

lucresibus orta disseminavit;

Tu

nos

filios

per omnia

tibi

obedien-

diligcntia tamcii [jioruni

honiinum deprehensus,
fuit, uli

patcr pii;-siine, debcs scparare ab injusto im-

cum
quam
longe

ha;resi
lib.

sua damnatus
10
:

iiarrat

Anna

peratore, qui multa

nime fecit. quLccnmque

bona promisit nobis, sed miOmnia cniin mala et inqicdimenta

facere potuit, nobis fccit.

Comnena

Ecclesiam, inquit, tanimprobitatis fluvius, Nilus ille inundans,

Cum

Htc

Cliarta

summojierc
|)ost

omnium animos
Ilalis (de

perturbaret

non
ho;-

fuit scn[ita xi die intrante Se^itcinbrio, In Jicliunc iv,

ab

quo suo loco cgiinus)

304

GELASII

11

ANNUS

1,

CHRISTI 1118.
de Bogomilis habet
certo.

resibus condemnatis apparens, multis sui erroris

Anna Comnena,

scd anno in-

turbinibus complures deniersit,

mysterii

etc.

Ilinc

nostri

neque quid unio

secundum byposlasin unionem ignorans, sit omnino capere valens, neque

sit

Alexiiimp.
resis

28.

Bogomilonim haresisin OrientcQrassalur. etiam tempore Bogomilorum hoeest.

penitus quid bypostasis

sciens,

neque separa-

grassata

Illius

primarius

auctor fuit
Is

tim bypostasin aut unionem intelligens, neque rursuni secundum bypostasin unionem , neque

Basdiiis Medicus,

monachi habitu incedens.

quomodo assumptum
ficatum fuisse,

deificatum sit a Patribus edoctus, longe a veritate avuisus natura illud Dei-

mullum

aberrans, existimabat. Id

imperatorem, et statim ac de eo certior factus est, opem promptissime excogitat cumque virum accersisset, niultum de inscitia atque aulatuit
;

non

Byzantium ingressus, et in manifesto bffiresis crimine depreliensus, condemnatus fuit. Nam imperator simulavit se fidem babere bomini, et magistrum appellavit, et servatorem errantium animarum quibus eifecit, ut ille evomeret, doctrina vulgata, virus sua; improbitatis, in qua postea cum
:

pertinax perseveraret, in Tlieatro exustus

est,

ut

dacia arguit, refellensque

eumdem

enixe secun-

refertZonaras in Alexio.
illius verbis,

Non

poenitebit

tamen rem
interfuit,

dum

bypostasin unioneni

Dei ct bominis Verbi

retributionis

totam ex Anna Comnena, quaj rebus

licet prolixioribus,

aptissime

exponebat

et

modum

cum

post Baronii

ostendebat, etquomodo assumptum deificatum sit ex superiori gratia instrnebat. IUe pravaj suffi sen-

mortem
lib.

ejus Historia edila fuerit, audire.

ait
:

Anna

15

Post brec niaxima insurgit boere-

mordicus inboerebat, et vexationem omnem, compedes sufferre, excarnificari quoque atque confici promptius se exbibebat, quam ab eo abstinere, ne doceret natura assumplum deificatum fuissc.
tentiai

torturani et

ticorum nebula. Hajreseos genus novum, nunquara antea in Ecclesia compertum namque duo dogmata pessima impiissimaque in unuin convenere, su[)erioribus temporibus cognita, Manicbaeorum,
:

ut

quidam

diceret,

impietas,

quam
et

nos Pauli-

27.

Hinc frequentes ordinationes ad Ticranem quos ante alios Nili dogmata ad impietatem irritabant. Quid inde? Impietate nniltorum depopulari animos conspiciens imperator, et

Synodum
;

adversus

eum cogendam

cnrat.

cianorum baeresim vocaremus,

Massalianorura

abominatio. Tale est Bogomilorum

dogma

ex

Arsacemque

Massaliauis et Manicbx'is conflatum. Et, ut verosimile est, fuerat etiam ante patris mei tempora, verumtanien latebat. Namque Bogomilorura gens, ad dissimulandam virtutera aptissima est, et capillura (juidem sa^cularera

Armeniorum

Nilique decreta simul innecti, nec-

non ubique natura deificatum assumptum clara voce evulgari, pessumdari vero sanctorum Patrum de eo scriptiones, et secundum bypostasin unionem ignorari noxae impetum quam longissime eja;

nunquam
;

reperias Bo-

hoc sub pallio cuculloque occultatur tristisque est Bogomilus et ad nares usque cooperitur, et incursed
;

gomilorum sectam sequentem

malum

culari cupiens, Ecclesiae primatibus in

ctis,

unum

coa-

vatus incedit

et

ore

submurmurat, intus vero

talis

una cuni aliis determinavit. Convenerunt tunc omnes pra>sules

eo celebrandani
et

Synodum de

lupus
esset,

est eflrenis.

Et banc nationem,
in

cum
quae

placabilem, veluti serpentem

lafibulis
,

patriarcha

ipse Nicolaus,

Nilusque stabat in

immoranlem, incantamentorum
verbis exprimi

illecebris

medio cum Armeniis,

bantur.

illiusque

dogmata

explica-

Ille clara voce illa docebat, illisque enixe pluribus adba;rebat. Quid inde? Synodus, ut mul-

nequeunt, pater meus in luraen evocavit, eduxilque. Recensenira immodica rerum Occidentalium Orientaliumque cura deposita, spiritualioribus sese exercebat etc.
29. Basilius
Vi

torum servaret animas

sempiterno

a noxia

illius

doctrina,

secundum

anathematelerit, et unionem bypostasin, ad tradiliones Patrum, ma-

eumdem

monachus

hi/jus sectce auctor.

vero ubiijue Bogomilorum

rumor

invasit.

nifestius evulgat. Post

bunc, inio
est,

cum

cbernita quoque proscriptus

impia

et

hoc Blaab Ec-

Basilius

clesia aliena sentiens, licetinsacris esset.

Namque

cum

Entbusiastis congressus

illorum pernicie

contracta, multisque illudens, et

domos

sufi^odiens, et impietatis

magnas in Urbe dogmata tradens,

docereturque ab

enim quidam impietate monachus, duodecim habens discipulos, quos et Apostolos nuncupabat, secumque una discipulas adducens mulierculas quasdara pravis ac improbissimis moribus, peromnespartes malum profudit; multasque
aninias, perinde ac ignis,
fert

pestis

absumpsit.

^gre

cum

sajpe sajpius accerseretur,

resipisceret,

imperatore, nec ejuratis pravis ejus opinionibus ad Ecclesiam ab imperatore mittitur,

repertus

ubi magis ac magis examinatus, ut ignavissimus est, ipseque et dogmata ipsius perpetno

hoc imperator. Quare de basresi inquirere coepit, et ex Bogomilis nonnuIU in aulara asportantur, oranesque Basiliuni quemdam, primumque Bogomilicffi basreseos auctorem esse denuntiabant. Ex bis Diplatius quidam comprehensus, cum interrogatus confiteri renueret, tormentis deditus,

anatbemati subjiciuntur . Allatius

lib. 2

de Con-

sensione Eccles. Occident. et Orient. cap. 10 illius

tum dictum Basilium

confitebatur, et quos

ille

anatbema

legi

in Triodio,

Dominica Ortbodoxiae

creaverat Apostolos. Quare illius perquisitionem

observat. Cuin vero Nicolaus 111, patriarcba CP.,

multis imperator coramisit. Et tandera coraparet

Satanaelis

anno mcxi

e vivis excesserit, baec ante illum Cbristi

aicbisatrapa Basilius
facie macilentus,

aunum

gesla esse oportet, sicuti et sequentia quaj

monachus,

habitu quidem mento glaber, sta,

; ,

GELASIl

n ANNUS

1 .

i[ise

CHRISTI 1118.
illius pestis participes

305
luerant, Basilius

tura procerus, ad impietatem pertractandam callidissimus

Latur,
:

etiam, qui

statimque iniperator, quod occultaac

iilecebris foris educere obsequio hoiuinem accersit
,
:

immutabilis

erat,

Bogomilus generosissimus:

suasionibus

avens, et

cum omni
et

nam(]ue

sedensassurrexit liomini,

et

sedisillum

et licet illi ustionem minarentur, et aliorum tormentoriim genera, mordicusi])se dicmoni inlucrebat, Satanaelemque suiim amplectebatur. Custo-

niensa,'que participem fecit, et

iiibus escis

hanium

proedffi,

om-

diis

vero Sccpius maneipatus,

accersitusque

ab

onustum, universum ceto liuic voracissimo laxavit dedit(}ue glutiendum venenumque liuic monacho etimprobitateconspicuo, omne pro[iinavit, per omnia simulans se iUius disci|iulum fieri velle nec ipse solum, sed et ger;
:

iini^eratore,

sicpiusque exoratus,

ut imj^ietatem

nianus

illius

frater
illo

Isaacius

Sebastocrator

el

onuiia, quie ab

dicebantur, veluti divina orailli

ejurarel, eodem modo segerebatadadbortaliones. Sed finem illius ne praitereamus. Antequam cnim illum imperator torviLisinlueretur, post imjiietatis confessionem, in a>diculamquamdam regio i^alatio contiguam, tum primum propter eumdem exstructam secessimus. Sero erat et stellfe sereno ceelo

cula eestimare, et in omnibus

subdi,

si

tan-

desiiper affulgebant, et luna post conjunclionem

tummodo

sibi

animu; salutem pessimus

ille

Basi-

emicabat. Monacho cellam ingresso, nocte mcdia

saxa ex sese, ad instar grandinis, in cellam jacie-

lius procurasset.

prava ejtis dogmata detexerit. Et ego quideni, ait, pater honorandissime (liisce namque dulcibus poculum imperator inungcdjat, ut dccmonibus ille obsitusatram bilem quam intus babebat evonieret) virtutem luam admiror, postuloque addiscere quae a tua
30. Qiia arte Alexius imp.

bantur,
alio

manu

nulla lapides projiciente, nulloque

daemoniacum hunc abbatem lapidibus ])clente. Videbatur vero esse daimonum, qui Satanaeli inserviebant,

tium, quod
et

furentium indignatio, ;cgre ferenarcana imperatori manifestaverat, persecutionem apertam contra errorem induita
ille

reverentia inducunlur,
])rava sint niliiUjue ad

cum

nostra

tantummodo
ille

xerat.

virtutem conducant. At

32. a

Dogmatica Panoplia

Ijrinmm (]uidem siniulabat, et pellem leoninam, qui vore asinus erat, quacum(]ue ex partetraliebat, nihilominus tamen lauet ad dicta subsuilabat namque eum sibi convictorem dibus inflabatur effecerut. Aderat vero his omnibus unamque simul scenam volvebat imperatoris frater et Sehastocrator. Ille vero hsreseos dogmata eructavit at quanam ratione ? Verum Gynoecium et imperalores veluti murus dividebat: sic execrando hi.ecce omnia, ut illi animo insederant, eructante pa; : ,

adversus Imreticos composita.

Parasceviotes
seiiis

jussii Alexii

imp.
illius

Et ha'C quidem
aliis

quidam nomine, da^moniaci

custodi;c destinatus, ne ille

cum

scrmo-

ncm

consereret, et pestis sua; particijies faceret,

ha.'c

horribilia

se vidisse, jnrejurando affirmavit,

aiidisseque projeclorum Ia])idum, et in terra et in

tegulis stre[)itum, vidisse vero sj^issos crebrosque
lapides,

neminem

vero uspiain, qui

illos [irojiceret,

conspexisse.

Lapidum

cnini projcctionem subse-

qnebatur

illico terrae motiis, et

;

lamque enuntiante
scri[>lo exci[)iebat.

scriba

intra

velum

dicta

cutiebatur

et (]Uic circa

pavimentum contectum erant, stridehant.

Et fatuus

ille,

ut sibi videbatur,

Parascevioles itaqiie

magister erat

imperator instrui se simulabat scribcbal doctrinam notarius. Omnia autem fanda

;

num
i])se

0|)us illa esse,

antequam percepisset daemonon des])ondehat animum, ut

postea saxa desuper, veluli
aucto-

aiebat; sed videns

ominosus exaggerabat, nullique cxecrando dogmati pe[)ercit quininio et Theologiam omnem nostram c'ontemi)sit, et cecoinfanda^iue vir
ille
:

imbrem dcferri, et senem illum hx-reseos rem iiigredi abscondique, dicmonum o[)era
esset sciebat.

idesse

factiim ratus, ha;rebat animo, nec quid facturus

nomiam
sacra,
et

imaginariani fuisse asseruil; lem|)laquc

I

heu miserum

tenq^ladaemonum

ap])ellavit,

Et prodigii hujuscc narratio hic finem iiaheat. Erat intcrim aniinus uiiiversam Bo-

qua; a nobis conticiunlur, caro etsanguis, |)rimi

et sacrificii,

gomilorum ha;resim
ini[)edit,

perceiisere

sed

me pudor

et anlislitis

nullo loco habuil. Quid inde subsecutum cst? Scenam aufert imperator, et
aperil. Senatorcs

ut alicubi dixit bella Sai)]>ho, qiiod scrinuilier sim, et [^uri^ura; ])retiosissimum,

et qiiod
illa

ptor
et

ii)se

onmes cognntur,

mililaris

Ordo

primus Alexii surculus;

(|u;c

in

accurrit, et venerandi Ecchjsite Patrcs adsimt.

31. Jiasilius in impietate

animum

Praisidehal ita^iue lunc temi)oris in regia; urhis

throno heatissimns patriarcha dominus Nicolaus Grammaticus, cl Deo exosa dogmata percurreban-

obfirmat,

multorum aurcs venere, silentio digna sint. Et vellem equidcm scribere, ut plena Bogomilorum ha;reseos notitia hahealur; verumtamen, ne linguaiii deturi)eni, praitereo. Mitto vero eos qui uni-

versani

Bogomilorum h;crcsim cognosccre

dicitur

avent,

calumnia vacat neque id negabat adversarius, imo a[)erto ca|)ite ad defendendum

lur, et probatio
:

in libruiii ijui

Dogmatica

Panoj^lia, jussu
ille

patris

iiiei

conscriptum. Nain(|ue

monachum
,

se pra;[)arabat, ct ignc ct verbcrihiis, et sexcentis

quemdamZigadcnum dictum
ct

I)es|KEiia;cognitum
([iii

morlis generibus se
Firniiter

aftlictari

velle
isti

proiiiittebat.

ex

]iarle niatris avi;c, oiiiiiil)US(|ue

sacro ca-

namque

creduiit falsi

I5ogomiii,
,

om-

talogo noniina dederimt,

(iranimatices instructis-

nein sine dolore i^cenam subire se posse

(juasi
ita(|iie
iis

Angeli

i[)Sos

ah igne erepturi

sinl.

Multis

eoruiu

onmium improhitatem
Baron.

exprohrautibus,

simum, et liiielorica! etiam studiis excrcitum dogmatumque, si quisquain alius, gnarum, accersivit, jussilque illi ul ha;reses omucs, singulas
,

TojiiJS

XVIU.

39

306

GELASII

II

ANNUS

CHRISTI 1118.
Novemb., hora diei nona, anno sacerdotii sui undeciino, (verum ut ex dictis liquet legendum anno sacerdotii sui quintodecimo) a;tatis quinqua, ,

quasque separalim exponeret, et in unaquaque sanctorum Patrum refutaliones conscriberet, ipsoruni etiam Bogomilorum hffiiesim, uli impius ille Basilius edocuerat. Liltrum lumc DogmalicamPanopliam imperalor nuncuiiavit, et ad hocc usque tempora libri illi ila appellanlur .
33.
fuit.

gesimo, regnante Ludovico, Philippi Francorum

nati
fllio, aiino regni ejus decimo octavo, incaraulem Verbi mcxviii At anno Ciiristi mcxvui, Ludovicus rex mense Novembri annum regni xi

regis

Danniatio Bcmlii etsociorum apud Annam

qua>

Ab

EiUlti/mio Zijtjabeno qtd schismaticus

Comnenam,
quitur,

omnia eliam minutissima prose-

numerabat, ideoque huiic errorem ejus ejiiscopatui

dici vici
jiotest,

numerum
attribuit.

librarius per

Neque enim
Ludo-

legenda. Alcxius imp. in revocandis ad fidem Bogomilis [ilurimam operam posuit, mnlti-

annum

illunl
,

a priori regni

Epocha

proficisci

cum

post patris

mortem
non

que resipuere qui vero animum in errore obfirmaruut, Crucem in morte quoque adversati sunt. Basilius vivicomburio damnatus, et Bogomili ad incendium a plebe postulati, sed iis imperalor re;

anni regni ejus a priori Epocha numerali

reperiantur
;

licet

Philippus pater ejus a sua inaujiatre

guralione, vivente

facta,

regni sui annos

Mabil-

quandoque
lonio lib.
(i

duxerit,

ut liquet ex Chartaa

sipiscendi

spatium
\

in

carcere

indulsit.

Natalis

de Re Diplom. pag. 589 recitata.

est Mathildis

Alexander, part.

saiculi xi et xii, paf^. 317,

Bogo-

35, Obitus Mathildis regincB Anglice.

Hoc
peperit

milorum

hajreseos capita sigillatim exponit,

i^otuerant.

apud

anno mortua
regis

Anglite regina, Henrici

ei

quem

legi

Lambecius

lib. 3 Biblioth.

conjux,

piissima

femina, quoe

Cass. pag. 170, refert inlerMss. Grffica in ea Biblio-

theca asservari Panopliae Dogmalica) Euthymii Zy-

Witlelmum nomine, filiamque sibi cognominem. De ea Eadmerus lib. 5 Novorum hajc hafilium bet
:

gabeni Appendicem, qua conlinentnr

anatlieet

Ilis

diebus, gravi dainno

Angha percussa
est et in ipso

matismi quatuordecim contra Massalianorum

est in inorte regina?.

Defuncta siquidem
Maii,

Bogoinilorumhsresim^ettriumphusdeeorumdem repressione per imp. Alexium Comnenuin, cujus jussu Basilius hajresiarcha, jirofessione quidem medicus,' habitu autein monachus, in Hippodromo
Constantinopolilano vivus combustus est. Notat

Wesmonasterium, kalendis
sterio decenter sepulta.

apud monaDei

Quo autem

judicio

ignoramus.

Illico post htec,

pluresNormannoruni,
VI)
priiici-

quam
et in

regi juraverunt fldelitatem postposuerunt,

regem Francia;
sui,

(sc.

Ludovicum

Lambecius opus

illud pra;lo

dignissimum

esse, ut

pesque ejus adversarios,

scilicet ipsius naturalis

Historia originis illarum

hajreseon suppleatur et

domini

non

veriti justitiam,

se tianstulerunt,

anathematismos exhibet, in quorum \mor\ Petrus sive Lycopetrus hasreseos Massalianorum primus auctor dicilur, ciijus tamen nec apud S. Epiphanium iii Panario oinnium hseresium, nec apud Photium in Bijjlioth.,
illustretur. Priores ipse Ires

Unde
thilde

quaj et quanta mala emerserunt, cogitatu ne

dicam, dictu scimus esse difflcile. Haec de MaPetrus Blesensis in Continuat, Ingulphi
:

nec apud

Harmenopulum

in libro de Sectis,

nec

Mathildis Anpag. 129 ad hunc Chrisli annum glorum regina et Scolorum gloria pauperuni alumna, et onmium miserorum refugiaria, Croy,

apud alios, qui de ha;resi Massalianorum agunt, mentio occurrit, ideoque Appendix illa res notabiles docere potest. Porro EtUhymium schismati-

landensis Ecclesia; ac abbatis Jofridi specialissima

patrona, hoc tempore obiit

Croylandiffi, qui
sterii

Erat Jofridus abbas

Gilberto
est

hocanno cum

Westmonainter

cum

fuisse,

probat Allatius laudatus

ex Tractatu
:

abbate legatus missus

ad Liidovicum

Ms. Bibliothecfe regioi, cujus hic titulus est

(Aiou [Aovaxoii

Eu6u-

Franciaj
et

etc. id est,

Euthymii monachi Zygabeni

regem ob dissensionem, quae Henricum regem versabatur. Erant

ipsum
is(i

legati

in

adversus Roma) veteris cives, sive Italos, capita duodecim, demonstrantia non ex Filio procedere

Francia geniti, in septem liberahbus artibus insi-

gnes doctores, inquit Pelrus Blesensis. Haerebat

Eulhymii moiiachi Zygabeni contra Latinos duodecim capila de processione Spiritus sancli . Denique Lambecius tom. v
,

Spirilum sanclum

seu

tunc Henricus Angliae rex in Normannia,

et

Ludo-

vicus Franciae rex conlendebat Normanniae duca-

tum,

si

non Roberto, Henrici

filio,

regis fratri, in viu-

Bibliolh. Ca^sar. pag.

134,

ait,

in ea asservari Ms.

culis detento, ejus tainen

Guillelmo nomine,
crudele
belluin

Euthymii Zigabeni, monachi mouasterii Constantinopolitani, cognominati

cujus inscriptio est
:

haereditario
exarsit
,

jure

deberi.

Hinc

eo funestius quo exulcerata; mentes diuviriuin collegerant.

T-^;

nEpipXsiTTou

Epistola

adversus Phundagiagitas
Constantinopoli

turnitate temporis plus

De eo

sive

Bogomiloset Massalianos, ut etcontra Armecasterosque

haereticos
,

bello legendus Alfordus in Annal. hoc anno, Su-

nios

in

gerius in Vita Ludovici Grossi regis, et Ordericus

hb. 12.

suam patriam missa. Ex quibus palet Bogomilosmhmi recte a Barouio num. 27, vocari Bougomilos.

vit.

36.

Obiit etiam

Ad num. 28.
mortem

34. Moritiir S.

Godefred. cpisc. Ambianensis.

basida,

Elmacinus Bistoriam Saracenicam absolMustadirus Billa califa Habpostquam califatui pracfuisset annis xxiv
mensibus, ut traditGeorgius Elmacinus,

Nicolaus

monachus

in Yita S. Go-

et aliquot

defredi episc. Ambianensis, scriptor coaevus, ejus

his verbis refert
:

qui in eo Historiam

suam Saracenicam
Latiuam
vertit

absolvit.

Excessit e vivis VI idus

Nam

e lingua Arabica iu

Thomas

GELA.SII

n ANNUS

1.

esf,

CHRISTI 1118.

307

Elmacimts, ut notat Golius in Prrefatione, Chronologiam potius quam Historiam conMuhammedici imperii paucisque perstringit qua? gesta sunt in texuit Arabia, /Egypto et Perside, Natus est in iEgypto ssculo XIII ineunte, eoque velut notario principes
illius

Erpenius, et post mortem testamento in lucem

ejiis

Jacohits Golius ex

edidil.

Sed cum archiepiscopus et episcopi contentiose adversus marchiones et comites, duces et reges (id
jura prfetensa a regibus Longobardiae) disputarent, milites et cives Mediolani in alrio Ecclesiae

jurabant facere guerram Cumanis (id est Comensibus) donec Vicuum et Coloniolam destruerent,
civitatem
38.

imperii Saracenici usi sunt ad secreliora consilia,

quoque ipsam dissiparent . Comensibus bellitm indicunt.

Finito

quem

dignitatis

gradum sub Mubammetico jugo,

virtutes,
via patet

nonnisi per
Christiano.

summas

homini

conventu, ccefjtum decennale et exiliosum bellum adversus Comenses, quod Puricellus recte observat male a Sigonio in Hist. de Reg.
Ital. lib. 2, in

Qualem fuisse Georgiiim Elmacimim, liquido constat, tam ex ipso nomiiie, quam etiam quod solemni praefatione abslineal, qua religionem Mahumetani suam profiteri su[)erstitiose solent. Huc accedit, quod res Christianorum, Ecclesiasticas prffisertim, in Annales suos tam diligenter referat. In his condendis pra?claris rerum Orientalium scriptoribus, quales sunt Abulfeda geographus, AbugiafarusTdhd.r\\.a^, ei Mircondus Persicus,
auctor celeberrimus, innixus
est. Viile

annum mcxx

differri.
:

Narrat bellum istud Landul-

qua? de eo,

anno

dcxxii, in

medium

attulimus. Porro Mustafilius ejus,

diro BillcB successit Almostashed

uttra-

dunt Abulpharajus in

Dynastiarum, etauctor anonymus Chronici Orientalis ab Abrahamo EcHist.

chellensi e tenebris erutus.

congregantur.

gratiam TJenrici imp. Henrici imp. partes defendebant, hoc anno conventum coegere, de ejus excommunicatione acturi a Marchiones et comites Longobardiai , inquit Landulphus Junior cap. 3i, apud Puricellum num. 329, in hac tempestate convcnerant Mediolani, ut ibi coram epi37. Mediotanenses
in

Mediolanenses, qui
:

phusloco laudato Ubi imperator, inquit, a Roma exivit (quod hoc anno contigisse certum), et se a pradicto papaOregorio sive Eurdino, prolongavit; mox manus Guidonis Comensis episcopi (Gelasio II addicti, et ab Henrico imp. alieni), ejusque militum et civium violenter apprehendit Landulphum Carcanensem Mediolanensis EccIesisB clericum ordiiiarium etministrum et inipsaapprehensione interfecit Olhonem, cjusdem Landulphi nepotem, et urbisMedioIanensisegregiumcapitaneum. Hinc Jordanus pontifex Mediolanensem concionem militum, et civium clamantium in Cumanos (seu Comenses) intravit, ibique connumerando et lamentando quamplura mala, quffi Cumani fecerant in rebusetiam Mediolanensis archiepiscopatus, ipsam
,
:

turbam concionis ad faciendam vindictam inflammavit.

Eodem

quo(]ue tempore ponlifex Jordanus

obseratis januis Ecclesiarum, suo populo negavit

introilum, nisi maleriali gladio vindicaret malitiam Cumanorum. Denium ad sonitum vocis, et

scopis suffraganeis ct comprovincialibus explica-

jussu hujns

piintificis

rent imperatoris innocentiam, et ipsum imperato-

facere guerrain

Cumanis

Mediolanensis populus ccepit atque in priino exercitu,

:

rem perducerent inarchiepiscopi (nempe

et

Jordani),

quo Mediolanenses castramelali sunt

civitalem i[)sam

iii

Canneto,
:

episcoporum

consedentes
archiepisco[)o

benevolentiam. Episcojji itaquc in palatio Mediolanensi una cum

atteute

Cumanam
(|ui

occupaverunt

ipsumepisco-

que Landul|)hiim,
leiensi

iiivestituram

Cumani

audierunt marchiones
arbitrati

et

patus a rege, et ordinationem a [lalriarcha Aqui-

comites

fideliter

loquentesde dominosiio: propter

sunt imperacul|)a.

suo metropolitano susceperat, de captione

quorum verba quamplures

liberaverunt.

torem esse alienum ab excommunicaUouis

308

CALLISTI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1119.

CALLISTI

II

ANNUS

1.

CHRISTI

1119.

1.

Gelashis

designato.

annus millesimus centesimus undevicesimus, Intiictione duodecima, quo Gelasius papa Secundus (inquit Urspcrgensis abbas hujus temporis auctor) apiid Viennam Synodum congregavit, eaque transacta, post ])aucos dies in
nionasterio Cluniacensi vitam prffisenlem in Do-

Sequitur

papa Cluniacimoritiir,

successore

minime

prfctermisit, cupicns

aliquem
conflictu

sibi

succe-

naviculam fluctuantem regere posset: ad hoc virum alium practer Cononem Praenestinum epfscopum, cum neniinem sciret esse magis idoneum, cum his qui
dere, qui in tanto

ventorum

aderant cardinalibus

ut

i[)se

eligeretur,

ccepit
insi-

exiiorlationibusagere. Sed

quomodo idem vir

mino
o

finivit .

De hospitio Cluniacensi, quo susce-

gnis Pra^nestinus episcopus his se liberarit, ex Be-

ptusesthonorilicentissinie, liffcPaudulphus habet:

nevenlano Cbronico, ab auctore qui tunc hajc

bebat, sicacci[)e
validffi
:

scri-

Cluniacense adiit mouasterium, in quo juxta

Gelasius confeslim seinfirmitatis

beati loci potentiam, et

secundum quod

Apostoli-

dissolulione teneri praesentiens,

cum

ahis

cum virum

condecuit, et receptus est pariter et

cardinaiibus qui aderant, Praeneslinum acciri jussit

benigne tractatus, omnesque bene et optime, qui intraveruntcumeoarchie(iiscopi etepiscopi terrs.

rent,

episcopum, qui
illi

cum

ipso in Gallias navigavit,

tanquam si Petrum visetam per se quam per nuntios eum nou parvis muneribus sedulo frequentabant. Qui omnes unanimiter a tanto patre ac domino plenioribus
Sed
et reges et principes, laetiores effecti,

honoris culmen Romanas Sedis satagebat. Audiens itaque episcopus ejusmodi verba
et im[)oni
tanti

Pontiflcem proferentem
absit, ut tanti

Absit,

inquit,

omnino

honoris culmen, onerisque pondus indignus ego et infelix suscipiam, praecipue cum
auxilio
et

brachiis charilatis amplexi, ex telis qui veniebant,

saeculari

virtute

diviliarum

Romana

domum

cailestibus fercuHsmeiluI-

litus epulati

redibant. Tractabat vir sauctissimus

Sedes temporibus nostris sub perseculionis flagello afflicta defendi oporteat et muniri. Si vero meis
acquiescere veHlis consiliis, Viennensem archiepiscopum, virum utique religiosum, prudenliaque

secum duxerat, et quos in omnibus et pcr omuia provideret. Et quidem multa jam ad libitum, Domino juvante, peregerat, cuni jam quasi ad portum fore se deductum congaudens, subita passione corqualiter et de his quos

Urbe

reliquerat, in

animi, potentia et nobilitafe sfcculari pollentem, ornalumvirtutibus, ad taletantumque patrocinium

eligamus. Dei
ritis, et

namque

consilio, et beati Petri

me-

reptus, quani Groeci pleurisim appellari jusserunt, suis et mullis fralribus undique convocatis, facta

vere hiijus solatio

Romanam Sedem sub

fantaj persecutionis periculo diutissime

coufessione, corpore
accepit, ac juxla

cum sanguine Redemptorem uormam monasticam strato terrs

corpusculo, sancta illa aninia carne solula est. Hinc ad ca^luni, Petro duce, conscendens, corpus
honorabiliter
eraut, et qui

oppressam credimus ad sereuitatem atque triumphum sublevandam. Quid multa? Gelasio a^grotanti, et aliis cardinalibus, ac caeteris qui aderant sermo placuit. Nec mora, archiepiscopum illum accersiri jiibent;
et

intra

limen Cluniacensis coenobii

requiescit in pace.

Amen, Quem Romani

qui ad-

tus,

ut dicla factis compleant, perseverant. Qui vocacum parassct profeclionem suam, et se in iti-

Romse remanserant, clerus onmis ac et quasi Patrem justitia; nolentes consolari deflebant. Sedit autem annum unum, et cessavit episcopatus ejus dies decem et quinque . Hucusque verba Pandulphi de Gepopulus defleverunt,
lasio. 2. At vero ante obitum, cum se lelhali morbo affectum, convalescere penitus desperaret sanctis-

nere posuisset, adbuc iu via dum esset, audivit magno suo dolore ipsum Pontificem ex hac vita
migrasse. Si(iuidem die quarto kalendas Februarii Gelasius Pontifex in eodem monasterio feliciter ex

hujus corporis ergastulo migravit ad Dominum b. Ha^c ibi de Cailisto, tunc vivente Pontifice, non electo, sed tamen consensu omnium designato praeter consuetudinem, quod sic videbatur ejus
temporis
necessitas

simus Pontifex

consulere

Ecclesia3

periclitanli

postulare,

cum lamen

ea

CALLISTI

n ANNUS
esse Ge-

1.

vico)

CHRISTT 1119.

309

omnia

ipsi essent

incognita penitus. Dicta itaque

die, quarto lcalend. Februarii

defunctum

contigerunt sacpc supcrius dici declarant, ex regibus genus ducens, imo (ut Sugerius ait in Ludoimperialis
et

lasiuni, cseteri onines a?que consentiunt.

dem
fices

post martyres, qui fuso san.ufnine

liaud facile inter

Quo quimartyrium
Ponti-

regia?

celsitudinis

derivativa

cnnsanguinitate generosus,

magnuni temporeschi-

consummarunt,

Romanos

smafisfiiilCafholicceEccl. propugnaculum. Hic,

aliquem quis invenerit, qui breviori vita} tempore majora sit passus, ol) idque preeclariori corona donandus, atque celel)rioribus fuerit praeconiis celebrandus. Porro cum dicm ejus transitus
contigissequarto kalendas Februarii ejus temporis
scriptores tradant
,

inquit Pandulphus, a cardinalibus qui

Gelasio,

cum

papa

jam

in Cluniaco sepulto, ab
,

Urbe

in Fran-

ciam venerant
Viennensis, in

dum

esset ante

archiepiscopus

papam Callisfum

electus est. Qui se

indignum
tis,

dicendum

est

post

annum

iterato reclamans, idcirco modis omnibus rcsistebat, quia et incertum habcbatur a mul-

adhuc
sua?.

vixisse dies

quatuor a tempore creationis

absolvisse, sed

Verum nec annum inlegrum

fur.

utrum Romae ratum factuni hujiismodi tenerePropter quod vix cappa rubea amiciri sustidoncc nunfii redeuntes

duobus minus diebussua periodo revolutum, ejus

sepulcbro inscriptum testatur Epitaphium quod
sic se

nuit,

Roma

per

dominum

babef, a Petro Pictaviensi his versibus ela-

boratum
Vir gravis et sapicns, acfu verboqne Joannes,

Pelrum tunc vicarium episcopum Portuensem, per cardinales omnes, per dominum Petrum Leonis (nam iste nimium laboravit in verbo propter diaconum filium suum Petrum Leonis, qui potis-

simum
teris,

Cum

prius ex

monacho pro mulla

slrenuilate

Archilevila foret, et canceliarius Urbis,

in Francia id peregeraf) [icr pra>fectum, et consules, per clerum et populum viva voce ac lit-

Prisule Paschali merilis ad sidera rapto, Promeriiit laudem sacram conscendere Sedem, Dignus post priraum Gelasius esse Secundus. Sed quia rege fuit non pracipieute levatus,
Horreriduui fremuit princeps. El
filia

elecfionem ipsam canonicc jureque firma-

rent .

dulcis

Sed quid de sua electione ei fuerit per visum divinitus praDinonstralum, sic narrat Sugerius in
Cum in soninis proxima nocte, apfo hcet ignoto pra?sagio, vidisset sibi a persona prajpofente lunam sub clilamyde rcpositam com-

More suo profugum suscepit

Si licuisset
ei

Gallia patrem.

Ludovico

(pro certo crede) sub ipso

Virlus et pielas, et honestas cresceret omnis,

satis,

El pai Ecclesia; loto Doreret in orbe.

Nam

rapuit

mors

alra

virum, cum Pontiiicalus

mitti,
taret,

Vii ageret primum paslor venerabilis annum, Bina diesjam reslabat, cum Cluniacensi

Dormiit

in proprio Romaui juris asylo. Hic igilur posilus dilectos inler alumnos

mum

ne causa Ecclesia? transitu Aposlolici pericliab ea qua; aderat Romana Ecclesia in sumPontificem electus, visionis veritatem enu-

Cum

patribus sanctus requiescit, et optat ut orbis

Conditor et Judei veniat quandoque potenler,

Et cineres lapsos

in pristina

meml)ra reformet.

Felii inde nimis semper, Cluniace, mauebis,

aniinadvertit . Quod magis magisque perspicuum reddiderunt eventa; siquidem diuturnuin bellum ob iiivestifuras conflafum, diu mulcleafius

Quod paler

orbis Aposlolicus

summusque sacerdos

tumque Ecclesiam
compressum
5. Inter
est.

faligans et lacerans, cedente fanCallisto

Ecclesix, malrisque tux specialis, apud te

Translil ad superos, in te requiescit bumalus.

demimperafore, ab eodem

papa felicissime

Nec minus hic etiam felicem credimus illum, Cui dedit ipse pius magno pro munere Chrislus, Ul monachi monachum, Patrem quoque pignora chara Jugiler aspioerent, lacrymisque rigando sepulchrum Sacris in precibus specialem semper haberent.

bac aufcm ita Callisfus clectus de sua eleclione sicuf ad alios, ita ad Adalberfum arcbiepiscopum Moguntinum has litteras dedit, quas recifaf Urspergensis
:

Hucusquc Epitaphium, quod invenilur ante

Epistolarum
3.
1'etri

libros

nosfer felicis memoriaB Gelasius a Vicnua discedens, injunxit milii, utadejus

Dominus

pree-

Cluniaccnsis.
ista

Cacterum non

tantuni vcrsibus Petrus

laudem Gelasii i)apa3 scripsit, sed funcbrem qunquo orationem dixii, qnam adhuc cxfare, qiii viderunt eam, affirmant. Eral ipse Potrus tunc ejusdem monasfcrii Cluniaccnsis moPictavicnsis tunc in

senfiam fesfinarem, postquam ipse Cluniacuin pervenissel. Quod cum post dies aliquot implere satagcrein, in ifinere dc cjus obitu mihi nuiitiatum est. Ego ut fralribus, qui cum doinino eodeiii venerant, prouf rafio exigubat, solafium cxhiberem,

Cluniacum cum gravi dolore

gravissimum
in

perrexi.

Dum

autem'
ipsi

comitibus Cajetanis dcdiictum, summo laborc a Constantino Cajclaiio monacho nencdictino cxaraluin vidiiiuis. His de Gelasii obitii atqiie funere diclis, jam ad
Gelasii ex

naciius. Porro

stemma

super eorum consulafione attentius cogitarem,

inihi
oiius, et vires

meas omnino

Iranscendens, imposuerunt. Congregafi

namque

unuin die

alfeio posf advenfiini

cjus succcssoris crcationem convertamus

oratio-

cardinales, et ceiituiii clcrici cl

meuin episcopi laici Roinanorum,

ncm.
4.

invitum
Callisti

me

papce II creatio, quce Roma;

Germania;

rite innotescit.

Fuit

et

Ecclesicc

pcnifusiiuc reiiifcnteni in Rornanfe Ponfificeni Callistum unaniiniferassumE|)istola novi

islc

Guido, na-

tione Francus, arciiicpiscopus Vienncnsis, sanct;c

pscrunt. Hucusque ex Urspcrgunsi Ponfificis; pergitvcro Paiuiulplius

:

Roinana) Ecclesiic cardinalis, qui longo tcnipore sub Paschali lcgatinnc A[)Osto]ica lioneslissiine functus adversus schismaticos omnes,
ut qiia; dc oo

6.

Facfo igitur hoconiniumsubscriptioiiibus

tuiic

optime roborafo,

papasolmnniter

Lambcrlo

Osliensi episcopo ct aliis (luampluriinis iu Dei no-

310
mine consecratur
sliliita

CALLISTI
, Pergit

II

ANNUS
in-

1.

CHRISTI 1119.

de ejus in
liis

Urbem

reconciliationem universalis Ecclesiae praesentan-

iirofeclione.
ul)i

Sed de

quce

gcsta suiit

dum

Ronice,

de

ln's

omnibus

lilteras accepere,
ista

ex
:

niacensis

saepe citato

Beneventano Clironico

accipe

Cardinales qui aderant, Pelro Porluensi episcopo,

enim Cafalaunensis episcopus et CIuabbas apud Argentinam ipsum convcnientes multis ratiocinationum conatibus obtinuerunt.
iri.

Id

quem

Ponlifex Gelasius Poma!\icanum dimiscrat,

8. a
cilii, si

Ejusdem tamen actionem Rhemensis Conlilteris

de ejusdem Gelasii obitu, et qualiter archiepiscopum Viennensem in Pontificem Callistum elegerant

,

quis plenarie cognoscere quaerit, in

studiose delegaverunt.

Portuensis

autem

cujusdam scbolastici, nomine Hessonis, eleganter enucleatum reperire poterit, id cst, qualiter rex
inler

episcopus, hislitteris acceptis, super ipsius Apostolici

rognum
tertio

et

sacerdotium de concordia facienda

obitu lacrymis manantibus valde se contristaostendit;

et illico

consenserit. Insuper

eidem Concilio, cui

videlicet

tum
et

Capilolium asccndit,

et

lilteras

ostendit Romanis, quibus lectis,

una voce

kalendas Novembris praediclus papa Callistus Sccundus, vallatus quadringentis viginti

sexPatribus, coram innumera mnltitudinecleri ac populi praesedit, non adeo se pra!senteni Henricus,

dccimo

concordia
eis

Dominum

laudavere omnipotentem,
et

qui

virum prudentem

ornatum moribus
Gelasii

Pontificem largilus esset.

De obitu vero

Apostolici valde turbati snnt. His ita gestis,

idem

vicinum tamen exhibuerit, ubi el colloquio suo domini papae legatis concesso tandem inducias denuo
qua^sierit propter generale

Portuensis episcopus Hugoni cardinali legato relicto

stiti,

colloquinm

cum

prin-

Bencventi, et Landulpbo Reneventano anticlero et populo suis lilteriseadem significavit.

cipibus
siaslicis,

habendum, pro

investituris scilicet Eccle-

Quibusauditis, continuo Landulpbusantistescives, presbyteros omnes et clericos, ad sacrum fecitconvocari palatium, uteisordinem rerum renuntiaret, quibus acceptas litteras jussit legi. Nec mora, praedicti Callisti electionem unanimiter laudantes firmaverunt, deinde in Te Deiim laiidamics, canendo

quas tantopere cogebatur amittere. Ad ultimum vero idem Apostolicus, inita inter se et regem concordia, synodalia praedecessorum decreta confirmaverit,

aliaque nonnulla, quae res

exigebat,

naviter addiderit; sicque post dies fere

prorumpunt. Sicque arcbiepiscopus ipse et Hugo clericorumque turba copiosa, et civium multitudo a prffidicto sacro palatio usque ad epicardinalis,

in virtute Spiritus sancli rite finiloConcunctos Apostolica benedictione confirmatos ad propria redire permisit unumquemque cum
cilio,

duodecim

gaudio
9.

Ha;c ipse

summatim.

scopium cantando descendimus. Postea vero eminentioremlocumantistes ascendens, cives bortatus

est,

ut

fidelitatis

manum

erga

Romanam Sedem

meavimus

perpetuo conservarent. Quo facto, ad proijria re. Hactenus ibi ex Chronico Reneven7. Missi

Concilium Rhemense et Eenrici imperatoris excommunicatio renuentis dimittere investituFuit quidem ista Synodus Rhemis congreras. gata valde celebris, cujns licet citala ab Urspergensi per Hessonem scripta non extent, tamen de ea frequens habetur in ejus temporis scriptoribus

lano. Pergit

secum ferentes confirmationem papae Callisti, quam non in Galliis tantum, sed etiam per Germaniam innolegati,

veroPandulpbus sunt autem ab Urbe

:

mentio. De ipsa aulem paucis Sugerius agit iu

Ludovico bis verbis

Sublimatus itaque tantae

celsitndinis dignitafe gloriosae, bumiliter sed stre-

nue

Ecclesiae jura disponens,

et

amore

et servitio

do-

tescere voluerunt, praiserlini in coUecto tunc con-

mini Ludovici regis,

neptis,

nobilis Adelaidis reginfc

ventu Triburiensi contra Henricum imperatorem, de quo habet ista Urspergensis abbas hoc anno : a Henricus totius regni et sacerdotum atque pro-

aptius

Ecclesiasticis

providebat negotiis.

Rhemisitaque celeberrimum celebrans Concilium,

cum

legatis imperatoris Henrici pro pace Ecclesiae

cerum

nuntiis compulsus, generalem fieri

assensit.

Triburium conventum

apud Ubi de omnibus

sedere differentibus, in

marcbiam versus Moso-

num

occurrisset, nec profecisset,

quemadmodum

quiB sibimet imponerentur, juxta Senatusconsultum se satisfacturum spopondit. Quo scilicet con-

ventu Rhenanis in partibus habito, tam adversariorumquamaniicorumimperatorconcorditerusus consilio, unicuique per totum regnum suis rebus
spoliato propria concedi pracepit;

cunctaque reantiquorum fiscalia suam in ditionem interim recepit, paxque per universas provincias ab omnibus baberi coUaudatur, sed parum profecisse reipsa comprobatur. Aderarit eliam legati, tam Romanorum quam Viennensium, imo diversarum Ecclesiarum missi, confirmantes electionem domini

ipsum Henricurn anathematis vinculo pleno Francorum et Lotharingorum Concilio innodavit. Ha!C de excommunicato iterum imperatore per Callistum papam in Rhemensi tunc celebrato Concilio Sugerius. Rogerius autem in Annalibus Anglicanis bujus, cum meminit Rheet antecessores fecerant,

gum

mensis Concilii, pleraque ab

censet, et haec inter
alia
:

aliis

prstermissa reibi

Numeratae sunt

personarum
sis

pastoralium

virgae

quadringentai

viginti quatnor, inter

quos etTurstinus Eboracen-

archiepiscopus, qui ibidem ab Apostolico est

consecratus. Postera, inquit, die, residentibus or-

Callisli.

Cui profecto
S.

dum

universi nostrates epi-

dine in Concilio Ecclesiaslicorum

nis, assidente

graduum

perso-

scopi

obedientiam professi,
rex

Synodum

quae juxta
fieri,
,

quoque rege Francorum Ludovico,

principalibus viris,

festum
ipse

Lucae indicebatur, collaudassent

multisque

aliis

ex consensu

semetipsum

ibidem pollicebatur

ob

cunctorum Patruni renovantur

statuta de statuen-

CALLISTI

II

ANNUS

1.

num

CHRISTI 1119.
illa

311
priora concessit
;

diSj et rescindenda de rescindeiidis, (|noruni haec sunt quinqiie Capitula

:

generalis Concilii, tria

ulti-

vero, scilicet investiluram

rerum

Ecclesiasti-

10. Qurc

sanctorum Patruni sanctionibus de

slabilita

carum, concedeve
cernilur.

praTitate

simoniaca

suut

nos quoque

noluit. Quapropter reverso ad Concilium papa, Henricus excommunicandus de-

sancti Spiritus judicio et auctoritate Sedis Apostolica;

Quod cum quidam

in Concilio acgre fer-

confirmamus.

Si

quis erjjo vendiderit ant

rent, senleiitiam protulit A[)oslolicus, ut qui ia

emerit, \ei per

se, vel per quamlibet submissam personam, episcopatum, abbatiam, dccanatum,

arcbidiaconatum,

presbyteralum,

prsposituram,

pra^bendam,
neflcia,

bepromotiones, ordinationcs, consecrationes, dedicationes Ecclesiarum, clericalem tonsuram,

:

altaria, vel (|ua,'libet Ecclesiastica

hoc scandalizarentur, exeuntes, a fratrum consortio separarentur, proposito de iUis septuaginta disci|)ulis exem[)lo ', qui cum de carne Domini manducanda, et sauguine bibendo scandalizarenlur, relro abierunt, et
baiil.

jam cum
non
est

illo

non anibula-

Et quoniam,

in(juit *,

qui nou colligit

cum

sedes in choro, aut quielibet Ecclesiastica officia

et

Domino

spargit, et qui

cum

eo, adversus

vendens

et

emens

di^^nitalis et olficii sui

ac be-

illum est, illam inconsutilein tunicam desuper

neficii

periculo subjaceat.

Quod

nisi

resipuerit,

contextam,

scilicet

sanctam Ecclcsiam, qui nobis-

anathematis mucrone perfossus, ab Ecclesia Dei

modis onmibus abscindatur. Episcopatuum,abbatiarum, autquarumlibet Ecclesiasticarum possessionum investituram per manum laicam fieri penitus prohibenuis. Quicumque igilur laicorum deinceps investire pra^sumpsekesit,
ril,

quam

sentiendoindiscissam servare nolunt, dissentiendo a nobis discindere contendunt. Talia ser-

cnm

mocinante Apostolico,

illico

omncs

in

consensum

reducti,

in

impcralorem

eunidem Henricum

cxcoinm.unicationis sententiam jaculantur . Ha^c

gesta esse contra imperatoreni, ex Actis Rogerius
in Annalibus tradit.
12.

analliemalis ullioni subjaceat. Porro qui inve-

stilus fueril,

bonore quo investitus

est,

absque spe

Congressus regis Anglorum

subjicit ea,
eodeiii Pontifice

recuperalionis

onmimodo

careat.

Universas Ecclesiarum possessiones incon-

papa. lium ab

His auteiii

cum

Callisto

qiia; post

Conci-

cum Anglorum
actilata,

rege, qui

cussas in

perpetuum

et inviolatas esse

decernimus.

in Gallias venerat,

tunc sunt

occasione

Qnod

si

quis eas abslulerit aut invaserit, aut pote-

consecrati ab

eodem
:

Callisto pa[ia archiepisco[)i

state tyraiinica detinuerit, juxta illud beali

Sym-

Eboracensis, aitque

Taudem

[wstdies ali^iuot

machi Capilulum, analhemate perpetuo

ci

feriatur.

diisoluto Concilio, Henricus rex

Anglorum

offeii-

Nullus episcopus, nullus presbyler, nullus omnino de clero Ecclesiasticas dignilates vel beneficia cuilibet el ([uasi

sus Turstino arcIiie[iisco[)o,

quod

pra;ter consense con-

sum suum, non

secrari fecisset,

uti

mos antiquuscxigebat,
reditum
in

ha;reditariojuredereIiuquat.

iiiterdixit ei

oninem
papa

Illud etiam adjicienles pra;cipimus, ut pro baiili-

doiiiinationis sua2 locuni. Post ha;c Callistus

Gisortiuiii

smatis, chrismatis, olei sacri, ac sepulturaj acce-

venit,

quo ad

ejus colloquiuni rex

ptione

nullum omnino pretium exigatur.

Presbyteris, diaconibus, subdiaconibus, conct

glorum

occurrit. Acta sunt

multa

iiiter illos,

Anquo-

rum

gratia par erat tantas convenisse personas.

cubinarum
dicimus.
Si

uxorum contubernia
et
officiis

peuilus iiiter-

Inter qua; rex a [)apa impetravit, ut

qui autem hujusmodi

reiierti fuerint,

omnes consuctudincs, (juas pater suus in Anglia et in Northmannia habuerat

ut neuiinem fungi permitteret,
,

Ecclesiasticis

priventur et

bencliciis.

sibi

concederet; et
officio
(

maxime
in

Sane si neque sic immunditiam suani correxerint, communioiie careant Chiistiana. Hucusque quinquc Concilii canoiies. Per{,'it auctor narraro quie
post ha;c sunt in
actitata
:

ali([uando legati
si

Anglia

qucrela exigenle,
miiiari

([Uje
)

non ab

ii)se

aliqua

[)ra2cii)ua

episco[)is regni sui ter-

Synodo per

eumdem

Poulificem

non

posset

lioc

fieri

[)a|)a [)OstuIaret

At non
sisse,

ista sim[iliciter,

sed taiitum licita conces-

11. Hsec Concilii decreta Henrico imperatori,

docent acta cuin S. Thonia, inferius enar-

cum non

longe abesset, ex Concilio

primum

per

randa.

honeslas |)ersonas, ad ullimum per ipsum A(>osto-

licum mandanlur, nt anle separationem Concilii

nolum

csset,

ulrum

Ecclesiis per

rcgnum

cl sin-

Quibus omnibus pro statu tempoiis depapa rogat regeiii Turstiuo amicum fieri; euinquc pontificatui, ad qiieiii ipsuiii consecrave13.
finitis,

gnlas quasque sibi subjeclas provincias consentiat

canonicas elecliones, videlicct ut e[iiscopi et abbales eiigantur ab Ecclesia, el liberasconsecraliones,

ut ubi ct a (juibus oporteal electi consecrcntur, ut non per investiluram [lasloralis virg;e clannuli, sed f)er ostium, id csl, Christum ingredianlur, ct
inveslituram reruin Eccksiasticarum nihilomnino
sihi laicalis
riiiiil

amore suo restitui. At rex hoc sc, duin non facturuiii, iii sua fide spopondisse coiifcssus est. Et ille Ego A|iosloIicus sum et si feceris quod postulo ab liac fidei S[)onsione te absolvain. Tractabo de hoc, ait, et quod consilii iiici tenor inveiieril, tibi nolificabo. Hinc a [ia[)a
rat,
|)ro

viveret,

recessit,

cui per internuntios de iiegotio

:

ila

re-

exigat persona.

Ad

htec ille res[)on(lit,

s[)ondit
tis,

Pro amore vcslio,

(|ui laiito|)ere
iii

postula[joiitifica-

in

his sc

praitermissurum,

quod

sui

juris

ca conditione Turstinum admitlo

esscl,

suorumque

sibi coiitulil anli([ua

consuetudo
'

progenilorum. Uuaiido([uc

laiiicn ficxusauctoritale

Mallli.

XV.

Luc. XI.

312
tum, ut suhjectionem,

CALLISTI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1119.

quam

prcEdecessores ejus
aliter

recederet, constat tres saltem Ecclesias dedicasse,

fecerant Ecclesiae Canluariensi, taciat;

me

nimirum Ecclesiam
trus Diaconus
' :

Sancti-Mauri, de qua baec Pe-

regnante Ecclesia) Eboracensi nqji prssidebit. His ita gestis abeunte Apostolico, Turstinus remansit in Gallia . Et inferius de Epistola ab eodem Callisto

Callistus

una cum

episcopis et

cardinalibus ad beali Mauri monasterium in Glanofolio situm, et buic Cassinensi coenobio subdi-

papa pro Turstino

:

in

Angliam
et

scripta

liajc

tum

pervenit

habet

o Epistola Callisti

papa; super

Turslino
et

cum

aderant

et

rogatusque a cardinalibus qui semonacbis , et ab ipso abbale

directa ad

regem Henricum,
arcbie|)iscopuni.

Radulpbum Cansacerdotale

Girardo, ejusdem confessoris Clnisti Mauri Eccle-

tuarienseni

Ipsi
et

episcopale intenlicit officium,

tam

in matrice

siam soleiuniter dedicavit. In qua eliam corpora sanctorum Antonii el Conslantiniani, qui de Cassinensi coenobio ad Gallias cuni beato

quam in [irincipaliEboracensi Ecclecum suis parocbiis divina omnia celebrari officia cum sepulturamortuorum probibet, praiter
Cantuariensi,
sia,

Mauro perHaec

rexerant, cuin
Petrus.

magna

reverenlia posuit .

Pandulpbus insuper addit

in bistoria

in Proviiiciadedi-

baptisma infantum,
nisi

infra

unum

et pcenitenlias morientium menseni post acceplionem i|)sius

casse Ecclesiam Sancti-Juliani. Sed et illud pariter

exploratum babettir

Antoniana', eumAntonii Magni

Epistola; Turstiuus sine

exactione professionis in

dem

Pontificem Callistum dedicasse in sua pro-

suam restituatur Ecclesiam. Quamolirem mox revocatus in Angbam reducitur in

,

a rege
archi-

vincia

Viennensi

Ecclesiam

S.

sitam apud montes Desiderii,

tum temporis

fre-

episcopatum suuni
a papa

. Hucusque de causa Turslini, Rbcmis anie Concilium consecrali. 14. Vallistus Rhemis Norberto munus prw-

quenti populorum concursu celebrem.

17. Eodeni quoque teinporc, Callisfus papa ejusmodi Privilegio munire voluit suos, quos ma-

dicandi coiifirmat, Ecclesiam decUcat, Cistercienses ornat Privilegio. Revocemus autem oralioneni

Cistercienses sic gnopere diligebat enim se habet in eorum institutionis anliquioribus moni, ;

ad Rbcmensia Acta Pontiflcis, ne quid omitlanuis de rebus gestis tunc Rbemis ab eodem Cailislo
papa.

mentis
M

Callistus episcopus, servus

liliis

Dum

meminit bujus quoque

Concilii
',

Rbe-

cbarissimis in Cbrislo

servorum Dei, Stepbano venerabili

niensis, per Callistum Pontificem celebrati

Hugo

Cisterciensis monasterii abbati, et ejus fratribus,

in Vita Norberti ordinis Pra3monstratensis inslilutoris,

salutem

et

ipsum Norbertum accessisse pro confirmatione muneris Evaugelii prsedicandi, quod ab ejus iira^decessore Gelasio impetrarat, tradit; qnod obtinuit, imo commendavit euni episcopo Lauduuensi, sub quo proflcerel. Paulo post vero Praimonstratum locum ita dictum abiens, ibi suae
illuc

Ad boc

Aposlolicam benedictionem. in Apostolica; Sedis regimen, Domino

conspicimur, ut ipso prie-

disponente, promoti

stante religionem augere, et quse recte atque ad

salutem animarum statuta sunt, nostri debeanius

auctoritate
offlcii
,

stabilire.

Idcirco,

fllii

in Cbri-

sto cbarissimi

petitioni

vestrse

cbaritate debita

institulionis

ex prascripto regulaj S. Augustiui

jecit.

imperlimur assensum,
congratulantes aflectu
,

et religioni vestrae

paterno

fundamenta

Insumpsit

in bis

annum

Calli-

Dei operi quod ccepistis,

stus papa, qui

Romam

se contulit

anno sequenti,

manum
et

nostra; conflrmationis
et deliberatione

apponimus. Siqui-

ut suo loco dicemus. Quomodo autem Henricus imperator ex eo, quod Rbemis in Concilio niagno cum dedecore excommunicatus esset, eamdem Rbe-

dem consensu
rum,

communi abbatura

fratrum monasteriorum vestrorum, et episcopoin quorum parocbiis eadem monastcria con-

mensem

civitatem penitus exscindere statuerit, sed

,

tinentur,

quajdam de observatione regulae

beati

Deo probibente
rius.

et

sanctis

repugnantibus,

cum
infe-

Benedicli, et de aliis nonnullis, qua; ordini vestro

et loco necessaria videbantur,

ignominia regredi

sit

coactus, dicturi

sumus

capitula staluistis;
et

quae
15. Inter alios episcopos buic

nimirum ad majorem monasterii quietem,

conflriuari.

Rhemensi ConCluniaci

religionis observantiam, aiictoritate Sedis Apostolicffi itetilis

cilio interfuit

Adefonsus episcopus Salmanticensis

fecit,

Nos ergo vestro

in

Domino
,

in Hispania, qui reversurus ad propria,

profectui congaudcntes, capitula

tiones

illa et

constitu-

vivendi flnem
ptioue ejus
Urbs

ibique sepultus, bac inscriest

sepulcbrum

insignitum

onniia in

est Hispaniffi regionis

quam Salamancam

Indigenae dieunt, hanc oidine ponlificaU

Rexit Adefonsus, tumulo prajsente sepultus,

et Apostolica confirmamus perpetuum rata pernianere decernimus. Illud nominatim omnimodo probibentes, ne abbatum aliquis monacbos vestros sine regulari commendatione suscipiat. Si quae igitur Ecclesiastica

auctoritate

Qui de Concilio Hlieraensi Hic finem

dum

remearet,

saecularisve persona nostrae

stitutioni vestrae

conflrmationi et conpra2-

fecit pariter vitaiquse vi;eque.

temeritate aliqua obviare

sunipserit,

tanquam
donec

religionis et quiebsmonasticce

Habetur
16.

apud

Pelrum Cluniacensem

ante

perturbatrix, auctoritate beatorum Petri et Pauli

et uostra
,

libros Epistolarum.

satisfaciat,

excommunicationis

Anlequam autem
in

e Gallia Callistus papa

gladio ferialur. Qui vero conservator extiterit,

om-

'

Hugo

Norber.

c.

16. 17. apud Sur. tom.

iii. die

vi Junii.

VtU

Diac. CUr. Cass.

I.

iv. c.

66.

'-

flist.

Anton. p. 2.

c.

37. 38.

CALLISTI

II

ANNUS

I.

tibus,

CHRISTI
et

119.

313

nipotentis Dei et Aposlolorum ejus benedictionem

et gratiani

locuplete patria,

consequatur. Interdiciinus autem, ne

ainore dimissis,
altero

Domini Jesu Christi loca redemptionis humancB, non

:

quis conversos laicos professos vestros ad habitan-

quam

sui sanguinis pretio mercali sunt, et

dum
per
lis

suscipiat.

Ego

Calli-tus

Catliolica; Ecclesiae
.

proprio assidue pericuio defendunt

Christi nostri
vetis,

vos ejusdem

episcopus, confirma vi et subscripsi

Datum Sodoloci
diaconi cardinaJanuarii, In-

amore

eos sustenletis, fovealis, ju-

nianum Cbrysogoni
ac bibliotbecarii,

S. R. E.

ne tanto zelo

fidei,

tanlisque laboribus parta

decimo
,

kal.

(quod
vestri,

absit) pereant. Erit illud

non tantuin merces

illi

dict. XII,

Incarnationis Dominicae millesiino cenPontificatus autein

fidei vestrae,

sed etiam tutela non parva imperii

sicut vos Aquilonis, sic et

tesimo decimo nono

Callisti II

domini

quando

im-

paps anno

[>rimo .

petus Orienlis obtundent. Fecit hoc inter egregios

principes recenseiidus
sicut in
in tain

18. PetriCluniacensis litlcroi

Constantinopolitanim
tiilione ccenobii.

et

ad imperatorem patriarcham pro resti-

Alcxius pater vester, cui

successistis
,

regno

feliciter

sic decet, ut

Qiiod pertinet ad res Orientis,

Joanncs iinp. ubi imperii babenas moderandas suscepisset, et hoc innotuisset in Occidente, Petrus abbas Cluniacensis pro restitutione Cluniacensium
ccenobii,

Qui inter multa laudabilia quai gessit, non passus Grseciain suam sua universa bona includere, ad remotissimos manum beneficii sui extendit, et non sohim
felicius succedatis.

bono opere

quod
'
:

erat Constantinopoh, ad

cum

has

transmarina, sed etiam transaipina loca copiosis

litteras dedit

muneribus
imperatori, Joanni

et pretiosis

ornamentis

ditavit.

Inter

Glorioso principi, et magnifico Constantinourbis

qua; Cluniaco monasterio,

omnibus

Latinis regibus

politanac

Calo

frater

et gentibus notissimo, eique subdito

inagno etreli-

Petrus huinilis Cluniacensis abbas, salutem ab eo qui dat salutem regibus. Gratias omnipotenti Regi regum, cujus re-

gioso loco, qui Charitas dicitur, monasterium jiixta

ipsam regiam civitatem, quod Civitot vocatur, dedit et in perpetuum abbatis Cluniacensis et
,

gnum

est

omnium ssculorum,

qui imperatoriam

prioris

de

Charitate

obedieiiti;e

subjecit.

Quod

majestatem vestram super omnes Christiani nominis principes exaltavit, et ad tuendam toto orbe Ecclesiam suam, velut in medio Orientis, Occidentis, Aquilonis constituit, unde olim Aquilonaribus barbaris, sed
stiani
et ultimis

nostris aut mortuis, autrecedentibus, autexpulsis,

alieni

monachi invaserunt,
per triennium

et

fere

abstulerunt.

jam, ut audivimus, Oro igitur, et

mecum

universa Cluniacensis congregalio maje-

ac pessimis Chriin occiduas et

statem et pietalem regiam deprecatur, ut nobis et

loco de Charitate, per

nominis inimicis Arabibus,

harum

litterarum latores

meridianas plagas irruentibus, regni vestri partes, etsi oppugnari, nunquam tamen expugnari permisit sed in vos niagni illius Rornani imperii
;

monasterium ablatum
ab injuriis defendat,

restilui faciat, et

pro aeterna

anima; sua; salute servos Dei ibidem habitaturos

et in

pace custodiat.

gloriam noraenque transfudit. Voluit ut sicut potestas, sic ct vocabulum ad vos transmigraret, ac
religione mutata, imperio translato, sicut a pagano

Et ut aliquid beneficii spiritualis vobis ista

facienlibusrependamus: sicut prffidecessores nostri,

et

nos

ipsi,

reges Francorum, reges Anglorum,

Romulo Roma
ratore

dicebatur, sic a Christiano repa-

reges Hispanorum, reges

peratores

Germanorum,
ac
vicinos

iiisos

im-

Constantino vestra urbs Constanlinopolis

Romanorum

vobis reges

vocaretur. Hanc, ut dixi, vclut

metam intransmea-

bilem, velut invictnm

obiccm, velut pnrfixum

nunquam liceat transgredi terminum , omnia providens supernus oculus, paganis regibus, Barbaris gcntibus posuit, quo Oriens lerreatur,
queni
Boreas subdatur, Occidens defendatur. Isto plane rcgni vestri obicc repuisi, et anli(]ui erroris si qui

Ilungarorum, confratrcset comparticipes omnium beneficiorum Cluniacensis congregationis fecimus ifa sublimitatem vestram ex parte omnipotenlis
Dei, et bcatissiiiia3 Maria; seinper Virginis Dei genitricls,

et

sanctorum Apostolorum

ct

omninm
:

saiictorum in iisdem spirilualibus beneficiis plene ut et perfccte (in quantum licet) suscipimus

supersunt pagani, et novi hosles Chrisliani nominis, Turci sedibus propriis contenti in seipsos reprimuntur, ut nec aliena invaderc audeant, et divini
braciiii virtute,

mannm

potentiai vestra; roborante,

omnipotens Salvator et hic temporale regniim vobis adaugeat et conservet, et in futuro ciim sanctis regibus vos ad scmpiternum perducat. Ainen . Hicc ad imperatorem. Scripsit et eadem ex causa
ad palriarcham Constantinopolitanum
' :

sua cliam pierumque aniittant. Su|ier quibus regali magnitudini nos quidcm hcet humiles gratias agi-

litteras quaj

mus,
si

a Deo vero tcterna vos

in

his fidelitcr ijcrmanseritis,

dccorandum corona, nec in modico

rege,

sequuntur 20. Venerabilietmagno pontificiDciConstantinopolitano patriarcha;, frater Petrus hiimilisClu-

dubilamus.
19. a Prffiter hffic |)ro llicrosolymitano

niaccnsis abbas, a;terni pontificii stola indui, ct

gloria ct honore coronari.

pro universis deniijue Gallis nostris fidem veslram et nobilitatem rogarnus, ut quia ipsi inagnis urbii)us, |)rediis, ()aren-

pro Antiocheno principe,

Quamvis

et

terrarum remotio
ct

ct

linguarum

divisio nobis

invicem

vultus invidcant et verba

snbducant, tamen unusDominus, unafides, ununi

Lib. IV. Ep. XL.

'

Petr. Clun.

1.

u.

Ep. xxxix.

'

Bahon.

ToMCS

XVIII.

40

314
baptisma, una charitas,
affectus unire, et
ct

CALLISTI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1119.

divisa conjiingere, ct

sermones tlebent aliijuandocom-

nunquam
quod

municare. Dtbemus eo glutine uniri iu terris, quo dissociandi cohaerere exspectamus in

refrij^erium,
llli-

caehs, ut illud in miseriis sit nobis

in bealitudine perfectum erit

pramium.

nam

posset in

me

corpus, quod concupiscit

s|)iri-

prffiscns, quod et absens rogo, ut me et Cluniacensium fratrum ovilcin vcslrispopulique vestri precibus spirituali charitatis dono susciperetis quoil eta nobis, quod et ad nos vel nostros pertiuet, pari affectu consequeremini. Rogarem posl illa, quod et nunc rogo, ut Cluniacensi Ecclesiae, et monasterio de Charitate, locum, qui Civitot dicilur, juxta
:

lus, ut

urbem a

coeli

Rege Jesu Christo,

et a prin-

Constantinopolim positum, restitui juberetis, ac

cipeterrae Coustantino in Christo fundatam videre,

dominum imperatorem,

si

necesse esset, pro eo

non ccdiiicia \el ornatus, sed fidem Deo subditorum principum et prophetarum, Apostolorum, Evangehstaruni ac multorum uiartyrum. de
et in ea

restitueudo rogaretis. Dedit illum Cluniaco, et

nasterio de Charitate etiam

mo-

apud nostros magni

pietate

nominis

et gloriae

imperator Alexius pater ejus, cui

diversis

mundi

partibus illuc translatorum, velut

sicut in regno, sic

muUo magis in justilia et

Commendamus
et

commune coemeterium
fidei et spei

videre et adorare possem

illum deest succedere.

lentiae Pontificali

ergo excel-

funderem qualescumque preces ad sanctos

nostrfe patres;

illos,

monachorum

fratrum nostro-

magnaque
si

miiii spes

rum
tui

humilitatem, ut per

eum

nobis nostra resti-

consequendae gignerelur
cessores,

sakitis,

quos ejus ha-

faciatis,
,

qualenus

et justitia
filii

quod suum

est

bui praedicatores, habere mererer et pro ca inter-

consequi
tinos et

et a patre
;

mereamur

exaudiri .

Viderem

et

optabilem faciem vestram, et

in vobis beatos urbis vestra.' ponlifices venerarer,

et

ex

eorum

beatitudine

multiplicem miseriam
:

Hucusque Petrus quas ad significandam inter LaGracos conservatam hactenus communionem, hic oportuit recitasse cum alioqui nostri
:

meam, ut par esset, deflerem inirem quam dissolvendum, etin mutuum ac

amorem,
nisi forte spernerelis,

fcedus nun-

historici nielius habitos

Latinos Chrislianos sub

spiritualem

Joanne

filio,

quam sub

Alexio patre testentur.

jurarem. Orarem

Aimoperiodi Gr3eco-Romana6612. Anno JEtx Hispan.

H57.
V

Anno Hegirs 513, inchoato

die 14 April., Fer.

2.

Jesu

Cliristi

H19.

Callisli 11

papa; 1.

Henrici

reg, 14. imp. 9. Joannis

Comneni imp.

10.

1.

Concil. Viennense sub Gelasio 11

commen-

titium.
tradit,

A num.
Gelasium II

ad

b.

Urspergensis in Chron.

?i\)uA

Viennam Syuodum con-

gregasse, et post paucos dies in monasterio Clunia-

Baronius num. 2 narrat. Praeterea Pandulphus, II comitabatur, hujus Concilii non meminit, sicuti nec Hugo monacbus Cluniacensis in Epistola ad Pontium abbat^'m suum, ubi refert
qui Gelasiuiu
quae Gelasius
II

Urspergensem secuti sunt Baronius Labbeus tom. x Concil. pag. 823, Constantinus abbas in Commeutario ad Paudulphum Pisanum, Ciaconius, aliique. Verum eos hallucinatos esse, Gelasiumque II uullum Viennaj Concilium coegisse, apud me ccrtum. Falco enim in Chron. ad finem anni mcxvui, quo aunum mcxix inchoamus, ait Dehinc Apostohcus ipse stabicensi obiisse.
1,

in

Gallia egerit. Ejus narrationis

num.

partemannosuperioriretulimus,et mox reliquam describemus.

2.

verat.

Gelasius II Conc. Rhemis celebrare decre-

suisse

Verum quidem est, Gelasium II propoConcilium iu Gallia celebrare; sed ad id

elegerat, ut testatur
lib.

urbem Rhemensem
Gelasius per
ejus

Eadmerus
:

hujus temporis scriptor

Novorum

Papa

livit,

ut in sequenli inense Martii

Synodum cum

mare Burgundiam
ei

venit, et adventus

Patribus Franciae, Teutonicisque celebraret, ibique

mox

Galliffi toti

inuotuit. Excitati sunt

quique

de

sacerdotii et de regni dissidio longe lateque ha,

potentes cuui mediocribus

occurrere, et cerlatim

bito, Spiritu sancto mediante loquerentur, etc. Sed antequam terminus statutus Syuodum celebrandi adveuisset, a[)ud monasterium Sancti-Petri, quod vocatur Clunia, ubi diligenter morabatur, aegritudiuis mole deleulus est 1), quod ex Falcone

parabantur interesse Concilio, quod ipse disponemedia Quadragesima Rbemis celebraturum. Rodulplius quoque (Cautuariensis) archiepiscopus, audito papae adventu de Rotomago, ubi eo usque
bat se

morabalur, egressus, impiger

ei

occurrere statuit.

CALLISTI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1119.
menses
xi,

315
xxix.

Sed ubi aliquantum itineris confecil, accepit a quibusJani ipsum papam longius discessisse, et versus Hispanias ire proposuisse
ejus narrat.
lib.

disse

dies

Verum

licel

Petrus

Piclaviensis

monachus

Cluniacensis fuerit,

tamen

et postea

mortem

2 tom. ivDuchesnii

Idem babetnr inChron. Mauriuiacensi Apud Reniim metropo:

illudEpitaphium,abaliqnoimperitoseriuseditum, male illi attribui apud me certum cum Gotfiidus Viterbiensis, qui hoc Sfficnlo floruit, Bernardus
;

lim regni Concilium disponebal, in (luo se magna disposilurum credebat; sed divino judicio, quod

Guido

citatus in

rus in Fasciculo

magno Chronico Belgico, WerneTemporum, omnesque Catalogo;

occultum nunquam tamen injustum

et dein chronogra|>hus ejus

est,

aliter

rum

quos mihi viderelicuit auctores, Hugoni Clusuffragentur

disponente, praeventus a;gritudine gravissima etc.o

niacensi

nnllus vero
si

ficlitio

illi

mortem

recitat; qui
,

Petro Pictaviensi.

Quod

Epitaphium

illud anti-

tamen de
notat

Callisto II post

paucainterposila verba

quitus Gelasii

II

eum

Tolosce prinium, Rhemis secundo Con-

deessent ex veteribus, qui

sepulchro insculptumfuisset, non ejiis meminissent. Deniait

cilium celebrasse, sed nec ipse, nec ullus alius ex

anfiquis
praeter

que Petrus Marrierus, monachus Ordinis Cluniac.

auctor Bibliothecfc Cluniacensis, pag. 594,

Urspergensem
II

Chron., Gelasium

alicjuam

Nangium in Synodum in Galliis

ac

Pe-

habuisse memorarunt.

Quare non dubilandum,

quin Urspergensis hallucinatus fuerit, et Nangium in errorem induxerit. Is tamen non Vieuna;, sed Rhemis Concilium coactum voluit.
3.

trum Pictaviensem plures scri[isisse Epislolas ad Petrum Cluniacensem et multa alia, inquit, quae apud nos sunt omnia , et tamen pag. 607 et seqq. profert Panegyricnm ab eodem Petro Picta,

viensi Putro Vencrabili abbati Chiniaceusi dictum,

Moritiir Gelasins II.

Hugo
II ait
:

monachus

Epilapliiuni Gelasii Pelro Pictaviensi falso attribu-

Cluniacensis citatus de Gelasio

convalescens, et Cluniacum
derans,

suum

Qui denuo pervenire desi

Lugdunum
perferri

Gailia! pertransit,

Matisconam

tum, aliaque ejusdem Petri Pictaviensis Opuscnla, sed ne verbnm qMidem habet de Oratione funebri, qua; ab eo dicta vel composila fneril in laudem
Gelasii
II.

desccndit, ubi gravissimaa;gritudine confectus, se

An

vero Constantinus Cajetanus, qui

Cluniacum

Quo deportatus, sunuiiaque reverentia susceptus, completo episcopatus sui annoi et diebusiv. in medio
instanlissime

prscepit.

apud

fratrum, circumstantibus episcopis cardinalibus,

in propria

Orationem illam sed qnidquid de ca re sit, non video auctorem illius Epitaphii Hugonemonacho Cluniacensi fide digniorem esse.
Gelasii II elucubravit,
se habuerit, fateor

stemma

me

ignorare

domo

proprius pastor in pace Cluniaco

f).

Gelasio II succedit Callistus II.

dieruiu
1

Gelasuc-

quievitD.

Cum

vero Callistus
:

hoc anno num, 5 dicat lasius a Vienna discedens, injunxit

statim

apud Baronium D. N. fel. memorife GeII

sio 11 post interpontilicium

duorum

cessit Callistus II electus,

non

V nonas

Februarii,

milii, etc. , et

sicut habet Ordericus lib. 12,

mortem

ejus referat, apparet

Gelasinm II

id est, die secunda mensis Februarii, neque quarta die ejusdem men-

Avenione Viennam, ex ea urbe Lugdunum, indeque Matisconani et Cluniacum venisse, sed ViennBe moram facere non potuisse. Obiit autem Cluniaci scribunt Falco apud BaroI V kal Febriiarii
. ,

sis,

ut statuit Pai)ebrocins in Callisto

II,

sed kalen-

dis Februarii, uti

Onuplirius in Chron. Eccles. et

Ital.

Sigonius
iis,

lib.

10 Hist. de Rcg.
in

habent, et ex

\x\.\.

qus

in

morle ejus

medium

aireremus, per-

nium
iib.

n. 2, Ordericus

1.

12,

FulcheriusCarnotensis

spicuum

fiet.

Callistus II ante Pontificatum

Guido

3 Hiit. Hierosol. aliique.

Sedis ejns, fuit

Quoad dur-alionem ea anni unius et dierum iv vel v.

laudato consen-

appellabalur, eratque arcbiepiscopus Viennensis.

Nam Hugoni monacho Cluniacensi

tiunt

Patrem habuit Willelmum Burgnndia; comitem. Subliinatns , inquit Sugerius in Vita Ludovici

oumes

nostri Catalogi, et ilie qui habet

eum

VI rcgis,

tanta;

cclsitudinis dignilate, glo-

scdisse

annum unum,dies

quatuor, excludit diem

riose, humiliter, sed

strenue Ecclesia; jura dispo-

emortualem, qui etiam non numeralurab Hugone monacho. Martinus vero Polonus et auctor Fasciculi Temporum, qui habent dies quinque, diem emorlualcm includunt. In ChronicoGotfridi Viterbiensis,

nens,

amore

et servitio

domini Ludovici regis,

II

et

nobilis Adelaidis rcgina; neptis, aptius Ecclesiasticis

providcbat negotiis .Gallisto euim

Gilla, qua) Ilumberto
II

soror

fiiit

nomine

comili Mauria-

hujus temporis scriploris, nonnisi librariorum errore legitur eumsedissc atmum tinum, dies sex. Ex quibusconsequensest, Gelasium Pontificem Romanum anno superiori electum fuisse

nensi seu Sabaudia; niipta, Adclaidem peperit, Lu-

dovico VI Francorum regi anno mcxv in matri-

monium
cus

collocatam

ut videre est in
o

Chronico

S. Petri-Vivi, qui ibi

habet:

Accepit rex IUudovi-

VIII kal. Febr.

4.

Sedis ejus duralio.

Baronius quidem
II

num. 2
sedisse

refert Epitapliium Gelasii

a Petro Picta-

viensi versibus elaboralum, in

dicitur eum annum unum, duobus diebus cxceptis, et numero sequenli Iradit eum quoque funebrem Orationem dixisse, quam adhuc extarc, inquit,

quo

uxorem suam, nomine Adelaidem . Porro Ansclmus Gemblacensis in Cliron. ad hunc Christi annum, ait: aConsensu omniumepiscoporum tam Germaniai quam Gallia; cum Romanis habito
,

donums Guido Vienneusis

gitur, el Callisli

archiep. in

papam

eli-

nomine designalus, Cluniaci benebcncdictionis episco|)i aut papae

dicitnr . Scd

cum

qui vidcrunt eam, aftirmant. Inde(|ue Papebrocius in Conatu Clironicu-Ilisl. ait, Gelasium II sc-

nominc

veteres consecralionem inlelligant, nt vi-

dere cst in Lexico Ducangii vocc benedictio episco-

316

CALLISTI
dicit

n ANNUS

1.

CHRISTl 1119.

ponm, Anselmus perperam

niaci

Callislum Cludicendis mani-

benedicUim
fiet.

fuisse, ut

exmox

fcstum
6.
lisli II

Vieiince die

ix

Febr. coronatur,

Calso-

De temporibus et annis generalium particidarium Conciliorum, in quo legitur n Ilic Callixlus papa Pontificatus sui anno iirimo, VIII idus Junii celebravil Concilium Tolosa; una
jiarvo Traclalu
et
:

consecratio,

quam

Pandul|ilms
dillerri

magna

cum

cardinalibus, arciiiepiscopis, episcopis et ab-

non polest iiltra diem V idus Februarii, seu diem nonam ejusdem mensis, cum ea in Dominicam inciderit. Quod, poslquam Iia?c lilterismandavi, dum minus
lemnilate peractam testatur,

halibus Piovincia>, Golhia;, Gasconiae, Hispaniae et

citerioris Britannia;,

in

quo

Concilio, inter cajtera

qujE gesta sunt in eodem, fuerunt damnati hacretici et

depulsi ab Ecclesia, qui religionis speciera

cogitarem, reperi in

lib.

Hist.

Vezeliacensis,

simulantes, Dominici corporis et sanguinis sacra-

tom

111

Spicilegii Dacberiaiii, ubi refertur E|)istola

CononisPrainestiniepiscopi, ApostoIicffiSedislegati,

Hugoni Nivernensi episcoposinedie et inensedata, qua ait o Die ipsaqua ab invicem discessirnus, cum electo nostro duce misericordia Dei ad partes Lugdunensium properaviaius. Anlequam autem Lugdunum perveniremus, doninus Lugdunen.
in
:

mentum, ba|)tisnia parvulorum, sacerdoliumque, et omnes Ecclcsiasticos ordines, et legilimarum damnabant foedcra nuptiarum. Primitiai (juoque
et decimae, et oblationes,
et

bona

delicientis epi-

scopi et clericorum, fuerunt principibus et qui-

buscumque

laicis

sub

poeiia sacrilegii interdicta .

arcliiepiscopus (Ilumbaldus sc.)

assensit, et

electioni

noslrae

Lugduni subscripsit. Ibi facta proccssione solemni, dominuin pajiam Callislum et nos
honorilice suscepit.

Labbeus, ad hunc Bernardi Guidonis episcopi Ludovensis locuin aniinum non adverterat, et tom. x Concil. Acta Concilii Tolosani Decretis decem constantia profert,

quorum hac
,

Praefatio est

Anno

Nam

et

Engolismensis episco-

ab Incarnat. Doinini mcxix

MCLViu, epacla
tificatus sui
vii,

Indictione xii
ii,

^ra

pus, anlequani a nobis discederet, subscripserat,

et douiino papae

concurrente

VIII idus Junii,

II,

humililer se subdiderat (nempe

praesidente venerabili Callisto papa

anno Pon-

Gerardus). Inde venimus Viennaui, ubi in Domi(qua3 Iioc anno in diem ix mensis Februarii convenit) dominus papa coronatus est . Cluniacum, ubi Callistus II Pontifex Rom. electus, quatuor leucis distat a Matisconc, et ha?c civilas leucis sexdecim a Viennensi, ideoque

[irimo in Concilio Tolosano, etc. In

:

nica Quinquagesimaj,

MatisconeminteretViennam esttantumilerdierum duorum, quod navi breviori lempore confici poperperam credidit tuit. Papebrocius laudatus
Callistum
ipso
II

Cluniaci coronatuin fuisse

post

reditum nuntiorum
tassis

Pionia, adulto Marlio, aut for-

die

tamen observavit, eum

sua; elcctionis

xxx cjusdem . Recte annos a die deduxisse. Addo, Callistum 11 anno

Paschatis,

Mendose scriptum margine vero Labbeus ait erat mcxx, quod refellil Indiclio, et notatus Callisti annus primus . Ita ille. Verum si vir doctissimus animadvertisset, annum Pisanum, quo aliquando Callistus II usus est, non differre ab anno M^csi Yulgaris, nec in Indictione, nec in anno Ponlificatus, aut in aliis notis temporariis, sed tantum nosti;um unitate superare, et Pisanos numerare annum mcxx quando nos annum mcxix, ila ratiocinatus non fuisset. Annus itaque ille mcxix annus est Dyonisianus, ut demonstrat Epistola Sy-

Pontificatus

nodalis Caliisti

II

qui Concilio

praefuit;

scripta

Incarnationis Dionysiano et Pisano

inditferenler

enim illa idibus Julii, Indict. xii, Dom. Incarnat. anno mcxix, Pontific. autem dornini Callisli II
pajiae

usum

fuisse,

quod comiiluribus
fuil.

viris eruditis er-

an.

In Priifatione Concilii legitur, in

Porro Falco in Cbron. refertj Gelasium, cum convalescere penitus desperaret, cardinales hortatum esse, ut episcopum Prcenestirandi causa

Concilio Tolosano

una cum cardinalibus,

etc.

ab-

batibus provinciLc Gothiae, Gasconia;, etc. haecsunt

recitata cai^itula .

Verum

loco provincicB Gothice,

num, tanquam
sed

niagis

idoneum

sibi substituerent,

legendum Provincice,
Baluzius
et
lib.

Gothice, uti recle Calellus et

eum

Guidonem
fuit,

recusantem proposuisse Viennensem, qui et electus ut narrat Baronius num. 2, qui tamen episcoPontificaUim
archiep.

8 de Concordia cap. 18 el demoustrat

Epislola synodalis subscripta ab Atone Arelatensi,

pum
tatur

illum Pra^neslinum
;

Odonem
fuisse

inale interpre-

cum certum
sffipius

jam supra
faciemus.

Cononem, de quo inentionem fecimus rursumque

sit,

7. Concil.

Tolosanum.

Fulcone Aquensi, archiepiscopis. 8. Callistus II Tolosa Rhemosvemt. Tolosa per Pictavensem provinciam transiens Callistus II Andegavos, indeque Turonos venit; tom. enim i Biblioth. Labbei in priori Cbronico Andegavensi

Callistus

II

post
,

suam

in

Pontificem

A num. 7 ad \1. Romanum

,

ad hunc Christi
venit

annum
. Ibi

legitur

Callixtus

papa

Andecavam

majus

altare Ecclesiae

mo-

consecrationem
priino,

Viennae reversus

rebusque

dispositis, per Gallias

transitum faciens, TolosEe

nialium monasterii Roncerei in vigilia Nativitatis B. Virginis, seu die vii inensis Septembris, dediut patet ex Instrumento a San-Marthanis tom. IV Gallite Cliristianae pag. 794 relato, qui et jbidem de abbatia Fontebraldensi verba facientes,
cavit,

Rhemis secundo celebrato Concilio, Romam cum maximo tripudio, sicut decebat, intravit ,
anno
scilicet

sequenti, inquit chronographus Mo-

rigniacensis lib. 2. Prioris Concilii Baronius

non

recitant Rcsciiptum Callisti

II, in

cujus flne legi-

nieminit,std

ejussummarium

refert Catellus, lib.2

tur

Dat. Turoni

apud Majus-Monaslerium per

Comitum Tolos*

cap. 3, ex Beinardo Guidonis in

manum

Grisogoni S. R. E. diaconi card. ac bi-

CALLTSTI
bliothecarii, XVII
iiicffi

II

ANNUS
Domiantem

1.

CHRISTI 1119.
evocati de Italia et

317
Germania, de Gallia
et

kal. Octob. Indict. xiii,

enim jussu
et Hispania,

Incarnatioiiis

anno

jicxix, Ponlificatus

de insulis Occani

cunctis Occiden-

domini Callisti II papas anno primo , ubi utitiir JEm comniuni Incarnationis. In eo Rescripto Pon Cum per Pictavensem parocbiani pro tifex ait
:

talibus [irovinciis, congregati sunt pro

vatoi
is.

amore

Sal-

Hi auctores intcr se non discrepant qiioad

,

Ecclesia; servitio transitum liaberemus, venerabilis

fratris nostri

Patrum numerum cum baculus episcopalis et abbatialis virga nomine ab antiquis designetur, ut
videre est in Glossario Ducangii.
10. In eo Benricns imp. et Burdinus antipcpa excommunicati. Narrat postea Ordericus Ludovicmn Francorum regein Synodum introiisse, etde Eenrico Anglorum rege queslum esse, quod Ro~ bertum Normanniaj ducem beneficiarium suum, et Guillelmum ducis filiuni male tractaret, Gidl-

Willelmi Piclavensis episcopi sut:e-

stione ad B. Mariffl de Fonte-Braudi

monasterium
et glorio-

declinavimus,

etc. In

bonore beatissimae

semperque Virginis Maris Oratorium dedicavimusetc. omnibusautem, cooperante Deo, solemuiter celebratis ad populum, cujus undique ilhic multitudo efQuxerat, verbum
sissimiB Dei Genitricis,
,

ex inore liabuimus . Turonis Callistus

II

venit ad

lelmum cotnitem Nivernensem

alia(]ue in

in

carcere detineret,

monasterium Morigniacense, in dicecesi Senoiiensi [irope Stampus situin, uti babet chronograpiuis Morigniacensis oAnno Incarnati Verbi Mcxxdedi:

inedium adduxisse, dequibusan. mcxvi,

num.

16, menhonem fecimus. Callistus II Francis Anglisque pacem sunimoperecommendavit, Treu-

cata est Ecclesia Maurigniacensis coenobiia

domino

gam

Dei, sicut eani llrbaiiiis

statuerat,

II

in Concilio Claro-

papa

Callisto II,

V nonas

Octob. etc. Inter eas ve-

nerabiles personas, qute luiic sanctae dedicationi ad-

montano omnibus
renlur,

tenendam

praecepit, jussitque

episcopis et abbatibus, ut

eum

jiraistola-

fuerunt, venerabiliores fuerunl Cono Prcenestinus

episcopus, totius Francix' ac Teutonia?, Alemanniaj
ac Saxoniae legatus, etc. Sed annus sicxx Pisanus
est
;

dum Mosonem
tractaret. lu

castrum
craslinum

adiret,

pacemque
Orderi-

cum
clesiae

imperatore

Alemannorum ad

utililatem Ec-

, inquit

CaUistus eniin anno mcxx, aliquot mensibus

cus, feria quarta,

cum

insigni comitatu

Mosonem

ante Octobrem

jam Romain pervenerat;

ideo(]ue

profectus

chronographus annum illum mcxx eruit ex Charta tunc edita et anno Incarnationis Pisano notata. E
nionasterio Morigniaceiisi Parisios venit, ubi VIII
idus Octob.Jndicl. xiii,deditPriviIegium

nietu lapsus et aeger

feria

Dominica sequenti, prac labore et Rhemis regressus est. Dein secunda, postquam papa consedit , Joannes
est, et

Creinensis, eloquens presbyter, peracti

itineris

eventum

quoddam

feriatim

narravit, aitque imperatorern

monasterio Vindocinensi, toni. xxi Bibliolli. Patrum edit. Lugdiinensis pag. iOl recitatum. Tan-

cum

ingenti exercitu ad iiricdiclum lociim adve-

dem Rhenios
9.

profectus

cst

ubi eodem

mense

Octobri Goncilium celebravit.

Concil. Rhemense.

Refertur illud tom. x

pugnaturum armatorum fere xxx secum habuisse. Ponlifex vero di.xit, meinorem se quam fraudulcnter idem imiieratorPaschalis II tempore Romam intrarit, huncque ceperit,
nisse, et quasi

millia

Concil. in eoque condili canones quinque, qiioruni

repedandi consilium velociler

iiiivisse.

In

novis-

primus esl de damnatione simoniaccc hceresis, secundus de Inveitituris per manum laicam non
faciendis.

simo

Concilii die Barcinonensis episcopus (quieral

bcatus Oldegarius, jam Tarraconensis archiepisco-

Hsc

cjus Pnxfatio
,

Anno Incarnain Ecciesia

tionis Doin.

mcxix

Synodus Rhemis
,

nietro[>olitana, die XII (legeiulum, ut

ricus, Indictione
xii

habet Orde-

a ivalendis

Januarii

moro

pus anno superiori dictus) subtilem satisque lifofundum sermonem fecit de regaii et sacerdolali dignitate, etc. Tunc pajia, Carolum Henricuin imperatorem Theomaclium, et Burdinum pseiido,

Gallicano inchoata) XIII kal.

Novemb. a

Callisto

papa

II

celebrata est: in (|na fuerunt archiepiscopi

XIII, et

phisquam
aliis

cc episcopi,

cum

multis abbati-

bus, et

Ecclesifc dignitatibus.

Postrema die
Lii-

adsidente quoque in Concilio rcge

dovico,
fctc.

Francorum

moerens excommuniDeinde sacrum illud collegium sohitum est , inquit Ordericus, cujus fusa de boc Concilio narraho tom. x Concil. legi polest, quemadmodum et Acta ejusdem Concilii descrijita ab flescavit, etc.
so7ie Scholastico, qua;

[lapani, et fautores eoruin,

Acla ejusdem Concilii ex Rogerio Hovedeno, num. 9 a Baronio relata habent: Nuineralai sunt ibi personarum pastoralium virga;

Baronii tem|)ore in tenebris

latebant.
11. Angliai episcopi

(|uadringentc viginti quatuor

qusc etiam apud

venire permissi.

ad Concilium Rhemense
12 ad 17. Henricus
cjiiscopos et

A num.

Simeonem Dunelmensem
Concilio

in

Hist.
lib.

de Gest. Reg.
ubi fuse de
Incarnat.

AnglicC rex ad Concilium

Rhcmense

Angl. referuntur. Ordericus

12,

Rhemensi

agit, ait

Anno ab

abbates Normanniae, et insujier episcojws Aiiglic-E (|ui tunc tenqioris iii Normannia cuin illo degebaiit B,
iiiisit,

Domiiii Mcxix, Indict.

listus

xii, in

Octobris mcdio, Cal-

inquit Eadmeriis

lib.

Novorum,

papa cum Romano senalu Rhemis venit, ibique xv diebus demoratus Concilium teniiit, et
utilitatibus Ecclesia;

qui subdit, Thurstarium archiepiscopum Eboracenscm iliuc eundi a rcge licentiain obtinere noii
potuisse, quia Turstanus a Callisto
II

(le.

cum

pastoribus Dominici

sacrari vole-

gregis solerler tractavit. Ibi niiniriini fueruiit xv

archiepiscopi, et plusqiiam cc cpiscopi,

bat, et rex jura Ecclcsiaj Cantuaricnsis, ad cujiis

cum

multis

(iraisulem

perlinet

ordinatio Kbnracensis,

illresa
||

ablinljbus, et aliis Ecclesia;digiiitalibus. Apostolico

cuiiiebal. Cuiii

tameii iiromisisset se a Cailisto

318

CALLISTl

II

ANNUS

1.

giata.

CHRISTI 1119.

episcopalcm benedictionem non suscepturum, ad Concilium Rlicmense pese conferendi facuUalem

leuca lunc dislabat, nuncque est Ecclesia colle14.

ab Ilenrico rege impetravit, sed posthabita fidei spojisione a papa consecrari obtinuit. Qiiaj ut rcgi certo innotuerunt , ait Eadmerus, niandat omnibus mndis Thurstano etsuis interdixit, redire
in

mense.

Sed ut varia suis

II

Itinerarium ejus post Concilium

annis reddi

Rhe-

j^ossint, et

quaj loca Callislus

ierit innotescat,

dum

in llaliam rcdiret trans-

Normanniam

et

Angliam,

et in

omnem locum

Ratum ex his quique audientium babuere, praeter consensum regiSj qux fuerunt facta fuisse . 12. Colloqnium inter Callistum 11 et Henricum Anglice rcgem. Haec postea Eadmerus ibidominalionis suae.

eum Riiemis indeque Corbolium venisse, ut habet Moriniacensis cbronograpbus, qui ail Celebrato namque Rbemis maximo generalissimoque Concilio, domnus papa cum omni comilatu suo
juvabit observare

iterum

Parisios,

Burgundiam ingressurus Romamque profecturus

de Parisius Corbolium adveneral. Corbolio sex
circiter leucis a Luletia dissito

dem
et

habet

Post

hffic

Callislus Gisortium venit,

Melodunum

venit,

rex Henricus ilbc

ei

locuturus accessit. Acta

igitiir

sunt multa inter eos,

quorum

-gratia

par

ad (luem locuin rex et regina a domino papa discessuri valeque facturi, proceres atquc pontifices,

eral tantas personas convenisse. Inter qiice rex a

multa?que persona; confluxerant

tus chronographus, qui Callislum

inquit lauda-

papa impelravit, ut omnes consuetudines, (]uas pater suus (nempe Guillelmus II) in Anglia babuerat et in Normannia, sibi concederet et maxime,
:

Meloduno Seno-

nas venisse his verbis asseril

Algrinus juratus

atque |)ublicatus bostismonachorumetc.domnum

ut

neminem aliquando
si

Icgati officio in

Angba fungi

permilteret,

non

ipse aliqua pra?cipua querela

exigente, et quae ab arcbiepiscopo Cantuariorum,

papam Senones insequilur , unde cbronograpbus Sancti-Petri-Vivi ad annum mcxix scribit Postquam celebralura est Concilium Rbemis,
:

non posset, Hoc ideo a rege postulatum, quia crebraj ex Urbe legationes Anglorum animos accenderant; alia enim quam qua;
ca;terisque episcopis regni, terminari

venit

domnus papa Senonas, quein

duabus sororibus

adiit

abbas

hoc

fleri

a papa postularet o.

Arnalilus, et ostendit lilteras, quas babet Ecclesia

Sancti-Petri de

goara

sc.

et LeolLeria,

S. Ebbonis, Inquas confirmavit Epistola

EcclesiEB essent, qua?ri causabantur

regni Henrici

inquit Malmesburiensis,

Pont. pag. 231,

In principio lib. 1 de venerat Angliam ad exercendam

:

data Senonis nonis Decembris ad episcopum Lin-

legationem Guido Viennensis arcbiepiscopus, qui

postea Aposlolicus fuit.

Tunc Anselmus, nec mullo

Angliani missi)

post

quidam Pelrus

(legati in

om-

nesque reversi nullo effectu

Petrus maxime, quod

rei,

grandi prada sui

omnes incendere caverent,

qui esset

filius

Petri Leonis,

summi Romanorum
legalio

goniensem. 15. Joannes imp. adversus Persas bellum movet, Ad num. 18 etseqq. HistoriamZonarae continuarunt Nicetas Choniates usque ad annum mccv, et Joannes Cinnamus imperatoiius grammaticus, qui ab excessu Alexii Comneni iinp. Hisloriam suam exorsus, resque a Joanne imperatore ejus fllio carptim et libro unico complexus, eas potis-

principis. Crebra ergo ad

Angliam meabat

simum

describendas suscepit, quse Manuele

filio

Com-

Romanorum

insidiantium imbecillitati Radulplii

neno Joannis

(Cantuaria; arcbiepiscopi). Sed effugabantur

cautela Henrici.
praeter
nisi

Nolebat enim

ille

in

omnes Angliam

inteifuit, et in

imperante accidere, quibus ipse onmibus quas Manuel obiit expedi-

tionibus, fidelissimus

comes

exlilit.

Joannes imp.
rite

consueludinem anliquam, recipere legatum Cantuariensem arcbiepiscopum illique liben:

rebus
f(Edus

politicis,

prout sese obtulerat occasio,

transiit.

composilis, in

Asiam

Nam

cuin Persas

ter refringebant

impelum

propler violentiam de-

cum

patre suo initum nihili facientes, urbes

nariorum

Pbrygiae, et ad Mffiandrum fluvium sitas, magnis

13. Callistus II anno Incarnat. Pisano aliPorro supra dixinius, Calliquando utitur. stum II anno Pisano quandoque usum esse, quod

copiis incursare cerneret

priino vere egreditur,

hic ostendere juvat ex ejus Epistola ordine xii ad

multisque proeliis victor Laodicaeam capit, et moenibus cingit, ejecto Alpicbara qui urbi cum praesidio pracerat caeterisque rebus ordinatis, domum
,

canonicos Bisuntinffi Ecclesia; S. Joannis; in fine

rediit

inquit Nicetas, quae

Cinnamus paulo fusius

enim

ejus legitur

Datum apud Magalonam,

Indict.
xii,

per

habet.
16. Concil.

manum
blioth.,

Chrysogoni S. R. E. diaconi card. ac biII

Beneventanum.

Falco in Chro-

kal.

Jubi,

Dom.

Incarn.

nico de Landulplio archiepiscopo Beneventano boc

anno mcxx, Ponlificalus autem Callisli II papae anno i , idepque hoc Cbristi anno, qui nobis
est Hcxix. Callistus II varias Ecclesias in Galliis

dedlcavit

Venlum
in

est in

Provinciam

inquit

Pandulphus,

qua

S. Juliani

Ecclesiam, cellam

Psalmodiensis coenobii idem papa nimiuni celeriter dedicavit . Ecclesia S. Juliani sita est in

urbe
SLiui-

Mense Martio, xii IndicUonis, praeBenevcntauus archiepiscopus videns civitatem variis prcedarumafflictionibusexomni parte confundi et devastari, suaeque parochiae Ecclesias a raploribus vexari quotidie, Synodum decimadie inlrante ejusdem mensis Martii celebravit. Ad cujus sacri conventus [ira^sentiam Tusculanus ad-

anno

sciibit:

dictus

Arelalensi, hodieque dicilur Parocliia S. Antonii

abbatis.

fuit episcopus, ct

Ugo supra nominatuscardinalis,

Beneventanae sedis suffraga-

Psalmodium vero ab Aijuismorluis

et cardinalis alius, et

CALLISTI

n ANNUS

1.

CHRISTI 1119.

319

neoruin circiter viginti, monasteriorum abbates Iiiter ca:'tera \ero, qiiai in ipso conTentu statuta sunt, malefacienles Beneventi omnes,
sex adfuere.
et

citu

mare

trajecit,

inquit Noweirius et Andalusios

seu Vandalicios

(ila

enim Hispaniariim Saraceni

incussit, ut

appellabantui) ad obedientiam compulit, tantum-

dislurbantes niercatores ad civitatem venientes

que terrorem Cordubcnsibus civibus

sub analhematis vinculo alligavit. Conventu itaque pie ct ordinate linito, unusquisque ad propria repedavit . Baronius num. 6 alium
et redeuntes,

ejus misericordiam implorarint. Ali cujus impe-

Falconis
legali

locum
;

mentio Fuse describit Falco tianslationem die xv mensis

insequentis a Landulplio factam

quo Ugonis cardinalis sed hujus Concilii non meminit.

refert, in

rium Musmiides aut Musmites, vel Mazmutes, ut Hispani hanc vocem pronuntiant dotrectabant, lubentor cis veniam tribuit in Africam enini illi transfretandum erat, quia Musmudes Atlantem montem, seu, iit Hispani loquaiitur, Montes Claros
, ;

corporum san-

habitantes in Susa Provinciaad Marochii

sita,

meridiem

ctorum Martiani,

rum

aliorum ibidcm nominaloqucE prisco tempore non boneste tumbaj

et

diicem

sibi pr;cteccrant

MahometemTunurin

filium,

jacuerant.

Quam ceremoniam
ejus elecluni esse.

[irolixe narrat,

ad-

tiliidinein

eodem poimlo prognatiim, qui tantam mulMaurorum sibi conciliarat, ut domum

ditque
in

Landulphum hoc anno

obiisse, et

Rofridum

locum
17.

Moritur B. Petrus de Eonestis.

in

Petrus de

omncmque Almorabilicam soctam, ac religionem Chrislianam, tam in Africaquam in Hispania, tandeiii exterminarit. Quare ad Annalium
Ali,

Bonestis, qui canonicos regulares in Ecclesia Sancts-Maiia;

Ecclesiasticorum sup|ileinentum de eo nobis necessario

morluus
pullus,

est

agro Ravennate inslituif, hoc anno, quarto kal. April. Ravennac,

Portu

in

agendnm.

19.

in Portuensi a se exstructo cccnobio,

ibique se-

Africa reformat.

Mnhomet Eben Tumart Mahumetanos in Erat Mahometes Eben Tumart

ut testatur Rubeus

lib.

5 Hist. Ravenn.

a tribu Harg.t, nalionis

Musmudarum

ex illustrio-

Peculiarem regulam canonicis quibus prceerat scripsit, quain Paschalis II, X kal. Januarii, aiino
Mcxvi confirmavit. Ea
Petri Damiani,
edita ad calcem
aliqui

ribus una. In Orientem profectus, variis doctrinis

animum
obivit.

excoluit,
in

Operum

Ex Asia

et ad Mecam peregrinationem patriam itinere maritimo rediens,

iis

cum quo

perperam Petrum

coepit poenitentiam praedicare

qui in eadem navi

de Honestis confudere, quos tam Rubeus,

quam

Pennotus lib. 2, cap. 48, confutarunt. Petrus quidemdeHoneslis, sicutPetrus Damiani, peccatorem se appellabat, sed mos tunc inoleverat, ut ob animi demissionem, aliqui sese peccalores inscriberent,

quod illorum temporum monumenta declarant. Petrum de Honestis in Ilalia imitali sunt canonici Sancti-Frigdiani Lucensis, Laleranenses et quidam alii. Nunc canonici Portuenses subsunt Congregationi canonicorum Lateranensium, qux inter plures alias Itaiite pra;cipua est. In Actis SS. BoIIand.

ad diem xxix Murlii Petrus de llonestis memoratus

inter Prmtermissos,
aliis

venerabilis

quod ab aliijuibus beatus, ab ab aliquibus vir pia 7nemofioe

Miraeum in Orirjinibus canonicorum rerjularium Ord. S. Augustini, in

appelletiir. Juvabit legere

libro singiilari de Congrerjationibus

clericrmim in

communi viventium,
nicorum.
18.

et in alio

de

Collerjiis

cano-

adeoque eorum animos dementavit, ut eum pro sancto habuerint; sed ubi Africam attigit, Mahometici cultus promovendi studio magis exarsit. Cumque sanctitatis ejus fama undique dilataretur, et a prfedicando Alcorano non desisteret, non longe a Bugia urbe , alias Mauritaniae Sitifensis , nunc regni Algerii provincia; cognominis capite , obvium habuit hominem Abdelmumen dictum figuli filium , declaravitque Lunc ad conservandam restituendamque in Africa religionem a Deo electum fuisse, idque a Mahomete propheta prsdictum. Ipsemet Mahomct Eben Tumart sibi attribuit nomcn Almohdi, vel ductoris, vol directoris, quod ante ducentos annos Obeydallah, cum califatum Africa) usurpavit, sumpserat. Quarc deceptus est Rodericus lib. 7, ca]). tO, cum postquam Eben Tuniart tanquam Aslrologiim a Aventumertli autein ascivit ((iiemexhibuit, ait
erant,
,

Manrorum Ilispanice et Africce

Afric.o et Ilispani:o res

rebcllio.

dam,

([ui

Almoliadi vocabatur,
[icritiis, et

et

crat in Malio-

meli doctrina valde

nioli, ([ui

coepit

librum Malio;

Maiirorum
erant
;

malo

in loco

dicitur Alcoranus, ex[)onere el doccrc

filius

Alniorabitarum imperalor magno contcmptui erat;tantum enim abest, ut ex dissidiis

/1//

Mahometes cnim

Tumert

vcl

Aben Tumcrt
Alcora-

ideni fuit ac Alinohadi.

inler

Christianos Bxortis

cmolumentum

ali(iuod

20. Marochii, quce

urbs rerjia erat,

ait,

Alphonsus CastelUc el Aragonia; rex anno siqicriori Ccnsaraugustam cxpugnarit, et boc sequcntjiiuc anno varia munila oi)[)ida eisdem erijiuerit. Rodericus in Hist. Arab. cap. 4'J, dc isto Alinorabilarum impcratore scribit: Et fuit invcntus debilis el ignavus, nec regni confinia dcfendebat . Quare Saraccni Cordubam, qua3 primaria corum urbs cilra mare, incolentes, a[)crlc in
bausissct, ul

num

pra;tcnsum liunc pro[)hetain Marochium tandem pcrvonissc, ibique

prcedicat.
[lublice in vilia [)ravos(|uc morcs iiivoctum csse. Cumiiue bencvolos auditores invcnissot, eo insolentitc (iroccssil,

Noweirius

ut cuiii videret im[)cratoris Ali

et

sororem magnihce veslitam,

sidenlem,
csse, ut in

gonoroso c([uo

iri-

cam

oxeodejeccrit, oxclamans indignum

eiim rcbellarunt.

ctum ac

Tunc tandem Ali animum frademissum excitavil, coiigrcgatoque cxcr-

a[)i)aroronl.

Miisulmanna femina lia; vanilatis nolae Hoccuin accc[)isset /l/< Alinorabilariim imiieralor, hominom vocavil, is((uc ad euiii auda-

320
cler responsit, ac vi

CALLISTI

ANNTJS 2.
el

CHRISTI 1120.

rationum suarum

argu-

fiiium

Eben Tiimart ducem

sibi prffificiunt, existi-

mentorum

sublimitate doctores ejus ita perculit,

mantes esse verum directorem a ]\lahomete

gisiatore praedictum, et religionem
l)er

le-

ut quid contra dicerent non iiabuerint. Consilium imperatoris tiilit, ut innovalorcm morli traderet;
sed imperator consilium illud aspernatus
est, inte-

Mabumeticam

i)us,

totum orbem reslauraturum. Rebus sic stanliAlmohadi sectalores suos Almo-Wabbedinos

id est, viros,

rimque pseudo-propheta e manibus ejus elapsns Mafochio egreditur, et apud populares suos iu

a|)peilavit,

qui doclrinam de unilate

Dei in essenlia, substanlia et persona solide constituerent. Et iicet iioc

Suzam
ret,

ac praesentem

provinciam secedit. Ibi cum adversus vitia rerum statum vehementer declama-

dogma omnibus Maliometanis

commune

sit,

ac Musuimanicae reiigionis funda-

agresleni illum
:

popuium ad

defectionein

com-

movit

Coepit

calife

de Baidac

seu Badadi,

inquit Rodericus, contraria praedicare, simiiiter

menlum, niiiilominus Almowabbedini, seu Almohades magls reformatos aiiis vi(ieri voientes, ac stutiio intlammatiori accensos, nomen istud eiegere,
quasi beiiuni implacabiie
ctrina contraria
iis

contra Ahuoravides,
21. Origo

qui tunc culmen regni in

indicerent, qui do-

Africa oblinebant, rebeiiia adhortari ,

Abmhadum.

Neque

enim

patie-

batur

Eben Tumart,

ut califa Bagadensis agnosce-

retur, nec ut princiiiibns Almorabitis, qui ab eo

imbuuntur, aut piures deos, uli idoiolatra?, vel plures in Deo personas, uti Chrisliani stalunnt. Quare licet seciarii aiii omnesChristianos apud se manere passi essent, Almohades

investituram actijtiebant,

terim spalio

mos Mahomelem huuc,

gereretur.

Hoc

in-

tamen nuiluni penilus toierarunt,

dis iiquebit.

sicuti ex dicen-

inquit Noweirius,

CALLISTI

II

ANNUS

2.

CHRISTl 112 0.

Quce Callistus papa Ecclesice contiderit Miilesimus cenlesimus vicesimus decima terlia Indictione, annus sequitur, quo Cal1.

Viennensi.

gere, honorare, et beati Petri patrocinio decrevimus

confovere.

Omnem

itaque dignitatem et munitio-

antequam [)rofectionem aggrederetur Ecclesiam suam Viennensem munitam et honestatam rehnquere voluit Sedis Apostolica? priviiegiis. Qusenam autem fuerint ista, in ejus Diplomate leges, quod ex ejusdem nobilissimaj Ecciesiffi moniinenlis nuper in lucem edidit
iistus pa[)a

Romam

cogitans,

quam vei per authentica prffidecessorum nostrorum Silveslri, Nicolai, Leonis, Gregorii, et ca?lerorum Romanorum Pontiflnem,
ac iiberaiilatem,

cum

i)rivilegia,

vel

per imperatorum,

regum,

princi(ium et caeterorum fideliuni largitionem con-

Joannes a Bosco Cadestinus.

Caiiistus episcopus, servus

servorum

Dei,

dilectis tiliis
ricis

Petro decano, et canonicis sive cie-

cessam obtinet, nos quoque, auctore Deo, concediet prffisentis priviiegii pagina confirmamus. Ut videlicet super septem provlncias primatum obtineat: super ipsam Viennensem, super Bituricam,BurdegaIam, Auxilanam, quoe Novempopuli-

mus,

Viennensis Ecclesiaj, tam prasseutibus

quam

futuris in perpetuum.
B Etsi

superNarbonam, Aquensem, etEbredunensem. Et in eis Viennensis archie[)iscopus

tana dicitur
:

Ecclesiarum

omnium

cura nobis ex

Romani
definiat.

Pontificls vices agat, synodales conventus

Apostoiica; Sedis administralione immineat, Vien-

iudicat, et negotia Ecciesiastica juste canoniceque

nensi tamen specialius convenit charitatis studio

providere. Ipsa
soilicitudini

Porro

ilia

sex oppida vel civitates, Gratia-

enim primum, disponente Deo, nostrs commissa est, et ad cjus regiigitur et singularis dilectiouis
fiiii

nopolis videlicet, Valentia, Dia, Alba,

men

nos eiiiscopalis gratiam consecrationis accepi-

Vivarium, Geneva, Maurienna, in ejus tanquam in proprii metropoiitani obedientia et subjectione permaneant. Tarautasiensis

mus. Ex communis
debito incitati,
charissimi, sanctam

autem

arciiie[)iscopus,

licet

matrem vestram,

in

Christo

aliquibus habeatur ex Apostolicai Sedis liberalitate

prcelatus,

Viennensem Ecclesiam diU-

Viennensi archi^piscopo tanquam

pri-

CALLISTI

II

ANNTJS 2.

CHRISTI 1120.

321

mati suo subjedus obediat. Sane ia Salmoracensi

arcbidiaconia
et

Ego

Callistus Catholicae Ecclesiae episcopus.

kal. Marlii, Indictione xnt,

consecrationes

vel

ordinationes,

Datum Valentiaj V
Callisti
II

quidqnid ad pontificale officium pertiiiet Viennensis Ecclesia, prtcter alicujns inquietationeni seu diniinntionem babeat. Abbatia quoque
Sancti-Petri
foris

Incarnationis

Dominicae anno mcxx, Poiitificatus

papac

autem domiiii
3. Callisli

anno secundo

papce

iter et

ingressiis

triumphalis

portam Viennae

sita

et

intra

in Urbem.

Post hacc autem disposilis rebusGalRomam

se contulit.

eamdem urbem
cborum,
altera

abbatia S. Andrea',

una niona-

licarum Ecclesiarum,
itinere in cjus Vita

De boc

sanctimoniabum, abbatia SanctiTbeuderii, et abbatia Sanctte-MariLe de Bonavalle, qnae, pra?staate Deo, nostris sumptibus et nostris est fundata laboribus in jam sxpe dictae
:

bacc lcguntur in Ms. Vaticano

ex Pandulpbo

Habito itaque consilio

communi
et

cum
aliis

Ecclesia Callicana, ut ad

Romanam Urbem

Sedem Apostolicam
iter

festinaredeberet, dispositisque

Viennensis Ecclesiae jure ac subjeclionc persistant.

2.

quae ad Ecclesia; statum spectare vidcbantnr,

alnipsaetiam Hoinanensi Ecclesia, quamvis

Romanaj se faciat iibertatis, visis tamen pra^^decessorum nostrorum privilogiis, et iiniteratorum praeceptis, tam in SKCularibus quam in rcgnlaribus
clericis et canonicis inibi ordinatis vel ordiuandis,

versus Italiam Domino direxit auctorc. Et veniens ad Montem-Pessulanum, processit ad

suum

Sanctum-/Egidiuni, peragratisque Provinciae partibus, et Alpium difficultate transcensa, ad Sanctum-Ambrosiiim cum jucunditate pervenit. Undi-

pontilices

Vienncnses omnein baljcre decernimus

que

igitur

ad

eumdem
,

Pontificem

confluente
Cbristi

[)otestatem. Siiniliter in Ecclesia beati Donati, beati

Valerii, et in Ecclosia beati Putri de

mullitudine populorum
vcstigia certatim
se

eum tanquam

Campania,

et

vicarium eximio prosequebantur affectu, ad ejus

devotissime
prosternebant.

beataj Mariae de

Annoniaco. Castra practerea,

et

(lua;

per nos recuperatasunt vel

ac(]uisita, scilicet Poin-

pciacum, Sasserium,
Viennensi
Ecclcsiaj in

castruin

de Malavalle,

Coemcterium

vero

perpetuum confirmainus. quod dominns ])ra}decessor

Descendens autem ad populosas Longobardiae civitates, in quibus nonminus bonoriflcerecipicbatur, et per qiiam devotissima veneralione tractabatnr,

permontem DardonistransivitinTusciam. Appropinquante autem ipso Pontifice ad civitatem Lucanam, occurrit ei a longe decora ipsius civitatis
militia, et

noster sanctae niemoriae Pasclialis jiapa, circa beati

Mauritii Ecck^siam consecravit, liberum esse saiicimiis, ut eoruin qui
illic se|>eliri

deliberavcrint,

deductus

est

aclero et populo in gaudio

et

devotioni et extremae voluntati, nisi forte excom-

et cxullatione ad

majorem Ecclesiam,

ad papale

municali sint, nullns obsistat

Ijrojjria;

salvo
,

nimirum

jure parocbia;.

Ad

baec

pro ampliori
suain crucem

palatium. Post triduum vero a Pisanis cuin jucunda et gloriosa processione nihilominus est receptus at(]ue tractatus. Rogatus
Pisanis, et

Viennensis Ecclesiae dilectionc, ante Vienncnsem

autein ab

ipsis

arcbiepiscopum per deferri concedimus

alicui

provinciam
;

mngna

instantia postulatus,

majorem

et

Viennensem Ecciesiam
cardinali, vel alii de
Pontificis latere

subjacere legato

nisi

Ecclesiam ad honorem beala; Maria;, tota ibidcm Tuscia concurrente, dedicavit solemniter. Deinde

Romana
dirigitnr,

i^rovincia, qiii a

Romani

de jucundo et desiderato

probil)emus. Porro in Ecclesiis, qnas in

communis fama

et

frequens

nimium rumor

pa|iae

adventu

aures

Romano-

Viennensi cpiscoitatu, post assum])lum Aiiostolica;

Sedis

ministerium

consecravimus

Viennensis

rum ncm

pulsavit. Et cuni tota civitas ad ejus receptioaiibelaret,

et

archiciiiscopus

camdem quam

liabuerat anle,in-

schismalici, qui tunc

vehementi desidcrio ferveret, cidem Urbi per impcratoris

tcrdicendi ac ordinandi iiabeat potestatem. Sanc

intra claustri

ambilum, ubi clericorum mansiones

luiUus

violenliam incubabant, sunt tcrriti, et omnino in semelipsis confiisi. Quocirca languidum caput,

continentiir,

omniiio laicorum deinceps

habeat mansionem, aut assultmn, vcl rapinam faccre, scu corporalem cuilibet audeat injuriam
irrogare.
Si

Burdinus htcresiarcha, indesperationis lubrico positus, spcrans se ab ipso impcratore fovcndum, apud Sutrium confugium fecit, ejusciue se munitionc coiitiiiuit. Hx'c in rebusgcstisipsiusCallisti

qua

igitur in

fulurum
nostrac scicns,

Ecclesiastica

sjccularisve persona
vel concessionis

hanc

confirmationis

paginam

contra

mere venire
nila,
si

Secundo tcrtiove congrua emcndaverit, polcslatis honoris(iue dignitate carcat, reanique se

tcntaverit,
iion satisfaclione

eam tecommo-

ex Paiidulpbo. 4. Hic vcro intexcnda Epistola cst Eginonis

abbatis S. Udalrici Augustaiii,

qua

Callisti
Qiii

papa;

occursus, ct in
ritate

Urbem narratur ingressus.

Ecclesia;,

cha-

impulsus Augustan;e

adlinc sub

divino judicio existere

de-

perpetrata iniquitate co-

gnoscat
Dei ct

el a sacratissimo

corpore ac sanguine

Herimanno pscudoeiiiscopo laborantis quatuordecim annorum jam curriculo, ad Callistum Pontificcm

in

Domini
fial,

nostri
iii

aliena

at^jue

Redemptoris Jf.su Ciiiusti cxtremo examine districtac

Romam adventaiitem se conlulit, quem Tuscia repcrlum cst sccutus in Urbein. Rebus
quasi itinerarium scripsit, his

ultioni sui)jaceat. Cunclis autein eidein Ecclcsiic

autein bene satis cx sentcntia gestis, Pisis, de cunctis (lua; accidisscut,

jusla servantibussit pax

8TI
:

Domini

nostri

JesusChri-

quatcnus

tiant, ct

fructnm bonic actionis senapud dislrictum Judicem praimia a;lcrnaj

ct hic

verbis

Reverenda; paternitatis ac diligcnda; fratcrnitalis cunclis

pacis invcniant. Amcii,

amen.

utriusquc scxus ia Ciiristo fidelibus,

41

BaBON.

TOML'8 XVIII.

322
Egino

ille, ciijus

CALLISTI
incolaliis est siipcr

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1120.

lerram pro(|iii
:

obrem cum archiepiscopum nostrum, necnonma-

longatus, cajleslis patri;c associari civibiis.

gnum
(]ni

eiiisco])orum

abbaluin

seu princii)uni

Quoniani Deus

cliaritas est, et et

nianet in

Cailiolicorum adirein colloquium, cxpositas querelas in

charitate, in

Deo manet,

Dcus

in eo

oninis

commune

pro sceleris immanilate miran-

manel
ctionis

iu Deo, iino in (juo

manet Dens,
;

niiniruui
(tile-

lur et lamentaiitur.
6.
siiio,

Spiriiu cbaritatis est repletus

ex fonte vero

Proindecommunicato prudenliorum con-

rivulus einanat conipassionis. Hoc igitur

ad iiomanam dirigor Sedem,

nostra necessitate,

salubri foiite redunilanlibus necessarium duxi ]iaucis absolvere, quibus subjacuerim casibus, i^racmissa causa quaj tot provocavit adversa, ut virtus compassionis crescat ex causa justitia; et veritatis. Quanivis eniin i^eccator indignus, officioregiminis,
iit

ciali

tum tum procommuni

])ro

S]ie-

Ecclesiae

uiilitaie.
sidiis

Qnod itcr cuin arripcrem ex liostium inpericulosissimum, jiohus per devia quam reulcumque perveni Placentiam. Ubi dum

gia via

inulli

guslensis

vestrum noverunt, co^nobii fungebar Auubi quanta Deus nostris temporibns

,

puer meus, quem ab iufaniia nutrieram, cuni omnibus rebus nostris, exceptis equiiaturis, nocte aufugisset, qui in jmicis sa^])ius de ilineris perfeclione diffidebam, in nihili
cta creavit ex

non dico meritis

fecerit,

quod

videlicet religiosos

jam de

ejus qui cun-

iros inibi coadunaverit,

quamque virlutibus, rebus

nihilo, misericordia prffisumebam.

quoque exterioribus locusilli in brevi succreverit, nou modo viciiios et contiguos, sed etiam remolos lalere miuime poluit. Verum quia juxla egregium
Pra^dicatorem
',

oportet ba;reses esse, ut qui proflant

:

Quid jilura? per abrupta montium, per vasUssimain ereinum j)er ienam faniis et siUs, ubi vestigiumnon inveniebalur hominis, transivimns, sed quasi in pretium taiiti laborisdomnum Ajiosto,

bati sunt manifesti

expetente satana

ut
ac

cribraret nos sicut triticum

% quem defensorem

uici ]>aslorein,

propugnatorem sjierabamus, utjjote gregis DoiniAnguslensem cpiscopum crudelem

]iapa

licum in mariiimis locis, videlicet apud Rosellam invenimus. A quo hilarissiino (ut est) vnltu recipimur, Romam una secum deducimur, relaturi ierrte noslraj (ut ipsius verbis utamur)
civilaiem
triuini)lium Ecclesias.
Jam eiiim quis illiusterraj concursus, quanomnis sexus et aiatis ajqiaratus, miliiitc quoque RomauaB ultra triuni dierum iter occurrentis quain jucundus fuerit comiialus, Cffisar si supe-

sensinuis i)ersecutorem. Qui

risB

Pascbali

jiro

cum a beattc memodiuturna inol)edienlia in

omni

pontificab olficio fuisset inlerdictus, atque a

tus

successore ejus Gelasio Secundo, necnou a sancto

adbuc superstite pajia Callislo Secundo absques])e ejusdem recuperandi ofQcii sit dainnatus, et ab ipsa Aposlolica Sede hoc acceperimus niaudalum, hujusmodi vitare ut moitiferum: nos iamen ut minus iierfecti, non siaiim ad bac implenda convaluimus, cuin Peiro scilicet ad ancillae carnis vocem adbuc pertimuimus, cum tam nefanda, potius

resset,

indignans mirareiur, Tullius forsiian at-

traheretur, dnin vexillo Crucis

et

humana
lavimus.

sajiientibus acquiescendo,
|ira;cepiis

quam

divinis

omnium consulum imperatorum superari trophaea conspicaretur. Aiiproitinquante vero sumino Poniitice ad Urbein puerorum et infaniiuni cum ramis omnigenarum arborum occurrenlium excipitur laudibus. Quos ne quis opj^rimeret vel abigeret, cum
,
'
:

et Aposiolicis

obiemperando, dissimu-

Jesu benedicens, aiebat

Sinite parvulos

venire

ad me, taliuin est eniin

poliri,

regnum

cajlorum. Deinde

5. a Denique iiiso contrajns fasque omnibus modis grapsanle, adeo ut Calholicum papam respueret, Burdinum rcciperei, nonienque cjus in

coronatus, ut regali sacerdoiio Ecclesiam credas

per

medium

deducitur civiiaUs, plateis

et

auro, geminis, pretiosissimis palliis undique adornatis.

Cerei Pasclialis benediclionerecitari

]iri:ecii>eret,

ac

Nec defuere Grajcorum

Latinorum con-

plebem

sibi

subjectam tanli hauesiarclia)

liltera-

centibus confusi Judaeorum j)lausus, ut coeca gens

vel invita confiteatur,

rum

salutalione pollueret, nos eiiam in his omni-

unde magis puniaiur. Vix

terUo nonas Junii a processionum frequentia,
, ,

bus secuni coiiiaminari cogerei, taiidem ut arcus fortium sujieraretur, nos hactenus infirmi, divino robore accingimnr, in medium progredinuir, ciim Apostolis % eisi longe imi^ares, protestamur Obe:

hora decima cuin

essei

mane

jirolracla, rarescit
et

quando
legali

exceptus sede, in palatium, ut inoris

dire oportet

magisDeoqnam

lioininibus.

Hacvoce,

idem paier universalis a Lateranensi est, judicum perducitur carmine. Abhinc usque in kalen-

non minori quam Scribse et Pharisa>i, ponlifex isie commoveturfurore, dum mox vincula et carcerem minatur et exilium ; nec unquam cessaverit quousque ego et fratres mei, qui cum duodecim
,

das Julii prtesentia jugiter tauta; sanctitatis perfruebarviri, hacinstantia nesciente fasUdium, quia

Christum sequebantur,
pra;suli

aliis

retro abeuniibus, a

monasterii quiete [iroturbamur. Nec tainen huic

post

majus accendebatur desiderium. Siquisub morum gravitate, dulcedo jejuniorum, affabilitatis sub verborum jioudere seu vigiliarum discreUo absque eo quod intrinsemper
in

dem

hilaris vultus

innumcras contumelias

el

injurias

secus

laiet,

cunciis intueniibus in
spiriiu operante,

eodem
iste

patre,

nosiri suffecit expulsio, quin in

omnes

terraj

fmes

uno aique eodem

patet.

mirabih effectu
vir

nos ejus pro posse sequerelur persecutio.

Quam-

Laus oinnis

inferior,

dum

revera

'

1. Cor. XI.

'-

Luc. xji.

Acl. v.

CALLISTI

n ANNUS

2.

rum

CHRISTI 1120.
principis,

323
fidelitatem
,

postolicus, virtutibus et

miraciilorumsigniscom-

necnon etPauli,

probetur suhlimior. Quce quia tota Francia, Longol)ariiia , Tiiscia, atque Apulia prajdicat, hujus
angustia chartulae superseiieat.
7.

Romani

Pontificatus, et nostram

quoque nostrorumque
et

successorum canonice intrantium, donamus concedimus tibi terram et omnem honorem ,

et

Igitur percepta a sanctis ejus

manibusDocrebra
rediturus

quscumque
Nicolaus
et

minici sacramenti
oscula
arripui,

communione,
beneciictione,

ct iuter
iter

largissima

navimque per mare transiturus apud Ostiam civitatem cum Aquensi episcopo intravi. Qua} cum socium laboris nostri fratrem Udaiscalcum pra; hominum multiludino capcre non posset, alteram, quae tamen cum nostra erat itura ascendit; sed mox pelago turbato, naves in tantum sunt disjecta;, quod infra quatuordecim dies nec loqui invicem potuimus nec viderc. Coepi ultra
de amisso fratre contristari, ex tristitia infirmari, vixque Pisas valebam deportari. Ubi
qualiler frater

nostri prapdecessorcs videlicet papa Alexander, alque Gregorius donavere olim Roberto Guiscardo avo luo, atque deinde UrLanus papa et Paschalis ejus successor donavere
,

duci Rogerio patri tuo, idemque Paschalis postea

afque Gelasius papa donaveruut libi etc. Eodem vero mense, idem papa CallistusTrojam venit. Audiens itaque Willelmus dux ejusdem Pontificis ad-

venlum, obvius
venit

cum

ei festinanter extra civitatcm adprincipibus suis. Cui vice stratoris ipse

modum

juxta sellam obambulans, usquc ad Ecclesiam episcopatus ejusdem civitatis ingenti cum honore deduxit . Hajc ipse papac Burdini
lioc

anno.

Porro comparatas

me
ipse

invenerit, quidve postea de

fideliter

me

copias ex Northmannis

factuni

sit

meam vestris

orationibus

referat, animamque commendet. Haec Egino

ad expugnationem antiperduxisse Romam , annoque seduxisse captivum,

Ita

quenti

eumdem

ablias in a'grituilinc |)ositus scripsit, qui et ibidein

dicentur ostendent.
e

plane

qnx suo loco magna Dei provifiliis, Deus Norlhmannos,

cxtremum diem
Julii,

obiit

eodem

ipso

dieiiempe idibus

dentia factum, ut deficientibus ingralis

sepultusque est in S. Michaelis monasterio

longinquo vocaverit in
illas

Italiain

magno cum
die

honore, ut ejus peregrinationis socius

eisque regiones

dederit incolendas,

quorum

Udalscalcus enarrat, qui

qua

obiit Pisas

spirantem inveniens,
post oscula et
8. Callistus
et

eadem adveniens et patrem adhuc ejus extremam salutationem

ei astitit
,

morienti,

sa;pe uteretur auxilio adversus

schismaticos Ro-

manos, tyrannos,
clesia;

et perfidos imperatores, jiro Ec-

Romana;

praesidio,

amplexus haberc commeruit.

10. Qua; autein

prieter hsec,

ejusque libeitatetuenda. duin Beneventi

lelmo duci,

Beneventi investituram dat Wilmonasterio Cassinensi considit. Sed ad Callistum Poutificem redeamus, cui supe-

adhuc

esset Callistus Pontifex, egerit,

',

idem Petrus

Diacouus narrat

nempe

definivisse controversias

randi Burdini munitione se continentis ingens ad-

Verum quod exercitu opus locum illum expugnanduni eo relicto, et ad aliud tempus expugnationc opportunius reservata, Iiaud diu Roma; perniansit, sed Beneventum direxil iter, iibi Northmannos ad expugnatiohuc
superfiiit Kibor.

erat ad

reintegrando ipsum juribus diversorum bonorum eidem monasterio debitorum, quibus injusle fuerat spoliatum sive a principibus, sive ab e[iiscopis et archiepiscopis, quos idem auctor ibi recenset. Sed nulluin expertus est idem Poiitifex magis arduuin negotium ibi, ([uam
nioiiasteiii Cassinensis,

quoil
fiiit

cum

abbatissa monaslerii S. Maria; Ca|)ua;

:

nem
iter

Sutrina;

munilionis hortareliir.
et

Porro ejus
ita

ab Urbe Benevenlum

in

Apuliam

apud

gitur

Petrum Diaconum in Clironico Cassinense releSub idem tempus prafatus papa Callisfus ex Urhe ad hoc monasterium Cassinense perve'
:

niens, ab abbate nostro

cum

ingenti honore suscelebravit

,

ceptus, die
in

illo

missam solemniter

et

ageiidum cum eam refractariam ac inobedientem penitus Apostolicis litteris semper inveneril, adeo ut post omnes adhibitas admonitioues, comminationes interpositas, perendinatioucs su[)eradditas, opus fuerit eam excommunicalione mulctare, et inonasterium ejus subjicere interdicto. Verum nec sic quidein i|isa [laruit, sed Rainulplms

hac terra duos ferme menses rcmoratus est. Quem abbas noster honorifice valde habuit, et in oinnibus illi necessariis strenue semper ministrare
curavit. Iiide vero
liain

comes
tuit

intercessit, qui Cassinense inoiiasteiium de

ijisa

hoiiis amissis,

licet invita, in

integrum

resti-

coram Joaniie
S.

cardinali lituli Sancti-Eusebii,

Benevenluin

veiiiens, iu

Apu-

et

Ilermanno

R. E. subdiacono. Ut plane eidem

usque desceiidit, et more prioruin Poiitificuiii a duce Willelmo fidei sibi praistilo jurameiito etc. At llomualdus in CIironicoha,'C paulo tusius verbis lii Beneveiitanum palatiiim Willelmusdux istis
:

Apulia; atque Calabria; deveuit, ligius honio papae

Calliiti faclus

per directum coiitra oiiines homines.

feminam |)erliiiaciorem, contumacioremque imiieratoie schismalico, quem ut diccmus, rcddidit tandcin Romana; Ecclesia; obsequenlem. Legatio Ludovici refjiis ad Callistum pa\ 1 pam. Rursus autem, cum Benevcnto in ApuCallisto conhgeritreperire
.

El ipse papa slatini eidem duci donavil el coiicessil, ct per vexillum Iradidit omneiii lerraiii ipsius
ducis cuiii toto hoiiore ducalus ipsius, dicens
y. o
:

liam tunc temjioris [lerrexissct Callistus [)a[)a, rcsquc Romana; Ecclesia; usur|)atas recu[)crasset,
coiivenit cuin legatio
Fraiicoruiii
qiii
iii

rcgis Ludovici

Ad honorcm
1.

Dei,

et

heaU Pelri Aposlolo-

per Sugciium abbatem,

Vita

ejusdem

regis

'

Pel. Diac. Chrou. Cass.

iv. c,

70.

'Pelr. Diac. Chro. Cass.

I.

iv. c. 70, 71, 72.

324
quam
que
scripsit,

CALLISTI
de his
sic

n ANNUS
Domino
ita-

2.

CHRISTI 1120.
13. Rogeriiis princeps Antiochenus occisus.

meminit

est

Callisto gloriose prfesidunte, et raptores Ilaliaj

Quod ad
a

et Apuiiaj

perdomante, Pontilicalis

Catliedrffi lii-

pugnatum Rogerio, qui principatum Anliochenum sibi

res perlinet Orientis, niale

in-

cerna non sub modio, sed superpositamonti, clare

lucebat; beati Petri Ecclesia, et reliquai item Ecclesia)

justo titulousurpaverat,

cum homo alioqui

vita tur-

pissimus, qui in

eodem
sit

bello interemi^lusoccubuit,

Urbis et extra amissa recupcranles, gratissimo

hoc divino munere

conseculus, ul antca confes-

fruebantur patrocinio, Cui

vico pro
vir

cum

civitatem Bitontum missus a

in Apulia apud domino rege Ludo-

iore ])eccatorum babita, verepoenilentisspecimen

ederet. Ita plane renovata in Orientalibus
liis
illis

prae-

quibusdam regni negotiis occurrissem, Aposlolicus, tam pro domini regis, quam pro
honorifice nos recepit, ila ut diulius retinere
si

noscunturdivinaniiracula, utsicultores essent

justitiiB i^rincipes,

monasterii nostri (Sancti-Dionysii scilicet),reverentia,

nullo ferme negotio de hostibus quamlibet numero viribusque superioribus victores existerent contra vero vincerenlnr ab illis, si
;

vellet,

Ecclesia;

noslrai

amore,

et

sociorum,

iniquitas pra!valeret in ipsis,

quam
:

divina ultio
in

abbatis Sancti-Germani socii convocantis, et alio-

sequeretur,

secundum

illud

'

Anathema

me-

rum

persuasione non devocareniur

. Subjicit bis

dio tui, Israel, idcirco traditus es in nianus inimi-

historiam de sua tunc absentis in abbatem SanctiDionysii electione. At de rebus Callisti papa; in Apulia gestis iiactenus.
i^i.

coruni tuorum
tano,
prajvio

. Interfecto

exercitu, Balduinus rex

autem Rogerio cum una cum comite Tripolisanctffi

sacratissimo ligno

Crucis,

PrcF.monstratensis Ordinis initium.

Con-

tigit

hoc anno, Norbertiis, qui auctorilate RoniaGelasii

ct
Callisti

norum Ponlificum
praedicandi
sancti

licenliam

acceperat,

collecfis

sociis,

regulam
,

Auguslini servandam susci|)iens

in Vita ipsius pluribus narrat

auctor

fuerit Ordinis a loco dicli Pra)monslratensis. ILcc

Hugo
lica

'.

In Saxonia
lides Catlio-

ingentem de Turcis est victoriam consecutus hoc anno in Vigilia Assumptionis sancta; Marise, cum post iiKC sancta Crnx solemni ritu reportata est Hierosolymam, die Exaltationisejusdem.Hsecvero pluribus describit Willelmus Tyrius *, qui addit, hoc eodem anno a patriarcba Hierosolymorum et episcopis sibi subdilis, esse celebratum Concihum
in civitate Neapolis (qua; est Samaria) ibique pro

autem, Deo prodigiis populos terrenle,

ablegalo scbismale, atque schismalicis, propagatur, i|)so Deo ulciscente in eos, qui imperatorem
tino, qui in eo scbismate inhasrebat Henrico,

correctione
disciplinei,

morum,

el

conservanda Ecclesiastica
siquidem

statutos esse canones viginti (luinque.

:

schismaticum sequerentur, Fridericocomite pala-

Non

caruit fructu publica ista correctio

jam

niorluo, et ad inferos (ut revelatum

Beternas

esl) ad prenas condemuato, Ikcc omnia Urspergensis hoc

anno sequenli Turcarum princepsmagnoapparalu contra Anliochiam rediens, pugnaute Domino,

ai)oplexia percussus interiit.

auuo pluribus.

Jos.

VII.

2 Will.

Tyr.

1.

xii, c. 10,

H,

12, 13.

'

Apud Sur. tom.

iii, die

vi Jun,

Auno

periodi Grffico-Romana 6613.

Anno Mrx Hispan.

2,

ims. Anno
V

Hegira; 5l4,inchoato die 2 Apr.,Fer.

6.

Jesu

Cliristi

1120.

Callisti II papse

Henrici

reg. 15. imp. 10. Joannis

Comneni imp.

3.

Itinerarium Callisti
Callistus II litteris

II.

Ad num.

1 et seq,

anno superiori Senonis, nojiis Decembris datis, et tom, x Concil, pag. 834recitalis Joscerannum Lingonensem episcopum judicem
litis, quaj inter abbates Sancti-Petri-Vivi Senonensis, et Molisniensem versabatur. Thomas Slubbs in Actis pontif. Eborac, narrans quam ho-

a In solemnibus processionibus equitando factis, (juando niore Apostolico coronatus fuit, sicutin die

Natalis Domini,

Augustodunum,

et die

Epiphaniee

Cluniaci episcopus Ostiensis, qui magisler intereos

et

conslituit

dignior erat,

eum

parein esse voluit . Quare

Senonis
inde^iue

Augustodunum et Cluniacum descendit, Trenorcium oppidum ufrique vicinum

undecima mensis Januarii

norifice Turstinus archiepisc. Eboracensis a Calisto

II

profectus est, ubi die

quem

in Gallia adiit exceptus fuerit, ait

currentis auni dedicavit EccIesiamTrenorciensem,

CAXLISTI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1120.
II

325

ut fidem faciunt tam bujnsPontificisEpistolfexvni et XIX, quam vetustum Kaleiularium Trenorciense

Callisti

papae

anno secundo

sed corrigendi

a Chilfletio in Probaiionibus ad Hist. Trenorciensem jiag. 308 relatum. In eo quideni dies tantum et mensis notantur; sed cum in Eplst. xvui hnjus
dedicalionis mentio
sit, et

duo a librariis admissi, et loco Romce, legendum Romanis, loco XI7/ kal., legendura A'(7A/.;mensis enim Martius tot dies ante kalendas non babet.
errores
4. Callistus II

in ea legalur

Datum
et Cal-

primatum

in septem provincias

Maliscone,

XIX

l^al.

Febr., Indict. xiii , apparet

Viennensi archiep. concedit.

Cum

eam

tertio post

dedicationem die scriptani,

Valentiam
legiuni

se contulisset, Vlll kal.

vero inde Martii Privi-

II Trenorcio Matisconem venisse. Callistum II Augustoduni et Cluniaci fuit. Bruno arcbiepiscopus Trevirensis, dum Augustoduni esset conveuit quod Adelbertus arcbiep. Mogunlinus, qui legalionem Apostolicam ab ipso papa dudum acceperat ut ait Urspergensis in

liitum

2.

quoddam

Ordinis Cluniacensis ratum ba-

buit, ut patet ex ejus Epistolaordinexxii, eiquinto

ejusdem mensis Viennensi Ecclesiae, cujus ppiscopus fuerat, tribuit primatus auctorilatem in
kal.

Cbron. ad

annum mcxxi,

jura Ecclesiae suse laederet.

Historise Treviren-

septem provincias, Viennensem, Bituricensem Burdigalensem,Auscitanam,Narbonensem,Aquensem, et Ebredunensem, cum polestate Synodos indicendi, et uegotia Ecclesiastica canouice dirimeiidi.

Rem
sis,

narrat scriptor

anonymus
:

qni boc tempore vivebat, tom.

xu

Spicilcgii

Anno, inquit, ordinationis suic decimo nouo (legendum decimo octavo, juxta dicta anno siciv, num. 11), placuit Roniam tenDacberiani pag. 248
dere, ut renovaret Privilegia sedis suae, indignatus
suj^er protervia Adelberti Magunliensis episcopi,

Occasionem arripuit subjiciendi septeni illas provincias Ecclesise Viennensi, inquitMarcain Dissert.
ad Concilium Claroinontauum anno sixcv celebratum, num. 123, quia in Notitia iu capite illarum septem, descripla est Viennensis provincia una
ejus melropoli, quae est civitas Viennensium. Quare conjecit tam sibi liberum esse, ut Viennain septem provinciis prsficeret, quam decessoribus
suis fuerat,

de

cum

legatione

Romanae Sedis

sibi

concessa superbe se

efferentis, maxime cum ex concessioue priorum Apostolicorum ei)iscopus Treverorum nulli nisi soli Apostolico, vel a latere ejus misso ad praesens dcbeat obedire . Paulo post: Cum igitur propter causas supra memoratas supradictus Brunoversus

Lugdunum

preeficere iis provinciis qua;

Lugdunenses dicebantur

in Notitia. Et ne nova videretur baec institulio, a Silvestro I et aliis Pontiflcibus Romanis ejus originem arcessit, quoruni
supposititia

Romam

iter faceret, et

Augustodunum usque
ibi
ei

pro-

cessisset, Callistus

papa

occurrit

et

eum

cum eo in eodem loco Natalem Domini celebravit (anno nempe superiori). Transactis autem diebus solenmibus, pariter iter Cluniacum dirigunt, ubi Bruno causas adventus sui aperuit, prolatisque coram sedis suae Privilegiis, eadem sibi et Ecclesiae suae Apostolicae subscriptionis firmamento stabiliri postulavit, et obtianiice suscepit, et

Joanne Bosco, Catalogo septem provinciae subjici dicuntur Vie7ma>, ut notatur iu calce supposililii
ubi ex

Rescri|)ta edita sunt a

Romano

Rescripti Silveslrini. Tarantasice

autern arcbiepi-

scopuni, qui

prffipositus erat provinciae

Alpium
subjecit
et

Penninarum
macbi.

extra septem illas

posita;

Viennensi, ut primati, exemplo Leonis

Sym-

nuit . Refert deinde bistoricus litteras

listo
II

ei

a Cal-

concessas

datas Cluniaci, tcrtio

nonas

Januarii, quibus Pontifex pcrsonam ejus a cujuslibet

lefjati

5. Origo octo Viennensium provijiciarum in Noiitiis. Exislimat Marca ex boc Callisti decreto initium sumpsissc divisionem illam, quam aliquot exemplaria Notitice pra;fenmt, in oclo Viennenses

potestate absolvit,

riisi

forte a suo

provincias
sit in alia

ila

ut viris eruditis

laborandum non

latere dirirjatur.
3.

mam

Deinde Romanis. Sed Callistum II Ropergentem sequamur. Matiscone Romanum,

ralione ejus divisionis quicrenda, cum Scaligcro, qui vicarium pra;{ecti pra;forio (ialliarum

oppidum in Delidiinatu bodierno Valentinai urbi proximum, |irofectus cst, ubi die xv mensis Februarii

Viennce quondam conslilisse, et in oclo illas provincias jus dixissc, sibi, dein cgeteris, sine ullo argumento, iuio etiam contra veteris Ilisloria; fidem
persuasit.

confirmavit bona
dala

et Privilegia Ecclesia;

Bisuu-

Cum

ilaque

bcneficio

Callisg,

Rituri-

tina:;

Sancli-Joannis, ut docet ejus Epistola ordine

censis Ecclesia, quae

XIII,

Incarnat.

oRomanis XV Dom. anno

II

kal. Martii, Indiclione xiii,

batur, et

primatu in Aquitania poticNarbonensis, qua; ex Urbani II decreto

jicxx,

Pontificatus
.

aulem
Pridie

domini

Callisti

papa;

anno secundo

primas erat provinci;c Aquensis seu Narbonensis secundae, subjecta; essent primati Viennensi, ipse
sibi

ejus diei monasterium Sancti-Cucupliatis marlyris,

primatis primatum

nomen

indidit

et

mo-

Ordinis sancti Benedicti, vulgo San-Cntgat, suscepit sub protectione Sedis Aiiostolicre, ci(|ue omnia bona ac privilegia sua confirmavit, ut di^cimus ex Rescriplo ejus, a Baluzio in Appendice ad Marcani Ilispanicam pag. 1-253 recilato, quod dicitiir, Da-

cudi curabat Viemia;, banc inscriplionem adjecit axima scdcs Galliarum. Sed nulla planc auctoritate in vim ejus Rescrii)li, quod per
neta;
:

quam

lum Iioni.T per manum Crysogoni, S. U. E. diaconi card.acbibliotb., XVil kal.Marlii, Indict. xiii,aniio
liicarnat.

subreptionem elicilum, vclerum ])rimaluni iiiaudilorum jura convellebat, arcbiepisco|)us Viennensis polilus esl. Altamen Diensem, et Albensem seu Vivaricnsem episcopatum, viRescri[)li illius ab
Arclatensi provincia distractos
,

Dom. mcxx,

Pontificatus

autem

doiiiini

Viennensis arcbi-

326
cpiscopus

CALLISTI

II

ANTSTUS 2.

tente

CHRISTI 1120.
rever-

iii suam provinciam adscivit, cujus etiamiium parles sunt. Callistus II dininivit Ecciesiam Eboracensem liberam esse a professione, quam IIoc jietehat Radulphus. archiep. CantuariEe
:

minus Mediolanensis, Jordano archiepiscopo Mediolanum, usque Placentiam ivit.

:

apud Vapingum inCapite

Aclis pontilicum Ehorac.

jejunii Apostolico Privi-

legio confirniatum est , incjuit Tliomas Stubhs in

apud Seldenum tom.

ii,

8. Jordano demortuo succedit Olricus. Tum Landulphus cap. 36 Dcus ouuiipotens neque per lilteras domini Gelasii, neque jier legatum Callisti (qui tunc erat vice-dominus Olricus) Jordanum niihi suavem sive henignum fecit. Sed dc mundo

pag. d71G.
6. Callistiis

illum
II Rom. pergit.

tulit et gratia presbyteri Nazarii

A num. 3 ad8.
,

primicerii,
et
,

Caliistus II,

dispositis

Gallicanarum Ecclesiarum
inquit

quos suspectos habebam Olricus vicedominus Jordano successit

et cffilerorum,

habeo,

qui fere

rebus, o venicns ad

Montem-Pessuiauum
ad

simiii
ti(iuo

modo me

gravavit,

ut Jordanus. In an-

Pandulpiius,

processit

Sanctum-/'Egidium,
'iiffi-

Catalogo episc. Mediolan. apud Mahillonium

peragratisque Provincise partibus, et Alpium

cultate transcensa

in Musaio Italico et

apud Papebrocium tom.

:

vii

ad Sanctum-Ambrosium cum jucunditate pervenit . Oppidum Sancti-Amhrosii

SS. mensis Maii legitur

cliiepiscopus
dies
III.

Domnus

Jordanis ar-

sedit

urbe Susa dissilum est. Inde Romam perrexit, ubi tertio nonas Junii niagno honore exceptus fuit, inquit Egino abbas, cujus Epistolam ad omnes lideles tunc scriptam refert Baronius. Malmesburiensis iu lib. 5 de Cest. reg. Angl., de Callisli II Romam adventu ait Libenter a civibus (nam jam imperator disccsserat) receptus est. Tum Burdinus in medio relictus Sulrium effugit, multis peregrinorum calaniitatipaucis milliaribus ab

Obiit IV

annos viii et menses ix et nonas Octob. Qugb computatio

certa, a die

quo euiu

electuni

enimprimamensis Januariianni mcxii, fuisse vidimus ad diem iv

,

inensis Octoh. currentisanni, spatium illud intercurrit. Olricus seu

Henricus die xvii mensis No-

vemb.

electus est arcliiepiscopus juxta

:

eunidem

proceres bus papatum suum fovere meditatus enim, qui ejus partibus adbBerebant infestas lalrociniis vias hahebant, eosque qui Romam tenderent
;

Catologum, in quo de eo habetur Sedit ann. v, et menses vi, diesque xi. Ohiit V kalendas Junii . Sed quia certum est mortem ejus incidisse in annum Mcxxii, loco annos v, legendum an^ios ii,
qui error saepe
in

Mss.

occurrit.
,

Olrico

eodem

anno mcxxii
9.

spoliabant.

Udalrici
inter

scripsit

Porro IJdascalcus monachus Sanctinarrationem de controversiis

et

hujus nominis V. Olricus archiep. Mediolan. instituit festum

successit
Iste Olricus primum Commemorationem omnium

Anselmus

mortuorum.
diolani

inslituit

Me-

Hermannum episcopum Augustanum nonem abbatem S. Udalrici , quae extat

stolas

Egiii

fidelium deipse

tom.

functorum, idtiuesedente Jordano,

cum

adhuc

Antiq. Lect. Ilenrici Canisii, complectilurque Epi-

archipreshyter esset. ut ostendit vetus Catalogus

arcliiepiscorum Mediolanensium apud Puricellum
in Dissert. Nazariana cap. 96,

quinqne Paschalis paps

II,

tres

Arnoldi ar-

chiep. Maguntini, ac tres Eginonis abhatis.

Jordamts archiepiscop. Mediolanensis papce Jordanus arcliiepiscopus Rom. venienti occurrit.

7.

Catalogo legitur

Istius

num. 3. In eo enim (nempe Jordani) tempore,

mortuorum sequenti Idem Puricellus
:

Olricus archi[)reshyteret vicedominusEcclesiae Mediolanensis ordinavit festum

die post festum

Mediolanensis a

Callisti

II

partibus stahat,

et,

ut

inquit Puricellus, Poutifici

occurrerat propter eos

Dedicationis .

qui insidiabantur gratiam imperatoris; et Pontifex

ipse

num,

10,

hffic

verba refert ex kalend. Amhros.

eum
et

convenire cupiebat,

pere

prospere

queniadmodum proRomam adiret, Sedemque ihi Apo,

an. MCCCLXxxi in

pergameno

scrii^to

Nota quod
dieLunaj

Dedicatio Ecclesia! Mediolani est semper tertia Do-

stolicam ohtinere valeret

uti narrat

LanduJphus

minica Octobris

et

festum mortuorum
c.

est

Juniorcap. 35 apud Puricellum,num. 333, uhi ait:

Guerra Cumanoruin (id est, Comensium) et Mediolanensium durante, atque eorum pontiflcum et consulum, vidi dominum papam Callistuiu, et Jordanum archiepiscopum cum [durihus Ecclesia-

sequenti . Beroldus Jordano et Olrico coailaneus,

ut demonstrat Puricellus, 97 Dissert. Nazarianae,

composuit Manuale adhuc Ms. asseritque Dedicationem Ecclesiae Mediolani celebrari Dominica iii Feria secunda post DedicatioOctohris, et addit
:

sticis et

ssecularibus viris illustribus consedere in

;

nem

Ecclesia; instituit

dominus Olricus hona; me-

Terdonensi palatio

in

quorum

jtraesentia querelffi

moria; archiepiscopus (quia post illam institutio-

mea; causam protuli,

scilicet

de domino Jordano,

a quo Landulphus vexahatur, qui paulo post sub Jordanus itaque, ejusque ccetus locutus de dit
:

nem eam dignitateni adeptus est) Commemorationem et Offlcium fleri onmium fldeliuin defunin Ecclesia Mediolanensi pro animse sua; remedio; quod lioc ordine celebratur. Finito itaque Matutino supradicti diei, omnia lintinnabula

ctorum

sua opulentia in illa vespertina hora, et die altera atque in tertia qure dies fuit palatium descendit
:

Doininica de Rainis

Palmarum,

in Ecclesia Sancti-

Mai

tiani

cum

suis suffraganeis,
licet

Petrum Terdonenquai fuit se-

sem electum,
cunda
exivit
:

modo

abjeclum, in episcopum
altera,

Matutinum defunctomodo, facto mane, missa ubique defunctorum tantum voce

Ecclesiarum pulsantur,
puhlice cantatur.
et

rum

Simili etiam

ordinavit, etc. In die

feria,

autem

excelsa celehratur, etc.

iO. D.

domnus

ipse electus
est,

papa Terdonam

Carolus

usum

Ecclesice

cum quo

Oliicus (id

Henricus) vicedo-

Mediolanensem introducit.

Cceterum

Romance

in

institulio

CALLISTI
ejusdem
festi,

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1120.

327
etc. alii-

faclaab Odilone abbate Cluniacensi,

electionem Joannes venerabilis decanus,

quam

Ecclesia

Romana

ad diem seciiiidam mensis

Novembris amplexa est, in Mediolanensem introducta non fuit anle initium sfficuli proxime pra;teriti.

que monachorum sapientium non consenserunt unde factum est, quod discordia ineffabilis inter eos babita est. Hoc anno dominus noster papa Callistiis

Nam

iu Kalendario Missalis

Ambrosiani anni

accepto consilio

Beneventum advenit,

et

MDV, legilur:
lani

Dedicatio Ecclesiae Majoris Medio-

octavo die intraute mensis Augusti civilatem ingressus

ipsius
est.

semper celebratur in terlia Dominica bujus mensis (nempe Octobris) et feslum mortuorum est die LunsB sequenti . Kiem legitur in editione anni MDXxii, cum hoc discrimine, ut uterque iisus inea

Audiens itaque Reneventanus populus

extracivispatio gaudio
iiise

adventum longe lateque optatum,

tatem

duorum millium
:

magno

re-

pletus egrediebatur

Apostolicus

a clericis et

ponatur, et ad diem ii Noveuibris le^^atur: a Commemoralio omnium lidelium defunctorum secundum Romanos. Idem lciJfitur in editione anno
MDXLViii facla. Seil postea solemnitas
lani instituti
rclicta,
festi

monacborum

turba, et a presbyteris, civibusque

omnibus, gloria et gaudio magno suscipitur. Praeterea Amalpbilani omnes, plateas cunctas vestibus
sericis, palliisque et illius

Medio-

paulalim abolita

fuit, et

ad libilum

idque in Rreviario anno mdlvii impresso,

legitur: Et

in

quo

nemo
ii

tenetur, nisi qui vult .

ornamentispretiosisinadventu ornaverunt; infra ornaiuenta vero tburibula aurea et argentea cum odoribus et cynnamomo posuerunt. Pedes vero Apostolici et habenas equi

In editione anni mdlx

facta,

mortuorum ad diem
viario

tantum mentio festi Novembris, tandemque

divus Carolus arciiiep. Mediolanensis in suo Rreris et clericis praecepit,

amio mdlxxxii impresso, omnibus presbyteut quoad festum mortuoRonianBe conformarent.

excipitur.

quatuor a ponte Leproso usque ad portam ducebant; deinde quatuor alii usque ad episcopium, ab episcopio autem quatuor judices, etc. usque ad sacrum Reneventanum pacives

Sancti-Laurentii

latiuni detulerunt. In comitatu Apostolici

ses, et

si

ades-

rum sese Ecclesiae

11.

RomcB magno gaudio

tympana; percussa, cymb;da tiimentia,et

,

lyras sonantes aspiceres

revera aflirmares, Apoet

num.

8 ad 11. Brevi tempore Callistusll Roma;rehortaretur,

stolicum alium

tali

sub triumpho

gaudio ingres-

mansit; ut enim Normannos ad Sutriiexpugnatio-

sum non
1

fuissecivitatem.

nem

rat Raronius. Porro

Deneventum se contulit, uti narSutrium o\)\)\i.\un\ est rupibus

3.

Gesta Beneventi hoc anno.

Landiilphi

Diebus
Pont.

autem non multis

amici

decursis, complurescivium, qui

undiquecinctuin, ab urbeRomaua xxvmille passibus dissitum, ubi liurdinusah imperatorederelictus

sese continebat, et sineexercituexpugnari
terat.

(cognominati

Gra;ca

Rom.

non

po-

Sed pra>stat aiidireFalconeminCliron., Petro Diacono et Romualdo Salernitano arcliiep. a Rarouio citatis anti(]uiorem, cum de rebus hoc auno in Italia gestis verba facit IIoc anno , inquit Falco,
:

qiiondam comestabuli, stiterant, Apostolicum precantur, quatenus ei copiam liabilandi tribueret in civitate: comestabulus vero per triennium Montem Fuscum habitaverat, Apoaddictissimi)
stolicus igitur fldelium

suorum precibus

favens,

sicut postulaverant, licentiam impendit, etc.

Au-

supra memoratus papa Callistus ab ultramontapartibus reversus

est,

diens

autem

Callistus Pontifex discordiam illam,

nis

et

nono

die

intrante

mensis Junii Romain iugreditur. (Egino, ut supra vidimus, scribit Callistiim II Roniam /// nonas
Junii
iiitroisse, et in Cliron.

qutc inter fratres monasterii Sancta;-Sophia3 pro electione facta supradicti Ademarii regnahat, mo-

nasterium advenit,
regularis

et

quia electio

illa

canonica

et

Falconis numeri sfcpe

non

depravati. Quare loco 7iono die,

die et error

ille librariis

adscribendus).

legeudum tcrtio Unde fa-

CKteiisque

a Petro Portuensi episcopo cardinalihus qui illuc convenerant,

esset,

irrita et fracta

judicata est. Confestim id a Pontiflce

ctum
riiis,

est,

ut Petrus Portuensis e[iiscopiis tunc vicaaliis

Callisto confirmatur.

Quid multa

licenliam fraeligerent.

cum

cardiualihus Ronue manentibus

properavit.
si

tribus dedit, ut <iuem vellent

abhalem

aliisque clcricorum turmis et viris utrius(|ue sexus,

Quo

faclo,

ad palaliuni Apostolicus reversusest. In

obviam
populi

Poiititici

illi

Gaudium

igilur

crastiiium

autem quartodecimo
fialres

(Jieintrante mensis

Romani

et l;etitiam,

lector aspiceres, di-

Augusti

etc.

numero

qiiinquaginta perso-

cercs adiiiirans pra; gaudio tauto sub honoretriuniplio

nam
ct

Joannis Grammatici, virum prudentem et or-

Pontificem qiiempiam

Urbem ingressum nou

natis nioribus, comfirehenderunt, et euiii

invilum

fuisse.

Audiens

ita^iue

Ilugo cardinalis, qui tunc

Bcneventanam civitatem regebat, Apostolici adventum, Roiiiam festinus tctendit, et cum illo
civcs quampluresadierunt, etc.
12.

Beneventum

proficiscilur.

renuentem cathediam suiierscdere feceriiiit,etc. Audiensigitur Apostolicus quod regularilerelectio illa fieret, complacuitet coiifirmavit. Diebusautem non multis cxcursis, pnedictiis Ponlifex Callistus
monusleriuni S. Sophia3advenit,
et iiiter

IIoc

anno

Bernardus abbas monasterii S. Sopbifc, (in urbe sc. Beneventana) lil kal. Aug. migravit ad Doniinuni. Postobilum vero ipsius abbatis(iua;dani nionacliorum [lars ultimo die stante mensis Julii monaclium quemdam, Ademarium nomine, abbatis Madelmi nepotem, in abbatem elegerunt, aJ cujus

solemnia XIV
consecravit.

kal.

Septemb.

[irajlatiim

missarum Joannem etc.

Die

vero ipsius consccralionis dedi(da[)sis,

catio altaris R. Mercurii celebratur in S. Sojihia.

Diehus autem non multis

suit,

[iriusad [ira;dicti

Rofridi electionem Pontifex Callistus inducias po-

ut ad

conslitutuiii

teinpus jejunii

mensis

328
Septembris consecraretur
14. Obitiis

CALLISTI
.

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1120.
II

Anno

superiori Ro-

Callisti

in

Apuliam profectione, ad quam

re-

fridus archiepiscopus Beneventanuselectus luerat.

duoriim comilum Cajeta;. Hajc anno Falco narrat: Hoc anno quinto ilie slante niensis Maii, Capuani constitueruiit principem Riciiarduni, tilium Roberti jirinetiam
pra;senli

vocari non potestlegatio Sugerii, dequastatimago.

\
.

Legatio Sugerii ad Callistum II cjusque

in abbatem consecratio.
dovici VI

Ad num. W.

Legatio-

nein Sugerii monachi San-Dionysiani noinine Lu-

Francorum

regis ad Callistum II, diim in

eoruin, eo quod princeps genitor ejus inflrmabalur, et eo constituto, Capuanus archicipis,

dominum

Apulia

esset,

quam

ipsemet in Vita ejusdem regis

episcopus, convocatis episcopis aliisque viris prudentibus, et Rofrido Beneventano electo, die Ascensionis

Domini, v die ipsius Maii

stante,

principem

eum

consecravit .

Habemus

hic

egregium exem-

memorat, neque hoc anno, ut putavit Raronius, neque anno mcxxii aut insequenti, ut omnes alii arbitrati sunt, sed anno niillesimo centesimo vicesimo primoobitam, ex ejusdemmet relatione certo deduci puto. Baronii opinio sustineri non [)otest,

plum, quo evincitnr Apuiiae scriptores per menvel astantem intellexisse niensem exeuntem iioc enim anno, quo Pascha die xviii mensis Aprilis celebratum, Ascensionis festum in diem xxvii inensis Maii incidit, et Falco

cum

sem stantem, instaiUem,

;

Sugerius pag. 310 diserte asserat se ad eam destinatum, postquam Burdinus perpetuo carceri

damnatus

fuit,

quod anno tantum sequenti, exeunte

videbimus. Quo narratosubII)

mense
dit

A|)rili, accidisse
:

Sugerius

Cui (nempe Callisto

cum

in

diserte asserit festuin Ascensionisfuissediemquin-

Apulid apud civitatein Botuntuin (legenduin Bi-

tum ipsius mensis Maii slantem ad quem loqnendi niodum cum varii crilici emunctai naris animum
;

ventano

non

advertissent, quandoque Clironologiam perturbarunt. Refert postea Falco Rofridum Benevcntanuni electum , inducias sanxisse cum Ra-

nulpho comite a Corani omnibus flde data et accepta, treuvam a seplinio die stante uiensis Maii (sc. a die xxv mensis Maii, juxta ea quae inox diximus) usque ad lialendas Septembris firmiter confirniaverunt . Addit Falco Robertum principem
:

tuntum, vel Butimtum, quod o[)[)idum esl aBenealiqiiot milliaribus distans) missus a domino rege Ludovico [)ro quibusdam regni negotiis occurrissem, etc. Ait postea, cum via se dedisset ut in Franciam rediret, sese mortem Adce abbatis Dionysiani accepisse, ci communem Aa persona sua
rerje

factam electionem ; sed quia inconsidto

fuerat,

factum
ad re-

eum

meliores fratrum et

inilites iiobiliores

castello Aurelianensi inclusisse. Scse etiam

gemunuin

desLus|)r;emisisse,ut sciret
;

quem finem

Capuanum
dicti

octavo die post

:

fllii

sui

consecrationem
prcG-

turbati negotii confusio reperisset

sed

dum eum

e vita niigrasse

quo defuncto Jordanum

.

subsequitur, inopinate rediissc, qui regis pacem,

Roberti principis fratrem constituerunt in

captorum solutionem,
reportant, et denique

electionis

confirmationem

principatus
in

honorem

Ad

quaj verba Peregrinius

cum adSanctum-Dionysiura

Stemmatibus principum Gapuai hsec notat: Cui (nempe Falconi) slanduin, auctori rem minutissime exponenti , non autem Petro Diacono
-4,

pervenisset, arciiiepiscopum Bituricensem, sequente

die,

sabbato

scilicet

Mediance, se presbyterum ordi-

nasse, et sequente

Dominica abbatem consecrasse.

lib.

cap. Go, nec

tibus ipsu

m
ait,

anonymo Casinensi, perhibenunctum (retinuere enim Normanni

Paulo post indicat, se

Romam

profectum

esse, et

sei[uente ordinationis suaj

aimo Concilio generali

Capuae [irincipes se sacro oleo perungi) post jiatris niortem. Nec consentiendum Romualdo Salerni-

Laterani babito interfuisse. Haec Sugcrius.

Roberto successisse fratrem ejus Jordanum . Jordanus II princeps Capua; post nepotem Richardum III inunctus nonis Julii anno Mcxx, secundum Falconem et Chronicon Cavense.
Callistum
riflce a
II

tano,

qui

Trojam profectum

esse, ibi^jue

hono-

Willelnio Apulia; duce exceptum, tradit Romualdus Salernitanus archiepisc. in Chron, apud

Baronium, num.
in Vita Callisti
:

8.

Romam redit. Pandulplius loquens de eo e Gallia Romam reduce, ait Ibi aliquandiu cominorans, Hugonem cardinalem a Renevenlo vocavit. Idem D. Ilugo
15. Callistus II

Utriusque epocha. Concilium Lateraanno mcxxiii qui annuin Sugerii ordinationis sequebatm-, die xxv mensis Martii celebratum, anno mcxxii, sabbato MediancB, seu sabbalo ante Dominicam Passionis, die sc. xi mensis Martii presbyter, et Dominica insequenti abbas consecratus fuit, qui reliqui sunt mensesduoetdiesaliquot ejusdem anni mcxxii vix sufficiunt, ut Parisios niittere illucque ipsemet pervenire posset. Ex quibus consequens est, Sugerium ultimis mensibus anni millesimi centesimi vicesimi priini ad Callistum II legatum missum fuisse; paucis postqiiam
17.
I

nense

Beneventum tenebat cum quo simul et aliis pariter per Campaniam et Casinense ccenobium ipsum adiit Beneventum, (die scilicet octava mensis Au:

cum eodem Pontifice collocutus est diebus, mortem Ada3 abbatis Dionysiani accei^isse hancque
:

accidisse ipso inilio anni mcxxii,

cum

ab

illo

tem-

pore ad diein quo presbyter ordinatus

rint

fuit, fluxe-

gusti). Venerunt ad euin illico Guillelmus Apuliae dux, priuceps Capuanaj urbis, Jordanus comes, etc.
et innumeri alii, qui eidem ibi hominiuin fldelitatemque fecerunt. His ita dispositis, paulo post Ro-

Parisios,

tantum menses duo et aliquot dies, in eundo indeque redeundo consuin[)ti. Quare in

mam
anno

per maritimam rediit , vel exeunte hoc vel ipso sequentis imlio. Htec de priina

parvo Chronico Sancti-Dioiiysii in fine tom. ii Spicilegii Dacheriani edito, accurate ad annum mcxxii scriptum Obiit Adam abbas. Ordinatio Sugerii
:

abbatis .

Anonymo

vetera Instrumenla suUragan-

CALLISTI
tur, et

II

ANNIJS 2,
est, initio

CHRISTI 1120.

329

Nangius

in

Chron.

Verum quidem

Operum
clesiie

Sugerii pag. 280, ex vetere Codice Ms. Ecesse, sed

Sancti-Dionysii dici Siigerhtm anno Uomini

Mcxxiii in al)bateni monasterii electum

illud ex

mox

dictis seipso corruit, sicuti et

quod ex

CLronico Nangii ad

annum

mcxxiii refert, et se-

lis npiid S. Dionysium in Franciaabbasconsecrari, quod tameu necessario se^iueretur, si prsefata subscriplio pura non esset, qiiia Sugerius consecratus luit Dominica sabbatum Mediano'. subsequente, (iua3 anno mcxxiii in diem priniam Aprilis incidit. Dominicam enim Passionis Medianam appellatam

quitur Mabillonius in Nota ad Epist. lxxviii sancti

fuisse certum, et Sabbato anlecedeiiti sacros ordi-

Beniardi etin Chronologia Bernardina Sancti-Dionysii in Francia monachus,

regrediens,

Sugerius

nes conferri solitos, docet Durandus

nal. cap. 59, nuui. 2. Ilanc

lib.

6 Ratio-

etc. a

Roma

quo

fueral a rege Franciai Ludovico

missus, abbate suo

Adam

defuncto, eiigitur ia ab-

batem, qui reversus, primo presbyter ordinatur, et post prssente rege, a Bituricensi arcbiepiscopo iu sua Sancti-Dionysii Ecclesia in abbalem benedititur

nostram emendationem confirmaut Constitutiones dua3 Sugerii ab ipsomet Duchesnio tom. iv, pag. 546 recitatae, in quarum una ordine iii, Sugerius ait eam datam esse
,

XV kalend.

Julii,

anno incarnati Verbi mcxxxvii,

nostra; xvi
,

Indict. XV,
et in

anno vero administrationis

Sugerius quippe, ut ex ipsomet Sugerio ostendinms, tempore Uuadragesimali anni mlxxiii

;

uon

in Francia, sed
I

Romae

erat,

et Concilio

Late-

rauensi
d8.

assistebat.

Magis confirmatur.

Callistns II

anno

Mcxxi medio mense Septembri iS/eni versabatur,

eteodem menseexeunte Beneventiimi,

uti

eoanno

hoc et ha;c Charia anno ab Incarnat Domini mcxlviii, regnante Ludovico rege Francorum et duce Aquitanorum, anno regni sui xviii, abbatiae vcro nostraj xxvii . QucB subscriptiones verae esse nonpossunt, nisi Sugerius abbatiae sua; annos ab anno mcxxii deduxeril. Postquam ha;c scripseram, legi apud Doublealtera ordine ix.
est

Actum

videbimus. Quare ex alterutra urbe Bituntiim se coutulit, ibique Suf/erius ante ejusdem anniflnem

tum

in Autiquit. monasterii Sancti-Dionysii p.

852

Diploma emissum a Ludovico VI Francorum rege

in gratiam Sugerii

eum

convenit,

ct

negotiapro quibus missus fuerat,

legatio uec

tunc abbatis Sancti-Dionysii,

hoc anno, nec anno Mcxxii aut inseciuenti peracta, nec aliquid contra lianc uostram senteutiam alicujus momenti afferri potest; cum contra aliaj ipsuminet Sugerium conIrarium liabeant, ut ex dictis patet, et magis mox liquebit. In palriarcliio quidem Bituricensi cap. 02
exposuit.
dicitur,

Ea itaque

datum

Parisiis

publice an. incarnat.Verbi mcxxiii,

regni nostri xiv, Adelaidis regina) VII, etc.

Vulr/ritmm Bituricensem archiep. tertio

adepti pontificatus amio Sugerium in ai)bateni

Sancti-Dionyiii benedixisse, illum(|uc Leodcf/ario

Ex novo exemi)lo, Adelaidis reginte annos numeratos fuisse, non quidcm in omnibus ejusdem regis litteris, sed in multis, quaj adhuc supersunt. Incipiunt hujus reginae anni anno Christi mcxv, cuin primus connexus reperiaturcumannoMcxvi et tertius cum annoMCxvin.

quo Diplomate

liquet etiam

20,

Institulio

Ordinis Pra;monstratensis.

anno mcxx mensc Martio demortuo in arcliiepiscopatum successisse. Verum anonymus, (jui illud
opus composuit, sajculo praecedenti vixit, et nisi annos Julianos numeret, ut srepe fit, hac in re non audieudus,siculi nec in multis aliis passim a viris doctis rejeclis. Ducliesnius iu Notis ad Ilist. calamilatiim Petri
Abaeiardi,
pag.

Ad num.

Monte ad hunc annum legitur Vir Dei Norbertus a papa Callisto BarlboIoma;o Laudunensi episc. spe:

12. In vulgari Chron. Roberti de

cialiter

commendatus (annosc.
venit, ut refert

superiori,

quo post
II

celebratum Coiicilium Rbemense Callisius

Lau-

dunum
cap. 17)

Hugo

in Vita sancli Norberti

1173,
ait

ut "piobet

cum

ei

Ecclesia B.

Marlini

a pncdicto

Adamum
Sugerium
bis
rali
:

an. mcxxiii
in veleri

ipsummct Cbarla annum Cbristi mlxxv

demortuum,

episcopo offerretur,

tum

proptcr urbis viciniam,

clerici

tum quia ejusdem

vitfc

Ecclesia}

propositi et
reli^niit, ct

administrationis suie tertiuni mimerare, his ver

ejus austeritatem horrebant,

eam

Actum

in

monasterio B. Dionysii in gene-

rabili

conventu, procsidenle domino Suggerio veneabbate ejusdem monasterii, terlio administra-

ab episcopo diversis cjusdem provincia; locis congruenlibus sibi ostensis, taiidem divinitus iii loco
Pifcmonslrati resedit, ibique solitarius religiosain

tionis cjus anno, Incarnat.

autem Dom. mcxxv, dic

vii, IiidicL iii,

vitam agere

coepit,

et

tempore Quadragesimaj ad

Dominica, idusMartii, Luiia

XIV, concurreiile
et illustri
iii,

Epacta

colligeudos socios solus egressus, ante Pasciia

cum

regiiante Ludovico

glorioso

tredecim sociis

rediit, et

cum

liis

in Pncmonstralo

Francorum
et

rege, xvii admiiiistrationis

loco secunduiii caiionicae institiitioiiis norinam, ad

suaj

anno,

praesentem condonationem conQr-

inantc, etc.
19. Corrifjitur locus

teiiorem regulic B. Augiistini Deo iiiilitare crcpit. Herimaniiiis, qui hoc lempore vivebal, ex monaclio

Sufjerii.

mendosus Constitutionis
ille,

Laudiiiieiisi

Sancti-Vinceiilii,

factiis

poslea

Verum

locus

qui sjcculi noslri

est, ct loco

abbas
legii

S. Marlini Turoiicnsis, in Ilist.

Ikslaurationis

criticos iu

errorem induxit, mutilus

,

dic

abbaliie Saiicti-Martini Tornacoiisis, lom. xii Spici-

legendum die Dominica, VJ J 1 idus Martii ; sca die viii non vero die xv mensis Martii Sugerius enim, qui anno mcxxiii, die XXV mensis Marlii Concilio Lateraneiisi Uomaj iutertuit, non potuit eodem aiino, die prima Apri/Jominicu idus iMartii
, ;

Daclieriani de lioc Oidiiie scribit

Sic

pcr

Dei

graliam

brevi tumpore

profecit,

ut

nullum

prccter Apostolos

videamus hodie tantuin fnictum

in Ecclesia fecisse.

Nam cum necdum conversionis

sit,

ejus Irigesimus annus

jam

fere centuin nioua-

Babon.

lotius XVIII.

42

330

CALLISTI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1120.
Vera Senonum Origine Christiana

steria a seqiiacibus cjus iicr diversas orbis partes

in Dissert. de

conslructa audiviiiius
Visque rcfTula
21.

ila

ut etiam in Hierusalem

cap. 2, 2, Clarium auctorem Chronici Sancti-PetriVivi statuit, ostenditque

sui lemina subjecisse,

eorum

servetur .

Gaufridum

Prcclationi libri

Gerardus episc. Engolismens. fit legatus Aquitania;. Hoc anno Callislus II lilleris lieneventiXVIIkal. Novembr. clatis, Gerardo episc. Engolisniensi commisit legationem Sedis Aposlolicaj per Biluriccnsem, Burdigalensem, Auscilanam, Turonensem, et Britanniam provincias , ait(|ue se id facere exemplo Pasclialis qni cum nullam Gelasii II mentionem faciat, Baluzius in Sup|)lem.ad

(]uo testatur, se

libellum

anno homini millesimo ducente' simo nonafjesimo tertio. Dacherii oj^inionem onmes
scri])sisse

suum

ctiam

alii

secuti sunt.

23.

Clarius non

Sancti-Petri-Vivi.

Verum

est

auctor totius Chronici

ipsemel Dacherius in
ii

Pra3fatione laudata ad
refert

tom.

S|)icilegii

num

5,

verba Lisiardi Suessionensis

e|)iscopi

a ia

lib.

5 Coiicordice cap. 47, ubi eas litleras rcfert,

Vita Ms. sancti Arnulphi decessoris sui cap. i5,

de

recte inde deducit,

Gerardum

liac auctoritalc in-

slructum uon fuisse a Gelasio II, prasertim cum Cono episc. Praenestinus ad Hugonem episc. Nivernensem scribens lilteras supra a nobis inemoralas de electione Callisti
II

Elevatione corporis ejus , quae demonstrant non solum auctorem Chronici Sancti-Petri-Vivi dece-

ptum
Clarii

fuisse in die celebrationis Concilii

Belvacen-

sis, et in

delegatione

tam Arnaldi
;

abbatis,

quam

dicat,

Gerardum Entransiisse,
et

golismensem
fuisse

episc. in

partes

ejus

indicare videatur illum

Ait

quodam modo aiienatum

aCuria Uomana tempore electionis Gelasii II. Nam et Engolismensis episcopus, ante(jiiam a noiiis discederet, subscripserat,etdomino papae bumiliter se subdiderat . Data itaque viro

enim

monachi ad eam Synodum sed etiam Clarium non esse legitimum parentem ullimorum annorum prajfati Chrouici. Aitenim Lisiardus Concilium Belvacense XV kalend. Novembris congregatum fuisse, subditque Inlererant ibi episcopi Francorum Guillelmus Catalaunensis columna do:

pncpotenti legatio Aquitanica ad miligandum ejus

animum. Eam autem quiiique praefatis provinciis comprehensam fuisse jam supra ostendimus, laudata; Callisti II litterae demonstrant. Hujus tamen
legationis terminos, contraclos aut dilatatos fuisse

ctorum, Gaufridus Carnotensis episc, daimbertds SENONENSis ARcniEPiscopus Aurelianorum episc, Parisiorum episc, eisiaudus ego indignus suessio,

NENSis EPisc. efc.

Quare Lisiardus, quem constat

ex Chron. Rhemensi anno Mcsxvvitafunctum, hac

pro

libito

summorum

Pontiflcum probat ibidem

Baluzius citatus.
22. Conciliiim Bellovac.

Anno mcxx

b,

inquit auctor Clu-onici Sancti-Petri-Vivi, celebra-

tumest Concilium IV kal. Novembris a domno Conone Prffinestino episcopo, qui tunc legatus dicebatur trium provinciarum Rothomagensium, et Senonensium, atque Rbemensium. Ad quod Concilium

non |)oluit, et auctor qui Chronicon S. usque ad annum mclxxix perduxit, non potest esse 6'/a?'ms; is enim non assereret, Daimbertum morbo atfectum ad Bellovacense Concilium non venisse, et Clarium, seu semetii^sum, ejus loco missum esse. Certe parum verosimile est chronographum post annos sexaginta a celebratione Couin re
falli

Petri-Vivi

cum

archiepiscopi

cum

suffraganeis suis,

cui ipse interfuisset, manum operiadmovisse. Ca?terum Surius ad diem xv mensis Augusti recitat Vitam S. Arnulphi Suessonensis episc. a Lisiardo
cilii,

tam

episcopis

quam

abbatibus, Belvaco

vitarentur provinciarum,

harum indomnus Daimbertus Se-

scrii)tam, lii capitibus

ejus definit, niiiilque habet

refert.

contentam, quae in morte eorum qua; Dacherius

praetermisisse Histo-

tentus

nonensis arcliiep. invitatus, molestia corporis devenire non potuil . Subjungit hujus
Chronici auctor

Unde

susj^icor,

Surium

Daimberlum
ad

invitasse

Arnaldum

abbatem
sed illum
disse.

S. Petri-Vivi

iter illud

peragendum,

cum iter suscepisset, in morbum inciMox quemdam monachorum suorum no,

mine Clarium
niens,

ut

se

excusaret
ille

transmisit. Monaclius vero

, ad Concilium ad Concilium ve-

abbatem Arnaldum dominum suum

veris

rationibus excusavit , inciuit chronographus. Da-

rem

cherius in margine habet, Clarium islum auctoesse cjusdem Chronici Sancti-Petri-Vivi quod
; ,

confirmat in Praefatione ad lectorein

scribit(]ue

num.
,

7
post

Clarium Floriacensem primum

riam miraculorum et Translationis sancti Arnulphi, et ex ea, non vero ex ejus Vita, Dacberium exscripsisse quaj refert qua;que nunc tomo x Concil. ubi sermo est deConcilio isto Bellovacensi, leguntur. Anno mscix jam indicavi, Chronicon Sancti-Petri-Vivi post annum circiter mc continuatuin fnisse ab alio auctore, sicut Chronicon Hildensheimense. Opus est trium auctoruin sub unius nomine editum. 2-4. Translatio S. Arnulphi episc. Suession. Concilium Bellovacense currenti anno coactum fuisse, ex Fragmento illo Dacheriano certo eruitur; ibi enim dicitur, auditis miraculis in variis regio, ,

et

ejusdem abbatiae Sancti-Petri monacbum fuisse Godfriditm a Colone monachum ilidem Sancti-

Petri-Vivi, de Concilio Belvacensi in Tabulis Chro-

nibus a sancto Arnuli)ho post mortem ejus patratis, decretum fuisse, ut corpus ejus kalendis Maii Itemque cap. de humo levaretur, subditurque
:

nologicis

agentem tradere

Pro donmo Senonensi

archiepiscopo, et pro se misit

nachum nomine Clarium,

qui

(nempe abbas) movalde bene litteratum

:

monachus bene

illos

excusavit. Mathoudus

annus quo gestasunt islhaec, nempepaulo post peractum Concilium, designatur. Facta est autem haec sancti Arnulphi Translatio prima die Maii, Insub anno DominiciE lucarnat. mcxxi. dict. XIV
18,
,

CALLISTI

II

ANNUS

2^

rum

CHRISTl 11 20^

331

Francornm sceptra tenente Liidovico filio Pliilippi . Decretum itaque in Concilio Beliovacenfi mense Ocloljri currentis anni condilum, anno sequenti, die qui designatus fuerat, exccutioni mandatum. Cumque GuiUelmiis Catalaunensis episcopus, quem cerlum est mense Jaannis quatiiordecim

Henrici, filius ejus Willelmus, facto regi Franco-

hominio, Normannia; sub illo suscipit principatum. Ita redeuntibus in pacem regibus, tota tumultuantis Normannia seditio comprimitur, etc.

Ad hoc

nuario obiisse, huic Concilio interfuerit, manifestuni est lapsos esseviros doctissimos, qui

mortem

ejus

cum

an. jicxix alligarunt, et quae clironogra-

piuis Mauriniacensis de

Conone

et

Willelmo Cata:

launensi episc. scribit praesenti anno contigisse

8 Divin.i

Eiiistola Apostolici ad regem jain parantem redire in Angliam directa, Turstinum archiepiscopum (sc. Cantuariae) suscipere, et in suam prsecepit Ecclesiam omni postposifa excusalione reshtuere. Sed ad hoc pra;ceptum quid potissimum respondeat rex, distulit donec redlisset in Angliam.

providentia factum est , inquit chronoiste,

ut

27. Willebmis Anglioi rex declaratus naufra'

graphus

rursus dominus Cono Prajne-

gioperit.

stinus episcopus et ApostoliciB Sedis legatus

apud

Itaque rex, omnibus qui contra se insurrexerant vel devictis vel repaciticatis, cunctis-

nos hospitandi gratia divertisset

vehit auxiliatorem

habens secum
Catalau-

que ad votum prospere

nis

peractis, quinto profectio) anno necdum Angliam mulfo (navigio)

magnum Willehnum

suas

sc.

in

Normanniam

nensem episcopum, qui sublinies scholas rexerat, el tunc zelum Dei habens super omnes e].iscopos totius Galliae divinarum Scripturarum scientia
fulgebat B.

completo, Iitior
comifafui,

solito in

revehifur. Delegaverataufem

filio

cunctoque

illius

navem qua

nulla in fota classe videba-

tur mehor, sed uteventus ostendit nullainfelicior.

Moritur Gerardiis fundator Ord. Hospilaliorim. Hoc anno Gerardus priiiuis institutor
25.

Pafre
licius

namque

pra;eunte, paulo tardius, sed infefilius.

sequebatur

Nave quippe non longe a

Ordinis equituin Ilospitahorum e vita migravit

tesle

terra in ipso velificationis impefu super scopulos

in ipso exitu delata ac dissolufa, filius regis

vivebat, quique ad
a

chronographo Malleacensi, qui hoc tempore annum mcxx inter aliahabet: Giraudus Hospitalis de Jerusalem eodem anno

cum
De-

omnibus qui secum erant

interiit

VI kal.

obiit in saiicta conversatione . Bosius

quidem
2,

in

parfe

ii

Historiai

hujus Ordinis

lib. 1,

pag.

mor-

cembr. (legendum VU kal. Decemb. ut Ordericus lib. 13, et Malmesburiensis pag. lCo habent, et feria demonstrat) feria V, noctis inilio apud Barbafflot.

tem

ejus in

annum

sicxviii confert, sed nuJlo teste.

Mane

facfo,

thesaurus regis, qui in navi

donationem (|uamdam , ab Attone comitc Aprutii anno mcxx Hospilali Ilierosolyniitano lactani, ex qua quidani deducunt, Rogerium, qui in ea Donatione dicitur piaifectus Hospitalis Hierosolymitani, et fratrum ejus Geiardo in eo munere successisse, noii vero
Ipseniet pag. insequenti narrat extare

fuerat, invenitur per arenas, corpora vero pereuii-

tiumnulla. Oidericus laudatus reditum Ilenrici AngiicC regis in regnum suum, et mortem Wilklmi filii in annum praecedentem male retrahit,
refraganfibus
sertiiiique
aliis

scriptoribus Britannicis,
lib.

pra;-

Eadmero

Novorum,

viro in Chro-

Raimundum de Podio, quod Bosius jure merito in dubium revocat. Error inde processit, quod cum nolarius magislri Jerosolymitani nomen sola littera R. expressissef, imperitus exscripfor loco Rai-

nologia

accurafissimo.

Venerat in Nornianniam

Eenricus rex anno mcxvi, ut Eadmerus alii(]ue produiit, et ab eo tempore variaj ]iugntE inter euni

muudi Rofjerium
Iiogerii

legit

cum

in

nulla Hlstoria
electus Ordinis

nientio

sit.

Raimundus

magister, regulam edidit, ab omnibus Hospitalis

Hieiosolymitani religiosis in posterum observaii-

dam, quai postea

fradit.

interpolata fuit, ut idein Bosius

Saxulo deciino sexto Rhodo a Turcis capta,

et

quidani equites Hierosolyniilani corpus Gcrardi

Ludovicum Francorum regein habitce sunt, de quibus anonymus in veteri membrana Ms. apud Duchesiiium, Tom. iv, pag. 323 ita loquitur In bello quoi]uecontra Hcnricum regem Aiiglia) saijie vario evenlu ])Ugnavif, nunc viitor, nunc victus tanien victoriain sa;pius reportavit. Et tandem ad invicem i^acificati sunt . 28. Ordo militaris S. Sepulchri institidtur.
et
: :

Melilam

inde in
est

domuni suam Manuasca;, quod

in
direcesi

oppidum

Provincia;

Sistaricensi

situm, detulerunt, uti refurt Colunibius

sccnsis lib. 3 Hist. Mannasca), qui subdit

Mauua:

Ge-

rardus

esl in pra;cipua

Manuascensium venera-

tioiie, ct

sicpunumero pluviam arentibus agris ro-

galus concudit .
2G.

Pax Francos
Gest.

intcr et

AnQlos sancila.

Alphonsus Aragonia; rex, postquam Darocam munifum o[ipiduni Aragonia; ad Xilocain FI. Mauris eripuif, aniinadverfens a Daroca Valenliam usque villas oinnes et vicos dcsertos, agrosque ineulfosob coiitinuas Maurorum incursiones, certum locum elugil, ubi Montctn-Regalem a;dilicandum curavit, coiivunlumque e(]uifum milifarium, IIo?iiilaliorum
insfar,dusignavil,iitnovalia;cniilitia(^liristianoscir-

Gesta hoc anno in Anglia Simeon Dunulmensis in

llisl.

de

reg.

Aiigl.

hoc modo

narrat

cumvicinos a Mauris tutarulur, el ad Valentia) MiirciaHjiie regiia Mauiiserijiieiida aditum ])anderet. De

liujiis

Anno Mcxx, rex Angloium Honricus et Francorum Ludovicus, |)0st mulla suarum
a

rex
par-

Ordinis insfilutiune lo(]iiitur Surila

4."),

lib. 1

An-

nal. ca]).
ct regiii
Iils

lium delrimentn, dic pra:stitufa ineunt colloquia. Uuo cx couscnsu concordia; peracto, jussu regis

Gastimis vicecomitis Bearnensis, sui proceruin coiisilio factam esse, amplos

aif(|ne

equitibus ab Alphonso rege redilus dcstinatos;

332

CALLISTI

11

ANNTJS 2.
tani

CHRISTl 1120.

pinm opus pcr universum AragoniiB regnum

a Giiilleimo archiepiscopo Auscensi,
goiiiae

ab Araepiscopis promulgatum; sed ol)regismortem

sorlitam non csse. Equites
al)
isti

quam

repetendum. propheta ille

davit, ut in

Ebn
et

Tumart, inquit Noweirius, ac Almohedi moriens suis commeniirincipem eligerent Abdelmoumen,

rem efTectum
lib.

sancli

Sejmlcliri equites noniinali, et

13, Fratres

uno Orderico

de Palmis nuncupati, quod, ut

lib. 5 Hist.

rccte conjicit

Marca

Bearnia! cap. 21,

quod ante flnem anni Hegirffi dxiv ab illis pra;stitum, ideoqne inilio sequentis Christi anni. Hsc epocha initii dominalus et imjierii Almoivahedinorum, a quibus Cluistiani in Africa et in Hispania
dire babili. Scriptores Hispanici Atnoivahedi)iorum,

pro insignibus
lib. 5, cap. 24,

palmam

elegisscnt.

Joannes Briz

Martinez in Historia Sancti-Joannis Pennatensis

hos equites a Templariis diversos fuisse optime demonstrat, sed in eo fallitur, quod

eosdem cum Sancti-Joannis Pennatensis equitibus confundat. De victoriis ab Alphonso rege de Mauris
in Hispania reportatis legendi Surita, Joannes Priz

Almohadum nomen corrupere, indeque hujus nominis etymologiae magnas tenebras offudere. Testatur Rodericus plures eam a propheta Mohadi deduxisse. Verum hanc derivationem lingufe Arabicffi periti, quos consului, jilane rejiciunl, Addit Rodericus, alios arbilratos Almohadis vocem Unitos
aut
designare, qui licet falsi sint, veritati tamen proxime accessere; Almohadi enim Latine sunt Unitarii,

Martinez et Marca
29.

citati.

Almohedi ad universum Africa imperium Postquam yl/z Almorabitarum imperator inhiat. Africanos sibi rebelles vidit, ut Almohedi rebellium

seu unitalis defensores. Subdit Noweirius,

a

Abdelmoumen

ductoris factionem in ipso ortu prsefocaret, ex Hi-

nomen

atniral

montium incolis regem electum, Mumeni,\A es\,, fldelium impcracalipharum

instar, et

spania exercitum misit, sed

se victorem fore suis
contigisset,

is

praedixit,

animo imperterrito quod cum revera

toris sibi attribuisse,

Omarum

ex ejus ducibus

unum,

imperii successorem desi-

montis Tinmerloi incolaelegatos ad

eum

gnatum
relata.

esse.

misere, ejusque

dominium agnovere, ac foedus cum eo pepigerunt. Cum ad montem illum Almoisto

31, Victoria de Saracenis

In Chronico Malleacensi ad anuum mcxx,

Cutandam
reportata; Cutanda autem
in
est Doroca;

ab Alphomo Aragone

hedi perrexisset, veritus ne ab agresti populo

proderetur, quo
illos

narratur victoria ab Alphonso VI Aragoniffi rege de

Saracenis ad

auctor

eis fuit,

hac rebellione magis illigaret, ut quos Ali imperator ad colligenda

castrum

proximum,

regno Aragonia;
:

tributa milleret, interficerent;

quod etfactum

fuit;

situm. Ha3c hujus chronographi verba

omnes enim
necione

otDciales et a principe delegati inter-

deleli,

eorumque bona ab Almohedi

suis

distributa. Miito hic crudelitates et dolos, (|uibus

vir mulliplici ac tortuoso ingenio usus, ut

apud

Quintodecimo kal. Julii, comes Willelmus (sc. Pictaviensis hujus nominis VIII), et dux Aquitanorum, et rex AragundiLC pugnaverunt cum Abraham, et aliis quatuor regibus Hispaniarum in campo Cotantiae,
et devicerunt, et

rebelles

auctoritatem

nancisceretur;

boc solum

occiderunt quindecim niilliaMoa:

dicam, eum anno Uegirai dxiv, quo hffic accidere exercitum quadraginta millium pugnatorum ad

bitarum
millia

MarocJdum Marociiiani imperii metropolim obsidendam misisse, ut absolutum in Africa dominatum exercere posset. Verum, uli refert Noweirius
Arabs, consilium hoc
ei

cajitivaverunt duo camelorum ceperunt, et de aliis hesUis sine numero, et plurima alia subjugaverunt castella.
,

et

innumerabiles

Joannes Briz

infeliciter cessit, exerci-

in Historia Pennatensi recte refellit Suritam hoc proelium ante Ca^saraugustae expugnationem collocantem; sed perperani tradit, Willel-

tusque

ille

fusus fugatusque. SandovaUius scribit,

Chronica Documentac|ue Hispanica a se visa fldem facere,Chrislianos ad hwcMusmitum VLuiMiismundum cladem phirimum contulisse. Marocbium,
inquit
fol.

77ntmcoim\em Pictaviensem eidem non interfuisse. Fundatur hic historicus in Charta in Archivis suaj
dataque anno, in cujus fine Willelmi comitis adventus his verbis narratur oFacta Charta feria iii, postera diede Maio, quando
abbatiffi S.

Joannis Pennatensis servala,

sera mclvhi,

hoc

scilicet Christi

120, refertum erat Christianis captivis,

inter quos Reberter eques Catalanus bellica laude

clarissimus, cui Ali imperator contidebat,

eumque

mullum
rii,

faciebat.

Ab

Ali prorsus abhorrebant Assy-

Musmita; appellati, qui hanc Africse partem quam Montes Claros vocabant. (Hac Musmudum origo ab Assyriis deducta manifeste
habitabant,
falsa; sed antiquis Hispanis

ginibus Arabicis
facultatem
cerel.

satis

edocli

parcendum, si de orinon fuere). Ali imp.

Chrislianos Maro-

comes Pictavensis in Hispaniam Ipse autem autumat praeliumad Cutandam nonnisicircaannum wcxxii habitum esse. Verum Charta illa demonstrat chronographum Malleacensem hujus prcelii annum et diem accurate constituisse; dies enim primus mensis Junii, qui posterus est dies de Maio, seu qui sequitur mensem Maium, incidit hoc anno in
venit
,

hoc negotium omne Rebertero commisit, eique

fecit,

feriam terUam, et iuoelium die xvii mensis Junii

ut servos

omnes

commissum,

ut

mox diximus
ait,
,

ex

chronographo

chii existentes, et

arma

ferre valentes secura

du-

Malleacensi. Martinus Carillus in Catalogo episco-

Faustum fortunatumque fuit Ali imp. quod lalem viruni elegisset; quia ejus et militum Chri-

porum Aragonensium
scopatus Tarraconensis

incertum esse an epi-

restilulus fuerit, et urbs

stianoruni forlitudine Reberter praiclaras de inimicis victorias rcporfavit. Ua Sandovalius.

30.

Saracenis erepta hoc vel sequenti anno; sed

cum
per-

proelium ad
tineat,

Cutandam ad

prffisentem

annum

Ejus clominatus initium a sequenti anno

non videlur dubitaudum, quin ea

restitutio

CALLISTI

n ANNUS

3.

CHRISTI 1121.

333

ad hunc etiam annum referenda sit. Porro Tarracona liacc ab Alplionso Aragonia; rege cum aliis septem oppidis capta, utannoMcxviii indicavimus, diversa a Tarracone vel Tarragona Catalauniai urbe; illa enini iii Celtiberia et in regno Aragoniae
sita, iit

qui ideo cosevus fuit B. Oldegario archiepiscopo Tarragonensi et episcopo Barcinonensi. Denique

Tarracona Aragonia; scribitur

cum

circuli parte

ab

Hispaniis cedilla dicta; indeque Tarracona a Surita

laudato appcllata ab Hernianno Monacbo dicitur

ostendit Surita lib, 1. Aniial. cap 45, ubi

TaiTassona seu Tarassona ratione inferioris semicirculi

fuse de hac Tarracona agit, docetque

primum

epi-

explicati.

Hermanni verba anno mcxxxiv

scopum

post sedis restitutionem fuisse Michaelem,

referam.

CALLISTI

II

ANNUS

3.

CHRISTI

1121.

1.

Biirdino antipapa snblato, Ecclesia libera-

tur : unile Callisti papce litterce circulares.

Indiclione decima quarta,

SequiEcclesia,

dilacerareCatholicamunitatem pra^sumpsisti.Tunc prfeparato camelo pro alto caballo, et indutus pilosa pelle vervecis pro
est

tur annus millesimus centesimus vigesimus primus,

quo Romana

ex adverso super
fra^no

chlamyde rubea, camelum, dataque

Ita in

positus
est ei in

cxpugnato, capto atque in custodiam detruso antipapa Burdino, prislinam recipit libertatem. Hfec

manibus pro

cauda cameli.

Urbem
siinilia

introductus est in

exemplum aliorum, ne
est in

quidem hoc

ipso

anno

contigisse, qui per

annos

quis ultra auderct lentare. Inde in arcem

Fumonis

singulos res gestas digerunt, certa assertione consignant, quaj Petrus Diaconus his paucis absolvit'
a

primiim, inde vero

monasterium Cavense

Hinc vero Callislus cxercitum congregans, Mauet

translatus ad poenitenliam, sed in sua rebellione perseveravit incautus (in cunctis) ,

2. Coinmendaturautem modestia Callisti papm ab Urspergensi abbale, qui seriem rerum gestarum anni liujus dum prosequitur, ha;c obiter ait : Audiliir interea, necnon et nuntiis a Roma ve-

ritium hreresiarcbam in civitate Sutrina obsidens

cepit,

in arcc liujus moiiasterii,

.

quam

abbas

noster construxerat, relegavit Pandiilphus autcm,

qui erat haec spectans, sic paulo fusiiis
Iiiterea

liabet

Burdinus

in Sutrio

prope

Romam

Eccle-

nientibus approbatur, illum pseudopapam Burdi-

siam persequi, peregrinos pra^dari, in papain et alios maledicta congerere, quaiquc aiia liujusmodi poterat. tam per se quam per alios faccrc non cessabat. Tunc papa factus, altundejani abomni parte
seciirus, paravit

num

in castello

Sutrii, (juo
|ier

miscrrimo suo inser-

viens officio residcbat,

destructo,

captum,

et

excrcitus zeluin post plurcs a vulgo sibi

Romani

contuinelias el illusioncs

magnum

exercitum, et

cum
:

eo

eorum domino

illatas, vix a manibus Apostolico illum eripiente, ob agen-

Joannem Cremensem cardinalem Sancti-Cbrysoipse goni Sulrinm contra Burdinum praimisit

dam

pocnitentiain exilio

relegatum. Sunt eliam,

flagitiis,

qui talibus
quae nostiis

cum

asscrant depreheiisiiin

cum

e vestigio scqiiitur,

demum

Siitrii

convene.

indignum duximus tradere

post

scriptis ,

runl. Pugnalur attentius, vincitur capituniiioBur-

Hucusquc Urspergensis. Qucm ergo

de pseudopapa Judibrium populus
tiiriis crat,

exbibilum
neca-

dinus, abducitur, scd

tamen caniclo subvcctus

Romanus

In scripto codice Vaticano asseritur, a Sutrinis, cum corum qualcrcntur mcenia, Burdinum niilitibus dcdilum
dibrio :

eum exiiosucrc luPrimum omnium eum inccsserc blasphe:

([ui

ejusmodi

utsorvarelurad pffinitcnliam, Pontificis clemcntia vix ohtinuit. Quod etiaiii Sugcrius abbas et ipse hujus tcmporis auctor affii inat, simulque ejusdem antipapa) tyrannidem Sutrii, duin
'

niiis, altis

vocibus conclamantes

Malcdicte, malc-

perinaneret,

pariter

nariat,

atqiie alia

ab

aliis

dictc, per te
alii
:

Tu

es

tam grave scandalum venit. Addcbant qui Cliristi tunicam atlentasti dividerc,
1.

pralermissa, ne quid desit ad triiiniplium bestiai pcr in)()cratorem cxaltata3, sic tradit Romani
:

'

Pclr. niac.

iv, c. 70,

'

Sug. in Ludoviro rcg.

334
Callisli

CALLTSTI
papae

n ANNUS
fa-

3.

CHRISTI 1121.
et

tam

nobilitati

quain

liberalitati

frffinem

ingenilam
Nnlla; ipsius

Romanorum

cupiditatem

venles, iutrusiiiii ab imperatore scliismalicum Bur-

diiium, apud Sutrium sedentem, et ad Liinina Apostolorum traiiseuntes genuflectere comi)ellentem, exi)Ugnatum tenucrunt, tortuoso animali canielo tortuosum antipapam imo antichristiim crudis, imo sangumolentis pellibus caprinis amictum, transversumsuperposuerunt, etignominiam
,

tcmpore viantibus circa Roniam insidia;, nulia; Urhein ingressis injuriae. Oblationes apud Sanctum-Petrum, quas pro petulantia proque hbidine potentes diripiebant, anteriores Apostolicos, qui vel mutire auderent, indicoliiberet.

gnis afficientes contumeliis, Callistus revocavit ad

Ecclesiai Dei ulciscentes, per

medium

civitatis via

regia, ut

magis publicaretur, deducentes, impeCallisto,

trante

domino papa

perpetuo carcere in

niontanis Campaniffi iirope Sanctum-Benedictum

captivatum dainuaverunt et ad tantaj ultionis memoriae conservationem, in camera palalii sub pedibus domini papae conculcatum depinxerunt ,
:

medium, scilicet ad Apostolica; Sedis rectoris publicum usum. Nec quidquam in cjus pectore pecuniarum vel habendarum ambitus, vel babitarum amor, operari bono obhorrens potuit. Adeo ut Anglos peregrinos magis ad sanctum dictum, Jacobum Compostellanum videlicet, quam Romam pergere admoneret, pro viae longitudine ad illum locum bis euntibus idem benedictionis refundendum comniodum, quod habent qui semel

Haec Sugerius in Ludovico.

3.

Romam

irent.

Ad postremum

hic describenda; sunt litterce

Ha;c ipse. Fuit plane Callistus studiosissimusSanctiJacobi Compostellani, et de ejus miraculis

confecit,
historiali
5.

ipsius Callisti papa; in Gallias data^ iiost

expugna-

volumen

tum Sutrium, Burdiuumque captum, quaj recitantur a scriptoribus rerum Anglorum Willelmo
Malmesburiensi, atque Rogerio in Annalibus. Sic
se

quorum nonnuUa

recitat in

suo Speculo

Vincentius Bellovacensis.

Ad pacem autem perpetuo conservandam,

Pontificem turres encii Frangipanis, quae

babent

'

eumdem
,

Callistus episcopus
dilectis fratribus, et
filiis

servus servorum Dei,

erant officince inciuitatum ct pra^sidia tyrannorum,

archiepisco[)is, episcopis,

abbalibus, prioribus et

cffiteris

tam

clericis

quam

laicis, beati Petri fidelibus

per Gallias constitutis,

demolitum esse alias vero Ecclesiae proficuas erexisse, Pandulphus afflrmat, domuisseque comites nonnuUos rerum Ecclesiae invasores. Sic
,

salutem et Aposlolicam benedictionem. a Quia dereliquit populus legem Domini,

in judiciis ejus
:

igitur divina potentia factum, ut Ecclesia

et

Romana

non ambulabat visilat (visitavil) eorum, et in verberibus peccata eorum. Paterna; tamen conservans viscera pietatis, de sua confidentes misericordia non relinquit. Diu siquidem peccatis exigentibus, per illud Teutonicorum regis idolum, Burdinum videlicet, fldeles Ecclesiffi conturbati sunt, elalii quidem capli sunt, alii usque ad mortem carceris maceratione afflicti sunt. Nuper autem festis Paschalibus celebratis, cum peregrinorum et pauperum clamores ferre penitus non possemus, cum EcclesijB et tam diu fidelibus ab Urbe digressi sumus Sulrium obsedimus, donec divina potentia et supradictum Ecclesiae inimicum Burdmum, qui diabolo nidum ibidem fecerat, et locum ii)sum omnino in nostram tradidit potestatem. Rogamus itaque charitatem vestram, ut pro tantis beneficiis una nobiscum Regi regum gratias referatis, et in Ca-

imperatoris schismatici oppressa tyrannide, schismalici papae labefactata dedecore, nobilium insu-

Dominus virga

iniquitates

per

Romanorum
:

oppressione calcata,

et

ignominia

deturpata

brevi temporis spatio gloriose de ho-

slibns Iriumphans, exinsperalo surrexerit, et

simul

cum

libertate,

modo autem
dicetur.
6.

his

pacem Deo volente, receperit. Quocomposilis, anno sequenti, Late-

ranense generale Concilium celebraverit, suo loco

Legatio archiepiscopi Moguntini pro con-

Ubi autem Calpapa Urbaiia bene disposuit, ad externa moderandaconvertit animum.Quodenim probe nosset, infestissimum esse Ecelesice hostem imperatorem, adversus eum decernit legationem Alberto sive Adalberto archiepiscopo Moguntino, quem sciret
versione Henrici imperatoris.
listiis

esse

adversarium

ejus, et in

Saxonia contra

eum

populum commoturum. Hic autem ab

legalione,

eo suscepta His

quam

naviter implerit officium, sic ac-

thohcse Ecclesiic obedientia et serviflo constantis-

cipe ab Urspergensi
auditis,

hoc anno,

dum

ait

sime maneatis, retributionem debitam in pra;senti et in futuro ab omnipotenli Domino, per gratiam
ejus recepturi.
alteri priBsentari,

Rogamus etiam,ulhaslitteras aller omni remota negligentia, faciatis.

Saxoniam, ubi tuuc manebat, commovet. Etquialegationem Apostolicam ab ipso papa dudum acceperat, hac auctoritate

praesul Adulberlus tolam

pontifices

et

principes ipsius provinciae

Datum
4.

Sulrii quinto kalendas Maii , sexto legilur

apud Rogerium.
Cupiditas

pro utilitalibus matris Ecclesiae frequenter convocat. Ubi vir eloquens, et primatum in Cisalpinis
partibus multiformiter tenens, ad defensionem toGermania; metropolis, (nempe Moguntia;),

Romanonm

cohibila et

pax Ec-

clesice restituta.

vero luec Malmesburiensis de rebus gestis in Urbe per Callistum pji-

Iiiferius

tiiis

pam

Processit,

inquit,

ulterius

in

augendo
ef-

bouo laudabilis papae magnificentia, ut illam

'

omnium Catholicam obedientiain profitentium accendit. Huc etiam accessit, quod episcopi Spirensis et Wormatiensis , et si qui alii resistere (Henrico) non valeiiles, lainen Apostolicam
aniinos

Will.

Malmesb. de gest. reg. Angl.

1.

v.

obedientiam professi, pulsi suis sedibus vagabantur

CALLTSTI
extorres
:

II

ANNUS

3.

CHRISTI
rum,
manus,
tur
'.

1121,

335

tlispoiiebant iideni principes pro

quos proprio quenique loco restituere Doniino Dco cxerSiil)jicit (lc

qui consuunt pulvillos

et
pretii

sub omni cubito parietem liniunt adulando, et

vestiun-

cituuinzelozelantes.

ingenli apiiaratu
colli-

propter hoc in
Caiteruni

regum doinibus mollibus

iste,

armorum, quem archiepiscopus Moguntiiius

in eiiin.

non

ut arundo, nec terroris, nec

gebat adversus imperatorem, et prociiictus ejusdem

favoris vcnto quolibet agitata, sed ut

columna im-

Cum,

ut subdit,

i.recibus assiduis

mobilis, nec
gratia

metu

impellebatiir, nec inclinabatur

ei

fidelium factum, ut cuni propinqui iiiterse utrius-

qualicumque, ut

vel occursu solemni, vel

que partis essent exercitus, inagno Dei beneficio non ad [lUgnandum, sed ad consulendum de pace inter imperium etsacerdotium, duodecim ex ntraque parte priinates electi convenerint Wirceburgi
in festo S. Micliaeiis, fuit ipse
iteratis

blanditia salutationis applauderet, quein per scn-

tentiam Apostolicam
stica

communione

novit Ecclesia-

tunc privatum.
8.
a

Proinde

cum adventum

imperatoris per
ostia

mense Septembris, ubi

et

inter-

prainuntios comperisset,

omnia monasterii
:

imperator Heuricus,

septem diebus

obserari praicepit, ne vel Augusto, ejusve comiti-

comitiis , tantummodo de tollendo schismate, regnique concordia eos est diceptatum con;

clusum vero, ut oranino pax firmissima sanciretur, pareretque imperator iis qucc ab ipsis in eo conventu decernerentur qui eadem se servaturum promisit. Decernitur etiam communi consensu ad ea cuncta perficienda legatio ad Apostolicam Sedem, dclecti(]ue legati episcopus Spirensis et abbas Fuldensis, viri inter primos annumerati,
:

bus uUa inlroeundi via pateret flrmiter probibens et districte, ne quis egrederetur ad salutationem sibi, exceptionisve aliquam revercntiam exhibendam. Ipse vero, imperatore adveniente ad eum, ante claustri sepia procedens, ne vel ex fastu aliquo, vel contemptu hoc agere crederetur, eo
insalufato
:

Libenter, inquit, etofficio salutandi, et

exccplionis congrua reverenlia

penderem regium, imperator,

si

bonorem tibi imte communione

quiRoinam

baec omniadeferrent, quatenusindicto per auctoritatem Apostoiicam generali Concilio,

judicio terminarentur. Quid

qusecumque bumano non possent, Spiritus sancti autem Romaj actum sit, anno sequenti suo loco dicetur . Hicc omnia
7.

privatum Aposlolica; Sedis auctorilate nescirem. At imperator ratus, eum ha;c non juslitiae. zelo, sed ex cordis odio vel rancore proferre, tanquam
offensum pro co,

munera

rccepisset, propter
:

quod quondam ab ejus fratre quod Lorsaceiisem reNiinis,

ait,

Urspergensis pluribus.

signaverat abbatiam
prfficipitaiiter

inconsulte ac

S. Ernmioldi abbatis Priifenigensis prope

et res fjesta: adversiis IJen-

Iionore vos tanto privastis. Cui su-

Ratisponam transitns
ricimi imperatorem.

spicioni Dei servus occurrens, columbina, ut erat

simplicitate, respondit
:

Moritur

hoc anno
,

S.

Er-

Novit Deus omnipotens,

minoldus abbas monasterii Prufenigensis unius ex illis, qu;c S. Otto episcopus Rambergensis erexit, apud Ratisponam posili; cujus res prajclare geste scriptae leguntur tomo secundo antii|uarum lectionum, a Canisio editarum. De quo hic loco Epitaphii sepulchrahs non pra;tercundum egregium facinus, mcmoria dignum, ad rerum gesla-

corda scrutans
posset,
fecisse

et

renes,

non

me

hujus,
:

si

dici

injuriic

memorem

vel ultorem

sed

me

ha?c

et

dixisse, justitia;

defendenda! in-

tuilu pro papalis observatione mandati. At venerabilis Olto episcopus

:

medium

se utrilibet inter-

Neminem ponens ait, devitare debemus et tenemur, de cujus nobis oxconniiunicatione non
,

rum memoriam
sicsu habci
:

iuajsentis teinporisspectans,

quod

constat.

Quo contra

vir

Dci fortitudinis,
gratiaj

<|uo

Heiiricus alicjuaiido imperator, ciim

pleiius erat, spiritu roboratus, nec

toris,

funda-

propter cxcessus suos papalis excoinmunicationis sententiam incidisset, et tamen a religiosis ac magnis eliam pra;Ialis Ecclesia;, imperatorirc digiiitatis intuitu,

veritatem libcre teslaretur

seiitciitiam ignorare,

nec imperatoria^ defercns majestati, quin Non possum, iii(|uit,

:

quam

ore

meo memini

pro-

honor

sibi ac solita reveientia defer-

niulgalam. Talia perstabat memorans, fixus^iue

retur, ob

lundatoris nostri pnememorati, quem non modice diligebat, honorem pariter et amorem, cuin ipso fundatoie, grandein sibi demonstraturus alfcctum, ad novellam ejus Ecclesiam visitaiulani, cum nobilium et magnorum pompa
mulliplici, sicut nios est

mancbat, a justili.x- sua; proposito non recedeiis . At quod polens sit vcritas, non modo impcrator se cohibuit, ne furore percitus faceret quod facerc
solciit

priiicipes

iraciindia

agitati,

sed alios,

nc

quid molestia; inferrent ejusdem monasterii fratribus

,

regius, adveiilabat.

Jam-

regia auctoritate compressit.

:

qucbcatus Erniinoldus, pater videlicet monasterii, tam propter imperatoria3 celsiludinis clarilatcm,

inferius luccibidcm

Cum non
ifiatrcs

Nain paiilo multo post iilein

princeps transilum faccret

multitiidiiie mililari
,

aiile C(i'iiobiiiiii

cum
vilis

quam

propter concomitantis

rcvcrcntiam fundatoris, canipananim, fratrunique processione canora, et rcliqiiiarum ac vexillorum niulliplici afiparatu
,

cum eo, ct iiivitaiitis cum conipulsationibus

ad opera

manuum
qucm

juxtainorem hortiim
tiinc seiies
qiii

forte intravcrunt,

ambivil. Mililcs igilur qui praiibaiit et

sequcbantur

imperatorem

longe iiisuper extra septa cocnobii cxccplurus Cx-

liorlo vidercnt, arbitrati

priiicipcm

cum fratrcs in memorem siii

:

sarem credebatur
sujE cogitaliones

simJ

servus Dei talium sc favori

contemptus, sibique iilacerc volentes

Ecce, in-

dissimilem dcmonstrabat.

Non cnim

cogitaliones

eorum, neque

via; sua; vize ilio-

Matth. XI.

336
quiunt, cucullati, qui

CALLISTI

II

ANNUS

3.

quam

CHRISTI 1121.

dominum nostrum temere

despexerunt, riec imperialem sibi dignali sunt exhil)ere reverenliam ipsum insui^er suis foribus
;

acuebant, jamjamque insultum facturi in pusillum gregem Domini videbantur. Sed evenit aliter
pulaljant. Nani exiitedictum a Caisare non spcratum, ne fratres videlicet illius omnino pra;sumerent moleslare, vcl verbo turbare, vel faclo .

praisuiiipserunt excludere

cum conlemptu. Dent

tur

ergo poenas opiirobrii et i)roterviai, (|uas merenluant ausus enornies, non ferant inipune
,

sprevisse Caisareum diadema. Et milites

haec dixerunt, et

quidem invalescebant voces eorum, odiolupinos

in

Hicc tunc gesia, ex quibus veluti ex ungue leonem virtutes S. Erminoldi considera, vel his
,

provocatus, lege reliqua ejus

Vilifi

Acta.

que

pastoris

dentes

ejus

oviculas

Aimo

periodi

Graco-RomaBaj

CC14.- Anno

/Er ffispan. 1159.- Anno Hegira: 513, inchoalo die 22

Martii, Fer.

3.-

Jesu

Clirisli

1121.

Callisli II papffi 3.

Henrici

reg. 16, imp. 11. Joannis

Comneni imp.

4.

A num. 1 Bnrdhms a Callisto 11 captus. a Pontifex Falco in Cin'on. lioc anno habet Callislus, exercitu congregato, super civitatem no1.

ad

6.

mine Suirim

telendit; Gregorius

autem

ille (idest,

Eadmerus, auctor accuratus in rerum et temporum circumslantiis, lib. C Novorum, postquam de iis quaj hoc anno in Anglia ad resEcclesia? benecomponendas gesta sunt, sermonemhabuit, ait oDum
:

Burdinus antipapa, Gregorius VIII dictus) quem prsdictus rex (nempe Ilenricusimp.) inPonlificeni statuerat, civilalem ipsam obtinebat. Viribus sumptis civitatem illam comprelienderunt, et Grego-

hicc isto ordine in Anglia disponuntur, fama; cerlitudo illnc

usque perlala

est,

pajiam Callistum,

viribus

undecumque

collectis,

mento Burdinum, quem

Mauricium, cognovocatum Gregorium, in

rium ilium turpissime

camelo imponentes
veslibus
proiiriis

ullra

quam

credi potest,

Sede Apostolica imperator cuin suis fautoribus

injuriis afflictum ligaverunt.

Deinde illum super

ialiter ca|itivum, et

papam

constituerat, cepisse;

Romam

spolialuni, monasterio, ut

cumquesuis omnibus monachus esset, contugestis

Maias. Poniifex igilur Callislus

stolo gratias agens,

exulum perduxere IX lialendas Deo et Petro Apogaudio

:

meliose intrusisse

.
:

Antea de

anno mcxix

Eadmerus
in

scripserat

Dum

hffic

Ecclesiasfica ita

magno

repletus,

Urbem

Burgundia disponuntur, Apostolatus Romanai

Gregorio Sede beali Petri prasi-

triumphans ingressns est deinde consiiio invento, ad monaslerium Sanclie-Trinitatis, quod Cavse dicilur, illum delegavit . Baronius num. 3 refert Epistolam, qnam Callistus II post Burdinuni captum
ad episcopos et fideles per Gallias conslitutos scripsit, sub datiim Siitru quinto kalendas Maii, apuJ Malmesburiensem lib. 5, de Gest. reg. Angl. vel sexto kalend. apud Rogerinm Hovedenum in Annal.

Ecclesiic prajfato

dente adniinistratur. Super his ergo multis

ribus Anglia concussa
aliis

rumoillum,

est,

aliis

hunc,

aliis

neutruin Ecclesite Dei jure pra;Iatum asserenet rex

tibus. Galli

tamen Cantuariorum in

Anglorum cum

ponlifice
et

Callistuni se

translulerunt,

eum,

spreto Gregorio, proApostoIicosusceperunt.

Ceite Matthaius Parisius, qui Angluserat, Gelasium

Simeonem Dunelmensem lib. de Gest. Reg. cum Angl. Vernm utrobique numeri mendosi
et
;

enim Burdinus IX
fuerit
;

kal.

Maii

Romam

perduclus

et illuc statiin

Callistiis

II sese contulerit,

antipapam appellat Anno, inquit, Mcxvni, defuncto papa Paschali, Gelasius antipapa anno uno succedil, cui successit orlhodoxe Callistus . Funda3. Ilefellitur fundamentum schism.
:

litlerse illa?,

nec V nec VI kalend. Maii Sutrii scriptae fuere, nisi in ipsomet Falcone numeri depravati sint, ut non raro alibi in pra^claro illo Opere. Burdinus ita sub Grcgorii Vlllnoniine triennio integro Ecclesiam perturbavit, aliis ei adhccrentibus, aliis vero Gelasium, et post eum Callistum II ve-

mentum
Baluzius

schisn)alicorum erat, ut jiluribus osteudit

lib.

3 Miscell., in Vita Burdini n. 46 et seq.

quodsecundumconstantemconsueludinem,quoties Romani cujuspiam Pontiflcis obitus eveniebat

,

mitterent

Romani

legatos ad imperatorem, ut ipse

suos
tifex

Romam

milteret,

coram quibus novus Pon-

rum

Pontificem agnoscentibus. 2. Ab aliquibus in Anglia Pontifex Rotnaniis

Romanus
et

consecraretur.

Verum jam

a Gre-

gorii VII

morte Ecclesia hoc jugum imperatorium

pristinam libertatem recuperarat,

agnitus.

Rera adeo memorabilem magis explico.

excusserat,

CALLISTI

II

AXNUS

3.

CHRISTl 1121,
o.

337
Callisti II in

imperatorii

ideoque prudenter cardinales pratensi illiiis juris nuUam rationem habuerant. Tandem captus Bnrdinus per medium civilatis in trium-

Secunda profectio
iis

Aptdiam.

Falco
invento

narratis

(]Uffi

snpra ex eo retulimus,

subdit: His itaperactis, PonlifexCallistusconsilio

exemplum veterum Romanorum, qui devictorum regum ac populorum nomina tilulosque marmoribns inscribi curabant, eam Historiam in anti(]ua camera

phum

deduclus

fuit,

et

Callisius II ad

Salernum
,

ivit

Septembris

ut

pacis

quinto die intrante inensis firmanienluin cum duce

palatii Lateranensis depingi

curavitcum hac Inscriaetate superfuisse docet

Willelmo et Rogerio comite (sc. confirmaret . Salerni adliuc erat 7nense Septembri mediante, uttestatur idem Falco, qui et
(nempe
Apuliae)
Siciliiv)

ptione,

quam
:

sua quoque

habet:

Hocanno

IV kal. Se|)temb., archiepiscopus

Onuphrius

Ecce Callislns honor palris, decus imperiale, Burdiaum nequam dainoat, pacemque rerormat.

Plura hac de re Baronius num. 1 et seq. habet, quibus addi potest, quod de eadcm tradit Willel-

nomine Alfanus (qui poeta erat) defunclus est. Quo defuncto, Callislus supra niemoratus Pontifex Rornualdum diaconum cardinalem arcliiepiscopum (diversus est a Romualdo archiep. Salcrnitano, qui Chronicon adhuc ineditum litteris mandavil) Salerni consecravit mense Septembris
Saleriiitanus

mus

Tyrins

lib,

J-2,

num.

8,

ubi

tamen perperam

mediante
6.

Hic domini iinperat. Henrici, cujus consanguineus erat, consecutus gratiam, et

de Callisto
ait
:

Ante suum
miltit.

maniam
Apuliam
iu

Roma
Hsc

disccssiim lerjatos in Ger-

ejus fretus auxilio, in Italiam

cum

cardinalibns et

profectio.

est secunda Cailisti II in Quid vero ante suum Roma

universa curia descendens, aj^ud Sutrium nrl)em

discessum egerit,
ejus Vita
:

lioc

modo

narrat Panduiphus

Romsc conterminam, aiunilum et h;eresiarcham Burdinum violenter cepit, etc. Ex iis enim qua; Baronius hoc anno ahique scribnnt, constat, nonduni eo tempore papam inter et imperatorem pacem constitutam fnisse, illumque, non abimperatore, sed a Normannis aliisque proceribus sibi
addictis copias obtinuisse.
A. Burdinus in monasterium detrusus, Ergo dejectus ac triumpbatus Burdimis, suhivmgW, Baluziusnum. 40, missusest cum iimlta ignominia, ut Willelnuis Tyrius ait, ad Cavense monasterium, quod juxta Salernum situm esse dignoscitur, sive retrusus in Caveam, ut refert Joannes Salisbu-

Romam

per maritimam rediit

(nempe j^ost primam cjus in Apuliam profectionem, de qua annosuperiori). Tunca Sjiiritusancto admonilus Lambertuin Ostiensem e[iiscopum ,
,

D. Saxoneni, cardiiialem presbyterum S. Stepliani

inCceho-Monte, et Gregorium diaconum S. Aiigeli, nt pacem in regno et Ecclesia reformarent, ad

Ilenricum imperalorem in Alemanniam del(^gavit. Sed quid plus? Imo totum volo dicere verbo. Legati
iiiissi

in scriptis

paccm

oflenint

et

quemad-

modum
simul
et

in

Lateranensi
,

palatio tabula privilegio

jiapae

reprccsentat

pax ad velle

ab imperatore

rece|ita est, et

perpetuo, annueiite Do-

riensis lib. 8 Policrat. cap. 23,

ibique habitu

mo-

mino,
iterum

stabilita

.Hi

legali e

Germania

Romam

reII

nachaii indutus, ut idem Tyrius, Radulfus de Diceto, et auctor Chronici

diere ante
in

mensem Septembrem, quo

:

Callistus

Maurigiiiucensis referuut,

vitam compulsus esllege

loci ducere cwnobiticam, indcqueBaluziusrectededuxit, euni rcdire jussum ad iilud vitse institutum, qnod olim susce|)erat in

A|)uliam perrexit. Pandul|)hus enim post laudata verba statim scribit Inde in Apuliam
legatis jani ad

Urbem

regressis, iterato descendit.

Sicilia tunc,

Nam comes
Italia;

Rogerius de

nunc autem

nionasterio Usercensi, et ante(|uam ad arctiiejiisco-

patum Rracarensem
si

cvelieretur, vitam monasti-

cani professum esse. Nicolaus

cnim II statuerat, ut seditionem, vcl prtesumptionem, aut qiiolibet ingenio clectus, aut etiam ordinatus seu
quis

rex (quaiido nempePaiiduliihus Vitam illam scribebat) Calabriam et Apuliam ideo liccnter intraverat, ()uoniani Guillelmus Apulia; dux,utacciperet Alcxii
filiaiii

per

qiiondam

iini)eratoris Constantinop.

((juie

postca ei data

non

est)

in uxorein,

inthronizatiis fueril, ab
in

omni
vitai

Ecclesiastico gradu,

Constantinopolim iverat, etterramqua! eicompetit

quocumquefueratprius, sine relractationerepoid est,

natur ,
in

ad illud

institnlum reducatur,
Ecclesiasticos as-

domino papa; in eundo coinmiserat. Ciimquc jam dictus comes arcem de Calabria, qusc Miceforis dicitur

quo

existebat

antequam gradus

(legendum cuni CoUeiiutio

sequeretur. Anno.se(]uenti idem Callistus Burdinurn de Cava exlractum, iu Jaiiuia, quac arx est iii

Nicei)hori) obsideret, doinimis

obsidione cessaret,
direxit.

domnum
et

lib. 3 Hist. Neap. papa ad eum, ut ab Hugonem cardinalem

rupe iimninente

civitali

Sancli-Germani

custo-

Ivit cardinalis,

infeclo negotio

rediit.

diendum

Iradil,

auclore

anonymo

Casinensi a CaII

Papa autem
surrecturi

raccioio edito. Deni(]uc hinc deductus ab Honorio

comitem tali omiiie surgit, quali et Barenscs post cum, sicuti ii)si vidinms, crant inin
:

aimo Mcxxiv,

in

arcem Fumonis non longe ab

iii

nam

fere omiies cardinalcs mcliores,

illis,

Alatro civilate in Hcriiicis translatus cst,

eam

qiios habuit in tem[)oribus

scd et
et

magnum
,

nimirum

arceni, in

quam

postea Bonifacius VIII

dictuni aiitea Cc-

Ilugoiiem cardinalcm

iiobilem

industrium

conjecit S.

Petrum Murrbonem,

mortuos
ct

cum non

paucis cx domesticis [lerdidit,

lestinum V. IUic ad supremum usque scniuni vixit, ibiquc mortuus esl, non vcro iu moaastcrio Cavensi,

demum
i)a|)a

cuni

(|uid(|uid voliiil i[ise comes Rogerius semivivo pcregit. Rediit ad Urbem, in

undc

recesserat.

leclo evasit.

Uuaiultimavcrha adannum sequen43

Baron.

ToMCs XVHI.

338
terareferenda, quo

CALLISTI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1121,

Romam

rediit et aDgrotavit, ut

ibidem videbimus. Porro Lauibcrlus fui t poslea papa sub Honorii II, et Gregorius post euui sub Inaocenlii II nouiine.
7.

hiit, ut mentibus universorum jam, imo divinae voluntahs assensu coimexis, ipsorum consilio, sua-

sione ac obsecratione, regis

gnalio
in

(sc.

Henrici imp.) indi-

Collenulius

Willelm. Apulice
laudatus

dux
ait,

Constantinop. petit.

tanlum mitigaretur, ut ipsc prfDsens negotium, non suo, sed optimatum utriusque

Rogerium

Siciliae

co-

mitem, ex boc Pontificis uiorbo occasione sumpta, universam Calabriam, atque Apuliam sibi subjecisse, et Guillelmum in Ilaliam ex Oricnle reversum, imperium suum a Rogerio occupatum invenisse, nec multo post e vita migrasse. Ritius lib. 1
de Reg.
vero
Sicilia;,

partis arbitrio terminandum decreverit. Subdit Urspergensis ad ha?cdeterminanda indictum fuisse conventum principum imperii apud Wirciburg, seu

Herbipolim ad festum santti Michaelis. Idem babet

Chronographus Ilildensheimensis qui

ait

Circa

aliique

recentes scriptores idem fere Iradidere.

quidam rerum Sicularum Cinnamus

:

festum sancti Michaelis in sede episcopali Werciburg (seu Herbipolensi) imperator ct tolius regni proceres conveniunt, et in concordiam redeunt:
judicio et consilio
ratoris

inilio lib. 37 Guillelmum, non Constanlinopolim, sed Hierusalem profectum esse dicit llle

domni Aposlolici causam impedeterminandam reservantes . Denique

(nempe Rogerius) Giiillelmo Longobardise duci in Pala3stinam eunti, pecunia foenori data Longoljardiaj (id est Apulia)) principatum eo nomine sibi oppigneratuin relinuit . Verum Cinnamus de rebus in Ilalia gestis male edoctus fuit; neque

enim Willelmus

ditiones suas Rogerio patruo in. pignus dedit, sed Callisto II commenilavit, ut mox diximus ex Pandulpbo,qui cum tunc Romaj cum eo

in

idem Urspergensis acta in hoc conventu hoc modo refert : Quidquid scandali, quid^iuid perturbationis usquequaque per regna Germaniaj inimici seminario succreverat, omnimodis eradicari decretum est . 9. Duplex legutio Callisti II in Germaniam. Licet autem Panduliilius, cujus verba num. 6

medium

attuliinus, innuere videatur concor-

esset, id
est,

ignorare non potuil. Priulerea

verum non
;

Rogerium W///e/n ditiones retinuisse cum, eodem Pandulpbo mox vidimus, in casdem quidem irruplionem fecit, sed Willelmus paulo post suum reditum omnia recuperavit, et usque ad morlem obtinuit, ut anno sequenli ex Falcone
ut ex
conslabit, et in morte magis ejus confirmabilur. Sed nec veram hujus profeclionis causam Pandulphus scivit; cerlum enim, ut demonstrat Sumonlius

in

Ilist.

Neapol.

Tom.

i,

lib.

1,

pag.

489,

Wittelmum jam ab anno mcxui matrimonio junctum fuisse cum Gailtegrima, Jordani principis
Capuffi sorore, eauKjue marito supervixisse,

diam sacerdotii etim|)erii Iioc anno ante Callisti II ex Urbe Romana discessum initam esse, certum tamen et indubitatum, eam anno tantum sequenli sancitam, ideoque et Pandulphum rem una serie abbrevialorum more retulisse. Cuinque Pandulphus tradat, Pontificem in Apnliam iterato profectum non esse, nisi posl reditum tiium suorum legatorum ad imperat. missorum, et Urspergensis scribat, eosdem tres legatcs anno sequenti in Germaniam ivisse, eosdem legatos bis in Germaniara a Callisto II missos oportet. Neque enim existimandum, Uispergensem anno mcxxh ubi id refert

quoJ

ex Actis publicis a Sumontio laudatis extra

omne

dubium
ut

ponitur. Hujus itaque profeclionis Willelmi

latet,

causa prorsus

sed verosimile esl Willelmiim,

PontiOce rumorem illum de alia uxore a se ducenda spaisisse. Wilcclaret, consenliente

eam

cumquaide pace interPontiflcem et imperatorem pacta narrat, ex Actis publicis acceperit. Multo minus id sentienduiu de Pandiilpho, qui Roma? cum Callisto II agebat. Porro cum Pandulphus iste Pasclialem II aliquando comitatns fuerit, eumque Gelasius II lectorem et exorcistam, Caleriasse;
listus dictis

ut ex

lelmus jam mense Septembri in Apuliam redierat, mox narralis constat. Porro dum Callistus II

vero

II

subdiaconum

fecerit,

uti

ex

jam

liquet,

exeunle saltem sajculo prscedenti

in Apulia esset,

Sugerius a Ludovico VI Francife

natuiu fuisse oportet, ac errasse Oldoinum in Hist.

card. qui loquens de
cardinali creato,

rege legalus ad

eum missus

est,

ostendimus. Adventus enim ronio ad primam profeclionem

relatus.
8.

ut anno superiori Sngerii maie a BaroCallisti in

Pandulpho Masca, a Lucio

et

III

unum

eumdem cum

Pandul-

Apuliam

pho subdiacono

esse censef, licet ipsemet asserat

Agitur in Germania de schismate tollendo, Ad num. 6. Inlerim , inquit Urspergensis in Chrou. o Henricus imp. inito lidelium suorum consilio, rebelles sibi Moguntinos aftligere tractavit, etc.

His auditis, prffsuIAdelbertus totam Saxoniam, ubi tunc manebat, commovet et quia legationem Apostolicamabipso papadudum acceperat, hac auctoritate pontiflces el principes ipsius pro:

vinciiE pro utilitatibus niatris Ecclesia; frequenter

diplomaiis anno mcci ab Innocentio III datis subscripsisse; sic enim centenario major tunc fuisset, quod ex ejus opinione in sola nominis sinnlitudine innixa necessario sequitur. Ipsemet ibidein recte reprehendit Godwinum, quod in |)rcesulibus Norwicensibus Pandulphum Norwicensem episcopum cum Pandulpho Masca S. R. E. cardinali confuderit, licet in eo cum Godwino erret, quod Pandulphum Norwicensem cardinalem faciat eo fundamento, quod in
variis

Panduiphum stibdiaconum

convocat. Paulo post

Qnid plura? Eo usque

filiis

Spiiitus Jcsn pro pretio sanguinis sui

sponsa)

enim

in iisdem Scepius

monumenlis dicatur legatus Anglise; is quidem legatusin Angliam

suai dimicans, spirilui superbife et maligno praeva-

missus dicitur sed

nunquam

cardinalis,

ut videre

CALLISTI
est

rr

ANNUS

3.

CHRISTl 1121.

339
Ecclesife Catalaunensis,

apud Wartomim, tom.

U).

AngliaeSacra pluribus

Labbei, vetera

Monumenta

in locis. Qiifc obiler dicta sunto.

Ad S. Erminoldus abbas ocdditur. num. 7 et seq. Sanctus Erminoldus, qui a sancto Ottone episcopo Bambergensi abbas diclus fuerat
cffnobii Prufeningensis, a se condili prope Ratis-

apud CaroOrdinis Recollectorum, qni lingua gallica de episcopisCalalaunensibus scripsit. Cum-

et Acta episcoporuiii ejustiem Ecclesice

lum Rapineum
qne certum
cilio

sil, Willelmum anno superiori ConBellovacensi interfnissc, ut ibidem ostendi-

ponam, cum delinquentes

ab
iis
iii

corri[ieret, occisus est

mus,

certo etiam liquet, deceplos eos qni Willelmi

qui nolebant a suis so \oIuptafil)us coer-

ceri,

sancto Epiphaniorum die, inquit anonyejus

mortem cum anno mcxix connexuere. Simecn Dunelmensis et Hovedenus eum XVkal. Februarii
vita

mus,
addit

qui

Vilam

scripsit,

nunc

in

Aclis

functnm tradunt

sed

cum

in

Necrologio

SS. BolJandianis ad dieni vi Januari recitatam, qui

:

Sancti-Victoris Parisiensis, et in altero Corboliensi

Transiit

autem anno Domini mcxxf,

seplimo vero postquam de Ilirsaugia mcnse Augusto vocatus est, et ad Prulnngensem electus
Ecclesiam.
se an7io

a Joanne Picardo memoratolegatur Octavo kal. Febr. anniversarium Willelmi Catalannensis cpiscopi, et nostri canonici , dies mortis ejus non
:

Ejus virtutes

et

miracula fuse ab
"ait,

eodem anonymo

doscripta, qui in Prfefatione

satis comperlus. Non dubito tamen quin verum sit, quod habet Simeon Dunelmensis et ex eo Hovede-

mcclxxxi Vilam illam elucubrasse.

i[. B. Fredericus ep. Leodii necatur.

Occi-

nus VIII diebus ante exitnm, suscepto habitn monacbico vila decedit testatur enim Rapinens
: ;

sus et hoc anno B.

Y redencvn simoniacce

hcereseos

damnntioiie

et

Catholicce fidei defensione, ut lo-

quilur Lambertus Parvus, et

qui beatum Frodericum

cum

eo scriplores

episcopum Leodiensem martyris titulo exornant. Annum cjus emortualem notarunt Dodecbinus abbas in Clu-on. Anselmus
Gembiacensis auclor Clironici Leodiensis, tom.
Bildiotli.
i

sepultumeumapnd Claram-Vallem, in sacello a se dum viveret exslructo, et quia mos erat illorum temporum, ut plures in lecto morti proximi decumbenteshabitum monachicum induerent. Manricus
in

Annal. Cistere. ad

annum

mcxix, quo perperam

Labbei, aliique;Renerusenim

monacbus

mortem cjus recilat, Willelmi monachatum dubium aut forte falsum fuisse dicit, asserens se ncminem vidisse eum ex episcopo in monachum,
et ex

monasterii Leodiensis S. Laurentii, auctorcoa^vns,

Catalanno in Claram -Valleni transiisse, indi-

qui

Vitam ejus in Actis SS. BoUandianis ad dieni xxvii mensis Maii recitatam, obitus ejus annum tacuit. Alexander archidiac. Leodiensis
scri{)sit

catque se neque Hovcdenum, neque

Simeonem

Dunelmensem
negalivum,
13.
et

Quare argumentum ejus Willelmi monachatus inlcrpretalio

legisse.
et virtutes.

episcopus

illius Ecclesias

electus fucrat, et investi-

nuilum robur habenl.

Ejus scientia

turam ab Henrico imp. contra summi Pontificis pra;ceptum susceperat. Quare arcbiepiscopus Cololoniensis, cui Leodium sube^t, alium eligi curavit,
et
<i

Willelmus a

Campello, oppido Briegii liaud procul Meloduno, ubi natus erat, Campellensis dictus cst, factusquc
archidiaconns EcclcsiiEParisiensis,
tate

Fredericus majoris Ecclesiaj pra?pnsitus electus,

a Callisto

magna

cclebri-

papa

in

ConcilioRhemensi consecratus,
:

in scbola
:

ejnsdem

Ecclesiaj Dialcclicam pu, inqiiit

nudis pedibus repatriavit

et processit ei

obviam

blice docuit

Pervenit tandem Parisios

totius cleri et populi multitudo, factaqueest L-Elitia

Abaelardusin Epistola calamitatum suarum declarativa, cap. 2, ubi

magna

in

populo, inquilRenerus. lutereaAlexan-

jam maxime

disciplina hasc

drilautoresnullun,
esse

quam
a

eiinferre possunt, molc-

(nempe

Dialcctica) florere consuevcrat,

ad Willcl-

sliam praitermittuut;

sed

cum jam omnia

pacala

mum
in

viderentur, anno secundo ordinationis suae

Campellensem prajceptorem nieum, hoc tum magisterio, rc et fama pra;cipuiim .

scilicet
iiost

migravit ad

Dominum

, inquit

Bcnerus. Aliqui

Paulo

scholain illam epico[ialem

rcli(]uit, et

qui de eo verba fecerunt, post mortoni Godefredi Barbali ducis Lovaniensis, et ejusdem Alexaudri,
poslea Lcodiensis episcoiu
rcnuntiali,

in subiirbanis urbisParisiensis moniisteriiim

regu-

lariiim canonicoriun condidit; ubi lilteras,

qucm-

tradidere,
fuisse,

admodum
instituil.

beatum Fredericum veneno potatum

tunc liberior
i2.
eis facullas fuit

quia

prius iu urbe solitus erat, docere Ibiuddiu tamen novam illam Augnsliuia-

verum

scribendi.

Morilur Guillelmus ep. Catalaun. Albericus monachus, (jui anno mccxl in abbatia Trium-Fonlium in dioDccsi Catalauucnsi sila, Clironicon suum, adbnc ineilitiim, sciibebat, ad liunc

nam Congrcgalionem rexit; ut enim fidem facit Albericus in Chron. anno mcxiii, c|iiscopiis Catalaunensis renuntiatus cst. Sed anlequam ordinaretur c[iiscopus, a rege Ludovico VI liltcras oblinuil, (|uibiis Viclorina Congregatio rcgia aiicloritate
iniinila consistcrct,
giis et votis

annum dc Ebalo ("lUillelmi de Canqiellis in episcopatum Calalaunensem decessore loquens , ait : Oiiiit episcopus Calalaunensis, succedit Ebalus B. Willelmi mortcm etiam hoc anno consiChrisli

abbatem canonicoriim
et ex rcgia

sutfra-

eleclum haberet,

possessiones el

donatione tcrras obtineret. Lilterarum regia:

ruin ha;c subscriptio cst

palalio publicc.

Actiim Calalauni in
mcxiii,
litteris

gnanl Sinieoii Liunclmciisis Angl. llovedenus in Annal.

in llist.

de Gest. Reg.

et

Ansclmus Ccmblai

censis in Conlinualione Sigcberti, qiiibus sulfra-

Dominice anno vero regni nostri v . Paschalis H, anno inscquenti datis, Prajccptum regium
Incarnat.

Anno

confir-

gantur Clironicoa Calalaunense tom.

Biblioth.

mavit.

Magua

ei

fuit cuin sancto

Bernardo abbate

3/i0
Clarevallensi necessitudo,

CALLISTI

II

ANNUS 3
et

CHRISTI 1121,
convictum de
vestro
si

ul ex ejus Epislolis ac

lu-cretica

pravitate

condemnans.

Vila innotescit. Sanctus doctor in E|iist. lviii Ebalo

pracfato,

Unde

placuerit

desiderio, per libellum

Willelmuni jam ab

aliijuot

annis demor-

tuum

iniitanduni proponit, teslaturque

eum duoet

bus nionasteriis Sancti-Petri

et Sancti-Urbani pra3-

de Vita sancti Bernardi, et per ejiis Epislolas missas ad curiam satisfacies . Vocatus ad Concilium Abaelardus nuila, si ei in propria causa adversus

fectos dedisse, contemptis longi itineris labore

amulos loquenti
capite,

fides sil

hyeinis asperitate; qua; monasteria Ordinis Sancti-

gatione, sine ullo libelli

babenda, prsevia interroexamine, sed hoc solo

Benedicli fuisse, et
lonius in Notis ad

eliamnum

esse, nolat Mabillo-

eamdem divi

Bernardi Eiiistolam.
in

quod in eo scripsisset, soliim Detwi Patrem omnipotentem esse, jussus est manu [)ro|iria librum
a se de Trinitate composituin in ignem conjicere,
et

De

ejus scriptis videndus

Oudinus

Supplemeut.

de Script. Eccl.
14..

Epocha

Concilii Suessionensis

Morte Wil,

synibolum
S.

Anselmo
est,

Calalaunensis eiiiscojii suo anno reddita Concilium Suessionense adversus Petrum Abaelardum boc aniio congregalum tuissse, uon vero annoMCXix, ut plures existimarunt, velannoMCXX, cum quo Tom. X Concil. conjungitur, certo constat. Ipsemet enim Abaelardus in Epistola, in iEmuli qua suas caiamitales duscribit, ait miiii veliementer accensi Concilium congregaverunt maxinie duo illi anliqui insidiatores
lelmi
:
,

Atiianasii recitare.Tum in cuslodiam Medardi Sucssionensis abbati traditus ut ipsemet in Epistola laudata cap. 10 hoc

modo

narrat: Vocatus stalim ad Concilium adfui,

et sine ullo discussionis

examine meipsum comest.

pulerunt propria
in

manu librum memoratum meum

Etsiccombustus Uttamen,

ignem
iiihil

projicere.

quidam deadversariis nieis id submurmuravit, quod in libro scriptum deprehenderat, solum Deum Patrem omnipotentem esse. Quod cum legatus subinlellexisset, valde
dicere videreiitur,

cum

Albericus

scilicet et

Lotulfus, qui

jam

defunclis

admirans

ei

respondit, hoc ne de puerulo aliquo

eorum

magistris et nostris, Guillelmo scilicet at-

credi debere,

quod adeo

erraret,

cum communis,

que Anselmo (Guillelmo nem|ie episcopo Calalaunensi, et Anselmo Laudunensi, viro per haec tempora celeberrimo) post eos quasi regnare
se solos appetebant,

inquit, fides et teneat et profiteatur, tres oinnipotentes esse.

Quo audito Terricus quidam scliolarum magister irridendo subintiilit iilud Afbanasii Et
:

atque etiam

ipsis

tanquani

tamen non
tens B.

tres omnipotenles, sed

unus oinnipo-

hferedes succedere. Cuin autem utrique Pibemis

scbolas regerent, crebris suggestionibus arcliiepi-

scopum suum Radulfum adversum me commoverunt, ut adscifo

Conone Pra;nestino episcopo, qui

tunc lcgatione fungebalur in Gallia, conventiculumquondam sub nomineConcilii in Suessionense

civitafe celebrarent, meque invilarent, quatenus illudopusclarum, quod deTrinitatecomposuerani, mecum afTerrem, et factum est ita . Neque Conciiiuni hoc in annum sequentem differri potest, cum Cono sub hujus anni finem Petrnm in Jegatione Gallica successorem habuerit, et /tf/amabbas Sancti-Dyonisii ad quem Abaelardus post celebrationem Concilii Suessionensisscripsit, vel sub hujus

Cum autem 16. Conjicitur in carcerem. Radidfus archiepiscopusRbemensissententiam legati confirmasset, aiens revera Patrein esse omnipotentem, omnipotentem Filium, omnipotentem Spirilum sanctum, eosque qui secus sentirent haereticos esse censendos, existimarunt necesse esse,

ut Abaelardus ipse su|ier his

mentem

aperiret,
:

fidemque suam coram omnibus exponeret sed obstanlibusadversariis,IegitsoIummodosymbolum Inde , Atbanasii; quod iit potuit, recitavit
:

inquit Abaelardus, quasi reus et couvictus abbati

Sancti-Medardi,
ejus

(jui

aderat, traditus, ad claustrum

tanquam ad carcerem trabor, statimque Con17. Relractat

anni flnem, vel sequentis initio vivere desierit, ut

infra videbimus.
15. In eo Abaelarclus

cilium solvilur .

damnatur.

Non omitscribit

sententiam.
lis

Gravissimas a suis fratribus

Isti,

suam de S. Dionysio Areopagita

et

acmu-

tenda, quae Gaufridus sancti Bernardi abbatis Claraevallensis notarius in Epislola ad Henricum cardinaleni
et

Alberico et Lotulfo persecutiones Abaelardum

passum, dubitandum non videtur.

bat fama

quos urepepererat,
fuere

episcopum Albanensem
:

apud

quam

liber de Trinitale ei
et

Ducbesnium Notis in Abaelardum Audivi etiani, quod super damnatione Petri Abaelardi diligentia
vestra desiderat plenius nosse similiter verilatem
:

eum

ubique velul haereticum

trium Deorum
ei

assertorem infainarunt. Infensi ctiam

mopri-

nacbi Dionysiani quod siEcuIarem ipsorum vitam

piae memoriae dominus Innocentius Urbe Roma, et in Ecclesia B. Petri incendio celebri condemuavit, Apostolica auctoritate

cujus libellos

moresque
asseruit
,

irreligiosos liberius argueret. et in

papa

II

in

vato colloquio

vindicaret Bedae senteutiam, qua

Dionysium Areopagitam Coriuthiorum

Inde

haereticum illum denuntians.

Nam

et

ante plures

potius

quam Atheniensium fuisse episcopum,

annos venerabilis quidam cardinalis et legatus Romanae Ecclesia;, Cono nomine, regularis quondam canonicus Ecclesia; S. Nicolai de Avarsia (id
est,

enim sequi videbatur, Dionysiiim Galliarum Apostolum Areopagitam non esse, cum ejus Acta eum Atheniensium episcopum faciant. Cono legatus
post Concilium Suessionense

ejus,

Aorasia iu dicecesi Attrebatensi), Theologiam Suessione Concilium celebrans siniiliter

,

eum

in

suum

Sancti-

Dionysii monasterium reduci jussit, ubi ut prius

concremaveratj ipsuqjPetrum prajsentem arguens.

veterum auclorum

lectioni se applicuit, et quibus-

CALLISTI

II

ANNUS

3.

CHRISTl 1121.

341

dam monachis quam Eilduini

dixit,

veriorem

slbi

sententiam.

Adam

videri Bedce abbas Sancti-

canonici Senonensis, de primatu metropolitani Senonensis.

19.

Dionysii non tantum ccenobium suum Ia?sum, sed regiam quoque ipsam mnjestatem imminutam ratus, sese nomen Abaelardi regi deiaturum minatus est, sed is commodam et opportunam nactus

Secundce Henrici

Anrjliai rigis

miptia;.

Anglia Henricus rex pim Mathildis uxoris demortuffi loco aliam hoc anno substituit, scilicet
In

occasionem, custodes incautos

et

et incoiiitantes fallit,

atquead Theobaldum Mar/num,

Pru\ini

Tricassinaecivitatis

dominum,
confugit,
et

cui sciebat suas displicere

miserias,

apud Pruvinum

in

cella

Sancti-/Eguifii

cum

monacliis

Sancti-Petri

Tre-

Adelizam, ut eam appellat Gemmeticensis lib. 8, cap. 29. seu Atheleidem, de qua Eadmerus lib. 6 Novorum hajc litteris mandavit Rex, legalis conjugii nexu olim sohitus, ne quid ulterius inhonestumcommitteret, (naluralienimspuriaqiieprole abundabal) consilio Radiilfi Cantuariorum ponti:

censis, volenteejnsloci priore,

commoratur, donec
segre

flcis, et

principuin rogni, quos

cum Adamo

abbate suo in gratiam redire possef.

sibi a

nia Domini, sub

crevit sibi in

Hic vero fraudem

monacbo suo factam

omnes in Epiphauno Londoniae congregavit, deuxorem Atheleidem, filiam Gotfredi,

(sc.

ferens, comniinatnr, ni redeat, se illum

excom-

ducis Lotharingia;
sis,

Gotfredi Darbati Lovanien-

municalioni subjecturum. Pra?lerea ad reparationem injuriae monasterio Sancti-Uionysii lala?, jubet palinodiam cantare
,

seu

Lotharingia; ducis),

puellam virginem,

et

Dionysii Areopagita;

bonis moribus, et decore modesti vultus decenter insignilam . Quam narrat jiostea a Radulfo Can-

Uistoriam ab Hilduino edilam scriptis suis confirmare. Jussus ille acquiescit seu volens seu
,

coronatam luisse. Ea xv annis in regno floruit; sed aliis rebus abundans, optata sotuaria; archiep.

invitus,

inscriptione

dirigit abbati suo cum hac Ada; dilectissimo patri suo, abbati D. G. gloriosissimorum martyrum Dionysii, Rustici

Epistolamque
:

bole hucusque caruit, inquil Ordericus

lib.

12,

et Eleulherii

ibidem corpore quiescentium, una-

que
trus

fralribus et

commonachis

suis charissimis, Pe-

habitumonachus, vila peccator. Dumautem inter abbatem et priorem celia2 Sancti-Petri Trecensis atque ipsum Abaelardum de reditu tractatur,
obiit

tamen hoc matrimonium cum anno mcxx perperam conjungit, quod Willelmi filii Henrici regis mortem anno uno serius collocavit. Qiiibus ex verbis intelligimus Ordericum librum illum duodecimum ante Henrici regis obitum scriqui
psisse.

20. Eboracensis archiep. professionem Cantuariensi facere

quffi inter

Adam
in

abbas anni sequenlis

initio,

ut ibi-

dem videbimus. Ad majorem condemnationis Abaelardi

recusat. Interim vetus controversia, Cantuariensem et Eboracensem archiepi-

Concilio Suessiouensi noliliam, legenda

ea

qus de
runlur.

Tom.
lib.
1

Coiicil.

pag.

883,

ex Oltone

scopos versabatur circa ordinationem archiepiscoporuin Eboracensium, qiiam Henricus rex a Cantuariensi fieri volebat,
fuisset, nisi regis pietas

FrisLngensi

de Geslis Friderici cap. 47 refe-

multorum motuum causa Romani Pontificis auctori-

18. Callistus 11

cando studet.

primatui Litgdimensi amplip,Ludovicus VI Francorum rex,

tati

cessisset.

Cum

ha;c ita administrantur, ait

Eadmerus, conventu principiim, qui pro occursu

regina;
factus fuerat
,

cum

accepisset Callistum II metropolitanum Senoneiisem primati Lugdunensi siibjecisse, hac de re

nondum

soluto

magnus
versa-

sermo

habitiis est de dissidio,

quod eousque

qiiestus est

apud eumdem

PontiCcem

qui

in

ejus graliam Decretiim siium suspendit. Sed quia

illiid

Radulfum Cantuariensem archiep. et Thiirstanum Eboracensem. Siqiiidem ipse Thurbatiir inter

Callistum

ad tempus tantuin relaxaliim erat, rursus ad II scripsit Ludovicus rex, aitque se paspotius totius regni sui

surum

incendium
liiijus

et capilis

etiam sui periculum,

el abjectionis

quam

subjeclionis

Radulfo ab i[)So Callisto, more quo cuncla Ronue impetrantur, adeptus fuerat. Quihii& jubebatur, ut ipse Thurstanus e|>isco[)atu suo |)oUordinarctui)
litteras

staniis a Callisto episcopus ordinatiis (ne a

opi^robrium . Rogat eum, ut recorRhemensi Concilio cum labore siio, sed cum honore ejusdem Pontificis intercsse stiiduisse et plus honori ejus, quam siio dominio
detur,
se
:

retur, aut rex anathemate, et Radulfus suspensione

pontificalis
officii

plecteretur.

Ad quod

recitatac

sunt sententia; Privilegiorum; et quam digne hajc Apostolica disponerentur, intellectum est ab omnibus.

consuluisse

Vidcat

subdit,
civitas

dulcissime pa(|iia3

Tamen ne

pnetermissa; inlentio poena; regem conturbaret, ex corn-

ter, discretia vcstra,

ne

Lugdiinensis

vel pontilicem aliqiiatenus

de alieno
liltera;

est

regno, de nostro floreat delrimento,

.

nec subjiciatur amicus amico

sine die et

Recitantur

eie

mense
:

dataj

Tom. X

Concil.

idem Thuistanus Angliam redire, et Eboracum regia via venire. Quod et factum est, ea dis[)ositione nt nullatenus extra
parochiam Eboracensem divinum officium celebraret, donec Ecclesia; Caiituariensi de injuria,

muni

consilio permissus est

pag. 853, sed eas pra^senti anno datas,

ejus verba demonstrant
Scripsit

li:ec

[irima

nobis subli-

mitas vestra de caplione

illius aposlatai
II

Quare quando

Callislus

Rurdini. exeuntc Aprili ad Gal,

quam

ei

intulerat, abjiirata cordis sui obslinatione,

salijfaceretD.

liarum episcopos

litteras

dedit
,

alias

etiam ad
li.ec

rcvocatus,

Verum Thiirstanus a rege in Angliam mox in suum reductus est archiepisco

regem
sponsio

scri[isit

qua)

perierc

liariimque

rc-

patum, nec legitur aliquam satisfactioncm ab eo

factam
;

fuit.

Legcndus

liber Joanuis-Raplista; Drioti

imo

sine cxactione professionis in

suum

342
mox

CALLISTI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1121,

recipitur archiepiscopatum, ait chronogra-

phus Mailrosensis.
21. Pelrus Leonis legatus in
liatn missus.
Apostolici

argumentaretur (legendum aur/mentaretur), spopondit plena fide elaboratnrum. Pax itaque firma
inter eos firmata est
tota Britannia
tali,
:

Angliam
potitus
,

et

GalII,

et

qui legati officio fungi in

Extincto scliismate,
securilate

Callistus

venerat,

immunis ab onmi

officio

cuhiiinis

inquit

Eadmerus, libera auctoritate, <iua Romanum PouliDccm nili asquum esse probutur, quaquaversum per legafos suos utebalur. De quorum numero, quidam Petrus nomine, Rom. genere, monachus
Cluniacensis professione, venit in Galliam, missus

ingenU pompa, via qua venerat, extra AngJiam a rege missus est. Dofris itaque transfretaturus, Canluari;c

cum

hortatu regis et archie[)iscopi magnifice a fratribus susce|)tus est , et inter eos

ab ipsoPoiitifice, functurus, utferebatur, legalione

Gallim, totius Britanniae, Hiberniae

darum
jstius

iasularum.

Supercreverat

quoque et Orcaautem fama

jucundilate conversatus. In quo temquerimonia apud eum deposita est pro gravi injuria, qua papa Callistus Ecclesiam Caatuariensem in causa Thurslani Eboracensis humitriduo
poris spaUo,
liare

cum

non verilus
,

est,

etsuis

lilleris

eamdem humiconsideratione

famam omnium, ante eum in lias partes a Romana Sede destinatorum. Et abbates et nonnulli
alii, viri

liationem

omissa

omni
leni.

jur-tilia?

roborare. Qna; ipse

vullu et mili mente susci-

prfficonaturi
Petri,

adventum Angliffi abeo prfEmittebantnr.Erat enim Clius praiclarissimi ac potenlissimi principis Rovidelicet honorati, ojus
:

piens, privih'gia ab antiquis Patiibus olim a

Ro-

manorum

cujus fides

et actio, maf,Mii consilii et

Sede possessa (legendum concessa) ostendi sibi postulavit et si rala esse probarentur, quae noviter instituta erant, se promisit elaboraturum
:

mana

fortitudinis esse solebat,

iis qui in Sede Apostolica canonice constituti, patres orbis habebantur. Atto-

tione virorum

nita

igitur tota
:

terra in exspectatione quasi tanti

adventns direxit rex Henricus Beruardum episcopum S. David de Walis, et Joannem filium patrui

mare; ubi eo usque idem Petrus morabatur, regis Angiorum de inlroiln suo in Angliam voluntatem jussumque opperiens, quatenus jllum ad se perducerent. Quibus etiam ipse rex, prudenli usus consilio, injunxit , quatenus iter ejus ita disponerent, ut post ingressum Anglia;, nec Ecclesias, nec monasteria qushbet, ad se tendens, hospitandigraUaingrederetur,necaIiundequam de
sui clericum trans
suis victui necessaria ei ministrarentur. Perductus

Prudentum igitur raprobatnm est l)ullatas antiquitus Chartas incendio, quod totam Ecclesiam, necdum transiUs quinquaginta annis, omnino consumpsit, esse consumptas paucis illarum in anticjuis schedulis, seu veteribus libris, quoquo modo raptini transcriptis atqne relenUs. Quarum verilas et Romani slylo eloquii, et auctoritale jam per quadraut in nihihmi redigerentur.
:

annos ab ipsa Ecclesia inconille perspectis : quibus atque perpensis, testatus etiam ipse est, Ecclesiam Cantuariensem grave nimis et immoderatum judiginla, et eo ainplius

cusse possessa declaratur

cium

esse

perpessam

et

quatenus hoc velocius

corrigeretur,

semodisomnibus opem adhibiturum

regem, digne ab eo susceptus est. Et expoadventus causa, rex, obtensa expedilione, in qua tunc erat (nam super Walenses ea tempestate exercitum duxerat) dixit, se tanto negotio
igitur ad
sita sui

poUicitusest. Post haecAngliam egreditur, prospero

cursu procellosum mare evectus.

pperam tunc quidem dare non

niventiam episcoporum, abbatum
tolius regni

posse;

cum

lega-

tionis ilhus stabilem auctoritatem nonnisi per conet

procerum, ac
conslaret.

23. Erat tunc cardinalis S. R. E. Peirus mense Octobri legatus in Galliam et Angliam missus cum jam presbyter cardinalis esset, ut docet Epistola Callisli II ad Ludovicum VI Francorum regem data, quam Dacherius tom. 3 Spici,

conventum roborari posse

legii

pag.146, etenebriseruit

Sanecharissimum,

Super hscsibi patriasconsuetudines, ab Apostolica Sede concessas, nequaquam se aquanimiter amis-

inquit,filium nostrum P., Sedis nostrae presbyte-

surum fore testabatur (in quibus hac et de luaximis una esset, quae regnum Angliai liberum ab omni legaU ditione constitueret), donec ipse vitge
prffsenti superesset. His

terum cardinalem, nobilitati tuae attenlius coinmendamiis. Nos enim a lalere nostro eum secundum anUquam Apostolica; Sedis consuetudinem ad
terram polestatis quae corrigenda
tua3
et

facundia

edilis,

horumquesimilibus regali prafatus Petrus assensum praibere

pro corrigendo et confirmando confirmanda fuerint, delega-

uUIe judicavit et annuit. 22. In Anglia honorlfice exceptus, sed non admissus. Quapropter larga regis munificentia magnifice honoralus, omni niodo (legendum nullo

modo) se illi quidquam antiqua? dignitaUs derogaturum, imout dignitaUs ipsius gloria undequaque

musetc.DalumBeneventi pridie kalendasOctobris. Ex his manifestum est, Baronium anno mcxvm n. 8. Petri in Galliain et Angliam legationem ad illum Christi annum male retraxisse. Petrus iste, Petrus Leonis cognominatus, postea antipapa fuit sub Anacleti nomine.

CALLISTI

n ANNUS

4.

CHRISTl 1122.

343

CALLISTI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 1122.

Concilium qenerate Lateranense cum sincanonibus : in quo aiiditi tc(jati imperatoris de pace acturi. Aniius Redemploris millesimus ceutcsimus \icefiiiuis sccnmlus, Inciiclionedeiima
1.
f/ulis

a Cajiut autem nonum sic A suis episcopis excommunicatos, ab aliis episcopis, abbatibus vel
:

clericis in

communionem

recipi, [jroculdubio pro-

hibemus

quiuta, se(|uitur Deo acce[)lus placabilis, pacidcus,

Decimum apud Gratianum

Undecimus
sic se liabct
:
((

reperies

*.

quo

a Calli:>to papa ad plenissimam instauraudam

Eis qui Hierosoly-

EcclesicC [>acem,

revocandamque exulem diu lon-

mam

proficiscuntur, et ad Christianam genteni de-

giusque [^ropulsalam concordiam, Lalerani indictum generale Coucilium celebratum est tempore
Quadragesinice, cui iuterfuissetrecenlos et amplius

episcopos teslatur, qui prajsens

S.

cxtilit

Sugerius

'

Dionysii abbas. Porro adeo nobilis conventus

in

Patrum

co mullus

fuit,

ut Ecclesiam Dei diu-

fendendam,et lyrannidem iiifidelium debellandam efticaciter auxilium suiim pra'buerint snorum peccatoruni remissionem concedimus et dnmos, familias, atque omnia bona eorum in beati Petri et Romana) Ecclesiii; protectione, sicutadomino nostro [iapa Urbano statutum fuit, suscipimus.
:

turnis scliismaticorum factionibus labefactatam in

[irislinam restitueret disci|)linam. Qua?nani
in
lioc Concilio staluta fuerint,

Quicumque ergo

ea distrahere vel aiiferre,

autem

diu in via morantur, praesumpserint,

quamexcommu-

reperimus in Co-

dice Vaticano, qui continet Colleclionem Anselmi,

in

nicationis ultione plectantur. Eos autein, qui pro Hierosolymitano, vel pro Hispanico itinere cruces
sibi

quo

[)OSt

caj^ul

quin(|uagesimum

quintum

in

vestibus

posuisse

noscuntur,

et

lan(|uam A|)pcndicem habet notatos hujus Concilii

poslea dimisisse,cruces iterato assumerc, et

viam viam

canones decem etseptem, ([uorum maximam jiartcm Gratianus, qui hoc sa'culo claruit, in suum Decretum transtulit, nenii)e - primum ', secundum ', tertium ", ([uartum ', quintum, quos apud eum re(]uire qui autem ab eo non ponuntur, lios hic dcscribemus eodem ordine, quo reperiuntur in diclo Codice, ut sextum ejusdem Concilii cano:

ah insfanti Pascha usque ad proximum sequens Pascha perficere, Apostolica aucloritate praBci[iimus alioquin ex tunc eos ab introitu Ecclesiae
:

sequestraiTius, in

omnibus
lo.

terris

corum

divina

officia, [>rx'fer infantibus ba[)tisma, et

morientibus

pcenitenliam, iiilerdicimus

Duodecimum quod
tum
sic se

iiem, qui sic se habel

2.

habet

sequitur synodale Decrelllam vero pravam dehincto([ua;

Ordinationes, qua;aBurdino hsresiarcha,

est

ruin porlicanorum consiietudinem,

ibi fuit, silio,

hactenus

postquam a Roniana Ecclesia

et

damnatus, quaj
[lostca

ex fratriini nostrorum et totius curia^con-

pseudocpiscopis pcr

eum

ordinalfe

(facla;)

snnt, nos essu irritas judicamus .

Septimum vero a[)ud Gratianum in- codem Codice sic sanctaj Rnmantc Eccles. possessiones
Caput (jclavum
vare
[)er

invenies
:

''.

Ad

ha;c

necnon et voliintale et conscnsu [)ra;fecti, removeiidam ccnsemus, ut porti(;anorum habilatorum siiie iKcredibus moricnlium bona, contra morientium deliberalionem minime pcrvadantur .

quiclas ser-

Dei graliam cupientes, pra;cipimus,et sub

dislriclione

anathemalis inlerdicimus, ne aliqiia [lersona Bcneventanani beati Pelri civilatem pra>,

sequitur

ejusdem Concilii canon sic diffregerit, usque ad satisfactioncm ab episcopo admonealur. Quod si
tertius
:

Decimus

a Si qiiis

Trcguam

sumat invadere
aliter

aut
,

violenler

tenerc.

Si

quis
tra-

tertio admonitiis satisfacere

contempserif, ci^iscodiiobiis

pra:sumpserit
.

analhematis vinculo

pus, vel metro[)olitaiius

cum
in

aut uno vi-

dalur

cinorum

episco|)oruni
ct

rebellein

sententiam
episcopis

analhemalis dical,
'

per

scrifituram

Sug. in Vit? Ludovic. ....

reg.
"

c. 10. c. 2.

* Dist. '

xsvil. c

'XVI. q.VIl.c.25. xxxv.q.

'

i.

q:

i.

c.

10.

circuinqiiaque denunlict ,
' Dist.

lx.
II.

XVI. q. IV. c. 11.

Disl.

LXl. c.

ult.

344

CALLISTI
'

II

ANNUS

4.

Cum

CHRISTI 1122.

Decimum quartum canonem apud Gratianum

invcnies.

Saxoniae principes
ista iu

cum

archiepiscopo Moguntino.
dissidia, ex

medio verterentur

quibus

Decimus quintus

iste

Si

quis

monetam

fal-

non solum sperata conconlia longius

abjici time-

sani scienter fecerit, aut studiose expenderit, tan-

retur, sed effugata discordia revocanda, et inter-

quam

maledictus etpauperum virorum oppressor,

et civilatis turbator,

missum bellum
nit,

ardentius repetendum fore, videri

necnon

a fidelium consortio

posset, ecce legatio e

Romano

Concilio missa adve:

separetur .

de qua

ista

Urspergensis abbas

Ipso etenim

Decimus sextus extatitidem apud Gratianum %

sicut el decinius septimus
'
;

reliqui

aufem, qui

in

eodem Anselmi

scripti

sunt Codice, Urbani

papse Secundi titulo

Ha;c sunt qua> spectant ad canones

cilii

sub
3.

Callisto

apud Gralianum Icgunlur. Romani ConSecundo. Quod autem spectat ad

alias in

eodem

Concilio res gestas, sic accipe.

In eodein Concilio auditi sunt legati Ger-

manorum,
rensis

assensn

imperatoris ab epi^copis

et

principibus Germanige missi anno superiore, Spi-

exbibentes

nimirum qua

episcopus, atque Fuldensis abbas,

iniperator praestare paratus erat,

tempore episcopus Spirensis et abbas Fuldensis, legatione tolius regni apud A|)OstoIicam Sedem peracla, redierant, ducentes secum Ostiensem episcopum, vicem domini Apostolici per omnia tenentem, cum duobus cardinalibus, qui nihilominus a Sede S. Petri ob reconciliationem regni et sacerdotii missi fuerunt. Hac de causa ilerum colloquium curiale per provincias indictum est, cui locus Wirceburg, tempus festum sancti Petri deQnitum est . In quo quidem conventu, cum arcbiepiscopus Moguntinus, et cum eo Aposlolica; Sedis
legati consecrassent contra eleclionem iraperatoris

nempe remissionem inveslilurarum Ecclesiarum, quarum causa diu mullunique inler imperium et sacerdoliuni fuerat, magno Christiani orbis scandalo, disce|)tatum. Auditi sunt iidem legati libenter,
et collaudali

ejus loci

diaconum Ruggerum

in

episcopum, cu-

jus potiora jura esse scirentur,

omnis spes rerum

scrij^ta,

magnifice
s|ieciosi

illo

divinaj Sciiplurae praJ-

componendarum videri poterat penitus esse proet majorum paratus fomes incendiorum, cum jam ila soluto conventu illo, quisque esset
Moguntiam
dimissus ad propria, legati autem Apostolics Sedis petiissent. Quomodo autem ita desperalis rebus,

conio

Quam

pedesevangelizantium pa, sive illo'

:

cem, evangelizantium bona

sestate b.

Bonum

nunlium de longinquo tanquam aqua

frigida in

rursum

sit

inslauratum per legatos de

Atqueexillorum petitioneconcessalegatio miltenda a Sede Aposlolica in Germaniam, quae

sicutabimperatore renunlialioneni inveslilurarum acciperet, ita noniiue Apostolicai Sedis eidem ab excommunicalione absolutionem impenderet, et

universali pace negotium, idem qui supra auctor

sic narrat
5.

nomine essent exhibenda proDecretum est tantum legationis pondus primario viro Lamberto cardinali ejiiscopo Ostiensi, atque duobus aliis cardinalibus, qui profecti statim sunt una cum legatis e Germania missis, Spiquae Caltisli papffi
ferret.

At benignus et amator hominum jesds per indusliiam servorum suorum SedisApostolicae legatorum, qui tunc Mogunlise morabantur, inio per inbabitantem in eis Spirilum suum, spiritum principum paci (contrarium curavit) contraivit
auferre, charitatem

cordibus diffundere

quoque nihilominus in eorum coepit. Quia nimirum, ut vere

bella,

creditur, post tol Chrisli tunictB scissuras, post tot

rensi episcopo, alque abbate Fuldensi. Hi ubi in

Christianorum intestina
Sion, id
est,

tempus miserendi

Germaniam pervenerunt, ad

cos audiendos dccer-

Ecclesiae,

licet sero

jam

venit. Faclo

nitur Concilium tam e;iiscoporum,

quam

princi-

igitur universali

conventu apud urbem Wangio-

cui etiam imperator adesset, Wiceburgi celebrandum solemni die Natalis Aposlolorum Petri et Pauli. Quid autem tunc per legatos actum Urspergensis abbas exacte recenset, a quo sunt ista

pum,

Wormatia dicitur, sicut longum, memoratu est, quam prudenti, quam instanti quamque per omnia sollicilo cunctorum procerum consilio, ])ro pace et conquoe nunc
ita

num,

et incredibile
,

petenda utpote ab auctore, qui potuit tunc his

omnibus cum

aliis ])ra;sulibus interesse.

tum

4. Legati ex Concilio in Germa7iiam missi, per qiios reconciliatio imperatoris et libertas EcRecensetin jirimis aitercationem, clesice firmata.

unam vel amplius hebdomadam certadonec ijise, in cujus manu cor regis est, omnem animositatem Augusti sub Apostolicae reverentiae obedienliam causa matrisEccIesiae, eliam ultra spem plurimorum inflexit. Mox tameu ab
cordia, per
sit;

quam
rem

excitatam invenerunt legati inler imperato-

Apostolicae Sedis

a])Ocrisiariis

in

comnmnionem
universus sibi

et principes Saxoniaj, et

Moguntinum

arcliie-

receptus tam ipse imperator,

subjectus exercitus.
clis

quam

piscopum ob electionem Wiceburgensis episcopi,

cuni defuncto ejus episcopo tertio kal. Januarii, Henricus imper. elegisset nobilem quemdam Ge-

Imo

generali absolutione cun-

hoc scbismate

pollulis per auctoritatem

Apo-

stolicam facta, qualiter Ecclesiasticas investituras,

caeteraque spiritualia negotia, quae tanto tempore

behardum; sanior autem pars cleri atque populi Ruggerum ejusdem Ecclesiae canonicum promo-

reges Teutonici administraverant, qiuique

ij^se,

ne

vendum
1

proposuisset

quorum

votis

aspirarent

regni diminueretur honor,

se

nunquam

vila

comite

X. q.

I.

'

Rom.

X.

c
i>

24.

XXIV.

q. iii, c. 23.

'

xvi. q.

i.

c.

H.

Prov. xxv.

dimissurum proposuerathumiliatus proChristo, coram multitudine maxima abnegaverit , et in manus domini episcopi Ostiensis, ac per ipsura

CALLISTI

II

ANNUS

4.

lecto

CHRISTI 1122.
7.

Domino

nostro jesu Chrisfo, sufEijne in pcrpetuuni

:

Ego

Callistus, servus

servorum Dei,

di-

jus Ecclesiai dimiserit

rursuniquc

([ualia sibi

ob

filio

suo Henrico, Dei gratia

Romanorum
regnum

honorem regni observandum

concesserit,

auctoritas Apostolica
nielius

imperatori Aiigusto, conccdo electiones episcopo-

ufrinsque partis

edocebunt
sunt
ex

rum, ctabbatum Teutonici

et aliqiia violentia
:

regni, qu;e ad
fieri

subter annolata scripta .

6. Qu.-c

pertinent, in praisentia tua

ut
si

absque simonia
provincialium

habonlur uncis inclusa,

in

qua

inter partes discoret

aulhographo
[Iii

Codice Valicano

dia

emerserit,

metropolitani

nomine sanctae et individune Trinitatis.] K Ego Henricus Dei gratia Romanorum imp. Augnstus pro amore Dei et sanctrc Romana)
,

EccIesicT

domini papa) Callisti, et remedio animaj mea;, dimitto Deo, ct sanclis ejus Aposlo,

et

lis

Petro et Panlo, et sanctre Catholicaj Ecclesiai

omnem
et

investituram per

annulum

et

baculum

concedo in omnibus Ecclesiis (qua3 in regno vel imperio meo sunl) Ceri eleclionem , et liberam
consecrationem. Possessiones et regalia beati Petri
,

asscnsum ct auxilium prffibeas. Electus aulcm regaha per sceplrum a te rccipiat cxcejitis omnibus quae ad Romanam Ecclesiam pertinere uoscuntur; et quae ex his jure tibi debet, faciat. Ex aliis vero partibus imperii consecratus, inira sex menses regalia per sceptrum a te recipiat. De quibus vero miiii querimoniam feceris, secundum offlcii mei debitum, auxilium meum pra;stabo. Do tibi vcram pacem,
consilio vel jndicio, saniori
parti
,

et

omiiibus qui in parte tua sunt vel fuerunt

discordia).

qurc a principio hujns

discordiaj

usque ad

tempore hujus
bris .

Dala anno miliesimo

hodiernam diem, sive tempore palris mei, sive etiam meo, ablala sunt, qu;c habeo, idem sanctcB Romana; Ecclesia; restiluo, qnx autem non habeo,
ut resliluanturfideliter jnvabo. Possessiones etiam

centesimo vicesimo secundo, nono kalend. Octo-

Hactenus
ipsa

Callisti

papae concessio. Extant

eadem

monimenta apud Willelmum Malmes:

aliarum Ecclesiarum, et principum, ct aliornm tam clericorum quam laicorum consilio principum, et justitia, quaj habeo, (reddam, quaj ut reddantur fideliter juvabo. Et non habeo
)

omnium

buriensem. Pergit vero Urspergensis Ilujiismodi scripta atque rcscripta propter infinil;c multiludinis conventiim, loco campestri juxta Rhenum lecta sunt, data et accepta, postque muUimodas laudes rerum gubernatori redditas,
celebratis a

do veram pacem (domino papa?)

Callisto, sancta;

domino

Ostiensi divinis sacramentis,

Romana; Ecclesia^
sunt vel fiierunt
;

et

omnibus qui

in parte

ijisiiis

inter

quce

dominum imperatorem cum

communione
est

pacis

quibus sancta Roniana Ecclesia auxilium postnlaverit, fideliter juvabo . Hucusque apud Urspergensem promissio imperatoris. In Codicc Vaticano ex autographo adduntur
et in
ista
:

osculo sanctaque
ciliavit,

plenissime recon-

discessum

ab omnibus

cum

laetitia

infinita.
8.

Altcrum quoque non multo

S.

post, id est,

Et in qnibus mihi
sibi jusliliam
:

querimoniam

fecerit,

in

festo

Martini, colloquium

imperator

cum

debitam

faciam . Insuper et quaj

et

principibus, qui priori

liabuit
:

non adeiant, Babenberg

saccrdotii

seciuunlur

ubi et cunctis in sua vota concordanlibus,

Hacc omnia acta sunt consilio

assensu

inter multa, quaj

tam ad rcgni quam

,

principum, quorum nomina snbscripta sunt. Adalbertus Moguntinus archiepiscopus.

a

congruebant honorcm

Fridericus Coloniensis archiepiscopus.

"

a Olto

Rambergensis episcopus.

more majorum coni|)osita, legatos proprios cuni Romanis dcslinavit, el utrosquc nuntia simul et munera ferentcs honoridomino Aposlolico Callisto consanguineo fica
,

B. Spirensis episcopus.

scilicct,jam sibimet unitissimo direxit . Hucus-

A. Augustensis cpiscopus.
G. Trajectensis episcopus.

quc Urspcrgensis. Atque hictandeiii dirissiinorum ccrtaminum finis, quic per annos plurimos vi
barbarica tyrannis iniperatoria contra sanctam Ec-

V. Constantiensis episcopus.

E. abbas Fuldensis.

clesiam cxcitavit, sivc armis pugnando, sivc(quod

acerbius visum
est)

Northmannus dux.
Fridericus dux.
a Bonifaciiis

ipsos filios Christi fidelcs, po-

niarchio.

Tlieobaldus marchio.

tissimum vero Romanos cives ab ipsa diro schisniate scparatos, in ipsam impie concitando, sive funestissimos antipapas, horrenda monstra in sacrosanctam Apostolicam Sedcm Angelis rcverendam, cimctisque mortalibiis venerandam tanlo
totius orbis scandalo intrudcndo. Ut plane

Cynulphus comesPalalinus.
Olbcrlus comes Palatinus.

4
a

Berengarius comes. Godefredus comes.

Ego Fridericus Coloniensis cpiscopus

cancellarius recognovi.

ct

Hoc autem Privilegium aureo

sigiilo ipsius

omnibus perspicuc clareque constitcrit, non fuisse humana; potentia', tot lantosque simul iii Pctri naviciilam concitatos fiuctus ad pcrdendam eam liotiiisse vilari, illisque noii niergi dcorsum, scd sublimius majori gloria
tolli

impcratoris

munitum inarchivisRomana;

Ecclesi;e

at(|uc firmari;

ncque

lcnetur rcconditum .

Hucusque Vaticanus Codcx.

ab Urspcr:

Subjicitur vcrof i)romissioni Henrici

humanariim virium, tot itcm tantosque eamdem eodem impetu Ilanles venlos c
tuii

siinul in
porlis in-

gensi cjusmodi Callislifacta imperatori concessio

per angelos malos inimissos

simul com|)e-

Barox.

ToMts .WIII.

44

34G
scere; sed
illiiis

CALLISTI
fiiisse

11

ANNIIS 4.
alque
Pelro
a;di-

viro

CHRISTl 1122.
abbatem
[latri

potentiyc, ciii niare

inductis, in

electus,

magnoillo

et

famoso

venti sinuil obediunt, illius \irtiitis, qui lluctus ad

jam

dicto

Ihigoni successit. Qui priniis

perdcnduni ne fluaut, obdurat

dixft
'

in iiutrani, et

((

Tu

es Petrus, et sujier

hanc petraui

ficabo Ecclesiam luearn, cl porta; iuferi non |irtevalebunt adversus eam . Ut nierilo tanta \ictoria triinnphans Ecclesia concinueritcanticum Aiiiue ^
:

assumptionis sute anuis satis modesle el sobrie conversatus, |irocedente tempore mores mutavit, et inultis ac diversis casibus et causis fratrum i)cune

universorum animos exasperando, cos

conlra se concitavit. Dissenlienles
illi

[laiilatim
el (|uod

ab co,

E\nllavit cor

coruu
tuo.

meum

nieum in Doniino, et exallaluin est in Deo meo. Diiatatum est os meum

Iffitata

mulla

nobilitate et levitate animi, nullis

bonorum

super iiiimicos meos, quia

sum
:

iii

salutari

acquiescendo (ul dicebaut) res monasterii pessumdaret, inter se nunc pauci, nunc plurimi
consiliis

Non
:

est sauctus
et

ut est

Dominus

est alius extra te,

non

est fortis sicut

filii

ster B

recinuerintque
^
:

neque euim Deus noomnes propheticum

.

tandem pa'ne universi nmrmurabaut. Mansit aulem

res ali(|uandiu tecta inter eos,

nec ad aures stecu-

lariuni per

decennium
lis

fere pervenit. Pervenit tan-

carmen

|Exulta et lauda, habitatio Sion, quia

tui

dem

eo usque

occulla diu, ut

non solumad

cir-

magrius in medio
9. Poniitis

Sanctus Israel

cumpositos, sed insuper ad reinotissimos quosque

abbas Climiacensis temere sc abdiperijH. Sed jani ad reliquas res gestas in Romauo Concilio redeamus, quae ferme omnes tautai molisoperisrespectu visa; sunt negligi, nec scriptis conservataj, sicque sepult^e
cat,

Hicrosolymam

hujus disseusiouis malum pertingeret, et ipsas summi Pontificis et Romana; curia>auresimpleret. H. His rumoribus dominus Pontius provocalus, iudignationis impetum, quem in alios fortassis

silenlio remansisse.

Nam

Sugerius abbas Sancti-

Romam

derivare debuerat, in sei|)sum retorsit, et velut pracipiti ausu adiens, ut cura; pasolveretur,

Dionysii Parisioruni, qui

testatur) interfuit,

eidem Concilio

(ut ipse

storalis soUicitudine

plura tunc negotia tradit se ad

instanter oravit. Pra;erat tunc

dominum papam Romanae Ecclesi^

moribus,

Sedem
sis,

Ai^ostolicam detulisse, de quibus

et

nusquam

regii sanguinis nobilitate insignis, sed

mentio aliqua. Tunc

hospes
Callisti,

Pontius abbas Cluniacen-

probitate, ac liberalis aiiimi magnificentia longe

suoruni

Romauorum Pontificum Gelasii alque monachorum clamoribus fatiga-

insignior, qui
rat, Callistus

prius Viennensi Ecclesiaj praduepapa Secuudus. Is in primis abbatis

et

tus,

non tam ad defendendam causam

Romam

se
:

Ponlii

voluntati

petilioni

omni

exhortationis

contulit,

quam

ut se abdicaret onere pra^fecturaj

nisu resistens, postquam

proposito vidit, ab

eum non

posse

flecti

quod fecit, licet contradicente Callisto. At quoniam diu multumque ejus causa Apostolicam Sedem tempore successoris ejusdem Ponlificis teuuit occupatam, de eoque sub Ilonorio papa agcndum pluribus, hic ejus tantum exordia sunt referenda. Fuit haclenus cjusdem Pontii abbatis succcssoris S. Hugonis fama laudabilis, ad quem dum extant Ivonis episcopi Carnotensis Epistolie *, deque ipso
mentio habctur in
scopi Ambiaiiensis
',

omni curaCluniacensisEcclesiee Apuliam

jietiit,

ut poslulabat, absolvit. Absolutus inde ejusdem

papae permissione,
transuiisso,
rat,

indeque mare

Hierosolymani, semper, ut proposue-

ibidem mansurus pervenit. Papafratribus Clu-

niacensibus quod factum est

pit etc.

mandans

ut sibi

palrem eligerent, auctoritate Apostolica prajceinvasit

rebus gestis
et

Godefredi

epi-

apud Pelrum Diaconum* omnibus absque reprehensione. Sed mutatus in virum alteruiii, ingens jilane scandalum universa; invexil Ecclesia;.
in Chronico Cassinate,
in hisque

aliaque

Quomodo autem Ilierosolymis rediens pradonum manu Cluniacense coenobium nefanda patravit, quorum causa excomnieruit,

municari
12.

suo loco dicetur.

Obilus S. Berardi episcopi Aprutini.

ex

Hoceodem anno, XlVkaleud. Januarii,migravit

Accipe itaque rei gcsta; seriem ex Petro Cluniacense abbate, et ejus primordia et res gestas sub Callisto ita scribente'' o Hic valde juvenis a fratribus Cluniacensibus, spe bonte indolis ejus
10.
:

hac vita S. Berardus eiiiscopus Aprutinus , septimo sui episcopatus anno, hujus lemporis lucerna super candelabrum posila, ardens
in Ecclesia Dei. Ilic eniin ex
et

lucens

monacho Benedictino
miraculis
,

ad episcopatum invitus assumptus, cgregia claruit

1

Malth. XVI.

'

1.

Reg.
t.

ii.

1.

ccxxxvi.
II.

^ is. xii.

'

* Ivo ep. in

ccxxxiii.
1

sanctitate

illustratusque est

ut ejus

'Apnil Sur.

VI, die viii

1.

Novemb.

Pet. Uiac. Cliron. Cass.

c. 12.

iv. c. 77.

Godef.

iii c. 7.

Pet.

Cluuiac.

Mirac.

res gesla; tunc sciiida; declarant.

CALLISTI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 1122,

347

ADno periodiGrjcco-Romana 6G15.

Anno

Mrs

Ilispsn.

1160.

Anno

Hegirae 51G, inchoatodie 12.

Jesu

Clinsti 1122.

Callisli II papae 4.

Henrici

reg. 17. imp. 12. Joannis

Comneni imp.

H.

1.

Conc. Lateran. generale.

I

niim.

Hac concordia per gentesetpopulos ubique

gata, mitluntur etiam litterte

divui-

ad

3. Conciliiiin Laleraiieiisc

quod generalo
certis
illo

fuit,

ab Apostolico omiiiper regiones

et

anno tanlum sequenti ceieliratum, ut

nientis constat,

arguin

bus archiepiscopis
provincias, ut

et

episcopis

cuni(|ue aliqua ex
,

pendeant

omni

e.vcusatione postposita, festi-

prius necessario narranda

ejus tractationem

eumdem annuin
2.

difTerendam censuiinus.

Contentus Wormatiensis.
superiori e

Anum. 3 ad
cum
si aiiter

9.

nent occurrere ad Concilium, quod domnus Apostolicus Roma; celebraturus erat XV kal. Aprilis . 4. Gesta in Apulia. A num. 9 ad 12. Hic

Anno

Germauia

Romam

legati missi

praptermittenda
relatas. Falco in

qute

pra>cessere res

Baronio
:

fuerant, qui de pace Ecclesiut et imperii

listo II agerent, ut generali

CalDeri

Cbron. ad

annum
iilius

mcxii ait

Dux

Concilio,

Giiilelmus (neinpe Apuliic)

Rogerii ducis, ad

non

posset,

omnia terminarentur. Hoc vero anno,

Rogerium comitem (nempu

ut Urspergensis in Cliron. refert,

apiid
tes

episcopus Spiregni

rensis et abbas Fuldensis, legalione totius

Sicili;e) lilium Rogerii comitis Siculorum descendit, conquerens de .lordaiio comite Arianensi, etc. Medietatem suam Pa-

Sedem Apostolicam peracta, rediere, ducensecum Osliensein ejiiscopum vicem domini

,

lermitaiuc civitalis el Messana, et totius Calabri^ dux ille eidem comili concessit, ut ei aiixilium largiretur. Continuo sexcentos milites et quingentas uncias auri ei largilus est. Dux ille adveniens, etc.

Apostoiici per oninia tenentem,

cum duobus

car-

dinalibus, qui niliilomiiius a Sede Sancti-Petri ob

reconciliationem regniet sacerdotii missifueraiit.

Posl pauca interposita
:

castellum Apicis, ubi comes

dit.

ille

morabatur, obseCrescenlius cardi-

Facto igitur universali

,

Ad

ducis

namque auxilium
Beneventanus,

conventu apud urbem Vaiigionum qua.' nuiic Wornialia dicitur, sicut longum, ita et iucredibile

nalis, tunc rector

cum

Beneventa-

memoralu est, quain |irudenti, (|uam instaiiti, quamque per omniasollicilo cunctoruin procerum consilio, pro pace et coucordia per uiiam vel amplius bebdomadam certatum sit, donec ipse', in
cujus

norumccEtu festinavit.Quid multis?Comitem ilhim et castrum Apicis smc obtinuit potestali. Comes
ilaque Jordanus, ducis pedibus, sicut ipsi vidimus qui aderamus, prostratus, misericordiam ei pustiilavit.

Dux

aulein precibus multis coactus,

pi-c-cci-

manu

cor regis est, oiniiem aiiimosilatem

jiue comitls Rainul|)bi qui

et,

aderat, liberum euin,

Augusti sub A|iostolica; reverentiai obedieiiliaiii, causa matris Ecclesia;, etiam ullra spein pliiriino-

ut vellet,

abire perinisit . Post aliqua bellica

:

lacinora siibdit Falco

Dux

ille

inilites,
;

rum,

iiifle.xit

, et ca;lera

a Baroiiio iiariata.
et

coniite Rogerio acceperat, ei remisit

interiiii

quos a cuukjuc

3.

In eo facla concordia sacerdolii

et permisit in

imperii.

et

Dimisit imperator inveslituram per annuliim

Jordanus conies arma iterum sumiisisset, castellum Paludis compreliendit. Audiens autein
illud

baculum,

omnibus

Ecclesiis fieri

dux prtcnominatus castellum

cxercilu aggregato

captum

fuisse,

eiectionem, et liberam consecrationem. Callistus vero 11 litteris IX kal. Octoh. datis concessit, ut
electiones

castruin
etc.

illud

obsedit Iribus

inensibus.

Tandem,

principcm Jordanum Ca-

episcoporum

et

abbatum

Teiitonici relie-

gni, in prajsenlia imperatoris abs(|ue simonia

rent,

puaiioruin rogavit, ut ei auxiliuin iineberel, et pro auxilio ferendo castellum Apicis et Acernum
ei

etut electus regalia per sceptrum ab iinperatore reciperet. Ita concordia Ecclesiam intcr et

largitur, etc.

maiidavit,

Prajterea dux iiisc Beneveiilanis ut neqiie sibi, ne^iuc comili Jordano

imperium
notat

reslilula.

Idem babut Aiiselmus Gem-

auxiliuiii iiraistarent, etc.

quod Beneveiitanis comille

blaccnsis in Ciiron. ad buiic Ciirisli aniiiim, qui

placuit;

cumque

conies

Jordanus

taliler

se

coiiventum

Wormaticensem
iii

celebratum

c(jactuin aspiciens in

manus

pi;rdili principis (sc,

etc.

meme

Septcmbri
fuisse,
llitt.

Nativitate

sanctoi Maricc.

Capuani) se
sic

et castelluin

Paludis summisit,

Conciliuin vero Lateranense in annuni sequeiitem

comes Jordanus castruin Marionis ingressus

temporibus niultis castrum Apicis
et

est; et

indictum
niensis
iii

docet bis verbis

Simeon Dunelaniuiiii .mc.wii

:

firmata pace priiice|isipseCapuaiius revertens,

dc Cesl. Aiigl. ad

Acerni obti-

348
nuit,

CALLISTI

II

ANNUS

4.

CHRISTl 1122.
catione statim de ejus profectione Hierosolymilaua

Deinde dux ille (nempe Guillelmus] super castnnn Morionis milites et pediluni catervas opposuit
,

verba
7.

facit.

cogil;ms et

suie obtinere ditioni,

Deinde dux priefatus tis variisque sudoribus , quos perpcssus erat ,requicm adeptus est; sictjue usque ad diem obitus terra sui ducatus a beilorum turbinibus siluit et
,

comitom et castellum illud quod facere niinime potuit. Salernuni adivit, et de mul-

Gregorii card.
riori in

Initium legationis Gallicce Petri Leonis et Petrus Leonis canhnalis presby-

et

ter Sanctae-Mariae

trans Tiberim,

(pii

anno supe-

Galliam

Angliaui Sedis Apostolicae legatus

missus
ceptus,

fiierat, et

ab Henrico Angli;e rege non reut conjicere

licet,

Romam,

redierat,

quievit.
5. Dissidhim inter abbatissas S. Marim et IIoc anno, mense Februario, S. Petri dirimitur. Callistus 11 Beneventi, quo ex urbe Salernitana

anno iterum inGalliam reversus gorio de Sancto-Angelo diacono

scimus ex Orderico
ad
lib.

est

unacum

hoc Gredi-

cardinali.

Hoc

xu, ubi loquens de Serlone

episcopo Sagiensi, seu, ut ipse loquitur, Salariensi,

sese contulerat, sententia sua confirmavit judicium

cardinalium in graliam Bethleem abbatissaj monasierii S. Mariaj adversus Arjuetem abbatissam

monasterii S.Petri, qua2 monaslerium illnd Sancta;Maria;

annum mcxxii quam Salarienseni

ait,

inclytum pra;sulem, post xxxii

episcopalum

annis re-

xisset, VII kal.

Novemb.

(seu die xxvi

mensis Octob.

qui hoc anno in feriam quintam incidebat) missa a

se cantata,
clericis suis mortis sua;

tanquamappendicem monasterii Sancti-Petri petierat, salvo tamen censu, quem pars ipsius
monastcrii
persolvat

dixisse, et sepulchri sui

tempus pra;locum designasse. In cra-

annualiter ad praedictum

monasterium Sancti-Petri, etc. Summus Pontifex hanc litem commisit Dionysio episcopo Tusculano, Chrysogono cancellario, aliisque cardinalibus, quia tunc Apostolicus valde infirmabatur, et curiam ante se congregare non poterat. Erat tunc in sacro Beneventano palatio, quo Agncs abbatissa venit, istaque acta septima die kalendarum Martiarum, ut notat Peregrinius, desinente anno Falconiauo Mcxxi, inchoato autem communi mcxxii, coram
Callisto II Beneventi

stinum feria vi, (scilicet die xxvii Octob.)in BasiUcam venit,cumque trementibus membris missam
celebrare
explevit.

non

posset, capellanus ejus id officium

Tum

hora nona ad

mensam

venit, sed

jam anhelaus, de praesenlibus nihil comedit. Surgere de mensa post refectionem paratis nuntius atfuit, qui cardinales Romanos Petrum
superius
et Gregorium adesse retulit. Vigilia quippe SS. Apostolorum Simoniset Juda; tunc agebatur. Mox prae-

sul clericis dispensatoribus suis dixit

et diligenter

Velociter

ite,

tunc degente. 6. Petrus Venerabilis fit abbas Cluniacensis. Anno Domini mcxxu, domnus Pontius pro qui-

busdam negotiis hujus Ecclesiaj agendis Apostolicam Sedem adiit, in manu domni Callisti II papa;,
abbatiam Cluniacensem sponte resignavitetHierosolymam devotus petiit, ut legitur in Chronico Cluniacensi. Ilugo secundus prior sanctiinonialium de Marcigniano ei in abbatiam subslituitur, fuitque II hujus nominis, et obiit 17/7 idiis Jidii post-

abundanter eis omnia dantes quae necessaria sunt quia legationem domini papa', qui post Deum universalis pater est, deferunt, ipsique qualescunque sint, magistri non
servite,
,

Romanis

sunt.

Solers

ilaque

senex in occursuin
et ipse

eorum

clicntes

suos destinavit,

sine dolore seu

manifesta aegritudine, ut solebat, in cathedra sedens solus remansit, et in ea paulo post aniinam

Deo

rcddit. Legatio itaquePe/n Leorns et Gregorii de S. Angelo cardinalium, hoc anno inchoata, et

quam
set.

Petrus

per tres lantum nienses monasterium rexisprimus , abbas nonus Cluniacensis

anno mcxxiv, quo ea adhuc durabat, absoluta. Mabillonins quidem in Praefat. ad editionein Operum
S.

electus est in Octavis Assimiptionis B. Dei Geniiricis Marice. Ilic cognominatus fuit Venerabilis,

initium

Bernardi abbatis -i, num. 39, hujus legationis cum an. mcxxiv connectit, citatis Orderico
et Vincenlio

ex nobilissimisArverniae magnatibus originem ducens, quiab ipsis infantia; cunis a parenlibus Deo sub

monastica obscrvalione militaturus oblatus fuerat, et a S. Hugone in extremum vita; sua; monachali
benedictione insignitus, inquit idem Clironographus. De Petro S. Bernardus in Epist. cclxv ad

Bellovacensi in hb. 2 de Vita Grandimontensis, ubi loquens de sancti hujus fundatoris morte, quam cnm anno mcxxvi copulat, relert Petrum et Grerjorium Sedis ApostoS. Stephani
lica;

ibidem

cardinales et legatos,

sanctum virum paulo

eumdem
insigne

data

Quis mihi det

tanta; humililatis

mortem ejus convenisse. Verum Ordericus utrumque legatum hoc anno in Galliam venisse
ante
diserte asserit, et Vincentius Bellovacensis

tam

imitari posse

quam admirari?

Quis

aniuim

mihi tribuat sanctae et desiderata pra;sentia tua, non dico semper, non dico saepe, sed vel semel in anno frui ? Puto quia nnlla vice reverterer vacuus PorroPontiumhocannoabbatiasCluniacensirenuntiasse demonstrat prffifecturse ejus duratio; annos

mortis sancti Stephani biennio serius collocavit ut suo loco monstrabimus.

enim tredccim eum

pra;ter
alios

abbatia; Cluniacensi pra;fLnsse,

cum Urraca tnatre dissidium. anno Urraca Castella! regina, ab Alfonso Raimundo filio regno spoliata, isque ab omnibus regni magnatibus ut princeps legitiinus aguitus,
8.

Hoc
uti

Alfonsi VII

Ganfridus prior Vosiensis hujus teniporis scriptor, cui consenlil Simeon Dunelmensis, (|ui hoc etiam seeculo iu Hist. de Gesl.
testatur
reg. Angl. ad

Sandovalius

fol.

129

et seq. aliique scriptores

Hispanici tradunt.

Pacem tameu matrem

intcr et

annum

Mcxxii, ubi narruta ejus abdi-

fihum |iostea conslitutam fuisse, a[)paiet ex Instrumento Jira J/CZ,A7, Christi neinpe mcxxiii scriptu,

CALLISTI
in quo

IT

ANNUS
utrique

5.

CHRISTl 1123.

349
loci, et tertio

regum
;

Legionis

et Toleti

nomen

af^mine

monachorum cjusdem
medio
;

dic

tribuitur

cum

tainea penes

unum

Alfonsiim tota

abliinc in

aula) majoris Ecclesia; decenter

aucforitas esset.
9.

Eadmeriis absolvH libros vi Novorum. Eodem anno, inquit Eadmerus, qiii fuit annus ab Incarnat. Domini Mcxxn, et ex quo ab ei)iscopatu RofTensi in patriarcliatum Cantuariensem translatus est, annus noiuis, definictus est Canfuaria! in metropoli sede Radulfus arcliiepiscopus, Xill kaleiulas

sepultus

vorum

absolvit, et forsan

hac ejus
libri

Eadmerus librum viNovitam nulla enim postmentio. Fuit monachus Ecclesia; Cantuaquibiis verbis
;

riensis, ut

ipsemet

lib. 5

Novorum

affirmat. Ejus

Novoruni posl Baronii mortem, Joannis Seldeni oi^era, magno historicnc veritatis compendio, in lucein prodierunt, cst enim auctor in Chronolo^ia accuratus.

Novembr., prasentibus

filiis

suis, glorioso scilicet

CALLISTI

II

ANNUS

5.

CHRISTI

1123.

Mnnasierio Cassino

et Ecclesiis

Compostelconsulit.

lanoB et JSracharensi Callistus

papa

litteris

Apostolicis

datis aJ

Pelagium ejusdem
'

Ecclesiie archie[iiscopum, his verbis

2.

Anno Redemptoris millesimo centesimo vicesimo

terlio, Indictione priina, Callistus papa se iterum

Bracharensem metropolim insignemquondani fuisse, atque inter Hispauiarum regna multis

et dignilatis, et

contulit Beneventuni, antca

tiif,

aufem Cassinum pe-

gloria; titulis claruisse,

tam

anti-

rursuinque ejusdem monasterii monachos e

qucG nohilitatis indicia, quaiu et vetcrum scriptu-

manibus vindicavit iiotentium, excommunicans Godefredum usque ad safisfacfionem. Narrat ista

pluribus Petrus Diaconus in Chronico Cassinale
Yidi
'.

rarum
sistentis

testiinoiiia nianifesfant.

Verum quia con-

in

dispositioni

peccata corrigere divintE complacuit, irruenlibus Mauris seu

niefropolis digiiitas iinininuta, et palono-a

ea populi

ejusdem Pontificis quatuor Epistolas tlafas pro monachis Cassinatibus, in causa Cinglensis abbatia; eidem monasterio reslituenda;. Reversus Roinain (liabet vetus Codex de Romaiiis Ponlificibus ab auctore temporis hujus scriptus) idein Ponlifex Compostellanum episcopum
pro reverenlia corporis B. Apostoli, <iuod ibi re|iositum esse dignoscitur, de novo mefropolitanurn coDSlituit, subjiciens ei tolam illam provinciam

Moabilis,

et

rochiarum termini sunt confusi. Sane post

temporum

iiiterstitia

divina rursus miseratio

me-

atque parochias cx parte maxiina dignata est ab infidelium tyrannide liherare. Uiidedoniinus prtedecessornosler sanctaiinemoria;
tro|)oliin resfituere,

Paschalis papa, pristfnam

ei

dignitatem redinte-

grans, sua qua;(iue

tunc ob Sarracenorum hostilitatem penitus desoquoniani latam. Lucanum quoquc eiiiscoiiuin ipsa Ecclesia graliam Sechs Aposfolica; prome,

ei per Apostolica! Sedis Privilegium counivit. Ejus itaque nos vestigia subsequentes, charissime frater et coepiscopc

membra

Pelagi

Bracharensi Ecclesi;e

prajsides, integrain

ruerat,
ibi.

amjdiori digiiitate
eiiiiii,

pallii
,

decoravit . IIsc

cauto

illo

cui Deo auctore ipsam urbein Bracharam cum infegro,quod comes Ileiiricusel uxorem
,

Fuit

ut dictum est

idein Callislus

Pon-

tifex sfudiosus ac

sedulus cuitor Jacobi Aposfoli,

,

ejus Tberasia eidein Ecclesiaj contulerunl, ct cuiu tcrminis Bracharensis epfscopatus, sicut iu descri-

in

Ecclesia

Compostellaiia sepulti

atque tofius

ptione praidicti dominii contiuentur, pncseiitis Privilegii

Occidentalis orhis

peregriiialione celcbris.

Sed

et

pagina conUrinamus

cl

idem Brachareiisi

confirmavit rcstitiitionein Ecclesia- Bracliarensis,

faclain pcr Paschaleiii
.xifqiie

Roiiiaiium Pontificeiii, auejusniodi

Piivilegio,

metiopoli Calliciam provinciam, et in ca episcopaliuni caflicdraruin urbes redintegramus. Ilum

Aslurica, Lucuni, Tiidam,

caiiulein

Ecclesiaiii

Miiuiuiiium,

Aunam,

l'el.

Uiac

I.

IV. c. 2-84.

A|md

Joao. Marian.

Iiisl.

llisijaii.

350
Portiigale,
,

CALLISTI

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1123.
K.

et episcopalis nominis Colambriam nunc oppida, Viseiiin, Lamecuin, Egitaniam, Bri-

Yenetorum

victoria: in Turcas.

Quod ad
in itinere a

res pertinet Orientis, cuni

jam capto
,

toniam
visis,

cum

parocliiis suis . Ha3C Callistus. His

Turcis Balduino rege Hierosolymorum, luctuosus

jam (lescribamus qua; extant vetera monimcnta Ponlificaliuin functionum (luas idem papa
,

admoduin

esset status
est,

Christianornm

Dei miseri-

cordia factum

ut inexspeclato classis

Venetorum

boc anno in Ecclesiaj et aitarium dediRomas exercuit, atque primum hujusmodi de Ecclesiaj S. Agnetis iii Agone dedicatione
Callistus

catione

adventu res in meliorein statum statimcollocarentur cuin videlicet Veneli suo adventu ^gyptio:

3.

Dedicationcs
die

Ecclesiarum
octava

in

Urbe.

rum
vis

classem, infestantem liltora Palestinae

in obsidioneejus civilatis repertam,

',

apud

Joppcn

quam-

Anno Domini
,

mcxxiii, Indictione prima,

mense

Januario
S.

viccsima

bffic

Ecclesia

gloriose vicerunt

navibus superiorem magnis aniinis aggressi, ex qua victoria ingentem sibi

:

Agnetis dedicata est a

domno

Callisto papa,

cum

remissione annuatim dicta die unius anni ct quadraginta dierum. Haj sunt reliqui;c in altari positai scilicet indumentum quod Angelus dutu,

immortalemque laudem pepererunt. Qui magno amore ab indigenis, ut liberatores Terrae-Sanctae

accepti
,

Hierosolymis digne sunt babiti, pluriextat,

inisque privilegiis aucli

bt

beatffi

Agneti. De capillis et velo bcatce Mariaj

integrum

quorum Diploma adhuc datum hoc anno, subscriptione

;

Virginis.

De

sancti

Pauli Apostoli panno oculis

ejus apposito in decollatione ejus. Bracbium sancti Callisti papae et martyris, S. Agnetis, S. Anastasii,
S. Eustacbii.

munitum. Recitatur ipsum a WiUelino Tyrio % licet niendosum nonnihil, quod tu pro arbitrio consiilere poteris. Porro eorumdem Venetorum
anno sequenti, tertio kal. Julii Tyrus inexpugnabilis civitas. 6. Comnenus imperator Orientis, victis hostibus ope B. M. Virginis, ei dicat triumplmm. Quo pariter aiino cuin Joannes Comnenus imperator
auxilio capta est

De baltheo
Sebastiani
,

S.

Gregorii papa;, S. Try-

phonis

S.

sancli

Hermetis

sancti

papffi .

Alexandri papa3 et martyris, ct sancti Cornelii Htcc in tabula marmorea ad fores ejusdem
In diaconia

Ecclesiaj.

autem

S. Maria" in

Cosmedin, hajc
:

ageret

annum quintum

in

imperio (ut de eo scribit

itidem in

fuit

marmore incisa leguntur dedicatum Anno Mcxxiii, Indictione prima, hoc altare per manus Callisti papa; Secundi,

Nicetas Cbroniata) ope Dei GenitricisMariai de barbaris Scythis traiis Istrum babitantibus, et ingenti

sui

anno quinlo, mense Maio, die larsexta, Alpbano camerario ejus dona plurima gienlc . Et de sanctorum reli(|uiis ibidem rcconPontificatus
dilis, in alia

agmineThraciaminvadentibus, victoriamobtinuit: de quo post alia, qua; in prcelio dura et ardua Ro-

manorum

exercitui

contigerunt

ista

Nicetas

Inscriplione in
:

eadem

Ecclesia posita

ista

legunlur

4. Anno quinto Pontificatus domini Callisti Secundi papae, mense Maio, die sexta, dedicatum ubi recondita; est boc altare per manus ipsius, sunt ba; reliquise. De sepulcbro Domini. De veste et

Cuin Romanae phalanges, urgentibus hostibus et audaciusseinfereiitibus, laborareiit imaginem, Dei Genitricis cuin geiiiitu et miserabilibus gestis imperator intuens, lacrymas bcllicis sudoribus calidiores fundebat
;

neque

id fruslia. Slatiin caelesli

robore arniatus, Scythicam aciein protligat,

quem-

admudum oliin
migeris qui
galeis instar

sepulcbro S. Marise. De lapidibus sancti Stephani. Dc craticula et sanguine sancti Laurentii. De reliquiis sancti Sebastiani. U num de capitibus

Moyses extensione inanuum Anialecbitarum turmas dissiiiavit. Assumplis igitur arcly[>eis

oblongis

et

proniiuentibus

muri inexpugnabilis muniuntur, cum

illa

sanctorum quatuorCoronatorum. Brachiuin saucti

Hippolyli martyris.

Scylbis congreditur. Qiii ciiin dissoluta

cur-

Bracbium

sancli Bonifacii papae

ruuni

serie

ad

manus

venirent, in turpem, versi

tyris, Anastasii martyris,

Quarti, Cornelii papa?, Felicis papa?, Agapiti marSecundini marlyris, Pig-

fugain, a

Romanis

aiacriter pcrsequentibus
illi,

magno

numero caeduntur Hamaxobii

j)lis,

castrisque dire-

menii presbyteri

et martyris,

Felicis et Adaucti,

Processi ct Martiniani, Cosnia; et Daniiani, Marci et Marcelliani, Ctesarii et Juliani, Marccllini et

Pelri, Abacyri, Joannis, Abundii, Irenei,
thi et Dariaj, Marii et Martba},

desiderio

innumerabiles capiuntur. Sed et transfiigae captivorum populariuin confluebant ,

Chrysanet

sanctorum Septem
so-

adeo ul in Occidentali quadam provincia Romana pagi ab eis conderentur, quorum adbuc reliquiaj supcrsunt, nec pauci in sociorum cohortes referrentur, et majorturbaab exeixitu capta videretur.

fratrum, Quadraginta martyrum, Cypriani

ciorum
.

ejus, Cfeciliffi virginis et inartyris, Priscae

martyris,
S. Serenaj.

Sabina; martyris, ArmeniEe martyris,

De

reliquiis coemeteriis Sancla^-Marice

Hac de Scythis parta victoria, et illustri edito facinore, Joannes votaDeo pcrsolvit, quod festum Pazzinacarum nostro tempore dicitur, in rei gesta^

ad Martyres,
scit.

et reliquiaede veleri altari, et

aliorum
tertio,

monimentum,
de
aliis i)er

el

grati aniini

tcstimonium. Non
Subjicit eliam

plurimorum sanctorum, quorum nomina Deus

multo post contra

Triballos,

etc.

Anno

inillesimo

ccntesimo vicesimo
ibi.

cumdem imperatorem vicloriisobtentis

Indictione priina . Ha;c

Quibus vides sanctum

ope pariler sanctissimse Dei Genitricis Maria;, cui

Pontificem divino cultui addictissimuin, ejusmodi sacras functioncs per seipsum potius quam i)er
episcopos suUVaganeos obire voluisse.
1

Will. Tjr.

1.

XII. c. 21. 22. 23.

2 Ibid. c.

25.

, ;

CALLISTI
ut unicae victrici religiosuni paravit

II

ANXUS

5.

CHRISTI
driga3 a

1123.

351

triumphum,
indicit,

quatuor equis nive candidioribus trahe-

qui ab

eodem

Niceta

ila

describitur

bantur. Imperator vero non conscendit, sed Dei

Genitricis
titia

7.

Byzantium reversus triumiiluun

currum argento interpunctum coni|>ingi jubet, opus admirabile, et gemmis preliosissimis ornaet

exuUabat,

imaginem in eo coUocavit, ob quam et animo paene delin^pu^batur

viris potentissimis

lae-

cui

victorias ut coUegfe im|)erii inviclx' acceptas ferebat.

tum. Cuni

tlies

suppliciilionis adesset,

omnis gecftigies in

Habenas

moderandas,
et

ct

neris tapetes auro et purj^ura intexli vicos exornabant, nec deerant Christi et
iis

cognalis suis

currum curanduni

dedit. Ipse
:

crucem

sanctornm

mann
puii

gestans, pedes antecessit

Dei Sapientiae
in palatium

ad vivum expresss; erant et tabulata utrinque propter siiectatores structa, digna adnnratione. Fuit

templum
abiit B.

ingressus, at(|ue in conspectu omnis pogratiis

ob successus

Deo

aclis,

autem locus urbis sic iiistructus, qui ab Orientali porta usquo ad magnum palatiuni pertinet. Qua-

Ilucusque Nicetas.

Anuo

periodi Gr.Tro-Homan.x 6616.

Anno A^rx
papm
S.

Flispan.

H16.

Anno

Hegirs 601, inclioato die

1 Marlii,

Fer. S.

lesu Cliristi

H23.

Callisti II

Henrici V

reg, 18. irap. 13. Joannls

Comneni

iinp, 6.

Conc. generale Lateranense primum. 1 ad 5. Concilinni Laleranense generale primum, de quo Baronius anno mcxxu, num. 1 ct
1.

qua Syiiodo,

gratia antiqua)
ct

honestatis

Mediola-

A num.

nensis Ecclesiac,

condiscijiulatus Olrici, valde

,

condolui in [lerturbatioiie
chiepiscopus faciebat
sibi.

quam Bavennas

ar-

seq.

congregatum reclequc tom. x Concil. suo anno rcstitutum Falco enini auctor coa;vus in Cliron., Simeon L)uagit,
Ilist,,

currenli lantum anno

Posccbatenini Ravennas locum sedendi in Synodo ad dexterani A|)ostolici, nullo mediante queiii locum Grosulanus possedit,
:

nehnensis in

Anseluuis Gemblaceusis, pas-

simque scriptores, qui lioc sa;culo vixcre, ilkid cum hoc Christi anno iiligant, nihilque in contrarium aHerri polest. Opinionem suain Baroiiius ex Onuphrio in Chron. Eccles. hausit, neulerque celebrati ConciUi diem notavit, (jui et omissus fuit
iu Collectioiie

quandoresUtutusfuit; Jordanus(|ue, qui Grosulano successit, euindem locuin habuit tuiic, quando idem Grosulanus eumdein Jordanuiii deponere
studuit. Ilac

itaque

raUone, ct niultis

aliis

qute
Olri-

tunc

iii

memoria non habebantur, donuius

cus Mediolanensis archiep. locuin ilhim ohliiierc

iioii

Conciliorum,

et a

paucis et anli(juis

duhitavit. Sed taiiien ipse Mediolanensis 01-

memoralur. Simeon tanien Dunelmensis, tam hoc anno quam superiori, clironograpiius Mailrosensis
auctor magiii Clironici Belgici ex Beriiardo Guikalend. Afjrilis, donis prodiint illud habilum
ct

ricus, in
fuit

secunda
Syiiodo

feria, (jua incoepta et celebrata

Syiiodus, loco
in

vacante
api^aruit.
fuit,

neque
iii

neque in palaUo Synodus vero tunc

ideni

XV

terUa feria iion

et

Mediolanensis

(|Uod confirmat Landulplius

apud

Piiricelluiii

in

j)alaliuiu

non

intravit.
fuit,

Mon. Bas. Amhros. nuni. 3lii, cuiii ait Synoduiu in secunda feria inchoatam luisse, nempe XIV kalend. Aprilis; diebus eniin Doiiiinicis Synodos generales [irimam sessioncm uon incoepisse saepius
insinuavi.
2.

Syiiodus celebrala
diante sedit .
3.

Scd in quarla feria dum Olricusidem Mediolaneiisis

archiep. ad dexteram Apostolici Callisli nullo nie-

Finitum fuit die xxi mensis Martii.

iste

Post
o

Duabus

sessionibus constat.

ILtc

aliqua iiiterposita pergit

historicus

Ego

verba

Landul[)hi a Sancto-Paulo, ex (juibus ctiam erui-

cxspectans allerumdiemconvenieiilem iiiea;causa3 ineu;qiie querelu3, ex ini[)roviso vidi et audivi,

vit

mus Synodumduabus
Olrico

sessionihus absoluluiii esse

Mediolaiieiisi

archie[>iscopo

sedente

iu

quod domnus [^apa gratia coiisecrandi altare dissolSynoduin in i[)sa die Mercurii, uec ultra ah eo
celebrari audivi, nec vidi
;

Roma, tunc cuin papa

priis

Callislus

Synodum
,

lloiiue

Synodum

sed s|)eraiis

celebravil, ego ah Ecclesia

mea

cxturhalus, et proex[)oliatus

in Doiniiio praescnsi,
lan. archiep., [irout
git, i)ro

quod domiius Olricus Medioet legis

ei

meis rebus
[)aiia

et

allodiis

coram
;

moris

consuetudo exi-

domno

Callisto ejusquc curia consedenle in

rege llenrico oravit, et

ranios Paliiiaruin

Latcranensi palatio, causain

eain exiilicareni in Synodo,

meam

notavi

et

ut

per Landrianenseiii Thealdum Mediolaiiensis Ecclesiaj

Syiindiun intravi. In

cgregium notarium

iii

Germaniam misit.

352
4.

CALUSTI
QucB prcEcipue in co
cjcsta,

II

ANNUS

5.

CIIRISTI 11 23.

summarte nar

rantiir.

Qiire pra-cipue

iii

co Concilio gesla hoc

:

niodo

iiarrat Falco in Cln-onico

Anno mcsxui
do-

Baronius anno mcxxii, num. 7 et seq. refert, Henricum imp. eo anno, quo pax constituta, ab excoinnmnicatione absolutum non fuisse. Natalis AlexanderSacc. xi et xii, part. ii, Dissert iv, art. xx, canones XVII in hoc Concilio inter OEcumenica nono condilos percurrit et exponit, apud eum legendos.
6.

Dom.
mini
papffi,

Incarnat. et (|ninto anno Pontlficatus

Callisti
II

summi

Pontificis, ct universalis

mense

Marlio, prlm;c Indictionis, supradictus

llltra-

Callistns Ponlifex consilio salutis accepto,

Oldegarius creatur S. Sedis lecjatus in

montanos omnes

fere

episcopos et archiepiscopos,
ita

et abbates, et totius,

ut

dicani, Italia; Ecclesia-

rum

pastores accersiri prajcepit, quatenus sancta

Synodali confabiilatione firmata pactum

peratore Henrico posituni(anno
sc.

cum im-

superiori) per-

In canonc xi Callistus II peccatorum remissionem concedit iis, qui Ilierosolymitanum vel nispanicum iter suscipiunt ad Christianam gentein defendendam, et tyrannidem infidelium debellandam. Diagus in Hist. comitum Barcino-

Dispania.

petuo confirmaret. Ad cujus sacri conventus jiraisentiam Rofridus Beneventanus antistes honeste
properavit, Ordinato itaque Concilio
tali

nensium omnibus
statiin

lib.

cap. d03, refert litteras Callisti

,

II

episcopis

regibus

et

principibus datas
,

ac tanto,
,

post Concilium

Lateranense

principibus

Apostolicus ipse sacramenti

praedictus

Privilegium

qnod

nempe

Ilispaniarum, eisque signiflcat se omnibus

spectu

omnium

imperator constituerat pacis, in conqui convenerant adduci et legi

est et

adversus paganos Hispaniae Ecclesias opprimentes

militanlibus eaindem

peccatorum remissionem

prfficepit.

Continuo abomnibusconfirmatnm

quam

Orientalis Ecclesia? defensoribus concedere,

:

commendatum.
sunt,

Inter ca^tera vero, qunc ibi statuta

vin-

subditque

Verum, quia exercitum veslrum per

treugam Dei lenendam posuernnt. Item

si

nos, ut desideraremus, visilare nequimus, charis-

culis anathematis alligavit Apostolicus ipse,

quis

Beneventanam civitatem ex B. Petri potestate auferre tentaret, et nlia multa qnae huic opusculo affigere longum visum nobis est excogitans qui:

dem me

fastidia

addere,

si

libello tali universa

componerem.

Alia vero scripta

invenietis. Audivinnis

comperimus
infra

tale

omnia et notata quod revera est, tnntumqne pacis firmamentum

autem,
et

simuin fratrem nostrum Oldegarium Tarraconensem archiepiscopum, ad ipsum ex latere nostro delegare curavimus, nostras ei vices in hoc specialiter committentes, ut ipsius consilio et dispositione corrigenda corrigantur, et confirmandacooperante Domino confirmentur. Si qua? vero dubia in exercitu

eodem emerserint,

ipsius experientia terini:

temporibus pra?dicli Apostolici advenisse, quod nemo civium, vel alienigena arma, sicut consueverat, ferre ausus est .

Romanam Urbom

nentur . In fine legitur Dat. Lateran. IV non. Aprilis, paucis scilicet diebus post celebratum Conciliuin

Lateranense

neque enim annus

in

eis

legitur.
clesiaj
tii

Eas

lilteras

eruit Diagus ex Archivis Ec-

nonnm

Ni<merns episcopnrnm prcEsentirtm, et caeditornm. Quoad episcoporum qui Concilio interfuere numerum, Nangius in Chron. ait, Conciiiiim trecentorum ant amplius episcopornm fuisse, quod diu ante eum Sngerius, qui Concilio
5.

Barcinonensis, et BoUandus ad diem viMar-

recitat in Vila B. Oldegarii.

7. Tertia profectio

Beneveiitana Callistill.

interfuit, in Vita

Ludovici VI Francorum regis his

:

verbis retulerat

A domino papa

Callisto, et tota

curia honorifice valde recepti persex menses,

cum

apud eum demorando"magno Concilio trecentorum aut amplius episcoporum Lateranis compositioni
pacis de querela Invesliturarum adstitissemus .

Pandulpbus
fuisse

in Vita

Callisti

II

ait

Concilium

abbatum nnmero, sed numeros corruptos existimo. Quoad vero canones in eo editos, referuntur ii Tom. \ Concil.
CMXcvin episcopornm
sive

primo canone simoniacaj ordinationes et promotiones modis omnibus prohibentur; simonia enini per hajc tempora grassabatur. Audiendus Falco iii Chron. qui postquam de Concilio Latera Connensi primo sermonem habuit, subjungit cilio celebrato, Beneventum venit praedictus Apostolicus Callistus (hac terlia ejus profectio Beneventana) et quaedam negotia Beneventanoruni tractavit. Eodem anno Landulphus de Grajca supra Beneventi comestabilis ) nominatus fiierat is et ad Ecclesiam XII kalendas Decembris obiit
In
: ( ,

suam Sancti-Maximi
fecit

sepultus

est.

Cumque

praedi-

ex Baluzio ad

lib.

8 de Concordia sacerdolii et

clus Pontifex Callistus Beneventuin venisset, vocari

imperii, eruti ex vetusto Codice Ms. monasterii

praefatum Rofriduin archiepiscopum, ut au-

Anianensis, qui conferri poterunt cum decretis ejusdem Synodi a Simeone Dunelmensi in sua Historia memorafis, ubi et Concilium istud appellat

diret

quorumdam civium
;

accusationes

qua; ei

inferebantur

accusatus eniin fuerat, quod siino-

niace archiepiscopatus
pra^sul ipse, vocatis

Concilium ccc episcoporum, et decretis baec verba subnectit His Synodalibus decretis subscriptis et conSrmatis, imperatorem per legatos suos et scripta secundum pra>missum scriptorum tenorem promittentem se sancta; Romanae Ecclesite justa servaturum, generalis Concilii sententia ab excommunicationis absolvit vinculo, quo in Rhemensi
:

honorem accepisset. Tunc quibusdam suiTragaueis suis et presbyteris civitatis, sacrum ascendit palatium,
fct

accusatoribus auditis inducias postulavit,

:

et

acceptis induciis respondit

Paratus sum,
liis

pater

sanctissime, juxta canonica instituta ab

purgari

accusalionibus, et vestram sequi jussionem. Tan-

dem

jnravit

ipseprimum cuin duobus

episcopis et

Concilio fuerat ligatus . Constat

enim ex

iis

quae

tribus prcsbyteris simoniace non fuisse ingressum.

CALLTSTI
8.

TI

AXNTS
aiicta.

5.

CHRISTI

123.

353

Compostella metropolica dignitate

rebiis Benevenlanis ad Hispanicas

perscverantia Mauros lacessebat, plurimasque dc

illis

transeo,

victorias reportabat, uti narrant Surita lib.

-47,

quia Baronius

num.

1 et

2 de ereclionc nietropolis

Annal. cap.

et

Sandovalius

fol.

431.

Hoc enini
in-

Compostellanfe, et de confirmatione Privilegiorum

anno Valentios regnum cum ingenti exercitu

gressus, vastavit, incendit evertitque loca

metropolis Bracarensis verba

Castelte rex in Charta

facit.

Alplionsus VII,

omnia

jEra

5ici.xvii,

quinto idus
ait, Calli-

Aprilis scripta, anno sc. Cliristi mcxxix,

quge repugnabant. In anti^juis Docunientis legitur, eum tantum secum in hac cxpeditione habuissc

stum

II

patruum suum
sed

dignitateni archiepiscopa-

tus Emeritensis Ecclesiae inComposlellanam transtulisse;

cum annum quo

ha;c facta sunt in ea

non

espresserit, Sandovalius iu

Alphonso

erectionem Ecclesice S. Jacobi in metropolim

VU hanc rum

Gastonem vicccomitem Bearnensem, Petrum de Librana episcopum CEEsaraugustanum, et Stephanum Oscensem episcopum, licet verosiinile sit, inquit Surita, plures alios magnates in hoc arduo
belloregi

anno sicxxv copulat. Vernm vir

Hispanicis versatissimus nihil

in anti^iuitatibus

continnans

operamsuamcommodasse. Exercitus iter trajecit Sucronem fluvium, Valentia;

;

suorum studiorum
;

regnum
et

riganteni, Xticar Iiispanice appellatum

Chronologiffi Pontifici.c impcrtierat

ideoiiue Baro-

vastavit agros Dianii oppidi inter ostia Sucronis

nio

standum,

qiii

ex vetcri Codice de Romanis

Artemisium promontorium

sili

et

in

regno

Ponlificibus ab auctore hujus temporis scripto refert, id lioc

Murcia: variis in

locis strages edidit.

Sed his non

rum

aimo factum essc. Sandovalius scriptoHispanicoruni episcopos onines Gallici.e meConi[)OstelIan!C

contentus, Granatce

regimm

ingressus Andalusiani

tropolis

sulfraganeos
,

constituen,

usque excurrit, et Cordubam Mauroriim urbeni rcgiam obsidione cinxit. Quod cum Cordubensis
rex vidit,
acie

asseritque tium errorem recte detexit ipsemet episcopus Tudensis creatus fuit, se

cum
in ar-

omnium Maurorum
,

copias coegit,

et
lo-

cum

Alfonso rege conflixit.

Pugnatum ad
et a

chivis illius Ecclesiac in Gallicia positaj reperisse,

cum

ab Ai'agonensibus Arincol

Castellanis

annos ducentos a

Callisti

II

obitu archiepiscopos

Bracarenses a Calliciis metropolitas agnitos confir-

masse electiones episcoporum Tudensium, ab hujus Ecclesia2 cathedralis canonicis factas.

y.

Aranscuel dictuiii; Mauri profligati et undecim eoruni rcguli internecionedeleti, uti refert Surita, Sandovabus meinorat anti(|uuiii Documenluin, in quo idem dicitur, additurquc Mauros Moniieli do-

Suffraganei eidem subjecti.

Ecclesiai

Addit,

in

niinum suum
etiam Marca

occidisse

archivis

Bracarensis

diversa

asservari

currentis sc. Chrisli auni.

lib.

mense Junio yErce mclxi, De hoc bello legendus

Docunienta, quibus constat,

eumdem

archiepisco-

5 Hist. Bearn., cap. 21.

pum

jus illud exercuisse in Ecclesias cathedrales

11. Alfonsus

Astorga;, AurijB, Luci et Mindonii;

quod confirmat

bellum movet.
rex,

Parte altera Alfonsiis VII

VII Castelloi rex adversus

eum

Castellae

Rescriptum Callisti II in gratiani Ecclesiaj Bracarensis, eo tempore datum, quo Compostellai metropolicum jus attribuit; ut enim videre est apud Baronium num. 2, Callistus confirmans restitutionein antii|iue metrojiolis Bracarensis a Paschali
II

Burgos Castellaj veteris caput profectus, a civibus exceptus est, solumque castellum Alfonsi Aragoniae regis

causam tuendam

suscepit. Castellani

milites civibus, pra;sertimque

fortiter

Jud;eis

adjuti

ita,

pugnarunt, ut
fol.

cuiii oppidi pr^efectus lethali

papa (ignolum quo anno) factam, huic Ecclesiaj nominatim conservat jns metropolicuni in Acturiam, Lucum, Tudam, Mindunium, Aurium, Portugalc, et Colimbriam. Callistns ita^iuc
S. Jacobi antiqua jura,
II

plaga sauciatus fuisset, obsessi castelluin dcdiderint.

Sandovalius

132,

Cbartam
et

in

Ecclesia
mclxi,

catbedrali Burgensi

conservatam,

Mn

Ecclesia;

eosdemque sullraganeos
cujus
realias

nemiie Christi anno, datam laudat, in (jua legitur, (/uando Deus castellum de Burgisregi
currenti
Ilispanice dedil. His ad
perlatis,
is

attribuit, qui antiijuaimetropoli Emerilensi,

Alfonsum

Aragoni;x; regeni

episcopus Lusitaiii;e
fuerant. Et servavil
iii

[irimas erat,
ipso

attributi

copias in Naiara; urbein imniisit, alia

tamen boc

anno Callistus II

qu;e

anti(]ua Lusit.inia metropoli Bracarensi

oppida

Ecclesias Conimbria;, Lanieci, Egitania;, Visei et

Britonia;, in veteri Emeritensis Ecclesia; districtu
liositas; et ([uod

in regno Castella;, quaiii Legionis tenebat munitionibus instruxit et iioslea cum cxercitu iii Caslellanorum ditiones irrupit; sed
,
,

tam

rariusfactum, episcojiatusantiiiua;

provincia; Enieritensis dantur prajsuli, qui

nun-

Alfonsus rex Castetlai socero occurrit, aiiibo exercitus ad T;imaram in conspectum vencrc, seseque ad duoruni principum querelam pro^lio dirimendani coiiqiarariiiit
ditioiie
;

(luam metropolita fuerat, el ciijus Ecclesia contincbatur limitibiis alterius provinci;c, Bracarensis scilicet aut (jallici;c. Volens Callistus II Ecclesiam
Sancli-Jacobi sine pr.ejudicio Bracarensis jure et niajestate augere, contulit in Compostellanam a nullo metropolita dependentein jur.i mctropolis
d(.vastata;,

utrius(|ue

taiiien

parlis

epi-

scopi intercessionem

inter|iosiiere,

ca(jue

coiidi-

paceni faciendam jiroposuerc, ut Aragorex

intra

ncnsium
ctatio ista
ariiia

(juadraginta

dies

redderet ojipida ad ipsum

iicrtiiienlia.

genero Veruin li;itandeiii

effeclum sorlila noii

est,

rursuuKjue ad
[i;ix

et

qua; jaindiu

siiie

tilularibus, siiie

ventuni, ul anno sequcnli, quo

Ecclesiis, et sine cpiscopis erat.

ad cxilum perducta, narrabimus. Cliroiiographus

Mallc;icensis hiijus
12.
//.

dO. Victoria Alfonsi Ararjoniairer/is dc Sarac.

liiter

ha;c

Alfonsus Aragonia; rex

iiicredibili

lielli ad hunc annuiii meiiiinit. Olderjarms totus est in restauranda

BaKON.

TOMLS XVIU.

45

35/.

CALLISTI

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1123.

Tarracona.

B. Oldegaritis, de fiuo niox locuti

pellciitlis^iue

Laudabilis est juvenis hera, qua; marito sic faniulabatur fide,

et

sunius, loUis in restauraiula civilatc Tarraconensi,

directione

sedula,

iiopulumque
Orientis,
et

cujus arcliiepiscopus erat,

Sarracenis

Dei pie regebat pervigili solertia .

14.

a linibus ejus incunibebat.

Ha^c Ordericus hujiis

illo

lemporis scriptor,

lib.

13,

pag. 891 et seq. dc

victoria de Saracenis.

Pax Venetorum cum itnp. Ad nuni. r>,

Alcxio impeac succes-

babet

Terracona; (legendum Terracona) metro-

ratore Orientis demortuo, Joannes

fllius

politana sedes eral, ct Odelricus (lcgcnduni Oldegarius) eruditissimus senexarchiepiscopus florebat,

et in -vicis

sor cernens Venetos ex Privilegiis paternis opibus

burgisque dioecesis sua; of(icium

lagi,

sibi

injunctuni exercebat. In episcopali quippe Basilica

quercus

et

alia3quae

proceres arbores
iiitia

creverant, spatiunique interius

jam muros urbis

abundare, eorum maritimam iiotenliain sus[)ectam hahuit, et Privilegia conflrmare renuit. Inde, inquit Joannes Lucius in Hist. de regno Dalinatia; lib. 3, cap, 10, siniultatibus primis Venetos inter
et Graicos orlis,
illi

tertiam expeditionem in Ter-

a priscis teniporibus occupavcrant, habitatoribus per immanitatem Saraccnorum pereniptis seu fugatis,

qui

eamdem dudum

incoluerant. Denique

ram-Sanctam facientes, Grfficorumlocainfestarunt; sed dux Venetiarum victricem classeni reducens, ct Grtccorum loca in /Ega!0 vastavit, et Dalmatiani
recuperavit,
et

Honorium papam anno scquenti sedere ca?pit) adiit, velle siium ei denudavit, Terracouensem comitatuin ab oinni exactione sicculari libcrum dono pa|)a! recepit; et
Rodbertus instinctu
(qui
pra^sulis

iinperator Privilegia paterna con-

flrmare persuasus fuit; a quo tempore Venetindivigationes quietas prosecuti sunt. Quid vero hoc

anno adversus

Christiani nominis hostes in Syria

lib.

reversus, validis sodalibus (|utesitis, sibique adjunctis,

slit .

Veneti egerint, narrat Baroiiius ex Tyrio

12,

usque hodie custodit, Elhiiicisque

dixerat Ordericus,

resi-

Jam

Rodbertumde Culeio

eaque de re legendus etiam Fulcherius Carnotensis, qui tuuc Hierosolymiserat, lib. 3, qui ait clas-

equitem Norinannum post proelium ad Cutandam anno mcxxi datum, cui ipseinterfuit, sedem Tarraconte flxissc.

sem eoruiu
vel carabis,

fuisse

naviuui cxx, exceplis carinis quaruni alia; quidem rostrata', ahae

Hunc

scriptores Hispani vocant

Ro-

onerata;, alia3 vero triremes fuerunt.

Cum

Sara-

bertum Arjidlonitim, quem ortum esse ex nobilissima gcnte dc Tria in Normannia, ostendit Baluzius
iii

ceni naves octodecim de classe Venetica perspicerent, ct se appropiare,

pugnam

audacter adversus

Supi)lem. ad

Marcam Hispanicain

lib.

A,

Porro loco Odelrici , iegeiidum csse Oldef/arii, certo deducitur ex Diago, lib. 2 Hist. comit. Barcinonensium cap. dOO, ubi ait Oldenapag.
4<S9.

omnesque detruncanl Fidecaret , inquit Fulcherius, quod ultra humanum auditum navibus vases
eos suscipiunt, sed Veneti in cos irruunt,
:

occidentium sanguine fluido tingerentur. Itaque

navesnuiltis onusta^ opilnis capiuntur. Corporihus

fium

Tarraconeiisem successisse Berengario demortuo, qui Ausoncnsis episcopus, et Tarraconensis episcopus tilularis luerat. LocusilleOrdericidecepitMabillonium inbrevi Nota
in archiejiiscopatum

quidem extra naves tunc jactalis, usquead quatuor millia passuum salum rubescere circumquaque
videretis .
15.

ad Epist cxxvi. sancti Bernardi, ubi dicit Oldeganwm juxta Ordericum Odelrico successisse. Pra;terea

Balduinus rex capitur

et infideles victi.

Refert ibidein Tyrius cap. 21, Christianos

valida ^gyplios re|)ulisse,
millia ex eis occidisse.

manu

corrigendus hic error Orderici, qui ibidem scribit de Roberto Terraconcnsem comitatum ab omni
:

eodemque prcelio septem Qua de re Anselmus Gem:

exactione saiculari liberum

dono papaj

(scilicet

Honorii Il)recepit. Diagus enim lib.2

Hist.

comi-

tum Barciuon.

cap. 111, tradit constare ex Inslru-

anno scribit Balduinus Jerosolymorum rex a Saracenis capitur. Qua de re menle excedentes undiqueversum evocali, ad sexablacensis in Cliron. hoc

nieutisiu archivis urbis Barcinonensis ase visis,Tar-

ginla inillia congloinerantur, utChristianos a flni-

ragonain Roberto de Agidlone die xiv Martii anni lucarnat. mcxxviii, ab Oldegario arcliiei). Tarraconensi in fcuduin datain fuisse. Ditionem autem illain a comite Barciiionensi archiepiscopos Tarra-

bus suis exterininarent, etc. Dies pugiia; indicitur. Procedunt Christiani cuin mililibus et peditibus vix ad tria millia aBstimati, etc. Abbas oliin Cluniacensis Poniius profert lanceam transflxam in latere Chrisli. Periere septein millia infldelium,

couenses dono oblinuisse, Acla publica docent.

Tarracona a fomina defenditur. De Roberti, qui el cognominabatur de Bordet, uxore,

13.
hffic

onines vero Christiani

ut ibidem dicetur.

iiicoliinies

rcversi

sunt.

Balduinus anno sequenti in libertatem asserius,

16. Victoria Joannis imp. de Hunf/aris.

subdit Ordericus

Iiiterim

dum

jiergeret

(nempe Robertus) Romain, itemque procolligendis sodalibus rediisset iu Nornianniam, Sibylla uxor
ejus, filia Guillelmi Caprae, servavit

Ad

num. 6

et se(|. Nicetas

Chroniata loquens de gestis

Terraconam.
pulchritudine

Hsc non

iniuus

probitate

(|uani

a Joanne Coinneno quinto imperii ejus anno, ait eum (jducto Bera;, ubi castra habebat, exercitu,

vigebat. Nain absente marito jiervigil cxcubabat, singulis noctibus loricam ut miles indiiebat, vir-

Scythas aggressum csse, et illustrem de

riain reportasse
:

illis

victo-

Hac dc Scythis parta victoria,

illustri

gam inanu gcstans murum ascendebat, urbem circumibat, vigiles excitabat, cunclos ut hostium iusidias cautc pra;cavcrent, prudenter admonebat.

subdit Nicetas , et
vota Deo persolvit,

edito facinore, Joannes

quod

festuin

Pazinacarum no-

stro teinpore dicilur, in rei gesta;

monimentum.

CALLISTI
et grati

11

ANNUS

5.

CHRISTl 1123.

355

animi testimonium
Scylhas

intelliginius,

illos alios

Quibus cx verbis non fiiisse quam

Stigaudum, fuerunt monachi. Frigeardus quippe

ca[)el]anus Lofberi regis ad pra^sulafum
ctus, et
fiiit

ele-

Ihinrjaros,

Pazynacas sen
,

Patziiiates a scriptori-

Romam

ut ab Agathone papa consecraretur

bus

Gra^cis vocatos

ut alibi obscrvabimus. Haec

destlnatus. Deindedatis a papa induciis

decem

die-

praesenti anno, qui imperii gesta.

17.

Joannis quintus

est,

riim, exspectans bencdictioneni, interea decldit in

tatum.
ri;r,
tat,

Sed trliimphus

Gemis triumphiin imperio Orientali

7,

tisi-

lectum, etsine prajsulatus unctione exbalavit spiritum.

19.

beatissima; Virginis Ma-

Nonnisi

ter e

clero.

quem Baronius num.

ex

eodem Niceta

reci-

nobilitate et

morum

benignitate, de clero

Oda vero pro assum-

ahquot post huncannis Constantinopoli exhibienim Nicetas, non mxdto posUoannem imp. contra Tribalios seu Servios expeditionem suscepisse, cosque acie victos ad paccm coegisse. Narrato deinde bcUo Hunnico subdif, succedenti tempore, copias coegisse, et naves expeditas comparasse, iisque per Pontum in Istrum frajectis, bostes terra et aqua adortuni essc, et post varias
tus. Scribit

ptus

et archipraesul est

consecrafus. Qiii postquam

onmes
rit,

dimicationes pace
facta,
tasse,

cum IIuDniscieterisque Barbaris de bostibus remotioribus subigendis cogiet Italiam maritiinam sibi conciliasse. Tum

monachos fiiisse compebabitum mufavlt, et rcligiosiis monachus ac arcliipra?sul usque ad morfem Deo militavlt. (Eadmerus, qui idem ac Ordericus narrat, ut anno mcxiv, num. 5 vidimus, neque Frigcardum, neque Odam infer archiepiscopos ex clero assumptos numerat, quia primus antc suam ordinationem morfims, alterque monaclium posfea induil). Sligaudus autem Einma?, reglnaj
antecessores suos
libenter ac devote
ca[)ellanus,
tlt,

admodum

sa^cularisetambitiosus extl-

traducto in Orientem exercifu, Persarme^iios a^iires-

sum

eos superasse, el Byzantium reversum friumindixisse. Describit

phum

triumplmm

ilhuu,

ait-

primumLundoni, |)ostmodum Cantuaria) cathedram invasit. Verum a Romano papa nunquam pallium habuit, imo ab Alexandro papa
qui

que quadrigas

a quatuor cquis tractas fuisse, et

currum argenfo interpuncfum non imperatorem conscendisse, sed Uei genifricis imaginem in eo
collocasse, cui victorias, ut collega! imperii invi-

Haraldum profanavit, duin in regein benedlcere debult. Qua[iropter idem, sicut a se exaltatus intumuil, sic a Deo bumlliatus ef confuinterdictus

sus ingemuit.

Nam

Guillelmo Primo in regno conin

Cinnamus iib. i, pag. 1, postquam eumdem triumphum retulit, ait Res miraculi insfar a Byzantinis visa, quod a nemine, ut o|)inor, facfifafum noverant, ex quo Heraclii et Justiniani iuiperiumobtinuere. Verum, ut obserctiE,

accepfas ferebat.

firmato, clarescentibus culpis, judiclo Synodi depositus

est
:

unde nec
est.

Calalogo |)ontllicuni

com-

piilandus

Angli monachos, qula per eos ad Deuni conversi sunt, indesinenter diligentes honoraverunt ipsique clerlci reverenter et benigne
:

vat Ducangius in Notis ad

Cinnamum,
et

facile refel-

sibi

monacbos
et leges
et

btur hisforicus
dentibus
ila

iste

ex Curopalata

Zonara, tra-

mores

Joannem Zimiscem, devictis Bulgaris, triumphum duxisse, ut totam rerum bene gegloriaiii I)eipara;adscripseril,

confutent

pra?ferri g;ivisi sunt. Niinc aiifem mutata;sunt, et clerici ul monachos conculcent, clericos exlollunt . Ila

starum

cujus imagicurrucollocatam ipse subsecutus est. Vide quaj de boc triuni[)ho ex Leone Dlacono hacfenus inedito de Zimisce loquentes dlximus. Idipsiim

Orderlcus Uticensis in Neustria nionachus. 20. Obitus Marbodi Redonensis episcopi.

nem

in

Hoc anno Marbodns e[)iscopus Rbedonensis vitain cummeliorc commutavil, uf testatur chronograplius Andegavensls lom. i Bibliolb. Labbeana;, (jui ingressurus viam univers;ccariiis,ponlilicali onere
de[)osito, sancli Benedicti liabitiim siisce[)it, ct B. Albino se tradidit, [laupcrem Cliristum pau[)er cti[ise

postea imifatum

Manuelem, Joannls

iii

imperium

successorem, debellalis Pannonibus, tradit Nicefas

Ilb. 5,

num.

3.

\V>.

Archiep. Cantuarietises e monasteriis de

morc assumpli.
(|ii;c

Ordericiis

lib. 12,

pag.

87;),

nar-

secutus, ut Icgitur in Charlulario Sancli-Albini. Varia scri[)sit o[)era, ex quibus [ilura periere sed ;

rata Kaiiul|)bi arcbiepiscopi Cantuariensls morte,

tam deperdila, quam

iiniiressa et Mss.

cniimerat

anno superiorl, ut ibidcm diximus, non vero currenti, ut i[)se per \\xc tempora in Cbronologia

Oiidiiius in Su|)|)lcnient. (leScri[)t. Eccles.Circiim-

fertur siib ejus iiomine E[)lstola

ad Hobertum de
accuferenduin sit,

parum

cerfus affirmat,
:

coiitii;if,

de

('jiis

successore

Arbrissello ([ua
sat,

eum

[lortenlosis crimiiiibus

lia;c scribll

Cui Willelnius Curbuliensls canoni|)Ost

sed quodiiam de ea judiciuin

cus regularis
anti(|uus

aliquot annos

successit.

Ecce

jam anno

mos

pro invidla, qua clerici contra

de[)ravatus fuit.

mo-

Cbartulario

Mcxvii diximiis. Ejus Elogium ex veleri mox citalo Sancti-Albinl Aiidegaveiisis

nacbos

urebantur,

cnim nionacbus,
liircdlcavif,

Augusfinus piimus in Anglia Christum ac Edelbertum regeni, et Saiierfum

(jiii

referunt San-Marlbani, ex qiio liquel, eum die xii Se|)lemb.aniniain Deoreddidisse, exlatqiielorn. xiii
S()icilegii

Marbodi

E[)lslola

ne()Ofem

cjiis

cum

po()ulis Cantia; ct

Lundoniie ad

mannensem

episc. (\u\ illum coiisuliierat

ad Ilildebcrtwn Cenode viro a

lidem Cbrlsfi convertil, jussu Gregorll [)a|>;e [)rimas meliopolitanus totlus Britiiimla; Ib.iriiil.

quo uxor debilum

tori [)osliilabal, llcel i|)se

volum

moiiaslic;e vlt;o coiiseiisii ejus cmisissct.

Oinnes exliidc us(|ue ad Iiadul|ilium Dorobcriilaj archiepiscopum pnulerFrigeardum, elUdamafque

21. Concil. Bituric.

Simeoii Dunelmensis

in Hist. de Gesl. rcg. Angl. Concllii Biluriccnsis

356
his vcrbis

CALLISTI

II

ANNUS

6.

mus

CIIRISTI

1124

mcminit : Habitum esl Concilium V idus Decemb. , scd niliil ejus suijcrest. In eum diem hoc anno Dominica cadebat. Quare Coacilia particularia, sicuti raox vidiaputl IJiluricas

de generahbus, a leria secunda saepc exor-

diebantur, post

rem divinam

die

Dominico

rile

procuratam.

CALLISTI

II

ANNUS

6.

CHRISTI

1124.

i.

tum adPomeranos suscipit,

ApostolaS. Otto episcopus Bambergensis eosqiieoptime ihstituit.

esl

sanis accipiant.

Rerum

vero ipsorum monasterioin

rum curam

ctadministrationcm

tuotuorumque
sit

Sequenti anuo, qui

Redcmptoris luillcsimus

successorum arbitrio
monasteria

et potestate

remanere cense-

centesimus vicesimus quartus, Indictionesecunda, superius Otto episcopusBauibergensis, dequosa;pe ad dictum, a Calhsto papa accepit Apostolalum Pomeranos. Qiia; hujus subdilus abbas Ursiiergentunc scribebat, fiise prosequitnr. Consis,

mus. Nulli itaque hominum

perturbarc
,

facultas

cadem

aut

eorum
omnia

possessiones

auferre, vel ablatas retiucre, minuere, vel temerariis

fatigahonibus vexare; sed

qui

ista

serventur eorum, per

quorum

integra consuslentationem et

vertit

enim populos

illos,

meruitquedici Apostohis
eos prolicisce-

Pomcranorum. Anlequam autem ad

retur,

amplas donationcs sua; Ecclesiffi contuht, quindecim monasteria, quae erexit non sineauliqui ad imperatoris subsidium corum invidia
,

monachoruni alendorum super divilias erogandas esse vacaneam impensam Privilegiis mujactarent. Qua; omnia Calhsti papoe nienda curavit atque primum pro eorum immunitate ab eodem Pontiflce hoc accepit Privilepotiusquam in
, ,

gubernationem concessa sunt usibus commodis profutura. Si qua igitur Ecclesiaslica, saecularisve pcrsona, hanc nostrai conslitutionis paginam sciens, contra eam temere vcnire tentaverit, secundo tertiove commonita non salisfactione congrua si emendaverit potestatis honorisque sui dignitatc
, ,

careat,

reamque

se divino judicio existere de per-

petrata iniquilate cognoscat, et a sacratissimo cor-

pore et sanguine Dei

Cbristi aliena fiat,
strictae

ct

Domini Redemptoris Jesu

Cunctis autem eisdem
sit

atque iu extremo examine di-

gium
a

ultioni subjaceat.

CaUistus episcopus, servus servoruni Dei, venerabili fralri Oltoni Babergensi episcopo, salu-

monasteriis jusla servanhbus,

stri

pax Domini no-

Jesu Cluisti, quateuus et

percipiant, et

hic fructum bonae

districtuni

lemet Apostolicam benedictionem. non solum Bonis fratrum nostrorum studiis debenius aninios favere, sed ad ea ipsorum etiam
venerabiiis frater incitare. Tuis ergo, charissimeet
supplicationibiis incliOlto, Babergensis episcope, propriis sumptibus exnali, monasteria quae ipse
truxisti, ct
licai

actionis

apud

Judicem

prfflmia a^ternai

pacis inveniant. Scripta per

ma-

num

Gervasii scriniarii regionarii et nolarii sacri

palatii.

Desideranturannus

et dies

scd sequenti

pro rebus donatis Ecclesiai Babeubergensi annus ulique pra3sens apponitur, quod sic se habet
2.
Callistus

Babergensi Ecclesisc confercns, Apostoroborari

cpiscopus, servus servorum Dei,

Sedis

munimine

quaisivisli

in

venerabili fratri Ottoni Babergensi episcopo, salu-

Petri ejusque Romana? Ecclesiai prolectione suscipimus coutra pravorum hominum nequitiam defensanda. Statuimus ergo, ut possessiones, prajdia, et bona omnia, qua et fraternitas tua cjusdem

B.

tem

et

Apostolicam benedictionem

Sanctorum Patrum

praeceplis

et

canonicis

sanctionibus
sessiones

demonstratur, quod

praedia et pos-

monasleriis divini amoris intuitucontulil, quaeque aliorum fidelium justa oblatione concessa sunt, aut
in

futurum juste
,

legaliterve
eis

acquiri vel

oflerri

contigerit

firma

et illibata

Doinino auctore

Ecclesiarum, qua) vota fidelium, prelia peccatorum, et pauperum patrimonia nuncupau' tur, vendi vel alienari non debeant. Quae enim divinae majestatis obsequio, et ccelestiumsecretorum usui sunt dicata, non decet iu alienum jus redigi,
vel

permancant. Ordinationes sime abliatum vel uionacliorum suorum a Calhoiicis episcopis dicece-

in

altcrius
(ut B.

servilii

lormam

transnuilari.

Ncmpe

Symmacbi

papa; verbis

loquannn-)

CALLISTl

II

AIWUS 6
propriae

CHRISTl 1124.

357

possessiones qiias iinusquisque Ecclesiro

dcilit

dominis, sed esse primaria;Sedis Apostolicae auctoritatis, Petri successoris, et Christi vicarii

aut reliquit

arl)itrio, alienari qiiil)uslibet ti-

duntaxat;

tulis

aut (Jistractionibus \el sub quocunique arpatinuir. Eapropter nos tuis justis

gumento non
lis

postulationibus annuentes, niansos, qui episcopa-

mensee

tuce servitio dediti sunt, in

eodem

statii,

in

quo bene a te dispositi cognosciintnr, futuris teniporibus permanere praesentis scripti noslri confirmatione sancimus statuentes, ut nulli successorum tuorum, vel alicui hominum liceat eos
,
:

ne in vacuum curreret, sciens quod (lua; a Deo sunt, ordinata sunt, primum omniuia a Romano Pontifice facultatem hujusmodi impartiri sihi per litteras procuravit, quam hoc ipso anno a Callisto papa impetrasse, Urspergensis ahbas rem ipsam
oculis intuens, ila testatur

vendere, sive in laicorum beneficium tradere, vel in

millesimo cenlesimo -vigesimo quarto, Indictione secunda, Callisto papa Secundo Romana; Sedi praesidente,
Olto Dei gratia Bahenhcrgensis Ecclesiae episcopus, divino admonitus instinctu, praedicti Apostolici
auctoritate et assensu roboratus, partes

Anno

Dominica;

Incarnationis

usus

alios

commutare. Sed sicutate dispositum

est,

de unoquoque prcX'dictorum
imperatoris Henrici

mansorum denarius
ad concin-

unus annis singulisBabergensi Ecclesiaepro anima

fundatoris ejus,

Pomeranoterrfc

rum paganorum cum quibusdam civitatihus

Lutitia;
et

nanda luminaria conferatur. Abbatias vero, et regulares canonicas per industriam tuam iu religionis ordine
stabilitas, et alia a te

aggressus

est,

ut eos ab errore suo rcvocaret,

Filii

ad viam

veritatis,

elad agnitioncm

Dei per-

recte constituta,

duceret, ctc.
pra^dicans

nuUi

hominum

Si (|uis

facnllas sit in posterum immutare. autem contra banc confirmationcni venire

Quomodo autem felicitcr actum ut verbum Dei Domino cooperante, et ser-

monem

confirmante sequentihus signis (ne quid

fidein

lemerario ausu
lis,

prsesumpserit,

excommunicatio-

minus habere videretur abantiquis Apostolis) gentcm illam ad Chrislianam

prajdicatione Evangelica
sit

nis vinculo subjacebit. Data Laterani, idibus Apri-

suscipiendam

Indictione secunda .
3.

His

ita dispositis et stabilitis,

ad Apostolatus

hortatus, factusque voti compos, eos oinnes reddiderit Christianos , qui res

munus divini Spiritus rohoratus gratia se accinxit, cum jam ante a Polonorum duce Bolizlao
suscepti
his htleris fuisset invitatus
a
:

ah eo gcstas ejus teniporis scriptor trihus hbris conscripsit plurihus narrat;quem nuper editum auctorem a Canisio secundo tomo Anti(|uaj
exacte
lectionis (|uivis pro arbitrio consulat.
(ut

amantissimo Ottoni venerabili episcopo, Bolizlaus dux Polonorum, filialis obsequii huniilum devolionem.
et patri

Domino suo

dictum

est)

Llrspergensis hoc

Quod vero anno suh Callisto

trihiiat
Callisti
iiiter se

papa, et auctoritate ejusdem id factum affirmet,

Qiiia in

meum
mini,
te, et

diebus juventutis tuac apud patrem decentissima te honcstate conversatum me-

auctor vero Vitae Ottonis totum id

successori Honorio papae;

haud

luito

adeo

nunc quoque Dominus tccum est, flrmans tilii in omnihus viis tuis si tuaj non displicct dignitati, veteres lecum renovare
et

diversa sensisse, ut invicein conciliari

non

possint.

beuedicens

ut quod a Callislo papa concessum idem Olto de quo agimiis acccpisset,

facile potuerit evenisse,

Cum

amicitias, tuoque consilio simul et auxilio uti, ad

gloriam promerendam ipsius gratia coadjuvante cupinms. Nosti enim, ut arhitror, quomodo
Dei

idipsum per ejus succcssorem voluerit confirinari. 5. Al vero, prffiler Catholicam fidem, quam
eos inviolatam servare docuit, quihus sacris ritihus cosdcm Pomeranos imhucrit, idem Urspergensis

Pomeranorum cruda

harbarie,

non inea (|uidem,

sed Dei virlute humiliata, societati Ecclesia), per

rccensere sigillatim

minime

praitermisit,

Dco

id

baplismi lavacruin se admitti jielunt. Sed eccc per

volcnte ad novatorum perfidorum sugillalioncni;

triennium laboro, quod

nuUum

episcoporum, vel

sacerdotuin idoneorum mihivc aiCnium ad hoc opus inducere queo. Undc quia tua sancUtas ad

aiteuim: Qnibushaptizatisctconversis, Ecclesias construxit et consecravit, ct h;rc secunduin sanctoruin

Patrum

instituta cos servare docuit, scilicct

omnc opus bonuin prompta

lur,

et indefessa prredicate

ut sexta feria ahstincant a carne et lacte,

morc

cic-

rogamus, pater amantissime, non

pigeat,

nostro coniitante servitio, pro Dei gloria tuaeque

beatiludinis incremento id laboris assumere. Sed ct ego tua; palernitahs devotus famulus impensas

tcrorum Christiauorum. Dominica die vacent ab omni opere maloetad Ecclcsiam divinum Ofliciiim
audituri vcniant, ihique oralionihus stiidiose insistant.

Solemnitatcs sanctorum
eis

cum

vigiliis,

vel

omnes,et
et

socios itinerum, ct linguaj interpretes,

secundum quod

indicatum

fuerit,

cuin oinni

coadjutores presbyteros, et
pra}heho.

saria fucrint,

qu^cumque necesTu tantum, sanclissime

diligenliaobservent.Sacrosanctam Quadragcsiniam jejuniis, vigihis, elecmosynis, et orationihus diligcntissime observarc studeant. Iiifantes suos in sahhato sancto Pascha; el Peiitecostes cum candelis
et

nem

Patcr, venirc dignare. Hactenus ducis ad OtloEpislola de Apostolalu ad Pomcranos suscipopuli Slavia;,
ita

piendo. Sunt Pomerani

dicti,

cappa,

(|ua;

dicitur vestis

candida, et

patriiiis

quod juxta mare siiit positi. i. Qnod autcm idem vir Apostolicus Otto probe scircl, non esse allerius cujuspiam, aut ah aiiiini
alicujus arhilrio peiidere sihi
suiiiere ad gciites
sil

coniitantihus, ad
iiiiiocenliie

haptismum

dcferant, eosquc vcstc

indutos persiiigiilos dics usque in ocla-

vuin dicm cjusdcm sabhati ad Ecclesiain deferant,

ct celebrationi divini officii inlcrcssc satagant. lloc

Apostolatum, (luamvis invitatus

a saicularihus

cliam injunxit, nc hlios suos nccarcnt, (|uod nefas

358
maxime
filias

CALLISTI
inter eos vigebat.

ri

ANNUS
suos
et

6.

CHRISTl
Novae,

1124.
Sancta!-Maria> in Dominica, sive
et

Ne etiam
sibi

filios

Angelum

ad baptisiriiim teneant,seil
:

patrinosqua^-

Domnica, Gregorium, qni

S. Sergii,

Tarquinius dicitur,
Sa-

rant
libus

patrinis cliam fidem el aniicitiani, ut carna-

Joannem Dauferii virnm nobilem de

parentibus servcnt, Indixit etiam ne quis

lerno, S. Nicolai in carcere Tulliano. Subdiaconos aliquot,

commatrem suam ducat in uxorem, neque propriam cognatam suam usque in sextam et septi-

meque Pandulphum usque ad subdiaconatum promovit, et innumeros fere minoris officii

clericos ordinavit . Htcc de ordinationibus; pergit
:

mam

generationem
silvis,

una uxore. Ne
paganos in
riis,

scpeliant

unusquisque contentus sit mortuos Cliristianos intcr aut in campis,sed in ccenieteet

auteni

Nemo hunc

vidit beati Petri

Basilicam

sicut

mos

est

omnium Cliristianorum. Ne fustes

absque doiiis intrare, nec missam inibi, nisi assignato dono, cantare . Et paulo post Ad bono:

ad sepulcbra eorum ponant, omnem ritum et pravitatem paganam abjiciant, doinos idolorum noa
construant, pytbonissas non adeant, sortilegi non
siiit,

rem
lia

sancti Petri adjunxit cortinas multas, et pal-

et candelabra de , argento , campanas et pavimenta, fundos et casalia beato Petro donavit,

ne quid

immundum
:

comedant, non mortici-

et

multa per Ecclesias

ad

alias

beneficia

contulit.

num, non suffocatum, neque idolotbytum, neque

sanguinem animalium ne communicent paganis, Sed brec ex ritu Gra^coruin potius quam Latinorum, aNe cibum aut potum cum eis, aut in vaPergit sculis eorum suniant, ne in bis omnibus consuetudinem paganain repetant. Injunxit etiam eis, ut
:

Aquam

Urbem

reduxit, molendina

cum

vineis

juxta lacum aptavit, Ecclesiam Sancti-Nicolai in

palatio fecit,

cameram

ampliavit, et pingi

fecit, si-

cut apparet hodie miro

dice
sffipe citato

modo

In alio vero Co:

ba3c ita dilucidius

Ilic

a funda-

dum

sani sunt, veniant ad sacerdotes Ecclesiaj, ut

:

mento construxit in palatio Lateranensi capellam S. Nicolai ad assiduum Romani Pontificis usum,
juxta

confitcantiir peccata sua

in infirmitate

autem sua

quam

adificavit duas cameras contiguas Tito

vocent presbyteros ad se ut confiteantur peccata sua et corpus Domini accipiant. Injunxit etiain,
:

Vespasiano,
secretis

quarum una

cubicularis,

altera

pro

Concilii.

Hic etiam derivavit

aquam de

ut de perjuriis, de adulteriis
ca;teris crimiiialibus

de bomicidiis

et

de

antiquis Formis, et ad portam Lateranensem con-

poenitentiam agant,

secundum canonum instituta et in omni Christiana religione

Mulieres post paret

et observatione obedientes sint.

tum

ad Ecclesiam veniant,

benedictionem a saccr-

dote (sicut

mos

est)

accipiant.

Hucusque Ursper',

lacum pro adaquandis equis fecit, plurimaque molendina per eamdem aquam construxit, et multas vineas cum fructiferis arboribus secus ipsum lacum plantari studiosissime fecit. H.TC ibi. Et apud Vegiuni in antiquis monumentis
duxit, ibique
Basilica; Sancb-Petri

gensis. At in Vita ipsius ista pluribus

pra^sertim

de eodem Callisto

ista

legun-

de catechesi circa septem EccIesiK sacramenta, quam discessurus illis pro concione tradidit. Quaj cuncta non ut ab bomine, sed a Deo ipso accepta fidelissime custodierunt, utpote ea cuncta Doinino
confirmante
6.

tur

Beata3 recordationis Callistus papa

Secun-

dus,

quoniam decorem domus Domini

,

sicut pro-

pheta plurimum dilexit

altare

B.

Petri,

quod

(nt

dictum

est)

sequentibus signis.

et ejiis mnnificentia Ad finem autem vererga Urbis Ecclesias. gente anno, febre correptus Callislus papa, (ut Pandul[)lius babet), moritur, sepeliturque in Ba-

Obitus CalUsti papce,

silica Lateranensi jiixla

Pascbalem papam,

in festi:

lapidum percussionibus quodainmodo violatum videbatur, optimis marmoribus vestivit et decoravit. Et in festoAnnuntiationis beatae Maria; cum toto Concilio lapidem altaris satis bonorifice et devole consecravit. In qua videlicet consecratione (utinvenimus in librisnostris scriptum) fecit remissionem trium annorum, anet

nimia vetustate

vitate sanctcE Luciaj virginis . Alibi vero baec Ita

nualiter ad

eam

devote venientibus . Hajc ipse,

Moritur decinio quarto kalendas Januarii,

cum

Sicque ut posuit Callistus, permansit sancti Petri

altare

sedisset annos quinque,

menses decem,

et dies....

sepeliturque in Basilica Lateranensi . Et in alio Codice Vaticano ista Hic fecit ordinationem per
:

que

CaUisti altaris demolitione, id exigente

usque ad Clementem Octavum, a quo absnova

templi structura, aliud magnificentius superposi-

niensem Decembrem, diaconos, presbyteros,

distribuit .

et

episcopos plurimos creavit, quos per divcrsa loca

Pandulpbus autem Pisanus nominat

:

tum est, nobisque videntibus, sacris ritibus ah eodem Pontifice consecratum est. At beati Callisti papas memoria summa cum benedictione in Ecclesia

Primum doaliquot ab ipso ordinatos, aitque minum Petrum Leonis cardinalem presbyterum

Catholica

perseverat,

utpote

sanctissimi

ordinavit Sanctse-Mariac trans Tiberim, ubi

flnxit
:

oleum
card,

dominum Crescentium presbyterum

:

SS. Pelri et Marcellini

Robertum presbyterum

cardinalem Sancti-CIementis,
cardinalibus
:

cum

aliis

presbyteris

sed et creavit diaconos cardinales,

,

Jonatbam Sanctorum-Cosnifc et Damiani Mattbieum Sancti-Hadriani, Americum Sanciaj-Marise1

Deus dederit, brevis licet temporis Pontificatu, adeo gloriosa peragere, et pra^decessoribus iuconcessa perficere, Ecclesiamque imperalorum tyrannide servitutis jugo depressam vindicare in perpetuam libertatem. 7. Electio Eonorii II per dohim peracta deiyide validatur. Ubi autem scpultus est CalPonlificis, cui

listus papa,

de electione successoris agi coeptum,

sed non sine forinidine,

Vit.

cum

cardinales

memores

OUo.

1.

I,

c. 8.

essent tyraunidis

Frangipanum, (juam adversus

CALLISTI

II

ANNUS

6.

CHRISTl 1124.

359

Gelasium ante septennium taiito Apostolicfe Sedis opproLiio exercuissent, quorum adljuc vigere vires,

animositatenique
etsi

niagis

magisque
ille

incaluisse

cognoscerent. Sed

perdilissimus

malorum

usque Pandulpbus. Ita plane sicut summa laude dignus est babitus Tlieobaldus, qui electus noluit cousentire; ita suaj existimationi turpissimam notam inussit episcopus Oslieusis, quod post ejus
electiouem se
8.
eligi et Pontificalibus
ista

auctor

animum non

mutavit, vim tamen aliam

indui passus

sit.

aggressus est, nimirum ut non violentia, sed dolo atque fallaciis ageret; paratus etiam, si opusesset,
agere violentia,
si

Verum (|uomodo

purgarit, atque re-

nuntiando abluerit, ex
sic accipe.

siepe citato Codice Vaticano

suo ipsius conatui

(lui resiste-

Hkc enim

ibi in

Honorio totidem verbis

rent, invenisset. At

rem gestam
aliis

a Panduiplio subet si

leguntur
siina

Sed quia electio Ilonorii minus canopost septein dies,

in

diacono qui iulerfuit audiamus,

sunt praetermissa, ex

quas

ai)

eo

nice praicesserat
octava

nempe

vice-

ejusdem temporis scriptoribus suppleamus. Aiti[)se LambertusOstiensis episcopus, de mediocri plebe comitatus Bono:

Decembris,
episcopi

conspectu

fratrum

sponte mitram
Fratres

tam

etmantum refutavitatque deposuit. quam presbyteri, ct diaconi

niensis genitus, bene

tamen

litteratus,

a doniino

cardinales videntes ipsius bumilitatem, et prospi-

papa Pascbali receptus est, ct in episcopuni Velitrensem promotus. Religiosae autem memoriaj Calnales,

papa defuncto, omnes patres de curia cardiet alii, prajserlim vero Petrus Leonis et LeoFraugipauis, pariter condixerunt, ut usque ad
listo

ne in Romanam Ecclesiam aliquam inducerent novitatem, quod perperam factum fuerat, in melius reformarunt, et eumdem denuo advocantes, ad ejus vestigia prociderunt, et
cientes in poslerum,

diem tertium una simul juxta

scita

sacrorum

ca-

nonum

pertractarent, interim de electione nulla mentio liaberetur. Hoc idcirco potissimum Leo

tanquam pastori suo, et universali pa|)ae, consuetam obedientiam exhibuerunt . Hkc ibi, at [ilane magua cuin laude, cum, sententia sanctorum,
extrema quaeque pati quisque inducere debet in animum magis quam Catholica scindatur Ecclesia narrat eadem totidem paene verbis Willelmus Tyrius '. 9. Ingens et insperata victoria divinitus obtenta in Sarracenos. Quo anno Sarraceni ob

Frangipanis condixerat, ut infra datum spatium, quod de Lamberto diutius cogitaverat, aliquando
quiete
perficeret
:

nam

totus

])opulus

Saxonem

(Saxum) AnagniuumSancti-Stepiiani inmonte Ctelio cardinalem papam Iieri petebat quos ut dcciperet idem Leo Frangipanis, itidem velle simula:

captum Balduinum
scribeiis

rcdditi audaciores (inquit ista

bat. In sero

autem prwsenti idem Leo pcr nuntios

unumquemqueseorsuni de capellaniscardinalium
pra.>monet, ut

mane summo

diluculo

cum

pluviali

Roberlus de Monte in Appendice ad Sigebertum) niente excedentes, undiijueversum cvocali ad quadragiiita millia conglomerantur, ut
Christianos a flnibus suis exterminent, et apud

rubco sub cappa nigra venirent, et ita uon igno. rante domino, eunidem suum dominum introducerent. Istud vero propterbocingenium adinvenit, quatenus singulos pro accipiendo de manibus ejus papatu attentiores redderet, et sic sallem absque timorc venirent. Etenim quod est factuni Gelasio
recordantes, convenire timebant.

Ascalon impedimeuta sua commendent. Christiani

vero in arcto
tes,

])Ositi, niliil spei nisi in Deo liabenexemplo Ninivitarum utrique sexui jejunium

indicunt, puerisetiam, lactantibus infantibus, universo quoque pecori jiabula negantur. Dies pugna;
indicitur,

Tandem

in cra-

proceduut Cbrisliani
ad
tria

cum

militibus et Principes

pa|)am facturi conveniunt- ad beati Joannis Basilicam et iu Ecclesitc oratorium,

ila
illecli

stinum

{)editibus vix

millia

aistimati.

giadiuutur in frontc,
rens

scilicet patriarclia vexillo effe-

quod Sancti-Pancratii
aliquot

dicitur, intrarunt. Ubi post

Crucem

Cbristi,

abbas Cluniaccnsis Poutius

in

verba

Jonatlias

Sanctorum-Cosmaj

et

i)ra;ferens

lanceam transfixam
Betbleemites
ferens

latere

Christi,

Damiani diaconus cardinalis, collaudantibus omnibus, ipso etiam domino Lamberto episcopo, Thcobalduin cardiualem presbylerum Sanctic-Anastasia; cappa rubea induit, et Cajlestinum ajjpellat, ut ccelitus missum non patitur Ca;lestinus (ego nescio
:

episcopus
cUusi
cx

in

iiyxide

lac

S. Maria; Virginis. Sarraceni vero

quaquaversum

omni

latere

in

orbem circumcinguut

Cbristianos, ne (luis posset evadere.

Dum

ita

iu

cur ali(|uaiidiu nolnerit (inccEplum cst Te Ucwn laudamus cani gaudeuter Lambcrto episcopo
,

procinctu baiient Christiani, vident, Deo sibi auspice, splendorem scisso aere super paganos subito

Ostiensc

pariter

nobiscum canenle. Non tamen

,

non prosperum, veruni satis iiocivum, quamvis bunc ipsi Sarraceni non viderint.
cecidisse, sed
Illico

dimidiato adliuc
verti fecit in

Piobertus impius Frangipanis luctum citliaram. Etenim ipsecum

eniin oinni viriuin robore encrvati, passini

viris,

lugientes ca;dunlur, noii solum a

sed etiam

(|uil)usdam conseutancissuis, ctali^iuibus de curia

a pueriset feminis. Perieruiit in bello sefitcm mil-

Lambcitum Oslicnsem episcopum paparn

beati Silvcstri sita; sunt, sine

accla-

maverunt. Deinde in simiis, qua; ante oralorium

suerunt.

submersi sunt iu aquis (iuini|ue niillia, oinnes vero Cbristiani incolumes reversi, suiiimiiin et
lia,

mora eum conipoUnde licet maxiina discordia et tuniultus emergeret, tamen postea, pacificatis omnibus et
ad concordiam
Osliuusis
iii

dulce e|)iuicium reboant Dco in excclsis. Hucus(^110 Robcrtus. Uuo anuo caiitam a Cliristiaiiis Veiietis

civitatcm Tyri asseiit Willelmus Tyrius.

reductis,

Lambcrtus cardinalis
1

llonoriuni |(apani sublimatur . Iluc-

WiU. Tjr.

1.

xii c. 13, in

fin.

360
10.

CALLISTI
Ecclesia
Ei^ernensis

II

ANNUS

6.

iiuiic

CHRISTI '1124.

langiteicens

S.

MalacMam

re^titiita ; ct

IJelgica

berlum ab liaresi purgata. Uoc eoilem aniio, secuiidum illud propheticum Populus qui ambulabat in ienebris, vidit lucem magnam ha' :
:

per per S. Nor-

ut hodie

Proi)lietam dixit

quod Dominus per Qui ante non ])0pulus meus, i)opulus meus. Ha;c Bernardus de Hiberilli

genti conveniat,
'

norum

Ecclesia.

Quomodo autem
temporis ratione.

accensa semel

lux crevit usque ad perfectum diem, suis locis dicetur inferius

jiro

bitantibus in regione umbrte mortis lux orta est

eis B
sia,

Etenim florentissima olim Hibernorum Eccleper multa saicula nuliaplane legitima succes,

Hoc eodem anno,

infausta heeresi Tanchelini

sione e[)iscoporum exculta,

serat,

omnino
et inculta

inculta eva-

atque pcnitus deserta

remanserat.

Quindecim enim (teste sancto Hernardo -), generationum curriculis evolutis, acciderat, ut primaj
sedis

arcbiepiscopatum

haereditaria

successione
inva pes-

una fainilia tyrannica possessione possideret sum. Mos enim ,inquit sanctus Bernardus,

Belgicam Ecclesiam labefactante, adversus eam immissus est a clericis Antuerpiensibus S. Norbertus Pramionstratensium patriarcba, cui Ecclesiani Sancti-Micbaelis ad hoc ipsum ejus canonici concesserunt. Est de his vetus monimentum, ab Auberto Mirajo canonico Antuerpiensi ad nos missum, quod sic se babet
:

Antuer])ia! est illustris abbatia S. Michaelis,

simus inoluerat quorumdam diabohca amljitione potentum, sedem sanctam obtenlum iri lia;reditaria successione
nisi
;

nec enim patiebantur episcopari,

quam Basilicam canoAntuerpienses anno li24 cesserunt beato Norberto ejusque sodalibus, in Sacramentaria atque
ordinis Prsemonstratensis,
nici

qui essent de tribu et familia sua. Nec

parum

processerat execranda successio, decursis jani in

Adamitica Tanchelini lueresi profliganda laborantibus. Extat ipsum, quod sic se liabet, Diploma
cessionis

hac malitia quasi generationibus quindecim, et eo usque firmavcrat sii)i jus pravum, imo omni morte puniendam injuriam generatio mala et adultera, ut etsi interdum defecissent clerici de sanguine illo, sed episcopi nun(|uam. Denique jam octo extiterant ante Celsum viri uxorali et absque ordinibus, litlerati tamen. hide tota illa per univcrsani Hiberniam de qua multa superius
,

In

nomine

sanctae et individuae Trinitatis.

Ego

Hildoli)Iius prajpositus S. Michaelis in

Antuer-

pia, tani futuris

quam

prajscntibus in perpetuum.

Qualiter praifata Ecclesia nostra ad usus canonico-

rum

Prffimonstratensis ordinis transierit, etqua de

eis

causa assensus Capituli nostri

datus fuerit, pra;:

sentis scripti attestatione notificamus

Cum

in die-

diximus, dissolutio Ecclesiastica; disciplinm, censuree enervalio, religionis evacuatio

;

inde

illa

ubi-

que pro mansuetudine Clnistiana saeva subintroducta barbaries, imo paganismus(]uidam inductus sub nomine Cbristiano etc. Htec Bernardus.
Id. At

bus nostris quidain baereticus, Tanclielinus uomine, in partibus nostris advenisset, et venenoso sermone a fide, et a Sacramentis Ecclesiae pluri-

mos

avertisset, bac de causa, ut illa hairesis, quai provinciam nostram occupaverat, funditus exstin-

quomodo

in tantis tenebris lux ex in-

gueretur, consilio domini Burcbardi episcopi et

totius ])opuli, et assensu capituli nostri

sperato refulsit, idem sanctus enarrat,

licet sanctus

cum

vide-

dominum

Malacbias prKstantissimus monacbolicet

rum, coactus

renitensque, eligitur e[)iscoi)US

temporibus spectabilis religionis, accersiri curavimus, eique ac suis franostris

tribus,

Norbertum, virum

Conneretensis, agens

annum

aitatis

sua; trigesi-

regulam

beati

Augustini

servantibus,

mum,
anno

hoc nempe Bedemptoris anno. Etenim qui

ffitatis

suamque institutionem exsequentibus, supradictam

Ecclesiam

sua;

(]uinquagesimo quarto

obiit,

anno

cum

capellis inejus coemeteriofundatis,

RedemiJtoris millesimo centesimo quadragesimo

octavo (ut idemsanclus Bernardusaflirmal)
esse oportuit

et tribus curtilibus, et

natum

terio adjacentibus,

cum

jugero terne eidem coemequatuor ])raebendis, per

anno Domini millesimo nonagesimo

ffitatis

manus memorati

episcopi tradidimus, circumspe-

quarto, a quo tempore ejus

annos enumerando, hunc invenies esse trigesimum, quo est creatus episcopus. Sic igitur super candelabrum exallata lucerna, sua luce mox densas illas tenebras illustravit. Siquidem , inquit Bernardus,
cessit duritia,

ctione vigiles, digneque perpendenles,

quod eorum
si

saginaremur oralionibus
eos

et

bonis spiritualibus,

sustentaremus

beneficiis

temporalibus. Nos

vero prius
in octo

quievit barbaries, et

domus

exa-

numero duodecim, numerum nostruni terminavimus praibendis, et cum his et prx'positura; nostraj integritatem ad Ecclesiam
eadem
villa transtulimus. Ca;teras
eis

sperans paulalim leniri

coepit, i^aulatim correctio-

beata; Maria; in

nem
medio

admittere,
barbaricffi

recipere
leges,

disciplinam. Fiunt de

vero quatuor pra;bendas, per omnia

consimili-

Romanai introducuntur,

ter participantes proprio nostro arbitrio

dedimus.
in nostros

recipiunt ubique Ecclesiast. consuetudines, contrariae rejiciuntur.

Excepto quod allodia

Iia;c

et

mancipia, quae usque ad

])ossederat,

Reajdificantur basilicic, ordinatur

tempora Ecclesia

illa

clerus in

illis,

sacramentorum
concubinatus

rite

solemnia celecelebritas

singulariter usus segregavimus.

Baptismus vero
et

brantur, confessiones fiunt, ad Ecclesiam conve-

celeberrimi temporis, videlicet Pascha;

costes, in

Pente-

niunt

plebes,

honestat

Ecclesia

illa

observabitur; reliquo au])ro-

nupliarum. Postrcmo sicmutata in melius onniia.

IX.

tem temporc parocbianus noster baplizandis

1

Isai.

"

Bern. lu Vita S. Malac. c. 3.

Ose.

I.

1. 2. Pel. 11.

CALLTSTI
videbit. Infirmos aiitem visifare et

II

A.NXUS G,

CIIRISTI

1124.

361

communicare

sione et testium subscriptionc, qui interfuerint et

oleoque inungcre, confessiones audire, mortuos sepelire, omnibus hsec ab eis quscrenlibus libere

hoc donum dederint, annotari curavimus. Ego

Hildolphns, prsepositus Sanctae-Marire, Ansolmus
canonicus, Bernardus canonicus, Gisell)ertus Bo-

concedimus. Ut autem tam pra?clanG beneficentiae

fcedus inviolatum et inter nos et ipsos scmper per-

maneat, boc definitiim cst, ut quodcunique munus infirmus et moriens parocbianus, sive in
terra, sive in alia substantia cujusvis Ecdesite ali-

Raduandus canonicus, Ovo canonicus, Raduandus scriptor. Rogerus canonicus, Hildcviiinus parochianus. Actum autem est lioc aiuio Verbi
reus,

incarnati
tia B.

1124,

Indictione secunda,

epacta ter-

quid obtnlerit, aut pro se

offerri

instituerit,

per

medium
infirmus,

dividatur.

aut

Quod vcro alienus sanus, vcl parochianus incolumis dederit,

fuerit,

Hoc
mam
renl
;

li. Constitutio

Joannis imperatoris Orientis.

(ut res Orientalis imperii at-

eodem auno

Ecclesia, cui

hoc dalum

absque partitione

tingamus) Indictione sccunda, Joanncs impcrator

Constantinopoli

possideat. Ipsae vero Ecclesiae sednlas in inviceni

Juges
in

sibi

debebunt

fratcrnse charitatis orationes,

Constitutionem edidit saluberriadvcrsus provinciarum prxsides, vel alios,

fieret

omnibus necessitatibus sese supportantes. Pro commemoratione vero suoi libertatis utraque Ecclesia persolvet Camcracensi prssuli aureum
Antuerpiensis moneta? et ponderis, sin-

qui defunctornm episcoporumbonarelicta invadebuit.

a

nummum

omnino, poenis cohiGrEOcorum incipit Quidnam facere majestas mea majus operaepreExtat in Codice juris
;

quod ne amplius

gulis annis in festo S. Luca\ Ut

et inconvulsa

autem hac rata

impres-

tiuni etc.

permaneant,

sigilli uostri

Addo perio(!ir.ra;co-Romana6CI7. Anno /Era Hispan. 11C2.

Auno

UegiraeiilS, inclioatodie 18 Febr.,Fer. 2.

Jesu CUrisU 1024.

(lonorii

papae 1.

Hearici

reg. 19.inip. 14.

Joannis Comneni imp.

7.

1.

Boleslaus III Polonia> di/x sororem Tlenrici

imp. uxnrem ducit.

A mim.

ad G. Anonymus,

merus, cujus tempore liic anonymus latebat, eani Adelaidem appellat.

2.

in tenebris

qui Vitam sancti Oltonis Bambergcnsisepiscopi/ab

Conversio

Henrico Canisio tom. ii Antiq. Lect. recilatam, non mullo post hujus sancti praesulis morlem litleris
mandavit,
ait in Pra:!fatione

episc. Bambcrty.
proeliis

Postfiuam

Pomeranorum per S. Ottonem

Boleslaus 111 variis

in Polonia

eum ante episcopatum scholam puerorum accepissc, et ma-

Pomeranos sibi subjicit, de fide Christiana in illam gentem referenda cogitavit, litlcrasque dedit ad Ottonem cpisc. Bambergcnsem, nullo tcniporis cliaractere nolatas
relatas,
,

gnam in ea regione famam sibi comparasse, e comque aliquot annos probe et sapienler ibi
mansisset
,

ct

Baronio nuni. 3

quibus

eum

rogavit, ut quia in dicbus ju-

uxor ducis deluncta

sibi

est

,
III,

Boleslai

ventutis cjus

apud palrem suum decenlissimahonetrienniim fruad sacerdotes huic opcri idoneos inpigeret, id laborisassunicrcet
Vilre

ncmpe

Polonice ducis hujus nominis

qui prilib.
V>

state conversafus essct, ipseque per

sfra lafjorassct

mis nuptiis
de gestis

copularat, ul Cliromenis
refert,

Polon.

principis filiam. Olto, ut subdit

Sbislavam Kwycmmm idcm anonymus,

si

vcniendos,

cum non
iis

ad se vcnire. Anonynujs, lib.2

hujusApostoli

Boleslao duci auctor

venire, acciperet

fuit,

ut

vcllet

ad alios toros

Pomeranorum, de
dux,

quo-ibi lioc ct scqucnlis anni

cum

uxorem in partibus Tcutonicis, qna;rendum esset a nisi aniicos, genus, potcntiam utpote, cui opcs abundc suppeditarent . Hanc in rem ipsemet sanclus Ollo legalus cligilurroEo tcmporc soror impcratoris in contubcrnio cjus manebat , de tiua Olto fcliccs nuptias exspectabat. a Duce igilur optalis thalamis potito, major iterum gratia Oltoni acccssit, suique paranymphi domina oblila non cst. Idem Clironihil
ci
,

initio gessit fuse loquitur.

Uratislaus Pomcraniae

amboquc

ejus

filii

a sancto Oltonc baptizali, ct

Adelbertus Pomcraniaj episcopus rcnuntiatus se-

dem

posuit Vollini (juod

fluvii,

oppidum

estinsula) Julini

ad osfia Oderac
tianslata. a

scd ca anno mclxxv

Caminum

Antc dicm Palmarum ad scdem suam sanctus Otlo reversus cst , ait anonymus, cl gaudium Paschalc duplicavit, quod et suam pnesentiam civibus cxhibcrct, et tanlo

cum

fteiiori' tof

BAnoN. ToMts XVI 11.

40

362

CALLISTI

n ANNUS

6.

CHRISTI 1124.

animas Cbristolucratusesset. Ilelnioldus inCliron. Slavoruin lib. 1, cap. 41, liunc sancli OUoni niissioneni cuni anno sequciili conjungit, quia ad finuni ejus respexit. Auctor vero anonymus [^ra;falus eani Ilonorio II attribuil, qnia is hoc anno ad culnien Apostolicum cvectusest. Desecundo sancti
Oltonis in Ponieraniani, et in Leuliliam seu Liuti-

5. A Paschali 11 cardinalis creatns. Mabillonius in Pi\Tfatioiie generali ad iiovam editionem

Oi)erum
nullani

saiicti

Bernardi a se curatam

4,

ait

in

gniacensis
nalis,

memorato loco chronographi Maurimentionem esse de titulo diaconi cardititulum Petro Leonis a Paschali
II

quem

tiam itinere anno mcxxviu sermo erit. 3. Legatio Gallica Petri Leoiiis cardinalis. A nuni. ad 9. In Cliionico Malleacensi ad an-

Onupbrius Iradit, eaque in re IJOtiorem esse auctoritatem chronograpbi Maurigniacensis, ejus teinporis tequalis verum virum doctissimum decepit, vel Duchesnius, qui Cbrofuisse
;

concessum

num
vayo

Mcxxrv le^ilur

Fuit

Concilium Carnoti,

elc.

nicon illud tom. iv publicavit, vel polius librarius,

qui omissa interpunctione locum bocmodoedidit:

fuit(iue aliud
:

Clermondo Concilium, et aliud Belallerum quoque Vienn . Quod in iis

;

papa Pascbali
et

II

patris

admonitione retrahitur
etc.

gestum iguoratur sed cbronograplius Maurigniacensis pag. 370 testatur, Petrum Leonis S. R. E. cardinalem, quem jam diximus anno mcxxii Sedis Apostolicce legatum in Frauciani missum esse
Carnotensi
et

ad curiain,
pa|)ae,

cardinalis effectus tem[)ore Callisti

cum eodem
tempore

Gregorio

cum

ponere
effe-

debuisset, retrahitur ad
ctus,
Callisti

curiam
papa;

et

cardinahs

cum eodem

Grego-

Bellovacensi Conciliis praesedisse

et

rio etc. ila ut

non tantum ad curiam evocatus

sed

quia
in

is

postea sub Anacleti

nomine antipapa

fuit,

fuerit a Paschali II,

eliam ab eo cardinalis

juvabit bic referre, quaj de eo cbronographus iste

creatus
opinio,

qua; emendatio certa, sicuti et Onuphrii

mediuin adducit Fuit bic Petrus Pelri filius, Leonis. Leo \ero a Judaismo Pasclia faciens (id est, transitum, quod voxillaHebraicasignifical) ad Chrislum a Leone baptizari, et ejus nomine meruit insigniri (Leonem bunc e Juda>is prognatum scribit etiam Arnulpbus Sagiensis arcbidia:

filii

Mcxvni
sii
II,

cum, ut videre est apud Baronium anno num. 16, Pandulpbus in Vita Gelainter eos qui secuti sunt hunc Pontificem
,

Roma

egredientem

ut persecutionem fugeret,
et

nuineret Petrum istum, scribatque

de diaconis
,

cardinalibus dominus Petrus Leonis

Gregorius

conus, et poslea Lexoviensis cpiscopus, in Tractatu de Schismate orto post Honorii papce decessum). Hic \ir, quia scientissimus erat, iii curia Roinana

Sancti-Angeli
centii
II

etc.

qui Gregorius postea sub Inno-

magnificus elTectus, genuit fihum nomine Petrum, magnai faina> niagnae(jue polenlia; post futurum. Ea tem|iestate inter regem Theutonicorum, qui ex successione Karoli Magni Romanorum patricius
crat, et

nomine Ecclesiam Romanam rexit. Porro hoc anno in Francia, ubi duae legationes erant, ut alibi ostendimus, legatus etiam Sedis

cum

is

Apostolica; fuerit,

existimo,
7iensi a

anno mcsxvi demonstrabo, Clcromontano et VienCbronograpbo Malleacensi memoratis praeut

eum

Conciliis

Ecclesiam

Romanam

illa

turbulentissima
In qua \ir
ille

fuisse

cuin

Petrus

Bellovacensi et Carnotensi

de Inveslituris orla
in

est seditio.

tantum

praesederit.

tantum

arniis strcnuus,

consilio providus,

et

Ecclcsiae Roinanaj fidelis extitit, ut ei cuin cajteris

berti comitis

munitionibus, quaj Ronuc sunt, illam quoque, qua; illius Urbis videtur obtineresimilitudinem, turrim
dico Crescentii(seu arcem Sancti-Angeli)qua;a parte

11 reprobat conjugimn filii RoNormannicB. Hoc anno, ut narrat Sinieon Dunelmensis in Hist. de Gest. Reg. Angl. Fulco comes Andegavensium aliam filiam suam
C. Callistus

dedit uxorein ^Villelmo

filio

Roberti comitis Nort-

GaUiarum incapiteTiberini
mitteret, et
4.

pontissitaest,

papacom-

mannorum
glix', (jui

eum

prae ca^leris

familiarem haberet,

Biio Concilia celebrat.

Henrici regis AnRoberlum fratrem Normannia; comitem

fratris regis (iienipe

Hac occasione

captivum tenebat) promiltens juveni auxilium, ut

mirabiliter excrescens, quotidie sui melior efficiebalur, et divitiis, possessionibus, honoribus augmentabatur. Inter ca!teram sobolem, cujus plurima multitudine sexus utrius^iue a quibusdam anti-

quacumque in parte paterni honorisfieret h;eres. Post illud matrimonium Guillelmus crebras irruptiones in ditiones Henrici regis fecit, earumque
occasione gravibus Angliaest atlritaexactionibus

cbristus gloriabatur, genuit

sermo nunc
anlichristi

est,

qui

lilteris

hunc Petrum, de quo traditus, a quibusdam

Iste

pecuniarum
Callistus
II,

ut subdit Dunelmensis.

Verum

post susceplam

idoneorum testium

pra;ambulus apiiellabatur.

studii

gratia Gallias atque Parisiusadiit, et

ret,

cum

repatria-

mum

apud Cluniacum ditissimum atque sanctissicnenobiuin monacbilem babitum induit.

de parentela probationem, ubicuinque Guillelinus Roberti comilis fuerit, prohibuit officia celebrari, nisi ulique ad datum a se tenninum conjufilius

gium idem
litteris,

dissolverit , in(|uit Callistus

II

in suis

Aliquantisper inibi rcgularibus institutionibusimbutus, a papa Paschali II patris admonitione retrahitur ad Curiam, et cardinalis efTectns, tempore
Callisti papa3 cum eodem Gregorio legatus missus ad Gallias, Caruoti Belvacique Concilia celebravit ,

datis

Laterani, Vll kalendas- Septemb.,

toni.

ni Spicilegii pag.
illain

148

reiatis,

asserens se

causam
sisse

Joanni presbytero cardinali commiis

finiendam. Est

Joannes Cremensis ab eo

legalus in Angliam missus, qui in eani venirenon

potuit, nisi cura diuin

curreuti scilicet anno, uti mox insiuuaviraus. Ila chroiiograpbus Maurigniaceusis.

Normannia

retentus esset

a rege , iaquit idera Dunelinensis ad an. mcxxv.

CALLisTi
Interim Callisto
II

11

Aymjs

6.

CHRISTI 1124.

363

sfatim nanabinius, demorluo,

mense Decembri hujus anni, ut anno scnuenti Hoin

hlicatum,
Callistus

etFalconis Beneventani, NeapoliannoMDCxxvi puIncocnim habefur XIX kal. Jan. oh.

:

uorius

II

ejus successor, litteris Laterani, pridie

tlatis, et

II

papa

. Dies

autem

in illo Necrologio

idus Aprilis

eodem tom.

ni Snicilegii

nolati veldies

morUs vel

dics scpulfura) Poufiflciim

relatis, scri|)sit

ad canonicos Ecclcsia) Turonensis,

Roni. cerfo dcsignant, ut singulos in eo contentos

percurrenfi patebit.

Willelmum,

post dissolutum a Joanne cardinali

presbytero Apostolicrc Sedis legato illicitnm iilud

rum

Cum itaque dies xix kalcndaJanuariariim, scu dies xiv mensis Decenibris,
Callisti II refcrri

matrimonium, non
nuntios ad
capillos

soluni

non paruissc sed

;

legati

ad diem emortualem
nonnisi dc
tlie

non

possit,

eum

directos cepisse, in arcta custodia

et

sepultura; interprelandiis. Secundo,

in Cliron.

per duas sepiimanas retinuisse, barbas eorum

Joanues Ceccanus
scribit
:

ad

Iiuiic Cliristi

annum

flammis exussisse, et littcras in conspectu homintim sub dio cremare prfcsumpsisse. Quare Honorius II canonicos Turoncnses monet, se excommunicalionem in personam ejus, et interdictionem in propriam comitis terram a suo legalo
latas conflrniare.

Obiit Calixtus [)apa

XIX

kal. Januariio.

Idcm

Icgitur in Chronologia Saxonica

nuper Oxonii

vulgata, ciijus auclor hoc ipso temporc in Anglia

florebat. Terfio, Fulcherius

Carnotensis, qui hoc

ipso fcm[)ore vivchat,

Christi

lib.

3 Hist. Hierosol.ad

hunc

Guillelmus aliam postca uxorcm

accepil,

et

mandatis Pontificiis paruit, ut infra

videbimus.
7.
listi

papa obiit XII kalend. Januarii sed loco Xllkalcnd., legenduin XI V kale)id. Bongarsius, qui tres illos libros in kui
ait: Callistus
,

annum

Moritur Callistus II PP. Nunc ad CalII mortem veniamus. Hanc Pandulpluis in

emisit, fatetur cxemplaria quihus usus est necintc-

gra

iiec satis

emendata

fuisse. Mirajus in Aiictario

ejus Vita exacte coiisignarat, sed librarii

locum

de

Scrii)t.

Eccles. pag. 2i7 monet, Brugis in Col-

corrupere. ILxc PanduJpiii verba Jam Christus conlinue in mentibus fidehum nascebatur (id est,
Ecclesia

Isgio Soc. Jcsu iiiter rcliquias Bibliolheca!

lianaj

extarc plenos et intcgros, iisque

Advcntum

ejus celcbrobat)

dum

fcbris

corrigendos esse.

Pamejam cdifos Quarfo, Baronius uum. 6 recifat

:

inopina proveiiiens, papaiu

repente consiimif, et

caput nobis omnibus in solo papa cecidit. Ncc mora,

confessus et ordinatus (limc ultima vox corrupta)

verha antiqui scri[itoris inedifi, qui ait Morifur decimo quarto kalciid. Januarii, uhi efiam legen-

omnibus uhilantibus obdormivit

pacis pater

in

Domino

et sic

dum, decimo nono kal. Januarii. Quamobrem Simeon Dunelmensis liujus tcmporis scri[)for in
Hist.

cum ipsa pace recedit. Sepultus est Ladominum Paschalem in festivifate sanclo; LuciaG. Sed cum certum videatur, Callistum II postidie festivilatis sanctae Lucia?, dic nempe
terani juxfa

de Gest. Angl. ad
II

annum

jicxxiv rccte habct,

XIV mensis Decembris, sepulturae traditum fuisse,

legendum

Et

sic pacis

pafer

cum

ipsa pace re-

xiii cjusdcm mensis diva; Luciai sacra obiisse et id connrmant laudali scriptorcs, qui non de dic mortis, sed de die sc[)Ulturae intelligendi, et qiiorum opcra transpositio, quaj extat iii textu Pandulphi, emcndanda.

Callistum

idibus

Decemb. seu die

;

cedit in feslivitate sanctaj Luciaj. Sepultiis est La-

9.

Sedis ejus duratio.

Cum Callistus kalendis

Romanus

terani jiixla

dominum Paschalem. Corruptus

Callisli
II

et

Fehruarii anni jicxix

fucril, sedit

Pontifcx

cleclus

Falco,

cum

morfcm

Iiis

verbis narral

aPapa Callistus duodecimo die stante mensis Dccembris migravit ad Dominum. Sic enim mortuus fuisset die vicesima mensis Decemhris; cum,
ut

jam

alibi

diximus, Falco dies stantcs alicujus

annos v, menses dcccm, ct dies duodecim, ut iu duobus cx noslris Catalogis lcgitur, in quibus dies emortualis excltiditur; in magiio vero Chronico Belgico, ubi rcfcrtur cx Bcrnardo Giiidouis cuiu scdisse annos v, mcnscs decem, et dies
siculi ct in

mensis, non a primo ejus die, ut

eum

pcrperain

tredccim, dies obitualis includitur,

Conatu Clironico-Hist. inlcriircfatur, sed adie mensis ultima usque ad diem iduum retrocedendo numeret, ita ut dies xiv mensis Decembris ei sit dies xvin stans mensis Decembris. Quare loco duodecimo die stante mensis DecemPapebrocius
iii

Chron. Martini Poloni. Idcm de mensibus ac diobus hahenlMaltha!US Parisius in Cliron., Sigonius
lib.

10 de Reg.

Ifal. et ()iiu[iliriiis

iii

Cliron. qui

tradunt, Callisfum kalendis Februarii Ponfificem

et idibus Deccmbris demortiiiini, Sed in Chron. Godcfridi Vitcrbiensis, Iiujus tcm[)oris au-

elcctum,

bris,

legendum decimo

tertio

die intrante mensis

Decembris,

nisi forfe Callistus II nocte inter

diem

xii el XIII inlerjecla e vivis abicrif. Qiio

casu scri-

bendum

fuissel,

ilaque die

duodecimo die intrantc. Callistus quidem iduum Deccmbris demorfuus,

ctoris,numerusmensium corru[)tiis; cum ibi legatur, eum sedisse mcnses vi ct dies xiii. Iii Fasciculo Tcmporum mcnses decem rcctc notati, sicuti
et in Cliron. Hirsaugicnsi

sed post idus sepultus, ut tot scriptorum loca demonsfrant, neque hic nodus docforum virorum

dierum

xiii,

in priori famen, loco pcrpcram scriptiim habctur dies xi.

;

Ex qnibus crrores rccentiorum scriptorum

lendi. Varia Callisti
suiit in variis
II

refcl-

ingenia am[iiius torqiicre debet.

8. iJies ejus

emortualis. Emendationem no-

o[)iiscula adliiic Mss. su[)er-

Bihliolliccis,

reccnsifa a Ludovico

strain in

dubiuni revocandam non esse oslendit

Jacobo
listi II

in Bibliofheca Poiilificia.

Necrologiuni monasfcrii Casiiiensis, aCaraccioIo in fine quatuor aiifiquorum chronologorum, scilicct

Heremperli,

Lii[ii

Profos[iat;c,

anonymi

Casinensis,

Successoris Calclcctionem hrcvifcr, sed accurate narrat Ceccanus in Chroii., ubi poslquani dixif ciim dc-

40. Ilonorius II ei succcdit.

364
mortunm
,

CALLrSTI
seu,

II

ANNU.S 6.

CHRISTI 1124.
presbyteri et diaconi cardinales, videntes

jam exposiiimus, sepultum Consensu omniuni clericoruni Ronianorum, posl sc|lem dies onlinaverunt Lambertum Ostienseni episcopum iu llonorium papam, qui luijus noiuinis secundus fiiit.
ut

quam

XJX

kal. Jamiarii, subdit

ipsius humilitatem, etc. ad ejus vestigia procide-

runt, et

tanquam

pastori suo, et universali papae

,

consuetam obedienliam exhibucrunt seu eum coronarunt, non die xxvin Decemb. ut habet Baronius, aut eo
dic,

Quare Honorius JJ Pontifex Roniauus electus

die vicesima prima mensis Decenibris, qua?

est

aul iv Januarii insecpientis, ut

cum
iiajc

vnlt Papeljrocius in Conatu Chron. Hist. sed

XJl

hoc anno Doniinicalis

iuerit,

non videtur dubitansil.

kalend. Januarii,

dum, quin eadem etiam consecratus

Sed

seu die xxi Decemb. ut recte Ouuplirius in Cliron. et jam ex Ceccano diximus.

magis explicanda. Baronius num. 7 refert ex I*andulpho subdiacono in Vita Honorii II Leonem Frangipanem, mortuo Callisto II, dolo et fallaciis

Postquam haec scripseram, vidi Papebrocium laudatum referre ex Baronio memorata Codicis Vaticani verba, sed sine ista nota temporaria,
xxviii Decembris.

nempe

usum,
giosse

ut successoris electioneni turbaret

,

Reli-

memoriae inquit Pandulpluis, Caliisto papa dtfuncto, omnes patres de curia cardinales, et alii, praisertim vero Petrus Leonis, et Leo Fraugipanis pariler condixerunt, ut usque ad diem tertium una simul juxta scita sacrorum canonum pertractareut, interim de eieclione nulla

Quare non dubito, quin ea Baronii sit, non vero anonymi Vaticani ab eo citati. Utor ego edilione Coloniensi Baronii, et cum dubilarecoepi, an caverbaBaronii essentvel anonyini, legi editionem Moguntinam, in qua etiam ea verba

eodem charactere
sunt, indeque

quo locus anonymi exarata

autem praisenti idem Leo per nuntios unumquemque seorsum de capelmentio haberetur,
etc. In sero

in librarium refudi. Chronotaxim enim Paschahs II, Gelasii II, Callisti II, et duoruni prajsertim sequentium Pontihcum diu

mendum

lanis cardinalumi praemonet, ut

mane summo

di-

multumque

exaininavi.

luculo,

rubeo sub cappa nigra venirent, et ila, non ignorante domino, eumdem siium dominum introducerent, etc. Tandeni in crasti[>luviali

cum

\3..Xon vero dierum\n.

narrato anonymi Valicani

Baronius num.

8,

adducto, subdit
in editione

jam in medium Narrat eadem totidem paene

loco,

num ita illecti, papam facturi con veniunt ad B. Joannis Basilicam, et in Ecclesia; oratorium,

verbis WillelinusTyrius lib. 12,cap. 15, in fine

quod

Sancti-

Pancratii dicitur, intrarunt. Ubi post aliqua verl)a,

tamen a Bongarsio curata, et an. mdcxi Hanoviaj publicata, ea verba non libro 12 sed libro 13 in flne capilis 15 leguntur;
post septem dies, ibidem
dies, (luo?,
Ilist.

Jonathas Sanctorum-Cosmse et Damiani diaconus ipso etiani cardinalis, collaudantibus omnibus

,

verum

loco

habetur post duodecim

domino Lamberto episcopo (nempeOstiensi, patria Bononiensi) Theobaldum cardinalem presbyterum

S. Anastasia)

cappa rubea induit,

et Cffilestinum

appellat, ut caelilus

missum. Non

patitnr Ca;leslinus

lib. 10 Indeque Papebrocius dubitat, an Honoriusll die iv Januarii sequentis anni coronatus fuerit. At sive Tyrius dies illos xii exhibeat,

exeoexscripsissevideturSigonius
Ital.

de Reg.

(ego nescio cur aliquandiu noluenl).

est

Incoeptum

sive hi

ejus operi addili fuerint, eos rejiciendos

dictis
fiet.

Te Deiim laudamus cani gaudenter, Lamberlo

certum, ut tam ex
Honorii
13.
II

quam

ex dicendis in morle

episcopo Ostiense pariter nobiscum canentc. Non tamen dimidiato adhuc, Robertus impius Frangipanis verli
fecit in

planum

luctum citliaram. Elenim

ipse

cum quibusdam
curia

consentaneis suis, et aliquibus de

Lambertum Osliensem episcopum papam

sitfe

acclamarunt. Deinde in Simiis, quse ante oratorium

B. Sylvestri
sunt, sine

Ad Gesta in bello Bierosolymitano. Fulcherius Iib.3 Hist. Hierosol. refert Tyriuin a Venetiarum duce cum navibus suis et a Germundo vel Garimundo patriarcha cuin subditis suis XV kal. Martii obsidione cingi cceptam
num.
9.
esse, et

mora eum composuediscordia

nonis Julii certis conditionibus Cbrislia:

runt.

Unde

licet

maxima

emergeret, tamen postea paciflcatis concordiam reductis, Lamberlus cardinaUs Osliensis

tumullus omnibus, et ad
et

nis deditam

Videns rex Damasci Turcos suos

et

Sarracenos, qui erant in urbe circumclusi, nullo raodo posse de manibus nostris evadere, maluit

in

Honorium papam sublimatur. Discordia

cum

aliquo dedecore vivos eos redimere,

quam

itaque et tumultus aliquot dies durarunt, septem nempe, uti Ceccanus in Cliron. recte notavit.
II. Post

dierum vu interpontificium.
in

Idem

dierum numerus

Codice Vaticano a Baronio

num.

8 relatus, etiam notatur; sed vel Baronius aliqua de suo addidit ad majorem explicationem,
vel librarius

habetur

numeros corrupit. In eo enim Codice Quia elcctio Honorii minus canonice pra!cesscrat (iegendum processerat), post septem dies, nempe xxvni Decemb. (sed bac ultima verba vel addititia, vel legendum, nempe xxi Decemb.) in conspectu fratrum sponte mitram et mantum
:

mortuos plorare, inquit Fulcherius, qui post aliqua iuterpositasubdit OmnipotenteDeo favente, de Turcorum custodia llierosolymorum rex (nempe Balduiuus 11) IV kal. Septembris exiit, cum mensibus XII, pauloque magis, sub coruin vincuhs deteutus esset . Quare fallitur vulgatus Robertus de Monte, quem Baronius sequitur, quando in Cbron, ad bunc Cbristi annum scribit Balduinus rex Hierosolymorum a Saracenis pra^ventus capitur .
: :

Fulcherius enim, qui tunc Hierosolymis erat, boc

ignorare non
berto
potuit.

At ha^c victoria a Crucesi-

gnatis de Saracenis reportata,quam ex

refutavit,

atque deposuit.

Fratres

tam

episcopi

deMonte

recitat Baronius,

eodem Road annuin prcece-

CALLISTI

II

ANNUS

6.

CHRISTI 1124.
concessionis
in

365
causam
his verbis
hffire-

dentem
lioc

pertinet,

cum qiio idem Fiilcherius eamdem

plomate hujus
enuntiat
ticus,
:

copulavit. Tyrius lib. 13, cap, 13, loquens de gestis

Cum

diehus nostris quidam

anno, liherlatis Balduino regi reddita} tempus signantius designat, aitque a IV lialend. Septemb. cum quasi mensibus decem et octo, vel amplius
:

Tanchelinus nomine, in parlibus nostris advenisset, et venenoso sermone a flde et a Sacramentis Ecclesi;e plurimos avertisset, hac de causa,
ut
illa

aliquid,

apud hostes detenlus

fuisset, in

vincuhs,

h;eresis, quffi

pacta pro se pecunia,

pretio interveniente

obsidibus datis, liberlatem

esse .

verat, funditusextingueretur,Norbertum,

Provinciam nostram occupavirum

consecutum

14. Floret in Eibernia S. Malachias.

Ad

num,

11. Florebat
,

hoc tempore

in

Hibernia

sayi-

nostris temporibus spectabilis religionis, accersiri curavimus, eique prafatam Sancti-MichaelisEcclesiam tradidimus, De hoc hacretico jam locuti

ctus Malachias

monachorum

prccstantissimus,

cujus Vitam

et res gestas

sanctus Bernardus abbas

sumus, annoque mcxxvi rnrsus verba faciemus, 16. Moritur Guibertm abbas Novigenti.
in dioecesi

Claravallensis in litteras misit.

Orlus Hibernia de
traxit nihil,

Dacherius, qui opera Guiberti ahbatis Novigenti

populo barbaro,
Erat in civitate

de natali barbarie
sali

non magis quam de

magnse
sanclilatis

materno pisces maris , Ardmacha , in qua ille ahlus ,

vir,

ad

quem

se contulit, for-

ab eo accepturus; visus dignus Celso Armachano, qui ad diaconi gradura pronioveretur, ad ministerium illud coactus accessit hoc indefesse exercuit. o Erat autem, cum savitaj

mam

metropoiitaG

est, annos natus quasi viginti quinque, in qua ejus utraque ordinalione, sicat

cerdos ordinatus
pra>ter

lucem emisit, in Synopsi abbatum B. Mariae de piissimum abbatem currenti Novigento prodit anno ad Deum migrasse; etlicet mirum sit, virum pereruditum rcm singularem nuUa in medium adducta probatioue asserere, existiniandum tamen illum aliquo fundamento innixum fuisse. Inter alia multa Guibertus scripsit lihros octo Gestorum Dei per F7y/cos, sive Hierosolymilana; expedihoLaudunensi
in

ejus Vitae, ac in Catalogo

,

nis, libros tres cle Vita sua, et

quatuor de Pignoridisserit,
et

canonum formam

processisse videtur, ut

bus sanctorum ; quo in ultimo opere de sacrarum

vere videtur, (siquidem infra vicesinuuii quintum

reliquiarum suppositione fuse

ipsas pffine inflnitos errores

circa
ait,

annum
tum
ejus,

Levilicum ministerium, infra trigesimum

facti

contingere

adeptus est sacerdotii dignitatem)

divus Bernardus. Quare

donandum

sane

Non

probat quod sacrae reliquia) auro aut argento

zelo ordinatoris,tum meritis ordinati , inquit

cum

ex diccudis in morte

anno

jixciv in

lucem

prodierit,

anno mcxviii
esl.

aul inse(}uenti presbyteratu insignitus

obiler observabis divi
illos,

Inlerim

Bernardi tempore canones

erat,

cnm Christi corpus sepulchro conditum fuerit, et gravissime puniti, qui corpora S. Pauli Aposloli et S. Laurentii martyris Gregorii Magni tempore inscii conspexerant. Verum pius abbas ahusum et avaritiam, non vero
ad quffistum incUuIantur,
pietatem improbat, qua ab antiquis temporibus sanctorum corpora argento, auro et gemmis circumvestire et adornare mos fuit. De ejus operibus legendi Oudinus in Supplem, ad Script. Eccles. et Natalis Alcxander Sa;c. xi et xii, part, i, cap. 6,
art. Yi.

ne quis episcopus et annos ordinarelur adhuc viguisse, licet sa^peabepiscopis in gratiam piorum virorum dispensatum fuisse reperiatur. Benchorense monaslerium olim florentissimnm, sed a piralis jaindiu destructum, Malacliias amplexus est,
quibus cautuin
presbyter ante
triginta

illucque veniens

cum decem

circiter fratribus,

illi

tempore aliquanto praefuit, a ij^se rector, ipse regula fratrum . Jamdiu episcopatus Conncretensis
vacabal, el licet nnlens ad illum eleclus est
:

Facta hoc anno Iranslatio sancli Barbali episcopi

reddidit.

17. Translatio S. Barhali episc.

Beneventam.

Tri-

Beneveutani qui au. circiter dclxxxii spiritum Deo Describit eam Falco Beneventanus in
:

gesimo ferme aetatis suai anno Malachias consecralus episc. Connereth , subdit Bernardus; erat autem Connuria, vulgo Coner, urbs UltoniLO provincia;, nunc in vicum redacta, cujus hoc anno
psil

a Anno mcxxiv Dom, Incarnat. anno Pontificatus domini CallisU papa;, Roffridus Benevenlanus antistes consiiio accepto

Chron, ailque

et XI

corpus sanctissimi palris nostri Barbali, Beiieventani prajsulis, cx altaris

Malachias cpiscopus constitutus, ut accurate scriBaronius. Nusquam adhuc tules expertus fucrat
in

tumba, qua per niultaan-

quantacumque barbarie, Chrishauos nomine, re paganos, ut apud S. Bernardum leMalachias

gere
iur.
est.
1

abstraxit. Die itaque octavo advenieiite, pridie kaleiidas Jnnii sub allari lapideo corpus B. Barbali, duobus secum adhibilis
et loco eminentioreascendens ab omnibus jiosset, peccatorum j)arteiii , divina favente clementia condonavit. Donavit item aliis omnibus, (|ui us(|ue ad oclavum
:

norum

curricula quieverat,

episcopis locavit

Baronius
institutori

5.

Tanchelini sectatorcs Antiierpia grassanin

ul videri et audiri

Appeudice ad

annum mcxxiv

refert ex

Mira}0 Diploma,

quo canonici AnluerPriemonslratensis

pienses consilio Burchardi episcopiconcedunt Norberto

dieni feslivitalis SS, Apostoloruni Petri et Pauli ad

canonicorum
ii,

dedicalionem illam devote concurrunt

Falco miracula in
ista

Narrat

Ordinis Ecclcsiam Sancli-Michaclis

incarnati

aiuio Verbi
terlia
.
iibi
I)i-

mcxxvi, Indiclione

Epacta

rum

translatione patrata, quoii)seinet testis oculatiis fnit, et inter alia ait

in

Prspositus vero Sancti-Michaelis in Anluerpia,

Joannem Sutorem, qui

hrachio

et

nunc

illustris

abbatia Sancti-Michaelis, in eo

dolore toniuebatur, liheiatum fuisse

manu gravi a Manum

:

366
illiiis ,

CALLISTI
inquit Falco,
:

II

ANNUS
scri-

6.

CHRISTI 1124.

cum

bracliio

curatam

ptor cgo palpavi

vicini

namque

illius tcstabantur,

lidefonsum bumiliter adierunt. Nos, inquiunt, el patres noslri hactenus iiiter Gentiles educati su-

quod lemporelongo eum inQrmari cognovissent

18.
cita.

mus,

baptizati Christianam legeni libenter

:

tene-

Pax inter reges Aragonice ct Anno superiori^ ut narrat

et

Castellce san-

Sandovalius,
sed ea exe-

mus quam

sed perfectum diva; Religionis

ediscere

dogma nun-

potuimus. Nunc neque nos pro

Gallos expetere doctores ausi

inter Alfonsiim Aragoniac et

Alfonsum VII Castelke

;

subjectione infideliuni, a quibus jaindiu oppressi

reges de pace actum,

cutioni

pacta scripta

sunius,

Romanos seu
:

mandari non potuere, quia Castellanus

bat, ct Aragonius, qu;c

oppida omnia, quaj Alfonsi VI avi fuerant, repeteab antiquis Navarraj regi-

bus possessa fuerant retinere voleLat. Quare inter utrumque regeni yEraMCLXii, currenti sc. anno, bellum redintegratum, tandemque pax opera Petri Venerabilisd\A>aX\s Cluniacensis, tunc Najara;, ubi pra;cipuumordinisCIuniacensis nionaslerium, yersantis, conciliata, in qua AragoniusrexiJ/o/aw,
et quaj fuerant

fuimus neque ipsi ad nos venerunt i^ropter barbariem paganorum, quibus olim paruiinus. Nunc autem adventu vestro admodum gaudemus et natali solo relicto, vobiscum migrare cum uxoribus et rebus nostris optainus. Mucerianus (legendum Mucerauiis) itaque rex quod petebant annuit. Magna igitur eorum multitudo de finibus
;

suis exivit, et pro sacrae legis aniore, ingenti pe-

nuria

et

labore afflicta exulavit.

rcgum

Navarrffioruni, sibi reservavit

21.

cum

regis Casteliffi tilulo, sed bonorario tantum.

et

habiti.

Sicque finitum bellum,

19.
filia

abutroque rege seorsim

regna in posterum adminislrata.

comitis Barcinonce.

Aragones enimut remeaverunt, totain regionem bonis omnibus spohatam invenerunt, nimiaque penuria et faine, antequam proprios la

Ob

id Mozarabes, c/ui remanserunt, pessime

Alfonsi Castellce regis conjiigium ciim Hoc ctiam anno Al-

res contigissent, veheinenter aporiati sunt. Porro

fonsus VII Castellae rex Berenguelam, seu Berengariam Raimundi Berengarii bujus nominis III,
Barcinonis et Provinciaj comitis ac Dulcise comitissai filiam, sibi conjugio copulavit, aera mclxii.

Cordubenses, aliique Saracenoriim populi valde sunt, ut Muceranios ciim familiis et rcbus suis discessisse viderunt. Quapropter cominuni
irati

decreto contra residuos insurrexerunt, rebus

omet

nibus eos crudeliter expoliaverunt, verberibus

Die duodecima mensis Julii matrimonium istud jam contractum fuerat cum eo die uterque insi;

vinculis, mullisque injuriis graviler vexaverunt.

Multoseorum horrendis
et oinnes alios in

suppliciis interemerunt,

gnem Donationem
Sandovalio
cus
a
citat

Ecclesia; catbedraJi Burgensi a

Africam ultra fretum Atlanti-

fol. 134 relatain fecerint. klem bistoriantiquissimum Diarium, in quo legilur, Alfonsum (Aragoniuni nempe) /Era mclxii
,

cuin relegaverunt, exilioque truci pro Christianoruin odio, quibus

fuerat,
peiidii

magna
.

pars eoruin comitata

condemnaverunt

mense

Julio cepisse

Medinam

Celi

(quam urbem

Garibayus lib. 23 Combistorialis lingua Hispanica scripli cap. 8,

Mauri posl Alfonsi VI mortein in ditionem suam iterum redegeranl) et Mozarabas Marocliium trajecisse . Non hic pra;termittendum quod idem Sandovalius refert, Sanciam, sororem Alfonsi VII et
Urraca; filiam, donationem

idem paucis verbis narrat ad annum Cliristi mcxxvi, sed quoad rei gestaj annum, pra;ferendum videtur Diarium laudatum. Porro Ordericus Cbrislianos, Mozarabes ab historicis Hispanis vocatos, et lingua
Hispanica Mucaraves,^ appellat Muceranios, quia moie scriptorum res externas narrantium, nomen
illud depravavit.
dit

quamdam

fecisse Petro

Cluniacensi abbati
agenti, et

tunc pro pace in Hisiiania monasterio ejus Cluniacensi, a Sando,

Ad

hsec veruin

valio recitatam, ac
Julii (sed

datam a die vi feria, IX kal. legendum u feria, Gothici enim cbaradifficiles,

Ordericus, Mozarabas

non est quod traomnes ab i[)so Muceranios

;

dictos,

qUi

mortem

vitarunt in Africain ultra fre-

cteres
et II

lectu

ut observat Sandovalius,

pro

proclivi errore

usurpatur) /Era clxii

prffi millesima, regnante regina Urracha suo domni Adefonsi regis Hispaniffi .

cum

filio

neque enim dubitandum, quin multi in Hispalensi regno reinanqui serint usque ad adventum Almohaduin Cbristianos omncs, ut suo loco videbimus, in Hi-

tum

Atlanticuin inissos fuisse

20.

Complures Mozarabes ad Alphonsum Ara-

spania exterminarunt. Existimo tainen eos Valentia,

gonem confugiunt.

Ordericus

lib. 13,

pag. 892

Murcia, Cuenca, aliisque locis in quibus so-

ad annuni mcxxv de Alfonso VI Aragoniffirege scribit : a Remotas regiones usque ad Cordubam peragravit, et in
illis

cietatem

cum

Christianis

prajsertimque

cum

sex

bebdomadibus cuni exercilu

deguit, ingentique terrore indigenas, qui Francos cuni Hiberis (id est, Hispanis) adesse putabant, jier.

Alpbonso Aragone, habere potuissent, expulsos tunc fuisse. Post ha;c Ordericus refert Alphonsum Aragoniae regein in suuin regnum regressum invenisse

Vrracam conjugem adversum

hEec, aliaque in

se rebellasse.

Sarraceni autem in munitionibus suis delitescebant, sed per agros armentorum pecorumque
culit.

Verum

greges passim dimittebant.

NuUus de

Castellis in
libi.

Cbristianos exierat, sed Chrisliana cohors ad

eoparagrapbo relata, juxta exactam Clironologiam ad suos annos revocanda. 22. David Alexandro fratri in regnum Scotice Blalcolmo hujus nominis III, Scotiae succedit.

tum omnia

extra

munimenta

diripiebat, et depo-

rege anno Mxciii occiso,

rita ejus
tres

eodemque sancta Margaut eo anno diximus,

vcl

pulatione gravi provincias affligebat. Tunc Mliceranii fere decein millia congregati sunt, ac regeiii

uxore
filii

vita functa,

eorum

Eadgarus

Edgarus, Alexandcr

HONORn
et

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1125.

367

David

in

Scotia regnarunt, sed Eadgarus ante

annum
potuit,

thronum regium consceudere non quo mense Januario anni jicvu, ut habet
mxcyii
,

Slnieon Dunelmensis in Hist. do Gest. Reg. Angl.,

sibi et quietum Loco tamen xviii annis, legendum xvii annis; cerlum enim eum Eadgaro fratri mense Januario anni jicvii successisse, ct prassenti vitam clau-

ptum quaquaversum inclinum

teiiuit.

decedente
\it,

Alexander

frater

regnum

suscepit

illudque ad pra^sentem usque

annum

administra-

monasteriorum asdiQcationc
a obiit

aliis(|ue pietatis

ex duralione regni Davidis innolescit. Dunelmensi suffragatur annalista Mailrosensis. Alfordus quidem in Annal. Angl. Matlhajus Parisius,
sisse, ut

operibus clarus. Hoc vero anno, ut scribit Simeon

aliique

quidam mortem
ii

ejus in

annum sequentem

Dunelmensis,

VI kal. Maii,

cum

regnasset

dilferunt, sed
hi reges

hac in re non audiendi. Fuere tres

Moihildis Henrici Anglia; rogis

XVIII annis et tribus

mensibus, cui frater ejus Da-

fralres

vid succedens, regnuin

quod
sine

frater suis laboriosis-

uxoris, piissima; feminffi, a

qua ad

omuem

virtu-

sime

tenuit,

inox

ille

contradictione susce-

tem

erudiri potuere.

HONORII

II

ANNUS

1.

CHRISTI

1125.

sinensem.

Uonorius contiimaccm ahbatem deponit CasAnnus sequitur Hedemptoris millesimuscentesimus vicesimus (|uintus, Indictione tertia, quo purgato, quod inerat in electione, facinore,
\
.

substitit,

nalum accusationes adversus eum suscepil, sed ne vidcretur animo potius ulciscendi rem

Ilonorius solium Pelri scaudens, ut legilimus papa

ab omnibus colitur, approbata persona

verbis ular) vir gravis atque

(ut

Sugerii

esset in cumdem decervero , eodem auno , inquit Pelrus, Honorius papa ab Urbe ad monasterium venit, et a supradicto abbate et fratribus honori-

agere,

quam quod juslum

luterea

nendi.

Qui sui exordio Sedis expertus Oderisium juniorcm abbatem Cassinensem contumacem et penilus refractarium, ejus superbiam fregit, ipsum(|uu loco deposuit, alium(|ue in ipsius locum substituendum curavit. Negolium arduum atque diuturnioris tem|oris quam par erat, resistere abbatem Poutiseverus.
,

processione susceptus, super altarc R. Reuemissam solemniter celebrans, sero jam ad civitatem (Sancti-Germani scilieet) rediilB. Subjifica

dicti

cit
iii

de Rurdino aniipapa deposito, relegato, atque

loca

mulato, qua) a nobis superius autem Ibi in pleno laicorum couventu abbatem Ilonorius cvocans, et maguo in
dicla sunl, Pergit
:

diversa

Dci. Ita plane, (jui

favore Apostolica) Sedis adver-

illuiii

odio

sajviens

(ita

defensor

monachorum)

sus tyrannos hactcnus pra;valuisset, inflatus superbia, eo insania2 devcnit, ut ipsum Romanum

vehemenli increpalione rcdarguit, militcm, uon abbatem, prodiguuKiue substanliffi monasterii fre(luenter inclamitans, statimque egressus civitalem,

Pontificem parvipenderet. Nihil in suis

infestius Ecclesia patitur,
nis inslitulisdesciscentes,

membris

(luam religiosos a paler-

Reneventum
2.

[lerrexil . II;cc Petrus.

gloriam
isle,

et Iiicra

turpiter

etamore s;ccularium ad inhianles. Abbas igilur

Ostien-

qui

jam antea ipsum lunccardinalem

',

sem

cont(jmpsis5et

elhfjspiliocxcipcrc noluisset,

eum

jani creatum Pontificem iiihilo magis officiis demereri curavit, sed a;queconlempsit. Nam creatus Ponlilex cum ab eo opem ferri expeliisset, tanlum abest ut fecerit, quinetiam expostularel,

Habct ad h;cc Chronicou Reneventauum ab auctore hujus teiiiiioris scriplum, Hunoriuin se contulisse Reueventuin, illic(|ue ex improviso diro tericc motu vexatum. Suut ha;c verba auctoris isla scribcntis Hoc
:

Ilonorius IScneventi.

priiuo

anno

sui Pontificatus Ilonorius papa

Rene-

ventiim se

contulit, ubi

die

unilecima mensis

imo et exprobaret, (|uod ad ejus clectioiiem minimc invilaliis fuisset. Inlerea vero oblalam occasionein Poutifex miniinc prajlermisit,

Octobris vehemenlissimus terra; niotus faclus est per dies quindecim pcrseverans, cum idem Pontifox properavit
leiiiis

ad Rasilicam S. Joanuis, et terraj-

uam

A(iui-

prosternitur, et coraiii altare Salvatoris, Dei

Pra;fatus

misericordiam lacrymis viiltum irrigaiilibus invo'

Pel. Diac.

I.

IV. c. 83. 85. 87. 88.

cavil . Et inferiiis

Ponlifcx Honorius

368

HONORir

ir

ANNUS

1.

CIIRTSTl 1125.

cardinalibus vocatis, nudis pedibus magnas super boc ad Deum lacrymas et preces cffundit .
3.
'

cesscrat

probantc
fuit,

Callislo

papa

Cluniacensis

Excommiinicatio abbatis CasstJiensis. lilteris permotus Reversus Roniam Honorius ,

Alhenuliibi comitis, alibatem accusationibus perstringentis, per

abbas creatus

|iatria Arrerum peritissimus, qui ex militia quam summagloria niinistraverat, Cluniacensibus

nobilis Aquitanus,

vernensis, usu

se addixerat,

moribus

ati^ue doctriiia conspicuus.

episcopum Tarracineusem ojusdem monasterii olim monacbum, ut Romam veniat jubet; sedrecusavitilie.Quamobremquinlabebdo-

Pctrus igiturPictaviensis post aliabosde concitata undique sparsaque de Pontio fama habet versus :
Jamque novam sectam \ulgaris fecerat error, Dum putat hunc aliquera ruslica turba DeuBi. Iste novum Moysen, hic Daniel, ille Joannem,
Alter Elisa;um, vel Saloraona vocat. Alter

mada Quadragesims
tentiam
die in
tulit.

in

eum

ut

Sed nihilominus

ille

contumacem sensacro Palmarum

calbedra,

contemptum

Pontiticis resedit in

pastorali virga decorus. His in

enm magis

magis-

que commotus Honorius,

die solemni

Pascbatis

Martyriique

eum circumdare tenuia brachia ferro, novum fert tolerare genus.

omnino sequestrem

Alter ab humanis epulis

eum

ipsiusque fautores a liminibus Ecclesia) separavit, probibens ne quis ei obediret, alioqui a

Nonnisi coelestem suraere posse cibum.

Quilibet altari nudis assistere planlis

Laudat, et innumeras continuare preces.

sacramentorum perceptione alienus efflceretur. Abbas insaniens adversus populum ipsi contradicentem, contrabere coepit exercilum, sed nequidquam profecit laicorum enim sentcntiaj Ponti:

At qui majori fuerat phanlasmate lusus, Clauiitat in medio talia verba foro :
Curritc, languentes,

hominem

requirile sanclum,

Currite, Martinus ecce secundus adest. Cui plaeuil, spretis Cluniensibus, ut per arenas,

Romani favenlium violentia foras extruditur, ejus locum Nicolaus Tusculanus ejusdem monasterii monacbus decanus eligitur, contradicentibus senioribns, etlitteras ad Honorium papam
flcis

Trans mare Tyrrhenum quaireret ipse Deum.

Nunc

i,;itur

rediens, ut pristina jura reposcat,

facit.

et in

Angelico monitu, plurima signa

Forsitan
ille

prior Marlinus in orbe revixit,

Qui solo nutu dissipat

omne malum.
somnia vulgi
,

Sed quis

tot vana, furiosi

adversus ejus electionem scribentibus. Sed antequam electionem Nicolai audiret Pontifex ipse

Vel ridere satis, vel raemorare potest ?

abbatem

delegit,

quem

sciret

idoneum ad morum

collapsorum restitutionem, ad quem suscipiendum legat Cassinum Gregorium presbyterum cardinal. tituli Sanctorum-Apostolorum. Quid aulem per

At quod fama

ista in

vulgus sparsa jamjam pervaet saiiientes, et in

dere coepit viros eruditos

Roma-

eum actum
4.

sit,

annis, suo loco dicturi

ut singula singulis reddantur sumus anno sequenti.

nam curiam sibi aditum per Gerardum presbyterum cardinalem patefecerat, qui plurimum deferret

homini, cceptumestaCIuniacensibus trepidari.

5.

Cluniacensinm

qnerehe

adversus

Pon-

Hinc pergit

tium aggressorem ad Eonorium papam delatce. Sed rursus in Urbem, non aliunde quam ex monachis , ibdem acerbissimaj controversiaj ad Sedem Aposlobcam deferuntur perfamosissimi in
Gallia

qnoties, electe Deo, trepidavimus

omnes ?

Utpote quos verus sollicitabat amor.

Ne

levibus uugis gravitas

Romana

faveret,

Verteret et lubricus sobria colla magus.

Keu doctos etiam Brutos, rigidosque Catones

Tentaret variis illaqueare dolis.
Triste

Cluniacensis

versus invasorem et abbatem, queni querclis exagitatum ante trien-

monacbos adtyrannum Pontium ejus olim

monasterii

quidem Proh dolor

dictu, sed
!

maximus
si

ille

Gerardus,

hac potuit

callidilate capi.

Quas forle ulterius spes,

sacer

ille

senatus

nium

se abdicasse atque Ilierosolymam petiisse, suo loco superius dictum est. Hic igitur una cum suis quos duxerat , rediens Hierosolymis , fastu

Urbsque Quirinalis

tota faveret ei?

Sed procul egregia Deus hoc averlat ab Urbe, Qus sub se populos totius orbis habet.
Nil ibi sacra fides

turgens affectatai sanctitatis, videri vult sanctus et ab hominibus credi beatus, suos binc inde socios

damnosum pertulit unquam, Quo Cdei maguus sceptriger ille sedet

Nec
saivas hiemes, nec fera bella timent.

Cujus purpureo fundati sanguine muri

spargens proecones mendaciorum. Quod enim anno superiori de admirabiii contra Sarracenos victoria obtenta divinitus acciderat, tolum sui Pontio tri-

Non impar Paulus eadem quoque mtenia

Et siuiul auibo tenent imperiale decus.
Tantis principibus

servat;

commissam

coelilus

Urbem

Nullius erroris secta nocere polest.

buunt, cui et adscribunt falsa miracula, vitam aequalem angelis agere ipsum jactant, et vit austeritate superare anacboretas, aequare martyres.
Decepti sunt plurimi, donec tandem qualis intus esset, erumpente sanie, foris manifesius apparuit nec diu multumque moratum. Siquidem secundum sacrum illud oraculum - Gaudium bypo:

Vobis ergo, patres, summique Tonantis amici, Carminis ac laudis vota referre lihet.

Vos eteuim spectat

specialiter iste triumphus,

Quorum pro

veslro mihte pugna fuil, etc.

Cum

videlicel post falsa vulgata miracula, furens

Pontius arma quairit, sibique latrones associans,

critee

ad instar puncli

Sed audi tu interea ex

Petrum Cluniacensem inscriptuni victoriae carmen. Hic enim post Hugonem Juniorem, qui mense quinlo sua3 pra;fecturse dePetro Pictaviensi ad
1

Cluniacenses invadit, rapit, dispergit monachos atque profligat. Sed audi Petrum ipsum Clunia-

censem abbatcm

',

ista in

rebus gestis Matthai car-

dinalis episcopi Albanensis breviter describentem.

Petr. Diac.

I.

iv. c. 90. 91.

Petr. Cluu. miracul.

I.

ii.

c. \-l.

vt-

; ,

HOXORII
et

11

ANXUS

1.

CHRISTI

M25.

369

a regressu Pontii Hierosolyinis (quod hoc anno

rum

ab ore

meo
etsi

audierunt. Feci hoc tunc, feci et

contigit) ita

narrantem
diclus

[)ostea sajpe,

non de tam gravibus, tamen de

adhuc

Tandem jam

Pontius transmarinse
invexit.

gravibus, et juste forsan, nisi tolerantia intercessisset,

Labitationis

pertasus,

rediens ab Oriente, Occi-

giaviter puniendis excessibus. Facio

denli lenebras contra

morem

Qui

(ut Ita-

frequenter, nec (ut sic dicam) facere hoc assidue

cesso, etc.
7. ista

liam attigit) divertere Romam nolens, in Ravennatium partibus, lioc est, in cpisco[iatu Tarvisiano sedem sibi conslituit, ibi monasteriolo constructo parvoque in eo tempore demoralus, Gallias repetiit.

Al

perducta

quomodo querelis Cluniacensium mala sint Romain ad judicium Aposlolicae

'

Sedis, sic idein Petrus

Explorata

demum

absenlia

mea (nam

forte

Decesserat

jam

e vitasuprascri[)tus veneran-

tunc in secundic Aquitania; partibus, Cluniacensibus negotiis insistebam) fingendo se Cluniacum

nolle

dus

[)apa Callistus,

necse inferiorem papam Honotanta) Ecclesiae

rium acceperat successorem. Hic

gato,

venire

paulalim tamen

appropinquabat.

tantos tumultus audiens, misso de latere suo le-

Deinde quibusdam fugitivorum sibi adjunctis armisque vulgarium quos sibi adsciverat constipatus , Cluniacensibus porlis improvisus advenit. Quibus effractis, et venerabili sene priore fratri-

domino

scilicet

Petro cardinale,

Ponhum

et

Pontianos, qui tunc sic vocabanlur omnes, adjunsibi Liigdunensi primate Hubaldo, terribili anathemate condemnavit: data tamen postmoduin

cto

busque
illa

aliis

ubique dispersis
,

armatorum multiludine
irruentibus
,

ipsis

cum promiscua quoque muingressus est.

,

die,

utiamque
tanti

partein ad

subeundum
,

in prajsentia

sua

lieribus

claustrum

Ingressus
re[ierit,

occupat

statim

omnia
;

et

eos quos

judicium litteris Apostolicis cvocavit. Obtemperat statini pars cuncta noslrorum, etc. Quid autem actum sit Roina^, sequenti
dissidii

minis, terroribus alque tormenlis in sua)

fidelitatis cogit

sacramenla jurare
ct

nolentes autem
sta-

anno, servata tem[)oris ratione, dicetur. Jam vero quo! sunt reliqua anni hujus rerum gestarum in

expellit, aut

duro carceri manci[iat. Convertit

ad sacra

medium
8.

|)roferamus.

tim

manum
alia

aureas cruces, aureas ta-

Rhemi Uberali a Francis, oppitgnante

bulas, aurea candelabra, aurea thuribula, et quse-

rico imperatore qid morilur.

rator

Hcnricus
,

Bcii'

impe-

que
nec

rapit et i[)Sos calices,

multa nniltique ponderis vasa invadit, niaxime sacros, nec thecis,

memor

injuris!,

quod

in Concilio

a Callisto papa fnisset excommunicalus

Rhemensi iu locum

scriniis aureis sive argenteis,

muUorum marparcit:

ipsum (quod
rit,

in |)ersonas

non

posset) ulcisci decer-

tyrum ac sanctorum
conflat et ex his et

ossa

continentibus

similibus auri pondus

immenquosiibet

sum,

et

eo circum[)Ositos mililes, vel

protectus

ipsam Rhemensem civilatem caperc, soloque ffiquare deliberat. Et pffinitentia illa post tot sacrilegia perpetrata qualis fuerit, ex i[)sis factis agnosce
ut plane nisi

auri cupidos ad bellum raptorcs invitat.

G. Ilis
,

Deum

esset

tandem

ex|iertus ulto-

circunipositas monasterii

rem, qui

villas et castra invadit, ac sibi barbarico

more

reli-

giosa loca subdere moliens,

potest,

ignibus et ferro, quai

cuncta consumit. Abstinet a nulla bello-

hoc anno ab humanis abstulit, graviora pronlia in Catholicam Ecclesiam ab eo exciianda fuisse, quisque facile conjicere possit. At quomodo rex Francorum Ludovicus, decus Ecclesiie,

eum

rum

specic, rapinis

rerum, ca>dibus hominHui per

i^recibus |)otius

quam

vi

armorum tam
atTiiit

in-

conductos sacro auro milites ubi(jue desccvit. Consumitur ab i[iso initio QuadragesimoB usqiie ad
kalendas Octobris tota in hujusniodi proehis
a;stas,

gens imminens([ue periculum evitavit, exSugerio

S. Dionysii abbate, qui praiscns
scripsit, sic accii^e,

cunctaque

reni cxordiens ab

auno supe-

nec saltem

[laucis

dicbus a tantorum

nialorum

riori
9.

calamitate res[)irat.

dus piior,

et

Manebant jam dictus Rernarnobiles religiosi, et magni viri cxtra

Ante domini

pa[)a3 Callisti

decessum imaniini rancore

perator Henricus, colleclo longo

Cluniacum, ubi poterant, et in locis tutioribus a tantorum incursu hostium sese pro viribus dofensabant. IIic in sancta
censi
illa et

contra

dominum rcgem Ludovicum,

eo quod in

famosissima Cluiiia-

sataii ad tempuslaxatus furebat )). Quid interim ipse Petrus abbas? audi i[)sum in Epistola quani scri[)sit ad

domo, occulto sed justo Dei judicio

S.

Bernardum

'

Assuctus,

in([uit,

sum

[)ati,

regno ejus P.heinis in Concilio domini Callisti aiiathemate iiinodalus fuerat, exercitum quanluincumque potest, Lotliaringorum, Aleinannorum, P.ajoariorum , Suevorum et Saxonum , licet ab eis infestarctur, colligit aIio(|ue tenderc simulans, consilin regis Anglici Henrici, cujiis filiam reginam
,

assuclus et indulgere. Declarat hoc (quod tanien

duxerat,

(|ui

eliam regi guerrani inferebat, Rlic[)ro-

non su[)erbc jaclito) (ie Pontiano scliismate, in quod cum innumcri declinaverint, ct nefanda ac in ordine monastico inaudita fecerint, nunqtiam gladium mcuni, nun(|uain mucronem, nun(|uam frameam experti sunt; vix un(|nam verbum as[ie-

mos

civitatem ino[>inate uggredi machiiiatur,

[lonens aut

eam

subito destruere, aut fanta delio-

neslationeetoppressionccivitatcinobsidere, ([uaiila

dominus pa[)a in euin agcns, tesit sessione. Quod ciiin domino rcgi Ludovico intimorum relatione

'

Pclr. CloD.

1.

VI.

Kp. XLVn.

I.ib.

11.

mirac. c. 13.
.47

I!.\R0N.

TOMCS XVIII.

370

HONORII

II

ANNITS

1.

CHRISTI 1125.

innotuisset, iani slrenuc quani audacler dclectuni,

quem non

evspcctabant, cogit, nobiles adsciscil,

cetur)

causara exponit.

nuin regnum accepit, postea vero (ut suo loco diimperium. Hocautem annoterlio 11. Lotharmsrer/nat.

quoniam B. Dionysium specialem patronum, et singularempostDominum regni protectorem, et mullorum relalione et crcbro cognoverut experimento, ad eum feslinans, tam precibus quam beneficiis praecordialitcr pulsat, ut regmjm
Et

kal. Septembris,

Moguntiierex Lotliarius constituitur, praisenlibus atque faventihus legalis Apnstolicaj

Sedis (ut Robertus affirmat) el idibus S('i)tein-

bris coronatur Aquisgrani a

Friderico Coloniensi

archiepiscopo. Ita Dodechinus, qui et asserit legatos

deCendat personanK|ue

suam

conservet, hostibus

Roinam

esse raissos ad

Honorium papam pro

' :

more

Etquoniain hanc ab eo habent prajrogativam, ut si regnum aliud regnum Fransolitorcsistat.

confirmatione novi regis Lolharii. Subdit autem

htec Olto Frisingensis episcopus
rius) |)er oinnia
a

Hic (Lotha-

corum invadere audeat,

defensor

ipse beatus el admirabilis

progeniem imj)eraloris Henrici hu-

cum
flt

sociis suis,

dum,

allari

suo superponatur
gloriose

tan^iuam ad defenden', co prajsente, rege

devote.

miliavit, ut plane Dei judicio justo (sicut in libro

Regum

habes) in peccatis et [irtevaricatione patrum

affligi videretnr.Unde gravis dissenmultos annos protracla plurimos in
fecit.

scilicet,

tam

quam

Rex autem

semen eorum
sio regni

vix ilhim ab allari suscipicns,

Vilcassini,

quod de comitatu

in

volive

quo ad Ecclesiam feudatus est, spectat, tanquam a domino suo suscipiens, pauca
sibi

aniina et corpore periclitari

Unde

praedicti

Fridericus et Conradus juvenessororii Henrici iinperatoris dura se viderent oppriini, in

manu
post

contra hostes, ut

providerinolit,

utcum
de fuga

quantum
a

tanta Francia sequatur, potenter invitat. Et infra

poterant, renili conabantur; ob

quam causam

enarratum bellicum apparatum,

:

isla

imperatoris habet
tO.
facti

sunimo Ponlifice Honorio, qui Callisto successerat, excommunicantur. Porro Conradus,afratreacqui-

Publicata igitur tanti

et

tam tremendi

busdam

aliis

rex creatus,

Pyrensum
et

per

jugum

deliberalione, tantiijue dclectus forlissimi ap-

Seplimi montis, quo Rhenus

paritione,

cum

hoc ipsum auribus imperatoris indissimulans, palliala occa,

notuissel, simulans et

Oenus fluviioriunlur, transcendit, ubi a Mediolanensibus, qui tunc Comanum bellum per decein annos pro afflictione
populi utrius(]ue civitatis iniserrime capta ac deleta urbe
,

tendit magis eligens ignominiam defectus sustinere, quam imperium et personam ruina periclitaniem Francorum gravissimo! ullioni suppeditare. QnoFranci coniperto, sola archieiiiscoporum et episcoporum et religiosorum prece virorum ab imperatoris regni devasta-

sione sublerfugiens alio

protractum,

prospere consummarunt,
Italici regni, in

honorifice suscipilur, ac ab

Anselmo Modoici, sede

tione et

pauperum oppressione
enim haud
inferius
fuit

vix se

continere
victo-

eorum archiepiscopo regem ungitur. At pro his aliisque a sumino Pontifice deponitur, et alter in ejus locum subrogatur. Ha;c Olto, additque, quodsimulac Lotharius in Italiam
venit, paucis suis

valebant. Tanta igitur et

ria (id

tam celebri potitus

quam

si

campo

triumphasset) Francis repatriantibus rex exhilaratus nec ingratus, adire

quos habebat amissis, vix nec absque sui periculo, in patriam revertendi habuit facultatcm. Porro favisse semper Romanos Pontiflces

protectores suos sanctissi:

Lolhario imperatori eventa declarant.

12. Joannis Cremensis cardinalis legati in

mos marlyrcs humillime devovit minum gratias magnas referens,

eisque posl Do-

etc. Subjicil

de

oblationibus iisdem martyribus datis, de columnis

cum

cruce ereclis in perennem

;

memoriam

elusi

gratia Christi imperatoris

insuper et de pio regis

obsequio,
suit

dum

recondendis sacris rehquiis suppo:

humeros

lecticis argenteis

atque ad postre-

Hoc eliam anno decergliam fama vindicatnr. qua; nitur ab Honorio papa legatio in Angham credita est Joanni Cremensi i^resbytero cardinali tituh S. Chrysogoni, a quo pariter mense Septeinbris celebratuin esse Concilium, scriptores rerum Anglicarum affirmant, et aliqui ipsorum magno
,

An-

mum

de obilu imperatoris,juxtaveterum assertionem, afCrmanlium usu rece|)luin atque probatuni,

cum
ter

dedecore res ab eo gestas enarraiit.

Nam

prae-

quod quotiescumque fit ejusmodi publica expositio reliquiarnm sanctorum ad nialum aliquod evitandum, cjus auctorem inlia anni periodum, ulciscente numine, morte mulctalum de medio tolli. Quod contigit Henrico, duin hoc ipso anno, decimo
icalendas Junii, ex hac vita migravit, nulla relicta

simoniK notam, qua ejus ffislimafionem inurunt, addunt illud ignominiosum, quod cum in
ricos concubinarios

eodein Concilio sancivisset canonem adversus clein eosdemque declamasset,

,

quod magnoscelere postcelebratum sacrosanctum

missae sacrificium auderent se jungere concubinee,

prole mascula, quaj succederet in Germanias re-

brandum
Domini
trice

seu de latere ejusdem surgere ad sacrificium celeipse tamen cum eadem die corpus ,
confecisset, post

gnum. Sicque
imperium

Dei justo judicio defecit Occidentale

vesperam

fuit

cuin mere-

a Germanis,

cum

eo ad

impugnandam
Opera enim AIdux Saxo-

Ecclesiani suntabusi, et translalum est ad Saxones

Romana; propugnatores

Ecclesia?.

deprehensus. Scripta ha!C reperiuntur primitus ab Henrico Huntidoniense rerum Anglicanarum scriptore ^ Rogerius ii)SO recentior eadem
totidem verbis repetit in Annahbus, sed anno sen.

berti archie|)iscopi Moguntini, Lolharius

'

Lucus obscurus.

'

Otlo

1.

VII. c.

lienric.

Hunt.

hist.

I.

vii.

hoc anno.

'#

HONORII

II

ANNIJS

1.

CHRISTl 1125.

371

quenti, atque novissiine Matthfpus Westmonasterieusis

spiritus, et ministros
in aiigelis suis

suosignem urenlem,tamen
'

de

liis

item agens anno prssenti

ejus,

addit

reperit pravitatem

qiiid pree-

inauem excusationeni

quod scilicet ita in turpitudine depreliensus dixisset, quod non fueritipse

sacerdos sed sacerdotum correclor, Porro ex
tali

sumet

ipsa, duni angelos suos niiltit legatos in

illud

mare? secundum
geli v^loces, ad

piopheticum

a Ite,

an-

excusatione convinci
Etenini

mendacium nemo non quomodo non sacerdos fuit, quem

videt.

sacer-

dotem
vel

esse necessitas ipsa cogebat, utpote

quod
in-

gentem convulsam et dilaceratam , cum sciat ipsa non supernos angelos inittere, sed homines, de quibus est pronuntiatum divinuin oraculum, quod universa vanitas sit omnis hoino
vivens . Sed de his
13.
lico
satis.

essel presbyter cardinalistituli Sancti-Clirysogoni?

quomodo non

sacerdos, queni dicunt

mane

cruentum sacrificiuin cclebtasse ? certe quidem non nuniero historicorum veritatem hisloria) consuevimus Kstimare, sedquanla lide polleat primus
auctor cujuslibet assertionis.

Concilium Londoniense a legato Apostohabitum. Jain veroqua; in eodem Concilio,

quod
est

iu Anglia per

cumdem legatum hoc anno

definita, hic

celebratum, fuerint

describamus,

Nam

reli<|uos pri-

et

mum

sequi auctoreni

et

ejus vestigiis inha;rere,

usuin more positum reperimus. Cuiii igitur accurate auctorem exi)endimus, quanta; fldei esset, qui istha;c primus asscruit, invenimuseum plus ajquo, imo inique favere sacrorum niinistiorum conjugio, ipsum archidiaconum. Etenimdum ipse agit superius de S. Anselmo, qul iu Concihoa
frequcntioii
se cclebrato vetuit conjugia clericorum, niendacis-

quidem ex auctore, qui cum adeo exacte praj Cccteris res ibidem actitatas recenseat, majorem sibi pne ca;teris vindicat fidem, qui a tempore incipiens, sic exorditur

orationem

Celebratur Synodus Londonia;, in Ecclesia

B. Petri

Apostolorum

slerium,

principis, apud Westmonamense Septembris, nono die ejusdem

mensis, id est, quinto idiis Septembris, ubi post inultarum discussionem causarum promulgata

sime asseruit, ante

conjugio favissent.

illud tempiis in Anglia id

non

sunt hnec capitula, et ab omnibus confirmata nu-

fuisse prohibituni, et plures fuisse qui ejusmodi

mero decem

et

septem

(xvi). Prajfuit

autem

hiiic

Quod quam falsum

si

sit,

nullus

Syuodo Joannes de Crema

diualis, et

sancta; et Apostolicae

ignorat. llaic dicta siut, ul explorata habeatur auctoris fldes. I*rffiterea,

Ecclesia; de titulo Sancti-Clirysogoni presbyter car-

tanto fuisset legalus revera

ipsi

domini papce Ilonorii

in

Auglia legatus,

crimine infamatus, (|uomodo adversarii cjus,

scilicet schismalici fautores Petri Leonis,
scrii)tis

cum Willelmo

Canluariensi et Turstaiio Ebora-

cum suis

censi archiepiscopis, et

cum

opiscopis diversarum

declamasse reperiantur in eos cardinales, qui Innocentium elegerunt, inter quorum primos

provinciarum numero
ter quadraginta, et

viginti, et

abbalibus circicleri et populi

:

cum innumera

idem Joannes Cremeusis habetur annumeratus, tam euorme delictum tacuerunt, ut isti uarrarunt, et totidem vcibis exprobrare cessarunt? vel quomodo sanctus Bernardus, etaUi viii magni iiominis
ejus temporis scriplores, Innocentiique papic fautores,

multitudine. Sunt autem haec capitula

Sanclorum Patrum
in

vestigiis

inhoerentes

(juemquam
auctorilate

Ecclesia

per

pecuniam ordinari

Aposlolica

prohibemus. Iiiterdicimus

ctiam, ut pro chrismate, pro oleo, pro bai^lismate,

adeo constanter dicere potuissent, sicul numerosiorem, ila etsanctiorem cardinalium partem
elegisse,
si

eumdem Innocenlium
ex
eis

tanto scandalo

pro poeuitentia, pro visitatione infirmorum, seu unctione, pro coinmunione corporis (^liristi, pro sepullura nullum omiiiuo pretium exigatur.

unus Joannes Cremensisorbem Clirislianum concussisset? Sed et quod hujus teiiiporis rerum
haud assuetus parcere Ecclesi.c Pioman;c miuislris, ejusdem facinoris nullam penitus nienlionem fecisse reperialur,

Statuimus praiterea

et

Apostolica auctori-

AnglicanarumscriptorWillehiiusMalmesburiensis,

decernimus, ut in consecrationibus episcoporum vel abbatum benedictionibus, seu in dedicatate

tionibus Ecchisiaruin, nou cappa, noii tapet;c, noii

ct niliil omnino per violentiam, nisi spontc oblalum fuerit, pcnitus cxigatur.

manutergia, non bacilia,

nec ibiilem diligens auctor, (|ui adjecit Appendicem ad Floreiilium, et adeo cxacle praj Celeris de singulis rebus gestis in eo Concilio incminit, i)crinde ac si eidem inlcrluisset, hujuscvulgali (ut voluiit)

tantopere criminis ali(|uid penitus

Nullus abbas, nuilus prior, nullus omnino vel cleiicus, Ecclesiam, sive decimam, seu quadibet beneficia Ecclesiaslica de doiio laici

monachus

scripserit
sit,

cerle

quidem dceo dubitandi veruuuie

ut Deri assolet, saltem

sine proprii episcopi aiictoritate et assensu suscil)iat.

vel sparsa caluumia,

Quod

si

prccsumptum

fiicrit

irrila

erit

locum reU^iuit; quod quilibel amantissimus verilalis non puto uegabit. Nos vero uec ejusmodi sumus, ut piodilione veritatis delin(|iientem (jiieinhbetEcclesi;cUomana;ministium pioderenoliinus, ciim nec ipsa sibi hoc vindicel Roiiiana Ecclesia, iit inembra sua et e lateresuo legatos inissosomni carere tiirpiludiiie asserat. Non enim (qiiod probro diicit Aposlolus) .emulatur Deum, ul fortior illo
sil.

donatio hujusinodi, et ipse canouica; ultioni subjacebit.

Sancimus prajtcrea, ne quis Ecclesiam sive pra;beiidam paterna vendicel h.ureditate, aut suc-

ccssorem
flcio.

sibi in alio Ecclesiastico consliluat

si

bene-

Quod

pra^sumptiim

fuerit,

nullas vires

habcrc permitlinius, diceules

Joh. IV.

cum

Psahnista

Si eiiiui

i[)se

Deus,

qui

fucit

angelos suos

'

isa.

xviii.

372
Dcus meus, pone

illos

HONORII

II

ANNUS
:

1.

CHRISTI 1125.
gradu
dejiciatur.

ut rofam, qui dixerunt

sus, fuerit convictiis, a proprio

Haereditate possideamiis sanctuarinm Dei,

Adjicientes

quoque statuimus, ut

clerici,

qui Ecciesias seu beneficia liabent Ecclesiaram, et

ordinari,

auguria qua3que sectantes, eisque consentientes, excoiumunicari prificipimus, perpetuaque notamus infamia.
Sortilegos, ariolos,
et

quo

liberius vivant, subterfugiunt,

cum

ab episcopis

invitati fiierint si

ad ordines pronioet

veri contempserint, Ecclesiis simul

beneficiis

luter consanguineos seu afQnitale conjunusque ad generationem.... matriinonia contrahi probibemus. Si qui taliter conjuncti fuerint,

ctos

earum

prlventur.

separentur.
nisi

Nullus in diaconum

subdiaconus, nul-

lus in priorein nisi presbyter, nullus in archidia-

luterdicimus etiam, ut viri proprias uxores de consanguinitate impetentes, ettestes quos addu-

conum

nisi diaconus proinoveatur. Nullus in presbyteruni nullus in diaco,

cunf, non siiscipiantur, scd priscaPatrumservetur

auctoritas.

Placet vobis?

Placet.

Placet vobis?

num,

nisi

ad certum titulum ordinetur. Qui vero

Placet. Placetvobis? Placet,

a

absolute fnerit ordinatus, sunipta carcat dignitate.

NiiIIus

abbas

nulkis oinnino clericus

vel

vadit,

Inde cardinalis, relicta Anglia, Normandiam ac deinum reverlitur Ptomam. Willelinus

,

laicus,

quemquam

in Ecclesia

ordinatum absque

proprii episcopi judicio pra?suniat ejicere. Qui au-

quoque archiepisco[)us considerans Ecclesiam regni Anglorum in Cantuariensis Ecclesiaj humiliatione gravi scandalo consternatam
,

tem sccus
subjacebit.

facere pra;sumpserit, excommunicatioiii

transiit ipse
aetjue pro-

niare,

Romam

iturns,

rebus qua) non

NuIIus episcoporum alterius prssuinat paro:

cesserant (ne pari exorbitatione amplius procederent)

et

unusquisque chianum ordinare aut jndicare enim suo domino stat aut cadit. Nec tenetur aliquis sententia, non a siio judice prolata. Nemo excommunicatum alterius prffisumat in communionem suscipere. Quod si scienter fecerit, et ipse communione careat Christiana.

opem pro (losse laturus. Venit ergo Romam, ab Ilonorio summo Pontifice, qui Caliisto sucCui idem Apo-

cesserat, honorifice susceptus est.

stolicus vices suas in Anglia et Scotia commisit, et

A[)OstoIica! Sedis

legatum

constituit . Ilucusque

auctor de rebus gestis anni hujus.

Pra:cipimiis etiam, ne uni persona3 archi-

Venitquoque Roinam hoc anno ad Honorium

papani, audita ejus crealione, sanctus Norbertus

diaconatus, veldiversi ordinis tribuantur honores.

a

Presbyteris,

diaconibus,

subdiaconibus,
et

Prajinonstratensium
luit im[ietravit

institutor

quo benlgne

canonicis,

uxorum, concubinarum,

omnium

exceptus est, et antequam recederet, quidqnid vo-

omnino feininarum contubernia

stolica

auctoritate Apoinhibemus, pra^ter niatrem, sororem, ami-

de sui Ordinis institutione. In re-

dituautein idein Norbertusde sua electione in epi-

tam, siveillas mulieres, quaj onini careant suspicione. Qui hnjusdecreti violator extiterit, confessus
vel convictus, ruinain proprii ordinis paliatur.

sco[)um divinitus einissum oracukim accepit. Ha;c

pluribus Ilugo
ipsius.
',

ejus

temporis

scri[)tor,

in

Vita

Usuram

et

turpe lucrum clericis omnibus

tali

prohibemus. Qui vero super crimine

confes-

'

Hugo

in Vil. ipsius c. 2.

apud Sur.

toin. iii. die vi

Jun.

AnnoperiodiGrsco-Roman 6618. Anno

JEtir Hispan.

H63.
V

Anno HegirKolS, inchoato

die S Febr., Fer.

7.

Jesu

Ctiristi

1125.

Honorii

II

papa: 2.

Henrici

reg. 20.

imp. 15. Joannis Comneni imp. 8.

1.

Cluniaceyise.

Pontius olim ahbas invadit monasterium A nuin. 4 ad 8. Qnesti sunt mo-

ria de invasore habet

Configit

Romamim

anti-

naclii CIuniacensesPo?;<m??2 eorum olim abbatem, de quo supra egimus, monasterium suum invasisse. De hac invasione Gaufredus prior A^osiensis

(nempe Gelasium II) Ckiniaco venire, mori acsepeliri; qui ababbate (scilicet Pontio) visitatus, aciem oculorum prolixius in illum deflexit (vel
slitem
defixit)

dixilque
:

auctor sequalis, cujus Chronicon Raronii lempore

respondit

ei abbas Quid me aspicis ? ^'Eger Quia video in papatu morilurum. Ex

:

lucem non

viderat, haec scribit, et aliqua singula-

tunc animus Pontii gliscere

ccepit

de [irajsulatu.

HOXORII
sperans se papam

II

ANNUS

1.

cap.
(sc.

CHRISTl
et

I^S.
lib.

373
2 de Mirac.
:

futunim iri. Sed fefellit eiim dubia spes. Verumtamen in papatu mortuus est,
ut prasul

pag. 871,

Petrus Vcnerahilis

13

cujns
II)

verba

refcrt

Baronius

Hic

non

Romanus, imo caplivus

et peregri-

Honorius

tanlfe Ecclesire tantos

tumultus

nus. TnmulatoPoiitificeCluniaco, archicpiscopum de Vienna (sc. Callistum II) qui erat frater comitis
illius

audicns, niisso de latere suo legato,

cct Petro cardinali,

cjusdem urbis

summum

Pontificem staiim

cardinales elegerunt. Ponlius his contradicere voluit,

domino sciliPonlium et Pontianos, qui tunc sic vocabantur omnes, adjuncto sibi Lugdunensi primate Huhaldo, terribili anathemate condemnavit .

sed non valuit. Rcatuni prsEsul indulsit ab-

Rogatus deinde urbem ])ropriam rediit. Evoluto tempore, quihusdam ex causis Pontius idem
bati.
adiil

quia
juxta

is

HicPctruscardinalisdiversus a Petro Lconis, cardinalis preshyter erat jam ah an. mcxx,

papam. Volenti redire Epistolam abbati

prffi-

sul ostcndit, quEG

Haec a Cluniaco delata

oi;cuIte.

muUa de ipso sinistra prodebat. Romam fuerat nuper, licet

ir-

Onuphrium, et certo cerlius an. mcxxi, ut eo anno vidimus. Petrus itaque legatus a latere, cui causa Pontii ah Honorio II commissa, alius
esse
et legatus,

Quam

ccrnens abbas non mediocriier

ritatur

etiani renitente Pontifice,

domui

sua) abre-

(luam Petrus diaconus cardinalis divus Bernardus scripsit Epistolam ordine xvii, quia legalio ejus nullo alio per
potcst,

non

ad

quem

Hierosolymam. Tunc Cluniaco elegerunt Petrum (cognomento Venerabilem) cujus frater Armanus prior Cluniacensis, postmodum abbas Magnilocensis, Ponlius Vizeliacensis, Jordanus de Casa-Dei exstitere. Hi
nunfiavit.

Roma

egrcssus abiit

ha;c teinpora
renti, ex

anno peracta
et

esse potuit,

quam

cur-

quo

sequitur

eam

divi Bernardi Epi-

stolam,

quam

Mahillonius

circa

datam

notat,

ad hunc omnino
et

Cumque

Epistolae xviii et xix

annum mcxxvu annum pertinere. ad eumdem Petruni

S.

fuerunt de virls nobilihus de Moniboissier, quod

est

diaconum cardinalem
scriptce sint, ad

legatum a

Bernardo

caslrum
2.

in

Arvernia.

Honoriits II factum illud improbat.

huncannum

etiani pertinent,

cum

Biennii nondum tempore emenso, Pontius ah Hierosolymis rediens expetiit Cluniacum. Ejus adventu cognilo, Petrus abbas quasdam in parles sccessit

anno sequenti Bumbaldus archicpiscopus Lugdunensis, et Gerardus episcopus Engolismensis legaGallica funcli sint. Mabillonius in Pra^fat. ad editionem operum S. Bernardi ahhatis 4, n. 39
tioiie

ad tempus.

Bernardus intcrim abbas, qui

fuit

quondam

Sancti-Martialis, portas monasterii

contra Pontium clausit, quia partilnis Petri favebat. Et ecce pars major irruil monachorum, Pontiumque suscii)iunt januis effraclis, Rogerius de Magant (vel Mau lant) monachus S. Marlialis, et Bernardus vicecomes quondam Combornensis, tunc monachus Cluniacensis, valde sollicitahaiit animos

jam suspicatus fuerat Petrum diaconum cardinalem et legatum, cui i^raefatEe Bcrnardi Epistola; inscripta; suut, eum fiiisse, qui adversus Pontium abbatem Cluniacensem inGalliam accessit exmandato Honorii papae; sed id apud me certum et indubitatum. 4. Galterus episcopus Magalonensis hoc anno S. Sedis in GaUia ler/atus. Pra;ler Petrum cardinalem, invenio, Galterum episcopinn Magalo-

caiterorum,

quatenus de peccatis

(alias, pietatis)

Quid rei)Iicem cuncta ? Tanto pondere debiti lahoraverunt Cluniacenses, ut multis Ecclesiffi liiesauris exhaustis, aureo non peperPontii recordarentur.

nensem fiiisse etiani in Gallia sanctoi Romance Ecclesice legatum; sic enim ipsemet scse appellat in Epistola ad Roberlum prtepositum insulanum data
et a Mabillonio

ccrint Crucifixo. Schismate urgcnte, audiens isla

tom.

Analect. relata, ex

qua

et
:

Romaiius (nempe Honorius II, et quidem hoc anno) accivitutrumquc, amhoquc venerc. Pontius Leniovicas veniens abhatem sccum Romam ire rogavit. Amlardus Vosias (Vosium monasterium esl dioecesis Lemovicensis) deveniens in octavis Dei Genitricis, ejusdem Nativitatis octavas ibidem instituit agi, assumptoque Adeniaro Vosicnsi abbate ((lui ideo hoc anno ea dignitale potiebatur, cx quo prfficedentium ct suhsequenlium abhatum, quos sine ulla temporaria nota San-Marthani lom. IV Gall. Christ. proponuut, tempora dirigi
prBSuI

annum

gesta; legationis eruo; ait eniin Galterus

Gratia Dei priEcedente, pcr

importunum lahorem

et instantiam

nostram, pax inter principcs nostros

reformata
est,

cst,

unde

tota palria nostra lactatur , id

Occitania,

quam

patriam vocat, (juia

illa

iu

ea

episcopus erat. Pax autem

Tolosffi

inter

Alphonsum

comitcm et Rainiunduin liiijus noniinislll, comitem Barcinonensem ac Provinciic, do tolius

Provincia;

comitatu

inter

se

dccertantcs, facta

decima sexta kal. Octobr. Domin. Incarnat. anno cxxv poit miilcsimum , ut dicitur iu divisione
Provincitc intcr

possunl) hreviter

Pontium Ronia; amho scquuntur. Et

ut

utrumque comitcm lunc

peracta,

multa perslringam, jussu Apostolici Poncomitis de Melgoire sine audicntia ca-

quam

cxliihenl Catcllus in Hist.

Comit. Tolosa; et

tius frater

ptus, in turrc, qufc dicitur ad Scpleni Saias,

usquc

ad obiluni, videlicet

kalendas Januarii, incusto-

Bouchcus in Hist. Provincia; lib. 9, Sect. 2, cap. l, quos latuit Galteruni episc. Magalonensem ad hanc paccm conciliandam omncni suain iiidiistiiam contulisse. In

dia tcntus est. Sepultus vero cst quasi paupcr,

imo apud Sanctuni-Andream sed anno sequcnti, quo eum vitam clausisse videbunus. :j. Miltil lefjatum qui eum excommunicat.
captivus
,

ea Epistola Galtcrus refcrl Hcscelinuni

canonicum Insulensem pcliisse a sc lihruni, cui lilulus, Flores Psalmorum, a Lclbcrlo composituin. Hescelinus autcm hoc ipso lempore vivebatj
ul eruo ex Epist. xcvui D. Bcrnardi, in qua re-

In iiaucis a Gaulredo differunt Ordericus

Iih.

12,

374

HONORII

II

ANNUS

1.

CHRISTl 1125.

spondet ail qiiocslionem sibi ab Hescelino et Fulcone Sparnacensi aljbate factam, cur ex juslis antiqua; lcgis, solis Wacchabeis Ecclcsia diem festum decrevcrit . Fulco cnini Octavis Pente:

non consequuntur deducunt. Contra vero Urspergensis ablws iuannis regni Henrici V numerandis, Julianos cosque non integros recenset, quia in
siimlibus hislorici nullis legibus adslricti erant.

anno incarnati Verbi sicxxvni, Indict. v, creatus est primus abbas monasterii Sparnacensis in dioecesi Rhemensi siti, quando regula S. Augucostes,
stini

Ciimque Henricus
stincla in eo

V nuUos

liberos reliqueril, ex-

LiudgardcB Oltouis M. filia; iiropago, ex qua quatuor imperatores orli, Conradus II, Salicus

in

illud introducta,

ut demoustrat Marlotus

dictus,

Henricus HI, etduo ejussuccessores eodem

appellati.
S|)irae

Rhemensi tom, ii, lib. 2, cap. 37, ex Instrumento publico, iu quo tamen, loco Indict. v, legendum Inclict. vi. Unde Epistola illa divi Berin metropoli

nomine

Urspergensis refert, se
vidisse, et

eorum

Mausolaca
ricus
V,

in

quarto sepulcliro
imperator,

legisse: Filius

ejusdem

(neini)e Henrici IV) Hein-

nardi, cujus

epocba

in

novissima editione in marPentecostes

et

dictus Junior,

Romanorum

gine non notalur,

post oclavas illas

anni mcxxviii data. Fuit

hoc anno legatus in

anno Dominicae Incarnationis mcxxv, X kalend. Aug. obiit B, ubi obilus nomine sepulturam inlel-

Francia Petrus archiep. Vieniiensis, ut patet ex dictis anuo mcxvi, indeque unum ex his tribus
legatis brcvi

tempore Icgationem illam exercuisse

imp. bellum movet adverstis Lu-

oportet.
5. Henriciis

dovicinn Francice regem.

Henrianno, iit autumavit Baronius, sed superiori adversus Ludovicum Francorum regem arma capessisse, docet Sugerius in Ante Vita Ludovici YI Francorum regis, ubi ait domini papaj Callisli decessum, imperator Henricus, coliecto longo animi rancore contra domiiumi regem Ludovicum, eo i^uod in regno ejus Rbemis in Concilio domini Callisti analhemate innodatus

A num. 8 ad 11.

cum imperatorem, non hoc

modum ab hisloricis iisurinnumeris exemplis in hoc Opere probavimus, et tanquam unum ex fundamentis Chronologiicnostrffi Pontiflciaj proposuiuius. Aventinus lib. 6 Hist. Bosorum, cui regula illa in mentem nunquam venerat, perperam credidit Henricum imi)eratorem Xkal. Augusti mortuum esse.
ligit;

quem

loquendi

patum

esse

7.

Mors

ejus in

potest.

Hic annus iuFalconis Beneventani Chro,

annum

secjuentem differri non

fuerat, exercitum

quantumcumque
eis

potest Lotiia-

ringorum, Alemanorum,Bajoariorum, Suevorum,

et

Saxonum,

licet

infcstarelur,

colligit d, et

et ad annuin mcxxvi legitur: Hoc anno imperator Henricus obiit, sed imperili librarii, quod in anni mcxxv fine posuerat, in sequentem transtulere qui error etiam coinmissus in editione Annalium Fuldensium ut anno Dcccxciv, num. 1 ostendimus. Henricum enim V, hoc anno finem vivendi fecisse testantur verus Robertus de Monte, Dodechinus abbas, Anselmus

nico vacuus est

caetera, quae fuse prosequitur.

Chronographus, qui

Gemblacensis, Olto Frisingensis,

aliicjue.

Verum

sub Roberti de Moule nomine Francofurti editus fuit, anno mcxxiv rem summarie his verbis narrat Henricus imp. congregata exercitus infinita multitudine, fines regni Francorum irrumpere disponit. Sed Ludovico Francorum rege cum infinito
nihilominus exercitu in occursum ejus properante, consilio principum et episcoporum ab inutili |iro-

Malmesburiensem lib. 1 Hist. Novellae pag. 175, Matlba3um Parisieusem in Chron. auctorem Continuationis Roberto de Monte falso attributae, Trithemium in Chron. Hirsaug. Helnioldum,
est,

quidem

mense Augusto . Meyerus vero in Annal. Flandr. lib. -4, ad annum Mcxxiv de eodem belio babet Profectus est per idem teinpus cum exercilu in Galliam Carolus (comes Flandriae) suppelias Ludovico regi contra
posilo desistit, et hoc factum est
:

Sigonium, aliosque quosdam Henrici V mortem in annum sequentem diflerre, sed eos falii variaj tabulae Lothario regnante confectaj demonstrant, uti ea) quas Rubeus in Hist. Ravenn. lib. 5. Gualterio archiepiscoposedente scriplas dicit, in

quibus
et

legitur

Amio

mcxxvi, tempore Honorii papae

Hlotbarii regis, die xvii Febr. Indict. iv, Argentffi

Cum euim omnes

cus

Henricum Caesarem

qui fines ingressus regui,

V mortuus
,

est,

de die ac mense, quibus Henriinter se couveniant, et mense

e vivis
abiisse

Rhemorum urbem
6.

obsidere lentabat .

Idem Henricus Henricus imp. moritur. hoc anno, ut iu Chronico Urspergensis legitur, diem clausit extremum X lialend. Junii. Cujus corpus more regio curatum, Spiram est delatum, et coram multitudine nobilium et inferiorum clericorum atque laicorum, juxta majorum suorum
mausolaea bonoriQceconditum, anno regni sui xx, imperii vero xiv . Gotfridus Viterbiensis, de quo
paulo
jiost,

Februario sequentis Chrisli anni jain Lotharius

regnarit
oportet.
8.

Henricum V currenti

Tractatur de electione imp.

Ad num. 11.

asserit

ejus XIX, itnperiivero xiv, et

Henricum V obiisse anno regni tamen is iu anno imperii

bistorici

Electionem Lo//wra successorisHenrici V narravit Ordericus boc anno hb. 12, pag. 882. Eodem anno, inquit, in hebdomada Pentccostes (quod festum hoc anno in diem xvii mensis Maii incidit) KaroIus-IIenricus V imperator mortuus est, etSpirae metropoli GernianicC sepultus est. Imperii vero insignia moriens Ciesar imperatrici Matbildi dimisit,

XV tunc versabatur. Verum

vel

annos regni
;

quibus postmodum, quia nulla soboles

illi

imperii

incompletos saepe negligunt

quod

superfuit, Lotharius

quidam critici pereruditi non animadvertentes, auclorum loca modo pervertunt, modo ex iis quae

dux Saxonum generaii plebis edicto iuthronizatus successit.Moguntinus enim archiepiscopus (nempe Adalbertus), qui poteutia et

HONORTI
strenuitate poUebat, providentiaqne

II

ANNTTS

1.

CHRISTr 1 125.

375

sua, ne schi-

part. 17, qui in

Henrico V imp. narrare incipi

qua^ a viris flde dignis accepit,

smavel inordinata

siirreptio imperii fieret, prseca-

vel quee vidil, vel

vebat, episcoposet proceres toliiisresrni

cilibus suis convocavit,

cum

exer-

ut ipsemet affirmat Lotharius, ut prodit Dodechi-

cum

quibus una coUectis

(]ui-

nus abbas
cet

in

Chron. III kal. Scptemb. electus, ac

scili-

de impcratore constituemlo Iractavit.lnsigniasi

Aquifgraiii idibus Septembris immctus, rex

dem ah
rii,

imperatrice procuraveratornamenla impetanto pra?sumpsisset negotio fari.

iuquit, barones, qui adsistitis in
et

anlequam de

Germaniaj ; nam nonnisi anno mcxxxiu, Romre imperator coronatus est. Lotharius secundus hujus
nomiiiis fuil. Porro legati a Sede Apostolica missi

Excellentissimi,

hac planitie, me, qureso, solerter audite,

denter intendentes
his

pru-

quae dicam obedite. Pro

nempe Eurardus et Ronianus, juxla Anselnium Gemblacensem hoc anno. Gcsla post
fuere duo,
comilia his vcrbis narrat Ordericus cilatus:
1 1 Fredericus ct Conradus duces de tumultibus excitandis cogitant. Dissoluto conventn, exercilus Frederici super Lothariumirruit, i[)sumque et plurimos de parte iliius vulneravil, et terga

commoditate omnium vestrum et phirimorum qui non adsunt laboro, et nocte dieque anxius cogito. Multis sermonibus hic modo non opus est. Bene
nostis, iniperator nostersino prole defunctus est:

cui

Deo fidehs
9.

et devotus, Ecclesiaeque

filiis utiili-

mus

succes?or sapientcr inquirendus est .

Quatuor ad imper. desiQnantur.

Refert
eum

verlentes
fere

poslea Ordericus Lotharii elcctionem de qua

non probe edoctum fuisse exislimo, eamque addiscendam ab Ottone Frisingensi, et GotlVedo Viterbiensi, horum temporum scriptoribus. Imo Otto
Frisingensis frater ulerinus
hiit

fugavit. Frodericus enim annatorum xxx millia secum adduxerat, quia timore vel favore sese regem fore autumabat. Sed quia probi Pontificis ingenio pra3venlus, ut dictum est, velle

suum perpelrare nc(]uivit, per CoNRAnUiM fralrem suum maximam poslmodum guerram fecit. Lotliarius tamen, auxiliante Deo,
]irffivakiit,

Conradi ducis

meritoque
re-

Franconia>, et Frederici ducis Alemannioe seu SueTiap,

strenuilatis et religioiiis laudabilis

jam x annis

qui ad imperium aspirabant. Ut enini tradit

gnavil B. Exquibus poslremis verbis intelligimus,

Urspergensis abbas in Cbron., Arjnes soror Henrici imp, primis nuptiis juncta fuit cuidam Friderico nobili de Stojihen, ex qua jirogenuit Fridericuni sicundis vero nuittiis sancto ieoet Conrachim poldo hnjus nominis IV, marchioni Austnae, cui inter alios iiberos Oltonem, postea Frisingensem episcopiim, pepcrit, qtii ideo gesta in hac electione
;

Ordericum
12.

Historia) sua2

librum xu anno mcxxxv

elucubrasse.
Concil.
Londinejise.

Ad num. 12

et

seq. Imperalrix, defunclo marilo, amissis qui-

busdam quas

in

dotcm acceperat inunihonibus, ad

patrein (Henricuin Anglia; regem), rediit in Normannia. Joaniies Cremensis (i)iesbyter cardinalis
tit.

vix ignorare poluit. Otto itaque Frisingensis,

quem

Baronius sequitur,
successoris Ilenrici

lib. 7,

cap. t", hfcc de eleclione

:

tanniam legatione,
tus esset a rege,

S.Chrysogoni)acce[.ta ab Aposlolico super Bricum diu in Normaniiia reten-

V scribit Anno ab Incarnat. Domini mcxxv, defuncto absque harede Henrico

Quinto, principes MogunlicB conveniunt
S. Barlboloniaii, inquit
(in

tandem permissus

in

Angliam

festo

transvehilur, et ab Ecclesiis honoriflce excipilur , ait Simeon Dunelmcnsis in Hist. de Gest. Angl. ad

ciironographus Hildeshei-

hunc

Chrisli

annum, qui

postea recilat litteras

mensis), ibique habitode successore consilio, qua-

tuor regni

Fndericus dux
Orientalis,

Lotharius dux Saxonum, Suevorum, Leopoldns niarchio etCarolus comes Flandria;, ad regnum
optimates,
elirjitiir

designantur.
10. Lotharius

Iharius natione Saxo, patre Gel)obardo, volo

nium

renitens valde ac

Tandem Loomreclamans. ad regnum

imp.

eidem cardinali ab Honorio II scriplas Laterani^ idibus Aprilis, in quibus ait se illi commitlere curamet solIiciUidinem eidem a Callisto papa in Angliai regno commissani. Recitat et alias ejusdcm papai omnibiis tam episco|)is, quam laicis ])er Angliam, conslitutis Laterani II, idus April. dalas, quibus monet et j^raicipit, ut eumtanquam S. Petri vicarium reverentes susci|)iant. Su|)er Scotia;

Iractus,

nagesimiis lerlius

sub prasentia Sedis Apostolic;e legali noab Auguslo regnavit. Ilic per omnia progeniem impcratoris Henrici humiliavit,
ul plane Dei jiidicio justo, sicut in libro Iiegum

quoque regnum idem

.Foannes legati suscejiit offl-

habts, ex peccalisacprievaricationepatrum,

semen

ipsorum
regni,
in
et

aflligi

viderelur.

Unde

gravis

dissensio

cium, scripsitquo llonoiiiis II ad Davidem Scolo. rum regem, cui rogando inandat, iit episcopos terrffi sua;, cum ab eo vocali hicrint, ad Concilium suum faciat convenire . E])isloIa data est Laterani idib. Aprilis. Hac autorilate Joannes
priediclus subdit Dunelmcnsis,
ai)ud fluvium

miillos annos

protracla,

plurimos in

circuicns

An-

anima

corpore

periclitari fecit. Pr.Tdicli

enim

gliam, eliam ad regeiii Scotorum David ])erveni

Iridericus el Conradus juvenes,

imperaloris,

sororii

Henrici

Twedain,

(jui

Norlliymhriam

et Loi-

dum

se viderent opprimi, in

quanlum
a

polerant, renili conabantur.

Ob quam causam

dain dislerminat, in loco qni Roclieshrucii nominatur. Ubi offieio legalionis i^eracto, rediens a|>ud

sumnio

Honorio, qui Callisto successerat, excomniunicanlur. Porro Conradus , a fralre et

Poiitifice

Londoniam
nelmensis
lilembri,

(jui

cclebravil Concilium , ailSimeon Duillud recitat, addihiue habitum

quibusdam infia. Meni

aliis

rex crealus

et

catera, de (piibus

liabet Golfridus Viterbiensis in

Chron.

anno xxv Hcnrici Anglorum regis, mense Senona dic ejusdem mensis, et aiino ab

370

HONORII n ANNUS
legendum mcxxv,
et

1.

CHRJSTI 1125.

Incarnat. Doin. sicxxvi . Scd

cpiscoporum convcntu Signia; inEcclesiae E. Marite, ulji

XXVI Henrici Anglorum regis,

cuiii ibideni (iicatur

defunctuiii corpus (|uiescebat, inter san-

congregatum essc Pontificatns domni papw Ho7iorii 11 anno primo. Eidem jjrceluit idem legatus,
interfuere Turstinus Eboracensis
,

ctos jussit adscribi aniio

ab cjus abscessu

lviii,

S.

P. Q. S. (Senalus populusque Signinus) , ideoque

et

Willeinius

Canluariensis arciiiepiscopi, episcopi

et

numero

xx,

abbales circiler xl,

cum innumcra

cleri ct popiili

Bruno anno mclxxxii in sanclorum iiumeruin rePostquam aiiquot per annos jiastorale niunus gcssit, Cassinum migravit ac religiosam vilam prolalus.

multitudine. Condila in co capilula nuniero xvii,

fcssus eiectus est Cassinensis abbas.

de reformandis pravis Ecclesia; moribus.

dali

liis

Syno-

puii postuiationeni jussus est a Ponlifice

Verum ad poRom. in

decrelo

iirmalis
est.

Romam
senli

reversus

Joannes Crememis iegalus Hoc Concilium cum pra;-

Ecciesiam suam redire. Varia

ingeiiii sui reii(]uit

anno accurate illigarunt annalisla MailroHenricus Iluutindoniensis iu Hist.,et novus chronograpbus Saxo, qui addit illud tres dies integros durasse, et in eo sancilos eosdem canoues, quos sanclus Anselnius olim sauxerat, aliosque
sensis,

nionumenta a Labbeo in Uissert. de Script. Eccies. memorata, qui et observat aii(|ua ex eis S. Bru?JO?'Cartiiusiani Ordinis institutori adscripta fuisse.

Baronius anno mcxi, num. 32. de sancti Brunonis

episcopi Signiensis

morte mentionem

facit,

sed

anuum, quo
15.

ea contigerit, non desiguat.

muitos

verum

iiios

haud diu mansisse.

Franci prceliantur sub Alphonso Aragone

Carolus Donus Flandria comes. B. Carolus, cognomeuto Bonus, Flandrite comes aut marcbio, ut etiam appellabatur, iioc tempore florebat, tantanique illi egregia3 (juibus exornatus

13. Floret B.

adversus Mauros.

Ordericus

inilio

Libri xiii,

victoriam Aipbonsi VI Aragoniae regis ad Penecadel de Saracenis reiatam uarrat, sed

annum non

exprimit, et in

aiiquibus

circumslantiis peccat.

orat virtutes
rieo

famam

pepererant, ut

mortuo Hende eo in

imperalore, [jlerique

Germanorum

locum ejus sub^tiluendo

cogilurint, ut narrat Gai-

bertus Brugensis, et urbis sua; pubiicus nolarius,

ac iu plerisque testis oculalus, in Vita
Garoii, a Boliando ad

ejusdem B.

diem u mensis

Maiiii recitala.

Veruin antiqua Monumenta Hispaniensia a Sandovalio in Aipbonso VI memorata et Marmoius I. 2, cap. 33, pra'seutem annum diserte signant. a Sa comperto recessu raceui , inquit Ordericus Francorum, auimosiores efTecti, rursus aggressi regiones Cliristiauorum, vires suas osteuderunt
,

Narrat enim sai^ientiores ex clero

et jjoiiuio iegatos

caidibus

multorum. Porro erubescentes

eisque pro
et

Aragoiiii

ad

eum

misisse expostuianles et obsecrantes poet

viribus bostium oppressi, Francos iteruni accersierunt,

tentiam et pielatem ipsius, ut imperii bonores

dignitates

perpetrata olim contumelia

regias

cum

suis facuitalibus pro soia

satisfecerunt,

cbaritate assumeret .

Verum

subditi, qui

eum

ut

patremveiierabantur, cceperunt dolere etdiscessum

ejus defiere.
Remausit itaque in comitalu suo Caroiuscomes pro exposlulatioue suoruin dileclorum pacem et saiutem patriai quanlum in se erat,

omuibusdemandans etcoustituens. AdditGaibertus,

et honores denominaverunt. Comes ergo prEeleritaj vita; etinjuria) iinmemor, amici et consobrini lega. tioiiem suscepit, et secum ingentem exercitum uudecumque coiiectum adduxit, ct contra paganos pugnaturus in terram eoruui audacter intravit. Porro Hispani de laulo auxiiio gaudentes, Francos

jurejurando terras

daiidos

postquam Baiduinus
fuit,

II

rex Ilieiosoiymoruni a

aiacriter susceperunt, transactostiue reatus einen-

Saracenis caplus
slianai

miiites, qui miiitia: Cbri,

ibidem studuerant

communi consensu
Hierosoiymam ve-

dare voientesin urbibus suis Toieto et Tudeia, necnon Pampeiona, oppidisque suis hospitati sunt, et
aniplos
lili

iitterasad
niret, et

Caroium

direxisse, ut

liouores ac possessiones

eis

tradiderunt.

regnum

Judaia; assumeret; querebantur

nimirum

olia vitantes, in initio wstalis in

unum

enim, quod Baidunms non bene rexisset populum Dei, licet scriptores rerum Hierosoiymitanaruni

congregati sunt, etbuicosque desuis fmibuscruentis iclibus expuieruut, et talionem eis reddituri teriniiios

Balduinum vaide laudent. Verum Carolus Fiandriam deserere noluit, ubi tamen eum a quibusdam traditoribus occisum fuisse post bieuuium
referemus.
1-4.

iliorum
et

pertransierunt. Pro

iiiatis

autem

damnis

contumeiiis, Deo favente,

:

uitioncm exercucrunt

et

in

muilimodam regionibus corum

. Ha!c

Moritur S. Bruno
esl

episc.

Signiensis.

magnam

iibertatem iuvenientes viclus oinniumpraistolati

que rerum, byemem

sunt

Orde-

Hoc anno mortuus

pietate
Ilaiiffi

5.

Bruno episcopus Signinus,

ricus, cujus narratio, iicet

quoad sententiam vera,

et

doctrina clarissimus. Ugbeiius tom.

iu circumstanliis taineu peccat,

cis

cum

Tutela Frantradita

boc anno mortem ejus consignat, siculi et Angeius de Muce in Notis ad Cbrouicon Casinense, ubi tamen non annus mortis ejus, sed
Sacrae

statim post Rotroci comitis

adventum

fuerit, ut patctex diclis

anno mcxiv, ubi retulimus

quai paulo anteibidem Ordericus narrarat.

IG.

tantum

dies, videiicet prid.

kal,

Septembr. notaMartyrologio
dies

tur Casini die xvui Julii,

quo

et in

Ordericus

Pergit Saraceni ad Pennecadel victi. Tunc Rotro comes Moritornia; cum

:

Romano inemoratur,
cjus morlis, sed

coiilur. Hic

tamen

non

Fraucis, et e|)iscopus Cajsaraugustanus cuin fratri-

ejus canonizationis. Sigiiia) ba3c

:

inscriptio adliuc legitur

^^Eternaj

memoria3 Bruct

bus de Palinis et Guazso de Biara (legendum Gastone de Biara, Beaniia) vicccomite) cum Gasconibus, Pennccadel, ubi sunt
duu.' lurres iiiexpu-

nonis, queni Lucius

lil Poiit.

max. cardinaiium

HONORII
gnabiles munieiiint,
et

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1125.

377

sex septimanis tenueruul.

esse praetendentibus, ut pailium

fex petenli

Romanus

Poulisese

Tancleni pugnantes contra

Amorgan regem Valeuliie, |ier Salinam (corrige Sativam^ qua Xativa et Chatiba, et Setabis appellalur, a Valentia novem sed pagani leucis liissita) urbem convenerunt
:

arcbiepiscopo mitteret,
;

Romam

conferre distulerat

anno a seculus (onsilium quorumdam capellanonimet primicerii,

lioc

verum

Petri (luoiiue Terdonensis cpiscopi, contra publi-

anteijuam ferirentnr fngerunt.

rieliclis

auteui in

cum
(res

interdiclum

cleri

et

poiiuli

Mediolauensis

mumtione Pennecadel lx
Sed Amoravii
rege Afis,
le.-te

satellilibus,

redierunt.

et

Audeluciani de Africa missi a

liic

lilio

Insted ,

locus a libtariis mani-

corniptus; Andeluciaui enim Hispani sunt, et Almorabitiu .\lricani. Uuare legendum, Alniora-

Andekiciani de Africa missi a rego Alis, lilio Jusset (aut Josepb) etc. eis obviaverunt, triduo(|ue iu castro Serraliis obsederunt. Cbristiani vero bis
viti el

Laudnlpbus Juiiior in Monument. Basilica; Ambrosiana; pag. 174. Pauloi)OslsubdilLanduipbus: Verunitamen ipse, ceu vir prudens et sapiens, cum papa Ilouorio et cardiiialibus ejus multa contulit et conferendo Ecclesiasticas coiisuetudines Ambrosianaj Ecclesis,
mira
!)

Romam

ivit ,

inquit

et

bonores ejus arcbiepiscopatus

ct urbis, vivis et

bonis rationibus defendit.

Unde

ipse

papa liuic

tribus

diebus peccatorum

suorum pcenilentiam

prudenli viro dixit

venisti
:

Fi'ater,meditatus et episcopus

egerunl, jejuuaveruut,
kal. Seplenibris
Cffilesti

et Deuui iuvocantes XVllI pugnaverunt, et adminiculunle

sed

si

vis frui aucloritate arcbiepiscopi ia

virtute post diuriuuu certamen, dum sol occumberet, vicerunl: sed lugieutes paganos, nocturna formidautes pericula, per iucoymta itmera

diu persequi ausi nou fuerunt .

temporibus meis, necesse est ut stolam suscipias de mauibus ineis; aut sicut ego suscepi, ad altare saiicti Petri. Hiuc doinnus iste Mediolanensis Robaldum Albeusem (episcopum Albai in MonteFerrato) adjuravit, ut sibi consuleret. Tunc Robal-

Complures Galli sedes in Bispania figunt. a rndie ante geueralem l)Ugnam Guariuus Sancio, vir iu multis laudaudus,
17.

dus

ille

Albeusis sic
scindi

ait,

quod prius

susliueret

Prosequitur Ordericus
fralribus

nasum suum

cum

de palmis iu inoutana ascendit

ibique Cbristiauis

Alaminum
aufugil.

rex

cum virtule Dei pioeliautibus, cum cliv millibus pedituni viclus

tanlis

Innumeri de

pagauorum legionibus
sili,

usque ad oculos, (luam daret sibi consiliuin, ut susciperel Romie stolam, et Ecclesiai xMediolanensi pnepararet banc novam etgravissimam, quam Honorius papa dicebat sibi, iinpouere meusuram. 20. PurtjQt se apiid Mediolancnses pra>varicalionisculpa.

perierunt, aut aruiis peisequentiuiu, aut pia;cipiliis,

Mediolanum

iyitur iste Anselrediit, et

aut niniia lassiludiue, vel

vel aliis geue-

mus

arcbiepiscopus sine stola

eumdem

ribus moitium. Sic Afri, qui

supi)etias idololatris

lliberis (id esl Sarracenis llispauis) venerant, inle-

rierunt, et Cliristicolarum telis iu

Orcuin demissi,

cum regibus suis gebeiiuffi pceuas luunt. Deiude Normannorum quidam et Francorum loca sibi
opporluna perquisieruut,
taris S.

Albensem episcopum secum reduxit. Verum arcbiepiscopalem sedem noii ascendit . Hinc Puricellus citatus deducit, ideo Anselmum sedem illam non ascendisse, quia tantum electus erat, et non
coiisecratus.

Sed ex mox

dictis liquet,

Laudulpbum

et

ibideiu

ad babitan-

iuteUigere euin sedem uou consceiidisse, quia cle-

duin sedes elegeruut . De equilibus Oidiuis iniliSepuklui, ab Orderico Fratribus de Palmis appellatis, qui in boc prcelio luagnam sibi gloriaiu
peperere, aniio mcxx verba fecinius. Inslituti erant Templanoruni exemplo adversus lufideks in variis

lus ct populus patinolel)atarcbiepiscopum jurium

Ecclesia; sua;

pra;varicatorem,

qualem Anselmum
fuisse,

reputabant, ac donec sese purgasset repularunt.

Anselmum enim jam ordinatum

piiclata

ostendunt

verba

Medilalus et episcopus venisti,

Aragonia;

locis, ut

Diagus, Buterus, elJoanues

Britz in Uisloria Peuuateusi ostendunt.

douec Ubertus de Mereguauo ojus scriba juravit, (luod ipse domnus suus Anselmiis nulli niinuiniento
((lua

jEra
la
cialensis

18.

tundatur urbs S. Duminici de Calciata.

MCLXiii,

bonoris Ecclesia; Mediolanensis consensit

;

boc

scilicet

Cbristi

anno, urbs

Sancti-Dominici de Calciala, vulgo S.

Calzada dicta, in (lua auno MCix demortuus

refert

Domimjo de sanctus Dominicus CaU

(luie.-cil,

de re solum tunc agebatur) et quod ipsuin Albensis ille episcopus Robaldiis auctorilale sua
conlirniavil. Deiiide pontifex iste
et caslella

Anselmus sedem
beiielicio
cleri et

fundata

arcliiepiscopatus, in

fuit in Kioia,

provincia liispauiai, Castelbc veteri

populi recuperavil .

Idem clerus

nc populiis, (lui

aniiexa, ut
fol.

Sandovalius iu Alpbonso VII,

civilatis,

cum
puli,

sede arcbiepiscopali et redditibiis spoliarant,

ei

IJS, ubi celebris bujus

qua) bodie

ipsimel utrum(|ue

reddunt, beiielicio cleri

pra;varicalioiiis

et

po-

pars est episcopatus Calaborrensis, iniliuni repetit

postquam sese

crimine pur-

a Diplomale sancli

circa

Domiuici Cakialensis, ut bujus sancti sepulcbrum urbem civibus pro.

gavit, tunc(iue, uli legitur in Catalogo,

tam

inetro-

politaui

arcbipresbyleri quani iirbis secrelarii, a

liic

pagare posset.
VJ.

Puricello citato,

(Anselmus)
Ticiiiensem

cuiii
iii

magna
iii

co-

leneri

Amelmtis archiep. Mcdiolan. dicit se 7ion Anselmus anno mcxxiii pctcrc pallium.

mitiva nobilium
cbaelis

Mcdiolaiieiisium

festo S. Mi-

per porlam

intrans,

scde

Mediolanensis arcbiepiscopus elecliis fueral

ealenus

ut

sua collocalur, ut mos

verbis Puricellus

esl in talibus .

Quibus ex
antea in
esl

jam diximus.sed MediolanensibusEcclesiam suam

riomano
BaKON.
I*outibci

perperam
sedisse.

infert

eum
48

subjici,

sed juris sui

eadem sede non

Porro ut videre

apud

TOMLS XVIII.

378
Puricelluin, praetendebant

HONORII

II

ANNUS

2.
iiis

CHRISTI 1126.
XII ann odccccxxx, et Pasclialis
\ideLitur.
II

Mediolanenses ut Uo-

anno mc;

niani Ponlifices petenli arcliiepiscopo pallium mitterent, exeniplo sancli Gregorii

(luis rei exitus luerit, infra

anno dxciv, Joan-

HONORII

II

ANNUS

2.

CHRISTI

112G.

d.

Legatus Apostohci/s missus ad componen:

neque pro Romanae

lute

Ecclesiae honore, sed pro sa-

das res monasterii Cassinerms

et

rixai.

et

inde tumidtiis

Vicesimus sextns post millesimuni

adest, Indict. quarta, (|U0 Ilo-

centesimum annus

norins jiapa Roiiiae degcns,

duorum praecipuorum

abbatum, Cassinensis et Cluniacensis, causas cognoscens , eosdem lata sententia condemnavit.

Quod
prffiter

auteni
ilia

in

primis ad Cassinensem

|)erlinet,

non praeconium laudis in Petro ex ore ipsius Redemptoris emeruit. Quffiiiam aiitem Ecclesia, vel monasterium, a Romanae Ecclesiae non disponatur arl)itrio, ciijus imperio caelnm ipsum aperitur et clauditur? Omnes quippe Ecclesiae a
auxilio et laude
indiget,
(\wst

animarum vestrarum, si Romana eniin Ecclesia vestro

permittatis, adveni.

quae superius dicta suut,

:

rem

sic lia-

Ponlificibus, imperatoribus, regibus, vel quibus-

Uiacono Cassinense ' Pontifex autem cum Nicolaum electum ignoraret, Gregoriuni cardinalem tiluli Apostolorum ad monastebeto ex Petro

cuiiKjue fidelibus condit;e sunt

Romanam

vero

Sedem
Apostoli

solus

fundavit Filius Dei, et super Petri

erexit fldem, cui eliam terreni simul et

rium

dirigens,

mandat ut ejusdem

consilio Senio-

cadestis imperii jura

commisil

et illud

Verbum,
fundaad ea de

Capuani monasterii prapositum abbatem fratres eligerent, ex cujus promolione et Ueus lionorarelur, et religionis slatus in famoso Cassinensi monasterio roboraretur bonaque Eccleslae lam spirilnalia quani temporalia in dies augereninr
retuni
,

quod condidit
\il

CEcluin et terram,

Romanam
caeteris,

Ecclesiam. Atque ut oinissis

:

quibus nunc agitur veniamus

jirincipes Petrus et

ipse pro viribus monasterio favere

esset.

semper paratus Veniens aulem cardinalis ad monasterinm,

sicut Aposlolorum Paulus Romanam Ecclesiam siio sanguine consecrarunt ita Cassinense coenobium per beatum Benedictum, qui Roma) doctus
,

fuerat, et per cives

Romanos Maurum

et

Placiduni

fratribusquid papa praceiierit uuntiat. Quod

fratresaudissent,
dicentes,

dum

murmurintereos prolinusoritur, non debere Cassinensis abbalis eleclionem iu alterius potestalem transire iniquum et indignum esse, ut CassinensisEcclesia, quai libera
;

habuit fundamentum. Neque illud ignoratis, quod destrnclo a Longobardis monaslerio, fratres juxta
Lateraiiense

annis liabitarunt.
siani

palatium centuin ferme et triginta Ac deinuin Cassinensem Eccle(luam Roinani Pontilicesextruxerunt, Qu;e rursus a Sarigitur liujus ccenobii fundatores ex
disciplina

non

alii

semperextiterat,
jiceretur.

maximo pudore

cardinaiibus sub-

Gregoiius
staurata.

scilicet et Zacharias.

(quod

erat)

Dicere veriti sunt papae, vel addere cardinalibus legatis Apostolicae Sedis,

racenis incensa, iterum a sanclo Agapito est re-

Cum

quibus episcopos, arcliiepiscoposj et patriarchas parere necesse esset. Ut plane redarguendi fuissent

Romanaj
quens
autein
est

Ecclesiae

prodierint,
,

ejusque
conse-

instauratores Roinani

Pontifices fuerint

magna; ingeuii

tarditatis et imperitiae, vel

menlis

juxta sanctorum
et

Patrum

instituta, ut

niiuis elatae fastns. At Gregorius cardinalis ralione

Ecclesia

Roinana inater

domina, Cassinensis

polius eos vincendos,

|)utavit,

quam

coliibendos auctoritate

ejus spiritualis appelletur fiUa. Revolvite

cujus tunc ad eos babitam oraliouem sic

:

Cassini cuncta
et

recitat Petrus
2.

an

ita se

babeant

monimenta, scrulamini Annales, res, ipsi judicate sin autem

:

dixit

imperato silentio Tunc ille fratribus Ego buc neque pro paiiai Honorii lucro,
, ,

'

Pelr. Diac.

I.

iv. c. 91.

mendacii arguite. Sin vero habent ut dixi, nolite \entati resistere, nolite Romanae Ecclesia; repugnare, nolite ejus jussionibus contraire, sed ex cujus uberibus fidei jurnmenta
se aliler habent,

HONORTI
cepistis

ir

ANWS

2.

CHRISTI 1126.
pedibus,
vit, elc.
tit.

379

(elementa
parvuliis

siixistis),

ejiis

jiissis

per oinnia
factiis tan-

obtcinperare curate

Haec Gregorins,
eoruiii
(iit

abbatiam in manibns ipsius renuntiaNicolaiis non sic, sedin schismate persli:

quam
ait
'),

in

metlio

Apostolus

hisce rudimenlis eos imbuere, et

demnicere
Si fjuid-

verbis pro \iribus studuit

animo

elatos et iratos,

De quo idein petriis iiif 'rius S. Comperto Honoiius monasterii ncgotia qiiofidie in detcriora [)roficere, enmdem Nicolaum
nt iniifilem ab officioreinovit abbatis, fratrihusque

cum
quid

illud
siint

satis

ad

jiistitiani inculcassut.

moiiachi Cassinates, profecto

existere

priviletjiis
:

maudavit, ut
nasfcrio

si

sibi

parere sunnque onljnationi

Romanoruin Ponlificum

quid erpo in eos superbe resilire Porro (Iregorius ipse revocatus iii Urbum, legatur
in Gallias

convincunlur contenderent?

stare vcllent, nobili et antiquo beati Benedicti

mo-

una cum Petro Leonis, de qnorum lega-

qnamintemporalibns insfaurando tota intcntione studeret v. Monachi igifnrsuodamnoexpcrli.quam maliim et amarum

in spiritualibus
esset rcliictari Sedis Apostolica^obediciifiie, in oin-

tam

tione inftrius in fine anni luijus dicturi suinus.

3.

cerint

Quantum autem illi Gregorio audito profeaudi ex eodem eorum diacono Pelro
:

nibiis

Honorio
:

[tapo)

parere deliberant.

Nam
ob

de

cis

pergit Petrus

Fratres, qui Nicolauin

et

thcsaii-

Tunc, inquit,

fratres,

temporis objecta necessi-

ruin

dissipatum

amissam

terrain

jamdudiim

tate,

Aposlobci voluntatem se impleliiros pollicen-

tur

dum tempus

opportunius viderint. Sicque

exosuin liabebant,venienti ad inonasterium.januam in facicin clauduiit, Honorioqiie renuntiaiit iit veniat, se

discessuni a capitulo cst . At

quantum

iiocuerit

non statim
:

mandata Pontiticis, cx iis I)lane tragicis, quje subjicit idem Pelrus, intelliges cuin videlicet duo iili abbates, Oderisius et
cafiessisse

suaque in ejus |)otcsfate permilfentes. Hle MattlhTum episcopum Albanensem ad monasterium dirigit, mandatque fratribus, ut qucin i[)se idoneuin ex Romana; Sedis auctoritate
la;tior factus,

Nicolaus, acerbissimo contra se invicem odio coucitato,

sterii

ad comparandos armatos oinnem mona-

audi spectantem
agiliter
et

thesaurum dilapidantatqtiedispergunt. Nain ista omnia Petrum Diacouuin '

:

hunc i|)si omni mora seposita eligeQuod et facluin. Nam ab Honorio pa[)a proposilum abbatem illuin Capiiaiiiim, de quo supecenseret,

rent .

rius

Seiiiorelum

nuiicu[iatiini

A. Oderisius vero,

cognita Nicolai eleclione,

abbatem, qnein
vit, hsec

i|ise

sibi elegerunt Ponfifex Cassinum pergens,

,

ad arcein quoe Banlrain dicitur penefrat,

pecunias large distribuens,

demtjliri
,

undecumqne
Nicolaus

mili-

profcclurus Bcneventuin, sacris ritibus consecraomnia excesscre limites anni liujus nain
:

tes collegit, igni el ferro

cuncta Nicolao faventia

cocjiit.

Nicolaum

sedisse

annum unnm, mensem

idum Pcfrus affirmal'.

ununi,

castra

solotcnus

hoc
in

et dies scxdeciin,

agnilo

Robertum Jordanis

principis

filiuin

C. Petri et obitus.
Iic;c

suuin auxiliuin evocat, atque ad mouasterium dirigeiis, ad se deferri jussil aquimanilia argcntea

Cluniacensis causa jiidicata, damnatio Jain vero (juomodo ejusdem Aposto-

Sedis judicio, hoc anno,

Romfe

definita fuerit

librarum novem, qua; Savinus (ut supra dixiinus) beato Benediclo donavcrat, aquimanilia argentea Slepliani paps, altare aureuni cuin geinmis pretiosis,

magnuin Saxoiiicum,
rex

calicem aureuin librarum quatiior, calicei.n (|uein Theodoricus Saxonum

,

Cluniaceusium causa, diceiiduiii.liisum eniin Pontiuiii invasorein, cxcommunicatuin, vi tractum Romam ad judicium subcuiidum, aniio sujieriori dicfuin estexPetroabbate Clnniacensi, rein gestam
exacte scribente, qui pergil de Cluniacunsibus Ro-

beato Beiiedicto transiniserat

Epistolarium

mam

aureum
aliiid,

Desiderii abbalis, lextum Evangelii Henrici

[iretiosis,

missis, ad diceiulam causain vocatis' : Obtem|)crat statim [lars cuncta nostrorum, et inter

imperatoris cuin geminis

Evaiigelium

thuril)ulaargcnteanovein,coroiiasargenteas
Otlo imp.,

inniimerosmonasferioruni priorcs, causaciijus haec intcrjccta siint, jain dictus vencrandus Malflucus
advenit. Adcst et Poiitius licet invitus

totidem,pi)iiilerisaIiasnovein,alias(luodecimIibra-

cum

suis. Et

rum, quas
les

Hugo

marciiio, aliique fide;

dcnominala
Pri!ci|)ilur

die,

ut judicium

siibeat

advocatur.

sancto Benediclo obtulerant

,

calicein librarum

tamen, ut quia excommunicatus nec

vinculo quo jure vin[)a[)a

conchain libraruin septein, candelabrorum paria tria, coronas iiiiatuor, singiilas libraruin decem et octo; conchas
novein
alios calices (luinque,

agere, necjudiciuin canonice subire pofest, prius

satisfaciat, et safisfaciendo se

ctus fucrat solvat. Miftnnfur a

parte mittcnfis,
R(;s|)uil
illc,

iiunfii,

et

ex

duas librarum octo

lextiim

cucumellum
suo. Hccc

libraruin sex,
,

utde tantismalis
fiosse

satisfaciat jiibent,

EVongelii,

scutellam

magnam

urceum

nec se ab aliquo viventium anatheaffirmat

:

ducis

cum

a^iuimanili

omnia argentea,

rnatis vinculo vinciri

soliiin

esse

cruccmi|uc aurcain ab Ecclesia ab^trahcus, et castrum non recu[)eravit, ct grave contra se odiiim mcinachoriim excitavit . Quid deniuin posl animosilates,
bella,

Pelrum
tetur.

in

ctclis,

pra-ter

qucin nulli hoc

nuigis
fali

licere fa-

Commoto mulfo

cjus responso
:

doinino papa, tola([ue simnl inde Urbe lurbata

incendia at(|ue cicdes?

adversari

Oderi-

non solum excommunicatum, scd

liifus

cl

schismaticum
est) nisi

sius, subdil i'etrus', cernens

hficein
iii

Roinanum Pon,

cuncti |iroclaniant. Et quia (ul dicluin

so-

oiiiiiibus

sibi

sera diictus
illius

ad judicium adrnifti iion

eo venerant,

|)otcrat,

suos qui
illi

[loenitenlia,

Romam
-

[lerrexit,

prostratusque

cum
'

ufrum quod

illc

nolebat,

sal-

1. The:^=.

II.

Pctr. DidC.

I.

iv. c.

91.

3 Ibid.

c. Ui, 9:i

Tetr. Diac.

I.

iv. c. 01.

Pctr. Cluniac.

1.

u. Mirac. c. 13.

380
tem

HONORII

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1126.

satisfacere vellent, responsiini niissis

quairit.

dominus

Petrus Cluaiacensis abbas scriptis mandavit. Qui

eniin ob defensionem suoruin Cluiiiacensium
priinarii abbatis pr;eceptuin

papa nunliis

Qui

slatiin

pro ejus imperio

cum

paralos se esse respondent. Inlranl crgo palatiuni

nuciis pediljus cuncti, et reos se in conspectu
uiii-

niaaani ciiriain intulisset

civitas

una cuai aliis in Ro((jiiod non possit abscondi

versoruin fatentes, protinus absolvuiitur. Absoliiti

supra moiitem positajcum qualis esset,ipsi

causam
quunt.

inji;rediuutur, et niliil iiiiod velsibi, vel

illi

Ilonorio papiC opliine iimotuisset,

euindem statim
vitaj

pro (juo agebant sulTragari possei, intactuin relin-

absoluta causacreavitcardinalem episcopum Albanensein, De cujus proniotione, et

iastitato retento, accipe

monasticae
' :

Assumit sibi ex parte alia vocem universorum venerandus Mattlucus, et sajiienter de tota
7.

quid Petrus dicat

sociis

Ciuisa

jaiii

dicla MattiiKus tractusad

Urbem,
festi-

causa perorat. Surt;it stalim auditis parlilius papa,

et lota

ea sic definita, retiire

cum

ad propria

Romana

ciiria sibi

adjuncta, ad

rem exami-

nabat. Sed qui nescientem vocaverat Deus, redi-

naiidam in partein secedit. Moratur diu, reditcuiii cunctis post aliquot lioras ad Sedem ut iiiveutain
;

tum

impedivit, et quia super pauca fuerat

siiper

fidelis,

eum

multa

ut
ei

expertuin

dis|)ensatorem

ex consilio senteiitiam ferat Portuensi episcoiio jubet. Fert ille jussiis

promovit. Injungit

cuin honore nominandus

seutentiam,

et

ut ipsa ejus

papallonorius majoris honorisetoneris pasloralem

verba ruferam

Pontiiim, inquit, invasorem, sacri-

curam,

et

euin labori suo socium adhibens, iaepi-

legum, scbismaticum, excoinmiinicatum, ab omiii Ecclesiastico bonore vel officio sancla Roniana et Apostolica Ecelesia in perpetuum deponit, et Cluniacuai, moaaclios, vel cuncta ad idein moiiaste-

scopuin Albanuin consecrat.

Provectus ergo ad

suhlimem poalificalis ordinis gradum, et super Ecclesitc caadelabrum ad lucenduin oinnibiis qui
ia

domo

eraat, magaifice exaltatus, niliil

de niosicut

rium
tentia,

pertinentia, abbati qut in

pra;sentiaruin est,

nacho quorumdam inore dimisit, sed

niagno Martino legitur, eadein
litas,

de

cui iiijuste subtracta tuerant, restituit. Data sen-

in

corde ejus huini-

uniuntur qui

divisi fueraat, et velut iu ino-

eadem

in vestitu ejus vilitas maasit.

mento redintegrato Cluniaceasi corpore, taatus tamque diutinus malorum turbo sedatur. Irruit post paucos dies tam in victos qiiam in victores

olficiis, nihil

de cantibus,

iiiliil

Nihilde de prolixa Cluniapraetextu

censi psalmoiiia (luaruinlibet

reliqait.

curarum

Romanus

ille

pestifer

morbus,

et pa-ne

omnes

tain

mundo
quasi

Servabat in palatio instituta claustii, et expositus, firino et longo usu velut innato
proposilo a saecularibus se vanilatibus

monacbos quam famulos in brevi [irosternit. Invadit vix elapso menseetdominuin Pontium, paucisque diebus interjectis, exstinguit. De cujiis fine

religionis,

septo firmissimo secernebut. Cohibebat se

intra se,

Epistolam mibi a supradicto beatie meinori;e papa Honorio directam(si forte ejus uotitia utilis judica-

nunquain (sicut de quodam dictum est) magis solus quain cuin aliis, nuaquain negoliosior

quam
suis,

cuin solus erat. Pneterebat cuuctis operibus

adjungo. 8. Honoriusepiscopus, servus servorum Dei, dilecto filio Petro Cluaiacensi abbati, salutem et
tur)

omnibusque

sanctis sludiis sacrificandi

Deo
rei

illum

suum quotidianum usum,

quo nec

familiaris cura, nec multiplex occupatio, nec ipsa

A[>ostoIicam benedictionem.

continua
terant.

postsummum

Pontiflcem oninium Eccle|)0-

mease Decembri, Pontius viain universre carnis ingressus est, qui quamvis de malis Cluniaco illatis sa^pe commonitus, poenitcnnos tamen pro reverentia tiain agere noluerit ejusdem moaasterii, cujiis monaciius fuerat, euin
Pricterito
,

siaruai sibi impositasollieitndo euin retrahere

Conquerebalur inde saepius papa

et aiiis

ad

boneste

seiieliri feciinus.

Data Lateraai . Hic

finis

curiam mane ex more conveaientibus, ipsi ad horam tertiain vix occurrenti, quod [)Ius nimio esset monaChus, velut improperabat. Nec hoc tanltiin Romae, sed etiain ubi(|ue ten-arum studiose servaUrebatur sa;pe aslivis diebus acriore Italici quod matutinas in his sacris officiis occupans horas, extrahi ab Ecclesia circa sextam quandoque horain vix poterat. Et quia noa solum
bat.
solis ardore,

Pontii infelicissinii, de quo, loco Epitapbii sepulchralis, bos

tunc ceciait versus Petrus Pictaviensis

Grande lucruin tacimus, quia causa scliisoialis hujus, Corruit ex toto perfidus ille draco. Cunique caput lubricum sustoUere nititur anguis, Rumpitur, et moriens alra venena vomit. Interlere nigri praesligia ssva colubri,

siinplex religiosa ianocealia, sed et prudeas erat

singulari sapientia, mitlebatur sa;pe a magistro ad

diversas partes orbis terrarum et vices .\[)ostoIicas,
in

Nec palilur ninnstrum vivere Roma diu. Sed mox ancipiti gladio fera colla trucidans Defendit Petrum Petrus ab hoste suura.

partem ab eo vocatus

sollicitudinis,

prudenter

admiaislrabat .
ejiis,

Quarum

[irima illa fuit legatio

cum mox

(ut audisti)

ad conciliandos Cassi-

9.
sis

Matthceus episcopus cardinalis Albanentulit illud

ex monacho Cluniacensi.
Ecclesia

malis
ut

ex

nioaachis

Ex his autem Roaiana compendium, Cluniaceasibus Mattbaium il,

nates

monuchos ab eudein

Pontifice miltitur, reque

lum, qui ea de causa Cluniaco Romam venerat, virum saaclissimum accepeiit in cardinalem ciijus vitaiu plane mirandain ipse qui supra

bene el ex sententia gesta, ad i|)sum Roinain rediit. De reliijuis autem suis locis dicetur inferius. Ut plane a[i|)areat ex cuactis rebus ab eobeae geshs, ejus ia cardiaalem electione magnopere illuslra1

Patr. Clun.

I.

Ii.

Mirac. c. 14.

HONORTI
tam
fuisse

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1126.

381
non mense uno, sed
ego abbates
,

Romanam

Ecclesiam. Sed de his hacet

alios, tractus

amore

tui, tibi
?

teniis.

perpetuo concesserim

Qiiot

quot

10. QucB inter

dissidia.

Hoc eodem

Chmiacenses
accidit

Cistercienses

niouachos

aliis,

ne dicam alienis, Ecciesiis,

cui et

litteris

tompore, ut inter

tuis, vel consiliis victus conc(;ssi? iNec

ine poenitet

Cluuiacenses et Cistercieuses monachos firaves dissensiones orirentur occasioue observatiouis reguliB

saucti Beuedicti,

aniico cessisse

adhuc

in pluribus paratus

sum

cedere, etc.

Sic igitur iuter

duos

sanclissiiioste

sub cujus habitu diverso, uterque Ordo

stipeudiis,

licet

sub

mos abbates
zizania,

istos,

supersemiiianle antiquo
creveriiit ipsa

niilitaret, aller'alle-

tantuiii abest ut
iiec

rum- rcdarguens iuobservantiic atque i>raevaricationis ejusdem. Verum non eo processit isla contentio, ut inter eos charitas sciuderetur,

messem, sed
scere,
rint
:

siveriiit ipsi

usque ad ea in segetem coale-

quin contiuuo evulsa

At de his niodo

quamprimum
sumus,
satis.

arueperfa-

quiuimo

ut ex his, quse inferiiis dicturi

niagis niagisque, ut beue fixa radice arbor veutis

cile apparebit.
1:2.

cousolidatur, inter eos firmata fuerit et stabilita

Tanchelimis haresiarcha, in

(|uannis liumaui generis hostis causas plurinias

diseordiaruni divcrsis tem|ioribus(ut iuferiusapiiarebit)

S. Norberttis.

Quo anno saiiclus Norbertus, cum

rebus, vocatur Antiierpiam,

qnem pugnat

accepisset Roniic ab Honorio papa coiifirmatiouem

iiistiluti

subiniuistrarit. Fuit inter

alia

illa

prima,

a se Ordinis Pr;cnionstratensium, reversus

qua
est,

his diebus sauctus

Bernardus valde permotus

in palriam, dispositis

cum

ipsi

Cluuiaceuses peliexissent (ut nuutiafuitj

ut Ecclesiam illam novi ha;rosiarcliaj opera labe-

tum Deruardo
Ciiiniacenses,

ejus affinem

monaclium

Cister-

factatamadjuvarel. Quiiiam bic fuerit ha;resiarcha,

ciensein, et seduxissent blauditiis,

ut trausiret ad

pro qua re et dis|)ensationem Apo-

stolicam impeliasseiit. Tulit planeanimo iudiguissiiiio id

qum ejus iiefandae assertiones, sic accipe ab Hugoneejus temporis auctore, qui ait' Non est autem prictereiinclum, quare vocatus fuerit ad susciet
:

lictum Bernardus, ati|ue ad revocaudum

ordiue

pieiidam Antuer|iiensem Ecclesiain. Est Antuerpia

et populosum, inquounus tantum sacerdos, qui curain totius popiili ibidein commorantis gerebat sed pro) nimia iiiultiludine et fre(|uenti negligentia non poterat. Nec

adolesceiitulum scripsit priuiaiii

Epistolain,

positam

oppidiimamiilissinium

quam

sicutafflatus Spiiitu saucto dicta-

eral

vil;ilaDei esse opus, quod perllcere conaretur,

niiraculi perspicua evideutia est declaratum.

Cuni

eniiii sub dio dictaret illain sereno cado, et iiiter dictandum iinproNisa oborta pluvia anianueusis a

credebatur

ei,

ijuod et ipse quasi

iii

conjiigio et

copula carnali neptem

scribeiido cessaret, etinde recedere vellet ad tectuin

locuni, prohibuit

eum

sanctus illud

usurpans

gradu manifeste sociain sui sceleris haberet. Hanc ob causam populus ille quasi grex absque pastoie per niultos
in tertio

suam

Opus Dei est, curat ipse sua. Quo faclum est, iitrenovatum fuerit niiraculum exhibituiii Gedeoiii, cum undique niatlente terra densis imbribiis charta illa, in qua Epistola scribebatur, neque
,

erroruin anfractus deviabat. Uude contigit, ut haereticus quidain iniiffi subtilitatis, etseductor, Tanchelinus nouiiiie, illuc adveniens,
lociiin suic
iii

eadem gente

impostura; invcniret. Erat

et

gutla pluviic osteiidi iiotuit esse

11. Facluni est auteni, ut

la;sa.

hoiniiium sceleratissimus, Deique

Eiiisloja

is oninium oninium sacra-

cum eadem

meiitorum
fidei hostis.

ejus, t()lius(|ue religionis et Christii^ngB

ad Cluniacense perlata essetmonasteriuin,Iecta(|ue

Ua

ut ministeriuin episco[)(irum el sa-

ab ejus abbate Petro, viro plaiie religiosissiuio, sanctoque Bernardo (quanlum huniano jiidicio
polebtiiitelligi exscriptis,

cerdolum
nciii

nihil esse diccret, et sacrosaiicti cor|ioris

ct saiiguiiiis

Uomiiii nostri Jesu Chkisti [)erceptio-

magisque ex rebus ah eo
inipare
:

ad salutem ijer^ietuam [irodesse negaret.

13. ita([iie illiim

pra;clare gestis) cliaritate noii

est, ut

taiilum ab-

ex eis turbatus aniino, adversus ipsuni iudi-

giialioiiem couce|)erit, quiu niagis

rit,

compassus fuc-

[lopulum, cui jam [ler mulla horuin vcritas iiunliata iion fuerat, in hos crrures induxit. Credebant ei et sequehantur eum
teni|)ora
circiter tria niillia

ei(|ue

indulgendumiluxerit, adeo ut iion ipsum

restituerit,

armatorum, nec

erat dux, aul

ei

Roberlum solum
serit

sed et alios conces-

episco[ius, aut priiice[is,([uiauderet

resislere vel

nionachos, qui apud se essenl, (|uos sciret

saiicto Beriiardo esse charissiinos.
isli

occurnae, nec

aiile

euin, nisi sectain ejus aniple-

eidcm
autein

fueriut, (|U()S

Quinani benigue ad Cistercieiises ex

I*eli iis

cteretiir, a(iparere.

(jim prelioso a^qiaiatu,

in ve-

stibus deauralis,

tri|ilici fiiiiiciilo

criiiibus iiitortis,

CluiiiaceiiMbus redire fecerit, recensct idein

in Epistola ([uadaiii

et aiiro inlexto liganiiiie tri[ilicatis

incedcbat, vcr-

ad

eumdem sanctum

Beriiar-

bis([ue

[lersiiasibilibus

magnisqiie

convivioruin
lotiunes

dum

data \ qua peteret moiiuChum Ckiniacensein ad brLVe temporis spatium ad se milfi, ex moiiasterioClarevalleusi, sic diceiis
rissime,
ceilitur;
:

a[)paralibus henevoleiitiam euriim ad seducendos

eos exliauriebat. Bcs inira

cuiidebaiit,
et

et stiipeiida,

Ciir

ergo, nii clia-

ejus bibebant, et relii[uiaruni

loco iis|iortantes re-

unus saltem mihi per inensem

iion concuin ego Petruni, cuin Rubertuiii san-

cuni

lilias

in

nialrum
tautuin,

pra:'seiitia,

S|Kiiisas(|ue maritis videutibiis corruiiqieret,

sjiirituale iilesseasserebat.
lii iit

opus

guiue proximos,

cum Guarnerium, cum

quosdain

infelicem

se diceret, qui
'

iiuic conjuiictioiii

ncfaria; misceri

Di^r.

Apolog. ad Willel. abb. S. Theodoric.

I.

E|i.

xxviii. ei

V. Ep. XVI.

Pctr. Cliin.

1.

m.
'

'

Pcl.

I.

vi.

Ep. x.txvi.

Hiigo in Vila ."Sorberl. c. 34. apud Siir. lom.

iii.

dic vi Junii.

382
non
ineruisset. Haec

HONORII

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1126.
illa

tur|iissima et detestanda ho-

conlra
niiis et
ista,

maxiine

iit

potui egi, utcirca ea se ani.

minis irnpostura, etiam post mortem cjus extirpari nuliatenus potuit, licet duodecim clericorum congregatio ab episcopo in subsidium sacerdotis, qui
solus
erat,

Yerba attentius occiiparent

ila reiielil,

At quaenam

inferius
45. a

dicens:
setatem
constitutos

Primum

liaereticorum capitulum negat,

in

Ecclesia Sancli-Michaelis inslituta

parvulos infra

intelligibilem

esset, etc. Subjicit

de laboribus sancti Norbertiet

Christi baptismate posse salvari,

clericorum ab eo illuc missorum, ad convellenda

zizania,

ab homine oninium [lessimo seminata. Vi-

deant noslri teniporis novatores, quibusprfficursoribus gloriari possint, et (juos se

necalienam fidem posse illis prodesse, qiii sua uti non pnssiint. Secundum capiluliim dicit, templorum vel Ecclesiarum fabricam fieri non debere, factas insuper subruio[)orlere, nec esse necessaria Christianis
sacra loca ad

suorum dogma-

tum habere

Eant post eos, quos omnium nefandissinios lunc et semper Ecclesia devovit al(jue damnavit. Miseros vero Anpatriarchas cxultent.

adorandum, etc. Terlium ca[)itulum, cruces sacras confringi

quia species
illa

pra!cipit et succendi,

vel instru-

tuerpienses sicut oves sine pastore a lupo vorari

facile fuit.

nienlum, quo Christus tam dire torlus, tam crudeliter occisus est,
lione,

Sed auditaa Christi praiconibus veritate,

non adoralione, non veneraet

resipiscentes errorenique deteslantes conversi suul.

vel aliqua supplicatione digna est, sed ad

deni vel

Sed fuerunthujus temporis consortes erroris ejussimihum alii, (|ui eodem teniporeHonorii
papai cogniti asseruntur.
1-4.

ultionem tormentorum
core

mortis ejus, omni dede-

delionestanda
est.

gladiis

concidenda, ignibus

succendenda
et

H(Ereses Petri Bruisini, vulfjo de Bruis,

Quartum capilulum non solum veritalem

Domini quotidie
et

ejus

suppUcium.

Haud

dissimiiis [ilane

Tancheer-

cor|)oris et saiiguinis

conlinue

lino fuit, nec impielate dispar, Petrus de Bruis dictus, qui his ilem teniporibus

per sacrainentuin in Ecclesia oblatum negat, sed

eosdem ferme

oninino illud
decernit.

iiihil esse,

neiiue Deo offerri debere

rores disseminavit in provincia Arelatensi, et

aliis

adjacentibus locis

qui

per annos viginti impie

Cluniacensis

Quintum capitulum
et

sacrificia,

orationes,

agens,
versus
eani

iiripie

scribens et loquens perduravit. Addiffuse scripsit Petrus

eleemosynas,

reliqua bona pro defunclis fideli-

quem primum

bus a
Ha.'C

vivis fidelibus facta deridet,

Epistolam',

quam

dedit ad Ebredu-

mortuorum

vel in

nec ea aliquem modico posse juvare affirmat.

nensein archiepiscopum et alios episcopos, in quo-

erant Pelri nebulonis deliramenta, cujus quis

rum
et

dioecesibusnefarius
alios,

homo

htcreses propagavit;

finis extiterit, ila

\Q>.

paulo inferius
Petri de

nenipe Arelatensem et alios, quse tamen primo loco ab ipso posita legilur. Ubi inter alia de priori alque prolixiori Epislola ista

aham ad

Post

rogum
zelus

Bruis,

quo apud
Dominicaj
ullus

S.

j^^^gidium

fidelium flammas

crucis ab eo succensas,
cst, etc.

eum concremando

nuper Epistolam reverenliie vestrae, contra hareses Petri de Bruis disputantem . Et paulopost Vobis eammitlo, (|uoniamin partibus vestris, aut circa easdein, stulla illa et impia hffiresis more pestis valida^ multos interfecit, jilures
habet
:

Scripsi

igne crematiim oslendit, [loslquam impius

atque sacriiegus
iii

homo

sacrosanctas cruces simul

unuin congestas una combussit. De quo adeo imniani facinore agit idem i^etrus in priori Epislola,
duin adversus i[)sum sauctae Crucis impugnantem

infecit, sed

gratia Dei concitante et adjuvante ve-

stra studia, a vestris

regionibus sese paululum

cultum insurgit, aitque Prcevenistis scelestis operibus ceierilatem verborum, et profundis in

:

removil. Migravit autem, sicut audivi, ad locasatis \obis contigua, et a Septimania vestra, vobis ijerse-

religionem odiis (quod vel cogitare scelus fueral)

iiisigne

noslne

fidei tollere atlentastis.

Quod tunc

quentibus ex|>ulsa, in |)roviucia Novenipopulana, quae vulgo Gasconia vocatur, et in partibus ei adjacentibus sibi fovcas pra^paravil, in quibus
se

faclum est, quando ad inauditam divinitatis contumeIiam,inagiiodecrucibusaggereinstructo, ignem

immisistis,

nunc

pyram

fecistis,

carnes coxistis, et ipso

timore occultans, nunc de ipsisaudaciaassumpta

Passionis

Dominicae die
Ita

Paschalem

prodiens, quos polest decipit, quos potest corrumpit, et nunc illis, nunc istis lethaha venena
propinat. Vestrumest igilur, ad quos praicipuetam
ex officio,
ilhs

[)ra;cedente, invitatis

publice ad taleni
iinpius

pulis,

comedislisB.

Dominicam esum pohoruin omiiium

malorum
i[)se est

incentor, qui in ignein immisit cruces,

quam

ex singulari scientia in partibus

et

injeclus in ignein, et qiii ejusmodi ex cru-

quibus ipsa velut fortibus columnis inaxime innititur, vestrum est, inquam, et a locis illis, in quibus se lalibulainvecura Ecclesife Dei spectat,
nisse gaudet, et pra?dicatione, etetiam,
fuerit, vi
:

si

necesse

i[isius carnes sunt traditLC concremanda?, ila ulciscente niimine nefandissima scelestissimi hominis sacrilegia. At quoniain in Henrico apostata impia cjus hajresis

cibiis

igne confecto carnes coxit, suae

armata per laicos exlurbare . Et inferius Et quia prima erronei dogmatis seiuina a Petro de Bruis per viginti fere annos sata cl aucta quinque pra3cipue venenata virguHa produxerunt,
1

revixit, et inagis

aucta

esl,

cum

et i|)sePetrus

duas

has E[)istolas scripsit, alque etiam sanctus Beriiardus, scriptis et

pra^Hlicatione

seqiientibus

signis

caindem [)olenlissime exagitarunt; quando id conligit post vicesimum annuin ab lioc tempore, siio
loco pluribus dicturi suiiius, et

Pelr. Cluu.

1.

I.

Ep.

i.

u.

quomodo

penitus

HOXORII
extinda

II

ANNUS
plane

2.

sterili

CHRISTI 1126.

383

fuerit, pariter narraturi. In quilius

videbJ!; recentioruin liopreticoruni

imiiia (iojiniata
facile intelliget

etiani validissime confutata,

prout

qui

tum

cjusclem Petri Cluniacensis duas Epistolas,

totidemquesancti Bernardi eodemargumento conscriptas legerit, et edita ab ipso tunc miracula pariter audierit; sed

a quo didicisset, et cur in loco tam maneret, diligenler inqiiirentes, verbaque prudentia; et humilitalis admirantes Iselabundi receperunt. Octavo autem die ab eorum recessu, nullo tamen adhuc dolore vexatus, ab exteriori coIIo(|uio coepit vacare, seque totum doclrina; disci-

formam banc

jam quie sunt anni hujus

reliqua

pulorum

et orationi

conferre, sciens per Spiritura

:

videanuis.

Grandimontensis obitns et' sanctitas. Hoc eodem anno Redemploris millesimo centesimo vicesimo sexto, idibus Februarii ex bac vita decessit sanctus Stepiianus Arvernensis Grandimontensis Ordinis institutor; quod ex ejus Vitaj Actis, quae apud Vincentium
17. Stephayii abbatis

tandemque doloribus oppressus, accepla sacra unctione

sanctum, obitum
atque viatico,felicilerreddiditDeospirituinB.Cujus sauctitas pluribus argumentis est declarata, qua)

suum appropinquare

ab eodem auctore narraiilur. Ha3c

nostri rationem insUtuti.
18.
dicecesis

modo

satis

ad

'

Godefredi

inonachi
obitus.

Prcemonstratensis

descripta fidelissime leguntur, ita colligitur.

Cum

3Io7iasteriensis

Eodem anno

anno Redemptoris millesimo septuagesimo sexto eumdem sanctum ca?pisse eremuni colere, anno sus ailatis trigesimo, obiisse vero octogenarium qui igitur tricenarius erat dicto anno se()tuagesimo sexto supra miilesimum, lioc anno millesimo atque centesimo vicesimo sexto, ad oclogesimum oportuit pervenisse suaj
testetur auctor,
:

enim

beatus Godefredus Weslphaius, comes Cappenbergensis, qui una cum germano suo ad praidica-

tionem sancU Norberti soeculum reliquisset, tribus erectis monasteriis, conjuge summoconsensu inter moniales profitente, posl multas tribulationes ma-

gna animi constantia

ad

loleratas,

et

perseverantiain

exactissimam in regulari disciplina, clarus meritis

aimum. Quomodo auteni paulo ante obitum convencrunt eum Sedis Apostolicoe legati , sic accipe Miri odoris fragrantiam cum eo loquentes et
ffitalis
:

Deum

migravit die deciina

tertia Januarii,

anno

adslantes

circa euni

ex eo procedere sentiebant,

utpote in quo suavitalis auctor requiescebat, el in

ferme trigesimo. Extant res pra.'clare ab eo gestte scripUs mandatae a viro religioso ejusdem Ordinisetailatis, quas temporis iniquitate oblivione sepullas, revocavit iii lucein lucis ipse jubar Gerniani;B EcclesiEe, Nicolaus Serarius, a quo opporsu;e aetatis

quo

virginitas ac menlis ac corporis bumilitas eminebat. Kxcellentissimi quoque canlinales Gre-

tune niissas accepiinus, legimus,

viri

amici Dei duximus

et dignam tanti memoriam, quae Anna-

gorins et Petrus Leonis, inter quos

postmodum de
iii

libus

Ecclesiasticis intexeretur.

Eacta recensetur

papatu schisma

fuit,

cum

in Galliam missi

par-

ab eodem auctore reliquiarum ejus translalioanno

millesimo centesiino quadragesimo octavo. Clara etiam mentio ejusdem habelur in Vila ejusdem
S.

tibus Lemovicniis

legatione
i)ariter

sua fungerentur, ad
et

bunc virum Dei

'

convenerunt,

vivendi

NorberU, Pra^monstratensis insUtutoris.

Viacenl. Bell. Spec. hist.

1.

xxv.

c. 40.

47. 48. 79.

Amio

jjcriodi

Grffito-Homan

6029. Anno

iErae Hispan.
II

H6i.

Anno

llcgirac

520, inchoato die 28 Januar., Tcr.

C Jesu

Clirisli

H26.

Ilonorii

papa; 3.

Lotharii rcg. 2. Joannis

Cumncui

im|). 9.

\.

Obitus Ponlii exabbatis Cluniacensis,

2 de
.Miracul.

cersiit

num.
libro

G ad 9. Refert Baronius ex Pelro Venerabili

cap.
13,

Sedis adstare praecciiit,

imp(;titus fueril. At

(nempe HonoriusH), ad exameii Apostolica^ ralionem redditurus unde

ille

judicium liabitum

Roniain veniens, papam

Boiiue de Poiilio exabbate Cluniacensi, qui aniio

su|ieriori,

adirc

distulit

dieque deiKimiiiato ad placitum

reiiiiit.

magno dedecore monachorum, popu-

siimmoiiilus venire
fex

Romanus
in Poiitii

igitur

liquescandalo, in monasturiuin Climiacense irruit,

ut
iiarral

Petrum

(sc.

Vencrabilem,
deslinavil,

PonUlocum abbaiit

ibidem diximus. Idein ac Pelrus Venerabilis Ordericus lil). 1-2: Poiilium proiiniis ac-

teiii

electum)

cum

apicibns Apostolicis et dignilanionaclii.sque,

in

libiis

Cluniacum

384 omnibus
abbatem
ei

HONORTT H ANNUS
se.cundum re^ulam
S. patris Benedicli
jiissa

2.

rate

CHRTSTl 112B.

obsequurentur, inanda-vit. Al
Yicloria

illi

coinpleutes
iinperii

elatum susceperunt: cnjus

piensem Ecclesiam evocatum fuisse. Quare accuiii Cbronico Roberto de Monte atliibuto ad anniim mcxxiv haec referuntur in caslro iiiliii:

jugum
que

divina; legis

laudabiliter inililantes liucuspost

ominiis
liac

Aiituerpiensein

Ecclesiam

ordinandam
(legeii-

perCeruiit.

Contemptorem vero Pontium

de caiisa suscepit (nempe Norbertiis). Oppidani

aliquot dies missis sateilitilms suis coin|M'eheniiit,

castri illius a

quodam

hu:retico

Tandemo

etin carcerem relrudit. Qninon nmllo posleiiorini

diim Tanchelino) seducti, pauialiin

subtiiitatis,

a flde et

bonis

mcerore affectus
lugentibns vitain
Principium

segrotavit,

ibique multis iilum

inoriiius dLSciverant, quia iiiein lia;i'eticus niinioB

finivit. Igitur, ut

quidain dicit

cum

tameii esset laicus, sed

niullis

etiam disertis clericis in sermoue aculior, sacri

fini

solet iuipar siepe viJeri.

ordinis

ministros et episcopalem ac sacerdolalem

nihil esse dicebat, corporis et sanguinis

gradum
Petrus Venerabilis ctiam scribit Pontium Roma; mortuum fiiisse, quodet indicat Honorius II in sua
Epistola. In Martyrologio Benedictino ad IV kaleud.

Christi perceplionem

sumeutibus ad salutem pro-

desse negabat, et in pretioso api)aratu el vestibus

deauratis incedens, triplici funiculo crinibus in-

Januarias, ut videreestin Bibliotb. Cluniac. p. 538, a In monasterio Cluniacensi, depositio legitur

:

torlis,verbispersuasibilibusetconviviorum apparalibus, suos qui

eum

circiter tria millia

armati sesibi

sancti Pontii abbatis, doctriua ac sanctitate clari .

quebantur
ctedibiis

illiciebat, et

per eos in resistentes

ei, et

Veruin littera; Honorii II mox laudatie, et a Baronio recitata-, ostendunt fldem hnjusMartyrologii hac in parte nutare. Ibidem reierlur locus Tritbemii in Cbron. Hirsaugiensi tradenlis Honorium II Pontium cardinalem S. R. E. ordinasse , quod a veritate prorsus alienum. Vide dicta anuo superiori,

stEviebal,

credebant

reverebantur

euin, in tantiim, ut aquain in qua corpus lavisset

biberent, et pro reliqiiiis asportarent;
taiitcE

cum

tainen
filias

incontinentiae et impurilatisesset, ut

in

matruiii praesentia, sponsasque maritis intuentibus

corrumperet,

et Iioc

opus spirituale esse asserebal,

num. 1 et seqq. 2. Eo abbate inter Cluniacenses dissensio orta. Ad num. 40 et seq. Divus Bernardus Ei)istola

qui landem posl multos errores et multas caedes,

dtiin navigtuet,

atiuodain presbylero percussus iu cerebro occubuit.

A, Eoireses Tanclielini et

i, ad Robertum nepotem data, eum ad monasterium Cisterciense revocare conatus est. Robertus enim vel borrore strictioris regula^, seu

sua ordine

santur.

Petri de Bruis grasSed nec post ejus mortein erroripsius

tam

facile exslirpari potuit, propter

quod

aclericis

vitae laxioris illecebta,

vel etiam blanditiis et sub-

loci illius

Ecclesia cuin aliquantis redditibus per

dolis

aliorum susurris indictus a Cislerciensibus ad Cluniacenscs transierat. Rediit postea Claramvallem Robertus, restitutus ab abbateCluniacensi, ac Domus-Dei in dioecesi Bisuntina abbas a sancto Bernardo aliquot post annos instilutus. Hinc ortaj

manum

episcopi Norberto ordinanda datur, spe-

rantibu quod per ejus salutarem doctrinam ha)resis illa de inedio toUerelur ; quod et factuui est, siquidem ipso praetlicaute, et compuucti viri et mulieres corpus Dominicum quod in cistis et foraininibus per decein aiinos et amplius reposueraiit (quare ante anuum mcxv hir;resis illa emerserat) atluierunt, et per ejus doctrinam paulatim ad sanctam fldem resipnerunt )>. De hoc haeretico et de Pelro de Bruis ba3C refert Petrus Abaelardus lib. 2 Introductionis ad Theologiam pag. 1066: Ad ha.>ieticos venio, qui quanto domesticiores,

inter utriusque Ordinis monaclios dissensiones, ut videre est apud Baionium, qui putavit eain sancti Bernardi Epistolam boc circiter tenipore datam

quando hffic contigere, Petrum Venerabilem abbatem monasterii Cluniacensis fuisse. Veesse, et

ruin Mauricus in Annal. Cister. ad

et ad an. mcxxvi,

annum

mcxvii,

acMabilloniusin Notis fusioribus

ad Epist.

divi Bernardi, ostendunt,

Robertum

et

lanto pejores, civilibus bellis inquietare Ecclesiain

a Claravalle discessisse, et ad eamdem reversum esse Pontio, non vero Petro Vetwrabili, abbatiam

Cluniacensem administrante, et Epistolam illain ante annum mcxx scriplam fuisse. 3. 5. Norbertus adversus Tanchelinum hceretiA num. 12 ad 17. ciim Antuerpiam accersitur.

non cessant. Atque ut ad nostra veniamus tempora, quibus jam aiitnt adeo repressasesse, ut jam nullo fidei fundamento sit opus, nullos in tantam ofim
insaniam prorupisse ha;reticos quisquam audierit, quanta nonnulli contemporaneoruin noslrorum debacchati sunt^ Tanquelmus quidainlaicus nuper in Flandria , Peirus presbyter nuper in Provtiicia
,

Saiictus Norberttis, Ordinis Prffiinonstratensisfundator, hoc anno Magdeburgensis archiepiscopus

creatus
ftiit,

ut ex

multis aliquos in inedium

pro-

ut ex dicendis anno sequenti,

qua>

huc revocanda, perspicuum est. Is anno mcxxiv, non vero currenti, adversus Tanchelinum haereticum Anluerpiam vocatus, eique et ejus Ordini Ecclesia Sancti-Michaelis concessa, ut eo anno ex

Tanquelinus scilicet, in tantam se erexerit dementiain, ul seDei filiuin vocitari atiiue decantari, etaseducto populo,
quideiu
alter,

ducamus.

Quorum

ut dicitur,

templum
doctrinae

a;dificari sibi

faceret.

Alter
et

vero

ita

fere oinneiu

divinorum sacrorum
institutionem

Ecut

Monumento
vinrus.

a Baronio in

medium adducto

proba-

clesiasticaj

enervarat,

Praslerea ex Vita sancti Norberti apparet,

multos rebaptizaricogerel, elvenerabile Dominicae

eum

ante hiinc annuin ad suscipiendam Anluer-

siguum

Crucis

removendum

penitus

censeret,

HOXORir
atqiie

IT

AXXUS

2.

CHRISTI 1126.

385

altarissacramentum nullatenuscelebrandum

esse ampliiis adstrueret .

5. S. Stephamis fundator Ordinis Grandimont. ante biennium demortuus. Ad num. 17. Geraldus se[)timus prior t^eneralis Ordinis Grandi-

venere,

duos fuisse demortuum, cum duo, qui illum conIcgati hoc anno in Galliis non fuerint.
est cum Vita a Geraldo scripta, sed intcrpout ex cjus lectione intelligitur. Neque eiiim

Vita S. Stepliani a Vincentio Bellovacensi relata

cadem
lata,

niontensis, in Vila S. Stephani de Murctoejusinstitutoris, qua) e.xtat

ea nisi

interpolationibus

a primigenia

diversa.

ad diem

viii

Februarii in Actis

Dccreto S.

Rituum Congregationis
fuit

die vii April.

SS. Bollandianis, demonstrat

centesiino

cum anno millesimo vicesimo quarto ad superos evolasse,

ut

an. MDCxcvi cmisso, Martyrologio

VIII

Rom. ad dicm

Fcbruar. insertum
,

non vero prssenti,

vacensis,
eiiini

malc habct Vincentius Bello-

dc Mureto abbalis
tutoris.
7.

nonien sancti Slcphani Ordinis Grandimontensis insti-

cujus verba recitat Baronius. Geraldus

2,

ait

niissi

hujus sancti mortem narraturus, legali cardinalcs in Galliam ipsuni in solitudine Murcti visilasseut, ct de
cap.

Refellitur contraria.

Cumquc duo

Biblioth. pag. 074 et seqq.

Labbeus tom. ii. Vitam sancti Stephani

iii

de Mureto ex vctcri Codice,

quo nomen

auctoris
est

cjus conversalionediligentcr in(|uisivissent, oclavo

die ab

non
ea,

Icgitur, rccilat,

eaque in nullo diversa

ab

nonas Fcbruarii, nullo tameu dolore vcxatus, se totum contulit doctrin;e discipulorum suorum et orationi, etc. Et quiuta die dolore invasus, elc. octuagesimo aitatis suie anno, in ordine diacouatus, vi feria, VI idus
pridic

coruni recessu,

quam

Bollandus

cum

auctoris

nomine

refert

cx alio Codice.

Non

viderat Bollandns Labbci Bi-

bliothccam,

(|iiia

quando Acta SS. mensis Februarii

ea

in kiccin emisit,

nondum

juris pnblici facta

erat: indeqtie Bernardi Guidonis in Notis ad sancli

Februarii etc.

felicitcr

migravit ad Doniinum
,

Stephani Vitam non meminit, Bernardus Giiidonis

in Tractatu de Sanctis,

Anno autem mcxxiv qui bisscxtilis crat littera F doniinicalis fuit usque ad dieni iutercalarem,
idcoque dies octavus Februarii incidit in feriam
sextam. Pra;terca testatur Carolus Fremonus,cjusdcin Ordinis rcligiosus, in Vita sancli Slepliani gallice a se scripla,

qui oiiiant Lcmovicensem

i

dioecesim

qui extat toin.

Cliristi

Biblioth. Labbei, ait,

a;talis

Stepbanum anno
aiino XXX,
iii

mlxxvi,

vero suae
vivendi

cremuiri secessisse, et

anno Domini

Mcxxvi,

tetatis

vero sua; anno octogesimo

extare primiim Sleidiani

tumulum

finem

fecisse.

Vcrum Bernardus Guidouis

advcr-

Murcli, iu saccllo postea ojdificato, in (juo legitur

sus testem domcsticum, longequc se auti(|uiorem

ejus Epitapbium

Nimbosus luces jam Februus egerat octo

Stephani

non audicndus. Stephanum Clemens III in sanctorum numerum rctulit anno mclxxxix in Bulla canonizalionis expresso. Bernardus Guidonis interpolatorem secutus
est, licet in

cum

spirilus astra petivit;

Anno centeno

milleno, bis quociue deno,

coeli sibi parlo.

Tractatu de Ordinict

Adjuncto quarto, regno

bus Grandimontensis atque Artigicp,

Bollan-

monasterio

C.
diis

HcEC opinio confirmattir.

Quare

Sancti-Augustini Lemovicensis, cdito tom. ii Biblioth. Labbei pag. 275, de sei)timo priore generali
Ordinis Grandimontensis scribat
:

S. Stephani

mortem cum amio mcxxiv optime

(jui

vii

prior D.
111

copulavit. Piaiterea in Vita sancti Ste|)bani a Vin-

Gcraldus

llcrii

electus in capitulo generali

kal.

ccutio

Bellovacensi recitata, cardiuales duo,

Octob. MCLXxxviii. Procuravit canonizationcin et

virum sanctuni convenere, dicuntur Gregorius ct I'ctrus Lconis, inter quos postniodum de papatu schisnia fiiit ccrlum autem anno jicxxiv diios illos cardiiiales legationc in Galliis una functos essc, uti jam oslendimus. Uuibiis addo qiiod legitiir apud Ducliesniiim tom. iv, pag. 547, in Cdnslitiitioiic Sugeiii abbatis Saiicti-Dionysii Ego
;
:

relcvalionem

sancti

Stcphani mclxxxix.

Scripsit

gesla cjusdem saucli Stephani .

Bcruardum Gui;

donis Vitani a Vincentio Bellovacensi cxliibitam, a

Geraldo scriptam existimasseoportct

intcrpolalam, sed

aIio(|uin iiou

genuinam

ct

primigeniam
iiistituti

se-

cutns fuisset. Vide dicta de anno Grandimontensis anno mlxxiv.

8.

Ordinis

1'clrus,

Sedis Aposlolica; presbyter cardinalis

et Ic-

gatiis,laudo et contirmo.
gcli

Ego GregoriusSaiicti-An-

strat.

diaconus cardinalis et A|)OstoIiciC Scdis legalus laudoctconfirmo utcniiii observavitOnupbrius, Petrus Leonis a Paschali II diaconus cardinalis Ul. SS. Cosma; ct Damiani, dein a Callisto II jiresbyter cardinalis Sancta;-Maria; trans Tibcrim, titulo Caliisli, aiino ucxx creatns fuil, et postca ciim Gregorio dc Saiiclo-Angelo diacono cardinali legaeorum vero legatio jam tus in Galliam missus anno supcriori absolula fuit, et lioc anno Gerardus Engolismeusis cpiscopus ct cardinalis, ac Ilum; ;

Muritur B. Godefridus Ordinis ProemonAd num. 18. Auctor anonymus Ordinis Piffiiiionstralensis Vita; bcati GodclVidi Cappenber-

gensis ex comilc canonici Ord. Pra;iiionstnit., qusc

exlat in Actis SS.
.lanuarii,

morlem

BoUandianis ad dieiii xiu mensis cjus cap. 10 his verbis narrat:

Januarii,

Debitum Crcatori rcddidilspirilum, at(|ue idibus quo dic baplismum Chrisli sancta rccolit Ecclesia, bcata illa anima cariic soluta, BDternaB rcgenerationis induit caiididatuni, annoDominica?
Incarnat. mcxxvi,
;ctalis

autcni

sua;

ferine xxx,

migravit ad Christiim . Ha;c verba

cum

legisscl

baldus archiepiscopus Lugdunciisis in Galliis lcgati

Sedis Aposlolica; cranl, ul paiilo post videbiinus.

Baronius, non diibitavit (luin lioc anno niors ea contigerit veruiii, iil obscrval Bollandus ex Joanne
;

Ex

(luibus li(iuel sanctuni

Stephanum

antc annos

Gaiiiansio

iii

Coiiimeiilario pricvio ad Vitaiii B. Go-

Daros.

ToiiLS

XVUI.

386
defridi 7,

HONORTl
annus
sila, ille

II

ANNUS
;

2.

CHRISTI 1126.
Ecclesiffi

a Pascliate
el

exorditur

liic

dunensis

episcopus, et Apostolicse Sedis

enim calculus Monasterii

ea dioecesi
usqiie ad

Cappenbergai, quaj in
mc.ccx 'viguit,

legatus, hujus

pra?scripta3

donationis sententiam
Incarnationis Domini
Is

annum

quo

(irmam

et

inconcussam
etc.

servari, Apostolica aiicto-

fuit in Synodo Coloniensi sub Henrico arciiiepiscopo, ut in sancti Engeiberti Vita tradit Gelenius. Sequeuti itaque tantum anno

demuni abrogatus

ritate pra?cipio,

Actum

aniio Mcxxvi, Indict. iv.

boc, vel serius se-

(pienti aiino Coiicilium Aurelianis celebravit,

ad

Godefridus ad superos abiit. Cum enim ante niorlem Ca|ipenberga cum fratre Prienionstratnm sit niissus, ac post annum revocatus ad
bealiis

(|uod vocavit Golfridiim Viiidocinensem abbalem,

ut patet ex ipsius Guffridi Epislola xxix

se ad illud

libri

primi

ad Humbalduin Apostolicffi Sedis legatum,

ail,

iii

qua

Norbertumjam arcbiepiscopuniMagdeburgensem,
Vitaj, die xiii Jauuarii bujus anni vita decedere non potuit, cuin ^^. Norbertus die XXV mensis Julii hujus Cbristi anni ordinatus

ut dicilur cap. dO ejus

Concilium venire non posse, quod Privilegiis Romanorum Pontificum interdictum sit, ne alodiarius B. I*etri abbas Vindocinensis
ab episcopo, vel a quolibet Apostolicaj Sedis legato
ad Conciliuin vocetur
pag.
.

fuerit arcbiep.

Magdeburgensis, ut anno sequenti

Labbeus tom. x Coucil.

ostendimus.
9. Ejiis virtutes,

9M, Epistolam

illam integram recitat, aitque

Godefridtts,

nobilissiinis

magnam omnium
Conciliimi'\\\\Xi\

ignorationem esse, quo anno

parentibus ortus,
Ottoiie

cum

sancti Norberti circumquauiia

que flagraret opinio,

cum
beati

fratre

gerniano

gnam

Aurelianense coactum fuerit; mailidem (|uid in eo fueril gestum. At licet

eum

adiit, et iiterque
,

paulo post, mutalo

sajciilari

habitu

regulam
est.

Auguslini sub

Norberto jirofessus
fridiis , iuquit

Vir

Deo dignus Gode

auctor Vitaeejus,

Friderici comitis flliam, sacruin

conjugem suain sumere veiamen

hoc postremuiu verum sit, certum tainen Concihoc vel sequeuti anno congregari potuisse, cum anno Mcxxvii saltem exeunte Matthaus episcoiius Albanensis cardinalis legatus
liuin illud nounisi
in Gallia fuerit, et

dnobus sequentibus annis eo-

adliortalionibus piis ac salutaribus ctfecit . Plura Godefridus ccenobia condidit, inter qua; priucipem

dem inunere

functussit, ut infra videbinnis. Niinc

locum oblinet Cappenbergense m Westpbalia, ex quo tanquam primario prodierunt diversa alia.

Cum

antistes Monasteriensis conaretnr impedire, ne castrum Cappenberg in parlein Pra;monstratensium cederet, plurimaque loca beato viro in

ostendendum, Gerardum Engolismensem eodeni lempore etiam legatum fuisse. H. Girardus episc. Engolism. S. Sedis legaDomini Anno ab Incarnat. tus in Gallia.

Mcxxv

inquit Ordericus

lib. 12,

pag. 883,

Indi-

ctione iv,

pontilicalis Basilica Sancti-Gervasii

Meci-

concambium

otferret, respondit se nulla

passuruni

diolauensis martyris apud

vitatein) XII

Sagium (Normannia3

ratione, ut se superstite deinceps in eo loco

mun-

kalend. Aprilis (qui dies hoc anno in

danai vanitali serviretur, quin potius

turum necesse

esse,

ut

iil elaboraubi hactenus licentiosa

niilitum grassata esset incursio,

illic cffilestis

obse-

Domiiiicam cadebat) dedicata est a doniino Goiffredo Bothomagensi arcliiep. et aliis quinque praesulibus. Ibi tunc Henricusrex Anglorum cum proEcclesiae redditus x librarum pro dote per singulos annos donavit. Ibi tunc inlerfuerunt Girardus Engolismensis episcopus, Roman;c Ecclesias legatus, Joannes Lexoviensis, Joannes Salariensis (seu Sagiensis), Goiffredus Carnotensis, et Ulgerius Andegavensis . Quare cum hoc anno Hunibaldus et Giraldus Sedis Apostolica; legati in Francia luerint, obitusS. Stephani de Mureto cum eo connecii non polest, quia paucis

quii succederet assiduitas. Porro ejus Vitaj auctor

ceribus suis alfuit, et eidem

synchronus
10.

fuisse videtnr. Kecitat alias

duas Vitas

Bollandus, sed ex primigenia deductas.

Quinam hoc anno

fuerint.

S. Sedis legati in Gallia

Angelo et anno non fuisse legatos Sedis Ajiostolicae in Gallia, et vulgarem illam sentenliam explosimus; nunc nobis ostendendum, Humbakhmi arcbicpi-

Mox diximus, Gregorium de SanctoPetrum Leonis, S. R. E. cardinales, hoc

scopum Lugdunensem, et Gerardum episcoiuim Engolismensem hoc anno legatione Gallica functos esse. Priorein anno superiori Sedis Apostolica; legatum non fuisse, demonstrant verba Chartularii
S.

anlequam
et

e vita decederet diebus, Petrus Leonis

Gregorius S. Angeli cardinales, Apostolicse Sedis

legati,

eum

invisere

cumque

Epistola sancti Ber-

nardi xxii Tlumbaldo Lugdunensi archiepiscopo,

Stephani Divionensis
IV,

recitata a

San-Marlhanis

tom.

pag. 846, ubi dicitur,

Herbertus anno

RomancB Sedis legato dala fuerit, tunc ei iu legationis munere adjunctus non fuit Petrus Fontanensis cardinalis, ut autumavit Mabillonius in No-

Mcxxv positus abbas prajsentibus et laudantibus Humbaldo Lugdunensi arcbiepiscopo Stephano Eduensi episcopo aliisque. Quare eo anno non,

fusioribus ad illain divi Bernardi Epistolam ideoque ea Epistola currenti anno scripta. Quod
tis

dum Sedis Apostolicce legatus erat, eum munus illud exercuisse, docet
jusdam
sis

currenti vero

obiter dictuin

sit.

concessio cu-

12. Florent Albertus

prffibenda? in Ecclesia

S. Petri

Bellovacen-

7iachus.

Albertus, Aquensis Ecclesiae canonicus

Aquensis

et

Robertus mo-

scopo Bellovaccnsi facta,

episcopis

canonicis regularibus S. Quintini a Petro epi. et a San-Marthanis iu

Bellovacensibus ex originali relata, in

:

Historiam Hierosolyniitanffi expeditiodivisam usque ad hunc annuni non perduxit, ut scripsit Oudinus in Supplem. de
et sacrista,

nis in xii libros

cujusfine legitur

Ego quoqueHumbaldus Lug-

Script.

Eccles., sed

eamdem cum anno secundo

HONORII
Balduini regis, seu

II

ANNUS

2.

CHRISTI 1126.
in cjus palaiio
clesiasticis

387
fuii.

cum

aiino mcxix absolvit, ut

uterque ordo coactus

et

Ex Ec-

ex

ejLis

leclione apparet. Robertus monacluis

San-

adfuere,

Oldegariiis metropoliianus,

cti-Remigii Rliemensis, qui eidem expeditioni sacra;

Raimundus Ausonensis,
sis,
laicis

Berengarius Gerunden-

interfuit,

sancti

Bernardi

abbalis sni jiissu

eanuiem Hisloriam libris novem descripsit, sed desiii in victoria apud Ascalonam anno mxcix a Cliristianis reportata. De varia Roberii foriuna legendus Marloius bb. 2 Meiropol. Rbem. cap. 17.

abbaies omnes. Ex comes cum Raimundo Berengario filio, post pairis moriem Aragonia; principe, proceres muUi, et nobilium muUiiudo infinita. Inter alia multa in nlilitaiem Ecclesia; iis in comitiis siaiuia, comes
episcopi, ac Caialaunioe

Annus emortualis
13.

utriusijuc incertiis.

ac

fllius,

proceres ac nobiles, beato Oldegario re-

Hoc Moritur Urraca Castellce regina. anno Lrraca regina, Alplionsi VII Castellae et Navarra; regis mater, viianicum moric commutavit,
id Sandovalius
in Alplionso VII
fol.

siiiuere Ecclesias

tibus

ac

omnes ac coemeieria cuin quibuscumque aliis hacieuus a

:

redise

iu

pr;rjudicium Ecclesiaj possessis

iniegra libertas

131,

se

in
le-

iisdem Ecclesiis concessa absque ullius jurisdiclionis in eas reservaUone. H;ec aliaquc a Didaco citaio

aniiquo docuniento lingua Castellana scripio

gisse affirniai, etdicitur in libro
pellaio, ubi

Tumbo-Nigro ap-

memorata, qua;
iransferri

in

novam Conciliorum
,

editio-

morsejusaccidisse legitur ^/'aMCLXiv,

ncm

debent, siatuia

iiiquii

Diagus,

Vlll idus Martii, indeque deducit Sandovahus exemplaria Cbariarimi duarum sibi osiensarum,

die X Martii

eam Mnx
scripscre,
Cliariis in

mclxvii adbuc iu vivis fuisse supiionen-

iium, in numeris mendosa esse, quod, qui ea ex-

numeros Goibicos
mclxiii,

legere nescierini. In
datis,

graliam monasierii S. ^miliaiii

quas

^ra

non vero mclxvii daias

Alphonsi
lilii

esse

oporiet, asserii Urraca se in Ecclesia seu

rio Sancti-Vinceniii
ei

monasteAlplionsi Ara-

gonia; regis jussu iu carcere deieiiiam esse,

quod

etiam legiiur

iii

liiieris

iu gratiam Ecclesiic S. Ja-

cobi die xxv Marlii emissis ab Alplionso rege, et

anni mcxv, sed id errore librarii eo Cbrisii anno Oldegarius nondum Tarraconensis archiepiscopus fuerit. Quaro loco mcxv, legendum, inquit Didacus, anno mcxxv, qui annus curreniem designat, cum comitia meiise Mariio habita fuerint, et in Catalaunia amuis vel a Pascliaie, vel a die xxv mensis Martii secundum usnm Gallicanum proflcisceretur. Caialauiiiam eiiim Francorum regibus hoc tempore paruisse, seii Francorum reges supremos principes ibi agnilos fuisse, compluribus AcUs publicis liquet. 15. In Catalaunia iiifeliciter adversus Sarapositum;

cum

ab

Unaca maire
Isidori

ejus conflrmatis, in quibus ea se

cenos pngnatum.

Suriia

lib.

Aiinal. cap. 49,

legi,

capiivam esse
S.

dicit.

Sepulia fuit in capella regia

referi in anii(|uissimis

Annalibus

hoc anno in
ubi

Legionensis, ubi Sandovalius scribit so

Catalaunia ad castellum Corbinense sanguinolentuin

ejus Epitapliium legisse, in

quo ea

diciiur

mater

proelium

Adcfonsi

imperaioris, mortuaquc arino mclxiv,

Clirisiianorum

commissum fuisse numerus periit, ei

res

magnus eorum in

Martio tnense.
li.

Hoc Comitia principatus Catalaunice. pariter anno, juxia Diagum lib. 2 Hist. Comii. Rarcinon. cap.
iius

magnum

rex siatim

discrimen venerc. Alphonsns Aragoniai ad comitcm Barcinonensem cjusque

ut eis in hoc bello adversiis iiifidu-

filios perrcxii,

108,

BarciiionfE comiiia geiieralia to-

les auxilio esset.

Comiiaii sunieiim pliires e|iiscopi

elecius
inter

])rincipalus celebraia,

sialus reformatus, et
siastica

quibus reipublicac sa^cularium adversus Ecclein

Peiiii id

ac proceres ibidem iiominati, inier quos diio episcopi Stepbanus Osca;, et Sie|ilianus
densis.

Roet

jura cxcessus emendaii.

III

a Rai-

Porro

Corbinum

Ballegarium

mundo
tiis

Barcinonensi ct I*rovinci;e coinite bea-

llerdam Ballegario vicinam positum.

Oldegarius, cujus desiderio annuit comes, et

388

HONORII

II

ANNUS

3.

CIIRISTI 1127.

HONORII

II

ANNUS

3.

CHRISTI

1127.

l.
jit

Defuncto Willelmoduce, Rogerius audacter

sequenii, quo ista csse actitata idem auctor affir-

dux Apidiw, contra cjuem papa agit in comcntu Annus sequitur vicesimus septlBenevcntano. Indictione mus posl mille?imum centesimum quinta, quo Honorius papa occasione novarum reruni advcrsus Rogerium Sicilire comitem expeditionem parat. Etenim cum lioc anno Willelmiis

mat. Sic igitur una cum Willelmo isto genus Roberli Cuiscardi penitus fnit extinctum, quibus rcrum

humanarum
ista

inibecillitas

est

comprobata. Porro
in Clironico

omnia locupletius enarrantur

:

Be-

neventano, ab auctore qui spectabat haec oculis tunc scri|ito, in quo ista leguntur
2.
sti,

dux Apulia- et Calabriffi moreretur sine liberis, cumque ducatum ejus invadere tentaret Rogerius comes Sicilise, Honorius papa, vocatis in auxilium principibus Ecclesite fidelibus, contraipsum profilialiueciscitur in Apuliam, Quomodo autem isla se episcopi rint, sic accipe ex Clironico Romualdi Mortuiis est autem Willelmus dux Salernitani triginta apud Salernum morte communi, major anno anno ducatus sui vicesimo sexto
:

Hoc eodem anno, septimo kalendas Augu-

Sicilia3

defuncto Willelmo duce Salernitano, Rogerius comes ejns patruus, consentientibus Saler-

nitanis, in ejus

locum

successit.

Qui

et

Amalpliitanum in suam redegit jiotestatem gnanique Apulise partem cum baronibus

ducatum ma,

ejus.

Inde reversus in Siciliam, fastidiens comitis nomen prfficepil omnibus ut dux nominaretur, mi,

annis,

sitque legationem ad

Honorium papam cum muet

si

festo sancli

centesimo viceDominicffi Incarnationis millesimo Julii, in simo septimo, Indictione quinta, mense Nazarii, sepultusque est ainid Salerin

ncribus, petens ab eo, ut ducatus vexillum nomen ducis ab eo consequeretur , pollicitus

faceret,

num

tumulo

patris sui, in Ecclesia B. Mattbaji

Apostoli,

quam Robertus dux

.

avus ejus a funda-

Et inferius post descriptos habitudinem ejus laudabiles mores corporisque Comes ha5c habet de Rogerio Sicili;e comite qui vero Rogerius audita morte Willelmi ducis, eum hffiredem instituerat, statim cum galeis Salernum venit, et a Salernitanis civibus honeste susce-

mentis exstruxerat

daturum ei civitatem Trojanam, et oppidum Montem Fuscum prope Beneventum positum. Quod Honorius papa facere abnuit. Quamobrem indignatus Rogerius, per barones sibi subditos in Apulia? finibus prope Beneventum positos civitatem Beneventanam acriter infestare
multaque ca;de patrala, agrisque direptis, idem Pontifex his malis consulturus eo venit; inde vero hoc eodem anno Capuam se contulit, tertio kalendas Januarii, ubi a Roberto principe Capuano
ccepit,

ptus est; quibus tenimentaet possessiones, et anliquas consuetudines conservavit, et eos in suo
recepit hominio.

ofliciosissime exceptus est. libi Honorius episcopos

et

Turrim tamen majorem

in co-

abbates circumpositosconvocavit ad imctionem,

Qui in eadem civitate ab Alphano Caputaquensi episcopo eslunctus in principem. Dehinc Rhegium veniens, ibidem in ducem

rum

polestate reliquit.

quam

habiturus esset ejusdem Roberti principis Capuani. Qua solemniter peracta, idem Pontifex
in frequenti conventuorationem habuit,
ravit cuncta
illa,

qua deplo-

rediit b. Apuliaj est promotus, et sic in Siciliam auHa?c quidem hoc anno. Honorius autem papa,

qua; per suos barones Rogerius

crudelissime perpetrasset. Descriptaipsa verbatim

absque Sedis ApostoIica> auctoritate ducatum Apuliffi sibi sunipsisse, nec more majorum suorum eum ab Apostolica Sede, fidelitate juradiens

eum

ibidem habelur in hunc moduni

3.

Domini

et

charissimi fratres, sicut vestra

cognovit charitas, diu

relinquens,
s|)ecialiler

mento

polHcila suscepisse

ob Ecclesiie tandem ab eodem Rogerio pacis legatione missa,

eum arma movet jurium defensionem. Quomodo autem

;

in

est, quod Romanam Sedem apud civitatem Beneventanam, qusB

Romanci' altinet Sedi,

hospitatus

jiacificus

vene-

rim,

et

onmibus

spretis tempestatilnis, ciica con-

jurala fidelitate, paxfirniasancitaest, dicetur anno

vicaneos nostros

sum. Riduo autem

HONORII

II

ANNUS

3.

tavi

CHRISTI 1127.
Sedis honestate,

389

post nostri adventus prseseiitiam Rogerius

B. Petri adversariuscirca civitatem

milites fere
et

comes Beneventanam
ruinam,

Romanm

quam
exilii,

conservare cer-

quadringcntos ad

civitatatis

dedecus inauditum induxit. Qui fere lioris omnibus civium bona depraedati sunt, et eorum possessiones assiduje incisioni posucrunt. Nos autem universas illorum sustinentes afflictiones, ut ab
illa

quod horis omnibus terrore expavi, Deuin omiiium factorem saeculorum testor, qui renes scrutatur et corda S dejeci et dedignatus sum, pro vestra crcdatis con(curavi),tum pro vestri
fusione et expulsione divitias lantas promiserit,

excogitans ad

ejus libitum

me

us(|uequaque de-

desisterent pertinacia excoLntavimus. Insuper

volvere, et consensum vestrae largiri exulationi.

etiam prtedictus comes Rogerius

fante, et

cum Hugone
civitatis

in-

Ego vero
tus,

Raonc de Ceppaluni pro

Bene-

ventanffi detrimenlo gravissimo confoederatus est,

existimans nos limori ejus siiccumbere,

petitionibus suis

et

nefandis
ct

dilectionis vestne vinculum amplexamori potius vobiscum elegerim, quam ejus pollicitationibus nefnndis adh.-crere. Vitam igitur, mortisque asperitatem charissimi confratres ac
,

operam dare. Hugo quoque

tali

filii,

iu vestra tenetis electione et volontate,

velilis, el

dum-

Rao conjuratione

allegata, quolidie

conflnia

modo pugnare
simam
Sedis

civitatis igne et ferro consumere cceperant. Nos autem omnia quai gerebantur aspicientes, solam

ad invicem exajsluetis.
experlus

vigorem honeslatis tueri Prudentiam vestram certisnihilque restat,

nisi

misericordiam Dei omnipotentis pra;stoiantes, ca3lestis regis auxilium et beati Petri invocavimus.

desidia abjecla, et cordis torpore de|)Osita,

omni Romanai dignitatem, quse pro vobis omnibus assidue

;

sum

Deindc ue

civilas

prorsus deturbaretur Benevenafnictionibus,militum ami:

intervenit, defendalis, et vobis ipsis

quem

tcnetis

lana, talibus

commota

corum

depo[iosci

obsislere cceiiimus

juvamcn sicque ut potuinius, eorum pertiuacia;. Cumque pro

negoliis civitatem Tro-

quibusdam imminenlibus
janani adisscmus, pnTfatus

Rao de Cepi^aluui Beneventanos cives, qui ob veiulicandas quas passi

contumelias
,

vigorem, et filiis vestris conservare conemini. Subvenite itaque, viri fortissimi, et bellatores conspicui, et dum tempus prosperitatis succedit, viribus cunctis justiliK, quam amplectimur, sevcrilalcm (securitatem) ad ardua subievemus. Deus enim, qiii jiistilia; via cst et lux veritatis, et R.
Petri Apostoli interventio, nos
et

fiierant

die

festivitatis

B.

Martini

quotidie liberabit,

circa
et

cjusdem Raoiiis confinia exierant,

in

ira divina

auxilium a sancto ejus

solio, pietate assueta lar-

furore cajlitus adveniente, ductos ferro captivos

gietur .

Hucusque ex sermone

Pontificis auctor;

teiiiiit, et

imo

carceris, denudatis

corporibus,

qui his ista

5.

mox

subjicit

alligavit.

goui infanti

Deinde quosdam caplivorum civium Huviro nefanda; memoria; et tyranno

mis
ac

irrigantibus

Haec multa his similia Honorio, lacryprajdicante , vox una mili,

iiorribili, ut crucialibus et suppliciis afflcerentur,

tum populique omnis

qui convenerat efficitur

donavit. Qui vero

evulsis, et

Hugo dentibus eorum radicitus membratim dilaceratis, prelio corum

et frigoris affligere

accepto, distraxit. Eos vero,quos ipseRao detinuit,

se suaque oninia pro B. Petri fidelitate et sua tradituros. Novissime Robertus noviter princeps statutiis corain omnibus

una concordia clamavere,

periculo famis

nou

destilit.

Quid

tahter

pollicetur.

En, pater venerabilis, et perso-

luulta ? universa qua; excogitari poterant convicia,

nam quam
tradidisti

aspicis, et totius principatus

Reneventanis in caittione
lcrea die
IliiL^rrium
iiiiliicaiil

posilis inleruutur. Prte-

virtutem tua; commilto dilioni

noctequc minanlur, ut coinilein

illuin

tuum
scopi,

imperium

omnia

mei quem et ad subjacel)unt. Idipsum

,

anatliemati tradituni super civitatem

Reneventanam,

et

de R. Petri virtute

Rainulphus comes, et multi alii proceres el epiqui convenerant pollicentur. qualcs,

,

cductam,

sua; oblineant dilioni et polestali. Insu-

leclor, promissiones, si

adesses, asj)iceres, et qua)

,

per vobis omnibus, qui civilatum dominia, ct ca-

cx

eorum promissis oriebantur lacrymationes

si

strorum vigores

tenetis, terroribus multis variis-

que tempeslalibus miuitantur, (|uatcnus unicuiquc vestriim munitiones in quibus conflditis, et arces
auferaut,

enarrare voluissem, fastidium auditoribus gcnerarctur. Audiens autem Apostoli-

quas universas

cus Honorius multitudinem illam, ad cjus oratio-

elsecundum

ejiisvelle

ponant, prout vult et peregrinos faciat, de viris locupletatis pauperes

constiluat et egenos.
4.

vitam veslram dis(luomodo vull, de civibus

nem consentaneam dedisse concordiam omnium Deo ct beatis Apostolis Petro

gratias egit, (jui
in se

salvatori
et

Paulo
ct

s[)erantibus

subvcnit,

quotidiaiiiim

i)ra;bet

auxilium.

Et

continuo, ex

gitationes

Nos itaque mentis sua; iniquitatcm et co(|uibusdam signorura coujecturis, per

|ioilicitalioiies

auctoritate divina et R. Maria; Virginis, et sancto-

cos

(jui

liactenus perpessi sunt cognoscentes, longe

riim A[)Oslolorum meritis, talcm eis im[)endit retributionem, cjiismodi videlicet, quod (|ui delictoruin
ex[)editione illa

laleque vitavinius, et

suas laii(|uam

viruiu morliferum fugienles, nullo

nius, ne(jiie (ut
ita

modo

parui-

dicam) auribus percipere diel

sunqiserint , si in morireiitur, [leccata universa remisit. Illorum aulem, (|ui ibi niortui nou fuerinl
pccnilentiaiii

suorum

gnati

sumus. Auri quippe

largiri

diviliarum quanlas
si

et conlessi

sunt, medielalem donavit. Aiidiens au[)riiice[)S et coiiies

pollicitus est
tiis

ciimulationes, dunlaxat

ei

ducapnj

teni [)ra;fatus

Raiiiul|)liiis taiiti

lioiiorein

vellemus

Diviliarum sane
liiiii
'

illaimii inultimodas evilaus promissioiies,

Locus corruplus.

1390
beneficii gratiam ab
alacritate
inf^enli

HONORII

ir

ANNUS

3.

CHRISTI 1127.
grandibus definiendis fuisset idoneus. Si me talem pufant, ego nie talem non esse nequaquam puto,
sed scio. Denique sive grandia sint, sive parva, ad

Honorio Pontifice prolatam,

locuplctati,

cum

universis qui
.

convenerant, ad propria recesserunt

hffic

Quae autem

subsecuta

sint,

sequenti anno, ex

eodem aulegatus

quac

me

ita

perurgent, ego causam non habeo.

ctore, suo loco dicetur.

6.

Qua;ro siquidem:

Cardinalis episcopns

Albanensis

Concilium celebrat Trecense, uhi Ordo TemplarioHoc riorum, agente S. Bernardo, confirmatur. item auno, Maltliccus episcopus cardinalis Albanensis in Gallia legationem accepit, ad celebrandum illic Trecense Concilium, quod complures necessitates Ecclesiasticai exigebant. Hoc quippe

facilia sunt, an difficilia, quaead perturbandum amicum sileutiuin tanto[)ere imponere curatis amico?Si facilia, absque me possunt fieri si difficilia per me non possunt effici, nisi
:

forte

tanti

ffistimor,

cui

grandia

et impossibilia

reserventur,
alius facere

tanquam ego ea possim quae nemo potest. Quod si ita est Domine Deus
:

anno ab eo celebratum esse ipsum Concilium Trecense, in quo comprobata est institutio Templanono videlicet anno post primani ejus riorum institutionem Hierosolymis factam , Willelmus
,

meus, quomodo tuum de me solo frustratum est judicium, ponens sub modio lucernam, quaj poterat lucere super candelabrum? et ut apertius
loquar, tentans

me

facere

monachum,

et

volens

eumTyrius in bistoria de bello sacro testatur demque legatum duxisse secum duos pracipuos
'

abscondere in tabernaculo tuo in die malorum liomiuem necessarium mundo, sine quo episcopi

non possunt sua

niei

Bernardum Claraivalmagni nominis abbates lensem, et Stephanum Cisterciensem, aeque conflrmat. At non sine magno labore evulsit a monaslerio sanctum Bernardum, quippe quod statuisset 8 monasterio non egredi, nisi necessitate urgente. Nam ad Petrum cardinalem diaconum istababet-: Quod ad vos non veui ut mandastis, non mea pigritia, sed causa fuit non contemneuda. Siqui,

pertractare negotia?Sed et hoc nuhi necessarii praestiterunt, ut nunc quoque

videar loqui turbatus iiomini, cujus

nunquamnisi

serenus, et
ratus

cum omni
et

jucunditate soleo recordari.

Vos tamen, vobis dico, pater, noveritis, quia pa-

non sum turbatus, ut custodiani Vestrte autem indulgentiae erit parcere mihi, ubi parcendum decreveritis . Hucusque ad legatum Apostolicae Scdis Matthajum

sum

mandata

vestra.

deui salva vestra

niibi

et

omnium bonoruui

reverentia,

Bernardus.
coegitque

propositum
nisi

est,

nasterio,

certis

nequaquam egredi de moex causis, quarum utique

possim vestrEe in

nuUa
hoc,

se

modo

obtulit, ut licite

imo et nostraj satisfacere voluntati . At vero urgentem magis magisque Matthoeum cardinalem
optatffi

At tandem importunitas legati pra;valuit, eum Trecas ad Concilium proficisci. Quod constat ex his quae Willelmus Tyrius tradit ', ubi agit de institutione et confirmatione congrc'
8.

gatiouis mililum Teinplariorum.

Nam ait

Novem

mala? valetudinis excusatione eludere, ne

:

autem annis

post

eorum

institutionem in habitu

e claustro extraheretur, fruslra exislimavit

cujus

tandem victus iniportunitalecessit. Sed audiquam ad ipsum Matlhaeuni Bernardus tunc ea occasione
scripserit excusalionis Epistolam
7.

':

fuerunt smculari iidem milites Templi, talibus ulentes vestimentis, qualia pro remedio animarum

suarum populus

largiebatur.

Tandem anno nono,

et

Concilio in Francia apud Trecas habito, cui inter-

Ad Matthaium legatum.
:

fuerunt dominus Rhemensis,

nensis archie[)iscopi,

dominus Seno-

Fuit quidem parere paratum cor meum, sed non ajque et corpus meum saevieutissiquidem acutai febris exusta ardoribus, et exhausla sudori-

cum

sulfraganeis suis, Alba-

nensis quoque e[iiscopus A[)ostoIicce Sedis legatus, abbates quoque Cisterciensis et Claraevallensis cum
aliis

bus

non vaUut

sufficere spiritui

prompto caro

inflrma.Volui ergo, sed pra3volanti voluntati obsistit eaquam dixi occasio. Quaeanjustasit, ipsi judicent

pluribus, instituta est regula, et habitus assignatus, albus videlicet, de mandato domini Honorii papae, et
triarchae.

domini Stephani Hierosolymitani paannis

amici

nostri,

qui

me

onini exclusa excusatione,

Cumque jam
(

novem

in eo fuissent

obedientiaj retibus circumclusum, quotidie de claustro ad civilates pertrahere

proposito

nonnisi

novem

erant)

ex tunc coepit

attendant istam
riantur, quia
Dei.

me

moliuutur: simulque occasionem uon fallaciter adin;

eorum numerus
cabantur

augeri, et possessiones muitipli-

etc. Haec

Wiljelmus. Porro tantopere

illis

venisse, sed graviter perlulisse

ut vel

uunc expe-

requisita est S. Bernardi opera, ut ab eo

prffiscriberetur

certa

non

est

consilium contra consilium

'
:

forma vivendi. Qui etiam ad eosdem

scri()sit,

Exui tunicam Quibus si ego respondissem meam, quomodo induam illam?lavi pedes meos, quomodo inq^dnabo illos ? profecto indignaretur. Nunc autem divino aut succenseaut aut acquiescant judicio, quo factum est, ut etsi velini, non valeaui proficisci. Sed grandis, inquiunt, fuitcausa
gravisqiie necessilas. QuaeriuKlus ergo fuerat, qui

perutilem libellum

qui tumlaudeseorum,
:

tum

exaltationem continet, cujus est titulus

Ad

milites

TenipU.

Eorum quoque

praeconia texuit

Petrus Cluniacensis- in Epistola ad Everardum Templariorum magistrum. Quae autem praeter haec
gesta sint in

eodem Trecensi
illic

Concilio,

ignoramus

querelas diversorum

auditas, significant

lit-

Willel. Tjr.
4

1.

XII. c.

7.

Ber. Ep.

xvii.

Ibid.

Ep. xxi.
'

Cant. V.

Willel. Tyr.

1.

xi. c. 7.

Petr. Clun.

1.

vi.

Ep. xxvii.

HONORII
terae

11

ANNUS

3.

CHRISTI 1127.

391

ejusdein sandi Bernardi ad archiepiscopum

'.

siuie pater, viscera consulite .

Ad eumdem
',

sic et

Senonensem
9. Inter

Carnotensis episcopus Gaufiedus

et

vir laudatissi-

episcopum Parisiensem

Liidoviciim

refjem, qni illitm bonis expoliaverat, dissidia.

mus, qui defuncto

successit Ivoni

11. TristissiniGe historia;

seriem vobis
,

et caii-

Pneter haec autem protraxit a clauslro sanctum Bernardum alia causa majoris fortasse momenti, cnjus occasione fnit ipsi pugnandum cum rege

sam

replicare superfluum est

qua jam quippe

paternitatis vestra; viscera, scribente religioso Parisiensi episcopo,

commota

esse

non ambigo. Ne

Ludovico ob persecutionem, quam intuUtepiscopo Parisiensi nuUa jusla de causa sed contra jus
,

tamen
duxi

coepiscopo etiam nostrum deesset teslimonium, quas vidi ego et andivi, necessarium
fratri et

fasque,

cum
:

coleret justitiam, et
;

numeros optimi

brcviter intimare.
prajdicti

Excepta

siquidem

tam

antistitis

ob quod boiia illius tyrannice abstulcrat quod rodundabat in ignominiam archiabsolveret

in cujus

modesta
diceeesis

episcopi querimonia, Senonensis

episcopi Senonensis et tolius provinciae episcopo-

rum

ultionem at(|ue cohibitionem, non

fuit

uuiversi episcopi una cuni venerabiU metropolitano nostro, adscitis ctiam nobiscum quibusdain aliis religiosis personis , regem super
gravi injuria per nosmetipsos humiliter, ut debuinius, convenimus, ut eiiiscopo nihil quidemtale

cessante rege,

snbjicienda civitas interdicto.

Sed cum nec id sufQceret, agendum fnit sancto Bernardo apud regem litteris, conveniendus fnit
prajsens, et hortationibus perurgendns, ac

comininanda

in

catio, nisi resipisceret.

eum ab Cum
est,

episcopis

denique exconuuuni-

merito sua qua; tulerat restitueret rogavimus, nec iuipelravimus. Sentiens tandem nos ad arnia Ecclesioo pro Ecclesia velle confugere, tiniuit annuit-

inter hajc rex

recursum

que

habens ad Ilonorium Pontihcem, surreptione

decipiens operatus
dicti

eum
iiiter-

sese omuia redditurum. Sed in cadeni forte hora, supervcnieiitibuslitterisvestris, quibusetiam

ut litlens Apostolicis

censura penitus tolleretur.

Qnamobrem ad

ipsnm Honorium iapam tum S. Bernardi, tum episcopornm sunt frequentatic querelae litteris explicat;e, quas hic reddendas necessarinm duximus, cum nonnisi ex Epistolis habeatur, undeejusmodi depromi possit historia. Atque primum, quam S. Bernardus ad euin scri|)sit liis verbis ', noinine quoque abbatis 1'onliniaci accipe 10. Summo Pontifici Honorio pauperum Cliristi abbates Ilugo de Pontiniaco, et Beruardus
:

terram ab interdicto absolvi praecepistis, male in nialuiu confortatus, quod bene promiserat niinime executus est. Die tamen nominata, qua se id rursus promisit executurum, cjus nos conspectui reprsesentantcs

sustinuimus paccm, et non venit; , quajsivimus bona, et ecce turbatio. IIoc denique

litteris vcstris factum est, ut niale ablata pejus teneantur, et reliqua passini in dies rapiantur, eo ufi(iuc secure, quo inipune illa retineiitur. Soluto

nenipe ad vestrum iniperium episcopi justo, ut putamus, interdicto, nostroque quod parabamus,

de Claravalle, quidquid potest peccatoruin oratio Lacrymabilem episcoporum, imo totius Ec:

clesia;

digni) dissimnlare

querimoniam nosquoque ejus filii (si tamcn non possumus. Quec vidimus

loquimur; niagna siquidem nosnecessilasde clauad pnblicum traxit, ubi et quod lo(|uimur vidimus. Tristes vidimus, tristes eloquimur, lionorem EcclesitcHonorii tempore non mininie L-csum. Jam regis flcxerat iram humilitas, vel polius constantia episcoporum, cum ecce a sunuiio Ponlifice suinma supcrveniens auctoritas, heu dejecit conslantiam, superbiam statuit. Scimus quidem id vobis per mendacium fnisse surreptum, quod cx vestris litteris palam datnr adverli, ut everti tam justiim tainqucnecessarium interdictum juberetis. Scd iiiim(|uid non vel tandem dcprehenso mciulacio mentitam se senliet iiiiquitas sibi non tantae
stris
!

sperabamus pacem consequi, vestro a;que facti sunuis opprobrimu vicinis nostris. Quousque, vestra; viderit pietatis compassio . Ista Carnotensis episcopus, sivepoUus nomine ipsius, idem qui supra Bernardus, qui jam, ante^iuam ad Honorium scriberet, nomine senioris abbaUs Cistcrciensis venerandi Stejihani et
et (juo

timore suspenso, interim

totius coiigregationis

hisce litteris ipsuiu

Ludo-

vicuni rcgeinc

ompellundum

putavit

^ Siquidcm

idcm rex cooplatus fucralab iisdeiii Cislerciensibus inter fratres, quoad participationem spirilualium boiioruin, quai ab eis fierent \ Quod moris fuisse
lunc
fieri

batis Cluniacensis

etiam a Cluiiiacensibus, pluies Petri abdocent Epistohc.

12. Exiniio regi

phanus
teiii, et

al)bas Cistercicnsis,

batuni el

rrancoruin Ludovico, Stetotusqueconvcntus abfralrum Cislerciensium salutcm, sospita-

utique majestati? Est autciii (luod

ratioiie
senti.

miramur

([ua

judicatum

sit

dc

i>arte,

abjiidicatum ab-

Quod

(|uidcui noii tcmcraria pra;sum[itione

filiali

navit,

pacem in cuiusro jesu. Kex cffiU et terrae regiiiim vobis iii tcrra dodonaturus et in ca^Io, si id (luod accepistis,
Hoc
est

reiirchendimus, sed

amore paternocordi suget

justc ct sapienter adininislrare studueritis.

(|uo(l

gcrimus, (juantum cx hoc

superbit

iiii|)ius,

et

vobis optamus, ct pro vobis oranius, ut cl

regnetis. Caiterum vos

incenditur paui>cr. Ca;teriim

quamdiu

illuiii pati

liic lidelitcr, el illic feliciter

qnantumvehuiccompati dcbeatis, non est nostrum prtcscribere vobis. Vos vestra hic potius, dulcis-

(|U()iiaiu consilio cisdeiu nostris

pro vobis oratio-

nibus, quas

si rccolitis,

olim tain humilitcr requi-

'

Rcrn. Ep. iv.

' Ibid.

Ep. XLVi.

licrn. E|i.

xi.vii. Ubiil. Ep. xlv.

' Pe(r.

1.

iv.

Ep. xxix.

392
sistis;

nONORir

II

ANNUS

3.

CHRISTI

]]2'i

motlo lani acriter repugnatis? Qua enim

rant siquideni episcopi provinciae Senonensis Cisterciensium

jam

flcliicia

manus

|)ro

vobis levare praesumimus

monachorum exemplo,

atque verbis

ad spoiisum Ecclesia',

quam

ita

el sine causa, ut

litterisque S. Dernardi, pra!cipue vero,

(juem dixi-

ausu inconsulto contristatis? Gravem siquitiem adversum vos apud eumdem spousum et
,

putamus

inus, Parisiensis episcopus atque Parisieiisis abbas

S. Dionysii, Sugerius,

qui monasterium illud nio-

Dominum suum querimoniam deponit, dum quem

acceperat dofensorem, sustinet oppugnatorem. Attenditis

naslica penitus disciplina

solutum
',

fibula regii-

laris observantiai arcle conslrinxerat,

ipsi S.

quo nomine
et

jam

cui ex hoc infensum vos rcdditis?

,

Non

Bernardus congaudens
dedit

gratulatoriam ad
ipse

ulique episcopo Parisiensi sed Domino Paradisi, et quideni terribili, et ei qui aufertspiritum principnm. Ijise quippe est qui ad episcopos dicit Oni
'
:

eum

Epistolam.

Quod vero etiam

metropolitanus Senonensis arcliiepisco|ius Henricus, a?que admonitus litteris S. Bernardi, et

quidem

vos spernil,

me

spernit. Ha!c ita vobis ct pro vobis

prolixioribus

^,

ad meliorem Iriigem conversus, ea

audacter quidem, sed amanter intimare curaviiiuis, moneiites et rogantes iier illam invicem amicitiam nostram et fraternitatem, cui vos satis disociastis, sed nunc ipsam graviter la^sistis, quatenus a tanto malo citius desistatis. Alioquin si non nieremur exaudiri, sed contemnimur, et nos fratres et amici vestri, et qui <]uotidie oramus pro vobis et filiis vestris et regno, ex hoc jam no-

qua2

expleret

optinii pastoris munera diligenter eadem ex causa ejusdem principis indignationem iiicurrit, nec quidem mediocrem, sed

essent
,

gnanter

plaiie

eam,

ciijus causa eideni S.

reliquis alibalibus rursus

Bernardo cum scribendum fueriteidem

exclamandum,
hostibus
,

Honorio papaj, alque cancellariocardinali, et plaiie qiiod ob vitam oplime inslilutam persecutionem palerentur episcopi non quidem ab
sed ab ipsis principibus Christianis, co
(juo (juid

veritis

parvitatem noslram, in quibus valuerit,

non

posse deesse Ecclesiae Dei, et ministro ejus,

nomine comiiarandis Herodi,

monstruo-

venerabili videlicel patri et

Parisiensi
,

amico nostro episcopo

ad

sius potuisset audiri? Sed qua; ista reformatio, inquis, fuit, qucB adeo displicere regi potuerit Chri-

qni nostram adversus vos humilitatem

litteras

inlerpellans, nostras pro se

jure fraternitatis

dominum papam requisivit. Verum nos

stianissiino? illa

scilicet,

quod episcopi

assueti

prius relicta Ecclesia, curiaj regis assistere, mililiam

sectari,

justum ducentes,

his prius litteris vestram excellentiam convenire, pnesertim quia idem episcopus pcr manum omnium religiosorum se adjustiliam offert, si tamen prius (quod quidem eadem ipsa
justitia videtur exigere)

jam

sese ad Ecclesiam e curia atque mililia

sibi clericos

avocassent, atque eliam subditos

riter revocassent.

pa-

Erathorum haud exiguus nuniemerentium.

rus in palatio regis inilitantium, nec in ipsa palatina lantuni, sed et in castrensi militia

res ei sua3 injuste ablatae

restituautur

ejus inlerim petitioni diCferendo su-

Quod
locis,

deplorat idem S. Bernardus,

j)ersedimus. Et
cuerit vobis

quideiu, Deo inspirante, planostris precibus aurem inclinare,

si

tum
:

pra^sertini

iu pluribus (quod ad rein spectat) in

cum

Epistola ad

Sugerium abbatem Parisiensem,

his

nostro consilio, studioque

pacem cum episcopo,

parati sunuis

verbis^

imo cum Deo reformare,

gratia fatigari

hujus

rei

usque ad vos, quocumque vobis placuerit. Sin autem, nos amicum audire, et Dei

sacerdoli obedire necesse est. Valete . At his nihil apud regem profecisse sanctos monachos, quibus

Cujus enim cor non indignaturj cujus 1 i. clam lingua non submurmurat, diaconum contra Evangelium Deo et mainmona3 pariter ministrautem ? Sic quippe subliniatum honoribus
vel
Ecclcsiasticis, ut
sic

pulsandae lueriint
litteris,

aures

Romani

Pontiflcis
satis

suis

qu:e dicta sunt superius,

egisse

ostendunt.
ut Pari-

et et

Ipsum vero Pontificem

posteriores

apud regem,

nec episcopis inferior videatur implicatum mililaribus ofiiciis, ut praeferatur ducibus ? Bogo, quid hoc est monstri, ut cuni clericiis et miles simul videri velil, neutrum
:

siensis episcopus iutegraretur bonis amissis, lilterae

sit ?

par satis utrobi^jue abusio, sive quod diacoregiac

eorumdem abbatum ad Honorium

pa-

nus mensae

du|)uletur ininislerio, sive (piod

pam
1

iuferius recilandae declarant.

3.

regis dapifer ministeriisaKaris inserviat, Quis saiie

Qtia causa Liidovicus rex mfensus archi-

episcopo Senotiensi.

non miretur, imo

songe.

Vermn

coliibitus rex ab

et

et detestetur, unius esse perarinatum armatam ducere inilitiam, et

Honorio papa inferre mala

Parisiensi, appelit

me-

alba, stolaque

indulum
?

in

medio

Ecclesia) pro-

tropolitaniim ipsum archiepiscopum Senonensem,

nuntiarc Evangelium
forte (quod

tuba indicere bellum mipopulis intimare ? Nisi

qui jam suis bene pra;esset,

Ecclesiaslicam restituere
exactain sacerdotalis vitaj
ret; itaque accideret, ut

et in

eis
,

disciplinam

litibus, et jussa episcopi

seseque ad perfeclionem compone-

laboraret

intolerabilius est) erubescit Evange:

quos discolos, lubricos,

voluptuosos autea idem rex dilexisset cpiscopos, eosdem ad Deum conversos, meliori frugi redditos,

lium, de quo Vas electionis adinoduin gloriatur et confunditur videri clericus, magisque honorabile ducit pulari se militem , curiam Ecclesije
prajfert,

regis

mensam
iii

altari

Christi
etc.

et

calici

moribus beue compositos, quasi quid

novitatis

Domini calicem dajmoniorum,

eniiii

Pluribus

inferenles odio haberet et insequeretur. Profece-

dcclamat

liujusmodi abusioiiein, cuin mi-

<

Ikrn. Ep. Lxxviii.

Ibid.

Ep. XLii.

'

Ibid.

Ep. Lxxviii.

HOXORII
litarent
decaiii,
ct ali:i,

II

ANXUS

3.

CHRISTI 1127.

393

curise

principum

diaconi,

arcliidiaconi,
Hffic igitiir

at()ue prrepositi Ecclesiarum.

de

(]iiit)iis

idcm

fanctiis

BiTnardus
corrigrere et

scripsit

in dicta E|iist(ila ad

Henricnm

arcliiepiscopnni Se-

cxoramu?) de vullu tuo, pafcr sanctissime, judiciiim prodeat, de quo ]irofeclo confidimus, quoJ ciislodias innocentiam, et videas acquilatem. Aiioquin reduci causam in regis praesentia at(|ue potentia, iion jilane est aliiid,

nonensem,
furor in

et

ad alios,

dare staluissent episcopi;

illos exarsit

cum mox

cmen-

(ut (iiximus) regius

niineni

quam tradi, heu hoinaiiimam inimicorum ejus.H;cc abbates

1

quasi novitatis

iiiventores,
Ecclesiasticae

ad

Honorium ]iapam,

quocum

neqiia(]uam qiiod
lilleras
'

quos colere
lo.

magis debuissent

ut

petierant, impLtrassent,

has breviores

ad

disciplina; rcslitulores et correclores.

eumdem

Pontificem Honorium adjecere

Pro Senonetisi aixhiepiscopo apud Hono-

d6. Oportebat

quidem,

si ita

vestrae

visum

riiim
bates.

papam agimt Stephanus et Bernardus ab Cum ij;itur non solum in Parisiensein

fuisset auctoritali, ut in vestri prKsentia causa do-

niini

Senoncusis discuteretur, ne infeiisus videlicet

episcopum, ut audisli, eo modo cominotus esset, nec tot precibus episcoporum, vel littcris sanctorum monitns corrigeret quod peccasset, sed adjearcliicpiscopiim Senonensem, lias idem sanclus Bernardns suo et aliorum abbatum nomine adversus eumdeni regeiu litteras declacisset insectari

regi, in regis |irfcsentia et potentia suis pro se ad-

versariis responsiirus, traditus

homo

videretur in

aniniam iiiimicorum ejus. Scd quoniain ut tenendiim irrcrragabililer quidquid ]ira3ci]iilis, sic speraiiduni indubitanler
dccernitis,
id

matorias ad Honorium
dit':
a

Uomanum

Pontificcm dedigni

bonum de omni re quam solum a vestra, [later, pielate deposcit omniiim qui apud nos esse videntur religiosorum humililas, ut si se ad vultiiin forte
jKitentis,
iit

Summo

Pontifici Honorio, servi, et

,

si

assolet,

senserit

praegravari
:

confu-

judicamur,

filii

Stejihanus Cislerciensis,

HMgo

gere

sibi

liccat

ad viscera patrls

Pontiniacensis, Bernardiis dc Claravalle, qiiod re-

hactenus ojipresso

quod ubique nemini negatum audivimus.

de puero
et sibi eliam malre cjus, (]uia

verendissimo domino, quod benignissimo

patri.

Alioquin videat Josepb vir justus, quid

Degentes in monasteriis, ad

(|u;u

uos nostra

nunc faciendum

sit

non cessaimis orare pro voprocommissa vobis Ecclesia Dei cougaudentes et sponsac Domini supertam fidocustode, et sponsi amico supcr labore lam fructuoso. Fidenter
peccata coiniiulerunt,
bis, el
:

etiam niinc in Senonensi proviiicia Christus quacritur ad perdendum. Nam, ut quod veruin cst,
nianifestius proferamus, rex

aperte
qiiod

novam

persequi

iii archie]iiscopo ex co religioncm dignoscilur,

proinde atque

fidelitcr

vestrae paternitati

sugge-

eum

in

antiqua saeculari conversatione et

rimus, i\nx in rcgno nostro cidcm matri nostraj

dolenlcs cernimusadversari. Quantum (piideni nos sentimus qui vicini sumus, rcx Ludovicus uon

promoveri omnimodo voluit, sic ab omni penitus securum iufestatione dimisit.VeIiabitu sicut

labatur autem persecutio

ista excitata

tam cpiscopos, quam

zclum,
pictatis

in ipsis

justitiac

persequitur
religionis.

sem

archieiiiscopiim alio practextu,

fiiissct,

iii Senonennimirum (juod

cultuni,

habilumque

Quod
facile

vestrac qiioque]'rudentia sanctitatis vel ex eo

simoniace ordinatiis nardns osteiidit, in

ut idem sanctus Ber-

adverlere potest

quod

qiii

ante iu habitu
jiidicali

actuque sjeculari honorati sunt sublimcs,

fideles, habiti

tunc ad S. R. E. caiicellarium datis apud quem paulo liberius idem Bernardus agens acrius exclamat hacc scribens - :
litteris

familiares,

modo

inimici facli sunt

17. Viro illustri Haimerico, sanctic

Romanoc

digne suo sacerdotio conversanlcs, et per onmia bonorificanles minislerium suum. Hinc gravibus
contnmeliis
pulsata
posuit
ct
est,

Sedis canccllario, Bcruardus abbas diclus de Cla-

et injuriis

episc.

Paris.

innocentia
siip-

ravaUe, salutem, etsi quid valet peccatoris oratio. Qiiousque durat illa sentenlia \ omnes qui

sed

manum
et

uon quassala, quia Dominus suam, cum vestram opposuit.

volunt
tnr ?

iiie

vivcrc

iii

Christo persecutionem

]iatiuii-

Hiiic

Quousquc rclinquitur virga iicccatorum su?

nunc domini bujusSenonensis

labefactare

cutere

constaiiliam con. conatur, ut metro]iolitano

pei-sortem jusloriim
jusli in

Quis dct, ut stare incipiaut

magna
?

constanlia adversus eos qui se an-

(quod

absit) ejecto, facile jirout voliierit,

grassetur

gnsliaverunt

Quis jam fcrat taiitam inter

cKlum

in siiflraganeos.

Postremo qiiid ambigit nou aliiul euin, quam oppugnare religioiicm, quam nimi-

lerramqiie (iiscordiam ut exullanlibus Angelis super cniendalione malorum, filii Adaiii fiemant et
tabescenl
?

rum

ajierte sui

regiii
?

dcstnictioneiii, su.t; coronae

quasi non

sit ])assiis

jesls, jiacificans in

proiiuiitiat

inimicam

El alter Herodes Christum

in

saiiguine suo, qnaj in terra suiit el quic in ckIo;

jam non

in

cunabulis, sed

Ecclesiis

invidet

aut ut in ipso Dcus non fuerit

cilians sibi.
in

*,

mundum

recon-

cxaltatum. Nec aliud sane crcdimus euni babere

adversus arcliiepiscopum,
cut
iii

nisi

quod spiritum,
Deni^iue

si-

Laudabatur quondam arcliiepiscopus desideriis animae suffi, et in saeculari vita ct ha:

ca^leris laborat exliiiguere.

si fal:

bitu benedicebatur

at

nunc sub

paiinis infantiae

lere dc his, qurc atteslamur, fallive

stra)

pulamur

vesi

cilius

invenict

cxaminalionis discussio,

JESU quaciilur simonia, et inter nascentes virlutes cinortiiorum vcl cadavera vitiorum scrutatur curiosa malitia.

tamcn (quod vehemenlcr

'

ojitanius, et supjilicitcr

Vidclis

cl

nunc

slare jesum in si-

Bern. Ep.

xux.

"

Dcrn.

E|i. l.

i,icm. Ep. li.

'

2. Tlm.

iii.

* 2.

Cor.

BaRON.

TOMLS XVHl.

30

394
gnuni,
ciii

HONORII
contradicitur. Per

II

ANNUS

3,

CHRISTI 1127.
(|ui

ipsum vos obsecro,

:

bertus PraMiionstratensium Ordinis inslitutor,

lioc

pro ipso supplico vobis. Habit siquidem undc ct

illum revereaniini, et unde illi misercamini stale pro ipso nunc in defensinne arcbiepiscopi, cui

tenipore erat a

Domino

revera coiistitutus ac-

ceusa lucerna, ardens

21
.

et luceiis in Ecclesia.

WHlelmus archiepiscopus Tyri

qiiandoque
fuisse

et

vos aslare liabetis in examinatione

arcbie|)i-

fardi Augustaui obilus.

Orieiilis

et

S. Gual'

Qiiod

ad res spectat

vestri. Ha?c sanctus Bernardus. Porro iiberatuni

vendicata nobili civitate Tyro ab infideli;

eunidem Henricum Senonensem

,

bus, et reddita Cbristianis ante annos quatuor

scopuni

nec

(ut

rex

o[ilabat)

arcbiepiscopatu
arcliie|)i'.

tandem
tioiie

'

boc anno veris

initio prinius creatur ejus

privatum, liitenc post

18.

iiaec

ad

eumdem

civifatis arcliiepisco|)us,

Willelmus nomiiie

na-

scopum ab eodeniBernardo
cubinarios.

data) satissiunificant

Anglicus, ex priore Sancli-Sepulcbri, qui imse conlulit.

:

Concilhmi Wintonia; contra clericos conHoc anno, cum Willelmus arcbiepiscopus Cantuariensis Roms ab Honorio papa accepisset h^gationem in Anglia, reversus in patriam, celebravit Wintonise generale Concilium totius Anglia; frequenti concursu clericorum et aliorum. Coeptum esl tertio idus Maii, pervenitque ad decimum se|ifimum kalendas Jiinii. Inter mulla quac ibidem sunt salubriler institula, qua singula recensenlur in Ap|)endice ad Florentium, eademqua consentientia iis, qute in alio Londoniensi Concilio sunt recitata sub JoanneCremensi Aposio-

petrandi causa pallium ab Ilonorio papa, slatira

Romam
a

Quod

et accepit, et

has litteras

inilietravit

Honorius cpiscopus

servus servorum Dei,

venerabilibus fratribussuirraganeisepiscopis, clero

et

populo Tyri, salutem

et

Apostolicam benedi-

ctionem.
Venientem ad nos charissimum fratrem nostrum Willelmum arcliiepiscoiium vestrum, debita cliaritate recepimus, et quem canonice electum, et a venerabili fratre nostro Guarimuiido Hierosolymitano fialriarcha consecratum acce|iimus, pallii

licae

Sedis legato contra clericos concubinarios, ad

in ])Iuribu3
:

dignitate, plenitudine videlicet pontilicalisofficii

exstirpandum penilus ejusmodi scelus

altis

decoraviniiis. Qiiia vero de persona sua

maximum

radicibus tixum,
19. Pre&byteris,

bsc

staluta reperiuntur

huctum

malri Ecclesiai vestra; Tyri, divina suffra-

diaconibus, subdiaconibus,
illi-

gante iiiisericordia, credimus proventurum, ipsum

et

omnibus

canonicis, conlubernia nuilierum

ciim gratia Sedis Apostolicaj,

et

nostrarum

littera-

citarum penitns iiitcrdicinms. Quod si concubinis (quod absit) vel conjugibus adba?serint Ecclesiaslico priventur honore simul ct beneflcio. Presby:

nim

persecutione ad vos duximus remittendum.

Universitafi ergo vcstraa

quatenus

eum

benigne

recipiatis, et

teros vero parocbiales

cborum

(si qui tales fuerint) extra ejicimus, et infaines esse decerninius. Ar-

prio metioiioiitano, et

mandando prajcipimus, tanquam proanimarum vestrarum epiet

scopo subjecfionem, obedientiam,

hiiiniliter deferalis.

reverentiam
Hiero-

cliidiaconis vero el minislris,

bit, auctoritate

quibus boc incum-

Ad patiiarcham vero
scripsit
:

Dei et nostra prfficipimus, ut onini

solymoruiii

sic

idem Pontifex

studio et solliciludine procurent, ab Ecclesia Dei

22.<iHonorius episcopus, servusservorum Dei,

venerabili fratri,

banc perniciem omnino eradicare. Quod

in boc negligentes,

si

qui

Guarimundo Hiernsolymitano
lifteris,

pa-

vel

(quod absit) consentientes

et

triarchffi, saliitem et

Apostolicam benedictionem.
fratrem
in Ecclesia Tyri conet

inventi

fueiint

prinio
tertio

secundo ab episcopis

Susceplis fraternitalis tua>

digne corrigantur,

vero canonice severius corripiantur. Concubinaj vero presbyterornm et

nostrum Willelmum, qiiem

secrasti archie|)isco|)uin,

benigne suscepimus,
etiain

canonicorum, nisi ibi legitime nupserint, extra parocbiam expellantur. Qiiod si postea culpabiles
invenla? fuerinl, in

eum

dignilate pallii, plenitudine videlicet pontifl-

calis officii

decoravimus. Siinraganeis

Ecpro-

cujuscumque

territorio sint,

clesia; suae prEeceiiimus, quateiius ei

tanquam

a ministris Ecclesiai ca|iiantur, et sub

excommu-

prio metroiiolitano,

nicatione pra;ci|iiinus, ne ab aliqua potestale niajore vel minore delineantur, sed libere eisdem
ministris Ecclesias tradantur, et
Ecclesiasticaj disciplina3 velservituti, cpiscopali judicio

deferant.
Julii. K

subjecdonem et obedientiam Dala iu lerritorio Barensi octavo idus

Misit etiam et

mancipen-

minum

^flgidium

cum codem arcbiepiscopo doTusculanum episcopum, Aposto-

lur .

Hkc

et alia

ibidem, quae brevitatis causa

bc;e Sedis legatum, viruin eloquentem et littera-

praitermittimus.

tum admodum, cujus usque bodie extantad Antiochenos Episfolae valde celebres . Monuit Hoiiorius papa patriarcham Antioclienum,

Norbertns archiepiscopus Maijdeburgmds. Hoc anno ^ decernitur ab Honorio papa legatus in Germaniam Geiardus caidiiialis , qui postea fuit Lucius papa, qui inter alia ab eo prae20. S.

ut Tyrensi

arcbiepiscopo suos quos detinebat

fraganeos. Ait

restilueret suf-

clare gesta, ubi illuc perveniens invenisset vacare

Ecclesiam Parthenopolitanam sive Magdeburgensem, curavit ut in ea eligeretur episcopus S. NorBern. Ep. clxxxii.
in Vit. S.

Unde per Apovenerabilem fratrem nostrum .^gidiuni Tusculanum episcopum , ApostoIicEe Sedis legatum, tibi mandanuis, qiiatenus suffraganeos Tyrensis Ecclesia; sibi restituas. Quod nisi

enim

inler ca^fera

slolica scripta, et per

'

'-

Roberl. in Append.

a<l

Sigeb. hoc anno,

1

ct

Hugo

Norbeit. c. 40, 41, 42.

Willcl. Tyr.

I.

.xili.

c.

HONORn
infra quadraginta dies post
litteraruni,

II

ANNUS

3.

CHRISTI

'27.

395

earnm inspectionem
ei

Urbis vetusta Romulae

quasad eos direximus, delMlam

e.\liil)uerint,

sub-

Aususta matris
Et
Isela

filJa,

Attolie CceIo verlicera,

jectionem
episcopi
rensi.

nos ex tunc eos ab

officio

civem suscipe.

suspendimus

Hucusque de causa Tymivi-

Potenlium quem limina,

Et res perosum terreas,

Decora virtus

a;tlieris

Hoc ilem anno,

pridie kal. Maii, ex liac vita

Provexit ad cacuuiina.
Sol inaDe qualis aureus

gravit in ca>lnni sancfus Gualfardus confessor, qui

Cum
Diem

nocte geriles dissilas,

natus Augusta; Viiidelicorum, apud

pluribus miraculis illustravit.

Veronam

Lustravit almo lumine,

reducit pulchrior
Italis
:

tam exercuil adinirandam, cujus sanctitalem Deus

Demum

vero ojiera

Gualfdrdus oris

Post tot redux uunc sscula,

Sertis coruscus aureis,

Augustanorum diu ex[ielil;B Augustam, quas reverendisfiiiius Henricus episcopus Augupriornm

nobilium
ejus veneranda; reliquiae translatajsunt

novum inferl patri. Tu magne rerum conditor,

Jubar

secundo die xxvii Octobris, Ecclesia? religiosorum Cappuccinoruui a se dedicatcC solemni pompa intulit: in
sexcentesimo
,

stanus aiino millesimo

Oui trinus unus, uuus es, A quo piorum niunerum, Rivus perennis Juva benigne
effluit.

supplices,

Et sanctitatis ajmulos, Hic consequi vcstigia,

Ca;lo assequi da

cujuscelebritatisniemoriam

sacrumhymnum
:

tunc

editum hic describendum curavimus

pramia.

Auno periodi Gra;co-RomaDaa 6620.

Anno Honorii

;Era; Hispan.
II

1163. Anno

(legira;

701, inclioato die 17 Januar., Fer.

2.

Jesu

Cliristi

U27.

papac

3.

Lottiarii I reg. 3. Joaunis

Comneni imp.

10.

1.

num.

A Moritur GuiUelmus, dux Apulice. ad 6. Hoc anno , iiiquilFalco iuCliron.,

praiferri,

me
;

pra^ler
:

quemlibet alium, inquit,

diligentes

additciue

Cives

iili,

consilio

com-

dux (nemiie ApuIicc)\ViIlelmus se|itimo kalenda.'} Augusli morluus est (iiempe die xxvi mensis Jiilii).Baronio citutus tradit, eam mortem accidissc in fesio S. Nazarii, iil est

municato, civitjilem Salerniejussub lidelitatecommiscruiit, etc. Et

ibi lioneste
liis

actis civitatem ingreditur, et

Roniualdus Salernilaiius
die xxviii
a

inoratur .

ejusdem niensis, (|uo ideo sepullus fuit. Continuo uxor ejus criiies suos, quos pulchroset
nulrierat,

2. liogerius Sicilice comes ei substilui petit, Alexander abbas Celesini nionasterii, (jui vivebat

adbuc amio mcliv,

ante(|uam
scribit
:

in

libris complectentibiis

res

suavcs
Salcrni,

coram omnibus qui aderant

magnificas exc(|uias

gestas liiijus Rogerii [JOsteaSicilijeregis, de

eodem,

totondit . Describit postea

Guillelmo
Et

consanguineo succederet

Baroniiis

ubi Willelmus diix demorluus, peractas num. 1, ait tum Willelmo genus Roberli

cum

adolevisset, invaserat, alias in-

Guiscanlipenilus exlinclum fuisse. Verum restubat Jioamundus Junior, Roberti ex Boainundo filio ut ibidcmoslendemus. ncpos, anno mcxxx occisus,

quarum una Malla voeabatur. Quare non Rogerius pater ejus, ut aliqui perperam in litterfis
sulas,

misere, sed ipsemet Melitam insulam occupavit, et

qiiiilern

ante pra3scntem aniium, anno(|ue circiter

CunKjiieRogeriuscomesSiculorum Falco subdit: morlem diicis Guillelmi agnovit, navigiis septem

armissiquitlem et omnibus necessariis decemcommoratus Salerniim adveuit, et diebusibi navi descendere, sed nocte esl nolens revera dc
paralis, in

Primuui Meliltnc episcopum indicavimus anno mxci. Subjungit Alexander, |Jost islam (,'xpeditionem Rogerium de aliis terris occiipaiidis cogitasse Cum ad alias iterum occupandas iiisulas
Mf.xxii.
:

terrasqnealtentiuspersisteret, re|)ente aiidivit pra;-

vocari fecit Sadieqiie in navigio persislens, cives

lernitanos, et archiepiscopum

eleisjiixta lillus esl . Ostendit in sua oratioue ille Rogerius exorsiis illumjurc natalium sibi deberi, pc-

eorum Romualdum, onuiibus convenieiitibus comes

fatum ducem Guillelmum ab hac luce Salerui dequi doluit valde, quod se ignorante decessisse
:

functus

sit,

quodque

se ut sibi vivens statuerat, si

filium iion haberet,

hffiredem

non

fecisset.

Unde

principatum tiil(iue in principem

iiioram non [latitur, sed [ira^parafo navali ilinere

eligi, et

cuicumquc

altcri

quantocius Salernum tetendit: ciimqiienon procul

snc)

nOXOHlI
constilissct,

II

AXNUS

3.

CIIRISTI 1127,
Falco nulla

ab urbe

delegatis nuntiis Saloriiitanis

tentis

civilins niisit,

potius sibi,
tatis,

qualenus eidem snbiiercntur. (luam alleri, damiiiatus ejusdem

conipetebat
:

Nam
civi-

munilinnibus snbjiciuntur . Ramnulfi comilis menUone facta, ait

circiini(|ua(iue

His et aliis

ita deciirsis,

universuin diicatum Amalpliitanoruin

generis successione
si

quod

et

comes

ilie

su;e subjugavit potestati,

et Meliihi-

Guillelinus dux,
hEDrede, vivens
ei

ex conjuge nalo cariturusesset

illi

etinde procedens, Trojanam civitatem,

concesserat. Quibus

respon-

tanam,

et tolius fere Apulia; partes obtinnil, elc.

:

dentes
ei

Nos nullo modo, inquiunt, nulla ralione

(]uoniani {ilura

concludibiue
S.

Quibus

peractis, victor et exultans

subdemur

malorum Guillelmo

Siciliam re|iedavit .

duce ejusque luffidecessoribus perpessi sumus, qiia; etiam ab eodem ipso nobis inferri, si dominatus culmen super nos susceperit, formidanms cumipie haec et iis sinulia ab eis superbo ore iiroferreiitur,
;

Ilonorius 11
:

eum excominunicat

Sub-

jungit Falco

Consilio babilo, ad ducalus arri-

atque quidem Sarolus nomine unus ex illis, qui ex parte comilis \erba detulerant, dum conlra eos pio lioc ipsoverba reddidisset, moxillis in euin furore
concilalis,

dum

fugain evadendi infelix ageret,

piendum honorem aniinum impulit elatum, et pra3cepit onmibus in terra sua inanentibus, ut ducem Rogeiium eum vocitarent, quod et factuin est . Alexander vero abbas in eanidem rem scribit Per ideiii tempus Romaiue Ecclesia; Pontificium llonorius papa II administrabat, qui Romae
:

ferro ab ipsis succisus interiit .

Faclum hoc

a Fal-

obituin
liensiiim

Guillelmi ducis percipiens, necnon Sici-

coneomissum.
3.

A Salmiitanis
:

civibus recipitur.

comilem ducale jam ambire regimen

:

Pergit

cognoscens, doluit

Alexander
relur,

Quai videlicet
sui

cum

Rogerio relata

fuissenl, licet cordis dolorequam|)liirimuni tange-

animi
sibi

imiielum pro temiiore graviter

valde atque sine dilalione Beiieventum properat. Deinde missarum celebrans solemnia, ipsum publica voce analbematis jaeulo percuUt , si ducale oblinere

Urbem

egressus

obvolvens, rursus initlebat exorans eos, quatenus

culiiien ulterius conaretur, vel quis(|uis ei ad nan-

juslum ad babendum erat, non denegarent. At illi sujier hoc iteruin atque iteruin conferentes, tandem alia respondenles dixerunt:Conce-

quod

datur nobis munitio Turris-Majoris ad custodien-

ciscendum consilium, auxiliunive tribueret. Unde factum est ut ijise Raiiulfus comes ab eo, quanqiiain inale consultus, iienitus averleretur, modis omnibus nileiis praepedire eum, ne ducatiis quiret
,

dum

sicque
ille
,

jiost

audito,

dominio ipsius subdemur. Quo quanquam super boc pernimium

eis

conscendere apiceni.

Verum Rogerius Saleriii comquod

morans (quo

e Sicilia venerat) cuin audisset,

aggravaretur, subditionem tanien civium acceptu-

rus praedictam arcem

pro nulu ipsorumconserrefert

vandam annuit
statim comes
sine culpa eos

Idem

Falco

Juravit

ille

Rogerius, (juod sine judicio, el

papa Reiieventum venisset, alque in se excommunicalionis intorsisset jaculuin,misitad eum orans, ul iioii ab Ecclesia dominatum ducalemque honorem , generis jure sibi coinpetenlem, couscendere
proliiberetur.

non capiat, neque capi permillal, neque extra diesduosin expeditione illos perducat,
et

Nam

et

ejusdem ducatus culmine libenter

turusessel . Falco vero
pajia;
:

prout aequitas imperaret, de ipse obsecunda

castellum

Turiis-Majoris de illorum poteslate

Misil praderea

domino

non auferat; et si quis abstulerit, ejus auxilio sub eorum potestale restiluat )>. Ex bis iierspicuum fit, fabulosum esse quod scribunt recentiores rerum Sicularum auclores, RoQerium scilicet Siciliii; comitem Guillelmi Apulise ducis Conslantinopolim profecti diliones iiivasisse, et usquead mortemejus retinuisse. Id (luidem a nobis anno mcxxi confulatum, sed ex Willelmi niortis narratione magis
convellitur.
fuisse

Honorio munera mulla aurietargenti, poUicitan(IoetiainurbemTrojanam,etMoiitem-Fuscum, ut ducalus ei vexillum et nomen largirelur, quod nun(|uam tempore illo pracdictus papaHonorius ei
conceiiere dignatus esl .
6.

Ei

diicalus Apnlice datus fuerat.

Verum

jure merilo Honorius II ducis Apulia; tiluluni Rogerio comili Siciliae lu^gavit. Gualterius euiin Ecclesiffi

Ibidein

diximus

Willelmi
[iriucipis

uxorein

Tarvanensis arcliidiaconus, in Vita B. Caroli

coinitis
erit,

GailleQrimam^ Jordani
Recipitur
referl,
et in reliqita

Capuae so-

Boni

Flandria;, de

cujus martyrio

mox
mor-

rorem.
4.

der abbas

ApuUa. Ramnul fum comilem,

AlexanMalliildis

sermo

cap. 2, narrans Guilklmi ducis

:

tem, scribit
(neniiie

Qui utse

periclitari cognovil, Saleret

nilanum archiepisco|)um

Trojaiium episcopum

maritum, sese Rogerio sororio subdere noluisse, quin vice versa Rogerius coniitem Rogei ium Orianeusem sibi subderet, additijue Taiidem Rogerius abire non passus tam pro conjugali Mathildis
:

Romualdum

utrique sedi prffipositum, uti

jain dixiuius) advocavil, alque

incoluiiiis esset, fecerat,

quod

antea,

dum

eorum quoque lestimonio

Apo-

desiderans confirmari, quidquid mobiliuin velim-

copula, quiaei propinquus erat,

talis suffi

quam

pro strenui-

mobilium
slolorum

in terra iiossidere videbatur, beato

[irincipi

nomine, quam sibi in acquirendo Apuliam oinnino profuturam sperolial, ejus susceplo hominio subdidit ei praefatuin (juem proposuerat comileni deinde ciim accepta fulelitate Salernum
;

Petro, ejiisque vicario sanctis-

sinio |ia|iceHoiiorio, ex cujus ore sacro

fre([iieiiter

hoc i|isum

audivi (lioc enim

tem[iore Gualterus

vivebat) jure perpeluo

ac deinde
gravit .
iii

possidendum delegavit

ingreditur. Amal|iliilani deinde videntes Salerni-

confessione Domini ab hac luce mi-

tanoo comiti colla subdidisse, et

ipsi

itidem

ei,

re-

HOXORII
7.

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1127.

397

Nec

vi,

potest Rogerius.
Lis vcrbis
tioiie

nec nmneribus Ilonoriiimll fleciere Alexamler tamen iilciii ac Falco

narrat

Papa vero

iis

perceptis (lega-

ncinpe Rcgcrii) nulla ralione, uuliove pacto

prccationibus flectitur
:

9. Honorius II in Concilio Trojano Rogerium comitem iterum excommunicat. Supra dixi Hoiiorium II Trojam scse conlulisse; is autem in Oratione in Conventu Capuano habita, ct a Baronio

ejus

imo

iiliim

excom-

num.

3 rclata, dicit

Rogerii coinilis fautores in

muiiicantio fcriens expeilcbat. Porro Rogerius in-

civcs Benevcnfaiios sgeviisse

dignationem aiibuc illius patienter sustinens, misil ileruin at(|ue iterum eum suscipiens quod se habere jure clcccbat, nondenegaret. At coiitra papa

in die festivitatis S. Martini, co scilicet tempore quo Honorius II, non Bencventi, sed TrojiE vcrsabatur. Alcxander abbas

quid lunc gcstum fuerit hoc

ha'c

modo

narrat

Post

eodcm modo quo supra,

gercns aiiimum, nullo
Rogerii
sed
partes
II

in

eum

obstinatissimum
ipsius as-

modo

dcsidcrio

sensum prsebere volebat. Alexander abbas, qui

sequebatur, gesta ab eo adversns

Honoriuin

et

urbem Bencvcntanam
:

dissimulat,

autem priedictus priesul a Trojanis civibus accilus, eorum hominium flagilantibus ipsis accepit (nempe Honorius II) ubi pridem universi Apuliie ad se venicntcs magnates adversus Rogerium ita eodem sollicitante, foedcrc ei uiiiuntur,
ut nonnisi
si

Audiens autein, inquit, praidictus Rogerius Siculorum comes prcxfatum Pontilicein Honorium pclilionibus suis circumflecti non posse, clc. fauloribus suis pra^ccpit, quateiius quol i^ossent captivos perducerent BeiieFalco ea narrat
a

eum

penitus expellercnl, aut in bello,

;

cx quibus fuerunt Grimoaldus Barensium princeps, Gofridus comes Adrensis, Tancredus de Conversano atque

possent, de terra necando delerent

Rogerius Orianensis coines, aliique complures;

ventaiiorum,
festarcnt.

et alfliclioiiibus

multis civitatem in-

ctum,
8

excciiti

Qui vere magis quain fucrat eis injunsunt . Post aliqua inlerposita

quorum scilicct uiianimifali et Robcrtus Capuanorum princeps ejusdem papa) borfixlu comitisque
Ramnulfi (sororii Rogcrii qui ab eo defccerat) instigafione consocialur . Hoc Honorius II in sua
Oratione cifata designat paucis his verbis
:

His talitcr

omnibus

sui)erius narratis

evoliitis,

pra.'dictus
tutis

Pontifcx Honorius nihil utililatis et vir-

Cum:

erga civitatein Beneveiitanam agere depreIII

hendens, consilio saiutis acccpto,

nuarii (currcntisChiisti anni
adivit
;
)

kilcnd. Jacivitatem

Capuanam

continuo pra^dictus Robertus (Capuse) prinpalalium

castrameut Pe-

ceps olficiosissime illum excii)iens, ad

episcopi Capuani gaudio
tari praecepit .

magiio

eum

Princeps hic

filius

eral Jordanis,

quc pro quibusdam imminenfibiis negotiis civltatciu Trojanam adiisseinus . Pergit Alexander o Nec mora, priefatus Apostolicus Beneventuin repedat (hoc sc. anno circafestum S.Martini) ibique non longa inlerccdcntemora rursusTrojain revertitur (vcrosiiniliter sub exitum mensis Novembris) qui ibidein episcoporum celebrans Concilium
((juod ohservalione

XIV kalend.

J.uiuarii

hujus

aiini deinortui,

regiinius in Tabula gcnealogica principum Capua-

vel (luisquis

norum

animadvcrlit

Honorius
,

vero
in

antequam
ipsemet
aut

surus seu

dignum est) Rogcriuin iterum, ad adipisceiulum ducatum consenopem coUaturus esset , ab Ecclcsia
ei

Benevcnto discedcrct
affirmat in
siia

Troj;E

fuerat, ut

Oralione

Iiabita

Concilio

excommunicando cliniinavit: cumque his peractis denuo Benevenfum remeassct, Rogerius rursus
legafione

coetu Capuae congrcgato,

quam

Baronius nuin. 3
cxscripsit
;

ad

eum

directa

simplicitcr

precalur

ac seq.

refert,

quainquc ex Falcone

quatcnus anathematis sentenliareinota, ducalique

sibi dignilate

Cnm
vitalcm

pro qiiibusdam imminentibiis negoliis

;

ci-

conccssa, scrvitium ejus susciperet

illc

Trojanam adiissemus hicque observanduin, Baroiiium non Falconem, sed ejus Epitomen scqui, aut aliqua pro lihilu innlare. 8. Robertus Capuce princeps anno sequenti
inunctus.

(inense

Dccembri). At

rursus in

eodem

ipso

quo supra immobiii mentc

suo)

persislens,
.

petitioni
II

nullatenus

acquicfcit

Imo

llonorius

Capuain
iO.

pcrrcxit,

ut referl Falco hoc anno apud

et

Baroniiis

num. 2

refert ex

Falcone
;

Baronium

niiin. S.

unclionem Robcrli novi comitis Capuani verum cum sicundum eumdem Falconem Honoiius II
kalendas Januarii Capux' exceplus fucrif, et episcoposetabbafcs ad eam unclionem convocarit,
tertio

Rngerius comes sese ad Bogerius tantam ipsius (neinpe Honorii II) iiisolciitiam, ani-

Uonorius II

arma parant.
munKjue

Pergit Aiexanilcr

inflexibilcm specfans, ad Siciliam trans:

ccefus

ille

anfc initium seqiiciifis Chrisfi anni conpoluit

et
:

gregari non

Hoiiorius ,

inqiiii Falco,

arciiiepiscopos

abhates accersiri

pripccpit

quatenus ad principis
exultalione

uiictii)ncni convcnircnt, qiii

euntcs die sfatuto (scd a Falconc non dcsignato)

ingenfi ad Capuanam Ecclcsiam convenere.^Archicpiscopus ilaque Capuaiius juxta {)ric-

quatenus quod huniilibus armoruin violentia revertens adipisceretur. Cujus ahscessu cognito, papa ct ipse, quanlocius potuit, repetit, ut inde bcllicam aciem duceiis adversus eiim, siinul cum pricmcmoralis principihus oI)sistere deberet , si
veclus navigio redit
vcrbis obtinerc non
poleraf,
forfc

cuin

hoslili

manu ducatum

invasurus re-

decessorum
ac tanfo

suorum Privilcgium
,

pricsenfe

fali

diret .

Ponlifice Honorio
(|uai

cum
,

turha virorum

religiosorum

coiiveneral

et

cpiscoporum
principalus

convcnfu,

prtciiiclum

Robcrtum

in

tl. Concilium Trecensc. A nuni. 6 ad 9. Concilium Trecensc, cui Maftlia;us, Albancnsis episcopus cardinalis , legafus Aposlolicus archiepi,

honorcm inunxit

el coiifirnKi\it .

scopi

Rhemensis

ct

Scnonensis, varii(iuc episcopi

398
inlerfiiere
,

HONORII

II

ANNUS
;

3.
XLix,

CHRISTI 1127.
qua; ideo boc anno
ferens
datac sunt,

anno tantnm soquenti celcbratnm babitum

die
xiii

Bernardus

cum
cilii

in

ojus Pra?fatione Joannes Mich.icicnpis Con in

enim impatienter
fridi

qnx adversum ulrumque

Gau-

scriba dicat, illud

Hilarii

solemiiitate

[ircesuiem a rege gerebantur, tain suo (juam

mensis Januarii) anno mcxxviii ali iiicariiato Dei Filio, ab inclioatione lira'dicta! mililife (iiempe Teinplariorum) ix ;qui
sancli

(nempe

Carnotensis episco|)i noniine litterasad HonoII

rium

Stephani

querimonia} plenas dedit. Beconciliationis cum rege testessunt littera;, quibus conB. Martini
S.

annus

Incarnatioiiis etiam notatus reperilur in Co-

c(Hlit Ecclesiae

Campensis

in

urbe Pari-

dice Ms. Bibliolhec;E Victorinae Parisiensis, ct in

Historia Hierosolymifana Jacobi de Vitriaco. Tyrius

siensi sita)

Ecclesiam

Dionysii de Carcere, utvo:

quidein

ait

Conciiium istud Ordinem Templario-

xxv mensis Martii vel a die Paschatis ibi incipiat, certumque sit Concilium mense Januario congregatum, Tyrius nonnisi de mense Januario sequentis Ciirisli aiini interpretari potest, et male aliqui viri docti, cum ad ejiis annos Incarnationis nunierandi modum animiim non advertissent, vel numeros apud Tyrium mendose descriptos esse causati sunt, vel
is

rum jam sed cum

novem annum

annis fundatum confirmassc

Incar. vel a die

Quapropter , inquit Campis etfraIribiis inibi Deo servientibus Ecclesiam S. Dionysii de Carcere, quain diu manus laica injuste invaserat, qu;c etiarn tempore nostro ad inanus regias redacta fuerat, ipsam in manibus nostris redditam
cant, quaj usurpata fuerat

Ste|)banus,

Ecclesiae B. Martini de

ex consensu, petitione et voluntate ipsius domini

regis Ludovici, Adelaide regina,
filiis

eliam Ludo-

vico rege,etHenricoejusdem Ecclesia3 abbate con-

cedentibus, salvo in oinnibus jure Parisiensis Ecclesiai in per|)etuuin

donavimus

ad vanas interpretatioiies recurrere. Annus itaque ^rae Dionysianae Mcxxviii mense Januario erat

adhuc annus mcxxvii Tyrio,

et

nonus exiens a

fundatione Ordinis Teniplariorum. 12. In eo regula Templariisdata.

Baronius
eum
da-

num. 6 recte asserit Mattlmum Albanensem episcopum cardinaiem liuic Concilio prcefuisse, et ea
occasione Epistolamxxi sancti Bernardi ad

Stephanus episc. Parisiensis diversus a Stephano Anselli Dapiferi fratre. Manricus in Annal. Cisterc. ad liunc Christi annuin cap. 1 autumavit Stepjhanum episcopum Parisiensem fuisse olim regi carum, nuncque invisum, et de eo intelligendum quod scribit chronographus Maurignial^.

censis

Defuncto Willelmo, Anselli Dapiferi gercancellarius frater

effectus est.

mano, Sfephanus
major regi.^edomus

amborum,
qui dia-

tam.Sed ad

Concilium Epistolam sancti Bernardiordine xvii ad Petrum diaconiim cardiiialem datam,in qua sanctus abbas excusat quod vocatus
illud

Hoc

retroaclis ge-

nerationibus fuerat inauditum, ut

homo

conatus fungebatur

officio

militi;e

simul post

non

venerit,

male revocavit

ibi

enim divus Ber-

nardus de alia profectione nobis ignota sermonein babet et Petrus ille, quiil)i(iem a sancto Bernardo vocatur diaconus cardinalisetlegatus, anno mcxxy legatione Giillica, non vero hoc anno functus est, ut eo Cbristi anno ostendimus. Begulam a sancto

regem duceret principatum. Hic vir indusfrius, et saeculari prseditus sapientia, lum mulfis Ecclesiasticorum bonorum redditibus, tuin familiaritate regis, quain sic habebat, ut ei potius a quibusdam
diceietur imperare quain servire
citate su[)ra caeteros

Bernardo ex injuncto Concilii Trecensis Templariis datam, non multo post a Teutonicis receptam fuisse testatur Jacobus de Vilriaco Card. in Hist. Orient. cap. lxvi. De incremento vero Templariorum post regulam acceptam complures libri tesles siint. Porro exdiecelebrati Concilii Trecensis
die sc.xii Januarii anniMCXxviii; intelligiinus

efflorebat, etc.
critici

temporali felimortales nostris temporibus In ea etiam sententia non pauci

,

versantur.

Verum

ut animadvertit

Ducbes-

nius in Notis ad Hist. Calamitatum Petri Abaelardi, pag. siensis

1175

et seq., Sfe|)haiius e[)iscopus Pari-

diversus est a Stepliaiio canceliario Anselli

;

Da|)iferi fratre

cum

tabul;^ B. Marise de Gornaio

thceiim

Albanensem

episc. cardinalem, lioc

Matanno

referant siniul et Stepbanuni Parisiensium epi-

scopum,
nentein

et
;

Stephanum Da[iiferum Gornaium

te-

saltem exeunte, legatum Sedis Apostolicae

iu legatione Aquitanica

in Gal-

quem ultimum

fratrem fuisse Anselli,

Duchesiiius
f;icit,

liam venisse. Girardum Engolismensem episcopum

ex documentis publicis

liqiiet.

quidem
quia in

conlinuatum

fuisse, ex di-

utrumque Stepharaim cancellarium

cendis anno mcxxx intelligelur.

legationes fuisse

Duasenim

inGallia

Stephani Parisiensesepisco|)i Epita|)hio,

attribuilur; at E|)itaphia, de

quodnpud
antiquilate

non semel insiiniavimus.

13. Ecclesia Gallicana dissidiis turbata.

A
/,?<;

Victorinos Parisiensis legitur, cancellarii dignitas

ei

quorum

num. 9

ad iS.Slephamis e|)i;copus Parisiensis

non

constat, nullain fidem in similibus faciunt, ut

,

dovicnm VI Francorum regem anatheinate percubona nonnulla usurpasset lit , quod Ecclesiae eamque ob rem iitteras ad omnes Ecclesiarum praeialos et abbates, adipsum quoqueHonorium II
dedit, rogaiis ut sua3 se causae adjungere vellet.

saepius insinuavimus

et verosiinile est istud

qiii e

ab

aliquo e iposleris fuisse inscriiitum,

Sfe|)lianis
ctio

duobus

unum

fecerit.

Qua de

re legenda Colle-

Documentorum ad

notitiam cancell^iriorum

Sed tandein rex ablata

fato

restituit, et

a vexandis pra>narrat Barunius

Fnmcia) conducentium, subjuncta Historia; comestabilium et cancellariorum Franciae a Dionysio

Godefrido lingua
G;illica

Siephano

et

Henrico Senonensi archie[iiscopo

destilit, uti

Stepbani metro[iolita

causisverodissidiiinler
et

publicata [lag. 72. De Luduvicum Francia; regem

exEpislolis divi Bernardi xliv, xlv, xlvi, xlvii et

Stepha7ium Parisiensem ei>isco|)um, legendus

HONORII

11

ANNUS

3.

CHRISTI 1127.

399

Mabillonius in Notis fusioribus ad Ep. xlv S. Bernardi ad

nioiiere

qui aderant episcopis, in archipraesulem ungitur,

cui ct pallium a pnpa Honorio dirigitur , subjun-

eumdem regem

datam. PratLTmiseram

Dapifcnim, majorem domus regia;, el senescalcum seu senescallum unius cjusdemque dignilatis nomina fuisse, huicque curam incubuisse

chronogra[)bus. Octava aulein dics, eaque Dominicalisante festum sancti Jacobi Apostoli,non in X kalend., sed in XV kalend. Augusli, seu in
git idein

domus

regiae seu sacri

palatii ac aulie,

idque evi-

dcnler demonstrare raria scriptorum Francorum

loca in Glossario Ducangii.vocibus Dapifer, Major-

domus

et Seiiescallus, Prasterea
,

observandum

Sle-

diem xviii mensis Julii incidit anno prfficedenti, quo cbronographus iste Norbertum creatum archiepiscopuni diserte asscrit. Hanc sententiam certam et indiibitatam esse, quae in ejus moite dicemus,
ostendent.
\1. Primiis episcopus iMtinus urbis Tyriensis.
nuiii.

phanum de Garlanda

dum

cancellarius

esset,

electum fuisse episcopum Bcllovacensem, sed eam

sedem nunquam oblinere

poluisse, ut

San-Mar-

Ad

21 et seq. Willelmus Tyrius

lib. 13,

thani in episc. Bellovac. ex Ivone Carnotcnsi de-

cnp. 23 refert,

Guillelmum natione Aiiglicum con-

monstrant. At Stephanum de Garlanda deinde clectum Parisiensem cpiscopum, quod volunt Lab-

tuor annis infidelibus

secratum fuisse arcbiepiscopum Tyri urbis a quaere|)tce. Honorius II litleris

[iro[irio

beus

et

Mabillonius pag.

4-22

de Re Diplom. plane

interritorio Barensi octavo idusJuliidaVis, pra3ce[)it,

conAclIilur ex documeiitis a
citdto in

Dionysio Godefrido

ut sutfraganei eidem tanquam

metropoli-

mediuni adductis,
Londinense.

tano redderentur, monuitque patriarcham Antio-

15. Coiiciliiim

Ad num.iSet

cbenum

cui parebant, ut

[)Osl

lilterarum

suarum

seq. IIoc

anno

iii

Aiiglia pro reformandis Ecclesiie

insjiectionem id executioni inandarelur. Fnkherius

3 Hist. Hierosol. ad annuni mcxxiv, Deus Antioclienam Ecclesiam cuni Hierosolymitana Ecclesia, qua; dua) dissident de Tyria teilia. Ilia dicilhancsibi fuisse subditam sub

moribiis Concilium habitum, non

WintonicE, ut habet Baronius, sed Londoni, seu Wcstmonasterii, ut conlinuatorWigorniensis liiijus temporis auctor,

Carnotensis
:

lib.

ait

Pacificet

Mattbxus Parisius

iii

Chron. Iluntindoiiiensi

lib. 7,

pag. 383, et Hovedeniis pag. 478 diserte affirmant.

Graecoruintem[)Ore. Hicc dicit se esse

Privilegiis a

communitam
Guillclmus
Tyrii expcdi-

Eidem prafuit Guillelmus tantuariic legatus apostolicffi Sedis; scdit autem

arcbicp. ot
tribus dic-

Roinano Pontifice

. Iste

unus

fuit e

decessoribus Wiilelmi

bus, idcsf, terlio idusMaiietdiesequenti, terlioque

post hoc, qui fuit XVII kalendas Junii , ut dicitur
in Pripfatione. In eo Ecclesiastica disci[)lina

tionis sacra; scripforis. FulcheriusCarnofensisHisto-

riain Belli Sacri ab aiino

libris tribus deduxit,

cano-

mxcv ad annum mcxxvii Balduinum GodelVidi Bullonii

nibus

xii sancita, et

canonibus

v, vi et vii,

presby-

teiis et canonicis proliibitum,

ne uxores vel cou-

fralrem in protecfione Syriaca secutus, cujustuin erat capellanus, ut ipsemct affirmat.

18.

cubinas haberent. Inio in Canone

eorum

slatuitur,

vii de concubinis nc ab aliquo potestate minore

Moritur
in
,

S.

Gualfardus
et

solitarius.

Baronius

addeiidis
refcrt

corrigendis
sa^icti

vel majore delineanlur, sed libere eisdeni ministris

num

Mcxxvii

mortem

anGualfardi,

ad

Ecclesis tradanlur, et Ecclesiastica3 disciplinai vel

servituti tpiscopali judicio

mancipentur

Veronam adveniens, |)ostquam lolos viginti annos solitarius in

vicina urbi silvula uni Deo notus vixisset
retraclus,
;

ortu Augusfani, qui ex Alemannia

16. S. Norbertus

anno pratcedenti Marjdebitr-

in

gensis archiep.

dictus.

urbem

Ad num.

20.

Sanctus

A'or6e?'ii/60rdinisPrffimonstratensisiiistilutoranno

Magdeburgensis archiepiscopus renuntiaDodcchinus abbas in Cbron., et duratio sedis cjus ab llugnne ejus Vila; scri[)lore coselaneo niemorata demonslrat. Cbronograpiuis Magdeburgensis a Mtibomio editus Iradit cum morluo aithie[iisco[io Magdeburgensi , electores
su[jeriori

tus est, ut notavit

annos juxla |)ra!ilictam Ecclesiaiii veluti reclusus Dco servivit, ibique hoc anno pridie Icalendas Maii mortuus est. De eo plura in AclisSS. Bollandianis ad diem xxx niensis Aprilis, sed iion ex veteribus, atex recenlibusmoiiumenlis.
ibi

decem

10.

Alpho7isus

Ilenricus Portugallio'
prceslat.

Alphonso VII hominium

narrat Sandovalius in

IIoc anno,
VI,
fol.

comes
uti

Al|)lionso

lil, in

inter se

non convenirent de

[lersona in cjus

locum

regnis Castell.r, Legionis et Galicia; iiiagn;E turbae

excifatsc;

subroganda, eosa
esse
,

Iigatis A[)OstolicisSpirain accilos

ciini

eosilem

communicalo

Lothario rege

Alphonsus enim Uenricus Portugaliiaj comes non conteiitus favisse Alphonso Aragonirc
regi, et Castclbn rebellibus adversiis

(jevman\xQ.onf-\Vu),Norbertum, quamvis [ilnrimiim renitenlem, elegis.-e, et huiic tomitatu llalvcstadensis ac Biandeburgensise[iiscoporuiii Magdebur-

Aiplunisum VII
el fuse a

Caslella; legeni, cujus bencQciarius erat, in bello

hoc anno inler utruni(jue regem gcsto,

guni dediictmn

Ibidem

kalciid.
iit

Augusti

(legcndum
concursu

XV

Icalend. Auf/usti,

seijuentia evi-

Sandovalio descri[)to, arinis eliam vexabat There' siam inatrem yl//j/ios;<sCastell;E rexainila; [latro:

denler os!eiidunt)(|UX' tuiic evci)ilDoniiiiica,iTiagno

coiiiiliiin

ciniiim susci[)iens exercifu congregato

iii

Portu-

ac [irocerum, a cleroet []0[)ulo

galliam

iiitravit

veriim

acce|)fo
fuit.

in

coxendice

cum
et iu

ingeiili gloriasusci[)itur,

ab oiiinibus

eligitur,

vulnere ad sua rcdire coactus

giuiii

(!.\.mu\uaAlphon-

sedein

suam

diviiia

laude

attollitiir, ct

octava

sus Uenricus victoria clatus Al[)honso regi Iioinaprtcstare renuisset,

i)riiici|iem

dein die
Olensi

idem

in festo

Jacobi Apostoli ab
aliis

Udone
[laucis

scseque

suprcmum

in

e|)isco[)0,

cooperanlibus

non

siio |)riiKi|)alu

dixissct, AI|)hoiisus rcx

400

HONORII

ir

ANNUS

3.

CFIRISTI 1127.

novuiii slafim exercituin collcf^it ^Ira mclxv, praeseiili

ncnipe Chrisli anno, cunKiue in Porlugalliam iugrcssus esset, Aiplionsus comcs, quo se verteret

sancti

edidil,etBollandusad dicmll mensisMartii recitat, iiiijiis principis, qiiem Sugerius in LiidoviroVI Franciscrege pag.315EcciesiiPnei illustrem

nesciens,

pacem ab A/phonso rege

oljlulit.

poslulavit, eique

comitatus sui liomngiiuu

iionem A/p/ionsiis
omnilius
erat.

Adlianc condirex co luhenlius accessit, quo

defensorem, eleemosynarnm liberalilate conspicmim,eljustitia! tiitorem insignem appellat,ca;dem

his

verbis

narrat

cap.

Auno

Verbi

Incar-

iu Castella perturbatisilluc ei

redeundum

nati Mcxxvir,

Indictione V, sexto nonas Marlii etc.

execrabili

Pr.Tcipui

enim
,

Bertrandiis cotnes

inler magnates, et intereos marilus Elvirre Alphonsi VI

ipso die in

plurimorum perniciem

quofilius

rumdam

scelere interfectus est Brugis in Ecclesia

ncplis, Aragonensis regis partes aniplexi erant.

20. IJisloricortim Hispanice error correclus.

S. Donatiani

Carolus comes Flandriae,

,

sili

Exisliinal Sandovahus Bertrandum bunc esse comitem Tolosanurn, sequiturque alios Hispania? historicos, (|ui Iradunl Bertrandnm iiunc nepotem essc A/plwnsi VI, natum ex conjiigio Baiimmdi S^ncW-

^gidii comitis
Toleti legatur,

cum

E/vira Infanta.

Verum

iiic

error, licct antiquus,

cum

in veteri Historia Ms.

solide rcfellilur a Calello in Hist.

(juondam Daciae (id est, Daniac cujus ca^dem anno mlxxxi retulimus) et Adelae regina?, quam posteaduxit uxoremRogcrius dux Siciliaj , hujns nominis primus. Sanctiis princeps, cum debitor honoris adepti , inquit Sugerius citatus, qui hoc tempore vivebat, potentes quosdam genere hiimiles, opibus clatos, dominio ejus lineam consanguinitatis absentare superbe
regis

Canuti martyris

comitum
gento,

Tolosae, ubi Guiberli

abhalis de Novin-

innitentes (erant

enim de

face condilionis servilis)

satis

Guilklmi Malmeshunensis auctoritate Bertraiidum illiim nothimi fuisse demonslrat. Oslendit etiam Catellus Bertrandum comxiem Tolosanum boc tem|!ore in vivis non fuisse, et Aiphonsum Jordanum ante annum mcxxi aut insequentem natura^debitum solvisse. (^ynwe Bertrandus zomei, Elviree maritns, qui hoc anno arma adversus
et

judicio

ciiriae

convenienter

repeteret

ipsi,

videlicet Brugensis Ecclcsiffi praepositns, et sui viri

superbissimi et famosi proditores, crudelissime

ei

insidiabantiir , dieque secunda mensis Martii ne-

interfecerunt. Ludovicus VI Francife rex Flandriam animosus intrat, ut nequissimos atrocissime perdat, toto nnimi et operis nisu exaestuat.
farie
a

Alphonsum

VII capesiit, divcrsus a comite Tolosano. Hispania? hislorici, ubi de vicinorum princi-

Comitem

FTandria; Guillelmum

Normannum

filium

Roherti Hierosolymitani Normannia;

tuit , subdit

comitis (ad

pum

familiis

verha faciunt, coecutire solent,

sicuti

eiim enim jure consanguinitalis spectabat) consti-

vice versa

rerum Gallicarum

scriplores de exter-

idem Sugerius.

norum
21.

]iriiicipum gcnealdgiis

Wd/e/tniis

sermonem habentes. Normanmis sororem regina;

23. Wilie/rniis

uxorem accipit. Hoc anno, o cum (Juillelmus cxul , inquit Ordericus lib. 12, loqucns de Guillelmo filio Roherli Normannioe ducis, quem
Franciie

constitidtur.

Normannus F/andriiB comes Gualhertus Brngensis, urbis suaj

et in

puhlicus nolarius,

plerisque

testis

oculatus,
et

alteram beati Caroli Boni Vitam

scripsit,

Bol-

Henricus Angliai rex caplivum a multisannis tenebat, viginli sex cpset

annorum,

et

nemo

posset ei

de paterna

hffireditate recuperantla sulfiagari

contra

regis Francia)

patruum siuim, Adeles regina (conjux Ludovici VI uterinam sororem suam (Joannam nuncupatam) dedit illi in conjugem, Rainerii scilicet marcliionis sobolem, etc. Hoc mense Jauuario
factum est,
Gisorlis
et

Ludovicum Galliffi regem XIJl ka/endas Apri/is Dominica ex Attrebato ubi versabatur mandasse magnatibus et baronibus, ut alium ducem in locum Caroli neiiotis sui eligerent, et pro morte ejus viudicanda omnem suam operam pollicitum
landns etiam publicavif.
Ille

cap.

refert,

esse.

Electus pi-efatus Guillelmus,

exquisito

pluresque ex
affecti
:

interfcctoribus

morlis genere

paulo post
Gisors,

ante Quadragesiinam

His ergo et diversis ultionum modis et sanguinis

lota, et (juasi rebaptizata

(vulgo,

Eptam

fl.)

venit
(id

cum
est,
:

militari

oppidum Normanniae ad manu Normanniam

multi cffusione
Giiillelmo

Flandria,
n,'x

Normanno

coinite

conslituto,

in

caluinniari

in

jus vocare, ut videre est in

Frauciam, Deoaiixiliante,vicfor remeavit

tis

, inquit

Glo^^sario Ducangii)

sed

eum Normanni
sunt
ex
.

velut do-

Sngerius. Beati Caroli martyris Flandrorum comi-

minum
duxerat
comitis

naluralem
Guillelinus

reverili

Jam uxorem
Fulconis
illud

nomen

variis Martyrologiis inscriptum,

testa-

unam
II

filiabus

Andegavensis, sed
Honorii

matrimonium

Callisli II et

jussu dissolutum fuerat, ut

anno mcxxiv monstravimus. Bainerius vero comes seu marchio erat Monlisferrati, uxoremque sihi copularat Guil/am Burgundam, viduam Humberti II
comilis Maurianas seu Sabaudiaj, et
laidis reginre Francise.

tuniue Molanus in Indiculo sanctorum Belgii ex vulnerato ejus cranio sa^pius bihere fchricitantes. 24. Any/ioe rex sihi a Wil/e/mo Normanno proicavet. Matlha^us Parisius in Chron. de Ilenrico Anglorum rege curiain suam apud Windleshoram tenente verba faciens scribit: Venerunt

malrem Ade-

ibi

ad regem legati dicentes

tibi

Carolus comes Flan-

drensis

dilectissiinus, a procerihus suis, pro-

22. B. tur.

Gualterius archidiaconus

Caro/us Bonus F/andria> comes occidiEcclesiffi

ditione nefanda est occisusin

Morino-

Et rex

Francorum

rum in Vita beati Caroli Boni comitis FlandricE, quam proxiinisposlobilumejusmensibus in lucem

fratris tui,

temploapud Brngas. comitatum Wiilelmo filio nepoti tuo et inimico, et in quo jam
dedit

valde roboratus, diversis cruciatibus

omnes

prodi-

HONORII
tores Caroli inlerfecit.

II

ANNUS

h.

siiie

CHRISTI

128.

401

Super

liis

iiaque rex Heiniille

cus nimis anxius erat, eo quod esset juvenis

tum suum Gaufrido

nest, adolescenti

animo reverteudi profeclurus, dedit comitafilio, cognomento Plantageeleganlissimo

:

strenuus

satis et aniinosus,

et

comniiiiaretur se

et

peregre pro-

regi Henrico

tam

Angliam

(|uani

Norinanniam

fectus

aljlalurum, qnae

sil)i,

ut dicebat, jure bixreditario

Hierosolymam cuin prosperitate pervenit. Decujusadveiiturex Hierusalem (sc. Balduinus \\)

debebantur . Henricus rex sibi picecavens, Matbikiem Oliam, Henrici V imperatoris viduam, in

valde

Normanniam
ipse rex in
;

inisil a

desponsandam Gautrido
:

filio

comitis Andegavensis

et

postea seculus est

Augustam , ait Mcxxvm ad bunc vero annuin Matlb.Tus Parisiiis habet Fulco comes Andegavensis Hierosolymaui
:

eam Hovedenus ad annum

suam priniogenitam, mortem suam. Quod cum a rege AnglorumHenricocompertum fuisset, transfretavit in Normanniam et fiiiam suam imperalaitus,

dedit

ei filiani

cum

spe regni post

tricein praefato Gaufrido

Andegavensiuin comiti

matrimonio copulavit.

HONORII

II

ANNUS

h.

CHRISTI

1028.

1.

Rogerius accipit investiluram Apulice

et

fidelitalem j urat Uonoriopapcc.

Seijuitur aiinus

et dux Rogerius que de rebus

in Siciliam est reversus .

gestis

anni

liujus

HucusRomualdus.

ctione sexta
positus,

miliesimus centesimiis vicesimus octavus, Iiidiquo Honorius papa in expeditione

,

Eadem

habentur, sed fusius, in sa;pe citato Chro-

nico Beneventano, ubi de Haimerico cardinali cancellario,

et Ceiicio Frangipane meiilio liabetur, (]uonim opera transacluin fuerit inter Rogerium et

adversus Rogeriiim

invasorem ducatus

Apuli.c

arma movit

sed ab iUo

tandem jiiramento
se haJjuerint,
:

fidelilatis

accepto, rebus compositis reversiis cst

ista
ita

papam, investitura accepta, quod facluin dicitur

die octava Assumplionis Dei geiiitricis Maria). Ha3C
el

Romam. Quomodo aufem

vero anno
,

describitPiomualdusSalernilaiiusantisles
(pra!senti
scilicet)

Alteco

prosecutus est eliam Alexander moiiaclms.

Rogerius

cum

Quo lempore

niisit

Pelruin presbyterum car-

magno
sua

Apuliam intravit. Papa autem Honorius, cognito quod prufatus dux auctorilate
cxercitu
vellet sild dricaluin Aj^ulia! usurpare, ciijus

inveslitura et

dominium

sibi

pra^decessorum suoingressus

dinalem tituli Sanctai-Anastasia; Riiveiinam, ubi congregata Synodo dcposiiit Aquileiensein et Veiietiarum patriarchas, Ihec in veteri Ponlificali. Qiia; aulem causa intercesserit iiorum coinlemnationis,

Roberto Capnano principe, Raidul|)lio coniitc Tirola;, cognato pra,'dicli ducis, cuni Conversanensibus, Grimoaldo principe Bareiisi, et aliis baronibus Apulifc conlra cum venit, ut eum dc Apulia expelleret. Dux vero Rogerius crudilus et sapiens, pugnandi copiam eis pra;bere noluit, scd in lutis et munitis locis cum suo exercitu se recipiens,

rum cum

jure legitimo pertinebat, Apiiliam

non invenimiis. Insuperha-c ibideni legunbeatus Poiilifex civitatem Sigiiinam

tur

Ilic

cum

pertinentiis suis revocavit

sub doininium

et pro-

speritatem B. Pelri.
2.

S. Uucjo episcopus Gratianopolita^ms fru-

stra pro dimittendo laborat episcopatu.

Eodcm

quoque tempore,
papa,
senio

dum adbuc
primo per
adiens
et

sederel Honorius

sanctus

Hugo

episcopus Gralianopolilanus
legatos,

jamdiu eos immorari lecit, quousque alfiicti la;dio et nccessitate compulsi se dividerent, etad propria retnearcnt. Papa vero videns se a baronibus derelictum, Reneventum rediit. Quem dux Rogerius
e vestigio prosccutus est, et niissis nuntiis,

fatiscens,

inde per sc
rogaiis,

ipsuin

Pontificem

missionem
ista se

noii impetravit.

Sed quomodo
'

habuerinl,
ejus

audiamus Guidoncm
temporis,

abbalem
:

Carthusiae

cum
fecit,

eo
et

ista sic narranleiii

Episcopalem sardesiderabat
,

concordatiis est, cui ligium et bominiuin

cinam modis omnibus exuere

qua

juramentum

ab eo in ponte, qui cst super Sebetum, per vcxillum de diicatii Apulia)

prccslilit
:

ct

senteulia vel dcsidcrio (sicut in principio diximus)

invesUlus est.

Quo

iacto,

Honorius

Romam

rediit,

OiiiJ. in Vil. S. Ilui;.

apud Sur.

loin. ll. diei. April.

Raron.

Toucs XVIII.

51

402
ab
inilio
siioe

IIONORII
promolionis
atl

II

ANNUS

4.

dem

CHRISTI 1128.
civitatis

mortein iisque non

in

(Carnotensis)
et

ante conversioneni

caruit.

Hac

igitur voluntate

dies

sumenle, Romam legatos et litteras in ad venerandae memoriae papam niisit Ilonorium. Sed cum legali postulata non impetrassent, imo magis lilleras ad eum consolatorias, et ad perseve-

augmenta lioc ipsum

suain in equesiri ordine

habitu fuerat vicedorenuntiaiis,

miiius

postmodum siculo
in

habitum

religionis

prajdicto claustro suscepit.

Deinum

sulfraganlibus merilis ad regimen Ecclesi;o ejns-

dem promotus
sciplinis

cst, in

adolescentia liberalibus di-

randum
vis

exhortatorias accepissent, ipsemet quammorbis ac senectiite gravatus, spe tanien in

convenienter instructus. Qui ciim oratio-

nis gratia et devotionis intuitu

nisset,

Hierosolymam

ve-

poslerum quiescendi roboratus,

eumdem Roma-

ibique transitum exspeclans

moram

faceret,

Ponlificem adire curavit, rogans suppliciter obtcstans, dari senectuti sueb licentiam qniescendi, et Ecclesise Gratianopolitaiia; nieliorem in
et

num

suum locum pastorem substituendi. Sed nec ipse quamvis muUas, ut pulabat, justas et animi et
cor|)ons alligaret occasiones, impetrare valuit, ut
sibi

est

tantum et Deo vacare permilteretur. Credituni enim, quod sola auctoritale et sanctffi conver-

sationis
ctffi

exemplo plus

jiosset j^Iebi

prodesse subjeqvisi pete-

quod post exequias domini Guarimundi dumclerus et populiis de sulistiluendo l^astore traclarent, communi omniuni voto electus est. Postquam ergo consecratus est, coepit adversus regem quaestiones movere difficiles, allegans Joppensem civitatem ad jus snum et EcclesiaeDominica? Resurreclionis pcrtinere ipsamque sanclam civitatem post captam Ascalonam eodem modo Ecclesiaicessuram de jure confirmans. Eratautem
contigit,
patriarchffi,
:

debilis et a^grotus, (|uam quivis alius robustus

homo
inler

mngnificus, in proposito constans, honesta)

licet et

sanus. Coiicessis itaque ca^teris

conversationis, juris sui sollicitus perseculor.

Unde

honoratusque a sumnio Pontifice, consolatus, ut potuit ad propria remeavit diinittendi tamen episcopatum oiim conceptum non deposuit desiderium . Hlcc de rebus gestis cum Honorio ])apa. Subdit de ejus successore Innocentio, quem venientem in Gallias convenit, et de hoc ipso rogabat,
:

doniinum rcgem graves exorte sunt inimicitia;, quarum tamen mors immalura finem dicilur fecisse nam non conipleto biennio in fata concessit. Opinantur nonnuUi eum veueno dato interiisse, sed nos pro certo id compertum non habemus. Traditur tamen, quod dum in lecto suet
,

eum

vit, sed
fuisse,

ut vir

non obtinuit. Ca;tcrum voluntatem Dei tanlus usque ad obitum fulgeret

tandum
senti,

premae dccubaret agritudinis, et rex ad eum visiesset ingressus, et ab eodem de ejus statu
ita

dignitale episcopali, eventa declararunt.

Nam

plu-

quaTeret,

responderit

Sic est nobis in prae.

rimum

profiiit

Ecclesise

Catholica;,

scbismate

domine

rex, sicut vultis

Haec Tyrius.

suo loco patebil. Jam ad res Orienlales convertamus orationem. 3. Stephamts abbas palriarcha EicrosolymilaIIoc anno moritur Guarimundus patriarcha Hierosolymitanus Sidone, cui substiluitur Stephanus abbas Sancli-Joannis Carnoteiisis, affinis Bal-

Petri Leonis exagitatx', ut

nus.

Hoc eodem comes excommunicatur ab quia non permittebat ut Siciiiae Honorio papa episco{)i- venirent Romam. Denuo excommunicatur etiam ab eodein papa, quod indebituin titulum
4. Rorjerius

excominunicatur.

anno Rogerius
,

Siciliae

sibi,
tijice

noinen ducisscilicet, inconsulto

Romano Pon-

duini regis, sicut nobilitate

slans.

ita et

moribus
'
:

prae-

De quo

ista

Willelmus Tyrius

Hic ejus-

Romualdus Salernilanus archiepiscopus hujus temporis auctor in Chronico quod scripsit, a nobis
arripuisset . Ilabct ista totidem verbis
sajpe citato.

WiUel. Tyr.

1.

xiii, c. 23.

Anao periodi Graco-Rooians G621.

inclioalo die

3.

Anno

Erx

tlisp.

IICG.

Anno Hegira 522, inchoato

11

die

6 Jan., Fer. G.

Anno

Hegirae 523,

25 Decemb., Fer.

Jesu

Cliristi

112S.

Houorii

papae 5.

Lolhariijreg. 4. Joannis

Comneni imp.

U.

Eonorius II relicta ApuliaRomamredit. I. Baronius Honorii II Romain reditus, et Rogerii Sicilia; comitis ex urbe Salernitana in Siciliam discessus uon meminit, quem idco utrumquc
\.

Ad num

ex Falcone in Chron. hic narrabimus. Prodit hic auctOr Honorinm II, exeunte mense Januario cur-

rentisanniRomam reversum esse. Rauulfus comes castellum quoddam, quo rebellis, Ilugo cognomi-

HOXORIl
natus,
et

II

AXNUS

4.

CHRISTI 1128.

403

Guillelmus prsefectus Benevenlanus sese

illc

receperant, obsidione cinxit; et licel hujus civitatis

incolae se ei adjunxissent, conatus
a

initus

fiiit

multa? Simul cum principe et comite, ille Apuliam descendit pranlictus Apostolicus, et Grimoalduin Barensem, et Tancredum vocari i)ra?cepit, ut

Comes

Rainiilfus , inqiiit Falco, a pro

tempore

omnes unanimiter adversus comitem Siculorum

insisiani;
4.

nivali et periculoso instanti

nianere excusabat in
]>rincipe dis-

quod

et

factum

est ,

tanta expeditione, sicque,

cessit.

una cum

tiones, ut populiis
praBce[iii.

Rector igilur illorum deprelicndens excusaomnis ad civitatem reverteretur,

Uonorium II et Rogerittm comitem pax sancitur. Comes Rogerius , inquit AleInter

Nec niora, jussa sumeiites cursu rapido obsidio autem illa IV kal. Februarii facta est. Pra?fatus itaque Ponfifex, qui apud Montem-Sarculum (vulgo, Monte-Sarchio) morabatur, castruni illiid sic dimissum fuisse deprehendons, et pollicitationespriiicipis (nempc Capuani) etcomitis (sc. Raiiulfi) nou circaeuin prosperecommorari,
repedaverunt
;

xander abbas, comperiens prsfaiam expedilioncm ad se debellandum procurare, movcns se ad fluvium Bradanum, ubi vadus Petrosus dicitur,
castra
figi

pra^cepit.

conirario vero |iapa

cum
cum

omnibus

suis appiopinqiiat in tantum, ut

medius

fluvius inter eos ipse diflliieret. At Rogerius,

dominum papam
pissci,

cxpeditioni
illi

illi

iiiieresse perce-

revereniiam
,

ita

exhibebai, ut viiaret

dolore iiiaudito turbalus, ultra

quam

credi potest

eum

condoluit infremeiido, continuo iler arripiens,gRo-

niauos fines adivit

Falco, quia a

mense Mariio
piaecedentem
ac

annum

exorditur, haec ad

annum
II
,

ne contra Deum, sprelo ipsius vicario, repugnare videretur. Qiiiiiciiam ad eum legatione semel ac iterum facia flagitabai, ut ei anathemaiis vinculo absoluio ducatum eliam jure
contingere
generis sibi succedentem liceret accipcre.
sic liic et illic sine

referi;coiicludilqueHonoriiim
excusationes gratas nou
misisse.

Ai)uliae

bahuisse

principum Beneventi

Cumque
permanadeo ut

rerum

effectu diulius

regimen Uauderio archiepiscopo Tareiitino comRogerius e Sicilia in Apulia^n redit. vero. Honorius II RomcC essct, Rogerius
2.

sissent

magnates

principis

Robcrii
incipiuut

deficientes
,

Cum
Siciliae

sumpiuum

stipendiis

egere

comes

in

Italiam rediens, gessit qucC

:

Alexander
Siciliam,

plureseorum chlaniydes suas distrahentes cibum mercari compcllerenlur unde factum csi, ut quidam eorum inediam non ultra ferentes lalenter
;

abbas refort

Igitur Rogerius

cum apud

quo

us(|ue ad bella solilum cst procedi,

demoralus

num

decederent. Apostolicus vero, cogiiiio (|Uod baromililumqiie imirmur insiarei, eo quod mul-

fuisset, coacio niniium immenso cxercilu, fretum Pbarense iransvadavii, etc. Tarenlum perveniens civibus se dedentibus inox eani obiinuit. Cujus post obsidionem Hydruntini cives iiertimescentes, et

tiim iemiioris militare suslinentes cxercilium egeslaiem paii cogerentur, vellenlque scse dimissos rcccdcre, facto Concilio ad Rogerium clam fesii-

nanler pra?misit, poIIicLns

civitatem el ipsi seseque submiliunt. Hue quippe

iirbes

dum
ibi

illi ducatum annueniiaiamen ut priusBeneventum peicns,suuin

;

Boamundi juris fuerant, quas

ipse

omnemque

hominium subdcret

sicque posiea ipsum a se

terram suam,
telae

cumad potiendum
iter,

Antiocbiic trans-

niarinum peteret
commisifse,
3.

Apostohcas prius fertur tucopiis

Hoc (juoque illo annuente, simulque ab utraquc parlclirmalo, Apuacciperet.

lienses heroes, coinpcrio Iioc, niox dissolulis papi-

ducaium ex more

Beneventum venit. a Deinde super Brundusium urbem piffidicti Tancredi (nempe de Conversano) veuiens, eam nimio obsidionis rigore tamdiu oppressit, donec urbicolae non diu toleranles, civitalem ei sescque

Ilonorius 11

cum

lionibus ad sua

cum

dcdecore revertuniur, cul-

Idem
iia(]ue

quod sine eorum consensu cuin hosie Rogerio concordatus fuissei , 5. Rogerius Apul/cc dux ab Honorio II creatur.
panies pra;nimiuin papain,
ac Alexandcr abbas, Falco narrat, sed cuin diversis quibusdam circumslantiis Comes
:

dedere, etc. Honorius itaque papa cognoscens Sicu-

lorum comitem mare transmeasse, terrasque Boa-

mundi
cipi

ac Tancrcdi ex partc

j;;in

occuiiasse,

cum
iirin-

Rogerius sentiens Apostolicum cuin excrcitu valido miliium ct iicditum, et baronibus illis advcrsiis se

militibus fcrme Irecentis revertitur,

mand.ms

venieniem

in moiitana seccssii,

devitans

Ruberio, comitique Ramnulfo, c;eicris(|ue per Apuliam nicmoraiis principibus, qiiatenus niililaribus collectis agminibus, secuin hosti Rogcrio

Apostolici virtutem, nc aliijuo

modo

aliiiuid sini-

strum

ci

coniingeret; et

sic

pcr (iiiadragiiita dies

.lulii

jam

A]ioslolicus ille ardenli sole mensis

faligaius

immincnii armis obviaturi proccderenl

Qua; hoc

comiiem illum
(sc,

obsedii. Inlerim jirffidiclus jirinccps

modo

Falco

lioc

anno narrat
et invenii

Hoc

aniio papa

Robertiis Capuanus), quia delicaius corporis

Honorius venit Beneventum

bus Romaiiorum
;

cum

ducenlis mililiiirinciiiem

erat, ct

laborcm

sustiiiere

non poteral,

co;pit

Roberium

fideliiate Apostolici declinare,

excogiians qualiter
arripere conacrat, qui a

Capuanum, et comitem Rainulfuin cum cxcrcitu magno, etc, Pracdicius Apostolicus Honorius audieiis comitcm Rogerium Siculoriim conira ejus
voliinlalem
deiinere,
(luotidic
insislcre,
et

castra ejus dimilleret, ct ad propria repedaret, et

teiiioria

sua amoveri

fecit,

ci iler

balur (ideoque cx
pace
aversi

eorum numcro non

Apulia;

partcs

erani). Aposlolicus

iiaque

principis

Robertum principem nomine ct comiiem (sc. Ranulfum) submonci, ut exercilu congrcgalo super comitcm illuin Rogeriuni festinent. Quid

fiaudeni et alioruin
ctis

baionum deprehendens,

pa-

inlervenientibus, a praidicio comite Rogerio

per

cancellarium

Amcricum

(scu

Haymericuni,

A04
diaconum cardinalem
niagiicT existimalionis,

HONORII

II

ANNUS
virum
II

4.

se

CHRISTI 1128.
:

SanctiE-Mariffi-Nova),

Honorio

II

cl

Innoccnlio

sedenlibns, ad

qnem

plures divns Bernardus

lit-

teras scripsit) et

Cencium Frajapancm se dalurum proniisit, et ut comes ille circa Beneventnm veniret, il)i(iue dncatus lionorcm ei iirmarct. Quodexecuut enim Alexander abJDas tioni mandalum fuit
;

ci subdendas mandaverunt quibus receptis, cxpoditionem bellicam (scilicet universum exercitum) ad propria redirc jubct : siQque Salernum reversus, ibique parum permoratus, ac Siciliam cum nmlto inde iterum revcrsurus exercilu re-

mcat.
8. Magna seditio Beneventi excitata. a Qui dum apud camdcm provinciain (ncmpe Siciliam)

ergo pra'sul (sc. Honorius) Benein ventum rcdiisset, ecce Rogerius adveniens montem Sancti-Felicis haud longe a Benevento
tradit
:

Cum

morans, Apulite absentarelur, Tancrcdus suis interim persuasionibus civilatem ct oppida, qua) invadente eo amiserat, recu[)eravit . Ilonorius II diu Bcneventi non rcmansit post dalam Rogerio investiturain,

vexum ejusdem

posilum, ascendit, militari qnidem cuneo in decollocato niontis. Post diem vero

tcrliuni pra^fatus Pontifex ab eo accitus

paululum

Romamque

ab urbe progreditur : ipsiusque , ut moris cst, hominio suscepto, cum vexillo ducale eidem Iradidit regimen. Al Rogerius Aposlolica roboratione

tarct, civitas

rediit, quo antcquam advenBeneventana niagna seditione hoc

modo

Falcone narrata, perturbata

fuit

Diebus

autein non mullis elapsis, prix!dictus Pontifex Ho-

dux congtilntus, secundum qnod inter se jam prosacramentum fulelitatis ei per posilum fuerat omnia servandum exhibuit, quibus peractis, i^apa
,

ad palitium rcvertitiir .
6. Dies

etpompa

eJNS inaugurationis.

Hujus

cerenioniae
actis

diem Falco determinale notavit:

Apostolicus
ille

His
et

Beneventi
ille,

revertitur

comes
est.

exercilu suo aggregato,

Beneventum

Romam reversus est. Sed prinsquam Urbcm Romam ingrederetur pars qusedam Bencventanorum secundo diestante mensis Septembris (id est, dic viccsima nona ejusdem mensis, ut hanc loquendi formulam alibi explicavimus), Guillclmum tunc Beneventanum rectorem in sacro palatio Benevcntano gladiis eductis occidit. Videlicet miser ille rcctor furorem |)artis
nonius consilio accepto
,

venit, et in

monte Sancli-Felicis castramclatus Indc pactis inter se compositis, et promissionibus adimplendis, prpediclus Apostolicusin octava die Assumptionis sancts Mariaj ducalus honorem comiti illi in conspectu fere viginti milliuni ho-

ilhus fugere tentans, post allare sancti Joannis de

capella palatii fugit
:

et ibi se
ibi

occultans infra pedes

celebra:

Joannis prcsbyleri, qui

bat, se abscondit, sed

missam tunc
et foris

cvadere non potuit

est,

ibique

vero cultris percussus

latio illo

educlus de pa-

minum
rem sum
,

largitus

est

ad pontem

scilicet
solis

majoocca-

projicilur, et pedibus ejus

funem

liga-

juxta

fluminis

ripam

post

mullis cnim negotiis intervenientibus totus consumptus est. t quia comcs ille civitatem Beneventi introire dubitabat, Apostolicus foris, ut dictum est, ad pra>diclum pontcm exivit, et ducatus ei tribuit hono;

veruut, sicque pcr civitatis plateam usquc ad Carnariam S. Laurentii, heu miser lai^idibus obrutus,
!

dies ille disputando inter se

Et eo dcfuncto populus civitatis furore arreptus domum Potonis Spitamete et

[)roductus est.
,

Joannis
renlii et

et Vistitii

Transonii et LauLudovici medici destruxerunt. Ipsi veroet

et

judicum,

sacramento juravit non esse in facto vel consensu, utB. Pctrus et dominus papa Honorius , ejusque successores

rem

et

ducatu accepto

dux

ille

Gauferius judex, populi caventes superbiam ad

Montcm-Fuscum
intra
se
et

fugiunt. Continuo communitate

ordinata populus fcre totus juravit, ut

Beneventanam perdant, etprincipalum Capuanum non capiat, nec permitlat ad capiendum , Subjungit Falco El his omnibus actis Salernum reverlitur, et Siciliam repedavit . 7. Rogerius Apidiam paulatim sibi siibjicit. Alexander abbas expcditionem a Rogerio comite post suum ex urbe Bcneventana redilum, et anteCatiiolici civitatcm
:

extunc
diebus,

septem annis completis,

et

quadraginta
Poto

non

esset habilator civitatis praidictus

Spitaineta

cum

alils

supradictis

qui civitateni

exicrunt.

vento prceficit.

quam

in Siciliam reverteretur, adversus

urbem

Trojanam susccptam, quani Falco prajtermisit, sic narrat:Dux Trojani fcstinus obsessurus pergit, qu;c quidem etsi slriclius obsessa ab eo tencretur, tamen ei a civibus omnino resistebatur nam Tro;

Honorius II Girardiim cardinalem Bene Eodem anno, Joannes abbas Sanctai-Sophiai octavo die instante mensis Novembris mortuus est, et Franco, qui lunc erat mansionarius, electns est. Audiens autcm prse9.

dictus

Ponlifex

mortem
tali

rectoris illius sic conticivitati

gisse, dolore turbatus valde,

Beneventanae
prffidictum
rectoris

minatur ullionem pro

tinuo
consilio

facinore iuseclari. Con-

jani prffiscientes

obsidionem i|isam super se venturam, urbem niniium prffimunicrant unde eum obsidenlem audaciorcs parvipendcbanl. Cum ergo dux ibi aliquandiu moratus civitatem etiam munilissimam fore conspiceret, nihilque tunc ad capiendum eam ob hyemem jam ininiinentem se proficerc posse praevideret, remota obsidione, interim ad recipiendum Melfam, aliasque ducales
:

accepto, miserunt ad

Poutificeni legatos,

qui dicerent

mortcm

per stullos viros et iniquos advenisse, rogantes, ut rectorem idoneum mitleret, ut pacem donaret

Bencvenlanis.

Pontifex

autem, cousilio accepto,

dominum Girardum

cardinalem rectorcm nobis

urbes fcstinat: qua; jam legatis pncmissis ultro

mandavit. Baronius num. 1 10. ConciliumRavemiatense. ait se nou invenisse causam, cur patriarchae Aqui-

HONORII
leiensis et
rint.

II

ANNUS

4,

CHRISTl

1128.

405

Venetiarum ab Honorio

II

depositi fue-

coroncG regis

Italia;

(quibus verbisinvicterefellitur
solitam
inter fabulas recen-

nos edocet BernardusGnidonis inMagno Clironico Belgico, de Honorio II verba faciens Papa per legatum cardinalem duos patriarclias,
scilicet

Eam

Onu|ibrius, qui iiiiperatorum coronationem abas

ad Modoetiam
suil);

fieri

Aquileilensem

et

Venetum, qui

et

Gra-

densis nuncupatur,

deposuit, quia iuvenit ipsos

consilium redeuudi ad montana suscepit; et post Irinm dierum interposilionem, castellum, qnod dicitur Plebia, ascendit. Ibi

ibi(iue pernoctavit, et

scbismaticis favorabiles exlilisse .

lib. 11

Quare Sigonius

plures sonos sonoros de coronando rege

:

de Regn.

Ital. recte

suspicatus erat, bujus

Conrado audivit
ijiso

et

ego non in amaritudine ab

ut citissime Mediolanum

quod scbismatico Conrado Franconiae duci adversus Lotharhim imp. bellum gerenti studerent cum eadem quoque de causa Anselmo Mediolanensi arcbiepiscopo dignitas
abdicationis

causam

fuisse,

pontifice

audivi,

adirem,

et afl"ectum

omnium civium
cleri et populi,

super bujusetc.

modi

regale iiegutium sibi renunliarem,

ad

pleniludinem concionis

convocatam

abrogala

fuerit.

Baronius

ait,

se legisse

in veleri

et congregataiii Mediolaiii

quasi in bora terlia per-

Pontilicali

ulriusque patriarcbac depositioneni in

veni, ubi clerus et poiuIus qiiasi

bomo unus am-

Concilii non meminit Rubeus in Hist. Ravennatum. 1 1 Finis belli decennalis adversus Comenses gesti. Mediolanenses finum Comensi bello tandem imponere cupienles, extremum ea iu reconatum adliibuerunt, et Comenses sibi subdiderunt,

Concilio P>avennatensi faclam fuisse. Hujus

[ilissime et mirifice collaudavit, et conclamavit, ut

episcopusveniretetprinciiiem illum coronaroletc. Caiisa itaque ista sic plaudata et slatuta, Anselmus

de Badaglo subdiaconus,
et

etc.

ex [larte totius cleri

populi legalionein

de plaudato et coronando

uti

narrat Sigonlus

lib.

2 Hist. de Reg.

Ital.

qui

rege Conrado pontifici Anselmo contulerunt, etc. 13. Coronatur ab Anselmo archiepiscopo Medioianensi.

tamen perperam

scribit, bellum boc anno mcxxvii finiium esse, eoijue Comenses debellatos. Cceperat
et

et intendisset

Qui super

cum

esset in castro Plebiae,

et

borum

meam

relationem,

enim anno mcxvii, ut ibidem vidimus, decem annos duravit, ut disertc docet Ollio
illud

per

festinavitad

urbem. De

cajteroipse, quasi consen-

Frisin-

gensis in Cliron. Prajlerea niense Martio belluin

profligatum fuisse, inter

omnes

bistoricos

tiens communi omnium gentium voto, in Ecclesia Sancti-Micbaelis, qua; cst Modoetis, benedixit et unxit, et coronam electo Conrado in festo S. Petri

Mediolanenses a Puricello in
bros.

Monum.

Basil.

Ani-

num. 339

citatos convenit,

quod nonnisi de
[)Olest.

meiise Marlio currentisCbrisli auni intelligi

Quare iu antiquissinio Clironico, cui titulus Flos florum, ibidein apud Puricellum num. 240 de

episcopo astante regi coronando. In ego piger non fui sed ante iiisum |)ontificem, ipsumque coronatum, ab Ecclesia S. Micbaelis pontificalem virgam, inadmirabili poinpa, per Dei voluntatein congregata ad bonorem illjus
posiiit, altero

qiio facto

Anselmo arcbiepiscopo Mediolanensi accurale

bitur
:

scri-

Convocans exercilum
:

civilatem

Cuma-

nam

invasit et oblinuit

et

multi capli sunt, qui

usque ad Ecclesiam S. Joannis bona cum voluntate portavi, et in S. Joannis Ecclesia solemniter cum rege isto quam optimo niissam audivi.
regis,

dederunt pro sua redemptione altare aureum Sancli-Abundii, etqutecunuiue j^reliosa. Quam violenter obtentam fundilus evertit anno Domini millesimo centesimo vicesimo octavo, die quiiita vel septima anle kalendas Apriles. Utrunique dicm
videlur auctor
l>rioiem ad
iste

Eamdem quoque
pontifex
iii

solemnilatein coronationis

Ecclesia S. Ambrosii,

me

alibi

idem non

meo

vitio detento, celebravit. est

quid directe
dilexi,

actum

el diligo.

Verumtamen quiddomino meo rc-e Ilunc namque gradientem per

in
illo

in Actis publicis invenisse, et rcferre, poslerio-

expugnationem urbis
ejus eversionem.

rem vero ad
12.

et niarcbias LoinbardicC et Tuscia;, comites et marcbiones cujuscuniqiie nobilitalis, viri potentes et bumiles, cum gaiidio suscepcrunt et

comilatus

in

Conradus perrjit in Italiam ut coronetur. Landulpbus Juuior cap. 39, a[tud Puricellum

Monum. Busil. Ainbros. num. 342 narrat, (|uomodo C'ciHra(r/sFranconia!Snevi;edux, qui tiluluiu
regis assum[)serat, ba;reditario juie sibi

amaverunt; qui vero rebelles fuerunt, ejus acutissimi gladii fortitudinem senserunl, atqiie niortem ct confusionem, etc. ac sic benigne et fortiter
agendo

Romam

appropinquavit, sed
redire

fortis

manus
GermaIlono-

debilum
sit,

Ilonorii [lapa; ipsuiu resiiiiinavit, atque iu

contendens, in Ilaliam boc anno profectus

tain

et

niam, quasi ad
14,
rio II

siia proiiria

fecit,

Modoelia;,
:

quam

Mediulani coronam accesc.

Ob eam coronationem Anselmus ab

perit

Anselmus, inquit, (arcbiep.

Mediola-

excommunicatur.

Juannes igilur Cree|iiscopos suffraga-

nensis) in caslellis (ad arcbiepiscopalum perlinentibus)

mcnsis, cardinalis Ronianus,

babitans inlellexit, (juod clerus

et [lopulus

neos
ut

el

comprovinciales Mediolanensis Ecclesia;

Mediolancnsis nobilem princijiem Conraduin

Ecclesiastica

cum

[lompa

et

civili

(riumjibo, conve-

pum,
tifex

excommunicaret Mediolanensem arcbiepiscoconvocavit Papix-. Quibns convocatis et

ponMediulanensis niandavit, nc pncsumerent (id ul leiite procederent), sed ipsum per uniiis

niente regi nalurali, suscejiit.

et

Cum

aulein clerus

canlinali, per plures viros et saceidotes i|)se

populus idem de coronando rege ipso Iraclaret, poiitilex idein Ansclinus a Leuco (vulgo Lecco,

est,

quod oiqiidum esl ad Adduam fl. silum) dcscendit ad Modoeliam (vulgo Mo)iza,Y\y\\ est primus locus

diei s[)atiuiu exspeclarent.

ses,

At Papienses, Cremonen-

Novarienses quoque

et

eorum

cpiscopi et alia-

406

HONORII
civitatum
,

II

ANNDS

4.

CHRISTl 1128.

rum

prsedicantes
et

iioc

regium opus
Lotliario regi,

pus, et Goislenns Rufus Suessionensis episcopus el

Ansclmi, contrarium Dco

magno

omncs

ej^iscopi NeuslriiC

(ibidem nominati). Abba-

nequaquam

iliius

ponlificis

legalionem suscepeillo

runt; sed ipsum pra?stante cardinali

Joanne,
prole-

excommunicaverunt,
gentiljus

et

Mediolanensibus

caslrum Crema?, beJlum facere studuerunt. Atlamen in maxima parte Mediolanenses Catliolicam reverentiam vivente papa Honorio, huic ponlifici pra?buerunt nempe Anselmo archiep. Mediolanensi. Porro Puricellus laudatiis
, ,

Rogerius Fiscamnensis, quoriim fautor rex Henricus affuit, qui nullam eis gravedinem ah episcopis imponi permisit. Hoc Concilium in Collectionibus
tes etiain affuerunt jilures,
etc. aliique

plures,

Coiiciliorum non
cdilioni
18.

memoratum
eiit.

novae

eorumdem

addendum

non soium
aliis

loco Landulfi

memorato, sed

variis

etiam innixus, solide confutavit Onupiiriinn,

fieri

qui coronntioncm imperalornm Mediolani et Modoeliffi

alias solitam,

commenlum

esse sibi

persuasit.

Moritur Gcrmunchis patriarcha BiernsaAd num. 3. Guarimundi seu Germundi patriarchae Hicrosolymornm obilns liis verbis consignatur ab Orderico, Willelmo Tyrio anliqniori hb. 13. Anno ab Incarn. Domini mcxxviii, Indict. VI, Germundus patriarclia Hierusalem obiit; Stephanus autem Carnoterisis post illum sanctam quo migrante GuillelSion duobus annis rexit
15.

lem.

Conventus Attrebatensis prcesente Ludovico Nciiue tantum hoc tcmpore presbylerorum sed eliam sanctinionialium incontinenliffi medendum fuit. Herinannus enim Laudunensis monachus, aiictor a?qualis, qui Libros tres de Miracidis becitcE Marice Laudunensis, Barlholomaeo ejusdemurbisepiscopo oblulit lib. 3, cap. 22, tradit, in monaslerio Sancli-Joannis Laudunensis nonnulla sinistrfe fama? de illius sanclimonialibus dicta fuisse cumque frequenler coinmonita) emendationein verbo promitlerent, sed
Francice rege congregatits.
,

facto

non

imfilerent,

Rartholonitcus e|)iscopus
archiepiscopi
,

Rainaldi
pertinere

Rhemorum
regis,

et

Ludovici

Francorum

ad

quem

ea Ecclesia proprie
et

dicebalur,

(consilio

auctorilate)
illa

mus

Flandrensis succcssit

omnes

16. Synodtis Rothomagensis.

pariter illas sanclimouiales ex

ejecit.

Indictione vii,

Goiffredus Rothomagensisepiscopusffigrolavit, ut

prosequitnr Ordericus,

tudinem

VII kal.

et post diuturnam a'griDecemb. hominem exivil (legen-

virum religiosum doninum Drogonem, ccenobii Sanch-Nicasii Rhemensis priorem, euin ibidem primum abbatem ordinavit, et
Assuinens quoque

nionachos
posuit .

illic

sufficienter ex diversis monasteriis

dum

exiiit).

Interea

dum

praefatus

arcbiprfesul

aegrotaret, et de salute sua sollicitus

omnia quae

haberelprudentcr crogarel,Mattlia>us Cluniacensis monacluis, Albanensis episcopus (anno mcxxv ab

Drogo postea cardinalis et ejiiscopus Ostiensis ab Innocenlio II creatus est anno mcxxxvi, ut probat Dacherius in suis ad Guibertum Notis,
cuin
mitiis
cujiis

0|)eribus libros illos tres Heriiianni

Honorio
venit, ct
ctavit.

II

creatus cardinalis) Piomanai Ecclesiae

(Anglia?)

legatusRolhomagum adrcgem

Henricum

cum

eo de ulililatibns Ecclesiasticis tra-

Jussu igitur regis episcopi et abbates Norasciti sunt,

manniae

et in

scita prffisente rege audierunt, qua;

:

Rothomagensi Capitulo per legatum

Honorii II papa? sic prolata sunt Ut nullus presbyter uxorem babeat. Qui vero a pellice abstinere noluerit, Ecclesiam non teneat, nec portionem in
beneficiis Ecclesiasticis obtineat, nec aliquis fide-

lium missam ejus audiat. Ut unus presbyler duabus Ecclesiis non deserviat, nec clericus quilibet sed in in duabus Ecclesiis pra^bendas possideat illa Ecclesia, cujus beneficiis fruitur, Deo militet,
:

monialium expulsio in coepiscoporum, praesente Ludovico rege Attrebati habitis VI idus Maii currenlis anni, quihus interfuere Rainaldus Rhemensis archiepiscopus et octo episcopi ibidein nominati. Idem Dacherius pag. 828 et seq. profert Diploma regium, Decrelum MatUuei Albanensis cardinalis et legati, ac litteras Innocenlii II qui'rem geslam confirmavit aliaque hujus Historiae monnmenta. Hoc monasterium fundarat sancta Salaberga, ut suo loco diximus, et hoctemporeyl/e/aregina Ludovici VI uxor illud, non abbatissae titulo, sed uxoriae dohs jure possedit. Quonefando commercii genere
publicavit. Decrela ea
.

regularis observantia sensiin teiiescere coepit.

19.

eique pro benefactoribus suis quotidie supplicet. Ut monachi vel abbates Ecclesias seu decimas de

manu

laicorum non recipiant, sed laiciquae usurpaverant episcopo reddant, et ab episcopo monachi pro voto possessorum oblala recipiant. Ea tainen
qua? antea

quoquo modo oblinuerant, quiete per

:

Moritur Guillelmns Flandrice comes. Franciae regem Attrebalum venire coegerant lurkc in Flandria ab iis excitata?, qui anno superiori Carolum Boniim Flandriae ducein inlerficiendum procurarant. Ut enim narrat Ordericus lib. 12, pag. 883^ Cuillelmus, cui idem rex

Lndovicum

ut

sed ulterius aliindulgentiam papa? possideant quid hujusmodi sine pra^sulis, in cujus dioecesi est, licentia usurpare non pra;sumant. n. Prceseiite Henrico Anglice rege celebrata. Tunc Romanus legatus de transactis trans-

ducatum
batur,

Flandriae dederat, proditores persequevariis

et

mortium generibus puniebat

detrimentum
illi

Inlerfectorum ergo consanguinei

contristati suiit, et

vehementer perniciemque

machinali sunt

inquit Ordericus, qui subdit,

gressionibus

omnes absolvil, et sequenti mense, jam dictum est, archiepiscopus migravit. Ibi
legati

eos Theodoricutn Auxensem, seu Elsatium adiisse,

eumque

ul principatum jure hffiredilario caperet

cum

fueiunt Goisfredus CarnoLensis episco-

hortatos esse. Willelmus, his auditis, contra hostes

HONORII
processit
:

II

ANNUS

4.

CHRISTI 1128.
Mauros quod inter
percepisse.
se

407
discordes essent,

Erant onim \iri potentes et nobiles, multa probitate laudabiles, divitiis et amicis, et munitionibus et favore contribulum formidahiles . Tandem Guillelmus hoc anno dum fortifer in prnelio adversus eos pugnat, graviter saucialus, sexto kalendas Augusti, sexta feria e vulnere letliali expiravit, inquit Gualbertus in Vifa B. Caroli Boni cap. 2-2. Qiii addit post multas
a

dissidiis

audaciaque

et

emolumenta non
22.

B.

Oldegarius

Tairaconce

restauranda:

Raiinundus 111, comes Barciiionis et kalend. FebriiaProvincia; litteris anno mcxvii,

incumbit.

rii

scriptis,

donavit B.

Oldegario

archiepiscopo

Tarraconensi ejusque successoribus civitatem Tarraconensem, quae diu per mullos annos, inquit,

FlandriiB

Theodoricum Alsatium pacificam iniisse et tam regem Francias quam regem Anglia? gratanter ei dedisse
conlroversias

possessionem

sub destructione et creino absque cultore et incolatumansit, doniinicatura et palatio sibi reservatis
;

Oldelgarius vero

litteris

pridie idus Martii

investitiirani

feodorum,

quse ab ipsis sanctissi.

mus

et piissiiuus

20. Moritiir

comes Carolus obtiiuierat Bernardus Toleti archiep.

Hoc

anno Bernardtis arcliiepiscopus Toletanus, de quo sjepius locuti sumus, Tuleti obiit et quidcm mense Aprili, jEra mclxvi, utSaiidovaliusin AlpiionsoVlI, fol. d33, ex monuineutis Toletanis studiosc hoc tempore scriptis notavit, qui addit Raimundurn ejusdem Oidinis ac Bernardus Benedictini nempe, et Oxomensem episcopum euin in ea di,

hoc anno dafis Bobertum Bordetum militem furfissiinum ejiisdem civitafis principein constituit, ut Deo et Ecclesia; ejus semper ibi serviat, et suam in defensionem Christianitatis adversus Saracenos
militiam exerceat. Bobertus vicissim promittit, se civitatem ipsain restauraturuni ac delensurum, ac

pugnaturum adversus quemcumque

clesife

qiii

jura Ec-

Barcinonensis, ejusqiie episcopi ac succestollere

sorum
lilteras

vel

minuere

tentaverit. Utrasque

gnitate

excepisso. Porro

mirum,

viruin doctissi-

seu Chartas recitat Baluzius in Appendice ad Marcam Hisiianicain num. 3.58 et 373. Vide qua;

muni

Alphonsi Vf sccunda editione, Pampilonae anno mdcxv curata , fol. 132 , Cliartam tanquam ex monasterio Sancti-Do.minici de Sylos
in VitcC

de Boberlo
dixiinus.

isto

Normannostrenuissimoan.MCXxm

extraclam, sibique comniunicalam inseruisse; ea

enim manifeste
Julii,

falsa. Data,

ut supi)onitur, die xxi

sese

ra mclxiii, in eaque Alphonsus Raimundus Hispaniarum imperatorem appellans, cuin regina Urraca facit donationem quanidam a Raimundo
archiepiscopo Toletano subscriptam
;

23. S. Otto Bambergensis episc. Leuticorum Videainiis nunc quae a conversionem suscepit. sancto Ottone Bambergensi episcopo, Pomeranorum Aposfolo, in secunda ad Pomeranos et Leuti-

censes seu Liulicenses

profectione egerit

eam

enim currenti anno susceiitamdiscimusex auctore

cum

\Hx

ejus

lib. 3,

cap. i,ubiait: l'osfhinc triennio

post

tarnen hoc tantuin auno Raiinundus eain dignita-

domi detentus
visere

tem consecutus

idque biennio post Urraca) reginai obitum; prteterquam quod Alphonsus Baisit,

aggreditur

, id

quadriennium, efc. illam reest, novellam coloniam,

mundus

ejus iilius, ca

vivente,

imperatorem appellavit.
errorein in

nun(|uam sese Quare dici non potest,

;

de qua antea locutus tuerat. Refert aufem .itum Leucia;, in Lexicis Geographicis oinissum, et a recentibus Geographis
declarare
;

passim non intellectum hic

in

numeros

irrepsisse

cuin ipsemet

San-.-

Leutici in Vita sancti Adalberti episcopi

dovalius tesfetur, sub signo crucis legi subscriptionem ipsiusmet imperatoris Alphotisi, et coiifirmationem reginse liis verbis : Urraca regina genitrix ejus conf. et Joannes Ramires nolarius regincB se eam scribere dicil. Bernardus vixit in pontificatu annos quadraginta quatuor o, inquit Rodericus lib. 7, cap. i. 21. Christiani Ilispanice a Mauris vexati.
.

Pragensis, (jui
variis
alibi

martyrium

Prussia

fecit, et in

historicis

meniorati, ibiqiic ac plerumque

Lusaticis a viris doctis
:

male

cum

confusi.
iter dis-

Pergit cnim
posuit, et

Anonymus

Per Saxoniam

apud Hallam (urbeni Saxonia; superioris ad Salam tl. qiii apud Dessaviam in Albini exoneratur) naves victualibus onerans per Albam (seu Albim) fluinen in Habalain perlapsus (quod flumcn in Albiin ad Verbinuin subtus Tangermundam devolvitur) Leuticitc littora usque adductus est B. Indc adverso Hala fl. qui per Havelbergam,

yEra mclxvi, ut tradunt antiqua monumenta Toletana ibidem aSandovalio citata, hoc scilicet Chrisli

anno, Mauri
sino in

cum

regnum Tolelanum
centum

suo rege seu imperalore Texuirrupere, duo oppida

quaj

Brandeburgum, Spandaviam
tur, navigans, naves,
el terreslri itinere
est,

ct

Sedenicum

labi-

cepere

octoginta viris interfectis,

ut verosimile est, reliquit,

oppida Cecaci Elquelca Fernandez ibidem vocata.

Dein Barrjas occupavit, ct quinquaginla homines
peremit.

Leutitiai littora usque adductus

intelligit ripain
;

ubi

liltoris

nomiiie

fluniinis,

Haec niinutia;, quani exacta sint

monu-

quod LeuUcorum
tain [iro
fluvii

terras rigat

noiiicn eniiii illud

menta illa, ai^erlc dcclarant. Porro Texusin rex alius non cst a Techesino, ab iin[)eratore Ali patrc 8U0, Almorabitarum supremo capitc, rege creato. Horuin principum sedes Marochium Mauritania;
celebreoppidum. iMarmolus lib. 2, fol. 303, refcrt, ab aii. Mcxxvii ad mcxxxii, Hisjianiarum Clirislianos invicem sese magnisbeliis
'ippctiisse,

quam maris

littorc

usurpatur, ut
100. Addit

patet ex Virgilio lih. 7 yEncid.

vers.

anonymus

Cunctaquc

Halla; cocini)ta, et navigio

sedcx

iis

usque in Leuticiam portala (scilicel per fl. Salaiii, Albim ct llavelam) curribus et (|iiadrigis quinquagintacuin annona iinponcns, ibi [icr terram Leuticiaj usque Timiuam civitatem Poinerauia; trans-

A08
porlavit B. Est
Tiiiiiiiuin

IIONORII

11

ANNTTS 4.
Pome-

runi

CHRISTl 1128.
(|ui Lutitii

sive UeiiHiiiiiuin
fl.

seu Wilzi dicuntur, (|uorum Kiciliabitare constat .

cis,

ranicE Occidcntalis oppiiium ad Panini

nos atque Circipanos citra Panim, Kiaduros sive

Tolensos
ror est
cis

24. Mullos ex eis

diicit.

ad fidem Christimiam peret

Panim

Verum
:

er-

Ex

liis

iierspicuuni est, Leiititiam fuisse

in

vocibus citra et

cx

ipsoinet Hel

Teminum

inter et

Zedcnicum ad Havelam,

occu-

modo

cap.

2 emendandus, ubi scribit

Deinde

passe iiarlem Mckleburgi, marchiffi Brandeburgicie,

venitur ad Circipanos, quos a Tliolensis et Uederis

(seu Uederiis) separat

Vkermark vulgo dictffi, et ducalum Stelinenscm. Idem auctor de Demmino oppido loquens ait Ouo ubi cum labore cl latigatione ventum esset,
:

flumen Panis,
cis

et civitas Di-

mine. Kizini

el Circii^ani

panim,

Thulensi et

multos liorrcres et pavores illa nocte ibi sustinuerunt cujus rei cap. 2 rationcm assignat Nam dux Pomeranorum populalurus Leutitiam cum
; :

Uhedari, tuans paniji habitant. Hi quatuor populi a forlitudine Wilzi, sive Lutici appellantur . Tholenzi populi

fluvio

ejusdem nominis, qui eorum

regionem

rigabat, et ad

Deminum

Pani jungilur,

eadem nocte iilo venturus erat.Timinenses autem Leutilios audierant ad pugnam ibi ei occursuros, etc. Dux cum exercitu omni ad prsedam teslinans episcopum (nempe sanctum Ottonem) scd missis lumliis ibidem videre non i>otuit (nempe Timinum) illum die iila rogavil se exspectare. Circa mcridiem Leutiliam quaquavcrsum fumigare aspexerunt ((juare supra mcenia Demmini
exercitu
;

nomen

dedere.

20. S. Otto veneratio7iem S. Adalherti episcopi

Prage7isis restiluit.

Sanctus Otto aUectum et venerationem sa7icti Adalberti e\\\sco\)'\ Pragensis, qui, ut suo loco diximus, Leutilios fide Christiana imbuere cupierat, secuin tulit, et ad ejus honorem

ne7iscs,

Pomerania et Leutitia varia temjila erexit. Juliquos sanctus Adalbertus ad fidem converterat,

posili

Leutitiam videre poterant). Paulo post

cum

vicinisSteUnensibus a vera Christi

;

reli-

Episcopus

omnem

qui secum erat,

substantiam suam,ut populi, Timinae navibus imponens, per

gione ad priorem ethnicismum defecerant

sanctus Olto pro

sed

eorum reduclione

soUicitus, inibi
fidelibus, Zelo

(sc. per Panim) tribus diebus Unznoiniiam vecti sunt (oppidum illud, uti Julinum, ubi sedes erat ei^iscopalis, Arcona in

proni fluminis undani

Ecclesiam Sancti-Adalberti

cum

Zelatis pro

domo

Dei

visitavit,

ac praemissa inibi
reconciliationis
suis
S.

orationis solemnitate altare abominationis fregit,

Rugia
eversa
)

insula

pluraque

alia

jamdiu funditus

episcopo itinere terrestri

cum

paucis gra-

factaque comminuit et ejecit emundatione fracturas Basilicoe

,
,

impensis
Oltonis,

Idem anonynms cap. 3 et seq. asserit divum Ottonem Evangelium prasdicasse Hologosli, quod nunc Volgastia dicitur, eslque in Pomerania citeriori ad ostium Oder;x; fl. cjus aquis tanquam
diente .

emendari fecit, inquit auctor

cujus niors in
libri tertii

Vita;

calce his verbis notatur:

est

Ejus corpus tuinulatum

Mcxxxviii
,

ann. Dominicae InJulii.

car.

tertio

nonas

Nomen

ejus

parvo mari circumfusum, gaudelque arce ducali.

Martyrologio

Romano

inscriptum est ad sextum

Non

videtur Volgastia ab Unznoimia

25. Verus situs Leulitice.

multum

dis-

sila fuisse.

Hacc sedes

Leuti-

corum, qui ideo

triginta

aut quadraginta leucis

procul a Lusatia habitabant. Quod, ut clarius pateat, legendus Helmodus in Cbron. Slavorum lib. i, ubi
cap. 20 ait
:

Est Panis fluvius, in cujus oslio sita

Leuticorum partem tra7is et cis Panim, id est, ad hujus flumiet Thollenzos nis partem Orientalem habitasse
est civitas Diniine , et cap. 21 asserit
,

nonas ejusdem niensis. Anno Mcxxviii, 27. Sijnodus Dolensis. Girardus Eiigolismensis ejiiscopus et S. Uom. Ecclesiai legatus in monasterio Sancti-Gildaj Dolensi Concilium rexit, ut legiturin Chronico Kem|ierlegiensi a Baluzio lib. 1 Miscell. edito, sed hujus Cuncilii Acta periere. Hinc cunfirmatur quod supra diximus, Gerardum hoc tempore in Aquitania legalum fuisse ejusque legationem Turonenseni provinciam complexam esse.

dictos

fuisse

Quatuor, inquit, sunt populi eo-

HONORII

II

ANNUS

5.

CHRISTI il29.

/.09

HONORII

II

ANNUS

5.

CHRISTI

1129.

1.

nos.

Utnletrigcsiimis incipit

nomrius papa commolus

in

Benevenla-

imo verius nos

rifice tractes,

in ipso recipias hilariter, et

ci

bono-

aniiiis post millesi-

et a subditis tuis
:

facias

dignam

imiin atque centesimum, Indictione se|)tima, quo Honorius papa Beneveiilnm veniens (ut Iiabet Ciironicon Beueventanum) inter alias Aiiostolicas
fiincliones consecravit
Soiiliia;

abbatem monasterii SanctaeFranconem nomine, mcnse Augusti. In Beneventanos autem ob Willelmi rectoris civitatis
nccem, quam eidem
intulerant,
:

ut devofio, quam te ad Apostolicam Sedem babere confidimus, clareat in effectu, et nos ac fratres nostri per boc merito ia tua cbaritate crescamus idcmquc legatus, qui per

bonorificentiam exhiberi

se ac suos, qui

mngnum locum
tibi

in

Urbe obtinere

noscuntur, grata
derc, ad
obligetur. Datnni

poterit vicissitudine rcspon-

coinmotus, in quin etiam in eos Rogerium Sicilicc ducem accersendum in sequentem annum curavit, ut de perduellionibus sumeret poenas. Quod ille facturum se pollicitus est. Sed antequam ista perDci possent, idem Honorius papa c mcdio sublalus est anno sequcnti mense Februarii, ut suo loco dicetur. Post ista in Beneven.tanos
civitate habitare noluit

tuam dilectioncm

pcrpetuis temporibus
Ival.

Latcrani quarto

Januarii,

Pontificatus noslri In

anno quinto

eumdem uiodum

regi Suetige et ad

regem

Boemiae. Ita in Vaticana Bibliotheca.

litlerm

De episcopo Virdunensi deposito S. Bernardi adpapam. Hoc codcm anno ipse, (luem diximus, sanctai Romana; Ecclesiae cardinalis Mat3.

adornata,

ii)sc

Pontltex

Romam

reversus

est.

tbaeus cpiscopus Albanensis, Icgatione functus in

Galliis,
seiii.

Quo anno ibidem Beneventi veneranda sanctorum martyrum cori^ora, Januarii, Festi et Dcsiderii elevari conligit, et deferri in novam Basilicam tunc eisdem erectam a Giialterio archiepiscopo
Tarentino, erga sanctos
2.
illos

deposuit Henricum episcopum Virdunen-

sludiosissimo.
et

Dodecbinus boc nnno, quo etiam asserit Halberstadensem episcoiiuni a suis canoiiicis accusatiim seque fuisse ab Aposlolicic Sedis legato depositum. Est mentio de Virdunensi episcopo in orIta

Hoc eodem anno, quarto kalendas Januamiam. rii, idem Honorius papa dccernit legationcm in Daniam, Suetiam atque Bociiiiam, per Gregorium diaconum cardinalem, cui ad regcs earumdem
provinciaruni
a
lias litteras

Legatio in Daniam, Sueliam

Bohc-

diiicin

redacto

in

Epistola saiicti Bernardi

Ecclcsiaj caiicellarium,

'

ad

Haimericum Romana)
postquam
iialus sit

quod

Virdunensi episcopatu ejectus est, coinvadcre Catalauncnsem Ecclesiam. Ad avcrlendum ergo imminens periculum ipsiiisCaa

dedit
illustri

Ilonorius, servus

servorum Dei

talauncnsis Ecclesia>, idcm sanctus Bcrnardus bas ad Ilonorium papam litlcras dcdit :

regi

Dania;, salutem ct Apostolicam

benedictio-

Sumiiio Ponlifici Honorio, fratcr quidain

pcccator, se-

nem.
a

Ecce jnxta precum tuarum instanliam,

et

professione monacbus, conversatione ipsum quantillus est.

promissioncm nostram, misimus ad tc dilectum (iliiiin nostrum Gregorium de Crcsccntio, SanctiTheodori diaconum cardinalem, Apostolica; Sedis
legatum, virum utique pnidcntia etbonestale conspicuum, et nobis iiiter alios fratres nostros suis
exigentibus nierilis, specialitcr cbarum, concesso
sibi [deiia; lcgationis oflicio \)GV

Aiuiit apud vos plus valcre paupcris precem, quam potcntis vultum. De (lua vcstra singu-

lari
tis

dignatione lam sancto opinio

facit

me

dignita-

celsitudinem

non

vereri,

Joqui ad vos, id iii-esertim,

rit
:

quominus audeam quod ciiaritas sugge-

omnes

terras qusc

in

me

de Ecclcsia dico Catalauiiensi, cujus (luantum cst, ncc valco ncc dcbco dissinuilare pcri-

tua; jurisdictionis

existunt, ut exlirpet nociva, et

plantet salubria
sibi a

f)rout

quajquc secundum datam

culum. Vidcmus nimiruni, janijaiii(|uc inimiiiere, sentimus nos qui vicini sumus, pacciii vidclicet
'

igitur

Deo priideiiliam viderit facicnda. Rogamus regiam celsiludinem tuam, qualenusiiisum,

XVIII.

tiern.

Ep. XLviii.

ii]i,i.

lip. .^im.

Baron. Toufs

52

410
memoratoc
si

HONORII
Ecclesioc graviter
illustris
illius

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1129.
ubi aliqua disserui de Cluniaest,

mox

esse

turbandam,
magistri

amicum nostrum,
vantiis.

electionis

viri, id

est,

censihus et nostris, id

Cisterciensibus obser-

Alberici, in

quam

utiquc
ct

toliis

tam clerus quam

et

populus pari voto

verint.

voce convencrant
et

convc-

niunt, veslraj pietatis assensum impetrare nequi-

paucas ad diversos Epistolas diclavi. Aliqui fratres ex his qui me coram audiere loquentem, suo stylo exceperunt, et penes seretinent.
et

Sed

De qua

re

si

nostra qua;ritur aut curasanae

flclei

Meminit ibidem de

alio libro

dicens

Librum
.

tur

sententia,

novimus hominem
extitisse, in

et

doctrinaj

hactenus

divinis

pariter et

quem Quem

qua^sistis

ad transcribendum, habetis
de Gratia

fuisse

hbrum

et libero arbitrio,

humanis prudentem csse; et speramus in domo (si tamen ipse elegit eum) fore vas in honorem, et utilem futurum non solum illi, sed et omni Gallicanae Ecclesiaj. Vestrae jam discretionis est
Dei
judicare, an merito flagitetur a vobis facienda dispensatio, undc tahs potestsperarirecompensatio .
Hffic

scriptum ad Willelmum abbatem S. Theodorici, testatur in Prajfatione libri secundi Vil sancti Bernardi, Bernardus abbas Bona3-ValIis. Heec de sancti Bernardi lucubrationibus in hanc usque

diem
pus.

editis.

5.

Bernardus ad Honorium. Ex quibusintelhgis,

Cffiterum quod spectat ad Epistolarum

ita

Scripta S. Bemardi iiscjue adprcesens temscri-

nullius plane

momenti

existerc consuevisse postu-

kitionem sive clectionem episcoporum, nisi Roma-

comparatus erat, ut quoliescumque causam Dei urgere videret, idem ipse eliam ad
ptionem,

nus Pontifex praeberet assensum. 4. Scripta S. Bernardi iisque adprasens tempus. Egit etiam bis ferme diebus idem sanctus Bernardus litteris apud eumdem Honorium papam pro monachis Divionensibus sed modestia incomparabili, ita satisfaciens jietentibus ut non urgeret petulanlia ipsum Ponliticem, prout litlerai ad ipsum ab eo dattc signiflcant'. Magnaj quideni ffislimationis esse coeperat jam ab Honorii Ponliflcatu sanctus Bernardus in Romana curia apud

summum

Pontificem et cardinales petitus scribere

non renuerct. Ad Haimericum enim cancellariuni scribens, quodnam esset sui animi institutum, Etsi tanti non sum ut paucis his ita declarat Romai habeam jiropria negolia, nulla tamen qua^ Dei esse constiterit, a me duco aliena . Porro quod ad res ab eogestas pertinet, usque in annum sequentem, quo Honorius papa obiil, etsubrogatus est Innocentius, primus ejus Vitas liber a Willelmo
'
: ,

abbale Sancti-Theodorici scriptus continet. Eo vero

Pontificem
litteris

et cardinales,

qui

eum
:

colebant atquc
viri

eodem tempore

vita

functo, a

tempore creationis

frcquentabant, ut ejusdem sancti

litterae

rcd-

Innocentii papa; Burnardus Bonajvallis abbas secun-

dittB

ad eos

docent

cum jam

ex sapore

cognita exigebantur ab

eo ipsius scripta. At quaj-

nam
flcat

sint isla, ipse

ad Pelrum diaconum cardinain sine Epistolae his verbis signi-

lem ea exigentem
:

Et ut

sciaiis

quid petatis
:

scio

me

scri-

psisse libellum, qui inscribitur

De

bumilitate, et

quatuor bomihas in laudibus Virginis Matris, nam hunc habet titulum, super illum videlicet locum Evangelii apud Lucam, ubi dicitur, Uissus est an.
gelus Gabriel
:

dum librum est auspicalus. Erat autem idem S. Bernardusboc anno Redemptoris millesimo centesimo undetrigesimo agens annum ffitatis suaj trigesimum octavum. Etenim si anno Domiiii millesimo centesimo decimo tertio, quandoest ingressus monaslerium Cisterciense erat sanctus Bernardus natus annos viginli duos, ut idem (|ui supra Willelmus in ejus Vita testatur
rio,
:

his

si

sexdecim, quibus in hanc diem

vixit in

addas annos monasteconficies.

necnon Apologiam ad
-

quemdam

eumdem

planc nuiiicrum

annorum

'

Bern. Ep, xvi.

Ibid.

Ep. xvni.

'

Bern. Ep. xx.

Arnio periodi Cirffico-BomanK

CC22. Anno

-Crte Hispan.

HC7. Anno
Lotharii

Hegira; 524, inclioato

reg.
'S.

tlie

15 Decemb., Fer.
12.

Jesu Christi

H29.

Honorii H papK

G.

Joannis

Comueni imp.

1.

Rogeritts universam

subjicit.

Ad num.

Aptdiam sensim

sibi

1.

Consecratio abbatis mona-

Falcone in Cliron. Hic ex eodem chronographo Annalcs Ecclesiastici supplendi Cum tempus ,
:

sterii Sancla;-Soiibia3,

Franconis appcliati, bocanno

inquit Falco,
successisset,

egrediendi in hostem

opportunum
niilitari

mense Augusto

facta, ut legitiir

apud Baronium, ex

dux Rogerius, collecla rursus

HOXORir

II

ANNUS

5.

CHRISTI

\]'29.

M
Beneven-

expeditione, fretum, qiiod Phariim dicitiir, trans-

mense Augusto Francorum abbatem monastcrii

Sancta)-Soi)hia; consecravit, et precatur

meavit, etc.
quEE

Cum

ex

parte recuperasset oppida,

jam Tancredus eo absente resumpserat, tandem iteriim Brundnsinnm, ut cam recuperaret,

longa in obsidendo mora traheretnr, nihilque tunc ad ol)tinendam eam posse proficerc prrevidisset, dimittens eam ad
ol)sessurus vadit
;

tanos, qui

communitatem

fecerant, ut prajdictum

qui

cum

Spitametam cum jam dictis civibus , quos de civitate ejecerant, in civitatem r^^vocarent Beneventum, qnod obtinerenon potuit. UndeApostolicus valde iratus de Benevento exivit et ad

Potonem

tempus, ad alia interim aggredicndnm oppida accelerat . Paulo post Alexander, comes Tanoredus Grimoaldus Barensis princeps, necnon God:

vicum quemdam, qui

et rogavit

dicitur Leocabaiite, secessit,

pra^dictum

ducem Rogerium, qui

ibi

comes Andrensis tantam ipsius potentiam mox ei subjiciuntur, unde Tancredo ipsi, dux animo jam sedatns, terras (]uascumque abstulerat, reddidit quibus deinde prsBcepit, ut post
fridus
experti,
:

morabatur, ut in mense Maio venturo (anni sc. Mcxxx , ante quem mensem Honorius e vivis
cuni exercitu veiiiret, quod dux ille sacramento juravit taliter facturum. Inde Apostolicus ad castrum Ceppaluni adivit et civitatem
excessit)
,

ipsumadobsidendum secumTrojam
uates duci colla

celeriteracces-

pnedari
davit ,
f).

fecit,

et

sic

valdc iratus

Romam

repe-

suri essent. Porro Trojani percipientes prspfatosmag-

jam subdidisse, etc. miserunl ad Robertum Ca|)uanorum principem, quatenus cilo

Rogerius in Apuiiam redux oinnia terrore

complet.

Falco asserit Rogerium

csse, qiiia

Leocabante

veuiens

dominium super

se susciperet, etc. At ille

tunc versatum

nolebat ad hos venire, etc.

Comes Banulplius,

etc.

Trojam ingressns civcs allociuitur, eos se contra Rogerium prutecturumfirmissime spondet. Verum cum dux, etc. cum eodem, si Trojam de se concordaturuiH promisisset, confestini
dimissis
,

illc,

Trojanis
ivit.

anno iterum trajccit, uti narrat Alexander abbas Audlens prtcfatum Robertum (dc Grantemenil) violato sacramento reversum, etc. iratus fretum Pharense Siculorum exercitum agens transmeavit. Deinde Calabrorum, Apulorumque etiain ascitis agminilioc
:

Pharnm

ad castra

illius

(scilicet

ducis)

bus, ctc. super illum

Deinde,

etc.

facto concordiiE constituto

comes ad

paucos dies victus

illudobsidione

fuit.

propria regreditiir.

ciiixit,

Troja ali<vque civitates ab eo siibactce. a Dnx autem Trojam obsessurus rediit, ad quam videlicct obsidionem supradicli i)roceres, ut eis
2.

Robertus iste intra Deinde Salernum adiens, civesque utTurrim-Majorem,

ivit .

quam
sibi

ab eo extorserant, sibi dederent compulit. Inde in terram comitis Orianensis tendit, eamque
vi

subdidit

rac/e profjrediens

Trojam iterum

imperalum fuerat, accelerarunt. Urbs (|uippe obsessa in tantum constringitur, ut infra paucos dies
vellent, nollent, dnci subderentur.

obsidione cinxit.

Cives sese dedere coacti sunt, et

rear^dificari curavit,

tam

ibi

quam

Melphiai arcem

Troja itaque

capta, sese urbes dncales, etc.

eidem subjiciuntiir
His quo(|ue peraclis

quia post Guillelmi ultimi Apulia; ducis mortem ulra^jiie arx solo a;quata fuerat, Meljiliitana qui-

atque

ita

oimiis
B
:

ei

Apulia sine nlla contradiclione

a

dcm

subversa jubente eodemduce. Addit Alexander

:

submittitur

Pauloiiifra:

abbas

Tunc temporis

ct

Roberlns Capiiaiiorum

dux Melfiam propcranscunctos ApnIia>optiinatesad

se vcnire jussit,

quibus etiam inter cctera edicluin permanentes alterutrum non adversarenlur, simuhjue eos jurare compulit, ut ab ipsa hora 'et in antea justitiam et pacem tenededit, ut in pace

princcps solo nominis sui terrore conslrictus suo subditur dominio. Nec niiilto post Salernum redicns ad Siciliam indc i-emcavit.
lioc

Nunc

itaque in

loco

primus de ducatu claudatur hbellus,

gessit,

quatenus ad ea quo; jam rex constitutus

rent, etc.

habet

Anonymus Casinensis hanc Anno mcxxviii, (qui nobis est

in

rem

mcxxix,)

commorandus ncmpc librum

6.

stylns verlatur d
;

ad secundum
libris
cst.

Alcxander enim

quatuor

Rogerius dux ceiiit Trojam, et fere tolam Ai^uham el Capuaniis iirincepsilli hominiuin fecil. a Cum ergo, dum 3. In Siciliam rediit. ibi dux aliquaiidiu moratur, ha;c el sibi similia ad

Rogerii regis res geslas prosccutiis

Causa adventus Uonorii II

ventanam.
in in

in

urhem Bene-

Baronius num.
ob

i,

narrata a Falcone

compendium
Benevenfanos

redigens, ex eo sciibit Ilonorium

commiine prolicuum disposuisset, baronibus ad sua redeuntibus, Tarentum i[ise ingreditur, qiii verens ne Roberlus (cognominatus de Grantemania, vei (irantemenil , Norniannus Rogeiio rebellis)

Willelmi

rectoris

civitatis

necem,
vitate

quam eidem

ijilulerant,
;

commotum,

ci-

habitare noluissc

veriim hoc non

dicit

Falco,

quidquain

ei

adversi moliri satageret, jurare

eum

ante discessum compulil, quatenus ultra iiiontes

ncgotium enim ad Guillelini c;cdcm specompositum fnerat, tantumquc dc Spitameta ct consortibus a conimuni Bectans aniio superiori

abiens (nempe

in Franciain) ibi in

perpetuuin deinliabifir-

gerct, etc. iie(|uc

jam amplius Apuliam ad

;

tandum rcquireret
massct, hoc

quod cum

ille

juramenlo

nevcntano in cxilium missis revocandis agcbalur, et cives nullani postulalionis ab Honorio papa supremo eorum domino facfa; rafioncm habere volebant, Falco,
diisse rctulit, addit

modo

liber absccssit.

Dux

post hu;c ad

Siciliam rcmeat.
4.

Ilonorius

II

lieneventanis

irascitur.

posfquam Ilonorium II Romam re Hoc anno corpiis sanctorum

:

Januarii, Festi et Desiderii Rotfridus tunc archipra'sul foras produxit de

altari,

IIoc

anno papa

Ilonorius

Beneventum

vcnit

in

quo antiquo

412
tenipore jacuerant
decebat, loco
illo
;

HONORII
et

II

ANNUS

5.

CnRISTI 1129.

revcra non boneste, sicut

virensi arcbiepiscopo ct aliis ej^iscopis, sapientibus

nianebant.

Unde

in

Basilicam,

etiam et rcbgiosis
et

viris,

ncgotium studiose audias,

quani Gualterius Tarcntinus arcliiepiscopus pro sanctorum illorum dilectione construi fecerat magno cum honorc et Ifelitia, prrndictorum san-

dibgenti indagatioiie pen|uiras.

consilio, canonice

toresettestes idonciapparueriut,

Quod si accusacommunicato fra-

trum

ctorum ossa

collocata sunt, nobis videntibus, et de

.

9.

Epistola

causam diffinias, etc. (1) prima S. Dernardi ad Eonoreddita.

illorum ossibus osculantil)us

Baroiiius

num.

rium II suo anno

lam
XIII divi

Baronius
II,

ad hanc

nulla Rotfridi mentione facla, bajc omnia Gualterio

Henrici depositioiiem ex episcopatii refeit Episto-

Tarentino adscribere
esse sacras reliquias

videtur.
in

Ait enim delatas novam Basilicam tunc

Beinardi ad Houorium

qua

eum

rogal, ut clectionein Alberici ad episcopatum Ca-

eisdem erectam a Gualterio arcbiepiscopo TarentinoB.Atjam ab anno antecedeuti, non Gualterius,

sed Girardus cardinalis Bencventanae civitatis rector erat, ul ibi ex Falcone diximus. Hoc vero amio

talaunensem ratam habere velit Videmus nimiruin, inquit Bernardus, jamjamque imininere sentimus nos, qui vicini sumus, pacein
:

videlicet inemorafEe

Ecclesia)

graviter

mox

esse

Mcxxix, die iS Maii, Rogerius erat arcbiepiscopus Beiieventanus, ut constat ex Diplomale a nie pro-

turbandam

, si Albericielectio inflrmetur.

Veruin

haec Bernardi E|)istola

anno mcxxvi, ut obscrvat

ducto pag. 407. 7. Legatio Danica in

retrahenda.

k& num.

2.

anmim prcecedentem Eonorius 11 Gregorium

Manricus in Annal. Cisterc. ad eura Christi annuin, a Bernardo data. Nam ex suppresso ejus nomine, iino ex ipso contextu priina ad Honoriuin
II

de Crescentio, Sancti-Tlieodori diaconum cardinalem, Apostolicic Sedis Iegatum,ad regis postuiationem in Daniatn misit. Yerum hcec lugatio etiam in Baronii sententia anno superiori decrela Ho;

sciiptaiiitelligitur, cui se luuc incogniluin

Ber)iardus exisliinat. Praitercaextantalia;ad i|)sum

norii

enim
data3

littenc ordine iv

ab eo
,

recitataj

dicun-

tur

Laterani quarto kalendas Januarii,

Honoriuin II datie, scilicet xlvii et xlix, quas ipse Barouius reponil ad annum mcxxvii et mcxxviii, proinde ba;c aniio superiori, scilicet mcxxvi, coIIocanda, quo Ebali Catalauneusis obitum, inciijus
electus est Albericus, Rapinajus in Ilist. praesulum Catalauucnsium ex Actis ejusdem Ecclesia; contigisse ostendit. Quod spectat ad periculuin, quod Beruardus in eaEpisloIadicilimminere
Ecclesice

Pontiflcalus noslri

anno quinto

Honorius autem

locum

juxla Baronii sententiam anno mcxxiv, die xxvui mensis Decembris , pastor universalis agnitus juxta vero nostram die xxi ejusdem mensis, quare

anno superiori eae litterai scripla;, die nenipe vicesima nona mensis Decembris, quo die quintus Eonorii annus jam inchoatus erat. Ad nuin. 3 et 8. Concilium Catalaimense. scqq. Celebralum hoc anno Catalaiinense Conciliuin, cujus nulla incoUectione Conciliorum men-

Catalaunensi, non videtur explicandum

de ambitu Eenrici Virdunensis, quem Barouius, ct ftlanricus citatus asseruut, invadore voluisse se-

dem Catalauncnsem;
conscqucuda,
populi
si

sed potius de perturbatione

vota elunaniuiis, tain cleri, quain

frustrarcntur,

poslulatio

quod

in conse-

tio

MattlK-cus

Aibaaensis legaius

inquit AI-

bericus in Cbron. ad
tcnuit apud
nis,

annum

mcxxix,

Concilium

queutibus Bernardus salis insinuat, ut Mabillonius iu Notis fusioribus ad eain E[)istoIain observavit.
dO.

Catalaunum

in Puriflcatione B. Virgi-

Epist. D. Bernardi

ubi de consilio B. Bernardi abbatis, Heuricus Virduneusis episcopus episcopatuin dimisit , et

factus est cpiscopus per
S. Dionysii

rum

biennium quidam abbas Rbemensis. Ad istud Concilium revocanda Epistola Honorii II ad Mattbicum legatum suum, recitata a Wasseburgio lib. 4 Antiq. Belgic. Tu vero tam jira^diin qua inter alia legilur
:

BernardixYi, Pe/ro presbytero cardinali micn^id., qua ei monacbos Divionenscs commcndat, ad huuc
etiain

card.

ad Petrum

presbyte-

Neque

Epistola divi

annum anuum

pertinct, sed vel

et

annuin mcxxvi,

uti exi-

ctuin episcopum {Ileuricum de bonorum Ecclesiaslicorum dilapidalione accusalum), quam partein

ad mcxxiv aut scquenlis initiuin; hic enini videlur esse Petrus Leonis presbyter cardinalis, qui legalus Sedis Apostolicfe in Gallia fuit, et ad
citati, vel forte

stimaut Manricus

Mabillonius

adversariam (Virdunenses canonicos, ut ibidem ulruinque exprimitur) ad tuam pra;sentiam evocans,

Calalauuum

adeaS;,

ubique

adscitis tibi Tre-

Gallia discessum verosimile favorcm monachorum Divioneusiuin scripsisse; sed nihil certi hac in re diffiniri potest quoad utrumque cardinalem quia

quem
est,

post

suum

Bernardum

in

edit. repeliisset. Narrat ille

Conciliorum colleclores, si Coucilii l)ujus notitiam uon quidem (1) Majorem apud eruililos gratiam sibi promeruissent lam Pagius, quara ab Alberieo siEculi xiii scriplore, sed ab auctore coffivo llisloria; e|iiscoporum Virduneusium apud Dacherii Spicileg. tom. ii, pag. 231, nov. Henricum Virduueusem ad Pontificem Honorium causam suam detulisse, apud quem niliil definitum, cardinalibus

episcopo favenlibus. Res igitur integra aJ Matthaium Ponlificiuni iu Gallijs legatum remissa, a quo ad Concilium Catalauuense inox celebrandum revocala. Aute ConciUi celebraliouem Henricus S. Beruardum Claravalleusem consulit, quo suadente ut priusquam ignomiuiosa iu eum ipse cousilio paruit. Igilur eo accusatio ad |iublicam tantorum virorum audientiam veniat, solus omnibus cedat, episcopatui abrenuntiel
:

prolocutore astans Concilio dixit se nolle invitis pncesse. Inde baoulum reddidit, ac recedit anno siii ex quo susceperal eum de manu Cesaris , solutis a majoritus Concilii, rogante S. Bernardo, dccem marchis argenti, quibus tl vadimonia ejus in ea Vrbe redemit. In ejus locum substitutus fuit Ursio abbas S. Dionysii Rhemensis. Adfuerunt Concilio huic praeter Trevirensem (de quo Albericus) qui Viiduuensis
episcopi metropolitanus erat, etiam Rhemensis cujus ad metropolim Catalaunum attmebat,ac denique alii plures episcopi cum abbalilius, iuter quos S. Bernardus, cujus consiliis , ail aaouymus, unde bac omuia desuinpsimus, regna et Ecclesiai Galliarum hodieque innituulur .

Wansi.

, ,

HONORII

II

ANNUS

5.

CHRISTl ITiO

413

Petrus de Fontana cardinalis Biirgundus erat

eis concessis

ideoque mouachi Divioueuses

raut.
1
1
.

ei

cliari

esse pote-

neccssariis, ut nulla se a studio domcstica cura retardaret.Cum vuro oratorium illud

Philippus

coronatur.
Indicl. VII,

filius

Ludovici VI regis Gallice

Iiicaruat.

Auuo ab

Domini mcxxix,

Piiilippus

electus est, et

pucr a Ludovico patre suo in die Pasclia; Rlieuiis a Rainaldo II

iu nouiine S. Trinitatis esset fuudaium iu luemoriam consolationis alicujus, a se ibi profugo accepta3, ipsum Paracletum uominavit. Inde sumpta euin calumniandi occasio, fuerunt enim qui di-

cerent,

non

licere

Spiritui

sancto specialiter

Rhemorum

archiepiscopo rex coronatus est , in-

magis

quam Deo

Patri Ecclcsiam alii|uam assi-

quit Ordericus sub finem libri 12, loqucns de Lu-

gnari. In
posita,

tantis perturbationibus,

cum

abbatia

dovico YI Fraucorum rege, cujus Phiiippus pri-

Sancti-Gildasii Ruicnsis, in

episcopatu Venetensi

mogenitus erat. Idem refert Willelmus Nangius in Chron. additque Henricus Angliae regeiu huic unctioni pra;senteui fuissc. De Philippi morte post biennium sermo eril,
12.

pastore

monachis electus
vita

defunclo desolata esset, abbas a fuit; sed indisciplinata corum

pulsa.

Hoc anno,

Monacha; ex monasterio ArfjentoUi exut tom. x Concil. \idere est,

eum die ac nocte cruciavit. Ipsaiu abbatiam tyrannus quidam in usus proprios redegerat, sicque Abaelardus foris et intus opprimebatur.
li.

Mutthceus Albanensis cardiualis, Sedis Aposlolicae

legatus, Parisiis
tis

constitiutur.

Heloissa abbatissa monasterii Paracleti His ita se liabentibiis, Ileloissa a

apudSunctum-Germanum dePrael

Couciliuin celebravit, cui iuterfuere Rhemensis

monasterio Argenloliensi San-Dionysianis coucesso expulsa fuit, quare in oralorium suum reversus,
illud Heloissffi, et
tionis

archiepiscopus

qualuor

ei^iscopi,

in

quo dccre-

tum,

ul moniales monasterii Argcntoliensis tribus

moniahbus

quibusdam ejusdem Congregaconcessit et donavit, ipsamque

II

circUer

kucis ab
et

spurca

urbe Parisiensi dissili , qua) infami convei-satione omnem ejusdem

postea douationem Innocentius

in

per privilegium

loci aflinitatem foedare dicebantur, inde ejiceren-

perpetuum corroboravit. Cumque Abaelardus, ut eis quoquo modo subvenirct, ad cas sa;pius reverterelur, fuere qui dicercnt, inquit Abaelardus cap. 14, nie adhuc quadaiu carnalis concupiscentia; oblectatione

tur. Quod Honorius II litteris Laterani, nono kal. Maii datis, coDlirmavit, et ad petihonem Ludovici regis monasterium illud Sau-Dionysiano dedit

teneri,

qui

pristina;

dileclte

quia ex aniiquo ad iilud pertinuerat. Gesta in eo Concilio contirmavit eliam Ludovicus rex litteris

sustinere absentiam, vix aut

nunquam

palerer .

hac subscriptioneuotatis : Dalumet confirmatuni Rheuiis in solemni curia Pascha; iu unctione donini

Interim Heloissa prima monasterii Paraclili dicti primum priorissa, ac deiu abbatissa constituta, in oinniuin amore et adniiratione erat. Unde Pelrus
Cluniacensis abbas ad
libri

anno incarnati Verbi anno dumiui et sereiiissimi regis Francorum Chludovici xx, Philippi autcm fllegeudum filii, lius ejus . Veruui loco filius et loco XX, legenduin xxi. Ludovicus enim VI mense Julio anni mcviii regnare ctcpit. Annos
Philippi gloriosissimi regis,
vii,

eam

scripsit Epistolain

xx

Mcxxix, Indict.

necdum
storuiii

metasadolescentiaj excesseram in juveniles aiinos evaseram, quando no

Necdum

nien uon quidem adhuc religionis

tamen

et

laudabiliuiii

tua;, sed honestudiorum tuorum

(Latina;

consortium regni a patre adsciti, annoS(|ue hujus Pbilippi pueri et Ludovici fratris ejus, de cujus coroualione infra, numeratos fiiisse
Philippi
I

in

enim, Gra;ca; et Hebraica; lilteratura; pemihi fama innotuit. Audiebam tunc lemporis mulierem, licet necduin sa;culi nexibus exrita erat)

pedilam,
sapieiitice

litteratoria;: scientia3,

el sludio saicularis

observare non iuulile

lardi
alias uxor,
alio

erit.

Ueloissa Pctri Ahae-

idcoque

hujus monasterii priorissa crat, migrare coacta, et Abaelardi calami-

sumniam operam dare. Quo eflerendo studio tuo et mulieres omnes evicisti, et paene viros universos superasti. Mox vero jiixta verba
Apostoli, ut coffiiilacuit ei, (jui tc segregavit ab utero inatris tux^ per gratiam suain, longo in mehus disciplinarum studia commutasli, ct pro Lo-

tatcs aucla;.

Abaelardus de suis calamitatibus Is, morluo Adamo abbate San-Dionyqueritur. siano, opera Slephani regis tunc dapiferi seu majoris-donuis, a rege et Sugerio Adami successore oblinuil, ut ad quam vellel solitudinem tiansiret,
13. Pctrus

gica Evangclium , pro Physica Apostoluiii, pro Platonc Christum, pro Academia claiistrum, tota jam et vere philosoiihica mulicr elogisti .
13.

dununodo

se nuili abliatiic

subdcret

Ilocque in

ConcUium Londoniense.
pag.
38-i,

lluntindonieniioc
:

pra;seutia regis , inquit Abaelardus in Ejiistola

sis lib. 7,

de Concilio Londoiii

anno apud

suorum utrinique assensum est et confiiinatum. Ego itaquc ad solitudiuem quanidam in Treccnsi i^ago mihi antea cognilam
prima cap.
10, o et

habito ab Henrico Anglia; rege scribit

Tenuit

Concilium

magnum

ad kalendas Augusli

Londoniam de uxoribus sacerdotum

Inlererant siquidem
illi

|irohiliendis.

me

contuli, ihique a quiliusdam terra mihi do-

Concilio Willclinus Can-

uata, assensu c[)iscopi lerra) oratorium

in iioiniiie

quoddam
pri-

luariensis archiep. et Turstanus archiep.

ceiisii,

EboraIli

S.

Trinilatis ex calamis ct

culmo

Alexaiider LincoUensis episc. etc.

co-

muni
sibi

conslruxi . SuIkHI postea Abaelardus, scho-

Iumiia;erautregni

et radii sanctitatis lioc teinpore.

lares cocpisse

undiquc ad

se concurrcre, et

parva

Verum

ibidem tabcrnacula construcre, ullro

sibi

ab

episcopi

rex decepit eos sim|ilicitate Willelmi archiconcesserunt naniquc regi juslihaiii de

:

41/i

IIONORII
,

II

ANNUS

5.

CIIRISTI

1129.
suo
dicit

uxoribus sacerdotum

et

improvidi habiti sunt,

rcs

obtinuit.

In Diplomate

rcx civitatem

quod postea
terminata

patuit,

cum

summo
eos.

dedecore

Emeritanam nunc temporisaSaracensis possessam

se sperare Dei ope devicturuni, et ex ea Saracenos expulsurum. Alphonsus Chartam illam hoc modo subscribit Ego Adelphonsus praefatus
esse, sed
:

est.

Accepit enim rex

et redeniit

nitam de presbyteris
frustra, concessionis

pecuniam infiTunc, sed

,

pateret in oculis

torum,

et

sux poenituit episcopos cum omniuin {^iuitium deceptio prtcladepressio subjectorum . Idem habent
et

Mattiiaeus

Parisius

Annales Waverleienses ad
Cossartius

Notis ad

Tom. x Concil. in hoc Concilium I>ondinense ait, hujus Coucilii annum susj^ectum sibi esse, quod aliqua, qua; in eo narrantur decreta videantur anno
lumc
Christi
,

annum.

conjuge mea, quod lieii inanconflrmo. Quareis quemadmodum et Alphonsus VI Castcllae rex avus ejus sesc imperatorem vocabat. In eodem Diplomate
imperator, nna
davi, proprio robore

cum

Alphonsus rex Callistum

vocat,

II

papain iiatruum

suum

aitque

eum
eam

archiepiscoiialus

Eincritensis

Ecclesiae dignitatem in
tasse, idcirco se

Compostellanam transmu-

Mcxxvii in Concilio Londinensi tunc babito; in-

confirmare.

deque concludit,
distractum

iUud Concilium in duo licet alicjua ad pra3cedens Concilium Londinense pertinentia male isti afDxa sint, certum tamen utrumque Concilium interse diversum fuisse; nam in priori decrefum, ul concubinae presbyterorum nonuisi episcopali
fuisse.

unum

Verum

fol.

Sandovalius i7. Comitia Palentice habita. 144 de hoc Concilio Palentino loquitur, ailque

in Hisloria Compostellana legi

Alphonsum regem

cupienlem paceni in regno suo statuere, omnibusque signiflcare se male ab Alphonso Aragoni;6 rege haberi, quod is nollet sua sibi oppida restiiuere, et subditis suis praelextuni et auxilium, ut

judicio mancipentur;
rcgis efflagitatu

quod tamen

in

posteriori

revocatum est; neque enim duo decreta inter se coniraria iu uno eodemque Concilio condita. Hovedenus pag. 479, idein ac Huntindoniensis et Matlliffius
Parisiensis narrat
;

adversum

se rebellarent,

subministrarct, praesuli-

bus suis ac regni magnatibus mandasse, ut congregarentiir in civitate Palentina, et episcopos ac

sed

abbates aliorum regnorum rogasse, ut

assisterent,

iis

comiliis

tam Coucilium

istud (juam PhilippiLudovici Fran-

quo

in rebus ad fldem Cliristianam peret

regis filii inaugurationem male in annum sequentem differt. Denique novus chronographus Saxo nuperab Edmuudo (iisboneOxonii publicatus preecedentis Concilii Londinensis non meminit, sed praesenti anno habitum connectit cum festo sancti Michaelis, aitque in eo actum de archidiaconorum, et de presbyterorum uxoribus ut

corum

tinentibus de reformatione
leges Dei servitio

abusibus agerent, ac

convenientes stabilirent. Addit Sandovalius Historiam illam narrare priinam ses-

sioiiem, priina Quadragesinice

hebdoniade habitam

fuisse, et in eo Concilio inulla statuta, sed

i)i

eam

res

illas

dimilterent ante sancti Andreai

iis

festum

sed

rex

dedit suut,
cli

omnibus, subdit chronologus, veniain domum redeundi, adeoque domuin reversi nec ullam vim habuerunt illa decreta cun:

retinuerunt suas uxores regis venia, sicut antea

fecerant . Huic chronologo Saxonico

magna

fldes

laiegvum nunc Gonciliuin illud habemus. Coniitia illausquead inensem Maiuiii producta duni enim, ut notat Sandovalius,' haberenlur, Alphonsus rex die priiiia inensis Maii /Era MCLXvii, quamdam exeinptiouem viris in ea nominatis, quod sibi inserviissent, concessit. Tum idein rexac Be7-e7ic/uela uxor dum Astorga; essent, EccIesiffiCatliedrali ejusdem urbisquamdam douaparticnlari
71071

referre.

habenda, cum ipsemet in Guilkiino se illum vidisse asserat.

16. Concilitim Palentiniim.

Angliae rege

tionein fecere.
18.

Alphonsi Ararjonice

recjis expeclitio a^fce?'-

Alphonsus HiRaimundi
fllius,

sus Saracenos.
et

Alter

vero Alplionsus Aragouiae

Annal., Moli-

spaniarum rcx, Urracae Concilium in Palentina

Quadragesima;,
tavit.

et

comitis

NavarroB rex adversus Saraceiios expeditionem

lib. 1

civitate,

prima hebdomade

suscepit, et, ut testatur Surita

710777,

^ra

mclxvii celebravit, in
et

quo om-

nes episcopos, abbales, comites

Illud

principes invi-

oppidum Castellte-Novae, ad ainnem cognominem, iii conflnio Aragoniae, sibi subjecit; et inilites Fraiicos,

em. card. Daguirre

in Notitia Conci-

quorum opera
civitatis,

variis in occasionibus

liorum Hispanife e tenebris

eruit,

integrumque
concu-

usus erat, remunerare cupiens,

burgumquemdam
eis

pulilicavit. Inter coitera in eo statutum, ut

Pampilonensis
consilio

ubi habitare possent,

et

binai clericonim manifeste ejiciaiitur. Archiepisco-

assignavit inense Septembri sequentisChristi anni,

pus Compostellanus petiit ab Alphonso rcge, ut ea quse ad suum et suorum successorum jus in Emeritana civitate pertinebant sibi conferret,

ei)iscoporuni Oscae, Pampelonis

alio-

rum,

sicut refert Garibayus lib. 23

Compeudii Hi-

quod

et

storialis llispania;, cap. 9.

INNOCENTII

ir

AXXUS

CHlilSTl

113.

415

INNOCENTII

II

ANNUS

1.

CHRISTl

1130.

Mortiio Honorio elifjilur papa Innocentiits II,

contra

quem antipapa Anacletus

clades et sacrilegia in Urbe.

deni[itoris

Aiiniis

evehitur

iinde

summum

dinalem de Sancto-Angelo diaconum Gregorium eligunt Pontificem. Qui autcm Petri

Leonis parti favebant, ad Sanctum-Marcum
,

inci|)it

Re-

pro

niillesimus centesimus

atque trigesi-

pacto alios imitantesconvenerunt,dominiquepapoe

muSj

sedisset

quo Honorius papa, cum annos quinque, niensem unum, et dies decem et septeni, moriturdecimosexto kal. Martii.
Inilictione octava,
(|Uo ista Pandulidius
:

morte comperta ipsum eumdem Petrum

serius

Du
iu

Hic

fecit

ordinationes

cardiualem presbyterum, multorum et episcoporum et cardinalium, et clericorum, et Romanorum nobilium consensu votive elegerunt. Ha;c
de electionibus utriusque,
2.

Urbe |ilures, quibus crcavit comjdurcs presbyterorum ac diaconorum, et aliorum minorum ordinum, et inter alios Petrum Sanctfe-Anastasiae, comitem Sancta^-Sabinae Georgium Sanctai-BalLina;, Matthffium diaconum Sancti-Hadriani, Hugo,

quarum

quffinam poinferius.

tioribus viribus nileretur, dicturi

sumus

Quod pertinet ad Innocenlium,fuisseipsum quidcm monastici Ordinis, ha;c accepimus ex archivo

Domnus Gregorius tituli Sanctae-Praxedis nionachus Lateranensis ccenobii Sanctorum-Joan:

nem

Sancti-Theodori,
;

Guidonem

Sancta;-Mariae in

Via-Lata

praiter hos episcopos aliquot. ^Egrotus

nis Baptista;, JoannisEvangelistae, atque Pancratii,

autem deferri se fecit ex Lateranensi palatio ad monastcrium Sancli-Andrese, ibique in pace defunctus est; sepuitus vero in Basilica S;ilvatoris .

idemque abbas monasterii Sanctorum-Nicolai

Gabis, prope

et

Primilivi Ordiuis sanctiBcnedicti, loco qui vocatur

lacum Burranum

qui ab Urbano

autem scripto Codice summatim Hic fecit per niensem Decembrem ordinationes.... quibus creavit diaconos undecim, presbyteros decfim
Iii

aiio

papa Secundo creatus est S. R. E. cardinalis diaconus Sancti-Angeli, mortuoque Honorio papa in
In cujus

et sex, eiiiscopoi triginta et

per diversa loca. Hic

scdes
:

unum, quos constiluit finis Honorii. Non vocavit

die,

Pontiftccm legitimeelectus, Inuocentius dictus est. odium et ;EmuIationem, elevatur in throa factiosis Petrus Leonis filius presbyter car-

num

sed

eadem planc
kal.
Martii.

qua defunctus
est

est

dinalis tituli

Sancta>-Maria; trans Tiberim, atque

ipse, succcssor ejus

conclamatus
Ita

Innoccntius

Anacletus Secundus est nominatus.

Qui

licet

dccimo sexto
tat his verbis
est,
:

Beneventanum tunc

scriiitum,

quidem Chronicon (|uod apud nos ex-

Die ipso quo Honorius dcfunctus

est electus, post

pcnes aliquos laudatus inveniatur, utpote qui olim in Cluniacensi coenobio nionasticum vita; arripuerit institutum, ut ejus htteric ad Cluniacenses iiiferius recitandie lestantur, el Petrus

domnuslnnocentius

quem

die

abbas CIu-

ad horam tertiam Pctrus Portucnsis episcopus Pelrum filium Petri Leonis clegit . Hx>c ibi dc tem|)oru. Dc niodo autem habet ista Sugerius
ipso,

niacensis in Epistola ad
tradit
' ;

Haimericum canccllarium

tanien a teste fideli sancto Bernardo in

persona ducis Burgundia; ad Willelmum comitem

Pictaviensem
ila

abbas, hujus temporis auctor magni nominis, in

vita Ludovici regis

propriis

coloribus

pingilur

'

Francorum

Veneranda; me-

morite
rio

summo

Pontiflce et universali papa;

Hono-

viam universa; carnis ingresso, cum

Ecclesia;

Denique quid boni, quid virtutis, (|uid honestatis allerunt de suinmo Pontificc suo, ut et nos provocent ad favorcm ? Si vera sunt qua; ubi(|ue divulgat opinio, nec unius digims cst viculi potestate.
Si vera
siac

RomantE majores et sapientiorijs ad rcmovendum Ecclesiie tumultum consensissent, apud SanctumMarcum et non alibi, et nonnisi communiter more Romano, celebrem fieri electionem qui et assi:

duitate

et

familiaritatc

propinquiores

Apostolici
illuc

fuere, tiniore

tumultuanlium Romanorum

non sunt, decet nihilominus caput Ecclenon soluin vita; habere sanctitatem, sed et fania; decorem . Hu;c ipse. Quibus sane apparct, Anacletum pessime audisse a|)ud oiniies. Qui cum contra virum sanctissiimim Iiinocentium a con'

convenire non audcntcs, anle(|uam publicaretur

domini papje decessu?, pcrfon;;:u vcnerai^ilem car-

l'elr.

CluD.

I.

Jji.

Ep. XLiv.

Beru. Kp. cxxvii.

41 r.

INNOCENTII n ANNUS
iii-

1.

CHRrSTI 1130.
sibi

sanguincis sfcculari potentia coiitra jus fasque

conspirationes, \rx, r\\x, contentiones,

truderetur, hinc oborta; factiones, studia, simultates,

Sed contra spem partem modicum

gravi

accidit,

quia

et Innocentii

tesit, ct ejus satellites

non sine
in indi-

cum

in

damno ad eum sunt

et

reversi.

Unde

eos, qui jure contradiccrent, vis publica ministraret

arma

bellica.

Tnncenim

plebs classico excitata

potentium eo properat, quo furens vocat ambitio, et provocat spes' avida lucri. Sicque ejus, cujus scirent esse horrca op[ilcta, nummis arcas refertas, promptuaria plena eructantia ex hoc in illud, favent electioni,

iram commotus, ad Sanctum-Petrum cuin indignalione, maxima cum multitudine equitavit, el ipsam quam coepit Ecclesiam, per violentiam introivit, et per sanctuarium et aureum Crucifixum, pendentes coronas, cum toto tbesauro

gnationem

argenti et auri, et pretiosis lapidibus, sive

gemmis,

quam labantem
nemo

nec subsistentem
ter-

quas Romani Pontifices, orthodoxique imperatores

in

clamoribus obnixse sustcntant, minis roborant,

roribusque stabiliunt, ut
vel

Ecclesia ipsa

cum

devotione obtulerant, tan-

palani

papam

aliuni

quam

nominare pra3sumeret, prffiter eum quem factiosa tyrannis evexerat ac metus retinere compelleret. Innocentii nocentilnis

nomen

in crinien est,

furentium innocentia, slcque ad Innocentium insectandum universa simul conspirat iniquitas. Cedunt furori tideles, domi se contincnt, vel confugia quairunt. Martyrum petunt antabulis [.roscripta

quod super Leo construxerat, dctruncare prsesumpsit. Sublatis autem et abreptis omnibus, ad patriarchium B. Mariae accessit et Ecclesiam ipsam multo niajori thesauro dotatam, exspoliare nihilosacrilegus auferre, et ciborium,
altare B.
,

minus

attentavit.

Ad

alias

prsterea Urbis Ecclesias

manus
nit,

extendens, quidquid in eis pretiosum inve-

similiter rapuil, et asportavit. Talibus ergo

tiquas sedes, abdita ccEmeteria, ubi sub alta scrobe

tantisque mercibus inique dolatus,

nalis

majorem ve-

pulsent precibus cailum, et compellent

cibus
istis
'
:

Dcum

vo-

Domine quis
"-

habitabil in tabcrna-

Urbis partem emere sluduit, corrumpens vulgus etiam ifa sibi astrinxit, ut praeter Frangi-

ciilo tuo,

aut quis requicscet inmonte sancto tuo?

Nonnisi innocens

manibus

et

mundo

corde, qui

non accepit in vano animam suam, nec juravit in dolo proximo suo. Hic accipiet benedictionem a Domino, et misericordiam a Deo salutari suo . 3. Hoc slatu miscrando collocata erat tunc temporis Romana Ecclesia, in qua triumphante
Antichristo cogeretur verus Christi vicarius exulare, in

Corsorum munitiones, papa lanocenfius Urbe subsidium haberet. Cum igitur Ponhfex ipse undique ita esset obsossus, ut nemo
]ianum
et

nnllum

in

ad ejus prEesentiam sine periculo

dere, consilium habuit exeundi

vitae posset

acce-

Urbem,

et tran-

seundi in partes Galliarum. Ascendit ergo duas

galeas

cum omnibus
in

fratribus, qui

secum

stete-

rant, praeter

Conradum Sabinensem episcopum,

Urbe
reliquit, et faucibus Tibe-

tcmplo sancto

in Petri

throno abominafione

quem vicarium
ris

sedente. Sed audi ista ab ejus temporis scriptore

anonymo, cx Codice Valicano descripta Magna in Urbc discordia facta nam episcopietcardinales
:
;

se in

duas partes diviserunt, sed melior et sanior pars cum eodcm Innocentio, qui majoribus studiis
meritis juvabatur, adha^sit
ipso constanter steterunt
,
;

, ad comitatum Pisanum cum prosperitate, Deo auctore, pervenit . Hucusque auctor de rccessu ab Urbe legitimi PontiQcis Innocentii , eademque reliqui omnes

cuni

difficulfate

transcensis

antiquiores
4,

et

omnes

subscripti
stat

At quod in ore

horum temporum duorum

scriptores.
vel

frium testium

cum

Willelmus Pnpne,

omne verbum, ne

quis putet quae ex

anonymo

Joannes Ostiensis, Conradus Sabinensis, cpiscopi; Petrusquoque Sancli-Martini in Montibus, Joannes Cremcnsis Sancti Chrysogoni, Hubcrtus Sancti-Clementis, Anselmus Sancti-Laurentii in Licina, Auselnius alius S. Caeciliaj, Gerardus S. Crucis, et Petrus S. Anastasiae,
stinus

Mnttha^us Albanensis

sunt recitata, ob nimiam valde deformitatem carere flde, eadem ex Bernardo abbate , auctore tunc vivenfe hic describamus, viro plane sanctis-

simo,

qui in secundi

libri
,

principio Vitae
haec habet de

quam
eadem

scribebat sancti Bernardi

schismalica factione
violentia

Pars altera infames ausus

presbyteri cardinales;
ticu,

Romanus

S. Marise in Poret

Gregorius Sanctorum-Sergii
Albertus S. Tbeodori,
et

Baccbi, Hai-

mericus
larius,

S. Maria;-Nova?, Apostolicae Sedis cancel-

Guido Sanctte-

non ratione corroborans, Petrum Leonis ad hunc apiccm aspirantem, fraudulenfis machinationibus seorsum et praecipifanter nominavit Anacletum, et ca;teris renitentibus ordinavit. Qui vero
in parte Cafholica erant,

Mario! in Via-Lata, diaconi cardinales.Tres vero ex

illis,

qui adversaj parti adhaeserunt, Desiderius Sanctaj-Praxedis, Godcfredus Sancti-Vitalis el R. S.

electum suum solemniter ordinatum coilocarunt in cathedra, et per loca illa, in quibus sessiones habent ex antiqua consuetudine

SabinK, ad pap. Innocentiumsuntconversi, Petrus autem Leonis cum sectatoribus suis humilitatem Innocentii parvipendens, non posuit Deum adjutoremsibi, sed speravit in multitudinedivitiarum,
in potentia
et hostiliter fecit

Romani

Pontiflces,

circumduxere,

et

pro

tempore honor debitus

Apostolicae. aiTuit dignitati.

Et tunc sane circa Lateranense palatium

mora-

parentum, in fortitudine munilionum, aggredi donios Frangipanum, in quibuslnnocentius screceperatcum suisfratribus.

Psal. siv.

bantur; nec erat jam eis tuta in domibus propriis mansio, cum eos acerrime Petri satellifes infestarcnt. Ibi etiam diu resistere non valentes, perconfoederatos sibi

tempus
'

in turribus

quosdam ex nobilibus Romanis ad eorum receptacula habuerunt.

2 Psil. s.Kiii.

Sed nec

in cis perseveravit fidchtas.

Nam

in brevi

INNOCENTIl

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130.

417

aut \i aut formidine temerariae mullitiidinis, aut

pretio corrupti sunt.
ris virtute,

ruin dilacerandus ac conscindendus. Qualis tunc

facies Urbis, in
Ilca;

Nam

Petro tam propriageneafflnitate

qua non ad cullum, ex more

:

Basi-

titudo

quam adlisrentinm sibi tanta erat, ut fere tota enm

mul-

frei|uentarentur

sed ad ra|)inam sacrilege in-

civilas seque-

vaderentur, expoliaienlur, atque turpissime pro-

returj vel pecunia, \el conimoilis obliyata.

Congregaverat sane opes innnmeras, tam in exactionibus curicP, quam in legationnm negotiationibus, quas ad exspeclandas nnndinas reservaverat. Insuper el paterni censusamplacongeries eatenus sigillata, modo distributa in populum, ad fas venalem plebem armaverat. Quibus erogatis, donaria regum in ornamenlis Ecclcsia;, ab ipsis
5. a

Ex quibus adeo nefariis operibus tenebrarum, secundum Dominicum illud a Ex

fanaieiilur ?
'
:

fructibus eoruin cognoscetis eos . Et

illud
^
:

secundum

facere,

Non potest arbor mala bonns fructus neque arbor bona malos fruclus . Per-

facile erat

cuique intelligere, quis legitimus

;

quis

vero

spurius esset papa

quis

successor

Petri,

quis synagoga; satan;c antichristus, quis pastor,

quis vero fur et latro, qui nonnisi ut perdat et

evulsit altaribus, et
fixos

cnm

calices frangere, et cruci-

aureos

membratim

dividere

ipsi

profani

mactet, in ovile oviiim intrat.

6.

Cbristiani vel timerent vcl erubescercnt,

aiunt esse qua?silos,

dicatas

Judaos qui sacra vasael imagines Deo

AntipapcB Anacleti

et

Innocentii leditimi

papce merita discussa.

principibus haberetur

et

Qui, ne turpissimus, uti

vitaretur, larvain

audacter comniinuerent. Igilur quisque pro modo suo secundum majiis et minus conducli ad scelus, sacranientis generalibus publice Petro vendiderunt assensum, et in omnem sanguinem

erat, a cffiterisEcclesia; pastoribusalqiieCiirislianis

impo-

snitmonstro, utquod esset horrendum visu.auditu

pavendum,

idein

sinuilatione superinducta,

mea-

manus exposuerunt
dictis insectabantnr

et

arma,

el (jnolidianis

gressibus parten) qua; cuni Innocentio erat,

et

conmaleigitur

dacio superimposilo, hypocrisi superaddita, videretur pulclirum et

toto orbe

humanum

slnduilqiie ipse

litleris

giadiis.

Habuerunt

servi Dei consilinm, et quia via

immana

se tueri

terrarum sparsis videri sanclus, justus et maxime pius: quas Dei beneficio hactenus conservatas, tibi, lector, inspiciendasinferius [iroiionemus.

non

|)olerant,

cedere elegerunl, et procuratis clam

et

navigiis,

de ore leonis,
in

de manii

bestiffi

per

Tiberim

Tyrrhenum mare
.

elapsi prosperis ventis

Modo autem de sancta Bomana Ecclesia per schismaticum |)seudopontificein lancinafa, S. Bernardi
istaandientisaudiquerelas' :Cernitural)Oininalio
stare in loco sancto,

carbasa impeilenlibus ad porluni Pisanuni feliciler

appulerunt

Bernardus abbas Bonaevallis, sed et ipse sanctus Bernardus in Epistola, quam postea dedit ad Bomanos sub Eugenio papa, ista adeo [^robrosa in eosdem sic exprobrat a Becordare qua causa, quo fine, per quos ct in
IIiicu?que de
liis
'

quem

ut obtincret, incendit

igne sanctuariiim Dei,

et

persequilur Innocenlium,
.

cum

eo

omnein innocenliam
si

At quid dixeris

tu, lector,

prajsentis tem|)oris novatores audias

quos usus non longe ante lios dies, cunctarum quaj in te sunt Ecclesiarum omnis ornatus et census profligatus est, quidquid in allaribus, et in altarium vasis, quidipiid iii ipsis sacris imaginibus manibus auri et argenti reperiri tunc poluit impiorum dire[)lum, et asporlalum est. Quid ex his omnibus lu in tuis nunc marsupiis invenis?
,

hunc S. Bernardi locum male usur^iantes, imo eodem abutentes peiiitus de abominatione sedente
in loco sancto, ad

cem

[irobandum Boinaiium Pontifl". Sed deliranl, nescientes, seu potius nescire dissiinulantes, non ista de legilimo Bomano Ponlifice locutum S. Bernardum, sed de schismatico jiapa Anacleto, cum legitimum Pontificem Innocentium non aiiticlirisluni sed vere
esse antichristum ?
,

Porro decor domus Doinini irrecu|)erabilitcr periit. Et nunc quid tibi visum est, ilerare malitiam, innovare denuo super te dies malos ? Ha;c S. Bernardus, imj^roperans postea ista tunc temporis, cum a Bomanis ab Urbe pulsus esset Eugcnius papa. In ultionem autein admissi sceleris, hoc ipso anno summa annona; penuiia laborasse Bo-

Clirisli

nam

vicarium, imo Chrisliini i[)siim ap[)ellet ista de Innocenlio paulo su[)erius Ecce
:

Christus Domini

iste

Innocenlius posilus

est in rui-

nam
slat,

et

resurrectioiiem

Dei, libeiiler

jungunlur

ei;

mullorum. Nam qui sunt qui autem ex adverso

aut anlichristi esl, aut anticlirislus .

En

vides, leclor, liiereticornm procaciam el impiiden-

manos Acla
valida

Innocentii testantur his verbis:

IIu-

tiam

cum

salis conslet,

quem

S.

Bernardus Chri-

jus temiionbus, [>rimo anno Poiilificatus

siii

tam

fames Bonia; fuit, ut frumenti sexlarinm quinque solidis dcnariorum [ia(ialium venderetur B. At levis ista, quanlumlibct iiigcns videri polerit, ultio in sceleratos, si cum tam immani alque nefando sacrilegio, et hactenus inaudilo, quod schismaticus furor audacissime [iCr[)etravit, com[)aretur cum, quod hiicusque nunquam pra;sum|)tum a quovis nefario legitur ab iisdem Clirislus in imaginibus datus sit in manus Judaso: ,

stum, qiiem vero nominet aiilichristum. Qiii ct in E[)istola ad Gaufredum de codem [)seuil()[)onlifice
Anacleto habct ista,comparansi[isum ileruin Anlichrislo ' Bestia illa de A[)ocaly[)si ', cui datum est
:

os

loquens blas|ihemias,
Pctri

sanctis, |)aratus

et bellum gerere cura Cathedram occu[)at, lanijuam leo ad [>r;cdam . Biirsum de eoJein ad epi'
:

scopos Aquitaniae

Veliinus,

nolimus, im[)Icri

(|uandoque neccsse est vcritatem Spiritus sancti,

'

Maltti. VII.

'

Bcru. Ep. ccxLii.

cxxv.

'

Luc. VI.

'

Apoc.

xiii.

'

Bern, Ep.

cxuv.

* Ibid.

Ep.

"

Bern. Ep. CXX.

Baron.

ToMCS XVni.

53

418

INNOCENTII

II

ANXUS

1.

CIIRTSTI

1130,
,

flerique illam, quae prophelico spiritu prfcnuntiafa

legitur in Scripturis discessio
:

nifenfi

Dei Ecclesiae pracficere alium

et

illum

scd

\x

liomini per

de[iOiiere tentant ?

Horum

conatui tam maligno,

quem

venit. Quis vero ille, nisi liomo peccafi qui super eiectum a Catliolicis Catiioliciur. el cauonice,

tam indigno , tam temerario totis certe viribus renitendum esse videtis, revereiidissimi et illustrissimi |>atres . Hacc sanctns

locum sanctum
sanctus, sed qiiia

invasit ?

Quem tainen non quia snmmus cst, affectavil. Invnsit,

, ,

Bernardus ad epi-

scopos Aquitani;e.
8.

inqnam,

invasit armis ij;ne peciinia, non vilae merito vel viitiitnm pervenit in quo stat, et slat in

Petri cardinalis episcopi Portuensis litterm

ad cardinales pro aiilipapa.

pollicili

His

visis,

jam quod

qiio pervenit.

Nam

rum, non electio, etvelamenlum maliliae . 7. Quod autem ad utriusque electionis merifa spectat, ab eodem S. Bernardo id siepe tractanle accipe, quam potiora jura fuerint Innocenfii De quo primum inquit Funiculus lrii)Iex difficile
occasio
'
:

illaquam jactat juralornm suoscd faclio, iimbra tantum luit et

sunius

conscri[)tas a
lilleras

schismalico papa

Anacleto hoc anno

ad diversos dafas, ad

rumpilur electio meliorum, approbatio plurium, et quod his efficacius esf, morum aftestatio Innocentium apud omnes commendant, summum con:

diversarum provinciarum episcopos, hic descril)amus, acceptas eas ex Codice Cassinate, quas habuimus ab ejusdem congregationis monacho Constanlino Cajetano, de antiquitate Ecclesiastica bene merente. Quce cum careant titulis, tamen ad qnos dataj sint, ex earum textu inferdiim assequi licet. Sed prius
alliciendos in suain partem princi[)es et

videnda; sunt

Iitfer;c

Pelri e|)isc. Portuensis, ejus-

firmanl Ponfificem

Et sequenli Epistola' :Merito

dem

Anaclefi [^romotoris, et tofius illius factionis

sic se

auteni illum recipit Ecclesia, cujus el opinio clarior, ct eleclio sanior

antesignani, qu;e

habent

'

inventa
et

est,

nimirum

eligenpis

Petrus Portuensis e[)iscopus, quatuorepisco-

tiiim et

numero vincens
:

merito
Stat

episcopos Aqiiifaniw

. Insuper et ad quippe sentenlia

Willelmo Pncnestino, Mattbaeo Albanensi, Conrado Sabinensi, Joanni Ostiensi (episcopis cardinalibus i^artis Innocentii).
9.
ille
((

Ecclesiaslica etauthentica,post

primam electionem

non esse secundam. Celebrata proinde prima, quaj secundo iiraesumpta est,ncnestsecunda, sed nulla. Nam etsi quid minus forfe soleniniter, minusve
ordinabiliter
processit
in

Quanta
novit

sit [^ro

vobis tribulatio cordis mei,

soliis

meis
nisi

litferis

omnia novit. Vobis (juoque cognitum salfem jam ex parte fuisset

([ui

ea qua?

pra?cessit

ut

Ecclesiaj

sententia,

et

communis

auctoritas

bostes unitatis confendunt:

numquid tamen

prae-

sumi

alteia debuit, nisi sane priore prius discussa

ratione, cassafa judicio? Eapro[ifer qui se super-

ingerere festinanf, quiiiue temerariotemere

iniiionere

manus
ipsi

De commendatione, seu vitu|ieratione personarum, de qiiibus nunc sermoniim varietas agitatur, non est bujus temporis judicare est qui qu;erat et judicet. Si tamen quisiiuam praesfo fueprobiberel,
:

nibilominus
*
:

acceleraverunt

Apostolo

rit

accusare, praesto erit et qui debeat respondere

probibente

Neinini cilo

inanum imponas,

pra35erfim

cum

in vestro et

meo,

iino in totius

proculdnbio majus peccatum babent, ipsiauctores schismatis, ipsi grandis malitia; iiujus principes
Duo itaque sunt, de quibus confendifur quisnam eorum rectius videatur papa. Quorum primo quidem, si personas com-

Ecclesia; cons[)ectu

honesle, et qua;

officii

uterque sapienter vixerit et sui erant plena hucusqne

extitere . El inferius
:

exercuerit liberlale. Abstinere vos potiiis convenit

a sermonibus otiosis et verbis praccipitationis. Si

de rumoribus agitur, longe se aliter habent res,

pares, et neutri sane vel derogare videar, vel adulari,

quam
si

vustrae

apud ine profeslanfurlitterae. Ad

si

iiaec

dicam (|uod
:

dici

arbitror diffiteri
vita vel

passim reperieSj etneminem quia videlicet Innocenfii nostri

verba quac posuistis,

ordinis rationem atten-

ditis (ut salva reverentia

veslra loquar) factionem

famanec

ffiinuluni timet,

cum

alferius nec

illam veslram (|ua confidenlia,

qua

fronte electio-

ab amico tuta
nostri itidem

sif.

Debinc

si

elecfiones discutias,

nem
tis

mox
:

occurrit et promotione iiurior,

vocare prasumitis? Cur illum vestrum diciordinatum, cum prorsus in causa ejusordonon
abscondito, in tenebris et
papae

tempore. Porro de tempore constat reliqua duo nierita probant el dignitas eligentium. Hanc enim, ni fallor, partem
et ralione probabilior, et prior

fuerit? Siccine didicislis papain eligere?in angulo,

in

niortuo

umbra morlis? Si vivum succedere volebatis , cur

?

saniorem invenieSj tam episcopos quamcardinales

diaconos sive presbyteros
interest de electione
,

morfuum

vivere pivxdicabatis

Multo melius
et sic

erat,

et

quorum maxime
Quid
et in

niortuo humanitatem impendere,

latio cogitare.

de

vivi so-

summi

Pontificis, et quanti in

Sed ecce

dum

de rnortuo solatium
pariter suf-

eligendo juxfa

Patrum

scita sufficiant.

vivo requiritis, et vivuin el

focatis.

mortuum

consecratione?Nonne Osliensem, ad
liter spectat,

quem

specia-

habemus?Cuin

igifur et electus di-

fuit

Postremo nec vestrum, sicut nec meuin eligere sed potius electum a fratribus sper;

gnior, et eleclio sanior, et acfio ordinabilior teneatur,

nere vel a[)probare.

iO. Quia igitur neglecto ordine,

qua

isti

ralione, iino (^ua contentione contra

contempto

jus et

fas, et

vota

omniuin bonorum

invitae et re-

canone, spreto etiam ipso a vocis (vobis) condito anatbemate, me incoasulto priore veslro, inconVViU. Malmesb. List. Novel.

'

Bern. Ep. csxiv.

'

ibid.

Ep. cxxv.

^ Ibid.

Ep. cxxvi.

'

* 1.

Tim.v.

1.

i.

INNOCEXTII
sultis

II

ANN-US

1.

CHRISTl 1130,

419

etiam fratribus majoribus et prioribus, nec etiam vocatis aut exspectatis, cum esselis no\itii et

duximus nobilem prudentiam tuam Sedis Apostolitteris visitare, et mutufe affectionis foedera dignisalJegationibusiiinovare.Quamobremquanlo
lica;

in

numero

brevi paticissimi, facere pra?sumpsistis,

stere, ex ipsa veslra

pro infecto habendum esse et niliil omnino exiastimationo potestisadvertere.

te arclius cliaritatis braciiiis

tanlo diligentius de slatn

cnpimus amplexari, Romana; EccIesi.T, seu de

Obeunte
onuii

Cito

rori vestro

aulem nobis Dominus atTuit, et viam qua ercontraire possemus ostendit. Fratres
veslri cardiiiaies,

his qua> penes nos sunt acla, litterarum nostrarura

serie dilectioni tua; iutimare curaviimis.

siquidem
populo,

quorum prscipua

in

siquidem
stri

pit-e

memoria} papa Honorio,

et

fratres no-

electione poleslas,

cum clero universo, cum bonoratorum consensu,

ia

exspeclanle
in luce, in

cardinales presbytcri

diacoiies

cum

clero

Romano,

expeteiite

populo

el indefessis voci-

manifesto unanimi voto et desiderio delegerunt

bus

insistente,_ conscntientibus

etiam juxta teno-

Pontificem Anacletum. Hanc ego electionem canonice celebratam conspexi, et auctore Deo, conOrniavi.

dominum Petrum cardinalem

Romanum

rem canonum
ctione

honoratis, devotis animis, et affe-

concorditer elegerunt,

unanimi invitum me et viribus imparern electumque postea frater

,

Hunc

Ecclesia suscipit et veueratur: bunc per Dei gratiam episcopi, abbates, principes, capitanei et barones, quidam per sei|)SOS, quidam per nuntios
suos, videntibus nobis, frequentant.
11.

noster Petrus Portuensis episcopus, convenienti-

bus diversarum rcgionum episcopis ad altare B. Petri, sub oculis omnium, in Romanum Ponti-

Ccem
crudelitatem,

celeberrime consecravit.

Depra^dationem iilam

et

Vcrum quidam

quam pra;tenditiSj uon eum pro responsis, seu

videmus. Qnicum()ue ad
negotiis suis veniunt, be-

novitii et paucissimi

de fratribus loco et tempore numero, quorumdam perfi-

dorum

nigne suscipmntur, benignius revertuntur. Redite jam, redite adcor. Nolile scbisnia in Ecclesia facere ad auimarum subversionem, nolite ulterius laborare
:

gere, et

blandis astutiis suffocati, altare aliud erianatbema Jericho iu sanctuarium Dei iutroducere, et simulacrum Pbegor de inauribus

mulierum insipientium sunt

conati. Sed

in tenebris fabricare

teneat vos timor Domini,

non pudor

sx'culi.

Deus omnipotens, qui consilium Acbi-

Numquid qui dormit non adjiciet ut resurgat? Desistite jam mendaciis, in quibus impii spem suam
ponere cousueverunt. Dominus Tibuitius (Tiburtinus) inscriplissuis cum sacrameuto teslilicalusest, dicens, quod ego diaconum S. Angeli solum idoneum judicavi ad Pontificatus ordinem. Videat
ipse quid dixerit
:

topbel infatuavit, eoruin prava consilia

struxit mirabili.

modo

de-

Dc domo namqne Leonis Frajapani cujns polissimum viribus videbantur inniti, noclurno tempore fugientes, se trans Tiberim contulerunt,
et ibi quasi quodam carcere lalitaiites, prassumptionis su;p ignominiam crebris doloribus

ego in occulto locutus

Non

est aliquis,

qui hoc

quam
lio

audierit. lla;c fuil

sum nibil. verbum ab ore meo unsententia mea semper, ut

et

flebiliterexperiuntur.
14. Sane clerus omnis Romanus individua nobis charitate cohajret. Pra;fectns Urbis Leo Frajapanis cum Qlio et Cencio Frajapane, et nobiles

nonnisi sepullo papa de successoris persona menhaberetur. Uuitalem Ecclesije tenui

et
justilia;

tenebo;

omnes,
sunt,
in

el plebs

veritati

adba;rere curabo, conlideiiter

fidelitatem fecerunt.

omnis Romana consuetam nobis Nos quoque qna; officii nostri

et

sperans,

quod juslitia et veritas liberabit me. Hucusque liltera; Petri episcopi Portuensis. \iL. AJiacletus anlipa/)a excommunicat Innocentium papanx, et scribit ad Lotharium refjem, Proximo autem Pascliate, iu Coeua Domini, ipse
pseudopontifex Anaclutus solemni ritu
nicavit

Urbe, intus

extra libere
,

exercemus
et

ordinationes cardinalium fecimus

largiente Deo consecravimus. bililatem tuam, ut sicut

episcopos

Rogamus itaque node te spem firmissimam

Ecclesia consueta debeas

possideinus, pro

Romana

excommuplurimos,

instanlia laborare, et dileclionis tuaeinsigniamanifestis

Innocenlium papam

et ei

adh;creutes car-

dinales, dignitateque

privavit

et alios

et

Romanam

nos facias cffectibus experiri. H;Ecenimagens Ecclesiam semper obnoxiam, et nos

te,

scd el novos in veteribus titulis subsliluit cardinales. H;ec enim ex ejus litteris inferius recilandis
tur. llis tunc

tibi

de cajtero facies debitores. Nec

charissime,

Haimerici
pissimi
et

quondam

cancellarii, pra^donis improbi,

nomina singulorum recensenRoma; peractis, idem per arcbie|)iEcopum Bremensem quem tunc RoniaD adesse
patebunt, in quibus
,

simonia; servi, scu Joannis de

Crema bominis
Nicolaila;,

tiir-

incircumcisi et vere

contigit, cupiens consociare sibi principes Aiiacletus, misit

una cum
anno ad
nensis
*.

aliis

ad Lolbarium regem lias litteras, qiias ejusdem pseudopontilicis lilleris boc

dalis

struosa mendacia moveant; nec fidei lua; eorum vaniloquia, aut venenosa mendacia peneIrent, qui velut Cain afacie Doinini fngientes, malediclia terra, fratricidii

monmurura

diversos

conservat Codex

Cassi-

tur fronte gestare.

signum meretricia cogunDatum Runia; apiid S. Pelrum,

pseudopapa Anacletus ad

kal. Miiii (Martii) . Haic

13. a Veteris amicitia;

meum pue qusc inter le et longo tempore stabili linnilate duravit, diguuin
1

mcmores, el ejus bona; memori;c palrem

procci-

Lotbarium

Romanorum regem.

15. Quod autem exprobrat Innocentio papae fugam, eumque hac de causa Cain appellat, audi

Bibl. (^ass.

Cod. num.

U5.

vers.

fin.

ipsius.

'

Frangipanis, el sic

alibi.

Ccn,

iv.

420

INNOCENTII

II

ANNTJS 1.

CHRISTI 1130.
et Laurentii, et

sanctum Bernardnm in Epistola ad Hildebertum

istadicpntcm' Fiigit illcnimirum a ficie leonis, ' Leo rugict, quis non limesicut (iicit Prophcta diceniis' bil ? Fugil secundum pra^ceptum Domini
: :

abbas SS. Stephani

Laurentius abbas

S. Gregorii in Clivo Scauri, ciim reli()uis abbatibus, a;ternam in Domino salutem . Hucusque Epistolce titulus.

una civitate, fuKite iu Si vos iiersecuti aliam. Fugit, et in hoc vere virum se Aposlolicum probans, quod Apostohca sese forma insignierit. Nec cnim Paulus erubuit in sporta defuerint
in

Porro hic scias annumeratos omnes ab ipso Anacleto nuper ordinatos iu diversis titulis atque diaconiis cardinales.Epistola autem sic se habet:
figmeiita et

mitli per

murum,

ct sic effugere

manus

qua^ren-

lium animam suam '. Sul)fugit autem non parcens evavitffi sua}, sed dans locum ira^, nonut mortem deret, scd ut vitam acquireret. Merilo Ecclesia Innocentio concedil ipsius vicem quem per eadem vestigia gradientem cernit. Nec sane oliosa fuga
Innocenlii; lahorat quidem, sed honestatur iu la-

qiiorumdam hominum dolosa mendacia vennosa, qui Dei Ecclesiam scindere et simplicium aiiimas everteremoliuntur, et sicut Jamnes et Manibres Moysi, Pbiletus et Her17. Proiiler
'

mogenes Paulo, Dei

verilati

resislunt, ad

sereni-

tatem tuam, Christianissime principum, universitatis nostrai litteras, sicut ad reliquas Orientis seu Occidentis Ecclesias , pia devotione dirigimus,
optantes, ut de his quae post obitum pia; memoriaB

bonbussuis. Pulsus
Ilffic

Url)e,

ab orbe suscipitur;a

papa; Honorii

inRomana

Ecclesiaemersere, seu de
sitis

fmibusterrEOCCurrilurcumi)anibusfugienti.ctc.)>

domni
serie

papa; Anacleti
cerliores.

eleclione,

lilterarum

prosetiuamur. 16. Schisinaticorum cardinaliumet alimipsius

Bernardus. Sed

reliciua

Anacleliliiterce

ad Lotharium regem et reginam, At non Anacielus tanlum, sed et cardinales ab

eodem Anacleto ordinati uua cum aiiis qui j^rius universo^iue eadem insiguili dignitale erant clero Romano et episcopis, qui Roma; Anacliito
, ,

Accepimus enim eos suis scriptis impudenler asserere dominum papam non petitione populi, non spontanea cleri electione, nec honoiatorum consensu, juxta Synoilales regulas, et antiquas palrum nostrorum tradiliones ad Apostolalus culmen assumptum, sed vi parentum,
potentia

fralium, fuslibus et sanguine, nobisque

communicantes aderant, isla ad

eumdem

Lollia-

nolentibus subrogatum.
Sed mirum nobis non est, si hujusmodi mendacia ad tam longinquas dirigant nationes, et veneno suo fere gentes omnes inebrient, et simplices qiioque deludant, cum iu Romauae Ecclesiae

rium scripsere^

Serenissimo ac gloriosissimo Lothario Romanorum regi, fratres qni Roma; sunl cardiiiales
presbyteri, et diacones, Bonifacius tituH S. Marci,

Grcgorius

tituii

Sanctorum-Apostoiorum, Amicus

gremiis fraudulentiis siiisSedem Apostolicam prosliluere

tituh Sanclorum-Nerei et Achiiiei, Desiderius til. Sanctai-Praxedis, Saxo tit. S. Slepliani iu CoeUo

conlendant.
facie

Revelala

tecum
et

nobilis-

sime princeps,

loquimur,
lirec

per

te toto

orbe

martyris Susannae, Petrus ht. S. Marcelli, Sigizo tit. S. Sixti, Crescentius tit. SS. Marcellini et Petri, Comes tit. S. Sa-

monte, Petrus Pisaiuis

tit.

S.

Romano

Oeri notissima,

quae scribimus, pervila

et

optamus. Decedente de hac

subdiaconibus, primicerio,
in

pajia Honorio,

nos omnes cardinales presbyteri,

Ba^ilica B.
est,

diacones cuin
palatii

bin*, Gregorius
Vitalis,

tit.

S.

Balbiuie, Luilfridus
in

tit.

S.

cum oinni scliola

Mattiuxus

lit.

PrisccE,

Ordericus
S.

tit.

Eudoxia, Henricus, tit. S. SS. Joannis et Pauli, Jona-

Marci, qui

locus quasi umbilicus

Urbis

thas

Stephanus tit. S. Laurenlii in Damaso, Petrus S. Eusebii, Giegorius diaconus cardinales S. Eustachii, Angelus diaconus Sanctoetit.

Callisti,

nere nobiles

concordi volunlale convenimus. Conveinnumera ibidem multitudo ; etiam

convenit subslituendi Ponlificis electibnem exspectantes. Cuiiuiue diutius inter nos de futuri Pontificis esset

Mariee in Dominica, Joannes diaconus S. Nicolai in

eleclione tractatum, doinnus papa, tunc

Carcere Tulhano, Rimandus (Erimandus) diaconus S. Angeli juxla templum Jovis, Silvius diaconus
S. Luciae juxta Heliogabalum, S. Hadriani juxta

cardinalis presbyter primus, libere prorupit in \ocein, et

quemdam

de fratribus

manu

et

voce profrater ille

Romanus diaconus
diaconus

pria

assignavit. Cui rei se

impotentem

Asylum

Gregorius

cognoscens,

communi omnium

nostriim consilio,

Sanctat-Mariie in Aquu-o, Petrus Senex Portuensis episcopus, iEgidius Tusculanus episcopus, Trans-

communi consensu

exspectare (expetente) populo,

conseiilienlibus houoralis,

eumdein dominuni paelegit.

mundus Signinus episcopus, Otlo Sutrinus episcopus, cum reliquis Roinana; Ecclesiae sutfraganeis, subdiaconi omnes, primicerius cum oinni
schola

pam nobiscum communiter

silica B. Petri,

Sicque in Ba-

ad corpus tjus ubi tantum

Romani

Poutifices consecrantur, est celeberrime consecratus. Nullius iirofeclo nos violentia, nullius nos po-

canlorum

Petrus

BasilicEe

Salvaloris

appellatur Constantiniana, arcliipresbyter , Rainerius S. Mariae Majoris archipresbyter, Papa

quae

tentia impulit, sicut fanatici

viter

illi

suis litteris gra-

(garriunt) in
(eligere).

Roinanum eum
Sed

Pontificem

S. Mariae

Rotunda; archipresbyler,

Romanffi Ecclesiae archipresbyteris, clero Romano, Anastasius abbas S. Pauii, Joannes

cum reliquis et cum omni

annotare

cum
,

proditiones suas et
proprii

opprobria tegere
18. a Porro

nequeant

oculi

trabe

neglecla, in alieno oculo festucam quaerunt.

Haimericus quondani cancellarius,

'

Uern. Ep.

c.ic.iiiv.

Anios.

III.

' Mallli.

x.
'

'

ExCod.

Cass. Ep. x.

2. Tiui. ui.

INNOCEXTir
qiii

11

AXNXrS

1,

CHRISTI 1130.

421

Romanam

Ecclesiam quasi vile scortum pro

luxuriis et avaritia sua, loujjojam

tempore

lial)uit

prostitulam, qui sinioniis, sicut vos ipsi (ut credi-

pro mira tuarum opinione virtufum ample dileximus, et susccpti regni geninm pro noslro tunc posse confovimus. Unde proculdubio ex()erientia
vestra cognoscat, voti nostri esse, ut quanto magis

mus) aliquando
variis Dei
vit,

fuistis
et

experti,

exactionibusque

Ecclesiam
ei

Dei servos diutins trucidavelut al-

arridente

egregio viro Leone Frajapane,

est,

qui nnnc per Dei gratiam nobiscum

ter Sennaclierib, in civitatem

Sedes A(ioitolica regni pielate fulcitur, tanto ainplius honorem tuum et regnuiu strictis debeanius bracliiis amplexari. Vicissim enim sibi et regalis
potestas, et sacra

sanclam

et

templum
sibi

Romana

auctoritas

mulud

de-

improbi
allectis,
vitiis, et

consilii

sui

manum

impie pra'sumpsit

extendere, et propria

superbia,

quibusdam

qui ejus quadra vivebant, viris utique no-

bent inter se diligentia respondere. Sane tunc tuta erit conditio subjcclorum, si regniim et Ecclesia, diebus tuis, alterulro titulo compassionis arriserint, et

numero quinque,

altaro aliud in Ecclesia

ad culmen imperii

Dei solus est molitus erigere. Veruni omnipotens

tius extendeliu-, si ea

regiii tui moderatio lade re Dei graliam pia fueris

Deus subsannavit eos, eteorum consilia infutnans, in sibilum et fabulam omnium mira ratione redegit. Ipsi tamen ut canes impudentissimi erubescere nescierunt frons meretricis facta est eis. De quibusdam vero efiiscojiis, quos impostores illi in
:

devotione sortitus.
20.

Porro ut votis tuis satisfacere videamur,

quae circa nos sunt, tuaj

Petri et Pauli

volumus

iiidustriffi fieri

notiora. Nos, Dei gratia et

uieritis,

Apostolorum suorum bene et prospere sunuis,

faclione ista sibi a[iplaudere gloriantur, nobis cura

ulla

qua;

non
a

est,

pra^sertim

cum

nil

ad eos de Romani

nostri sunt, intus et extra [)Iena libertale dis()osuinuis, in pace sunt omnia quac possiofficii

Ponlificis electione perlineat.

Roganms itaqne discretionem tuam et in Domino commonemus, ut si Rouianam Ecclesiam

,

demus. Fratres nostri cardinales et episcopi et clerus omnis Romanus individua nobis charilate
,

cobacrent.

Viri

illustres

Leo Fraja[ianis

Hugo

piis optas solatiis et studiis tui

confovere

si

imperii

prffifectus Urbis, et frater ejus filius

Leonis Fraja-

moderamina per Sedem

;

cu|)is Ai^ostolicam ro-

panis el Cencius frater ejus, Stephanus de Pelro,

borari

cum Roinana

simul Ecclesia sapias,

et

a^^jua

Ste()hanus de Tlieobaldo
chio, nobiles

filii

nobis pielate concordes,

dominum papam Anadevolione pia;ferecognoscas, et

feliciter

onmes

et

[^lebs

Henrici de S. Eustaoninis Romana, ca-

cletum,

quem unanimi omnes

ei

cimus, Catbolicum papam

debitam

praedecessorum tuorum more, affeclioplene dileximus

te

pitanei, et comites qiii extia sunt, fidelitatum nobis debitamj'iraverunt,Rasilicam R.Petri, Lateianense j)alalium, et reliquas munitiones Urbis quiete et
pacifice
licet ejus

nem
te

reverenter exbibeas. Nos quidem aliquando

sic
:

non

sed quia domini papaj

fervere

detinemus: Conradum regni invasorem, nobis pro mitiimo fueiit, in Coena Do-

amorem eumdem
dire

uberius circa

cognoscimus
forta>sis

circa te, etcirca lionorem

si

tuum aninuim
auquiti

nos gestare cognoscas. Quod

disluleris
,

nos

mini, Laterani in Rasilica Salvatoris sub ociilis Ecclesite ((luc frequens ea die de diversis [lartibus miindi convenerat, in cons|)ectu etiain omnium
terrae sua; solemiiiter

propitius

sit

nobis

Deus

exconimuiiicavimus.

nullis excessibus a tua nos

dilectione
regi
,

convelles.
contigit
',

21.

Rogamus
iii

Memento
qui

etiam,

quod Roboam

illi

stram, et
S[)em

itaque nobilem prudentiam veUoniino coininonemiis, ul sicut de te

sacerdotum (seniorum) noluitconsiliis obedire. Haclenuscardinalium scbismaticorum ad Lolbnrium regem

consilio juverunn acciuievit
at
E(iistula.

et firmam possideimis, noslris debeat successibus congaudere, el lam pro nobis quam pro omiii Ecclesia Romana regalein ac [)iam solli-

bonnm

Quibuscum

sicut nec scriptis ab Anacleto

ciludinem gerere
cxbibere. Nec vos

et

efficacem

nubis diligenliam
vani-

Lotharius rex responsionem ullam penitus reddidisset, rursus ad eum alias addidit Anacletus, qua?
in

quorumdam veneratorum
([ui

loquia prava contiirbent,

eodem Codlce

ita

scripta; leguntur, missa; per

clericum (juemdam Argentinensem, ut litleris ad eum a magistratibus Rouiana; Urbis datis apparet

venerare cupientes, dum consueta mercimonia in sanctuario Doniini exercere slatuebant, testaceum idoluiu crueutis manibus plasmare conati sunt quod ojus lajiis ille
:

totam Dei Ecclesiam taxaUones pristinas, et

19. In ipsonostrac iiromotionisexordio pcr ve-

angularisde Doinini monte descendens, diira impressione comminuif. liicolumein te, et nostri niemorem, pia Dei dextera a malis omnibus tueatiir. Datum Romae apud Sanctuin-Petrum in diebus
(idibus) Maii. Junxit his alias ad dem Lotliarii conjiigem his verbis '

nerabilem fralrem nostnmi Rremcnsem arciicpiscopumserenitali tua? litterasmisimus, lamdestatu Romana! Ecclesia;, quam de bis qurc circa nos
acla fuerant, expressius continentes.

niiUa cleinenli;e

tuae

rescripta

Sed nos adliuc nieruimus , nec

reginam ejusin

inter multi()licescuras,

quibus

in Sedis A()Ostolica)

22.

Audilnm habemiis, charissima

Do-

moderatione

coiisliluli

tiiorum solatio

comprimimur, nuntiorum allevari. Nos quidem personam

niino
geas,

filia,

quod

(juod vere Christiana saiictitate refulEcclesias diligas, quod servos Dei [liis
;

tuain iu minorisordinis administralione coosliiuti,

ubi(|ue solaliis foveas

nec niinoribus es profecto

3. Reg. xii.

'

Ex Cod. Cass. Ep. xvi.

'

Ephes.

II.

Ex Cod.

Cass. Ep. xvii.

422
pracconiis attollenda,

INNOCENTn n ANNUS
quod totius regni regimen poti??imnm dicitur mode-

1.

CHRISTl 1130.
regi,

Romanorum
ejus,

Hugo

praefecfus Urbis, et frater

ccnsiira juslitim de tiia

ratione pendere. Qiux de beatitudine tua, illustrissima filia, audivimus, incunctanter et credinuis ;
et hoEC et alia

Leo Frajapane, ct Cencius frater ejus, Steplianiis de Thebaldo, Albertus Joannis de Slephano, Stephanus de Renizo frater ejiis, Henricus filius
Henrici de Sancto-Eustachio, Oclavianus fraterejus,
et reli(pii
lalii

plura de

te

nobis iiona sappius nunassiduis

sanctitatis opera,

tiata Iffitificant, et

omnipotentem Deum

Romana; Urbis
et

poleiites,

sacrique pa-

preciljus

exoramus, ut incocpta

judices, et noslri consules et plebs

omnis Ro-

Aiiostolorum Petri et Panli meritis, pio et meliori te faciat fine concludere. Hortamur ilaque nohilem prudentiam tuam, et iu Domino commonenuis, ut
inter regiii curas, et sa^cniarium negotiorum sollicitudines et saeculi

niana salutem
sis victoriain.

gloriam, et de hoslibus univeret to-

25.

((

Rene olim cana patrum nostrorum

galaj gentis sanxit aucloritas, paucis esse princi-

glorias cor
te

tuum semper ad
cogites mori-

pein moderatisque sermonibus alloquendum, ne

vel adulationibus cognitis slomaciiari, vel instantia

Dominum

habeas, et

quandoque

turam: non depiis operibusnnuuii laudes affecles, ncdum hominibus foris placere delectat, Dei intus oculis jiossis displicere. Viruiu tuuni charissimum
filium nostrum Lotharium Chrislianissimum regem sedulis suggestionibus adliortare, ut sic ter-

reno regno

humana

poteslate prffisideat,
est,

quatenus

nimia regio valeat fiirore retundi. Proinde hcel domini papae litteris, et mullorum ad te relatione de ejus electione pervenerit, gralum tainen nobis fuit ad magnitudinem tuam super hac re Urbis lilteras deslinare. Nos siquidem post papa; Honorii obitum unanimi et spontanea oinniuin cardinaliuin voluiitate, et concordi eleclione clericorum

ipsum qui supra nos

et principes justa

per

quem

reges regnant

cum

decernunt', qui transfeii regna vult, qui facit reges inglorios, et accingilfune

omnium, dominum papam Anacletum,

dentem
et

viruin pruiii

providum,

filiuin

Petri Leonis,

Ro-

renes eorum, caute semper et diligenter atlendat. Et licel ipse Romanam Ecclesiani (utcertumha-

manuin Pontificem
et fidLlitatem ei

Spirilus sancli gratia procrea-

tum, humili spontaneaque devotione suscepimus,

debitain de Urbis nostrae more juravimus. In cujus utique promolione tanlam cleri et populi concordiam vidimus, ut vere in

bemus) plenis brachiis amj)lexelur, dileclionem

lamen
et

ejus et affectiim circa Sedein Apostolicam,

tuam
et

nos qui eam ex longo tempore dileximus, per potius optamns industriam propagari. Porro

omnium mentes
et

Spiritus sanctiis miiabiliter ve-

nos personam ejas jiropensiori charitate diligimus,

nisse credatur. Suggeriinus igitur clementiae tuae,

honorem suum

largienle

Domino, cupimus

obnixius deprecamur, ut
et

ei

in

omnibus debeas
et

conservare, et diligentius et efficaciter ampliare. Quia igilur peccatis meis exigentibus, Ecclesiae re-

regali affectione favere,

auxilii tui

consilii

manum
manaj

nobili devotione porrigere, et ejus et

Ro-

gimen suin subire

coactus, Apostolatus

in amaritudine aniinae nieae i^orlare, virorum solatiis egeo, ut orationum suarum instantia

onus cogor sanctorum

Ecclesiae hostes, sicut et ipse tuos invicta

manu

repellere.
si

Sane

si

princeps noster et cleri

optas
tibi fasces et

cupis esse,

Romani imperii
est

mihi semper

Deum

propitiuin faciant, et

gloriam vindicare, necesse

coaptari, nec civiuin

Roinanis

te

legibus

graliam ejus in omnibus ubique opportunilatibus augeant. Et ideo te plurimum deprecamur, ul et Dcum debcas pro nobis obnixius exorare, et auxiliis et piis consiliis tuis nos crcbrius allevare. Vitam
et

tuorum, et magistratus Urbis corda rescindere. Nos quidem te hactenus non sic
de corde dileximus, nec principatus tui uUa nos cura vel affectio deinulcere quolibet modo poterat,
ut honoris tui augmentuin et imperii culmen debereiniis ullis rationibus affectare. Sed postquain domini papae amorein circa personam tuam impensis fervere cognovimus, eadein te sumus diligcntia prosecuti, et purpuras tuasdignishonoribus

annos tuos omnipotens Dominus Apostolorum

et Petri et Pauli
et post vit;c

suorum
augeat,

inerilis in

bonis operibus

hujus cursum vitain tibi largiatur teternam. Datum Roms apud Sanctum-Petrum in diebus (idibus) Maii . 23. Maf/istratiis Romani ad Lothariiim litCum vero Lotharius rex terce pro Anacleto.

deinceps cupimus illuslrare.

26.

Coiterum miruni valde habemus,

injuriae

et

Rotibi

atque regina detestati schismalicum papam, lilteras ab eo dalas contemnerent, nec ei respondere
ullatenus dignarentur, Romani ipsi, quorum potentia pseudoponlifex sublevatus inniteretur, cuin
seipsos in

manae reipublicae

deputamus

cum

jam bis dominus papa lilteras iniserit, seinel per Rremensem archiepiscopum, secundo per Argentinensem
bis et ejus plenius instruxerunl
te de statu Urcur nulla a discretione tua adhuc scripta meruerit. Inde est quod dominus papa nnllam adhuc de latere suo personain, clericnm aut laicuin, juxta consilii no-

quemdam

clericum, qui
:

eumdem

Anacleto contemni cognoscerent , ad regem litteras postremo dedere, easdem:

que salibus mordacilalis aspersas

quas

in

eodem

Codice Cassinensi hactenus conservatas, hic reddidimus. Sic se liabent , hujusinodi inscriptione
praefixa
:

stri, et

tolius Ecclesiffi condictiiin ad excellentiam

statuit

tuam
et triuinphatori

delegare.

Viderit itaque

moderalio
nuntio denos omnes

24.

DominoLothario glorioso

tua, ut

domini papae

litteris siriptis et

votiore
<

moderamine respondere,

et

quem aniinum

Prov. VIII.

Cod. Csss. Ep. ix.

circa

domini papa? personam,

et circa

IXNOCEXTII
et

II

ANXUS

1.

et

CHRISTI 1130.
regno tuo
plenius
intimare.
te

423

Romanam rempublicam
:

habeas, certis indiciis

tibi

Rogamus

non difTeras alioquin sic suspensi nos diutius stare non possunnis, nec alitiuil)ns in longnm volumus dissiuiullalibus (dissinuilalionibns) protrabi. Acta Roma; felicilcr XV kalend. Junii . 27. Anacleti antipapce legatio et litterce ad regem Francorum et alios. Qui iteratis (ut vidisti) litteris anlipapa sollicitarat Lotiiarinm Romanoruni regem ad scbisma, si possi t, adducere, baud prseiermisit alios principes Boreales non
cieclarare

validissimum opponas, el aures tuas ab illorum mendaciis seu detraclionibus omnino averlas, quatenus inter reli(luos Christianae gentis principes, pra^cipuum te
ergo, ut pro Ecclesia Dei
Catholica; fidei

murum

defensorem, sicut semper,

ila

et

btteris

Quamobrem

tanlum, sed eliam legationibus pellicere. eodem plane tempore ad regem

Francorum legaium decernit Oltonem episcopum Tudertinum, cui litteras dedil ad ipsiim regem et inhaerentes illi principes, necnon etiam ad Gallia-

nunc lota nobiscum Ecclesia recognoscat. Charissimam filiam B. Pelri, dominam regiiiam benedictione Apostolica salutamus. Omnipolens Dominus Aposlolorum suorum Petri et Pauli meritis personam potestatemque veslram custodiat, et per temporalem adniiiiistrationem acterni vobis regni participium largiatnr, Datum Romae apud S. Petrum kalendis Maii . Scripsit iusuper alias iisdem
verbis per

eumdem legatum

'

rnm
valas

anlistites, (|uas in dicto Cassinensi

Codice ser-

29. Nobilium faclorum

tuorum memoria,

et

integras

hic

describemus
niisit

atque

primum

quam
a

ad regem ipsum
'
:

E[)islolam, qua; sic

se habet

Jamdudum

'

voluntatis nostroe ac desiderii

fuit,

ut desidtrabilem

nobis personam
tali

tuam,

et

totam Gallicanam Ecdesiam

gato, qni Dei et Ecclesifc

visitaremus le-

honorem, atque salutem

tuam

nosset, et posset streiuie ac fideliter operari.

C;rterum nobis erga plurinia occupatis, deside-

antiquarum amiciliarum gratia invitamur, ut desiderabilem nobis personae tum pra?sentiam inviseremus, tali legato, qui Dei et Eccl. honorem, atque salutem tuam noverit strenue et fideliter operari, Proinde charissimum fratrem nostrum Oltonem Tiidertinum episcopum ex nostro ad te lalere delegamus, nnum videlicetex praecipuis Romance Ecclesiae membris, virum utique sapientem et religiosutii, domini et praedecessoris noslri sanctae

rium nostrum hucusque dilatum est. Sane opportuiiitate habila, quod pro tempore iiitermisisse con-

memoriffi Paschalis papae plantarium, qui

et fratres nostros
et filios visitet, et

te-

ipsum,

quo

jam debito compellente, pcrficere uon moramur. Multam eiiim de tua nobili et exspicimiis, ipso

ordine nos

Dominus ad honoris
(qiia;

hujiis officium

])roiiioveri voluerit

nobis eliam per Dei grain partibus illis corri-

perla dilectionis constantia fiduciaiu possidemus,

qiia

tiam prospere successerunt) viva voce vobis valeat

nunliare
:

personam noslram a puero

dilexisli, et

dul-

praeterea

si

qua

cedinis tuae affectione benevola educasti, ut

solito et

more

genda vel confirmanda

tibus igitur
litteris

fuerint, sancto cooperante

communem matrem Romanam

et
afflueiitla

Ecclesiam

Spirilu, vice nostra corrigat et confirmet. Pracsen-

honore debilo venereris,

dileclionis tuaj

nos ipsos personaliter

nobilitatem
et

tuam rogamus ut
taiuiuam nostras,
malilo(]uia

jirosequaris. Eapro[iter

eum
imo
ct

reverenter suscipere,

charissimum fratrem nostrum Oltonem Tuderti-

B, Pelri vices pracferentem stude.is honorare,

num

eiMsco|)iini,

uimm

vidclicel ex praccipuis Ecet reli-

C;eterum

quorumdam pseudofralrum
:

clesia;

niembris, virum uti(iue hoiiestum

giosum, et domini praedecessoris nostri sancta; memoriae Paschalis papai plantarium, ad tuam us(iue pra?sentiam a nostro latere dclegamus, qui
te

mendosa figmenla dilectionis tus constantiam non dimoveaiit nani deteclaeoruin mendacia per legatum nostrum tibi et rcgiio tuo amplius nota
fient.

Ad

ha!C

plurima

liberalitalis obsequia,

et

de statu nostro faciat cerliorem,

cl in diversis

precdecessoribus nostris exhibita et nobis ipsis per-

regni lui partibus, qua; correctioue seu confirniatione digna fueriiit, vice nostra
firmet,

corrigal et con-

impensa e meinoria nostra non possunt, ncc debent excidere pro quibus, pracslaiite Deo, cupinius ac(]ua lihi et lionori tuo vicissitudine resonaliter
:

28.

Prascntibus igitur

lilteris

nobilitatem

spondere.

Rogamus

ita(]ue ut sicut seniper, ila et

tuani rogamus, ul

eum

et rcverenter siiscipere, et

nunc
tiic

in B. Petri servilio et

amore

nostro attentius

tanquam
ci

nostras pra;fcrentem vices studeas liono-

lierscveres,
tu;e

quatcnus juxta laudabilem benevolente inter reliquos

rare. Nobis

hoiioris exhibueris, adscribemus.

le

enim, quidtjuid obedientia;, quid(|uid Nos profecto

benevolentia; noslra; brachiis aniple-

morem

rcgcs el iirincipcs

praccipuum adjutorcm nos,

clesia,

et nobisciim tota Ec-

pleiiius

sentiamus.
Epistolas,

Datum Romae
quas sne
liic

apiui S.

Petrum

xamur, ct tuuin tuique filii gloriosi regis Philij^pi honorem, jiritstante Domino, cupinius eflicaciler exaltarc. Porro de promolione per fratres nostros cardinales el episcopos suirraganeos Roman;e Ecclesia; celebrata, de cleri et populi nobiscum unanimilale, scu etiain scandalo, a paucis pseudofra-

Dedil eidem legato alias cjusdem argumenti ad di-

vcisos

titulo,

ut in

Codice
te prac-

descriptac lcguntur,
tereat

rcddinuis, ne (]uid

eorum
sicul

qua) tunc gesta vel scripta sunt;

lcges,

qua;,

magiio

beiieficio
:

autiquitas

trausmisit ad posleros. Ila se habeiit

30.

trihus celebrato, cidein legalo noslro iiijuiiximus,

Duduin

desiderii iioslri fuerat,

idoncum

Cod. Cass. Ep. V.

Eod. Cod. Ep. xi.

'

Eod. Cod.Ep.vii.

424

INNOCENTII
:

II

ANNUS

1.

32.

CHRISTI 1130.
S.

ad vos a latere nostro nunliiim destinare

CBeteruni

nobis erga pliirima occiipalis desiiierium nostrum

Insuper

incolumem. Datum apud istas eidem legato

Petrum

kal. Maii.
:

litteras dedit

hucupquG dilatnm

est.

Sane opporliuiitate
el

liabita,

Et Ajiostolicaj Sedis auctoritas, et emer-

unum

ex pracipuis

Roniana; Ecclesiae niembris,

vencrabilem fratrem nostrum Oltonem, Tuderlinnm episcopnm, ad partes vestras duxinuis dckgandum, qui vos ex parte nocliarissimum vidclicet
stra plenius visitet, et de statu nostro faciat cerlio-

fratres noslros

gentium causarum necessitas nos compellunt, ut circumquaque positos et lilteris crc-

brioribus, et missis a latere nostro nuntiis visite-

mus

pricci|iue vero Gallicanani Ecclesiam nostra duxiinus visilatione dignissimam, quai inter reli:

res

si

qu;c eliam inter vos fuerint pertraclanda

qnas
tis tia

Ciiristianitatis Ecclesias nullis

unquam

cessit

negotia, sancto coopcrante Spiritu,

una vobiscum

erroribus,

nuUa prorsus
:

potuit schismaticac pravita-

vice nostra perlractet. Prajsentibus igitur litteris

infamia maculari

semperinplena Dei constan-

universitatem vestram rogamus, ut

tersuscipere, eique
tis

eum

reveren-

assislere et obedire.
fidei

dabilem

tanquam vicario nostro studeaHortamur etiam, ne lauvestrae constanliam quorunidam mafigmenta perlurbent, qui
,

perseverans, Romanas Ecclesiae |iacemunitatemque tenere, eamque semper studuit magnis obse-

liloquia et prsstigiosa

ulique post concupiscentias suas euntes

nebris idokim cruentis

altare

aliud in Ecclesia Dei erigere, al(]ue in occullis te-

quiorum exhibitionibus exaltare. Eapropterununi ex pnccipuis Romanae Ecclesiffi membris, cliarissimum videlicet fratrem Ottonem Tudertinum episcopum in partem nostrae sollicitudinis assi?tentes (adsciscentes), ad vos duximus delegaudum, virum
uti(iue sapientem... et reIigiosum,atque
a>tato

nianibus fabricare pra;-

abineunte
qui Eccle-

sumpscrunt. Quod enim, disponente Deo, circa promotionem nostram faclum audistis, non in angulo vel lalibulo, sed in luce et in manifesto, ab
universo Urbis clero et iiopulo, ex deliberato fra-

in

Romana

Ecclesia eruditum

trum

consilio, ex

conimuni assensu,
et extra,

et

unanimi

siam vestram et vos ipsos ex parte nostra visitet, clerum et populum benedicat, vosque plenius de his, quae nobis per Dei gratiam prospere successernnt, faciat certiores. Cui etiam dedimus in mandatis, ut in partibus vestris
si

desiderio

celebratum csse noverilis. Nos per Dei

quiB nostri
libertate

Concilia cclebrare, ac

gratiam in tota Urbe intus

ofQcii

qua emerserint negotia, una vobiscum debeat,

mediante, terminare.

sunt

plenaria

minus

litteris

continentur,

operamur. Quae eidem legato nostro

justilia

Rogamus
studcatis

itaque fra-

ternitatem vestram, ut
et

eum

reverenter suscipere,
assistere et

injunximus verbo et scripto plenius referenda, Omnipotens Doniinus sua vos benedictione circumtegat, et suo faciat amorc ferventes. Datum RoniiE apud Sanctum-Petrum, kal. Maii . Has vero sequuntur istse
'
:

tanquam

vicario nostro

obedire. Nec Ddei vestrae constantiam

quorumdam

maliloquia,

vel praestigiosa figmenta perturbent,

qui post concupiscentias suas euntes, altare aliud

in Ecclesia Dei erigere, et in

tenebris idolum fa-

Quantam de probitatis tuaj solerlia fiduciam habeanius, quantum te aniiilioribus benevo31.

lentiae

bricare cruentis

manibus pracsumpserunt. Quod

nostrae

bracbiis

Promotioms
cepisse
;

nostrai

amplexemur, ipse nosti. ordinem jam te credimus ac-

enim circa nos, Domino disponente, factum audistis, non in angulo, vel in latibulo, sed in luce et
in nianifesto, ex deliberato fratrum consilio, ab

atque nunc poteris, quae nobis prospera

sit

universo Urbis clero et in populo celebratum esse

noveritis.

largitus

Dominus, indngare. Legatum siquidem nostrum, venerabilem fratrem Oltonem Tudertinum episcopum, unum videlicet ex pra^cipuis Romanae Ecclesiae niembris, ad Galliarum partes dirigimus, qui cbarissimum et gloriosum filium nostruni regem , et teipsum atque alios fratres
,

Nos per Dei gratiam quac nostri

litteris

officii

sunt, in tota Urbe, intus et extra, libertate iilenaria

operamur. Quae minus

continentur, idera

legatus noster dilectioni vestrae plenius enarrabit.

nostros

et filios visitet,

et

de statu nostro faciat

certiores. Si

qua etiam

in partibus istiscorrigenda

vel

confirmanda fuennt, sanctocooperanteSpirilu,

Onmipotens Deus sua vos benedictione circumtegat, suoque semper faciat amore ferventes. Datum apud S. Petrum kalend. Maii . Audi alias ejusdem argumenti litteras eidem legato datas ^ 33. Nobiles memoria; antecessores tui, sicut
:

vice nostra corrigat et confirmet.

dilectioni
tiae

Ipsum

igitur tuai

viri sapientes et consilio providi, S. R. E.

et i>ro collata a

honorare

committimus,

lufe

potissimum experien-

Domino
nostris

potestate propensius exal-

commendamus,

rogantes, ut

eum

pro B. Petri

lare curarunt, etsicut nos ipsi

vidimusettestamur,
servieiuter reliquos
|

reverentia et dileclione nostra, in

oportere cognoveritis, adjuves et

omnibus quae sustentes. Nec sonostr;e

praidecessoribus
runt. Inde est

nobili devotione

quod Sedes Apostolica

lum ram

ei officiose

assistas, sed et

causK

cu-

ipse suscipiens, laboriosum pro nobis sollici-

Galliarum principes ampliori est eos gratia amplcxata. Et ideo dilectionem tuam paternis alloquiis visitantes, prudentiam

tudinis

onus

collo

tuo imponere non graveris,

cbarilatis obsequiis

tuam

litterarum praj-

sciens quia nos

tu

nunquam

experieris ingratos.

fraternitatem tuani

Obtemperantem monitis nostris Dominus conservare diffnetur

sentium serie attentius adbortamur, ut nobilium praidecessorum nobilis successor Romana; Ecclesiae iudividua semper charitate cohiereas, nec ab
'

Ex Cod.

Cass. Ep. vi.

Eod. Cod. Ep. vni.

' ibid.

Ep. xii.

INNOCENTII
ejiis

II

AXNUS
si

CHRISTl

30.

425

unqiiam

iinitate declines.

Cui profecto

in-

ad notitiam tuam mulforum relationibus pervenisse

defessa fueris devotione prudenter innixus,

poteris,

tuta

jam credimus.

Qualiter aiitem consecratio

prccstante

Deo, stabilitate regrare. Nos

et fidei

noslra per venerabilem fiatrem

scopis ad altare B. Petri

quidein de nobilitate (immobilitate)

consfanlia
digiiis litulis lionorare, et

tuae

Petrum Portuensem episcopum cum diversarum regionum episit

plurimum praesumentes, [^ersonam tuam lionorem tuum paternse dilectionis affeclu omnimodis decrevimus ampliare. De promotione vero nostra, seu de his quae apud
nos acta sunt, venerabilis fraternoster prsesentiuni lator Otto Tudertinus episcopus, legatus noster,

solemniter celebrata

quomodo enim
capili

viam sacram phrygio nostro, pra;decessorum nostrorum more,

(etiam) per

imposito, ad Lateranense palatium venerimus, forsitan

non ignoras. Quocirca de suavissima3

beatitu-

dinis tuae fide et coustantia; impensius pra?sumentes, te

quem
igitur

ad partes vestras pro variis negotiis delegafaciet

mus, dileclionem tuani

egregiae
probitati

certiorem.
attentius

Ipsum

tua;

commendebeas
sibi

impensius exoramus, ut piis precum tuarum apud omni[)otenfem Deiim iiobis concurrere, et pro Romana debeas Ecclesia consueta
suffragiis

dantes, rogamus, ut pro

solita ei liberalitale
solatiis

amore
et

B. Petri et nostri

instantia vigilare.
fraternitatis

Qualiter

autem debeamus de
ex mentis
qualitate colli-

concurrere, et tuis
:

eum

tua; cbaritate pra;sumere,

confovere

qaatenus

injunctum

nostra;,

quam
te

circa te
taliter

habemus,

mandatum, cooperante Deo, per

industria) tuce so-

gimus. Nec
stolicam

personani nostram, et Apo-

lilum efflcaciter exequi valeat, et tuam nos in eo valeamusdiligentiam experiri. Datum Romfe apud
S.

Scdem diligere, quam i|)si vos diligimus, arbitramur, Datum Romic apud Sanctum-Pelrum
kal. Maii . Ilactenus littera; Oltoni legato

Petrum, kalend. Maii. Insupervide e\ sequen-

ab Ana-

tibus lilteris,

quam

egregie imitetur sanctus in

:

cleto data;.

dicendo Pontifices pseudopontifex Anacletus ' 3-i. Quod tibi de statu nostro et Romanae
Ecclesia; tardius scripsimus, frater

35. Anacleti Utterw fnistra

allicientis.

Pra;ter Iiunc autem, codem

adsc Clwiiacenses
i[)so die,

mi charissime,

ne mireris, quoniam
jiinata

et

nos gravis de suscepli ino-

cura regimiuis molestia occupavit. In tanta

asperis

legatum decrevit iu Gallias idem Anacletus pseudopapa, nempe Gregorium diaconum cardinalem in provinciam Aquitania;, scri[)sitque offlcioaliuin

bestiaruin
j)ressi,

fremenlium silva diversis fluctibus sumus ventorum turbinibus agitati. Tanta quiiipe me occupationum onera deprimunt, tautum causarum flagris illidorj tantis tumuiluosa;
vitte

sissimas litteras ad suos Cluniacenses, penes quos

olim ipse adolescens vitam monasticam exercuerat probe sciens magni ponderis esse, si ad suain
:

communicationem eosdem
ses,

[lertraheret Cluniacen-

tempeslatibui aflligor, ut

mens mea

nulla-

qui

magna

tenus ad suiierna se crigat, et ego recte clamarc

Litlenu

autem

aestimationo florebant iu Galliis, ad eos data; sic se habent '

compellar^: Veni
pestas demersit

in

allitudinem maris, et tem(jui

me. Considero namque

sum

et

infirmitatem
lica;Sedis
lingerc,

meam

plane considerans ad A[)Osto-

Conversionis metB primordia reducens ad animum, miiltum me Cluniacensi monasterio iuvenio debitorem; propterea quod iu eo et mona-

culmen [)ropriis meritis uon [losse peronus hoc mahii declinare, ne ia [)astoraIi

slicum habitum,
polenlia; gralia
iii

et

convcrsaudi sumii,
[iriucipiiim.
[)Ieno cliaritatis

divinaj
licet
[lia

protegentc,

Cui

regimine im|)aris administrationis actionibus succumberem. Sed quia Dei disponentis arbitrio contraire

omnibus, qua; mihi

ubere

ricors de

non est, obedienter secutus sum,quod misemeOmni[)otentis manus voluerit o[)erari. Cum ergo Ecclesice consuetudo poscerel, et beatitudinis tuae dilectio nos incitaret, curavimus non solum scri|)tis fraternitati tuie cliaritatisctaiiiicitia;
vota persolvere, sed etiam de |)romolione noslra,
(|uod desiderabile tibi fuissecredinuis, per latorem

devotione imi^endit, a^qua rcdhibitione nequeam respondere , meii)sum tamen ei, quod possum, fidelissima servitute subslerno. Et ideo de statu
nosU'o, seu de his ([utc penes nos, Dci nos respicieute cleinentia, prospere acta sunt vel aguntur,
sanctie dilectioni

ad vos
vita

litteris,

domino

vestrae dignum duximiis, missis iutimare. Decedente siquidem dc hac pra;deccssorc nostro pia; mcmoriae

Oltoncm Tudertiiium e[)iscopum, a domino sancto pradecessore nostro Pascliali papa ordiiiatum, indicare.
[ir;escntium veuerabikin fratrem nostrimi
Ipse qiiidem et de his (|u;e a[)ud nos acta sunt, scu

papa Ilonorio, cardinales EcclesicC Romaiuc presbytcri, et diacoiies, et

subdiacones, primicerius cuni omni schola et ordinibus [)alatii, judices el

scriniarii
,

ct clerus

omnis Romanus, expetente

dc slatu urbis

et Ecclesia;,

quanto

pleiiius novit,

omni

po|)ulo,

tanto expcricntia; tua; poterit veriusenarrare.

Sane

asscnsu, in
|ia[iaiu

cum honoratorum dcvotissimorum titulo B. Marci me licct iudignum in

de eleclione nostra qua; a fratribus nostris cardinalibus, presbyteris, diaconibus et subdiaconibus

ctum
frater

Anacletum uiianimiter clegerunt, et clein Ecclesia B. Petri [lalroni noslri venerabilis

noster

quoque,

et [^rimicerio, et

omni

scliola [)alatii, ac

Petrus

Portueiisis

e[)iscopus

cum

cuncto clero Romano, ex[)etentc omni [lopulo, couscntieiitibus juxta tenorem canonum honoratis,
est

diversarum regionum episcopis celeberrime cousecravit.

uiianimi voto et concordi moderatione peracta,

Verum quidam

falsi

fiatics,

filii

Belial,

filii

'

Eod. Cod. Ep. XIII.

* Psal.

Lxviu.

Eod. Cod.

E[).

1.

Bauon.

TouLS XVIII.

426
pestilentise,
filii

INNOCENTTI
Agar
',

II

ANNUS

1.

CHRISTI

IISO.
visi

sapientiam, quae de terra

clionem in minoris ordinis administratione

estis

est exquirentes,
tentis,
sticce,

inebriali calice iraj Dei

omnipoEcclesia-

exhibere

nunc

in

Aposlolica;

Sedis regi-

Dei

disposilioni et constitutioui
visi

niinc constituto subtrahere

non

debeatis. Consi-

ausu iiuprobo
servus

sunt conlraire.

Quorum

derans
stoIicLC

siquidem

infirmitatem

rneam ad Apo-

caput est Hainiericus quondani cancellarius, avariliffi

Sedis culmen non posse sufficere, onus hoc

histrionum ct scurrarum delirus incentor, Ecclesiarum expoliator (expiIator),servo,

declinare malueram, ne in pastorali regimine imparis administrationis actione

succumberem. Sed

rum

Dei improbus exactor, alter Ciezi, qui simo-

niis publicis et privatis

lepram
cst

Naamau%

et

male-

dictionem Dei h;creditario

jure sortitus. Huic

quia contraire non est disponentis Dei arbitrio, obedienter secutus sum, qiiod misericors de me Omnipotentis manus voluerit operari. Domini et
principes nostri Petrus et Paulus, quibus in loco sancto assidue deservitis, vobis pro nobis orantibus

Joannes de Crema, liomo miserabilis et vere Nicolaita et inter biotbanatos aliquando per papani Honorium et cardinales damnatus, promissionibus
vanis inductus, alludit.
Anastasia;,

gaudia Kterna!

felicitatis

obtineant.

Datum Romae

De Petro
exlilit

cardinali Sanctajassuelis ter-

apud
stola

S.

quod Ihesauri Cluniacensis

37.

Petrum, kal. Maii . Sed quam vnnus fuerit ejus conatus, Epiabbatis Cluniacensis
*,

giversationibns insatiabilis
Sancta;-Ca3ciliae silere
et

Gozelmo dignius duximus,(iuam de eis

praido, et

Petri

ad Haimericum

cancellariuin ostendit

in
:

qua

ista

leguntur lan-

de eorum turpissima servitute vobis scribere.

quam
habete

ab

aliis

exprobrata
,

Ecce, Cluniacenses,

Haimerici quadra vivebant, et sicut celebre est apud

nos, juramenlo astricti, iniquitatis suae caput per

onmiasequuntur^. De quibusdam pseudoepiscopis, quos faclionis sua; complices prajdictus induxit, nuUus nobis sermo, nulla nobis cura est, cum
nihil ad eos de

papam vestrum (Innocentium scilicet), monacho vestro, elegistis, Talem spem tahs digne sequitur merces. Idemque Petrus de studio suo, suorumque erga eumdem

quem

vobis, spreto

Romani
jjcr

Pontilicis eleclione perti-

neat.

Porro quia

Dei graliam omnia nobis

InnocentiumhaechabetinEpistoIaad ipsum data' Habetis cum tota Ecclesia vobis a Deo commissa, et nie in meuibris Christi ultimum, vestrumque
l>ariter

prospera sunt, nos in aliquo laedere non valent,

maledicta congeminant. Latrant in nos canes impudenlissimi, et ore vipcreo detrabunt,
et

Cluniacum

qui quamdiu fuerit spiritus

in

ffftentem

naribus noslris, ad obediendum, ad collaborandum, fortassis etiam ad commoriendum parati eri-

crapulam eruclantes, in Dei Ecclesia de sua pessima conscientia niulla ore foetidissimo evomunt. Posuerunt quippe juxla impiorum testimonium mendacium spem suam, obtenebratos babentes
oculos
,

mus. NuIIa certe mutabilium rerum permutatio nos mutare, nulla varietas variare, nihil nos a pastore, nihil a Petro, nihil a Christo (qua;
te

uno habemus) separare

poterit. Sic

omnia in ubicumque
et

nescientes

quod

ini(]uitatem

in excelso

occurrerit, habitatio vestra,

manebit ubique vobisnostra.

loquantur, et ponant in caelum os suum, ut lingua

cum

obedientia et devotio
:

Quoniam

eorum
eis

transeat super terram.

cum

Dei Ecclesia

Nec mirum, si ab blasphememur, cum patremvocaverant

patres

secundum poetam
,

familias

dominum Beelzebub

Veios liabilante Camillo,

illic

Roma

fuit.

eorum

*.

36. Quocirca, fratres in Christo charissimi,

Et Petrus in carcere, Clemens in

in catabulo,

exilio,

Marcellus
Eccle^ife

paterno vos alloquio salutantes, dilectionem ve-

non minus quam Laterani,

:

stram in Domino
Ecclesia;

commonemus,

gia, si forte vobis arriserint,

eorum praeslidevitantes, Romanae

ut

pra3fuerunt

et

oves Christi

eis,

utveris pastoribus

obedierunt. Recordamini Ecclesiam semper laboribus crevisse

tolerantia
,

unitatem constantissime teneatis. Hinc fratres illi, de quibus scripsimus, quod Dei Ecclesiam scindere, et altare anathematis, vel maledictionis tilulum sunt fabricare moliti, sancti Spiritus et pro|)rio sunt judicio condemnati. Convenientibus
clero

passionibus multiplicatam esse,

resistentia evicisse etc. Hsec Petrus de se suisque Cluniacensibus, quos semper stelisse pro Innocentio adversus Anacletum, etiam

cuncta

sanctus Bernardus affirmat",

dines
tio
:

dum

sic

numerat

or-

terque quaterque vocati, aut rationem ponere, aut satisfacerecontempsissent, ab Ecclesio! gremio digno sunt anathemate resecali.

namque Romano, cum

fratribus

nostris

cum omni

monachorum conimunicantes cum InnocenItaque Camaldulenses, Vallumbrosani, Car-

thusienses,CIuniacenses, etquide majori monasterio sunt, mei quoque Cistercienses, Castemblenses, Cadumenses Tironenses et Saviniacenses, universitas denique et unanimitas fratrum tam clerico,

Tradidimus eos
quia

satana^, ut discant
et
,

non blasphepra;sentium

mai'e. Illorum versutias

pra3stigiosa figmenta
latori

longum

est

scribere

rum quam monachorum

regularis

vitae,

probatae-

Gregorio, Sedis nostraj

diacouo

cardinali,

comdile-

quc conversationis, sequentes episcopos tauquam

greges pastoressuos, Innocentio fiimiter adluerent,
sincere favent, humililer parent, veruin Apostolo-

misimus indaganda. Rogamus itaque tem vestram ut illam quam circa

,

sanctila-

me

'

liaruc. 111.

Peir. ciuu.

1.

11].

Ep. xssiv.

'

Petr. Clun.

1.

iii.

Ep. XXXIV.

- Ibiii.

Ep.

I.

Mallh. X.

E)).

cxsvi.

INNOCENTII

II

ANNUS
.

1.

CHRISTl 1130.

427

nim

successorem

lideliter

recognoscunt
a

Haec

sanctus Bernardus. Porro judicium Cluniacensium

audi quomodo mordeant, quomodo adinvicem sese consumant. Qui Anacletianus est quasi quodam
,

tanquam prasproperura accusabatur

Ecclesiae Leodiensis
tio esset

Reimbaido

damnatorum eum inurens

nuni euin vocat qui
qui
[)artis est

cauterio

Innoceutia-

antistite,

cum

de his concerta-

partis est contrariae; et e conest,

exorta occasione funeris Hervei abbatis,

verso, qui Innocentianus

oppositse.

ubi

c|ui

favebant Innocentio, propeHebant qui seet e

Sors misera

Anacletianum eum Ecce unius

!

quebantur Anacletum,
rejiciebant.

eontra

isti illos

procul

corporis quasi dua; acies inter se dimicantes. Mise-

Qua occasione, scriliendafuit abeodem Reimbaldo ejuscemodi circularis admonitio, qua;

sic se

rum

habet

38.

Reimbnldi episcopi Leodiensis admonitio

circa Ecclesiai

Romana; statiim.
et

est, si schismahoc efficit ignorantia miserius an crudelius sit nescimus, si efficit invidia. Ca;terum interim de invidia taceamus, ignorantia hic in causa est qua; quidem quodammodotolerabilis
:

In schismatc,

esset, nisi temeritati

commixta, ante tempus ad juest,

quo sub Anacleto

salis,

Innocentio non

modo

univer-

diciura prorueret. Ha;c

qua; Cluniacenses ipsos,

sed et universa laborabat et nutabat Ecclesia

est Francigenis) a superioribus
illis

(ut

mos

parti-

bus Leodium rotulusallatusest, quosigniQcabatur

de recenti abbatis cujusdam obitu Hervei,
orationibus quas petebant,
et

de

quorum

intererat, pro

tam sacrum aliquando, tam solemnera, tara undique oculatum conventum non pra;teriit, sed et per seipsos non modo Occidentalem Ecclesiam infecit, verum efiam Orientalem jamjamque inficit et ut de fortuna legitur qua; Ceca depingitur, non so:

eo

fieri.

j\ostri
,

videbatur

Leodienses quisque quod sibi apposuerunt ad rolulum. Ego vero

lum

ipsa ca;ca est, sed et ca!C0S reddit

plectitur.

quos amAudi quomodo Engolismensis Gerardus

Reimbaldiis, perlecto ac perspecto tenore iUius,

funem

illum, ut aiunt, forsan

non incongruis, sed

piis

et periiccessariis

produxi non restibus, sed

:

ad-

cardinalis Romanus, et ut audivimus, legatus in Aquitaniam Northmanniam, Britanniam, Hispaniam, et usque in ultimam Celtiberiam, tantic au,

modum
8

his ac fraternis admonitioiiibus

ille est

ctorilatis, tanta;,

ut opinantur, sanctitatis vir hoc

Quisquis
iste

miiiimus majoris Ecclesia;,

in rotulo (qua ratione,

rit)

qucE est in Leodio, fidelibus universis, ad quos rotulus

pervcnerit,

qua competenlia, ipse videordineni promohonis, et ordinationis horura

et

non

pifficipitare

judicium,

duorum Apostolicorum
sit,

sed sic quasi currum, diligenter judicii suslinere

impelum.
lile

Sic docet in Evangelio Uoniinus

*
:

judicare. Et Apostolus

Nolite anle

Notempus
' :

diligenter, ut aiunt, digesquia per seipsuin manifeste non poluit, hoc saltem involucro, quid in Roniauaactum sit Ecclesia,

circumquaquenotura

fieri

voluit

nescio quid

judicare. Exponit Aposlohis

quod quasi suh velamine ])osuerat Dominus. Docuerat Dominus non jiidicandum, suadet Aposlolus non quidem nonjudicandum, sed anletempus non judicandum. Ante tempus judicat qui pra!cii)iti quadam et temeraria voluntate de re judicat, priusquam de re comper-

senserint, (juid intenderint Cluniacenses.

39. Id pneciderunt, id
tus, et quidcjuid

amputaverunt peni-

nec probaveriint, nec im|irobaverunt, sed domnopapae Innocentiolcgenillud fuit,

dum

transmiserunt.

Si,

quod

forte ignorantia

verum

ille

absit, industria vel turbaverat, prius super

tum

habeat.

Ab hoc

devocat Dominus, ab hoc dissuadet

igitiir

Apostolus. Neiiuaijuam

debet sequi, quod

hoc admoiicndus, arguendus et emendandus erat, nec debuerat hujusmodi iniuiica sugillare delatio, sed fraterna emendareacsupportare dilectio. Quod
si

ncqueat qiiispiam assequi. Sequitur plerumque, nec asscquitur, qui fidein rumoribus adhibet, et

tale illud fnil, ut tolerari

nullateiius, vel inul-

tnin prceteriri [losset: cur cieteris S. R. E. filiishoc

apud quem plus opinio, quam rerum

ohlinet.

exi^erientia

absconderunt, ac non potius

in

cum

R.

Moyse ',quasi

Quod in his nimirum nunc esl evidens, qui cum, ut aiunt, adhuc lis sit sub judice, quasi finitivain jam dederunt sententiam, qui polissi-

iiltiouem vituh conflatilis, exertis et districtis

verbi Dei gladiis de porta ad portam, de Ecclesia

videlicet ad Ecclesiam transeunlesinclamaverunt:

mum,
liain.

unius corporis quasi duobus capitibus in

Sicque,

Qui Domini

est,

jungatur nobis? Solisnc

si

sibi

hanc

Iioinana Ecclesia dissidentibus, debeant obedien-

alfectaverunt giatiam?

tainen hinc gratiam rae-

proh dolor!

inconsutilem

Cliristi

ruerunt, (juod nullam reddiderunt vicissitudinem

ei

scindunt tunicam,

dum

qua; una est, in partes,

qui fortc

manum

miserat

iii

Ecclesiam.Hocquasi dicere est ' Ego sum l'auli, ego ApoIIo, ego vero Cepha;. Ainplectitur cnim hic Anacletum, iile Innoceiiliuiii, et anle exainen negotii daiit judicium quam pra^pioperum. non minus temerarium

quod

in ipsisest, sibidividunt
:

quin consensisse
illius

visi sunt,

dum

Christum Doinini? ad blasphemiam

velut elingues ipsi extiterunl.

Annon

audie-

rant non carere

cum

scrupulo societatis occulta;,

qui manifesto facinori iion desinit obviare, et quia occurreret verilas , si falsitas displiceret ? Sed
sancla; Iiuic siniplicitati nil sicut delatio placuit;
iiec

Frustra igilur, ut diximus, in hujusinodi sequilur

<|ui noii

assequilur, nisi forte recle sequi

non

dici-

qnidquam pro

ipso vel Io(|ui voluil, pro

quo

lur, qui rei

(jueiii

non

inha;ret, qui
i

jialiiat

iu tenebris,

si ila

opinio

lallit, <|ueiii

iiiiior decipil.

El lameii

necesse esset, us^iue ad sanguinem restitissc debuil. O laudabile moiiachorum silentiuui, falsa

'

Luc. VI.

1.

Cor. IV.

Ibid.

428
omnino non
refellere,
1

INNOCENTII

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130.
illius

verilalis adsciscere

nec qui refellant secum zelo Quid erat in causa? inscilia,

conscientiam, non tamenpropter

ipse ad

prccsentiam

aninvidia?Si lecto ac perleclo tenore lillerarum Engolismensis, simi^Iicitale, ut ila dictum sit, monacliali

quod vocatus est intenniserit. Nec enim leginms propler eum, qui indecenter se ingesserat, caiteros omnes indumentis nuptialibus ornatos a convivio illius

non comprelienderunt quid intenderet,

Evangebci palrisfamilias eje-

nec de re incerta certam poluerunt dare sententiam non tamen omnes nos sic ex se judicare debuerant. Sunt enim muUi, gratias Deo, in nobis,
:

ctos

imo

retentis cateris,

niissum esse in tenebras exteriores,

nisi

solum illum tandem et boc, nonqui solus nosset,

erat, nisi ille

solius indicio et judicio,

qui sciant quid

sit

inter

dexteram

el sinistram,

qui

quis vel quid huic suo congrueret, vel non con-

queunt,

quemadn)odum decipere nolimt, sic et decipi neet qui bonam (luidem et non cauterialam
Labentes conscientiam, quod sentiunt ingenueeloqui non metuunt et potest adbuc per gratiam Dei
:

grueret convivio. Et quis

scrijtlum
est,

is

de quo
dedit

quia

'

Pater
:

omne jndicium
Nolite
'
:

Fibo
care

el

qui per seipsum

inquit, judi-

et

de quo Apostolus
est,

Nolite ante
?

tempus
Ut ergo

inveniri in nobis,

quod Scriptura divina

dicit

'

judicare,

quoadusque venial Dominus

Inde
et desinat oralio,

Reliqui adbuc mibi septem millia virorum, qui non curvaverunt genu ante Baal. Auderemus igitur,

unde orsa
nitos esse

boc, charis-

simi, exemido, boc magisterio

rursum vos admo-

nec confiteii erubesceremus, si cssel hoc canonicum et autbeuticum quod ab Engolismensi ad Cluniacenses usque de Anacleto pervenit. Sin au,

quod quod

tem, quod cori^oiisCliristi et Ecclesia? est, membra omnia capiti nostro Innocentio compaleremur, et

volumus de non prfficipitando judicio, ut binc non causetur temerarium, si adsit, fuerit extraordinarium . Hajc Reimbaldus quod antiquitatis monimentum in Vatiagitis, vel
;

tam

in

fautorem

vasionis, velul

quam in auctorem inadulterumlapidem

sceleris et inlegis,

verbum

videlicet offensionis, et contradiclionis unanimiter

jacularemur. Sola, sola ignorantia est, quse nosde rei tantffi judicio reticere coegit ne ante tenipus factum judicium eldicatur, etvere sit temerarium.

cana Bibliotheca asservatur. Sed revertamur ad studia Anacleti, quibus suam intrusionem cogebatur reddere legitimam electionem. -il. Legatio ab Anacleto data Gerardo episcopo Enf/olismensi , cujus ambitionem S. BernarInter alia aulem, dedit eidem dus perstringit. Gregorio legato a latere misso Anacletus pseudopaj^a ad diversos Epistolas, quaj absque titulo leguntur in eodem Codice Cassinensi. Al qiiod perbreves
illK sint, quai

Qui

sic
et

nos cobibemus,

prajceptum in boc exequiAposlolicum. Qui

aliter et

mur

Dominicum

et

judicant, etante tempus judicant, et nullam in boc

Domino, vel Apostolo exbibentes reverentiam quod temerarium est, de re incerta quasi certani
dant sententiam.
40. Vide, qua;so, quanta;
et audaciffi.

de instituto ab eo Gerardo cpiscopo Engolismensi legato vicario in Aquitania tractent,

et

qui

Conciliuin cogere debeat, bic eas pariter deSic se habent primae ad

:

scribendas esse pulamus.

Qui partis

est
,

tiano

non communicat velut cum scbismatico non orandum

,

hoc praesumptionis Anacletianoe, Innocensimul cum ipso et

sit

universain Aquitanix Ecclesiam

judicat.

contra Innocentianus Anacletianum insectatur, et ei, si potest, talionem multiplicat. Hac, beu confusione, hoc errore jam pa^ne tota Ecclesia

Diulurna pra^decessorum nostrorum consuetudo, et negotia nuper emergentia nos compellunt, ut legalum ex latere nostro ad vos dirigere debeamus dilectumque filium nostruin Grego,

rium

cardinalem diaconum, in partes Aquitaniae

ut solita

miltentes,

eum

pietate pro B. Petri, et

quasi frenesi
in tantum, ut

quadam circumlertur

ac verljgine,

noslra reverentia benigne suscipiatis, eique

quo

cum

orant, religione,

imo

religioni

ordine nos
luit,

Dominus

Apostolicae Sedi praeesse vo-

finitimasuperslitione, nec loco alius alium velit admitlere. Hinc est, quod, ut videre poles boc in rotulo,

ac de scandalo,

quod

a paucissimis in

Romana
liaesi-

Ecclesia factum audistis, aures vestras sine

tatione praebealis.

quispiam orat pro j^atre Herveo, si Anaclelianusisest, Innocentianus cum eo orandum

forte

cum

non

judicat

si

lunocentianus, idem de eo Anacleet

tianus

ffistimat,

quicumque
orare dicit

orat

cum

alter-

Ejusdem nimirum fidem sacrosancta Uoinana Ecclesia probatam habet, neque aliud vobisenarrabit, pra?terid quod verilas docet. quod Prffiterea universitati vestrae significamus
,

utro, alteruter

eum

cum

schismatico.

pro
ut

morum
beataj

bonestate, prudentiacque efficacia, sic-

Ca^terum nos, charissimi,

sic sentinius, sic judica-

recordationis

papa Pasclialis

nutrilor

mus, ut quisquis

pie,

devote ac fideliter oravit,

;

noster, et post

eum

alii

antecessores nostri

Romani
vestras

cum
forte

verba

etiam si eadem schismalico non oraverit cum ipso schismaticus prolulit. Oremus

Pontifices fecerunt,

venerabilem fratrem nostrum

Gerardum Engolismeiisem episcopum per

provincias
litate
ei

ergo, et indubitanter
et

si quis furte quasi convivio nostri j^atristamilias pro parte hac nobiscum temere se ingesserit, qui fidelis est, qui

oremus pro patre hoc Herveo nuptialem non babens vestem,

cooperanle Aposlolicae Sedis libcra-

castum

cor, qui lotam vesteni, qui

mundani babet

in parlem sollicitiidinis veslrae vocavimus. Per piffisentia igilur vobis scripta mandannis, ut eidem fratri nostro, tanquain Apostolica! Sedis legato debilaui curelis reverentiain exhibere. Nos
,

'

Joan. V.

Luc.

vi.

'

1.

Cor. iv.

INNOCENTII
enim
tis,

II

ANNUS
manda-

1.

CHRISTl 1130.

429

el

iit

dilecto filio nostro

dedimns

in

gnns habitus inter suos, videri seipso inferiorerubescit. Agiioscitur

is

ut coiivocato fratrum collegio, sanctique Spi-

queiii

Scriptnra loquitur

',

ritus gratia invocata, corrigenda corrigant, et qnae

pudor adducens peccatnm. Annon grande pecca-

digna fuerint confirmatione corroborent. Dalum

tum
dia,

et

delictum

maximum

supciba

ista

verecun-

Roma; apud Sanctum-Petrum kal. Maii b. Ad cumdem vero Gerardnm epifcopum Engolismensem
has Anacletus
42. a Pro
litteras dedit
' :

tua

probitate,

quam

sancta mater
ha-

quaterram et cinerem pudet nou dico subjici, sed non dominari ? Propter hocergo reliquit homo illum snum patrem sanctum Innocentinm (sic enim eum nominabal) et matrem suam sanctam
Ecclesiam Catliolicam, et adhrcret schismatiarehae suo, et sunt duo in vanitate una. Percusserunt foe-

Romana
bnit
,

Ecclesia longo

jam tempore expertam

lionoravit,

tanquam
et

charissimum suum praecipuum

filium dilexit, et specialius

dominus
alii

dus ad invicem,
verunt consilium
et

et
-.

quidem
post

nutritor noster papa Paschahs, ct

super populum Dei malignaSquama squamae conjungitur,

eum

Roniani Pontifices ob insignia virtutum

tibi

spiracnlum non

est in

eisMste illum papam,

ille

tuarum suas
ritae

commiserunt

vices in Aqnitaniaj

hunc vicissim legatum

scriptitat, ut decipiant ipsi

partibus peragendas. Nos igitur dilectionis prKteac sollicitudinis

matrem

tuani

memores quibus semper Rornanam Ecclesiam dilexisti, et

,

de vanitate in idipsum. Invicem se consolantnr, tuentur, commendant, quisque tamen pro se, non pro invicem niniirnm homines sunt sei[)Sos aman:

iegationem Apostolicte Sedis liberaiitate a prajdecessoribus nostris tibi concespropensius

adjuvij^ti,

tes.

Pari

quidem studio convencrunt

et

in

unum

ad-

versus

sam, nos quo(]uc concedinius

deinceps volumus,
tuitu

et sicut

illornm

habuisse cognosceris, itaet nostras habere te vices

et gratis plenoque charilatis inconfirmamus. Ad hnjus auteni nostrae concessionis firmamentum dilectum lilium nostrum

adversus Cliristum ejus * etc. Qnanto anlem fastu et arrogantia abuteretur iste credita sibi ab autipapa legatione, ita mox diccre
pergit
:

Dominum

44.
si

Quid
,

nisi

ante ocnlos vestros conantur,

Gregorium diaconem cardinalem misimus, quem in partibus iilis alicinantisper volumus conversari.
Tua; itaque fraternitati
filio

Christum ? Jam novos apud vos suo papre cudit legatus episcopos ne soli sit sibi papa. Nec mortuis successores sed viproscribere
,

patimini

mandamus,

ut

cum eodem

vis invasores tyrannica fretus iioteiitia superintrudit nactus scilicet de malitia principum occasionem qui suarum civitatum episcopos odio pcrsequuntnr iniquo. Sic sedet in insidiis cum
, ,

nostro Concilinm studeat convocare, in quo,

charitate

media contidentcs, coinmunicato fratrum

consilio, sanctique Spirilus gratia cooperante, cor-

rigenda coriigat, et qua; confirmatione digna snnt confirmet. Per ipsnm etiam de promotione nostra, seu dc scandalo (juod in Romana Ecclesia factum
audisti, te reddimiis

divitibus

cerliorem

quatenus

dilectio
testi-

in occullis ut interficiat innocentes ; per tale ostium intrat in ovile ovium. Numquid autein talia gralis legatus actitat pro papa suo ? En ille totam (ut is gloriatnr) Franciam at(|ue Rur,

tua et mendaciuni

omne

respnere, et veritalis

p^ur.diarr. 'f-ffationi

ejns antiqum superaddidit. Posi

monio indubitaiiter valeat adhicrere.Datnm Romaj apud S.uictuni-Petrum kal. Maii . De eadeiii le^aGerardi in Aquitania sub Paschali, me'.ninit Willelmns Malmesburiensis in Rebus gests regum Anglorum. Ha!c de legatione credita ab antipapa episcopo Engolismensi. Sed qua occasione, sic accipe ex sancto Rernardo % qui de eo abunde agit
tioiie

lest

et

adjungeii.

vult,

dios fines Decapoleo^.

Medos et Persas, et meQuare nonetultra Sauroi!

matas, et
pes suns,

quemcumqne
sil,

Miique lociiin calcaverit

quo vel vacuis nGminibus glorielnr? liomo non minus sinc fronte qnam sine mente

nec Dei
se

memor
videri,

timoris, nec suae lionestatis. Putat

in Epistola ad episcopos Aquitania;

istis

verbis

simplicem referam breviter L'l enim 43. actionem, primus, aut inter primos idem episco-

sit snbsannatio et illusio omnibns qui in circuitu ejus sunt. Merito qnidem. Certe enini pro foro sacrario utitur, et iiislar hominis negotiatoris qua;rilantis Iiicra sna, et modo

non

cum

pus Enfjolismensis scribit papffi Innocentio, legationem poslulut, non oblinet. Indignatur, resilit ab illo, transit ad alium, ipsiusseessc legatum gloriatur. Quod si ab illo ante non poposcisset, aut postmoduiii non acceidsset ab isto, credi poterat,

illo

hunc, modo illnm cxplorantis venditorem, ut ab demum cmat quod amat, a quo vilius impe:

trare valuerit

ita

iste sollicite sibi

Ecclesiasticam

dignitatcm

liiiic

inde perquirens

eum tandem
(|ni se

pro

suo arbitrio delcgit habere papam

esse consenserit.

legatum

qiiemcumque habuisse in pncvaricatione etsi non rectum aliiiuem nunc autem excusalionem non habet de ambilione sua. Denique poiiat etiam nunc legali vel vacuum noinen, nam opus amisit cl ego quidem hac suspiciono carebo, si potero si non siispicabor invitus, etme
aliuin

intnitum,

papam

liaberc

Ergo nisi tu legalus fiieris, Roma non poterit? Uiide lioc tibi privile.
Dei?
Qiiisnani tibi lianc concessit

giiini in Ecclcsia

in Christi liaireditatc
li;eredilale [lossides
iii

pra>rogativain ?
?

sanctuarinm Dei
et inipudenti doiniiii
te

Niimquid tu Donec cnim

gratiam

obtinenda pudenda

petilione spes

intemperanlia; reprehendam.

Verum

diflicile

per-

tibi ulla

promerendi

Innoccnlii

suadebitur

ei

ego

scio.

Nimiruin hoiiio diu maEp. cx.wi.

esse [lotuit, sanctns

ille,

scribente, et papa fuil.

'

Eoil. Co'J, Ep.

III.

liern.

Eccl. IV.

- Psal.

Lxxxii.

'

Job. xLi.

l'sal.

ii.

430 Quomodo
ganctitas
ita in

INNOCENTII

II

ANNUS
? et

1.

CHRISTI 1130.
ejusdem
(excepta

ergo nunc scliisnialicuni criininaris

nensis, cujus res praeclare gestas Petrus*,

Niiinquid cuni

eadem vana
et

s\\e

tua

illiiis

simul

moiiasterii Cluniaceiisis abbas. exacte descripsit, ct

evanuit
Heri
:

papatus

brevi dulceet amaruin ex

Mirmn (|uod iiotuit eodem foiite pro,

quod ad
jiarte

ha;c spectat, sic ait

Totam

Aquitania) Galham, Hispaniain, Angliam,

sibi
,

cedere.

Catholicus et sanctns

et

summus
et

Germaniam,

Pontifex

hodie nequam, schismaticus

Ita

turba-

Matthaei, papa (Innocentius)

imo Christo, studio prajcipue jam dictus univit, in

tor. Heri pater

Innocentius; hodie Gregorius dia-

conus Saiicti-Angeli.

uno quidem ex

ore, sed

ratus, etc.

quibus partibus diu Matthacus cum ipso commoUt plane ex qualilale ministroriim,
faveret jiistiha, posset quisquis facile in-

corde profecto duplici coiitraria processere. Labia

dolosa in corde et corde locuti suiit . Et postquam

cuinam

telligere.

Nam

Matthaeus

quidem sanctissimus
:

pluribus inseclatus esl ambitiosura

hominem,

et

cum

eo ambitiosos oinnes

liaec in
:

eum de hisqute
praiceps
est et

spectant ad ejus legationem

45.

Gerardus nequissinuis. De quo S. Bernardus in Epistola ad Gaufredum ait ' Altera quoque bestia juxta vos sibilat, sicut catulus habitans in abditis
:

Caeterum qua^nam

ista

illa
iii

ferocior, ista calhdior jiariter

convene-

froiitosa libido

doininandi, ut \no obtentu vix anest) Jegationis,

nua; (quod certe palam

priino qui;

dein suo nec parcat scnio, nec deferat sacerdotio

deinde nec lateri Salvatoris, quod in aqua et sanguine colligendi in fidei unilate populi protulit
redem|)tionein
ille
;

unuin adversus Dominum, et adversus Christum ejus . Sed de interitu besliffi hujus (Gerardi scilicet), dicendum suo loco. Nunc redeamus ad Anacletum adhuc Orientales litteris et lerunt
gationibus perlentantem.
47. Anacleti antipapce litterce

ut quisquis tentaret dividere quos

ad

Orientales.

colligeret et inde redimeret, probaret se

non

IdemquipiteAuacletus eodem argumentolitteras

de sua promolione dedit ad Orientales
in
priniis
, ad ipsum Constantinopolitanum imperatorem legalum miltens : quaj etsi non extent, de iis tamen mentio habetur in Epistola ad episcopum Drivesti-

Christianuin^ sed

antichrislum,

reum

mortis et

Crucis Cluisti?
stus

impaliens

et effreiiis lurpis quoe-

cupiditas!

o ardor iutemi^eraiisl o caKca et

!

pudenda ambitio

Aperte prius froiitoseque, ut

!

jam

dixi, et ipse,

proh jiudor

non

diflitetur,

adit

num

his verbis conscripta

indignasatis ])etitionc tentare Catholicum; dolens-

Suscepti

officii

ratio

nos hortatur, ut ordiIiis

que repulsam
fugit,
et

iiicunctanter ad schismaticum re-

nationis nostrae priinordia et

(]ui

prope

et his

accepta de
latus

manu
.

sacrilega

male cupita
crudeliter
:

potestate,

denuo Domini

gloriEe

qui longe sunt fratribus intimennis. Noverit itaque fraternilas tua, (|uoniam defuncto antecessore
nostro papa Honorio, frafres nostri cardinales S.

confodere non veretur

Et inferius

Audet

(quod
rare,

et flens dico)

inimicus Crucis Christi suis

',

sedibus pellere sanctos

qui nolunt bestiain ado-

qua3 aperuit os siiuni in blasphemias, blaet

B. E. presbyteri et diacones, cum universo Urbis clero et populo, communi voto et desiderio ad summum nos Ponlificatus apicem elegerunt,et
electuin
fratres nostri episcopi

sphemare noinen Domini,

tabernaculum
;

ejus.
fas-

Bomanae

Ecclesiaj

Allare contra altare erigere tentat, confundere

sutfraganei

aute sanclissinium B. Apostoli

Petri

que nefasque non coiifunditur

abbates abbatibus,

corpus celeberrime consecrarunt. Caeterum labores tui et persecutiones, qua; tibi a Barbaris infe-

episcopos episcopissuperintrudere nititur, amovere Catholicos, promovere schismaticos. Miseri et miseiandi, qui
ita

runtur qiiemadmodum graves sunt % utpote qui

et

proinoveri et ab isto consentiunt.

communi

charitatis debito, et Ai^oslolicae Sedis

Siquiileni circuit

mare

et aridaiu,

ut faciat unuin

administratione compellimur, utfratrum

passionibus compati, et

omnium

episcopuin

et

cuin

fecerit,

facit

eum

filiuin

ge-

eorum

affliclionibus at-

hennae duido
perditissimo.

quamse. Haec et alia de homine Insuper etiain de eo idem sanctus

tentius subvenire debeainus. Doleinus autein, quia

haic quae pateris, nobis ante hos dies cognita

fecisti,

non

Bernardus ad Hikiebertum episcopuin Turonen-

sem

finibus terra} occurritur

,

cum
etsi

panibus

fugienti,

(Innocentio papaj scilicel)

furor Se-

mei, Gerardi Engolismensis, nonduin ex toto quiemaledicere David. Velit nolit peccator qui videt et irascitur, magnificatur in cons|)ectu rescat

(nam si) ea maturius audissemus, per legatum noslrum quem ad charissimum filium nostrum imperatorein direximus,pro quiete et subventione libentius scripsissemus. Hortamur ut i)atienter omiiia autem dilectionem tuam
sicut
,
,

sufferas, in patienlia

tua illatas

tibi oi>pressiones

guin, portans coronam gloriae . Haec ipse. A6. Matthmis cardbialis legatus Innocentii
papce.
Audisti, lector, pseudoapostoluin apseudoaudi inodo Apostolum papa in Galliam niissum ab Apostolico papa in Gallias paiiter legatum niissum. Fnit iste Matthceus episcopus Albanensis, ab
:

aequanimiter toleres. Quateuus bealitudinem illam percipere merearis, quain patienlibus persecutio-

nem propter juslitiani Dominus poUicetur. Nec unquam persecutio quaelibet vel ojipressio adeo te
pei turbet, ut

sponsam

tuain, Drivestiiiain videlicet

Ecclesiam, deseras, aut ab anliqua Patrum legeac

traditioue aliquo

Honorio ob adinirabilem
creatus ex Cluniacensi

ejus vitae

sauctitatem

modo

recedas. Nos autein frater-

monacho episcopus Alba-

Petr. Cluu.

I.

Mirac. c. 14. el seq.

'

Apoc. xiii.

Bern. Ep. cxiv.

Ep. cxxv.

EoJ. Cod. Cass. Ep.xiv.

Ibid. c.

IG.

'

Uerii.

Locus corruplus.

I^fNOCENTir
nitati tuae

II

ANNUS

CHRISTl 1130.
et

431
conse-

non deerimus qiiando

debita et oppor-

nainque legimus Roina; nonnulla ab eo

tiina tibi tua?que Ecclesia? subsidia

iinpendamus.
kal. Maii .

crata fuisse allaria, et cedituoruni incuria servatas

Datuin Porro

Roniffi

apud Sanctum-Petrum
esse, necesse

quem imperatorem nominat,

Orieutalem

noii

alium

quam

cst affirmare, eo

quod ipsum Occidentale adhuc vacaret imperium. 48. Sed ad Hierosolymorum regem seque cum litteris nuutium misisse, frairmentum Epistolse, quod su[)erest, satis ostendit. Nam habet ista Ex quo civitas sancta Hierusalem, et glo:

adhuc Inscriptiones, quas delendas curavimus, quorum unius,quod inense Maio, hoc eodein anno una cum Ecclesia priinariumdedicavitallare, licet ipsum demolitum fuisse noscatur, titulus tameu consecrationis tabulre marmorea; inscri|)tus adhuc integer perseverat his verbis Anno Doinini millesimo centesimo trigesimo, auno vero domini Anacleti Secundi papa [irimo Indict. viii, mense
: ,

riosissimus Dominicai sepulturae locus, Dei nutu

Christianis est redditus, ad cjus dcfensionis tute-

Maio, die vicesima quinta, dedicata est ha;c Ecclesia B. Laurenlii,

et

in

majori

altari

per

manus

lam Romana Ecclesia oniniiuodis laborare non

destitit.

ejusdem

Pontificis recondita sunt cor[)Ora sancto-

Quocirca nos, qui

in Apostolica? Sedis spe-

rum martyrum
tificis, et

Alexandri papa;, Eventii, Tlieoduli,

marlyris
et

cula, divina

sumus

dispositione promoti, praide-

et Severiuge, et vestis sancli Sixti

Pou-

cessorum
vestigia

nostrorum
et loca illa

Romanorum

Pontificum

dua; ampulla; vitreaj

cum

saiiguine et

subse(|uentes,
,

lainosam illam civitatcm

ubi sleterunt pedes ejus,

adipe beatissiiui et gloriosissimi martyris Laureiitii.

50. At extat rei hujus
stolas

Hierusalem

monimentum

inter E[)i-

debita reverenlia vcneranles, (|uibusmodis per Dei

omnipotentis gratiam possunms, exaltare ac ni-

miuni honorare decrevimus etc. Hucusque ibi. Gloriatus est autem i[ise in E[iistoIa infcrius rccitanda, scri[ita adversus Rliemensem archiepisco-

pum , se omnium Orientalium palriarcliarurn obedientiam consecutum,al(|ueeos haberecommunicationc conjunctos

jactarit, inferius
:

ejusdem pseudopontificis Anacleti in sa;pe citato Codice Cassiuensi istis verbis, quibus et donatio ab eo eidem Ecclesiae facta describitur ': Si Pastoralis officii debitum, quod Deo disponente, suscepimus, mentis vclimus iutegritate pensare omnibus peruniversum orbem, sed hujus
:

specialis

alina;

Roma;

Ecclesiis nostra;

Iibertalis

sed qiiam

mendaciter

ista

suo loco patebif. lilud namque certum et exploratuin, regem Hierosolymorum Inuocentium cognovisse revera Catbolicum Ec-

munificentiam largius impartire debemus. Sed patenter agnoscimus, tanto nos Urbis Ecclesiis ct
filiis

noslris

clericis

Romanis debitores

existere,

quanlo per unanime votum

cerdotii

et dilectionis

eorum
sa-

Romanai Pontificem, Tcstatur id quidem sanctus Dernardus in E[)istoIa ad Gaufredum, ubi numerans regeslnnocentio inha;rentes, lucc ait *
clesia;
:

integritatem, divina coopcrante gratia,

summi

celsiludinem oblinemus.
filii,

Vestris

igitur

petitionibus, dilectissinii

clcmenter annuentcs,

Alemaniae, Francia;, Angliac, Scolia;, His[)aniaTum, et Hierosolymoruin reges, cum universo

clero et populis faveut, et adhaerent
centio, tan(|uam
filii

Apostolica; Sedis solita largitate

donamus, conce-

[latri,

domino Innotanquam capiti inem-

remittimus vobis, ac per vos Ecclesise B. Laurentii, cujus venerabile altare nostris per Dei gratiam, tanqiiam B. Petri manibus, octavo
et

dimus

bra, sollicili

servare unitatem spiritus in vinciilo

kal. Junii solemniter

pacis . Ha;c sanctus Bernardiis.

49. Anacleti insirjnia pietatis et mnnificentice

ditus possessionum, quas

consecratum est, oinnes rcdusque Iiodie habetis in

sita

monnmenta ad

animos conciliandos. Sed ejusdem pseudopontificis reliqiia pro conflrmanda sibi Ponhficia Sede studia, ab eo omni solertia
sibi

Massa de Vestrano, seu Silva-Proba,

Massa, videlicet terris,
sioiiibus
villa,

in

eadem

vineis, j)ratis, silvis,

excogitata, in

medium atferamus. Pravorum etenim hominum novisse facta, ad prudentiam capessendam adjumentum haud niinimum solet
Qui igitur lug.itionibus
sibi

qui in eisdem possesdominio semjier ac dilione vestra permaneant, salvo censu duoruin marabotinorum, quos ad hujus nostra; donalionis indicium in anuivcrsario consecrationis pra;fata; sinhabitant, in
gulis annis Lateranensi [lalatio persolvetis. Pnetc-

et scrupctis. Rustici (juo^jue

aflerre.

et

lilteris

usque-

quaque Sedem
:

Poutificiam visus est stabilire,

rea confirmamiis vobis

S. Hip|)oIyli,

Ecclesiam

S.

LuciiB ct
iisdein

Pontificalibus (|uoque fuiiclionibus apparcre

Ponut[)ote (jui celebravit Roma; Conlifex afiectavit ciliurn ex sibi coha;rentibus episeopis, de quo superius dictuin est. Creavit mox cardinales, excomlicet absentes,

quain

a'dificare debeatis in

possessionibus siipradict;e Massa;, salvo in

jiire e[)isco[)ali.

onmibus
conslitiisi

Statuimus

igitiir,

ut nulki Eccle-

siastica sa;cularisve [)ersona

tioiiis

hanc nostra;

municavit dejiosuitque,

omnes

sibi

paginam infringere prccsumat. Quod

,

[)r;c-

contradicentes et coinrnuiiioncm vitantes, prajci-

sumj^scrit

pue vero i[)sum Innocentium papam,

et

qui illum

creavere Pontiliccm vel vencrarcntur ut [ia[)am. Scd

iniitalione [)ra;(lecessoruin, pra;serlim vero Callisli

Seciindi,
i[)se

([ui

|)Iura

in

Urbe consccravit

allaria,

honorisque sui dignitate careat, atquc in extremo examine districta; ullioni subjaceat. Qui vero conservator extilerit; onmijiotentis Dei , el A[)0slolorum ejus Petri ct Paiili meiilis benediclionem et gratiam consequalur.
potestatis

voluit eadein

laude digaa peragere. Dedicata

Datum
'

a|)ud S.

Pelrum.

ero.

Ep. cxxv.

Ex Cod. Cass. Ep. xxxii.

432

INNOCENTII

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130.

51. Voliiit praedo sacrilegiis (|uocuincjue vela-

mento

pietalis ali|ue inunificeiitia} faclas

ab ipso

suisque Urbis Ecclesiaruni (ut audisti) deprajdationes, expiialiones,

direijliones,

Ecclesiam, praedecessorum nostrorum Urbani et Pasclialis venerandae memoriffi Roinanorum Pontiticum, et innumeris deservivit obse-

alque sacrilegas
facile

quiis, felicis etiam

recordationis niater tua, viri

profanaliones
posset,
trala

earum

velare,

quod existimare

ejusniodi adeo delcslaiida facinora perpese

piorum onmium a

animos aversione exe-

pro datis sibi a Doinino facultatibus eaindein Dei Ecclesiani larga liberalitatis manu otficiosissime bonorare, et sussui nobiliter vestigia subseiiuens,

crabiJi demovisse,

conciliasse vero magis magis-

tentare curavit.

Tu quoque,

cujus

divina provi-

que ejus adversario Innocentio, qui Jacob instar consilio malris ab Esau recedentis ', innocens secessissel ab pias autres

dentia

inter

reliquos

Italiaj

principes

amplior

sapienlicC et potestatis praerogativa excessit, (quia)

Urbe. Sed adeo perculerunt fldelium horreuda auditu de expilatis tanto desi

pruidecessores nostros maguificentius honorare, et abundantius deservire studuisti, personam tuam,

et liacreduin
titulis

decore Urbis Ecclesiis, ut nec

tates erogasset in

oinnes suas facul-

tuorum perpetuis
igitur et

gratiae et honoris

cultum Ecclesiarum, abstergere

adornare

et exaltare decrevit

(decrevimus).

uUatenus valuisset conlractam ex immani scelere ignominiam. Quod ipse sentiens, consilii inops eo confugit, ut poneret mendacium fiduciam suam,

Conccdimus
tibi et filio

donamus,

el

authorizamus
secuu-

tuo Rogerio, et

aliis filiis luis,

nempe

scriptis

diversis litteris negaret, qu;B per

adversarios jactarentur.
suos, quos aliam aggressus est viam, nimirum ut nundinatione regiae dignitatis aliquem Cluistianorum piincipum communicationis suffi adjungeret. Quo subdolo mercimonio et

iuregnum suljstituendis, et hairedibus suis, coronam regni Sicilia; et Calabriae, et Apulia;, et universae tcrra;, quarum tam
tuain ordinaliouem

dum

Cum

vero evanescere

omnes conatus

uos

quam
tuis

el

pricdecessores

noslri pnedecessori-

esset

meditatiis, intelligeret,

ducibus Apuliaj nomiualis, Roberto Guiscardo, Roberloejus filio, dedimuset concessimus,

bus
et

ipsuin regnuin
et

hubendum,
et

et

universain regiaui
Siciliam
et

dignitatem,

jura regalia, jure perpetuo haben-

malis artibus

homo

vater

Rogerium

Sicilise

atque
de-

dum

in

perpctuum

dominandum. Et

Calabria? ducein pollicitatione regalis

vinxit atque reddidit obsequentem,

tituli sibi

caput rcgui constituimus. Porro auctorizanms

simulque cum eo episcopos sub ejus dilione degentes. Sed et Cassinentes monaclii cum ipsorum abbate Raiualdo foedere juncti sunt eidem Rogerio duci adversus Innocentium legitimum sancla; Ecclesiae Romana
Ponlificem,

quem
:

execralionibus plurimis devo-

verunt

Anacletumque
habita

pseudopapam

sacrilege

concedimus, ut permanusarchiepiscoporum terrai tuffi, quos voiueris, juxta tuam voluntatem, assistenlibus aliis episcopis, quos volueris, tu ct tui hiercdes in reges inungamini, et in statulis temporibus coronemini. Ilem omnes concessiones, donationes, et consensus, quos prtedecessores nostri pra;decessoribus tuis Roberlo Guiscardo, Roberto
lilio

susceperunt
eis postea

prout constat ex concertatione

cum

ejus,

Willelmo ducibus Apulia?,

et

et tibi con-

coram Innocentio papa

et Lotha-

cesserunt, donaverunt et consenserunt,

donamus,
tuis,
et

Diacono scripta*. Quomodo aulem idem qui supra Rogerius acceperit in mercedem impietatis titulum regni ab eodem pseudopontifice Anacleto, modo dicendum.
rio imperatore a Pctro 52. Rogeriiis
cilicB

concedimus

consentiinus

tibi

et filiis

ha;redibus tuis habenduin et possidendum in per-

petuum. Doiiamus etiam

tuis ha;redibus

et

auctorizamus

tibi et

principatum Capuanum

cum om-

dux
:

ab Anacleto

chias.

creatus et coronatus rex Siqui auctor fuit Siculoi monarsaepe

nibus tenimentis suis, quemadmodum princeps (principes) Caiiuanorum tam in pra;senti quam in
praiterito

Beneventanum Cia-onicon a nobis

tenuerunt

houorem quoque
,

Neai>oIis,

citatum superius, eodein tomo in quo per singulos annos ab auctore ejus temporis res gestse narrantur, post recensita ea

ejusque pertinentiarum

et

auxilium

hominum

qux

speclant ad electio-

mamus.

Beneventi contra hostes tuos largimur, et conflrTuis porrectis petitionibus annuentes,

nem

Innocentii papie, et intrusionem Anacleti, de

:

concedimus Panormitano archiepiscopo, ejusque

successoribus,
et

qua superius, ista mox subjicit Eodem anuo, (uempe millesimo centesimo trigesimo), praedictus Anacletus venit Beneventum, deinde Abellinam
civitatem
bilivit,
ivit,

Panormitanae

Ecclesiae,
Sicilia;,

conse-

crationes trium

episcoporum

videlicet,

Syracusani, Agrigenfini, et Mazariensis, vel Cataniensis,

et

cum

pra;dicto

duce Rogerio
Siciliae.

sta-

ea ratione,

ut

eum regem

coronaret

Et bis

dioecesibus, vel possessionibus suis a

ne supradictae Ecclesiae in Panormitano

statutis,

dux
Ha3c

ipse

Anacletus ipse Beneventum reverlitur, et Salernum, deinde Siciliam remeavit .

archiepiscopo, vel ab ipsa Panormitana Ecclesia

ibi.

Benevenii autem

cum

esset,

de regio

diininutionem aliquam patiantur. De reliquis vero duobus pleniori nostro consilio reservamus. Haec

titulo

Rogerio impertieiido Diploma conscripsit, quod hactenus asservatum iu Vaticana bibliotheca, hic mendis nonnihil scatens describendum putavimus sic se habet, absque principio iucipiens
; :
'

omnia
sic

supradicta, (per) has nostras concessiones

et

concedimus, tradimus,
flliis

auctorizamus

libi et

tuis

habenda

et

possidenda jure perpctiio,

successoribus

dum

nobis, nostrisque

homagium
jurave-

et fldelitatem,
Gea. xxviu.

competenti nobis

et vobis, securo-

^Petr. Diac.Chron.

Cass.

I.

iv,c. 112. et seq.

que loco

facies vel facient, juraveris vei

INNOCENTII
rint, si in

IT

ANNUS

1,

CHRISTI 1130.
Extaut
illa iu

433
citalo sa;pe

niauserit,
suae

non renon ideohonorisseudiguitatis, vel terrce patiautur diminutionem. Tu autem ceusum....

nobis vel nostris siiccessoiibus
tui

iiensa.

eodem

superius

Codice Cassinensi Epistolarum pseudoi)ontificatus

Anacleti anni pcimi, in
posita;

et ha^redes

videlicet sexcentos sciiifalos,

quos

leguntur
'

litterae

quo ad fiuem ita decurtatae ipsius ad Rogerium, istis

providenlia et henignitate

anuis singulis Romaua^ Ecclesiae persolvere debes,

verbis

non fueris, facta requisitioue persolvas, nulla de non solutis Labifa occasione.... si qua saue iu posterum Ecsi

requisitus fueris

quod

si

requisitus

Apostolicae Sedis

provocamur, ut sacrosanctam

diligentibus liberalilatis nostrffi

Romanam Ecclesiam manum extendere

clesiastica sscularisve

persona huic nostraj con-

deheaums.
fice,

Idcirco, Dli in Christo charissime

cessioni vel donationi obviare teutaverit, uisi satisfactione

geri, Dei gratia Apuliae

congrua

resipuerit, anathematis gladio

quia gloriosac

Rodux non iminerito magnimemoria; genitor tuus Rogerius

feriatur.

Omnibus

vero, Iias nostras conditiones,

sit

concessiones, et consensus servaulibus,

pax

Domini nostri jesu Christi. Amen. a Ego Anacietus Catholica; Ecclesiae episcopus. Ego Matthffius presbyter Eudoxife.

multo sanguine, mullisque laboribus lotam Siciliam insulam.... Desunt reliqua, ct quidem (ut apparet) ne sciretur, quid per Anacletum eidem
fuerit collatum turpiter Rogerio, fuisse decurtata,

quis non intelligit?

oi.

Signum manus Petri Leonis Romanorum consulis, et signum manus Rogerii fratris ejus, et signum nianus Petri Uguiccionis filii, et siguum manus Cencii Guidonisj et signum manus Petri Leonis de Fundis et siguum manus Abucii, et signum manus Joannis Abdiricii et signuni mauus Miionis. Datum Reneventi per nianum Saxonis
a

Quos

et

Derisit sanctus

quot Anacletus papa Uluserit. Rernardus studia ejusmodi Anacleti,

quod cum
rescere,
set.

sciret

omnes

principes Innocentio adhae-

In

unum ducein prelio vani tituli coniparaseum eniin ha;caitex personaducisBurgun*

:

diic

ad comitem Pictavienscm
Apulitc
,

Habet tamen du-

cem

sed soluni ex principibus,

ipsumque
pracstare,

S. R.

E. presbyteri cardinalis

kal. Octobris,

usurpata; coronae mercederidiculacomparatum .

nona,auno Domiuica} Incarnationis milPontiflcatus domini Anacleti Secundi papse anno primo . Haic quidem tunc. At quE alia eidem Rogerio tribuerit, dicturi proxime sumus.
Indictione

lesimo centesinio trigesimo,

Sed quod nou esset schismatici papa; ista hinc est, (juod idcm sanctus Bernardus

eumdem
Siculum
pluribus

Rogerium non regem

nomiuat.
in
Ita in

sed tyrannum
',

Epistola ad Pisanos

et

53. Quaj
recitat ita

codem secuta sint anno, Rencvenlanum Chronicon iibi sujtra

post
haic
:

a Anno igitur ipso priudictus Auacletus cardiualem suum, Coiniteni noniine, ad ducem illum direxit,

Epistola ad Lothariuin imperatorem*, in qua Rogerium nominat usurpalorem corona; rcgiae et scribens ad Januenses ', euindem Rogerium, cum de ipso agit, non regem, sed ducem appellat, etab co non acceptam, sed invasam coronam affirmat.
:

quem

die Nativitatis

Domini

in civitate

Panormi-

taua in rcgem coronavit. Princeps vero Robertus

Veruin quem eo inodo male contulit antipapa, et sibi sumpsit dux Apuliae titulum, nunquam deserere
voluit: cujus causa adversus
contigit Sccpe

Capuanus coronam

in capite ejus posuit, cui indiibi.

Romanam
;

Ecclesiam

gnam

relributionem impendit . IIxc

Quicnam

bello

certarc

cogi veio

Romanos

aulum una cum regis titulo Anacletus tribuerit Rogerio, ut ipsum demcreret, atque defensorem
schismatis
nensis, constituerct.

Pontiticcs praestare Icgitime,

terat anlipapa.

quod

nefarie pra;sli-

Petrus

Diaconns Cassi-

qui tunc vivcbat, et his omnibus facile

sic

Sed de his suo loco dicendum. Redeaiuus ad Anaclctum, de quo illud Psalmista; occinendum ' Ecce hoino qui non jiosuit Deum
:

potuil interesse

narrat

'

Petrus autem car-

dinalis, ((jui cl Anaclctus),

Rogerio duci Apulia;

adjulorem suum, scd speravit in multiludiiie divitiaruin suarum, et piaevaluit in vaiiilate sua.
Pia;valuilinvanitate,nonveritale, pncvaluitutique in Urhe, sed uon in orbe, quod non tantus csset,

coronum tribuens
|jrinci[iatuni,
lia, et

et

pcr privilegium

Capuanum
regemque

etducatuin Ncapolilauuiu cuin Apu-

Calabria, etSiciliailhconfirinans,

qui sicul Urbem,

ita

orbcm

agitare vioIcuUa, ct
lcccrat, potuisset.

conslitucns, ad se atlraxit, pra;cipiens, ut episcopi

et

l)ccunia corrumperc, ut

Romam

abbates, qui in sua; ditionis solo mancbant, ei

.

Exul
vasit

enim cum Imiocenlio

vcritas

pra;pehbus

obtcmperarent

Ecce

tibi,

lector,

quod Toino

peunis, vcluli miraculo

quodam

cito citius per-

cxordium Sicnla; mouarchia; non ab Urbano Sccundu, ut ex falsalis cjus litlcris sed a pseudopapa aliqui deducerc conali sunt
supcriori osteudiinus,
;

omncni Occidentalem Calholicum orbeiii, et quos nuu reperil omnino csse rebullcs lumiiii, scd
obscqucntes numini
arctissiinis
,

cos su;c viitute

potentia;
Si

scliisniatico Anacletu, ul audisti ex Petro

Diacono,

vincuhs

nexuit

Innocentio.
pcrtigit,

quos
conti-

inchoalum. Quod autein in recitato sui)crius Diplomate mulliplicitcr decurlato ista non legeris, non mircris, cum mulla in co desiderari iioscantur
isla
;

autcin

islis initiis

veritas

non

quod

git aliciuibus

longo positis,

illos

co dccipi contigit

vcrisiuiili conjcclura,

quod

scilicet

cum

existima-

cjusdem Anacleli littcris asserla per Pclruin Diaconum fuerinl compicsive potius,

quod

aliis

'

ExCuil. Cass. Ep. xxxviir.

lip.
'

cxxx.
Li.

'

Bern. Ep. cxxvii.

* IbiU.

Ep. cxxxix, cxl.

^ ihid.

Ibid. tp.

cxxix.

Pel. Diac. Chr. Cass.

1.

iv, i. 99.

Psal.

Baron.

ToMis XVIII.

434
rint

INNOCENTII
legitimum csse
litteras

II

ANNUS
quem

1.

CHRISTl 1130,

Romanum

Pontificem,

audircnt Romnc in ipsa Pelri Calliedia considere; ad

quem

miserunt, connnOnicationem Ca-

tholicam exposcenles,
consulentes.
Sic

quem

rogarent de ambiguis

itaque

inler

ejusdem Anacleli

ad diversos de diversis respondentes, et inter alias ad Juslinopoiitanos suum episcopum accusanles '. Ad quos isla GraEpistolas aliquas extant
:

vissima de vestro episcopo nobis relala sunt, quae

si

vera sunt,

cum

nostra salute inulta diniittcre

laicos et clericos trun-

non valemus. Mullos enim

calos,

niultos cjns studio interfectos accepimus.

iitleris

Eapropter pra;sentibus
ante festum

vos

monemus, ut

secundo adventu, ut dicetur. Pergit vero : Quibus rite peractis, iteruni mare inlravit, el per Genuam transiens, ad S. .^Egidium prospere applicuil, Pergens autem per Vivarium, et Anicium Alverni;c fines inlravit, et apud Claromontem primum Concilium celebravit . llaec ibi. Porro prajvenit zelus pietatis ac veritatis comprovincialium Francorum antistitum siquidem complures ex iUis ante Concilium Claramontense convenientes Anicii anathemate damnaverunt Anacletum pseudopontificem. Hujus primi conventus mentio habetur a Guigone ejusdem temporis scriptore in Vita S. Hugouis episcopi Gratianopolitani ', qui
in
o
: ,

omnium Sanctorum

ad nostram prse-

nullo habito respeclu veleris amicitiae, quae inter-

sentiam venialis, quatenus vestro auxilio et consilio, Justinopolitana? Ecclesiae in hoc el in aliis
providere possiinus.

cedebat inter ipsum

S, Petri

et

Petrum Leonis,

in

ipsum

Petrum
psisse,

Datum Uomaj apud SanctumUxc exempli caiisa voluimus descri-

solium tyrannice invadentem magnopere commotus, pro Innocentio stetit robusto animo, in decrepita senectute. Sed audi qui aderat VilcB
scriptorem,

ligatur
egisse

cum sint pleraque id genus ^ iiuibus inteleumdem pseudopapam se in omnibus

,

Guigonem priorem primae

Carthusia;

Defuncto, inquit, Honorio,

cum

per tyrannicam

summum
,

Pontificem,
,

respondendo
,

pu-

niendo

constiluendo

consecrando

et

reliqua

omnia, qiiaj sunt offlcia obeundo.

Jj5.

priniarii in Ecclesia sacerdotis,

Quod

igitur

istiusmodi ab Orientalibus

hinc occasionem , oblatam arripiens ipse, gloriabatur sibi universum communicare Orientem. Sed mendacii potentissime redarguit euni S. Bernardns, qui scribens ad epicontigerit

accepisse

querelas

schismaticam rabiem non suis merilis, sed coet fratrum fultus prcTsidiis Petrus Leonis adversus vestram inuocentiam (ad Innocentium enim papam scribit) quee beatae memoriae Honorio successerat emersisset, atque hoc vir Dei Hugo certissime comperisset, morbis licet (ut diximus) et Ktate cousuniplus, zelo tarnen doinus Dei, cujus diligebat decorem, perrexit Anicium, ut euindem
et

gnatorum

cum

aliis

episcopis

excommunicaret schismalicum.

scopos Aquitania?, hsec liabet inter alia

Tuseia?,

Quaj profecto excommunicatio propter auctoritatein tanti viri

tholicis, et

CampanicB, Longobardi;r, Germania;

ct A(]uitaniae,

Galliarum denique

Hispaniarum omnium, necnon et universa; Orientalis Ecclesise tam archiepiscoporum, quam episcoporum, quorum nomina sunt in libro vitaj, sed Epistolas brevitas non admitlit. Hi omnes uuanimes non conducti pecunia, non seducti fallacia, non illecti privato carnis vel cogitationis amore, non timore compulsi potentice sa;cularis, sed Dei proculdubio voluntatem sicut non ignorantes, ita nec dissimulantes, Petrum Leonis ingenue refutaverunt, ac secure Gregorium in papam Innocentinm susceperunt . lla;c S. Bernardus adversus eum qui mendacio innitebatur. Congregatio hypocritai Sed quod scriptum est '
et
:

conlulit mnltum et profectum Cadetriinentum schismaticis, Et cerle tam idein Petrus, quain frater ejus, sancto viro multas olim venerationes et obsequia pia;stiterant. Sed

beatus honio in

tali

negotio, id est, ubi periclita-

batur
tia

juslitia,

nec amicitia flectebatur, nec poten-

terrebatur . Haec ipse.

57. Interea vero,

cum

Innocentius papa pere-

grinans esset in via, has ab Alberone Trevirensi

archiepiscopo, sed a S. Bernardo conscriptas accepit
lilteras
^

Volunlas cordis mei, et desiderium satis inquietum adeundi el videndi desideratam beati

tudinis veslra;

praesenham,

sed

et

cognosceudi
qualiler se

sterilis, et

gaudium

hypocrita) ad instar puncii ,

istos

certius quae circa vos sunt,

rursumque

plane accidit, ut conatus omnes

Pi-ntifex innotuerit.

suos ventus

habeaiit nostra vobis vicissim diligeuter intimaudi

per aera dissiparit, et quis verus esset in Ecclesia

jamdudum

56.

Innocentins papa peregrmans obsequns

et

principum, episcoponim
tur.

pseudopapa Anacleto, ad Catholicum redeamus Pontiflcem hinocentium, quem una cum suis fugientem ab Urbe reliquimus Pisis. Ubi (inquiunt citata superius Acta) aliquandiu moram laciens, de guerra quse infer Pisanos el Genuenses agitabatur, firmam treguam, Domino cooperante, composuit. Sed ha;c polius
relicto

Jam vero

populornm frequenta-

me adinonet atque indesinenCaeterum terra; ac diei malitia, et prffiter instantiam meam quolidianam etiam nonnulla vestrae necessitatis causa impeditus, voto facere satis non potui usque adhuc, sed necdum possum. Sed quid ? Sanumjustumque propositum
itineris

ter sollicitat.

numquid omittendum ex toto fnit quia ex tolo adimpleri non potuit? Fuitergo consilii, per hunc
venerabilem H.
TuIIensis
Eccl.

archidiaconuin

interim saltem aliqualenus consolari conceptum jam olim desiderium, curainque revelare quam
patior.

Nec eniin
Sur. toui.
11.

fidelior, sludiosior, cautiorveillo

Ex

XXXI.

Coci. Cass.
3 jqI)^

Ep.

xxxi.
XX.

Eod. Cod. Ep. x.wiij, xsis, xsx,

'

j;v et

ApuJ

die

ii

Apr.

Bern. Ep. Lxxvi.

INNOCENTIl
ad
si

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130.

435
dominus papa Inrelinquere deliberat,

mannm
nos
illi

esse potuit, sive in perferendo ad vos

nobilitatis praesidio prsevaleret,

qiiac

injuniiimus, sive in refercndo ad nos,

nocentius

cum

suis

Urbem

qna vestrae dignationi placuerit remandare. Itaque de beneplacito, de stalu Curinn, ac vestra; sospitate personre;
et si quid blandius aura secuaclementia recens forte spiraverit Eccleslae, adversus schismalicorum procacem, sed

ut oibemterrarum obtinere prwvaleat. Descendens itaqiie navali proesidio ad [lartes Galliarum, tu-

dior a divina

approbatum elegit [lersonre Ecclesiae post Domini defensionis asylum, regem nobilissimura Francorum, nuntiisque suis ad regem Liidovicum
tuin et
destinatis, personae
Ecclesia; 0|)itulari
cfflagitat.

inefficacem rabiem desudandi

o

de his omnibus plenius instrui cupimus et supplicamus.

:

Quo

lam

in nostro

Porro nostram Citraniont:mam Ecclesiam quam in Francorum regno noveritis

fide,

ut erat piissimus EccIcsicC defensor) cito coni[)unctus, Cnnciliuin aichiepiscoporum, e[)isco(

rex

porum, abbatum,

et

religiosorum virorum Stampis

fortem in

pacificam in uiiilate, devolam in

vestra obedientia,

quam
terret,
siic

promptam ad servilium. Nequanos Beneventi, non Capua, nou ipsius Romse

Deo
sic judicante,

convocat, et eoruiii consilio tam de persona quam de electione invesligans (fit enim sae[)e ut Romano-

rum tumulluantium quibuscumqne

clesia; electio

molestiis Ec-

aniissio; scientes Eccle-

statum non armisaestimari, sod merilis. Ipsius quippe, non allerius agnoscimus voces illas in

minus ordinarie fieri valeat) et asseiisum electioni consilio virorum pra;bet, et deinceps nianu tenere promitlit. Cum autem et susceptionis
et servitii primilias Cluniaci priiuo rex delegasset,

Psalmo

'

Si consistant

adversum
si

me

castra,

non

timebit cor

meum

exurgat adversum

me

tanto exhilarali suffragio,

ctione

cum

gratia et benedi-

prcelium, in hoc ego sperabo. Proplerea, et nos, quia de Ecclesia sumus, non timebinms dum

domino

regi per nos referentes, ad propria

remiserunt.

turbabitur terra, et transferentur monti;s in cor

maris. Glorietur tyrannus Siculus
glorietur in malitia,

quantum

vult,

quod potensest

in iniquitate:

L't autem ad S. Benedictum super Ligerim descendit, Doininus rex cum regina, cum filiis ei occurreiis, et nobilem diademate sa;pius coronatum verlicem tanquam ad se[)ulchrum
,

nostra autem virtus in infirmitate perficilur. Ecclcsia

Petri inclinans, [)edibus ejus [irocumbit, Catholi-

quando infirmatur, Pauli magisterio

[)rosperitas

didl-

cum

affectum, et devoti servitii affectum

ei et

Ec-

cit esse

potentior-. Didicit e regione et Salomone',

clesiffi

promiltit. Cujus exeni[)lo etrex AnglifeHen-

quod

stultorum occidit eos. Didicit

et

ricus ei

stultum firma radice cuni viderit, statim maledicere pulchritudini ejus. Ideo cum sancto David sese in ulroque consolatur, el hostium videlicet casu et liberalione sui. Ait siquidem ' Ili in cur:

ejus prostralus, votivam sui

Carnolum occurrens, devotissime pedibus suorumque et terrjB

j.

sua; susceptionem, et obedientia;

plenitudinem

filialis promittit Hsec Sugerius de rebus gestis

:

ribus

et in

equis

nos autem in nomine Domini

Dei nostri invocabimus. Ipsi obligati sunt et ceci-

usque in annum sequentem qutc his subjicit, suo loco anno sequenti dicturi sumus. 59. Sed qua; his conseiitieiitiascripserintejus-

derunt

nos autem surreximus et erecti sumus.

H<ec pauca vobis consolandi gratia, de quibus certus fui, fideli attestalioneintimandum esse putavi,

dem temporis auctores (ut veritas ore diiorum vel trium lestium res ipsas spectantium niagis ac magis fortiusque roboretur)

adducamus

in

medium.

ad relevandam, vel ex aliqua parte eam, quGC vestra viscera incessanter affligit

sollicitudooninium

Bernardus abbas, qui res gestas S. Rernardi accurate conscri[)sit, de his agens, lia;cait': Prfemissi
in Gallias fuerant nuntii, qiii Gallicana; Ecclesia;

dominum regem, Deo eum confortanle, fervere et accingi ad liberationem Ecclesia;', et[iarare sibi exercilum multum nos quoque fideliter ad hoc ipsum pro nimis viribus laborare, exhortari et sollicitare quos possumus; et cum tempus advenerit, non ex[)ensis, non personae proprite parciturum . Hactenus Trevirensis arcliiepiscopus ad Innocentium papam
Ecclesiarum. Hoc quoque addo,
:

intimarent negolii veritalem, et liortaienlur episcopos, ut in ultionem pra;sum[)lioiiis acciiigerentut

et

damnata parte schismatica, subscriberent uni-

lati.

Necdum

vero ad pleniim tenor

o[)eris

inno-

tuerat episcopis, ncc privatim quis(|uam

commo-

dare prtcsumpsitassensum, doiiec collecto Stampis generali conventu, in commune deccriierent, quid
reci[)erent, qiiid
caiteris regionibiis [iroclivibus

de slalu Germaniaj

et

favorem
ribus
et

i[)sius

snmma

Francia3 Ecclesiarum, iu concordia unilarum, ct vi-

danmarent. Neque enimFrancia, ad scliismata, ali-

gralia Lotharii regis erga

Innocentium

qnando tali

i[)sum,

qucm

venerarelur verum Catholicumque

faclione loedata est, nec malignorum acquievil erroribus, nec fabricata esliii Ecclesiaido-

Ecclesim Romana; Pontificem.

quem, cum pervenit in Gallias, Innocentius habuerit occursum regum, sic accipe a
58. At

lum, nec venerata in neqne eiiim talibusin

privata

Petri catliedra

monslrum:

cos tenucrunt edicta,

Sugerio abbale S. Dionysii ', tum ista s[)ectanlc atque scribente a Cum autem, inquil, Petri Leo:

commoda

aliquando autgeneralibus utilitatibus pra;lulerunt, nec declinantes in

causis
[iiiiici|)alia

jiartem (lersonis delulere, sed causis. Convocalo igitiir a[)ud

nis pars,

tum

[larcntum suITragio,

tum Romana;
*

lensis
'

Stampas Concilio, abbas sanctus CIara;vaIBernardus specialiter ab ijiso Fraucorura

in Vita S.

Psal.

XIX.

XXVI.

'

Cor. xii.

'

Prov.

i.

Job. v.

Psal.
'

* Suger. in

Lud. reg.

Ccrn. abb.

Bcrn.

1.

n.

2.

436

INNOCENTII

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130,

rege, et praecipnis quibusque pontificibus accersitus, sicut postea

clesiae Gallicanaj, et singuli et

onmes

visitationem

fatebatur,

non mediocriter

pa-

Apostohcam expetebant

His subjicit de celebrato

\idus
et

et tremebundus advenit, periculum quippe pondus negotii non ignorans. In ilinere tamen consolatus est eum Deus ostendens ei in visu noctis

per Innocentium tunc in Gallia Concilio Rhumensi

sed quod id contigit anno sequenti, de eo dicturi

sumiis inferius suo loco anno sequenti.

01.
iS.

Ecclesiam

magnam

concorditer in Dei laudi-

Bernardi scripta

bus concinentem, unde speravit pacem sine dubio proventuram. Ubi vero ad locum -ventum est, celebrato prius jejunio, et precibus ad

dendis schismaticis.

et labores

pro confnnilla ca?lestis,

Inter

hsc autem magno

sonitu perstrepens a Deo parata tuba

S.

Deum

fusis,

cum
lium

de codem verbo tractaturi rex

,

et episcopi

cum

sermone adversus schismaticos pro Catholico Ponlifice circumquaque

Bernardus, sive
litteris,

sive

principibus consedissent
fuit,

unum oninium
negotium

consi-

in Galliis afflatu Spiritus intonuit bellicum.

Quod

una

sentcntia, ut

Dei, Dei fa-

autem ad Epistolas

spectat, extant ex eis

nonnuUae

mulo imponeretur, et ex ore ejus tota causa penderet. Quod ille timcns licel et tremens, monitis tamen virorum (idelium acquiescens suscepit, di.
ligenter prosecutus electionis ordinem, electorum

tunc temporis datae, quarum prima ad Hildebertum archiepiscopum Turonensem est scripta' cura non adhuc Innocentium in Romanum Pontificem Pudet, fateor, reccpisset. Ad quem postremo
,

merita, vitani et

famam

prioris electi, aperuit os

quod serpens Yetustissimus nova audacia,

stri

relictis

snum ctSpiritus sanctus implevit illud. Unus ergo omnium ore locutus suscipiendum ab omnibus

insipientibus mulieribus, etiam robur pecforis ve-

visus est attentare, et tantam Ecclesia;

colum-

sumnmm
ratum
Bernardus.
Willelmi'.
ha^c habet
et

Pontificem Innocentium nominavit, et

nam

esse,

omnes

pariter

acclamarunt

Haec

Eadem quoque Theobaldus in Vita De occursu vero regum idem Bernardus

"
:

ausus concutere. ConQdimus autem, quia etsi concutit, non dejicit . Gerardus enim ille Engolismcnsis episcopus!egatus(ut vidimus) antipapa;, qua^qua" in Aquitania miscens, contra Innonebat.

In

provinciam navigio delatus

est,

Burgundiam

transiens,

Aurelianum

])ervenit.

Ubi occurreutibusepiscopis, a rege piissimoFrancorum Ludovico alacriter et honorifice susceptus est. Inde a Gaufredo Carnotensi episco[io magnarum virtutum -viro Caruotum deducitur ubi
,

centium Anacletum recipiendum omnibus propoTunc et idem S. Bernardus magistrum Gaufredum magni nominis Theologum excitavit Quid enim ? Tu ibi virum ita compellans ^
:

quiescis

tur ?

mater tua Ecclesia graviter conturbaHabuit sua tempora quies, et sanctum otiura
:

et

etiam gloriosus Anglorum rex Henricus ei cum maximo episcoporum et procerum comitatu occurrit.

Tempus

Hunc quoque regem

venerabilis abbas Ber-

hactcnus sua negotia licenter libenterque exercuit. Nos in faciendi nunc. Et de seipso nostris parlibus una cum aliis Dei servis divino
:

nardus ad eum prffiinissus adduxit, quem vix perInnocentium recipere, ab episcopis Anglise penitus dissuasum. Cum enim omnimodis recalciQuid times, ait ? times pectraret et detrectarel catum incurrere, si obedias Innocentio ? Cogita, inquit, quomodo de aliis peccatis tuis respondeas Deo: istud mihi relinque, in me sit hoc peccatum.
suasit
:

Deo cooperante laboravimus in conveniendo populos in unum et reges, ad diripiendum pravorum consensum, ad destruendam
igne accensis
, ,

omnem allitudincm extollentem se adversus scientiam Dei, nec infructuose. Alemanni.ne, Francite, Anglise, Scotia?, Hispaniarum, et Hierosolymorum
reges

cum

universo clero

et

populis favent et ad-

Ad quod verbum persuasus extra terram suam domino

Carnotum

tam potens, papac occurrit usque

rex
ille

mus
ultro
et

. Hfflc Bernardus abbas, quibus WillelMalmesburiensis addit ista, et ipse sui tem:

poris res gestas scribens

IUi

apud Carnotum
scilicet)

Et in fine eum ad conversionem comitis Pictaviensis, per Gerardum Engolismensem legatum in transversum acti his verbishortatur: o Nec quietistimeas detrimentum, quod non parvaj tua; gloriae incremento recomhcerent

domino Innocentio

manus deditHenricusrex{Anglorum

apud Rothoinagum non inodo suis, sed optimatum, et etiam Judajorum muneribus eum dignatus est
60. Sed et

pensabitur, si fera illa vicina vobis tuo stndio mansiiescat, vel obmutescat, et tantam Ecclesiae praedam, comitem dico Pictaviensem, in manu tua

quomodo

receptus est in legitimum

a Lolhario Germaniaj rege, sic accipe a Ber .Reversi interim de nardo abbate ubi supra Germania legali domini papa;, tam episcoporum,

papam

Dei pietas de ore leonis eripiat . Haec ad Gaufredum. Sed de comite Pictaviensi inferius dicendum, cum ad eum S. Bernardus est functus legatione.

62.
ris
'

Eodem quoque argumento tunc tempoad episcopos Aqnitaniae, Lemoviet Xanto-

assensum et litteras detulerunt, et deprecationem publicam, ut ad eos transiens, suam

quam

regis

lilteras dedit

censem, Pictaviensem, Petragoricensem,

eis

desideratam exhiberet prresentiam. Facile enim

nensem,

persuasi sunt recipere

cepissent. Sed detinuit

eum, quem jam

cajteri re-

et quidem prolixas valde, adversus praesumptionem et arrogantiam ejusdem Gerardi

eiiiscopi, qui emerat ab antipapa legationem commerclo consensionis in pravitalem.

eum

dilectio et devotio Ec-

Engolismensis

Tbeod.

in Vit. S. Wil. apiid Sur. loin. ii. die

s Feb

Bern.
1

abb.

in Vila S.

Bern.

1.

ii.

c.

1.

Bern, Ep. cxxiv.

ibid.

Ep. csxv.

'

Ibid. Ep.

cxxvi.

INNOCENTII
De quo nos

II

AXXUs

1,

CHRISTI 1130.

437
in

siiperius ex eisdem Bernardi litteris, quibus in eum ferreo stylo declamat. Corripitvero omnes ad quos scribit, adiiucscbismate ab unitate abscissos, cum iidem eo se prwlcxtu defenderent sic mansuros, quousque universali Concilio audita
et
cojriiita

et

importuna contentione reclamant, vocant

:

causam orbem, et cum sua paucitate universitatem flagitant judicari et qui prajudicaverunt de
electione, de

conDrmatione rujudicarecontendunt,

tuiic pra?propere agentes,

taiites B.

modo

])ra3[)ostere retrac-

causa, cui inbaerendum esset, prolata

His

illatis,

sententia innotesceret.

S. Bernardus haec esse mabtiaj, ad excusandas excusationes in peccatis, bisce argumentis ipsorum redarguit vafruni consiliuni, artem dolosam, el improperat tardilatem : Caitu-

Quod autem eorum verba

satis

sciret

inutile esset et

qiiam etiam indignum, universale Conciiium

difficile, et
:

quam

cogere, his declarat verbis

64.
Qiiis tantos,

ununi cogere queat exercitus utriusque ordinis principum, ne dicam, plebiuiii, et adduccre in cxamiuationem?
quteso, in

rum nunc judicium cxpctunt, quod ante rant expetiisse; ct quam suo loco obiatam
rant, tandem justitiam olferunt recusetur, justi vos videamini et
;

debuerenuesi
liti-

Quis tot sanctorum millibus persuadere sufficiat, quod piius aedificaverint iterum destruere, et abducere sumetipsos in praivaricationem ? Quis deinde locus omnibus tantus, omnibus tutus ? universae

ut videlicet
recipiatur

si

gantibus inter se jiartibus dilatio redimat tempus, ei interim fiat abquid . Et ex verbis ipsorum : Quidquid, inquiunt, bactenus factum sit, modo
quffirimus audientiam, judicium sunius subire parati.

non unius causa quod de impossibili calumniam struitis niatri vestrse? imo vobis foveam fodilis, in quam praecipitcmini, ellaqueum nectitisquoteneaqui|)pu
Ecclesitc uugotiuni est,

personae. Videtis

Tergiversatio

est.

Quid

in

vestro vobis rebnquituraliud,

omni impio conatu quod afferre queatis

mini, ne ad greniium revertamiiii niatris vestra;? Sed ut Boma ipsa ab Anacluto deficiat, cui jam
diullus dominetur,
si

ad seducendum simplices, ad armandum malevolos, ad vestram ipsorum paliiandam malitiam? Si hoc non diceretis, quid diccretis? Coeterum jam

quam impossibile esset, etiam judicio universali ipsa causa terminarutur, ita
:

subjungit

Deus judicavit quod sero repctit homo. Judicavit autem operis evidenlia, non decrelisententia. Nam quid Dei judicium audet humana tementas rutractare? Quid si causetur et clamet per Prophetam Deus Tulerunt bomines a me judicium ? Non est consilium contra consilium Domini '. Velociter currit sermo ejus, in conveniendo populos in unum el reges, ut domino papae Innocentio ser:

primum de tanti difficultatu jiidicii KMutet consilium suum Deus (secundum homidico) revocet seutentiam, convocet a finibus

nem
terraj

Concilium, judicari bis in idipsum (quod

facit)
?

ipse

non

patialur

quosuam,

qua.'so,

dabunt

judices sibi

Omnes quippe

in parte sunt, et parti:

bus. Dc judicio baud facile conveniet atque ita ad litem magis quain ad pacem taiitus conventus fatigabitur. DeindtJ velim scirc, cui ille interim
vullet crederu

viant et obediant. Quis revocavit?

63.

Boinam quam
taiito

Quod
esse

dicit S.

Bernardus, sermone Dei declaPontifi-

tempore concupivit,

tanto amore ex longo labore ut sumplibus ac-

ratum

Innocentium germanum Dei

id

cem quod
viri,

quomodo

acceperit,
in

mox

ita

declarat,

scilicet pra^stantiores

Ecdesia sanctitate

quisivit, tanto fastii possidet, tanto pudore tiinet amitlere, nefrustra conveuissesajculum omne cernatur, si cum ille cadet a causa (Anaclutus scilicet),

qui tunc sanctitatis existimatione florerent,

receperint

omnes

Innocentium, et recipicndum pariter prcedicaverint Innocentium. At(|uinam fuerint isti, qui hocfem|iore inter totcaliginosas tenebrassanctitate clarerent,
teris
ita

non lamen cadat Boina? Alio(|uiu quis causam spolialus iiigrcditur? uec leges i.rofucto cogunt, nec canones. Et hiec dicimus non de nostra jiislitia

diffidentes,

sed a vestra caventes

justitia

versutia .

recenset, qui pne ca3'

:

Quomodo namque
docet.

praestent,

pluribus
in
E^^it

nominati orc omniuni versarentur a Dei, inquit, esse judicium senserunt et consenserunt, Calterius Bavennas, Hildegarius Tanaconensis, Norberlus Magdeburgensis, Conradus Salsburgensis,

65.

Ler/atio

ad comitcm
et

Pictaviensem

schismate oOstinatmn

pessimis moiibus.

archiepiscopi. Dei csse judicium cognoverunt

Ilildebraiulus Pistoriensis, Bernardus Pa|)ien-

lilteris, egil et prasens causam CathoIic;e unionis. Siquidem ab codem Innocenlio papa eidem S. Ber-

ct

acfiuieverunt episcopi, Equipcrtiis Monasterien-

sis,

.'i^
l:i

Lamlulphus Astensis, HugoCratianoiiolitaniis,

nardo, necndii upiscopo Suessionensi, credila est Willulmum comiteni Pictaviensem, ducem vero Aquitaniaj de qua ista obsurvatione
legalio ad
:

rnardus Parmensis. Horiim gloria specialis, et |ira;cipua sanctitas, et auctorilas etiam hostibus

nverenda, facile nobis, qui minorem et meriti et officii tenemus locutn, aut errareseciim autsapere
persuasit B. Subjicit post
lis,

digna habel Beriiardus abbas Bon,cvallis in Vita S. Burnardi' o Ut enim prius g(;sla brevilur rupetamus, ubi piiiimm coepit audiri, qiiid adversus
:

bac dc
:

Christianis pojm-

Ecclusiam Dei Gerardus ille luacliiiiarLtur ab Innocentio pa|ia adhuc iii (jalliis (lemoiante missi
:

et

monachorum
isti,

ordiiiibus, alque principibus

suiil

abbas nostur Clanevalleiisis,

laiii

et

Joflenus venequaiii praj-

Innocentio

inbajrenlibus

Et tanien,

subdit,

rabilis episcopus Suessionensis, et

Pictavium usque
,

adbuc
'

ncscio qiia coiilcntiosa impurluiiitale,

vuuuniiit, ul

ipsum

(Gururduiii)

Psal.

cxLV.

Bera. Ep. cxxvi.

'

Bern. Uonieval. in Vila S. Ueru.

I.

u.

c. B.

438

INNOCENTII

11

ANNUS

1.

CHRISTI 1130.

dictum principem convenircnt. At iile, jam eodem principe persuaso, impudenter in Ecclesiam Catlioiicam, a qua se prscidebat, convicia jaculari, et
pollicitam

simulalo, inducias petens loquendi

erat excommunicationis,

quod reliquum
ita

fidenter peroravit,

prius Innocentio suljtraliere obedien-

coniilem (Pictavienscm) a Christianitate suspendens, iit nec cum aIi(iuo convivari, nec etiam loqui
auderet, nisi mature resipisceret. Ita officio suo,

tiam, Anacletum

suum electum dii,niius, et quicumque non obedirent, erroneos et aceplialos pia)dicare. Unde factum est, ut animati et armati in
insaniam
propalata
clerici,

ut

sibi

videbatur, [)eracto, martyriique tro|)lia3um

:

sitiens

publice ex ea die perseculionem

collum piotendit Feri, inquiens, Willelmus refracUor consuetum ieporem

:

feri.

At

intulit,

Catholicis intentarent. Prius

fuisset et

tamen quam

sic

eorum

ut diceret

obfirmata perfidia, obtulerat abbas sanctus in eorum Ecclesia sacriticium Deo.

Fost cujus
aitare, in

digner odio

Tantum certe te odio, ut nec te meo nec cslum uuquam intrabis meae manus ministerio. Verumtamen post modicum vi:

discessum decanus ejusdem Ecclesia;

pereo meretriciiim infectus sibilo, incesti dissuaso-

quo divina mysteria celebrarat, inipie quidem, sed non impune confregit. Siquidem post breve tempus percussusa Deo, cum animam exlialaret, domum in qua moriebatur plenam vidit dtemonibus et se a daemombus jugulari clamitans,
:

rem

detrusit exiho. Ubi beato flne conclusus, freet

queutibus

magnis

miraculis

innuit

quam

gloriose vivatincaelo.

Quibus

auditis,

mundo, comes

cultellum a circunistantibus

postulabat

quem

immergeret gutturi suo, ut extracto daemone viveret. Sed diabolus, cui datus erat, eum inter btec verba extinxit, et [lestilentem animam in infernum demersit. Archipresbyter quoque, qui Petri invasoris Pictaviensis Ecclesite

non abstinuit, professus palam quod non ei jamduduin mortem accelerasset, ut i[)si anima sancta grates iiaberet potissimum, cujus turore coeleste mercata esset commoduniB. Recitat idem auctor duo epigrammata, alterum vivo, quo ejus sancta vita commendatur; aiterum mortuo, quod sic se habet
dicacitate insolenti
jioenitere se,
Exutus rebus, intentus, pulsus ab urbe
Prasul, pauperierD, vincla fugamque
tulit.

Synodum

denuntiabat,

coram

ipsis,

quosad conventum

perfidiaj invitabat,

a diabolo correptus est. Sed et in alios multos, qui in schismate illo ferventiores extiterant, nianus divina manifestam exercuerat ultionem. Propter
heec et alia

Nunc
Vitam

dives, liber, slabilis, sua prtemia, Christum,

Astra, capit, sequitur, possidet iste Petrus.

rclligio, nieiitein discretio,

farnam

Lux operum, sludium

lectio,

veiba modus:

hujusmodi ante homines confundi

sibi,

cce-

Judiciuiii jus, justiliam rigor, ora venustas

perat Gerardus; ettimens opponi

qua3 negari

Ornabaiit, pietas viscera, virga

manum.

conventus publicos evadebat (evitabat). Hactenus de his ille. Quomodo vero post quinquennium iterata legatione conveniendus iuit Aposloiica idem dux Aquitania; Willelmus, quando
])oterant,

non

Promovit, privavit eum, profugumque recepil Papa, comes, Christus ordine, sede, polo.

llaec

auctor de Willelmo ante Innocentii papae tem-

tandem cedens Deo

et

ejus vicario Innocentio,

ioco. Motio

Nam liistoriam illam suam de gestis regum Anglorum nonnisi usque ad Calhsti papa) tempora.

manus

dedil, dicturi
'

sumus suo

autem

pora perduxit.
67. Clades Christiani exercitus in Oriente.

ex Willelmo

Malmesburiensi bibliothecario, res sui temporis scribente, de ipso aliqua scribenda sunt, atque primum tanta; fuisse potentiffi, ut in

Quod

ad res [lertinet Oricntis,

dum

Christiani prin-

cipes aucti

novis viribus orbis Occidentalis,

cum
huest

Terram-Sanctam secum duxerit iiigentem militum copiam, nempe exercitum sexaginta millium equitum, et multo plurium peditum. Rursus vero tantum fnisse intemperanlia,', et omnium vitiorum
sordibus inquinalum, ut gloriaretur
diens malefacta salibus

magno
suae,

ap[)aratu

confideiites in potentia virtutis

obsident

Damascum, ab

eo

(|ni

exaltat

miles et dispergit superbos, de caeio

contra eos, victique nebulis,
favente Deo, his

pugnatum

imbribus, ventis,

cum

maiefa-

omnibus

hostibus, coguntur re

ceret, et exuitaret in rebus pessimis, cuncta con-

infecta, sed malis ipsi confecli ad propria

remeare.

nugarum

et

facetiarum, ad

risum audientium extorquendum. Recitat idem auctor de his plura et obscena valde, qua; libentius praeterimus
-.

Rein gestam VillelmusTyri archiepiscopusscribit', atque demum utrem memorabilem certa temporis notaconsignatamrelinquat, hscait Igituroctavo idus Decembris, anno ab Incarnatione Domini mille:

66. Quae autem in Petrum Pictaviensem episcopum ipsum excommunicantem peccaverit, hic

tolidem ejusdem auctoris verbis describemus,

ait

enim

Cum

Petrus prffclaraj sanctitatis Pictavo-

simo centesimo trigesimo, regni domini Halduini duodecimo accidit hoc in eodem fere loco, ubi quadriennio prius insignem et cunctis memorabilem de iisdem hostibus idem rex obtinuerat pal;

rum
cipiti

episcopus

eum

liberius argueret, etdetrectan,

inam. Mirabile
niones

est, et

vere mirabile est supra

0[)i-

tem palam excommunicare inciperet

furore percitus
,

ille

pr;e-

homiuum quod desua virtute

praesumentes

crinem
vibrans
:

antistitis

involat,

humilias, ccterne Salvator, et qui in homine confidunt, etcarnem

strictumque
rieris, nisi

mucronem

Jam, inquit, mo-

ponuntbrachiumsuum, jaculotuae

me

absolveris.

Tum

vero praesul, timore

maiediclionis, meritis exigentibus confodis etc.

'

Will. Malmesb. de

WUI. Secundo

I.

iv.

Ibid.

I.

v.

Will. Tyr. de Bell. sacr.

1.

xiu.

c.

26.

IXXOCEXTIl
Post hoec vero

n AXNUS
idem

1.

CHRISTI 1130.
et

430

admodum

deidorata, subjicit

rum,

subrogaiione in locum ipsius Willelmi

auctor de obitu Stephani patriarcha; Hierosolymo-

Belgae Mechlinia oriundi.

Anno

periodi

Graco-Romana 6623. Anno jEra Hispan. H68.

Anno

nejir.-c

523, inclioalo die 4 Decenib.,Fer.

irap. 13.

5.

Jesn

Clirisli

130.

louocenlii

II

paps

1.

Lotharii

reg. G.

Joannis Comncni

i.

Moritur Ilonorius papa.

.Martii

A num.

ad 8.

sedissc

mensem unum

et

dies

xvii.

Onupiirius

Falco in Chron. ad
nuat,
scribit
a

annum .mcxxix,

(]uem usque ad

diem iirinuim mcnsis

:

currenlis anni conti-

Dominus papa Honurius medio mense Februario viam univeri-o! carnis ingressus est ad Dominum, et dominus Innocentius electus est, post quem Innoccntium, die ipso ad horam
tertiam PetrusPortuensis episco[ius, Petrumfilium
Petri Leonis elegit pro Anacleto. Deinde Innocenlii
illius

menses duos et dies tres, et Papebroc. mensem unitm, dies xxx. Gotfridus vero Vileibiensis qui hoc tempore florebal, inChron.scribit, eum supra annos v Eccl. Rom. \>i"vhusse,me7isi6us sex,diebus viginti novem, nisi quod pag. 580, loco dierum xxix, habet dies xxviii. Denique auctor magni
Chronici Belgici pag. 134, Vernerus in Fascic. Teinp. pag. 70, et Dodechinus abbas in Chron. habent uienses duos, dies octo, et ex nostris Catalogis nihil

eleclionem damnantes, Anacleti Pontificis

in
. Dies el annus mortis controversiam vocati; Buheus enim

electionem conlirmabant

quod ad rem
in
11

faciat,

erui potcst.

Unus

Honorii

II

Ceccaniis, qui

tom. u
credit,

Hist. Universitatis Parisiensis pag. J09,

fato

eum

post Callisti

Chron. interponlificium, quod niortem fiiit, acciirate notavit, duraII

anno superiori conmiuni morlalium

functum

tionein Sedis Honorii

recte etiam expressit. Ait

uti

quod, imiuit, scriptores antiquiores, Joannes Berardi, qui Chronicon Casauriense seu Pisca-

annum mclxxxii perduxit, et auctor Chronici Maurigniacensis, qui temporibus istis ad annum usque mcl Chronicon suuni scripsit, diser.te
riense ad

Uonoriinn eo anno oiiiisse. Verum decevirum doctissimum annos Incarnaiionis numerandi modus ab utroqne scriptore usurpatus; tam certum enim eos a Paschaie, vel saltem a die xxv Martii annos Chrisli exorsos esse, quam Ilonorium currenti anno e vivis abiisse. Qnoad diem cjns cmortualem, Onuplirius in Cliron. Eccies. XIV
asserant,
pit

jam ibideiu monuiXIX kal. Janiiarii. Consensu omnium clericorum Bomauoruui post septem dics ordinaverunt Lambertum Ostiunsem eiiiscopum in Honorium papani, qui sedit annos quin(|ue, menseni unum, dies viginti (ininque o.

cnim ad annum mcxxiv,

:

mus

Obiit

Calixlus

|)a|ia

Ilicc

magnis
3.

liucus^iue tenebris fuerant sepulla,

qux
papa

ideo diligcnter nobis tractanda erant.

Innoceiitius II
elccti.

et Anacletus II antiHonorio, in iiapain eleclus Grerjorius cardinalis diacouus Sancti-Aiigeli, qui

Mortuo

papa

fuerat

monachus Latcrancnsis
Baronius nuni.

cocnobii SS. Joan-

kal.

Martii fuisse credidit. At Baronius Falconem

nis Ba[ilislrc, Joannis EvangelistaB, atque Pancra2. Verum Oldoinus in pag. 909, notat Anastasii IV ct Paschalis II Diijlumatis constare ab Alexandri II temporibus usiiue ad Bonifacii VIII, monastcriiim illud
tii

laudalum recte interpretatur de die XVI kal. Martii, seu de die decinia quarla mensis Fcbruarii currentis anni nam Chrislophorus Geuvoldus anno mdcxi monachii publicavit Chronicon niona;

B, in(|iiit

Innocenlio

II,

sterii

Ueichcrs[iergensis, a scripture

anonymo cum

fuisse canoiiicoruin

rcgularium. Ellicet leniporiillud

III monachi divi Beneapud Ecclesiam Latera-

anno mcxciv quo is vivebat, aljsolutuni. In eo aulem ad annuin mcxxx dicitur Uonorius dcfunctiis

bus Joaiinis
dicli

III

et

Gregorii

monaslerium

XVI

kal. Marlii, (jui dics

omnino relinendus, ut

ncnseiii oblinucrint,

taineu aliiiuot sajculis ante

mox magis

probabilur.

2. Sedis ejns duratio. Major difficullas cst de duralione Scdis Ilonorii II, cum non solum recentiores in eaassignanda intcr senon consentiant,

Alexandrtim /7 locoexccsseraiit, necillorum prorsus ulla Lateranensis Ecclesiie monumentis menioria liabctiir, ut tcstatur Onuphrius, (|ui Late-

ranense Archivium sa'pe scrutalus

Ca;sar Basponius in cap. 1. Dcnique
tiiiaiii,

est.

Teslatiir et
lib.

sed etiam ab anli<iuis discrci)ent, et apud

lios nii-

Basilica Laterancnsi
in Notis

2,

meri corrupti sint. Baroniussupra annos quin(|ue, de quibus nulla controvcrsia cssc potest, ail euin

idcm Oiuiphrius

ad Pla-

rccilala Alcxandii III Vila, cxhibct a Nicolai

MO

INNOCENTri

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130,
electus est, et Innocentius

Maniacutii canonici regularis Lateranensis ordinis

Sancfi-Aiignstini versus de Ronianis Pontificibus

papam
nizatus

nominatus
.

est.

Tertia vero die ab aUis Petrus Leonis filius inthroest, et

nsque ad Eugenium III sub (luo testatur se viquos alius usque ad Aluxandruin I!I continuavit. Quare Innocentium II canonicnm regularem S. Augustini luisse, hallucinatumque anonymum a Baronio num. 2 laudatum^ qui eum Benedictinum fecit, ccrlum esse debet. In Innocentii II a;mulationem elevatus est in tiironuin
xisse,

Anacletus api^ellatus

Verum
,

proe-

terquam quod Innocenlius non Papiensis sed Romanus erat, ejus electio secreta quidem fuit, at non nocturna (1) cerlumque Ordericum, quando de rebus extra Galliam et Angliam gestis sermonem liabet, snepe de iis male edoctum fuisse. Scribit
;

anonymus
est

Casinensis

An. mcxxix, (qui nobis

Petriis, Leonis lilius presbyter cardinalis, et Aiiacletiis

Mcxxx), obiit Honorius papa, et eo die sunt

appellatus.

Causam

festinatiE electionis

hoc

electi

Gregorius Sancti-Angeli in papam Innocen,

modo
:

narrat clironograi)husMaurigniacensis, pag.

370 Cardinaies, qui cum cancellario (scilicet Aimerico S. Mariffi-Nova3 card.) inibi aderant, et Honorio intirnianti assederant, Gregorium quemdam scientia ac religione prsclaruin sibi praeficiunt, et niinis festinanter, ut a
tur,

tium et Petrus cardinalis Sancta^-Mariae trans Tiberim in Anacletum et Innocentius ultra montes perrexit, Anacletusin Apuliam ivit, qui ducem Rogerium regem constituit . Denique Arnulphus
:

laudatus asserit Petrum Leonis altero post Inno-

quibusdam

dici-

induunt insignibus. Id illius gratia dispensationis factum dicunt, ut Petrum

Pontificalibus

falsum
bitur.
5.

centium die intrusum, quod verum existimo. At est papam et antipapam eodem die, quo obiit nonoriiis papa, electos esse, ut statim videCerto detegitur.
iiou

quemdam,

qui sfficulariter ad papatum videbatur

aspirare, spe

Paulo post Mortuo Honorio, potentissima fratrum suorum,

sua frustrarentur ,
;

ii

Unus

itaque annalista

abbatia de Margan. tom.

Collectionis Oxoniensis

familiaeque

quammaxima^

nninerositate fretus, et
si-

nuper pubiicatus,
sed etiam
Innocentii

Portuensis episcopi cujusdam litteratissimi, et

tus, Pontificatus

die XIV Februarii, seu

solum conflrmat Honorium XVI kal. Martii demortuum,

cut putabatur religiosissimi senis inipetu anima-

tam diem
II
:

electionis

quam

consecrationis

culmen

arripit, cleri pojRiIique

sibi

non parva mullitudine

Ecclesia Uei seniinarium

consenliente.

Id ia

num Mcxxx
est

nos edocet. Hrec ejus verba ad an Hoc anno, XVI kal. Martii, defunctus

maximi schismatis erat.

Priorem Innocentii electionem fuisse, sed praeproperam, nec ab universis eligentium comitiis factain scribit etiam Sugerius, a Baronio num. 1
citatus.
4. Dies electionis Innocentii 11 in controver-

papa Honorius apud Sanctum-Gregorium, et in crastino, id est XV kal, ejusdem eleclus est Gregorius diaconus cardinalis Sancfi-Angeli in Apoqui et Innocentius nominatus est stolatuin et
; :

sexta die, scilicet sequenti sabbato post

proximum
presbyte-

(nempe die
consecratus

xxii Februarii) ordinatur in

siam vocatus.

Arnulpbus

Sagiensis archidiaco-

ruin, in die Cathedrce sancti Petri, et in crastino

est

nus, ac dein Luxoviensis episcopus, qui composuit Tractatum de schismate orto post Honorii II papte decessum B, in quo ait se niliil sciipsisse,

in

summum

Pontiflcem

apud

quod non vel ipsecognoverit, vel auctore probabili non habuerit, vel qnod saltem fama publica non
affirmet
;

plura nos edocet de schismate

isto, et
:

de

In eo tempore electionis Anacleti cap. 4 tradit autem quo ordine, sequenti die Petri processisset intrusio, non diutius immorabor, quam ut dixerim virum turpem, fcedatuin infamia, publica posterius a (desunt duo existimatione damnatum aut tria verba), et parentibus esse proinotum. A quibusDenique Ordericus in flne lib. 2 ait
:

Sanctam-Mariain Novam, Eo die et Petrus Leonis consecratus est in Apostolicatum apud Sanctum-Petruin . Accurate itaque Onuphrius tradit Innocentium II die xxiii mensis Februarii coronatum esse, sed ejus electionem male cuin die decima septima ejusdem mensis alligat, quod non advertens Papebrocius ejus sentenliam in utroque Mabillonius vero in Chronocapite secutus est logia Bernardina, ubi de die coronationis inentionem non facit, in die electionis ab Onuphrio noa
;

dissensit.
6.

Innocentius II Sedis suce annos a die ele-

dam

noctu Gregorius diaconus, Papite natus, in

ctionis repetiit.

Deuique Innocentium

II

Sedis

nijper vulgato a

electione eadem nocte facta, qua nonorius obiit, falsa quidem sunt sed lucem accipiunt ex Eccardo, Udalrici Babergensis Codice diplomalico in Corpor. Histori Medii-yEvi, toni. it, col. 355. Estant ibi litler.-e ad N. Psenopolitanum (Magdeburgensera) episcopum, quibus de electione Innocentii certiorem illuui faciens, testatur Hunorium decessisse feria vi, initio Quadragesima, id est, die siv Februarii ; sed addit, factionem Fetn Leonis, ratam PontiDcem obiisse antequam rtipsa animam efflasset, conrentus suos egisse, et Petrum illum elegisse, ac prope abfuisse quin novus electus antequam

Ordericus de Innoceutii (1) Quffi hic ait

cl.

Huraberti Lucensis episcopi

pracdecessor diem clausisset, proderet sese populo. Forte igilur nocte diei xin, cum de obitu Honorii falsus rumor sese diffudisset, exaratum fuit decretum de eleclione Petri Leonis, quod datum an. Mcxxx, die xiii Februarii, ludict. octava, in eodem Eccaruiauo Codice, col. 3u0

autem error Orderici Innocentio tnbuentis quod Petro Leonis accidit. Nisi forte, ul Epistola Humberti cum decreto electiouis reputaverimus Honorium obiisse nocte inter diem xiii et xiv, slatimque Petri electionem a schismaticis obtrusam, ut proinde Honoxiv jeque aftirmari potueril, nec mendacii reos se constituerint schismatici si eleclionis sua; decretum sub die xiii publicaverint. Hinc pariter Orderico fucus factus est.
legitur. Ilic
coiislet,

rius decessisse die xiii et

pariter, sed

est eadem die qua Innoceutius in solium Pontiflcium solemni ritu conscendit in Ecclesia Lateranensi hora terlia, eadem hora scxta, in Ecclesia S. .\lartini eam ceremoniam Petrum Leonis peregisse, ut docent cardinales Romani in sua Epistola ad LoMansi. thanuui, qua; in eotleiii Codice Udalrici est ccCLii.

Certum insuper

INNOCENTII
siioe

II

AXNXTS

1.

CHRISTI 1130.

441

annos non a die coronatioiiis, sed a clie eleseu a die xv mensis Febrnarii deduxisse denionstrat Rescriptum ejus, recitatum a San-Martlianis toin. iv Gall. Clirist. pag. 239 ct seq., quod diciliir datum Uomte per nianuin Aynierici S. K. E. diac. card. el cancellarii XIII kaltnd. Jfartii,
ctionis,

slinaiet, ipse sibi jam adepta; dignitatis locum nequa(|uam videbatur explcre. De secnim citrasuam credere facultatem judicium sapientis esse. Quod

ipse de se satis evidenter docuit,

dum

ipsimi eli-

gentium corona clauderet,

gia vocaretur
;

et

ad Apostolatns fasti-

instabant precibus, et reclamantem

,

Indict.

1,

Incarnat. Dominicse mcxxxvii, Pontificatus

lacrymis obsecrantes

injccto plnviali renituntem

vero doiiiini Innocentii paiiK II anno ix , ubi Iiinocentius II illuiii Clirisli annuni a die xxv Martii
exordiliir, ideoijue

manibus etiam comprimebant. CuuKiue ipse injectam sibi vestem seciindo (ut aiiint) totis viribus
obsistcndoruiiisset, iilique nihilominus instaiidum

die xvii Februarii, diebus scx integris

Ponlificatns ejus

datum DiploniaanuoMCXXXviii, antequam annus ix a consecratione ejus di-

crederent,

si

(juid

sanctis electionibus

creditur,

timuerunt, ne inter
taiii

manus eorum

tanta reliicta;

nuineratiis incipcret.
7.

Mores Innocentii 11 ante Pontificattim.

et

de

tione et compressione fatigatus obiret

et suffoca-

singultibns animain protinus exspiraret. Ma-

Baronius iium. 7 de utriusque electi nieriiis sed mira sunt (}ua3 de Innocentii II moribus
recusato

agit,

nibus igitur, donec

modicum

respiraret, iiihibitis,

ab
:

eo Pontificatu Arnulphiis Iaud;ituS

Si

cap. 4 refert
a priniis

vita;

consideretur integritas, et

annissubexamen oiunia redigantur, uiliil deformatuni criiiiine, niliil iufamia condemuatum. la eo enim nil iliiberale pueritia, nil adolescentia
fluxum,
nil juveutus infanie, nil virilis a;tas edidit indecorum. Inconcussa fidesoperatiuni bouEE fundanienta perstruxit. Consilio providus, benignus alloiiuio, facundia celebris, quam nec verboruin

dumtertiumexlongin(|uo jiliivialerequirilur, inter rorantes adhuc lacrymas, et erumpentes usijuequaque singultiis, sic affatur adstantes Expediret instans 9. Quibus rationibus. negotium, exclnsa animorum affeclione, Iraclari, nec charitatem zelus alteruter impediret, et gene:

rale

commodum

odio familiari, vel gratia iu opSrcpius

positum verteretur.
inentes
et
fallit affectio,

enim praioccupatas

ut et dignos odia reprobent,

indigni snggerente gratia pra;ferantur.

in

Quam

fastus elatam

nec multitudo

faciat

effluentem.

quidem gratiam

hoc video vires

sibi

veudicasse

Tantumque apud omnes bonaj

vabatur
et graticD, ut

existimationis ser-

pra;cipuas, ubi sola oblineredebiierat expensapari

quod alias perrarum est, esset ci ante electionis cjus tempora nullus hostis. Cibi potusque tanta sobrietas, ut illis non fastidium, sed
abstinenti;e

lance ralio meritorum.

Nam

ubi

me

pari voto con-

tenditis tantic piseficere dignjtati, profecto

tinet

uon obpricvalet
et hacte-

examinatio meritorum

niodus terminator

assistat.

Vestitus

indulgcntior gratia,

palamque qua; me vobis nunc

,

autem Aposlolatustempori sane conveniens; quem

nec professio clericalis excluderet
dignilas non horreret. Quibus
,

nus

iii

imperfectis operibus acceptabilem prfestat.

nicvoluistis inesse

cardinalatus

Perquam etiam olim huicsancto

qualitas aniovisset.

enim impra;seutiarum vestibus induatur, jam non ex i|)sins pendet arbitrio, sed saiictorum Patrum antiqua coiistitutione decretum est. Praidicta vero cardinalatus dignilas, abipso non impetrata quidem, sed ob vitaD mundioris et scientiie plenioris merilum, ultro data. Ciijus munerissic gessil officia, utsuisipsum
laudibiis ampUarel. Fiebat honos titulis sui possessoris illiistrior,

consortio, (luem dejectum inferius longe

niorum
etsi

Quem tamen locum

vir

niillius virlutis tenuisqiic scientia; impleret, vcstra

cjusdem

ineam sapientia supportabat, quos idcm Domiiius in cadem paritate fecit esse luinistros. Vernm oportet nunc ex merilis, non ex gratia judicare, ncc gratiosum
infirniitatem
sollicitudinis

lantum, sed

el

dignuin coiistitueresacerdotem.
paritate solatium,

Ilic

nec tantum propria, quanlum ad-

cnim iiullum capielur ex

ubi

ministrationis

sux

gloria

pr;cfiilgel)at.

Adcoque
,

cffileros egregiaj

pra;rogativa dignitalis excesserat,

invidia;

ut nec restare locus

videretur
ipsiiis

eoque

plane quisque suos ad ffiqualitatem

aspirare

non

()0sse

conatus adverterct

neiiue quiciiuam

consorlum niuneris |)ra;rogativa siugularis excludit. Excludaturergobenevolenlia, et personacomvita probabilem, [lareliir officio ad quod vocatur scientia (ira^ditiim, celebratiim fama taiitus honor exposcit ubi ipsi divinuin favorem probabilis vita
:
;

cujuslibet laudibus ipsius pnelatio derogarel .

8.

Semel et iterion recusat Pontificutum. Poslremo si non ille humani geiieris perfidus
adversalor in Pelro Leonis Ecclesia; Dei
set insidias, nulla
|)ra;slruxis-

conciliet,

gcrendornm facultatem

scientia conferat,

et noininis cclebritate

claracoinparetur auctoritns.
estinveniri?

Quales ex hocipso

numero promiitum

Quis ego sum, sub cujus arbitrio rcrum

summa

jam

post

papam llonorium de

succcssione quastio superesset,

uuicae dignitali divina

cum

vir uiiicus

praeformalus. Ipsuin

jam viderelur providentia enim hoc divinitatis consilio

versetur? Quis, imiuam, ego sum, quem papam Roma salutet; qui non inter primos duntaxat, sed eliam primorum priinus assigner? Indignuni qui
prffificit, afficit

injuria dignitatem.

talem conslat esse ijlasmatum, ut dum adversus Ecclesiam vis hnjus persecutionis insurgeret, csset
qui se tempeslati sui securus o|)poneret, et inler
fluctus perichtanti navicula; subveuiret.

Mafjis urgetur, ut electioni de se factos Taliadicentem, et adliuc dicturuin acqtiicscat.

tO.

plurimasi

liceret,

hoc sermoiiecoetiisassistentium
et articulus necessitalis excludit.

Gumque

des(;eratus excepit. Excusationuni dispendia peri-

ipsum ad hoc onus omnium paene couscientia de1jAR0>.

culum imniiuens,

'iOMLS XVIII.

56

442
Sfat

INNOCENTII
enim
si
iti

n ANNUS

1.

CHRISTI

1130.
requirere,

insidiis leo paratus

ad pracdam, occa-

ccdem de manu divina

quam

de

manu

sioncni, sicut ct ipse nosli,

priTstolalus a puero,
si

nostra sanguis Ecclesim requiratur;

cujus

non praiveniatur assultus,

nulla

non inipetus

obtundatur,

jam

libertatis spes, nulla pror-

mortis socium quajrinius praecursorem.

quamvis te imo volunms ctiam

sus lionestatis disciplina relinquilur. Anliqua Ecclesia) Ronianaj dignitas occidit, ipsius gloria com-

12. Innocetitius II renitens et invitus Pontifi-

catum
dit

admittit.

Exponatur jugulus tuus sicut

mutatur opprobrio, et forniidata exlromis honiinuni potestas vertitur in conteinptum. Si enim cst ille, sicut equidem est, vita contemptibilis et pol-

nosler ad viclimam, neque

enim

fas est, ei

qui de-

negare spiritum,

cum

reposcit.

Si

quid igifur

contemptum potestas ipsa contrabat ex pcrsona. Quis enim bonus sul^esse non recuset iiifami? Quis ad honestaiem coarcfari inhonestioris arbitrio non refutet? Si autem honor iste deferendus est dij^niori, profecto apud omnes infuiitorum criminum Petri praclatio nos condemnat. Arguemur nimirum de nobis turpiora confessi, quam de ipso fama vulgaverit, si noliis ipse quasi dignior antefertur. ^stimabitur eliam non displicere nobis, (juod nec in altero non damnamus, sed et sustinenfes crimen consensus incurlutus iiifamia,
i'cstat et

mafiis desolata; calamitas, si quid inundans assisfenhum flctus, si quis ullus honestatis amor, si quid virtus obedientiffi movet, acquiesce. Si acte

quiescis, exliibemus obsequia

si

recusas, exigi-

nius de inobedientia poenam.

papa; superstifis
cipiendi et
esf,

Eadem enim

quae

ipsodecedenfe penes nos prae-

ulciscendi (juoque consistit auctoritas,

rere, etrei veritate, et existimatione jiublica con-

donec alius inducatur. His dictis, parabant excommunicationis promulgare sententiam. Allatum igifur ex longinquo pluviale pra; manibus ofTereufes. Quid faceret ? tentaret ex fuga subsidium ? At illud continua seniorum corona claudebat. Postularet inducias ?
sed
sfantia

vincenuir. Fuit, fuit hactenus hxc

Romana

Ecclesia

caput orbis, penes

quam

conslantissima fides, su-

quominus impefrareutur, dilafionem rei inPetri machinamenta negabant. Negaret

illi

prema
nota

potestas,

honestas incomparubilis, incondiscretio,

et

sem[ier ? At

gladio spiritus iinminebant ana-

cussa severitas,
toti

gerendorum summa
pietas viguisset, fuit,

fhematis poenam protinus intentanfes.

sibi

Dum

ergo

mundo

inquam,

fuit

videtur inter geminac morfis conclusus aa-

ha;c olim lerror improbis, bonis iu tranquillitafe

prffisidium, in necessitate

gustias, alferique

eorumlegi

necessitatis obnoxius,
;

cujus infegrilate
et velut

refugium singulare; a minores Ecclesiae vires sumerent,

capite

ab

ilIa:so

membra

saucia suae sorliiustat et a fide

discrimen periculi corporalis excepit quia dum respuit anathematis experiri senfentiam, insidiis, imo pofentiae sese Petri Leonis objecit . Ita Ar-

rentur initia sanitatis.

Nunc autem

nulphus, qui sohis nos hrec edocuit.

13. Mores Anacleti et Leonis avi ejns. De moribus et familia Anacleti anhpapae anno mcxxiv, num. 3 et seq. jani aliqua diximus. Hic audiendus idem Arnulphus cap. 3, de eo et de Leone avo ejus

discessio, et antiquffi desolatio polestatis, et

omniuni

honorum

ejus casus manifesfus ai^paret,

dum

homo

i)eccati,

perditionistiliusrevelatur, ut adver-

setur et extollat se supra

onme

(juod dicitur Deus,

aut quod colilur

se quasi ipse sit

ut in templo Dei sedeat ostendens

.

scribens

Cujus avus

cum

ina?stiniabilem

pecu-

Ueus

11.

Ejus excusationes non admittimtur.

niam multiplici corrogasset usura, susceplam circumcisionem ba|jfisniatis unda daninavit (erat
enim, ut ibidem diximus, Judaeus). Pudebat euin polius quam erroris, ne genus ejus infidelitatis opprobrio confusum perpefua
impotenfia! suae

Post aliqua alia hujusmodi inferposifa subdit Ar-

nulphus
in aliquo

Aluit haec (nempe Ecclesia) te et

tui

non
suis

egeret,

excepif, ut in

cum summa

tranquillitafe

educaret uberibus, et proprio

foveret amplexu.

Nunc mufuum

posfulat, et suoscilicef in

runi repefit prasmia meriforum, ut

ne-

cessitafe subvenias, et oppressaj prwsiare subsidia

damnaret obscurilas. Susceptis itaque fidei sacramentis, ubi novus civis insilus esf, factus dignitale Roinanus. Cumque ipsi numerosara progeuiein series successionis afl^erret, dum genus et formam
regina pecunia donat, alternis matrimoniis omnes
nobiles civifatis ascivif, machinanfe jam humani generis hoste, ut quodam quasi veteri fermento tofa Romanae sinceritafis conspersio corsibi

non

recuses, etc. At vero prfftendis ex indignitate

,

tua subterfugii causam

quasi nos
vitaj

prudenfiam
tuaj

luam

et

singularum partium
si

merifa

nesciremus. Profecto

te

dignum

crederes, hac

ipsa aisfimafione videreris indiguus, etc. Revereris

rumperetur. Ex hac itaque diversorum generum

mixtura, Girarde, (alloquifur Girardum Engolis-

etiam ijudore laudabili subire tanfse fastigia dignitatis, in quam suprema regni et sacerdotii praerogafiva mirabili foederecopulata conveniunt. Atnos,

mensein episc, Anacleti

iste

in Gallia fautorem) Petrus

tuus exorfus

est,

qui ef Judaicam facie repraereferat et affecfu.

non ad honorem
nos
ille

te,

sed ad periculum potius in-

sentet

imaginem, et perfidiam voto

vitamus, nec enim

dios,

sumus
;

ignari, quid adversus

adversarius machinetur.
sagitlas acuit
nisi

Jam

stringit gla-

Porro ipsum a cunabulis, ab ipsius nufricis uberibus, Apostolatui praesaga ]iarenlum destinavit
ambitio
;

jam

nec viam

sibi

ad Aposfo-

latum pafere
fidit.

nostri sanguinis eflusione con-

docendum

atque post priina litterarum rudimenta delegavit in Galliam, ut illius regni beipsi

Quantumcumque tamen discrimen nobis mortis imniineat, maluimus sanguinis nostri mer-

nevolentiam,

inoruin linguaeque conformatio

vendicaret. Totis igitur annis puerifiic sua;, ul ho-

INNOCENTn
nestius inhonesta dicantnr, ad

II

ANNUS
alteri

1.

CHRISTI 1130.
Nulla sexuum, nulla
loci vel

443
temporis,

omne

se

quod

deterior.

coUibuisset exposuit,

nietuque Romani nominis

nulla professionum. Sed baec silere dccentius, ne

si

importunus exactor
expensis .
14.

alienis adolescere

non

retugit

ha;c

ipsum

inditferenter excepisse protulero, ho-

nesfius potuisset silentio praeteriri. Sic

actum domi

Anacletus pravis morihiis in juventiUe

infectus.

Paulo post
si

At vero [loslquam ado-

lescentia et peccandi facultatem, et licentiam fecit

liberiiis
tia,

nec ab eisdein legationum tempore temperatum. Ut enim tiirpiora prajteream , circumducebatur pucila, cui iu fraudeni videntium adolescentis spe-

evagandi,

qua

ssiperbia,

si

lum vere

ipse superbus et

petulans

qua pclulanomni inaddixit. Pro-

ciem
quasi

vestis et tonsura conferret, quoe singulos a;stus

toleraret, siiigulos solaretur affectus.

Eo

gratior, et

temperantitc sese satis

fecto

impudcnter

quodam

novitatis affectata miraculo,

cum

in

bis

operibus nec

Deum

dignatur

dum

viruin facie, reliquis

revereri, nec

bominem, tantam

sibi suscilavit infa-

bibet, uterf|ue scxus ipsi

quod mulierem partibus exin eodem corpore videet

miam, ut tis, ipsum

passini

ejus ortu, anil)itioMe, vilaque proecogniesse anticbristum universitas

,

batur exponi. Testis est Montlspessulani populus

praestaret identitas, qua?rebantur et aliae,

crederet

et

publice testaretur.

gentium Augebat

circunijecta provincia se vidisse. At ne satielatem

quarum

fldem, quod ex Judaeis ortus, quod totius

mundi

ipse

nocturnis fungeretur

dominium Romanie Sedis auspicabatur oblentu, quod vitiis deditus infamiam nulla virlute redimeret, et quod iufinitam avi et patris pecuniam
possessurus esset etc. Post baec quoque babilum

ipse se

papam futurum
Mulla;

in

amplexibus , qiiibus ipsa turpi commixtione

sunt
et

jaclaret.
civitatcs,

in

Galliis

Aquitania
fide te-

qu;c

id

apud

se

dictum certa

stantur .
17. Flafjitia

monachatus

excepil, ut vitia mentis ovino velaret

vita;

Gerardi Enr/nlismensis

amictu, opprobria

praeterila;

Cluuiacense no-

Anacleti in Gallia.

A nuin. 27 ad M.

legati

Baronius

men rum

obnuberet,

et

virtutis existimationein

bono-

num. 40

socielas qucBsita referret, etc.

iih

que Romani,

Reversus denivenerabiliam seniorum sacroannitente

patre

setn cardinalem

sancto conventui

fratribusque,

conjunctus cst;

et

cardinahs factus,
Pontiflcis
tanti viri

lionoratus

nomine
tassis

tituloquc ditatus cst. Nullus quippe for-

ad aures

summi
,

infamia;

Petri

ftunus ascenderat,

eoque

singuU reverentes

sanctis

sublimitatem auribus perturbare

Innocentium II Motllwtim Aldatienlegatum suuni iii Franciam niisisse, huncque,ut scribit Pelrus Chiniacensis lib. 2 Mirac. cap. 16, Galliam, Hispaniam, Angliam, Germaniain Chrislo uuivisse. Veruin Pelrus Vcnerabilis id quidem asserit, sed Mattha;um legatum Apostolicum boc anno missum non dicit. Neque legalo opus erat, cum ipsemet Innocentius non
ait,

niulto post

suam ad supremum Pontificatum eve-

lur|)ia reformidavit, etc,

munere pessimefunDeinde ad diversas parles functus legationis officio, cupiditali sua; potiusquam justitice satisfacere studuit, adeo ut illi ea tanlum bonos exilus babuisse negotia viderentur, quic merces adjecla, et marsupii pleniludo subsecuta probaret.
lo. Lerjalionis Aposlolicce ctus.

ctioncm in Galliam venerit , uti mox narrabimus. Sed Anacletum Girardum Enrjolismensem cpiscopum legatum iu A(|uitaniam direxisse, constat cx iis qua; Baronius niim. 42 et seqi]. profert.
Girardus Auacleli principalius instrumentum fuit. Erat ille patria Normannus, sed pateruiB domts inopia coactus, in Galliam venit, ubi episcopus

Ubi ergo nullis intcrvenientibus causis, nulia rapinae ])ra3stabatiir occasio, tunc exactio blandiliis
vel

Engolismensis electus, adeo scse male

Arnulphus

citatus cap. 1,
tali

eum

gessit, ut alloquens scribat

comminatione plena non deerat. Bina singulis

Ubi igitur

in episcoiiatum sorte provectus es,

diebus sumptu [^lurimo convivia parabantur, tantusque ciborum luxus et superfluitas erat, ut ad
exquisitas ferculorum varietales sollicitari [ilerum-

insoleiilia,
cncpisti
;

quam

ante paupertasri'presserat, cCferri

petulantia, quani privalus exercere

non

poteras, bonos quos libuit insectari, rapiiiis cl exa-

que

figulos oporteret, etignotae compositionisnova

vasa formare, etc. Cumque jiauperes episcopos vel abbates profusioribus, quam domi didicerat, vexasset exjiensis, in ijisaEccIesiarum

ctionibus exuianire provinciam, judicia sola inunerum com|iaialione formare, coininutare rerum

omnium
nepotibus
te

slatus
tuis,

ornamenta

satis

nobilium labefaclaie fortunas, quos natalis soli nnibiiseadem quae

,

sam Domini
16.

impudenli sacrilegio grassabalur, ut plane sponspoliare, suisque privare monilibus

causa depulerat, reruni

tradere
,

siimmam,

et

dignilatibus Ecciesia! sublimare

scienlia,

quasi Plalonem

ausu temerario videretur.

Impure

et flafjiliosevixit.

Profusavero

perareiit.

Catonem moribus, Scipioncm gencre suQuos illitteratos qiiidem ctad les illicilas
effluentes,

ab

convivia tanta libidinum spurcilia seciuebatur, ut ijiso passim quidquid occurrcret adiretur. So-

impudentius
bciieficiis,

obscuro loco natura pro-

duxit, etc. Reliquis

rorem Tropeam
luisse

(sed nec dici fas est) bestiali

;

pol-

qu;e in

aulem Ecclesia) dignitatibus ct uiium coaccrvare non poteras,

,

narratur incestu

et ex ea

abominabili pro-

eisdemque conferre
babcbatur.

qiii

[)ecuiiiosior,

is

dignior

digio sustulisse filios,

quos nepoles, nepotum pater, filiorumfactusavuiiculus, sic natura) cura coiifundit,

atteiidebatur honeslas, sed nianus onustas polius exspectabas. Basiiicarum dedicationcs, benedictiones altarium, sacerdotum coushtutiones,

Non

ut

eosdem

sibi

tos.

Jam ncc Juda3us quidcm,

invicem fratrcs faceretetcognased Judteo etiam

eodem quo

cu;tera inore tractasti, ut plane

444
nihil

INNOCENTIl

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130.
doluisti.

facicndum pulares, quod non alicujus emo-

cornua
tiMs,

Atque inferioribus antea modo

lumonli auspicalio praevcniret . 18. Anle obitum Tloiwrii 11 grassatus erat in

quinqiie jwovinciis Gallia?.
sita subdit cap.

factus inferior, et veiut in senectute repulatus inu-

consueti beneficii flnem, rapinae ratus inju-

Post niultu iulerpoauteni, ut

liis

riam, temerariaj succensus es ultiouis atreclu, etc.

Ad

liasc

etiain

Spreto igitur eo quod recte susceperas,

conce|)isti

el iiidiscrete

operibus exercendis ditlusa mateiies, libera facuitas,

conversus ad aliud, temerarie [irioribus contraria

;

inconcussa fidncia non deesset, qua^sita et impelrata est Eecltsia! Rouianai legatio. Angebat te iiinc Issa) conscientia; reatus exuberans, binc

contiiigit

factunujue est, quod humanis, ut circa rem

in

rebus

ScB[)e

[)ro|)ensius alle-

clatam, s[)ein

pru.'cii)item desideria

concepta

fir-

comprovincialium
lalio,

episcoporum

nota severitas

niarent. Misisti legatum

Romam,

qui eidem

quem

Linc Burdegalensis archiepiscopi suspecta priequem loco confinem tua non semper opera
fefcUissent.

jam deveneras Petro favorem tuum venalem, pro munere legationis offerret, et similem sibi ministrum Doraino
cultate
foederaret. Exi^Ietum est sine difflet te

quoque tua quasi quividebatur angustiis, dum fauces tuas unius episcopatus spolia non implerent. Ac si ergo omnia iu ei)iscopatu tuo composise

Ambilio

Lusdam

sibi coarctata

commercium,

dum

te ciccitas indiscreta

conducit, ministrum
inutili Privilegio

schismatis addixisti, ut
til)i,

donareris. Foi'mata est

sed

tio

plena firmasset
effecisti,

nihilque novi operis casus

inanis uova legatio, et ([uidquid ab Al|)ibus usque

afferrct,

ut quinque archiepiscopatibus

ad fines Occidentis iuterjacet, tuai ditioni, sed

flcaci

iiief-

singulari potcstale pra^esses, et in ipsis vices Romani I^ontificis exerceres . Paulo post Ab indc
:

donatione subjectum
tuaj

est.

Et ne

cxcedeuli

ambitioni

fortassis

angustior praedictorum

igitur inconcussaj praerogativa potestaiis armatus,

libera in Ecclesiam facultate grassaius es, singulo-

rum

vel depopulando quiiieni

vel

augendo sub-

stantias, infimis

summa, summis

infinia

commu-

tando, ut plane quasi fortunarum auctor existcres, ad queni de status sui qualilate vellaudare possent

adjectum est, ut ubicunique calcarel [)e3 tuus, ibi esset legatio tua . Gerardus 20. Episcopos el abbates deponit. ergo EngoUsniensis, [irffilensa sua legatione, totam perturbavit Aquitaniam; nam cuin quosdam epifinium
praescri|)tio videretur,

scopos

sibi

resistenles, a [iro^iriis sedibus deturca?teri

onmia, vel causari,etc.; quid ergo manifestas exactiones? quid familiaria ob iiericulum justitia suscepta dispendia dicam? quid generales Synodos, quid fatigatas venerabiles ex remota regione personas edisserani,
ut Concilio
jiotestatis

bare pra>sumpsisset,

ad primatein
,

suum

Vulgi-inurn Bituricensem
(jiiaiu

tanad asylum, coiifugiendum decrevere. la

archie|iiscopum
Biblioth.

patriarchio Biluricensi

tom.

ii

Labbei

pricsidens

generali

cap. 62, recitantur aliqua;

E[)istoke ad

euindem

amplitudinem
ctoruni?
nia,

luaj

gloriabundus inspi-

ceres, et ambilioni satisfaceret conleniplatio subjein quo opere quaiu perversa fuerint omprom[)tum est intueri . Hajc de Gerardo aute Honorii 11 obitum. 19. Gerardns ab Anacleto in universa Gallia

archie|)iscopum data?, quibus Annales Ecclesiastici illuslrari possunt. NuIIus quidem temjjoris character in
iis

notatur, sed quce iu

iis

illis

narrantur,

lucein affundunt

qua?

mox

ex

Arnulpho pro-

legatus conslitutus.

suis

ducemus. Willelmus Santonensis e|)isco|)US litteris Wulgrinum monet, Gerardum Engolisnienseni Ecclesiam Dei in

Arnul|ihus cap.
11

S,

post-

partibus suis adeo pertur[)ro-

quam
tum

retulit

Innocentium
ait

in

ConcilioStampensi
ele-

basse,

utjam
:

quaeratur inler eos, cujus quis

Pontificeni

Romanum

agnituni fuisse, et Anacle-

fessionis sit

Et quia ipsius prava; persuasioni,

rejectum,

Gerardum Engolismensem
assensisse,

inquit, nos

et conqiroviuciales e|)iscopi asseiitire

ctioni

Innocentii

subditque

Qua
in-

nolebamus, Piclavensem (neinpe Guillelmuin Ade-

nimirum
spirante

ratione, cum in papam Innocentium Domiuo convenissent (sc. Ludovicus

rex

clerusque Gallicanus), ipsi slatim de obedientia postulasli tatua, et debila subjectione scri|)sisti
:

lelmum, ut videre est in Guliia Chrisliana) et Lemovicensem (nempe Eusloigium, in cujus locuin Gerardus Doralensein abbatem Rainulfum consecravit episco|)um, ut in eadeiu Gallia Clirisliana ex

men
rii II

ipsius honorari rescripto, et

munus

legalionis

Chronico Vosiensi refertur)

nostri
(sc.

fretiis auxilio priiicijiis

habitae confirniari: (Quare aliquotannisanleHono-

Willelini IX, comilis Pictaviensis) a seet

mortem,

et

quo tempore

is

mortuus

est,

Ge-

rardus legatus in Aquilania erat). Visum est sinioniacum favorem tuum redimere legationis officio
:

Sed quia non non consecravit illos. Abbatem quoque Angeriacensem in nostra dioecesi

dibus suis cxpuht,

ahos

intrusit.

habere poteral

episco|)OS,

et

sub eodem tempore decrevisset, nullus locus poterat sub ipsius pra;-

cum

ipse partes illas visitare

existentem, a monasterio suo per

ejecit. Inler

manuin

comitis

scntia restare legato. Ne(jue enini legatus pra^senlis personse, sed absentis explet obsequium. Janique

nos etiam |)rincipeinque nostrum tantam seminavit discordiain, pro eo quod intrusos
suos consecrare, iino execrare nolebamus, quod nos et canonici nostri a sede nostra, et ab urbe
et et

tantus ad
tua)

Romanas aures mala)

administrationis

clamor ascenderat, ut esset de eo quod olim imperaveras (legendum impetraveras) poenitentia

major,
listi

Ecclesia ob nietuin et ininas principis egressi su-

mus

Quando Guillelmus Santonensis

ejiisc.

eas

quam

ut

modo

restituereris affectus. Tuct

litteras scri|)sit,

repulsam graviter,

mutilala potentiae tuae

leijraut, qui in

Rarnnulphus et Petrus de Castelocum Eusto)'gii Leiiioviccnsis, et

INNOCEXTII
Guillelmi Adelelmi intrnsi fuerant,
sucrati eraiit, sed

n ANNUS
con-

1,

CHRISTl 1130.

445
Gerardum
aiitisliles

nondum

clerici fecerunt, aitque

a fruclibus suis
et

utrunKHie poslea ordinatum esse

modo

cogiiosci;

cum

Lcinovicensem

fpiscopnm, docet Gaufridns prior Vosiensis in Chron. pag. 301, ubi singularia de utroque inIruso liabet.
21. Mensibus aliquot recluditiir in carcere. Deinde sulijungil Guillelmns sceleratum istnm prBecursorem antichrisli cum (jnadam die per episcopalum Sanlonensem Iransisset, ab Aimaro de Arcliiaco milite strenuo captum fuisse, et ca,

Pictavensem catholice ct canonice ordinatos, a sedibus suis iiidecenter expulerit . Deni^iue scribit ad e])iscopos Burdegalensis Ecclesuc siillraganeos,
testatiiriiue

separatum

esse tribulationibiis

eorum
illi,

compati, aitque nullaiu subjectionem deberi

quem

Calholica Ecclcsia in Bhemeiisi Concilio

plum modo
siiD nostra;,

teneri
et

Cujus captio, inquit, Eccle-

pro schismate damnavit , ideoque ea Epistola post hunc annuni dala. 23. Guilielmi IX Aquitania; principis potentia abutitur.

talio

onmi populo f,'audium est et exulquam maxima . Euindeni primatem rogat, ut

ad Burdegalensem Ecclesiam,
eler/it,

Arnuliihus loco citato cap.

7,

Ge-

litteras transmittat

rardum Engolismensem alloquens in eanidem rem habct Dum unicum tibi [iropositum, unicus ur:

qu<B

eum

in arcfiie/jisco/nim sibi

ad

e|>isco-

gucndi (pro urgendi) labor, unica laboris perseverantia

constat,

pos Airennensem, Pelragoricensem, Pictaviensem,

torrentes

im|)elus tuos prajvertit

Lemovicensem et ad se, quibus iuhibeat, ne ulius ei honor exhibeatur, jubeatque, utejjiscopi omnes cuni excommunicent; annuilet ejus eleclionem in
archiepisco|)nm Burdegalensem, ipsunKjue perpetuo deponat. lllis qui Girardum cei^erunt, gratiam
et absolutionem

modica

inefficacia speargiiinentumaccessit, in ligationein versa legalio. Captus es, et mensibus aliqiiot reratae potcslatis

vis divina,

primumqne de

clusus in carcere, donec quos gratia jirtcdestinaverat, plena veritatis agnitio confirmasset, et qul
prius de rescripta
tibi

suam

imparliatur,

et

Ausciensi

legatione speraverant, de

archiepiscopo, et Burdegalensi Ecclesiae, et

eorum

sutfraganeis prfccipiat ut publice eos exconmiunicent, qui duci A(|uitania; auxiliuni impenderinl,

ligatione iiostea desiicrarent. Reserato autem carcere processisti quasi |)ardus e cavea, cujus rabie carcere diutius et catenis inhibita, si forte liber

donec
serit

in

hac Ecclesia Dei perturbatione permanCoepiscopis

qiioque

suis

praocipiat,

ut

Aimaro de Archiaco pecunia,

peni

auxiliis(|ne aliis snb-

insurgit audacior, nec eum ulla potest sanguinis effusio satiare . Paulo infra o Pictavien.-^is ac Leniovicensis Ecclesiic, comitis viribus
cvaserit,
:

veniant, ut se defendere possit

adversum

princi-

abulendo, Calholicos
vita probabilein,
et

ejecisti

Poiilinces, alios ex-

suum,

scilicet

ducem

Aquitaniai, et Eiigoli-

traordinarie silperponens;

quorumallerum minus

sniensem comilem, quipro deUberando Girardo ei niinatur. Recitatur etiam ibidem Epistola G. Petragoricensis Ecclesice episcopi Vulgrino data,

rum,

qua

eum

nec de proposila obedientia sine illis ali(|uid permutet, id esl, sine ejiiscopis comprovincialibus, ut(|ue obtituealur,

precatur,

ut semper

eum

nullarum hoiiiinem lilterasermone fere iirorsus elinguem, Roniana Ecclesia abejusdem Piclaviensis Ecclesiffi regimine reprobatum, oliin caiionica
et in vulgari etiain

decisione removerat,

ctc. Alter vero nec sa;culari piaeditus, nec scientia litterarum famosus, apud

neat litteras a Francorum rege, quibus tuitionefn suam promitlat onuiibus Burdegalensis archiepiscopatus suffraganeis.
ducis episcopatu
Aquitania;

omnes

adultcr, etc.

Episcopus

ille

PetragoriA()ui-

24. Pktavienses et Lemovicenses aspernantur episcopos ab eo intrusos. Post aliqua iiiterposila :

censis eral Guillelmus de

tania;

Nauclard, faclione
pulsus, ad

Terlia pars

Pictaviensis episcopatus,

quem

po-

quem

aliosve

suislis

non agnoscit episcopum, eique

tolus fcre

antisliles

scripsit

sanctns Bernardus

nobilium iiuinerus respuil obedire. Adeoiiue omni

conscieiilia reprobatus abjicitur, ut et fiater ejus natuialis excoinmunicaluiu ex hoc ipso judicet

E|iislolamcxxvi, cujus parlem Baronius a nuni. 02

ad 6o

reciiat,

aliamqiie

num.

7.

22. Inarchiep. Burderjalensemseseintrudit.

Scripsit et ad

nec uUa

mus

Vulgrinuni abbatem snuiii GuillelAdelelmus episcopus Piclaviensis, qiiem Berc.

comniuiiione jungalur. Catliolicus vero civilalis plena polestate doininatur cpiscopus, et euiii majores persoiue pontilicalisEcei

usquc ad portas
clesia;

nardusBonsDvallis Iib.2,
tradil, et

G Vila; sancti Bernardi

comitanlur, ad
(pii

formam

beati Petri relictis

a Girardo,

ct

cardituile adjulore suo,

omnibus exulem
inhabitant,

prosecuti. Alii fornices civitatis

quia Petrum abdicabat, damnatum fuisse. Postulal Wiilelmus noniine suffraganedrum Burdegalcnsis Ecclesiac, suoque, ut Gerardum Engolismensein excommunicatiim reexcomn!unicet,onmesqueejus fautores. Vulgrinus vcro (irimas Ecclcsiarufti Aqui-

super ollas carniiim recumbentes,

genlis et loci potius (juani aiiiiiue perditione terrenlur. Al Lemovicensis ab iirbe sua stadio uno vix inlerjaceiite remotus, castnim Sancli-Marlialis pro foribus urbis inhabitat ; undo is qui sedem
sibi calheiira) ponlillcalis usuri)al, singulis

tanicarum
ricensi,

scribil

Agennesi, Pictavensi, Petragoepiscopis,

el clero populoiiiie

S;intonensi

audire possit campanas in

siia

diehus excommuiiicalione

Burilcgalensis provinciee,

horlalurque, ut miiuis

principum,

porum

possessionum, vexationes corcoiitemnanl improbat eleclioneni quam

:

damna

sonanles. Te qiioque paslorem suiini EiigDlisniensis paliia minime profilelur ubique, sed et ihi niulti
Calholica) purtis nomiiie gloriantur. Distuli circa

de (ierardo jani

exconiniunicato Burdegalciises

cxtremitates oralionishujus dc usurpalione Burde-

446

INNOCENTII

II

ANNUS

1.

CHRISTl 1130,
opprobrium
.
:

galensis archiepiscopatus apponero,

effrenis

anibilio

tua irrefragabili
Eccle?iffi

iit ex hoc illa hqueat argu-

dis delevit

Praetereo alia, sed hsec

a

verba pr.xterire non debeo

tis,

Ha;c pauca de

mul-

menlo. Eiigoiismensi
libido contemplatione

copulatus spirituali

niodica de magnis vobis significavimus, dile-

coiinubio tenebaris, impudens tainen dominandi

prainominalffl dignitatis in-

ctioiiis videlicet

causa; ut

si

vera sunt,

(juae

contra

vestram astutiain veiitilantur, pra^teritorum transgressio fiat vobis futuroruin cautela.

26. Anaclelus frustra conatur principes ad suas partes pertraliere. Anacletus Ottonem epi-

canduit

et

detriinenta

duin descendentiuni jam reruin tuarum non suslines, ad compensationeni fru-

strata3 legationis in

nmplexuin quasi
sponsus

ditioris

adul-

matrem nefario polluere non abliorres, et monstrum biceps, infaustum sajculo i^rodigium non renuis appater?c prorupisti
;

filiai

iiicestu

scopum Tudertinumlegatum

in Galliam misit, inslructum litleris ad Liidovicum Galliarum regem ejusque uxorem, et ad Henricwn Anglia; regem
datis,

rere,

ctc.
,

San-Marthani in archiep. Burdegal.

cum

aliis

ad quosdam Gallia; episcopos et

ut eosdem ad se traheret.

usque ad annum mcxxvi mentionem occurrere Arnaldi Guirardi arcliiepiscopi Burdegalensis, et postea anno mcxxxvi, Gaiifredide Oratorio. Quare Ainaldo, dum Gerardus praetensam suani legalionem exerccret, demortuo is archiepiscopatum iiivasit.
scribunt
,

principes viros scriptis,

Scripsit et

ob eamdem causam ad Lotharium II imperatorem el ad imperatriceni, sed omnisejus

conatus irrilus
fuit,

ut videre est

apud Baronium
ab

num. IG eo num.
Codice,

et seqq.

Verum quidem

est, E[)istoIain

33 relatam, sine titulo haberi in Casinensi

sed
ut observut Alfordus in Annal. hoc
5,

Sed non
abbas

23. Alia Gerardi Eugolismensis episc. flagitia.

tantum Arnulphus Gerardum episcopum Engolismensem nefarie sese in sua legatione gessisse scribit; verumetiam GoffridusVindocinensis
in Epislola xxi, (ierardo glorosio Engolis-

anuo nuin.

cum

eic

Romce

datae sint

apud San-

cttmi-Pelrum kalendis Maii, sicut littera;Ludovico

Fraiicoruin regi per Ottonem legatum missae, ad
aliuin

regem
;

scriptae noii sunt,

eis

quam ad Henricum
ille

mensis episcopo, Apostolica;SedisIegato,ut praefert titulus, data, ideoque ante ha2c tempora, lita Nos quod audivimus , inquit teris mandavit Goffridus, a unde etiam, quod pejus est, cantilenam
:

cuin enim in

regni

sit

mentio, ad regem scribi

rex
inter Galliarum

debuere

cumque etiam

principes numeretur, coujeclura hoec cerla videtur,

quia Normanniffi ducatum, Ceuomanniae comita-

composuit vulgus, quoniam publicatum est, vobis occultare, nec jjossumus, nec debemus. Audivi-

tum

mus
sui!

itaque, et dolenius Andream de Yitreio flUa3 vobis conjugium vendidisse: illud etiam a

et afUnitate plures alias in Gallia provmcias, sub imperio suo Uenricus Anglite rex liabebat. 27. Anacletus frustra conatur principes ad

suas partes pertrahere.

Barouius a num. 38

vobis filium vicecomilis de Maloleonecomparasse; quoruin alter quingentos solidos vobis pretium
alter vero quindecim marcas arHoc episcopus Pictaviensis et Guillelmus archidiaconus ejus, et quidam alii qui affuerunt, si verilatem sepelire noluerint, non negabunt. Carrofensem abbatem non regulariter electum, sed

ad 41, refert ex Codice Vaticano /'o^w/nm ad urbem Leodiensem,fieripreces pro oljitu cu^usdam Hervei
abbatis, eaque occasione

dedit conjugii
genli.

Reimbaldus loquilur de

Anacletiduis et Innocentianis,

tandum non
censes,

csse judicium,

monetque praecipiueque ante tenipus

causam

judicauduin. Inde reprehendit monachos Clunia-

quos

dicit

prcEprojiere Innocentii

violenter, ut dicilur,

barbarionum,
crari, iino,
si

inlrusum, pro mille solidis barbara nimis auctoiitate conseest,

amplexos

verum

execrari fecistis

nolente

suo consecralore, et ejus clero modis quibus poterat reclamante, et qui vidit et partem habuit,

Baronius exittiina, hunc Reimbaldum fuisse episcopum Leodicensem ; veruin certum est Alexandrum hoc tem[iore Ecclesiae Leodiensi praefuisse, ut videre est apud Chapeavillum tom. 11 Hist. de Geslis Pontificum Leodieusium, et
esse.

abbas quidam vester vicinus testiinonium perhibuit, et multi dicunt ejus testimonium verum
esse . Postaliquas alias rapacitates, subdit
:

Illud

apud San-Martlianos tom. u GalliffiChrisl. Prtcterea Reimbaldiis, ait Ecjo Reimbaldus perlecto, etc. ideoque episco[>us non erat, sed vel nionachus, vel
:

itaque quod contra coiuilem

esset
satis,

Andegavensem egistis, supprimendum sed occullari miniine potuit, quod multis populis extitit divulgatum. Asserunt quidam vos quasi Balaam alterum, regis Auglici pecunia fuisse corruptum, et idcirco injustam in prajdictum comitem excomsentio,
;

forte

prae|)ositus aut decanus alicujus Ecclesia;. Porro rotuli nomine iulelligenda Charta ins[)eciem

rotulaj seu rotte convoluta, vei etiain Epistola,

ut

videre est in Glossario Ducangii iu voce rotulus.

Postquam
pag.

ha;c scripseram, legi in

tomo

Analect.

municationis protulisse senteutiam. Et

licet

ex-

Reimbaldum cauonicum Leodiensem duas Epistolas direxisse Wasehno priori monasteru

348,
Sancti-Laurenlii
in

communicatio vestra vires etiam unius diei habere non potuerit, amicis tamen RoinanLe Ecclesite peperit verecundiam, et ejus inimicis detrahendi dedit materiam. Hoc solum remedium fuit, quod dominus papa excommunicationem illain confirmare
sapienter vitavit
et
:

suburbio

Leodiense

quas

ibidem Mabillonius
dice Ms. in

dicit se vidisse in

Alnensi Co-

eoque coutiueri tractatum Reimbaldi

canonici Ecclesia; S. Marice et S. Lainberti de Vita

Canonica. Quare noii dubito, quiu

ille sit,de

et sic

ora ciausit detrahentium

is Reimbaldus quo hic agitur. Fuit Reimbaldus Eccle-

quod

a vobis

seminatum

fuerat, Apostohcaj Se-

siasticae disciplina; studio insignis ,

iuquit Bartho-

INXOCENTn n ANNUS
lomasus Fissenus in Floribus Leodieiisibus, qui ait eum obisse anno mcxlvm.
28. Scoti

1.

CHRISTl 1130.

447
Rogerium regem qui mense

buerel, otiuni

non

tenuisset, si

sese appollasse audisset, et Rogerius,

Anadeto

adliarent.

Caeteruin Da-

videm Scoli;c rcgem antipapre parlibiis adiisesisse eruo ex Wulirrino archiep. Bituricensi et piimafe Ecclcsiarum Aquitanire, qui post(|uam accepit clericos Bunlegalenses

Augusto antccedentis anni Honorio II auxilium promisit, iii colloquio tunc inter utrumque liabilo
regiae dignitatis confirmationinn ab eo sine dubio
petiisset.

Gerardum Engolielegisse,

smensem arcbiepiscopum Burdegalensem

litteras in

ad episcopos Biirdegalensis Ecclesiae suffraganeos Patriarchio Bitiiricensi cap. 63 recitatas quibus eos hortans, ut ab obedientia In:

scripsit,

nocenlii

In II sese dimoveri non patiantur, ait hac unitate permanet dominus rex Francorum,

similiter et rex

Hispanorum

el

Anglorum, rex Alemannorum, rex rex Hierosolymorum , duces ac

totius orbis

principes fere

terrarum

Ubi

cum

Henrici Angliaj regis

Scotiffi regis

mentionem
esse, et vere

faciat, et

Davidis

nomen

taceat, clare indicat

hunc Ana-

Id de 30. Duplex ejus coronatio fictitia. Eonorio 11 eo magis priesuiiiendum, quo constat, Bogerium, postquam boc anno a Comite cardinale, Anacleti antipapa} legato, corona regia donatus est, non Siciliae tantum, sed et Italia^ regem sese dixisse. Rogerium vero boc anno regem acclamatum, pra^ter Falconem Beneventanum et Alexandrum abbatem, produnt Joannes de Ceccano in Cbron., Ordericus lib. 13, pag. 895, et auctor Cbroiiici Casauriensis. Sed antea ducis tantum nomen sibi adscripsisse innuunt Falco et Alexander abbas a nobis laudati, et ex utroque refellitur

Ricliardum priorem Ilagustaldensem, cujus verba an. mcxxxvui, num. 12 ruferemus, scripsisse Davidem Scotiaj regem Anacleti aposlasite niniium favisse. Sed cuin optimus princeps exliterit, eum pravis concleti partes
siliis

secutum

Clironicon Maraldi, cui niinis leviter fideni adhi-

scductum

fuisse oportet.

Rogerius coronatnr rex Sicilice. A num. 51 ad 56. Initium regni SicilicB cum hoc
29.
Cbristi

buere Fasellus lib. 7 posterioris Decadis, pag. 4t06, et DucangiusinNolisad Historiam Cinnami, p. 446. Rocbus Pyrrhus tom. i Siciliac Sacrae citat hoc Chronicon Ms. a[tud Ecclesiam Saiicti-Stephani de Bosco CalabricC, qua3 olim Eremus vocabatur;
addifque autograplium
Clironico legitur
Vita

tunc

asservalum

fuisse

apud Camillurn Tutinum Neapolitanum.

:

In eo

anno Baronius accurate connexuit sed quia res haec magni momenti, mngis bic nobis elucidanda. Recentes rcrum Sicularum etNeapolitanarum scriptores contendunt, Rogerium bis coronatum fuisse, semel anno superiori jiost Neapolim idibus Maii captam, ilerumque hoc anno die
Nataii Christi. At cum veiint utram<iue coronalionem Panormi factam fuis?e, invicle indo refelluntur Alexander enim Celesinus abbas teslatur verno tempore supeiioris Cliristi anni Rorjerium Pbarum trajecissc, variaque bella in Apulia gessisse. Qiiare ibi, non vero Panormi, mensibus Aprilis et Maii eum vcrsatum esse oportet. Pere;

functo llonorio Pontiflce,

in pastorem universalem fuit adiectus Gregorius

dinconus cardinalis, dictus Innocentius

luit

II,

qui no-

hanc coronationem Pontificio conQrmare Diplomate et quoniam adversus Innocentiuin Pe:

cardinalisscliismale fuitin Pontificem creatus, dicfus Anaclefus 11, Rogerius ab hoc fuitPrivilegio
triis

confirmatus . El tamen Rogfrrium boc anno iiujusmodi coulirmalionem ab Innocentio II postulasse, ex eo falsum esse convincitur, quod Rogerius
per aliquot annos Innocentium
habueril.
31. Fai
II

pro antipapa

fahula magis refutata.

et

Chronogra-

grinius in Nolis ad Falconem

regia

ait

Historicos istos

pbus Cartbusianus
tioiie

conlendere Rogerium proprio arbitrio persuasum

Fasellus de duplici coronaRogerii p.ientionem non faciunt, nec recen-

corona apud

Panormum redimilum

fuisse
(|ui

liores auctores jiivat, (|uod

pcr

maniim

(|ualuor arcliiepiscoporum, etc.

ratione Rogerii

Panormi

facta

Alcxander de inauguverba faciens, nec

LJusce narrationis auclorem sc liabere coiitcslantur

ineditum Clironicon compositum a Mnraldo nec dicunt quantai antiquilatis monachi Carthiisiani

quibus

facile

assentiri

non possuin

laccntibus

consensus Anacleli, nec prssentiae ejus legali meminerif, unde iiifcrunt eum rcspicerc ad coronatioucm anno superiori factam. Alexander enim, ut ipsemet in Praefafione, alibique lectores suos monet, varias circumstantias omiltit, nexiue illius qui

omnibusantitiuis, et pracipue AlexandroCelesino,

qui liogerii benevolus
ejus
tionis
et familiaris,

coroiiationem

Rogerium coronavit nomen memoral, sed tantum

inaugurationem a sc narratam Panormi in dic Dominici Natalis fdctam fuisse. Quarc non do coronalione ididus Maii a Maraldo ct
diserte refert

suinmo sumptu hominum(|ue oinnis condiIrequenlia, in Dominicis Nataliliis (ac pe-

rinde in exitu anni mcxxx anlipapa; Anacleti auclorilale

aclam,

et a

Falcone descri(itam)

lilteris

con-

Fasello relala
in

scrmonem
Domini

iiabct, sed

de coroiiationc

signal;

haud anlecedentem,

vel in ipsius Rogerii

die natali

a cardiiiali de

gratiam, siluisset; nec jiompa, necantistitum, pro-

racla, ut narral Falco apiid

Ila liuciisque

Comitibus peBaroiiium niiin.53.

at

cerumquc minori convenlu, quin nullo tunc

in

scripseram,

senfcntiam

mu-

Romana
Rof/erii

Uonorio sedente, eo teinporis momrnto amicissimo celeEcclesia vigenlc, sed

tare cogor, iiam Rogeriiim aniio mcxxix idibus Maii

in civilate

Panormi

Sicili;e

rcgein fuisse

coronatum

bralainB.Ita Pcregrinius. Profecto /Jonorius //, (lui vix adduci poterat, ul duci- tilulum ei ailri-

certo discimus ex brevi Ilistoria liberalionis Messinaj iactae a

Rogerio coinitc,

quam

edidit Baluzius

448
loino VI Miscell. in ea

INNOCENTII
cnim

II

ANNUS
Mcs-

1.

CHRISTI

130.

extat Privilegiuin
sic incipit
:

sanensibus concessuni, quoil

In no-

Oclob.

mine Dei aeterni Amen. Hogerius,

rex
Sicili.-c,

et Salvatoris noslri

Jesu Clnisli.

divina iavenle clementia, primus

tlucatiis Apulice, el principatus Cai>u;e .

:

Sic vero clesinit

Datum

est

nale de nostri niandato

in

hoc exemplar origiurhe Panormi felici,

antequam Anacletus V kalendas Rescriptnm a Baronio nnni. 5-2 relatum emisisset. Rogerius non tanlnm Sicilia?, sed et Italiai regein se appellavit, ut oslendunt cjus Diplomata ab Ughello in archiepiscopis Salernitanis, Brnndusiiiis, elBeneventanis relata, et an. iicxxsiii et Mcxxxvii data, qnoruin hoc initium Ego
declaratns fuerit,
:

in solemnitate nostroc coronationis, dio qiiintode-

Rogerins D. G.

Siciliteet Ilaliae rex,

Chrislianornm
filius .

cimo
tibus

Maii, sul)

anno incarnati Verbi mcxxix, astanreverendis domino Rogerio Beneventano

et Philippo

adjutor et clypeus, Rogerii Primi coinilis

Joanne Salernitano,
libus .
32.
U?iivers'.

Capuano prwsu-

Cinnamus, qui Baronii tempore lucem non viderat, inilio libri terlii de Rogerio primo comite, et
postea rege verba
facit,

et

Ordericus

quem

etiam

proceres decernunt ut Rogerius

Baronius non viderat,

in

regem protnoveatur.
:

Porro universa

lib. 13,

pag. 893, de Rogerio

illa

Itali

duce Apuliie, rege

ait,

Siciliaj

consecrato ab Anacleto,
sibi

pars ab Anacleti partibus stabat.

scribit

Ut eniin Falco

cujus ope ptpne tolam llaliam

scilicet

associa-

Eodem anno

ipse Anaclelus consecravit

,

vit)),

Anacletus. Std reliquus fere totus

II adhfesit.

Romoe prxdictum Landulpluim arcliiepiscopum

orbis Calholicus Innocentio

34.

nempe Beneventaniim,
bertoCapuano
|)rinci[ie

refertqne Anacletuin Ro65.

Concibwn Stampense.
II

adjulum lieneventanos sibi subjecisse; eoruin cominunilatem fregit, in(|uit Falco; quod exeunte hoc anno, vel sequentis inilio ante mensem Marlium contigit quo etiam tem;

Innocentius

pauio

post

A num. 56 ad suam electionem

j)artem
in

Pisas venit, ubi

moratns
stae

est.

majorem cnrrentis anni Antequam in Galliam veniret,

eam

prremisit nnntios, qni GallicaniE Ecclesiae rei ge-

pore Rogerius, ut hahet Falco,

exercitu

magno
Nea-

verilatem aperirent, et horlarentur episcopos,

comprehendit Amalphiain

Quoad

civitatein

politanam ea sese jam Rogerio subdiderat , et Alexander abbas catalogum lexens urbiuin, principnin, et

partem schismaticam darnnarent, uti narrat Baronius ex Bernardo seu Ernardo abbate in Vita
ut
S. Bernardi lib. 2, cap. d.

Arnnlphus vero cap.

5,

magnatum

qui aiino superiori Rogerii

Gerardum Engolismensem de more alloquens hac

de re habet Nnntiato in Galliis schismate, duin pro partibus vario favore niulti mnlta loquuntur,
:

domininm agnoverunt, nnllam in primo suo hhro de Neopolitana urbe mentionem facit. Existiman-

dum

lainen Roberli Capua? principiscosteris poten-

Ddelisque populus ancipiti raptatur errore, [)rimus

tioris,

qui exeunte antecedenti anno sese Rogerio

regnm

Catholicus princeps rex

Is

subiniserat, priiefectum Neapolitanum

exemplum
inilio

vicus occurrit.

vocatis episcopis et

Francornm Ludoomnibns qni

secutuni csse. Alexander enim

hsec prodit
ras,
:

libri

secundi

probata) religionis iiiGalliis habebantnr, convocato

Cum

Rogerius totas Boamnndi

in

ter-

etiam clero, regnique majoribus, Concilium statnit

integrum potentissime obtinere viderelur, necnon Capuanoruin princeps, magisterque militnm Neapolitanus, omnisque terra quai erat usque pa^ne fines Anconitanaa
,

omnemque dncatnm

generale (apud Stampas, oppidum Lntetiam inter

et

Aurelianum
et

sua

patris

situin). Cuniqne se Pelro Leonis ob obseqnia fateretnr ohnoxinm, nihil

tamen snper hoc

celsitudini regiaj voluit arrogare.

([ui

urbis,

belloruni cunctis contrarietatibus soi)itis,

sibi

Episcopis et [)atribus,

ex monastica religione

subderentur, sacpissime
dain,

ac familiari

quorumquo

convenerant, omnitradila potestate, uteis etin eos

maxime Henrici
aliis

comitis avunculi sui, a

omni

diffinitio

conferretur; eo quod penes sanctos

dispensatio tota consistit;
conten)[)Iatio
et

plus

diligebatur, coepit snggeri, colloculione

episcopos Ecclesiaj
abbates,

videlicet, nt ipse qui tot provinciis SiciliiP, Calabriae,

quos

divinitatis

recreat,

Apulia?, ca;terisque regionibus,

quis ])aene

divina latere consilia

non

creditur. Cui Concilio

Romam

nsque Iiabentur, dominabatnr, nequaqnam uti dncalis, sed regis illnstrissimi culminis honore deberet . Quani in rem Salerni comilia coegit, ubi magnates unanimiter concedunt, decernunt, iino

qnoniam
tium

interesse,

Girarde,

non

poteras,

cuin

litteris tua)

deformitatis imagine consignatis

nnn-

magnopere precibus insistunt, ut Rogerius dnx in regiam dignitatem apudPanormum Sicili;e metropolim promoveri debeat, etc. Istorum itaque dux
consiliis

roboratus Siciliam repetit, mandans,

etc.

Suam

ergo coronationem

cum

consensu priuci-

pum, magnatnm, baronum

et prcelatorum, incon-

sulto Roii.ano Pontifice, decrevit.

Ulrainque te novisse personam, et ordinem pleniusexquisisse, [)rocuIdubio cum Innocentio [)a|)a starejustitiam, eoquod [)Iane vir esset honestatis egregia; et ipsiuselectio prima tempore, et a prfficipnis Romanae Ecclesiaj fuerat celebrata personis. Porro Petrum jier opulentam manum Cathedram posterius usurpasse, virum adeo vitareprobatum etnomine, ut siipsum etiam quailibet electionis forma defenderet, [)romovere
destinasti.

eleclionis

lat.

Denique Alexander Celesinus nuUain in sua

mentiouem
fecit,

33. Rorjerius se Sicilice et Italice

regem appel-

tanien vita qualilas et infamia ininime sustineret.

Historia Anacleti

ut ostenderet

Rogerium regiam dignitatem

fortitudini

sus
eis

et

vassallorum benevolenliaj debere,

cum

ab

rex

ratum fore; idque cum Lugdunensem, lum Viennensem Ecclesiam, tum totam fere Italiam ab ipsis urbis moenibus excepisse.
Id tibi et tuae largitioni subjectis

INXOCEXTII

II

ANXUS

1.

CHRISTl 1130.

449
apparaiu congruo

3f). In eo Anadetns rejectus. Aderant autem ibidem Tenerabiles, qufe Romte fueraut sub eadem tempestate personae, qure rerum seriem

equos seu mulos

papae
et

cum omni

cardinalibus clericis destinaverunt, et

plane cognoverant

prncsertim qnaj oculata fide

singula percepissent.

Habebantur quoque super

iiltro

hoc ipso

et

aliarum qufc non aderanl

:

delegata

testimonia

simul

et

persuasiones personarum,
esset,

quas spiritum Dei Iiabere certa lides

cum

tot

hominum
et

sensus in

eamdem

forte

confluerent
est, sic

voluntitem. Sicut enim una bonorum fides

spiritus

unus

plex et volunlas
vinitalis

malorum vero spiritus multiambigua. Tandem ergo favore di:

usque ad suam Basilicam favorabilitcr conduxeTunc ibidem xi diebus papam cum suis detinueruni, Ecclesiamque novam in Iionore S. Petrl Aposlolorum princijiis ab eodcm cum ingenii tripudio populiquc frequeniia dedicari feccrunt . Anselmus Geniblacensis in Chron. ad an. mcxxx Emenso mari, iandem apud S. ^gidium appulit. Postea venii in Burgundiam, et a Cluniaco excipiiur B. Denique Sugerius in Viia Ludovici VI
runi.
: :

Cum
per nos

et suscepiionis ei servitii primiiias

ei

Cluniaci
tanto

multis lacrymis implorato,

ct

dum

uirius-

delegasset
suffragio,

(sc.

Ludovicus
graiia
ei

rex),

que persom merila

prosequentia partes studia

exbilarati

cum

benediciione

conferuntur, inventus est Petrus indignior adeo,

ut ex ipsius comparationc alteri personae irrogari
gravis injuria videretur. Sludia veroparlium tanta

doKiino regi per nos gratias rcferentes, ad propria

remiserunt. Ut autem usqne

Ligerim descendit
filiis

(id est,

S. Benedictum super usque Floriacuin prope

dividebat imparitas, ut Petro nondnni extra Urbis

Aurelianum situm) dominus rex cum regina

ei

et

moenia r|uisquam favor, alterum infra Urbem qui-

occurrens, nobilem et diademate

saejiius

dem

pars polior elegisset, el extra

terrae tota

ad Ones
Ecclesia.

jam

Sumpla

igitur

creto scntentia, ubi se

Urbem usque Patrem confiteretur ex Magni Leonis papae departium vota diviserant,
fere

coronaium verticem tanquam ad scpulcbrum

inclinans, pedibus cjus procumiiii, eic.
37.

Petri

Cum

Consecrat Ecclesiam Chiniacensem. mensiset fere dies, quibus Urbanus 11 majus

visus est

illis jurc canonico pra^ferendus is, qui majoribus studiis juvabatur et meritis. Qua nimi-

aliare Ecclesite Cluniacensis,

dum

in Galliis esset,

consecravit, a nobis deiecii fuerini, ut

jani diximus,
in dctcgendis

anno mxcv
die,

rum
rante
tia

ratione

cum

in

papam Innocentium

inspi-

mense

ei

quibus
Inno-

Domino
et

convenissent, ipsistatim deoLedien-

Innoceniius

II

Ecclesiam Cluniacensem dicavii, et de

liac [irofeclione Gallica

tua,

debita subjectione scripsisti. Ilujus

in explicandis quse

Concilii epoclia a nullo

veterum notata, sed illud ante initium mensis Maii celcbralum videtur. 3G. Advenlus Innocentii 11 PP. in Galliam. Ex Innocentii II in urijcm Claromontensem accessu, de quc mox, colligo eum antc mensem

centii

II

a variis scri|itoribus tradiia sunt,

II

minus
daio,
ait

ca?cuiiemus. I|)semei enim Innoccntius

in Diplo-

mate
et in

Valeiitioe VIII idus Mariii

anno mcxxxii
1381 recitato,

Biblioih. Cluniac.

pag.

Nos monasterium ipsum, quod

specialiier ad jus

Novembrem, et sem Augustum

ex statim diccndis paulo ante

in lias partes pervenissc.
in

men-

B. Petri, et S. Roni. speciat Ecclesia;, per nos ipsos

Ernaldus
2 de Vita

visitavimus. Et

eodem
s[)atiis,

die,

quo

revolutis muliofelicis

abbas Uonffivallis

agro Carnolensi
:

lib.

rum annorum
mcmoria;
pa|)a

praidecessor nosier

sancli Bernardi abbatis cap. t, ait

Interea do-

Urbanus ibidem majus

arcliie|)isco|)is

allare con-

minus

jtapa multis in Pisis et in Tuscia, et in aliis

,

secravcrat,

cum

ct episcopis,

qui

provinciis polestative dispositis

nis, el gratias agens,

valefaciens Pisa-

in

provinciam navigio delatransiens

tus est, el

Burgundiam

Aurclianum

per-

vcnit

ubi occurrenlibus ejiiscopis, a rege piissimo

alacriter et bonorifice susce-

Francorum Ludovico
ptus
est.

Inde a Gaufrido Carnotcnsi episco[io, maviro,

nobiscum convencrani, coo[ieranie Spirilus sancti graiia, idem monasierium solemniter dedicavimus , ideoque XV kalcnd. Novemb. scu die xviii Octob. aut aliquo ex vicinioribus, quo alias Urbaniis II majus altarc consecravcrai. Baronius in Addendis ct Corrigendis ad annum mcxxxii, refert
aliud Innocenlii
II

gnarum virlutum
"

Carnotum deducitur. Acta

Di[)Ioma, iu (juo idein legitur

vcro antiqua a Baronio

num.

W> relala liabent

ac in

mox

laudaio, dc

consecraiionc monasterii

Iterum mare inlravit, et jier Genuam transiens, ad S. /Egidium prospere applicuit. Pergens autem [icr Vivarium et Anicium, Alverina? fines intravit,
et

Cluniaccnsis.
diiissimiis,
cai,

Verum liallucinatiir cardinalis dum eam ad [)ra?fatum annum

erurcvo-

cum
in

illins

anni iniiio Innocentius 11 iier in

apud Claromonlem [irimum Concilium celebraPetrus Vcnerabilis

Gallias vcnit. Ubi
lib.

Ilaliam dircxcrit, ui ibidem videbimus.

Ncque ea

vit .

2 dc Mirac. cnp. 40

etiam

Ad

primum ab codem domino

Concilio, alio Claromonli,
elc.

[lapa

Innocentio Cluniaccnsi nova clmajori conse-

anniim mcxxxi diflerri poiest cuin toio fere mense OciobriautSuessioneaui Rhcmis Pontifcx vcrsatus fuerii. Quarc nonnisi mcnse Octobri
;

crata Ecclesia, ac
alio

gemino

pr;cseniis

Clirisii

anni Innoceniius
et

II

Ecclcsiam
post

Hliemis cclebrato,
:

Ordericus

lib.

t3,

Cluniacensem

dedicavit,

quidem paulo

pag. 89o

Grcgorius (id cst, Innocentius II, antc Ponlilicatum Grcgorius a|ipcllalus) cum Quirinali
a

suum

in

Galliam adventum,

et antcConcilii Claro-

montaiii ccIcbrationcm,ut

iiiox cx

Peiro Vcnerabili

clero Gallias ex|ieliil, prinioque ab Arelatcnsibus

susce[ilus, legalos inde Francis direxit. Porro CIu-

iiisinuavimus. Per[icram itaque in Cliroii. Cluniaceiisi [lag.

niacenses

ut ejus

advcnlum cognoverunt,
XVIII.

xvi

1030 ei alibi scri|)tum, Ecclcsiam Cluniaccnsem anno mcxxsi dedicalam essc; quem
b7

Barok, ToMis

450
tamen errorem
iiisi

INNOCENTIl
in liicem proferre

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1130.

non potuissem,
11

antea tempus, quo

Urbanus

niajus allare

ejusdeni Ecclesicc dicavit, e lencljris eruissem.

38. Concilium Claromontanum celebrat. Antequam Ludovicusrex ad Innocentium II venisset, Concilium Claromontanum in Alvernia celebrarat. De eo Bernardus Guidonis in libello de Conciliis scribit Anno Dom. mcxxx, Indict. vui, menseNovembri, apudCiarummontem,pra!sidente
:

glorum ad pedes ejus humiliter corruif, illique revcrentiam papoe debitam idus Januarii sponte exhibuit . Haec urbs xviii circiter leucis Gallicis
ab Aurelianensi
41.
distat.

Gerardus Engolism. regem Anglice in favorem antipapce soUicilat. De Henrico Angliae rcge Arnulphus Gerardum Engolismensem alloquens cap. 6 scribit De circumveniendo rege

Anglorum

ibidem Innocentio papa 11, cum cardinalibus et archiepiscopis et episcopis et religiosis viris, cum
multitudine sapientum
et litteratorum

et quia ; cauteriatam conscientiam habens, principi Catho-

Ilenrico prfficipue laborabas

lico et sapienti
feste

virornm,

de suscipiendo Pelro Leonis manisuggerere non audebas, ut neutrum susci-

celebrata est Synodus, in

qua de

fide Catliolica et

animarum aedificatione, ac morum malorum cradicatione traclatum esl,

honestate, et
et

obedienlia

eldem papaj Innocentio adstanti ab universis est gratanter promissa. In eadem quo(|ue Synodo concessum est Privilegium clericis, quod liabetur in
Decrelis xvii, q. 4 cap. Si quis suadente . ItaBer-

(ita tamen ut in Pelrum tua aliquanto proclivior oratio videretur) rem stare sub dubio multos utriusque partis esse fautores, festinasse quosdam, qui jam multa pce-

peret mirabili solertia suggerebas

nitentia ducerentur

Petri Leonis in civitate inex-

|iugnabilem csse potenliam, prxsertim qui munitionibus maximis,qui pecunia plurima, qui denique

nardus.

Otlo Frisingensis lib. 7 cap.

:

18 de hoc

parentum multitudine maxima

fulciretur. Asseve-

Concilio habet

In civitate apud Claroniontem Concilium celebrans (sc. Innocentius II) nuntios

rare multos ipsum non justitia, sed potius invidia

Lotharii

iniperatoris)

Conradum

Juvavensem

Eribeiium Monasteriensem episcopos, obvios habuit . Denique in Appendice ad Marcam Hispani-

cam num.

rum cum
tem,

380 refertur confirmalio Privilegiomonasterii Cuxanensis ab Innocentio II facta hac subscriptione Dat. apud Clarummon:

reprobatum eo quod perspicax ejus ingeniura et amplitudinem animi et irrefragabilem potentiam rcliqui vererentur neminem tamen esse, qui posseteum Urbis privaredominio, penes quam caput Ecclesiae semper fuisse, sed et denique reversurum fore nullus ambigeret. Ipsum et eos qui
, :

IV kal. Decembr., Indict, viii, Incarnat. Dom. anno mcxxx, PontiSc. vero domini Innoelc.

cum ijiso erant, sufficientes ex proprio et oinnes ad Apostolaluin pertinentes civiles reditus obtinere non oportere ipsum ad alienas inspicere
:

centii II papai

piimo

, sed

cum

in

buUa nulla

sit

facultates,

nec ad invertendum quidlibet

rei

fami-

illudcelebratum datamputo. Sigoniuslib. 11 de reg. Ital. Concilium ;jer Z>e-

mentio

Concilii, post

liaris inopia

compellendum.
deterius,

Si susciperetalterum,
et

onerosum
etiam

sibi et

suo regno fore,

quod

regi est
si

cembrem mensem habitum pcrjjeram

39.

scribit.

Concil.

Anicii habitnm.

damno

dedecus affuturum,
sis arbitrio

pars

Per urbem
ut

altera pra^valeret. Nihil esse

imporlabilius indi-

quidem Aniciensem

transivit Innocentius II,

gente Romano, sub cujus

conshtutus.

mox
tatus

vidimus, sed
asserat,

cum Pelrus Venerabilis supra cieum geminum Concilium, nempe

Dissimularet igitur,
ctaret,

et

rerum

exitus potius exspe-

quam

sera

pi\Tcipitem sententiam poeni-

Claromontense et Rliemense congregasse, manifestum est, Innocenlium II non iirffifuisse Aniciensi,

cujus meminit Guigo hujus temporis scriptor in
Vita sancti
prffisentiam papae
ait
:

tentia subsequatur. Utiliusenim essesine dispendio

declinare pericula,

quamcum gravi dispendioipsis

ultro periculis obviare.

42.

Hugonis Gratianopoiitani episcopi, qui non tacuisset, quitainen tantum

licel, et ajlale

Ab

eo rejicitur.

Agnovit rex sapiens

et

latentem in sermoue serpentis astutiam,

vene-

Morbis

consumjitus

(sc. S.

Hugo),

nuin sub melle reconditum, quia

lcntis,

scilicet ipsa

non

tamen domus Dei cujus diligebat decorem, perrexit Anicium, ut eumdeni cum aliis episcopis excommunicaret schismalicum , nempe Anaclezelo

boiia fide consulentis aniino niandaveras, sed fal-

ut domiuus papa prius qualibet arte frautibi

dulenter excluso, ad loquendum pro Petro

tum antipapam.
40. Innocentius II aregibiis Franciai et Anglice

salulatur.

Innocentius II

ante Concilium Cla-

commodior aditus appareret. Facilius enim ad favendum parii noslrae vacuos vendicamus affectus, quam lavore jam partis alterius occupatos.
Ille

romontanum per Provinciam in Burgundiam delalus jam Cluniacum attigerat, et Majorem Ecclesiamceleberrinii hujus perhajctempora monasterii dedicaiat, ut exdictis num. 3G et seq. intelligitur.

clesicB

vero non dissimulandum, sed laborantis Ecnecessitatibus adjutor ultraueus credidit

alienus .

occurrenduni, ne persuasione tua probaretur acephalus, etab uberibus matris

43. Guillelmus VIII
tuffi fieret

Eum

Ludovicus FranciaB rex

cum

Philippo

fllio

Uute fusius prosequitur Aruulphus.

rege designato, apud Floriacense Cffiiiobium septem

leucis ab Aurelia
excepit,

comes Pictaviensis a Guil'

urbe

dissituni honorificeutissime

eumque, ut
veneratus
:

Christi et Petri vicarium Icetus

est.

et hilaris

Paulo post Ordericus loco

rex Au-

Ad num, 65 et seq. Baronius Guillelmum VIII Pictaviensem comitera et Aquitania;ducem cum Guillelmo IX confundit;
lelmo
distinguendus.

IX

citato scribit

Apud Caruotum Henricus

quod miruin

videri

uon debet, cum, ut observat

INNOCENTII

II

ANNUS

1,

CHRISTI 1130.
petitio,

451
a Catho-

Caslanseus a Rocheposaeo Pictavonim episcopus in

Notis ad Litaiiias Pictonicas,

non exaudila

indignatum pariter

qum tom. n

Bitiliolli,

lica repulit unitate .

Labbei recitantur, Joannes Btslius, regius apud

Fonteniacum consiliarius, qui a paucis annis mortuus est, primus subductis temporuiu rationibus, Pictonum comites, eosdenKjue Aquitaniaj duces inter se distinxerit, et in ordinem dii;fsserit. GiiilcbronograpiioMalleacensi,anno MLXxxvi patri in principatum successit, annoque
tesle

45. Gesta in reQno Tlierosolymitano. Ad nuin. 67. Balduinus II, Hierosolymorum rex, ut narrat Tyrius lib. 3, cap 20 et seq. Boamundus

princeps Antiochia;, comes Tripohtanus, et comes

flnes Damascenorum ingressi sunt; sed confusi exercitus parte ainissa, mense Decembri ad propria redire coacti sunt. Mortuus est intcrim

Edesscnus

lelmus VIII,

Mcxxvii natura; debitum solvit,

leste

eodem chro-

nographo, qui annum a Paschate incipiens de eo et Guillelmo IX cjus filio, de i|no hic nobis agena Obiit Willelmus dux duni, an. mcxxvi scribit
:

Stephanus patriarcha Hierosolymoruni, cui successit Willelmus prior Ecclesia; Dominici scpulchri
de eo loco qui dicitur Messince, sed loco MessincB, legendum Meclince, cum ipsemct Tyrius ibidem asserat, eum Flandruni natione fuisse et Meclilinia
in Flandria sita
sit.

Aquitanorum IV idus Febr, et Pictavis civitate apud Novum-Monastcrium sepultus est, Hic virtute soccularis militie super onmes mundi principesmirabiliterclaruit
:

Ordericus

lib. 13,

ad

annum

Mcxxxvii, Hierosolymitanum prjjesulem

appellat, sed manifesto errore,

Badulfum
Hierosoly-

cui successit in principalu

cum

certo constet,

qui obiit peregrinus apud Sanctum-Jacobum in Hispania. Dux igitur Aquifilius ejus,
taniffi,

Guillelmus

post illumChristi

annum, Guillelmum

qui Anacleti partes tritus

partibus
aftlixit,

est, et

Ecclesiam

in

illis

non Guillelmus VHI, sed

Guillelmus IX

citatus, (|ui lib. 5 de Gest.

mum

Malmesburiensis a Baronio Reg. Angl. ait, Guillelcomitem Pictavorum excommunicatum fuisse

fuit; et

patriarcham in vivis fuisse. Sumpsit igitur Ordericus Radulfum patriarcham Antiochenorum circa boc tempus, ut habetTyriuslib. 14., num. 10, electum pro patriarcha Hierosolymorum, aut manifeste falsus est. Post eani

morum

expeditionem Boamundus Balduiniregisgener, hostium irruentesubilo

a Girardo
licitam

Engolismorum episcopo, jussumque ilvenerem abjicere, de Guillelmo VIII, non

mullitudine, suis
fossus interiit.

eum

destituentibus, gladiis con-

vero de Guillelmo IX, ut putavit Baronius, verba facit. Ordericus lib. 12 ait , uxorem Guillelmi

amabilis, nisi

Magnus princeps, et Deo,si vixisset, mors immatura et mors invida hu, inquit Tyrius, nullos reliquisset liberos, Baldui-

manis eum rebus subtraxisset

qui subdit,
sua3

Pictonum ducis questam esse in Concilio Rhemensi anno mcxix habilo, et Callistum II qui eidem Concilio prajerat, certum terminum constituisse, ut Guillelmus legitimam uxorem reciperet. Denique Petrus Pictaviensis episcopus magnaami(sc. VIII)

cum

num regem Anliochenum

filia;

principatum

iniisse, el

Boamundi

uxori Laodiceam, et

Gabulum

cum B. Roberto de Arbrissellis conjunctus eumdem comitem jamdiu ob adulterium sacris

citia

arcuerat, et in exilio obierat anno mcxv, teste eodem chronographo Malleacensi.

urbes maritimas concessisse. 46. Moritur B. Joannes episc, Morinorum. Joannes de CoUe-Medio archidiaconus Morinensis in Vita beati Joannis Morinoriim episcopi, a Bollando ad diem xxvii mensis Jamiarii recitata, cap.O, dicit
se
ait

Baronius non tantum adulterium, quod Malmesburiensis narrat, Guillelmo IX attribuit; sed eliam ait eum ingentem inilitum copiam in
Terram-Sanctarn secum duxisse, quod tamen idem Malmesburiensis de GuillelmoVIII relert. Ea expedilio a Guillelmo VIII aiino mci suscepta, ut ad eum
Christi

M.

Epitaphium ejus condidisse, inquo inter ca^lera Anno Verbi incarnati mcxxx Indictione
:

ct

octava, VI kalend. Februarii, obiit vir venerabilis,

totius

amator
in
et

religionis D. Joannes episcopus, qui

Rom;c

generali Concilio,

Urbano
in

II

Pontifice

prajsidente

approbante

episcopiim hujus

annum

Wissus est
ul

chronogruphus Malleacensis. ad Guillelmum IX sanctus Bernardus,

tradit

XVI

Morinensis Ecclesia;, pridie nonas Junii presbyter, kal. Aug. cpiscopiis consecratus est. Monasleria

regularium clcricoruni, sive monachorum

fundavit, et Morinensium episc. Irigesimus

ad partes Ecclesio; Catholica; pertraheret, sed niliil ab eo obtiniiit, nisi in iterata legatione
post
erit.

eum

octo

luit. In

cjus Vila auctor teslatur

eum

fuisse cano-

quinquennium

peracta,

dequasuo
ait
:

loco

sermo

Arnuli)hiis supra cilatus converso ad Girar-

nicum regularem in \\wn?iiimo, quod dicitur in monte Sancli-EUqii, paucis milliaribiis a civitate
Atrebatensi sciiioto, ac discipuluiii extitisse lvo7iis,
postea e|)iscopi
fuse cnarraiilur
:

dum

Engolismensein sermone

Cuni, Girarde,

regibus Hispanorum Britannorumque principibus eadem suggerendo mandasses (iiempe (|iuc Henrico
Anglia) regi), et s[)eratos fructus concinnala
I >

Carnotensis. sed in loco

Iii

ea cjus virtules
cx ejus Epitapbio

mox

tibi

relato, aliqiia vcrbadesideranlur. An.eiiim mxcviii,

mendacia non

referrent, coepisti demenliore vesania

ex

infra domcslicos parieles debaccliari. Pictaviensem

ciim in Belgio presbyterum

eodem Joanne de Colle-Medio monslravimus, et cpiscopum anno

47.

comitem naclus
torein
senis
;

erroris socium,et schismalis adju-

Mxcix ordiualum fuisse.

Mediolanenses

quem

eliain Pictaviensis episcopi Catholici

(ncmpe

Guiilclini Adeleliiii, cujus depositio-

Mediolanenses Anacletum sequuntur. cum A)iselmo archicpiscopo suo

nem

petebat Guillclinus

dux hujus uominis

IX,)

negala de|iosilio et contra sacratissimos canones

nulla liabila ratione excommunicationis, de qua aiiiio Mcxxviii locuti sunius, Anacleti antipapa;

A52

INNOCENTII

II

ANNUS

1.

CHRISTI 4130.

parlibus adhfDsere, utrefert Landulfus Junior apud Puricellum in Monuni. Basil. Anibios. num. 350 Honorio defuneto, Anacletus papa Uomanorum Secundus huic Mediolanensi (nempe Anselmo; hic autem auclor Aiiaclelum papam vocat, quiaMedio:

archiepiscopo Mediolanensi, et ab eo petiisse, ut sibi videre liceret corpus sancti Ambrosii quia,
;

inquit Puricellus, tuuc

non adeo

constabal, In-

nocentiusne, an polius Anaclelus esset legiUmus

PonUfex

Fundatur

vir doclissimus in Vila ejus-

lanenses Innocentium

II

pa|)am non agnoscebant).

per suos idoneos imnlios

dem

Stolam

(id

esl

pallium)

Joannem Palestrimc e|)iscopuni ((juem Anacletus in locum Guillelmi cardinalis Proenestini Innocentio
II

Parmensis ab auctore coailaneo, vel fere coajtaneo scripta, neque advertit eum ordinem temporum non servare. Hic enim anonysancti Bernardi
ait Aliquando cum Mediolani pro hujusmodi negoUis (nempe pro pace Ecclesia; et imperii, ubi neque annum quo hoc contigit designat, neque Pontificein Romanum, qui tunc sedebat) per dies aliquot morarelur archiepiscopum rogavit, ut sibi beaU Ambrosii reliquias videre per-

nius cap, 4C,

addictissimi
aliis

subrogarat, quod

in

isto

schismate in

episcoi)atibus etiam aclum), et

Beltramum subdiaconum

Romanum
clero
ct

niandavit.

Quam

stolam ipse Anselinus Pontifex (qui

II

eam ab

llonorio

non

imj^etrarat),

populo Me-

diolanensi circumstaule et collaudante (assumpsit,

et)

mitterel , quas nocle sequenti vidit. Idein anony-

Anacletum papam ejusque

reverentcr suscepil
:

legatos et legalio-

mus

nem

i^ars

vero

sibi

adverso

inde magis detrahere

et populi

sibi coepit.

At plenitudo cleii

ad

eum quoque

concurrebat, timorem

quoque

et

cleto ex dilectione

reverentiam regi Conrado et papse Anaportabat . Ex quibus apparet,

et

Conradum
qua3

concordia
48.

Anacletum interse concordes fuisse; usque ad Conciiium Pisauum

archiep. Mediolatiensis contra

anno jicxxxiv celebralum duravit.

cap 40, refert gesta ab eodemsancto adversus rebcUionem Mediolanensium, eorumque schisma, et ait Unde cum Mediolanenses contra Romanae Ecclesia} inhibitionem Corradum in regem cOm suis fautoribus elegisseut, vir Dei non formidans terreni imperii principatum, prtefatum Corradum, ejusciue sequaces excommunicatos publice nuntiavit . Ha;c duo Puricelli fundamenla. 30. llla excommunicatio anno mcxxyii lata.
:

Amelmus

se rixas suscitat.

Pergit Landulfus Junior

aEt

acciditanno Mcxxvn, ideoqueanle Conradi coronationem, eoque tempore quo Mediolanenses et Anselmiis
erant ab Honorio
II,

Verum hoc

dum
tatis

hic spes fuit in plenitudine Ecclesiai et civi-

eorum

archiepiscopus aversi
II
;

Mediolani, et venditiones et privilegia, quse

Orieutali
et Urbanus Liprando feceruut, vim suara

non vero ab Innocentio

egregii capitanei de Besana et de Porla

alque homagna, et Gregorius papa Vll

tunc enim S. Bernardus Parmensis Mediolanura profeclus est, et reliquias S. Ambrosii videre voluit, et

papa

II

presbytero

deinde

Conradum jam

regera coronatum,

obtinuerunt,

et oculis

omnium

latueruut

(id est,

et ejus

sequaces excommunicavit. Certe non

ma-

laterent) nulla guerra Mediolauenses ignominiavit,

sed Papiensibus, Cremonensibus, Novariensibus, cunctisque suis inimicis late et splendide ipsi Me-

diolanenses piffistiterunt .

Porro Mediolanenses
lii

ideo Cremeuses defendebant, quia

Cremoiiensi

Ecclesiae contiibuti sese Mediolanensibus applicue-

rant, ut refert Sigouius lib. Hist. de Reg. Ital. ubi

et recte narrat et

bellum a Mediolanensibus hocanno duobus sequentibus adversus Papienses feliciter gestum sed felicilas hffic cessavit culpa Anselmi
;

gnura egisset Bernardus, si excommunicationem illam vibrasset post Decretum Conciiii Papiensis anno mcxxviii congregaU, quod vult Puricellus; sed contra maximopere laudandus quod primus Conradum regem excommunicavit. Quare auctor Vita; sancli hujus prtesulis in ea narratione temporis rationem non habet. 51. Martyrium S. Canuti Junioris. Hoc anno sanctus Kanutus, rex Obotritorum ac dux Sleswicensis, Erici Boni Danise regis fllius, a 3/a-

archiepiscopi Mediolauensis, uli tradit Landulfus

g7io, Nicolai Daniae

est,

regis

fllio,

proditorie occisus

Junior cap. 41, apud Puricellum laudatum num. At ubi Anselmus archiepiscopus contra 331
:

uti

narrant Helmoldus in Chron. Slavorum

cap. 50 et seqq. Krantzius lib. 3 Vandalia;

lib. 1,

ipsas venditioues et privilegia voluit et fecit (quod

accidit

capit.

23 et seqq. ac Grammaticus Saxo

lib. 13,

qui

anno mcxxxiii, cum anno anteriori adversus Innocentium II et Lotharium imper. adhuc
starent Mediolanenses) et multitudo cleri et populi
ipsas veuditiones et j^rivilegia legere voluit
tigit,
;

tamen nefaria; hujus caedis aunum non designant; sed Hieronymus Cypraeus citatus ab Adolpho CypicBO in Annal. episc. Sleswiceusium cap. 21 et

cou-

quod quidam manipulus mililum Mediolanensium captus est a Cremonensibus, etc. 49. S. Bernardus episc. Parmensis ConraPuricellus citatus dum ducem excommunicat. num. 332, perperam credidit sanctum Bernardum

23 , Molauus in Addit. ad Usuardum, Stephanus Stephanius in Not. ad lib. 11 Saxonis Grainm., et Henricus Wolterus in Chronica Bremensi ab Hen-

rum

Parmensem episcopum
lem legatum

et

fuisse Innocentii

presbylerum cardinaII, et Mediolauenses

excommunicasse, quod seculi essent partes Couradi i-egis hoc et duobus sequenUbus annis et his
;

non obstautibus eum communicassecuin Auselmo

Meibomio Juniore tom. ii Rerura Germanicapublicata, hoc mariyiium cuin praesenti anno recte illigasse videntur, hcetBoUandus ad diem vii niensis Januarii, quo sanctus Kanutus colitur, illud circa annum mcxxxiii distulerit; ex dicendis enim eo Christi anno patebit, caedem illam citius contigisse. Ericus Bonus Daniae rex, proflciscens ad bellum Hierosolymitanum Nicolao fratri regnum
rico
,

INNOCENTII

II

ANNTTS

1,

CHRISTI

1130.

453

cum

filio

Kanuto commendavit,
si

accepto jura-

mento, ut
levisset,

nou

redirut, filio

suo,

postquam adorediret, Nico-

regnum

conlraderet b, inquit Helmoldus.

Mortuo Erico rege

laus

dum

Hierosolyma

Loquitur posteaSugeriusde miserabili morte ejus, quam et eodem modo refert Henricus Huntiiidouiensis in Epistola ad Walterum de Mundi Contemptu, recitata a Wartono in fine tomi ii Anglia;
Sacra;,

regnum

oblinuit, eo

esset infantulus .

quod Kanutus adbuc Erat Nicolao regi filius nomine

KaniUus, ubi adolescere
a Lolbario
dixit.

anuo MCXLV scriptam

Magnus, cujus
ccepit,

insidias

verilus,

regnum Obotrilorum

dicit, eam TUomas , inquit Huntindouiensis, princeps magnus juxla Laudunum iu Gallia principans, magnus erat nomine
i)iii

in Prafatione

ejusdem Tomi
:

esse

imperatore emit, seque ejus beneficiarium

quia

summus

erat scelere, Ecclesiisigiturcircum-

Verum

annos Magnus per insidias principem innocentem peremit. 52, Fuit rex Obotrilorum et dux Slevicenpost

aliquot

jacentibus Uostilis,
rat, Si

onmes

aliquem

vi vel

in fiscum suum redegedolo in captione sua tenebat-

sium.

Duo luere Kanuti regesinsanctornm nu-

non

falso dicere polerat:

Dolores inferni circurnde-

?7i;;?je(PsalmollG),Cicdes luimana, voluptas ejus

el gloria,

merum

relati, et marlyrii gloriacoronati, De priori egimus anno mlxxxi, diximus()ue posteriorem, de quo bic sermo, ilUus ex fratre nepotem fuisse, non vero Ulium, uti scripsit Baronius ad annuni mclxiv, num, 50, ubi de cauonizatione sancti Kanuli Obo-

Comitissam contrasolilumin carcere po-

suit; cui crudelis el sjmrcus,

compedes

et supjjlicia

diebus, ut pecuniamextorqueret, stuprum noclibus inferebat, ut eam derideret, A carcere in lectum

(TUoma;), homines crudelissimi quaqua nocle ferc-

tritorum regis verba

vicensis

facit,

Porro Obotriti Mecklen-

bant

burgicam ditionem ac Wagriam tenuerunt, Slevero ducatus est Jutiaj MeridionaUs Provincia, quae Holsaliai ducibus paret, qui

a Daniee rcgibus

ducalum

Slevici in

etiamnum feudum acciLolharium

piunt, Krantzius Ub, 3, cap. 30

ait,

quaqua die in carcerem referebant. proximum, in corde non sine risu gladio transpungebat. Unde gladium sa^pius sub cblamyde uudum ferebat quam vaginatum. Hunc igitur Uomines limebant, venerabantur, adorabant. Fama omnis GalUa; circa illum. Crescebat in
;

a lecto

Pacifice loquens

imp, sanclo Kanuto coronam regiam decrevisse ac regem appellasse Obolritorum a Ea enim provinbac pra;sertim racia in ejus erat procuratione
: t> ;

dies ejus possessio

crescebat tUesaurus; crescebat

scelerati desideras ? Gladio poenilenliam recusans, et a
sic periit,

servitus.

Audire finem

lelbaliter percussus,

tione, ul ilUistraret

Romanum
si

imperium, quod

corpore Domini collum retorquens,

ut

tum

videretur iilustrius,

regibus imperaret.

bene

dici posset

Conveniens

vitce

mors fuit

ista

Addit Krantzius cxisliniarc se nostri sKculi Danorum reges inde deduxisse titulum regum Dano-

tuce .
53.

Obitus Tarasioe Portugalli(e regince.

fol.

rum

Vandalorum, nam moriens Kanutus regium Utulum transmisit ad posteros,subditidem

et

^ra MCLXviii, inquit Sandovalius Documentum a Duarto Licentiato

147, juxta

in

CUronico re-

historicus.
53, Floret

Bomrius Augustodunensis.
EcdesiiE

Hoet

formalo Portugallite, pag. 20 relato,

norius

Augustodunensis

presbyter

obiit regina Tarasia, mater regis Alj)bonsi Henrici Porlugallia; comiUs. Ea regina aj)|)ellabatur, quia filia erat

scbolasticus, qui scrijisit librum de Scriptoribtis

Ecclesiasticis, variaciue alia Opuscula, qua) extant

tom. XX
edit.

Bibliotii.

Patrum

edit.

Lugdun,

et

tom.xu

Alphonsi VI CastellcO elLegionis regis, imjjcratoris nuncuj)ati, et nupserat Ilenrico comiti Portugallia;. Lusitaniam per sex et decem amios rexit, et
diiobus anle

Coloniens. lioc anno composuitseriem Ronia-

mortem

AI])lionso filio

cam

tradidit

norum
tur
:

Ponlificum, Ua;c enim Uis verbis claudiInnocentius H, qui

Uiit

Pontifex ordine clxv,

alioscjue scripto-

seu sponte cedcns, ul nuilti volimt, seu Uello victa, ul alii in litteras misere. Ait Sandovalius Alphon-

Cbristi

anno Mcxxx

Honorium

res Ecclesiasticos conUnuavit Mira;us in sua Biblio-

sum Henricum Tarasia; nem fecisse in Cliarta

;

filium

quamdam

donatio-

originali exUiberi signuin

theca Ecclesiastica usque ad

54, Interitus
a

annum

Thomce de Marla. Anno mcxxx, Tbomas de Marla, dominus de Conciaco, persc-

circiterMDCXL.

vel

notam singularem,

j)tani,
tililia

intus lianc vocein scriPortugallia, et Uoc tempore nonduin genscuti syinbola in usum vocata fuisse. Extat

culor Ecclesiai pessimus, interficitur , inquit auctor Chronici Sancti-Medardi Suessionensis apud

in

summa

Tarasiie

CUronici GolUorum niemoria obitus ad aniiuni mcxxx Uis verbis designati

:

Dacberium tom. ii Spicilegii. Fusius Ua3c mors ad hunc annum narralur in CUron. Roberti de Montc
juxta editionem Eraiicofurti curalam, Sugerius tamen in Vita Ludovici VI, Francia; regis pag. 310,
"vocat

yEra mclxviii obiit regina Tarasia, inaler Alpbonsi, kalendas Novembris, anno secundo regni

cjus,

neiiijie

AlpUonsi,

(jui

tamcn nondum rex

appellabatur.
50. Alpltonsus Castellw rex

eum Thomam
Cociacum
et
,

de Marna, ait(|ue

dominum

fuisse Cociaci, el curii in dicecesi Lauduiiensi iia-

ros movet.

Alphonsus
caji.

primum

in

Mau-

CastelUe rex, ut tiadunt

bilaret

castrum omnino
(|ui

inacccssibile,

Garibaius
so Vll,

lib. 12,

2,

Sandovalius in AljiUon-

captum

ad

mortem sauciatum

fuisse a

comite

fol. 1

15 ct seq. et antiqua Hisloria Toleli aU

Viromandensi RadulpUo,
suasit,

unacum

episcopis et

regni oplimatilnis Ludovico VII Francia; regi pcrul

Laudunum ad idciscendum

adventaret.

eodem Sandovalio exscrijita, jiriiiiam suaiii adversus Maurvs exj)editionem suscej^it, invitatus a quodam j)rincipc Mauro dilionibus suis s])olialo. Iluiic

454

INNOCENT[r

II

ANNUS

2.

CHRISTl 1131.

Alphonsiis rex honorifice excepit, et arce niagni

regis efflagitatu,
tulit.

eum

in

sanctorum numerum re-

momeiiti Rueda appellata ab eo accepta, ut par

pari redderet, in Legioiiis, Custeila3 et Toleti regnis

58. Concil. Uerbipolense.

In

Germania Lo-

eidem terrasassignavit.

/l//j/(0??52<srexingenti con-

tharius inip. Wirceburgi seu Herbipoli Cunciliura

flato exercitu, in liostiles terras

ingressus vaslavit

illarcon, vulgo Alarcos Caslella;-Novae

oppidum,

Almodavarum

Canipi, aliaque oppida.

Regem

in

hac expedilione

comilati

sunt niagnates rcgni,

Tolelanus, ct magiia
teni|iore

de quo Ciironicon Magdeburgense adhuc ineditum ad hunc annum habet o Concilium XVI episcoporum mense Octob. a regeWirceburg congregalur, cuit alluit archiepiscopus Raconvocavit,
:

Raimundus archiepiscopus
episcojiorum pars,
ciui

vemia), Aposlolicu; Sedis legatus

prajvaluit, a Lolhario rege et

ubi Gregorius,

hoc

tenebantur

qui et Iimocentius, qui 1'elro Leoni in electione

gatis

regem ad bellum procedentem

citer

sequi.

B7. Obitus S. Isidori Madritensis.

Hoc

cir-

eligitur et

omnibus ibi congreconDrmatur. Gualterius enim,

suis

anno mortuus est S, Isidorus Madritensis, qui luit siiuplex agricola, ct \itam sanctissimam
in
tio

qui Ravennalensis archiepiscoinis erat,

tii

II

i^artes
est,

cum

InnocenRavennatensibus perpetuo
lib.

matrimonio duxit. Ejus Vita sa'Culo decimo tera Joanne Diacono scripta, et in Actis SS. BoUandianis ad diem xv mensis Maii recitata Gregorius XV, anno mdcssii, Philippi IV Hisi)aniarum
;

secutus

ut habet

Rubeus
lacit.

5 Hist. Ravenn*

qui tamen sicuti et Labbeus tom. x Concil. hujus

Synodi meutionem non

INNOCENTII

II

ANNUS

2.

CHRISTI

1131.

Innocentius papa Parisiis Pascha celebrat.

gium, ornamentum imperiale,

instar galea3, cir-

SequiturannusRedemplorisniillesimuscenlesinuis trigesiinus primus, Indiclione nona, quo Riiemis

in Gallia

culo aureo concimiatum imponunt, albo et palliato equo insidenteineducunt; ipsietiam palliati equos
albis

Concilium celebralur. Ita Codex Vaticanus ubi per annos singulos Innocentii res gestaj scribuntur. Hoc item Sugerius in vita Ludovici regis
post

operturis variatos
,

equitantes

odas perso-

uando

festive geniinati

procedunt. Barones vero

Ecclesia; nostivne ferrati, et castellaui nobiles, stratores humillimi pedes eum equitantem freno deducebant. Quidain etiam prajvii copiosain mone-

Francorum, qui

nonnuUa qua; jtrascesserunt Rhemense Concilium, uempe Paschte celebralionem factam Parisiis, sic narrat de eodem Innocentio papa
:

tam

ul turbain impedientem removerent, jactita-

olnslantein sancti Pascha; diem ajiud

fllia,

bant. Via

autem regia

et salicibus

et fixis stipiti-

nos in Ecclesia B. Dionysii, tanquam speciali

affectat celebrare.

bus pretiosis paleis

et militia cunei, et

(aulajis)

rutilabat.

Cum autem

Hos aulem ob timorem Dei

filia;

et

Ecclesiae

matris, et

gratanter pridie Coenaj

et

Doin. suscipientes, celeberrinidm Deo

perferentes

hominibns

et honoratissime occurreret, nec etiam ipsa Judaorum Parisiensium excfficata defuit synagoga, quse legis

populi multi concursus

adventum ejus odis collajtantes amplexati sumus. Ccena exultationis ergoDoniini apud nos more Romano elsumptuoso donativo, quod presbyterium noniinant, celebrata: venerandam Domini cruciDxionem venerando [iroprocessionem
, ,

litteram, rotulam scilicet et velatam offerens

ab

ore ejus Pontificis

hanc misericordiae et pietatis obtinet supi^licationem Auferat Deus omnipotens velamen a cordibus vestris. Prseveuiens vero ad sanclorum Basilicam coronis aureis rutiscilicet,
:

secutus, sanctissiniffi Resurrectionis Vigilias honore

lautem, argenti

et

plus centies, auri, pretiosarum

debito pernoclavit.
via

Summo mane

vero extrinseca

ad Ecclesiam matutiui instrata,

cum multo
multo Phry-

collateralium collegio quasi secreto communicavit,

ibique
et

margaritarum splendore fulgurantem, divina divine celebrans, Agni veri Paschalis victimas sacrahssimas nobis cooperando immoet
lavit. Fiuita

gemmarum

more Roniano

seipsos pr;eparantes,
ca|)iti

vero missa, erectis in claustro palu-

mirabili onuitu circumdantes

cjus

strato meusis,

malerialem

aguum tanquam

thoris

INNOCENTII

II

AXXrS

2.

CHRISTI 1131.
ista

i55
novi regis consecra-

acciibitati snmerent, cfctera nobilis mensae ferculae consueto niore suscipiuiit. Sed et sequenti die eamdem ab Ecclesia S. Remigii ad principalem, reci-

muni numeratum. At de

lione Sugerius abbas S. Dionysii, qui eain suasit

ipsi regi scniori, ita scribit:

procam processionem

(iterant scilicet). Transactis

et familiares

itaque tribus post Pascha diebus,

cum

gratiarum

actione, et auxilii etconsilii promissione, Parisium

transiverunt. Exinde Galliarum Ecclesias visitando,

eldeearum

copia inopiae suaidefeclum supplendo,

cum

per terram aliquantisper deambulasset,

Com-

pendii demorari elegit, Subjicit post ha;c mise-

randum casum
terrefactus

fllii regis natu maximi, cum perequus cui insidebat porco obvio, eum-

Qui ergo intimi ejus eramus, tormidantes ob jugem debilitati corporis molestiam ejus subitum defectum consuluimus ci, quatenus filium Ludovicum, pulclieriinium puerum regio diademate coronatum, sacri li^iuoris unctione regem secum ad refcllendum aemulornm tumultum constitueret. Qni consiliis nostris acquiescens, Rhemos cum conjugc et fliio, et regni proceribus devenit, ubi in pleno et
,

celeberrimo, quod doininus papa Innocentius convocaverat, Concilio, sacri olei unctione et coronae regni deportatione in
providit regno succcssorem.

dem

adolescentulum dejecit in terrani, desuper

fuit

ipsum equo ruente, quo et modo autem ad leniendum

Quoregis moBrorem de obitu priinogeniti, suaserunt amici, utungi faceret ab Innocentio papa secundogenitum, idem Sugeextinctus.

regem sublimatum, felicem Unde multis quasi

rius

(]ui

aderat historiam

narrat

quam

et

nos
aliis

quodain pra?sagio videbatur, ejus debere amplificari potentiam, qui tot et tantorum et tam diversorum archiepisc. episc. Francorum, Teutonicorum,

paulo inferius subjiciemus, dicturi prius de

Aquitanorum

Anglorum

Hispanorum suscepit

rebus gestis

eodem Concilio. 2. Rhemense Concilinm in qno consecratus Hujus Concilii Lndovicus VII rex Francornm. ' Acta perierc, sed de eo tantum apud Bernardum
in

benedictionem copiosam. Cuniquo pater vivi gaudio defuncti dolorem allevians Parisium rcdiret

dominus papa, soluto

demorari
4.

Concilio, Aiitisiodori delegit

Ha;cSugerius prsesens cuncta spectans

abbatem
centius

Bonffivallis
:

haec habentur in Vita S. Ber-

ac scribeus.

nardi his verbis

papa)

Perlustrata igiturFrancia (Inno-

Rhemis convocavit Concilium, in quo multis ad honorem Dei dispositis, regem Ludovicum vivcnte patre pro Philippo fratre coronavit in regeni. In omnibus his dominus papa
abbatem,
(S.

Concilium

Rursus autem, quod ad idem Rhemense extant duo sermones apud spectat S. Bernardum, habiti in Rhemensi Concilio, alter ad clericos, ad episcopos alter, cum tamen ad
,

episcopos, vel polius in episcopos dicti esse reperiantur,

gnitati
:

Bernardimi
Sed
et

videlicet),

a se separari
iu rebus pu-

quorum

vita

haud
,

esset

consentiens dipotius

non patiebatur, sed cum cardinalibus

blicis assidebat.

qui S. Bernardi nomine evulgati, et inter

recensiti
alterius

privatim quotquot habebant

et oppressis patrocinia

ejus
esse,
in

scripta

auctoris

negotia, viruin Dei secretius consulebant. Ipsc vero

audita referebat ad curiam,

Interfuit

admonuit censura recentior. Nec est quod alio aliquo Rhemensi Concilio ea prior oratio

exhibebat. Igitur soluto Concilio etc.

ibi.

lla;ctantum
casteris

habita dici possit,

cum

constet ex ea,
,

jubente
fnisse,

cidem Concilio una

cpiscopus

cum

Romano

Pontiflcc qui aderat

eam dictam

S.

Norbertus

Magdebiirgensis, cujus
in eodein Concilio

nt ex ejus patet exordio ipsis verbis: qiiod mihi injungitur, videlicct,

ctorcs,
sit'
:

meminit auctor, agens de rebus

gestis'
:

Graveest ut doceam do-

Convocatoque Rliemis Concilio, convcnerunt undiquc episcopi de diversis nationibus, ibi(|ue illum Petrum advenit et pater Norbertus intrusum excommunicaverunt, et electione Inno:

instruam Patres, pnTsertim

cum

scriptum

Interroga patres tuos, et annuntiabunt tibi. Sed prwcipit inihi Moyses iste % cujus maiius gravcs sunt, cui obediendum est non soluin a me, sed

centii

approbata,
,

eumdem Petrum
,

Leonis leoni
Atlulit

rugienti

nisi

resii>isceret

tradideriint.

etiam ab omnibus. Et plusquam Moyses hic. Moysi commissa fuit una plebs Israelilica; isti autcin

autem Norbertus secum Ecclcsia) sua; Privilegia vetustissinia, el fere a vcrmibus consum|)ta, quaj
cuncla

universa Ecclcsia. Et plu(|uam Angelus hic. Cui

Romano munimine
et

fecit

renovari

et corrigi,

apponens ca qua; receperat, de manibus illorum,

qui ea injuste
opportunitas,
violenter rapuerant. Addidit
secreto, ut
[ira;-

enim Angelorum dixit aliiiuando Deus ' Quiccumque ligaveris super terram, eruiit ligala et in ca;lis? Si^cundiim offlcium dico, non secundum meritum. Prscter Deum non est similis ei, nec iu ca;lo, nec
:

terca aliud Piivilegium

cum

daretur

in terra. Hic est Petrus, qui misit se in inarc, cuin

alii

Romana

fultus auctoritate,

ordinem

disciimli

navigarcnt ad Jkslm. Uiius(|uis(|ue

pncpositura sua
iste

suoe religionis in eiiiscopali propagaret Ecclesia.

veslruiii contentus est naviciila sua, lioc est archi-

Hactenusibi dc rebusin Synodo lUiemensi peractis. 3. In eodem quoijue Rheniensi Concilio, rogante Ludovico Crasso
Pontifex Innocentiiis consecravil

episcopatu suo, abbatia

siia,

autem

misit sc in

omnes archiepiscopalus,

abbatias,

Francorum rege, idem in Francorum regem, successorcmque patris, ejus fllium, Lndoyicum etiam nominatum, ejusdcm nominis Scpti* Vil.

praeposiliiras etc,
5. Anacleti excommnnicati tem prmsumptam ostctitantes.

litteroi auctorita'

Hic

vero Rhe-

niensis hujus Concilii occasione describamus

Ana-

S. Bern.

1.

li.

c. 1.

'

ApuJ

Sur. die vi Junii, c. 17.

'

Eiod. xxvii.

Dcut. xxxii.

'

Mallh. xvi.

456
cleti

INNOCENTII
antipapce Epislolam
iii

II

ANNUS
quem
titulo)

2.

6.

CHRISTI 1131.
minas Rliemensis nullatenus
S.

arl

uiuim ex
(caret

suis,

lenta verba. seu

for-

habebat
in

Galliis defeiisoieiii

enim

mides

llucusque Anaclelus.

qua

perstringit

Rbemensem

arcbiepiscopuni,

Quod autem

Norbertus Magdeburgensis

cum

exconuuunicatuin pronuntiavit ipsum pseudopontificem, et Innocentium papam Catbolicum promulgavit, et in ipsum amaro animo amaras

cpiscopus archidiaconum suum, appellantem ad

vomuit cnntnmelias, verbis

istis

'

Roniamim Pontificem snbsccutus nnn fuisset, nec Romam causam prosecntnrus ad Anachtum se contulissol: pro arcliidiacono ad eum ista tum
Aiiacletus, ac
B
si

Dilectionis tna? fervorem,

quem

penes nos

et

legitimiis esset papa, rescripsit'

Romanam Ecclesiam gestare videris, etsi litterarum tuarum series niinime testarentnr, in corde
tamen nostro legimus, quid debeamus de devotione sentire. Proinde quod idiota Rbemensis truncus inutilis, in te el in Ecclesiam tnam nequiter et impudenter egisse dignoscitur, nequaquam te moeror aliquis seu doiorafDciat, praisertim cum in nos et in Romanam Ecclesiam, cui se jnramento
,

Lalor praesentium Allicns Ecclesia; iux ar-

cbidiaconus, ad Apostolorum Limina veniens, a

fraternitate Ina se

vehementius prffigravatum, in

noslra et fratrum prasentia intimavil. Retulilsiqui-

dem
fisse,

le

de prodilione ipsum coram fratribus impeet

tibi

seqne negasse;

canonice satisfactum
igitur statuta die ad
in

in Capitnlo resj^ondisse.

Cum

agendum pro eadem causa

tuam

et Capituli

adstrinxit, qnasi ebrius et vino Ksluans,

bistrio-

prffisentiam devenisset, tequeaccusatorem simul et

num more, multa insob;nter vomuerit, quidem in ca;lum os suum, ut lingua ejus
super terram.
nisus
est

])onens
transeat

judicem (quod omnino rationi

tur) apertius inlelligeret,
lavit, et

et justiliaj

adversa-

Sedem Aposlolicam appelsibi

,

Tanquam

alter

Dioscorus Sedem

terminum, quo
faceret

coram

Ponlifice

Ro-

Apostolicam judicare, dum iniquitatis zeliquod(zeUque) plantarium in Dei Ecclesia fovere

staluam in campo Dura velut aiter Rabylonius^ furiosorum more, quibusque simplimolitur
,

mano

justitiam

nominavit. Post Iianc

ipse asserit, accepta

antem appellationem,
moriffi papae Honorii,

sicut

et

occasione de obilu praedecessoris nostri bona?

me-

eum

ad nos, sicut obtulerat,

cibus suggerit adorare;

stravit, statua, a lapidc

cnm eadem, cui se prode monte succiso, praestante Domino, Telociter conteretur. Porro nos latralus
ejus et ineptias ceu

norum

furias judicamus.

canum latratus, et energnmeFundamentum siquidem

inumbrari, nullis pos-

venientem, beneficiis snis Ecclesiasticis et aliis rebus expoliasti. Perpendat ergo fraternitatis tuae prudenlia, quam gravequamque inconveniens sit, iit illud Sedi Apostolicae Privilegium coneris au-

Dei immobile iterseverat, et catbedra Petri, locus-

que Panli

nullis pra>stigiis

quod ex divino mnnere, atque anliqua sanclorum Palrum iradilione usque nunc per Dei gratiam mernit obtinere, et per Apostolorum prinferre,
cipis merila B. Pelri,

sunt irrisionibus concuti. Ecclesia

namque omnis

pro quo, ne ejus deficiat

fides,

promotionis nostrae, individua nobis cbaritate cobsret, et sacris per omnia

sicut
initio

Romana,

ab

ipse Cbristus oravit,

usque ad finem inviolabiliter

obtinebit. Enproiiter fraternitati tua?

ct

mandamus,
ut
integritate

concordans canonibns,

unum

Dei est ovile, et

ei

Apostolicac

Sedis auctorilate

praicipimus,

quoque^ Esau per agresliaet abrupta vagetur, nt simplicium menles mendaciis consuetis evertat, Jacob tamen simpliciler domi
unus
est pastor. Licet

eidem archidiaconoqua'.
tas:

abslulisti,

cum

restiluas, et quiete deinceps

omnia tenere permit-

habitat, et interveniente matre simplex simplices prsparat patri cibos . At quomodo (ut ha^c interseram) non magis Jacob similitudinem exprimit

proximis aulem B. Martini octavis nostro te conspcctui repra!sentes, plenain de eo justiliam in

nostra et fratrum prtesentia receplurus. Pcr praescnlia etiam
tibi

scripta

mandamus (quemadmotibi

fugiens minasEsau, peregrinari consilio matris suadetur ad externas regiones ,

Innocenlius,

dnm

dum
sis

anteccssor noster beatoe recordationis

filios

mandavit) ut
rius

nostros Ecclesia)

Magdeburgen-

raanente domi Esan

licet primogeniti benediclionis expers? Sed pergit: a Ut tibi omnia breviter perstringamus, gloriosus filius noster Rogerius dux (rex) Apuliaj ad pedes nostros bumililer veniens, nos papam Catliolicum et legilimum dominum suum, prgedecessorum suorum more recognovil.

canonicos ad nosvenire volentes probibere ulte-

nem

non prwsumas, si B. volueris. Nos enim

si

Petri gratiani et dilectiotibi

aut bonori tno nibil

Arcliiepiscopi, abbates

omnes

Apulia>,

Calabris,

sicut

omnis etiam

Orienlalis
el

Ecclesia, Hierosoly-

non rcmanserit, pleno totius charitatis affectu, tam te, quain Ecclesiam tibi commissam diligere, ac pracstante Domino, cupimus honorare. Datum Romae apud S. Petrum XV kal. Julii . Hac ad snnctum Norberlum, qui
detrahimus: sed
in
te

mitana, Antiocbena,

Constantinopolitana nobis-

interea temporis seqnens Innocentinm, inConcilio

cum
idus

sunt, et nos visitant et frequentant. Noveritis

etiam nos soluto Concilio, quod apud

Barum

quinto

Novembris, prffistante Domino, celebraturi sumus, Mediolanum properanter ascensuros. Tu itaque, flli mi in Cbristo charissime, confortare in Domino, et officium tuum viriliter age, et viru1

Rbemensi (utaudisli) el alibi, adversus ipsum antipapam strenue laborabat. 1. Innocentms papa cmn Ludovico rege congreditia-, et visilat Claramvallem, Sed jam qua;

secuta sunt Rlieinense Concilium videamus. Ber-

nardus Bonaivallis abbas

sic

pergit^:

Igitur so-

Ex Cod.

Cass. Ep. xxxvi.

'

Dan.

iii.

'

Gen. sxvii.

'Aaacl Ep. .wiii.ex Cod.Cas. -Bern.ab.in VilaS. licrn.l.ii,c.l,

INNOCENTII
luto Concilio,
rej,n

ir

ANNUS

2.

CHRISTI 1131.

/|57

Leodium dominus papa Romanorum et honorifice quidem susceplns est . Sugerius autem in Vita Ludovici Crassi ponit occursum Lotliarii Innocentio paps factum lioc eodem
occurrit
;

ejus Ecclesiam deilicasse Petrus ejus

monasterii

anno,

sed

ante Rliemense Concilium, atque

:

liis

ipsum verbis describit Visilando itaque Gallicanam, sicut res exigebat, Ecclesiam, ad partes se transfert Lotharingorum (ipse scilicet Innocenlius
papa). Ciii
dii

ipsum Leodiensem conventum Claravallense coeiiobium sancti Bernanii petiisse, ([ui ejus Vilam scri[)sit, idem ijui supra Bernardus Boiia^valiis. narrat his verbis Rediens autem Leodio, Claramvallem dominus pa[ia per sei[isum voluit visilare. Ubi a pauperibus Christi, non purpura et bysso ornahujus lemporis obbas affirmat'. Sed
et post
:

et

imperator Lotliarius civitate Leoarcliiepisco[iorum et episcoporum, Teutonici regni optimatum collegio celeberrime

cnm cum magno

tis,

nec

cum

deauralis Evangeliis occurrenlibus,

sed pannosis agminibus scopulosam bajulanlibus

occurrisset, in piatea ante episcopalem Ecclesiam

crucem non tumulluantium classicorum tonitruo, non clamosa jubilatione sed oppressa modula,

humillime seipsum stratorem offerens pedes per medium sanctae processionis ad eum festinat, aha manu virgam ad defendeiidum, alia fraenum albi equi accipiens tanquam doniinum deducebat. Descendente vero tota statione eum subbrachiando
,

tione affectuosissime susceptus est. Flebant

scopi, flebat ipse

epi-

summus

Pontifex: mirabantur

Congregationis

illius gravitatem , quod in tam solemni gaudio oculi omniuin hiimi defixi, nusqiiam vagabunda curiositate circumferrentur, sed

de[)ortans, celsitudinem paternitatis ejus notis et

jgnotis clarificavit b,

com[ilosis [)alpcbris ipsi

oiiinibus

neminem

viderent, et ab
illa

Haec Sugerius S. Dionysii

secutae inter Lotliarium

viderentur. Nihil in Ecclesia

vidit

abbas. Sed quae

et

ista sint

Romanus quod

cuperet, nulla ibi supellex

nihil in Oratorio nisi

eorum
nudos

Innocenlium contentiones et discordia;, idem qui supra Bernardus Bonaivalhs sic narrare pergit a Sed velociter obnubilata est illa serenitas. Siqui-

sollicitavit affectum,

viderunt parieles. Solis moribiis poterat inhiare

dem importune idem

se

rex

inslitit,

lem|ius habere
sibi restitui

reputans o[)portunum, episcoporum

investituras,

quas ab ejus praedecessoreimperatore Henrico per maxinios quidem labores et multa

pericula

Romana
Leodium

Ecclesia

vindicarat.

Ad quod

verbum

expavere, et expalluere Romani, gravius

arbitrati [)ericuUim offendisse,

sesc a[)ud

damnosa poterat esse fratribus hujusmodi pntda, cum minui non posset asportata religio. Gaudebant omnes in Domino, et solemnitas non cibis, scd virtutibus agebatiir: panis ibi autopyrus pro simila, pro careno sapa, pro rhombis olera, pro quibiislibet deliciis legumina ponebantur. Si forle piscis inventus est, domino papse appositus est, et aspectu, non usu in commune
ambilio, nec
profecit. ILtc ipse de paupertate et observanlia

quam
tebat,

declinaverint Roma?. Nec consilium snppe-

donec murum se opposuit abbas sanctus, (Bernardus scilicet). Audacter enim resislens regi,

Claravallensium.
9.

Quid autem invidia diaboli,

sic

unum

illorum

verbum malignum mira

8.

libertate redarguit,

mira

tunc invadentis, acciderit,

git
:

auctor narrare per-

auctoritate com|)esciiit . Ha;ci[)se.

Inviiiit

diabolus et servorum Dei gloriam,

Hic tu videas redargui

mendacissimum Pein

quos

tauti lios[iilis nobilitabat prasentia, ferre

non
de-

trum Diaconum Cassinensem, dum

gratiam

valens,

dum

in

clioro alacriler psallerent

et

ejusdem Lolharii, cni poslea (ut suo loco dicturi sumus) inha^sit, adversus lam apertissimam veritatem de investituris, affirmat eas ab Innocentio papa in convenlu Leodiensi Lolhario fuisse concessas, sic dicens Innocenlius igiturGermaniam
' :

\ote, pra;sentibus etiam nonnullis ex cardiiialibus,

qui in auditu elads[)eclu

quaiilos fratrum horribili

eorum
(a

delectabnntur,

ali-

iiavorc turbavit.

Nam

et

unus

pra; ca;teris

occupalus

dajinone
esl
:

scilicet),

I)Ias[dienia

quccdam verba locutus

alii

Dlcite, interrili et

ingressus, a Lotliario regejuxta

tur,

virgam
,

ei et

Leodium exci[)iannuhim antiquo ex more con-

quicns, ego siim Christus. Et

plures

tremebundi ad B.
ille

firmans

terram comitissrc Mathildaj condonans . Hnec ipse Petrus, qui adversus Calholicum pa[)am Innocenlium una cum suis pro schismatiet

At conversus ad CKteros orate, inquil. Ac deincc[)s sub silentio eos qui liirbati videbautur eduxit,
:

patris vestigia confugcrunt.

afqiie

compescuit

ut nequissimiis

ille,
iii

qui conputabat,

corum

parte

stetil

ac latioravit, ut s;ppe inferius

ventum
et

pielalis traiisferre coiiabatur

tiieatrum,
iit

ex suis ipsius

scri[)tis intelliges.

Sed

et in

eo eliam

scholam

iniiocenlia; in derisiini,

non,

mendax
asseril.

esse convincilur,
terr;c

dum

juxla

Leodium do-

cxistimatioiiem religiosorum

nationem
ptuin

Mathil(l,-E

faclam ab Innocentio

pcre

[losset,

hoiniiium corrutnsed se proderct, et conalus suos ex[)e-

Nam

Di[)loma Pontificis dc ea re conscrilegitur, ut

riretur iiifirmos. Tanta siijuidem celerilate

omnia

anno sequcnti suo loco dicturi surnus. Siiggestum tantum non exactum dc investitura a Lolliario quod petierat,
,

Roma; datum

sunt sedala, ut personas

velociter

illas

quK

[)ro[)e

aslabant,

oinnino latuerit quodacciderat,

increpatus
,

el malignus hostis non niodo scaudalum eis

Olto Frisingensis afflrmat".

Anlequam

Galliis

quod

[larabat,

inferre ne(|uivcrit, sed ncc ad illo-

recederet lunocentius papa, non invisisse tantum

nobile

rum

notitiam

rem

pcrferre.

Faclumquc

csl

ex co,

monasterium Ciuniacense, sed

1.

et

insuper

ut ampliori se cuslodia fratres munirent, et merito

'

Pelr. Diac. Chr. Cass.

iv. c.

99.

^ Olto Frising.

I.

vii. c. 18.

'

Pclr. Clun.

1.

III.

Ep. xxxiv.

Vi(a S.

Dera.

1.

ii.

c.

!.

Baron.

Tosits XVIII.

458
et

INNOCENTII
et

II

ANNUS

2.

CHRTSTI 1131,

numero

possessionibus deinccps cresceret

fere jjer
:

11. Charissimis et venerabilihus fratribus in

Ciiristi noiiiine a|uid

Claravaliis, et niuitiplicalis conveiilibus,

Cisleiciuni coiigregatls, fia-

omnem

latitudinein loci illius dilataretur religio

ter Petrus

humilis Cliiniacensium abbas, salutem

abbas sanctus ex tunc amplius solito miraculis clareret et signis . Ilactenus de Claravaliensibus Innocentiuin papani excipientibus.
ipse etiam

Prmlcfjium Cisterciensibus de non solvendis Atquid tunc ipse Poiilifex? cum Cluniacensium divilias adspexisset, atque Claravallen10.

decimis.

siuni esset

exlremam
'

iutuitus paupertalem, secun:

duin iliud Apostoli rum inopiam supi)leat

stercienses

Abundantia vestra illostatuere placuit, ne Cibacteiuis

ob quam conveneruiil aelcrnam. Relatum mihi est a pluribus quod litterce. quas pra^terilo aiino charilati vestrai mea iiiimilitas deslinavit, quosdain vestrorum Iffiserint, et a stabilitate non jam noviti;B, sed aiiti(iua3 dilectiunis eorum animos paululum couimoverint. Quaj postquam didici, ferre non valui, ul tanta tamdiu inter nos habila cliaritatis dulcedo quibuslibet occasionibus vel in modico amarescat. Uude
,

monaclii,

ut

factuin

esset,

ilerato

pra;sentem Ejiistolam mitlo,

ut, si ita est

decimas persolverent Cluniacensibus , sicque illa dura pensitalioiie eos reddidit absoliitos. Quo facto vebementer Cluiiiacenses iieitinbali sunt, cumque parere cunctarenlur fueruiit censuris Ecclesiae compellendi, neuipe excommunicatione terrendi,
,

ut audivi, Issioui

quam prima

inlulit

sequens me-

deatur, et glulino sancti Spiritus diversa conjun-

gente

quaiitalibet

noslrarum scissura mentium

uniatur. Viderint primae illius Epistolae lectores,

quo eam
tati

spiriiu legerint,
:

Qua de causa eorum abbas Petrus ad eunidem Innocenlium papam querulam

et inlerdiclo niulctaiuli.
salis

sint

novi ego

me

aliquo dictuin accipile)

tatis,

quo sensn ejus interpre((|uod tamen sine fastu non su|ierbia3, sed humili-

scripsit

Epistolam-, ubi inler

alia

Rogat
ut ab

non

discordiie, sed |)acis in diclandospirilura

igilur, veiierabilis pater, fldelis et

semper subjecla
,

habuisse, et teste eo, queni fallere nou possum,

cliaritati

majestati

Apostolica?

congregalio vestra
(Cluniacenses

quam

iu

cordibus noslrorum decimaruin

periclitari

amore paterno novi

sis

fllii

(nemi^e OrdiiiisCistercienscilicet),

illarum occasione

videbain

eo

modo

nuper

exorti))

veteres

providere voluisse. Et quia vac peccatori dicitur,

nolui juxta Proterram ingredienti duabus viis pbetam in corde et corde loqui % nec coram amicis, inter (juos omnia nuda esse debent, duplicitatis
'

non expellant. Quoniam etsi novi diiigendi, non tamen inopter novos, nisi promerucrint, sunt veteres abjiciendi. Recordaniini, quantum ab autiquis in populo Dei piimogenilisdeierretur ut nisi Esau priniogenita vendidisset, nunquam ei, licet
:

sauetior Jacob, in
dico,

primogenitorum

diguitate,

non
Si

dum nodum sine tegmine coinmuni congregatoruin consilio ad dissolvendum efflcacius laboraret. II;cc
velamine cor velare, ut
sapieiilia vestra videret,

prffiferretur, sed

nec etiain coiiferretur.

tota fuit causa scribendi

quae

si

tunc ignota ali-

ergo primogeiiiti sumus, dignum est, utquod non vendidimus, pro junioiibus non perdamus etc.

quos scaudalizare potuit

nunc saltem, me mani-

festante, retecta, opto et precor, ut fratribus clia-

Sed

in

Epistola sequenli

'
,

quam eodem argu-

rissimis ad |)leiium salisfacere possit. Quiescoenira

mento ad Ilainiericum cardiualem diaconum cancellarium dedit,

digna qute hic describerelur, nisi cusa reperirelur, quaj possit a cupieiilibus legi. Porro non a decimis tantum Cluuiacensibus persolvendis exempli sunt Cistercienses, sed eliain ab
soliti eraiit

isla lusius pertractavit,

delector et delectabor in , etiam Issus non discedam a vobis. Quod tanien tanto|iere cupio servare vobis; servale nihilominus et uostris et nobis . Haec Petrus. Quibus

et qiiiescam in vobis
:

vobis

videas quales esse cousueveiint inter sanctos querelae

solvere

quas saecularibus clericis (luarum gralia querel;e in eos

iis,

et dissensiones, in

quibus ne charitas, quae

est

vinculum

perfeclionis, dirumperetur, raagna

suut magnopere

dilatatcc. Exlat de his Epislola Richardi arcbiepiscopi Cantuariensis ad abbatem Cisterciensem, apud Petrum Blesensem *, qui in flne

in

priuiis adbiberi consuevit industria. Sed

quo-

niam

dum

hic

sumus mortales

miseri, nonpenilus

liberi,

quos

et pertingi interduniavitiissit necesse,

hujus claruit. Sed redeamus ad Petruin Cluniacensem abbatem, qui scripsit tunc etiam querelis plenam ad ipsos Cislercienses de his ' Episoecuii

inter pares ffimulatio solet oriri ct contentio, quae

etiam cuin Cbristo manentesexagitavit Apostolos%

cum

inter eos coiitenlio facta est,

:

stolam. Quffi quod a nonnuUis in deteriorem partem esset accepta, idem Petrus anno sequenti ad

retur esse major

iiiter

quiseorum videipsum Petrum et S. Bercbaritatis la3Sioue

nardum quaedam sunt absque

edsdem

excusatorias litteras dedit, quibus cliaritas, quai aliqua ex parle inter eos loisa
videri posset, arctiori vinculo,

Cistercienses

oborta dissidia,quoruin causa hincindeab ulroque scribcnda; fueruut elucubratissimae apologis, Sed

tino conipacta persisteret. Qua)

imo insolubili gluquod brevior sit,

de bis

alias.

nec remorari diu lectorem possit, hic describcudam putavimus, sic enim se habet ^

hmocentius papa in Galliis Lexoviense monasterium restituit, florentibus ubique ordinibus

12.

monasticis

ct piis viris.

Sed redeainus

ad InnoGalhas,

cenhum papam
i

qui lustrans (ut dictum

est)

2. Cor. VIII.

Petr. Clun.

1.

iii.

Ep.

xxxiii.
1.

praeterquam ab Aquitanis, ab oninibus exceptus

3 ibij.
'

Ep.

XXXIV.

Pet. Bles. Ep.

i.xxxii.

' Petr. Clun.

Ibid.

Ep. XXXVI.

ui. n. 35 ^
Eccl.
II.

- Psal.

XI.

Marc. ix. Luc. ix.

INNOCENTII
est

II

ANNUS
ipsis,

2.

CHRISTI 1131.

459

summa cum

Teneratione, et a

Jiidreis

nosfro consilio noluerunt; et sicut dicebant, die

constitiita

quos cuin libro

legis Parisiis sibi occurrentes

:

despexit, sed adspesit Innocenlius, dicens

non Rogo

pro eodem

negofio ad nos revcrsuri, ad

idcirco reverentia; veslrae

propria redierunt.
notificamus, ut
et
si

Exc

Deum,

ut velamen

oculorum Yestrorum

auferat,

ulterius in hisinstare voluerint,

petierinl
in
:

ut qua; libris his veritas conlinetur a vobis intelligatur. Qiii

de Cluniaco abbatem

nequaquam

aulem Innocentium

visitaiitem recipere

eligant

quod ignorant, sed

nobis, nui melius

detrectas?ent,

numen ullorom

passos esse, auclor,

facit,

vuUum

pecoris nostri agnoscimus,

causam suam

qui ad Sigebertum Auctarium posuit, lidem

constituant.

dum cum
mata

ait,

quod hoc anno Novionensis Ecclesia una

ob
id

civitale paene tota prodigiose incendio concresil,

providebimus nos fideliter lales Eccl. ministros, perquosonnn'polenti Dom. in monaslerio Lexoviensi quaiitum ipse desi

Hoc

fecerint,

quod Innocentium

cives iion rece-

derit, laudabiliter serviatur;

idemqiie locus,

etsi

pissent, soil verbis derisoriis illum contenipsissent.

non ad pristinam
stalum
,

integiilatem, ad meliorem

tamen

In visitandis autein provinciJs Gallicanis, Inno-

divina cooperante clementia, reparetur.

si

quod maxime doiuit, iuit invenisse celeberrimum illud monasterium Lexoviense olim observantia monastica florentissimum, jam penitus
centius

In hanc sententiam,
rescribite . H:cc ad
1-4.

placet

et

nobis et ipsis

Innocentium papam Petrus.

Sic igitur tarn innovalione plantariorum,

nioribus detfrrimis deforniatum, nuila reguiaris

forma decorum: ad reparandum consilium

vitae

(]uod in statuin iiristinum

illud iniit, ut ex Clunia-

quam amputatione vilinm sarmentorum Galiicana his iemi)oribus mirum in modiim Ecclesia illustrabatur, de

qua ha^c Robertus

a

in

Appendice ad

censi

coenobio peteret

Petrus Cluniacensium

abbatem. Quod ubi abbas, litteris Pontificiis

iliis

Sigeberlum
chra
et

Erat, inqiiit, circa ha?c tempora pul-

admonitus, visus esset imiilerc, frustra se laborasse ad eiimdem Innocenliuin papam redditis
significavit lltteris istis
'
:

et decora faciesEcclesiae diversorum Oidiniim professionum circumdala varietate, dum hinc Pramonstralenses, hiiic Cistercienses, inde Clu-

13.

Sumino

Poiitifici et

noslro speciali palri

liuinilis

domino

papa; Innocentio,

frater Petrus
et

niaceiises nionachi, tum et diversi habilus professione sanctimonialcs, et mulieres Deo devota in conlinentia atqiie paupertate sub obedienticS jugo

Ciuniacensium abbas, salulem

Fratres
scripta

obedientiam.

Lexovienses
vestra)

ad

nos

venerunt
,

regulariter viventes, fervore religionis invicem provocarent, et nova cerlatim diversis in locis

paternitalis

nobis deferentes

ia

monasteria fundarenl.
Caithusienses et
ijisi

Cum

his

etiam monachi

quibiis et destilulio

quondam

magiii Lexoviensis

paiilalim pullulabant, etc.

monasterii paterna pietate a vobis defletur, alque

ut in

Porro

in Galliis

isti

[dantati etiain tians

mare pro-

eodem

loco de fratribus noslris

abbatem

et

officiales

necessarios

concedamus

nihilominus

nobis injungitur, per quos nimirum,

laudabiliter scrviatur, et lam nobile
in sui slalus pracrogativam

secundum

pagarunt palmites suos. Nam ut de aliis dicere pnetermittamus, modo de Praemonslratensibus hffic habet idem auctor lioc anno, sed jiaulo superius
:

litterarum lenorem, omnipolenti Doiiiino ibidem

In

Syriani

et

PalcTslinam de Prirmonstrato

monaslerium
integrita-

fralres missi, nonnullas abbatias a;dificariinl .

De
rex

et iiristinam

quorum una
Balduinus
tur.

S.

Bernardus
' :

in Epislola ad Pr.'?mon-

tem, di\ina cooperante clementia, reparelur. Quod prajceplum debita quidem reverentia suscepinius,
sed pro sui difficultate
nius.

stratenses ha!C habet

Apud Hierosolymam
locum
S.

dum

viveret,

Samuelis donavit

non mediocriler
nova fundari

forinida-

nobis, et mille aureos simul de qiiibus aediticarehabiiistls .

Nam

sicut novit sapienlia veslra, in negotio

religionis facilius possunt

quam

vetera

Vos dono nostro et locum hnbelis, et aureos Sed et ex eadem Francorum gente

reparari. Quia

secundum

B. Gregorium, liominlbus

aliter institutis

durum

valde videtur, in mente

mililares cxorla; tunc florebant in Orienle et Occidente religiones, de qiiibus hic idem qiii siipra

flcat

nova medilari. Qui eniin nova tanlum a;dieuin in veterum deslructione non oporlet laborare, Qui autem vetera reparare nititur, duplici cura conslringilur quoniam iiii et velerum deveteri
,
:

Robertus o Ad ha!c etiain militesTenipli Hierosolymitani, fratres qiioque de Hospilali sub reiigioso habitu continciilur viventes, ubi(|ue so muiti(ili:

caiido diirundebant, et qiunc poteranl, vel de labo-

slructio, et

novorum

inciiinbit ffidificatio.

Super

ribus
0[)us

i)ro[iriis,

vel de fidelium eieeniosynis, ad

haec ct vestroe Cluniacensi Ecclesiaj nos qui

rem
sicut

novimus, valde timemus, ne frequenler,

ScBpe
fit

Dco militanfium, vel infirmorum quorumque vel iiau[)eruni Hierosolymam petcbanl sed praj:

ad

alias
aliis

Ecclesias, Iranslatls

fratribus

nostris,

quod

refrigerium, nobis inferat delri-

sules Ecclesiaruin, ac [irinciiies sirculi prom[itissiinc aniiuebant, vel eliam s[)onfe oflerebant terras,
prata, nemora , et ca.'lera quie monasterii a;diQcandis erant necessaria . At de origine llospitala-

nientum. Postposuimus tamen oinnia isla, et fratribus supradictis ad nos venienlibus abbatem ct
officiales necessarios, juxla

quod nobis injunclum

illi

riorum
Tyrius
15.

ca;leris

Ordinibus antiquioie egit Willelmus

bello sacro
*.

fuerat,

dare parali
sibi

fuimus. Sed
utilia

nobis valde

in

Commeutaiio de

damnosa,
>

parum
iii.

posluIantes,acquiescerc

Eodem tempore

cuni in Galliis moraretur

xviu.

Pclr. Clan.

1.

Ep. xJlii.

'

Bern. Ep. cclii.

WiU, Tyr.

1.

c. i, 5.

4G0
Innoccntius papa, innotuil
naclius, cui el audiendi

INNOCENTII
ei

II

ANNUS
mo-

2.

CHRISTI 1131,
16. Balduini rer/is obittts.

sanclus Aibertus

Sed

et

hoc anno

peccatorum coufessiones

Baldiiinusrex Hierosojyinorum, Cbristi verus confessor, post liberatam a Turcis

(quod et Pascliaiis concesserat) Iradidil aucloritatem plenanique facullatem quo ministerio idem
:

irruentibus Antio-

cliiam,aegritudineaffectiis, liabituiii religionisassu-

sanclus quam|iIurimos ad meliorem

frugem ex
a

mens,

immenso peccatorum
vertit, Extaiit rcs al}

guryite Deo adjuvante conj^^esta;

eo praeclare

Roberto

'

ejus

aiquali couscripta;.

Innotuil

eidem quo(iue

reguiarem professus si viveret, Deo spinlum reddidit undecimo lialendas Septeiiiluis: in cujiis Iocmiu gener ejus Fulco comes Turonensium est subrogatus decimo oclavo kalenet vitam
feliciter

PontiDci egregia sanctiludo Leopoldi Ausfria; mar-

das Octobris, ipsa die Exaltationis sancta; Crucis:

ha3C pluribus Tyrius'de bello sacro. Quo eliam anno moriturus Steplianus rex Hungaris, in sig-uuni poenitentiffi et ipsemonasticum induit habitum, cui successit vir pietate iiisiguis Bela.

obitum laudibus pra;pervenit autem idem sanctus dieare consuevit virtutum suarum fulgore coruscus usque ad annum Domini miilesimum centesimum trigesimum
cliionis,
niirilicis post
:

quam

sextum, ut Acta ejus canonizationis tcstantur

'.

' *

die

Apud Sur. XV Nov.

die vil Apr.

tom.

ii.

Extant apud Sur. tom. vi.

WiU. Tyr.

1.

xiu.

c.

ult. et

I.

xiv. c.

Amio

periodi Gra-co-Romaiiae 6624.

Anno ^rte Hispan. 1169. Anno Innocentii U papa

2.

Flegirae

626, inchoalo die 28 Nov., Fer. 2.

Jesu

Cliristi

1131,

Lotliarii reg. 7.

Joannis Comneni imp. 14.

1,

Innocentius II Mauriniacum venit.

1

A
II,

S. Laurentii et

omnium martyrum

Christi.

Inter

num,

ad 15. Profectionem Gallicam Urbani

II,

eas venerabiles personas, quae huic sanctae conse-

Paschalis

Gelasii

II, et Callisti II

Ponlificum Ro-

manorum

suis locis supplevimus,

II

annoque

prae-

crationiadfuerunt, venerabiliores fuerunt episcopi cardinales, Guillelmus Prirueslinus, Mattlia;us Al-

cedenti de Innocentii

narravinuis.

Nunc

quae

in ideni regnum adventu hocauno aBaroiiio omissa

banensis (qui anno superiori legatus in Franciam missus non fuerat, ut putavil Baronius, ut vel
hic

6 variis scriptoribus eruere conabimur. Henricus itaque Angliae rex, qui Normaniiia, ubi tunc morabatur,

locus ostendit), Joannes Ostiensis, Guido Tiibi

burtinus . Nominantur postea

cardinales pre

Carnotum
est

properavil, die xiii mensis JaII invisit.

sbyteri, et diaconi qui adfuere, tuin

Bernardus

nuarii hujus anni, Innocentium

Sta-

abbas Clararumvallium
Petrus

tutum

in

curia
a

inquit

clironographus

in Gallia diviui verbi famosissimus praedicator erat,

,

qui

tum temporis

Mauriniacensis,

hinc ad patricium

Romanorum,
II)

Teutonicorum regem (nempe Lotharium

iter

dirigere, et de Carnoto statione priina Maurinia-

cum

hospitari .

Mauriniacum vero

est in

subur-

bio Autissiodori; a monasterio Mauriniacensi aberat abbas, ad quem velociter a monacbis nuntius

Abailardus monachus et abbas (nempe Ruyensis iu minori Britannia) et ipse vir religiosus, excellentissiniaiuin rectorscholarum, ad quas paene de tola Latinitate viri litlerati confluebant, etc, Gaufridus autem Carnotensis episcopus ad popu-

luin

sermonem

fecit,

missus, Abbas et prior

accurrunt velociter,

et

peractis, luce terlia

jam pffiue ingredientem Mauriniacum dominum papam suscipiunt gaiidenter, procurant solemniter, Altera

tatu laetus discessit,

talitale

His itacum maximo tripudio domnus papa cum suo comiac maximas gratias pro hospi-

reddens, ad
fuit,

suum

vero die (nam biduo apud nos mansit)

Leodiuin

profectus est ,

colloquium, quod apud Quibus ex verbis

episc.

altare

papam, curiamque abbas supplex adiit, quatenus quod erat ante crucifixum consecraret, humiHter postulavit
carnati Verbi
et

perspicuum

flt,

Gaufridum Cariiotensem

nondum
ideoque
ctoris

Sedis Apostolicae in Gallia legatum fuisse,

et errasse eruditos,

impelravit.
scilicet

Anno

igitur in-

qui niartyrium sancti

mcxxx (anno
in

a Pascbate in-

ThonicB prioris monasterii Parisiensis Sancti-Vi-

choalo), XIII vero kal. Februarii, a

domino papa

Innocenlio

II

Ecclesia Mauriniacensis ccenobii

cum hoc cum certum sit,

vel

superiori

anno connexuere,

illud coutigisse Gaufrido episc.

consecratum

est altare ante

cruciflxum, in honore

Carnotensi legatione Apostolica in Galliis fungente.

INNOCENTn
2.

11

ANNUS

2.

CHRISTI 1131.
regem
et

461
reginam coronavit.
yEsti-

Concil.

Leodiense.

etc.

Pergit clironogra-

celebravit, ibi
niali

phus

aUbi Lotharius rexAlaniannoruin, patricius

sunt a quibusdaui xxxii episcojii et abbates

ac imperalor
cliiepiscopis
,

Romanorum,
episcopis
et

cum omnibus

arsui

procoribus regni

Innocentium papam pairemque recognoscit, et se cum eo Roinam iturum, et in Sedem propriam restituturum sacramento spoponclit . Agebatur tunc de canonizatione sancti Godehanii episcopi Hiidensheiiiiensis, annoMxxxviii demortui, ulisajculo prtPcedenti diximus,
stis

quos fuit unus sanclus abbas Bernardus Claraevallis. Rediens papa a Leodio Claramvallem divertit, qua; est abbalia celeberrima,
afTuisse, inter

ubi sanctus Bcrnardiis abbas erat, sita in Campania [)roviiicia ad Albiilam FI. tribus leucis a confinio Biirgundiac

distans.

Anselmus Gemblacensis
II,

in

Chron. notal Innocentium

dum

Leodii essetj

et

auctor

anonymus

te-

conju(/atos presbyteros cxcommunicasse.

4. Innocentius II Parisios venit. Chronographus vero Mauriniacensis prfficedentibus ex eo supra in medium allatis subjungit Exinde (sc. ex urhe Leodiensi) rediens Innocentius in Galliam, diuque Autissiodoro commoratus, cum teinpus
:

oculatus eorum, quaj narrat in Appendice de

Miraculis a sancto prasule in \ita patratis, quae

extat in Aclis SS. Bollandianis ad

Maii quo cohtur, cap.

ait

In

diem iv mensis Leodicensem

civitatem curia indicta

est,

ubi Innocentius p;ipa

parte Galliae

cum Romana

Ecclesia, et

magna

cum

convocati

Concilii,

quod

in feslivitate beati Lucae

,

Lothario rege et fere universis episcopis Theutonicae regionis,

Evangelista;

celebralurus erat

a[)pro[)inquaret,

convenerunt; ut de violentia Ro-

conciliato prius

apud Turonum Gaufrido Martello

inanoG Ecclesia per

tum

tem[)oris

Petrum Leoiiis perpelrata, qui papatum si!)i violenter iisuri^avit^

nobilissimo et streiiuissima; indolis adolescente,

comite Andegavensium,

pertractarent; et quahter illud iilolum, in templo

nianensium, rursus

[)er

Turonorum atquc CennoAurelianensem Stampenpraesentia Parisius

Domini positum, destruerent, elaborarenl. Factuin igitur est, ut ad Dominicam Lcetare Hierusalem (Dominicam nempe IV Quadragesimae, quae hoc anno in diem xxix mensis Martii cadebat), ad praedictam civilatem multi Catholici viri, tam cum
Aposlolico,

semque rediens provinciam, sua

illustravit. Ingredienti tola civitas

obviam

ivit.

Sic

homo

ille

et

comitate vultus

et affabilitate

sermo-

nis, intuentium mercabatur benivolentiam. A rege Ludovico fllioque ejus Philippo favorabiliter exci-

quam cum

rege convenirent, et de

pitur,

et

egrediens ab urbe honorabiliter edu-

communi
praeses

statu Ecclesiae pertractarent. Inter quos

citur .
5.

noster Bernardus (episcopus Hildenshei-

mensis)

majoribus nostraj Ecclesia; assistens, videns opportunitatem ultro sibi collatam, ipsum

cum

celebrat.

Ccenam Domini in monasterio S. Dionysii Huc revoco quac scribit Sugerius in

Vita Ludovici regis VI, pag.

et Ecclesiffi confajderala (in

2l8:Pace imperii

Apostolicum cum omni curia Vilaque pasloris nostri coram

pcr

Romana

aggredilur;

urbe uempeLeodiensi)

ipsis recitalur, et ut

eum

in Ecclesia

Dei canonizotur, devotissiine

instantem sancti Paschae diein (nempe xix mensis A[)rilis) a[)ud nos in Ecclesia B. Dionysii (duabus
leucis ab
ciali filia affectat celebrare.

preces funduntur. Sed

manffi Ecclesia;

cum

consuetuilo

sit

Ro-

in generali Concilio

sanctos Dei

urbe Parisiensi distante) tanquam speNos auleinob timorem

filia;,

canonizare, quod tunc temporis in Rliemensem ci-

Dei et Ecclesia;, matris et

Coena; Uoinini susci[)ientes,

gialanter pridie
et

vitatem in feslo S. Luca) indictum fuerat, accepto

consilio, petitionem Ecclesia; noslraj

celeberrimam Deo

usque in

pra;-

dictum locum dislulit, ibi^juc defiuilurum certissime promisit . 3. In eo Lotharins II imperator coronatus.
^gidiiis Aurea;vallis

processionem, adveiitum cjus odis exultalionis colkutantes am|)hxati siimus. Coena ergo Uoinini a[)ud nos inore Romano et sum[)tuoso donativo, quod [ircsbylerium noini[irolereiites

hominibus

mona? terii Cisti^rciensis mona-

nalur (est donativuin

quod summi

Pontifices

chus, quitestaturse Historiam pontificum Lcodien-

distribuere solent, maxiine

cum

inaugurantur, ut

sium

desiisse scribereaniioUoiiiini MCCLi,cap.27,de

in ui

adventu Innocentii papiu

:

bem Leodiensem

haic

niullis excm[)lis ostenditur in Glossario Uucan^-ii in voce presbyterium) celebrata, venerandam Do-

o Anno Domiiii mcxxxi, Giegorius, qui habet Innocentius dictus est Secundus, multo coinitatu

niini crucilixionem

venerando

[irosecutus, sanctis-

sima; liesurrechonis vigilias

noclavit.

honore debilo

j^er-

episco[)Orum

et

abbatiim a Francia in Lotharin-

Summo mane

giam transil, ct Dominica iv Quadrugesinni; (legendiim Dominica iii, ul sequenlia indicant), qutc
est

Ecclcsiam martyrum
liuin

vero exstrinseca via ad instratacum multocollatera,

XI kalend. Aprilis, Leodium venit.

rtge Alemannia;,
et a

Ibi a

Lolha-

rio

domino Alexandro Leo-

collegio ([uasi secreto commeavit ibique luore Romaiio seipsos pra'[)araiih;s, multo el mirabili ornalu circumdantes, cqiiti ejus Frigium
(seii ficis

diensi ej)isco|)o, et aliis multis e[)isco[)is et abbati-

bus,

tam Lotharingis quam Transrhenensibus, muneribus bonoratur tola civilas in obseqiiio fervet, et Dominicain medio Quadragesims (qiiarta
;

Phrygium, |)ra;ci[)uiim ca[iitis summi Poiitiornamentum, de quo vide dicta anno mcvii
2,)

nuin.

oriiamentum im|)erialc

inslar galea) cir-

scilicet)

ab

Eccletia

Sancti-Martini

in

[lublico

culo aureo circiniiatiim im[)oiiuiit, albo et ()alliafo cquo insidenlem educunt, i|)si eliam |)alliati equos
albis

monle usquc ad Ecclesiain Sancti-Lamberti publicam et solemnem exhibuit processioaem ; missani

operturis

nando

varialos equitaiites, odas persofesUve geminali proccdunt. Baroncs vero

462

INNOCENTII

II

ANNUS

2.

CHRISTl 1131,

Ecclesioe nostra? feodati, et castellani nobiles, stra-

iniraculorum, cujus ad diem xxvi Novembris in

nuiltls

pedileseum e(]uitanlem fraeno deduceliaiit. Quidam etiam prrevii copiosam iiionetam, iit luri)am impedientein removerenl, jaetilabant. Via autem Regia, et salicibus et flxis stipitibus
tores luiiiiillimi
preliosis palliis rutilabat.
6.

Martyrologiis mentio, ul vldere est apud

liujus rei

Bollandum cilatum. Ad perpetuam

meet

moriam

aidlficata Parislis est Ecclesia juxla anli-

quam
8.

Basilicam,

dicataque Deo sub bonore

Pascha ibidem celebrat.

nomine
a

B. GenoveftE de

Miraculo Ardentium.
et

Cum autem
ei

et

Ignis sacer
sccvit.

militiaa cunei et populi muiti

concursus
ipsa

liono-

Gallia
Gallia.

Hoc
:

hoc

praicedenti sceculo in
est

morbo igneo diu vexata

ratissime occurreret, nec

etiaiii

Judaiprum
quffi legis

Parisiensium excxcata defuit Synagoga,

lilteram, rotiilam scilicet velatam

Nain Gaufredus prior Vosiensis scribit ad annum mxciv, Aquitaniam tunc temporis eo atrocissime arsisse
et

(vide qiia!

anno

ex

omni

parte ad S. Martialem

guperiori
/2//a,

num.

27 de rotulo, qui idem est ac ro-

Lemovicensem

contluxisse iiopulorum ac princi-

diximus)

otlereiis,

ab ore ejus hanc miseri:

pum
rentes

turnias, ejus interventu

:

levamen mali quaeexennte,

cordite et pielatis obtinet supplieationem

Auferat

tumque Sanctum-Pard ulftim innumeris

velamen a cordibus vestris. Perveniens ergo ad sanctorum Basilicam coronis aureis rutilantem, argenti et i)lus centies auri preDetts omiiipotens

coruscasse miraculis. Saeculo superiori

sancti Antonii abbatis Congregatio hujus morbi

occasione in Delphlnatu instituta, annoque mcxxviiJ

margaritarum splendore fulgurantem, diviua divine celebrans, Agni veri Paschalis victimas sacratissimas nobis cooperando
et

tiosarum

gemmarum

idem

ignis sacer extinctus est Suesslone precibus

Dei|)arre Virginls,

qua de
;

re Magister lltigo Far-

situs scripsit libellum

quem
in

Picardus canonicus
Notis

immolavit. Finita vero Missa, ereclis in claustro palliis strato mensis, materialem agnum tanquam
tboris
acculjitati

regularis

Sancti-Victoris,

ad Epistolam
Ms. in Bidicil

XXXV

dlvi

Bernardi,

testalur inveniri

fercula

sumunt, cailera nobilis meiisae consueto more suscipiunt. Sed et sequenle

Ecclesia Sancti-Remigii ad princi-

blioth. Victorina, cujiis aliud exem|>lar Ms.

se vldisse in

Oudinus

in

Supplem. de

Script. Eccles.

die

eamdem ab

Hugone

Farsito. Editiis est Ilbellus iste ad calcera

palem reciprocant processionem. Transactis ituque

tribus post Pascba diebus,
et auxilii et Concilii

Hlstorlffi GallicjE

B. Mariae Suessionensis a jiaucis

cum gratiarum

actione,

annis, Parisiis. Scripsit ad

certi loci Eiiistolas

Hugonem abbatem

in-

promissioiie Parisium trans-

meavit. Exinde Galliarum Ecclesias visitando, et de carum copia inopiaj sute defectum supplendo,

cum

per terram aliquantisper deambulasset,

Com-

pendii demorari elegitB,quod oppidum est xviii

leucis a Parisiis in Boreani distans.

Recitat liunc

locum Baronius, sed ad intelligentiam eorum quaj in inedium adducimus, liicomittendus non fuit. 7. Igneus morbus Parisiis tniracidose sanattir. Anno superiori igneus morbus, seu sacer quidam ignis, populum Parisiensem invaserat, cui sanando medicorum remedia inutilia fuere. Stephanus urbis Parisiensis episcopus conslituit processionum dies, quibus sanctorum reliquitE ad
Sugerii

duas sanctus Bernardus. Plures tamen per hwc tempora fuisse Hugones Farsitos, ostendit Mdblllonius in Nota ad Eplst. xxxv divi Bernardi, ideoque incertum, an Hugo iste idem slt cum eo de quo loquimur. Denlque Anselmus Gemblacensis in Cliron. ait, an. mcxxix, hanc plagam ignis diviiii Carnolum, Parisios, Suessionem, Cameracum, Attrebatum, ct alia mulla loca pervasisse et ope Genilricis Dei Marice extinctam fuisse, quod plurlbus narrat.
,

9.

Innocenlius II varias ttrbes perlustrat.

Parislls

Rothomagum,
II

indeiiue

Bellovaciim Innoin Biblioth. Clun.

centius

profectus

est.

Nam

pag. 1393,

refertur Rescri|)tum
S.

datum

Belvaci

per

niauum Aymerici
,

R. E. diaconi card. et
,

Ecclesiam Catbedralem bealissima! Dei Genitrici

dicatam deportarenlur.

cancellarii

\I1I

kai.

Junii

Indict. ix,

Incarn.

Tandem

ad eaindem Basi-

Dom. anno mcxxxi,

centli

Ponlificatus vero domini Inno.

licam dclatae sanctw Genovefai Parisiorum patronoe reliquiac; statim atque eani ingressi sunt, qui ejus

papae

II

anno n

Imioceiitius donalionem
sterio Cluniacensi factain

Eo Rescripto confirmat centum marcarum monaab Henrico Angli.xrege;

thecam ferebant, omnes tribus excei^tis, sanati sunt, nec ultra id tempus morbus sa!viit. Auetor anonymus, qui qua; viderat refert, apud BollanJanuarii, quo sancla Genovefa dum ad diem colitur, pag. 152, ait:Venit sequenti anno ad parles istas, felicis memoriai Innocentius papa, qui
,

ailque Pontlfex:

a Ilaec

donatio apud

Rolhomagum
Malo, die
prae-

ab eodem

filio

noslro Ilenrico rege, Incarnat. DoIndict.

ix,

minicte an.
sentia facta

mcxxxi,

mense
viii

Dominica, in nostra
praesenlium,
et

et fratruni

nostrorum

est.Tum nomina
,

cardinalium

audito miraculo, et virgini (neinpe Genovefa:') gratias

aliquot epifco[)orum ac

egit,

ipsumque miraculum tanquam

indefi-

referuntur

ct

abbatum nomlna Oldegarii Terraconensis

cienti laude

dignum

anniversarii laude donavit.

arcliiei)iscopi,

Gaufridi Carnotensis episcopi, Ber-

NuUi auteni in dubium veniant qua3 scribimus, quia non audita sed convisa narramus . Instituta
tunc Excellentia sanctce Genovefce, seu festum
Ad ea supplenda,

nardi Claraevallis abbatis, et Sugerii Sancli-Dionysii

abbatis
10.
(1).

Suessione Ecclesiam S. Medardi conseper Gallias, aduolandum censeo, PontiEcem

(1)

quae a Pagio hic omiltuntur circa itinerarium lunocenlii

post

moram

INNOCENTII
crat. extat

II

ANXUS

2.

CHRISTI 1131

463

In
tom.

ii

Chronico S. Medardi Suession., quod Spicilegii, ad annum mcxxxi, legilur

:

Igitur eo die solito clarior sol illuxit , ait chro-

Ectlesia B.

Medardi Suessionis dedicatur a

II,

domno
anno
et

nographus Mauriniacensis, elrebusagendissuum obsequium |)i;rsentare visus est. Papa manesummo

de
[lalatio Pontificis

Innocenlio papa

prffidicto

Pontiflcatus sui

egrediens

cum
filio

suis

curiahbus
ad Eccle-

secundo, in houore B. Mariaj semper virginis,

et archicpiscopis, episcopis et abbatibus,

sanctorum Apostolorum

et

martyrum,

et

iii

honore

siam B. Remigii, ubi rex

perrexit,

cum

hospilatus erat,

B. Medardi e|)iscopi et confessoris, idus Octobris.

Praedictus siquidem papa ante dicatioiiem Ecciesioe
prffidicta;

sione

et cuin magna devotione atqne procesmonachorum decentissimesuscipitur. Ibique

Odonem abbalem

B. Medardi, nolente,

sed contradicente episcopo Suessioiiensi, Aurelianis benedixit pridie lialeiulasOctobris .

Rouiani Pontiflcis omnibus insignibus indutus, ac, ut sibi consueludiuis est in sacris maguisqiie festivitatibus, Frigio (seu Plirigio
capilis

Hujus Deet alii.

dicationis ab Innocentio

II

peracta;

11. Concil. lihemense.

ineminere

summi

Pontiflcis

quod pra3ci[)uuin est ornamentum, ut an.MCVii

atque mililaris
conslipatus, ad Ec-

Dominum

iiapain
lit-

diximus) innnmera

Ecclesiastici

Remim

proflcisceiitem, eiiiscoporum,

abbatum,

ordiuis, plebisque multitudine

teratorum, nobiliuin(]ue clericorum giandis nu-

merus sequebatur
et

inquit chronogra[)Iuis Mauri-

niacensis.Loqtiitur de hocCoucilio

Baroniusnum.2

clesiam matricem, qua; in hoiiore B. Maria; consecrata est, cum puero consecraiido [)ervenit etc. Facla ea consecratio a papa Innoceniio, octavo kalendas Novembris, ut habent Pseudo-Robertiis de Monte laudatus ac Ordericus lib. 13, |)ag. 893, et

duobussequenlibus, illudque h:ibitum XIV kal. Novembris, teste Dodecbino in Cliron. In eo Innocenlius
nicavit,
II

Anacletum

et

suos fautores

excommu-

sicque in partibus Gennaniae usqiie ad

septimum
tii II

annum

permansit

inquit Urs[)er-

gensis in Chron. Sed quoad se|)tennalein Innocenin

quidem accuratc chrouographus euim Mauriniaceusis jam scripserat faclum id fuisse Dominica die, quffi hoc anno in diem xxv Octobris incidit. Iste Ludovicus post Ludovicum VI patrem in GaUia
;

Germania moram, certum

est

eum

falli

regnavit.
13.

septenuio eiiim, qiio

lia el
iii

Roma

abfnit, nonnisi in Gal-

Italia

mansit.

Illic

afTuerunt xiii archi-

prcestant.

Ei imperator et Domino

varii reges obedientiam papa? ,

in

iiiquit

chrono-

episco|)i, et cclxiii

e[)iscopi, et

abbatum ac inonaconfluxerunt ,

graphus Mauriniacensis

Concilio residenti,

chorum

et

clfricorum inagna multitudo. IIIuc rex

lih.

per quenidam Magdeburgensem archiepiscopum

(nenipesanctumNorbertuiii)praEsentakcsuntlitteraB
a Lolhario rege

et regina, et tota nobilitas Fraucia;

inquit Ordericus

13, pag. 893. Hujiis Coucilii

Alamanuorum,

iu

quibus rursus

et

Acta

[)erierc,

sed sei^temdecim caiiones in eo con-

obedientia promiltitur, et quod se ad ex|ieditionem

diti legiintur

tom. x Concil. lu (juarto,

offlcio

atque

Ecclesiastico beneficio privaiitur,

qui a subdia-

(nempe Italicam) cuin juribus (legeudum viribus) oinnibus regni sui pi'a!|)araret, inlimalur. Similiter etiam rex

conatu
sas

et su|)ra uxores duxerinf, ant concubinas babuerinl; inquiiito pra;ci|iitur, ut nullus mis-

archiep,

Anglurum Henricus per Ilugonem Rothomagensem, et ornatissimas lilteras

Heges quosonior Idelfonsus (uem[)e

eorum

audiat, quos uxores vel concubinas

liabere

iri-

misit, et fldelem obedieiitiam proinisit.

dubitaiiter
Ti'eiif)a

cognoverit

et in

undecimo

que

citerioris Hispaniie,

iJei

tcm[)ore ibi cx|)resso obseivari pr;eci-

AI|)honsusVI AragonitcetNavarrai rex),et inlerioris

juiiior lldelonsus

pilur.

Obiter ohserva inorem Conciliorum, feria

(nempe AI|)honsus
filios et

VII CasleIIa3

secunda inchoalorum. 12. Innocentius Liidovicum filium Liidovici

Francice
recjis

rex) missis
\'I

[ler e[)isco|)OS

suaruiii |)roviuciaruin E[)i.

consecrat.

slolis

|)apam salutant, scse

obedieutes de-

Pliilii^pus [)uer

(mare-

nuntiant, auxilium cuntra Christiani noininis ini-

jor natu Ludovici VI, Franciffi regis) iiu|)er

iii

micos, et regiouum illarum invasores Morabites

su[)pliciter efflagitant.
et admiratioui

gem

unctus,
e([ui

dum

in civitate Parisiis ei|uo vehitur,

pedibus se forte submitteiis, equum super ipsum [)ra;cipilem dedit, ct de (Jus subita et miseranda morle Francis luctum induxit tcrtio
porcus
idus Octobris , inquiunt Ordericus |)ag. 895, ct Pseudo-Roberlus de Moiite in Chron. Liidovici novi regis constcrationem Ludovico VI suasit Sugerius, ut i[)seinet
iii

Fuerunt sii[ui(Ieiii el la;titise negotium [)ertinentcs excellentissiniorum Ilcrcinitarum Carthusiensium littera;, qua; [)er quemdain venerabilem abbatem de
ad
id

Ordiiie Cistellcusi (id est Cistercieiisi)

delata;, ct in

Coucilio per
recitata;

Gaufridum Carnotensein episcopum

Vila Ludovici VI scrihit, qui addit,

Phili|)|)0 fllio, et rcgiii

eum cum

Adclaide regina,

sunt. Refert [lostea Cartliiisiaiioriiiii litdicunt se miltere pcr abhatem Pojiliniacensem, ((ui erat IIui)o [)riiiius liujiis monasteteras, (juas
rii

proceribus

Rhemos vcuissc,

ct Coucilio interfuisse.

abbas, postea cpiscopus Autissiodorensis, vir

BellOTaceDsem, ilerum sc Aullssiodorum contnlisse, nbi liUeras dcdit ad Ilagonem Rolhomagensem archiepiscopum coosignatas Atlissiodori VII kal. Au/justi Mcxxxi, quibus illum monci ut abusus (juosdam, qui in provinciam Normannia: gliscerc cccperant, rcformcl. Vulgavit
liltcras

hasce P. Bessin in soa Collectione Concilior. Moihomag. par. 2, pag. 22. Kx his autcm colligo Pontillcem seu bis ivisse Parisios, seu malc scripsissc Sugerium a Pagio hic num. 9 relatum, dum asserit Innocculiura ad S. Dionysium Pascha cclcbrassc. Cum enim tcsle chrono. grapbo .M,iu:inlaccnsi apud Pjgium hic num. 4, Leodio Aulissiodoruin vcnerlt, ibique diutius suhstilerit ; dein Turonum pcrrexerit, ac taadem rursus pcr Aurelianenscm Sianipensemque provinciam reJiens, sua pra;sentia Parisius illustravcrit ; ct in eo regrcssu AUisiodoro
pertransiens
ibi

htteras a nobis laudatas

VU

i^ai.

Augusti dederit

palel ulique Parisios vel bis vel diu post Pascha vcnissc.
invisit,

Nisi forte

repu-

taverimos postquam Parisiis degressus

fuit, et

Bellovacum Rothomagumque

iterum Altisiodoro se restituissc.

Mansi.

464

INNOCENTir

II

ANNUS

2.
divi

CHRISTI 1131.
Bernardi ad Innocentium
II,

magnae sanctitatis, de quo fuse apit Manricus in Annal. Cislurciens. variis locis, qiii tanien iiujus
rei

qua

ejus

zelum

mentionem non
luceni viderat.

facil,

quia qnamlo Atinaies

adversus ambilionem Philippi, qui sedem Turonensem invadere tentabat, excilare cupiens, laudat eum ex variis recte factis, et de congressu ejus cum Lothario imp. Leodii habito, ailque Sed nec
:

suos composuit,

Clironicon Mauriniacense

non-

dum

44.

Canonizatio Godehardi episcopi Eildes-

Leodiicervicibus immlnens

nmcro barbaricuscomimprobis(]ue postu-

Godehardus sanctorum honoribus donatus fuit. Bernardus enim tjusdem urbis episcopus, qui hoc petierat ab Inuocentio II in Concilio Leodiensi, uti supra narravimus ex auctore
heimensis.
In Concilio

Rlieinen^i

pnlit acqiiiescere iinportunis,

episcopus Hildesheimensis

lationibns iracundi alqiie irascentis regis . Sugerius in Vila Ludovici VI regis, narrata unctione Lu-

dovici novi regis,

subdit

Rhemis peracta ab Innocentio II, Dominus papa solulo Concilio, Autissio.

anonymo

Ilistoriaj

canonizationis et miraculorum

doro elegit demorari

nius

sancti Godeliardi,

remissus fuerat ab eo ad Conciin

lium nationale,

quod tunc temporis

Rhemen-

sem

civilatem in festo sancti Lncce indictum fue-

in feriam

anonymus. Festum sancli Luc:c insidit XV Ivalend. Novemb. sed Dodechinus abbas ait, Concilium XIV kal. Novemb. babitum esse, quia scilicet poslridie festi sancti Lucffi seu feria secunda de more prima sessio coacfa, et negotiorum tractatio inchoata. Bernardus episcop. Hiklesbeimensis una cum sancto Norberto
rat , inquit
i,

seu in

BaroNoviomi receptus. II Noviomi a.cWibus recepluin non fnisse, eamque in rem citat Pseudo-Robertum de Monte Sigeberti continualorem. Verum hic hisloricus hoec tantum dicit :
16. Innocentius II

num.

12, ait

Innocentium

Ecclesia pEEue Sanclae-Mariaj in episcopatu, totacivitas

que paene
tificem

Novioniensis incendio conflagra-

metropolitano suo ad

urbem Rbemensem
jiaulo

venit,

quia summum PonInnocentium verbis irrisoriis mulli illorum exhonoraverunt . Porro cum Noviomuin paucis leucis a Bellovaco distet, illuc mense Maio lunovit justo (utfertur) infortunio,

dum jam Synodus

aliquot dies esset celebrata ,

post subdit
et litterali

centius

II

profectus est, ut ex dictis sequitur.

inquit

idem anonymus, qui

il.Floret S. Aybertus monachus reclusus.

Episcopus Tarraconensis, vir religiosus

Ad num.
quein

15. Florebal

hoc tempore sanctus Ayber-

scientia erndilus,
ret,

quo ordine
is

translatio fieri debe-

tus presbyter,

reclusus Ordinis sancti Benedicti,

exposuit . Erat

beatus Oldegarius Barcino-

cum Raynerus

abbas

Crisjiinii

monasterii

nensis episcopus et Tarraconensis arcbiepiscopus,

inter Valencianas et Gisnenopolim Ilannonite civitates ])ositi, itineris

Hcnschenius ad diem iv mensis Maii Vilam sancti Godebardi illustrans, pag. 5-23, anonymum explicat de Michaele, ]>ost expulsos Saracenos episcopo
Tarraconeusi, ut tradunt Surila et
nifesto errore
;

ex

iila

profectione redux factus est

Romani comitem assumjisisset, monachus Criin

spiniensis. Miro

modo

claustro

annos viginti

alii,

verum ma-

quinque

vixit,

ut narrat Roberlus archidiaconus

Michael enim episcopus erat Tarnon vero Tarragonae aut Tarraconse in principatu Catalaunensi seu Barcinonensi. Oldegarium vero archiepiscopum curiam Iimocentii II secutum esse jam supra
raconaj, in regno Aragoniae,
,

Ostrevandensis in Belgio, auctor coaevus, in ejus

Vita, qui asseril se
lexisse,

eum viventem

et

mortuum

di-

additque Aybertum postea reclusum

in

eremo sub imperio

Ciispiniensis abbatis viginti et

indicavimus.

In

canonizatione

sancli
iiKpiit

Godehardi

coadunata Synodusterminatur,
qui statim refert
lilteras

Innocentii

II c/e?'o

anonymus, et po-

quinque annis vixisse. Ad honorem sacerdolii promotus est, ut popuiis ad se venientibus melius consulere et familiarius stcreta confessionum audiret. Factus autem presbyter, duas in die celebrabat
missas,
inquit
Maii,

pulo Eildensheimensi , datas Rhemis IV kalend. Novembris, qiiibus significat, se Godebardum in sanctorum numerum retulisse. Ex quibus intelligimus, Synodum Rhemensem die vicesima nona
Octobris fiiiitam fuisse.

unam

pro vivis, aiteram pro defunctis,

idem Robertus. Molanus ad diem ii mensis et Arnoldus Raissius canonicus Duacensis,

qui Vilam sancti Ayberti edidit primaeva phrasi,

quie nunclegitur in Actis SS. Bollandianis

addiem

Rhemense post Leodiense celebratum. Baronius num. 7, videns Bernardum, seu verius Ernaldum Boncevallis abbatem scribere, post
15. Concil.

vu

April. plura reterunt

exemplaeorum, qui plures

fuit

Concilium Rbemense celebratum esse Leodiense, ex iilis prius coactum fuerit sub dubio reliquit; sed vel solus anonymns non semel hoc anno a nobis citatus, qui boc tempore vixit, auctorem Vita) sancti Bernardi ea in re hallucinatum

quodnam

esse

certo

deessent. Recte

nos edoceret, quando alia testimonia autem Baronius num. 8 redarguit

lib. 4,

quinquamonachns, i]iso sacratissimo die sancli Pascbae qnod tunc VII idus Aprilis accidit celebrandum , feliciler obdormivit in Domino, ideoque vel annonicxxxv, velannoiucxL, quo utioqueannoPascbainciditin diem septimum idus A]irilis, seu diem septimum ejusdem mensis. Henscbenius in Notis ad ejus Vitam, refert Rescrimissas
die celebrarunt. Peraclis

eadem

ginta aiinis, ex qno factus

jitum Innocenlii

II

Ayberto monacho

et

recluso

Petrum Diaconum Casinensem, qui

scribit,

cap. 99

Innocentium

11

Lothario imperatori inve;

concessum Rhemis, XII kalend. Novemb., quo conflrmat facultatem a Paschali et Honorio ei factam
audiendi confessiones,
brandi.
et ostiis apertis

stituras,

quas enixe petebat, concessisse

hoc enim

missas cele-

prorsus a verilate alienum esseoslenditEpistola cl

IXXOCENTII
18. Floret S. Leopoldus marcldo FJorebat etiam sanctus Leopoldus ,

II

AXXUS

2.

CHRISTI 1131

465

Austrice.

nonensi, sed Provinci;B per annos viginti tantnm

inchoatos. Fuit vir niente pius, militia strenuus,

Pius, qnartus ejns nominis, niarcliio

cognomine Austria;. Lam-

btcius lom.

ii

Bibliotli.

Cits.

pai;.

OIG, testalur in

pacisamator, in bellis inclytissimns triumphalor, inqtiit ideni anonymiis, qui tradit eliam Raimun-

ea Bibliolheca exlare Chronicon Austriacum Florianense, sive in nionasterio Suicli-Floriani supra

lum, mira probitate,

duni Beiengarii ejus filium, hujus noniinis Quarscientia, et ingenio claruisse.

iii

Anisum

Fl. posito,

perciuctuin usque ad aiuium

illuii ecii-

Verum

eo fallitur, quod scribit,

Kaimundumlll

Cliristi MCCf.x,

quo auclor anonymus, qui

Leopoldus juxta
extitit

dit, scrihit se vixisse.

illud

Chro-

nicon funclator

inonasterioruin in Austria

Neumburg
Quarti, per

et

Sancta;-Crucis, duxitc]ue

uxorem

Agnetem nomine,

filiani

Heinrici

imperatoris

quam

habuit deceni et octo pueros,

quoruin seplem

, utscribit alius

anonymus, cujus

Deo et Uierosolymitanm miiitijB obtulisse. Constat enim ex Actis pnblicis a Diago lib. 2 Ilist. com. Barcinoii.cap. 114. et seqq. memoratis iectisque, eum habilum Templariorum induisse, idque mense Julio paucis ante mortem diehus. Contendit qnidem Diagus eum anno superiori deniorluum; sed prajlerquam qnod auctorem
in fiiie vitic sei[)sum

Fragmentum
a

recitat

tempore
vero

infaiitia)

ibidem Lambecius iiag. 631, de medio sublati sunt, undefilii

Chronici S. Vicloris Massiliensis,

Marcffi Ilispanicae

et oinues scriptoresHispanicos contrarios habet, Baluzius lib. 4

cim

qui supervixerunt, scilicet sex

et

eum deceptum

fuisse

ostendit.

rerum temporalium nou modiLOS promoti sunt omnes . SubditLeopoldum a/mo Mcxxxvi, decimaseptima kal. Decemb.An hac luce suhtraclum fuisse. Anno MCDLXxxv,ut eoanno apud Spondanum num. 1 videieest,InnoceiitiusVIII
quinquefiliiB ad honores

Ejns testameiitum refert idem Baiuziusin Append. ad Marc. Hispan. num. 381.
22. Concil.

Moguntinum.

Dodecliinnsahhas
Coiicilii

ad hunc Ciiiislianuuin meminit

tluco

MogunliiE

hahili, priEsente Lolliario rege,

pricsidente Mat-

Leopoltium inuuineris miraciilis clarum, Friderici III imperaloris et principum Gerniania) [irecibus
inler sanctos retulit.

Albaiiensicum Magunlinensi archiepisco[>OB,

in (juo Bruiio Argenlinensis episcopus sii|ier sua

Morilur Balduinus II Uierosobjmorum rex. Ad num. 16. Morluus est hoc anuo, vicesima priina die mensis Augusli Balduhius II Ilierosolymorum rex, cui successit Fulco generejus, comes Turonensiiim, Cenomanensium ct Anckgavensium, cui praedictus dominus rex filiam suam primogenilam Milisendem nomine dederat uxo19.

inlrusione im|)elitus, in iiianus archie[)isco[)i et cardinalis Argenlinensem reconsignavit episc. d

Mentionem hujus
Innocentium
tiiio
II,

Concilii

fiicit

in Chron. Ilirsaug. ad

huuc
iii

Chrisli

etiam Trilbeinius annuui, ailque

qni

pa[)a deciaralns fuerat,

Coucilio Leodiensi verus iterum inConcilio Mogiin-

veruni Poutificem agnitnm esse, et Matthwum Al hanetisetii c[iisco[)um card., A|)Ostolica3 Sedis in
ininat pra;ler duos

rem

, inquit

Tyrius

lib.

13 cap.

ult.

et iib.

14,

cap. 1. Fulco, ut subdit Tyrius, uxore defuncta

Geritiania legatuin, liuic Concilio iinrsedisse. Noarchiepiscopos Moguntin. et

Ilierosolymam vcnerat,

et

Balduini

II

gratiam

et

universorum principum familiarilatem acquisie-

cumque ad lymam vocatus

rat;

projiria regressus fuisset, Hierosofuit a

Trevirensem, episco[)os octo Gernianiix;, qui eidein inlerluere, iiiter quos S. Olto e[)isc. Bambergensis, dicilque seaiiorum inuilorum nomina igiiorare. Ex

rcge, qui ei priinogenilam

quo

jiatet,

Baronium aimo

su[)eriori [)er|)eram exi-

suam matrimonio
20. Obitus

copulavit, et ad regni Hieroso-

lymilani siiccessionem

eum

deslinavit.
rer/is.

St(*pham II Ilungaria;

slimasse MallhcEum Albanetisem iegaluni A|)ostolicic Sedis iii Gailiain missnni esse. F;illiliir el Triiheniius,
in

Stepfianus Ilungariie rex, hiijus nomiiiis

II, filins

Colomani regis,cum nachalem habitum,

esset in articulo mortis,

relicto regno,

moanno

qnando ail Mattlmum jain [ler trienuiuin Germania legatuni [irasedisse, cnm, ul suo loco osteiidimus, an. MCfxvii et duobus subse(|uentibus
legatus iu Galiiis
23.
fiierit.

suscepit

regni sui xviu, et sepultus est Waradini. Migravit

autem ah humanis anno Domini mcxxxi , inquit Joannes dcTlnvrocz in Chron.IIungarorum cap.73. Regnavit post euin Bela Ciccus, fiiius ducis Almi Cajciqui fuit (princeps oplimus.
21 MoTitur
sis et

lloc
e[)isco|ii

Moritur Uildebertus archiep. Turotiensis.

aiino

niortuus est Uildebertus Cenoina[)ost

nensis e|)iscopus, et

obitum

Gillebeiti archi-

Turonensis, ad eam inetro|)oiim aniio Mcxxv Iraiislalus. Ordericus lib. A, [lag. 331 testatur, illam Iranslationem peractamesseaiiiioMcxxv,
Itidict. IV, ct lib. 12, [lag. 882, dicit id facluni

Provincioc.
III
,

Raimundus III cotnes BarcinonenRaimundus Berengarius\m'\u?,

nominis

comes Barcinonensis

et Provinciie

dict.

III,

iiide([ue in [iriori ioco

Incorrigenda Indi-

priuceps armis opinatissimus, hoceliamannoobiit,

ut tradil auctor de Geslis comit. Barcinon.
suhdit
:

clio

IV.

Ordericus ciiim Indictioiieni

se[)liiuana, ((uaCallistus pa[)a

cum anno
hominem
([ui|)ro
,
illic

qui

Incarnalionis cxordilur. In [lostcriori loco scribit,

a

Uexit comilalus supradictos l annis, difiiios

eadem

misitciue

duos

quos

inslituil post se hrcredes,

cxuit, Gislehcrtum

Turoneiisem archiep.

Raimundum

Bercngarii videlicet in Barchinona;,

Ecclesiaslicis negotiis
obiisse, et

Bomain perrcxerat

Bisuidini et Cerrilania; comilatibus,

namque Raiinundi

iu

Berengarium I'rovincicCComilalu. Domi-

Turonenscs Hihleberlum

sibi [)r;csnlem

adscivisse, ct Honorii pap;c pcrmissii gaudenles

in Turonica; metro|)oIis calliedram transtulisse.

natus csl pcrannos quinquagiuta comitaluiBarci-

Bauon.

ToMis XVIII.

466
Vernm summopere
Callisti 11 luortein

IXNOCENTII
fallitur, in

II

ANXUS

2.

CHRISTI

1131.

eo quod ntrobique

Iransferret, in Hist.
ait

cuni anno Mcxxvconnectil, cutn

circiter

Et plus

cerlum
Subdit

et

indubilalum sitCallisliun medio

aniii

in lerrenis

suarum calamitatum cap. 13 uno anno commodis sunt muIli[ilicatiB, {]uam

(sciat

Deus), ut arbitror,

mense Decenibri
annis honorifice
priori vero
:

anlecedentis vivere desiisse.

pgo

])er

ceiitum,

si

ibi |ierniansis*em.

Quippe quo
inoaffe-

in posteriori loco
vixit, et

Onlericus
sut)jectis

a Ibi fere vii

;

feminarum sexus
ctus, et
est

est

inflnnior, tanto

profecit

in

pia miserabilior facile

eorum bumanos cominovet

Ibi laudabilibus studiis et aclibus

Ex (]uibus duo eruimus. Priinuin Ilildebertum anno mcxxxi vitam cum morte commulasse nam Mabillonius tom. iii Analect. refert Gesta episcoporum Cenonianensium, in quibusdiinsistit ,
;

adhne

gratior.

earum virtus tam Deo quam hominibus Tantam autem gratiam in oculis
illi

omnium

sorori nostra^, quse cacleris pra^erat,

e[)iscopi

Dominus annuit, ut eam

abbates quasi sororem,
rent, etc.
laici

qnasi flliam,
dilige-

quasi

matrem

citur, Bildeberliim rexisse

Ecclesiam Turonensem

sex annis et mensibus scx, et fuisse vitam ejus quasi i.\\\ annorum. Quare currenti anno Hildeberli

25.

Anacletus Benevenli auctoritatem

suam

communit.
et

Anacletus

anti[)apa

anno

su[ieriori

mors

accidit,

cum anonynius

ille et

Orderi-

exeunte, vel currentis

rente,

initioi/eHei;e?i/i!"

versabatur,

cus de duratione sedis ejus in Ecclesia Turonensi conveniani, et perspicuum sit, lam Labbeum in
lib.

Roberlo principe Capuano operam suam confe-

de Script. Eccles.
in

quam

San-Marthauos, mordistulisse, eo ut

tem ejus

annum mcxxxvi male

videtur fundamento,
Actis iiublicis mentio

quod Hugonis de Stampis

Hildeberli successoris ante illum Cbristi

annum

in

non occurrat. Inlelligiinus secundo Ordericnm librum suum quartum, ante annum eurrentem composnisse,cum de Hildebcrto adhuc vivente loquatur, et deceptos esse viros doctissimos, qui quod viderent colligi ex libro 13qui ultimus esl, Ordericum anno mcxxxv libri illius
elucubrationi incubuisse, sciipsereeum Historiam

auctoritatem suam ibidem communiit; mense enim Februario unum e factiosis, Ralpoltuni nomine, e carcere liberavit, qui ut narrat Falco in Chron. sacramento flrmavit, jam am[ilius communitatem illam (Beneventanam), vel aliam nunquam tenendam. Alios vero ejus se-

quaccs sacramentis ligatos de

civitate projecit,

ut

sine ipsiiis Anacieti voluntate, vel sui rectoris,

non

ingrediantur civitatem; quibus omnibiis

tis,

ita

paca-

[irsdictus Anacletus die

ivit,

kalendarum Martia-

ruinSalernum
redeundi

deinde consiIioacce[)toRomam

disiiosuit .

suam anno mcxxxv composuisse;

de parte
libri 13

id eniin tantuin

26. Bencventani seditionibus assueti.

Sa-

dicendnm, non vero de universo ejus opere. Prreter Hildeberti opera a Labbeo enumerala, plnres ejus Epistolae toin. vi et
legii Daclieriani,
xiii

lerno Anaclelus Ca[)uani \enit, uli refert Falco,

Spici-

etunatom.

Analect. ediloesunt.

Porro Hildeberto demortuo, canonici Turonenses in partes divisi sunt ;quidam enim quemdam PhiIip|)um elegere, qui non intrans per ostium in ovile ovium, Pclrum Leonis adiit, et sacramento ab
eo susce\Ao festinanterrediens, sedem Turonensem
occupavit, inquil auctor citatus

tuncqueBenevantanacivitas turbata fuit seditione, a reclore seu [irajfecto Crescentio compressa. Id post kalendas Martias et discessum Anacleli a Beneventana urbe accidit, diebus non multis evolutis, octavo die inlrante mensis Maii (legenmensis Marlii, ut sequentia oslendunt). Nam Ano judices Beneventani, qui in exilium missi fuerant, Roffridus et Persicus, cognoscentes
interea

dum

de Gestis episc.

praedictum Anacletum
cuisse,

Capuanam

civilatem apfili(scilieet

Cenomann. Ad hanc invasionem retrabenda quae An. Mcxxxvii num. 17, Baronii ordinem sequentes,
diximus.
24. Innoce}2tius II

ut

Romain

reverteretur

mense

Martio ciirrentis anni) civilatrm Capuanam ingrediuntur. Iiide Robertum princi|iem tunc Anacleli
fidelem sup[iliciter [irecanlur, ut ejus intercessione

monasterio

Paracletensi

favet.

Innocentius If,

quem

supra dixiipus

amorem

Anacleti

invenire mereantur. Robertus

post Concilium

Rhemense

Autissiodori Tescdisse, in
iniorissa? monasterii
siti,

itaque princeps absque

Petitionibus
princi(iis

mora Anacletum

adiit....

eadem urbe ad petitionem Heloissw, uxoris quon-

dam

Petri

Abaelardi,

tunc

Anaeletus favens, lilteris datis licentiam redeundi et secure habitandi iu

civitate eis largitur.
li

Paracletensis in dioecesi Tiecensi

ejusdem mo-

veroad portam

S. Laurenlii

nasterii possessiones, inipra-sentiarum ade|itas aut

|ierveneruiit, disponentesad pro[iria, fronte libera,

sicut

in

futurum eidem conceilendas

et meritis.

sub Apostolicoe
eas litteras
pag.
127,

ab Anaclelo acce|ierant, reverti. (Beneventani

in

Sedis protectione suscipit, idque, ul videtur, Petri

enim Anacletq

omnibus

subditi esse nolebant,

Abaelardi rogatu
Bulfens tom.
ii

Refert

Hist.

Lniversit. Paris.
:

Datum Antissiodori quaruin ha.'c clausula est per nianuin Aldierici (legendum Aymerici) S. P. E. diaconi cardinalis et cancellarii, IV kal. Decemb.

uti volebanl). Sed turba inimicorum co|iiosa simul cum pracdicto Crescentio (Beneventano [ir.vfecto) insurgens, crudeliter ne introirent niinatur. Ipsi vero potenliam eorum et minaruin copiam sentientes salulis con-

sed consueta agendi

licentia

Indict. X, Incarnat.

calus vero D. Innocentii papaj

Domini au. mcxxxi, PontiflII anno ii . AbaeHeloissani

et

silium arripiuut, et ad [ira?dictum sunt reversi Anacletum, qui adliuc Capuae morabatur, conti-

lardus

qui in oratorio Paracletensi

illud

antequam

iu

manserat, moniales ejus

nuo pedibus
quc
facta

ejus prostrati,

omnia quae

dicta quac-

super se fuerant, e vestigio retulerunt.

INNOCEXTII

ir

ANXUS

3.

CHRISTr 1132.

467

Anacletus igitur super boc iratus ccepit contra

Beneveiitaiios niirabiiiter miiiari, Taiui(!in ex consulto princijiis

rent,

eosque pacifice ad propria eornm reverti

periiiiUerent. Vuneruiit igitiir

cum

piffidictocardi-

eos ad civitalem
et

reiiiijit,

dans

eis

cardinalem suum, ut eo viso

audilo lidom da-

nali;(jno audito, oiniiieiue deposilo fiirore, civibus cives ipsi permanseruut .

cum

INNOCENTII

II

ANNUS

3.

-^

CHRISTI

1132.

1.

Innocentius

Chmiacensibus Privilegiiim

confert, et in Italiam iter orjgredittir.

fentiaesibi injnnctte, de gratia Dei confisi,

Annus

Apostolorum

Petri et Pauli aiicloritate

beatorum remisimus.
ccenohii

sequitur Redeni[>toris trigesinms sucundus supra

niillesinuim centesimum, Indictione decima, quo
Iiinocentius pajia, exactacollecta iiidicta Gallicanis
Ecclesiis pro redilii

Stattiimus eliain,
inviolala et integra
tur. Et
si

ut

immunitas

ipsius

fiiluris

tem|)oribus conserveqiii

qnis

iiitra

terminos bamii,

ab eodem
conslituti

Roinam, ingressns

est Itaiiam

pra.>decessore

nostro circa Cluuiacuiii

versus

Ciim rogatns a Cluniaceiisilms Innocenlius papa dedicasset Clnniacense monasterium,

iter.

sunt, scienler bomiiiem capere, vulnerare, vel rcs ejus auferre praisumpserit , excommunicalionis
seiitentia [lercellalur,

eidem conlulit Privilegium, quod acceiitum ab

eodem monasterio
a

hic describimus

vobis Cluniacensibus

quousqiic ablala restitnat, et monachis do illata injuria

Innocenlius episcopuSj servus

filio

servorum

congrue

Dei, dilecto

Pero

Cliiniacensi abbali, ejusque

siiccessoribus

regulariter inslituendis, in perpe-

tuam
ut

rei

memoiiam.
laudabiie genns
est,

satisfaciat. Ad ii;ccadjicienttsdecernimus, ut quicuiiKiiie Cluniacenses monaclios, vel eoruui socios ceperiiit, aut ea ([u;e [lortaverint vel conduxerint, excommunicalioni subjaceant. Si vero
aliiiui aijsqiie

a Liberlalis (liberalilaiis)
qiii

se B. l'etro et

sanctaj

Uomaiia;

Ecclesia)

hiiinili
latis

devotione exponunt, majorein famillariet

iiisorum monacliorum pra;sentia, ca qua; ad vilam, et veslitum fralrum iii Cluniaceusi coenobio Domino servieiilium perliiient, alicubi
de()rE(iati

prajrogalivam

digniora beneficia sortian-

fuerint,

nisi

jiifra

qiiadraginta

dies

lur. UU'irn graluin

f.imiilatiim

Deo Cluniacense monasterium impendat, el quanlum apud homines

fulgeat,

commonjti ahlalarestituerint, eosanalliemali subjacere pr;cci()imus. Et intraeorum domiiiia prolii-

nilore religionis

Ecclesia

Dei

novil et

bemus

ollicia celebrari,

loca qno([iie

iii

([uibus se

vebcmenter exullat. yEqiiilatis igitur postulat ratio, ul idem locus Aposlolica; dileclionis priviiegio gandeat, el tam in capile quam in rnembris libertaleiii obtineal. Nossiquldem monaslerium ipsum, qnod speci.jiiler ad jus bcali Petii et sancla; R. E.
siiettat,

rece[)erinl,

donec pra;senles fuerint, adivinis obsebaiitisma,

el

quiis praiter infaiitum

licenilentias cessare

morientium

juhemus,

et niilliis

eorumdem

prccsuriqitorum, nisi a
tur.

Romano

Ponlince absolva-

Porro

((uisqiiis [irafatis

fralribus ubicunn^ue

per nos ipsos visilavimus, et eodein die,

s[>aliis

mancntibiis ([inilibet alia prajler ea, qua) siqieriiis

qno

revolutis nnillornm aniiorum

[>a|)a

|)ra;dc-

annumeravimiis,
dies

cessor noster felicis memoria!

Uibaiius ibidem
arcbie[)i^copis et

mrijus altare consecraverat,

e|iiscopis,
S(>iriliis

cum

qui nobiscum convencranl,

cooperante

ab.-:lulerit, nisi infra quadraginla commoiiilus ablala restitueril, cxcommuiiicationi subjaceat, nec ahsolvatur, doiiec ca[)itale reddal cl congruc satislaciat. Sane arcliie[)isco[)is

ter

idem monaslerium solemnidedicavimus. Devotioni quoqne et iiumililali

sancli gratia,
[iro

el epi.sco|>is,

in

quoruin

[)arochiis

hoc per|)etra-

fideliiim, qui

amore
,

Dei et i|>sius luci reve-

tiim fuerit, auctonlale heali Pelri ct noslra [irajcipimus, ul |)osl((uam clamor ad aures eoiiim
[ler-

rcnlia in anniversario dedicalionis iiluc convenerint, prospicientes

venerit, vel malefactiim innoluerit

pia;scri[)tam

ipsis

quadraginla dies poeni-

senle ntiam te|)iditale se|)Osita facianl observari.

4G8

INNOCENTII
Ego Innocentius
Yiennoc

II

ANNUS

3.

CHRISTl 1132.
in multis Ecclesiae

Calholica? Ecclesiae episco-

rima opporluna obsequia, quac

necessitatibus
tificibus grata

piis. Datiiin

pi;r

nianns Hainierici

S.

R. E.

priedict

Ecclesiae
:

Romanis Pon-

diaconi cardinalis ct canccllarii, Incariiationis Dominica; ainio niillesinio cenlcsimo trigesimo se-

exhibueranl

eas honorare
exaltare

dignum
de con-

duxit,

et

speciali

praerogaliva
Sedis.

cundo,

Indictione dccimaj
II

Ponlilicatus

domini
.

sueludine
Ecclesiae

Apostolica;

Igilur

pra-sulatuin

Innocentii papa>

anno

terlio, sexto

nonas Martii

Pisanae conccssit
ei

super Sardinia; insuet

llis iiiel)ns (ledicalioiiis

Ecclefiie Cluniacenfis

lam,
tres

subjiciens
alios

et

Populonii epi-copum,

dedicata sunt altaiia inlraambiturn ejus consisteiitia, quffi sunt numero xxvi, inter (lua; fuit conse-

episcopos insulic Corsica;, Aleriensem,

Antensem
sul)jeclione
pavit,

cratum

allarc Sancti-Jacobi a

domino

Dalinatio,

Genuensein vero episcopuin a , Mediolanensis archiepiscopi emancide novo melropolilanum

et

nionasterii Cluniacensis fueral monaclius

episcopo ejusdem Sancli-Jacobi Apostuli,qui hnjus de qua

;

et sjiecialem

Sedis Aposlolicae episcopuin

re habelur Epigranima in diclacapella, in nioduin

qui sequitur

consliluit, cui BoPorliniacensem abbatcm, qiiem creavit episcopum, obedire praecepit.

hiensem
In

cpiscopuin

Iloc altare

consecratuni est a

domno Dalma-

eadem quoque

Corsicaj

insula ties episcopos

tio

Sancti-Jacobi Apostoli episcopo, ac istius loci inonaclio, in honoreni ejusdeni B. Jacobi, ac oni-

eidein nihilominus concessil. Facta sunt

autem

hwc anno

praesenti et sequenlis exordio

ibi

ma-

niuin sanctorum. In quo continentur plures reliquiae sauctoruin, quoruni iiomina non sunt scripla, nisi
rii, et

dum scendum Romam

nens usque
annuin
accidisse,
testificationes

veniret Lotharius,
fuit.

quo proficiQuod non ante sequentem

;

de duobiis, videlicet, sanctorum IlemiteCheledonii niarlyrum . Innocentins igitur

indixit in Galliis.
'.

eadem Acta significaut, et alite pariter docent agemus igitur de his

Anaclelo,
inhoerent

pro redilu in Italiam collectam

Hiijus coUecta;

anuo sequenti.
3.

meminit Petrus Cluniacensis

:

Iti-

Beneventani, rejecto

neris aiilein stationes sic accipe ab ejnsdem tem-

Innocentio.

Eodeni anno cum Crescentius, pseucivitati,

poris auctore citato superius

Recedens Gallia

docardinalis pseudoponliflcis Anacleti, praesidens

venturus

dium,

et

Romam, traiisiens per Saiictum-^giper montem Genuic (Geneviae), fiiies Lonintravit, et

Benevenlanae
velle

eamdem

jiroditorie tradere
esset, impeti-

Rogerio

Siciliac regi

compertus

gobardioe

ai>ud

llaslam solemiiitate

Resurreclionis

Doniinicae celebrata,

Placenliam

venit. Ibi convocatis episcopis, el aliis Ecclesiaruin

praelatis,

fugam arripuit, et in loca Rogerii confugiens, quaecumque possel, contra Reneveutanos machinari non destilit. Beneventani aulein
tus a civibus

tam de Longobardia, quam de Ravennamarchia inferioris partis, lerlium Concilium celebravitB. Ad hscc peragenda multensi provincia, et

Anacletum, Innocentio papae Catholico inad quos missus est ab eodem Pontifice Gerardus presbyter caniinalis, qui eisdem Beneexecrati

haesere

tuni temporis
test.

insumptum esse, dubitare nemo poAd consolidandam eiiim tilubantem Ecclesiam

ventanis praeesset.
creatis

Quod

viriliter implevit,

novis

in

civitate

magistratibus, quos fideliores

Cisalpinam, Concilium ab Innocentio papa habitum, et ibi diutius immoratum oportuit. Porro

exislimaret. Fuit ei

multuin vigilandum advcrsus

:

Crescentii dolosas artes et militares insultus, qui-

hujus Concilii nonnisi hanc tantumniodo brevein mentionem invenire potuimus. Haec prima slatio Innocenlii in hocitinere; secunda vero facta Pisis, de qua hsec eadem citata superius Acta. Sed

bus conabatur perdere civilatem illam

ventanis

sed Bene-

magna

fiducia in prasidio Apostolorurn

primum
2.

de Lolhario rege

ista

Innocenthis papa Pisis.

Interea rex Lo-

Petri et Pauli, et BarthoIoma;i, ipsonim patroni, quoruni ope a dolis et perseculione Crescentii, et tanli regis furore se servaverunt immunes. Haec pluribus hoc anno descripta leguntur in Chronicis

tharius, sicut promiserat, in

Longobardiam cum

Beneventanis, ab auctore

(ut

s;epe

dictum

esl)

exercitu venit, et in Roncaliis

cum eodem

papa

et

ejusdem temporis

scriptis.

Sicque civium decreto

Longobardis generale colloquium de stalu Eccleatque imperii habuil. PiBcleriens igitur regem Pontifex, et |ier monlem Bardonis in Tusciam
siee

Anacletus ut schisinaticus papa rejicitur, et Innocentius legitimus suscipiendus decernitur, et retinetur, quamvis eam ob causain innuinera proventura mala non dubitarent sed pietati oinnia post:

transicns,

reversus est Pisas,

et receptis

ibique convocalis
civilate suffi(jute inter

Genuensibus,

ab ulraque

habenda censuere. At de
4.

his

anno sequenti.

cieiilibus juramentis,

quod de guerra,
:

ipsas civilates excitabatur, suo deberent sine con-

tradictione stare

mandato

piu'ce|iil ut

de caetero

Sed quae isla pifficesserunt, cur defecerint Beneventani ab Anacleto atque Rogerio SiciliaB rege, sunt breviter enarranda ex eisdem Chronicis
Beneventanis. Contigit niniirum hoc anno, ut Rogerius rex tyrannidem medilalus, civilateinque

pacem

inler se firniam teiieient et custodirent .

Quibus auteni privilcgiis easdem honestaverit civitates ob merita eiga Apostohcam Sedem impensa,
ita

Beneventanam

iu

suain redigere polestalem sata-

Attendens ergo Leatus Ponlifex filialem devotionem, et pluistis

:

eadem insinuant Acta verbis

gens, principes circumpositos viribus minuere et opprimere biboraverit atque prinium egerit, ut oc:

casione legalionis
1

Petr. Clnn.

1.

lii.

Ep.

num

a sua civilate

Rainulphuin comitem Avellidimoverel, mittens eum cuin

IXNOCENTTI

II

ANNUS

3.

CHRISTI M3'2.

A69

copiismilitaribusad Anacletuni pfendoponlitlcem.

clectionem; ad

quem

egregiaextat reddita Epistola

exordio
'

Quo aljffnte, cjus ci\ilateni Avellinam invasit, uxorcm comitis et fiiiuni ejus inde abduxit captivos, et in Siciliam misit. Rediens vero et sua repeteris,

ejusdem Bernardi,

iioc

Quajris a

me
te

consilium, vir illustris Bruno, an volenlibns

non

est

audilus, licet per Anacletum id pe-

tiisset.

Quamobrem
traxit

secum
alios

adversus regem rebellans, Robertum princii)em Capuanum, et

promovere ad episcopatum acquiescere debeas. Quis boc mortalium delinire prajsiimat? Deus forsilan vocat: quis audeat dissuadere? Forte non
vocat: quis apiiropinquare consulal?
ie legas
Ca;tera

per

barones, insuper et Beneventanos infensos

ipsi regi

auditu 'ligna. Adjice et illam,

scripsit lioc

quam
:

ad

Crescontio cardinali, qui a mulliscivibns juramen-

eumdem

anno

^,

cum jam

est

conse Si

tum

fidelitatis

Rogerio exlorsissel. Com-

cratus arclii('i)iscopus, in qua infer ctetera

parato igitur exercitu, Rainulplius atque Robertus

cunctos, qui vocanturad minislcrium,con?tat eligi

et

cnm
qnem

sociis in

Picentinis trans

Sarnum fluvium

ad

regnum

profccto securus est Coioniensis

pugnaverunt adversns
el

eumdem Rdgerium regem,

exurcitu
ejus

arcliicpiscopus.
et

Quod

si

etiam et Saulem in regno,

divino implorato pracsidio superaruut, in

adigeruiit

Judam

iu sacenlolio lcgitur elegisse

non

alius

fugamque

inlernecioni

dato. Fugit rex

Salernum, ubi moratus usque ad octavam diem mensis Decembris, conscensa navi
das anno se(|uenli.
dictis Cbronicis

quam ipse Deus, et non potest solvi Scriptura, quw ha-c asserit timeat et necesse est Coloniensis
:

arcbiepiscopus, etc.
6.

in Siciliam est reversus, paraturus copias trajicien-

H;ec

summatim

collecta

cx

tur.

S.

Hugo

episcopus Gratianopolitanus mori'

ille

Hoc eodcm anno magnus

sanctitate

Beneventanis, ubi et dies tantm

victorise notatur,

nempequa)
Cujns

pra;cedit festam

diem

episcopus Gratianopolilanus ex hac vita migravit. Ita qni rcs geslas ab eo scripsit jussu
insignis

Hugo

S. Jacobi Aposloli.

rei gratia a

Beneventanis

Innocentii papoe Guigo CartluisiiG prior,

cum

ait:

processiones et pervigiliaj ob gratiarum actionem

Anno

itaque ab Incarnatione

Domini millesimo
aitatis

sunt fre(|uentata;, ut idem qui aderat bis omnibus auclor allirmat.

ccntesimo Irigesimo secundo,

porro sua; ad

5.

Bruno Coloniensis archiepiscopus

cardinalis

electus.

Eodem anno Willelmus

episcopus

miuus oclogcsimo, mense qiiarto, consecralionis autcm itidem ad minus quini|uagesimo secundo, kalendis Aprilis, sexlaaute Palmarum Dominicam
feria,

Prffinestinus, legatusSedis Apostoiic<cin

Germania,
Colonien-

circa gallicinium

l)eatiis

Ilngo niigravit ad

consecravit

Brunonem archiepiscopum
Friderici, qui

Doininum

.QiKiiii Innoceritiiis papa cuiii rediitin

sem successorem
hac
auclor.

anno superiori ex
hujus temporis

Ilaliam, Pisis coiisistens, retulit inter sanctos, ut

vita migrarat. Ita Dodecliinus

suo loco dicluri sumus anno sequenti.

Bera. Ep. viii.

Memoria

est

dignum

quod cum idem

'

Bruno
suluit

fuit eiectus Coloniensis arcbiepiscopus, con-

^ 15;,].

Ep. ix.

sanctum Bernardum, an acceptare deberet

Anro

periodi Grae(X)-Romana:6623.

Anno Et^ Hispan. 1170. Anno

Innocenlii

llegirac

S27, inchoatodie 12 Novemb., Fer.

7.

Jesii ClirisU

1132.

papa; 3.

Lotharii

reg. 8. Joannis

Comneui imp.

13.

Jnnoccntius II in Italiam redit.

II

Ad num.

Innocenlius
peragravit,

ct

anno superiori a Franciam immensam giavedinem Ecclesiis

tolo

pcrvcnit kalendis Februarii , ut ipsemet scripsit ad Ludovicum VI Francorum regeni litlcris Clu,

niaci

Galliurum

ingcssil, utpote qui

Romanos

olficiales

cum

mullis clicntiliussccum habuit, ct dc reddiliIlalia niliiladiiiisci

Fcbruarii datis, et toni. x Concil. pag. 9.j5 recilatis. AdliucCliiiiiaci versabalur diex ejusdem mensis, qiio lilterasdcdit Stephano Cister-

IV nonas

LusAposlolic.T Scdis in
ut

potuil,

inqiiil Ordericiis lib. 13, pag. 895. Iloc

ait ideiii

vero anno,

Ordcricus pag.

8'JG,

postiiuam a Gal-

ciensium abbali, quibus prohiLet nu aliijiiis episcopus vel arcliiepiscopus eurn vel succcssores ejiis, seu ali(|iicm abbatcm Cisleicicnsis Oidinis
nisi

lis, in

quibus obedienliam

et ingenleni

amicitiam

pro

fide,

repererat, recessil,

Italiam cxpcliit.

Cluniacum

compellat

. Littene dala)

ad Coiicilium vcl Syiiodum venire sunt a Cluniuci IV idus

470
Febr. Indict. x, Incarnat
ti(ic;iliis

INNOCENTII

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1132.
ut

Dom. anno jicxxxu, Ponseeuiuio . Uefein Aiiiial. Cisteic. lioc

rcstitui satagant;

enim

scribit

Arnulphns Sa-

vero

(ioniiiii

Iiiiioceiilii

giensis archidiaconus in Pra-fatione ad Tractatum

runtur eae anno cap.

venil, ubi

liUerte a
i.

Manrico

nionasterio Cluniaceiifi Lufjdiimim

eniisit, in Bibliotb.

de Schismate orto post Uonorii papw decessum, Gaufiido Carnotensi episcopo et RomancE Ecclesia)

Rescriptum

Cluniac.

legato dicata
Italia

Cum

ad resisteiidum Petro
indefessus assi-

pag. 1394 recitalum, cui subscribit Matthceus Albaiienais episcopus cuin aliis, et in ejus fine legi-

Leonis in
stat
,

pra3sul

Romanus

tur:

Actuni

est

Lugduni anno Incarnat. Doin.

Mcxxxii, Ponlificalus verodonini Innoceulii papaill

ad resistenduin Girardo (Engolismensi episcopo, qui se Anacleti legatum dicebal) vos reliquit in Gallia, ut sit caiiiti cuput oppositum, et dextera
dexlerae conferatur. Sicut

anno secundo, ideoqne ante diem xvi ineusis Februarii, quolertium Ponlificalus annuiii ingressus cst. Ex iiis lilleris colligere est, Mattliamm Albanensem, qui anno superiori legalus in Germania erat, Innocentiuni II in Ilaliam pergentem
coinitatum esse, quod et colligitur ex Epist. cccui iuter Bernardinas, qua Innoceutius papa divo Bernardo atque Urdini Cisterciensi amplissima concedit Privilegia

enim Petrus schismatis

sic

hiijus princeps et auclor est,

Girardus ejus

inter

instrumenlum . 4. Lotharius in Longobardiam ad Innocentium II venit. Ad num. 2. Chronographus Hildesheimensis, qui hoc tempore vivebat, ad hunc

omnia

principalius est

annum

ait

Translatio sancti

est (quarto scilicet

cam merita

litleris

ob pra;clara ejus in Sedem Apostoiisubscribunt Innocentius papa,

canonizationis et

Godehardi facta nonas Maii, ut narrat auctor miraculorum ejus in AcUsSS. Boliibi et

landianis ad diem iv Maii,

referunlur

com-

MatlhcBus Albanensis episcopus, aliique , et in earuin fine babetur: o Dut. Lugduni per manum
Ainierici S. R. E. diac. card. et cancellarii, XIII
iial.

plura miracula in ea Translatione patrata). Circa Assumptionem sanctae Mariai profecho regis (sc.
Lolbarii) in Italiam pro consecratione sua ab
stolico

Apo-

Martii, Indict. x, Incarn.

Dom. anno mcxxxi,

II

apud Roinam

in Ca;sarem. In

quo

iliiiere

Poiililic.

doni. Innocenlii papa;

II

anno

terlio ,

cum

ubi Inuoceiitius

annuiii Iiicarnat. a die vicesinia

ingressus

ad urbem Augustanam venisset, eam [lacifice est ; sed quorumdam civium factione
:

qiiinta Martii exorditur, ul Indictio

etannus Punli-

ficalus

ejiis denioiistraiit,

ideoque ea Epistola boc

anno scripta; non vero superiori, ut perperam ia margine Mabillonius notavit. Inde Valentiam 2. AstcB Pascha celebrat. profectus est, ubi controversiam quanidam, quae inter Cluniacum et abbatem Sancli-zEgidii exorta erat, composuit, litteris lom. x Goncil. pag. 964

et bac de seditio conlra regis homines exorta est causa repentino igne, ut iu tali tumiiltu fieri solet, civitas fere tota coiiflagravit, et multi tam gladiis

quam flamiiiis perierunt. Rex Natalem Domini in Longobardia apud villam Medicinam dictam celebrat,quem Natalem cum an. mcxxxiii alligat, qui ab eo die annum exorditnr. Iii Loiigobardia Innocentius II cum Lotbario colloquium babuit, a
Baronio narratum ; indeque Pisas reversus est, ubi Genuensem episcopuni metropolitanum constituit, et

recitalis,

datijque

Valentiai

per inaiium Aimerici

kal. Martii,

S. R. E. diaconi card. et cancell. YIII

Incarnat.

Dom. anno
II

mcxxxii, Ponlificatus vero

iii

archiepiscopo Pisano aliquot suCfraganeos

doniini Iniiocentii

papai aniio

. Hae litters

tam
fert

in Sardinia,

quam

in Corsica attribuit, uti reineditis.

MatlbKO Albanensi epitc. eliam subscripta?. Valentia; adhuc uioiabalur XVII kal. Aprilis, quo Trenorciensibus Privilcgium concessil a Cliilflelio in Probat. ad Hist. Trenorciensein pog. 418 recita-

Baronius ex Actis adliuc

Pisanum au-

tum. Ex urbe Valentina ad fanuni

se contulit, ut narrat Baronius

Saiicli-^j^idii
1

nnm.

ex scriplore

anoiiyino

Recedens Gallia , hujus tem|)oris transiens inquit anonyiiius, venturus Romam et per montem Genuai per Sanctum-^gidium
: , ,

tem episcopum jaiii anno mcxviii aGelasio II archiepiscopum creatum fuisse, eo anno denionstravimus. Erravit itaque Manricos in Annal. Cisterc. hoc anno caji. 7, qui ex Actis a Baronio relalis deducit civitatem Pisanam hoc anno factani esse metropolim. 5. Rofjerius Sicilice rex totam Apidiam sibi
suhjicit.

Ad num.

3 et seq. Alexander abbas

(legendum Geneva'), fines Longobardiffi inlravit, et apud Astam solemuitate Resurrectionis Dominicai celebrata, Piacentiam veiiit. Ibi convocatis episcopis et aliis Ecclesiarum i)ra;latis, tam de
Longobardia, quain de Ravennatensi provincia, et marchia inferioris parlis, tertium Concilium celebravit .
3.

narrat

Rogerium

Siciliaj

gnasse, ejusque principem

regem Barium expuGrimoaldum cum Tan-

credo de Conversano coniite sibi subjecisse, quae, quia fusius ab eo tractata, apud eumdem legenda.

Anonymus
et

vero Casinensis

ait

Anno mcxxxi,

Gallia

discedens,

Gaufrid. Carnoten-

Piacensem episcoptim lefjatum suum creavit. tiae adhuc eral nonis NovemOris, quo die dedit litteras ad Gaufredum Carnolensem episcopum Aiiostolicae Sedis legatum, el ad Stephanum Pari-

Barium, Nuceriam superatur, maxima strageutrorumque. Rex Lotharius Italiam ingressus est . Denique Falco in Chronico Hoc aiino praedictus Auacletus venit Salernum sedem rebellem sibi et resistentem ;

(nobis Mcxxxii,) Rogerius rex expuguavit

cum

|)riiicipe

elconiite pugnans apud

consilio habito

siensem cpiscopuin, quibus niandat, ut Aurehafieiisi subdecano ac sociis honores et bona ablala

et siiper exercitum congregavil caslrum Brindisii ejusdem Tancredi festinavit, et

,

illud

terra

marique obsedit, sicque mirabiliter

rXXOCENTII
expngnatum
festinavil.
siise

II

ANNTUS
,

3.

CHRISTI

132.

471

illnd obtinnit

polcslati

et his

scnte et ignorante marito suo

Ramnulpho
ulteriiis

comite,
se

actis sii[>or civitateni

Barenseni oxcrcitu convocato

illain (iiversiscoepit

ad

eum

(sc.

Rogeriiim) profeda

csl, [irofilens

Nec mora, civilatem

;

nulla ralione

ad cjus thorum

reditu-

expiignare macbinalionibus
dies civitas illa obsessa et

per (|uindecim vero

est.

expngnala

Tandem
civitas

civinm Barensinm traditione manifestata,

sic

ipsa ad regis potestatem tradita esl; el civilate ipsa

com[irehensa Grimoaldus jirinceps, vir valde

mirabilis et bellicosi spiritns, a

quibusdam

conci-

Tibus captus

est, et

ad re^ns iiotestalem perductus,

quem
sna?

rex

ipse

confestim

captivum

cnm

nxore

ram, elc. Rex, etc. eam apud se pro suo velle manere permisil . Quod Falco etiani insimiat, cum hoc anno scribit Rex deprebendens coinitem Raniilphum convicia mnlla et aiflictiones Matbikli uxori suffi inferre ejusdem regis sorori quam ultra quain credi polest diligebat (nenipe Rogerins) consilio habito, ipsam s uam sororem mandavit, (iiiam honeste accipienscam dulcibuscolloquiis
: ,

sua, ad Siciliam mandavit. Sicque totam .\puliain

consolatur,
9.

et

eam

in Siciliam

maiidavit.

subcgit potestati . Falco ait, proelium ad

esse in vigiliis B. Jacobi

Post piignam

Nuceriam commissum
Apostoli.
6.

num

reverstis est.

ad Nuceriam Rogerius SalerSeciiiulo,

Baronius ibidem
,
:

Proccres hortatur ut in sua permaneant fide-

litate.

Baronius summarium rernm a Falcone hoc anno memoratarum refert, quibns adde Crescentium cardinalem Anacletistam Beneventum in sua [lotestate liabuisse, euin(|uo Bencventanos expniisse,
luissel.

(|uod civitatem Rogerio regi tradere vo-

Pra^er hiec Fnlcopag. 274 et seqq. inquit llocanno, duodecimo die inlrante mensis Auguobiit

Nuceriam habito narrato ait Rex fugit Salernum ubi moratus est usque ad octavum diein nicnsis Decembris . Sed cum hoc Falconon dicat, ai)ograi)hum Falconis Benevento Romam ad euni transmissum pariini hac in [larte accuratum fuisse oportet. Alexander enim habet Porro regi inter ha:c Salerni moranti nuntiatur, quod Barenses cives ab eo se aversiiros jam pricparaproelio ad
:

reiit,

etc.

pra;munilis opiiidis suis quae circa Beerant,

sli,
l)t:s.

Landidplius Benevenlanus archiejiisco-

neventum

Barum

petiit.

Qiii

pro eo quod

PrffidictMsrex Rogerius, consilio

communicato

Tancredi seu

cffiterorum
prffisens

hoslilitas

immineret,
([ui-

apud civitatem MLd|iliitanam diebus non mnllis moratus cst. Conlinuo quosdam ex baronibus suis vocari mandavit, quos valde pra:ci[iiendo admonuit, quatenus in ejus permanerent fidelilate et dilectione, etc. Quibus peraclis, Salernum repcdavit, ibique procerum
in Aiiuliam descendit, et

Barensem ad

exacerbare [lopuliim,
prudenti

busdam eorum
nsus, consensit
:

petiliouibus,

consilio

sicqne eos pro tempore quietos

dimisit. Post hoec

autem rex omnibus

,

dis[)0sitis,

contra
plic(!S

Tancredum
prffiliatiirns,

ejusque cons[)irationis com-

ejusdem omnibus

in

Apulia

suorum

freqnenlia

magniticatus

de

inimicitiis

urbibus, o^ipidisque prcemunitis,Salernum ilerum

revertitur . Falco vero pag. 274, eodein proelio

)>, qui Mathildem Rogerii sororem uxorem habebat. 7. Sergius marjistcr militum Neapolis ab eo Piogerius posl Amalpliim anno superiqri deficit.

priiicipis Ca[iuani el comitis Rainul[)hi

narralo,

de Rogerio scribit

Apud

civitatem

caplam Salernum rediit, et dum ibi moraretur, inquit Alexander abbas lib. 2, magisler militum Neapolis, Sergiusnoniine, cernens in Rogerio lan-

Melphitanam diebus non multis moratus est, continuo quosdain ex baronibussuis vocari mandavit, quos valde iirapciiiiendoadnionuit, qualeuus iu ejus
permanereiit
historicus
10.

rulelitate

et

dileclione, elc. Qiiibus

peractis , et ca^lera

num.

G recitata. Neuler ilaque

tam virtulem exercuisse polentiam (anno supenon quidem belli rigore, sed solum i|>sius (nempe Rogerii) timore conterrilns, ivit ad illnm^
riori)

Rogerium

fugisse asserit.

Wiltclmits Pramesti)ius card. lcgatus S.

ejusque subjicitur dominatiii

tas,

qua; videlicel civi-

mirabile dictu,

jiost

Romanum

imf)erium

(id

uiH|uam a <|uo(|iiam fcrro subdita fuit nunc vero Rngerio solo verbo prffimisso subditnr Exeunlc aniio mcxsix, Sergius
est, post Justinianum) vix
:

Ad nuin. 5. Dodechinus Cbron. refert, Fridcricum dicUkinscoimm Coloniensem anno superioii e vivis excessisse, et Rruno7iem in ejus locuiii subrogalum, consecratum
Scdis in Germania.
al)t)as in

Rogcrio tanqnam magno principi sese inodo mere honorario summisit, iioc vero aniio ejiis cliente-

Willelmo Prmnestino, Apostolici legato. (lui anno superiori leg.itione Germauica fiinctus est, currcnli
fuisse a

Mattha;us enim Albanensis cardinalis,

in

coniilatu Iimocenlii

II

in

llaliain perrexit,

iiti

lam agnovit. Sed cuiii sibi arcem reservarit, non multo posl adversus eum rebellavit, sescque Roberto Ca[)uano princi|)i
el

jam

insiniiaviiniis. M.ignahiil

Biunoniscum

saiicto

Bernardo

familiaritas, ut osleiuliint tres

Epistolae

RaimiI|)ho comili,

(|ui

sancli liujus abbalis ad

eum

dalic post Conciliuin

qnod anno

pes.-ime habcrenlur a Rogerio defecere,

fcederc jiinxit.

hoc

8. Matliildis uxor Raimdphi illum descrit. Baronius num. 4ait, Rogeriiim Raiuul[i]ii uxorem caplivam iii Siciliam abdnxisse; sed ea iu [larte ejus narratio nutat ; ut enim prodit Alexander ahbas, a comitissa Mathildis andiens Rogerium

Rliemense, in quo cain Bernurdus Epist. vi conIraclam fuisse dicit, quK ideo exeuute amio su|)eriori, vel prajsentis iiiilio scripta, non vero aiino
sicxxv, ul periieram noiavil in nius. Dedit et ad

margine Mabillo-

eumdem

aliam ordine vui,

cum
esset,

jam Rruno Coloniensis arcliiepiscopus clectiis in qua cum consullus ah eo fuisset, an sibi
ptandus esset episcopatus, rcspondit
:

acce-

fiatrem

suum Saleruum

advcnisse de AUells, ah-

Ilabelis

472

IN-NOCENTir

II

ANNUS

3.

CHRISTI 1132.
et

dominuin Norbertum (archicpiscopnm Magdeburgenseiii) (]ueni ineiius priesenteui pr:esens de tali-

novem,

interdum etiam decem

inserviisse.

Tanis(]iie

dem

ahbaliaCnlisieiisis in prioratum redacta,

bus interrogare potestis

niensein

. Scripsit et

Epislolam ix

a Benediclo XIII,

anno mcdvii,

litteris

die xviii

ad Brunoneui recens creatum arcliiepisc. Colo,

mensis Augusti dalis Majoii-Carthnsiffi

dationis monasterii Calisiensis

uiiitus.

qua enm ad tiinorem inducit, aitque

non

nieininit

FunHen-

aniici officinm esse terrere salubriter.

schenins in Notis ad Vitani S. Hugonis, sed

jirceter

Moritur S. Enfjo ep. GratianopoUt. Ad num. 6. Mo! lem sancti Hugonis episcopi Gratianopolitani accurate collocat lioc anno Baronius ex Guigone quinto priore Cnrtliusianoriiin, iioc tempore viveiite, (lui ejus Vitam in Actis SS, Bollandianis ad diein priinam Aprilis, qua ol)iit, recitatam scripsit. Excejiit Hiigo sanclum Brunouem Carthusianorum fnndatorem in sua di(Tcesi, eumqiie in suo Ordine condendo streuue adjuvit, et successorem suhstilutum jani sihi Carlhusieiisein (sicut diu mulluinque desideraverat ante) reli(juit. Fuit is alter fJugo, indeque duplex error ortiis aliqui enim utriiin(|ue Ilugonem confundeiites, S. Iliigonem Carlhusiensem fnisse scripsere alii fere pleriqne, inter (|iins Henscheniiis, qui Vitam S. HugiHiis
11.
;

San-Marthanos laudatos aliqua de ea habet Boucheus

toin.
ii

Hisl. Provincia? pag. 118,

108

et 191.

13. Floret

Floruit

Eugo Metellus canonicus regidaris, sub Innocentio II Engo Melellus, qiii

in

cum jam

provecta; esset a;latis, factuscslcanonicus

regularis sancli Angustini

abbatia S. Leonis,

diccccsis Tuliensis, ut ostendit Ejiistola ejus xviii

ad Guillehnum abbatem. Natus apud TuUura

Leucornni auditor
fuit

Anselmi Laudunensis, vaadhiic inedilas,

rias(]iie litteras scripsit

nempe ad

Innocenlium papam II, Alberonem Trevirorum, Stephanum Metensium, Guillencum Lingonum, Eenricum Leucorum, Embriconem Herbipolensem cpiscopos, ac ad Petrum Abaelardum et Eelvidem
seu Heloissam Paraclili
Mabilloiiius tom.
iii

ahhatissam. Befert

liaec

Notis illustravit, traduiit euiii uiio aut allero ante

Analect. occasione Epistoloe

moiteiu anno scripsisse ad Conciliuin Jotrense

quando B. Thomns
est,

prior ahhatiae Sancti-Vicloris

Hugonis Metelli ad Gerlandum, qui dc Eucharistia3 Sacramento non bene senlicbat, additqne lv ejus
Epistolas adliuc Mss. asscrvari Parisiis in Bibliolh.

Parisiensis crudeliter ah impiis pro justilia occisus

ac petiisse ut iiuinane illud scelus vindicaretur;

Claroinontana. Porro Heloissaiii Eelvidem eliara

cum tamen
peremptus

sanctus niarfyr anno lantuni

fnerit, et

se(|ueiili

non sancliis Hugo, sed alter Eugo Ordinis Carlhusianorum successor ejus de
csede illa vindiclain petierit, ut an. jicxxxv, Baronii

ordinem se(]uentes, moustrahiinus. Hugoiiem autem, qui S. Hugoni successit, fuisse Cailhusia-

anno mcxlii deinonstrabinius. Moritur Gnffridus abbas Vindocinensis. Goffridus abbas Viudocincnsis et cardinalis B. Priscie patria Andegavcnsis, cujiis Ejiistola; a Sirmondo observationibus locuiilctatcC, hoc anno ad
apiiellalam,
14.

cailcstia

migravit

VH

kal. Aprilis, ut diserle habet

num, ostendunl San-Marthani

no]ioiitaiiis.

iii

ejiiscopis Gralia-

12.

Sayictus

Fundator fuit monasterii Calisiensis. Euqo, qui dejiosito ejiiscopatu Gratiano-

Chronicon Andegavense , qnod et Vindocinense apjiellatur, a Labbco tom. i Biblioth. proniiilgalum. Pergralus fuit Urbano II et Pascbali II qnos ia
Francia hospitio excepit,
Ejiistolse iniituo datoe
et Callislo
II

intiinus, ut

Cluniacensis in nionasteiio Casffi-Dei in Arverniasito faclusfiierat, postannuin

politano,

monachus

fidem laciunt. Aliqiiot etiara

xi com]iosuit, el

Opuscula sennonesque
Ojicra

quod

cjus

juhente Gregorio Vll episcopatiim resumpsit,

et

ostcndunt, in sacris studiis et canonihus

fuit.

monaslerium

Galisiense, vulgo Chalais,

citer leuca a Majori-Carthusia distans,

Benedicti regiila

una cirsub sancli fundavit, ut discimus ex lilteris

valde exercitatus
13.
lastici

Aunus emortualis Algeri Leodiensis schoincompertus. Ad liunc circiter annum

Guillelmi VI comitis Forcalquerii an7io mccvii, mensis Maii die prima dalis, et a San-Marthanis
ex schedis Peireskii toni. iv Gall. Christ, jiag. 583 recitatis, qnihus confirmat Donationem a se alias factain loci de Lura dioecesis Sistarciensis ad
aedificandam ibidein Ecclesiam in honore Doinini nostri Jesu ChrisU, et gloriosai Virginis Maria?, et

pervenit Algerus, ex Leodiensis Ecclesiae scholastico Clnniaccnsis monachus, qiio

et eloquentius,

nemo

melius, clarius
tractavit;

matcriam dc Eucharistia

Libros eniin tres adversus hceresim Berengarii, de

Sacramento Corporis et Sanguinis Domini sci\\)S[t, et in co argnmento sujieravit Lanfrancum et Giiitniundum, qui ei in eodein stadio ])ra}iverant,inquit
Pelrus Venerahilis, initio
etiain
libri

abbatiam secundnin Ordinem Hngone Gratianopolitano episcopo quondam inslitutuin , Antea idem vilai institutum monachi Boscaudunenses in dioecesi
ad inslituendam
ibi

Calisiensium a S.

insignes Epistolas ad diversas

periere;

de Sacrificio.Edidil personas et

Ecclesias datas, quoe

solumque,

praiter

laudatum Opus,
sui

su|ierest liber ejus de Misericordia

Ehredunensi amidexi fuerant, et temiioris ]irogressu abbatia Boscaudunensis caput exlitit dua-

etJustitia.Kicolausail

eum

inter caetera ingenii

rum

aliarum. Mentio est

monachorum

Calisien-

siuin in Vita S,

episc. Gratianopol.cap. 7, diciturque sancto pra?suli in ultimacjusinflrmitate

Hugonis

adhuc positum Tractatus duos edidisse, cui primuin titulnm fecit de Misericordia et Justitia, aliumqne taiito nobiliorem, inqnit iV/co/M5, quanto sublimiorem, monimenla,
in

clericatu

tam ex

sociis propriis,

quain ex Carthusiensi

et

utpote de re mirilica et neccssaria, de sacramento

scilicet

Calisimsi, nccnon et Excubiensi domibus, octo vel

Corporis et Sanguiuis Dcmini, de quo varii

IXN^OCENTII
errores variaeque

n ANNUS

3.

CHRISTI 1132.

473

proveniebant li;ereses. Libri

iiollicetur

de Misericordia et Justitia, editioneiii

Mabilionius
ejus

toiii.

Analect. pag. 303, ubi et refert

Patrum bactenus permiserat reverendorum clemeiitia. Quidain tameu ei re|)rffisentarunt, Hugoiiem, Maiolum et Odilonem arclain vilce viam
tenuisse, et suflicere debere i)er vesligia

Elogium

a Nicoiao Leodiensi

canonico, ejus

eorum

in

a^quali, conipositum.

Annis
fuit

fere vitjinti, inquit

in

via

mandatorum Dei

dilatalo corde ciirrcre.Petrus

;

Nicolaus Scbolaslicus,
derici ej^iscopi

Ecclesia Sancti-

rudibus ausis

institil

Larnberti, us(|ue ad obituin

fulicis

memorice Frieo anno narra-

litus, iiieiiior(|ue discretionis

est, iiivali(lis(|iie couqiatieiis

postinodum tamen emoli\ux virtutuin mater

subvenit, periilura de

Leodieiisis. pro defensione fldei

pereni[ti, ut

Catholica;

anno mcxxi

gravibus

institutis,

qua; proposuerat, intermisit,

in Hispania ab iitro,

vimus. Post sancti martyris obituni, cum firmo corpore valeret, vitam sub sancti Benedicti regula
aggressns est in Cluniacensi ccenobio, subdit ideni
Nicolaus.

inquit Ordericus.
18. Gcsta

anno superiori
recje.

que Alpho nso

Aniio superiori

ut refert

Annus mortis

ejus inconipertus. Porro

Sandovalius, Alp/ionsns VII, Legionis et CasteIIj

rex, in regiones

Nicolaus canonicus Leodiensis,

quem

ex E10f,'io

Maurorum

excurrit, et

usque ad

Algeri consfat tempora Friilerici martyris episcopi

Hispalis et Cordubie portas

siis

omnia

vaslavit./1/p/jo?^-

Leodiensis pra^tergressum es?c, scripsitetiam gesta

sancti Lomberti episco[)i

vero Aragoniaj rex

Baionam pernuuiilum Aquiciiixit.

Leodiensis et martyris,

taiiiie

oppiduin rursus obsidione

o|)|)ida

Diirante
Oclobri,

quae extant tom.

16.

Ciiapeavilli.

obsidione, testauieiitum condidit

el

mense
iii

Arnaldus archiep. Hoc anno, Indiclione undecima, cjuinto nonas Decembris factus est Conventus apud villani Creissanain in terrilorio Narbonensi, oepiscoporum, clericorum quoque et laicorum non miiius multitudinis nobilium, quam ignobilium, sub potestate domini Arnaldi Narbonas
arcbiepiscopi ct Sedis A|)OstoIicce legati, ad cele-

[deraque

et

dominia sua

regnis Na-

varra;, Naiara; et Castella; parte |)osita iiiter Ilispa-

niaruni Ecclesias
Siirita lib.
i,

divisit.
b"2,

Ejus summariuiii refert

cap.

et Joseiibus

Moretus

in

Inve-

stigationibus Navarricis pag. 046, testatur se illud

legisse in arcliivis Ecclesia) cathedralis Pain|)elo-

nensis, et in eo baberi

Facta Charta in /Eia mclsix,

brandam ejusdem loci Ecclesiae dedicationem in honorem B. Martini , ut legitur in Instrumento dedicationis tom. x Concil. recitato, ex quo liquet
Gaufiidum episc. Carnotensem, qui super Bituricensem, Burdcgalensem, Dolensem et Turoprajter

mense Octobri,
superiori.

in obsidione Baiona},

anno

scilicet

nensem
Galliai

j^rovincias, ut dicitur in Martyrologio Car-

noteiisi, legatione A[)ostoIica

functus

est, in alia

parle

Arnaldum

archiep.

Narbonensem

19. Gesta hoc anno in IJispa)iia. Hoc vero anno Alphonsus Castellae rex bellum adversus Mauros continuare non [lotuit, quia belluin civile, quod suiieriori coeptum fuerat, praisenti ac inse{[uenli, quo iUud liiiitum, totum regnum conturbavit.Victi tanieu rebcllcs, eiGoncales Pelayz factio-

eamdem
lerjes

dignitatem gcssisse.

soruui ductor coaclus in Portiigalliam fugere, ibi

17. Petrus Venerabili^

imponit.

Petrus Vcnerabilis

Clwdacensibus austeras
Cluniaceii^is

moerore extinctus
fol. l.")0 et

est, uti

Sandovaliiis fuse narrat

seq. juxta auliqiias Hislorias a se visas.

abbas oniiics cellarum priores de Angliaet Italia, regnisque aliis accersiit, jubens, iit Doniiiiico Quadragesimse
lertio

Antiqua tameii alia Monumenta uibisTuIetaiiaj, ut babet idem Sandovalius citatus, asserunt, Petrum

Cluniaci adessent, ut (>ra;cepta

Goncalem Gironum comitem ciim

inagiio exercitu

monastica; convcrsationis austeriora, quaiii Iiacte-

in cons|)ectuiii civitatis liispalensis veiiisse,

adversus

nus tenuerant, audireiit, in(|iiit Ordericns, qui eidem Cnnvenlui intcrfuit, lib. 13, [lag. 890. Ducenti priores Cluniacum convenerunt, ac mcc et
xii fratres
ibi

Mauros pugnasse, eos(|ue occiso Omaro eorum

rcge aut pr;efecto
in iisdem eiiim
su|ici'asse. Vcrsa [lostea fortuna Monuinentis lcgitiir, fusos fugatosquefuisseChristianos ad locuin Masakigos dictum,

adfucruiit. Petrus Venerabilis sub-

jeclis a auxit jejunia, abstulit colloquia, et infirmi

mensc Julio /Eraque mclxx.

,

corporis

qua;dam subsidia, qucc

illis

modcrata

lUnoN.

ToMis XVlll.

60

474

INNOCENTII

II

ANNUS

4.

CHRISTI 1133.

INNOCENTII

II

ANNUS

h.

CHRISTI

1133.

Innocentms papa Romam venit cum Loeumque imperatorem coronat, concedeiis Aniuis Redemptoris inilleallodium Mathildis.
1
.

thario,

sinuis centesimiis trigesimus tertius, coeptus Indictione

Beneventano sub eodem anno millesimo centesimo trigesimo tertio Innocentius papa simul cum Lotliario imperatore Romam pervenerunt. Audivimus revera duo tantum millia inilitum secum
:

undecima,

felix

illuxit Catliolicae Ecclesiae.

duxisse. Apostolicus itaque honeste susceptus, palatiuin

Nam

i|)se

Innocentius papa in

Sedem suam Romaj

Lateranense
et

ingreditur,

ibique

magno
exercitu

a Lolliario restituitur, et Lotliar. ab eo coronatur

gauiho
suo

honoris

copia su|iersedit.
S. Pauli

Imperator

imperator. Ue his acturi, in priinis (juod teniporis certitudineni speclat, sine qua Labor omnis pro
verilale

antem circa monasterium

viriliter

cum

indaganda susceptus penitus evanescit, atque in multiplices errores ferri historicos sit necesse, diligenter est considerandum. Hoc namque anno venisse Lothariuin Romam et corona,

castrametalur. Qnod spectat ad paucitalem miiitum, quos secum Lolharius duxit

testatur

idipsum

S.

Beniardus

in

Epislola

ad

eumdein Lotharium jam coronatum iinperatorem

verbis
istis'
:

Ipsius, (Domini

scilicef),

profecto

tum ab
nicum

Innocentio,

auctores qui

bujus

temporis

aperte testantur,
scripsit

nempe
et

Fulco,

Beneventanum ChroHugo in Vita S. Norberti

nuper opus et virtus fuit, quod iter satis laboriosum et meticulosum, pro pace regni et Ecclesiae
liberatione susceptum, in tanta prosperitate
egistis.

per-

arcbie[iiscopi

Magdeburgensis,

dum

ejus reditnm
post quatuor

Roma? siqnidem

imperialis culminis ple,

cum

Lothario

Romam

describit, et

menses defunctum esse sexta Junii, anno Christi Mcxxxv asserit; idem quoque in Auctario ad Sigebertum habetur et aliis. Cum igitur substitissel usque in annum prffisentem Innocentius papa
Pisis, vere adveniente Lotbario rege Germania!,

nitndinem gloriosissime assecutns idque quod majus fuit, in manu non magna, utanimi fideique magnitudo clarius emineret. Quod si anle tantil-

lum exercitum

terra tremuit et quievit, quantus,

ambo
hffic

se

Romam
citata

contulerunt; de
superius Acia
:

quorum
et

itinere

habent

Dum hxc

age-

rentur, Lotliarius in Tusciam venil,

apud Calci-

nariam, in territorio Pisano cum eodem iterum colloquium habuit. Concordantes igitur, ut ad Urbein festinare deberent, rex per stratam publi-

putamus, horror hostium corda invadere habeat, cuin coeperit rex procedere in magnitudine brachii sui? elc. Pergit vero auctor Chronicorum Beneventauorum 2. Misit autem, sicut audivimus, ad Anacletum, ut consilio religiosorum virorum communicato adesset, et Spiritu sancto mediante tanti, erroris et homicidiorum magnitudini finein poneret; quod
:

cam transivit, Pontifex jier marilima usque Viterbium processernnt poslea simul per Hortum, et
:

Anacletus

ille

De adventu insuper
Vila
sis
^
:

sicutaccepimus,facerecontempsitB. Lotiiarii Roinain et ejus coro-

Sabinense, et Farfense territorium,

et

apud EcclePetro

natione, baic habet cjnsdem temporis auctor in

sancti

siam

S. Agnetis
ei

caslrametati sunt. Occurrentibus

Norberti archiepiscopi Magdeburgeneo

(Lothario)

autem

Tbeobaldo

Urbis

prafeclo, ac

Cum

autem
ex

et

aliis

tam
et

Leonis cuni aliis nobilibus Romanis et Transtiberinis, intraverunt Romam anno mcxxxui. Et Pontifex quidem in palatio Lateranensi hospitatus est, et rex Lotharius iu
toria fixit.
papffi

episcopis

qnain arcbiepiscopis
est

prscepto
castris

obedientia Innocentii

pastoris Catholici
,

pontifex
et

Norbertus profectus

transitisque

monte Aventino ten-

Tuuc

Pisani et Genuenses in auxilium

Innocentii

cum

navali exercitu

Romam

veet

cum magna turba praeeuntis et subseRomam papam venerabilem quentis exercitus Innocentium secum ducentes perveniunt. Ubi cum
urbibus
,

nientes, civitatem veterem, turriin

Pulveream,

totam Marmoratam eidem PontiCci subjugarunt. Ha;c ibi. De his ista leguntnr in dicto Chronico

>

Bern. Ep. cxsxii.

'

Vi(a S. Norb. c. 50.

apud Sur. lom. r,

dic VI Juu.

INXOCENTII
impetu grandi

II

ANNUS

4.

CHRISTl 1133.
paterna consulere,

475

et manu forti introeuntes, ipsum eumdeni papam in sancla Sede invitis hostibus et adversariis omnibus coUocarunt. Porro Lotbarium regom Pontifex in Sede positus, et abi qui conve-

sollicitudine

arclius diligamus, et
sia;

personam tuain tanquam specialissimoEccIeet utilitatem

defensori, in his quae ad stalum imperii in suo

robore conservandum,

ac liberationem

nerant, in

Romanum
ille

imperatorem consecraverunt.
strenuus
l)elli

Catholicffi Ecclesia; spectare

noscuntur, tain secun-

Erat autem vir

ductor, ctc.

dum

Ecclesiasticum officium,

quam

temporaliter

Narrare pergit eximias ejusdem imperatoris virtutes. In Vaticanis scliedis reperimus ista de coronatione Lotbarii
:

Hoc

est

juramentum, quod
filii

D. rex Lotliarius tempore baeresis

Petri Leonis

D. papae lanocentio
die

pracstitit

ante fores Basilicae

S. Salvatoris, quae Constantiniana appcllntur, in

imperatoriam potentiam augeainus. Hoc nimirum inluitu allodium bona? memori;c comiliss;e Matbild;^, quod utique ab ea beato Petro conslat csse collatum vobis commitlimus, et ex Apostolicaj Sedis dispensationeconcedimus, atquein praisentia fratrum nostrorum archicpiscoporum , episcopo,

qua coronatusestabipso Innoccntio, antequam

,

coronani acciperet, D. Cencio de Franjapanis jura-

rum, abbalum , necnon principum et baronum, per anuulum investimus: ita videlicet, ut ceutum
libras argeuti singulis annisnobis ct successoribus

menlum computante
caeteris nobilibus

et

Oltone nepote suo ac

ibi

Romanis

existentibus

nostris exsolvas, et post

tuum obitum
Romana;
et

proprietas

Ego Lotbarius

rex, promitto et juro tibi do-

ad jus
tatur.

et

dominium

sanctaj

Ecclcsia;

cum

mino pap6eInnocLntio,tuisquc

successoribus, secu-

integritate

absque dimiuutione

molestia rever-

ritatem vita;, et iu menibris, et malce captiouis, et defendere papatum et bonorem tuum, et regalia S. Petri qua; habes manutenere, et quaj non habes

juxta

meum

posse recuperare . Haec

ibi.

Quod si nos vel successores nostros in eamterram venire, manere, transire oportuerit, tam iu susceptione, quani iu procuratione, atque securo conductu, prout Apostolica Sedcs decre-

dem

3.

Quod autem
facta sit

in Lateranensi Basilica praeter

verit,

bonoreiuur. Qui vcro arces tenuerit, vel refaciant,

morem
'
:

coronalio Lotbarii imperatoris,

ctor terraj fueril, beato Petro, et nobis, nostrisque

hanc accipe rationem ab Ottone Frisingensi, qui a Rex plus mente quam milite confuientiam ait gerens, ad Urbem usque progreditur, ibiquc qualibus potuit

successoribus fidelitatem
charitate vestra nobili

Cffiterum

pro

viro Henrico Bavariae duci

genero vestro,

et filia; vestra;

uxori ejus, eaindem

cum

paucis strenue peractis, in Ecclesia

terrani cuin prsfato censu, et supradictis conditio-

Sancti-Salvatoris, qua^

Constantiniana dicitur

nibus, Aiiostolica benignitate

lanien, ut

concediinus

ita

summo
et

Pontilice Innocentio coronatus, imperatoris

est

idemdux bominium
obituni
,

faciat et fidelitatem

Augusti adeptus
,

nomen nempe Ecclesiam

;

B. Petro, ac nobis noslrisiiue successoribus juret,

B. Petri

ubi inos coronari erat imperaloribus,

Post (|uorum

pi;edictum comitissa; Ma-

Petrus Leonis co tem|)ore occui^averal . ILcc Otto. Tunc temporis idem Innocentius papa eideni Lotbaiio

thiUku allodium ad jus et domiiiium sancta; Ro-

imperatori
sic se

concessit

allodium

comitissae

Matbilclii, ut ex ejus
ret.

Diplomate bic descrii)toappa-

mana) Ecclesia! siciit supra dictum est, inlegrum et absque diminutiono atque ditficullate ali^iua reducatur salvo tamen semper iii omnibus ejus:

Quod
a

habet
Riget uiipcratrici.
Pontificuni et potestas

dem

sancUc Romana; EccIesi;E jure ac proprielate.

Laleiani VlidiisJunii . Hactenus concessio

Innocentius papa Secundus Lotbario impe-

Datum
allodii

ratori

Augusto
Si

et

Matbibko

lacta

ab IniKicenlio papa Lotiiario

auctoritas sacra

imperatori. Qiia; posl

imperialis vere glutino charitalis ad inviceni

com-

plcntur,

Omnipolenti

dcbilus

famulatus libere

poterit exhiberi, ct Cliristianus

et tranquillitate

populus grata pacc

h;ric facta sint, ita Fulco in Cbronico Beneventaiio. Audiens A. Benevcntani ad Innoccntiwn. itaciiie Robertus priiiceps Capuanus et Rainulplius

gaudebit. Nibil enim iu pra;senti

clariure procfulgeat,

coiiics Apostolici iunoceiitii et iinpcratoris Lolbarii

saiculo csl Pontifice clarius, nihil rege sublimius,

niliil

est

quod luniine

quam

adventum longe Ialequeo|)tatum, treceiilorum ferc militumcatcrvastiiiali, siinulcuin dominoCerardo

cardinale,
et
iiui

recta fidus in principe, nihil cst

quod

ita

nequeat

tunc Benevciitanisrector pncfiierat,

occasui subjacere,

quam
,

vera religio. Qu;e nimi-

rum omnia
amator
nec

tanto manifeslius,
quaiito

sona tua clarescunt

sceris, et

Deo ab

gratias, in per-

(luibusdam sapientiiius Beiieventanis, Romani feslinarunl.Qui veroeuntes, omncin ordicivibus

nemafflictionis,

incuntc

a^tate

quam

civitas Beiieventaiia

duduin
oran-

religionis, et cultor juslitia; extitisse

cognotua;,

perpessa
tes,

est, e vestigio iiitimavere lacryinis,

novissime diebus
i)arcendo
et

istis,

ncc personae
beati

propriffi

pecuniiE, pro

Petri

scrvitio
tulisti.

multos labores,

immensa pericula

per-

Cum

crgo, testaute sacro eIo(|uio, etiam

filiis

mali patres boiia data

suis debcaiit impartire,

Beneventanam a comile Siculorum Rogerio jugiter oppressam libcraret, etc. Anniiit Pontifex ipsorum petilioni (leiiis, (iii;cspcca;tera bellica Iractabaiit ad regimen civit;itis ctare baud sibi oiiportuuiim, qui licet esset in
ut civitatem
:

dignuin profeclo cst, ul nos, qui disponeiite Domino, universis CathoUca; Ecclesiai filiis dcbcmus
OUo
Frising.

Urbe, teneri

quodammodo

videreturobsessus,

dum
ad-

muiiitiones et turres oiniies in potcstate

esseiit

versariorum in Urbc potentium, ac propemodum

'

1.

vii. c. 18.

dominautium

Ha;c de his

ibi.

i.

476
5.

INNOCENTII
Rogerii crudelitas in Apulos.

II

ANNUS

h.

CHRISTI 1133.

Sed qute

Rogeriiis rex Siciliye transfrolanscum ingenli exercitu in

ab ejusdem temporis auctore Bernardo Bonajvallis abbate, qni babet ista in Vita S. Rernardi ' Lon:

Apuliam tunc

egeril,

rem

spectanle sic

accipe:

ab eociem auclore Ex improviso praj-

gas in Galliis facere moras dominus papa non potuit,

sed sicut
ei

cum

Lotbario rege condixerat, Roest.

dictus rex

norum

Rogerius Siculorum, exercitu Sarracecongregato, Pharum transivit, deinde in

niam

occurrit; ct vi cxercitus in Lateranense

palatium deductus

Multi etiam ex nobilibus

Apuliam cursu rapido acceleravit. Continuo civilatem Venusiam, (|uam Tancredus comes Conversanus acce|ierat, et alias civitates com]irebendens, igni ferrocjue consunimavit: viros quoque et mulieres,

eum bonorifice suscepePetrus Leonis non ponens Deum adjutorem suum, sed confoederatorum stipatus miliRomanis
fideles Ecclesiae

runt.

Verum

tia, in

editioribus et tutioribus turribus

;

manens,

parvulosque vario mortis genere necavit,

fecit.

Lotbarii ludificavit virtutem

et interdicens suis

quosdam vero eorum comburi

Regem

testa-

congressus publicos, nec

sibi securitatis suae fecit

mur

ffiternum, tanta crudelitate in Cbristianos ille

exarsit,

ditum
tate, et

. l'ost ba;c

quod vix aut nunquam a steculo sit auautem Tranensem civitatem ab

afflrniat

periculum, nec causam conflietus bostibus dedit, sed tantum liberum eorum discursum machinis
superioribus et obstaculis variis irnpedivit. Vitavit etiani obstinatissime imperatoris coUoquium, nec

eodem rege devastatam

anno
defecissent.

summa

crudeli-

aUa oiqiida et loca, qua; ab ipso superiori Scd illud excedit omiiem imma-

nilatem, quod Trojanos cives, qui

cum

episcopo

venerant, excepturi ipsuni cum solemni processione,

minis ncc blandimentis flexus esl, nec destalu suo consilium cujuslibet personas admisit. Relicto igitur Roniae Innocentio, alias imperator digreditur, Petrus vero post ejus discessum crebros movens
per

omnes
roque

convertil in fugam, civitatenniue igni fervastavit. Et paulo post

Urbem

excursus, fidelium ca^dibus inhiabat.

de Roljerto principe

Inteliigens ergolnnocenlius,

Romae

sibi infructuo-

Capuano narrat, ipsum octavo kalendas Julii reversum Roniam ad Innocentium, et inde Pisas
profectum ad i)etenda adversus saevientem lyrannum subsidia. Cuioperi eodem Innocentio favente,
factum
tis

sam eo tempore moram, ne

stia!

pra^sentiasua illiusbe-

rabiem

etferaret, rursiis Pisasrevertituretc.

Qu;e vero bajc secuta sunt, dicenlur suo loco anno

sequenti. Porro Rogerius, utaudivitPisanosagente

est post ba;c, ut

classis,

rium pararetur
inferius.
G.

Rogefoedere simul junctis Veneadversus

eumdem

papa Innocentio, favere Roberto principi Capuano,

legatos ad

eosdem

ac Genuensibus. Htec ibi pluribus, nos suo loco

pollicitus, ut ipsos

misit, per quos multa est eis ab Innocentio distraberet, atque

secum
ciijus urbis
et

InnocentiusPisas revertitur, ad

uniret. Sed respuerunt illi ejus promissa, patrocinium Innocentii et ipsi faventium firsfatiierunt.

cives

cis res spectat,

Quod vero ad PontifiS, Bernardi Epistola. Lotbarius ibi coronam, cujus causa

mius

venerat, ab ipso Pontifice solemni ritu percepit,

et

quod illic niorari et annona; penuria prohiberet, expugnare niunitiones difficillimi operis esset
diuturnioris
:

Rernardus ejusdem Inad eosdem , Pisanos bas btteras dedit perpetua niemoria dignas ^
7. Ista

autem cum

S.

nocentii

studiosissiiiius

audivisset

et teniporis

consultius exislimavit

Pisanis nostris, consulibus

universis,

cum

consiliariis

ab Urbe recedere ad projiriaque reverti. Quod et fecit, tempore opportuniore reversurus adversus Sicilia; regem, Reneventanos dure admodum per

Rernardus abbas dictus de Claravalle, pacem et salutem et vitam ffiternam. Bene faciat vobis Deus, et meminerit fidelis
et civibus
servitii,

Crescentium cardinalem scbismaticum affligentem, qui nulla rtlicta occasione vexandi cives, ad dedi-

et

pia;

compassionis,
Filii

et consolationis, et

honcris, quie sponsac

ejus in tempore malo, et

tionem eos compellere nitebatur qui licet durissima passi, infide tanien Sedis Apostolicic persliterunt. Quanta tunc ab eo sint passi Reneventani,
:

in diebus afflictionis suae exbibuistis et exbibetis.

Et quidem boc jam impletur ex parte, et orationis hujus nonnullus capitur fructus. Digiia plane retributio celeri

idem auctor pluribus

a

est iiroseculus

jam compensatur

effectu. Jain

pro

Innocentius vero Pontifex

etsi

Romae ma-

meritis tecum aclitat Deus, populus

quem

elegit

nendi consilium iniisset in sua Aposlolica Sede, niore preedecessorum suorum, tanien cuni sibi non divinis rebus vacandi facultas daretur, sed armis
jugiter insisterenecessitas imperaret, salubre illud

in baereditatem sibi, oinniiio poimlum acceiitabilem sectatorem bonorum operum. Assumitur Pisa in locum Roniae, et de cunctis urbibus terrae ad Apostolicae Sedis culmen eligitur. Nec fortuitu,

consilium iniit ab Urbe recedendi, Pisasque petendi, potentissimam tunc civitatem, maritimis in
primis viribus a principibus quibuscumque tiniendam, erga Sedem Apostolicam addictissimam. Venit ergo Pisas, ubi magnis est exceptus honoribus,
Pisanis

sive

humano
se
diligit,

contigit

istud

consilio,
fit,

sed

ccelesti

providentia, et Dei benigno favore

tes

qui diligen:

qui dixit Cbristo suo Innocenlio

et

Pisam inbabita,

ego benedicens benedicam

ei.

ipsum Cbristum

in Petro, ct

Petrum

in

Hic habitabo, quoniam elegi eam. Me auctore, tyranni Siculi niabti;e Pisana conslantia non cedit,

Innocenlio venerantibus. Si vis autem omnium rerum gestarum usque ad Innoceutii papae adven-

nec miuis concutitur, nec douis corrumpitur, nec

Bem.

tum

Pisas breve audire

compeudium,

accipe illud

Vit. S.

I.

ii.

c. 2.

Bern. Ep. cxxx.

IXNOCENTII

n ANNUS

4.

CHRISTI 1133.
igitur pra^decessorum

477
nostrorum
fel.

Pisani, Pisani, niagnificavit circumvenitur dolis. Doniinus facere vobiscum, facti sunuis la?tantes. Quae civitas non invidet? Serva depositum, urbs

Ad exemplar
prcEsenti

mem. Urbani el Paschalis, Romanoruni

Pontificum,

agnosce gratiam, stude prorogativae non inveuiri ingrata. Honora tuum et universitatis Pafidelis,

decreto statuimus, iit universa quae in prjcsentiarum eadem Ecclesia juste et iegitime
possidet, aut in

futurum concessione Pontilicum,

vel

trem, honora nuindi principes qui

judices terno

in te sunt,

et

largitione

regnm

princi|ium, oblatione fide-

quorum

te praesentia

redditiliustrem,
te,

lium,seu
etillibata

aliis justis niodis, i^iapstante

Domino, po-

gloriosam, faniosam. Alio(|uin, siignoras

o pul-

terit adipisci,

firma sint

tibi

tuisquesuccessoribus,

chra inter
est.

civitates, egredieris post

greges sodalium

permaneant. Statuimusetiam, utdioecesis

privilegiis distincti sunt, sic in

tuorum pascere

hcfidos

tuos.Sapientibussatdictum

Pistoriensis episcopatus, sicut ejiis termini pradi-

Commendo
:

vobis nfarchioneni Engelbertum,

ctorum nostrorum

qui domiiio papa; et amicis ejus missus est in ad-

jutorium juvenis
fidelis.

fortis et

strenuus,

Habetote

eum
et

vestris precibus
ei

mendatuu), quia
siliis

cgo

non fallor, magis comvos amplius commenct, si

jure et conditione Pistoriensi episcopo sine alicujus molestia vel inquietudineperseverent. Perquos

niniirum terminos subscripla; capelL-c et Ecclesiae constituta) esse noscuntur, etc. Numerat enim
prolixa serie cunctas capellas, qua; eidein Ecclesia;
et bona quae recuperata essent sub comitissa Matbilde tem[iore Gregoiii papae Sesubjectffi essent,

dare curavi, monuique ut vestris potissimuni con-

Hucusque S. Bernardi ad Pisanos egregium sumniaj gloria; Monimentum. 8. Liploma Innocentii papce pro episcopo Pistoriensi. Ad finem anni hujus item Pisis datum habetur ab eodem Innoceniio jiapa Diploma de Ecinnitatur .

ptimi, et aliisjuribus et decimatiombus. In fine

autcm hanc

liabet siibscriptionem sanctae

Romanae

Ecclesi.c cardinalium, qui tunc Pisis re|ierti sunt

clesia; Pistoriensis

immunitate ejus episcopo Attoni,

inha;rere Pontifici.
Ego Innocentius Catholica; Ecclesice episcopus subscripsi,

qui

egregia clnruit sanctitate, nuperque successit

Hildebrando, a S. Bernardo (ut vidimus)

dato. Sic

commen-

enim

se habet

Ego WiUelmus Pra;nestinus episcopus subEgo Mattha;us Albancnsis

episcopus sub-

Iimocentius eiiiscopus

servus servorum

scripsi.

Dei, venerabili fratri Attoni Pistoriensi episcopo,

cjusque successoribus canonice promovendis

in

scripsi.

perpetuum.
Pistoriensis Ecclesia, largicnte auctore

Ego Joanncs

tit

S.

Chrysogoni presbyter
tit.

om-

cardinalis siibscripsi.

nium bonorum Domino,

in Tusci;i.' partibus a

longe

Ego Gottifrcdus card. prcsbyfer

S. Justinae

retro temporibus hujus specialis |ir;Brogativa5

mu-

subscripsi.

nus oblinuit, ut sapientum

et

discretorum pasto-

Ego Lucas presbyter card.

tit,

SS. Pctri (Joan-

rum regimirie i)rcEfulgerct, et tani in S[iiritualibus quam in teni[ioralibus per eorum industriam gratum Deo susciperet incrementum. Gaudemusequidem et debita jucuuditate laftamur, quoniam
,

nis) et Pauli subscri[)si.

in Ccelio

Ego Martinus presbyter card. tit, S. Stephani monte subscripsi. Ego Gregorius diaconus card. tit. SS. Sergii
Ego Guido diaconus
card. S. Maria; in Via-

supernae dispositionis

providenlia

te,

vencrabilis

etBacclii subscripsi.
a

fraler Atto cpisco[)e, sapientem utique

virum

et in

religione probatiim ejiisdem loci pastorem constituit, et

Lata subscripsi.

ad giibernandum et instriiendum doctrlnoe

exem[)lo [io[iu!um

Ego Odo diaconus

card.

S.

Gregorii sub-

et vitie

suum

miseratione divina

scripsi.

vocavit.

Quanto

igitur vita tua religiosior cst, et

Ego Joannes diaconus card.

S.

Nicolai in

pra-fata Pistoriensis

Ecclesia, cui auctore

Deo

pra;-

carcere Tulliaiio subscripsi,

Datuni Pisis per maniim Ilaimcrici, sancfae Romanaj Ecdesia; diaconicardin. elcancellarii,XII

sides, existit beato Pelro devotior, tantoexinjiincto

Apostolatus officio magis grata iiobis inciimbit necessilas.ut

praMiominatam Ecciesiam
jus

tibi a

Deocommunia-

kal. Janiiarii, Iiuiietione

duodecima, Incarnalionis

missam mus, et

auctoritate A|ioslolica
ei

iirivilcgiis

Domiiiica; jicxxxiii, Pontificalus vero doinini Innocentii papa; Secundi

suum

illibate et iutegre

observeuius.

anno quarto.

478

INNOCENTII

II

ANNUS

A.

CIIRISTl

1133

Anno pcriodi Graco-Romanje 6C26.

Anno

Mm Hispan.

H71.

Anno

Ilegira!

528, inchoalodie

Nov., Fer.

4.

Jesu Christi 1133.

Iniiocenlii II papa) 4.

Lolharii reg. 9. iinp. 1. Joannis Coinneni imp. 16.

Lotharhis

Roma coronatiir

imp.

A num.

pentino assultu cepit,

et

principem ejusdem urbis

.

ad

4. Dieiii et nieiiseni, (juibiis Lolliarius II

II

ab In-

caplivum secum adduxit

3.

nocenlio

lioniae

iniperalor coronaUis fuit, nobis

conservavit cbronograplius Hildenslieimensis, qui

a Nalivitate Cbristi an. exordieiis,
ait
:

Promittit Innocentio II se illnm in propriam Sedem restitiUurwn. Lotharius imperat.

mcxxxiii,

rex Natalein Domini in Longobardia apuil villani

loca

Modoetiam dictain celebrat. Per Italiam pleraque munita sibi resistentia capit (Conradus enim

anno mcxxxi panam patremque recognovit, et secum eo Roniain iturum, et in Sedem propriam restiluturum sacramento spoInnocenlium
II

pondit
pag.

inquit ciironographus Mauriniacensis

Suevia; duxModoetia; etMediolani, ut supra ostendinuis, coronatus fuerat, eique fortiter obsistebat),

Tandein

II

kalend. Maii
ibique
II

Romam cum

multo favore

ingreditiir,

nonas Junii, qiio tunc dies

Idem narrat Sugerius in Vita Ludovici VI Francorum regis, pag. 319, sed locus corruptus est; Sugerius enim de Innocentio II in Gallia morante verba faciens, scribit Oppor377.
:

Doniinica
Baptistffl

cxlitit,

Lateraiiis in Basilica S. Joannis-

tuiiitatem repatriandi nanciscens de

imperatoris

a doniino Apostolico Innocentio in iinpe-

ratorem consecratur. Bernhardus I'atberbonensis

episcopus, qui tunc

cum

rege aderat, usuiii ratioconstitntis

(legendum Lotharii observandumque librarios aliquando nomina pervertere et in alia mutare, ut non semel in Iiac Critica vidimus) coLudovici
,

nalis in celebratioiiibus

missarum

tem-

mitatu, quia
cere
illuc
,

eum

in

manu

foiti

Romam

perdu-

poribus

et

dedicationibus Ecclesiarum, seu ordi-

et

Petruin Leonis deponere spoponderat,

nationibus Ecclesiaiticorum graduum, in proprio

tantum episcopatu,
nograpbus

sibi

suisqiie

successoribus a

praedicto papa Innocentio proineruit . llbi cbroratioiialis

cum eo devenit. Sed cum eum Augustum imiieratorem constituisset (hoc nempe anno), Romaiiis resistenlibus, pacein obtinere Pelro Leonis
(seu Anacleto antipapa) vivente
4.
cleti

nomine pallium

intelligit,

non potuit

ut ex Glossario Ducangii in \oce rationale eruitur.

Tritbemius in Cliron. Hirsaug. et Onuphrius, in Cbron. eumdem diem coronalioni Lotbarii assignant. Duni Iloma3 esset Innocentius II, Epistolam
dedil ad

Innocentius II Pisis usque ad mortem Anamoratus est. De eadein profectione Romana

Innocentii et Lotharii rursus loquitur chronogra-

pbus Mauriniacensis pag. 383, aitque de Inuocenlio

:

Pelrum Yenerabileni abbateni Cluniacenait

:

parlibus Galliarum secedens,

intravit.

Romam
(id

sem, in qua

Deus in faeiem

sua3 respexit

unde venerat

Sed quia Petrus

est,

Ecclesiae, atque nos sanos et iiicoluines ad

:

Sedem

Anacletus antipapa) injustus convicarius,

maximam

propriam re\ocavil. In fine vero legitur Quae ad liberationein Ecclesia; perlinent, Deo gratias salubriter operamur. Data Laterani
2.
:

In Germaniam

redit.

Pergit cbronogra:

kal. Junii.

partem sibi sociaverat civitatis, in illo temporis puncto plenitudinem debiti sibi honoris adipisci non potuit. Imo quodam modo bi|iertito Apostodignitatis culmine , Innocentius Ecclesiam licffi
beali Petri, in

phus Post haec iniperator in reditu, cum ad locum quemdam venisset, qui propter silus angustiam CIus, quasi pra^clusus vocatur

qua

divini saceniotii dignitas pen-

debat, solus per se obtinuit; Petrus vero Latera-

quippo ex

uiia

nensis palatii sedem, ad

pertinet, occupavit.

quam

imperialis celsitudo

parte excelsissimo mouteadjacente, ex altera parte

Exinde

cceptae veuenatae illius

profundissimo fluinine cunente, via in medio, qualuor seu quinque iliuerantium simul spatio patente. Et cum ibid3.ai trausitus imperatori ab
incolis negarelur, ipse

dissensionis

jam manifestior ubique amaritudo

diffundi, et tota civitas evidentioiibus odiosi schi-

smatis rivulis dissipari.

illud

Jam nunc verum videbatur

:

Dei auxilio,
fugalis

eumdem hostibus cum

miro eventu, et perspicuo locum celeriter irrumpendo,

suis pertransiit, et

ruslicanum proverbium

Difticile
et

est,

ut

uibem

in

unius habitaculi circulus lupum simul contineat. Porro quia illa discissio, nisi
susciperet, populo, Urbi, dignitati,

agnum
flnem

cito

sujiercilio ipsius excelsissinii

montis positam re-

maximi damni

IXXOCEXTII
occasio fleret, Innocentius Yiolentise

II

ANXUS
prse-

4.

CHRISTI 1133.

/.79

locum

primos clarus,
posuisset, de

cum plnrima

illic

de ordinatione

bens, saniori consilio accepto, Pisani se contiilit o.

ipsius impcratoris, et caiteris regni negotiis

comMaganno

Paulo post
tus
est
,

Innocentius tamdiu Pis;e domoraAposlolica)

,

Polanorum quoque

episcopis ex pri-

quoadusque Pelrus

Sedis
sci-

mitivis privilegiorum Ecclesiffiliujus, scilicet

dignitatem morte terminanle reliquit

licet Mcsxxviii.
5. Initio

auno

debnrgensis, scriptis, subjectionem

Mcxxxiv), in reversione

illi

debentibus

justitiani exposcens, iterato suscepisset, altero

versabatur.

Octobris adhuc in territorio

Romano

(sc.

paulatim infirmam

Innocenlius

II

exeunte Septembri

Brouverus enim lib. 14 Annal. Trevirensium ad annum mcxxxiv refert Fragmentuni Epistolre ab eo ad Alberonem ara Data cbiep. Trevirensem scriptae, in quo legitur

nonduni

Pisas redierat.

sex

in territorio

Romanoan. mcxxxiv,

lialend. Octob.

ubi annus

ille Pisauus est, non Dionysianus, ideoque respondet anno nostro mcxxxiii. Innocentiuni enim iEra Pisana aliqiiando usum ex dicendis anno mcxxxv, num. 3-i, perspicuum fiet. Tuni ad annum mcsxxv recitat Brouverus alias ejusdem papaj litteras, quibus Alberonem legatum suum constituit o per Trevirensem, Moguntinam, Coloniensein, Saltzburgensem, Bremenscm, et Magde-

burgeiisem proviiicias

in

quarum

fine legitur

Daluin in territorio Ilomano, sexto iionas Octohoc scilicet Cliristi anno. Fallitur autem Brouverus quando ad annum mcxxxvi arbitratur
bris B,

(legendum iufirmari) ccepilet nihilominus circiter menses cum eodem imperatore pro ulilitate Ecclesise per diversas curias in Germania commoratus. Tandeui langiiore pra;valente Magdeburgum devectus ibidem magniflce ab omnibus in Quadragesima est susceptus 7. Littercc encyclicce Lotharii imp. de iis qucs Ordericus lib. 13, pag. 897, male Romce gessit. edoctus de geslis in hac profectioiie Romana Innocentii II et Lotharii II imp., ut passim de aliis hoc ipso tempore, quo in Normannia vivebat, peractis, ait Innocentium II a Lotliario, dum Romaj versaretur, ad placilum vocatum venire recusasse, subdit(|ue Imperator atitem, ut liffic audivil contra Gregorium (seu Iniiocentium II) indiguatus, qufeque possidebat dimisit, et negotio iiiiperfecto post hebdomadas septem recessit . Vernm Ordericum refellit ipsemel Lolharius in sua Epistola tom. ii

Alberonem eo anuo Apostolicae Sedis legatum adhuc fuisse, quod in Inscri[itione ab eo relata dicatur, eum VIII idus Aug. illius anni dodicasse Basilicam Sprinckirsbachcensem,

Spicilegii Dacheriaiii pag.

him
jiis,

esset

480 relata, (|uam piacuintegram hic nou exhibere Lolharius

:

Dei graiia

Romaiiorum

rex, regibiis, arcliiepisco-

dum

adliuc Sedis

principibus, et uiiiversisDei fldelibus, ad quos

islaj

Apostolicai legatione fungeretur; b;EC

plio alia}que plures
sita;;

enim

Inscri-

lilterffi

pervenerint, salulem. Majestatis sute

iilaciiit

quod de

ista

hujusmodi a posterioribus ponegari non potest, cum loco

II

dispensationi et consilio

nos patronum et

defensorem S. R. E. statuere. Ideoijue necesse ha-

laudato visuri simus Iiinoccntium

suis litteris eo

Alberoni in

anuo

datis titulum legati

non

tri-

buimus pro ipsiusliberatione propensius laborare. Cuin igitur adscitis nobis archiepiscopis, episcoiiis,
abbatibus,
tes,

buere. Prrelerea B;u"onius aiino mcxxxv,

et seq.

num.

11

princi|iibus,

ducibus,

comitibus,

et

Chartam

refert

ab Adalberto archiep. Mo:

marchiouibns
et

regiii iiostri, episcopos etiani,

comi-

guntino datam, his verbis inchoatain Adalbertus Moguntinensis Ecclesiae archiepiscopus , et

Apostolica; Sedis legatus

alios

barones

Italiaj

nobiscum ducentes,

sed ea, noii eo anno,

proficisceremur, nunlios scliismalici illius Petri Leoiiis freiiueuter

bellico apparatu stipati ad

Urbem

verum anno mcxxxiv data, ut anno mcxxxv videblmus. Qiiare Alheronis legatio anno mcxxxiv absoluta. Ad Alberonem inscripta
ut imtavit Baronius,
Epistola VI Ilugoiiis Metelli,
iii

habuinnis. Qui niinirum ex parte

pr.xteudenles, ipsi in
jiis ire

illius

juslitiam

parato nondebere au-

dieiitiam deiiegari, nechostilibus iiiipiignationibus

qiia ait

Legalio

molestari, piiblicis claiiioribiisasseiel);int. Diiitinis

B. Petri tibi

commissa qua; aliquid

;

dignitatis et
fuit,

ergo eorum

interpellatioiiibus ])rovocati, i(li])suin

potestatis addit tibi

sed ea legatio brevis

episcopis et cardiiialibus,

qni

cum domno

])apa
I])si

cum

Adalberlus an. mcxxxiv eum excc|ierit. 6. Phires prasules Innocentitim II Romam

Innocentio erant, significare coacti suinus.

euntem comitati sunt. Divus Burnardus, ut anno sequeiiti demonstrabimiis, plures(]ue magni nominis episcopi Iniiocentium Romani proflciscentemcomitati sunt. llic loquar tantum de sancto Norberlo, cujus mentio apud Baronium num. 1
obscurior
editus,

vero tan(]uam canonicarum sanctioniim,

et insli-

tnlionum Ecclesiaslicarum non igiiari, uiiiversam Dei Ecclesiam jam suiier hoc ])romulgasse sententiam, Petruni Leonis ac complices suos damnasse
assercntes, (]uod crat universitatis
vatiiin fleri responderunt.
8.

non debere

i)ri-

Octavo ordinalionis sua; aiino ,

iii-

Sectatores Anacleti reos refjim majestatis,

quit chronographus Magdeburgensis a Meibomio

declarat.

Nos aulem idipsum cum paticntia

gloria

cuin rege Lothario, reliquisqiie princicancellarii

snp])ortanteSj et patreni nostriim ])apam Innocentinin

pibus in Ilaliam profectus, et officio

nulla expeditioiie functus (legendum
ditione functus
;

ad

Urbem cum

dnximus,

et

Latera-

m illa expe-

nensi calliedr;c restiluimus, alijue in

tino

montc AvcnLeonis
jier

librariiis

enim locuni illum cor-

caslramelati
et

fuinius.

Ibiiiue

Petrus

rupit, uti ex se patet),

latis,

utpotc vir magnrc auctori-

auresnostras
oliiii

priiiciimm noslrorum,

Pelruin
fautores

cousilio providus,

apud Romanoruin quoque

Portuensem episcopum

et jicr alios

480

INNOCENTII

II

ANNUS

4.

CHRISTI 1133.

suos praelereuiido justiliam sollicitare non deslilit. Qui eliam munitiones et obsides se nobis daturos ad sufficientiam pro servaiido judicio, ct viva voce
et litleris proniiserunt.

imp. ad Urbem
iuinceps
venti,
et

cum

Romanam, quos Robertus CapujE Gerardo caniinali prafecto Bene-

Pacem
in

igitur sine effusione

rat Baroniiis

ejusdem nibis lcgatis conveiiil, uti narnum. 4. Cujus narralioni addendum

tradit,

sanguiiiis
quffi

reformare
illi

Dei

Ecclesia

cupientes,

quod Falco pag. 280, de semelipso loquens

nobis

dixerant, fiatribus, qui

cum domno

nempe cardinalem

statuisse consilio

cum

Rolpo-

pai)a

Innoccntio erant, per nos ipsos significavi-

mus. Cajterum, ipsl, ut pacis amatores, de justilia confidentes, tam personas suas quam Leonis et filiorum suorum necnon Cen. Petr. FrajapaniSj et
munitiones in manu nostra libere obtulerunt. Adversa vero pars dies redimere cupiens, sub velamine fraudulenlarum promissionum nos aliquanlo tempore a nostra intentione retra.xit.
Petri Latronis, et

tone comeslabulo accepto et aliis civitatis sapientibus, Falconem notarium, scribam sacri palatii
isliusopusculi factorem, sicut in principio legitur,

judicem centium

civitatis
II

ordinavit

et infra asserit
:

Inno-

munus

illud ei confirmasse

Privile-

Tandem quia ipsi sspe conimonili implere quod promiserant noluerunt, tan(|uam fallaces et perfidi,
et tain

divinae

quam

regia)

majeslalis

rei,

cum
,

Petro Leonis ejusque complicibus

licet
et

daninati

et

gio signato misit civitati Beneventanaj per GregoriumBeneventanumelectum(Landulfisuccessorem) qui Romam ierat, se Falconem praefatum judicem confirmasse Beneventanum . Sed Robertus Capuoe princeps quod sperabat Romaj non obtinuit Princeps itaque et comes (nempe Ramnuliihus) Romam euntes, non sicut vulueiunt ab iiiiperatore conseculi sunt. Et eis
illic nioranlibus, en ex improviso rex Rogerius advenit , et oninia igne ferroque consuinmavit ut narrat Baronius nuin. 5, ex Falcone. Alexander abbas iirofeclionis
,

hostes a priiicipibus nostnc curiaj judicati, vide-

Norberto Magdeburgensi cancellario nostro, A. (nempe Adalberone) Bremensi arcliiepiscoiio,

et P.

Osemburgensi (sc. Philippo comite de Cadsenelenbogen episcopo Osnabrugeiisi,) P. Adelbronnensi, (legendum B. Paderbronnensi, sc. Beriiardo

principis Capuani et coinilis Raranulphi verba fa-

ciens
sent,

ait, licet

a Lothario honorifice suscepti fuis-

episcopo Paderbonnensi, qui a papa pallium, uti archiepiscopi, obiinuit, ut videre est apud Krantzium in sua Metropoli, ubi duorum liorum pra3-

adjutorium tanien ejus, quod speraverant, contra regem Rogerium oblinere non potuisse :

qui

dum Romaj adhuc apud regem commora-

sulum nientioncm

facit),

An. Brandeneburgensi

(seriem inlegram episcoporum Brandeburgensium

rentur (nempe apud Lotbarium) audientes regem Rogeriura cura immenso mililaripedeslriqueexercitu frelum Phareose jara transineasse, petita a rege atque accepta, quanquani non grata licentia, quantocius ad propria redeunt . 10. RogeritiS

invenire non potui, sed non dubiloquin

sit,

legendum

Anselmo,) 0. Astensi (id est, OKone cjiiscopo Astensi, de quo Ugbellus tom. iv), 0. Cremonensi
(Oberto seu Uberto, de quo Ughelliis in episcop.
et B.

rex

scevit in conjuratos.

Idem
,
:

Cremonens.)

Parmensi (nempe Bernardo, de

historicus

pnctermissa Venusiae expugnatione

cujus morte jiaulo post verba faciemus) G. Ipponeiisi (Dacherius in margine corrigit Vibonenae;
id est, Ipponis Vibonena?, sed

confirmat quod narrat Falco de crudelitatibus a Rogerio rege tunc exercilis in Apulia Rex

magno

errore;epi-

Rogerius eo quod
principuin
(Roberti

supradictorum
ac

adversum

se

scopatus enim
ctus
fuerat,

ille in

Calabria situs jamdiu exlinCalabria; episcopi Anacleest ilaque

Ramulpbi)

compererat

et

omnes

cum

perjuriofactamconspiralionein, tantaquidein

listaeerant.

Manifestum

legendum

esse

rapitur iiidignalione, taiitoque menlis eruiiit furore, ut

libet

Ipporiensi. Eporedia,
balur,
et

ejus

vuIgo}m'e, Ipporia nppellaepiscopus erat Guido, aut Wido,

non

comiti,

non magnati, non eliam cuipeijurantes in

militi,

quia

ila

eum

colla

cujus meutio apud Ughellum in Ilalia-Sacra, ubi Chartae de more exhibent nomen Jpporiensis) episcopis, et abbatibus, Ilenrico Fuldensi, Alberone

erexerant, penitus parccret . Subjungit euin vicisse

Alexandrum coniilem, ejusque

filios

ce|iisse,

Gofridunijin oppidoMatera, etRobertuin in oppido

Noemburgensi
rone
et

et

Luneburgensi

proceribus Albe-

Olhone Sagifredo vexillifero, Herimanno, Willelmo de Lomello, Gothone de Marchuingo, Hildebrando et Tancredo de
Prato comilibus,
Alberto de Castello . 9. Magnates Apulice Innocentio adhcerenpetunt auxilium a Lothario imp. A num. 4
et

Ilenrico marchionibus,

Armento, Gofridum pro suo vellesubjiciens sibi, ipsum eliam caperet oppidum , scilicet Materam.
In Falcone habetur
Giffredi comitis
vit .
:

Ibique Giffredum fllium

civitatis (Matera;) alliga-

doininum

Verum

vel Falco

memoria

labitur, vel ejus

les

Chronicon hac in parte a

librariis

corruptum;

quia non Giffredus aut Gofridus coraes, sed comes

Alexander doininus erat Materae ac pater Goffredi, qui ei praeerat Devicta Matera , inquit Alexander abbas, rex super Arraentum munitissimura
:

8. Tancredus de Conversano junctus coraiti Ramnulpho, el baronibus Apulire, hujus auni initio civitatem Venusiam obsidione cinxit Popu-

ad

lus ilaque civitatis libertatem optatam exspectans

sub Tancredi de Conversano

sit
;

fidelitate colla

submipo-

oppidum, quo Robertus frater praedicti Goffredi cui Robertus regia compulsus obsiiuerat, venit
:

deinde

alias civitates Apulite suaj obtiuuit

, inquit Falco in Chron. Beneven. qui deiude refert advcutum lunocentii II et Lotharii
testati

dione, statiin se el castrum regi subegit. Dein cura obsidcm qualem rex poscebat, pro se dare renuisset,

Siciliam vinculis inancipandus dirigUur. Post

IXXOCENTII
ncec vero rcx castra

11

AN^TUS 4,
ar-

CHRISTI 1133.
:

481

movcns

siiper

quoddam

dum

se acrius accenditur

diium et munilifsimum castrum nomine Ausum, (vcl Ansam), cjuo CiotTridus comes aderat (comes

ocius pergit, ibique

quamobrem Neapolim magistrum militum (nempe

nempe

Gitfredus, diversus a Godefrido aiit Giffredo

:

Sergium) civcsque allocutus, in adjutorium sui cunctos sollicitavit . Inter Falconem et Alexan-

Alexandri

tilio) acceleravit illudque tanidiu obsidione saevissima circumsedit, quousque compre-

bensus in Siciliam,

exilii

retrusionispa;na, perjurii

culpam luiturus destinatur . Contra vero in Falconis Cbronico boc oppidum Alexandro comili attribuilur, illudque cum Armento confunditur. 11. Quibus ita peractis (post captam Matteram) civitatem aliam nomine Ansam suce oblinuit potestati revera tbesaurum auri et argenti Alexandri comitis invenit . Addit Rainulpbum comitem postquam spoliatus fuit misere mortuum esse, quod verum est sed antea in Dalmatiam trajece;

drum convenil, Rogerium regem post Trojse excidium Melphim occupassc Falco vero ait, eum inde apud Rarensem civitalem repedasse, forsan versus Barensem, quia secundum Alexandrum Rogerius ultra Gravinam non processit Verum rex Melpbia discedens Gravinam urbem petiil, ibique ali;

quatenus commoratus Salernum post remeavit . 13. Princeps Capucc Pisanorum auxilium adversus
rius rex

Rogerium regem implorat. Dum RogeApuliam subigebat et devastabat, Robertus Capua; princeps Pisanorum auxilium imploravit,
:

uti babel Falco pag. 284

Princeps,

regisRogerii
illatos

rat

et

conatus fuerat ad inqieralorem fugere.

isto

ferocitatem,

et

minas ejus

et terrores

Ut enim de
in

comite Alexander abbas prodit

vestigio exponens, precatur suppliciter, ut civitas

Dalmatiam profugus iens nou solumexba;redamanere qui non longe i)ost, ut ad imperatorem pergeret,
lur, verunietiam palria extorris cogitur
:

Pisana auxilii
pactis

manuni

et

consilii

ei

largiretur

eorum
Julii

intervenicntibus, etc. Octavo

kalendas

princeps ipse

quidem mare ingressus est et

recedens,

cum

ad

quemdam nemorosum
est,

locuni

Pisas transfretavit , ut etiam rcfcrt Baronius, sed

pervenisset, incidens in latrones oninino cuni suis

ex exemplari

parum

correcto sibi

Romam num.

omnibus depra;dalus
lini
fasec

qui dein Avellone (Abeliis

transmisso, quia ejus icmpore Cbronicon Falconis

ad Ilainulpbum pertinentis) politus, ab

ipsa ab ore audita nobis nuntiaverunt,

qui

egenus

nondum quomodo

typis datum fuerat. Fuse refert Falco Beneventanis obstinato animo Rogerium
is

valde paupervisus est manere .

12.

Aliqua fundilus

evertil.

His oppidis ex-

regem agnosccre nolentibus,

po[)uIalus est,
a

eorum agros

de-

Crescentio cardinali Anacletista

pugnatis, liogerius rex Montem-Pelusium, in quo Tancredus comes sese incluscrat, obsedit, illuinque vi cepit, uti unanimi consensu scribunt Alexander et Falco, qui addunt, Roctoium de Planco, prfficipuum ducem, strangulatum fuisse, Tancre-

im[)ulsus. Durante

boc bello

et festate exeunte,

Robcrtus CapUce princeps, postquam publicis ItalicD de suis commodis egit,

rexit

cum

rcbusper-

Romam

Audivimusquoque , inquitFalco p. 288, ducemVenetiarum adcjusauxilium manum de

dum

missum [)crpctuo carceri uiancipandum, ac Montem-Pelusium fundilus evcrsum. Alcxand. de Trojai Apuliic oppidi excidio, quod
in Siciliam

disse,

ideoque princeps ipse

Romam

revertitur, et

Falcofuse narrat, succincteIo(|uitur. Baronius vero qui Alexand. nonviderat, banc cladem n. 5,cxFal-

omnia qufficumque cum Pisano et Januensi populo tractavit, domino papa; Innocentio e vestigio patefecit sicque cum eodem Pontifice ad paclum iilud firmandum Pisas festinavere . Rogerius rex
:

cone
tit,

rcfert, scd

singularemcircunistaiiliam, omit, in(|uit

post bas expeditioncs niaritimo ilinere in Siciliam

Rogerium nemiieTrojam.Iicettuncsibi Jldelem,

:

rcversus est

Postluec,

in^iuit

Alexanderabbas,
subintrarct, na-

diruisse
sit

Rainulplius

Falco

iegatos ad

Trojanam

civitatcni,

miut sacramcnta,
p. 281,

antequam byemis importunilas

:

vigio transvcctus Siciliam

repetit . Falco

qua; comiti et principi promiserant, adiniplerent.

notavit

Siciliam

transfretavit XII kalend.

dicm No-

Trojanus vcro populus timore

prajdicli rcgis

co-

vembris
1 i.

actus, ct verbis regis dolose paciticis (idcm attri-

Floret S. Atto episcop. Pistoriensis.

Ad
II

buens, comitis volunlati favere penilus recusavit, Insupcr ctiani cpiscopus civilatis populum onmem
suaserat, ut regis
fidulitatem

num.

8. Refert

Baronius Diploma ab Innocentio

Attoni episcopo Pistoricnsi sanctilalc illuslri con-

Asserit Falco Rofjerium

;

non dimitleret r>. regem Tranium ante Mon-

ccssum, (luo ejus Ecclesis! privilcgia conlirmat,

in cujus fine legitur
:

Datum
xii,

Pisis

pcr

manum
XII

tem-PcIusium cepisse sed Alexander abbas, qui anno mcxxxvi in gratiam Rogerii regis Hisloriam

Aimcrici S. R. E. diaconi card.

kalend. Januar., Indict.
jicxxxiii, PontiUcatus

ct canccllarii,

Incarnat. Dominica)
II

suam
terea

scribebal, ba;c anteagesta csse affirmat, praj-

vero D. Innocentii papaj

ejusmuros evertisse, ac castcllum rcaidilicasse. Inde Trojam profectus cst, quam vidclicet civitatem, eo quod
venisse,

Rogerium rcgem Rarium

anno quarto
Pistoricnsis

. Exlat

eadem immunitas

Ecclesioe

cum

eadein Inscii[)lionetom. x Concil.

ipsa munilissima rcbellior ei

extiteral,

magna

ex
(le-

pag. 047. Papcbrocius ad diem xxii mcnsis Maii, (|uo sanctus Atto seu Atbo ex abbale gcncrali Val-

parte in plures dispertitain casalcs

commumt

lumbrosano factus cpiscopus

sicul el
fallilur,

Pisloriensis, in

Ile-

gcndum

comes Rainulpbus audiens tam proi)in(|uum rcgis advcntum, suspicans illum supcr se vcnturum, ad munienBaron.

vidctur, comminuit). Et

truria colilur, de illo Di[doinate pluribus disserit,

de sancti Allonis regimine

(luod exislimet

in eo

lamen

teniporis cbaracteres in
Cl

ToMus XVIII.

482
illa

INNOCENTII

II

ANNUS

h.

CIIRISTI 1133.

subscriplione cxpressos inlcr se non convenirCj

patelnt, Catera qnae

ad

manum,

continuo juravil, quod ipse de

istius

ut cxaniinanti

movet dubia

rebus, quas dixerat esse in isto Anselmo, qui dicitur de Pusterla, in judicio episcopi Novariensis
et

ad reni noc-trani non faciunt.

IIiijus sancli prajsulis

morlem cuni mclv conneclit. Nomcn ejiis anno MCLXXin Romano Marlyrologio inscriptum fuit. 15. Seditio adversiis Anselmiim archiep. Mediolani excitata.
inimicissimc agi

Albcnsis

qui sunt de sulliaganeis Ecclesice

staluerimt ut
ipsi

Mediolanensis, staret. Consules ilaque Mediolani

in concordia utriusque partis,

anno coeplum Mediolani cum Anselmo arcbiepiscopo ob

IIoc

(ncmpe duo
rent.

hi episcopi)

et alii

suffraganei veni-

pessimam cjus administralionem, ut rcfert Landulpbus Junior cap. 41 apud Puricellum, in Monumcnt IJasil. Ambros., num. 351 ubi ait, quod clero populoque adversus eum connnoto, contigit, quodquidam manipulus militum Meiliolaneusium caplus est a Cremonensibus, et plures de ordinariis ac dccumanis coepcrunt, nescio quo spirilu, super causa regis Conradi ridcre, et causam Anacleti lalenter s|)ernere. Ilinc Anselmus arcbicpiscopus mullos sustinens slimulos, tandem presbyterum Azonem,magistrum puerorum canentium principaliter in uiissa sacerdolum cclcbrantium
,

17. Fugit in

domum

paternam.

In slatuta

itaquedie, non solum suffraganei, sed quamplures,

pure induli rndi

et inculta

lana, et rasi insolila

rasura, concurrerunt. Cum()ue arcbiepiscopus iste

Anselmus
quasi
ait
:

vidisset eos constare, et

ca>lis,

populo

(vidcri)

si

essent Angeli de
isti
,

ad ipsum popiilum

Onmes
(

quos videtis
(sunt).

cum

illis

cappis
et

albis et griseis bseretici

Inde simplices
et
(id

composili

id

est

omne hominum

pra;serlim-

que clericornm genus ad cxpcilendnm

depoest

neudum (eum) bellum commoverunt

seditioncm excitarunt)
:

corporis et sanguinis Cbristi sacriticia, et

alios,
(jui

quosdam

fuerunt dolosi in celebrationc corona; regis Conradi, excommunicavit. Ex cujus excomniunicationis radice circumcisi (uempe Judaii Mediolani babilanles) istum Filium Virgiuis ignorant,

vcrumlainen gladio Anselmi in illa die resistere non potuerunt. Sed mediante nocte per expensam pecuniam manus
,

primicerii

et

arcbi|)resbyteri Stephani fortissima

(convenit, qure) in

siimmo dihiculo ipsum

Aiisel-

inuni a sede compulit :(|ui cuni non inveniretquo

declinaret, ]>aternam suani
18.

maxima pars Quiritum et Longobardorum auctorem divinai legis niinime amant (est auclor legis, aut Deus veteris Teslamenti, qui rejiciebatur
et

domum

intravit.

Cogitur urhe

excedere.

Factoque

a Manicbaeis, qui tunc in

iilis

parlibus multiplica-

quibus auctoribus (Dei scilicet et Christi) ckH vel terrce pace frui non possumus. En etiam nunc dissensio multa et pcrniciosa niniirum orta est in Mediolanensi populo sub excommunicabantur)
sine

idem Anselmus, coram humilisua plebe in Ecclesia S. Ambrosii congregata, se pra}sente jurare fecit camerarium suum, ne iste dominus suus effugeret judicium suffraganeorum, et coram eis responderet Stepiiano Guandeca dicto
dicaltcra,

mane

Quia si archiepiscopus excommunicavit bunc presbyterum, et alios, in pulpito sanctaj Thecla} et episcopi comprovmciales et sufl"i'aganei,
tionis titulo.
;

archipresbytero, de his rebus quas sibi objecerat, remota causa regis Conradi. Joannes autem de Rliode, unus ex consulibus Mediolani reversus ad alteram partem, qua3 eum miserat, de juramento
isto

supra dictum est) excommunicavcruntillum PapicC (ut anno mcxxvhi, uum. 14 vidimus).
(sicut

Anselmi

nibil iLluIit;

sed

ait

Dominus

ille,

16.

Ab

illis

quos excommunicarat.
,

Ordi-

quem ine misistis, ad nullam rationem faciendam nobis venire promittit (quod falsum erat, inad

narii

itaque et decumani sacerdotes

II,

et

ca;leri

dequeapparet multa utrinque injuste gesta

esse).
:

faventes papa) Innocentio

et

insidias

pra3pa-

Tunc qui

in concione illa aderant, clamaveriint

rantes

hujusmodi archiepiscopo, suas pecunias

effuderunt, et ipsas legis et

morum
Unde

perifis

atque

Et ipse dcincepssit remolus a nobis.At sicquisque suffraganeus ad sedem suam rediit, nisi Robaldus
Albensis, qui in Clirismate etca;teris episcopalibus
officiis

bellatoribus viris tribuerunt.

ipsc arcbiepi-

scopus compulsus

est

inti'are

nem, ut

ibi

decertaret

cum

popularem conciosuis excommunicalis

,

Ecclesia; snbvenit.

Anselmus autem

ille,

quasi a cuncto clcro et populo abjectus et expulsus,

de excommunicatione (hoc valde singulare ut populus judex sit excommunicationis). Cumque ille exspectaret sagittas de justa aut de injusta excommunicatione, Nazarius primicerius, mirffl calliditatis homo, per prolixum sermonem cuncla;
concioni fastidium induxit (erat
is

ad

solita castellaarchiepiscopatusexivit: in

quibus

qualemcumque requiem
ha;c

suscepit b. Puricellus ad
:

Landulphi verba

ait

Quorum quidem
a nobis
pcrtiii-

postrema, sicut ex contextu

postmodum

rccitando constabit, usquead xxxiv aniium

contrarius

An-

gunt,

ita

ut in ejus sententia Ansclmus aniio

selmi faclioni). Archiprcsbyter aulem Stepbanus,

qui cognominatur de Guaudeca, videns primice-

tantuni seqnenti arcbiepiscopatu depositus fuerit. Verum ex dicendis anno sequeuti nihil siinilc constabit,

rium suum

fastidiose fore

locutum, vocem suam

sic ait
:

eamque depositionem, non anno

supeiiori,

exaltavit, et contra

archicpiscopum

Tu

es

haereticus, perjurus, sacrilegus,

et aliis

crimini-

Papebrocius in Exegesi de episc, Mediolauensibus, toni, vii SS, mensis Maii prasut arbitratur
fixa,

bus, qua;

non sunt hic notauda,

,

es reus. His auditis

sed currenti factam, qua; ibi dicentur osten-

ex iniproviso
presbyler vero

archiepiscopus obstupuit.
ille

Archi-

dent.
19. Obitus S.

habcus textum Evaugeliorum

Bernardi

cpisc.

Parmensis.

, :

IXXOCENTII

II

ANNUS

A.'

CHRISTI 1133.
:

483

Sonctiii Bernardus Parmensis episcopiis, qui anno Mxcvii ab Urbano II factus est cardinalis, anno-

Roma; apud MontemAvcntinum, per manuin Aimcrici S. R. E. diac.

recitafarum, legitur
Dat.

que Mcvi Parmensi sede donatus

est,

mense Junio

card. etcancclIarii,V! kal. Junii, Indict, xi, Incarnat.

Roma3

erat

cum

Innocentio

II

et

Lothario imp. ut

Dom. anno

mcxxxiii, Pontificatus vcro donini

hujus imperatoris Epistola encyclica hoc anno a nobis recitata demonstrat. Qnare sumniopere deceptns est Ughelhis tom. ii Ilal. Sacrfp, qui levibus quibusdain ratiunculis et conjucturis fretus autumavit, eum, Paschali H Ecclosiam Romanam

anno iv n. Eodem dieeamdem in rem scripsit ad Nicolaum Danorum regem et ad Suedorum regcm, quibus rogando mandavit, ut episcopos regnorum suorum ad obedientiam reInnocentii PP,
II

dirc, diligenter satagerent adiniplere.

intelligis,

adDeummigrasse. luscriptio vero lamiuaj plumbea; ejus tumulo supcrposita, quani exbibet, non annum ejus trauslationis ut ipse pulat sed annuin ejus emortualem declarat. Et bsec est
regente,
,

priino

Ex quibus Adalberanem, quem Lotliarius

iinp. in suis litteris encyclicis

supra recitatis vocat archiepiscopum Bremensem, ab Innocentio II vocari archiepiscopum Uamburgensem, quia jamdiu uterque archiepiscopatus unitus fuerat, Secundo,

Vener,\bilis

Pater

D. Lanfrancus Parmen. cpiscopus

in

arca

ista

plumbea

posuit corpus
S.

Bernardi Parmensis episcopi

Anno McxxxiH
Decemb.

die

iii

diem coronationis Lotharii vix antiquis historicis observatum, ncmpe // nonas Jmiii, accurate a chronographo Hildensheimensi notatum fuisse. 21 6'. Canuti Obotritorum rcrjis martyr, Sanctus Kanutus Obotritorum rex et Sicviccnsis dux marlyrium fecil, non Friderico archiepiscopatum Bremensem adminislrante, ut perperam

plumbea; a Lanfranco ejus successore inscuipta non fuit; cuin die iii mcnsis Dfcemb., quo ex ejus Vita cap. 49 eum c vivis abiisse liquet, Lanfrancus nondum episcopus fuerit, qui aliunde Rernardum sanctum nou appellasset. In eaVitaascriploreanonyinoctfortecoajvo
Inscriptio
arca;
edita,

tamen

tradit Henricus Wolterus in Chron. Breniensi, sed sedente Adalberone, qui tesle Chronico Hildeshei-

mensi jam ab an. mcxxiii Bremcnsis archiepiscopus

Kanuti inartyrium contigit quod chronographus Hildcnsheimensis qui hoc tcmpore vixisse videtur, iu Chron.ad annuin mcxxxiii habet: RexDanorumpluribusadvenisTeutonicis tcrram suam incolantibus truncationesmembrorum facit. Hac de causa imperator supcr eum expedilionem movere intendit . Tum ad annum mcxxxiv Imerat. Post S.
, :

non

est posteros

annus mortis ejus tacetur, sed verosimile quoruinjussuea Inscriptio posita,

ignorasse.
Pra;terquaiii (juod certuni est,

iilum

illum ad hunc

anuum

pervenisse, et nulla post

perator Pasclia Halverstad

agit. Ibi

(id est, Ilalberstadii)

per-

eum mus

ejus inenlio occurrit. Fuit Bernardus scpti-

rex

Dauorum veniens

sese in polcstatem

sana;, et factus ejiiscopus

abbas generalis congrcgalionis VallumbroParmensis successorem

facit, se

imperatoris tradit, obsidesque dat, juramentuin succcssorcsque suos iionnisi perinissu im-

nactus est sanctum Attonem seu Attlioncm, qui et

ipse etiam ad Pistoriensom
esl.

peratoris,

Bernardi ineininit
20.

sedem poslea cvectus Baroniusanno mci, nuin.22

et

pturum

successorumque suorum, rcgnum adespectaculo iiullis rclro temporibus audilo, ipso sccundo die Pascha) idcm r(3X
:

el pulcliro

et alibi.

Episc.

Danice

Suecice archiepiscopo

Adalbcro HamburEamburrjensi subjiciuntur. gensis arcliiepiscopus sspe (|ueslus fuerat apud

Callistum

Danorum legio more coronatus, coram coronato de more impcratore gladium ipsius portat et sic
:

11

gratia imperaloris rcpatriavil . Ideni legilurad

iu

anniim mcxxxiv, lam

Ciiron.

llonorium II, quod Acerus, ut habet Saxo Gramniaticus lib. 13, (non \cto Acetus, ut legitur toin. x Concil. mox cilando) Lundensis episcopus, aliique Dania; praisules, sibi obedicntiam tanquain corum mctropolitaiio dcbitam denegaII

et

quam

in Cliron. Magdeburgeiisi a

Bremensi Meibomio

citato,
editis,

et utrobi(|iie rex ille

Magnus, quem ulerque auclor manifcste insinuat sanctum Kanutumanle hunc annum occidissc, de qua ca;de vide dicla anno mcxxx.
aiipcllalur

Danorum

reiit,

contra Priviiegia sibi a pluribus Pontificibus

Caliistus vero et Ilonorius, et
II

22.

Mequincncia ab Alfonso VI.

rerj.

Romanis concessa.
postea Innoceutius

niai capta, et Vrarja obsessa.

eis

mandarat, ut autad Ilainredirent,

aut,

Domini mcxxxiii,

Indict. xi,

Anno ab Iiicarn. Hildefonsus Aiagonum

Ararjo-

biirgensis Ecclesiaj obedientiam

si

rex exercituiii contra paganos nggrcgavil, et muiii-

quam superboc
Sedem

seconfiderent justiliam habere,

ad

A[ioslolicam venirent iPiajparati . Sed

tissimum ditissimumque castelliim Mcscliiiuiz (seu Mequinenciam, vulgo Mcrjidncnza, oppiduin Aragonia; ad Sccorim
II.)

cuni

ipsi Apostolici
II

mandatis non obcdirent, idcni

crat,

obsedit, ct oppidanis turgenabuiiilantia, iiiacces-

Inn(jcenliiis

precibus Lotliarii imp. cujus Ilam-

tibus, qui divitiis et

ciborum
,

burguui metropolis
stituil

cidcm archiepiscopo rc<r

sibilique
prajcepit,

ut rcbnnlur

firiiiilale

gloriabantur,
et
iii

Lundensem, c^ttcrosque
NorwegiiC,
FarriiC,

cpiscopatus Daciic,

ut se indcmnes dedi!rent,
siiis

pace

Suediic,

Gronloiidia!, Ilalsin-

omiiibus sccuni rebus

inquil Ordericiis

galdia;, lslandi;e, Scridevingi;e, ct

Sclavorum

lib. t:i,
illi

sublatis recederenl , pag. l]0,'t, (lui subdit, Al-

In fine liltcrarum Innocentii

II,

lom. ix Concil.

fonsum

VI,

cum

acriter resistcrent et

promissa

484

INNOCENTII

II

ANNUS

5.

CriRISTI 1134.

ejus parvipenderent, validos assultiis in oppidum dedisse, eoque capto, ct cunclis Saracenis capiti-

Ait postea Ordericus: Victor rcxinde incivitatem

Fragam (oppidum Aragonia; adCincani

Calalonia;,

11.

inlimite
et

bus delruncalis, magnuni terrorem

lisse.

\icinis inlu-

Surita in Annal. lib.

i,

cap. 52, notat Mequiregis venisse.

ncnciam me?ise Junio in polestatem

annua ipsam obsidione circumvallavit , annoque sequenti ibidem in prcelio occisus, uti videbinms.
vulgo Vraga) exercitum duxit,

INNOCENTII

II

ANNUS

5.

CIIRISTI 1134.

annus

Concilium generale Pisamim. Sequitur salutis millesimus centesimns tricesimus quartus, Indictione dnodecima, quo ab Innocentio
1.

equum, quo
enim
illi

Pisas usque, ubi

eramus tunc,

per-

vectus est. Poslridie, credo, secutus episcopus (erat

causa

cum

adversario, et agendi aderat

Coneilium geuerale ex episcopis Ilaliai et Transalpinis. De quo ista Bernardus abbas Bona^vallis in rebus gestis sancti Berpapa cclebratur
Pisis
Innocentius rursus nardi abbatis Cisterciensis * Fisas revertitur, ibique aggregatis totius Occidenlis
:

dies) coepit

requirere suffragia amicorum.

Cumque

per singulos sollicitaretur, ventum est ad Martinum ; fulucia erat major in illo, qui non posset

immemor
Decepisli

esse recenlis bcncficii.

Tum

Martinus

episc. aliisque religiosis viris niagnae gloria3

Syno-

omnia et consiliis et judiciis et defmitionibus omnibus sanctus Bernardus abbas; impendebaturque ei reverentia ab omdus celebratur.
AlTuit

per

nibus, et excubabant ante ejus limina sacerdotes,

non quod

fastus, sed
:

multitudo connnunem proin-

me, inquit, nesciebam tibi imminere negotium. ToUe ecjuum tuum, ecce in stabulo est; et hora eadem resignavit illi. Quid dicis, mi Eugeni? Nonne alterius saiculi res est, redisse legatum de terra auri sine auro? transisse per terram argenti, et argentum nescisse ? donum insuper quod poterat esse snspeclum, illico rejecisse ? Hucusque de Martino legato Beruardus. Post celebra-

biberet accessum

et aliis egredientibus, alii

troibant, ita ut videretur vir bumilis, et nibil sibi

tum

Pisis

Concilium, antequam dimitterentur, qui

et epi-

de bis bonoribus arrogans, non esse in parte sollicitudinis, sed in plenitudine polcstatis. Actiones

congregati ilUc Concilii causa arcbiepiscopi

scopi fuerant,
tius

eorum

consiiio adbibito,

Innocen-

prosequi,summa tamen in exet irregressibili fautorum ejus dejectione constitit, et usque bodie bajc sententia perseverat. Hffic tantum ipse de tam magno Concilio. Subjicit bis de legatione ab Innocentio decreta ad Mediolanenses, de qua nos proxime dicturi sumus. Dum adlmc sanctus Bernardus
Concilii
est

longum

communicatione

Petri,

papa retulit inter sanctos , Hugonem episcop. Gratianopolitanum, quem anno superiori ex hac vita migrasse diximus. Extant de ejus canonizatione ejusdem Innocentii breves
litterae

in

hunc

modum
2.

'

Canonizatio S. Eugonis episcopi Graliano.

politani.

Iimocentius cpiscopus, servus ser-

moraretur, contigit reditus Martini presbyteri cardinalis ex legatione, qua perfunctus fuit in DaPisis

vorum
a

Dei, dilectofilioGuigoni priori Carthusiensi,

et

salutem

Apostolicam bendictionem.

de cujus continentia in muneribusaccipiendis ha3c digna memoria narrat idem sanclus Bernardus-, scribens de Consideratione ad Eugenium Dignum nunc ad medium venire factum dulcis
nia,
:

Divinis respondentes beneficiis, cognita vita

ejus, et auditis qua; per B.

Hugonis merita flunt

miraculis, supernte majestatis clementiam collau-

menioriffi Marlini nostri. Nosti boc,fed an

ris

memine-

davimus , et archicpiscoporum ei>iscoporum et cardinalium, atque aliorum qui nobiscum aderant

,

ignoro.Is cardinalis presbyter, functusaliquando

communicato

consilio, i[)surn inter

sanctos et ele-

legatione in Daeia (Dania), tam pauper remeavit, ut puine expensis et equis deficientibus, vix perveniret Florentiam. Ibi episcopus loci douavit ei

diemejus assumpho. nis cum gaudio solemniler celebrari. Quia igitur ipsius vita, quam pie duxit in corpore, et miracuctos honorari pr;uce|)imus, et
Apud
Sur. toin.
ii.

Vit. S.

Bern.

I,

ii,

c.

2.

Ceru, de Coiisid.

I.

iv.

'

dic

A|i.

'

INNOCEXTII
lorum coruscatio qua Deus eum
nes pr^fiilgere, tuae
incognita,
facit

11

ANNdS

5.

CHRISTI 1134.

485

maxime

dilectioni

apud hominon extant

auctorilate B. Petri et nostra tibi

tibi

man-

Ecclesia) Dei personas videre distrahi, dissipari, vulnerari, atque gladiis insequentibus, ubi ubi per diversa fugari. Episco|)orum et abbatum plu-

damus, quatenus ca qufc

rint, diligenter

super hoc nota fuein sancto, et clerus

rimi ad proxima castra violcnter abducti

et

qui-

describendo, posterorum memoriae

dam eorum

post verbera

et

vulnera,

barbarica

tradas, ut et

Deus honoretur

legens ac populus audiens gratias agant Domino,

alque ipsius inlercessione peccatorum veniam percipere mereantur. Orantcs pro nobis dilectos
filios

immanitate incarccrati sunt. hiier quos dominus Rhcmcnsis, cui nec mtas, nec dignitas adesse potuerunl, post multas injurias et vulnera turri conclusus tenetur.

Dominus Pelragoricensis

similia

nostros Carthusienses

fratres,

per te in
Pisis,

Domino
decimo

sahitamus

et

benedicimus. Data
fieri

kalend. Maii . Hajc de canonizatione S. Hugonis,

cujus sacpe superius contigit

3.

mentionem.

Scd quid ego de singulis quasi solis loqiior? Cum Bituriccnsis et Senonensis suis pajne omnibus amissis, vix ad Pontem-Trcmulum tremuli ct anhcli pervcnerint, et ibi cum Ilebrcduexperlus
est,

Episcopi Gollicani a Concilio reverlcntcs His pepcr satellites Conradi regis vexantur. ractis, episcopi dimiltuntur. Quid autem acciderit

nensi, Trecensi ictu hastae de equo dejecto, et inde graviter infirniatOj

cum

Lemoviccnsi, Atrebatensi,
S. Michaclis

Belicensi, Redonensi, alque aliis episcopis, abbati-

Francis episcopis ad propria redeuntibus, jani di-

bus eiiam Lemovicensi, Vizeliacensi,

cenduni. Infestabatur tunc temporis

tyrannide,

llalia

Conradi

quem

hactenus Mediolanenses confa?deillis

de Clusa, S. Germani Parisiensis, Corbeiensi, Noviomensi, Burguliensi, Sancti-Sulpilii, Sancti-Remigii, Crassensi, S. Joannis de Prato, de monaste-

ratum habuissent contra Lotbarium imperatorem.

Qui igitur huic favcbant, erat
grassandi liccntia
;

pro slipendio

quo

fiebaf,

ut

via) publica) ejus-

modi non mililibus, sed latronibus obsiderentur. Hi autem in insidiis latitantes Gallicanos episcopos
et

Hender Melundensi Salmorensi , et aliis quamplurimis secundo carcere inclusi teneantur? Refcrtus est burgus ille et constipatus multitudine
rio
,

abbales ad propria revertentes sunt aggressi. in

Tuscias provincia

eadem

apud Lunam

civitatem.

sanclorum, quaj velut Hierusalem obsessa a Babypedem ullra protendere non audet. NuIIi tutus ingressus, omnibus negatur cgressus. Ncc
loniis,

Qucni tragicum plane casum Petrus Cluniacensis abbas unus ex ipsis deplorans, de liis quae sibi accidissent, scripsit oninium nominc Epistolam ad Innocentium papam, qua} sic se habet
' ((

multa spes

in aliquo, nisi in illo qui educit vin-

ctum de domo
4.

carccris, et in vobis, sanctissime

pater, qui ejiis vices in terra gerilis.-

Clamat igitur ad vos, sicut ad singulare

illa

Summo

Pontifici

et

nostro

piissimo patri

prffisidium nobihs

Ecclesiaj Dei portio, et sibi

filiis

domino

papae Innocentio, frater Petrus, humilis

ct

citissime subvcniri, sicut

a patrc, precatur.

Cluniacensium abbas, salutem

obedientiam.

Dies tribulationis et angustiac dies hacc, quia

-,

secundum Prophctam
nuntii
Irruit

venernnt

filii

[lartum, et virtus non est

Sennaclierib
,

paricndi.

usque ad Venerunt
cacli.

pcrquem vobis ut quia lanta pro Deo ct vobis eos conhgit pericula subire, fcstinet vestra piePostulo et ego socius periculorum,
ista scribi

elegerunt,

tas

eorum

cito

periculis subvenirc. Postulo, inest,

blasphemantes

Deum

qiiam, ([uia postulandum niihi

socios, qui itincri nostro

ne sanctos

Nabuchodonosor et ca[)tivavit populum Dei '. Nec defuit Doeg, qui extendcret manuiu iu sacerdoles Domini '. Lamentabilem hisloriam cogor retexere, quam pracordiorum dolore interrumpcnte lacrymis, vclim, nolim interfluentibus, vix (ut arbitror) potero explicare. Scd quia (proh dolor !) hoca marlyrum temporibus tam inauditum
, ,

quadam

charilalis confi-

dcntia adhajscrant,

contempsisse videar.

mcis

iiijiiriis

[)Uira diccre

supersedco. Qiii

Nam de dum
primo
famuli

cum domino

Vizcliacensi abbate armatis hostibus

pro pace sociorum obvius ccdere coacta

capti, res |)a;ne

occurrisscm

imiietu mulanostraictu lancea) confossa, iiipartem

cst.

Fratres noslri fugati,

ablata;.

maluissem, l0(iui invitum oporluit. Rcgrcssi ab uberibus vocantis licclesia), a Concilio [lietatis vestraj, ut grex Dominicus simpliciter ambulans, lu[)orum morsus incurrimus, et nostris sajculis insolita rabie discelus
vidisse conligit, silerc
spcrsi, captivali, vulnerali, et rebus

me

cum

omnes

Ego ad proximam

me confercns, tamdiu delitui, doncc conductu hospilis noslri ad Pontcm-Tremulum, quo

villam
alii

pra;cesscrant, vespertinis lioris et

i[isc

perveni.

Inde crgo

cum

sociis

voccm qucrula;
et
si

lameiilalionis

omnibus pajne

emitlcns, rogo paritcr

consulo, ne

rcm lanlam
si

cxpoliali

sumus.

parvipcndcndam
nori vcstro,

putetis,

nomini

Christi,

ho-

Aderat in comitatu nostro non ignobilis, ner|ue ullima pars Ecclesia; Dei, archiepiscoporum,

si utilitali

Ecclesia; aIi([uando consuSi

Icndum
clcsiic

essc

judicatis.
si

cnim hoc
si

ncgligitur,

episcoporum, abbatum, Icgio monachorum, non [larvus numerus archidiaconorum, nobilium cle-

quid curabitur?
in

rigor justilia),

sevcrilas Ec-

ricorum

ct

religiosarum

personarum

[io|)ulus.

Horribile spectaculum, tanlas tamqiic ncccssarias

'

Pct. Cliin.
* 4.

I.

III. \L\i.

Beg. XXIV. XXV.

i.\vii.
D 1.

isa. .\.\vii.

> ;. Rej;,

.wiii.

Ueg. xxii.

damnis publicis dorniit, quaudo in priPrccatur nobiscum ctconsulilsacer cajitivilalis convenlus, ut non solum in actores ncquili;c liujus, sed ct in toto Luncnsi cpiscopatu Apostolica; vindicla; inucro res[)Icndcat quatenus eo sublimitcr renitcntc, non solum propc positi.
valis cvigilabil?
;

/.86

INNOCEXTII

ir

ANNUS

5.

CHRISTI 1134.

scd cliam in extremis Clirislianltatis finibus con-

plenius

secundum rationem

in

beneplacito Dei

Lunensis episcopus nobis in Lrevi apparcns, lunarem eclipsim nimis immaturc

sfituti

tcrreantiir.

passus est;

quem dum

per totam diajtam nol)is lu-

cere credidimus, vix pcr intcgram

leugam socium
si

habcre potuimus. Longus

fui

sed ut audaclcr lo-

quar, in tanta re longior csse dcbui. Jani

quid

minus diclum est, sapientia vcstra supplcat et disponat B. Hucnsque Pctrus Cluniaccnsisabbas. Quce autem baec sccuta sint, nobis hactenus incomperta. lllud autem ejusdem Pclri tcstiDcatione asseritur in libro miraculorum ', ipsum alias antebac evasisse

ejusmodi facinorosos Conradi

satellites,

sed

incidissc in eos
virtutis

comitcm suum Gerardum, magne \irum. Duraverunt ba;c tcmpora mala %

:

ad qua; spectant, qua; idera Pctrus habet in alia Roniam pro injunctis negotiis sua Epistola

tempus breve est, quo ad Coucilium feslinamus, non gravet vos usque ad redilum nostrum sustinere . Hsc tunc ad clerum ad cives autem Mediolanenses haj eodem argumeuto tunc itidem data; ' Ut ex scriplis vestris percipio, nonnullus mibi locus gratia; apud vos est. Et quoniam meum non inveuio meritum, diviuitus crcdo datum. Non recuso favorcm ingentis insignisque populi. Amplector oblatam gratiam, etobviis manibusgloriosae civitatis devotionem devotus excipio, prffisertim hoc tempore, quo abjecto errore scbismaticorum, ad sinum matris Ecclesiaj cum gaudio totius orbis reversa est. Arbitror tamen non solum mihi gloriandum, quod iuvitor ad pacem quajrendam, et a famosissima urbe, cum sim pauper ignobilisque
satisfacturns. Sed quia
;

quemdam
luisse,

summo studio contendere vonec potuisse, eo quod audisset, quod ait,

priorcm
illis

persona, tanti boni mediator atque minister assu-

capi monachos, spoliari episcopos, interfici clericos,

nec

religionem, ncc

istis

dignitatcm adesse

modico posse. Itincra obstructa latronibus, raptoribus campos, gladiatoribus silvas oppletas, ipsumque Latium singularem olim Romauas gloriaj setlcni, nou civibus, sed Barbaris ct bostibus saevissimis substratum gemere . Nonfiiit cum bis S. Bernardus abbas, qui cum iisdem ex Galliis ad Concilium venerat. Opportuna namque occasio
vcl in
intercessit, ut mittcretur cuni legatione a

mor. Sed vobis quoque per talem nibilominus bonor est, tlecti ad pacemetconcordiam vicinorum vestrorum, quos nec multarum civitatum hoslilis impetus (ut bene notum est mundo) cedere aliquanda compulit. Itaque festinans ad ConciUum, spero me rediturum per vos, et probaturum de
gratia,
faciat

quam
ne in

promittitis.Quiautem gratiam dedit,

me
ad

vacua

sit .

Jam autem Mediolani

plantata erat Religio Cistercicnsis, et fetu fecundo

propagata

quorum sanctam sobolem func

incipientem
^

htere ab

temporis

coalescere

S.

Bernardus

Innoccnlio papa ad Mediolanenses, qui jamdiu expetierant boc ab

aliam dedit Epistolam

eodcm
:

Innoccntio, ubi cognovis-

eumdem sauclum Bernardum Pisas ad Conciquem legalione atque litteris lium convenirc
sent
iuterpellarunt, ut se

6. S. Bernardus legatus cum cardinalibns ad Mediolanenses, ad quos et dat litteras. Sed jam

quid ea legatione ab Innocentio papaalatere missa

credita

Mediolanum

conferret, ut ejus

duobus magute asstimationis sancta) Romanae

opcra

illa civitas

jam

abdicato schismate pace rc-

conciliaretur, et compaginaretur sancta;

Ecclesiae.

Romanaj

Quod onmi

ofhcio sibi [)ra;standuni post

celebralum Concilium, idern sanctus Bernardus lunc redditis ad eos litteris pollicitus fuit; sunt ipsius litlcrai i^erbreves ad clerum conscripta.

cum eis S. Bernardo, actum, videamns. Res gests describuntur aheo qui prscsens adspexisse potuit, Bernardo abbate Bonaevallis iu Vita S. Beruardi abbatis tunc ClaraeEcclesiae cardiualibus, juncto
sit

vallensis,
scilicel),

dum

ait

'

Soluto Concilio, (Pisano

ad reconciUandos Mediolanensesdoniinus
Clarffivallis,
,

Ejusdem namque

clcri opera, absteiso errore, ea-

papa abbatem

quem

multis supplica,

dem
bent

civitas revocala fiierat

'

ad unitatem. Sic sc ha-

tionibus expetierant

et

Guidonem Pisanum

et

5. Benedicti

vos a Domino,

quorum

studio
et

et industria civilas vcstra liberata cst

ab errore,

Matthsum Albanenscm episcopum a latere suo direxit, qui scbisma per Anselmum pseudoarchiepiscopum in eadem urbe factum abluerent, et
ad unitatem
igilur
EccIesicC

rclicto scbismate,

ad Catbolicam rediit unilatem.

Calholicos
:

devios revocarent. Abbas

Exiit

sermo

iste inter

audivit ct latata

cum

praediclis viris,

quos a domino papa

coram Deo et omui populo. Quam la^lis amplexibus mater Ecclesia colligit tot et tantorum mullitudinem filiorum,
est Sion,
et est

vobis gloria

collegas acceperat, addidit consorUo et

consilio

comnuuii virum venerabilem Gaufredum Carnoleuet

sem episc, cujus innocentiam

sinceritatem in

quos se amisisse dolebat? Quam lasto et sereno vultu Deus Pater recipit boc sacrificium de manibiis vcstris?
facilis

multis probaverat. Et visum est cardinalibus bonum, ut tanto adjutore negolium tanti ponderis
fulciretur .
rius)

Quod autem
fieri

ct paci terrcE intenditis,

quod

filii

pacis. Et ego, fratres, parliceps et

Ilunc (ut idem auctor testatur infeidem InnocenUus papa constituit legatum in

socius gaudii veslri

cupiens, juxta petitionem

provincia Aquitan. ad

reducendos schismaticos,
scquenU. Pergit auclor
:

vestram ad vos cum dilectis fratribus nostris, nuntiis veslris veniebam, de quibus mihi scripsistis,

qui ibidem iuvaiuissent. De cujus legatione dicen-

dum
1

suo

loco

anno

'

Pct. Clun.

[iiimc.

I.

i,

IhiJ.

I.

IV,

E().

xsxiii.

1.

BeiQ. Ep.
c. 2.

- lliid.

Ep. cxxxiv.

Vit. S.

Bern.

3 Uerii. E|). CXX.X1I.

II.

INNOCENTIl

II

ANNUS

5.

^- CHRISTI 1134.

/.87

Transcenso

itaque

Apennino

ubi audierunt

giebat diabolus, et
in ipso contlictu

Mediolaneiiscs abbatem

desideratuni suis finibus

si quando resistere conabatnr, succumbens gloriosius vinceba-

propinquare, longe a civitale milliaribus septem

omms

ei

populiis obviat, nobiles, ignobiles, eqiii-

tur . Ha;c idcircoauctor,quod ob scbisma plures, qui iUic reddili fucrant energiimeni, ob redituni

tes, pedites,

mediocres, pauperes, quasi de civitate

ad Ecclesiam per
fuerint liberati.

sanctum

Bernardum ibidem

niigrarent, proprios lares deserunt, et dislinctis

agmiuibus, incredibili reverentia viruni Doi suscipiuiit.

Omnes

pariter delectantiir adspectu, felices

8. Quod autem ad munus legationis spectat, non soliim ad coiiciliandam cuin Sedc A[iostoIica

se judicant qui possunt frui auditu. Deoscuiantur

Ecclesiaiu Mcdiolanensem, sed ad reci|iiendum ab

eis

pedes ejus universi,

et licct

boc

ille

moleste acci-

Lotliarium imperatorem, fuit ab Innocentio de:

peret, nulla potuit pronos et devotos ratione

com-

mandatum

quod
istis

et

ab

ipsis lcgatis fuit ini[)le-

pescere, nulla interdictione repellere. Vellicabant

tuin. Testatur id ipse S.

Bernardus
'
:

in Epistola

ad

quos poterant de indumentis cjus, et ad morborum remedia de pannoruni laciuiis aliquid detrabebant, omnia sancta judicantes, quai
etiam
pilos,
ille

imperatricem

verbis

Non

ante sane Me-

tetigisset,

et se sanclificari

tactu

eorum

vel

diolanenses in gratiam domini papa; et Ecclesia; unitatem recepti sunt, quousque [lalam Conrado rcfutato et abnegato, dominum nostrum Lotba-

usu.

Prfficedentes

itaque et subsequeiites keta-

biindis acclainationibus applaudebant abbati, et

rium in suum regem et dominum receperuiit, et Ronianorum imperatorem Augustum una cum
toto

agminum spissanientadeteutum,tandem solemni rcildidere hospilio. Et cum tractatum esset in publico de negotio, proptcr quod tam vir
diu iutra
Uei

orbe confessi sunt, et de injuria transacta juxta

et

consilium

mandatum

doniini

[lapa;

digne vobis

sc salisfacturos essc,

tacto sacrosancto Evangelio,

quam

cardiuales advenerant, oblila fortitudinis

suaj civitas,

omni

ferocitate deposita

se ita abbati

substravit, ut obedientia;
ille [losset

eorum uon incongrue

:

aptari poetis versiculus

Jussa sequi tam velle mihi,

quam posse necesse

est.

etc. Rogat enim eam bene babere cosdem Mediolanenses. Missu*s est post bcec pariter idem S. Bernardus ab eodein Innocentio pajia ad Geuuenses pro pacc firmanda cum Pisanis quod feliciter implevit, ut ejusdem Bernardi littertc ad ipsos Genuenses significant, dat;e anno sequenli, quas suo loco reddituri sumus. Ilis quidem omni-

spoponderunt,

7. a Pacatis omnibus, reconciUata Ecclesia, firmatis inter plebes concordiaj [lactionibus, alia coeperant nasci negotia, et insauienti diabolo, et

bus ex sententia peractis, magna gloria

sancta;
Gallias

Dei et
in

Apostolica;
rediit,

Sedis,

idem
coUegis

S.

Bernardus

dimissis

ejus

legalionis

in

quibusdam

obsessis cor[)oribus debaccbanti op-

sancta;

Romaua2

Ecclcsiae cardinalibus, Pisas ad

positum

est Cbristi ve.\illum, et increpante viro

atriis,

lunocentium

redituris.

Dei de possessis
virtute, territa et

superveniente eminentiori

tremebunda dillugere da;monia. Ecce nova legatio, non Romanum pragma circum-

Cum autem idem sanctus abbas audisset, nescimus qua ex causa, eumdem populum Mediolanensis civitatis labantem titubantemque, neque
firmiterin proposito [lermanentcm
:

ferens, sed divinis legibus fidei

prolatis in

pragma

allegans,

occurrit([uam
con-

medium

littcris

sanguine

Cbristi

con-

cilissime o[)|)orluno remedio, scribens ad eos \nm-

scriptis et bulla crucis impressis quae figura , auctoritate sua lerrestria et inferna sibi subdit et

sentem E|)istoIam, qua

stautia roborati

illi

sumina sunt

fidei

curvat . Minirum signa Apostolatus ejus per plura miracula subsequenlia declarata, qme idem auctor qui lortc aderat quam cxactissime descri-

Suis

Mediolanensibus,
salutera,
facit

univcrso videlicct

clero et |)opuIo, Bernardus abbas dictus de Clara\alle, in

9.

Domino

ad institiitum. Porro non solum illustrandi causaviri sanclitudinem, lia;c Deus per ipsum miracula fieri voliiit, sud iit per ea, pencs quem essetEccIesia, et
:

bit

qua)

si

libet,

tu consulas;

bac enim

satis

Bene vobiscum

Deus, bcne vobisille

cum

facit

Romana

Ecclesia. Facit

quod

[laler,

facit illa ([uod nialer.

Et revera quid vobis tlebuit

facere ct iion fecil? Si postulaslis mitti vobis dc

(inis cjus legitinuis cssel Pontife.x, innolusceret.

ila

Et

curia

honorabiles personas ad
,

hoiiorem Dci ct

quidem ex

bis

maguafacla

cst accessio fidelium

ad verani Ecclesiam ex scbismaticis ad cam revertentibus. Deiiuibus itainferiusidcni auctor : Ciim diu sub Ansclmi (cjus scilicct arcliie[)iscopi), scbisiiiate, ([ui Petii

veslrum factum cst. Si [)OstuIastis confirmari quod unaiiimitas vestra de vcnerabilis [latris vestri electione firmaverat, factum est. Si voluistis licuisse vobis quod illicitum, nisi [)io magiia qui-

fuutor .Mcdii)Iaueiisem occu|)averat

dem

necessitate
e[)isco|)i

sacri

canoncs

jiidicanl,

traiisla-

catlie(liam,sacerdotesgcineiitcs,virginess(|iialida;,
sanctilicationes maledicta;, altare [lollutum, irain

tionem ccssum

scilicet in

arcbie[)isco|)um, con-

Dei in [)0|)ulurn provocassent. At vero in advenlu

viri

vinculis

Dei,

abdicatis

Anselmi
illa

pra;stigiis,

in Sedis

Si rogastis crui cives veslros de Placentinorum (quod utiquc ego pra;tcnnittcre nec volo, nec valeo) el Iioc faclimi

est,

A[)ostolica;

obcdientiam sub

Iiinoceiitio revocata
licentia, ct

cst.

In quo iioslremo

qua;cumque

rationabilis

Ecclesia, im^iedita est

da;monum

([uolidie dubat locuin, et

ad [ireces

viri

Dei diU^u-

>

Bcrn. Ep. cxssvii.

JbiJ.

Ep. cxxxi.

IXXOCEXTII
pelitio
filiao,

II

AXXUS

5.

CIIRISTl

1134.

iion

dico repiilsam

ram

passa cst apiul

piam matrem

sed vel moEn ad comple-

Porro
venire

tcr contigit
iii

eumdem sanclum Bernardum

mentum
civitas

pallium praisto cst, plenitudo hoiioris.

audi me, inclyta plebs, gens nobilis,
:

Nunc \ero

gloriosa

audi

inquam,

me

(veritatem

papam, primo hoc anno cum Pisas ad Concilium venit, secundo paulo post eodeni anno, nt testatur cjus Vita auctor his verbis Cum secundo per .Mediolanum
' :

Italiam ad Innocentium

dico, iion mcntior) dilectorem tui, zelatorem salutis tusc.

eodem anno

pater sanctus tiansiret etc. Tertius

Romana

Ecclesia valde clemens esf, sed

,

vero fuit adventus, quando Lotharius imperator

se contulit in Italiam

niliilominus

potens. Fidcle consiiium

et

omni
ei

cum

exercitu, et finis est

acceplatione dignum. Noli abuii clementia, ne potentia opprimaris.

impositus schisniati obitu Petri Leonis. Testatur

id i|ise in Canticis
-. Qui autcm collcga fuit in Mediolanensi legatione, Watthajus cardinalis episco-

Sed

dicit aliquis et nihil

Debitam

reverenliam exhibebo,

amplius. Esto. Fac

quod

dicis.

Quia

si

exhibeas debitam, et
orbis

omnimo-

dam
statis

(exhibebis scilicel). Plenitudo siquidem pote-

super universas
resistit,

Ecclesias singulari
est.

prterogativa ApostolicK Sedi donata

Qui igitur
Poqui

huic potestati
test, si utile

Dei ordinationi

resistit.

pus Albanensis, reversus Pisas (inquit Petrus CIuniacensis) post aliquot menscs longo morbo fatigatus, nempe ab idibus Julii usque ad kal. Decembris, eo die feliciter ex hac vita migravit. Cujus res prajclare gestas idem Petrus scripsit

judicaverit, novos ordinare episcopa-

tus,

ulji

hactenus non fuerunt. Potest eos

ita

sunt, alios deprimere, ahos

sibi

sublimare, prout ratio

necesse visum

quem tu consulas ^ Extat etiam ejusdem Petri de ejus laboribus Epistola ad Innocentium papani *.
diligenlissime,
11. Rogerius proditione potitttr cimtatibus.

dictaverit

ut de episcopis creare archisi

episcopos liceat, et e converso,

fuerit. Potest a finibus

Hoc eodcm anno

citu

Piogerius Siciliai rex,

magno

exer-

terra;

que personas

Ecclt;siasticas evocare, et

sublimes quascumcogere ad
ei

classe

suam

praesentiam non seniel aut bis, sed quoties

comparato veniens in Campaniam, tentavit cxpugnare Neapohm sed resistentibus civibus, re iiifecta recessit. Invaluit autem proditione,
:

expedire videbit. Porro in promplu est

ulcisci inobedienliani,
si

omneni

cum

barones, qui militare promiserant in exercitu

quis forte reiuctari coet

,

Rainuiphi, data pecunia ul auxilium promissum

pia^slarent,

natns fnerit; denique probasti

contulit
tibi

tii.

Quid enim

vetus tua rebellio

et

recalcitralio

ctum

est,

ut

cum copiis venire destiteriut, quo facum non esset qui regi posset obsiobtinuerit.

male suasaapseudoprophetis tuis?Quem fructum nunc erubescis? Agnosce |iotius in qua potestate, gloria et honore suffraganeorum luorum tam diu privata extilisti. Quis pro
habuisti, in quibus
te valuit obviare ApostolicoB auctoritatis justissimfe

stere, ipse

Beneventum

quam
cavit.

citissime properavit, et regis

Factumque
cesserit,

est ex

iis,

Quo Anacletus nomine vendiut Rainulphus comes

accidit, ut

Rogerio
stito,

seque
:

ei

dederit

ne

Ia?deretiir

simulque
sit

severitati;

cum

provocata tuis excessibus decrevit,

obice idem Rogerius politus

Siciliam. Princeps auteni

juramento praeabsque Capua et Aversa,

te tuis illis antiquis ac praeclaris

ornamentis nudare, mutilare membris ? Et hodie confusa et truncata jaceres, si non benignius quam potentius tecum actum fuisset. Quis eani prohibere valebit etiam a gravioribus, si rursum ((]uod absit) adjeceris provocare? Vide ne patiaris recidivum quia
:

sicque ad flnem delabente hoc anno, redierit in

pro certo, ni
inveniri

fallor,

non tam
Si

facile

denuo

poterit

remedium.

quis itaque dixcrit tibi

:

partim oportet obedire, partim non oportet cum tu in te expeita sis plenitudinem Apostolica poauctoritatis integritalem nonne luijusmodi aut seductus est, aut sedncere vult? Sed fac quod dico nam ego te non seduco. Convertere magis ad humilitatem, ad mansuetudinem. Siquidem et humihbus dat Dcus graliam ', et mansueti hoereditabunt terram. Esto cauta dominaj et matestatis,
:

Capuanus Robertus apud Innocentium papam, ad quem confiigerat, usque in annum scquentem permansit, exspectanssi posset per PontiOcem, Lolharium imperatorem impetrare Campania3 ctAiiuIite defensorem, quem tunc tamlnnocentius papa, quam sanctus Bernardus, ad hoc litteris cxcitarenon cessarunt. Miseruntautem Pisani in auxilium mille milites, qui recepti Neapoli, tutati sunt civilatem. Sequenli auno classe aggressi sunt Mclflam nobilissimam civilatein, qua et potiti sunt. Porro ista omnia pluribus narrat auctor Chronicorum Beneventanorum qui se
,

imum

faisse ex civitatis judicibus asserit, Falco-

nem nomine.

Reliqua in sc(iucntem annum.

12. Obitus S. Norberti.

recupcratam servare gratiam. Et sic ei placere sludeas de reliquo, qnatenus placeat ei non solum servare tibi quaj reddidit, sed etiara
tris tuae

Ordinis Prffimonslratensis
,

nondum deditB.Ista Bernardus ob poenam flagilii, Mediolanensis mctropohs ahquibus fuerat spoliata sub se positis episcoadjicere quaj
id

quod

iu

pus Magdeburgensis periori venisse una cum aliis Germaniai episcopis Romam ad introducendum cum Lothario imperaubi tore Innocentium papam in suam Sedem reversus est in suam Ecclesiam, mira sanctitate,
:

Hoc pariter anno idemque archiepiscoquem dixinius anno su,

patibus.
10. S.

Bernardi reditus ad Innocentiian.

'

Vil. S.
1.

Bern.
II.

1.

il.

c. i.

^ Bern. in Cant.
c.

3 Pct. Cl.
'

de Jlirac. c. i.

usque ad

19.

serm. xxlv.
* Ibid.
1.

iv.

Jacob. IV. Psal. xsxvi.

Ep. ni.

IXXOCENTII
sicut vixerat,

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1134.
quartus
,

489
quarta
Pentecostes

diem
ab

clausit

extremum, Dc eo cnim
iii

triccsimus

feria

Ikcc Hui,'o successor archiepiscoiius

Vita ipsius

'

octavo

idiis Jiinii,

Pontif. Innocentii

anno quinto,

Cum autcm

Italia

reversus esset in civitatcm

diu post gravi a-gritu-

regni Lotliarii anno nono . Hrec de ejus transitu

auctor. Porro laudatissimus s;cculi hujus sanctitalis

suam Parlhenopolim, non

dine correptus est
id esf , spatio
,

eaque per aliquod tcm[)us,

et eloquentiaj
,

nomine
^,

vir luit pricdicatus a

',

quatuor mensium laboravit, episcopatuquc sapieiitcr et fldeliter annis octo administrato,

tate

sancto Bernardo
gines in

Petro Ciuniacensi

et ahis

hu-

jus temporis scriploribus

cujus Ordinis propafoetu suiit

pleiius Spiritu sancto,

,

cum onmi

integri-

Terram Sanctam usquc uberi

translatic.

sensus

adstantibus benedictione data, beato

hoc tempore
plura cupit,
Hffic satis

Qui de viro sanctissimo

fine quievit.

poterat

Neque enim, ut ait B. Augustinus, male mori,qui beue vixerat. Annus erat
Incarnationis

eumdem qui supra Icgat Hugoncm. ad institutum.

Dominiccu

millesimus

centcsimus

Pet.

1.

IV. Ep. 01.

Apud

Sigib. Chr.

1131.

Vila S. Norb. c. 50.

apud Sur. lom.

iii,

die vi Jua.

Anno

pcriodi Grxco-Romanai 0627.

Anno JEtx nispan. 182. Anno lunocenlii papx Lolharii reg. 10,
1
II

riegiraj

529, inchoato die 21 Oclob., Fer. 1.

Jesu

Chrisli 1134.

5.

imp. 2, Joannis Comneni imp. 17.

d, Epocha Concil. Pisani. A num, \ ad 0, Nullus antiquorum (luem viderim delhiivit temquo Conciiium generale Pisanum ab Iiipus
,

Tuscia; obtinere

annum mcxxxv

non potuit, cum Urspcrgonsis ad dc Henrico Bavaria; duce genero

Hcnricus per Tusciam ab imperatore in beneBaronius anno mcxxxiii, nuin, 3,
:

noccntio

II

hoc anno congregatum

,

fuit,

pra^ter

Lotharii imp. scribat exercitum duxit, quam

flcio

et

auctorem anonymum eumque antiiiuissimum Chronicorum Pisanorum, qua3 Fiorenliiiius in Comment, de rebus ad comilissam Mathildem spectantibus hb, 2, pag, 347, asserit apud se Mss. A, D, mcxxxvi, (leesse, Ait enim in his legi
:

obtinuit B,

gendum mcxxxv,
rem anno uno
bus
aniiis

juxta Pisanos, qui

^ram

vuigaidein

Diploma Inuoccntiill quo concedit Lothario imp, allodium comitissa Mathildis, et per cum Henrico Bavariae duci genero ejus sub cerlis conditionibus, quia, ut exponit Fiorentinius, Malhildis allodium non soluin locis frugifcris, sed ehani
refert
locis et arcibus
2,

pra;vertunt; pnesertim
iis

cum

munitis coin|iositum crat,

Fiorentinius asscrat id colligi ex

in

qua; sequentiIII

iisdem Chronicis habentur)

kal.

Junii, Pisis est

(lapam Innocentium
cilio Ingiiibertus

celebratum gencrale Concilium per ct alios pra;latos, in quo Con-

Causa ejus convocationis. Sed redco ad Concilium Pisanum, (]uod 11] kal. Junii seu dic XXX mcnsis Maii celcbratum esse indicant littera*
cauonizationis S.
tani
,

Uufjonis episcopi Gratianoi^oli.

recitat;e,

dcmarchia

Tuscirc investilus cst,

ul)i-

a Baronio

num, 2
,

qua; dicuntur

qui postea defensus a Pisanis, et a Lucensibus

dala3 Pisis
Aprilis,
Coiiciliis

que
est

offensus, ct victus

apud Ficecchium

in

campo

Pisas

cum

lacrymis fugiens a Pisanis vindicatus

Maii die nempc xxii meusis Sanctorum enim canonizationcs, vcl in generahbus, vel circa tcinpus (juo ca cc-

X kal.

,Fiorentiniusnactuseratexemplar corruptum Chronici Pisani, Ughellus enini tom, iii Italiai Sacre col. 80.>, idem Chronicon Ms, ad Caroluin

Stroz/am F^loienlinum iierlinens Iaudat;inquo A, D, mcx.xxv, tcrlio kalend. diserte legilur

:

Junii , etc. loco alios proilatos, legit alios praila-

Loco Jgiltbertus legit Infjilbertus. Loco defensus a Pisanis , legit defensus est a
tos saculi.
,

Causam celebrati ConBernardus abbas Bonccvallis in Vita S, Bernardi lib. 2, cap. 2 Actiones Concilii longuin est prosequi suinma tamen in exconimunicatione Petri (seu Anacleti antipapa;), et irregressibili faulorum ejus dejectionc constitit. Ordericus vero lib. 13, pag, 90(>, licct in anuo cclebrabantur, sa;pe licbant.
cilii

his verbis docet

lebiali Concilii, ct in expressione loci peccct, hic

1'isanis

et

poslca

habct

et

Lucanis ubi-

tanien audiendiis

Anno ab

Incarnat,

Domini
Iiino-

que oUensus, et apud Ticechium ab ipsis Lucaiiis anno sc{|uenti dcvictus in campo ct Pisam fugieiis lacrymasque plures ellundcns a Pisanis
,

Mcxxxv
ceiitius

(ioco Mcxxxiv) Iiuiict, XIII (pro xii),

papa

maximam Synoduni
ct
:

apiid

Picenum

(loco a/;Mf/ Pisas) tcnuit,

siaslicis

dc utilitahbus Ecclescd inlorluniis prx'pc-

vindicatus est , Ingilbcrlus itaquc inarchiunaluin

Dauo>-.

multum

tiaclavil

ToMLS XVHl,

62

490
dientibus

INNOCENTII

H ANNUS

5.

CHRISTI 1134.
ibique iterum convictus, et gene-

omnia pro voto complerenequivit. Ilugo

cilio pra!sentatus,

Rothomagensis archiep. ipsuinsunimopere adjuvit, et in eodem honoratus primatum super mullos

pontiflces suscepit. Curis itaque Apostolicaj scrvitutis occnpatus, curas proprii piitjsulatus ali(|uan-

raliter ha;reticus appellatus, ac

postremum carcere

mancipatur; cui postquam perinissio concessa est abeundi ad aliam provinciam, uova secta, novo
cursu,

novum
ita

iter

assumpsit delinquendi,
,

quam

diu intcrmisit, etdiutiusin Ausoiiiic (id est, Ilalia;) partibus deinoratus, alioruin negolia solerter expedivit,

quod

regi

vehementer

displicuit, sc.

Hen-

rico Anglia3

Hugo unus

regi, cui Normannia parebat. Fuit ex illustribus hujus sajculi praBsulibus,

quod minime Cbristiani Ecclesiarum adirent limina sed divinum contemnenlesmysterium, sacerdolibusoblationes, primitias, decimas, infirmorum visitationes, et solitam denegabant reverentiain . De isto ha;retico rursus
protinus
turbavit
;

qui scripsit Opiis de Officiis et ministris Ecclesice, a Dacberio post Opera Guiberli de Novingento

infra.
5. Mediolanens. monent S. Bernard. se InnoQuia Innocentius II centium II pap. agnoscere. sanctum Bernardum ad Conciliuin vocavit, Mediolanenses, qui Anacletum sequebantur, ad hunc sanctum in Longobardiam venientem legatos misere, qui eum certiorem facerent, se Innocentium II

evulgalum,

et alia

quffidam a San-Martbanis

in

arcbiep. Rothomagensibus memorata, qui tradunt

eum

pervenisse usque ad annum mclxiv. Porro Ordericus citatus pag. 908, loquens de rebus anno
gestis, in

Mcxxxvi

errore perseverat, aitque Henri-

cum eleclum Cantuariensem archiep. legatos Picennm ad hinocentium j)apam misisse, cum Pisas
dicere debuisset.

veruiii Pontiflcem agnoscere, ac rogarent ut

eorum

paciticationi incumberet, sicut videre est

apud Ba-

Lndovicus Frayicorwn rex de Concilio impediendo corjitavit. Inter Innoccntiura II et Luilovicum YI Francorum regem aliquod intercedebat
3.

roiiiuni, uum. 5, ubi divi Bernardi Epist. cxxxii ad Clerum, et Epistolam cxxxiii ad Mediolanenses

datas recitat. In Epistola cxxxii

ait

Benedicti

vos a Doinino,

quorum

studio et industria civitas

dissidium

indeque sauctus Bernardus Eiiist. cclv ad Ludovicum regem dedit, monuitque, ne Conci;

vestra liberata cst ab errore, et relicto schismate

ad Catholicam
cxxxiii
:

rediit

unitatem

in Epistola vero

lium hoc tempore Ecclesiaj et regno tam necessarium, ii)siusque regis honoricessurum, impediret: At calor, inquiunt, nimius est. Quasi nos glacialia

corpora habeamus , inquit Btrnardus. Quibus

cx verbis intelligimus,

verum

esse
III

quod

dicitur in

Cbronicis Pisanis, Concilium

gregatum

fuisse.

conPaulo post subdit Bernardus

:

kal. Junii

Amplector oblatani gratiam, et obviis manibus gloriosa) civitatis devotionem devotus accipio praiserlim hoc tempore, quo abjecto errore schismaticorum ad sinum matris Ecclesife cum gaudio totius orbis reversa est . Denique Bernardus in Epistola cxxxiv nomina legatorum ad se

missorum
tanta

bis verbis designat

Et ego, fratres,

quid ex Apostolicaj auctoritatis rigore processit unde se merito esse lurbatam celsitudinis
si

Tamen

Ia;tilia

provocatus, sed et vocatus a vobis per

cbaiissimos fratres Ottonem et Ambrosium, quos

vestra) serenitas arbitretur;

qualiter boc

ii)sum

revocetur, aut temperetur, prout oportet ad Jiono-

ad hoc ipsum direxistis, decreveram simul ipsis venire ad vos .

cum

rem vestrum,

fideles

vestri

qui aderunt,
si

totis

viribus enitentur. Inter quos nos quoque, possuinus, non dissimulabimus )>.
4..

quid

In

illo

Henricus

hcereticiis

damnatus.

In Concilio Pisano Henricus baireticus, qui jam a tempore Paschalis II Ecclesiam Gallicanam turbabat, uti anuo mcxvi fuse exposuimus , damnatus est, ut docent Acta episcoporuin Cenomanensium

6. Depositio archiepiseopi Mediolanensis firmatur, et Conradi coronatio abrogatur. Landulphus Junior cap. 41, apud Puricellum in Monument. BasiliciB AmbrosiauBe, numero 360, mentionem facit reconciliationis Mediolanensium cum Innocentio II, aitque: InnocenliuspapaPisisSynodum celebravit, in qua, Robaldo episcopo (Albensi) reprajsentante Thealdus de Landriano archipre-

euim pag. 341, postquam narratum fuit incendium, quo universa civitas Cenomanensis hoc anno conflagravit, de quo infra, dicitur Eo tempore pseudoeremita, de quo scripsimus superius (etnoscum illo prxnotato Chrisli anuo) denuo iu remotis
:

a Mabillonio tom.

lu Analect. recitata. Ibi

sbyter Ecclesia; Mediolanensis (videtur

is successor Stephani de Guandeca, qui anno superiori Ansel-

mum
vit,

archiepiscopum Mediolanensem valde vexaalii

ut ibidem diximus) Amizo della Sala archidiaplures

conus, Anselnuis de Rhode levita, et

,

partibus virus suaj ha-resis coepit propagare et Ecclesiam Dei nequitiK suaj atramentocorrumpere.
,

ojusdem Ecclesia; ordinarii et cum primicerio Decumani sacerdole, contra solitum decus Mediolani et ejus Ecclesiic Innocentio paptc fidelitatem

Prophetarum accommodans, dogmalizabat perversum dogma quod fidelis Chrislianus nec retractare debet, nec erudire. Sed misericordia Dei, qui semper respicit in oralionem humilium, et non sprevit precem eorum, ille Henricus ab Arattensi (legendum Arelaiensi) archiepiscopo captus est, et
et
litterae
;

Aurein suain tantuin

historite

juraverunt (Mediolanenses enim

qui
,

hactenus

antiquam
fldelilatis

libertatem

retiiiuerant

juramentum
quod hodie a

a Gregorio VII decretum,

praisulibus exigitur, decoro Ecclesiae sufe adversari

sibi persuadebant).

Cremonenses vero propter hanc

milites Mediolanenses
,

fidelitatem,

nequaquam

quos captos habebant, dimiserunt. Sed papa Innocentius depositionem et

domino

papse Innocentio Pisis in authentico Con-

cxpulsionem sajpe

dicti

IXXOCEXTir

II

ANNUS

5.

CIIRISTl

I13/|,

/i91

Anselmi de Piisterla (ab episcopatu Mc-diolanensi) firmavit. Altamen pncnominati, qui fidclitatem
juraverant,

esse; eo
sterla.

vero repudiantc, ad

Ansclmum

de Pii-

Puricellusin

Monum.

Basilicm Ambrosianai

timenles hos casus urbis ct Ecclesia)

num.

Mediolanum, nisi haberent protectorem, qui coram populo Mediolanensi confirmaret Anselmi expulsionem, et ad nihilum reduceret Conradi coronationem (anno
wcxxviii factam) et
ret, et

Mediolaiionsis, differebant redire

329, Georgium Merulam lib. 3 dc antiquitalibus vicecomitum Mediolanensium, Corium in

Historia Mediolanensi,
et

Tristanum Calchiim fuse

confutat, qui voluiitsanctum

anno mcxix Mediolaiiiim venisse; sed

Bcrnardum abbatem hajc apud

seipsis corruant.

populum tanlcE urbis convocaconfirmarct ad Lotharii imperatoris amo-

eum

legenda, prffisertim
9.

cum

rem, et ad ipsius Innocentii unitatem. Ad hasc peragenda papa a Deo idoneum Angelum habuit, sicut Bernardus abbas Clancvallensis fuit. 7. Gofridus Carnolens. episcopus cinn S. Bernardo Mediolanum legalur. Interea princeps Conradus aitiori consilio potitus, imperatoris Lo-

Legatns ad Cremonenses et Papicnses pacificandos. Mediolano sanctus Bcrnardus Papiam indcque Cremonam secontulit Innocentii II jiissu,

ad ipsas civilates intcr se pacificandas; sed a Cre-

tharii vexillifer est faclus

iste

et

pra;nominatus abbas

produnt SietLudovicus Cavitcllius Cremoneiisibus. Ipsemct S. Bcrnardus in Epislola cccxviii ad Innocentium II data, quaj
goniiis lib. 11 deReg.Ital.

monensibus

nihil obtinere potuit, ut

in Annal.

(sanclus Bernardus)

iiihil

moratus cum Carnoet

tensi episcopo

(Goffrido
(in

de Lieues appeilaio),

in editioiie Mabilloniana est cccxiv idipsum testatur: Quod tantis Dei miserationibus, tantis vestris

Robaldo Albensi
intravit
:

Montc-Ferrato) Mediolanum

nimirum, prout voluit, firmavit. Ad iiutum quidem hujus abbatis omnia ornameuta Ecclesiastica, qua; auro et argento, palcivitatem
scriniis reclusa sunt

quam

ccdificatum

vcstrorumquelaboribus inpopulo isto noviter csf, heu quam leviter destrui potcst ;
!

hs(]ue in Ecclesia ipsiuscivitatis videbantur, quasi

ab ipso abbate despecta, in

et

ac Mattlucum AIbanensem, qui ad Mediolanenses ab Innocentio legati sunt cum Bernardo, ex hujus Epist. cxxxi, a Baronio niim. 9 rccitata, qui num. G de utroque
legato loquitur. Divus Bernardus, ut habet Beruardus abbas Bonacvallis iii ejus Vita lib. 2, cap. 4.,

ubi intclhgit

Guidonem Pisanum

non soliim masculi, sed etiam mulieres

:

tonse

sunt

et ciiiciis et lanis vilissimis induti

ad qu;eli-

bet religiosa convertuntur.

Aqua

in

vinum muta:

tur, dffiinones fugautur. contracti eriguntur, etiam

secundo Mediolanum eodem anno rediit, chizam imperatricem Lotharii imp.

et

ad Ri-

quacumque infirmitate infirmisimilitcr sanantur et quoscumque captivos infirmos Mediolancnses

solvit,

habebant de inimicis suis in custodia abbas ipse et liberos dlmisit et lantum populum ad
:

conjugem Epistolam cxxxvii dedit, eamquc rogavit, ut benc haberet Mediolanenscs, sicut ex eadem Epistola Baronius num. 8 observat Non ante sane Mcdiolancnscs , iuquit Bernardus, in graham
:

imperatoris Lotharii, atque ad obedientiam Innocentii papa per sacramentum pacis, quod abbas porrexit, confirmavit.
8.

amorem

domini papa; et Ecclesia; unitatem recepti sunt, quousque palam Conrado refutato et abnegato, dominum nostrum Lotharium in suum regem ct
.

S. Ucrnardus oblatum sibi archiepiscopa-

dominum
Baronius

tmti Mediolanensemrecusat.

LandulpinisJunior
iit

recepcrunt

10. Cistercienses

ibidem apud Puriccllum num. 368 refert eleclionem 6'. Bernardi in archiepiscopum Mediolanensein
:

num.

ri

Mediolanum introduxit. ait jam Mcdiolani religionem

Tandem idem

populus,

liaberel

abbatem

illum in archiepiscopum, ad Ecclcsiam S. Laurcnlii

Cisterciensem foetu fecundo propagatam fuisse, et ad illam coalescere incipicntcm S. Bcrnardum dedisse Epistolam cxxxiv, cujus titulus Cliarissi:

in

qua
ille

erat hospitatus,

cum
ait
:

Iiymnis ct laudi-

bus, et solito suo

Kyrie eleison concurrit.

Quod

mis fratribus dc Mediolauo, nuper conversis ad Deum. Quibus ex vcrhis Bcaronius dediixit, jam
antc Bernardi

abbas

non

tulit,

sed

Ego
et si

in craslinuni

adventum

fuissc Mediolani aliquod

sc iiovitii

asccndam palafredum meum, portaverit, non ero vobis quod

diolano recessit .
a

me

exlra vos
sic

Cislercicnsis famili;e
isti

monastcrium, cui

petilis;

ac

Me-

Ad qua; verlia Puricellus ait Uuo quideiu responso sanctus abbas Papiam et

Ticimimquc teiiderc hiiic cupicns, nobis ad non obscure videtur allusisse, quod S. Amhrosio contigerat, cum regimen Ecclesia? Mediolanensis sibi oblalum recusans, ab ipsa etiam urbe tandem aufugit egressusqiic noclis niedio civitatcm (ut refert Paulinus iu cjus Vila; cuin Ticinum se pergerc pularct; mane ad portam civitalis Mediolaneiisis, qua; Bomaiia dicitur, iiivenilnr. Ila
ipse
illud
:

Mabillonius iii Nota ad illam Epistolam obscrvat ex Ughcllo tom. iv Ilaliaj Sacra; prinuim Cisterciensium in illa urbc cocnobiuin esse Caravallcm, quam secmido ab
iirbe

mancipasscnt,

Verum

lapide iiou ante annuin

mcxxxv conditam probat

in Epistola

Ughellus, proindcque

liac

novitiorum

nominc intcUigcndos

essc eos, qui Bcrnardi opcra

ad Pisanuin Concilium pergcntes, reccns conversi, ejus se magisterio cx animo jam devovisscnt. IIa;c cpoclia de conditu monastcrii deducitur cx
vcteri
liiscriiilionc, ct ex |irimismoiiastcrii inslruincntis in (|iiibus conslanter Cara-vallis, non

PuriccIIus. Laiidul[)liusJunior, qui Mediolani erat,

inviclc refcllit
ait,

Clara-valiis
faiiiilia

Sigonium

lib.

10 dc Ileg.

Ital.

ubi

appcilatur,

Quod vero jam

Gisterciensis
pii
illi

mortuo, cam dignitalcin ad sancluiii Bcrnardum dclatam

anno

mcxxiii, Mcdiolaucnsi antislile

Mcdiolaiii plantata fuisset,

viri

anticipato

noviliorum nomiiic appcllali,

([uia anlicipala luit

A92

INNOCENTn

II

ANNUS

5.

CHRISTl

1134.

illorum obedicntia; alioquin neque consilium, nec auxilium a Bcrnardo pclcrcnt, exequendo proposito

jcctiis et

concepto, uti recte scribit Manricus tom.

An-

expulsus ad solita castclla archiepiscopatus exivit, necessariam inter sc connexionem habent et separari non possunt, ideoque loquitur

nal. Cistcrciens. ad

annum

Mcxxxiv, cap.

i.

11. Bobaldits eliqitur archiep. Mediolan,

Divus Bernardus in Galliam rediens quosdam ex discipulis suis Mediolani reliquit, uti refert Landulpbus Junior cap. 42, apud Puriccllum citatum num. 373 a Sed quidam de discipulis ejus qui re:

Landulphus de re qua) eodem tempore, anno sc. anlecedenti, contigerit pra;terquam quod Landulphus statim subdit, in quibus (nempe castellis) fjualemcumque requiem siiscepit, et tamen a mense Julio currentis anni ex illis exivit. Quare anno superiori e sede et urbe Mediolanensi expulsus fuit.
;

manserunt, per civitatem euntes collectam multam de auro el argento, et rebus multis sibi fecerunt et faciunt . Subdit Mediolanenses, post repulsam divi Bernardi, de novo arcbiepiscopo eligendo cogitasse
:

In laudato

quidem Catalogo a Mabillonio

:

et

Pape-

Abelectionedomni Anselmi de Pusterula, usque ad elechonem domini Ribrociocdito legitur

baldi,

qui tunc
et dies

Mediolanenses vero ordinarii qui papje

anni ix

erat Albensis episcopus, sunt xxix . Quo pacto Robaldus seu

Innocentio fidelitatem juraverant, confortati de hac Mediolanensium conversione, fecerunt Liti-

Ribaldus anno mcxxxii arcbiepiscopus Mediolanensis

electus esset.
cst,

Verum

recenti

manu

illic

subsli-

fredum Novariensem, Vidoncm Iporcdiensem, et qui in conalios suffraganeos vcnircMediolanum silio suo sublimaverunt Robaldum Albensem episcopum in Mediolanensem arcbiepiscopum, babita securitate retinendi, prout dicitur, Albensem episcopatum. Isto sublimato, Mediolanum super Cremonenses exercitum siium admovit. De quo exercitu ipsi Cremonenses apprehenderunt cxxx miiites in nocte errantes. Anselmus autem de Pusterla
:

tutum

ut testantur idem Mabillonius

et

Pape-

(depositus ab archiepiscopatu

Mediolanensi) au-

diens et intelligens

horum militum

captionem,

Anselmus de Pusterula sedit annos x, mensem i, dies xiv, ob. XIX kal. Octob. ideoque anno mcxxxiii dignitate motus est, non vero hoc anno, aut anno mcxxxii, utarbitratur Papebrocius. Sed vel Anselmus mortuus non est mense Septembri, in quo solum numerantur dies xviii aute kalendas, non autem dies xix, vel Landulphus quando scribit, eum mense Augusto demortuum fama deceptus fuit; ait enim, prout fama est. 13. Ab hoc anno removeri nojipotest. Nibrocius,

nullam suscepit consolationem contra Robaldi sublimationem neque secundum consiiium Alberti de Landriano et amicorum ejus ambulavit sed credulus Hugoni suo Naso voluit cognosccre qualiter cum Anacleto papa Romanorum posset procedere. Attamen ipse cum isto suo capellano am:
;

hilominus Puricellus observat, duos antiquissimos Catalogos, alterum archipresbyteri metropolitani,

alterumque
historicos

secretarii

civitatis

Mediolanensis,

et

omnes

inter se

convenire,

Anselmum

bulans

Romam

in flumine Padi juxta Ferrariam a

papam
Pisis

Goyso de Martineugo captus est, et ad Innocentium transmissus. Qui papa in mense Augusti a
illum captum Romain misit ibique (prout fama est) Anselmusille in eodem mcnse, in manu Petri Latri, qui procurator est Innocentii, vitam
:

hoc anno, die xiv mensis Augusti, vitam cum morte commutasse ideoque in Catalogum a Mabillonio editum, in quo legitur, eum obiisse AVA' kalend. Octob. error irrepsit, vel ab exscri,

ptoribus, vel a typographis admissus.

IneodemCaali-

lalogo a Mabillonio publicato deprehenduntur

fiuivit .

12. Obitus

Anselmi archiep. Mediolan.

An-

selmus itaque de Pusterla archiep. Mediolanensis niense Augusto currentis anni viverc desiit, et dubitandum non \idetur, quin eum j^rffiteritaj vila;
poenituerit,

quando dicitur, Robaldum scdisse annis x, mensibus iv, et dies xxvi; obiisse aulem V kal. Januarii, anno scilicetMCXLiv, aiioquin die tantum tertia Augusti currentis anni clectus fuisset arcbiepiscopus, quod ut dicamus, Landulphi narratio non patitur. Qui error a Papequot exscriptorum errores,
uti

brocio observatur.
fellit
tlf.

Eadem Landulphi
,

narratio re-

cum

in Ecclesia Sancti-Joannis Late-

Joannem Franciscum Besutium

ubi

in Hist.

PonII

rauensis, juxta

Catalogum episcoporum Mediola-

Mediolanensium
et

contendit,

Anselmum
Sed
esse

neusium a Mabillonio etPapebrocio editum, aliosque antiquissimos ac juxta auctores Mediolanenses

sepultus fuerit. Archiepiscopatum Mediolanensem adeptus erat aestate anni mcxxiii, ante primum

pcenitentiam egisse, schisma coram Innocentio

cjurasse,

ab eo absolutionem accepisse.
dictis

contrarium ex
in carcere, et

sequitur, et

mortuum

diem meusis Seplembris, ut suo loco monstravimus; anno vero superiori, non vero currenti, ut
perperam credidit Puricellus, dignitate raotusest. Fundatur Puricellus in eo quod Robaldus episcopus Albensis et legati Ecdesiaj Mediolanensis hoc anno ad Concilium Pisanum venere, et ejus depositionis

apud summi Ponhficis procuratorem. 14.. 5. Bernardus fundat tertium OrdinemHuQuo tempore Bernardus Mediolani miliatorum.

versabalur, tertio Ordini

dedit. Hi

UumiUatorum

regulara

quidem jam ab anno mcxix juxta Tristanum Cbalcum huic Ordini initia dederant, sed antc divum Bernardum religiosi non erant. Puricellus citatus

confirmationcm

ab

Innocentio

II

obti-

num. 375

asserit eos vocatos fuisse

et

Verum ha3C Laudulphi Junioris verba anuo superiori num. 18 a nobis relata, sit remotus a
nuere.
7iobis, et ista,

fratres de Convenio,

quod

Chalcus etiam in
:

lit-

quasi a cuncto clero

et

populo ab-

Ejusmodi Ordo fratrum de Convenio in hanc urbem usque diera apteras misit, additque Puricellus

INNOCEXTir
pellaliir,

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1134,
civitatis
et

i93
archiepiscopus Pisis

gestat

quive in sno ipsius stemmats tntelarem luincsancfnmabbatem. SubditPuriccllusia

Robaldus ejusdem

Innocentio papa) juravit,

Ecclesia; Mediolanensis

jnrando liberlatem
illa scilicet

Bibliotheca BasilicK Mediolanensis asservari Codi-

[quam

praeten-

cem

continentem Hnmiliator\mi Privilegia, cujus inilio habetur S. Bernardus yenit MedioMs.

:

debal) in conlrarium couvertit. Restabat proici-

monasterium construxit (Claram-Vallem nempe, anno

lanum,
et ibi

multis miraculis claruit,

et

pua controversia, qua; circa pallium versabatur. Robaldus Anselmo deccssori suo auctor fuerat, ut
huic nova) legi sese

nunquam

submitteret, et de
sustineret

Mcxxxv, opera discipulorum, quos Mediolani reliqueral). A quo (nempe Bernardo) (juidam magnates et nobiles cives
briati
,

semetipso loquens diccbat,

quod prius

Mediolani divino spiritu inein habitu rcligioso

usque ad oculos , quain novam illam scrvitutem subire. Quare PuriccIIus

scindi

nasum suum

formam vivendi
sumpserunt.

cum

ncgat

suis familiis habitando

(hoc tunc illorum instituFuit crgo S. Bcrnardns

Robaldum a priori proposito descivisse, affirmatque hunc pra^sulcm eam ob rem simulta-

tum

fuit)

Ordinis hujns primus-fundator.

cti-Bernardi. Manserunt

Unde

fratres tertii

tem que

cum

Innocentio

II

snscepisse. Sine pallio ita-

recessit,

Ordinis hujus vocantur hodie alicubi fratres San-

(]iiod sibi

ostendens in se praistitum non esso, debituin credebat quod Innocentiumll

;

autem

sic fratres

Ordinis

valde exulceravit

parum cnim
ad

Iiujus pcr se in babitu Rcligioso

pcr annos liv,

sanctus Bernardus

abfnit, quin quje Mediolancnsium schisma

priusquam concessa

eis esset

regula ab Ecclesia

dissipandum

tantis laboribus cgerat, j)essimo exitu

Romana. Anno aulem mcxcix, pcnultimo die Maii, data fuit eis regula a domino papa lunocentio III. Quare sciendum est, quod fratres tertii Ordinis luijus fuerunt fundatores primi et secundi Ordinis

clauderentur, et quin Robaldus, qui populi indi-

gnationem metuebat, eum rursus commoverit. 17. Eum excusat S. Bernardus. Sanclus itaque abbas, apud quem Innocentius II de Ro-

Ilumiliatorum . 13. Antea Hnmiliati, nec rerjulam nec liabitiim reliQiosum habebant. Galvancus Flamnia

baldi cuuctatione qnestus erat,

tam ad PontiGcem
constantiam
II

l^Iacandum,

quam ad populum ad

retinendam incitandum, scripsitad Innocentium

Epist. cccxiv, qua) alias

cap. 2oo magnac suoe Chronicae apud Puricellum

crat cccxviii cujns Raro-

laudatum, numer. 373

et

scribit

Nobilis vir Guido

nius mentionem non

facit.

Inea Bernardus Robalin

capilaneus portoe Orientalis fuit specialis adju-

dum

excusat, et

culpam

omnem

Mediolanenses

fundando monasterio de Charavalle juxta Mediolanum, de divitiis ejus, anno Domini mcxxxv. etc. Et iste Guido tertium Ordinem fratrum de Convenio S. Bernardi in porta queni InOrientali constrnxit in dic S. Vincentii
tor B. Bernardi in
:

rejicit :

infclicem illum cpiscopum, qui iu

Hur

CbaIda3orum,de quodam quasi paradiso translatus, frater factus est draconnm, ct socius struthionum. Quidfaciet? Obedire vult, et ecce bestia) E])hesi

nocentius

III

confirmavit

et

ab Innocentio

III

eum dentibus. Dissimulare vult prudenter pro tempore, et omni feritate formidolosiofrcndent in

dictus cst Ordo tertius. Isti fratres de Convenio fundaverunt Ordinem fratrum Humiliatorum, et ipsum visilabant. Quod idem Galvancus, qui
saeculo xiv vixit, confirmat in libro cui titulus,

rem vestram indiguationcm

sunt
ei

incurrit.

Anguslia}

undique,

nisi

quod

tolcrabilius judicat sibi

:

esse sinc populo,

bens, ut

dignum

Manipuhts florum cap. 171, apud Puricellum ibidem. Licet autem S. Bernardus et Guido fundatores sint Huniiliatorum, qui ante ulrum(|uc nec regulam nec habitum religiosum habebant, hac tamcn societas jam ante incoeperat, uti PuriccUus
]irol)at

Mcdiolanensem
nigne, parce

sine domino pluris haApostolicam gratiam, quam cathedram, ctc. Parcc, ])atcr beest,

quam

fideli

tuo,

etc.

jiarce

deniciue

po-

l)uIo ac(iuisitionis

tus,

elc. Ait

postea Clirislum,

testimonio

lit.13, cap. 23.

S. Antonini part. 2 Chron. Raphaelc Volaterrano lib. 21, Trialiis. Fallitur

stano Chalco ct

itaque Sigonius, qui

mxlvi illigat, ut ad an. mxlvi. 10. liobaldus electus Mcdiolanensis pallium Ad nuni. 9. Robaldus episconoluit recipere.

hnjus Ordinis initium

Ilist.

cum anno

Lucx cap. 13, pcr trcs annos si^ectassc, ut ficulnca fructum ferret, antequam ei malediccret. Tu vcro, subdit Bernardus, vix tres exs])ectasli menses, et jam sccurim paras . Robaldus inensc Augusto posl Anselmi decessoris sui morteiu Mcdiolanum rcdiil, ideoque Irac Epistola post medium
litlcris

videre cst in

cjus de Reg.

Ital.

circilcr

menscm Dcccmbreiu
|)er

tcrtium

nempe
II

data , post a discessu Robaldi mense. In suis

optat S. Bernardns, ut
qiio

hunc annum
:

pus Albensis, cupiens ex illo episcopatu ad Mcdiolanensem archiepiscopatuni transfcrri, ct tamen primum episcopatum non dimitlcre, Innoccntium II
Pisis convcnit,

Innocentius

iram suam inhibeat

Diniitte ct

hoc anno,

si

modo

forte

circumfossa
ct

humo
cui
eliccre

ligone pocnitenliaj,

sterilitati
,

Mcdiolanensi
frnctuni

in'c,

apud quem sacramcnlum

Ecclesiaj Mediolancnsis
,

i)rrcstitil

cam

credidisti

consulere

contra
tatuin,
niis

usum

ut rcfcrt
ci-

qucat .
18.

I-andnlphus Junior, cap. 43, apud Puricclium

Ilortatur Mcdiolan.
Pnriccllus
ait

ad constantiam.
:

num. 306

((

Instantibus igitur

iis

infortu-

Ad

ha;c verba

Quibus (luideni

(McdioJanensibus enim belium advcrsus Crcinfauste pr cedebat), et

moncnses
dictum

est,

Anselmo, pront morluo, (mcnse Augusto hujus anni)

poslremis verbis S. Bernardus Innoccnlio suasissc vidctur, ut cxitum polius cxspectaret opertc, quam
liobaldus impendcrat
:

cui

utii|uc

non tantum

/i94

INNOCENTir
jnranli
sibi

II

ANNUS
ipsum
.

5.

CHRISTI 1134.

crediderat

fidelifatom

sed

etiam regimen Ecclesia! Mediolanensis crediderat

Ita Pnricellus.

hoc anno, non primum, sed iterum illam peregrinationem suscepit, annoque superiori jam illuc

Postquam sanctus Bernardus responsum ab hmocentio II acccpit, dedil ad Mediolanenses Epistolam cxxxi, a Baronio bic relatam,

quod liquet ex Epistola cli ad Piiiiippum TuronensisEcclesiffi invasorem scripta

profectus fuerat,
:

verum non hoc anno, utautumabat

miis, sed sequentis
citatus
initio,

card. doctissi-

sicut

vidit

Puricellns

morari in Urbe audivimus . Mortuo enim Hildeberlo Turonensi arcliiepiscopo anno mcxxxi, Philippus, Gisleberti

Sumus,

inquit, Viterbii, et te

num.

380.

Ea enim tunc datacum Mediolain

ejus decessoris nepos,

vasit,

sedem favente Anacieto

in-

nenses Innocentio reconciliati,

officio et

obe-

dientia titubarc videbantur, quos ideo Bernardus

eum

eaque occasione eas litteras Bernardus ad dedit, animi sui dolorem ei signiQcans pro-

ad retinendam constantiam

incitat

et

recentia

pter pr.TSulalum illum

modis

indebitis qua^situm.

Romanre
tas vestra

Ecclesia; erga illos beneficia

memorat

Ex quibus
saniori

et intelligiinus,

Hugonem, qui

postea a
fuit,

Si postulastis, inquit, confirinari

de venerabilis patris baldi) electione firmaverat, faclum

licuisse

quod unanimivestri (nempe Roest. Si voluistis

parte

clericorum canonice electus

vobis

(juod illicitum

nisi

pro'

magna

quidem
lationem

necessitate sacri canones judicant, trans-

episcopi in arcliiepiscopum (translalio-

nem neinpe Robaldi episcopi Albensis ad Ecclesiam Mediolanenseni), concessum est , et cffitera apud Baronium legenda, ex quibus facile intelligetur, banc Epistolam ad annum sequentem referendam
19.
,

quo

et

eam Mabiilonius

in

margine

consignavit.

Secunda Lotharii itnp. coronatio fictilia. Monument. Basilic. Ambrosianffi, num. 382, vult, Lotharium imperatorem Medio-

Puricellus in
natum
centii

lani et Modocelife

fuisse

a Robatdo archiepiscopo corotametsi e manu Pontificis Innoin

auno Mcxxxm nondum pacificam possessionem ejnsdem dignitatis iniisse. Denique eodem anno divus BernarJus EiistoIam cxxxviii ad Henricum regem Anglia) dedit, in qua ait In ingressu Urbissunms, salus est in januis, juslitia nobiscura est sed Romanis militibus cibus iste non sapit. Itaque juslitia placamus Deum, militia terremus hostes , quia Bernardus illuc profectus est cum Lotliario imp. Nec refert quodinejusdem imperatoris Epistola encyclica anno antecedenti a nobis recilata nomen Bernardi non memoretur, licet aliqui episcopi et abbates in eadein nominentur nam in curia imperatorum et reguni episcopi et abbates pnesentes non subscribebant omnes Diplomatis, ideoque nec oinnes in iis memorabantur. Quare Manricus in Annal. Cisterc. triplicem ejus
:
:

diadema imperatorium

urbe

Roma

ante

profectionem Italicam recte dislinxit. Baronius

ait,

jam

suscepisset , quia inquit, post cjus coronatio-

nem Roma; factain Mediolanenses Lotharium nondum impcratorem agnoscebant, et scriptores ac

historici

primuin priinum
post

lioc

anno,

cum

Pisas ad Concilium venit,

eliaui in Italiam venisse, et

secundopaulo
in ejus

eodem anno juxta Ernaldum

:

Vita

eum

Mediolanenses unanimi consensu tiadunt, Modocetiaj et Mediolani ab Anselmo arcbiepi-

lib. 2, cap. 4, in

scopo Roboaldi decessore coronatum esse, quod quidem ipsemet Puricellus falsum et absurdum
reputat, sed coronationem vere factam, et quidem a Robaldo, contendit. At Landulphus Junior, qui

adhuc

in vivis erat, et

ultimam manuni Operi suo

adhibebat eo tempore,quo Lotharius in Italia verinter tot circumstantias a se de profesabatur

;

ctione Italica hujus imperatoris notatas, istam adeo

singularem non pra^termisisset. Ad hsec veteres

et recentiores

Rerum

Italicarum scriptores coro-

nationem hanc a Roboaldo peractam tacent, ideoque idem de hac coronatione judicium ferendum, ac de Conradi coronatione, quam commenlitiam esse suo loco ostendemus. Utraque enim a solis scriptoribus Mediolanensibus memorata. 20. Tres profectiones Italicce S. Bernardi
distinguendw.
ter in Italiam

qua ait Cuni secundo per Mediolanum eodem anno pater sanctus transiret. Et tertio, anno mcsxxvii. Verum cum hoc anno Bernardus Mediolano redux in Itaham non redierit, non potest dici eum hoc anno bis in Italiam profectum esse. Denique eum anno superiori in Italiam profectum jaindiu viderunt Pseudo-Roberlus de Monte in Cliron, et Trithemius in chron. Ilirsaug. neque hoc in dubium revocandum. Tertia protectio Ilahca divi Bernardi non anno mcxxxvii, sed anno mcxxxvi contigit, ut infra demonstrabimus. Observaudum etiam, Baronium an. mcxxxvh, num. 4, laudatam divi Beruardi Epistolamad Philippum ad euin Christi annum inale revocare cum, ut mox vidimus, anno mcxxxviii data fuerit. 21. Princeps Capuanus auxilium a Pisanis
et

Genuensibus impetrat.

Ad num.

11.

Robertus
Pisanis

Capua; princeps, qui anno superiori

et

cum

Ad

num.

10.

profectum esse, anno, anuoque Mcxxxvii,ut pntavit Baronius, ipsemct Bernardus testatur in Epist. cxliv ad suos ClarECvallenses data, quando lerlio illic versabatur
:

Divuin Bernardum non vero tantum hoc

Genuensibus, ut auxilium ab

eis

impetraret,

egerat, curfenli in

Apuliam

rediit, ut scribit

Falco

pag. 288

Cuin consulibus

et sapientibus viris ci-

vitatis satis

abundeque

traclavit,

ut

auxiUum napopulo

valis exercitus ei largirenlur, qui tainen sine

Ecce hoc

tertio, nisi fallor,

avulsa sunt a

me

Januensi hoc |)roniittere noluerunt. Tandeni definito consilio

(ab

mea, etc. mori quam vivere

viscera
tres, ioter

Bonum
est,

milii,

domiue, magis
nisi

anno nempe antecedenti) sacrapactuni stabilivere

,

non tamen

inter fra.

nientis
circa

inteivenientibus

ut

domesticos, iuler charissiinos

Quare

inensem Martium fulurum (bujus uempe

IXXOCEXTII
anni)

II

ANXUS

5.

CHRISTI

34,

fi95
et quia sacramcnto in-

cum centum

navigiis paratis

armatorum

num suorum

nequitiam comprehendens,

super nefandum regem Rogerium fcstinent . Utraque respublica promissis stetit ut enim inquit Falco, anno mcxsxiv, mense Martio, Indict. xiij hocanno prajfalus princeps Robertus cuin duobus consulibus Pisanorum, Alzo|)ardo videlicet
;

tanto regi obsistere

non

poterat,

terveniente, sub regis potestate colla submisit .

24.

Deneventum
ait,

Rogeritts

rex occupat.

Raronius

Beneventi expugnalionem a Rogerio

factam, Rainulphum, ut se dederet, coegisse. Ve-

et

Caue, viris sapientibus, et

Pisanis ad principatum

cum aliis fere niille suum Capuanum rever-

rum
diens

contra tractatus Rainuli^hi

cum

Rogerio rege
:

Reneventaiios ad desperationem adduxit

Au-

titur IV kalend. Martii (sed exscrii^tor hicmanifeste

autem

b, ait

Falco,

Rof^ollo Reiieventanus

peccavit; Falco

euim affirmal principem etPisanos

idciue

adventasse mense Martio,

currenti
,

anno,

quem
dies iv

iialendis
kal.

Marlii

auspicatur

et

tamen

Marlii pertinet ad

rium, ideoque loco

nas, aut

IV kalend.

mensem Februalegendum /F ?io-

IV

idus,

quod postremum probabilius

ct

comestabulus comitemillum Rainulphumad regis imperium pervenisse, animo consternatus, die kalendarum Julii de civilate Reneventana exiens, Neapolim ingressus est, quem comestabulum mille et eo am[)Iius Reneventanorum secuti sunt. Triduo autem post, comcstabulus ipse Ropolto timore
perculsus,
deretur,
filiis

videtur. SimiHs error sape a librariis admissus).

navigio parato, ne in

manus

regis tra-

Qui diligenter a magistro militum Neapolis

nuipiio comile susceplus,
et

Rai-

cum quibusdam
et
eis
illa

fidelibus suis, et

duobus

omnia quai cum Pisanis Januensibus firmaverat, coram papa Innocentio

et

festinavit,

navigantibus, judicio Dei

confringitur
;

su[jerveniente, navis

et sic i[ise

pnedicta patefacit,
argenti
Pisanis in

quahtertria millia librarum

venientibus,

cum uno
procellas

filio

suo, et duobus fidelibus suis, inter

:

auxiUum suum

maris mortui sunt

alter

vero
:

fllius

sacramento mediante, dare debeat. :2-2. Ror/erius rex ISeapoUm dcbellare tentat. Prffidictus autem magister niilitum, et comes Rainulphus haec audientes gaudio magno gavisi
sunt, factisque

evasit. Nec dissimilia Alexander scribit

Ve-

niens ad

eum (nempe Rainulphus

flexis

ad Rogerium)

genibus

pedes ejus osculari voIuit;qucm

cum

ille

propriis

manibus ab osculatione pedum

sui osculo
vellet
susci[)ere,

omnibus a principe recitatis lideni attribuerunt. Nec mora, perEcclesias Neapolitana; civitatis el Capuanae discursum est, et pecuniam
illain

sublevasset, orisque

comcs prius precatur, ut ex corde indignationem funditus abjiceret. Cui rex Ex cordc, inquit abji:

argenti

cursu

celeri

congregavere. Quid

cio.

Et

ille

Volo iterum
ita
ait

ut sicut deinceps
ille:

tibi

plura ?

Thesaurum ipsum argeati ad Pisanos

famulatus fuero,
concedo. Iterum
et inter tc.

me
:

diligas. Cui

Et ego

transmiserunt, rogantes, ut
tatu

cum
:

festinatione

ad

Islarum s|)onsionuin, quas

testis sit

eorum auxilium subvenirent

in

quorum comi-

alternatim fecimus, volo ut

Gregorium Reneventanum electum cuni qui-

At

ille

Ita, in([uit, fiat.

Deus inler me Quibus dictis,

busdain saccrtlolibus suis niaiulaveruut, quatenus aftlictionem Reneventante civitatis doniino pa[)a;,
qui
illic

rexeum
dain

statim osculo susceiiit, diuqiie inami^lcxu

visus est
;

i[)sius delectari

ita

ut ex oculis

quorum-

adorat, et Pisanis intimarct.

Quibus

ita

peractis, rex

Rogerius meinoratus, navigiis galeaparalis,

circumstantium ut prae gaudio lacrymae eflundi vidcrentur. Principem vcro (nempe Cain

ruin ferc sexaginta

Salernum

i)ervenit.

puanum)
pe[)igit

sua pace hoc tcnore susci[)iendum

Rogerius) ut videlicct, ut
si

Continuo galeas illas ad civitatem Neapolitanam debellandam mandavit, et eis applicantibus usquc
ad portuni Neapolis expugnatum
litani
est. Cives Neapoarmis accejttis, viriliter galeas illas pei^ulerunt, deinde caslella Neapolitanorum ihi conligua depradati sunt, sicquc ad regem remeaverunt .

(sc.

ad dinii-

dium
retiir

inensis Augusti (|)ax

Junio constituta)

honore. Si

hKC Rainulplii exeunte redilum faceret, suo non [)rivatamen juxta quod in capitulaii
subditus vellot parere, reSi

scriplo statutum erat,

tentis

23. Capuoe princeps se ei submiltit. Referunt postea Falco el Alexander abbas eodem fere

siquidem sub proprio dominio ([ua;cumque

vi guerric oblinuisset.

autem

ci

forte aiiimus

modo, Rogerium
cupasse Noceram,

regein,

cum

fortiter irruisset in

dilioncs j^rincipis Capua; et Rainulphi comitis, oc-

Sarnum

et plera([uc

eorum

o[)-

redcnndi deesset, ejus filio [)arvulo, nomiiie Roberto, principalumconccderet,eotamcnintcrposilo pacto, ut i[)se cjus tamdiu regimeii tcncret, quous([ue legitiiiiam i[)sc consecutus statem cxercero
militiani [)osset.

pida, adeo ut Ca|)ua; prince[)S Neafiolim i)io[)c-

rans, Pisas transfretarit o, inquit Falco Alcxander

tationc

vero

Cerneiis

(neinf)e

prince[)s)

Pisanorum
,

Quod si et i|)se [^iicfatum abscnterminum pra^teriret, rcx dcinccps principatu Capuano, cunctorum([uc heroum Iiosui,
niiiiio

diu ([uod sibi s|)erubat cilo adesse auxilium (lilierri, iterum [)Ui)|)iiii ingressus, Pisam festimis rediit, eos ad prxsidium siii f|uaiitocius sccum minaturus(id csl,add7(clurus) quosjani multarum millium niarcarum argenticmoIuineiitis,([uas iUis
promiserat, sibi acciverat .
salli Rainul|)lii

inculpabiliter

sub proi^rio potirclur

do-

iniiiio .
2.").

Pcrgil Falco
Ca[)uain)

Capuam aliaque oppida sibi subjicit. Cum cigo civitaleni i[isam (iiempe
:

jam

sibi

subditani rex inlroiturus essct, a

Cum

barones

cl vas-

[)ra;ordiuata clericoruin,

toUusque

po|)uli proces-

Rogerii regis partcs amplecteren, inquit Falco,

sione, honorificc, prout dccebat, suscipitur, at([iie

lur,

acomes Rainulphus

baro-

ad archiepiscopium usque

cum

hyinnis

ct

laudi-

496

INNOCENTII

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1134.
et

bus perducitiir. Postea Rogcrius rex Sergium

ab 60 petierunt,
consideratas

subjectionem

ei

secundum

magistrum
a

militiae
flexis,
ei

Neapolitanae

sibi

subjecit

conditiones spoponderunt. Rex vero

qui genibus

mittens,

suum

manusque suas manibus imhominium subiliiiit, lidelilatemcurrentis anni.

annuum
illos

vecligal ab eis recipere sprcvit, sesequc obsidione oblenlurum fore niinitatus, jure-

que juravit,

inltio scilicet Julii

Anonymus

Casinensis a Caraciolo cditus pleraque

cx bis confirmat, additcjue Rogerium cuni principatu Rainulplio reddidisse comitissam, sororem

nempe suam
regem,
capiis

et

Rainulphi uxorem. Asserit Falco

et toto

Capua, Aversa,

principatu,

Salernum adiisse, et Alexander absolvit secundum suum librum expuguatione Beneveuti a Rogerio
rege facta
inslituit
:

Ibi

extra

urbem

deflxis tentoriis, cives

cjus fldeles juramento, salva Apostolici fidelitate,

fl. Baronius reiert ex Falcone Anacletura Rogerii regis nomine Beneventum occupasse. Sed

jurandoconQrmavit. Quod audicntes Saraceni dira desperatione acriores extiterunt, ad Alim regem Africe denuo legatos iniserunt, et ab aliis regibus principibusque gentium in tanto discrimine sibi subsidium summopere procuraverunt , 28. Prcelio vincitur a Saracenis Alfonsus VI Aragon. rex. IIoc vero anno, ut prodit idem Ordericus, Buchar Alis filius regis Maroch (hic Buchar idem est ac Techesin, diclus etiam Abenali) plures undique bellatorum copias collegit, et in Hispanias contra Christianos pugnare venit B. Ad Fragam inter duo flumina pitgnatum

hoc non asserit, et nonnisi post discessum Rogerii, qui, ut prodit Falco, circa finem anni iu Siciliam repedavit, Beneventum [irofeclus
hic historicus

est

in

mense

Jidio.

Postquam multi

Christiani

occisi fuere, rex

cum

residuis diutius dimicavit, et

admortem usquepro
neque
semel
et

Christo confligere propostdt,

non

est

Poutifex

autem,

inquit Falco,

sub
post

recessisset, nisi episcopus Urgellensis

:

hoc

Auacleli

nomiiie coloratus,
regis)

cursu rapido

discessum

Beneventum

venit, et civitatem

illam ipsius rcgis virtute suk obtinuit voluntati, et

Ex auctoritate, iterum prcecepisset inquit, Dei omnipotentis tibi prfficipio, ut confestim recedas de hoc campo, ne, te cadente, tota

domos quorumdam Beneventanorum

cepit
B.

destrui pra;-

paganis subdatur Christianorum regio,

bat publica interfectio . Rex
litonibus
vix
evasit
,

et cunctis

mcxxxvi Beueventi existens Auacletus locum Paradisum dictum Ecclesiffl BeneCerle

an.

in hac provincia consistentibus Christianis

incumpostea

cum decem commi,

ventauae et
dedit, uti
Ital.

Roscemanno archiepiscopo a

se creato

pra?sulemque

qui

docet Diploma ab Ughello toni. viii Sacraj citatum, datum Beneventi per manum

peremptus

est, reliquit.

Alfonsus rex paulo post

ffigrotavit, et post octo dies

auimam

exhalavit

,-

MattbffiiS.

R.E. presb. card. et cancelL, XII kalend. Novemb. Indict. xv , anno Dom. Inc. mcxxxvi , PoutiUcatus autem domini Anacleti II PP. septimo.
26. Obitus S. Norberti archiep. Marjdebur.

inquit Ordericus, cujus narrationem Acta publica

conflrmant. Moretus in Invesligat.

Rerum Navarauthenticam

ricaruiji pag. 645. exhibet Chartain

in Arcbivis cathedralis Ecclesia; Calahorrae serva-

Ad num.

Sanctus Norbertus Ordinis Pra^monslratensis fundalor, et archiepiscopus Magdeburgensis boc anno octavo idus Junii beato Dne quievit, utnarratBaronius ex Hugone in Vitaejus, a Surio ad dicm vi Junii recitata et de hac epocha inter omnes convenit. Cum vero chrouographus Magdeburgensis apud Meibomium scribat eum post annos vii et 7nenses x, et dies xx defunctum, manifestum est fuisse Magdeburgi intronizatum die xviii mensis Julii anno mcxxvi, perperamque Baroniuui introuizalionem ejus usque in annuin
12.
,
;

tam, in qua legitur Facta et roborata scriptura de islo cambio ^Era mclxxii, feria v mediantis Augusti (sc. die xvi Augusti hujus anni littera Domi:

uicali

signati) altera die

AssumptionisS. Mariae,
Chri-

post illam

multam

et

malam mactationem

stianorum in Fraga, in qua tere omnes gladio ceciderunt ; perpauci vero vix inermes per fugara cvaserunt cum rege, feria tertia, die sanctarum
Justa3 et RufinEB
;

tertiam incidcbat,

quod festum hoc anno in feriara cum, ut habet Moretus, die xvii

mensis
niac
et

Jufii celebretur.

29. Dies ejtis emortualis.

Alphonsi
mclxxii, in

Arago-

Mcxxvii distulisse.
27. Obsidio FraQce ab Alfonso

Navarrae regis testamentum in Archivis

nuata.
nise et

Cum anno

Aragone

conti-

Sancti-Joannis
legitur
:

Pennatensis asservatur, in eoque

superiori Alfonsus VI Arago-

Facta Charta in

^ra

mense

Navarrai rex Fragam annua obsidione circives, ut refert Ordericus lib. 13,
(cui reguli seclce Saracenica; in
illi

Septembris, die Martis ante Nativitatem sanctae

Mariae

cumvallasset,

apud caslrum

et

populationem, quod voci-

pag. 893, a legatos in Africam statim miserunt, et

Alis regi Africoe

tatur in Sarignena.

Signum Adefonsi regis.Ideorexque

que conditum

illud die quarfa Sepfembris,

Hispania parebanl), ut
runt. At
ille

succurreret,

mandave-

post sex septimanas a

commisso

proelio Fragensi

Amoraviorum decem

millia trans fre-

nondum
toris dicli

obierat. In antiijuo Alplionsi

VH

impera-

tum

eis destinavit.

Protinus Alfonsus rex sanctas

reliquias sibi de capella sua deferri proecepit, et

coram omuibus juravit, quod obsidionem non

dimitteret,
nisi
civitas
sibi

redderetur.

Tandem
perem-

Chronico ab auctore fere cotetaneo edito, dicitur regem victum fuisse sextodecimo kal. Augusti ideoque die SS. Jusfae eiRuOna) ; iu kalendario vero veferis abbafite Legerensis ad diem vii
idus Septembris habetur
obiit
:

Saraceui prostrati, et
pli.

corum nmlti

capti et

VII idus Septembris,

et in libro

Cives urbis Fragffi,

quam

rex obsidebat,

pacem

Aldefonsus rex mclxxii,

Fororum

INXOCENTIl
Navarrae
:

II

ANXUS

5.

CHRISTI 1134,
a

497
et

Anno millesimo centesimo

elc.

trigesimo

rum animos

primo proposito revocarunt,

procnrarunt
.

ut

quarlo, VI idiis Septenibris obiit slrenuissimae

meMo-

Raniiniriim inonaclium a monasterio revocarent,

vigilaiiti stiidio

morite Alilefonsus,
retus, aitque loco
]'ll

Ha-sil

acl

ha;c verba

Porio non tanlum

VI

idiis Se/jtembris,

legt^ndum

auctorcs contemporanei tradunt Ranimiruni

mo-

idus Sepiembris. Antequarn {)riorem Crilicce

nacbuin

el

sacerdotem

exlitisse

sed etiani i|)se-

meaj

tomum

publicarem, in

num.

dC, ostendi scriptores

quo anno lsvii, quando in emortuali

alios

met
cuni

in Diploinate originali a Surita viso, ut ipse

1

aflirmat lib.
in
3f2.

Annal. cap. 53, id diserte docet;

el

die assignando,
alios respicere

uno tantum ad morlem,

inler se die dissident,

eo subscribatur rex

sacerdos.
fuit.

ad se|)ulinram,

Bam/rus nec abbas nec episcop.

et Balbastri, uli

etiam dieni obilualem appellanl, idque tanquaui principium Clironologiciim proiiosui, viri doctissimi passim allerutruni diem corrigebant,
et

seu ad diem sepultura?,

quem

Recenles scnptores IIispani;e voluiit,

eum

fuisse

episcopum Rodse

Joannes Briz in

Hist. Pennaleiisi, qui

sequens

monachum Penna;

aut mendose descriptum

fuiise, ant auctores errasse

Verum

tot exemplis Operc comprobavi ut hujusniodi loquendi niodus nemini iraposterum negotiuni facessere de,

persuasum habebant. principium illud iu hoc

tensem in Historia ejus Ms. id asserit verum Marca in Ilistoria Bearnensi hunc monacbum sa;pius
rito
falli

demonstrat,

et

Surita laudatus jure ine-

episcopatum illum in dubium revocat. Certe antiqui de illo tacent, ct Rodericus citatus opinio-

beat.

ncm

illam evertit verbis suis

1

30. Laiidatur.

Rodericus

mox

recitatis, et istis

lib. 7, cap. 3,

suc-

cap.

relatis

Statim rex monacbus fuit suo

cincte de pra;lio

Fragensi et Alphonsi VI regis morte loquitur; sed Ordericus qui paucis post hunc annis e vita excessit, quique ample accurateque de his egit, defectum ejus supplet. Alplionsus VI, ob prcelia xsix cum Saracenis gesla, Proeliator cognominatus fuit, et HermannusS. Vincentii Lauduncnsis monachus, postea abbas S. Mar,

monasterio restitutus. Qui tamen dum in regno existeret, inonasliuium suum Ecclesiis et possessionibns multisditavit .

Ad bajcRodericus ibidem
in

de Aragonensibus
vit, ut

ait:

Cumque

Montione

ite-

ruin convenissent, potiorum conslliiim hoc firma-

brogarent:

Ranimirum monachum fratri mortuo suet eductum de monasterioapud Oscam

coUocarunl
.

tini

Tornacensis, qui paucis etiam post prccsentem

in regni solio

Quare

cum ^animirus

annis mortiius est in Historia Restauralionis

nasterii S. Martini Tornacensis,

mo-

educliisfuerit e monasterio ut rex fieret, et postea

in illud restilulus,

tom.

xii

Spicilegii
litteras

quando

post susceptain filiam

Dacberiani recitata, hiec de Alphonso iu

misit
titer
:

eamque
fuisse

nu|)tui datam,

regnum

deposuit, male po-

Fortissimas urbes et castella jiaganis forB. Vincenlii martyris archi,

steriorcs scriptores

fabulas secuti tradidere,

eum

proeliando abstulil, Christianis reddidit; Ctescilicel

saraugustam
diaconalu

famosam

Tudelam, Barbastam
tis,

et

Terrassonam quoque et Burgiam, cum aliis mul-

totaque pccne Hispania sibi subjiigata, adeo nominis sui opinionem dilatavit, ut ab aliis alter Julius, sccundus ab aliis Carolusvocaretur, ob memoriam illius pra!clari Caroli Francoruin regis, qui quondam Hispaniam victor subegit . 31. Ramirus monachus fit rex Aragonice. Ordericus Alpiionsi VI regis morte relata, subdit:

abbatem monasterii Sancti-Facundi, postea episcopum Biirgensem et Pampilonensem, et regnante Alphonso VI Rodensem et Balbastrensem ; has enim dignitates successive gessissc fabulatores voluere. Auctor de Gestis comitum Barcinonensium, qui sub fincm
niliil

sseculi

xiii

\ixisse videtur,

similc habet, sed tantum quic Rodericus ia

litleras misit iterat.

Ad

ha;c qui inalure attenderit

caj).
,

ad ea qu;c Marca lib. 2 Hist. Rearn. laudato Pennatensi monacho scribit

biisve commciitis fidcm

10,

de

his siinili-

non adhibebit. Praeterea

se Historiam Eccle-

Quo defunclo,

<|uia

filium

non habuit, turbatio

Ordericus in Dne

libri

1, ait

de successore subjeclos inter bcllicos slrepitiis ali-

quandiu delinuit. Denique Aragones Remigium (legendum Ramirum) sacerdoteni et monachum,

qui frater regis cral, elegcrunt, ct rcgeni
stituerunt.
sibi coii-

Navares autem Garsionem satrapam sibi regem prajposucrunt d. Quia Ramirus seu Ranimirus in monasterio S. 1'onlii de Thomaris (id esl, Tliomericnsi coenobio in pago Narbonensi sito) fuit monacbus et sacerdos, inquil Rodericus lib. C, cap. I ; imo quadragiiita et ainplius annos in illo inonaslerio monaclius vixerat, regnum jiost
Alplionsi
bari.

hodiernum diem perduxisse, quo Joannes Augiistus Alexii filins prajcst Constantinopoli, Lotliaiiiis verodominalur Alemannis, Luilovicus Francis, Stephanus Anglis, et Rcmigius (legendum i?awert/s) monachns His|)anis . Ideoque liber ille ab Ordericoante fincm anni mcxxxvii
siaslicam us(|ue iu

clucubratus, ut ex morte Lotharii iinp. et

iiiitio

Stephani Anglia) regis certo constat. Quare

cum

Ramirum

noii ci)iscopuin sed

illi

monaclium

aiipellet,

tam abbalia
accuniulati

atlributa, (|uaiii episcopatns in eo

mortem non
,

potuil tumultibus

Aragonenses

ut

babet ibidem

non turRodericus

dericuiii alibi scribere

cap. 2,
Tarasiaj

(|uemdam
;

nobilein, qui dicebatur Pelrus

Jain diximus, OrAragonenses regein elegisse Raniniiruni sacerdotem et monachum. Denique idein eruitur ex Gauliedo priore Vosiensi, hujus
lemi)oris auctore, in Cbron. cap. 48, sed
is

mere commenlilii.

luo subrogare

(legendum Atherasiaj) volcbanl regi morveruin duo magaates volcntes fldclitatcm nalurali domino custodirc, plurimoBahon.

male

dc rcbus extra Galliam ubi scribebal geshs cdoctus , Garsiam Ramirem pro Rainiro monacho
03

ToMus XVIII.

498
sumit, aitqne
tle

INNOCENTII

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1134.

Raimuiulo Rcrengario liujus norcgis ct monaclii

:

niinis IV, Petronillae Ranimiri

filiae

conjuge, qui gemiit

Addphonsum

Iste

rex

efficitur,

co quod matcr illius (nempe Petronilla)

foret

filia

unica Garsiaj Reynier (legcnduni Rani-

miri) monachi, qui Adeiplionso fratri occiso in

Aragonensi regno successit. Alplionsus itaque seu Adelphonsus, non cpiscopum, sed monachuni successorem nactus est. Natalis Alexander Sa;c. xii, phiribus contendit matrimonium Ranimiri monachi et regis

mcmorabilis , pra;cipuusquc mundi contemptor pungentes conscientia; stimulos ullra non passus, posita purpura cuculiam reinduit , et regnum clauslro mutavil . 35. Filiam \Villelt7ii VIJJ comiiis Pictav. ttxorem ducit. Scrii^tores Aragonenses aiunt Pontiflccm Roinan. cum Jiatiimiro dispensasse, ut

uxorem accipere
centio
II, alii

posset, sed alii id tribuunt Inno-

commenlitium esse, et Baronius nullam ejus mentionem facit. 33. Sed monachus. Quare juvatquaecumque Ranimiri monachi matrimonium spectant, testimonio auctoris gravissimi et supparis confirmare.

Anacleto antipap;L>. Sandovalius vero Dicunt hunc in Alphonso VII, pag. 152, scribit monachum Ratnirum cuin dispensatione papa3 uxo:

rem

accepisse; nescio an
jjeterenlur
et

illo

tempore dispensa;

tiones

concederentur

cum jam

is Guillelmus Neubrigensis, qui in Pra?fatione suoruin quinque Rerum Anglicarum librorum

Est

viderimus Gregorium VII dispensationem largituin non csse Alphonso VI, et hunc eam non petiisseco temi)ore, quo conjugio illigatus erat cum parente prioris uxoris, et Ponlifices Romani amplius non
egere, nisi ut separarentur, et eodein

anno primo Stephani Anglorum regis lucem prodiisse. Is Iib.2, cap. 10, ait: Illustris quidem (legendum cjnidani) rex Aragonum (nempe Alphonsus VI), j^aulo ante noslrani memoriam,
affirmat, se

modosecum
Sandovalius.

in

regibus posterioribus gessere .

,

Ita

cum
(in

haberct liberos,

unum eorum

piai devotionis

instinctu Christo dicatum in monasterio tonsuravit

monaslerio Sancti-Pontii iu Se|>tinumia

sito),

Sed ipseinet nescio an disciplina in Hispania usurpata hoc tuleril; al illud penes me certum, Ponlifices Romanos hoc et praecedenti saeculo de impedimenlis inalrinionii dispensasse, et Jvotiem Cjrnotensem, aliosque Galliarum praesules a Paschali
II

reliquos pro tempore successores designans. Veruin

petiisse

ut

erga Philipputn

Franciae

pra^mortuis, qui successori (legendum successuri)

regem,qui Bertradam cognatam dimittere nolebat,

dispensatione uteretur. Legendae Epistola; cxliv et

sperabantur, contigit |)atrem humanis novissimum rebus excedere. Veriti autem oplimaleset populus, de successione nepotibus contendeulibus, ne re-

gnum

discerperetur

propere

convenientes

et

venienti periculo occurrenles, regis filium

(nempe

Ranimirum) claustro feslinanter extractum, sublimaverunt in regem, reguoque disposito, ad procreandos qui succederent liberos uxorein conipulerunt ducere, necessilatis obtentu excusanles

Ad haec Robertus de Wonte, hoc tempore vivebat, in Chron. ad annum MCLix ait, Aragonenses Remelium (pro Jiamiro) monachum etiam jam senem licentia Romani Pontificis, a monaslerio abstractum regem fecerunt, et ut lia-redem haberet, Mathildem matrem Wilcxc Ivonis Carnolensis.
qui.
,

lelmi vicecomitis Toarci

illi

associaverunt, ex

qua

genuit uiiam filiam,

coines

quam Raymundus

praedictus

excessum, et necessitatem legi non esse subjectain alleganlcs. Denique nata est ei unica fllia (Petronilla appellata) cuuique regnuni laudabili nioderamine administrasset usque ad annos filiae nubiles (fallitur in haccircumstantia Neiibrigensis, utinfra visuri sumus) convocatis nobilibus, et coiain se solemniter apparentibus cuin universapaene militia
, ,

(nenipe Barcinonensis

hujus nominis IV)

duxit. Ubi haec veiba, licetUia Rom. Potitificis, non ad abstraclionem Ramiri e moudsterio, sed ad ejus inatrimonium cum Malhilde referunlur,
quia slatim ac Ramirus monaslerium reliquit, Oscam venit, et rex coronatus fuit, antequain id

Romanus

Pontifex

rescire

potuerit.

Quo etiam

ditionis suae, taliter eos est allocutus:

testimonio refelluntur scriptores Hispani, aquibus

rediit.

34. Itwitis proceribus in

monasterium

Parcatmihi etnobis (legendum vobis) omuipotens Deus, charissimi, factus sum eniin insipieus, vos

uxor Ramiri \ocaiuv Inez mlAgnes, et conflrmatur quod scripsit Rodericus lib. 6, cap. 2, Ranimiri

conjugem sororem

fuissse

comitis Pictavicnsis,

me

coegislis; sed

numquid qui

cecidit

non

adjiciet

ut resurgat? Nuinquid
cessitas,
,

quod usurpavit infelix neexlegem eadem cesratum esse debebit quod usurpatum est sante contra legem ? En ex me natam habetis regni

Willelmi neinpe IX, Willelmi VIII fllii, ultimique Aquilaniaj ducis. Mathildis primis nuptiis juncta

quam

esse dixistis

haeredem. Provideanlur huic puellae honorabiles nuptiae, et reguo erit consultum. Redeat ergo mo-

Aymerico vicecomiti Toarcii, cui peperit Godefridum, ut videre est apud Beslium in Hist. comit. Pictaviensium cap. 34. Addit Robertus de Monte Ex qua (sc. Mathilde) genuitunicam flliam (noinine Petronillatit), quain Raimundus praedifuerat
:

sauciam de caetero est ab omnibus; sed cuin pium felixque propositum dissuaderi nou
et

nachus iterum ad regulam,

sanet conscientiam.

ctus
filio

comes
regis

duxit, de

qua nata
filio

est isla pueila,

quam

Reclamatum

(sc.

Ricbardo

Henrici Angliae regis)

de consilio procerum juveni clarissiuio Barcinonensis comitis filio (Raimundo Berengarii Barcinonensi comiti , hujus nominis IV) filiam despondit, regnoque illi cum filia tradito, vir
posset,

diximus copulandam . Exemplum conjugii Raniniiri in mediuin allatum est sa^culo superiore post niortem Sebastiatii Portugalliae regis, quando de
Henrico,caidinah presbytero et archiep. Eborensi, legitimo successore maritando ad regnum in familia

INNOCENTIl

II

ANNUS

5.

CHRISTI 1134.

499
Garsiam Ramirem,

conservandum, actum est, ut insinuat Spondanus anno mdlxxviii, num. li, et aquibusdam hisloricis
fuse narratur.
36.

exhibet. Illud planc certum,

regni

Navarrici

restauratorem, originem traxisse

Ex

Navarrei Garsiam Ramiri regem eligunt.

lianimiro in caslello Balbastfi data
,

ab Infanle apud Rodam occiso, quem liquct non Sanctium, sed i?w>M?ndictumfuisse, utllistorici
Arabes, a Marmolo in sua Africa; descriptione
et
visi
,

cliarta a

citati

mense Octobri yEra mclxxii

morlein
regi
in

conslat

eum non

nuillo post Alpbonsi VI Aragoniae etNavarrai regis

,

Aragonia regnasse. Navarrei enim

post

qui ab anno mlxxvi, ut ibidem diximus, Aragoniaj

Neque Sanctius Infans fratri supervixit; cum post hujus mortem in nulla quae supersit Charta cjus mentio sit; cum contia Ramirus in qiiamplurimis memoretur usque ad antestantur.

Alphonsi VI obilum cura in Chronico Alphonsi VIII ab auctore coa;taneo scripto, apud Moretum in Invesligat. regni Navarrici pag. 6-43, post narratam cladem Christianorum
parebant, paulo

Garsiam Bamirem

s\bi

regein pra;fecerunt

^ra; mcxxi, Cliristi scilicelMLXxxiii,quoeum occisum constat. Ita plane Rodericus corrigendus, qui tantum in Infantis nominc peccat, Sanctiiim
pro Ramiro usurpans.

num

ad Fragam
coepisse

JEra. mclxxii,

notatumque pugnam
hoc
est,

in-

summo diluculo,
:

subdatur

Ad ultimum vero
,

XVI kal. Augusti, fugit rex et cum eo

militibus erat

Alphonsus VII Castellce rex Navarram et Alphonse pertinere contendit. sus VII, Castellte rex, Aragoniam et Navarram ad
38.

Aragoniam ad

se haereditario jiire devolutas prajdicabat, et

Ra-

decein milites

ct

unus cx

ipsius

mirum

nonnisi vitio Aragonia; regem creatum. Ita

Garsias Ranimiri, etc. Et elegerunt

rei)

(nempe Navar-

conlractis copiis irrupit in parteni veteris Castellae

super se regem nomine Garsiam Ranimiri, ille qui fugit cum rege de Fragano proelio . Garsias

a regno Navarreo pendentem,

subjecit

eamque

sibi facile

cum

Naiara ejus capite,

et oinni

regione

cnim Raniires legilimus

bseres regiii erat, utpote

filio

ultra Ebruin Fl. posita. Recentes

Hispaniae scri-

qui originem ducebat a Garsia Sanclio

inajori Sanctii Majoris, de cujus

natu

ptores aiunt, euin

Victoriam obsidione cinxisse,

morte anno mxxxh verba fecimus. Surita et Garibaius genus ejus a Sanctio rege, qui Penalenius dictus est, repetunt; verum tam ii quain sectatores hallucinautur; i)rcEterquam enim quod uturque hujus regis filius
Garsia
aipellati

quod verum
post

non potest, cum nonnisi diu ea urbs construcla fuerit. Tiim Alphonsus VII
esse

exercitum ad Cffisaraugustamduxit, eainque nullo

negotio occupavit. Ranimirus in montes coiifugit,

fuere, ct in Castella,

antcquam

firmo sese aggere munivit, ibique per aliquod teinpus substitit, ut ex Actis publicis Surita, Joannes Brizius
et

uxorem
nardus
regis,

duxissent, sine posteritate obiere, Oihelib.

Moretus ostendunl. Inter has bello-

2 Notitiae Vasconia) cap. 14, pag. 324, solide demonstrat ex relatione legatorum Sanctii

rum

tempestates Garsia Ramires piam

fecit

quamdam

donationem
gratia

a Moreto

lib.

cognomento

Sapienlis,

Garsiam Ramiri
refellit

origi-

pag. G47 relatam, in qua

ait

3 Iiivestigat. cap. 6, Ego Garsia, Dei

nem ducerc
et

a Garsia Sanclio ad Attaportam occiso,

Pampilonensium

rex, elc.

ex verbis

eorumdem oralorum

qui

regnum

Naierae seu Navarra;

ultra

Alphonsus VII Ebruin sitae

Garsiam liamirem regni Navarrici restauratorem

filium credidere Ramiri Infantis, et Garsia; Sanctii

ante mensein

Novembrem hujus

anni, ut ostendit

Sandovalius

fol.

152, sibi subdidil, et die decima

nepotem, quo in errore versatur Marca

Bearnice
lib. 3,

in Hist.

ejusdem mensis
monasterio

cum

Rerengera regina crat in

ubi (luamdam donatio-

cap. 28,

num.

1.

S. yEmiliani,

37. Garsias

ducebat.

Neutri opinioni ullus

filio

Ramiri a Sanctio Majore genus

ex anliquis suf-

nein fecere, anno, ut aiunt, quo Alphonsus Aragonia; rcx mortuus est, et quo Alphonsus VII Toleti

fragatur, et diserte contradicit Rodericus, qui

hoc

imperator
tuus
est

erat.

sa;culo exeunte vixit, Jib. S, cap. 24, ubi de Garsia Sanctii Majoris
scribit
:

Rex Garsias habuit

sibi

duos

filios,

rugem Sanclium, quem

ordinaverat

Normannioi ducis. Morhoc anno in AngUa Robertus dnx Normannicc, quem Henricus rex jam a xxviii annis in
39. Obitus Roberti

successorem, sed

fuit occisus in Poenaleni, et

alium,

cuslodia detinebat.
bruarii,

Decessit autein IV idus Fe-

qui Sanctius similiter est vocatus, apud

tuit proditionaliter interfeclus.

Rodam

Hic habuit Cliuin

anno ab Incarnat. Dom. mcxxxiv , inquit Gemmeticcnsis lib. 8 cap. 10, cui Ordericus lib. 13,
et scriptores Britannici consentiunt.

Ranimirus duxit uxorein niiam Roderici Didaci, cum Valentiai morabatur, qui et suscepit ex ea fllium Garsiam Ranimiri primus regnavit in Navarra . Qua; gunealogia plane conformis relalioni oratorum Sanctii fllii Garsiaj, qua; extat apud Hovedenum in posleriori suorum Annalium parte, pag. o6i. In eo tanlum
Iiifanlem, qui
,

Ranimirum

40. Incendium Cenomannensc. Anno Domini Mcxxxiv, nonas Septcmbris tofa Cenomannensis civilas, cum omnibus Ecclesiis qua;

inlra

muros continebantur, evanuit

civilas

iu favillas, etc.
fuit,

Sane ex quo cadein

primitus fundala

peccat Rodericus,

fratrem appellat;

quod Sanctium Sanclii Penalenii is enim Infans poslerior natu liamirus vocatus fuit, ut ex plurimis, qua; adbuc
lib. 3 Invesligat.

ncc scripto, ncc senum relalioiie ine illius recolo infortunium didicisse, quantuin in
videtur recepisse
, inquit

taiitiiin
illa

die

auclor de Gestis episco-

porum Cenomanensium
nomanensi cao.
41.
3f3,

in

Guidone episcopo Ce-

in Hispania supersunt, Chartis innotescit. Moretus,

qui ideo coaivus

qui Oihenartum sequilur, aliquas

Floret Ilugo de Folicto.

fuit.

Claruit his

500
temporibus

INNOCENTII

II

ANNITS 6.

CHRISTI 1135.

Buoo

Corbeiensis in Gallia naonachus,

de Folicto dictus, S. K. E. catdiniilis, qui niulta eaque optima scripsit, qua inler Opera Hugonis
Victorini, quasi ejus cssent, reccnsentur.

Oudinus

in Suppleni. Script. Eccl. ex Codicibus Mss. a se

visis ilemonslral, libros 4

Usque ad hunc annum pervenit Joannes Hieromnemon, cognomentoChalcedonii, patriarcha Constaiitinoiiolitanus, qui jam ab anno hcxi Ecclesiam Constantinopolilanam regcbat. In serie enim episcoporum Byzantii hb. 4 JurisGrfeco-Romani recitata ei tribuuntur anni xxiii.
digiiitas erat

de Clmistro Animce, lib. de Mediciita Animce, aliosc|ue quosdam Hugoni Victorino perperam attriijutos, ejus fcetum esse, et
edilores

Hieromnemon vero
duodecima
a

in Ecclesia Graecaiiica,

ullimosOperum Huj,'onisVictoriniomisisse quam praecedentes censuram istoruin Operuin

,

Codino cap. \ recensita, ubi et munus ejus describit. Eain obiit posteaGeorgius Pachymeres. De hac
voce Upopv5|j.Mv pUira habet Ducaiigius in Glossario mediae et inflma; Giaecitatis. Joaniii Chalcedonio successit Leo Slyopita, cujus Baronius meminit

prudenter adliibiierant. Loquitur Trithemius de Hugone de Foheto in Chron. Hirsaug. ad annum

su|)eriorem, et aliqua ejus Opera recenset, inter

anno

mcxliii,

qui tamen
;

Joannem

ejus decesso-

qua;

duo laudata Hugoni Victorino

4'2.

adscripta.

Obitus Joannis Chalcedonii episc. CP.

rem

prffitermisit

sed Onuphrius in Chron. utrius-

que racntionem

fecit.

INNOCENTII

II

ANNUS

6.

CHRISTI

1135.

1. Leijatio

Gaiifredi episcopi Carnotensis in

Apostolicae legato Gaufredo episcopo

Carnotensi,
S.

Aquitaniam, socio S. Bernardo, qui comitem PiAnnus Redemctaviensem a schismate convertit ptoris miilesimus centesimus trigesimus quintus

cujus virtutes

summa cum

laude idem

Bernar-

dus meminit libro quarto de Consideratione ad

Eugenium,
libet

islis

verbis prtcdicans in priniis ejus

ordine sequitur

Indiclione

deciina tertia

quo

continentiam

in

Aquitania provincia, hactenus studio Gerardi episcopi Engolismensis legati Anacleti pseudoponticomilis in schisinafe ficis, et violeiitia Willelmi

munerum

abslinendo in hac legntione a quogenere; et ubi de Martino presby-

tero cardinali legato in

tavit

permanens, CatholicoB Ecclesiie redditur unitati, suscipiens Innocentium verum Pontiticem, detestans oinnem schismaticam pravitatem. Facla sunt hffic per Apostolicae Sedis legatum laudatissimum virum, Gaufieduin Carnotensem episcopum,
qui anno superiori post Pisanum Concilium, cui
iuterfuit, eo
tio

Daniam memorabile reciexemplum, moxaddit': Sed, o mihi, inquit, locum suavem, ubi incidit occasio raemorandi, et nominandi suavissimi odoris virum (episcopum loquor Gaufredum episcop. Carnotensem) qui legationem in partibus Aquitanicc propriis sumptibus strenue administravit, idque annos plures.

munere

legationis ab

eodem Innocen-

papa insignitus

est.

Hoc

igitur ubi reversus est

in Gallias, tanto operi sibi delegato

magno

studio

quam vidi ipse. Eram cum eo in quodam presbytero prsesentatus ilh est piscis, quem vulgo vocant sturgionem. Percontatus legatus quanti venieril Non accipio, inloquor,
terra
illa,

Rem

cura a

insistendum considerans, quo ilhui efflcacius promoveret atque perficeret, Claramvallem profectus,

quit, nisi receperis pretium, et resignavit solidos

quinque invito
in

et

verecundo. Idem
illius

cum

esseraus
ei

absque labore S. Bernardum evulsit, atque ad ea peragenda operariuni praepotentem adjunxit*. Antequam autem res per S. Bernardura in hac legalione gestas, quarum causa missus est, enarremus, dicendum priusde ipso primario Sedis
inde
sibi

quodam

oppido, domina

oppidi obtulit

pro devolione
intuens
eas, sed

cum manutergio

duas vel

tres pa-

ropsides pulchras, ligneas tamen. Quas aliquandiu

homo
non

scrupulosfe conscientia)

laudavit

acquievit accipere.

Quando argenteas

>Bem.

abb. in VitaS. Uern.

1.

vj. c. 6,

Bcm. de

Consid.

1.

iv.

INNOCENTII
recepisset, qiii ligneas refutavil?
posseiit legalo dicere
'
:

II

ANNUS
qui

6.

CHRISTI 1135.

501

Non

fiieriint

sumque est

Ditavimiis Abraliam. Ipse

i!Ii,ne tantorum virorum devitaret colloqnium;quiapoteratliori,utcomniuiiicatocumeis

\ero

cum

Saraucle libere concionabatur ad omnes'

coiisiIio,etfacileessetquodmodoputabatur
et

difficile,

Loquimini de

coram Domino et coram Ciiristo fjus, utruni Lovem cujusquam tulerim aut asinum, si (|uempiam cabimniatus sum, si oppressi aliquem, si de manu cujusquam munus accepi, et

me

quod videbatur

inipossibile repentino proventu

possibile redderetur. Itaque

el

apud Perlinacum hinc

de divisione Eccle-

inde conveniunt,

et in prirais

contemnam
:

illud hodie,

vobisquc restituam.

si

de scissurac ohstinatione, qu intra Alpes in sola Aquitania,quasi nebulce corruptelaconsederat,

siae, et

talium daivtur virorum copia, qiiales perstrinxi-

multis modis, et rationibus a Dei servis comiti in-

mus nunc Quid

culo
!

te felicius, (jiiid illo

jucundius

sae-

timatum

est.

Quod

Ecclesia una

est, et (|uid(|uid

Nonne secunda ab Bpteruitate illorum tibi temporum beatiludo videretur cum te quaquaversum proccdens stipatum videres tam inclyto agmine bealorum? Si te novi, ha^res et altum trahens spirilum tecum loqueris. Putas fore posse quod dicitur? Putas hic sumus, quousque haec
,
;

extra eara est, quasi extra arcam, judicio Dei necesse est interire et dilui.

Adductaquoque exempla

Abiron, quos reatu schisniatis terra vincc tanto maio Dei vindictam alivos absorbuit quando defuisse raonstratum. His audilis, coraes

Dathan

et

ex parte sano usus consilio, respondit se in obe-

fiant? Quis det vivere, ut videre contiiigat?

si

dientiam Innocentii papae posse dare coiisensum,

sed in restitutionem episcoporum, quos

viderem in columnis
!

vita
si

mea Ecclesiam
niei

Dei talibusinnixam
tantoe

de sedi-

Domini

sponsam cernerem
!

bus expulerat, nuUa ratione induci

quoniam im-

commissam

Odei, tantae creditam puritati etc. Sed ad ipsius legationis suminum negotium redeamus. Quae autem per eos gcsta sint, Bernardus BonaEvallis abbas in Vita ejusdem S. Bernardi Claraivallensi abbatisconscripsit, necnon Theobaldus episcopus in Yita Willelmi comitis atque ducis '.

placabiliter eiim otfenderant, et jiiraverat se eo-

rum pacem
verbis se

nullo tempore susceplurum. Diu per

inlernuntios protractus est sermo, et

dum

vicissim

mutuo occupant,

vir Dei efticaciora

arma
li-

corripiens, ad altare

sanctum oblaturus
:

et suppli-

caturus accedit. Intraverant Ecclesiam, quibus

cehat divinis interesse raysleriis
bat pro foribus.
4. Peractis igitur

Nos autem ex Bernardo,

orania

qui,

puto, interfuit, ista

comes substine-

quomodo

se habuerint

describemus, qui
*
:

res tuncgestas ita fldelissime narrat

2. a

consecrationibus et pace

Audiens hsc
a

quaj scilicet gesta essent

data et diffusa in poi)ulnra,

homo

Dei,

jam non

se

in Aquitania a schismalicis adversus Catholicae re-

hgionis episcopos,

audiens, inquam, haec et hu-

agens ut hominem, corpus Domini super patenam ponit et secuin lollit, atque ignea facie et flarameis
ocuhs, non supplicans, sed niinax foras egreditur, et verhis terribilibus aggreditur ducem Rogavimus
:

jusmodi
fuerat

vir

venerabilis

Gaufredus Carnotensis
indoluit, et sucpostpositis aliis

epifcopus, cui a papalnnocentio Aquitaniae legatio

commendata, vehemenler
periclitanti Eccltsia?,

te, in^iuit,

etsprevisti nos. Supplicavittibi in altero,

currenduin
negoliis
,

quem jam tecum habuimns,

Dei ante
te

conventu, scrvorura
et

sine

ulla

dilalione

decrevit.

Abbatem

adunata multitudo,

contempsisti.

igitur Claravallensem, (sanctum

Bernardiim vide-

licet) i)etit et obsecrat, ut sibi ad taiita mala eliminanda succurrat. Assensit vir Dei,et seiii proxinio congregalioiiem moiiachorum in Biitanniam in

Ecce ad teprocessit Eilius Virginis, qui est caputet Doininus Ecclesiae quain tu perscqueris. Adcst judex tuus, in cujus norainc orane genu curvatur, c.-Elestium terr(;striiim, et infernorum'. Adest judex tuus, in cujus manus illa tua anima deveniet. Numiiuid et ipsuin spernes ? Numquid et ipsuin
sicut servos cjus conteinnes ?

locum, quein juxta Nanuetura coiuilissa Ermengardis paraverat, ductiirum intimat, et promittit, disposita iila domo sccundum genus et species
suas,

Lacrymabantur uni-

secum eo

in

A(|uitaniara

{)rofecturiirn .

versi qiii aderant, et orationibus inleiiti, praestola-

Subjicil his autera

lieris,

admirabilem curationem

muBer-

baiitur cxituin rci

etoinniiimsuspensa exspectatio
fieri caclitus

incubum

da;raoneiii palieiilis, per S.

nescio quid

narduin Dei viilute operalam et ea qua; pra)cesserant in priori congressu S. Bernardi cum comite
Aqiiilania;
,

divinum dens corncs abbatem

exspcctabat. Vi-

in Spirilu velicmenli

proce-

cum
liis

Innocenlius

esset

in

Galliis;
sic ora-

denlem, et sacratissimimi Domini corpus ferentem in manibus, expavil el diriguit, meinbris^iuc tre-

niox(iue de

qiia;
:

hoc anno sunt gesta

mebundis raelu
provolvitur.

et

dissolulis,

(|uasi

aniens solo

tionein prose(|uitur
illustres, qui

Elevatus a militibiis,

lursnrn in faaut
iiiten-

3. a Sigiiilicatuin cst

interira comiti per viros

ciem

ruit,

nec (luidpiam

aliciii lo^inens,

ad

eum

securiiis audebaiit accedere,

dens in
hatiir.

ali^iuein, salivis per

barbaiu defiucntibus,

quod abbas Claravallensiselepiscopus

Carnoleiisis,

ciiin proliindis elflans gemitibiis, epilepticiis vidc-

aIii(iueepiscopi, clreligiosi viri coUo^iuiuiii cjusex-

peterenl, quoruin erat sludium, ut secuni de pace

Ecclesia;et de

malo reiiiovendo

traclarent. Persua-

Tuni vir Dei ad eum piopius accedil, et pcde pulsans acclivem surgere jubel, et stare supra pcdes et Dei audire seiiteiitiain.
5. V

Prajsens esl, in^iuit,

Pictavicnsis cpisco-

'

Ccn. XIV.

in Viia Wil. c. 4.

1.

Reg.

.\ii.
I.

ii.

'

Apud

Sur. tom.

i.

dic

x Fcb.

* liern.

c. 6.

Phil. II.

502
pus,

INNOCENTII

II

ANNUS
et re-

6.

CHRISTI 1135.

quem ab
iii

Ecclesia sua expulisti

Yade

conciliareei

osculo sancto pacis; cuin eo jnngito

foBciera, et ipse

ad sedeni suain euin reducito, et

Deo, redde pro contumelia gloriam et in universo principatu tuo divisos et discordes ad charitatis revoca unitatem. Subdere Iiinocentio
satisfaciens

Engolismensem legatum pseudopontificis comitem ipsum Pictaviensem in niaIiim adduxit, et a malo reduclum ileruni sollicitavil ad lapsum. Nam repentina morle ex hac vita sublatus interiit; audi enim Bernardum iu Yita
diim
Anacleti, (pii
S. Bernardi
7.
:

papae;

et

sicut

ei

universa obedit

Ecclesia,

tu

Ullio

divina

in

Gerardum episcopiim

quoque

electo a

Deo tanto pare

Ponlifici.

Aiidiens ha-c conies, auctoritate Spiritus sancli, et sanclorum sacramentorum pra)senlia victus, nec audebat respondere, nec poterat ; sed statim occurrit, et inpacis osculo recepit

a Pace ilaEngolismensem antipapce legatiim. que omni Aquitanicae Ecclesiic reddita, solus Ge-

rardus
papae

(ille

Engolismeusis episcopus, legalus

Leonis
in
,

aiiti-

episcopum

et ea-

de quo plura superius,) perseverat in malis. Sed non multo post, advePetri
irae

dem qua eum

abjuraverat manu,

cum totius exulla-

niente die
est.

domo

sua miserabiliter extinctus

tione civitatis ad propriam salulem reduxit. Sed et

Et

cum

dicat

Scriptura

Est peccatum ad

comite jam familiarius et suavius loquens, paterne eum monuil, ne ad tam impios et tam temerarios ausus ultra exsurgeret,
deinceps abbas

cum

mortem,pro eonondicoutrogetquis: impcenitens et subito mortuus sine confessione et viatico, de

corpore egredientem spiritum ei reddidit, cujus minister usque in finem extiterat. Corpus ejus a
nepolibus suis, quos in Ecclesia
illa

ne Dei patientiam

tantis

irritaret flagitiis,

ne pa-

cem factam
S.
praiterniisit.
6.

in

aliquo violaret . Haec preesens

et

honoribus su-

Bernardus, qui
Qiiod

absens ejus curam gerere

assueto,

blimaverat, inventum in lectulo suo exanime et

enim malis
est
ita

cum

recedit ab

ilhs, perdifticile

se custodire et

inlegrum

enormiter tuniidum, in Basilica quadam huinaest. Sed posteaaGaufredoCarnotensi episcopo Sedis Apostolica3 leguto inde extractum est, alio-

tum
qiie

conservare, ut inolfenso pede per lubrica mundi pertranseat: hunc eumdem labantein interdum

Ecclesia postea eliininati sunt, et

et

projectum. Nepotes quoque ejus ab eadem omnis progenies

a

brevioribus bisce
In eo

lilteris

idem sanctus Bernar'

:

plantatio

radice

avulsa,

per extera regna

dus revocavit ad poenitentiam

animo

et in ea

voluntate

memini me
totis

discessisse

dudum

a te, princeps eximie, ut totis

circumferens querimonias exulavit. Tanto igitur malo obruto, et schismate Gerardi vir Dei cum gaudio magno redacto in cineres
tanti judicii
:

affectibus bene tibi tuisque

cuperem,

nisibus

salutem vestram et honorem veslrum,ubicumque possem, juvarem, eo quod non redirem fraudatus fructu adventus niei ad vos, sed laetus prteter spem multorum reportarem mecum pacem Ecclesiffi cum exultatione universae teriu. Miror au-

Claramvallem revertitur .Subditauctor, post haec ipsum S. Bernardum esse aggressum explanare Cantica Canticorum. 8. De martyrio Thomce prioris S. Victoris Eodem ferme tempore et Joannes Parisiensis.

Cremensis

S. R. E. cardinalis tituli Sancti-Chry-

tem quo cujusve consilio mira illa mutatio dexteraj Excelsi tam subito in deterius est mutala, ut rurad injuriam Ecclesiae, clericos S. Ililarii de civitate expelleres, et iram Dei inte gravius quam

sogoni, qui primo steterat a partibus Innocentii,

et iiide transfugerat

ad Anacletum,

eum

deserens

sum

primum

excitares

*.

Quis

le

fascinavit

tam

cito re-

cedere a via veritatis etsalutis

? Profecto

judicium

ad Innocentium, cujus rei causa S. Bernardus lilleris est ei congratulatus \ Quo etiam tempore conligit, eumdem S. Bernardum ' scribere item ad Innoccntium papam
rediit

portabit quicumque est ille. Utinam et abscindanRevertere, qufeso, revertur qui vos conturbant tere, ne et tu (quod absit!) abscindaris. Revertere, inquam, et revoca amicos tuos ad pacem, et cleri!

adversus interfectorem magistri Thonice Prioris sancti Victoris Parisiensis, quem et ob vitam sanctissime ductam, et

mortem

patientissime lolera-

cos ad Ecclesiam, antcquam inecuperabililer reddas tibi adversum terrihilem el eum qui aufert

tam martyrem nominat. Scripsit et ad alios cardinaks de eodem, et iii litteris ad Joannem de Crema
cardinalem de reconciliatione
ipsius
datis.

Ob

spiritum principuni,terribilem apud regesterrce. Haec Bernardus, nec quidem frustra. Siquidem idem princeps vere poeniteiis, austerissimum vitae

eamdem causam etiam Petrus Cluniaceusis abbas ad eumdem papam Innocentium de iisdem scripsit*.

Sed aliqua de

his

genus

arripuit, et Christianae perfectionis verticem

attigit,

S.

Bernardi, digne suis scriptis

depromamus ex EpistoHs necem marlyris

summum
mus

ut quae de ipso suis dicturi su-

prosequentis, et in sacrilegum homicidam, qui ad

demonstrabunt. Sane quidem, quod S. Bernardus in angustia animae sua; imprecatus est vindictam in eum, qui ipsum revocasset ad malum, ilUid Apostolicum jaculatus ': Utinam abscindantur qui vos conturbant. Pertigit nefalocis interius

Pontificem se contulerat, hcEC inclamantis ' : Tu filii recentem adhuc cruorem ore rabido ac ferali

spumans
tris

et masticans, fugis ad sinum matris, paaudes apparere conspectibus? Tamen si poeni-

rium illum iiiveteratum dierum nialorum Gerar'

1. Jns.

n.

Bein. Ep. cLxui.

Bern. Ep.'.cxsviii.

Galat.

iii.

^ ibid.

CLX, CLxi, Ep. CLVUI.

cLXii.

I.

' Ibid.

Ep. CLviii, cLix,

* Petr. Clun.

in.

Ep. xvii.

Beru.

INNOCENTII
tentiara petit,

II

ANNUS
audicn-

6.

CHRISTl 1135.
:

503

neganda

ei

non

est.

Qiiod

si

tiam
vel

accipial iliani

(si

|ilacet)

qiiam \el Moyses

curvanti genu'
;

indulsit

populo ante
fornicanti

conflatile

de quo ista ipse Ilac de causa, inquit, nuper in partibus nostris, arcbiepiscoporurn, episcoporum, abbatum, ac mullorum religiosorum
Gallia,

Pliinees

Israelils
;

vel

Malbatias

etsaiiienlum personae congregataisunt: etConcilio

habito, in liujusmodi sacrilegos severilalis sententiam protulerunt. Confirmelergo, siplacet,Apostolica aucloiitas, quod ab eis bene acluiu est sup:

da^monibus immolanti ' vel certe (ut vobis de * veslris aliquem proponamus) quam a B. Petro Ananias et Sappiiira meruerunt quam deniqne audienliam dedit negotiantibus in tenipio " Salva:

pleat,

tor.

An ignoramiis quorunulam
Iltec

peccala prajcedere

ad judicium?

ad Innocentium. Moxque bac

:

ut et impii debila ultione pnniantur, etabeoruin imilatione CiBteri delerreantur . Hfec et alia Petrus ad
si

quid minus severe decretiim

est,

apostropbe perstringit auctorem sceleris, dicens 9. iN^onne vox sangninis fratris tui clamat

Innocentiuni. Sed ad institulum

i 1
.

satis.

adversum
spiritum,
litas

te

de lerra

Credimus

et nostri
istis

marlyris

Adaldertus archiepiscopus Moguntinus suos subditos eximit a iributis. Hoc eodem anno,

quem

novissime diebus

tua crude-

magnus
riiis

morti dedit, cum caiteris animabus interfectorum voce valida sub altari clamare et (lagilare vindiclam, eoquc inslantius qiio recentius ipsius
sanguis elfusus est super terram. Sed
ego, inquit, occidi

Apostolicus vere Dei minister Adalberlus arcbiepiscopus Moguntinus, de quo supeille

iiiagna

cum

laude ssepe mentio facta

multa dira

et aspera,

est, post quse est passus ab Henrico

numquid

eum? Non
te,

ulique tu, sed tui, et

propter

te.

An

et

per

videat Deus el judicet. Si

imperatore, liberalus tandem, suos subdilos, qui ipsicompassi erant, ejusmodi privilegioexhilarandos putavit; sic se babet'
:

excusabilis tu es, cujus dentcs

arma

ct sagilla;,
tis.

In

nomine

sancta;

et

individufe

Trinita-

cujus lingua giadius acutus

Cbristi de

proinde nec Judaji

Amen. Adalbertns Moguntinensis

Ecclesiae ar-

morte culpandi sunt, quippe et ipsi manus continuere cauli . Ilaec in eum. Pergit vero causam illam necis referre bis verbis Ob illicitas exactiones, quas sibi occasione arcliidiaconatus in presbyteros minime jam, ut consueverat, usurpare liceret beati utique Tbomac obvianle zelo
: ,

cbiep. et Aposlolicae Sedis legatus.

Quod

liujiis

litati

assidua; subjecta sint,

mundi cursus et gloria mutabimultorum exemplo di,

dicimus.

Sive

prospera extollatur

vel

advcrsa

dejiciatur, ciijusdam sapientis consolatione adino-

atque industria, utpote

soris, oderal illum,

justitiee

amatoris
ei

et

defen-

et

mortem

jam

ipso odio

nemur, dicciilis qiiod viri sit prudentis piivilegium, nilm.igniducere transilorium. Novii ubique tam pneteritorum, qiiam praesentium conscientia,
:

bomicida miuitari solebat, etc. Per nepoles arcbidiaconi buncessenecatuni obtuendam Ecclesine
justiliam et libertatem, pluril)us disserit et inculcat.

quK

vel quanta in me fecerit Dei misericordia. Cognoscat etiam, quKso, fulurorum per me suc-

De codem Slepiianus ipseParisiensisepiscopus

ha3C ad

eumdem
,

Innocentium papani

Vir

',

inquil, religiosus, prior Sancli-Victoris, magisler

quantos ex alto prosperitatem comitenlur Iii medio etenim prosperitatis meae cursu, Henricus Quinfus (Quartus), ut nostis, imperator, post multa beneficia, nonnisi ])ropter
cessio,

casus et dejeclio.

Tbomas

in obsequio cbaritalis, in itinere

pietas, in

quod
et

Romanae

Ecclesiae obedientiani, carceris etiain inibi

intiilit

indixerat

opere sancto, in sanctorum

captivo tenebras

et

lafibula.

Ibi

profecto

comitatu, in Dominico die, certe in sinu

inter

meo

manus meas
esl,

crudeliter ab impiis pro justitia

factus obediens

lougo moratus tempore, primi pasforis oinnium consolationem dicenlis: Si quid patimini propter
justitiam, beati
in

excerebralus

usque ad mor-

tem,

elc.

Pergit narrare vita; merila egregia

ejusdem Tboma;, quibus egregia fama vivebat in Ecclesia Parisiensi. Sic igilur boc saeculo duo occubuere Tboma; pro Ecclesia; juribus defendendis,
Parisiensis alter
Vicloris
,

reduxi memoriffi. Meinini etiam moerore Isaiam incarceratum, in sectioiiem serra; servatnm, Danielem innocentem de lacu
,

leonum liberatnm. Denique

doctrina insignis, prior SancliParisicnsis

,

post multas fribulafiones contritos corde visitans cx alfo Deus, corda fideliuin Mogunfinensis mefropolis ad hoc perniovit

Ecclesiae

nobile ct perutile

ut

suum

conaretur liberare capfivum.

Tanidiu

membrum,
[)us

et alter in
,

Canluariensis

Anglia Tbomas archiepiscode quo suo loco dicenduni

itaquc clerus, comifes, liberi

cum
,

civibus cl fa-

milia, praefato imperatori Henrico insisfenfes ela-

pluribus.
10. PelrusCluniacensis abbasscribens de his',
et exclamans pro vindicta ad Innocenlium papam, non Tliomam tanlum hunc, sed et subdiacoiium Aurelianensem eadein ex causa ab impiis iiiterfectum airinnal addilque horuni causa cajsorum cougregatum fuisse Concilium eiiiscoporum in
:

boraverunt, donec
charis
filiis

me fandem

datis

obsidibus

et iiropinquis,

corporeex

loto attcnua-

tum,

vix semiviviim, sicut fideles filii patrem, in sua receperunt. Sed quam caule, quam honeste, quain juste obsides haberentur, sine moerore nemo

loqui poferif.Nam aliimembris truncali redierunt, alii fanii, alii cxilio depufali, alii nuditafe et corporis ffigrifudine praioccupati,
iierierunf. Ha;c et

'

Exod. x\\\i.

Matlh. XXI. Ep. XVII.

^

s i. Mac. r. ' Acl. Num. xxv. ' Pelr. Clun. Apud Sur. Bcro. Ep. clix.
'

v.
1.

iii.

his similia (ideles Moguutinensis civitalis cives pro

Ex Ollon.

'

Frisiug. io

AppcnJ. aJ Conr. cpisc.

504
jiistifia passi

INN^OCENTir

II

ANXUS

G.

CnRISTI 1135.

sunt. Qnnc vero in dcfensionem civi-

tatis siiique

honoris perlulerunt,

salis

otnni regno

meiiso

gesimo quinto, coacto ex omni orbe Romano imexercitu cum uxore Augusta intravit
,
.

patet.

Italiam
14.

Ha?c

ibi.

12. Mihi jgitur cogitanti, quid

tantis
ipsi

eorum bonis et recompensarem meriiis, occurrit, ut sicut pariter nieo communicaverunt labori , sic
aliquid

Tunc
illi

et

sanctus Bernardus ad

eumdem
',

iinperatorem Lotharium scripsit Epistolam

ipsiim

hoc
:

suadens, in qua intcr alia

causa?,

ista

babet

omnium

confcrrem

bonori

et

utilitati.

Animabit insuper bonestas

imo dujdex

Comnmnicato ergo priinoruin consilio clericornm, dico comitum, liberorum, familiffi et civium, liabitantes intra ambitum muri civitatis prsefatee, et manere volentes, boc jure donavi, ut ad nullius
advocati placita vel exactiones extra
terentur, sed infra sui nativi
ctoris violentia
:

provocabit necessitas , nimirum periclitaulis iinperii in rebus Italiae, et periclitantibus rebus Ecclesiae,

quas idem tyranniis Rogerins invaserat,

:

murum

expe-

jiiris essent,

sine exa-

Beneventumqne sibi subdiderat . Pergil vero Bernardus Non est meum iiortari ad pugnam est tamen (securus dico) advocati Ecclesia; arcere
:

quia cui tribulum tributum, cui

vectigal vectigal, gratis, nullo exigente, persolve-

rentur.

ab Ecclesiic infeslatioue scbismalicorum rabiem. Est Caesaris propriam vendicare coronam ab usurpatore Siculu. Ut enim constat Judaicam sobolem

Ut autem bac donatio rata

testibus,

et

inconvulsa ad

Sedem

Petri in Chrisli

occupasse injuriam
in

sic

posteros transeat, sigillo nustro confirmantes, subscriptis

proculdubio omnis qui

liqua

Sicilia se regein facit,

signari jussimus. Huic

quidem
etc, et in flne

contradicit Ctesari . Ha-c etalia S. Bernardus. Re-

primae tradilioni iutorfuerimt viri venerabiles,

autem
S.

Sequuntur complurium nomina lestium,

sic
:

gni fuit momenti, hoc

idem

sequentem annum. Sed quod maeodem anno reconciliavit Bernardus Pisanos imperatori, penes quem
in

Facta sunt bsec anno Dominicse Incarnationis

millesimo centesimo trigesimo quinto, Indictione duodecima (xiii), et cunfirmata regnante domino
Lothario imperatore cjusdcm nominis
scilicet),

calumniis detractorum maleaudirecce[)issent. Qua de causa idem S. Bernardus bas ad eumdem imnobis,

tertio, (rege

anno regni ejus uono, imperii vero

se-

cundo

feliciler.

Amen

peratorem pro Pisanis litteras dedit, recilandas a eo quod contineant quae, quanlave boc aniio egerint Pisani classe adversus Rogeriuni lyrannum Siculum. Hoc enim nomine decorare

13. Adcersus Rogerium bi Campania debacchantem legatio et litterce Innoceiitii papcn ad Eodem anno afflicta Lotharium imperatorem. mirum in modum est Campania persecutione Ro-

semper cumdem Rogerium idem

consucvit. Epistola sic se habet
'
:

S.

Bernardus

15. Miror ciijus instinctu vel consilio vigilantia; vestrae surripi

potuerit, ut
et

homines digni
soli

gerii

regis Sicilis. Etenim,

cum

Roberlus Capuae
absente Rogerio,

certe du|)Iici

honore

gratia, contraria a vobis

priuceps Aversam
recepisset
:

et alia loca,

audirent

Pisanos dico, qui prinii et

justius in

interim

redeunte ex

Sicilia

eodem Rogerio,
mililari potentia

adbuc erexere vexillum adversus invasores imperii.

idem tum Aversam, tuni alialoca

receiut, ultusque iu

Quam

eos regia incanduisset indiet

eas quoe se principi

Capuano

gnatio, qui

populum strenuum

devotum qua-

Aversanam civitatem solo aequavit, ac reliqua omnia depojiulatus est. Principatu vero suo Capuano sic exutus Robertus, confugit ad Innoceutium Pisis degentem. Tunc Pontifex, his
dedissent, nobilem
auditis,

cumque

occasione offendere ausi sunt, eopraecipue

tempore, quo accincti iu inultis millibus suis exierant oppugnare tyrannum, ulcisci injuriam domini sui, et imperialem defensare coronam. Ut

mox

adornat legationem houorificam ad

Lotharium imperatoreni adversus Rugerium, tyrannice omnia tum priucipum, tum Ecclesiae vendicantem. Delecli suut ad boc

munus obeundum

Gerardus cardinalis, idem ipse princeps Capuanus Robertus, et Ricbardus germauus comitis Raiuulphi. Qui digne ab imperatore excepti, eorumque
miseratus, pollicitus est auxilium,

enim congruentissime assignem huic geuti, quod olim de sancto David dicebatur Qufenam, quaeso, in omnibus civilatibus sicut Pisa, fidelis egrediens et regrediens, et jiergens ad imperium regis ? Nonne bi sunt, qui nuper regni illum unicum ac
:

eodemque

se

anno venturum

iu

Italiam, seque accinxit ad iter,

exercitu comparato. Haec omnia Reneventanum Chronicon boc anno. Eadem i^lane Chronicon Cas Pustbaic, ablnnocenlio sinensium verbis istis remorante Pisis crebris lilteris Lolbarius monitus, ut Romauum imperium ab hostium jugo defenderet, Ecclesiam concussam et laceiatam ad unitatem concordiamque revocaret, Ctesar clementissimus anuo Dominicae lucarnat. millesimo centesimo tri'
:

potentissimum bostein ab obsidione Neapolis fugaverunt ? Nonne bi sunt, qui etiam (quod paene incrcdibile dictu est) uno inipetu suo, expugnaverunt Ainalfiam, et Rebelluin, et Scalam, atque Atturinam, civitates utique opulenflssimas et muniflssimas,

omnibusque qui antebac tentaverunt,

usque ad hoc tempus (ut aiuut) inexpugnabiles ? Quam dignuin quam aEquum quain plenuni
, ,

ratione et justitia fueral, ut fidelium terra interim

saltem

dum

h.cc aclitarcnt, ab

omni hoste secura

tum pro pra^sentia sumini Ponflflcis, quein jamdudum exulem Pisani apud se cum
consisteiet,
1

Pet. Uiac. Chr. Cass.

1.

iv. c. SS.

Bern. Ep. cxxxix.

^ Ibid.

Ep. cxl.

INNOCEyXII

ir

ANNTS

G.

CHRISTl 1135.

505

summo
servitio

honore servabant
imp. pro quo
cst et ipsi

et

servant;

tum pro

iriandi iaetam

tunc tomporis exula-

bant

Factum

autem per contrarium, ut gra-

reportavimusspem, metum bostibus, confusioncm scbismaficis, gloriam Ecclesia?, orbi LTclitiam. Et nunc quid restal, cbarissimi, nisi ui

tiam, qui offenderunt, et qui servicrunt, iram

me-

rerentur. Sed vos fortassis adluic ista nesciebalis.

cl decet et cxpedit, niutare

Oportet ergo nunc, quando res est nota vobis, imo vos et verbum et aniut viri regiis magis favoribus et muneribus
,

admoneamini de perseverantia, qu;c sola inereiur viiis gloriam, coronam virtuiibus ? Prorsus absque perseveranlia, nec (jui pugnat victoriam, nec
victor

mum,

palmam consequilur. Vigor virium virtuium consummatio cst, nutrix ad merituin, mediaad prffimium
:

honorandi

a vestra parte de CcTtero audiant et

irix

soror cst patienliae, constantiaj

recipiant, prout meriti sunt.

quantum meruere
I

filia,

Sat est Pisani; quantum adbuc mereri possunt dictum sapienti . llucusque ad Lolbarium imperatorem S. Bernardus. 46. S. Bernardi /itteraihorlatoricB ad JanuenQuo pariter anno, nenipe anno sequenti ses. reditus ab Itaiia, idem scripsil ad Januenses E|ii-

ialis

amica pacis, amicitiaruin nodus, unanimivinculum, propugnaculum sanctitatis. Tolle

perseveranliam, necobsequium

mcrcedem

babet,

nec benelicium gratiam, nec laudem forlitudo. Denique non qui coeperil, sed qui perseveraverii
us(|ue in finem, bic salvus
erit
',

Saul

cum

esset

parvulus in oculis
slitutiis
:

suis,

rex

esi

super Israel con-

dignam tam sanclo tamque mirifico viro quo scripta, et ad quam scripta, rcligiosissimam rempublicam Januensium quam hic describendam jure putamus , perpetuum monimentum summae gloria; cjusdem civitatis. Quod enim Rogerius dux SicibtE (sic ipse Bernardus, nunquam eum volens vocare regem, quem scbismaticus
stolam,

non perseverans

in liumililate,
si

etregnum
Salomonis
is

amisit et vilam, Si caulela Sainson,

devotio perseveraniiam retinuissent,

fecto

nec

pro-

privaretur

sapienba,

nec

ille

viribus.

Hoc
fir-

summna

bonestatis insigne, lianc totius probitatis

cusiodiri a vobis

unicam fuiamque custodem

libeuter audislis.
iueb;t

miter, liortor el precor. Custodite diligenter

papa

tali esset

dignatus bonore) legalos ad Januen-

ses misisset

cum

muneril)us

iimcns ne fidebs

Mementole scriptum ', Herodes Joannem, eilibentereuniaudicbat.

forel, si audita libeiiier
iiiquit,
*,

quod quia me-

abduceretur in

populus dolo scbismatici principis a rectitudine iirscceps , bis eos vokiit litleris admonuisse, quai sic se babent a Januensibus suis, consuHbus cum consiliariis et civibus universis, Bernardus abbas dictus
' :

Sed beatus

iTque servasset.

Denique non qui audiuni, sed beali, audiunt et custodiunt verbum Dei
,

qui

Servate

de Claravalle, pacem et salutem et vitam .Tternam, Quod advenlus noster ad vos anno pra-terito

proinde vos pacem fralribus vestris Pisanis, fidem domino paiiffi fidelitaiem regi, vobis bonorein. Hoc enim expedit, boc decet, hoc justilia requirit.
,

17.

c<

non

fuerit otiosus,

Ecclesia paulo post in sua ne-

Rogerii

Audivinuis venisse ad vos nuntios ducis quid attulerint , quidve retiilerint, nos

cessilate iirobavit, a (|ua et missi

rifjce

fueranuis.

Hono-

nos

et suscepistis et teuuistis,

exi^-uum quod
vobis, sed su-

apud vos fuimus,

pra
nosir.TB

et

quidem digne

non sumus. Vicem rependat qui polest, et qiii in caiisa fuil Deus. Nos enim unde illum recompensemus veueratioiiis cultum, sed obsequium, sed afTeclum plenum ainoris et gratia;? Non quod nostro delectemur favore, sed
liumililatis
sic
;

modum

profecto ut

nescimus. Verum ego juxia illud poct;e (ut verum fatear) seinper timui Danaos, et doiia ferentes. Si quis forte iu vobis (quod Deus aveiial) rein tam f(Edam commillere deprebendatur, exlendere videlicel

immemores,

non

ingrati

mauuin

ad turpe lucriim

buiic protinus

bostem nomiuis vestri, civiuin proditorem ac venditorem coinmuuis honoris et

nolate, et judicaie
lioiiest;\tis. Si

quis item susurro iu pojmlo, diaboli

veslra; devotioni
festivos, sed

colla;tamur.
!

milii

dies

illos

assumens vicem, jurgia seininare, et pacem iurljarc vellc reperiatur, quemadiuoduuiille dissibi

paucos
et

In aelernum nonobliviscartui,

cordi;c

semper

cst aniator et Jiuctor

buic rigidaj

plebs dcvota, lionorabilis gens, civitas illustris. Ve-

censura; rcinedio citius obvietur, eo quippe pes&im;c,

spere ct

mane
et

meridie (more
;

uli(|iie jiropbeta;')

quo inlima;

jicsti.
:

llostilis

excrcitus vastai

narrabam
aviditas

annunliabam et erat tanta audiendi quanta et audienlium cbaritas, Porlabapacis;

agros domosque spoliat

pravaaiitem consilia cor-

mus verbum

cumque invenissemus
Exieram

fiiios

rumiiunt boiios mores, et modicum fermentum iotam uiassam corrumpit. Serite, i)lantate, negotianiini, ul

pacis, reqiiievitsupcr eos paxnostra.

[ilane

auliqua mala non soluui iion

iteretis,

seminare semen, non

meum,

sed Dei, et cadens in

sed eliam de justis laboribiis vestris expiare ei de-

terram bonam semen bonuin, fructum fecit ceiiluplum et tempeslivum. Miia ccleritas, quia magna necessitas. Nec tardilatem passus sum, nec ditficultatem, una pcene die et serens et metens, et
reporlans

Redemplio possitis , scriptum quipiie est ' Date animce viri, propria; diviti;e. Et rursum cleemosynam, et omnia muiida suiit vobis^ Quod
lere
: :

si

militare placct, et vestiic fortituiliiiisacstreiiui-

cum

exultatione manipulos pacis. H;ec

tatis

quippe messis

quam

messui. Exulibus, capiivis,

,

non cquidcm

iterum experiri vires, ariiia probare delectat, id prtcsumenduin adversus vicinos

compedilis et carceratis

cvadendi alque

rcpa<

Mallli. X.

'

Bcrn. Ep. cxix.

* Psal.

Liv.

>

Frov. XIII.

2 4.

Hcg. XV.

'

Marc. vi.

'

Luc. xi.

Luc. xi.

Baro.n.

Touijs XVIII.

506
et
:

IVNOCENTII

II

ANNUS

6.

CHRISTI

M35.

amicos cum niagis EccIosi;i; inimicos expugnare deceret, scd et regni vestri invasarn a Sicnlis defensare coronam. Snpor iilos sane et honestins
acquiretis, et justius possidebitis acf|ui?ila.

manibus ojns Rcscriptum elicerotur adversus optime judicata per eunidem Trovirensem arcliiepiscopum, sanctus Bernardus ea, qua dono
fasque e
Spiritus dicondi libertate

pacis et dilectionis
vol)is.

Amen

Deus maneat semper curn omnibus Ilactenus sanctus Bernardus ad

imbutus
pro eo

erat,

ad

eumin

dem Innocentium papam

litleras

dedit,

Januenses.
18.

Adalbero archiepiscopus Trevirensis con-

solatur, et S. JJernardus juste redarguit Innocentiiim 11.

Eodem anno
enm

Adalbero arcbiepiscopus
litteras

quibus inler alia iia'C habet de ira Doi, super Romanam Ecclesiam ob injnstitias vigilanto ait enim Pro his ac simiiibus necdum avortitnr furor Domini, sed adliuc bracbium ojns exlontum, et virga illa apud Jeremiam vigihns snper pec;
' :

Trevirensisnuttit legatum ad Innocentium papam,

cata nostra-. Et
cis,

archidiaconiuu Tnllensem, cui ad ipsum

dedit', quibus
puffi facta

sed

Catholicis

quidem iratus est Deus schismatinoquaquam propitius, etc. d

ex jactura Beneventi atqueCaest in

pcr Rogerium (ut dictnm

fme anni

Recenset plura qunc indigerent in Galliis correctione,rursumqiuNadditis ad istas aliis litteris iiaec
ait

animo consternatum corroboautem haec Iiabet Porro nostram Citramontanam Ecclesiam tam in noslro, quam in Francorum regno noveritis fortem in fide, pacificani in unitate, devotam in vestra obedientia, promptam ad servitium. Ncquaqnam nos Beneventi, non Capua?, non ipsiusRoma^ terret (Deosic judicante) ami sio, scientos Ecclesia; statum non armis ffstimari, sod meritis. Ipsius quippe, non allerius agnoscimus vocos illas in Psalmo Si consistant adversum me castra, non timebit cor meum si exsurgat adversum me proelium, in hoc
superioris) uonnihil
rat. Inter alia
: : :

observatione digna de revocandis judiciis per-

poram
B

factis et Roscriptis surreptione emissis ' : Hoc, inquit, solel habere pra?ciptHim Apostolica Sedes, ut non pigeat revocare, quod a se forte

deiirehenderit fraude elicitum, non voritate pro-

meritum. Res plena a?quitate ot laude digna, ut de mendacio nomo lucrolur, praesortim apud sanctam

etsummam Sedem
tissime.

IstaBornardus quain sapien-

dit

20. Morilur Tlenricus rex AnglicK,eique succeStephanus qui de libertate EcclesicE reddenda

jurat.

ego sperabo. Propterea et nos, quia de Ecclesia

Eodem anno, kalendis Decembris, Henricus Anglia; rox, ubi regnasset annis trigiiita quinque
et

sumus, non timebimus dum turbaljitur terra, et transferentur montes in cor maris. Glorietur tyrannus Siculus, quantum vult, gloriotur in mahtia, quod potens est in iniquitate nostra autem virtus in infirmilate perficitur. Ecclesia quando
:

mensibus quatuor minus diobus quatuor,

Malniesbuobitu ojus

ex liac vita inigravit. Ita Willelmus

riensis

\ idomque

recilat scriplam de

Epistolam archiopiscopi Rothomagensis ad Inno-

cenlium papam

his veibis

infirmatur

',

Pauli magisterio didicit esse poten-

Domino

et palri

sno Innoconlio papa;, ser-

tior. Didicit e

regione et a Salomone

quod proet

speritas stultorum occidit eos, didicit

stultum

vus Ilugo Rothomagensis sacerdos, obediontiae debilum.

De domino meo rege, non sine dolore memorando, pire patornitati vestra; notificandum dnximus, qiiia subita prffventns aegritudine, nos,

firma radice

chritudini ejus.

cum viderit, statim maledicere pulMdeo cum sancto David sese in

et liostium
^
:

utroque consolatur,
in

videlicet casu, et

liberatione sui. Ait siquidem

Hi in cnrribus, et
Dei nostri
:

missis

quam

citissime kgatissuis, ffigritudinis suae

equis

nos autein

in

nomine Domini

solatiis voluil interosso.

invocabimus. Ipsi obligati sunt, et ceciderunt nos autom surreximus et erecti sumus. II.tc pauca vobis consolandi gratia, de quibus certus fui, fideli
attestatione

ipso

plenum
oi

Prout

Vonimus ad ipsum, etcum mcEroribus confecimus triduum. dicobamus, ipse ore proprio sua f itoba-

tur poccata, et nianu propria i^octus

liebat, et

suum

percu-

intimandum

esse putavi, ad revelan-

malam voluntatom

dimittobat. Consiiio

dam

vel ex aliqua parto

eam, quaj viscora vestra

incossanter affligit soUicitudo

rum. Hoc quoque addo,

omnium Ecclesiadominum regem, (nompe

,

Lotharium), Deo eum confortante, forvere et accingi ad liberationem Ecclesife et parare sibi

exorcitum multum nimis; nos quoque fideliter ad hoc ipsum pro viribus laborare, exhortari, et sollicitare quos possumus, et cum tempus advenorit, non expensis, non persona; propriEC parciturum .
IIa}c

cmcndationem vilae Sub ista promissione pro nostro officio, tertin eum, et per triduum absolviinus. Crucem Domini adoravit, Corpus et Sanguinem Domini devote suscopit cloomosynam suain disposuit, ita dicondo Solvantur debita mea, reddantur liberaliones et soDoi, el nostro, etepiscoporum,
sua;

observaturum

sese promiltebal.

lidatffi

qufe

dobeo

reliqua indigentibus distri-

buantur. lUinam

sic fecissent,
!

qui tbosauros ejus

illi

arcbiepiscopus Trevirensis ad Innocenlium

19.

papam.

Tandem unctione inflrmorum, quam

tonebant et tenont

auclorilatom de

Ecclosia a bcato Jaet

:

Quod autem
docipi

contigisset surreptione

malo-

cobo Apostolo suscepit, studiose pro[)Osuimus,

ipsius piu petitione oleo sancto

rum ipsum
'

Innocentium, ut pra^ter jus

eum inunximus
'

Apvid S.
'

1)1

Prov.

1.

rn,

F.|!.

CLX.wi.
V.

s Joli,

Psal.

s.wi.

li

Psal. m.k.

' licrn. F.[). cLXXV;ii. MVill. Malui. Hist. Novtl.

I.

Jorem.

I.

Bern. Ep. CLXXX.

i.

INNOCENTII
sicinpaceqiiievit.

II

ANNUS

6.

CHRISTI

135.
regis

507
liberalitate re-

Pacem

det

ei

Deus, qiiia pacem

dilexit. Hactenus Rolliomageusis arcliiepiscopus

cumque vero post mortem gum, largitione principum,

suiit,

oblalione vtl

compa-

ad Innoceiilium papam.
21. Suscepit

ralione, vel qualibbt traiismutatione fideliuin collata

ne[ios ejus Slepiianus fafratris

regnum
Henrici

vore

et

auxilio

sui

Winloniensis
:

episcopi, Aposloiica? Sedis legali in Anglia

Siie,

inquit anctor, captus amplissima, {|uod Steplia-

nus avi

sui

Willeimi in regui moderamine mores

servuret, prajcipueque in Ecclesiaslici vigoris disciplina. Ouapropter dislricto sacramento,

quod a

confirmo pacem me et juslitiam iu oinnibus faclurum, et pro [)OSse meo conservaturuni promitto. Forestas, quas Willelmus rex avus meus, et Wiilelmus II avunculus meus instituerunt et tenuerunt, mibi reservo. Ca;teras oinnes, quas Henricus rex su|)eraddidit Ecclesiis et regno, quietas reddo et coiicedo. Si quis autem e[)iscopus vei
abbas, vel alia Ecclesiastica persoua ante morteni

Slepliano Willelmus CanUiarue arcliiepiscopus exegit de liberlale reddeiida Ecclesiicet conservanda,

suam

rationabililer sua

dislribuerit,

vel

distri-

episcopus Wintoniensis se mediatorem et

apposuil
.

vadem
:

Juranieutum

est

hujusuiodi lempore
i\.;.l.

coronalionis,

qus

facla est

XI

Januarii

buenda slatueril, flrmummanerecoucedo. Si vero moite [irteoccupatusfuerit, pro salute aniiuffi ejus, EccIesicB coiisilio eadem flat dislributio. Duiu vero
sedes propriis fueriut [^astoribus vacua;, et
i^isae

Ef(0 Sleplianus,

Dei

gralia, assensu cieri et

et

populi in

regem Anglia;

eieclus, et a

domino WilEcdesiae

omnes earum
clericorum, vel
clesia!

possessiones in

lelmo arcliiepiscopo Cantuaria?,

et sanctaj

manu et custodia proborum hominum ejiisdem Ecexactiones et mesclieningas, et

Romanaj
cta;

legalo, consecralus, etab Innoceutio san-

commiltantur, donec pastor cauonice sub-

Romanae PouliGce postmoduiu confirmatus, respeclu et amore Dei sanctam Ecclesiam liberam esse concedo, et debitam reverentiam ilii
Sedis

stituatur.

Omues

injustilias, sive per vicecomiles, vel peralios (juos-

libet
et

male inductas, fundilus extirpo. Bouas leges

et

confirmo. Nibil
clesiasticis

me

in

Ecclesia vel in rebus

Ec-

antiquas et juslas consuetudiues iu murdris

simoniace aclurum, vel permissurum esse promitto. Ecclesiasticarum persoiiarum, et

placitis et ahis causis

observabo, et observari pree-

cipio et cousliluo.
nat.

omnium
slicorum

clericorum,
in

potestatem, et

rerum eoruiu justitiam et distributionem bonorum Ecclesiaet

niaiiu

episcoporum esse perbibeo

privilegiis

et

Apud Oxeneford, anuo IncarDomiui millesimo centesiino trigesimo sexto, regni mei [irimo . Ita qui a die Incarnationis Domiui, et nou a kalend. Januarii aunuin numerare incipiebat. Porro
faclis
([ua; scri[)tis
[)ra;slitit

confirmo.

Dignitates Ecclesiarura

ea-

rex,

rum

confiriiiatas, et
liabitas

consuetudiues earum auticjuo

transgressus

est,

involvens se perjuriis; quod

tempore
quas die

inviolate

manere concedo

et sta-

tuo. Oiiines Ecclesiarum possessiones et tenulas,

illa

auctor malis consiliariis ejus adscribit. Ouod aulem in boc a se pra;slito juramento

habuerant, qua Willelmus rex avus

meus

fuit

vivus et mortuus, siue

omnium

calu-

muiantiumreclamalioneeis liberaselabsolutasesse
coiicedo. Si quid vero de babitis aut possessis ante

mortem
vel

regis,

quibus modo careat, Ecclesia

deiii-

reguuui Angloruni ipsi tsse conUrmalum ab Innoceutio [)a[)a, id scias ea de causa dictum, quod idem reguum esset feudatarium Roiuani Ponliflcis, adeo ut quilibet novus rex acciperet conflrmationem ab eodem Romano Poiilifice. Tetestetur

ceps repetierit,

indulgeulia; et dispensalioni mete

slatur id etiaiu suis litlcris Ilenricus Secuudus, de

disculiendum vel restitucnduiu reservo. Qua;-

([uibus suo loco dicemus.

Anno

periodi

Graco-Romanai 6628. Anno

Inuocentii
II

^ra

llispan. 1)73.

Aiino Ilegira; ;;30, inchoato die 11 Octob.,Fer.

(i. Jesu

Clirisli

1135.

pipcc G.

Lolliarii reg. 11.

imp. 3.

Joanuis Comneni imp.

18.

1. Gotfridus episc. Carnotensiset S. Dernardus comitem Pictavorum a sclusmate retruliunt. A uum. 1 ad 8. Gaufridus Carnolensis e[iisco-

grediuntur Aquitaniam S. Reruardi lib. 2, cap.

golismensis C|)iscopus
,

in([uit Eriialdus in Vila

G, a interiin

Geiardus (En. qui se Anacleli antijiapa;

pus, S. Sedis legalus,

videns Ai|uilania; rebus uou

salis pcr litteras provideri, coniite S.

Reruardo, in

eam

profectus est

Simul abbas

et legatus in-

Icgalum dicebal,) asseusu comitis (sc. Guilleluii IX) Rurdegalensem archie|)iscopatuni occu[)averat, et simul Rurdegalensem et Engolismenscm delincbat

)08

INNOCENTir

II

ANNUS

6.

CHRISTI 1135.

Ecclesiam. Sed efflnentibiis pecuniis, quas in as-

coactum.
tis

Gotfridus sancfae
acceptis ad

Sedis legalus praefa-

sentatorum inanus injecerat,

cognila veritate,
jani

magis ac magis dcfluebaiit ab eo subsidia

et

principufn, et perlidicE ejus timebant existere de-

Morabalur itaqiie in locis illis, in quibus securiorem se putabat, nec jam facile publicis sese conventibus prasentabat . Hinc Gerardo absente
fensorcs.
facilior ad

principem aditus

fuit.

Claramvallem convolavit, mandavil(jue Rhemensi, Kothomagensi, Turonensi et Senonensi archie|)iscopis, eoruiiKiue suffrtiganeis, uti cerla die apud Jotrum (gallice, Jouare) dicecesis Meldensis, quod cocudbium esl sanctimonialium, frcquentes convenirent. Quibus congregalis, acceptae sunt ab Hugone Gratianopolilano
litteris

Gerardi Efigolism. lcgati antipapcB. Legatus et abbas rationibus etexemplis usi sunt, quibus duritiam Guillelmi IX Pictavorum comitis
2. Obiltis

episcopo, alque a Guifjone priore Carthusiensiuin et

a tota ejus familia,

litterae,

(juibus rogant, ut in sarigoris intrepide

crilegos homicidas Ecclesiastici

Pace itaque ,subditErnaldus, omni Aquitanioe Ecclesi;B reddita, soliis Gcrardus perseverat in malis sed non multo post, adveniente die irae, in doino sua miserabiliter extinctus est .

domuere

gladium producerenl. Celebrata Syuodo, Iniiocenlius II

sancti Bernardi lilteris inviliitus confirmat

Quod ergo a apud Jotrum nuper judicatum
:

qutc in ea decreta fuerant, aitqiie

vestra dileclionc
est,

Poiitif. Engolismensium apud Labbeum Tom. ii Bibliotb. de Gerardo scri Die proxima mortis suaj accepimus, quod bit in confessione sua sacerdolibus dixerit, si partem

Auctor tamen de Geslis

Apostolicaaucloritate slaluirauscssefirmatum. Sed quia iiimis remissa videtur esse veslra sententia, addendo censemus, ut in quibuscunique locis
pra^fati

sanguinarii

praesentes fuerint,

divina

ibi

Petri Leonis contra volunfatem Dei ignorans nianu

non celebrentur
clericidas, ac

offlcia;
et

etsiquis sacrilegos

illos

tenuerit, se confileri et poenitere, etc. Sequente

die

cailestis

collegii perlurbatores et

Dominica migravit a
liaec

sajculo,

mcxxxv anno ab
scliismatico

effusores Domiiiici saiiguinis in saeculo

tes
tis

remauen-

Incarnat. Domini .

Verum
ab
illo

valdc dubiuni, ne per

nianutenere

et

confovere tentaverit,anatheina-

assentationem
dicta sint.
3.

anonymo

sententia percellatur . Denique Petrus Venera-

bilis

Cluniacensis abbas, Epistola xvii libri primi

II

Thomas priorS.

Victoris Parisiensis nefarie

ad Innocentium
ait
:

data post Concilium Jotrense,

tructdatur.

M.Noterius arcliidiaconus Ecclesiie Parisiensis, ob res cuidam canonico per archidiaconatum suum iter facienti raplas, totum
archidiacoiialum interdicto supposuit; sed Stepha-

Anum.Sad

Nupcrin i)artibusnostris archiepiscoporum, episcoporum, abbatum, ac multoruni religiosorum

ct

sapientum personaejcongregatae sunt,

et Concilio

habito in hujusmodi sacrilegos severitatis senten-

71US episcopus Parisiensis ea

licet

de re non admonitus,
illo esset,

tiam i)rotulerunt.Conflrmetergo, siplacet, Apostolica auctoritas,

si

tunc in archidiaconatu

laesam pu-

quod ab

eis

bene actum
est,

est

suppleat

tans jurisdictionem episcopalem, interdictum relaxavit.

quid minus severe decretum

ultione

ut et impii de-

Arcbidiaconus autem putans episcopum

bita

puniantur,

et

ab eorum imitatione

magistri

Thomm

prioris

domus

Sancti-Victoris
dostinavit

caeteri
5.

deterreantur .
Ccedes

Parisiensis consilio in agendis uti,

ipsum

Thomce

ad necem,

tandemque

occidi jussit.

Ccedem

et

annum

diem, quo ea patrata, Stephanus episc. Parisiensis Gotfrido Carnotensium episcopo et Apostolicoi Sedis

legato significavit

lilteris

quarum
ail

initium

Calamitatis novcB pondus, in quibus

Stephanus

Nunc hujus caedis, et Concilii mcxxxui. /o^mJAVsannusvariissedibusjactatusseduIo iuquirendus. Joannes Picardusin Notis ad Epistolam divi Bernardi clviii, et ex eo Labbeus tom. x Concil., Manricus in Annal. Cisterc, ac Henschenius ad diem

et

Conciiium pertinent ad

juxla domini Stephani castrum,

quod Gorniacum

dicitur, subito ab ejus hoiiiinibus, scilicet nepoti-

bus Theobaldi (qui el Noterius dictus) arcbidiaconi, insidias mihi in via praistruentibus, assultum passus sum.

Cumque

nos inermes, utpote die Domi-

uico et pacem ferentes incederemus, subito evaginalis gladiis irruunt super nos, et nec Deo nec diei sacrae, nec mihi, nec his qui mecum erant
religiosis viris,

primum mensis Aprilis, in Comment. praevio ad Vilam S. Hugonis episcopi Gratianopolitaui, haec anno mcxxx contigisse persuasum habuere. Buhcus tom. II Hist. Universitat. Parisiensis pag. 121, et Mabilonius in Chronologia Bernardina illa ad annum mcxxxi differunt. Mabilonius tamen in Notis
fusioribus ad Epistolain CLViiidivi Bernardi

eadem

cum anno
connectunt.

mcxxxiii,

honorem dantes

inter

manus no-

Verum

Baionius vero cum pra;senti tam caedem S. Thomce, quam

stras

innocentem trucidaverunt . Divus Bernardus in Epistola cux ad Innocentium II in persona Stephaui Parisiensis episcopi scrii)ta idem habet

Conciliuin Jotrense ad

annum

mcxxxiii pertiiiere,

mihi paene certa

stat

senlentia. Priino, quia Got-

Yir religiosus,

prior

Sancti-Victoris,

magister

fridus Carnotensis episcopus anno tantum mcxxxii legatus Sedis Apostolicae ab Innocentio II ante

Thomas

in obsequio charitatis, in itinere

dixerat pietas, in opere sancto, in

mitatu, ia Dominico die,

inter

quod insanctorum cocerte in smu meo, et

suum
enim
uti

e Gallia

discessum constitutus

fuit;

neque

praesente

summo

Pontifice legato opus erat,

suo loco ostendimus. Secundo, quia Concilium

manus meas
est

crudeliter ab iinpiis pro justitia

Rhemeuse anno Mcxxxi tempore Quadragesiinead

et caedes hajc,

excerebratus
4.

Conc. Jotrense ad parricidarum punitionem

festum sanctiLucte ab Innocentioll iudictum fuit, utstalim videbimus, mense Augusto

INNOCENTII
peracta.

II

ANNUS
fuisset.

6.

CHRISTI 1135.

509

Quare

alio

Concilio

opus non

Tertio, ex citatisPelri Venerabilis verhis maniftste

liquet,

tempore quo

liiec

acciJere, Iiinocentium
in
Italiu;

II

Veruin Innocentius II eo Christi anno, mense Martio, Leodiifuit, iiou vcro Lutetice, ut suo loco probatum est.
loco collocari.
8. Illucl

iu Galliis noii

fuisse, sed

alio(|uin

nou

diceret sanctus abbas,

6.

mipcr in parlidus?iostris.

Bcec epocha mar/is confirmatur.

Deni-

ceptum.

anno jicxxxiii ab Innoccntio II prceBulaeus etiam laudatus pulavit, prie-

que in Necrolof;io Victoriano ad dicni xx mensis Augusti Ifgitur: Anniversarinm Mngislri Tliomae
prioris bujus Ecclesiae, qui pro defensione juslitiiE

dictas litteras ad utrumiiue archieiiiscopum dalaf, quia jiaulo tardiores fuerintiuexeiiuenda senlentia ad se ab eo missa, indeiiue Iiinocenlium II aliis
litteris

ab inimicis justiliae crudelitcr interfectus, et \ivens et moriens, bonestatis et patientia; dignani atque laudabileni se(iuacibus suis vita' fornuilani
dereli^juit
,

eis significasse, (juani moleste tarditatem istam ignaviamque ferret. At ex posteiioruni harum litterarum lectione manifestissime apparet

eas Pontilicis senteiitiam non subsecutas esse, sed

praecessii^se.

tertiodecimo kal. Septeuibris

qui

Sed cuni Bukcus niortem

lilterarum
e|)oclia

Thumaimm
i]uia

dies an, jicsxxiu iu

constat,

Dominicam sanclum virum nou alia

fuisse.

incidit, ccrto(|ue

anno jicxxxi
posterioruin

niale copulasset, iion potuit iu haruni

die a Dominicali
cst,

non errare,

trucidalum
notationes

Verum quideni
posterloribus

similes anfuisse

Innocentiiis II toto an. jicxxxi Pisis aLfiiit. Purro

soepe

addilas

nulla ralio alferri potest,

(|uic

Thomw cadem

post

Martyrologiis ac Necrologiis, ipsosiiue Victorinos

annum

jicxxxiii dilferii debere iiidicet.

istam

parum

curasse, cuin ab ali^iuot annis ejus

video niortis

Quare non Thomce etConcilii Jolrensis epochani

revocari posse
;

sepulchro inscripserint,

eum anno

jicxxxi

peremin

amidius

in

dubium

eo eiiim aiino

plum

esse, licet eo

annodies xx Aiigusti

in feriani

Gotfridus Carnotensis episcopus Apostolica; Sedis

legalus in Gallia erat, ut fidem
facit

quartam ceciderit; sed ciim eadem annotatio

gatur, et sancti

Gauterius

Necrologio sancti Guinaili Corboliensis etiam le-

moiiacbus Cluniacensis
B.
Vir(/i?iis

Thomce marlyrium
Necrologio diei

in

nullum ex
conligit

Marice, toni.
is

de Miraculis Biblioth. Labbei. pag. 050

in
libello

praicedentibus annis competerepossit, perspicuum

est

relato, in (juo

auctor dicit se eo aniio

primum

in

utroque

quo

affixum fuisse.
7.

Innocentius II jubet

tius sepeliri.

xVnte^juam Synodus
II,

Thomam

honorificen-

Jotrensis con-

gregaretur, Innocent.
scelere
cerlior
ct

postquam de commisso
It.

faclus

est, scripsit

Rhemensi,

H. Senonensi
et

eoruni episcopis, Rainaldo scilicet

Henrico arcbiepiscopis,

recilatas,
illos ct

lilteras tom. v Spicilegii quibus eos acriter ursit, ut parricidas hujus criminis conscios pleclerent Si
:

miraculum, quod iii mediuni adducit, cognovisse ab uno venerabili Goffrido Carnoti nsi episcopo, et Apostolica; Sedis legato in conventu nobilium personarum referente . Ex (luibus tandem oinnibusconsequens est, Bugo?ie?n Gratiauopolitanum episcopum, qui cum Guigone priori Carthusiensium ad Concilium Jotrense adversus parricidas non esse sanctum Bucjo?ie??i Thomaj scripsit auno jicxxxii, nienseAprili demortuum,utduarum priorum seutentiarum a nobis confulatarum secla,

quid enini, inquit, a vobis dissimulalum vel omissum fuerit, cognoscetisidad aniinarum vestrarum
et officii

tores auluiiiarunt, sed

alterum Bugonc??i

Ordiiiis

Carthusiani ejus
tain Baronius,
y.

iii

e[iiscopatuni successorem, ut

[lericulum pertinere. Sane quidciuid su-

(luam Mabilloiiiusrecte viderunt.

per his iirudentia vestra decreveril, B. Petri et nostra erit firmitale

Arche??ibaldus subdeca?ius Aurelian.

Tho??ias u?i?io occisus.

subnixum. Sanctorum si^iuidem

instruunf, quid oporteat in hulia;c inandamus, ut corqui corain Judice superno

de??i cjuo

Non solum di-

eo-

Palrum

decreta, et novissiina et autiijua Concilio-

rum
pus

statuta vos

jusmodi casu decerni. Ad

piffifati

boni

viri,

modo

de sua

justitia

el

innocentia teslimonium

perhibet, et sub obedientia vivens in

norifice tumuletur.

obsequio

proprii est inttrfectus episcopi, in sua Ecclesia bo-

His

litteris

acceptis,

Data Pisis xxi Decembris b. corpus Tboma; in Basilicam

altaris, id(|ue

vus Bernardus auno mcxxxui scripsit Epist. CLViii, cnx et CLX , occasiune ca)dis maoistri Tho??ioe prioris-Sancti Victoris; sed etiam E|iislolain clxi, occasione ca;dis Archembaldi subdeca?u Aurelia?ie?isis, (luum utraimiue boc anno patratam esse credebat Baronius, (lui num.Sin margine easdeiu utrunKjue faciuus anno mcxxxiii citat. Verum coinmissuin; nain Ordericus lib. 13, pag. 890, ad

annum
sem a

elalum ad dexteram summi

Martii, ad (lucin

MI
:

idus

referens, scribit

mcxxxi varia, qua; diveisis annis accidere, Ilugouem decanuni Aureliauentemerariis

:

diem

in Ecclesia S. Victoris reci-

hominibus in

via

percussum

talur rei gestte sumiiia in hanc senlcnliam

Com-

fuissse, additque

Tunc etiam

Sancti-Victoris

memoratio dornini Thouiaj prioris hujus Ecclesia;, quando corjius ejus prajceplo domini papa; Iniiocentii

est,

tum

est

de claustro translalum, et in Ecclesia sepul. Joaniies Picardus cilatus, (jiii hauc

interemplus Slephanus Parisiensis episCopus adstaiis cum ingenti mccrore coiitemplalus est . Errat lameu Ordcricus, licet hoc
canonicus,
vir
auctoiitatis,

magna;

cujus

inlerfeclioueni

annotationem exhibet , ait Innocentiuin II initium anni mcxxxi Lutetiam ingressum,

Sancli-Vicloris
adiisse

suh

leni|iore in

mox

baldi

Normaiinia vixerit, duin loco Arcliemsubdecani Aurelianensis, habet llugonem

;

coenobium,

ct

prajcepisse

decanuin

divus enim Bernardus in

II,

E|)isl. clxi

ad

corpus sancti

viri

honorihcenliori (luam fuerat

Innoccntiuni

aliique, clericum

lunc occisum

510

INNOCENTII

II

ANNUS
appel-

6.

CHRISTI 1135.

Archembnldum snbdecanum Aurelianenscm

Jant.

scriptione
a

PoiTo

titraMKiiie ctcclem eoclcin fere teiiipore

Facta sunt lucc

conflrniala

mendosa est. Ilis cnim verbisclauditnr: Dom. Iiicarn. mcxxxv, Iiidict. xii,
regnante doniino Lolhario
111,
;

factani indical eliam Bernarcius in ea atl Innocentium II Ei)istola Vox saiiguinis, inijuit, Archembaldi siibdecani Aurelianensis invaluit. Nam
:

et

imp.

cjiisdem nominis

vero

II

feliciter

anno regiii ejus ix, imperii loco enim mcxxxv, legendum

xii c|uaiii

ecce, pro

dulor

juxta

proplictam

sanguis sanvociferalur

Mcxxxiv, ut tam Indictio

et iiiiperii
ii

aiiiius regiii ix

fjxiinem tanrjit, et

simul juncti fortius clamant ad

et etc.
Si,

demonstrant.

Cum

vero in ea Adal-

vos de Francia. Claniut, iiic)uam,

bertus se Sedis Apostolicac legatum appellet, intel-

uterque sanguis,
sticus

incjuam, vigor Ecclesiadico

ligimus legationem Alberonis archiepisc. Trevirensis

pepercerit
et

istis,

Joanni

(interfectori

anno

sujieriori finitam fiiisse.

Adalberto in
S.

Archembaldi),
terfectori.

Theobaldo Noterio
docti, qui

Thoinae in-

eam legationem
cardiiialis, ut ex

successit

Theduinus

Buflna;

Quo ex

loco obiter observabis, ciuantuni

mox

dicendis li<|uebit.

hallucinati

fuerint viri

Thomce Cccdem
;

cum anno mcxxx vel cum aiino jicxxxi connexuere cum duobus illis annis niense Augusto, quo eam
coniigisse diximus, Innocentius
cia,
et
II

jurant.

fuerit

in

Fran-

imperiicum Lothario imp. pacem Germania chronograiihus Hildensheimeiisis ad aiinum mcxxxv his verbis narrat o Domiiiica ante mediani Quadragesimam
12. Principcs

Gesta vero in

tanien teste Bernardo, extra

eam agebat

scilicet

XVI

kal. Aprilis,

frequens priiicipum fere

ajiud

hujus carnificinai tempore. Perperam etiain Mabillonius in Notis fusioribus ad Epist. ccxlv S. Berriardi,

totius regiii

conventus

fit

Bavenberg iinpe-

ratorf pra;sente. Ibi, Dei gratia aspirante, Frideri-

cx laudato Ordericl ioco deducit

Hugonem

cus dux Suevorum (qui

cuiii

Conrado

fratre

ad

decanum in Joannis Aurelianensis episc. locum subrogatum fuisse, et id male ab historicis Ecclesiae

imperium
iii

aspiraverat) comitantibus principibus

concordiam

cum

imperalore sociatur. In

festo

Aurelianensis pra;terniissum,
dO. Dreve inter

cum

Ordericus
sit.

eo loco noii sequendus, sed corrigendus

fuit.

Idem Mabillonius iii brevi nota ad Epistolam sancti Bernardi CLXi, ail Bernarduin contrarium esse Petro Venerabili a Baronio num. Scitato, in lib. i, Epist. xvii, ubi dicit Polrum iiisinuare Archembaldum de medio sublatum ante Thomam
Victorinum, hisverbis:
leris

utramque ccedem intervallum

prinium jirincipes regni coram imperatore firmissimam iiacem domi foiisi|ue ad decem annos juraveruut. In festo sancli Michaelis, in loco qui dicitur Mulen. husem, Conradus frater Friderici ducis imperatori reconciliatur . Jani anno mcxxxiu Conradus

Pentccostes apud Magadeburguin

cum

eo in gratiam redierat, sed aliquod postea dissidium iiiter ulrunK|ue exortum esse oportet.

Quorum
:

impunitas sce-

arma miiiistrat furoris ut sicut postx\ureIianensem subdecanum ad dominum Tlioniam Parisiensem, quia prior inultus remanserat, perse-

Trilhemius in Chron. Hirsaug. principes, qui praefato conveutui interfuere noininat, et Conradi cuin imperatore reconcilialionem paulo distinctius
lefert.

cutorum
indicat

gladius se convertit . At Bernardus

spatium, quod inter utramque cffidem intercessit, breve fuisse. In Concilio Jotrensi tam de caede Archembaldi, quam de caede

tantum

A num. 13 ad

13. Rof/erius Sicilicerex plures uxoreshabuit.

IG.

Cuin rex Bogerius eodem

Thomaj
centii

Victorini

II,
,

Thoma;

actum , ut docet Epist. Innotom. x Conc. pag. 997, in qua prius quam Archembaldi caides meinoratur.

amio , inquit Alexander abbas initio hb. 3, non multo post corporis languore corripilur (scilicet in Sicilia, ubi hujus anni initio erat), sed cuni Deo
tribuente cilius convaluisset, Alberia reginaconjux
ipsius,

mox

inflrmitatis tacta
:

incomuiodo ad exmulier,

Mabillonius in Notis fusioribus ad Epistolani divi

trema pervenit

cjua; videlicet

dum

vixit,

Bernardi cl, refert Epistolam Innocentii II Gaufrido Carnotensi, Apostolicce Sedis lecjato et Stephano Parisiensi episcopis datam, qua maiidat, ut
interfectores Aurelianensi Ecclesiae,
laescre,

religionis gratia atque eleeinosyuaruin largitione

ferlur jiluriinum enituisse .Hoec regiua

apjiellata, Aljihonsi VI
fllia

/wm

Castellas et

Legionis regis

quam

graviter

erat. Aliqui

eam Isabellam

diclam, et e san-

salisfaciant. Epistola

data Pisis,

VI idus

Januarii, anni sc. pra3sentis, vel saltem antecedeutis, cum ex dictis utrumque flagitium ab

guine regum ^rancia; juogiiatam voiunt; sed Sandovalius fol. 96, ait id nuUo antiquo inonumento probari. lllud certum, Elviram Isabelke Alphonsi
regis quartae uxoris filiam extitisse
,

anno mcxxxiii removeri non

possit.

cum

id Pela-

Ad

11. Adalbertus S. Sedis in

Germania

legatus.

gius Ovetensis testetur.

Cum

vero

Elvira trium
extiterit, iique

num. 11 et seq. Florebat hoc tempore in Germania Adalbertus Moguntinensis archiepiscopus post biduum, ut legitur apud Dodecliinum abbatem iu Chron. et Serarium iu episc. Mogunt., demortuus, cujus Baronius hoc et praecedeutibus annis meminit. Veruni Charta a Baronio et a Serario in episc. Moguntiiiensibus relata, qua Adalbertus se graluni Moguntinensibus ostendit, quod
sibi

Rogerii

Siciliae regis

filiorum mater

jam mihtarent non multum juvenis

Pyrrhus in Historia

esse debuit.

Sicilia; graviter peccavit,

cum

Anacleti antipapcc sororem priorem Rogeiii regis

uxorem
vixit,

secundam vero, quie

et tertiam,

parvo tempore

Ayroldani,

quam anno mcxlv

demortuam vult, Eiviram dictam scripsit. HiEC enini omnia absurda. Arjroldam conjugem ejus
fuisse proljat

olim ab iniperatore captivo

favissent, in

sub-

tanlum ex hbro ducis Gardia', cujus

INNOCENTir
iilpote recentioris nuctoritas
qiie
Inijiis

II

ANNIJS 6.
;

CHRISTl 1135,
,

)H
,

repjintT alibi

fidem non facit nemenlio pxlat. Rogerium

lib. 13,

[lidnm

quo

iter

nssumpserat
ifaqiie
lioc

timido

corde

regrcditnr.

Guerra

lamen Anacleti sororem dnxisse, Ordericus

pag. 898, nos dnbitare non patitnr
ejus taceat, quod nec alibi legitur
duxit, et ab
: ,

regem
lilteris

incoepta est, elc.

modo adversns Eodem namque tempore

vir

licet
a

nomen

cancellarius regis,

Warinus nomine,

quidem

Fiiiam Petri

ap[irime ernditus, et in sa?cularibus nego-

Leonis, inquit, sororem Anacleti Pontificis

est, diadenia)

uxorem eodem coronatns reginm stemnia (id

nuncgerit,
xiii

lioc

scilicct

anno, vel

aliquo ex sequenlibus, quibus jam dixinnis,

eum

librum illnm

compnsnisse.
Ptnfferii

tiis prudcnlissimns, ctMoannes aminiralus cunclam Terram-Laboris fnnc tcniporis [)rocurantes cnstodicbant, etc. Erat autcm in cadem Terra-LaLoris civitas qua^dam nomine Aversa, quam Normanni, cum Apuliam aggrederenlur primilus
,

14. Falstis

uimorde morte

motmtm

caxtsa.

magnoriim

condiderunt,

ctc.

ad qiiam

cnm

Joannes ammira-

a Picgina

inortna , nt sul)dit

tusel Wariniiscancellariusvenissent, coepcrunt, clc.

coliabitantes diligenier prrcmonere, quatcnus nnllo

Alexander abbas, rex ipse ita moeroris contritus est amaritudine, ut multis se dicbus intra came-

nnquaiu amorc seu timore concnssi rcgiain

fide-

ram

recludens, cxceptis

ejiis

privalis ol)secutori-

litalem reliiiqnerenl, etc. Igitiir princeps Roberlus

bus non apparuerit; nnde accidit, ut fama pantatim diffusa, non solum iis qui longe, vcrnineliam
qui pro[)e
videlicet

de rcgis obilu adlinc incerlus non desinebal intra menlis sna; volvere nrcanum, quomodo qnalilervc

crant, vere ol)iisse exislimaretur. Quo rnmore princepsRobcrtus, qui Pisam aufugcrat, soliicitalus cnm immensa bclligerorum Pisanorum manu, navigio advectus in Ncaiiolis urbe excipilur, f ivente sibi Sergio ejnsdem civitatis magistro, miiilum qui jam cnm eo pracmissis

deniptnm apiccm resnniere posset. RanuI[)Iium comilem, uli ad se quantocius fcstinarel, etc. Ciim iile deregis morte,
princi[ialem et
Misit ila(|iie

ad

jam (liclnm est, ncquaqnam cnnctarelur, mox cuin ipsa militari, qiiam collcgerat ncie, ad illum
ut

Neapolim
nd

silienler properavit, ciijns qiio(|ne adi[)se,

alterutrum
scribit
:

nuntiis

conspiraverat

Faico vero

venlu princcps

Sergiusque inagislcr militum,

Anno mcxxxv Dom.

Incarnat. el sexlo

anno Pontificatns domini Innocentii, mense Martio, Indict. xii. IIoc

mnjnrcm resnmendum audaciam velicnicnler sunt vcgclati, putantes per cum, eo qnod vir bellicosissinnis esset, nd cftectum rci

atnio princcps

i[)se

sejitimo die

quam

desidcra-

stanle inensis Aprilis (id est, die xxiv mensis Aprilis

bant

feliciter pertingcre.

juxta cjus su[)putandi

modnm) cum

viginli na-

IC.

Aversa a Roi/erio rcge

iit

dcficit.

Firmata

vigiis
ei

Neapolim venit, ct comprelieMdit Aversam Cuculnm, quibus compreliensis Neapolim |)rinet ibi

ilaque ad inviccm consiiirntione, boc landem a[)ud

sc firmiter proposuerunt,
ct

princeps ct comcs

ceps ipse revcrtilur,

ipsis.

inoratns est

cum

Pisanis
veci-

sua

nlilaln

ad inlegram

sibi restitiicrentnr, ct

ma-

Eodem anno

pracfatus

comes Rainulplius

gislcr inililnm Neai^olim, ct ca;lcra qu;c jure sibi

nit

Neapolim

cum

quadriiigcntis niililibus, et

siqipetcbanl, securitcr [lossideret. At rex sicnt et

prius,
ila

vitates snas et oppida dimisit . Fusiiis liacc refert

et

Alexander,
tis

ailqiic.

vnlgalo falso Rogerii regis mor:

(juoquc vila nonnulli fideliiim

silabant, [)ncsertim
solilo

tunc cxtinclus credebalur, de cuju5 cliaiii snoriim lia;-

rumore Rainul|)lium bcllum renovasse Comes autem Ranolfus, et ipse eodcm ruinore deceptus, regis

cnm

inslnntibus boslibns plus

et si
(jiiis

vcnircmornrelnr; scd
cuni miillis
aliis

veniens cuni

obitum vere contigisse crcdebat. Qui

vivcre vcl vcnire assereret, jam audiri conlemnebatiir

:

cum

princi[)em

cnm

ingenti

armatornm

miillitnIiela-

ante venicnlibns nlquc id

dine reversiim compcrisset, corde res|iirans

dissc

ipsum

assercnlilius, eic.

Jam enim Mndius mensis

Avcrsa; cives a

,batur valde, quod rege defunclo tenipiis jam acci-

ciirsus sui

metnm

ntlingcbnt .

opporlunum

videretur, qiio et
ainissi

idcm princeps
ifisc (sc.

Ca[)uam, principatus

lionorem, ct

Ruinulplius) tcrras, qnibus deminutus fuerat, recu|ierare possenl. Perjnrium ilaqne confra rtgcm

Rogerio deficientes sese Raiuulplio dedidcre;scd canccllnrius et nniinirntus Rogerio regi Capiiam aliasqne nrccs conservarunt, ut prodit Alexander, qni nddit, principem irrilo conatu Capiiam iiisidiis

Rogeriuni perpetrare non timens, sine ulla dicriim

diKitione donativo suo mililes circiler quadringentos collegil
:

ingredi lcntasse, cique ndba;rcnles detenlos

fuisse a cancellnrio,

qui eos Salcrmim, ul

Parte
nlia

ibi

cu-

atqnc

cum

eisdem

ipsis

non longe

stodircnfiir, misit.

nmmirnlus

ita prii-

extra
forle

muros Capua; progressus cst, exspcctans si quoquo modo civilas ipsa principi restitnenda ab lis, qui ampliori cjiisdem amore connccli videbantiir, sibi reddcrelnr cujns quoquc prodilionem, cum non ad cfrcctum cvcnissc com|icrissct,
:

deiiter se gessit, ut soli

defcnsioni inlcntns Iiostcs

cibariis dcficicntes rccedcre coacli Incrinl. IVinccps

magisler militia? Ncapolim profccli suiit, ct Ramnulfus comcs ad ciistodiendam Aversam dclcel

gatnr.
il. lior/criiis

immenso animi moerore

conlritns cst.

15. Helliim in rerjim

ciiil

Neapolitano renovalur.
,

A/ntlia.

Inlerea,
testis

rex

summo
venit

r/aiidio excipitur in

nti

liabct Falco pag. 297, rex

Dciiide

aurora

illucescenle

per

cami^os

niedio

mcnse Junio
ita lialierciilnr,

Salcrnum

.
:

Quod
Diim

passiin discurrcns,

copiosam animalinm divcrsarumque reruni rn[)inain in snburbanis cjiis cxcr:

Alexandcr
crgo rcs
()ueni

oculatns clarius nnrrat

ccce subito icx Rogcrins,

sicqne

Ca[iaci,tiii

iniiiiitissimum

ejiis

0|)-

omnes

sni sitienlcr cxspCctabant^

qncniquc

)12
inimici ejiis

INNOCENTII

II

ANNUS

6.

CHRISTI 1135;

non vivum credobant, iTquoreis undis

fruduntur, ut nec de porla bellaturi cxire audercnt.

adveclus quinto die intraiite Jiuiio Salernum ingrcdilur

tatis
:

Cnmque omnia
rex

cui

cum

de navi exeunti universus civi-

rum
ilhc

ibi consumpta hiissent, iteAvcrsam destructum repetit qiii etiam

:

populus unanimcs occurrissent, lanto excepli

cujus adventum
et

diligenter jubef, ut

si

quid inter Avorsam,

sunt gaudio, ut pro eo- I)eo gratias omnes excli-

Neapolimqiic, qtiod

marent
ita

Dencventani audientes
iit

hustum

reniansisset,

comburcndum csset, incomomnino combureretur ubi

:

ipsi

immcnso

sunt exliilarati tripudio,

et

in

quippe morani tamdiu

telluris

fecit,

donec

et

rebus agra-

urbe, meipso pra;senle

audicnte, Ecclesiarum

riisquLC siipcrfuerant univcrsis consumptis,

solum

signa simul pulsarcnltir, et ab arcliiepiscopio ad

monasterium usque S. Sopliia; cuni liymnis et laudibus clericalis ordo processerit . Notat Alexander regem protestatum esse se neque Rainulneque Sergio militi.c magistro ob eorum perfidiam el pcrjurium parcere velle, sed priiici|)i Capuano veniam obtulisse, quia iram ejus magis delilescendo fugerat, ctc. Si tamen ab inimicis, videlicet magistro militum et comile Ramnulpbo discedere vellet , sed hunc oblalam
piio coiniti,

20.

omnino vacuum dimitleretur . Neapolim incassum obsidet.

II

Aversa;

cxciditim Falco, qui a Rogcriorcge abborrebat, et

Innocentii
rat
:

partes tnebalur, pag. 297 ctiam nar-

Cum

rex

stragem illam

fccissct,

super
;

Neapolim
populus

venit, et diebus
civilatis, et

novem eam

obsedit

sed

princeps (nempe Capuanus)

nibil ex eo trepidabant.

Rex autem

civitatein illam
ct

capere non posse aspiciens,

eam

diniisit,

Aver.

sam

pcrrexit

et

eam

reaedificari

pracepit

Ve-

conditionem

respiiisse.

18. AversatJi capit evertilqiie.

rum
o

Rogerius Aversa; reffidificationem non procceiteriim

Cum

ergo

princeps hoc quod mandatiim

ab eo fuerat con-

lcmncndum elegissct, rex illico coacta in unum quam collegerat mihtum peditumque innumera
qua major nulla alia antea ab eo babita est, ad aggrediendum Aversam, qua comes Ranulfus ad custodiendiimremanserat, toto animo tcndil, cnjiis aggressionem asperrimam Aversani formidantes, coeperunt omnes, quicumque citius potcrant, fugam arriperc, atque Neapohm ad se ibi tuendum properare. Comes autem cernens sp. ita fiigicndo, ab omnibus prsc timore derchnqui,
expeditione,
sine dubio rcgi infercndtim ssppe comminatus fuerat, vix landem cum paucifsiiuis fuga ab eo el.ipsus est, atque Neapolitanis moenibus, quil)us tunc princeps magisterque niihlum adba?serant, se nimis confusus recepit, etc.

postquam hoc anno circa exeuntem Augiiad Neapolim castrametatus cst. Rogerius rex, postquam Neapoli recessit, iit refert
pit, nisi

stum

Alexander abbas, fanum S:inctae-Agatlia;, ct dein Cajaciiim, duo oppida uninilissima, aggressus est, ct capto Alifio, Neapolim obsidione cinxit. a Post
haec coatto in
Volttirni

unum

cxercilu,

quem

seciis fluenta
liostes

reliqnerat,

Neapolim, qua

ejus

contia se susccpli rebellabant, obsc^ssurus prope-

rat.Sed milites cjus o dierum fcstiim Canicularium non ferentes, coeptim circnmvallationem dimisit, indeque elicio Falconem pra^termissa Rogerii priori expeditione
steriori

behum

adversus Nea|)olim, de popost

pra3ce|)il
Qiiibiis ila

tantiim locutum esse, quia nonnisi

re^dificari
:

lianc

Aversam

dispositis, inquit Alexander, Bperrexit Cuciilum,

Cum

ergo rex

quod dum

ipse a Sicilia

moram

redeundi faceret,

super Aversam irruens comitem fuga evasisse comperisset, dohiit valde, quod caplionis sucC retia cvadens ullionem ipsitis mcritam non hierit expertus
tur, ut tota

a Pisanis quos seciim princeps duxcrat incassiim,

eo quod Neapolilanis jubente ipso adversaretur, cx parte cliatn fiierat siibversum. Deinde pra;vidcns
niagis Aversne restilutione, rebellis Neapolis posse
restringi superbiam, perrexit illuc
:

qui deinde tanto nientis furore accendiurbs prius omnino depopuLita ignis post iucendio traderetur. Additposteade Aversa
: :

atque eodem,
;

quo

priiis fuerat, jussit restaurari sitii

atque ad

Frumento
unde

et

vino carnisque edulio

ita

feracior

eam

inliabilandani, cunctos, qui prius illain inha-

extiterat, ut fere

nulius in ea habitantium in victu

Litaverant, redire permisit, etc.

21.

cgeret;

conligit, ut

p^ne omnes
:

in ea effVa?-

Pisani

Amalphiam

depopidantur.

ob cujus piaculum, quo se modcrari neglexerunt, Deus magis offensiis, sic eam, utKstimo, per Rogerium delere
decrevit.
d9.

natius turpi hbidini subderentur

Cum ergo pra^dicti

principescivilatis conclusione

ita

coercerentur, hoc tanlum ab

eorum

solerlia

providetur. consilium, ut ocius Pisain dirigentes,

Postquam Aversa delcta fuisset, rex postmodumsuburbanaipsiusconcremarijussit. Deinde appropinquans Neapolim, inlcr oppidum, quod dicitur Cuculum, patriaeque lacum, castra defixit: ibique tamdiu moratur quousqueet cuncta suburbana Neapolis in partibus illis iguis incendium
tur.

Agrum

et

snburbma Neapolis depopula-

celerrimum in exsuccursum impendercnt . Ilujusad Pisanos delegationis non meminit Falco, sed tantum ha!C babet His ita decursis, populus Pisauorum cum aliis viginti navigiis qua; supervenerunt, civilatein Amalphilanam pergunt, et eam comprebendunt, et ejus universa bona
Tit elc.

quatenus civcs,

etc. eis

tremo jam

positis opilulationis

diripiuiit; sicque diviliis multis locuplelati, Pisas

consumeret, segelesque univcrsse a frumentatoribus suse expedilionis depopularentur. At princeps

redeunt timul
bitos,

cum

piincipe , nenipe Capuauo

prsetermisit.

sed tacet Falco Pisauos Amalpbite niale fuisse ha-

Robertus comesque Ranulfus Sergiusque magister inilitum ita praj formidiuc ipsius intra urbein in-

quod Alexander non

Cuin

ergo, inqtiit,

immensa

acies

ab

cis directa

cum

INNOCEXTII
ratibus

II

ANNUS
,

6.

CHRISTI 1135.

513

sequora sulcando Neapolim tendissent

lanum revertuntur. Tum videns, neque mari neque

terra conlra civitatein agere, navigia illa reverti
praecepit. et ipse

isliusniodi [iraefirnianturconsilio, ut

urbem Amai-

phiam, inclioante aurorsB ortu,subito aggredientes,

aut praedarentur, aut regi eriperent. Erat autem

Salernum repedavit. Deinde

est .

Sici-

liam ingressns

tunc Amalphia omnibns pane evacuata belligeris

\iris,
etc.

Venienles

itaque

ipsi

Pisaui,

subito

inchoante aurora; luce invasernnt urbem, nulloque resistente eam fundilus impieque depopulantur.

Veruin Alexander regressus Rogerii in Siciliam mentioneni non facit, sed ait a Videns (nenipe rex) se imminenle jam hyeme noii ultra diu secum posse retuiere exercitum, sibiquequantocius repelendi Siciliain necessarium

Camque urbe tota depopulala, universa ad classem spolia trans|)ortata fuissent, mox scala oppido caeterisque Anialphiie munitionibus iuvanovissimeque quoddam munimen, quod dicitur Fracta, expugnare nilitur. 2-2. In 1'isanos Eor/erms irruit, et eos male Dum ergo rex Rogerius, ad reparanhabet.

fore, ejus

mox

disposita qua; fienda erat restitu-

tione

ordinatisqne usquequaque per oppida ad

tuitionem

pedestribus

ac

militaribus

excubiis,

sis,

Beneveutum regreditur, figenscastrasubtus Padulum, oppidum non loiige a flumineCaloris (in provincia principatus Ulterioris liodierni)
:

ad

quem

mox

pro parle

omnium

civiuin nonnulli ex piirno-

daiu

lus intenderet, iiitimatum est sibi,

Aversam bellicaconstipatusexpedilione seduquod navalis

ribus Beiieventaiice urbis

cum

arcbiepiscopo (Ro-

proeliantium nianus Pisa adveniens Anialphiam

scemaiino Anacletista) exeunles, benigno ac lamiliari faniine ab eo coinnioniti sunt, ut de ejus

penitus amoris mhil haesitarent aequitate
ter pacis
;

proculdubio invaserat. At lUe cognito hoc, concitus, ipsani Aversa; restitutionem pro tenipore diuiit-

diligen-

vinculocounecti studereiU,

ita

ut

nuUuin
fide-

tens, caslra movit,

Amalpbiam
multa
?

violenter de

manu

dissensionis civilis adinventorem sine justa ani-

Duni ergo prffifatum est, expugnaretur, ecce regis exercitus ex improviso irrumpens, partem ipsorum caede prosternunt, partem quorum videlivero captionis violentia subdunt
excussurus. Quid

madversionis censura diuiitlerent, simulque

lilatem
tissime
isti

munimen,

(Fracla) sicul

jam diclum

ipsius,

salva Apostolica

fidelitute,

devo-

contraomnes custodirent

Oiimes delegati
polliciti

se

uunquam ab

Anacleto defecturos

sunt. 24. Rogerius

cet

numerus
fnisse

inter necatos et captos mille quin-

genti

referuntur.
capti sunt
:

Ex cousulibus
tertius

autem

pem

desigitat.

Alfonsum filium Capuce princi

Postera die rex Rogerius t|lium

(id

ipsorum duo
interiit:

vero percussus

suum,
indolis

noiiiiue

Anfusuni

est,

Alfonsuin) bonae

qui autem ad puppts remanserant, vel

,

timore coacli ad eas fuerant reversi

innumeris

quibus

0Musl;iti luerant

sj)oIiis,

fugain arripiendo
plures
capti-

puerum, cuiu favore optimalum milituinque oiiimum Capuani per vexillum sublimavit pnncipatus honorem Auonynius Cusinensis juxta
, .

evaserunt. Liburnaruni vero

uumerum qnidam
alii
;

Caracioli editionem locat ha'c ad au. jicxxxv, qui

asserunt fuisse quadraginta tres,

nobis esl mcxxxvi, qui ultimus anuus nolatus reperilur

vorum autcm mullitudinem

per diversa rex

di-

spertiens loca vinculis mancipaiidos direxit. Cajte-

rum

piratu) ipsi Neapolim redeuntescum Pisanis, quos princeps secum duxerat, relictis ibi ad cuslodiam nonnullis ipsorum, sinuilque etiam cum eodem principe Pisam ingressi sunt, veris tem[)ore in adjutorium Neapolitanorum denuo reversuri. Verum Sergius magister mililuin, conicsque Ra-

Cod. 199, ut ait Peregriuius, qui de hoc bujus anonymi errore in suis Notis pag. 122 haec habet: Ouod aulem ad cousignatum ejusce rei
gestae

annum

spectal, iu Cod, 199, notatur instilu-

tuin [a\i\c\\m\n
riuni in

Anfmum, iiuperaloremque LothaLiguriam advenisse uuo eodenuiue anno jicxxxvi. De Lotharii adventu poslea videbimus.

Anfmum
tum,
terra

nulfus

cum

Glio suo Roberto

in urbe defensiouis

slatiiu

vero princi()is dignitate a patre decora|)OSt urbem JNeapolim ab eodein rege

id in

ejus causa reinanserunt, elc.

23. Alia gesta mililaria Rogerii.

marique, sed Irustraoppugnatam,

anno

Rcx

denique, in unum rursus collecto immenso exercitu, Neapolitanornm viliferas arbores, in quan-

tum

propius accedere poluit, omnes succisurus

mense Septeiubri, auctore Falcone, qui tameu nildcAnfuso; atque anlequam idem Rogenus mare ingressus Siciliam cum immcnsa ex|)edilione veris lemi^ore ad expugnancontigit Mcxxxv,

eadem circumquaque perpetrata, Aversani, quam pro tempore, ut jam diclum esl reacdificatione inconsummata dimiseral, consumrnaturus revertitur . Expeditionis navalis a Rogurio snsceptae Alexander non iTieminit, sed eain Ealco narrat a Rex Pisanorum exercitum reverti com|)rehendens ileruni Neupolim obsedit, cunique die quodam in festivilate Nativilatis S. Maria; rex ipse navale bellum cuiu Neapolilanis incipere vellet, en subilo leini)eslas
regreditur. Succisione ilaque
, :

dum

rursus Neapolim reversurus, repelisset, creoculato est

2"!

dendum

testi

Alexandro Telesino libro

itaque

pncdicto, cap.

el seqq. Noslri

anonymi

textus hac i^arteluxatus censendus certe esl, novi-

que Campani princii^is inauguratioad jam dictum annuni mcxxxv fienda kaleiulis Oclob. vel circa.

Qnod etiam ex observata in anliquis Chartulis serie annorum ejus princiiialus clarissime apcritur . lla Peregrinius.
2j.
pra-ter
cl alios
Rogerins De aliis Rogerii regis filiis. Alphonsum , inquit Alexander, habebat

atfuit, et

ouines naves

illas dimisit,

profunduni mergi putarent,

Baro.s.

et sic

quod in ad portum Puteoita

duos iiberos adolescenliores, forina specio-

ToMLS

XVUI.

514
sissimos
,

INNOCENTir

11

ANNUS
,

6.

III

CHRISTI 1135.
regis exponit, ahsolvisse.

ncciion ad suscipiendum mililisc

iilrosque aduKos, (]uoium

niorumque honeslalc praeclarissimos cingulum jam

stas Rogerii

Opus ejus

tom.

Hispania3lihistratae inserluin. Hajc ad sup-

unum,

qui erat primo-

genitus

omnium

fratrum, Rogerium nomine, jain

plendos Annales Ecclesiasticos. Sigonius lib. 11 de Reg. Ilal. ad hunc Chrisli annum nihil de rebus
Neapolilanis habet.
27. Innocentius II Lothar. imp. in Ital. vocat.

ducali lionore, alium

provexerat. Eraiit autein et

autem principatu Bareusi ei duo filii minimi, qui

sub tenera adhuc

regia aula
iUis

pueritia; ffilate degentes sic in

.

Interim

manebant

Ex duobus principihus

unus erat Gidllelmus filius ejus legitimus ex Ehira regina, qui postea ci in regnum successit. Quoad alterum, asserere ausim fuisse Ilenricum, fiiium Rogerii ex Elvira regina, cujus Romualdus Salernitanus in Chron. meminit, neqne enim eum fiiisse Simonem spurium Rogcrii regis fllium mihi persuadere possum. Alexander per liberos Glios inlelligit legitimos, et perspicuum est eos, quorum mentionem facit, sequales natalibus, et fetate tantum diversos fuisse. Pyrrhus Capacium et Beltramnum reprehendit, qni in suis de regno Neapolitano tractatibus Tancredum secundum Rogerii regis fliium fuisse tradunt. Verum quidem est, Faicandum et Romualdum Salernit. ejus non
nieminisse, sed Alexander abhas,
et gravis, affirmat
testis

operam suain Innocentius II in hoc Germanos ad amicorum auxilium in Ilaliam evocaret. Ul enim scribit Falco pag. 298
conferebat, ut
:

Robertus princeps Pisas reverterelur, consilio domini papre Innocentii, simul cum doniino Girardo cardinali, et Ricardo comitis RainulQ gerniano (Roherti Rogerio fidelis palre) ad gloriosum

Cum

Lotharium imp.

festinavit,

qui honoriflce ah ipso

principa-

imperatore suscipiuntur,

et ei qualiter

tum suum
succuireret
graret.

perdidisset, lacrymis multis intimavit.

sihi

Precatur enlm, ut pro amore domini papa;

,

et

quod

injuste perdiderat redinte-

promisit se ipso anno

Imperator itaque muneribus multisei datis venturum ad RomaniE Sedis

et sic princeps ipse

libertatem, etejusdem principis (Capuani) restitu-

tionem

reversus
.

domino

papa;

oculatus

Innocentio cuncta narravit

forte in

Lotharius tamen
aliis

regis filium principem

Tancredum secundum Rogerii Barensem dictum esse et

;

nonnisi anno sequenti in Italiam perrexit,

Germania

negotiis detentus.

Peregrinius in Notis ad

anonymum

Cassinensem

28. Epist. cxxxi 5.

pag. 122, loquens de eveclione Tancredi ad prin-

data explicatur.

Sanctus

Bernardi ad Mediolanenses Bernardus hoc anno,

cipaium Barensem,
inquit
:

et

Alphonsi ad Capuanum,
(id

Campanus

est,

Ca|)uanus)

itaque

ut notat Puricellus in Monument. Basilic. Amhros. nuin. 359, Epistolam cxxxi ad Mediolanenses suos
dedit, et falsi sunt, qui credidere

principatus postBarensem acquisitus, juniori obtigil fllio

eam ab

eo ante

nus
nit.

cst

Anfnso, cui ducalus paulo post Neapulitaetiam a patre coiitributus .

Pisanum Concilium scriptam, ut Puricellus ostendit, qiii et ait Bernardum eain inscripsisse suis
Mediolanensibus, quia Ecclesiaj iiujus ponlificatus

26.

Rogerius rex,
ageret

Alexander abbas

Iiistorice siice

finem impo

sicut refert Alexander, regni

arces invisens venit ad monasterium ejus,

iter

duin

eidem fuerat ante delatus. Quibiis gratiis a sancta Sede afiecti fuissent, ipsis in niemoriam revocat
:

Dominum

oraturus ad monasterium

Si voluistis , in^iuit

Bernardus,

licuisse

vobis

Sancti-Salvatoris Celesini divertitur . Sed juxta

quod iIHcilum,
sacri

nisi

pro magnaquidein necessitate,

Peregrinium in Castigat. ad Falconem Benevent.

pag. 180 et seq., ioco Celesini,

legendum

Telesini,

quia in pluribus nominihus T

mutatum
quod

reperitur

in C, qui error procedit ex eo

Normanni,

canones judicant, translationem episcopi scilicet in archiepiscopum (uempe Roboaldi episcopi Albensis qui ad Mediolanensem Ecclesiain translatus fuit cuin hac prserogativa, ut episcopatum AI-

inducta super majusculum C transversa

lineola, facile lectorem faliehant, qui

quadam

bensem conservaret) concessum

in editione

est .
legit,

Mabillonius
translalio-

ipsum ab T

Operuin
ait,

S.

Bernardi

ob consimiliimaui formam non distinguebant unde ipse etiam Alexander, cum esset abbas Telesini

7iem episcopii scilicet in archiepiscopatum, et in

breviori nota

Bernardum

intelli^ere

m<////oEcclesice

ccenobii, reimtatus est et dictus

abbas Celesi-

7iem dignitatis archiepiscopalis, quce

isti

nus . Alexander abbas ait, se honorifice a rege in monasterium suuin, Ecclesiamque vemente excefuisse, qui cum genibus positis ante altare orationem consummasset, ad capitulum ipsorum (nempe fratrum) pergens brevi lunc aiiocutione

ptum

ob schisma a Ponlifice' abrogata fuerat. Qua in re sequitur Horstium, qui tainen hallucinatus est. Licet enim Honorius Anselmum Mediolanensein
archiep. et Mediolanenses excommunicarit, Ecclesiaj tamen Mediolanensi metropolicam dignitateni,

abbatem omnesque

fratres

familiariter

excepit. Post haec filius ejus praefatus

ibidem Anfusus saiirex ipse, ut

qua a tot sa;culis exornata erat, non ahstulit neque erectio episcopatus Genuensis in archiepisco;

ctam eorumdem frateruitatem per manus ipsius

abbatis prDesente rege accepit,

quam

supra

memoratum
Non multo

est,

altera vice veniens, susce-

jierat .

post Alexander abbas Historiae

patum huic interpretationi favet. Mediolanensis quidem arcliiepiscopus, durante schismate, plures ex suffraganeis subditos non habuit, sed hoc personam archiepiscopi scliismatici, non vero suae Ecclesise

suni finem iinponit exhortatione

quadam
est,

ad Roge-

jura respiciebat.

rium regem,

iiideque

manilestum

eiim initio

29. In ea

non agitur de

restitutione drchiep.

anni Mcxxxvi iibros suos quatuor, quihus res ge-

Mediolanensis in priorem stattim.

Tenor Epi-

INNOCENTII
stolse

II

ANNUS

6.

CHRISTl 1135.'
illius in

515
territoriosuo a fundamen-

sandi Bernardi ostcndit in ea nonnisi de

bium de ordine
tis

Iranslatione Roboaldi ad arcliiepiscopalum Medio-

erigere. Qiia de re missi ab eo ad

camdem

ur-

lanensem sermonem esse. et liujiis temporis documenta demonstrant, suffrnganeos hujus Ecclesiae, excepto Genuensi ad arcliiepiscopalem digiiitatem evecto, sedente Anselmo, semper agnovisse
se Mediolanensis Ecclesia; sufiraganeosesse, qiiam-

bem

per aliquol dies moramfacientes in monasterio Sanctise

nonnulli ex

ejiis

nionachis, et ibidem
Cernentes autem
charitate,

Ambrosii

locaverunt.

quod

Mediolanenses, frigescente

a promissis

deficiebant, arripuerunt iter ad

vis

Innocentio
deposuisse,

II

adlisererent, et in

quantum

ejus

propria. Qiiod ut primatibus Mediolani in Brolitoexistentibusfactuia

sulTiaganci
tate

erant,

Anselmum

judicasse et digni-

innotuit [Broleli

nomine

intelligetur

parvum

se-

ut suo

loco visum.

Certe sacri
iu

ptum, aut locus muris clausus; Brolium vero vocabatur locus, ubi ad negotia tractanda conventus
fiebant,

canones

prol)it)ebant

quidem translationem

alium episco|'atum, sed iion restitutionem episcopatus extincti in priorcm statum. Verosimilc

unde natum verbum Venelum

Brolio, far

Brolio) hoc in suain infamiam veigerc dubilantes,

autem

est,

questos Mediolanenses de novi

arclii-

celerrime missis nuntiis, jiraedictos monachos, qui

Genuensis et episcopatus Bobiensis erectione, siculi de necessitate arcbiepiscopis Mediolanensibus imposita, ut pallium e summi Ponepiscopatus
tificis

jam Novariam versus advolarant revocavere iisdem Mediolanum reversis, certatim se iliisenixe
,

auxilium prKstituros spoponderunt, emeruntque

quasdani mapalia, qutcnostri vocantcassinas, quod tunc Navagianum appellabatur : ubi constructum
est

manibus

accipereiit.
:

Bernardus enim eos

his

verbis horlatur

Eu ad CDinplemenlum
honoris . Et infra:

palliuin

praesto est, plenitudo

Pleni-

monasterium

quod
liajc

Clarevallis

nuncupa-

iiitudo potestatis super universas oibis Ecclesias,

vere, etc. Acta sunt

singulari pra!iogativa Apostolica; Sedi donata est.

Potest,
si

Redemptionis nostrfo anno Mcxxxv. Puriccllus num. 383notat, in antiqua

utile judicaverit,

novos ordinare episco((|uod

patus, ubi hactenus

nou fuerunt

ratione

Bobii ab eo dictum), de episcopis creare arcliiepi-

scopos (ubi ad archiepiscopatum

spicit),

Potesta finibus terra;

personas Ecclesiasticas
pra!seiitiam,

Genuensem resubHmesquascumque evocare, et cogere ad suam

his, sed quoties

marmorea parieti insita eumdem annuin. perantiquo charactere notari, et subjungi fundationem factam esse, tempore S. Bernardi abbatis Clarfcvallis XI kal. Februarii. Abbates us(iiie ad
tabula

annum mcdlxxv
Etrusca; unita.

perpetui fuere, et tuiic abbatia

,

annualis seu triennaUs effecta

32. Epistola S.
data.

et Congregationi

non semel aul

expe:

dire videbit.

Ad

qua; verba Puricellusait

Ut

quid
clor,

ista
si

sapientissinms ac prudeutissimus hic do-

Roboaldum reluctantem Innocentius ad se nou evocaverat, et nominatim ad pallium ex ipsius

nianibus suscipiendum b
30.
?

20. Epistola divi Bernardi cxxix Januensibus data, et a Baronio recitata, neque ad hunc amium, neque ad annuni mcxxxii cui eam affixit Manricus in Annal. Cisterc. eoanno, c. 6,

Bernardi cxxix anno Mcxxxiu

num. 16 ad

Medlolanenses in graliam Innocentii II Verosimile etiam est, Bernardum a dirediere.

sed ad

annum

mcxxxiii, ut Mabillonius in iiiargine

notavit, pertinet.

lectis

suisMediolanensibus, qua) iietebatobtinuissc,

et

Longa dissidia Januenses et Pisanos turbabant, annoque mcxxx, quo lunocentius II

cuin in gratiam Innocentii lliedierint,

iisc dissensio, in cujus

postrema

iii

GaUiam

venit,

non

paccin,

sed inducias

iiiter

causam Baronius penetrare non potuit, pa;ne sopita fuerit. Quarc Innocentius II ii\!ud Lolharium imperatorem eorum patrociniuin suscepit. Et licet Landulphus Junior de paliio iiihil in litteras miserit, salis tameu indicat jirivilegia omnia Ecclesia; Mediolanensis abolita
fuisse.

illos constituit,

ut habet Auguslinus Juslinianus in suis Aunalibus, siajue iutelligendus est auctor

Vita>

Iiinocentii

II,

co anno a Baronio
illa;

num. 56
non
fuis-

laudalus. Sed cuin iuducite

sent,

servata)

ideni Pontifex

condilioiiibus,

anno mcxxxii, aliis propositis haruin geutium inter se discordan-

Quibuscalamitatibusadventus Lolharii imp. successit, qui Mediolanensibus quidem adversus

Creinonenses auxilio fuit, sed cujus exercitus, ut conjicere licet, agros eoruin vastavit et depopulatus est. 3i.

hum

conciliavit, usus opera sancti Bereo avidius a cunctis audiebatur, quo fervenUus animaruiii saluti incumbebat. Is anno

animos
(lui

nardi,

Mcxxxiii ad eos scripsil

Servate vos pacem fra-

tribus vestris Pisanis, fideiii doinino papa;, fideli-

Caravallis monasterinm prope Mediola-

num

fundalur.

Hoc anno celeberriinuni

sterium, Caravallis

monaappellatum, prope Mediolanum

Ilanc
ha:c

talem regi (nempe Lothario), vobis honorcm . aulem Epistolam co aniio scriptam priora
ejus verba

demonstrant

Quod adventus

fundatum, cujus menlio aiuid Landiilidium Juniorein, qiiodve discipuli a sancto Bcrnardo in sua
profeclione Mediolancnsi
relicti

noster ad vos anno i'iijjtekito non fuerit otiosus, Ecclesia paulo post in sua necessilatc probavit, a

inhabilarunt.

la,

qua

ct missi

fueramus

antiquo Ms. hujus monasterii apud Ughellum t. iv llalia; Sacra;, el Piiricellum citatum iiuin. 38i, de 60 legiliir Mediolanenses, cum vidissent beatum
:

Ejusdem Epistola clxxvi currenti anno scripta. Epistolam vero divi Bernardi clxxvi ad InHoce?ilitnnpapaniscv\\Aa]\],cl a Baronio num. 18
33.

Bernarduin, lum sermone

lum

signis

et verbo Dei potentem, coruscantem, ultro poUiciti suiit cocno-

rclatam, Manricus cl Mabillonius

senti

citali

cuni priescntcntia

anno etiam conncctunt,

ct

ha!c

;in

mNOCENTlI
quam

ir

ANNUS

6.

CHRISTI 1135.
,

mihi certa videtur. In ca enim,

ex persona

Deccmb. Dominico, incipiente nocte

loco excessit
teri
,

hominem

Alberonis Treverensis orcliiepiscopi scribit, suurn

excessit , inquit Ordericus lib. 13, pag. 901, sed

erga Innocentium, et Cilranionlanre Ecclesi?c studium et obedientiam declarat, aitque Nequa:

legenduni exuit. Idem habent ckscri|)tore5 nisi

et

quam
terrel,

nos Beneventi, non Capuoe, non ipsiusRomae

lib. 8,

Deosicjudicante, amissio

scientesEccIesiae

slatuni

non

arniis ajstiniari, scd meritis. Paucis

:

interpositis

Hoc quoque addo, dominum regem, Deo cum confortante, tervere et accingi ad

liberationem EccIesifB

et

parare

sibi

exercitum

mullum nimis. Anno

Beneventum
currenti
a Rogerio

aiitem superiori exeunte,

Siciliae

rege captum, et
II

Lotharhis inip. Innocenlii

ut ibi videbiinus,

precibus

motus, sese ad exi^editionem Ilalicam paravit, an-

quod Gemmeticensis ex eo quod mors ha?c conligit nocte inter kalendas Decembr. et IV nonas ejusdcm mensis interjecta, eam in hunc posteriorem diem differunt, quod non raro etiam ab historicis factum existimandum, cum inter se in alicujus morte referenda uno tantum die inter se discrepant, quod observare juvabit. Subdit Ordericus, cadaver regis Cadomum perductum fuisse, illicque servatum, donec post Nalale Domini, missis illuc nionachis, impositum navi et transveccap. 33,

Anglorum

quidam

alii

noque sequenti,
34.

eam
II,

suscepit.

Sictiti et

Epistola clxxvhi.

Epistola CLXXViii ad Innocentium

Denique a Bernardoin

tum
fice

est, atqiie

a successore regni, et episcopis ac

principibus terra; in Radingensi Basilica honori-

se[)uitum est .

persona Alberonis arcliiepiscopi Trevirensis exa-

qua queritur, perversos quosdam et Ecclesi;i3 perniciosos homines in exe(|uendis pravis consiliis alios interim pra;Pontificia auctoritate muniri sules, zelum Dei habentes, destitui et contemni, a Browero in Annal. Trevirensibus in an. mcxxxix, et a Mabillonio in ejus margine cum eo dilata. Verum ea serius quam prssenti non data ait Plorans plorat desolationem enim Bernardus suam apud Tullum Ecclesia S. Gengulfi nec est qui consoletur eam. Quisenim seopponat brachio
rata,
;
;
:

36. Stephan. comes Polonioe ei succedit. Paulo post ait Ordericus Stephanus Poloniensis comes, audita morte avunculi sui (filius enim erat
:

Adelas Henrici regis sine prole mascula demortui

sororis),

protinus transfretavil, a Guillclmo Can-

tuariensi

archiepiscopo
terrae

aliisque
,

pra3sulil)us

et

principihus
ascendit,
et

susce|)tus

regale

fastigium
rex,

XVIII

kal. Januaril coronalus

quartus de slirpe
loco

Normannorum
,

regnavit. Sed
kal.
1 Hist.

XVJII

kal. Jannarii

legendum VIII
est in

Jantiarii. Contra vero Malmesburiensis lib.

excelso, torrentis impetui, sumiiia; arbitrio

pote-

NovelU-c [)ag. 178, scribit

Coronatus

regem

statis? Insigiiis Ecclesia collegiata S. Gengulfl,

Angli;e Stephanus

undecimo kalendas

Januarii,

vulgo S. Jangoiil f a\)nd TuIUim, jain annis superioribus injiiste opprimebatur, ut liquet ex Epistola divi

Dominica vicesima secunda die post excessiim avunculi . Eumdem diem notant Gervasius Dorobernensis in

Bernardi

cxxxix ad Lotharium imp.

Chron.

et Mailrosensis

in Chronic.

scri[)ta.

Tandem

facta est concordia inler

Benri-

Matlhffius vero Parisiensis in

Chron. ubi Henrici

ciim TuIIensem episcopum el Fredericum comitem TuUensem, qnam InnocentiusII Epistula hoc anno

regismortem cum die prima Decembr. conjungit, ait eum regem consecratum vicesimo secundo
die
|)Ost

eidemHenricoinscripta, ettom. xConcil. pag. 1846

relata

mortem avunculi

sui ,

sed subdit

eum

coiifirmavit.

Ea

dala Pisis per

S.

manum

Alinerici

(legendum Aimerici)
idus Juiiii,

R. E. diac. card.
xiii,

et cancel., VII

Iiidict.

Incarnat.

Dom.

an. mcxxxvi. (Pisano,

ut tam

Indict. xiii

quam annus

PontiGcatusdemonslrant) Pontilicatus

domini Innocentii papfe Secundi anno vi . Ait Innocenliiis se pacein et concordiam, quse post multas guerras et labores, alque expensas , inter

coronatum in die sancti Stephani. Eumdem S.Stephani diem ejus coronationi atlribuit Hovedenus fiag. -481. At recte Huntiudoniensis lib. 7. ait Diadematus curiam suam tenuit ad Natale apud Londoniam , quod et Ricardus prior Hagustaldensis in Histor. de Gestis regis Slephani et bello Standardii etiam habet. Novus chronographus Saxo, qui sub ejus successore opus suum scripsit,
:

utrumque
S.

facla

est,

in prsesentia

Tituini

episc.

ait

RuQnre tunc Apostolicae Sedis legati, Alberonis Trevirensis archiep. et sutlraganeorum suorum
confirmare.
tudine,
lla ut

Willelmum Curbuil archiep. qui regem die Natalium . Denique Joannes monachus Majoris-Monasterii in agro
:

Acceri^erunt

consecravit illum in

de hospilalilate, seu de consue-

Turonensi,

qui

Ludovici

Junioris

Galliae

regis

quam

prtefatus

comes Fredericus

in prae-

tempore
in fire

vixit,

idem

testatur in Vita Gaufredi ducis

benda fratrum TuIIensis

Ecclesiae sibi usurpare

Normannorum

et comilis

Andegavorum

quae extat

contra juslitiani nitehalur, nihil sibi deinceps ex debilo audeat vindicare B. Ita litterae D. Bernardi
inutiles

et

non fuere. 33. Moritur Benricusrex Angl. Adnum. 20 seq. Henricus rex Anglorum, dum hoc anno in

et

0[)erum Gregorii Turonensis. Auctor anonymus 37. Concil. Londoniense. coaevus de Gestis Stephani regis Anglortim, a

Duchesnio post Historiam Orderici

editiis,

diem

ejus coronationis non notavit, sed Concilinm Lon-

Norniannia

esset,

post confessionem, absolutioacce[>it,

nem
que

et

poenitentiam a sacerdotibus

olei-

sacri unctione delinitus, et sancta Eucharislia

doniense sequentis anni inilio celebratum, quod tom. xConcilioruin praetermissuin fuit, hoc inodo narrat pag. 932 Omnibus suinmatibus regni fide
:

refectus,

Deo

se

commendavit

sicque

kalend.

et

jurejurando

cum

rege constrictis, edicto per An-

IXNOCEXTII

II

ANXUS

6,

CHRISTl 1135.

517

gliam promulgato, siimmos Ecclesiariim duclores

tilatum ex Malmesburiensi citato refert, exhibet

cum

primis populiad Conciliam Londonias consci-

cum nominibus
donii, sed
a

|)iaeIalorum

vit. IUis

(|uoque quasi

in

unam SLntinam

illuc

Concilio inteifuere, et illud

multorum qui eidem emissum non Lonsc.

confluenlibus, Ecclesiarumque columnis sedendi

apud Oxenfurt anno

ab Incarn,

ordine dispositis, vulgo etiam confuse et permixlim, ut solet, ubique se ingerente, plura regno etEcclesise

Dom. Mcxxxvi, sed regni mei priino , iiiquil rex. Antequam regis juramentum Ricardus describat,
His et aliis modis in regno Anglia; confirmatus, episcopos et proceres sui regni regali edicto in unum convenire pra;cepit cuin (luibus hoc generale Concilium celebravit. Ego Stepbanus, Dei

profutura fuerunt,, et utiliter ostensa, et salu-

ait

britcr pertractala.
lius

De Ecclesia3 siquidem statu mecomponendo,deejusdein libertatemulliplicius

restauranda, splendide

nonnuUa

in ipsa regis prse-

sentia pcrorarunt, asserentes in regis Henrici pra;-

gratia, assensu cleri et populi in

electus,
et

cipue temjioribus Ecclesiam vacillasse, ancillam fuisse dcjectam et conculcatam, pluriniique dedecoris injuriis afTectani. Pasloreselenim ejus, spiri-

regem Aiigli<B Willelmo Cantuariensi arcbiep. et

tuales scilicet divini Verbi expensores, qui Dei mensae conjunctins assistebant, placilis et legibus

implicare,

cujuslibet angariis violenta

exactione

degravare, munuscula annuaria vice tributi ab eis

exigere, ostiumEccIesiaiSimonis frequentius
Petri clave claudere vel' aperire.
ptavit cotijugii

ab Innocentio S. Romana; Sedis Pontifice confirmatus, etc. Cum vero Innocentius II Pisis, urbe non paruiii ab Anglia dissita, inoram ageret, et prailati convocandi fuerint, Concilium istud nonnisi inilio sequentisanni, apud Londonium congregati iioluit, etali(|Uot post
Oxonii a rege jiiramentum illud obtineri. Quare Radulphus de Dicelo pag. 50G, sub anno ucxsxvi recle scripsit Stephanus rex in Paschahbus apud Westmonasterium Concilium congredies
:

S. R. E. legato consecratus, et

quam
acce-

Quod Deus

bonum

perfacili

occasione dissolita

vereadulterinalenocinia, sicutipse committere,

et in aliis tolerare, terras

Ecclesiarum pasloribus

gavit, fldelitates exegit,

regis Henrici tbesauris in

defunctis in proprios usus redigere, altarium non-

nullo [lepercit, in

nunquam
manus

oblationes in

contradere, vel recoinpensa

prapositorum laicorum sibi mercede,

largitione nimis efl^usus . Addit Radulpluis in eo Concilio Anselnnim

munerum

quibusjure cedebant, injusle concedere. Si quis autem ex adverso ascendens se muruin pro domo
Israel vellet objicere, nefandisque

hujusmodicomillius

abbatem Sancti-Edmundi a quibusdam canoiiicis electum fuisse episcopum Londoniensem, jirajter consensuni Willelmi decani Londoiiiensis, et tam Concilium qiiam regem id aegre tulisse. Tum

mentis Ecclesiasticorigoreoccurrere, leirore

lida a se suisque coin ministris tribulari,

anno

.mcxxxviii ait,

Anselmuin ab Innocentio H ad

prolinus repressus injuriis impeli, insecutione va-

suam abbaliam

nec ante

abire jussum. Eral Anselmiis nepos S. Anselmi archicp. Cantuariensis, ut prodit Du-

in postulatione qualibet vel

querimonia exaudiri,
se praisumptionis

quain

manu

ejus inuncla

reum

in publico proclamaret.

Super 38. Celebralum initio anni sequentis. hac igitur inverecunda Ecclesiac depressione, alteraque, ut verius dicam, Pbaraonis grassalione, in

nelmensis ad annum mcxxiii. De ejus legatione Aiiglica suo loco eginius. Porro Ricardus veM^ juramentum Concilium perperam a|i|iellat; cuin
illud, eo celebrato,
circiler milliaribus a

apud Oxonium quinquaginta Londonio dislans, arege pra3-

stituin fuerit.

Baronius
esse.

num.

21

ail,

juramentum
kal. Januarii

facie

regis

veLcmenter conquesti eamjuris compotem

obnixe

eum

illud

tempore coronalionis

facta;

A7

imploraverunt, quatenus sua; Ecclesiam

redderet, sui
instituta legibus so^cularium

libertali

a rcge

emissum
II

elficeret, illius

mm Stephanusm
ab Innocenlio

Verum manifesto errore; eo dicat electionem suam jain

fuisse.

pra;poni, illius

de-

confirmalam

Neque MalBaronius

creta nulla ratione pr;evalentc pateretur remitti.

mesburiensis, ex quo jurameiitum

accepit, lioc affirmat, sed

illiid

His autem rex palieiiter auditis, qua;cumque postularant gratnito eis indulgens, Ecclesitc libertatem

tantum regem A7 kal.

fixam

el

inviolabilem esse,

illius

statuta rata et

Januarii coronatum, qui rectius dixissel, elechonemejus eo die factam, coroiiationem vero dieNativitalis Christi.

fessionis essent vel ordinis,

inconcussa, eju^que ministros, cujuscumque proomni rcvcrentia hono-

40. Innuccntius II electionem

randos esse pra^cepit, fccisselque prceceptioni suu!

satis,

rjratam habet.
transmissas,
in

Ricardus citatus pag. 313,

II

Stephani regis
recitat

nisi

et conciliatores

perversi,

qui

bonuin

litteras lunocentii

quandoque pcrvertunt animum, et ipsa indigentia; necessitas, quainullain legem vel ralioncm admittit,

ad Ste[)hanum Angli;c regem quibus euin Apostolica auctorilate

regno

Aiiglia;

confirmavit

, ut i[ise ait, et post

ad ha:c infringenda, sicut in consequentibus

cas loquitur de Concilio, etregis

fert,

juramentum
II

re-

declarabimus,
tali

eum

impulissent. Et

istis

quidem
el

quia utrumque pra;cessit

In
ea Innocentius ait
:

Iiiiiocentii

Ejii-

modo

peioratis, in

una omiiium pace

con-

stola.

I[)so

sublato de

cordia Concilium est solutuin o. 39. Slephanus rex jurat in eo decreta sese

servaturum.
Uist.

Ricardus prior Ilaguslaldensis

iii

de Gestis rcgis Slepbani pag. 314, jurainenlum a Stephano rege faclum, quod Baronius mu-

medio (nempa Hunrico rege) piout accepimus, turbala est rcligio in regno Angli;e, et nullum mandatuin f)acis seu justilia; in adjutorio regali vigcbat, atque atrocitatem tantorum scelerum comitabalur impunitas. Nc aulem diulius grassando

518
iti

IXNOCENTII
tleliaccliari

II

ANNUS

6.
in

CHRISTI 1135."
regni
Navarrici

popiilnm Dei

posset dira feralitas,

Inveslig.

pag.

C5I

recitata,

inclinata est ad preces religiosorum viroriim divinae miseratio pietatis,

et tnnfis
flagitiis

polenter

Alphonsus se concedere in mense Maio ^Era mci.xxui, quando fecit pleito (id est, litem
testalur

quam

venerabiiinm fratrum nostrorum arcliiepiscoporum, episcoporum earumoccurrens,

quemadmodnm
et

diremit peritiorum aibilrio,

et

verosimile

esl)

ia

Nagera
42.

cum

rege D. Garsia .

dem regionum,
Francorum

amatornm
et illustris

S.

R. E., gloriosi

Alphonsus

regis,

viri

comilis Tlieo-

imperator.
fuit, et

Alphonsus

VII Castella; rex coronatur lioc anno Legione irnpe-

baldi (Stephani regis fratris) scripta testantur, et

communi volo et unanimi assensu tam procerum, quam etiam populi, te in regem eligore, et a praeindustrinm virorum
nol)is indicavit assertio,

mngna solemnilate coronatns more imperatorum Oicidentalium unctusa Raimundo archiepiscopo Toletano. Quaj in ea corator Ilispaniarum

ronatione singulariter contigere distincte

perse-

sulibus regni consecrari providit. Nos cognoscentes vota tanlorum virorum in personam luam, pvx-

quitnr Sandovalius

fol.

156

et seq.

jnxta antiquam

eunte divina gralia, convenisse, pro spe etiam certa et B. Petro in ipsa consecrationis tuae die obedien-

Hisloriam Toletanam, in qua dicitnr, eam peractam IV non. Ju7iii, in clie sancti Spiritus JHra
,

tiam

et

regis prosapia prope posito

reverentiam promisisse, et qnia de praefati gradu originem traxisse

,

dinosceris

quod de

te

faclum

est

gralum baben-

Qnod esse non potest, inquit Sandovalius, qnia hoc anno littera Dominicalis erat F, et Pentecoste in diem xxvi Maii cadebat. Vidi in abbatia Arlancae Privilegiutn authenticum, in quo
MCLxxiii
:

tes, te in si^ecialem B. Petri et S. R. E. fllium affe-

imi^erator et imperatrix Bereugera confirmant dofactas yEra VII kalendas Junii, die Pentecostes, quo rex supradictus Legiofie coronam sumpsit . Indeque Sandovalius iiifert, Historiam Toletanam hac

ctione paterna reciiiimus. Liltenc sunt sine die

et

nationes a pnEcedentibus regibus

mcLxxiii,

mense
il.

et praitermissEe fuere in

ultima Conci-

liorum edilione.

Pax

inter Eispan. reges covstituta.

In

Hispania ante festa I^aschalia jdures pra;sules ac

in parte

mendosam

esse.

Verum

hic error librariis

magnales ad reges in concordiam adducendos industriam suam interposuere. Garsias Ramires

Navarrae rex, pace cuni Alplionso VII CastelUe rege
facta, se ejus

adscribendus, non vero archiepiscopo, qui tam

brarios

beneficiarium dixit, eiqueqnas expucessit.

diem Pentecostes quam ^Eram recte notavit. Liquandoque K pro N et vice versa scripsisse, varia exempla oslendunt. Porro ex Historia illa

gnaverat urbes
tradunt

Plures recenles

Iiistorici

Toletana refelluntur, qni scripsere

leti

Alphonsum To-

Raminim monacbum Aragonife regem pacem cum eodem Alphonso regeiniisse, huncque
urbes cilra
quae in Aragonia, uti Ca;saraugustam, aliasque Ebrum 11. sitas occnpaverat, ei restise

imperatorem. Civitas Legionensis nrbs primaria fuit post Hispaniam amissam, et reges Christiani in ea sedem locarunt, indeque

coronalum

fuisse

ea civitas regia dicta.

tuisse ea conditione ut

supremum dominum

tamen fol. 152, hoc in dubium revocal, qnod nullum Instrumentum legerit, in quo Ramirits Alplionsi imperatoris vassallus
agnosceret. Sandovalins
dicatur, ut in variis de Navarrai rege et Barcino-

Prostridie

43.

CouQregat conventum

episc. et

procerum.

coionalionis, ut in eadein Historia

Toletana habetur, Alphonsi imperatoris jussucongregatus conventiis procerum et episcopornm, in eoque inter alia statutum ut quaecnmque a nobi,

nensi comite legilnr.

Verum quidem
in

est superesse

libus,

aliisque

monasteriis

et
;

Ecclesiis

erepta

quibus Alphonsus dicitur sed acciCaesaraugustae et in Aragonia regnare dere potuit , subdit Sandovalius, ut Barcino-

quiedam Privilegia

fuissent,

eisdem resliluerentur

loca

omnia duran-

tibus bellis depoi>ulata incolis iteruin frequeiifa-

nensis comes

ei

tantum subjectus

fuerit ratione

rentur; judicibus mandalum, ut rebus fidei invigilaient, et violentias, abusus, superstitiones el

impedirent. Denique imperator ut a Deo illuminalus, voliiit in reformatione regni imitari D. Alphonsuin V, et D. Fernandum Magnum, el D. Alphonsuin VI, qui regua sine legibus, sine rege et sine Deo inveiiientes, ea reformarunt, sansortilegia
cte et Catholice justitiam in

principatus Aragonensis,

qnem

acquisivit matri-

monio cum Petronitla, Ramiri regis unica filia et haerede, contracto. Hanc prfesulis doctissimi conjecluram confirinant Chartic in Catalaunia tam a Raimundo comile quam a prasuliLus et magnatibussubscriptae, in quibus regum Francorum anni non memorantur ex eo enim inlelligitur, illos se eorum feudatariosamplius non dixisse, licet a tre;

diebus suis servantes,

cenlis

annis,

a Ludovico

neinpe Pio et Carolo

Mandavit praefeclo aut alcaidi Toletano, omnibusque qui limitibus Maurorum praeerant ut eis semper bellum facerent, in eorum regiones excur,

Francornm nun^juam contentioDenique verum non est Alphonsum regem Ca;saraugustam Ramiro regi restituisse cum hanc urbem Garsiffi RamiroNavarraeregiejus beneficiario effecto tradiderit, qua urbejam hoc ipso anno Garsias potiebatur. Porro Garsiam Ramirem hoc anno cum Alphonso Castells rege pacem constituisse , demonstrat Charta a Moreto
Calvo, jus illud

rentes, et

quopcumque possent capientes, omnique

rei

sum

fuisset.

dihgentia liuic

incumberenl. Sanctis his pluriet

et

busqueraliis legibus decretis solutus estconvenlus.

Hui coronationi interfuere oinnes principes magnates Hisiianiae Gasconiae ac Occitaniae,

,

inter alios rex Navarrie, comites Barcinonensis et

Tolosanus,
44.

etc.

Imperator Hispanice communi cousensu

INXOCENTII
agnitus. His
cipes,

II

ANNUS

7.

CIIRISTI

113G.

519

addit Sandovalius externos prinPonlificein

titulum impcraloris ab Alplionso suniplum assensu suo comprobasse. Hinc PetrusVenerabilis Epist. viit ad
ipsunic|ue

Romanum

rcmonia sedisse a latere throni Alphonsi, et in sumpluoso convivio episcopis el proceribus tunc exbibito, recjcm Namrrce manducasse solum cum
imperatore Alphonso, taiK|uam

primum

cjus vas-

Innocentium H data, de hoc rege verba faciens ait Imperator Hispaniae magnus Cbrisliani nominis princeps , et divus BernardHs Epistolam
: ,

salium. Neque AragonicE rex, neque Portugalliae

princeps iiuic inlerfuere, quia ab Alpbonso aversi
erant, et verosimiie est, eos

ccci scribit Sancice sorori iviperatoris IlispanicB.

niinium, neque
voluisse.

neque suprcmum donovum Alphonsi titulum agnoscere

Denique Sandovalius ex

illa

Hisloria Toletana eruit,

Garsiam Navairae regein

in

bujus coronationis ce-

IN.NOCENTII

II

ANNUS

7.

CHRISTI

11 30.

1.

Casiinensi per

Quanta Rngerius mala intulerit monasterio Guarinum cancellarium. Mille-

Cassinense diacono qui adcrat

in

Appendice ad
narrante
'
:

Leonem Osliensem rem geslam

2.

ita

simus centesimus trigesimus sextus agilur Redemptoris annus, Indictione decima quarta, quo
imperator cum in Italiam descendisset, occupationibus Longobardia; delinetur, quominus conci-

Inler

bac regis cancellarius,

Guarinus

nomine, (Canzolino) qui tum Capua; prfeeral, mandat, abbalem, uh ad se advocul, utique capiat venienlem. Erat lunc abbas Cassinensis, nomine
Senioretus. ALtias ire illuc
noluit.

adventu se confcrret pugnaturus adversus Rogerium, qui Apuliam alque Cauipaniain totam quamvis assiduis excepta Neapuli occuiiaveral
tato
,

Cancellarius

jam exploratis insidiis commotus mandat denuo

pergenti feslinns occurrat,

abbati, ut sibi

Capuam

legalionibus Innocentii papa;, et principis Capua',

et

ut

una de

regiii ncgotiis tractetur.

aliorum niirum

in

modum

urgcrctur.'

Quod

gravi

morbo laborans
Nativitatem

distulit;

Abbas tunc duos tamen fratres

tamen nonnisi anno sequenti praestandi habuit facultalem. Hlcc omnia pluribus Chronicon Buneventanuni simul
rius rex Sicili.T
et

ante

constiluto direxit,
ille

Domini cancellario Beneventi morbi aperiens causam. Tunc

Cassinense. Reliqucrat Rogequi, licet

Guarinum cancellarium,
Isti

imperat, ut jiost peractam feslivilalem ad se Ca|iuam pergat, alioquin ipse ad illum iret. In

confoederatis ejus, negotiuni facessivit inonacliis

enim haud ex prudenlia qua; ex Deo est, sed (|ua3 de terra ', in graliain ejusdem Rogerii secuti fuerant una cum ipso in schismale partes Anacleti pseudopontificis, quod ita bene consultum putarent rebus monasterii Cassinalis,
Cassinensibus.

antem S. Joannis Evangelista} ruversi fratres, quid itiuere toto didiceranl, pandunt: abbatem si eo iiergat capieiuium. Abbas morbum itidem
feslo
,

siiiuilat.

Canccllarius assunipto secum novo electo

venit.

Capuano, Cassinum (ut disposuerat)

neiisis

Aqui-

longe

lateque

per diversas

provincias

Rogerio

interea electus diaboli stimulis incitalus, cancellario mandat, Cassinensem abbatem ad im-

subditas constitutis. Sed Rogerius niore tyranno-

peratorem Innocentiumque suscipiendos se praeliarare:ejus rei

ut [lericuliiin facial, Cassinense

rum
rem

qui confoederaUs bene utuntur quousque suam agunt, inde vero ut soli regnent, eos de
,
:

medio tollunt ad occupandum jurique suo subjiciendum nionasterium Cassinenseadjccitanimum.

At ne
fici

ab eo monasterium pelat. Videal qua; mandat, vera csse non dubilet. Tabellarius abbali omnia
pandit, Epistolam tradit.
esse

Abbas ea resignata, vera

tyrannice facere viderctur, se absente (quod tyrannorum esl) per ininislruin suum perid

qua;

ille

dixerat reperit. Cancellario itaque

ajiud S.

Germanum

electus Auuinensis occurrit.

dolose curavil. Quid igitur ejus cancellarius Guarinus Capua; residehs egerit, audi ex Pelro

Abbati
illos

mandanf, oinni inora postposita, uti ad ob regni negotia simul tractanda descendat.
1.

'

Uaruc.

111

'

Pct. Diac. Clir. Cas3.

iv. c.

H9.

520

INNOCEN^TII

II

ANNUS

7.

CHRISTl

^i%.

IUe morbi caiisam iterum allogat. Missis tamen senioribus monasterii Aqninonsis elccti falsis,

Lofharium cum papa venturum. Explorare in hoc velle fidem ad rcgem consfantiami|ue monacho-

siniam calnmniam juste redarguit

et confntavit.

rum. Ad

Cum

id eieclus

negaret, ostendnnt E|)islolam, pate-

haec abbas, jiaratos se esse oninia subire pro rcge pericula], monasferium adversus regis
fueri.

faciunt

indices.

Confusus

ilie

quid ad haec re-

adversarios

Cum

cancellarius

inquireret

sponderet, ignorabat.
3.

commoto
liiielibns
tes,

felle,

quoillud pacfocontraimperaforem
,

Coeperunt his omissis, remissa simulate

defensnri essent

audivit torliores ex monasterii

et uisi sulficerent, regios

Cassinenses blande alioqui, nihil ex his qu;c sibi dicta fuerant credere^ idque sacraniento firira,

vocandos,

mili-

sicque regem nulla Cassinensis

monasterii
it

mare, Cassinensiuni fidem regi sibique jampridem exploratam esse. Sed paulo post quid animi habuermt pandunt, dum apjireliensum tabellaiium suppliciis gravibus excrucialum, privant luminibiis. Electus Aquinensis metu perterritus et civium niinas exjiavescens, deducente se Canzo,

causa incommoda esse passurnm. Exclam

:

indi-

gnans cancellarius En quibus defensoribus putat se Cassinensis abbas imperalori obsistere infidis,
:

perjuris, et qui nun^iuain B. Benedicto servavere

fidem

abbates expnlerunt

lino,

Aquinum
,

redil. Die altera, in ipsis Epiphania;

Nicolaum coenobium confra jus onine cepernnt, qui castrum Janulae

,

qiii

Brunonem, Oderisium
,

et

qui

Cissinense

Vigiliis

ascendenles ad monaslerium, post salutaverbis

destruxerunt
et

contradicentesque monachos ante

et laicos

tioneni

plurimis ullro

citroque habitis,
solo

B. Benedicti alfare percusserunf. His dicfis, ccepit

remotis arbitris, coeperunt

nionasterii deditione agere
,

cum

abbate de
ipsuni,

abbatem conviciis urgere, monachos

ac

sibique in [irEesentia-

injuriis

probris afficere, fallaces perfidosque

rnm tradi, inaudita temeritate cum quibus vellet cx fralribus,

;

deposcere

appellare.
u.

sublato monasterii

Tacentibus oninibus, discessit fandem

thesauro, cunctaque suiiellectili,ad arceui Bantram

migrare jubebant reliquos fralres per cellas monasterii huc illucque pergere quatuor sacerdotibus cuni qualuor monachis qui ad patris Benedicti corpus oflicia sacra peragerent, illic remanentibus asserenfes se monaslerio, regnoque consulere qui|)pe (ore ut imperator et Pontifex comiierlo ex fama tliesauro monasterii, et ipsum spolient, et regnum ea commoditate depellant. Sed licta ista
; :

sibique responderent.

mandans ut ipsi deliberarent Eo recedente omnes in unum majores cum abbate conveninnt, causam
iratus ac tumidus,
,

se conferunt, trahunfque longa suspiria. Ignorabant pa?ne quid mallent, vivere an mori, afque inter angustias dicebant Si monasterium

inter

laicis

damus, incurrimus anirnaj cor|iorisque dissi non damus crimen non effngimus manus
;

illoriim.

Sed melins

est

nobis incidere in

manus

erant, lalsa utque lucata.

ruin scilicet), inter claque diripere machinabantur.

4.

Namque illuni (Ihesaueumdem coniprehendere, cuu-

hominum, quam
nostri
,

derelinquere legem Domini Dei

Accepta tam injusla nefariaque jussione,

abbas id se absque fratrum consensu facere posse abnegat. Tum regressus abbas seniores monasterii
convocat, verba cancellarii aperit
:

et videre mala genfis nosfrae et Sanctoruni'B.Hic recordari oportuit nialornm horuni omnium causam prtecipuam, ut filios Jacob ', niniirum ha^c eos merito pati, quod peccassent in Innocentium legitimum Romanaj Ecclesiaj Pon-

quid cuique
ratione, nullo

tificem

videalur interrogat.

Onmium una
omnino

quem

in

Rogerii gratiam abjecissent

sententia fuil,

recepissenfque

ejus

amore Anacletum

pseudo-

Cassineuse coenobium uulla

jiacto

pontificem, cnjus graliam inferea per Lotharium

tradendum. Mori se nialle, quam Cassinense nionasteruun in jus potestateinque laicoruni venire
jiermitterent
;

auctor

imperatorem consequi posse sperarenf. Pergit vero Quae dum ad caiterorum quoque perve:

extreina paratosesse expeiiri iiotius-

nissent notitiam

contrilum est cor illorum

et

quam

caput nionasticee religionis adeo miserabili

ultra

extemplo confenebrali sunt

omnium

oeuIi.Et vere

conditioni

subditum cernere. Id enini

si

duraret incolume, facile salutem niembra sperarent; sin vero id periret,

peritura.

omnia siniul membra Hac deliberatione facla, indncto rursus

])ro

tunc dies festi in luctum conversi sunf, et cantica in lamenlationem. Haec tandem omnium sententia fuit, iste consensus, vitam potius fundendam esse,

quam monasterium

cancellario cuni Canzolino, abbas nihil ea de re

definiri

posse asseruit,
petiit,

rei novilate et

magiii-

tudine inducias

Congregationis fratres couvenuent, sicque simul quid facto opus esset, deliberarent. Cancellarius amaritudinis felle commotus, nullam se deliberationi
ipsius

dum omnes

laicis dandum. Placuit autem omnibus fratres ad cancellarium mitti, induciasque posfulare precibus, donec de tanto negotio consulfaturi conveniant. Animadversum est a fra-

tribus

cancellarium accessisse ad dorraitorium,

altitudiuemque parietis parare idoneas posset.

6.

mensum

esse

ut scalas

moram,
dicerent.

nullas inducias dare, sed ex regis parte,

Eo efiam tempore,

dum

frater

quidam,

ut quid statuissent responderent,

jussionis regi causam.
edicit
:

imperatorique

Tuni abbas percontari pergit hujusce llle prolinus simulatam causam se os esse et linguam regis, illum
,

Joannes nomine, naturte debitum solveret, ac sine niofu et voce jamdiu jacuisset, subito in se reversus , vidisse se retulit Benedictum patrem cum

per

se loqui

et

sua jura dispouere. Scire se

INXOCEXTII

II

ANNUS
,

7.

CIIRISTI II 30.
esse

monachorum mullitudine
Rogeriumqiie

in

Ecclesia stanlem

pariter

schismaticos

sed illos tantum, qui

;

regem

Ecclesiam

ingredientem

certo sciunt

suum

errare praisulem

caeteros au-

onmemque
portantem
pervenisset,
:

Ecclesiae Cassinensis
et

thesaurum adsfacto,
:

cum

ad gradus majoris Ecclesise

illos

monacbos

impetu

illuni

necasse. Ista
tisque duni
tura.

cum dixisset, adjecit vera esse Sciemox ex hac luce migravero, esse venilie

Hajc

pcrspicinius.

tunc Nos omnia jam evenisse Omnis enim ferme thesaurus Ecclesiaj
:

Rogerii factione sublatus

Vigilia Epiphaniae
'.

est.

Facta sunt

ista

in

tem nou peccare, qui persuasibilibus rationibus putant ipsum recta incedere via, else verumsequi pastorem nec tanta inest ipsis doclriua, vel adeo explorata rerum gestarum cognitio, nec facuHas cxquirendi, cujus potiora sint jura, hosque suo ipsorum hona conscientia reddi crimine liberos. Sicut et tunc evenisse putamus, nimirum quod etsi abbas et ex praefectis aliquis apud Deum et
:

Post ha?c staluit abbas duode-

ejus Ecclesias rei fuerinl patrati sceleris, simpli-

cim ex senioribus monacliis, qui nudis pedibus ad cancellarium pergerent, qui apud S. Germanura cum electo Capuano morabatur, inducias ad consultandum de tanto negotio poscerenl, ut respondere illi maturius possent. Illo autem abennte, oinnis Congregatio usque ad monasterii januam cum gemitu et luctu subsecuta est. Fratribus aulem
in Ecclesiam
fusae

tamen his subditi hona fide et conscientia pura cuncta gerentes, divinis tantum rebus vacantes, omnis curiositatis cxpertes, nullo modo (ut canones docent) rei fuerinttanlicriminis quorum
ciores
:

nnmerum haud exiguum fuisse mus existimare. Sed pergamus ad

:

jure

possu-

redeunlibus, quanttc
quis
possit ?

illic

lacrymae

finem usque inchoatam semel historiam de rebus gestis per cancellarium recenscre
8.

sint

referre
,

Omnes quippe

Cancellarius com])erto quod fratres

cum

proslrati

humi

tundentes in pavimenlo capita,

brachio B. Mauri per sanctorum Ecclesias pergentes

,

misericordiam Domini cum luclu cordisque gemitibus implorabant, ut locum istuni respicere ac tueri dignaretur. Inde ad patrem Benedictum conversi, quasi

omnipotentis Dei clementiam exorarent,

proesentem cernerent, dicebant

Eial

multum contra monachos fremens niinari coepit, incisurum sc illis et nares et labrum vestesque medias usque ad nates. Sicque
elatns superbia,
'
,

pater honestissime alque sanctissime, tu prajsen-

alter Rabsaces, sive

tiorem te discipulis fore post

carnis excessum,

quam

si

\iveres, pollicitus es. Adesto igitur nobis

Deum quam in
in

et

blasphemiae verba sauclos ejus vomeiis, cassam fore spem,

",

Nicanor

(per Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum te

rcbat

adjuramus) protege alumuos tuos, ab omni adversitate defende.

7. a Post h;ec

et

locum istum
ligno et

Mauro habebant, asseperniciemque illis potiusquam salutem allaturam. Post haec vehementi indignatione conbeatis Benediclo et
,

sumplo Crucis

vivificrc

fessoris

brachio S. Evangelista; Matthaii, sanclique conChrisli Mauri , fratres litanias agere pcr
monasterii Ecclesias cceperunt. Cunique in Ecclesia B. Martini vola

litteras omnibus per Campaniam, Samnium, Apuliam, Lucaniam, atqiie Calabriam scriut ad capiendum Cassinense psit mandans

citatus,

monasteriuni quamprimum variis iustructi ieliset machinis pergerent. Et inferius dc nisibus Cancellarii
'
:

Domino

persolvcrent supplica-

Omnes,

inquil,

dehinc

cellte

monasterii

tionis, et laudis fiuitis suffragiis, egressi

ad Eccle,

per Apuliam, Campaniam, Picenum,

Samnium,

siam

S.

protomartyris Stephani diverterent

et

dum
bus

ad aperiendas Basihcaj januas unus ex

prajcessisset, invenit

fratri-

Lucaniani atque Calabriam captre, eta nostrojure subduct;c sunt . Ecce quomodo pondus et sta-

eas clavibus obseratas.

Frater enini qui

crat ex

eamdem

tenebat Ecclesiam, unus

icrant.

duodecim, qui ad cancellarium

clausas,

Rc-

sunt\ Qui eiiim ne isla perdedefensorem horuin haberent tyrannum Siculum, delegerunt poUus ab Ecclesia Catholica
tera judicia Doinini

renl, scd

versus qui
Ecclesia;
Aiii

pracesserat frater, denuntiat januas

diviJi, el inhierere schismatico |)apa; factum, est

primosquc redire admonebat.

currentes, januas clausas re-

ulciscenle numine, ul ab

eodem Rogerio

talia tan-

rursus atque
,

alii

taque passi
ipsis)

sint

(siquidem abstulit ipse

ista

omnia

pererunt
trcs,

fratribus(|ue

renuntiare

studuerunt.
fra-

sed et ab eo privandi insuper monaslerio

Frater autcm, qui crucem bajulabat, horlatus

Cassinensi, in tot ac tanlas angustias ((|uas audisU)

conjecti fiierinl.
9.

ad januas contundit Ecclesia;; mox^jue

fratres,

tactis

leviter seris, divinitus apertaj sunt. Recreoti aU-

Infanstus cjusdem Giiarini ohilm.

quantiilum

Deo gratias egerimt; ihique

Dcus

licct offensus

At liorum ducibiis, prudenliaqua;

cum

oinni devotione et contritione cordis, peractis

sutfragiis,

litania;

ad palris Beuedicli Ecclesiani

revcrsi sunt, sicciue ipsius diei

missam cum ge:

de terra est rem agentibus,atlendens ])reces humilium ac innocentium monachorum, ct provocatus suiierbia novi Sennacherib, in ejus ultionem exsurgeiis,

milu

et luclu iieregerunt .

At dicet aliquis
Ecclesi;e ?

Si
illo

])ercussit

euin morte,

el

periietiiis

inferni

schismatici
aiicrta;

erant

hi

quomodo miraculo

ciuciatibus condemnavit.
voliiit

Quod severuin jiidicium

sunt

cis S|iontanea3 fores

Dicam

breviler,

non simul ac abbas

est,

vel episcopus aliquis

audi

primum

haud dubiis signis fieri manilestum. Sed de morle notarii ipsius, indc sua

schismaticus

necesse est

omnes

sibi

subditos
'

4,

Rcg. xviil.

'

Pct. Diac. Chr. Cas.

1.

iv, c. ini.

1.

IV, c. 102, in lin.

2 i.
'

Macch.

vii.

Pet.

Diac. Chr. Cass.

Prov. xvi.

Bahon.

Toiiijs XVIII.

66

522

INNCCENTIl

II

ANNUS

7.

CHRISTl 1136.

a Abbas vero, cxplorato cancellarii consilio de se penlendo et capiendo inonaslerio, legatis ad Landulphum (erat hic conies Aquinas) imperatoris missis rogat, ut monaslcrium tueatur. Noclu hsec omnia peracta sunt, factisque utraque ex parle

cogitaret. Scd quid excogitat fatua lunnana prudentia? Quod sciret iu se infensum esse Innocen-

juramentis, die
teni inducti
in

tertia

post Epiphanisc solemnilamilites,

qucm hactenus despexisset, eumdemquc pollentcm viribus imperaloriis fore cxperturum ultorcm, adeo ut si etiam Rogerii manus cffugeret, non tamen vitare posset, quem tamdiu
tium papam
,

monasterium Pandulplii

rcfractaria obstinatione provocaverat

munitionesque illis tradita; sunt. Postmodum Landulphus adveuiens, abbati ac fratribus constantiani

centium papam
tatus
efficere
,

illud astuta nequitia est

ut Lotharium

ipsum Innomediimperatorem sibi

pro-

agens,

inimicis

niaximum

injecit

metum.

suisque redderet benignum,

et constitueret

Cancellarius

enim cognilo Landulphi adventu

tectorem

eumdeni vero adversus lunocentiuni

Aquinum
Minianum

deserens, Lirimque fluvium transiens

perrexit, ibique

morbo acerrimo vexaRogerii scriberet

Pontificem in sua ipsorum causa Cassineiisium concitaret, quo ea quae essent juris iniperii vendicaret.

tus, notario jussit, ut per

omne

Sicquc legationem ad ipsum decerneret

regnum, ut ad capicndum monasterium cuncti conveninnt. Quod ille dum impleresatageret,subita

morte defungitur
tanti

qua

significaret, Cassinense

ccenobium

esse

ca-

meree imperii, ad eamque ejus spectare dcfensio-

. Hsec de
:

morte

notarii,

ac de

nem

cancellarii sic inferius

Cancellarius vero, qui

inde contra Rogerium tyrannum {irimo adversus Pontificem ipsum, Cassinenses monachos
,

die

mali caput alqueauctor fuit, decimo septimo postquam huc venerat, apud Salernum mo-

exagitantem excomnnmicationibus,
loco dispergere

omnesque

riens,

clamabat

Beuedicte et Maure, cur

ait

me

oc-

ciditis? Istaque

crebro repetens, vita excessit . Sed

Apostolus. At

post

mortem judicium,
'

quodnam

hoc ad imiieratorem legatos Bertulphum mansionarium, natione Cimbrum, et Adenulphum Marsicanum, monachos Cassinenses, tradit Petrus Diaconus ',
niinitantem.
Missos pro

audi

qui et inferius, qua; rescripsit Lothariusimperator

Eo etiam tcmpore , addit Petrus a frater quidam, Crescentius nomine, natione Romanus, vidit per visum lacum nimise magnitudinis,
dO.

ad abbatem
12.

et

monachos

Cassinenses, sic narrat

Sed ut ad superioraredeamus, quotempore imperator Italiam ingressus est, Epistolam

igneique coloris, cujus uuda^ ad excelsa ferri videbantur. luter eas undas vidit ipsius cancellarii animam in aeris alta levari ac postmodum ad ima

admcnens religiosi Casunde religionis exemplum ac forma Occiduum per orbem emanaverit,
Cassincnsi abbati scripsit,
sinensis Ecclesise nominis,

demergi. Duo juxta lacum assistebant monachi,

qui, cujus esset illa auima, interrogare coeperunt.

cujus

maxime
:

orationibus negotia regni stare cona

fideret

sic

quod ob varios eventus rerum

patrem
lota

Ro-

Sed

frater se nescire professus est.

:

Ad quem
est

is

qui

mana

Ecclesia descivissent, cujuslibet perterriti

erat senior
cellarii,

Ha;c, inquit,

anima

Guarini cau-

metu, ad

cum quem

recognovisset
suscipere

qui quoniam Cassinensi monasterio infestus fuit, hffic talia patitur. Interrogatus a fratre, quisnam essel: Ego, inquit, sumfraterBenedictiis.
Evigilans autera frater,

Ecclesia, redirent. Se monasterii

curam

paratum, quod ab antecessoribus suis imperatoribus sciret fuisse semper observatum. Mandat
item
,

quod
:

vidit recitavit

Et

ut

cum

eo propinquaret,

abbas

illi

cum

paulo post ha^c de abbate Tertio postea dieabbas moritur idibus Februarii. Et ipse ad tribunal Dei vocatus,
a Petro non

sapientioribus congregationis occurreret, ut quae

essent monasterio utilia,

et fratribus,
se,

una

tractarent. Scripsit

quam
sit,

sententiam tulerif, et si scripta sanctis Patribus tamen habetur

quantum
et
,

in ipso esset,

monaste-

rium honoribus

opibus ampliare intendere, ac

qui semper singulari

nimirum, quod qui in terris non matrem, nec iu caelis cognoscere possit patrem et quod qui cum Catholicis hic non comnmnicavit, nec ibi cum Deo et sanctis ejus communicandi ullatenus facultatem
altius decantata,

pro tanti loci reverentia

novit Ecclesiam Catholicam

;

floruit prse cajteris religione,

Ecclesiam illani ut propriam, atque imperii sedeni servare disponere. Multum enim cupere (si permittat

domum

habebit.

ris responsio.

Adlegalos Cassinenses Lotharii imperatoHic autem, dum ista per cancellarium agerentur, abbas qui adhuc vivebat, quid egit? non quod debuit. Par enim erat ad cor reverti, et causam ipsam tautorum malorum qua; pateretur agnoscere, et poeuitendo submovere, ut
11.

suum apud patrem Benedictum houorisque insigne relinquere. Richiza item Augusta eodem tempore litteras fratribus scripsit, significans, magna se de patris Benedicli domo atque ideo memoriam sui in Cassipercepisse nensi Ecclesia fieri obsecraus, ut Deus ipsorum precibus pacem Ecclesia; suis temporibus reddat^
Deus) memoriale
:

ea amota jactari peuitus

iuteUigeret, offenso

desineret.

Nmiirum

ut

pericula coujecisse,

uumine, se suosque in tanta quod jam ecce septennio in

,

amplianda semper monasterii dignitate comodo abbas sibi et Augusto cum sapientioribus monachis tempestive occurreret, ut de
se de gitare,

his

una

tractare poluissent . Ha3C Petrus

reliqua

schismate perdurasset

nec resiiiiscere ullatenus

inferius,

cum

imperator se contulit in Apuliam.

104
^

'

Pel. Diac. Clii. Cas

I.

iv. c.

101.

Pel

Diac. Chr. r.as.

1.

iv. c.

Ibid.c. lOS.

INNOCENTIl
13.
licet

II

ANNUS

7.

CHRISTI 1136.

523

Schismate inter
noii

se divisi Cassinates.

At
rem

Pelri

qua;quc probanda referre, antequam reci-

mortuus

fuerit cancellarius,

Cassiuensium

piantur in

usum.
S.

persecutio

cessavit

Canzolino vicario

Porro hpc perfecit

Bernardus

licet

diversa
at-

agente et Capuae itidem commoranie, qui morle abbatis audita, monachis illis per litteras pra3cepit

senserit, ut res ipsa accuralius exaniinaretur,

que

differretur ad

judicium Apostolica;
precibus

Sedis, ubi

ne abbatem eligerent
certior

rius

redditus

renuissent, sed

de omnibus RogeQuod cum facere abbatem elegissent Rainaldum Ca*,

nisi

ex Scripturis sacris proditis in

prseviis fidelium
,

medium testimoniis,
Pontificio sauciretur

esset.

decreto, celebrandam esse in Ecclesia sanctissiuiaj

subdiaconum Anacleti pseudopontificis, in schismate tamen contra alium ejusdem adversus eos nominis Rainaldum Hetruscum movit exercitum. Verum cum eo paciscitur idem novus abbas, accipiens ab eo conditiones quas plalamentanuin
, ,

Dei genitricis Conceplionem. ItaBernardus in spiritu sapientiae etinlellectusatqueconsilii eniinebat

in Ecclesia Gallicana

ut

eum

consulcrent qiiique

doctissimi, Parisiensis
pra;stantiores
:

quoque Academia; magistri

Sanclo-Victore

ut inler alios fecisse liquet magi-

cuit

Sed pars adversa legatione convenit imperatorem Ravennaj agentem, questa de bis quae abiutruso pateretur abbate. Imperator
illi

prffiscribere.

strum

Hugonem

de

qui sicut

scientia, ita zelo Catholicae veritalis caeteris a;qua-

libus anteibat, Docet

ista
'.

ejusdem S. Bernardi

autem consolatus est cos lilteris prsmisitque Henricum generum ad Innocentium papam, cujus ope et consilio subveniret laborantibus monachis Cassinensibus. Sed quod Henrici ad Innocentium papam adventus anno sequenii asseritur in
,

Epistola ad

ipsum reddila
zelo
fidei

Quem

contigit

eodem

quo

sestuabat

lilteris

redarguere bis

ferme diebus Joannem archiepiscopuni Hispalensem apostatam, qui urgente dira tyrannide Christianos principe Arabe, ca;teris sibi subditis con-

Chronico Beneventano ab auctore qui aderat, nos de ipso suo loco agemus. 14. De Conceptione Dei genitricis Lugdtmi celebrari coepla, et S. Bernardi ea de re sententia. Hoc etiam lempore (quantum ex ordine Epistolarum sancti Bernardi licut argumentari) idem

stantissime in fidei
stantibus
,

Christiana;

confessionc per-

minis perterritus Barbari truculenti ejus inipulsu fidem negavit, maximo scandalo totius Ecclesite. Et quod deterius, addidit ha;resim

summJE
resini

impietati,

dum

asserere, et

antiquam

ha;-

sanctus redarguit canonicos Ecclesise Lugduncnsis

,

(juod permoti
,

quadam

qua) circumferretur

ab ipso exordio nascentis Ecclesite condemnatam revocare non erubuit, satis nimirum esse fldeli, si Christum, quem ore negaref, corde conflteretur.

revelatione

celcbrare

coepissent

festum

diem
:

Quem impium
S.
,

atque blasphemura ipse

Conceptionis sanctissima; Dei genitricis Mariaj

ea

Hugo de

Victore, datis ad

eum

litteris,

tum
quo

potissimum permoto sanclo Bernardo ratione quod id nondum Romana Ecclesia fecisset, nec facienduin indixisset, et temerarium valde essef, quovis prffitextu quemlibet permoveri ad celebrationem dierum fcstorum, et novi quidpiani inducendum, ipsa Romana Ecclesia inconsulla quo ofGcio pra^termisso, quod necessario pra;standum
:

doctrina qua pollebat

tum

divino Spiritu

agebatur, potcnlibus ac vehementibus redarguit.

Extant
(|ua;

ipsffi intcr opera ejus antiquitus scripta, hactenus asservantur Roma; in Bibliotheca Sancta;-Mari8e super Minervam ; quae sic se habent
:

titulo isto inscri[)ta Epistola

16.

Eugonis de S. Victorio Epistola ad ar-

fuissct,

jure cssent digni reprehensione.

flnc

Nam

post

chiep. Hispal. apostatam.

Joanni

quondam

longani scriptis proditam dispulationem ha;c idem

S.

Ilispalensium archiepiscopo,
Christi.

Hugo

servus crucis

Bernardus in
et

habct

''

Nam

si

sic vide-

batur, consulenda erat prius Apostolica; Sedis auctorilas

non ita pra;cipitanter atque inconsuUe paucorum sequenda simplicitas imperitorum. Et antc (luideni apud aliquos errorcm compereram,
;

coepcrinuis loqui

Quid, frater charissime, quid dicam tibi?Si tibi, lorsitan moleste accipics.
erat et

Vir

ille fortis

magnus,

et

plor tormcntorum(Jobscilicet), et

omnium contemnemo illi loque-

sed dissimulabam, parcens devolioni qua; de simplici

corde

et

amore

Virginis veuiebat.
in

Veruni

balur verbum, quia videbant dolorem ejus esse vehementem. Quomodo igitur nos tibi loqui pote-

apud sapientes atque

et

famosa nobilique Ecclesia

rimus

in tanti doloris

vehementia?

Si

tamen doles

cujus specialiter Cliussuni, su|)erstitionedepredissimularc potuerim. Quaj autem dixi,

pra;sertim
Ecclesife
auctorilati
at(]ue

quantum

tu dolendus es, quid tibi faciemus? Te-

hensa, nescio an sine gravi oflensa eliam vestri

omnium
Roman;e

abs(|uc pra^judicio sane dicta sint sanius sapientis.

nebimus concejitum sermonem, quem cor noslrum et anima nostra, non (quomodo in illis) iinpatientia loquendi, sed vehemuntia dolcndi parlurirejam cccpit? Ergo tacere poterit charitas, ut non crum|)al et

examini tolum hoc, sicut

et catera qua;
gi

ejusmodi

clamet in doloribus

suis, et in

anguslia

tri-

sunt, universa rescrvo, ipsius,

quid

aliter sapio,

i)uIationis sua;.

Jam euim
mors

gladiiis pervenit

usquo

paratus judicio emendare . HcEC S. Bernardus, in

seipso ostendens, qui sint lcgitimi Calholici ho-

ad

animam

et vcnit

frauduleiita carni par-

cens, ut spiritum extinguat. Nosti, frater, (|uid di-

minis charactcrcs, nimirum ad incudem Sedis

cere velim?

Dc anima tua causa

agitur. Vidc quid

Pcl. Didc. Ep. tv.

[iern.

Ep. CLX.xiv.

'

Itern. Ep.

lxxvji.

524
facias.

INNOCENTII
Christus
tibi

II

ANNUS
:

7.
ille

CIIRISTI 1136.

opponit

morlem suam

Chri-

slianus
iste

redemptionem suam. Quajrit iile emptum, redemptum. Ille se pretium pro te incassum
islc

bonum pastorem eligere ovibus suis, qui veniente lupo non fugeret, neque sub trepidationis
latebra sese

ovium periculo posthabito

:

occultaret.

dedisse conf|ueritur;

prelio
:

redemptum
:

perdi-

Venit lupus, oves rapere non potuit

pastorem non
Si talis futu-

tum

Ego conscientiam Cliristianuni non facit lingua, sed conscientia. Ego Cln-istum diligo, quod posufficit mihi, non amplius ille quserit
lamentatur. Sed dicis
novi,

solum
rus

rapuit, sed aiistraxit. Mira res! ovis audet,

meam

nemo me

terreat

et pastor trepidat.
fuisti,

qualis paslor

curam ovium quare

suscepisti? Sidi-

gnitatem
dis ?

tissimum

meum

est,

illi

dedi, Cor

meum
:

habet,

acce[)isti, bonitatem quare non impenBonus pastor animam suam ponit pro ovibus

homines quodlibet ipse Dominus no\it, quia invitus nego lingua hoc dicit, non conscientia ore quidem nego, sed corde conillud possideat.Dicant
: :

suis.

fiteor.

17. Audi, fraler

Scriptura dicil

'

creditur ad juslitiam, ore autem confessio

Corde fit ad

salutem.
si

Quomodo ergo salutem te habere putas, confessionem non habes? Christum negas, et dicis te Spiritum sanctum habere. Quid est ergo quod dicit Apostolus ^ Nemo in Spiritu Dei lo:

19. Sed inquis Petrus ore negavit quia tamen corde non negavit, respexit illum Dominus, et vocatus est nomine suo ad resurrectionis gaudium cum aliis Apostolis. Hoc (ut audio) maximum est quod ad excusationem tuam pratendis. Respexit ergo Dominus Petrum negantem. Quare? nempe ut faceret confitentem. Respexit ad com: ;

quens

dicit

anathema

Jesu. Si dicis

auathema
?

Jesu,

Spiritum Christi

quomodo habes

Si

vero Spi-

ritum Christi non habes, utique non es Christi. Qui enim S|)iritum Christi non habet, inquit Scriptura^ hic non est ejus.Audi rursum':Qui, inquit, me erubueril et sermones meos, hunc Filius hominis erubescet, cum veuerit in majestate sua. Sed Bene Qui praj erubescentia Chrislum nedicis gat, juste damnatur, juste a Christo non cognoscitur. Parum enim est hoc, verecundiain Christo anteferre. Ego plus habeo quod in excusatione praetendam. Non enim erubesco, sed timeo. Majus est quod me terret. Novitipse, quia pati non valeo
: :
:

punctionem, vocavit ad confessionem. Si ergo tu respectum Chrisli habes, ubi sunt lacrymse? Si aulem lacryniaris, cur non confiteris? Si Petrum sequeris negantem, cur non imitaris et confitentem, et amare flentem ? Postremo, frater, si Christianus es, ubi, qua-so,

signum
illos,

regis tui?

Ego certe

video alienum characterem in fronte tua. Scias

quid futurum

sit

super

qui bestiaj characte-

rem

portant. Servi Dei nostri signati sunt in fron:

parcit ergo inflrmitati, et condescendit devotioni;

non ad vocem attendit, sed respicit ad charitatem '. Nemo carnem suam odio habuit. Timeo pro carne fallax deceptio mea, quam odire non possum. Ergo tu carnem amabis, et Creatorem blasphemabis? Quid ergo sibi vult quod ait Qui amat animam suam plusquam me, non est me dignus? Si animam recte plus amare non potes, carnem poteris? Sed ais Non plus carnem diligo, plus enim Deum meum quam carnem meam diligo. Videamus modo. Quod |)lus diligis, hoc potius eligis.
: :

nec possunt exterminii sententiam evatantum qui in flgura Thau crucis Ciiristi signaculo muniuntur. Cruxinpectore, fides in corde crux in fronte, confessio iu ore. Utrumque debetur, utrumque exigitur totum Christus sibi vendicat. Cor ad fidem suam, os ad confessionem suam. Sed astat tortor gladius exemptus est, et minans vibratur. Audi' Qui amal aniinam suam, perdet eam. Et Qui perdiderit animam suam in hoc mundo propter me, inveuiet eam, et in vitam ffiternam custodiet eam. Qui perdit protibus suis
dere, nisi
illi
:

pter nie, recipiet a

me. Ego commendatum

:

ser-

vabo, ut melius restituam. Nihil trepides

capillus

de capite tuo non peribit. Quid sollicitaris de anima, qui de capillo etiain securitatem accepisti? Sed forte dices mihi quod multi hodieintrasinum
Ecclesiae in fide et coufessione Christi vivunt, qui,
si sic

Nolite timere eos qui occiDeus tuus ' duntcorpus, animaj vero non habent quid faciant. Hoc ergo dicit Deus, huic caro contradicit. Vide
Dicit
:

interrogarentur, nullatenus Christum confi-

terentur.

Ad quod ego

tibi

voce prophetica respon-

modo
pastor

Quod plus

diligis,

potius eligis.

qualis

18. Et quomodo, qufBso, animam tuam poneres pro ovibus tuis, qui nec pro ipsa anima tua aniraam tuam ponis ? Ecce tu pro anima tua dare non vis carnem tuam, et pro ovibus dares aui-

deo, quia judicia Dei abyssus niulta. Non licet nobis scrulari profunda et occulta judiciorum Dei, et iuvestigabiles vias ejus penetrare ^ Miserebor ', iuquit, cui misereor, et misericordiam praistabo
cui misericors fuero. Si ergo in oculis ejus placi-

mam
ille

tuam

qualis pastor

pastor

',

qui

Non sic animam suam posuit

!

fecit

bonus

ut quibusdam parvulis suis fuerit quos mater Ecclesia aut conceptos portat, aut nutrit editos, parcat, et ad istas graviores tentationum

tum

pro ovibus

suis, et pro

videtur

grege suo mori dignatus est. Quid tibi Si sic ille, ut tu, morlem timuisset, quae,

putas, ovis

adhuc a morte erepta

fuisset? Putavit

non permittat tu quis es, Non tuam decet excellentiam, ut te in numero talium existimandum intelligas. luter magnos servos uon quasi parvulus, sed custos et provisor parvulorum, locum acceinterrogationes venire
:

qui

ei dicas,

cur

ita facis ?

Rom. X.

Eplies. V.

1.

Cur.

sii.

Luc. XIV.

'

Uom.

>

Malth. x.

Viii.

Luc. is.
1

Juaii. x.

Mare. viii.

Rom.

xi.

'

Exod. xxxiii.

IXXOCEXTll
peras. Tibi itaque quasi

II

ANXUS

7.

CHRISTI 1136.
clausit

525
extremum,

magno

ac forti, et ad pri-

men, qua diem

proximam conseculionem idoneo, dixit Sequere me. Te igitur proximum post Jesus ipsum locum adeptum ut eum sequaris adtiiovel
'
:

mam

eum

pietate

quibus ad vitam ducatum preebere debueras, fidenter dinuit, quatenus tu postea tuis seqaacibus,

commendatum. Rem gestam memoria qnidem dignam describit Sugerius abbas Sancti-Dionysii, qui iis omnibus prcBsens erat, vir laudatissimus tuin S. Bernaidi, lum
etiam Potri Cluniacensis abbalis dlgnis elogiis, qui
res gestas conscii[)sit, ailque consilioprovidus, sibi ipsi consulens, et miseratus animfe suse, Deo placens, frequenti confessionis et orationis sibi devotione providebat, hoc unum toto animi affectu peroptans, apud sanctos martyres protectores suos Dionysium sociosque ejus, se quomodocumque deferri
:

religioneque valde reddidit

cere posses

cum

Apostolo

Imilatores niei estote,

ejusdem Ludovici
Qui, ul erat in

sicut et ego Christi.

20.

o Si et

ergo

Dominus

te

tanquam servum
gloriam
sit,

magnum

fidelem ad imitationis sutC

vocare voluit, vide jaui, obsecro, quale hoc

preniendi, respiciens dicas
^

ut

tu ad pusillos ejus, qui interim fovendi sunt,

:

non Domine, hic autem

(a^gro-

quid?

Dixit lioc ille,

quem
suae,
:

tu imilari putas,

cum

tamen per omnia non debeas, non

gnitatem vocationis

intelligens di-

nec recte intuens pietaet idcirco juslc incre-

tem

divinae dispensationis

pro corona, pro regalibus insignibus et imperialibus ornamentis humilcm B. Benedicti habitum com-

tabat diarrhetica) et ante sacratissima eorum corpora regni et coronae depositione, coronam

pationis sententiam audivit,ut auscultare disceret,

mutando, monasficum ordinem

profiferi.

Videant

non judicare
frater,

'.

Sic,

inquit,

donec veniam, quid ad te?ta

eum volo manere, me sequere. Hoc est,

qui monasticae paupertati deroganl,

quomodo non

solum archiepiscopi, sed

vitam Befernani

et ipsi

reges transiforia;

verbum quod
:

tu inteniissime ac diligentis-

sime audire debes, ul regem luum sequaris et consequaris seqiiaris ad pcenam, consequaris ad gloriam. Si pro Christo patiendum est si se offert occasio, excusationem non habes ^ Non enim sunt condigna; passiones hujus temporis ad futuram
,

ad singularem monastici Ordinis tutelam securissime confugiunt. Et inferiiis post enarratam morbi molestiam, qnam
prffiferentes,

patientissime perferebat

Qua;rif, inquit, rejecto

omni pudore ob reverentiam divinitatis... et Scotoriun et Anglorum, coram devotissime conflteri

et tico

gloriam, qua3 revelabitur in nobis. Si autem

sine passione negas,

et

non solum dico, non excusaris, sed amplius dico, quod accusaris. Miser, ubi est anima tua ut non rccogites qualis faclus sis, qualem perdideris gloriam? ad quantam miseriamcorruerisetconfusionem ?Aspice temetipsum qualis sis. Ubi est corona tua et gloria? Regeni tuum dereliquisti. Unaquajque gens deos suos sequitur, ct ccrle ipsi dii non sunt. Tu vero Do-

securissimo Dominici Corporis etSanguinis viaexitum suum muniri. Cum i[)sum pra;parare

festinant, rex ipse inopinate se levans et prajparans

vestitus
tibus),

cameram, cunctis adjuvantibus (admiranobviam Cor[)ori Domini Jesus Christi exit,

assistit.

devotissime
clericis
nit,

quam

laicis,

Ubi videntibus cunctis tam regem exuens regnuni depoadministrasse confitefur.

[)eccando

regnum

minum Deum tuum

vilis,

dereliquisti

et

faclus es

Filium suum Ludovicum aiuiulo investit, Ecclesiam Dei, pauperes et or|)hanos tueri, jus suuin unicui-

opprobrium pessimorum.
!

qualis

pastor

Christianorum
qui
et
te

Quomodo

pasces tu oves Christi,

que custodire, neminem in curia sua non [)erpetualiter... ibidem delinquens

gat.

ca|iere,

si

fide obli-

ipsum perdidisti? Lupo futuro pascendaj

(lualis pastor
: !

Ubi etiam

aurum

et

argentum

et vasa
et

concu-

oves dala; sunt.

Erubesce, miser,
te versi

piscibiiia et [lallia,

et palliatas culcitas,

omne

confundere

Christianorum oculi in
vrderis
:

sunt.

De longe
te

latere

non

potes.

Error

tuus

notum

et

manifestum

facit.

Non

pofcs eva-

dere confnsionem, nisi ostendas conversioncm .

mobile quod possidebat ct quo ei serviebatur, Ecclesiis et pauperibus et egenis pro amore Dei distribuens, nec chlainydibus, nec regiis indumentis iisque ad camisiam pe|)ercif. Ca|)ellam au-

Hactenus Hugonis ad lapsum archiepiscopum objurgatio. Habelur

eadem

Epislola

nonnuiUs immutatis,
Hugonis,
lib.
1

tom.

jam edila, licet opcrum ejusdem

tit.

Miscellaneorum,

79. Prosequa-

mur jam
rerjis

castera quaj sunt anni hujus.

21. Pienilentia atqne obitus

Ludomci Crassi

Willelmi diicis Aquitanice testamenlum et obitus. Moritur hoc anno hospes etdefensor Innocentii papa>, Ludovicus Crassus rex Francorum, qiiem elsi vivcntem sanctus Bernardus in Epistola ad llonorium paparn valde pcrstiinxit,
,

Francorum

et

fem suain prefiosam, textum pretiosissiinum auro gemmis ornalum, thuribuluin aureum quadraginta unciarum, candelabra cenfum sexaginta auri unciarum, calicem auro et [)rcliosissimis gemmis clarissimum, ca|)sas dc [)allio [)reliosas decem, pretiosissimum hyacinlhum Afiianaj regis Rutiienorum filia), qiiem de sua in manu nostra
ct

reddens, ut corona; spinea; Domini iiifigeretur, praicepit, sanctis martyribus per nos desfinavit, et
si

quocumque modo subsequi

posset, devotissime

spo[)Oiidit.

quod eum

bellici furores

in rcligiosos
:

monachos

interdum deliuquere adegerunt

poenitentia ta-

22. His igitur exoneratus, ct Dei misericordia perfusus, humillime flexis gcnibus ante sacra-

tissimum
'

Corpus
((|ui

Joan. XXI.

= I.

Cor. xi.

'

Juan. ixi.

Ibid.

Jesu Chiusti
illuc ct

et Sanguinem Domini nostri enim mox missam celebraveraiit

Roin. viii.

cum

processiouc dcvotc attulcrant) in hanc

526

INNOCENTII

II

ANNUS

7.

CHRISTI 11 36.
Deo,

oris et cordis verae ct Cathoiicae confessionis vocera

mendo me
filias

quem

relictisomnibus sequi volo,

non tanqiiam
iitleratissimus

illitteratus,
:

sed tanquam Tlieologus

ineas regis doinini

mei

protectioni reIini|uo,

erumpit Ego peccator Ludovicus confiteor unum et veruni Deum, Patrcm et Filium et Spiritum sanctum unam ex hac sancta Trinitate personam, videlicet Unigenitum et consubslantialem et coa?:

Eleonoram
regis
filio,

taniam et filiae mea; possessiones meas et castella, qua; in Burgundia, ut proles Gerardi ducis Burgundia;,
possideo. Itaque ne videar degenerare, sed imitari

collocandam cum domino Ludovico si baronibus mcis placucrit; cui AquiPictaviam relinquo. Petronilla; vero

ternum Dei

Patris Filium, de sacralissima Maria

Virgine incarnatnm, passum,

mortuum

et

sepul-

tum, tertia dic resurrexisse, calos ascendisse, ad dexteram Dei Patris considere, vivos et mortuos extremo et magno judicio judicare. Hanc autem sacratissimi Corporis ejus Eucharistlam illud idem credimus corpus, quod assumptumestde Virgine, quod disci|)ulis suis ad confederandum et unien-

dum

et in se

commanendum

contradidit.

Hunc

sacratissimum sanguincm illum eumdein, qui de latere ejus in Cruce pendentis defluxit, et firmis-

meorum in bono opere, Dco etsanctis ejus, el in bonis operibus societatera servorum Dei et benedictionem accipere do omnibus monasteriis doininationis mcae mille libras terree dislribuendas, prout baronibus mcis placucrit. Et quicumque hoc nostrum testamentum disrumpere teutavcrit; excom.municatus a Deo et hominibus existat. Qui vero in hoc adjutor fuciit, sit omuibus particeps.
sancta vestigia parentum
ct

commendare
:

inc

simc credimus, et ore et corde confitemur hocquesecurissimovjaticodecessum nostrum muniri,

:

Signum Willclmi. Signum Eleonorae. Sicomilis Arvernensis. Signum domini dc Thoarcio. Signum Richeldi baronis. Signum Bro

gnum

et

contra omneni acream potcstatem certissima

cardi comitis.Signum Pontii . Sunt ista excerpla

protectione defendi peroptanius.

ctis

Cum autem
et

cuncon-

ex Cominentariis historicis
ptis a

Gallica lingua scriLutetiae editis

admirantibus

facta

primum peccatorum
Corpori

Joanne Hayano Pictaviensi,

Sanguini Jesu Christi communicasset, tanquam illico convalcscere incipiens, ad cameram rediit, omnique rcgalis

fessione,

dcvolissime

anno mdlxxxi.
24. Sed illud

recentiores asserunl

superbiffi

decubuit.

lam

alto,

rejecta pompa, sola linea culcita Cumque eum de lanto tantillum, et de tam humilem, humano more deflere
:

cem
diu
visse

Aquitania;,

est, quod alii scriptores hunc ii^sum Willelmum dude quo plura superius, post haec

mirum

multumque
:

supervixissc, atque

ercmiticam
quiein hac

vitam duxisse

in Tuscia, illicque sancto fiue

conspicaretur

Noli, inquit,

charissime

amice,

cum idcm

qui supra Sugcrius absque dubi-

super

me

flcrc,

quin potius exultandc^ gaudere,

tatione aliqua asserat,

eumdem Wiilelmum

quod Dei miscricordia praBStitit me in ejus occursum, sicul vides prccparasse . Subjicit his auctor de ejus adventu ad sanctos maiiyrcs Dionysium et socios, dequc facta ilcrum ibi exomologesi
:

eadem percgrinatione

in Ilispaniam ad Sanctura-

Jacobum, in via esse defunctum, utnuper audisli. Quod ipsum et idcm Sugeriusetiam in Vita Ludovici
filii

testatur istis disertis verbis

S.

His diebus

23.

c<

Intcrea

inquit

subsecuti sunt
,

eum

Willelmus dux Aquitanife apud

arripuit,

nuntii

Willelmi

ducis Aquitaniae

denuntiantes

Jacobum itcr qui volcnte Deo, antequam ad terminum

sua; pcregrinationis accederet,

eumdem ducem ad Sanctuin-Jacobum

peregre profectum in via demigrassc, sed antequani iter aggrederetur, et etiam in itincre moriens filiara nobi-

ad

quem

peracta

parfe ifincris cxspiravit,

nullum

virilis

sexus in du-

catu AquitanicErcIinquens haeredem.

Verumtamen

lissimam puellam, nominc Eleonoram, ejus

filio

desponsandam, totamque terrarn suam eidem retinendam, et deliberasse et dimisissc . Extat ejusdcm Willelmi Aquitaniae ducis scriptum, ultimum sucB de his voluntatis Elogium, quod hic describendum putavimus; sic cnim se liabet In nomine sanctaj et individuae Trinitatis, quse est una Deitas. Hoc est testamcntum, quod
:

duas filias habuit, etc. Quid etiam Piobertus his temporibus proximus auctor dieat de his magis expressc, sub anni sequentis laterculo , audi ComesPictaviensis Willelmus ad S. Jacobum in
:

Gallicia orationis causa proficiscitur,

et in

scxta

feria Parasceves in Ecclcsia B. Jacobi moritur, et

ante altare sepelitur, etc.

Subjicit

de ejus

filia

Eleonora, ipsius jussu jungcnda ejusdem Franco-

ego Willelmus Dci gratia

episcopo facio in

cum

dornino Willelnio
et

ruin regis fiUo, deque patre ipsius,

quem eodem

honorem Salvatoris mundi, beatorum martyrum, ct omnium confessorum,

anno defunctum

et

virginum, et niaxime Virgiiiis Marias. Cogitans de meis innumcrabilibus pcccatis, qute suadente diabolo
sicut
scere,

tcmeraric perpetravi, et timens tremendi

judicii diem, vidcns bona, quaj

videmur

tenere,

fumum

in aere inter

manus

noslras evane-

nosmet etiam in hac percgrinatione sine peccato una hora non posse vivere, et satis parvo tempore manere, et oinnia quoi putamus possidere

esse caduca et suis possessoribus gravaraen,

com-

Sunt ex rccentioribus nonnulli qui affirniant, eumdcm Willelmuni duccm nequaquam revera esse dcfunctum, scd ita cura praecipuo suorum domesticorum rem esse transactam, ut per fictionem ea de causa dux mortuus esse diceretur, quo liber ab hoc raundo, posset ubi locorum vellet peregrinari huncque illum esse Willelmum, qui ia Tuscia apud locum, dictum Stabulum Rodis, sancto fine quieveril. Vulgata est historia ista, sed qua; nodos patiatur insolubilcs. Atque illum primum, quomodo id potuit ignorasse
tradit.
;

INNOCENTII
Tbeobaldus episcopus, qui
et

11

ANNUS

7,

CHRISTl

11)^ 6.

527

primordia ejusdem ab ejus discipulo : et famen verbum nullum babet de simulalione niortis. Alius est ille nodus ex Sugerii scriptis, et aliorum ejus temporis auclorum , maxime quonam niodo, si post ba;c tempora (ut strictus
conversionis se accepisse testatur
:

Rudolphi patriarch(e Antiocheni Roma;, tum in Oriente per legatos papoj. Quod autem ad res pertinet Orientis, hoc anno moritur Bernardus patriarcba Antiocbenus, primus Latinorum patriarcharum, cum sedisset (ut Wiilelmus Tyrius tradit ', quo fideliorem inveni-

2G. ]n caiisa

acta^ tiim

habent cjus Acta) repertus et inventus est a suis vivere Willelnius dnx inPalffistina, vitam eremiti-

mus

cam ducens,
tanta fuerit

et

revocalus in Occidentem,
insolita,

cum

res

neniinem) annis triginta sex qui et ipsum creatum tradit an. Redempt. MC. Cumque absque consensu sulfraganeorum episc. vel cleri cjus
:

tamque

et forsitan inaudita,

Ecclesiae intruditur in

mundo adeo
scriptoribus,
tur, qui

admirabilis in tanto viro, digna mille

praedivcs

eam sedem homo militaris, quidam Rudolpbus, coguomento Mami-

tamen nullus bujus

saeculi repcria-

istiusmodi

calastropben memoriae per-

petuae scriptorum conservaverit inonimentis.

Cum

stanus Francus, dicecescos Cenomanensis, favore populi, quem largilionibus demeruerat, cujus favore , (inquit Tyrius -) Ecclesiam et palatium

pra^sertim Sugerius, qui de ejus morte scripserat,

supervixerit
diii

occnpans
D. Petri
,

statim

post obitumipsius Wiilelmi ducis,

nulla ad
.sibi

perseverans scribere res Ludovici Francorum regis,

reverenlia,
scliismate

mora pallium de altari Ecclesiam Romanam hal)ita assumpsit. Qui igitur ita cnni
sine

mentio de Wiiielmo, cui, ut sicseipsum corrigeretdeeoquod dixerat esse defunctum, necessario id faciendum
et

tamen nuUa am[)lius ab eo

facta sit

coepit

exordium,

in scbismate pariter
subjici Ecclesiae

perscveravit, detrectans

omnino
diceret,

fuisset.

Rursum si vivebat et rcversurus erat in Occidentem quomodo praetermissus ut mortuus a

;

non sibi superiorem, scd parem, qiiod diceret (inquit Tyrius^) utranique Petri esse Calhedrani (Antiocbenam
Pontifici, et

Romanac

quem

scriptoribus ejus temporis?

cum

pra>serlim grafilia

vissima causa

illa

verterelur de ejusdem ducis

gnem

Romanam), eamque quasi primogenitum insipra^rogativa . Ne aulem ita temere praj,

Eleonora, nupla Ludovico regi Francorum,

dum

sumpta insania invalesceret

simul ac
ista

Innocentius

papa

repudiatur ab eodem rege? Quaetanta res exigebat

cognovit, ad

curandum

istiusmodi

ob

sui

licuisset,
ipsi

magniludinem ut revocaretur ad vitam, si idem pater ejus dux Aquitaniae, qui eam nuptui dedisset, quo flliae sulneniret oppressae.
baud ignobiles qui omnes
scivisse noscan-

hominem
gatum a
Osliensem

tanta pbrenesi laborantem, decernit le-

latere in
;

Orientem Albericum episcopum

de cujus legatione, qua; idcm auclor

Sed nuUa usquam de bis vel levis mentio penes

saeculi ejus bistoricos

Tyrius archiepiscopus narrat in mediura affere-

mus.
27. Sed qua; ista prcecesserunt, ab eodera auc-

istiusraodi

rem adeo mirandam nec

tur. Ilaec et alia sunt,

quibus reddor vehementer

tore

suspectus de cjusmodi bisloriae vcritate dubitans,

cstvenire

primum audiamus, quomodo videlicet coactus Romam, supplexque gratiara implorare,

ne plures Wilielmi per errorem in

unum

conflati

sint a recenlioribus ejus aucloribus. Sed prosequa-

qui fastu arrogans se sibi sufficere, nec ullius egere jactabat. Ad huniiliandum ergo superbum

mur

reliqua. Pergit Sugcrius de obilu

:

Francorum
profluvii

regis caetera recensere 23.

Rex Ludovicus Parisiisrecidiva

hunc Deus, cor principis Antiocbeni paulo ante erga ipsum propensioris, in eum convertit, qni ex amico in inimicum conversus, nullam prffilermisisse

dyssenteria

cum

gravissime fatigaretur, omnino

voluit ei

nocendi occasionem.
*)

Habentes

deCciebat. Qui

nunquam

super bis improvidus,

accilo venerabili Parisiensi episcopo Steiiliano (cui

tantum studiorura suorum cooperalorera, aniraosius ejus impuejus aemuli

igitur (inquit Tyrius

primum

antea fueral adversatus, ut ex S. Bernardi

litteris apparet) et religioso S. Victoris

abbate

Ilii-

duino, cui familiarius confitebalur, eo quod

:

mo-

gnationibus insistentes , Romam ])roficiscunlur. Erant autera adversarii ejus Larabertus, vir quideni litteratus, cjusdem Ecclesiaj arcbidiaconus, et
honesta; conversationis, sed saeculariura

nasterium ejus a fundaminc conslruxerat et confessionem repetil, et exitum suum viatico Dominici
Corporis muniri devotissime satagit.
deferri ad Ecclesiam
ret,

modicam

aut nullam
el

habens experientiara,

et

Arnulphus
Hi

Cumque

se

quidara, Calaber natione, nobilisgenere, littcratus,

in

Sanctorum-Marlyrum

face-

saecularibus plurimura circuraspectus.

ut quod

votum

stepius spopondorat, liumil-

interpositis appellalionis vocibus, consentiente ct

lime persolveret, ffigritudinis anlicipatns angustiis,

faventc

principe,

Romam

profecti

eura cliara

quod

oiicre

non

poluit, corde et

animo
tapetum

el

volunibidem

invituni, sed per principcm coinpulsuin,

tite complevit. Praecipiens ergo

terraj, et

viam arripere cocgerunt. Factum

Arnul|ibus praicesserat
et
,

cincres tipelo in

modum

crucis deponi,

et

in

eamdera quod Siciliam compenest itaque

manibus suorum depositus, signo S. crucis, praesentiam suam muncris trigesimo regni administrationis, aitatis

dioso ilincre inofcclus, conjuiictis sibi de amicis

consanguineis, quia de Calabria erat oriundiis,

vero fere sexagesimo anno, kal.

ubi

postmodum
XIV,
12.

fuit

Consentinus episcopus (erat

Augusti, spiritum emisit, clc . Agit de sepultura ex

opposito Caroli imp. collocata. Sed dc Uis satis ad
'

Will. Tyr.
I.

I.

c.

10.

ibid.

Ibid.

1.

xin,

c. 13.

institutum.

Ibid.

XV,

c.

528

INXOraXTII

11

ANNUS

l.

CIIRISTI 1130.

enim valdc nobilis, ut diximus) dominum Rogerium Apuliae ducem, cui nolus erat convenerat
dicens
:

sentiam, et
gresso

cum mulla susceptus est magnificentia.

et

Porro semel
,

secundo eo in Consislorium in,

Ecce

princeps egregie

optato, sed et gralis diitur

manus tibi hostium tuorum imma,

in

sumpta opportunitate

cjus
libellis

adversarii

prodeunt in |iublicum,
riis,

et oblatis

accusato-

nissimus, Antioclienorum patriarcha, qui

tihi el

parati erant cuni

onmi

juris solemnitate ad

haeredibus tnis in i^eriieluum Antiocliiam abstulit,

accusandum procedere.
29. Verum cognoscens tota curia, quod qui ad accusandum prodierant , non erant eatenus

sublimato in ca viro ignoto, contra juris ordinem. Ecce eum attulit tibi Doniinus; et consummata
cjus peccata dederunt pra^senlem. Eia, expergiscere,
tracta

quomodo eum
tibi

habeas, certus (juia per

tibi

eum

ad haeredilatem jure
bitam, iterum

legilimo successionis de-

patere poterit inlroitus, qui tibi

ut domino papa; et ejus assessoribus plenam de objectis possent ibi fldem facere, significatur ambobus, quod interim quiescanf, quousque dominus papa aliquem de lalere suo ad partes
instructi
,

per eunidem negatus est indebite.His verbismotus

Apuhffi dux, sicut vir eralsolerlissimus, in singuHs

dirigat Anliocbeuas, qui ibi habita testium et in-

strumentorum copia
cognoscere.

de causa

plenius

possit

maritimis urbibus locari proecipit insidias, ut adveniens, stalim captus et vinculis mancipatus in Siciliam protinus dirigatur. llle vero prosperausus
navigatione, nihil tale veritus,
cans, juxta ducis

hiterea resignato pallio,

allari

quod idem
sibi

patriar-

cha de

Antiochena)Ecclesisesua

sumpse-

Brundusium
,

appli-

rat aucloritate, in injuriam ut

(dicebatur) Sedis

mandalum

sublatis

omnibus,

qua;
lerat

secum tanquam princeps potentissimus detu,

sed

et

dispersa

familia

vinctus traditur

eidem Arnulpho in Siciliam ante ducem pertrahendus. Hic primum Arnulpho juxta desideria datum est in hoslem et impinm persecutorem suum
pro libero desKvire arbitrio, et vices ajqua lance

reddere pro his quae de manu ejus acceperat duplicia. Tandem in prsenlia ducis constilulus,
habitisque

ahud ei pallium sum[)tum de corpore D. Petri, niore solemni per priorem diaconorum traditur. Sic itaque mora, quantum negotium ejus exigere videbatur, RomcB habita, cum pleniludine graliaj, salva tamen quaeslione, sum|)ta licentia, ad ducem Rogerium in Siciliam reversus est. Qui redeuntem honorifice suscipiens, poslquam mutuis coUoquiis saepe et
Apostohca3, et cardinalibus tradito,

multum

cum

eo familiaribus colloquiis, et con-

venlionibus interpositis, sicut vir erat prudens et

facundissinuis, ethonestissimam habens personam,
receptis universis
serat, sed

cum omni

integrilate qu:e

et faniilia

restituta,
sit

amispondens quod in
habiturus regrespergens' di-

ad invicem plura, et quae sufficere videbantur, iamiliariter contulerunt, datis eidem a domino duce galeis quotquot ad iter remeandum habuit necessarias, secundis usus flalibus, in Syriam devectus, fauces Orontis atligit, qui fluvius

Antiochiam
tione
,

praelerfluit,

qui locus vulgari appella,

reditu per

eumdem ducem

porlus S. Simeonis dicitur

ab Antiochia

sum, cum omni honestate

mittitur,
28.
difficiles

Romam

deccm plus minusve modicum distansmilliaribus. Poslquam ergo, sicut dictum est, dominus patriarclia

Romam
habuit ad

vero perveniens, prima facie

Coelesyriam advenit, et suac

ita

vicinus factus

dominum papam

introitus,
et

est civitati,

scribit Ecclesiie suae, ut die statuta ei

tanquam Romanae persecutor

Ecclesiae,

qui

extra civitatem in loco praenominato

cum

proces-

singularem Sedis Apostolicoe primatum comminuere et infringere volueiit, sedem amulam contra Romanam erigens et jiarificans Ecclesiam , tanquam Isesfe majestatis reus ab ingressu sacri arcendus palatii, et a domini papje colloquiosuspenditur. Porro ' tam dominus papa, quam universa Ecclesia procliviores erant ad Iioc, ut dominum patriarcham sumpla qualibet honesla occasione gravarent; ejusque adversariis plurimum exhibebant favorem. Suspectus enim eis habebatur, eo

sione solemniter occurrant. Qui principis favore

frcti
,

qui

eum

(ut prccdiximus) odio inexorabili

contra fideliiatis debitum, quo eidem tenebantur

adstricti,

persequebantur

omnino

facere, vel ei
civitatis

obedire negant. Sed et

Pergit

introitum

per

principis violeniiam penitus interdicunt,

etc.

namque

auctor narrare

patriarcha, civitate
sit

quomodo idem excl usus Antiocbena, com pulsus

,

extra in monasteriis vitam ducere,

Edessae

comes

recepit

eum

in sua;

quousque quodque tan-

quod

vir dives esset et magnificus, et

praserat,

Antiochenam
ei

dedignabatur, sed
care contendebat,

sedem cui Romanae subjicere eamdem in omnibus parilividelicet,

:

dem amicorum placatus cumdem

interventu

princeps Aniiochiae

dicens UtranKjue Petri esse Cathedram, eamque quasi iirimogenitam, insignem

palriarcham Antiochiam revocavit. Ita plane justo Dei judicio, qui sedem i[)sam arripuit, ab ea re[)ellilur; et qui in ipso ingressu
su[ierbia;

cornua erigens primam despexit Setiem,

Unde multipliciter ad ejus gravameu nitebantur. Tandem quorumdam amicorum usus officio, interventibus tam doniini papaj, quamsuis
praerogativa.

ejus su[)[)lex petere auxilium coactus fuit, utposset

tuto consistero. At
est,

quoniam

sic

a curia dimissus

ut sequerelur

eum

legatusab Ecclesia

Romana

familiaribus semitas dirigenhbus, admissus est ad

mittendus, qui accusationes adversariorum disquireret

:

domini papa;
'

et curise

solemnilcr congregatse prae-

agendum modo de duabus

legationibus, ab

Apostolica Sede ea de causa in Orieniem adornaiis.

Will. Tjr.
1.

XV,

c. 13.

Quod enim

ratione personffi, nem[)e tanii patriar-

INNOCENTII
clire,

II

ANNUS

7.

CHRISTI 1136.
videlicet),

529
pertentala domini legati

caua perlractanda
Deligitur

esset,

mqiie magni ponderis

(Antiochenus

et

dignilalis viro decornitur istiiismodi legationis

inente, quid propositi adversus patriarcbam

suum

munus.
tus

ad

tantnm
Tyrius
'

opus archiepisc.
:

(Antiochenum) haberet,

et

invilans

eum, ut non
' :

Lugdunensis, de quo
EcclesicE

ista
,

Interea lega-

tardaret venire, sed fortis ct de ejus auxilio certus

veniret, Antiocbiam rcversns est . El inferius

Petrus nomine, nationc Romanae Burgundio, Lugdunensis arcliiepiscopus, missus a domino Innocentio papa, ut causa; prffidictoe debitum finem imponat, venit in Syriam, apud Accon applicans. Erat autem vir vilre venerabilis, simplex ac timens Deum, longajvus et jam in senium vergens. Qni statini ex quo Syriam intravit, Hierosolymam devotionis gratia profectus est, unde sub compendio digressus, urgentibus eum praedictis Lamberto (arcbidiacono Antioclieno) et Arnulptio
(Calabro, ejusdem Ecclesia decano), ut Antiocbiam,
uti

Legafus, completisorationibus,
cbani (Hierosolymitanum)
tifices

dominum

patriar-

et uiiiversos

regni pon-

pridie

Synodum convocans apud Antiochiam, kalend. Decembris, illuc cum omni celeritate
ad

contendit.
31. Die igilur statuta affucrunt de dicecesi

Hierosolymilana dominus Willelmus patriarcha, Gaudentius CLCsariensis arcbiepiscopus, Anselmus Bethlebemila episcopus affuit et dominus Fulcherus Tyrensis arcliiepiscopus, S. R. E. multuin
:

finem impositurus, acceleraret, Accon iterum

devotus

et fldelis, in

quo
:

tota spes legato erat

con-

pervcnit. Ubi gravi correptus aegritudine,

antequam

surnmationis negotii
et

procedertt, veneno (ut dicitur) in potu ministrato,

subifo
deficicns,
in

autem vir magnaniiuus discretus plurimum. Affuit quoqueciim duobus

erat

fata

concessit.

Praenominati

auteni patriarcbai

adversarii
dcslituli

rantes

omnimodo
legali
jier tot

Antiochiam propeauxilio, spc quain de

frustrati, via) et labofati-

suifraganeis suis, Bernardo videlicet Sidoniensc et Balduino Berythense. De provincia autem Antioclieiia,

quoniam

viciniorcs crant, affuerunt uni-

adventu
gati

conceperant

versi,

quorum

varia nimis et ab invicem dissona

rum, qua;
,

pertulerant tempora, ta^dio

su|)plices postulant

erant desideria.

Nam

per intervcntores, quos ad boc reputabant

cpiscopus, Gerardus Laodicensis,

sis

Slepbanus Tarsensis archiHugo Gabulen-

idoneos,

pacem

accusationi

renuntiare, et parati fidelitatem exbibere. Lanibertus in archidiaconalum reslituitur

;

Arnulphus vero

nihil biimanitalis inveniens, principis iterum fre-

archicpiscopus canonicorum contra dominuin patriarcbam fovcbant causam. Franco autem Hieropolitanus, el Gerardus Coriticnsis, Serloque Apameensis, licet ei ab inilio adversarius fuisset, coa-

tusauxiliojsolitalonganimitaterursum ad labores et iter accingitur. Romamque proficiscens, iterum

opportunc
legatus, de

et

imporlune imlsat. Tandemque pre,

cibus proterve insistens

oblinet

ut praedictus

versus ad eum, domino patriarchoe suum manifesle prffistabat patrocinium. Alii in neutram iartein nianifeste videbantur declinare. Die ergo prajQxa, residentibus arcbiepiscopis, episcopis, abbatibus,
ex

quo nobis

in praesenti

scrmo

est,

in

more

in Ecclesiaprincipis Apostolorum, et pon-

Syriam dirigatur; nempe card.

Tyrius
tns
'
:

Ostiensis, de

quo

tificalibus induti,

prajsidente
,

domino

legato

et

vices

domini papaj obtinente

leclus in

publico

30. B

Dum

ba;c in expeditione geruntur, legaEcclesiffi,

Albericus nomine, eijiscojius Ostiensis, natione Francus, de cpiscopatu

Iklluacensi apud

quidam Romana;

mandatorum doniini papee tenor. Quo perlecto diligentius et plenius cognito, prodicrunt in publi-

cum

Sydonem

appIicuit.Qiioto anno

Lertusarcbidiaconus

accusatores Arnulphus saipe dictus et Lam: qui licet prius cuin domino

Redemptoris non

dicit. Sic igitur,

quod duas

islas

]ialriarcha convenissel in dolo, et beneficii sui obti-

legationes auctor nulio certo distinguat tempore,

nuisset reslitutionein

tamen conversus

in

arcum

tantamque ejusdem intrusi patriarchai causam atque per legatum res gestas nuUa consignet teinnec nos id facerc iiraesumemiis, sed poris nota sub hoc anno cuncta, quae iilurium annorum cur,
:

pravuin, denuo se constituit accusatorem. Adjunctique sunl cis alii etiam conijilures, videntes non
satis jirospere

tempora doniino

iiatriarcbiu resiion-

dere. Hinc etiam crat illud manifeste

vcrum de-

liculo esse
iis

qua;

consummala oportuit, coiligemus ex sparsim ab eodcm auctore reperiuntur

prebendere, quod Naso provcrbialiler dicendum

tradidit

conscripta esse. Legatus igitur Apostolicae Sedis Sydonem appulit eo tempore, quo Paneadis civilas

obsidcbatur a

iioslris, (]uo et

legatus penexit, nec

Cum

fueris folix,
si

mullos numcrabis amicos

Tciupora

fueriut nubila, solus eris.

inde disccssit, quousque a (ivibus facta deditione, ca potiti sunt nostri. a Inde , imiuit Tyiius ',

Deo gralias

et liostias

solemnes exbibituri,

Ilie-

Procedentes igitur

in

publicum auditorium accu-

rosolymam doininus rex cum domino principe Antiijcbeno, cum domino patriarcha (Hicrosolymilano scilicct), el domino legato contendunt. Comliletis auteiii ibi

satores, paratos se diciiiil

porrectis libellisaccusatoriis, ad

secundum juris regulas accusandum inotalioncin. Erant

cedcre, ct subjicere,

si

deficiant,

mora per dies aliquot llierosolyniis habita, dominus princeps,

Will.Tyr.
I.

de inore oralionibus, et

autcm

capitula, sujicr (]uibus iiioiiosuerant

cum

impctcre, schedulis inscripia. Qua;dain de enormi

XV.

c. l.i.

Ibid. c.

II.

Ibid.

Will. Tyr.

l.

XV.

c. 15.

IG.

Baron. Tomjs

XVIII.

67

>30

INNOCENTII

II

ANNUS

7.

CMRISTI 1130.
parati erantdepellere.

et indisciplinato, ei conlra reffiilas sanctoruin pa-

urbecum ignominia

Videns

trnm
ejns

ejus in patriarcliatuin iiitroilu. Quacdani

inconlinciilia
et
o|ieril)iis
iil

ile

crgo lcgatus, (|uod ad se venire nokbat ])atriarcha,

siinoniacis.

His

iiislanter iioslulanlibus,

se

piaescntem exlnberet,

de doniini principis confisus patrocinio et viribus, in palatium ascendit, ibique dala in eiim depositionis

milliintur
tent
;

tjui

ciim ad

Synodum

solcmniler invi-

senlcntia,

annuliim

et

crucem coinpulit

et
;

ut ad

objecta \eniat

responsurus

mo-

neant

qui omiiino

venire refutavit.
est in

Ea itaque
illo, nisi

violenter resignare. Inde jubente legato, principi tradilus et vinculis miserabiliter alligatus, tan-

die niliil

amplins processum

verbo

quod exhortalorios liabuerunt sermones ad invicem, sicut moris est in talibns. 32. Secunda ileium die, convenientes denuo
iterum citatorio edicto dominuni patriarcham solemniter vocant. Qui sicut ct pridie, oinnino venire noluit, Interim Serlo Apaniecnsis archiepiscopus in choro ponlificum
et

qiiam vir sanguinum ignominiose traclatns, apud monasterium S. Simeonis juxta mare in monte emincnlissimo sitiim carceri mancipatns est. Et
infra
:

Catenatiis

in

monaslerio diu detentus

profectus
est. Ibi aliqiia-

ex ordine residentes,

tandeni clapsus,

Romam

Sedis Apostolica; assccutus, dum rcdire maturaret, veneno hauslo, sceleris ministro

tenus gratiain

porrigentc, nescinuis quo, miserabiliter inlcriit.

sine veste residens niiptiali

(non enim

rum
ret
,

indutus erat pontiflcalibiis) a

et

more aliodomino legato

Hic tandem
ipsi

finis

auctor Tyrius
:J3.

lot

hominis infelicissimi, qui sibi ajrumnarura fuit. Sed proseiinamur

Per-

convenifur, quare
fecerat,

reliijuis fratribus non consonaquare ad accusandum, sicut aliquando

ejusdem
git

legati reliquas res gestas in Oriente.

'

non procedcret? Res|)ondit

feci,

Qiiod

ali-

Legatus

igilur,

deposito patriarcha et

quando
aniniffi

inconsnlto calore et contra salutem

mese, delrahens patri meo, et more maleCham, verenda patris discooperiens, operatus sum et nunc ab errore devio me aucfore Domino
dicti
:

consummatis apud Antiochiam proquibus venerat negotiis, Hicrosolymam reversus est, ubi usquc ad soleninitatcm Paschalem moram faciens, habito
priiis

consilio

cum

prslahs Ecclesiarum,
die,

tertia

revocans, nec

eum

accusare nec judicare praisum-

post

sanctum Pascha

unacumdomino

patriar-

ptiiose tentabo, sed pro ejus statu et incolumitate

paratus

sum usque

ad

mortem

decertare. Praecipi-

tur ergo exire, et data in

eum

sententia

excommu-

ch{i et e|>iscoporum nonnuUis templum Domini solemniter dcdicavit. Affuerunt ibi dedicationis die multi tam de partibus Hltramontanis, quam de

nicationis siinul et degradationis, sive juste, sive

aliter,

Cismarinis regionibus magni

qiios
affLiit

et nobiles viri, inter

ab omni officio sacerdotali et pontificali depositus est. Tantus enim timor domini principis,
partem
Icgati

et

dominus Joscelinus
in

jiinior,

comes

Edessanus, qui tunc in solemnibus S. Pascha; die-

in

nimium

proclivis

onmes

invase-

bus magnifice nimis

civitate

moram

faciebat.

rat, ut

jam
et

nulla contradicendi libertasalicui pra?-

Qua
pis,

celebrilate completa, convocatis archiepisco-

staretur. Incendebat

enm

i)rincipem

dum
dum,
geret

indiscretum qiiidam

Petrus

minus proviArmenius
ino-

episcopis et aliis Ecclesiarum prfelatis,

una

praBsidii civitatis custos, vir malitiosiis siipra

cuni domino palriarcha, Concilium celebravit in priniiliva et Ecclesiarum matre sancta Sion, tra-

sperans quod
,

si

patriarcbam deponi contin-

quemdam nepotem suum Haimericum nomine, quem domiiius palriarcha in suam perniciem ejusdem Ecclesia? dccanum fecerat, posset per seductum principem in sedcm illam prove-

cum eis de iis qune instanti tempori videbantur convenire. Cui Synodo iuterfuit Maximus Armeniorum ponfifex, imo omnium episcoporum
ctans ibi
Ca[)padocia;, Mediae etPersidis, et utrius(]ue
niic jirinceps et doctor

Armequibus

eximius, qui

Catholicus

facto, sive

here; quod et factum est. Serlo igitur sive de de jure depositus, Antiochia egrediens,

dicitur.

Cum

hoc ctiam de

fidei articulis, in

a nobis dissentire videtur populus ejus, iiahitus

est tractatus, et ex porte ejus
tis

suam dioecesim se contulit, perveniensque ad castrum Harenc, ffgritudine prseventus, et curarum anxius pondere lecto decubnit, et conversus ad parietem, et injuriae enormitatem non ferens
in

promissa

est in

mul-

correctio.

Quibus

rite peractis, i^raedictus lega-

tus ad

Acconensem rediens

civitatem, inde parato

navigio

Romam

reversus est . Hactenus Alberici

coepla,

exspiravit.Tertia
et residentes

deinum

die iterumconvenientes,

Ostiensis ei^iscopi totius legationisperiodus. Porro

ista

ex ordine, tertio dirigunt qui domi-

omnia hoc anno

quo Bernardus pa-

patriarcham peremptorio citent edicto, et ut veniat objectis responsurns moneant. Qui utrum
conscientiam veritus, an contra sc
diose collectam
sciens
,

num

Synodum

invi-

et

principis violentiam

limens, pro certo

palatio suo

nire, sicut et prius,

compertum non habemus;veomnino negavil. Erat aiitem in

cum

suis familiaribus, niulto stipatus

popularium comitatu. Convenerant enim ad ejus subsidium universi de civitate, qui

eiinitum
et

usque ad annum millesimum centesimum trigesimum nonum oporluit. Nain primum adventum patriarchae Antiocheni Romam contigisse vidimuseo tetnpore, quo Innocenlius pa]ja paciflce Romae sederet, quod non ante annum trigesimum octavum factuniesse, ex iis i]ux dicentur inferius, a])parebit. Sed quoniam haud qnaiiiue res gestaecertis annorum limitibus deflnita; ab auctore reperiuutur, ut iisdem
triarcha obiit, propagata
esse
salteni
I

nisi principis

timuissent potentiam, legatum,

in

cum
Wil'. Tjr. I.xv, c. 18.

universis

qiii

ejus depositione convenerant

INXOCEXTII
nos annis reddidis?e
potuissemiis
,

II

ANXUS

7.

CHRISTI 1136.

531
Epistola
Petri Clunia-

continuata

in Syria, extat

tum

dala

eadem omnia una narratione oportiiit absolvisse, Porro (quod nou praetermitlendum) ad eumdem
Albericum card. episcopum Ostiensem legatum

censis

'.

'

Petr. Clun.

1.

iv. Ep. XLviii.

Anuc periodi Graco-llomana 6G20.

Anno Ara Hispan.

II

1174. Anno

Hegira; K31,inchoato die

29 Sept., Fer.
19.

3.

Jesu Christi 1130

Innocenlii

papa;

T.

Lotharii reg. 12. imp. 4. Joannis

Comneni imp.

1.

Expeditio
1

Italica

Lotharii

imp.

tur qui
vitatc

Domino
S.

favcnte, sicut promiserat, in festi-

num.

ad 14. Supplendi hic Annales Ecclesiastici narratione rerum in regno Neapolitano boc anno
CcEpit

Jacobi

venire

despondebat
,

ubi

Peregrinius legendum censef

infra
:

disponebat.

Mox

gestarura.

annus a reditn SerQii

pra?fecti

niilitum in

urbem Neapolitanam, quem Falco

in

Chron., qui annurn a kalendis Martii exordilur, cuni praicedenti copulat ; sed Alexander abbas
discessus
Sergii

nientionem faciens,

et

reditum

Princeps Robertus audiens civitatem Neapolim famis periculo urgeri, cum qninciue navigiis ad eamdem civitatem venit, et imperatoris adventum firniiter propalavit, et cursu celeri Pisas revertitur, continuo ad imperatorem festinans;

fjus in

urbem Neapolitanam

tacens, ostendit

eum

post menseni

Januarium currentis anni reversum

promisso de auxilio a Pisanis Sergio pra; Quorumdam inimiail
:

esse. Falco itaque fecto mihtiae

auxihum inferre, illud promissum destruclum est. Unde magister ipse militum ve-

corum

consilio

invenit eum montes descendisse, et super civitatem Cremonam caslra sua posuisse, etc. Lotharius itaque hoc anno Subalpinam pervenit Italiam, sive in Galliam Transpadanam est namque trans Padum Cremona, (luam anonymus Casinensis more aliis tuin suae, tum ali^iuanto antiquioris
;

henienter turbatus Neapoiim revertitur,

et civita-

ffitatis

frequenter
etsi
bffic

usurpato

uomiiie

appellavit

tem suam
cet his

viriliter
lioc

tenuit .

Lotharium autem
do-

Lir/uriam;

olini ultra

Padum non
liiijus

por-

iniperatorem
qui ad
sanctai

anno

in Itaiiam descendisse,

rigebatur. Petrus (|uidein Diaconus

ris scriptor lib.

tenipo

verlns

chronograptius Hildensheimensis,
ait: a Circa

4 Chron. Casin. cap. 99,

ait:

Ab

annum mcxxxvi

Assumptionem
;

Innocentio remoranle Pisis, crebris

tus

litteris

moni-

Mariac cxpeditio iini>eratoris in Italiain

quod

et

Falco in Chron. etiam rctert.

Ad

ejus nar-

rationem Peregrinius hocc: o Lothaiii in Liguriam at(iue in Italiam advenUis rectissime qiudem in Cod. i99 (nenipe anonynii Casinensis) sed ad an-

(nempe Lotharius) ut Romanum iniperium ab hostium jugo defenderet, Ecclesiainque concussam et laceratam, et ad unitatem concordianique
revocaret, Cicsar clementissimus, aiino

Doni. Inini-

carnal. mcxxxv, coacto ex

omni orbe Rornano

num

notatur mcxxxvi . In Codice vero,

qoem

se-

nienso exercitu,

cutus est Caraciolus, notaturannus mcxxxv propter perpetuuin piochronismum unius anni usque ad

mortem

quippe niensc Novembri, Indiclione xv, vergente scilicet pra;fato anno, positus apud Roncalias (planus ac patens est campns, non
Rogerii
; ;

uxore Augusta (Richiza appellata) intravit Ilaliam. Ingens lunc pavor invasit et quid facto opus csset, inter se liostes EcclesitE tractabant. Veruin vel Petriun Diaconuni vel
:

cum

exscriptores in
esse debet.

anno consignando errasse certuiu

ii

Tom.

Rullarii Cassinensis pag. 149,

facta

longe a Placentia super

gensi
lib. 2.)

Padum

Othoni Frisinet

refertur donatio Lotliarii imp.

monasterio

in

Friderico lib. 2, cap.

12,

Cunthero

S. Rencdicti de Padalyrone, data

legein condidit de feudo

tit

non alienando,
ij2,

Dom. Mcxxxv,
(legenduin
iniperii
iii.

tertio

anno Incarnat. nonas Decemb., Indict. xiii,

regni
in

descriptani lib. 2 leudorum,

alio tanien titulo lib. 3

necnon, sub
tit.

Indict.

xiv)

regis

Lotharii xi,

legum Longobard.
ista statseiitenlia.

ult.

Falco etiam diserte pro

2. tius 11.

sed

Ioc'o

Actum Golaiioi Golari(e, legendum

inferioris.

Christi

nomine

Goslaria', qutc urbs

toto

Enm

illuc crebris litteris vocavit

Innocen-

cst

Saxoniac

Quare

anno superiori
est.

Anno,

inquit, mcxxxvi Dorn. Incar. et

Lotbarius inip. in Gerinania versatus

3.

septimo papa; Iniiocentii, priclatns iniperator Aiiostoiico Innocentio mandavil, ut eum prtestolare-

Vocuvit ctiarn divurn Uernardum.

Mcxxxiii, Innoccntius
11

Porro

sicnl

anno

non solurn Lo-

532

INNOCENTII

II

ANNUS

7.

CURISTI 113G.

tliarium imp., sibi Ecclcsiapque opituhturum, in

Italiam accersivit, sed etiarn sanclum Beriiardum Claravallc agentem; ita et hoc anno euuulem san-

Marinus civitatis Neapolitanse, etPhilipde Acerra, civis Neaitolitanus, vir prudenlis iugenii et Rainulphus comes, qui obviam im[)eraprajlerea
[>us

ctum ilerum

in Italiam vocavit.

Baronius quidem,

tori

dudum

cxierant, similiter lilleras suas con-

Manricus in Annal. Cisterc. omnesque recenics scriptures, qui de liac terlia profeclione Halica divi Bernardi veriia laciunl, eam in anninn sequentem conferunt, sed Ilerljertus Turriuni Sardiuis arcliiepisco[)us, inter sancti Bernardi

solationis

magistro

mililum

delegavit.

Lilleris

ilaque taiibus acceptis coacti, imperaloris

illius

tamen

exspectabant adventum . Ubi Falco adventinn imperaloris ad fluvium Piscariam et iu A[)Uliam,

discipulos educa-

quem certum
uno tenore

esl

ad sequentem

annum

|)er-

tus in Claravalle, in lihris de Miraculis sancti Ber-

tinere,

describit,
fiet.

ut ex dicendis

anno

nardi a Cliiiflelio edilis,

evertit; libro

illam opinionem
14, ait
:

plane

sequeuti [)erspicuum
5.

enim

2,

cap.

Isdem quo-

que venerabilis abbas (nempe divus Bernardus) cum aliquando per annos tres moratus fuisset in
Urbe Roma, atque
schismate Pelri
nestavit),

Bellum Mediolanenses inter et Cremonenses ardet. Landulphus Junior inChron. cap. 43, apud Puricellum in Monum. Basil. Ambros. nu-

in partibus Italicis pro

(in

Leonis

quo

videlicet

sedando opere

mero
haec

381,

hahet

de Lolharii imp. in Italiam adventu Addito quoque isto infortunio

Ecclesiai Mediola-

eumdem famulum suum

Christus magnifice ho-

(nempe amissione libertatum

nensis) imperator Lotharius

tandem reversus Claramvallem, statim

cum

princi[Mbus cu-

post factam orationem capitulum fratrum introivit

:

juscumque

et

quia fatigalus ex itinere, diu loqui non po-

terat,

brevem quidem sermonem

:

sed

plenum

Longobardiam. In cujus castris iste (nempe Rohoaldus archiep. Mediolanensis) Mediolani cum suis suUraganeis ad
dignitatis venit in

consolalione prolulit, eis dicens

Benedictus Deus,

nulum

imperatoris circuniferebatur, et circurnfe-

qui vos mihi reddidit et mevobis. Et egoquidem, filioli, quamvis per triennium hoc visus fuerim

reudo excommunicavit Cremonenses;

quia non

reddiderant imperatori Mediolanenses, Cremonen-

longe remotus a vobis, non tamen putetis

|ier

absentem

fuisse

Quare

me semcum certum sit,

Bernardum

an. mcxxxvui,
ita et

vallem rediisse,

relicta Italia, Claramindubitatum currenti Cla-

sium vincula et captionem sustinentes . Bartholonia3us Zucchius in Hist. Modoetiae et CoroneeFerrea; refert Privilegium a Lolhario imp. datum, quo canonicos Modoetienses in suum susci[)it patrocinium
dict. xui,
:

ravalle in Italiam venisse. Quid ibi egerit

duobus

Anno

lucarnat.
\iv)

Dom. mcxxxvi,

In-

Baronio referemus. 4. Neapolis a Rogerio rege circumclusa. Nihil singularius hoc annogestum occurrit, quam urbis NeapolitauiE circumseplio his verbis a Falcone pag. 298 narrata Princeps (nempe Cajiuanus) ipse audiens civitatem Neapolis famis periconsequentibus annis,

cum

anno vero regis Lolharii xi, imperii quarto. Actum apud caslrum Sancti-Bassiani . Quare LotUarius jam mense Auguslo in Longobardia versabatur.
(legendum
6. LotJiar.

imp. Papienses in
Landul[)hus
:

recipit.

Subjungit

suam gratiam

Mediolanen-

culo urgeri, etc. illicopedibusadvolvilur, lacrymis rogans, ut sibi exhaeredato subveniret (nem[)e imperator). Interea

sium

igitiir

exercitus confortatus pra;sentia iiupe-

ratoris et vinculo

ad tantam famis asperitatem

ci-

Sanctumque-Bassanum,

excommunicationis, Soncinum, el aha multa castella Cre-

vitas pervenit Neapolitana,

quod

infantes multi,

pueri, adolescentes, juvenes, senes etiam ulrius-

que sexus per

exhalabant
;

civitatis [dateas et

domos spiritum

sed magister militum et ejus fideles,

qui libertati iuvigilabant civitatis, quique auliquorum suorum sequebantur honestatem, mori potius

destruxerunt. Quibusdestructis, mulMediolanensium ad civitatem rediit. Ar[jars iuclyta militicC et qua^dam chie[)isco[)us Mediolanensium cum imperatore in Roncalia supra Paduiu castrametali sunt; ihique per plures dies et hebdomadas imperator curiam potestative
titudo
,

monensium

famis morte malehaut,

quam sub

nefandi
|)rffifatus

regis potestatecollasubmitlere. Haecinter

habuit . His addit Puricellus Landul[)hus historicusibidem

quocirca idemmet
tresdies prtesens

[^er

imperalor litteras suas signatas propriis legalis suis, magislro militum, et civibus destinavit, consolatiouis verba describens, ut fidelitatis [)roposi-

suam

i[isius

de Sancti-Pauli in com[)ito Ecclesia

verat. Deiude hffic ex

causam peroravit; sed non eo exitu, quem s[)eraLandulpho cap. 45 recitat

:

tum

teneat, quia favente

Domino

in

proximo ad
illi

Lolharius,

poslmodum imperator,

in quarta die,

ejus liberationem festinaret. Legati vero

corani

omnibus juraverunt, imperatorem illum ad civitatem Spoletum dimisisse. Diebusautem non niultis

qua; fuit dies sabbati, post ineain querclam, secus Pa[iiam est castrametalus ad locum qui dicitur Lardiracus, su[)er flumen

Oronam
et

positus.

Cum-

excursis, en adest legatus alius ipsius impera-

que imperator

ibi

[)ernoclasset,

diem Domini-

toris lilteras ferens, consolationis similiter

verba

cam

quasi

dimidiasset, militia ejus cucurrit ad

continentes, qui euni dimisisse a|)ud fluvium Pi-

scariam affirmavit. Item in subsequenlihus diebus alias transmisit imperator lilteras, conlineules se
in proximo
tanla

Papienses, qui armati exierant. In prcelio illo fortissima nianus piincipis Conradi ( qui titulum
regis ahdicarat, el posteaLothariosuccessit)

quamneque

venturum in Apuham, et Italiam a perditiouc rcdempturum. Archiepiscopus

plures de Papiensibus ejecit eta[)[)rehendil

a proelio se subtraxit, donec Pai^ienscs fcread

nm-

INNOCENTII

II

ANNUS
Tunc

7.

CHRISTI 1136.

533

ros civilatis conculcavit et appropinqiia\it.

continente probos et pravos legitur, in hac gubernat et proteiiat. Deo gratias.

ria

metuenles lioslilem exercitum Mediolaneusium concurreutium ad imperatoris triumplium, in jirimo diluculo secundse feriae cum maxima devotione reddiderunl imperaPapienses valde conterriti,
et

Amen

B.Itafinit Histo-

Landulphi Junioris,

in

cujus calce librarius

quis[iiam addidit

eam complecli

gesta sunt usque ad

qua; ab an. mxciv annuni mcxxxiii tempore Ro-

tori

quotquot habebant de Mediolauensibus iu sua Imperator commotus maxima pietate, Papienses eadem die a sua custodia solvit et liljeros dimisit et die altera sua castra amovit, et ad locum qui dicitur Abbialecrassum (Abbiagrasse) pervenit et omnis multitudo Mediolanensium,
caplione.
: :

baldi archiepiscopi ; sed imperite,

ria pertingat

cum

hffic Ilisto-

usque ad

annum
si

mcxxxvii, quo eu
videat,

elucubrala
terit.

fuit.

Ex

ea,

tandem lucem
gesta hoc

Historia Ecclesiastica

magnam lucem

accipere poin Italia

Sigonius, qui

lib. xi

anno

a Lolhario accurate scribit,

eum nou
est.

viderat, ut

cum
atque

suis militibusacaiitionePapiensium liberans,

ex ejus lectione intelligere

8.

redit Mediolaninn.

De

ceetero

imperator Ticinum
trausivit .

Ecclesia

Liigdun.

Palum ad suum conimodum

Bellum Mediulanenses

B. Tirginis

instituit.

Ad

festum

Conceptionis
et seq.

num. 14

Cum

7.

continuatur.
archiepiscopi
et

Innocentius

inter et
II

Cremonenses

Ecclesia Lugdunensis festum immaculatae Conceptionis bealissimcB Virginis hoc circiter tempore
inslituisset, divus Bernardus Epistola clxxiv Lugdunenses redarguit , quod eam novitalem in Ecclesiam induxissent, inconsulto Pontifice Romano. Sed non tantum divus Bernardus , verum etiam Potho monachus et presbyter Prumiensis, cujus Opiiscula tom. xxi Biblioth. Patrum edit.

duritiam Robaldi

adversus Cremonenses improbavit,

illo

latam relaxavit: At Innocentius papa, inquit Landulphus Junior

excommunicationem ab

cap. 46,

quod ultimum

est ejus Hisloriip,

Cremoexercitus

nenses ab excommunicatioue
scoi)i

Robaldi arcbiepi-

solvit.

Verumtamen Mediolanensis

Cremonensibus, nec eorum episcopo pepercit, quia post absoluticnem (sc. Innocentii II) Juvenalem castellum eorum, et alia apprehendit et episcopum eorum loricatum, et hortantem suos ad pugnam, proficientem honiicidium, de ipso castello pertraxit, et plures menses in custodia tenuit, usque ad annum mcxxxvh. De Uberlo episcopo Cremonensi, qui ad annum mclxix pervenit, plura Ughellus Tom. iv Ital. Sacrte. Addit Landulphus, hunc pr;esulem in carcere mansisse a donec Herlembaldus de Rresorio, custos illius custodia^, contaminatus veneno, prout dicitur, subito in mor;

Lugdunensis

recitata,

pietatem spirant,

lib. ^

de

Domo

Dei versus fineni, in

:

eamdem

iiovilatem in-

vehitur

Scienduin sane, inquit, quod Romani semper magis anliqua exequi et observare, quam nova instituere, nisi aliqua ralionabilis causa [lerurgeret, consueverunt . Tuin inultis in Ecce terpositis, librum illum bis verbis claudit vita monaslica, quajeratcolumna et flrmamenlum religionis, in qua videlicet viguit disciiiliiuc cena

Pontifices

sura,

morum
Officiis

gravitas,

maturitas consiliorum
visa
est

auctoritatis pondus, antiquitatis insigne, in Ecclesiasticis

repentinis

uovitatibus

tem

corruit.

Et in ipsa

nocte,

subito occidit,

ciiiscopus de ipsa
et liberatus,
Ilic

qua ipse custos domo, qua clauremini-

acquiescere, et
rari levitate.

quadam

juvenili passa est decolo-

debatur, elTugit,

Papiam, deinde Crefuit

monam

pervcmt.

lortassis episcoiius

Miraimirergo satis (juod visum fuerit hoc tempore quibusdam mouasteriis mutare colorem optimum, novas quasdam inducendo celebri-

scitur amaritudinis,
die sua; ordinationis
;

qua potatus

Mediolani in

tates.

sed prout (juibusdam placct,

Numquid Patribus doctiores aut sumus? Superba mente pra;suminus,

iii
iii

devotiores
quid^iuid

non bene. Quia si Jordanus archiepiscopus, ejusque Ecclesia amovit Ugonem de Noceto, nobilera
virum, et Parmensis Ecclesia; quasi archidiaconuni ab episcopatu Crcmonensi, in quo Cremonenses per suam elcctionem et Henricus rex
,

ipsorum
vero nos
(jiiod

talibus

prudenlia

pruilerivit.

Neiiue

hujusmodi
(iiiiverit

ali^iuid invenire [lossiimus,

|ira'terisse. Qiiiu

illorum

diligentiam

igitur ratio

ha;c festa celebranda nobis iiidiixit?

Eestum quod

videlicet Sanctai-Triniiatis, feslum Trans-

eorum

per investituram sua; laudationis et contir-

figuralionis

Doniini.

Additur

his

([uihusdaiii,
festa Trini-

mationis ipsum |)0suerant et susceperant per plures annos reverenter, et diu foris et intus tenuerant.

niagis

absurdum videtur
iii

(([uia

tatis et

Transfigurationis

(luibusdaiii

Ecclesiis

Quid miruni si populus Mediolauensis con)[iuIit istum Uberlum,egrcgium virum, jurare

,

jam

muUis annis celebrabanlur,

a [laucioribus

fidelitatem Ecclesi;u Mediokuiensi et arcliiepiscoiio

vero aniiis in Gallia, ubi Potlio scribebat, tantuui in Ecclesia Lugdunensi), feslum (luoque CoiiceMaria;. Nos iii liis omnibus devoUdelium miiiime derogamus, dum lationem qua;rimus, qua rationabile obse^iuium noslium
[itionis saiict^

Jordano, quando ipsum Ubertum ei^iscopum consecravit.

Quod

si

forle ([uis dixerit:

Amotio Ugonis
ini(|ua
:

tioni

fuit jnsta, sed

compulsio Uberli

fuit

nec

dicat ciijus morlalis

auctoritate principaliter est

offerrc Doinino debeinus, ne torle a via recla aber-

regenda Cremoiiaj ejus(|uc Ecclesia; si non vero dixeiil: Utruiiii|ije fiiil iiialum etiniijuum siirgat igilur Deus exercituum, qui Mediolanum el Cre;

rantes, pra;sumi)tioniss[)iritu

Conceplionis festum, ut

iiiliil

seducamuru. Veriim de duobus aliis hic

auclorilate

dicam, ubivis recepluni

cclebratur in

est sa-eulo xv,

monam

coirigat, et
,

mc acolythum oppressum
iti

et

Cdiicilii Basileensis etSixti IV, et

hodiecum Octava
,

cxpoliatum

quemadmoduni

hac mca copia

univcrsa Ecclcsia

sicuti

fesliim

534

INNOCENTII

II

ANNUS

7.

CHRISTI 1136.
regni vero nostri xxxiii, Philippi
filii

Assumptionis ejusdem beatissimae Virgiais, de quo ctiam diu inter viros doctos contenlio fuit. Baronius tur,

nati MCLXix,

nostri nativitatc
10.

num.

tSdicit

Bernardum

itascripsisse, licet

diversa senserit, ut res ipsa accuratius examinare-

Jam

Sedis B.

judicium Apostolicaj sanctum doctorem in re tanti momenti contra propriam mentern tam asseveranter locutum esse. Ad 9. Moritur Ludovic. VI, Francice rex. num. 21 et seq. Tam Ludovici VI, cognomento Grossi, Francoruni regis, et Guillelmi IX, Aquitaalque
deferretur ad
incredibile

Verum

Francorum strumosos sanant. Ludovicum VI Frnncorum reges struinosos sanabant. Guibertus enim abbas de Novingento anno mcxxiv demorluus, in libris de Pignoribus sanctorum scribit In promptu est in ortu pnepotentum principum, ut ])uta Alexandri, Julii
Rcg.
ante
:

Caisaris, Octaviani, sed et

et

aliorum signa pvccmissa

niaj ducis obilus,

quam matrimonium
filio

Alionorce

cum

Ludovico regis

qui

ei successit,

ad

annum
rerum

sequenlem pertinent,

ut

legitur in variis

Gallicarum Chronicis veteribuSj in Orderico bb. 13 aliisque. Necjue ha;c in dubium revocari possunt,

Karolum et Ludovicum Unde et nostro tempore et Lotharingorum seu Anglicorum regum occasibus, et innovatione regnorum sa;pius cometes emersisse conspeximus. Quid quod dominum nostrum Ludovicum regem consuetudinario uti
in mortibus habuisse

filium ejus prognostica.

videmus prodigio? Hos plane, qui scropbas circa

cum

Sugerius in Vita Ludovici Grossi, pag. 3-20, venisse de eo a^grotante verba faciens scribat nnntios Guillehni ducis Aquitani, denuntianles
,

jugulum aut uspiam in corpore patiuntur, ad tactum ejus superaddito crucis signo vidi catervatim,

me

ei

coha;rente, et etiam prohibente, conille

eumdem ducem
profectum in

Sanctum-Jacobum peregre via demigrasse sed antequam iter

ad
:

currere.

Quostamen

ingenita liberalitate scaeva

ad se
Ciijus

aggrederetur, et etiam in itinere, moriens fiiiam nobiUssimam puelLim, nomine Alienor, desponsandam, totamque terram suam eidem relinendam,
et deliberasse et

manu obuncans, humillime consignabat. gloriam miraculi cum Phihppus pater ejus
Super
aliis

alacriter exerceret, nescioquibus incidentibusculpis amisit.

regibus, qualiter se in hac re

dimisifse. Subdit Sugerius re-

gerant,. supersedeo.

Regem tamen Anghcum neu-

misisse filium siium Ludovicum in Aquitaniam, ut matrimonium illud cum Alienore contraberet, seque in ejus comitatu fuisse. Tum regis

gem

mortem

quae Parisiis conligit, narrat, aitque

setatis

XXX regni administrationis,

vero fere lx
.

anno, kalend. Augusti spiritum emisit

ticensis Historiam

Gemme-

tiquam in talibus audere comperio .Non dubito, ([uiu bcec gratia gratis data primitus a Deo coUata fuerit Fioberto piissimo Francorum regi Ludocum Hulgaldus circa finem ejus vici VI atavo Tanlam gratiam in medendis corVita; dicat poribus perfecto viro contulit divina virtus, ut sua
;
:

hujus
ravit

regis,

suam absolvit narratione mortis asseritque eam accidisse/i-a/. Augusti,

piissima
illis

manu

infirmis

locum tangens vulneris

,

et

imprirnens signum sancta? Crucis

omnem

anno ab Incarnat. Domini mcxxxvh. Quare ercontinuator Aimoini lib. 5, cap. 52, ubi
:

auferret ab eis

dolorem

infirmitatis .

Idem do-

num

scribit

Trigesimo unclionis suae anno, ajtatis vero lx, Incarnat. autem Dominicae mcxxxvi, Parisiis feliciter obiit .

S. Ediiardo Anglorum regi coliatum, sed ejus successores nonnisi post annum mcxxiv strumosos sanarunt, ut ex laudato Guiberti loco intel11.

ligere est.

Qui error

illi

natus,

regismorlem biennio pnevertissel,

quod Philippi quod non anim-

Moritur Guillelmus

IX Aqidtardce dux.

A num
constet,

23, ad 26. Quamvis ex Sugerio laudato

anno mxvi
prsesenti
vici

advertens Baronius, morteni Philippi regis cum mortem vero Ludovici VI filii curn ,
copnlavit.

Ordericus pag.

911, Ludo-

VI obitum cum die II nonas Aiujusti perperam conjunxit, sed recte cum anno mcxxxvii ^ addiditque : Sequenti autem Dominico (die

Guillelmum IX Aquitaniae et Pictonum ducem, eodem quo Ludovicus VI Francia; rex, anno sequenti scilicet, mortem oppetiisse huic tamen jungendus Ordericus, cui diem et mensem
,

lib.

13 notavit.

Is

itaque ad

annum

mcxxxvii

ait

Anno ab

Incarnat. Domini mcxxxyii, Indict. xv,

siccitas fuit,

nempe
sic

viii,

natus evat annos

mensis Augusti) Ludovicus puer (qui xviii), Pictavis coronatus est, et

ingens in toto orbe

nostris

quantum nemo
:

regnum Francorum et Aquitaniaj ducatum, quem nuUus patrum suorum habuit, nactus est.
Ludovicus VI novo exemplo
in

suis

Diplomatis

temporibus vidit . Paucis interpositis Eodem tempore Guillelmus Pictaviensium dux, uiemor malorum qua; nuper in Normannia operatus est, poenitentia motus, ail Sanctum-Jacobum
peregre profectus
ante
est.

tam regni

sui,

quam

uxoris aniios aliquando nu-

Deinde

feria VI Parasceve,

meravit, ut in subscriplione anno mcxx, num. t9 Ludovicus vero VI, recitata, aliisque videre est
;

idus Aprilis, sacra

communione munitus
juveni

est, et

aram

beati

Apostoli venerabiliter defunctus

ejusfibus,JtroeM cognominalus, novoaboexemplo annos nativilatis Philippi, cognoniinati Augusti,

est. Filiani

vero

suam Ludovico

regi in

conjugem

dari prajcepit, ipsunique

qui

ei

successit,

quandoque memoravit, ut
:

patet

ex Diplomate a Guichenone in Bibliotbeca Sebu Actum siana cap. 36 recilalo, in quo dicilur publice a[)Ud Fontcmljliaudi, anno Verbi incar-

tohus juris sui ha;redem constituit. stea factum est . Ita etiam habent varii hiijus temporis scriptores. Gaudefredus prior Vosiensis
pag. 304 de Willelmi IX morte, et de conjugio
filiae

Francorum regem Quod ita po-

IXNOCEXTII
ejus

II

ANNirS 7.

CHRISTl
Guillelmo
falsis

ISfi.

53r

cum

Ludovico rege verba

die

faciens, ait,

vicnm Lemovicas advcntasse

sed nu[)lias
bratas.
12.

Ludoxxx niensis Junii,

Vif.ini sancti

Guillelmi ab Alberto ejus discipulo

affinxerit.

scriptam interpolaritcorruperit(|ue, mnltaque falso

saiicto

cum Eleonora

postea Burdigal;E cele-

Prolixam illam Vitam

a Tbeobaldo editam recitat ibidem Hensclicnius,

Guillelmus

male confusus.

iste

cum
rniia

S. Guillelmo eremita
lioc
iiiso

et

vera a

discernere

Scil

tempore

vi-

eremitanim
disserit,
14-.

a sancto

conatur, et de Ordine Guillelmo inslituto pluribus legenda.

vebat sanctus Guillehnus noliilissimis pnrentibiis in Pictavia ortus, bellator aceniinus, qui post consersionein suam, spreta
nol)ili

qua; apud

eum

David Scotiw rex Mathildis imperatricis

suscipit.

prosapia, poenitentia?

defensionem
imperatrix,
dis

Anno superiori Mathildes

austerrimiE se dedidit, |)rocessu temporis varii auctores utrumc|ne (iuillelnium in ununi conludere,

filia

Henrici Angliaj regis, quic secun-

nnpliis

duxerat Godefridum Andegavensem

ab uno alteri adscripsere, sed eliam utrius(|ue Vitam variis fabulis deturparunt. Sanctus Guille/mus consilio Eugenii pap III II ierosolymam profectus est, et cffilesti voce monitus
et

non solum

gnstix

comilem, ex Anglia aberat, quando Henricus pater naturaB debitum solvit, et de jure suo secura coronam sibi melius cessiiram pulabat, si ad illam procerum votis et suffragiis vocaretur. Stephanus
vero Bononiae comcs, post snam ad rcgiam dignitatem evectionem, diio imprinis formidabat, Davi-

venit

in Tusciam, ubi sancte vixit, et morluus cst anno millesimo centesimoquinquagesimoseptimo, teste Alberto discipulo ejns, qui Vilam sancti Guil-

dem nempe

lelmi eremitie cogiiomento

mentio

in

Martyrologio
:

Magni scri[)sil. Ejus Uomano ad diem x mensis

Slabulo Rodis (quod noin
terrilorio

Februarii bis verbis

In

men

ejus

monastcrii

fuit)

Senensi

Hensclieniusaddiemx Februarii in Commentario praivio ad Vitam sancti GuiUelmi Magni eremita' 6, ait, nullum auctorem,
sancti Guillelmi eremila; .

rcgem, qui Mathildi fidcm denon alium pro principe agniturum. Secundo, Robertum Glocestrice comitem, Henrici regis filium naturnlcm, virum prudcntim singularis, qni in Normannia cuin Malbilde sorore prassumpfnm tyrannidein non icquo animo laturus credebntnr. Audiendus auctor anonymiis corcvus, Erat qui gesta Stepliani regis litteris mandavit
Scotia;

derat, se iilam,

de cujus

setate aliqiiid

certo constet,

reperiri, ex-

rex in Scotia, inquit, qufE confinis est Angliaj, fluvio

cepto forsan Tlieobaldo, cui bujus sancti Vita adscribitur, qui intra trecentos circiterabobitu illius

quodam
(

nante

certis limitibus duo regna determilegendum disterminante rex pectoris

] ,

annos, aliquid ia
Jigi possit,

medium adduxerit, ex quo colunum eumdemque virum esse et GuilAquitaiiiai

mansueti, progenitoribusque religiosis exortus, et

ipse justo vivendi tramite illos coaequans. Iste
in

cum

lelmum IX ultimum

duccm

a sancto

praesentia

rcgis

Henrici

cum

csteris regni

Bernardo conversum, et sanclum Guillelmum Ordinis Guillelmitarum parentcm, qui i)ost eremiticam vilam in Stabulo-Rodis in Etiuria sancte
actam, sacro in Ecclesia cullu lionoratur.
Wi. Idqiie a trecentis circiter

summatibus, imo omnium primus jurejurando se constrixisset, nullum illo exspirante, nisi autfiliam regis, aut ejus bajredem in regno suscepturum, vehementer indoliiit Steplinnum ad regni Anglosuccessisse. Sed quia illud sine suo consultu al) ipsis baronibus provisum fuit et actum, extrema rerum sapicnter metiens, ad quem finem coeptadevenircnt, tempore ali(|uanto tacitus

obslantibus, opposita

opiiiio,

aimis. Ilis noa qua illi duo unus

invaluit, ut visi

rum gubcrnaculum

idemque censentur, adeo vulgo

sint

nuper

aliler sentientes,

teniereatque injuriose

de sanctis Io(|ui. Quare non mirum liaronium iii eam sententiam abiisse quia ejus tempore ea communissima erat; sed Joannes Bcslius in Ilistoria comitum Pictavensium et ducum Aquilani;E
,

exspectabat.

Tandem ciim

rcgis Henrici filialitteris

se

ad

eum

missis

intiniaret,

patrio

testamento
privatam,

alienatam, regno sibi

spoiiso et jurato

lcges solutas, justitiam calcatam, fidem

baronum
et

parte 2, integrum traclatum babet de mendaciis,

falsitatibus
et anaclironismis
<jui

Anglia; foedusque juratum raptuui ex toto, et ni-

Operi Juaiinis

Ilaii

inspcisis;

sa;culo

prailerilo

Gomnienlarium

pensum ideoque siippliciter illuin mose deprecari, quatenus, ut cognatus

hili
;

lacry-

dcstituta)

Histoiicum edidit, banc fabuiam pluribus cx|)0nenlciii et propuguaiitem. lieslius [lart. 1, cap. 'Al,
asserit testamcntuiii Guillelmi ultimi ducis A(|uitania; quod et a Baronio integrum rccitatur, in cisdem Haii Gominenlariis edituin, a essc falsum cl coiiGctum, uti reliqua ejusdem libri. Baronius

subveiiirct, ut sibi adjuratusmiseranda^subsidiiim

impenderct. Hcx alte ingemuit, zeloqiie jnslilia; tum pro communis sanguinis cognatione, tiim pro fide mulieri rcpromissa ct desucccusus,
bita,

qiie in

regnum rcgem

Anglia; turbare disposuit

nt undi-

dissensionc cominota, (juod injuste,

,

tamen quamvis illud fuisse conliclum nescirel, molus auclorilate Sugerii et Pseudo-Iloberli dc Monte ac rcliijuorum scriptorum judicavil, ducein
Willclmiim
iii

ut sibi videbatur, occupavcrat raiile Deo, linqiiere cogi retur.

15. liellum infert

justiori se

coope-

Stephano

Anr/lice regi.

sua ad Sanctum-Jacobuni percgri-

natione defunclum esse, ac pUires (iuillelmos a recentioribus per errorem in uiium couflalos. Sed
fert,

posleaquic Ileiisclienius laudaliis in incdiiini alnuUi tlubium essc ilebcl, quiu Theobaldus

Hnbebal rex seciim, (jiii ciim admonitioiiis calcare ad turb.Uioucm concilandam stimiilabant, hinc filium Roberli de Batbenlona, ejus(|ue collaterales, qiii ex Anglia, iit dictum est, exiiliiti, sub
spccie recuperaiidx'
iiatiia;

ad illum confugeraul,

530
iiide

INNOCENTII
filium
vel

II

ANNUS
Henrici

8.

CHHISTI 1137.
in Hisl.

Joannis

Eustacliitiin

regis

apud Joannem jiriorem Hagustaldensem

sua.
16. Concil.

summuin

popularem amicum,

aliosfjue (juamsil)i

plures, qui \el (lUiislus gratia, vel jusliliae, ut

viLJebatur, (lefendencia) occasione discoriliam
liiel)anl.

Burgense.

Hoc anno, mensc

am-

Oclobri, Ciuido cardinalis legatus Apostolicus/i?<rf/is

Hex

igitur David

sic

perpeiise per Scotiam ediclo,

omnes

cnim vocabatur, in arma com-

Coiicilium celebravit, ut refert Sandovalius in

fol.

Alplionso VII,
scriptoribus
praeter

ICI, qui ait

liiijiis

legati

in

movit, laxatisque permissionis sute frenis, quid-

Hispaniam adventus causani nolatam non

Hispanicis,
sed
ipse

liiisse a

quid

Anglos Iruculentiiis, (juidquid excogitare inhumanius, rcinola pielate peragere praicepit. Est autem Scotia, (juaj et Albania dicitur, regio locis palustribus circumi)sei)la, sylvarum ferin

recte

coiijicit,

j)0ssenl

cullum divinum seu ritum Romaiium in Hispaniarum Ecclesias inlroducendum, eum veiiisse

ad reges,Navarra3, Aragonia>
Concilii

(;t

Alphonsum

tiluim, lactis et

armatorum
et

copiosa, i^ortubussalu:

CnstcUa) regem, invicem prseliantes conciliandos.

bribiis, insulis opulentis

circumcincta
,

sed incolas

Hujus

mentionem

facit ideni

Aljjbonsus in

barbaros iiabens
fractos,

impuros nec nimio frigore nec aspera fame detritos, citis j^edibus,
conlidentes
:

rrivilegio Ecclesiaj Aslorga; concesso, el

tam

a se

quain a Bereiiguela uxore subscripto, die secunda

levique armaturffi

anxium

amarffi

mensis Oclobris

yEia mclxsiv, anno

ii,

quo coro-

mortis exitum pro nihilo ducentes inter suos donieslicos, sed iiiter sibi extraneos omnes crudelitate

nam

iinperii ]iriinitus in

Legione suscepit. Subimjieratoris

scribunt ct Sancia soror ejusdem

excedentes.

Hiijus

igilur

gentis

rebellem

quinque

mullitudmem a
(iirexit,

citerioribus

Scotiae

partibus in

multi ex proceribus. Cum vero eodeiii tenipore cardinales duo Guidouis noi)ra;sules,

et

cxerciUim inopinabilem adunans, penes Angliam

mine
esse

appellali vixerint, existimo

hunc Guidonem

regnique ulriusijiie transitis interfiuiis, in provinciam Nordbumbriaj, qusc lata erat et populosa,

Guidonem de
111

Via, postea cancellarium Eu;

genio

sedente

ex

omniiimque necessarioruni

copiis

referta,

Uescriptis,

quibus

aller

variis enim Innocenlii II Guido subscripsit, apparet

fuit

caslrametatus .

hunc sub eodein

lioc bello

Pontificatu a curia

nunquam

ab-

Porro gesla hoc anno in

legenda

fuisse.

INNOCENTII

II

ANNUS

8.

CHRISTI

1137.

cum Innoannus agitur trigesimus septimus supra millesimum atque centesimum, Indictione decima quinta, quo Lotharius imp. se contulit ad Innocenlium papam Viterbium, ubi babito simul coUoquio iniere consilium, ut imperator Apuliam invaderet, dux Henricus autem
d.

Congresstis Lotharii imperatoris

qui tunc Pisis morabatur, consilio communicato,

(le

centio papa.

Redemptoris

civitate Pisana

ad civitatem Viterbium advenit,

igi-

prffifatum

imperatorem allocuturus. Imperator

tur Ilenricum

generum suum cum tribusmillibus

fines teneat, et principi

equitum ad Pontificem destinavit Innocentium,

addens ut Romanos
principatuin
ipse vero

Roberto

suum (Capuanum videhcet)

restituat

pjus gener

una cum Innocentio papa Campaniam

a Rogerio possessam aggrederetur. Haec autem in Chronico Beneventano a Falcone prcesente rerurn

marchas adire disposuit . Sed quoniam ambos ad diversas tendenles stylus simul consequi minime Yaleat, Pontificis primum, postea
vero sectabimur vesligia imperatoris.
2.

inspectore narrantur,

quem sequemur, cum

sin-

gulos ferme passus eorumdem iinperatoris atque Pontificis assectetur,slyIoUcet rudi, tamen veritate
nitente
;

Innocentius S.

Bernardum

tra schismaticos laboret.

Innocentius

accersit, qui conigitur, uti

sic eniin

habet

Anno millesimo

cente-

vicarius Cbristi, Petrique successor, sic

simo trigesimo septiino, et octavo anno Pontiflcalus domini Innocentii, mense Martio, quintadeciina Indictione, prajfatus Apostolicuslnnocentius,

rem agendam armis adversus tyrannum Siculum rerum

Ecclesiffi

invasorem aggreditur, ut tamen,

si

penes

eum

vel alios Ecclesia Catbolica! hostes locus ali-

IXXOCEXTII

II

ANNUS

8.

CHRISTl 1137,
(|uarIo,

537

quis capcscendcC ralionis rcliquns csse possct, eos

potius religione quani armis suhigerot. Cujus rci
prsestanda! causa prajpotentein

simo

quos slatim dcscriptos misit ad ami-

\irum opere etser-

charissinium, Rernardum de Portis Carlliusianum , ut ejusdcm sancti Rernardi ad cuin

littera; scriptse

cum

mone Bernardnm
iitteris accersivit,

Claravallensem abbatem ad se

teslanlur

';

pro quo

et

ad Innocen-

quo polissimum ad suadendos,

tium ]iapam

scrijjsit

% cuin ab

co ad episcopatum

convincendosque obduralos schismalicos uteretur. De bac vocatione viri sanctissimi, qui ejus res gestas

assumeudus
4.

essct,

rogans ne Longobardis darelur

conscripsit

Interca litteroe

abbas Bonffivallis, sic narrat ApostolicK virum Dei vocant,

'.:

et

tempore procclloso. Reccdens igiUir a snis sanctus Rernardus Romaiii versus, cum pcrvenisset in Tusciam, pucpisco|ius eo pra?sertim

ut adsit Ial)oranti Ecclesiaj, su|)plicant cardinalcs.

tans Pisis reperire Pontificein, ubi hactenus

com-

Intermittuntur studia (supcr Cantica tunc homihaselaborabat *) etqua) modo continuaerant interpolatis discufsibus resumuntur. Nulia vacatio superest,
legit,

moralus csset, ubi audivitiiude ipsum recessisse, quo sciebat Pontificcm prscessisse Innocenlium,
Viterbiuni venit, ibique passus est fratrem charis-

servus Dei aut orat, aut meditatur^ aut aut concionatur. Videns igitur excusationcs

simum Gerardum agrotantem, quod idem ipsc super Cantica ', quem in tcstalur in sermone
,

frustra obtendi, convocatos a mullis partibus fratres diu

ejus

obitu
:

post reditum

habuit

ubi hacc ejus

profundeque suspirans affatur

verba

3. a Videtis, fratres, in quantis tribulationibus

laboret Ecclcsia. I'ars

quidem

Pelri

in Italia

et

Recordor, Domine, pacti mei, et miserationis tuffi, ut niagis justificeris in sermonibus Cum pro causa Ectuis, et vincas cum judicaris

'*.

in Aquitania, auctore Deo, clisa,

jam non

parturit,

clesia3
ille, et

anno

prffiterito

Viterbii cssemus, asgrotavit

sed abortit. Evasatisunt in hisregionibus scliismatis

invalescenle languore,

cum jam proxima

defensorcs,

Roms magua

pars nobiliuni Inno-

viderctur vocatio, cgo ffigcrrime ferens comitcm

peregrinationis, et illum comitem in terra relinquere aliena nec resignare his qui mihi eum commiserant, quoniain amabatur ab omnibus, sicut erat amabilis valde conversus ad oratiouem cum fleiu et gemitu, exspecta, inquain, Domine,
,
:

centium sequitur, et favent ei multi fidelium, qui tamen temerariaj multitudinis impetum formidantes, non audent publicc confiteri qucm lunocentio firmavere consensum. Conjuratos Iiabet Petrus homines perditos, quos corrujiit jiecunia, el munitionibus eorum occupatis, non Simonis Petri fidem, sed Simonis Magi reprajsenlat prastigia. Contra unam gentem Occidente cdomito supercst
lucta.

usque ad reditum

restilutum amicis

tolle

jam

eum

Orantibus vobis
et

et

jubilantibus,

Jericho

ruet

',

cum

cxtenderitis ad

Deum cum Moyse

manus*, Amalech victus aufugiet. Josue pugnat^

ct ut ad

protelata,
rat, el

consummationem victoriic dies sufficiat soli ut stet, non tam orat quam iinpe-

meretnr fides tam solis obedientiam, quam de hoste prostrato victoriam. Nobis igitur pugnanet

tibus vos ferte prcesidium,

auxilium de

ca;Io

supplicibus animis implorate. Agite

slate in

quffi agitis, et

me, Deus, convaluit, etc. Sed et de commoratione facta Vilerbii, idem ipse S. Bernardus nieminil in Eiiistola centesima quinquagesima prima ad Pliilippum. Cum auteiii ad Innocentium pervenisset post dics aliquot, legavit cum papa Romain, ad convcrtendum eos qui adhuc in schismate pcrmansissent. De quo ista auctor, qui supra, Vita; ipsius " In cujus adventu tam dominus papa quam fratrcs Iffitati sunt, communicatis cum eo consiliis, seciinduin rerum [)roventus et statum causarum, abbas
si

vis,

et

non

catisabor. Exaudisli

gradu quo
judicio

slalis;

et licel nihil

vobis con-

alia via

scii sitis,

justos

tamen vestro non a^slimetis vos quia solus Deus quos justificat judicat, et
quisque judicii divini dislrictum

equis spcin

opus aggrcditur, ncc in curribus, nec in ponens sed coUoquia quorumdam

,

suscipiens, sciscitatur, qua;

sit

corum

facullas, qiii

perfectissimus

examen ignorat. Judicari autem ab humano die non multum curelis, neque vestra propria neciue
aliena judicia
state,

fautorum animi, utrum crrorc an malitia seducli tantum scclus protraliant et protclent.
b.

Intelligit cx secretis, cleruin (|ui

apiirobantes,

sub timore Dei

sic

tro

crat,

cum Pede statu suo sollicitum, scire quidem

revcrti,

ut nec vos

quempiam

judicantes aliquando

peccatum, sed non audere

tatus

ne perpetuano;

cxtollamini, nec alioruin curantes judicia excidatis in

infamia,

vilis

inter

cxtcros haberetur

et

nugas; singula vero prosequentes, vos ser-

malle sub uinbra honestatis interim siccsse,

poni.

quam

yos inuliles reputetis. Eundum cst autein quo nos obedientia vocat, et bujus doinus paternitatem, et
veslri

expelli a sedibus suis, ct publicfc mendicitati ex-

custodiam Deo, pro quo hunc laborem assumimus, confidcntes de ejus clcmentia tradiinus
et

responsio

commendanius. IKxc dicens

et bencdiceiis, llen-

libus univcrsis discessit . Discedens sanctus Ber-

qui de Petri jirosapia erant, Iktcc eral Quia jain credi eis a nemine posset, si demeinbrarcnt genus suum, et eum rclinquerent, qui cognationis sua; esset el dominus, Ca;teri juramento lidelitatis excusabant perlidiam, iiec aliquis
:

Eorum

nardus, reliquit scrmones super Cantica absolutos

\iginti tres, ut apparct ex sequenti

ex sana conscientia parti

illi

conferebat suffragia.
colligationes impie-

scrmonc

vicc-

Denuntiabal ilaque abbas

eis,

'

Vil. S.

Bern,

I,

ii.c. 7.

'

Bern, Kp.

cuu.

'

Josue vi.

iii

'

Dcrn. Kp. cLiv.

Exod.

XVII.

'

Josue x.

fin,

"

Pj3\. L,

ibid.
' Vil.

Hp. clv.
S, Bcrn.

1,

' IJoiii in

Canl. scr. xxvi.

ii, c,

7.

Baron.

ToMus XVUI.

538
lalis

INNOCENTir

II

ANNUS

8.

CHRISTI

137.

csse sacrilegas, ct profanas conspiraliones leet (.anonilnis

lios fiigaf.

Apocrisiarii Ponttficis,

dum

ad civita-

j,'il)us

condcninatas, juramenlis nori

Insanire autem eos,
patrocinio conslare

posse muniri; ncc posse necdeljcre veritatis sacra-

nienta mendacio snffragari.

(|ui

tem quie monti adjacct pervenissent, cives jurarc iinperatori fidcni suadent, sicquead castra redeunl. riainaldus autem abljas intra nionasterium cum
Gregorio inclusus, safa monasterii vicinaincidebat, vasfabalque omnia, ne (|uid ad victum iiominum
vel

rem

illicitam

sacranicnti

exislimant,

cum

oporteat extraordinarias pactioncs

quocumque

religionis oiilenlu sancitas revocari in

irritum, cA auctorilate diviaa dissoivi. Auditis Ins

aliisque viri Dei sermonijjus, defluel)ant a Petro,
et quolidie partis iliius dissociatis

agminibus, vinI'elri

cula rumpebantur, ipsius (juo(|ue

cresccre

animus

ta-

jumeiitorum reiiiiuum esset. Jam fere undecim fransieranf dics, cum dux monasteriiconsumi bona iierspicieus, simufque pugua; iira;furire lempus, Rainaldum evocat, acceptoijue aureo calice, et quadringentis libris obsidibus dafis, abbatiam
iili, si

bescebat, quia sc quotidie minui, Innocenlium vero

in ejus fide

permaneaf ex imperaloris parte

a se suisque seciirum reddens,

minime

diibitabat. Duleccrant pecunia?,

confirmat, et
imjieratoris

eum

contabuerat curi;e amiilitudo, aruerant ministeria domus, rarus mensam cjus frequentabat conviva,
delicia) in idebeia cibaria cominutalffi,

vexillum inlra beafi Benedicti Eccle-

siam induci, ac
net, ingenti

dcmum

in arce, qua; Eccl.

immi-

cultus obffire

cum

laude pra;cepitimponi. Die altera

sequentium vetustate obscurus,

alieno oppressi, et fota

stipendiarii

domus

effigies pallida dis-

Ibi

movens castra, exercifum contra Capuam dirigit. Raho Rahelis filius, et Goflndus Aquilanus venientes,
Ilenrici

solutiouem proxiinam indicabat . Ilfcc de statu schismalicorum iu Urbe, ubi diu moram magno proventu Catbolicorum sanctus Bernardus protraxit.

se

suosque

Poniifici ac Roberfi

princ. et
,

Quomodo autem
sit

post ha;c,

eodemtamenanno,

vocalusad castra, suo loco inferius dicturi sumus. Jam Innocentii papic et ejusqui cum eo crat, Henrici ducis vestigia assectemur, de quibus
inde
li;ec

subdunt. IIoc facto Capuanus omnis principalus Rogerii jussa linquenfes, jiapa; vestigiis advolvuntur onmia imperafa facluros poUiccntes , pleriqne ob anliquam Roduci imperio
berli princijiis ainicitiam,
alii
alii

spe ])ra;mii

illecti,

ut officio suo safisfacerenf,

dominosque suos

Apostolicus

habet in primis Beneventanum Clironicon autem continuo post congressum

:

recognoscerent, ad cos confluebant.

cum

imperatore habitum Viterbii, ad

Romanorum

fines advenit, et civitatem Albanum et provinciam totam Cam])ania) suaj obtinuit fidelitati. Romam quidem ingredi noluit, ne Romanorum negotiis

Henricus unacum Innocenfio, reRobcrfo principatu, ad pontem S.Valentini juxta Bcneventum castra poniint .At isfa Beneventana ex Falcone, qui tunc ista scribebat, sunt
7. Interea

stifufo

accipienda, qui cuncta

gesta recenset
,

per singulos ferme dies

subjiciente

impediretur
Cassinatibus
C.

Ha3C

ibi

de Pontifice, de quo ha;c

atque in primis de imjierafore,

ef

amplius Petrus Diaconus his pra^sens in Clironicis

' :

tenfanfe
prccmittit

Apuliam,

eam

sibi

ista

duce

Res feliciter (jestai in Apulia ab Eenrico Lothario imp. pro Innocentio papa. Eodem tempore Ilcnricus dux, gener imperatoet

Pra;fatus

autcm imperator ad flumen

Pisca:

adveniens, Pascha Domini ibi celebravit inde civitatem Thermulensem, et Ilumen fransiens
ria;
,

Campaniam una cum papa Innocentio ab imperatore transmissus. Igilur cum in planilie Cassini configua castra posuissent, Richardum Poncapellanum et Cnssinensis coefificis memorafi nobii monachum ad monasterium mittunt, manris, inlravit

illius

provincia;

comites obfinuit

cf

inde moto

cxercifu Ajiuliam ingredifur, et civilatem Sipon-

fum

ct

montcm

Sancli-Angeli, ocfavo die intiantis

dantque,
cturos,

si

se suscipere velint, ef Innocentio papaj

illos

obedire, se

nt

filios,

ut frafres, ut socios dile-

monasteriumquesubcusfodiaet protectione

imperaforis habifuros.

Non consentiente Rainaldo,

,

mensis Maii compreheudit. Tanfus itaque fimor totam invasit Apuiiam, quod universus populus usquc ad Barumadejus iniperium aggregatus est. Et his actis, jiosf captam civitatem S. Germani atque Capuam, et reshfutam eaui Roberto, praedicfus Apostolicus decimokalendas Junii Beneven-

abbate nuper creato videlicet, frafribusque illum

monasferio deturbare idcirco accipientibus

con-

tum venit, ef refro monfem Sancli-Felicis prope Benevenfum cuni Henrico duce pra;dicti imperagenero castrametalus est. Qui continuo domicardinalem virum prudentem et discrelum propc civilafcm misif Benevenfanam, ut
toris

vocat ad capifuUim fratres, hortafur ut in Rogerii aufide permaneant, ac Pelri Leonis fllio pareant
;

num Gerardum

xilium illis non defuturum. Postremo fatefur abbatiam se ab eis accepisse, eamque pro iliorum aibitrio sive fenere, sive dimittere parafum. Ha;c
ille.

Jam vero Gregorium

,

Adenulplii filium

cum

cum Beneventanis loquerefur, utrum cum eo pacis firmamentum ponere vellent. Veneranf itaque ad eum quidam de civibus Beneventanis, et cum
illis

exercitu clam advocaverat

cujus ope monasferium

satis

abundeque de

civitatis

concordia fraA])ostoli-

contra papam,

ducem

atque monachos retinere

ctavit, et liis actis

reversus ad

domnum

possef. Ei advenienti f(Bderatus

abbas monasferii

cum, omnia qua;

dicta sunt exposuit. Alio

aufem

munifiones
I

fradit,

impefuque
iv.
r.

facto, Pontificis

nun-

die advenienfe, pra;dictus Aposfolicus consilio arrepto, casfra inde amovit, die videUcet sabbati, ef ex pnrle dicti montisS. Felicis, fransivit cum exer-

PpI

ninc rhr Cas.

1.

10.

IXXOCEXTir
cilu
(licli

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1137".

539

Honrici diicis ad planitiem S. Pctri jii\ta

fliinien

Sabbotiim. Beneventanns aiitem populus

;

nihil ex his qurn flebant agnoscere poterat

quod
per-

dignam vobis retrihutionem impendemus. Civit;,tem vero modo inlrare non possumus pro multis et variis ncgotiis, qua; cum domino imp. definienda decrevi. At his divina clenieiitia dcfinitis, ad vos revertemur, ctdecivitatisutilitate tractabimus.

ubl Bencvenlani noverunt, timore

cussi sunt.

admodum

Tunc Roscemanus intrusus ah Anacleto Beneventanus archiepiscopus, Romana; Sedis adversarius, cives fere universos
tra

commovit, ut con,

Apostolicum venientem insurgerent

posse resisterent.
8. a

et

ad

eorum

Tunc absque mora praedictus Gerardus Landulphum judiceni BeneA'entaniim, et Ludovicuni medicuni, et Malfredum
cardinalis vocari fecit

Nunc vero fratrcm nostrum Gerardum cardinalom vobiscnm morari permittimus, qui erga vestras utilitates assiduo vigilabit, ct pacom inter vos conservabit. His et aliis dictis, Innocentius coeptum proseciitus iter, ad imperatorem Lotharium venit, quemobsidentemBarensemcivitatem iiivenit.Sic
igitur profuit Benevcntanis pra:scntia lunoccntii, ut qui furore Teutonico consumendi fuissent, con-

de Grimoaldo abbatem, ut de pacis foedere loquerentur, et civitatem

domino
illi

papa) Innocentio redvocati

,

derenf. Exierunt itaque

et

petitioni-

servarentur incolumescum civitate,iis exccptis,qui sponte sua sese dederunt imprudenter in hostes.
10.

bus Apostolici faventes ad civitatem revertuntur. Intcrea quidam Benevenlani ad Iioram fere nonam
exeuntes,
tantes eis

Cum

igilur impcrator

Barim civitatem

ce-

cum

Teutonicis pugnare coeperunt, pu-

castellum ejus munitissimum posl obsidioncm quadraginta dierum paritor expugnasset,

pisset, et

incutere, et in fugam agere. Dux veio illorum audiens Beneventanos ita in se

insilire,

fimorem

caiteras

civitates

Apulia; iu

deditionem accepit,

suos armavit occulte, et posuit in insidiis,

ex eis nonnuHis et vulneratis,

sicque brevi lempore universa Lotharius imporator cst potitus Apulia. Ubidumessetapud Mojphim

in quos Beneventani incurrcntcs, ab ipsis sunt in

una cuin Innocentio papa, apud lacum Pensilem

audisse impcratorem
vocatos,
et

fugam
aliis

acti

ca'sis

Cassinenses monaclios a sc

vero captis; quod magiiam afflictionem civi-

disceptationem ab eis
S. R. E. cardinalihus
'
:

habitam

cum
de-

bus intulit. Die Dominico quidam de civibus veniunt ad Apostolicum, petentes suppliciter captivos, quos statim ipse Apostolicus jussit absolvi, reddique liberos suis. Quibus acceptis, facta est ex parte dedilio civilatis. Nam exhihita suiit juramenta fidelitatis eidem Innocentio papaj ab iis, qui ad Innocentium ipsum venerunt. Cumque interea
Teutonici provocali a

quibusdam
dicemus de
signata

mense

Julii,

scribitur in Aclis
illis

quorum cum duhia

sit fides,

noscuntur. Modo

anno sequenti, quo eadem Acta reliqua prosequamur.

His igitur ielicitcr gestis, ad

expugnandum

Saler-

num

imperator convertit exercitum, quani civitatem et ita porstrinxit, ut ad doditionein coegerit.

luter hasc accidit, nt Innocentius papa de regestis brcvem Ejiistolam Petrum abbalem Cluniaccnsem, qua3

quodam Beneventanorum
ducem ipsorum

primario, civitatem ingrcdi et perdere festinarent,

occurrit Innocentius papa, ct per

bus bactenus prospere

scripserit ad

Henricum compescuit eos

liherata cst civilas e

sicque opera papaj

prada Teutonum. Tunc quoque accidit, ut Crescentius cardinalis partis Anacleti, qui tum in Beneventana erat civitate pro eodem schismatico papa, comprehensus a civibus diictus sit ad Innocentium papain, ciijus erat niagnoperc adversarius; sicqiic intra civitatem mota
sunt a civihus arma adversus eos, qui Anacleto favissent. Fugit pseudoarchiepiscopus

sic se

hactcnus inter ejusdeiu Petii Epistolas conservata habet ^

:

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilectio filio Petro abbati Cluniacensi, salutem et
B

Apostolicam benedictionem.

Super sollicitudine

at(|iie

diligcntia,

quam

timoreactus.
sincret,

erga nos et B. Petri negotia te exhibore cognovimus omnipotenli Dco et tuic devolioni gralias agimus. Benedictus igitur Dominus Dous Israel,
,

Tunc
quos
ut

cxhibita est ah Innoeentio ea humaiiilas, ut

reverti

(jui visitavit

et

cxules in civitatcm
fiiit

liberos

inter

Qui otiani

ita

fecil redemptionem nobiscum magnificare

plebis

sua?.

dignatiis est
iter no-

auctor chronicorum horum, Falco

tcstatur.
,

dictiis,

niisericordiam

suam

ita

fccit

pros|ioriiiii

ipse

His

peractis,

rebusque bene

strum, ut ab Urhe
bis

Roma usquc Barim

quod
existat.

vix ali(|ua

rursum rardum cardinalom vibus juramentum

dispositis

terlio

idem Apostolicis Geexigerct

civitas castriimve remanserit,

R. Potro ct no-

mitlit in civitatem, qui a cifidelilalis

,

subjectum

ct

ohediens nou

Qua

in re

quod

et

gaudemus
cula,

divinre

manus anliqua

coruscarc niira-

factum
9.

cst.

dum

S. Ecclesia,

quanlo amjdius suh malleo

His

ita

peractis, Innocentius consilio ha-

tribulationis tundi conspicitur, lanto allius sublevatiir (sublimalur), et

bilo, iter arripuit, oclavo kalendas Junii ad imperatorem. Vcniens autem ante portani, Summam

morearomaluni, quo magis

verberibiis torilur, eo
tatis cDuiidit.

cognominatam, invenit ibi populuni ipsum exspcctanlem, ad quos ista locutuscst Gratias vobis
:

latiiis oiloramonta suaviEt quidem optabilc nohis erat, si quemadmodum nohis per lilleras indicasti, per-

agimus, quia concorditer

lilatem nobis prsstitistis.

el

voluntatc sincera fidcitaquc fralernita-

sona) tua;

possemus haberc prcosentiam, ut

vel sic

Rogo

tem vestram
constantiam

cl

probitatem, ut paccm teneatis et

'

IVl. Uiac. Cliron. Cass.

I.

iv, c.

lOU.

ilO. MVI.

Cluii.

1.

iv,

juslilia; inler vos. Naiii

vita comile.

Kii.

x.wi.

540

INNOCENTII

II

ANNTIS
Dco

8.

CHRISTl 1137,
in

labores noslri diiirni atquo noctnrni valcrent

propitio niiligari. Sed
acris intcmpcrics,
tna) id

Dominico, Apostolicus

Ecclesiam episcopii
Septembris,

di;-

(juoniam

ffislivi

lcrvorcs, ct

sceiidit (iiiinla die iiiensis

et electiiin in-

necnon fragilitas complexionis niinime patiuntur, cliaritatcm tuam horDomino, quatenus

ut benignitatem
liis

ipsiim consecravit.Cui consecrationi patriarcha

teifuil

Aquileia?

et

alii
,

archiepiscopi, episcopi,
viri

tamur

in

omissis,

una cum

abbates Teutonicorum

religiosi. Itec dc

sacro Cluniaccnsi coUegio

insistas,

orationilnis consuctis

consccratione arcliieiMscopi Beneventani.

Sexta

quam

conditor nostcr

autem

die Septembris,

quod petierunt Beneven-

voluit

nobis bacteinis exbibcre

fclici

consumniatyranni

tani obtinucrunt ab imperatore,

tionc periiciat, ct diulinis laboribus sponsa? suaj

atque Cbristiani populi sub jugo

Siculi
inaccrali, vestris et

illius

aliorum religiosorum precibus inclinatus, jam nunc oj^talum finem i:nponat. Quod profcclo sicut de ipsius piclate confi-

dimus, velocitcr consummabitur. Do ca^tero prrefatum conventum per te inDomino salutantes, nos
et fratres

nempe ut barones omnes circumpositi jurarent, relinqucre Beneventanos immunes ab omnibus angariis, (juas illi imponere consueverant eorum possessionibus sub eorum dominiis constitulis . His autem peractis, una simul cum imperatori; Innoccntium papam Bomain versus iter capessisse, idem auctor affir,

nostros tuis et

eorum

orationibus

com-

mendamus. Dala
haud longe

in territorio Potentiensi, XIII ka-

mat. Scd in itinere divertisse Cassinum, Petrusbabet in Chronico Cassinensi. 13. Acta Cktssini in caitsa depositionis Rainaldi abbalis,
et elcclionis

lend. Augusti . Est locns in provincia Picentina

a Salernitana civitate.

Guibaldi ab Innocentio

papa
tescit.

et

Lothario imperatore, citjus pietas inno-

11. Innocentius Beneventi

Rahmlphiim ducem

ApulicB creal^ et episcopum Deneventanum consecrat.

Inde

vero idem Innoccntius papa venit

cum

iinperatore

Beneventum

versus, ct in Avel-

Quaenam tuiic inter Innoccntium papam imperatorem occasionc Cassinensium monachorum gesta fuerint, ex Appendice Petri Diaconi ad Cassinense Chronicon videamus '. Rainaldus abbas
et

lina civitate considet die

secunda mensis Augusti.

assertus Cassinensis, qui vocatus venerat ad impe-

Ubi

, inciuit

Falco, ipse Apostolicus Innocen-

ratorein

cum

aliquibus ex suis, jussus est ab In(|iiod

tiusducem ad defensionem ApuIia3ordinare nomine suo satagebat, inipcrator vcro nomine suo contra voluntatem Apostolici ordinare volebat. Unde fa-

nocentio papa schisma,

fuerat, abjurare

ctum

cst,

ut per triginta fere dies ad invicem ca

;

de re fuerit discordatum
conimunicato, discordia

sed sapientium consilio

destructa cst. Quid mulla? divina favente clementia, et ipso imperatorc annuente, omnibusque suis, priedictus Apostolicus suo nomine ad B. Petri fidelitatein, comiteni Bainulpbum, virum utique prudentem et
talis

hactenus sectatus quos secum duxerat. Jussus vero redire ad suos, misit, inquit Pelrus (Innocentius) Pontifex cum dicto Rainaldo Balduinum presbyterum cardinalem, prsecipiens, ut filium Petri Leonis, (Anacletum scilicet pseudopontificem) a Cassinensibus monachis anathematizari laceret, ac papK ejusque successoribus obedientiam ab ipsis exigeret. Quod ila factum est.

una cum

suis,

Addit his Pelrus,

eumdem Bainaldum abbatem

faveret,

discretum, in

ducem

elegit, et

eo electo, vexillum
et

accusatum quod Rogerio

ab imperatore

ad honorem ducatus Apostolicus

conspectu

imperator in

compressum

Cum

ipse imperator, subdit Petcus

rite ordinatis

omnium ei tradiderunt et confirmaverunt. Post biduum vero idem imp. Lotharius

una cum
post

omniljus negotiis

op[)iduni

cum
;

exercitu, papa

ad S. Germani quoquc comitante,

imperatrice

Beneventum

se

contulit
:

pervenit

ibiquc Bainaldo tunc sub custodia de-

ipsis kalendis Septembris, ubi

digne excepti sunt

gente, honorifica processione susceptus est. Et eo

triduum vero advenit Innocentius papa, ubi

12.

quidem

die electus Rainaldus ipse in secretarlo

a clero et populo solemni

At quomodo ibi tanum creaverit arcbiepiscopum, niore majorum, his verbis idem auctorqui prasens aderat, sicnarrat
:

pompa fuit exceptus. primum omnium Beneven-

Basilicai S. Salvatoris custoditus est,

postmodum

vero ad monasteriuin ubi examinandus erat, sub

custodia diligenti remittitur.
14.

Alia- die imperator

direxit

Hannonem,

Allera die adveniente, ideni Apostolicus

iii

sacro palatio sedens, in conspectu cleri et populi Beneventani clamavit ut si quis contra personam et electionem Gregorii Beneventani electi canonice et rationabiliter opponere vellet, libera fronte opponeret. Sed clemenliadivina opitulante, et qiiia electus ipse vitam suam religiose custodierat
, ,

abbatem coenobii Luneburgensis, et Petrum Diaconum ad monasterium, per eos fratribus mandans, ne quid incompositum aut indisciplinatum
in babitu,
in incessu, se ad

seu locutione prx-ferrent.

Venturum

monasterium

cum

cardinalibus,

archiepiscopis,

episcopis,

abbatibus, principibus,

ducibus, religiosisque ex

contra ejus elcctionem aliquid objecit. Apostolicus vero hoc aspiciens, gratias Deo
egit
:

nemo civium

omni imperio viris : ac siquidem inveniret Bainaldum tanto ordine indignum, confeslim eum removeret, alque in B. BeIpse vero

ipsc de persona electi

et religiose vixisset
:

tcslificatus est,

quod
Domi-

nedicti sede
reret.

honeste
pit,

et eitlem clecto praece-

idoneum pra;ponereomni studio quaecoronam patriciatus accepturus,

rcmansit.

ut de peccatis suis conQleretur, et die

in

civitate

Quippe

tunc Exaltalionis

nico adveniente, Spiritn sancto cooperante, con-

secrationem acciperet. QuidmuIta?Dieadveniente

"

l'cl.

Diac. Chr. Cas.

I.

iv, c. 119.

Ibid. c. 120.

,:

IXNOCEXTII

II

ANNOS

8.

CHRISTI

11 37.

541
ct

Sanclae-Crncis agebaUir cnlcbritas , (ncinpe dies decima quarta erat mensis Septenibris). Ciim vero
illuxisset, Richiza

pcr monasteria talcs cligantur

sacerdotali, vcl levitico

ordincntnr, qui

Augnstamontem tolum pedibus

papa in civitate remanente. Lotbarius quoque imperator innumero vallatus exercitu Cassmum pervenit, atque a fratribus maxinio cum honore susceptus est. Obtulitaulem ipso die S. Beascendit
,

honore sint prredili, ctc. Scd cum sol jam ad occasum vergens noclem induceret terris, iinperatore jubente, solutusconventus est . Cardinales autem cum vidisscnt haud legitiine ista ab imperatorc tractari qua) Poutificis essent, recesserunt, el ad Innoccntium se coutulerunt. Pergit Petrus
17. Die allera
' :

nedicto pluviale

optimum

aureis

listis

ornatum,

et

planelam ejusdem o|ieris, candelabra quoque argentea duo librarum iere tredecini, auri marcbam

tulo

cum

prfflatis

imperatore residentc iu capiat(iue magnatibus, elcctus Raisurgens

,

unam, et novemdecim marcbas argenti. Ricbiza autem Augusla posuit super altare stolam pbrygiam cum manipulo suo, et milram auro decenter
ornatam.
15.

naldus in
diluere,
tres,

medium

cum

vellet objecla

priusquam verba

finiret,

surgentes fra-

accusarc illum coeperunt, sicut et prius,

celebratam.
variis se

dicentes clectionem ejus seditiose,

Eo

eliani die,

dum

imperator in Ecclesia

fuisse

non canonice Hi autem qui ex parte ejus

coram
afficie-

consisteret, Rainaldus iratres ad

capitulum convo-

erant, cos mendacii insimulabant. Sicque

caus, ostendere coepit se ab eis electum, ad illo-

omnibus

verboruni contumeliis

rum nutum abbatiam dimissurum, nibil opusesse pro hac re fatigari. Et cum lia;c et alia multa repetertt
,

bant. Imperator hismotus surrexit, et nianu silen-

quidam ex

laicis

capitulum ingressi

ar-

guere fratrcs coeperunt (juod abbatem vellent in tanto discrimine constitutum relinquere. Fralres

tium indicens, multum se mirari dixit, tantam Congrcgationem adeo inordinate loqui, negotiaque sua lam indisciplinate agere. Pra;cepit itaque rationabiliter

negotia sua exequerentur.

coepit

Ilis

dictis

autem indignatione commoti,

verberibus afleclos capitulo deturbant, clamantes illum sc abbaillos

rcscdit, et rcliciuis considere jussis, congregatio-

nem

ita

affari

Electionem abbatis tanta

tem ullerius nolle qui monasterium non monacborum sed laicorum prscsidio tenere mallet. Dehincea die ante solis occasnm, papa Innocentius, nuntio ad monasterium misso, mandat fratril)us per fidem et obedientiam, quam sibi et 15. Pelro promiserant, ut cidem eleclo ulterius non obedi,

discordia se plene cxaminare

non posse, nisi ambae seorsum partes audirentur. Jussitque ut omnes

archiepiscopi,

episcopi

et

abbates, parsquc

qmv

electo favebat, januisobseratis convenirent.

18.

Quod dum
et

factuni esset, Haniio episco-

pus Basiliensis
tis
,

dixit: Si

quid contra elcctum habe-

rent, illumcjue ex ipso cffinobio

(|uamprimum

de-

rationabililer

non tumultuose

proferte.

turbarc curarent, observantibus prfficepla sua graliam suain , contemnentibns perpetuum exilium
indicens.

Tunc quidam

ex eis illum

accusare cceperunt,
lingua",

quod electionem suam munere

promissione redemisset,
Ilis

manus

Manc

facto,

Ilaimericns diaconus cardi-

ita

proseiiuenlibus
dixit
:

nalis Romaiiaj Ecclesiic cancellarius, et

Gerardus

Pandiilphus vesliarius exurgens

Sunt quifilio

cardinalis Sanctffi-Crucis, et abbas Claravallensis

dem

multa, qua; advcrsus electum proferri posillud

ab eodem papa transmissi simt, qui Rainaldum ipsum examinarent, et a monasterii cura ainovercnt.
10. 8

sunt, scd

intolerabile

quod

Pctri

Leonis ordinatus cst; indignumque valde duci-

mus,
Residentc itaque imperatore in capilulo
impcrii proceribus, considente (|uoque Peresit,

ut

in

tanta Ecclesia qua3 monasteriorum

omnium
sit

cum

est, abbas subdiaconus qui nccmissarum solcmniacelebrare, nec pos-

caput ac mafer

grino Aquileiensi patriarciia,

cum

arcbiepiscopis,

a delictis absolvcre.

Tunc Anselmus episcopus

episcopis, cardinalibus, abbatibus, jusserunt ele-

Multa, inquit, adversus

ehxtum

|iroteruiitur, sed
illiim

ctum

iutroduci, multa
,

conlra

eum

proferentes,

hoc potissinium ad dejioncndum

objicilur,

rebellem

bostemque imperii clamantes. Tunc

in

quidam surgcns

medium

dicere coepit, euin,

postea^iuam cumllenrico duceconveneraf, hostem Pontificis at(iue imperaloris claruisse. Contradicente

illo,

quod tcsfe Domino-, fundamentum, (juod super arenam coUocatur, durare non potest. Unde si placet, seposiUs ca^teris, hoc unum teneamus. Unod

cum

placuissct, caiteris fralribus egredi jussis, Raisuis

jubet imperator utramque partem

cajii-

naldum cum
pra;cipiunt. Et

ad se

purgandum

introduci
:

tuluni egredi, ut

cum

patriarcha et cardinalibus
Ilai-

cum

diu moras tralierent

mandat

inde consultaret. Tunc Peregrinus patriarclia,

tanto ccenobio pra;esse

imperator

bis,

qui ad discutienduni conveneranl,

poncret, ut (]uid(iuid

mericusque diaconus cancellarius dixerunt, illum non posse multis ex causis

ut eiccto suadcrent, seipsum in potcstate imperatoris ac Pontificis

illi

statu-

quod

scilicet a filio Pelri Leonis, (Anacleto

nempe

erent, lioc ipsc

pseudopapa), subdiaconus ordinatus

cssct, sacra-

mcntumque Rogerio regi prajbuissel; tum quia contra pra^cepta canonum cxcomnuinicati cligero
non potuissent
stica instiluta
:

postremo (|uod contra Ecclesiaclegisseiit, proferentes

ita

absque dilatione sequeretur. Ad h;cc illc diu cunctatus, taiidem consensit scquc illis libcrc ex toto pcrmisit. Post ha;c omiiibus ad impcratorcm revcrsis, liasilicnsis episcopus gcsta onmia cunctis pcr ordinem pandit. Dcmum impe;
'

subdiaconuni

Eugenii papaj capilulum

scribentis

Abbutes

lcl. Uiuc. Chr. Cass.

I.

iv. c. 21.

Mallli. vii.

5/1

INNOCENTII
i|tii(l
(jiii

ir

ANNUS

8.

CIIRISTI

137.

ratorc sciscitantc,
facere vellcnt,
nil
,

clccto faveraiit, iidein

dicti

Ecclesiam inlrant,

eumdemquc Rninaldum

atl

oinnia paralos iinpcrator invesoliilus

est.

Hainiericus cancellariiis, et Pcrcgrinns Aquileiensis

sicf|iie

scciinji diei convenliis

patriardia, et Gerardus cardinalis cvocautes,

Acta sunt

lifcc

quarta

et (luinta leria lcrtic-c

,

hebdo-

madis

iiicnse Seiitembrio

sccundo post festum

eum tulere scntentiam. Sicque illoriim jussu, astantibus omnibus, virgam et annudepositionis in

sancta) Crucis die.

19. Post
liffic

luni et

regulam supra cori)us sanclissimi Benedifuit.

mittunliir ab imperatore, qui

cti

deposuit. Et Rainaldl (luidem hic exitus

21.

papa)

scricm indicent. Qui duin venisscnt, iratum valde invcnerunt, prohibitique

rci

Innocentio

Post

haec iu
ita

capiluluin convenientibus,
loqui orsus cst'
:

Gerardus cardinalis

Nostis,

sunt ad
tifice,

eum

ingredi, quia pracscnte Fiomano Pou-

ainantissimi fralres, quia jiixta regula

prxceptum

impcrator cuin opliinatiljus suis Cassincnarcliiepiscopos, episcopos, ct abbates,

officio privarc

abbas jubctur a fratribus

obligalio

sis

abbatis examinationem facere pra3snmpsissel.

Quamobrem

minalus cst. Picvcrsi aulein qui missi fuerant, i\ux apud papam invenissent imperalori nuntiare studucrunt. Imperator

qui astitcranl,

manam mcn ob
licic

eligi. Scd vos licet vestra hac potestate privaverit, jamque ad RoEcclcsiam hujusmodi electio perlineat, ta-

unitalis

bonuin hac vos

nti

])otestate

per

omnia volumus, Veruin

tione fralres eligatis,qui

ex proecepto Sedis Aposto-

mandare curavit Qua? gesta erant, simpliciter, neque ad ejus injuriam, sed ad honorcm inagis facta esse omnia quippe ex ejus potestate pendere quidquid ipsedecerneret, id omnes
ista Pontifici
:

omni congregauna nobiscum dignum tanto officio eligant. Fratribus omnino rcnuenlibus, electionemque liberain poscenlibus, cuin ad eam rem cardinales flecti non possent, magna utrimque est
injungiinus, ut diiodecini ex
orta dissensio. Pars eniin qucc Rainaldo faverat,

pro rato haberent. Atque idco aliquos a latere suo

omnia, quod justum csset inde decernerent . Ad hoc igitur, quod sic sacerdotali constantia obstitit Innocentius imperatori, eum rcdarguens, quod causam Ecclesiaslicam, ipso iuconsulto, cognoscendam suscepisset, alludere videtur sanctus Bernardus in Epistola ad eumdein Innocentium papam, dum pluribusexemplis ejus coinmendat vigorem sacerdolalem in resistendo et redarguendo principes sseculi, sic diccns' Quid apud sanctuin Benedictum? Numdirigere,

qui

relractantes

nunquain ex eo ccenobio
cardinales contra,

se

abbatem electuros

nunquam

ut tanto moncasterio

aliundc abbas qucTreretur, pcissuros conflteri. Sed cum {lars neutra cederet, plurimisfrustraconsumptis verbis,

cancellarius iralus ex parle

Romanae

Ecclesia; interdixit,

ne ullam omnino electionem

facerc auderent. Sicque ad

papam

rcgressi, rei or-

dinem pandunt. Post hicc imperator e suo latere strenuos viros ad Innocenlium dirigens, rogat ut monachis eiigendi auctoritas restiluerelur. Annuit
volis precantis Pontifex, privilegiaque sibi et pra;-

quid regia indignalio prohibere potuil spiiitum libertatisaccensum atquc accinctum adversus car-

cepta monasterii oinnia ad legenduin ex monasterio initli postulat,

nem
sisse

et

sauguinem
,

? etc.

putainu?

cum

ad hoc, inquam, allunullus alius fuerit apud

ali(|Uo

factumque

ila cst.

Relectis ita-

S.

Benedictum Innocentio cuin

:

regc con-

de abbale eligendo Caroli regis prcTccptis, Benedicli Seplimi, Leonisque Noni

Pontifice

que corain
privilegiis,

gressus. Pcrgit vero Petrus

20. a His placatus antistes,

videlicet), sexta feria

(Innocentius papa

cus Pius

quatuor temporum Haimericuni cancellarium, et Gcrardum, aliosijue cardinales eamdem electionem examinare direxit. Qui
duin advenienles eam rem diutius discuterent
convenientcs in refectorium,
oinncs monasterii

quibus continebatur, quomodo IlenriPontifici Benediclo Seplimo consecrationem Theobaldi abbatis Cassinensis, quem

Romano

ipse imperalor ordinaverat, concessit, et

unum

in

eiindo prandium, alterum in redeundo, reliqua

imperio
et

Romano

reservavil. Idque ipsuin

fllius

Conradus

Henricus suus
ille ehgcatur,

amovendum

prioresconvenerunt, dicenlcs, Rainaldum omnino esse, quia fuisset ab excommunicatis

abbatis tractare coeperunt. Ubi
tias

dem
bio

conflrmaverunt. Leclo itiprfficeplo Caroli, ut abbas in Cassinensi cceno-

ordiiialus. Post hfec sigillatiin de persona eligendi

perio

quem digniorem Romanoque imfidehorem invenissent : victus rationibus

cum

varias senten-

Pontifex, Cassinensis abbatis eleclionem fratribus,

animadverterent, egrcssi in claustruin monasterii, convocato electo, ex parle Aposlolictc Sedis

prfficeperunt, utamonasterii cura quiesceret, quia

ordiualiouein Lolhario impciatori ejusque successoribus concessit atque flrmavit

;

sibi

vero suisque

successoribus abbatis confirmationem prandium-

ultra jain abbas esse

non

possel. Sicque ad

papam

que

in

cundo Beneventum ac redcunilo reservaSubjicit

his

redeuntes, gesta omnia referre

capitulo rescdere

studuerunt. Se-

vit .

Petrus

de eleclione Guibaldi

quenti die rursus ascendentes ad monasterium, in

:

cibbalis ex

abbate monaslerii Stabulensis, consen-

ubi post factum a venerabili

tienle Ponliflce, precibus imperatoris, id

magno-

Claravallense
ctoritate

abbate

sermonem

cardiuales au-

pere exposcentis tandem flexo. Quoruin occasione

Apostolica

interdixerunt, sicque
lalis

Raynaldo abbatiic offlcium una cum iinperatore, pra)-

idcm Petrus qui aderat, religionem ejusdem imperatoris commendans, haec digna perpetua memoria

imperiique proceribus surgentes, B. Bene-

narrat

'

Ceri).

Ep. CL.

Pelr. Diac. Clir. Cas.

I.

iv. c.

U'2.

Pcl. diac.Chr. CiS.

l.

iv. c. llia.

Il)iil,

c.

I.

; ,

IN-XOCEXTIl
22.

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1137.
e

)43
ct

Jam vero

quis fanti imperatoris clemen-

ccssionem Lotharii
cuiitii

Campania,

reditum Innoet

tissiinum niiimum non aclmirelur? sctlcrat ad sedanilas dissensiones fratium in capitulo a

diei liora

papi! ad

Urbem

contigerint, videamus.

prima usque ad vcsperani,al)sque cibo poUique

24.

Rogcrius ablata recuperatunis venit

:

pur/nat

ad quem S. Dcrnardi

perdurans,

dum

paci unitali(]ueconsuIeret;

nempc

schismaticis disputatio.

Intcr luec autem

Romamque

lcgatio et

cum
Roge-

enim sub imperii cblamydc

CctIcsU militabat regi.

rius Sicili;c rcx, diu paratus ad prceliuni, exspectans

Nam ut summo

ipse teslis

sum

in c.\pediiiune constitutus,

diUiculo missam pro defunctis, dehinc pro

disccssionem impcratoris, quein sciret reverlendi iniisse consilium atque firmasse propositum, ubi

exercilu, tertiam

postremo

diei

missam andiebat.
pedes
la-

comperit
iiisse,

eum

profeclum
Galliaiii

cssc,

pcrve:

Demum
illis

viduis et orpbanis

cum Augusta

inde in

Cisalpinam profecturum

vans, tergebat crinibus, et osculabatur,

ac

cibumque

darata classe, ad oras Saleniitani littoris appulit

polum

large dislribuens, qua;stiones ct opprius relevans, ultimo in

pressiones Ecclesiarum

mo.vque alios populos tionem accepit, armis

confugerat, et

spoiite venientes in dedialios expugnavit, et coiitra

ioco imperii ponebat. nuaiuliu vero in Cassincnsi

Robertum Capua; princip^m, qui ad imperatorcm

claustro remoratus
sterii,

est,

ita

oinnes officinas

mona-

ac

si

abbas, vei dccanus, circuibat, scire cu-

eumdem ilUic duxerat cum exercitu, majori ira succensus, Capuaiiam civitatem invadens,

quomodo quisque sub B. BenedicU magifactoque mane orans, monasterii Ecclesias nudis pedibus circuibat. Et bsc agens, nunquam a consortio episcopornm et abbatum
piens
slerio viveret
:

eam captam
!

ferro igiieque vastavil, neclocis

avellebatur, et

cum

sapienlibus serinocinatio ejus.

militum dedit, et prob nefas eorumdem ludibrio exposuit nioniales. Tunc Beneventani Iiis auditis sibi timentes, lugatis missis, Rogerio se dedere, et Inuocentium abjusacris parcens, Ecclcsias prtedcc

Erat profecto cfficorum baculus, esurientium cibus,

ranles,

Anacletum

in Pontificem assumpsere.

miserorum

spes,

lugentium consolatio, alque

ita

rerum humanarum
talium infida
ofGcio

volucris instabilitas, et inor-

in singulis eniinebat virlulil)us, ut

omnes

perfecte

liaberct, Sacerdotes lionorabat ut patres,

i^auperos

vana in continendo in homines studia principum! Eccu codum

fidelitas, et

fovebat ut Diios, viduas ul malres. Erat oratioiiibus

ferme momento conveisa

cst victoria

iu

capUvi-

lacrymasque creberrimas contrili cordis Deo oirerebat . Sed bccc bactenus. At de profepervigil,

clione ipsius subdit h;EC infurius

23. a Igilur ordinato imperator monasteriOj

ubique fidulilas in infidelitalem. Ut planeapparuerit, vana prorsus existere studia Iioininum, quibus non aspiret divina potenlia, qua tantuminodo faclum, ut paucos
tatuni, libcrtas in vincula, jurata

octavo i)Ostquam illuc advenerat die, B. Benedicto

se ac fralribus nnillum

granda;vus esset, ac fere

commcndans, cum jam centenarius, dierum suo-

post menses exUncto morte pessimo antipapa plenam niox acceperit Ecclesiam paccm, quam

parcre frustra laboravit iniperaloris cxercitus. Sed

rum

finem imminere cognoscens, ad civilatem S. Gerinani una cum Guibaldo (novo abbate) de-

de his dicendum anni sequentis exordio. Interca

res gestas a tyranno Siculo,
(sic

enim appellare
Ro-

abbalemquo papa; commendans, juxla veterem Aquinenscm civitatem tentoria flxit d,

scendit,

consucvit S, Bernardus) prosequamur, qui multiplici jurc, fidelitate

sa;pe jurata, feudalariiis

Recensetque cuncta per cumdem iinperatorein tunc gesta pro indemnitate reruiii monaslurii Cassinensis
:

mana3

Ecclesia;,

niliil

concupivit avidius, atquc

potiri

tenlavit audacius,

quam

cjusdcm

Ecclesia;

Post

hac impcrator, subdit

',

al([ue

rebus, cujus desierat esse

filius,

janidiu ab ejus

Aposlolicus festum sancti martyris ChrisU Maurith in Ecclesia beati fetri Aposloli celebrans,

communione
2i).

sejunctus.

Gui-

baldum abbatem cum

cavit,

fratiibus ad

prandium evo;

dicens

Puto quia comedendi bibendi^iue

erit .

At quid audilis his InnocenUus papa? reipsa experlus quam vanasalus hominis, ?pe conlra spem nitens in lanla desperatione reruiii, contra
furcntes tyranni Siculi impelus, advcrsusferociam
ultoris ct victoris excrcitus

vobiscum hic mihi

rei [irobavit

uUimus

dies

idque postea

evenlus

Nam

sequenti anno ex liac

ununi

olijecit

hominem
iii

suo loco dicturi sumus, Post ha;c advcnit imperalor cum lunocenUo papa in Urbem,
vita migravit, ut

luimilem, sed Dei virlule potenlem, (lui converleret sancta; Romaiia; Ecclesia;
hostes.

Uigam
iiimi-

victores

ubi et compositis rebus, inde recessit in Tusciaiii

Ejusmodi plane novit esse opera Uei,

infirma niundi eligat,
Ecclesi;c, in

reUqua autein de ipso

secjuenti aniio.

Abbasaulum

rum quod
in

ul confundat

receus, ubi rediens Iiogerius rex Sicilia; universam

fortia. Sic igitiir imiicrio Christi gladiiiin

exerlum

Campaniam

cunctaque igne ferroque vastans, cidem mortem est comminalus, sponte ccdens inde discessil, et in Gerinaniam ad suos
sibi subegit,

vagina recondens, ad arma spiritualia Deo polenUa so converlit, sumens scutum lidei, coque omnia tclanequissimi sccurus

dcfensionem

reversus est anliquos inonacljos Stabulenses, inter

excipiens, ilhcsus Ia;dere advcrsariuni fcstinavil.

quos a pueritia coaluissel. E\lant de liis lilleraj ipsius ad inipural(jrem, cuiii his iiremerelur angusliis.

Quomodo
abbalein,

ista ?

Audi

S.

Bernardum Claravallensem

quem

Roiiuc rcliiiuurat ad reducendos

At dc his haclenus. Quic auteni post dis-

schismate tlevios ad Ecclcsiain (ut audimiis superius csse narratum) ad Kogerium tyraimum, spi-

'

IM

II

3C. Clir. (J3.

I.

iv. c,

liC.

ranlem minarum

et

ca;dis in

omnes, qui csscnt

544
Innocenlii
miltit.

INNOCENTII
,

II

ANNUS

8.

cimrsTi

137.
ct

papLC conimunionis pacis nunlium Quid aulem liac lcgatione sit actum ut acci|>ias iirimum omnium admoncndum pulamus, duas simul legationes confundi alj auclore, qui res gcslas sancti Bernardi couscripsil, cuni videlicct una cum sanclo Bernardo missum esse Haimericum cardinalem cancellarium affirmat, et
:

duccm Rainulphum,

Catholicorum aciem verbis

sic illis

polcntibus adliorlatus, sicut rcgi fngam,

victoriam pollicitus est

ct

triumphum. Cumquead
et instarct

proximam villulam
tioni,

declinassyt,
et

ora-

repente fugientium

in-;equentium clamor

auditur. Si(|nidcin per

rcgis exercitum

eumdem locum fugientem Rainnlphus persequcbatur. Egres-

ex partc Anacleli

Petrum Pisanum
,

itidcni

cardi-

nalcm.
nalil)us

Nam

ista

de missis ex parfe utracjue cardicontigerunt

iit

sus itacjue frater quiilam ex iiis, qui cum abbate eranl, uni cx niililibus occurrit, et quid accidisset
interrogat. At
illc

jiostea

cx auctorc qui

(siquidcm litleras noveral)

Vidi,

adcrat et ea scriptis mandabat, Falconc Bencven-

tano satis evidcnler apparet. Missus cst crgo

pri-

inquit*, impiumsuperexaltatum etelevatum sicut cedros Libani, et Iransivi, ct ecce non erat. Nec

mum
pacis,

S.

Bernardus, postea vero, petcnte Rogerio,

cardinalcs,

cum

videlicet a

Dco liumiliatus, vcrba

audirc libenlcr
cocpit.

mora, dux ipse secutus, ut monachum vidit, sicut erat armatus, equo desiliit, et ejus pedibus advolutus Gratias, inquit, ago Deo et quia non nostris viribus, sed ejus
:

quK contcmncbat, Sed audiamus ipsum

:

fideli

servo ejus,

fidei collata hajc

20.

Intcrea, inquit, abbas de Claravalle, vir

ct discrcUis,

vicloria est.

Iterumque

insilicns

equo hostes insesibi inflicta caeli-

valde mirabilis
rat, pro

ad regem illum vene-

qucbalur. Ncc tamen hac plaga

tus corrcctus est
cclla,

tanti dissidii infestatione

sedanda inter

animus

regis,

nec delumuit pro-

rcgem illum et duccm Rainulpbnm fidelem Ecclesiee, et imccm fiiederc inter eos alligare conatus,
sed frustra .

quam conglomerarat
fugam

pravai mcnlis elatio:

scd post

rcversis qui evaserant, simulans

Nam cum

proxime utriusque

copia;

alacritatem, regio se ornatu attollens, stipata mili-

essent, et longe potenliores vircs Rogerii,

pararentur ad proelium, rcpulsus est tius pacis. Sed quid attulerit belli exilus, audi ex eodem auctore a Rex ijise exercitum suum divisit,
:

etjam ab co nun-

utramque partem pra;cepil accersiri . Quid hoc?audi vafrum consilium. Ne a victore Rainulplio graviorem pateretur impressionem, ut eum ab insecutione divclleret, et scipsum ad potibus curia,
tcntiorcs vires

et

ad bellandnni

virililer slabilivit. Similitcr et

comparandas parare

posset, astute

dux ille sapienter suos omnes ordinavit. Primum quidcm regis acies ordinata ab eo aggreditnr, et
inler ducis

nimis illud excogilavit,

sionis

nempe

ut in suae conver-

spem

conjiceret advcrsarios, sicque cessa-

armalos intravil illico acies illa rcgis proslernitur. Rex autcm, qui cum aliis aciebus suis armalus erat, Dci advcuiente judicio, timore perculsus, primns terga vertens, in fugara conversus est Sicquc politus csl victoria Rainulpbus, qui ditissima hostium castra diripuit, inscculusque hostes ingenti eos strage confecit. Sed sicut
;
.

retur ab armis, ct conflictus reduceretur ad rhe-

torum argumeuta
tioncm procurarc
se habuerint, ex

ulque vitarct pugnarn, disputaista

Quomodo autem chronographo Bcneventano

sc simulat.

pti-

nium

htec accipe

28.

Cumque

prasfatus abbas de Claravalle,

vir valdc mirabilis et disertus, de pacis foedere et Ecclesia) unitate cuni

fortis, ita

sapiens haud sibi viribusque suis adeo

licet

nominato regeconfabularetur
abbate
illo stabilivil,

gloriosam

inspcratam vicloriam

tribuit,

scd

assiduc, rex ipse

cum

ut tres

Deo
tulit

ipsi

per sancti viri Bernardi preces obtcntam,

cardinales ex parle lunocentii papa3, qui ejusinterfuissent

electioni,

acccptam
27.

na3vallis

nam audi quid in Vila ipsius Boabbas de his scripserit

:

ad regem ipsum venirent,

et

'

tres ex parte Anacleti, et

ordinem

elcctionis utri-

Paralo

exercitu adversus

namque ad bellum innumerabili Rainulphum ducem, idcm rcx in

;

usque insinuarcnt; deinde ipse rex, audito ordine

ulriusque partis, justiorem

quam

putaret electio-

campum

armatas ]>roduxerat acics duce audacter obviam proccdcntc

cum

subito viso

nem

eligcret

et sic

Spiritu

sancto favente,

ad

territus fugit

et

efrusumqueexcrcitum innumeris militibus

pra;dai et ctcdibus exposuit, captis et interfcctis, invitus

cum tohus regni magnitudine firmamentum, quam suo arbitrio et sententia conpacis perveniret

firmarent. Cognoverat enim, firmiterque crediderat,

ducem

ditavit opibus, gloria sublimavit. Qiiaj qui-

totius

mundi

Christicoias parli favere Inno-

dem ei juxta verbum viri Cumenim primus eorum

sanctus adveniens,
nisset, per

Dci

omnia contigcrunt.

ccntii, et ejus Ponliflcatum venerari, se vero

solum

qui vocati fuerant, abbas

cum
tum

sui regni laliludine disseutire. Hisauditis,con-

regem in castris positum invemultos dies vicinas acies ne pnclium committcrent, impedivit denuntians regi, quia si
:

tinuo ad Innocentium
est, et

papam et Anacletumdelegacursu rapido rcgis positio destinatur.

eis, et

Placuit itaque
centii
lis,

consilio firmato, apartelnno-

conllictum inieris, victus

et

confusus abibis. Novis-

HaimericuscanccIIarius, etGerarduscardina-

sime vero
eventus
pacis

cum cjusdem

excrcitus, ignorans
belli,

regis plurimum crevisset quod nou in mullitudine forct virum sanctum quajrcntem ea qucE

vir valde vcnerabilis,

dicto abbate de Claravalle super

Salcrnum simul cum prajhujusmodi clectione

ventilanda venerunt. Ex partc vero Anaclcti Matthaeuscancellarius et Petrus Pisanus, cardinales, et

erant,

ultcrius audire

contcmpsit. At

ille

INNOCENTII
alius cardinalis,

II

ANNUS
acce-

8.

CHRISTl 1137.

345

nomine

Grei^^^oiius, simililer

occupassent negolia. Utinam le patronum causa

felicior oblineret, et sine

leravcre.
29.

Ilis

dubio rationabilia

alle-

ita

congregalis, rcx ipse, ut erat

consilii
,

sagacis

animi providiLjue

prius partem
solis

Innocenlii quatritluo usque ad

rabiliter et ultra

occasum

mi-

gantem nulla posset impedire facundia. Et nos quidem agrestes, ligonibus magis quain declamationibus assueti, si causa fidei non urgeret, instilutuin silentiuni tcneremus.
charitas
eloqui, quia

quam
est.

credi potest examinavit

Nunc

aiitein

cogitnos
in

sequenti
liter

autem qualriduo Anacleti parteni simiStudiose i^Mtur et diligenter

electionis

tunicam Doniini quam

perscrutatus

partibus utriusque

auditis

rex ipse

clerum

omnem

et

populum
et

civitatis Salernitanai

congregari mandavit,

episcopos et abbates

mo-

nasteriorum qui convenerant, et coram eis taliter exorsus est Domini ct fratres, vestram credimus
:

prudentiam, qua de re cardinales istos parlis utriusque fecerim convocari putavi enim, quantum nostrse obtigit virtuli, tali et tanto nelatere
:

non

tempore Passionis nec elhnicus pra;siinipsit scindere nec Judteus, fautore hoc domino Petrus Leonis lacerat et dirumpit. Una est fides, unus Dominus, unum baptisma' nos nequc duos dominos, neque geminam tidem, nec duo baptisinata novimus. Ut ab antiquis ordiar, una arca ^ temporediluvii fuit in hac octo anima} casteris omnibus pereuntibus, evaserunt, et tiuotquot extra arcam
:

inventi sunt, perierunt.

Ecclesia;,

Arcam hanctypum habere

gotio finem imponere, et justiti;e

ter sectari.

semilam evidenvariis-

Sed quia muitis quKstionibus,

fabricata

nemo est est, ct cum

qui ainbigat. Arca alia nuper

sint dua', alterain necesse est

que responsionibus animus noster impedilur, solus ego super Iioc tanto negotio finem imponere nequco. Unde si doniitis istiscardinalibus videtur, ordinem utriusque scribanl clectionis et ab utraquc ])arle unus mecum in Siciliam ascendat cardinalis, ubi

esse adulteram, et

in

quam

regit Petrus (Leonis scilicet,]

profundum demergi. Arca si ex Deo est,

necesse est ut arca quain regit Innocentius obruatur. Peribit ergo Orientalis Ecclesia, peribit Occi-

dens totus, peribit Francia

lagi

peribit

Germania,
et Car-

favente Ueo, Nativitatis Jesu Christi

Iberi et Angli, et Barbara regna in

profundum pc-

Salvatoris

celebraturi

sumus

festivilatem, ibique

demergentur. Beligio Camaldulensis,

et

sapientes archicpiscopos, episcopos, aliosque inve-

thusiensis,

Cluniacensis, ct Grandiinontensis,

niemus prudentis animi

Anacleti parteni usque

viros,

quorum

consilio

et Cisterciensis, et Prajmonstratensis,

aliaque inDei collegia

in abys-

modo

sectalus

sum. Nunc

numerabilia servorum
necesse est, ut sub

et ancillaruin

itaque ipsorum et aliorum sapientum consilio, super hoc negolio, divina inspirante clementia, cerlissimum finem, quantum ad meam perlinet potestatem, imponemus. Card. ad haec Gerardus

uno turbine corruanl

abbates
et

sum. Episcopos

et

reliquos EcclesiaJ

principes collo prcecipiti

mola

asinaria alligata pe-

lagus vorax excipiet. Solus ex principibus

respondit

(juoniam ex parte nostra ordinem partis nostric non scribemus, Audistis

:

Sciatis revera,

arcam

Petri intrabit iste Rogerius, ct

cffiteris

mundi om-

enim ex ore nostro seriem electionis audistis omnia quae circa nos gesta sunt. Cardinalem qui;

nibus enecatis, solus ipse salvabitur ? Absit ut totius mundi religio pereat, ct ambitio Petri (cujus vita palam est quahs extiterit)

regnum

CceIo-

dem mittemus

(iuidonem de Caslello sapientem

si

rum

obtiueat.
31. a

yirum alque disertum, qui vobiscum^sicutpelltis,

In Siciliam veniat,
perficietis
,

Ad

hffic

verba non ultra se poterant qui

sapientiae vestra; placuerit; et

praesentes aderant, continerc, scd abominali sunt

et

quo

Spiritus
ct recto

sanclus Paracletus cor

vitam Petri

et

veslrum illuminet,
veritatis

cordc ad Ecclesiain

ct

num

Pelri, elevavit

causam. Abbas autem tenens maeum, ct simul i|)se surrexit

lumen

[lerducat. Et his actis

unusquisquc

ad propria remeavit. Ex parte vero Anacleti siniiliter cardinalis alius destinalur cuin quibus, pa:

ratis navigiis, rex ipse in

Siciliam transfrelavit b,

Tutiorem, inquiens, simihi credas, intrabiinus arcain. Et sicut jainpridem mcntem conccpcrat, sacooperante lutaribus illum aggrcdiens monitis gralia Dei protinus persuasil, utad Urbem rediens,
,

HaEC Falco P.cneventanus in Chronico.

30. Abljas

autem

Bonacvallis Bernardus

rem

Innocentio papa; reconciliaretur. Soluta concione, rex necdum voluit obedire quia sancli Petri patri-

longe

aliter

transactam esseinter Petruin Pisanum,

monium, quod
vincia

in Cassinensi et Beiievcntana pro-

atquc sanctum Bernardum affirmat, nec duos vel

tres sed

unum tantum
ncmpe ab

ab alterutra missum partc

teslatur,

Innocenlio llaimcricuni, et ab

Anacleto Petrum Pisanum. I)is[)Utationcm vero ha-

bitam intcrsanclumBernardum atque Petrum Pi-

amplissimum est, cupidus occupavcrat, putabatquc hujusmodi suspcnsionibiis aliqua a Bomanis cxtorquere privilegia, per qua; in jus proprium deinceps sibi stabiliretur ha'ieditas. Sic llerodes visum Salvatorem contemiisil, ct iiuein desidcravit absentcm, conteinpsit
i)ia,'seiilciii

sanum
dit
,

in

hunc niodum:
sua
mullis

Prior itaque

Petrus

Narrat

electioncm domini sui canoiiicam probare coiitenet

post htcc miraculuin

facla, cst

verba

legum

et

canonum
:

opcratus in

quod Salerni, ubi lucc sunt majorem detestationem Roge:

assertionibus munit. At vcro vir Dci non in ser-

riana; perfidia;, his paucis

32. a Igitur circa

mone, sed

in virtute

Scio, inquit, Pelre,

regnum Dei essc intelligens te virum saiiientem et litteraet

curationem cujusdam
VII, VIII.

viri

tum

esse, et

utinam sanior pars

ToMiJS XVIII.

lioncstiora tc

'

EptlCS. IV.

GCD. VI,

Babon.

09

INNOCENTII
iKibilis,

II

ANNUS

8,

CHRISTI 1137.

et in

nrhe Salernitana notissimi, succum-

fuisscnt sub Innocentio papa. Sed ct cardinalcni

liintibus mcdicis, (]uoriMn ibi iinvcipue ars viget

(

slu(Jium
,

eidem viro de medicorum auxilio deper

hnnc crealum fuissc, babct Petnis Diaconus in Chronico Cassincnsi his verbis' Balduinus car:

speranti

noctu quidam

somnium apparens

dinalis (intcrfuit scilicet), qui

])Ost

Pisanus archi-

intimavit advenisse Salernum virum sanctum, et

episcopus
fex

fiiit

Et infcrius

Misit

autem Pontiut

incurationibusefiicacem: hunc inquirere jubelur, et de lavacro manuum ojus bibere. Quaesivit, invenit,

cum

dicto Rainaldo (Cassinensi abbate) Baldui-

num

presbyterum

cardinalem

pra?cipiens

per

aquam petiit, biliit, convaluit. Hoc verbum totam urbem divulgatum, ad aures regis et

filium Pelri Lconis a Cassinensibus monaciiis ana-

themati/ari facerct, ac papae ejusque successoribus

proccrum ejus pervenit. Cum omnium igitur populorum favore, solo rege in malitia permanente,
abbas

obedienliam abipsisexigeret. Quod

Extai S. Bernardi
"

ita

factum esi.

Epistola offlciosissima et affe-

Romam

revertiiur
et

pr.-cdictum

quoque PeEc-

cluosissima ad Balduinum abbalem Reatini

sterii,

mona-

trum Pisanum,
clesigc, et

quosdam
])apa3

alios reconciliat

quem eumdem

puto

cum

hoc qui ad cardi-

Innocentio

confoederat . Hic flnis

Siciliae

nalatus dignitatem assumjitus

est.

legationis S. Bernardi ad

Rogerium

regem.

34. S. Malachioi metropolitce niberniensisRo-

Inter

Iicec

cst litteris,

autem euos Claravallenses consolatus quarum cst exordium Ex vobis

mam advcntits et signa. Hoc eodem anno, cum jam InnocentiuspapaRomaeconsisteret, contigitmiriflci

jierpendite quid patiar ego. Si vobis molesta est

illius

S. Malachiaj archiepiscopi

Ardinachae,

absentia mea,

nemo

dubitet mihi esse molestio^

totius

Hiberniaj

metroi)oIitana3

rem

el quaj

sequuntur. Alias adhnc addidit

ad ipsum Innocentium
pallio

Romam adventus Romanum Pontiflcem pro

post reconciliatos complures scliismaticorum CaIholicaj Ecclesiaj, tacens

tum

sua3,

tum ctiam alteriusineademinsnla

lamen

illa,

quae gloria;

metropolitanae Ecclesia;. Sed et alia prajcipuacausa

cjus

su;b esse possent,

suis. Est

tantum gloriatus in autem illarum exordium

.

infirmitatibus
:

Romam

adventus asseritur a sancto Bernardo,

Tristis est

ejusdem

Vitaj scrii^tore,

anima mea usquedum redeam, et non vult consolari usque ad vos Et post multa
33. Sed et hac vice

prffidicaret auctoritate

nimirum ut Evangelium Romani Pontiflcis, quamvis

Apostolaius ipsius innumeris miraculis visus essei

quam

necessaria Ecclesiae

Dei

sit vel fuerit

prsesentia parvitatis nostrae, dice-

scribentem

comprobaius a Dco. Sed sanclum audi de sancio ' Ipsc interdum ibat et exibai semi:

rem ad consolationem vestram, si non gloriam redoleret. Nunc aufem melius est, ut hoc per alios
cognoscatis. Instantissima poslulatione imperatoris,

nare semen suum,

stolus unus. El

disponens et decernens iota

dicebat
In

auctoritate de rebus Ecclesiasiicis

nemo
ei

illi

tauquam Apoqua potesiate

ibi

princi|>um precibus
biles

Apostolicoque mandato, necnon Ecclesios ac flexi, dolentes ef nolentes, de-

haec facis? videntibus cunctis signa ei prodigia

quac faciebat;
libertas.
ista

quia

Ubi spiritus Domini,

atque infirmi

et ut

verum

fatear, pavidaj

Visum tamen

sibi,

non iuto

salis aciitari

mortis pallidam circumferentes imaginem, trahimur in Apuliam. Rogate quae ad pacem sunt Ecciesiae
;

absque Scdis Apostolicae auctoritate. Et Roproflcisci deliberai,

mam
pallii

maximeque quod metroei

rogate quaj ad salutcm sunt nobis, ut

ite-

polica;

sedi deerat adhuc,

defuerat ab initio

vos videamus, vobiscum ct vivamus et moriamur et sic vivite ut obtineatis. Inflrmus in

;

rum

usus,

quod

cst

pleniiudo honoris. Et visum

arcto temporis, certe

ista dictavi, teste

cum
:

lacrymis et singultibus
Ecclesia vocavit ad

est bonum in ocuhs suis, si Ecclesia, pro qua tantum laborarat, quem hacienus non habuerai, suo

charissimo fratre nostro Balduino,

acquirerct studio et labore. Erat et altera metropo-

qui stylo ea excepit

quem

aliud officiom et ad aliam dignitatem. Orate et pro

i|iso

tanquam unico solatio meo, et in quo spiritus meus plurimum requiescit. Orate pro domino

de novo consiilucrai Celsus iamen sedi, ei illius archiepiscopo subdila ianquam prlmati et huic quoque
litica

sedes,

quam

praedecessor, prima!

optabat nihilominus pallium Malachias, conflrma-

papa, qui

me

iiariter

et

universitatem vestram pa-

rique auctoritate Sedis Apostolicae pra^rogativam

terno fovet affectu. Orate et pro

rio,

domino

cancella-

(Haimerico cardinali videlicet), qui mihi pro

est, etc.

quam beneficio Celsi adipisci meruerai. Quomodo autem ab InnocenUo papa digne exceptus
fuerit, ila inferius

matre

Quod
Ecclesiffi

ad

Balduinum

pertinet

exceptorem

33. Erat, inquit, tunc temporis in

stolica felicis

sancti Bernardi, Pisanus hic patria erat, et Pisanae

idem sanctus Bernardus enarrai Sede Apomemoriae Innocentius Secundus papa,

creatus archiepiscopus, de

quo hoc

elo-

gium Bernardus abbas

nardi'
:

Bonffivallis in Vita S.

Ber-

In Tuscia Pisis natalis soli gloria et

maHaec

eum benigne suscepit, humane satis illi super longa peregrinalione compassus. Et primo quideni Malachias quod altius inflxerat animo, cum multis
qui

gnum Ecclesiae lumen ipse, dum recenset eos

ad
episcopatus

Balduinus

elfulsit .

lacrymis implorabat, licere

Claravalle,
tificis.

sibi

vivere et mori in

qui ex Ordine Cisterciensi

permissu
hoc,

et

benedictione
oblitus ad

summi Pon-

diversarum

Ecclesiarum vocati

Ei

petiit

uon

quod venerat,

'

Bern. Ep. r.xLiii

Ibid.

Ep. cXLiv.

> Vit. S.

Ber

Pel. Diac. Chr. Cas.

Ep. cci.

1.

iv. c. 110. in princ. el 119.

'

IbiJ. in Vita S. Malach.

Bem.

' 2. Cor. iii.

INNOCENTII
sed affectiis

II

ANNTTS

8.

CHRISTI 1137.

5A7

quo venerat desiderio Clara3vallis. Non quod vir Apostolicus lucris potius uberioribus aucupandum decerneret. Nec lamen omnino frustratus est a desiderio cordis suij cui niori ibi, etsi non vivere, donatum est, Mensera

quo non mediocriter

callebat (valebat), asserere et

aulem

obtinuit,

defendere conareturerrorem, Malachia contradisputante et convincente, judicio omnium superatus,

de convenlu confusus quidem

correctus. Dicebat

integrum
et

fecit in

Urbe, loca sancta peranibulans,

sed episcopi

exiit, sed non autem se non ralione victum, pressum auctoritate Et tu, iucjuit, o
:

frequentans causa orationis. Cuni(|ue per id temporis scepe ac diiigenter ab eo et ab iis qui cum
co erant,

Malachia, sine causa

me

hodieconfudisti, adversus

profecto verilatem locutus, et contra

tuam

ipsius

summus

Pontifex inquisisset esse patriae,

conscientiam.

gentis, statum Ecclesiaruni, et quanta in Deus per eum operatus fuissel paranti jam repatriare, commisit vices suas per universam Hiberniam, legatum illum constituens. SigniDcatum siquidem erat ei ab cpiscopo Gilleberto, qui (ut

mores
terra

homine sic indudolens injuriam, timcns periculum, Ecclesiam convocat, errantem publice
37. Moestus Malachias pro

rato, sed

magis

fidei

supra memoravimus) jam non posset pra;

tuiic legatus extiterat,

quod

publice monet ut resipiscat. Suadentibus hoc ipsum episcopis et universo clero, cum non acquicsceret, contumaci anathema dicunt, ha;retiarguit,

senio et debilitate corporis

cum

villicare. Post haec i^etit

Malacbiasconlirmarinovae
et

metropolis constitutionem,
lia sibi dari.

utriusque sedis pal-

Et confirmationisquidem privilegium
:

Nec sic evigilans, onmes, inhomini potiusquam veritati. Ego persouam non accipio, ut deseram veritatem. Ad lioc verbum substomachans sanctus Dominus, inquit,
protestantes.
quit, favetis
:

mox

accepil

de

palliis

autem oporlet

(ait

summus

fateri

clcricis

solemnius agi. Convocatis episcopis et majoribus terric, celebrabis generale Concilium, et sic conniventia et comniuni voto universorum , per bonestas personas reijuiretis pallium, et Jabitur vobis. Deinde loUens mitram de capite suo (uios namque erat nonnisi mitratos Romanos PontiQces ad audientiam admittere pePontifex)
et

veritatem faciat, vel ex necessitate. Quo respondenle, Amen, solvitur conventus. Tali ille
te

inustus cauterio fugam meditatur, infamis atque iuhonorus fore non sustinens. Et continuo sua tollens exibat.
sistit

Cum

ecce subita correptus infirmitate,

tentes audiri) imposuit capiti ejus

scd et stolam

cum manipulo dedit illi, quibus uti inter offerendum soleliat. Et salutatum in osculo pacis, dimisit eum Apostolica fultum benedictione et auctoritate .

Hactenus de congressu saucti Malachiae

cum

Innocentio.

Quomodo autem

reverso in Hi-

gradum, viribusque deficiens, eodem loco jactat se super solum anhelus et fessus. Forte incidens in id loci vagabundus insanus offendit hominem quidnam ibi agat, percunctatur. Respondet gravi se infirmitate teneri, et neque procedere, neque redire valentem. Et ille Infirmitas ista haud alia, inquit, quam ipsa mors est. Hoc autem non dixit a semelipso sed jiulchre Dominus per insanum corri[)uit eum, qui sanis acquiescere no; : ;

berniam concertandum ipsi fucrit cum hacretico Sacramentario idem S. Bernardus inferius ita
,

luit consiliis

describit crrantis unius historiam, quae saluti esse

possit

30. Fuit
bilis

omnibus novatoribus quidam clericus in Lcsmor, probaut fertur vita;, sed fidei non ita. Is sciolus in
:

sensatorum. Et addit Revcrtere dojuvabo. Deui(jue ipso duce revertitur in civitatem, redit ad cor, et ad misericordiam Domini. Eadem hora accitur episcopus, agnoscitur
:

nmm,

ego

te

veritas, abjicitur error, confcssus

oculis suis praesumpsit diccre, iu Eucharistia

csse

tantummodo sacrameutum

non rem sacramenli, id est, solam sanctificationem, et non corporis verilatem. Super quo a Malachia secreto et
,

et

rcatum absolviet uno pacne niomento perfidia ore abilicatur, ct morte diiuitur. Ita mirantibus cunctis, sub onmi celcrilatc comtur, petit viaticum,

datur concihato,

pletus

est
'

dicentis

serino Malachiif, et Scriptura; pariter Quia vexatio dat intellectum audituii).

sa;pe conventus, sed incassum, vocatus ad

est,

medium

Ha;c S. Rcrnardus. Sed progrediamur ad res anni

sequentis.

seorsum tamen a laicis, ut si fieri posset, sanaretur, et non confunderetur. Itaque in conventu clericorum data facultas homini est, pro sua sententia respondendi. CunKjuc totis ingenii viribus.

'

Is.

xxviu.

548

INNOCENTII

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1137.

Aniio pcfiodi

Grsco-RomanaB 6G30. Anno iEra Hispan. 1115. Anno Ueprro 532, inchoatodie 19 Sept

Fcr.

1.

Jesu Clirisli 1137.

Innocentii

II

papa; 8.

Lolharii reg. 13. imp. 5. .loannis

Comneni imp. 20.

1.

Seciindaprofectio

Romana
1

Lotharii imp. et

ad 13. In anno octavo Ponliflcalus domiiii Innoccntii, inquit Falco in XV Indict. praefatus Chron. , o niense Marlio Apostolicus Innocentius, qui tunc Pisis morabatur,
Innocentii //.
,

Anum.

Etex improviso leonum more frendentes Teutonici insiliunt, et Benevenlanos illos, qui contra eos pngiiabant, usque ad Pontem-Majorein in fugam
convertunt,
ctc.

Nocte inseciita, cives qui capti

districti

fuerant, vinculis

sunt et

alligati.

Mane

consilio

communicato, de

civitate Pisana exivit, et

est,
(sc.

autem

facto, die

Dominico ad dominum papam

viri sa-

apud civitatem Bitervum, (id venit, pnefalum imperatorem

locnlurus.

Viterbium), ad-

veniunt quidam de civibus Beneventanis,

pientes et
discreti,

Lotbarium)

al-

Imperator igilur Henricum generum cquitum ad Pontiflcem dcstinavit Innocentium ; addens se facturum, ut P.omanos flnes teneat, et principi Roberto (Casuuin

qui oinnia, qua; Apostohcus exquisierat, assecuti sunt; continuo captivos cives

cum

tribus millibus

Beneventanos,

dominus Apostolicus
miiio
papa;,

quos Teutonici comprehenderant, absolvit jussit, et ad propria

civium
qui ad ipsum

reverli. Et sic sacramentis flrniatis fldelitatem do-

puano) principatum suum restituat. Ipse vero marchias adire disposuit (per marcbiam Anconitanam). Apostolicus autem continuo Romanos flnes advenit, et civitatem Albanum, provinciam totam

complures

Pontiflcem exierant, juraverunt.

3.

Deneventani

fidelitatem

ei

juraiit.

Campania;

suse obtinuit fldelitati.

in

Romam

quidem

ingredi noluit, ne
diretur (quia
praivalebanl).

Romanorum

negotiis impe-

Cuinque taliter sacramenta illa perflcerentur, vir quidam, Taquintus (Jaquintus) nomine, civis Beneventanus, quique per triennium exulaverat,
ultioneni reddere de acceplis excogitans,Teutonicos

nempe Anacletus
Prcefatus

ct ejus parentes ibi

autem impcrator flumen Piscaria; adveniens, Pascha Domini ibi celebravit. Inde flumen illud transiens, civitatem Termulensem,
ct illius provincia;

omnes submovit, ut

civitatem ingredientes,

possent caperent, et bona

quod eornm auferrent qui

;

cursu rapido arinis arreptis insiliunt,

grediens,

etc.

Jaquin-

comitcs obtinuit,

et

inde

tus per Clavicam, qua; Sancti-Renati vocatur, in-

amoto exercitu Apuliam ingreditur, Sipontum,etmontem S.Angeli octavo

et civilatem

die intrante

mensis Maii comprebendit. Tantns itaque tinior totam invasit Apuliam, quod universus populus usque ad civitalem Barum ad ejus imperium alligatus
est.

ad saCrescentium cardinalem, Pontiflcis lnnocentaiadversarium,qui tunc ibi occultabatur, comprehendit. Nec mora, per plateaiu illum ducentes ad dominum papam cap-

cum quibusdam
curia;

consociis suis
,

crum palatium

perrexit

et

tivum illum transmiserunt

Narrat postea Falco,

Et Innocentius 11 Beneventum venit. his actis Apostolicus ipse ad civitalem Sancti-Ger-

2.

ut Jaquintus vulneratus fuerit, perieritque,

cum

mani (prope montem-Casinensem)

suffi

submisit ditioni. Inde

pervenit, quam Capuam veniens Ro-

Bernardum comitem palatii, Innocentii II hostem, delinere vellet Dominus autem Apostolicus sic illum vulneratum et mortuum, suaque sponte ta:

berto principi

eam

restituit, et his actis

Benevenlialendas

hter fuisse perductum, audiens, ut erat sapientis

tum

venit

prtedictus

Apostolicus

animi
nis,

et paciflci

cordis, nullani

cum

Beneventa-

Junii, etc.

Cum(]ue

in planitie Sancti-Petri castra

qui

eum

interfecerant, excitavit quaestionem.

Apostolici et ducis (nempe Henrici) ponerent, etc. Roscemannus, qui tunc pra;erat, Romana; Sedis

Roscemannus autem, qui tunc contra voluntatem

ipsius Apostolici episcopus fuerat, et qui civitatem

adversarins cives fere universos submovit, ut contra Apostolicum venientem insurgerent, et ad eo-

violento

nomine
fugit.

tenuerat, noctis silentio timore

ita

coactus

Quibus ouinibus

peractis,

ita

rum posse resisterent, etc. Prajterea ad boram fere nonam quidam Beneventanorum exeuutes cum
Teutonicis pugnare coeperunt, etc.

prffidictus Falco

(loquitur auctor de semetipso) et

Rofirido judex, etc. qui per triennium exules fuerainus,

licentia

Dux vero

illo-

cum

aliis

Beneventanis similiter exulibus

ruin, Henricus, audiensBeueventanos ita super se

insilire,

prsdicti Ponlificis ad propria reversi suPrajfalus

armari suos omnes occulte

preecepit, etc.

mus, etc.

autem Apostolicus supra nomina-

INNOCENTII
tuni

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1137.
fldeles
:

549 urbem
fortiter

Girardum cardinalem ad civitatem mandavit^ quod et factum est. His omnibus ita evolutis, Ponlilex Innout a civibus universis fldelitatem acciperet,

Salernitanos Rogerio regi

centius

sacrameulis

fidelitatis

acceptis,

cousilio

propugnasse , et deinde ait Audiens autem imperator civitatis Salernitana; constantiam , et quia igne ferroque Pisani eam obsidebant, consilio

habito, iter arripuit VIII kalendus Junii, ut ad im-

peratorem nominatum festinaret. Veniens autem ad portam Summam, invenit ibi populum , et caetera apud Baronium num. 9 legenda.
4.
lia.

cum domino Ai^ostoiico ad eamdem civitatem celeriter festinavit. Sei|uenti igitur die sapientes civitatis ad ipsum imperatorem venere;
invento, sinuil
et pactis intervenientibus civitatem

ipsam suo im-

Progressus Innocentii II et imperat. in Apua Cardinalis igitur jussu pra^dicti Apostolici

civitate

perio submiseruut.

Quidam vero militum illorum

securitate accepta, licentiamexeundiimpetrarunt;

in Beneventana

moratus
de

est

etc.

Prius

vero

quam

Apostolicus

civitate

discederel
et

Octavianum subdiaconum, virum prudentem

simul
pacis

quidam vero et praedicti Rogerii proceres ad turrem majorem, qua super civilatem erat, confugerunt. Sicque civitas ipsa in gaudium conversa sub tali
tanloque imperio exultabat. 6. Discordia inter Innoc. II
sopila.

sapientis auimi, reclorem Beneventi ordinavit, qui

cum domino

Girardo statum

civitatis

et

firmamentum

studiose regebat . Haec Falco

et

Lothar. II cito

Audiens autem populus Pisanorum

pag. 303 et duabus seqq. Deinde pag. 303: aCumque Pontifex ipse ad imperatorempervenissetcum
prajfato

civitatem Salerni sine

eorum

consilio et voluntate

ab imperatore captam

fuisse, mirabilitercoutristati

Henrico

(genero

Lotbarii

Bavariae

et

sunf, et furore arrepto, macliiuam

lignorum factam
Pisas regredi

Saxonia; duce, Superbo cognominato)

honore mirabili et gaudio ab imperalorc suscipitur. Deinde Barensis populus castellum civitatis quod pro
,

combusserunt,

et

paratis navigiis

corum

afflictione rex

valde lerribile et

Rogerius fabricari jusserat, munitum expugnaverunt, sicque

disponebant; sed Apostolici Innocenlii precibus et promissionibus coacti ad imperatoris voluntatem reversi sunt, sicque castrum illud turris majoris

per quadraginta dies illud obsidentes

cum

Teuto-

eorum vecordia dimissum esl. (Hujus caslri opera Rogerius poslea Saleruum et qua-cumque
pra)

nicorum auxiho virlute multa castellum illud comprehenderunt et terratenus prostraverunt. Custodes autem castelli, quia jam amplius ilhul defendere non potcrant, capti et trucidati, et in mare pra!cii)itati sunt (pag. 300). Inde maritima omnis usque ad Tarentum et Calabriam ad impe,

hoc anno amiserat, recuperavil). His

ita peractis,

praifatus imperator et Apostolicus castra indo (id est, Salerno) amoventes, Abellinum veneruut(circa

initium Augusti, aut sub flnem

loco per
nisi die

Julii,

quia eo in

ratoris fldelitatem alligari satagebat.

Cumque
et

caest,

nonxxx Augusti inde discessit). Deinde Beneventum et juxta fluvium Caloris ex hac parte ad

mensem

fere castrametatus est, et

stellum illud Barense taliter

comprehensum

super civitatem Melfium Apostolicus

venerunt, et

eam

imperator viriUter obsidentes, diebus non

cundo
iUius

Ecclesiam Sancti-Stephani castrametati sunt sedie staute mensis Augush (id est, die xxx
mensis).

Cum aulem Abellinum

venisset

nmltis elapsis, comprehenderunt, et sua2 obtinue-

Apostolicus ipse Innocentius

ducem ad defensioneni

runl

fidelitati.

Hajc inter, Pisanorum exercitus,

sicut juraverat,

centum

navigiis armatis, ad civi-

tatem pervenit Neapolitanam. Nec mora, jussu pra.^dicti im peratoris supcr civitatem Amalphitanam
festinat, excogitans igne

ApuliK ordinare nomine suo satagebat. Imperator vcro nomine suo contra voluntatem Apostolici ordinare volebat. Unde factum est, ut per triginla
quos Abellini castrametati suut) ad invicem discordatum sit, sed sapientum consilio
fere dies (per

ferroque

eam

depoiiulari.

Cives

autem Amalphitani,

consilio salutis invento,

communicato, discordia
tore favente,

talis

destructa
et ipso

est.

pecunia dala, ad imperatoris ct Pisauorum permansit fidelilatem, etc.

5.

muIta?Divinafaventeclementia,

Quid impera-

Salernum

sese utrique dedit.

omnibusque

suis Aiiostohcus

uomine

Interim

praefatus imperator, et Ai^oslolicus civitatem dimisit

MelUum

et civitatis Potentia) fines descendit, ibiciue

suo ad B. Petri fldelilatem comitem Raiiuilphum, virum utique prudeutem et discretum, ((|ui Mathildem sororem Rogerii uxorem duxerat) iu ducem
elegit, ct eo electo vexillum ad honorem ducatus Aposlolicus ct imperator iu couspectu omnium ei tradiderunt et confirmaverunt .

juxta fluenta de lacu Pesele per dies fere triginta

moralur. Inde universa Apulia; oppida et civitates ad suum imperium alligavit. Et his actis mandavit
imperator, ut Pisanorurnexercitus Salernum obsideat; praicepil quoque Roberto principi, el magi-

Bcncvent.
Falco,

militum Neapolitanorum, ut viribus lotis ct armis simul cum Pisanis eamdem Salernitanam obsidcrent civilatem, (juod et factum est XV kalenstro

Greg. ab Innocentio II consecratur episc. Abellino ad civitatem Beneventanam die XXX Augusti venlum Cuujque , inquit
7.

taliter in praedicto

loco caslrametati sunt,

Uuineham Rainuiphum comitem, quem allectione multa secum detinebat, mille

das Augusli.

triduo posl, dic videlicet kalendarum Septembris' imperatrix, nomine Florida, niilitibus ferecenluin assumptis, ad Ecclesiam B. Bartliolonuei Apostoh
venit,

Teutonicorum viris datis, supcr civitatem ipsam Salernum destinavit, quibus ita convenientibus
prope muros obsederunl.

Portam-Auream ingredicns
illi

Imperalrix

magiiiflca nuinera Ecclesio!

Falco pag. 307 relerl

Portam-Summam

Postea per cxiens, ad excrcituiu suum redcilil.

550
inea\'it.

INNOCENTd

II

ANNUS

8.

CHR\sTi
et

1^37.
diripuit
;

Triduo autcm post imiicratorisadventum,

dem
que

carum ornamcnta
sanctimoniales
liis

mulieres quo-

pra;fatus Apostoliciis
travit,

Beneventanam civitatem

in-

et

et a clero et
est.

populo universo honorifice

palatio

sunt, et

talitcr

opprobrium conversa; evolutis Abellinum et usque ad

in

susceptus

Altera antem die advcniente, in

confinia Beneventi

obtinnit.

Confestim magister

sacro Beneventano
cleri et

scdens in

conspectu
si

militum Sergius
tanae
civitalis

civitalis
:

Neapolitana; ad
civibus

suam

populi Bencvcntani clamavit, ut

quis

convertitur fidelitatem

deinde judices Beneven-

conlra personam, sivc ckctionem Gregorii Beneventani electi canonice et rationabiliter opponere
vellet,

cum

aliis

regem ipsum
et

adeuntes ad Anacleti fidelilatem

ipsius rcgis

libera

fronte
,

opponeret

sed clemenlia

amorem

civitatem submittunt Beneventanam, In-

divina opitulante
religiose

et

quia electus vitam

suam

nocentii papae fldelitatem parvipendentes, etc.

Ita Falco.

custodierat,

nemo civium
et ipse de

contra ejuS
et vita

electionem objecit. Apostolicus itaque boc aspiciens gratias

10. Sedayido ciimbit.

Deo

egit,

persona

Dux igitur Rainulphus,

schismati divus

Bernardm

in-

audiens regem

electi testificatus est

honeste et religiose, et eidem

Spiritu sancto coope-

illum ob ejus confusionem Apuliam fuisse ingres-

clecto prfficepit, nt de peccatis suis confiteatur, et

die Dominico adveniente

rante, consecrationem acciperet.

Quid multis?

die

sum, et ejus desolationem ubique tractare, Barensem populum, et Tranensem, et Trojanum, et Melphensem et mille quingentos milites congregavit, affirmans prius velle morti succumbere, quani vitam ducere infelicem, et taliler dux ille paratus prope regis exercitum adivit. Interea abbas de Cla-

adveniente Dominico, Apostolicus ipse Ecclesiam

episcopii desccndil, qninlo die videlicet intrante

mensis Septembris, eleclum ipsum consecravit; ad cujus consecrationem patriarcha interiuit Aqui-

ravalle

complures alii archiepiscopi , episcopi et abbates Tcutonicorum viri rcligiosi, etc. 8. Discessits Lotharii et Innocentii ex Apulia.
leia;, et

bilis et discretus,

tanti

(nempe sanctus Bernardus) vir valde miraqui ad regem illum venerat pro dissidii infcstatione sedanda inter regem
,

illum

et

ducem

pacis foedera alligare conatur

sed

Quibus

ila

peractis,

pra^falus

imperator de
toto suo

pra;dicto loco castra

arripuit, qui ante

movens, viam Romam redeundi

pro mullis variisque negotiis, qua; inter eos qusrebantur, apud Salvatoris Dei potentiam nondum

Porlam-Summam cum
die intrantis

complacuit concordiaalligari
qui pag. 317 resumensde

. Ita

Falco pag. 313,

ait:

exercitu transivit, et prKdictus Apostolicus

illo

cnm
ubi

more qus omiserat,

et Ecclesiae

festinavit

nono

mensis Septemest

Cum

praefatus abbas de Claravalle, vir mirabilis

bris.

Tunc

ipse

imperator castrametatus

et discretus,

de foedere pacis

unitate

Tres-Sancti nominatur. Deinde

Capuam
?

petens
sui
;

Romam

transierunt.

Quid multa

Imperii

cum nominatorege confabularetur, assiduerex ipse cum abbate ipso stabilivit, ut tres cardinales ex
parte lunocentii papae, qui ejus interfuissent electioni,

altitudinem et palatia imperator ille repedavit Apostolicus autem Tnnocentius palatium Latera-

nense audivil (legendum adivit; sic partem Urbis Innocentius II, partem aliam Anacletus tenebat) . In Cbronico Magdeburgensi a Meibomio edito, de Conrado XIV arcbiep. Magdeburgensi nepote Lotharii imp. dicitur : Imperator Italiam circum-

Anacleti, et

ad regem ipsum venirent, et tres ex parte ordinem electionis utriusque regi in-

sinuarent; deinde rex ipse ordine audito utriusque

partis,

sanctiorem eljustiorem eligeret electionem

favente, ad pacis perveniret, cum magnitudine firmamentum,quanarbilrio et scientia contineret. Cogno-

et sic Spiritu S.

totius sui regni

eundo pertransiens, Apnliam

intravit,

etadBarum
missam

tum

in sui

civitatem devenit, ubi in die sancto Pentecostes

verat enim, firmiterque crediderat totius

Christicolas parti

mundi

dominus Apostolicus

pra^sente imperatore

favere Innocentii, et ejus Pontif.

cum magna
mada

hebdoQuatuor Temporum ipso domino in ejus pra^sentia idem Apostolico pra^cipiente archiepiscopus de clero multitudinem maximam ad sacros ordines promovit. Sed redeo ad Falgloria celebravit, et in ipsa in sabbato
,

venerari. Ipse vero solus

cum
et

regni sui latitudine

discordabat. Continuo ad Innocentium

papam

et

Anacletum delegatum
positio destinatur .

est,

cursu rapido regis

conem.
9.

Post

H. Rorjerius rex a Rainidpho duce victus. primum istum Rogerii regis et sancti Berille

Rogemis rex amissa rectiperat

Audiens

nardi congressum, processit

sed
et

adversus hostem,
Falco pag. 313
prosternitur.

rex Rogerius imperatorem illum viam redeundi arripuisse, exercitu convocato Salernum venit

parum
seq.
:

feliciter;

nam
acies

uti narrat

Iliico

regis

Rex

continuo super Nuceriam veniens, illud suse obtinuit potestati, deinde castra amovens terram Rainulphi comitis (id est, ditiones ad se tanquam

autem, qui

cum

aliis

aciebus suis armatis inerat,

Dei adveniente judicio, timore perculsus ipse priterga vertensin tugam conversus est, sicque

mum

comitem pertinentes, non vero novum suum Apuducatum) obtinuit. Inde procedens, Capuam liffi furore multo et tempestate comprebendit, et eam
igne ferroque
civitatis

universa regis congregatio cursu praecipiti confugit, dimissis omnibus divitiarum apparatibus, et
tentoriis,

auri

argentique magnitudine infinita,

depopulatur

universa

siquidem

illius spolia et divilias

parlim igne, par;

tinique virlule consumi |ira;tepit

Ecclesias siqui-

quorum numerarecopianon est humanae scientlae. Quid multa ? Dux ille viclor effectus de regis cxercitu comprehenditet occidit, omnemque illam

INNOCEXTII
niagniUuliaem,divitiasque tam ipse

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1137.

551

quam populus

Barensis ct Tranensis, cajtcrique quos rogaverat,

ad propria locupletali detulerunt. Triamillia,sicut audivimus, honiinum in bello mortua sunt. Ibi
Sergius
niagister
est, etc.

tempore, quod Lothariuscum Teulonius per pnediclorum nostrorum perfidiam in Apuliani intraret et cum jam tota fere lerra infldelitatis maculacontaininaretur, sola
Italia;

Salerni civitas fiJelitatem

rei gratia,

militum Keapolitanaj

civitatis

intemeratam conservavit. Hujus

ficentlae nostiie

magni-

morluus
loris

(Sergius enini, qui post impera-

discessum Rogerii partesamplexus iuerat, pro

60 proeliabatur). Rex itaque nominatusfaliter

cum

munera in pra;dictam civitatein et ejus populum exlendere vuleutes, donamus, concedinnis, etc. Datum Salerni X kal. Dcccmb.
per

sequacibus suis confugiens noctis tempore, altera quidem die ad castrum Paludis pervenit, deinde

manum Henrici

venerabilis Messanensis electi,

anno regni

nostri septimo.

Salernum festinavit diebus autem non multis Roscemannus Beneventanus antistes (qui statim in sedem suam restitutus fuerat) consilio
;

evolutis,

-13. Irrita de pace Ecclesiai tractatio. Dum Rogerius rex Salerni vei'saretur, Innocentii II et Anadeti legati ad eum venere, ut narrat Falco

accepto cuni judicibus civitatis et sapientibus qui-

pag. 317 et seq.

cancellarius
venerabilis,
et

Ex parte
prii;dicto

lunocentii, Aimericus
cardinalis
,

busdam ad regem ipsum consolandum

civitalis

et servitia

Girardus

vir

vakle

ofTerenda festinavit. Precatur iusuper, ut

cum

abbate

de Claravalle

libertatem possessionum Beueventanorum,

quam

supradictus imperator conccsserat, populo Bene-

Salernum super bujiismodi electione ventilanda advenerunt. Ex parte vero AuacIeU, Mattha;us cancellarius, etPetrus Pisanuscardinalis, et cardinalis alius noniine Georgius similiter acceleravere. Qui-

ventano ipse largirelur. Rexigitur precibus eorum acceptis pro totius civitalis amore inveniendo privilegio facto et signalo,

omnes

fidantias el exactio-

bus

ita

congregatis, rex
consilii,

ille,

ut erat sagacis aninii

fuimus persolvere, condonavit . Falco ejus diploma, et ex eo Ughellus tom. 8 Ital. SacrD refert, ejusque hoc initium est: In nomine Domini Dei Salvatoris ffiterni Jesu Cliristi, Dom. Incarnat. anno mcxxsvii, mense Novembri, j^rinice Indiclionis, Ego Rogerius, Dei gratia Siciliae et Italiae rex, Christianorum adjutor et clypeus, Rogerii Primi comilis fllius, etc. Ha?c vero ejus conclusio: Hujus concessionis initium permanus Henrici nostri scribi praix;e|iimus, el bulla aurea insiguiri anno regni uostri seplimo. 12. Victoriam prosequilur Rainulphus. Pergit Falco Cumque privilegium hoc coram Beneveutanorum coetu lectum esset, Deo Salvatori
nes, quas soliti

providique

prius partem Innocentii qua-

triduo usque ad occasum niirabiliteretultraquani

sequenter auteni Anacleti parlem quatriduo similiter perscrutatus est. Sludiose igitur et diUgenter partibus utriusque eleclionis auditis rex ipse clerum omneni et populum civitatis Saleruitanu} congregari mandavit, et episcopos et abbates monasterioruni qui conveneranl, et ca;tera num. 29 et seqq. recitata sed
;

credi potest, examinavit

haec tractalio pacis irrita fuit.

14.

Mors

Urbe mora.

Ikec ad supplendos Annales

huc revocanda

Lotharii, et

S. Bernardi brevis in
Eccleniors Lotharii

siasticos. Praiterea

inip. quaj initio

tigit,

omnium
gratias

pra;fatoque regi, et

jam

dicto antistili

ut anno sequenti, ad
cardinalis

mensis Decenibris hujusanni conquem eam Baronius

egimus, quia quod avi

el patres nostri vi-

dislulit,

dere non poluerunt, libertatiset sccuritatis don-um

est, etc. offerre . Quibus cx verbis Falconem et socios ad Rogerii et Anacleti partes tandem divertisse. Rainulphus , inquit idem Falco, ex sua victoria commodum capiens civitatem Trojanam sibi subdidit, et Rogerium comitem Ariani subjugavit, dum Rogerius rex in urbe Salernitana morabatur, Tunc enim dux ipse

mus

demonstrabimus. Insuper ideni doctissinum. 5 ait, sanctum Bernardum

nobis dignatus

diu Roniai

moram

protraxisse

cum maguo

Catho-

ajiparet,

propc castellum Paludis suorum virtute stipatus castrametatur die quidem kalendarum Decembris.
Mirabatur inlerea i>opulus Beneventanus de ducis illius conlinentia (id est, quod hccrerct in plano)et
in

pra;dicti rcgis araore et fidelitatc, et Anacleti

servitio die

nocluque simul

cum domino

Rosce-

manno

antistite invigilabat etc.

Rogerius rex Salialiic

licorum proventu. Verum Manricus in Annal. Cisterc. hoc anno cap. 1, aniinadvertit, Pctruni Diaconuni, liujus tcmporis scriptorem, in Chron. Casinensi lib. cap. lOG, tradereeum meiise Julio in Campaniam rediissc, ac ad Montem-Casinum Icgatuni, cum Pontifex et imperator ibidem consisterent praiterquam quod mox vidinius, Bernardum ad Rogerium regem niissum fuisse. Quare Bernardi niora Roniaj non potuit non esse brevis. 15. Priores in Cantica sermonesaS. Bernardo Ad ha-c Baronius num. 3 ait, S. Berabsoluti. nardum ab Innocentio II ad se lillcris hoc anno acccrsitum, rcliquisse Sermones supra Cantica
i-,
;

lernum redux civiuui

fidelitalem remuneralurus.

absolutos viginti tres, ut apj^aret ex sequenti ser-

Privilegium ab Ughello lom. 7

Sacra; rela-

monc

XXIV, eosque statim descriptos inisisse ad

tum

eis

concessit

Anno

Incarnat.
I,
etc.

mcxxxvii

Bernardum de
testari S.

Portis Carthusiaimni,

quod

dicit

mense Novembri, Indictionc

fideles nostros

Salernitanos

Bernardi ad

honorarc

ct exaltare

decrevimus,

qui Roberto Guiscardo bona; memoriaj, ct Rogerio

el

Manricus Ernaldus abbas Bontcvallis

observat
lih. 2, in finc capitis
.'1,

Epistolam cliv. Sed, ut citatus an. mcxxxv, cap. U,

in

eum

Vila S.

Bernardi

Willelmo ducibus pr.xdecessoribus nostris seinper fidelcs fuerunt nobis quoquc niaxime lioc
:

ait,

sanctuin abbatcm post

suuin cx Aquilunia rcdiluni, qucin anno sicxxxv

552
coiitigissc

INNOCENTn
vidimiis,
;

II

ANNUS

8.

CHRISTI 1137.
CLi

solis

meditntionibus divinis
qiiietem et otium

stola;

Bernardi

ad

Philippum
in

Turonensis

vacare disposiiissc
serinones
in

per

qumn

Ecclesice invasorem,

Cantica Canticoriiin

cxorsns

est

rectam viam reducore conabatur, signiticatque se esse ??* proximo,

ul)i

quem
si

idque ad instantiam lienuirdi de Portis, Carlhusiani

sanctissimi, ut eruilur ex Vita S. Stepliani Diensis,

cum

vidcre possct,

vellet
in

Sumus

eniin,

non mnlto post

de Portis

qua tleeodem Bernardo liortatu S. Bernardus alihas ClarevallensiscxposuitCantica Canticorum . Priores sermones mox ac dictatos, a Bernardo ad Bernardiim transmissos, antequam ederentur,
scripta, in
dicifiir, ciijus

Urbeaudivimus . Quare quia Bcrnardus, scrmone xxv in Canl. iioc anno composilo, memorat suam apud Viterbium
inquit, Viterbii, et te

morari

annum

morain, Baronius hanc Epistolam ad prsesentem retulit. Verum duplex Bernardi mora in

liquido constat cx Epistola cuii et Epislola

cliv
:

ejusdem sancti abbatis. In priori eniin dicit Scrmoncs paucos in principio Canlicorum Salomonis recens diclatos, en facio transcrihi, el tibi, cum necduni edidenm quanto cilius mitto. In Sermones super principia Cantisequenti vero corum,quos tu peliisti, el ego promiseram, transmitto til)i . QuareutraqneEpistoIa non hoc anno, sed anno mcxxxv, quo ot eam coUocavit Mahillo:

urhe Viterhicnsi distinguenda. Prima accidit anno mcxxxiii, quo Lotharium Bomam, ubi coronandus crat iinperator, comitatus est, uti suo loco
diximus, alleraque hoc anno. Sed ea Epislola in priori cjus [irofectione scripta; nam Eildeberto
archiepiscopo Turonensi anno mcxxxi demortuo,
uli eo

anno ostcndimus, Philippus

nej^os Gisleberti

malis arlibns scdeni, (juain Gisleberlus tenuerat,

invasil, jamque eam fere a Iriennio occupahat, quando Bernardus hanc Ei)istoIam ad Philippum dedit. In altcra enim ordine cl ad Innocentium II missa ait Quanta dominandi cupiditate et iste
:

nius, scripta. San-Marlliani in Episc. Bellicensibus

notant

Bernardos priores in domo Bernardus primusregimen abdicavit, successorcm sorlilus alterum Bornardum itidem Porlarum priorem, post ahdicatum Bellicensem
tres exlitisse

Porlarum

juvenis inardescat, indicat malris

sufe Ecclesiffi

diuturnus

ct miserabilis cruciatus,

eviscerat iniser, ut se parturiat in

quo paene eam honorem. Est

episcopatiim, ut censet Pelrus Franciscus Chiffletius in PrtTfat.

lainen, auctore Deo, ejus tergiversationibus finis

Bernardo

ad Mamiale Solitarionim, qui huic utramque Epislolam laudatam directani putat. Addit Chiffletius tertium per hoc tempus fuisse Bernardnm Poriarum eliam priosed is ad rem rem, postea episco])um Diensem nostram non facit. Ulramque autem Epistolam Bernardo II tum nondum priori dalam esse reclc
II
;

tandem imposilus
et

si tamen, quod dictanle justilia compellente malitia, et pace provocante in eum actum est, Apostolicaj aucloritati ratum habere
;

placueril . Manricus an. mcxxxvii, Epistolam cli

divi

Bernardi

cum

Baronio in hunc

annum

reji-

ciens ex ea deduxit, Hildebertum archiep. Turo-

nensem anno

praecedenti seu anno Christi mcxxxvi

dedncit Mabillonius ex prioris Epistolse nura. 2,

ubi S. Bernardus
cst,

dommim

priorem

salutat,

hoc

demorluum , qua) el multorum sententia fuit. Verum cuin nunc constet eam mortem perlinere
ad

Bcrnardum primum tunc priorem Porlarum,

annum

qui locus est in Baugesio dioecesis Lugdunensis

potest de

mcxxxi, nulla amplius duhitatio esse hujus Epistolaj epocha, sicuti nec de

prope Bbodannm, tribus lencis a Bellicio urbe episcopali dissitus. Sed logendi San-Marthani laudati, ct Guichenonis in Ilistoria Baugesii, ubi de tribus islis Carthnsianis verba faciunt. Baro16. Bortatu Bernardi Carthusiani. nius ihidem citat Epistolam clv divi Bernardi ad

prima profeclione Bomana S. Bernardi, quam eo etiain anno ab eo susceplam monstravimus. 18. Balduinus abbas Reatinus diversus a Balduino cardinali.

Ad num. 32

refert partein Epistolae cxliv a divo

Clarevallcnsibus dataj, in

Baronius Bernardo suis qua molestiam longioris

et seq.
:

Innocentium pajtam, datam pro eodem, quando

electus est, ut dicilur in inscriptione, id est pro

absentiaj suae a dilecta Clarevalle exprimit, ailque

eodem Bernardo

II,

quando electus

est

episcopus

pro Longobardia. In ca S. Bernardus ait, Bernardwn de Portis in Lombardia destinatum episco-

Cuin lacrymis et singultibus ista diclavi, teste charissimo fratre nostro Balduino, qui stylo ea excepit quem Ecclesia vocavit ad illud officium, et aliam dignitatem ; quam Epistolam currenti
:

pum, dignum quidem eo honore, sed tali loco ideoque alteri convenientius minus idoneum
,

anno datam

esse, ipsa ejus Iqctio cvincit.

Verum

reservandum. Innocentius
consilio,
et

II

detulit S. Bernardi

Bemardus Portarum

electus

est in

episcopum Bellicensem, isque an. mcxlii. Sede Bellicensi relicta, rediit in Carlhusiam Porlarum, ihidem ante annum mcxlvii, Bernardo priori primo se abdlcanti suffectus. Ea Epistola clv anno incerto
data, nisi quis velit
ferre

Baronius Baldidnnm istum cardinalem primum ex Ordine Cisterciensi creatum ab Innocentio II, anno mcxxx, in Concilio Claromontano, et poslea qui dignabatur esse archiepiscopum Pisanum
,

scriha divi
altero

perperam confundit cum Balduino Reatini ccenobii primo abhale,

Bernardi,

cum

Mabillonio

eamdem

re-

ad
17.

annum

mcxxxv, quo dure prcecedentes

Epistolce cli divi

itidemque Bernardi discipulo, ad quem est Epistola divi Bernardi cci, cum Beatinum monasterium regeret. Illud autemmonasteriumduplex, alterum
Sancti-Matthaei,

exaratae.

alterum Sancti-Pastoris

el

huic

Epocha

Uenique Baronius num. 4

Bemardi. menlionem facit Epi-

Balduinus Balduinus

iste

prsfectus erat, quo tempore alter cardinalitiam dignitatem oblinebat.

INNOCENTTIl

II

ANNTJS

8.

CHRISTI 1137.

553

BalHuinus abbas ex monumentis Ecclcsia; Reatincc ab Ugbcllo bis verbisceiebratur Multis operibus
:

barbarie, et rcformatis ubique moribus Christianoc religionis, vidcns oumia iii pace esse, co^pit cogitare et de sua pace .
in

et niiraculis clarus obiit

anno mcxl,
est,

et in

Calhe-

drali

Realina bumatus

ibique

summa cum

veneratione Augusti xi die colitur . Alter Balduinus sanctitate etiam clarus fuit, purgatoriis

Cum vero duos episcopatus amhitio conflasset, nempe ConueretensemetDunenscm, eos itcriim divisit, Dunensi conunum
tentiis.

tamcn flammis
habet Herbertus
libus discordiis

post

mortem

expiatus,

quod, ut

Erat et altcra metropolica scdes, quam de novo constituerat Cclsus, priniic tamen sedi et
illins

lib. 3

de Miraculis cap. 31, civi-

immiscens, bello Pisanorum cum Lucensibus occasionem dedisset. Porro facile fuit utrumque Baldiiinum in unum conflare cum
se
;

archiepiscopo subdita, tanquam primati : et huic quoque optabat nihilominus pallium Malachias
,

confirmarique auctoritate Sedis Aposlol.

prserogativam,
ruerat . Quare

quam

beneficio Celsi adipisci

me-

uterque Italus, uter(|ue ex Claravalle, atque uterque Bernardi discipulus fiierit. Fallitur cnim Ciaconius in Innocentio

Gallum

facit,

cum

II, qui l>aldninum cardinalem Ernaldus abbas Bonnevallis in

Vita S. Bernardi

lib. 2,

cap. 8,

cum

Pisis in Tuscia

natuni asserat. Herbertus autem laudatus cum Ordinem Clarevallensem ingressns fnisset, anno
MCLXxviii librum Miraculorum conscripsit, et postea ad archiepiscopatum Turritaiium seu in Sardinia exectns fuit, ut dicilur in
revallensi, a Chiffletio

Turrium

Chron. ClaHerberti de

non quidem hoc anno, ut putavit Barouius, sed anno millesimo ccntesimo trigesiino nono aut inseqnenti, ut notavit Manricus in Annal. Cisterc. anno mcxxxix, c. 5. Bernardus cnim cap. IS asserit, Malachiam novem mortuus est autem annos postea supcrvixisse anno mcxlviii. Mcnsem integrum Romre moratus est, et paranli jam repatriare commisit vices suas, per universam Hiberniam legatum illuni constituens (nempc Innocentius II) , inquit Ber-

Romam

profectus est,

cnm tribus

libris

Miiaculis publicato.

Balduinum

S.

Bernardi disciobser-

nardus cap. 16, qui subjungit, Innocentium II pallii concessionem distulisse, donec celebrato generali

pulum diversum
19.

esse a Balduino cardinali

Concilio

in

Ilibernia illud a se peteretur.

'

vavit Manricus inAnnal. Cisterc. an. mcxxx, cap. 6.

S, Malachias

fit

archiep.

Armachanus.

Dum Romam

Ad num. 34

et seqq.

Sanctus Malachias, quein

suo loco ostendimus, an. mcxxiv Connecrctensem episcopum in Hibcrnia renuntiatum fuisse, occasione bellorum sede sua pulsus, alio se conlulit

Claramvallem venit, et mori in Claravallc, quod a Pontiflce non obtinuit, quod virum Apostolicus lucrispotiusuberioribusoccupandumdecerneret. Frequens et receptum erat istis teniporibus, utepipergeret,
peliit licere sibi vivere et

scopi

monachos induerent,

dignitate retenta,

non

cum centum

et vir/inti fralribics, et

Ibracense a'diflcavit, ut referlS.

monasterium Bernardus ia ejus

secus ac retento monachatu,

monacbi ad

infulas

protrahebantur.
21
.

Vita, cap. 9: a Ubi , subdit Bernardus, velut de

Moriuntur Liidovicus VI rex Francice

et

novo inchoans legein et disciplinani, quam aliis imi)onebat, magis i[>se portabal episcopus et magister. I|>se in Oidine vici suaj coquina; ministerio inserviebat, ipse fratribns cuin recnmberent ministrabat, elc. Interim Celsus archiepiscopus Ar-

Hoc anno, die Guillclmus IX dux Aquitanice. prima mensis Augusti , mortuus est Ludovicus VI, cognomento Grossus, Francoriim rex, et die nona mcnsis Aprilis Guillelmus IX, ultimus
Aiinitaniffi

dux

ut auno superiori

ostendimus.

macbanus in Ultonia provincia inoriens inisit baculum suum Maluchix', tanquam sibi successuro B,

ail

Bernardiis cap. 10,

littcrati

qui jain dixerat

viri

Jam

oclo extitcrant aiite

Celsum

uxorati et

Guillelmus mortem sibi imminere conspiciens, optimates principatus sui juramcnto constrinxit, ut Eleonoram flliam Ludovico regis Ludovici fllio copularent, uti narrat chronographus Mauriniacensis, initio lib. 3.

abs(iueordinibus,

tamen. Inde tota illaper universam Iliberniam, de qua superius diximus,

dissolutio Ecclesiaslica; disciplina;, censurte enervatio, religionis evacuatio
:

Ad eam miltuntur

a Ludovico

inde

illa

ubique, pro

rege aliqui magnates, et inter cos C.aufridus Carnolensis cpisc. qui Burdegalam veniunt, ubi universis Aqnitanitc Pontiflcibus cum archiepiscopo

mansuetudine Christiana sa^va subintroducta barbaries, imo paganismus quidam indutus sub nomine Christiano . Morluo Celso, Malachias archiepiscopus possessionem inire iioii polnit, quiaquidam potentesnon apaliebantur episco|iari, nisi qui

suo Gaufrido adstanflbus, Ludoviciis est pnella;, nomine /Euorda;, legali vinculo sociatus sed in medio convivii legatus pernici cursudelatus Ludo;

vicum regem vitam

dovicus
filius,

Tandem, utnarrat Bernardus cap. 42 Anno eetatis suae trigesimo oclavo, paupcrMalacbias pulso iiicubatore, intravit
cssent de tribu ct familiasua .
:

Ardmacha
tivitas in

pontifex et melropolilanus totius Hiber-

Parisiis finiisse denuntiat. Luhujus nominis Vll, ci in regnum succedens festinato in Galliam venit, Eleonorae rcginai cura Gaufrido Carnotensi ciiisc. commissa. Ila Aquitania Galliajregno hoc anno adjuncta. Quas ditiones contineret, Ernaldus abbas Bonajvallis in

nia;, ideoque anno Christi mcxxxii,

cum

cjus Na-

Vita S. Bernardi

lib.

2,

cap. 0, indicat scribeus

annum
,

mxciv inciderit.

potenlatui ducis Guillelmi subditas fuisse provincias

20.

Romam petit anno

mcxxxix aut insequcnti.

a jMalachias

inlra triennium reddita relribii-

nia

lione superbis, el liberlate Ecclcsiie restitula, pulsa

Burdegalensem, Anxienscin (sc. in Aquilaet iii) el Turonicam, el (piidqnid a collibus Ibcrorum usquo ad Ligeriin coiiiplectitur ct clauII

Dabon.

ToMusXVIIl.

70

554
dil

INNOCENTII

11

ANNUS

H.

CIIRTSTI 1137.

Occanus, paruisse ejus imperio. Turonica

nam

appellavif, et in laudata Cliarla regis litulus

;

taiien provincia ultra dcxteram Ligcris ripam late

dislcnta, qucC continct Britanniam,

Alfonso honoris causa tributus

eum tamen

nonregis

Armoricam

ct

dum

hoc

nomen

sumpsisse, Charf;e ab eo datae

novcm
comiti.

in ea cpiscopalus, parcbat tunc Britannife

demonsfraiif. Hispaiii

onmibus principibus

22. Obitus

Guigonis prioris Carthusioe.

titulnm sx'pe fribuebant, quamvis ipsiiuef in Aclis

Guigo quintus prior Majoris Carlhusiae, Valcntioe in Uelphinatu natus anno a nalivitate sua quinquagesimo circiter quarlo, a convcrsione ejus tricesimo, et a prioralu vicesimo septimo^
nuistertius ageretur, sexto
spirituni

hunc lifulum non usur|)aient. Ranimirus dimisso Aragonice regno redit ad simm moiiasterium. Ranimirus monachus ,
])ublicis

23.

Aragonia; rcx,
filiam

Raimundo IV Barcinonensi

comiti

cum

ab

exordio Carthusiensis eremi annus quinquagesiiial. Augusti sanclum commendavit, ut dicilur in Instilutionibus Ordinis Carlhusiensis tom. i Biblioth. Labbei recitatis, ideoque hoc anno, cum Carthusianorum Ordo anno mlxxxiv, ut suo loco ostendinius, fnndatus fnerit. Scripsit Guigo Vitam sancti

Deo

suam duobus aut ad sunimum tribns annis natam in uxorem dedif cum tolius regni integritate. Baluzius in Appendice ad Marcam Hispan. num. 394, Instrumentum exhibet, quod estactum III idus Augusti, anno Incarnat. Dom. cxxxvii post
millesimum /Era mclxxv,
regnaute
b.
[)ra:fato

rege Ranimiro

Paulo posf, IV kal. Septemb. Ranimirus rex Instrumenfo ibidem relafoirritumdeclarat

quid(iuid hactenus alicui dedisset vel concessisset, ad guod ab hodierno die in ante daret, absque consilio et

llugonis Graiianopolita7ii episcopi,

scula ab

aliaque opu-

Oudino in Supplemcnt. de Scriptur. Ecclesiasfic. enumerata, ubi tamen niale ait, sancium Hugonem fuisse primum Carthusianorum
fundatorem.
23. Obitus B. Oldegarii archiep. Tarracon. et
episc. Barcinonensis.

bona voluntate comifis, dicens

se id facere

propter multas fraudes, quas in mulfis passus esset.

Denique idibus Novembris

cum

Cajsaraugusfae es-

Obiit et beatus Oldegarius

set,

regnum

planc abdicavit iu favorem Raimundi

generi sui. Instrumentum ibidem refertiir n. 396.

arcliiepiscopus Tarraconensis et episcopus Barci-

Cum

vero Ranimirus rex de deserendo

et
et

mundo
,

se-

nonensis in Hispania pridienonas Martii, ut testatur Diagus in Hist. Comitum Barcinonensium, et ex eo, ahisque, Bollandus in Actis SS. ad diem vi

rio cogitaret,

morfe beafi Oldegarii Ecclesiae

Tarraconensis vacarent
fuit,

Barcinonensis

earum

episcopus electus

ut eruitur ex Instrumento

mensis Martii, qui mox a peractis solemniter exequiis miracula quamplurima cccpit patrare;quibus prodigiis cleri populique Barcinonensis aucta
erga beatum veneratio anno xix et xx Ludovici VH Franciffi rcgis pcrennes census constituti sunt,

ibidem num. 290

verbis confirmat
et electus
et
:

recitato,
a

quod Ranimirus his Ego Raiuiirus Dei gratia rex

fovendis, quae ad
ct post

tumulum

sancli arde-

Tarraconensis et Barcinonensis, concedo confirmo hoc quod superius scriptum esf . Haec tamen eleclio confirmata nonfuif, Ranimirusenim rex in monasferio suo vitam clausit, et Gregorius
archiepiscopus Tarraconensis anno mcxliii jam electus erat, ut certum facit

ahquot annos semel et iterum canonizatio ejus a sancta Sede petita. Ante episcopatum fuerat abbas S. Rufi juxta Avenionem, cui successere Willelmus, Pontius, Severus, de quibus anno lucxvi egimus, el Guillelmus 11, qui hoc anno S. Rufi abbatiam adbuc regebat. Baluzius enim in Appendice ad Marcam Hispanicam num.391,refert Chartam Raimundi comitis Barcinonensis dafam anno mcxxxvii, tertio nonas Aprilis,
rent,

lampadibus,

Baluzio

num. 402 relatum

quinto kal.

Instrumentum ibidem a quod est actum Decembris apud Gerundam, domino

,

Guidone S. R. E. cardinali diacono et legato celebrante conventum in pracsentia omnium subscriptorurn testium, anno Dom. Iiicarn. MCXLiii.Et
paulo post inter testium nomina legitur gorii electi Tarraconensis archiepiscopi
:

S.
,

Gre-

Idem
Barcapite

Sancti-Rufi

qua comes quamdain Ecclesiam largitur Ecclesice et domino Guillelmo abbati, et oiiinibus successoribus ejus. 24. Concilium Vallisoletanum.

Instrumentum
xvii

recitat

Diagus

in Hist. comit.

cinon. Auctor de Gestis

comitum Barcinon.
consignavit de
:

Hoc

unionem regni Aragoniae cum comilatu BarRai-

anno

cinonensi hoc etiam anno

cardinalis Guido, qui superiori Concilium in civitate

mundo

IV coinite Barcinonensi scribens

Adhuc

bravit,

Burgensi congregarat, aliud Vallisoleti celequod Sandovalius in Alfonso VH, fol. 163,

valde juvenis

regnum Aragoniae

acquisivit

cum

Urracha,
sti

filia

regis Aragonia; Ranimiri

anno Chri-

eruit ex Charta Alfonsi VII, Castells regis et imperatoris, data in

Mcxxxvii

D,

ubi Petronillam Urracamappellat,

in suo monasterio dede Gest. Comit. Barcinon.

gratiam monasterii Vallis-Paradisi

el

quia, tesle Roderico lib. 6, cap. 2, ea postea iia appellata.

inler
M,i'3l

Zamoram

Salmanticam die quartaOctobris,

Ranimirum vero
tradit auctor

mclxxv, ex qua etiam deducif,

eumdem

Al-

mortuum
cap. 21

fonsum cum Alfonso Portugalliae colloquium liabuisse. In ea enim dicitur, tempore quo Guido Romana; Ecclesia; cardinalis Concilium in Vallesolcfi

Suscepit filiam nomine Urracam qua;

comifi fuit nupta.

Raimundo Barcinonensi
ha;c

Post

celebravit, et ad colloquium regis Portugallia;

cum

gallia; coniitis

imperatore venit . Tharasia, Alpiionsi Portumater, semper sese Lusilaniae regi-

monasterio restitutus, et recuperato habitu, finivit ibidem in Dominodiessuos. Huic auctori consentit Rodericus Toletanus.

Raimirus

fuit

INNOCENTII

II

ANNUS

9.

CHRISTI 1138.

555

INNOCENTII

II

ANNUS

9.

CHRISTI

1138.

Mortuo Anacleto frustra alius subroQatiir \ Seqiiitur anuus saunde pax Ecclesia: reddita. lutis humanne millesimus centesimus trigesimus Indicllone prima octavus quo die septima Ja.

quus, qui peccare

et traductus

fecit Israel,

morte absorptusesl,
Fecerat (luippe
et

in

ventrem
')

inferi.

(secundum Prophelain

pactum cum morte,

et

cum

inferno
^,

foedus iuierat. Ideoque juxta Ezeperditio,

nuarii

homo

peccati,

invasor Apostolicae Sedis Pe-

chielem
ita et

factus est

non

subsistit in

trus Leonis pseudopapa, Deo vindice, ex hac vita

Kternum. Alius quoque omnium

et is

sicut

maximus,

supernum horrificum tribunal judicandus atque condemnandus adducitur, acceptudivulsus, ad

pessimus inimicusabscissus niliilominusest unus eratex ainicis Ecclesia;, sed illis, dequi^*

rus cruciatum a;ternum. Ha:c ab hujus temporis scriptore Falcone, in Chronico Beneventano. Et curn numerat annos cjus intrusionis Sedit, inquit, annis septem, mensibus undecim, et diebus
:

bus

solet queri et dici

Amici mei

et

proximi

mei adversum

me appropinquavcrunt

et sleterunt,

Si qui restant, cito spcramus de similibus idem judicium. Prope est ut revertar ad hatres meos, si

\iginti

duobuSB. De

ipso ha!c alius itidem cjus-

vita

comes
3.

fueril,

per vos (sicut intcndo) transitu-

dem
bas

tem|)oris, scriptor Bernardus Bonsvallis ab:

rus, HcEC S. Bernardus.

a Advenerat tempus, in quo ' completa Amorrhaei malitia, Angelus percutiens gladium

Sed quomodo Rogerii tyranni jussu creaa schisiiiaticis cardinalihus antipapa succcs-

tus

sit

jam

vibrabat, et pertransiens

domos, quarum suad domuni

sor, in sa;pe citatis Chronicis

Bcneventanis

ita

de

perliminaria sanguis agiii imbuerat,

Petri Leonis veniens, salutare in ea

scribitur

Cum

pra?dictus Anaclctus

mortuus

non
:

repcrit

esset, cardinalcs cjus, consilio accejito

a fratribus
,

signum. Percussit
illico defuiigilur,
tite

igitur

niiserum

nec tamen

ipsius
ipsi(]ue

Anacleti, ad

rcgem* miserunt Rogcrium

sed datur pcr triduum pceniten-

Anaclcti
ei

locus. Ille patientia Dei abutitur, et in peccato

runt,

si

mortem significanfes, quacsiveplaccrct ut papam constitucreiit. Rex

suo rnoritur desperatiis. Miscrabili ponqia corpus

ejus ellertur, cadaver cjus in latebris sepelitur, et

usque hodie fovea illa a Catholicis igiioratur. HaBC ipse. Sed audiamus S. Bcrnardiim ista de his scribentem ad Pelrum abbalem Cluiiiacensem*
:

Innocentii parlem iinpediret, voluntati.eorum assensit, et papam eligeiidi potcstatem dedit. Qui Romain reversi, fautoribus eoita(|uc,

ut doniini

rum
rem

congregatis, iiicdio

cardinalem presbyternm

mense Martio Gregoriuin sibi papam, imo invaso-

2. Ha;c i>lane gloria

iiiea, et

exallans caput
si

meum,

fuimus laboris, erimus et consolalionis. CoUaboranduni fuit et compatiendum matri, ne de nobis querereUui juxta me erant de longe stetctur, dicens '
Ecclesia)
socii
:

triumphus.

Nam

constitueruiit, Victorcmque eum vocavcrunt. Sed Dei clcmcntia auxiliante, h;crcsis illa et invasio pauco tcmpore regiiavit. Dicbus aiilem non
niultis evolutis, iiatres pra;dicti Anaclcti

tantain

runt, et

vim faciebant qui

quicrcliant aniniain

cognosccntes turbationem, in sc reversi, Domino favente, cuin piajdicto domino Innoccnlio papa
pacis

meam. Deo aulein bonestavit eam in

illius. Tristitia

gralias, qui dedit ei victoriain,

hrmamcntum composucrunt,

et ipsi, et

om-

laboribus, ct coniplevit labores

noslra in gaudiuin, et luctus noest

'.

nes Innocentii advcrsarii ad ejus fidelitalcm convcrsi sunt. Et sceleratus ille, (jui sub Victoris no-

ster versus in

citharam

Hiems

transiit, iniber

mine

apparuit, vestem et niitram dcposuit, et ad

pervenit, Sicque
et gloria exultationis tota

abiit et rccessit. Flores aiiparuerunt in

stra,

turra no-

voliintatem Pontificis Innoccntii

tempus putalionis adveiiit, Ampulatum cst sarmentum inutile, putre membrum. Ille, iile iiii-

gaudio magno,
a

Romana

civitas cxultavit.

Nam

ipse Innocentius ad unitalem et con-

'

Vil. S. Bern.
*

I.

ii.c. 7

'

Bcrii.

Ep. cXLVii.-

1'sal.xxxvii.
'

Canl.

11.

Isa.

xxviu.

lizcch. VII.

>

l'sal.

xxxvii.

556

INNOCENTir

II

ANNUS

9.
sit,

CHRISTI 1138.
aut nequam. Valc . Hactenus ad Godefredum Bernardus. 6. At nullam conciliant sibi fidem ea, quibns
libri quarti
ita sugillat

cordiam universam Ecclesiam, Uominoauxiliante, penluxll. H.TC de liis ibi ; in Vita autem S. Bernardi
Ijicc

S.

de his breviter

4. Allanien pars illius (Anacleti)

papam

slbi

Petrus Diaconus Cassinensis in fine

alttrnm statuernnt, non iam ex pertinacia schismatis , quam ut opportunins per aliquam lemporis moram papa; Innocentio reconciliarenlur. Ouod sine mora per manum servi sui, (S. Berpro
illo

Chronicorum
schismaticus
,

Innocenlium papam
'
:

ipse

dum

ait

Innocentius vero

magna
Ista,

in filios Petri Leonis

illorumque complices
attraxit, etc.

effusa pecunia, illos ad

suam partem

nartli scilicet), Cliristus effecit.

lus Pontifex, Petri

Nam et ipse ridicuLeonis ha;res, ad eumdem virum

eum nudatum quidem
gralulabunda
laetatur,

Dei nocte secontulit, etille

usurpatis insignibus ad domini Innocentii pedes

adduxit.

Quo

facto civitas

Innocentio Ecclesia redditur,

Bomanus

popuftis ut

pastorem ct dominum Innocentium veneratur. Abbas Claraivallis in mira roverentia habetur, ab omnibus auctor pacis et pater patriai praidicatur. Procedentem viri nobiles proscquuntur, acclamat populus, matronae sequuntur, et omnes ci prompto animo obsequuntur. Sed quam diu ille gloriam toleravit? quam diu pace iruitus est post tantum laborem ? nec diem i)ro anno recipere acquievit. Sedatis ouuiibus et compositis, vix quinque dies
teneri potuit, qui septem annis et ultra pro resar-

inquam, schismaticus, carpendi Innocentium nullam relinquens occasionem vel argumentum. Illud autem tunc admiratione dignum accidit, quod qui stabat a schismaticis Gilo cardinalis episcopus Tusculanus, adhuc permansit inschismate, (juem alias Petrus Cluniacensis litteris admonitum % aliis addilis magnopere (ut par erat) redarguit '; ex Cluniacensi

enim coenobio ad cardinala-

tum provectus

Ad quem inter alia : Sed tunc iunuebas, rem distulisti, qua sperabas ab imperatore Lothario aut Petrum Leonis Innocentio papae praeferri, aut utroque depofuerat.
forte ea spe, ut
sito, in

Apostolica Sede ahum sublimari. At nunc quid ultra novarum rerum vel moliri, vel i)raestolari poteris,

quando

et

Lotharius mortuus
Innocentius in
priiiio

est, et

Petrus extinctus

est, et

papam

ac

cienda eadem scissione sudavit. Exeuntem

versa nobilitas comitatur

Roma

summum
modum

Pontiflcem

ab Urbis parte, post-

prosequitur, deducit clerus, accurrit populus, uni;

nec poterat sine com-

muni moerore
muni.

dimitti, (jui colebatur

amore com-

Igitur firmata pace, vir Dei regreditur, et

duplex exhibens gaudium,

cum

'exultatione uni-

Bernardus de reditu sancli Bernardi. Sed jucundius eritipsum sanctum audire Bernardum, de his pcrbrevem scribentem Epistolam ad Godefredum postea Lingoniensem episcopum istis verbis 5. Fratri Godefredo, frater Bernardus saversae terraj suscipitur . Haec
' :

lutem.
8

In octavis Penlecostes ipsa die complevit

a toto orbe, et tandem a tota Urbe sublimatus est, et tota vanitatis spes divini oris gladio undique circumcisa est ? etc. Qnod autem Lotharium imperatorem mortuum ait, sequenti potius anno hanc ad eum datam esse Epistolam apparet siquidem Lotharius (ut dicetur) mortuus est in fine anni hujus. Sed ad sanctum Bernardum recedentem ab Urbe revocemus orationem. 7. Bernardns ad simm monasterium revertitur et pro electionc episcopi Lingoniensis laborat. At quld ?Num aliquod secum saltem munusculum detulit? ulique et ingentis pretii, imo incomparabilis munera Bomac se accepisse gavisus est. Atquae:

Deus desiderium nostrum, Ecclesiae unitatem, et Urbi dando pacem. Nam illa die filii Petri Leonis onines simul humiliaverunt se ad pedes domini papae; et facti homines ejus ligii, juraverunt ei hgiam fidelitatem. Clerici quoquequiin schismate
erant, simul
videlicet),

ista fuerint, accipe ab auctoi'e *, qui fidelissime res ab eo gestas praesens etiam fortasse conait enim Rediens autem pater sanctus scripsit ab Urbe, exsanctorum Apostolorum martyrumque
; :

nam

corporibus xenia secum retulit pretiosa, haud mo-

cum

idolo (|uod erexerant, (antipapa

dicum hunc
perit,
dicti

sibi

reputans fructum esse laboris.

humihantes se ad pedes domini papae, obedientiam ei juxta morem promiserunt, et facta

est laititia

Interquaj B. Ca^sarii dentem

qnonam modo recememorandum. Cum enim integrum ei prae:

magna

in populo.

Hanc pacem

nisi

cum

martyris caput exhiberetur, ut tolleret inde

vellet

tamen, diu a nobis exspectavissemus, jamdudum venissemus. De cffitero jam nihil est quod nos hic detineat. Facio quod
securitate, occulta

quadam

quod

dari sibi peliit

dentem unum. Fru-

stra vero aliquandiu fratres, qui

cum

eo venerant

laborantes,

concessum

sibi

trahere penitus nou

imperastis,

Veniam vertimus
etiam
et

in

Ve^do. Ecce

enim

valebant. Fractis

eorum

cultellis

dnobusaut
:

tribus

venio cito

merces mea

mecum

est, vi-

ctoria Chrisli, et pax Ecclesire. Sexta feria

postdiem

illum egressus est noster de civitale. Itaque venientes veniemus,

quos apphcuerant, nihilominus adhuc dens immobilis permanebat. Tum ille Orandum nobis, ait : nec enim habere possumus, nisi martyr ipse
concedat. Facta denique oratione, reverenter accedens,
incredibili
ferreis ante
facilitate duobus tulit digitis, moveri non poterat instrumen-

cum

exultatione portantes

ma-

quidem verba pulchra sunt, sed pulchriora sunt facta. Etenim tam pulchra sunt, ut quisquis uon lajtatur in eis, aut stultus
nipulos pacis. Et
hfflc
'

quod

'

Petr.
3 ibia.

Diac. Chr. Cass.

Bern. Kp. cccxx.

Ep. XXX.

I.

iv, c. ult.

Pet. Cl.

I.

IV,

Ep. iv.

* Vit. S.

Bern.

I.

iv, c. 1.

INNOCENTII
tis .

II

ANNUS

9.

CHRISTl 1138.
impetrare
potui

557
facultatem
et

Haec de his

ibi.

Quanla autem

laEtitia

exceptus

meo

redeundi

ad

fuerit

ab universis populis Gallicanis, idem auctor

fratres, iter

arripnimus,

transalpinantes,

com-

tradit, et quod reversus ad suos, interniissam expositionem in Cantica Canticorum rogatus ab ipsis

in

perimus instare diem, qua foret sacrandus homo episcopum Lingonien?em, de quo utinam mcqure

resumens,

sic

primum sermonem
:

post

reditum

liora atque

est exorsus, qui

tamen junclus superioribus, vicesimus quartus enumeratur Hoc demum tertio, fratres, reditum ab Urbe nostrum clementior oculus e ca?lo respexit, et vultus tandem serenior desuper
arrisit nobis. Qnievit

dicere

bonestiora audivissemus. Nolo autem invitus, audivi etc. Interpositam

tandem refertappellationem ad Apostolicam Sedem

tum ab

Leonina rabies, fiiiem

recepit.

accepit

malitia, Ecclesia

pacem

Ad

nibi-

archidiacono Lingoniensi, tum a decano Lugdunensi, et fratribus Claravallensibus excusassc tamen se Lugdunensem archie|iisco|)um dicil ob principum contradictionem, omniaque fieri ob
:

lum deductus est in conspectu eam per hoc ferme octennium

turbarat.

ejus malignus, qui diro schismate con-

bonum

pacis.

9. Scripsit

de his

primum

S.

Bernardus

(iil

vero ego gratis de tantis periculis ero redditus vobis ? Yestris desideriis donatus

Num
me

diximus) iteratas litteras ad ipsum Innocentium

sum,
ritis,

vestris

profectibus

paro,quorum vivo me-

volo vivere studiis et saluti etc. Sed de

Urbe cceptus adhuc sermo. 8. Antequam autem ab Urbe recederet, occasione vacantis Ecclesia; Lingoniensis, sub cujus dioecesi suum erat positum monasterium, fuit ei plurimum laborandum. Testatus est id ipse in htteris datis postea ad Innocentium papam ', quibus
negotiis ab eo in
et rei gestre fidelis est intexla narratio istis verbis

papam, ct seorsum ad cardinales ', ob oculos ponens labores et a;rumnas, quas ob Ecclesia; Ro mana; pacem ipse sit passus rogans ut electio committatur personis non suspectis -; ita in litteris
:

ad Innoccntium
obtinuit ab

papam ultimo

loco dalis.

Quod

el

ipso Pontifice, sicquc

ab electoribus

deputatis electus est vir integerrimus, prior vide-

Dum

adhuc Roma; essemus,

contigit ilio venire

nomine Godefrequo excusare se oportuit S. Bcrnarduni apud Ludovicum Francorum regem, litteris aculeatis ad ipsum datis ^ Qnod autem in Epislola
licet

monastcrii Claravallensis,

dus, de

dominum archiepiscopum Lugdunenscm. Venerunt et cum co Robertus decanus Ecclesia; Lingoniensis, et Olricus canonicus, qngerentes iicere
et capitulo
sil)i

ad cardinales conqueri videtur de abbate Cluniacensi, sicut et de archiepiscopo Lugdunensi, dnm

ait * Ecce rediens a vobis, tribulationem et dolorem inveni, et nomen Domini invocavi, sed non
:

Lingoniensi eligere

sibi

episcopum.

Mandatum siquidem a domino papa acceperant, nequaquam pra;sumere hoc nisi ad consilium religiosonim virorum. Quod dum per me cuperent et
peterent obtinerc
certus sim,
:

profuit: invocavi ct vestrum, et

dem
sis

dii

fortes

terra;

non vehementer

valuit. Siqiii-

elcvati sunt
et

Lugdunensis scilicetarchiepiscopus,
titudine divitiarum

Cluniacen-

Absit,

inquam,

nisi

sciam

et

abbas. Hi confidentes in virtute sua, et in mul-

tendatis eligere.

quod bonamidoneamque personam inResponderunt propositum suum

suarum

glorianles,

adversum

me

atque intentionem de nostro pendere arbitrio, nihil aliud se facturos nisi quod ego consulerem, et

appropinquaveruut et steterunt, et non advcrsum me tantum, sed adversum magnam multitudinem scrvorum Dei, adversum vos quoque, advcrseipsos, contra
et

spoponderunt.

Verum me non satis fidem accommodante acccssitad persuadendumarchiepiscopus, poUicens firmiter idipsum. Et addidit, quod si secus clerici agere molireiitur, qiiidquid aiiud facerent, minime se confirmaturum, nec ratum iiabi-

sum
tem

Deum, contra oninein a>qiiilahonestalem. Deniquc imposuerunt liomiiiem

super capita nostra,

stulet sanctus

quem proh pudor

et

boni

lior-

rent, ct mali rident eic. Qiiod, inqiiam, ita ex|)o-

turum. Adductus est et dominus cancellarius in testimonium. Nec contenti, adivimus etiam praisentiam domini papa;, ut ejus favore et auctorilate quod inter nos convcncrat confirmaretur prins tamen habita inter nos collatione niutua ac diu:

nensi arcliiepiscoiio

Bernardus, non disiiuto de Lugdused quod speclat ad Clunia:

ceiisem abbatem (hic erat Petrus) idein

satis

iiise do his locupletem scripsisse reperitur Epislolam " apologeticam, dolens quod calumiiiantibiis idem

turna super facicnda electionc. Et de mullis i^ersonis quarum ibi mentio facta est, dualius tandem
nominalis, a (|uibus nullus nostrum penitus disscntiret,

sanctusBcrnardus pncstiteritauies, fidemquoadliibiierit. Ad ipsam ainando lectorem. Quic etsi non

extaret,

dux alia)

Epistolac

ejusdcm

Pctri

eodem

ar-

gumento

dattc ad Innocentiiini pajiam,

"

cum

culpa

quamlibet illarum

eligi placiiisset. Itaqiie

liberant; quaruin

altera impetrare rogat licentiaiii

quod nobis complacuil, dominus pa^ia immulabiliter observari prajcepit, et tam arciiiepiscopus, quam clerici firmiter promiseruntn.Scdquomoilo
jiost

Ecclesia; Lingoniensi, ut

communi

secunduni canoncs, jure suuincligerc possit cpiscopum altera'',

:

ut clectum ab

illis

abbatem (luemdam
iiatiatiir

Ordiiiis

jiromissiones facta est

niliiloiiiinus

elcclio,
lia;c

Cluniacensis nullo pacto

ab abbatia abeo
Ejiistola (iiio-

ipso inconsulto S. Bernardo, demonstrat,

subjicit
:

cum

bcne

instituta divelli. Qu;e

quidem

lllis

abeuntibus, ego post discessum

corum
'

dies paucos in Urbe faciens, ubi a

domino
'

Bern. Ep. cLxviii.

*

Bern. Ep. cLxiv, clivi, clivh.

Ibid. Kp.

Ep. XXXVI.

cLXViii.
>

2
'^

Hiid.

Ep. CLxix.
I.

' Ibid.

Pcl.

iii.

Ep. xxix

Ep. clxx.
I.

Ibid.

iv,

Ibid.

Ep. xxviii.

558
niam brevior
sabo,
est,

INNOCENTir
haud
liic

II

ANNUS

9.

CHRISTI 1138.
cumulatis. Cessisse tamen ipsum Petrum

eam

describere recu-

litteris

sic se iiabet

importunitati petentium, ipsemet teslatur in apologetica Epislola ad

10. Sumnio Ponlifici et noslro speciali padomino papai Innocontio, fraterPetrus humilis Cluniacensis abbas obedienliam et amorem. a Rumor ad nos us(|ue pervenit, quod quidam
tri,

conscripta

'.

Gerte

ipsum sanctum Bernardum quidem magnum ipse Petrus

tia;

specimen edidit Christian;c charitatis et observanerga sanctum Bernardum, quem miriflce coluit et

paternitatis vestrae auribus importuni existant, ut

amavit,

et

idem

in

omnibus

controversiis

dominus
sterio

Vizeliacensis abbas de Vizehacensi niona-

didicit deferre. Testatur id ipse Petrus in Epistola

ad Lingoniensem Ecclesiam, de abbate in episcopum transferatur. IIos ne audiatis, et nos rogamus, et ipsa ratio implorat, nec tantum implorat, sed ut audacler etveraciter loquar, imperat
et compellit.

Imperat planeet compellit, quia cum jure majestas Apostolica omnibus dominetur, soli

ad ipsum eodem argumento conscripta, ubi ha;c verba ^ : Quantum ad eam charitatem speclat, quam vobis in abdito cordis mei jam ab antiquo reservo, videtur mihi, quod aquae multse (ut scriptum est ') non poterunt eam exstinguere, nec flumina obruere. Quando enim exslingui vel obrui

tamen
ciem

rationi

subjici gloriatur.

Qualem

ille

fa-

loci illius auctoritate

vestra a iiobis ibi posireddiderit, ne

tus inveneril,

qualem jam

longum
;

mei j^ectoris rumoris rivulis, cum nec aqua; multae decimarum (quarum causa conpoterit sincerus erga vos et ignitus

affectus quibnslibet sinistri

faciam, vos (|uidem audistis, sed nos cognovimus

troversias gravissimas inter Cluniacenses et Cister-

vos forte noslis, sed nos melius. Super aridum et caliginosum montem levatus iii signum, ita eum

cienses motas diximus) potuerint eumexslinguere,

pinguem religione, sic eurn luniinosum bono nomine reddidit, ut in partibus nostris Vizeliacus,
excepto Cluniaco, in nostri Ordinis studiis
patiatur habere
dici

nuUum
ij^so

priorem, vereque etiam de

nec impetus Lingoniensium tluminum obruere ? nostis quod dico. Nec ob aliud dico, nisi ut conslantis in amoris proposito erga vos animi mei insignia recolens , stabilem de caetero me esse posse, prudentia vestra prsesumat etc. Hsec ad
S.

possit
in

mons

Mons coagulalus, mons pinguis, quo beneplacitum est Deo babilare in eo.
' :

Bernardum

Petrus,

mea

sententia,

sanctitate,

quaj per dilectionem operatur, ipsi

non impar.

Quod(]ue valde

ditflcile, et

idcirco

mirum

est, la-

bore bujus nec turba ibi secretum, nec clamor silentium, nec strepitus ordinem, nec mundus

monachis potest auferre quietem. Uude vestrae sapientia; providendum est, ne longo tempore et multo labore parta bonamomento de[)ereant. Quia et domus diuturuo sudore coustrucla, una die destrui; et arbor multis annis vix ad fructum provecta, subito eradicari; et puer magna nutricum cura tandem in virum productus, uno potest ictu
occidi. lloc

Exstincto schismate, Iloma re/loret. Coredountem sanctumBernardum ad propria, redeamus ad Innocentium, quem Romoe reliquimus, de quo ista dicere pergit Bernardus Bonaevallis abbas in Vita S. Bernardi Interea Romai Innocentius potestative agenda disponit, Undique visitatores occurrunt, alii cum negotiis, alii tantum gratia congaudendi adveniunt. Processiones per
mitati
:

H.

Ecclesias solemniter celebrantur

depositis armis,

ad audiendum
refloret

verbum Domini

plebes accurrunt.

de Vizeliaco abbate sublato provenire timemus. Quod si cum rationeet auctoritas juvare nos potest, recordamini primam curam debere vos vestris. Et audite Apostolum dicentem ^ Operemur bonuni ad omnes, maxime autem ad domesticos fldei. Et ' Qui suorum curam negligit, et maxime domesticorum, non est meum sequentia adjungere, nec patri Apostolico saltem de
: :

Post multifarias egestates in brevi civitas opulenta

;

quse discordiae tempore distracta fuerant,

et reducil.

pax solidata revocat

Arantur

soliludi-

nes, et deserta pinguescunt. Requiescunt singuh

sub
et

vite et flculnea

sua

nocturnae silent excubiaj,

apertis januis

omnis timor excluditur. Dato

Apostolo aliqua duriora pi'oferre scitis ipsi quid sequalur. Hoc idcirco dixi, quia etsi Lingoniensis
:

tempore, Innocenlius Ecclesia; ruinas restaurat, recoUigit exules, Ecclesiis antiqua servitia, depopulatas colonias expulsis restituit, insuper et congrua

dona

largitur.

Monasterium
ibi

etiam apud Aquas

Ecclesia vestra, multo magis Vizeliacensis vestra, multo magis Cluniacensis vestra. Quod igitur ma-

Salvias in S. Anastasii martyris honore constituit.

Quod quidem

prius fuerat; sed hoc tenipore

vestrum est, auctoritate et ratione magis a vobis diligendum et conservandum est. Quod tunc flet, si domno abbate iu locum proprium restituto, nuUum adversa suadentem audierilis . Htec Petrus ad Innocenlium. Quibus clarissime demonslralur, calumniose admodum assertum S. Bernardo opera nimirum abbatis Cluniacensis monachum eligi curatum Cluniacensem episcopum Lingoniensem, iit audisti ex ejusdem S. Bernardi querelis, ad cardinales Romanai Ecclesia)
gis
, ,

sola Ecclesia, deerat habitator. Constructis itaque

ccenobialibus mansionibus, et reformala Ecclesia,

assignatis etiam ad alimouias

domus
et
petiit

agris et vifra-

neis,

a Claravalle abbatem
sibi mitti

conventum

tium

dominus papa

et obtinuit.

Miltitur igitur

Bernardus,

Pisanae

ohm

Ecclesiae

vicedoininus, et religiosi

cum

eo fralres, qui seet

cundum
mino

B. Benedicti regulam in eodeni loco Doprofecit illa plantatio,

deservirent. Cito

associatis sibi viris indigenis,

servorum Dei mulv, Ep.

'Psal. Lxvii.

2 Gal. vi.

3 1.

Tim. v.

'

Pet. Cl.

1.

III,

Ep. LXix.

" Ibid.

I.

xvi.

CanU

v.

INXOCE^mi n ANNUS
liplicatus est

9.

CHRISTI 1138.
,

550

numerus,
in
liis

et

pascua congrua nutrisancti Bernardi

.

mentis niultiplex
litterfB

brevi produxere peculium .

VII id. Julii,

Hicc ipse. Extant de

ejusdem

Indictione prima ccntesimo trigesimo octavo anno imperii domini Lotliarii Cisaris septimo, resideute eodein invictissimo principe ad
Pensiles, etc. Locus autem iste, qui dicilur ab auclore, ad Aquas Peusiles, ubiiiam fuerit, ab nempe fuisse prope eodem suiterius asseritur Monachi accelerare fugam Melfim ait enim contendentes, Melflm primo, inde ad Lacum Pensilem, ubi omnis imperatoris exercitus cum Innocenlio papa consederat, advenerunt . Ibi vero

ad eunideni Innocentiuni papam'

Post

hac

Aquas

quid aggressus fuerit Innoceiitius, sed Dei voluntate prohibitus sit, narrat Falco in Chronicis Beneventanis:
a

'

Non multis diebus

exercilu

evolutis, prcedictus

Apo-

stolicus, consilio accepto,

nens

Albanum venit, dispocongregato, ad ducem reipublica3

Rainulphum, pugnantem adversus Rogerium, venire sed intirmilate [lercussus venire non potuit . Porro Rogerius neque exstincto Anacleto, et submolo Victore, recognoscere adhuc voluit Innocentium sumnium Ponlificem, sed solus cum
:

contigit

non hoc anno, sed quo descendit cum exercitu in Apuliam, ut suo loco superius est demonstralum auctoritate scriiitorum ejusdem temporis. Qiiomodo ergo a Petro praesens annus et anni pra^sentis Indictio
adesse imperatorem
superiori,

suis

absque capite mansit

in schisniate, nihil omit-

ponitur, et certa dies consignatur meiisis Jnliicjus

anni, quo nec imperator, nec Ponlifex fiiere ad

teus crudelilatis,
niis sibi

quam

exerceret in loca

qus

ar-

subigere posset. El inter alia Alifanam

civitatem absque deleclu

sacrorum locorum et personarum exercitui ferro llammaque delendam tradidit ea crudelitale qua; omnem barbariem excederet. Describuntur ista omnia pluribus in
,

Aquas Pensiles, sed Rlfmai eo tempore degeret Innocentius et imperator Lotharius jam ab Urbe
;

recessisset versus Galliam

Cisalpinam? Prreterea

quisnam
tioni,

ibi

ponitur Robertus abbas Claravallensis

interfuisse

iisdem Chronicis Beneventanis

hasc satis.
12. Lotharii imp. obitus.

sed ad institutum

una cum cardinalibus publicc disputacum non alius quam sanctus Bernardus

Hoc eodem anno,

quo Petrus
Cassi-

in fine ipsius,

nempe
:

tertio

nonas Decembris, mo-

hoc tempore abbas Claravallensis? Insuper [lassurus fuisset Innocentius, Lotharium imperat. praefuisse judicem inter cardinales et
fuerit

quomodo

ritur Lotharius imperator, de

monachos Cassinenses, qui

indigno animo
tulit,

(ut

vidimus)

maxime
ino-

Apud Clusam Liguriaj se contuleral {imperator), ibique Henricum ducem Bavariae generum suum Saxoniae haredem conslituit, et
nensis Diaconus

eumdem

audisse

causam

nachorum

inter se dissidenlium? Haec sunt etalia,

extreinum . Otto aiitem Fiisingensis ait, eum apud Tridentiim morbo correptum, in ipsis montibus in vilissima casa diem obiisse cujiis corpus dclalum est Mngnntiam. Fiiit interregnum quatuormensibus. Quod enim prolemascula careret, quinam assumendiis in imperium esset, comitiis generalibus fiiit decernenduni. Quisnam autem electus fuerit ejus successor in imperiiim; dicemus anno sequenti. Exlat Epistola Petri Diaconi consolatoria ad Richizam Auguslam de niorte
clausit
:

diem

eadcm illiiis affixa Acta esse penitus commentitia, sicut sunt magni dedecoris schismaticorum monachorum illorum, qui contra Rom.
quae alguant,
Eccles. eo

modo

dissercre faiita procacia propo-

nantur.

Sic

igitur

Acta

illa

non

anno

Christi

signanda erant irigesimo octavo post millesimum

cenlesimum, sed trigesimoseptiino, nonliidicfione

prima, sed decinia quinta, non anno seplimo Lotliarii imperaloris, sed (|uinto, et in aliis casli-

ganda, ut diximus.
li.

Lotharii imperatoris ejus conjugis, in antiquitus

scripto Codice Cassinate.
13.

num

et

Causa inter patriarcham Hierosolymitaarchiepiscopum Tyrensem, de qiia litlera;

Jnnocentii papce.

Acta de disputatione coram Lothario a

Petro Cassinensi scripta arrjuuntur falsitatis. Cujus .\cta de disputatione cardiiialium cum ipso Petro coram Lothario imperatore, ab aliquo pro arbitrio concinnala, cum multipliciter arguantur falsitatis, indigna putamus qua; Annalibiis intexantur. Ila Deus menticnli
vafer et callidus
sit

Quod ad res pertinet Orientis, hoctempore,nempepostquam Innocentius Romam

reversus
esf, agitari

contigerunt controversiae

illae,

occasione Fulcheri Tyrii archiepiscopi

cum Wil-

lelmo Ilierosolymorum patriarcha oborta^, quaj a Willclmo itidem Tyrio posteaarchiciiiscopodescri-

bunlur

ac

primum, quomodo
eligi

conligerit

homi-

resislit,

ut quamvis

ncm Aquitanum profugum

adco Ecclcsiam
ait
*
:

ex Galliis ad insignem

qui orditur telam meiidacii,

archiepiscopum. Sic enim

ejus obscurct veluti fascino intellectum, ut videre

non

sinat,

qua2

aliis

sunt perspicua, ut sic indc

Subslitutus est domiiius Fulcherius (Tyrensis archieiiiscopus) bonae memoriic, Aquitani

possitredargui

falsitatis.

Uecensenturipsa in quarlo

cus, vir religiosus ac tiinens Dciim,

ratus, sed constans cl

libro Chronici Cassinatis, quein Petrus posiiil

Ap-

pcndicem ad Leonem Osliensem. Est autem illorum exordium ejusmodi ' a In nomine Domini et Salvaloris nostri Jesu CiiRiSTi anno ab Incarnalione ejus millesimo
:

modicc littcamator disciplin;c. Ilic apud suos abbas extiterat canonicorum regularium in monasterio cui Cella noinen. Sed postmodum temporc pra;dicti schismatis, quod inler Iiinocen,

tium papain
Chr. Cas.

cl

Petrum

Pctri Leonis filium

exortum

'

Bcrn. Ep. cLSXXiv.

'

Clir.

Cas.

I.

iv, e.

110.

I.

iv, c. )0:i.

Wil. Tyr.

I.

xiv,

c. 21.

560
est,

INNOCENTII

II

ANNUS

9,

CHRISTI 1138.

favens prfediclo Pctro Gerardus Engolismensis

ei)isco|)us Apostolica;

Scdis legatus,

alii

parti

pra-

nec de damnis sibi illatis, auteliam de Caypha sive Porphyra juxta mandatum nostrum
sihi restituere,

stanlcs asscnsuni molestiis quaniplurimis fatigahat. Uiiod vir viltc vcncrabilis

liccnlia a IValriJJUs,

infra Ires

menses
sit,

post

acceptionem nostrarum

non fercns, sumpta orafionis gratia Hierosolymam

Dominici

lillcrarum jusiiliam facere volneris.

satis
ret,

Cum
si

utique
obedite vel

indignum

ut Iionor, qui sibi,

ei

vcuit,

tandcmque

in claustro Ecclesiai

ab Antiochena cxhibcrclur Ecclcsia, a

illius

Sepulchri regularem vilam ct assiduitatem prolessus, ad Ecclesiam Tyrensem vocatus est. Rexit

tuis successoribus

subtrahatur. Praeterea in subte

jcctos

nimis potestative diceris

Apostolica
tuae piis optas studiis

habere.
si

autcm eamdem Ecclcsiam slrcnucet feliciter annis duodccim, quarlus ante nos qui nunc eidcin Ecclcsia; non clectione meriti sed sola Domini
,

Quocirca

auctoritate

pra'cipimus,

ejusdem matris
tiis

atque solaarchiepisco-

confoveri,

si

in tuis neccssitatibus ejus patro-

dignatioue et palientia pra3sidemus, Qui postquam

a

ciniis desideras adjuvari.

Jam dictum
et in

domino Ilicrosolymitano

|)atriarcha

sua;

munus

consecralionis accc|)it,

Willelmo exemplo pra;pro

pum
apud

diligas et
:

honores,

nullo perturbare

pra3sumas
te

quin potius de omnibus, de quibus

,

dccessoris sui volens ad Ecclcsiam

Romanam

oblinendo pallio properare, ab codem patriarcha et cjus complicibus passus cst insidias et violentiam,
ita

querimoniam deposuerit sibi plenam justitiam intra quadraginta dies, postquam prxsentia scripta susceperis, exhibere non differas,
nec
ali(|uid

ut vix, el cum^iuilta difficultate

manus
litte-

in subditos suos contra slatula cano-

corum
l)ro

posset etrugere, et ad Ecclesiam

Romanam

num
tia

praisumas. Alioquin

timendum

tibi

erit,

ne

causa praidicta pervenirc, sicul ex tenore

tam ipsum quam suffraganeos suos a tua obediensuhtrahanius, eosqiie intra

neanuis.

rarum domini cnim

:

papa; Innoccntii deprehenditur. Ait

manus noslras Datum XV kalendas Januarii .

lector,

reti-

Haec

Innocentius
venerabili

episcopus

servus

servorum

Innocentius.
i5.
Vidisti,

Dei,

fratri

Willelmo Hierosolymitano
bcnedictionem.
cffilesti

non Graecos tantum, sed

l^atriarchffi,
a

salutem

ct Apostolicam

Latinos nostros refractarios esSe inventos adversus

Magisterium

totius Ecclesia; et Ecclesiasticaj

Romanos
ficii

Pontifices? ut
corruerit
,

institutionis B. Petro

Apostolorum principi

moles

privilegio esse collatum, Evangelicadeclaratauctoritas.

coha?rerent Catholicac
Innocentii

non mireris, si tanti sedicujus compagines malaj unitati. Sunt et alia; ejusdem

Et infra

Miramur autcm

quoniam cum

Romana

Ecclesia pro liberatione Orientalis Ecclesiaj

papse littera; scripta; ad diversos in causa Tyrensis dioeceseos, quas idem Willelmus
'.

tanto|)ere laboraverit, et tiliorum

multorum

san-

recitat

guinem eflundendo

corda tam Ecclesiasticorum

quam

nequaquam prout
fuerat,

sBecularium ad ejus servilium excilaverit, convenit, eidem matri tuae hac

Hoc eodem anno, Innocenfius papa altero oculorum respiciens extremas orbis partes, ad componendas res Ecclesia; Anglicanae misit a latere legatum Albericum cardinalem ei^iscopuui Ostiensem, qui celebravil Londoniense Concilium, et ibi annuente Stephano rege, Tlieobaldum Beccensem abbatem creavit archiepiscopum Cantuariensem.
Ha3c Rogerius in Annalibus.

vicc resi)ondere curasti.

Parum enim

tibi

visum

quod venerabilem fratrem nostrum WillelTyrensem archicpiscopum more prtedeccssorum suorum pro susccptione palliiad Romanam

nmm

Ecclesiam venieutem disturbare

ubi te crga

pra?sumpseris

eum

a nobis

difficilenique et niriiis

redeuntem inhumanum, aspcruni exhibueris. Adeo

Ecclesia3

'

Wil.Tyr.

1.

XIV. c. 13.

quod nec antiquam dignitatem Tyrensis

INNOCEXTII

II

ANXUS

9.

CHRISTl 1138.

5fr1

Anno

pcriodi

Graco-RomaDa GC31.

Anoo JErx Hispan. 1176. Anno Innocenlii papac Conradi

II

Ilegira;

533, iachoito dle 8 Scpt., Fer. S.

Jesu

Clirisli

1133.

9.

reg. 1. Joannis

Comneni imp. 21.

i.

Obitus Anacletl antipapce.

nuin. 1

ad l2.Falcoqiii animiiiakaleiulis Martii exorditur,

Hoc anno Anacleius, ad annuiii Mcxxxvii ait qiii sub uoniine i'onliQcalus vixit, se|itiino die
:

tatis tinlinnabula Beneventana! pulsare prfficepit, moiteinipsiusAnacletisignificans. Anno mcxxxviii (a kaleiid. Martii inchoato) nono anno Pontificalus

domini Innocenlii

II

stante niensis Janiiarii inortuus cst .

Baronius

Marlio priiiKr Indiclionis,

summi PontiQcis, ineiise cum pr;ediclus Anaclctus

sui,

nuni.

Mabillonius in Notis fusioiibus ad Epistodivi Bcriiardi,

,

mortuns

esset, cardinalcs

consilio

accepto a

lam cxxvi
illuiii

Papebrocius in Coiiatu
viri

fratribiisipsiusAiiacleti, ad regein miscruiit

Rogeut

Clironico-Ilist

aliii|iie

[lassiin

docti

diein

riuin, ipsius
ei

Anacleli
paceiii

mortem

sigiiificantcs, ut si

Falconc

incinoraliiiii

dieni

se|itiinuni

placercl,

constituerent.

Rex

ilaijiic

niensis Januarii interiirctantiir.Veruin Peregrinius

in Notis ad Falconciii rccle liunc lo(|uciidi nioduin

domini pap;u Innoccntii parleni

lali

inipediret, volun-

eorum
;

assensit, et iiapaiii eligciidi potestatein

a Falcone iisurpatuni cxplicat deJanuario cxeunte, docetque menscni stanlem, seu iiistantem seu adslantem, esse nienscin flnienteni, quotl postea Du,

dcdit

qui

Romam
sibi et

reversi fauloribus eoruin con-

gregatis inedio

cangius in Gloss. media;

et

iiif.

Latinit. ad

vocem

Marlio, Gregorium cardinainvasorem constituunt, Victoremque euin vocaverunt sed Dei miscricordia

mense

lem papain

me7isis stans variis exeinplis probavit, Percgrinio

auxiliaiite, h;cresisilla et invasio jiauco tenn)bro re-

ncquidem nominato, quod illi non raro accidit, sed non sine laborisaliorum \n\v\\iA'\c\o. Anacletus igilur mortuus est die vicesiina quiiita inensis Januarii, quiscpliinusest a die ultimocjusdem mcnsis, a quo Falco,etqui eo lo^iuendi iiiodo iisi suiit,
dieiii

gnavit

ut eniin Baronius

uum.

3 exeodein Fal-

cone

refert, intra

paucos dies Victor mitram depo-

suit, et 3.

universa Ecclesia ad uiiitatem rediit.

Rofjerius rex

arjnoscit

Innocentium
,

11 Pontificem

Baroniiis nuiii. 12

aliuni Falconis
Innocentiiis

|iriniuni

stantis alicujus

meiisis

inclioant.

locum

recitatcirca profectionein

quam

HancPeregriuii explicationem confirmat Ordericus

lib.
qiii

suscipere cogitabat ad Rainulphuin ducein coiitra

13,

pag.

915,

dicens

a
vii

Petrus Anaclclus,

Rogcrium, sed

Iiiiioccntius a iiifirinilate percussus

Sedeni A[)oslolicain fere

annisusurpaverat,

venire iion potuit), inquit Falco, ad cujiis verba

in cathedra scdeiis, VIII kal. Februarii (seu die

xxv

Baronius hacc de suo addit

Porro Rogerius

Januarii) subita
fratribus suis,
in

morte

deccssit

atque, ut fertur, a

videlicel Petri Leonis, quoruin maxiina potcstas est, ita occultatus, ut ubi cadaverujus se[)ultum sit, ignoretur,quod ultimum alii ctiam tradidere. Durationem invasiouis ejus, quam Onlericus numero rotundo exprimit, et septem circiter amiorum fuisse didicit,
filiis

Urbe

Roma

neque cxlinclo Aiiacleto, ct submoto Victore, recognoscereadhucvoluit Iniiocentium summuin Pontificem . Sed Baronius, vcl memoria lajisus, vel
ab exscriptore deccptus
verba
:

fuit.

H;cc

enim Falconis

Interca rex Rogerius congregato cxercitu

in finibus venit Apuliae, cogitans sibi civilatcs ab

imperatorc ablatas sua; submitterc potestali. Dux

igitur

Falco definierat, sed librarii numeros corruiiere

ait

Rainulphus regis

illius sentiens

adventum,

cnim

qui sedit annis seplein

et

mensibus

totius A|)ulia; partes submovit, ul contra ejus ra-

undecim,

et

legendum diebus
cjus elcctio

diebus xxii , loco eniin diebus xxii, xii, si Anacletus anno mcxxx,
si

die XIV Februarii electus fuerit, \el diebus xi,

biem unanimitcr insistant.Necmora, cursu rapido ad ducein festiuant nominatum, et sic coiilra illius ferociam mensibus fere duobus resistunt. Hxc
inter, sicut est nobis

uno

die fardius facla

nonnisi eniin de

rclalum, [ira^dictus rex doiii

unico die controversia esse [lotest. 2. Victor antipapa creatus abdicat.

minum

papain Innoccntium
:

i)atrein et doini-

Falco

nuni acccpit

ct civitati lienevcntana;, et pertotius

pag. 318, narrata Anadeti morte, subdit: Innoccntius Pontifcx continuo viribus sumiitis, et ainico-

rcgni sui partes mandavit,

eum

patrein et

domi-

runi virtute
insilivit.

accc[)ta

contra inimicos

viriliter

Roscemannus igiturepiscopus
XVIII,

tolius civi-

nuin accepisse. Nos autein (sc. Bcneventaiii) dominum illiiin ac patrcm vocavimus . Refert liostea Rogerium Beneventanos sibi deineruissc,
71

Bahon. Tobcs

562

INNOCENTII

II

ANNUS

9.

CHRISTl 1138.

eos a prfcdatoribiis libcrasse, et quae cis incom-

modo
A.

erant propugnacula, lunditus evertisse.

Gesta militaria Rogerii rrgis.

cingens,

post castellum Apicis,

bat, obsidione

Non multo quod Rainulpho duci pare-

Anacleti ad diem illum fluxerunt menses quinque utrimque incompleti, ut numeranti patebit. Addil

divus Bernardus, qui tantam operam in hoc schi-

Beneventanos precalur, ut in ejus auxilio unanimiter festinarent. Roscemannus igitur, qui tunc prassul aderat, amore regis

smate iirofligando insumjisit, se feria sexta Urbem relicturum , et Claramvallem venturum. Quare sanctus abbas die tertia mensis Junii sese
via; dedit.

coaclus cives

universos rogavit, et in ejus

niandavit auxilio . Postea scribit Falco, non obstante eo

et

regem obsidionem solvisse conversum plura minoris momenti propugnacula incendio delevisse ipsam etiam Aliphim urbem, cujus, sicuti et Venafrti, direptionem describit. Quibus actis, rex inde revertens Benevenlum venil et ad Paludis castellum castramelatur duodecimo die mensis Seauxilio
,
,

Ad Annus emortualis Lotharii imp. mortem Lotharii imp. usque ad mensem Decembrcm currentis anni, et
6.

num.

12 et seq. Baronius

ad

alia

electionem Conradi ejus successoris usque ad an-

num

insequentem

periori

dilfert. Verum Lotharium suanno demortuum, pra;sentique Conradum

electum, extra omnem controversiam esse debet. Robertus enim de Monte, Dodechinus abbas, continuator Lamberli Schafnaburgensis, chronogra-

ptembris intrante. Dux interea Rainulpbus, qui tanto regi resistere non poterat, dolore cordis concussus, circa Aliphanos flnes morabatur . Rogerius rex

phus Hildensheimensis, et alii passim Lotharium anno prajcedenti demortuum produnt, et Conradiim currenti ei successisse ejus Diplomata invicte demonstrant. Fundamentum Baronii anno sequenti evertemus. Falco in Chronic. ad annum
Mcxxxvii
ait
:

Melphim aggressus

est,

sed postea ab eo
sibi

consilio destitit, ut
ret,

Toccum castellum

subde-

quod ei deditum fuit teriio kal. Octobris post dierum octo obsidionem. Inde rex ad Beneventum castrametatus est, ubi per tres dies ob pluvias et tempus nimis importunum moram fecit. Rex interea nominatus civilatem intravit Beneventanam quarto die intrante mensis Octobris, et Ecclesias, et civitatis palatia, et curiam Apostolici
sludiose perquisivit, et exercitu rcfocillato, castraa
clvitate
5.

Hoc anno

praidictus imperator,

cum

ad imperium

suum

revertebatur, mortuus

est in parlibus Tusciae, et

eo defuncto Corradus ad

amovit .

Sitmmarinm

reriim hoc

a?mo gestarttm.

imperium unanimi voto sublimatus est , sed non eodem anno, verum currenti, uti suo loco ostendetur. Verum non in Tuscia Lotharius mortuus est, sed, ut tradit Otto Frisingensis^, cum apud Tridentum morbo corre])tus fuisset, in ipsis montibus diem obiit; ita apud Baronium num. 12. Chronographus Magdeburgensis postquam de ejus expe Imperator ab inde reverditione Italica egit, ait sus, apud Tridentinam veniens festum S. Martini et ibidem infirmari ccepit celebravit gaudens dumque quotidie languor ingravesceret, nec ob hoc iter suum intermisisset, tandem praevalente mortali ffgriludine apud Bredunanvillam in faucibus Alpium constitutam morluus est. Porro perpernm ibidem scribit sine uUo teste Baronius, corpus Lotharii delatum Moguntiam; ut enim docent UrspergensiiS, Dodechinus, continuator Lamberti Schafnaburgensis et alii, in Saxoniam relatum per suos in monasterio Luterensi, quod ipse in Saxonia construxerat, honorifice sepultum est. Henricus Bavaria; dux, qui socero morienti astabat, insignia imperialia, hoc est, coronam, sceptrum, gladium et crucem, quae Caroli imperatoris Magni fuisse traduntur, sibi cum imperio usurpare nitebatur , inquit Trithemius in Chron. Hirsaug. ad
:
;

Rainttiphtis dux, uti pQstea narrat Falco, ditiones

Rogerii comitis Ariani adversus Rogeritcm regem ab injuriis vindicavit, Melphim tuitus
et vassallos
est, et ila

sese

gessit,

ut rex Salernum secedere,

:

quo in Siciliam transfretavit, coaclus fuerit At dux (nempe Rainulpbus) uominatus Barum descendit, et marinos Unes visilavit populum omnera
hortaudo, ut tempore opportuno, viribus sumptis
et

armiscontra regem obsistant, qui unanimiteret corde devoto paratos fore clamilabant Anonymus
.

Casinensis

ad
fit

annum

jicxxxvn

qui nobis est

Mcxxxviii, gesta hsec

Conradus
et

qui
ejus

omnia paucis perstriugit imperator. Obiit Petrus Leonis Anacletus. Sed post duos menses fratres
suiselegeruut

cum

quemdam Gregorium

ba;-

resiarcham,

qui post ties menses a papa Innocentio depouitur. Rex Rogerius venit super Rai-

nulphum ducem Apuli, et exLieredavit Alexandrum de Claromonte, Alipbas redegit in cinerem,

sicque in Siciliam reversus est .
errore librarii legitur

an. Mcxxxvii, aliique confirmant.

7.

Porro divus

Dies emortualis ejitsdem imp.

;

Dies

ejus

Bernardus in Epist. cccxvu, non vero cccxx, ut

emortualis in controversiam vocatus

Dodechinus

eam integram recitat, nymus Casinensis de

Anacleti interitum. Ait

apudBaronium num. 5, ubi contirmat quod scribit anoduratione schismatis post

enim in Octavis Pentecostes ipsa die unitatem Ecclesia; redditam fuisse, eaque die filios Petri Leonis omnes Innoceiitio papae fidelitatem jurasse
aniio iu
;

dies

autem octava Pentecostes hoc

diem xxix

meiisis Maii incidit, et a inorte

enim abbas ait, Lotharium lU kal. Becembris defunctum esse sed standum Alberto Stadensi in Chron., chronographo Magdeburgensi et Sigonio lib. 1 i Hist. Reg. Ilal. qui eum Ul nonas Decemb. diem obiisse scribunt praeserlim cum chronographus Hildensheimensis, qui ad annum mcxxxvii nonas Chronicon suum absolvit, referat eum meitsis Decemb., id est, die quarla niensis Decem, ;

INNOCENTir
bris e vivis excessisse,

II

ANNUS

9.

CHRISTl 1138.
bellum
istud

563
bellum Standardii

quod

et Tritlieniiiis laiuiatus

fuere. Vocatur

liabet; ex lioc eiiim iiniiis

diei

discrimiiie intelliIII

gimus, Lotharhun nocte Decembris media vivere

inter

et

II

nonas

quia Angli in medio cujusdam machina;, unius navis malum erexerunt, quod Standard appellaverunt, in cujus summitate

desiisse.

Et sine dubio

quamdam

argenteara

Dodecbinus abbas /// nonas Decemb. scripserat, sed librarii per oscitantiam nonas in kalendas verterunt, cujus erroris nou desunt exempla. Erat ,
inquit Urspergensis de Lotliario ioc|Uuns,
slre-

pixidem
et

cum

corpore Cbristi

et SS. Petri Apostoli,

Joannis Beverlacensis,

et Wilfridi

vexillasuspen-

derunt,

ut Jesus Cbristus per

praesentiam sui

corporis eis dux belli esset,

quod pro ejus Ecclesia

XI
kal.

nuus
si.L',

belli

ductor, prcxcipuus in armis, providus

Dei et sancla; Eccle-

ac sua patria defendenda susceperant. Igitur in

Octavis Assumptioiiis sancla) Mariaj,

in consilio, tLrribilis iuimicis

Se-

qui

quamdiu vixittotum Romanum imperium

non
potuit . Porro

ptemb.
prcelii

feria

ii,

inter

primam

el tertiam,

bujus
statim

titubare

non lautuni cbrono-

conflictus initus et finitus est.

Nam

graplius Ilildensheimensis, cujus oi>us trium esse

su[)ra indicavimus, sed etiam Anselmus Gemblacensis Cbronica sua usque ad an. mcxxxvii perduxere ; sed bic prsesentem annuin excludit, et monacbus anonymus fere a?qualis, qui opus ejus

in

prinio congressu, innumeris Pictis intertectis,

auctorum

continuavit, a morte Lotliarii incipiens ail

Rex

Lotbarius anno uno

tus est
8.

et diraidio in Italia

commora-

cum

ex|)edilione militari .

rcgis.

Nefanda patrata ab exercitu Davidis Scotice Ad num. lo. Meaiinit Baronuis Concilii
;

Londonieusis

sed quia

quK
,

illud pra3cessere coii-

csteri projectis armis turpem fugam inierunt. Campus cadaveribus repletus quamplurimi capiuntur, rex et alii omncs terga dederunt. Deniquc de exercitu omnes aut ca;si sunt, aut capti aut sicut oves percusso pastore dispcrsi. Mirnmque in niodum quasi sensu alienati, non minus in circumjacentes regiones hostiuin suorum a palria sua elongaudo, quam adversus palriam suam revertendo fugerunt. Sed ubicumque sunt reperti, tanquam oves occisionis sunt interfecti. Justoque
, ,

nexionem cum eo liabent

scituque necessaria

Dei judicio, qui multos miserabiliter interemerant,

ac insepultos rcliquerant, ipsi multo miserabilius
trucidati, nec patrio, nec peregrino
usi, canibus,
et

sunt, hic quanla poterimus brcvitale ex Richardo

priore Hagustaldensi in Hist. de Gest. Reg. Sle-

more sepulcbri
aut lacerati

pbani,

non
tolo

necessariis

resectis,

ea narrabimus.
a

avibus ac

feris exposili,

David Scoliae rex ad Northymbriain devastandain

discerpti sunt,

aut sub divo conlabuerunt et

cum

suo exercitu propeiavit.

Igitur

ille

detestandus exercitus omni

atrocior,

paganorum genere nec Deo, nec hominibus reverentiain dea;tatis

[erens, tola provincia depra;data, utriusque sexus,

computruerunt. Rex 10. In eo Scoti internecione deleti. quoque, qui paulo ante praj nimia mentis elatione et exercitus sui numerositate cceli sidera

cujusque
liavil,

el

condilionis

liomiues

passim
ac

vertice tangere videbatur, et ideo vel totam, vel

Irucidavit, villas, Ecclesias,

domos

destruxit, spoin grabalis, et

iii

accendit.

iXamquc lauguentes

mulieres praeguantes, et parturientes,

infanles, el alios innocentes iiiter

cunis

maximam partem AngliiB in exterminium ducere minabatur, mox inglorius ac paucis comitatus cuin summa confusione et ignominia vix vivus
evasit. Ilaque divina; ultionis virtus in Iioc

ubera

et in sinibus

quoquo

iuatrum suarum cuni

sione debiles,

ipsis niatiibus, et decrepilos

manifestissime claruit, quod

inKstimabiliter major erat

victoriim

exercitus

senes, et dcfectas anus, et ca;teros (jualibet occa-

quam

ivincentium. Nec
exercitu, qui de
millia defuissc

ubicumque inveniebant,
,

in ore gladii

interfectorum

numerus ab

ali(]uo aestimari potest.

iilo

trucidaverunt

vel lanceis suis

confixerunt.

Et

Nain sicut plures lcstantur, de

sola Scotia exiil, plus

quanto miserabiliore mortisgenere illosdisperdcre

poterant, taulo plus gralulabantur, etc. Coadunatus

quam decem

revcrsis recensili sunt.

Nam

per diversa loca Dei-

autem

erat iste nefandus exercilus de Normannis, Germanis, Anglis, de Northymbranis et Cumbris, de Tesweladala, et Lodonea, de rictis, qui vulgo Galleweiecses dicuntur, et Scotis; nec crat qui

rorum, Berniciorum, Nortbanyinbrorum, Cumbrorum, et aliarum provinciarum post bellum

inullo plures sunl intereiiipti
interfecti.
aiiiissis,

quam in bello sunt At Angloriim cxercilus paucis de suis

auxiliaiite, vicloria expedite polilus,

eorum numerum
mandalo aut
ulciscendi rcgio
illa
,

sciret. Infiiiilienim
,

absqueomni

Deo

deiira;daudi aniore

aut occasione

sumpta

prajda, qu;c salis copiosa ibi reperta est,

totus
dissolvitur,
et

aut sola voluntale nocendi qualibut

brevi fere

unusquisciue ad

abundabat, se supradictis commiscucrunt. Igitur per provinciam discurrentes, etnemiui parccntes, exceplis oppidis ct marilima regione, quaj ex Orientali parle est, fere totam Norlliymbriain usque ad Tinain fluvium hac vice ferro et Uamma vastaverunt. lUam autem in reditu suo
deslruere proposuerant .
9. ProeUum ad Standardum habitum. Venlum tandein ad praijium decretorium
,

propria revertens, vexilla quse acceperant,

cum

gaudio

gratiarum aclione Ecclesiis sanctoruin reconsignaiit. Quippe cum cultioiibus veslibus, et omnibus divitiis suis ad lioc bellum (luasiad regaet

les

iiuptias

processerant .

De memorabili hoc
mentioiiem
fe-

prailio hislorici lere oiiines Anglia;

cui

ceruiit, Malmesburieiisis, lluntindoniensis, aliique;

et

Etbelredus abbas liicvallensis peculiari libello a

Scldeiio in

decem

scriptoribus llistori;c Anglicana;

Stephanus-kw^Wdi

et

David

Scotia; reges inlcr-

publicato, descripsil bcllum intcr rer/em Scotice

564
et

INNOCENTII

II

ANNUS

9.

CHRISTI 1138.

barones Anglioe apud Stundardum jnxla Alvertonam gestum. De Standardo legendum Glossarium Diicangii,
11. Albericiis cardiitalis Ostiensis legatits
f/lia;

scopatus ac monasteria ad curiam regis Anglise reversus, quemdam alium legatum, qui nuperrime

et Scotice.

An-

Circa idem tcmpus

illas

quidam

Albericus Ostiensis episcopus in

parles venit,

quem

legationis officio in Anglia et

niiserat. Erat

Innocentius Romana; Sedis Apostolicus, ut Scotia fungeretur,

domno papa Innocentio venerat, ibidem reperit. IgiturTurslinum Eboracensem archiep. et omnes episcopos atque abbates, ac priores canonicorum pcr totam Angliam summoneri fecerunt, ut ad festnm S. Nicolai in civitate Lundonia ad generale
a

autem

vir iste natione Gallicus, pro-

fessione nionacluis, observatione Cluniacus, divina

Concilium convenirent . Ger13. lllnd idibus Decemb. celebratum. vnsius tamen in Chron. pag. 13U, ubi de eaderti

ac sacculari eruditione perspicuus, in Ecclesiasticis

negotiis oiitime exercitatus, facumlia pri?Bclarus,
consilio providus,et,

Alberici card.

lcgatione
facit,
:

et

de eodem Concilio

Londoniensi verba
discrepat. Ait

in aliquibus a Richardo

quod

his

omnibus majus

est,

enim

Lectis litteris

coram rege

et

in liabitu el vultu, denique in onini conversatione

et actione

sua magnae mansuetudinis ac religionis

prajferebat. etc. Iste igiturin
sanctffi

documentum

Angliam Romanse matris Ecclesia) omnibiis ejus fldelibus flliis nfagnum gaudium attulit. Namque dominus papa supranominatus
veniens, de statu
universis Catholica; Ecclesiae
flliis

primoribus Anglia;, licet non imprimis, vix tandem pro reverentia dominl papa; snsceptus est. Doluit enim rex fratremsuum Wintoniensem episcopum,
(Ilenricum

appellatum) legatione potita privari,

qua, vacante sede Cantuariensi,

admodum
citatorias

gloria-

batur. Recitat postea

litleras

de

eli-

chartam suam

per illum direxit. In hac autem referebat, quomodo dum navis sancti Petri diutissime ac gravissime
fluctibus
taretur,

inimicorum occupata

ct

operta prscipi-

atque scopnlis schismaticornm conquassata ac dilacerata pessumdaretur, de salutis suaj reparatione jam paene desperare cogebatur, quia
ineffabilis desolatio

atque detestahilis abominatio

gendo Cantuariensi archiepiscopo missas, aitque se episcopos et abbates convocasse ad colloquium quod Lundoniw habere disposuerat apud Westmonasterium Dominica Adventus Domini qua cantabitur, Gaudete in Z)o?n??jo . Praecipit etiam ut V aut VI feria ante praedictum terminum Lundoniam veniant. Tum ait, idibus Decemb. celebratam esse Synodiim apud Westmonasterium, prae,

quaj a primogenito Satanae, scilicet Petro Leone, et ejus fautoribus, miserabiliter afflicta est, vni annis
continuis duravit, etc. Porro

side Alberico Ostiensi episcopo, et Innocentii

11

in An-

omnium inimicorum

gloriam in conculcationem et ignominiam convertit, et omnium sibi adversantium colla suoe potestatis imperio subjecit. etc.

suorum superbiam

et

gliam et Scotiam legato, cum episcopis num. xvii, abbatibus fere xxx, et cleri et populi multitudine numerosa. Deinde exhibet capitula 16 in hoc Concilio statuta, scribitque, soluto Concilio,

Jeremiam

12.

Apnd Londoninm
autem
iiis

Concil.

convocat.

Exceptis

litteris, alias litteras

regibus

priorem Cantuariensis Ecclesia; elegisse Theodbaldum abbatem Beccensem ad regimen Cantuaricnsis Ecclesiae proximo sabbato ante Natale. His
addit Ricardus laudatus Albericum legatum invitasse

Angliee et Scotise, et Turstino archiepiscopo Ebolacensi (quippe tunc temporis Cantuariensis metropolis i^roprio pastore carebat) et episcopis atque

abbatibus, ac pra;clarisS. Ecclesiae utriusqueregni a praedicto papa directas, de auctoritate sua? legationis attulit.

omnes episcopos et abbates plurimos Angliae ad generale Concilium, quod Innocentius II ad medinm Qnadragesimae Romac celebraturus erat. Dum autem haec agerentur, de pace reformanda
inter

Igitur ab his

omnibus honoriflce
et

duos reges sapissime ac diligentissime

cum

susceptus

est, etc.

Deinde per Northymbriam,

pluribus,

etmaximecum

regina Anglia; tractavit,

Cumberland

iv die ante festuni sancfl Michaelis

ad

Castel pervenit, ibique

regem

ScotifB

cum

episcopis,

quam anno sequenti ad exitum perduxit, ut ibidem narrabimus. Hujus Concilii canones legendi
quia unns tom. X Concil. ubi numerantur 17 ibidem in duos dispertitus fuit. l4. Expeditio Alphonsi Castellce regis in Mau,

abbalibus, prioribus, baronibus suse terne reperit. Ilii vero diu a Cisalpina, iino fere ab universa Ecclesia discordantes exosae

memoriae Pelroleoni,
,

et

apostasiae ejus

nimiuin

favisse videbantur.

Tunc

ros.

Mra. mclxxvi (Christi

nempe mcxxxvhi),
seq.,

vero divina gratia inspirati

papat!,

et

mandata Innocentii legatum ejus omnes unanimiter cum

susceperunt
,

mense Maio
imperator
vastavit.

ut dicitur in Historia Toletana

fol.

apud Sandovalium

164

et

Alphonsus

magna

veneratione

etc.

Convenit

cum

ingenti exercitu Toleto digressus

quoque regem de reformanda pace inter eum et regem Angliae, et hujus rei gratia ad pedes ejus
cecidit,
scilicet

esl, et hostiles

agros usque ad Betim fluvium deChristianorum pars inconsulto imperatore

ut sancta; Ecclesia',

et sui ipsius et

fluvium
vit,

trajecit, et in

Maurorum

ditiones penetra-

mala fecerat. Sed vix inducias impetravit, quod nullum exercitum, et nullum malum, excepta obsidione
tot et tanta

suorum misereretur, quibus

qua! circa Carruin erat, ante festum sancti Martini in terram regis Angliaj induceret, etc. Suprano-

minatus vero legatus, ut praedictum

est,

per epi-

omnia pra^dando et depopulando. Sed tantus imber depluit, ut fluvius accreverit, et amplius vadosus non fuerit. Quare cum milites Christiani ad suos redire non possent, Mauri, qui magno numero unum in locum coierant, hos temerarios internecione delevere, ipso Alphonso imperatore

INNOCEXTII
vidente, qui

II

ANNUS

10,

CHRISTI 1139.
;

565

cnm

eis

aiixilium ferre nequiret, To-

manticensi
Lusitania
ticensis

sed non dubito quin Chartain male

eo

letum moestus secessit. 13. Donatio Alphonsi Lusitanice comitis. Hoc anno Alplionsus infans, o nepos Alplionsi imperatoris Hispaniarum, filius consnlis (id est co-

legerit, cuin

tempore
esset

niliil
,

SalmanlicaB
Ecclesia

cum
inipe-

commune

ct

Salman-

pacificc

regerelur

a Berengario

ratoris Alphonsi cancellario,

luitis)

domini Henrici

et regiiife Tiiarasi;e,

princeps

PortugaHiac (non verorex)

cia) in

Cliartam cmisit provin-

sorum

gratiam episcopi Petri de RaballM et succesejus, recitatani a Roderico de Cunlia episcopo

,

anno mcxxxvii ordinato, postquam Innocentius H Petrum episcopum tanquam parumidoneum deposuit, etEpist. ccxxii divi Bernardi in ejus gratiam ad Innocentium II
scripta ei inutilis fuit. In Charta itaque Portuensi

Portuensi

et

deinde

arcliiepiscopo Braccarensi

inCatalago episcoporumPortuensiuman.Mncxxiii,
lingua Lusitanica impresso apud Portuin. Ait Rodericus eain confirinatam a

Munionis Lamacensis episcopi nomen scriptum fiiit, Lameca enim, et Porlus parum inter se distant.

Monio episcopo Sal-

INNOCENTII

II

ANNUS

10.

CIIRISTI 1139.

i.

Conradus rex creatur,

rejecto Henrico.

Aimiis Redemptoris sequitur millesimus centesi-

mus

trigesimus nonus, Indictione secunda, quo

Innocentius papa in Gerniania ad electionem successoris Lotharii imperatoris legatum a latere inittit

motione Conradi. De Henrici vero dncis dejectione inferius. Porro qui nonnisi inip. Occidentalium tantnni,non regnm Romanorum anuos prafigere, clironograpliiic consuevimus jam cum desunt
,

im|icratores, notas nuincri

regum Romanoruiu ad
poiienuis

legatione Otlo Frisingensis, aitque

Theodinum episcopum cardinalem. Agit de.hac Anno ab

' :

clariorem
sed

teinporuni significationem
titulo

cum
2.

Incarnatlone Domini iniliesimo centesimo trige-

tanlum. Itaque Conradus rex

suo
cnni

inqnit Olto,

di

in

simo octavo, defuncto sine filiis iniperatorc Lothario, conventns generaiis principum Mogunti;c in
proxiina Pentecoste indicitur.

Pentecosle ciiriam in [irafata civitate, nt coiidi-

ctnm
siinul

crat,

maximo

regni fastigio, ct

maximo

Quidam autem cx

conventu principum habuit, nbi onines Saxones

principibus timcntes, ne forte in gcnerali curia

cnm

vidiiata im|ieratrice Ricliiza venientes,

Henricus dux Noricorum, qui tunc prfficipui et nominis el dignitatis in regno fiiit, per potentiam
praevaleret, circa
silio

ultro sc suae ditioni subdidere. Soliis ex princiiii-

mediam Quadragesimam,
Conradum
supra

coii-

bns dux Henricus regalia servans aberat reddenda in IVstivitate Apostolorum Petri
dies ci pnefigitur Ratis[iona>.

ad quai
et

Pauli

habito in op[iido Galli;c Confluentia, convencelebrant, ibique

im[)eratoris Ilen-

Quo

veniens, regalia

tnm
rici

sororium

de quo

dixiinus

prtc,

quidem multis illectns promissis reddidit, sed tamen ca ininimc consecutns, infccto [lacis negotio,

sente Theodiiino (Tlieodino) episcopo cardinali

S.

ac

sine gratiaejus recessit. Cniiique nuillis niodis

R. E. legato, suninii PontiUcis ac totius

Itali;c

Romani

homo
liatus,

priepotens et animosus, sed

iiiitii Itei

hniiii-

assensum [ironiittente, nonagesimum qiiartum ab Augusto rcgem creant. Qui mox ad palatium Aquis veniens, a pncdicto cardinale (nam Coloniensis, qui id faccre jiire depopuli urbium((ue

dem
in

misericordiam [tetcret iicc ini|ietraret, tanjndicio quoriimdaiu principnm apud Ilerbi[iroscribitnr, ac proxiina Nativitate

polim

Uoiuini

[lalalio

Goslariensi diicatus

ei

abjudicatur. Et,

buerat, noviter inlhroniz;itus palliocarcbal)cooperantibus Coloiiieiisi

ct Trevirensi

mirumdictu,
auctorilas (nt
iiiaie, id est,

|)rince|isante [itentissimus, et cujus

i|)sc

archiep.

cum
[iro-

gloriabatnr) a mari usqne ad

crcteris episcoiiis, in regeii!

ungitur.Ha3c dc

a Daiiia iisqne in Siciliam exteiide-

'

Oll. FrisinB.

1.

vii. c. 22, 23, 24.

batur: in taiitam brevi liuiiiililalem venil, iit|ia!ne omnibus fidclibus et amicis suis in Bajoaria a se

566
deficientibus,

INNOCENTII

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1139.
capila intulit in
libi

clam inde egressus, quatuor tantum

.

quo Gralianus aliqua

Quaj indeacceptabic

Decretum
:

'.

comitatus sociis, in Saxoniam veniret

rius
:

Et infesui

sul)jicimus; sunt

numero

Cum

dux Ilcnricus auctoritate soceri

imperaloris, propriisque viribus iu tantuui excrevisset, ut

omnes

despiciens, nulli pro rcgno sup-

canones triginla bis verbis conscripti 5. 1. Statuimus, ut si quis simoniace ordinatus fuerit, ab offlcio oinnino cadat, quod illicite
usurpavit.

plicare dignaretur,
et alla

Dominus qui bumilia

scilicet),

respicit,

a longe cognoscit, deponit [)olentcs, et exal-

tatbumiles, illum (Conradum

et paene

bumibatum

desperatum ad fastigium regni provexit,

alto in gloria et potentia

bunc de

sua gloriantein

dejecil.Et haud diu post consumptus mcerore,

morte sublatus
3. Qiice

est.

Creatus Conradus rex Uomanoriim, ad sanctum

Bernardum
favisset
litteras scripsit,

S. Bernardus ad

Conradum

scribit.

2. Si quis prabendam, vel prioratum seu decanatum, aut bonorem, vel promolionem aliquam Ecclesiaslicam, seuquodlibet sacramentum, ut puta, cbrisma vel oleum sanctum, consecratioiies altariuiii vel Ecclesiarum intervenienle execrabili (emptionis) ardore male acquisito careat, et emptor atque venditor, et intervenditor, nota infamiae percellantur. Et nec pro pastu, nec sub
:

questus quod olim

obtentu alicujus consuetudinis ante vel post, a

Lotbario

adversus euni.

Ad quem
rescripsit'

bajc

quoquam
:

aliquid exigatur, vel ipse dare prsesuest

:

breviter

idem sanctus Bernardus

mat quoniam simoniacum

que
imminulione
3.

sed bbere et abssibi

tam devotus modicus suscipio, quam modicus sum ad illa dixerim dignitate, sed non devotione. Querimoniae
Scripta vestra et salutationes
;

aliqua

coUata

dignitate

atque beuelicio perfruatur.

suis episcopis excommunicatos, ab alio modis omnibus probibemus. Qui vero excoininunicato, antequam ab eo qui eum excomsuscipi,

regis nostraj sunt, et

maxime

illa

quam

dignanler

exprimitis de iiivasione imperii. Regis dedecus, regni diminutionem nunquain volui, volentes odit

municaverit absolvatur

scienter

communicare

aniina mea. Legi quippe'-:

Dei ordinationi

Omnis anima
sil
:

potesta-

pricsumpserit, pari sententia) teneatur obnoxius.

4-.

tibus sublimioribus subdila

resistit,

et

qui potestati
tainen sen-

Pra;cipiinu5 etiam,

quod tam episcopi

resistit.

Quam

quain

clerici in statu

mentis, in habitu corporis

tentiam cupio vos, et omnimodis

in

exbibenda

reverentia

moueo custodire summa; et Apostolicae

Deo

Sedi et B. Pelri vicario, sicut ipsam vobis vultis ab universo servari iinperio. Sunt quffi non putavi

bominibus placere studeant, et nec in suveslium nec in tonsura, intuentium quorum forina et exemplum esse
et

perfluitate, aut colore

,

debent, offendant asi^ectum, sed potius,

deceat sanctitatem.

quam

eos

scribenda

prsesens ea fortassis opporluiiius iuti-

Quod

si

monili ab episcopis

marem
4. fjinta

. Ha3c Bernardus ad Conradum. Concilium generale Romanum, et ejus triEodem anno proxinia media canones.

emendare noluerint,
ficiis.

Ecclesiasticis careant

bene-

a 5. Illud

enim quod

in sacro Cbalcedonensi
irrefragabiliter conser-

idem inquit Olto Frisingensis Synodus maxima circiter mille epiepiscopus % prsesidente summo Pontiflce scoporum Rome ibique post multa salulilunocentio celebratur scbismatici qui parli fera decreta promulgata Petri Leonis faverant damnantur. Ha;c tantum de Synodo maxima Otto. Nos auteni non sine magno labore, quai ad tam celebre Concilium spectaut, siinul binc inde colligere sluduimus. Atque primum quod ad diem spectat, in scripto Cbronico Benevenlano hoec de ejusdem Concilii certa die Hoc anuo prfefatus Apostolicus Innocenlius octavodie intrante mensis Apriiis Romai Synodum
Quadragesima

,
: ,

constitutum
vari

est Concilio,
:

decedenlium bona episcoporum a nullo omnino hominum diripiaiitur, sed ad opus Ecclesiae et successoris sui in libera oeconomi et clericorum permaneant potestate. Cesset igitur de cffilero illa delestabilis et saeva rapacitas, Si quis autein hoc amodo attentare prajsumpserit, excommunicationi subjaceat. Qui vero morientium presbyterorum, vel cleripra?cipiinus
ut videlicet

coruin bona rapuerint, simili sententia; subjiciautur.

6.

Decernimus

etiain, ut bi,

qui in ordine

subdiacoiiatus et supra uxores duxerint, aut con-

celebravit.

Ad

cujus sacri convenlus praisentiam

cubiuas babuerint,

olficio

atque beneficio careant.

arcbiepiscopi, episcopi, et abbates

:

innumeri con-

Cum enim
est

ipsi

templum
et

Dei, vasa Doinini, sacra;

venerunl ibique inter ca;tera, qua; Spiritu sancto mediante staluta sunt, vinculis excommunicationis
alligavit

regem Rogerium

prajdiclus Apostolicus

Inuocenlius in pra;sentia oninium Calbolicorum virorum qui convenerunt, et oniiies ejus sequaces .
cilii

in libro

Wxc de Synodo. Extant canones bujus Coocensuum Vaticana! Bibiiotbeca;, et

Dccretorum
collalionis
,

indignuin immunditiis deservire. 7. Ad ba;c |)rcecessorum nostrorum Gregorii VII, Urbani, et Paschalis Romunorum Poutificum vestigiis inbffirentes interdicimus, ut nuUus missas eorum audiat, quos uxores vel concubinas
riuni Spiritussancti debeantesseetdici

eoscubilibus

alio

Codice Valicano

ex

babere cognoverit. Ut autem lex conlinentiae, Deo placens munditia in Ecclesiasticis personis

et
et

'

BcTDard. Epist. cLXXXiii.

,

Rom.

xiii.

Otto

111).

7.

'

Dist.

xc.

c. p;cn.

12. q.
lin.

ii. c.

lllud.

17. q.

Si (|uis

suadeute

cap. 23.

diab. xxii. q. iv. c.

et alia pluia.

INNOCENTII
sacris

n ANNUS

10.

CHRISTI 1139.
et

567

ordinihns

dilatetur

statuimus, quatenus
professi

committantur:
suppetit

unaquiicqueEccIesia, cui facultas

haljcat sacerdotem.

episcojii, presbyteri, diaconi, subdiaconi.regiilares

proprium

canonici et inonaclii

at(]ue conversi

qui sacrum transgredientes propositum, uxores

sibi

l*ra;cipimusetiam, ut presbyteri,clerici, monachi, peregrini, ct mercatores, ruslici, euntes

ct

M.

copulare pra3sumpserint, separenlur. HujusEccle-

redeuntes,
a 12.

et iu

agricultura persistenles,

omui

modi namque copulationem, quam contra

tempore securi
in quarta feria

sint.

siasticam regulam constat esse contractam, matri-

monium non

esse censemus.

Qui etiam ab invicem

separati, pro tautis excessibus poenileutiam agant

condignam. a 8. Idipsum quoque de sanctiraonialibus feminis, si quod absit, nubere altentaverint, observari decernimus.
9.

Dei, et ab occasu solis usque ad ortum solis in secunda feria, et ab Adventu Domini usque ad octavas Epiphania;, et a Quinquagesima usque ad octavas Pascha; ab omnibus iuviolabiliter observari prai-

Treugam autem

cipimus. Si quis autem frangere tentaverit, post tertiam commonitionem si non satisfecerit, eiii-

et detestabilis

Prava autem consueludo (prout accepimus) inolevit, quod et monaclii et regu-

scopus suus in
vicinis

eum

episcopis

sententiam dictet, et scriptam annuntiet. Episcoporum autem

lares

canonici post susceptum habitum et professionem factam, sprela beatorum niagistrorum Benedicti
et

nullus excommunicatos in
piat,

communionem

susci-

imo

scripto susceptam sententiam quisque

Augustini regula, lcges

temporales

et

confirmet. Si quis autem hoc violare pr;esumpserint,

medicinam
ritiae

gratia lucri temporalis addiscunt. Ava-

ordinis sui periculo subjacebit. Et

tri|)lex difflcile

quoniam

namque flammis
faciunt
:

accensi, se patronos cau-

funiculus

sarum
care

et

cum

psalmodicC

et

hymnis va-

deberent, gloriosaj vocis confisi munimine,

rumpitur, prcccipimus, ut episcopi ad solum Deum et salutem |)ropriam habentes respectum, omni tepiditate seposita, ad

allegationum suarum varietate juslumetinjustum fasque nefasque confundunt. Attestantes eniin imperiales constilutioues absurdum, imo oppro-

pacem
et

brium

esse

clericis

si

peritos se velint

disce-

sibi cousilium ne hoc alicujus amore, aut odio praetermittiitur. Quod si quis in hoc lempore Dei tepidus inventus fuerit, damnum i^ropria; di-

firmiter

tenendam mutuum
:

auxilium pr;cbeant

plalionum esse forensium, hujusmodi temeratoribus graviter feriendis. Ipsi

gnitatis incurrat.
8 13.

quoque canonici

et et

Porro dcteslabilem

et

probrosam, divinis

monachi, neglecta animarum cura, Ordinis sui propositum nuilatenus altendentes, pro detestanda
pecunia sanitatem polhcentes
facinnt curatores corporum.

humanorum se Cumque impudicus

,

humanis legibus per Scripluram iu veteri ac novo Testamento abdicatam, illam, inquam, insatiabilem fceneratorum rapacitatem danmamus, et ab omni Ecclesiastica consolatione sequestramus
:

oculus impudici cordis sit nuntius, illa etiam, de quibus loqui erubescit honestas, non debet religio
pertractare. Ut ergo

pra;cipientes,

ut

nullus archiepiscopus

nullus

episco[)us, vel cujuslibet Ordinis abbas, seu quivis

in ordiue et clero, nisi rios recipere

Ordo monasticus

et

canonicus

cum summa
:

Deo placens, in sancto propositoinvioiabilitcrcouservetur, nc boc ulterius pr.csumatur, auctoritale

Apostolica interdicimus. Episcopi autem, abbates,
et priores tantie enormitati consentientes, et

pra;sumat

cautela usurased in tola vita iufames

habeantur, et nisi resipuerint, Chrisliana sepultura priventur.

a li.

non

Detestcabiles

autem

illas

corrigentes, propriis lionoribus spolientur, vel ab

Ecclesiai liminibus arceantur.
a 10.

serias, in (juibus milites e condicto

lent, et
cite

nundinas, vel convenire so-

tatis

Decimas Ecclesiarum, quas in usu pieconcessas esse, canonica demonstrat auctoApostolica pro-

temeraritc congrediuutur,

ad ostentationem virium suarum et audciunde mortes homi-

nuin,

ritas, a laicis possideri aucloritate

et auimarum pericula sicpe proveniunt, omni modo fieri interdicimus.Quod si quiseorum

hibemus. Sive enim ab episcopis, vel regibus, vel

quibuslibet personis acceperint, nisi Ecclesia; reddidcrint, sciant sacrilegii

tentia et

ibidem morluus fuerit, quamvis ei poscenti poeuiviaticumnonnegelur, EcclesiasUca tamen

a
ITj.

periculum
eas

a;terna;

crimen committere, et damnationis incurrerc. I*ra;ciqui Ecclesias tenent, aut

,

careat sepultura.

item placuit, utsi quis suadente diabolo,

pimus etiam, ut
episcopis

Jaici

in sacrilegii

rcatum

restituant

ant excommunicationi
et

vel

monachum

incurrerit, sive in clericum, inanus iujecerit violenter, anallie-

subjaceant.

Innovamus autem

pnecipinuis, ut
nisi

mati

subjaceat.

Et nuilus

e[)isco|)orum

illum
ejus

nullus in arcliidiaconum vel decanum,

praiposili, vel dccani, qui infra ordiiies

dia-

pricsumat absolvere,

nisi inortis

urgeute [^ericulo,

conus, vel i)resbyter ordinetur. Arciiidiaconi, vel

donec A()ostolico conspectui

[)r;pseiitetur et

pra;nomi-

mandatum
qiii

susci|)iat. Pr;Eci|iiiuus etiain,ul in eos,

natos existunt,
pserint,

si inobedientes ordinari contemhonore privenlur susccpto. Proiiibemns

ad Ecclesiain vel coenieteriuin confiigerint,

nullus oninino
fccerit
a

manus

mittere audeat.

Quod qui

aulem, ne adolescenlibus, vel infra sacros ordines

conslitulis, nisi i|ui prudentia et merito vita; cla-

cxcoinmunicetur.
10.

Indubitatum

est,

quoniam honores Ecsed meriti

;

rescant, praidicti concedanlur honores. Priecipi-

clesiastici sanguiiiis

non

suiil,

et

Ec-

mus

etiam

ne

inductitiis

presbyleris EccIesiiE

clesia

Dei

nou

hoireditario jure,

non secundum

568

INNOCENTir

II

ANNUS

10.
est

CHRISTI 1139.

et officiorum

carnem successores exspectet, sed ad sua regimina suorum dispcnsaliones, honestas, sapientes et religiosas personas exposcat. Propterea

autem

pceuitentia,

cum

pcEuitens ab offlcio vel

curiali

vd

negotiali

non

recedit,

quod

sine pec-

aucloritate
sias,

prohibenms Aposlolica, ne quis Eccleprajposiluras, capellanias

,

pra^bendas,

aut

nulla ratioue praivalet; aut si odium in corde gestetur; aut si cuilibet oflenso non satisfiat; aut si non oflendenti ofl^ensusindulgeat; aul si
catis agi

Ecclesiastica olficia, hsredilario jure valeat vindi-

arma quis contra

23.

jusliliam gerat.
religionis speciem simulantes,

care, aut expostuiare (expoliare)

si

pra>sumat.

Quod

Hos qui

quis improbus, aut ambiliosus altentare pra>et postulatis

sumpserit, debila poena mulctabitur,

carebit.
d7.

omnino

Saue conjunctiones consanguineorum prohibemus hujusmodi namque incestus, quod jam slimulante huniaui generis inimico, iu usum versum est, sanclorum Patrum
fieri
;

Domiui Corporis ct Sanguinis sacramenlum, baptisma puerorum, sacerdotium, et caeteros Ecclesiasticos ordines, et legilimarum danmant foedera nuptiarum, tanquam haireticos ab Ecclesia Dei pellimus
et

damnamus,

et

per

potestates

cajteras

coerceri praecipimus. Defensores

quoque ipsorum

instituta,

et

sacrosancta Dei deteslatur Ecclesia

tali

ejusdem danuiatiouis vinculo innodamus. 24. lilud quoque adjicientes praecipimus,

ut pro

leges eliam sajculi de

contubernio natos infa-

chrismatis, olei sacri, et sepulturaj acce-

mes pronuntiant, et ab hiereditate repellunt. 18. Pessimam siquidem etdcpopulatricemet horrendam incendiorum malitiani aucloritale Dei, et beatorum Apostolorum Petri el Pauli, onmino delestamur et interdicimus. Uxc enim pestis, haec hostilis vastitas omues alias depraidalioues exsuperat. Qiia; quanlum populo Dei sit damnosa, quantumque detrimentum animabus etcorpoiibuscouferat, nuUus ignorat. Assurgendum est igitur et omnino laborandum, ut tanta peruicies pro salute
populi eradicetur
et cxlirpetur.

ptione

nullum veuditionis pretium

exigatur.

25.

Siquis praposituras, prffibendas, veiaUa

Ecclesiastica beneficia de

mauu

iaicali acceperit,

indigne susceptocareatbeneficio. Juxtanauiquedecreta

sint,
slicis

iiullam

sanctorum Patrum, laici quamvis reiigiosi tamen habeut disponendi deEccIesiafacultatibus poteslatem.

26.

Ad

ha'C perniciosam et detestabilemcon,

Si quis igitur post

suetudiuem quarumdam muiierum qua licet neque secundum reguiam beati Benedicti, neque Basilii, aut Augustini vivant, sauctimoniales tamen
vulgo censeridesiderant, aboleri decrevimus.

hujus noslrae prohibitionis promulgationem, nialo studio, sive pro odio, sive pro vindicta ignesapposuerit vel apponi fecerit, aut appositoribus consi-

Cum

enim juxla reguiaLn degenles

Ecclesia,

quam

in refectorio

tam in atque dormilorio comin coenobiis,

lium
si

auxilium tribuerit, excommunicetur. Et inortuus fuerit inct;ndiarius, Chrislianorum cavel

muniter
tatis

esse debeaut, propria sibi aediflcant recc-

ptacuia, et privata domicilia, in quibus bospitali-

reat sepultura.
cui iutulit

Nec absolvatur,

nisi prius

danmo

velamiue passim hospites

et

minus rehgiosos

juret se

secundum facullatem suam resarcito, ulterius ignem nou appositurum. Poeni-

contra sacros et bonos mores suscipere nullatenus

erubescunt. Quia ergo omnis qui maie agit odit

teutia ei detur ut Hierosolymis aut in Hispauia in

servilio Dei per

annum iutegrum permaneat.

autem archiepiscopus
restituat,
et officio

iucem, ac per Iioc i|)sa3 abscondilac in injustorum tabernaculo opinantur se posse iatere ante ocuios
Judicis cuncla cernentis

49. Si quis

hiec re-

laxaverit,

damnum

episcopali

abstineat.

20.

Sane regibus

et

principibus faciendaj

lioctam inhonestum detestandunique flagitium ne ulterius flat, oninimodis proiiibemus, et sub pcena anathematis interdicimus.
:

facultatem
scopis,

justitiae, consultis archiepiscopis et epi-

non negamus.
21.

ministeriis

Presbylerorum Clios a removendos decernimus,

sacri
nisi

altaris

aut ia

27. Simiiiter prohibemus, utsanctimoniales simul cum canonicis sive monachis in Ecciesia, in uno choro conveniant ad psailendum. 28. Obeuntibus sane episcopis, quoniam

coenobiis aut in canonicis religiose fuerint couversati.

ultra tres

hibeut sanctiones
22.

menses vacare Ecclesiam, Patrum prosub anathemate interdicimus,

:

Sane quia inter caetera

unum

est,

quod

sanctam maxime perturbat Ecclesiam,

licet

falsa vide-

ne canonici de sede episcopali ab eiectione episcoporunr excludant religiosos viros, sed eorum consiiio

poeuitentia, confratres nostros et presbyleros

falsis poenitentiis

honesta

et
si

idonea persona in episcopum

exclusis

eii-

conimouemus, ne

laicoruui ani-

mas

decipiant, et in inferuum pertrahi patiantur.

,

spretis pluribus

autem poenitentiam esse constat cum de uno soio pcenitentia agitur aut cum sic agitur de uno, ut non discedatur de alio. Unde scriptum est' Qui totam legem observaverit, offendat autem in uno, factiis est omnium
Falsam
:

eisdem reiigiosis electio fuerit celebrata, quod absque eorum assensu et conniventia factum fuerit, irrilum habeatur el vagatur.

Quod

cuum.
29.

Arlem autem illam mortiferam

el

et

Deo
sub

odibilem baiistaliorum

sagittariorum, adversus
cffitero,

Christianos et Catholicos exerceri de

reus, scilicet,

quautum ad vitam

aeternam. Falsa

anathemate prohibemus.
30.

Ad haec

ordinationesfactas a Pctro Leonis,

et aiiis schismaticis et haereticis,

evacuamus,

et ir-

INNOCENTII
ritas

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1139.
et felicitatem in

5G9

censemus . Hacteniis canones Roniani sub Inuocentio papa SccunJo. Cuni igitur cuncta (ut audisli) fuerint abolita, qUcB ab antipapa statuta fuissenl et ordinata, ab codem Inuocentio pa[ia in ordinem redacti sunt
esse
Concilii

decessorem, cujus vitam

sc

acvum in

protendat Dominus, conatus est ab Aquilone

ascendere ? Nonne el stellarum parlem secum traxii ruina cjus? Quis nescit ^Egidium Tusculanuni ? quis Petrum Pisanum, cui nuUus aut vix similis
erai iu curia?Quisrecenseat episcopos, qui in iota
fere Ilaha
stabit

omnes

cardinalcs Pelri Leonis,et inter aliosPetrus

Pisan. cardinalis coryphffius, qui (ut \idimu3) per

corruerunt? Profccto duni

illius ruinae

sanctum Bernardum ad Ecclesiam revocatus fucrat. llicigiturcumcardinalatu privatus esset, idem sanctus Bernardus pro eo has brevesad Innocentium papam litteras dedit' G. Pro Pelro cardinale Pisano intercedit Quis mihi faciet juslitiara de S. Bernardiis. vobis ? Si babercm judicem, ad quem vos trahere possem, jam uunc ostenderem vobis (ut parluriens h)ijuor) quid meremini. Extat quidem tribunal

ffilale

noslra memoria, incredibile esl

quem-

quam

adeo misere ambiliosum, ut Ecclosiam scindere non formidel . Ilaic ipse. Quid autem factum sit de ipso Petro Pisano, ncscimus illud sane
:

compertum, Innocentium ad cautelam futurorum, omni spe resliiutionis voluisse 1'eliquos uudare
schismaticos.
8.

datnnatiis.

Arnaldus dc Brixia ciim sitis erroribns In boc eodem magno, imo maxinio

Cliristi
illic, si

sed absit, ut ad illud appellem vos, qui

viribus stare, et respondere pro

Concilio Latcrancnsi, inter alia delata est accusatio

vobis necessarium ct mihi possibile esset,

totis

veliem magis
vobis.

adversus Arnaldum deBrixiarecentem haireticum, discipulum Pelri Abailardi. De Arnaldo, sive Ar-

Itaque recurro
esi judicare
:

ad cum, cui in

prssenti

noldo vel Arnoliilio

(ila

varie nominatus reperitur)

datum

de universis, hoc est ad vos.

hccc habet Otto Frisingensis sui temporis

rerum

Vos appello ad vos vos judicate inter me et vos. In quo, quajso, puer vester tam male meruit de
veslra paternitate, ut

ad hujus seditiosi facinoris argumentum, quod Ariiolphus (Arnal:

gestarum scriptor'

Accessit

eum

inurereel insignire pla-

dus)

quidam

Brixiensis, de
ei

quo supra dictum

esi,

ceret nota ct

nomine

proditoris

?Numquid non me

sub typo rcligionis,

ad
factionenr

ut Evangelicis verbis utar,

vestrum vicarium dignatio vcstra constituit in reconciliatioue Petri Pisani, si forte illum Deus per

sub ovina pellc lupum gerens,

islam
,

Urbem

ingressus
anti-

(nempe ut revocaret

me

revocare a foece schismatis dignaretur? Si ne-

quum
ret),

senatum, cui

et

summain

reruin connnilte-

quot in curia tuuctemNuniquid nou denique post ha:c, juxta verbum Domini mei, homo in suo ordine et honore receptus est ? Quisnam ergo constantiae vestrae suo consilio, vel magis suo dolo surripuit
gatis,
tot testibus,

probabo

poris fuerunt.

rudis populi aniniis prajmolli dogmate ad animosilatem accensis, innumeram post se duxit, imo seduxit mullitudiuem. Anialdus isle ex Ilalia,
civitate

Brixia

oriundus

ejusdenique Ecclesiie

clericus, ac

indulta repciere, et qua) processere de labiis vestris,

facere irrita? Et hoc ego dixerim,

Aiiostolicum reprehendam rigorem, et

Dei

non ut zelum igne

in spiritu

succensum contra schismaticos, qui

tantum leclor ordinalus. Petrum Abailardum olim prajceplorem habuerat vir quidem natune non hebelis, jilus lamen verborum profluvio, (]uam sententiarum pondere copiosus, singularitatis amalor , novitalis cupidus , cujusmodi
:

vehementi conierat naves Tharsis,

qui oderunt
ie,

et instar Phi:

hominum

ingenia ad fabricaudas ha;reses schisinaIs a sludio a religiosum habitum,

nces confodiat fornicantcs, juxla illud

Nonne

tumque perlurbationes sunt prona.

Galliis in Ilaliam revertens,

Dominc, oderam, et supcr inimicos tuos tabescebam? sed ubi non cst par culpa, par plane non dcbet procedere [locna nec convenii
:

raiis,

eadem

eum qui peccatum, cum magis peccatum deseruit. Propter eum, qui ut peccatoribus parceret, sibi ipsi non peperinvolvi seutentia
his quos
cit,

quo amplius decipere posset, induit, omnia laceomnia rodens, ncmini parcens, clericorum ac e[iiscoporum derogator, monachoruin persccutor, laicis tanlum adulans, Dicebai enim nec clericos proprietatem, nec e[)iscopos regalia, nec

mo-

auferie oiiprobrium
statuistis, vestra;

meum

et

restituendo
ei integraj

quem
ram

etiam iam sanae

esi

nachos posscssiones habentes aliqua ralionc posse salvari cunctaque hajc principis esse, ab ejusque
:

opinioni consulite. Super hoc jamalia vice scripse-

beneficentia in
0|)ortcre.

usum lanium

laicoruin

cedere ba-

responsum niihi, pulo non pervenil ad vos hoc ipsum quod scripscram . Hactenus ipse. 7. Quod auiem ad cumdem Petrum Pisanum spcctat, magn.e fuissc Roma; auctoritalis hominein, signiticant(|ua; JoanncsSaresberiensis, hujus temvobis, sed quid
poris
scriptor
et

non

Pra;ter hffic de

sacramcnto
csl

altaris,

ptisnio

parvulorum non sana

quos longuni

dicitur sensisse. His

aliisque modis,

enumerare,

dum

Brixiensem Ecclesiam perturbaret, laicisque terroe illius, prurientes erga clerum aures habentibus,
Ecclesiasticas malilioseex|ioneiet [Kiginas
:

in

ma-

candidissimus,
filiu^ Petri
II

habei his verbis

gno Concilio Roma; sub

Iiinoceiiho habito

ab epi-

Quoi

quantos tuniultus

et sirages dedii illa

liiiio-

sco[io civitatis illius, virisque

religiosis accusatur.

collisio,

(juando

Leonis adversus

Romanus ergo

Pontilex, ne |ierniciosum dngiiia ad

ccntium bona; mcmoriie

Bern. Ep.

domini Iladriani

praj-

plures serperet, im[)onendum viro sileutium deimp.

'

ccxm.

l'sal.

cxxxviii.

'

Olto Frising. Je reb.

gcslis

l''riJ.

I.

ii.

n.

20.

Baron.

ToHUS

XVllI.

72

570
cernit.

INNOCENTII
Sicque factnm
cst.

II

ANNUS
de
Ilalia

10.

CHRTSTI 1139.

lla liotno

ille

vix celebrato Concilio (quod prpotor scntentiam accidit)

fugiens, ad Transalpina se contulil, ibi(|ue in op-

post sacra Innocentio papa; beUica tractanda

pido Alemanniae Tiircgo officium doctoris assu-

fuerunt.

Occasio

isla

pra>cessit

qua;

in

Cliro-

mens, perniciosum dogma aliqnot diebus seminavit etc. Sul)jicit de rebus ab eo gestis sub Eugcnio post obitum Innocentii, cum Romam se contulit. Porro non inanem Arnaldi proedicationem fuisse Romanis, sed renovasse senatum, et adversus propinquos Tiburtinos proelia ccepisse,
inferius suo loco dicetur.
9. Sed haud ingratum erit Guntherum Ligurinum versibus ita canentcm audire, liujus temporis scriptorem cximium
' :

nico Beneventano sgcpc cituto exacte describitur,

lis,

nimirum, quod hoc anno, ultima diemensis Apricum diem obiissct Rainulphus dux Apuliaj
S.

R. E. feudatarius, Rogerius rex Sicilia, quj

,

hunc solum limere didicisset ad invadendam Apuliam magno comparato exercitu transfretavit, pervenitque Salcrnum septima mensis Maii. Ila
ccrtis

diebus cuncta descripta liabenlur in Chro-

nico Beneventano a Falcone ejus temporis scriptore,

ista

vidente

Sublato igitur obice, Rogerius per-

currit Apuliam,
Cujus origo mali, lantsque voraginis aiictor Extitit ArnolJus (Arnaldiis), quem Brixia prolulit ortu

omnibus

civitatibus ipsi se sponte

dantibus pra?ter Trojam ac Barum. Tunc autem

sumptu, tandem nalalibus oris Redditus, assumpla sapientis fronle, diserto Fallebat sermone rudes, clerunique procaci
Edocuitque diu
:

Pestifero, tenui nulrivit Gallia

Innocentius papa, auditamorte Rainuljihi ducis, et

Rogerii tyraniiica invasione, collectis copiis egressus ab Urbe, compositurus rescum Rogerio usque ad Sanctum-Germanum se contulit, oppidum ad radices Cassini montis ibique constilutus nuntios
:

Inseclans odio, monacliorum acerrimus hostis, Plebis adulator, gaudens popularibus auris.

ipsumque gravi corrodere lingua Audebat papam, scelerataque dogmala vulgo DiHunden-, variis i^iiplebal vocibus aures. Nil proprium cleri fundos et praedia, nullo
Pontifices,

pacis, sed

dolosos suscepit a Rogerio, et alios ipse

ad Rogeriuni sincere legavit.

Cum autem
et ille

Pontifex

id in primis satageret, ut Roljcrto

pri)icipi

Capua-

Jure sequi monachos, nulli fiscalia jura Pontificum, nulli cur;e popularis honorem Abbatum, sacras referens concedere leges.

nus principatus i'edderetur,

filium misit

negaret se la-

cturuin, idein Rogerius iusidians Pontifici, clam

Omnia principibus
Coramittenda
viris

terrenis subdila, tautum

cum

equitibus mille, qui Ponlificem

popularibns alqne regenda.

Jlis primitias, et qua: devolio plebis Oflerat, et decimas castos in corporis

e loco in alium transmigrantem a tergo invaderet,

Non

usus, ad luxuriam, sive oblectamiua carnis

atque aggressum captivum duceret

et

quod permit-

tente Deo, ex sententia accidit. Cajiitur Ponlifex,

Concedens, mollesque cibos, cultusque nitorem,

Illicitosque Ihoros, lascivaque gaudia cleri,

.,

abbatum denique laxos Damnabat penitus mores, monachosque superbos. Veraque multa quidera, uisi tempora nostra fideles Respuerent monitus, falsis admixle monebat; Et fateor, pulchram fallendi noverat artem
fiislus,

Pontilicum

non sine ignominia ducitur ad Rogeriimi die decimamensisJulii.B ItaChronicon Beneventanum, ubi et hffic subjiciuntur quanlus luctus et moe:

roris

abundantia mentes fidelium

I

et civilates

omnes

invasit

quod

si

plenius scribere vellem, nec tem-

Fallere

Veris falsa probans, quia tantuoi falsa loquendo nemo potest : Veri suh imagiue falsum

pus, nec dies suflicerent.

Influit, et

furtim deceptas occupal aures. Ariiculos etiam tidei certumque tenorem

H.
bat,

Non

tos suos Pontifici Innocentio,

satis

exacta stolidus pietate fovebat,

Impia melliDuis admitcens toxica verbis. llle suam vecors in clerum Pontilicemque, Atque alias plures adeo commoverat urbes, Dt jam ludibrio sacer, extremoque
pudori
Clerus haherelur.

Quid niulta? continuo rex ille per legaquem captivum tenesuppliciier et uUra quam credi {lotest, manhumiliter
,

'davit

ut

paci

et

concordia;

manum
et

apponat. Apostolicus itaque se deslituturn viribus

Quod adhuc,

ni fallor, in

etarmis,
illa

et

desolatum adspiciens, precibusregis

:

Gente uocet, multumque sacro detruncat honori. Mox in Concilio Roma; damuatus ab illo Prtesule, qui numeros vetitum contingere nostros Nonien ab innocua ducit laudabile vila.
Territus, et miser confusus iraagine culpa;, Fugit ab urbe sua, Transalpinisque receptus,

petitionibus assensit

et cupitularibus el privilegiis
filius

ex utraque parle firmalis, rex ipse et dux

ejus, et princeps
Julii, ante

decimo septiino die stanle mensis

QuE sibi viciuas Alemannia suspicit Alpes, Nomen ah Alpino ducens (ut fama) Lemanno
Nobile Turegum, doctoris nomine falso Insedit, tolamque brevi suh tempore terram Perfidus impure ftedavit dogmatis aura.

et

ipsius Apostolici iirffisenliam veniunt pedibus ejus advoluli, misericordiatn pelunt, et

ad Puntiflcis imperium usquequaque flectuntur. Continuo pcr Evangelia flrmaveruiit B. Petro et Innocentio papai, ejusque successoribus canonice
intranlibus fidelitatem deferre, et ca^tera quae conscripta

Unde venenato dudum corrupla sapore, Et nimium falsi doctriua vatis mha:rens,
Servat adhuc
uvffi

guilum gens

sunt,

Regi

vero Rogerio

statim

Siciliae

illa

paterna;.

regnum
rat

per vexillum donavit . Petiit hoc Roge-

rius ut titulum regis Siciliae,

Hucusque de
sunt, reliqua sub
10.

quem male
,

accepe-

his

quae sub

Innocentio facta
inferius.

ab Anacleto pseudopontifice
pojitns
j>ro

ab Innocentio
libere
praestitit

Eugenio suo loco

Catholicac Ecclesiai legitimo

papa obtineret. Quod

Innocehtius jiapa capiivus faclus a Rogerio, entndem regem Siciliai creat, dalo diplomate, nnde pax juratnento firmata. IIoc eodem anno

ideni licet iu captivitate

'

LiKiir.

de pesL Frid.

i.

I.

iii.

ejusdem investitura regni juramento fidelitatis de more. Testatur hoc item Olto FYisingensis , titulum regium ab Anacleto perperam imperlitum, per Innocentium
Innocentius, susceplo ab eo

INXOCENTII
:

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1139.
regii
et

571
dignilate

a Duci filio legilime concessiim. Pergit Fako Rogerii ducatum Apulia?, [irhicipi alteri filio ejus principatum Capua; largitus cst. Die vero illa
,

gritate honoris

regibus

|ierli-

nente,

in

qua

praediclus Apostolicus
beati Jacobi Aposloli

pacem cum rege

festivitas celebra-

concedimus, et Apostolica auctoritate firmamus. Ducatuin quoiiue Apuliae libi ab eodeln collatum, et insuper principatum
excelleiitiffi

tua;

firmavit,

Capuanum

batur,

septimo kalendas

Augusli. Haic autem

ita

inlegre nihilominus nostris favoris robore communiinns, tibique concedimus. Et ut ad

omnia perpaucis
xit
' :

Otto Frisingensis

perstrin-

amorem

atque obsequium B. Petri Apostolorum

Riigerius Innocenlium

papam

in

Apuliam
mittens

cum
cx

militia

Romanorum
(Domini)

venirc volenteni, flagi-

tiose in Cliristum

Deum nianum

nostrum ac successorum nostrorum vehemenlius adstringaris, haec i[isa, id cst, regnum Sicilia;, ducatum A[iulia;, et principatum Capua^,
principis et

insidiis cepit, et regii

auctoritateni, et

nominis in Sicilia ab eo absolutioneni anathematis extorsit

,

hajredibus
(nisi

tuis,

qui nobis et successoribus nostris

succcssores noslros remauseril)
fecerint, et fidelitalem
li-

per

iios et

cum

ducatu Apuliic , Calabri;ii ac principatu CapUcB. At ne videretur probare et confirmare quod fecisset antipapa, ad conferendani Rogerio regiani dignitatem usum se exemplo pra-deccssoris Honorii papa?, qui iiisignierat eumdeni Rogerium
litulo ducis,

gium homagiuin
et loco

quam

tu

jurash, juraverint, tempore videlicet competenti,

non

susjiecto, sed tuto nobis et ipsis, atiiue

;

professus est in Di|iIomate a se dalo.

ipsum vi extortum Innocenlii papa? dc titulo regis eidem Rogerio hoc anno Juiii mense concesso Diploma, quod descripsimus ex Codice Basilicae
Extat
S. Pelri in Vaticano, ia (juo Epislolaj extant di-

duximus concedenda eosque super his, qu;r; concessa sunt, Deo propilio manulenebimus. Quod si per eos forte remanserit , iidem Iia;redes tui niliilominus teneant quod tenebant sine jdimisalubri,

nutione. Census autein, sicut statutum

est, id est,

sexcentoruni schifatorum, a

te

tuisque haeredibus

nobis nostris(|ue successoribus singulis annis reddatur, nisi forte im|iediincntum interveniat
:

versorum Romauorum Pontificum

babet
12.

quod

sic se

re-

Innocentius episcopus, servus servorum

filio

movente vero te impedimenlum, nihiloininus perEolvetur. Tua ergo, fili" charissiine, intercst ita te
erga liouoreinat(|ue servitium inatristuK S. R. E.

Dei, charissimo in Christo

Rogerio,

illustri ct

glorioso Sicihffi regi, ejusque ha;redibus in perpe-

devotum

et

humilem

exhibere,

ita

teinetipsum in

tuum.
et

ejus opportunitatibus exercere, nt de

tam dcvoto
et in

Quos dispensatio
|)opuIi

divini consilii ad
et

regimen

et glorioso filio

Sedes Apostolica gaudeat,

ejus

sahitem

ab alto elegit,

prudentia, ju-

amore
trairc

quiescat. Si (|ua sive Ecclesiastica saecula-

stitia,

aliarum(|ue virtutum decore deceuter ornaet

risve poteiitia huic nostra; concessioiii

vit,

dignum

rationabile est,

ut sjionsa Cliristi
Ecclesia alfcsnbli-

tentaverit

donec

temere conpracsumptionem suam

sancta et Apostolica

Romana mater

congrua

satisfaclione coerceat, indigiiationem Dei

et

ctionc sincera diligat, et do sublimibus ad

omnipotentis

miora promoveat. Manifestis siquidem probalum

est

rum

i'jus

incurrat, et

beatorum Petri et Panii Apostoloquousque resipuerit, ana-

argumentis, quod cgregia; niemoria; strenuus

Petri

thematis sententia percellatur.

Amen.

et fidelis iniles B.

Robertus Guiscardus prtepus.

Ego Innocentius Ego Albericus

Catholicaj Ecclesiaj episco-

decessor tuus, dux Apulia;, magnificos et potentes

hostes Ecclesia; viriiiter expugnavit, et posteritati
sua;
tatis

Ostiensis episcoims.

dignum memoria nomen,

exempluni
reliquit.

et imitabile

probi-

Ilaimericus S. R. E. diaconus cardinalis. Da-

Patcr quoque tuus illu[ler

tum
nuin

in territorio
II.

Mamanensi

(Marianensi)

[)er

ma-

stris recordationis

Rogerius

bellicos sudores et
Clu'isliani

cancell.sexto kalendas Augusti, Iiulictionu

militaria certamina

inimicorum

nomifilius,

nis intrepidus extirpator, et Ciiristiana! religionis

secunda, Incarnationis Dominicie amio millesiino centcsimo trigesimo noiio, Poiitificatus vcro domiiii Iniiocentii
[)ai);c

diligens iiropagator, ulpotebonusac devotus

Secuudi anno decimo

Ha-

mullinioda obsequia matiisuieS. R. E. impertivit. Undc et pra;decessor noster religiosus et prudens papa Honorius nobilitatem tuam de pra^dicta generositate descendentem inluitus, plurimum dc te sperans, et prudentia ornatum, justilia muni-

ctenus Dii)loma Innocenlii. Qua; autem ha;c sint secuta, Benevcntanuin scriptum antiquum Chro-

nicon

ita

docet

1-4.

His actis, inissiBsolemniacelebravit A[)o-

slolicus i[)se, ct liabito serinone, satis

abundc de

tum, atque ad regimen

po|)uIi

te

idoneum

esse

pacis continentia tractavit. La;titia igitur et gaudii

crcdens, valde dilexit, ct ad altiora [)rovexit.

13. .\os ergo ejus vestigiis inb;crentcs, et de

abuiidantia uuiversos invasit, CcClorum

gnificantes,
lictati

regem ma-

su[)er

|iace

lirmata at(|ue concordia

potentia tua ad decorem et utilitatem sanctaj Dei

Ecclesiaj s[iem atque fiduciamoblinentcs
Sicilia;,
,

sunt. Beneventanus ila(|uc [^opulus

pacem

regimm

audiciis firmatam, et

regem

voluntati

Apostolici

quod

uti(juc

([irout in. anti(|uis refertur

juramento alligatum, tanto gaiidio

liiunii)hat,
teiii[iure

ct exultationo

non dubiuni est, tibi ah eodcm antecessore noslrc; cpncessum, cum intehistoriis)

regnum

fuisse

ut

si

ex toto dcscribereni, dcliccrein

A[)ostolicus igitur,

ct

locutiorie.

pace

tjrmata
'

cum nominato

Otto Frising.

I.

vii. c.

84. in

fin.

sus cbt die

Dcueventum ingreskalcudarum Augustarum, ([ucni Benerege,

572
ventaniis populus Iionore

INNOCENTII

11

ANNUS

10.

CHRISTI 1139,

mnlto el devotione corPetrum in carne adspiciens lastabatiir, etvaldegaudebat. Hex autem foris civitatem Beneventanam caslrametatus est. Qui rcx usque ad portam Sancti-Laurenlii dominum Apostolicum est comitatus. Die vero ipsa ad vesperam
dis susciiiicn5,f|iiasi B.

parceret detunctis.
luijus
sfficuli

Nam

addit Otto Frisingensis

cl verilatis

',

scriptor

amantissimus,

quod ducis Rainulphi nuper defuncti (nominat ipsum Rcginaldum) nccnon Brunonis cpiscopi
cliro

rex ipsam civitatem ingrcditur, et ciiriam doniiiii

pap;c ascundens, cuin eo aliciuanlulum est
tus.

cadaver, quos viventeshabuerat inimicos, e sepuleducta pcr [)lateas trahi jusseril. Sed de cadavere Rainulphi ducis ita exacte in Beneventano
:

moraiMariaj

Clironico

Deindc ad episcopium pergens,et bcataj

oravit. Intravit quoeiue

16. Episcopus

autem Trojana;
civilatis,

civitatis

Wil-

Basilicam et Bartholouuri Apostoli ingrediens, pro

salute sua

lelmus, et populus
intcr fideles suos
rus.
quit,
intef-

legatos priefato regi

monaslerium

niiserunt, rogantes ut ingredcrctur civitatem, et

Sancla};Sophia?, et ante altare Sancti-Mercurii se

prostiavit. Inde procedens claustra monasterii et

amicos honeste maneret

acccptis
:

et

secu-

Rex vero

legatis

Non

civitatem, in-

dormitorium
exivit per

et

refectoriumperambulavit

naclioruin orationibus se

et mocommendans, civilatem
;

ingrediar,

donec traditor
qiii

ille

Rainul|)hus

vos manserit. Continuo

missi fuerant, in

Portam

Summam,

et

ad caslra gaudens

civitatem regressi, regis intentionem

tefaciunl.

omnibus paad hoc

perfi-

remeavit. Rossimanus autem, qui contra volunta-

Cum

eis

autem

et suos rex

tem

Aposlolici archicpiscopus a Petro Leonis fuerat

cicndum
rint

misit. Et licet dolore

commoti

cives fue-

consccratus,

jam

alias expulsus,
est, et

elitcrum reversus,

ex

tanla regis responsione, quatiior

tamen

iterum expulsus

miser ipse

cum domino rege

quod
ipse Rossi-

mililibus prccceperunt, ut sepulchro aperto, cada-

festinavit; et his actis castellum,

ver ipsius Raiuulphi extraherent,

pacificus ingrederetur.
prffifati

illudque extra
inimici

manus
politani

ad Portam

Summam

fabricari jussit,

do-

civitatem educerent, ut furore regis sedato, ad eos

minus papa

destruxit. Et in his diebus cives Neavcnerunt Beneventum, et civitatem Neapolitanam ad fidelitatem domini regis tradentes,

Jusserunt etiam

ducis cuidani militi, nominc Gallicano, qui

ut ipse ob injuriam

ducis

illius fidelissimus fuerat,

ducem
:

filium ejus duxerunt et ejus fidelitati colla

ducis defuncti, et ejusdem Gallicani dolorem, tu-

submiscrunt . Et inferius de eodem Innocentio papa Die vero Assumptionis sanctse Marise, et
in passione sancti Bartholomici ad

mulum

frangeret, et ducis ossa et pelle et foetore

adliuc circumposila

manu

sua cxtraheret. Qni Gal-

episcopium de-

licanus timore coactus, ne tanti regis furorcm incurreret, fecit

aljigato,

scendit, et missaruni solemnia

vit.

honorifice celebra-

Et his peractis, pra;dictus Apostolicus a

,

Roma-

quod prsceptum erat, etfuneiisdem eadem per plateas traxerunt iidem ducis

nis saepe vocatus

secundo die stante mensis Scptcmbris, Rornam repedavit, reliclo Gregorio

inimici usque ad castellum exfra civitatem, et in stagnum lutosum et putridum projecerunt ipsum

archiepiscopo Beneventano in sua Ecclesia, et Gui-

ducis cadaver . Haec Falco, plura addens in dete-

done diacono cardinale constituto rectore ejusdem BeneventauEC civitatis. Audiens autem populus Romanus domini papEe Innoccntii adventuin, catervatim obviam exivit, et illum gaudio niagno et lionore susccpit. Deinde eum hortabatur, ut pacem

stationem tanti facinoris Christiano homine pror-

quam cum
geret
:

rege posuerat, consilio

eorum

confrin-

cum et elhnici complures suis liostibus honorifica erexisse sepulchra inveniantur. 17. S. Pelri Chmiacensis et S. Bernardi litterce gratulatorice et hortatorice acl Rogerium. Quod igitur tam crudelem hominem barbarum
sus indigni,

Apostolicus autem nullo

modo

petitionibus

dirumque tyranuum reddiderit

captivus mitem,

corum consentire voKiit. Dicebat quidem sic Domino placuisse, quod per ejus captionem pax hujusmodi
Falco de Innocentio. 15. Et sane loco miraculi habitum est, quod Innocentius papacaplivus ductus, et sub libera pofacla fuisset .
Ilrec

humanum,

sibi Innocentius urbanuin, piumque

regem, ul acciperet ab eo cultum, honorem et reverentiam imo etjuramento firmatam subjectioneni, juralamque fidelitatem, quistribualhumana!
;

prudenlia},
factuni, ut

testate

regis,

imo hactenus tyranni crudelissimi

constilutus, qui

eum adeo
sa^i^e

provocasset, et per Lo-

capite

et non jiotius divinae potentite? Qua non sicut Samson -, qui e leonis mortui mellis favum accepit, sed majori ipse mira-

tliarium imperatorem saepe vicisset, ac per

Apulifc

ducem

culo e vivente et rugiente leone prGedani eliceret,

(omninin namque bellorum promotor ipse ob recuperanda Ecclesiffi bona fuerat) nihilominus ab eo omnem
superasset
reverentise et bonoris culluni acceperit, et fidelitatis

Rainulphum

quam

teneret unguibus, exarmaret et dentibus, et

licet

vinctus ipse
prajscriberet

libertalis

vincenli ac vincienti leges suaj ipsiquc necteret vincula

,

qua; vellet jurameuti religioneconstricta. Ita plane

juramentum pro
illi

investitura regni Siciliae, et

vincere consuevit Ecclesia, ut conculcata consurgat, et depressa

filiis

pro ducatu ApuIicC, et principatu Capuano,

sibi

comprimat, atque luimiliata

extol-

quos jam

armorum

potentia vindicassent
a victis et supe-

latur in altum.

et pacifice possiderent,
ratis extorserit.

tanquam

bono

pacis.

Tunc et adgavisi sunt boni omnes Tunc et ad eumdem Rogerium de his

Petrus Cluniacensis abbas
23.
xvi.
'\

Cum

tauta fuisset iu
et insita

hanc usque

litleras dedit

de regio

dicm
litas
;

in tyranno ferocitas,

natura crude'

adeo aucla cst ipsa, ut hostibus nec quidem

Ollo Fiising.

1.

vu.

c.

Jud.

'

l\t. Cl.

1.

iv.

Ep. Liv.

INNOCENTII
titiilo ipsi

II

ANXUS

10.
ef

CHRISTI 1139,

573

ab Apostolica Sedc collalo per Innocen:

sublimem amicum admoneo, ut hanc pacem

sunimi
Ecclesia; Dei magistri toto

titim gratiilaliis
IUustri

pasloris vestri ac
Siciliic,

et glorioso regi

domino

et

affecfu amplectamini, tolo aiinisu relinere sfudeatis

amico Rogerio, frater Petrus hnmilis Ciuniacensium abbas, salutem ab co qui dat salufem regibus.
Per me, ait Dci Sa[)ientia ', regcs regnant, legum conditores jnsla decernuni. De qiiorum numero quia vos esse coelestis censura censuit, eidem superna; moderationi, quas possumus gratias agimus; non tanlum quia sublimitatem vestram magnis popuiis prcctulit, sed quoniam maxime eisdcm populis tos prscfercndo providit. Inde enim

sicut de

quatenus et ipse(Innocentiiis scilicei) de vobis, optimo et speciali filio ct vos de ipso, sicut de benigno et singulari patre in spirilualibus
: ;

pariter et femporalibus gaudeatis .

liis

et

Hucusque de regem. Misit vero rcx Gaufredum monaslerii Cluniacensium prsefectum in Sicilia, quod unicuin tuni cxtabat ejus Ordinis, ad ipsum Pefrum cum lifteris, cui et ad eum eas
Petrus ad Rogerium

quas vidimus
suos
18.

lilferas

rcddidif,commendansin

fiiic

ibi positos Cluiiiacenses.

Iretamur, inde in Doniino gloriamur, inde celsitu-

Sed

et

sanctns Bernardus, qui ante rccon-

dinem vestram,
ctionis brachiis

ctsi

vultu incognitam, vera) dile:

ciliafionem ipsiuscum
nisi

Romana

Ecclesia, eiiin nonista

amplectimur

et ut

ad honorem

tyrannum nominare consueveraf, ubi

de
inita

ausic

nominis

sui,

ad salufem populi sui omnipotens

divit

cum

Ecclcsia

Romana

concordia, ad

Salvafor vestram regalem pofentiam magnificet et

conservet, humiliter et frequenter prccamur. Quis

eum

scribens,

salutaria

monita impertitur,

exordicns

enim non gaudeat, quis non

tofis viribus, si

nc-

Longe lateque
vestra super terram.

satis dilatata est

magniflcentia
vestri
dili-

cesse fuerit, collaboret, nt post taiitos bullorum et

Etenim gloria nominis

malorum

turbines lam profiindns (proficutc) pacis

quos fines non

gentis vos
:

attigit?

Sed audite consilium

in vobis est,
est,

bonum
tur,

Deo pcr vos

Siculis, Apulis, Calabris,

mul-

studete

quod

tisquealiis gcnfibus collatum, conservetur, augea-

gloriam referre ad illum a qno

hanc ipsam si non vultis

dilatetur? Quis

Ecclesia!

Dei sc

mcmbrum

eam

perdere, aut cerfe perdi ab ea. IIoc

inter eos,

autcm

sic

agnoscens, de taiitarum Ecclesiarum tam inconcussa et

stabili

pace per vos (uf

dixi) ct restituta et

quos rcgiee magnificenfiic celebris opinio cvocat de longinquo, discretionis oculum

fiet, si

conservata in
clericos,

Domino non

exultet? Quis audiens

aperitis

monachos, milites, rusficos, onusfos pecuniis el diversis mercibus mercatorcs, omneque genus hominum in terra vestra manenlium, aut per eani transeunfium, tyrannoruni, raptorum, insuper ipsorum latronum omni timore sublato, sua omnia pacificc obtinerc? quis, inquam, tanta bona pcr unum bonum principem tot tantisque hominum gencribus impendi audiens, non quas
potest Regi

quam

non tam cupidis non super cupidum, sed super egenumctc. Commendat enim quemdam cgentem, cujus causa cam scribit
,

manumijue

extenditis

egenis. Et vere beatus qui intelligil

Epistolam.
10. Cistercienses missi in Siciliam,
fjerius

valde proficit.

Porro

unde Roidem rcx cogifans

qua; Dci sunf,

S. Bernardo,

magnopere

opfavit in Sicilia Cister-

cienscs habere monachos, quos expetiit ab

eodem

regum

gratias

agat; et
et

ut

tali

rpgi

regnum ab eo conservetur
a Ista

augcatur, implorct?

me
:

(ut dixi)

ad vos

amandum
rcges,

primitus

cuperet pnesentem adesse, et monasterium icdilicare. Cui iii eo conseusit S Bernardus, utmilteretad eum monachos Cislercienses
:

quem

impulerunt

ista ul intt-r

magnos

dico, Francos, Anglos, Ilispanos,

Romanos maximos Clunia-

sed excusat quod

ijise

non

venerit,

istis

verbis-

Si

me

quffirilis,
;

censis Ecclesite amicos ct benefactores, vos quoque admitterem, coegerunt. Ea de causa jain ex mullo lcmpore pro pace, pro honore, pro salute vestra, ct apud Deum precatorem, et apud homines pra3-

mihi Deus graliam apud rcgiam majesfafem, ita ut qua)rat videre me. Et (|uis ego sum, ut dissiinulein beneplacituni rcgis

ccce ego ct pucri mei, quosdedit ferlur nanique nica huinilitas invenisse

dicatorem

de

mo constitui, et ad idem agendum, tam nostris, quam de alienis, quos jjotui attraxi.
borum
conscientia

? Accurro, et qui qiucrebar, eccc adsuni, noii in |ira;sentia corporis inflnna, in qua

despexitDoniinum Herodes
meis.

alfameii

iii

visceribus

Testis est

cancellarius, testis ct ipse

Pisis,

mea, tesfis liomanus dominus jiapa, quem

de pace vcsfra sajpe
et

Nam

quis

me
;

se[)arabit ah his ? sequar cos

quocumquc

quem

RoiiicC,

quem

infra Gallias constitulum,

pnescns verbis, absens

litferis

ierint etsi habitavcrint iu extremis maris, non crunt absquc mo. llabcs, rcx, lunien oculorum meorum, liabes cor nieum et aiiiinain

conveni, et nc iniinicis vestris vestram pacem, ejus-

que perturbanfibus crcderef,

rogavi et monui.

meam. Quid lum loquor,

si

modicum

nosfri abest ? coriniscuetsi

vile istud

mancipiuni, quod

vo-

Quod licet diu dilafum, sed nunc tandem ad effeclum perductum, nos ct omnes quicumque audire potuerunt, pacis amatorcs laetificat, et ad gra-

luntas exponeret,

sed rcfineret neccssifas.

illi

Non
etc.

valelsequi volantem aniiiiuin, (luoniam infirmum

est, et

solum paene

suiicrcst

sepulchrum

tiarum

actioiies

crgo, et in

Dco persolvendas invitat. Rogo quaiilum possum, vos ut charissinium

Misit

crgo pctenti

regi

Cisterciensiuin sul)

collegium nionachoruin rcgimiue magisfri Brunonis,

Ep, ccviii.

'

Beru. Ep. (xvil.

Ibid.

574
viri

INNOCENTII

II

ANNUS
Ber-

10.

CHRISTI 1139.
' :

admodum
inirifiee

probati aliiuesclecti, ab

eodem

nardo
iit

commeiidali
iiis

'.

20. Profecilex

plane Rogerins, atqueadeo,

magnopere

a Petro Claniacensi mcruerit

com-

mendari Epistoia ad
tionem, ut ipse
dani
niala,

eum scripta, sed citra adulateslatur. Quam hic ex parte rccilanviris

Omncs beslia; agri, qua; gno viro Job dictum est nunc in pra?dain insaniunt, pacificfc nobis essent. 8:3(1 luit adbuc scclcrum pcenas, et geniit misera terra sub flagellodivino, quia in bisomnibusnondum est aversus furor Dei, sed adbuc manus ejus
extcnta.
salutari

putatnus, ut ejus cujus plurima retulinuis

Spem tameii maximam gero, et in Jesu mco omninmque suorum confldo, quod
id

bona etiam a sanctis

decantata in nie:

nuiltorum

dcsidcrantium
ct

[lauperum

deside-

dium

lia^

alleramus. Sic enim se Labet^

rium exaudiet Dominns%

pra;parationem cordis

Glorioso ac magnifico principi Rogerio Sici-

eornm

audiet auris ejus. Sed ne forte

quorumdani

regi, frater Petrus iiumilis

Cluniacensium abet gioriam.

hominum,etex
rupta corda

semetipsis alios mctientium corin

bas,

bonorum rcgum dignitatem

me

corde

et

corde loqui, aut vendiest

Gratias onmipotenli Rcgi

regum, qui subli-

torem
ne
si

olei

snspicentur,

reprimendus

scrmo,
faisa.

mitatem veslram,
reges ac principes
glorias insignivit,

inler nniversos Cbristiani orbis

casu ad ali(|uem talium Eiiistola vobis missa

tcslis et

qnadam quadam

specialis magniflcentia

pervenit, meditcntur inania et suspiccntur

gloriosi

nominis fama

Novil enim
(ut et
et

singulariter exaltavit. In
regii

tantum lU cum pluros

ne(iue aliter loqui

nominis habeatis consortes, magnanimitate,

Sicilia,

notum

vobis

me quam sentio, neqne ob aliud sil) id me sentire quod sentio;

conscius

meus

in excelsis,

prudentia, probitate nullos, aut psene nullos ba-

ut rcgalis nobilitas vestra magis ac magis anime-

bere inveniamini pares. Indicat boc

labria, Apulia, et

CaQuaj

tur ad mcliora,

agnoscens
sentire.
et

non modica

sui parte in quibusIlalia.

tosque
viginti

mecum

me ista qua; dixi, mulNam ut sffipe majestati veest

:

dam cum

aliis

regionibus subjecta vobis

stne mandavi,

verum

bis de causis,

ante

ante vestra tempora, vel receptacula essent

Sarracenorum, vel loveffi prsedonum, vel speluncae latronum nunc gralia nusericordis Dei incitante
,

studia veslra, juvante labores vestros, facla; sunt

pacis domicilium, tranquillitatis hospitium, et velut alterius pacifici Salomonis, paciflcum ac

jucun-

dissimum regnum. Utinam (quod secretoruni omnium cognitoreDeo teste non adulans dico) utinam, inquam, miserabilis atque infelicis Tusciae partes
felici

vestro imperio

cum

adjacentibus provinciis

adjungerentur,
vestri corpori

et res

perditissima) paciflco regni

annos super omnes reges et principes temporis nostri, unoexcepto, qui morluus est, ut pacis amatorem et scelerum vindicem sinceriter dilexi, et bujusmodi affcctum vobis usque ad ultimuni diem servare proposui. Hac de causa in conspectu Romanorum Pontificum, regum, principum, majorum, sive minorum liasc atque similia vestra bona semper extuli, et personam vestram regnumque omnipotenti Deo, religiosisque tam nostris, quam aliis congregationibus studiosissime commendavi. Sed de eis haclenus. Ista Pelrus, sincero (ut
dicat.
vidisti)

res divin.T!

unirentur! Vere non tuncsicut nunc atque humanie nullo servato ordiue
stratae publicffi,

corde de Rogerio faletur ac preeita

confunderentur, non urbes, non castra, nonburgi,

Innocentius autem, rebus

compositis, la;tus
in

non

villae,

non

non

ipsa;

Deo con-

cum

suis est reversus in

Urbem, ubi

gratiarum

secratffi Ecclesia;

homicidis, sacriicgis, raptoribus

exponerentur. Non poenitentes, non peregrini, non

clerici,

non

ipsi

non monacbi, nonabbates, non presbyteri, supremi ordinis sacerdotes, episcopi, ar-

actionem Deo, Deique gcnitrici Maria?, quavis fornice triumphali augustiorem erexit Ecclesiam a fundamenlis. Hoc nainque anno sui Pontificatus

decimo collabenfem vetustate Basilicam

trans Tiberim,

S. Mariai

cbiepiscopi, primates, vel patriarcha; in

manus

ta-

memoria

Callisti

papae erectoris, et

lium traderentur, spoliarentur, distraberentur. Et quid dicam? verberarentur, occiderentur. 21. Hoec plane universa multaque bis similia tam nefanda, tam execrauda justitiae regiae gladio succisa cessarent ursorum, pardorum, luporum
:

fontis

positorum ibi martyrum corporum, et oleum scaturientis antiquo miraculo celeberrimam dejecit, et ea qua apparet hodie ampli-

aliorum

tudine, forliludine, atque decore insignitcr excitavit. Ita

ejusEccIcsiae docent vetera

monimenta.

ungulae rapaces languerent,

et ut

de beato ac nia'

Job. v.

- Isa.

V. IX, X.

'

Bern. Ep. ccix.

Petr. Cluii.

I.

v. Ep.

xxxiv.

.iima.qil

.ii"il "

.iivyj

qii

.isH

INNOCENTir

II

ANNUS

10,

CHRTSTI 1130.

575

Apno

periodi

Graco-Romana!

6f:32.

Anno ;Era
Innocenlii
II

Ilispan.

1117.

Anno Hcgira

53'>, inctioato die

28 Au?. Fcr. 2.

Jesii Cliristi

H39.

papa; 10.

Lolliarii rcg. 2. Joannis

Comneni imp. 22.

4.

Conradiis anno snperiori rex Rom. elecius.

regis

A num. 1 ad A. Conradits, Ilenrici imp. liujiis nominis V nepos cx Agiieic sorore, qui imperanle
Lolliario scsc

esse

mensc Februario anni mcxxxviii sparsum cum jam anno mcxxxv id conligisse deinongeslis

straverimns. Quare Ordericus duni de rebus sua

ffitate

imperalorcni dixerat, ul suo loco

rex renunliatns est, ut Otto

verba

facit,

cum magna

cautela le-

vidimus. non hoc anno, ut habet Baronius, sed

superiori

gendus.

Romanorum
:

Frisinfjensis, cujus vcrlja recitit Baronius, decla-

rat; ait

enim

Anno ab

Incarn.

Dom.

mcsxxviir,

(defuncto sine

filiis

imperalorcLothario) conventus
iu

generahs principum Mogunlitc

coste indicitur .

proxima Pente-

Tum

ait,

circa

mcdiam Quadra-

gesimam Confluenticc a quibusdam principibus,

praesidente Tlieduino caniinali ac S. Sedis legato,

Conradus post cathedram S. Petri anno Conradum anno superiori, non vero praesenti, Romanorum regem electum esse, ideoque ct Lotluirium anno mcxxxviI dcnatum, varia Conradi Diploiiiala certum iiidubitatumque rcddunt; in illis enim primus Conradi rcgni annus non a prffisenli, scd ab antccedenti
3.

superiori \-ex electus.

dediicitur. Contentus liicero diio

Conradum eiectum fuisse Romanorum rcgem. Idem habet Tritiiemius inCbron. Ilirsaug.et longe anteeum nodeciiinusinChron.qui adan. mcxxxviii
ait
:

quod

extat lib. 2 Hist. metropolis

memorare. Unum Rhemensisc. -44,

legitur
:

cui subscribit
et Apostolica;

Theduinus

Sanctpc-Rufiuffi cardin.

Sedis legatus .

Tum

Si-

Conventns principum apud Confluentiam

,

urbem factus cst in cathedra Sancti-Petri ubi Conradum, Henrici imp. ex sorore nepotem, regem
constitiuint.
Qiii

gnum domini Conradi invictissimi regis, Arnulphus cancellarius vice summi cancellarii. Mogunlini
script. et snbscript. Coloniai III idus Aprilis, anno Mcxxxviii B. Ex eo enim necessario seqiiitur, cxeunte anno mcxxxvii viverc desiisse, et Conradum

dcinde

media;

Dominico

die,

a Dicuvino

Quadragesimac (legendum Thcdiiino)

cardinale Aquisgrani civitate conslilutus cst , scd

legcndum, coroiialusest. Porro, utslatim ostcndo,

Dodechiiius ablias in die convenlus habiti errat.

anno Mcxxxviiiregem Romanorum electum fiiisse. Allerum Diploma profert Tritliemius in Chron. Hirsaug. datum ab Embricone Herbi|)olensi episcopo, in cujus finelegitur Acfa sunt lucc anno Incarn. Dom. mcxxxix, Indict. sccunda, regnante
:

Baronius

citata

Oltonis Frisingcnsis verba legens,

assererc,

Lotharium an. mcxxxviii fato fiinctum cse; cuin tamen an. mcxxxviii non ad Lotharii mortem, scd ad conventuni Moguntinuin Otto referal, supponatque Lotharium sub fiexistimavit

eum

Conrado, anno primo regni ejus. Dala Wirsehurg. pcr manum Gebliardi IV kalend. Martii , id esl,
dic XXVI mensis Februarii,

Quibus cx verbis duo

superiori regeni

nem

anni sicxxxvii e vivis abiisse, ct ejus

liac

de

eruo.

Primum, Conradum anno

re verba inter duas parentlicscs, uta nobis factum,

includunda

sint.

2. Refcllitur

opiniocontraria.
d3, pag.
91.^),

Posset
ait,

objici

locus Orderici

lib.

qui

Anacleto

hoc anno ante Quadragcsimam dic viii Marlii inchoalam jam regnarel, et juxla Ollonem Frisingensem circa mediam Qiiadrarjesimam rex dictus fucrit. Socundiim, crrassc

renuntiatiim essc;

cum

mense Januario anno mcxxxviii deiiiortuo, sequenti mense famam personuisse quod IiOgcriiis Apulia; dux defiinctus essct, qucin pnfatus schisniaticus (scilicct Anacletus) regem consccraverat, dataquc sorore sua sibi ad perturbandum Ecclcsia; jus
ascivcrat. Porro Lolharius imii., ul Rogerii occa-

Dodccliinum abbalcm quando

calhedra S. Petri,
seii

scripsit,

eum

in

die

xxii Februarii anni

Mf.xxxviii clectum, quia

dem mcnsis annuin primum

meraljal. Ca;lcrurn
dicitur

hoc anno die xxvi ejusrogni siii adhuc nuiii

Conradus
111,

Diplomatis

modo

Conradus

modo

vcro Conradus II,

sum

audivit, in

Apuliam

festinavit n.

At Ordericus

qiiia terlius

duplicilcr errat. Primo,

cum vuit Lolharium mor-

mx,
pacto

et

hujus nominis fuil inler icges Germasecundus intcr reges Romanorum; quo
llcnricus alicjuando Quartus ct ali-

luo Anaclelo in Apnliam ingressum essc;ccrtum

ctiaiii

enim

est,

id

ante hujus pap;c niorlcm accidisse.

asserit,

quando
4.

Qiiintus appellatus reperilur.

Socundo,

cum

rumorcm

dc mortc Rogerii

Coiicd. Lateran. II

OEcumcnicum.

170

INNOCENTII

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1139.
scripscrat. Agit de monasle-

iium. /i ad io. Ccli,'I)ratiim hoc anno Concilium Laieranense II, qiiod inter OEcumenica decimum numeratur, cui miiic circiler 1'alres intcrfuerc, ut
Olto Frisingensis
a

virum secum duxisse

rio

Baronio laudalus, et abbas

in Cliron.

de Ricardo primo ejus abbate Manricus in Annal. Cisterc. ad annum mcxxxii, cap. 8, sed quia cjus temporc Seldenus nondum

ad Fontes,

et

Urspergensis leslanlur. De anno intcr onmes convenit;

diem vero notavit Falco

Bene-

vent. qui ait, illud liabitnin octavo die intrante

lucem emiseratdecem historicos Anglicos, inter quos Ricardus prior Ilagustaldensis comprehendilur, mox narrata scire non poluit. Monasterium
in

mensis Apriiis. Sed cx Oltone Frisingensi, Urspergensi abbate, et Orderico elicio, loco octavo die,

illud in agro Eboracensi silum erat, ct llicardus

cum quibusdam

aliis

Eboracensibusmonacbis

stu-

legendum

esse secundo die. Scriptores

dati trailunt, ilkid

enim lauliabitum proxima media Quamedio QuadragesimcB ,

iit

dio majoris perfectionis ad Cisterciense instilutum

dragesima, ut Olto, vel mediante Quadrar/esima, ut

Urspergensis
,

stola

vel in

commigrarat anno mcxxxii. Divus Bernardus Epixcv ad Turstinum arcbiep. Eboracensem eo anno data, charitatem et beneficentiam ejuserga
prffifatos

Ordericus; dies vero oclavus Aprilis incidit hoc

religiosos laudat

et

in

Epistola xcvi,

anno in sabbatum anle Dominicam de Passione, et Concilium de more feria secunda incboalum die pr.Tcedenti, nempe secunda Aprilis, prajviis ad Deum precibus deslinalo. Verba Orderici infra
recilabo.
M.

eodem tempore ad Ricardum Fontanensem abbatem, el socios ejus qui de alio Ordine ad Cisterciensem transierant scripta, laudat eos ob renovalioncm rcligiosa) disciplinae, et denique tom.
i

Monastici Anglic. pag. 733 ct seqq.

et

borum monaet

Pauci episcopi

abbates Anglice Concilio

Ilagusialdensis in

choruin fervor ex coaitaneoauctore describitur,

interfuere.
Hist.

Bicardus prior

summopere
7.

laudatur. Qua3 obiter dicta sunto.

tione Alberici

de Gcstis regis Stepbani, postquam de legaOsliensis episcopi anno superiori ab

niissi
:

tur.

Innocentio in Anyliam
cilio
fectis negotiis

locutus

est,

de Con-

agilata.
et

Lateranensi ba^ciiabet

Anno

jicxxxix, per-

quatuor prajcipue Priinum, acla Pelri Leonis rescissa sunt, ordinationes ejus annuUata) canone xxx, cujus
:

In Concilio Lateranensi

Ordinationes ab Anacleto factai rescindun-

suis in Anglia ssepe dictus legalus,

ha;c sunt verba

Ad
aliis

ha^c,

ordinaliones factas a

mox

post octabas Ei)iphania5

cum

suis

ad niare

Pelro Leonis,

et

schismalicis et ha;reticis,

reversus transtretavit.

Nam

ad pra^dictum Conci-

evacuamus

lium domni papse tempore congruo pervenire properavit. Tbeobaldus qnoque Cantuariensis arcbiepiscopus, et Earnulpbus Boffensia, et Simon Wigorniensis, Bogerins Covcnlrensis, Bobertus Excestruensis. Isti quinque episcopi, et cum illis quatuor abbates, pro omnibus episcopis ct abbalibus Angliaj ad idem Conciliuni iverunt. Namque rex Stepbanus proplerturbationem regni sui, qua; gravis tunc imminebat, plures illuc mittere noluit. Prfeterea bonas memoria) Tnrstinus Eboracensis arcbiepiscopus, et proptcr Concilium et propter

censemus. Qui canon docet chronograpbus Mauriniacensis pag. 383 et seq. qui postquam recitavit Orationem ab Innocentio II in Synodo OEcumenica habitam subdit: His et hujusmodi asseret irritas csse

quomodo

intelligendus

sit,

tionibus

domnus

Apostolicus caeteris praclatis di-

vini sermonis favos impertiens,

tula ratione

omnibus propaquod Petrus Lconis non aliorum assentatione, imo rapina se Aposloli Petri
ostendit,
vicario
viris,

quoedam

alia privata ncgolia,

qua3

j^er

illum facere
exi-

fecisset a?qualem. Cunctisque religiosis quibus illud detestabile schisma displicuerat, verbis ejus cum magna laude unanimiter acclamantibus, respondit Unde quia inordinata; per:

disponebat, Ricardum abbatem

de Fontibus

sonte

inordinata sunt decreta,

quodcumque

ille

miic virtutis virum, de quo superius mentionem

statuerat

fecimus, illuc direxit.

batur, de sede

Namque, sicut vulgo dicesua seipsuni deponere, el germanoniine Ebroiccnse

destruimus, quoscumque exaltaverat degradamus, et quolquot consecraverat exordinamus etdeponimus. Etquicumque per Girardum

num

fratrem

suum Audoenum

Engolismensem ad

altaris

offlcium accesserunt,

sem episcopum pro

arcbiepiscopuni Eboraci

Apostolica auctoritate interdicimus, ne ipsum impleant, et in illo ordinis gradu perenniler deino-

substituere cogilaverat. Sed iulerim

dum

hajc pa-

Roma3 defunctus est, et frater ipsius sumpto ante morteni suam religioso habitu canonicorum apud Merabantur, et nuntius ejus infcctis negotiis

rantes ad superiorem

non ascendant. His

et

dictis,

singulos, quos reos cognoverat, propriis nomini-

bus exprimens, eisque cum indignatione

jurgio

retum de bac

vita migravit.

Verum
et

Cantuariensis
praedicli epi-

arcbiepiscopus
suis, sani el

cum

suo pallio,

exprobrans, pastorales baculos de manibus violenter arripuit, et pontificalia pallia, in quibus summa
dignitas consistit, de
xit.

scopi et abbates, finito Concilio et confectis negotiis

incolumes redierunt . 6. Laudatur Ricardus abbas Fontanensis, qui Concilio interfidt. Jam autem Bicardus ad annum jicxxxvii, Albericum legatuin in Angliam proficiscentem, abbalem Molesinimi coenobii cum pkuibus nionachis, et Ricardnm monasterii ad Fontes abbatem, rnagiice religionis et auctoritatis

Ipsos

bumeris verecundose abstraquoque annulos, in quibus ad ipsos per-

tinens Ecclcsia! desponsasio exprimitur, sine re-

spectu inisericordiffi abstulit .

in

Secundo, 8. Rogerius rex excommtmicatur. hoc Concilio Lateranensi vinculis excommu-

nicationis alligavit

Rogerium

praedictus Aposloli-

cus Innocentius, in piaesentia

omnium

Catliolico-

IXXOCENTII

II

ANNUS
ejus

10,
oportet

CHRISTI

139.

577

rum \irorum
9.

qui couvenerunt
et

et

omnes

secundum

pacta et definitiones, quas unainsti-

sequaces , ut inquit Falco in Chion.

Armldus

sectatores

Tertio,

discipuhis ejus

Petrus de Bruis, et qui errores ipsius instauravit ct ,

damnantur. Arnaldus de Drixia

qmeijue Ecclesia consensu parocbianorum

tult,

et

per scripturam, vel

bonorum hominum

testimonium, memoria; commendavit . Bella ista l^rivata a sancto Ludovico Franciae rege vetita
fuere
;

propagavit,

ranensis xxiii

damnati sunt canone Concilii Latea Eos qui religiositatis speciem

:

sed

cum

revixisseiit,

Philippus IV Franciae

rex Constitutione sua Tolosae edita iu perpetuuin

simulantes, Domini corporis et sanguinis sacrasaccrdotium, et nientum, baptisma puerorum

,

ea probibuit anno millesimo trecentesimo tertio.

l^.

Canoncs

illi

observati

non

fuere.

Orde

cceteros Ecclesiaslicos ordines, et iogitima

damnant

ricus lib. 13, pag. 919, capitula in hoc Concilio sta-

iVedera

nuptiarum, taiujuam htcreticos ab Ecclesia

tuta

parum

profuisse declarat, ait

enim

Inno-

hei pellimus et coerceri

damnamus,

et

per potestales exteras

ceutius

pra'cipimus. Defensores

quoque ipsorum
.

ejusdem damnationis vinculo iunodamus

10.

Damnanlur

et

Petrobusiani.

Porrocum
cum
tertio
II

canon
coacti

isle

Lateranensis xxiii

idem
,

sit

papa II Romm in meilio Quadragesimaj ingens Concilium tenuit, et mullitudini pra;Iatorum statutasanctorum Patrum inviolabiliterteneri picTEcepit. De multis regionibus exciti ad Synodum conveuerant, et Iiac de causa brumali tempore

Concilii Tolosaiii

anno

jicxix,

praside Callisto

periculosum

iter inierant;

adversus
iii

Petrobusianos

apparet eosdem

rnm

dispendiis

sicquecum multis suarerum Roinana ma^nia viderant.

iterum
scriplos

Concilio

fnisse

cum

OEcumenico Lateranensi UproArnaldistis. Baronius anno

,

Mulla illis papa de priscis codicibus propalavit, insignem(|ue sacrorum Decretorum textum congessit.

Mcxxvi,

num.

13 et seq. refert capita lucreseon

Sed niniis abundans per universum orbem

et Petrobusianorum a Petro Venerabili notala liujiis liiEresis originem ad eum Cbristi annuiu refert verum cum Concilium Tulosaiium sei)teniiio anlea cekbralum fuerit, et errores quos me:

nequitia terrigenarum corda contra Ecclesiastica

scila
slris,

obduravit, unde remeantibus ad sua magiApostolica decreta passim per regna divul-

gata suiit: sed nihil, ut manifeste patet, oppressis

et

inorat Petrus Venerabilis

buil,

et

Petrobusianis

tri-

opein desiderantibus profuerunt

iidum sint

cum

iis

qui in Concilio Tolosaiio

principibus et optimatibus
ctis plebil)us

quoniam a regnorum cum subje,

proscripli fueraiil, verosimile est, Petrobusianos iu

parvipensa siint .
Sedis Apostolicce in Gallia legati.
:

ConcilioTolosano, ct postea in Lateranensill OEcunienico fuisse danmalos.

11.

13.

Duo

Celebrato Concilio

Gaufridus Carnotensis epiest,

Canones

xxviii editi

siasticam restituendam.

Quarto,

ad disciplinam Ecclequia diulurni

dissoluli,

scopus, ut supra dictum

totius Aquitanife le-

gatus, accepta doinini papcC praceplione,

Gallice

omnem

scliismatis occasione collapsa erat disci[)Iina Ecclesiastica, et

oinnium Ordinum mores

Synodus
vigiiiti

btec Lateranensis canonibus octo supra

regionem, ipsius (luoque Aquitania;, studiose circuiens, omnia sanctarum Ecclesiarum altaria, qua) vel Girardus ille sedilionis auctor et
oblentor (neinpe Gerardus
eiiisc.

his

malis inederi curavit;alii

eiiiiu

duo

Engolismensis)

nonnisi hfereticorum et scbismalicorum dainna-

vel Gilo Tusculanensis episcopus, aut

eorum comiii

tionem respiciunl. Inler canones notabilis est duodecinuis, <|ui est de treurja et pace, seu de induciis a bellis |)rivatis, (luce ralione clericorum omnium, peregrinorum , mercatorum agricoiarum cuin bobus aratoriis, domiiiarum cuin sociis suis inermibus, mulierum oinnium, rerum ad clericos
,

plices, cbrisinalis unctionis benedictione,

illius

odiosi schismatis teniporeconsecraverant, propriis

inanibus dissipavit, nec relinquens lapidem super lapidem, (|ua3 nou destnieret, solo funditns ada;quavit
:

et

ralione dictanle,
,

alia

eoruni loco re-

staiirare curavil

in(|uit

clironographus Mauri-

mouachosiiue

pertineiitium
;

et

molendinoruin

niacensis. Existiino

omni teinpore indulta esset ratione tamen caeterorum treuga tantum, id est, inducia) aliquot dierum ab onmibus servandjc erant; et excomniunicatione mulctabantur pacis et treugic violatores,

cliiepiscopum,

quem Diploma ab

Guillclmuin Ausciensem areo datuin et a

San-Marlhanis in archiep. Ausciensibus relatum

docet,

trcugam ac pacem Domini promiilgasse

esset,

dum

Sedis Apostolicce legatus

hoc
Ait

circiter
:

ad resarcienduin danmum la;so cogebantur. Cuin enim Ecclesia i>rivaloruin furorem sislere
et

aniio ea legatione

non possel, qua;dam veluli repagula et obices ad ea suspendenda po^uit. Quo teinporc treuga ba;c priinum in usum vocala, sajculo su|)eriori deinonstravimus, et ad
archiep.
dala,

eam

luec Ivonis Carnolensisepisc.

verba, in Epist. xc ad

refereuda

communi

lege sancita,

Uaimbertum Senonensem o Trevia Dei non est [^ro communi tamen utili:

enim teneamus universis fldelibus cura; nostrae commissis salubri dispositione providere, nunc pra;sertiin nrgente Apostoad quem spectat totius lici mandati auctorifate populi profeclibus invigilarc, oporlet nos bono pacis ac treuga; Dei subdilis nostris propensiorem
fuisse.

exornatum

Cum

ex

officii

nostri debito

curain iinpendere. Inde cst (luod jiixla statuta Generalis Concilii

Uoma; nuper

celebrati, |)acem ac
,

latebominum, cx

placitoet paclocivitatisac palrioi

treugain Dei in provincia nostra ex parte Dei

et

episcoporiim et tLccIesiarum, nl nostis, esl aticloritatcGrniala. Undejudicia violata; pacis modilicari

domini

pa|);e, et

nostra ab oniiiibus inconcusse et

inviolabililer praicipimus obscrvari, ctc.

Baron.

ToMOsXVin.

73

578
i

INNOCENTII
i.

II

ANNUS

10.

CHRTSTl 1139.

Innocentms II a liogerio rege

dO
et seq(|. Baroniiis,

capittir.

Ail niiin.

narrata Rainulphi

diicisApuliffi

morte,

ait

ex Falcone in Cliron. Inno-

centium II ea andita egressiini csse ob Urbe cornpositurum res cum Rogerio, qui ciim nuntios pacis ad eum lepasset, eiimdcm Bogerium clain
filiuin

diaconem cardinalem rectorem Beneventi ordinaAudiens aulem po|iulus Roiiiantis domini jiapac Innocentii adventum, catervatim obviarn exivit, et illum gaudio magno et honore suscepit; deinde eiim bortabatur, ut pacem, quam cum rege
vil.

Rogerio posiicrat
consentire voluit
cuisse,
facta

consilio

eoriim cotifringeret.

misisse, qui Pontificem a tergo invaderet,

esse ad

Apostolicus autem niillo

;

eumque captum ducliim

Rogerium

die de-

modo petitionibuseorum dicebat qiiidem sic Domino pla-

cima mensis Julii. Tuin pace facla, rex ipse et dux lilius cjus et princeps xvii die stante mensis Julii B misericordiam petunt, et Pontifex regi Rogerio stalim Siciliai regniim per vexilium donavit . Ita Baroniusex Falcone, qui ex eodem addit,

quod per ejus captionem pax hujusmodi fuisset. Cumque, ut supra diclum est, praefa-

tusrexcivitatem obsedisset Rarensein, Innocentius

papa, ciim intra civitatem esset Beneventanam, eiiiscopum Ostiensem virum valde venerabilem ad
civitatein

pacem cum rcge firmatani

Augusti
lioc

esse

die in

qua

B.

Barensem

delegavit,

populum

civitatis

Jacobi Apostoli feslivitas celebratur, VIII kalendas

. Tum refert BaroniusDiploma Pontificis anno sexto kalendas Aurjusti ab eo emissum, quo titulus regis eidem Rogerio tribuitur. Denique praidictus Apostolicus , inquit Falco, a Romanis sa^pe vocatus, secundo die stante mensis

nionendo, ut ad regis fidelitatem colla submittant,

et ejus

voluntati famulentur. Populus

autem Ba-

rensis, ut erat superbia

tus,

animi
dictis

et

elatione supposi-

episcopum illum, ut civitatem ingrederetur,

passus,

nullatenus est

quoqiie ejus

nuUo

modo

credere peitentavit. Quid multa? Episcopus

Septembris
14.

Romam

rei^edavit . Ita

apud Baro-

nium num.
15.

Id

contigit die xxii tnensis Jiilii.

Verum

cum cardinalis doclissimus non advertisset, Falconem mensem stantem a die, qiiem niimeramiis ultimum inchoaie, et apud eum me^isetn stantem idem esse ac mensem finientcm, ut nos docuit
Peregrinius in Notis ad idem Clironicon, et jam supra variis exeinplis confirmavimus, cbronologiain pervertit.
buisset

ille revertens Karensis populi ferociam et elatiotionem domino intimabat Apostolico inde, ut dictum est, dominus papa Romam reversus est, 17. Rogerius rex, vitidicta de itiimicis sumpta, Rex igilur RogePanorttmm tratisfretavit.
;

rius, populi illius Barensis

aspiciens superbiam,
et

consilio habito,

machinas lignorum

turres tri-

ginta fere onlinari prscepit, ut civitatis

muros

et

inunitiones prosternat, quibus peraclis prope civi-

Num. enim

10,

cum

scribere dedie stante

cum

Falcone,

decimo autem

murum machinas illas appropinquari virtute multa mandavit, et continuo turres et muri civitatis
talis prostrati

mensis Julii, Pontifex ipse Innocentiuscaptusest, absolule posuit, decimo die mensis Julii., ac perinde censuit id contigisse 17 idus Jidii, seu die x
meiisis
Julii.

frangebantur. Palatia etiam

civitatis,

Verum

ut

accurale

Peregrinius

prope civitatis murum intrinsecus erant sicque duorum mensium spatio, fracta ruebant Augusti videlicet et Septembris ruinam illain et
quae
;

pag. 182 Castigat. in Falconem, Innocentius captus

timorem
sitis

passi sunt,

famis etiam asperitatcm et

His

Rogerio XI kal. Augusti, decein tantum diebus Julii restantibus die scilicet vicesiina
est a
,

suslinentes . Quare cives civitatem certis con:

ditionibus dedere coacti sunt. Paulo post

ita gestis,

secunda mensis Julii, nam quarto die , inquit anonynius Casinensis, pace facta, confirmavit illi totam terratn , die neinpe xxv praidicti mensis,
a quo Falco

consilio accepto, rex ipse exercitum di-

videns Saiernum adivit quinto die stante mensis

Octobris, die scilicet vicesima septima ejusdem

non

discrepat, licel Peregrinius die

mensis. Paucis interpositis

Inimicis suis terras

uno ab eo
grinio
hffic

differre credat,

idque ex eodem Peresubdit apud Falconem

:

omnes eorum
strinxit, ut ultra
est.

abstulit,

et

sacramento eos per;

confirmatur,
ita

qui

moiites festinarent

quod

et factiim

legenda esse Rex ipse et dux filius ejus, et princeps seplimo die stante mensis Julii ante ipsius Apostolici pra?sentiain veniunt , non vero, ut Baronius num. 11 legit, decimo septimo die statite mensis Jidii. Si enim die xxv menverba
Jacobo Apostolo sacra, ante Pontificem venere, id contigit quarta die post Pontificem casis Jiilii S.

Comitem vero Rogerium de Ariano ejusadver;

sarium siinul cuin uxore sua navigio parato, in sicque vindipartes Sicilia? captivum mandavit
ctain perficiens super inimicis, quinto die intrante

mensis Novembris
transfretavit .

navigio

armato

Panormum

18. Neapolitatii sese Rogerio regi dedunt.

plum.
10. Innocentiiis II, Rogerio Sicilice rege decla-

Narrat Baronius
revertitur.

rato,

Rotnam

Baronius num. 14 quseHoc Gregorius Beneventauus

:

litanos

num. 14 ex Falcone cives NeapoBeneventum venisse, et civitatem Neaporegis

litanam ad fidelitatem domini

tradentes

dain a Falcone hoc anno narrata omittit

anno

, inquit Falco,

domino papa Innocentio consecratus (post expulsum nempe Roscemannum Anacletistain) BLneventum intravit secundo die intrante mensis Septembris, et dominus papa Guidonem
antistes,

duxerunt, etejus fidelitati coUa submiserunt , ex quibus perspicuum fit, falsum esse quod Pyrrlius in Hist. Siciliae, aliique recenfiliuin ejus

ducem

tiores historici

rerum Sicularum
Rogeritim

et

Neapolitanafiliuin

ruin

tradidere,

scilicet

suum

Alphonsum secundo genitum Neapolitanum du-

INNOCENTII
;

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1139.

)70

cem constituisse cum Falco asserat, Neapolitanos ducem agnovisse, sine dubio Rogerium, nou vero Alplionsum, quem Falco prmcipem jam appellarat.

privatius adhjerebant, hanc magnificam episco|)o-

rum
sua;

gloriain aegre ferentes,

conceptamque

malitiae

flammam mininie
,

suflocantes, multis eos et

indignis accusandi viluperiis apud

regem criminain
illos

Ricartlus
quam
in Anglia

\d.

Pax

inter reges Anglice et Scotice sancita.

Iwntur

consulehantque, ut

manus

inji-

prior Hagustaldensis laudatus, post-

ceret, cogerelque, ut castella, et

eraiit discordia; et

qua!cum(|ue alia
sibi

cardinalem sanct* Sedis legalum Romam ad Conciliuni Lateranense profectum esse, subjuiigit o Postquani siepe nominatus legalus ab Anglia discessit, intercurrentibus nuntiis interduos reges, pax facta est hoc
retulit Albericuin
:

bellorum materia,
in Anglia,
iii

dimittc-

reut. a Fiiit

[)ost

habitum

et

firme sta-

tutum Concilium, ul quaccuniquc

episcoporum manus
[ilacula,
belli essent ac

([uorumlibet

tumultus rece-

tanquam propria

regis rcgi |)eriniUeren-

modo. Stepbanus rex Angliae, cuiu omnibus

suis,

tcrris

tur
|)os

ubi eliam rex de lemeraria, quain in e[iisco-

Scotia3

quas antea habebat, Henrico filio David regis comitatum Norlhumbria; , exceptis diio-

coinmisit, invasione publiceaccusalus, ratione

valida, ut pulavit, et eflicaci, se et suos excusavit.

bus oppidis, concessit. Rex autem Scotiae , et Henricus filius ejus cum omnibus suis, ex tunc Stephano regi Angliae per (juanuiiu viverent omnia pacifici et fidelissimi existere debcbant.
,

Sed quia ab onini clero juste

et

provisum

et di-

screte fuit dijudicatum, nulla ratione in Cliristos

Domini manus
ris

posse inuuittere. Ecclesiastici rigo-

duriliam liumihtatissubjectione mollivit, habi-

Et hic Ricardus Historiam

c?ar(/ absolvit.

suam de

bello Stan-

tunique regalem exutus, gemensque aniino, et contritus spiritu, commissi senlentiam humiliter
suscepit. Hisloria hujus Concilii, III kal. Septemb.

20. Adventiis Mathildis

imperatricis in

gliam
iila

caitsa

magnorum motimm.
fuit,

An-

Verum pax

inutihs

quia Mathildis imperatrix uxor

Wintonia) celebrati, recitatur tom. x Concil. p. 1014 ct seqq. ex Malmesburiensi lib. 2 Hist. Novellae,
dicitiirque

comilis Aiidegavensis, qua; sibi

regnum debitum

contendebat, hoc ipso anno in Angliam venit

fratre

cum

Innocentii,
tioiiem

suo Roberlo comite Glocestriae,

filio

notho
Orde-

lectum fuisse in Coiicilio Decretum quo Henrico Wintoniensi episcopolegaAnglicam commiltebat. Is Stephani regis

Henrici Angliae regis.

comitissa

luautumno

, inquit

frater erat, sed fraterna necessitudo

eum

a vero

ricus lib. 13, pag. 920,

Andegavorum cum Rodberto de Cadomo fratre suo, el

Mathildis
in

exorbitare non coegit, in([uit Malmesburiensis.

22.

Mulli viri

illustres in

Gallia florent.

Guidone de Sabloilo, aliisque pluribus

transfretavit, et Arendello suscepta,

Angliara

Florebat hoc tem|)ore Gallicaua Ecclesia, in-

permissu regis
regis

quit Roherlus

dcMonte

in Cliron. [)er viros reli-

ad o[)pida, qua; suae parli favebant, ciun pace perrexit.

gione ac sapienlia

illustres,

Milonem Morinensem
at([ue consilio et

In hac

nimirum permissione magiia

:

e[)iscopum, huuiilitaiis viilute iiia;ci[iuum, Alvi-

simplicilas sive socordia notari potest

et

ipse a

sum Atlrebatensem

liberalitate,

prudentibus, quod suae salutis, regnique sui securitatis

immemor

fueiit,

lugendus
facile

est.

Ingens enim

facundia daruin, Godefridum Lingonensem, Hugouem Anlissiodorensem, Joslenum Suessionen-

nimicB malitiae

fomentum

tunc extinguere
salvatis
initio

sem, Goffridum Cariiotensem, Albericum Rituri-

potuisset, si calliditatem

sapientum imitatus, lu:

censem archiepisco|)um,
alios

scientia lilterarum ah[ue

pum

ab introilu

ovilis slalim expulisset

si

consilio et |)rudentia clarissimum. Inter hos etiam

ovibus,

malignantium nequitiam

in

ipso

praefocasset, el vires lethitcras in capitibus eoruuij

qui ra[)inas et caedes hoiniiiuin,

patrii.c([ue

depopu-

lationem qua;rebant, gladio

praisecuisset D.

juslitiac

more patruin

mullos tunc claros scieiitia viros Jiernardus ahbas Clarevallensis, vir opiuatissimae religiouis, eminentissime clarebat . 23. Alphonsus Ilenricus primus Portugallice

Vita Sle[)hani Anglia; regis in

Anonynius a Diichesnio editus in eamdeiu rem scribit

rex.

Raronius anno mclxxix, uum.

regiii

10, de insli-

tiilione

Porlugallia;

in

gratiam Alphonsi

pag. 046

Coiicussa [)rotinus Anglia, et exiniio pavore tremefacta, inodis diversis agitabatur, (juia
:

Ilenrici ducis

drum

111

quicum()ue clanculo vel aperle illi favehant, solito erant acriores et ad regein [lerturhandum accensiores
:

a|)[iellare

sermonem habet, (|Uod ante AlexanRomani regis nomine eum noluerint. Quod quidem verum cst sed
Poiitilices
;

Garibayus
ca[.

([ui

vero regi oblemjpeiahant, ([uasi

lior-

34 Compendii Historialis Hi?[ianiae 11, Faria in Euro[ia Pnrlugallensi tom. ii,

lib.

rendo

op|)ressi tonilruo iiuiniliahantiir .

21.

Concil.

Wintoniense.

[)arl. 1, ca[). 3,

Mariana

lib.

10,

cap.

17,

Sando-

Parte

alia,

ut

valius, ca^terique [lassim hislorici hujus regni con-

narrat idem anonyiiius pag. 943,

quidam

e[)isco()i

purani

et

simplicem Christian.e religionis converhabenles, mililia;

[irorsiis et

sationem neglectui

ditum a currcuti aiino, quo certuiii esl Alphonsoa subdilis rcgis noinen attiibiilum, arcescunl. Praeterea Aljjhorisus non tanliim a subdilis, sed a vicinis etiam
fiiit,

pom[)a; sfccularis sludium adeo accommodabanl,

ut quotiens ex condictu curvK interessent,
[)ro[iter

[irinci[iibus regis

noniine colioiiestatus
mci.iii

i(ise([ue

divus Rernardus, aniio

demor-

miram, qua undique slipahaiitur, mililaiitium secum fref|uentiam, admirahilcs et ipsi ciinctis probarentur. Verumcomplures, qui rcgi arctiuset

tuus, E[iislolain cccviii

ad Alpho/tsum

Portugallia;

rcgem dedit. Al[ilionsus ita(|ue Porlugallia; dux non minus helli quam pacis artibus clarus con-

580
tractis

INNOCENTII

II

ANNUS

10.

CHRISTI 1139.

fines

undique ex tota ditione cojMis in Mauroruru populahundus jienetravit, Tagoquc superato

regeni, qui ea loca obtinebat,
is

ipso inilio anni mcxli, non in Hispaniis, sed in Africa versatum esse. Refert itaque Sandovalius
fol.

Ismarem Maurorum
aggressus est; sed

170et

seq.

Techcsinum imperatorem ingenti

et

quam maximos

potest tota

congregato exercitu clanculum

magnaceleritate
pro-

Maurorum regulos in auxilium evocat, el uumerosum exercitum conflat. Alphonsns videns milites ad pugnam ineundam alacres, eos ad cam instruxit. Vicina planities, cui Uricbii nomen, ad pugnam delecta. Altero ante pugnam die, Vlll kalend. Augusti, divi Jacobi memoricc sacra, mililes Alphonsnm in
provincia delectus babct, quatnor alios
castris

Toletum versus, ut

illud ex insidiis caperet,

perasse. Interea equites mille magnifice instructi

inagna

laetitia}

significatione

regem procla-

marunt; Fortugallia enim a quadraginla septeni aut circiter annis titulo tantum comitalus poliebalur. Pugnatur utrimque acriter, i)ro gloria, pro salute, et pro imperio, sed Mauri magno numero
frucidati,

peditibus in urbibus Abul.e et Corchtbam versus, hostium consilium ignorantes progressi sunt, et cmn Maurorum castra detexissent, media nocte in illa tanta felicitate irruptionem fecere, ut directo in Techcsini imperatoris tentorium penetrarint. Is tamen evasit, et conscenso equo valide hostes repulit; sed
Segoviffi collectis

cum quibusdam

in coxendice ictu lancese vulneratus, fugere coa-

ctus fait, ejusque copiai dissipata.

cessit,

ubi ejus vulnus

feliciter

plerique capti, et quiiique reguloruni

sed
et

ex eo, quoad vixit,

si)olia

Cordubam sequidem curatum, claudicavit. Impedimenta

signa Mauris erepta, indeque

regum Lusitanis

in-

Maurorum
26.

Christianorum praida fuere.

signia in clypeo cajruleo quinqne alia scuta mi-

nora esse coeperunt. Post celebrem bancvictoriam Lusitani^e reges brevi in magnam polenliam crevere.
24.

Varia fortuna bellum adversus Christianos gerit. Non multo post cives Salmanticenses

collectis

copiis,

Bagoxum

seu

Pacem Augustam

exorta.

Faria \mi\sX\.\?,ob?,eYy\xiAlphonsumEenbuncannum supremum

Ex ea innovatione bella civilia in Eispania

usque progressi, agros ejus devastarunt, sed cum disciplinam militarem non observarent et duce
Tecbesinus imperator eos facile Fernandes de Castro novus Toleti praifectus in Mauros excurrit, maximasque prajdas fecit. Techesinus, ut illata) sibi indeslituerentur,
oppressit. Interim Rodericus
jnria;

principem non fuisse, sed tantum prnnttm inter pares, uti Venetiarum dux, qui solo principis titulo gaudet, et
riciimm\i&

antea magnates comiti Portugallia; in pares extitisse

;

omnibus

poenas repeteret,

magnas

copias ex Africa

denegare non potuerat. Addit Faria pactiones tuuc inter eum et proceres transactas ad nos pervenisse. Hcec innovatio Aiphonsum Castellse regem, Hispaniarum imperatorem appellatum , summopere perculit statimque Romam misit, qui Innocentium II soUieis

comes enim boc

evocavit, et in Toletanas ditiones veniens,

Almontium

dictuni occnpavit; sed Rodericus

territus

locum ma-

gno bostium numero ininime

conjicit, et

urbe

cum

suis egreditur, consertoque prcelio hostesin

fugam

opimis spoliis onustus Toletum regreditcis.

ditur. Ita velus Historia Toletana. 27.

citarent, ut

Alpbonsum

et

Lusitanos excommuni-

Obitus Boleslai III Polonice

cationis

vinculis innodaret.

Interim

Alphonsits

Obiit hoc

anno Boleslatts

III,

cognomento Crifere

Benncits ut novam suam dignitatem tueretur, Garsia Bamire Navarra; rege qui ab AIphonso imperatore dissidebat, foedus iniit, et bella inter reges Cbristianos HispaniEC bujus innovalio-

voustus, Polonias dux, qui

omnem

principalum
divisus, et

cum

suum beUa gerendo

exegit; post cujiismortem

filios

PolonisB principatus inter quatuor

bellis civilibus laceratus
;

de quibus legendus Cro-

nis occasione incboata, toto

anno sequenti

conli-

merus
sis lib.

lib. vi
1

de Gest. Polonorum. Olto Frisingen-

nuata sunt. Quibus durantibus, Mauri variis in locis Cbristianos aggressi ex eorum dissensionibus

cap. 55, loquens de Concilio

III

Rhemensi,
:

anno mcxlviii ab Eugenio

nerunt ad
prffidicluin

celebrato, ait

Ve-

fructum capere conati sunt. 25. Techesinits Altnorabitarum imp.exAfrica Ex annis, quibus in Hiin Bispaniam transit.

Concilium

cum

Bulla Aurea

nuntii junioris

Romanorum

regis Henrici,

tam de
Pontifici

sublimatione sua ad imperium

significantes,

Romano
ducatum

spania bella civilia in Christianos arsere, qui in dubium revocari non possunt, eruitur bella a

quam

de tribus fratribus Poloniai,

inter
se

qui ejecto quarto et seniore,

Techesino Almorabitarum imperatore in Hispaniis

gesta ad

diviserant, ac de episcopis illius

provinciae, qui

nere

bunc et sequentem Cbristi annum pertienim in antiqua Historia Tolelana, in qua ea narrantur, anni non memorentur, ut docet
;

licet

super boc patri ipsorum juramentnmpraistiterant, querimoniam facientes . Quid ea de reConcilium

definierit, nullus ex antiquis posteritati mandavit; nos vero necessariis tantum intenti, nequedeHenrico rege ante Conradum patrem demortuo, neque

Sandovalius in Alpbonso VII, fol. 173, nihilomiilla dicatur ea conligisse, dum princinus cuni

pes Cliristiani

bellis

civilibus

occuparentur, ad
sufticit
;

hanc epocham figendam, htec nolitia terquam quod infra visuri sumus,

prs-

de successione horum Polonise verba faciemus.

ducum

iniposterum

Techesinum

INXOCEXTII

II

ANNUS

11.

CHRISTI 11/|0.

581

INNOCENTII

II

ANNUS

11.

CHRISTI

1140.

1. S. Bernardiis Guidonem cardinalem ler/atum Ajmtolicttm monet dc Arnoldo. Secniitur

minis

fortis

armatura.Securc annuntiabit,
et

et tncile

persuadebit quaB volet, domcsticus

contuberiia-

quadrayresimiis post

cenlesimmn atque

millesi-

mum
S.

annum, Indictione tertia, quo Innocenlius papa Guidonem de Castello ita cngnominatum,
R. E. cardinalem Benevento revocatum,
ulii

civitatis rector

fuerat constitutus, Joanne suLdia-

lis legati Apostolicae Sedis. Quis cnim a latere domini papa) mali quidpiam suspicetur? Sed etsi in manifesto perversa Io([uitiir , quis se facile opponere audeat vestro collaterali ? Deinde videtis, (|uaha post se, ubicumque habita-

cono in regimine civitatis loco ipsius relicto, mitlit legatum in Galiias. Est nientio de eadem legaad eumdem (ione aimd sanctum Bernardum Guidonem scribentem adversus Arnaldum Brixia,

vit, reliquit vestigia.

Non

sine causa vigor Aposto-

homineni Italia ortum transalpinare coegit, re[)atriare non patitur. Quis vero extraneorum, ad quos ejectus est, non eum omnino cu[)eret suis
licus

cilio

num, jam damnatum Iiaereticum in Romano Conab eodem Innocentio i^apa, et post damnationem hinc inde iugatum. Qui cum apud eumdeni
legatum confugium habuisse diceretur, idem sanctus Bernardus ad eum has acriores ((juod sic
causa exigeret)
2. litteras dedit
'
:

reddidisse ? Et certe sic se luibere ad omnes, ut

omnibus odio habeatur,

([uod portat, ne quis dicat,

a|)probatio judicii est,

surreptum

fuisse doPontificis

mino pap. Quale

rectitudinem

est

ergo

summi

sugillare sententiam, et illam sententiam, cujus ejus ipsius in

quem

data est,

elsi

Arnaldus de Brixia, cujus conversatio mel,

lingua dissimulat, vilaclaniat?llaque favere huic,

et doclrina

venenum,

cui caput columbae, cautla

domino

scorpionis
ruit,

est,

quem

Brixia evomuit, Ronui exlior-

Francia repulit, Germania abominatur, Itali.a non vult recipere, fertur esse vobiscum. Videte, (juxso, ne vestraauctorilate plus noceat. Namcum et artem habeat et volunlatem nocendi, si accesserit

[ia[)a; contradicere est, ctiam DominoDeo. IVr (|uemcum(|ue enim justa senteiitia juste detur, ab illo certum est processisse, qui lo(|iiitur in

Ego qui loi[uor justitiam. Conlido autem de vestra prudentiaet honestate, ([uia visishis litteris, de veritate certus, non abdiicemini admodo
Proplieta
'

favor vester, erit funiculus triplex, qui difflcile

qiii(l|)iam assentire in liac re,nisi ((uod vos deceat,

rum[)itur, supra

modum

(ut vereor)
(si

nociturus.Et
est,

ct Ecclesia; Dei

ex|)ediat, pro (|ua legatione fiingi-

tamen verum quod vobiscum hominem habeatis) aut minus

uniim
exislinio

de duobiis

niini.
l^arati

Diligimus vos,

sci-

sumus

licet

nolum vobis
id

esse illum

aut vos (quod est

credibilius) de ejus correctionc coiifldere. Et

uh-

perversum tiensi docentem exagitavit

tiensem e|)isco[ium
fuerit de illorum
datis'-

et ad vestrum obscquium Bernardus, qui et euindem hajrcsiarcham iu Ecclesia Constan. H:l"c

litleris suis
,

ad Constan-

nam

non frustra Quis del de lapide hoc suscitire filium Abrabaj? Quam giatum munus susciperet mater Ecclesia de manibus vestris vas in hoiiorem, quod tamdiu passa est in contumeliam? Licet tcntare. Sed vir prudens cautus erit non
!

in quibiis h;ec inter

:

alia [)ro|)lietice scrij^ta

leguntur

((

Demum cum

ca[)tata beiievolcntia et familia-

ritate securus, vidcbitis

in

homiiicm a[)erteiiisurgere clerum, frctum tyrannide militari iiisurgere in

desLevire

traiisgredi [ira^finitum
ait
:

nuincrum ab
|)0st

A[)ostolo, (|ui

Htfreticum

hominem
est, et

uiiani et seciin-

dam
est,

corre[)lionem devita; scicns quia subver.-us

qui ejusmodi

delinquit pro[)rio judicio

condemnatiis. Alioquin fumiiiarem habere et frequenter admittere ad colloqucndum, nc dicarn ad

convivandum, suspicio
'

favoris est, ct inimici ho-

omnein passim Ecclesiastit>. Quod conligit, cum [lost ol)ituiii*lniiocentii Romam se contuht sub Eugcnio [lapa, ut suo loco dictiiri sumus. 3. 1'elrus Abailardus S. Ikrnardum provocat ad disserendum, a cujus culloi/uio prosternitur. Hoc etiam pariter anno delata est accusatio ad
i|)Sos e|)iscopos, ct in

cum prdinem

Bern. Ep. cxcvi.

= Tit. ill.

'

Is.

Lxiii.

BerD.

lip.

cxcv.

582

INNOCENTII

II

ANNUS

11.

CHRISTI 1140.

Innocentium papam adversus Arnaldi magistrum,

Petrurn Abailardum, accusantibus euni episcopis ex Synodo, accusante, urgente ac perstringente

peteret, et

conventum (juem cuperet. Sicque

suf-

fraganeos ad
scri|)sit

Synodum

vocans episcopos, de his

magis magisque sancto Bernardo abbale Claravallensi. Qiiomodo autem ista se habuerint dicturi in primis, quod ad tempus spectat, ipsum audi Slulte niihi sanctum liernardum, ita querenlem dudum requiem proniittebam, si quidem Leonina
:

hcum expugnandum
centium,

ad sanctum Bernardum, ut se ad haerepararet. Sed audi ista ab

in dicta

eodem sancto Bernardo

Epistola ad Inno-

cum

subjicil:

'

Denique, inquit, scripsit mihi, sollicitante

ille in

quideni ipso, archieiiiscopus Senonensis, diem statuens congressionis, quo

pra;sentia ejus et

rabies

quievisset,
accidit,

et

pax Ecclesia; reddurelur.

inferius
;

Sed secus

nam
in

Leonem

evasi-

mus, sed incidimus

de excelso.

draconem, qui non minus

forsan noceat sedens in insidiis, viruleuta folia utinam

quam ille rugiens Quanquam non jam in insidiis, cujus

jam
luterent in scriniis, et

coepiscoporum suorum deberet, si posset, statuere prava dogmata sua, contra qua; ego mutire ausus fuissem. Abnui, tum quia puer snm, et ille vir bellalor ab adolescentia tum quia judicaremindignum, ralionem fldei humanis comniitti ratiun;

non

in triviis legerentur. Voiant libri, et qui ode-

culis agitandain,

quam

tani certaac stabili veritate

runt lucem, (luoniam mali sunt, impegerunt in lucem, putanles lucem tenebras. Urbibus et caslellis ingerunlur pro luce tenebra, pro melle, vel potius in melle venenum passim omnibus
propinatur. Transierunt de gente in gentfm, et de regno ad populum alterum. Novuin cuditur populis et gentibus Evangelium, nova proponitiir fides, fundamentum aliud ponitur praiter id quod

constet esse subnixam.

Dicebam

sufflcere scripta

ejus

ad accusandum eum, nec

mea

referre, sed

episcoporum, quorum
levavit
plices.

esset niinisterii

tibus judicare. Ille nihilominus,

vocem, vocavit
Quai de

de dogmaimo eo amplius multos, congregavit com-

me

ad discipulos suos scripserit,

positum est. De virtutibus et vitiis non morade sacramentis Ecclesiae non fldeliter, de arcano sanctaj Triuitatis non simpliciter nec sobrie
liter,

non curo. Disseminavit ubique, se mihi die statuto apud Senonas responsurum. Exiit sermo ad omnes, et non potuit nie latere. Dissimulavi primum nec enim salis rumore populari movedicere
:

disputatur
prajter

sed cuncta nobis in perversum, cuncta

et

solitum,

pnelerquam accepimus, mi-

nistrantur. Procedit Golias procero corpore nobili illo suo bellico apparatu circummunitus; ante-

cedente quoque ejus armigero Arnaldo de Brixia. Squama squamse conjungitur, et nec spira-

culum

incedit

per eas. Siquidem sibilavit apis

Cedens tamen, licet vix, ita ut starem, consilio amicorum, qui videntes quomodo se quasi ad spectaculum onines ijararent, timebant ne de noslra absentia et scandalum populo, et cornua crescerent adversario et quia error magis confirniaretur, cum non esset qui responderet, aut contradiceret etc. Hasc de suo consensu ad conserenduni manus cum novo hairetico tandem exbar.
;

api de Italia, et venerunt adversus Dominum, et adversus Christum ejus etc. Ecce tempus, nempe post extinclum schisma Petri Leonis, et cum Arnaldus ex in Franciam ad suum Italia (ut audisti) rediit

qux
in

erat in Francia

torto.
5. Scripsit

unum

de his interea idem Bernardus' ad

episcopos, qui causte Christi faverent,

quo

scirent

magistrum Petrum Abailarduni, quando et cceptum est agi adversum ejusniodi ha:reses recens
emergentes. 4. At dicamus,
provocaverit S.

omnes se invitum, sed necessitate coactum modi suscepisse certamen. At quid tandeni dit? Audiamus ea ab eo qui interfuit, vel
monacho

ejusacci-

a flde

dignissimis testibus qui viderunt accepit, Gofrido

Claravallensi, qui ait^: Affuit dies, et

quomodo ipso primo egressu Bernardum ad disputandum in

Ecclesia copiosa convenit, ubi a Dei famulo Petri

illius (Abailardi) in

medium

scripta prolata sunt,

publico episcoporum et abbatum conventu, sicut alter Goliath (ut audisti) insultans agminibus Dei
viventis, ratus

el

erroris
est,

capitula

designata.

Demum
si

illi

optio

data

aut sua esse negandi, aut errorem aut respondendi

humitesti-

nimirum perfacilem
si

sibi fore

sua-

liter corrigendi,

posset obji-

rum hseresum promulgationem,

ejus qui cole-

ciendis sibi rationibus pariter et

sanctorum

batur ab omnibus doctissimus atque sanctissimus, victor existeret. Nam captionibus inanis philosophiffi

moniis Patrum. At
tur,

nec volens resipiscere, nec valens resistere sapientia; et spiritui qui loquebaille

eumasevincendum nullatenus

dubitabat. Ut

ut

tempus rediineret

Sedem Apostolicam
monitus, ut

autem hoc

prsestaret, adiitinetropolitanum,

nempe

appellavit. Sed et postea ab egregio illo Catholicae

fidei

archiepiscopum Senonensem, qui ejusmodi disputationem indiceret, eo colore, quod si ipse vinceretur, omniuo cedens palinodiam recantarei. Cum idem archiepiscopus, ut faslum comprimeret insultantis ha;relici, ne gloriari posset,

advocato. (Bernardo videlicet)

sciens, in

veljam

personam suam

nihil

agendum,

responderet tam libere

quam

secure, audiendus

tantum
vit.

et

ferendus omni palientia, non sententia

:

non inventum

aliqua feriendus

hoc quoque omnimodis recusa-

in Gallia, qui suis propositionibus contra dicere se

Nam

et

confessus est postea suis (ut aiunt)

quod

posseconfideret: pollicilusestilli congressum

quem

ea hora,

maxima quidem

ex parte menioria ejus

'

Bern. Ep. CLSXxix.

Bern. Ep. clxxxvii.

Vila S. Bern.

1.

iii.

c. 5.

: :

INNOCEXTII

II

ANNUS

CHRISTI

40.

583

turbata fuerit, ratio caligaverit, et interior fiigerit

sensus. Nihilominus
neral,

tem ad Aposfolicam Sedem haereticum hominem,

nt ipse Pontifex, et universa
his

tamen

Ecclcsia, (lua; conve-

Romana

Ecclcsia de

dimisit honiinem, mulctavit abominatio-

Dem, a persona abstinens, setl dogmata itrava condemnans . Ha;c ipse. Sod audiamus ipsum sanctuin Bernardum ita scribentem in Epislola cilata
superius ad Innocentium
6. a
'

omnibus certiorredderetur, idem sanctus Bernardus legavit Romam ad eunidem Pontificem Nicolaum nionachum Cislercienseni, cujus est plurima laus in Epistolis ad eum datis a Petro Cluhuic, iiiquam, litteras dedit ad Innocentium ipsum, itemquc ad eunulem scripsit errores ejiisdem Abailardi atque confutationes'. Quod, iiiquam, illc Sedem Apostolicam appellasset, et causa ibi cognoscenda esset, voluit de omnibus

niacensi

Occurri ad locum et diem imparatus quidem

nisi

et

inimunitus,

quod

ilkid

mente volvebam
:

Nolite iir;emedilari (lualiler respondeatis

dabitur
'

enim vobis in illa liora quid Io(iuaniini. Et illud Dominus mibi adjutor, non timebo quid faciat mihi bomo. Conveneraut autem pricter episcopos
et abbates

eumdem

PoiitiUcem certiorem reddidisse, a quo

esset sententia exspectanda.

Sed ex persona Rheepilitlcras

plurimi

viri religiosi, et

de civitatibus
multi, et

mensis archiepiscopi,
scoporiim scripsit

et

quorumdam aliorum
papaiii^

magistri scholarum, et clerici

litterati

alias

eodem argumento

rex prajsens erat. ilaque in pra;senliaomnium, ad.

versario stante, ex adverso producta sunt (luaHJam capitula de libris cjus excerpta. Quoe

ad
psit

eumdem Innocentium
',

Scripsit et ad
scri-

S. R. E. cardinales

et

de eodem Epistolam
Casti^Ilo',

cum

coepis-

ad Guidonem de

qui postea fuit

iii

sent legi, nolens audire exivit, appellans ab electis

Ca;Iestinus papa, antea vero fuerat

,

philosophia

judicibus, quod non putamus licere.

Porro capitula judicio omnium examinala, inventasunt fidei adversantia, contraria veritati. Ha;c pro me, ne
usus in tanto negotio
pufarer.

levitate, aut cerle temeritate

ejusdem Abailardi discipulus ne videlicet ob anfiquam amicitiam ejus susciperet patrocinium perstringensque errores ejus (|uam enorines fuerint, haec breviter habet in fine Cuin de Trini;
:

Verum

tu, o successor Petri, judicabis,

tate loquitur,

sapit

Arium

cum

de gratia,
S.

sapit

an debeat liabere refugium Sedem Petri, qui Petri fidem impugnat. Tu, in(]uam, amice sponsi, providebis,
el

Pelagium rium etc.

cum
et

de persona Chrisli, sapit Nesto-

Scripsit pariter ad

Ivonem

R. E.
fuisse

quomodo

liberes

sponsam a

labiis

iniquis

cardinalem,

cum

de ejus animo pravo

testifica-

a lingua dolosa. Sed ut paulo audacius loquar

attende etiam
tibi ipsi,

liones adducit, addit jain antea

damnatum

cumdomino meo,
sime pater,
esses

amanlis-

et gratia; Deiquae inte est. Nonnecum parvulus in oculis tuis, ipse te constituit super genles et regna? Ad quid, nisi ut evellas et

destruas, et a?dilices et plantes ? Qui igitur tulit

te

una cum opere suo coram Sedis Apostolica; logato; sed adbuc securum esse, inquit, quod cardinales et Romana; Ecclesia; clericos se liabuisse discipulos gloriaretur. Etenim ifise publice professus erat in Gallia, et ob celebre nonien ejus complures ad
euiii confluxerant

de

domo

patris tui, et unxit te

,

unctione miseri-

discipuli

litleris

|ihiIosophicis

cordice sua;

atlende, qua;so, ex tunc et deinceps,

quanta fecit animaj tuae, quanla per te Ecclesiaj sua;, quanta in agro Dominico, cffilo et terra testibus, tam pfjtenter quam salubriter evulsa sunt et
destructa, quanta rursus bene a;dificata,
plantata,

imbuendi. Scripscrunt tuiic ctiani posl appellationem Abailardi ad Innoceiitiiim papain episcopi
illi,

qui intcrfueraiit dis|)ulationi, ct prtefuerant

has litteras
:

jiidices,

tri,

Reverendissimo domino

et

dilectissimo pa-

propagata. Suscitavit Deus fiirorem schismatico-

Dei gratiasuinnio Pontifici Iniioccntio, R. Rhe,

rum
Vidi

in tuo

tempore, ut tuo opere conlererentur. slullum firma radice, et statim maledictunj

meiisis archiepiscoiius

Jocelinus
,

Suessionensis,

Wilhdmiis
a

Catalaunensis

A. Aiiebanensis, epi-

est pulchritudini ejus. Vidi,

superexaltatum,
et transivi,
ct

inquam, vidi impium elcvatum sicut cedros Libani ecce non erat. Oportet autem, ait*,
et
,

scopi, debitic subjectionis voluntariiim obse(|uium,

Auribiis occupalis ad iilurima verbuiu faci-

mus
id

breve de prolixo negotio pro eo maxiine, quod

et ditfusius coiitinelur in litteris

hajrctes et

schismata esse

ut qui [irobali sunt

ipsum idenius

manifesti fiant. Et in schismate

dictuni esl)

quidem jam

(ut

doniini Senoiieiisis. Pelrus Abailardiis Cliristianac

fidei

Dominus probavitte etcognovilte. Sed

et

meritum evacuare
csl,

nitilur,

dum

toluni (|uod

ne

(juid desil corona; tua!,en haireses surrexerunt.

Ita(|ue ad

consummationem virtutum.
,

nc quid

miiius fecisse inveniamini a magnis eiiisco|iisaiile-

Iiumana ratione arbitratur comiirehendere. Asccndit us(|ue ad ca;Ios, et descendit usque ad abyssos. Nihil est quod lateat eum, sive in pro-

Deus

cessoribus veslris
vulpes,
qua;

capitenobis, paleramaiitissime,

demoliuntur vineam Domini elc. Ha;c scripsit S. Beniardus ad Innoccntium. 7. De Abailardi erroribus S. Bernardus et

funduni inferni, sive iuexcelsuni supra. Homo est niagnus in oculis suis, dispulans de lide contra fideni, ambulans in magnis ct niirabilibus supcr

cpiscopi Gallicani docent InnoceiUiiim

papam, qui

dat rescriptum.

Quippe

'

qui ut aiidivil apiiellan-

Jamlibrum de saiicta Triiiitate, sed sub Icgato Romaua; Ecclesitc igneexaminatus est, quia
sc, scrutator majestalis, lia;iesuni fabricalor.

dudum

feccral

'

liern.

Ep.

CLXXXix.

Mallh.

x.

'

l'sal.

cxvii.

'

liern. lip.

1. Cor. XI.

CLXxxviii.

cLxxxix, cxc.
*

'

Ibid. Ep. cxci.

''

Ibid.

Ep.

Ibid.

Ep. cxcii.

584

INNOCENTII

II

ANNUS

11.
ris

CHRISTI 1140.
circuit,

invcnta est in eo iniqnitas. Maledictus qui reredificat

niinasHiericlio. Surrexit a inoitiiis liber

ille,

el

cum

eoniulloruni ha^resesquaidormierant sur,

Denique jani mare, et usiiue Romam jiropagines ejus. Ha;c glorialio hominis illius, qiiod liber suus iii curia Romana liabet ubi caput suum reclinet. Hinc confortatus et confirmatus est error iJlius. Proinde cum fiducia priedicat verbum iniquitatis usquequaque. Propterea cum in conspectu e|)iscoporum super his enm
lexerunt
et

aiiparuerunt niultis.

extendit [lalmites suos usque ad

ad , fraudulenlam htereticorum fallaciam subinduxit. Contra quos veri Ecclesiarum rectores viriliter insurgentes, eorum prava dogmata cum i[)Sorum auctoribus condemnarunt. In magna nanique Nicffina Synodo

semper

qunerens quein devoret

fidei

eximgnandam

sinceritatem

Arius h;ereticus est damnatus. Constantinopolitana

Synodus Macedonium hcereticum dehita sententia condemnavit. In Ephesina Synodo Nestorins condigiiam sui erroris condeninationem recepit. Chalcedonensis quoque Synodus Nestorianam ha;resim,
et

aryueret ahbas Claravallensis, zelo

justitiBe et fulei

Eutychianam cum Dioscoio,

justissima
sententia

et ejus

complici-

armalus
Iffisione,

ille

nec confessus

est

nec negavit, sed a

hus

confntavit,

Martianus

die, a loco, etjudice,

quem

ipse sihi elegerat, sine

[iraiterea licet laicus,

Chrislianissimus tainen ira-

sine gravamine, ut [nolongaret inii|uitaa|)|)ellavit. Eiiiscopi,

[lerator Catholica; fidei ainore succensus, praede-

tem, Sedem A|iostoIicam

pro[)ter

qui
sed

hocunum

conveneraiit, vestra; reverentiae

deferenles,

nihil in

personam ejus egerunt

cessori nostro sanctissimo [lapce Joanni scrihens adversus eos qui sacra mysleria profanare contendunt, inter Ccetera sic loquitur, dicens Nemo
:

tantummodo
[)eret,

capitnla, asanctisolim Patrihus con-

clericus, vel militaris, vel allerius cujuslihet conditionis, de fide

deninata, medicinali necessitate, ne

morbus
ille

ser-

ChrisUana

[)uhlice conetur in pofacit

adjudicavernat. Quia ergo

trahit |)ost se, et

homo

multi-

sterum

tractare.

Nam
si

injuriam

judicio reve-

populum qui sihi credat liabet, necesse est ut huic morbo celeri medicina occurratis. Sero enim medicina paralur cum
tudinem
,

rendissimae Synodi,
et iu

quis semel judicata et recte

disposita revolvere, et iteruin disputare contendit:

contemptores hujus

legis
si

taiiquam in sacriquis clericuserii,

mala per longas convaluere moras. Processiinus nos in hoc negotio quousque ausi sumus. Tiium,
heatissime pater, est de Ccetero providere, ne aliqua
lisreticffi

legos, [loena

non

deerit. Igitur

qui piihlice fraclare de religione ausus fuerit, a

consorlioclericorum reinovehitur. Dolemusautem,

pravilatis

iiiinetur.

Tibi

macula decor Ecclesiae contacommissa est sponsa Christi o

,

quoniam
tulis

sicut

et missis a fraternitaie vestra

exveslrarum lilterarum inspectione, nobis errorum capiin

amice

s|)onsi.

Tuum

est

eamdem

uni viro vir-

cognovimus,

novissimis diebus, quando

ginem castam

exliibere Christo .
:

instant [lericulosa tempora, inagistri Petri Abailardi perniciosadoctrina,et praediclorum hffireses,

et alia perversa

Rescriptum vero Innocentii tale est Innocentius e|)isco|uis, servusservorum Dei, venerahilibus fiatribus Henrico Senonensi, Reinaldo Rhemensi archiepiscoi)is, eorumqiie suffraganeis, et charissimo iuChristo filio Rernardo Claravallensi abbati, salutem et Aposlolicam benedictionem.

dogmata

catholicffi fidei

ohvianUa

pullulare cceperunt. Veruin in hoc maxiine conso-

lamur,
vit,

et

omnipotenti Deo gratias agimus, quod

in [)artibus vcstris [)ro patribus tales filios susciiaet in

tempore Apostolatus

nostri in Ecclesia
qiii

sua tam praeclaros voluit esse pastores,

novi

Testante Apostolo, sicut unus Deus, una fides

ha-reUci studeant calumniis obviare, et immaculaviro virginem caslam Christo Nos itaqne, qui in Catliedra sancti Petri, cui a Doinino dictum est Et tu aliquando conversus confirma fratres tuos, licet indigni residere conspicimur communicato fralrum nostrorum episcoporum cardinalium consilio, desUnata nobis
exliihere.
:

esse dignoscitur, in

qua tanquam immohili fun-

tam s[)onsam uni

damento, prater quod

firmitas
Catholicffi

nemo

aliud

[lotest

[)onere,
:

Ecclesiae

inviolata consisUt

inde

est,

quod beatus Petrus Aiioslolorum

fidei

|)rinceps

pro eximia hiijus

confessione audire ineruit

et
:

Tu

es,

inquam, heatus Petrus,

tram aedificabo Ecclesiam

firmitatem

meam

super haiic pepetiam utique

soliditatem

a vestra discretione capitula, et univeisa i[)siusPe-

fidei, et Catholicai unitatis

manifeste designans. Hajc siquidem est inconsiiUlis

tunica Redem[)toris
sortiU sunt, sed
noslri,

super

quam

milites

dogmala, sanctorum canonum auctoritate cum suo auctore damnavimus, eique tanquam ha;reUco perpetuuin silentium imposuimus. Universos quotri

eam

divideie

minime

[)Otuerunt.
et [lopuli

que

erroris sui sectatores et defeusores a fidelium

,

Contraquam

in initio

fiemueruut gentes,
:

meditati sunt inania

astiterunt reges, et [irinci-

pes terra; convenerunt in

unum. Verum

A[)ostoIi

duces Dominici gregis,

stolici

et

eoruni successores Apo-

consorUo sequestrandos excommunicaUonis et vinculo innodandos esse censemus. Datum Laterani duodecimo kal. Augusti . Ita Innocentius, confirmans qua? gesta fuissent [ler Catholicos epi-

viri,

succensi,

ardore charitalis et zelo rectitudinis fidem defendere, et eam in cor-dibus

populorum proprii sanguinis eiTusione plantare non dubitaverunt. Demum cessante persecutorum
rabie,

imperavit ventis, et facta

est

in Ecclesia

tranquiilitas

magna. Sed quia hostis humani gene-

Synodo GaUicana. At qua; hcEC secuta videamus. %. Petrus Abailardus ablnnocentiopapa damnatiis, convertitur fit monachus, et saiicte moritur. Abailardus itaque prosecuturus ap[)eIlalionem, Romam versus dirigens iter, divertit ad Cluniacense
sco[)os in
sint,

INNOCEXTII
monasteriuni, ubi libenter passus
a Petro venerabili

II

ANNUS

11.

CHRISTI 1140.

585

est, se retineri

ejusdem monasterii abbate, qui pro eo, ut poenitens posset Cluniaci monasticam Titam profiteri, ad Innocentium papam haslitteras
dedit

'
:

de ipso videlicet Petro Abailardo, et de Arnaldo de Brixia includendis, qus perbreves habentur in Codice Valicano, cujus titulus
est,

Liber antiquorum

canonum.
Innocentius servus servorum Dei, Samsoni Rhemensi archiepiscopo, Henrico Senonensi, et

Summo
papae

Pontifici et

nostro

speciali

patri,

domino
a

Innocentio, frater Petrus

et

humilis

Cluniacensium abbas, obedientiam

Magister

amorem.

Bernardo abbati Clara;vallensi, salutem licam benedictionem.

et

Aposto-

Petrus sapientiae vestraj (ut credo)

Pra;sentia scripta fraternitati vestroe

et

optime notus, nuper a Francia veniens per Cluniacum transitum fecit. Quaesivimus quo tenderet. Gravatuin se vexationibus quorumdam, qui sihi (quod valde abborrebat) nomen haTetici iniponebant, niajestatem

mus, quatenus Petrum Abailardum,

licae fidei

mandaArnaldum
et

de Brixia, perversi dogmatis fabricatores,

Catho-

iinpugnatores, in religiosis locis, ut vobis

fuerit,

melius visum
libros
eoruiii,

separatim

faciatis includi, et

Apostolicam se appellasse,
et

et

ad

eam confugere
confugeret,

velle respondit.

Laudavimus pro-

coinburi.

ubicumque reperti fuerint, igne Datum Laterani decimo septimo kalenista nolite

positum, et ut ad
qua; nulli
defuit, sibi

notum admonuimus.

commune refugium

das Augusti. Insuper transcripta

dere cuipiam, donec ipsa;
loquio, quod

osten-

Jiistitiam Apostolicam,

littera; in Parisiensi col-

unquam

etiam exlraneo vel peregrino

prope

est,

prasentata; fuerint ipsis

His

non defuluram diximus. Misericordiam ipsam, ubi ratio postularet, sibi occursuram promisimus. Venit interim dominus Cisterciensis abbas, et de pace ipsius et domiui Clara^vallensis, cujus causa appellaverat, nobiscum et cum ipso pariter egit. Dedimus et nos operam paci ejus; et ut ad illum cum ipso iret, hortali sumus. Addidimus hoc nionitis nostris, ut si qua Catholicas aures

archiepiscopis . Haoc

ibi.

autem subjiciuntur

in Codice trigiuta capitula pro Ecclesiastica disci-

plina servanda.

ofTendentia

aut scripsisset, aut dixisset hor-

tatu ejus, et aliorum

bonorum

et

sapientum,
:

et

a verbis suis amoveret, et a libris abraderet

et fa-

ctumest ita. Ivit, rediit, cumdomino Claravallensi, mediante Cisterciensi, sopitis itrioribus querelis,
se paciOce convenisse, reversus retulit.
9. alnterima nobisadmonitus, magis autema Deo (ut credinms) inspiratus, dimissis scliolarum et studiorum tumultibus, in Cluniaco vestro sibi

idem Innocentius papa alias damnatione errorum ipsius Abailardi ad eosdem episcopos, simulque ad S. Bernardum abbatem, adcujus fiiiem hac de seiitentia in eum lata ' Nos itaque, qui in beati Petri catliedra (cui a Domino est dictum " El tu aliquando conversus, confirma fratres tuos) licet indigni residere conspicimur, communicato fralrum nostrorum episcoporum et cardinalium consilio,
pariter die

Qua

dedit litteras de

destinata nobis a vestra discretionecapitulaetuni-

versa ipsius Petri perversa dogmata, sanctorum

perpetuaiii

mansionem

elegit.

Quod nos
ex tolo

senectuti

ejus, debilitati

ejus, religioni ejus

congruere pu-

tantes, et scientiam ejus vobis

non cogni-

tam, magna; fratrum nostrorum muUitudini proficere posse creduntes, voluntati ejus assensimus, et si sic benignitati vestraj beneplacitum esset, be-

canoiium auctoritate cum suo auctore damnavimus eique tanquam hKretico, perpetuum silentium imposuimus. Universos quoque errores damnantes, eorum sectatores et defensores a fidelium consortio sequestrandos, excommunicationisque vinculo innodandos esse censemus. Datum Laterani decimo septimo kalendas Augusti . Hacc
;

Innocentius.

Quem

et

acquievisse abbatis Ciunia-

nigne et cum gaudio nobiscum, vestris (ut nostis) per omnia, renianere coiicessinius, Rogo igitur ego qualiscumque vester, rogat devotissimus vobis Cluniacensis conventus, rogat i|ise per se, jier nos,
per prajsentium latores
filios

idem Petrus Abailardus in Cluniacensi monasterio monachus esset, certum ust ex iis qua: idem abbas affirmat. Et <]uod mirandum valde est, quod et sit raro contingens, idem
ccnsis putitioni, ut

hKreticus poLMiitens perseverans usi|ue ad finem,

vestros, per has quas

magnum
enim

edidit

ut scriberem rogavit litteras, ut reliquos dits vilie et senectutis su;e, qui fortasse non mulli sunt, in

in arctissima

sancto fine

specimen sanctilalis. Perseverans monastica observantia, demum quievit, dignusque habitus est, qui ab

Cluniaco vestro
a doiiio

eum consummare

jubeatis

et

ne

eodein venerabili Petro Cluiiiacensi scripta Epi-

quam

velut passer, no a nido

quem

velut

turtur invenisse se

gaudet, aIi(juorum

instantia

aul cxpelli, aut commoveri valeat; more (juo omnes bonos colitis, et etiam istum dilexishs, scuto defensionis Apostolicoc protegalis . llucusque ad Innocentium Petrus abbas Cluniacensis.
iU. Sed de seiitentia inlurim lata
liic

obitum magnopcro laudaretur '. Scriad Eloysam abbatissam, ejus quondam conjugem, qua; et ipsa doctrina excellens idem vila; genus arripuisset, ha;c post multa in laudem
stola post

bens

eiiiin

ipsius

il.

insu[icr
pa|)ie

quam,

sa;pe ac

Concessum cst dc illo tuo, de illo, inscmper cuin honore nominando,

recitanda- sunl

littera;

ijisius

Iniioceiilii

ad

servo ac vero Christi philosopho, magistro Petro,

episcopos,etadsanctumDernardumsimul
'

scripta;,
'

l'elr.

Clun.

I.

v.

F.|i.

lll.

r.l).

AduI P. nnrn. XX.

F.p.

cxm.

'

Luc. .\xil.

'

Petf. CluD.

I.

V,

Baron.

loilLS XVIII.

74

586

INNOCEXTII
in iiltiniis vitae surp

n ANNUS

11.

CHRISTI
devote,

140.
Catholice primo
fecerit,
fidei, dehinc quanto inhian-

quem
sitio

annis eatlem divina dispoClLiniacum transmisit; eteuni in ipsoet deipso super omne aurum et topazium munere chariore

quam
tis

quam

peccatorum confessionem

cordis atfeclu viaticum peregrinationis ac vitae

ditavit.

Cujus sancta; humili ac devotaj inter nos

aitermc pignus, Corpiis scilicet Redemptoris Do-

conversationi,

nium

ferat, brevis

quod (]uantiimve Chmiacus lestiniosernio non explicat. Nisi enim

animam

mini acceperit, quam fideliter corpus suum et hic et in tcternum ijjsi commendaverit,

fallor, non recolo vidisse me illi in liumiiitalis hahitu et gestu similem, in tantum ut nec Gernianus

abjectior, nec ipse Marlinus

perior appareret. Cunique in

bene discernenti paumagno illo fratrum

totus illins monaquo cor[ius S. martyris Marcelli jacel, conventus. Hocmagister Petrus fine dies suosconsumtestes sunt religiosi fratres, et
sterii, in

niavit, et

qui singulari scientia; magisleiio

discipulatu qui
dixit

toti

nostrorum grege, me compellente, gradum superiorem teneret, ultimus onmium vestilu incultissimo videbatur. Mirabar sa?pe, et in processionibus
eo

pa?ne orbi terrarum notus et ubique famosus erat,

in
illius
' :

Discite

a me,

quia mitis

sum

et huiiiilis

corde, mitis et humilis

sic

me cum

reliquis

stupebani, tanti
sic

pro more prscedente, p;ene tamque famosi nominis hominem

perseverans, ad ipsum (ut dignuni est credere)

transivit . Ha;c Petrus, qui et ejus

Epitaphium

in

semetiiisum contemncre, sic se abjicere posse. Et quia sunt quidam religionis professores, qui

fine ita descriiituin misit

ipsum quem gerunt habilum religiosum, nimis

esse cupiunt

sumptuosum
ultra

erat ille

prorsus par-

Gallorum Socrales, Plato maximus Hesperiarum, Noster Aristoteles, Logicis quicumque fuerunt

cus in

istis, et

tentus, nibil

cujusque generis simplici voste conqua?rebat. Hoc et in cibo, hoc

onuii cura corporis sui serva-

Autpar, aut

uielior

studiorum cognilus orbi

Princeps, iucenio varius, subtilis et acer.

et arte loquendi Abelardus (Abailardus) erat. Sed tunc magis omnia vicit, Cluniacensem mouaclium, moremque professus, vi

Omuia

superans rationis,

el in potu, lioc et in

non dico supertlua, sed et cuncta nisi valde necessaria tam in se, quam in omnibus verbo pariler et vita damnabat. Lectio erat ei continua,
hat, et

Cum
Ad

Chrisli

veram

transivit pliilosophiam.

oratio frequens, silentium jtige, nisi

cum

aut fra-

bene complens ultima vilae, Philosophis quandoque bonis se connumerandum Spem dedit, undenas Maio renovante kalendas.

In qua longKvje

trum

familiaris collatio, aut ad ipsos in conventu

de divinis puhlicus sermo eum loqui urgebant. Sacramenta Cc-elestia, immortalis Agni sacrificium Deo offerendo pront poterat, frequentabat imo postquam litleris et lahore meo Apostclicaj gratiic
, :

PorroEloysaahhalissa, olim conjux ejusdem Petri,

et ipsi scientia

haud

im|)ar, post

ohitum

sollicita

de exislimatione

viri, rogavit

per litleras

eumdem

Petruui, ut viri absolutio facta ah Aposlolica Sede

redditus

psene continuabat. Et quid multa ? Mens ejus, lingua ejus, opus ejus semper divina,
est,

omnibus

innotesceret, ait eniin

Placeat eliam

vobis aliud mihi sigillum mittere, in

quo magistri

semper philosophica, semper eruditoria meditabatur, docebat, fatebatur.

(Petri videlicet) absolutio litteris apertis contine-

tur, ut sepulchro ejus suspendatur. Ha?c ipsa, qucB

\ir simplex et rectus,
li-

12. Tali

nobiscum

defuncti viri corpus acceperat.

recedens a malo, tali, inquam, per aliquantum temporis conversalione ullimos vitae sua} dies consecrans Deo, pausandi gratia (nani plus solito scabie, et quibusdam corporis incomet

mens Deuni

13. De tlugone et Richardo de S. Victore. Eodem quoque anno, sicut pietate, ita et doctrina pra>stantior ex hac vita migrat Hugo de S. Viciore

moditatihus gravabatur) a
est.

me
soli

Nam

iiropter

illius

Cahilonem missus amoenitalem , qua

celeberrimus doctor, cujus superius mentio facta est. Ila in Appendice ad Sigeheitum per Roherlum

cunctis paene Burgundiae nostra; partibus praieminet, locum ei babilem prope urbem quidem, sed lamen Arari interfluente providerani. Ibi juxta quod incommodilas permiltebat, antiqua sua renovans studia, libris semper incumbebat, nec, si-

de Monte, rerum sa;culi hujus scriptorem, constat. Apponiinus nos ejus Epitaphium, quod legitur in ejus sepulchro in Ecclesia S. Victoris in suburhio
Parisiensi his versibus
:

Conditur hoc tumulo doctor celeberrimus HugO,

cut de

magno Gregorio

legitur,

momentum

Quem
ali-

brevis

eximium coutinet urna virum.

quod prxterire

Do,5mate pra;cipuus, nullique secundus amore,

Claruit ingcnio, moribus, ore, stylo.

sinehat, quiu

semper aut

oraret,

aut legeret, aut scriheret, aut dictaret. In bis sa-

crorum

operum

exercitiis

eum

adventus

illiiis

Evangelici visilatoris reperit, nec eum ut multos dormientem, sed vigilantem invenit. Invenit eum
vere vigijantem, et ad ceternilalis nuptias, non ut fatuam, sed ut sai)ientem virginem evocavil. Attulit

Porro in ejusdem monasterii claustro sepulcontinetur Richardi de S. Victore, clarissimi cjusdem temporis theologi, qui etsi iisdem

chrum

enim

ille

secum lampadem plenam

vitte

oleo,

hoc

cum Hugone vixit temporibus, quonam anno ex hoc sajculo decesserit, haud nobis comperlum. Quaidam viri prcTslantissimi ad sanctum Bernar-

est,

conscientiam refertam sanctai

testimonio.

dum

scripta, ut,

De

tribus appropricatis personis in

Nam adsolvendum commune

morbo
extrema perductus
est.

mortalium debitum
sancle,

Trinitate Iractatus, Libellus de

Verbo incarnato,
xuu,

et

correptus, eoque ingravescente, inbrevi ad

Tunc vero quam

'

Matth. XI.

Apud

Petr. Clun.

1.

vi. Ep.

INNOCEXTII
Declarationes
Scripturae,

II

ANNUS
divince

II.
tio;

CHRISTI 1140.

587
re-

nonnullarum difQcultatum

qua sublata lucerna, remanent qua; sunt

plane demonstrant niagnam inter eos

iiqua Pontificatus Innocentii subobscura. In Chronico dicto doniini de Ceccano,

familiaritatem intercessisse. In ejus

autem sepul:

quod

in

monasterio

chro hujusmodi legitur Epitaphium

Fossae-Novse asservatur, habetur hoc anno venisse

Morijus, ingenio, doctrina clarus et arte,

Pulvereo hic tegeris, docte Richarde,

situ.

Quem

tellus genuit fehci Scolica parlu in

Te fovet

gremio Gallica terra suo.

qus stamina parvo Tempore tracta gravi rupit acerha manu. Plurima namque lui superant monumenta laboris,
Nil tibi parca ferox nocuit,

Rogerium Siciliai regeni et filios ejus, et expugnasse Soram, Arcem , et oppida interjacentia usque Ceperanum. 1 5. De Willelmo intruso Eboracensi archiepiscopo, ciijtis fama vindicatur. Hoc anno pu-

gnandum

fuit

Innocentio papa; adversus Willel-

Quie

tibi

perpetuum sunt paritura

it

ilecus.

mum

bis infrusum, et a rege

primum, deinde a
:

Seguior ut lento sceleraias mors pelit a;Jes,

Sic propero nimis

legato in Anglia, in archiepiscopatnm Eboracen-

sub pia lecta gradu.

In calce

operum

ejus editionis Lugdunensis anno

sem, cujus Ecclesiae fuerat thesaurarius contra quem legitime electus fuit Henricus Murdac. Hacc Rogerius in Annalibus. Porro Henricus iste ille
est,

MDXXxiv, dicitur |)lemis dierum transiisse ex hac vita sexto idus Martias, sed annus non exprimitur.
Ita

ad

quem

extat S. Beinardi Epislola

',

divini

Spiritus favore diclata,

invitavit.

cum

euin ad solitudinem
sancti Bernardi

culo

plane ckiniit idein ccenobium S. Victoris hocsceviris insignibus, Parisiensis Academiae docto-

Extant

et alia;

ejusdem

Epistolaj

diversae

pro eodein

adversus

eumdem

ribus, iisdem canonicis regularibus Ordinis sancti

Willelmum intrusum. Siquidem improbus homo

ncfandis sceleribus infamatus, sententiae Innocen-

Augustini, quos LudovicusCrassus hujus regnantis

his diebus Ludovici pater veriflce cohiit
:

in

quo-

rum

gratiam marlyri sancto Vicloriteinplum paulo

ita

non acquiescens, ubi sensit eum esse defunctum a successore ipsius Caelestino surripuit
tii
,

ante construxit, ut ibidem posita

Inscriptio
:

signiQcat ejus

consecrationem, et ad eamdem Ecclesiam reslitutionem. Qua de causa declamandum fuit eidem

S.

lllustris genitor

Ludovici, rex Ludovicus,

Bernardo, ad ii)sum Caeleslinum scribenti Epistolam ducentesimamtrigesimam quartam, in qua

post alia

Vir clemens, Christi servorum

Instituit (inslitui), fecit

semper

aniicus,

abominanda

in

pastorem canonicorura,

eum
:

invecta, his agit ver

In cella veteri trans flumen Parisiorum.

bis de ipsius inlrusionibus

Sintne obedituri

Hanc
Auro,

vir

relliquiis ornavit, rebus,

magnanimis, almi Victoris amore, honore.

huic, et sacramenta accepturi ab truso ?

anno,

Sancte Dionysi, qui servas corpus humatum,

Mariyr et antlstes Ludovici solve reatum.

Cbrijti centeno

homine bis inprimo quidem per regem, deinde per legatum ? Quippe qui illum in sanctuarium Dei
contra jus
ficis, in

cum

mille

deccm

et tribus

Templum hoc

Victoris struxit regalis honoris.

et fas, contra mandatum suinmi Pontiinjuriam summa; Sedis et totius Romanaj

Jam vero
qua anni
1-i.

e funeribus

emergentes, quee sunt

reli-

liujus prosequaniur.

noQerii invasiones.

Eodem anno princeps

Piscaiiam,
et

curiae, cum non potuit per oslium, fodit argenteo, ut aiunt, sarculo, unde impudcnter inlrusit, ctc. De iisdem idem S. Bernardus ad cardinales Ro-

mana;
rimas

Capus, Rogerii regis

filius, invasit

adjacentia loca, quasi siicctarent ad Capuae j)rin-

cipatum; quibus nonnihil commolus est Innocentius papa. Sed Rogeriusipse ex Sicilia veniens, res componere studuit cujus expelentis ejusdem Innocentii papa; colloquium, itlem Innocentius congressum proitensis aliquibus impedimentis subter:

sub eodem Ca;leslino papa dedil acer*, quarum estexordium o Oinnibus scribendum fiiit de eo qiiod spectat ad omnes. Nec vercor ne forte praDsuinptione arguat, quippe qui,
curia;
litteras
:

licet omnium minimus, tamen Romana; curi;c injuriam a nie non judico alienam. Urinuir assidue,

dico

vobis,

urimur graviler
vivere. In

niniis,

ita

ut nos

tffideat etiain

domo
noii

Dei videmus horpossiiiuus, saltem

fugit. Displicuit et illud

magnopure

eidein pap.f,

renda, et quia corrigere

quod idem rex

edicto

prohibuerat, ne

moneta

suggerimus

Romana in ejus regno expenderelur, sed ea tantum quam ipse cuderet (|uod quidem ingens atlulit tum subiiilis, tum externis etiam damnuni.
:

mans et cit, quominus turpissimus

Pontifice sederit.
16.
sisset,

quos spectat, efc. At licet clacxdamans Bernaidus, nihil (amen |)iofehis ad

iiitrusus

sub Ctclcstino

Post lutc idem rex Neapolitanam civitatem recens

sibi

Quo

defuncto,
sanclus
'.

cum

illi

Eugenius succes-

deditam piiinum ingrcssus

est,

apparatu regio

rursus snis
itidein

lilteris

contra

eumdcm
cgit,
:

intru-

exceptus a civibus, metirique faciens ejusdem circuituni civitalis, bis iiiille Irecentoruin sexaginta

sum cum

Bernardiis

terlio

ad

scribens

In

quarum primis
unus

Nonnc, in-

trium passuum circuilus est inventus. Tradit ista Falco Benevenlanus in Chronico a sc scrijjto de
rebus Benevenlanis sui lemporis, quod
et in

quit, Eboracensis ipse esl, cui te pra^scnte, cuin

adhuc

esses quasi

ex nobis, fralres tui resti-

hunc

terunt in faciein,

eo (juod reprehensibilis erat ?

usque annum
ploris

i)erduxil,

creplum ab anno Re<leiu-

niillesimo

centesiino

duodecimo,

qtijnta
ler-

'

Bern. Kp. cvi.

Ibid.

Kp. ccxxxv.

^ Ibid.

Ep. ccxxxvij,

liidictione, Paschalis papfc

Ponliflcatusdecimo

(XXXXVlll, (XXXXIX.

588

INNOCENTII

II

ANNUS
ct

11.

CHRISTI 1140.

Sed speravit in mnltitudine divitiarum suarum,

prffivaluit in vanitate sua.

Certum est tamen quod non intravit per ostiuni in ovile ovium, sed ascendit aliunde etc. Secundis aulem ad eumdem Eugenium litteris fortius urget eum, ut in ipsum
damnationis sententiam jacularetur; ait namque Quis eniiii in manu forti sagittas miltere pofest, nisi filius excussorum ? Qui locum Petri tenet,
:

tis,

At sicut judicem ex noviter repertis mohimenita revocare quam tulit sententiam decet
:

concessum sit nobis eadem ratione, qus scripta sunt de Willelmo Eboracensi archiepisc. quantumlibet auctorifafe et fesfificatione sancti

Bernardi et aliorum absque disiiendio probata fldei ipsorum, novis adinventis probationibus, novo examine agiqui iisdem tare. Non solum enim Neubrigensis,
'

potestuno ictu extinguere Ananiam, unoSimonem Maguni. Et ut planius quod loquimur fiat, peremptoriam dare sententiam ad depositionem epi-

temporibus

scoporum, solius Romani Pontificis noscitur esse, pro eo nimirum, quod etsi alii multi vocatl sunt in partem sollicitudinis, solus ipse plenitudinem habet potestatis. Solus proinde (si dicere audeam)
in culpa est,
est etc. B

de his exacfam pervesfigationem adhibuit, ut verifatem rerum gesfarum assequi posset, sed et alii auctores favent Willelmi Eboracensis archiepiscopi causa;, atque adeo, ut eumdem inter sanctos Ecclesia; Anglicanae connuvixit, et

merent

quibusfidem adhibenshaud dubiam, Moef illusfrafor

lanus restifufor

Marfyrologii Usuardi,

culpa non feritur, qure ferienda Prffistitit Eugenius quod sanctus Bernarsi

eumdem Willelmum

dus quam justissime litteris expetierat, damnavit et ejecit intrusum. Qui, quoad vixit Eugenius, sic mansit extorris eo vero defuncto (inquit Rogerius in Annalibus) sub ejus succefsore Anastasio,
:

suo loco reposuit inter sanctos, nafali die ipsius, nempe ocfava die mensis Junii. De eo Acta cifanlur Eboracensia ab Harpesfeldio, ^ quibus assentiuntur absque confroversia recentiores, inter quos est Joannes Capgravius, qui
scripsif Vifas

sancforum Angliae,

et

postremo loco

defuncto Henrico Murdac legitimo archiepiscopo

Eboracensi, idem Willelmus
et

Romam

se contulit,
est ei-

inveniens gratiam apud eum, restitutus

Polydorus Virgilius in historia Anglicana, anno Christi millesimocentesimo quinquagesimoquarto. Quibus omnibus tradifio ipsa Ecclesiae Anglicanae
consentiens, nos pariter

dem, quajuste fuerat privatus Ecclesia. At anno sequenti, qui fuit Redemptoris millesimus centesimus quinquagesimus quartus, susceptus in se-

secum
nihil

trahit in

eamdem
pulavit

sentenfiam,

ita

famen ut

derogatum velimus

sanctitati Bernardi, qui favit causae

quam

dem

proditione

suorum

clericorum

apposito

esse justissimam, falsa deceplus insinuafione eo-

veneno

in ablutione calicis post

sumplum

sanguifinis

rum, quorum
fidei

neni, eo polo,

mortem

infelix hausit.

Hicque

sibi

hominis non meritis, sed diviliis ad Ecclesiam Dei adilum aucupantis. QiiEe plurium annorum curriculis actilata, et sub tribus Romanae Ecclesiae
Pontificibus agitata hic in

falsa
stoiis.

existimatio apud eum haud dubiae Interdum enim contigisse se decipi relatione potentium, suis ipse testatur Epiesset.

unum

collecta posui-

'

mus, quo uno intuitu fiatlectori perspicua historia non contemnenda, quae tot S. Bernardi sudoribus
madeat, et Epistolis
scriptis eluceat.

feld.

Neub. I. u. apud Alan.

c.

17 et 26.
hist.

Act. Eborac.
I.

1.

i. c.

16. Harpes

Copum

Angl.

xiv. c. 41.

Aiino pcriodi Gra:co-Romaiiae 6633.

Anno ^Erae Hispan. 1178. Anno Hegirae 333, inchoalo die 17 Aug., Fer. Innocenlii U paps II. Conradi HI reg. Joannis Comneni imp, 23.
3.

7.

Jesu Christi 1140,

liam

Arnoldus de Brixia in Germaniam et GalAd nuni. \ et seq. Arnoldus hcErelicus anno superiori in Concilio Lateranensi 11 danmatus, cum omnium clericorum et monachol
.

fiujit.

stantiensem demoralus

est.

Quod cum

accepissel

sanclus Bernardus, statim Epistolam cxcv ad epi-

scopum Constantiensem
se

dedit, rogavifque,

aut in sua Jicecesi pusfem ejusmodi,

neapud jam ex

rum
se

insidiis appeteretur,

seruif, ef in

Galliam primum, dein

Romani Italiamque dein Germaniam

Gallia et Ifaha

teretur

Execratus quippe

pulsam fugafamque, delifescere pa, inquit Bernardus,

contulit,

ac aliquandiu apud episcopum Con-

a Petro Apostolo, adha^seraf Petro Abailardo, cu-

INNOCEXTir

II

A.NNUS 11,

CHRISTI 1140,

589
jam ab anno

jus omnes errores ab Ecclesia jam deprehensos atque damnatos cum illo etiam et pro illo defendere acriler et perlinaciter conabalur . Fuerat

lelmus, de Campellis cognominalus,

Mcxxi e vivis excesserat, et hoc anno Gaufridus Ecclesiam Catalaunensein regebat. Qui error inde
profluxit,
littera

Arnoldus, seu Arnaldus de Brixia, discipulus Petri Abaelardi ia Ruiensi ccenobio, ciijus is abbas erat.

quod episcoporum nomina saepe unica exprimerentur, et postea librarii bujusmodi

Quaequidem duorum homimim

in fide suspecto-

Epistolas describentes
et saepe

nomen integrum
transformarent
sit
;

ponerent,

rum

conjunctio

et

conversalio

tani

suspecta

el

unum

iu aliud

quod hic

odiosa fuit omnibus iKinis et vere Catbolicis, ut

conligisse oportet,

cum certum

Gaufridum

utrumque exlerminare conati eorum adversarius Ikrnardus

tium
II, et

fuerint.
egit

Pracipuus apud Innocen-

ejus

hoc tempore Ecclesiaj Catalaunensi praefuisse, et nomen, non vero Guillelmi in eadem Epistola,

lem

S. Sedis in

apud Gicidonem de Caste/lo, cardinaGalba legatum, ut suprema in eos

quae inter Bernardinas refertur, legatur.

4.

Abaelardus ad Innoc.

appellat.

Dies

supplicia decernerentur. Baronius

Epistolam

S.

num. 2, recifat Bernardiarf Guidonem legatum, qua;

II

dicta est Abaelardo, dicta

abnuit adesse,
ribus
quaeslio

ordine est cxcvi. Innocentius

acceptis, scripsit

Bernardi

litteris

quoque Bernardo ; at is prffisertim quod de danmatis errorenovaretur. Quia lamen inagna

Samsoni Rhemensi,
et

Heiirico Se-

nonensi arcbiepiscopis
bati, iiijunxilque, ut

Bernardo Clarevallis abet

praelaforum et nobilium virorum mulfiludo cum Ludovico VII Franciit! regeconcurrerat, Bernardus
sese praesenfem exhibuit, et excerpta ex Abaelardi

Petriim Abaelardum

Arnal-

de Biixia sejtaratim includi facerent, etlibros erroris eorum igne comburi. Litterae data; surit Laterani, XVII kalend. Aug. et referuntur a Baronio
2.

dum

se

num.

10.

Ecclesiasticoruminimicus.

Verum

id

ubi

Arnoldus, e Gallia clam se subduxit, et in Germaniam ad episcopum Conslantiensem fugit, utmox diximus. Licetautem Ecclesiasticis praesertim viris odiosus esset Arnaldus. non omnibustapra?seusit

capitula proposuit. Sed Abaelardus videns ab amicis quos advocaral descri, Sedem Apostolicam appellavit. Cui appcllationi ob Sanctae Sedis reverentiam episcopi deferentes, errorum ejus quaedam capita ad Innocentium transmisere, eorumque censuram obtintiere, ut refert Baronius tam in hic qiiam Appendiceadhuncannumex Ottonc Frisingensi lib. 1, cap. 48 quod tamen exactius enanavit Gaufridm Clarevallensis monalibris
;

men
ret

bonis ejusdoctrina improbabatur, quod capeet

chus, Abaelardi olim discipulus,

nardi
cap. 3
,

lib. 3 Vitac S.

Ber-

sacerdotum

praelatorum mores tunc valde

ubi

inter

alia

scribit,

Synodum
et

dissol utos. Sed, nt

mos est ha;relicorum cum

repri-

damnasse quidem capitula prout jacebant,

auctoris nomine, nuisse
:

ab

muntur, frena

laxavit impudentiai, etmediocritatis

qui videbatur incertus, absti-

atque moderationis terminos Iransgressus est, nt palet ex iis (jua; Baronius anno superiori num. 8,

Ecclesia quae convenerat, inquit Gof-

fridus citatus, dimisit

hominem, mulclavit abohaec agerentur,

mediuin adducit. 3. Concilium Senonense adversus Abaelardum coactum. A num. ;j ad 13. Cum Abaelardus, ejusque sectatores censuram deriderent, (|ua) in
el seq. in

minationem, a persona abslinens, sed dogmata

prava condemnans .

Interimdum

Concilio Suessionensi facta olim fuerat nonnulla-

rum
et
fldei

ejus proposilionum, ulterius progressus est,

elTutiisse

Berengarius Pictaviensis, unus ex omnibus Abaelardi discipulis, ausus est ejus Apologiam publicam facere, plenam acrimoniae adversus S. Bernardum. Quamobrem reprehensus a mullis, quod
tain

plurima

dicebatur dogmata, Catholicac

et

parum consona. Cumque clam

palam de

gravem sanctumque virum lascivientis styli acumine pupugisset, excusavit se, idque joco po-

Bernardo detraheret, sua()ue doginata libentius

spargeret inter conciones et colloquia, rursus san-

tius quani serio factum afflrmavit, Petrus vero Abaelardus, ut vidit scab omnibustanquam hasre-

ctum abbatem adeo

compulerit,

irritavit, ut

quam
sibi

ipse

non ante (luiescere damnatus sit. Abaelardus

ab Henrico
publice congredi

ticum
5.

deseri,

Cluniacum

se contulit,

Apologeli-

cumque,

et fidei

Confessioneni scripsiU

sophisticis ca[)tionibus confldens, petiit

Senonensi, ut

cum Bernardo

liceret, eflecit(|ue ut

ad deflniendas ejusrnodi litcs Senonis Conciiium in Octavis Pentecostes,\x\.\\(\uci ex Epislola cccxxxvii Bernardi ad Iiinocentiuin II,
celebraretur. Ei inlerfuil Uenricus nietropolilanus
et suflraganei,

Abaelardus Cluniacum secedit. Eodein Venerabilis, abbas Cluniacensis, scripsit ad Innocentium II se Abaelardum^x^nd^nxm quo se verteret, Cliiniaci retinuissc, et de pace egisse inter Bernardum ct eumdem, atque eo rem
temi)ore Petrus
adduxisse, ul

ambo tandem
perpetuam
si

convenerint, dissidia:

^SV/w50 Riiemcnsis, ^o/e?j?<9 Sues;

que

siia paciflce

composueriiil

c;eteruni

Petrum
elegisse

sionensis, et Gaiifridus Catnlauneiisis

Ludovicus
jdiiriini,

dimissis

scholis,

sibi

sedem

rex

cum

multis regni proceribus, ahbales

apud Cluniacum,

doinino

papj,- ita placeret,

ne

niagislrischolarum ex Bernardi Epist. CLXxxix. Baronius in Addendis ad aniium mcxi, rciiauci

ferl lilteras citalas

etnon

deinceps occasionem uUi daret dosiiacon(|uereiidi doctriiia. Pelri Venerabilis lilleras recilat Baronius
nuin. II. Berengarii vero Apologeticum pro magistro contra Bernarduin Claievallensem, Capitula
ha}r(3SiEoii

ab episcopis ad Iniiocentium II Concilium Senoncnse dalas, ct inler eos numeralur Willeimus Catalaunerisis, uli cliain in
posl

Petro Ahaeiardo atlribiitarum,

Apolovarias-

iisdein litteris t.)m. x Con^^il. lecilalis. V^niiin Wil-

giamscu Confessionem cjusdem Abaelardi,

590

INNOCENTII

II

ANNUS
Bu-

11.

CHRISTl 1140.

que Epistolas ad eamdem rem

laeus

facientes refert

niales plurimas episcopali auctoritate congregavit,

tom.

ii

Hist. Universit.

Parisicnsis ad liunc
,

Christi

annum. Porro Petnis Abaelardus

prae-

fidei suae expositionem, et errorum emcndationem, hicreticus immerilo al) aliijuiljus dicitur, ut ostendit Natalis Alexander in parte 3 Saec. XI el xii, Dissert. vii, art, 11, quod enim er-

sertim post

Paracktum nominavit, quibus sanctimoniaquondam uxorem suam, religiosam feminam, et litteris tam Hebraicis quam Lati(|uod
libus Heloissam
nis

apprime eruditam,

praifecit
ei

abbalissam. Quae

vere ipsius amica duis ]irecibus

magnam

post

mortem
.

in assi-

fidem conservavit

CoIIectanea

rores suos

emendarit, Petrus Veneraljilis in sua

Epistola a Baronio
lib. 1

memorata,

et Otto Frisingensis

optandum
prodiret.
7.

hujusChronici publicavit NicolausCamuzatus, sed esset, ut integrum Opus in publicuin

In eo examinata visio Benrici Tornacensis Visio Ilenrici Tornacensis canonici in ConcilioSenonensi examinata fuit, interalia autem

de Gcsl. Frederici cap. 49, locupleles tesles

sunt, et ipscmet tcstis locupletior, qui in suo

logetico, scu Confessione fideiait:

ApoIn

aQuodsiuspiam
est
:

canonici.

per multiloquium
inulliloqiiio

excessi,

ut scriptum
,

non effugies peccatum nunquam importuna defensio meeffecit ha-rcticum, paratus semper ad satisfactionem de malis meis corrif^endis, sive delendis, in quo certe proposito usque in finem perseverabo, etc. Deinde sigillatim Calliolica

Henricus

censis infra

palam praedixit, quod Ecclesia Tornanon multum tenipus proprium csset

et

episcopum habitura,
ceptura
,

pristinam dignitatem reHistoria legitur.

;

ut in

eadem

vera anno mcxlvi contigisse videbimus

Quod reeo enim

dogmata

capitulis

erroneis a se assertis vel

anno sedes

episcopalis Tornacensis in pristinum

sibi objectis contrariaprofitetur,

De

pia

ejusmorle
redco

anno mcxlii agemus.

6.

Epocha

Concilii Senonensis,

Sed

slatum rcstituta fuil. 8. Floret Richnrdus de S.

Victore.

Ad

num,
in

costes

ad Concilium Senoncnse, quod in Octavis Pentecelebratum fuisse diximus, quodque Henscbenius ad diem xx mensis Fcbruarii illustrans Vitam sancti Eleutberii episcopi Tornacensis in
ait,

12 el seq. Richa7'dus de S. Victore, natione Scotns, canonicus regularis Ordinis S. Auguslini

coenobio S. Vicloris Parisiensi, discipulus Hu-

gonis a S. Victore, post hoc tempus clariut. Tritbemius in Chron. Hirsaug. ad annum mclvii ejus

Belgio pag. 196,

non hoc anno,

ut passim alii

referunt^ sed sequenti congregatum fuisse, in cujus rei testimonium refert Historiam revelationis

inentionem facit, numeratque ejus 0[iera, Divus Bernardus enm in gravioribus theologiaj difflcultalibus consulere solitus erat, extatque ejus tracta-

corporis sancti Eleullierii, Henrico canonico Tornacensi factiu, ab oculato teste scriptam, qui ait se

visionem suam sciiptam transmisisse Patribus Concilii Senonensis in Octava Pentecostes eo anno
babiti.

tus De Iribus appropriatis personis in Trinitate, ad divum Bernanlum scriptus. Extat et alius de Incarnato Verbo ad divum Bcrnardum abbatem Cla-

revallensem, alius(|ne snb boc tilulo

nes

Declaratio-

In ea

enim

Hisloria

revelatio illa dicilur

contigisse

feria

secunda,

XI

kal.

Maii,

id

est,

diexxi mensis Aprilis, qui annosequenti in feriam secundam incidit, Ita Henscbenius. Verum loco

nonmdlarum difficultatum Scriplurce ad Bernardum Claravallensem. Tiilbemius laudatus anni ejus emortualis non meminil, quem lamen nobis
exhibent San-Marthani in Catalogo abbatumSancliVictoris Parisiensis, ubi asserunt eum ejusdem
monasterii priorem fuisse sub Guarino abbate, et
vita

XI

kal. Maii,

legendum Xkal. Maii, qui

anno cum feria enimSenonense bocanno coactum fuisse testantur non solum pseudo-Robertus de Monte iii Cbron.
et
vixit,

boc secunda concurrit. Concilium

dies

siino tertio, sexlo idusMarlii.

locuti

functum anno millesimo centesimo septuageDe ejus operibus jam

Vincentius Bellovacensis, qui saeculo sequeuti sed etiam in Spec. Hist. part. 3, cap, 83
;

sumus cum de Hugone

iis

fecimus, De
Eccles.
9.

de Fuiieto verba legendus eliam Labbeus de Script.

Hugo
sis,

Autissiodorensis

monacbus Pracmonslraten-

qui Cbronicon suum Roberto monacbo eliam Sancti-Mariani Autissidorensis perperam attribu-

Patria

et

S. Victore.

Quoad Hugonem

annus

emortualis Hugonis a de Sancto-Victore

tum

perduxit ad

annum usque
illud

Jicciii.

Hugoni

altrihuendum esse probat ex Codice Ms. Chiffletius in Appendice ad Diatribam de illustri genere sancti Bernardi cap. 20,

enim, non Roberto

canonicum regularem Sancli-Victoris Parisiensis, virumin divinisScripturiscrudilissimum, etin saeculari pbilosopbia nulli priscorum inferiorem, ut

aitTrilhemius,

nunctandem certum euin anno

mil-

additque postmodum Appendicem adjecisse Robertum usque ad annum mccx, inde anonymum qnae supersunt usque ad flnem et annum mccxvii. Hkc Hugonis Autissiodorensis verba Anno Domini
:

lesimo centesimo quadragesimo secundo vitam cum morte commutasse. Verus enim Robertus de Monle,
sei;

Roberlus de Torinejo, abbas

in

monte

SanctiMichaelis de Periculo maris, in Traclatu de

MCXL, Senonis, prasente rege Ludovico, episcoporum et abbatum et religiosorum flt conventus

Immutalione Ordinis monachorum, cap. 5, agens

de Parisiensi
Inter

contra Petrum Abailardum. Hic ingenio sublilissimus, mirabilisque pbilosophus, qui construxerat

monasterio Sancti-Victoris scribit, multos clericos nobiles in illum locum convenisse

:

quos, inquit, magister Hiigo Lothariensis

coenobium in territorio Tricassino in prato quodam, ubi iegere solitus fuerat, in quo sanctimo-

et scienlia litteraruin, et

humill religione maxime

floruit)).In veteri vero Codice Ms. Aquicinclensi

INXOCENTII
non tantum anniis
diserteex|)rimuntur

n ANNUS
Domini

11.

CHRISTI 1140.

591

ejus emortualis, sed etiam dies

:

cxercitu illo accepto, sicut rex pater ejus jusserat,

Anno ab

Iiicarnat.

labore multo peregit, et Piscariam transiens castella copiosa ibi contigua, et vicos conipreliendit,
et spolia

McxuijObiitdominusHugo, canonicusS.YictorisJII idus Febr. qui ex Iprensi territorio ortus, a puero

exulavit, et ba;c et plura alia sui
reliquit .
ini-'enii

illorum |)roedatus

est

et qiia;dain

eorum

monumenta
l

igne consumpsit. Diebns aulem non mullis interjcctis,

Hoc testimonium Mabiilouius tom.

327,

inafatus rex Rogerium

ducem

filium suuin
co[iiosa in

Analect.
recte

pag.

ex citato Ms. eruit, indeque

mille

cum

militibus, et
[uaefati

pedilum niaiiu
delcgavit.

deduxit, vulgarem

senteutiam,

(|uce

liunc

auxilium

[irinci[iis

Dux

itaque

virum celeberrimum Saxonem facit, fulsam esse. Verum in hoc ei adliaerere non [lossum, quoddicit, Robertum de Monte Lotiiarii regnum late usurpasse, eique territorium Iprense, quod contermi-

cum
illam

[irincijie fratre
[)ro[ie

suo simul alligati provinciam Roinanos fiiies adjacentem timore

mi.^^erant.

multo ad eorum imperium sub

lio acce|ito

Unde

pracdiclus Ajiostolicus Innocentius turbatus, consi-

num

erat, attribuisse,

utipsemet postea suam sen-

Romanorum, ad

eos per cardmales diet

tentiam explicavit in flne tom. 2 Analect. Nam Flandria, ubi Aquicincttim ad Scarpam fluvium,

rexit,

ne aliena invaderent,
[letere,

Romanis

fines

non

usurparent; qui A[iostoIico rescribentes responderunt, non aliena

sed

haud procul ab urbe Dnaco monasterium sub

gulaS. Benedicticondituni,
vel in Lolharingia

re-

solummodo

terras ad

nunquam

iu Auslrasia
;

principatum iierlinentes velle redintegrare.

tur,
Dum hac et alia gerunComponitur. nominatus rex medio mense Julio navigiis paratis Salernum venit, ut filiorum ducis et prin-

riatus Flandrice
nuit. Btifjo

comprehensa fuit neque /*Lotharingiam aliquando contiitaque dictus Lothariensis a Roberto

11.

de Monte propter longam in Lotharingia

sicuti propter
sis

moram,

ci|iis facta,

quos, ut supra dixi,

cum

exercitibus

eamdem rationem
in

dicitur Parisien-

miserat, insuper cuin

tio alloqui, et
ille,

domino

A[iostolico Innocen-

aPseudo-RobertodeMonte

Chron.

adannum

simul esse excogitabat. Continuo rex

MCXL, quo

mortem

ejus

coUocat.

Meibomius in

consilio habito,

Salernum

exi vit, et duceutis

Dissert. nova; suce Colleclioni

subjuncta, conten-

militibus aggregatis, prope civitatem venil Beneel cuin Joanne subdiacono Romanje Beneventano rectore, et aliis Beneventanis de pace et civitatis utiiitalibus, et domini Apostolici fidelitate tenenda, satis abunde locutus est, et inde procedens Capuani ingressus est, ibique diebus non multis commorans, de quibusdam suis negotiis Iractavit; deinde apud Sanc tum-Ger-

dens antiquam de Hugonis a Sancto-Viclore patria oiiinionem retinendam esse, ait neque Robertum de Monte, neiiue uUum anti(|uum, aut Hugonis de Siucto-Victore aetati proximum hujus palriae mentionem fecisse; sed non viderat vir doctissimus Chronicon verum et sincerum Roberti de Monte, a Dacherio cum Operibus Guiberti abbatis de Novingento in lucem eniissum.
tuftur,

ventanam,

Sedis, tunc

Neque

ampHus

defendi

iiotest,

opinio, quam cum nuiium anti,

manum
duci et

festinavit. Illico
[irinciiii
;

habito

consilio, legatos

filiis

suis mandavit,

ut ad euin

qui quiorem scriptorem Theodoro Engeshusio anno mccccxx florebat, anonymo A(]uicinctensi, et vero Roberlo de monte oiiponat, et alios plures isto Theodoro juniores licet m critica non nunierus auclorum, sed pondus et antiquitas eorumdem
;

reverterentur

audierat eniin rex ipse Aposloli-

cum Innocentium
ct

de

provinciae

illiiis

invasione

valde turbatum esse et contristatum.

princeps nuntiis acce[itis

Dux autem ad palrem eorum reMontis Caillud

versi sunt .

Fanum Sancti-Germaniad
rexque ad
iii

attendi dubeant.
tO.

sinensis [ledein positum,

et

monaste-

Dissidium inter Innocentiutn Jl

Rof/e-

riiim rerjem.

Ad num.

ti. Falco in Ciiron. ubi

aunum a primo die mensis Martii exorditur, sub Cnem anni mcxxxix ait, Guidonem cardinalem
diaconum rectorem Beneventi coiislitutum,
uscjue

ad kolendas Martias permansisse. Deinde Apostolicus alium misit rectorem, Joannem nomine, consanguineum suum, etGuido ille (quem superius virum valde discretum el moribus ornatum
apiiellarat,

monachos versabantur dirimeret, ut asserit anonymus Cassinensisad an. mcxxxix, qui nobisest mcxl Idem rex ad hoc monasterium venit III kal. A[irilis (legenduin Augusti cum rex hoc anno nonnisi medio meiise Julio Salcrnum pervenerit) cui per
profectus, ul dissidia qua;
ler se et
:

rium

quique poslsubCa;iestini
rexit)
ait,

II

nomine Kc-

clesiam

Romanam

Romain repedavitn. BaAlplionsum princiflliuin,

ronius ex Falcone laudato

chartulam Rocca de Bautra tradilur pro [lonle Curvo, (|uem dicebat injuste a nobis detineri . 12. Aliud dissidium ex monetarum immutatione ortum. Baronius summarie refert quae Falco de nionetarum immutatione a Rogerio rege facta narrat. Is aulem ita narrationem suam con-

pem Capuanum,
inscio.

Rogerii

regis

suapte

cludit

B llis

omnibus
et
ibi

ila

[leraclis, i|)se

sponte diliones Ecclesia; invasisse, Rogerio rege

Falco non asserit, sed ait rexRogeriusAm[ihusum filium suum, principem Capuanorum, inagiiocum excrcilu mioPrffidictus

properavit,

diebus

Salcrnum non multis moralur

Verum hoc

quarto die intrante mcnsis Octobris, navigio [larato, mare ingressus cst, deinde Panoimum festinavit.

Dux vero

filius

ejus

in

A]iulia; partibus
a|iiul

lilum

et

peditum trans civitatem Piscariam misit,

remansit,

et princejis alter

ejus filius

civita-

ut [irovinciam (iiodie

Abrulium

Ulterius appella-

tam) sua; subjugaret poteslali; qui vuro princeps

tem Ca[iuam mansilavit. Cumque, ut pracdiximus pr;cdiclus rex Rogcrius monetas illas superius di-

592
ctas inlroducerct,
clae

INNOCENTII
domino

II

ANNTTS 11,

CHRISTI 1140.

Joaniii siibdiacono sanrectori, et civibus

controversia usque ad
niajoris
clarilatis

RomaniE

Sedis,

Benevenlano

gratia

annum mcliii perdurarit, eam in suos annos dis-

Beneventanis delegavit, ut nionelas ilias infra civitatem suscipiat quod praidictus rector audiens
:

tribuemus.
Eboracensis
ctus
,

Hoc itaque anno Turstinus archiep.

mirabiliter contristatur, Aiebatquidem rector ipse,

multis laboribus senioque confradimisso sponte arcliiepiscopalu, monachum

quoniam
recipere
liae

sine

domini papaj
posset,

licentia

monetas
ad lolius

illas

induit, et
Ila

non

pra^cipue

cum

Ita-

Nonas Februariim Domino obdormivit. non solum Tliomas Stubbsin Actis PontiL Ebo;

ctaret.

mortem monelarum iliarum introductio speTandem communicato consilio, rector pra;-

racensiiim

sed etiam

alii

historici Angliai.

Addit

Vigorniensis

eum plurimorum monasleriorumfua-

falus praidicto Pontifici regis edicta mandavit, ut quid super his negotiis esset agendum, niiltere dignaretur. Pontifexitaquelnnocentius bis audilis,

quam credi potest condoluit, etsuperregis Rogerii execrandis actibus mirabatur. Confestim
ultra

Beneventanis mandavit
tes
:

litteras

suas

ita

continen-

datorem extilisse, et corpus ejus post annos et menses quinque sepulturffi suaj integrum et odoriferum repertum esse. 15. Willelmns et Henricusde Murdach archiepiscopi Eburacenses electi. defuncto Quo (nempe Turstino) statim fit schisma in Eboracensi

Facta regisetmonetarum suarum invcnliones

vobis accepimus, et ab
aliis

Ecclesia de electione pontificis.

Quidam enim

ele-

et a

nobis in veritate

unde mandamus, utnon terreamini, neque jam mentesvestras moveatis, quoniam transitura sunt et cito possunt emendari. Nos autem
referentibus;
circa utililates vestras quotidie invigilamus. Litteris

gerunt Willelmum Eboracensis Ecclesis thesaurarium , quem Henricus Wintoniensis Ecclesiae

episcopus, RomaniuSedis legalus, consecravit. Citeri

vero canonicorum elegerunt

sibi

archiejjisco-

talibus acceptis et lectis,

gratiarum egimus

lienricum Murdach, qui pravaluit, et archiepiscopatum tenuit quamdiu vixit, inquit Roge-

pum

actiones, et aliquantulum roborati aspiravimus. Et

bis actis, priclatus Pontifex Innocentius ad

regem

transmisit Rogerium, significando qualiter totus

rum

populus Italiffi et extra, de inlroductione monetaistarum doluisset ct quomodo ad famis affli.

ctionem devenisset
13.

Hovedenus in Steiihano rege ad hunc Christi annuin pag. 483, Baronius hunc locum referens ait, contra quem legitime electus fuit Benricus Murdach; veruiii Hovedenus ait tantum contra Willelmuin electum fuisse Henricum Murdach, nec litem diriinit. Pncterea Hovedeiius uno tenore
rius
refert quaj vaiiis annis conligere
;

Fhiis

Casinensis.

Hic desinit
in fine

Chronicornm

Falcoiis,

et

Petri

Henricus enim

Clironicon Ms. Falconis

in

nonnisi sub Eugeiiio

III

praevaluit, ut infra vide-

non minus

quam

principio niutilum.

Saeculo prceferito, anliquius excmplar lingua

Lan-

gobardica scriptum, ex quo

fuit
,

tam

in fine

quam

in

novum descriptum principio uno folio mu-

bimus. Audiendus Guillelmus Neubrigensislib. 1, Venerabili Turshno defuncto, Eboracensis Ecclesiaj pontificatum suscepit Willelmus, ejusdem Ecclesite tliesaurarius, vir plane secuncap. 17
:

ait, Falconem Chronicon suum ab anno mcxii exorsum esse; verum iilum ab anno mcu ejus inilium repetere, et priores hujus Chronici annos Baronium nou vidisse, jam anno mcxiii, num. 1 observavimus. Imposterum rerum Sicularum et Neapolilanarum tractatio je-

tilatum erat. Baronius hic

dum carnem
amabilis. Qui
sales

nobilis, et

niorum ingenila

lenitate

cum

ad

Sedem Apostolicam responpallio di-

idoneos pro petendo solemniter

rexisset, emergentibusadversariis, et

eum

proponentibus

multa contra negatum est. Willelmus

cum Peinis Diaco?ius, qui Historiam monasteriiCasinensisa Leone Marsicano editam continuavil, boc ipso anno, non vero supejunioreril; prajsertim
riori,

ut

quidam

tradidere, Continuationem

suam

natuseratexEmina, Stephani Angliaj regis sorore. Heiiricus vero Murdach, pracclaris doctrinae et pietatis dotibus instructus, salutaria monita S. Bernardi secutus, Fontanense monasterium Ordinis Cisterciensium ingressus, ibi abbatiam gessit.
16. Innocent. II et Ccelestinus III Willelmo pallium dare noluere. Joannes prior Hagustalqui nobls densis in Hist. ad annum iiicxLiii

absolvat.

paceni

Nam cap. 139, refert Rogerinm regem cum monachis Casinensibus iniisse, quod
anonymo
Casinensi hoc anno con-

ex Falcone et ex
tigisse

moxnarravimus. Pneter illud Opus, aliaque quaedam, scripsit Petrus librum de viris illuslribus c<snobii Casinensis, qui extat toni. xx Biblioth. Patrum edit. Lugdun. Aunus mortis ejus incompertus.
14.
censis.

est

MCXLii, scribit

His diebus Willelmi electi

Eboracensis causa audita est in consistorio papoB

Innocenhi. Affuit
rens
allegationes

et

magister Walterus, Londopiffi

Ad

annum

Moritur Turstinus archiepiscopus Eboranum. 15. Baronius in Appendice ad fticxi. retraolat quee in Annalibus de \Vil-

manibus scriptas geet priorum in eum. Tandem datum est prfficeptum, ut in Domiuica III Quadragesima; sequenti anno super quKstione hac,
niensis archidiaconus,

abbatum

et

qui affuerant tunc,

.

et

qui abfuerant illuc con-

lelmo electo archiepiscopo Eboracensi scripserat, fateturque divum Bernardum, qui in suis lilteris

currerent
Apostolici

Tum
:

anno

mcxliii Joannes Hagustal-

densis scribit

eum non
fuisse

semel intrusum vocavit,

falsa

deceptum

tenorem prcecepti Secundum Ricardus Willelmus abbas Rievallis

,

insinuatione eorum,
se

apud

haud dubiee

fidei

quorum existimatio esset. Cumque hajc

abbas

II

de Fontibus,

etc.

convenerunt,

cum

qui-

bus Wallerus Lundoniensis archidiaconuset Wil-

INNOCENTII

II

ANNUS

11.

CHRISTI 1140.

593

electus

lelmus cantor Eboracensis. Adstitit el Willelmus cum suis coadjutoribus. Adversus quem
in

animas, quod solum poterant, Deo miserias suas

applorante, efc.
19. Irrito
d

coram Apostolico processerunt

causam

hi qui

eum
in

appellaverant.
niti

Summa

vero quacrelae

eorum

Hac fuse conatu de pace actum proseqnitur Malmesburiensis, et postea subjungit

:

hoc

videbatur, quod Willelmus comes

Eodein anno
ni;e in

in Pentecoste resedit rex

Lundo-

Eboracensis in ca[uluio Eboracensi pra'cepil ex ore

regis, ut

turri, episcopo
:

tantummodo

Sagiensi prae-

decanus Eboracensis Willelmus juraret, hoc regis praeceptum, ad capitulum per comitem nequaquam perlatum hunc ad consecralioneni
si si

sente

ca?teri

vero vel faslidierunt, vel timue(sc.

runt venire. Aliquanto post mediante legato

solemniter posse admilti,

tamen

et

ipse pro se

Henrico episc. Wintoniensi) coUoquium inductum est inter imperatriceni (Mathildem filiam Henrici

fidem daret, datione pecuniae hunc honorem se

non appetisse

Ex

Epist.

autem
et

divi

Bernardi ad
de-

Cielestinum pap. ccssxiv,

e\ ejus Epist. ccxxxv

regem (sc. Sle|)Iianum), si forte Deo inspirante pax reformari posset. Conventum jiixta Barthoniain, misso ex parte imperatricis RoAngliae regis) et

data ad cardinalescuriae discimus,

Wiltelmnm

berto fratre, et
et archie|iisco[io

cffiteris

suis

ex

[larte

regis legato

ca/ziwz jurare noluissse, indeque sanctus Bernar-

dus

infert,

Willelmi in archiepiscopum Eboracenfuisse

simul

et

(nempe Tlieobaldo Gaiitiiarlensi) regina (nempe Mathilde, de qua mox) sed

:

sem consecrationem

sacrilegam,

eumque

inaniter, in(|uam, triverunt et verba et tempora,

intrusum appellat. 17. Willelmus usque ad Eugeyiium III prcefuit Ecclesice Eborac.

infectaque
partiiim

Lociuitur

et

de

isto

schi-

num
ret,

pace discessum. Nec fuit ambarum ajquum dissidium,dum imperatrixad bo[iro[)ior, Ecclesiasticum non se revereri judi-

smate Serlo monachus Cisterciensis qiialisin Historia Fontanensis ccenobii tom. 1 Monastici Aiiglic.
pag. 733 recitata,
lata,

ciuin mandasset, et rex illud

consiliis

quam maxime

cave-

habet

nem

et pag. 7-i5, Turstini morte reConvenientibus clericis ad elecliofaciendam, pars major numero Willelinum
:

thcsanrarium

in

arcliiepiscopum elegit, pars vero

aniicilia

male credulus, qui nihil niiiius quam pacem vellent. Dum ei dominari ad utilitates suas valerent. Postremo Se[itembri legatus, qui noscet offlcil sui potissimum interesse, ut pax conveniret, pro ea reslituenda laborem itineillorum
ris

sanior appellatione interposita reclainavit, etc. ipse

transmarini
Ibi

aggressus,
a rege

in

Galliam

navigare
et

tamen Willelinus ad teinpus obtinuit,

episcopo Wintoniensi Henrico, qui
posuit, et in
ei
;

maturavit.

Francia

(Ludovico VII)

fuiictus [lotentum, fretus regia potestate, favente

comile Theobaldo

(fratre

Slephani Angliae regis),

,

nianus impallium
ta-

nuiUisque

religiosi

ordinis personis

magno

et

episcopum

coiisecravit
,

sollicito tractatu

men,

|irocurante adversa [larte

impetrare

non

potuit . Dein pag. 747, iiiquit Willelinum cathe-

de pace Anglice habilo, reversus est in flne pa;ne Novembris, salubria patrite mandata referens, si esset qni verba faclis a|i[ioneret. Et
plane imperatrix et comes (nem[ie Henricus fllius ejus, qui [loslmodum rex fuil) confestim assensere;
rex vero de die in

usquead Punliflcalum Eugenii IH. primo errasse Tlioinam Stubbsin Actis Pontif. Eborac. ubi ait, W'illelnuim remansisse cuiTi e[)iscopo Wintoniensi, usque ad obitum Henrici Murdacb, scu usque ad Pontilicatum Eugenii HI, qui Henricum archiep. Ebuiacensem declaravit. Secuiido Willelmi causam su[ieriorem
dra; pra-sedisse

Ex quibus

liiiuet

diem

[iroducere,

postremo

in

summa
20.

fruslrari.

Tum demum

legatus se intra se

conUiiuit,

rerum exitiim, iit caeteri, speculaturus. Laudalur Mathildis regina Anglio;. Mathildis regina Anglia; anno mcxxxviii de [lace

fuisse

cum

[irimus, et a majori parle ca[iituli in

cum

archiep. Eboraccnsem eiectus fuerit.

Bernardum

vero

falsis

dedarationibus inimicorum Guilhlmi

fuisse, ostendit

Davide Scotiae rege sancienda Stephanum regem conjugem suum [ilurimum uiserat, nec per eam slehl, quin ea effectum sortita sit, sed plures
baroncs, qui belli occasione
erant, regis Slephani

deceptum

AUordus anno mcxlui,

gravia damiia passi

nuin. 6 et seq.
18. Anfjlia ob inlestina bella in

animum

ab ejus consilio

lum
rit,

redacta.

Malmesburiensis
:

miserum

sta-

in Hist. iXovella

avocarunt, uti refert Bicardus prior Ilagustaldensis in Ilist. de Gest. regis Slephani. Iluic |)i;c reginie

lib. 2,

pag. 183, quo in statu hoc anno Aiiglia fuco

magna

erat

cum

sancto Bernardo nccessitudo, ut

hoc inodo narrat

Totus aimus

ille

as[)eri-

ostendil E[iistola cccxv

ejusdem sancli ad Mathitdata, in (pia ait, se,

tate

guerra; inhorruit. Castella erant crebra per

dem refjinam Anglorum

liolonice
essel,
:

dum
iiiinc

totam Angliam, quacque suas partes defendentia, imo, ut verius dicam, dc[iopiilantia. Milites caslelloriim abducebant ab agris et [)ecora et pccudes,

gratiam

aliquain ab ea
niihi filium,
(si

[letiisse,

additque
cet)

Bene servate

([uem

pe[ieristis,

quia ct ego quoque

regi
.

non

displi-

nec Ecolcsiis nec cceineteriis parcentcs. Domibus

in eo niihi vindico

porlionem
III

Mabillonius
inter-

miscrorum ruricolaruin usque ad slratum ex[iilatis, ipsos vinctos incarcerabant iiec, nisi omnibus qurccumque habebant, et quocumque modo ac:

in Nota ad

eam V

E[iistoIaiii, eaiii

Mathildem
I

pietatiir filiam Malcoliiii

dicit llenrici

Scolia;

regis, (|uani
Aiiglia; regis

im[i.,

dein Henrici

quirere

polerant,

in

redeni|ilioncm

consum[)tis,

dimitlebant. Plures

in ipsis tormenlis, quibiis

ad

sc rediniunduiii coustriiigebantiir, dulces elllabant

uxorem, additque illam ex co genuisse Henricum II, de (jiio Bernardus in fine E|)istolae, qua; mortalem, scripta aiite annuiii mcxxxv Heiirici
I

FUron.

To.Miis XVIII.

75

594
est .

INNOCENTII

II

ANNIIS 11.

CHRISTI 1140.

Verum animus
quando

ejus,

quod magnis non raro

Anglitc

fiedus tunc imperatorem inter et

Raymundum
,

IV

viris accidit,

hivc sciipsit, |)eregrinabalnr.

II

Ncijue enim
Henrici
I,

Henricus

rex fdius fuit

sed G'>t?e/m// Andcgavensis comitis, et Walliildis imperatricis, fili;p, non vero uxoris Henrici 1, qui nupseral Malliildi filiaj Malcolnii III et
sorori Mariffi, qna: uxordala
fiiit

Mra comitcm Barcinonensem initum Carioni MCLxxviii, hnc scilicct Cliristi anno, non vero, ut quidam historici Hispani scripsere, /Era mclxxvi, pridie idus Junii. Eo Iractitu imperator cedit Raimundo comiti et principi Aragonensi Ca>saraugustam, Tarraconam, aliaque vicina oppida, qua3 jam in potcstate Castellanorum erant, ea conditione ut Raimiindus
eiqiie

ab Henrico

rege

III Bononi;e comiti. Quo ex matrimonio nata unica filia Mathildis Boloniaa comitissa. Haec vero conjugio copulata fuit cnm Stephaiio Morilonii comite, dein Moritonia; el Bolo-

Anglise Eustacliio

supremuin jus ejus agnoscat,

Statim imperator

bominium

praeslet.

Pam-

nia?,

scriptores Belgici et Anglici docent.

unanimi consensu Ad hanc itaque M<////f/e??isanctusBernardusscripsit; neque enim

tandemque rege

Angliffi, ut

pilonem obsidione cinxit, sed Garzias Ramires, qui sese in ea non incluserat, ex melioribus suis
copiis exercitu congregato,
irruit in Aragonios, el

gloriosam de
ter

illis

victoriam reportavit in loco inposito, ut dicitur in antiqua

vivente Henrico I patre Matliildis imperatrix regina appellala, mullo minus Godefridus conjux
,

Gallum
a

et

Cortem

ejus
post

rerjis

titulo colioneslatus.

annum mcxxxv

Quare ea Epistola sancto Bernardo data; cum

fuerint.

ultimis diebus illius anni Steplianus Angliae rex et

Matbildis regina appellati

Alfordus

in

Annal. anno Mcxxxiii,

num. 20
;

suspicatus fuerat,

fol. 1G9 memorata, idque bujusanni. Quarecum proelium hoc die xiv mensis Aprilis habitum fuerit, foedus ad Carionem sancitum, non pridie idus Junii, sed pridie idus Januarii. Alpboiisus imperator medio mense Maio in Navarram irrumpere proposuerat,

Hisloria

Sandovalio

Dominica

in Albis

Malhildem, ad quam est Epistola divi Bernardi, verum postea boc fuisse Mathildem imperalricem anno, num. 3, eam opinionem jiire merito retractavit, et in viam rediit. Ad majorcm bujus S. Bernardi Epistohe intelligentiam legendus Gaufridus
lib.

et

Garzias Ramirus Ludovici VII Gallia; regis et

Aquitaniae ducis ac

amicorum

auxilia exspectabat,

cuin Alphonsiis Jordanus Tolosae comes ad Sanctum-Jacobum devotionis gratia proficiscens per

Naierensem urbein, ubi imperator copius congregabat, transiensNavarreos et Castellanos ad

Vitffi pjiis

cap. 1.

armorum

'21.

Dedicatio Ecclesice S.

Dionysii prcesente

Ludovico rege facta. In Gallia anno mcxl, dedicatum est noviim opus Ecclesis beati Dionysii anteriori |iarte a doinno Hiigone hotbomagensi
arcliiepiscopo

suspensionem adduxil. 23. Alphonsus Portugallice rex regnum suum Verum AlphonRom. EcclesicB vectigale reddit. sus imperator eodem fere tempore aliam expedi-

xix

anno adminislrationis domni

tioneni adversus

Alphonsum, qui
suscepit.

se Portugalliae

Sugerii abbatis, qui idcm opiis construxit , ut legitur in brevi Chronico Sancti-Dionysii ab auctore

anonymo

illiiis

abbalitc monacboscripto, ettoin.

ii

Spicilegii Dacberiani recitato, qui recte, licet sub-

obscurius, tradit anteriorem partem hiijus Ecclesiae

duntaxat dedit atam fuisse ab Hugone archiep.

dedicatio
jirincipalis

qiiia

parlis

anno mcxliv peracta est, Sugerius abbas Sancti-Uioiiysii, qui illam Ecclesiam ffidificavit, libcUuui eilidit de ejtis Consecratione, el Translatioiie

cjusdem Ecclesiae ut ibidem videbimus.

II legalum Hispaniam miserat, qui hunc principem excomnisi Alphonsum imp. muiiicatione percelleret agnosceret, sed Lusilanus maluit excommunicari, qiiam Alphonso imperatori sulijici. Faiia tamen, aliique tradunt promisisse postea Lusitanum legato se singulis annis marcas duas auri Ecclesi;e Ro-

regem vocabat,
in

Innocentius

manffi loco census persolutiirum,

si

Innocentius
:

II

eum

in

dignitate rcgia contirmaret

quod cum
misisse,

pollicitus cssct legatus,

Lusitanum legatos

corporum

sancti Dionysii ac

sociorum ejus tunc facta, aitque se pridie idus Julii, die Dominica, hoc scilicet anno, solemnem ordinasse processionem, cui Ludovicus T7/Francife
rex, et multi episcojii

qui sancto Bernardo apud Pontificem agente, anno sequenti regni Portugalliae investituram ab eo
obtinucre. Postea sub Lucio II Alpbonsus Lusita-

ac abbales

interfuere,

et

niam Romana; Ecclesiae vectigalem annuo censu unciarum auri quatuor constituit, ea conditione
ut defensionem ac solatium Apostolicse Sedis haberet, et

regem

propriis

manibus primum lapidem posuisse

nonnisi post quadrien-

capitalis Ecclesia} partis,

nullani potestatein alicujns Ecclesiastici vel

nium absolutae. Cuin vero Chronograiihus asserat, hunc annum esse xix administralionis Sugerii abbatis,

sa>cularis

domini,

nisi

tantum Apostolicae Sedis

vel ipsius legatorum, in regno suo reciperef./wio-

qui et administer Luiiovici VII regis erat,

centio II

manifeste appavet, Sugerium anno Mcxxii, nou vero anno insequenti, abbalem renuntiatum fuisse

in suis ad
bit, sed

jam hominium fecerat Alphonsus, qui Lucium litteris se quidem regem inscrla Pontiflce dux tantum salutatur, ut vi-

neque hoc imposterum

22.

in

dubium revocandum.

Alphomus VII

Castellce rex bellum infert

Garsiw Ramiro Navarrce regi. Hoc anno Alphonsus Vll, Castellffi rcx et Hispaniarum imperator, Garsice Ramiro Navarrae regi bellum intulit.
Sandovalius
in

scq., ubi

dere est apud Baluzium lib. 2 Miscell. pag. 220 et Alpbonsi et Lucii II Epistolas in lucem

Cunha in suo episcoporum Portuensium Calalogo part. 2, cap. 3, Diploma Alpbonsi hoc anno datum reprsesenfat, in quo is
emisit. Rodericus de
se Foiiugalliae regein dicit.

AIplioiiso

VII

testatur,

se

legisse

fNNOCENTIl

11

ANNUS

11.

CHRISTI

11'iO.

24. Pax inter Alphonsum VII Castellce et Garsiam Navarrce reges sancita. Interitn S^n-

sed et compertarnm haereseon plena reperimiis, et dictis Enthusiastarum et Bo-

stnlfiloquiorum,

ctius e[ii?copus CalihorrcE,

Michael episcopus TaSancire Mariae

gomilnrum
26.

abisiirdiora.

ras-onensis

et

prior

monasterii

Abstirdce

Chrysomali

hcereses.

<t

Ut

Re^alis de Naiara omnem dilijientiam adliibebant, ut Garsia7n Ramirimi Navarrai? reg^em cum Al-

enim
felici

alia

pi\Ttereamus, qua; preeter Ecclesiasticos

niores et traditiones ex ventre eniclavit, et ex insiia mente confinxit, etc. dicens satanff eos cultum prsebere, qui cuicumque priiicipi honorem

phonso

imperatore paciflcarent. Hi ad limites ulriusque regni venerant, seseque ad decretorium proelium parabant, sed major apparatus terrorque,

Pax enim inter utramque gentem ad Iberi ripam, Calagurrim inter et Alfarum constituta ad colloquium ventum, cui Berengaria Aljihonsi imp. uxor, tres praesules memorati, multique proceres interfuere. Neque tantum conbelli exitus fuit.
;

<|uam

venerationem exhibent, diim niliilominiis dicit, Christianum, in infantia, uti moris est, baptismatum, absque eo quod catechizatus sit, ut
et

omnem

ipseait, baptizari illum (|uidem, sed revera Chri-

stianuni
tes

non

esse, licet ita vocetur; et, licet virtusit,

aliquas assecutus
et

eum non

aliter ac

paga-

cordia in eo colloquio sancita,

nupliis
flho et
ctis.

sed etiam pactis

num

ethnicum assecutum

fuisse,

nec oportere

firmata,

Sanctio Al|ihonsi
Garsix' regis
fllia

Blanca

Sandovalius laudatus,
Hisp.
cap.
18,

et

natu majore matrimonio jimMariana lib. 10. de

ipsum

iicrcurrere doctrinaj Evangelicre sermones,

iniliari, ettranselenienlari,

sed prius catechizari et

Reb.

fldem

fatiunt, foedus illud

mense Octobri initum, sed Mariana diem xxiv illius mensis, Sandovalius vero diem xxv, et Brizius abbas dicm quintum ejusdem mensis notarunt; quod dierum discrimeii librariis potius quam auctoribus attribuendum.
23.

hoc est, secedere a potestate satauie. Ilem quicumque, licet ita nuiicu|)entur Christiani, non percipiuiit suam ex divino Baptisniate transelementationem, necad archieraticum gradum pervenerunt, etsi universam divinitus inspiralain Scripturam ex
ore recitent
suin
et

instruant, cognitione eos instante

gloriantes nullain inde utilitatem cepisse, nisi rur-

STjnodus adversus Chrysomalum

triarcha Constantinop. coacla.

Hoc eliam anno

a pa-

catechizati

transekmenlationis

participes

facti sint, et

animorum suorum habituum forma-

Constantini

C lirysomali icx\\Aa. omnia

et

vocata, et examinata;

iu judicium cimKiue continerent multa

tionis,

per mysticam medilationem, et

sacrosanctic cognitionis

manuum
myalio

impositionem, dispensatoruin magni

sterii, et

hujus

Enlhusiastarum

BogomilorumdicUs absurdiora,
condemnataque
lib.

coacta Synodo, a Leone Slyoppita iiatriarcha Con-

27.

gnarorum. In Alia Clirysomali dogmata.

stantinopolitano jiroscripta

fuere.

item capite addit

Quicumque

intellectuali

sensu

Sententiam Synodi Allatius

dent.
et

2 de Eccles. Occi11

Orient.

Coiisensione cap.

publicavit,
:

intellectualiter non persentit Deum iu eo operantem voluutalem suain per Jesuin Christum, incas-

quam
B

rcscctis miiius necessariis liic referemus Mense Maio, Indiclione iii, proesidenle saiictissimo nostro domino et occumenico putriarcha do-

suin laborat
si

et Chiistiano

noudum

catechizalo,

pceniteat et confitealur peccata, (|ua> post

sacrum

mino Leone,

iu

dexlris catechumcniis S.

Alexii,

Baptisma commisit, nihil prodesse vincula et medicamenta auxiliaria, sed requiri doctrinam liivinain,
et

assidentibus et sanctissimis prcesulibus, Ancyrano,

iiiitiationem,

et

fidem.

Rursiim(|iie

si

Cyziceno, Ainasiensi, Melitinensi, Laodicensi, Cretensi,

Christianus Baptismate ablutus, nou est ab

iiifir-

Antiocheno

Pisidia^,

Trajaiiopohnato, Phi-

mitate corroboratus,
et et

et a

proiiensione in peccatum,

lippensi, Amastriano, Mesembriensi, et Dei

aman-

adeat

tibus archiepiscoitis Paravisiensi et Gotlhiensi, nec

eum, qui aiiteacorroboratiisest perfidem, raanuum impositionem dispensatorum divinB

quai ex flde datur, non ex o|)eribiis. Prae-

non adslantibus et illustribus principibus. Curte corporum incumbere, etc. Propterea nos, cum multos adscribendum, inslituendumque alioSj sua
sponte et voluntate ex tese auimatos
tes, ctc.
,

gratiae,

terea veros
legi;

refrenan-

Quorumdam mouachorum
domini Nicolai
iiionasterio

adventu, qui
exercentur,

apud illum Chrislianos non siibjici quemadinoduin iiostquani pervenerunt ad mensuram ffilalis Christi, non amiiliiis posse esse sub lege, sed pro viribus, quiclegis sunt facieniia.
Item tanijuam

in

sacro

dogma

sancit aniinas post sanciuin

edocti,

Commentaria quajdam

Conslantiiii Chryso;

mali, qui olim obiit, ibidem reperiri (|ua; cuin ibi percurrissent, noii parum scandalizatos fuisse

Baptismum, habitatioiiis cogilatidiiibus vexatas , non posse ab illis liberari, nisi per interpolatores
fatue adhortentur, neiiue
in

Ecclesiam ingredi,

propier multas in
ptias,

illis

contentas luigas at(|ue ine-

ne(|ue caiiere, neque Christuni compellare, lUHjue

ut tradebanl et jam multis coinmunicari, tanquam oinnium ulilissima, aptissima(|ue ad vitam exquisitiuiem aliosmanuducere rem maximee
:

quidpiam Christianuni opus efficere aiibi etiain, neque aliquam virtutem conseclari, aiitei|uain |ier
;

bonain

illaiii

imuiutatioueiii

immiiteiitur,

qiiod
:

considerationis esse ruli, ab

illis

qui ea jiossedenaiiiqiie

Deus ab

eis se avertal, illa(|ue

odio i)ros(;quaiur
(]ui similiu

rant Coinmcnlaria,

libris

recuperatis,

namque

d;cinonibus siiiiiks sunt,

per-

disquisitione fucla, etc. Qiiai in illiscontinebantur,

et

agiint, affirmaiitiitie se per

Deum

peragiire; incon-

privatim considerantes, et coacta Synodo cxaminaiites, non taiiluiii niigarum, ineptiarum, et

sulte vero, ut ait,

illa efficiunt.

28. Alia ejus

dogmala.

Et,

ut

pkraque

596
siimmatim
affirmai
cipere, iicet

INNOCENTII

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1141,

nuUuiii

dicamus, in diversis ille capitibus commodiiin Christianos per-

asserere baptisma, licet

onme bonum

consequistuest,

deant,

Entliusiastarum omnino

hffiresis

qui

omnem

virlutem expleverint,
,

et

ab

improbilate

Deum
in illis

omni declinarint etiamsi illa per operentur, nisi intelleciualem sensum di-

vini Spiritus accipiant, naluraliter et sine dolore

pravorum da;monum fraudibus sibi infundi imaginantur post divinum porro Baptisma baptizatos, quod absque catecliesi, ut ipse ait, regenerati sunt, boc est, non omnes Chrirevelationes divinas
:

bonum

elficienlis,

ct

immobiles omnino
nisi

stianos,

etiam magistros

et

sacerdotes

et

ipsos

facientis
in

ad nialum. Decernit etiam

tutelam

hiernrchas, indigere

rursum ab

initio catechesi, ini-

sensu acceperint illuminationem qui regenerantur, ut, dum canunt, inconcus^am atque immobilein babeant mentem, et percipiant eorum quae canuntur sententiam universam, neque psallere eos
les in
illo

tiatione, et transelementatione, per

omnino, neque orare, imo neque ut

rursus
et

fide-

ceremonias ab impositionem, sapientum dispensatorum mysticE hujus gratiae, quos summis conatibus perquirendos esse tradit; raro enim inveniuntur ii, qui soli possunt ad se accedentes
eo intrusas, et

manuum

Ecclesiam ingredi, donec per eam,

unctione

qum ab
un-

renovare, ea divina; gratiae participes facere; Bogo-

affcrtur, catecliesi

initiatione,

guenlorunique
Spiritiis

Iranselementati, divini

in senietipsis roboris ac efficaciffi sensiim perceiierint. Imo eadem affirmat de tonsura, eum

milorum ha?reseos indubitabile est signum, qui, tanquam imperfectum nostrum Baptisma redarguunt, et secundum important, suum [)roprium, quod iierfeclum fuciat liominem, et divini Spiritus
participem. Illud etiam aut duas animas Christia-

nempe
eidem

qui toiidetur, sine uUa utilitate tonderi,

sensu, et non in fide doiiatae
pt
,

nisi in intellectunli

num

habere, ut tradit, aut non esse Christianum,

sensibilis Spiritus gratioe, et

et

eam

trans-

mutalionis

Iranselementationis
possit peccare.

imposterum

neque

velit,

neque

29. Libri, in qidbiis ejiis doi/mata C07itinentur

flammis
illud

addicti.

Massalianorum aut Bogomilorum detestanda; sectae dogmata reperitur . Decernit postea Synodus libros illos, in quibus innumera aliahujusmodi disseminantur, igneexuipsissimis verbis inter

Pra>ter

autem multa

alia,

rendos
clesia

esse,

prohibetqne
et

ne

quispiam audeat
a Catholica

quoque

intonuit, singulos Cliristianos

duas

novas doctrinas edere, antequam

prius judicatae

EcAit

habere animas, quarum una sit imiieccabilis, alia peccatis obnoxia quod si unam habuerit animam,
:

afiprobata;

fuerint.

Christianus

nondum

factus

est.

Annon

ista

jam
inintel-

deinde vocatos fuisse penes (luos libri Chrysomali inventi sunt, qiii propriooredixere se niliil tenere,
et veniam poquod bona praesumptione virum proscculi fuerint seque ejus Commentaria perpetuo anathenisi
:

indicatarum haereseon
tellectualem sensum,

inoi^ria sunt?

Namque

quae hodie in Synodo decreta

rursumque sensibilem
et

scere

lectionem aut solum sensum, ut in

aliis tradit, et

illuminationem,

et

revelationem,

cognitionem

mati subjicere.

ab eo requiri

in baptizatis; si

minus, inutile iisdem

INNOCENTII

II

ANNUS

12.

CHRISTI

1141.

1.

Occasione

belli Tiburtini

Romana

seditio

Arnaldo de Brixia. Annus Hedemptoris millesimus centesimus quadragesimus

orta, instigante

rint. Accidit

namque

his temporibus, ut finitimae

civitates

Italiffi

obstinato

animo adversus invicem

confligerenl, Lucenses adversus Pisanos in Tuscia,

in

primus, Indiclione quarta,ordine sequitur,quo bel-

Longobardia Patavini adversus Veronenses, Meimplacabili

si
:

ium Tiburtinum magis ac magis ingiavescit; usque ndeo ut illi Romanos absque ordine militari ab Urbe progressos in fugam ignominiosam converte-

diolanenses

odio

Comenses perdere

conarentur, et

quae

alioe

adversus alias iisdem

furiis insanirent

quibus factum, ut peregrinis ad

INNOCENTII

II

ANNUS

12.

CHRISTI

1141,

597

Urbem commeantibiis perdifficilis pateret transitu5, quia sive a latronibus, sive niiiitibus pati dirissimacogerentur. Tiburtini igifur occasione schismatis baud parere Pontifici assueti, per
centio ausi sunt. Qiia contumelia se
videntes,

rentur, civibus egressis et

cum

ipsis

manum

con-

serentibus, mullis amissis spoliis, turpifer in

fugam

pacem

redigi in obedientiam indignantes, resistere Innoaffici

conversi sunt. Idcirco nulia, nisi quara dixiraus, convenlione usque hodie se posse placari asserunt. Verum sapientissimus antistes praevidens, ne forte
Ecclesia Dei, quae per multos annos saecularem

Romani

dum eorum
,

clandestinas paterenlur ju-

Urbis honorem a Conslantino

ret,

sibi

traditum poten-

giter incursiones

indignalione commoti valde,

lissime habuit, hac occasione

quandoque perde-

ad sulijugandos

sibi

propinquiores populos

omne

sludium impendere sunt aggressi. Sed imperitos

militia! fuisse et ionge degcneres ab anliquo militantium robore,redarguerunteventa dum adver:

multis modis tam minis quam rauneribus, ne ad etfectum res procedat, impedire conatur. Sed invalescente populo, dum proficere non posset,
lecto
sibi

sarios

quasi imbLlles

contemnentcs

ab iisdeiu

ipsis adeo turpiter fugati sunt Tiliurlinis, quod Deus ad comprimenduni fastum ipsorum permisit. At vero cum non esset impnnita relinquenda Tiburtinorum audacia, et resi^tens Ecclesiae contumacia, hmocentiiisad eos expugnandos Ecclesise vires omnes intendit, quos obsessos diu, arcteque constrictos, compulit ad deditionem, qui et Roma-

cubans, juxta quosdam, de futuris visione monstrata, in pace quievit . Usec ipse de rebus gestis usque ad obitum Innocentii, qui conligit
posl

annum
3.

sequentem.

Peslilentem

auram istam

laicis

insufflavit

Arnaldus de Brixia, novus hajresiarcha, de quo

superius.
coe|iit,

Dum

enim Romae

esset, jactare ista

,

tunc
ea a

laicorum esse omnia temporalia

et

nos in eos plus

satis sacvire
ct a

volentes conipressit.

clericis injustissime detineri. Quo nomine politicorum haereticorum palriarcham atque principem

Cujus occasione
reipul)iica!

PontiOce resilientes, veterem

formam

meditanles, et restituere aggre-

dientes

ad senatores describendos sunt reversi,

tamen illis in omnibus Innocentio. Ha;c usque ad ejusdem Innocentii papaj obitum perresistente

ducta fuisse,
2.

Otto

Frisingensis enarrat,
' :

summa-

Audiebatur libenter ab illis, qui afclericis ac monachis inviderent. Quo inflati vento Romani, ita instabili motu agitabantur, et meditabantur prorsus inania, convenientes in unum adversus Dominum, et adversus Christum ejus dicenles (quod in Psalmis est)
se constituit.

fluentiam

bonorum

timque recenset

bis verbis

Dum bac

aguntur

in Galiia et

Germania,

nobis

Dirumpamus vincula eorum, et projiciamus a jugum ipsorum . Sed et impietum est, quod

Romanus Pontifex Innocentius, qui jam per multum teniiioris Tiburtinos excommunicaverat, ac
aliis

prophetice vates caelestis

eos B.

mox

subdidit

Qui ha-

bitat in calis irridebiteos, et

Dominus subsannabit

modis presserat, coanguslatos ad deditionem

acceptis obsidibus, ac jurejurando inter[)osito coe-

Populus vero Romanus volens ul eos per obsides et sacramentum ad durissima pracepta id est, ul muris ruptis, omnes provincias cederent,
git.
,

Hoc eodem anno orta est dissensio (ut habet Auctarium ad Sigebertum) inter papam Romanum et Francorum regem Ludovicum, unde Ecclesia Gallicana turbatur.

Defuncto enim Alberico

cogeret

dum

nobilissimus ac liberalissimus sa-

Bituriceusi archiepiscopo, missus est Pelrus a papa

cerdos tam irrationabili et

inliumana;

petilioni

Innocentio eidem Ecclesiae pastor consecratus; sed

a rege Ludovico repudiatus, eo

annuere nollel,

seditionem iidem

Romani mo-

quod

sine ejus as-

vent, ac in ipso inipetu in Capitolio convenientes,

sensu fuerat consecratus

recipilur.

in

civilatem

minime

antiquam Urbis dignitalem renovare cupientes, ordinem senatorum, qui jam per mulla curricula lemporum deperierat, constituunt, et rursum cum Tiburtinis bellum innovant. Causa vero tantae immanitatis fuit, quod in priori anno, dum cum Pontifice suo in obsidione iirajfatae civitatis mora'

Cujus partes quia [iropter reverentiam, seu voluntatem papa;, comes Theobaldus fovere
credebatur, simultas quae sopiia videbatur, inter

regem

ct

aiino. Quae

ipsum coepit repullulare . Ha;c ibi hoc autem hcec secuta sint, dicentur anno

sequenti.

Ollo FnsiDg.

I.

vu.

c.

27.

598

INNOCENTII

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1141

Anno

periodi

firaco-noman

6634. Anno

/Era; Hispan.

1179.- Anno HegiraeS36,inch03lo

Conradi
111

die 6

Aug.,Fer.

4.

Jesu Chrisli

1141.

Inriocenlii II p^pffi

12.

reg. 4.

Joannis Comncni

irap. 24.

\. Tibtirtes in

hmocentiam II

rebelles.

Ad

num.
et

d et

seq.Hocannoi?0(7em<s

Siciliae

rex nulliim

bellum movit, sed

Tibiirtes, Praenestini, Tusculani,

Quid vero post cjus mortem contigeril, narrat Baronius ex PseudoRobcrto de Monte in Chron. ad hunc annum. Scd praestat audire chronographum
lib. 3,

Albani, qui snperioii dissidio depravati, solemne in conluInnocentio obsequium denegaverant

,

Mauriniacenscm, qui hoc ipso tempore vivebat. Is pag. 386, ait a Tunc temporis etiam Ec:

macia ]ierstabant. Hos tamen Innocenlius

II

sacro-

clesia

rum
cavit,

intordicto pcrcntere
uli

opportunum non judi-

pastoris defunctione non mediocriter desolala, gravis el importuni schisma-

Bituricensis, sui

narrat Baronius cx Ottone Frisingensi

tis

morbo

insolente concussa

est.

In

lib. 7, lib.

H
2.

cap 27. Quare perperam scripsit Sigonius Hist. de Reg. Ital. Pontificem eos exconi-

discordia; hujus

malum

processit, ut

lantum vero usque ad Apo-

stolicum et Franciae regem

perveniret.

Quidam

municasse.

enim

praedictaj

Ecclesiai
sibi

clerici asseiitiente

hi Sicilia plures Saraceni fiunt Christiani. -- In Sicilia Saraceni mn pauci Cbrislianam tidem amplectebantur, et ex iis aliqui magnas donationes

Cadurcum quemdam
tera pars
cellarii

rege volebant praeficere. Al-

illorum Petro, Ilainierici

Romani canillius

consobrino, |iracrogativam

honoris

RocbusPiriiiusCbartam cujusdam Rogerii Chameti hocanno datam refert, quam adhuc superesse testatur. In ea Chametus unica
Ecclesiis faciebant.

affectabant. Papa vero cancellarium diligens, con-

tribulem quoque

suum

pro ipso dirigebal.

Unde

donatione casalia

tria,

seu terras tres Ecclesi Pa:

archiepiscopum, suumintegre auxilium impendebat. Et licet contra regis volunet ipsi consecrato in

iiormitana? largitur, aitque

Respiciendo

te ve-

tatem ipse praeficiendus

riges,

e?set,

ipsuui misit Bitu-

nerabilem eleclum archiepiscopatus

normi,

civitatis
,

Pa-

Cadurcum vero omni

Ecclesiastico

honore
effica-

dominum Rogerium

Tresera

idoneum

privavit. Yideiis rex voluntatem

suam ad

hominem, paciflcum, virtuosum et justum, etDeo ex toto te datum etjugo suo, rectum in fide, et omnibus verbum recitatis pradicantem, ut sis in
praeceptis Dei et regalis culminis et suus specialis

ciam non potuisse pertingere, non modico fremitu irae concussus est, et quasi in auctoritatem Apostolici volens indignationem conceidam retorquere, Petro totius terra; suae introitum interdixit. Innocenlius vero gladium Ecclesiaslicuni in ultio-

oralor etc. pro salute animte mei spiritualis patris et receptoris quondam comitis et Siciiife Calabriae

nem

exerens,

per

onme

regis

dominium
Hujus
vita; sua;

divini

domini Rogerii, etc. offero ctc. et inter vivos donationem facio sanctissimo templo Dei Genitricis virginis Mariae archiepiscopatus civitatis Panormi, et libi prsedicto amico meo electo ipsius archiepiscopatus, etc. tria conjuncta casalia, etc.
stra

celebrationem
discordiac

officii

interdixit.

autem
integre

malum omnibus

diebus

dulcorari non potuit.

A. Fi^ancicB

cum

no-

bulla

plumbea

plumbavi

anno ab

initio

6649, mense Februario, Indictione iv, dominante et regnante sanctissimo a Deo coronato

mundi

tore.

et Christianorum adjuannus mundanus periodi Constantinopolitanae, a kalendis Septemb. supe-

pio Rogerio,

magno rege
Est
is

Loquitur etiam de hoc dissidio supposilum. Guillelmus Nangius in Chron. ad annum mcxlii, etde Petro de Castro cognominato, ut ipse asserit, scribit: Rex archiepiscopumexclusit redeuntem. Sed eum comes Campaniae Theobaldus (Stephani
Anglia; regis frater) recepit in terra sua, et
ei

regnum ab Innocentio II

interdicto

Amen.

om-

rioris Christi anni inchoatus.

Qus ^ra

Constanti-

nes Ecclesiae obediebant. Indignatus ob hoc rex, concitavit omnes fere proceres suos, ut una cum
eo guerram inferrent comiti Theobaldo. Tum ad annum mcxliii cepit rex Vitriacum, oppidum comitis Theobaldi
,

nopolitana in regno
pala.

Sicilia; et

Neapolis diu usur-

3. Dissidium inter Innocentiim II et LudoAd num. 3. Alberivicum Vllregem Francim. cum Bituricensem archiep. anno mcxxxix demortuum esse, et sedem vacasse per annum et menses

ubi admoto igne

incensa est

Ecclesia, et in ea mccc

ires, docet

auctor Patriarchii Bituricensis, cap. lxiii.

homines diversi sexns et aetatis pericre . In Chronicis tamen Gemblacensi et Catalaunensi, Vitiiacum anno mcxlii dicitur incensum fuisse. His addit Radulphus de Diceto in

IXNOCENTII
Abbreviat. Chron. pag. 309
civitattm, castellum, vel
tio
:

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1141,

599

Per trienniiim persona regis interdicto subjacuit. In qnamcumque

finus suos ad bellum armari pra;cepit. Acies igitur

vicum
.

intrabat, celebra-

tis

pugnatorum prope urbem convenerunt, et ufrimque turinis belliim commiserunt

:

ordina.

divinorum snspendebatur

Herimannus vero
ait,

monacbus Tornacensis, aut

trum,
5.
e

ejus continuafor

paparn in Biluricensem arcliiep, consecrasse Pe-

quod

qiiia rex

concedere noluit,
obsidet.

Cliristia-

7. Stephayius rex caplus et incarceratus. Paulo post subdit Ordeiicus Rex, fortium actuum anfecessorum suorum memor, foitiferdimicavif, ef qiiamdiu fres secum piigiles habuit [scilicet

nilate privatus est .

Ludovmis VII Tolosam

ad

Orderi-

cus

lib. XIII Hist.

annum
:

mcxli de LudovicoVII

Francorum rege scribit Liidovicus-Juvenis Francorum rex ingentem exercitum congregavit, ac ad festivilatem sancli Joannis-Baptista) Tolosam obsidere perrexit, tt in consulem (id est, comitem) Andefonsum Rainuindi (comitis Sancti-.Egidii appellati)

comitem, Guillelmum de Guarenna el Gislebertum de Clara), ense vel securi Norica, quam quidam illi juvenis ibi adminislraverat, pugnare non cessavit. Tandem fessus et ab omnibus derelictus, Roberto comiti consobrino sno se commisit, et captus est, et ab eodem
Galeraiinuin

fralrem ejus,

paulo posl Malhildi comitissa; oblatus

miser, proh dolor
tea Ordericus
!

est,

etc.

et

incarceratus est. Narrat pos-

(ilinm priliari contendit . Paulo

rex

post

mala
libris

occasione hujus caplivilatis

et

En Stepbanus
detinetur
;

et

Anglorum in carcere gemens Lndovicus rex Francorum expedilio-

hoc anno
vit,

in

Anglia perpetrala,
xiii

Hisloriam suain
absol-

Ecclesiasticam
Lxvii

comprehensam

nem

agens contra Gothos el Gascones pluribus curis crebro anxiatur . Caslellus lib. 2Hist. comituni Tolosa)
caj). 4,

retatis

suse

annum
;

agens, ut ipsemet

affirmat.

Ex ea multa ad snpplendos Annales Ecin

exislimal liujus belli causam

filia

clesiasticos

provenisse ex Eleonora

Philippia?, Guillelmi

non raro
scifu
rat.

comitis Tolosani haeredis. Ea

enim de causa

Litdo-

mutuati sumus nam licet hic auctor Chronologiam peccef, mulla fainen dignissima in medium profert,et sincere iiar-

/ci rex ejus niaritus aliquot sibi jus in comila-

tum illum asserebal.Hoc tamen bellum exiinclum

matrimonio Co/zs/an^/ffiLudovici regis sororiscum

Raimundo V comile Tolosano. 6. Proeliiim inter Stephamim

ejusque adversarios.
dericus
narrat
in
,

morlem Opus suum reviprimum flniens ait lunc Lotharium dominari Alemannis, LudovicumVvmcis, Stephanum Anglis et Ranimirum monachum
Existimo
;

eum

ante

sisse

librum enim

Hnc

Anfjlice

rerjem

etiam anno idem Or-

Ramnulphum

coniitem Ceslra;

Anglia contra Steiihanum regem excitasse, et imprimis Malhildem Andegavorum comitissani vulgo imperatricern dictam, nec quievisse donec rex cantus fuerit Quolidie , inqiiit Orde-

mullos

tamen Lotharius imp. anno mcxxxvii eodeinque anno Ranimirus regnum Aragoniae dimisit, et in suum monasferiuin reversus est. Pra^ferea libriim suum xiii in Stephani regis
Hispanis, et
obiit,

captivitate absolvit.

NuIIum

neciue in Bibliotheca

regia, neqiie in aliis

Parisiensibus hujus Historiae

ricus,

de adventu inimicorum
,

rumores audiens

qui in

exemplar Ms. superesf, cujus ope errores aliqui, cam irre|)sere, emendari possent, et inlersi

ncc eos tales esse et lantos ausus praisumerent, credebat, sed illos (]ui in arce (Lincoliiiensi) clementiam ojiis obsecrabant, apfatis ex|)Ugnari machiniscogebat. Denique Dominico Sexagesimae, diim sacra solemnitas Hyppapanti

rex parvipendebat

polafiones,
8.

quae forte

sint, dignosci.

Observanda in

lefjendis

Joanrie Uaguslaldensi.
in

Qua;
in

Malmesburiensi
(jost

et

regem ca[)tum
2
Hist.

Angliaconligerint, narrat Malmesburiensiscomtesfis

plurium

oculatus,
qiia;

lib.

Novel.

Dominici celebrarelur (id esl, Pui ificalionis beata; Virginis, ide0(iue hoc anno, qiio festum illud in

pag. t87 et seqq.,

tamen librariorum errore

alio

cum anno

mcxlii conjuncla siinf. In Historia Joan-

Dominicam Sexagesima!

incidit), et ij^se rex liostium

nis prioris Ilagiistaldensis,

phalanges jain adesse intuerettir, [iroceres advocavit, consiliumque quid agerenf, ab eis inciuisivit. Quidam igilur [lersuaseiunt, iit ingenfem familiam

toribus peicalum
ditur, in

annus enim mcxl

niodo ab exscripin duos divi-

annum

nern|)e mcxl, et mcxli, et deinde

cum

devotis civibus ad tulandani

et

urbem

consti-

sub anno mcxlii, qua; prajsenfi accidere, narrantur, et sic deinceps. Sed feria;, ali.eque temiiorum
nofa; in Malinesburiensi, et
deiisi sa;pe expressa;,
[)eilient.
iii

tueret,

ipse

ad congregandum exercitum de
regionibus honeste discederet, et

Joaniie Hagusfal-

cunctis Anglisc

ne in erroreiii trahamur, im-

rursus opporluno tempore, si hosfes ibidem permansissent, ad expiignandos illos regali severitate
remcaret. Admonebant eliain
Piirificationi
S.
alii,

vationem

Ad hanc textus Malinesburiensis depracum omnino non advertisset Labbeus,

ut debila sacra)

Dei Genilricis

Mariic reverenlia
nuntiis pacis interut |irocrasli-

tom. X Concil. pag. 1021, Coiicilium Winloniense hoc anno indicfum citato .Malmesbiiriensi in se-

exhiberetiir, et

fcmpus

prajlii

quenfem

disfulif.

Porro Malmesburiensis narratio(jui-

currentibus

commode

profelaretur,
jiars

nein cjus vcrbis rei)ra;sentabo, omissis famen

nalione inlerposita neulra

conhinderelur, ncc

humanus
dentium

sanguis ad mult(jriim doloiem fundere-

tur. Obsfinaliis

aufem

priiiceps persuasioni pruet

buscunKiuc ad rem nostram noii facienfibus, et characfenbus temporariis aliisqiic id genus ad niajorem explicalioncm addifis.
,

obaudire confenipsit,

praslium
:

pro
fjliw

'.\.

Mathildis i^nperatrix af/noscitur regina Anlefjato

aliqua ratione induciari iiulignuin duxit

scd pro-

S. Sedis.

Malhildis imperalrix et

600

INNOCENTri

II

ANNUS

12.

CHRISTI 1141

Robertns comes Glocestriae apud Henricum Wintoniensem episc. S. Sedis legatum, et Stephani regis fratrem nuntiisegerunt, ut ipsamtanquam Henrici
regis
filiam,
et cui

pro feslinationereliquerant, furatisunt. Necmultis

post diebus ex<irta simullas inter legatum et im-

omnis Anglia

et

Normannia

peratricem, et legatus oCfensus mullis diebus ab iniperatricis curia abstinuil, et omnes illius parlis,

jurata esset, incunctanter in Ecclesiam et

reciperet. a

regnum

quos

in

Concilio excomniunicaverat, inconsullis

anno prima Doniinica Quadragesiniffi fuit, ideoque hoc anno, non vero insequenti. Ita medianlibusulrobique nunliis ad hoc res expedifa, ut ad colloquium conveniretur. Juravit imperatrix episcopo, quod omnia negotia majora in Anglia ejus nutum spectarent, si
kal. Martii eo

XIV

episcopis absolvit, ferebantur etiam per

ejus querelaB in imperatricem,
voluerit.

Post hrec

Angliam quod eum ca|iere tumullibus omnia in Anglia

turbata, Robertus imperatricis frater,

dum

ejus

parles armis tuetur, die sanctae CrucisExallationis,

quae tunc habebatur in

Christi anno, captus fuit,

Dominica, ideoque hoc

eam

ipse in

dominam

reciperet.

cum

ea Robertus frater ejus,

alii.

Idem juraverunt comes Glocestria?, et

uium sanctorum
et

inter

tandemque die festo Omut parles conveutum

,

Nec dnbitavitepiscopus imperalricem in dominam Anglia; recipere, quod quamdiu ipsa pactum non infringeret, ipse quoque fidem ei cuslodiret. Nam multo post Theobaldus Cantuariae
nonnulli
archiep. et plerique pra;sules

rex et ipse absolveretur, nullo pacto alio inea die rex eluctatus est

terveniente nisi ut quisque parles suas pro posse

sicut prius tutarelur. Sic

captionem.
12.

cum

aliquantis laicis

Concilium Westmotiasterie7ise.

Interea

in sententiam legati cessere. Pascha

III

quod tunc

fuit

legatus immodici aniini pontifex qui

proposuisset,

quod semel

kalend. Aprilis, ideoque hoc Chrisli anno, im-

peratrix

apud Oxeneford
ii

egit.

cilium apud Westmonasterium

Wintoniensi.
episcopocti

non inefTectum relinquerevellet, Con(\\e Octavarum sanII,

Feria
rum
sidente
,

\Q.Eta

"prcesulibus in Concilio

Andrc

coegit. Lectae in eo litterae Innocentii

post Octavas Paschaj, Concilium archie-

piscopi Canluariae

Theobaldi
ingenti
se

ei

omnimn

Anglioe

multorumque abbatum,
ait

legato prs-

apparatu incceptum. huic interfuisse. Feria tertia legatus dixit, se Concilium congregasse, ut de pace patriae consuleretur in medium Henricum

Wintoniai

quibus modeste legatum arguebat, quod liberate fiatrem suum dissimulasset. Ait Malmesburiensis se huic Concilio non adfuisse, sed hoc fama accepisse, siculi et regem ipsum in Concilium inlroisse

Malmesburiensis

questum esse, quod homines sui eum ceperint ipsum legatum dixisse seimperatricem non volunet
tate,

sed necessitate recepisse

itaque jubere

quinetiam,
et

certis

regem jurare fecisse, ut omnes imperatricem filiam tanquam dominam Angliae, et ducatus Normanniae, post mortem suam agnoscerent eoque mortuo, quia imperatrix in Normannia residebat,
Angliae
:

auctoribus ad se delatum,
xisse insidias
:

eam
se,

suos

vitae stru-

ut

tate populi et assensu Sedis Apostolicce

regem voluninunctum,

quantis possint viribus, juvarent. Fuit ergo hic

provisum esse paci palriae, regnare permisso fratre suo; sed eum nullam justitiam exercuisse, episcopos captos, abbatias venditas, Ecclesiam thesauris
depilatam
:

annus, ut subdit Malmesburiensis, paene perniciosus Angliaj.

fit episcopus Londomcxxxv diximus, Anselmum abbatem Sancti-Edmundi a parte tantum capituli Londinensis electum fuisse episcopum ejusdem urbis in Concilio apud Westmonasterium anno Mcxxxvi celebrato, et Innocentium IJ electionem illam rescidisse. Hoc vero anno, ut refert Joannes

13. Robertus de Sigillo

hesterno die ventilatam esse secreto

parte
cleri Angliae,

niensis.

Anno

causam corani omni majori

seque imperatricem
in

Angliae

Normanniaeque

dominam

eligere

denique Londinenses nuntiis

suis convenisse, ut tulo veniant, seseque confidere

hunc diem moraturos. Feria quarta venerunt deputati a Londinensibus, et dixere Loneos non ultra

prior Hagustaldensis in sua Historia, Rodbertus de

Sigillo, qui fuit cancellarius regis Henrici,

dinenses
retur.

omnes rogare, ut rex de caj^tione IiberaResponsum est a legato, non decere, ut

monachus de Redingas,

vir bonus, ad

tunc regimen

Londonienses, qui pr.xcipui habebantur in Anglia, partes illorum foverent, qui dominum suum in
bello reliquerant,

illius sedis accitus est , idque ab imperatrice, ut habet etiam Gervasius in Chron. qui hanc electio-

quorum

consilio

idem sanctam

nem cum
stiterat

currenti anno recte connectit, uti et praeuti

Ecclesiam exhonoraverat. Feria quinta solutum est Concilium, excommunicatis ante multis, qui regia-

Joannes Hagustaldensis, sed,

librarii

jam monui,

numeros annorum
scribit

corrupere. Idem etiam

rum

erant

partium. Pleraque tunc pars Anglias

imperatricis suscipiebat.

dominatum
.

pag. 508.

Radulphus de Diceto in Abbreviat. Chron, Robertum autem initio Sedis sucB vexaeruo ex Epist. ccxi divi Bernardi ad Inei

1 1 Legatus S. Sedis Mathildem deserit et SteSed dum ipsa putaphanus rex a carcere exit. retur omni Anglia statim posse potiri mutata suut omnia. Londonienses in aperti odii vocem

tum

fuisse,

nocentium H, qua
Ille

Roberti causam

commendat

eruperunt, et insidiis etiam

eam ejusque comites

antiquus amicus, fidelis servus; devolus filius (Robertum loquor Londonensem episcopum) clamat ad vos, quod occupator ille, qui eum praevenit
in

appetiverunt. Quare hi urbe cesserunt, et impera-

sedemquaniDeo auctore

ipse sortitusest, ipsius

tiicem comitati sunt, legatus, rex Scoliae, et frater

ejus Robertus
;

Ecclesiai vadia terrasque distraxerit, et distractas

Londinenses vero quidquid rerum

restituere nolit . Mabillonius

in

margine notat

INNOCEXTir

II

ANNU8

13.

CHRIST! 1142.

601

hanc Epistolam anno mcsxxix datam; verum eam

niaruni imperator appellatus, testamento suo sanxerat, ul

si

adannmn
In ea

mcxliii pertinere ex ipsamet deducitur.

sine liberis vita fungeretur,

regnum
S.

ejiis

enim Bernardus de Theobaldo Cantuariensi

:

in partes tres scinderetur,

quaruin iina

Sepul-

archiep. ait

Injiiste

in

causain tratiitur

ex-

cliro

Hierosolymitano,
institulo,

altera liospitali

in

eadem

cusatque

eum quod ob
ejiis, iibi

tem[iestatem bellorum ad

urbe
tanis

tertiaque Templariis Hierosolymi;

prffsentiam

causa terminanda fuerat, ve-

cederet

sed

cum Rnnimirus monachus

nire non possit. Gervasius

autem

in

Chron. ad an-

PelroJiillam ex legitiino matriuionio suscepisset,

num
cum

MCXiiii ait

videret se Theobaldo arcliiep.

Jeremiam priorcmCaiiluariensem, proxime depoappellasse;

nendum,
illum
a

ad

Sedem Apostolicam
appellationi

cum,

que Tlieobaldus
prioratu

amovisset,
litteras

non detulisset et Jeremiam Romam

ab
Iniiocenlio
II,

Raimundo Berengarii IV comiti Barciiiouxor desponsata fuisset h.xredes isti jus omne quod habere poterant in regiiimi Aragonite, die XXIX mensis Augusli currentis anni iii Raimiinhaecque
nensi
,

dum
cliivis

transtulere,

ut narrat

Diagiis

lib.

2 Hist.
in arle-

profectiim

obtinuisse

Barcinon., cap. 144, juxta Instruiiienlum

quarum

vjrUite

Roma

redux, ab llenrico Winto-

Barcinonensibus asservatum,

et

a se

niensi episc. et S. Sedis lcgato in pristinum graduin

restilutus est. Qiiare eo Lhristi
,

ctum.
13. Morilur Bela 11 EiingaricB rex. Hoc anno Thwrncziiis iii Cliron. Hiingar. cap.74 refert, Belum Ca;cum rogein Huiigari e hujus nominis II, qiii tilius erat ducis Almi Cceci migrasse ad Doini-

anno

sanctiis Her-

nardus Epistolam ccxi qiia tam Theobaldum quain Roberliim commendat, ad Iiinocenlium II
dedit. Vide qiiae

anno

seciuenti

de eadem Epislola

dicemus.
14.

num,

idibiis Febriiarii, feria

quinla, ei(|ue

iii

re-

Templarii jns

Aragonicn.

Alphonsus

suum

cechmt in regnum

VI, Aragoniae rex, Hispa-

gniim succes-sisse Gey5a2 y/, filiuiii ejiis primogenitum, qui adhuc in puerilibus annis agebat.

INNOCENTII

II

ANNUS

13.

CHRISTI

1142.

Divortium Raclulphi Viromandorum comiIvo cardinalis legatus

zelo offensa; Christianae legis, ad

Innocentium

pa-

tis,

quem

nardi consilio.

Seqiiitur anniis

damnnt

S. Ber-

|)am hivc scribens,

lat ultorein

' :

eumdeni
:

tanti sceleris interpel-

millesimiiscen-

tesimiiS(^uadragesiinusseciindiis,Indictioneqiiinta,

quo
in

(ul esl

apud Sigebertum)
tuni

ileceriiitur

ab Iniio-

centio papa Ivo presbyter cardinalis S. R. E. legatus

Gailias,

Quod Deus corijiinxit, honio non se[iaret. Surrexeriint viri audaces, qui non timuerunt conjnnctos a Deo contra Deum disjiinScii|)lum esl'
gere. Neqiie id soliim, insu|)er et adjeceriint conjungere non conjiingendos, addentes [iraevaricationeiii. Lacerantur sacra Ecclesia), scinduntur
((iroli

ob causam archiepiscopi Biturisupcriori, lumeliain obinjiisle

censis, de

quoanno

dimissam iixorem a Ra(iul[iho coniile, et aliam superinductam. De his enim haec Robertus a|)ud Sigebertiim hoc anno a Radulphus Viromandorum comes uxorem suam dimittit ct sororem reginaj Petronillam diicil. Pro[)ler quod instantia comitis Tlnohaldi
:

dolorl) vestes Christi,

,

doloris

id(|iie ad cuinuluin ab his a qiiibus resarciri debuerant '.

Amici

tiii

Deus

et [iroximi tui

adversum
qui
alieni,

te a|)|)ro-

pin(|uaverunt et sleterunt.

Nam

mandatum
non sunt

tuum

transgrediuntur,

non sunt

mitlitur

Romanae Sedis Ivo

legatus, qui et Raidulet

[ihum coniitein excommunicavit,

epi<copos Laii-

dunensem Bartholoma;um, Noviomeiisem Siinonem, Petrum Silvanectensem, qui divorliiim illud

fecerant, suspendit. Ha;c ibi.

eorum locum teiient, quibus dixisti' Si diligitis mc, mandata mea scrvate. Comitem Radul()hum et uxorem ejus Deus
extraneia sanctuario tuo, sed
:

conjunxerat per ministros Ecclesiaj, et Ecclesia per

Cum auteiii h.xc adeo nefanda de comite Radulpho sanctus Bernardus intellexisset, [lercilus
Baron.

'

Bernard. Epial. ccxvi.

' l'3al.

XXVII.

Joan. XIV.

TouLS

XVlll.

76

602

INNOCENTII

II

ANNIIS 13.

CHRISTI 1142.
si

Deiim, qui dcdil polestatem talem liomiiiibus. Quo-

valde,

contra
et

veslruiii

consilium
si

liuiil

hsc

modo
est,

fjuos Ecclesia conjnnxit,

disjiinxit

camera?

miriim magis
care
est,

maliim,

vestro con^ilio fiunt.

In quo facto illud

solum convenienler provjsum quod in tenebris facta siinl opera tenebrarum. Qui enim male af,'it, odit lucem, et non venit ad lucem, ut non arguantiir opera ejiis a luce. Quid meruit comes Tlieobaldus? Quid iieccavit honio
peccatuni est,quod
diligit jiistiliam et odit

Eteiiim coiisulere tilia, manifeste schisma fabri-

Deo

resistere,

Ecclesiam ancillare,
quis Ecclesiai

et

no-

vam
tem.
pro

in servitutem Ecclesiasticam redigere libertaSi quis Dei fidelis, si

filius est,

profecto slabitetopponetse,

quoad

poterit,

murum

jlle ? Si

domo

Dei.

Nam

et vos ipsi, si

pacem deside:

iniquitafem, non potest excusari. Si peccaium est quod reddit regi qu;c rcgis sunt, ct (juas sunt Dei

ratis Ecclesia',

sicut oportet filios pacis

quomodo

iion dico, tractatisca, sed velinterestis consiliistam

Deo, non polest

exciisari. Si arcbiepiscopum Bituricensem suscepit ad imperium vestrum hoc est maximum et |)rimum peccaliim. Kn sanguis iste demanu ejus exquiritur. Qui retribuiint mala pro
:

malignis? Qiiidquid enim mali

regi juveni,

fecerit,

merito non

sed consiliaiiis senibus imputatur .

Haec ad eos S. Bernardus.

3.

S. Bernardi

ad cpiscopiim

bonis, detraiiunt

ci

quoniam sequitur

boiiilatem.
inju-

excusatio et admonitio.

Quibus
S.

Siiessin^iensem

mirum

in

mo-

Multi claniant ad vos in tolo corde suo, ut

dnm

offensus, in jirimis ipse Suessionensis episco-

riam fiiii veslri, et oppressionem Ecclesiae digna animadversione vindicelis, et artifices linjus sceleris

pus, acerbiores ad

eiimdem

Bernardum

lilteras

reddidit, quibiis inter alia ipsuin talia scribentem,

s|iiritii

ciim ipso eoruui capite, cui (|uul(piid

liiiuit, li-

blnsplieniijE
ista

affiatnm esse redarguit.

digiia perenni

cuit, Apostolico vigore coercealis, ul in

verticem

(liiem qiiidem

Ad memoria idem

jpsuis iniqiiitas ejus descendati). llucusijue ad In-

s;inetus Bernardiis
stiaiia;

rescripsit, sale sapientia; Chri' :

noceiitium S. Bernardus.
2. His igitur

comlita, qu;n sic se habenl

acceptis litteris, Innocenlius

cardiiialeiii

(iit

Bernardiis Josleiio Suessionensi

in

episcopo,

diximu>)Ivoiiem presbyterum
in
:

legatum

salutem

Galliam misit qui eiimdem Radiilpliuin excommunicatione mulctavit, et regnum subjecitiiiterdicto et consultores sus|)endit episcopos, et ca;tera

Domino, et non in spiritu blasphemiae. Minime quidem ego spiiitum blasphemiBe habere me arbilror; sed neccuiquam maledixisse,
aut maledicere velle

me

scio,

principi

praesertim
sit,

qu opus

erant, canonice exiilevit,

ut

idem

populi inei. CiEterum quidquid illud

eniin

quo

se

sanctus Bernardus sequenlibus declarat Epistolis'

in deliriiiuentes.
tulisset sancto

la?sam vestra digiiitas judicat, peto veniam. Scio

Quod autem rexomniaistaaccepla Bernardo, atque eliam comiti Tlieobaldo, ac questus esset per litteras scriptas adsan:

qui dixit

Blaspbemamur
^
:

et

obsecramus.

Dico ergo

cum

B. Job

Quae locutus sum, uti-

nam non

dixissem, et ultra

non addam. Jam doquerimonia

ctum Bernarilum rescripsit ipse, excusans se atque pariter comitem Tlieobaldum. Extant litterre ' quarum est exordium a Libenter quidem, etc.
,
:

iiiino abbati S. Dionysii

procommum

scribens, utriqiie vestrum responderam, et puta-

veram me

fecisse satis. El

qiioniam ut video, nonquae forsitan adver-

Sed

el

cum

ex

illis

nihil rex proficeret, sed in de-

dum

qiiievit indignafio vestra,

idem sanctiis Bernardiis ad regis ipsius consiliarios JoslenumSuessioiiensem episcopuin et SugiTium Sancti-Dioiiy-ii abbatem litteras dedit, quarum esl exordium ' Scripseram regi, etc. Quibus in sui excusatidnem et Tlieobaldi cum multa aflerat, quco lex iii delerius magis magisque lapsus adversus Ecclesias perpetrarit,
teriora deficeret,
,
:

sus Ecclesiae

conculcatores justius incanduisset,

,

etiam vobis dico

dico securus,

scbismaticos vos aut fomitem

esse scandali, iiec dixi, nec scripsi, nec credidi, et

nec vereor quod

me mea
si

pagina
et si

arguat niendacii. Scrutamini eam,

ila invenerilis, reuiii

placet,

me

fatebor grandis sacrilegii,

spirilu blasphemiae agita-

et revera sicut notatis,

monens
finera

ipsosconsiliarios, ut ei resisterent, baec ad

:

tum

illa scripsisse.

habet a Denique esto quod omnino male meruil comes, sed Eccle^ia Deiquid meruit?Quid,

4.

Ne tamen humiiis
:

satisfactio

spirilum vi-

deatur excludere liberlalis

dolui, fateor, et doleo,

inquam,meruit nonjam

sola Bituricensis Ecclesia,

et

quod nondum vos ea

libertatem. Dolor
11011

libertate,

qua

deceret,

com-

sed et Catalaunensis, etiam

Rliemensis, etiam ct
:

perirnus Christi ulcisci injurias, Ecclesicedefendere

iste

Parisiensis? Habeat rex adversuscomitem jus sed de quo jure, obsecro, de quo jure praesumit, ut Ecclesiarum possessiones et lerras devastet ut
,

compulit nie scribere dura,

nisi

tainen

illa

qua; impingitis. Putaveram siqui-

dem
csse

et adliuc

putarem,

non permittat,ut liis quidem electoriim promotionem proliitjeat, aliis vero (quod hactenus inauditum est) dilationem electionis indicat, donec universa consumpseril, donecdiripueritpauperum facultates,donec penitus
Chrisli ovibus |)astores praefici

molestus,

nequaquam
dignitalis

timerem vobis in hoc sufficere, quod schisunt,

tota

smatis non

eslis

auctores, nisi et eus qui

siut,

cujuscumque

libertate

pro

viribus coerceatis, et

eorum consilium atque con'

:

sortium execretis. Pularem, inquain, gloriam vobis

esse,
si

desoletur terra ? At vos

ei

consulitis talia?

Mirum
Ibid.

dicere possetis et vos

Odivi Ecclesiam

'

Bern. Ep. cxvii

el cxjiii.

Ibid. Ep.

ccxx.

'

Ep.
*

Bernard.
Pial.

Ep. ccxxv.

1. Cor.

ix.

Job.

sxxix.

ccxxii.

XXV.

INNOCEXTII
malignantium,
et

II

ANNUS
Numnon

13.

CHRISTI 1142.

603

ciim impiis non sedebo,

ille

rector Christiani populi est, sed etiam quia opus

quid soliim decebat zeius

Pioiilielam, el

manuiim vestrarum
vexistis,

est,

quem

ad

regnum

pro-

hodie quoque a Domlni sacerdute requiritur, de

quem
si

sacris

manibus

vestris iiumxistis,

ram,

Nonne qui oderunt te Domine ode' super iiiimicos luos tabescebam ? Optarem sane (et salva vestra serenitate id qiioque eloquar)
quo dicebat
et
:

quem

Callis

nostris potentiorem

patribus

regem
forte

designaslis,
incoiisulle

quid

furte adliuc

ut a^tale juvenis
et

agit. ei

condescendatis,

ejus

hunc zelum vos exercuisse in piieruni regem, qui non tam pueriliter, quam crudehtcr sine causa
irrita fecit et vestra

errurem sapientiae veslrfc velamme contegatis. Est enim patns, ut lilii, et niaxime taiiti, et errorem

sana consilia,

et

sua pacta

emendet

et

sine causa
caelis

regnum suum

conturbat, bella ubique

Ecclesias vastat,

qiiod inter

honorem conservet. Hoc pro dissidio, ipsnm et dominum Bituricensem arest, dico.

terrisque suscilat,

sacra

chiepiscopum
nonlevis;
in
et

Est enim, sicut sensi, res

temerat, exaltal iniquos, bonos persequitiir, peri-

nede

gravi incoepto graviorem vergat

Sjiirilus

mit innocentes. Hajc,

sed

in(]uaii!,

vellem vos dolere,

:

exitum, niultum cavenda.

qui spirat ubi vult,

antem con-

his contradicere et resistere,

meum

non

est

quod in vobis est magistrum docere J' slenum,

redarguere,
et

silii,

(jui jier

vos Ecclesiae sua;

minus autem reprehendere episcoiium, qui magis

orbem diffu^a; assidue consulit, eliam nunc per vos regno Franciee, non vili portioni
per totuni
Ecclesiae suae consiilat, et tam de his qnam de omiiibus unctio ejns cor vestrum edoceat. Hucusque de causa regis subjicit vero de causa Lexo:

me

et alios peccantes

errantes corri-

gere debet. En (|unnlum vos tiineo. Clansam habetis Epistolam, (pii de |)riore aperla niale suspicati

ego quidem niliil adliuc aliud cogitavi, nisi quod ad diversos scribentem necesse est, juxta consuetudinem, Epistolam cera non claudere. Jam et pro hoc (juoque veniam peto . Hucusque sanctus Bernardus. Qui tamen nihil cum consiliariis, nec cum rege profecit, quin in dies in graviores at(|ue deformiores dilaberetur
eslis.

Nam

viensis monasterii, fruslra ad retormationem

per

Hoc enim dederat in mand.itis idein Pontilex eidem Petro, ut eosdem Lexoviensts ad interlapsum vetus nvocaret monarevocati.

eumdem Innocentium

sticum institulum. De cujus miserando statu

:

liaec

e.xcessus
5.

de quibus dicendum anno seiiuenti.

Cluniacensis
II agit.

Petrus

pro

apud hmocentium
cuiii

rege

Ludovico

Eodem tempore,
ista

o In deteriorem stalum quam lugenda habet priiis fueral relapsum, omni paene monaslica religione et observantia deslitutum. pariim a s.-ccularibusditTerre. In tantum, ut quod priscis temporibus cuncta Gilliarum mouiisleria anteibat; nunc

agitantur causaeadem Bituricensis Ecclesiaj,

paene universa vix a longe sequi videatur .

Petrus Cluniacensis abbas pro Ludovico rege

ad Innocentium papam scripsil

'

ditinus succedit.
s|ieciali

Sumino domino papae

Si

Poulifici

el

nostro

patri

Innocentio, frater Petrus humilis

et

Fulco rex Hierosolijmitanus 7noritur, BalQuod ad res perlinet Orieutis, Fulco ', Hierosolymorum rex, lapsus equo hoc anno nioritur, Balduinum annorum tredecim re6.

Cluniacensium abbas obedientiam

amorem.

limiuens regiii successorem, cujus administrationein mater ipsa

regina Melesendis suscepit; ad

quid ininus sapienler dixero, rogo ut jiictas paterna suppoitet. Nam fortassis ineptum esse poterit, sed indevotum erga vos esse non potertt.

quam

(;xtanl litterae sancti

Bernardi

'.

Porro quod
sibi ipsi

factum

id

dicatTyrius sub Eugenio papa,

Pro dominorege Francia;, magno nobiliel speciali fiho vestro, benignitalem Apostohcam deprecor, ut quia non solum rcx est, non solum magnificus
'

adversatur;

dum

nonnisi anno millesimo centc(luinlo

simo quadragesimo
Will. Tyr.

Eugenius sedere

coepit.

I.

.\vi. c. 3.

Beru. Ep. cri.XYXlx.

Psal. cicxsvni.

Pelr. Cluii.

1.

v. Ep.

ii.

604

INNOCENTII

II

ANNUS

13.

CHRISTI 1142.

\r.nopprincliGraco-Romaiis 6635

Anno
Innocentii

JEts Hispan. 118. Anno Hegira;537. inchoalo die 26

II

Julii,

Fer.

1.

Jesu Chrisli 1142.

pap.T 13.

Couradi

111

reg. 5. Joannis

Comneni imp. 25.

Radulphus comes Veromanduorum tixorem A nmti. 1 ad 6. Diviis Bernanhis lioc anno scnp^il E|ii^tulam ccxvi ad Innocentium 11 adversiis Radulphum Veroiiianduoriiin comilem, qui re|)Uiiiata iixore, aliam liuxerat. Factum iiarrat
i
.

Christi

servus

memor

Dominica; responsionis

repudiat.

Ego da!monium non habeo

ejus Epistola coiitinet),

(sicut liodieiiue extans

minime

quidenijait, spiri-

tum

blas|)liemia3

habere
aiit

me

credo, sed nec male-

di^isse

cuiquam,

inaledicere velle

me

scio,

Heiimannus monaclius Tornacensis, aut ejus continuatur

toiii. xii
:

Spicilegii,

pag. 480,
in

in

qiio de

mei. Nec minus postea chirum, nec minus famiiiaiem eumdem episcopraesertim priiicipi
|i0|iuli

Radiilidio legitiir

Volens

m;.triiiioniuiii sibi

pum
euin

habiiit,
sic fiiit,

sed elogiuin illud prccdictum apud

copulari gerinanam AlienoriC regina^ Fraiicorum,

quasi noii diclum

d.

(nomine Petioniiiam),

uxoreiii

suam legitimam

3.

Miiritur Ftdco rex Hierosol.

Ad num.

6.

qua; Tlieobakli Campaiii;E comitis neptis erat, consanguinitatis specie repudiavil, tribus episcopis

nacensi ejus

divorlium iUud probantibus, nein|ie Siinone TorIralre, Bartholomeo Laudunensi, et

Petro Silvanectensi.

Hoc anno idibus Novembris mortuus est Fulco Hierosolymorum rex, duobus sii|ierstitibus liberis adhuc impuberibus reliclis, Balduino videlicet et Amalrico annoprimogenito annoruin xiii
,

Theobald. Campanios cornes 2. Laudalur Scripsit etiam quod dtvortium illud improbet.

rum vii, reseditque regni polestas penes Milisendem reginam cui jure haereditario competebat,
inquit Tyrius in line
lib. 43,

qui iniho

libri

inse-

divus Beriiardus Epistolam ccxvii ad Innocentium II in graliam Theobaldi Campanise comitis, quem ait causa jiislitiffi et lidelitalis erga Sedein

quentis

ait,

Fulconi successisse Balduinum praefa111, juvenemformaiadmirabiquoque bene constitutffi respondebat

tuin, liujus nomiiiis

lis,

cui nientis

Aposlolicam a Ludovico rege male baberi, et Epistolam ccxx ad eumdein Ludovicum Francorum re^em, in qua iniquam ejus postulationem in gratiam Radulphi tactam rejicit. Ad Ludovicum reo-em etiain dedil Epistolam ccxxi, graviler euni
ar^Juens,

habitus. Coronatus fuit cuni matre subsecuto Domiuici Natalis die non' prajsidente Ecclesiae
,

Romanae Eurjenio
sed Innocentio
II.

|iapa,

iit

perperam

dicit

Tyrius,

Tyrius fatetur, ut

alibi

diximus,

se gesla Hierosolymis aiile

annum

mcliv, nonnisi

inter

quod pravis coiisiliis atlhccrescens, pacis eum et Theobaldum faciendaj concilia re-

ex alioruin relatione didicijse, ideoque

rum,

spuat.

Ad

hajc Epistulam ccxxii dedit ad Josle/nan

Suessionensem episcopum, et Surjerium abbalem eos, uti regis consiliaS. Dionysii, querens apud mohlionibus, rios, de cjus contra Theobaldwn contra paclum et pacem initam. De hac Bernardi ad Joslenum episc. Epistola mentio est in
Vilasancli Bernardi
lib. 3, cap. 7,

non mimale edoctus fuerit. Divus Bernardus quatuor Epistolas ad Milisendem Hierosoiymorum reginam, filiam Balduini II regis et Fulcoiiis uxorem, scripsil, nempe Epist. cccliv, qua eam monet, qualiter mortuo viro suo sese gerere debeat, Epistolam ccclv, qua Prcemonstratetises Hierosulymam peregrinaiites commendat et
si

qiiandoiiue de

illis

num.
est
:

23, ubi

pluribus laudat, E|iistolam ccvi,

ita

quaeam

liortatur

de admirabili ejus patienlia sermo

rat , inquil Gaufridiis,

Scripse-

vivere,

iit

perpetuo regiiet,

et Epist.

cclxxxix.

aUquando Dei faimihis

tt consilio regis,

ad episcopuni aUiiuem de curia

monens eum superquibusdam

et coiisulere
batiis,

verbis regi suadere

meliora. At
ei

ille

vehementer exacerEpislolam (qua;

nuin. 3 recitatur)

A. Litterce S. Bern. adMHisendem tJierosolym. Jam a multo tempore Bernardus nulreginam. lasaMelisinde acceperat litteras, aiuiieratque illam apud aliqiios infamia laborare, quasi muliebri iin-

amaris-iinam

reddidit

potentia

distraherelur
siiiistra
:

Audiviiiuis
etsi

faleor

ordine esl ccxxiu,

et a Baroiiio

nescio quai

quae

non pro certo

veritate, sive

cre-

dicens in ipa saluiatioiie prima, salutem, et

non

dimus, doluimus lamen sive

Subdit Bernardus

men.

spirilum biasphemiw, taiiquam videlicet vir sanspiritu cius (quod horroresldicere) ex blasplieiiiia^ verbum maiisuelissimus illa scripsisset. Ad quod

dacio tuam aliquatenus decolorari opiniouem

,

Andream tamen

avunculuiii

suuin, qniTempli niiles erat,

sibi sigiiiticasse (|iiod

mNOCENTII

II

ANNUS

13.

CHRISTl 1142.
preces pro

605

sapientiim consilio sese regreret. fridus ejus nolarius in S. Bernanii Vita scribat,

Cum

vero Gode-

videntes, ad

meo domino fundendas

amplius
ubi

sanctum abbatem morli proximum ad avunculiim

invitenlur. Morbo lento correptus, a Petro Venerabili abbate suo Cabilonem missus est,

suum

scripsisse Epistolam,in

quainter ciclera
pulo
et ea Epi.-toia

ait fa-

cum

e vita excessisset,

nionaclii
:

iliiiis

mona-

Ego enim

jaui delibor, nec

me longum

slerii

istiid ei

Epitaphium posuere
dies

cere super lerram , iiieoque

ad An-

slfr Petrus fine

Hoc magisuos consummavit et qui

dream, qua' ordine est cclsxxviii, aniio mcliii data sit, manifestum esl, Kpistolam cclxxxix ad Milisendem reginam eodem anno scriptam fuisse, el Manricum in Annal. Cisterc. anno mcliii, cap. i, Epistolam ad Andream cum eo Cliristi anno recte connexnisse, Epistolam vero ad Milisendem reginam, in qua Andre^ nientio, anno mcxlii, cap. iO,
ad

singulari scienlia;

magislerio

toti

piene orbi ter-

rarum notus,

et

ubi(|ue lamosus erat, in iilius di-

scipiilalu qni dixil, discite

a me, quia mitis sum et humilis corde, milis et humilis corde iierseverans, ad ipsum, ut dignuui est credere, fic transivit .
Qiia de re slatim PetrusVenerabilis Epistolasuaxxi
scri|)sitad Z/e/o/5Srt/H, ejiis quondam uxorem, tunc vero abbatissam monasterii Paracletenlibri 4,
sis,

eum annum

niale retraxisse. Qiiare Mal)illonius

in

utram(|ue ad anniim mcliii [lertinere

recle notavit. Porro

margine
regiHim

ut

eam

de

|iio

Abae/ardi

obilii

consolardur,

Amalricum

Milisendae regina;

jussil(|iieejuscorpiisad illud cnenobinm transferri,

filium

minorem

natu, Balduino

iU

in

successisse, suoloco videbimiis.

5.

Ivo card. et Gaufridus Carnotensis episc.

iii

S. Sedis

Gallia legati.

Hoc anno

in

Galliis

hoiiorem ip.-iiis comi osito quo dicilur Abaclardiim XI kalcnd. Maii aniniain Deo reddidisse. Postea ipseniet inclytam Heloissam invisit, quia fama tantiini eam novcrat.
iiiisso E|iit,iphio a se in

in

legalione Sedis Apostolica; funcli sunt, Ivo, qui ex

Baronius aiino mcxl, niim.

Abaelardi
stravit.

11

et seq.

Epistolam
,

canonico regulari Sancli-Vicloris Parisiensis, anno

incerlo ab Honorio

laud.itam Petri Cluniacensis ad

eam datam
Ejus opcra
in

et

cardinalis Sancli-Laurentii in
,

Epitapliium
his

recitat.

An-

Damaso

creatus fuit

et

Gaitfridiis Carnolensis

dreas Diichesnius Parisiis pnblicavit, et Notis illu-

menlionem facit Baronius num. l. Legationis vero Gaufridi\Mh\i Aiirelianorum episcopus in quadam donatione a s^
episcopus. Ivonis bgationis
facta monacliis Sancti-Martini de

Campis, recitata

Supplem. enumerat. Heloissa toto tem[iore (jno Abaelardo siipervixit, vit;e sanctimoniaj incubuit, etXVI kalendis
Script. Ecclcs. ubi qua; adhiic inedila sunl,
Jiinii

De

iegendns Oudinus

a Dnctiesnio in Nolis ad Epistolam xi Petri Venerabilisabbatis Cluniacensis, lib. l. Aitenim Uelias

se illam facere precilms regis
et Gaufridi venerabilis Carnolensis episcopi,
stolicaj

apiid

anni mclxiv sancto fine quievit, ut videre est San-Marlhanos in abbatia Paracletensi, ubi
dicitur Abaelardns
jiixta Cliro;

Francorum Lndovici ApoCliarlaj

tameu iierperam

Sedis

legati.

\n

flne

legitur

nicon Senonense anno mcxliii demortuus quod lectorem non monerem nisi vidissem Bukcum
,

Actum Aurelianis anno ab Incarnat.

Ludovico Jiiniore
Charlae et anni,
Martliani
in
,

Domiiii mcxlu,
.

tom. u

Hist. Universil. Parisiensis,

aliosque quos-

aiino

ejus quinto

quo ea

scripta,

Hujus meminere San-

dam mendosa illa citatione deceptos, Abaelardi mortem in eum Christi aniiiim distiilisse.
Calalogus abbatissarum Parain abbaliani Paracletensem successit Ermengardis, cnjiis meminit Kalenda7. Corrifjitur
cleti.

episc.

agunt. Quare in
ligarunt.

Auielianensibus cuni de Helia episcopis Carnolensibus Gaufridi

mcxxxviii perperam jiostea Carnot.
il-

Heloissa>

mortem cuin anno

Anniim
infra notabimus.

Gaufridi

emorlnalem

Porro duas in Gallia ligationes et /t'oe?7i legatum fuisse non semel monuimus
;

rium Paracliticum, ut videre est apud San-Marthanos tom. iv Gall. Chrisl. in abbatissis Paraclitensibus, et in Notis Andreo; Ducliesiiii ad Hist. Calamit. Petri Abaelardi, pag. tl8S, in Elencho

Treviris

lioc

anno

obiisse
14,

scribit

Brouveriis

iii

Annal. Trevirens.
Julii

lib.

ubi lefert vetus Epita:

phiurn, in quo dicilur mortuus

Sole dtiodenas

abbatissarum (ijusdem monasterii. Helvildis enim, (|uam uleiquc secnndam Paracleti abbalissam propoiiit,

vergente kalendas o.
G.

Obitns Velri Abaelardi.

eadem

est

Iii

(liironico

erat, ut vel ex loco,

cum Heloissa qu;c binominis quem uterqne aiictor ad suam

,

Sancli-Pelri-Vivi
citato legitur:

Tom.

ii

Spicilegii Diicluriani re-

sententiam

probandam

profert,

perspicuum

est.

AnnoMCXLii, magislerPelrus Abaelardus morilur , Is in Epistola ordine iii ad He-

Aiuntenim

inter Helvildem Paracleli abbalissam,'

loissam dala rogal, ut (|nocuni(|iie

euni ex
liac vili

modo

vid loco

elNorpaldiiin abbatem VallisLucentis conlroversiain qnamdam pacificatam esseapud Triangiilum,

migrare conlingat, ejus corpus ad

quod castrum

Paracletense ccenobiuin deferalur:

Quod

si

me
aut

Dominus,

inqiiil, in

manibus inimicornm liadide-

est in Tricassina dicecesi situm' vulgo TreT/nel, ut ostendit Valesius in Nolilia Gall! voce Triangnlum ; scd cum uterquc laleret Hcl-

rit, scilicet

ut ipsi prajvalrntes

me

inti rfici;ini,

vildem diversam non esseab Heloissa,

amium

qiio

quocumf|ue casu viam

absens a vobis ingrediar, cadaver, obsecro, noilrum, ubicuuHiue vel se|>iiltum vel cxpositum jacuerit, ad
iiniversaj carnis

publicum
mantes.
nonensi

istud

Fnslrumentiini nolaliir, consiilto

piaitermiscre, illuni

mendose
Martliani
iii

descripluiii

existi-

Verum San
posita-,

abbatibus abbaliiu
dia'cesi

cimilt-rium veslruni deferri faciatis, ubi

iiiio

lilia;

nosliu',
sxfiiiis

Vallislucentis Ordinis Cisterciensis, in

m Cliristo sorores, sepulclirum noslriim

Su-

liallncinalionem

suam

manifeste

6nf>

INNOCENTir
,

II

ANNUS

13.
tein

CHRISTI 1142.
accersivit,

aperiiiiil

cum
,

de

Norpaldo

ejusdem abbatitE
896,
sciibunl
:

Andegavensem
Dedit

qui veniens varia

abiiatc

|)rimo

loquenles

pag.

prfetcxnil, ut adventuiii
saret.

Transe^il

cum

Hcloissa abb:itis<a Paracleti mcxlii

ibi

suum in Angliam excutamen (ilium snum ex imperatiice

aniio. Neque dici potest sernionein

transactione diversa ab ea,

csse

de

progeiiituin

nenriciim appellatiim, cujus intuitu

quam
:

Nor|)al(ius cuin

Helvible

fecit,

cum
,

iu

Cliionico Sancti-Petri-Vivi
a Ecclesia Vallis-Lu-

ad annnni mcsxix liabealur

ccntis luntlala est
ciijus

jusli lueredis partes i^ropugnaudas animarentur. Interim Ste/ihanus rex Oxouiiim civitatem concremavit, et caslcllum, in qiio impera-

proceres ad

primus abbas domnus

luit, sedeiis
:

trix erat, obsedit.

Nuntiatum postea imperatricein

Herpaldus
et

seu Norpaldusl

annis xxx,

ad

annum

mcxliii ibidem legatur

Ecclesia

Vallis-Lucentis
8.

primo dedicafa

est .

Heloissa binominis

ftiit.

Practerea San-

egressam ab obsesso castello, et apud Vfallitigenford tuto manere, et bic Malmesburiensis Historiam suam claudil.
!().

Malmesbiiriensis Ilistoriam

anno mclix conneclunt, licet Clironicon Sancli-Petri-Vivi non vidisscnl, quia reveraeo Chrisli anno, trigesimusannus
Marlliani N')rpaldi mortein cuin
sedis Norjialdi
dtis
iii

vit.

suam
lib,

absol-

Cum

vero Huntindoniensis

8 scribat,

Stephntium regem obsessisse imperatricem apud Oxonium post festuiu sancti Micliaelis usque ad

(inem vergebat, ideoque TVor/w/nt San-Martiiani suppoc vivis excessit. Iiulyta itaqiie
iil

non post Eeloissam,

ante

iiunt, sed

eam

Adventum Domiiii, et noii procul a Natali Christi eam fugisse ad Castellum de Watlinford, et sic Oxonium tandein regi redditum esse perspicuum
Malmesburiensem res anno sequenti gestas attigisse perperamque Usseriura lib. de Britannic. Eulesiorum cap. 6 tradiAnliquit. disse eum principia geslorum anni mcxliii in
est,

Usccahbi^Uf^sa, Heloissa

IJelvi/dis appellata,

anno

qui dedicationem Ecclesia; Vallislucentis praccessil,

non

conlroversiam,
In

quam

cuin Noriialdo abbate

liabebat, diremit, el postea

su|)ervixit.

usque ad an. mclxiv

inonasterii

Necrologio
Helvildis

Paracle-

Novella sua Historia exposnisse,

ac

verum

esse

tensis ideo
est
tis

nulla

mentio, quia eadem

quod babetMatllueus
lib.

Parisiensis.et

cum

eoBuIaeus
73, Guil-

cum

Heloissa. Loquitur de abbatia Vallisluceii-

de Script. Britann. Centur.

bibliotiiecariutn

2, cap.

divus Bernardus in Epist. lxxv ad Artaldnm Priiliacensem abbatem, Vallislucenlis conditorem,

ut euiii interpretatur Manricus in Annal. Cisterc.

lelmutti

Malmesburietisem
terniiuasse.

anno
vero

MCXLii

Anglorum Historiam
desierit, ut

An

tunc etiain vivere

Pitsius in

babet idein Bula.'us,

codicibus

ad

annum
Iiaiic

mcxxix, cap.

7,

num.

3.

Mabillonins

prorsus incompertum. Vidit Malmesburiensis, ut

qui ad

Ducbesnii

et San-Martlianoriiin liallu-

Malmesbur.
Nec

sciibit, in velustis
,

cinationein animuiii nonadverterat, in brevi tainen

nuilta anliquitatis
liberavit.

monumenta

quae ab interitu

nota ad Ei)islolani cclxxvhi divi Bernardi ad Euge-

satis offlcio factuin |)utavit, si soluin

nium
vildis

III,

recle observat

Hugoiiem Metelluin

Ilel-

veteraet aliena conservarel,

adjiceret, et

nomine
:

Epislolas duas ad

Heloissam scri-

psisse

Helwildi veneralMli abbatissaa Paracliti.

Eemineum sexum vos excessisse faina nobis Quomodo dictando , versiticando ol notificavit.
(quod excellentius omnibus
tieni
cst)

nisi etiam nova et sua adco accurate Historias Anglicas traclavit, a ut vix quisquani in iilo geuere sit illi confurendns, neino anteferendus .

H. Miser

status Eccl.

muliebrem molli-

ad Lunc Christi

aunum

scribit

Weslmonasteriensis Captus e^t Ro:

exsuperasti, etc. Quibus cliam ex verbis in-

telligimus Z/e/o/s5??i poetriain fuisse, et jure

rito

mePctrum Venerabiiem in laudala ad eam Epistoki scripsisse: Tu illo etferendostudio tuoet mulieres
oinnes
ubi
tiae, et

bertus Londoniensis episcopus apud FuUentiam a Galfrido de Mandevilla, nono kalendas Julii. Post

mortem
iis

Gilberti episcopi Londoniensis, Universa'

appellati,

ob

niulli|iliceni

lilteraturara

quae

evicisti, et

pa;ne viros universos superasli ,

litteratoria; scien-

teste

Uadulpho de Dicelo

in

Abbieviat.

Chron.

tamen Petrus Venerabilis de

saecularis sapientia.' studio
9.

auno Mcxxxiv

accidit, Ecclesia

Loudinensis diu va1

Gesta in Anglia.

verba facit. Gesta boc anno in Annarrat, quie, ejus

cavit et Alfordus hoc

auno nura.

et seq. conjicit

gliaMalmesburiensislib.2 Hist. Novell., antequam

scribendi finem faciat,
verbis

summarie

utens

niagis

abbreviabo.

Superveniens

Galfridum Ecclesiarum prajdatorein Londinensem invasisse, ut turrim Londinensem sibi suisque mucuni Huntindoniensis hoc anno lestetur, nirel Stephanum regem eum in curia sua detinuisse, et
;

Quadragesima omnibus vacatiouem belloruni indixit, qua mediaiite imperatrix cum suis deliberavit vocare Godefridum comitein Andegaveuseni
inaritum

Galfriduin, ut a rege liberaretur, reddidisse

rini
sisse

ei

tur-

Lundoniaj
abbatiain

et

aliqua castella, sed postea iuva-

suuin

qui filioiuin

hceieditatem

in

speluncam

fecisse

Bamesiensem , et Ecclesiam Dei lalronum. Ex quibus infert Epi-

Anglia tuiturus veniret. Nuntii ex Andegavis redeuntes retulere coniiteni Andegavcusem respondisse, si Robertus coines Glocestrcnsis, cujus prn-

stolam divi Bernardi ccxi ad Innocentiuin datara, in qua loquitur de occupatore sedis Londonieusis,
indicatque Innocentio
a nobis
II

illnd

corrigenduni esse,

dentiam jam
ret,

oliin probatain babuisset,

ad se \eni-

inlelligendam de praelato Galfrido.

datis

Verum

ex lau-

volunlati

ejus se pro posse non defuturum.

auno superiori num. 13 Beruardi

in ea

Robertus ergo

cum

expeditis militibus ad vicuin

est,

verbis evidenter apparet, Bertiardiiiti verba facere

Warbam

profectus

indeque

Cadumum

coini-

de viro in sedem e|)iscopalem inlruso, qui

IXNOCEXTri
Robertttm pracessit, quoJ
fex
dici

11

ANXUS
Gal-

14.

CHRISTr

143.

(i07

non

potest de

Notis fusioribus, ait eani circa

annum mcxl
;

scri-

frido viro militari, pro qiio coercendo non Ponti-

ptam,

licet

in

Ascelini

episcopatus initio

consi-

Romanus, sed rex adeiindus

populator
iste

erat

pracsertim

cum

Ecclesiarum nihil faceret ex-

communicationes, ut perspicuum est ex iis quse narrat Gervasius in Chron. anno mcxliv. Occupator itaque sedis Londinensis alius

gnando ab Alfordo non discrepet sed ea citius quani currenti anno dafa non fuit. Porro Roherlus Pullus, in Anglia natus, sludiorum causa Galliam
petiit,

el Parisiis scientias,

tum

sacras, tuin pro-

Anselmus, cujus

electio in

non est quam episcopum LnndinenII,

fanas edidicit, et cx parte docuit, ut liabet Pitsius

in

Roberto Pullano.

Ab ineunte
sc.

state Philosoliono-

sem

rescissa fuit ab Innocentio

ut loco laudato

phiap deditus, ejusque obtenlu episcopalem

diximus.

rem ah Henrico regc (hnjus

PuUiis, postea cardinalis.
est
tiis fiiit , inqiiit

nominis Ijoblatum

Hoc
prodit
sis, in

12. Floret Robertiis

respucns, victum et vestitum habens, his conten-

anno Ascelimts prior Doveriae factus

de

RofFensis episcopus sub archiep. Cantuariensi, ut

Hist.

ad an. mcxlvii.
II III S.

Joannes prior Hagiistaldensis in Romam ab Iiinocentio II voejus

Edmundus
al)

Hadenham, monachus

RotfenCliristi

catus, a Lucio

successore

cardin. et ab
est,

.\nnal. Ecclesi.r- Rotlcnsis, ad

annum
in

Eugenio
Octo
vit

R. E. caucellarius renuiitiatus
libros

Mcccvii

eo perdiictis, et a
1

Whartono

.\nglia

Sacra part.
in

pulilicalis.

Hoc conflrmat Gervasins

Ascelinum
oliiisse

ab eo editos publicaHugo Mathoudus, monachiis Congregationis

sententiartim
13.

Chron. qui

annum

a Natali Christi incipiens, ad

S. Matiri.

annum
Cliristi

Christi mcxlvii ait,

eo
Fe-

anno, episcopfiti/s sui sexto,

currenti ad

IX

kal.

Romani, qui, ut anno mcxli,

ronius,
ailversus

Rnmani erga

Innoc. II magis insolescunt.

num.
II

2 habet Ba-

bruarii, qui ideo

eam sedem

evectiis

Innocentiiim

rebellarant, et

fueral, et Gervasiiis

annos Jiilianos enumerat. Ad

sanctus Beriiardiis Epistolain

senatum

restituerant, currenti, ut ibidem ex Otlib. 7,

Ascelinum

scri[)sit

tone Frisingensi

cap. 27, Baronius narrat,

ccv, roMvitijue. ut [lateretur a niagistrum

Rober-

tum Pullum

aliquaiitum teinporis facere Parisiis,

ob sanam doctrinam, quse apud illuni esse dignoscitur. Alfordus in Annal. hanc Epistolam recitat anno mcxxxvii. quo Ascelinum episcopum dictum
putavit; Mabillouius vero in ejus margine,
et in

populo,dum pronon posset (neinpe Innocentiiis II) lecto cubans juxta quosdam de futiiris visione sibi monstrata, in pace quievit . Quae tamen mors nonnisi anno sequenti contigit.
audaciores fuere:
ficere

Invalescenfe

INNOCENTII

II

ANNUS

l'i.

CHRISTI

1143.

1.

S. Dernardus in Jvonis legati morle calum-

niam passus ad Innocentium papam scribit. Annus Reilemptoris milksimus centesimus quadragesimus
\it
tertiiis

sans, ostendit se nihil in eo peccasse, ut ejiis indi-

gnationem coinmeruerit. Sed

2.

aiidi tu

ipsam'

Doinino,

et patri

reverendissiino Inno-

sequitur Iiidictione sexta, quo

centio, Beriiardus iiihilum, id

quod

est.

Ivo cardinalis legaliis in Galliis ex hac vita migra-

Putabam me aliquando

aliijuid

vel

modi-

cujus occasioiie sanctiis Rernardus apud Iiinocenlium papam caluinniam passus est, qiiasi iu
;

cum

pauperes ejus bona dissipasset, potius (luam lcgilime crogasset. Ouamobreiii in ipsuin nonmhii

nnnc, ut sentio, prorsus ad nihilum rcdactus siim, dum nescivi. Nec cnim me dixerim oinnino nihilum tunc fuisse, cuin ocnli doniini mei supiT iiuernm siium essent, et aures ejus ad
esse, sed

commotus
pisset,

est

at(|iie

succensus.

Ilijec

de indigna-

tione Pontiticis ubi idein sanctus Beruardus acce-

preces meas cum oinne quod scriberem obviis manibus accepisset, ct vultu liilari perlegisset, be;

Epistolam apologeticam ad ipsuni

scri[isit,

qua suam causam delenden,

et se potenter

excu-

'

Bern. Ep. ccxviu.

08

INNOCENTII

IT

ANNUS

14.

CHRISTI 1143.

nignissiine atqiie plenipsime ad oinnia postulata responJens. Modo autein nie merito, non inodicum
dico, sed

tanlisque exhibitis per

beneficiis oblivioni traditis,

bita ratione, exciderit

nihiluin,

tertius avertit faciein

quoniam ab lieri et nudiussuam a ine. Cur hoc?quid

si

euindem sanctum officiis et jam nulla eorum hai[)se e gratia ejus. Au autem

acceptis hisab eo litteris, Innocentius aequiori erga

peccavi

iiiultum

fateor,

pecunia cardinalis

euin animo fuerit, haud nobis

tur.

compertum

hal)e-

Ivonis hona3 memoria;

et

meo

arbilrio distributa fuit,

At

si

in

terra ista
:

ariierunt sata

Bernardi,

non ad nutum ipsius. Quod uli(]uc ad aures domini mei fuisse perlatum, niilii reiutum est. Sed coiifido, quia nunc hujus rei veritatem cognoscetis, et yeritas liberabit me. Non sum tam hebes, ut ignorem Ecclesiee esse, quidquid ille rerum suarum non
dederil. Sed jani audite simpliciter veritatem.
Si

slante vento urente

cerle alibi qiiidem collegit ad vitam feternam, quaj non humano, sed divino intiiitu ab eo sunl jactala seinina in terram viven-

tiiim. Sic discant

homines uon sperare

in princiest

pibus,
salus.
4.

neque

in filiis

hominum,

in

quibus non

inventum fueril iii ore meo mendacium, ipsum os nieum condemu.ibit me. n Quando liomo exuit bominem, absenseram, iino et valde remotus audivi aiitem ab his qui atfueruiit, quod ipse fecerit suiim testamentum et quod fecit, fecit et scribit; et de rebus siiis qua3 voluit, (|uibus voliiit ipse divisit. Qiiod residuum
;
:

stola. clesia

Sed

De schismate imminenie
quanlo discrimini
nisi

S. Bernardi Epiesset exposila

Ec-

Gallicaiia,

Innocenlius

papa parceret

scopos, videlicet ad

ad qualuor cardinales epiAlbericum Ostiensem episcopum, Sleplianum Prajnestinum, Igmarum Tuscuregi, his lilliris, datis

laiium, et
istff,

Gerardum cancellarium
:

aperuit. Sunt

de quibus scripserat ad Innocentium, quae sic

fuit,

duolius abbntibus assistenlibus tiinc sibi et

miiii pariler qui

misit,

absens eram, dividendum comesseiil loca

eoquod nobis nota

pauperiora

sanclonim. Porroabbates illi domum venientes, et noniuvenientes me [delinebar enim tunc tempnris
ex vestro mandato pacis qua;renda> negotiis) niliilominiis pecuiiiam, sicut eis visum est, diviserunt, me nou soluin non connivente, sed nesciente quid fecerint. Cedal jam, si placet, manifestaBindinec mihi deincejis frons rugetur, gnutio veritaf
i

habent' Quaiitum inalum scbisma in Ecclesia sit, et quam sit deteslandum, et omnimodis devilandum, evideiiter quondam ostendit famosa et horrenda mors virorum illorum, quosob i?tiiismodi pestem
se

terra

deglutiens
illa

',

vivos transmisit ad

inferos.

Ostendit et

persecutio Guibertina, sive Biirdini

temerilas, qnos nostra jain tempora experta sunt,

inter

regnum

et

sacerdolium dividentes plaga paene

et

incurabili, et castigatione crudeli. Ostendit et illa,

aut supercilium deponatur

nitas blando et
laeta facies

sed solita redeat sere-

quae

nuper adhuc post inultam

multifariam

benigno vultui, ac suo denuo sole

item comperi displicuisse

Ecclesia; vexationem et vastalionem,

tandem, Deo

induatur.

miserante, Unein accepit rabies Leonina, Merilo

3.

Nam quod

me

proindeSalvator
illi,

in

Evangelio'

Vie, inquit,
1

homiai

in multisscriptitationibus meis, hoc ine

tuere non

oportebil,

Scio, scio, prdesuinpsi

jam mequoniam facile emendabo. pliisquam oportuit, parum

per

quem

scandaluin venit

Vte nobis qui vi-

vimus, plaiigere quse pertulimus, dolere quae senEt qnod pejus tiinere quae exspi^ctamus ad tain maluin habitum hnmanae res devenerunt, ut nec rei hiimiliari velint, nec judices misetiiiius,
I

attendens, quis cui scriptitare piaesumerem.Sed ad

est,

tas,

audendum vestra nie armarat benigninon negabitis urgeliat deiiide charitas amicorum. Etenim per|)auca pro me scripsi, si bene meinini. Sed ne quid iiimis. Dabo, si potero, zelo
id

quidein

reri.

Dlcimus iniquis'
:

Nolite inique agere

et

delinquenlibus
diunt nos, quia
miis his,
servare
,

Nolite exaltare coruu, et

non au-

temperameulum scientiam , et ponam digitum meuin super os meum. Tolerabiquam lius enim oflendain ali(|Uos amicorum

meo

de caetero

domus exasperans est ^ Supplicaquorum est peccala arguere, peccantes ne calamum quassatum conterant % et
non extinguant
:

lignum fiimigans

et

magis in

multis precibus

defaligem

nuuc quoque non sum imminentibus Ecclesiae smate quod tiniemus, ac

lateri

Christum Doinini. Et scribere ausus vobis de

periculis, et gravi scliiiilurimis quae sustinemus

spirilu velieii enti conterunt naves Tliarsis. Si de-

nuntiamus filiis cum Apostolo^ ut obediant patribus per omnia quasi aerem verberamus. Si patribus loquimur ', ne ad indignalionem provocent
:

incommodis. Scripsi autein sanctisepiscopis vestro

adhserenlibus.

Ab

ipsis

audire poteritis,

si

qus scripserim ego . Hactenus ad Innocenlium S. Bernardus. Est ultima Epistolarum ejus, quas ad ijisum scripsit.
scire placuerit,

in nos potius eorum indignalionem provocamus. Nec delinquentes satisfacere, nec rectores seu correctores condescendere ullatenus ac(]uiescunt omnes suum stomachum sequuntur, et totis viribus funem in diversa trabentes rumpunt.
filios
:
:

Accidit

plane

secundum

illud

Sapientis

'

5. a trix

Calumnia conturbat sapientem , ut sanctus Bernardus ob calumniatores apud Innocentium papam oeslimatione minuerentur, adeoque ut lot

occalluil, et

Heu necdum recenti Ecclesiae plagae cicarursum scmdere parant, rursus

corpus Cbristi affigere cruci, rursus fodere latus

Bern.

Lxxiv.

Eij.
5

ccxix.

2 >'un).

svi.

''

Luc. XVII.

'

Psal.

Ezecl). II.

Isa.

SLii.

Calos.

iii.

Ephes. vi.

INNOCENTII

II

ANNUS

14.

CHRISTI 1143.

609

innoxium, rursusvestinientadividere, atque ipsam (cjuod in ipsis es() tunicam inconsutilem, quamvis frustra, dirunipere satagunt. Si qua in vobis sunt viicera pietatis, tantis vosopponite malis, ne in illa
praeci[)ue terra scissura flat,

Bernardus, scribens ad eum litteras redarguit. Habet eiiim beec inter alia 7. At quidquid vobis de regno vestro, de anima et corona vestra facere |)laceat, nos Ecclesiae
'

in (jua solent (sicut

si

filii,

matris

iiijurias,

contcmptum

et conculcatio-

oplime

nostis)

scissurae aiicE resarciri. i\am

au-

nem omnino
prater
liter
i!la,

ctor scandali

ore

singulariter Judicis
',

tremendo
et

dissimnlare non [lossumus, qiiae illi qua; in eam jam prapccssisse miserabi-

addicitur maiedicto

quilius |)utanuis benedictio-

nibus diguos hujus nequitice lugatores gnatores ?

a

propu-

De duobus non cxcusanius regem.

illicile, et

Nam
id

ct

juravil

perseverat injuste.

Vernm

non

plangimus, itcruni de novo partim inferri, partim iinininere scntimus. Profccto stabimus et |)Ugnabimiis usqiie od niortcm, si ita oportuerit, pro matre noslra armis quibus licet, non scutis et gladiis, sed prccibus 11( tibusque ad Deum. Et ego

voiuntate,
(sicut

sed

verecundia.
nostis)

Nam

probro ducitur

qui(lcm,qui
ces,

me

npud Francigenas juranieiilum solvere, quarnlibel male publice juratnm sil quamvis neino sapiens dubitet, illicita jurainenta non esse tenenda. Vernmlamen nc in lioc (luidem
excusari [losse falcmur. ]Nei|ue

optime

qiias [)ro pace et salule vcstra

inemini praetcr quotidianas preatque regno,

,

coram Domino

su|)plex

i[)so

tesle,

fiiiidcbain

etiam apuil Scdcm A|ioslolicam

lilleris et nuntiis

causam vcstram
[iriae

enim excusaie
ira, setas,

nos,
aii

conscienlia; lirsioncm et ipsiiis

egisse (latcor) usqiie (icene ad (irosummi Ponli-

sed veniam [lostulare suscepinius. Vos videle,

excusarc aliquatenus
stas. Potcrit

eum
si

jiossit

maje-

sine diibio,

misericordiain judicio

(qnod diftlteii noii dcbco) conlia ine indignationcm. Ego, iiiquam, assiduis veslris, quos innovare quotidie non ccssatis, excessibus provoficis jiistain

superexaltandam deccrnatis ; quatenus videlicet talis aliqiia consiileratio inregc et piicro liabealur, ul bac ci vice tali (|uidem tcnorc parcatiir, quo tale aliquid de caetero non pra^sumat. Parcatur
sane dixerim,
cle^iae
si fieri
,

calus, dico vobis,

tia niea

inci[iio poenitere siqier insi[iien-

priori,
favi.

hucusque non deero

gitis
:

qua plus juslo Et de caetero

veslrto adolcsccntiae
[)ro

veritati.

Non

tacebo, qiiod

mca cxiguitate cum excom-

jiossit,

salva in

omnibus Ecdebita

muiiicalis iterato

fcedus et socittatem inire sata-

iiberlate

simul

et

arcbiepisco|)o

([uod

iii

neccm hominum, combuslioncm

dispcrsio-

veneratione servata,
secravit.

quem manus

Aposlolica con-

domorum, destructionem Ecclesiarum,

Hoc

ipse rex bumiliter petit,

hoc nostra
Eccle-

universa Citramonlana
sia sup[diciter

nimium jam

aftlicta

ncni [)anpcrum, raptoribus et pra>donibus (sicut dicilur) adluvrctis, juxta illtid ProplietaB': Si videbas furcm, currebascum eo,et cum aduitcris portioncm tuam ponebas quasi non satts (ler vos mala facere valeatis. Non silcbo, quod illicitum illud maledictnniquejurameiituni inconsultissime
:

depiecalur. Alioqiiin

damus nianus
et

morti,

tabe>centes el arescenles

pne timore

exspectatiune, qua supervenerunt universo orbi.

Siquidem

de(irecatio iiiea supcr hoc ab aiino pri-

ore, et peccalis nieis exigeiiiibus, de[irecationem

meam
est. Si

noii exaudilio, sed

indigiiatio;

iinlignalio-

usur(ialum a vobis contra Dituricensem Ecclcsiam tot et taiila niala jain nuiic mcrito (jiro quo, lieu
!

nem autcm
secus
([iiaiii

dcsolalio

[ia?ne

univcrsai tcrra; secuta

provenerunt)
sinatis

iioii ita

taiidem

corrigitis, ut Cliristi
(irailici

quid zclo urgcnle

criipit, (juod noii fuit,

Sut
\os

ovibiis a[)ud Catalauiiiim

:

[lastorem

non

fuit diceiiilum, sit,

qua^so, aptid

iiisu|ier et fralri vcstro, cjusqiic militibus

quasi non dictum. Ubi vcro dixi (juod o[)ortuil, et

sagittariis balislariisque,

domus

e|)isco[)ales coiitra

ubi

o|iortiiit dici, sil

non frustra dictuin

e[)isco[)OS.

d.

Hnc-

jus ct

usque
6.

S.

Bcrnardus ad

Liidovici regis furores

et

Scd eodem compescere studel S. Beritordus. pariter anno Ludovicus rcx Francorum iiiagis exasperatus, in coniilem Tlicobaldum furorem coiivertens, in ejus comitatum arma movil, illndque crudelilale siiinina meinorabile facinus |)cr[)elravil,

perseculio7tem

inhabiiandas, el res Ecclesi* in liujusmodi ncfaiidosusus [)iofligaii(las,audacter niiniuin ex(iomtis. Dico vobis, noii erilditi iniiltum, si ha;c
fas
ita faccre (icrgitis.

biliter

monco
ab
liac

vos,

Et ideo, doinine mi rex, ainicaet lideliter consulo vobis, ut

si

cilius

malitia dcsistatis,

furle

jam

fcrire
[loeni-

|)araiilis

maniiiii, Ninivita; rcgis cxcnqilo,

tciitia cl

humilttatc pneveiiirc
vobis
^
:

[lossitis.

Diira luqiior,

de quo ita apud Sigebertuin lioc aiino o Ludovicus rex Vitriacum castriim comitis TlieobaUli
:

qnia duriora

Sa[iicnte (lictnm

memciitote a Mcliora esse vulnera amici,

formido. Scd

capit, ubi

igne adiiioto, Ecclcsia iucensa, et in ea

;elatis

quiiin fraudulciitaosctila iniiiiici . Ha;c ad

rcgcm

miile trecenta; aniina; divcrsi sexus ct

sunt

Bcrnardus, allcr nostri lenqioris Elias, non parceiis

igne consuiiipt.c. Su[)er quo rex Ludovicus misericordia motus, |)lorasse dicitur. Et hac de causa

regi

[)cr

devia gradiciiti
uiia

codem argumento aliam

siodorensi e[)iscopo

ad quem rursiis cum Hugone Anti*.

peregrinationcm
alia

Hicrosolyinilaiiam

aggressus

scri(isit

E(iistulam

Pio quo
|)aterno

quibusdaiii exislimalur . At non ista tantum, sed

cum

(ut
,

vidiinus)

scri()sisset

ad Innocentium
i[)si
,

pleraque nefaiida idem rex,

soliiliis tiinorc

Dei,

[lapain

rogans ut indulgeret

el

pro pcrlurbali animi voluntate gcssit, quai sanclus

'

Ikrii.

Ep. ccxxi.

1'sal.

XLix.

I'ial.

.\XMi

Ikrii.

Mallli. xviii.

E|i.

ccxxv.

Bauon.

luuL

XMH.

610
amore pateretur, quai
Seileii),

INNOCENTII
jieccasset
iiiiiilcre
iri

II

ANNUS U.

CHRISTI

11

A3.
iiobis

Aiioslolicani
;

9.

Pnelcrea rcx,

ejus |)ra?ce|ila

nolens

()uo(i

iiise

laborantibus, pacem
cerat, liriiue, ut
rat
:

cum

quideiu iiuii paruui comite Tln obaldo feloeduiiiie-

rex nec sic resiiiucril, scd niiigi- nKif^isi|ue iiesiperet, el (iclerioia in diesaildcre non in.Tlcrinitleret
bcEC pro sui exciisalioiK! ad Sleplianum cardinalem

putaviiims, ainiciliai
(]iia3iit,

et

ecce occasioiies

quomodo lecedatab

episcopum
sit';qiii

PiEcnestiiium
ipsi

papa; letjenda conscria se scribenduni

:

amico. Atqiie liocgrande crinien, quod im|)iiigitur coiniti, qiiia ciim baroiiibiis regis de liberis suis
conlraliit
cliaritalis,

papa'

non ampliiis

malriinonia. Suspecta est

iiec

illi

dilatalio

fore (ut vidimiisj aiiimo proposuerat

8. Lo(|uitur

se

pulal

rcgem,

si

se

amaverint
si

Hiercmias ad Deiim pro advereis

eis.

principes.

Conjicial

prudentia vestra quid animi

qiii

sariis suis ita

dicens*: Recordare, Domine, (|Uod

erga siibditos gcrat,

fucrit

de odio ati|ue discordia,

steterim

in
et
:

conspcctu tuo, ut loquerer pro

avcrtcrein iiidi{i;iiatioiiem
1'idpterea,
iiiquil,

inter suos, se aestimat fortioiem. Videat et

si

bonuin,
Et

tuam ab
eoruiii
;

perpendat,

est liic

liomo a Deo, qui in suorum

conlidit,
facerel,
si

iiifeit

da

filios

in

magis mulua simultate quam cbaritate

faiiiem, et dediic eos in

alia
iii

manns

gladii

et adliuc
illis.

cum

cbaritas

sit

Deus. Qiiod

minime
'
:

liiiiic

iiiodum a'(|ue ^ravia iniprecatiir

apiid
vejlrain
(|iioniain

sa|iieiitiam

iliiiis

b.iberct, qiii ail

Fortis est ut

Qnod propterea niiiic mi moraiidiim piitavi,

tis,

reveri nliaiii
niilii

niors dilcctio, diira sicut infirnus a-mulatio. Prajterca

simile

ali-

quid ciim proilicta vidco accidis-e, Vos cniin sci(|uoiii0(locf;o (iuo(iiie pro rege sleteiim in coiiS|ieclii
-

inaiiifisle

ergo paris conveiitiones et coiistiluliones Iraiisgrediliir, nec tenel pacla sua, qua;
labia sua.
Deiiiqiie

dis-tiiixeriiiit

revocavit in do-

doniini mei, corpoie qiiidem absens, sed

iit

i)ra?scns spirilu,

loqiierer prn eo boiiuiii

bona

nuim suam, et ad consilium suuin viruni adiilteriim ct excommunicalum, nempe Radiilplium

cciida

siqiiidem polliccbatiir. Niinc aiitcm ipso rcddciite

pro bono nialiim, cogor contraria scnbire. PiKJet

erioris el falsGe spei,
gratias ago, qiiod
noii

coniitem, (|uem (x constiliito cjccerat, el pro exerniajori miliiia, aliis mullis ncquaiii Oique
pi rjiiris,

quam

de eo coiiceperain

et

excommuiiicatis,

incendianis, bomicidis
et defciisorem
'
:

pro eo siinplicitcr supplicaiis,

rex et advocatiis Ecclcsia; advcrsiis EcciesisD (quod

fuerim exaudilus. Pulaliam ine delerre regi

:

non

esl

diibiiim)

amalorem
;

dciiiio

paciPico

et ecce invenio, gravissinio liosli Ecclesix*

soci;itur, jiixta illud Pro|ihet;E

Si

videbas furem,
porlionein niore

asseiila-se. Coiiculcaiitiir apiid iios sancta, Ecclesia

currebas ciim eo

et

cuin

adnllens

furpiter ancillator. Naiii et electiones episco|)orum

tunm ponebas. Ad

proliibentur

fieri, et

sicubi id proesumpluni a cle-

ricis fueril, electus episcopari iion siniliir.

Deniqne

episc. ad malcdiccndiim beiiedicendis, et iteriim benedicenduni maledicciidis. Et quoniam non obtemperalisec

cogil suo

sedet in tristitia Ecclesia Parisiensis, proprio desti-

tur pro siiolibitn

sibi, circuit

mare

et arid;im,

ut

tuta pastore

et

nemo

est

qui de suhstiluendo alio

in terras ct in boiiii-

invcniat jnratores, quoruni perjuriis, quos fortassis Deiis

mutire audeat. Non sufricitspoliari bonis pra?sentibus domos episcopales :etiam

iiisuperanni ex
stra
eis sibi
fecit

conjuiigit, per

homines separentur. Qua

aliis

fronle,

obstcro,

lantopere

pra>scribere de

nes maiiiis sacrilei^a circiimqua(|iie desajvit, totius

reddilus vindicando. Ve-

consanguinitate laboial bomo,

cum

sua (qiiod pa-

Citalaunensis
,

quidein electioiiem, sed

niuliis debito

lam est) manens

niitis

terlio

consaiigiiinitatis

gradu ferme per-

coiisobrina ? Et (|uiilem inler filiiim coci

qui electus est

ecce jani diebus

Tlieobaldi, et
inler

mitis Flandrensis filiam, et

bonore

friislralur, et scitisiiuani noii

absque gravi
rex
iii

item

coniilcin Siiessioneiisein, et filiam cosi

gregis DDihiiiici (lelrimeiito. Coinmisit

niaiio suo Kobeiio vices cpiscopi, el ille

gcr-

milis Thcobaldi,
(scieiiter
eniiii

coiisanguinitas
mnliiiiioiiia

sit,

nescio

cunctis

illicila

nec laiidavi

tenis,

rebusque

Ecclesia?

poteslalive

versans, et

pro vice sua ubique

caeiis quolidi;iiias

baud segniter agens, iiifert boslias, non piane paciticas, claiacrymas vidiiaium, planctus compeililorum, et sangui-

niores

[lauperum,

orpbanorum,

geiiiitus

nem
ejus

interfectoruni. Vcriim angustus est inalitieB

ille

atquein non monacliis, non sanctimomalibus parcens. Denique

episcopatus.
iuvadit,

Rbcmensem
gerit,

terra saiictorum

iiii^iiia

non

clericis,

umiuam nec lando) sed scialis vos et scial dominus nicus, probibcri horum nii|itias. Si quo modo coiijungi fas fiieril, exarmare Ecclesiam est, et multam illi subtrahere foititudmem. Nec aliam puto adversantium ipsis nujiliis intentionem, nisi ut in terris pnefatoruin principuni non possint babere refugium, (iniciimque audebunt contradicere scbismati quod minantur. Hucusque zelus meus.Non possum cnimego emendare quod potui
rcdargucre, potui et
Zclus domini inci

sanctae Maria?, saiicti Reniigii, saiicti Nicasii, saiicli

commonere enm

qui possit.

Tbeodorici terras frucliferas, ct villas pdpiiKisas

in ore gladii devastavit,

itu

f;;ciet lioc.

Ipsum duxi necessa-

ul picne

iii

solitudinem

redegerit universas. Frequens in

omniuin auribus

rium in magno Ecciesiffi iabore atque periculo compellandum, et pernullum dignius quam per
vos, qui

vox

'

Haereditate possideanius sanctuarium Dei.

ejus

lateri

et

spiritui adbffiietis.

Apud

Sic rex

emendat, quod

in

Ecclesiam Bituricensem

quem,
nuilato

quaeso, habete

me

excusatuin, quod rege

Herodiano juramento commiisit.

Bern. Ep. cxxiv.

mutaverim stylum, qui ad ipsuin Deum

vm.

-'

Ilier.

xviii.

Psjj. lxxsii.

Caul.

2 Psal.

xlix.

CJELESTINI
Dei Prophelum dixisse
scitis
'
:

II

ANNUS

1.

CHRTSTI 1143.
ibi.

611
El in fine
:

Ciim viro innocente

solvere perseverabunt . Haec

aHic
et et

innocens

eris, et

cum

perverso |ierverteris b. H;ec

ordinationes
nlios

fecit

perninltns

per

Decembrem
dec^m

Eernardus ad Iiiiiocentium per Slephanum cardinalem insinuanda. 10. Iniiocentii pajjce obiliis, qni multas Ecclesias instaitravit. Porro Innocentius hoc tem-

nienses, et

diuconos in
diversa

eis creavil

octo, presbyteros vigiiiti, et episcojios septiiaginta

duos

quos

|ier

loca constituit .

Haec
re-

ibi. Reliqiiit

nondum

penilus absolutam
Callisti,

quam

pore adversiis
his

Romanos seiuitum

restitnere sata:

stituebut

Basilicam

titulo

Sanclae-Mariae

gentes laboravit usque ad niortem

siquidem
-)

in

nobilitalani,

qnani germanus ejus episcopus Alba-

laboribus diem tlausit

extremum octavo
Frisiiigensis

kal.

ncnsis absolvit, qui et corpus ejus in

lica intia

eadem

Busi-

Octobris,

cum

(ut ail Olto

invale-

mujorein portam sepelivit, hoc sepulturae

:

scente populo,
scilicet

dum

perticere

non posset, ut eos

pace quievit,

simplici indito Epitaphio

iinpediret,

lecto

ciibaiis, in

cum

sedissel

Hic aiitem
sis

annos tredecim, el inenses septen-. inUr ulia reiigiosa opera pio Ecciesiis
ad

IIlC

REQVIESCVNT VENERABILIA OSSA SANCTISSIM^

INNiXENTII
II

MEMORl^ DOMINI
REM
DEI

PAP.E SLCVNDI DE

DOMO

ini|iensa, resluuiavil collup.-um tectuiii Laleraii<;n-

PAPARESCORVM, QVI PR.tSENTtM ECCLtSIAM AD HONOGEN TRICIS MARI.E SICVT EST A FVNDAMENTIS
SVMPTIBLS PROFRIIS ENOVAVIT.
Ca^tera

sillcir,

quod opus
coiitulil.

niissai

suiit

trabes e

Culabria a Rogerio Siciliae rege, qui et aiia

munera
Codice
i|isum

eidem
archivi

Ecclesiae

Hicc ex scriplo
legilur,
iii

Lateraiiensis,
fiiisse

ubi ilidem
Bisilica

legi

non possunt, qn?c

notis niimeri

sepiillum

in

eadem

porphyrelico

videntiir ap|Kis;ti.

mausoleo,

in

quo

olini sepultus

fuerat Hadriaiius

Porro ipsius liinocentii imaginein musivo opere exinessam invenies in apside a

dcxlro ipsius lalere, qna; refcrat

imperalor. Meiiuiue Puutifex Busilicam S. iMariie, quee dicitur Callisli trans Tiberim, restauravil, et

homincm

a;tate

virentem.

apsidem ex inusivo picluris ornavit, nt versns in ea intexti eodem opere usque hodie docent. Item
lectuin
Basilieae

1"2. Pacifica Ca^lestiw II Pontificis creatio. Elapso autein die ab obilu Iniioceiilii, Gnido de

S. Pauli resarcivil, el Ecclesiain

Custello prcsbyter cardinalis lilnli S. Murci, ciealus

est

muris inunivil, insuper et Ecciesiam S. Stephani in monte Coelio vetuslale labantiin reparavit. H. De eodeiii iiisuper Pontilice htec in Vaticano Codice scripta leguntur o Hic bealus Pontifex annualem censuni, cenlum videlicet librarum
:

suininus Ponlifcx, nominaliisque Cielcslinus

Secnndiis. Qiiod
vile belluni

enim iniminebal a Romanis

in
fiiil,

ci-

ob scnutuin restilutum

pristinuni

coiiservanduii), in causa

ut cardinales absque

inora sine dissensione et controversia unaninii con-

papalis

inonetae judicibus et advocatis

Romana}

sensu convenerint, atque crearint cito Ponlificem;

extat
Petri

Urbis de camera sua constituit, et eosejusniodi

Cluniacensis

de

eleclionc
istis

cjusdem
verbis
'

juramentum exhibere mandavit JLRAMEMLM QLOD PILESTITLRUNT ADVOCATI COS:

Caeleslini ad ipsuin

scripta Epislola

Universali Pontifici et speciali Ecclesiae Clu-

STITCTI A PAPA INNOCENTIO SECLNDO.

niacensis patri, doiniiio pape CaeUstiiio, fraler Petrus hninilis Cliiniacciisium abbas,siiicerum
rein et (ilenam obedienliain.
(j

nomine Uoinini. Ainen. Ego N. advocatiis juro, quod abhac hora in antea placila vel negotia
a In

amo-

Romanorum,
:

in

quibus advocatus ero vel patro-

Benedictus DominusDeusnoster, qui

mcmor

nus, Romanosmalitiose

nonimpugnabo

vel defen-

verbi sui, in (ino nobis spein dedit, inore suo nul-

dam sed pro conscienlia a Deo milii pra;stita, secundum constiluliones el leges ac bonos mores ea
tractabo. Et postijiiam justilia de iisdem causis a

me

cognila fuerit,

si

requisitus fuero, judicibus

patefaciam, et

eis in ipso

judicio assensum iiieuin

verborum suorum ctiain boc tempore monstravit, quibus suos ab ipsis recedens coiisolari d.gnatus est, dicens' Ecce egovobiscum siim omnibiis diebiis usque ad consnminationem sa;ciili. Apparet hocin innuinerissu;cgraliu;douis;
latenus se oblitum
:

adhibebo. Pretium exinde non accipiam, nec per nie, nec per inlerpositani |)eisouam siiscipi perniiltiin. Et si

apparet lioc nuncspecialiter et in vobis, qiiein his

nosfris diebiis

siiniiiinm

Ponlificem,

animarum

susceptum

fiicril,

post(|uam scivero,

noslrariim cr.sbidem,
in leiris
iiiler

totiiis

Ecdesia; sua; adhuc

csl,

infia

XV dies illud leddi faciam. Ei palrociiiiuni alicui hubenti causain, si ab eo rogutus fuero, maio sludio non iiegabo salvis beneliciis

percgiinanlis, hnc

unicae columbce
propilia inorlali-

meum

corvos gcmcnlis,

praesiil 'in,

bus

diviiia bcnignilas concessit.

qiiae

habemns ab

Ecclesiis vel aliis, et exciptis

fustiis,

Non
non

hoc(iit
sihi

jim nobis relaliim

est)

hiimnnns
terrarum

senlentiis valentihiis diiodccim denaiios, qua' gratis et

piovidcns linmana cupiditas, iioa

scd advcrsa

sine exactione nobis

fide siiie

offi

runtur. Hicc oniiiia

et iiiulo ingeiiio,

Romanus

tiirbo sa-pcaiiditns, orbeniqiie

;

ob-i

rvabo boiia
|>upa

frande
vt-l

siio iiiipnlsii conciitcre soliliis elfecit

quamdiu
censuin

Iiiiioieiitius,

snccessores sui

pacifiiuns, diveisaiiniens, discissa reilinti'giuns,spiriliis ille

tentuin

libras

valenlem (leiiariorum pa-

qni

iibi viilt

spirut, velut in
Doiiiiiii

sibilo aurae

paliiiiii iKibis

advocalis et jiidicibiis aiinis singulis

tciiuis, jiixla

verbuin

luctiim ad Elium, le-

'

Psil.

XVII

"-

Olln Krising.

1.

vii.

I'plr.

c.lun.

I.

V.

Kii.

xxvii.

'-

MM\.

xxviii.

612

CiELESTINI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 1143.
et

niter adimplevit. Gavisi sutnus audientes ista, et in

benigne

ad

commodiim

Ecclesiae ejus,
et

quanlum
In fine

immensnm
scentes,

cor noftrnm exhii.irntnm

in arniis,

est,

agno-

justitia permiserit, andiatis

definiatis.

non turribns, non minacibus (tgminibus rem divinam tntari, sed sola misericordis Domiiii maiiu el suavi protectione ad pacem compositam esse. Agnovimus vere quod

non

quas possum gralias ago, quod sicul mihi relatum

est, et in litleris vestris legi,

quasdam

alias

causas
be-

beatae

memoriae prajdecessori veslro dircctas

defliiislis,
sil

nigne accepistis, sicque

successoris non

ut in seiilentia

agnoscendum

erat,

imperasse Clirijilum ventis

;

et

lugeiida.sancti

mors

prajde-

mari, et factam esse insolitamtranquillitatem

tuisse procellam
ejus. Et lioc quis

sta-

cessoris. Hucus(|ue Petrus.

marisin auram,

et siliiissi' fluclus

Ad hunc eumdein
lilterae

Caelestinum

papam

extanl

non

niiretur, a

non miretiir? Quis, inquam,hoc lempore Alexaiidri Secundi pa|ia?,

S.

Bernardi
litteras

'

pro

electo

versus intrusuin

hominem

Eboracensi adnefandissiinum , de
S. R. E.

per Gregnrinm, Urb.iniini. Pasi lialcm, Gelnsium,

Callisliim,
siae

quo etiam
nales
-.

idem dedit ad

cardi-

Honorium, Iniiocentium, summos Ecde-

Dei ac pra?claros Pontiflces,quanlum adeorum promotioneni perlinet, Ecclesiasticam pacem pertraiisisse, sed in

Hoc pariter anno dissidia fuisse composita inter regem Fraiicorum tt Romanum Punlificem, testatur Robertus in Cliioiiico Appendice ad Sigebertuin

nullo eoruiii praetervus quievisse?

Nec adeolapidei sumus ut nonsentianuis, necadeo bruti ut non intelligamus eum, sine cujus nutu,
ut Itgitur, nec passer ad terram, nec folium cadil

quibus aulem conditionibu>, igiioratur. Concilium Loudouiense, ittinque eodem anno Londoiiite in Anglia celebralur Concilium
:

14.

arboris

sapientia; consiiio

non sine causa, non sine cerlo inhexansta! hanc paiem eorum priniordiis
conlulisse
:

pro

liberlate

Ecclesiastica

exule jamdiu

resti:

tuenda, de quo Rogt^rius in Annalibus his verbis

subtraxisse, vestris

quam

esse illam

Aiino gratiae millesimo ceiitesimo quadragesimo

qui erat annus octavus regni regi-Stephani,

puto, et hanc vobiscum semjier durare confnlo, de

tertio,

qua in Psaluiis Propheta Secundum mullitudinem, inquit, dolorum meorum in corde nieo con'

rex Sle|ihiUuisinterfuitConcilio Lundoniae

inmedia

Qiiadragesima.

Quo quia nullus

hoiior vel clericis

solationes

tiiai

laBliticaverniitanimam meain. Credo

in

vel Ecclesiae Dei a rapioribus deferebatur, et aeque

enim

el

spero

Deo

salutari ineo, ([uod (|ui priiici-

capiebaiilur et redimeljantur clerici ut laici

te-

tamamabilem pacein,dabit et fini suo tempore commendabilem landcm. Lsetabitur subumbraalarum ejus vobisamodo subditusorbis
piis vestris

dedit

nuit idem Wintoniensis episcopus, Urbis

Ifgatus, Conciliuin

Romanae

terrarum, et se tantos
tyres, vel

fidei siise patres, Afiostolicos

et quod majus est, marquod excellentiusest, ipsos Aposlolorum sumnios Petruin et Paulum, imo ipsum Christum

viros, confessores dico,

in vobis solo se habere gloriabilur. Gaudebit,

el

jam

ineffabiliter gaudet, licet noii

numero, tamen

virtutibus, pusillus grex vester Cluniacensis, qui obedientiam, qui subjectionem, qui (quod majus est) dilectionem, qiiia per seipsum non potest,

apud Londonium, clericis pro tempore necessarium in quo sancituni est, ne qui alicui clerico violentas manus injecerit, ab alio possit absolvi, quam ab ipso papa, et in praesentia ipsius. Unde clericis aliquantum serenitatis vix tandem illuxil . Haec Rogerius. Hoc eodem aiinoex hac vita sublalo Radulpho Antiocheno patriarcha, propinato illi veneno, in locum ipsius subrogatus est Haimericus, decanus ejusdem Ecclesia;. Ita ex Tyrio.
:

15. Obiius Joannis

imperatoris Orientis^ cui

ore

proprio per has litteras vobis ingerit, et se

succedit

Manuel^
moritur
filiuin

et

Leonis patriarchce.
imperator,

Quod

totum, licetabsens, sanctitatis vestrae pedibussubjicit.

item ad res pertinet Orientis, hoc anno mense

Aprilis

Joannes

relinquens

13. Cerfitudinem electionis vestrae, et collati

Manuelem

suum haeredem imperatorem.Ita

Deo Apostolatus sero accepi

idcirco tarde re-

scripsi.
cti

Nam

diu varianle fama, vix in vigilia san-

missam

Andreae Epislolam vestram mihi et conventui suscepi, atque die ipsa publice in capitulo
litteratis

lectam tam
pta ab

quam

illitteratis

(quos con-

versos vocamus) exposui. Auditaest et vere susce-

omnibus

filiali

affectu

quod vobis melins

ore proprio, vel nuntiorum proxime per Dei gratiam indicabo. Habeo enim omnimodam volunta-

tem veniendi ad vos,

sed antiquum
sitandi.

et novum quidem patrem, amicum amore et honore debito vi-

per nostros,

Faciam hoc, si congrue potuero, si non, cum maximevacaveril, Christijuvaute

gralia, visitabo. Commendo interim paternitali vestraenegotium fratrisprEesentium laloris, utillud

quod tempus spectat, Nicetas, qui ejus imperio tribuit annos viginti quatuor et menses oclo. Idem Otlo Frisingensis '. Ex quibus corrigas errorem illapsiimin Willelmum Tyriuin *, dum apud ipsum legilur ipse Joannes defunctus anno miliesimo centesiino trigesimo octavo, imperasse annos viginti septem inest enim utrobique error, quiex diclis auctoribus et aliis arguatur; imo abipsomet Tyrio, qui cum, ul alii, Joannis ingressum ponat annomiUesimocentesimo deciino oclavo, si eidem numero addas, qiios ponit Joannis imperii annos vigiiiti septeiii, non trigesimo octavo, sed quadragesimo quinto post ceiitesiinum millesimum eum defunctum oporluisset asserere cum tamen anno
: ;

'

Bern. Kp. rcxxxiv.

VII. c

38

1.

'

Ibiii.

E|i. in

ccxxw
tin.

011 Frisiiig.

'

Tvr.

xv.

c.

23.

C^LESTINI n ANNUS
trigesimo octavo apud ipsum legatur Joannes esse
defunctiis. Porro

1.

CIIRISTl

1143.
et viri

fi13

admirandEE ejus femina;,

rentur.
factas, et

etiam exanima-

quod ad geniis mortis pertinet

inipbratoris, nonnisi divina conti-

Clam autem projiciebant imagines ex cera

ejusdem Joaimis
gisse

vindicta Listorici

Litini aflirniant.

omnes tam Graeci (luani Cum enim a Lalinis abripere An,

sataniceeorumcontrectutionem et inventionem significabunt, ati|ue alia multu gruviu fecerunt in Dei contemptum, et multorum liomiuum
supplicium;
cere
iion
illa

tiocbiam

pertentasset

et

quamvis moiiitus ab

et ipsi

quidem

impii,

cum

reni effi-

Innocentio Ronidno Poiititice per legatum episcopura Gabalensem, niinime destitisset, imo acerbius desajvisset etiam
teslatur Otto)
in

potuissent,

evanuerunt.

Nobilissiina

aiilem

mulier non

modo

niliil

adjumenti
vexatu vita

viros sanclissiinos
:

(ut

adepta
licet

est,

sed etiam diiituriio

morbo

post

eremum incolcntes factum est, ut obitum duoruni tiliorum, quo poluisset a

admonitus, suae ipsius
sagillaa

excessil,

malo a se suscepto viutico, diviiiorum scicanoiium adversus se indignatione, qiiain bona opera allevare digneautem morlem, teiiipore sanctissiini
Leonis
ut

cceplis desistcre ita

Deiis propter aliu ejus

tur. Post ejus

venenaiae vulnusculo,
retra eversa,

cum

in veiiatione

ea.

piia-

caderet, sibi ipsi iiiortem

intulerit.

palnarclia;
noiiimlli
viler

domiiii

Styppa;

(Slypiotae),

Post aulem ejus obituni,M.iniieI ipse patris jiidicio

quidem

ejuscogiiati el etiam subditi gra-

comprobalus ngendas siimpsit habenas imperii. Huic novo impeiutori Conrudus Rom. rex matrimonio junxitsororem conjugissuiE. Iiilercurierunt ea de re jam ad palrem Jouniiem imperatorem

puniii

sniit,

qui

sa'pissiiiie

vaticinati

essent, el satunicie nefarise operalioni tolo

ammo
illud

credidissenl. Alii autein mediocri supplicio curuti

siint, ut

qui non su'pe, nec ex aiiiino

mukim

Hembriconem Herbi|iolensem episcopum, et Robertum principem Cupiumum, et alicB postea ad eumdem Manuelem Comnenum
litteraj |ier

nuntios

secuti

essent.

Est ilaque canon atteiidendu?, et

Dei

judicio

relinquenda ajgrotantium cura, qui

solo verbo dissolulas carnes adstringil el colligat;

missap. Recitat eas Ollo Frisingen^is

16.

'.

primordiisManuelis Comneiii imperaloris, inoriturLeo Slyiiiota patriaripsis

Hiiceodem anno,

non soliim corpoium

etiam ;iiiimarum
nis patriarcha;

nec tradere se oiiortet salanicis imposturis, qua; saiiitatem auferunt, sed

. Hiec Balsumon occasione Leoejusdem canonis acerrimi vindicis; ex'at ejusdeiii Leonisdecreluin de nuptiis duoruin frutrum iii Ccdice juris Orientalis, necnon Arsenii,

cha Constantinopolitanus, ut testatur Nicelus Choniata. De eodem Leone Theodorus Balsumon meminit,

dum

inleriiretatur sancti Basilii

Epistolam

Canonicam ad Amphilocbium, et in cunone octogesimo terlio ugit adversus eos qui more gentium
exercent vaticiiiia ac veneficia,
subjlcit lianc
:

qui posl

ipsum patriarcha

vixit, licet

in catalogo

quorum

occasione

patriarcharum Constuntinopolitaiioruin nullade co sit mentio. At Nicetus affirmat subrogatum post

Domino
et

vitffi

narrationem Cum enim beata> in coiijux domini Alexii Conineiii filii

Leonem Michaelem monachum

sic dicti,

monasterii Acuti,

inclyti imperatoris in

gravem morbum

incidissel,

medici de ejus sanitate desperassent projiter

multipiicium
ethnici se
gicis

morborum contrarietatem, quidum eam curaturos professi, utpote quai maluboraret, effecerunt,
ut multa3
et

virum (ut ail) virtute celebrem, et nostris litteris erudilum . Hic ipse diclus est etiam cognomento Oxytas, quod ex Oxya insula, in qua suiim erat monasterium, ediictus esset. In serie
putriarcharum ponitiir liic sedisse annos duos et nienses octo, indeque se abdicasse, ul suo loco
inferiiis dictiiri siimiis.

artiflciis

'

Olt" dc Geitis Frid,

I.

i.

c.

J3

et 24,

Anno pctiodi riraBCO-Bomana 6636.

H81 . .^nno Mrxi Cxlestini papae Conradi

riispan.
1.
II

.\nno lleglra; :i38, inchoato die 2

III

Julii,

Fcr. 6.

Jesii Ciiiisti

U.t

reg. 6. Manuelis

Comneni

ioip. 1.

t.

Miser
1

status

Ecclesia

Gnllicnncn.

lib.

niim.
scribit

ud
Ottn

10.

Lucluosum

Ecclesiui Gallicaiia! fu-

Chron. cap. 21, ubi ail Francin Occidentulis, rege sno amisso, sub illius filio Linlovico, qui
:

ciem sub Ludovico Vil Francia; rege

Frisingensis
lestis

his verbis de7.

adhuc superstes
sensis

oculaliis

est, ob ipsius ac Thi-obaldi Blecomitisgnerram tot prneliis ac inci-ndiis per-

6U
pessa est (iiscriinina,
[)acala

CiELESTrNI

II

ANNUS

1.

CHRISTl 11/|3.
Pontificem concorditer elegerunt. Vi11

quod

nisi

relifflosnrum, qui

Romanum

ibiilein iiiorab.Miliu'. iiu rili?, oiulioiiilMis el consilio

iiu|iL'r

dcs Cadcstimim

lcrtia die a iiiorlc Innocentii II

fuisset,

us(|iie aii

inlcriieciunem
Epislohe
liivi

elccliim fiiisse Pontificeni Roiii.iicoqiic Baroiiiiim,

passimi|tie alios, iion bciie iiiitium cjus repetiM-e a

(Iclcla

pularctur .
lioc

salis osleiKliiiil

Bernanli

anno

a Biironio recilaUe.

Basilica tareferl

die

men

caslri

Vitriaci

uon

linc

anno, ut

Baro-

XXV meiisis Septembris. Nam licel nuiii. 12 non satisclarementem suain cx|iiicel, cuiii tameii anno
seqiienti asserat, Ccelestinum die octavaMartii posl

anno mcxlu incen^a,

2.

nius niim. 6, ex Pseudo-Robcrlo cie Moiile, sed ut aniio mcxli ostendimus.

Morittir hinoc.

Sedein

mensium quinque
aiiiii

el

dieruni

xiii

e vivis

II PP.

A num.

10

abiisse, necessario supponil,

eum

die xxv

Septem-

Cum Innocentiiis II anno mcxxx, die decima quinta mensis Febriiarii, Poiilifex Romanus electus fncrit, el ab eo die sui Pnnlificalus annos deduxerit, ut ibidem osteiidimus, sedit annos (redecim, menses septem, dies novem, eiiioiliiali excluso. Eum enim curreiiti anno octavo kalendas
ad 14.
Octdbris, seu die xxiv mensis Scptembris, e vivis
excessisse,

cre;itiiiii, qua; et sciitenti;i OnuInnncentium vero Sccuiidum Vill kaiend.Octob. dnnortuumfuisse, pia;ter Spicilcgium Dacberianum, nos docet vetus inonastciii CasiiiensisNecndngium. .5. Litlerce gralnlatorioB Arnulphi episc. Lu-

bris liujiis

pbrii fuciat.

xoviensis

ad Ccelestinnm
Sagiensi

II.

Amnlphus,

i\n\

ex
a

cerlum et indiibilaluiii. Joaunes quideui Ccccimis in Clir. Foss;e Novae tom. i ItiliiE

arcliidiacoiio

Liixovieiisis
fiiit,

episcopus

clero et populn creatiis

ut teslafur Pctriis Ve11

Sacra? ab Ugliello edito scribit, iiiorlem ejus conti-

nerabilis lib. 4, Epist. vii ad Iiinnccntium

data

IV idus Sep/emOris, aliii|ue fcre omncs cuui Baronio et Oniipbrio V 1 1 1 knlend. Octob.,s^.-(\ nullo ad id probandum teslimonio in medium adducto; verum niox unum [iroferam, de quo nnllus ambigisse

(idqne anno mcxli, ciim eo anno Ordcricus

iii

lib. 13,

fine Ojieris

siii

obiisse prodal), et a

Joaiinem tunc cjiis decessorem Rolhom;gcnsi episcopo conseauilivit

cralioncm accepit, ubi

Ccelestiniim, a

quo

gere poleril.
3.
lijiis

sepultnra

navi Ecdesia? , iiiquit o In Lateranenscm. Joannes Diaconus juninr, BisiliciB Sulvatoris patriarchii Lateraneiisis cniionicus, in liln o de Ecclcsia

et beneficia in

Ecclesiam

liliirimumamabatur, ad Sedem Romanam evectum fiiisse, ad eutii scripsit Epislolam congratubitoriam, qiiae extat tom. ii Spicilegii Dacberiani. In caln-

nocentium
asserit
:

II

Ecclcsiam

Romanam egngie
tam

rcxisse

qiiod

sane, inquit,

rcgui;iris disci-

Lateranensi apiid Mabilloiiium

B

toiii.

Miisei

Ital.

plina,
dit
;

jacit Imiocenlius papa

II

in conclia

porpbyielica,

cuiii civitates et castella

quain rcligionis monasticffi provectus ostenpassim pro saeculariet

quse fuit Adriani impcratoris senuitura. Hic reiiovavit lectum hujus B.;silic;r, propriis expensis, novis Irabibus,
cilia;

bus regtilares clericos habeant,

hodie

deserta pius

monacborum, qnam
.

ferariim

habuernnt
sibi

quas

gloriosiis et potens

Rogerius Si:

quondain bestiarum

Subdil, se ad Pontificem
circa

rex iirecibus suis eidein Ecdesiic transmisit

venturum

fuisse,

nisi

confirmandam

quod videlicet tectum suo temiiore cecidit, suoque tempore restauratiim est. Turriin etiain ante Ecclesiani,

recenlem novi principis ^'fl//flmgravius occuparelur. Pctrus Vcncrabilis in iatidata Epistola petit

quge

ruiuaj

vicina

videbatur,

renovari
Ecclesiaj
vi-

jussit

atque quamplurima,

dum
ibi

vixit,

ab Innocentio il ut Armdphi electio a Sede Apostolica conflrmelur, et comes Andegavensis nuiiatenus audiatur,
scilicet
,

dona ad ornamentum aitaris deiicet auro textani , et alia

rata.
4.

oblulit,

cyciadem

Gaufridus, etc.

((

ne iyran-

sigiliatim

memo-

nus

ut

dicitur

appeliatione

Apostoiica,

non

tyrannis, sed indigentibus debita, abutatur, per-

successit Guido,

Innocentio il Calestimis II ei succedit. natione Tuscus, autea presbyter

cardinalis Sancli-Marci, qui Cceleslinus II in Pontificatu appeliatus fuit, electus die vigesima sexta

Septembris,

ut in morte ejus videbimus, eodem die intlironizatus. Ipsemel CLcIcstinus de sua electione ccrtiores fccit Cluniacenses Epistola data
et,

vestra . De Arnulpho rursus Novus princeps de quo Arntilphus loquitur, aiius non est quam Gaufridus pra'fatiis, de quo GaufriMatlhffius Paris. iu Hist. ad hunc aiinum dus comes Andeg.^vensis a civibus Rothomagensi-

mittat prudenlia
infra.

bus solemniter siisceptus

maniiijp appellatus est .

est, et

exinde dux NorM.itthfeiis Paris.

Idem ac
in

Laterani,

VIU

idus Novemb., tom. iv Spicilegii Da-

habet

Radulphiis de Diccto electionem paceiii

jiapam

Abbreviat. Chron.
Cse-

cberiani rctitala, et inde in tom. x Concil. translata

,

pag. 508.
lestini II

Arnulphus ilaque non mnlto anle

cuiii

in

vestiae

Nntum taciiiius liilectioiii qua ait qund domiuo nostro bona; meniorice paiia?
:

Gaufrido inierat,

quo antia vexatus

Liiciuiii III

fuerat, ut ipseuiet in Epistola

Innocciitio, VIII kid. Oclob. dcfiiiicto, et in Laleranciisi Eiclcsia

ad

daii,

et

lom.
:

ii

Spiciligii

ciim

maxima

clcri ac

pnimli Rom;iiii

frcquciitia limiulatn, cardimdcs, prcsbytcri et dia-

in initio

coni, iina ciim fiatiilnis nnstris episcopis et siibdiaconis, ckro ac populo Rinuano acclamaiile, par-

timetexpeteiile, terlia die lu ip-aEcclcsia uiianimi volo et pari consensu, ine indigiium, el proisus
tanti otticii

marcas me;e iiromotinnis assumpsi, quia bona omiiia episcopalia redimcre de nianu comilis Andegavcnsis angcbar, i\\\< ipse mihi iier duos annos et Ircs mcnses abstnlerat . 6. Pax inter Ca^lestiniimll et Ludovicum VII
|)ng.

482

recitata, teslaliir his verbis

xvii

imparem, nescio quo Dei

jiidicio, in

Gallice

regem

constiiula.

Chionogiaphiis Man-

C^LESTIXl
riniacensis narrata niorte innocentii

II

AXNUS
:

CHRISTI

143.

615
viii,

11, ait

Cu-

bant regnasse Joannem annos xxiv, menses

jus honori subrogaliis est Caelesflnus, qui alio no-

niine magister Guiclo de Caslellis noininalus cst.

Hic vero prtrlatione

ei tria,

illa

tliguissimuserat,quoniam
|i8ene

Ottonem Frisingensem iibro 7, cap. 28, et Albericnm in Cliron. accurate ejus obitnni cum inmseiiti anno copiilasse praesertim
consequens
est
;

babentur pr;Bcipua, simul contluxerant, ceb bremque niagistrum reddideranl nobiiitas scilicet generis, mentis industria in omni slatu ajqnalis, litlcrarum quoque,
qu;r intcr boniinos
:

cum

Codinns, sive qnisquis

euiii

auctor est Clironici

eidem subjimcti, prodal

scilicet

denatum anno mundi

,

Constantiiioiiolitano

6651

qui

kalend.
et

Seplcnib. supeiioris Cbristi anni inclioatur,

Joan-

quarum doctnnae intentis.-imus fuit, scientia nuiltiformis. Ad huncrex noster (Ludovicns VII Gallia-

nes Coniiu nus mense Aprili mortunssit,

perassel, in(]uit Codinus,

cum imvii,

annos xxiv, menses

rum

rex) legatos |iro imce

ineunda

misit,

quam

ita

dies XXIII. Sic eiiim legeiidiim, ut ait Diicangius in

Faniiliis Aiig.

dulcissima impetratione obtiiuierunt, ut

spectu iilorum,

coii-

multorumque nobilium, quorum frequentia Itoiiia fremere soiet, bemgne adsurgemanu(|ue elevata signuin beueciiciionis contra regionem lianc faciens, ijisiim a sententia interdictionis absoheret . Quare Pseudo-iiolicrtus de Moiile iii Cliioii. accurate lioc anno scribit o Pax reformatur inter papam et regem Ludovicnin ;
ret,
:

Bjz inlinis, characlerisinus annorum Manuelis ab eodem Codino obseiv;itus demondies xvii

slrat;cnm perperam
stile adliiic iiareiile,

tantiim pro xxiii

ibiilem txarali legantiir.

IKorem duxeial, superregis Gliam,

Irenem Hiingari;c

Ladisl.ii

uiuipe, tcsle Zon;ir.i pag. 210.

ba;c de

10. M'i/iuel filius ejiis ei succedit.

Cinnased

mus

in

fiiie

libri

morle ejus habet:

imperiiinique adiposterior,
:

recteque etiam Radiiipbns de Dicebi

iii

Ablireviat.

Morituriii Cilicia impenitor,

piscitiir

Cbron. pag. 309,

durasse.
7.

ait

pcr trie)tnium interdiclum

Maniiel,

t|ui

erat

a'tatis

patri

gralior . Siibdit Cimiainus

Manuel, qui
flngrabat,

Pax

alia inter

eumdcm Lndocicnm

et TIicoiiiter

baldiim Viimpnnia: comitem.

singulari |iraec;rteiis in parintem

natiir;c leges reveritiis,

amoie

Vernm

pax

demissis oculis, pruniique

Ludovicum regem
paiiiae,

et

quem

rex

ita

male

sequenli

constituta.
Cliristi

Theobaldum comitem Camliabiii rat, aiiiio tantum Pseudo-Robertiis enim de

in peclus capile, profusis laciyinis

pavimentum

ri-

gavit (tpiandonemiie pateiejiis accersitis iiiiignati-

bus euni
verso

sibi

siiccessorem designavit) cliiamydiim

iini-

Monte ad eum

annum
divo

scribit

Meiliante

tamen induens, siimptoque diadeinale, ab

exercitu

abbate Claraivallis
quac inter regem

(sc.

Bernanlo) simullas,

Ludovicum et comitern Tlieobaldum incandueral, soiiitur. Porro pax liojc

adeo
firnia
tuil,

imperator jiroclamatur. Joannes vero paucis post diebus inoritur, cmii totos viginti
quiiique aniios, iiiens(;sque se|item Romanisiniperafset, octavo die mensis, quem XanUiicuin Gracci,

ut Ludovicus rex, post divoitium

cum
rem

Eleonora,
vila
sibi

et posl

Conslantiam secundam uxofiliam

functam, Adelam 'fbeobaidi

junxerit, ex
patri

ma-

Romani Aprilem vocant . Sed loco annos xxv, legendum arinos xxiv, ut ex dictis imperii ejus
initio sequitur. Obiter

trimonio
natus
et

qua Philippus cognoin

observabis, qiiod jain uon

mento Auguslus, qni

regnuni successit,

esl. l)e disseiisione inler

Ludovicum regein

semel mciniiimus, Tijrium de rebus aiite anniim MCLiv iii Oiicnte gestis s;v|)e male edoctum fiii-se
;

Tlieobaldum vide dictaamio mcxli, num. \Jt, et amio MCXLii, iiiim. 1 et seq. 8. Paitium Willclnio archiepiscopo EboraSanctus llernardiis, iit videre censi deiiei/alur. est ;ipu<l Baifniuni nnin. t3. ."cripsit Imc aiiiio

cum
1

Joannis Conineni Aug.

morlem sexennio

pra;-

verlaf.
1
.

Michael Oxi'es
t

vopolitanus.
nni.os ocio
<

Ad num.
lili.

fit

palriarcha Constanti-

10.

Cnm

Leo Sli/oppita
episcopo-

inenses oclo Eccbsiain Const.iiitinopo-

Epistolani ccxxxv.aliasccxxxiv,
et Epistolaiii

nd

Ca-lestinu/n //,

litiiiaiii adininislr.iiil, iit lialict Caf.ilogiis

riiiii

ccxxxM,

nlias

ccxxxv, ad tot/im cuI

Byzaiiliiioniiii

Jiiris Gr,x'co

Roinani re-

riam Rnmona/n adveisus Wiib Imum

boraienseiii
it.

latU'^, aiiiioc|iie

arcliiepiscopiim electiim, qiiein i/itrusw/i appeli

fierit, obilns

ejiis

MCXXXiv ad t^iin sedem proiuotus oplime a B ironio, et antea ab

Jam
tiini

anni) mcxl, de ulnique E[)istola vei ba

cimiis,

Onnpliiio
fuit.

in Chroii. Eccles., hcic

anno con-igiiatus

diximijsque, H'?7/e/j/ causani usijue ad PonlilicaEur/inii III indecisam mansisse, interimquc TF?7/e/wMm Ecclesiae Eboracacensi pracfuisse ; ac
bic

Ciim vacaiet
, iiiquit

palriarclialis sedes Conslantiin

nopoli pag. 18,

inii).)

Cinnamiis
illi

Historia sua lib. 2,

Micliaelem
iii

im|)oiiit,

(nemiie Manuel
situ

Baronium, quo) Willelinum scribil, postea

praeterea

breviter adversus

monasterio

iiisula

qiiam Oxiani ex
liber;ilibiis

rclractasse.

9. Obtus Joannis Comneni imperatoris. Ad num. io. De anno emorluali Joannis Comneni

vocaiit anlea praefecfum,

plinis

viniin

disci-

Graecorum imperaloris scriplores inter

veniunt. Tyriiis
eniiii
iib.
1."j,

se

non

coii-

bumanioribusque liUeris levifertjiiicleiu inibutum, ac morum elegantia rerunique divinaruni scientia nemine inferiorem, unumque adeo ex iis,
quoruiu ea
torio
;etatc
virtiis

cap. 23, mortuuni

erat maxiiue conspicua.

in Ecclesia
,

scribil ;ui. Mcxxxvii,

et

mense

Aprili, imperii xxvii,

in

Hujiis vicissim

manibus cum
fuisset

impeniiii

Pseudo-ltoberlus de Monte

Cbron. annoMcxLi.
,

diademate

iiisignitiis

deposito

Verum cum plerique e Joanne Comneno cap. 11,

Giaecis
ct Joei

uti

Nicetas in

in Synopsi scri-

mensa bus uno ore

sacra

auri centenario, inde excessit,

omni-

liberaiitafem iliius et maguificenliaiu

61

1)

C-ffiLESTINI

II

ANNUS
palalio

CHRISTI 1143.
scopus, et

praedicantibus.

Ciero

eliaiii

annuam

ex

Raimundus

in iis dicitur

tantum gratia

duoruni cenlenariornm |iensionem assignavit. Id numismufis \uigo Secundum nuncupant. Ejus-

Dei regni dominator Aragonensis ; 6X quibus palet, Ranimirttm ex-regem archiepiscojiatui Tarracouensi lenuntiasse
sibi
,

modi fuere

Maiiuelis imperii exordia .

Quibus ex
eral
in

et

Raimundiim

regis tilulum

\erbis Manuelein boc anno imperiuni iiiiisseetiam

intelligimus.

nunqiiam sumpsisse,

cum

in nullis aliis Diplo-

Porro Oxia

monaslerium

matis illum usiirparit,

14.

licet Pelronilla

ubique Ara-

insula et nionte ejusdem nominis, Chalcedoiii pro-

goniffi regiiia dicta reperiatur.

ximum, qui mons etiam

sumpsit.

Auxentii appellationem

Raimundus IV
lib. 2,

regis

Aragonice nomen
itaqiie Guillel-

nimquatn assumere

voluit.

Vere

12. Conciliiim cogit adversus

milos

Cinnainus

quosdam Bogo10,
:

mus

Neubrigensis

cap. 10, posf narratam

iibro 2,

num.

loquens dc

rebus imperante Manuele gestis

ait

Sub idem

tempusCosmas

(palriarclia Cousfantinop.) qui ea tempesfate res Ecclesiasticasmoderabatur, virvitaj

monachi abdicationem a dignitate regia Qnibus actis suasum inveni, ut regni insigiiia, id est, coronam et purpuram solemniter sumeret (neinpe Raiuiundus l\) cum regnum
Rininiiri
:

subdit

integrilafe et gravilafe sermoiiis illiistris, a sede

liaberel. Negavit se ille Iioc

hanc ob
Nijilion

causaiii depulsiis est.

nasque
verat,

nomine, qui liberales nesumiiiis(|uidcm labrisdegustaetsi sacris a puerilia lilteris imbutus, cum,
scii nlias

Monachus quidam, iliSLipliiias, huma-

Cum

niillus

fiieril,

facturum, ita allegans: progfniforum meorum super comitem naliiia siim comes, qua contentus, sicut
ita

non sum melior,

nec excellenfior esse volo

quam
ut
in

pafres mei. Uf ergo in

me

foituna naturam

Micbaele viro pio viitutei|ue insigni Ecclesiasticam dignifatrm regenfe, iiaiui saiia circa Christianam

nonsu|)eret,

nomen

et insignia regisoniitto.

Porro

religionem
Sydonali

sentire

visus

esset

ideoqiie juditio
,

etiam serviat forluna naluiaj, retento coinilis nomine, regni amplitudinem et potestatem

me

fuisset

condemnafns
deiasa
,

barba ad talos

usque

pioteiisa

carceri

mancipalur

Referl lianc

Synodum

Allatius lib. 2 de Consens.

non respuo. Huc accedit, quod regia dignifafe assnmpta iioii multis regibus, in divitiis et gloria cederem. At cuni mihi regni sint opes, cum potestate regia
:

Eccies. Orienf. et Occideiit. cap. 12, ex

qua

disci-

Barcinonensi comiti nuUus in

mundo

mus,

Bogomilorum bferesis repulluiascere in Niphone monacho deprehensa essef, Synodo celebrala Niphonem ipsum necnon pseudo-episcopos Clementem et Leontium condemnafos esse a Micbaele Oxita, et quod majus esf,
rursus
, ,

cum

comes

potest aequari. Proinde

malo

esse

comitum

primus,

quam

mirabilis, nobili

reguin nec septimus. Sic itaque vir quodam regii honoris contemptu,

vel aliegabaf, vel jocabatur,

cum

ab amicis excel-

Cosmam

Atticitm, patria .^ilginetam,

[lost

Michae-

lentiam induere regiam moneretur. Nec unquam vel rex vel dux, sed comes tantum Barcinonensis
apiielhiri voliiit,
licet

lem patriarcham Coiistantinopolitanum, quod eumdem Ni|diunem profegent. Illi Bogomiti depiehensi siinf, mensis Augustt xx, feria vi, Jndict. vi. Seiiteiitia vero lata mensis Oclobris i, feria sexta,
Indictione
vii.

diicatum

proviiiciae,

id esf,

etaKliodano usque ad Italiaj fines exteiiditur, cum regno Aragouum possideref. Porro ejus filius post decessum patris,
illius regionis, qiuTBsic dicitur,

juxfa

materni

praerogativam

generis a

Romano
.

13. lustitutio novi Ordinis militaris facta

Raimundo IV Baixinonensi comite. V kal. Decemb. cungregalus est insigniset celebris coiivenlus apud Gerundam, in quo a Raimtpido,
hujus iiominis IV, comite Barcinonensi, et dominatore regni Aragonensis coiisliluta est nova militia ad defendendam Occidenfalem Ecclesiam,
quae erat
in

a Hoc anno

Pontifice in

regem solemniter consecrntus

versum.

15. Alcoran.

cura Petri Venerabilis in lin-

guam Latinam
per

Anno
tota

Doinini mcxliii,
Iiber

industri;im abbatis Petri Cluniacensis,

secta
in

qui dicitur Alchr.raiiiis ciim

translalus est, etc. et hic erat
est, Hegirae)

impii et

pseudo-prophtdae Maliumet deAribico

Litinum

annus

alligere (id

Hispaniis,

ila

tainen ut ea
mililice

esset in subjecfione el obedienfia

semper Templi

dxxxvii b, inquit auctor Magiii Cliropag.

163.
(1)

nici

Belgici

Fuse de hac versione

Hierosolymifani, ad cujus
batur.
militise

lormam ista constitueEam ob rem Raimundus Robeito magislro

Templi
,

loqiiitur Pelrus Venerabilis inEpistoIa ad

sanctum

Bernardum

et

successoribus cjus

quadam

castra tradidit,
recitafis

enumerata in litteris fundationis a Baluzio in Appendice ad Marcam HispaLitteris

qux libri 4 deciiiialerfia est Misi, inquit, et novam Iranslationem nostram contra pessimam nequam Mahumet haeresim disdata,

nicam num. 402.

alios

subscri|)tus

est

inter

meo

pufantem, qua; dum uuper in Hispaniis morarer, studio de lingua Arabica versa est in Latielc.

Gregorius electus Tarraconensis

archiepi-

nam,

Fuit aulem in transferendo haec

mea

(l) Annum, quo versio httc Alcorani, procurante Pelro Venerabili, ciepia fuil, certiorem indicat idem Petrus Venerabilis in suo adversus sectam Saracenoruai opere, quod libris quatuor complexus fuit, ex quo duo priores libri nuper in amplissima Veterum munumentorum collectione lom. ix, col. 1120, prodierunt. Assenl ibi Petrus procuratam a se fuisse hanc versionem anno quo ipse Hispanias adiit et coUoquium cura Adelphonso victorioso Hispaniarum imperatore habuit, qui annus, addit, ab Incarnntione Domirii fuit MCXLI. Usum autem se in ea re perbibet opera Roberli Keceuensis niiu Retenensis, Arnianni Dalmata, Petri Toletani, et Saraceni cujusdam nomme Mahermed. Ut anuus isle cum anno ab auctore magui Chronici indicato componatur, reputandum est anno MCXLi coepisse opus, atque anno demum

McxLiu absolutum

fuisse.

.Mansi.

mCII

II

ANNUS

I.

CHRISTI

I14/|.

617
humani
suo

intenlio, ut morem illum Patrum sequerer quo nullamunquani suorumtemporum vellovissimam,

deceptam

ut sic dicam^ haertsim silentio praeterirent, (]uin

ei totis (idei

generis partem per spurcissinii hoininis sectam, eiiam post Redemptoris gratiam,
ctissimas sordes fantam
,

et

conditore

viribus resisterent, el scriptis ac dis-

iam
usus

levittr
est

pufationibus esse detestandam ac

damnabilem dein

aversam, etc Petrus Cluniacensis Roherto Retenensi, nalione Anglo, Pani.

monstrarent. Hoc ego de quo hoc pra;cipuo errore

pelonae archidiacono, qui et

Alcoranum

in

Epito-

errorum, de hac

ftece

universarum ha^resum,

men

redegit,

quique

in Asia inter

Saracenos diu

quam omnium
ipso Salvatoris

diabolicarum sectarum, qufe ab adventu ortae sunt, reliquite con:

versatus fuerat, ut narrat Nicolaus Cnsanus in Cribratione Alciiorani lib. i. Roberti versio cum opusculis aliorum Alchoranum refutaniibus edita fuit smculo elapso Norimbergm et Basileae, ut notavit Miraeus in Auct. de Script. Eccles. Exspectamus
in dies

fluxerunt, facere volui

ut sicut UBthali ejus peste

dimidius paene orbis infectus agnoscitur, ita sit execrandus et conculcandus, detecta ejus
tia

quam
stnlti-

et

turpitudine

nescientibus
per tain

agnoscatur.
abje-

novam

et

Agnoscetis ipse legendo,

et sicut arbitror, ut di-

dein

Alchorani,i\vyiXi

accuratissimam versionem ejusab aliquot annis sub prgelo

gnum

est,

deflebitis

nefarias et

sudare dicitur.

LUCIl

II

ANNUS

1.

CHRISTl

1144.

Millesimus centesimus quadragesimus quarius,

Indiciione septima, sequilur annus,

1. CcBlestino

mortuo succedit Luciusll papa.

quo Ca;lestimensibus quinque et diebns

larii arciius sibi

papa Innocentius post mortem Haimerici canceladstrinxit, et cancellarium ApoSedis

constituit
ei
,

siolica;

aique

in

obitu

suo

nus papa, ubi

sedisset

ianquam

pra;cipuo

digniori

Ecclesiae

mem-

decem

'el

iribus, obiii octavo idus Martii. Ita Vati-

canus Codex de Vitis Pontificum, ubi el ista notata habeniur o Hic fecii ordinationem per mensem
:

bro boiia Ecclesia;commisii. Hic tanqiiam vir prudens ei fortis liabito cum Ecclesiae fidelibus
,

consilio, senatores, qiii contra prohibitionein prae-

Decembrem,
loca....

in

qua

creavit diaconos se[tteni, pre-

decessoris sui papie Innocentii ca|iiioIiuincoiiscendere, senaiuiii

sbyteros per diversa loca, et episcopos per diversa

abjurare coegii

iainen ab lioc

apud Palladium octavo idus Martii, et in Ecclesia Laleranensi tumulatus . Cuinque vacassei Sedes die una, sullectus cst in locum ipsius Gerardiis camerarius presbyier
Defunctus
esi

anno iempus restituti senaius eos numerare consuevisse, ipsorum publica monimenta doceni inferius recitanda.
2.

Cluniaccnsibus datummonasterium S. Sadce

cardinalis

iitiili

Sanct;e-Crucis in Hierusalem, ex

Romce.
luit,

Reiientina aegritudine occui^alus convaquibus naretiaiii

Ordine canonicorum regularium, cujus priniordia haec describuntur in diclo Codice Valicano Hic
:

ut palet ex litterisejusdein Lucii,

sibi

rai

fuii ex piovincia ^Jmilia;,

patria Bononiensis, ex

Siciliie

regein

laboranduin adversus ilogeriuni infestuni de qiicm paiicbatur

;

patre

Viseo.

Hic assumptus est a

Honorio

in titulo Sanctac-Crucis, ei

domino papa creaius Romana;

sicui
in i)Ossessio-

enim et aliis sem abbatein

his
'

haec scripsit ad

Pelrum Cluniacen-

Ecclesia; biblioihecarius,

suamque Ecclesiam

Lucius episcopus, servus servorum Dei, dile-

bonus
nibus

pasior, tain in aedificiis,

quam

cto filio Petro Cluniacensi abbati, salutem et

Apo-

multum

ac |ilurimum augmentavit, et divifecit.

stolicam benedictionein
Dilectionis

tem de pauperrima
Ecclesi;e a

Fabrica aulem

ipsius

tua;

liiteras

dcbiia

benignitaie
ad-

summo

usque deorsuin in

iiielius refor-

suscepimus,

ei pelitiones iuas,

qua; nobis el fralibeiiter

mata,

et

aediticavii

claustrum cuin omnibus officinis de iiovo et conventum , ibidem caiionicorum

iribus iioslris rationabiles visic sunt,

misimus. De statu vero nostro

Felr. Clun.
v. Ep. xix.

ie

solliciiumcogno-

regulariuni, Deo auctore, constituii.

Hunc

auteiii
I.

|)ra;clarurn viruin pro scienlia et vila; suae meritis

Baron. TOMLS

XMll,

78

018
scKiiles,
iriiiins
t('(i

LUCir
scire te voluiniis,
cjiiia

11

ANNUS

1.

CHRFSTI 1144.

()inni|)otens

Do-

sua nos morti non

f^ratia visitavit, castif,^ans casti^avif,

tradiciil.

sfas

Per ipsins miscricorfliam

panitatem in
lirevi

i, Liicins papa adversus Romanos ArnaldiConradum interpellat, et ejusdcm regis auxilium. Quantnm autein a Roinanis rebellantibus

convalcscimns,

et i)ristinaiTi

nos

vexatus fuerit Luciiis jiapa,

littera;

ejus ad ConraOtto Frisin-

recepturos spernmus. At coiloqniiim

ref,'is

Sicilite

dum regem
P(!r

ostendunt, (juas recilal

Luciiis jmpa,

condescendimus;
si;e

ct (|uia

ad lionorein

\)c\ et

Kccie-

gensis liujustemjiorisaiiclor', qui etista pra>mittit:

suaj firmani

pacem ciim eo

lacere

non poPlacet

idem tenipus
qui

vir j)ro

inansuedignus,

tninuis,

inslanti tarnen

ipsius violcntia nos co-

tiidine et buinililate sui

Ca?lestini,

oflicio sacerdolali

gente

treiigam
noliis,

cum

eo

coniposuiinus.

autem
ca^ti,
[)oleris,

ut sicut

litteris

tuis nohis signifituis

,

tresdecim de fratrihus
ad
nos transinitlas
:

(juam citius
nos,

non jdene sex mensibus sederat, successor, gravem acivibus iierscciitioiiem jiassus, bumiles ad regem Conradum, tam siiam oj^pressionem continentes, qiiam de incolumitate
speritate
ejiis

qiiia
et

Domino

et

pro-

auxiliante, eos lioneste recipere,

ad lionorem

Dei et Cluniacensis Ecclesi.nc collocare curabinius.

Deo gralins agentes, ijisumque ad patrocinium Romana; Ecclesia; invitnntes, litteras

Sanctam Congregntionem vestram pro nobis orantcm gratia divina custodint, et ab omnihns peccatis absolvat. Datiim Laterani decimo kalend. Octobris )i. Ha^c Lucius pajia ad Pelriim abbatem
Climiacenscm. Qua^ auti'm
slabilita

miltit in liiinc

modum

Liicius episcojius, servus

rissimo

filio

servorum Dei chaConrado Romanorum regi illustri, sadntuin oj)limum, etc. Populns enim

lutcin et Af)ostolicam benediclionem.

('

fnerint inter
pncla,

Omne

regem Rogerium

et

Romanum
iiise,

Pontificem

Romnnns
jiciunt,

nullns insania; sua? metas ponere volens,

dicctur infcrius cx litteris Roninnoruin ad Con-

senaloribus qiios ante instituerant, patriciuin ad-

radnm. Porro Pelrus

tiis esi

ubi idem Liicius crea-

alque ad hanc dignitntem Jordanem Petri

Ponlifex, ad euni in

Urbem
,

venerat, eo(]ue

Leonis filium eligentes,

cij)i

omnes

ei

tan(]unm prin-

snlulato rediensCluniacum, de reditusuoelstudio

siibjiciiinlur .

Cluiiiaeensium
mittendis ad
qua? cxtal
'
:

erga

eum

deque nionacbis

illi

Olto, (iiiibus ista

Hiicusque ex Lucii Epistola Deinde Pontisubjicit, dicens

:

eumdem papam

Epistolam scripserat
liltc-

ad qiiam papa recilatas supcrius

cx jussione

ras reddidit.
3. Misit

suum adeiint, ac omnia regalia ejiis tam in Urbem qunm extra posita, ad ejus palricii sui reposcnnt eumque more antiqnorum sacerdotum
ficem
;

ejusdem

Pontificis tresdeipsos

de

decimis

tantum

et

oblationibiis

suslentari
jusli

cim monacbos Cliiniacenses Petius, ac per

lilleras dedit ad
'',

Ofiortere dicentes, de die in

affligcre

diem animam

cos

mirum

in

cumdeni Luciuin pai^nm (juibus modum commendavit rogans, ne

Hos ergo Lucius pupa
litteris

dividerentiir ab invicem.

coUocavit Roma; in famoso monaslerio S. Sabbs,

iit

apparet ex ejnsdem Petri

ad

Eugenium

non timuerunl. IKtc ipse. Sulijicit autem de ejusobitu,sed de eo,suo locoannosequenti. Ab obitu namque Caelestini boc anno (ut ait idem Olto in Friderico) invalescere CEpit istiusmodi rebellio Ronianorum adversus Ponlificem,

Lucii siiccessorem Ronianiim Pontiflccm', cuin et

eosdem monacbos inde fuisse puisos alque verberatos, ab Eugenio aulem paj^a benigne susceUnde ])tos. Sunl bfcc ejus ad Eug(!niuin verba lioc tam antiqiio usii, quam jam expertn erga nos in ex])ulsionc fratriim nostrorum de S. Sal)ba, pnstorali dilectione nc studio vestro, quos ejectos susc^tendit
:

endemqne lia-resis dicla politicorum sive alio nomine (si ab ejus ba^resiarcba (lenominare magis
,

ab Arnaldo Brixinno, sub dictum esl) vulgnri coeptn damnata vero ciim auctore ab eodem Ponlifice in Concilio Lateranensi. Qiiomodo autem idem hseresiarcha
placent) Arnnldislaruin,

Innocentio

(iit

post obitiim Lucii se ad

Urbem

contulerit, suoloco

cepistis

desolalos

aluistis

verberatos confovipassi sint, pra'ter-

stis, etc.

A quibiisnam
Arnaldistis

talia

quam ab

Romanis, non invenimus. Extant et ali<E cjnsdem Pelri ad eumdem Lucium jwpam commendatilife litterffi pro Aurelianensi
*.

dicendum. Ea ernnt teiniiora infelicissima, cum Romani ipsi, (]uorum fides inuniverso orbe jam a tempore Apostolorum annuntinta semper fuit, rcsilientes inodo a Pontifice dominandi cupidine,
cx
filiis

Petri

el

discipulis Cbristi,

fiunt soboles et

episcojio

alumni
Ponlificis temjiore Aljibonsus Porlugal-

jieslilenlissimi
si

Hujus
lioc

mireris,

Arnaldi de Brixia. Ut non in Romanos bujus temporis sanctus

diix pietatls

ergo suiim ducatum

coiistiluit

Ro-

manai

Ecclesia^ veclignlem

nnnno censu uncinrum

Ejiistolarum
ejiis.

auri quatuor. Testalur id Innocentius papa Tertius

Ejiistola
Ita

Bernardns (iit suo loco dicetur) veliementer commotus, adversus eos ferreo slylo aciito valde pugnarit. Verum cum tu Romanos audis, ne putes

centesima
jiositi

libri

jirimi

omnes eadem

insania percitos, et furore agitatos

quidem,

dum Romani

rebellant, et adversan-

nam
iis

compliiresex nobilium
pro Pontifice
islis
:

Romanorum

faniiliis,

tur, longe

jirincipes ab

extremis terrs Inu-

relictis,

rem agebant, qiiamvis

hasc ut
inlelligns,

dant et
resiliunt

jira.Hlicant
illi, isli

Romnnam

Ecelesiam

et

cuni

multa paterentur ab
liic

sunt
hffi-

accurrunl spontanea subjeclione.

recitnndae

lilteraj

eorumdem deiiranlium
et

reticorum, qui ut se excusarent,

'

ad se favorem

Pctr. Clun.

I.

V.

X.MV.

Ep. xviii.

2 ibjd,

Ep. .\siH.

s Ibkl.

Ep.
'

Ibid.

Ep. XXI.

Otto Fiis.

I.

VII. c. 31.

LUCir
allicerent Chrislianorum

II

ANNUS

CHRISTI

44.
:

619
pro vestro

principum, polissimum
:

damna sustineamus

amore

et

honore

vero regis Ronianoruni Conratli nomine facere, proipso laborare,

liajc

se

ipsius

gratanter palimur. Scimus

namque

uos a vobis
;

lilteris signiflca:

runt, quas recilat Otto Frisingensis in Friiierico

que

proinde prcemium sicut a patre accepluros vosin eos siciit iu imperii hosles, vindictam daturos.
6.

hic autem suo loco ad tidem pleniorem rerum gestarum rediienila", quibus iilem qui eas recitat
Olto, ista |)ra;Miiltit
5.
'

Cum

tanta igitur nostra in vobis fidelitas

sit,

tantaque pro vobis suslineamus, precamur ne

ista iiobis deficiat,
iie

His diebus Arnoldus (Arnaldus)

quidam
(ut

spes

regia dignilas iios ve-

religionis

habitum

liabens, sed

eum minime

stros fideles et filios despiciat.

Neque

si

in regali-

ex doctrina ejus patuit) servans, ex Ecclusiastici honoris invidia Urbein Romam ingredltur, ac se-

bus auribus aura sinislia de senatu

lil,

et iiobis flave-

iu

eam

inteiidixt

aut respiciat; ([uia qui de

natoriam dignitatem equestremque ordinem renovare ad instar anliquorum volens, totam pa;iie Urbein, ac [inecipue populuni adversiis Pontificem

nobis vestriE altitudini mala suggerunt, de vestra et nostra ((|uod absit) dissensione lailari volunt;
et uli()S(|ue,

ut

soliti

sunt, callide opprimere

mo-

suum
vei

concitavit.

Unde

et

ad

eorumdem

temerilatis,

liuntur. Sed circa hajc, ne fiaut, regalis prudentia, ut decel, sollicita sit et provida. Reminiscaturque veslra solertia, qnot et quanta niala papalis curia,
et dicli

potius

fatuilatis

corroboralioueiii
tale

ab

eis

ad
:

principem destinatum

rescriptum invenitur

Excellentissimo atque iirieclaro Urbis et or-

quondam

cives

nostri

imperatoribus qui
vobis

bis

totius

domino

(^onrado, Dei gratia

Romano-

fuerunt ante vos, fecerint,

et nuiic deteriora

rum regi semper Augusto, seuatus populus(|ue Romanus salutem, et Romani imperii lelicem et
inclylam gubernationem.

cum

Sicnlo

facere

lenlaverunt. Sed nos Christi

gratia in vestra fidelitate viriliter eis resistiinus, ac

Regali excelleutia;
et

nostra facta

plurima jam scripta negotia diligenter exposuimus, et

[ler

quomodo

iu

vestra

fidelilate

permaneamus, ac

ab Urbe sicut pessimos liostes impepulimus. Appropiiiqiiet ita(|ue nobis imperialis celeriter vigor, quoniam quidquid vultis in Urbe, obtinere poteritis. Et ul breplures ex
perii,
illis

ut sunt,

pro vestra im|)erialicorona exdltanda etoninimodo augenda iiuotidie decertamus. Ad quie, iiuia regulis
industria (ut postulavimus) rescribere dignata
fuit,

non

viter ac siiccincle loquamur, potenter in Urbe, qua; caput inundi est (ut (i|)tamus) habitare, toti Italiie ac reguo Teutouico, omni clericorum remolo obstaciilo, liberius et

plane tanquam

filii

et fideles,
eniiii

de domiao et

melius, (|uam oiiines fere ante-

palre satis

miramur. Nos

pro vestra fldelilate et

quidquid agimus, honore faciiuus. Et quideui

vestro a

rcgnum

el

imperium Romanoruni
exaltare
at(|iie
iii

Deo

mora ergo precamur ut veniatis et interim de statu vestro, (luem semper dusideramus saliibrem et jirosperuiii,
cessores vestri, dominari valebilis. Sine
;

regimini concessuin
cupieutes,

amplificare

(ie

his regalibus

litteris

ac nuiitiis nos lielificare

eum

staliim, iiuo fuit tenipore

Con-

dignemini. Sumiis enim per omiiia vestra; voluutali

staiitiui el Justiniani,

qui toluin orbem vigore sesuis

semper obtemperare

[larati.

Sciatis prieterea,

natus et populi
tuto,
et

Romani
vestro

tenuere

manibus,

quia ponlem Milvium extra Urbein paruiu longe,

jier

reducere, seuatu pro his omnibus Dei gratia restieis

teuipora iiiulla pio imperatorum coutrario denos, ul exercitus vester per

qui

imperio semper rebelles

(|uate-

sUuctum,
queat,

eum
S.

trausire

erant,

quique tanlum hoiioreiu Romano impeiio

:

ne Petri leones per Casteliuiu

possint,

Angeli

surripuerant, iiiagna ex parte conculcatis

vobis nocere

ut statuerant cuni papa et

nus ea quie
nia et in

Cajsari el

omnibus

obtineatis,

imperio deberentur, per omveheuienter atcjue

Siculo, inagno conainine restauramus, et in parvi

uiiaiiiuiiter salagiinus

jus

rei

atque studemus. Et ob huetfectum, boiium priucipiuni acfuiidaiiien-

temporis spaUo, iiiuro fortissimo vante Deo, complebitur.

7.

et

silicibus, ju-

Concordiam autem
esse

iiiter

Siculnm

et (la-

tum eam
perio

fecinius,

nam pacem

et

justitiam

oimiibus
id est,

pam hujusmodi

accepimiis. Pa()a coucessit

volentibus observanius,

fortiludiiies,

Siculo virgain et annulum, dalmaticam et inilr;un

turres et

domos potentuni
et
iii

Urbis, qui vestio iniresislere

una cum Siculo

et

(^aija

parabanl,

cepimus,
pro
liis

quasdaiii

vestra fidelitate teiiemus,

quasdam vero
facimiis,

subvertenlessolocote(|uaviiiius. Sud
(|UiE
veslriJB dilectionis
filii

atque sandalia. Et ueullum millat iii terraiii suani legatum, nisi ([uem Siculus (letierit. Et Siculiis dedil ei mult;im (lecuiiiam (iro detrimenlo veslro, et Roinaui iui[)erii, quod Dei giatia vestrum existit.
Ha;c
oiiiiiia

omnibus,
papa,
et
aiiiici

fidelitate

sollicite vestr;i ;inimadvert;il,

0[)lirne

Fiangi|)anes, et

Petri Leonis,

rex, [irudeiilia.

Salulatiouem autcm
:

se(|ueiiti peii-

homines
fidelitate

Siculi, excefito Jordime, nostro

tasticho iiii[)eiliunt

in

vestra vexillifero etadjutore: Ploloet alii

ma.'us

quoque,
iie

plures undi(|ue nos impu-

[lex valeat, quiilquid cupitobtineat, super hosles

linperiuin lencul, Kuina: sede.il, re^at orbein

gnaut,

libere (ut decel) iinperialem regio capiti

quoiii;uii
|iluriiiia

t'iiiiue|)S terraruin,

valeainus im|)0iiere coronam. At uos,

Cxsaris

<iccipiat

ccu fecit Jusliuianus. Cssar, quai suiit sua prxsul,

amanti nullus labor gravis est

Otlo Fris. de gcsl. Frid.

licet

inde

Ut Cliristus Jussit, Petro solveatc tiibutuui.

I.

i.

c. 27,

Nos de

cajtero iegatos nostros [irecaniur, ul beni-

620
gne
viri,

LUCII
recipiatis et

II

ANNUS

1.

CHRISTl 1144.

quod vobis

dixerint, credatis; qiiia

scriberc

nequivimus. Sunt enim nobiles Guido senator, Jacobus Hiius Sixli |jrocuralociincta

temporis permansisse constantes gloria confessionis illuslres. Licet enim a concivibus plurima paterenlur, ab Ecclesia

tamen nullatenus desciverunt

ris, el

eorum socius. Hucusque Romanoruni Arnaldisfarum lilteree ad Conradum.

Nicolaus
sic

ul inter alios Frangipaiium faniilia, qiia; perslans

in fide dihiit

eam

qiiaiu coiitruxerat dedecoris uo-

Quanti auteni eas fecerit Conradsu ,idem Otto At Cbristianissimus princeps bujusdocet
8.
:

tam tempore
Pelri Leonis,

Gelasii

Secundi
sic

cui {ut vidimus)

filii

hostiliter est adversata;

et

magni
in

illius

modi verbis sive nfeniis j)ra5bere aures abnuit. Quinimo venientes ad se ex parte RomanfB Ecclesiaj viros magnos et claros, quoruni unus Guido Pisanus ejusdem curiae cardinaiis et cancellarius erat, renovationemque anliquorum privilegiorum suorum postulantes, honoritice suscepit et boneste
dimisit . Hactenus de bis Otto. Audisli, lector, ex adversariorum testimonio, non omnes Romanos,

uno

(ut audisli)

Jordane excepto, in-

ter Arnaldistas pioUtente.

Quod autem

eadem

Epistola
fiat,

nuUa de

ij^so I*etro

Leonis parente mentio

polest

quem haud

priiiem subscripsisse noviiiius pusatis

blicis

moninientis, conjici

eum

his

diebus ex hac vita migrasse, sepultumque fuisse

in atrio Rasilicae Sancti-Pauli,

ubi in tabella niar-

niorea parieti imposita supra sepulchrum legilur

ejusniodi Epitaphium
:

Arnaldistas fuisse hffireticos, inio nobiliores

tum

13
crj

PRjETERIT ut ventus princeps, seu rex opulentus,

et nos ut fumus, pulvis, et umbra sumus.

h
5x)

tot, tantisgue bonis pollens petrus ecce leonis,

respice

quam modico ninc tegitur tumula.

<!

VIR FUIT IMMENSUS, QUEM PROLES, GLORIA, CENSUS

SUSTULIT IN VITA, NON SIT UT ALTER ITA. LEGUM SERVATOR, PATRLE DECUS, URBIS AMATOR, EXTRUXIT CELSIS TURRIBUS ASTRA POLI.

CO

f H

O
^
t-i

OMNIA PRjECLARA MORS OBTENEBRAVIT AMARA, NOMINIS ERGO DEI GRATIA parcat ei.
JUNIUS IN

MUNDO FULGEBAT SOLE SECUNDO.

CC

SEPARAT HUNC NOBIS CUM POLUS ATQUE LAPIS.

In ipso sepulchro

TE PETRUS ET PACLUS CONSERVENT PETRE LEONIS, DENT ANIMAM CQELO, QUOS TAM DEVOTUS AMASTI. ET QUIBUS EST IDEM TUMULUS, SIT GLORIA TECUM.

Sed oratio pelat externa. 9. Divina iiltio in Ecclesiarum violatores. Hoc eodem anno, flagrante beilo civili in Ecclesia Anghcana, divina ultio adversus profanatores Ec-

teneretur, ebullivit sanguis a parietibus Ecclesiae

et clauslri adjacentis,

nifestans, sceleratorum

iudignationem divinam maexterminationem denun-

clesiarum multipliciter est demoiistrata. Res tunc gestas sic narrat Rogerius in Annalibus a Mense
:

tians. Quod multi quidem viderant, et ego ipse quidem meis oculis inspexi. Quia igitur improbi

dicebant
10.

Deum

dormire, excitatus

est

Deus

et in

autem Augusti miraculum juslitia sua dignum virtus divina monstraviL Duos nainque, qui monachis evuJsis, Ecclesias Dei converlerant in castella,

hoc signo,

et in significato,

Gaufredi consulis, qui post

Eodem quippe anno et Arnulphus fiUus mortem patris Eccle-

similiter peccantes simili

poena mulclavit.

Robertus namque Marmiun, vir bellicosus, hoc ia Ecclesia de Covenlre perversus cgerat. Porro Gaufredus (ut diximus) in Ecclesia Ramesiensi scelus

siam incastellatam retinebat, captusest, et per hoc exulatus. Et princeps militum suorum in hospitio
suo ab equo corruens, effuso cerebro exspiravit. Princeps autem peditum suorum, Reimerius no-

idem

palraverat. Insurgens igilur Robertus Marin

miun

hostes,

inter

ingentes

suorum cuneos

coram ipso monasterio solus interfectus est, et excommunicatus, morte perenni depascitur. SimiliterGaufredus prtedictus, consul novus, inter acies

mine, cujus officium fuerat frangere Ecclesias vel dum niare cum uxore sua transiret (uti multi perhibuerunt) navisinimobilis facta est.
incendere,

Quod monstrum

naulis stupentibus, sorte data rei causain inquirenlibus, res cecidit super Reimeviribus,
nit.

suorum

confertas a

quodam

pedite vilissimo solus

ri-

sagitta percussus est.

Et ipse quidem vulnus

rium. Quod cum secundo

ille

nimirum

totis

contradiceret

et tertio sors jacta, in

esl, et
:

eum

deveet

dens, post aliquot dies

tamen ex

ipso vulnere ex-

Positus igitur in scapha

uxor ejus,

communicatus occubuit. Ecce Dei laudabilis et omnibus saculis pra;dicanda ejusdem sceleris eadeni vindicla. DumautemEccIesia illa pro castcllo

pecunia sceleralissime acquisita et statim navis cursu velocissiino, ut prius fecerat, mare sulcat.
Sca|)lia

vero

cum

nequissiniis subita voragine cir-

LUCn
cumducta

II

ANNUS

1.

CHRISTl 1144.

621

in aeternum absorpta est . Hucusque Rogerius de Ecclesiarum violatoribus. 11. S. Crucis ope exercitiis Christianorum Quod ad res pertiiiet Orienlis hoc liberatur. anno, 'qui secundus nunieratur Balduiiii ]iueri regis, exercitus Chrisiianorum siib spe potiundi Bo-

populus in modum fabrorum ferrariorum officinas exercentium, vento agitante fuliginem, tam facie quam toto corporis habitu nigredine factus
decolor, et

tam cestatis quam incendiorum caumate duplicato, ad supremum affliclns sili, supra
vires laborabal.
ces vir

stro nietropoh

Arabum,

insidiis

circumventus, iu

extremis pcriculisconstitutiis, virtute sacratissima;

ctelesti nuntio incolumis ad propria restitnilur. Rem gestam pluribus narrat Willelmus Tyri arcliie|)iscopus, ex quibus ha?c reddere salis ad institutum Videntes |)orro
:

Ad lias itaque gemenlis populi voDeo aniabilis contritus corde, et animo valde compaliens, salutare lignum erigit contra
illi

Crucis eripilur, et duce

inceudia, qiia;

totis viribiis

procurabant,

et in-

vocato desuperius anxilio, statim affuit

viiia, et in

virtiis di-

hostes quod sic non proficerent, ad alia sc convertunt molimina. Erat sanc regio tota vepribus et
Irutetis
silva,

bumilibus, cardonibus
his

aridis, et

sinapis
niaturis

veteribus stipulis et frugibus

:

jam

obsita
stris

omnibus ignem

sulijiciunt,

vento no-

inomento conversis in oppositum flatibus incendia telra simul cuni fumi caligine in hostes, qui nostrum pra^cedebant cxercitum, se dirigunt et qua; in iiostramparaverantkEsionem, iu suam vident retorla perniciem. Stupent hostes novitale miraculi, et singularem repulant Christianorum fideni, quae tam praisens a Domino Deo
:

obvio fomitem et vires ministrante. Hic iu-

cendii vicinioris afflatu. fumi(|ue occurrentis nul)e

suo pro votis impetraret beneficiuni . Et paulo Cuni in alia inevitabilia Chrislianorum inferius
:

densissima nostrisingeminatur molestia.

Cum

ecce

exercitus incidisset discrimina, ut errarent

in invio et

omnes

ad venerabilem virum
bajulabat,

dominum Robertum

Naza-

non

in via, et

angustiis locorum inter-

qui Crucem Uominicain omnis populus cum clamore et ejulatu conversus, postulabat cum lacrymis, dicens Ora
:

renum archiepiscopum,

cludendi, ab ingruenlibus hostibus

essent, pracvio ignoto duce,

omnescwdendi
caelesti

nempe

nuntio,

eodemque

signifero,

per alias vias est secure deet

pro nobis, pater,

et

per hoc viviflca^Crucislignum,

quod manibus gestas, in quo nostrae salutis auctorem credimus pependisse, erue nos ab his malis; nani diutius sustinere nou possumus. Erat autein
'

ductus Hierosolymam usque. Qui perfunctus niinisterio, ab onmium

oculis.

admirabili

mox

evanuit

Sicque sacratissima; Crucis adminiculo, iu expeditioneomnium periculosissimacum rege omnis exercitus divina virtute cst liberatus
)>.

Wiil. Tyr.

I.

XVI. c, S.

IbiJ. c.

11,

12,

Vi.

Anno

periodi Grico-RomanaefieS?.

Anno yEra Hispan. 1182.

II

III

Anno

llegir 53'J, inclioato die 4 Julii, ber. 3.

Jesu Christi

UU.

Lucii

papae

1.

Conradi

reg. 7. Manuelis

Cnmneni imp.

2.

Ohitus Ccelestini II PP.

Ail iiiim.

el

s. (|.

deciiii, (|ii(id et Maitiiius ['oloiius,

llrspergeiisis In

Caslestinus II lioc anno, postquam

sedissetinen-

sibus quinque, et diebus

decem

et tribus, obiit

VUI

Chrou., auclor magiii Clironici Belgici pag. 1()8, et VIII Catalogus nosler tradunt, Ceccaiius iii Cliron.
et

idus Martii , inquitBironiusex Vaticano Codicede

Vitis Pontific.

Catalogus noster Vll, qui liabent dies quatuor-

Sed

cum cerlum

sit,

eum

die vicc-

sima sexta mensis Septemb. anni supcrioris PontificeiTi creatum, manifesluinc^it, errorem irrepsisse vel in dies, quibussupra mensesquinquesedit, vel
in

decim, diem sepulturtc scu diem x Marlii iu siiinmaiii conferunt.

2. Lucius II eisuccedit, Post tridiium cardinaIcsconvocatiG'era?T/H;w Caccianimicum, civem

diem cjus ciiiortualem,

iiti

numeraiiti patel.
Ilal.

Qiiarc Sigoniii^ in Hist. de Rcgn.

lib.

11, et

Bononiensem, quem IJoiiorius II ex canonico regulari cardinalem crearat, sublegere, eoque coiisecrato

Onuiihriiis in Cliron. Eccles. quos verosimile est,

Lucium Secundum appellarunt

el Oiiupliiius

iii((uil

Codicem illum Vaticaiium

Martii,
recle

legisse,

loco VIII idus

Sigonius cilatus, quod

assereiis cuin

eliaiii

habet,

liabent

Cttlestiniis inoiiiius die

siam

Romanam

ruxit

sic enim nona nieusis Martii Ecclcinenses quinque ct dies tre-

VII idus Marlii;

Martii, et consecraliim

cuni dies

xii

reuuntiatum Poiitiflcem qiiarlo idus luoxiina Dominica sed niousis Maiiii hoc anno in Domi;

622
nicam eadem

Lucrr
inciderit, pjus clecfionem

rr

annus

1.

CHRrsTr 1144.
dedit ad
S.

ctconsecrationem
Maliiiionins in

litteras

Bernardnm Clarevallensem
Apostolica? auctori-

die peraclas exisliniandinn.

abbatojn, dicens se accepisse Guillelmum Niver-

llinere Italico [)ag. 199, locjuens de abljatia Sancti-

nensem comitem conlra Sedis

qualibet querimonia

Saivatoris in urbe Bononiensi sila, qua^ ca|)ut est

tatein a Pontio abbate Vezeliacensi

exigere, ul de
suis in curia

canonicorum regularium S. Augustini, ait quatuor a Bononia passuum millil)us exlare ejusdem Congreyalionis aijiiatiam BeatiE
Coufzregationis
Maria}

cum hom .siibus

sua respondeat
tibi scripla
teiii

Ideoque, sul.dit, per Apostolica

coiiii-

mandamus, qualenus eumdem

desistat, aut in

de Ulieno,

ex (jua, inquil, Lucius

,

II

ad

ex nostra parle diligenter

commoneas, ut

etc.

assumptus fuit antea Gcrardus diclus cujus meutio cst in Necroio^MO loci, tum ad XI k il. Oclob. quo die coronatus est anno mcxliv,
Pontificatum
:

al)

hujusmodi exactione

pnesenlia
I.

venerabiliuni fratrum iiostrorum A. Ostiensis et

Tuscul. episcoporum, Aposlolicre Sedis legatorum,

tum

ad Vlli

i\al.

Septenib. qui dies ejus sujiremus

)).

juxtatenorein Sedis Apostolic* |irivilegioiuiii,quod

juslilia dictaverit,

fuil aiHio se(|ueuli

Verum jam
inserlas
esse

sa^iiins

mouuiet

ab eodcin abbate recipial,

etc_

mus Imjusmodi
crologiis

anuotationes Martjrologiis
;

Neista

non raro
|)otest,

quod de

negari non

nt tam ex

infra diceudis pers|)icuuin

mox dictis, qnam ex fit, cum enim nonnisi

datum Lateran. XIII kal. Decemb. E;e litteras leguntur nuiic tom.xCoucil. in Lucio II, ex iisque evidenter deducitur, electionem aut coronalionem Lucii
II

recle a uobis fuisse consignatas.

liujus anni
;

de uno aul allero

C;rlestini
II

die

quoad diem emortualem

inler auctores, coronatio

Secundo,

Ymarum mense Novembri

iii

dissidiuin

sil

sanct.E Sedis legatiim

Francia exlitisse

et

cum
cito

Z-?<c V/ ejus

successoris in menscni Septeml)i"em

omnia

in Anglia turbata essent, suspicor

eum

dillerri
3.

non potuit. Pontifex marjnis dotibttsprcecUtns.

Chro-

e\ ea reversum. Terlio, Willelnium illum secun-

dum

ordine fuisse

cum Willelmus

111 ejus fllius

nograplius Mauriniacensis pag. 387, de

Cffilestinill

])rincipatum Nivernensem nonnisi post triennium

ex infra dicendis inierit.

morte et Lucii II initio ail: Mors nemini parcens tantum Pontificem VII infulationis suae mense (utrimque scilicet incompleto ct iiaucis diebus constante, quod passim variis exeiuplis indicavinuis) sfficulo piffimatura abslractione eripuit; quo
ergastulo carnis exuto, substitutus est in

papam

xxv Martii x Coiicil. referuntur aliqnaj Epi-^toIa> Lucii II hoc auno datte, quarum in Annalibiis mentio non est. Hic tantum aliquid dicenduin de Epistola ordine VI ad Petrum Vene5.

Luciiis II an. Incarnat. a die

est.

exorsus

Ad niim. 3

loin.

Lucius, Girardus de Sancta-Cruce, qui et ipse stre-

nuissimus erat, sed et morte citins praeoccupatus est. Hic diversarum Ecclesiarum stalui consulere volens, duos legalos a lalere suo mittere cnravit, Haimerum Albericum Ostiensem in Franciam
,

rabilem Cluniacensem abbatem, cujus Baronius meminit, subscriptio enim observatu digna; cum ex ea, qiia Incarnationis yEra Lucius II usus sit,
nobis innolescat
:

Datum

Roina;

per

manum

Tnscnlanensem
rectiusalii,

in

Angliam

Hainierus, seu, ut
,

Iginarus vel Yinarus

ex

monacho

Cluniacensi S. Martini a Campis prior Charitatis ad

XVI kal. Februarii, Iiidict. VIII, Incarnat. Doininicaj anno mcxliv, Pontificatus vero doinini Lucii II papaeanno primo. Ea Epistola non hoc amio, (juo eani Baronius memoBaronis S.
B. E. subdiaconi
ravit, sed sequenli scripta, ut Indictio VIII kalendis

Ligerim, dein abbas Monaslerii-Novi apud Pictavos, ac demum cardinalis ab Innocentio II creatus
et

tantiim Septemb. hujiis anni inchoata demonstrat,

Qiiare Lucius 11 annuni

Tnsculanensis Ecclesia? titulo decoralus,

el

memo-

Incarnationis a die
et postea in

xxv
fuit.

ratur
est

laudatur in Cliron. Cluniacensi, ubi serino

I

mensis Marlii inchoavit, quod

In ea Epislola Lucius 11
S. Saba; a

usu

de Pontio
Auglia,

abbale Cluniacensi, ac de eo inter

jiajia

scribit,

in

monasterio
possessiones

alia dicitur,
in

sub Lucio
et

leg.itione

functum

esse

Gregorio M. Romuj fuudato religionem

,

ad subvertendum judicium nullis

lapsam

esse

mores

corruptos

et

poluisse pecuniis expugnari.

De eo legendus Baronius in ipso fine Appendicis ad tomuiu xii, et quse de Ymari moite anno mclxxxv dicemus; hunc enim sub Lucio III legatiuuein illam obiisse credidil cardinalis doctissimus.
4.

dislractas,

seque illud eidem et successoribus in lierpetuum committere. Quoad litteras Alphonsi Portngalliaj principis , quibus Romanae Ecclesiae
ducatuin
Baronii

suum
cl.

vectigalem reddit, anno mcxl easa

e tenebris erutas fuisse

Baluzio V.

diximus;

Ymanis

mittitur.

card. legatus S. Sedis in Galliam

Ymarum

Liicium II sub hujus anni finem legatione Anglicana ad Gallicanam

eruo ex tomo
III

enim tempore non extabant. 0. Lucius II a Romanis rebellibus vexatiir. A num. A ad 9. Cum Lucius 11 a Romanis [lersecutiouem paterelur, Conradum

tiaustulisse,

Spicilegii Dacberiaui

lib. 1 Historiae

Vezeliacensis pag. 473 el seqq. Scri-

Lucins ad Pontium abbatem Vezeliacensem Paschaleni II episcopis Gallia3 ejusque fratres

bit
,

Romanornm regem adversus eos interpellavit. Scripsere et ad Cunradum regem Arnaldistce, seu rebelles adversus Ponlificem

Bomaiii,eumque

Romam

vocarunt.

mandasse, ut interfectores Artaldi abbatis sui in exilium detruderent, et impedirent iie hnjusmodi
Eiiislola data est

homicidaj in monasterio Vezeliaceiisi habitarent. Lateran. VI idus /IpnV.Tuiu alias

Sed Conradns eoruin legaliunem despexit, quie a Barouio ex Otlone Frisingensi lib. 7, cap. 31, narrantur. Addunl Arnaldistffi se accepisse concordiam factam inler Sicidum
et

papam. Ad liorum

inajo-

LUCII

II

ANXUS

I.

in

CHRISTI 1144.
favorem Guillelmi
jus
se

623
cxprimant, Rogerium
fratri ces-

rem

intelligentiam, et

majorem Aanalium
(|Mi uol)is cst

EccleCasi-

siast. illustrationein

haec

addam, Anonymus

ducem
sisse

suum

iii

Noapoliin Guillelmo

nensis in Cliron. ad an. mcxlli.

mcxliu.

oportet, el forsaii ut ab eo

Tarcntum

acci-

de Rogerio scribit

Rex iterum ad liunc locuni

peret.
8.

venit (nempe ad Montem-Casiiuim). Terra Marso-

Jordanus

rum

(est circa

tradidit .
SiciliiL'

Celanuin et lacum iMscinum) se ei Joannes vero Ceccanus in Ciiron Rex

:

Roman.

Siibjungit Peregrinius
cst

a rebcllibus

crealus pairicius
:

Ilugo ita(|ue

Falcandus certe

memoria

lapsiis,

Guillclmum

venit

Arcim

et

inisiit

in

suo jure....

filii

huiic ex Tarenli principe in regiii collegam et suc-

regis ceperunt

tus

totam terram Marsorum . Laudaanonymus Casinensisqueritur de Rogerio rcge,

:

cessorem a patre dicens postea adsciluni, (luem

rectins

RomnaUlus

Salernitanus, iion tamen sine

aitque

Tliesaurum

liujus loci pra;ter

omnem cum

ta-

novo errore, ex
uutat;

Ca|iu;c priiicipe iu
eniiii

regem evectum
iii

bulis ante altare

tollil,

crucem niajoreiu

dudum

ante Anfusi iiiortem

est

fala

cum

ciborio et tribus tabulis altaris. Ha^c aniio

(1).

etiain concesserat
reiisis

Tancredits Tarenlinus,

(|ui

Dael

superiori gestu
7.

Gesta a Rogerio rege in regn. Neapol.

:

(|uoque diclus

princeps
patri

dux^iue Apulitc

Rogerius in anuo mcxlviii posl Anfustim e vivis

ijise

Hoc etiam anno Joanues Ceccanus liubet Venit rex Siciliaein meuse Junio Ceperanum et dux filius
ejus intiavit in terram S. Petri, etcepit

abierat,
n.

soIiis([ue

renianserat [tru^sens

Gudieimtis

Ila Peregrinius.
|)riiici[)atLi

Veriim Falcandus
([iiia Iiic [iri-

eam
:

etiu
Ite-

de solo Tareiili

loiiuilur,

anonymo

Casinensi legitur de Rogerio rege

mus

Guillelmi titulus

fuit, et
is

Roninaldus de solo

rum

ad Iiunc locum veniens ciim papa loquitur,

princi[iatu Caiiuaiio, ([uia

coiiterminus, et SaCasinensis lioc aniio

et discordans

papa recedit. Rex partem Campaiiiie cum Tarraciua cepit ; Beiculas obsedit, deiiide quodanipacto lacto,quaeceperat, reddidit; Siciliain
abiit. Ubiit

lerno, ciijus Ronuialdus archie[)isco[iiis erat, vici-

nus. Prffiter

lia;c

anonymus
filuis Petri

babct

Jordanus

Leonis cniu scuato-

AUiisus pnnceps, et trater ejus

GLiillel-

ribus et

jiarte totius [)0|)uli

minoris contra papaiii

nius

lit

princeps . Ubi princii^is uomiiie

iiitelligil

Capuffi priiicipem,

cum
eam

Tarenti esset, et

Gnillelnms jani princeps dignitatem a Rogerio rege

patre obtinuisset, uti

asserit
iii

Hugo

Falcaiidus in

lebellat . Quibus luceni acciiiiunt i|UcB Barouius uuin. iexOltoiie Frisingensi lib. 7, cnp. :JI, narrat, nem[)e ab hoc anno Romanos tem[)us restituli senatus numerare consuevisse, i[)sorum publica

sua Hisloria. Peregrinius

Notis ad auonyiiium

monumenta
Regn. Ilal. Patricium,

docere. Sigonius vero

refert

lib. 11 Ilist.

Casinensem,
legi
:

ail,

in Ms. Montis-Casini bajc verba

locuiii veniens,
loqiiitur,
et
:

Romanos
filiuin,

iiistituisse

de hoc anno

Rex ilerum ad hunc

abiit,

Cepe-

et

eam dignitatem

ranum

ubi

cum papa

discur Ca^Ie-

nem

Pelri Leonis

detulisse ad Jordaeique vecligalia omnia

dantes papa recedit, etc.

stini Poutificis obitus
iii

et

ha^c notat

Poutilici erepta attribuisse.

9. Miser status Angl. Guillelmus Neobiiigensis,

aniiiim incidit mcxliv, et

([ui

Ad num. 9

et se((.

mensem

Martiuin.

etiam loco
sutfectum,

Qno (luideiu amio, sicut Iioc anonymus tradit, Anfusum (^apua; [irinobiisse, eique a patre ac rege

lioc tem|)ore vive-

bat,

lib.

1,

cap.

2-2,
:

miserum
Iii

Anglia; slatiim hoc

illis

cipcm diem

Rogerio
in (lu-

luodo re[)ra;senlat
iii

diebiis

noii erat rex

sibi vide-

tum

in

eoJein priucipatu,

tum

Israel, sed uiiU3([uis([ue

iii

quod rectiim

catu Nea|)oIisaUeruni lilium, nomine Guillelmum,

batur faciebat. At
pejus fiebat
;

ex anliquis UKinifestum est Chartulis

debuisset aliquam
litaiios sese

. Ita ille(|ui

nam
sibi

Anglia sub rege Stephano, quia tiinc iiiqioteiis erat rex, et

videbatur
ageiitibus
niulli,

ex Cliartis

illis

citare,

cuin

per

regis inqioteiitiam laiiguida lex, (|uibiisdam

, ;

Falco Beneventaiius in Chronic. affirmet Neapo-

quod rectuin
legis et regis

Rogerio

rej/e et

Rogerio

diici,

non vero
illae

(|uod insita ratiune maliim esse sciebanl, siiblalo

principi Alphonso subdidisse. Si Charta;

clare

metu,

i^roclivius faciebaut. Et [irimo

(1)

Ei Codicc Epislolarum Wibaldi

qiiac

abbalis Slabulensis et Corbeiensis, Conra(Jo

II

regi perfamiliaris, vulgato in Colleclione Marlciii

lom.

ii

plura eruuntur,
illustrant et

hisloriam hanc

tie

noiiianoruin in

Ponliliccs perdiiellione,
iiitcliigimus,
in

nuele

emendant. Ipitur ex eirumdein Epistolaruai coutexlu alque ex ejus Griecorumque consuetudine ab ardenti sua
Scribit

eoruini]ue cum eodem Conrado occultis molitionibus mire Conradum fccdus inivisse cuin Gra;coruin iraperatore EininaRoinanam Ecclesiam charilale dcfcrbuisse. Vide Epislolani ccxxv ad

G.

cardinaleiii.

Acciderunl ha:c omnia quo lempore Conradus ab expedilione Jerosolymitana rcdux Constantinopoli alii|uandiu substilil,

nempe

anno ucxlviii.

enim

in

talione, etassidua collocutione ctc.

eadem Epiilola Wibaldus hoiniuem faslu ct inobedienlia Gr.Tcoruin ali(|uaiitulum corrupluin longa cohabilandem ad Ecclesiae obsequiuin scse perduxissc. Circa id temiius Romani perduclles PontiHcein ct Uibe
Pagiiis rejicil.

expuleranl, quod in
bic,

annum MCL

Ea de causa
;

litteras

aono ucxliv, G, commemorat, sed non suo loco

cum

in cadein Epistola

ad imporatorem dcderuul quas ex Frisingensi Daronius recital, et 1'agius Wibaldus illarum inemincrit, easque datas fuisse inense Januario
Pra:tcr Epistolas ilomani senatus, aliie

afOrmat. Ex hoc aulem colligitur E<ipeoius annn ucl, ipso J^inuario meiise depulsus ex Urbe exulasse
duae ejusdem argumenti ab amplissimis lomanffi curia; viris ad imperalorem

dal,-c sunl, quarum omnium unum ctt arguinenlum, ut quantocius Siculum tucalur. Nec scgnior fuit Pontifcx cum suis ; ut enim causam suam tuerenlur, litteras ad familiares imperatoris, maiiine ad Wibalduin dederunl. Extat num. \\k Epistola Guidonis diaconi cardinalis ct S. M. E. canccllarii ad eamdem, qua PonliQcis causam commtndans rnemorat Pontincem illum, post imperatorisin expeditioncm Jerosolymitanam discessum, onini sollicitudine curasse ut Henricus tilius ejus quietam regni administralionem haberel, imminensque illi bellum averteretur. Wibaldus tum rcli-

Romam

se conferens jus

suum advcrsus papain

et

gione sua,

cum

bis

amici

lilteris incitatus id elTecit

ad papain milteret,

cum

Epistola observantix plena, qus! hic

anno mcxliv, quo sacris praieral Frisiogensis loco a Pagio notato ;

puliusquam liugenium dcsi^ncl.

omnes sopireulur, el Conradus in aignum obsequii sui llenricum ablei;aluin suum num. 126 recilatur. Ex bucusque diclis conslal ea qux [iaronius et Pagius cuin Lncius II, illigat, in annum ucl, Ponlificatum agenle Eugenio 111 referenda esse; neque his rcpupnat Otto ille enim motus hosce Komanorum, eorumque ad imperatorem Epistolam refercns nibil addll, quod Lucium
ut motus

Mansi.

fi'24

r.UCII

II

ANNUS

1.

CHRISTl 1144.
partibus
ali(|uid
illis
:

fjiiidem viilebatur

regiium Anglitc scissum esse in

et

omnino promisit
id

nobis, se nisi

quibusdam regi, (|uibusdam imperatrici faventibus. Non quod vel rex vel imi)eratrix sure parti polenter imperaret, sed quod suornm bi41icis quisquestudiis pro tenipore mitteretur. Neuter enim
(luo
:

melius fecerit nobis,

saltem omnimodis

in

suos

imperiose agere,
;

et disciidinoe

vigorem

exercere poterat
cerent, nibil

sed uler(|ue suos, ne a se defiinter partes

negando mulcebat. Sane

est,

diu nniltumque certatum

10.
inter eos
tos,

De eodem. jam sajpius

alternanteforluna.

Processu vero temporis

fortunae infidelitatem exper-

observaturum, ne tradat ei pallium qiiod portat, si non jnraverit decanus ille (nempe Eboracencis , de quo supra agimus) nunc vero episcopus (nempe Dunelinensis),in cujus juramenlo causa pendebat sed causam referatad doiniiium papam . Mabillonius in illius Epistola; margine notat an. mcxliu, sed 60 anno nec Lucius II adhuc Pontifex Rom. eral, nec Ymarus Anglia; legatus. WiUelmum ab Eugenio HI dignitate motum fuisse, et ab Anastasio IV, cognita ejus innocentia, in

remissiores niotns esse coeperunt.

Quod

tura

eaindem

restitu-

Anglife non cessit in

bonum

illis

quippe diutinae
effer-

tum

infra visuri

sumus.
reliquiarum S. Dionysii
et soii

concertationis pertaesis et mollius agenlibus, provinciales

12. Translatio

discordantium
(juippe

procenim niolus
per singulas
:

ciorum,

In Chronico brevi S. Dionysii toin.

buere.

Castella

])rovincias,

Spicilegii Dacheriani

habelur
certo

mcxliii,

(legen-

studio partium, crebra surrexerant

erantque in

dum

MCLiv, ut

mox

constabit)

dedicatio

Anglia

tot

reges, vel polius tyranni, quot doniini

capilalis partis Ecclesiae (S. Dionysii), et translaiio

castelloruni, babentes singuli

percussuram proprii

numisniatis, et potestatem subditis, regio niore,

dicendi juris.

Cumque
;

ita

singuli excellere quaere-

rent

ut

sustinere

quidam superiorein, quidam vel parem non possent feralibus iuter se odiis dis-

ceptantes, rapinis atque incendiis regiones claris-

simas corruperunt. Et in fertilissima olim patria, fere omnc robur panis assumpsere .
Id. S. Bernardits scribit adversiis

archiepiscopum Eboracensem.
racensis archiep. illam

Willelmum

eamdem partem aliorumque sanctorum quorum ibidem corpora conliiientur, xxiii anno administratiouis domini Sugerii abbatis . Et postea anni mcxliv et MCXLV vacui sunt. Cum vero idem chronographus diserte affirmet, Sugerium anno mcxxii abbatem ordinatum esse, annus praesens xxiii est ordinationis ejus, sed librarii, ut non raro fit, hanc dedicationem in annum praecedentem retraxere. Ipsemet
B. Dionysii et sociorum ejus in
capitalein,

Villelmus Ebo-

Sugerius libellum edidit de consecratione Ecclesice

quidem Ecclesiam regebat.

se cedificatce, aitque se

ad

eam

Iranslationem

fa-

Sed propter ea quae perperam de eo jactabantur mala, quai divus Bernardus vera esse putabat, palliuni bactenus obtinere non potuerat. Verum lioc anno, ut scribit Joannes prior Hagustaldensis in
Hist.

ciendam

elegisse

delicel lll idusy

secundam Junii Dominicam, viquod est Barnabce Apostoli. Quare

eam ad

currenleni

annum
;

pertinere certo conslat.

Ea solemnissima

fuit

interfuere

enim Ludovi-

ad

annum
((

Chronologico),

mcxlvi, (duplici tamen errore Hicniarus (vel rectius Ymarus)

cus Vli Franciae rex, Eleonora conjux ejus, Adelais

mater, regiii oplimates,

episcopi
,

et varii

archiepiscopi et

episcopus cardinalis directus ab Apostolico Lucio iegatus veniliuAngliam, liabens pallium Wilielnio
archiepiscopo deslinalum.
uegligeiitiam idem

quos Guido Senonum archiep. Gaufridus Carnoti episc. et Guido Catalaunis

inter

Moram autem fecit per Willelinus occurrere ei, circa alia minus necessariaoccupatus, utconsueludinem
habuit. Hoc autein ad pneseiiteni annuin pertinere ostendunt obitus Lucii, qui slalim
lur, et
ibi

episc.

13.

AUqni librariorum

errores

correcti.

re-

Extat libellus Sugerii de Consecratione Ecciesiae

sue lom. IV Duchesnii, qui

cum eum mutilum

narra-

perisset, Mabilloniiis loin.l Anaiect, pag. 3-28, sup-

legatio qure hoc anno coepta absoluWillelmiis abbas Rievaliensis, vir magnae sanclitatis, aliique, sedente Innocentio H, Romam

Ymari

taque,

venerant, ut inipedirent ne Willelmus a Pontifice

confirmaretur, et palliuin obtineret quod cum hoc anno conseculus fuisset divus Bernardus
; ,

plevit quod deerat exCodice Victorino, et in eo suppiemento nomina trium prffisulum memoratorum iterantur, sed ineo Catalaunensis episcopus Werbo et Senonensis archiep. Werbo nominantur, manifeslo librariorum errore, qui Widonem \n Werdo-

7iem,

Hugonem

etiam in

Werdonem

et

Guidonem

ad Willelmum abbatem de
lam cccLx,
alias ccclxxx,

Rievalle scripsit Episto-

qua eum denuo hortatur Laboravimus, inquit Bernardus, quantuin potuimns, adversus peslem communem (id est, Willelmum electum Eboracensem),etsi quo minus impetravimusquod optavimus manet tamen nobis fructus laboris nostri apud Deum, apud quem nuUuin bonum irad patientiam et ffiquanimilatem
:

mutarunt. Hoc enim anno Hugonem, cognominatum deTouciaco, vel Tuciacensem, Henrico archiepiscopo Senonensi successisse docet chronographus Sancti Petri-Vivi, et Guidonem Catalaunensi
Ecclesia; prtefuisse videre
est

in

San-Marthanis.

remuneratum
a

est .

Postaliquainterposita subdit:

Gaufridus Carnotensis, neque in libello, neque in supplemento, neque in chronico Mauriniacensi sanctae Sedis legatus dicitur, ideoque hoc anno eo munere functus non est. Chronographus Mauriniacensis pag. 357, de electione abbatis sui loquens
ait
:

Nos lainen, quod potuimus, suggessiinusdomino Tusculano episcopo (nempe Ymaro in Anglia legato), cui injunctum est, ut legahone fungatur in

Hanc electionem, cum

rex (Ludovicus VII)

et praedicti

episcopi confirmassent,

domnus Thoi-

LUCII nus Senonas profectus,

et a

II

ANXUS

1.

sis

CHRISTI

1144.

625

Gaufredo Carnotensi
officii

abbas, qui annuni etiam a Natali Christi in:

episcopo, qui arcliiepiscopo absente ejus in

choat, habet

Aniio Doni. mcxlv inciiiiente, in

execulione vicarius essesolet, benedictione solemni

subliniatus est .

ipsa sacrosanctcB Nativilatis Christi solemnitate, lu-

Gaufredum Carnotensem non

S. Sedis.

Ubi multa observanda. Primo, appellari legalum

gubre

et

miserabile ex peccato Cliristiani populi

accidit in Oriente

piaculum. Sanguinus enim Hala-

Secnndo, episcopos Carnotenses peculiari prffirogotiva primos suffraganeos esse archiepiscopi

Mauriniacensis confirmarunt, fuisse Albericum
et

pensis, Syritc ac Mesopolamice, excepta Antiochia

Senonensis. Tertio, episcopos qui electioneni ahbatis

Osliensem,

IJaimenan

seu.

meWus ImanemTu-

sculanensem, quos jam dixerat chronograpbus legatos missos, illum in Galliam, istum in Angliam. Quare confirmatur qnod supra diximus, Imantm nempe hocannolegatum in Francia fuisse. Qnarto
ex Sugerii verbis deducitur, Hiigonem ante diem xi
Junii jam archiepiscopum Senoneusem Denique corrigendus error qui irrepsit in ChroniconMauriniacense, ubi tWcliuv domnus Thoinus Senonas profectus ; loco enim vocis Thomus,

Damasco princeps, Persaruin vero et Medorum seu soltani (nempe Bagadensis) subditus, Etlissam qucB nunc Rohas dicilur, uniciim Hierosolymitaiue Ecclesiae pro magnitudine ac abundantia sui refugium, cum inflnita Saracenorum
et

regis

multitudine circumdedit, ac in
vilate

ipsa, ut dixi, Nali-

Domini
in

irrui)it,

cunclis ibideni cuin urbe

Cliristianis

ore gkidii occisis, vel miserabili ca-

mensis

fuisse.

servitutem redactis, Ecclesias Christi, et prKcipue B. Maria; semper Virginis Basilicam, et eam in qua Thoma; Apostoli corpus reconditum
ptivitate in
est,

ad Salvcatoris nostri ignoniiniam intro ferens,

noslrisque penilusexterminatis, Saracenos
ibi

ea quce non Iicebat (legendum licebant) foede polluit,

legendum Tuciacus,
et error, qui

vel Tuciacensis. Corrigendus

extat

in Inscriptione Epistolae

ab Ecdatte

clesia Senonensi ad

Gaufredum Carnotensem

quem

rogant, ut archiepiscopo electo benedictio-

ad habitandum collocavit . Falsain lamen esse traditionem, qute fert corpus S. Tliomac Apostoli apud Edessam extitisse, alibi ostendimus. Denique
Otto
Frising.

nismanus nnponat.
tur data ad

In Catalogo enim arcliiep. Senonens. a Matlioudo composito pag. M8, ea dici-

hujus

temporis

scriptor

lib.

cap. 30,

Gostenum Carnot.
perperam

episc.

cum tamen

eumdem iliem ac annuin designavit. 15. Quam magna fueril ha;c jactura.Quomodo

Gostenus ibidem

nondum

Gostemis appellatus episcopus Carnotensis esset. Sed librarius

litteram G, qu;esoIa eral in exeniplari, insulse interprelatus est. Hic

non tantum murorum, sed etiam flnium suorum in niedio hostiuin hostium innumerabilium per tot sa;cula invicta
nobilis h;Ec civitas propugnatrix
,

non praetermiltendum, Ame-

pru2da facta fuerit, refert his verbis Neubrigensis

lib. 1

deum archiep. Lugdunensem Apostolica; Sedis legatum in Francia fuissc anni liujus initio, cum
San-Marlhani
facianl
in arch.

de Reb. Aiigl. cap. 18

Armenius quidam,

civis

Evissenus, habitans in turri

civitutis

muro

contigua,

Lugdunfusibus mentionem
II,

ob flliam suam a principe

(luens

corruptam, co-

Rescripti Cajlestini

dati Lalerani,

XIII

animo vindictam,
:

invitatos pactis iiitestinis

kalendas Martii, in quo Amedeus dicitur legatus

sanctae Sedis.
14.

Edessa a Turcis capta. Edessce, celeberrimae Mesopotamia; civitatis, cai>ta; desoIataBq,ue epocha a chronoiogiis varie constituta, quia enim plerique antiquorum annos Incarnationis hoc tempore a die Natali Chrisli exordiebantur, varii inde
errores enati.
Civitas

Turcos ipsa nocte Nalivitatis Dominica; intromisit urbem qui irruenles iu populuui secure in iii Ecclesia excubanlem, et archiepiscopum quidein
altari

assistentem

mactarunt; populum vero non

iii

resistenteni, sed subiti casus stiipore rigentein, gladiis

trucidarunt. Sic capta et

potestatem spurtaiitis

cissimac geiitis redacta est Edissa,

retro teni-

nocte Nalivitatis

Christi

poribus seinper invicta

et aiitiqiia flilei Chrislianaj

ejiis perliniaci

Turcis capta, Dudechino in Chron. Hovedeno,

aliis-

alumiia. Latissiinis quoqne finibus

hostiuin furore pervasis, et in

que testibus. Praeterea Willelmus Tyrius magnam hanc Ciiristianorum jucturain lib. tu, num. 3, copulalcuin anno mcxlii, elEugenii III Ponliflcatu, et

cedentibus, Cliristian;E

eorum possessionem religionis cultus traiis Eu-

cum
fuere

ipse testis irrefragabilis videaturin narratione

lioc

chulis

rerum

tempore in Oriente gestanini, non depiaculum duxerint ab ejus sententia discedere, cum tamen ipsemel fateatur, se in rebus
i|ui

phratem funditus deletus est . Sed quia tanta; fama anno sequentiad Occidentem pervenit, aliqui historici oo etiani anno hoc infortunium collocarunt, et ibidcm ea Buronius memorat.
16.

Vissidiwn caiionicorum

et

monachorum
canonicis Ec-

quae anle

annum

mcliv in sacris belhs conligere,

Mediolanensium.

Anno superiori

auritum teslem

esse,

non vero oculatum. Verum

Edcssam nocte
ris

Nativitatis Ciiristi anni yErae vulga-

clesiK Mediolanensis et mon;ichisejusdem Ecclesiae de jure campunarnm pulsaiularum inlcr sese dissidentibus, urbs Mediolanensis

MCXLiv, in Turcoruin [lOteslatem venisse cer-

rursus perlurbata.

tuni

Dodechinus enim, quiannum a Nulali Christi auspicatur, ad an. mcxlv scribit : Hoc anno Rohas (ita Edessa a Turcis
esse

imposterum

debet.

Consulcs urbis,

dissidii

judices electi, partes in paconcessere.

latio archiepiscopali,
seiite

liobaldo archiepiscopo prajjussit ct pra;cepit

audiere, et utriusque aliquid

efflagitalu

aliisque Orientalibus appellala) a Saracenis capitur

in sacra nocte Nativilatis Uoiii. (]uoruni rex extilit

Robaldus consulum

praidicto abbati et moiuichis, atque prffiposito et

quidam Sanguiii nomine

li^ROS.

Siguanlius Urspergeu-

canonicis, ut ila atlendercnt et ailimplererit, sicut

TOMIS .Wjll.

79

fi20
ipsi

EUnENd
consules
in
eis

ni

ANNUS

1.

CHRISTI 1145.
:

pr^ciperent .

histrunientiim a

pcbrocio publicalo h-gitur

Obiit 111 kal. Jan. (|iiod

Monnni. Lccl. Ambr. 391, relalum, (latum dicitnr ainio Incarn. moxliii, medio metise Jwiii^ Indictione vi. IIoc vero anno diss^idium illud
l*iiricello

iilem prorsus esl, cuni dies

xxx Deceinbris secun-

dns sit ante kalendas Januarii, et 111 kal. Januarii. Oberlus seu Ubertus venit ad sedem secunda lebruarii
die.,

iion soluin renovaluin, sed etiam

dtis arcliiep.

auctuin. Robal-

anno Domini mcxliv, ut

legitur in

de eo cognovit, ut liquet ex Instru-

piu'fato Aloysii Catalogo, cujus auctor

(|ue

annum

us-

mento a Puricello nnm. 398 recilalo, et lioc anno mense Novembris, Indictione octava dato. Galdi7ms liis verbis ei subscripsit Ego Galdiiius sub:

ad dieni xxv Martii se(]uenlis anni Uionysiani

In Calalogo archipresbyteri metropoli Vacat tum sedes dieliabetur Obertus venit ad sedem xxi Januarii
:

coiitiniiat.
liiii

Mediol. apud Puricellum post narralam Ro-

diacoiius et cancellarius a nie dictataisiibscripsi .

boaldi

mortem
;

numerum sanctorum relatus, ut suo loco videbimus. 17. Moritur Robaldus archiepiscopus Mediolanensis. Non multo imst Robaldus e vivis excessit. Ejus obitus a Puricello nuni. 399, hisverbis notatur Clarissimi viri Aloysii ab Ecclesia Catalogus expresse habet, obiit prsBdictus Roboaldus secundo die ante kalcndas Januatii anno Domini MXCLiY . In Catalogo tam a Mabillonio, quam a PaIs postea archiepisc.

Mediolanensis

fuit, et iu

bus
aiino

XXIII

Dom. mcxlv , a primodie Januarii iirchoato. Verum est in Catalogo a Mabillonio edito legi
:

Fuerunt autem ab

ipsius obitu us(iue ad electio-

nem

doinini Oberli dies xxvi, sed

legendum

dies

xxiii, ut

habel Papebrocius, qui

eumdem

Catalo-

gum

eliam edidit.

Verum non bene

hic vir doclis-

siinns Robaldi morleni usiiue ad

diem xxx mensis

Decembris

sequeiitis Chrisli anni distulit.

EUGENII

III

ANNUS

1.

CHRISTI

1145.

Luciipapce obitus et Eugenii III creatio et Christi Domini et Dei noslri anno millesiino centesimo quadragesinio qninto, Indictione
1.

fuga.

allaris

unam

iiiense

optimas et mirabiles. Hic lecit ordinationem Deccmbri, in (jiia creavit diaconos,

(|ui-

piesbyteros et episcopos per diversa loca, ex

octava, quinto kal. Martii, Lucius papa ex hac vita

niigravit, cum sedisset menses undecim, dies vero quatuordecim. In Codice Valicano, qui inscribitiir de Privilegiis Romanas Ecclesia', inter res gestas Lucii, de ejus obitus occasione lioc asseritur ip:

bus Nicolaum diaooiium

creavit bibliolliecaiium,
eratj

S. Laurentii

iii

Damaso

cum Romanos ad nova studia concitatos depellere conaretur a Ca|)itolio, iiicerto laitidis ietu
suin

quo munere ipse functus virum imprimis litteris Hebraicis peritissimum qui de emendatione divinfe Scripturae commentarium edidit. Moritur in monasterio Sancli-Gregorii ad Clivum Scauri, et sepelitur in La:

teranensi Dasilica .
(iit ait

Non

vacavit Sedes, sed repente

multos dies ffigrotasse, eoque morbo ex liac vita migrasse. At nihil de ictu lapidis Otlo ejus temporis auctor, sed liBec tantuin Ipse Lucius quotidianis crucialibus (de ejusmodi Ronianorum ixbellione videlicet), ac
,

percussuni fuisse

atque non

post

sanctus Dernardus) ob periculum

imminens

fuit

successor eiectus.
2. Eleniin post

obitum Lucii, ob tumultuantes

Romanos

Arnaldistas convenerunt
iii

unanimes car-

dinales metuenles

ta^dio vitEe affectus, infra

sui

diem

obiit .
:

annispatium Pontificatus Rursus de ipso bajc in scriplo

Hic dedit Rasilicaj Sancti-Sal-

Ecclesiam monasterii SanctiCaisarii, illicque Dei nutu, haud de greinio ex more aliquein eligendum putarunt ex cardinalibus
in
in

Codice Vaticano

Romanum

Pontilicem, sed convertentes oculos

S.

valoris Lateranensi Ecclesiam Sancli-Joannis ante

Portam Latinam cuni oninibus capellis atque tenimentis suis. Dedit etiani eidem Ecclesiam SancliNicolai in Hospitali cum omnibus tenimentis suis item textum Evangelicum ex auro et argento operose factuin. Dedil eliani ampullas ad servitium
:

Trium-Fon. haud pridem sub Innocentio papa Secundo a sancto Bernardo praefectum, Bernarduin itidein nominatuin, patria Pisanum, virum inobitate insignem, et prudentia in negotiis obeuudis locupletem, tempore perditisabbatem nionasterii
Anastasii
tiuin,

Ordinis Cisterciensis

eidein

EUGENII
siiiio,

III

ANNL'S
flagraret,

1.

CHRISTI
quis forte de

145.

62^

quo luijuscemoiJi
fuissent experti,

bello civili
:

Urbs

putarunt fore aptissiinum

mum

cordia elegerunt. Quae

quem cum sagacissipari consensu summa conauteni mox post eleclionem

(iolorem patris,
vivit, et est

meis reverteretur, qui leniret Joseph filius tuus ipse dominatur in tolaterra iEgypti. Hinc
filiis

qui diceret

'

quod

litteraj

istae

non

suiit voluntatis, sed

ne-

sint secuta, ex saepe citato scripto Coiiice Vaticano

sic accipe
3. a
:

Eiectus deductus est ad Lateranense pala-

Sede secundum morem ponoimnatus Eugenius pa|)a Tertius. Qui ciim proxima die Dominica consecrationis muiius apud Sanctum-Petrum sicut consueludinis ordo
tium,
et in Apostolica

anncorum exlortfe precibus, quibus negare non possum modicum illud quidquid residuum est vita; mese. Quia tamen seinel coepi, loquar ad dominum meum jam eniin fllium dicere
cessitatis,

et

situs est, et

non audeo,
est in

qiiia

filius in

patrem, pater mutatus

venit, ante

Qlium. Qui post

ijui

me

mcfactusest:

sed non invideo, quia quod mihi deerat, in eo

me

poscebat et dis|iositum fuerat, deberet suscipere;

habere confido,
per

prwcognito senatorum perverso consibo, quo ejus electionem violenter retractare disposuerant, nisi
eoruin voluntatem faceret, et usur|)atnm senatum
eis

me

veiiit.

non soluin post me, sed etiam Nain si digiiaris, quodaminodo per
te

Evangeliuin ego
stra et

genui. Qute est ergo spes noet

gaudium nostrum,

coronagloriae? nonne
sapiens gloria est

Apostolica auctoritate confirniaret, noctis

si-

vos ante
patris.

Deum? Denique

filius

lentio

Urbem cum
se

paucis fratrihus exiit, et ad arin

cem

Monticelli

tutnm

recepit. Congregatis

Ainodo tainen non vocaberis filius? sed vocabitur tibi nomeu novum, quod os Doinini nominavit
'.

vero alia die cunctis [^alribus, qui dispersi fuerant propter metum furentis populi, processit ad Farfense monasterium in Sabinis posituiu cuin
stica familia, et consecrationis

Haec est mulatio (iextera; Excelsi, et

ista gaudebunt. Nam quemadAbrain in Abraham ', Jacobinlsrael, tuis magis praedecessoribus tibi pro,

multi in niutatione

dome-

modiim
et,

oliin

gratiam in sequenti

ut

de
:

Dominica pro plenitudine sui Apostolatus, secun-

dum morem
gentes, et de

Ecclesiie,

Exiit ergo ruinor iste,

Doinino auclore, suscepit. sicut vox Isetilia; ad omnes

ponam Sicut Simon in Cephain * Paulum'; sic filius meus Bernardus

Sauliis
in

in

patrem

meum

tam sancta promotione universa Ecdicens

clesia exultavit,

cum
et

Psalmisla

'

Benedi-

ctus

Deus

in

donis suis,

sanctus in omnibus

Eugenium, locta prorsus et utili, ut speramus, translatione promotus est. Digitus Dei est iste ', suscitans de pulvere egenum, et de stercore erigeiis pauperem ut sedeat cuin principibus, et
:

opiribus suis, quoniam ex insperalo exaltavit bumilein ', etsublimavit cornu Christi sui . At quid
Arnaldistic

soiium

gloria) teneat. Superest,

tui, ipsa

ut facta hac
fibi

mutatione

quoque quae

comcommissa est

tuin cardinales oinues ex eoruin

esse,

Homani? Ubi viderunt tum Eugenium, manibus elapsos

Ita

Domini tui spoiisa muletur in melius, et jain ne(juaquam Sarai, sed Sara de cajtero nominetur.
5.

convcrterunt se ad deinolitionem atque dequidein

lesta-

(iInteIIige(]ueedico:dabiteniin tibi
cjus principem

Uominus
; i\\\

prBedationem ipsorum domoruiii.

intellectum. Si amicus si)onsi es, ne dixeris dilectain

tur sanctus Bernardus in Epistola ad Roinanos

ipsos lioc aniio data, quani suo loco inferius reddituri

mearn, sed principem

nisi

luum
tuerit,

in ea veudicans,

quod pro ea
Si

si

opor-

sumus
4. S.

necnon etiam Otto Frisingensis ejus-

etiam aiiimam daro debes.

Christus te

dem

leniporis scriptor faina celebris affirmat.

misit, sDstimabis te

non

ministrari, sed minislrare

noii

Bernardi EpistoUe ad

nales de Eugeiiii creatione.

Ipse

papam

et cardi-

vcnissc

et

miiiistrare

vero saiictus

sed ipsam

quoque aniinam,
lidei vestra),
hffires

Bernardus, ubi audisset certo nuntio fainam de sui abbatis in Poutificem electione, exspectabal se de his ab eo reddi Iitteriscertiorem
et alia plura ingrueutia
;

Verus successor Pauli dicet

quia (lominamur
gaudii vestri. Pelri

solum snbstantiani, prffifatus sum. cum Paulo ' Non

sicut
:

sedadjutorcs

sumus
dicen-

scd

cum fiiga,
i|)se

audiet Petruin

tunc negotia cunidem Eurupit

sileii-

tem
facti

'

genium occupatum
lium, ad

detiiierent,

Neque ut dominantes in cleris, sed forma gregis. Sic enim jam non ancilla, sed libera
:

eumdemque Eugenium
'
:

has i)lane aureas

cliam
aliuiii

et

formosa speciosissimi sponsi per

debita liberlas sperabitur

te in

de-

litleras dedit

sideratosadsciscelur amplexus. Alioquiii per

patri

quem
et tu

Amantissimo
Ponlifici

et

domino, Dei gratia

est.

bac lam
absit)
(iiii

si

summo

Eugenio, Beriianlus ClariKvallis

id

(quod
sunt,

in Christi hffireditate quajras qiia) tua

et

vocatus abb.is, modicuin

quod

jnm,

ante didiceras, iion dico

in nullo

Auditiim

est in terra nostra, et celebri ser-

retinere, sed uec tuus essc? Ergo

tiia non Hduciam talem

mone Tulgatum verbum

tacitus

hoc,

quod

factuin est de

habeus

in le,

qualem

prtcdecessorum tuo-

vobis a Domino. Presseram slyluin hactenus,

rem

rum
nis

a iniiltis retro temporibus visa est babuisse,

considerabam.
et

Exs|)ectabaiu eniiu litteras

a

exiiltat

merito ubique,
te

et gloriatur in
:

Domino omcujus

veslras,

praeveniri

vohis

iii

beiiedictionihiis

Ecclesia

sanctorum

et specialiler illa,

dulcedinis. Exspectabam
a latere tuo,
ijui

virum

fidelem, (]ui veiiiret

uterus

portavit, et cujus
et milii licet

ubcra

lu suxisti.

Quid

dicercl cuncta per ordinem, quid,

ergo? Noiine

gaudere

cum

gaudenti-

quomodo
'

vel (lualitcr acluiii essel.

Exspectabam

si

'

rifiii.

l'sal.

cxLiv.

2.

Hcg

n.

XLV.

'

Uero. Kp. ccxxxvii.

Ail. xiii.

Psal. LXXVi.

e fsal.

cxxn.

' 2.

'

Geu.XVll.
i.

Cor.

1.

'

M.irc

111.

Pel. v.

628

EUGENII

III

ANNUS

CHRISTI 1145.

bus? Nnmquid non ero unus de numero laetantium? Exultavi, fateor, sed cum Iremore. Exultavi,

rum

iniquitas

super eos,

ut

sit

sicut scriptiim
et

est ': Justitia justi

super

eum

erit,

impietas

sed in ipso exultalionis mene arliculo, tiinor

et

tremor venerunt super me. Ego enim etsi nopatris deposui, sed non timorem, sed non anxietatem, poslremo nec affectum, nec viscera

eum. Cum acceperis tempus, secundum opera inanuum illoriim retribuens illis,
impii erit super
ut sciant |)roplietam esse in Israel.

men

palris.

Considero gradum,

et

casum vereor

con-

siderofastigiumdignilatis, et intueor faciem abyssi

deorsum. Atteiido celsitudinem honoris, periculum reformido, pro eo quod scriptum est Hoino cum in bonore esset, non intellexit. Quod quidein ad causam magis, quam ad
jacentis
et e vicino
'
:

mihi det antequam moriar, videre in diebus antiquis, quando A[)ostoIi laxabant retia in capturam, non in capluram argcnli vel aiiri, sed in capturam animarum ? Qiiam cupio illius te haereditare vocem, cujus adeptiis es Sedem ^? Pecunia, inquit, tua tecum
7. a Qiiis

Ecclesiam

Dei sicut

sit

in perditionem.

vox tonitrui? o vos magnificujus terrorem confundan-

referendum ut sic iiilelligatur dictum Ctim in honore esset non intellexil; ac si dicerclur Honor absorbuit inlellectum.
csse
: : :

tempus arbilror

centiae et virtutis, ad

6.

Et quidem elegeras abjectusesse in

ei

domo
:

Dei tui, et recumbere in novissimo loco iu convivio ejus, sed placuit dicere

qui te invitavit

Amice, ascende superius. Itaque ascendisli in altum noli altum sapere, sed time ne forte contingat sero miserabilem illamemittere vocem ^ A facie irae el indignationis tua? elevans allisisti me. Altiorem quippe locum sorlilus es, sed non tutiosublimiorem , non securiorem. Terribilis rem prorsus, terribilis est locus isle. Locus, inquam,
:
: :

omnes (]ui oderunt Hoc vehementer exspecfabat, et omnino expetit a te mater tua hoc fllii niatris tuae pusilli cum majoribus desiderant, hoc suspirant, ut omnis plantatio, quam non plantavit Pater ca?lestis, tuis riianibtis eradicetur. Ad hoc enim constitutus es
tur et convertantur retrorsum

Sion

super gentes
runt apud se'

et

regna, ut cvellas et destruas, et

aedifices et plantes. Multi audito

:

hoc verbo, dixe-

Jam

securis ad radicem
'
:

arborum

posita est. Miilli dicunt in corde suo

Flores appa-

ruerunt
in

in terra nostra,

tempusputationisadvenit,
recidentur, ut ea quae
afferant.

quo sarmenta

sterilia

in

quo

slas, teira

sancta

est,

locus Petri

est,

locus

pra;valent, uberius

fructum

Apostolorum, ubi steterunt pedes ejus. Locus illius est, quem constituit Doininus dominuin domus sua3, et principem omnis possessionis suae. Si forte declinaveris a via Domini, sepullus
principis
est in

Confortare igitur, et esto robustus:

cervicibus inimicorum tuortiin.
tui constantia et

manus
Vindica

tuae
tibi

in

animi

vigore spiritus partem,

tuos
tibi

quam
Pater,
et

dedit extra

fratres

Omnipotens

eodem

loco, ut sit tibi contra te in testimotali

quam
te esse

et tulit

de

manu
et

Amorrhaei in gladio

nium. Merilo
est Ecclesia,

pastori, tali nutricio cominissa

arcu suo. In omnibus tamen operibus tuis

me-

cum adhuc

tenera,adhucincuiiabulis
et

esset

cujus docta magisterio

exeniplo educata,

timor ejus, qui aufert spiritum principum, semper sit ante oculos tuos.

mento

hoininem,

omnia terrena calcaret, utpote qui excusserat manus suas ab omni munere qui dicebat de corde Argentum et aurum puro et conscientia bona ' non est mihi . Haec hactenus. Cffiterum causa, quare ante tempus scripserim vobis, haec est. Wintoniensis episcopus et Eboracensis archiepiscopus non gradiuntur uno
:

Quantorum

iu brevi

Romanorum

Pontificum mortui,

tes tuis oculis asjiexish? Ipsi te prffidecessores

tuaj certissimae et citissima; decessionis

et

admoneant,
pauci-

modicum tempus dominationis eorum

tibi.

tatem dierum tuorum nuntiet

Jugi proinde

meditatione inter hujus transeuntis gloriae blandimenfa memorare novissima tua, quia quibus successisti

spiritu

cum

Cantuariensis archiepiscopo, sud ince;

in
.

Sedem,

dunt
illi

sibi

ex adverso

et haec

vetus est de legatione

esl ille,
est,

morfein
nardus.

ipsos sine dubio sequeris ad Hactenus ad Eugenium sancfus Ber-

querela.
?

Verumtamen quis Nonne Eboiacensis ipse cum adbuc esses quasi unus
resliterunt
in

et

qui sunt

Ad

electores vero S.
:

ft.

E. cardinales has

cui te prsesente,

litteras dedit^
8.

ex nobis, fratres tui

reprehensibilis

Dominis

et patribus

reverendis cardinalicuria, puer

faciem

eo quod

bus

et episcopis

erat?Sed speravit

in niultitudine diviliaruin sua-

sanctitatis

omnibus qui sunt de eorum.

:

rum ,

et

praevaluit in vanitate sua.

Cerlum

est

Parcat vobis Deus, quid fecistis? sepultuin

revocastis ad

tamen, quod non intravit per ostium in ovile ovium, sed ascendit aliunde. Si pastor fuisset, diligendus erat si mercenarius, tolerandus. Nunc autein cavendus et repellendus, utpote fuiellatro. Quid dicam de domino Wintonieiisi ? Opera quae ipse facit, testimonium perhibent de eo. Porro
;

hominem
et

homines fugilantem curas

et

turbas curis denuo implicuistis, et immiscuistis

turbis. Fecisfis

novissimum primum,
:

ecce no-

vissima

illius periculosiora

prioribus. Crucifixus

mundo

abjectus esse in

archiepiscopus Cantuariensis cui adversantur, vir

religiosus est et suaveolentis opinionis. Pro ipso

revixit mundo et qui elegerat domo Dei sui, ipsuni vos in dominuin omnium elegisfis. Cur consilium inopis

per

vos

confudistis? cur pauperis hominis et mendici et

petimus, ut respondeat

ei justitia

sua. Yeruin

illo1

'

Psal. XLVlll.

Luc. XIV.

Fsil. ci.

Kzeclu xviii.
II.

''

Acl.

lli.

Lant.

Acl. iv.

>

Matlh.

iii.

ct

Luc.

iii.

Beni.

Eyi.

ccj.sxvi.

ELTtENII

III

AXNrs

1.

si

CHRISTl 11^5.
virtus charitatis in
,

fi29

compuncti corde jiuliciuin perturbastis ?Currebat bene. Quiil vobis visum est sepire vias ejus, avertere semitas,
ret

latio in vobis, si (jua

qua miseratio
assistite

pietatis et

si

Domino, qua compassionis

illi

gressus involvere? Quasi descendeet

viscera,

collaborate

in opeie, ad

non magis ascenderet do. Jericho, sic incidit in latrones. Et qui se tanquam violentis quibusdam diaboli manibus, carnis illecebris et gloria; ssculi potcnter excusserat, non tamen valuit effugere manus veslrus. Wam idcirco Pisam deseruit, ut reciperet Romam? Num qui in una Ecclesia non sustlmiit vicedominatum, dominatum in omni Ecclesia requirebat ? Quid igitur rationis seu consilii habuit, defuncto sunuuo Ponde Hierusalem,
tifice,

quod assumptus est per vos a Domiiio. Qua;cumque sunt veia, qufficumque pudica, quoecumque justa, qua^cumque sancta, quaicumque amabilia,
qunecuHKiue bonae famae; hiec
ei

suggerite, htcc

suadete, hsec agile, et Deus pacis erit vobiscum o.

Hactenus ad cardinales sanclus Bernardus. tl. Arnaldistte in Urbe debacchantur. At quae post hsc Romani Arnaldistffi egeriut adversus

S. R.

E. cardinales consilio ejusdeiii Arnaldi, sc

repente irruere in

hominem rusticanum,
excussa e manibus se,

horum

favore in Urbein intrudeutis, hic ex Ottone

:

latenti injicere

manus,
vel

et

ejus temporis auctore |)rodamus, quiait'

principia Pontificatus Eugenii
pestifer

Circa

palatium trahere, levare in cathedram, induere purpura et bysso, accingere gladio ad faciendam vindictam in nationibus, increpationcs in populis ad aliigandos
curi
et ascia,

ligone

in

Arnaldus
Pontificem
viri sa-

Urbem ingressus suum in seditionem

,

cuin

eam

contra

excitalam invenisset,

'

pientis

reges

eorum

in

compedibus,
? Sic

et

nobiles

eorum

in

dicentis

haud sectatus consilium, de hujusniodi Ne in ejus igneiii ligna struas amplius

: :

manicis ferreis
9. a

non

erat inter vos sapiens et

eam
ruin
dinis

in

seditionem excitavit, proponens anli(Hioqui ex senatus matii-

exercitatus, cui potius ista convenirent ?

Romanorum exempla,
consulto, et cx

RidicuUim profecto videtur, pannosum homuncionem assumi ad praesidendum principibus, ad imperandiun episcopis, ad regna et imperia disponenda. Ridiculum an iniraculum ? Plaiie unum horum. Non nego, nou diffido posse fuisse hoc etiam opus Dei, qul facit mirabilia inagna solus praesertim cuin audiam usquequaque ex ore multorum, quoniam a Domino factum est istud *. Sed nec ego oblitus suin judiciorum Dei antiquorum, et Scripturae, plurimos recensentis ex privata, seu etiain rusticana vila olim assumptos in voluntate Domini ad regcndum populum ejus. Denique noiine (ut unum e pluribus me,

ritatis

ordine,

et

juvenum aniinorum forlituintegritate totum orbem terro)

suuin fecerint. Quare reaedificandum Capitolium, renovandam dignitatem senaloriam, reforniandum equestrem ordinem docuit. Nihil iii dispositionc
Urbis ad

Roinanum

spectare Pontificem

suffitaii-

cere sibi Ecclesiasticum judiciuin haberc. lu

tum vero hujus venenoscC

sceremalum,
(ipsis

doctrina) coepit iuvale-

ut iion

solum nobilium Romaiioruiii,

,

videlicet

adversaiitium)
et

sed

cardinalium

diruerentur

domus

splendida

palatia;

verum-

etiam de cardinalibus reverenda; personai inlionestc sauciatis (|uibusdain, a furenti plebe tractarentur . Haec Otto. Rcliqua autemqutc subjicit, ad

morem) tali quodam niodo elegit David servuni suum, et suscepit eum de gregibus ovium, de
inquam, ita et de nostro Eugenio in beneplacito Domini potuit contigisse. Non sum securus tamen quoniam
post foelantes accepil
lla,
,

tempora Hadriani
12.

|)apai

sunt referenda.

euin^?

Qu;e vero sub Eugenio bestia ista ausa cst, cccinit etiaiii istis versibus Ligurinus in Frederico
^
:

filius

delicatus

est,

et

sueta potius otio

foris

et

tenera verecundia cjus asquieli, (]uam tractandis (\ux

ea aucloritate

Ast

iibi

de medio sublalo Prasule sumino,

solldam ciipieusconvellere petraiu.

sunt

timendumque ne nou

Eiigcuius sacra suscepit jura cathedra',

lllc l'etri

qua oportucrit,

sui Apostolatus officia exe(|uatur.

Quid putatis gerere aniini nunc houiinem illum, qui de sccreto interna) conleniplationis, cl ainica
solitudine cordis

Ut caput iiilirmum per c;elera membra doloreui Difrundlt, Romaua petil temerarius ausu
Mccuia sacrllego, totamqiie riefarius UrbiMii
lulicil,

tanquam

infans et greiiiio et sinu

impuri corruptam semine verbi

Et populi tjulas iu clcrum concilat iras,

malris subito proturbatus, tractum se ad mediuni

videt, et (juasi

Ut penilus uullum
Pontilici,

summo

deferret houorein

insueta et insuavia?Nisi

ovem ad victimam ductuin ad Dominus supponat

est

tani

Et

si

quis, cui

clcrumque odio vexaret iuiquo. mens squi et reverentior

ina-

esset,

Et mcliora pio flagrarent viscera volo,

Forte rcfragari seu dissuadere furorem

num

suam, heu, necesse

et

obruatur

et oppri-

matur onere insueto

midabile videalur.
10. a

nimio, (|uod

ct gigantinis

Ausus

erat,

seseque uovis opponero moustris

Oumibus

(ut aiunt) vei ipsis quo(|ue angelicis

humeris

creptis, subversa funditus aede,

aflliclu,

for-

Corporis

seu taudein sanguiue fuso Clericus, aut etiam popularis facta luebat.
priscosque Quiriles,

Verumtamen
,

(juia sic

factum
esl
:

est, ct sicut
iiiter-

Quiiieliam litulos Urbis renovaro vetustos.

Piitricios rccreare viros,

multi dicunt, a Domino factuin

est,

vestra

Nomiiie plebeio seccrucre uoinen equcstre,

Jura tnbunorum, sanctum reparare senatuin,

charissimi

vestris ferventibus studiis fideli-

busque obse^iuiis sollicite confovere quod vestris manibus constat elaboratum. Si qua ergo conso'

Et scnio fessas, mutasque rcponere lcges,

Lapsa ruluosis

et adliuc pcuitculia

muris
Ditori,

Keddere primsevo Capitulia prisca

Psal.

MLix.

Psai. cxvii.

' Psal.

lxxvii.

Olto

(le

reb. Frid.

I. ii.

e. 20.

Ligur. iu Frid.

I.

iii

630
Consiliis, aroiisque su;c

EUGENII
moderamina summa

III

ANNUS

1.

CHHISTl 1145.

meriioruin) iiotens esi tamen Dens dare eliam voci

Arbitrio tractare suo. Nil juris ui liac re

sumuio, modicum concedere regi Suadebat populo. Sic lasa stultus uterque
Pontifici

mcai vocem
lus,

viriulis,

per quani

fiai,

ui et

is

popu-

quem

nihilomiiius coiistat esse seducium, ad

Majestate

reum gemina;

se feccrat aula:.

13. Olto

autem rursus
sieclant

alibi
' :

de his quae ad bBec

Viterljium veniens,

Eiigeuii
ibi

luiii|)ora

judicium revertatur. Mea ergo defensio ad eos, qui mihi hinc forte snccensendnm indignaiidumve puiaverini, ha-c sit. Si neque hoc satis esi, eiiam islud adjicio. Coniniunis esi causa, et non esi distiiictio pusilii et niagiii.

per aliquod temiius moram iecit. At Romanus populus ciim palricio suo Jordane in furorem versus, pra;fectura2 dignitatem abolcntes, oinnes principes ac nobiles ex civibusadsubjectionem patricii

Dolor

nempe

in capile est,

ac per hoc miniine alienus ne a miiiimis

vel extremis (luibusque

quidem

corporis partibus, nec a

compellunt,

et

non solurn quorunidam illustrium

me ergo. Pervenii profecio usque ad me, quamvis omnium niinimuin, dolor luaximus iia, quiamaxiiiuis est, el

laicorum turres, sed et cardinalium ac ciericorum donius subruentes, pra^dam ininiensam diripiunt.
Ecclesiam etiam beati
1'etri,

quia

eicorporis,cujus

cum sit capitis, non poiesi non esse niembrum sumego.Numquid non
omnia per ipsam

omniuin Ecclesiaruin

dolente

ca|iite,
iii

clamat lingua pro omuibuscorporis

caput, sacrilege et profanissime incastellare non

membris,

capiie se dolere, et

metuuat, peregrinos causa orationis advenientes, ad oblationem quaislus gratia, pLigis et verberibus
cogunt, ac

suuin caput, suuinque capitis fatentur incommo-

dum ?
15.

quosdam

ex ipsis oiTerre nolentes, in

Dimitiiie proinde, quaeso, dimiiiile, ui

ipsa porticu et vestibulo templi nelario ausu occi-

plangam paululum apud vos dolorem meuin, nec

iiieuni ianiuin, sed et ioiius

dere non verentur b. Hacienus de Arnaldo atque Arnaldisiis hujus temporis Olto.
14. S.

EccIesiae.Nonne ipsius
'

vox

esi

hodie per universum iiiundum

Caput

ma)ios.

Bernardus per Epislolam monet RoHis igitur adeo nefandis longe lateque
sparsis,

nieuin doleo,

caput nieum doleo

capiie,

Quis
sit

namque
orbe, qui
gloriosi

vel novissimus Christianorum iu toto

per

orbem

trans Alpesque

transmissis,

non glorielur hoc

priuci[)es
ierra;,

quod ambo

illi

sancius Bernardus ad euindem

populum Romalilteras dedit

:

alier

amissoj alter submisso ia

itaque spectat Chri:

num

ab Arnaldo seductuiii has

cruce capite, suo triumpho extulerunt, suo sanguiiie ornaverLini?

Nobilibus et oiitimatibus alque universo po-

Ad omnem
^
;

pulo Romano, fraier Bernardus Claiaevallis vocatus abbas, declinare a malo, et facere
est.
B

quod bonum
et

stianum injuiia Aposiolorum terram exivit sonus eorum

ei

sic

kesio

sicuiinomnem eorumdem

Sermo mihi

est

ad

te,

popule sublimis
Id

ab omnibus usquequaque sentitur, usquequaque plangilur ei doleiur.

illustris,

cum

siin vilis

exiguatiue persona, ac nul-

lius

iiffine

momenli homuncio.

quidem

vere-

principes

cunduin atque onerosuni inihi consideranli, quis, quibus scribam, siinulque quain aliter hoc ahus indicare possit. Sed levius reor verecundia apud hoiiiines periclitari, quain condemnari apud Deuin siltntio, veri taciturnitate, ei absconsione justitiaj. Annuniia populo meo scelera Ipse euim dicit ' eornm. Erit mihi etiam in testimonium aute fa:

nos

Quid vobis visuin esi, o Romani, offendere mundi, vesiros autem speciales patroCur regein terrtc, cur Dominuin casli furore

iain iniolerabili,

quam

irrationabili in vos pariter

provocatis, duin sacrani et A|iostoIicam Sedein divinis

regalibusque privilegiis singulariter subli-

matain ausu sacrilego incessere, suoque minuere honore conlenditis, quem vel soli contra omnes,
si

cieni

Domini,

si

dicere potero

Justiliam

tuam
el sa-

non abscondi
lutare

in corde iiieo, veritatem

dixi.

tuam

Pro hujusmodi sanenon vereor, quamvis verecundia reluctante, pro mea ignobilitate scribere de longintiuo ad populum gloriosum,

tuum

fatiii Ronon judicantes, iieque quod Uonestum est discernontes, capui vesirum aique oinnium, quod in vobis est, deiurbaiis, pro quo magis nec vestris ipsis cervicibus parcendum a vobis foret, si neces-

oporiuissei dcfendere debuisiis? Sic

niani

sitas exegisset?

Paires vesiri Urbi

Petri Sede et
et

orbem subjugaexjtul-

atque his

transmonianis sui ipsorum periculi atque peccati commonere Ronianos, si foiie audiant et quiescant. Uuis scit si convertantur ad
liiteris

verunt, vos Urbeiii properalis orbifacere fabulam.

En
sus

Peiri
est.

hffires

Urbe a vobis
episcopi

En rebus
'.

doniibus suis, vestris maiiibus

aique
miiiisiri
et insipiens,

precem pauperis, qui non ceduntpoientium minis, non omni armaturaj fortiuin? Nonne quondam in Babylone ad vocem pueri junioris unius, omnis
ille

spoliaii

sunt cardinales

Domini
oculi

popule siulie
!

o coluinba
illi

seducta non habens cor

lui

Nonne

ille

caput, et

populus, qui a seuibus iniquis judicibus seductus fuerai, reversus esi ad judiciuni, ei sic ser.
vatus est sanguis innoxius in die iila? lia nunc

erani? Quid ergo nunc Roina,

nisi sine

capiie iruncuni
facies

corims, sine oculis froiis efiossa,

?

ienebrosa

Aperi, gens misera, aperi ociilos

adolesceniulussum ego ei coniemiitus (adolesceniulus dico non annorum paucitate, sed

quoque

etsi

tuos, ei vide desolationem

tuam jainjanique imnii.

muiaius
est

neiitem.
o[itimus

Quomodo
',

in

brevi

color

facta

est

quasi vidua

domina Gentium,

'

Ollo Fris.

vii. c.

o!.

'

Bi,'rn.

Ep. C.CXL.

'

Isa. LViii.
'

Psal.

XXXIX,

4.

Reg. IV.

"'

Psal. xviil.

Osee vu.

'

Tlir.

iv.

EUGENII

III

ANNUS

I.

CHRISTI

1145.

fi3i

princeps provinciarum? Veruni initia maloruni sunt hiBC, graviora tiniemus. 1G. aNumquid non prope interitimies, si persi-

slis?Hevertere,revertere,Sunamitis,revertereadcor

lorlium. Reconciliare proinde illis simul el millibus martyrum, qiii quidcm apiid te, sed contra te siiiit, jiropter grande peccatum quod peccasti, in quo et persistis. Reconciliare etiam omni Ecclesia;

tuum
bus quo

agnosce jam, vcl sero, (]iia;, quauta, a (|uipassa sis. Rocordare qua causa, fine, per quos, etin quosusus, non longe ante hos dies cunctarum quse in te sunt Ecclesiarum omnis ornatus, et census profligatus esl, quid(|uid in altaribus ct in altarinm vasis, quidquid in ipsis sacris imaginibus auri et argenti reperiri tunc po:

saiictorum

qui

ubiqiie
suiit.

patiaris, vel

vurbo, scaiulalizati
Ira tc testimoiiiiim

lerrarum , audito hoc Alioquin pagina ista consed

et ipsi

crit
iii

Apostoli

et

inartyres tui stabunt

eos

magna

coiislaiitia

adversus

qni se augustiaverunt, et (|ui abslulerunt labores eoruni. Sed jam tiiieni loquendi omnes jiari-

ter

audiamus. Annuiitiavi juslitiam, prajnuntiavi

manibus impiorum direptum et asportatum est. Quid ex hisomnibus tu in tuis nuncmarsupiis invenis? Porro decor domus Domini irrecuperabiliter periit. Et nunc quid tibi visum est iterare malitiam, innovare denuo super lo dies malos?
tuit,

periculum, veritatem non tacui, hortatus sum ad meliora : superesl, ut aut de vestra citius correctione Ia;temur, aut de justa imminenti daninatione certi

inconsolabililer lugeamus,
pra;

arescentes

et tabescentes

Quid

modo

vel lucri amjdioris, vel cerlioris spei

timore et exspectatione, qufe supervenient universa? Urbi , Hucusque sanctus

in spiritu

quod in eo novifsima lua cernuntur incautiora prioribus, quod tunc quidem non solum nuilti de plebe, sed etiam de clero, et
arridet
libi ? Nisi

Bernardus
19.

vehementi, sed sancto.

de principibus nonnulli per orbem in schismate illo faverunt tibi nunc vero sicut manus tua) con:

Idem hortalur Conradum rerjem ad defensionem Ecclesice. Qui etiain contraeosdem Arnaldistas Ronianos et istam ad Conradum re-

gem

tunc scripsit Epistolam, magistralem illam

omnes, sic manus omnium contra te. Mundus est a sanguine tuo mundus omnis, prfeter te solam et filios tuos qui in te sunt. Vte crgo nunc tibi, popule miserande, et vte duplo quam ante, non ab exteris nationibus, non a feritate Barbarorum, non a millibus armatoruni va3 tantum a
tra
:

(juidem, Bernardo dignam, eteo ad

quem scribitur,
'
:

orthodoxo rege

qua3 sic se habet

Nec dulcius, necamicabilius, sed nec arctius omnino regiium sacerdotiumque conjungi seu
complantari in invicem
persona domini
|)0tuerunt,

quam

ut in

ambo

hajc pariter

convenirent,

facie

tuorum

tibi,

V6e a

domesticis et amicis, a

utpote qui factus cst nobis ex utraque tribu secun-

clade intestina, a cruciatu pra;cordiorum, a torsio-

dum carnem summus

lum autem,

et

sacerdos et rex.

Non

so-

nibus viscerum.
17.
a

sed et commiscuit ea nihilominus ac

Gci, qui domestici,

Agnoscisne jam, quia non omnes pacinecomncs amici,qui videntur?

confoederavit in suo corpore qiiod est

Christianus, ipse caput ilhus
:

populus

ita

ut

hocgenus ho-

Etsi alias

novcramus, sed nunc per tc nianifestius edocemur omnem veritatem illius scrmonis Uomini, Quoniam inimici Iiominis doniestici quem dixit ejus. Vaa fratri a fratre in medio tui, et liliis a parentibus. Vte non a gladiis, sed a labiis iniquis et a hngua doiosa. Usqiiequo malc in malo vos alterutrum conforlatis et glacliis labiorum inviccm stcrnitis, invicem perditis, ut ab invicem consumamini?
'
: :

minum

Apostolica vocc genus clectuin , regale sacerdotium appelletur. Mn alia quoque Scriptura, quotquot sunt praedestinati ad vitam,nonnc omiies reges et sacerdotes nomiiiantur ? Ergo qua; Deus
coiijunxit,

homo

iion

separet.

'

Magis auteiii i|uod

adini-

divina

sanxit auctoritas, huinana studeat

plere voluntas. Et jungant se animis qui juncti sunt

Congregamini, ovcs dispersa;, redite ad pascna, redite ad pastorem et episcopum aniniarum \eslrarum redite praivaricalores ad cor. Quod loquor non quasi bostis convicians, sed quasi amicus objurgans. Habet vera aniicitia nonnun(|uain objur:

gatioiiem, adulationem
et

nunquam

sed

junginms

invicem se foveant, invicem se defeninvicem onera sua portent. Ait sapiens * Frater adjuvans fratrem ambo consolabuntur. Quid si alterntrum se (quod absit I) corroserint et niomorderint, nonne ambo desolabuntur ? Non veniat anima mea in consilium eorum, (|ui dicunt, vel imperio pacem et libertatem Ecclesiainstitutis
(lant,
: : ,

obsecrationcm.
18.

rum,
Deus

vel Ecclcsiis

ObsLcramus pro Christo, reconciliamini Ueo, reconciliainini principibus vestris (Petrum loquor et Paulum) quos utiquc in Vicario et successore suo Eugenio suis Sedibus ct adibus cflugastis.

imjierii

prospcritatcm et exaltationem nociluram. Non enim utriusque institutor

ea connexuit, sed in ajdi-

in dcstriictionem

ficationem. Si lioc scitis,

quousque vos commudissimulatis injuita

neni contumeliam,

communem

Reconciliamini, in(|uam, orbis principibus, ne forle incipiat pro eis pugnare orbis tcrra; conlra insensatos. An nescilis, quia his oOensis nihil om-

riam

Nonne

ut Aioslolica Sedes,
est ?

et

caput

im|icrii

Roma

Ut ergo de Ecclesia taceam,

nino
lia

valetis,

his

|)ropiliis

nihil

omnino

timctis?
niil-

Noii, in(|uam, iion limebis

sub lioruni tutela

Lrbs inclyta,

nuni honor rcgi est, truncnm in manibiis tenere im|ieiium ? Et quidcm igiioro, (juid vobis supcr consulant sapienles vcslri et irrincipcs regni sed
:

populi circuiudantis

tc,

civilas
'

Uernard. Epist. ccxLiv.

xviii.

1. Pet. ii.

'

Maltli. xi.'c.

* t'riv.

()32

EUOENII
in insipientia

III

'ANNUS

1.

CHRISTI 1145.
loDginquo
tiu'
;

ego

mea

loquens, (|uod sentio non

cum

negant

isti

qui jirope, profitean-

tacebo.
20. Ecclesia Dei ab exortu sui usque ad haec tempora pluries tribulata cst, ct plnries liberata est. Denique audite quid ipsa de se loquatur in Psaimo. Ipsiiis enim vox est Stcpe expugnaverunt iue a juventute mea, etenim non potuerunt mihi.Su|)ra dorsum meum fabricaverunt peccalo' :

qui longc sunt positi; ut itasaltem erubescant

onines qui oderunt Sion. Vidisti anno suporiori ab Occidenlis extremo limite ad papam accurrisse honorificentissima legatione Portugallia; principem,

inferentem in

Romanam

Ecclesiam dono provin-

ciam, annuo ccnsu constitutam eidem spontaneo

res

proloiigaverunt

iniquitatem

suam. Certus

rex -, quoniam, nec nuncquoque relinquet Doininus virgam peccatorum super sortem justoruni. Non est abbrcviata manus Domini ', nec Tacfa
esto,

cum iniiffirentes lateri, sed reanimoRomani illi ha?retici Arnaldislae temporali dominio exuendam Sedem ipsam Apostolilicam conclamarent. Accidit modo (quod non poteris nisi vehementissime admirari) quod eodem
vcctigalem, tunc
belles
lioc ipso

impotens ad salvandum. Lilierabit et hoc tempore absque dubio sponsam suam, qui suo sanguine redemit cam, suo spiritu donavit, donis ca^lestibus
exornavit, ditavit nihilominus et terrenis. Liberabit,

tempore, quo a suis civibus fugatur

et

expellitur ab

Urbe Eugenius papa

legationibus

quenlatur?dum

Borealium, Occidentalium, at(iue Orientalium freextorris ab Urbe, profugus Vi-

inquam,

liberabit

sed

si

in

manu

alterius,

viderint regni principes, iihie honor regis, regnive

utililas sit,

non

est uti(|ue.

Quamobrem

accingere

gladio tuo

super femur tuum,

potentissime, et

restituat sibi Ca^sar (lua Cwsaris sunt, et quoe sunt

Quis infelix ignorans,seu potius negans Deum, casui Iribuet ista, et non providentiaj Dei ? quem qui negat, sententia sapientum, Deum negare pariter intelligatur. Qui igitur sui principalus in terra Petrum
terbii consideret.

Dei Deo.

Ulrumque

intercsse Ccesaris

constat, et

constituit

successorem

super Sedem ejus

stulti

et seintelli-

l^ropriam tueri coronam, et Ecclesiam defensare.

dentes desuper successores invigilare, ut

Allerum regi,alterum convenit

21. Vicloria, sicut
prre
in

Ecclesiffi

advocato.

gerent insipientes in populo, et

saperent
;

aliquando

manibus est. rumplus quam fortitudo

Nuniijuid quis[)iam
tia

Domino confidimus, Superbia et arrogantia Romanoeorum. Quid enim

?

et

quod non dormilabit, neque dormiet,

:

magnus

vel potens, verbi gra-

imperator aut rex, foedani rem istam in impepariter sacerdoliumque prffisumit ? Sed
et

vocat ab Oriente legatos qui venerentur, pervenientes ad eum eo tempore, cum contemnerent, despicerent, fiigarent insiiper et persequerentur, qui proxime

qui custodit Israel

Cliristum

Domini

rium
nescit

po-

ejus lateri

filii

inhaerebant. Sed audies

ista

ab au',

pulus hic maledictus

tuniultuosus, qui suas

ctore ejus temporis qui rei gestie seriem scripsit

metiri vires, cogitare

linem,

considerare

Ottone Frisingensi episcopo, probitate insigni, et

veritatis cultore exactissimo,

proventum, in insipientia sua furore suo ausus est hoc grande sacrilegium attentare. Absit ut vel ad

qui ea qua; post con-

secrationem Eugenii papae conhgerunt,

primuni

momentum
ris

stare possit ante faciem regis populainsipiens,

manus, vulgi temeritas. Faclus sum

narrans qucB sunt superius recitata de Arnaldistarum Romanorum grassationein cardinalium aedes;

cum sim vilis ignobihs^iue persona, tanquam aliquis magnus consiliis tantae magnitudinis tantffique sapienliae me ingessi, et de re magna. At, quo ignobilior atque abjeclior, tanto liberior sum
qui

postmoduni

cum

agit de ipsius Ponlificis

commo-

ratione Viterbii (ubi

eum

conligit ad finem
illic

anni liujus commorari) ostendit

usque eunidem Eu-

quod cbaritas suggerit. Unde et adhuc addo in eadem insipientia mea Si quis aliud quam locutus sum vobis (quod non credimus) suadere conabitur, is profecto aut non diligit regem, aut parum intelligit quid regiam deceat niajestatem: aut certe quae sua suntquasrit, et non
ad l0(iuendum
:

genium visilatum legationibus diversarum Borealiiim provinciarum. Quando enim et idem ipse
Frisingensis Ecclesia; episcopus Viterbium
accessit, et invisit

eumdem

Ponlificem

etiam venerunt

ad

eum

et

legationes ex ultimis orbis finibus, ex

Anglia, itemque ex Oriente,

Syria.

valde
S.

qui-B vel Dei, vel regis

sunt, curare convinci-

tur .

Conradum Romanorum regem Bernardus contra Romanos illos Arnaldi furore

Ha3c ad
22. Legatio ex Anglia,

nempe ex Armenia et Agemus de singulis. 23. Ex Angha quidem hoc anno ad Eugenium papam recens creatum venit Alexander episcopus

bacchantes.

qui benigne acceptus est ab ipso Eugenio papa, cujus benignitas et affabilitas miriLincolniensis,
fice
hffic

Armenia

et

Syria ad

commendatur
habet
:

a Rogerio in

Annalibus, ubi

Eugeninm papatn

in

oppido

Viterbii.

Inter

Eodem anno,

episcopus Lincolniensis
petens, susceptus est

haec autem accidit secundum illud divinum oraculum Veritatis ore pronuntiatum de prsedestiua-

Alexander iterum

Romam

houorifice ab Eugenio papa novo, viro

gnitate condigno. Cujus

summa

di-

tione

sanctorum * Venienl ab Oriente et Occidente, et recumbent cum Abraham, Isaac et Jacob,

:

mens semper benigna,

cu-

et

lilii

regni ejicientur in

tenebras exteriores.

jus discretio semper SBqua, cujus facies semper non solum hilaris, sed etiam et jucunda . Haec de

Quod dum Romani

Psal.

resiliunt,

accurrant populi e

Eugenio Rogerius, hujus temporis sciiptor accu'

cxxvni.

Psal.

c\xiv.

' Isa.

lix.

'

Matlh.

OtloFris.

1.

VII. c. 31,

32,33.

EUGENII
ratissimus.

III

ANNnjS
Viterbii

CHRISTl

'.5.

633

Tunc qiioque

teniporis,

cum

Eugenius
aderat
',

consisteret, Orientales ex

Armenia atque

ccepit,

opera ad plenum Antiochia Romanae Sedi subesse tam de patriarcha suo Antiocheno, et de

Syria legationes accepit, prout ab eo qui pra;sens

Ottone, qui et ea quLC vidit, etiam fidelis:

principis matre, Ralduini Hierosolyinitani

quon-

sime

scripsit, refertur
a

Ea tempestate

legati

Armeniorum

episcopo-

querimoniam facicnlem, quam de spoliis Sarracenisablatis,jure antiquitahs exemplo Abralia3 decimas (qui eas Deo recognoscens victo-

dam

regis

filia,

rum, eorumque metropolitani, quem

con, id est,
est,

ipsi Catlioli-

Universalem, propler infinitum,

id

amplius

bentem
Oriente,
iter

quam numerum

milie episcoporuni sub se ha-

riam, de suis spoliis Melchisedech dedit) exigentem, ac super hoc Apostolicaj Sedis auctoritatem requirentem. Audivimus eum periculum transmarinae Ecclesia; post

vocant, legati ab ultimo pxnie

summum
annum

Pontificem Viterbii laboriosum

Ecclesia; subjectionem

conquerentem,

et

captam Edessam lacryinabiliter ob boc Alpes transcendere ad

et

per

et sex

eique ex parte

illius

menses comi^lentes adeunt omni:

regem Romanorum

Francorum pro

flagitando

auxilio volentem . Ha;cde Syri episcopi legahone.

modam eum consalutando otTerentes, causas via; nobis cum aliis multis iirasentibus apud veterem
aulam aperiunt, qu;e tales erant. Inter ipsos et GrGecos quaedam de ritu sacrificii habitudo est in quibusdam in aliis vero discrepantia. Ponunt enim fermentatum panem sicut ilii, aquam autem vino non admiscent, sicutnos et illi. Praeterea Nativitatem Domini Epiphaniaj continuantes, duas
,

Subjicit ejus narrationem de rebus .i^Lthiopise regis

presbyteri Joannis vulgo nominati.

26.

Rolandus electus S. R. E. cancellarius.

Sic igitur deficientibus

Romanis Arnaldishs, uni-

versus terrarum orbis confluit veluti ex condicto ad Eugenium papam, vocante eo, cui cur;e est reEcclesiae, Christo Domino nostro. Tunc illud accidit, ut intanta negotiorum frequentia ipse Eugenius non potuerit penitus vitare surreptionem litigaiitium, quo factum est, ut lata lunc

gimen

illas

festivitates

unani faciunt.

dum

inter

se dissentirent,

Romanam

Pro his et ahis, Ecclesiam

judicem eligentcs, consultum veniunt, formamque sacrificii juxta consuetudinem ejus sibi tradi deposcunt 21. a Quos Romanus antistes gratanter suscipiens, missarum solemniis ac sacriflciis secrelis adhibuit, diUgenterqueea qu;e fiebant ibidem, eos animadvertere monuit. Quod dum facerent, intentique sacro aitari astarent, unus ex eis Pontificali dignitate praeditns, sicut postmoduni in jdena
curia retuht, in beati Marlini octava, quando dedicatio Ecclej^is) beati Petri celebrari solet,

qua;dam sententia ab eo, revocanda fuerit postea per Innocentium Tertium papam. Ait enim ipse Perspeximus, quod primo tnense Innocentius sui Pontificatus fuerit ab eo sententia promulgata, quando non plene de meritis ipsius causa; videbatur instructus, illa nilens pnecipua raUone, quod
'
:

Privilegium Urbani Secundi ex parte vestra pro-

ductum subjectum
Hsec Innocentius.
27.

fuerit falsitati,

cujiis

tenorem

nos in Registro ejus inveniinus incorruptum .

summo

Ut autem ejusmodi surreptiones, quibus

Pontifice divina mysteria agente, splendido fulgore

decipi solent saepe Poiilifices

quamvis prudentes,
esset

radiuni solis super caput ejus coruscare, et in ipso

Eugeniiis papa
posset, illud

duas columbas ascendentes et descendentes vidit. Cumque diligentius hac il]ac(|ue oculos circuninullumcjue aditum per quem lux illa ferret
,

quantum possibile remediiim quod magis

vitare

op|iortuiium

videretur adhibendiim putavif, nimiruni ut fidis-

transfunderelur, invenirel, deificum hoc esse co-

gnoscens, ac ad obedientiam Romanaj Sedis amphus accensus, cunctis (jna; viderat, aperuil. At venerabihs p;iter non suis hoc meritis attril)uens, ipsius potius fide ca;litus hoc sibi monstratum affirmabat; iil videlicet Ecclesia, a qua ipse missus fuerat, sacramentoruni virtutem veritatisluce perfusam cognosceret, ac deinccps quali ea reverentia et forma tractare deberet, addisceret. Retulit etiam praefalus episcopiis, quod in confinio Armenia; qua;dam gentes essent, quae foetus suos fcctentes
generarent,
eos^iiie

simum haberetcancellarium cardinalem. Ad quod munus delegit intimum amicum, canoniciim Pisaniini, Rolandum nomine ad quein saiictus Rernardus

litteras

dedit

iii

quibus h;pc inter

siiiiiii,

alia

Renedictus Deiis, qui seciindum suani misericori)ra)venit in

diam Eugenium nostrum, imo

benedictionibiis

dnhedinis, panire
et et
pra;iiiitti;re

scilicet lucer-

nam

Christo suo,
ejus,

viriim fidelem in

adjutorium

consolationem.

Nam

nostram quoquc plurimam cum molesta esset amico

:

amici vocatio et absentatio, cujus sentia friii delectatur in Domino

nimirum iirrejam tunc (ut

statim ad aquas

Armeniorum
baptisiiiatis

lavandos transmitterent. Quos

cum

illi

manifeste video) cogitabat ipsc cogitationes pacis Qiiod ego lacio, tu et non affiictionis, et dicehat '
:

unda

lingentes,

innatum

eisfcetoreni propellerent,

nescis

modo

scies

autem

postea.

Qnamobrem

sol-

mox tamen

remissi, ad paganismi rituni et spur-

licitus sis,
et

citiamredibant.

Romanam
25.

Quod utruni fuciendumcsset, item Ecclesiam coiisuluerunt.

charissime, pro eo cui te consolatorem consiliiiriuin ordinavit Deus, et observa caute

tibi

Syria

Vidimus ctiain ibi tunc prcxtaxaluiii de Gabulensem episcopuni, cujus pra;cipuc

1.

secundum datam tam multiplicium

Tum

sapienham,

iie

forle inter

negotioriini tumultus, maligno-

>
'

OUo

Frising.

Vll. c. 31, 32, 33.

C.

ex lllleDS dc integ.

rcsl.

iii

vi.

2 llern.

Kp. cccxx.xiv.

' Joaii.

.\iii.

Raron.

To.Ls XVIII.

80

634
riini Iraiule

EUGENto
circumveniii

III

ANNUS

1.

CHRISTI 1145.
;ibl)ati,

possil, ut siirripiatur ei
sit

niinalo
nix^

qui apud onmes

(Jalliac

ac

Germaprin-

verbuni

(juod

indignuni
facio,

Eugenii

Apostoait

populos ut projdiela vel Apostolus habebatur,

latu, etc. Ista

ipsi
:

Bernardus. At quod dictum

tu nescis

concessa.

Unde

ejus scriptuni tale ad

:

regem

Quod ego

modo

scies au-

cipesque suos directum invenitur

;tO.

tem postea

, poluit allusisse

ad praedictionem fuforet initian-

luri Fonlificatus,

quo idem Rolandus

charissimo

Eugeniusepiscopus,servusservorum Dci, filio Ludovico illustri et glorioso

,

dus. l'onlifexenim posteafuit, etvocatus Alexander

Francorum

regi, dilectis

flliis

principibus, et uni-

Eugenio primo in diaconum SS. Cosmoe el Daniiani, deinde in presbyterum tituli S. Marci cooptatus. At nec sic plane satis consultum, qnin
Tertius, ab

versisDeifidelibusperGalliam constitutis, salutem et Apostolicam benedictionem.

Quanlum
tifices

prajdecessores nostri

Romani Ponet in gestis

niendacia inferrentur in curiam

ritur

ut sa^pe quequceso,
sine

pro liberatione Orientalis Ecclesiae laborave-

idem

ipse suis Epislolis. Ubi,

runt,

antiquorum relatione didicimus,

felicis

zizaniis seges
-2S.

Dominica

eorum
noster

scriptuin reperimus. Praedecessor etenim

peditione in

Eugenius, favente Ludovico rege, pro exTerram-Sanctam dat lilteras Apostolicas. Hoc anno, auditis legationibus e Syria missis de damnis illatis ab infidelibus, Edessa

memorite papa Urbanus, tanquam

tuba intonuit,
filios

et ad ipsius deliberationem S. R. E. de diversis nmndi partibus sollicitari curavit.

Ad

ipsius siquidem voceni Ultramontani, et prae-

capta, Antiocliia alque Hierosolymis in discrimen

ci()ue

Francorum regni
illi

fortissinii et strenui bella-

adductis, de expeditione Occidentaiium in Terrum-

tores, et

etiam de

Italia, charitatis

ardore sucexercitu

Sanctara agitari coeplum. Eugenius siquidem papa non curans quae sua essent, sed qua; Dei esse
sciret
:

censiconvenerunl,

utmaximo congregato

non

sine

magna

proprii sanguiniseffusione, divino

non ad

sui

liberationem

exilii

adversus

eos auxilio comilante, civitatem illam,

qua

Sal-

Romanos Occidentalium Cbrislianorum principum

arnia convertenda putavit, sed adversus Sarracenos res Cbrislianorum in Oriente invadentes et

vator noster pro nobis pali voluit, et gloriosum

ipsius sei)ulcbrum passionis suae nobis niemoriale

dimisit, et

quamplures

alias,

quas proxilitatem vi,

movenda omni conatu, Pontificia auctoritate laborat, primum onmium scribens ad Ludovicum Francorum regem. Perfacile namque fuit ad religiosum opus impellare ipsum, qui jam
possidentes, fore

tantes

memorare supersedimus

paganorum

spurcitia liberarent. Quae per gratiam Dei et pa-

trum vestrorum studium, qui per intervalla temporum eas defendere, et Christianum nomen in
partibus illis dilatare pro viribus studuerunt usque ad nostra tempora Christianis detentae sunt, et aliae urbes infidelium ab ipsis viriliter expugnata;.

voverat

eamdem
ista

inire ad sancta loca peregrinatio-

nem

de quo

Otlo Frisingensis

'

29. Ludovicns, dum occulte Hierosolymam eundi desiderium haberet, eo quod frater suus

Phili(ipus

eodem

votu adstrictus, morte praeventus

tis

31.

Nuncautem

nostrisetipsius populi pecca-

fuerat

diutius protelare nolens propositum, quiex priucipibus suis vocatis, quid in

exigentibus (quod sine

busdam

mente

proferre non possumus) Edessa civitas,

magno dolore et gemitu qua nostra

volveretaperuit. Erat tunctemporis in Gallia coeno-

lingua Rohais dicitur

quae etiam, ut fertur,

cum

abbas quidam, Bernardus dictus, vita el moribus venerabilis, religionis ordine conspicuus, sapientia litterarumque scientia prgeditus,
bii Clarajvulleusis

quondam
tur,

in Oriente tota terra a paganis detinere-

serviebat,

signis et miraculis clarus.

Hunc

principes vocan-

ipsasolasub Chrislianorum potestate Domino ab inimicis crucis Christi capta est, et multa Christianorum castella ab ipsis occupata
:

dum, ab eoque quid de hac

re lieri oporteret, tan-

ipsius

quoque

civitatis

archiepiscopus cumclericis

(luam a divino oraculo consulendum decernunt. Vocatur praefatus abbas, consiliumque ipsiussuper praedicti exposcitur principis voluntate. Ille de

suis, et niulti alii Christiani

ibidem
In

interfecti sunt

et

sanctorum

reliquiae in infidelium
dispersa;.

conculcatio-

tam grandi negotio ex propriae auctorilatis arbitrio responsum dare frivolum judicans, ut ad Romani Poutificis audientiam et examen deferatur, opti-

quo quantum Ecclesia; Dei et toti Christianitati periculum immineat, et nos cognoscimus, et prudentiam vestram latere non credimus. Maximum namque nobihtalis
data; sunt et
et probitatis

nem

mum

esse respondit.

Ilaque missa ad

Eugenium

indicium fore cognoscitur,

acquisivit, a vobis
si

si

ea, quae

legatione,

tolum

illi

negotium aperitur. Qui anle-

patrum streuuitas
delendantur.
coutigerit,

filiis

strenue
secus
pro-

cessorum suorum exemplarevolvens, quod videlicet Urbanus bujusmodi occasione transmarinam Ecclesiam, duasque patriarcbales sedes, id est, Antiochiam et Hierosolymam ab obedieutia Romanaj Sedis scissas, in pacis unitatem receperit
:

Verumtamen

(quod
filiis

absit)

patrum fortitudo

in

imminuta

batur.

Universitatem itaque vestram in

Domino
et iu

commonemus, rogamus,
sunt, et

atque prajcipimus,

votis prfedicti regis, pro

dilatando Christiana; reli-

peccatorum remissionem injungimus, ut qui Dei

gionis ritu

anuuit

auctoritale prsdicandi, ani-

maxime
et

potentiores et nobiles, viriliter

mosque cunctorum ad hoc commovendi,

'

prfeno-

accingantur,

infidelium multitudini, quoe se

sic

tenipus victoria; super nos ade()tam lajtatur,

Otlo Fiis. de Gcst. Krid.
I.

i.

c.

j4.

occurrere, et Ecclesiam Orientalem tanta patrura

EUGENII
vestrorum
(ut praediximus)

III

ANNUS

I.

CHRISTI 1145.

635

sanguinis effiisione ab

eorum tyrannide

liberatam,ita defendere, et multa

rum manibus

captivorum millia confratrum nostrorum de ipsoeripere studeatis ut Christiani nominis dignitas vestro tempore augeatur, et vestra
;

fortitudo, qufc per

universum

mundum

laudalur,

integra

et illibata
ille

servetur. Sit vobis etiam in exem-

plum bonus

Mathathias',qui propaternis legifiliis

bus conservandis, seipsum cuni

etparentibus

suis morti exponere, et quidquid in

mundo
;

possi-

ibidem mortuus tuerit, de omnibus peccatis suis de quibus corde contrito et humiliato confessionem susceperit, absolutionem obtineat, et sempiterna; retributionis fructum ab omnium remuneratione ( remuneratore percipiat. Datum Vetrallae kal. Decembris . Est Vetralla o|)iiidum haud longe a civitate Viterbiensi. Quae vero de ex|)editione ista secuta sint, dicentur pro temporis ratione anno sequenti. 33. Reditns Eugenii papce in Vrbem. Quid
et perfecerit, sive
)

debat relinquere nuUatenus dubitavit ati|ue tandem, divino cooperante auxilio, per multos tamen
labores tam ipse (|uam sua progenies de inimicis
viriliter

autem de

Pontifice
,

actum
dicens

?
' :

Ulique quod Christus

a

pollicitus fuerat

Primo

(piferite

re-

gnum

Dei et justitiam ejus, et haec

omnia

adji-

triumphavit.

cientur vobis a,
quieti et

32.
Ecclesiffi

Nos autem vestrorum

ejusdem
provi-

tione Terrae-Sanctss,

destitutioni palerna sollicitudine

Romanos

ipsos,

Eugenius laborat pro liberaDeus expugnat inimicos ejus, dequibus ha;c habet idem auctor^:

dum

dentes,

illis,

qui tam sanctum, tamque perneceset

sarium opus
pere
et

laborem devotionis intuitu snscidecreverint,

illam

perficere

|>eccatorum

Quos venerabilis Pontifex, perciisso prius cum quibusdam fautoribus suis anatheinatis gladio Jordane creato ab ipsis patricio, adjuncta Tiburtinis

remissionem, quam praefatus pradecessor noster papa Urbanus instituit auctoritate nobis a Deo
:

Komanorum

anliquis

hostibus militia coercuit,

concessa, concedimus et confirmamus. Atque uxores et

filios eorum, bona quoque et possessiones sub sanctff Ecclesia;, nostra eliani et archiepiscoporum, episcoporum, et aliorum prfelatorum Ecclesiae Dei protectione manere decernimus. a Auctoritate etiam Apostolica prohibemus, ut de omuibus qu.T, cum crucem acceperint, quiete possederint iiulla deinceps qu;rslio moveatur, donec de ipsorum reditu, vel obitu certissime co:

tandemque pacem petere coegit . Adeo ut Eugenius rediens in Urbem, ibi Natalem diein Domini solemniter celebrarit. De cujus ad Urbem regressu et ingressu ha;c idem auctor inferius ' o At Eugenius cum Romanis hoc tempore pacem fecit, ut
:

patriciatus
scilicet), et
tificis

dignitatem exfestncarent

(abolerent

pricfectum, qui videlicet arbitrio Poneo munere fungeretur, in pristinam digni-

tatem reciperent, senatores vero ex ejus auctoritate tenerent. Sicque in Urbem rediens , Nativitatem
Doniini ibidem celebravit, incipieiite aiino Doni.
Incarn. millesimocentesimo quadragesimosexlo.
Ita incipientibus

gnoscatur.

Prteterea,

quoniam
in

illi,

qui

Domino

mili-

tant,

nequaquam

vestibus pretiosis,

nec cultu

annum

form.c, nec canibus, vel accipitribus, vel aliis quaj

nica; Nativitatis, id

ab ipso soleinni die Domifactum sequenti aniio dicetur

:

portendant lasciviam, debent intendere, pruden-

tiam vcstram iu Domino cominonenius, utquitam sanctum opus incijiere decreverint, ad haec non intendant sed in armis, equis, et caiteris, quibus
;

ab ipsis kalendis Januarii, hoc ipso anno rem geslam legitime consignabunt. In scripto autem Codice Valicano ita iugressus Eugenii inUibem narratur
:

inchoantes autem

annum

infideles

expugnent,

totis

viribus studium et dili-

gentiam adhibeant. Qiiicumque vero a;re premuntur alieno, et tam sanctum iter puro cordc inceperint, de
pnBterilo usuras

Factum cst igitur Deo auctore, gaudium niagnum in tota Urbe ex inopinato accursu ipsius
a
,

non solvant

et si ipsi

vel

alii

occasione usurarum adstricti sunt, sacramento, vel fide Apostolica eos auctoritate absol-

pro

eis

ei maxima frequens populi ramis; ad ejus vestigia continuo accurrentcs, post pedum oscula elevabantur ad oris oscula. Procedebant signiferi cum bandis, seque-

Pontificis.

Occurrit

niultiludo

cum

baiitur

scriniarii et judices. Judaei

lactitia;,

quoque noa

Timus.
Liceat eis etiam terras, sive caeteras possessiones suas, postquam

deerant tantae

portantes

commoniti propinqui sive

pertiiieiit,

legem Moysaicam. Universus rus psallcbat in uniim dicens

cum humerissuis enim Romanus cho'

:

Benedictus qui

domini, ad quuriini leeudum

pecuiiiam
:

venit in nomiiie Doiiiiui. Sic itaiiuo cuni

magno

comniodare aut noluerint, aut non valuerint Ecclesiis, vel personis Ecclesiasticis, vel aliis quo-

populi gaiidioideni PontifexLateranense [lalatium,

conscendere meriiit
34. Petri

Ha;c

ibi.

quc

fidelibus libere sine

ulla reclamatioue impi-

Cluniacensis adventus

Romam ad
hoc

gnorare.

Eugenium papam,
et

sedandis Etrurioi tumultibus,

Peccatorum remissionem
jiraifati

absoliitionem
instilulioneni,

et

quid

ei

lioma: contigerit.
i^apa

Scd

et in eo

juxla

praedecessoris

iioslri

aniio

idem Eugeniiis

magnopere

laboravit,

omnipoteiitis Dei ct beati Pclri Aposlolorum |)rincipis auctoritale nobis a

ul dissidentes el concerlantes iuter se iuiplacahili

bello Tuscioe civitates,

cedimus, ut qui lain

Deo concessa, taleni consanclum iler dcvote iiicepcrit

muluaconcordiasimul con-

'

M.itl'i.

v.

ll)iil.

c.

31.

'

OUo

Frisinf.

Cliron.

Malili.

xxin.

636
ciliaret. Placuit uti

EUGENII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 1145.
At statum Tusc.

viro Petro abbate Cluniacensi

ad tantnm opus dignissimo qui non renuens,

;

.36.

admodum deplorandum

ea de causa hoc anno se ad

Eugenium
,

contulit.

Erat quippe vir sanctitate prfficipuus, erga sanctam Romanam Ecclesiam studiosissimus quem non

ob intestina bella inter primarias civitates in primis deplorat vehementer idem ipse Petrus ', in Epistola eodem anno data, cum esset recessurus ab

Urbe ad Rogerium regem

tuerat. Recitaviinus

Siciliai,

excusans, non

Eugenius tantum, sed ejus pra^decessores omnes

plurimi tecerint, percharus in primis sancto Bernardo, ut mutuae inter
illos

fuisse sibi facuitatem ipsuui conveniendi, ut insti-

eam

alia

occasione superius,

data3 Epistolse docent.

sed hic
dicit, ut
stitia

Qui cum ipsum Romam profecturum audisset, commendatitias ad Eugenium litteras dedit, inqui-

tantum repetenda, quibus optare se praesset ipse Tuscia;, quo ejus severa juilla
:

cessarent mala, qua; .jugiter perpetrarentur;

bus plura de ipso laude digna, et inter alia ista a Nani si nescitis, iste esl qui manus suas extendit
' :

ait

enim

Utinam (quod secretorum omnium

partes felici

cognitore Deo teste non adulans dico) utinam, in-

ad pauperes Ordinis noslri

sionibus Ecclesiffi suse,

isle est

qui ex possespotest

quam,

miserabilis et infelicis Tuscia;

quantum cum pace

vestro imperio

cum
:

adjacentibus provinciis adjunvere non tunc, sicut nunc, res

suorum, libenter frequenterque largitur ad victum . Porro etsi inter duos magnos istos viros altercatio aliqua iutercessit, cum quisque ipsorum tamen non tantum veritatem tueri se crederet charitas laesa non est, sed sicut ignis exagitationi:

gerentur, et res perditissima; pacifico regni vestri

corpori unirentur
divinae at(|ue humanffi, nullo servato ordine con-

fuuderentur, non urbes, non castra, non burgi,

non

villa;,

non

stratae

publica;,

non

ipsae

Deo con-

bus magis incenditur, ita majoribus contentionibus magis magisque aucta, in flammas semper vehementioris amoris erupit. Positi ambo in exempluni in Ecclesia Dei religiosis omnibus, de

secratae Ecclcsiee homicidis, sacrilegis, raptoribus

exponerentur.
clerici,

Non poenitentes, non peregrini, non nonmonacbi, nonabbates, non presbyteri,

supremi ordinis sacerdoles, episcopi, ar,

non

ipsi

mutua

inter se pacis el charitatis unitate in con-

chiepiscopi

primates, vel patriarchae in

manus

troversiis oriri solitis servanda.

Sed jam prosequa-

mur

historiam.
35. Porro

talium traderentur, spoliarentur, distraherentur, et quid dicam ? verberarentur, occiderentur. Haec

plane universa, multaque his similia tam nefanda,

autem ipsam
ipse

sui

Romam
ait
^
:

adventus

causam

retert

Petrus, ubl

Septem

tam execranda
rent, etc.

justitiae

regia^ gladio succisa cessa-

deinde annis exactis, cum ad Urbem proficiscerer, causa reformandfe pacis inter Pisanos et Lucenses, etc. De bellis inter has civitates conflatis

37. Haec ipse Petrus, qui el in itinere incidit in

hoc tempore, meminit Otto Frisingensis, ubi ait* Pisani et Lucenses proj^ter nimiam vicinise opl)ortunitatem indefesso furore bellantes, ruinaj suse

latronem marchionem Opizonem, a quo est spoliatus, sed opera Placentinorum in integrum restitutus. Rem gestam commemorat paucis idem ipse in

omnes Tusciae vires implicuere. Nam et Florentini una cum marchione terra) Ulrico, usque ad i|)sas portas Senensium procedentes, suburbia ejus cremaverunt Senenses vero numero et viribus imLucensium pares se cognoscentes Florentinis auxilium flagitant. Lucenses tam pro ipsis, quam
: ,

Eugenium papam cum ei commendat populum Placentinum, ubi hsc inter alia^ : Ante quinquenuium, quando videndi et visitandi vos gratia Romam pergebam, super mjuria mihi, imo
Epistola ad
;

et vobis

a marchione Opizone illata fecerint, quanlati-

tum

inde doluerint, quanta vi fugitantem et

pro comite Guidoue Guerra, qui et ipse cum Florentiuis atrox bellum gerens eos adierat, Florenti-

bula quaerentem bestiam de fovea sua ad publicum protraxerint, quidquid sorbuerat totum usque ad obolum revomere compulerint , salisfacere tam

nos hostes pronuntiant. Illi autem Pisanis adjuncti non solum Lucenses bello attentant, sed et castella, oppida, agros praefati comitis incendio et rapina
devastunt. Senenses etiam, qui ad vastandos agros

ipsum,

quam

sceleris socios, pro arbitrio

meo,

vel-

lent nollent, coegerint etc.

eorum

egressi fuerant, insidiis a tergo positis, vix

paucis fuga elapsis caplivant. Porro ex Pisanis et

antequam primus Euannus elaberetur fuitque iile primus ejus sub Eugenio papa in Urbem adventus, ut testatur in Epistola ad sanctum RernarVenit in
Petrus,
genii (ut dictum est)
;

Urbem

Lucensibus non tantum plurimi ferro caesi, compendio mortis miseriam nnserabiliter terminavere

duni

bospilatusque est in monasterio Sanctae-

Mariae-Novae apud ejus loci cardinalem.

innumerabiles utrobique comprehensi, ac longa (ut ipse vidi) carceris inedia et

;

sed

et

An autera nuntius pacis, pacem inter dissidentescivitatesconciliaverit, nihil

squalore macerati, omnibus prffitereuntibus lacrymabile humani casus in se spectaculum praebent.

Ha3C vidit Otto et refert de rebus Tuscis.
ligas,

invenimus sed excussisse potius pulverem de pedibus suis contra eos pacem reji:

cientes, ex
psit

Ut intel-

iis quae tunc reversurus in Galliam scriad Rogerium SiciliK regem, quae audisti nuper,

quam magnam

in tractanda inter eos

subierit Petrus provinciam pacetemporeasperrimibelii.

plaue possumus intelligere. 38. At quid sibi tunc Roma,

cum

hospitarelur

in dicto monasterio Sanctae-Mariae-Novaj,

'

memoria

Ijeni. lip.

ccLXXVii.
1.

1'ctr.

Dllo

Knsm^.

Vll. c. 29.

Pclr. Cluii.

1.

V. K\).

xxxiv.

IbJd.

I.

vi.

E|i.

XLV.

EUGENII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 1145.

637
breviter, ut fuerat

dignum
veritatis

contigerit, scriptis testatum veliquit vir

ofOcio.

Ad quod
:

ille

semper
repliest,

cultor

admirabilis

in

posteriori

libro

breviloquus, ac bis vel ler ex

cans, respondit

more verba

Miraculorum, quae suo tempore acciderant, quaB ipse viderat, vel certa testificatione probata, ab
aliis

Mullum,
:

ait,

mibi bene

mul-

didicerat

'

adeo ut

lcvitatis

redargui ea jurc

tum mihi bcne est. Huic primac interrogationi secundam subjunxi Vidistis adbuc Dominum? et
ille
:

non

possint, quaj libris

illis

intexuit. Hfec ut intel:

Assidue video, assidue video. His duabus

:

et

ligantur, qua; praemittit, sunt breviter ingerenda

ante discessum, moWillelmum nomine, priorem officio, virum eximiaj sanctitatis, a quodam ipsi subdito pessimo monacbo, qui disciplinam

primum nempe, quod paulo

naclium

unum

ex suis,

aversaretur, contigit veneno necari. Ita creditum,

inquam, certum, quod de Deo credimus ? estne absque dubitationc vera fides quam tenemus ? Nibil, ait, ita verum, nihil ita verum. Et quarto Verum est, aio, quod fama refert, verum est, quod multi opinantur, quosdam, quos ipsi non ignoratis, fraude sua ac veneflcio
tertiam addo
Estne,
:

quod verum,
Petro,

licet

de interfectore nulla adbuc poin

vos occidisse
dictis

tuerit haberi quaestioa primariojudice ipso abbate

cum

ipse

jam

Urbem urgentibus

causis

inquit, verum est. His Et ego evigilans, ea qua; videram recolere et admirari incipiebam. Interim
? est,

Verum

et ijise

disparuit.

acceleraret advenlum. At ubi

veutum in Urbem, per eumdem ipsum Willelmum necatum Deus vosacrilegum Iiomi-

dum hsc

luit certa assertione manifestari

cidam.
accipe
;

Quomodo

id

acciderit,

ab ipso Petro

sic

In primordiis Pontiflcatus domini papap Eugenii, ad visitandum

tam ipsum quam

communem

agerem, et visa memoriac commendarem, rursum somno op|)rimor. Et sicut in Iiiemalium noctium prolixitatibus (nam dies Adventus Domini tunc instabanl) iterum caput ad dormiendum compono. Nec mora, adest qui supra, et sc eo modo, quo [irius ostendit. Occurro et ego illi nou segnius quam ante, et visionis praemiss omnino

matrem Romanam Ecclesiam, Romam adii. IIIuc perveniens apud cardinalalum Sanctaj-Maria;quod juxta antiquum Roniuli templum Nova;
, ,

immemor,

amplecti eumetosculari, ut

[irius,

constructum est, liospitium suscepi. Ibi dum nocte quadam quiescerem, ecce vir venerandae vitai dominus Willelmus, qui nuper de vita excesserat, mihi dormienti visus est in somno adstare . Et post multa, quibus de nece ipsi illata agit, sic pergit a Unem cum viderem, valde gavisus surrexit, ct
:

minusve in animo meo, nihil plus minusvc in ore meo, in hac secunda visione fuit, quam in prima fuerat. Ea?

cceperam. Quid

multa

nihil

[dus

dem

qure supra interrogo eadem quae supra audio de statu suo, de visione Dei, de certitudine Christiana; fidei, de morte sua, ordine quo praj:

misi, a

me

spondit. Huic
qiiid

interrogatus, eadem, nec pauciora rctamen secundai visioni in flne ali-

niullo

cum

affectu amplecti

eum

et osculari ccepi.

Licet auteni altiissopor exteriorum

sensuum

offlcia

occupasset, vigebat

moria,

tamen velut in vigilaute memeque dormire dormiens non ignorabam.

additum est. Mox cnim ut dixit, se vere dolo falsorum fratrum extinctum in fletus aniarissimos, ut mihi in somnis videbatur, prorupi etquia jam
:

Nec

illud

mente
:

cxciderat, illum qui videbatur in

defacto nondubitabam, tantum nefas insatiabilibus lacrymis deplorabam. In fletilms istis evigilans,

somnis videri nec eram immemor, ante non multum temporis morluum, et dolo qucm suprascripsi extinctum. Quodque magis mirnm est, cl illud nescio qua vi occulta natura; statim mcnti occurrit, non posse morluum diu cum vivente morari, nec prolixum sermonem niiscere.Unde [iriusquiim
rccederc virtute
invisibili

oculos humectos, genasque measrecentibus lacrymis te()entes inveni. Ut vero hujus visionis vei

somnii indubia veritas commendaretur, regressus ab Urbe, atque ad Galliam nostram rediens, ct

Ckmiacum
susiiicatiis

cogeretur, interrogare

iilnm festinanter de quibusdam decrevi. Quic tamen, ut non pbantaslica, sed verax, quaj apparebat
visio

perveniens, qua) de niortc sancti viri fueram, i|)sius nefarii parricida', publica confessionc vera fuissc probavi, clc. Audisti visioncn; potiusquam somiiium,utpote veritate conut api^aret, immissum. Cujiis quidem generis sa;pe reperies a sanctis Patribus recitata, nec quidem contem|itni habita sed ut
stans, et divinitus,
,

videretur,

nequaquam

|)rius

[iricmeditatus

fueram, sed tunc ca dormiens, nutu, ut arbitror, Uei,novitermenti occurrentia, cogilare incipiebam. Quatuor ergo qutcdam, quae nescio undedormienti occurrebant, intei rogando ei proiiosui. 39. a Quomodo, inquam, vobis est, domine prior? vocans eum non ex proprio nomine, sed ex
I*elr. ClBii.
II.

oracula divinilus allata ac recepta

gustiiuis

et inter alios

(quod memoria ad praesens suggerit) sanclus Auhoc fecit ', cum Geniiadii medici rccitat
a Deo ejus causa salulis

sommum,

immissum su-

perius a nobis ilidem enarratum.

1.

Mir. c. 2;;.

.\ug.

lil).

c.

638

EUGENII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 1145.

Anno

periodi

Gr.Tco-romanffi

6G38.

Aiimh ..rT Hispan.

III

118:1. Anno
III

lie^-ir.e 54(i,

inclio:Uo die

23

Jiiuii,

Fer.

7.

.lesu Cliristi

1143.

Eugenii

pnpae 1.

Coriradi

rag. 8. Manuelis

Comneni imp.

3.

1.

Moritur Lucius II PP.

Ad num.
pag.

i.

Got-

Crucis in Jerusalem,quam de ruinis a fundamento

prineclaro et admirando opere renovavit, atque ad noriuam religionis secundum B. Augustini regulam informatam, ante Apostolatum multis possessionibus ditavit. Sed et istam Ecclesiam, assum-

fridus Vilerbiensis in Cbron.

512

Lucius

Secundus, inquit, intendens scnatuin extinguere, cum ingenti militiaCapitolium Roma; conscendit, ul sedentes ibi tunc senatores cum dcdccore reinoveret. Senatus

conversus,

papam cuin

autem populusque Romanus ad arma suis omnibus a Capitolio in

papa
(sicut

ptionis suae

memor,
dilexit,

et

pristinae conversationis,

momento

repellunt, ubi

lunc audivi-

vit B, (luae

mus) lapidibus magnis percussus, usqiie ad obitus sui diem, qui proxime secutus est, non sedit in
Sede. Cui tunc successit Eugenius, abbas S. Anastasii Romae . De lai^idis ictu idem refert Raronius nu-

beneficiis honoraibidem postea sigillatimenumerantur. Fuerat itaqueLuciusII canonicus regularis Ordinis

S. Augustini.

per omnia

magnisque

merol exCodiceValicano,aitquenil)il deillohabere

Ottonem Frisingensem ejus temporisauctorem,sed tantum eum quotidianiscruciatibusaffectumdiein obiisse verum cum Viterbiensis bujusetiam tem;

III. A num. 2 Sigonius recte inquiunt Bernardum S. Anastasii abbatem, S. Bernardi Clarcevallensis discipulum, maximoanimorum consensu
3.

Lucioll succedit Etigenius

et

ad

H. Onuphrius

tertio kal.

Martii Pontificem electum esse,

existimat,

et

Eu-

genium III appellatum. Baronius

poris scriptor

sit,

et

consentientem liabeat Codicis

Vaticaui scriptorcm,
illo ictu refert, in

non video quod Viterbiensisde

esse. Obiit

dubium revocandum

Lucius
et

II

quinto kal. Martii,

lib.

bruarii, ut tradunt Baronius,

Sigonius

Hist.

xxv FeOnupbrius in Cliron. de Regn. ItaL seditque

id est, die

Eugenium die xxvi Februarii Pontiflcem dictum, quod divus Bernardus in Epistola ad cardinales et episc. de curia post hanc eleclionem data, et a se num. 8 integra recitata scribat Nam idcirco Pisam de:

seruit, ut reciperet

sui consilii habuit,

Romam ? Quid igitur rationis defuncto summo Pontifice, relatenti in-

menses tmdecim, et dies quatuordecitn, ut Baronius et Onupbrius habent, ct Sigonius supponit, non verodiesiv supra menses xi, ut perperam legitur in Martino Polono (t). Matthseus Parisiensis, quiin Chron. dies tantum xiii numerat, diem eiuortua-

pente irruere in
jicere

hominem rusticanum,

excussa e manibus securi et ascia vel ligone, in palatium trahere, levare in cathe-

manus,

et

dram, induere purpura Bernardus in Epistola

et

bysso?
III

etc.

Verum
,

illa

rhetoricatur
cito

tan,

lem excludit. 2. Fuerat canonicns regularis Ord. S. AuguJoannes Diaconus junior, Basilicae Sahaji/m.

tumque
secundo

indicat

Eugenium
a

electum
die.

toris Patriarcbii

Lateranensis canonicus, in libro

de Ecclesia Lateranensi apud Mabillonium toni. ii Musei Ilal. verba facieus de Lucio II, ait Retro sub absida estaltare sanctorum Cbrysanti etDarife,
:

in quoreconditaolim fuerant

eorum

pretiosa cor-

Has voces, statim, mox, repente, et alia hujusmodi teinpus significantes magnam latitudinem habere passim in hoc Opere significavimus, qui eas hallucinationum seminarium fuisse deprehendimus. /i. Ordinatnr die quarta Martii. Anonymus Qui Casinensis Lucii papae morte relata, subdit
praedecessoris obitu

nempe

pora, etc. In

eadem

parte sunt sepulturae Aposto-

tertio die suae electionis nocte (inter

primum

et se-

licorum, in quibus sanctse recordationis Lucius papa II. Hic vixit in canonicali proposito longo tempore in Ecclesia ista, atque hinc assumptus presbytercardiualis ordinatus est iu Ecclesia Sanctae-

cundum
git, et

Martii diem, feriamque v et vi) cuin

om-

nibus cardinahbus et episcopis

tur,

Roma

egressus fu-

apud Farfensem abbatianiPontifexconsecraetapudBitervum (idest Witerbium) Paschace-

ex cardinali Aragonio desumpsisse Baronium, cailerosque arbilror, sed mendose ibi scriptum esse V kal. Neorologium in tom. vii Rerum Italicarum pag. 940, obitum ejusdem Pontiflcis, die illis scripli lldes eo assertior est, quo in obitu aliorum Pontificum consignaudo uunquam errat, ut in obitu Stephani IX, IV kal. Aprilis, Gelasii U ad IV kal. Februar., Hononi H ad XVI kal. Martii elc. constat. Ilis aulem admissis, tempus Sedis recte Mansi. a Martino, Bernardo Guidoms, et Pandulfo Pisano ad menses xi, dies iv definitur,
(1)

Diem emortiialem
kal. vix dubito,

Lucii

11

pro

XV

cum

velus Cassinecse

XV

kal. Martii consiguet.

Hujus autem

EUGBNIl

Iir

ANNUS
demuni

1.

dit.

CHRISTI 1145.

639

lebrans, ibique per octo menses runioratus,

laudatas ad

cum

Ronianis [^aciscens

Romani

reversus est . De
distat

Aspere, sed juste

Romanoset ad ConradumEpistolasdeRomanos in priori increpat,

Farfa insigni Ordinis Benedicti nionasterio,interritorio Sabinensi sito,

quod Roma tanluni

xxv

passuum millibus anonymus loquitur, indicatque

quod tam iniqui in Pontificem essent, aitque eos Dei vindiclam non evasuros, nisi mox resipiscant. Romanos impellebat Arnaldus ha^reticus, dum anti(luai

Eugenium

111 in Farfensi monasterio die quarta mensis Martii, qua; in Dominicam cadebat, Romanum PontiGcem consecratum fuisse. Disertius illud narrat Otto Frisingensis, qui lioc ipso anno

reiiiublica?

ac libertalis

forniam

restituere

nitebantur, sola sacrorum cura Pontifici relicta, et

vcctigalia

Pontificum

sibi

vindicabant

voleutes

Pontificem decimis et oblationibus tantum

prisco
relici id est,

more
hae-

Romae versabatur.
genio
ait
:

Is lib. 7

Chron. cap. 31, de Eu-

contentum vivere. Arualdistfe dicuntur

solos

Hic in jirincipio dignitatis susceptie,

a ^onaciwso, qui Henricianos, sese Catharos,

errores

eo quod auctore .\rnaldo, populus ad tradenda

Urbi regalia, sicut antecessores suos

licitare vellet,

ita

ipsum

sol-

niam

muudos eorum

jactantes, confutavit;

(]uo-

Mediolani,

dum eorum ma-

cum

episcopis et cardinalibus Urbe

gister esset, in

apertam lucem posuerat. Libellum

et

cedit,
fensi,

ac proxima Dominica in

monasterio Far-

ejus publicavit Dacherius tom. xiii Spicilegii. Bo-

cousecralione Ponlificaii ob perseculionis immanitatem morem mutans, sublimatur . Quare accurate in Annalibus Waverleiensibus nuper m Anglia publicatis, hoc anno traditur Fuit ordinatus prima hebdomade meusis Martii, et vocatus est Eugenius, papa clxxe . Prinia autem Martii
:

nacursus eos Passagiis

runi
illi

Mosaica;

legis ritus

Catharis adjungit, quoomnes observandos

doctores omnes,
abjiciebant;

esse docebant, Filii et Spiritus sancti aequalitatem

negabant,

et Ecclesise

universai

Romanseque imprimis auctoritatem

Arnaldistae vero asserebant

per malos ministros

Qua; Chron. Normanniffi in fine Historife Orderici a Duchesnio edito. Hic obiter notabo monasterii Waverleii Ordinis Cislerciensis Annales extare tom.ii Collectiodie

hebdomada

quarta

Martii

inchoalur.
in

verbaetiam sineullaimmutatione extant

sacramenta irrita esse. 7. Legatio Orientalium ad papam. A num. 22 ad 27. Dum adhuc Viterbii Eugeniiis

commoraretur, missa ad euni ex Armenia atque

Syria legatio,

quam

Baronius recitat ex Ottone

erat
:

nis Oxoniensis.
5. Ejtis

ordinatio tarditis differri non debet.

3 refert ordinationem Eugenii

III

Frisingensi, qui

Roma;

Audivimus autem

(nem[)e Syria; legatum)

Baronius
die

num.

ex Codice Vaticano, iu quo dicitur

cum proxima

periculum transmarina; Ecclesiae post ca|>tam Edessam lacrymabiliter conquerentem, et ob hoc Alpes transcendere ad regem

Dominica consecrari debuisset, praecognito senalorum perverso consilio, noctis silentio Urbem cum paucis fratribus exiisse, et ad arcem Monlicelli se in tutum recepisse . Congregalis vero alia
die cunctis patribus, processisse ad Farfense

Romanorum
volentem
stravimus.
j).

et

Francorum pro flagitando Edessam autem die Natali

a

auxilio
Christi

superioris anni

Turcis

cai)tain

ibidem demon-

mo-

nuntium
8.

in Italiam,

Quare nonnisi currenti tantae cladis Galliamque proferrl potuit.

Auctario

nasterium et consecrationis gratiam in sequente Dominica suscepisse . Quibus ex verbis consequi videtur, Eurjenium III Dominica secunda mensis Martii consecralum esse. Verum anonymus ille dc unica Dominica loquitur, eamque modo proximam, modo 6equentem Dominicam vocat. Castrum enini
Monticelli, ut vel ex Chartis Sansonis apfiaret, in

Legatio
in

hefisius

Armeniorum ad papam. Biblioth. Patrum

Comtoni.

ii

inveclivas duas Isaaci Catholici contra

a se

Notis

illustratos

Armenios publicavit, illumque non

longe ab anno isto quo Armeniorum legationem ad Romanum Pontificem Baronius narrat, omnibus Armenia; episcopis primatis jure pra;sedisse ex
eo colligit, quod Constantinum ante octingentos

Sabinis silum, et Farfensi monasterio vicinum.

sequenti Eurjenius III iterum fugcre coactus fuit. A nuni. 11 ad 22. Epistola ccxlii
6.

Anno

annos a suo tempore baptizatuni tradat. Armenii legationcm hoc anno ad Pontificem Romanum miiis in quihus a Gra;cis dissenjudicem postularunt. Olto Frisingcusis pauca qusdam duntaxal ad sacrificii ritum ac ca)remonias commemorat, quae iit Arinenii sola ex[losuerint, majoribusaliis ac si^ectantibus ad fidem

divi Bernardi,

Epistola ccLiii
quffi

nunc ccliii, ad Romanos data,et ad Conradiun Romanorum regem,

sere,

eumque supcr
,

tiebant

novo ordine est ccxliv, pertinent ad annum sequenlem, et ad secuudam Eugenii III fugam, ul recte vidil Sigonius lib. 11 de Regu. Ital. quo etiam annoa Mabillonio in margine notantur.Supra diximus ex anonyino Casinensi Euf/enium UI Viterbii per octo menses remoratuin esse, et posteacum Romanis paciscenlem Roinam reversum sed cum
;

suppressis, sicque Ecclesiae

Romancc commuuio-

nem

furati

siiit,

eorum

gentis astutia; fuerit,

auctor in

eis

iiisectatur,

quam quamque olim Gregorius

Romanieditionem redinlegrantes rursum abco, ul Tibur everteret, poslulassent, et ni quod peterenl,

impetrarent,

Nazianzenus in Armeniisdetcxit. Legendai Combefisii in utramque orationem Nota;, etobservanduin Oltoncm Frisingensem apud Baronium num. 23
a legato

vim adhibiluros

ostenderent, Eufjc-

deceptum

fuisse quaiido scribit

et Gra>cos

Inter

niiis III, consilio

Uibe

cum

cuin cardinaiibus habito, rursus eis ceduie slatuil, Tibunjue contendil.

Quod cuin acce[)isset(/i(.'M5 /krnardus. anno M'(|uenli

qua;dam de sacrificii ritu habituilo est in quibusdam, iu aliis viro difcre[)>inlia. Pouunt enim fcrmentaluiu [^ai[)Sos (id cst,

Armenios)

fi40
iiem, sicut

EUGENII
el illi
:

III

ANNUS

1.

CHRISTI 1145.

aquam autem
illi

vino iion ad-

misceut, sicut nos ct

est,

Constanlissimum enim

\\. No?i vero ad Rolandum cardinalem ct cancellarium. Robertum vero Pullum ipsoP^^n-

inquit Combefisius,

ante sanctum

Niconem

tificatus

Eugenii

IIl

principio cancellariuni extitisse,

Pontificis,

Armenia oriuntlum azyma apud Armenios viguisse nec postmodum abjecta fuisse inducto
,

demonstratDiploma ejusdem

quod
:

extat

in flne Tractatus de Gestis episc.

Turonens.

et ab-

fermento.
Presbyter Joannes in Asia regnat. rabat etiam , inquit Olto Frisingensis
9.

batum

Majoris-Monast., pag. 130 et seqq.

Datum
Roberli

Nar7,

apud civitatem Castellanam per

S.

manum

lib.

R.

E. presbyteri card. et cancellarii,

idus

cap.

Gabulensi episcopo a Syria niisso, quod ante non multos annos Joannes (juidam (qui ultra Persidem et Armeniam, in extremo
Oriente babitans, rex et sacerdos cum gente sua Cbristianus est, sed Nestorianus) 1'ersaruin et Me-

33, loquens de

April., Indict. viii, Incarnat. Dominicae

Pontificatus vero doniini Eugenii

III

anno mcxlv, papa; anno

dorum
tieril,

reges fratres, Samiardos dictos, bello pe-

atque Ecbatani sedem regni eoruni expugnaverit. Cui dum praifali reges cum Persarum,

Assyriorum copiis occurrerent, tiiduo, utrisque magis mori quam fugere volentibus, diniicatum est, presbyter Joannes (sic enim eum nominare solent) tandem versis in fugam Persis, cruentissima cade victor extitit. Post banc victoriam dicebat, praBdictum Joannem ad auxilium Jerosolymitanae Ecclesia; procinctum movisse, sed dum ad Tigrim venisset, ibique nullo vehiculo
et

Medorum

DeniqueRobertuni anno mcxlvi cancellariae Romanai adbuc praefuisse docet Eugenii III Diploma, tom. x Concil. pag. 1849 productum. Quare Joannes prior Hagustaldensis in Hist. ad annuni mcxlvii, qui juxta rectam Chronologiam est annus mcxlvi, accurate scripsit Praeeminuit his diebus in clero Rodbertus PuIIanus cancella.
:

primo

rius Apostolicae Sedis, in

omni
,

sapientia et doctrina

experientissimus, Britannia oriundus . Ciaconius

itaque citatus
lecte
ait

Guidonem

cardinalera

SS. Cosmfc et Damiani cancellarium fuisse post

traducere

exercitum potuisset, ad Septentriona-

lem

iilagam, ubi

eumdem amnem

hyemali glacie

congelari didicerat,

duni per aliquot annos moratus, gelu exspectaret, sed minime hoc impediente aeris temperie, obtineret, multos
iter flexisse. Ibi

ex insueto caelo de exercitu amitteus, ad propria redire compulsus est . Baronius num. 25 dicit

Robertum, illoque mortuo, Rolandum, qui postea fuit Alexander papa III, cancellarii munus anno Pontificatus Eugenii viii consecutum esse, et denique in prima creatione cardinalium hoc anno ab Eugenio |)eracta Rolandum dictum esse card. presbyterum tituli S. Marci. 12. Conventus Bituricensis. A num. 28 ad 34. Eugenius III, kalend. Decemb. Vetrallce, quod oppidum non longe a civitate Viterbiensi situm, ageret, litteris ad Ludovicum VII Francise

presbyterum Joannem .i^illhiopiae regem fuisse; verum hunc regem, hocsaeculo nominatiseimum,
in Asia,

regem
citavit

datis, et a

Baronio

num. 30

recitatis,

solli-

eum

ad profectionem in Terram-Sanctam

non vero

in Africa regnasse,

nunc extra

suscipiendam. Odo de Diogilo monacbus Sancti-

omnem

controversiam esse debet, ut vel locus laudatus demonslrat. De isto rege, ejusque regno anno mclxxvii seimo erit.
40. S.

Bernardm

scribit

card. et cancell. S. R. E.

Ad num.

ad Robertum Pullum
27. Epistola
ccclxii, a

ejusdem monasterii Sude Ludovici VII Francorum regis profectione in Orientem, a Petro Francisco Chiffletio in Asserto Genere 11Dionysii, et in abbatiam
gerii

successor,

septem

libellos edidit

histri

sancti

Bernardi a tenebris erutos, quibus

priori
o

divi Bernardi, alias cccxxxiv,

nunc vero

Historia Ecclesiastica locupletari potest. In

libello baec habet
(a
:

Baronio num. 27 recitata, non ad Rolandum ut ex Codicibus editis Baronius habet, sed ad Roberfum Pullum cardinalem et cancellarium scripta, ut
deducit Mabillonius in Notis ad
Cisterciensi, et quia
is,

An. Verbi incarnati mcxlvi,

die Natali Christi inchoato) gloriosus rex Fran-

corum,

eum

ex Codice Ms.
agitur antiet

etc. ut dignus esset Christo, Vezahaco in Pascha (sequentis Christi anni) bajulando crucem

de quo in
erat,

illa

suam aggressus
praecedenli

est

eum

sequi. In Natali

Domini

quus Bernardi amicus

clarus, ac

litteris

eruditione

(hujus anni

secundum ^ram vulga-

demum

cancellarius, prceinissus ad

Eu-

rem)

cum idem

pius rex Bituricas curiam cele-

genii adjutorium;

quod

praeteralia, Roberto

PuUo

brasset, episcopis et optimatibus sui regni ad coro-

signanter convenit. Robertus PuIIus usque ad an-

nam
tis,

nuni

m
viii

Eugenii, teste Onupbrio, cancellarii

:

mu-

suani generalius solito de industria convocasecretum cordis sui primitus revelavit. Tunc

Rolandus vero illud adeptus non est ejusdem Pontiflcis annum. Recens autem electus erat Eugenius, cum sanctus Bernardus hanc Epistolam scripsit. Fallitur enim Ciaconius in Eugenio III, ubi enumeranscancellarios S. R. E. sub hoc Pontifice, ait Robertum ab anno Pontificatusejus primo usque ad quintum dignitatem illam obtinuisse; cum auno mcxlvi, num. 9 et seq. visuri simus eo officio tunc functum fiiisse Guidonus
gessit

religiosus vir (Godefridus), efiiscopus Lingonensis,

ante

de Rohes, qus antiquo nomine vocatur Edessa, depopulatione, et oppressione Christianorum, et

insolentia
et

paganorum,

satis episcopaliter peroravit,

de

flebili

materia fletum plurimum excitavit,

suo, ad subvenien-

monens omnes, ut cum rege

dum

Christianis, regi

omnium
fidei,

militarent. Ardebat

et lucebat in
ptatis et gloriiO

rege zelus

contemptus voluser-

temporalis,

exemplum omni

nem

card.

inone prastantius.

Tamen quod

serebant verbo

EUGEXII
episcopus,
rex exemplo,

III

ANxVUS

1.

CHRISTI 1145.

641

non

illico

messuerunt.
Doniini

nus iliustribus quibusdam facinoribus

sibi

magnum

Statutus est ergo dies alius Verzeliaco in Pascha

(sequentis Christi anni),

nomen

collegit, sed

cum

ei

fortuna minus
ut videre est in

quo

in Passione
et

arrisisset, a suis

contemptiis

fnit,

omnes unanimiter convenirent;

in

Resurre-

Historia

Arabum

a Roderico scripta, et

exejusdem

ctione, quibus foret cslitus inspiratuni Crucis glo-

nationis auctoribus coilecta, ubi cap. uitimo in-

riam exaltarent. Rex interim pervigii in inccepto, Romam Eugenio papce sujier hac re nuntios niillit . Est Verzeliacum, seu meiius Vezeiiacum, urbs in
Autissiodorensi tractu posita.

quit
in

Quia viderunt a regalibus actibus ahenum,

ubiiibet insurgebant, ubii|iie, et quilibet

eum

rebeilabant, et guenis iudesinentibus iiifestabant,

et fere perdidit

totum regnum,

et

hoc

fuit

anno

Profectionem Orientalem ex voto suscepit Ludovicus VII. Chronogra()hus Mauriniacensis,

13.

Arabum quingentesimo
Christi

trigesimo nono (prmsenti

qui

annum

a die

Nataii Christi exorditur, lia;c in

:

rem nostram habet

civitas

Eodemquoqueanno Edessa
Christi,

ab inimicis crucis

nostrorum dor-

mitante providentia, capta, Saracenoruni dominatioui repente accessit. Unde et eos, qui in regione

anno absoiuto) et regnuni Wandaiise (Hinempe, quammultolies monuimus VandaliamiWciim fuisse, indeque criticos, qui iiiiid non animadvertere, s;epius iii errorem incidisse) quin(|uaginta tribus annis possederant, citra mare . 13. Post ejus mortem magnce turboi intersuos
spanioe
excitatce.
et

Hierusaiem adjacente manebant, doioris immodeusque ad intima perculit. Venerunt ergo ab Antiochia et Hierusaiem in nostram regionem (nempe in Gailiam) iegati ;a primoribus partium iilarum missi suppiiciler exorantibus, ut
rata angustia

Jtissephus seu

Ju/fetus Marochii rex,

Aimorabitarum seu Aimoravidum imperator regnare coeperat anno Christi mxci, ut ibidem narravimus Totam terram WandaliaB , inquit Ro:

dericus citatus cap. 48,

occupavit, et fuit
,

mo-

Fraucorum

invincibilis

probitas pericuium

quod

evenerat emendaret, et futura repcileret . Subdit clironographus, regem celsiores regni sui in Pascha apud Viziliacum convocasse, et omnes suos

allocutum
rata
liajc

esse, Infer aiia in ejus oratione

:

memo-

observanda Magnam super hocscilole jam mihi devohonem incumbere. Unde et vos obnixe deprecor, ut meam studeatis voiuntatem
vestro comitatu et auxilio roborare . Legitur in

Chron. Cisterciensi Ms. a Chifflehoin Praefatione ad libeiios Odonis de Diogiio citato, et ai^ud Robertum de Monle, compiuresque aiios, ad sanctum Sepuichrum peregrinationem iilam susceptam ex voto a Ludovico rege, compuncto ob incensam castri
Vitrici

narcha ultrauiariiius et cismarinus et duravit sibi (ubi Aiim fiiium ejus et Tessephinum nepoteni comprehendit) bujusmodi monarciiia annis quinquaginta quin(|ue, ab anno Arabum quadringentesimo octuogesimo quarto (anno Christi mxci inchoato,) usque ad quingentesimum trigesimum nonum annum (hoc Christi anno linilum,)quando per Aimoliades dominium perdiderunt , seu, ut capite superiori dixerat, donec venientes Almohades ab Africa et Vaudalia, Amoravides exstirparunt . Hoc itaque aimo uiaximaMaurorumHispaniensium pars a Mauris Afiicanis discessere, et
quilibet qua; potuit in Hispania Saracenica occupavit.

Almoravides, seu quod idem

est

Almorabitce,

Basiiicam,

cum

milie et trecentis promi-

qui

scuai muilitudinis, qua; in

eam

confugerant, capi-

Marochium incolebant, ubi imperatoris sui mortem accepere, fratrem ejus ad Ihionum regiuin

tibus in ea inclusis. Vitriacum,

alias appeiiabatur,

quod VictoriacwJi

Vitriacum Incensum, gailice, Vitri le bride poslea appeiiatum fuit, proptcrea quod a Ludovico VII igne consumptum est. Cujus

evexere, ut inquit Noweirius, interiuKiue Abdelmumen, de quo suo ioco locuti sumus, Oranum
et

iocum Franciscus I, Franciai rex, illud ad fluminis Matrona; ripas extruxit, quod ab ipso Victoriacum Francisci cognominatum est, Vitri le
in

Franqois, ut notat Hadrianus Vaiesius in Not. Gailiarum.

14.

Fezzam majores Africic civitates occupavit. Mauri Hispaniffi, Vaientiam Mursiam, Tortosam et lierdam incoientes omniuin Africanorum caedem fecere, et Safadaula rex Corduba) popuios Boeticam inhabitanles ducens, non ininori crudelitate iu Cordubam, Cranatam, Giennam ct Anduxartain
sffiviit.

Obitus Tessephiyii Almorabitarum imp.

Anno

superiori

Mauri Hispaniam
eis

habitantes

alj

Al-

Abenfjamia prorex vir fortis et niagnanimus, Corduba; arceni conservavit sed qui ei adhffiiebant, iiullum cx Africa subsidium exspe,
;

mohadibtts

eorum impcrator
gregarat
,

oppugnabantur, et Tessephinus auxiiium ferre non jioterat. Ingentem exercitum adversus Abdelmumcn con\ciVu\fs

ctare poterant, iiuia ibi

Musmudes
taiitiiiii

et Caiteres

Al-

moraliidini

oiniiia

igne cl

ctciiibiis

miscebant.

NuiKiuam
siciit

in Hispania

tiiriiarum extilit;
iiiler

uti

narrat Noweirius

verum

is

beiio

enini in Africa,

ita et in

Hispania Mauri

excrciialus sese intra montescontinuil, inleriiiuiue

se dispugnabanl.

Alphonstis

VII, Caslelia; rex et

Tessephini exercitus in cocnosa planitie, ubi castra

eoque dissipato Tessepliinus Oranum, ceiebre oppidurn ad

posita fuerant,
et
i)eriit;

fame

morbis

marc situm, fugit. Cumque aliud rizyium qufesiissel, rursumquc eum AbdelmumcJi perseculus esset,
cquo decedit
,

imperalor copias ad Safadaulam regem, Chrislianoriim amicum inisit, sed pariiiii profecil, quia Mahiimetani vaide a Safadaiila abhorrebanl, eumquc lan(|uam infideiem ct Cluistiaiioruiii fautorem liahebaiit. Porro cuni fine moiiarchix' Alniorabi-

inleriitque,

cxcunle anno Hegira;

tarum

Historiam

suaiu

Saraccnicaiii

Ro(l(!iicus

Dxxxix, ideoqne curreutis anni liycme. Tcssephi-

loietJinus aljsolvil.

Bahon.

ToM us XVIII.

81

642

EUGENII

III

ANNUS

2.

CHRISTI 114fi.

EUGENII

III

ANNUS

2.

CHRISTI

1140.

Secjuitur Redemptoris annus niillesimus centesimus quadragesimus sextus Indictione nona, quo Eugenius papa ileruni a Romanis Arnaldislis exagitari coeptus, cogitur e Lateranensi

Eugenius III rursus infestatur a Romanis.

palatio dece-

regem Hierosolymitanum, ipsam insuper Dominicam ac salvalricem Crucem in urbe Antiochena cum aliis multis obsessos ac nisi manus Domini in brachio extento cito succurrat, omnes in brevi captivandos ? Quem non moveat, ne forte
templi,
:

dens Irans Tiberim

singensis
islis

se conferre
' :

id

enim

Otto Fri-

terra illa sancta a

jugo inipiorum,

tantis

verbis

A populo Roniano
tanlum de
die in

pro

laboribus, lantoChristicolarum sanguine ante

patrum non

excidio Tiburtinorum in

diem

EoUicitatur, ut a Lateranensi palatio, improbitatem

eorum non

suslinens, ad

TransUberinam regiovits suaj Isedere con-

nem

migrans,

animam suam

eruta, rursum impiis et blasphemis subdatur ? Quem non moveat, si tamsalubris peccatorum poBnitentium via, quae (utdignum est credere) innumera peregrinanlium miUia, a

multum temporis

OUo. Erat trans Tiberim munilio Sancti-Angeli, (|uam lilios Pelri Leonis Ponlificis amicos tenere superius dictum est, in quam se Eugenium rece|)isse ad evitandum populi insanientis furorem, exislimamus. 2. In Concilio Carnotensi decernitur expeditio Hierosolymitana cujus primarius dux S. BernarInterea autem in Galiiis fervet opus padus.
filorelur . Haec

quinquaginta jam annis

tuit,

inferis abstulit, ccelo resti-

nequam Sarracenorum

obice obstante clauS. Dionysii

datur? Absit, absit, etc. Extant de his ipsai Sugerii abbatis

tunc datte
littera;

Cluniacensem, invitantis ipsum ad indictum ca de causa Concilium el ipsius Petri ad eum ejusdem argumenti rcdditfe littera,', quibus et significatur, idem
ad
;

eumdem Petrum

randse expeditionis in

Terram-Sanctam

cujus

Concilium fuisse generale ex

provinciis episcopis, et

omnium

Galliarura

causa proniovendffi staluitur certa dies certusque

locus Concilii celebrandi. Dies indicitnr tertia Doet locus deputatur Carnotum De liis enim ita S. Bernardus in E[)islola a Episcopi ad Pelrum alibalem Cluniacensem Fiancite una cum domino rege et principibus ierlia Dominica post Pasciia apud Carnotum venturi sunt, el de verbo boc tractaturi ubi ufinam mereamur habere praesentiam vestram. Quia enim magnis omnino magnorum virorum consiliis hoc verbum constat egere gratum profecto obsequium prffistabitis Deo, si negotium ejus a vobis non duxeritis alienum, etc. Multis quidem eum invitat sed indictum jam ab ipso omnium priorum Ckmiacensium capitulum ne ire posset, eum delinuit, ut ejus litteraj ad S. Bernardum reddilaj docent, iii quibus haec inter alia ' Quera enim Christianum, in Christo suo aliquam spem habentem fama tam lamentabilis non moveret, qua, ut ex litleris etiam domini abbatis S. Dionysii comperi, jam peene ubique divulgatum est, fratres

archiepiscopis.

Convene-

minica post Pasclia,

civitas.

Carnotum archiepiscopi, episcopi et abbates, adslitit et rex una cura principibus regni. Quid actum ibi? illud in primis plane mirandum quod obstupefaciet omnes audientes dum videlicet ibi totius belli dux ipse
runt igitur undique ex
Galliis
:

Bernardus omnium consensu dehgitur qui principem militi:B agat, cui milites omnes et prinhoc decretum in Concicipes ipsi subjicerentur lio consensu omnium. Haec ne tu putes fabulam, describendte hic sunt litlerae S. Bernardi ad Eugenium papam de his agentis, primumque studium Eugenii ex scriptis ab eo litteris commendantis, eumdemquead ulleriorahortantis, atquead postremum quid actum inCarnotensi Concilio, enarrantis. Sic enim se habent
S.
, ;

'

3.

Non
irae

est leve
est.

verbum quod

sonuit, friste

Seatiset soli

grave

Et cui triste? imo cuinon triste?

tri-

filii

iram non sentiunt, nec tristantur

Iristitia est,

stibus, sed Uctantur et exullant in rebus nessimis.

De

caetero,

communis
fecistis

est causa.
*

Bene

quia coinmunis justissimum zelum nostrae

OUo

1.

VII.

Chr.

c.

34.

Pelr. Cliin

I.

vi.

Ep. \ix.

'^

fliid.
I

Bern. Ep. ccLVi.

EUr.ENII
Gallicanfe Ecclesiae. collaudando,
aiictorilate
et

III

ANNUS

2.

CHRISTI 1146.

fi43

corroborando

Non est (dico voliis) in causa tam generali et tam gravi tepide agendum, sed ne timidequidem. Legi apud quemdam s.ipientem Non estvir fortis, cui non crescit animus in ipsa rerum difficultate. Egoautem dico
litterarum vestraruni.
:

Fideli

homini magis

et inter

flagella

fidendum.

Intravenint aquae usque ad

est pupilla oculi ejus.

animam

Christi, tacta

Exerendusest nunc uterque

gladius in passione Domini, Christo denuo paliente, ubi et altera vice passus est. Per quem aiiteni, nisi

conventu (quoniam judicio satis miror) me quasi in ducem et principem militice elegerunt certum sit vobis, nec consilii mei nec voluntatis meae fuisse vel esse, sed nec possibiIitatisme;B (quantum metior vires meas) pervenire usque illuc.Quissum ego, ut disponam castrorum acies ? ut egrediar ante facies armatorum. Aut quid tam remotum a professioue mea, etiamsi vires suppeterent, etiam si peritia non deesset? sed ne([ue lioc meum est, vestram docere sapientiam. Nostis iiaec omnia.
:

Tantum obsecro per

illam charitatem, qua mihi

;

suo nutu, alter sua manu, quoties necesse est, evaginandus. Etquidcni de quo minus videbatur, de ipso ad Petrum dictum est Converte gladium tuum in vaginani.
e?t, alter
' :

pervos?Petri uterque

specialiter debitor estis

ne

me humanis

volunta-

tibus exponatis; sed sicutsingulariter vobisincumbit, divinum consilium perquiratis, et operam

defis,

ut sicut fueril voliintas in ca^Io, sic fiat.

Ergo suus erat et ille, sed non sua manu utique educendus. Tempus et opus essc existinio, ambos educi in defensionem Orientalis Ecclesiae. Cujus locum tenetis, zelum negligere non debetis. Quale est hoc, principatum tenere, et ministerium declinare? Vox clamantis VenioHierosolymam item
:

Hucusque ad Eugenium papam S. Bernardus, in spiritu quidem ardoris eum liortando, et spiritu
humilitatis ejus consilium

rogando

dv.

his

quae

essent agenda.

si

S.

At quid ad lia!c Eugenius papa? Satis visum, Bernardus tuba sacerdotali indicerel bellum,
veibis docens, sive concionibus, sive scriptis

cruciDgi.

Ad quam vocem
:

etsi

alii

Ie[)idi,

alii

et

et sive

surdi sint, successori Petri dissimulare non

licet.

litteris,

ubi adesse non

[losset,

Chrislianum popu-

Loquetur et ipse ' Etsi omnes scandalizati fuerint, sed non ego. Nec terrebitur daninis prioris exercitus, quibus magis resarciendis operam dabit. Numquid ideo non debet facere homo quod debet, quia Deus facit quod vult ?
4.

lum
et

excitaret.

Quod

et

quam

felicissime praestitit,

evideus cunctis
ipse tot signis,

utique sequentibus signis, quibus Dci voluntas fleret, atque hoc Dei opus esse, cui

quot

lilteris

subscribero videretur.
scri|)ta
istis
',

Nam

audi

quK

de his tunc

sunt a Gofrido

Ego vero pro

tantis malis,

tanquam Chri-

in Vita S.

Bernardi verbis

post declaratum

stianus et fidelis, meliora sperabo, et

omne gau-

de his Eugenii papajipsi exhibilum

munus

|)raedi:

dium

quod in varias tentaliones incidimus. Revera panem doloris comedimus, et potati sumus vino compunctionis. Quid diffidis, amice sponsi, (luasi non more suo vinum bonum servaverit usque adhuc benignus et ;sapiens sponsus?
aestimabo,

candi et annuntiandi bellum sacrum fidelibus Evidenter enim, inquit, verbum hoc pra^dicavit,

Domino cooperante

et

sermonem confirmante
et

sequentibus signis. Sed quantis

rare, difficile foret.

cibus signis? quanta vel numerare,

quam multiplinedum narscribi

Quis
sic

scit, si

convertatur et ignoscat Deus, et relinet ceite

sic

Nani

et

eodem tempore

quat post se benedictionem?

operari,

coeperant, sed ipsademumscriptoriimnumerositas

judicare supernadivinitas solet. Scienti loquor.

autein

Quando
caetera

runt, quai

magna bona mortalibns provenenon magna prffivenerint mala ? Nam ut

et

scribendorum, et materia superavit anctorem nimirum cum aliquando una die viginti, seu etiam
:

taceam, nonne illud unicum

singulare

plures ab incommodis variis sanarentur, necfacile ab hujusmodi dies ulla vacaret. Denique plures eo

beneficium nostrae salutis prsecessit niors Salvatoris ? Tu ergo, amice sponsi, amicum te in nccessitate

lempore

Clirislus per servi sui

i[isis

nem, ex

etiain

factum et orationiatrum uteris cajcos videre,

probato. Si triplici

illo

amore, de quo tuus

diligis, ut

claudos ambulare, aridosconvalescere, surdosfecit

audire, et mutos loqui, mirabilius restituente gratia,

interrogatus csl pr;cdecessor', tu quoque toto corde,

tota
tet
:

anima,

tota virtute

Christum

opor-

quod minus praistilum

At (juauluiii

fuerat a natuia . HiPC

nihil reservabis,

nihil dissimulabis in tanto

ipse.

[irnfecerit, vix credi potest. Quis-

periculo sponsa; ejus, sed quidquid hahes virium,

(juidquid
zeli
,

nam nomen non

daret sacnc mililia;,

cum

tanto

(juidijuid sollicitudinis,

quidijuid

tonitru audirctur vox

Domini

in virtute, vox

auctoritalis, (luidijuid [lotcstatis im[)endes.

Singu-

niini in luagnificeiitia? Vis scire

cerit,

lare

periculum singularem exigit opcram. Funconcutitur et tanquam imminenti ruintc totis est nisibus occurrendum. Et haic propter vos fidenter quidem, scd fideliter dicta .

audi

ista

iii

fine E|)islola;
:

damenlum

niuin pa|)ain

ita

scribentem;

Do(juantum profead euindem Euge De cffitero, iiKjiiit,

et

mandastis

et obedivi

el fceciindavit ohedi(;iitiam
'.

pr;eci|)ieiitis

auctoritas

Siquidem aiinuntiavi
et

Subdit autein de his quae

gesta
:

essent

in con-

locutus sum, et mulliplicati sunt super numeruin.

\entu
H.

illo

Caruotensi, bis verbis

Vacuantur urbes

et

caslella,

p;cne

jam non

De

cailcro

fallor) audistis,

verbum illud, quod jam (ni quomodo videlicet in Carnotensi

xxvi.
'

inveniunt (|uem apprcliendant septem mulieres virum unum, adeo ubiiiue vidua; vivis remaiient
4.
ccxLvi.

J'jan. xviii.

'

Mallh.

Joan. xxi.

'

Vil.

S. Uern.

iii. c.

'

liern. lip,

* l'sal.

xxxi.v.

644
viris . HiTC

EUGENII
ad

III

ANNUS
et

2.

cum
navit

CHRISTI 1146.
Madianitide. Imponitur
:

Eugenium papam S..Bernardus,

Lttdovims rex
sit

quidem
6.

florida.

In

qiio

delkjiierit,

felicem belli exitnm

expertus.

unde
Ita

in-

ei quod regem coronon existimat excessisse se tenorem privilegiorum suorum. Objicitur quod scienter

sed in hoc

i^lane.

divina praesumpserit celebrare in Ecclesia interdicta; negat.

Quod

enini

auctoritate Apostolica

iiidictum

est

Suo tempore probabitur

illud,

pur-

bellum, episcoporum Concilio probatum, sanctorum prsedicationibus annuntialum, signisetmira-

gabitur istud. Esto autem, putemus omnia constarc,

licuit,

comprobatum, causa (quod pra'termiseram) justissima promulgatum, atque ut a[iiiaret, undique sanctificatum (quod faciendum monuit JereQuid minus liabuit, ut non faverit ipsi mias ') Deus, qui voluit ipsum?Sed terribilis plane oDeus in consiliis super lilios liominum , ait Psalmus ^
culis
:

qufficumque in absentem adversariis ejus aut libuit loqui debuitne hoc solo excessu,
:

cujus ccetera laudabilia extiterunl, tam dureferiri, tam severe animadverti ? semel excessisse etiam
virtus poterat reputari,
si

de vestro, non de vultu

prodiisset.

inimicorum ejusjudicium
8.

Fuit sane (quod diximus) voluntas Dei, el utique bona, sed au beneplacens in omnibuscjue perfecta,

hoc exacte inquirendum

monet Apostolus ad
^
:

Romanos

scribens, cuui ait

Refornianiini in
sit

novitate sensus vestri, ut probetisquai

voluntas

Dei bona, et beneplacens, et perfecta , in bono

probando opere
sit,

sed in offerente

bona utique Dei voluntas accesnon sibi Deus complacuit, nec

Deinde quid in arcto illo fieri oportebat? Dies celebris, solemnis curia, juvenis rex et quod his majus est, Dei negotium, de Hierosolymitana scilicet expeditione, propter quod omnes convenerant. Prorsus hsec omnia, missaruiu, et corona; regiae solemnis, debitique honoris frustrationem nullatenus admittebant. Sed nec ipsi Bituricensi archiepiscopo omnino expediebat, ut honor regis
;

fuit

voluntas Dei in eo.

Non ergo

respexit ad offe-

per euin iinpediretur. Qua; cum ita se habuerint, ffistimamus locum misericordis non deesse, ubi
tanta necessitas

rentem, licet bona qufe essent offerret, sicut nec ad Cain, nec ad munera ejus*. Quid enim ab offerente requiritur, Evangelica lege ? Vade prius, recoiiciliare fratri tuo multo inquit Dominus,
^*

typum excusat contumaciai Num:

:

quid potestatem habetis tantuni percutere, et nequaquam sanare? Nostis qui dixerit' Percutiam, et ego sanabo. Absit, ut cujus tenetis vicem, non
usurpetis et vocem,

magis
tuis.

patri tuo

niagis

magisque vero patribus

vocem

praecipue pietatis.

Ergo

Quotnam autem

sanctos episcopos

suarum

sola hac vice redeat sagitta Jonathae retrorsum, et

si

sedium rex

esse ipse fecit extorres, et suis privavit

necesse fuerit, in
,

pastoribus Ecclesias,

jam

tu ipse audisti ex litteris

lius fateor

me magis mittatur. Tolerabihabuissem interdici mihi missarum

quam

ejusdem S. Bernardi superius recitatis. At dixerit Emendavit rex ista. Imo certum est quispiam non correxisse, et adhuc ea de causa Ecclesias
:

interdicto perseverasse subjectas. Esl de his evi-

archiepiscopo pallii usum. quod non mediocriter vestro pio rigori obviat in hac parte, quod filio vestro regi Ludovico possit hinc non parvsB oflensionis et irri-

celebralionem,

Est etiam

dentissimum testimonium, quod Eugenius papa

severe

tationis occasio dari,

cum

ipse sibi lota mali hujus

admodum Apostolica censura mensem archiepiscopum, eo quod

ille

punierit RlieCarnoti,

ubi

conventus
terdicto, el

pro

expeditione Hierosolymitana

Quod plane tempore isto non expedit, ne bonum, quod vestro hortatu bono et magno animo coepit, dignum (quod absit) non
videalur esse occasio.

ageretur, diceretur celebrasse Missam in loco iu-

habeat exitum,

si

in scandalo et animi perturba-

solemni ritu coronasse ipsum regem,

tione hoc egerit . Pergit dicere de copioso pro-

cujus

rei

causa

eumdem archiepiscopum
displicuil

privaverit

venlu ex pra;dicatioue collecto,

tavimus.

quem nuper

reci-

mirunr in modum sancto Bernardo, timenti ne rex hujusmodi occaquam ob sione succensus, a proposito resiliret causam has tunc ad Eugenium litteras dedit 7. Amatissimo patri et domino Eugenio, Dei gratia sunimo Pontifici, Beruardus Claravallensis abbas, modicum id quod est.
pallio.

Quod tamen

'^

9. Sic igitur vides, iector, non extincta, nec emendata, quae regem vidimus deliquisse, et prsecipue in causa Bituricensis archiepiscopi, ex qua dissidium sumpsit originem. Quomodo ergo Deo

placere possit,

si

princeps

clesia pugnet, altera contra

altera manu pro EcEcclesiam prcelietur ?

Parcat vobis Deus, quid fecistis? faciem

,

Iio-

minis verecundissimi confudistis

est in Ecclesia,
Iffitiflcastis

et

cujus laus

ipsum in facie Ecclesiffi humiliastis, omnes inimicos ejus, sed quautos vos contristasse putatis? Non est modus coudolendi, quia amicorum non est numerus. Dilectus a Deo
et

At numquid non de his S. Bernardus et summus Pontifex regem redarguerunt ? Sane quidem, et impenso sludio, opportune et importune agentes

liominibus grandis criminis luit poenas, nullius

nullius confessus.

convictus,
senliinus

zelum

Israelites

perfoditur,

Tenemus, Phinees sed uon

ipsum htteris, ut superius est pluribus demonstratum. Quid ergo ? Num quia ea corrigere IiroBtermisit, excludendus fuit ab hoc opere quod vehementi studio peragendum suscepit ? minime gentium, sed hortandus magis magisque, si forte Deus ad alia peragenda lumen suse gratiae impera|)ud
tiret.

At dicet aliquis, amplissiuium Jubilanim ab

'

Hier. vi.

'

Marc. V.

Psal.
E|).

LXv.

[{Qm.

xil.

Bern.

ccxlvi.

EUGENII
Eugenio papa
ipsi aliisque ea

III

ANNUS

2,

est
:

CHRISTI 1146.

645
quain
ilhistravit

de causa coiicessum,

suam

ntique,

miractilis,

annon satis ad expiauda maximaquaeque delicta ? sane quidem, si \eram pcenitcntiam satisfactio conecessarium duximus, ne mens humana scaudalum impingat, quo justificans homines, Deum impie aut im(>udenter accuset, si non egressus est Deus in virtulibus nomitetur.

quam
catis

dedicavit sanguine [iroprio,

in

qua primi

resurrectionis flores apparuerunt. Et nunc, pecnostris cxigcntibus, Crucis adversarii caput

Haec pr;emisisse

exlulere sacrilegum,

depo[>ulantes in

ore gladii

terram benedictam, terram [iromissionis. Prope est, si non fuerit qui resistat, ut in i|>sam Dei
vivcntis irruant civitatem, ut officinas nostraj redeui[>tionis evertant,

stris, sed rehquit in manibus inimicorum suorum. Pergamus jam enarrarc reruni gestarum liistoriam. 10. S. Bernardus tum in conventn, tum per litteras ad principes et reges datas, excitat ad bellum sanctum, Judworum cmdem vetans. Annuntiato per sanctum Bernardum pro expeditioiie

immaculati
dolor
!

ut polluant loca sancta Agni purpurata cruore. Ad ipsum, proh

religionis Cliristian;csacrarium inhianl orc

sacrilego,

lectumque i[)sum invadere

|)ro[>ter

et

concul-

care conanlur, in quo et

nos Vila nostra

([uid

verbo Dei in Gallia, conventus alius generalis indiciUir, in

obdormivit
12.

in inorte.

quo

ilh,

qui militiaj

nomcu

dederant,

CJuid facitis,
?

viri

fortes ?

facitis,

De (]uo ista Olto Frisingensis habct': a Excitatis ad Iransmarinam expeditionem multorum animis, tandem curia geueralis apud Verzclacum Galliae oppidum, ubi beat;e Mari;e
acciperent.

crucem

servi

Crucis

Itane dabitis
?

sanctum canibus,

et

margaritas porcis
confiteutes [leccata
tinucre,
s[>urcitia

Quam mulli illic peccatorcs sua cum lacryinis veniaiu obpatrum

?

[loslqiuun

gladiis climinata

est

Magdalenae ossa recondita

calis

suiit,

indicitur, convo-

ex

diversis

GalliEe

[)rovinciis,

optimatibus

Videt hoc malignus et invidet, dentilius([ue frendel et tabescit. Excitat vasa

iniquitatis sua;,
sigiia

[laganorum

virisque illustribus. Ibi Ludovicus Fraiicorum rex

nec ulla quidem

si

tanla;

pietatis

crucem
critate

a practaxato abbate

cum multa

mentis ala-

aut vestigia relicturus,

quando

forte

(quod

sumens, militiam trausmarinam professus est cum Tlieodorico Flandrensi, et Henrico Theobaldi Blesensis filio, comitibus, et aliis de regno suo barouibus, viris(|ue nobilibus . H;bc Olto. At ista feliciter promovisse, non satis visum sancto Bernardo alias (pioque penetrat regiones. Haque insisteiis commisso sibi operi ab Eugenio, ubi prcedicalione iiraesens esse non potuit, scriplis litleris ad persuadeiidum efHcacissimis
:

Deus avertat) obtinere valuerit illa Sancta Sanctorum. Veriini id ([uidem omnibus sfficulis deinceps
inconsolabilisdolor, quia irrecuperabile
s[)ecialiter

damnum,

auteni gcnerationi huic pessima; infi-

affuit,

quarum

adliuc aliquol reliqu;c sunt, ut in(ut

ter alias

quas dedit

habet Olto) ad Francos

Quid Nuuiquid abbreviata est manus Doniini,aut iin|)otens facta est ad salvaiidum, quod ad tueiidam et restituendaiii sibi ha3reditatem suam exiguos vermiculos vocat - ? Numquid non potest mittere Angclorum pkisquam duodecim legiones, aut certe tantum dicere
tanien arbitrainur, fratres
?

nita confusio ct op[>robrium se!n[)iternum.

Orientalcs et Bajoarios, vel (ut

dum
sos

legitur) ad

apud S. BernarSpirensem Ecclesiam. Ad diver-

vcrbo,

et

liberabituv terra ?

Omnino
tilios

subest

ei,

cum
ut
si

volucrit, posse. Sed dico vobis, tenlat vos Do-

cnim ea;dem dabantur, non eodem tauluni argumento, scd interdum totidem verbis; sic cnim se habent 11. 8 Dominis ct patribus cliarissiuiis archiepiscopis, episcopis,
et

niinus Deus vesler. Respicit sui^er

forte
sit,

liominum,
doleat
[io[)uIiiiii

([ui

intelligat,

et recjiiiivit, et

viccm cjus. Miseratur cuim

tis.

Dominus

siiuni, et la[)sis graviler |)rovidel

reinedium salu[lietatis

univcrso clero

ct

|io|)uIo

Considerate qiianto ad saIv;indos vos artificio

et

Orienlalis Francia; et Bajoaria, Bernardus Clara-

utitur,
siini,

obstu[>cscite.

Intucmini

abys-

vallensis vocatus abbas, spirilu

fortitudinis

abun-

ct confidite,

peccatores.

Non

vult
:

mortem

dare.
a

Sermo mihi ad

vos de negolio Christi, in

quo

csl

utique salus nostra. Hajc dico, uf cxcuscl

utililatis.

vcstram, sed ut convertamini ct vivatis (juia sic quwril occasionem non adversum vos, sed pro vobis. Quid cst enim nisi exquisita prorsus et inveufibilissoli

indignitatem personai loqncnlisaucloritas Douiini,

excuset ct considcratio propri;i;

Dco occasio salvahonis, (juod homici,

Modicus

das

ra[)t(ir('s

adulteros

[>erjuros,

cccteris(|iic

quidcm sum,

sed non modice

cujiio vos in viscemilii ratio scribendi

litteris

obligatos criminibiis, qiiasi gciitcm qua; justitiam

fecerit,

ribus Jesu CiiniSTi. Ea

nunc
id

de servilio suo submouerc dignatiir onini[icccatores,

ad vos ca causa, ut universilatrni vostrum

[)0tens ? Nolile diffidere,

benignus

cst

audcam convenire. Agerem

si,

libentius viva voce,

ut voluntas non decst, suppeleret et facultas.

fralrcs,

Domiiius. Si vcdlet punire vos, servitium veslrum noii inodo iiou expetcrel, sed iiec siisci|)eret ([ui-

Ecce nunc,

tcmims

acccplaliile, ecce

nunc

dem oblatum. Iterum

lalis

dico, [)eiisatc divitjas honi-

dics copiosa; salulis.Commola cst siipiidciii et con-

Dci Allissimi, consilium

iniscrationis alten-

tremuil terra, quia ccepit Dcus

c;cli

iierdere ter-

dite,

necessitalem

ram suam. Suam

(|uam Iriginta
dUo

qua visus esl, ct aiiiiis [ilushomo cum hominibus coiivcrsalus

in
FriJ.
I.
i

simiilat,

aul facit, aut duni vestrisciqiit itccessitalibussubvciiin!.

se

habere,

Teiicri vult dcbilor,

ul niihtaiilibus sihi sti[)eiKlia

'

Fris.

de

rel). gest.

c.

30. el Ber. Ep. cccxxii.

646

EUGENII

III

ANNUS

2.

CHRISTI 1146.
illis

reddat, indulgentiam dclictoriiin et gloriam sempiternam. Bcatam ergo dixerim generationem quam apprehendit lani ubcris indulgentise tempus, quam invenilsni)erstitem annnsiste placabilis
et vere .lubilffius. Dilfunditur enim haec benedictio in universum mundum; et ad signum \it;r! certatim convolant universi.

tere consuevit, ut apparet ex

datis ad Brixien-

ses in Callia Cisalpina populos, qiias repertas in

scripto Codice,
Jovitffi, et alia,

in

quo

est

Vita

SS. Faustini

et

hic describendas

curavimus; quje

Domino,

sic se

habent

45.

Maifredo Brixiensis Ecclesis episcopo,

13.

rum

Quia crgo foecunda est terra vestra virofortium, et rojjusta noscitur juvenlute referla,

sicut laus est vestra in universo

vestric

fama
vos

replevit

mini
stiani
tia,

et

viriliter,

nominis

zelo.

mundo, et virtutis accingiorbem terrarum et felicia arma accipite ChriCesset prislina illa non mili:

necnon consiilibus, militibus, et universis populis sub eo constitutis, frater Bernardus, Clara;vallis vocalus abbas, spiritu fortitudiiiis abundare, Sermo mihi ad vos de Christi negotio esl; qui cst utique vestra salus. Excuset proinde exiguitatem personae loquenlis consideralio propriae
uhlitatis. Licet

sed plane malitia, qua solelisinvicem sternere,

menti homuncio
ribus Jesu
bile
,

invicem perdere,ut abinvicemconsumamini. Quaj miseros tam dira libido cxcitat, quod proximi cor-

enim exiguus sum, et nullius niocupio tamen omnes vos in visceCiiristi. Et ecce nunc tempus accepta;

el

dies

copiosac

salutis.

Commota

est

et

pus gladio, cujus fortasse et auima perit, transverberent? Sed nec effugit qui glorielur et ipsius
:

contremuitterra, quiacacli DominusccEpitperdere

animam

pertransibit gladius,

cum solum hostem

gaudeat cecidisse. IUi se dare discrimini, insaniae est, non virlutis; nec audaciae, sed amentia? potius est adscribendum. Ilabes nunc, fortis miles, iiabes, vir bellicose, ubi dimices absque periculo; ubi et vincere gloria, et mori iucrum. Si prudens mercator es, siconquisitor hujnsssBCuli,

terram suam. Suam, quam tricenaria est inhabitatione dignatus suam, quam dedicavit proprio sanguine suam, quam honoravit gloria resur: :

rectionis.

Et nunc,

peccatis exigentibus,

Crucis

adversarii caput extulere sacrilegum, depopulantes

in ore gladii terram benedictam,
sionis.

terram promis-

Heu

prope

est,

ut in ipsam irruant civita-

magnas quas-

tem Dei

viveiitis et

virtulum, ut officinas nostrae

dam

nundinas indico, vide ne pereant. Suscipe Crucis sigiium, et omnium pariter, de quibus corde contrito confessionem feceris, indulgentiam
tibi

redemptionis evertant, polluant sancta loca, Agni

obtinebis. Maleria ipsa

si

si

emilur, parvi constat;

devoto assumitur humero, valel sine dubio regnum Dei. Bene crgo fecerunt, qui jain coeleste

immaculati purpurata cruore. Proh dolor ad ipsum praecipuum Christianse religionis sacrarium, vitae thesaurum, divitias salutis, inbiant ore sacrilego, et radicitus conantur evellere, et dissipare
!

lectum, in quo propter nos Dominus majestatis

signaculum susceperunt, bene caeteri faciunt. Sed nec ad insipientiam eis, si festinent et ipsi appreliendere, quud et eis in salutem exislat . Pergit post ha?c monere, ne Juda?os interficerent, neque eilugarent. Demum vero Iisc pro cautela ad flnem
ponit
14.
a

obdormivit in morte. d6. Quid facitis,

servi Crucis?

viri

forles?

quid

facitis,

Uane dabitur sanctuni canibus,

el
illa

margaritfc porcis? Si semel arripuerintSancta

Sanctorum , ubi jam plurimi peccatores adepti sunt veniam delictorum, certum est, ne ulla qui-

IUud quoque admonitos vos esse

est

dem

eos signa

ac vesligia relicturos.
saeculis

Verum

id

necesse, fratres dilectissimi, ut si quis forte amans primatum gerere inter vos, expedilione sua regni

quidem omnibus

incomparabilis dolor,
specialiter

quia irrecuperabile

damnum;

autem

voluerit exercitum praevenire, nullatenus audeat el si a nobis missuni se simulel, non cst verum

huic generationi infinita confusio, et opprobrium sempiternum. Numquid tantum (tamen) arbitra-

aut ostendat litteras tanquam a nobis datas

sed

mur, quod abbreviata

sit

manus Domini,

et facla

oninino

ne dicani furtivas esse dicatis. Viros bellicosos et gnaros taliiini duces eligere est,et simul proficisci exercitum Domini, ut ubique hafalsas,

beat robur, et

sustinere. Fuit

aon possit a quibuslibet violenliam enim in prlori expeditione, antequam Hierosolyma caperetur, vir quidam Petrus nomiue, cujus et vos, ni fallor, soepe mentionem uudistis. Is populum qui sibi crediderat, solum
cuin suis incedens tantis periculis dedit, ut aut
nulli,

impotcns ad salvandam, quod exiguos terree vermiculos vocat ad tuendam ha^reditalem suani ? Numquid non mittere potest Aiigeloruni plusquam duodecim legiones, autcerte tantum dicere verbo,
et liberabitur terra ?
rit

Omnino

subest

ei,

cum

volue-

Sed dico vobis, tentat vos Dominus Deus vester. Respicit super filios hominum, si forte quis intelligat, el i'equirat, et doleat vicem ejus.
posse.

Miseratur enim
graviter |)rovidet

aut paucissimi

eorum

evaseriiit,

qui non

populum suum Deus, et lapsis remedium salulare. Considerate,

vos artificio ulilur, obstupepietatis

timenduiii

corruerint aut fame, aul gladio. Propterea oninino est, si siiiiiliter et vos feceritis, ne contingat et vobissimiliter,

qiianto ad salvandos
scite.

Intueiiiini

abyssum,

et

redite

in

quod

avertat a vobis Deus,

qui est benudictus in ssecula. Anien . Hactenus sanclusBernardus. Qui non soluni ejusdem argumenti, sed tolitiem ferme verbis immutatis, vel decurtatis perpaucis, litteras ad alias civilates mit-

spem, peccatores. Non vult mortem vestram, sed ut convertamini et vivatis; qui sic quaerit occasionem, non adveisum vos, sed (iro vobis. Quid est enim nisi exquisita prorsus et inventibilis soii Deo raptores quod homicidas salvalionis occasio
, ,

EUGENII in ANNUS 2.
aduiteros et perjuros, caGterisque obligatos criininibus, quasi gentem quse justitiam fecerit, de serYitio

al)

CHRISTI

'i6.

047
post

sugillat infainia?.

Nam
|)er
si

exordium

ha;c habet

Homo

ille,

de quo agitur in litterisvestris, neque

se

si

suo submonere digiiatur Omnipotens? peccatores, quia beuignus esl et Tellet punire vos, servitium vestruin uon tana Confidite,
;

homine, neque

missus venit. Quod

hominem, sed neque a Deo nionachum auteremitam

quod inona;

jactat, el ex eo sibi assuinit libertatem vel officium

tummodo non
reddat,

expeteret, sed ne susciperct quuleui.

sibi

pivedicationis, potest scire et debel,

Teneri vult debitor, ut

niilitantibus stipeudia
et

veniam peccatoruin,
et

nam. Secura plane

victoria
gloriosa,

gloriam sempiterfructuosa militia, ubi fit et

ipsa feUcior.

chus noii habet docentis, sed plaugenUs officium quippe cui op[)idum carcer esse debet, solitudo
paradisiis.

Hic vero a contrariis,

et

et
[iro

solitudinem
paradiso.
I

et

mors
,

Beatam

pro carcere,

oppidum
|)ectore
1

liabet

quain apprehendit tani uberis indulgeulia; tempus, quam superstilem iuvenit vere Jubila^us hic annus, annus placabilis Domino. Diffunditur hiec benedictio in universam
dixerim generationem
terram, et ad suscipiendum signum vila; certatim convolant universi. Quia ergo fecimda est virorum fortium terra vestra, et robusta noscitur juventute
referta, sicut est laus vestra in universo
virtutis vestrffi
et

hoininem sine

o hominein sine fronte

super caiulelabrum, ut a[)pareat onmibus qui sunt in doino. Tria sunt in eo re[)rehensione dignissima, usur[)alio praedicacujus stultiUa elevata
est

lionis,

contemptus episco[)orum, homicidii a[)probaU libertasB.Et post multa in confutationem Tua doctrina non est tua, hffiiesis haec de i[)so
:

inuiido,

sed ejus qui misit

tibi, si sis sicut

te,

patris^

Sed, credo, sufficit

Ille

fama

replevit

orbem

accingimini

vos viriliter, et
zelo,

felicia

arina corripite Clnistiani

nominis

ad faciendam vindiclam in nationi-

euim erat homicida ab initio, ille mendax, et pater mendacii. monstruosa scientia o sapientia infernalis, conmagister tuus.
I

bus, et increpationes in populis. Valele.

Amen

a.

traria
[>ielatis

propheUs,
et

et
!

Apostolis inimica,

subversio
luBresis
I

Hactenus ad Lrixieuses, terrarum.

17. Sed ut
sit,

et

ad

alias civitates

ubique

gratite

immundissima
!

meretrix sacrilega
falsitatis,

([uaj

imprajgnata de

s[)iritu

revertamur ad superiora, quidnam

concepit dolorem et pe[)erit iniquilalein.

quod

in recitata ante istam Epistoia ad

Germa-

Libet, sed

non

licet

ullra progredi.
his

Ad

ultiiiuim,

niae

populos, monet in fine, ut abstineant ab inter-

ut oinnia

qux

sentio super
cst

breviter

compre|)lenus

necione JudEeorum, disces ab Ottone qui aderat,

ailque
' :

heiidam
s[>iritii

Iiomo

maguus
verba

in oculis suis,
et

Iiiter

bffic

quidem

religionis

Radulphus monachus, vir habitum habens, religionisque

arrogantia;,

opera ejus praeten-

dunt, quod conatur sibi facere

nomen
;

juxta

iio-

severitatem solerter imitans, sed lilteraruin notitia

sobrie imbutus, eas parles Gallice, quju
attingiiiit,

mcn magnorum
suiii[)tus

qui sunt iu terris

scd iion habet

Hucust[iic de

Rheuum
millia

ad perficiendum. Vale

ingreditur, multaque

populorum
seu

Radul|i!io novffi hneresis auctorc Bernardiis.

19.

ex Agiippina, Mogunlia, Wormatia, Spira, Argentinu, aliisque vicinis civitatibus, 0[)pitlis,

vicis,
lio-

Rursuni vero, qiiod ad iiiferendam Judaeis

necem

pertinet, retrusinsuperCluniacensisabbas',

ad accipieiidam ciucem accencht. Hoc tamen

ctrina; sua;

non vigilanter interserens, (juod Juda;i in civitatibus op[)idisqne passiin maneules, tanquain Christiaiue religionis hostes trucidarentur.

ad Lutlovicum Francorum regem, pro eadeiu ex[)edilione promoveuda de Juda;is [writer

scribens

ageus, eos noii occidendos

iin[)unilos
([iiibus

Quod

doctrina;

semen

in

muitis Galliai Geiina-

quidem exisUmat, sed non reliiKjuendos de excessibus suis, bona Christianorum vcl usuris exhauriant,
ra[)ta

niajque civilatibiis vcl op|)idis tam firmiler radicem

figens germinavit, ut plurimis ex Judicis hac tu-

vel

emeiido furto
alere

possideant

qiiibus

eos
[iro

juste ex[)OIiautlos suadet, iisdemque mililantes

multuusa sedilione necatis multi sub principis Romaiioruiu alas tuitionis causa confugerent. Unde fictum est, ut noii pauci ex ijisis hujusmodi immanitatem fiigientes, in o|>|)ido princi()is, (luod Noricum, seu Nurenberg a[)|)ellatur, aiiisque munici[)iis ejiis ad conservandam vitam se reci|)erent, At [iricfatus Ckiravallensisabbas hujusmodi doctrinain pra;cavendamdocens,ad Galha!Germaiii;eqne
,

Christo

milites.

llt

autein

iis

temponhus
[)ra3-

penes oiiines Judtci execrabiliores haberentur

ter

antiquam nialedicUoueni, qua tenetur omne genus eorum adstrictum, recentia accesseruiit demerita, et |)ra;sertim ca qua; lioc anno ab eis sunt
scelesUssimc per[)etrata
orbi,
fidelcs
:

quie

cum

innotuissent
in-

oiiines in eos suiit velieinenter

ccnsi.

Siquidem hoc auiio Judaji

im[)lacabili odio,

po|)uIos nuntios, seu litteras destinavit, quibus ex

pagina luculenter osteiidit Judaios ob scelerum suoruin excessus non occiauctoritate

sacra;
,

quo cuni Chrislo Chrislianos onuies senqier sunt [)ersecuti, exccrandum facuius |>er[)etraruiit, quod
a

Roberlo dc Moiitc
:

iii

A|>|)endice ad

Sigebertum

ita

dendos, sed dispergendos fore,

18. Extal

etc.
-

[)aucis dcscribilur

A|>ud iNorvicum AngliLC

civi-

autem Epistola ejusdein S. HerHenricum archie[)iscopum Moguntinum adversus euindem Radul|)hum eremitam, necem Juda;orum |ir;edicanteiii, (jua euni plurimis iiohs
nardi ad
'

tatein Juda;i crucifixerunt

pueruni quemdamChri:

stianum, nomine WiUelmum quciii eliam foras civilatem ab cis sei^ultum divina lux (ul feriiiit)

super

eum
I.

emicaiis declaravit :sicque a fidelibus

Ollo Fris. de gest.

Friil.

I.

i.

c.

.;".

'

Bern. Ep. cr.cxi

>

Pelr. Clun.

v. Ep. xxxii.

648
invcntiis,

EUGENII

III

ANNUS

2.

CHRISTI 1140.

honorabiliter est in Ecclesia positus.

reales paganos sicut luculentius, ita et locupletius

tractat, aitque
'
:

Crevit ob ejusniodi

eorum

scelera iu Judtcos odiuni

Per eadem tempora Romanus

procella

inimensuni, quo ca;derent eos Christiani milites freijuenter. Scd et quod stylo diserto eosexagitavit
Petrus at)bas Cluniacensis, crevit magis, adeo ut

antislcs Barbarica; tem|)estatis

rem

dividatis

nam
per

|);ciie

obrutam eversamque conspiciens,

Epistolis,

Europam

universos Chrisliana; cre-

de oninibus

Judffiis necandis data luerit ea occasio proclamandi, ciuam nuper vidimus per S. Bernardum esserepressam.

dulitatis hostes
cepit.

Singula;
sibi

Sed redeamus ad euindem Bernardum operi insistentem. Ipse quidem pra^ter alios hoc
20.

conflnem ergo Dani

ab ejus cultoribus oppiignari proeautem Cathoiicorum provincia? barbaricm incessere jubebantur. Ne

rebus pubhca; rcligionis sumptis sacrse pcregrinationis

privat.i; mililia;

officia delrectarent,

anno insumptos labores, ubi ad flnem pra^sens inGermaniam, ut Conradum Romanorum regem in expeditionem Hierosolymitanam ad decorum Christi signaculum, (ut cumFrancorum rege fecerat) suscipiendum hortaretur. De quo ista Frisingensis antistes, et ipse unus ex crucesignatis' Igitur innumerabilibus in Occidentali Gallia ad transmarinam expeditionem excitatis, Bernardus prajdicationis nomine movendum Orientale Francorum regnum aggredi disponit, tam ob hoc, ut animum principis Romanorum sacrfe exhortationis vcrbo ad accipiendam crucem emolliret, quam ut Radulpho occasione Judajorum crebras in civitatibus sediliones |)opulo contra dominos suos moventi silcntium imponeret. Audiens hoc princeps, gencralem curiam in Nativitate Domini apud Spirani civitatem celebrandam indixit. Quo veniens iinedictusabbas, principicum
clinaret annus, se contulit in
:

insignibus,
tus ac

imperium ainplectunlur. Igitur CanuSveno invicem obsidibus datis, depositisque

rei

inimicitiarum excrcitiis,

melius gerenda; gralia

[)acem pro tempore statuunt, revocatumque a suis

visceribus ferriim, ad sacrorum vindictam convertunt. Discordiam itaque a regni aeniulalione profectam soci;e expeditionis foedere castigantes, junctis

Friderico fratris sui

viris

fllio,

aliisque principibus et
persuasit, i)Iu-

petunt, Germanis ex condicto divcrsam ejus invadentibus plagam . Erant hi Saxoncs, ut audisti ex Ottone nupcr nam et paulo infcrius idcm Saxo ha;c subdit Occurrunt in littore Saxones, et ipsi vindicandae rcligionis cupientissimi, militire socii Danis futuri , sed quam parum felicem exitum habuerit expeditio ista, ad sociale bcllum conversis principibus, idem Saxo l)luribus narrat. At non in Boreales tantum paganos sed et in Sarracenos illos qui adhuc loca quamplurima Hispania; possidebant, expeditioncm navalem motam esse, Dodechinus tradit in Chro-

viribus Sclaviam

illustribus

crucem accipere

nico anno sequenli.

Quod autem

in

paganos idolopotuit, feliciter

rima in publico vel occulto faciendo miracula.

rum

cultores perfici hoc anno

non

Moguntiam quoquo veniens, Radulphum in maximo favore populi morantem iuvenit. Quo accersito

postca pcractum

per

Waldemarum

fllium S. Ca-

nuti martyris Dania; regis suo loco dicturi

sumus.

prajmonitoque , ne contra monachorum regulam per orbem vagando, propria auctoritate verbiim praHlicationis assumeret; tandem ad hoc eum, ut sibi promissa obedientia, in coenobium

22. ISicolaus falsarius litterarum S. BeriKirdi,

Quod autcm nuper audisti sanctum Bernardum

contestatuiM esse, ne littcras
accii^ercnt,

tanquam a

se missas

suum
gnante

transiret,
,

induxil
ipsius

populo graviter indi-

et nisi

sanctitatis consideratione

movere volente. Hactenus de Bernardi rebus geslis anni hujus iu Gallia atque Germania. At non sim21. In qicos expeditio parata. plexinTerram-Sanctam tantum indicta fuit a papa Eugenio expeditio, sed duplex, altera (ut dictum est) in Palestinam, altera adversus Boreales paganos adhuc populos, diversaque iis dabantur pro
revocaretur, etiam seditionem

quas sciredeberent penitus esse falsas : scicndum est, {]uod his diebus idem sanclus Bcrnardus passus est ab uno suorum intimorum monaciiorum fallacias, qui falsis litteris tanquam ab ipso scriptis, falsoque sigillo usus, pro animi arbitrio,

prout

sibi

cxpcdire vidcretur, ad diversos

Latuit falsarius aliquandiu sub
:

datis,

usus

crat.

hypocrisis velair^ento
tectus est.

De

his et questus est

^
:

demuni Dei volunlate deapud Eugenium

Periclitati

papam, scribens ac dicens

sato sigillo nostro in
et

in falsis fratribus, et multic liltera; falsatae

sunius sub fal-

militari sancta; Crucis imagines. Quod habes expressum ab eodem OttoneFrisingensi, qui o Saxones vero, quia quasdam aderat, dum ait ^

tessera

manus multorum

exierunt,

gentes spurcitiis idolorum deditas vicinas habent,

ad Orientem proficisci abnucntes, cruces itidem, easdem gentes bello attentaturi, assumpserunt, a nostris in hoc distantes, quod non simpliciter vestibus assutce, (cruces scilicet), sed a rota subter-

quod magis vereor, etiam usque ad vos dicitur falsitas pervolasse. Hac necessilate abjecto illo novello, quod cernitis de novo utimur, continenteet imaginem noslram et nomen. Figuram aliam tanquam ex nostra parte jam non recipiatis, nisi
forte pro episcopo Clarimontis, cui
giJIo litteras dedi,

sub allero

si-

cum necdum

istud

haberem

altum protendebantur . Hrec Otto, qui ista tunc proesens inspiciebat. Sed qui tunc scribebat Saxo Grammaticus, de ista expeditione in Boposita in
Olto Fr. de gesl. Fr.
1.
i.

Ha;c ipse. At quid impostor falsarius? sicut Bernardus vetus sigillum abjecit et novum formavit
:

ita

ipse, rejccto

iilo,

quod amplius non

esset in

c.

39.

'

Ibid.

1.

'Saxo Gram.

1.

xiv.

Dern. Ep. cclxxxiv.

KrOEXII
iisii,

III

AXNUS

2.

CHRISTI
Nii.olai

'iG.

649
lia-

novLiin in simililndinem iiluii ()noil lorinan-

ad
',

i|'sniii

Pelruni EpisloUc dataj binse

liniii

cnraral ipse Bernardns, cffigianclnin cnravit,

benlur
ctuin,

(iiiibus

cuni significelur, ipsum fuisse

imilalus esset ejus scribendi sty-

nt icieni ipsc sanctus Bernardus affirniat in aliis

lilteris

eideni S.

Bernardo cliarum sumnieque conjun-

ad Engcniuni papani.

quam benc
:

23.

At

(luisnam

fuerit

iste

perversissinnis
aliis
' :

liomo,
iitteris

(inl

adeo inimanescclns pricsumpserit,

lum, cx ipsis satis apparct, qiiariiiii alterius cst cxordium ' Patri suo domino Ciuniacensi, frater Nieolans.

ad cunideni Engcniuin datis sic aperit Nicolans ille cxiit a nobis, qnia non erat ex no-

autem, focda post se relinquens vestigia. Etego longe ante hominem novcram, scd cxspectabam, ut aut Dcus eum converteret, aut instar Jnbis. Exiit

de

ipse se

proderet.

Quod

el

faclum
iii

est.

Prajter

Indica niilii (luem diligit aniina mea. Quando veniam et apparebo antc faciem tnam ?Quando vidcbo te? (luando consolabcris nie? consolaberis, inquam, quia consolatio abscondita est ab oculis meis, donec videam cl desideratam et desideran-

libros, denarios, et anrcos mnltos,

ipsoexitu cjus

dam

prassentiam tuaiii
te, ctc.

et tristis est aniina

inea

inventa sunt super

eum

sigilla

tria,

nnum

cjus

usque ad
verbis
est
*

Ut merito ipse

Pctrus nielleas
his scilicet
,

proprium, alterum

prioris,

lcrtium nostrum, ip-

ejus litteras dicat',

:

sumnieque laudet,
liltera

sumque non antiqunm,

sed novellum, quod ct ob

a Si lalis, inquit, est stylus

si talis

tuus

qualis

ipsius dolos ct furtivas surreptioncs

coactns fueram. Hoc ciiim

est,

mutare nuiier quod vobis tacilo

quia videlicet pe-

animus tuus?
B

tua

qualis lingua

tua?
plaiie

Et

alia

plura de laude littcrarum ejus, ut

redolerct stylo, cui esset longe
Ila

nomine
riclitati

scripsisse

me mcmini,

Bernardum

sunuis in

falsis fratribns.

Quis possit di-

moribus impar, ac plane contrarius.

sane in

cere, ad

quam
,

innllas personas sub

nomine meo,
faicc

me

ignorante

qna2 volnit scripsit? Quis mihi det,

hac misera vita tenebris obvolnta, falsitatibus plena sa?pe periclitari contingit in falsis fratribus,

ul ipsa curia vrstra ad

pnrum purgctur
dct,

menapud

daciorum ejus? Quis mihi

ceiilia,

nt vel eoruin inno-

qui

mecum
et

sunl, satis valeat excusari

circumveiitos
scripsisse,

pra;vcntos iinpudentissimis

men-

verum ilkui, quod Veritas dixit Nihil occultum quod non sciatur . Et ccrtum illud Job , quod gloria hypocritaj ad instar puncli . Quod autem tantus esset, nt scntentiaS. Bernardi Arnalsed
'^

daciis? Vobis iiuoque aliquoties in

et

eadcm

falsitate

duiii

de Brixia superaret hsresiarcham, ncc de eo

non

seniel, parliin coiivictuSj par-

alia

usquain nientio
(ut

forle accidit,

ut Eugenius

tim et confossus

est. l)e

tnrpitudinibus ejus, qui-

papa
narit.

visum

ipsi

Bernardo) perpeluo carceri ho-

bus terra sordct, et factic sunt omnibus in parabolam, supersedco polluere labia inea et vcslras aurcs. Si ad vos \eiierit (nam hoc gloriatur, et amicos se liaberc confidit in curia) mcmentote Arnaldi de Brixia, quia ecce plus quam Anialdus hic. Nullus iicrpelua dignior conclusioiie, niliil ei perpctuo silcntio justius . Ilajc ad Eugcnium Bcrnardus. 21. Qui duiii cl nominc ipsum notat, ct cololibus pingil, ncmpe comparans Arnaldo deBrixia, ipsuni fuissc doclum insinuans, quiquc pluriinum obesse possit Ecclcsi;u Dei, iiisi perpeluo sileiitio
os ipsius obstrucrctur
;

minem

tus

mancipaiit, perpetuoque silentio condemSed de his hactenus. 2,'). Fulcherus patriarcha Eierosolymitanus. Hoc eodemanno, Willclmus patriarcliallierosoliac vila decessit

lymitinus, nbi absolvisset in sede annos quindecim, ex

csl

incujus locuni subrogaFulcherus Tyii archiepiscopus, de quo supcrius dictum cst. Ha;c ex Willelmo '. Porio
:

Tyria; metropoli , inquit

idem auctor

substitutiis

cst vir mirie simplicitatisct

mansuctudinis, tiincns
iii

Deuin,

ct

reccdens a inalo, cujus iiicinoria

el liomines,

be-

nedietione cst apud Domiiium

domi-

(luique etiam

talis

esset,

nns Petrus Doniinici Sepulchri prior, de

citeriore

qui in scribcndo ejusduni S. Bcrnardi styluin imitarelur, adco nt tantuiii sigillo lilteris addito,
ipin

natus Ilispania, de civitate Barcinoiia, nobilis se-

cuiidum carnem, scd

et

spiritu

nobilior, cujus vita

sius

ore credi poluissent csse dictata

plaiic

conversatio longiorcs ct diligcntiores postulanl

eam
esse

sententiam adducor ul exislimem, huncilliim

tractatus, scd nos Iiistoria rcvocat, ut omissis spe-

Mcolaum inonachtim

Cislercienscm, S. Beret

cialibns, de publicis edisseranuis.II;ec ipsc.Porro

nardo conjunctum, viruin doctrina insignem,

explosum
cui

fuisse narrat

Iladulphum cancellarium
archidiaconus,
(lui,

scribendi peritia pra;stantem, qui cx Cluniacensi-

rcx favebat,

sed resistebat Joanncs Pisanus

Ecclesia;

bus

transiisset ad Cistcrcienses;
,

quem

1'etrus Clu-

cjusdem Tyrcnsis
inquil,

plurimum coluit atque litteris frequcntavit', talem eumesse exislimaiis,qualis foris per litteras appareret. De ipso eniin ad S. Bernardum alias litteias dedit\ ut ad semitteret eum lilterarum consortio amantissimum ct Bernardi ad Petrum rcspoiisiones extant, et ejusdeiu Tetri
niacensis
;

postea fuit cardinalis S. B. E.

iituli

San-

ctoruni Silvestri et Martini .

Subdit vero, quo

cum Badulphus

biennio sedisset intrusus, Eugenii

papic scnleiilia fucrit iiidc demotus.

20. Obilus Oxtjtce palriarchai Coiistantinopoli-

tani.

IIoc codem anno

1.

Michael Oxita [latriarcha

dc ipso ad alios Cislercienses

*.

Insupcr et ejusdem
'

'

Iicrn.

Ep. ccxcviii.
Ibid.

Pel. Cl.

VI.

h'p.

viii,

XXXIX.
Ep.

lliiil.
'

Kp. xxxix, xxxiv.

.Mjitii.

Pel. Cl.

I.

vi. Ep. vii,

Ibiii.

xxxi, xxxvii

IbiJ.
'

ct

XLvii.

Ep. V, XXX,

XXXVI.

Ep. iv, xxxil.

Ep.

xxxv.
1.

* Ibid. c.

xxxmi.

x.

" Joli.

xx.

Wil. Tyr.

xvi.

17.

IURO^.

lOMLS .Wlll.

82

650

EUGENII

III

ANNUS

2.

CHRISTl 11 40.
Cosinus vero
jiatria

Constantiiiopolitanus, ciim sedisset annos duos et

iiienses octo, ut liabct Craeca series palriarcharuni

lum
et

in

numero diaconoruni

erat,

/Kgineta,

quamvis erudilissimus,

Constantinopolitanorum, se abdicavit
liabet Nicetas Clioniata his verbis
:

de qno
Is

ista

Micliael
re-

virtutum tainen choro erat ilhislrior. In primis henignitate crga pauperes erat insignis, quse tan(juain
in pretioso inonili

sumina sede diit, in qua

prostratus,

ullro cessit, et in
vit;e

Oxyam insulam
in

inopis et simplicis institutnm a

Ibi

inter virtutes caiteras elucebat.

geinma radians, sic ipsa Adeo ut aliquaiido

;

puero fuerat amplexus.

cuivis

templi vestibnlo

]iallium

et

tunicam,

et

lineain calyplram capitis

inonacho collurn calcandum procbuit, qnod conlra quain sibi expediret, adamatain a |)rimis annis quietem repudiasset, nulloque cum fruclu thronuin sublimem conscendisset .
Ha;c Nicetas, qui de cjus successore inox subjicit
ista

])anperihus, misericordia motus, distribueret

nec

de sno taiitum largiretur, sed alios etiam, ut j^auperum inoi>iie subvenirent, im|u'lleret . Hacc de

Cosino Nicetas. In serie patriarcharnm Constantinopolit. inenses tanlum decein hic sedisse ponitur.

Amio

peiioili Grajco-Iiomaiiai

0G39.

Anno Eugeuil papa;

lil

/Er;c Ilispaa.

H8i.
Conradi

Anno
III

Ilegira;

S41, inclioalo die 12 Junii, Fer.

5.'

Jesu Cliriili 1140.

2.

reg. 9. Manuelis

Comneni imp.

4.

\,

Ad num.

Secitnda Engenii III ftiga ex Urbe Romana 1. Tihurles jam a ninltis annis Romn-

puin

suum

de fide Trinitatis male senlientem dese in

ferebant,

(luihus

Francia

dixit ex Concilii

indeque Romani Eugenium III pro excidio Tiburtinorum sollicilabant, sed Pontifex improbitalem eorum non suslinens ad Transtinis infensi erant,

berinam regioneui migravit, ut narrat Baronius

ex Ottone Frisingensi lib. 7, cap. 34. Durante secunda hac Romaiia? Urbis sedilione, divus Bernardus litteris Roinanos increpavit, et Conradum

responsurum. Pisas inde, ac trajecto Apeiinino per mensem Augustnm Brixiam venit, unde X kalend. Septemb. littcras ad Gerardum episcopum Bononiffi dedit, quibus euin docuit, se
sententia
ct Pdrmensibus praeceijisse, ne Mutinensibus adversus abbatem Nonantulanuin adessenl. Indein Franciani progressus, aLudovico rege

Regiensibus

Romanorum

regein liortalus

est,

ut

si

forte obsti-

nati jjerseverarent, arinis compcscerentur.

Baro-

nius quidein utramque Bernardi Epistolam anno

praccedenti recitat, sed eas ad pricsentem s[)eclare

honore excejttus est, inqiiit Sigonius ad annuin mcslvi quo etiam Brouverus lih. ti Annal. Trevir. tom. ii, pag. 47, accessum Eugenii 111 in Franciam collocat. Veruin utrumque
ingenti
,

Sigonius

lih. xi Hist.

de Regn.

Ital.

et post illuin
3,
alii-

falli

et

Manricus

in

Annal. Cisterc. hoc anno cap.

Christi anni,

Eugenium III initio tanluin sequentis perBurgundiam Galliam intrasseibi-

que observarunt. Qna; refert Otlo Frisingensis, confirmantur ab anonymo Casinensi, et Joanne Ceccano in Chron. a quibus et aliqua singnlaria nofantur. Prior ad an. MCXLV,qui nohis estMCXLVi, scribit Eugenius papa per Transtiberiin exiens, Viterhum, (id est, Viterbium) devenit, et pacem (Peregrinius observat in Mss. legi, pactum) refor:

dein videbiinus.
3.

ad 11.
libell.

Conventus Wezeliacensis. A num. 2 Anno superiori diximus ex Odone Diogilo 1, Ludovicum VII Francia; regem proceres

mans inuros
et

Tiburtin;e civitatis destrui prEecepit,

Vezeliacum convocasse ad Pascha praesentis anni nuntiosque hac de re ad Eugenium papam misisse ; hoc vero anno ha>c Odo narrat Qui Ia;tanter suscepti sunt (sc, ab Eugenio III), tetantesque
:

apud
et

civitatein

ad hunc rim,
2.

annum

Lucensem abiit . Ceccanus vero Romani venerunt super Tibeeis

remissi,

referentes

omni

favo lilteras dulciores,

regi obedientiam, arinis modiiin et vestibus iin]io-

multos ex

decollaverunt .
initio.

In Franciam venit anni sequentis

in Franciain ire

nentes, juguin Christi suave suscipientibus, peccatorum omnium remissionem parvulisque eorum
et
alia qua;

Eurjenius 111 iu his rerum augustiis pra;decesso-

rum suorum exemplo

constituit.

uxoribus patrocinium promiltentes sumini Pontificis sancta3 cur;c

et et

qusedam
prndenti

Iter terra ingressus, Senis

diaconos duos Gilberti

visa suntutiliaconlinentes. Optabal ipse tain sancto

/on-eton/Pictaviensisepiscopioflendit, qui episco-

operi

nianum

priinara praesens imponere, sed ty-

EUGEXII

Iir

ANNUS
;

2.

CHRTSTl

11 ^G.

651

rannide Romanonim prcppeditiis non potuit sanclo vero Clarevallensi abtiati Bernardo cnram istam
delegavit.

lebratum, habito refert; sed Olto neque tempus conventus celebiati, neque episcopos qui crucem
siiscepere
in fine sui Operis iiisigniores recenset rcs inter

Tandem
el

dies

atliiit

regi optalus.
et

Abbas

etiam Apostolica auctorilate,

propria sanctitate

mcmorat. Chronographus Mauriniacensis Famosio:

munitus,
et

convocatorum maxima mnltitudo, loco

omnes

qui

cum

rege hujus itineris an-

lermino pariter afTuerunt. Snscepit ergo rex a

Pontifice sibi

summo
non

missum

crucis insigne, et

proceres multi
erat qui

cum eo. Et(|noniam in castro locns tantam multitiulinem capere posset,

fixa est

gustiam subierunt, fiieriint hi Alemannorum imperator Henricus (legenduni Conradus) Robertus comes frater regis, Meldensis comes Henricus
,

Flandria; Gaufridus (lcgendum Theodoricus) Alui-

extra in

campo

abbali lignea macliina, ut

de eminenti
ascendit

circumstantibus

loqueretur.

Hanc

cum

rege crnce ornato. Cum(]uc

divini verbi
,

cffileste

nus episcopns Attrebatensis, Giraudus (legendum Godefridus) cpiscopus Lingonensis, Gaucherius de Monle-Gaii, comes de Warena, Raiiialdus Tornodorensis, Manasses de Bullis,

organum more suo

expetere. El cuni

rorem

fudisset,

Euraldus de Bretolio

d.

ccsperunt undiquc conclamando

nasset

cruces, cruces

Continuator Aimoini
accepere in
0.

lib.

37 cap. 53, aliqiios alios

earum fascem prncparatum semi,

e[iiscopos, ahbates, et proceres plures, qui

crucem

potiusquam dedisset
et

coactus

est
iioc

vestes

medium

adducit.

suas in cruces scindcre

ravit

seminare. In

labo-

quandiu fuit in villa (Yezeliacensi), etc. 4. Crux passim pro expcditione Terrce-Sancta Tandcm edicto quod post annuni snscepta. progrederentnr, omnes ad sua cum gaudio repedarunt. Abbasvero sul) tenulcorpore et pcene praemortiio robuslum legcnssiuritum, ul)ique circum-

Praeter

Conventus Laudunensis et Carnotensis. conventum Vezeliacensem Carnotensis hoc

anno coactus, cui Ludovicus rex interfuit, multique archiepiscopi, episcopi et proceres celebratus
;

est tertia

Domiiiica post Pascha. ul liquet ex Epi-

stolaxvii Petri Vencrabilis lib. G, et ibidem recita-

voiat

pra-dicando
in

et

multiplicati

sunt
fidei

super
propa-

tur Epistola xix ejusdem libri Petro Venerabili a Sugero Sancti-Dionysii abbate data, in qua ait :
Inde est quod archiepiscopi et cpiscopi, quinetiam dominus rex, et regni optimates, et nos super hoc (nempe expeditionem in Terram-Sanctam) Lauduni convenimus et usque adeo res processit, quod xv
:

numerum
Rex quasi

parvo tempore, crucem portantes.

jani nactus

gaudium suum

ganda;, dc spe futuri cxercitus copiosi,

regi Rogerio nuntios mitlit.
scripsit ad iibitum.

Apuliam

Qui de omnibus re-

qui

regnum suum omni necessilate, et

Insuper viros remisit nobiles, in victualibus, et navigio,et

se vel suuni filium
itineris

dies post Octavas Pascha} Carnoti generaliler con-

ventuin
7.

celebrare super hac causa, etc. et onini-

modam operam

socium promittebat. Misit etiam alios Constantinopolitano imperatori (nempeManueli), cujus nomen ignoro, quia non cst scriptum in libro Vif;e. Hic in longo rotulo prolixam adulationem depinxit, ct regem noslrum nominando sanctum, amicuni et fratrem, promisit plurima, quai operc non implcvit.

Sed htec

alias.

etiam reges (nempe

Alemannorum et Hungarofum Conradum et Geysam 11), de

rcquisivit
;

adhibere disposuimus . Conventus Bituriccnsis, anno superiori haMeminit allerius conventiis sanctus Bcrbitus. nardus in Epist. ccxlvii ad Eugenium sciiiita. Mos horum temporum ferebat, ut Francoruiu reges in praccipuis festis coronam solemni ritu qcciperent; quod cuni Samson archiepiscopus Rhemensis Petro Biluricensi archiep. Ronun existente, temere

usurpasset, ut legitur in Patriarciiio Rituricensi,

foro (id est, de conuneatu, seu ciljariis ad alimo-

niam

exercitus)
et

et transitu

quorum

Eugenius Rhemensi

III

ob baiic cansam usuni

pallii

eidem

interdixit,

ut liquet ex ejiisdem papiu

data, etin PatriarchioBitu-

nuntios

litteras

ad suam voluntatem recepit.

socielate

Epistola ad

Samsonem

Harum

(luoque regionum duces multi etcomites,

illi

ricensi vcc\\.At\?,\\\ydatumSutri VIlkal.April. seu

ejus exemplo pcovocati, de ilineris

scribei)ant. Sic ad

diexxvi mensis Martii. Veruni conventus BituricensisdieNatali Chrisli superioris Christi annicongregatus, ut ibidem num. 12 Odo de Diogilo diserte scribit.

niitum omnia proccdebant. Inlerea fama volat, Angliam transfretat, et aliarum recessus penetral insiilarum. Parant navcs maritimi

Quare sicut Carnotensem Laudiinensis

ita et

cum

rcge navigio processuri. Ca^terum

dum

rex lustrans

omnia statum regni ordinat, duin subditisimposteriim i^acem Hrmat, omnes undique
nuntii
Parisius

Vezelienscm Bituricensis in futura Conciliorum editione omitti debent; cum in eaiu conventus Vczeliacensiset Carnotensis jaui iiiserti fuerint.Divus

convencruiit.
:

Revertenti

onincs

Bernaidus, ut legere

est in Epistola ejus

ccxLviiad
erat,

imperatorum sacras et duciim chartas offerunt, vcrboque et litteris qiiid^iuid poposcerat, pollicentur. Hat)et rcx optionem cui fidem habeat, in quo compendium credal. Sed illi
pariter airiierunt
,

Eugenium

Illdala, qui

Samsonis amicissimus

graviterconquestus cst,tani scvere animadversum

ab eo, prt-cserlim
tenorein

cum

nihil pi"etcr jus etPrivilcgii

usurparit, principum^iuc conventus pro

mos

erat, ut socii csscnl

T>.

consilii,

qui forcnl ct la-

boris

expeditione Hierosolymitana id piorsus ab co ex Quid iii arcto illo fieri oportoniiieie viderctiir
:

5. Insifjniores

cx Crucesirjnalis.

Baroniiis

num. tO

cxhibet quac Otto Fiisingensis

veiitu Ve/.cliacensi die xxxi Martii, (|uo

dc conPascba ce-

lebat? Dics celehris, solemnis curia, juvenis rex : et quod liis majus est, Dei negotium, de Hieroso-

lymitana

scilicet expcditione,

propter (|uod

omnes

652
conveiierant. Prorsus lucc
roiiffi

EFOEXir

III

ANNUS
ct

2.

bari.

CHRISTI 1146.

omnia missarum
ipsi

co-

injuncto Bernardi, tolam fere

Germaniam

pcrtur-

regiffi

solemnis, dcl)iti(|ne lionoris frustraBitu-

tionem nullatenus admiltebant. Scd nec

ricensi arcliiep.

omnino

expeiliel)at, ut

honorregis

Quare sanctus abbas purganda) huic calumni;e,et reprimendo ser[ienti inalo, primo ad Uenricum Moguntinum prfesulem mox ad omnes
,

eum inipediretur . Quibus ex verbis perspicuum lit Petrum archiep. Dituricensem anno super

Germaniic episcopos scripsit. Epistola ad Moguntinum praesulem quaj alias cccxxiii nunc est
,
,

quo ea coronatio absentem luisse,

periori,
8.

facta

a sua dia-cesi

cccLXV, et Epistola ad Orientalis Francia; clerum et

Pueri Christiani diversis temporibtis a Judceis necati. A num. 11 ad 22. Pseudo-Robertus de Monle in Chron. narrat,Judceos hocanno [luerum, nomine ^Yillelmum, christianum, apud Norwicum

Anglia; civilatem crucifixisse,

quod tamen West-

pdpulum, alias cccxxii, nuncest ccclxiii. In priori Iladidphum monachum invehitur, aitque tria in 00 reprehensione esse dignissima, usurpationem prffidicationis, contemptum episcoporum, bomicidii a|)probati libcrtatem. In posteriori vero non solum arma contra infideles pro Orientalis Ecin
clesi^e

monasteriensis in Clu-on. ad annum pra^cedentem, Bromptonus vero in suo Cliron. ad regis Stephani annum nonum, qui Chrisli fiiit mcxliv retrahunt.

defensione suscipienda hortatur

sed eliani

Judoios

non

esse persequendos,

neduin occiden11 et seqq.

dos scribit. Priorlegenda

et posterior

apudBaronium num.18,

Bromptono suffragatur Chronicon Fiscamnense

eodeniBromptoni Chronico cxtat aliud exemplum pueri anno mclx, Henrici regis anno vi, a Juda^is cruciQxi prope Gloverniam, ut videre est pag. 1050. Neque hic finis
I

apud eumdeni, num.

finem ad

tom,

Bibliolh. Labbei. In

10. Floret S. Hildegardis.

Bernardus sub

mensis

Octobris

Wormatiam urbem

crudehtatis

rursus enim anno mclxxxi

Mar-

commoratus, inultos ad sacrum bellum crucesignavit. De eo enim sub initium Januarii anni sequentis, caindem urbem riirsus adeunte, Philippus tunc arcliidiaconus, postea monachus, qui pracsens fuit, in lib. de Miraculis sancti Bernardi
cap. 11 scribit
:

tyrizatus est ad Pascha

a Judffiis

apud Sanctuin-Edmundum puer quidam, Robertus nomine: qui in

Edniundi honorifice sepulin

proximo
quit

in Ecclesia S.

Transierat per

Wormatiam
militifc

ante

tus, multis, ut

fama

fuit, claruit

Gervasius

monachus

miraculis , inChron. Denique

duos menses,
ibi

et

sermone

habito, inniimerabilem

signaverat
.

populum signaculo

Chri-

Henricus de Knygton Leicestrensis abbalice canouicus lib. 2 de Eventibus Anglorum cap. 15 afflrmat, quod a anno mccly Judaji crucifixerint Hugo-

stiana3

Dein Francofurli convcnit Conradum regem Romanorum, sed virum, quamvis sui reve,

rentissimum

facilem in hoc negotio

non invenit
uti

nem,novennem puerum,Lincolnise,kaI.Augusti
Quare videntur Judaji multiplicatis
sexaginta
ante

nec persuasibilem, ut ad illud adduceretur,

refert laudatus Philippus cap. 7.

annos
,

Sanctuin abba-

suorum

cffidibus, suppliciis

non

fractos

sed exasperatos magiSj et frequentius in Christia-

tem Francofurto discedentem, Binrjium, quod oppidum ad Rhenum positum, navigio pervenisse
refert

norum innocentium sanguinem

jus crudelitatis

Sceviisse,

quam

ab

Trilhemius

in

Chron.

Hirsaug.

ad

anantea

historicis libuerit referre in Cbronica. Similia

exempla refert XXV Martii, dum verba facit de sancto Willelino puero Norwici in Anglia martyrium passo, cujus meminit Baronius nuin. d'J.
9.

huBoUandus ad diem

num
rat,

MCXLVii. Ibi sancta HildeQardis

cui

per litteras verba sancta; admonitionis transmise-

sanctimonialibus pra?sidebat, et voluminibus ab ipsa virgine conscriptis diligenter revisis, ad

circuinstantes dixit
:

num.
tulisse.

S. Bern. profectio German. Baronius 20 ait, sanctum Bernardum, ubi ad finem

Hcec scripta noli suiit hu-

manitus

adinventa,
ea

sed per sanctum Spiritum

divinitus inspirata .
virginis multos

Cumque

capellanus sanctie

pra;sens inclinaret aimiis, se in

Germaniam

con-

tanquam

somnia muliebria,

Verum,

uti

observat Manricus in Annal.

8,

et destructi ccrebri

deliramenta

traducere asse:

motus ad id videturBaronius ex Historia miraculorumejus inprooeinio, ubi a primaDominica Adventuseoruin exordium sumitur cum tamen longe probabilius st, hunc auctorem nonaprimoBernardiiu Germaniani ingressu,
Cisterc.
;

hoc annocap.

sed ab cjus ad Constantiam accessu eorum exordium deduxisse. Sed quidquid bac de re sit^^sanctus vir in Germaniam venit et ut Christianos ad cru-

Bernardus ad Hildegardem dixit Tu, filia charissima, non metuas opprobria hominum, Deum habeus defensorem . De ea chronographus Autissiodorensis ad huncannum habet Per ideni tempus in Alemannice partibus habebatur admirabilis virgo qutedam provecta; a;talis, cui tantam
ruisset,
:

gratiani virtus divina contulerat, ut

et illitterata esset,

mirabilitertamen ab
ia

cum ipsalaica hocmundo

sed
potius

cem sumendam

impelleret, ot a Jud^is necandis

raperitur frequentius, et in suminis disceret, non

retraheret. Inter alios

enim eremita quidam,

fia.

solum quod postea

(quod
satis

imis diceret,

dulphus nomine, seu nimio zelo, seu captandaj plebis avidus, quasi a Beruardo missus, crucem
contra Saracenos,
sticos
et

mirabile est inauditum) etiam scribendo

latine dictaiet, et
ctrinae conficeret .

dictando libros Catholicfe do-

internecionein contra
cap.

dome-

Annus tamen hujus coUoquii

satis certus.

Judwos concionabatur,
in

uti refert Otto Fri-

Bernardi

cum

Hildegarde non

Vin-

singensis

Friderico

lib.
,

1,

37.

Doluere
ex

ceiitius Bellovaf. in Spec. Histor. lib. 27, cap. 83,

episcopi seipsis inconsultis

iino renitentibus

refert laudata

verba ex auctore anonymo, aitque

:,

EUGENII
sese exislimare

III

ANNUS

2.

ducit,

CHRISTI

1 1

'l6.

C53

eum

spectaread Iliklegardem pricaccipit.

dictionibus clr.ram.
11.

currenti

Conradus imp. crucem

Pliilip-

Baronium perperam scripsisse Nicolaum anuo deteclum, at([ue delalum ad Eugenium papam, pra;sertim cuin id mullo [)oslerius accidisse, tota
bislorite

pus citalus cap. 3, narrat niiracula, (ju;c sanctus abbas per singulos dies i^atrabat, ailque mense Novembri exeunle Conslanliam venisse royalu

series palaui
2-2

faciaf.

Opinionem suam Baronius num.

iiardi

ex his Ber-

verbis

iu E|)ist. ctxLxiii, alias cccxxii,

ad
(jua

Hermanni Constantiensis

e|iisco[)i,

iiui

eum

pri-

e[)isco|)Os

Orientalis Erancia; data, eruit, in

: lilud

muin

Basileatn, mox ArfjeiUinam reduxit. Conradus Gernianiie rex generalem curiam Spirx% cui Beniardus adesset, in die Nataii Cluisti congre Ibi eum diem feslum celebravit rex Conradus, ibi coronatus est, ibi atluit episcoporura principumque cu.venlus. Iliuc sanclus advenit inter [)riucipes quosdam pacem cu()iens

sanclusabbasait
est,

admonitos vosesse necesse

ut
si

fralres

dilectissimi,

quis forte

amans
au-

primalum gerere
voluerit
deat, et
si

inter vos,

expeditione sua regni

,

gavil

exercitum

pnevenire

nuUatenus

verum
datas,
tis B.

a nobis inissum se simulat, non est aut si oslendat litteras tan([uam a nobis

reformare

quorum
b,

inimicitiis

exercitus

Clirisli

detinebatur

inquit PLiiippus cap. 7. Vides in

niita

falsas, ne dicaiu furtivas, esse dicaVeruni loquitur Bernardus de Radulpito eresub cjus iioinine[)iuHlicante, (julo fuit ([ueiela
|)ra.'sulis, ut [jatet ex divi Berad luinc prsesulem data, etaBaronio

omnino

Gerniania, sicnti et in Gullia, reges ScCpius coro-

Hcnrici Mtigunlini
iKirdi E[)istola

natos fuisse. Conradus[)rinium

aversatus
est,

iter

Iransnuuinum

nec
:

facile

ad illud adductus.

Tandem

num.
cilo

18 reeitala. Ne([ue credibile Nicolaum tam

Bernardo

dixit

Paralus

sum

servire

: ,

quidem ex

parte ejus

moneor
addit

Pbilippus, qui [)auIo

[)0st

quandout tradil idem Contiuuo signaei,

falsarium a sancto Bernardo de|)reliensum, et tainen iioii stalim a suo obse([uio diniissum.
1 i.

Nicolai Clarcevallensis lapsus.

aliis

Nicolai

tus esl rex, et vexillum ab allari per

iiostri,

quod

i[)se

in exercitu

mauuni palris Domini nianu pro-

itaque Franci, vtd ut ab

leiisis

appellatur, Claiicval-

Ia[)sus

conligit

anno millesimo centesimo

pria deportaret, accepit.

Signatus

cum
est

eo nepos

(|uiii([uagesimo

[)rimo, ut docet Epistola Beniardi

ejusdux Fredericus Junior

signati
illic

(qui postea imperavil)

ccxcviii, veleri ordine ccLXxxiv, cujtis

locum

allert

princi|>es,

quorum non

numcrus

Agit

(le liac

sancti Bernardi profeclione

Cermanica

Baioniusn.22eteliciluretiamexEpist. ccclxxxviii, qiueestPetri Veneiabilis de eIeclioiieGratiano[>oli-<

taua
uli

Baronius num. 20. 12. Conversio JSicolai Claravallensis, A num. 2-2 ad 25. Nicolaus, qui ex mouacho Arreraarensi factus est Cisterciensis, et sancti Bernardi

eodem anno

peracta

([ua in E|)istola Niculaus,

Beriiardo et Pelro adhuc charus ac fidelis ain-

l)oruni

recte

internuncius laudalur. Ilanc e[)0cliam statuunt Mauricus citatus ad euiii Cbrisli

,

amanuensis sive notarius, Pelro Venerabili propter ejus ingeuium et elo(juentiam in deliciis fuit (ut ejusdeni Petri Epistolu; xxxni, xxxiv, et xxxv
libri sexti

aiinum
terliiim

ca[>. 9, et

Mabillonius Prtcfationein toiiium

S.

0|)erum
[)ost

Bernardi num. 48

et se([.

Ni-

colaus

varios hinc inde

discursus,

constitit
li(juet

Verum

sigillo sancti

demonstrant)et reliquis in admiratione. Bernardi non semel abuSus,

tandem
ipsuiii

in suo

Arremarensi monasterio, ut

ex Epislola lix Arnulphi Lexoviensis episco|)i ad

et de|)reliensus falsarius |)ra;claras aninii sui dotes

Nieolaum, tum ex ipsius Nicolai

E[)istola

ad

obscuravit. Vir versi[)ellis videns

sanctum Bernar(^lara;-

GLiillelnium
zio

Rhemorum

antistitem scripta a Balu-

dum

in

summa oinnium
priori

existimatione, et

tom.

II

Miscel. vulgata, ([ULe ideo unte

amium

vallenses ubicuiiuiue in

liouore, Theobaldo Arre-

marensi

[^ersuasit, ut

ad ejus Ordineiu ma-

joris |)erfectionis [)rfctextu

simul transirent. Tkeo-

baldus cedente inibelli senecta sarciutC graviori, ex Ordine Clartcvallensi exivit, sed Nicolaus jierseveravit. Probi in s[)eciem

mores

ejus,

acre, et stylus dulcis illum valde

ingenium Bernardo comat(|ue

i[)sius

mendabant, ideo(|uc ejus calamo

exein[)lo, etiain alii, uti voluit,

quo Guillelmus Bhemensis archiepisco[>us dictus, data iion fuit. Iii ea Nicolaus Guillelmum laudal (juod se rece[)erit intra sacrarium suo! familiarilalis, et quod susurroni et detraclori (hos (iuip[)e timebat Nicolaus) locum nou daret, et deinde se excusat, (juod ab ejus consjiectu tamdiu abstinuerit. Nicolaum Ileiirico Caiii[)ani;c seu Trecensium coiniti addictissimum fuisse osteiulunt
jicLXXVi,
diitc ejus ad eura Ejiistokc. Sed de Nicolao [>lura Mabillonius in laudata Piu-falione. Scrii>sit iibruin

et Nicolaus, (juod

adeo concupierat, celebre noinen in brcvi sibi com[)aravit. Porro Arremarense monasterium
Gallice

E[)istolaruiii

tam

in cdilione

Palrum Colonicnsi

Montier-Ramey

[lositum

est

in

di(j;cesi

Trecensi.
13. In

annum

princedcntem retrahenda.
conversio
,

(juam Lugduuensi relatum, et hbrum Sermonum dicalum Ucnrico Ca?njjania; coniiti, recitatum in
Biblioth. Scriiit. Ordinis Cisterciensis toin.
iii.

Au-

Nicolai
Cbristi

fraudulenta

iu

su[)erioruin

uus

ejiis inortis

incertus.

quod coUigit Manricus aiinum incidit anno mcxlv, ca|). 9, num. 4, ex Epistola 7 Nicolai

1j. Obilus Guilleltni patriarch'1', llierosoli/mi-

tani.

.\d
1.J

iium. 23. Tyriiis

narrat, ([uomodo

lib.
[ler

li in

liiie,

el ini-

Clarajvallensibus data [irosua rece[)tione in

eorum

tio libri

VVillelmi [lalriarFiiIco Ilie-

Ordinem. In ca enim nientionein Nicolaus facit Eugcnii jain sunimi Pontificis, in(le(|uc rcclu de-

ch;c Ilierosolymitaiii maiius,

amio .mcxmi

rosolymorum

rex tumiihiliis tueril, et de

codem

054
palriarclia capif. xvii scril)it

EUOENII
:

III

ANNUS

2.

Isti,

CHRISTI 11

Afi.

Obiit
ciii

kal. Octob.
,

qiios retexit Everuinus, nullo

et

nomine cense:

pontificatus
sul)se(|uente

ejiis

anno

xv

postmodiim
cst

banfur,

nullo secta; auctore

istos,

insignes erant

Jannario,

sulistitntus

doniinus

Quo nominc
in

titulove ccnscbis?

inquit

Fulclierus Tyrcnsis arcliiepiscoi)us . Si itaque Tyrius annos complctos

Bernardus
ne(|iie

numeret, Wiilelmus anno

explevit
et

quoniam non

Sermone laudato lxvi, est ab homine illoriim

nuUo

IhxresiSj

supcriori

mortalilatem

Fulcherius

per homiiiem illam acccperunt . Vigucre

circa Coloniam, ut docet Everuinus in siia
:

mense Januario praescnlis anni in cjus locum subrogatus est. Quod si anni illi xv imcoinpleti fiierinf, Willelmi mors in annnm mcxi.iv retrahenda. 16. Michael Oxyta abdicat patriarchalnm Ad num. 26. Ciini MiConstantiiinpolitamim.

maxime

ad Bernardiim Episfola

Niiper apiid nos juxla

Coloniam
qiiidani

(luidaiii

haTetici detecti sunt, (|uorum

cum

safisfacfione ad Ecclesiain redieriint.

Duo cx

eis, scilicet (|ui

dicebatur episcopus eoriim

iii

chael Oxita patriarcha CP. annoMcxiJii patriarcha-

cum

socio suo, nobis restiterunt

et

conventu

cle-

tum Constantinopolitanum consecutus

legitur in Catalogo Gra?co

fiierit, et iit

ricorum

laicorum, praesente ipso domino ar-

episcoporum ConstantiBaronius habef.

ejus

chiepiscopo

cum magnis
cx
illis,

viris

nobilibus haeresim
et Aposfoli .

nop. annos duos et menses octo sederif, hoc anno

suam

defendenfes ex vcrbis Christi

qni
illain

patriarchatum abdicavil,
In

uli recte

Scd nonnulli

secfam profitc-

eodcm Catalogo

refertur

Cosmam Atticum

snccessorem, Pontificatum menscs decem administrasse, posteaquc ex eo dejectum ;Ecclesiamque viduam niansisse menses x. Qiiare Cosmas anno sequenti ob hwresim Bogomilorum sede pulsus
fuit.

bantur a furente turba igni tradifi sunt. Colonienses 18. In duas classes dislincli. isti hajrttici duas in classes ab Eveniino disfingiiuntur. Uni dicebant, Ecclesiam apiid se tantum

esse, quasi ipsi soli Christi vesfigiis inha^rerent. In

Allatius lib. 2 de Consens. Eccles. Occident.

et Orienf.

versus

cap. 12, pag. 686, refert sententiam adCosniam latam : Sententia deposilionis

sacramentis suis velo se fegebant , et quotidie cibum et potiim suum in Clirisli corpus et sangui-

nem

se

consecrare, cacferos vero in sacramentis

patriarchac Constanfinopolitani, Cosniffi Attici, qui

procul a veritate abesse asserebant. Prreter bapti-

extracta, et, ut

una; cuni Bogomilo Niplionesentire coni(!ertus est, moris est, corroborata, editaque

smum

aquac, alium admittebant in igne et spiritu

per solam

manuum

imposifionem. Baptismum
,

anno vimdclii, mcnse

fixif.

et

Indictione senlentia pra}(id est,

Mensis Februarii xxvi, die

feria) iv,

nostrum cum nuptiis respuebant aiebanfque qucmlibet e suis electuin seu baptisatum habere
poteslatem alios qui digni fuisseiit baptizandi,
in
et

Indictione X, pivTsidente in palatio

potenfissiino et a

Blachernarum

Deo coronato, sancto nostro rege et imperatore, domino Manuele Comneno, etc. Sed annus mundi secundum ^Eram Constanlinop.
a

mcnsa sua Corpus Christi et Sanguinem conficiendi. Alii autem sacerdolibus Ecclesia;, utpote saeculari more viventibus, consecrandi potestateni
abjudicabant, aliaqiie sacramenta conferendi, excepto baptismo,

dumque anno

Septembris incipienfem corruj^tus est, legenvimdclv, qui mense Februario fe-

quentis anni concurrit cuni Indictione x, quo seria VI incidit in dieni xxvi Februarii. Nicefas Choniata lib. 2, aitCosniffi a-mulos

conferebant.

quem solis adulfis, non parvulis Omne conjngium practer illud, quod
masculum
et

inter virgines

feminam contrahitur,

eum apud Manuelem

fornicatioiiem reputabant. Posfremo suffragia jan-

jectionis
ei

imp. calumniatos esse, in vindictam injusta^ deimperatricem nullos mares peperisse, ut

ctorum, jejunia, caeferasque corporis macerationes respuebant, utl et purgatorium et suffragia pro
mortuis. Itaque Henricianis
ticis

Cosmas imprecatus fuerat. IIoc 17. Hwretici prope Coloniam exorti. circiter anno Everuinns, Steinteldensis prope Coloniam praspositus, scri|isit Epistolam ad sanctum Bernardum abbatem contra quosdam hacreticos

et

Coloniensibus ha;re-

commiinis

nistros,

odium in Ecclesiaemisacramenta, baptismum parvulorum et

fuit genius,

nuptias
sed
giiunt.

pauca pcculiaria, quac non

sectae

genus,

quamdam tantum capitum

Uno verbo
radice

diversitatem ar-

nuper
Lxvi

exorfos.

Eam

refert

Mabillonius tom.

iii

Analect. pag. 432, et rursus ante

in

editos,
refelhf.

quia in

Cantica Canticorum , iis sanctus abbas

Sermones lxv et hoc circiter anno

hos ha^reticos
et Mabillonii

dem

divisi fuerunt rami, sed ex eaprodeuntes, inquit Mabilionius in

Pnrfat. generali ad opera S. Bernardi . VI, ubi et

ostendit hos haereticos in

multis ab Henricianis

Pauca hic ex eadeni Epistola

discrepasse. S. Bernardus sub currentem

annuni

in

eam

Notis referemus, quia extra consilii nostri

ad singula hffireticorum Coloniensium capita respondet, sed qiiasi uiiius ejusdemque secta3 fuissent
'

non possumus. Varia fuere per ha:ic tempora haerelicorum genera, in quibus Petrobulimites egredi
siani seu Ilenriciani in partibus Tolosanis; Cathari, quoriim antesignanus et detector Bonacursus Mediolani, ut sese

omnes.
19.

Tornacenses

jugum episcopornm Novio-

mensium excutere
episcopo

tentant.

Sancto Eleutherio
creatus
esl.

jam insinuaviinus

Bonihomines
secttc

(ita

Tornacensi demortuo,
sanctiis

appellabant)

cum

Oliverio

auctore

anno dxxxii,

uti jam diximiis Medardus jam Novioniensis

damnati anno mclxxv in Concilio Lumberiensi Patareni et Passageni, qui omnes occasionem dederunt Albigensibus ha?reticis, de quibus infra.

e|)iscopus, Tornacensis etiani

Verum

Tornacenses Noviomensis episcopi jugiim excutere, et proprium episcopum adipisci saepe tentarunf.

EUGENII
Ivo

III

ANNUS

2.

dein

CHRISTI 1140.

055
[ler euiii-

Carnotensis c-piscoiais cnni suo lempore de

clero et metro|)olilano tenuit; ila etiam

ulriiisque episcopalus divisione ageretur, veritus

libertatem noslrain

recepimus,
dedit

schisma in rep:no Francia; orirelur, scripsit ail Paschalem II Epistolam ccxxsvui, cumqne rogavit, ut statuni duarum iilaruin Ecclesiarum inconcussiim mancre concederet, ne hnc occasione schisma, quod cst in Germanico rcgno adversusSedem Apostolicani, in Galliarum regno su-

ne

intle

|)ro[)rium nobis [laslorem reslituens,

S.

Medardi in
21

episcopum

dum Deus monachuni Aiiselmum

nem[)e.
Florel Nicolaus canonicics regidaris postea
dictus.

papa Uadrianus IV
])rima

Anno

su[)eriori

in

creatione

cardinalium ab

Eugenio

facta

scitetur .

Paulo post

Prajterea

cum

dignitas

episcopalis paupertulem his diebus houeste ferre

tituli S.

non valeat, provideiulum est, ne ista divisioiic uterqne episcopus Gat pauper . Paschali Secundo vivis exempto, Tornacenses majori stndio insudarunt apud Callistum
vici
II,

Rolandus Paparo Senensis, presbyter cardinalis Marci dicluscst; hoc vero anno in secunda coriiiiidem creatione Nicolaus de Brekspcre, seu

Breks|)ear,'Anglus ,episcopuscardinalisAlbanusre-

qui tamen rogatu Ludoa

VI Francorum regis Rescriptum dedit pro

nuntiatus, uli habet Ciaconius in Historic. cardin. Uterque postea Romanus Ponlilex eleclus, ille sub Alexandri III, iste sub Hadiiaiii IV noinine. Nicolaus
[ler
[jcr ])lures

confirmatioiie unionis

duarnm Ecclesiarum

annos canonicus regularis

fuit, et

Marloto

lib.

2 Hist. Metroi^olis Rhemensis cap. 31

:

relatum, iuquo ait Noviomensiset Tornacensis Ecclesiaruni et i^arocliiarum unitatem, a nostris prasdccessoribus inconvulsam, usque ad hoec tem-

Avenionein
Is

prope de ciijus varia fortuna Guillelmus Neubrigensis lib. 2 de Reb. Angl. cap. G scribit
,
:

aliquot abbas monasterii Sancti-Rufi

natione Anglicus,

patrem habuit clericum

qui relicto

firmamus, decrevimus
20.

pora conservatam, praesentis decreti pagina conet ratam in perpetuuni iJcrmanere

.

quemdain non
ScECulo
filio

niullse facullatis,

cum

EpiscopalKS Toiiiaceiisis restiluitur. Eugenio III ad sunimum Ponlilicatum [>roinoto,

intermissuni diu

factus est
ter). Ille

impubere, apud Sanctum-Albaiium monachus (Robertus neinpe Nicolai [la-

vero adolescentiam ingressus

noii

cum

pro-

pter

inopiam scholis vacare

[lossct,

idem

negotium

Rouiffi

totis

virihus

monasterium
bat.

quotidiana.' stipis

gratia

frequenta-

Tornacenses redinlegrarunt, a qno, intercessore priEsertim sancto Bernardo, voti compotes eflecli
obtinuere, ut Anselmus electus ab
suis
eis

verbisque mordacibus socordiam ejus incre[ntans onini solatio destitutum

[ler erubuit,

Unde

episcopus

cum

gravi indignatione abegit .

:

manibus Roma; consecraretur, idque currenti Christi anno, non vero prKcedenti, ut aliqui putarunt. Hermannus enim monachus de Miraciilis
SanctcB Marioe Landunensis,
lib.

subdit

Ille

Tum de Nicolao vero sibi relictus, et forte necessi-

tate aliquid

nes,

3,

cap. 21, de

audere coactus, Gallicanas adiit regioingenue erubescens in Anglia vel fodere vcl mendicare. Cumque in Francia niinus [irosperaretur, ad remotiora progrediens trans Rhodaiiuin
peregrinatiis est, in regionequa; Provincia dicitur.

eodem Anselmo

scribit

A domino papa EugcDominica quarta QuaIncarnatio-

nio invitus consecratur anno mcxlv,

LcBtare Jerusalem

Doniinica sciiicet

Est

autem in
civitatem

illa

regione monasteriiini nobile cle(ex-

dragesimoe.
nis a die

Hermannus aulem annos

ricorum regularium, quod dicilurSancti-Rufi

tra

xxv niensis
in Epistola

Martii, vel a Paschate exor-

Avenionensem
,

[lositum, Valentiam

ditur, ut vel hic locus demonstrat.

Ipseniet eniin

postea translatum

ut videre est anno mcli), ad

obsequiis

Eugenius
bus

ad

Anselmum Tornacensem
seque illum Tornailli

quem locum

illeveniens etsubsistendi occasioiiem

[lotuit
iisilein

cpiscopiiin

data tcstalur seipsum propriis mani-

ibidem inveniens, quibus

se fratribus (canonici cniin

in c[)iscopuin consecrasse,

regularesmodo

fratrcs,

cuin transmittere ad regendum populum

coiii-

modo monachi

a|)[)ellati)

commendare

missum. In
kal.

fine
,

legilur
ix,

Dalum

Vilerbii

IX
bis,

22. fit obbas S. Ihtfi.

curavit.

Et quoiiiam erat

Augusti
.

Indict.

Incarnat.

Doin. anno
III pa^ta;

cor|)orc elegans, vultu jucundus, [irudens in vcr-

MCXLvi, Pontificatus vero doniini Eugenii

ad injuncta

iin[)igcr,

placiiit

anno

ii

Denique Heriinannus
abbati;c

in Narratione

Ree[)i-

tiisque canonici ordinis susci|)ere

[)luriiiiis
[)liiiffi

omnibus, rogahabitum, aiinis

iin[)riiiiis discl-

staurulionis

Sancli-Martiiii

Tornaceiisis

ibidein resedit rcgiilaris

nuin. 113 et sccjq. fuse disserit de restitutioiie

Sancti-Vincentii Laudunensis invitum

tcniulator.

Cuinque

esset

acris

iiigenii

ct

scopatus Tornacensis, ait(|ue Anselmuin abbalem

[)a[)[c

Iingu;c expedita;, frequenli et studinsa lectione ad

con-

scientiam
nein[)C, ut

atqne
est,

eloqnentiam

niullum

[)rolecit.

secrandum prfcsenlatuin esse, qui obedientia; vinculo coactum Doininica Lcetarc Jerusalem solemniter consecrat . Paulo post
secratio
:

Uiide factum

ut abbale defuncto (Willolmo

fratrcs

anno mcxxxvii insinuavinnis),

Acta est conIn-

cum

concordiler atque solemniter in palrem eli-

domini Anselmi

cpisco[)i

Roma; anno

gerent. Quibus

cum

aliquandiu pivxfuisset
vel

(scilicet

carnal.

Verbi Dei mcxlvi, quo anno fames fuit gravissinia, ita ut Tornaci venderelur sextarius
tritici

usque ad piKcedenlein

cuiTciitem aiinuin),

poenitenlia ducti, atque indignati

quod hominein

Lvi solidis. Sicut

pro[)rii

duni dignitatcm
ilise

ergo pcr sanclum Medare[)isco[)i perdidimus, duin

curam

episcopii Tornaccnsis sibi

injunclam a

[leregrinum levassent su|)cr cai^ita sua, facli sunt ci de caitero infidi atque iiifesti. Odiis itaque paulaliin crudescentibus, ut jain gravitcr as[)icereiit

m)
in qiio sibi paulo
confictis el proposilis contra

KUGExrr

iri

annus

'2.

CIIRISTI
cepit. In

II 'iG.

antebcne complaciieral, lanilom

bac cxpeditione

fuil, el

eum

capiluiiF, ad Se-

Piicardusde Linglicnc milesoptimiis,

miiUiim proluil (lui nuper du

(lem Aposlolicam provocarunt. Piic autcm mcnior\x Eiigenius,

(jui

Bajocensi comitatu illnc perrexerat, ctaregcRogcrio

tiinc

arccm

ronlificis tencl)al,

comitatiim Andri insuke,

quem nuper idem

cum

rcbclliiim filiorum
('jus

conlra palrciu qucrclas

audissct, cl

pro sc allcgantis prudcntiam

mo-

destiamque animadverteret, paci inter cos reformanda} cfricaccm opcram dedit, muUumque iniperans
el sa^pius

inculcansulri(|uc

])arti,

ut parles

esse desinerent, et unilalem

pacis

spiritus in \inculo

scrvarcnt, rcconciliatos ad projjria reniisit.

23. Postea cardinaliscreahir.

At non diu

dono accctamcn Robertus cnorinitcr pcccat; cx[)ugnationem enim Tripolis cnm an. mcxlv copulat cum lamen ad pi\Tsentem pertineat. Praclerca anno mcxlv loquitur de eclipsi solari, qua; V kal. Novemb. conligerit, cuni lamcn ea acciderit die XXVI mensis Octobris, fcria prima, annoque Clirisli MCXLVii, ul vidcrc est apud Calvisium, qiii
rcx super iniper. Constantinop. cepcral,

pcrat .

llic

quievit nescia quictis malilia, graviusque intonuit

cam

snppntavit in Opere Clironologico.

Apud
recte

vul-

rediviva tcmpestas. Inter|icllatus cst itcriim idcm

venerabilis l*onlilex, cnjus

galuni

Robcrtum de Monle

eclipsis

cum
,

jam aures fratrum

:

illo-

rum
parti

qucrelis et snsurris tinniebant. Ulriqiie ergo

jiie

el

prudenter prospiciens
sit

Scio,

inquit,

anno mcxlvii conneclitur, sed crratum a librariis in die, ideoque loco 17// kalendas Novembris legendum VII kalendas Novembris.
2C. Alphonsns IJispania; imp.

fratres,

ubi sedes

Salana;
:

scio

quid in vobis
vobi?

Cordubam
et

occu-

suscitet procellani istam

itc, colligite

cnm
:

pat.

Safadaida Cordubocrege
Mi-ix

Cliristianorum

quo pacem liabere possitis, vel potius velitis non erit vobis ulterius oneri. Itaque dimissis
tribus,

iste

amico ab Aben Uaudi

mclxxxiv, mense Fe-

fra-

abbaleni

in

B.

Pelri

obsequio retincns,

bruario occiso, ut anli(]ua Tolelana monumcnla babenl, Abcngamia, qui Almeriic regnabat, Cor-

Albanensem ordinavit cpiscopum )>. Ita Neubrigcnsis Anglus ipse, ct boc tcmpore vivens. Idem referl Matlba^us Parisius in Yitis abbatum SaiiAlbanensium in lioberlo abbate.
24. Alter ISicolatis in
dil.

dubam
ravit.

ingressiis cst, el

Aben Eaudi fugiens

Al-

])bonpi IIisi)aniarum imperatoris

auxilium im|)lo-

Nicolao
Uisp.

abbatiam S. Rufi siicceBrekspear succcssit iii abbaliam

Posleaidem impcratorCordubam occupavit, eam(|ue Abemjamice dedit quia is promiserat se ci hoininium pra;stiturum. Hujus Cordubensis cxpugnalionis menlio est in Tumbo Nigro in ^ra
MCLXXxiv.
cavit,

Sancti-Rufi alter Nicolaus. Baluzius

Marcffi

cnim

lih.

-4

Verum Abengamia

imj^eratorem ludifi-

pag.

501,

ex

Instrumento

publico

auno mcxlix, captionis Dertosce primo Guillelmum cpiscopum Barcinonensem cum cousensu et voluntale canonicorum suorum dedisse
referl,

quia Mauri non minus jiost illam expugnalionem quam ante eam Corduba; doininati sunl. Videns im27. Ejus de Sarocenis victoria.

perator se ])rincipum Ciiri^^tianorum anxilio indi-

Ecclesia; Sancli-liufi, cujns

tum abbas

crat A^/co-

laus, Ecclesiam Sancli-Micliaclis castri Marmellaricnsis iu agro Poenitensi (pago silo inler Tarraco-

xit

gere convcnlum generalem mense Novembri indiel ut Garsiam Ramirem Navarra; regem
,

Raimundum
tcin
ret,

Bcrengarii, bujus nominis IV, comiinter se dissidentes concilia-

ncm

et

parocbia
nica

Barcinonem, hodie Panades dicto) cuni tola et coemcterio suo et cajteris ad eam per
,

Barcinonensem
sed

tinenlibus, salva ibi, inquit

nostra sedis cano-

obedientia

et

reverenlia .

aulem ab

ci^iscopo, ut in

Dccrehim cst eadem Ecclesia rcve-

rcndi Sancti-Ruli

fratres

secundum regulam

B.

religionem canonicam Augnshni constituant per-

non posset, factaj induci;c, quibns durantibus tres isti reges adversus Mauros pugnarent. Grs/a rex stalim ciiin suis Navarreis peiquam alacribus el exiicdilis adversus bostem ])rogressus esl, jamque mense Januario scqucnlis
j^ax

cum

iniri

Cluisti aiini
larat,

Cordnbam, quiE

in Cbrislianos rebel-

j)etuum perinanendi,

ct dis])onant

cam

sicul alias

obedienlias Sancli-Rufi . Eranl obcdicnliai Celkc,

Pra;jiosilura3 et Grangiie a monasteriis
les, iste

dci^endenGall.

mense capta, uti in monumenlis Toletanisapud Sandovalium fol. 189, ^ra MCLxxxv, legitur. Quare in illis Monumentis
pcrveneral. Ea eodein
dute civitatis Cordubensis cxpugnationes recte disprior qua; mcnse Maio ^ra mclxxxiv, tinctai
,

ul videre est in Glossario Ducangii. Nicolaus

prffilermissus a San-Marlbanis tom.
iv

Christ. in Catalogo

Hoc anno Rogerius Sicilia; et Nea])olis rcx, Africam Minorem, cujus incola; Siciliam alias sibi subdiderant, eamquecuin universo fcrme Neaj^olis rcgno diu captivain tenuerant, debellandam suscecit.
l>it,

25. Rorjerius

abbatnm Sancti-Rufi. rex Africam yninorem sibi

posterior
subji-

quffi

anno insequcnli mense Januario

contigerit. Cei)it eliani im])erator Calatravatn, ut

a])])aret

anno

videlicet,
et

ex Charta nionasterii Arlancensis dalam quo Eldifonsus llispauiarum Cor-

dubam

Calatravam

vi

cepil,

et

Abengamiam
et

regem Moabitarum

(qui

caput erat Almorabita-

])rincipio a Tri])oli BarbariLc 0]ipido facto.

De

runi) sibi subjugavit .

Harum induciarnm,

hac expeditione loquitur verus Robertus de Monle a Dacherio cditus, aitque Rex Rogerius Sicilioj Tripolitanam ])rovinciain in Africa su]ier i^aganos
:

reges ac foederis inter Castellanum et Navarreuin comitem Barcinonensein pacli sermo est in Hisloria Catalaimiae a

Diago scripta

lib. 2,

cap. 149.

FINIS TOMl OCTAVIDECIMI.

Barri-Ducis.

Typis Ludovici Gderin

et

Sociorum.

^--^..