XIV.

KO^ANI
1. BAWA.................................................................172
2. BEZIKOVO........................................................172
3. BELI.....................................................................173
4. BURIL^EVO ......................................................173
5. VIDOVI[TE.........................................................174
6. VRANINCI..........................................................174
7. VRBICA..............................................................174
8. GLAVOVICA......................................................175
9. GORNO GRAT^E ..........................................175
10. DOLNO GRAT^E ........................................175
11. @IGANCI.........................................................175
12. ZRNOVCI........................................................175
13. JASTREBNIK...................................................175
14. KO^ANI...........................................................175
15. KU^I ^INO ......................................................177
16. LEPOPELCI.....................................................177
17. LE[KI.................................................................177
18. MORODVIS.....................................................177
19. NEBOJANI.......................................................179
20. NIVI^ANI........................................................179
21. NOVOSELANI................................................179
22. ORIZARI..........................................................179
23. PANTELEJ........................................................181
24. PA[AXIKOVO..................................................181
25. POLAKI............................................................181
26. PRESEKA........................................................181
27. PRIPOR............................................................181
28. RAJ^ANI..........................................................181
29. SOKOLARCI...................................................181
30. SPAN^EVO ....................................................182
31. TERANCI.........................................................182
32. TRKAWE.........................................................183
33. CERA................................................................183
34. ^IFLIK..............................................................183

1. BAWA
Brani c a , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Na 1 km sev er n o od seloto, na ed e n zara m n e t
prost or od 30 x 30 m, na povr{in a t a na nivite
se sre } a v a a t frag m e n t i od ke ra mi ~ ki sadovi,
teguli, pitosi i pokrivni }er a m i di.
Gara { a n i n M. i D., 195 9, 78. ( A.K. )
Vo s el o t o , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Vo selo to, osob e n o pokraj baw a t a se sre } a v a a t
mno g u frag me n ti od kera m i ~ ki sadovi, pitosi i
pokriv ni }er a m i di.
Mikul~ i} I., TIR, 20. ( A.K. )
Gram a d i , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Na 500 m za pad n o od seloto, na ede n
zara m n e t prost or ima pove } e gra m a di od
naso br a ni kam e w a i frag m e n t i od pokrivni }
era m i di. Na povr{i n a t a na nivite se sre} a v a a t
frag m e n ti od kera mi ~ ki sadovi i pi to si. ( A.K. )

172

Trka w s k i Rid , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o

vre m e . Na gra ni cat a na at arot so selot o
Trkaw e ima ni zok rid na koj se sre} a v a a t
fragm e n t i od kera mi ~ ki sadovi i pokrivni }e ra midi, a otkop a ni se i go le mi pitosi.
Gara { a ni n M. i D., 1959, 78. (A.K.)
Turski Grobi { t a , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o
vre me. Na 300 m ju`no od selot o, na prostr a n a
padi n a pokraj po to kot Suva Reka, vo nivite na
B. Levkov i P. Aleksov se sre} a v a a t fragm e n t i
od kera mi ~ ki sa dovi, pitosi i pokrivni }er a m i di.
Niz sre di na ta na lokalitet ot minuv a pat ot
Bawa- [tip.
Gara { a ni n M. i D., 1959, 78. ( A.K. )

2. BEZIKOVO
Gra m a d i , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Vo ne po sred na ta blizina na m a al ot o ^iflik, do

XIV. KO^ANI

ku} a ta na Pe t ru{ Angelov, na mal a tera s a

izdign a t a nad dolot se sre }a vaat mno g u
frag m e n t i od kera mi ~ ki sadovi, pitosi i pok riv ni
}er a m i di. ( A.K. )
Seli { t e , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e i
sta ro hris tijansk a
crkva.
Vo nepo sr e d n a t a
blizina na m a a loto Ostrici, na tera s a ogra d e n a
so visoki ridovi se sre }a va at frag m e n t i od
kera m i ~ ki sadovi i pitosi. Spora di ~ n o ima i
ost at o ci od top e n a `el ez n a ruda. Na sev er niot
kraj na lokali tetot se nao |a crkvat a Sv. Atan a s
koja e izgrad e n a vo pono vo vre m e , vrz
te m elit e na staro hris tijan ska crkva. ( A.K. )
^iflik , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e i sta ro hristijansk a crkva. Vo nep o sr e d n a t a blizina
na m a al ot o ^iflik, na zara m n e t o plat o so povr {i na od 200 x 150 m se sre } a v a a t frag m e n t i od
kera mi ~ ki sadovi, teguli, pi to si i pokrivni }
era m i di. Na isto ~ ni o t kraj na lokali tetot se
za ~ u v a ni te m eli od staro hri s tijansk a crkva ~ii
dim e nzii ne mo ` a t da se odre d a t . ( A.K. )

3. BELI
Vojn o vi c a , nas el b a so nekrop ol a od rimskot o
vre m e. Na 4 km od selot o i okolu 500 m sev er n o
od ridot Gradi{t e , na povr{i n a od nekolku
dek ari se sre } a vaat mno g u frag me n ti od
kera m i ~ ki sado vi, te guli, pitosi i pokrivni }
era m i di. Na pove } e m es ta niz nivite se otkrieni
te m e li od objekti. Na gorniot kraj na lokalitet o t
bile ot krieni 30- tina grob a grad e ni od kam e ni
plo ~i. Naj de ni se po ve }e mon e ti kovani vo
tekot na II-VI vek. Del od niv se ~ u v a a t kaj T.
Simon ov od Ko~ a ni. ( A.K. )
Gnoi { t e ,
nas el b a
i
nekro p ol a
od
docno a n ti ~ k o t o vre m e. Okolu 1,5 km sev er n o
od selot o, pokraj pa tot {to vodi kon Osogov o
se sre } a v a a t frag m e nti od kera mi ~ ki sa do vi,
teguli, pitosi i pokrivni }e rami di. Na visoko
rit ~ e {to se izdiga nad na se lbat a se otkrieni
grobovi grad e ni so kam e ni plo ~i, so orient a cija
istok- zap a d . ( A.K. )
Gradi { t e , gradi {t e od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na 2 km sev er n o od seloto se izdiga visoka
~ uk a na ~ij vrv ima zaram n e t o plato so
dimenzii od 220 x 100 m. Od za{ tit ni ot bed e m
se za ~ u v a ni sa m o delovi od te m el ot, gra d e n
od kam e n i varov m alt er. Vo vnat re{ n o s t a na
tvrdin a t a se sre } a v a a t frag m e n ti od kera mi ~ ki
sadovi, teguli, pi to si i pokrivni }er a midi. Bile
najd e ni i pove } e mon e ti od III-IV vek. ( A.K. )
Tod ori c a , nas el b a od neolitskot o i docn o an ti~ ko to vre m e . Na 1 km sev ero zap a d n o od se lo to, na za ram n e ti o t prost or na ~ uk a t a {to se
XIV. KO^ANI

izdiga vo ne po sred n a t a blizina na Trkawski i

Bawski Dol, pri obra bot uv a w e t o na nivite se
otkrieni
frag m e n ti od
kera mi ~ ki
sado vi,
pret e ` n o so siva boja. Pokraj niv se sre }av a a t i
fragm e n t i od kera m i ~ ki sadovi, teguli, pito si i
pokrivni }er a m i di od doc no an ti ~ koto vre m e .
Plat oto, so dim e nzii od 150 x 80 m, bilo
ogra d e n o so be de m od koj se za ~ u va ni tem e lite gra d e ni od kr{e n kam e n i varov m al ter.
( A.K. )
4. BURIL^EVO
Gra m a d i , nas el b a od rimskot o vre m e . Na
prostr a n a te ra sa, {to se izdiga nad leviot breg
na Breg al nica, so ora we to na nivite bile
otkrieni
tem eli
od
pove } e
objekti.
Na
povr{in a t a se sre} a v a a t gra ma di od kam e w a ,
pok riv ni }er a m i di i frag m e n ti od pitosi. Spore d
ka `u va weto na me { t a ni t e , bi le najd e ni i
pove } e mon e ti. Eden kera mi ~ ki sad se ~ u v a
vo Muzejot na Maked o nij a. ( A.K. )
Man a s t i r , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na 2,5 km ju` no od seloto, na zara m n e t o me st o
{to za fa }a prost or od okolu 100 x 200 m, na
povr{in a t a na nivite se sre } a va at frag m e n t i od
kera mi ~ ki sado vi, teguli, pitosi i pok rivni }
era mi di.
San e v V., 1961, 73. ( A.K. )
Man a s t i r , nas el b a od rimskot o vre m e . Se nao |
a na oko lu 150- 200 m sev er n o od Mogila I na
loka litetot Mogila. Na povr{i n a t a ima delka ni
kam e ni blokovi, varov mal ter i frag m e n t i od
rimsk a ke ra mika od III-IV vek. Naj ve ro jatno
Manas tir i Mogi la pret s t a v u v a a t edn a spo m e ni ~ na celost.
San e v V.,196 1, 74. ( V.S. )
Mo gil a , nekrop ol a mogili od rimskot o vre m e .
So re kog nosciraw e t o vo 1960 godin a, na ovoj
loka litet V. Sa nev registriral dve gole mi mogi li,
koi po docn a (198 5- 87) m e { t a ni t e gi uni{tile do
os novat a.
San e v V., 1961, 73. ( V.S. )
Nova ^e { m a , naselba i nekropola od rimskoto
vre me. Na vlezot vo seloto, levo od den e { n a t a
~ e { ma ima ram ni n a {to blago se spu {t a kon
doli nat a na Breg al nic a. Vo ni va ta na Kosta di n
Mihai lov, so zem jodelskit e raboti bi le otkriva ni
tem e li od objekti yida ni od kam e n i va rov mal ter. Ot tu ka pot ek n u v a a t del od ste blo na stolb,
mer m e ren blok so reljefn a pret st a v a
na
kowanik (Trakiski kowa nik) i kap ak od det ski
sarkofa g od mer m e r. Relje fot e soyid a n vo
ku} a t a na sopst v e ni kot na nivat a, a ka pakot
podoc n a go otkupil Muzejot od [tip.

173

San e v V., 196 1, 74. ( V.S. )

Pilav o , nas el b a od ene olitskot o vre m e . Na 2
km za pad n o od seloto, na malo zara m n e t o
plat o {to se izdiga nad leviot bre g na
Breg al nic a, so dol`in a od 80 m i {irina od 40 m
vo prav e c sev er- jug, vo 1987 go di na od
Muzejot na Maked o nij a se izvr{ e ni za{titni
arh e ol o { ki isko pu va wa so koi e kon sta tiran
mo} e n kulture n sloj od 2,20 m so dva ho rizon ta
na `ive e we. Vo pos tariot horizont se ot krie ni
dvojna poluz e m j a n k a , jam a i mno g u frag me n ti
od ke ra mi ~ ki sadovi, a vo poml a di ot del od
ku} a gra de na od lepe `, dobro za ~ u v a n a polu ka lo tes ta pe ~ k a
i mno g u
frag m e nti od
kera m i ~ ki sadovi, kre m e ni i koske ni oru di ja.
Karakt eris ti ~ ni se fragm e n t i t e od raznovid nit e
for mi na kera mi ~ki sadovi sli ka ni vo grafitn a
teh ni ka, kako i frag m e ntit e od antro p o m o rf ni i
zoom orfni
figu rini. Hronolo {ki
i kulturn o
nas el b a t a poka `u va sli~ n o s ti so ene olitskit e
nas el bi od kultur na ta grup a [uplev e c- Bakarn o
Gum n o vo Pelago nija, od nos no kul turniot
kom pl ek s na nas el bit e od Bu baw- Salkuc a- Krivo dol. Naodit e se ~ u v a a t vo Mu ze jot na
Makedo nija vo Skopj e. So prvite rekog nos cirawa (1960), na povr{in a t a od preos ta natiot
del na tere n o t se konst a tir a ni ke ra mi ~ ki frag m e n ti od `el ez n o t o i hele nisti ~ k o t o vre m e .
San e v V., 196 1, 72; Nast ev a I., 1989, 49.
( I.N.K. )
5. VIDOVI[TE
Vo s el o t o , nas el b a i nekro p ol a od rimskot o
vre m e . Vo se loto, osob e n o vo nep o s r e d n a t a
blizina na crk vat a se sre }av a a t fragm e n t i od
kera m i ~ ki sa dovi, pi to si i pok riv ni }er a m i di.
Blizu do up rav nat a zgra da na zadru g a t a se
otkrieni nekolku gro bo vi. ( A.K. )
Gara g a s k a ,
nas el b a
od
docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Na ju go za pad niot rab na seloto, na
prostr a n a tera s a se sre } a v a a t frag m e nti od
kera m i ~ ki sad ovi, te gu li, pitosi i pok riv ni }
era m i di. Vo nivat a na K. Paun ov e otkrien i
ed e n pitos. ( A.K. )
Mogili , nekrop ol a mogili od rimskot o vre m e .
Pod se lo to, na negoviot sev er oist o ~ e n rab se
nao |a gole m a mogila so pre ~ n i k od 20 m vo
osnov a t a i viso ~i n a od 4 m, na ~ij vrv se
vkop a ni nekolku gro bo vi od turskot o vre m e . Vo
nep o sr e d n a t a bli zina na mogilat a post o el a
u{t e ed na mogila koja, vo 197 7 godin a, so
pro{iru va we to na fud balskot o ig ra li{te e
celos n o uni{t e n a .
Kera mi d ~ i e v A., 1964, 83. ( A.K. )

174

Trnavi c a , mogila od rimskot o vre m e . Na 2 km

zap a d no od se loto, na des n a t a stra n a od
selskiot pat Vidovi{t e- Te ran ci ima mogila koja
e delu m no o{ tet e n a , so pre ~ n i k vo osnov a t a
od 20 m i za ~ u van a viso ~i n a od 2 m. ( A.K. )
6. VRANINCI
Gra m a d i ,
nas el b a
i
nekrop ol a
od
docno a n t i ~ k o t o
vre m e
i staro hristijan s k a
crkva. Vo nep o s r e d n a t a blizina na istoim e n o t o
ma al o, na pogol e m pro stor se sre } a v a a t frag me n ti od kera m i ~ ki sad ovi, pi to si i pokrivni }e ra midi. Nekropol at a i sta ro hris tijansk a t a crkva
se na najvisokiot del na ~ uk a t a . Na ovoj
prost or se zab el e `u va at gole mi gra m a di od
gra d e ` e n mat e rijal. ( A.K. )
Grobi { t a , nas el b a i nekrop ol a od docno a n ti ~ ko to vre m e i staro hristijan s k a crkva. Vo
nepo s r e d nat a blizina na ma aloto ^ u ~ k a r ci, na
prostr a n a tera s a so dim e nzii od 200 x 100 m se
sre } a v a a t frag m e n t i od kera mi ~ ki sad ovi, pi tosi i pokriv ni }er a m i di, a bile najd e ni i nekolku
mo neti od IV vek. Vo sre di{niot del na
lokalitet ot
se
gle da at
tem eli
od
staro hristijan s k a crkva okolu koja ima pove } e
gro bovi. Del od mon e tit e se ~ u v a a t kaj Todor
Simov od Ko~ a ni. ( A.K. )
Seli { t e ,
nas el b a
i
nekrop ol a
od
docno a n t i ~ k o t o
vre me
i staro hristijan s k a
crkva. Vo nep o s r e d na ta blizina na selskot o
u ~ili{t e, na povr{i n a od 200 x 200 m, vo sel ski te nivi se otkrieni tem eli od po ve }e objekti. Na
po vr {inat a
se
sre} a v a a t
frag m e n ti
od
kera mi ~ ki sad ovi, pi tosi i pokrivni }e ra midi. Na
gorniot kraj na lo ka litetot ima os ta to ci od
staro hristijan s k a crkva, a do ne a ne kro po la od
koja se gled a a t kont urit e na des e ti n a grob a.
( A.K. )
Star o
Sel o , nas el b a
od docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Ju` no od selskot o u ~ili{t e se sre} a v a a t
frag me n ti od kera mi ~ ki sadovi, pitosi i pokrivni
}e ra mi di. Vo okolnit e ni vi ima gra m a di od
gra d e `en ma te rijal. ( A.K. )
7. VRBICA
Pod
s el o t o , nas el b a
od docno a n ti ~ k o t o
vre m e . Na ju` ni ot i isto ~ ni ot rab na selot o, po
povr{in a t a na sel ski te nivi se sre } a v a a t
fragm e n t i od kera mi ~ ki sa do vi, pi tosi i pokrivni
}er a m i di. Ot krie ni se i pov e } e mon e ti, kako i
ede n kapit el. ( A.K. )

XIV. KO^ANI

8. GLAVOVICA
Pre s l a p , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Sever no od se loto, vo nep o sr e d n a t a blizina na
Gorno ma a lo se sre }a vaat frag m e n t i od
kera m i ~ ki sado vi, pitosi i pok riv ni }er a m i di.
Spore d
ka`u v a we to na J. Stojan ov, bile
otkop a ni des e ti na gole mi pitosi. ( A.K. )

nekolku
pitosi.
Spo red
ka `u va we to
na
me { t a ni t e , bil najd e n i pogol e m broj mo ne ti.
( A.K. )
Dol ~ i n i c a , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na 3 km is to ~ n o od seloto, na prost or od 120 x
100 m, vo nivat a na B. Lazarov se sre} a v a a t
fragm e n t i od ke rami ~ ki sa do vi, pitosi i pokrivni
}er a m i di. ( A.K. )

9. GORNO GRAT^E
Mirov n i c a ,
nas el b a
i
nekro p ol a
od
docno a n ti ~ koto vre m e . Na 500 m ju`no od
m a al ot o Gra m a t a ci, na prost or od 120 x 80 m
se sre } a v a a t frag m e n t i od kera mi ~ ki sa do vi,
pitosi i pokrivni }er a m i di. Vo nepo sr e d n a t a
blizi na ima nekro p ol a od koja se gled a a t
des e ti n a grob a gra deni od kam e ni plo ~i, so
orient a cija istok- zap a d. ( A.K. )
10. DOLNO GRAT^E
Gorn o Gradi { t e , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o
vre m e. Na 1 km isto ~ n o od lokalitet ot Dolno
Gra di{ te, na levat a stran a od utok at a na
Gole m a Reka vo ez erot o Grat ~ e se izdiga
gole m rid so domi nant na polo`b a . Na negoviot
vrv ima zara m n e t prost or so dim e nzii od 200 x
120 m, na koj se za ~ u va ni ost a toci od bed e m .
Na povr{i n a t a na gra di{ teto se sre }av a a t
frag m e n t i od pitosi i pok riv ni }er a mi di. Za
odb el e ` u v a w e e faktot deka na mno gu m a lo
rastoj a ni e bile izgrad e ni dve gole mi gra di{ ta,
{to e redok slu ~ aj . ( A.K. )
Doln o Gradi { t e , gra di {t e od docn o a n t i ~ k o t o
vre m e so nekrop ol a i staro hri stija n sk a crkva.
Kaj uto ka ta na Mala i Gole m a Reka vo ezerot o
Grat ~ e se izdiga strm n o visok rid na ~ij vrv
ima zara m n e t prost or so povr{in a od 200 x
100 m, koj bil ogra den so jak bed e m . Na po vr {i na ta na gradi { teto se sre } a v a a t fragm e n t i
od kera mi ~ ki sadovi, pitosi i pokrivni }er a m i di.
Na gorniot kraj na tvrdi na ta ima tem eli od
m al a staro hristijan s k a crk va oko lu koja bile
otkrieni des e ti n a grob a.
Kera mi d ~ i e v A., 1964, 83- 84. ( A.K. )
11. @IGANCI
Bo g a t i n i c a , nas el b a od neolitskot o i docno a n ti~ koto vre m e . Na 1 km ju`no od seloto, na
prostr a n a pa di na na le viot breg na Zletovsk a
Reka, na povr {i na ta na nivite se sre} a v a a t
frag m e n t i od kera mi ~ki sadovi so pre te` no
siva boja, a se otkrieni i te me li od objekti
grad e ni od kr{e n kam e n i varov mal ter, kako i
XIV. KO^ANI

12. ZRNOVCI
Gorn o m a a l s k i Rid , nekro p ol a od rimskot o
vre m e . Vo ne pos redn a t a blizina na Gorno
ma al o, na niska ~ u ka so za ram n e t o plato se
otkrieni des e ti n a gro ba gra de ni od ka me ni
plo ~i. Spore d ka`uv a w a ta na m e { ta nite, vo
gro bo vite
bile
najd e ni
pove } e
is kr{e ni
kera mi ~ ki sad ovi. ( A.K. )
Patil o v o , gra di {t e od docn o a n t i ~ k o t o vre m e .
Nad seloto Zrnovci se izdiga visok rid so domi nant n a me s to po lo`b a. Na prost or od 120 x 80
m se gled a a t ost at o ci od te meli na bed e m
gra d e n od kam e n i va rov malt er. Na po vr{in at a na gra di{ te to ima gra de `e n m at e rij al,
frag me n ti od kera mi ~ki sa do vi i pitosi. ( A.K. )
13. JASTREBNIK
Gradi { t e , gra di {t e od docn o a n t i ~ k o t o vre m e .
Na des ni ot bre g
na Golem a
Reka, vo
planinskiot pre del, na visok rid so zara m n e t o
plato, koj ima povr {ina od okolu 50 x 60 m, se
gled a a t ost at o ci od ma la tvrdin a. Na po vr {i na ta ima fragm e n t i od ke ra mi ~ ki sadovi, pitosi i
pok riv ni }er a m i di.
Kera mi d ~ i e v A., 196 4, 84. ( A.K. )
Kalu| e ri c a , nekro p ol a od rimskot o vre m e . Na
des ni ot bre g na Mala Reka, na padi n a koja
strm n o se spu { ta kon re kat a se otkrieni
des e ti n a grob a gra deni od kam e ni plo ~i, so
orient a cij a istok- zap a d . ( A.K. )
14. KO^ANI
Ale w a k , nekro p ol a od `el ez n o t o vre m e .
Georgi ev Z., 197 6, 228- 239. ( D.G. )
Bav ~ a l a k , docno s r e d n o v e k o v n a
nekro p ol a.
Na oko lu 2 km se verno od grad o t, na leviot
breg na Ko~ a n ska Reka, vo me s toto kaj vod e nicite se zab e le `uv a a t grobni kons truk cii od
kam e ni plo ~i so ori ent a cij a sev er- jug. Kaj
glav a t a i noz et e na po koj nikot ima vertikalno
pos tave ni kam e w a . Po po vr {inat a na tere n o t

175

se sre } a v a a t frag me n ti od gle |os a ni kera mi ~ ki

sadovi. ( @.V. )
Baru t n i c a , nas el b a od rimskot o vre m e . Na
levat a
stran a
na
Ko~ a n s k a
Reka,
vo
nep o sr e d n a t a blizina na op{tin ska ta zgra d a ,
kako i na des n a t a stran a na rekat a, vo bli zinat a na po{t a t a , pri izgrad b a t a na sta n b e n i
objekti se otkrieni ost at o ci od po ve} e grad bi,
kako i frag me n ti od kera m i ~ ki sado vi, pitosi i
drug arh e ol o { ki m a te rijal.
Vuli N., Sp. LXXVII, 71- 73; Gara { a n i n M. i D.,
195 9, 83. ( A.K. )
Vla { k i
Livadi

Vla { k i
Bun ar ,
docno s r e d n o v e kov na nas el b a . Na zap a d ni o t
rab na gra d ot , vo bli zinat a na benzinsk a t a
pu m p a , poto ~ n o vo m es t o t o pom e | u `e lez ni ~ kat a prug a i pat ot za [tip ima fragm e n t i od
pokrivni }er a m i di, crep ni i kera mi ~ki sadovi, a
spore d uka ` u va we to na A. Kera mid ~i ev, imalo
indicii i za prisust vo na ne kro pola. ( @.V. )
Gorica , nas el b a od `el ez n o t o i rimskot o
vre m e . Se pros tira na ju`n a t a i sev er n a t a
padin a od ridot {to se izdi ga na ju`n a t a
periferija na gra d ot , vo zonat a na grad ski te
grobi{t a . Vo 198 2 godin a Republi ~ kiot zavod
za za{ tita na spo m e ni cite na kultur at a izvr{il
sond a ` n o is ko puv aw e pri {to se otkrieni
frag m e n t i od kera mi ~ ki sadovi. Nao dite se
~ u v a a t vo Muzejska t a zbirka vo Ko~ a ni.
Georgi ev Z., 1981, 74. ( @.V. )
Grop ~ e , sred n o v e k o v n a nekro p ol a. Se nao |a
na 3 km sev e ro isto ~ n o od gra d ot , na trom e | a t a
na at arit e na Ko~ a ni, Orizari i Vraninci, od
dvet e strani na pat ot {to vodi za Polaki. Vo
198 4 godin a e izvr {e no son da` no is ko pu va we
(@. Vin~i }), pri {to se otkrieni pov e } e gro bovi.
Spore d na ~i n o t na pog re buv aw e t o se izdvo ju va at tri tipa na gro bovi: bez konstr ukcii
(slobo d n o za ko puv aw e), od kam e ni plo ~i tip
cist a, i grobovi so ven e c od kr {e ni ka me wa.
Site se post a v e ni vo prav e c zap a d- is tok. Od
gro b ni prilozi se najd e ni prst e ni, obet ki, be le zici od stak lena past a i tordira n a bron zen a `i ca
i drugi pre d me ti. Naodit e se ~ u vaat vo Mu zej ska ta zbirka vo Ko~ a ni.
Mandi} M., 1989, 231. ( L.V. )
Krug o t na kas a r n i t e , nekrop ol a od rimskot o
vre m e. Na ridot {to se izdiga vo sred niot del
na gra dot, nad le viot breg na Ko~ a n s k a Reka,
vo i okolu kru got na st a ri t e ka sar ni se na o | a
nekro pola od I-III vek. Vo 198 2 godin a Re pub li~ kiot zavod za za{ tita na spo m e ni cit e na kul tu rat a
izvr {il son da` no
is kopuv a w e
(@.
Vin~i }). Bile ot kopa ni pove } e gro bovi so
kam e ni konstr ukcii cisti, ka ko i grob ni jami so

176

kremir a ni pokojnici polo` e ni vo ur ni. Vo

arh e olo {k a t a literat ur a se spo me nu va at de vet
pitosi i ed e n epigr afski spo m e n ik naj de ni
mno g u po ra no. Naodit e se ~ u v a a t vo Muzej ska ta zbir ka vo Ko~ a ni.
Vuli N., Sp. LXXVII, 71- 73; Gara { a n i n M., I D.,
1959, 84. ( @.V. )
Rae ~ k i
Rid , nas el b a
od docno a n ti ~ k o t o
vre m e . Na okolu 1 km jugoisto ~ n o od gra d ot ,
do prost oro t pred vide n za no vite gra d ski
grobi {t a, vo nivite na Peno Ristov i Ilo
Elektri ~ a r o t i vo sos e d ni t e ni vi, na povr{in a t a
se sre }a va pogol e m broj frag me n ti od teguli i
imbreksi i gra de `en kam e n , izva deni so
obra b o t u v a w e t o na zemj at a . ( @.V. )
Stari Lozja Lukob ija , nekro p ol a od rimskot o
vre me. Na visokiot istoim e n rid {to se izdiga
na sev ero za pad na ta periferija na grad o t bile
otko pa ni grobovi od te gu li od tipot na dve
vodi . ( @.V. )
Tiki {i n s k i Lozja , nekro p ol a od `el ez n o t o
vre m e . Na zap a d n a t a periferija na Ko~ a ni, pri
izgra d b a ta
na
no va ta
nas el b a ,
vo
sed u m d e s e t t i t e godini e otkrien a go le ma
nekrop ol a koja e re ~i si nap oln o uni{ te na.
Podoc n a , vo 1982 godin a, Republi ~ kiot zavod
za za{tit a na spo me ni cite na kultur at a (@.
Vin~i }) izvr {il za{ tit no is ko pu vaw e pri {to se
otkri eni novi ~ e tiri grob a grad e ni od kam e ni
plo ~i i so inhu mir a ni pokojnici. Naodit e najd e ni
so grad e ` nite raboti se razn e s e ni po zbirkite na
privat nite kolekcion e ri, a onie od iskopuv a w e t o
se ~ u vaat vo Muzejsk at a zbirka vo Ko~ a ni.
Georiev Z., 198 1, 65- 77. ( A.K., @.V. )
Tre { t e n a Skal a , osa m e n naod od bronz e n o t o
vre me. Spo red pod a t o k o t dobie n od T. Simov,
direk tor na Grad ska ta bibliot ek a , na sev er oz a pad n a t a stra n a na pe riferi ja ta na Ko~ a ni, vo
ede n mal dol {to gi so bira vo di te od se loto Beli
e najd e n a kam e n a se kira so otvor za dr `al ka.
Sekirat a se ~ u v a kaj T. Si mov. ( A.K. )
Ciga n s k i Rid , sred n o v e k o v n a nekrop ol a. Le`i
vo reono t na spo m e n ik ot na nez n aj ni ot borec,
odd a le ~ e n okolu 500 m isto ~ n o od zgrad a t a
na So bra ni e to na op{tin a t a . Vo 198 2 godin a
Repub li~kiot zavod za za{tit a na spo m e nicite
na kultur at a izvr{il re viziono iskopuv a w e (@.
Vin ~i }) pri {to se ot krieni 16 grob a bez grob ni
konstr ukcii

slo bod ni
zakop uv a w a ,
so
raznovi dni
pri lo zi
izra bo te ni
od
bronz a
(bel ezici, obi ~ ni i tor di rani, obet ki, prst e ni i dr.)
od XII vek. Naodit e se ~ u v a a t vo Muzejsk at a
zbirka vo Ko~ a ni.
Georgi ev Z., 197 6, 238- 239. ( @.V. )

XIV. KO^ANI

Crnic a , nekrop ol a od rimskot o vre m e . Vo

nep o s red nat a blizina na benzinsk a t a pu m p a ,
kaj vlezot vo Ko~ a ni bile otkrieni i celosn o
uni{t e ni po ve }e grobovi. Na povr{in a t a na
lokalitet o t
se
sre }a vaat
frag m e n t i
od
kera m i ~ ki sadovi. ( A.K. )

mi ~ ki sadovi, pitosi i po kriv ni }er a m i di. Pro naj de ni se i pove } e mon e ti od III -VI vek. Vo
nepo s red na ta blizina na selskot o u ~i li{ te bile
otkop a ni nekolku gro bovi so ka me n a kon strukcija. Pogol e m del od mon e tit e se ~ u v a a t
kaj T. Simov od Ko~ a ni. ( A.K. )

[il e s t i Rid , gra di {t e i nekro p ol a od docno a n ti~kot o vre m e . Na zara m n e t o t o plato na [ilesti
Rid se sre }a va at ost at o ci od utvrd e n a nas el b a .
Od bed e m o t se za ~ u v a ni te m elite grad e ni od
kam e n i varov m alt er. Na povr {i nat a se
sre} a v a a t frag me n ti od kera m i ~ ki sadovi, pi to si i pokrivni }e ra midi. Na najvisokiot del od
ridot bile otkri eni i celos n o uni{t e ni grobovi vo
koi imalo ke ra mi ~ki sadovi i mon e ti. Nekolku
mon e ti se ~ u va at kaj T. Simov od Ko~ a ni.
( A.K. )

Star o
Sel o , nas el b a
od docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Na 1 km za pad n o od selot o, na prost or
od 200 x 100 m se sre} a v a a t fragm e n t i od
kera mi ~ ki sad ovi, pi to si i pokrivni }e ra mi di.
( A.K. )

15. KU^I ^INO

Gradi { t e , gradi {t e od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na 3 km ju`no od seloto se izdiga visok rid so
domi nantn a
mes to po lo`ba.
Na vrvot
ima
zaram n e t pros tor so dim e n zii od 100 x 70 m,
ogra d e n so ost a toci od bed e m za ~ u v a n vo te m e lite, gra d e n od kr {en ka me n i varov malt er.
Po po vr {i na ta na gradi {t e t o se gled a a t tragi od
nekolku po ma li objekti, kako i mno ` e s t v o
frag m e n t i od kera mi ~ ki sa dovi, pitosi i pokrivni
}er a m i di.
Kera mi d ~ i e v A., 1964, 85. ( A.K. )
Pre s e ~ n i k ,
nas el b a
od
docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Na 2 km is to ~ n o od seloto, od dvet e
stra ni
na
dolot
se
sre} a v a
mno `est v o
frag m e n t i od pokrivni }er a mi di, a vo nivite bi le
otkrieni i te m eli od objek ti. Pron ajd e ni se i ne kol ku mon e ti. ( A.K. )
16. LEPOPELCI
Gram a d i , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Na 500 m ju` no od seloto, na des n a t a stra n a od
patot {to vodi za No vosel a ni, na prost or od
200 x 200 m se sre } a v a a t frag m e n t i od
kera m i ~ ki sadovi, pitosi i pokrivni }e ra mi di. Vo
nivite ima i nekolku gra m a di od kr{e n kam e n i
varov m alt er. ( A.K. )
17. LE[KI
Vo
s el o t o ,
nas el b a
i
nekro p ol a
od
docno a n ti ~ k o t o vre me. Na prost oro t na seloto,
pri izgrad b a t a na ku}it e i ob rabot u v a w e t o na
dvornit e m es t a bile otkrie ni pove } e objekti.
Dene s na povr{i n a t a ima fra g m e n ti od ke ra XIV. KO^ANI

18. MORODVIS
Gradi { t e ,
utvrd e n a
nas el b a
od
docno a n t i ~ k o t o vre m e i sred niot vek. Nad
ju`n a t a periferija na de ne{ n o t o se lo se izdiga
visok i ne sos e m a pris ta pen rid koj od is to ~ nat a i sev er n a t a stran a e og ra ni ~ e n so
suvo d olic a. Za pad n a t a stran a se spu { t a do
Morodvi{k a Reka, a na jug dost a strm n o so
ede n dlabok dol ridot e odd el e n od ma sivot na
Pla ~ ko vica. So svojat a prirodn a post a v e n o s t
toj domi ni ra nad selot o i nad gole m del od
Ko~ a n s k o Po le. Na lokalitet ot se konst a tir a ni
ost at o ci od be de mi vo nekolku pojasi od koi se
najvidlivi bed e mite na naj visokite izohipsi {to
verojat n o go for mi ra at ak ro po lot. Vo tie ramki
post oi pra vo agoln a cist ern a , a ved na { pod nea
se nao |a so vre me nat a crkva posv e t e n a na sv.
Sim eo n, izgra den a vrz te me lite od post ar a
crkva. Za pad no od ne a ima zara m neto plato
kad e {to vo 198 0 godin a ar he o lo{ki e
sondir a n o i pod slojot na dest ruk cija zae d n o so
ranoviz a n ti skiot kera mi ~ ki m at e rijal e otkrien a
i mon e t a od Justinijan I. Po cela ta povr{in a na
gra di{t et o se nao | a a t fragm e n t i rani sadovi i
mon e ti vre m e n s ki vklop e ni od IV do XII-XIV
vek. Ma terijal od VII do X vek ne e kons tatira n.
Vo kon tekst ot
na Gra di{ te se nao | a
i
ranoviz a n ti sk a ne kropol a {to e loci ran a nad vor
od bed e mit e, od nosn o na 50- 70 m sev er n o od
des na ta stran a na suvo dolicat a .
Mikul ~i } G., 1987, 184; Tomoski T., 1978 a , 9394; Trajkovski K., 1983, 133- 142. ( K.T. )
Grobja n i
Rid ,
sred n o v e k o v e n
objekt
i
nekrop ol a. Nad ju` na ta periferija od seloto se
izdiga rid na ~ij vrv e lo ciran a sovre m e n a t a
nekrop ol a. Vo pod no` jeto na ju go za pad n a t a
stran a se konst a tira ni os tatoci od ne de finiran a
arhit ekt ur a od ka m e n i kal, kako i pogr e bu va wa vra m e ni i pokrieni so ka me ni plo ~i.
Podvi`niot m a te rijal se sostoi od frag me n tirani
kera mi ~ ki sadovi i mon e ti karak te ris ti ~ ni za
XII-XIV vek. ( K.T. )

177

Crkvi { t e Moro b i z d o n , docno a n ti ~ ki i sred no ve koven kom pleks na pove } e lokaliteti. Vo

pod no` jeto na pla ni nat a Pla ~ ko vica, 7 km ju`no
od Ko~ a ni e lo ciran Morobizdo n, na koj is tra `u va we to za po ~ n a l o vo 1980 godin a i s u{t e
trae. Na sel bat a od V-VII vek, so kom pl et n o
otkrien a repr e zen ta tiv na crkva so yidan a
grobnic a, e lociran a vo ram kite na den e { n o t o
selo. Crkvat a ja kras el e m er mer e n pod, stol -

bovi i kapit eli so staro hris tijanski motivi. Grob ni cat a e inte gr a len del od crkvat a od V vek,
arh itek tonski sovr{ e no izved e na i polihro m n o
dekorira n a , vo teh nikat a signinum. Nasel b a t a i
utvrd uv a w e t o prest a nu va at da `i veat vo prvite
dec e nii na VII vek, a Slove nit e intenzivn o go
nas el uv a a t vo IX vek. Vo periodo t od X do XV
vek Morobizdo n dostign u v a najgol e m eko nom sko- politi ~ki i kulture n pros p e rit e t i sta nu -

Crkvi{te Morobizdon, s. Morodvis. Crkva od docnoa n ti ~ ko t o vre me i sredniot vek

va crkov e n cen tar na Breg al ni ~ ki ot region. Vo

vre m et o na Sa mo ilo va ta dr`a v a dostign u v a
naj visok step e n na raz vojot i vo ramkit e na
Ohrid skat a arhie pis ko pi ja e sedi {te na epi skop, ~ija kat e draln a
crkva e delu m n o
otkrien a i is tra `en a . Arhitekt o n ska ta konc e p ci ja na crkvat a pret sta vuva prim er na sred n o vi zantisk a t a arhit ekt o n s k a {ko la i svoi an al o gii
nao | a vo kat e dr al nit e hra movi na Ka lam b a k
kaj Meteori, Melnik i ohrid skat a Sv. Sofija.
Enteri erot e zbog a t e n so izved ba na pod vo
teh nika t a sek tile, crkov e n m e b el od delka n ka m e n i frag m e n tarno za ~ u v a n fresko `i vopis.
Nad spo m e n a t a ta crkva, na loka litetot Crkvi{t e
e otkrien a i crkva od XIII vek, so nov i pom al
arhi tek tonski korpus. Vo crkvat a i okolu nea e
ot krien a nekro pola od XII-XX vek od koja se
istra ` e ni po ve} e od 350 grobovi. Vo grobovit e

178

se najd e ni pred meti od bronz a, srebr o, staklo,

koska i teks til. Kon krajot na XII vek ovoj del
od Ma kedo nija pa|a pod vlast a na srp ska ta
dr`a v a so {to e oz na ~ e n i krajot na pros pe rite tot na gra d ot Moro bizdon i Morodvi{k a t a
episko pija. So od luka na crkov ni ot sobor,
odr` a n vo Sko pje vo 1347 go di na, sedi {t e t o na
Morodvi{ kat a epi sko pija e pre m es teno vo
Zletovo. So ovoj akt i form al no grad o t Mo ro bizdon sa m o mar gi nalno u ~ e s t v u v a vo istori jata i um e t n o s t a na Ma kedonij a i cen tralniot
Bal kan. Naodit e se ~ u v a a t vo Muzejot na
Make do ni ja i vo Muzejska t a zbirka vo Ko~ a ni.
Mihajlov S., 1949, 1- 22; Tomoski T., 1978 a , 93116; Aleksov a B., 1984, 370- 390; Traj kovski K.,
1987, 89- 93. ( K.T. )

XIV. KO^ANI

19. NEBOJANI
S eli { t e , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Vo ne po sred nat a blizina na Mi{ino m a al o, vo
niva ta na S. Atana sov se sre } a v a a t frag m e n t i
od kera mi ~ ki sadovi, pi to si i pokrivni }er a m i di.
Pro najd e ni se i nekolku zemjod el ski alatki od
`e le zo. ( A.K. )
20. NIVI^ANI
Vo s el o t o , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Na pros to rot na seloto, re ~i si vo site dvorovi
na selski te ku}i se sre} a v a a t frag m e n t i od
kera mi ~ ki sadovi, pitosi i pokrivni }er a m i di.
Na ju` niot kraj na selot o bile otkop a ni i
nekolku gro bo vi gra d e ni od gole mi kam e ni
plo ~i. ( A.K. )
Gradi { t e , gradi {t e od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na se verniot rab na seloto, na visok rid so
domin a n t na me s to po lo`b a, na prost or od 100
x 70 m se gle da at os ta to ci od te m eli na bed e m .
Vo vnat re{ nos ta na tvr di na ta ima za ~ u vani
te m eli od pom ali ob jek ti, a po povr {i nat a se
sre} a v a a t frag m e n t i od kera mi ~ ki sadovi,
pitosi i gra de ` e n mat e rijal. Pro najd e ni se i
pove } e mon e ti od III-IV vek, od koi edn a se
~ u v a kaj T. Simov od Ko~ a ni. ( A.K. )
Da mj a n i c a , nas el b a od neolitskot o vre m e . Na
3 km ju go is to ~ n o od seloto, pokraj selskiot pat
{to vo di za se loto Beli se izdiga niska ~ uk a ,
pozn a t a u{ te i pod ime to Gax evic a. Na
zap a d n a t a stran a na ~ uk a t a se sre }a va at
frag m e n t i od kera mi ~ ki sa dovi so siva i crve n a
boja. ( A.K. )
\urov a Livad a , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o
vre m e . Viso ko vo planinskiot pred el, pod
{u m s k a t a sta nica se sre }a vaat gra m a d i od
kr{ e n
kam e n .
Spor e d
ka`u v a w e t o
na
m e { t a ni t e, bile otkrieni te m eli od objekti. Po
po vr {i nat a
se
sre} a v a a t
frag m e n ti
od
kera m i ~ ki sa dovi i pitosi. ( A.K. )
Mitrov Dol , nekro p ol a od docno a n ti ~ k o t o
vre m e . Vo nepo sr e d n a t a blizina na selot o, na
povr{i n a t a
se
sre }a vaat
fragm e n ti
od
kera m i ~ ki sadovi. ( A.K. )

21. NOVOSELANI
Avlija , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e i
staro hris tijan ska crkva. Na isto ~ n a t a periferija
na se loto, na prost or od 300 x 300 m, na
povr{i n a t a na selskit e ni vi ima fragm e n t i od
kera m i ~ ki sa do vi, pitosi i pok riv ni }er a m i di.
XIV. KO^ANI

Na isto ~ ni o t kraj na lokalitet ot se gle da at

tem eli od gole m a staro hristijan s k a crkva. Do
nea e pro najd e n o steb lo od stolb od kam e n so
dol`in a od 1,5 m i pre ~ nik od 0,50 m.
Aleksov a B., 198 3, 85- 119. ( A.K. )

22. ORIZARI
Bel a
Crkva , docno sr e d n o v e k o v n a
crkva.
Sm e s t e n a e sev e ro isto ~ n o od selot o, na
odd al e ~ e n o s t od ne kol ku kilo m et ri. Se sm e t a
deka bila podign a t a vrz tem eli od malku
pogol e m a crkva. Kako isto ~ e n apsid al e n yid
e iskoris te na karp a t a , vo koja se izdlab e ni ni{i
i `lebo vi za pricvrst u v a w e na po krivnat a
konstr ukcija. Vo ni{it e ima za ~ u v a n mal ter so
tragi od `ivopis.
San e v V., 1961, 79. ( V.S. )
Zat s e l i { t e , nas el b a od `el ez n o t o i rimskot o
vre me. Se na o|a na m al a viso ~i nk a na koja, na
se ver ni ot kraj, le`i lo kalitet ot Seli{t e. Spore d
kul tur na ta i hronolo { ka ta istorod n o s t na m at e rija lot ve ro jatno se raboti za os ta toci od ista
nas el ba .
Gara { a ni n M. i D., 1959, 71, 84. ( V.S. )
Jalov e c , staro hri stija n sk a crkva. Na 2,5 km
sev e ro za pad no od se loto, na ede n nizok rid se
za ~ u v a n i te m eli od go le m a edno ko rab na
crkva so dim e nzii od 18 x 7 m. ( A.K. )
Kun o v o ^ u k i (Turs ki Grobi { t a ) , nekrop ol a
tu mu li od `el ez n o t o i docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na 1 km ju`no od seloto i 250 m isto ~ n o od
Orizarsk a Reka, na blag a padi na {to se spu {t a
kon ori zo vo to pole i koritot o na Bre gal nica,
spor e d ka `u va we to na me { t a ni t e , imalo 5
tum bi, a vo ne pos red nat a blizina i gradi { t e . Vo
1953
godi na,
so
prvit e
arh e olo {ki
rekogn o s cir a w a
se
regi s tri rani
3
dob ro
za ~ u v a n i mogili. Vo 196 4 godin a, na sev er o zap a d ni o t rab na Mogila I bile otkop a ni dva
gro ba so skelet ni pogr e b u v a w a , od koi vo ed niot bile naj deni fibu la i bel ezici od bronz a od
`el ez n o t o vre m e , a vo dru gi ot pove } e mon e ti
od vre m e t o na Maksimijan i Diokle cijan. Del od
niv bile otku peni od Muzejot vo [tip. Vo te kot
na 196 5 godin a se izvr{ e ni za{tit ni isko pu vaw a na del od Mogi la III, vo 1968 godin a, pri
izgra d b a t a na ma gi st ral niot pat Ko~ a ni- Bero vo
re ~i si ce los no e uni{ te na Mogila I, a vo tekot
na 1986 i 198 7 godin a Mu ze jot na Makedo nija
izvr {il za{ titno isko pu vaw e na za ~ u v a ni ot del
od Mogila II. Mogi lite zafa }a le prost or od okolu
20 m vo pre ~ nik i 3 m vo viso ~i na. Podig nati se
so pogr e bu va wa od docno an ti ~ ko to vre m e vrz
tum uli od `e lez no to vre m e (VII vek). Vo tekot
na sred ni ot vek bile korist e ni za po greb u v a we,

179

a isto taka i mno gu podoc n a . Naodi te se ~ u v a at vo Mu ze jot vo [tip i vo Muzejot na Ma kedonij a vo Skopje.
Grbi M., 1954, 115; Gara { a ni n M. i D., 195 9,
76, 84; San e v V., 1978, 7; Mitrevski D., 198 6,
70; Mitrev ski D., 199 0, 59- 78. ( V.S. )

Slan e c , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e . Na

1 km is to ~ no od seloto i levo od patot za
Istibaw a, na prost or od 200 x 200 m se
sre } a v a a t frag m e n t i od kera mi ~ ki sa dovi,
pitosi i pokrivni }er a m i di. Najde ni se i nekol ku
rimski mon e ti od koi edn a e ko vana vo Filipo polis vo vrem et o na Antonij Pij. Monet a t a se
~ u v a kaj T. Simov od Ko~ a ni. ( A.K. )
Sok ol o v s k o
ma al o ,
nas el b a
od
docno a n t i ~ k o t o vre me. Po kraj selskiot pat {to
vodi kon Soko lov sko ma al o
i Vra ninski
Vodenici ima mal a vi so ~in ka na koja se
sre } a v a a t frag m e n t i od ke ra mi ~ ki sadovi,
pitosi i pok riv ni }er a m i di.
San e v V., 1961, 77. (A.K.)
Topl ak , nas el b a od neolitskot o vre m e . Pom e | u
se la ta Istibaw a i Orizari, na des ni ot breg na
Bre galnica se izdiga niska ~ uk a na ~ij
zara m n e t pros tor od okolu 200 x 100 m se
sre } a v a a t fragm e n t i od kera m i ~ ki sad ovi so
si va i crve n a boja. ( A.K. )

Kunovo ^ u ki, s. Orizari. Mogila III od `eleznoto

i rimskoto vre me (V.S.)

Kun o v o , nas el b a od rimskot o vre m e . Se nao | a

na des na ta stran a na patot Ko~ a ni- Del ~ e v o ,
na m al a tera sa {to se izdiga nad orizovot o
pole vo kori toto na Breg al nic a i pret stavu v a
prodol `e ni e na tere n o t na koj le`i lo ka litetot
Kunovo ^ u ki. Na povr{i n a t a ima frag m e n ti
od atipi ~ n a rimsk a kera mik a, teguli i tuli, a se lanit e otkop al e i ne kolku pitosi so razli ~ ni
gole mi ni. Vo 196 6 go dina, pri rekons t r uk cij at a
i asfaltira we to na pat ot e podign a t a asfalt n a
baz a i sep a r a cija, so {to se napr a v e n i gole mi
o{t et u v a w a na povr {inski ot sloj od nas el b a t a .
Gara { a n i n M. i D., 195 9, 84. ( V.S. )
S eli { t e , nas el b a od `el ez n o t o i rimskot o
vre m e . Le`i ju` no od selot o, nad Dolno m a al o,
na mal a viso ~i nk a {to se spu {t a kon sev er.
Severo za pad no od ne a te ~ e Ori zar ska Reka, a
na okolu 100 m za pad n o e lokalitet o t Ku n ovo
^ u ki. U{te vo prva ta polovin a na ped e s e t t it e
godini ottuk a e vad e n a zemj a {to ovoz m o `ilo
da se kon sta tira kulture n sloj deb el 1 m i vo
nego da se zab el e `at frag me n ti od kera m i ~ ki
sadovi karakt e ri s ti ~ ni za `e lez no to vre m e II,
kako i za III-IV vek. Ottuk a pot ek nuva i edn a
bronz e n a dr`alk a vo oblik na delfin, {to se ~ u va vo Zavod o t i muz ej vo [tip.
Gara { a n i n M. i D., 195 9, 71. ( V.S. )

180

Ciga n s k i
Rid ,
nas el b a
od
neolitskot o,
`el ez n o t o i rim sko to vre m e . Se nao |a na
sa mi ot vlez vo se lo to, ne pos red no pred
raskrs nic a t a kad e {to od as falt niot pat Ko~ a niDel ~ e v o se odvojuv a patot za Ori zari. Se
raboti za kosa padi n a od levat a stra na na
Orizarsk a Reka, na ko ja vo nivat a na Tom e
Igwatov i vo drugit e nivi se za be le `uv a neolit ska kera m ik a sli~ n a na kera mik a t a od Vr{nik
(Ta rinci, [tip), fragm e n t i so faktur a i orna m e n tika tipi ~ ni za `el ez n o t o vre m e , kako i frag me n ti od kera m i ~ ki sad ovi i pitosi od rim skoto
vre m e . Tuka e najd e n o i edn o votivno sat ~ e
vo ob lik na ~ a { k a od afion izrabot e n o od kera mika {to se ~ u v a vo Zavod ot i muz ej vo [tip.
Gara { a ni n M. i D., 1959, 71, 84. ( V.S. )
Crkvi { t e Kru { a r s k i Rid , sred n o v e k o v n a
nekro pola. Na sev er n a t a stra n a na selot o, do
ku} a t a na R. Karan filova, isto ~ n o od pat ot do
nivat a na \. Stojkov i zap a d n o do dvorot na A.
Atana s o v se ot krieni pove } e grobovi gra deni
od kam e ni plo ~i. Pri pro{iruv a w e t o na se lski ot
pat, zemjod el e c o t R. Ivanov otkril redok sred no vekov e n naod de po, {to se ~ u v a vo
Muzejot na Makedo ni ja. Na ovoj pro stor vo
1959 godin a Narodni ot muz ej od [tip iz vr{il
iskopuv a w e so {to se otkrieni pove } e gro bovi
gra de ni od ka m e ni plo ~i, so prav e c istokzap a d. Vo niv, pokraj os tatoci od skeletit e,
imalo
i mno g u broj ni
arh e o lo{ki
naodi,
pret e ` n o `en ski nakit. Naodit e se ~ u v a a t vo
Muzejot na Make do nija.
Aleksov a B., 196 4 a , 81- 98; Polen a k ovi } R.,
1965, 5 -18. ( K.T. )

XIV. KO^ANI

Crkvi{te Kru{arski Rid, s. Orizari. Zlatna obetka

od XIV vek

Crna
Crkva ,
sred n o v e k o v n a
crkva
so
nekro p ol a. Se nao |a na 2 km sev er n o od
m a al ot o Vito{a na Gor no Orizari, na karp a
ispu{ t e n a nad leviot bre g na Orizarsk a Reka.
Se gle da at ost at o ci od te meli na mal a
crkvi ~ k a , so di me n zii od 7 x 12 m, i grobovi
raspor e d e n i ju`no i zap a d n o od ne a.
San e v V., 196 1, 79. ( V.S. )
23. PANTELEJ
Gradi { t e , nas el b a od `el ez n o t o vre m e . Na 4
km za pad n o od seloto, vo podn o `j e t o na edn a
niska ~ uk a se sre} a v a a t fragm e n t i od grub a
kera m ik a. Na ~ u ka ta ima ost at o ci od tem eli na
odbr a n b e n yid gra den od gole mi kam e w a .
Kera mi d ~ i e v A., 1962, 53; Mikul ~i } I., TIR, 98.
( A.K. )
24. PA[AXIKOVO
Burija , nekrop ol a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Vo ne po sred n a t a blizina na seloto, na ram n a
padin a se otkrieni nekolku grobovi. ( A.K. )
25. POLAKI
Sv. Sp a s , gradi {t e od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na viso kiot rid {to se izdiga kaj utok at a na
dolot Lisa vo Berovsk a Reka, ima zara m n e t vrv
so pros tor od 50 x 50 m na koj se za ~ u v a n i
te m eli od bed e m grad e n od kam e n i va rov
m alt er. Po povr {inat a
na gra di{t e t o
se
sre} a v a a t fragm e n ti od kera m i ~ ki sa dovi,
pitosi i pokrivni }e ramidi. Bile najd e ni i nekolku
mon e ti, me |u koi edn a od vre m et o na Gra cijan
(IV vek). Na lokalitet o t e po dign a t a crk vi~ kat a
Sv. Spas. ( A.K. )
S eli { t e ,
nas el b a
i
nekro p ol a
od
docno a n ti ~ k o t o vre m e . Na 1 km sev er n o od
m a al ot o Dolgi Dol se sre} a v a a t frag me n ti od
kera m i ~ ki sad ovi, pitosi i pokrivni }e rami di.
Spore d pod a t o cit e dobi e ni od Mino Atana sov,
bile otkrieni pov e } e grobovi.
( A.K. )
26. PRESEKA
Sa m o k l e p e c ,
objekt
od
docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Na okolu 200 m isto ~ n o od star a t a
milicion er sk a stanic a se iz di ga m al a viso ~i nk a
nar e ~ e n a Sa mo klep e c ili Star a Crk va, koja
pret st a v u v a del od planinskiot ma siv. Na vrvot
ima crkva izgra den a vo 1931 godin a, i toa,
spore d se la ni te, vrz te m e li od postar objekt. Pri
XIV. KO^ANI

izgrad ba ta bile naj de ni rim ski tuli, pokrivni }

era mi di, dva pitos a i ne kolku mon e ti. Eden od
pitosit e s u{t e le`i vkop a n vo oltarot na
crkvat a .
San e v V., 1961, 76. ( V.S. )
Seli { t e , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na izlezot od Sokolovsko m a al o, na patot kon
Vra nin ski Vodenici, na edn a strm n a viso ~i nk a
se sre }av a a t fragm e n t i od ke ra mi ~ ki sadovi,
pitosi i po kriv ni }er a m i di.
San e v V., 1961, 77. ( V.S. )
Star o
Sel o , nas el b a
od docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Na pa di ni te od vrvot Jarab a r se nao |a a t
ost at o ci od te m eli na grad bi, tuli i, kako {to
ka`u v a a t
me { ta ni te, imalo i gro bovi so
konstr ukcii od gole mi kam e ni plo ~i. Mnogu go dini nan a z a d otta m u se va dat tuli za prav e w e
na furni.
San e v V., 1961, 77. ( V.S. )
27. PRIPOR
Prip or , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e . Na
3 km od Ko~ a ni, vo planinskiot pred el, okolu
ku}i te na Stoe i Stefa n Vasi levi i vo sos e d ni t e
nivi se sre } a v a a t frag m e nti od kera mi ~ ki
sad o vi, pi to si i pokriv ni }er a m i di. Stoe Vasilev
ima dva pitos a {to bile otkrieni vo ni va ta do
nego vat a ku} a. ( A.K. )
28. RAJ^ANI
Gra m a d i , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na 1 km zap a d no od seloto, na prostr a n a
ram ni n a se sre }av a a t frag me n ti od kera m i ~ ki
sad ovi,
pitosi
i pokrivni
}e rami di. Bile
pron aj d e ni i pove } e
mo ne ti koi ne se
za ~ u v a n i. ( A.K. )

29. SOKOLARCI
Bo { l i n o v o , nekro p ol a
od docno a n ti ~ k o t o
vre m e . Na se ve rozap a d ni o t rab na selot o, vo
nepo s r e d na ta blizina na selskiot rezervo a r za
voda, pri ko pa we to na vodovo d na ta kapt a ` a
bile otkrieni ne kol ku grobovi gra d e ni od kam e ni plo ~i. ( A.K. )
Vo
s el o t o ,
nas el b a
i
nekrop ol a
od
docno a n t i ~ k o t o vre m e . Re ~i si vo site dvorovi
na selskit e ku}i se sre} a vaat fragm e n t i od
kera mi ~ ki sad ovi i pi to si. Vo dvorot na
u ~ili{t e t o bile otkop a ni po ve }e od 30 grobovi
gra de ni od kam e ni plo ~i. Vo nekoi od gro -

181

bovit e imalo mon e ti od III-VI vek koi ne se

za ~ u vani. ( A.K. )
Gradi { t e , gradi {t e od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Na 2 km se verno od seloto se izdiga visok rid
na koj se za ~ u v a n i os tatoci od tem eli na
bed e m grad e n od kr{e n kam e n i va rov malt er
koj ogra d u v al pros tor od okolu 150 x 100 m. Na
povr{i n a t a
ima
frag m e nti
od kera mi ~ ki
sadovi,
pi to si
i pokriv ni
}e ra midi.
Vo
vnatr e { n o s t a na tvrdi na ta se gle daa t i tem eli
od nekolku objekti. ( A.K. )
Livadi , nekrop ol a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Na 1 km sev er n o od selot o, vo nivat a na T.
Danilov bi le otko pa ni nekolku grobovi. Spore d
dobi e nit e po da toci, vo ede n od grobovit e bila
pron aj d e n a mo net a od IV vek. ( A.K. )
Man a s t i r , gra di {t e od docn o a n t i ~ k o t o vre m e ,
sta ro hris tijansk a crkva i nekrop ol a. Na 2 km
sev er no od seloto se izdiga visok rid {to
dominira nad okolinat a i na koj e izgrad e n a
crkvat a Sv. \or|ija. Na vrvot na ri dot, pod
crkvat a ima zara m n e t pros tor so dim e nzii od
200 x 100 m, ogra d e n so be de m od koj se
za ~ u v a ni te m e lite. Se gled a a t ost a to ci i od
te m eli na pom ali objekti. Na povr {i nat a se sre }a vaat fragm e n t i od kera m i ~ ki sa do vi, pitosi i
pokrivni }er a m i di, a pron aj d e ni se i mo ne ti.
Isto taka se nao | a a t i ost at o ci od staro hris tijansk a crkva, a okolu ne a nekro p ol a. ( A.K. )
30. SPAN ^EVO
Brani c a , nas el b a od rimskot o vre m e .
Gara { a n i n M. i D., 195 9, 86. ( D.G. )
Gol e m e n s k o
ma al o ,
docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Mikul ~i } I., TIR, 118. ( D.G. )

nekrop ol a

od

Gradi { t e ,
refugiu m
od
docno a n ti ~ k o t o
vre m e . Le`i se ve roisto ~ n o od Petkov Dol, na
m al a viso ~i nk a m e |u ko ritat a na rekit e Kiselica
i Bawsk a Re ka. Na povr {i na ta ima fragm e n t i
od kera mi ~ ki sad o vi i pitosi, a isto ta ka i tuli
so rimska for ma.
Gara { a n i n M. i D., 195 9, 86; Mikul ~i } I., TIR,
118. ( V.S. )
Gram a d s k i Rid , gra di {t e od docn o a n t i ~ k o t o
vre m e. Na 4 km sev er n o od seloto, na visok rid
so do mi nant n a me s to po lo`b a i zara m n e t vrv
so povr {i na od oko lu 300 x 200 m se gled a a t
ost at o ci od be de m , za ~ u van sa m o vo te me lite. Po povr{i nat a na gra di { teto se sre } a v a a t
frag m e n ti od kera mi ~ ki sadovi, pi tosi i
grad e ` e n m at e rijal.
Mikul ~i } I., TIR, 118. ( A.K. )
182

Pat
Span ~ e v o
Baw a , nekrop ol a
od
`el ez n o t o vre m e. Ka ko {to nav e d u v a a t M. i D.
Gara { a ni n, spo red sob ra ni te pod a t o ci, na
pat ot pom e | u Span ~ e vo i Bawa, ne pos red no
do Span ~ e v s k a Reka bile otko pa ni grobovi i vo
niv bi le najd e ni mo nist a od stak lena past a so
vm et na ti `ol ti okca, koi, spo red dolgn a ves tiot
bikonu s e n oblik, mo `at da se opre de lat kako
monist a od `el ez n o t o vre m e . Ne kolku monist a
se nao | al e kaj Pe{ e Popov od Ko~ a ni.
Gara { a ni n M. i D., 1959, 72. ( V.S. )
Pet k o v Dol , nas el b a od neolitskot o i rimskot o
vre m e . Na okolu 1,5 km sev er n o od selot o ima
bla ga padi n a {to se spu {t a kon leviot bre g na
po to kot Kise lica. Na is to ~ nat a stran a tere n o t
pre mi nu va vo rid. Vo izdol `e ni ot prost or, ~ija
povr {i na iznes u v a 200 x 700 m, poto ~ no vo
nivite na San de Ivanovski, Jorde Lazevski,
Save Davit kov i na Zem jodelsk a t a zadru g a se
sre } a v a a t frag m e nti od neolitsk a (vr{ ni ~k a)
kera mik a i ost a toci od gra de `en mat e rijal od
rimskot o vre m e .
Gara { a ni n D. i M., 1959, 71, 86; Mikul~ i} I.,
TIR, 118. ( V.S. )
Seli { t e , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e .
Ju`no i zap a d n o od selot o, vo selskit e nivi i
orizi{t a, na pros tor od 300 x 250 m se
sre } a v a a t frag m e n t i od kera mi ~ ki sadovi,
pitosi i pokrivni }er a m i di.
Gara { a ni n D. i M., 1959, 86; Mikul ~i } I., TIR,
118. ( A.K. )
31. TERANCI
Gradi { t e , gra di {t e od docn o a n t i ~ k o t o vre m e .
Na 5 km isto ~ n o od selot o, vo planinskiot
pred el na Pla ~ k o vic a se izdiga visok rid so
zara m n e t o pla to so dim e n zii od 120 x 90 m, na
koe ima ost at o ci od tem eli na bed e m . Po povr {i nat a se sre } a v a a t frag me n ti od kera m i ~ ki
sad ovi, pitosi i pok riv ni }er a m i di. ( A.K. )
Tera n c i , votivn a plo ~ a od rimskot o vre m e . Vo
pr va ta polovin a na ped e s e t t it e godini vo
Muzejot vo [tip e do nes e n a reljefn a plo ~ a so
pret s t a v a na Trakiski kowa nik, od nepoz n a t o
nao |ali {t e. Kowa ni kot so gra d ni ot del e svrt e n
en face, so po dig na ta des n a raka, i e na m e t n a t
so razviore n a na m et ka. Kowot e vo polo`b a na
galopiraw e , so podig nati pred ni noz e. Pod niv
ima ku ~ e {to go sledi dvi `ew e t o na kowot, a
pred niv stoi ador a n t k a vo dolga oblek a, so
des n a t a raka svitkan a na gradi te. Dimenzii: {i rina 31 cm, visina 26 cm, deb elin a 6 cm.
San e v V., 1964, 103. ( V.S. )

XIV. KO^ANI

32. TRKAWE
Glav o v e c , nas el b a od neolitskot o vre m e . Na
isto ~ ni ot rab na seloto, na zara m n e t o plato, vo
sel ski te nivi se sre } ava a t mno g u fragm e n t i od
kera mi ~ ki sad ovi, pre te` no so siva boja. ( A.K. )

kon st ruk cii od pove } e grobovi od koi nekolku

bile ot vo re ni. Po povr{i n a t a se sre } a v a a t
fragm e n t i od ke ra mi ~ki sadovi. ( A.K. )

Gorn a Crkva , nekrop ol a od docno a n t i ~ k o t o

vre m e . Na 1 km sev er n o od seloto, levo od
Trkawski Dol, na edn a vi so ka tera s a se otkrieni
grobovi gra d e ni od kam e ni plo ~i. ( A.K. )
Gos p o d n i c a , nas el b a
od docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Na ju` niot rab na seloto, vo selskit e
nivi, na pros tor od okolu 300 x 300 m se
sre} a v a a t frag m e nti od kera mi ~ ki sadovi, pi tosi i pokrivni }er a m i di. Otkrieni se i tem eli od
pove } e objekti. ( A.K. )
S eli { t e , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Se ver no od selot o, vo pod no `j e t o na ridot
Slam o n e c , na prost or od 200 x 200 m se
sre} a v a a t frag m e n t i od kera mi ~ ki sadovi,
pitosi i pokrivni }er a m i di.
( A.K. )
Stra g a t a ,
nekrop ol a
od
docno a n t i ~ k o t o
vre m e . Na 5 km se ve rno od seloto, na
granic a t a
so at arot
na selot o Be li, na
prostr a n a t a tera s a {to le`i levo od dolot Da mja ni ca se gled a a t kont uri na dva e s e tina
grob a gra d e ni od ka m e ni plo ~i. ( A.K. )
Trli { t e , nas el b a od docno a n ti ~ k o t o vre m e . Na
3 km sev er n o od seloto, na leviot bre g na
Trkawski Dol, na pros tor od 100 x 100 m se
sre} a v a a t frag me n ti od ke ra mi ~ki sadovi,
pitosi i pokrivni }er a m i di. ( A.K. )
33. CERA
Elen e c , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e . Vo
pre de lot na Gorna Cera, do selskot o u ~ili{t e,
vo bli zinat a na ma nastirot Sv. Bogorodic a se
izdiga visok rid so za ram net vrv. Po povr{i n a t a
se sre }av a a t frag m e n t i od kera mi ~ki sadovi,
pi to si i pokrivni }er a m i di. ( A.K. )
Frlavi { t e , nas el b a od docno a n t i ~ k o t o vre m e .
Na ju` noto pod n o `j e na ~ uk a t a m a n a s tir, na
povr {i na ta na ni vite se sre } a v a a t fragm e n t i od
kera mi ~ ki sadovi, pi to si i pokrivni }er a m i di.
Vo nivat a na R. Vu~kov e otko pan gole m pitos.
( A.K. )
34. ^IFLIK
Grobi { t a , nekro p ol a
od
docno a n ti ~ k o t o
vre m e . Na 1,5 km isto ~ n o od seloto se gled a a t
XIV. KO^ANI

183

184

XIV. KO^ANI