Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
ESSAI
;
^^
DICTIONNAIRE
FRAYCAIS-KABYLl
( Z O -y" Ja. O TJ ^ )
i PRECEDE
Le R. P. J.-B. CREUSAT
Do i;i '..omî; auh
-^^%^:^r-
#
ALGER
MAISON EASTIDE FONDÉE EN 1833}
A. JOTJRDAN, LIBRAIRE-ÉDITJ
4^ PLACE DU GOUVERNEMENT, 1
* MDCCCLXX1II
.i
ESSAI DE DICTIONNAIRE
FRANÇAIS-KABYLE
(ZOUAOUA)
"
Alger. — Typographie A. Jourdan.
ESSAI
DE
DICTIONNAIRE
FRMCAIS-KABYLE
(ZOUAOUA)
PRÉCÉDÉ
Le R. P. J.-B. CREUSAT
De la Compagnie de Jésus
ALGER
(maison bastide fondée en 1833)
A. JOURDAN, LIBRAIRE-ÉDITEUR
MDCCCLXXIII
ÉLÉMENTS
DE LA v£
LANGUE KABYLE
er
ARTICLE I .
DES LETTRES.
r
§ i« . — Des lettres de l'alphabet.
caractères arabes.
Nous laissons à de plus habiles à décider si les carac-
tères tiflnar, retrouvés chez les Touareg, ont jamais été
VI ELEMENTS
rapprochant du K
q n'est jamais suivi de Vu, indispensable dans le
français, et se prononce du fond du gosier.
a b C d
a ba cha da
e f
g h
e fa ga ha
i h' j
k
i h'a ja ka
1 m n
la ma na
U q r S
ou qa ra sa
a r' t Z
aâ r'a ta za
§ 2.
— Des lettres intercalaires.
Il y a, en kabyle, cinq lettres que j'appelle inter-
calaires, et dont deux, e, u, prennent place dans la
ARTICLE IL
DU NOM.
I 1 er . — Ses modifications.
facilement.
Le singulier masculin commence généralement par
les voyelles a, e, i, u. Les exceptions à ceUe règle sont
rares.
l 2.
— Rapport des noms.
ARTICLE III
DU PRONOM.
§ 1
er .
— Pronoms personnels.
Les pronoms personnels se modifient suivant leur
condition de sujets ou de régimes.
XII ELEMENTS
Singulier.
Pluriel.
Singulier.
Pluriel.
Singulier masculin.
Pluriel masculin.
Singulier féminin.
Pluriel féminin.
Singulier.
]_rj
pers. moi, i.
9e — toi, masc, k.
Pluriel.
Singulier.
DE LA LANGUE KABYLE XV
Pluriel.
1
Celui-ci, uagi.
Celle-ci, tagi.
Ceux-ci, uigi.
Celles-ci, i
tigi.
Ceci, uagi.
Celui-là, uahi.
Celle-là, tahi.
Ceux-là, uihi.
Celles-là j
tihi.
Cela, uahi
.
XVI ELEMENTS
g 3. — Pronoms relatifs.
§ 4. — Pronoms interrogatifs.
enni
Que? quoi? se rapportant à une chose, se rend in-
variablement par : acu? Ex. : que font-ils? acu h'e-
demen ?
I 5.
— Pronoms indéfinis.
VOICI. VOIUL.
ARTICLE III.
DES ADJECTIFS.
§ 1
er . — Adjectifs qualificatifs.
Le dictionnaire les indique. Leur féminin et leur
pluriel se forment comme dans les noms.
Généralement les adjectifs qualificatifs se placent
après les noms qu'ils qualifient ; ex. : la grande maison,
ah'h'am amoqoran.
g 2. — Adjectifs possessifs.
On a vu plus haut que les adjectifs possessifs mon,
ton, son, notre, votre, leur et ma, ta, sa, se tournent par
de moi, de toi, de lui, d'elle, de nous, d'eux, d'elles.
§ 3. — Adjectifs démonstratifs.
Il n'y en a que deux, en kabyle.
Ils sont invariables et se placent toujours après le nom
qu'ils désignent. C'est agi, pour une personne ou une
chose rapprochée et enni, pour une personne ou une
chose éloignée. Ex. : que fait ici cet homme ? acu ih'e-
ARTICLE IV.
DES VERBES.
§
1er. — Conjugaison du verbe.
La conjugaison du verbe kabyle est des plus simples
et ne varie jamais, si ce n'est pour un très-petit nombre
de verbes dont les trois personnes plurielles se rendent
par une seule et même expression. Les autres modifi-
cations qu'elle subit sont légères et peu compliquées.
Le verbe s'énonce par le mot qui est indiqué dans
le dictionnaire. Ce radical est aussi la forme de l'impé-
ratif, à la 2 e personne du singulier, soit masculin, soit
féminin. On y ajoute et, pour la 2e personne du pluriel
masculin, et emt, pour le féminin.
A ce radical s'ajoutent, soit les initiales, soit les
PARADIGME DE LA CONJUGAISON.
TEMPS PASSE.
Singulier.
l re personne,
2* —
3^ — masculin, i
3* - féminin,
Pluriel.
l re personne,
2e _ masculin,
2e féminin,
3* — masculin,
3e - féminin, nt
TEMPS FUTUR.
l re
2e
personne,
-
Singulier.
ad
at
— r'
d
3e — masculin, adi
3e — féminin, at i
Pluriel.
2e — masculin, at . m
2e — féminin, at mt
—
.
3e — masculin, ad n
3e — féminin, ad nt
Passé.
J ai fait, uqemer .
Tu as fait. tuqemed.
Il a fait, iuqem.
Elle a fait, tuqem.
Futur.
Je ferai, aduqemer'.
Tu feras, atuqemed.
Il fera, adiuqem.
Elle fera, atuqem.
aduqemer', ou ra uqemer'.
g 2. — Première modification.
apporté, buir'.
Un très.-petit nombre de verbes commençant par i le
changent aussi en u.
I 3.
Tu as vu, tezerid.
11 a vu, izera.
S 4.
XXIV ELEMENTS
Exemple
Je prie, zuller'
Tu parlais. temslaied.
Il avait couru. ir'uel.
Il tomba, ir'li.
guller'.
Exemple :
J'écrirai, adarur'.
Exemple :
Parle, emslai
Parlez (masculin), emslait.
Parlez (féminin), emslaiemt.
1° La forme primitive;
2° La forme transitive;
3° La forme passive;
4° La forme de réciprocité ;
I. — De la forme primitive.
urar, jouer.
elhu, être bon.
ah'mu, être ou devenir chaud,
uqem, faire.
inig, voyager.
DF LA LANGUE KABYLE XXVII
1° ts préfixe.
2° t —
3° Redoublement de la deuxième articulation.
4° Introduction de l'une des trois voyelles, a, i, u,
Primitif : ekrez :
— kerrez, labourer habituellement.
— — ur kerrez ara, ne pas labourer.
efk, donner ;
tsak, donner habituellement,
ini, dire ;
qar, dire habituellement,
uut, frapper ;
kat, frapper habituellement.
XXX ELEMENTS
ARTICLE V.
ARTICLE VI.
DES PRÉPOSITIONS.
ARTICLE VII.
DES CONJONCTIONS.
ARTICLE VIII.
XXXII ELEMENTS
ARTICLE IX.
Il t'aimera, ad ak ih'emmel.
Tu veux les insulter ? tebr'id ad asen tergemed ?
DE LA FORME INTERROGATIVE.
ARTICLE X.
DE LA NUMÉRATION.
g 1
er . — Liste des nombres cardinaux.
Trois tlata.
. . . .
XXXIV ELEMENTS
Quatre arbâ
Cinq h'amsa.
Six setta.
Sept sebâ.
Huit temania.
Neuf tesâ.
Dix âcra.
Onze ah'dac.
Douze tnac.
Treize tlettac.
Quatorze arbâtac.
Quinze h'amstac
Seize settac.
Dix-sept sebâtac.
Dix-huit tementac
Dix-neuf tesâtac
Vingt âcrin.
Vingt-et-un uah'ad uâcrin
Vingt-deux tnin uâcrin.
Vingt-trois tlata uâcrin.
Trente tlatin.
Quarante arbâiin.
Cinquante h'arasin.
Soixante seltin
Septante sebâiin.
étante tmanin.
Nonante tesâiin.
Cent miia.
Deux cents mitin.
Trois cents tlet mia.
Quatre cents arbâ mia.
DE LA LANGUE KABYLE XXXV
Mille alef.
Milliard amiliar ?
Quatre milliards arbâ imiliaren ?
§ 2 .
—- Nombres ordinaux.
Le premier, amzuaru.
Le deuxième, uis tnin ou uis sin.
Le troisième, uis tlata.
Le quatrième, uis arbâ.
Le douzième, uis tnac.
sénat.
ARTICLE XL
TEXTES KABYLES AVEC LA TRADUCTION
INTERLINÉAIRE.
I.
UN AJENNAD.
(1 ) Tamacauts Ujennad.
Conte d'un Ajennad (sur un Ajennad).
arini d asif ;
ir'li
;
ibui ts
jusqu'à la rivière ; il est tombé (le plateau) ; Va emporté la
inu dabuhal.
le mari de moi est fou.
TRADUCTION LIBRE.
XL ELEMENTS
IL
LE CHAKAL BARIOLÉ.
medelen t.
ils V enterrèrent.
TRADUCTION LIBRE.
III.
UN AJENNAD.
Tamacauts Ujennad.
Conte d'un (sur un) Ajennad.
TRADUCTION LIBRE.
IV.
XLV1II ELEMENTS
ret iten.
rita d'eux.
TRADUCTION LIBRE.
ELEMENTS
chez le cadi ,
qu'ils trouvèrent dans la pièce élevée
de sa maison. Ils restèrent chez lui tout le temps qu'il
fallut pour tout dire et débattre leur affaire.
TAH'KAIT UNEBI.
TRADUCTION.
RÉCIT.
L'homme de Dieu.
gémissant en secret.
Le saint descend pour dîner et demande à voir les
OBSERVATIONS PRÉLIMINAIRES
par les uns avec telle nuance et par les autres avec telle
18. Bien que nous ayons apporté tous nos soins pour
laisser à notre essai le moins de lacunes et d'imperfec-
tions possible, il en renferme beaucoup néanmoins.
D'autres viendront après nous qui les feront dispa-
raître et amplifieront, cet essai. Et si , comme nous
devons l'espérer, les peuplades kabyles, plus accessibles
ESSAI DE DICTIONNAIRE
FRANCAIS-KABYLE
(ZOUAOUA.)
2 ABO ABR
Abdication, atih'er. til. — Être aboli, bettel. h.
tsebettil.
Abdiquer, tah'er, h. tih'ir
, h. sufur'. — Où abou-
Indu. — de toute la tête ou de tit ce chemin ? sani isufur'
4 ACC ACC
Accaparement, ajemaâ. lemad. S' — , elemed; nnum.
Accapareur , imejemmaâ ,
Accoler, sedukel, h. sedu-
imejemmaàn. kul ; semlil, h. semlal.
Accentuation, antaq.
Accompagnement, tadukli.
nifriin.
frah', iâggeden ufrah', vulq.
selfrah'. Accouchement, arau.
ACH ACT 5
qot.
Acquittement, tifrat; ah'a-
Accroupir. S' — , kemec, h. las.
kemmec. — à l'arabe, rebbâ, Acquitter, fru, frir', ifra,
h. tserebbâ. h. ferru.
6 ADM ADR
Actuel, id ih'aderen. efkir', ifka, h. tsak, avec le
nom.
Actuellement, tora.
Admirable, aâdjeb, iâdje-
Adage, ametal, i-en.
ben istâdjiben.
;
Adam, Adam.
Admiration, taâdjiba.
Adapter, sedukel; semlil.
Admirer , tâdjeb, h. tâdjib
Addition, ajemmal, i-en. r'ef.
Additionner ,
jemmel , h. Admissible, ameqebul, i-en.
tjemmil.
Admission, aqebal, i-en.
Adepte, uin, uid itebân,
Admonition, andar, i-en.
litt. : celui qui suit.
Adolescence, tilumzit.
Adhérer, radi, iruda, h. tse-
radi. — Difficile à effacer,
Adolescent, ilemzi, i-en.
r'em r'emir'
, , ir'ema , h.
r'emm. Adopter un enfant, ser'im,
h. sr'imi.
Adjacent, ameqareb, i-en.
Adoption, asr'imi.
Adjectif, adjectif, i-en ?
Adorable, amâbud, i-en.
Adjoint, adjudant, amâuen,
imâuanen. Adorateur, uin, uid iâbe-
den.
Adjuration, adâi, idâiien.
Adoration, abudga. — en
Adjurer, dâi, dâier', idâi, h.
se prosternant, annuz.
tsedâi.
Adorer, âbd, iâbed, h. âb-
Admettre, qebel, h. qebbel. bed.
AER AFF 1
È AFF AGE
Affermage, askeru. Affluer, nejemâ, h. tene-
jamâ.
Affermer, skeru, iskera, h.
skeru Affranchi, imh'arrer, i-en.
AGO AGU 9
asemr'er ; asusaâ.
mâ.
Aggravation, azazi.
Agréable, iâdjeben. — au
goût, azidan, i-en.
Aggraver, zazi , izazi , h.
Agréablement , s tizet ; s
zazai.
ufrah' ; s ubenna, vulg. sel-
Agile, ah'fîf, i-en. benna.
Agilité, ah'fef, vulg. elh'efa. Agréer, radi, iruda, h. tse-
Agonir, tsemetsat
Aguerrir, sedjehed, h. sed-
Agonisant, itsemetsaten. jehad selemed s tiita b.uz-
;
,
io AIG AIS
zal, litt. : enseigner à frapper Aiguillonner, endjâ, h. en-
du fer. nedjâ.
ALG ALL 11
Alentour, s tuzzia.
Allégorie, amtal, imtalen.
Alexandrie, Skandria.
Aller, roh\ h. tseruh'u.
Algèbre, aljeber.
Allons ! aiia ! pi. aiiau !
12 ALT AMA
Alliage, ah'lad, i-en. Altéré. Etre — , avoir soif,
seh'sar.
Allier, sdoukel, h. sdukul.
Alternatif ,alternative-
Allocution, ahdar, i-en ;
ment, s ennuba.
ahdur, i-en.
Alterner, uqem s ennuba.
Allongement, azer'zef, i-en.
Altesse, tâdmat.
Allonger, zer'zef, h. zer'
zaf.
Altier. Etre — , semr'er, h.
semr'ur ou semr'ar iman.
Allumer, sir', isar', h. sir'i ;
Alun, azarif.
câl.
Alvéole, tabrujt, tibrujin.
Allumette, tizelmit, tizel-
AME AMO 13
Ambassadeur, amecegga, i-
Amollissement , aserdeb f
asejuad ; aseluer'.
. . .. — ,
14 AMU ANC
Amonceler, jemâ s uâm- tsurar. — paisiblement, ten-
mour, s uh'aul cerah'.
ANI P5 ANO
Ane, ar'iul, ir'ial. Animer, sider, isader, h.
sidir; h'iu, h'air', ih'ia, h.
Anéantir, err, errir', irra,
h'aiiu.
h. tsarra d ulac ; seh'ser de-
lasel. Animosité, abr'ad.
ulac. ne zerara.
16 ANT A PO
Anon, ajii'ih',
1
ijh'ah ou ij- Antipathie, ameh'illef, i-en.
h'ih'en.
Antipathique, imeh'allaf, i-
Anonyme, uar-isem, litt. :
en.
sans nom.
Antique, aqedim, i-en.
Anse, afous, ifassen.
Antiquité, zeman amzuaru.
AntagoniSx\ie, ah'sam.
— Objet antique, taqedimt,-in.
Antagoniste , amh'asem ,
Antre, r'ar, ir'iran.
imh'usam ; ah'sim, ih'simen.
Anxiété, accebbul b oui.
Antécédemment, zik.
Août, aur'rust.
Antécédent, cause, aseb-
beb, isebbab. — Antérieur, Apaiser, sehenni, isehen-
amzuaru, imzuura. na, h. tsehenni; seh'du, iseh'-
APP APP
Apogée, temr'er.— Il est ar- Apparence , adhar , tsifa ,
l'écrit.
,
inou. — A qui cela appartient-
il ? oui t ilan ? litt. : qui pos-
Apostolat, acegga; arsal. sédant lui ?
18 APP AQU
Applaudissement, afrah', i- Apprivoiser, rebbi, irebba.
frah'en. h . tserebbi
ARC ARI 19
h. ferru.
armes, beges, h. tsages s uz-
Assiduité, azeggui.
Assoupir. S' — , nudera ,
inudem, h. tsenudum.
Assiéger, ezdem, h. zed-
Assoupissement, anudem.
dem.
luir'.
taqaddoh't, tiqodh'in ou tiqod-
doh'in. Assourdir, zazcg, h. zazag.
ATT ATT 23
til.
Astre, itri, itran.
Atteindre, leqef, h. leqqef;
Astronomie , tamusni g i-
leh'eq, h. telh'iq ; meken, h.
genni.
mekken.
Astuce, kid; th'ila, -tin, vulg.
Atteler, cid, cudder', icud,
elh'ila -at.
h. tcuddu.
Astucieux , imkied , i-en ;
Attente, timerdjiut.
Atelier, tah'anut, tih'una.
Attendrir, seluer', h. se-
Athée, amejhul, imejehal.
luar'. — le cœur, seleqeq, h.
Athéisme, timejhalt. selqiq. — Etre attendri, leqeq,
ne timura. Attendrissement ,
aseluer' ;
54 ATT AUD
Faire —à une chose, li'ader, Attribution, tmerteba, vulg.
ih'ader, h. th'adar. v. a. lemerteba.
Attentivement s tiririt en
,
Attrister, sh'ezen, h. seh'-
dehen ou s tiririt uâqel. zan. S' — , h'ezen, h. h'edzen.
Atténuer, sifes,
Attrition, afetlaq.
isafes, h.
sufsus. Attroupement, anejemâ, i-n
Attestation, techada, tice- Attrouper. S' — , nejemâ,
hadatin, vulg. eccehada, at. h. tsenejemâ.
Attiédir, smuzr
T
el, h. smuz- Aubaine, ah'eirRebbi.
r'ul.
Aube, tafejerit, vulg. elfejer.
Attirer, jebcd, h. jebbed.
Aube, vêtement sacerdotal,
Attiser, smendeg, h. smen- tamellilt, timellilin ?
dag.
Aubépine, idmim ; tidmimt.
Attitude, th'ala, vulg. el-
h'ala.
Auberge ah'h'am ineb-
,
gaun amenzel
; imenazel , ,
Audacieusement, s ujaser.
leh'eq, h. telh'iq; meken, h.
mekken. Audacieux, amejaser, imju-
Attribuer, seneseb, h. tse- sar; ameqebuh', imqebah.
nesib.
Au-delà , akin , après le
irna, h. rennu.
Auteur, bab ne sebba, pi.
imaulan ne sebba. Inven- —
Augure, akacef. teur, amesebda, i-n.
ish'a, h. tseh'i.
Aumône, tsadaqa, vulg. sa-
daqa. — Faire — seddeq, h.
1'
, Automne, ah'erif, vulg. el-
tseddiq. — Faire F — abon- h'erif.
damment, sebbel, h. tsebbil.
Autorisation, tesrih'.
Aune, arbre, asrarsif, israr-
Autoriser, serreh', serh'er' 7
sifen.
iserreh', h. tserih'.
Auparavant, qebel.
Autorité, pouvoir souve-
Auprès, tsama. rain, ah'kum, vulg. lah'kum.
26 AVA AVE
niden ou inniden, /'. taied; ten- Avant, qebel. — cela, qebel
niden ou tinniden, pi. m. uiad, uagi. — que, qebel mi ou
uiadnin; uidnin; uidniden; pi. qebel ma
[. tiad; tiadain. — L'un après Avantage, tefaiida, vulg. el-
l'autre, ua deffir ua. — Ni l'un faiida; anefaâ
uin la uaied. —
; arbah'.
ni l'autre, la
an iuizu, iuaziuen.
;
Être — , euh', h. tcuh'u.
Aval. En — , seddau.
Avarice, tceh'a, vulg. ec-
Avalanche, asah'i. ceh'a.
sâjal.
Avenir, aiin ara d iasen. —
Avanie, aâr; aqebab.', vulg. Al' —, désormais, sia r'er ze-
elqobah'a. dat.
. . ,
AVE AZY 27
tamâ.
Aventure, aiin id ih'adetsen.
— Dire la bonne — , kacef, iku- Avidement, s temaâ.
cef, h. tsekacaf. —
Diseuse de
Avidité, temaâ.
bonne —, tamkaceft, timkace-
fin.
Avilir, staii'qer, h. stah'qir.
Aveugler,
Azur, tazigzaut igenni.
seder'lel, h. se-
der'lil Azyme, azimi, izimien.
. . ,
-2 s BAI BAL
aual
Bâillon, asadel, isudal.
Babouche tibelr'a , tibel-
,
Bâillonner, uqem asadel.
r'atin, vulg. belr'a, belr'at.
Bain, acucef, icucfan.
Badigeonner, jegger, h.
Baïonnette, tcefra, tcefari,
tjeggir.
vulg. cefra, cefrat.
Badin âge, lab s uaual.
Baiser, suden, h. sudun.
Badiner, lab s uaual.
Un — , m. s., asuden, i-en.
Bafouer, h'eqer, h. tsah'qar.
Baisse, du prix, tarusi tqi-
Bagage, aqac, vulg. qac ;
ma.
ih'auaiedj.
Baisser, sader, isuder, h.
Bagatelle, tah'adja tame- tsader; sers, h. tserusu ; sek-
ziant, vulg. elh/adja tameziant. nu, seknir' , isekna. Se —
— C'est une bagatelle, uagi knu, knir', ikna, h. kennu ;
BAL BAN 29
Balayeur, amedummu, i-
Bandage, tuflin.
en.
Bande , d'étoffe , acerrig ,
min.
Balbutier, selglud.
Bandit , ah'aien , ib'uian ;
Balcon, amber, anaber.
aqettaâ, iqettaân.
Baldaquin, adellal, i-en.
Bandoulière, tah'milt, tib'-
Baleine ,
tlefaâ , tilefaân ,
milin.
vulg. lefaâ, lefaât.
Bannière, asendjaq, i-en.
Balle, de plomb, tarsast,
Banni, amenfi, i-iin.
tirsasin. — à jouer, dabeh',
duabah' ; takurt, tikurin. — Bannir, enfu, enfir', infa, b.
Petite pelote ,
ticirets , ticir- neffu.
tin.
Bannissement, anefu.
Ballon, akur, ikuren.
Banquet, tamer'ra, timer'-
Ballot, auramus, i-en.
30 BAR BAS
Banquette, tasdilt, tisdilin? Barioler, sezuoq, h. tse-
zuaq.
Baptême, asired, i-en.
Barque, taflukt, tiflukin. '
tijirbiin.
Barbier, amesettel, i-en.
Bas. adj. Etre — , zeder, b.
Barbotter, lâb, h. lââb dug —
zedder. En —, adda. Le
alud, litt. : jouer dans la boue.
village d'en bas, taddart b
Barbouillage , aseh'erbec. uadda. — prix, (être à), erh'is,
h. tsirh'is. — Vil, amedlul,
Barbouiller , du papier ,
i-en.
seh'erbec, h. seh'erbic. — sa
figure, sames, isumes, h. sa-
Basane, aglim, igulman.
BAT BAU 31
32 BEC BEN
Baume, abalzam ? Becqueter, neqeb, h. neq-
qeb.
Bavard, uinitoqten aual, pi.
uid ou uiden itoqten aual. Bédouin, abiduan, ibidua-
nen ?
Bave, pi. ildaiin.
Bégaiement, de l'enfant, a-
Baver, sluddui.
laii. — Défaut de langue, taqu-
Bazar , tah'anut tamoqo- qut.
rant, pi. tih'una timoqoranin.
Bégayer, comme l'enfant,
Béatification, asâad. laii, h. tslaii. — comme le bè-
gue, seququ, seququer', isqu-
Béatifier, sââd.
qu, h. sequqiu.
Béatitude, asâad.
Bègue, aquqau, iquqauen.
Beau, belle. Être — , cebab',
Beignet, sfendj ; tasfendjet,
cebh'er', icebah', h. tcebbih'.
tisfendjtin.
Beaucoup , atas ; nezza •
Bêlement, abaâba.
h'eiralla.
BER BEU 33
Bénévole. Être —
, tetsâ te- Bergerie, abrah', i-en ; a-
biâ, litt. : s'est développé le h'uc, i-en ; azib, azaiib.
naturel.
Bernous, abernus, ibernias;
Béni, amebruk, 'i-en • am- abidi, ibidiin. —
en lambeaux,
barek, i-en. Être — , tsuba- aderbal, i-en.
rek ; rebah' d asâdi, litt. :
Besace, tackart, tickarin. —
prospérer heureux.
en peau, tailut, tiiluin ; tacul-
Bénignité, lehu. lit, ticulla.
— Manque
,
de...
sqeddes, h. tseqeddis. ah'uadj ; ah'ussu. Avoir —
Bénit. Être — , tsubarek ;
h'uadj, h. tseh'auidji
stah'qer', istehaq, h. stah'qai.
; steh'aq,
tsuqeddes.
Ne pas avoir — , umaseri, uma.
Bénitier, timzemzemt, -in. serir', umasra, pi. umaseran,
p. les 3 pers.
Benjamin. Le dernier enfant,
aqalib, i-en, litt. : fruit d'ar- Bestial, abehimi, i-en.
rière-saison.
Bestialement, am abehaiim.
Benjoin, adjaui, vulg. eld-
Bestiaux, abehaiim.
jaui.
Bétail, abehaiim.
Béquille, tamcait, -in.
Bête , animal , ah'aiuan ,
34 BIE BIJ
• Beurre, frais, udi. — fon- Bienfait , ah'eir, ih'iran
du, tauaract. Battre le — vulg. h'eir, h'irat.
sendu , sender' ou sendur' ,
Bienfaiteur , uin ih'edde-
isend ou isendu, h. sendu.
men
Petit pain de — , tauaract,
ah'eir.
BIZ BLE 35
i-en.
Bisaïeul, jed ,
jedud, f.
jedda, jiddatin, vulg. setti, set- Blasphème, ajeddef, i-en.
tiin.
Blasphémer, jeddif, h. te-
Biscuit, lah'abult, tih'ebu- jeddif.
lin.
Blé, irden, pi. On dit aussi :
36 BOI BON
Blessure, ajerah', i-en ; a- Boisseau , aqrui , iqruien ;
Blutage, asiffi.
Bombe abumb ibumba ?
, ,
BON BOU 37
giz ;
jeqelleb, h. tjeqellib ;
bord.
reh'el, h. terh'il. — sur, r'ues, Bordure, iri, iran.
h. tr'ueis.
BorctNe , aferdi , iferdiin 5
Bondissement, anaggez a-
;
bu iutit, pi. at iutit.
jeqelleb.
Borne, tilist, tilisa h'ad,
Bonheur, asâd; esser. — h'edud.
;
tuqeniuin. —
en soie, aqaquc, Bottine, tabumaqt, tibuma-
iqucac ; tabniqt, tibniqin. qin; tirih'it, tirih'iin.
eldjuda. —
Ayez la bonté de — Bouche, imi, imauen aqem- ;
38 BOU BOU
ah'enfuc, i-en. — du canon, Boueux, deg s àlud, abrun.
aqemmuc umedfa. Bouffée, takajieh't, tikajie-
Bouché, stupide, abudali, h'in.
i-en.
Bouffon, imeqejjem, i-en.
Bouchée, taloqimt, tiloqma-
Bouffonnerie, taqejjemt ou
tin ou tiloqimin.
taqejjamt, tiqejjamin.
Boucher, r'umm, h. tr'um-
Bouger, embuauel, h. tsem-
mu; sergel, h. sergal.
buiuil.
Boucher, ». m. agezzar,
Bougie, tacemmat,. ticem-
i-en.
maiin.
Boucherie, tah'anut ugez- Bougie. Yille de —, Begait.
zar.
Bouillir , erkem , h. rek-
Bouchon, asergel, i-en ; ta-
kem; aizag, uizager', iuizag,
dimt, tidima; ar'ummu, ir'um-
h. tsaizag.
man.
Bouillon , aseqi ; tmarqa
Boucle, tabzimt, tibzimin ;
vulg. elmarqa. — Bouillon-
tafzimt, tifzimin. — d'oreilles, blanc, fleur, ifaden.
tagettumt, tigodmatin. — avec-
pendants, iler', ilr'an. — pe- Bouillonner , aizag , uiza-
cah', h. tetcah'.
it-
Boule, takurt, tikurin. de —
grande dimension, akur, iku-
Boudeur, uin, uid ou uiden ren.
itcah'en, h. itetcah'en.
Bouleau, asefsaf amellal, i-
Bouleversement , ah'alad ;
Bourse, tacekart, ticekarini
ash'ereb. litt. : sachet ,
petit sac. —
Porte-monnaie, tab'rit, tih'er-
Bouleverser, h'eled, h. h'el-
din.
led; sh'erreb, h. sh'errab.
Bouse, tazebelt, tizebelin ;
Bouquet, tameqot, timoqo-
ticict, ticicin.
nin ijegjigen.
Bout, ir'f, ir'fâuen ou ih'f,
Bourbier,
luin.
talar'lurt, tilar'-
ih'fauen. D'un — à l'autre, seg
ir'f ar ir'f.
izizuid, izizuiden.
Bouteille, taqrats, tiqratin.
Bourdonner, zenzen, h. te-
zenzun. Boutique, tah'anut, tih'una.
40 BRA BRI
Brailler , sbauaq , h. s- Bravoure, ezzama.
bauiq.
Brebis, tih'si, pi. ulli.
Braiment asrârâ. , du
Brèche, aftek, iftuk, vulg.
chameau, ajuau.
lefetk, leftuk. Faire une —
Braire, srârâ, h. srâruâ. — ftek, h. fettek.
le chameau, jau, h, tjau.
Bref, auzzelan, iuzzelanen.
Braise, irrij, irrijen.
Être — , uzzil, h. tsuzzil, pi.
Brancard, nâc, nâcan. uzzilit.
nen.
Bride, du cheval, algam, i-
Brièveté, tuzel.
Bras, ir'il, ir'allen.
BRO BRU 41
sh'ereb, h. sh'erreb.
ziuin.
4? BRU BUT
irr'a, h. req ; h'ereq, h. h'er- Bûche, aqejmur, i-en ; taz-
req. — du désir de..., ul irr'a s zeqqurt, pi. tizerr'atin.
uacaq, litt. : le cœur brûle du
Bûcher,
désir. — v. a. serr', serr'ir',
r'aren.
tafia, taffuin g ise-
iserr'a, h. serr'a.
Bûcheron, azeddam, i-en.
Brûlure, timerr'iut, timer-
Bûchette, taqcelalt, tiqce-
r'iuin.
lalin.
Brume, agu.
Buffet, asenduq, i-en.
Brun, aras, arasen.
Buis, espèce de buis, ilug-
Brunir, selmâ, h. tselmiâ. gui; tilugguit.
Brutalement, s uah'car.
Burin, tamenqact, -in.
Bruyamment, s uah'as.
But, ar'ord, vulg. elr'ord.
— Le point à atteindre, enni-
Bruyant, ideh'isen nezza. can.
CAC CAF 43
vulg. elh'abs.
Cabaler, debbeb, h. debbib.
Cactus, aârsa, iârasi.
Cabane, aâccuc, iâccucen.
Cadavre,
— Jeu d'enfant, tiâcuct, tiâc-
fa, djuaif.
tfrisa, tifrais; dji-
cucin.
Cadeau, tarzeft, tirezfiuin.
Cabas, taquft, tiquftin.
Cadenas, ameftah', imefa-
Cabestan, tanaort, tinaorin;
tih', vulg. elmeftah', lemefa-
tareddent, tireddanin.
tih'.
debâ. —
avec la cire ou le pain
meskun.
à cacheter, cemmâ, h. tcem- Café, taqahua ? vulg. elqa-
mia. hua.
—. ,.
44 CAL CAL
Cafetier, aqahuadji, i-en. Calandre, insecte qui ronge
le blé, akuz.
Cafetière, timzizdikt, -in.
en.
Caillasse, pour les chemins,
agerrac. Calèche, takarost, tikarusin.
CAM CAN 45
dus, i-en.
Capital. Le — , araselmal,
Canoniser, aru, urir', iura, vulg. ras el mal.
Canonade tiita
, , asufer'
Capituler, féru, ferir', ifera,
umedfa, vulg. elmedfa. h. ferru.
qodh'in.
Cartouche, ah'arbi, i-iin.
Casse-tête, adebbuz, i-en.
Cartouchière, aqorab, iqo-
raben tsah'lil, tsah'lail. Cassette, tasenduqt, -in.
;
CAU CEI 49
r'iin.
Cavale, tagmart, tigmarin.
Catéchiser , skatcim , h.
Cavalerie, th'eila, vulg. es-
skatcam ?
sersur.
Catéchisme, akatcim, i-en ?
Cavalier, amnai, imnaien.
Catéchumène , amkatcum ,
Cave, tasraft, tisrafin.
imekatcam ?
Caverne, r'ar, r'iran.
Catégorie, sof, sefuf; te-
h'uma, tih'umatin. Cavité, tah'mudjt, tih'mu-
djin; tamrujt, timrujin.
Catholicisme, eddin akato-
ïik 5 takatolikt ? Ce, cette, ces, agi, se met
Catholicité, takatolikia
après le subst. et reste invar.
?
guadin.
même, uinna. — Ceux-là mê-
mes, uidenni.
Cela, uahi ; uihin ; uidak.
Cendre, ir'ed.
Célébration d'une fête , ,
Cénobite, araheb, irahben.
asemr'er ne tfesta, vulg. au-
qam n elâiid. — d'un mariage, Censurer, âgen, h. tsâgen ;
miia.
Célibataire , volontaire et
religieux, amesebbel, imeseb- Centime, asantim, isumtam?
balen. — contre son gré, aâzri,
Central, n alemmas.
iâzrien.
,, h. rennu ar miia.
Cellule, tah'h'amt, tih'h'a-
min. Cep, tazairt, tizuar.
CER CHA 51
52 CHA CHA
Chaleur, azr'al; h'aramu. Changeant, itebeddilen. —
— de l'été, ar'amac. perpétuellement , ah'auiuer
ih'auiuiren.
Chaloupe, taflukt, tiflukin.
Changement, abeddel.
Chalumeau, tajabubt, tija-
bubin, g imar'lel.
Changer, beddel, h. tebed-
dil. — perpétuellement, tse-
Chamarrer, zuoq, h. tzuiq. h'auiuir.
r'enniin.
Chambrette, tah'h'amt ta-
meziant tih'h'amin timezia-
Chant, ar'enni, ir'enna. —
nin.
,
imenr'i.
beduc. — Le coq, edden, h.
tedden.
Champignon, agersal, i-en.
Chanteur, amer'enni, i-en ;
Chandelle , tacemma ,
ti- Chapeau, taberrit, tiberri-
cemmaiin. din. Grand — de paille, arabe
. . ,
CHA CHA 53
aàbar iâbaren.
,
— Dignité Charnel, voluptueux, aca-
tmerteba, tmertebatin, vulg.
huani, icahuanien.
lemerteba, -at.
Charnière, terezza, tirezza-
Chargement, taâbga, tiâbga.
— d'une expédition militaire, tin, vulg. rezza, -at.
54 CHA CHA
Charpenter, nedjer, h. ned- Châtaigne, abellud g imsi-
jar. h'ien, litt. : gland des chré-
tiens.
Charpentier, anedjar, i-en.
Châtaignier, abellud, g im-
Charretier, akrarsi, i-ien
sih'ien.
Charrette, takarost, -in.
Châtain, azubar', i-en.
Charron, anedjar en tika-
Château, aqsur, iqsar.
rosin.
Chat-huant, imiaruf, i-en.
Charrue, almaun, ilemuan.
La flèche de la —, atemun, i- Châtier, âqeb, h. tsâqab.
teman. La manivelle de la — Châtiment, aâqab, iâqaben.
tisilets, tisiltin.
Chaton, d'une bague, taqar-
Chasse , reliquaire, tasen- ruit, tiqorrai. — Petites fleurs
duqt ne tirih'atin, litt. : boîte groupées, adeker, idukar.
des reliques.
Chatouillement, askikud.
Chasse, tsiada, tisiadatin,
vulg. essiada, -at.
Chatouiller, skiked, h. ski-
kid.
Chasser, le gibier, segged,
h. tseggid. — Expulser, su-
Châtrer, eddez, h. teddez ;
seleh', h. sellah'.
fer', h. sufur'; zâ, zâr', izâ,
uzr'al.
len, litt. : malade des yeux.
Chaudière, adenjir, i-en.
Chaste. Être — , neqi, inqa,
h. tneqqiulis, ensen; sfu,sfir', Chaudron, tadenjirt, -in,
isfa, h. seffu ul is, ensen.
Chauffer, sah'mu, isah'ma,
Chasteté, tneqaua; tsefaua, h. sah'mu. Se —
sah'mu, i-
,
CHE CHE 55
anar'lai, etc.
Chauve, bab, pi. at ucelqaâ;
acelqiâ, icelqiân. Cher, adv., seler'la.
56 cm CHO
Se reposer sur un
tiuin. — aqjun amesud, iqjan imsuden,
summet, h. tsummut. litt. : chien mangeur.
atebib, i-en.
Chicaneur, bab, at ne tilufa.
Choc, amengah' i-en.
Chicorée, tuzdelet, tuzdela.
— sauvage, timerzagut, ti- Chocolat, acukla ?
CHTL CIL 57
Choquant, iqrah'en.
Chuchotement, asebecbec.
Choquer, nageh', inugeh', Chuchoter, sebecbec, h. se-
h. tsenagah', v. a. Se l'un — becbuc.
contre l'autre, mnagah'.
Chut ! sing., susem,p/. su-
Chose, th'adja, tih'adjatin. semet; se e e-t !
Christ , Amsih' . Un — ,
raj.
58 CIR CIT
Cilice, telebsa tah'arcaut, Circonscrire, h'udd, h. tse-
litt. : vêtement dur. h'uddu.
tuzzia.
Cinq, h'amsa.
Circuler, ezzi, h. tezzi. —
Cinq cents, h'amsmiia.
autour, i.
Cinquantaine , tah'amsaint.
Cirage, taselmâ.
Cinquante, h'amsin.
Cire, cemâ. — à cacheter,
Cinquantième , uis , f. tis cemâ ne tibratin.
h'amsin.
Cirer, selemâ, h. selemmiâ.
Cinquième, uis, /".tis h'amsa.
Ciseau, de menuisier, amen-
sa.
Cinquièmement, s uis h'am-
qar, i-en.— à deux branches,
timeqosin. — grand, amqos,
Cintre, qus, aquas.
imqas, vulg. lemqos, lemqas.
Cintrer, qaues, h. tseqauis.
Ciseler, neqec, h. neqqec.
Circoncir, h'eten, h. h'et-
ten dehar, h. dehhar. Citadelle, aqsur, iqsar.
;
CLA CL1 59
60 GOC COL
l'œil. — En un clin-d'œil, di Cocon, tajellabt, tijellabin
tiremt. ne tuka.
beniqin.
les mules, asemmar, i-en.
Coin, tasiga, tisiguin ; ti-
Coagulation, ikil.
r'emmert , tir'ummar. à
Coaguler. Etre coagulé ou fendre, tazzelt, tizzalin.
se — , kal, h. tsekal. Faire —
skal, h. skal.
Coing, taktunia, tiktuniuin.
COL COM 61
asah'el, isuah'el.
bon ! amek telhid !
Combinaison, disposition, a-
Collyre, eddua b uallen.
gerrez ; auqam. — Projet,
Colombe, titbirt, titbirin.
ah'emmem.
Colombier, tah'h'amt ne tit- Combiner, gerrez, h. tger-
birin. riz gezzen , h. tsegezzin
; ;
62 COM COM
Comédien, ouin, uid ilaben ;
Commenter, fesser, h. tfes-
uin, uid isedsan, litt. : qui sir sfehem, h. sfeham.
;
COM COM 63
Etre — ,
qellez, h. qulluz ; zur, Compenser, aiued, h. tsauad.
izur.
Compétence, tezmert.
Compagne, temdakult, tim-
Compétent, izmiren.
dukal ou timdakûlin; tamsaft
timsuaf. — Epouse, tamettut, Compétiteur, amedebbeb, i-
tilauin. en.
vulg. lemeh'asba.
Complexion, tebiaâ, tebiaâ-
tin. Comptable, ameh'aseb, i-en.
elindama.
inua, h. nebbu qesed,;
h. qes-
sed.
Comporter. Se — bien, elhu,
elhir', ilha, h. lehhu. — mal,
Comptoir, tabla b uah'sab.
CON CON 65
66 CON CON
Condamnable, amedneb, i- dir', ihda, h. heddu. Se —
en. bien , elhu , elhir' , ilha , h.
Condamnation, ah'kam, i-
lehhu ; telha tâdda. Se — mal,
dirits tâdda, vulg. lâdda.
en tah'sart.
h. tseqirri s.
akrarsi, ikrarsiuen.
CON CON 67
cim.
Confiance , tukala ; aman
Avoir amen, iumen, h. Conformation, tsura, tsura-
tsammen. tin, vulg. sura, -at ; tebiâ, te-
biâtin.
Confidence, tabadna, tibad-
natin. Conforme, ametsafaq, i-en.
rika.
Confirmé, amzuer, imzuren.
Confronter , semtitel , h.
Confirmer, zuer, h. tsezuir
semtitil ; semqabel, h. semqa-
seh'h'i, iseh'h'a, h. tseh'h'i.
bal.
Confiscation, tukesa.
Confus. Être — , sans ordre,
Confisquer, ekes, h. tekkes — Humilié,
h'eled, h. h'elled.
neh'cem, h.tnah'cam. — Hon-
Confiture, amâjun, i-en.
teux. Être —, steh'i, isteh'a,
Conflagration, timerr'iut. h. testeh'i.
68 CON CON
Congédier, bru, brir', ibra, tseh'ellil. le démon, sufer,
h. berru. h. sufur', litt. : le chasser.
Consentement, aradi.
Consistance, ir'imi.
Consentir, radi, iruda, h.
Consister, talleq, h. tsal-
tseradi.
liq s.
merna.
Content. Être — , zehu, ze-
Continuellement , daiim ;
hir', izha, h. zehhu.
kullas; s udumu.
Contentement, azuhu.
Continuer, dum ; ernu, er-
Contenter, zehu, h. zehhu. nir', irna, h. rennu.
Se —
teqnâ, h. teqeniâ s.
,
Continuité, adumu ; timte-
Contention, débat, ah'sam. bâin.
— Application excessive, a- Contorsion, aâuaj, iâuajen.
saiu â'qel, vulg. asaiu n elâ-
qel. Contour, aduer tuzzia,,tuz- ;
ziuin.
Contenu. Le —, aiinijemân.
Contourner,, duer v h. tse-
Conter, eh'ku, eh'kir',ih'ka, duir izzi, h. tsizzi ou ezzi,
;
h. h'ekku. tezzi.
72 CON CON
Contradicteur , ameh'alef Contrefait, difforme, anâi-
i-en. bu, inâiba.
h. tseh'alaf. tseh'h'i.
Contravention, ah'alef,
en. — public, ah'oznadji, i-iin.
i-
h'ulaf. Controverse, ajadel, i-en.
COR COT ID
tarba.
kli s tibratin.
70 COU cou
Cotisation, forcée, tabzert. Coudoyer, nager, inuger, h.
— facultative , tsedaqa, -tin, tsenagar; dnugah, h. tsena-
vulg. sedaqa. gah.
mar. —
du chemin, tir'emmert bacin. —
de boucher, tages-
b ubrid. rart, tigesrarin ; tafrut, tifriin.
cou COU 77
78 COU CRA
Courtier, asemsar, i-en. isua uagi? ou ach'al azal is?
tafrut, tifriin.
Crachat, tasuseft, tisusaf.
Crachement, asusef.
Coutelier , ah'addad im-
buas, tijenuin. Cracher, susef, h. tsusuf.
CRE CRE 79
tah'liqa, tih'liqaiin.
Cramponner. Se — , âlleq,
h. tsâlliq. Crécelle, ash'ah'i, i-iin.
tamdued, timdudin.
Crâne, aqerru ne megget ;
Crédence, asenduq, i-en.
ar'cer'uc, ir'cer'ucen . Endroit
du — non encore affermi chez
, Crédit, autorité, suaia. A
l'enfant nouveau-né et appelé — , s berru ; s usebru.
fontanelle, iafuh'a, -atin
Crédule, itsamenen.
Crapaud, amqerqer, i-ar.
Créer, h'eleq, h. th'elleq.
Craquement, aterdeq, i-aq Crème, taberbunt g ikil.
80 CRI CRO
ziuin ; araeruj, inieraj. Être Criminel, amednub, i-en.
— , r'ez, r'ezir', ir'za, h. qaz.
Crin,, anzad, i-en.
— de la main, tar'uzi ufus. —
de l'estomac, tar'uzi ne tabut. Crinière, asebib, i-en.
tsemetsat.
Critique, censure, alummu,
Cri, aâgged, iâggeden ; asu- i-en.
r'u, tiur'a. — de joie, aâgged
auar
ufrah'. — de douleur, aâgged
Critique, périlleux,
iuaren.
,
uqrah'.
Critiquer, lumm, lummer',
Criard, amâgged, i-en ; as-
ilumm, h. tselummu.
bauaq, i-en.
Croassement, ar'oraq.
Crible, ar'elbal, i-en.
Croasser, r'oreq, h. tser'o-
Criblé. Être — , ifif, iufaf,
raq.
h. tsifif. On dit, itsifîf igenni,
Crochet, ameh'taf, i-en.
il pleut.
Crochu, amauaj, i-en.
Cribler, r'elbel, h. tr'elbal ;
tsâgged;
lfeseb, h. h'esseb nuu, nuir',
Crier, âgged, h. ;
CRO CUI 81
D
D, da. — Lettre intercalaire Rebbi d amoqoran ; c'est moi,
d'un fréquent-usage. d nek.
— Tient lieu quelquefois de — S'emploie tantôt seule,
la conj. et ; l'enfant et sa mère, tantôt avec une voyelle. — Il
G'est lui qui l'a voulu, de netsa Dangereux, deg s, deg sen
ai ibr'an. tugedi.
i-en.
yeux, saked, h. sikid, litt. :
regarder fixement.
Damer, la terre, une route,
eddez, h. teddez. Dartre, ifiri, ifiriuen •
tifiri,
tifiriuin.
Damier, timzuoqt, timzuqin.
Date, atarih', ituareh'.
Damnation , tah'sart ta -
daiimt. Datte, atmeriu, itmeriuin.
— la plus estimée, seglet en-
Damné , ameh'sur , i-en ; nur.
amah'ser, i-en.
Dattier, tasdait, tisdaiin.
Dandiner. Se — , huzz, h.
Dauphin, adenfin, i-en ?
tsebuzzu.
Davantage, -akter.
Danger, tugedi, tugedin ou
tugediuin. Il est en tella — , De, si, seg ou zeg ; b ; bu ;
84 DEB . DEB
litt.: calotte du doigt. — àjouer, Débaucher, sefesed, h. sef-
tiddest, tiddas. sad ; sezenu, isezena, h. se-
zennu.
Déballer, sefsu, isefsa, h.
Débile, amedâf, imedâfen.
sefsu
Débilitation, adâf asedâf.
Débandade, amfaraq, imfa- ;
raqen amauzza.
; Débilité, adâf, i-en
DEC DEC 85
beddet !
Décapiter, egzem, h. ged-
Déboutonner, efsi, h. fessi. zem aqerru.
Décemment, s th'edaqa s
Débusquement, asufer'; a- ;
imesteh'i, i-en.
Débuter, bedu, bedir', ib-
Déception, ar'urru, ir'erur.
da, h. beddu.
Décerner, efk, efkir', ifka,
Deçà. En —, seg — r'er da. h. tsak.
En — de la rivière, seg uasif
r'er da. — Au-delà de la ri-
Décès, temmut, timmutin,
vulg. elmut.
vière, seg uasif akkin; g umma
da i uasif. — Au-delà, g um- Déchaînement, aberru ; aser-
ma din i uasif. rah\
86 DEC DEC
Déchaîner, efsi, h. fessi ;
Décimal, aâcur, iâcuren.
serreh' , h. tserrih' ; ebru ,
Décime, aâcur.
ebrir', ibra, h. berru.
Décimer, âcer, h. tsâcir.
Décharge, d'armes à feu,
Décision, agzam, i-en.
asufer' ubarud, vulg. elbarud.
Déclamer, emslai, h. tems-
Décharger, kes, h. tekkes
lai ; heder, h. hedder.
tâbga; sers, h. srusu tâbga ;
tazzel.
r'ert.
DEF DEF
Décupler, uqera, h. tsuqem brir', ibra, h. berru, litl. :
tâceret laisser.
DEF DE& 89
h'uddu h. h'esser.
; beien, h. tsebeiin.
beien. rusi.
90 DEH DEL
Dégoûté, ikrahen. Déicide, uin, uiden inr'an
Rebbi.
Dégoûter, sekrah, h. sker-
rah. Déifier, uqem as acrik i
Déjeuner, n. m.,
Dégrader. Se — , sefsed
tur.
aftar, if-
sriah', h. tsiïih'.
Délibérer , mecauer , h.
Déloyauté, ah'alef.
temcauer.
Déluge, deluj, idelujen?
Délicat, pour le manger,
itr'ufun. — Fin, arqiq, irqi- Demain, azekka. — matin,
qen. azekka zik. — soir, azekka
Délicatement, s
tamdit. Après —, sel azek-
th'ia ; s us-
teh'i.
ka ou zel azekka.
92 DEM DEN
Démarcation, ah'uddu. Demeure, tanezdurt, tinez-
durin.
Démarche, manière de mar-
cher, leh'h'u. — Acte, acor'ol, Demeurer, zeder, h. zedder.
DEN DEP 93
Dénigrement, asimes
th'ussu. Je suis —
d'argent,
; aqer-
ih'us ii udrim.
red.
Dénuement, ah'ussu.
Dénigrer simes isames,
, ,
Dénouement, afsai.
bladin
94 DEP DEP
Dépeindre, usef, h. usscf. Déplaire, ur ihua, h. heb-
tion, amelak.
Déplaisir, akrah.
Dépendant, inernun. Qui —
n'est pas libre, amemluk, i-en. Déplier, efsi, h. fessi ; de-
leq, delleq.
Dépendre, ernu, ernir', ir-
na, h. rennu. — Ne pas être
Déplisser, ekes, h. tekkes
Dépens, timerziuin.
Déplorable, iseh'zanen.
Dépêtrer. Se — , efsi, h.
h'ar ; ser'li, h. ser'lai. — Con-
fier un dépôt, amen, iumen, h.
fessi iman.
tsamen. J'ai —
chez lui mon
Dépeupler, seh'lu, seh'lir', argent, umener' as fellidrimen
iseh'la, h. tseh'ellu. inu. —
Témoigner, cehed, h.
Dépiquer, fouler le blé, se- tcehid.
kelt tenniden.
Dépravé, amefsud, i-en.
Déréglé, amefsud, i-en.
Dépravation, afsad, i-en.
Dérèglement, afsad, i-en.
Dépraver, sefsed, h. sefsad.
Dérégler. Se — :
, enefsed 7
Dépréciation, azemsi tqima. h. tenfesad.
Déraison ,
ah'alaf uâqel ,
Déroger, h'alef, h. tseh'a-
m DES DES
Dérouiller, ekes, h. tekkes ^Désapprobation, aâier, iâie-
asedded. ren.
cen.
Désastre, tah'sart, tih'sa-
Dès, seg. — lors, seg imi- rin ; tmusiba, -tin, vulg. elmu-
ren. — que, mi ; segmi. siba, -at.
DES DES 97
Déshonnêtement, s uqebah'.
Désennuyer, ekes, h. tekkes
afcal. Se — , deger, h. teggir Déshonneur, aâr.
afcal, litt. : ôter, rejeter l'en-
Déshonorant, itekkesen a-
nui.
ârd, litt. : ôtant l'honneur.
Désert , ah'ali , ih'alien ;
Déshonorer, ekes, h. tekkes
ah'elua, ih'eluan, vulg . h'ali,
aârd.
-at; leh'elua, -at. Le grand
—, Sah'ra. Être — , h'elu, h'e- Désigner, âllem, h. tâllim.
lir', ih'la, h. h'allu.
Désinence, tajah'nid, tijeh'-
9S DES DES
Dès lors, imiren ; seg imi- Désorienté. Être —, areq
ren. as ubiïd ; areq as uaual, litt. :
vulg. s eljour 5
s uash'ad.
Désoeuvrement, ah'ussu u-
cor'ol. Dessèchement, tar'art; as-
r'ar.
Désolant, iseh'zen, h. ise-
h'edzen. Dessécher, ser'er, h. ser'ar.
h'edzen.
Desserrer, sulu, isulua, h.
Désordonné, amefsud, i- sulu.
mefsad. Dessert, aseguri. Être au
Désordre, confusion, ah'- — , sugeri, isugera, h. sugrai.
lad, i-en. —
de mœurs, afsad,
Desservir, une cure, reced,
i-en.
h. recced. — la table, ekes, h.
Désorganisateur , imseh'- tekkes. — Nuire, dor, dorrer',
ser, i-en. h. torru.
DES det m
Dessinateur, uin, uiditsui- Détachement, du monde,
ren. asebbeb asebel.
; —
de soldats,
tarba, tirebba.
Dessiner, suer, h. tsuir.
Détacher, efsi, h. fessi.
Dessouder, sefsi, h. sefsai.
diq. —
en musique, h'alef, Dette, tlaba, tlabatin ; ed-
din, iddiun.
ih'ulef,h. th'alef.
DEV DIA 10 f
cef, h. tkacaf.
Diadème, tamamt, tiamamin
Devineresse, tash'art, tis- ou tiammam.
h'arin. Dialecte, amslai, imslaien.
Devis, ah'sab timer'ziuin s
Dialectique, tamusni b ud-
tazuirt, litt. : compte des frais
jadal, litt. : science de la dis-
par avance.
cussion.
Devise, armaz, i-en.
Dialogue, ahdar s ennuba.
Dévoiement, tauazela , tuz-
Dialoguer, heder, h. hedder
zela, tah'luli ne tabut
s ennuba, litt. : discourir à
Dévoiler, ekcef, h. keccef. tour de rôle.
Devoir. Le —, auadjeb ,
Diamant, iaman.
102 DIF DÏG
Diamètre aqisi b usgar , ,
Difficilement, s tuara, vulg.
litt. la mesure de la traverse.
: sel uar.
ne tabut.
aqeta, iqetan; amnaâ, ime-
zela, tah'luli
naân.
Dictée, aseftu, iseftuin.
Difforme, anaibu, inaiba.
Dicter, seftu, isefta, h. se-
Difformité, âiib, aiub ud-
fettu.
jetsa.
Dictionnaire, asterjam, is-
Diffus, izerzafen*aual.
terjamen ?
Grandeur, taâd-
tsâttil.
ma , tiâdmatin . — Charge T
;
vers, uhi, iuha, h. tuhhi. Se
— vers, ânu, ânir', iâna, h. Discrétion, aqisi ; tâqelt. A
ânnu, avec le règ. dir. — , à volonté, annect br'u,
br'ir', ibr'a, h. beqqu, litt. :
Dirimant, isebettelen.
autant que je veux, que tu
Dirimer, sebettel, h. sebet- veux, etc.
til.
Disculper, sifes, isafes, h.
Discernement, ameggez. sifes ; zeki, izeka, h. zekki.
Se — , efsi, h. efsai.
Distribution, auzza; tuzia,
tuziatin.
Dissuader, sendem, h. sen-
Divagation, aâuaj iâua-
dam. ,
Alla. — dans
nauen.
Dieu, Rebbi; le
paganisme, acrik, i-en, litt. : Doctrine, taâlim, tiâlimin.
associé (au vrai Dieu).
Document, tebeiina, tibeii-
Diviser, bedu, bedir', ibda, natin abeiin, ibeiinen abeg-
; ;
h. berru.
Doléance, anezmi, inezman.
Divulguer, sedehar ; kecef, — sur un défunt, amedjed,,
kcefer', ikcef, h. keccef. imedjiden.
. .
i-en.
tâdmat ines.
durin.
Dorer, deheb, h. dehheb.
Domicilié. Être — , zeder, — Être doré, deheb, h. deh-
h. zedder; tnessel. heb.
itsaken.
asedaq, isedaqen.
Donation, tikci, tikciuin.
Dotation, asersi usedaq, ne
Donc, ihi, interj. taâmamt.
. ,
duaiât.
Duperie, ar'lad, i-en.
Droite. La — aifus. A — ,
Durer, dumm, h. tsedum-
r'eruifus. La main — afus ,
aifus.
Dureté, tar'art; aqsah'.
Droiture, tâdilt ; aâdal
Durillon, tacelfuh't, ticel-
-en. derriin
, .
ou iuen. —
Tantôt de rigueur : Eblouir, sefseh' allen ; ca-
ceru cueillir
, ceruer' je ; ,
luu allen ; stulles, h. stullus
cueille. allen
afesser •
asfehem ; audah'
Echeniller, ekes, h. tekkes
burebbuin tiukiuin litt. :
Eclairer, uqem tafat ; sfed-
,
du son.
Eclater, briller, lemâ, h.
Echoir, er'li, h. r'elli. — tslemmâ ; celaua, h. tcelaua.
Arriver, as, usir', iusa, h. usi. — Se rompre, rez, irza rezir',
lud. fesseh .
uas.
Ecorchure, ih'ebbic, ih'eb-
Eclosion, afrureh' ; afessu ; bicen ou ah'bacen.
afruri
Ecorner, ôter les cornes,
Ecluse, ased, isedud, vulg. ekes, h, tekkes aciun. — Bri-
sed,sedud ; asinef, isinefen b ser l'angle, rez, erzir', irza, h.
uaman. tseruzu tir'emert.
Ecole, timâmert, timâme- Ecosser, seqcer, h . seqcar ;
qit.
irza ii d ? ihlek ii ? litt. : est-
Effiler, sereqeq, h. sirqiq. ce que cela me fait mal ? est-
ce que cela me brise ? est-ce
Effleurer, cellef, h. tcellif.
que cela me rend malade ?
Egalement, s uâdel
h. h'emmerets. — La route s tâ-
—
;
delt s umsaui.
; Aussi, da-
est effondrée, ih'emerets u-
r'en.
brid.
Egaler, sâdel, h. tsâddel
Efforcer. S'—, djehed, h. ;
semsaui, h. semsauai.
djehhed.
Egaliser, sâdel, h. tsâddel
Effort, adjehad, i-en. ;
semsaui, h. semsauai.
Effraction, taruzi, tiruziin.
Egalité, aâdel ; tadelt ; am-
Effrayant, ish'ellân ; iser-
saui.
gigin; isuh'acen.
Egard aâuzzu iâuzzuin.
, ,
amqebah', i-en.
Eglise, tigliz, tiglizin ? —
Temple, tigliz, tiglizin adja- Elaborer, heggi, ihegga, h.
;
Elastique , istendjebaden ;
Elider, bettel, h. tebettil.
ilar'uin. Être — , lar'ui, h. tla-
Eue, le prophète, Ailia.
r'ui.
ren.
stah'er, h. stah'ar ou stih'ir.
cebbah', h. tcebbih'.
Emaillé, de fleurs, de per-
les, amezuzer, i-en s. Embellissement, azeien; a-
cebbah'.
Emailler, poser l'émail, u-
qem, h. tsuqem amar'ri. — de Emblème, tilâlama, tilâlama-
fleurs, zuzer, h. zuzur ijegji- tin.
kemmen.
Emir, amir, amiren.
Emeraude, emerod ?
Emissaire, amecegga, i-n.
Emérite, ilhan ; ifuqen.
Emission, asufer'; abraz.
Emerveillé, istâdjiben.
Emmagasinage, aseh'zen.
Emerveiller. S' — , stâdjeb,
Emmagasiner , h'ezen , h.
h. stâdjib.
h'ezzen ; seh'zen, h. seh'ezan.
Emétique, imtik.
Emmaillotage, tutsela.
Emettre, produire, sufer',
œ ENC ENC
irfa, h. reffu. — Un cheval, Encan, trika ; adellel.
jefel, h. jeffel.
Enceindre, ezzi, h. tezzi s ;
Emprisonnement, aseh'abes
h'ur. — l'autel et le peuple,
beh'h'er altar d ennas.
Emprisonner , seh'ebes , h.
seh'ebbas. Encensoir, imbeh'h'er, im-
beh'h'eren.
Emprunt, asuter urtal.
Enchaînement, tarusi s uz-
Emprunter, suter, h. sutur
zal ; tiirsi, tiirsiuin ; acuddu.
artal.
Enchaîner, qodged, h. tse-
Emu. Être —, embuauel, h.
qodgid ; cid, cudder', icud, h.
tsembuiuil.
tciddi ou tcuddu s uzzal.
Emulation , tismin ;
amia-
Enchantement, magie, as-
sem.
h'er, ish'eren. — Satisfaction,
Emule, uin, uid itmiasamen. afarh', ifarh'en; afrah', ifra-
ulamma. tar'art.
acufu.
Energiquement, s tah'arcut.
Enfoncement, asekcam; a-
Energumène, amedjnun, i-
r'eraq.
en.
Enfoncer, sekcem, h. sek-
Enerver, sdâf, h. sedââf.
cam, v. n., r'ereq, h. r'erreq.
Enfance, temezi. — On peut aussi tourner :
ENG- ENL iW
ifka, h. tsak aual; uâd, h. Engrener, sekcem, h. sek-
tsuâid ; demen iman. — com- cam ariac s uriac.
me soldat, gadj, igudj d askri
Enhardir, sedjehed, h. sed-
—
;
h. uah'al ou tuh'al.
Enigme, tallumt, tillumin.
Engelure, tifeh'sit, tifeh'sa.
Enivrement, askar.
Engendrer, aru, iuru, h.
tsuru
Enivrer. S' — , sker.
en azai tazait.
; ;
Enjoué, bab, at ulab, vulg.
n ellab.
Engourdir. S' — , être en-
gourdi, zai, zaisr', zai, pi Enjouement, amili i ulab.
zaiit, fut. adzaier', pi. anazai.
Enlacement, asuh'el; tuneda.
Engrais, r'obar ; zebel. Enlacer, suh'el, h. suh'al ;
cel.
tsusu ;
goh'goh'. — du cer-
veau, helek, h. hellek s u-
Enoncer, enteq, h. netteq ; bah'ri b udem, liit. : être ma-
heder, h. hedder. S en-
1
— ,
lade (d'un coup) d'air au
teq. visage.
le chant. en.
abeddu.
h. h'elled.
Entrer, ekeem, h. keteem.
Entourer, ezzi, h. tezzi s.
Faire —sekeem, h. sekcam.
,
Entremise, talemmast.
Enveloppe, tajellabt, tijel-
en.
Environner, ezzi, h. tezzi s.
Eparpiller, sefereq, h. se-'
Environs, imukan id izzin. feraq.
Envisager, siked, isaked, h. Epaule, taits, tuiats.
sikid, muqel, h. tmuqul udem
Epaulette, tacrurt, ticrurin
Envoi, acegga.
en tuiats
Envoler. S' — , afeg, iufeg,
Epée, isqin, i-en ; askim,
li. tsafîg.
i-en.
Envoyé, n. m. amecegga, Epeler, hedji, ihedja, h.
i-n.
tehedji.
Envoyer, cegga, icegga, h.
tceggia.
Eperdu. Etre — , roh, h.
truhu as, asen uâqel.
Epais azuran izuranen.
, ,
Eperdument, bêla uâqel.
Etre — , zur, zur, pi, zurit.
Eperon, acebur, icburen ;
Epaisseur, tuzert.
acabir, i-en ; tcuka, -tin b
Epaississement, azuzer. uzzal ; amesmar, i-en.
9
. . , .
i-en h. th'ensir.
ra ne tazuirt.
Epouse, à l'époque du ma-
Epilepsie, ameskun ; tgri- riage, tislit, tislatin. — , en
na ; tagrint temps ordinaire, tamettut, ti-
lauin.
Epileptique, itsar' it umes-
iun; tetsar' it tgrina, litt. : le Epouser, zuedj, h. zuidj.
, . ,
Epouvantablement, s targi-
merkaben. — de valets, ih'od-
git atas nezza.
damen. ~ de chevaux, iâu-
; ;
diuen.
Epouvanter, seh'elâ, h. se-
Equipement, ah'auaiedj .
—
h'ellâ; sergigi, h. tsergigi.
militaire, ah'ardj.
S' — , h'elâ, h. h'ellâ; ergigi
irgagi, h. tergagai ou tsergigi. Equiper, heggi, ihegga, h.
teheggi. — militairement
Epris. Etre — , tsucud s.
sh'erdj, h. sh'erredj
m ERU /ESC
asaun, isaunen.
Erreur, ar'lad, i-en; tr'al-
Esclavage, th'ala b uaklan,
ta, -in.
vulg. elh'ala, litt. : état des
Erroné ir'alten : itsuar'la-
esclaves.
dcn.
Esclave, akli, aklan, f. tak-
Erudit, amusni, imusnauen. lit, tiklatin.
Eruption, tufer'a ;
imer'i ;
Escorter, refeq, h. tsrafaq ;
Espace, tlitsa, -n ;
tahri ou Esquisse, aâllem, iâllimen.
tihri, tihriin. — de temps 5
Esprit ,
eroh' ou aroh' Essoufflé. Être —, h'em-
iruah' . — L'Esprit - Saint mer, h. h'cmmcr ; lehct, h.
Eroh' aqaddus. — liaison, lehhet.
. .
neqes, h. tsenqas.
Etendard, aâlam, iâlaman,
vulg. lâlam, -at ; asendjaq, Etique, maigre. Être —
i-en. dâf, h.dââf.
zeddu
Etonnant, aâdjib, iâdjiben.
Etendue, tahri; tihri ; usaâ;
Etonnement, adehac; astàd-
tlitsa. — Durée, adumu. jeb auham.
;
m ETR EUC
Etoupe, tilesdit, tilesda. Etrennes, tarzeft, tirzefiuin.
mez.
Eucharistique, aukarisi, i-
Etreinte, ah'maz, i-en.
. .
Eveillé, asauki.
Europe, Ar'reb.
beccir.
Eventuel, imkenen.
Evangéliste, andjili, i-en.
Evêque, amsinior, imsinio-
Evanouissement, amelelli. ren ?
tuellement de l'exaction.
Exceller, if, h. tsif.
Exaction, utci ne tajâlt.
Excellentissime, iifen h'ei-
Exactitude, ash'i ; tadqiqa. ralla.
zân.
iâund, h. tânned. Par — ,. s
temtilt.
Excommunier, ezzâ, h. tezzâ.
Exempt, amh'aci, i-en ; am-
Excrément, izzan ; idergan. serreh', imserrah'.
iman.
Exercice, pratique, ash'a-
Exécrable, amakruh, i-en. dem. —
militaire, ah'arreb.
iskriuen.
Exécrer , kerah , kerher '
HO EXO EXP
Exhortation, adebber; an- Exorde, tazuirt ; azuiri b
dar. uahdar.
Expiation, atubu.
Exorcisme, asufer' en djen,
djenun. Expiatoire, istubun.
. .
selh'uf.
Expiration, afuku.
tsf uku
aqaddus. —
d'un terrain, ti-
mersiut.
Explication, afesser, i-en ;
asefehem, isfeham.
Exprès, s tmâmda. Faire —,
âmmed, h. tsâmmid,
Explicite, iudeh'cn.
Expressément, mâlum.
Explicitement, s uudah'.
Expressif, ish'an.
Expliquer, fesser, h. tfes-
sir ; sefehem, h. sefeham.
Expression, ash'ah'. — Ter-
me, antaq ; aual, aualen.
Exploit, combat, amenr'i,
i-en. Exprimer, entaq, h. nettaq.
Exploitation, ash'edem a-
S' — , entaq ;
emslai, h. tems-
serbah'.
;
lai. — ,
presser, zem, zmir',
izma, h. zemra.
Exploiter sh'edem , , h.
Expropriation , tukesa b
sh'eddam serbah'. ;
Exterminateur, imeh'esser,
Extravagant, itlijlijen.
i-en; amesh'ad, i-en.
Extravaguer, lejlej,h. tlej-
Extermination, aseh'sar ; a-
senger aseh'ad.
—
;
selkid.
Faible, amedâfu, imdâufa.
Etre — , dâf, h. dââf. Fallacieux, iser'elten, h.
en ; areier ; asreier.
Faillite, tah'sart ; ar'lui.
Falsifier, uqem asekkak
Faim, Avoir
laz. — , ellaz,
sefsed, h sefsad sr'eier, h.
;
mellazu, imelluza.
Falsificateur, uin, uiditsu-
Fainéant, aboh'li, i-in.
qamen asekkak 5 isefsaden ;
h'i ara, litt. : celui, ceux qui Faquin, uin, uiden itzu-
ne sont pas timides. h' un.
— , h.
esliu, islau, — L'appliquer, keh'h'el. — rouge,
tisliu.
guai, agguaiin.
Fanfaron, uin, uiden itzu-
h'un. Faire le —, zuh', h. tzu- Farfouiller , sferfed , h.
h'u. sferfud
aâiib, iâiub.
, ,
— Erreur, arlad,
,
tiklatin.
Fébrile, ne taula.
Fendre, felleq, h. tfelliq. —
Fécond, itsaben; itsurun.
du bois, qodder, h. tseqoddir.
férule.
Ferme, solide. Être —, sh'i,
Fermeté, aseh'i
tâcurt. Souhaiter la — , sel-
; adjehad.
lem, h. tsellim r'ef.
Fermeture, aseker.
Fêter, âgged, h. tâggid.
Fermier, amerhun, i-en ou
Fétide, ifuh'en.
imerhan
clauen.
Féroce, auah'ci, iuah'cien.
Feu, times. — de brous-
Férocité, auh'ac.
sailles, afarnu, ifurna. In-—
Ferrement, asemmer. cendie, fanus, fuanes ; timer'-
riut, timer'riuin.
Ferrer, semmer, h. tsem-
mir. Feuillage, auarq.
. ,,,
.
umener' isek,
Feuilleter, qelleb, h. tqel-
lib tiuarqtin. Fier, fière, izuh'un, h. it-
sezuh'un.
Feutre, abed.
Fièrement, s tsenefh'a ; s
Fève, ibiu, ibauen.
uzuh'u.
Février, fur'ar ou cebrari. Fièreté, tsenefh'a; azuh'u.
jujuh'. -at.
Flexion, akennu.
Foi, iman.
Flocon, tilesdit, tilesdiuin
Fois, tasa, tasauin.
ou tilesda ; aftatas, i-en.
Foin, asar'ur, i-en; ahicur,
Floraison, adjudjeg 5 afsai.
ihicuren tuga.
— Epoque où tout est en
;
asel izar.
Foison, abondance, tsaqa. ;
jehed. tarmegt.
gura; tebah't.
Fouiller, sekfel, h. sekfal;
Fortuné, riche, asaii, isai-
r'ez, r'ezir', ir'za, h. eqqaz.
in ; ar'ani, ir'aniin, vulg. el-
r'ani. — Heureux, asâdi, isâ- Foule, ar'aci, ir'aciin.
dien.
'Fouler, erked, h. rekked.
Fosse, ameruj, imrujen ou Faire — le blé, sruet, h. sruat.
imerdjan. — Tombe, azekka, — un membre, neftel, h. tnef-
izekkuan. tel ou sneftel ; ler'ezem, h.
Fourreau,
Viande —
aksum ajedid, azig-
,
titar, titariuin.
zau. Légumes — , inoqelen
Fourrure, afurur, ifururen ? izigzauen.
bab, at ne th'iïa.
Franc , franche , sincère ,
Frayé, anesli, Che-
bab, at ne tidets. — Sans al- inesliin.
h'i ;
qebala. Fredonnement, azenzen.
Fraternité, tagmat.
Frêne, l'espèce, aslen. —
Un sujet, taslent, tiselnin.
Fratricide, uin, uiden in-
r'an egma s, ensen. Frénésie, ajennen ; aceten.
Se — , mâcar, h. tsemâcar.
Frisson, ajuiuel ; aqfifi ; ar-
Frère, egma, pi. atmaten. gigi-
ah'rif, vulg.
aniir.
arbah' ; anfaâ ; tfaiida.
Fronde, iledi, ilediin.
Fruitier, itsarun.
Fronder, krah, kerher', i-
Frustrer, seh'us, seh'us-
krah, h. kerrah ; h'eqer, h.
ser', h. tseh'assa.
h'eqqer.
Fugitif, amruul, imruulen.
Front, aniir, iniiren. Aller
de — , elh'u, elh'ir', ilh'a, h. Fuir, v. n., ruel, h. reggul;
—
leh'h'uidisr'ef idis. tah'h'er, h. tih'h'er, v. a.
Éviter, djenb, h. djenneb.
Frontière , talast , tilisa :
Fructueusement, s urebah'
sraguat, h. sragguat. — La
s unfaâ s tfaiida.
5
terre fume, tesraguat teqâ. —
;
Le couscous fume, iseraguat
Fructueux, iserbah'en ; in- useksu. —
V. a. Fumer la
faân. terre, zebbel, h. tzebbil 5 r'ob-
fesed, h. tefsid;
kernel, h. kemmel; h'efod, h.
h'eser, h. teh'sir. — Pourrir,
h'effod.
erku, erkir', irka, h. rekku. —
Gardien, aâssas, iâssasen ;
un enfant, semuh'bel, h. tes-
asegdal, i-en. L'ange — , ame- muh'bul.
lak d asegdal ou isegdalen.
Gauche. La — , azelmat; ta-
Gazouillement, aselebdec.
En — , s uaumumi.
Généralisation, asaummu.
Gazouiller , slebdec , h.
slebduc. Généraliser, saumm , h.
Généralité, taumumia.
Gélatine, ikil ; askili.
— cebah', h. tcebbih'.
pi.atmaten immi s, arrau s
;
,
aqorab, iqoraben.
Géographie, tamusni ne ti-
mura, litt. connaissance des
: Gibet, tagejditiuâqab, litt. :
furtivement, ek-
lemeri, ilemeriin.
cem, h. ketcem s tufera.
Glacer, sigris, h. segras.
Glissoire, aucud, iucuden.
Glaçon, pendant, ajabub b
ugris. Globe, akur , ikuren. —
L'univers, akur en dunit.
Glaïeul, abruaq.
Globule, Lakuret, tikurin ou
Glaire, pi. ildaiin.
tikurtin.
Glaise. Terre — , talah't.
Gloire, ah'mad ; temr'er ;
semr'er iman.
Gondole, taflukt, tiflukin.
Gloriole, tizuh'et.
Gonflement, acufu, icufuen;
Glose, asfehem, isfeham. azzug, iazzugen.
rection, adebber.
Grain , aqa , iaqaiin ; ta-
Gouverner, ah'kem, h'ak- qait, tiaqaiin. — Odorant pour
mer', h. h'akkem. Diriger, — collier, taqait, tiaqaiin.
Grasseyement, asleglad.
Graisseux, deg deg sen
s,
Gravité, tazit.
rommanin.
Grenadier, tarommant, ti-
Graviter, ezzi, h. tezzi.
rommanin.
Gravure, tsuira, tsuiratin.
Grenadier, soldat, ar'endir,
Gré, ar'ard. De bon — , s
i-en.
ur'ard.De mauvais bêla — ,
Griffonnage ah'arbac
Grognard, imzeher, imze-
, , i-
heren.
h'erbacen.
Grognement, azehar, i-en.
Griffonner , h'erbec , h.
th'erbic ou th'erbubuc. Grogner, zeher, h. zehher.
din?
Guerrier, bab, at imenr'i ;
tagelzimt, tigelzam.
Habit , tlebsa , tilebsatin ,
nezdurin.
Hagard. Être — , r'ereb, h.
r'erreb . Il a les yeux — , r'e-
Habiter, zeder, h. zedder. reben allen is.
âzib, âzaiib.
Harmonieux, bat, at ne ta-
Hameçon, tasennart, tisen- seda.
narin.
Harnachement, ah'arredj
Hampe, taâkkuazt, tiaâkku- Harnacher h'arredj h.
, ,
zin.
th'arridj.
skitciu.
eua ! iuqem ! isker ! irbah' !
Héroïquement, s usebbel.
Hier, idelli. Avant- — se-
lidelli.
Héros, amesebbel, i-en.
Hiérarchie, adredj, idrudj ;
, iher- g Imlaiiken.
sa, h. herres ? Hilarité, tadesa.
lellas.
Hésitation, auham, iuha-
men. Histoire , tuareh' , tiuari-
l'histoire.
Honnête, amah'duq, i-en ;
Histrion ,
uled, ulad Sidi delaâlit, delaâliten.
Hamed-ou-Musa.
Honnêtement , s uah'daq ;
Homicide. Le crime —
d' , ti-
Honorer, kerem, h. ker-
menr'iut, timenr'iuin. — Celui rem ; âuzz, h. tâuzzu.
qui le commet, uin, uid, in-
r'an, h. ineqqen.
Honte, th'ia. Avoir — , ste-
h'i, isteh'a, h. tseh'i. — Op-
Hommage, askabar, iskaba- probre, aâr; akrah.
ren ; akram, ikramen; ackar,
i-en.
Honteusement, s th'ia ; s
uâr; s ukrah.
Homme, en général, abena-
dem, vulg. bunadem, pi. ibe- Honteux, timide. Être —
nadam, imdanen, medden. — steh'i, isteh'a, h. tseh'i.
ah'eir. ben.
antah', intah'en.
Humanité , temdania. — Hurler, râad, h. rââd; en-
Bonté, th'anna, vulg. elh'anna.
teh', h. netteh'.
den. —
Tempérament, tebiâ. Hymne, tazobort, tizoborin -
Identité, taiunt ?
sin ara. — Stupide, ajahli,
ijahlien.
Idiome, amslai, imslaien.
Ignorer, ur tissin ara. —
amahbul, imehbal
Idiot, ;
stupidement, jehel, h. jehhel.
amejnun, i-en; amoskun, i- — Elle,
Il, netsa. netsat.
en bujenniu, atijenniu.
;
ajah'
Illimité, bêla ah'ad, vulg.
bêla el h'ad. Imberbe, belatamart.
IMM LMP 18 î
qobh'en.
Immense , bêla nqisi ; ah-
rauan, i-en. Immoralité, tqobah'a; aqo-
bah'; afsad.
Immensément, bêla uqisi.
tasrih't, tisrih'in.
ketcem.
ara.
Immodérément, bêla qeniaâ.
Imparfait , ur nekemmal
Immodeste, ur nesteh'i ara.
ara.
Immodestie, ah'ussu ne th'ia,
Impartial, ur nudzen ara.
vulg. n elh'ia.
Impartialité, ah'ussu umi-
Immoler, ezlu, ezlir', izla, h.
zan, vulg. elmizan.
zellu. S' — moralement, sebel,
h. sebbel.
zan.
Immonde, amendjus, i-en.
Impassibilité, ah'aci, aser-
Immondice, andjas, indjasen;
ilfedan. — Matière fécale, iz-
rah' uateb. — Grande pa-
tience, asebber.
zan 5 idergan
Impatience, altaf
Immondicité, tendjasa^ tind-
'
Implacable , ur itshennin
Impérieux, uin, uid ih'ce-
ara.
nen, ir'seben.
Implanter, r'eres, h. r'er-
Impérieusement, s th'ecana.
res.
Inaction, ir'imi.
Impudence, aqobah', i-en ;
elh'efa.
ara ; ur negerriz ara.
Inconsidération, ah'ussu u-
Incrédulité, akfar.
meggez, ne temiiz.
Incréé, ur itsuh'elqen ara.
Inconsidéré, ur netmeggiz
ara. Incroyable , ur netsamen
I]
ara.
la nature. r'ef.
ah'ussu uh'emmem.
Indestructible, ur nefennu
Incursion, anekcum. ara.
se dénoue pas.
Indigne, ur nesteh'h'aq ara.
— Odieux, amcum, imcumen. Indissoluble, ur nefessi ara.
Le mariage — , azuadj ur ne-
Indignement, méchamment, fessi ara ou bêla uberru.
s tcetma ; s ticuma.
Indissolublement, bêla u-
Indigner. S' — , erfu, erfir', fessi.
irfa, h. reffa.
Indistinctement, bêla afraq
Indignité, ah'ussuusteh'aq.
Individu, iun. Quelques—,
— Méchanceté, tcetma ; ti-
âbad. Les — , imdanen.
cuma.
Individuellement, iun iun.
Indiquer, mel, melir', imela,
Indivisible, ur nebettu ara.
h. emmal.
Indocile , amaâsu , imaâ-
Indirect, itezzin.
sien.
Indirectement, s tuzzia.
Indocilité, aâsu.
Indiscipline, ah'alef iqanu-
Indolence, adaz.
nen.
Indolent, amadaz, i-en.
Indiscret, ur netsâqel ara.
— Qui ne garde pas le secret,
Indomptable, amencuf, i-
Inflammation, ah'mu.
Moindre, aqelil, iqelilen.
Information ,
asteqsi ;
as- Ingérer. S' — , ekcem, h.
tah'ber. ketcem.
faua ; s uberri.
Inopportun, ula uoqt is, en-
Innocent, asafi, isafîen •
uin, sen, litt. : dont n'est pas le
uiden isfan. — Ne sachant ce temps.
qu'il dit, ce qu'il fait, amej-
Inouï, deg s, deg sen ur se-
mej, imejmejen.
lin ara, litt. : dont on n'a pas
Innombrable, bêla ah'sab ; entendu (parler).
. ,
Insaisissable, ur netsuataf
lamatin, vulg. lâlama, -at. —
Considérable, iâdemen ; ifu-
ara.
qen.
Insalubre, ur netzeddig ara;
ur neseffu ara. Insignifiant, ur itsânun ara;
deg s, deg sen ulac tmâna,
Insalubrité, ah'ussu netse-
vulg. elmâna.
faua, uzeddig.
Insinuant, isânun.
Insatiable, ur nerebbu ara,
litt. : qui ne se rassasie pas ; Insinuation, asânu ; ah'atel.
du verbe ruu, ruir', irua, h.
rebbu. Insinuer, sânu, sânir', isâna,
h. tsânu; h'atel, b. th'atel.
Inscription, tira ; tirin.
Insipide, amesas, imesasen.
Isncrire, aru, urir', iura, h. Être — , meses, h. messas.
tsaru.
Insistance, arennu.
Insecte, abâiic, ibâac 5 abel-
h'akkuc, ibelh'ukkac Insister, ernu, ernir', irna,
h. rennu. — Prier avec ins-
Insensé , amahbul , imeli-
tance, h'allel, h. tseh'allil.
bal ; ameslub, imeslab ; abu-
hal, ibuhalen. Une chose — Insociable, auah'ci, iuah'-
ih'ulfen aâqel. cien.
ur netsuhim ara.
Instigateur, uin, uid ih'er-
Insoumission, aâssu. resen.
malen.
Inspirer, hedu, hedir', ih-
da, h. heddu ; uheb, uhber', Instruction, tamusni ; ah'-
h. tuhib. — Conseiller, deb- fad ; almad : timlin.
ber, h. tebbir feli.
Instruire, selmed, h. sel-
Instabilité, anqelab. mad ; mel, melir', imela h.
. .
,,,
,
elh'aual. — d'agriculture, a-
Intact, ur nenqis ara ; ur
teren r'ef uaied, litt. : celui, aual, litt. : couper, ôter la pa-
ceux qui demandent pour au- role.
trui.
Intermédiaire , uis tlata ,
Interprétation , aterjem ,
Intimité, ah'asun ; amaâcer ;
i-en. aâcar.
tasa.
Intervention, akcum.
Intrigant, amdebbeb, imde-
Intervertir, sebeddel, h. bebben.
tsebeddil anuba.
Intrigue, adebbeb, idebbe-
Intestin, ajer'ed, ijer'dan ; ben.
azerem, izerman. — Domesti-
Intriguer, debbed, h. deb-
que, adah'li, idah'lien.
bib.
Intimation, asedehar umer.
Intrinsèque, adah'li. i-en.
Intime , amah'sun , i-en.
Amitié — , tadukli tamah'sunt.
cemen.
Intimement, s uul s uh'mal.
;
Introduction, asekcum. —
Intimer, sedeher, h. sede-
Préface, tazuirt, tizuirin.
har.
Introduire, sekcem, h. sek-
Intimider, siguod, isaguod,
im. S'—, ekcem, h. ketcem
h. saguad; snah'cam, h. sneh'-
cama. Intronisation, asr'imi.
198 INV INV
Introniser, ser'imi, isr'imi, Inventorier, uqem. h. tsu-
h. sr'imi. qim tejrida.
sebetlel, h. tsebettil.
Invétérer. S' — , usser, h.
tsussir.
Invariable, ur netsebeddil
ara.
Invincible , ur netsur'leb
ara.
Invasion, azdam, i-en ; ak-
cam ; anekeum. Inviolabilité, tânaia, vulg.
lânaia, -at.
Invective , argani , i-en ;
Invulnérable, ur nejerrah'
Irrémédiable , ula amek
adiah'lu, adigerrez, litt. : il
ara.
n'y a pas comment il guérira,
Iota, iota.
il se remettra.
Irascible, uin, uiden iref-
IrrÉxMissible, ur netsemmih'
fun.
ara.
Iridée, grande, tafrut, ti-
Irréparable, ur netegerriz
friing iger, litt. couperet :
ara.
des champs, à cause de ses
Irrépréhensible, ula amek
feuilles lancéolées.
itsuander, litt. : il n'y a pas
Iris, abruaq. Espèce d' comment il serait repris.
précoce et à fleurs jaunes,
Irréprochable, bêla âiib
tah'lult ennebi, litt. : morve du ;
ur netsuander ara.
prophète. — , autre plus peti-
te, absel b uccen, litt. : ognon Irréprochablement, bêla âi-
de chacal. ib.
Itinéraire, abrid ;
asafer.
Irritable, ireffun.
Ivoire, tur'mas ulfil, vulg.
Irritation, urrif; urfan. n elfil, litt. : grosse dent d'é-
léphant.
Irriter, serfu, iserfa, h.
serfu, S' — , erfu, irfa, h. reffu. Ivraie, aqollab, iqollaben.
Jeunesse, tilumzit.
led, ulad Sidi H'amed-ou-
Musa.
Jeûneur, anazum, inuzam.
Joseph, Iusef.
Joallier, asenâi, isenâien
Joue, amaig , imuiag ; a-
tir'ausiuin, litt. : fabricant de
h'anq, uh'enaq, vulg. leh'anq,
bijoux.
leh'enaq. — très-grosse, ad-
Joie, afarh', ifarh'iuen ; a- nag, idnagen.
frah', ifrah'en ; anecrah'; ten-
Jouer, lâb, h. tselâb ; urar,
crah'a.
h. tsurar. — de l'argent, qe-
Joindre, semliî, isemlal, h. mir, h. teqmir. — S'amuser,
semlili ; sedukel, h. sedukul; edhu, idha, h. dehhu. — d'un
leh'aq, h. leh'h'aq, telh'iq. Se instrument, ut, h. kat ; r'eg-
—, melil, imlal, h. tsemlili ; ged, h. tr'eggid. joue deIl la
dukel, h. dukul i, id, d. flûte, la ikat tazemmart. Se —
de, kellah', h. tsekellih' r'ef.
Jointée, urau, urauen.
ames-
men; anegzum, inegzam. —
Journalier, ouvrier,
tadjer, imestudjar. — Adj. en Faculté, aâqel.
204 LA LA
Jury, ajernaâ ih'ukam. qien. — Les justes, at uh'eir,
K
K, ka. Koran, Koran.
Kabyle, Aqebaili, Iqebai-
len.
Kouskous , aseksu ; taâm.
sennig
, ,
Laborieux, itsataben,.
Laconisme, tuzel b uaual.
Lacer,
h. tciddi.
cid, cudder', icud,
Laid. Être — , cemet, h.
cemmet.
Lacération, tir'ersi, tir'er-
ammus.
Laideur, ticemata ;
siuin.
Laie, tileft, tilfatin.
Lacérer, ser'res, h. ser'res.
Laine, tadut.
Lacet, tizikert, tizukar. —
Filet, ticerkets, ticerktin. Laineux, en tadut.
Lassitude, âggu.
autul, iutal ne terebga.
Latent, iferen, h. itsferen.
Laps, de temps, kera ne
zeman. Latéral, g idis, g idisan.
iurad, h. tsirid.
ren.
Lavoir, asaridj, isaridjen ;
Légitimé, aseh'i.
Légaliser, seh'i, iseh'a, h.
Legs, ausi, iusiuen.
seh'h'i.
Léguer, usi, iusa, h. tsussi.
Légalité, amtsafaq i eccerâ.
Légume , abqel , ibqelen
Légat, amecegga, imeceg- ,
lebbu.
Légèrement, s th'efa, vulg.
selh'efa ; s tefses. — Un peu, Lentille, aâts. — d'une lu-
derus. nette, alemeri ; azadj.
anejdam. bratin.
tsirid.
tembatin
Leste, ah'fif, ih'fifen ; uin,
Lévrier, aqjun d aseggad,
uiden ih'fifen.
iqjan d isoggaden.
Lestement, s uah'faf s th'a- ;
— de l'esclavage, h'arr, h.
rih'; bru, brir', ibra, h. berru.
LIG- LIM m
Lie, abalir', ibalir'en. — du Ligue, asef, isefuf. — Com-
peuple, abalir' en taddart. plot, adebbeb, idebbeben.
g ummur.
ronne de lumière.
Lieue, tasaât, tisaâtin.
Limbes, limbuen ?
Lieutenance, tah'lift
Lime, amebred, imebared,
Lieutenant, ah'alif, ih'ali- vulg. lemebred, lemebared
fen, vulg. elh'alifa, -at.
Limer, berred, h. teberiïd.
Lieux, cabinets, tah'h'amt Action de —
aberred. ,
uqerib.
Limier, aslugi, islugien.
Lièvre, autul, iutal.
Limitation, fixation, ah'ud-
Ligament, acuddu, icudduin. du. — Restriction, asedieq.
ment, ah'elas.
Littéral, am d ah'arf, vulg.
vulg. elkera.
Longanimité, asebber th'en - ;
Longue. A la — , s useber ;
Louche, imezellem, i-en. —
s ter'ezzi. Equivoque, ih'elleden.
qajih'in. alemaâ
Lustre, brillant, ;
sfedjedj.
Luisant, ilemân, h. itslem-
miân; iclauan. Luth, takrumbit, tikrum-
biin.
Luire, lemâ, h. tlemmiâ ;
M
M, ma. Maçonner, benu, bénir', i-
bena, h. bennu.
Ma, de moi, iu ; inu.
Maçonnerie, abni, ibnian,
Macaroni, makaruni ? ah'ad-
vulg. lebni, lebniinowlebnian.
dur ne tafukt.
Macreuse,
Macération , tseslau .
— taiazit, tiuzad b
uaman.
Mortification, tisemeggit ; a-
semettat. Maculation, asumes.
ou tilallatin.
Machinal, atebiâi, itebiâiin.
Madone, tamadonna, tima-
Machinalement, bêla dehen;
donnin ?
bêla tennia, vulg. ennia.
Madré, rusé, ah'ili, ih'ilien.
Machination, adebbed, i-en;
th'ila, th'ilatin. Madrier, ancir, inciren.
s uul. asenâ.
Magnificence, taâdma.
Se —, qim, Se
h. tser'imi. —
bien, ettef iman seluqam.
Magnifique, aâdim , iâdi-
Maintien, tetfit udjetsa.
men.
Mahomet an, ineslem, ina-
Maire, amin, umena, vulg.
selmen.
lumena. Le des maires, —
sous-préfet , amin umena ,
Maigrement, s uh'arfi.
th'ara, vulg. elh'ara. — Fa-
mille, at uh'h'am ; iaggalen.
Maigreur, adâf; tiserin b
uksum. Maisonnette , tah'h'amt ,
Maladif, ihelken.
Maîtriser, sh'aret, h. sh'a-
rat. Maladresse, taruzi b uâqel ;
helek, h. hellek ; a-
deker, dekur. Vigoureux, —
izuren ; iquan.
den, iuden, h. tsaden ; h'uss,
b. th'assa. Malédiction, anal, inàlen.
, ,
run. idorren.
an amefsud, imefsuden a-
; ;
imqebuh'en ou imqebah'. —
Sans probité, ur nâdil ara.
mecum, i-en.
Malhonnêtement, s uqebah'.
Malfamé, bab, at eccan en
dir. Malhonnêteté, tqobah'a, ti-
h'en.
uh'alef ur'ard , ubeqqu, vulg.
n elr'ard. — une chose, se Malice , acumu , icumun ;
, igsuah'en
Malpropre. Être — , ames ?
;
iumes, h. tsames.
ameskin, imeskinen. — Men-
diant, amar'bun, i-en ou imer'- Malpropreté, ammus ; ilfe—
ban. — Souffrant, interen; itâ- dan.
.
Malséant, ur nclaq
têts. Donnera —, setc, isetca,
ara.
h. setca.
Maltraiter, senter, h. sen-
terai. —
par des paroles, er-
Manger. Le — , aâic ; tmak-
gem, h. reggem. —
Être mal-
la ; utci.
Manipulation, asteh'dam s
Mandataire, aukil, iukal ;
ifassen
amussi, imussiin.
Manipule, tadela, tideliuin.
Mandement, aussi, iussiuen.
Manivelle, taftust, tiftusin.
Mander, amer, iumer, h.
tsamer ussi, iussa, h. tussi Manne, tamant.
;
Manoeuvrer, sh'edem, h.
Marâtre, tiambaba, tiam-
sh'edam.
babatin.
Manque, ah'ussu ; tiserin.
Maraudeur, amergul, imer-
Manquement, aâiib, aâiub. gulen.
— grave, adnub, idnuben.
Maraude, arual, i-en.
tsemsuaq.
Manteau , abernus , iber-
nias ibidi, ibidiin. Marchandise, aqac ; ah'au-
;
Il y a —
aujourd'hui iâmer , fleurs du printemps.
usuq assa, litt. : est garni le
Marguillier aukil iukal
— aujourd'hui.
udjamaâ, ne tigliz.
, ,
nen. de cuisine.
Marge, d'un livre, abaiiad, Marmot, gros singe, iddu,
ibaiiaden. — Latitude, aser- idduan ; triv. — Petit garçon,
rah'; tesrih' ou tesrih't. akrud, ikruden.
Gros —
afdis, ifdisen.
, Masse, massue, asduz, i-en.
Martelage, tudeza. — compacte, aâmmur, iâm-
muren —
Foule, ar'aci, ir'a-
.
bâtit.
abelar'.
h'esren.
Matériellement, s udjesda-
ni ; s udjesed. Maure, Ar'erbi, Ir'erbiin.
ilemmasen.
cheveux, acebbub, i-en ; a-
mezzur, imezzuren. Médiation, talemmast.
Méconnaissable, ur netsâqel
Médine, Madina.
Mélancolique, amar'bun, i-
Menace, asuâd, isuâden.
mar'ban amah'zun, i-en.
; Ménage, manière de vivre
en famille, dunnit. Faire bon
Mélancoliquement, s uar'-
ben s uah'zan. — ,uqem, h. tsuqim dunnit
5
— Famille, at uh'h'am.
delâlit.
Mélange, ah'lad, i-en. — Mobilier, aqac, vulg. elqac.
Mélanger, h'eled, h'elter',
Ménagement, auffer ah'ta-
;
ih'eled, h. h'elled.
ker ; acfaq ; ah'unnu.
Mêlée, ahlad, i-en.
Ménager, faire des épar-
1
Mêler, h'eled, h'elter , ih'e- gnes, ah'taker, h. tah'taker ;
tsarrif.
Mépris, akrah ; ah'qar.
Ménétrier, ar'eggad, i-en.
Méprisé, amakruh, i-en.
Meneur, émeutier, imceb- Mépriser, krah, kerher', i-
bul, i-en. krah, h. kerrah h'eqer,
; h.
fellu ; tnâna
Méridien, araridian, i-en ?
Mention, asemekti, i-iin.
Méridienne, astefune tnefsa
Mentir, keddeb, h. tked-
b uas, litt. : repos de la moi-
dib.
tié du jour.
Menton, tamart, timira.
Méridional, aqebli, i-iin.
Mentor, imerebbi, i-iin.
Mérite, astah'qi , istah'qi-
Menu, arqiq, irqiqen. uen
.
Métaphysique, amtafuzik ?
Mesure, de dimension, aqi-
tamusni ne taruih't, Mit. :
si, iqisan ou iqisauen, vulg.
elqis, elqisan. —
de l'extrémité
science de l'âme.
cah !
— , secehah' , h. tsecebih'
Mignon, ucebih', ucebih'en; udem. Faire mauvaise —
icbih'en. secemet udem.
rah'matin. — Compassion
Minutieusement, s temezzi. th'anna.
Minutieux, bab, at ne tim- Miséricordieux, arah'im, i-
zianin.
rah'imen ; ah'anin, i-en.
Miracle, aâdjeb, iâdjaiib.
Missel, aktab, iktaben ne
Miraculeux, aâdjaibi, i-en. taqdis.
Misanthropie, tiuah'cia.
Mitre, tabaret umsinior.
Mise, asersi, i-en. — à l'en-
chère, timerna, timerniuin. — Mixte, ih'alten.
buiuilen ensen.
iberdan. —
Coutume, taâda, iren.
azru, izra.
qel.
Moelleux. Être —, leqqeq,
Modéré, amqennâ, imqen-
b. tsilqiq ; uluu, iulua, h.
nân aâqeli, i-en.
;
tsuluu.
Modérément, s teqeniâ ; s
Moeurs, tiâdatin, tiâuaied,
uâqel.
vulg. elâdats.
Modérer, appaiser, shenni,
isehenna, h. tsebenni; sehdu,
Moi, nek, nekkini. — , régi
par un verbe ou une prépos.,
isehda, b. seheddu ; sers, h.
i; ii.
srusu. Se — ,
qenâ h. tsqen-
niâ. Moindre, aqelil, iqelilen.
— , acem-
r'emmel. ma ; ar acemma ; ar daqel,
medden imdanen.
;
Monstre, amuâida, imuâi-
dan.
Monder, sefu, sefir', isefa,
h. seffu. Monstrueux, umuâida.
Multiple, itoqten.
Mouvant, imbuaualen, h.
itsembuiuilen. Multiplicande , ametsusto-
qot, imetsustoqoden.
Mouvement, ambuauel, i-en
— de troupes, areli'al, i-en. Multiplicateur, amstoqot
imstoqoden.
Mouvoir , sembuiuel h. ,
tsembuiuil. Se — embuauel,
,
Multiplication, astoqot, is-
h. tsembuiuil. toqoden.
agla asâia
Multitude, ar'aci, ir'acien ;
;
tarba, tirebba.
Moyennant, s tacert.
Munificence, tsahïa ou tsu-
Moyennement, s talemmast
h'aua ; aseddeq.
Moyeu, alemmas, i-en,
Munir, garnir, setcur, iset-
Muable, itsebeddilen. car, h. tsacar. Pourvoir du —
Mucosité, ah'lul, ih'lulen .
nécessaire, efk, efkir', ifka,
h. tsak aiin as, asen ih'ussun.
Mue, abeddel ; ar'eier.
Munition de guerre
, a- ,
h'er.
ren. —
Malade des nerfs, he-
Néfaste, iseh'seren ; itor- lek, h. hellek s izuran.
run.
Nervure, azar, izuran.
Négatif, inekkeren.
Net. Etre —, neqi, neqa,
Négation, ankar, inkaren. h. tneqqi. Mettre au — , sneqi,
Négativement, s uankar.
h. tseneqqi.
Négociateur amedebber ,
Neutralité, tufer'a si sefuf.
aâqual.
Niais, aboh'li, iboh'liin ou
ibah'lcl ; abuhal, ibuhalen. Noce, tamer'a, timcr'iuin.
guré, ticuma.
Nièce, fille du frère, illi s,
Nommément, s isem.
tsaru. —
Remarquer, er, er-
rir', irra, h. tsarra aâqel r'ef.
Nommer, semmi, isemma,
h. tsemmi. Se —
tsusemmi, ,
Notice, tira, tirin ou tiriuin.
Nonce amecegga
, , i-n n Nouer, keres, h. kerres.
Albaba aqaddus. Action de —
akerres.,
as, asen.
Obéré, itsuâbban.
ren r'czzifit.
rit uâqel. — Avis, adebber,
idebberen.
Obole, tah'arubt, tih'aru-
Observatoire, amkan usi-
bin.
ked.
Obscène, ifah'cen ; iqobh'en.
Observer, remplir, kemmel,
Obscénité, tfah'ca , tifah'- h. tkemmil. —
Remarquer,
ciin. err, errir', irra, h. tsarra aâ-
Occasionner sebbeb h.
Odeur, bonne, tarrih'a, tir-
tsebbib.
, ,
rih'atin. —
mauvaise, asen-
nef; afuh'u. Répandre une
Occident, ar'erb. Le levant bonne — , rah', h. trah'. Ré-
et P— , acerq d ar'erb, vulg. pandre une mauvaise — , fah',
eccerq d elr'erb.
ifuh', h. tfuh'u.
Occulte, ifferen.
Odieux, itsubr'aden.
Occupation, acor'ol, icor'al
Odorat, asrih'i, i-en.
ou icor'alen . —
d'un lieu, a-
melek. —
d'un espace, tacart. (JEcuménicité, tâurnumia.
tmé-
vage, ah'cad, ih'cedan. Un —
'
Officieux, bab, at
tazemmurt, tizemrin.
zegga.
Ombelle, uffal.
Offrande, aqeddem, iqed-
damen. Ombellifère, tasdelt, tisde-
lin.
Offrir, qeddem, h. tqed-
dim; emken, h. tmekkin. Ombrage, tili.
Oncle ,
paternel ,
,
Ondoyant, itsmujun.
h'eddem. — chirurg., egzem,
h. gedzem.
Ondoyer, muj, h. tsmuju.
— Baptiser sans cérémonie,
Ophthalmie, timdau.
tsamer. —
Ranger, retteb, h. Orgie, afsad bêla th'ia, litt. :
Orgueilleusement, s ukub-
Ordure, tandjasa ; ammus ;
ber s uzuh'u ; s tnefh'a.
ilfedan. —
Balayures, idom-
;
man. —
Fumier hum., izzan ;
Orgueilleux, azuh'i, izu-
idergan. —
Tas d'ordures, a- h'iin imkebber, i-en.
;
qabuc, iqubac.
Orient, acerq, vulg. eccerq.
Ordurier, amendjus, i-en
Oriental, acerqi, i-en.
ou imenjdas ; bab, at ilfedan,
ummus, vulg. bulfedan, imau- Orienter. S'— , âqel , h.
lan ilfedan. tsâqel arbâ idisan, litt. : re-
Oreille, amezzur, i-en ti-
connaître les quatre côtés.
;
Origine, asel.
Organisation, aretteb ; a-
seggem ; agerrcz. Originel, b uasel, vulg. n>
. ,
Osseux, g ir'es.
mes fécondes portent au mi-
lieu du front tabzimt ou
, Ostensible , idahren ; iba-
tafzimt. nen.
.
Oublieux, itetsun ; ur icfi Outré, dépassant les li-
ara. mites, iâddan, iâddan ah'ad,
Ouest, ar'erb, vulg . elr'erb. vulg. elh'ad. — Irrité, irfan,
tsemelili.
Paisiblement, s thenna ; se-
Paganisme, tisenemt? lâfia.
kera.
Parader, fentez, h. tfentiz.
Parce que, imi, vulg. ala-
Paradis, tadjenna, vulg. el
h'ater.
djennet.
Parchemin, aglim, igelman
Paradoxe, ah'alef en tidets.
ideber'en, litt. : peau prépa-
Parafe, aferaf, iferafen ? rée.
s uakka ; ihi
Parallèlement, s ubralil ?
dan. ihdur.
Partiellement, s taqesma
taktir taqa. A — excepté,
; ,
;
ibeda, h.
,
bettu ;
,
ferreq, h.
,
— en musique, taqesma, ti-
tferriq.
qesmatin.
iisen.
Parvenir , aud ,
ibod , h.
Partial, ur nâdil ara. tsaud ; bêler', h. belir'.
. ,,
ualud
Passe-temps, asâddi ne ze-
man. Pâte, tajin ; tamettunt.
Patent, ibanen ;
jdahrcn. Patriote, bab, at en tamurt.
r'uilef, h. tsr'uiiuf.
Pauvre, igellil, igellilen. —
Pâtisserie, aftaier. Mendiant, amar'bun, i-en.
h'udj, h. th'udju.
Pénétration, akcam. — de
Pélican, ablikan, i-en ?
l'esprit, tar'uzi ufeham.
Pelle, tmesh'a, timsah'in.
Pénétrer, ekcem, h. ket-
Pelletée, tacart ne tmes- cem. —
Approfondir, r'ez>
h'a.
r'ezir', ir'za, h. qaz. — Être
pénétré, r'ez, rezir', irza, h.
Pellicule , taglimt , tigli- qaz.
min.
Pénible, isâteben.
Pelote, takurt, tikurin.
Péniblement, s uâtab.
Peloton, takurt, tikurin
Péninsule, tigzirt, tigzirin
Pelouse, tibluza, tibluzin ? ur nekemil ara, litt. : île qui
Perfectionner, kemmel, h.
Perche, abudid, ibudiden;
tkemmil.
ajebbad, i-en.
Perfide ah'cddaâ ih'ed-
Percher. Se — , être per-
,
h. fellu.
par : être raide (paralyséj, en
parlant du corps ou d'un mem- Péricliter, iii, ellir', illa, h.
. . .
dorren.
Périlleux, deg s, deg sen
tugedi. PERNOPTÈRE,oiseau de proie,
isr'i, isr'an.
Période, tuzzia n ezzeman
Péroraison , ahdar ufuku ,
Périodique, itizzin.
ihdur ufuku.
Périodiquement, s tuzzia n
Pérorer, heder, h. hedder ;
ezzeman.
emslai, h. temslai.
Péripétie , tugedi , tigu-
Perpendiculaire, ibedden
diuin.
Perpendiculairement , s i-
Périphrase, tuzzia b uaual.
beddi ou s ubeddi.
Périr, emmet, immut, h.
Perpétuel adaiim , , idai-
tsemettat fenu, fenir', ifna,
5
men itsudumen
h. fennu ; fut, h. fut. — sans ;
tab. merziuin.
Persil, akrafes.
pure —
s tah'sart.
,
Pertinemment, s tamusni ; s
Persister, r'eseb, h. r'es-
uâqel.
seb ; dum, h. tsedumu.
Perturbateur , icebbulen ;
Personnage amoqoran i- , ,
ifetenen ; isefseden.
en aâqel
; aâqual acerif , ;
Perversion, afsad
Personne. — acah's, Une ,
; asefsed.
ah'ad. De
Perverti. Être — , fesed, h.
;
fessed.
ma — , s iman iu.
Pervertir, er, errir', irra,
Personnel, n. m., medden, h. tsarra d amcum, d imcu-
imdanen, lilt. : les gens. Son men, litt. : rendre méchant.
— , les siens, at ines. — , adj.,
Pesage, auzen, iuzenen.
acah'si , icah'sien ; ah'asun ,
du frère. —
Petite-fille, illi s
— ou rouler le kouskous, fe-
A— près, adilin ;
qrib.
Philosophie, tafelsufia ?
abequq.
Pile, d'objets entassés, a-
Piédestal, aqaâ, aqiaâ, vulg. âramur iâmmuren.
, de —
leqaâ, leqiaâ. monnaie, tacuct, tiacucin. —
Piège, nom générique, ah'- d'un pont, afsil, ifsilen.
droit foulé ,
!
Plafonner, uqem,
desen. — Qui fait plaisir, ize-
h. tsu-
han.
qim acecfal.
Plaisanter, kelleh', h. tkel-
Plage, irrif, irriaf.
lih' ; eds, edsir', idsa, h. edes;
Plaider, cetki, icetka, h. mesh'er, h. tsmesh'ir.
tcetki. —
Il plaide pour moi,
Plaisanterie, akellah', i-en
icetka g umkan, g umur iu ;
Pleinement, s tacart.
Plaquer, leseq, h. telsiq ti-
annedia ; aluaz.
medjed, imedjeden anub'u, ;
i-en. —
avec déchirement du Plumage, erric.
visage, comme dans les grands Plume, erric. — à écrire,
deuils, agejdur.
aqalam, iqulam.
Pleuvoir. Il pleut, ikat ug - Plumer, sencu, isencu, h.
fur, vulg. lahua legerra,
•
litt. :
sencau
la pluie frappe. Ikat, for. oVh.
bad; kera.
Plomb, aresas. Petits — de
cbasse, ahelalas.
Plus tard, ar attel.
iqoddoh'en ukanif.
Coup de — , tita uh'uccim.
afash'i, ifash'iuen. —
;
Somptuosité, azeien 5
azuh'u ;
Populariser. Se — , huu,
acebbah'. ihua, h. hebbu ias i ur'aci , i
tragga.
Pomper, huzz, h. thuzzu
amejbub , litt, : balancer la Popularité, ahebbu ur'aci
pompe. ne tragga.
jetsa. agi.
taâqa; ar'obar.
Précaire, iâddan, h. itsâ-
Poussif, ih'eres unnefs is ;
dan.
teh'eres tnefs is, litt. : est
pressé son souffle. Précaution , tiririt uâqel.
ensen.
tissariuin ; tamauait, timuai.
Précédemment, qabel ; s ta-
Pouvoir, n. m., tazmert.
zuirt.
Pouvoir, l'autorité, ah'kum.
Précédent, n. m., azuar, i-
Pouvoir, verbe, zemer, h. en.
zemmer ou zemmir; uâ, uâr',
Précédent, adj., izuaren, h.
iuâ, h. uiâ ; esses, h. essis.
izuggiren.
Prairie, aogdal, iogdalen.
Précéder, zuir, izuar, h.
Pratiquable, isahlen. Che- tezuggir ou zuggir.
PRE PRE 279
izuaren ; izuggiren.
Précepteur, amâllem, imâl-
lemen; aeceih' icciuh'. ,
— Préconiser, proclamer, ber-
Mentor amedebber imdeb-
, , rah', h. teberrih'. — Louer,
beren. exalter, ceker, h. cekker.
Précipitation , temr'aula ;
Prédicateur, de l'Évangile,
ajal; th'efa. imbeccer, imbecceren . — Qui
exhorte au bien et détourne
Précipiter, sajel, h. tsajal ;
du mal, amendar, i-en.
sh'ef, h. tseh'fif; sr'uel, h.
sr'eggul. — en bas, deger, Prédication, de l'Évangile,
h. teggir r'er uadda ser'li, h. ; abeccer. — des préceptes
ser'lai. Se — , aller vite, r'iuel, moraux, andar.
ir'uuel, h. r'eggul. — en bas,
Prédiction, akacef, ikucaf.
ser'li, deger iman r'er uadda.
Prédilection, ah'mal iâze-
Précis, n. m., sommaire,
len.
anqas, i-en ; asenqas, i-en.
— , adj., concis, amaqsud, i- Prédire, kecef, h. keccef
en ; ish'an. ou tkacaf.
menza.
Préjudice, tmedorra.
Premièrement, s umzuaru.
Préjudiciable, idorren ; i-
amoqoran, i-en.
Prescription, ordre, aussi,
Présider, zuir, izuar, h.
iussiuen.
zuggir debber, h. tebbir r'ef,
;
morve du prophète.
Prévariquer, h'alef, ih'ulaf,
Primer, if, iif, h. tsifi.
h. tsh'alaf.
Primitif , amzuaru , im-
Prévenance, tmârufa, tmâ-
zuura ; aqedim, i-en ,
isra ou iusra.
— Méthode, abrid, iberdan.
ah'ussu Procéder, provenir, efer',
Privation ih'us-
suin.
, ,
alr'eir ; uiadnin.
Privilégier, smiaf, h. ts-
miaf Prochain, adj., aqerib, i-en.
Être —, qereb, qerber', h.
Prix, tqima, tiqimatin, vulg.
qerreb. — Voisin, adjar, idji-
elqima, -at. Être à bas — ran, vulg. eldjar, eldjiran.
reh'is, pi. reh'isit, h. tserh'is.
Etre à — élevé, r'alai, pi., r'a- Prochainement, qerib.
lait, h. tr'alai. — Récompense, Proche. Être —, qereb, h.
tijara, tijaratin; arbah', irba- qerreb.
h'en.
Proches, Les — , at uh'-
Probabilité, aqili ;
taqila. h'am : iaggalen.
Probable, aqili, i-en.
Proche, prép., près de —,
Probablement, uaqila tsama. Tout —, qerib.
; .
h. tseruzu.
— Métier, asnaâ, isenâan.
Profusément, s taruzi ; s
Produit, n. m., tfaiida ;
uzegged.
tsaba : abraz. Le de l'ar-
zen. darga.
Progressivement, anerni s
Promouvoir, sebdu, isebda,
unerni ; aqoddim s uqoddim ; h. sebeddu sali, isuli, h.
;
Promptement , s uajal ; s
Proie, tar'niraa, tir'nimatin.
temr'aula.
Oiseau de — , itir, idiur itet-
sen atmaten , lit t. : oiseau Promptitude , ajal ; tem-
mangeant habituellement ses r'aula.
Propagande,
Promener. Se — , merrah',
acâi.
tsâia amelk.
;
,
— Qualité,
; aila
tifin,
;
safaqen. asebettel.
Proportionner , metsafaq ,
neffu. — Abolir, bettel, h.
tebettil.
h. tsemtsafaq.
Prose, aual bêla uqisi. —
Propos, ahdar, ihdur. Bon
Hymne, amedah', i-en.
— aqsad ish'an. Mal à
, —
bêla uoqt is. Prosélyte, abruzlit, ibruz-
Prosterner. Se — , reqâ, h.
Proverbe, tmâna, timâna-
reqqâ; eknu, knir', ikna, h.
tin ; ametal, imtalen.
kennu.
Provin, arkal, irkalen.
Prostituée , taqah'bit , ti-
Prostituer. Se — ,
qoh'bi
bi.
Protecteur , amâuan , i-
tnâma , tinâmatin. — pour
mâuanen. le voyage, aâula ; aâuin, iâui-
nen. — pour la guerre, a-
Protection , âiuan , iâiua-
h'ardj. — de bouche, tamaict ;
ar'acimedden aok.
; adj.,
,
—
;
i-en ; azmir. Dieu — ! Ai
uzmir
iâummen. Être manifeste, — ,
!
290 Q QUA
Pulluler, toqot, h. toqqot. Purgatif, aiin itsefin, ises-
fan, istaharen.
Pulmonaire, bab, at ungaf.
Purgatoire, amtaher.
Pulmonie, angaf, vulg. bun-
gaf.
Purger, sesfu , isesfa , h.
sesfu ; stahar, h. stahhir. Se
Pulsation, asebraq, i-en.
— , sefi, isfa, h. tseffi ; tahar,
Pulvérisation, tudeza. h. tahhir.
Q
Q, qa. Cette lettre n'a pas, Quadruple, itoqten s arbâ
en kabyle, sa voyelle insépa- iberdan,litt. : augmenté qua-
je crois
melmi ? — môme, r'as ; n'as.
vous m'aimez.
litt. :
Quant a, amma ; d.
Quel ? Quelle ? anua ? enta?
Quantième, tarïh' , tuareh'. pi. anui? enti?
Quantité, tach'alt. Quelconque en parlant
,
h'amstacin.
Quête, ajemaâ, ijemaân.
Quinze, h'amstac.
Queue, tajah'nid, tijah'ni-
din ; tasetta, testan. Quittance, tira uh'alas, u-
h'as.
Quinquet, afenar, ifenaren,
vulg. lefenar, -at. Quolibet , akellah' , i-en ;
isaqel, h. siqelil.
Rachat, afedi, vulg. lefedi.
Rabattre, senqes, h. sen- — Délivrance, asellek.
qas.
Racheter, fedu, fedir', ifda,
Rabbin, imam b udaien. h. feddu. — Délivrer, selek,
Rabot, talukant, tilukanin. h. sellek ; mnâ, h. mnââ ;
Radicalement, delasel.
— Légère réfection , kera
uqut, uàggec.
Radieux, iclauan icâan.
;
qod, h.
meggez, i-en.
chose, jemâ, h. jemmâ.
Raisonner, sueb, h . suab ;
Ramassis, ajemâ, ijemân.
meggez, h. tmeggiz.
Rame, de rameur, amqodaf,
Raisonneur, uin, uid isua-
ben; ameggez, imeggezen. — i-en.
zekaiit.
Rapidement, s temr'aula.
Rancir, zekai, pi. zekaiit.
Rapidité, temr'aula; ajal.
Rançon, tqima ufedi. Rapiécer, reqâ, h. reqqâ ou
Rançonner, etc, etcir', itca, tserqiâ.
h. tsarra. —
Raconter, h'eb-
Rapace , ah'uggas , i-en ; ber, h. th'ebbir. — Fructifier,
ah'taf, i-en. berez, h. berrez. Se — ne- à,
h. semtal. Se — ,
qereb. h. henni. Se — , henni, hennir',
qerreb. — Se réconcilier, féru, ihenna, h. tsehenni.
ifera, h. ferru.
Rat, ar'erda, ir'erdaiin.
Rapt, ah'taf, ih'tafen.
Rate, adih'an, idih'anen.
Rare. Etre — ,
qelil, pi. qe- Râteau, amecet, imeceden
lilit.
b uakal, litt. : peigne-terre.
Raréfier, seqelil, h. seqe- Râteler, meced, h. mec-
lal ou seqelil. ced.
tbeddii araii, ar'ili. litt. : chan- Real, 2 fr. 50, triait, tria-
ger d'avis. lin. 1?2 — , azgen, izgenen.
en.
Rechercher, nadi, inuda, h.
tsenadi ;
qelleb, h tseqellib.
Récapituler, jemel, h. tjem-
mil.
Rechute, aiued ur'lui.
ru saia. ijemân.
tamacahut, timucuha.
Réception, aqebel.
Récitation, adras ; antaq.
Recette, aqebel ; tutefa ;
entaq, h. nettaq.
Receveur, uin, uid itsata-
fen, iqebelen, ijemân. Réclamation, asutcr, i-en.
. ,
h. tcetki.
Reconduire, accompagner,
Reclus, amah'bus, i-en. refeq, h. reffeq.
Rectification , asâdel ; a-
Rédiger, aru, urir', iura, h.
seh'h'i.
tsaru.
Rectifier, sâdel, h. sâdil ; Redire, aies, h. alis beder,
;
seh'h'i, h. seh'h'i.
h bedder
.
;
qar.
Rectitude, aâdel. Redite, aued timenna.
Reçu, n. m., tira, tkarta Redoublement , timerna ;
Réflexion, ah'emmem, i-
Redresser, sebbed, h. tseb-
Se — ebed, ebeddir',
hemmimen. — Observation,
bid. ,
asedehar uraii, iitt. : émission
ibedda, h. tsebedda.
d'un avis.
Réduction , diminution , a-
Refluer, ur'aî, h. tsur'al.
senqas ; asuzel ; anqas.
Reflux, tur'alin.
Réduire, zuzel, h. tzuzil ;
Régénérateur,
Réglé, isteren. Papier —
iselhun, isedjeden.
uin, uiden
kar'et isteren. — Déterminé,
igzemen ; iretteben.
Régénération, aselhu ; a-
Régler, avec la règle, seter,
sedjeded.
h. setter. — Décider, egzem,
Régénérer, selhu, selnir', h. gedzem.
iselha, h. selhu ; sedjeded, h.
Réglisse, asus azar, izuran
sedjedid. Se —, ur'al, h. tsu- ;
iziden
r'al elhu, elhir', ilha.
Règne, tageldit, tigeldiin.
Régent, professeur, acceih',
icciuh\ vulg. ecceih', ecciuh'; Régner, gelled, h. tsegel-
amedebber, i-en ; amâllem, lid.
i-in.
Regorger, toqot, h. toqqot
Régenter, debber, h. te- s ; tcar, itcur, h. tsacar s ;
Réjouissant, isefrah'en.
Reins, ammas, immasen.
Reine, tagellit, tigellitin. Relâche, agzam, igzamen.
— Repos, astafu, istafuin.
Réintégrer, aued, h. tsau-
ed sers, fut. adisers. Relâché, détendu. Être —,
Réitérer, aued, h. tsaued
uluu, iulua, h. lebbu. — au
;
moral, iserrah'en.
ernu, émir', irna, h. rennu.
Relâchement, aserrah' tse-
Rejaillir, zeggig, h. tezeg-
rira.
gig-
Rejaillissement, azeggig, i-
Relâcher. Se — , serran', h.
tserrih' iman.
en.
clau, h. ccllau.
Relevé, n. m.. } ajemmal, i-
Remarquable, imeggezen.
jemmalen.
Remarque, ameggez, i-en.
Relever, senker, h. sen-
kar. Se —
ekker, h. tnek-
, Remarquer, meggez, h. tse-
ker. Se —
réciproquement, meggiz.
smiker.
Remblayer, setcar, isetcur,
Relief, tah'uait. En — , s h. tsacar.
tah'uait.
Rembourrer, setcar, iset-
Relier, un livre, seffer, h. cur, h. tsacar.
tseffir.
Remède, adua, iduan, vulg.
Religieuse, tamrabat, tim- eddua, edduat.
rabetin.
Remédier, selhu, iselha, h.
Religieusement, s eddin ; s
selhu gerrez, h. tsegerriz,
;
tsuqa.
v. a.
avec le verbe.
Remporter, aui, buir', ibui,
Réminiscence, amekti, i-en.
h. tsaui. — la victoire, r'eleb,
Remise, délai, auh'h'er. — h. r'elleb.
d'une faute, afu ; asemah' ;
Remuant, brouillon, amef-
tudjit. — Écurie, adaiinin,
sud, imefsuden ou imefsad.
idaininen.
Remuement, ambuauel, i-en.
Rémission, des péchés, afu,
asemah' g idnuben. Remuer ,
sembuauel h. ,
tsembuiuil. Se —, embuauel,
Remontrance, andar, inda-
h. tsembuiuil.
ren.
Rémunérateur, uin, uid ita-
Remontrer, neder, h. ned-
jeren.
der.
Rémunération, tijara, tija-
Remords, andemmi, indem-
ratin.
miin.
Rémunérer, ajer, iujer, h.
. Rempart, asur, isuar, vulg.
tsajar.
sur, suar.
Renaissance, talalitsujedid.
Remplaçant, qui tient lieu
et place, ah'alif, ih'alifen. — Renaître, lui, h. tselal s
ujedid.
Successeur, uin, uiden irnan
r'ef. Renard, uccen, uccanen.
d ar'ali, d ir'alien.
Remplacer, ekcem, h. kec-
cem s amkan is, ensen ; sek- Rencontre, amager, image-
cem, h. sekcam s amkan is, ren ; amelili, imliliin. — Ha-
ensen. sard, ah'addets. — Arriver par
hasard, h'addets, h. h'addits.
Rempli. Être tcar, itcur
h. tcur. Rencontrer, melil, imlal, h.
. .,
ida.
se soumettre, sellem, h. tsel-
lim iman. Rentrée, tur'ali, tur'aliin.
ajuab, ijuaben.
soleil, aseh'ar, ish'ur.
asebtel.
Repassage, du linge, ah'ed-
— Repos, astafu, istafuin. —
ded. de tout instrument
Tranquillité tâfîa thenna , ;
tranchant, asemsed.
vulg. lâfia ; lehenna.
Repasser, le linge, h'eddcd,
Reposer, stafu, h.
h. th'eddid. — un instrument testafu; riah' , rieih'ar'
istafa,
, h.
tranchant, semsed, h. semsad.
triieh' . — Dormir, ettes ou
Repentant, indemen. tes, h. gan. Se — , stafu, h.
testafu
Repentir, andemmi.
Repoussant, amakruh, i-en.
Repentir. Se — , endem, h.
tsendemmi ; tnb, h. tubu. Repousser, deger, h. teg-
gir 5 suh'h'er, h. suh'h'ir.
Répercussion, tiririt ussut,
vulg. n essut. Repréhensible, itsâggenen.
alummu.
ah'alif, ih'alifen ; uin, uiden g
umkan, g umur. Reprocher, âgen, h. tsâg-
gen segermed, h. sgermud
; ..;
Représentation, asedehar ;
lum, lummer', h. tselummu.
asebani. — Remontrance, an-
dar, i-en; amnari, imnura. Reproduction, abraz d aje-
did.
Représenter, sedehar se- ;
ban . —
Faire observer, h'eb- Reproduire, sufer', h. su-
ber, h. th'ebbir; ender, h. fur' s ujedid ; brez, h. berrez
nedder. — Paraître en public, s ujedid.
dahar, h.tahhar. Se — se ,
Réprouvé, ameh'sur, i-en ;
ender, h. nedder •
lum, lum- bublikanen ?
mer', h. tselummu.
République, tarbublikt ?
tsualzem.
qa, tilesqatin, vulg. lesqa, -aU
h. tentun. clauan.
lemekabra elkrama.
-in, vulg. ; Reste, aiin iqimen ; aiin iu-
— humain, tih'acemat, tih'a- garen. Et le — ou etc., d uaiin
cematin. iqimen, par abrév., d. q.
nefs ; alhat.
Se—, eh'lu, h'elir , ih'la, h.
h'ellu.
Respirer, nefes, h. neffes ;
Rétablissement, asersi ; a-
lehet, lehter', ilehet, h. lehhet.
— Reprendre haleine, nefes
gerrez. — de la santé, ah'allu.
;
imqorrân.
qelleb iman. S'en — , ur'al, h.
tsur'al ; ruh', h. truh'u.
Retenue , modération , a-
Retracer, usef, h. tsusef.
qorrâ . — sur une somme, a-
jemâ. Rétraction, abeddel aual.
isaukiin.
Retremper, aued, h. tsaued
sber'. — le fer, seqi, seqir',
Réveiller, sauki, h. saukai.
iseqa, h. tseqi s ujedid. Se —auki, h tsauki.
, .
en dah'el. —
Disgrâce, tmu- nafaq, inufaq, h. tsnafaq.
edder.
Rez-de-chaussée, aguns, i-
ick ara.
bah'en; imelleh'en.
Rieur, uin, uid idessen ; i-
Ricaner, sefcel, h. sefcal;
tenecrah'en.
kelleh', h. tekellih'.
Rigide, uin isâben ; amed-
Richard, asâii, isâien ; bab,
deb; ameqsah', imeqsah'en.
at ou imaulan tarzaqt.
Rigidité, tsâba -, teddeba ;
Riche, asâii, isâien ; uin,
aqsah'.
uiden isân ; bab, at ou imau-
lan tarzaqt. — Abondant, it- Rigole, targa, tirgua.
saben.
Rigorisme, tsâba ; teddeba ;
aqsah'.
Ricocher, neggez, h. tneg-
giz. Rime, imsiua, imsiuin.
tmessui.
Pvide, tukmict, tukmicin ;
akmac, ikmacen.
. . . .
Roide. Être — ,
qor, h. tse-
Rixe, imenr'i, imenr'iin. r'ar.
ROC ROU 31
seknef, h. seknaf.
Ronflement, ash'erh'er.
Rotonde, taqobbet, tiqob-
Ronfler, sh'erh'er, h. s'her- tin.
h'ur.
Rouage, ariac, iriacen.
ccn, itseqerricen.
isehuruen.
Pvosace, auard, iuarden.
Roucouler, sehuru, b. se-
Rosaire, tsebih', tsebih'in. hurui.
. , ,
RUE
318
bin.
"ROU
Roue, tasigrarabt, tisigrar- Roussir, seknef, h. seknaf,
v. n., eknef, h. kennef.
1
Rouge, azuggar, izuggaren. Route, abrid muqer, iber-
dan muqerit.
Rougeatre, amh'ajuer, im-
h'ajuaren. Routine, tâda, tiâdain, vulg.
lâda, -at.
Rouge-gorge , azeggâbur
izeggâbar. Roux, azuggar, i-en.
s 319
huddun. s tafelleh't
Ruisseau, ir'zer, ir'ezran.
Rustre , ah'arcau , ih'ar-
S, sa. Seule, cette lettre est I mouv. et avec quand elle indi-
— , seh'ser,
nui.
— Celui qui le commet, ame-
jedef, imejdefen ou imejdaf
Sac, tackart, tickarin. — en
crin, asaku, isuka. — en peau, Sacristain, aqoddac, iqod-
tailut, tiiluin. — Pillage, dacen tigliz.
mas.
prit, aual d aâqeli.
Salé, amelleh'an, i-en ; a-
Saillir, s'avancer en saillie,
efer', h. tsefer'.
merr'an. Être — , melleh', h.
tsemellih'.
Sain, ish'an. Être —, seh'i,
Saler, semelleh', h. tse-
ish'a, h. tseh'i . — et sauf, as- mellih'.
h'ih', ish'ih'en.
Saleté, ilfedan ; ammus.
Saindoux, tassemt g ilef,
ek ; la aselam t ek.
Sangloter, sur', h. tsur'u.
Salut, aslam. — éternel,
Sangsue, adr'or, idr'oren.
aselak adaiim ; asellek adaiim.
Sanguin, bab, at idammen.
Salutaire, inefân.
Sanguinaire, bab, at idam-
Samedi, assebt, isebtin ou
men, vulg. buleqetil, alteqetil.
isebut, vulg. sebt, sebut.
•
Sanctuaire , amaliYeb , i- Sardine , tsardint , tsardi-
mah'raben ou imah'rab. nin ?
,, r
m SAY SCI
Sauveur, amcsellek, i-en. Scabreux. Être — , uar, h.
tiuar.
Savamment, s tamusni.
Scandale, ascandal, iskan-
Savant , amusni , imus-
dalen ?
nauen.
Scandaliser , skandel , h.
Savate , aqarkud , i-en
skandal.
Saveur, tbenna, tibennatin,
Scapulaire, askablir, i-en ?
vulg. elbenna.
Sceau, cachet, tabaâ. tuabâ.
Savoir, n. m. 9 tamusni. —
v., sin ou sen, h. tissin. Faire Scélérat, agellid, igeldan g
— , h'ebber, h. th'ebbir ; mel, imcumen, en cuaten, litt. : le
melir', imela, b. tsemal. roi des méchants, des dé-
mons.
Savoir-faire, n, m., tca-
tera- taobja. Scélératesse, ticcumet.
qui me secourra?...
Sculpter, neqec, h. neqqec.
Secousse, ahuzzu, ihuzzuin.
Sculpture, aneqac
Secret , isser , isseriuin ;
diuen
Séduction, aceten, icetnin ;
sab.
Séduire, h'edâ, h. h'eddâ ;
sun.
segermed, segermud ; ender,
h. nedder. Sensualité, tcehatia.
Sens,
tin, vulg. errih'a, -at. Eau de
signification, tmâna,
timânatin, vulg. elmàna, -at.
— , aman en tarrih'a.
Les femmes du
la
—
Sentimental, ne tah'sist, ne asiknu.
th'anna.
Séraphin, asrafin, israfiin ?
aok.
Séparation, afraq, ifraqen.
Sérénité, tsefa; tsefaua;
Séparément, s ufraq.
tsafia.
rezen, h. rezzen.
Septièmement, s uis, s tis
Serin, tih'bic, tih'bicin.
sebâ.
Serment, agalli, igallien ; i-
Septuagénaire, bab, at ne
min, iminen.
sebâiin isoggascu ;
uin Amer
is sebâiin isoggasen. Sermon, andar, indaren. —
Instruction, timlin, timliuin.
Sépulcre, azekka, izekknan.
Serpent, izrem, izerman.
Séquestration, afraq, ifra-
qen. Serpenter, enned, h. tsen-
. ,
aserbis. — Bons
h. qesseh'.
h'odma; of-
fices, tajemilt, tijemilin ; tme- Sévèrement, s tar'art b ul ;
uzeien.
Singulier, aferd, pi., dje^-
Simplicité, absat ; tennia. mêla. — Particulier, ah'asun,
** Niaiserie, th'adja tame- i-en. — Extraordinaire, ih'ul-
ziant. fen taâda.
auej, iuajen.
Sinapisme, asenabism, isna-
bismen ? Siphon , ajabub , ijabuben
iaujjen.
Sincère, bab, at en tidets.
Sire, Sidi.
Sincèrement, s ush'i ; s us-
Siroco, aqebli.
h'ah'.
Singulariser. Se — , h'alef,
tudjid..
Socque sorte de
, sabot Soit, part, de conces., akken
aqobqab, iqobqaben. adili.
h'auet, h. tseh'auet.
Soleil, itij, itijen ; tafukt.
Éclipse de — , afsah' g itij, en Sollicitude , th'abbir ; a-
tafukt. h'emraem; auham. Avoir de
Solennel, aâdim, iâdimen. la — , h'ebber, h. tsh'abbir
r'ef; h'emmem, h. th'emmim
Solennellement, s taâdma. r'ef.
h'a s uzuer.
;
mela. d'argent, tsuma g
idrimen, vulg. suma g idri-
Solidité, ash'i; tseh'a; a-
zuer.
men. Bête de — , tazaila, ti-
dam. Le —
le dormir, ides.
,
Solitairement, s th'elua ; s
Avoir —
nadem, inudem, h.
,
uâzal.
tsenudum.
Solitude, th'elua 5 aâzal.
Sommeiller, nadem, inu-
Solive, tamauait, timuai ;
dam, h. tsenudam tsenudem, ;
h. th'ebbir.
sou SOU
Sortilège, ash'er, ish'eren. Souder, leseq, h. tselsiq ou
lesseq >
argam, irgamen.
violent, retentissant, aseheb-
Sou, tah'arrubt, tih'arrubin; hub, isehebhuben.
asordi, isordien. — tamu- 2 ,
Souffler, respirer, nefes,
zut, timuzunin. 3 — buâcrin. ,
nefser', h. nefes. — Expulser
6 — tsemen. 10 — arbâ a-
, ,
le souffle, sud, h. tsudu. —
jedid. 12 — arbâ ish'an. 25
,
Manœuvrer un soufflet, huzz,
— 1^2 réal, agzen. 30 —
,
h. tsehuzzu. —
violemment
h'amsa tseman. 50 — , triait,
(le sekebhub.
vent), Res- —
trialin pirer avec force, lehet, h.
cetbi.
Soumission, taâ.
têts imensi.
Soulagement, asifes ; aseh'-
fef. Soupière, tabaqit, tibaqiin.
Sous-diacre asudiakonis
i-en?
, ,
Souvenir. Se — , mekti, h.
tsemektai; cefu, cefir', icfa, h.
Sous-entendre, fehem, h. tceffu. Faire — , s mekti, h.
tfeham seddau. smektai.
h. tsaru isem.
22
338 SPH SQU
Souveraineté, tseltna. Sphérique, izzin.
Spécifier, sebeien.
ter, icateren. — Qui a de l'es-
prit, bab, at uâqel, vulg. lâqel.
Spécifique, n. m., addua,
idduan. — , adj., isebeinen. Spirituellement, s uâqel ; s
tarub'nit.
Spectacle , timezriut , ti-
STI SUB (
Ï3 J
s uul ; s dats.
Subitement, imiren ; s tug-
nit s tiremt. Substantif, amaujad, i-en.
;
lef.
ser'li, h. ser'lai.
Submerger, ser'req, h.
liuin b uadda.
tser'-
riq. Subtil, areqiq, ireqiqen.
Succinct, iuzzilen.
Suffisant. Être — ,
quma,
h. tseqam 5 kfu, ikfa, h. kfu.
Succinctement, s tuzzilit.
Suffocation, aqfal ennefs.
Succion, asummu.
Suffoquer, qefel, h. qeffel
Succomber, er'li, h. r'elli.
ennefs.
Succulent, amercuc, imer-
Suffrage, asuffraj, isuffra-
cac.
jen?
Sucer, summ, h. tsummu.
Suggérer, uheb, h. tuhib ;
sue, tcef
sue, tcef
it tidi.
ii tidi. Il
ifer'en. — Liaison, acuddu.
De — , adv., tora.
Sueur, tidi.
Suivant, n. ??i., uin, uiden
Suez, Essuis. itebân. — Selon, s uah'sab
. ,
fella. leb.
sus SYR
Surnommer , ernu , émir' Susdit, uin, uiden itsennan.
iriia, h. rennu ias, iasen isem.
Suspect, uin, uid ur netsa-
Surpasser, r'eleb, h. r'elleb ;
men ara.
if, h. tsiiffell.
Suspecter , ur netsamen
Surplis, asurblis, isurbli-
sen?
Suspendre, alleq, h. tsalliq.
Surplus, aiin irnan, izaden. — Différer, uh'h'er, h. tuh'-
Surprenant, istâdjiben.
h'ir. — Interdire, âzel, h. tâ-
zal.
Surprendre, af, ufîr', iufa,
dukel, h. dukul, v. a.
biâ.
meggez, i-en.
Tablette, taluah't, tiluah'in.
Tactique, anuâ, inuâân. —
Tablier , tabenta , tiben- Ruse, th'ila, tih'ilatin, vulg.
tiuin. elh'ila, -at.
siuin.
Taillant, tranchant, n. m.,
Tache, ammus, immusen. imi ; aqodâ.
Être sans — , neqi, ineqa, h.
Taille, stature, aqod, iqo-
tseneqi. — rouge sur la peau
— des cheveux, asetel.
indélébile, tifîri, tifiriuin. — dan.
— des arbres, afras. — des
Sorte de brûlure, tiqad.
pierres, anjar ; anqac. — d'un
Tache, ammur, iammuren. habit, agzam.
.
Capacité, aâqel.
glim ideber' ou ideber'en. Ac-
Talion, atsar. tion de adebar'. — ,
Tamarin, tamerin ?
Tante, paternelle, amt, a-
Tambour , atebel , itebai. mum. — maternelle, h'alt,
i-en.
Tantôt, cuetaia. — Le soir,
Tambourin, atebel g iun u- tamdit.
dem ; litt. : tambour à une —
Tantôt, répété, tikelt. il
seule face ; abendir, ibendi-
se tait, — il se répand en pa-
ren; tigdemt, tigdemin.
roles, tikelt isusem, tikelt is-
Tamis, ar'erbal, i-en. Petit toqot aual
. ,.
TEM
zult. — L'appliquer, keh'el, h. Tempérance, teqeniâ ; arzan.
keh'h'el. — pour les ongles
Tempérant, amqenuâ, im-
et les doigts, ah'anni, vulg.
qenuân.
elh'anni.
Température, ah'al, ih'alen,
Teinturier, asebbar', i-en.
vulg. elh'al, -at.
Tel, pareil amsaui im-
, ,
Tempéré, iskeren.
sauan. — ,
personne indéter-
Tempérer, sesker, h. sesker.
minée, uin illan. Un —
aflani, f. taflanit ; tinnat. — Tempête, tar'imera, tir'ime-
quel, aiin illan ; akken illa. r'atin, vulg. elr'imera, -at.
ou tsebedda.
Terre. La — , le globe, alqâ.
Tentateur, amejerreb, i-en. — Élément, akal.
Tentation, ajerreb, i-en. Terreau, zebel 5 ar'obar.
ir'fauen.
uqisi b uzr'al d asemmib,
litt. : instrument à mesurer la
Têter, eted, h. tsetod. Ac- chaleur et le froid.
tion de —, tuteda. Donner à
— , allaiter, suted, h. tsutud. Thésauriser , h'ezen , h.
h'edzen idrimen ; sers, h. tse-
Tétine, pis de la vache, ta- rusu agaruj.
mazzagt, timazzagin.
Thèse, tisersit, tisersiin ?
Téton, ir'f g iffan.
Thym, aklil.
Têtu. Être —, mar, imar,
Tiare, tiar, tiarin ?
h. tsemari.
qarrec, h. tseqarric.
Tortiller, zemma, izemma.
Tondu, amellus, i-en ; im- Tortue, ifker, ifekran.
qarrec, imqarecen.
Tortueusement, s uuauij.
Tonique, iqaseh'en ; ih'er-
cen. Tortueux, iauij en. Être —
auaj, iauij, h. tsauaj.
Tonne, abermil, ibermilen.
Torture, aâtab, iâtaben ; a-
Tonneau, abermil, i-en. qerah', iqerah'en ; atrak, i-en.
Tonnerre, arâud.
dias. Plus — que, zik akter.
Trop — , zik s teziada. — Sitôt
Tonsure, tiqorca, tiqorciuin. que, akkenkan.
Transplantation, anqel.
Transformer, sebeddel, h.
tsebeddil tsifa. Transport, asneqel.
Transfuge, ah'eddâ, ih'ed- Transporter , sneqel , h.
dân amruul, imruulen.
; sneqqel.
. ., . .,
duiin.
tlebsa ; saraq , h. sarraq
tlebsa.
Traquer, sudui, isudua, h.
Travestissement , asr'aier
tsudui ; segged, h. tseggid.
abeddel, asaraq ne tlebsa.
Travail, th'odma, tih'odma-
tin. — Occupation, acor'ol
Trébucher , mederkel , h
tsmederkil.
acr'al ou icor'alen.
Travailler h'edem h. , ,
Trèfle , tiqfist. — jaune 7
h'eddem. —
dans les champs,
tiqfîst taurar't.
Être de — auij, h.
, tsauij. A litt. : peuplier blanc.
— , s uzgar. Tremblement, argigi, irgi-
Traverse, affliction, taua- giin. —
de terre, azelaz ne
r'it, tiuar'iin ; ah'zan, ih'za- tamurt
nen ; ar'ilif, ir'ilifen ; tmusiba, Trembler, ergigi, h. erga-
tmusibatin. — en bois ou en gai ertâd, h. tsertâid
fer, azgar, izgaren. — de mé- ;
ris.
Trépigner, segejder, h. se-
gijdir.
Tribunal , amh'akma , im-
h'akman.
Très, atas ; nezza ; h'eiralla.
Tribune, tar'erfet. tir'orfa-
Trésor, akenz, ikunza. — tin taàrict, tiâricin ; takanna,
—
;
cordonnets , tazarest. — de
tir.
tlata.
avec pompe, tsukeber.
Trombe, tabucitan ubah'ar.
Tripe, azrem, izerman ; aj-
r'ed, ijer'dan. Trompe, trompette, tar'eida,
Tripoli, Trables.
tir'eidatin. — d'éléphant ou
d'insecte, ah'enfuc, ih'enfac
"
Tripler, stoqot s tlata iber- rezzifen, litt. : bouche allon-
dan. gée.
Trique, akkuas, iakkusen. Tromper, r'elet, h. r'ellet
— avec une tête, adebbuz, i-
delm, h. dellem. Se —, r'elet,
;
h. tebeddil.
Trouver, af, ufir', iufa, h.
Trot, d'une monture, arabâ. tsataf. — Inventer, sebdu,
360 UN UNI
Tumultueux , imqollân ; i- Tutelle, asegdal ; tukala.
cebbulen.
Tuteur, aukil, iukal ; aseg-
Tunis, Tunes. dal, isegdalen; arasauaq, im-
Tunique, aqandur, iqandu- sauaqen.
ren ou iqondiar.
Tutoyer, emslai, h. temslai
Turban, aâmam, iâumam ;
s ketcini
u
U, ou. Lettre intercalaire, autres, uiaduiadnin. L' — après
presque toujours pénultième. l'autre, ua deffir ua.
Par ex. amakuar, brigand, pour Unanime. Être —, metsafaq,
amakar.
h. tsemtsafaq.
Ulcère, adeddi, ideddin.
Unanimement, s umtsafaq.
Ulcéré, bab, at ideddin.
Unanimité, amtsafaq.
Ultérieur, aneggaru, ineg-
Uni, sans aspérité, ilkunen.
gura.
Être —, poli , âdel, h. tsâdil.
Ultérieurement s , uneg- — par l'amitié, dukel, h. du-
garu; s taneggarut. kul.
^ — iun iun.
, —Les uns les selsiucn ; tlabsa ,
tilabsatin,
USA UTO 361
bab, at uzenaber.
Vacciner, cered, h. cerred.
Vain. Être — , bétel , h.
Vache, tafunast, tifunasin ;
tbettil. — Orgueilleux. Être
tisetta, tistan.
orgueilleux, tâdjeb ; tenfah' ;
assah'.
Varice, azebzeg izuran.
sua. —
mieux, if, ifer', iif, h. Grand — pour les provisions,
,
izigzu, h. zigzu.
Vent, adu.— d'est, acerqi.
— d'ouest, ar'erbi — du sud, . Verdure, tizigzut.
aqebli. — du nord, abah'ri. Verge, agettum, igodman.
Vente, azenzi, izenzien.
Verger, urti, urtan ; tama-
Venter, sud, h. tsudu uadu. zirt, timizar. — d'oliviers, de
Ventilateur , tsebih'arut chênes, etc., aârqub, iârqab.
tisbih'riuin.
Verglas, agris.
Ventouse, ticcut uqedâ i- Véridique, bab, at ne tidets.
dammen. Une chose — , ah'qaq, i-en.
Ventre , tabut , tiabudin ; Vérificateur, uin, uidifah'-
aâddis , iâddisen. Gros — , sen 5 isah'h'in.
aceknid, icekniden ; alasis, i-
Vérification, afh'as; ash'i.
lasisen; azemhir, i-en.
Vérifier, seh'h'i ; feh'es.
Ventru, b uceknid ; b ula-
sis, pi., at useknid, ulasis. Véritable, ish'an ; ah'qaq
Vermicelle, tih'amziz.
smiri. — à boire, sqi, isqa, h.
sqi i. — des larmes, h ser'li,
tiqfoda-
th'elia aqeddid. Morceau de
Veste, taqfodant, ;
nin.
— sans os, tacrih't, ticrih'in ;
, Usa, h. tse-
Victime, sacrifice, timezliut,
lusu. Manière de se — , telsit.
timezliuin. — Lésé, uin, uid
Vétusté, taqdima. ih'seren.
, ,
imr'aren. berninin.
w\\
UJ
, . ,
ambr'od, imbr'oden.
24
,,
!
udjed, h. tsudjid. — Se con-
.
qlakun.
Volage, ah'fifan, ih'fifanen.
Voie, abrid , iberdan. —
Moyen , abrid , iberdan. — Volaille, tir, tiur b uh'-
Trace, terqid, tirqidin. h'am.
tsafag.
h.
inek, pZ., ennuen. Les , ui- —
den, /"., tiden inek, ennuen.
Volubiuté, ajd. — de pa-
Vouer, uâd, h. tsuâd ou
b umslai.
role, ajal
uââd.
Volubilis, fleur, tajegagal.
Vouloir, n. m., abeqqu.
Volume, d'un corps, tuzert.
Vouloir, ebr'u, br'ir', ibr'a,
— Livre, aktab, iktaben.
h. beqqu. — Consentir, radi,
Volumineux. Etre — , zur, h. iruda, h. tseradi.
tsuzur.
Vous, kunui, /"., kunemti. —
Volupté, légitime, tizet, ti- Régime direct d'un verbe, kun,
zidanin. —
Coupable, afsaq, /"., kunt.
ifsaqen.
Voûte, taqobba, tiqobbatin.
Voluptueusement, s'tizet ; s Petite — , taqobbet, tiqob-
ufsaq. batin.
YEU 373
Vraisemblable , idahren ,
Vulgairement, s uaummu.
ibanen ah'qi.
Vulgate, tualgat?
Vraisemblablement, s uad-
har uh'qi. Vulnérable, itsujrah'en.
r'erda.
,
,
FIN,