Vous êtes sur la page 1sur 52

16./17.Jh.

T
3479
e

http://dl.ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus15 11/0001

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


http:/ / dl.ub.uni-freiburg.de/ diglit/arnoldu s1511/0002
-.1- © Univers itatsbibliothek Freiburg
http://dl.ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus15 11/0003

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


http://dl.ub.uni- freiburg.de/díglit/arnoldus 1S11/0004

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


1

líbtt bt tonftrmttbus tt nottnn ~


· b&Jt p:índp,;fwuo memb:iG n~tm '~zpo:te.
-
- .'
. -.
1

••
~

.,. ••
'
'





..

• •

.
~ .
.

., .

http://d l.ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus15 11/0005

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


1

ier ronrrruatfont iuutntutís:


tar~'"i~n.e,ftnectut~.
tt
((apítuliJ·ptímiJ.
rt
~
. t:lquit iuumtuté (e t-uare: ~e a((metute teta.rba
i 1'Í :pe per cof(ruatíOne uirtutíi' et fpirítutj el :CI't
loü6 naturalis in fiJo effe et tcm~4ntia: rt ipfo
1
·l·um ·cofottatione et multipltca~one in e~:iJ .~e :: j
f(ctu.nam quii~iu et \1Írtu& et fpirítut -et e4IO: naturalis n~
~ebilitani: ncq; pili cantf'iJO neq; cut~ c01rugaf : qtñ'.~ .b.ebüi
tate calo:is innati bedtnanti& at> frigibitate (t tf"itatem :.e~
quo nutrimencíi c~:rumpil : ee memb:~: ij c~:rugatio.pc~bíe.
t:'lam,ibtJ& ~uenien& ab qu~blibet memb:o:íibíget·if .cal~:e
natut·ali ttliU$ meb:i.&um igítur bebi(itaf íiCe calo: ab ~diqu.;
o"~tji~ne co:ríipitur tlle cibu& : et tuttc accit')íc c~:rugatio cu
tí& et eanide& : ut pat~ in (tnibus cum fint frigibi et ficd ~a
nicics ameílt .ppter calotem nattmdc: qui a c~: ~e biminuít
(enectutc.Se~te,ms aiJc: infrigi~~tt et e~iccat. jbcírco t(f paas
, ¡ fanguinis.et \1Írtu& a calo: nam•·alit bebilie in ~igewtbo
qua~·e aggreganf t)umíbi~tes multe et ~íi~t~s cru~i. n i~eo
t-ebilitani treo fpú& in eis: et treo ~igeffioef t b~miaf in eil
bct>llit.te calozis natnralio. d 1)oc acd~ít q: <Urfu tempoti1: i
et l)Qc potefi retarbari: ant pcr accíbcns folli,itubínis tliffi
de et fimtliíi: ct 1)t' etiii ampntari pot ptt mtmationl .ab al
liG que facitmt eam cotí11uatíon~ ftn}pfi'us ab col1tr~riij: el
cnm efi caufa IUOlbi abfcit1bere eam di rebu& ab ~~c.ppuj'e
~ ~t fenef'ent(s quíbe inbigent caltfactitnc 't l)ume(t'ltíoe
equali e); dbis et potib9 ea mebicinit coueníentib9 e~ e,:ereíti~
et gaubio : et ~e pzef(ruatiuit abbitamentio áb \1Írtotl c(f iu
lep.be u in~ .:et )U~:,aro. t ~ltimíi p(eruatiuíi qu~bo \1irtute•
funt bcb.i{e&: qu~niá inbigent que coftttmt \1ÍrttJtcm ep cibie
et potibtts ct fpedcbut O~ftíféris ct mebidni~ 1)4bentib&Je
· · ~anc..pptieea.t~: et 9oc efi occultum.et cum fYnt ~umíbitatca
QOtrupt:c : ct 9.asmou:a cmbi aggrtgati in ei& inbigmt que~
UtJ4ht ct ~"4nt l)Pntíbitahf fu~fluae : et bigmmt ~umo$ 1
nt cmb~o a fincmmt co:put: ct cotmgatio; ct ~ctcr4(Céú
1

-.1- http: // dl.ub.uni-freiburg.de/ diglit/ arnoldu s 1S11/ 0006


© Universitatsbibliothek Freiburg
tutiG inbigent que 4bfferg~nt :.tt ~tppf4nét ~~ oftis: 'l ~quis
.r t l'npntis et c~[":is pufc~títub~ ft'cna e~ cít qtJe fanbrtbi(e
f.tnguúJé gtner~t: et que cít~ bígcmnf: etper mübíficacioni!
!
fanguinie cmn rebus cf'p:t}s : et que inuetcrant e.t bebilitant
;(.t(~:e : et ~ü·tutes fhnt nmltotr6 folficitubiniJ.cure etí~ eua::-
l
·Cil4ti~neG a~quífite cll flómia frequms et ~Í~J fimília: et ifHs
• fuccurritut· cum b:obío puUot6: quíete ~t f•mno : ctútm te"'
bus obo:iferís et fimilibuo. ~ !etquegenenmtflegma pn;
tribu m funt f1'nt fructtl6 :pi,Ces : lacticinía : et flmí!ia. e~
·CJifíbue gfiatnr aquofuo ~umoz a qui non bígerif in mebzis:
qtJozij gmerat oanideet cuti& co:rugatío11~: ee n~n eff accñs
ita fo:te ab canef'enóij ficnt tim~t befperatfottis .pptcr tot"
lcm rtgrcffu,; c~lo:is naturalis ab ítttcdoza mm.ie qñ in ~oc
cónumicat eompleJ.io : et cfl apparat9 ,et inbe efi 9' quñplu"'
rcf obuoluti maris fluctibu& fubito ín pilis fl·unt albcfcm.-:
to~. <!l.ue ~er~ ~uic noaJmlto ~buiant fnne f1cut granatom;
fu"us .pp:ie be pomis ct ~ota fmnenbf ~~p:elfus (t atmm•
· pztcipue ec flJccu& bo:4ginis ct fitmufll!rrc fp~líter·~iri~i& .:t
pu~ifl"'t9 et ~irtus r.tts". pl11rttagini& et n·mi!ia.et s1!a quib 9
fleSfnJ4 purri~ii fubtra~iftft fictJt' mit·abolani cobiti (t ~~~(
r~fatum d ag:aricu• tt: fl!ia. a:u1btb qu~ fub"ucuni .ppzie
-
melancolía ce fl(gma putrít:Jum ínmect·antia {Joiem efi ellebo
ru& níger pt•paramG pea· m4SJifleriiJ pand& n~tiJ.nam ín m:
tiff~tíonttnalittefeíu& eff fecJrrtum.per fpfu; namq; ~o mo
~utrtii be mala ~~ple#~ne ~tb b~n4 etiam acquiríi reíuuene
r «nti4 • fcb non cff p:~ c~;eíbut bdic4tÍ& et n~bifi& cop{c~i
1ní;. Jl>e~ non figo f(rmonemeum in ipfo: ~t et eio que ciS
f~ttanb~ cóflmtunc cfi by4nt9~& a.m )uc.conbitij qts .pp:íe
'of&Jmit flegma et md4ncoli4tn cmb:i : et canos retsnbat et
fcnfu; co:r~b~zatet ~it4m.pfongatma~ttJe cum be ípfo fn
aqua ~íni ctJm fcícttti.l d (apientia tacta ct p:o qnibufdam
in ~ino .p ptio calíbum g ta·íbuum bilfoluaf b~rcolatur e$ bibi

/
. tu,.. ciJ fapiéci~: 't'qffo ct j'icut op).f.l:t (imt alia que íuuanc
fic~ b'94C4ttJcr~n d mírabor.cl)ebnfí cOJ'Ibicf p:~p:ic conf1•.:
nJIJn~flegmtic4& fuEfluíM$'o ff~maci e' 'of~tt~tlt ipflln
' . . 4 tj
1

-
'
1

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldu s1S11/0007

··1· @ Universitatsbibliothek Freiburg


. et darijlc11t1t jangt,iné et ~atent mdanc~fid1 ~ 4f1ibn~tio ip
f~:(j cof~ztat íuummte et facit teiterMt ab~fe(C~ntiq ((; p:Ol~
gata C4nicie. Sírr becocti~ f~licul~zíi fine.ppzie ro byab~ta.=:
gin¡;ti& et fer~ capzino t que (imt ~í& fd'ta. flt ~tt>ia canicia
pz~9íbe& eff cu~cuati~ ~G'ozis fhgmadci di t>Omit» in ""o ~
qu~qJ mcnf( (imcl: ec diffm (emd in (eptimana: ~ .pptfe
"~ fucc~ rQ(i~zij mercuriar.ebuli et fambuci et bl""ñJ cij "".
fJ.ierepigre qtS efécrc~ij milgnij.~t iterij fubbuctí~ di 'jltrapi
gra t>d caftiaf.et cií (iJCGO quíbe ro~.et e~ recmtib 9 rofi's tr.-c:
t~ '"m $lJC.ppar4to cff l'nítiuú bonú nature cú fapiétía :
etl e,t: mebicinis bijbie$Íi r~rueioni& c(j cófo:eatione p:iucipa
f•
liti.i.oim memb:oztí a permutat malci bifpon~ a;libá : aJ!i•
Qpilation~&: coz confoztat et munbificat et be laubibu~ eúJ&
eff magniJ capitufij, C !.ft be rcbU$ cófumttttib9 9íi~zc~ 4~
(éniñ p:epMáte& fimt fpe& tcmperate n~te ~t gario. ctn4mo.
líquíritie ec fimilia.p:~pzie tíi qñ itJco:p~z~ttnr t>irtus eo:ií in
bono t>ino tlímp9atii fi•mii.eepíUu(e mirtine note b~nieaat ,
ÍtJ có(C:rntlnbo ranitateet t>itá! q• ~pp~ní)t fe putrefactioni&
remfi·, ant et fincnfit: q\S ia putrefactíofli t>idn4f.!.et inbufl
. c,v e"t rebt•t;; be quibu& 'óponíJtm· cóbiunf co:pota mo:tuotii
et non putreflnnt. p:~bictíi afie t>iniJ fpeciflcacti cií rcdpicuc
per oia bítfbfum memb:a bepo:tai t$ cófo:tatnr te e~"'c fu
pcrfluá ~umibi~ate.Sitr t>fu6 pu[uerit earunbe H>cnJ in d,
bis e(f be nb.lJj có'ferentib9 • jn flc~a tii ~abítubine ~pPe cff:
l't cij ci& cemperata cómi(Gcanf ficut {ime fuccu~; gr4natfdt
aqua r~faríi : ~uc~a.rff: liquiritie : paffule et ~móí.byae4m1
ron ~et·o bigone cofottat feu reparat: et trifera fimilim pcd
lít illub beclinanb~ ~e\fus calibic.ttc.iJ1 bebílitate aiit cal•rie
naturafi& 't co:rupci~nc cibi q"'e p:9uenit i1J memb:ie a flcg
m!lticamatcria putrcfaaa : accibit co:rugaeio 'Ct (enectut fi
cuc in fc~biofi• apparc• cozru!fatio memb:i ~e bifpó' f(ncc •
.tutis ce recebenee fc.tbie itJUCJ1ef"t: ct pt~p:íc auril ptep4r.ttij
"afd d$. Jo t>alet lep:ofi• p:e(et·tim et t>inifgr4nato:ú e• fl:: •
milia.'Uin o quoq, SJranaco:ff q~ocffq3 mó f&impto .pp:ietu
elf ~um~:e& c,ttem•anbi i ~tingum~C (4{f1i cp4tit : Cf ,ppde
J.

··1· http://dl.u b.uni-freiburg.de/diglit/arnolduslSll/0008


@ Universitatsbibl iothek Freibu rg
•'
c~njirt epatício : ~• carbiacis: ct ~s.ff~maci: 'le~: c~Hfottac:.
2\ebulí aíit cóbíti in ~traq; frígib~t: et: C4(iba cura ~alcnt tt
fi"mac[j 'Otlf.):tant et fuperfluitate eíus beficcaMt.Jteru me
l ..nc~licos imMnt: (anguiné et fpitit9 c!ariflcant: me efi res
que loco eomm liare pofftt: et ~iníi quíbem bo:agitMtú tee
t)Írfb~nti4dj factíi: eteff "iníi carbiads atJt maníaci& et me"
fancolicis conenims. munbiflcatetñ fanguine: ctaufcrt fuf
pit:i~ttes malas ! et totam t·cgitiuam ..,irtuté cofo:t¡;t d om
ni C~!nlptÍQilÍ fe Opp~mit,!.et efectuariij be quittq; llltr4bO(a.
fjm reccptam pancis notam in ..,ian1 cof(nJatíonis fanita "
tm et p:o!ongationis "ite: et reitmenef'entia eff res p:obat~
ct perfecta et.bonií electum t)Íte.t1am flomacij confoztat: et
abaptat et aque (uperfluitate a nutrime'ttto p:eterit~ t·ema ::
nentem pm·gat et ..,fi•s eíus canítíern retat·bat et ~b becrepi::
tam etatem ..,enire facít nutu bei• .r !l:t carnes ..,iperañJ pte
pat·atc fimt 9nius gmeris: feb mi9i non placent p:opter ít"'
fub qnob accibit í11 crfoze recolccti~tti& e~nu. JterfJ etiam be
genere t)tÜitatis futtt fuffümígatf~Mf& be rebU6 copetentíb9
Jjml1eciflitateco»éttíentem.ec bahtea pzfpzie temperata jinQ
e~btránti (iJboze: ita ~t munbetut· folfJ ca ti& et: mun~etur ~
'
fozbe asgre~ata.poti nan~ aperiunf et ~umíbitate-s (iJper "
fl»e b'*"anf. err X>fus nanq~ \>Íni in quo rcfoluúttlt' pzebíc;"'
tanmJ retií virtnte& ciíaqua temperata (n fua ~oza pnfoza
bit OcctJltof m•atus cozp~zfs et~nmibitate fi•perfluam be"
-ficcabié et cof~ztabít memb:a interíoza et b~tpilabit be~pda
d~nc perfecta: quob efi ~cretíi magrmm: beopilati~ na»$
f"dí cur~ere fplritu& per membza et ..,igere in cozp~ze calozc
tfatur4{ern.cl)pilatio ..,ero coeraritr~peratnr. f:alo: aijc na::
euralis coculcatu& bebflitatur : et non potefi ((parare pum ·
~impuro qua re ~umibita& fupnflua putrefacta crementii
~bet•..,ttbe et camt& a cuti& cozmgatio t ((m~ctue feflínant •
.~ciattn· auté 9oc quob ~uic fue<urítur impebinunto "fu t)Í
' ati p:ebicti aut a!teri9 rei fimilíG oeationi&. et quía "il'tu" ell
no
mm remm refo(ut~ in ..,¡"~ effhnat ca!~:ern natlmllé in
•erren~" et bilfoluenb~ qtaabm~biJ quaub~ c6 fubffrt»tía
1 . ~i~

.•J. http://dl. ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1 S 11/0009


© Univers itlitsbibliothek Freiburg

recipíurttur junt be 9omínib9qui €UttbhnobG' feruant in acff ,


-ceptionib9 mcbicínarij la,:atiuarij tt pzofpaantur (t cauctur
ptopter ~o' en-ot effrmitatís eorum. ()oc clf \mum te"ctum
magnti : \?emm. Jn oper"tione cfi \'11 um (ecrctum m..gnú:
quia ígni~ aburit et immurac e~rcfoluít b~ 'l'irtute et Optra:::
done retutn ip farij ficut in becoctionc fymptlii (t electuario:::
ruttJ.'l'nbigratia.cum ellebom& in \?íno pcrmanftrét fi't PO"' •
tu& 'l'Omitiuue. tft eff qui 'l'ibít ponae facculij cum pulu«c
fiJo in 'l'Ítto bie \?na~ 'l'Íití; illub fumptmn facit per 'l'Ufnu6
bud fanéem\?f$a~ munt>ifl(atione ft curatur ctmttione ptr
~cta.ftb 1apienees antíqui o"uitaummt ~oc ft•~!ime opus
mebicinarii cuaeu4ucnmt omne& líbto& arti& ab ~ac intntd
one.ee 9cc filtfkiane biaa drc.19ec.
iet rttarbanont rrntttutfs tt rrtu ~
uenef,entia acquirmba. Cf <Capítu((j Secunbo.• ·
'X'i l'OilJerit \?ercretarbare f(nectuta et reitmettef'ettti
q aml)abere \?clacquirere fit foUicitu& be rebu& gma~
tibu& et darífi'cantíbu& fanguitJ~ laubabile fpiffum: .
quoní¡j qu4biu fanguis calíbu& d fpiffus píngui~ et \?ifcO ::
. fiJo permanet c~tnicies retarbatur.fit \?er~ c9traríum cum "b •
aquof¡'eau bedinat et frequmtatiQ rcnlm fanguine muJtbiff
'antium affeanat a f<ffin,uionc catticiei• .r ~oea aut~ caute
la t·cgiminis cibí : 1 potu& fit l't orñia ~m ozbiné; t tempus
rt bebi,tli quárieatcm abminilf,·meur et lanbabi!is (cm pe'' ói
geflio fi'ae.Jn ~igcfiione aíit efi r:1\)i.r; intentí~nis. t-er: inbigc
ftíone quióé fi e~ laubllbilib 9 f1'¡1t affumptis fanguis con~
pítUl' et V1J~Otes impuri gmer4tur. bonitttG aút biStffioni•
et co(eruátÍO 'l'Ítc c9fllfuttt ptimo ÍIJ Itere qui tOtij Attingit el
motu et qgicte fomno rt 'l'tgilia cibo et potn in bebita .pp~t::
ci"ne ct m~~c¡·at.t erl)ibítionc et ncceffaría ~uff¡'one fuJ?flG
ítatii : et no ptcr113ittm cófhetubiné et ~~' fJm can~ne6 bíuul
gatos ítJ arte•.-¡- tee eff fdenbíi 9' innonaeto d cóf•tccttio e&l
ti& flt c(j p~tationc aquc aun puriffcmi .pptie.ipfa nan~ ~
lopid.i curat et ~riti ec tr~nfnautac cozpu& ~ii4JJú finmat ce

http:/(dl.ub.uni- freiburg.de/ diglit(arnoldu s 151 1(0010

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


inn~uát ipjunút \)irtus ntu{t.tl·G t•trü á~pt~~ima.t ~u k ~~a
&ioni : feb ip'a e(f qu" ptef>ictii mil·arulti fadt tt que n~ cotrti
pif ct c~ple,t:iói 9ffane efi 'óuenies :.et neq; calefade necu inf"i
giba• ne~ l)umect~t tteq; beficcat.imm~ omni e(f tf2~mento
t~~C4 Oi?ntq:J ,.e e,ccebente in teantia et ~emtitate quii l);;t,ec:
eti!l jubuenic ff~mac~ fHgíbo timo:ofc.~s facit auba(ts : car.:
1
biac~& cofQltat. valet có,ra melancofiá et alopitiá et ' 'do:etn
naturati cófo:tat ec tgat: in quib 9 nó eft ,.es afiqua que f!are
poflic: loco eíus.cc l'irt9ei 9in jua manifefl"l filbffátia qu,m
-:eff in ea catibíta&.ibeo clariflc~~t : et i ea eff magna tP.anti4 t
ibe~ m.tgnti tgamentii eff'dt fllg oem ré.et íbeo) e(f gnmita&
ibeo có(emat co:p 9 l)ffanff et in ea eff afftmiíatio cóptoni píi4
nc: ibeo inc~tpo:af fi pparei l't bmt: ee in ei9 pp~tratie efl
totij femtii q~ japiit.zs.ppt inuibiti occultaneriit.<Cóflrmac
-aiit t fiJtcerat CfOtbiG f1Jb(f4tí(j t Jiu puritat¡ ímp!efTlóeoi1n
btt}c:it~ impurítate ab et): et tiJet il(ut> et c[,lriflc4t fpúm fllb f
1 lfantiii et m~JJet fmt.ab cucitu et i&aucit pulc9zitubine iuue,.
nile d ablfergit abfferfr'~ne [eui. ~ ~t e~tra1te9 mo~us reiu~
ucnefcentic e(f: "t per ab(fínttttiá et jubbuctí~nc couenimte
t>cumiat quie ab "ltirn~ CJ:tmu4tfone ócinbe cii laubabihb9
• nut,·ientíb9 reflciaf.tloc aut (Cruatu,· apub eos qui boues í1u
pínguant! qu~1tJ car~ QtJát~ magi~ macre((it et beflcit t4tJ
t:O magis intcnerefdt ct ÚfUenefcit/.eremplú Í«)m e(f in c~n
ualejcmtíb9 iam rcjumptís. ~ pon·~ be jlgtti& app:orima
dQnis 4b fene-."*uté efi in~erctttia obliuí->nis.ec 9uic bijpofiti
~ni obuicnu~· runt l'ÍU pulueri& pipcris longi et (imini.añ.e
C:llto7.q .g~;riQfl.partem.i. ~u c. ab quantitat~ t~ti9 : et cum \lfu
byantl)OG et fubbuctioe :tí bieta couenientibus. d in ttmpO
rupibimiect pe(filentiati p:opter coutJptioné que efl in rcb~
e~ quibus ~buíatur cíi ptllulís 4loeticís : l'd mirtinis fupai
U& bictís.tee qñ:accibit aeris malitia e.c cozrupti~ne aut l'Í¡.:i
natiotte pntr1.;ctionis aut flatu& fetibi : et non eff tal~ ficue
(OUcrtere fe ~b ea que ab ac~toft'tat(tn btcfinant ~t ffipridta
Ulll ~abmt, ~tiam Jue~Oilr teflifl'c.ttu& eft itt lib:o ruo '}'
. 4buicinA~ catt~unn ec flatuG t~:um in~•Ja' puimont~

.•,.
http://dl.u b.uni - freiburg.de/diglit/arnoldu s 151 1/0011
© Universitatsbibliothek Freiburg
pntt·efat:tionf et ptífim: et 4{fim~ 9' acdbat .p.pter c~:r~fi~"'
nem a~s.co zmptíua cop[~:ionis eo:il: qm flatU& coti.fltee
nmftíi : ecfl.mJt> quibc 9oie cozmptto11i attitJ(tJ& efft>etcffa
bitiot p:~pter copfónis fimilítubíné magis infldm• • Jbe~
~b ca¡: te!~ obferu.;nbii in bjjis eff \9C ab oze loquentiil au~r ~
tantfade~ etbet aurem: et tnaeris .ppterea malitia c~n(er
uatío efi rectificare ípfum per ímmutadotJe loct e~ elongati•
mm ab eis et bonotil obomm 'Jfu: et ablutio aceti et 'Jinicir
ca os et nares affecurant ab ~~' muftij. ~ 6ímilirer efbefe
ctí~ aubítuG pteuenie fenectute: et eft quia rnino:atur in cot,r '
po:e cotcra que inffmmentíi aubit9 aquofm·f¡ fllperfluitat~
rnateriet•il aUeniabat.et in feníbus mu(tij e~mfcit be fuper"
fluitatíbus ir.bigeffis .pptet· c~Io:is íntMti mitJotationé.ibeo
munb ifl~a tióes facienbe time capiti cum ~iG que nemoe mff::
bíficant caltf.:cimbt> \)t agaiícuG : et allía ~"* 9'»e~eff¡tae
fa cit. tet pilíule aurce fimt ptOptie ~ercitifi et intr~miffio in
~ure begñe eo:iJ que ab OJ2ationcreparo1tit tnemb:iJ fet1fus fi
cutoleum amigb.~marariJ mm 'J:ina pucri etlacte nmlieru :
\)efco fucco cucumet·is agreftís t!t flmtlú1 et ptouocatío fo-m
ni come(fiottí-vicino notet 't cauere a rep{etióe- t}'b~ ~ t ahjs q
ímplentcaput 'Japo:e. ~- !Oefectus aGt appctime gmeratio
nis et minntío efi be flgnis ptonofficantibus (ene<tute: (tiu
uantUl' p:op:ie cum 9is rom quibus augentm·: et c~nfo:t¡;nf
calot : et fpiritus : t ~umotes: 't ~ quibufdil ahjs: qtJomm
taceo wnemo:atione p:opttt' pubidti~. . . .

ii:'t lJfS qur ~~!~mt!~~~llunmt ~


pes beniq; et {)ilaritas aníe natur~ er;cít~t 't ilnutltU
e tem inbuc6t d.niflcant ftmgulne: et per 'Jtnaé ipm
mrrere facitJt.te,.·9ilar4ti~ quíbe moucun· e~ tingu ~
lis ()Ue belecMtioni O<:el1patiotfiG inbucnnt fiue ínterin& ~·uc
qteriuG flue fit onmio fmfimm f¡'ue -vnius et contrarium fa "'
dunt que c~ntriffant. t:rifiítia e11im offa beflcc~t: camem
cliquat: conturba~ fpíritJJm : et ·c~:mgat ·w~cm • e
iOe

.•J. http:f / dl.ub.uni-freiburg .de/dig lit/ arnoldus1S 11/0012


© Universitatsbibliot hek Freiburg
~ffircntib!1'[,o feticiii-et áuferetttíb~ tnelanc~lie bifponem e~
\1inii a-~ceatii ~t \1inii bugl~fa~ií: ín quo r.-bi«& bíi lotte)%i~
ttrin• bie ac nocte \'el f~.-upuG ci9 : ct \1f1J ciu6 ab anieJ1CÍ4 ee
!tní~ióe ~ alien4tíóe rói& curati f1mt aliq .t.Et ((bes quibe ca
·t~:ítJ eff in co:be ct qñ e~cebitur a •eameto bimínuic ce bebi!i
t4tur: ce ~ó pigr((Cít et fenefci•. <L\ue aúc c.1fo:e naturale mi
.nu¡¡c funt tf4 que flesma putdbfJ gíi.tnt in flomaco : ct <)IIC
minuQ'c \1Írtllt~ etfpiis f1mt que infrígibát et bigóem coa·u•n
.pune: et ti&,egrítubo 't únmuttbíctes '":et$ et accíitía r.ic(t
·~i& feto: ee afp(ct9mal~ : et quábiu retirr~f cal~: natnralís in
,.:f:?e teperat9 efeuel'rtbít fanita&: ec ob((mabif 9~tbit9 inui
tum.~• ac,ñcib 9 e¡.; melancolía: et tríflicia fine rura , ltimii
efi byamafli~ etby~mbza ipfat·fJ qudibet mdmtcoliciG con ~
fere bífpofitionib9 : et bomi colotem acquírerefacít: lumm
-ami$: canos retarbat: mente fincel·at:: et bigonem ab~pta t
·Ct be cetcris que tertment~ equali calefacÍlÍt et 9umectant eft
"'"ii eeac. cóple~ionis.ee perlaquíbeefi eeata tempemns.: et
~fo:can& c:alote nat1u-ale ipfa cófert c:.nbiacis 't timo:ofls "
. f.ang.co:bii p:op:ie darificat cum qtM't'ibí egrítubineG mul
fA6 effe curata&. e'eb ilfub cuí non eff par eft fal beminera
et fapientes affimilaummt ipfim• ptepamtum caloti na tu~
·rali fane abole(Centie: et ptopter ~anc (r'miCitubine \1ft (una
fapíente6 et appeUauerune fapibem nomine anútJatis .2Ut}
~ífir ntineralc : et a qwibufdam \10cata efi mebicína per :::
cnni& etaqua \1Íteet t~tum ingtniurn p:tparationis efi <y
in aqtJa puriffima et p~t11bili rebucatur cum rcb 9 que non
e):tl'4neo1t p:optietatem eiu&. ~ 2{1nplius iam bktum e(f ge
nera~ítt! '1 fa~ienees in 411i~ conftberatione bi~~unc !flub ef
fé punctpta.m m conflberattone non ptoperanbt ab m~m::
pcffíuam fcneautem et mo:té fe(tinam.immo cotínuanbí ra
nitaum bott~\1ibelicct ptef(ruare ~maci b'fpofitione: quía
.fpfa efi rabi~ ilro:um.et cij bcbí(icatur et impebitur fiom"'9
.in operadone tius ol& alioüi membto:ú \1Írtntes fenefcont:
9uoni~ bebili~a• (fomaci omncm compl~ni& malicia m
t4cft ~crebieatc •~C •be ~ÍG

que nequ~t4 famt ei eJf J4cieta~

.•J. http:f / dl.ub.uni-freiburg .de/diglit / arnoldus1S 11/0013


© Universitatsbib liot hek Freiburg
ttaufeatíua.ee iam .pbatum efi 9' natJJra minimis ~fi ~ten~
t.l : et be rtbus magiG ""ciuí$ ft~lpact e~ repletionc e~pm $
me11tii \)eriflcat illu~ quotíbíe in ~ís qui ~~e~ in folitu~ínt
bebieatJer6t: et in quib~tteceffít~~G e~s ab ~oc J:!bucít : qm in
pm•dtate et fimplicitate .-ffumenbolíi .pfl~iiíitmagi& in tem
pote et ~feuerantmagís íncollJmiote&.et.tam Seneca ínbtJ::
.r
dt 9J mtJ{ti cocí feceríít: mtJlt,ts ~Zgritubittts • ~t in cibí~ 9
'
btm: et in potibus et mebicinis qu4to n~ que ilhib ingret:li"'
une tenbunt at) fimpHdt¡tte.ampliu$ i1t mdius c~n1ut:ant: e
qi5 ~ebef t>ete.ritfo$ fiomaC'~ 'I magis aggratMt: (fomaeñ eflbi
uerflt~s affBtilpto:íi emra~i: c?_trari?;t>~íp~flti~nti cV.Ptcr ~11·
equalttaté (iJmpt:o:ll: ee ma!tct~ coctlotn& et: tranfubJtitJltltt
cioni~ in eis.et orbo eeíam itmat in ~oc et nocct~ ~t fllub qni
bem qt> in gulojlG rep:o9abílíus eff mu[tii etiam: ei fi ob~r·
'tMnf co~iti~nes : remebiatío in d& efi (emet in bíe 'tmebereo.
.'if t.Et in 01fJi qbé rep!etioe no eft alii$ i~a fanú firur abfiiné~
·d¡;.Jn ipfa quibi cal~: natura{is refiJrgit '~fo:taf ~ ef J.f~ be:
finít ¡;g~re i~ ib qt> etJafit a bcct~ione b~nec· coucrtaf'e~·bi' ~
g~(tlJ.flat: po:ro et eparcó'icat in erro:e (EomacHnbonitatc·
ce malíci>;.fl't\· t fplm \)tpl'un!J quíbe fjm c~em cut(lJ) qthtc::
cibit ei bdmp(bíméto ~J24tio nis eiuG e(f opí(~ttf~: qm opi~
lationes fune be materíebn& egritubinu eiu& : et ~ñs C4$ flt
paucí fang.et! c~m~ptí colo:is et occlJrrif dG cum inc~fiuie d
aperítíuis ee abffet·fiufs in dbte et potíb~et lfl(bfcinis f ct,be
melí~tibus rebus in V~' ca fu e~ omni "'ia eftfyrupu"& ~ictu•
biaquí{~n be quinq; rebns et (ubbu,tio· ro ytrapígt·a be.~~q
rebus ~lnt.1 in becoctíóe comuni in qu~ biffoluaf: et c~míf
ceatur ~e cafftaf.et 9' colatura bibatur~ Cfl/~t fplmis quibe
OC(afto non eft pt"rmitten~a cofíberationís in ~ae\)tJt. ipm
t1ñ efl tom•Iat· fang.f~i~ et ~bnftionís eíu& 't qñ bebilítai itJ'
mijt>íjlc4tione iUitJ$ j1J~Ucl)íút co:~i egritubíníi gcner.tme"'
lo;nco{t,arii etc~ntrí¡lati~.ec qii caura e(f neceffat·ía f4d~ íp<=<
·fu; tmpetlit'i in mffbifkati~ne ipfius: fpff& ingr~ffanf ".te
tibit eptltí: ct eotico:gi ar(fa,tí~: ete~tenuatío et pauc{Oae
fang.irta~ ~u.malMi repleti~: etfa-'it EPcníre p~cíe~tem ,;{)
.. •.. .
'

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1S11/0014

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


)'t»r~piffm ~~ crr~te bigefliónis f'cB'e: et a~ grauitate m~tus
ec cj)[~:e p(ijb(~•> ~el cítríní.i cum mamfactíone t~tí9 c~:~is .
ímo penít9 bi(j.,ofitio ip(a fugat bcco:é iuuentutis. Jllub m.t
eem cií qu~ íuuai f'pleuecí'9 elf cií rebus ablferfluis et indfi::
ui&inquib9 nonefi multítu~o calibítati&: feb ab acetof¡ta
tcrn es (lipticitati ec amaritubin~ fint ~edinantes : ec in fum
m~ eff affi~uitas regiminfu fubtl1ítatiui in ~ia curatiotti6 ce
' · .p(Cruatíoni6: et bepparationib9~m (emitii mebicine fami ::
Jiaris funt minutío bebita ~t mGbitlcati~ cí.i 9iG que mela1t::
''óli4.tm~un~.!Ce n~ digieur fup:4 pulueré rabicis (éofopm.
·ee ~e,Qctioni&~mmínw cum jympo a'etof~ atm rat'lí,íbus
·et becoctí~e r,tB.capparis in aqua frigíba et ~moi t be~ncti
·~nihM fuper oleG fambucinij. Jterí.i et iUub non eff pte1·mi•
:eenbú in \1Ía curarioni• orñe 'iUub ~ quo calo: naturalis "i::
ui~·caí: et ilfa funt e~rdtíí.i tRatí.i et fric.uio tnóbmtta et ~u
.iufmQi.. f.!:~ercitifi nij~ é quo calo: innat9 reu~af<:o:~itl hui
·:lao.ee f~ttítub~ acquír.if: ct res magis .p~ibens· a repfetione
.et c~apt~t meó: a a~ nutrítione et augmentí.i ·bonus: et facit •
ea ~~atina et affecur..~ ~b ac~ñtibus mu(tis. <DciofitaG aG'I
·flegmaticos accrt(Cere fadt!}um~:e& et c;;lo:e et fpí.im pigri::
tari: ee ab macíem et pdlis cotmgatíoné RUtttíre: et pupa,.
:rant a~ (eniti: et fricatio ·etiii eff par& eiuG. fhcatio quibem
qtremí$atti efi e~ eis que caloze innatiJ ~tuilicant et materí~
as abJnterio:lb~ab e,ctremíeate&tra~it et mfbza pzincipalia
a muftí& atfecut~tt in~·rmieatibus ct paf)ionibu~J . frícatio
autem aJbit~mm b~riec f'abi~fa nant et rupture_pdlís in
.ci& confer$ "ifui et actionib 9 ocul~:íi.fpíne ~ero b~zfi cmbz~
.et co:~i et alio:ii membzo:G' iUis p:incipalibus cLJ quíbus fe::
cunbu fd~tm anat~omie maioté qfft colligantí~. f.!:t ipe qui::
' bcm frí,ati~ni& aaue intrat in intctttione beco:ationis ec re::
iuuencfcentie: e,t co 9' per eam .:abbudc ab fil~fl"cic lod fang.
et fmplei cutis eo et c~ten~if et pit1guefdt et t·ube(Cit: et tem.::
' pus .-b 9~c c4bít "leb:ata.pp:ie bigefUone fctSa.~t ab (imJ
mil tfl o1ñc íUab irttue rmpt4 ~ ~d ~tni 9applicatú qu~ ab
(PRflcicm fanguio tta~ifinera• ~o' 'aptm: tt~e ~if q>plie
i

http://dl.ub.uni-freiburg .de/dig lit / arnoldusl Sll/OOl S

··1· © Un iversitatsbibliothek Frei burg


caufat~. J'U»~ adt q6 pet·fi'icati~ni intcnbii eff fat~fluítatil
~efolntio que in mufculit cótittenf que per ~erdeiij "l>f<U fa"
t igati9erefolui tteqníuen}t: qua re (t bebüío:íb9 funt mdi~ree
et ~lb ~[timij eff ~ tJñe e~·crcítt1 gm9 ~mif~ aiali• eH~tpt ::
ralis actus fi'at cíi ~ammto et t>ífcrrtióe ~m beeilitati• pto.::
po:tione ab q\S e~pebít. ~ti etñ inequalit~tit ~antia (4nít4
ti& et \1Íte. ~ <0.JJe aíit cogitatiót$ tt trifiidaf ewdlüt futtt
rememo:ati\) .puerl>io:fi fapientíi et p:ofpectut facrotG '"ñ'
€t aubíre ~icta feu geffa p:io:íi : ~ c9uertcre intnbii iutcl(tál1
et fmfum ab íllub ín quo ania belecMtur 'ij fob:í(tl\t•: et be
e~pmiG eff pOttare fupcr (e be (apits.cafamítedJ croco : tC: .p
ffomaci malitia 9al>m co:allíi fufpenfi•m fÍlpM Ot tf~m.td
eff res certa.et mipm in mane itúmo (fom4co. ~.i.aque \)Íf1Í
$1Jccarau nó permittit tri(fití4 ittcurrm ctiá retarbat fentctu
te et canos d itmenc((m j1;dt •6ifr begutftttio paffulam in
icitmo p:ofi'cít ab ~iij iuumefcétie ~e~ ~ bíg~tfione effrdü•
melio:cm et ltlino:ature,: d& flegma: ímmo abbiJ~ iu cp¡:~te
ce impingnát ip(iJm qtñ amice famt ffomad ct epati ab gene
r11nbum fanguine coctíozem et fpifli•zem : et cun1 (ilmnntut
potf 'íbum ".-btlitant et ~umectant \1ttttre. • Sdenbi aQ'a
'1 tn mebi• elf \1Írtu&.~~pebit ~uum ~t co:um que fumun!
n~n bedittet tMttmt ab ~ídnitatem •.rtrcm~:um que funt fu~
ti(c etgrotfum auc in f4p~zíbu&: líeftinte.rbum e~pebiac.
,a(ibio:e& qníbem l'entrll& ~~bentíum nann~ quec6<5 bnra
'*
l)ifficilia et mutabifia mclius c9untit: ct \1tlli~za funt qucdJ
'8 belectabiliuG t·ecipiunf : q)uis min9 fozti4 c9ce~enba. ~~
"*conuc11ientcm
in o:bine eozi'i ~~za jumébi ea o~~ c9fibcrart quotfl recipi
atur. Sim(li;:er pQ(f befit>eríum et a~ceibue •
c~pteffi~ncm : et cu.m "e~erío bimíttatNr-: tt n•n ((mp" ~
lmnt fa me.~ ~0c at'it tf~m~tc9 pajcitur ~umf:íl>us putd..:
l)i&: ec eti~ regio tempus e~ ~o:a cabunt in ~ac c9fiba~ti•ne
cti¡j t)ires. t1i~il ai'it malig»i9 q~ fuper inbígclfij cibum ero
bl$m cibi ec p~tu& qPicquii ponm. ~ a=t opoztet~oiem n.-..:
tur4 fi•am n"n ignotarc et temperare pcr iuuatttia et nocen . :
'ia ab t>eueníent>íí in co!Jt&ti~nem juqp(iu~.nij "'~ ~c ~"'re

··1· ht tp://dl.ub.uni- freiburg.de/d lglit /arnoldu s1S11/001 6


© Universitatsbibliot hek Freiburg
.,

cet·tiflcat~~«ít: ipe fub ~is fibi.puibere p·~urie.imufquífqJ


aútl q~anto rnanife(fí9 indinat \'~rfus alique lapfhm tantó
amphus:ab íUnt> qti eíufdé fapfiJi oppoftif faciat abbitmne
~4: \'t iUe in quo fugefi flegmaticus fanguís : et aquofus fle
11_1 abrnini(frati~e fubtiti& cibi c4libi fadli& nutriméti et pau
e:
tt: jie~e ~ltí!•et fugbib~ aquam cibQ nonbíi bí~ibut~
maltJ. l'mlJ at¡t etram: qm facit penetrare cibtim ante beba
!4rn e~~tione et incurrere opílationeut (unt be tJominib 9 q
cnmebt~·comefiionis fi•fcipíunt fi·u(fum ab mebíe quiitita:: 1

~em fabe e,caloebono per(e: tJel cmn ma(fíce iniunéto: 't eff
~~e~ t)ttttri& berrefi'cíij: (aniMtis cut·act iuuentutü~ cQferuas
ct.o,c.tab fummó e(f paucicas in t)Íce et alternatiua binerft:::
t~& ~~ tge et ÍJJ rebns nut'ribiltb9 e~cufat a multis que íngre"
t>mnt ~oc caprrn be abíutonjs é~raneis. etfam~& quíbc fas
po:efacit et bitJerftta& colluct.;nf: \'t non fi'at c~crefctntia g
'~Ptibí!is lefion~. ~ !ee be pparametiset ctJtím,múbifi'cás
tr~1~s qNe ~iam becoct(on(s ingt·ebinnf fmtt jlcut ea que mfi
b&fi~ant" darifi~ant e$ ab(fergunt et (cniunt : 't be clli& e(f c;p
n~capiaf fpuma mdliEJ ct fpuma dari ~u~ m$ et permijci& in
l'&n~ a"i quantítatequa fufflc:it et lanc_ tur (ero ft'ne abflerfióc
t>c mane \?ero falld ctj aqn4 o:bri ablactata ái lacte amigba
larti et elf nobíle et bonii ec n~n app:o~fmetnr aqua ro~.ne')
c~pf)otata at> fadc: qtñ genera~ canidi in pili&. e Jtc \'n~
gtacntíf camptJo:atíi e.r r~bice lílif coeta di melle darificat et
'4p planat cuti1n et ruga& cutis• .r jtcm "inii ín qno bilfolu
t~ cf! be fale tartari quanetí fuffícit ab abtferfione p:íu& in
nqua ~iffohJti" c6gdad eff munbifl'catiuii bonti.f.Et ablutío
• quibe capíti& ctJ li~iuio fact:O .pptie cii dnere pebti caulú1 be ~
comont& 'amomcUe etfolio:ti suit1i ce flo:fJ ro:i& marini: co
fo:tat ccrebtíl: cQfi'rmat rabia pilo:ti e~ non ptt111íttí• cane::
fcrrt:ae~ fimíliter quanbo in lt,:iui" bullierút foUicuU feñ.ec
flícábO& cofO!tát cmb:li et itblfergit ~ijibítat~ JUbCUt411C4Ml
etp:o~&bet canici~•• !.et mot9 q.uib! tgat9 fup plet \?Ícem e~
ércfttj t calo:e (l:Citat" eflicit fo:tío:tquie& aút oin• eauenba
eff'ptopter (u~cadone calo:is naturalit ct p:iuatto~e¡"im::

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldu s 15 11/0017

-.1- @ UniversiUitsbibliothek Freiburg


'
fl~ti~tm ipjiu&i•t c~t-ipfa quib( ~umect4t t rem~Uit: ct efi
"ia qua \1e{Ociter beuenif ab ((nectuti.et efonÍ& qetiG et ócctJ
pati& amW'e~ercitiJ gen9 eff beambulatio frcque& di vtciffttu
biaria i11cumatio ee ~i,·ectío 01oi& gra cmra : et af«nberc\?et
fu& altimbineloc~:ú.pp:ie ~talttri9 fpeilabo:í& fe e~oncrc: l
ma,rie fiomaco acib~e~nmuo: rt l'f'l3 ab fubo:ie comoti
one. n~ a1 ~oc 91 calo:e euigílat et quieta& abbucít fadt \?€n-" l
.~
co(itasc& et beponi facit fuperfluítates. ~ 2lmpliu& t>e c~m
ple,rioneab fmectute beclinante ab colerica ~abitubine ~m '1'
poffibíle eff tranjitiJ flcri e;! facié& elogari a fe in pparatioe
'olerica.nii$ bi(po ab affinitate (ettfetutie ~animtú mípit
et .pptma colcrtci pof} etatís ffatli in meli!,\?ita cómut.;nt:
et pte ah1t eqnibc naturalio eG'onis actib' fhquetuofa \?iri
et mulierítl carnalis copula enociua et pcrbucé&ab fmcaut}
bi(ponem: e~ eo 9' ipf1us abufione tranfdual mnltli be fpi"'
ri tíbus ct ca[~:e nat1mdi: et cum ~oc e~citiit l'apote& putri
b~o ab fuperjl'cie cnc:is.t inbe eff 9' infectis ínterbicitun (t '}'
muli fo:tio:es ce rongío:is l'ite fullt equi$.q•ñ non ~wne.
~~·rm'ft't·~r et C(teb~i :.in qNo ~:ff ~abitatio fpú& aíalis:
C9 . ' btlf>o no (ff pamipmbéba: et ipfi9 quibe$ 1

~ient>o ínterbíi bifponíl ~m (load bifpóe~ : ~\?t plurirnú ~"'
cre.1tió'e$ fui. t q;biu rneb~il fadt flbí oeatioe$ natural~ a beo
bñbicc:o infltii eff fanii : qrñ i nfirrn~e et bwíüta& n9 enifi
~p:ie oeatióí& et bebíte lefi'o : et ab ífta rcgta pé{)et cuiuflib~
~oís magna puiflo in ptcueniet>~ aí ~ís que op) len·~nis 'ó:~
firma~ione: ana uibdic; ciiceffatío~ab eis q nocumentilf4~
(ÍÜC \?d remotionl nocumeti ipfi9.!.ec fda .pnofficatiQi$ ~
~3 l~cli fitr a noticia curatíoie : et ~t no recet:~af a b:mi cite,:
tura canonli ~m 'J' in alq~ capitulé& ~ui9libli eff o.bftruatiJ•.
Seb at> éllub regime auctOt pcípue metís oculu ~ea~ 9' me~i
cef.pne p~fftbi(c fUcric quatij 4 folita fua cofuetubíne re«ffiJ$
eff en jinguliG oeatíonill"fui$ :ea 91 .pptEr ~oc flJture nouic:a •

ti~ acciberc pot; et ~« imaginatio erit ebJSC(i Ín cogttitiOnl



e~e m~bilícac) t .pnotficatione füture fuccefliois c~timationa'
etcur~.~cmpli grii.nóbú~ñcee cpacis opilattone \tel rcnJJm

-.1- http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnolduslS 11/0018


© Universitatsbibliothek Freiburg
·~ebie&al~:irfali&er~ f1rbfi4Htiofa.ía "ero fact4 egrebif fub
'"'~ c:t bfCQUata.maieo igíf fubtiJi& pfiJm&f 9' íJ1 ~q·s ill~rii
f!Utí_e qG ~:ina tranfit tlt alicuí9 ímpebimeti occafto: ft !)ce
elf cofiret~ ogatioíslefi'Q: et e~ 9ac ~ia féitur : qñi mmuati
~ - »íli cíi tlt e~ raref.;ctíóeÍJ1 ~ic; cure cft inflftenbíi.et .pHofiiCA
L dois pfagiti l)aberi pót e~ fh"eflióis no~mneto:ü e.c opíla~i
.r' ~ne cótíngmtitj: qrñ fang.no munbiflcaf ab aquof'itate fua
ct qñ<D incibii in yt>:opiflm t epar ímpebit in fang.becoctióe
á cóuerf1óe bona : es fl't mabJ6 colo: : a inbigeffto : ct no nu
· h'itur co:p9n1Jtriméto bono: rt'j' refimbunf in epati.. flJbflii
d~ fugfllJítateG impure.~ij timenf egrítubines plun& qaptc
.r
fun~ illi bifpofitiói• Jám ergo bigreflione nó abfq; \?tilita
u facta regrebiamur at> narratíoné ptima: etbicam9 9' cerc
bti fubfiati~ efi a-eata fl'igiba et l)tiítM 'l.ppter ~oc ítJ plerif::
.:n aggregaf ptimti cérea ipm be flegmace: ma,cie in q b9 alia
~
1
m~b:a t natnra et cót>itío eo:íi q in \?fh l)ñtur in l)oc cóícant.
et ió in magi bifpofit! ~b 9oc cití9 : in flngft& 'b~ capítí 'l f.1d
ci pilis tepclftuí9 q; itl ~liat·ü c~:gie gtib9 albefcéte& flútt ap
1
paret ~e(figia fenectutr : et in fummo: t~ta qbe pnifi~ efi in
1 míno&atóc etiii in co:rtctióe eo:ú q ab curjj abbút: té fubtr~
' aio fllitiG "aliena~ó ¡;b 9is q gr'iant iU~: et in t~po:íb 9 :" in
"nteri~ti~te facieipili dti9 canefcúc: qtii illuc pl9 abuenít be
:l'ap~:e cmb~ quo materia c¡;niciei 9abilíu& fubtiliaf et pen•
~tr"t in rabice&" rubft4tia piíotií ipótú: 't cóptone q be cerebli
'" ei9 bi(póne ~p~ fcirt ffm ei9dr~-uitaté."m 'bo coieacé ipfi9 ae
w
cipiüt nan-atíoné ab ei& q q.: gi'it o~aeionú renn'bíliü aialiii
motiuarü etnaf,;hü fi'gure paffíonii te meb:o:ú q cú ípo l)ñc
.coicatione: et in [)~e é leía magna.,.,erff.n.q fcinerit bifpone
C$ tJif~& 4~iuarií 't pafflnt1rti qlitatíj fimpfiáti tt cópof'it~rii
no é be illí& bí~cilt bt}ubí,,m.V.,o' iit f'íébíi 9' fomn9mult9
f fignú flegma•! mrci.'t ipe qbe fomn 9 q ~ ~im fenfiríi 1 aiali&
quie& ~tu tí& pttmíi fle~ma nucrit : et coleríci qbe 't 11cuti ínfr:
ttllect9et pcipue abntfs funt paucí fomni multarii im~tginacá
~nii" acutí intelltct9 u tatbHanefcetin aubatíe magne : qb9
in úJuautc a~b4t egritubítt.tim~:~fe: feb Ji ~e tbuUimtí$
btj

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldu s1S11/0019

··1· @ Universitatsbibliothek Freiburg


:
.ttatfé e~1íi_ eu'*ferint fl'unt t~ngio:it ~m d fant p~rfeuerati
, oni6.et oñíie qui~e fi"ítas aputrcfaccíont ct co:rupttQ'e.d~
gasur magie.et ibeo quibufd~ cofuetubo efE com~btrefali&
· plorímii c~_plure& ~ito:ij bcmuerfJc ponerc fal in pane: et fal
quíbe tt otne biurtti~ ct íncifiuíi c.t abfierfiuii funt biffowti
. uact (ofumJ'fiua fkgmatíe ccalíaríi aquofitatíi.et íbco ílla
fntrqt intentionllib:i. <Ceteríi qui fctSm rtaturii fun• apei~:t&
· p~•mpcéo:e& fune incurrm pa(fi~nc& fimilio:e& •
d!t
· \C.
m· co:bi& tim~:e et cofo:Mtíoe in quo ef! minera ~irtll
tfJ ee Jfbe&uite n~ efi parua fapietía.ipru niiq; p:in
dpali9 eff oñíi mcmb:o atq; nobiW: ee pma mtifl'caeio ab
tli& que ~rinf(c9 \teniiittff boni ~ puri aeri6 attracti~ cuí n~
abmi(Ctaf·bc u~P.Ott malo et elog4rt a ~o:ib9 : q: co:mpsio
atri& qafpir~ti eJl re& peffílcntíot Otñi rt: cii mi(«af fub(fa
de fpiritllíi cfJ quif>S'faciliter co: affligii: ee t·es cufiobicte& íl
· lnb funt re& obo:íffrefrigíbn ca.biuulgate in arte ficut necef
· fita& factt.te ufue obo:anbí pomíi amb:e : qtñ pflnJ4t et re
aiticat coptonc co:mptii : et rectifl·catio aeris qui attral)ítuc
"~e paruc imp:etliói&.et i~ e.~pcrtii eff. 9' cofl'cif pomil amb:c
me~icinale cui9 for" ~bo:atu laPlf uenter et purgaf ~om~: t
áUrii cff qui uibiffc: fe atferit oem fe.putríb~ amput~tri et e~l j

li lolo ~bo:e cuiufd~ cófectiois.et fecretij quíbe naturc in ui4


~iiane cognieiói& nó efE fl'ni& :et inuentionib9 Japimt~becrc
tíi cff 9' cotrtebm dbii pal·atii in u afe auri: uel in cui9 b~co:::
(tionc lamine ipfí9 fueríit et poeare uiníi in qu~ lamie uel m~
nrtc c.rtincte fuerínt multocí~& imprimút in co:be bonii tlalli
mbine imp:effíone fo:tiSírr ut otñes mebicinc t}'riacale;&.p
p:íe et ~yagariofilata ce byamirabolani: ee pliris t byamar.
gariton ee .pptie co~ceio tnba que recípit fpls t emblíeo& p•
·fieos In antíboearío .ztuic.-et fitr bimiffio eo:fJ que c~triffant
te cóf~:tari .ca amici& et ftfrtt ..~ec etñ faciót reiuuenef'cr.c."fr
no
tutes ct ~b ultitnii e~pebit ee pígríi ab ·~dra'í~né o~ontj
naeure :·ct impebitnétts eo:ii obuiare ~peffiuc: qm qts eítra
"d "ltra curí.um naturalé: et cófuetii elf f~dt timere indin4
cion! ll•lapnrm ct cgrí•~ine ct Olñit .qui~e cgriCu~o cli '~*

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0020

-.1- @ UniversiUitsbibliothek Freiburg


1

nsg~tne : et ab ·renili pcrbnc:e&•. .-r ~t in cu(fobiá quíbe mtl


nat~rahij t app:o~ím~ tioe no naturaliú .put op) f,m femítii
'
. ~- (apeentú t cauere ab a"ijtib9 ij3tG eff poee eff pncipííi t flni&
· eau~ qti intent>tf. Jn fummo i7o efht n9 abfcotJbai ab oñli
• artifias coflberatiotte cano iUe gílalis : qlñ \'Írt9 a t>efectu et
fuefluitMe c.on·ffpítur: ct ~ abfcitJt>at can fa cuiufcü')3 faci"
en& ogationís impet>tmentii omnítto : 't oeal'i pm ogation~
eJhat>i~ í11 cu(Eot>ient>a fanitate et elongatioe ab m·otíb9 fl·e
quentel' awítibllinmi•1oivtt:i~e \'ij1Js que e(; be .a"íltib9 fmc
ctutis :e~ cofo:tare .pp:ie \'ia·tuce cerebti et aflibuare (emen
flniadi.fe.ftleris motatli.pul.cufragíe : met~e 't put.jpicis ~
ptíc et pnlueris gariofHo:fi et purgatio cij agarico cufcuteet
yerapigra l.1i c~ebuli cóbíti: et: caum a t·epletione: et be {ji&
que o,u{is íngrebúmtur ct .pp:ie cotra calígine fenefccutiií et
collírúj e~ melle ct felCe galli ~:t cotliriú e~ a(o~ fucco rabíru fcni
cu(í et lact~ mtJliet·is fer~ qfi sntraem· t>o:mito:i¡j. tií tet iam
\?trificatff eff per (!~pel'imer¡tú bQttec \)tnit in ·noticia m \?iri&
itlitteratis et mulieribos g1 \?Írtus generatiua bebüítata : aut
rníno:ata iuuatm· et relfaur_atnr t>onec iam fenes faci~t Ol!a
cíonep úmenis cnm re cibali: et cum electuartjs et quibufdii
a!ifs.\?írtutes erñ non fenefciit ne<5 mino:antur nill per acci
t>ens : \'d nífl per betcrio:ation~ inffmmeto:il in qnibu& t>í~.
t~~s eyiffunt. ~tenim bec~atií eft iJt natura Ufda q' ft f(m~
~abmt oculil iuuettiG \'tiq; \'i~~rct ~t íuumi& ¡ flc aút e~ alíe
\?Írtutu operationes et (eufimm co:rigi poflimt et rcctifi'cari
per femít~~~o:ii que 9ñt .pp:ietaté fubfflitill et tlirtutc et fcn
(Jt& ílfn,t!l;~ifpottent>o.flt aiit actus,actíuo:ú fcconbij paffi
.r
bifpone. ,Sic aút et aubit?et altj fcnfus et aía et ípa qui!>C!
aJliifata co:gi coptonc ei9 ímitat: et quéabmobij impebíme
tíi, pati (icut et (ucl'if.tcere pQt mélio:ammtil: cotrarfo¡ij qui
bé·ed~e eff t>if'íplin~ t et l.1irt 9 oeaf: et ab ipfa 4-'cebít o1ñi&
ogátióis p:irJcípi(J: ce cff cófo:tatíoe inbiget miHeris ípo:fi q
b~írmad ff~ facéébi apgat9 • Singrc aút ipoüí flngra ~ñt me
m
b:a ~b?-irrat>ictif! ~ ¡~ cfipitufau i an·a fimplíáú pt!ltts
rerfj qt qb9 mé9:is n limn n~«~~.no ip-e·;" íUic rcquin1ni:
~·· .· bi~

http://dLub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0021

-.1- @ UniversiUitsbibliothek Freiburg


tt ~t" fd~ J)uiue tr4ct'*tue bepenbct amagnis capituti& itt.
~~:rtis et biuerfls ~oluminíb9artis mebicine et a bona.imptef
flone ima.1Jinatiotd& fign~ta in anima di e~imatione .bif,rc
ta.V.,ec em eff quereaifle4t.fcillntein o~a~ioib 9 in ~iltia fua" ·
e ~mplius aíit et in fumma omnííi con·t>erationij c1f \>t ca
(Ot innacus cójfruetur.ipfe em n~tnralíter cufiobit ~umo:ee
1

n11 in ei& qtranee qnalícates fuperuenilit et fadc pteferuatio


nema putrefartíMe ~ qu4 plurimii mo:& f(quitur qui oim
\>irtuCij eff infimmentij et coferU40Í" eius eff ~ regíme bonff.
Summa aijt b~ni regiminis efl ab,linetia. inbe efi 41' qcffqJ
repletio mara eff q~cunq; mobicii contingtt a fubtr~ctionc 1
indpere.Jllís aíit qui bono \>tuntur regíminc nó attínet \>O ::
micu& neq; \>en*ri& foto neq; aliquib ~o:íi. tiec eff 'umnbñ
pt~ qualébet altcr.atione ab remebiíi: nífi di \>ictoti4 egritubi
ni& nature inapcrit bominari.natur~ em cui'fapíetieno cfi
fi't,is oim ~o:ij artif(~ efi.mebicue \>llt'O minífier ctmt'bonl-:
tate et abiueouo bd bmet>icti· Cué fit laus.stotl4 tt ~on_ot in
Jecula (Cculo:um.2fmen. ·
«J4 coplec9 cff fcrmo c4n~ní;at~in inuefliifatíoe (e'iibl re~
me cófcruatoi& iuuentuti ~ .plQ'gatiow a fenectute ct ef9 accii
tib~cíi te~tu b:eui. i!>einaps ~ero f~efi rememotation~fieri
fingutal'e qtJa:libli befcripti~níb9.rcccptaríi :que mebicinc re
sales noi4nt :be quib9 cópmbiofa mentío faaa efl in tr~aa
tu fuperio:í.et bidtur 9' tractat9 ptebíct9 nmítrie lectote pz~

fingulis ab magna tl}c~:ice t ¡.nactice ca~itufa que in multie
artis mtbicine uoluminíb9 funtc9ptet?enfa.~eríiin'~o~·roco
ponmturque funtfamiliariotes cópofttionís :eto~4tfonúJ
nobilio:es ~m pmbentio:e mebitatione mobcrnozii •
"'trmO
C!J
fuper fyrupo be "ino.íulep e~ \>ino cfi t't in tri
buslibti& boni \>ini ponantur.q.lib.$u,.c~fia•
' f'9ruput ct redpi4tur cum aqua.gcrit \>ice dbi a pocu&: qm
in eo aggrcgantur que (imt ami,abilio:a nature.
"'trmo
C!9
fuptr~yant~O& mtbu& b)14t1t~S efí ~ Íft (W~
it}.\>iniponiirur·boni byant~os faaicum $SU·
\>n.itj.¡~ trt•"íi vcl in aq ua \)ini bilfíUa~a (Cm el pto fenw&J~~

-.1- http://dl.ub.uni-freiburg.de /diglit/arnoldus1511/0022


© Universitatsbibliothek Freiburg
lJ.':et~rc~ bilfilretur ptr filtrG: (t quib~p~ntmt ab bi(iillanbü
a
.rn ~re m~ic~ uel in ua(e aque r~ff. (eru~n~ et recipiunt: et q
·tMm mtfcmt r~¡j.n~udle partem tertili ab tempet·mtbíi byan
.t9~& : q rñ bedinae ab cahbitate et ficcitatem.
1
·8>trtno
· J
fiJper ufu uft.i ípecifl'cati. d mo~u& fpeticmm
p~nenbaril in uino efi ut jlat fa"ulus linens ~
~
·immittantur ípedes n~ trite: (eb partictdatím (Citfe : ita 'l'
fu bfflitia ípecierij fit tn raccut~ uaga a ponatnr in uino : e•
:rn ua(e~ obturari p~flic neab aere co:rmnpai: et n~ uírttl$
:e,~:alet. Jt~ ~e aliub ab c~fo:eatione ~pl'cmís : et íuuentutlt; •
•cubebe: gari~f.nuci& mtJfC.paffule.añ.).ilJ .p~fite in fac"'l~
:buUiant in bono uino lib.úJ.quoníq; ab lib.q.rébeant pona
ltur be·3uc.ee e~ eo mane :a fet·o bibatur \m.t.·\?el plus uel n'Ji
;nus fjm 9' e,:pebit ud fi'at ficut darrtum.
AfflUQ íuper uino bo:aginaeo. f.!::t uinum bo:aginatii
Jl
C!J fic flt.9' in mufio nou~ p~nanttl~ bo:~ginísfl~
!res ufq; ab perfectam bepuratione:\?d afr. '1' m \?tno b~no..
.()'9ab~:agtnati1~d con(erua biffoluatur et referud ab ufum,
~tftUO fbper ufiJ pulueré& fpecierii.~t mobus puhre::
C!!.J riG cum cibis notus -eff: \'f cunt ípedes dufdl
-pulueri& inrifi minutirn cum suc.et uin~ mobk~ ~flciattttJr. -
t(i be bene bifponentibu&: et eíu& utili*4& efi ab ~feruanbti
.-Qmnia metnb:a ptindp'*lia cniuG aggregatí~ ~ec eff .1':\r.sín
sib.albi mílbatí un.~.cal.'bam~mi bomelfici.)•tJ.dnam~mi.
J.i.crod.$.fj.co:ianb:i.~.~· fiat pui&Ji& et abbatur be )Ucca.at>

..,..trmo
pla«t&Jm •
e9
fuper fuec~ fQ~.et fUCCS rQ~. )Uccarati fa(tÍ~ eft
~ec '}'in fu"~ ro~<electarum rnb •.,ollectarum
mane ante biemmius n~~;rerena_pt«efferitbme colatiet~s
~eracti Iib.ij.et ;ucC4ri lib.i. c~n~·aantur cum eo fuper ignem
lentum: ce n~n fiat fpiffus : feb q&Jaj1 curren&: -et be Qperati
one eiu& bicmm efi fupcrius.
G..mtfUQ fuper \?in~ et oleo cr~cca~ ficut be croco ~b le~
(!}'' tidam inbucmt-am ponattYr be croco bene fic
-~o in facculo fpaci~fo be pann~ léni fubtiliffcllJi rar~ tn qu~

-.1- http://dl. ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus 1 S11/0023


@ Universitat sbiblioth ek Freiburg
• ..~
titate pauca et famtdus ponatnr in c~Iato:io pantio limo et
fuperinfunbacur 't'tnum 'l1d oleum ab mobum lí):iuij et reitc
r~mr bonec p!aceai: ".,lot eefapo: et poteft abmifccri be fpe ~ _l
(lebns ~ bcneplacímm.
A~rmo (hpet· l>alneo quomobo fit fiupa \'ap~lofa in 1
Cl' tinacum becoctÍOltd)erbe ro:fs mMinietflotfi
eius.p:op:íe renouabitm· 't't aqui!e iuucnttJs fi•a. a=t iterum
be fiicabos et: {aluia et camomiUa e~quomobo lauant1n· pe~
t>eG e~ becoctiMe flo:um camomille ap~~·it daufimte cmbti:
ct confet·t : et etiam cQfo:tat nmltff.
~rrtttft fuper pomo amb:e. pomum coMtt'" epíbími~
é:!9 UW peflitentialc t co:mptio»e aerís.~!.laub~i.\'n.
i+t·~·ffotacis.;.itj.2.5cen albf et mbetañ.;.i.mit·rl}e: foliotfi
mirti: garíof.aij.; . í.et.~.(mtba[i.;.tj.cáp9o:e.~.iij.ligní ato::
ro : calami aromatici: \'a[eríal1e.añ. ;. i • mu(ci ambte • añ.
f'mp.i.confice di f~cco tndlíffe bugloffé etaqua t'O~.
~~rmn fi•per opíro11e (plmis et epatís et yb:opifi& ca ~·
C!/4 n•~ lit> e: i11 (et·o c~tplin~ colato coqu~tntur enbí.fco
1
~

lopen.et pm·um be (pica.et iterfi cola et: .tftel·atur.


t:;.,-rmtt
C?4
(lrpct· nfiauratiom confumpto:G.mi,uu·a t>ya
V b:~tgaganti "n.t)'.byapenit>ion ""·í.rofate no~
ueUe 't'tt.í.byarabon \'n.i.~ucca.a·of,. \'n.i.~ucca.\'iolati \'n.ij.
ter in bie mipiatur.
~,fftUQ fuper •rn.mbiflcatíoJ:e faugui~í~ ct: fcabíei.l'f·
~' ' fuc.fumt tm·e : firm pla)ltaguns beput·atO:U$.
añ.lib.~.;uccari lib.i.caflicf.et tamaribo:G. aíi \'n.i.ee eff bo
nurn et (olutiuum. ·
-"trmo
C!!J
fitp~r trífera que ptObeff ,mefancolidG et tnatti
ads 't'(ui ycterici& co:rugatú; e.riw\tia ,o.ru.\'t
nigre ypocnnb:io~.calo:í c.rtrcmícatff et cítrinitati ocnlomn1
in canefccntibus et (fomaticís et cartliacis.~i.mirabolano:::
mm cítrino:um.;.'t'i.c~ebulozum.;.iij.inbotum \>n.í.ct.~.enJ
blico:um 't bellericomm.aff.;.'t'í.maftici& .t-.i.anifi f(minis ~
niculi.añ.;.i. fpice gariof.aloe.añ.;.~. melli~ cafftcf. \)lf, ítj. ..
succari quob futficit et fl'at ~riflira ..- •



,

http://dl.ub.uni-freiburg.de/ dígllt/arnoldus 1511/ 0024

-.1- (!:) Universitatsbibliothek Freiburg



.'~'~ruto fuper ~ÍtJ~ ~tt•tifi'c:ia~ c9tr4 ~6'~U5.4buffos d


C94 .p:o ~letici4l t$mani~ci& at>~ueent.e Ceticili.l').
r~ici& buglotfe munt>a.(ib.i.r~~.mb. flon1 \1iolarfi: bozagi
ni& et bugloflé.aff.lib.ff.been albi ee rnbei.aij ~f1.i.c~quaffen
Clll' ce p~nanf ín facrul~ ee f4CCIJ(fi in ~a(e c~tinertte tres rar
.dnae boni ~ini nouiter e~p:effí af&io:is et purío:ís qt> inueni
-npoulf: ~ 'F me~iet.te !Pfi9 dit>íctie lpecieb9 bulliac: ~alía
·_mcbíetae per fe el bij t>ifpumef : ee wc coletur iUub ~bi res
· fUerint: ct t>s alío itnpleaf t>onec recetferit fcruo: : et bene da
riflcat~ flierie tt affit>uetur.
~rrmo JUÍ! yerapig'r~t.p~teffate& futtt n~te e~ei~ et~i.:
('!!} _ mol~gia n~nat boníeaté eius.~erfi yera.<Var.
cJp~J1t4 be fe~ f(bUs eff r»P{tij pigr4 ~t prnnfi: nifi fit etU&
qu4tita& magna reman~t in ~ifccrib9 pígritate rua ~ mouct:
ct non euacuat ma~me qij recipif qu~itae pauca: et ~oc JtQ
eff rectfi. Sib íllí9 que flq:~i.reb~·lufticit.s.i.\'ef.f(.ffrn mo.::
~ bij Japícntíi d \'irtus d 9 attingie partes t·emoeas et e.r~nerat
1
tatJ t bcbudt fcces copio le :ce in ea c~p:d)mbfimt· que c~1
ttJr ín Omtti mebidna JUblimi: J~lutio ~íbdicet et memb:o .::
rii p:indpaliii ~fo:tatio: et eí9 bef'riptto e~ ~ec.Rf.cinam~
mt: lpicc: flluinanti: ~ilocaffie: ~ilobal: carpobaf. abftn.::
e~t}: ~iot. epit9ímí :ro~ • &mbit9 : ag,nici: coUoquintibe :
malficie.añ ~mp.q.atoe ab p~nt>ue ~mnió: m~Ui& bifpu:::
mati etc~fati q;tum fuffide.
· ~wmo fu~ ef&~ ~ite t> mirabolanis.l\f.~u~trii p-tfatú
C?~¡. . munbatarij Ub.q.(iquiri.mnnbc.et c~tufe ~n.i.
pon4n$ur in.t}.(ib.et. ff.aqu~ et c~qu~tur lJii et poflea colenE
et~p:émanl: et in ilfa c~f,uut·a ponanf mirabolano:fi e~ Of"
.fibue cnucleato:ij! ~e in mo:tario ecutf~:fi.f.c~ebulo:ii citri
.n~:fi inbo1G.añ ~n.ij.crnblicolu rt bellerko:6.añ.;.q.coquii.::
cur tt ~p:im~tnr et c~lancur et poff abbatnr ~uccari al&ífli.::
ntHib.i. et coqtJ4t ab t>ecoctiotte rrmpí.tiic-abbatln' ~inamo 1
mi deai ~n.ff.gariof. gal4nge.añ.s.q..n~Jces mufcatas·t:mao
sr~ffa& :f(niadi anifl.añ. ~n.i.ec plu6'·ct rtponai dectuariij
.. .tn piFibe ligni.VJ~'-~"ttur duJm \'Ík (fomaaí r~b~:at et ap

J

'

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldu s1511/0025

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


tat eefu~flnitAtt6 ~um~:ú ~ nucrimtn~ p:eccri~ nmanm
cea repdmen~~ purg.te et \'fue eiue faao col~:at~& ~Qmin~
et canities pel' tUnb ntarbatur. et totiu& quafi líb&i mMcria
·pmbet in poc capítu(~ lolo.
~muft fuper aloe ro fato : tcraf aloebonú: ct di_eo be
C? v foh}srofJ.m.\'íribili q;tli fuffidt ab tacienbu~
magtMieone& : et> femet et quanbo ~po:tet coflciat e): eo pillu
la cij o,&:ímeUe : et mipiatur e~ eo pillula frequeter: et non efl
ei pM in co~rtn~~ capiti et mo:bis oculoúl et articulo:ij íntt
~t ~cceptio eiu& efi inbífttre~& et ímpemptibíli& efi opera
ao eme cbucen& quemcunq; tnum ~umozu non p•tefi noas::
·mmttJJtJ facere et ipflu& aflitmatíQ non ptrmittít egrítnbine-
in co:p~z_e (an11~i~i nutu bei •~e e¡; eo pa1·teo quin~ mír1Vc
parus.lq.m11fftctS pamm.IJ. be croco fleco: mobtcunJ wm
fmco bozaginis refolutí: flant pillule mirtine in quamm tfe
qu~nti ~fu acquil·ítur p:ocefjlJo abole(Centie ct reginHI1 fa ni'
t~tlf.
c..mu~ fuptr ~ru "ini granatomm ~ptimatur fuccu•
~ ~ be granis granatomm non \)icinantib9 conup
tioni cunJ pann~ et mif'e be bono \'ino ~b met\ietatem \'d
plu~J auc mimJs ~m 'l' bifpo mipimti& e,rigit mane \)el meri
bu cuius natura \'erfiJs latue ca(ibit~ttís \'d calo:i auinen s:
tie: quoni4 efl bonií: \'el mifcc cum altj's fapoul>ut: ec cli"
¡aun cuiuo fap~: e~ mu3ue •
~rrnto fuper ~mptíone ~i1fliaf. mobu6 accipitnbi d
~ ~peratco ems note funt.illub auum be nocum¡
~ 9abet 9' nauf(Am facit et net'UO& rda.rat: ít:4 ·.9' be¡,ilé ~~
m~a•m f.;dt et "ifcera.\)ttbegrana berbmt \)d ;u,.ro~.mm
·ca rectifl'cant iUub ·: etquanboyerapi.mífcef in mfb~JU4 eiu•
"e[ fubfequitur meliotatur oeatio \'CriUf$ in \'Í4 fultt et ttf
bonu lenitiuíi. ~t ipfa quibem c~zrigit6ofitattm yac: quii
cótra~it a fpecitb 9 eíuo tt yer.trectiflcat labefactioncm eiu&:
- ct melt~: ""'ptioniG mobuo efi comcfia per ~o:am ante ci::
bum tam flJbtfantiofa q$ bítfoluta: quoniam fubbuctioni
quam facií~peratur mm l'if~fiMU: ct ab~ereri4 fu~t l'C&i

'

-.1- http://dl.ub .uni-freiburg.de/ diglit/arnolduslS 11/0026


© Universitatsbibliothek Freiburg
tt bumt'«ipicur antt cioum tra~itur be "irtutt•iue ab ~m•
ta& parte& cum \)irtuce dbi. por.qta& autem eiu& (fl fcripc"
plmiuts in areoli& fimplícium: et iUi' rcquíratur. f¡"militer ce
~e alije,.
~trmo fuper agarico.digatur afbioz et feuioz: (t pótf4
5:!J '"r qu~tít.t& cius n~ta in o~:imdte cum mobico
be fyL11pO \'iotce cum per nocté(fetcriut fimul in matft cote::
tur d colatura bibatpr : ct ipfum qucbetn agaricum in fe. bi
umrnis ~t mun~iñcatione fenfuíi fadt mirabilia.fubf!anda
aut~ ein& tmll'-' mot>o recipiatur nec reubar. ttec tur8it9. nec:
aticuius lap;tiui auingentis ab fpeciem lígní l't[ ab btfpofi
donem buritid : quonta ab9erent t faáunt timerc accibertti"
nifi fo:te cum rcbu& lub:iflc~ionem facicntib 9 á multiplica
.:io quantitati& la~atiuo:íi f.lcit \'trtuté eomm.á in fumma
f11 omni acceptione ta~atiui rcitmttio \1idfl1tnbinís efl Rcnri
o: q; c~"ef'entia quantítati& nifi neceffttas ab í([ub n~& co::
g1tt: tune ab \1ltirnii eín& befectmn :,ucenbu.
Atrmo
C!9
fuper paffnllie.et melio: res que flt be eí& e/f fy
mpus ~m befcriptioné quam r~bi mOY.fe& p•
nit itt lib:~ fuo.a ip(e quibem et pt~p:ie bulce omnc et caltbti
efi c~pi~fi t ¡,oní nutrimmtí :e' fadt ~ ~coai~11c earum in
_.ceto et "i"~,
~trmo be db~ ce potu : (t iam bictú efE~ que giiant
C!!J boniia puriJett?ifcofum fan.funtcaufa pfér~
uatioi& "ite.alia aút at> aliu~. iOe tlaríi aiit rerii pote(tatib9
plureG funtlibti : et iamnoti funt. Jnquit.miró: ~ominem
pm1em be bono frnmcnt~ t carneG be.bonis animalib9come
()entem: et \1inum be bona.\'íte bibentem quantij et qúó et fi
cut ~p9ttet qúo:infirmari ct tnQti potefl.et ego faciii tlñ fer:;
monem be tJiG circalibti conclnfí'onem •
""trtttft fuper dílf.re. ipfum etñ clf mebicamen n~bilt
C!!!J n¡v benébtaum ct ((cure operationt6 et iunamenti
f(lfini ptop:íe ab p4ru& itlf(riote& :ce oper~o creationis
ciu& otfért fhtftJ ab circuitum: ita \?t capitis occafio eius
~uctionc a noa~miti& multi& aUcuiatur: ~ ípfum regulatJJr

http://dl.ub.uni- freiburg.de/dígllt/arnoldus 1511/0027

-.1- (!:) Universitatsbibliothek Freiburg


'pm I!O:ú .pp:ieta.taque'emergijtorint1Iub ~ qtñ ipfafuHt ci1u


fe cga~i~ts iUi9 \1erútmn?.ipm eti~ fimple~ in ~ia rcgim,ini&
fanitads ~(i at>iutotiíí Í'O»íí :;qtñ abbucit. feces (ecum'et mii
bat \1ijcer~: e~ cij ~ce a p•ntib9 fupet'iotíb9 11liquíb· at~ra~ia
eJ: qu~ e,tcnerMi: efe~dtat »~tur4 pígrítante.ín bep~nnfbO
f1Jgfluftates ocio \1d alicuius altni9 o"afíone beftccatas : ($
;p"ibet fiJmofí'tates fecij in touularitatib9c9tmtas et in '-'tl~ 1
·"ifcerii o"ultarij ct beponít \1ijcofttates d ~GtbítateG bet·ds
cMs a memU:ís et at>ljerc~es eis et remebiaf opilati~níb9 epa
tis ct fplenis·: et p:oflcit \1fus eíu& .ppter iutMmenta p:tferq
1Jatt011ÍG'á re»(ctute; qffi plurimii qtj ípfi'pG m~gífierío e~U
citur efí flegma.etípm.quíbé e~~mfat a multis abminiculat'i~
onib!> ahjs.artis inteiio.:ib9.e·t qu·i "fus fuit (tmet·in (itppti
m,;na tge bierii (iJ~tij et p:oceffit in bona c9ualefcenti~ : (t
ftm;tus efí p:~pter·!>Qc fenec:tute 411110& piures ct bebuct9 ab
bempítii ní9íl.\1fm~t>illfi in a(iquo fuo:ii fcnfuij t>eteríO!IÍt9
ipfum nllnq; cfhngetJíii per quot> abumit ~tilítaG et f('uri,!
t~trmtmb:~:li interio:il: et d 9 c9flo reqnirít fap,iente :.~iu
c9ff9e fimplicís fufjldt fucme ficde ttid ro~.et be fale et·ote~
- e• e~ alt}s ficut o;: et in p:incipio f'abiei aij ~iioíeG ab ctitii~
tr~~utJt et \1enter indpit retinni: et fifr in e~ntriibo"entre"
ín bíffrcultate gtus nó eff res aliqua in bonitate fibí fimílie~
~f n¡'
· ín qulbufd~ (tmtít : qti rois cauf4m tij ljaberú?i 1
1!. !Y bei·~ 9' maffíc:are in idunio reubarbarñ cfi. ma(ftée
d~rtfi·catf~cie: qnq; fen(iss: co:~b~M~ aíarn ob~:Mt m(m
b:~.p:incipalia : et c~:p: totfi cofo:tat meb:i cl~ufutatrape ~
rtt : et e,rpeUic ~~tofl•Ates et e(iimo 9' mí,:tio ~uc.e(fet bMa.f
~tr•uo fug fca~ie: na~atij t(i fu~eri:'o/. fcabie~ ~Ofl!~
; :~otem tn·f1gm·¡; :ueterafcetw. ettpf4 qaube tn:::
fliti~ et pigritiii pofftbea·e facit.peUecozrugat: et efi ~abitue
MJo'Ielfue atq; malign9 : ec ~ccupat ~a&mté. eam ab frlcati~
his belectatione dí e~itu bofo:or~'.et ipfa quibegñatr~nis r4. 1 1
bi,em ~ab.et ab -~ii~:ib 9 4cntí$ c~fibís·: aut fle{Jmatidefal~
• 'ft&: \1f a !atJgnine tnc~l<rMo.ars:indnerat~\1d 4buJf~: et ~fi
be·gijcínffrmitatii qne fúfft longe perf(rierati•ni&: eUij'clll$
l~
·'

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1S11/0028

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


~.t·n ~t> cutim t(f p:incip~liú memb:~!ij t~tiu& nattm f}'ptll


n~r~ztis: cuius matma p~:~z¡J ~pírone l'el p:auicate mul1
bíficati~nis \?el e):pulfttu bebilitatis in p~:is fub cute retine
enr: et p:~p:ie .ppter bebi!it.lte mtíe bigeffionis : et inbe iu "'
~atur leuieer P,l!l' ea 'JlJ( erterius cofequunf ncut per balrtei'- et
1 ~nctioes : l.?erii qiiq; muftitub~ materie efl i caufa " repfctio
et ru.tcuatio ipfi9 eff plincipíu íntwtionis aí rcb9 .ppzqs ab
9oc.ct afien~ttio fitr e~u'j que abbíit in ip fa m flcut bu[cia fati
.r
tfl :,et ac•lta ca liba et pz~p z íe l.?inii purfi• 'Veril itJ 9moi et
cuiuflíbet: egrftubínis cm·aop; fdre cau(itm facientem t1la ct
re& .ppzi4'5 ítli appli<attbrts.nii no queds<J3 euacuationis es
applicatiois appzor{mati~ eff ampntatío rei nodne : 't cotin
git interbíi in aliqua egritubinií t~t eiracue11tbemebicozú có¡l •
lio pnitozií l'J$ fm ab (~quíf¡tii: et no iuuet: rt efl quimo
uetur (ella l'Jta t~el ttib 9 eerecipit liberationé: .et ljoc fl·cquen
du& flt in arJia (dente et íUmrritrata a beo bmcbícto : et 110 efE
maius periculíi q·; incíbel'( in manue mebíd infottnn~ti' 't'd
faubatí: et non apptob¡tti : pfnresquíbe latct fub mobio : q
fi effhrt fu~ canbelrtb1o fl'bi et alíj& pfus tucerer.t : et oia 9ec;
1 .r
cm•fa ~ñt. !bicatm· et·go ~m artis birectionc 9' illa ab que
.pp:ie in 9moi bi(pone recurrif cff díftere et foluliO frequen&
et pau~ cíi "irtute mir¡1bo~.et .pptic dtrino:ií et inbotü: et
fucco fümíttm e~ bo:agU)epurato:ú a7 ablutione mdlie caf
fi'e et carnatinb~zfi et flmilifi 9$lii et balneíi e~ aqua becoctio '
nie ntaloarü et f~liotii fmnboci et fapacis et fümiterre: et ati
o:íi ~moi et inmtctionib9 l1l~:tJ que cutím c9Ft)ztantet abfler
gnnt.et beniq; tot4 o"upati~ HutritioníG flt in ~unmtantí:::
bu~ et bedinantibus ~erfus fHgibitatem.
~trmo fuper aqua auri no ltgi ~nt9í aqnt .pptietau&
C!1 irt líb:is famofeauctozítatis ~ fCb p1efumntbii
~tt<r fi eft: ita fublíme oputtefl: q•ñ mob6 p:eparatiois o'
cofeauerút ipfius : et ipfam etiq noíare fubticuerut: auri tii
notninaucnít t ammmeraueriít ípf4m ínter mebicína& cotbi
a{iti ee p~fiJeriit fi•t> t~allunto: et in coro:tatióe co:bis et p~l
·' li 4tí~ne lep:e :ct ah}o pJurib9 fau\)a¡¡erijt.et p~ffibtle ffcut t~

" •

http: //dl.ub.uni-frei burg.de/ diglit/ arnoldus 1511/ 0029

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


,

t4 bit ,otirtgit 4liqua répel· tn4gn~ bitterfit4te tra(ubfiátiat-i


et a'quirere rei tranfumpte ~li4 et aliá ogationé: fl' \?t '}' r>t
t)Ítt~ llt aqua l>Íte multfí bíuerfa ~ 't'ino in colo¡ect fub(tiltía
et cffectib9 et oeatióe.t'erij iUub fadt bnbitat·c fuper can~ 9'
n~ potfit fleri: feb quo magifterio ec c.ij quib 9 .pozro omnüj:
nutallo:ii co:ga in aqua p~ffe rebuci aliquo ingem:j mQ e~gi
m
mentii eo:ij q fectato:es (ecreto:ii ficut natura(i& "~ 1) ~bu
bitatione.uerú ~gatío 't natura m·ii tllarii cñ qufb9ab l)oc J!
uettif n~ attir1et etiil f.; tui me\>ici cofiberatione: qrñ funt re$1
co:rofiue maligneet beffméte&. ~dinquaf igif \?ia illa ete(ti
mef eranfumptiue verbii illo:ii accipi fozfi~mt l)t bic~ti auri
aqua roe noJ.,ilitrtt}et colozi$ 't fit fo:fitan aq vite: in q fi.lc~
aut crñ flo:es rozís marini aue l)í& reb 9 flfe& bullitc fen molli
fi'catefuerint: qrii tiic cótra~it aq iUa colo:e auri t bicaf in cQ
flbel·atíóe bonítat! magttiffce og.1tí~ie ef" ptilteG: et iltute&
reríi q ín ipa fimt iii ~pallíjlc.m et fiac aggregati~ verítati&
aq folius et t~atio i1mtii rerii atiaríi abinuicé t re(tJ!tabit in·
int>icio> fcrutatí~ís illo:fi <f>t!J flt fifr& ogatio ~tque ei9 .t vtrfi
itmcniaf l)~c no> me: ')'e aq auri fine bonitatis c,cce_Uáia noi~
ri.ipfi9 aiiG aq mob 9 n~t9eft a og ati~ ci9muitii et in plurib?
efl e ewienti4 uota.et fdf qt in ipa no eff m~ligt¡ita& : et 'l'
t·es ctl qb 9 ~·e ei9 pp,natiQ nQ (tmt ~ijtes fiJrpitioi& bubcitate,
'l cy licet n.1mra fi•a caliba ct ficca fit dógata a t~amé'tQ : 9'
poffibile fl"t eboui artifici& ronabílé coflberationcrebnc.i; cij
rtb9 t]>pHJ& ab9uc a~ tgamentff equ~de etbeus fcit.ipa ver~ r
aqtJa no attittet crtlíbitati 't beflccatis uífi tíi fo:te rebuc.ta a~
tgammtú fuerit. Spés vet·o que ipfam íntrilt (tmt ficut cina
momii p~ma parabifi g~dof.cubebe. tiq rítie : )U c. et fit'ta ea .
q ipam cótempm~t (tmt fucc9 granato:ff aq n>fj.~ uc.ct f¡fta.
~ ~rmo fu~ tyriaca et ei9 i>ef,rip tí~ et ptilte& et quanti .
~' tas et m~b9 &·ecipienbi fimtnote tt a·tm;[tiG tra
bite. Signii aiit fllmcie et efllcacíe ei9 ftat in .pbatione aiali& ,
\'enmati : licet multa alia copoft"ta et fimpticia f.1cíilt flmi~
~perationem.et tpfiu& quibern vfi•s apub artt;qnoG eff úJ eS
ferU4ntM (Cnectute : et non licet aliqtmn elfe fine ea.qu~ut¡f.
• 1

f'"
l

··1· http://dt.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0030


© Universitatsbibliothek Freiburg
. .
: eft efectnarilJ l>ite bó11Uttt."et·umcti4 pó(f ammm flu rtfecti~
I~ÍG eft·permíff.-; ab \>fllt1J'! 't Cllln e~cet> tt trfgeflmfi Al1rJUI11 f~
ne¡i;;it: l'Írtus €ÍUs : 't effmc~ffarío tf;¡ef.·mmv in fcrini~ fmií:
tt fubhmio: met>idttan1 p :~p ter muttitu ~ Ítle imt,UHcl1tOm m
füo:fi in 9ominil> 9 flegmattds re mdancolidv cgritubirtíbus
ec pn ncturí~> et mo:flbus \1erunon·s et putril>ie 9um~zib9 col
t·uptú; et !ociGf€tíNs et c9fo:trtt fp iritíi et calo:c naturafem;
(t cft {) efmf~: \1Íte ct: COlbís : et cu1n ea iuuaf tlMUta fua con .
~rMiet»tíé f.lcient:ia : ~t: eft l.'e~icu !G ~ool(fcentíe tt frcnff f(~tt ~
dUtis ! ))erñ in recípíenbo: et9o:~ fi¡í t ~t qúo c(f fapimtia:
tt nt. ftipwnitt~f cibus botlec feccrít opm;tionc fili1: ct 11on
J1t4tlb~ rur obfiuioni: quía mdio: rff mu(típlicatío MUmel'i.q~
mu!tipl(catío (Y;titatiG • ~t ab vitímíí \>tenté ea in t~mpo:c
(anitatis: ~:tnon e,rpebít timm be \1ettmo: oz be nmltiG nócu
m~ntiG et egritubiní&l).et aertp~ffifentí.tlí: et non eft in ah]'&
[)uic operation~ attinent~lme i~a fl'~·a fibud~ fclfíni iunamm
ti fiaJt irua te~ · ·
~~lUO fuper aqua \1ini. et quíoii appdlattt-tam aqu~
e:'~' ,íte et cet'tc et \1tbf: et quibuG eJ;pebic: bene confo
tf4t nomen reí: ita 97 bi~erint a(íqui be mobetnís '1 e(t aqu'* '
pcrennis: et aqua .tur(ppter fublímítaté operationiE~ ipf19.
l'erii rton bí~erunt.qu~niii ipfa e,rcebít in calibitatett: n·ccíta=
ac bonec'~t.qtMfi ~cut_!.gnie. aqua aút auri.flcut ~¡¡ bictij elf :
cff temper~ta fuper ome tf?.amenturn: "t?mtas tn eff <y ínter.
bum cótingít fieri ren•rn equipollentía .in befeau. c!:rebatur
ttgo. ty·ílla qf p:edoflffíma fi eff ic:a: \>t bícaf 9' aqua l.'Ítl6t
»d aqu4 \>ÍI1Í quii ma~ime e~enuantur res ~:9uetlientef in e.. ,
t@ves.magna tactms opmuione fiJpta eytímationem. a=e
iam \>irt4tes dus note fimt apub mnftos. jtrnb tamen m a·
nifcffatum eft 9' itt o1ñi egritubine be frigiba et f)umit>a ca u
fa efi~ffmi iu~arnenti: et o/ at?_t>it in confo:ta~ione co:bú;:
tt in cofumpttone fuperflmtatn que \Mg~11tnr tn co:po:e: ~t ,
flncerat colpn& \>tes ea: ct affecurat a nmiti$ et iuutntutem
tJBtrlt : rt ptoptit iUi& qni 11mt ab ingrebienbi fe»cctutis tem...
pu-i: \'tin ea polftí fun~. f.et iam 'nrati fimt (lJm ~a fi'!!Jplid
- . ' ~1

http://dl.ub.uni-f reiburg.de/ diglit/arnoldus 1S11/0031

··1· © Universitat sbibl iothek Freiburg


et at·tiflci.1t¡t e~ reb 9 qe~~pebíút paMl)'ticis il'l'trtlt4l·ljs et epi


leptkis et albugines oculo:il 't canee r o:is : et alío:íi loco:íi ec
lapiUofis fier et yb:opíds et '9liofie : d ah}·s aliarii egtitubi
»ú que cis attinét: et oppoml.pptie cotta putrefactione p:o
pter ei9 flncerit4te et pudtate.Jbeo fl•tcerat coz pus et. tncb:a
et .plogat 'l'itq: et e~ eí9 oeone bici memít aqua \?Íte.~ttotii
qtS quibe p fumtf in ei& eff: qm e~·cebit teamentú eqle.~ ptu
bés artiflcís intdl!s eii ab íb p6t t•ectificare cii ah}s comí~tís.
et in q;titate qb~ : et te erecipíebi et qílo et 'l'tril ~ fe folú: \?t
cíi ah:js fibi coíunctíone facm efl magífteriil: et dl~ requirít
mebicú bone opinionis•.in futña aút .ppt'6t· (iJi fimpiiciMté;
receptiua eoim imp:effionii fapo:is obo!ís et ~tutís facieti&
eis acqrert in eo:ii OJ?atioib9 abbicamcntli. pmbes igif lectot
coiung~bó!Ú\?Íre& mifceat: 't ab iUa fe I!J:erceat ffm bonii btju
bícationegrii e~•ñi. cií iJtuteG t·o:íe marini faluie molio:ame
t:fi f.lciet i11 o!lií occafioe ttmJól6 : qtfi i!íiv nemis co~rút.fa
ne cófenJMíoís ci9 meliot ein \?itfe aul·i.Jat llltjs atit \?afi'G p
c:my; ín 't'itro no efine fhlpitíoe.ipa n~q; .ppte~· fiJi fubtitita
té penctt\lt in po:os co:Ri& \?afis et bítfoluif be natura et co
ple,t:ióe ei 9~tnifceG fedi: qre f1 cof(ruet in am·o acqn'f '*'ptie::,
tas ef9mdi~:.tet iil 'l'iói 9' qóii .pmcefiitatebeferébi ~\l (~cii
pofhit in \?afe.et be ea ~1ct4 e(f in colo:e lacti& .ppter argettt~
\?ÚJi matet·ia lateti& tn eo : t recípies in o:e fubito be i~~fa in ::
anrit arterationc ftomaci et epati& bebi(í$ttt2 : et méb:o-:ii·trc
mole etimrnut.ltione fo:te: et e~ ip fa n4q; canfa ~mif'eJ cíi
\?ino et lauatut·fades et eftlcit eam itmenile. ~t quanbo po ~
nitur in ea aliquib be mufco eff m; mirabilis. .
~4 »•
"'~r•"l) fl•per.puoco1tioe appetit9 .canoni>atl'i ~ff.~iit 9'J
appetit9 no ~ nifl fenfibilis inanitiois ~ceptio ~
Cfiuare fcíenbo 2~ repf~ plunmii eff in caufa in{Jacbifponc
qames igtl abfiergmbó aut eiianbo \?e{ cógt<tg4b~ appetitG
r~cit~t: t'tleo i» ipfl'tJ& bebilítate aliq ~omm operatur. <rom
•nnni autem cutfu ponticis acetofls et (lipticis .ppter eo:ij
a~gt·egationi& ete.rp:effioriis á(tione ~ec pt~ efí Mtribut.a.
t.!t fpé$ qbe aroma~e ~ ~erllc ficut m~~; 1 fiteG .ppter oti~

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldu s1S11/0032

··1· @ Universitatsbibliothek Freiburg


ri~t·ii ~irtutc que 4i in eís qn~ .pp1ie 4ia refldf.(t ff~tn¡tcut;
;e emebt''l pncipalia cófo:tmlí funt ín 9oc abminíml.me.tet
..ars fapo:amento:íi e(t ap6 ~~e¡ nat·ios magis nota. io nó-b.'f
~f'et11Q in ter ea : (eb eis t·elinquo.l:)erij ingmiat:io p¡2ationis
,a:ei dbalú; et affapo:.lmento:ij in qb!1natur4 ~dectat:ioné tn::
uenit qij ma~iítJe regufaf iHi cni bebet cof1b mnioe bi(Cretr. ~
be e,rcellentio:ib9 arnminiculis bíctarú: et 110 equípm·ai l)uiG
fite in at·te l;'egebí fanitate aue in~·,·mitilte colrígéN. ~ib 9 afft
(:~parte q cil beleceaeioe accípif a natuM: ~ófo:tat ipam : et
-e.q~te artificiatióisfue ~erus (ap11n eft qni fit be ac€tofitate
lúJioníi ctl cómí~ti~ne fpen1 q ~ ebullítioné fiJerñt e.t:cotpo:a
te :-et be ;u,caro ab"itñ fuerít: ~t: op& puriflcatíoí (eruai per
anníi: et efapo: f¡-;píentG;. ~t íteríi q ~-t in patella e~ fruffo
camiíi fri~arij fh~abblto ~ino granato:i1 : aceto et agrefla et
l?Ítto mobico : ee be ;uccaro quanta becet ;jt4 <Y acetofita~
ff! e(¡;ubabíliG COI11ébatf~ÍS! et .pptíe in cóua(ejcentíb9et be
bilib9 (i~macii ~be munbíflcat et .puocat appetitii.~t ítetii
et manipulo feni.petrofHiíni et rnobico mete't píperís gran!
trib9 cii aceto fermétilt~ eft cófo:tiis ob~:e et cóferes in 01fii.p
ffratióc appetit9. <Leteríi Cabo: et abflinet:ia et ~nffqt"q3 itJMJi
cioní& gñ!?,.f>Uocat appetitil in ~ia repletióit;. in ea \?o q fi't
e~ in~n!tí~G caufa qef'ere: et tfaturti cíbo et pot:ll et aitfs re"
bus cótlenientíb9 cófo:tat·e efh-ectii. !é.:t o1ñi~ i(fa fequirun~
fcienté iUub fctlm rationem •
~~rmo fuper cófo:Mtióe .p ítinet'átttíb9ítt erfib9magn!
~' et e(f c.ott·a Mt·ís putnfactione : ct in t~e t foco
epi~iniie in ~tc~eo catibo ~iní granato:íi et aij .t·o~.et tnobico
"tni:pon~f.\le ~uccaro ab Jtlffidenttti ínburationís: ita 9' in .
fruffa tra·pítibe ~o'}atur 't feruetut· pet· fe ~d in aqua fi'mpli$
d ~el "inata ~·eetpaatm· , . .
""~r·
C!J' .
tn·o fu~ l4~atíu~ c$e :'te regale¡ aq pmno:u: 't fl-> .
ru bo:agis9 recipiai m~na" f)lmp 9roff. feb fi ~-t
in.fero captino eff melí .et ~ ablrt~f be reubar.e(frectíus.
CJ','~
.. ..
~~ mof~lt (er~ ~~puno~nutrtatur cap:a ~ rebu& 't -~e~
,tU.t•qU~ti'~ p:op:_¡et~~e& c~tp~:a tmt flu~ flen. .
CJq

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1S11/0033

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


· ft iUius l4(t.is fet1lm capiatur et efi fecrttnm, :
~rrmo fit~ f~mpo t>ya~lon q cfhQ'tra opilati~neep4
·. tis tfomaá 't (p lenit.~f. futd fení.aptj cum ra
bíc& btls fcado!e et bo:aginít; et fucci grattato:li bulciii et ace
tofomm fep mu;omm pun~·cato:u;aij \)ft·tl·)uccari.lib.í. ca
l'tcipíatur wm bewcti~Hfe graminis . · :•
~rrtn·o fuE cofedioneat> fi¡tfumigant>ú: t tfl ot>ot d"
C!J fi¡ per Oetll t9tn·í~·cationé: eC e(f. coferett61lll'tt'Í~
b9 et mnfterib9.l\ ;.a111b:e ~n.i.ligni a[oes.; .iLJ".mufci.(<:rupt'
í.camp9~tt grana.~t' i.aml>:a p:imo in careta bíff~!tJaf.po~"
!fea pul.lígni atoes ~t>baf.b ~inbe mufc9 : et ~ltím~ cap~ota
fugponai e,rtra ign¡ bij mífcmt>o: ct manib9 mala_r~ bo: et
fiJf2 a!iquá fcufptlmí: \>t cera imp:imaf et cojetttcf in te e tJC
ce(Jitat:í. per 9moi ná~ cofectióís flJmú et ot>o:e mali aerí&
int>eretia mtiflcaf: 't cófo:taf cmb:ú: ~t co: 't matt·í~ .pp:ie:
tt fpeafr ab ~ru; t>ñm•ij famt inumtt: qtñ ab coceptú.pll•cit.
~..,rmo juper pMte: digatur b~ b~n~ frmtJeto puro in
~4 quo Ft be ~írtute furfureítati& et inuijcatioi tiQ
"ttirte11t: feb ft't bene f~t·mentllt9 : et bíi coctus di lignis bone
fubflátie.ct 9' no comet>afirt bie co,~ioi& fiJe : cal~: aíit c~cul
~t': in ~o 4b igne et ~apoz eíus fttr tt coij ne no feruetc.i.quc
po(i ebuUítíone tJO couenit:: t·epletffomaái ~apo:e 'l'gturbat
fpóm : et .pp:ie calo:i n~ttm·alí nocea t et nó en'ebit pcr ~iam
aliq3 comet>i plurimiJ be ipfo ~ice ~na: qrñ abbit in labotc .
bige(tióú~. ~t alb 9 <) béopif<ltíone eeffipti\it~té q)bá ~l2atur
cPPter d9 ~ífc~fit~tté.~ fhrfimá aút dí eo remantnti4 elarg~
tur 'Ce»te~·: et f(tlUif eÍlJG bene~'cúi d ~f ef9 qeff betclf!'tbífiOl
efl feui5 pfanicieG ei9 ,pptma 9' immi(<:ef ei be ~apoze terre
fUrni CUÍ ftlpet· infteret:. bonitas ellJG appnretcu no eff in CO
ftnfí'~ilú; ,;ticui9 ~apozis fapoz: ct ipfe quíbe (fat p:o fubíe.
ao nt> recipient>u omniG ~apozii ímpzeffione.
~rrmo fiJptr ~in o: dig~ttur 4ttntl4(c in col~ te cofo:it
C!J granato:G cG afiqua rubebine in cui9 byafanri-=
tate Ft bcdaratio colotie \)trfu& afbet>ini (t boníi ~ñ& obo:f
es fa pote fuauc ínter ba~lccbíne qua ctpio(i nutrí.tt: ee pt11ci

l
http://dLub.uni- freiburg.de/diglit/ arnoldus 1511/ 0034

··1· © Universita tsbibliothek Freiburg


cltl'tte qcófo:tce 4t ercíeee .tpp<!tiea. ip(um ná$ qíi e(f nimí~
bul'e efi pi4ttl' opifatíói& .ppttl' 't'dt~ítate qu~ attra9imr ~
uatu&'" ante fui l>ige(fionc; a 01fíro re& bufce& fimt 9m~i oc$
cafionft.iiíni afft .pplittatc& note funt: -r a mu!tis be(~ripte.
(beo non m~ ocrupo ab rcmemo¡4nbff íUa& ~íc ftngufm·ittr •
·~ tft uiní .pp:ieM.Geui9 ~ufa eff occu(ta cff p:í9: otfii ali"
re in·atf\renb" letiti~ .ppter laubabílé fanguinis ct fp íis co$
l piá qu4 gffat: p:efertfm ,¡¡ ipfl9 begu(fatio multíplicaf.'t in
'§f•ztanb\) fttfínio: .ppter amícabilitati quá 9abet di natu
r.a 9umatta. ~ (.fe a c\)mi~tura cítJG no eff coi¡ na ntc tMcbici
n~ aliqu~t e~p•tianba: qtñ cff fe«ctff.ípm n4q; eff fuf'ipíé&
Í!l fe uirtllté nríi qb9 abmifcctur et belatot bon 9 ab minimaG
et occulta& co:~it; ~te& facien& in ci& oeattone ~·~a .pptt&· n-o
.r
bilítate bdtctatioie qua fiJfciptl • 'X>erff ilfub igno:arc non
opo:tet p.auafi& in qbu& cofemaf (apo:é aut befipímtfam
c9navío.et ~ ipfum e(f fummíi alio:íi in quib 9 't'írtutee rri
e~o:po:ani: eecuí eanmbe rerumunif im p:effione fo:ti in e~
~pterc.rcdlcnte (lJi fapotis bonic.tté.e,tt-raneu& fapo: no ~a~
beepebe latitrltioniG.et alleuiertf penít9 m in ereis aut plum::: ·
beis aut (lagneis cófet:uef repon·cou.)'s q•ñ eff p:auij.!.e& aut
nmitfJ fu!firris: plmnbíi muleíi impuritatis argcntf tlÍUÍ im
puri corttinet :a quib9 malicili cótra9ere pot et: fapo:is altc::
rationé. f.!:t ufu& ttilq; tlÍttf in uafts plum beis có(emati ft,
'1 cut abufus inuenít ptompti9 cff llO(tnnmtij co:bi; cmb:o :
,ifc;eribus t minerí& l'trtutij facm ~m gffa nocumento:ó que
e,c metallo:ii impuritatc oonabirr p:ouenire pñt. t!:t: mdio:a ,
quibc reccptacula eo~ij funt que fab:icata (lmte~ auro etar $
gento uel be ligno bone (iJb(tantíe fapo:i& etobo:ís.
~trmtt filJ2 aq : i~ biuulgauít ~po. 9' in acj rmUij op!>
~ "" if1ueníf 11ifi 9' i acut!baf mo:bis. uerff tpa eff lJe
~irulii cibi ab mcb:a.et eff regul4s uíni fl•~bíetaté et f.lcíens
ipfum acqnirm tempet·amentff.et digitur Ceuio: et clal'io: e~ •
ea non ~aben& fapo:em perceptibílé (enfiJ guffus.!.et ip(a a
locis quib9 ínna(Cit aut becurrit c9tra~it c9umimtiii et incó
umicnttsl.f.ft be aquariiói~rmetj& fune tm,t:At9 magtti.

-.1- http://dl. ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1 S11/003 S


@ Universitlltsbibliothek Freiburg
~Mo~ttt't fue C4rnib 9 ! eÍigctttf C4rttl'& 4ia(új qmagi& fiJ
e9t '-in~ mfJba: et in qb9 virt9ama magis bnaf.\'emm
in {Jo' cab~t magna capitula : qtñ qbnfd~ piJlfine et !1Uiculi
ne (imt e:f'llbiétto:es : q bufdil ~~ alíe et alit :ee f¡t't· artifi'díi
et m ~b 9 pp¡mttíoís eat·ií ~ltel·fit cobition~ eMíi tt abufus t5e
litia~·u: .ppter quarü al,ufi~ne eparaf fi·eq umter biutrfarii
(;iJri1ÍfJ comi,t:t!Jta ! no facít [ícitfJ bíjcernm intet· eas.nii tii'?C
s·itas ~(i iUa cv "¡nietas "al'iat et p-furalitas affhptaríi.c~flJ
mtt phzres. jrcrií qtfi op; tmtriés 911bere c9nmietttiii di 1m~
tl'it~ (tngula aialffi méb:a fil'¡b9 ~oim mébtís mai9 cofEt'UJJtv
abbirammffi.Jbeo in offtCi frattiJra caro nemofa coin~bif
et. ~itcofa.~t 9' qatnq; min!> pingues funt tt bigeflíbiliou·e-
ptnguel)o aíit flomaci (iJbftlitifi remollít 't appetitíi .pffernic
.~rrm* rhl? pifCíb9 .eliganf q in mari begiit. ~niitij ijj¡
C!!J .• .!lJ no funt'be intentioe fib:i.et: í~ bictii eQ' bifpC1f1
cío flegrnaticitati eff nutries fanguine aquo(iJm et (eniii .ppc
rans. Si!'r 't t1tpfurimi'i' ~!erñ 't frtJCtufi gi'is et legnminfi etíli 1
ab1)uc aut in plertrq; no ~elnt cibi can fa: feb velu• mebici11c !
\'Ía per parum; ct t>e rat·o cOt1ucrtmbt1 .
if"ftMt~ a!tialia na~~t·e it~fiítutu requ!ré~~ r_equiríit et f~ •

~ ' ' " gzmtMfhgmt at 9om~ errou ~wm~:effet .pm


~t ab n ate re annic1)ifationé.ibebita tm no digít nutt·ímmta
l~co bepet~ito:íi cui9 natnr.1noceffatflmre t'lebita aiit digere
tff fciitia magna verii .p ~ac ambiguitate.puifum e: et ab ir
fub tota intebit bona artifi'cis inttntío : vt: paucítae affume
bo:ñ malítí4 vincat : eé -oirtus aifeuiata et fo:tiflcata P"' ~~
ct~:i~ bone couern·onis be maligno benignii eliciat 't betlon~
in optirnij biffribuat.t couerMt : fo:ti em i?tuti ní~if refíJlit•.
a=t íii pmíffiJme(t 9' nature pauca fi¡ffit:iG't: eti4 in ~ac fcia 1

flat ró: et eremplii: et nmft.t magna \'Olumía coptt~ibunh


tt t~ eo caufm1t mnftü f'imtie~tbrn ínículatí~ib9 :'iá p~l~ eff
9' ani•tfia qneciiCB pnic9:ío!~ (imt: abolefcwtie et longto:i&
"' faniOlÍ5 vite natm·aliterc,&: fí'rnpiicib9 et pando:ib9nb"\)Í
uunt: fe~ !)o cui9 nffq'; facial anim9trec ambitíOtJe J?ft.cif ab
lfiJG arbitn}: et ronal>i!itat~~blit 9m4ÍOlé fE 9Abere víbetur

http://dl.ub.uni-freiburg.de/díglit/arnoldus 1S11/0036

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


te afiarG t•erti (U4rti q> be .pptia cojematiQe cuftobili: no p
pont>er~s qb bi~at aut qb fa,i4tue.et qij ,; qiJo comebat flnc
bíbat \)el alife 4cciitíb9innumerfJ re e~ponat : f(b 9' ~e \)0~J
tati& cpcebit imgio:tottj licitij effe putat.~ertj t flt 9' noníiq~
in 9ores accibiJt mifte cgrítubiníi gña : ct mo:teG etia multe
mélfe •nobí9 :.bmítiarij niiq; mftiplicata mi1bolfea1bita& : ~*
copie reriJ ~ocuerfit poffíbere belicias.bdide aíit mut~bo mo
rl& : 't anios molliébo nactn·alé !?úane ~iíponi abbureríit p:c
uarieationé.~t 9eu fa íntantíi a jutñ~ aie et co:gi& bono ~o
minfi rura dogata qf: cp ~~ elf ~ mai9 no impenbat fiu~til
in co(em~ba fuotñ fanitatie aialifi q; in fu a .pp:ia.rUi6 afJt
"* ("anio:a ÚJU4Ht 9' no offenbanf Jf;! decta et fub certa n_!en
famt t>anf: purgani: et cuftobiunf a nocibilib~ • ~* fi qn9J.
at~q b (efionis imurrerint fiatim rem~bia pganf. !?o 'bo can?
"ítiíi cff innitt fg ~etítii g(epé1 qñ fiJerit plenío: tiic replef : ee
qu~t~ re& efi. imp~bientio:: t beflberabilio: petit ilf¡j: .ppte~

!
qts aial marís : terreq; labo:íb9frigo:íb9et eJilbu&: quinimo
ce inflnítis mo:tr gicu(i~ r~ e.rponic~ ~ij ,e,urtj e9' in ttñ ~_ni
ufcuiul~ creuit eb:íet~& ~genbo:íi 'l' fp:eti& plnrimñ féíctq6

ce "irmtw9qb9aia gfldf et c~gnoféif be9: et .ppuj& ~olíit~ri
¡, 9¡~ cócretis ~eriflc:atíi eff iUub ~nbfi pfurc& tccíbit gula q~
glabi9 : a facta \)ita b:cui& elf ~r& "ero loga. ~ l.\ebeamu•
igii' bicamus '1' fe"• mcbícine eff bs ente nobiti : ct cp eff are
ttec:e(faría : et <p crtata eff ab cQ(truatione fanitat~ : .ptecti•
ttl "'" ~~i& q efl bignitfima creaturaríi: et 9' no e,:ptbit a(í.: :
eui mebic:o natur~ igtt~:arepenít?: aut quícq; facm fluc ip
flut mebíc:i c:ofultatioc.(,E~ fic ¡¡¡ ~·nítu& efí tractat9 ifl~: et có
plet!J& totu~ libdlu& cíi latJbe et b1111ebictíonc bei al'll}otto:l et
slo:ía fCrenifiimi &~bertí (~íemfaléet Sícilic regí& übt~ri&
a.i f&~bljc:iantur omnia imperia n4ti~nij 2Cmcn.
• f.e~plidc lwer be cófcruanba íumntute rt retar,
ban~a fmechJte ~m 2lma(bij be \)llla no ua.
.. bi

http:// di. ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/003 7


-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg
. ,.

libtr magfftrt ~nalbí bt


\'illa nona be coferentib ec nocenttl>u&
9
p:índpalíb9 meb:i& ~oflri c:o:~i&
Jncipit.
i;)t ronfttmttbus rapftí.
St fcienbíi b:euíter 'iJ' coferút capiti (eu cereb:~
fetíba: ~t in grauí opp:eflione cereb:i: \?t in epi
e lep~a mania et mino:i apopte~ía et fuffocatio ::
»e matrícis • ferenue acer aloe t~ímu& flícaboe
~tra~ a~fint~ium ~ter~ eUebo:9 agaricu& c:ol
loquíntiba (ene otñeo mírabolaní: (omni belectabíle&: c:ube:::
be carpobalfamíi: c:am~míJf,1 : anetmu polium : monta nff:
tímnum: o;imum : temptratum \?inurn rut~a (aluia caffote
Pm : finapis mtJ('Us píretmm omnia aromad"' nu~mu ::
f'ata pectinari abiutio e~remitafum gaubíum. mober~tebi
bcre. fomnus et \?igíhe moberatt.
_ ~nrtnt rapttf.
2fc et cafeue capiti fimt inimfca 'l omnt coagutatú ~
1 lacte: ficut efi butyrtl et feratiff et oañee fructu& olea
· ginofi et nuces amígts.autllaMe et pinee et cwum a"i
pere ptÍQ1Í no bigeffo et balneare po(f CÍ~llm : et nimi& \?Í~i :S
t.-;re : et omnía narcotica et (omnifm;! \?t funt fa,tuce pap4
uer eefl milia >isania t omnia ínebzíantia : nifi flomac 9 efléC
nimi& frigibu& : et ome& I,etbe crube c~ntefle pofltriozi cellu
le capitís mu{eij nocet ~bí \)irt9 memozatiua ~itJet: Jlmifíttr.
et ("omn 9 ímmoberat9 et Uontít9 (a~Otí~fue cótanbat C4pUt
et emca et naflurtiíi t cepe ®be comt.(fe t \?ibere et ~~~~irc no
pfacenti4 animo et bo:mire ptbibue ~ldatis.
ít)r IJf5 qur tñftrút orulíG.
fl1niG t~utia c9fert oculte et eollirqs oculozij et anti
o m~niií ablumm ~iligen~er e~ tentwlt.ec mt~a et 41~•


http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0038

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


f'ucc~tritti fiunptfi in 'ibárqs \)el coUtrq's abiuncti'i \)ef t1erllc ..
n¡;: quía eff oculis t1ere bona et flnapi et Metíi malo:ü graij.
tt cii uino obo:ifero opti!1JO fcpe ~culos apertos t~emergm
et in aqtJ4 fHgioa tge e(Iiuo iplo_s lauare et eme fel aialiij et
auíií berapina t1iuentiü fi c~Uirqs appot1ii: et uibm p:at~
\'Ú·etia: ct fluuíos dat·ífftmo~ becurrétes et JOttm9 mobcrat9
et abfutio manm1et pebff cíi aq ca.t~ate et cuffobire (tomas
4:ii ab -í>lfii inbige{tioe et t1ibere (~ ca fpad~fa et m ot~tna. tec
maioz~tn.l é i ocftsmú-.;bít.mebicia fl cocta i ciban}s coef)af.
:Jté litiíi optimij e cii felfe ~üano et fu pino mi~tíi oculo:ü efi
e~cellentifnmíi mebicame quob e.rperms fum in multiG.

i9t etIJís
~mes
qut UOtft OtUlíG.
ienmd et allia et puluis.et fhm et flet' fm
9:
f. tes mtccs uent9tl)ígifare nimis: 't oelegume t caules
c:t cameG íalfate ct cafe9 (alfus et la e et cafeus nimie
coctu& et pum.n cepa cmb.; et oia flupefaciétia : t1t opiü P"
paua ilJiquiam 9 ec máb:ago:a 't immm(il& ufus la,tucarfí
ct infpi,ere rabíos fo!arw : rt oe qt> nímís intueri fadt et ob
bozrnire ffati pofi dbii f. fomn 9 imoberat9 : t pcipue caldati5
pebibl't ínteom ~b uimís fubtilia 't coftrictio colli et frec¡ue5
fl9mi4 bafi!ice t1ene t cep~alice:'t l>ti fi·eqfit bafHicó cij ~neto
iE)r cñfcrtntíbua auríbus.
<Dnfett auribus uitare calo:c r.imiG etfHgu~: quía
, e l>fnunq3 aubitff gener11t immoberatíi: ítem cca1f(rt
ipfas munbat·ca r~zbib 9 ro ligno al~e ~el ro in(lru::
mento aureo t1el argenteo p:ouibe ca ute et caue ne atiqua mJ
n
fubingt·ebíaf ~ '[ ~·ae(latim fitbtra~atl4l' cü cinngfco in(lm
méto ~d ~G fufltJmíg(js ca.t fic.\1d cü oleo be amigt>. ctmar.
\?el ruta ceo ud cii \1etofts : qtJia ~oc multíi cofett et acuít m•
.bitü et e~pelfít feces. !.et ingen iG l)a(be ilmat fomnus bdecta
bilis et capitf macuatio aí pillufis be a!oe : et ca(lo:eo Et gar
!J434tio facta be byantt>os multñ confet·t auribus et cereb:o
et incebere capiu bif'~opmo tcmpo1e umper~tto.
' bíj

http: ¡¡di. u b.uni- freiburg .de/ d iglit 1arnoldu s 1 S11/003 9

··1·----~----~----~---- © Universitatsbibliothek Freiburg


; . ~t llfs qut UOttnt attnlJUG.


· C!>cet anríb 9frcqueG l'(Uf balnd ~ijibi: et ma~imep
n mo f~teis acuminis ec l'ti fepe filbfh1tia feguminij eC
~uritj cóftrictio rt l'étrf~ coffipatio 't fhictio et ligataJ
r4 p~ff aures ct aer \)etofi•e ce ofeij ~umibú: et fi in tus infUn
•aeur ct fubmca·gaf caput in aqaJa et to:tnra fo:tis et freque$
c:rapufa et nimia dbi rcpletio ct.fumus et f,w~a·e fhpín? ec()ot
mire calciatns tge pluni~fo et bífcumre tge magni frigo¡i&
capiu bifcoopert~ et \>ti dban16 multú groffrs.
i:)t tonftrtnttbus btnttbus.
Q)nfertbencíb 9 maflícatiofr~que$ maflicis miUefo:::
e h} el(~tij et be becocttone ei9 bentes fepe laumt in tu&
et e.t tra fine fricatíotte et fricatío ~entiú et gingiuarii
ca fa!ecoi et falifgema 't atnmine be roc!>a cóbufta. i~e ogaf:
et rap~an?mafticat9 multíl cófert et co:te~ citl'i et eiu& folia
fi mafficenf po(f cibíi "d poff p:aribíij etl pul. fact9 be offtb9
bactilomm et fpongía ""a befi'ccata et abtuta folia leuiftid
rnafficata et purgatio cereb:idi piUulis co4>tJS et minutío
be l'ma cep~alica et in fontindfa et retro : et pcipue cú gingi
ue pcttíutit pzuritíi et bol~ze cíl tumoze rt pul.ro.et mozozíl ái
rnafiice eff mimbilis mebidna : ~ mafiicatio cartifagmis cat
ni& et fang.bentes cófozta~ cómotos fi eius pul. c9f&·icentur.
i:)t UOttlttíbUG btntíbUG. ·
~equens "omit9J'JOcet bentíb9t pot? l'íni fHgibi l'41
f ~e t?d aque et crapula no,tu.ma et oía acetofa noceo·
\
eis et mel et lac et oí& dbu& be lacte fact9et fl·cus fi"e'
et bactili: et oís ~·uct 9 buri et imm~turt ct oia cibaria nimis
(4fioa \1el nimie fl'igiba ffatim bata : et olñia fri~a et panfs
mJtiqmJ6 aut 'alibus f~ztiter coctus bimittentes Um~n·tatcs
dr'abentes.!et ornnia dbariamultii "ífcofa: et onmis cas
feus ~en!iú.eft \1tnenum 't cr&J()um ponum et Allta ct cepa ct
tmm4 nunlf accr&~t.

'

http://di. ub.uni- freiburg.de/diglit/ arnoldus 1511/ 0040


-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg
.
·~t ~ta fi tñftrút prttintl pufmont
Q)nferiít pecto:i ~ pulm~ní rcccne l'utyrú tt md albij
' ec liquiritie: et fC.t~ltice cú pmibtje minífirr.tfi :-;fe.
cicerutn et mdoníe t1 ái )Ucear~ fumanf: et \me paf.
'" fympi6 aut cibis pofite ~ flc9 ftm: aut recctte: aut ~migt>
·~ulceG ee b1agagantíi etc.llrtmétíi t camee mebíocriter craffe
d mebull.; ~tfuJ et farina faharíi di fjfctc amigts.et ~nículii
ai lacte onino coctij: ~t {emé Iifti et capit'.t~eii.fympaf et fari
na dcmi mlacte amigbafarii et pinte c~mqre et politricij di
oui& fo:tlilib9 metíb9 : CArnee ebuline laaands" t~infJ nato
raliter bufce et yf~p 9 rece& et pulegiú d pfillili ec otiganfi mQ
taníi: et enula c~ana: ct ~uc,4ríi cú mcUe·cobicti" sucéara"
oía bi:mtic.t ~b bulccbírtebcdiniiria: et amig. amar. et allf4
cl~ata et nuca ái ;uuara bii ,.~cta cG ~ucc¡¡rf ct filer mota
Hñ: et fuccu& cau!íij cú mdle ee faluia parú coaat naffunííi
ct pulm~ t~utpfs c0l>ufl9 : et f(rapintJ et galbanij et oppop~
nadi in antíbotá.poftciJdcmbttJ caninü cobnfffi ~t fillp~ur
et auripigmctti fi in dcrtuarij& f11J ~tntt'bota.pon.anf oz mo~a
ratii erercitiil: ~od& añ p:ilt>i4 't af'enfut 'l befcenfue t~Ocíe
moberat9: q1 can,9 mobcr"t9 d fnaui& ct~deccahalit cff cau
fa hne ~igefii~nia.
i)t notttttíbus prttotf.
(!) cm• pecto:i et fpúalib9 mcmb:it; oia ními& fHgiba
n '"'t nimi$ acuta oz foltia : ~t flttapís 'l píptr cff Atrio:
tt~l$ fubff¡¡tia legnmínú á mult9 t~(iJ& acetofMj ce --··
putuer~: "ltomit9 fotti• t et t'igllare et bo:mire fupín~et im
moberatfi ieíunifi et cattt!)immobmtt9 (t QÍ& comefffo immo
. Otrat4 'l potue oñief<p fhrct 9 irnmaturi: á p:eciput accttfi':
·re oía pontica 't fiiptica ttimi&: et ~i,l f~:titer amara : ct ore
píf«& et came& per fal nimi& tnburate: qñ tri!t~tít ab r"uce:=
t>inf ee calíbiJ efiu4t ce ímm~btr4m ercmtf.l' poff p:attbiü (C
"ltré& 'offipacío t oi& (fomaci ínbígtlfio: tt offie apof1ntJ4
'P4*! .-uc tipfenf(J" ffnbw immober11m; e~ nimif r~q : a oit
11 b il)

··1· http:// di. ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus 15 11/0041


© Universitlitsbibl iothek Freiburg
· dbu6 fli~m.ati,~: d ~~~G nucíi tt ~ru~ 4tteUá114rii tt c~.ttte
. -rii: 4!$ c~f8us t)~ftJjliífimus ~~~ ttOn eiguis : et: 4qU~ t)~fbe fri
gióa et aer fri.tribus ~t j~tb4 et rnefpila et nmffG nouij et cemi
ft¡l n~udlit et evus e~ czampvo:a.
at conftrtntwun to:bt.
cD: efi m~b:o intus c~c;auii amplii fuped9 et ínfetiue
' ·' oblMgli 9íis ouas aurículas be,t:tr~ et finiffril : et te;;r
fi4te (f;at.eff fons oirn o~ationíi rofta(ís t)Íte : quí~ 1

ogati$es afe in cmb:o. incipiflt: et in co:be fu(cipiút: cópl~


mentti.~t iUa que co:bi c~f«út.fl:lf moberata letíci4 et ga.u .
biCi et corne(fio f1·e ques carnifi fíluefit:i¡J et cant9 bdecrabili6
et 41tlOt et o1fa be co:~e cemi ~t byamlna et.biant:vos et b.y4;;.
robon et cri(fal19 et iacinct9et fap9yms et ltmatur,; argeti ~t
been at.ma,t;ie mtJlterib9 in co:be padéeíb9~~ retétt~e,méfftuo
rii.~t 9~, in J1tib 9 vyf.oanie(iJ; e~pet·t9et pomíi crubii ~ fp.o
biCi ¡;móii et •ohJlftíh et ~~ r~~~~~tli d muf,9 et gariof. et galii
-y~ ct ca!~m9aroma.et c11bebeec fpí'~t nat·t)i: et fquínatttii dl
d1~ue et '"W~~.ft ligníi a[()é in.~ntí~ ~Mt pt'tl>. 9 cóiunct~ et !>-al
f~mi~ ee ineHflá et i1Uit~:~na et .pp:iefc.eí9 t .pp:ie tt·itfib9t
rneítcis 't bQmftQ 'l flow; ei9 fqt mirabif&'fa»guirtc m6bif!,~c
ipfi9,~:t>ts et ,·a~it eí!!>: (tic~ttQs e~ ceem~r~a t!?ím9marír•9IM
ne~uíe et fatttregi4 ~t bet~ni'a ~t \1~t{~ríana 'l ·aff~u·~ ba"at·a
r~.et %'i~.ee1l~~nca a~efiis q t>: m~iu.ia e.t dc~:"a et (Carí~le
in f~rup~ et anti"o.pofltis et abr~tanll 't pufegiu in ba!ndG .
pofitti ct ~ziganij e~ metaffrCi et ~.tte~ cítri.in b~n~·%'itto pófi
tttG: et omne qtJOb c~:r~b~rat 'ff~macii ~t purga~' ,ml>:.nm
et t:»ef~f>ie inffmmenta ctJ %'fu e$ tge mQ~e;l·a~~
• iet
cP cent
noctntíbus tOlbt. , .
pi(ces fine fquami& obQt fumf·pll
c~:bi ~éG (t
ñ .trefacti : ct ~is fubtf4tia legumintJ fubffiltia n6 ~ofC
cta ~el di cQ:rigétw9 eotíJ maliti~ rcfrenata et oia a.cu.
t_a fr~qñter cótnelfa et ~me .puo~~s naut(li : et oi5 crapula d1 •
~ia fr.J~ ce tim~:e~ ettrifHfia et f~lli«tu~o nimia: ec q'if'J

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0042

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg



'
. fnbudJt jinc~pim: ct fp~r oiG feb:ie cQ'tinu~t t'tltr~t terti4ttlt
et buple.t ~ oia apo(femata fpoalíii méb:otB ~ nimio (fubiíi:
et ními4 c:ogitatio : et oís bol~: et tríffítia bw recepta qran#
eo:tiú et inbe co: randbij 4ppell~tf : et qcquib noca fpleni n~
1cet co:bi•.ZCr& marmo:ea et lapibea et ~ítrea et blabo:6 muJJ
(Mto:i,; et aq ~a(be fiigiba pOtata a an9di~9 fetib9 alicui9 2
fone" iacm fupinne: 't nimf& ~igllare" nimíG cóebere" bal.
po(f cibil itrare "bíbm \1inii i b~tl. 't oíe bífpliati~t a 9' aiam
' c:rí{fatur: q: co: eff ~íte p:indpíii et terrnin9 ~íte.(.mo:ti& •
.i!:lr tóftrrnttbus nomaro.
e1f paterfamilia& tott cozei$ : q: iUo fe m6t
i:~rnac9 9
. e le9ñtegrauiter fe 9ñt mebta cO:Ei& ~ninerfa et econ
.tt·a.~t flomaco cóuenit orñe met')iocríter cópofitum
Jfipticil a amarii et majli~ "tvns et fpícenarbí et co(f9in an
.tibota.et poflca (p4frdnamomii dec•ii et ;eboariii et.;;. et
.fio:a,.: cal,ami~lt eC(e iunieí cij mefle cobitti '% met9a O~Í)4CC4
• :ra.: fi añ cibo fumaf a lisnii afoe et mirtiUom ~fu& : a co:ti
.c.es cíerü et fpiit'r c~fert m~r mót~tn9 fpobiff et armoniacij: et
ferapiníi in piUulis pofitJ et cafiQ:eíi et folía carpobalfami:
.ct ~il~balfami: cueubarbaríi et renpoticil i 4ntíbota.~f me
,bí~inis pojits; .~t cófert gal4ga ffomaco mela cubebe ~tber
berf a mirabolani i1t~i" ro~.rub.et pellradeaf.f}óaco:6 anir.
míid~t tríteet ariUi\maro paffa.et malo:il granatO:íi acetof~
ríi: eU9ím9 et fltmn(ferre pnlegiúetcalamet1tíi: ariflologia
·log.et ro.i dtetuarlj& et tfriacalib9 cióí6 pofieai .et cofert ff~
maco grem4b:ea "jinapf: et beeonica et lauednla: 't ameo e
et mira&olani : rofmarin9et rutva eefe.d9 : et bafilico: et fe·
ei9: et f~lia lauri: et artvemi!1a : et marubi¡j af.ct yfop 9in d
bi& pofita t comefla :"tt panis mebiocrita fermctat9 : et oía
qfunt bone óige(fioie : 't fine mfta (foaci remollíflcatioe: ec
'aule& : et carnee ebuline: et lepo:ine et ceruine: 't runicnlo:ii
.et oee 'arnee lactiitee affatt: et pani& aliqu4tnlo affat9: 't in
• .~eco fubmerfl•e: et ma(ficarc bm i •ze offa mebuUa& ~ñtia•
gt c9ferc oleii fa~íi be ~liutG fmma~ri& : et oleli mnbtnú et

http: //dl.ub.uni-freiburg.de/ diglit/arnotdu s 151 1/0043

.•J. © Universitat sbibliothek Freiburg


ct " 'nfceflinú ct launnu (i1pta f1~m4cG poflta tt ínt9n~. f.ft
oieiJ rut'*ctü t't llH'tflidG (i1p:'* (fQmadJ poniif.Jtlrn~tltfic~­
fert flóaco no negare cibíi bíi famefc:it: aut ttndtíi appctit d
~4tc com~cre: ~tno multú pot'*re: 1 po(f dbíi parii fCbnc •
poff bíu ff4rc \)t fiJauiterincebm \'>once db9 in fün~~ tfom.-
ri bcf'cnbmt. ~t ego 4'J2tlf& fum 9' poff fomnú ce dbü tn•
flcrnut~tti9es 't'el9uatno: faciíit cibú bef'mbm ab frmbu tf•
MJaci et fect$ dbi pt:eriti inbe fafub:itcrcrpeltunf.
iBrnonnnbna ftomaco.
fi comebanf in qstitate
<Dch ffoaco mJCe& 1 aucUane
Jt ce rape grofff ~t p~flinace crnbc et cucP.d me!(! He& cf
r~bí~ r~p l)atlí: et auca 't nr.ffurtiíi: et "(!' oim a<U
IOli'i: et pdpue ccparü crubatú 't tlfgilíe: t f;nl>~ att(tt capiii
tt afpar~g9ct bletcet t1ttriplfcc&: tt ~.flf~mi.et.ft. a-~ci f)oa
tifits et dlwot9: ~t lapí& la,;uU: ct fcamonc~ 1 aloe no Iom d
fquama ferrí: ce log9 'Ufus mi'i bíurtticarij: et oía fHgíba ba
rt bigoní&: et oé& :fhrct9 recete& q facife com1punf: ~t ~flc4
cer4f~ mo:~ 't pmna bukia : et oleíi i cib~ multij in qu4citatc
.na(furriñ: ct qlibct cmbdla ~t mcbnlfe aíalítl fiigibodi" ~r
JJ«J píngu«J faifa te a pí((cs bfu in fale inburati ec cibff Mt!4
re ffomac~ famcflic~ ~t in4nito: et oie crapula «'bid potare
et car~ ranc:íba rt lac acttofum rt "fU& butyri ct: pingueb~ 14
ái& ct mulMea biuerfa fircula in tabl nunfa fumen ttimiCJ
~umiba p~fi cíbum ct (fbere a currtte per l~c~ incqlfafía: rt
poff cibii ffutim balneare et oliies fi'í~turc di ole~ ec omni4
sr-ner4ti-l fñmofit11ris tt oía fegumina n9 .:~co1tkata ; a oc.
pifce& fine fquami& et fieque& comefiio pebú bottít ce oculi
oim ai11liú et otñia frti~a ee gr®i~ obo:ít : ct ome& ree '~:,
rupte: et omia que funt mentí ce capítt abominabilia rt ab$
latio appetit9 et tuffw et omi& ir.- ct timo: ec trifiKi4 nocent
ffom~"tco et nimia follicitubo et \)t~cmce animi aff(ctfo t m~
fficatio fo:tf pattie a;imi et oi& bifféperiida epat! tii in tTigi.:
'>itate q~ in calibitate e.t oía apoffemata mébzozíi nucritíuo.r
r¡¡ et apoffema ínteffinozum ·" oif agrtlfa n9 ~ctztfct1t~ ct

.e.' r

.•,. http://dl.ub.uni -freiburg.de/diglit/arnoldusl S11/0044


© Universitats bibl iothek Freibu rg
"

iampÍeba ftne fpecicb' c~cta : et oes pifces in conc9is man!


te& : et oes pifées beffia(es : et otñe ~iníi infipibij; 't 01ñe l.'iníi
"Itra mobií lyrnp~atff: et rna~irne nocet (tomaco fTigibo et
• ~umíbo etfrequens l.'ólflitns ante' íbij et bíUJ febere in mcn.::-
fa po(t dbutn groffum et malebigeflionis : et ma~ime quan
bo oabct peruerfam fatttelia et rebeiCem.

it>t tnnftrtuttbu s fpltní •


plert efl memb:íi ru(t(cale collectoziíi (;?umibotíi t ~~
f perfluítatfi epatis et co:bts ce tS: fcoJ!s nature~el re.::
. gío J!míibat mebza nobilia a fecib 9et fuptrfluítatib"
ip fotfi quéabrnobíi (copa mrroat bomíi.~t in ter alía que'~
neniiit fpfent fuflt oesJVírabot.quefunt. ~.fpes : \)ij 't'erfus.
<!:ítritms t ebU{IJS bdliríms embficus ÍflbUG tC •
.r <!:appares in fmau et in ~erba 't fcne et epitf)imi et epimi
arift.!oga et a·o.in pu{.a·ebacM et in antibo. por·ta et dlebo:?
tiigza·: et fapis la$U[i: et lapí6 armenic!1et reuponti~íi t agari
c9 fqtJilfa aff.lta e.t in atttíbo.poflt.t et in ~Mgueeis fller rnon
t11n? et magneGet camo.et pnlegiíi et caf~mentíi et yfopuG ec
croc9 et ~erba bafitlcortis a oziganii et lauébula t fiflmbziíi o;
fettugt·e.byafte.; ec: butyrú et fraJ;in9 et tamarí{G9 et aqna beco
ctioni& falici& agreftis et cpmíníi et ferapiníi capit.~eii.cen~
ca1ma et ~traq; epatica p~litricíi abiant~os lingua cemina
et ~aleriana eb fang.-yrci beficcat~ee pulneri;at9 et poUice EfO
rare di flobotomia f.tcta in fine lunatióis man9 n·nifhe ~el
bzac~IJ be ~en a epatica ~el pe~is fini~ri fub cauíUa in tern~
pote autijnali et ~ti aliqu~tien& falnia paríi cocta cij lnot)i~
ci,cri~S cum aliquautulo qnmnomo.

i:)t nottnttbus
Cl)c~nt
fpleni oia que
fplrnt.
funtfl'i~a
et pani$ a3im~et ~ia
. . tt cibaria be pafia sritici in fartagíMe pparata et mel t
bacti(i.et flcu& et ~fníi bulee: tt lac acet~f'um et mu$
Rfi et b:euiter oía opi!atiua et ceraf'a et coaana et poma cm~
~4 : ct 'ar~ po:celltn~t e~ agniJJ~t ct oiG 'aro auiú in pam~íb'

••

http://dl.ub.uni- freiburg.de/díglit/arnoldus 1S11/0045

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


1

btt!erttill et c~ngrema t offarbe tt crtró agni (t p4ll~ttis ct ~­


legmne tn fhb(riltia f1Jit et c~u!i~ in fubtfantia fua et rape ct •
ot& fplen cuútflibet aíafis ct oís fe.patrit)a t j¡.,tcf¡;fitcr quar
tana: et ~is aq frigíba et ois nimia comefli~ et potatí~ n~ ~
cturna :..(t: freqtJeJ1s \'fue camiñ affatarff ~tbonn(re ff.ttim
poft cen~.~t lic't.~ltjs meb:i& cofer~t balneG nocet tñ fplent
t.Et nocent: fplmi ocs cMnesct pifces in falc nintis b4iccad
et ínburati' et qcqnit> \'et~f:lt¡lté groff.. un ittfb; co:pus gñat e
i:>r tñftrtntib~prbtbusl mantbus
<!>nferfft pebíb et manib et oculis et
9 9 abhs tmm~tie
e cío facta cff becoc.cAmomiUe et bet~onice et abrotani
et anet:i et: caflozei cñ ro~.mbe. et t·ofmat·in9 in balntO
p~flt 9 orñíb 9 meb:is cofért et \?flu; fpicenarbi et feniculi et nu
cifmuí-et gariofii.et cynamomfe[ecti: et fe. fenic.(t anifl ~t rit
t~a i11 balneis pofi'e:a: et centñgrana: flu~ b:and),UM etf~ -
lía itmiperí atq3lauri: et folía in oh}s ct 'l:mgnétis pofít~t et
c~fert t2ata frica ti~ et m("lmt ~o!e manuíi 't p~bij poff bal• r
ct fg qñ luna efl in aqo.1tíc~ flgtJO \)d ~ffíbo: ftcut Íll gcttli~ ("'
.nis \'el a~1nario eepi((ib9 et cartero : et 9' 'luna fit in fu~ c~.;l
tatione ct cofertfrit1lJCtf& mtmbiflcatÍO bigit~tij •
t
il:)t uoctntttfprbtbua tt níantbus.
<Dcetpebib?et matlib9tt mmJOtie boanin calciAt9 :
o et t:>1rba pcbñ ablntio: et. t.nba fiícatio eomubc: et r
ambulare cii gnis fotldarib 9 et catigi& cófracti& et p
dptle t12e phmiQfo! (t incebere J,2 loca futofa et-pahJbofa t1P
bis pebib? : ~ eti~ af!Jbulare.bif'alciat9 fup:a ffercota aialiíi:
et pcipue gaUinariJ: anferñ: et pouotíi: et botmire fup:~ d

mítet'iíi mo:tuo:ú : 't peb~s ~mbos poncre (iJpia \?tin~ .:ants:
et oim aia!ííi "eflcq 9ñtiñ : et pebe& ponm bifcalciato& fu..:
' . p:a panttU .aut toc6 cotaminatij fanguine. !.Et \111ÍU!t·~& ttJl~
btis t"tius co:gís nocet 1e muttiJ app:opinqre mnftm[,u& ct
~oib 9 cotaminatis: fic~tt flmtlcp:olf: Kabiofi: etincarcer~
• ti: nu~·ime qui búJ in '~trcm ~tibo fleterlit. a!c ffarciu~t~

• ·. •
'
..
·,.-.J •

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0046

··1· © Universitatsbibliothek Freiburg


m~6 qtd ñb:( acutiffirn4 paeiunt. \">ñ \)tf(UB • Seb:is aaJt'4
ptíps pebic~n f'C4bie& faca' igtti& 2fntra~ lipa !ep:a frcnefit
"'t?magía ptcffant • ·
i:)ttuuanttbUG tpatt.
1

r
<DnferfJt epati ligníi atoe&: amb:a: c:ap~o:c; feb m~
~ bica: fquinantfJ: caflia lignea: catf~ fllfula: tama
"e
rinbí: cinamomii : (pica atoe fotíi.re~;Jbarbarl1: reu::
po)ttt~ií : croc9((b paruo t)JU: flffíd: fanbali oes berberís:
(p~bil1: giími arabicíi : bbefliíi: os mirabolmt~lij: b!acta bi
(at1tia: maffir.: gal'iof.afm·a bacar~: cala m~áromaticns :
· carpobalfa,,.tí :,1:dobal.carni: cubcbe: ~eb~arium: ~míg~.
•mare: caf!antc: fcb: pauce : gfqbtS eupato:ifj : abfintl)iii.
lactuca agrefli& : fcariola tam bome(líca q~ agreflis : co(ffJ:
\)Ue paffe : ari!Ci ~marii ma,cimc acerbMil : ariHí granato:il
.~ 4cetof~:l1: acetií ~iní ec ~uarii ttf!rtftúi: acet(j pomi cítrí el
. (" maligranati :et tnirtiUi : audlane: ro fe: oleff rofatíi: fariJJa
OtO": fe m~ (Cariole et la,tuec: fu"9 folatri: cico:ea : apiCi:
fmicu:, :_(upini: coctana: pira: mefpila: fo:ba: ro (e _.-ecm
tC$ : cufaJte memit9e: ferij captin(j : ariflologia l~ga : ireos
capil. ~errerís : citL·ac.poUitL·icíi: epat9ica: fcolope~:i~l: ~er
ba acetora: po:tulaca et femm ei9 : paniG miltf: fkr.ugt·edi:
bet9o:tíca : faluia : ntaio:ana : plácago 14dolata:"Oa1eriana
nudei per1tco:íi t ceráfo:Ci: \)inii flipticii: gaubffi: belect~to:
t4ro ebulina: ,apzíolírra: ebícii: gaUittaríi : ct qlíbet cante&
l .:.w: 1---~: .. ~~bari~ rnunb~ et f~cít~ ta11guí~~ generantia.
t - ~:~, noctnttbus rpatt.
~ Occnt epcati (Cantonea : aloe no (otum: l~tpi& la>U(i.
lapi& armenu& non lotu& : epít9imus•

~ jmptefrum liptl~ p(r l34ccalaureii l:JuQlf,
úangwm m~na«nfim ~nnQ bomini. 1 f 1 J •

http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldu s1511/004 7

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


1

.. _,
1 ~ - l fl ,.., ,.. 11/ .
t l:' ~ ~L 1 • ~.L. ' 1

! ~ -e . . .•·. -~· '.,


1. '' i\ ~ ,
1

'•
'
i~'it
,

....,
• •

.
_l •._ . 1 T•
........~ ... r .· p¡ •.,.,.r•
1 t \'-! -'~·· • -.~__~
.. ..,
~

1

/6. /.[/-.
-1
r.
34 f-J
e

http:/ / dl.ub.uni-freiburg.de/ diglit/arnoldu s1511/0048


-.1- © Univers itatsbibliothek Freiburg
http://dl.ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus15 11/0049

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0050
-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg
'

c....

Buc;tlbillr'
E. Lielt

http://dl.ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus15 11/0051

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg


http://dl.ub.uni- freiburg.de/diglit/arnoldus 1511/0052

-.1- © Universitatsbibliothek Freiburg

Vous aimerez peut-être aussi