Vous êtes sur la page 1sur 51

 Âäö aïn täút nghiãûp

Khoa cå khê
Pháön I
GIÅÏI THIÃÛU CHUNG VÃÖ PHAY

I/ ÂËNH NGHÉA PHAY


Hiãûn nay phay laì mäüt phæång phaïp gia cäng ráút phäø biãún, coï khaí nàng
cäng nghãû ráút räüng raíi. Phay khäng nhæîng gia cäng âæåüc màût phàóng maì
coìn coï thãø gia cäng âæåüc nhiãöu màût âënh hçnh khaïc nhau. Trong saín xuáút
haìng loaût låïn vaì haìng khäúi, phay háöu nhæ hoaìn toaìn thay thãú cho baìo vaì
mäüt pháön cuía xoüc. Trong saín xuáút âån chiãúc vaì loaût nhoí tuy baìo váùn
coìn coï mäüt vë trê nháút âënh song âaî coï cäng duûng . Nguyãn nhán chuí yãúu
cuía sæû viãûc trãn laì vç dao phay coï nhiãöu càõt cuìng laìm viãûc,
täúc âäü phay laûi cao hån baìo âäöng thåìi coï thãø thæûc hiãûn nhiãöu biãûn phaïp
cäng nghãû âãø náng cao nàng suáút.
Phay âæåüc thæûc hiãûn trãn caïc kiãøu maïy phay nhæ maïy phay vaûn nàng
nàòm âæïng hoàûc nàòm ngang...Trong saín xuáút haìng loaût låïn coìn thæûc hiãûn
trãn caïc maïy phay nhiãöu truûc, maïy phay coï baìn quay, maïy phay chuyãn
duìng.. Khi gia cäng caïc chi tiãút låïn nhæ thán maïy, caïc chi tiãút daûng häüp...
coìn duìng maïy phay dæåìng.
Dao phay cuîng coï nhiãöu loaûi: Dao phay màût âáöu, dao phay truû, dao phay
âéa (mäüt hai hoàûc ba màût) dao phay ngoïn, dao phay âëng hçnh...
Tuìy theo kãút cáúu cuía dao phay, kiãøu maïy sæí duûng, ngæåìi cäng nghãû
coï thãø gia cäng âæåüc nhiãöu daûng bãö màût khaïc nhau :
- Phay màût phàóng
- Phay màût báûc
- Phay màût âënh hçnh
- Phay raînh
- Phay raînh then vaì then hoa
- Phay ren
- Phay càõt âæït mäüt pháön vaì càõt âæït chi tiãút
II/ CHÃÚ ÂÄÜ CÀÕT KHI PHAY

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:1
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Khi xaïc âënh caïc yãúu täú cuía chãú âäü càõt ta phaíi tênh tåïi caïc âàûc âiãøm
gia cäng, loaûi kêch thæåïc cuía duûng cuû càõt, váût liãûu pháön càõt, váût liãûu
vaì traûng cuía phäi, loaûi vaì tçnh traûng cuía thiãút bë. Caïc yãúu täú cuía chãú
âäü càõt thæåìng âæåüc xaïc âënh theo trçnh tæû sau:
1. Chiãöu sáu phay vaì chiãöu räüng phay
Chiãöu sáu phay t vaì chiãöu räüng phay B laì nhæîng âënh nghéa gàõn liãön
våïi låïp kim loaûi cuía phäi cáön âæåüc håït boí âi khi phay. Trong táút caí caïc
daûng phay træì phay màût âáöu, chiãöu sáu càõt t âæåüc xaïc bàòng khoaíng caïch
tiãúp xuïc cuía ràng dao vaì phäi vaì âæåüc âo theo hæåïng vuäng goïc våïi âæåìng
tám dao phay.
Chiãöu räüng phay B âæåüc xaïc âënh bàòng chiãöu daìi càõt cuía ràng dao khi
càõt, âo theo hæåïng song song våïi truûc dao.
Khi phay màût âáöu thç chiãöu räüng phay B âæåüc xaïc âënh båíi bãö räüng
cuía chi tiãút.

B
t

B t

2. Læåüng chaûy dao


Khi phay cáön phán biãût læåüng chaûy dao ràng sz, læåüng chaûy dao voìng s
vaì læåüng chaûy dao phuït sph
- Læåüng chaûy dao s laì læåüng dëch chuyãøn tæång âäúi giæîa dao vaì chi
tiãút gia cäng theo phæång chaûy dao tæång æïng våïi 1 voìng quay cuía chuyãøn
âäüng chênh. Âån vë âo laì mm/voìng.

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:2
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
- Læåüng chaûy dao ràng sz laì læåüng dëch chuyãøn tæång âäúi giæîa dao vaì
chi tiãút theo phæång chaûy dao æïng våïi mäüt læåîi càõt. Âån vë tênh laì
mm/ràng.
- Læåüng chaûy dao phuït sph laì læåüng dëch chuyãøn tæång âäúi giæîa dao
vaì chi tiãút theo phæång chaûy dao æïng våïi mäüt phuït. Âån vë tênh laì
mm/phuït.
Ta coï mäúi quan hãû giæîa caïc âaûi læåüng nhæ sau:
Sph= s.n= sz.n.z (1.1)
Trong âoï: n_ säú voìng quay cuía dao phay (voìng /phuït)
Z_ säú ràng cuía dao phay
Læåüng chaûy dao âáöu tiãn khi phay thä laì âaûi læåüng cho dæåïi daûng sz,
khi phay tinh cho dæåïi daûng s, âãø tæì âoï coï thãø tênh ra sz= s/z.
3. Chuyãøn âäüng chênh vaì täúc âäü càõt
Chuyãøn âäüng chênh laì chuyãøn âäüng taûo phoi, noï tiãu hao nàng læåüng
låïn nháút. Âäúi våïi phay chuyãøn âäüng chênh laì chuyãøn âäüng quay.
Âãø âàûc træng cho chuyãøn âäüng chênh, ta sæí duûng 2 âaûi læåüng:
+ Säú voìng quay n trong mäüt âån vë thåìi gian, säú âo (voìng/phuït)
+ Täúc âäü chuyãøn âäüng chênh hay coìn goüi laì váûn täúc càõt (täúc âäü
càõt), kê hiãûu V, âån vë âo laì (m/ph).
Täúc âäü càõt V laì læåüng dëch chuyãøn tæång âäúi giæîa dao vaì chi tiãút
theo phæång váûn täúc càõt æïng våïi mäüt âån vë thåìi gian (phuït)
Täúc âäü càõt âæåüc tênh theo cäng thæïc:

(1.2)

Trong âoï: Cv; m; x; y; u; q; p_ laì caïc hãû säú vaì säú muî cho trong baíng
5-39, Säø Tay CNCTM Táûp II.
T_ chu kyì bãön cuía dao cho åí baíng 5-40, Säø Tay CNCTM Táûp II
kv_ hãû säú âiãöu chènh chung cho täúc âäü càõt phuû thuäüc vaìo caïc âiãöu
kiãûn càõt cuû thãø.
kv= kmv+ knv+ kuv (1.3)

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:3
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Trong âoï: kmv_ hãû säú phuû thuäüc cháút læåüng cuía váût liãûu gia cäng
cho trong baíng 5-15-4, Säø Tay CNCTM Táûp II.
knv_ hãû säú phuû thuäüc vaìo cháút læåüng cuía phäi, tra baíng 5-
5 Säø Tay CNCTM Táûp II.
kuv_ hãû säú phuû thuäüc vaìo váût liãûu cuía duûng cuû càõt, tra
baíng 5-6 Säø Tay CNCTM Táûp II
III/ VÁÛT LIÃÛU CHÃÚ TAÛO DAO
1. Nhæîng âàûc âiãøm vãö âiãöu kiãûn laìm viãûc cuía dao
Pháön càõt cuía dao træûc tiãúp laìm nhiãûm vuû taïch phoi khi càõt. Thæûc
nghiãûm chæïng toí ràòng, âãø taïch phoi khi càõt dao âaî laìm viãûc trong mäüt
âiãöu kiãûn hãút sæïc khàõc nghiãût.
- Khi càõt dao laìm viãûc trong âiãöu kiãûn nhiãût âäü cao thæåìng tæì
8001000C vaì coï khi cao hån. ÅÍ nhiãût âäü cao thæåìng coï aính hæåíng xáúu
âãún cå_ lyï tênh cuía váût liãûu.
- Trong quaï trçnh càõt mäùi âån vë diãûn têch trãn bãö màõt laìm viãûc cuía
dao phaíi chëu aïp læûc ráút låïn. Âiãöu âoï dãù gáy nãn hiãûn tæåüng raûn næït vaì
gáy våî dao khi càõt.
- Khi càõt giæîa caïc bãö màût tiãúp xuïc cuía dao våïi phoi vaì chi tiãút gia
cäng xáøy ra quaï trçnh ma saït ráút khäúc liãût, hãû säú ma saït coï khi lãn âãún
0,41,0.
- Trong nhiãöu træåìng håüp khi càõt dao phaíi laìm viãûc trong âiãöu kiãûn va
âáûp vaì sæû dao âäüng âäüt ngäüt vãö nhiãût âäü. Sæû dao âäüng vãö taíi troüng
læûc vaì nhiãût âäü coï aính hæåíng ráút xáúu âãún khaí nàng laìm viãûc cuía dao.
2. Nhæîng yãu cáöu âäúi våïi váût liãûu chãú taûo dao
Trong nhæîng âiãöu kiãûn laìm viãûc nhæ âaî nãu trãn, dao muäún càõt goüt
âæåüc phaíi thoía maîn caïc yãu cáöu sau.
- Váût liãûu chãú taûo dao phaíi coï âäü cæïng âaím baío, vãö nguyãn tàõc: Dao
muäún taïch âæåüc phoi phaíi coï âäü cæïng cao hån âäü cæïng cuía chi tiãút gia
cäng, vaì âäü cæïng âoï phaíi duy trç âæåüc åí nhiãût âäü càõt. Cuû thãø theo thæûc

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:4
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
nghiãûm âäü cæïng åí nhiãût âäü bçnh thæåìng phaíi âaût tæì 61 HRC tråí lãn. Khi
càõt åí nhiãût âäü cao âäü cæïng âoï phaíi duy trç trãn 55 HRC.
- Váût liãûu chãú taûo dao phaíi coï âäü bãön vaì âäü deío cáön thiãút. Coï nhæ
váûy måïi chëu âæåüc aïp læûc låïn vaì va âáûp låïn.
- Váût liãûu chãú taûo dao phaíi chëu nhiãût täút. Coï nghéa laì khi càõt åí nhiãût
âäü cao thç cå_lyï tênh cuía váût liãûu thay âäøi trong mäüt phaûm vi cho pheïp.
- Váût liãûu chãú taûo dao phaíi coï tênh cäng nghãû täút vaì tênh kinh tãú cao.
Âiãöu âoï coï nghéa laì váût liãûu duìng âãø chãú taûo dao phaíi âæåüc gia cäng dãù
daìng, dãù kiãúm vaì giaï thaình khäng quaï âàõt.
3. Caïc loaûi váût liãûu chãú taûo dao
Xuáút phaït tæì caïc yãu cáöu cå baín âaî kãø trãn ta læûa choün vaì tçm kiãúm
caïc loaûi váût liãûu chãú taûo dao phuì håüp.
a. Theïp caïc bon duûng cuû vaì phaûm vi æïng duûng
Theïp caïc bon duûng cuû laì loaûi váût liãûu âæåüc sæí duûng såïm nháút
vaìo lénh væûc càõt goüt. Thaình pháön hoïa hoüc cå baín cuía theïp caïc bon
duûng cuû laì Fe vaì C. Trong âoï haìm læåüng cacbon chiãúm 0,61,5 vaì haìm
læåüng cacbon quyãút âënh âäü cæïng cuía theïp.
- Loaûi váût liãûu naìy coï æu âiãøm låïn laì: Âäü cæïng âaût âæåüc sau khi
nhiãût luyãûn cao (6165 HRC) vaì dãù maìi sàõc, maìi boïng.
- Nhæåüc âiãøm: Khi nhiãût âäü càõt lãn tåïi 200250C thç âäü cæïng cuía
theïp giaím ráút nhanh, hån næîa biãún daûng deío sau khi nhiãût luyãûn ráút âaïng
kãø.
- ÆÏng duûng: Theïp cacbon duûng cuû chè duìng âãø chãú taûo caïc loaûi
dao càõt åí täúc âäü tháúp (dæåïi 15m/ph) vaì dao coï hçnh daûng âån giaín.
Theïp cacbon duûng cuû thæåìng duìng hiãûn nay gäöm caïc maïc sau:Y7A,
Y8A, Y9A, Y10A, Y12A, Y13A. Nhæîng loaûi naìy chãú âäü nhiãût luyãûn nhæ
sau:
+ Täi åí nhiãût âäü 750840C trong næåïc hoàûc trong dáöu
+ Tiãúp âoï ram åí nhiãût âäü 180200C.

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:5
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Âäü cæïng bãö màût âaût 6065 HRC, âäü cæïng bãn trong khoaíng 40
HRC.
b. Theïp håüp kim duûng cuû vaì phaûm vi æïng duûng
Khi náúu luyãûn theïp, nãúu ta thãm vaìo meí náúu mäüt læåüng thêch håüp
caïc nguyãn täú håüp kim nhæ: Cr, Mn, Si, Mo, W... ta seî thu âæåüc saín pháøm
cuía meí náúu laì theïp håüp kim. Nhæîng loaûi theïp håüp kim duìng âãø chãú taûo
caïc duûng càõt goüt laì theïp cacbon duûng cuû.
Tuìy thuäüc vaìo loaûi nguyãn täú håüp kim vaì haìm læåüng cuía chuïng
âæåüc cho vaìo meí náúu maì tênh cháút håüp kim coï khaïc nhau nhæ sau: Cr laìm
tàng âäü cæïng vaì âäü tháúm täi cuía theïp, W laìm tàng khaí nàng chëu nhiãût vaì
chëu moìn cuía theïp, V (vanadi) laìm tàng âäü bãön cuía theïp..
 So våïi theïp cacbon duûng cuû, theïp håüp kim duûng cuû coï nhæîng æu
âiãøm sau:
- Âäü biãún daûng sau khi nhiãût luyãûn nhoí. Vç váûy coï thãø chãú taûo
âæåüc caïc loaûi dao phæïc taûp.
- Âäü bãön nhiãût cao hån theïp cacbon duûng cuû, thæåìng khoaíng
350400C. Do âoï coï thãø càõt trong phaûm vi täúc âäü 1530m/ph.
- Dãù maìi sàõc vaì maìi boïng: Cuîng nhæ theïp cacbon duûng cuû khaí nàng
chëu nhiãût cuía theïp håüp kim duûng cuû khäng âaïp æïng âæåüc yãu cáöu càõt
goüt hiãûn âaûi (càõt cao täúc) do âoï phaûm vi sæí duûng chuïng cuîng bë thu
heûp. Hiãûn nay caïc váût liãûu naìy chuí yãúu duìng âãø chãú taûo caïc loaûi dao
càõt täúc âäü tháúp.
ÅÍ næåïc ta sæí duûng caïc maïc theïp håüp kim duûng cuû sau: 9XC, XB,
XB5, XB121, X12. Nhæîng maïc theïp trãn khi täi åí nhiãût 820¸830C coï thãø
âaût âäü cæïng 62¸64 HRC.
c. Theïp gioï vaì phaûm vi sæí duûng
Thæûc cháút cuía theïp gioï laì theïp håüp kim, nhæng coï haìm læåüng håüp
kim cao, thæåìng 18%W, 4%C, 1%V. Nhåì váûy cho pheïp càõt åí täúc âäü cao hån
theïp duûng cuû, thæåìng 30¸80m/ph.

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:6
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Theïp gioï nãúu nhiãût luyãûn våïi chãú âäü håüp lyï coï thãø âaût âæåüc âäü
cæïng 64 HRC, âäü cæïng naìy khäng thay âäøi khi nhiãût âäü tàng âãún
550¸600C.
d. Håüp kim cæïng vaì phaûm vi sæí duûng
Håüp kim cæïng âæåüc chãú taûo bàòng caïch träün 1 hoàûc nhiãöu loaûi bäüt
cacbid våïi bäüt koban, sau âoï âem nung noïng vaì eïp laûi thaình nhæîng maînh
tiãu chuáøn (goüi laì thiãu kãút). Caïc loaûi vaì haìm læåüng cacbid quyãút âënh
tênh nàng càõt goüt cuía håüp kim cæïng. Bäüt koban chuí yãúu coï taïc duûng dênh
kãút, âäöng thåìi coï taïc duûng laìm tàng âäü deío cuía håüp kim cæïng.
Cho âãún nay nghaình chãú taûo maïy thæåìng duìng 3 loaûi sau:
- Håüp kim cæïng 1 carbid gäöm coï bäüt carbid Wolfram vaì bäüt dênh kãút
koban, kê hiãûu cäng thæïc: BC+ K= BK
- Håüp kim cæïng 2 carbid gäöm coï bäüt carbid Wolfram, bäüt carbid Titan träün
våïi bäüt dênh kãút koban âãø thiãu kãút, kê hiãûu cäng thæïc: (BC+ TiC)+K= TK
- Håüp kim cæïng 3 carbid âæåüc chãú taûo bàòng träün bäüt carbid Wolfram,
carbid Titan vaì bäüt carbid Tantan våïi bäüt dênh kãút koban âãø thiãu kãút, kê
hiãûu cäng thæïc:
( BC+ TiC+ TaC)+ K= TTK
Håüp kim cæïng laì loaûi váût liãûu chãú taûo dao âæåüc sæí duûng räøng raîi
nháút trãn thãú giåïi hiãûn nay. Vç chuïng coï nhiãöu æu âiãøm cå baín maì loaûi
váût liãûu khaïc khäng thãø coï.
+ Âäü cæïng cao (6265 HRC hoàûc cao hån) vaì âäü cæïng âoï khäng giaím
máúy trong âiãöu kiãûn càõt cao täúc
+ Khaí nàng chëu bãön cao, do âoï tuäøi bãön cao
Tuy váûy håüp kim cæïng váùn coï nhæåüc âiãøm laì: doìn, khaí nàng chëu uäún
vaì chëu dáûp keïm
Trong thæûc tãú thæåìng sæí duûng caïc loaûi håüp kim cæïng BK. Vç nhoïm
naìy coï âäü deío täút hån vaì thæåìng sæí duûng âãø gia cäng gang coìn nhoïm TK
thæåìng duìng âãø gia cäng theïp.
 Cäng duûng cuía caïc loaûi håüp kim cæïng

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:7
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
T30 K4 Phay tinh theïp cacbon, theïp håüp kim vaì theïp khäng gè
T15 K6 Phay næîa tinh vaì phay thä caïc loaûi váût liãûu noïi trãn
T14 K8 Phay thä caïc loaûi váût liãûu noïi trãn
TT10 K8Б Phay thä caïc loaûi váût liãûu noïi trãn
TT7 K12 Phay thä theïp cacbon vaì theïp âuïc
T5 K12Б Våïi chiãöu sáu càõt vaì læåüng chaûy dao ràng låïn
BK10_Om Phay thä vaì phay tinh theïp âuïc tæì theïp austenit khäng gè
BK3, BK3M Phay tinh gang, kim loaûi maìu vaì håüp kim, váût liãûu khäng kim
loaûi
BK6M Phay tinh gang, håüp kim gang biãún tràõng, theïp täi, håüp kim chëu læîa
BK6_ OM Phay W, Mo, theïp täi vaì theïp håüp kim nhäm
BK6, BK8 Phay thä gang, håüp kim chëu læîa, âäöng, âäöng thau vaì kim loaûi
maìu
BK15_ OM Phay thä mäüt säú theïp khäng gè, håüp kim titan, håüp kim niken,
håüp kim wolfram vaì håüp kim mälipâen
e. Håüp kim khoaïng (håüp kim kãramit)
Loaûi håüp kim naìy âæåüc chãú taûo tæì äxêt nhäm (Al 2O3) _ corunâum bàòng
caïch nghiãön nhoí räöi eïp nung. Noï cuîng âæåüc chãú taûo thaình tæìng maính
coï hçnh daûng vaì kêch thæåïc tiãu chuáøn nhæ caïc håüp kim cæïng. Hiãûn nay
trong cäng nghiãûp sæí duûng hai loaûi håüp kim khoaïng gäúm laì ЦM - 332 vaì
B3, håüp kim B3 coï âäü bãön cao hån ЦM-332 tåïi 1,5÷2 láön. Trong thaình pháön
B3 ngoaìi äxêt nhäm coìn coï caïcbit phæïc taûp cuía caïc kim loaûi khoï noïng
chaíy.
Håüp kim khoaïng coï âäü bãön nhiãût vaì âäü chäúng moìn cao håi so våïi caïc
håüp kim cæïng khaïc. Tuy váûy, âäü bãön laûi tháúp hån vaì âäü gioìn laûi cao hån
so våïi håüp kim cæïng. Håüp kim khoaïng gäúm âæåüc sæí duûng khi gia cäng tinh
vaì moíngbàòng dao phay màût âáöu gäöm caïc maính khäng maìi laûi.
g. Váût liãûu siãu cæïng (CMT)
Laì nhæîng váût liãûu âa tinh thãø âæåüc taûo thaình tæì nitåritbo. Váût
liãûu siãu cæïng coï âäü bãön nhiãût cao hån hàón so våïi håüp kim khoaïng gäúm
vaì håüp kim cæïng

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:8
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
h. Kim cæång nhán taûo (cacbonaâo vaì balaxå)
Âæåüc chãú taûo thaình daûng bäüt vaì tinh thãø. Tæìi kim cæång nhán taûo
daûng bäüt ngæåìi ta chãú taûo ra caïc daûng âaï maìi. Âaï maìi bàòng kim cæång
nhán taûo duìng âãø maìi nghiãön caïc håüp kim cæïng ráút coï hiãûu quaí (kãø caí
dao phay). Kim cæång nhán taûo cuîng âæåüc duìng âãø maìivaì nghiãön caïc loaûi
âaï quyï (kãø caí kim cæång), caïc dao tiãûn vaì dao phay kim cæång chuí yãúu
âæåüc duìng âãø gia cäng tinh kim loaûi maìu, håüp kim vaì váût liãûu khäng kim
loaûi.
IV/ CAÏC THAÌNH PHÁÖN LÆÛC CÀÕT _ TÊNH LÆÛC CÀÕT
Âãø taïch âæåüc phoi ra cáön phaíi taïc duûng mäüt læûc naìo âoï. Læûc sinh ra
khi càõt kim loaûi laì kãút quaí cuía quaï trçnh biãún daûng vaì ma saït. Trong quaï
trçnh càõt goüt kim loaûi læûc sinh ra trong quaï trçnh càõt taïc duûng lãn dao goüi
laì læûc càõt. Tuìy theo muûc âêch nghiãn cæïu maì ngæåìi ta coï nhiãöu caïch phán
têch caïc thaình pháön læûc càõt.
Âäúi våïi dao phay truû ràng thàóng, læûc càõt täøng håüp R cuía táút caí caïc
ràng coï thãø phán ra nhæ sau: Læûc voìng P z hæåïng theo tiãúp tuyãún våïi quyí
âaûo chuyãøn âäüng cuía mäüt âiãøm trãn læåîi càõt cuía dao phay (vuäng goïc våïi
baïn kênh) vaì læûc hæåïng tám Py coï phæång theo baïn kênh.
Læûc täøng håüp R cuîng coï thãø phán ra 2 thaình pháön læûc vuäng goïc våïi
nhau (theo nguyãn tàõc cuía hçnh bçnh haình) læûc nàòm ngang Ph vaì læûc thàóng
âæïng Pv.
Thaình pháön læûc voìng Pz coï aính hæåíng tåïi cäng suáút càõt hiãûu duûng.
Dæûa vaìo Pz ta tênh âäü bãön cuía caïc kháu trong cå cáúu chuyãøn âäüng chênh.
Thaình pháön læûc hæåïng tám Py coï xu thãú âáøy dao ra khoíi chi tiãút gia cäng
z P
laìm cho truûc dao bë uäún cong vaì gáy læûc eïp lãn caïc äø bi cuía truûc chênh.
R
Thaình pháön læûc nàòm ngang Ph taïc
Pv duûng tåïi cå cáúu chaûy
Ph dao cuía baìn maïy.
Py
Dæûa theo giaï trë cæûc âaûi cuíaPhlæûc naìy ngæåìi ta tênh caïc kháu cuía cå cáúu
Py s Pz s
chaûy dao vaì cå cáúu keûp chàût chi tiãút trong âäö gaï. Thaình
P R pháön læûc thàóng
v

dæïng Pv khi phay nghëch coï xu thãú náng baìn maïy lãn khoíi säúng træåüt coìn
Px
khi phay thuáûn thç coï xu thãú áún chàût baìn maïy xuäúng säúng træåüt.

Px
SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B
Trang:9
Læûc càõt thaình pháön khi càõt bàòng dao phay
âéa
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

Khi gia cäng bàòng dao phay truû (âéa) ràng xoàõn coìn coï thãm thaình pháön
læûc doüc truûc Px. Læûc Px coï xu thãú âáøy dao doüc theo truûc gaï.
Khi phay bàòng dao phay màût âáöu ta cuîng coï så âäö caïc thaình pháön læûc
càõt nhæ sau.

Pz
R
Pv

D
D

Ph
B

Ph
Py Py
s Pz s
Pv R

Læûc càõt thaình pháön khi càõt bàòng dao phay


Gia cäng bàòng dao coïâáöu
màût ràng phaíi laì phæång aïn täúi æu, båíi vç trong træåìng
håüp naìy thaình pháön læûc doüc truûc Px hæåïng vaìo âáöu phêa sau cuía truûc
chênh, tæïc laì phêa coï gäúi âåî cæïng.
Thaình pháön læûc càõt Pz âæåüc xaïc âënh.

(N) (1.4)

Trong âoï: Z_ säú ràng dao phay


n_ säú voìng quay cuía dao (voìng /phuït)
Cp_ vaì caïc säú muî cho trong baíng 5-41 Säø Tay CNCTM
Táûp II

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:10
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
kmv_ hãû säú âiãöu chènh cho cháút læåüng cuía bãö màût gia
cäng
Âäúi våïi váût liãûu gia cäng laì theïp vaì gang tra baíng 5-9 Säø Tay CNCTM
Táûp II, coìn âäúi våïi håüp kim nhäm, âäöng cho åí baíng 5-10 Säø Tay CNCTM
Táûp II.
Caïc giaï trë læûc càõt thaình pháön khaïc: læûc chaûy dao Ph, læûc thàóng
dæïng Pv, læûc hæåïng kênh Py, læûc hæåïng truûc Px, âæåüc xaïc âënh tæì quan hãû
læûc càõt chênh Pz Theo baíng 5-42 Säø Tay CNCTM Táûp II.
 Mä men xoàõn Mx trãn truûc chênh cuía maïy âæåüc xaïc âënh.

( N.m) (1.5)

 Cäng suáút càõt Ne: laì cäng suáút cáön thiãút âãø thæûc hiãûn quaï trçnh
càõt goüt (khäng kãø hãû säú coï êch cuía maïy).

(Kw). (1. 6)

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:11
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

Pháön II
CÄNG NGHÃÛ PHAY BÁÛC VAÌ PHAY RAÎNH
PHAY RAÎNH THEN VAÌ RAÎNH THEN HOA
CÀÕT ÂÆÏT MÄÜT PHÁÖN VAÌ CÀÕT ÂÆÏT CHI TIÃÚT

I/ CÄNG NGHÃÛ PHAY BÁÛC VAÌ PHAY RAÎNH


-Báûc: laì vãút âæåüc taûo thaình båíi hai màût phàóng vuäng goïc nhau. Chi
tiãút coï thãø coï mäüt báûc, hai báûc hoàûc nhiãöu báûc
-RAÎNH : laì vãút âæåüc taûo thaình båíi nhiãöu màût phàóng hoàûc nhiãöu
màût âënh hçnh . Raînh âæåüc chia ra nhiãöu loaûi tuìy theo hçnh daûng ta coï caïc
loaûi raînh: Raînh vuäng goïc, raînh chæî T, raînh âënh hçnh...

Caïc bãö màût


báûc

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:12
Caïc loaûi
raînh
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

- Gia cäng raînh vaì báûc laì mäüt trong nhæîng nguyãn cäng âæåüc thæûc hiãûn
trãn maïy phay vaì tuìy thuäüc vaìo yãu cáöu kyî thuáût cuía chi tiãút maì ta coï
thãø læûa choün caïc phæång phaïp gia cäng. Phay báûc vaì phay raînh âæåüc
thæûc hiãûn bàòng dao phay âéa hoàûc täø håüp dao phay âéa, dao phay màût âáöu,
dao phay ngoïn...
1. Phay báûc vaì phay raînh bàòng dao phay âéa
-Dao phay âéa duìng âãø gia cäng màût màût phàóng, báûc vaì raînh. Dao phay
âéa âæåüc phán ra hai loaûi: Dao phay liãön vaì dao phay ràng chàõp
+ Dao phay âéa liãön âæåüc chia ra: Dao phay raînh vaì dao phay raînh håït
læng , dao phay ba màût ràng thàóng coï ràng nhoí vaì ràng trung bçnh khaïc
hæåïng nhau
+ Dao phay âéa ràng chàõp âæåüc chãú taûo ba màût
-Dao phay raînh daûng âéa chè coï ràng trãn pháön truû duìng âãø phay caïc
raînh näng. Loaûi chênh cuía dao phay âéa laì loaûi dao phay 3 màût. Loaûi dao
naìy coï ràng trãn pháön truû vaì caí 2 màût âáöu. Noï âæåüc duìng âãø gia cäng
caïc báûc vaì raînh sáu hån. Khi gia cäng bàòng loaûi dao naìy màût bãn cuía raînh
hoàûc báûc âaût âäü boïng cao hån.
- Âãø caíi thiãûn âiãöu kiãûn càõt ta laìm dao phay âéa 3 màût coï ràng nghiãng
våïi caïc raînh láön læåüt ngæåüc chiãöu nhau. Nhåì kãút cáúu cuía loaûi dao naìy
nãn thaình pháön læûc càõt doüc truûc cuía caïc ràng phaíi vaì ràng traïi triãût tiãu
láùn nhau.
- Nhæåüc âiãøm chênh cuía dao phay âéa 3 màût laì åí chäø kêch thæåïc chiãöu
räüng cuía raînh gia cäng giaím ngay sau khi maìi dao theo chiãöu màût âáöu láön
thæï nháút
Nãúu duìng dao phay âiãöu chènh gäöm hai næîa coï chiãöu daìy bàòng nhau
våïi caïc ràng xen keí nhau thç sau khi maìi coï thãø phuûc häöi âæåüc kêch thæåïc
ban âáöu. Âãø âiãöu chènh ta duìng caïc miãúng âãûm bàòng âäöng hoàûc âäöng
thau chãm vaìo giæîa caïc dao

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:13
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
-Dao phay âéa chàõp bàòng håüp kim cæïng coï hai loaûi: Dao ba màût vaì dao
hai màût
+ Dao phay âéa ba màût duìng âãø phay raînh
+ Dao phay âéa hai màût duìng âãø phay báûc vaì phay màût phàóng
-Æu âiãøm cuía hai loaûi dao phay naìy laì: Tæìng ràng âæåüc keûp chàût vaìo
thán dao bàòng nhæîng raînh khêa doüc vaì caïc chãm coï goïc nghiãng 5 phæång
phaïp keûp coï thãø buì laûi âäü moìn vaì låïp kim loaûi bë håït âi khi maìi dao
Kêch thæåïc hæåïng kênh âæåüc âiãöu chènh bàòng caïch dëch chuyãøn caïc
ràng âi mäüt hoàûc vaìi raînh khêa, coìn kêch thæåïc chiãöu räüng thç bàòng caïch
âáøy caïc ràng ra hai bãn
- Dao phay âéa ba màût bàòng håüp kim cæïng khi gia cäng raînh vaì caïc báûc
seî âaût âæåüc nàng suáút cao. Dao phay âéa âaím baío kêch thæåïc gia cäng täút
hån dao phay ngoïn.
a. Choün loaûi vaì kêch thæåïc dao phay âéa
-Choün loaûi vaì kêch thæåïc dao phay âéa phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc vaì
váût liãûu gia cäng. Âäúi våïi tæìng âçãöu kiãûn gia cäng nháút âënh ta choün loaûi
dao, váût liãûu læåîi dao, vaì caïc thäng caïc thäng säú chênh cuía dao: B, D, d, vaì
z.
+ Âäê våïi váût liãûu âaî gia cäng vaì váût liãûu gia cäng khoï væìa, våïi
chiãöu sáu càõt låïn ta duìng dao phay coï caïc ràng trung bçnh
+ Âäúi våïi váût liãûu khoï gia cäng våïi chiãöu sáu càõt t khäng låïn làõm
nãn sæí duûng caïc dao phay coï ràng trung bçnh vaì ràng nhoí.
- Âæåìng kênh dao phay nãn choün caìng nhoí caìng täút vç âæåìng kênh dao
phay caìng nhoí thç caìng tàng âäü cæïng væîng vaì giaím âäü rung. Ngoaìi ra nãúu
âæåìng kênh dao phay caìng låïn thç giaï thaình caìng cao.
-Trãn hçnh veî ta tháúy våïi chiãöu sáu càõt t vaì khe håí giæîa voìng âãûm
våïi chi tiãút gia cäng laì (6 ÷ 8)mm thç âiãöu kiãûn phaíi thoía maîn

 D = 2t + d1 + (12 ÷16)
ÅÍ âáy: d1 _ Laì âæåìng kênh mayå cuía dao

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:14
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

t
b. Chènh maïy B
t
Khi phay báûc, âäü chênh xaïc kêch thæåïc chiãöu räüng cuía báûc khäng
phuû thuäüc vaìo chiãöu räüng cuía dao phay. Chè cáön thoía maîn âiãöu kiãûn
chiãöu räüng cuía dao phay låïn hån chiãöu räüng cuía báûc (Khäng låïn hån
3÷5mm). Coìn khi phay raînh vuäng goïc chiãöu räüng dao phay phaíi bàòng chiãöu
räüng cuía raînh trong træåìng håüp âäü âaío cuía caïc ràng màût âáöu bàòng 0.
Nãúu âäü âaío âoï khäng bàòng 0 thç kêch thæåïc raînh seî låïn hån dao phay. Âiãöu
naìy cáön âàûc biãût læu yï khi phay raînh coï âäü chênh xaïc theo chiãöu räüng
c. Chinh dao âãø âaût chiãöu sáu càõt
- Coï thãø thæûc hiãûn bàòng phæång phaïp láúy dáúu
- Khi chènh maïy âãø gia cäng raînh, viãûc gaï dao âuïng vë trê so våïi chi
tiãút gia cäng âoïng vai troì ráút quan troüng. Nãúu duìng âäö gaï chuyãn duìng thç
vë trê cuía chi tiãút so våïi dao âæåüc xaïc âënh bàòng âäö gaï.
- Âãø gaï dao chênh xaïc theo chiãöu sáu càõt t cho træåïc ta sæí duûng caïc
loaûi phiãún tyì chuyãn duìng.
2. Phay báûc vaì phay raînh bàòng täø håüp dao phay âéa
- Khi gia cäng mäüt nhoïm chi tiãút giäúng nhau coï hai báûc, hai hoàûc nhiãöu
raînh ta coï thãø duìmg täø håüp dao phay âéa. Âãø âaût âæåüc kêch thæåïc yãu
cáöu giæîa caïc báûc hoàûc caïc raînh, ngæåìi ta âàût caïc voìng âënh vë giæîa caïc
dao trãn truûc gaï.

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:15
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

ÂAÛI HOÜC KYÎ THUÁÛT

ÂAÌ NÀÔNG

ÂAÛI HOÜC KYÎ THUÁÛT


ÂAÌ NÀÔNG

- Khi gia cäng chi tiãút bàòng täø håüp dao phay âéa coï sæí duûng phiãún tyì
ta chè cáön gaï mäüt giao, båíi vç kêch thæåïc giæîa caïc giao trong täø håüp âæåüc
xaïc âënh bàòng caïc voìng âënh vë. Khi gaï dao âãø âaût kêch thæåïc cho træåïc
nãn cäú gàõng duìng caïc dæåîng âënh vë chuyãn duìng. Âãø tàng âäü chênh xaïc
khi gaï dao ta duìng cæí voìng song phàóng vaì cæí chàûn chè thë.
 Æu âiãøm cuía phæång phaïp naìy: laì coï thãø tàng nàng suáút åí nhiãöu
màût nhæ giaím säú láön luìi dao vaì chiãöu daìi luìi dao, giaím thåìi gian keûp
chàût, ruït ngàõn âæåüc caí thåìi gian maïy...
Phay báûc vaì phay raînh bàòng täø håüp dao phay âéa thæåìng âæåüc æïng
duûng trong saín xuáút haìng loaût låïn, vaì haìng khäúi.
3. Phay báûc va phay raînh bàòng dao phay ngoïn
Báûc vaì raînh cuîng coï thãø âæåüc gia cäng bàòng dao phay ngoïn trãn caïc
maïy phay ngang vaì maïy phay âæïng.
Dao phay ngoïn duìng âãø gia cäng caïc màût phàóng báûc vaì raînh. Dao phay
coï âuäi hçnh truû vaì âuäi hçnh cän. Dao phay ngoïn âæåüc chãú taûo våïi ràng
trung bçnh vaì ràng låïn. Dao phay ràng trung bçnh duìng âãø gia cäng tinh vaì baïn
tinh, coìn dao phay ràng låïn duìng âãø gia cäng thä.
Dao phay ngoïn thä vaì caïc ràng tuì duìng âãø gia cäng thä phäi âuïc, phäi reìn
tæû do. Dao phay ngoïn bàòng håüp kim cæïng coï hai loaûi:

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:16
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
+ Dao gàõn bàòng caïc vaình ràng håüp kim cæïng coï âæåìng kênh 1020mm
+ Dao gàõn caïc miãúng ràng hçnh xoàõn äúc coï âæåìng kênh 1650mm
Âäü chênh xaïc cuía raînh theo chiãöu räüng khi gia cäng bàòng dao âënh kêch
thæåïc (dao phay âéa vaì dao phay ngoïn) phuû thuäüc vaìo âäü chênh xaïc cuía
dao, âäü chênh xaïc vaì âäü cæïng væîng cuía maïy, âäü âaío cuía dao sau khi gaï
trãn truûc chênh.
 Nhæåüc âiãøm cuía dao âënh kêch thæåïc laì kêch thæåïc bë giaím khi bë
moìn vaì sau khi maìi sàõc. Âäúi våïi dao phay ngoïn, sau láön maìi âáöu tiãn (maìi
theo màût truû) kêch thæåïc âæåìng kênh bë thay âäøi vaì do âoï seî aính hæåîng
âãún chiãöu räüng cuía raînh gia cäng.
Âãø âaût âæåüc kêch thæåïc chênh xaïc theo chiãøu räüng cuía raînh coï thãø
phay laìm hai bæåïc: phay thä vaì phay tinh.
Khi phay tinh dao chè càõt raînh theo chiãöu räüng nhæ váûy kêch thæåïc âæåüc
âaím baío trong thåìi gian daìi.
Trong quaï trçnh gia cäng raînh bàòng dao phay ngoïn, phoi phaíi âæåüc thoaït
lãn phêa trãn theo caïc raînh xoàõn, âãø bãö màût gia cäng khäng bë phaï hoaûi vaì
caïc ràng cuía dao

Px Px

phay khäng bë gaîy. Âiãöu naìy coï thãø âaût âæåüc khi phæång cuía raînh xoàõn
truìng våïi chiãöu quay cuía dao (hçnh 4).

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:17
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
- Ngoaìi viãûc gia cäng báûc vaì raînh, dao phay ngoïn coìn âæåüc sæí duûng
âãø gia cäng caïc bãö màût khaïc trãn maïy phay âæïng vaì maïy phay ngang.
Chàóng haûn dao phay ngoïn âãø gia cäng caïc màût phàóng håí nàòm ngang, âæïng
vaì nghiãng...

4. Phay báûc bàòng dao phay màût âáöu


- Phay báûc coï thãø thæûc hiãûn trãn maïy phay âæïng cuîng nhæ maïy phay
ngang. Våïi chi tiãút gia cäng coï caïc báûc âäúi xæïng, coï thãø gaï trãn âäö gaï hai
vë trê hoàûc trãn baìn quay hai vë trê. Sau khi phay báûc thæï nháút ngæåìi ta quay
âäö gaï âi mäüt goïc 180 vaì âàût åí vë trê thæï hai âãø gia cäng báûc coìn laûi.
II/ PHAY RAÎNH ÂËNH HÇNH-RAÎNH CHÆÎ T VAÌ RAÎNH ÂUÄI EÏN
1. Phay raînh âënh hçnh bàòng dao phay âéa âënh hçnh
Raînh âënh hçnh bao gäöm caïc loaûi: raînh loîm cung troìn, raînh hçnh tam
giaïc, raînh hçnh thang, präphin âënh hçnh (raînh thoaït phoi cuía caïc duûng cuû )
- Dao phay hçnh baïn nguyãût: loaûi dao naìy duìng âãø gia cäng caïc raînh
hoàûc báûc hçnh baïn nguyãût. Âãø phay raînh coï hçnh daûng goïc, ngæåìi ta
duìng dao phay goïc. Noï âæåüc sæí duûng räüng raîi trong saín xuáút duûng cuû
âãø phay raînh thoaït phoi, phay raînh hçnh (âuäi eïn ) vaì âãø phay hai màût
nghiãng làõp raïp våïi nhau.
- Dao phay goïc coï hai loaûi: dao phay chàõp mäüt goïc, dao phay chàõp hai
goïc (âäúi xæïng vaì khäng âäúi xæïng ).
+ Dao phay mäüt goïc cän ³= 45120 mäùi dao caïch nhau 5 âãún 90. Sau
âoï âãún 100, 105, 110, vaì 120. Dao phay mäüt goïc âæåìng kênh D=4080mm;
z=1218 vaì âæåüc sæí duûng âãø phay raînh thàóng åí duûng cuû vaì chi tiãút.
+ Dao phay hai goïc duìng âãø phay raînh åí dao phay coï caïc ràng håït læng
(ràng tuì) vaì âãø gia cäng raînh trãn khäúi V. Loaûi dao naìy coï goïc cän ³ = 18,
22, 25, 30. Coìn dao phay hai goïc cän ³= 55110 (caïch nhau 5 cho âãún 90 ).
- Âãø phay raînh âuäi eïn ta duìng dao phay ngoïn goïc coï goïc bàòng goïc cuía
raînh (55 hoàûc 60 ).

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:18
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Táút caí caïc loaûi dao phay goïc âãöu coï ràng nhoün. Âàûc âiãøm chênh cuía
dao phay goïc laì åí chäø caïc ràng nàòm trãn màût cän coï chiãöu cao khäng bàòng
nhau cho nãn åí loaûi dao naìy ngæåìi ta laìm raînh khäng sáu làõm âãø tàng âäü
bãön væîng cuía ràng (caïc raînh näng naìy ráút khoï thoaït phoi).
-Dao phay chàõp goïc âæåüc bàõt chàût trãn truûc gaï giäúng nhæ caïc dao phay
hçnh truû vaì dao phay âéa.
2. Phay raînh chæî T
-Trong chãú taûo maïy raînh chæî T âæåüc duìng ráút phäø biãún trãn caïc baìn
maïy våïi kêch thæåïc tæì 1054mm, chàóng haûn trãn baìn maïy phay.
Âãø gia cäng loaûi raînh naìy ta duìng dao phay coï D =17,5  83mm vaì chiãöu
räüng B=7,540mm, coï âuäi cän, cän mooc säú 15, coï âuäi beût vaì khäng coï
beût. Säú ràng z=614. Âãø giaím nheû âiãöu kiãûn càõt, ngæåìi ta laìm caïc ràng
coï chiãöu ngæåüc nhau våïi goïc nghiãng 15.
Raînh chæî T thæåìng âæåüc phay qua 3bæåïc
-Bæåïc thæï nháút ta duìng dao phay ngoïn (âäi khi duìng dao phay âéa) âãø gia
cäng raînh vuäng goïc (hçnh a). Bæåïc thæï 2 duìng dao phay raînh chæî T âãø phay
pháön dæåïi cuía raînh (hçnh b). Sau âoï duìng dao phay ngoïn goïc âãø vaït meïp
(hçnh c).

3. PhayHçnh
raînha âuäi eïn Hçnh Hçnh c
b
- Raînh hçnh âuäi eïn âæåüc phay qua 2 bæåïc.
+ Bæåïc thæï nháút: phay raînh vuäng goïc bàòng dao phay ngoïn
+ Bæåïc thæï 2 phay raînh nghiãng bàòng dao phay ngoïn mäüt goïc âãø taûo
hçnh âuäi eïn, bæåïc thæï 2 cuîng coï thãø tiãún haình bàòng dao phay âéa mäüt
goïc (goïc 60 )

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:19
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
- Raînh hçnh âuäi eïn thæåìng âæåüc kiãøm tra bàòng caïc dæåîng chuyãn
duìng. Caïc dæåîng naìy cho pheïp kiãøm tra goïc ngiãng cuía caïc caûnh bãn, âäü
âäúi xæïng vaì chiãöu cao cuía raînh.
- Trong mäüt säú træåìng håüp cáön phaíi âo giaïn tiãúp, phæång phaïp naìy
khäng cho ta biãút ngay kêch thæåïc cáön âo maì cho ta biãút mäüt âaûi læåüng
khaïc.
Vê duû:
Trãn hçnh bãn ghi caïc kêch thæåïc goïc , chiãöu cao t vaì chiãöu räüng l thç
khäng thãø âo træûc tiãúp chiãöu räüng âæåüc, ngay caí trong træåìng håüp khäng
ghi kêch thæåïc l maì ghi kêch thæåïc l 1 vç thãú chiãöu räüng cuía raînh l trong
træåìng håüp naìy âæåüc xaïc âënh

l1

t

B r b
l

bàòng caïch âo giaïn tiãúp nhåì hai con làn coï âæåìng kênh d vaì caïc phiãún
máùu song phàóng coï kêch thæåïc cáön tçm B

l1= B+ 2r+2b

 B = l1- d- 2b
III/ PHAY RAÎNH THEN TRÃN TRUÛC
-Raînh then âæåüc phán ra 3 loaûi: Raînh then thäng suäút, raînh then håí vaì
raînh then kên.
 Yãu cáöu kyî thuáût cuía raînh then
-Phay raînh then laì mäüt nguyãn cäng ráút quan troüng, båíi vç âäü chênh xaïc
cuía raînh then quyãút âënh tênh cháút làõp gheïp cuía mäúi gheïp bàòng then. Caïc
yãu cáöu kyî thuáût âäúi våïi raînh then ráút chàût cheî:

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:20
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Chiãöu räüng cuía raînh then phaíi âaût âäü chênh xaïc cáúp 2, 3
Chiãöu sáu raînh then âaût cáúp chênh xaïc cáúp 5
Chiãöu daìi raînh then âaût cáúp chênh xaïc cáúp 8
- Ngoaìi nhæîng yãu cáöu kyî thuáût noïi trãn, âäúi våïi raînh then coìn coï yãu
cáöu vãö âäü chênh xaïc vë trê tæång quan vaì âäü boïng bãö màût. Caïc màût bãn
cuía raînh then phaíi âäúi xæïng nhau qua màût phàóng âi qua tám cuía truûc, coìn
âäü boïng cuía caïc bãö màût naìy phaíi âaût cáúp 5 vaì âäi khi coìn cao hån.
 Caïc loaûi dao phay raînh then
- Dao phay âéa phay raînh âæåüc duìng âãø phay caïc raînh näng. Loaûi dao
naìy chè coï ràng trãn pháön truû
-Dao phay raînh håït læng cuîng âæåüc duìng âãø gia cäng raînh. Loaûi dao naìy
chè âæåüc maìi åí màût træåïc, æu âiãøm cuía loaûi dao naìy laì kêch thæåïc theo
chiãu räüng khäng âäøi sau maìi
-Dao phay raînh then: duìng âãø phay raînh then. Dao phay raînh then coï hai
ràng càõt våïi caïc læåîi càõt màût âáöu âãø thæûc hiãûn cäng viãûc chênh trong
quaï trçnh gia cäng. Læåîi càõt cuía dao khäng âæåüc hæåïng ra ngoaìi nhæ åí
muîi khoan, maì hæåïng vaìo thán dao. Nhæîng dao phay nhæ váûy trong khi gia
cäng coï thãø thæûc hiãûn chaûy dao hæåïng truûc vaì chaûy dao doüc. Khi maìi
sàõc ta maìi caïc ràng màût âáöu, cho nãn kêch thæåïc âæåìng kênh khäng thay âäøi.
- Dao phay raînh then hçnh baïn nguyñãût coï âuäi: duìng âãø phay raînh then
hçnh baïn nguyãût coï âæåìng kênh 5580mm.
 Keûp chàût chi tiãút gia cäng
- Nãúu chi tiãút gia cäng coï daûng truûc thç khi phay raînh ta keûp lãn khäúi
V. Âäúi våïi caïc truûc ngàõn chè cáön mäüt khäúi V, coìn caïc chi tiãút truûc daìi
ta duìng 2 khäúi V
Âäü chênh xaïc vãö vë trê cuía khäúi V trãn baìn maïy âæåüc âaím baío bàòng
mäüng nàòm loüt vaìo raînh cuía baìn maïy.
- Khi gia cäng raînh then ta coï thãø duìng ãtä gaï trãn maïy phay nàòm ngang
vaì thàóng âæïng.

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:21
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
-Duìng khäúi V nam chám vénh cæîu, thán cuía khäúi V gäöm 2 pháön åí giæîa
chuïng âàût nam chám äxêtbari. Âãø keûp chàût chi tiãút daûng truûc chè cáön xoay
nuïm ñ âi mäüt goïc 90. Læûc keûp åí âáy hoaìn toaìn âuí âãø phay raînh then,
âäöng thåìi våïi quaï trçnh keûp chàût chi tiãút khäúi V cuîng âæåüc huït chàût vaìo
màût tyì cuía baìn maïy.
1. Phay raînh then thäng suäút
- Ngæåìi ta phay raînh then sau khi gia cäng tinh láön cuäúi màût truû cuía chi
tiãút. Raînh then thäúng suäút âæåüc gia cäng bàòng dao phay âéa. Kêch thæåïc
chiãöu räüng cuía raînh gia cäng thæåìng låïn hån chieìu räüng cuía dao phay tæì
0,01mm tråí lãn. Sau khi maìi, kêch thæåïc cuía dao bë giaîm xuäúng cho nãn chè
coï thãø sæí duûng dao tåïi mäüt giåïi haûn nháút âënh.
-Khi gaï dao trãn truûc phaíi âaím baío cho dao coï âäü âaío màût âáöu nhoí
nháút
-Kiãøm tra âäü âäöng tám cuía dao vaì chi tiãút ta duìng ãke hoàûc thæåïc
càûp (hçnh a)

ÅÍ âáy: T _ chiãöu räüng cuía caûnh ãke


D_ âæåìng kênh truûc
B_ chiãöu räüng dao phay
-Kiãøm tra hai phêa vaì nãúu 2 láön kiãøm tra bàòng nhau1 tæïc laì dao âaî gaï
S
duïng vë trê B

T
d

Hinh a Hçnh b
_ Dao
SVTH: Lã Vàn Thäng - 198 C1Bphay âéa
Trang:22 2 _ Khäúi V hai màût
3 _ Chi tiãút gia cäng
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

-Âãø gaï nhanh vaì chênh xaïc ngæåìi ta duìng âäö gaï nhæ trãn hçnh veî(hçnh
b). Dao phay âéa 1 âàût vaìo chäø khuyãút cuía khäúi V hai màût 2, (khäúi V âæåüc
bäú trê trãn màût truû
cuía chi tiãút gia cäng 3). Âäü chênh xaïc vãö vë trê cuía raînh then phuû thuäüc
vaìo âäü âäöng tám cuía caïc raînh trãnkhäúi V
 Gaï dao âãø âaût chiãöu sáu càõt
Nãúu sau khi gaï dao, ta tæì tæì náng baìn maïy lãn âãø chi tiãút chaûm vaìo
dao vaì ta dëch chuyãøn baìn maïy theo phæång doüc, thç dao seî chaûm vaìo chi
tiãút theo mäüt âæåìng thàóng, luïc âoï ta dëch chuyãøn baìn maïy âãø chi tiãút
thoaït khoíi dao, räöi náng baìn maïy lãn mäüt âoaûn bàòng chiãöu sáu càõt.
2. Phay raînh then kên
Coï thãø gia cäng raînh kên trãn caïc maïy phay ngang. Âãø keûp chàût chi
tiãút daûng truûc, ta duìng moí keûp tæû âënh tám chuyãn duìng hoàûc käúi V
Så âäö gaï dao phay raînh trong màût phàóng hæåïng tám cuía chi tiãút gia
cäng. Duìng tay quay chaûy dao âæïng náng baìn maïy lãn âæa chi tiãút vaìo dao
phay. Sau âoï dëch baìn maïy theo phæång ngang âãø dao thoaït khoíi chi tiãút, räöi
laûi náng lãn mäüt âoaûn H

ÅÍ âáy: H_ læåüng dëch chuyãøn cuía baìn maïy theo phæång thàónh âæïng
d_ âæåìng kênh chi tiãút (truûc )
D_ âæåìng kênh dao phay
Gaï dao âãø âaût chiãöu sáu càõt
Ta âæa chi tiãút gia cäng coï màût phàông hæåïng tám truìng våïi âæåìng
truûc cuía dao tiãúp xuïc våïi dao. ÅÍ vë trê naìy âaïnh dáúu trãn vaình chia âäü cuía

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:23
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
truûc vêt chaûy dao ngang (hoàûc chaûy dao doüc). Sau âoï ta dëch chuyãøn hoàûc
náng haû baìn maïy lãn mät âoaûn bàòng chiãöu sáu càõt B.

H
d
3. Phay raînh then håí
Raînh then håí coï raînh thoaït theo âæåìng voìng våïi baïn kênh bàòng baïn
kênh dao phay âæåüc gia cäng bàòng dao phay âéa. Coìn raînh khäng coï raînh
thoaït thç gia cäng bàòng dao phay ngoïn hoàûc dao phay raînh then
4. Phay raînh then hçnh baïn nguyãût
Raînh then hçnh baïn nguyãût âæåüc gia cäng bàòng dao phay raînh then
chàõp hoàûc dao phay raînh then coï âuäi, maì âæåìng kênh cuía chuïng bàòng 2
láön baïn kênh raînh. Chaûy dao âæåüc thæûc hiãûn theo phæång thàóng âæïng
vuäng goïc våïi tám cuía truûc (chi tiãút gia cäng).
5. Phay truûc trãn maïy phay raînh then chuyãn duìng
Âãø âaût âæåüc âäü chênh xaïc chiãöu räüng cuía raînh cao, ngæåìi ta gia cäng
chi tiãút trãn maïy phay chuyãn duìng bàòng dao phay raînh then 2 læåîi våïi haình
trçnh chaûy dao kiãøu con làõc. Theo phæång phaïp naìy dao àn sáu vaìo chi tiãút
0,20,4mm vaì phay toaìn bäü chiãöu daìi cuía raînh. Sau âoï tiãúp tuûc àn sáu vaìo
mäüt læåüng nhæ váûy vaì phay toaìn bäü chiãöu daìi theo chiãöu ngæåüc laûi. Âáy
laì phæång phaïp thêch håüp âäúi våïi saín xuáút haìng loaût låïn vaì haìng khäúi.
Phæång phaïp naìy dao càõt bàòng màût âáöu nãn khäng bë moìn theo chu vi
vaì chênh vç thãú tuäøi bãön cuía dao cao hån.
Nhæåüc âiãøm chênh cuía phæång phaïp naìy laì thåìi gian càõt láu so våïi
phæång phaïp phay bàòng mäüt hoàûc hai láön chaûy dao.
6. Phay raînh then trãn maïy phay raînh then tæû âäüng

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:24
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Phæång phaïp naìy âæåüc tiãún haình bàòng dao khäng âënh kêch thæåïc,
kãút håüp våïi chuyãøn âäüng dao âäüng cuía dao. Khi âiãöu chènh phaûm vi dao
âäüng tæì 0 âãún trë säú cáön thiãút, ta coï thãø gia cäng raînh våïi âäü chênh xaïc
yãu cáöu theo chiãöu räüng.
Kêch thæåïc chiãöu räüng cuía raînh âaût âæåüc laì nhåì dao âäüng cuía dao
theo phæång vuäng goïc våïi truyãön dáùn chaûy dao doüc.
7. Phay raînh then hoa
Then hoa thæåìng âæåüc gia cäng trãn caïc maïy phay then hoa hoàûc maïy
phay ràng bàòng dao phay làn then hoa laìm viãûc theo phæång phaïp bao hçnh
(khäng cáön âáöu chia âäü).
Then hoa cuîng coï thãø gia cäng trãn caïc maïy phay ngang vaì maïy phay
giæåìng bàòng dao phay âéa coï sæí duûng âáöu chia âäü. Trong træåìng håüp naìy,
chi tiãút âæåüc âënh vë trãn hai muîi tám cuía âáöu chia âäü vaì uû sau. Sau khi
phay xong mäüt raînh, chi tiãút quay âi 1/z voìng, åí âáy z _ säú then hoa. Coï thãø
duìng dao phay âënh hçnh âãø gia cäng then hoa thàóng (präphin cuía dao tæång
æïng våïi präphin cuía raînh then hoa). Âäi khi caïc màût bãn cuía then hoa âæåüc
gia cäng tinh bàòng caïc dao phay chuyãn duìng håüp kim cæïng (cuîng trãn caïc
maïy phay naìy). Ngoaìi ra ngæåìi ta coìn duìng caïc phæång phaïp khaïc âãø gia
cäng then hoa (täø håüp hai dao phay âéa âãø phay hai raînh âäöng thåìi).
IV/ CÀÕT ÂÆÏT MÄÜT PHÁÖN VAÌ CÀÕT ÂÆÏT CHI TIÃÚT
- Càõt âæït mäüt pháön _ laì quaï trçnh láúy âi mäüt pháön cuía chi tiãút
bàòng dao càõt trãn caïc maïy càõt kim loaûi.
- Càõt âæït chi tiãút_ laì quaï trçnh càõt âæït âãø chia chi tiãút ra thaình caïc
pháön bàòng nhau hoàûc khäng bàòng nhau bàòng dao càõt trãn caïc maïy càõt kim
loaûi.
- Dao phay càõt âæït: Âãø càõt âæït chi tiãút trã maïy phay haîy duìng caïc dao
phay càõt âæït. Dao phay càõt âæït khäng coï læåîi càõt åí màût âáöu, maì chè coï
læåîi càõt åí chu vi.
Dao phay càõt âæït coï 3 loaûi: Loaûi I_ ràng nhoí, loaûi II_ ràng trung bçnh
vaì loaûi III_ ràng låïn. Dao phay càõt âæït thuäüc táút caí caïc loaûi vaì caïc âæåìng
kênh coï chiãöu räüng tæì 1mm tråí lãn âãöu âæåüc chãú taûo våïi cáúp chênh xaïc

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:25
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
B (cáúp chênh xaïc trung bçnh) Dao phay ràng nhoí vaì ràng trung bçnh duìng âãø
gia cäng theïp vaì gang, coìn dao phay ràng låïn duìng âãø gia cäng caïc håüp kim
nhäm, ma giã vaì caïc håüp kim nheû khaïc. Dao phay càõt âæït ràng nhoí âæåüc
chãú taûo våïi âæåìng kênh D = 32  250 mm, chiãöu räüng B = 0,2  5 mm, säú
ràng z = 32  80, dao phay ràng låïn D = 50  250 mm, B = 1  5 mm vaì z = 14 
40. Khi gia cäng caïc chi tiãút coï âæåìng kênh låïn ngæåìi ta duìng cæa (do caïc
pháön hçnh quaût coï ràng gheïp vaìo). Loaûi cæa naìy coï âæåìng kênh D = 275 
2000 mm, chiãöu räüng B = 5  14,5 mm,
âæåìng kênh läù d = 32  240 mm vaì säú pháön gheïp 14  44. Váût liãûu caïc
pháön gheïp hçnh quaût coï ràng laì theïp gioï, coìn váût liãûu thán dao (âéa) laì
theïp 50Г hoàûc 60Г. Caïc nhoïm ràng âæåüc gàõn trãn âéa bàòng ba hoàûc bäún
âinh taïn

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:26
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

Pháön III
TÊNH TOAÏN THIÃÚT KÃÚ ÂÄÖ GAÏ

I/ KHAÏI NIÃÛM CHUNG VÃÖ ÂÄÖ GAÏ


I.1. Khaïi niãûm vãö trang bë cäng nghãû
Trong quaï trçnh saín xuáút cuía nghaình cå khê chãú taûo maïy, toaìn bäü caïc
phuû tuìng keìm theo maïy gia cäng, âãø giuïp cho maïy âoï thæûc hiãûn coï hiãûu
quaí quaï trçnh cäng nghãû gia cäng caïc âäúi tæåüng saín xuáút, âãöu âæåüc goüi
laì caïc trang bë cäng nghãû
Nhæ váûy trang bë cäng nghãû noïi chung bao gäöm caïc loaûi âäö gaï trãn
maïy càõt, âäö gaï làõp raïp, âäö gaï âo læåìng, caïc duûng cuû càõt, caïc duûng cuû
phuû, caïc cå cáúu cáúp phäi, gåî phäi, caïc loaûi khuän âuïc, reìn dáûp, eïp...
Viãûc thiãút kãú toaìn bäü trang thiãút bë cäng nghãû âãø saín xuáút mäüt saín
pháøm coï thãø chiãúm 80 ÷ 90 % khäúi læåüng lao âäüng trong cäng taïc chuáøn
bë saín xuáút. Giaï thaình chãú taûo trang bë cäng nghãû chiãúm tåïi 15 ÷ 20 % giaï
thaình thiãút bë. Do âoï muäún âaût âæåüc hiãûu quaí kinh tãú cao, thç viãûc nghiãn
cæïu caïc phæång phaïp trang bë cho saín xuáút laì ráút cáön thiãút.
I.2. Phæång phaïp trang bë cho quaï trçnh saín xuáút
Hiãûu quaí kinh tãú cuía viãûc trang bë cäng nghãû phuû thuäüc ráút nhiãöu
vaìo daûng saín xuáút vaì tênh cháút saín xuáút cuía mäüt nhaì maïy.
Saín xuáút haìng khäúi vaì haìng loaût låïn thæåìng duìng caïc trang bë cäng nghãû
hiãûn âaûi hån so våïi saín xuáút haìng loaût beï vaì væìa. Tuy váûy caïc trang
thiãút bë âàõt tiãön naìy seî âæåüc hoaìn väún ráút nhanh choïng tæì låüi nhuáûn
cuía caïc chi tiãút thu âæåüc.
Sæí duûng loaûi trang bë cäng nghãû chuyãn duìng hiãûn âaûi naìy cho saín
xuáút haìng loaût beï vaì væìa, caïc âäúi tæåüng gia cäng luän luän thay âäøi
thæåìng xuyãn seî báút låüi vãö hiãûu quaí kinh tãú, vç chæa hoaìn âuí väún phaíi
boí âi, træåïc khi chuïng bë hao moìn

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:27
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Vç váûy trang bë cho saín xuáút haìng loaût beï vaì væìa phaíi tçm caïc
phæång phaïp keïo daìi thåìi gian sæí duûng caïc trang thiãút bë cäng nghãû, trong
tçnh traûng chi tiãút gia cäng täön taûi tæång âäúi trong saín xuáút, phæång phaïp
cå baín âãø giaíi quyãút váún âãö âoï laì caïc trang bë cäng nghãû phaíi hoaìn toaìn
hoàûc mäüt pháön âæåüc làûp âi làûp laûi trong gia cäng caïc chi tiãút khaïc tæïc laì
phaíi coï khaí nàng âiãöu chènh âæåüc. Caïc váún âãö âoï giaíi quyãút bàòng caïch
tiãu chuáøn hoaï trang bë cäng ngãû vaì âiãøn hçnh hoaï quaï trçnh cäng ngãû chãú
taûo chuïng
Våïi khaïi niãûm nhæ trãn thç trang bë cäng ngãû coï mäüt phaûm vi ráút
räüng, Trong phaûm vi cuía taìi liãûu naìy chuïng ta chè nghiãn cæïu caïc loaûi âäö
gaï trãn maïy càõt (hay coìn goüi laì âäö gaï gia cäng cå) coìn caïc duûng cuû càõt,
caïc duûng cuû âo..thuäüc phaûm vi caïc taìi liãûu tæång æïng.
I.3. Cáúu taûo täøng quaït cuía âäö gaï
Âäö gaï âæåüc cáúu taûo båíi caïc bäü pháûn chênh sau
- Bäü pháûn âënh vë
- Bäü pháûn keûp chàût
- Caïc cå cáúu truyãön læûc tæì nåi taïc âäüng âãún vë trê keûp chàût
- Caïc cå cáúu dáùn hæåïng duûng cuû càõt nhæ: phiãún dáùn, baûc dáùn,
then dáùn, dæåîng so dao...
- Caïc cå cáúu quay vaì phán âäü
- Thán âäö gaï vaì âãú âãø làõp raïp caïc bäü pháûn trãn taûo thaình mäüt bäü
âäö gaï hoaìn chènh
- Cå cáúu âënh vë vaì keûp chàût âäö gaï vaìo maïy càõt kim loaûi
I.4. Taïc duûng cuía âäö gaï
1. Náng cao nàng suáút vaì âäü chênh xaïc gia cäng vç vë trê cuía chi tiãút so
våïi maïy, dao âæåüc xaïc âënh bàòng caïc âäö âënh vë, khäng phaíi raì gaï máút
nhiãöu thåìi gian, âäü chênh xaïc gia cäng âæåüc âaím baío nhåì phæång aïn choün
chuáøn, âäü chênh xaïc cuía âäö gaï vaì âàûc biãût laì khäng phuû thuäüc vaìo tay
nghãö cuía cäng nhán. Vë trê cuía dao so våïi âäö âënh vë (quyãút âënh kêch thæåïc
gia cäng) âaî âæåüc âiãöu chènh sàón.

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:28
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
2. Måí räüng khaí nàng cäng nghãû cuía thiãút bë: Nhåì âäö gaï mäüt säú maïy
coï thãø âaím nháûn cäng viãûc cuía maïy khaïc chuíng loaûi, vê duû: Coï thãø maìi
trãn maïy tiãûn, coï thãø tiãûn trãn maïy phay hoàûc trãn maïy tiãûn...
3. Âäö gaï giuïp cho viãûc gia cäng nguyãn cäng khoï maì khäng coï âäö gaï
thç khäng thãø gia cäng âæåüc, vê duû: Khoan läù nghiãng trãn màût truû, âäö gaï
phán âäü âãø phay baïnh ràng, gia cäng nhiãöu läù...
4. Giaím nheû sæû càng thàóng vaì caíi thiãûn âiãöu kiãûn laìm viãûc cuía
cäng nhán, khäng cáön sæí duûng thåü báûc cao.
Nhåì nhæîng taïc duûng trãn maì viãûc sæí duûng âäö gaï âuïng loaûi, âuïng
luïc seî mang laûi nhæîng hiãûu quaí kinh tãú cao.
I.5. Yãu cáöu âäúi våïi âäö gaï
Âäö gaï trãn maïy càõt kim loaûi phaíi coï nhæîng yãu cáöu sau:
1. Kãút cáúu phaíi phuì håüp våïi cäng duûng. Nãúu âäö gaï chè coï cäng
duûng laì måí räüng khaí nàng cäng nghãû cuía maïy thç kãút cáúu cuía âäö gaï
phaíi choün sao cho giaï thaình reí nháút. Nãúu âäö gaï âæåüc duìng cho náng cao
nàng suáút lao âäüng thç kãút cáúu cuía âäö gaï phaíi quyãút âënh âæåüc viãûc gaï
âàût vaì thaïo phäi nhanh. Âäö gaï chuyãn duìng phaíi coï kãút cáúu âån giaín tåïi
mæïc täúi âa. Tuy nhiãn trong mäùi træåìng håüp, hiãûu quaí kinh tãú váùn laì chè
tiãu âãø læûa choün phæång aïn kãút cáúu cho âäö gaï.
2. Âaím baío âæåüc âäü chênh xaïc gia cäng âaî cho. Sai säú khi gia cäng chi
tiãút trãn âäö gaï phuû thuäüc vaìo nhiãöu yãúu täú trong âoï coï âäö gaï. Khi thiãút
kãú âäö gaï phaíi biãút âæåüc sai säú naìo cuía âäö gaï seî aính hæåíng âãún sai säú
gia cäng chi tiãút. Cáön khäúng chãú caïc sai säú cuía âäö gaï vaì caïc sai säú coï
liãn quan åí mäüt mæïc âäü naìo âoï âãø âaím baío sai säú cho pheïp cuía chi tiãút
gia cäng.
3. Sæí duûng thuáûn tiãûn vaì an toaìn khi laìm viãûc: Âãø sæí duûng thuáûn
tiãûn, âäö gaï phaíi âaím baío cho viãûc gaï âàût vaì thaïo làõp chi tiãút nhanh, dãù
daìng, tay gaût keûp chàût dãù thao taïc, dãù daìng laìm saûch phäi trãn âäö gaï vaì
gaï âàût âäö gaï trãn maïy âån giaín.
4. An toaìn lao âäüng laì mäüt chè tiãu quan troüng âäúi våïi âäö gaï, âàûc
biãût laì âäö gaï quay cuìng våïi truûc chênh cuía maïy trong quaï trçnh laìm viãûc

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:29
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
nhæ: Trãn maïy tiãûn, maïy maìi troìn... Caïc âäö gaï naìy khäng nãn coï pháön läöi
nhä ra låïn vaì khi laìm viãûc cáön coï bäü pháûn che chàõn vaì baío vãû.
I.6. Phæång hæåïng chung khi thiãút kãú âäö gaï
Ngaìy nay, saín pháøm cå khê ráút âa daûng vaì thay âäøi máùu maî liãn tuûc.
Trong saín xuáút song song vaì täön taûi nhiãöu loaûi hçnh khaïc nhau gäöm: saín
xuáút haìng loaût låïn, loaût væìa, loaût nhoí vaì âån chiãúc, trong âoï saín xuáút
loaût nhoí chiãúm tyí lãû khaï låïn. Âãø âaïp æïng våïi moüi loaûi hçnh saín xuáút,
âäö gaï cáön âënh hæåïng phaït triãøn nhæ sau:
- Tiãu chuáøn hoïa kãút cáúu cuía tæìng chi tiãút, cuûm chi tiãút âãø dãù daìng
làõp thaình âäö gaï.
- Duìng caïc phæång tiãûn taïc duûng nhanh nhæ: Dáöu eïp, khê neïn, âiãûn
tæì, âiãûn cå, chán khäng.
- Tæû âäüng hoïa caïc kháu gaï âàût âãø náng cao nàng suáút vaì phuì håüp
våïi caïc thiãút bë tæû âäüng.
Coï thãø sæí duûng âäö gaï âiãöu chènh âãø gia cäng nhoïm chi tiãút nãúu cáön.
Tuìy theo tæìng loaûi hçnh saín xuáút maì mæïc âäü æïng duûng coï khaïc nhau.
Saín xuáút haìng loaût låïn thç yãu cáöu chênh laì nàng suáút, vç váûy cáön cå
khê hoïa vaì tæû âäüng hoïa âäö gaï nhàòm náng cao nàng suáút âäöng thåìi náng
cao âäü chênh xaïc gia cäng. ÅÍ âáy sæí duûng räüng raîi caïc phæång tiãûn taïc
âäüng nhanh, âäö gaï nhiãöu vë trê, phán âäü vaì keûp chàût tæû âäüng..
Saín xuáút haìng loaût væìa cuîng cáön cå khê hoïa vaì baïn tæû âäüng âäö gaï,
sæí duûng cå cáúu taïc âäüng nhanh.
Saín xuáút haìng loaût nhoí cáön sæí duûng loaûi âäö gaï thaïo làõp nhanh trãn cå
såí caïc chi tiãút vaì bäü pháûn tiãu chuáøn hoïa. Âäöng thåìi cå khê hoïa viãûc keûp
chàût âãø giaím nheû sæïc lao âäüng cuía cäng nhán. Ngoaìi ra cuîng nãn duìng âäö
gaï âiãöu chènh gia cäng nhoïm âãø náng cao tênh haìng loaût trong saín xuáút.
I.7. Taìi liãûu ban âáöu âãø thiãút kãú âäö gaï
1. Baín veî chi tiãút gia cäng våïi dáöy âuí kêch thæåïc vaì caïc âiãöu kiãûn
kyí thuáût.
2. Så âäö nguyãn cäng âang thiãút kãú âäö gaï våïi kêch thæåïc, dung sai, âäü
boïng, læåüng dæ vaì phæång aïn âënh vë keûp chàût

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:30
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
3. Baín thiãút bë, caïc bæåïc gia cäng, chãú âäü càõt goüt v,s,t..
4. Caïc säø tay cäng nghãû, säø tay tiãu chuáøn âäö gaï, vaì kãút cáúu âäö gaï..
I.8. Phæång phaïp vaì trçnh tæû thiãút kãú âäö gaï
Khi thiãút kãú âäö gaï cáön phaíi tuán theo caïc bæåïc sau:
Bæåïc 1: Thiãút kãú nguyãn lyï
Dæûa vaìo phæång aïn âënh vë vaì keûp chàût daî coï åí så âäö cäng nghãû,
ngæåìi thiãút kãú veî phaïc thaío så âäö nguyãn lyï cuía âäö gaï nhæ: âäö âënh vë,
âäö leûp chàût, cå cáúu dáùn hæåïng, så bäü vãö thán bäü gaï, bäü pháûn âënh vë
bäü gaï vaìo maïy..thãø hiãûn åí vaìi hçnh chiãúu.
Bæåïc 2: Xáy dæûng baín veî kàõp.
Sau khi tham khaío caïc chi tiãút tiãu chuáøn, bäü pháûn tiãu chuáøn, ngæåìi
thiãút kãú phaíi tiãún haình veî baín veî làõp. Caïc chi tiãút trong âäö gaï háöu hãút
laì choün, riãng cå cáúu keûp chàût phaíi tênh toaïn sæïc bãön.
Baín veî làõp thæåìng theo tyí lãû 1:2, 1:1, 2:1. Trãn baín veî ghi âáöy âuí chãú
âäü làõp gheïp cho caïc mäúi gheïp quan troüng. Âaïnh säú thæï tæû, âàût tãn vaì
choün váût liãûu cho tæìng chi tiãút, ghi nhæîng yãu cáöu kyî thuáût quan troüng
nhæ: âäü vuäng goïc, âäü song song, âäü âäöng tám..
Säú hçnh chiãúu cuía baín veî chi tiãút coï thãø laì mäüt, hai, hoàûc ba sao cho thãø
hiãûn hãút caïc chi tiãút cuía âäö gaï. Thæåìng veî hçnh chiãúu gia cäng træåïc tiãn
räöi veî caïchçnh chiãúu khaïc.
Mäüt säú kêch thæåïc cáön ghi cuû thã laì:
- Kêch thæåïc cao  daìi  räüng nháút cuía âäö gaï
- Khoaíng caïch giæaî âäö âënh vë vaì âäö dáùn hæåïng
- Bãö daìy miãúng càn
Nhæîng kêch thæåïc thàóng khäng coï dung sai cuía chi tiãút gia cäng thç kêch
thæåïc tæång æïng cuía âäö gaï coï dunng sai laì  0,1mm, coìn kêch thæåïc goïc
tæång æïng láúy dung sai
 100.

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:31
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Nhæîng kêch thæåïc cuía chi tiãút gia cäng coï dung sai thç kêch thæåïc tæång
æïng cuía âäö gaï coï dung sai bàòng 1/21/3 dung sai kêch thæåïc chi tiãút gia
cäng hoàûc phaíi tênh sai säú chuáøn.
Khi thæûc hiãûn baín veî naìy cáön theo nguyãn tàõc tæì trong ra ngoaìi, nghéa laì
veî chi tiãút træåïc räöi âãún cå cáúu âënh vë, âãún cå cáúu keûp chàût, âãún thán
âäö gaï räöi âãún cå cáúu dáùn hæåïng..
Bæåïc 3:Veî taïch chi tiãút
Tæì baín veî làõp, veî taïch chi tiãút trãn nhæîng baín veî riãng, mäùi chi tiãút
thæåìng thãø hiãûn trãn mäüt khäø giáúy A 4. Nhæîng chi tiãút tiãu chuáøn thç coï
thãø khäng cáön veî. Nhæîng chi tiãút khäng tiãu chuáøn phaíi veî âáöy âuí caïc
hçnh chiãúu, ghi âáöy duí caïc kêch thæåïc. Nãúu chi tiãút naìo khäng veî taïch
âæåüc thç chæïng toí baín veî làõp coìn thiãúu.
Bæåïc 4: Hiãûu chènh baín veî làõp:
Trãn cå såí baín veî chi tiãút, hiãûu chènh laûi baín veî làõp chênh xaïc, caí
vãö kêch thæåïc láùn vë trê tæång quan.
Khi âem cho phán xæåîng chãú taûo, cáön âem caí baín veî chi tiãút keìm
theo baín veî làõp âãø ngæåìi cäng nghãû tham khaío khi gia cäng vaì duìng khi
làõp raïp âäö gaï.
I.9. Nhæîng tênh toaïn cáön thiãút khi thiãút kãú âäö gaï
1.9.1. Tênh sai säú gaï âàût gâ
Sai säú naìy tênh cho nguyãn cäng âang thæûc hiãûn trãn âäö gaï
Sæí duûng cäng thæïc

Trong âoï: _ sai säú chuáøn


_ Sai säú keûp chàût _ do læûc keûp gáy ra. Sai säú keûp
chàût âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc trong caïc baíng 20-24 (giaïo trçnh thiãút
kãú âäö aïn män hoüc CNCTM)
_ Sai säú cuía âäö gaï. Thæåìng láúy bàòng 1/5 dung sai
kêch thæåïc

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:32
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
_ Sai säú moìn _ do âäö gaï moìn gáy ra. Sai säú moìn
âæåüc tênh theo cäng thæïc dæåïi âáy:

ÅÍ âáy:  _ hãû säú phuû thuäüc vaìo kãút cáúu âäö âënh vë. Âäúi våïi
chäút âënh vë vaì choím cáöu  = 0,5  2; khi chuáøn tinh laì khäúi V:  = 0,3 
0,8; âäúi våïi chäút âënh vë phàóng:  = 0,2  0,4; chäút âënh vë:  = 0,1  0,5
N _ säú læåüng chi tiãút âæåüc gia cäng trãn âäö gaï.
dc _ sai säú âiãöu chènh _ laì sai säú sinh ra trong quaï trçnh
làõp raïp vaì âieìu chènh âäö gaï. Sai säú âiãöu chènh phuû thuäüc vaìo khaí nàng
âiãöu chènh vaì duûng cuû âæåüc duìng âãø âiãöu chènh khi làõp raïp. Trong
thæûc tãú khi tênh toaïn âäö gaï coï thãø láúy dc = 5  10 m
ct _ sai säú chãú taûo âäö gaï _ sai säú naìy cáön âæåüc xaïc
âënh khi thiãút kãú âäö gaï. Do âoï caïc sai säú phán bäú theo quy luáût chuáøn vaì
phæång cuía noï khoï xaïc âënh nãn duìng cäng thæïc sau âãø xaïc âënh sai säú gaï
âàût cho pheïp

. Phæång phaïp tênh sai säú chuáøn bàòng chuäøi kêch thæåïc cäng nghãû
Chuäøi kêch thæåïc cäng nghãû gäöm coï 4 kháu cå baín
- Kháu 1: Tæì duûng cuû càõt âãún chuáøn âiãöu chènh (kêch thæåïc âiãöu
chènh): a
- Kháu 2: Tæì chuáøn âiãöu chènh âãún chuáøn âënh vë: x1
- Kháu 3: Tæì chuáøn âënh vë âãún gäúc kêch thæåïc: x2
- Kháu 4: Tæì gäúc kêch thæåïc âãún bãö màût dao (màût gia cäng): L
Sæû dao âäüng cuía kháu 2 (x1) vaì kháu 3 (x2) gáy ra sai säú chuáøn tæïc laì:

Nãúu säú kháu biãún âäüng caìng nhiãöu thç sai säú chuáøn caìng låïn
 Trçnh tæû tênh sai säú chuáøn cho kêch thæåïc gia cäng nhæ sau
- Veî så âäö gaï âàût khi gia cäng
- Xaïc âënh chuáøn âënh vë, chuáøn âiãöu chènh, gäúc kêch thæåïc

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:33
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
- Veî chuäøi kêch thæåïc cäng nghãû trãn så âäö gaï âàût, kêch thæåïc chuäøi
naìy coï gäúc vaì coï hæåïng
- Viãút chuäøi kêch thæåïc cäng nghãû
- Tçm caïc læåüng biãún âäüng cuía kháu x1 vaì kháu x2
- Sai säú chuáøn cuía kêch thæåïc gia cäng chênh laì täøng cuía caïc læåüng
biãún âäüng x1 vaì x2
1.9.2. Tênh toaïn læûc keûp cáön thiãút Wct
a. Âàût váún âãö
Khi læûa choün phæång aïn gia cäng cáön xeït hai váún âãö
- Mäüt laì: Læûa choün caïch âënh vë vaì cå cáúu âënh vë sao cho håüp lyï vaì
âuí báûc tæû do
- Hai laì: Læûa choün phæång chiãöu, âiãøm âàût vaì trë säú cuía læûc keûp
sao cho âuí sæïc chäúng laûi læûc càõt vaì caïc ngoaûi læûc khaïc maì váùn
nhoí goün an toaìn.
Trong váún âãö thæï 2, viãûc xaïc âënh trë säú cuía læûc keûp chênh laì näüi dung
cuía phæång phaïp tênh læûc keûp cáön thiãút
Sau khi tênh âæåüc læûc keûp cáön thiãút W ct, coï thãø tiãún haình choün cå cáúu
keûp taûo ra læûc keûp W bàòng trë säú cuía læûc keûp cáön thiãút nghéa laì: W =
Wct
Phæång phaïp tênh læûc keûp cáön thiãút xuáút phaït tæì âiãöu kiãûn cán bàòng
ténh cuía chi tiãút gia cäng trong âäö gaï dæåïi taïc duûng cuía caïc læûc càõt, læûc
keûp cáön thiãút, troüng læûc, læûc ma saït..
Cáön viãút phæång trçnh cán bàòng læûc hoàûc mä men tæì âoï ruït ra âæåüc
læûc keûp cáön thiãút
Âãø âaím baío âäü tin cáûy khi keûp chàût, trë säú læûc càõt tênh toaïn phaíi
nhán våïi hãû säú an toaìn k, thäng thæåìng k = 1,4 ÷ 2,6 (khi gia cäng tinh choün k
= 1,4 ÷ 1,6, khi gia cäng thä choün k = 1,7 ÷ 2,6)
Hãû säú an toaìn k phuû thuäüc vaìo âiãöu kiãûn gia cäng cuía chi tiãút trãn
maïy
k = k0. k1. k2. k3. k4. k5. k6

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:34
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Trong âoï:
k0 _ hãû säú an toaìn thæåìng láúy k0 = 1,5
k1 _ hãû sä útênh cháút bãö màût gia cäng (chæa âæåüc gia cäng hoàûc
âaî gia cäng) gia cäng thä k1 = 1,2; gia cäng tinh k1 = 1
k2 _ hãû säú vãö viãûc tàng læûc càõt do moìn dao, thæåìng k3 = 1 ÷ 1,8
k3 _ hãû säú viãûc tàng læûc càõt khi gia cäng caïc bãö màût khäng liãn
tuûc k3 = 1,2
k4 _ hãû säú tênh âãún sai säú cuía cå cáúu keûp chàût. Træåìng håüp
keûp bàòng tay k4 = 1,3; træåìng håüp keûp cå khê k4 = 1
k5 _ hãû säú tênh âãún mæïc âäü thuáûn låüi cuía cå cáúu keûp bàòng
tay. Træåìng håüp keûp thuáûn låüi thç k5 = 1; træåìng håüp khäng thuáûn låüi k 5=
1,2
k6 _ hãû säú tênh âãún mämen laìm quay chi tiãút. Træåìng håüp âënh vë
chi tiãút trãn caïc chäút tyì k6 = 1; træåìng håüp âënh vë trãn caïc phiãún tyì k6 = 1,5
b. Nhæîng yãúu täú âãø tênh læûc keûp cáön thiãút Wct
Âãø tênh læûc keûp cáön thiãút, cáön coï så âäö nguyãn cäng, nghéa laì:
- phæång aïn âënh vë vaì âäö âënh vë
- phæång chiãöu, âiãøm âàût cuía læûc keûp Wct
- phæång chiãöu, âiãøm âàût vaì giaï trë cuía læûc càõt
- troüng læûc, læûc ly tám, læûc quaïn tênh nãúu coï
- caïc kêch thæåïc liãn quan vãö vë trê giæîa caïc læûc noïi trãn våïi nhau vaì
våïi âäö âënh vë
c. Phæång phaïp tênh
Khi âaî coï så âäö nguyãn cäng, trong thæûc tãú coï thãø xem dæåïi taïc
duûng cuía læûc càõt, læûc ly tám... Chi tiãút seî chuyãøn vë theo phæång naìo hay
quay quanh truûc naìo, læûc keûp hay læûc ma saït phaíi chäúng laûi sæû chuyãøn
vë âoï hoàûc taûo ra âæåüc mä men chäúng laûi sæû quay cuía chi tiãút. Trãn cå såí
phán têch âoï coï thãø viãút âæåüc 2 phæång trçnh cán bàòng
Phæång trçnh cán bàòng mä men vaì phæång trçnh cán bàòng læûc
M = 0  W =  (k, Mc, f...)

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:35
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
P=0  W =  (k, Pc, f...)
Trong âoï: W _ læûc keûp cáön thiãút
f _ hãû säú ma saït giæîa màût âënh vë vaì màût laìm viãûc cuía
âäö âënh vë
k _ hãû säú xeït âãún yãu cáöu âaím baío an toaìn khi gia cäng
Mc _ mä men càõt
Pc _ læûc càõt
1.9.3. Tênh læûc keûp do cå cáúu keûp taûo ra W
Cå cáúu keûp phaíi taûo ra âæåüc læûc keûp W = W ct trong caïc cäng thæïc
tênh læûc keûp do cå cáúu keûp taûo ra, thay W = W ct tæì âoï ruït ra caïc thäng säú
cáön thiãút cuía cå cáúu keûp
1.9.4. Tênh toaïn sæïc bãön cuía caïc cå cáúu chëu læûc
Caïc cå cáúu naìy thæåìng laì âoìn keûp, bu läng, piston...
II/ TÊNH VAÌ THIÃÚT KÃÚ ÂÄÖ GAÏ PHAY BÁÛC
Thiãút kãú âäö gaï cho nguyãn cäng phay báûc cuía nàõp äø træåüt
- Choün maïy phay nàòm vaûn nàng 6H82 coï caïc thäng säú kyî thuáût sau:
+ Cäng suáút âäüng cå N = 7 Kw, hiãûu suáút  = 0.75
+ Säú voìng quay truûc chênh:
n = 30; 37,5; 47,5; 60; 75; 95; 118; 190; 234; 300; 375; 475; 600; 750; 950;
1180;
1500 (voìng / phuït)
+ Læåüng chaûy dao doüc vaì dao ngang:
sph = 19; 23,5; 30; 37,5; 47,5; 60; 75; 95; 118; 150; 190; 235; 300; 375; 475;
600;
750; 900 (mm / phuït)
+ Choün dao phay âéa coï caïc thäng säú
D = 80 B = 20 d = 27 z = 14
II.1. Tênh chãú âäü càõt cho nguyãn cäng phay báûc
 Bæåïc 1: Phay thä
- Chiãöu sáu càõt t = 6 mm

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:36
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
- Læåüng chaûy dao ràng sz = 0,2 mm / ràng
(Baíng 5-34 Säø Tay CNCTM táûp II)
- Täúc âäü càõt v âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

- Tra baíng 5-39 Säø Tay CNCTM táûp II


Cv x y u p m q
72 0,5 0,4 0,1 0,1 0,15 0.2
- Tra baíng 5-40 Säø Tay CNCTM táûp II ta coï chu kyì bãön trung bçnh cuía
dao
T = 120 (phuït)
kv = kmv.kuv.knv

Trong âoï:

Tra baíng 5-2 Säø Tay CNCTM táûp II coï hãû säú muî nv = 1,25

 =1

knv = 0,82 ( Baíng 5-5 Säø Tay CNCTM táûp II)


kuv = 0,83 (Baíng 5-6 Säø Tay CNCTM táûp II)
 kv = 1. 0,82. 0,83 = 0,68
Váûy täúc âäü càõt

(m / phuït)

- Säú voìng quay trong mäüt phuït cuía dao

(voìng / phuït)

Choün theo maïy ta choün n = 95 (voìng / phuït)


- Tênh læåüng chaûy dao phuït sph vaì læåüng chaûy dao ràng sz thæûc tãú cuía
maïy
sph = s.n = sz.z.n =0,2. 18. 95 = 342 (mm / ràng)
Choün theo maïy sph = 375 (mm / phuït)
- Læåüng chaûy dao ràng thæûc tãú cuía maïy

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:37
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

(mm / ràng)

 Xaïc âënh læûc càõt Pz


- Læûc càõt Pz âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

Tra baíng 5-41 Säø Tay CNCTM táûp II


Cp x y u q w
30 0,83 0,63 1 0,83 0

 (N)

Dæûa vaìo baíng 5-42 ta coï mäúi quan hãû giæîa caïc thaình pháön læûc
càõt nhæ sau:

(N)
 Mä men xoàõn trãn truûc chênh cuía maïy
Mä men xoàõn âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

(N.m)

 Cäng suáút càõt


Cäng suáút càõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

(Kw)

 Bæåïc 2: Phay tinh


- Chiãöu sáu càõt t = 2 mm
- Læåüng chaûy dao s = 0,9 (mm / voìng)

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:38
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
(Baíng 5-37 Säø Tay CNCTM táûp II)

 (mm / ràng)

- Täúc âäü càõt v âæåüc xaïc âënh

(m /phuït)

- Säú voìng quay cuía dao trong mäüt phuït:

(voìng / phuït)

Choün theo maïy ta choün n = 300 (voìng / phuït)


- Tênh læåüng chaûy dao phuït sph vaì læåüng chaûy dao ràng sz thæûc tãú cuía
maïy
sph = s. n = sz. z. n = 0,05. 18. 300 = 270 (mm / phuït)
Choün theo maïy ta choün sph = 300 (mm / phuït)
- Læåüng chaûy dao ràng sz thæûc tãú cuía maïy

(mm / ràng)

 Læûc càõt Pz
Læûc càõt Pz âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

(N)

 Cäng suáút càõt


Cäng suáút càõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

(Kw)

II.2. Tênh toaïn læûc keûp cáön thiãút


ÅÍ âáy ta tênh læûc keûp cáön thiãút cho bæåïc phay thä, vç åí bæåïc naìy coï
læûc càõt låïn nháút

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:39
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Ta coï så âäö âënh vë nhæ hçnh veî:

Pz
l1

l0 l2
Wct Fms

l3
l4
2 A

Khi gia cäng chi tiãút, âæåïi taïc duûng cuía læûc P z seî laìm chi tiãút láût
quanh âiãøm A, mä men láût laì:
Phæång trçnh cán bàòng mä men:

Trong âoï: l1 = 40 mm
l2 = 20 mm
l3 = 37 mm
l4 = 10 mm
f = 0,4 _ hãû säú ma saït giæîa moí keûp vaì chi tiãút

 (N)

= 1085 (KG)
Âãø âaím baío an toaìn khi keûp chàût, ta choün hãû säú an toaìn k våïi
k0 = 1,5
k1 = 1,2
k2 = 1,2
k3 = 1,2
k4 = 1

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:40
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
k5 = 1
k6 = 1
 k = 1,5. 1,2. 1,2. 1,2. 1. 1. 1 = 2,52
Váûy læûc keûp cáön thiãút:
(KG)
II.3. Tênh choün âæåìng kênh bu läng
Âãø choün âæåìng kênh bu läng, thäng säú quan troüng nháút laì læûc keûp
cáön thiãút Wct Luïc naìy coï caïch choün d cuía bu läng laì:
Sæí duûng baíng 3-1 (Giaïo trinh âäö gaï gia cäng cå khê, trang 60) tra ngæåüc
laûi tçm âæåüc trë säú cuía ren laì M22.
II.4. Xaïc âënh sai säú chãú taûo cho pheïp cuía âäö gaï
Sai säú chãú taûo cho pheïp cuía âäö gaï âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:

 Tênh sai säú chuáøn:c


Láûp chuäøi kêch thæåïc cäüng nghãû
Chuäøi kêch thæåïc cäng nghãû laì:
x1- a - h = 0
 h = x1 - a a
Do âoï: x1
n

 c ( h)   .xi
i 1 xi

c(h) = x1 = 0,08 mm h


 Sai säú keûp chàût k = 0,06 mm
( baíng 24 giaïo trçnh thiãút kãú âäö aïn män hoüc CNCTM)
 Sai säú moìn m =0,02 mm
 Sai säú âiãöu chènh dc = 0,01mm

 Sai säú gaï âàût (mm)

 Sai säú chãú taûo cho pheïp cuía âäö gaï:

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:41
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

= 0,085 (mm)
= 85 (m)
III/ THIÃÚT KÃÚ ÂÄÖ GAÏ PHAY RAÎNH
Géa sæí thiãút kãú âäö gaï phay raînh cuía chi tiãút daûng caìng

III.1. Tênh chãú âäü càõt cho nguyãn cäng phay raînh
- Choün maïy phay âæïng vaûn nàng 6H82 coï caïc thäng säú kyî thuáût sau:
Säú voìng quay cuía truûc chênh
n = 30  1500 (voìng / phuït)
Cäng suáút càõt N = 10 Kw ; hiãûu suáút  = 0,75
Læåüng chaûy dao
sph = 19  900 (mm / phuït)
- Choün dao phay âéa 3 màût coï:
D = 80 B=4 z = 14 d = 27
- Chiãöu sáu càõt : t = 22 mm
- Læåüng chaûy dao ràng : sz =0,2 mm / ràng (Baíng 5-35 STCNCTM táûp II)
- Váûn täúc càõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:42
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

Tra baíng 5-39 STCNCTM táûp II ta âæåüc hãû säú Cv vaì caïc säú muî
Cv m x y u q p
85 0,15 0,5 0,4 0,1 0,2 0,1

Tra baíng 5-40 ta coï chu kyì bãön trung bçnh cuía dao: T = 60 (phuït)
Hãû säú âiãöu chènh chung cho váûn täúc càõt

trong âoï :

tra baíng 5-2 ta coï hãû säú muî : nv = 1,25


 kmv = 1
kuv = 0,83
knv = 0,82
 kv = 1.0,83. 0,82 = 0,68

 (m / phuït)

- Säú voìng quay cuía truûc chênh trong mäüt phuït laì:

(voìng / phuït)

Choün theo maïy, choün n = 95 (voìng / phuït)


- Tênh læåüng chaûy dao phuït sph vaì læåüng chaûy dao ràng sz thæûc tãú cuía
maïy
sph = s. n = sz. z. n = 0,2. 14. 95 = 266 (mm / phuït)
choün theo maïy, choün sph = 300 (mm / phuït)
 Læåüng chaûy dao ràng

(mm / ràng)

III.2 .Xaïc âënh læûc càõt Pz

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:43
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Læûc càõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc:

Tra baíng 5-41 STCNCTM táûp II ta coï hãû säú Cp vaì caïc säú muî
Cp x y u q w
30 0,83 0,63 1 0,83 0

 (N)

- Cäng suáút càõt

(Kw)

III.3. Tênh læûc keûp cáön thiãút Wct


Så âäö âënh vë nhæ hçnh veî

Dæåïi taïc duûng cuía mä men læûc càõt P z seî laìm chi tiãút quay quanh
âæåìng tám cuía noï. Âãø chäúng laûi sæû quay âoï thç mä men cuía læûc ma saït
sinh ra giæîa beì màût cuía chi tiãút vaì chäút truû phaíi âuí låïn âãø chäúng laûi sæû
quay âoï
Phæång trçnh cán bàòng mä men laì:
2.Wct. f. R = k. Pz. R1

Trong âoï: R _ baïn kênh chäút truû R =

R1 _ baïn kênh chi tiãút gia cäng R1 =

f _ hãû säú ma saït giæîa bãö màût âënh vë vaì chäút


âënh vë
f = 0,1  0,15 . Choün f = 0,15
k _ hãû säú an toaìn
k = k0. k1. k2. k3. k4. k5. k6

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:44
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
k0 = 1,5
k1 = 1
k2 = 1,2
k3 = 1,2
k4 = 1
k5 = 1
k6 = 1
 k = 1,5. 1. 1,2. 1,2. 1. 1. 1 = 2,16

 ( Kg)

 Tênh choün âæåìng kênh bu läng


Âæåìng kênh bu läng âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

Trong âoï: C =1,4


 _ æïng suáút keïo, ( ; âäúi våïi bu läng bàòng
theïp 45 thç  = 8  10
W _ læûc keûp (KG)
d _ âæåìng kênh âènh ren (mm)

 (mm)

Ta choün bu läng M22 coï


bæåïc ren : s = 2,5 mm
chiãöu cao ren h = 1,353 mm
III.4. Tênh læûc keûp cuía ngæåìi cäng nhán
Læûc vàûn cuía ngæåìi cäng nhán âæåüc xaïc dënh theo cäng thæïc sau:
Q. l = W. tg( +1). rtb
Trong âoï :
 _ goïc náng cuía ren

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:45
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
1 _ goïc ma saït giæîa bu läng vaì âai äúc
tg1 = f = 0,1  0,15
l _ chiãöu daìi caïnh tay âoìn. Choün l = 130 (mm)
rtb _ baïn kênh trung bçnh cuía ren, rtb = 20,376 (mm)
Do goïc náng  vaì goïc ma saït 1 ráút nhoí nãn ta coi
tg =  tg1 = 1

Q = 40 (KG)
III.5. Tênh sai säú gaï âàõt
Sai säú gaï âàõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

- Sai säú gaï âàût

mm

- Sai säú chuáøn c = 0 (chuáøn âënh vë truìng våïi gäúc kêch thæåïc)
- Sai säú keûp chàût k = 0,06 (Tra baíng 24 taìi liãûu [1])
- Sai säú moìn m

N _ säú chi tiãút âæåüc gia cäng trãn âäö gaï


Giaí sæî N = 10000
(mm)
- Sai säú âiãöu chènh dc = 5 10 (m) = 0,005  0,01 (mm)

(mm)
III.6. Âiãöu kiãûn kyî thuáût cuía âäö gaï
- Âäü khäng song song caïc màût tyì vaì âaïy âäö gaï  0,033 mm trãn 100 mm
chiãöu daìi

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:46
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
- Âäü khäng song song giæîa caïc màût phàóng âi qua tám chäút âënh vë vaì
then dáùn hæåïng  0.033mm trãn 100 mm chiãöu daìi
IV. THIÃÚT KÃÚ ÂÄÖ GAÏ PHAY RAÎNH THEN
Giaí sæî thiãút kãú âäö gaï phay raînh then trãn truûc ràng coï :
Chiãöu daìi truûc L = 500 mm
Âæåìng kênh truûc d = 50 mm
Chiãöu daìi raînh then l = 50 mm
Chiãöu räüng raînh then B = 16 mm
Chiãöu sáu raînh then t = 6 mm
Váût liãûu chãú taûo truûc laì theïp 45 coï
Âäü boïng caïc bãö màût cuía raînh then âaût âæåüc laì Rz20
IV.1. Tênh chãú âäü càõt cho nguyãn cäng phay raînh then
Chiãöu sáu càõt t = 4 mm
Chiãöu räüng càõt B = 16 mm
Choün maïy phay âæïng vaûn nàng 6H12 coï caïc thäng säú kyî thuáût nhæ sau:
+ Säú voìng quay cuía truûc chênh n = 30  1500 (voìng / phuït)
+ Cäng suáút âäüng cå N = 10 Kw
+ Hiãûu suáút  = 0,75
+ Læåüng chaûy dao sph = 19  900 (mm / phuït)
Choün dao phay raînh then chuäi cän coï
D = 16 L = 101 l = 19 z=4
Dung sai cuía dao e8
- Choün læåüng chaûy dao ràng sz = 0,25 (mm / ràng)
(Baíng 5-38 taìi liãûu [7])
- Täúc âäü càõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc :

Tra baíng 5-39 taìi liãûu [7] ta coï hãû säú Cv vaì caïc säú muî
Cv x y u m p q
46,7 0,5 0,25 0,1 0,33 0,1 0,45

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:47
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Tra baíng 5-40 taìi liãûu [7] ta coï chu kyì bãön trung bçnh cuía dao
T = 80 (phuït)
Hãû säú âiãöu chènh váûn täúc kv = kmv. Kuv. Knv
Tra baíng 5-1 vaì 5-2 taìi liãûu [7] ta coï

kn = 1 nv = 0,9

Tra baíng 5-5 taìi liãûu [7] coï knv = 1


Tra baíng 5-6 taìi liãûu [7] coï kuv = 1
 kv = 1
Váûy täúc âäü càõt

(m / phuït)

Säú voìng quay cuía dao trong mäüt phuït laì :

(voìng / phuït)

Choün theo maïy, choün n = 475 (voìng / phuït)


- Váûn täúc càõt thæûc tãú

(m / phuït)

- Læåüng chaûy dao phuït sph vaì læåüng chaûy dao ràng sz thæûc tãú cuía
maïy
sph = s.n = sz. n. z = 0,25. 475.4 = 475 (mm / phuït)
Choün theo maïy, choün sph = 475 (mm / phuït)

 (mm / ràng)

IV.2. Tênh læûc càõt khi phay


Læûc càõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:48
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
Tra baíng 5-9 taìi liãûu [7] coï :

Tra baíng 5-41 taìi liãûu [7] ta coï hãû säú Cp vaì caïc säú muî
Cp x y u q w
68,2 0,68 0,72 1 0,86 0

(N)

IV.3. Cäng suáút càõt


Cäng suáút càõt âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

(Kw)

IV.4. Tênh læûc keûp cáön thiãút


Ta coï så âäö âënh vë

Wct Wct

f1 f1
Pz

f2 f2

Dæåïi taïc duûng cuía læûc càõt Pz thç chi tiãút seî træåüt doüc truûc.
Âiãöu kiãûn chäúng træåüt laì :

Trong âoï :
 _ goïc khäúi V

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:49
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê
f1 _ hãû säú ma saït giæîa moí keûp vaì chi tiãút gia cäng f1 = 0,3
f2 _ hãû säú ma saït giæîa chi tiãút vaì khäúi V f2 = 0,15
Hãû säú an toaìn k âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc (3.5)
Våïi : k0 = 1,5
k1 = 1,2
k2 = 1,2
k3 = 1,2
k4 = 1
k5 = 1
k6 = 1  k = 2,592
Váûy ta coï læûc keûp cáön thiãút laì :

(N)

=1269 (KG)
 Tênh choün âæåìng kênh bu läng
- Âæåìng kênh bu läng âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

Trong âoï : C = 1,4


 = 8  10

 (mm)

Choün bu läng coï âæåìng kênh âènh d = 18 (mm)


Chiãöu cao ren h = 1,353 (mm)
Âæåìng kênh trung bçnh cuía ren dtb = 16,376 (mm)

IV.5. Xaïc âënh læûc quay cuía cäng nhán


Læûc vàûn cuía ngæåìi cäng nhán âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc

trong âoï :  _ goïc náng cuía ren

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:50
 Âäö aïn täút nghiãûp
Khoa cå khê

tg = f =0,1  0,15


l _ caïnh tay âoìn, choün l = 130 (mm)
do  vaì  quaï nhoí nãn coï thãø coi tg = , tg = 

(KG)

SVTH: Lã Vàn Thäng - 98 C1B


Trang:51

Vous aimerez peut-être aussi