Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Un corrigé de la Série N 0 1
N. B. Dans ce texte, P, Q, R désigneront trois propositions. V désignera
la proposition toujours vraie et F désignera la proposition toujours fausse.
(3) (P ⇔ Q) ∧ (Q ⇔ R) ⇔ (P ⇒ Q) ∧ (Q ⇒ R) ∧ (R ⇒ P) .
(4) P ∧ P ⇒ Q) ⇒ Q.
(5) P ⇒ (Q ⇒ R) ⇔ (P ∧ Q) ⇒ R .
(6) (P V Q) ⇒ R) ⇔ (P ⇒ R) ∧ (Q ⇒ R). .
Solutions.
(1) Les trois propositions P, P VP, P ∧P ont la même table de vérité:
P ⇔ P VP ⇔ P ∧P.
(2) Moyennant la table de vérité. Posons, pour simplifier
(P ⇒ Q) ∧ (Q ⇒ R) := A.
(P ⇒ Q) ∧ (Q ⇒ R) ⇒ (P ⇒ R)
P Q R A P ⇒ R)
V V V V V V
V V F F F V
V F V F V V
V F F F F V
F V V V V V
F V F F V V
F F V V V V
F F F V V V
(P ⇒ Q) ∧ (Q ⇒ R) ∧ (R ⇒ P) := B.
1
2
P Q R B A) A ⇔ B
V V V V V V
V V F F F V
V F V F F V
V F F F F V
F V V F F V
F V F F F V
F F V F F V
F F F V V V
Q P ⇒ Q P ∧(P ⇒ Q) P ∧(P ⇒ Q) ⇒ Q
P
V V V V V
V F F F V
F V V F V
F F V F V
(5) N. B. (P ⇒ Q) ⇔ (P V Q). On a:
P ⇒ (Q ⇒ R) ⇔ P V (Q ⇒ R)
⇔ P V (Q V R)
⇔ (P V Q) V R
⇔ (P ∧ Q) V R
⇔ (P ∧ Q) ⇒ R.
(6) On a:
(P V Q) ⇒ R) ⇔ (P V Q) V R
⇔ (P ∧ Q) V R
⇔ (P V R) ∧ (Q V R)
⇔ (P ⇒ R) ∧ (Q ⇒ R).
(2) (a) P ⇒ V.
(b) P ⇒ F.
(c) F ⇒ P.
(d) V ⇒ P.
(3) (a) (P ⇒ Q) ∧ (P ⇒ Q).
(b) (P ⇒ Q) ∧ (Q ⇒ P).
(c) (P ⇒ Q) V (Q ⇒ P).
(4) (a) P V (P ⇒ Q).
(b) P ∧ (P ⇒ Q).
(c) (P ⇒ Q) ⇒ P.
(d) P ⇒ (Q ⇒ P).
(5) (P V Q) ∧ (Q V R) ∧ (R V P) ∧ P.
Solutions.
(1) (a) P VV ⇔ V.
(b) P ∧F ⇔ F.
(c) P VP ⇔ V.
(d) P VV ⇔ P ∧V ⇔ P ∧F ⇔ F.
(2) (a) P ⇒ V ⇔ P V V ⇔ V.
(b) P ⇒ F ⇔ P V F ⇔ P.
(c) F ⇒ P ⇔ V V P ⇔ V.
(d) V ⇒ P ⇔ F V P ⇔ P.
(3)
(a) (P ⇒ Q) ∧ (P ⇒ Q) ⇔ (P V Q) ∧ (P V Q)
⇔ P V (Q ∧ Q)
⇔ P VF
⇔ P.
(b) (P ⇒ Q) ∧ (Q ⇒ P) ⇔ (P ⇒ Q) ∧ (P ⇒ Q) (contraposée)
⇔ (P ⇒ Q) ∧ (P ⇒ Q)
⇔ P (d’après (3) (a)).
4
(c) (P ⇒ Q) V (Q ⇒ P) ⇔ (P V Q) V (Q V P)
⇔ P VP VQVQ
⇔ P VV
⇔ V.
(4) (a) P V (P ⇒ Q) ⇔ P V (P V Q) ⇔ V V Q ⇔ V.
(b)
P ∧ (P ⇒ Q) ⇔ P ∧ (P V Q)
⇔ (P ∧ P) V (P ∧ Q)
⇔ F V (P ∧ Q)
⇔ P ∧ Q.
(c)
(P ⇒ Q) ⇒ P ⇔ (P V Q) ⇒ P
⇔ P VQ V P
⇔ (P ∧Q) V P
⇔ P.
(d) P ⇒ (Q ⇒ P) ⇔ P V (Q V P) ⇔ V.
(5)
(P VQ)∧(QVR)∧(RVP)∧P ⇔ (Q ⇒ P)∧(R ⇒ Q) ∧ (P ⇒ R) ∧ P
⇔ (Q ⇒ P)∧(R ⇒ Q) ∧ P ∧ (P ⇒ R)
⇔ (Q ⇒ P)∧(R ⇒ Q) ∧ (P ∧R) (d’après (4) (b))
⇔ (Q ⇒ P) ∧ P ∧ R ∧ (R ⇒ Q)
⇔ (Q ⇒ P) ∧ P ∧ (R∧Q) (d’après (4) (b))
⇔ Q∧(Q ⇒ P) ∧ (P ∧R)
⇔ Q∧P ∧R.
Ainsi
3 divise n2 ⇒ n2 ≡ 0 (3)
⇒ r2 ≡ 0 (3) car la congrunece est une relation transitive
⇒ r = 0 car r ∈ {0, 1, 2}
⇒ 3 divise n.
√
Exercice 4. Montrer que 3 est un nombre irrationnel.
√
Solutions. Par l’absurde. Supposons que 3 ∈ Q. Il existe p, q ∈ N∗
premiers entre eux tels que
√ p
3= .
q
Ainsi
√ p
3= ⇒ p2 = 3q 2
q
⇒ 3 divise p2
⇒ 3 divise p
⇒ p = 3k où k ∈ N
⇒ 3q 2 = p2 = 9k 2
⇒ q 2 = 3k 2
⇒ 3 divise q 2
⇒ 3 divise q.
Solutions. .
(1) Soit n ∈ N. On a
Pn ⇔ 3 divise 4n − 1
⇒ Il existe k ∈ N tel que 4n − 1 = 3k
⇒ Il existe k ∈ N tel que 4n+1 − 1 = 3(4k + 1)
⇒ 3 divise 4n+1 − 1
⇔ Pn+1 .
Qn ⇔ 3 divise 4n + 1
⇒ Il existe k ∈ N tel que 4n + 1 = 3k
⇒ Il existe k ∈ N tel que 4n+1 + 1 = 3(4k − 1)
⇒ 3 divise 4n+1 + 1
⇔ Qn+1 .
nn+1 = un + 2un−1 ∈ N.
|{z} | {z }
∈N ∈N
1 0
2 − (−1)0 = 0 = u0 ,
3
1 1
2 − (−1)1 = 1 = u1 .
3
1 k
2 − (−1)k pour tout k ∈ {1, . . . , n}.
uk =
3
On a:
un+1 = un + 2un−1
1 n 2
2 − (−1)n + 2n−1 − (−1)n−1
=
3 3
2 n 2×2 n−1 1 2
= + − (−1)n − (−1)n−1
3 3 3 3
2 n+1 1 2
= + (−1)n+1 − (−1)n+1
3 3 3
2 n+1 1
= − (−1)n+1
3 3
1 n+1
− (−1)n+1 .
= 2
3
√
x est solution de (E) ⇔ 2 sin(t) = cos(4t) + sin(4t)
1 1
⇔ sin(t) = √ cos(4t) + √ sin(4t)
2 2
π π
⇔ sin(t) = sin cos(4t) + cos sin(4t)
π 4 4
⇔ sin(t) = sin + 4t
4
π
⇔ + 4t = t + 2kπ où k ∈ Z
4
π
⇔ 3t = 2kπ − où k ∈ Z
4
(8k − 1)π
⇔ 3t = où k ∈ Z
4
(8k − 1)π
⇔ t= où k ∈ Z.
12
π 7 π
Mais k = 0 donne t = − 12 < 0 et k = 1 donne t = 12 π > 2. De
ce fait, il n’y a pas de solutions dans ce premier cas.
(2) Si t ∈ [ π2 , π] alors
√
x est solution de (E) ⇔ 2 sin(t) = cos(4t) − sin(4t)
π
⇔ sin(t) = sin − 4t
4
π
⇔ − 4t = t + 2kπ où k ∈ Z
4
(8k − 1)π
⇔ −5t = où k ∈ Z
4
(1 − 8k)π
⇔ t= où k ∈ Z.
20
9