tyjxbn <£arJter f&roion

jjCtJbxarji

Prtrant |Snttr?mlir
io. B O D I NI
ANDEG. IN PARI-
SIORVM SENATV AD-
VOCATI METHODVS, AD FACI-
LEM HISTORIARVM COGNITIONE
AB IPSO RECOGNITA, ET MVLT®
Qjr am ant/a locvpletiok.

Cum indice rerum memorabilium

TARIS 1 18,
Apud Marti num Iuucnem,
raiicnliSjad infigne

CI3 id. LXXI

CVM PRIYILE
£ X T RA 1 CT T>r TRIVI*
legeduRoy.

L eft permisaMartin Ie leune^mprimeur

& Librairccn lVniuerfite de Paris , d’ira-
primer ou faire imprimer & expoferen
vente > P ar t; * 5 Libraires ou autres
que
bon Iuy femblera, vn liure intitule Io. Bo dini Aduoca-
tiMetboduS) ad,factlcm hiTlorictTum
cognitionem : iufques
^ues au temps & terme de lix ans, finis & accompliss
a compter du lour & date dudift priuilege fans
, que
pendant ledift temps,aucuns Libraires,Imprimeurs
ou autres, dc quelque eftat, qualite ou condition
qu’ils foyent j le puillent imprimer
ou faire impri-
mer,vendre ne diftribuer,autres que ceux que
ledid
Ieleune aura imprime ou fait imprimer furpeine
,
de connfcation deldid:s Iiurcs^qui autrement fe
trou
weroyent imprimez,& demende arbitrairerainfi
que
plus amplement efteontenu audift priuilege.
Donne a Paris le premicr iourde Feurier.Para
nul cinq cens foixante lix,

PAR LE CONSE IL.

DE COVRLAY.
 \y E M ADMODyni
Kflores hifloriarum le»

\
gere ac fitauijjimos de-
>
cerperefruEim oporte-
retjoac methodo , l?ra-
\

l fis integerrime, comple*

Elipropofituerat quod .

^ quidem fi conficuti vi-

j
demur , tibi acceptum ferri debet qui
me r eni-•

tentem orationegrani admiHa

y
incredibilifluam-
tat e bonitatis , |t81
excellentififinatura tua , ad id
fi-
pius impulisti II
,fin res aliter atque vellem cecidit
hoc mea culpa contratlum agno
fio : quam tamen
apud alios indices leniorem
fore putaui.fiprimum
tibi. hoc efl. veHra Curia. mitijjimo iudici meam _>

caufam probarem : vt plus abs te veritati

fi ejfit
quam amicitia tributum . eopraiudicio
confirma*
tus, alios exceptione rei
indicata fiimmoueremt
autfiplusfaueres amori erga me tuo,
indicis per*
'V 2 fina
 iepofita * patrocinio me tuuares quanqmni
.

neque ex mea voluntate * & frater expeElationem

ab altiore quodam de legibus in&ituto *fkm ad hoc
gemesfcript tonis cafii delapfiis id autem breuiter
.

explicare tibi prcpofii * tum vt aquiorjis erga me

futurus ( quanquam aquior efte non potes ) in hac
methodo indicanda : tkm etiam vt eos quibus otij
fit is efi ingenij vero *ftientia* iudicij* multo plus
quam mihi * ad hac pulcherrimaftudia cohortere.
C um inforum veniftem* vtjcena^qmd dicitur* ac
populo firuirem * hoc primum mihi propofuiivt
tempus omne vacuum aforenfibus negotiis in legi-
tima ftudia conferrem * ac finpubhca* cui poft
Deum immortalem*omma debemus*fine/criptis*
^ jiue quocunque modo po/fem gratias referrem fid .

a' J- cum animaduertertm triplex omnino fcribendi

'T TAplex
*
f e yQi ; egenus efte; vnum in rebus muemendis* materia &
* fuppeditanda : alterum in rebm ordine tradendis
&forma perpoliendis :poHremum in maculisve-
terum librorum eluendis : mirum mihi vifum eft
tam multos efte* acfimperfuifte rerum inuentores*
quivero res innentas arte ac ratione traderentg
admodum paucos vt enim alias artes omittam
.

innumerabiles prope fcriptores habemus * qui ius

ciuile "Romanorum (ilis commentariis tantopere

ho T qnam.fiia magnitu/Unp h.hnzdxx videatur .

nam quo quifque magis in fcrihendo ineptus *e&
maiorem librorum multitudinem effudit : quitu
 men arteconclufirit ea qua dilferfi
,di[feBdqm
leguntur, videofuiffe neminem
: &
eos qui jpectofi
librorum infeript ione * artem illam
fi tradituros
receperant* vadimonium
defiruifie : quinetiam ab
eo quodpropofiuerant
f
* tam longe abfui e * vt quid

fit ar$ipfi,nefii.ficati quidem videantur k

.funte-
nim artes acfcientia * id quod tu minime ignoras ~ #
*
nonfmgulorumfid vniuerfirum . at illi
imis cuii- s?
lisjd efl*fingularis cuiufdam duitatis
artem tra- Letitfn j
derejunt conati quamfipienters non difuto : ni-
.

hil tamen artis dignitate ac prasiantia

I

potuit a-
liemus cogitari. omitto quam
fit abfurdum., ex "Ro-
manis legibus * qua paulo momento mutabile sfue-
runt 3 de vniuerfo ime fiatuere velle:
prafirtim
cum ediciorum ac legum infinita multitudine
pofl etiam <t/Ebutia rogatione omnes pene duode-
decim tabularum leges * acJubinde veteres
nouis
renafcentibus fublata fuerint quinetiam lusii-
.

manipene ius , omne a confiquentibus Imperato-

ribus abrogatum videmus, omitto
quam multa
fiunt 3 in qua reflant legibus *abfurda: quam
illis

multa inilis populorum pene omnium decretis*

v-
suque diuturno antiquata : nullius ta?nen
populi*
praterquam Romam leges *
& quidem ordine per- u, ijll
uerfi* deflripflrunt. legijfent THatonem qni
y legum
tradendarum ac moderanda duitatis vnam
ejje
formam putauit*fl omnibus omnium* aut magis
MuFlrium Rerumpublicarum legibus in vnum
colle Bis * viri prudentes eas
inter fi compararent
3 atque
 mtque optimumgenus ex iis conflarem sAdhoc .

igitur inUitutum , omnia meafludia , omnes con~

tali cogitationes . Principio luris vniaerfl for-
mamfle adambrammm in tabula, quam tibi ex-
hibuimnsfretkindam f vt ab ipfis caufis,fimma
genera,generumque partitionem, ad infima dedu-
ceremus : ea tamen ratione, vt omnia membra
in-
ter
fi apta cobarerent . in quo verijfme a Tlatone
diEhim intellexi,nihd difficilius ac diurnius,
^ ,
c ifi quam
J '
y^ipiu-S
*a
reSle partiri deinde poilulata eonttituimus
.

, qui-
uatti bus tota difiiplina veluti firmijfimis
fundamen-
tis niteretur .tum definitiones fibqcimus .-poftre-
m'opracepta,qua regula appellantur, qua breuita-
tefieripotefi, ad propofitdformam , velut ad nor-
mam exigimus. ex aduerfi breuijfmis notis Ro-
mani luris interpretes adqcimus , 'vt ex iifidem
fontibus , quibus ego, haurire ad Jatietatem quifi
quepojfit. ait era
exparte leges populorum,qui mi-
litari vrbandque difiiplina claruerunt
,vndique
colleEtasannellimus. quam quidem ad rem,Iurifi
confidtorum fimul
c
&
Hiiloricorum ponderibus
vtirnur, vt RerJarum, Gracorum
z^Leyptiorum,
. ,

non minus quam Romanorum legibus tribuatur,

cx H ebr<torum quoque rP.andeElts
,potiJJimum ex
libris Sanedrim , optima quaque haurire propo-
fiuimus s in quo mihifiam operam I.Quinquarbo-
rem, ac AI ere erus,Hebrdica lingua, regq
dolo-
res, mihi non defuturam
fpoponderunt Hisfam- .

&
fum quidem leges Britannorum , atque omnino
fiario-
 tlanomm Italia ac Germania duitatum iura
nobis ne defint
( nam obfiuriores conquirere
infi-
nitum fit ) effie biurum me non diffido ,vt cum no
ftrisjimul coniungantur, optarem illud
quoque, vt
Turearum lure ciuili perinde
certe Ius publicum, quo
frueremur : aut
florens illud acprapotens
imperium fiabilitum efl, quodammodo
tenere-
mus. his accedet forenfls ds
clnna,fummdque au-
ttoritas
rerum , tum in vestra, tum in Imperiali
Curia decretarum: quaspartim no
Arorum horni
num,partim Guarini, Minfingeri
& opera con-
fcutifumus .fic enim ‘Polycleti norma, leges, &
legis attiones : Lejbia vero,
aquitatem, & iudicis
officium examinare decreuimus Hac igitur om-
,

nia Iurifionjultorum, atque

HiAoricorum pro-
bata & confirmatafntentiis,artem illam efficient
& clariorem, & auguHiorem,quam fi ab vnius
populi Romani arbitrio penderet
.Umetfi Gracu-
lorumfigmenta effie qua habemus,
magnafuiparte
comperiuntur, nam quindecim viri
legibus confli-
tuendis d htfliniano creati cum
, foeda barbarie
omnia premerentur , legumfontes adeo
conturba-
runt , vt mhil feri fordibm
a
riatur. ex quoficutu
&luto purum hau-

efl i?nmenfi diffufdque legum

copia, tum vt legum inter
ipfis diferepantia tolle-
retur: tum etiam vt ab integro
corpore auulfi
membra/utcunque coagmentari pofent.ex quo
ve-
teres interpretes ?nagno ingenio , labore vero pene
incredibilifuffe mtelligipoteft , tum etiam exeo «
rum
 rum [criptis * qua tot ac tum multa effuderunt * vt
omne fiuufn tempus in firibendopojuiffe * nihil ad
legendum refiruaffe videantur .fid ckm in mifir-
rima tempora incidiffent * quibus nechonis arti
bus erat * nec humanitati locus :Juis /criptis ple-
rojque ab hac [cientia deterruerunt . jcdmjemm
imentus a fuauiffimis eloquentia ac phijnfip Ui*
fioribmdr hortulis , ad illa^
fcMVMtwturj, animum plane •
& quo
quijque elegantius erat d natura * vberiits etiam d
doBrina perpolitus* eo magis refiugiebat ab eius
[cientia aditu* qui vepribus ac jpmis
interclufus
tenebatur poBed vero quam perpureari coepit
,

tim legibus Romanorum [ita prifia dignitas re -

fid ut vifi efi . Ex iis ergo interpretibus* quoru nu
dele Etum habemus ad leges dejeriben
qutbujque
*

das utimur*quatuorfiintgenera rvnum

efi eorum*»
qui in fiholis perpetua disputatione legum
f me-
moriam animo comprehenfim habent
:fid tamen
fine vfu &
exercitatione forenfi fiqmntur
y qui
diuturno rerum [orenfintm
vfit* paucis quibufdarn
praceptis * iudicancu prudentiam [ibi compara*
runt tertium genus efi eorum qui ab his
.
* quidem
VjUm*ab illis pracepta didicerunt quales inter
:
noBros habemus Speculatorem* Fabrum*
Guidc
nem*Chaffaneum*Boerium*Raronem* Conanum*
Tiracjudhim * eiufque popularem
Rgiffonem *&
collcgij noBri decus oltnaum : ex quibus vbc
res m caufis cimum difieptandis ac indicandis

perci*
mnL* itaque hoBium aff ellum ferre non magis
foffunt .quam is qui in fiholis Biturigum tanta
cumgloria florebat.id efi. firaho inter cocos acu*
tijfme cernebat : cum in forum vemfk.de
.

leuiffi*
ma qtuSlione confultus obmutuit . nonfine acerba
Hiandi reprehenfione . I urifconfiultos L
tales ergo
Ferrerim tuus collega .vir omni laude cumula
tus. &qui nunc legatum apud F~enet os agit
qra* •

ui tettimonio defalfi illa. quam

de fiipfi conci-
piuntJuris opinione depellereflebat' cum
. ??mltis
audientibus ingenue fateretur.fi Ius
ante ivnc-
rajfe. quam in veFlra Curia Uteros
foren ac fis fi-
nat orias vfit diuturno comparaffit non aliter
. at*
que Demades orator qui Reipublieo
. gerenda
Jcientium . non infiholis de otio fid in clarijfima
.
populi luce didicijfi glor labatur~eF xtr
em um gc
nus efi eorum qui non modo proceptis ac
. vfit fo*
renfi. verumefiam prodaris artibus
.& Uda fi
philofiphia informati . iuliitio naturam non ad
hominum voluntates mutabilem,
fid aterna leve
definitum amplebluntur qui normam oquitatis
:
perite tradant: qui iuris origines ab
vltirno prin*
cipio deducunt qui omnis antiquitatis
: cognitio-
nem accurate tradsint ; quiprincipis.
finatus, pa*
pali.
 pdhmagiEtratuimque Romanorum imperium ac
poteiiatem plane t enent :qui philofiophorumde le-
gibus &
Republica difputationes ad Im inter-
pretandum afferunt*: qui Graeam &
Latinam
linguam y quibus deficripta fiunt leges y minime
ignorante :qui denique artem vniuerfdm
Juisfini-
bus circunficribunt , generibus notant in partes
distribuunt y verbis defignanb y exemplis illu-
firant has dotes eximias fi haberent
.
interpretes
tlli haud dubium efi quin iFiay quam teri*
veteres y
mus y commentariorum fquallensfiylua y lautis a-
doleficentibm iucundiorfuerit y & Reipublica vti
liorfut ura ex ea tamen aureas definitio?: es ad vn-
.

fi ituti noHri rationem legimus y &

magnam gra-
tiam illis habemus y quod fiuorum fludiorumqua-
lefcunque fiuffus liberaliter ad Rempubhcam
detulerunt^ .-Atque vtinam eorum exemplo ve-
Siri quoque Papiniani y Scauolay Labeones ne-
(
que enim aliis ?2ominibus appellandi fiunt)
) quos
ad aquimem natura genuit , dificiplina infer ma-
mt/vfiiis afifuefecit quantum valente* tantum ve-
:
lint quid enim tantam fiapientiam latere
.
potefl*
aut qui merito maiore pofi homines natos lurificon
fultorum nominefiniuntur ? neque enim vlla pars
orbis terrar um y <zque floret omni dificiplinarum
genere y vt Europa : nec vlla pars Europa legum
Jcientia clarior fuit vnquam y vt his temporibus
Gallia ( id quod etiamnum peregrini homines
confitentur J nec theatrum Gallia ornatius vllupi

hac
hac ip/a vrbe : tum propter lumenhulus Curia:
tum etiam propter vrbisjum vnmerft terrarum
orbe communionem &
quafi(ocietatem Qua cum .

itafintj j non exiSlimo id quod a Platone de

fi*
nandis populis & conformandis legibus feri*

ptumeft:a Solone &

Lycurgo in fumma legum
inopia 3 diuturmque peragratione fifeeptum: a
decemviris tota Gracia quafetum ( neque enim
jddriano >vel 1 uFliniano cura fuit iuris alieni)
commodius j aut facilius quam his eruditis tem-
poribus , <& in hacforenfi fehola confici pojfe . ne*
que dubium efl quin Francifcus maior *fi diutius
vixijfetj hoc quoquefiifcepturusfuerit ad exi*
tum perduBums non enim . e Gracia lurifcon-
fultos arcejfere > nec aliunde legumlatores accire o*
portuijf&t . fed tali ac tanto %cge nobis abreptos
mifiranda conuerfio ficutuefl. cim enim finien-
tem in Ut erarum agrosfearfijfet^ ij qui florentem
fidentiarum figet em > ac fructus pendentes legere
debuijfervL putredine corrumpi maluerunt: fii-
,

blatis fcilicet agricolarum pramiis , vt ignauijji*

mis ac turpi]fimis hominibus tribuerentur .neque
enimfine acerbijfimo finfu doloris reminifei pof-
fiim,clanffima ingeniorum lumina> qua tota GaU
UafulgebaivL 3 fquallore <& inopia extinebx fuijfe..
Re Siat; igitur vt vos> quibus nullum tempus a mu-
nere publico vacuum datur * Semel orias., P ortus 9

Canaios jtJWangones s quibus otium peper it re*

rum omnium affluentia *
pro veflra quafiumma
efl
 efij auEloritate vrgentis : vt Jltis quoque firiptis
bene de legibus mereri fludeanL j vel -potius gra-
tiam referant* bene defi meritis > quarum ope ta-
les ac tanti euafirunt quod enim fuis confult eri-
*
.

bus ajfidue canent* ne capiantur faciunt* quod

,

Jua virtute ac fipientia dignum efl : fid efl eiuf

dem virtutis ac fipientia cauere^vt diuina illa

resfonfi , qm in vulgus manare patiuntur * qua-

quefamam non modo fimpiternam >fid etiam fi-
lat em Reipublica pariunLjadpofieros etiam de-
riuari pojflnt* quod ab iisferari non debet > quos
.

nemo de iure
confilere velit : qui fi grammaticos
malunt quam Iurifconfultos haberi qui fitlfim
:
Jcientia > nullam aqmtatis opinionem induerunt*;
qui fyllabaru?n momentis Rempublicam firrnri,
indicia condituiJit es dirimi putant* quafinepe-
.

ft isgrammaticalisJn intimos omnium difiiplina-

nm aditus vfque eofirpere coepit > vt pro philofi-
phiSj oratoribuss mathematicis* theologis : minutos

defchola grammaticosferre cogamur, nam qui la-

bes ac maculas de tabulis antiquis leniter detergere
debuiflent* > vt pilhtra vetus agnofccretur , ferreo
fido turpes notas > & quidem indelebiles 3 tam alte
tn libris omnibus imprejferunt* 3 vt nulla pene an-
tiquitatis apparerui* imago .fid iis omijfis 3 qui fia
fi voluntate ex albo do 61 orum hominum exeme-
runt*3 ad hi6l oriam 3 vnde nofira fluxit oratio , re-
labor. Ex hac igitur veterum leges huc illuc di-

fierfis colligimus * vt huic quoque operi coniunga-

mus
mus . & quidem in hifforia iuris 'Vniuerfi pars 9*

ptima latet : quodque ad leges optime dijudican-

das magni ponderis efl ac momenti, mores popu-
lorum* ac rerum omnium publicarum initia , in-
c rementa, flatus , conuerfiones , exitus ab ea der i
rnntur .in quo pracipuum efl huius methodi argu- *
^

?nentum. propterea quod firuflus hifloria nulli Jiurlu-f M

- tvz t .<*
fiint* vberiores , quam qui deflatu Rerumpublica
tum decerpi confiseuerunt^atque eo degenere plu-
raquam de reliquis partibus firipfi , quod eam
dilputationem tam neceffariam ad intelligendum:
pauci,& quidem frigide tractarunt* qua diffuta- .

tiofi nimis ampla cuiquam ac diffufa videbitur>

cogitare debebit , ea qua nullum- exitum habent*,
cuiufinodi efl hiflona rerum humanarum, non -
pojfebreui methodo contineri . quod fi Galenus de

fila methodo fra artis , qm certis regionibus con-

cluditur>hbros pl ufquam xx x . Diomedes vero de
regrammatica (ex millia librorum effudit, profe-
£lb non debet id quod de v?iiuerfd hifloriafiripfi-
mus , copiofum videri .
quanquam iflue quicquid

efl quod iampridem ad te detuli, modis omnibus

exiguum fire confido , pra illa fama quam defin-
gulari eruditione , deque virtutibus tuis concitaflu
quarum virtutum laudes eximias , nec in tam ob -
detegere, nec apud tepradicare decreuL
fiuro loco
Bene vale. Calendis Febr. Cio id lxvx*
 SVMMA CAPITA TO-
TIVS METHODI.

Proemium defacilitate , obleflatione

3

& vtilitate bifloriarum.pagi i.

Quid biforia fit } Cf cptotuplex.c. ip. ii

D e ordine hifloriarum.cap. zpa g. 1 8.
De locis biforiarum refle infituendis.
cap.3pap.30.
De bifioricorum deleflu.cap.4pa.5t.
De reflo biforiarum iudicio.c.jp.ny
De fatu Rerumpublicarum cap.6. .

pag.iz?.
Confutatio eorum qui 4. monarchias
,

& aureafecula fiatuunt.c.yp. qSi.

De temporis vniuerfi ratione . cap.S.
pag.481.
Qup rationepopulorum origines habe-
ri pofint>ac iudicari.cap.y.pag.
53 4.
De bifioricorum ordine & colle flione.

capAQ.pdg.58y.
 methodvs ad
facilem Hiftoriarum co-
gnitionem*

t> R OE M I VM DE FACILI- *
tate,oble&atione,& vtilitate hiftoriarum.

V M H iftorid laudatores habeat

complures, qui veris eamacprOfrijs
laudibus exornarunt ex omnibus
,
tamen nemo verius ac melius, qudltt ~i iVkn ta. meti |g
qui vita magiflCam appeUduituto -vita maj‘ fhaM
nam ea vox omnes omnium virtutum at difciplma- .ixtrxf uy
rum vtilitates amplexa, ftgnificat hominum vitam
Vniuerfam ad Jaeras hiSlona leges , velut ad Pcly- />

(teti normamfdirigt opoftere.certephilo/bphia

,
qua ?h . ere? ni, t in |
ipfa vita dux appedatur,propoJitis bonorum ac ma - : cl ujv
lorum finibus intermortua taceret, nifi ad terunt
prat eritarum hili orias omnia ditia, fafia cottfilia
,

reuotarentur : ex quibus non foliim prafentia com

mode explicanturJed etiamfutura codigUntuf,cm
4 tifiimk.
 tipmkque rerum expetendarum ac fugiendarum
praceptd conflantur itaque mirum mihi yifum ejl
.

in tanta fcrtptotum multitudine }

tamque eruditis

temporibus adhuc fuiffe neminem } qui maiorum « 0 -

flrorUm (larof hi&orias inter fe , £7* cum rebus ge-

fhs antiquorum compararet id autem peri commis- .

de ppterat )(i CoUeflif omnibus humanarum afiio-

num generibus x ad hac exeplorumy arietas apte O*
fuo q^icquelocoacCommodatetur : yt tjquifc ftagi-
tijs penitus d rdidiffentfitifhfi mis maledifiis profcm

derentur : qui autem ylla yirtute claruiffcnt , fuo

-fiM*- metito
laudarentur .hic enim hifioriarumfr tiflus
‘
) oXt x efl

yel maximus , yjjdifqn iitm a d y imitem- m-flaM-

m gruatij / f //' s-dur- t rori pcfmtXametf enim boni
per fe laudabiles funt etiam (i a nemine laudentur^
nihilominus tamen prqttr ea qua yirtuti pramit
proponuntur y huncai*mlaiidi$ frudum > quem ple-
,
rique folum ducunt f yiitos ac mortuos confequi par
ejhvt indigne ferant (celerati bonos y qui ab ip(is op+
pntountur y in coebum yfqut t&Htife y ero fluorum que,
nomen aeterna labe maculari qucdetiam : fi difiimu*
lant y non tamen fine acerbifiitho fenfit dcLrti fcrunt.
neque enim y erumpe ne y erifimile quidem cffepu*
to quod T rogus VompciusdeUe^JlratOiJ.Uuim,
de Manlio. La pitotino tradunt magna quam hama ,

fame fuiffe cupidiores: de-

ff^atio mentifquefuror %alterum maioris gloria fyei

ff
cu
r ie
w~ wwxj uht
$ ytfuis
w p opulmbus imp eraret # aut fine fa-
tendum
 p R oe m rr m.
^
ietidm fit homines glorhe cupidos aquo animo con -
tumebas ferre, quodfibiipfi valde repugnat,
nam(i
recludantur impiorum mentes ,vt eji apud
vUto-
hemaque verberum Mus er laniatus , atque eafo
corpore cruenta vibices. autferri candentis
imprcf
fiones dfpict pofimt. er qui inter eos gloria cupidio
res funr,quanquam veta laudis guflum nullum
ha-
bent, fed tamen qui gloriam inanem captant,
incre-
dibile di(tu efi quantum eos laceret
er Conficiat in-
famia metus, ac fi quifunt adeo fiupidi vt animos
,

Vita cum corporibus, interire putent, quandiu tameii

Viuunt, ptunmunifua merejje arbitrantur
qualem
de fe opinionem pofl critas jit habitura
fepiufque
,
'vota faciunt, vt fe mortuis ,quanquam Nero ido-
ptdbat ytfe vitio, tertarum deflagratio confequa-
' Jla
tur. argumento Tiberius Auguftus,qui
fit etfi multa
*
ff u
crudeliter ac libidinose animi quadam impotentia
%efiitJceteratior tamen futurus erat
, wfi fama cu -
tam haberet - itaque fiagitiorum latebras in remota
quadam infula quafijicumque imperio fe minime di-
%num indicaret,patris patria appellationem, & im-
lefium obfhnat fiime(vt loquitur Tranquillus
) re-
rufauit: ne mox maiore dedecore impar tantis
horto- %. nc iA 1
-

ibus tmenirem.exut eius oratio habita in Senatu,

ni
jnavnum au principicomparandum , proceram
,z< A m /£V
eiL *
'

ui ntemoriam, alioqui fama contemptu contemnr

y t ., ^UMn~^
vjrtutes. extant epi flola magno cum gemitu ab
eo
cripta, quibus de anteaila vita mifere conqueri-

a z tiiri
 4 P R OE M I Y
f«r, si que pofteritatis graues contumelias iam fen-
tirejiec tamen mores mutare poffe . hic autem infa*
mia metus in principibus: hacytilitas hifloria Cor-
nelio Tacito tam magna y‘tfa ejl *vf yelfola horni*

nes ad eius lc6lioncm fir feriptionem debeat infiam-

'rtf / ) e n% mate . A t i&ud quanti ejlflubd omnium artium^

'uJn ^ ;;l tft
/
earum maxime qua in agendo popta funt inuentrix
u nt 1 i x * o
conferuatrix efl hifloria ? qua enim funt * ma-
gp
ioribus yfu diuturno percepta (y cognita ,
hifloria

thefauris commendantur : tum pofleriUbferuationi

bus proteritis futuras anne fiunt , causafque rerum
abditarum inter fc comparant ^arumque effeflrices,
C7* cuiufque fines quafi fub afpeflum poftos in-
tuentur • Quid autem ad immortalis D ei gloriam9
quid ad ycram ytilitatem maius e[fe potejl ,
quam
quod ab hifloria facra, religio aduerfus Deum 7 pic-
tas in parentes , chdritas in (ingvtos ,
iuli it ia in om-
* nes propagaturlynde yerb prophetarum yoces (T
oracula , ynde animorum aternam yim ac pote fla -
tem^nifab hifloria facto fonte haufimuslSed pra*
ter ytilitatem incredibilem, qua dua res in omni di-
fiiplina quarifolent, facilitas £7* obleflatio ,
awba
in hifloriarum cognitione ita confyirant ytnecfa-
,

cihtas in yfla faentia maior t nec par voluptas

‘ ineffe
yideatut . facilitas quidem tanta efl yt fwe yRtus
c ilitas
' ,

artis adiumento ,
ipja per fefe ab omnibus intclhgd-
tur. nam in alijs artibus , quod omnes interJe apta

O* ijfdcm ytneubs colligata funt Itera fne alterius

cognitione
 MtOIMIVM. j
cognitione percipi nequit . hiftoria tero quafi'fuprd
jcicntias omnes in alit fimo dignitatis gradu locata
,
nullius eget operae ne literis quidem ipfis , cum au~
ditionefola % v eluti per mdnits tradita, pofleritati re -
linquat ur.itaquc Mofes vno capite legis Narrabis ,
inquit^ hacfilijstuiscum fuce Reipub . Mibrerum
:

interitum auguraretur, cum autem intereant impe-

rid,Rc{f>ub>vrbes,hijloxia nihilominus aeternum vi-
get ,vt ait ille.ac verfiime Cicer o prouxdit prius in -
tenturam Salaminam » quam q uae ad Salamina mfeC
ffa memorantur >
ejl enim aquarum voragine peni-

tus exhaufla non aliter atque AEgiram , Buram,

Helicem , cretaqne tpfius, quee propter vrbiumfre-* Ce nfum firfies dw 1
quentiam olim i'i£TO*(JUroAic 9 nunc Tripolis dtei vjulaJl
;
potefi,acnofiro Jeculo Batauice magnam partem a-*
quae abforbuerunt • athifloriae nifi humani generis
interitus antecedat, interibunt nunquamifed in ani -
mis agrefltum quoque gr imperitorum perpetuo
Ad facilitatem accedit ea quae ex rerum
haerebunt .

pulcher rimari* narratione percipitur voluptas, quae c

y
c
f^
aS ^
profetfo tanta vt quifemel hifl oriarum illece- at ut
efl,

iris captus ac delinit usfuerit

y mnquam db ea rum
«axfiimo complexu diuelli [epatutuL, qu o d
fi
tan •
afiiendi cupiditate feruntur homines, vt etiamnum
rx ipfis fabulis capiant Voluptatem quanti* maior
,
r
utura efieum ve rfi me gerta narrantur* quid au*»

em fuauius qu\m in hifloria velut in propofita fub~

ertaque tabula res intueri maioruth ? quid iucun*
a 3
dvu
 f PRO! M IV Mi
dm quam eorum opesyCopias, ipsafque acies infer
fe concurrentes cerneret qua certe voluptas ejl nuf-
tnodi y vt omnibus interdum corporis 0
animi mor*
htsfoU medeatur* teAes funtyt alios omittam } hl-
u/ 0 u e f j j?
honfus ac? er dinandus Hispani* & hiali* reges,
uorum alter k Tsliuio, alter k q . Curtio vale tu di-
em amiffdm fluam a medicts nen poterant recupe-
}

rarunt * te Ais eft etiam Laurentius M edices ( is qui

J (Livre ntu^ /nfi-
“ serarum parens vfurpatur ) quifine vHts medica -
\ucej .
entu ( quanquam hiAona falutare ejl medicamen -
i •’
.
*

um ) k morbo conuaUiffe dicitur , ex eius hiAori

arrationequ* fertur deConrado I il.I mper qui
t

umGuelphum Bauari* ducem olfidione diuturna

ffregiffet^necvllis conditionibus k propofita fufee-
jptaque vrbis euerfione deduceretur } ad extremum
yittut nobilium focminarum precibus ,permift ve
nuiolat* alirent^a legeytnihiUx vrbeflifiqucd
y
humeris poffent ,
exportarent . turjn iB* confidentia
t

maiore dicam an pietate y ducem ipfum y waritosJibc-

tes y parentes ab humeris filpenfos geAare coepe-
runt: ex quo Imperator tantam voluptatem coepit,

vt effujis pr* gaudio lachrymis , non modo ferita-

f
tem qf iracundiam animo penitus depofucrit,
vverumetiam nrbi pepercerit y 0
amicitiam cum ho -
(ftcomnium acerrimo contraxerit* Quis igitur dubi-
tet quin hiAorid hominum quoque ferocium ac fu -
fidorum animos fuatvfima compleat cbletfationc
ff, Verendum potius eft ne dum nimis magna volu-
ptate
 P R OE MrV M. 7
ptate capimur, vtilitat em (quanquam in obledatio^
ne quoquevtilitas efi ) deferamus, id autem ace dii
ijs qui rerum letafamarum narrationibus,
qnafilcU
larijs cr tondimentis ,negledo fetidiore cibopa
fcuntur. Igitur omiffa bifariarum obledationt
ad, thtaj 'hu
utilitatem relabor, qua quatafit, nonfolum in
ymfcXtt
fims narrationibus , verumetiam in illis in quibus
hifl oriarum imago cr luxahqua veritatis affulfe-
rit, non infinitis argumentis pUnum faciam eum ex ,

ij/dem fontibus ida, quibus ego » haurire

quifque pof-
fit,fed vnius tantum scipionis Africani exemplum Scipio Aj vico,
proponam , Is enim cum Cyripadiam Xenophontis t LUJ '

])
animo penitus haberet comprehenfam ex edque
, )
omnes omnium virtutum ac laudum cumulos coi,
]

h‘!?s > tantus vir euafit, vt non modo bellum in-

gens in Hiffiania enim huius fenbtt ) non a-
( fic
liade caufa exarferit quam ex admiratione Sci-
,

pionis , aliorum imperator Am orto contemptu ve-

:

r umet tam latronibus ipfis fandus

& mutilatus ex-
titerit . cim enim pirata ad eius ades rufacasi
adijjfent , cofque ab aditu quafi scipioni Vim ida-^
turos ferui obfcfa firenue propulfarent
,
1B1 fupphees A
a feruis petierunt , vt fibi diumum jUum hominemX
V&quitlhjlit
At yjpnprAvi
Contueri ac lsrsf*** • A» * J
^ *
(ontueri venerari Iceret: quod iDe re mtdlefa l

permific,vt latronum ba rbariem(tametfi ne barbati

effent iamfua virtute perfecerat ) ad humanitatem
reuocaret , hunc igitur vera gloria frudum attulit
hijloria tyrmaioris,non tam vera, qumad iutftf,
a 4 fimi
 v pr oem r v m,
ffimi& fottiflimi regis ideaexpreffa.Sed
ne Veteri
conquiramus ,nullum recentius exemplum aut illu

ca }!”? ^tnctpls 1
& se/iwo T«rwr«w principe ,
cu
maiores cum dh hifloria Vehit a fabulis femper
*«ar
I

\
abhbrruijfent , pr/w&J ipfegefla Caefarts in linguam
^vernaculam transferri curauit , ei^ imitatione ,
£ breui magnam kfiae minoris &
partem cum
Africae

Jmperio maiorum coniunxit . Q.#/V C afar em

ipfum ad eam virtutem impulerat, nifi aemulatio 4-
hxandn\ cuius viflorias cum legeret , lachrymas V*
berius ejfudit , e<* /fle terrarum or*
bem domuerat , nihil dum gefiijfet. quid item Ale*
xandro toivi floriar um caufa fuit , nifi virtus A-
(hilhs ab Homero (fine quo nefomnum quidem ca -
piebat)ad Imperatoris optimi exemplar effiflaiquid
denique carolum v.lmpeune peregrinis vtamur
exemplis ,
ad tantam gloriam extulit y tn(i Ludouici
X t.Kegis Gallorum ab hiflor ia Commij aemulatio
Jam vero cum hifloria infinitam habeat vtihtatem ,
facilitatem maximam maior em,
etiam obleflatio
nem, nullius vnquam probris efl appetita: ty cum
Caeteras artes quafi perniciofas aut inutiles plerique

fint calumniati ,
nemo tamen efl inuentus qui anti-
,

quitatis memoriam vlla infamiae labe notarit: ni

fi
fortajfe is qui cum omnibus virtutibus ac difcipli-

tus bellum wdixi[fet , hi floriam mendacij coarguit.

fedea reprehen fio fabularum fit non hifloriarum ,
qu<£mfiyet<efintne hi floriat quidem appellari de*
&Qt
 P R OE M I V M. 9
bent,vt Platoni vifum ejl.is enim omnem
mtmm
#L3£m.sBk ‘»t ftljam; hancappsllaLpstdfm,
iDamy erj htfloriam* Quanquam quid argumentor,
tlm exipps Homeri fabulis qu<e hifloria dc veri-
,
tatis imaginem pra fe ferunt,,tanta militas eruatur >
quales ab hifloria fruttus fierare oportet i
Quare
tkm ab hifloria penitus erudiamur nonfilum artes
,
ad vitam degendam neceftrias , Verum etiam
qua
omnino funt expetenda qua fugienda, quid turpe,
,

quid honeflum qua optima leges, qua optima

, Pe- r /
ffublica, qua beata vita t pefhremheim
fibLt^k;. Jl « / miffluled
/tomJlhsultia^lizi oncs , oracula t empo rum de- fyty/nmoCpit -

curfu tollanturJruius ego faentia vtilitate incredi-

bili ad hancfcnptionem addudus fum,cum magnam
hifloricorum vbertatem er copiam animaduerte-
rem non deefft ,qui tamen hifloria artem ac metho-
•

dum tradidijfetfuiff neminem: dc plerdfque teme-

r

re er fine ordine mifcere hiflorias

, nudofque ex ijs
percipere frudus . antei quidem fuere
nonnulli, qui
de inflituenda hifloria Uros fer ferunt ip : quam fa-

pienter non difyuta. halent illi for tajfe fuiconfdij

caufam probabilem, mihi tamen ji iudicium ferre li-
eeat,confimiliter facere Videntur,vt medici
nonulli,
qui omni genere medicamentorum agrotanti
propo-
de medicina facienda difyutant nec ea-
fito,rurfus
,
rum qua totae tam multa proponuntur, vim
aut
naturam docere , morbifque prafintibus accommo-
dare conantur -.fictili quoque de feribenda hifloria
libres
 IO p R CE M IY M.
libros inflituuntyCum pleni fint omnes omnium anti*
guttatum ltbri y plena bibliotheca hiftoncorum quos
,

utilius ad intuendum £7* ad imitandum proponere

potuiffent : quamde exordijsyndrrationibussyverbo*
rumqueac [intenturum luminibus oratorie difptt*
tare .Vt igitur aliquam do&rina viam habeat hoc
quicquid ejl quod de hifiorxa methodo fcnbere ag»
gredimurypnncipio hifloriam partiemur ac definie
musidcmde hifl oriarum ordinem trademus : ad hae
communes humanarum afhonum locos y vt memoria
confuli pofittydd hi florias accommodabimusipofl hi
ftoricorum deleflum fingularem habebimus : tum de
reflo hifloriarum iudicio diffwtabimusiconfequen-
ter de flatu Kcrumpublicarum dicemus , inquopo -
tifimum hifloria totius difciphna verfatur: tum eos
quiquatuor monarchias & aurea fecula nobis in-
nexerunt refelle mmquibus explicatis , vt fcirt y pof-
fit vnde hifloriarum origo peti y qu6»e referri de*
beatytemporum ordinem vbfcurum &r imolutum iU
luflrare conabimur: denique errorem eorum confu-
tabimus ,
qui gentium origines pro veris tradide-
runtipQflrcmo ad hifloricerum coUeflionem or-
dinem Jt labemur ,vt qua quifque de re fenpferit
t

quaque floruerit atat e plane intettigatur .

Opii
 Quid bifloriafit, &
Cap. primum.
quotupkx.

manum,naturale,diuinum.pri- — ' '

mum ad hominempertinet,al-
- torum ad naturam , tertium ad
«atura; parentem . vnum
adtiones hominis in tartitio
i

ocietate vitam agentis

explicat; alterum cau-
as m natura ppfitas earumquc
progreflus ab
V timo principio deducit:
poftremum pisepo-
tentis Dei, animorumque immortalium
infe
collectam vim ac poteftatem
intuetur, ex qui-
bus aflentio triplex oritur,
probabiiis.necelTa-
m,religio(a:totide'mque virtutes, fcilicetpru-
dentia, lcientia, religio
. vna quidem
turpe ab
honefto.-altera verum afalfo : tertiapietatem
ab impietate diuidit
.
primam ex imperio ra-
tionis & vfu rerum
j,

agendarum , humante vita:

moderatricem vocant : alteram ex
abditarum
caularum mquifitione, rerum
omnium inuen-
tncem poftremam ex vnius
; Dei erga nos a-
Jnore, vitiorum expultricem.
ex his tribus vir-
tutibus
 rutibus inter leconiundis5 conflatur vera fa-
pientia, fummum hominis extremumque bo
nunr.cuius boni quituntin*hacvita participes
beati appellatur. & quoniam eius fruendi cau-
ia in haclucem venimus, ingrati fimus nifi^bo-
iium illud diuinitus nobis oblatum amplexa-
mur, miferi fi ab eo deferamur, eius autem a-
dipifeendi magnum eft ab hiftoria triplici ad-
iumentum, maxime vero a diuina, quae homi-
nem per fe ipfa beare po teft, fine vfii rerum a-
gendarum , fine occultarum caularum cogni-
tione:quae tamen fi acceflerint, magnum,opi-
nor ,ad hominis foelicitatem allaturaiiuit in-
crementum confequens
. erat igitur, vt ab hi-
ftoria reru diuinarum primordia peteremus;

f / jed quonia hominibus primum ftudium con-

dm WfencraL touandi lui natura parens ingeneram t: deinde
paulatim a rerum naturalium admiratione ad
caularum inueftigationem impulit: tum ab iis
illecebris ad iplius rerum omnium modera-
toris cognitionem pertraxit : obeamcaulam
ab hiftoria rerum humanarum nobis aulpican
dum videtur, cumprimum de fiimmo Deo
comprehenfiones, non folum probabiles, fed
etiam ad affentiendum necelfariae in puero-
rum animis radices egerint . ita fiet vt a cogi-
tatione noftri primum , deinde familiae , tum
communis focietatisadnatur^ inlpedHonem,
acpoftremb ad immortalis Dei veram hifto-
riam*
 10* B o di n i,'
i?
rtam , id eft * contemplationem
, abducamur.
atque hocpoftremum quam
nondum ver* philofophi*
difficile fit iis qui ^
re3 fttis intelligunt,qui fc in
facris initiari fL ? t
rerum maenarum
meditatione aliquarum exercuerunt
. vtenim
mentem paulatim lupra fenfus quafifupra
flu-
ctus, quibus immergitur
magna pars homi-
num, erigant : nunquam tamen le
ab iis ita li-
berare pofTunt,quin afenfibus
emilfe fpedes,
tanquam nebuk/e lumini veritatis
opponat
quo fit, vt qui omifla rerum
humanarum ac*
naturalium cogitatione ab hiftoria
diuina au-
fpicantur , &
pueris aut ignaris hominibus
ar-
duas rerum diuinarum quaftiones
explicant
non modo fpe fallantur , verumetiam
earum
magnitudine plerofque deterreant
quod igi-.
tur ns, qui ex atra quadam
ac den& caligine ni simii vt
hicem veniunt , fuademus vt
prius folis fplen-
dorem in terra , tum in nubibus
,
poft i n luna
confpiciant,vt bene confirmato
vifu folem ip-
fum aliquando contueri-poffintiidem
quoque
aduerlu!» imperitos faciendum eft^vt primum
Dei bonitatem ac praeftantiam in
rebus hu-
^ '!*»»&* .

manis animadiiertantideindeinperfpicuis
na-
tur« caufis tum in cceleftium
:
corporum de-
Icriptione & ornatu poftea
;
in mundi totius
admirabili ordine, motu,
magnitudine, con-
centu, figura vt iis gradibus ad eam,qu*
:
no-
bis eft cumDeo,cognationem ac generis ftir-
pem
 i 4 METHODVS
pem aliquando redeamus , rurfufque cum eo»
penitus coniungamur.qui aliter hiftoriamin-
ftituunt,natura: leges sternas perrupere mihi.
•
videntur Et quoniam triplex illud hiftoria-
.

4ri'< fcy? genus viri graues &

eruditi accurate feri-.

jinui .
ptis mandarunt, illud tantum mihi propofui,
vt in iis legendis , ac ftudiose dijudicandis or-
dinem & modum feruarem;pra?ferrim inhi-
ftoriarerum humanarum.Nam cum diuinj ac
naturales hiftoria? ab humanis plurimum dif-
ferunt, tum hoc maxime quod illae non modo
d) ^ caufis,verumetiam finibus certis funt conten-
e
t ^
; >; ir <
naturales enim neceflariam habent & fta-
“J
g, [j s a.ntr con wbifem caufarum cofecutionem,nili diuina po-
teftate prohibeantur vel paulo momento ab
,

eadeferantur,& quafi fluentis materi^ princi-

pi omniumque malorum parenti permittan-
tur, ex altero quidem oftenta deprauatse natu-
ra & immania monftra:ex altero egregia Dei
miracula ex vtroque religionis aut fuperfti-
:

tionis origo ac numinis cuiufdem metus in

nobis ingeneratur, vt Dei majeftas illuftris &
ia (uin*c lara: quanquam illuftrior aut clarior efle non
U-tfh i

rui/ ^poteft fed vt hominum generi magis confpi-

:

ta f
h cL-fzt- cua a £ humana hiftoria quod magna fui-
#

v f Cui P arte ab hominum voluntate , qua? fem-

'cCifimifo per fui dilfimilis eft, nullum exitum habjsjt : fed
quotidie nouse leges noui mores, noua infti-
,

tuta,noui ritus oboriuncur;atque omnino hu-

mana?
 T O. 8 O D I N Ti
r j
manai acftioncs nouis femper
erroribus impii--
cantur, njf, anatura duce,
id eft, arebia rario-
ne, vel cum deprauari caiperit, ab ea
qua? pro_
prmsabeftab ortus fuiprincipio,
diuinapru-
dentiarine confequentibuscaufis
dirigantur^
qua ii aberrammus,
prscipitesinomne dede-
cus labemur. ta metri
enim mens hominis ab
sternadiutnaque mente delibatafe
quam lon
giffime poteft ab hac
terreftri labe feiungit
quia tamen impura;
materia? penitus eft im-
gterfa, eius contagione
fic afficitur,
battonibus fecum diffidentibus
& pertur-
adeo diftrahi-
tur,vt fine ope diurna
nec feipfam erigere,nec HU47UU
quicquam
natura? congruenter
agere poffit ex . q«o ef-
vt fenfuum impedimentis
& Vjr’
nim imaglne ob ™imur,
ab imu'•r nec vtile

Crner
qUeamUS: fed Verb ° rum
nnff
abufu prudentia; \
tribuimus quo minus
pec-

currunHn”

fcazd hominum causae

. l Hquc -
tribus
2““mge«-
(ocietate.
?'
>«»">-
'

«buS ,4 Mum
, uMemtfcolo?
.

sj

philofophis
 lg METHODVS
philofophis tantifper omittamus, dum in hu-
manis adlionibus carumque praeceptis , diu

^arfibi) /uiwafUX multumque fuerimus exercitati .Eft autem hu

iffAfh'1'tC -
manahiftoria communis aut propria: htec v-
nius hominis,aUt ad fummum vnius populi di
dia fadt&que memoratu digna compledlitun
nam vt fapienter Academici rerum anilium
nullas ideas pofuerunt:ita futilibus adfionibus
ji herum amtmm /lutfit
:
L i/,* hiftoria conflare non debet, communis plu-
rium hominum velciuitattim gefta narrat;id-
que bifariam aut enim plurium populorum,
:

puta Perlarum , Graecorum , AEgyptiorum:

aut omnium quorum modo res geftse prodi-
ta: funt, vel maxime illuftrium :
quod item
multis modis fieri folet, cum vnius temporis,
fcilicet diei cuiufque, vel menfis, vel anni : vn-
de ephemerides fiue diurna, &
annales didlse:
aut ab ortu cuiulque duitatis vel ab extrema
memoria, vel ab orbe condito Rerumpubli-
carum initia , incrementa , flatus , conuerfio-
nes, exitus memorantur quod bifariam quo-
:

que fit, breuiter aut copiose ex quo nomen

:

habent chronica & chronologiae . Alij paulo

aliter,eodem tamen relabuntur . nam Verrius
Flaccus hiftoriam diffulam narrationem vo-
cat, in qua rerum, perfonaru, ac locorum mo-
menta ponderantur ab eo qui rebus interfuit,
annales vero a Cicerone dicuntur ,chm fine
vilis ornamentis, fine anxia caularum difqui-
fitione
 IO. BODlNli
/mone,gefta cuiufque anni
y
narrantur . erat in-
qmt Oeero, hjftoria nihil aliud nifi
annalium
confedho diariafiue ephemerides
.
diei cuiuP
que gefta, vt Afeliio apud
Gellium interpreta-
fafli
tur.Fafti vero annales "
funt, in quibus res
cus-
que memorabiles,magiftratus
maximi, clariP
vi&oriat, offenfiones,
,
triumphi, ludi fe-
culares breui/W
continentur: quales funt
Vernjjpiacci, Oratoris, Aulbnij *
, Cafliodori, visuf
Guipiniani . in vmuerfhm
tamen hiftoria: ap-
jpellantur : & fuperior illa partitio naturali ac
ammx hiftoria: peratque congruit,
cum vel v-

tem medium ferit) fcilket

ChrifW,vel plu
num,vel omnium, aut maxink
illuftrium ori-
gines ac progreflus
memorantur . Confimili-
Sr natUrallshift0ria
pot
PutaT,
putavnius i ftirpis aut animantis: vel
omnium
rtirpium aut animantium,quales
funt hiftori*
Theophrafti &
Ariflocelis : etiam om .
’" ,m e ^ eme nconim,<]UEc
l
ue e* his conflamur
-orporum: vel denique totius natura: defcri-
?tio, qualem Plinius complexus
eft. Aut/i
iuis^noht cum naturalibus difciplinis mathe-
n a thicas confundere, quatuor
genera confti-
uet hiitoriarum
humanam quidem
:
incer-
am & confufammaturalem
certam, interdum
imen materia: vel mali genij
contagione in-
b certam
 jg methodvs
certam ac fui diffimilem mathematica quod
:

a concretione materia libera fit^certioremsfic

enim veteres hanc ab illa diuiferunt poftre- .

nio diuinam certiflimam & fui natura plane

immutabilem . Atque hxc de hiftoriarum
partitione.

De ordine bifloriarum.
Cap.fecundum»

Vod in artium tradendarum

ratione ac modo fieri folet,i-
rjtr/c;
dem nobis eft,opinor^in hifto-
r£$ htibc/ibic 5 riarum difciplina faciendum.
a _ neque enim, fatis eft magnum
hiftoricorum cumulum domi habere* nifi cu-
iiifque vfus & quo quifque ordine ac modo le-
gi debeat intelligatur . 3c quemadmodum in

epulis tametfi magna condimentorum fuaui-

tas eft*nihil tamen infuauius fi mifceantur: ita
quoque prouidendum erit>ne hiftoriarum or-
do confundatur: id eft*ne poftrema priore lo-
co*vel media poftremo* ad legendum propo-
nantur.quodquifaciunt*non folum res geftas
modo poflunt,fed etiam memo-
capere nullo
rix vim penitus labefadtant: vt igitur plena fit
&
 Jt .
- ' 1

IO. B o D I N r,
^
& hiftoriarum fcientia^prihcipio
facilis
adhi/
beatur pnsftans illa do cendarum
artium ma-
gft ^quat dicitur aaafyfis quz
: vniuerfum in
partes fecare,8T Jarns cmufque
particulas rur-
lus diuidere totiufque ac
, partium coharrcn-
tiam quali concentum inter ipfa
mira facili ta-
te docet.nihil enim in
fynthefi nobis eft
ela-
borandum, cum hiftoriarum fere
omnium
membra inter fe apta fint , magnbque
ftudio
ab eruditis in vnumveluti corpus coagmen-

sc
tata ;fed imperite a nonnullis

a £0 us
diuellantur a f
ii
a col
f nullo modo
feipfa
polluit. Itaque Polybius Fabium
aliolque Punici belli fcriptores
feparantur eft
entia ’
conftare
T r
Maximum,
* an.
‘'ogxrcntaS

ob id etiam
coarguit quod eius belli partem vnam vel
, al-
teram compledantur.iifque
limiles videri feri
bit,qui capitis oculum, vel aliam
particulam
ab animante auulfam 6ftentant,vt
cuius fit
pars illa non fatis intelligatur
eadem
.
repre-
henfione vtitur Dionyfius
Halicarnaffeusad-
uerfusPolybmm, Silenum, Tim um,Antigo-
?
num, Hieronymum, qui Romani hiftoriae
commetanos laceros & imperfe&os relique-
rant. confimili quoque
oratione quis aduerfus
JJionyfium vtatur tametfi reprehenfione
:
ca-
rent: quia nec ab omnibus
omnia fcriptlde-
buerunt,neccerte potuerunt, cu
tantum quif-
que collegerit, quantum infinito labore ae di-
‘ • b a' figenti»
1
 figentia decerpere potuit, nec illud opinor, ad
fcriptionem pertinet* fed adlediionem hifto^
riarum, quarum partes fi diflrahantur , nec fe-
cum ipfae 3 nec cum toto cohaerebunt, quodi*
gitur illi de Romana, idem nos de vniuerfapo

'WHti
r ,
^illorum omnium hiftoria ftatuamus. vniuer-
Tam hift oriam appello, quae vel omnium, vel
maxime illuftrium populoru, vel quorum fa«
dia prodita fimt , ab ortus cuiulque principio
domique geftas coplediitur. tametfi
res bello
enim multo plura funt omifla,quam vilius feri
ptione comprehenfa , nihilominus totae tam
multa reflant, vt iis legendis hominum vita
quantumuis diuturna, vix fufficere poffit. Pri-
mum igitur communem velut omnium tem-
porum tabula, nudam illam ac fimplicem no-
bis ad intuendum proponamus, in qua mundi
jWr/ctfJaffcfit' origines,eluuiones,Reriimque publicarum ae
religionum, quae magis claruerunt, initia dun-
taxat & exitus,fi modo exitum habuerut, coti
tineantur quae :
tum Orbis & Vrbis conditio-
ne, tum Olympiade , vel etiam fi ratio poftu-
lat , anno Chrifti & Arabum Hegira ( quae in
vulgatis chronicis omiifaeft) definiatur, eiufi
modi fere lunt chronica qnae vulgo feruntur,
linearum (patiis diftindla, breuiailla quidem,
{edau{picantibus facilia . ac tametfi non exa-
cH continent temporum rationem, proxime
lamen ad rei veritatem accedunt poft hanc
.

deferi*
 i o; » od
r; r n x{
tfeicriptionem vbcriore
aliquantum
ratiore libro vtemur, qui
accu- &
non tantiim iJlu ,
xtnumjed omnium populorum
initia, flatus
conuerfiones , & Japfus complebatur, ea ta-
men breuitate, vt eodem pene intuitu qualis
cuiufque Reipublica: flatus fuerit videri
, pofl
lxtnn quo genere plures
fcripferunt, nemo ta-
men,
vtmihi videtur, accuratius
quam Ioan.
funccius,quicertiflima ratione
temporum ea
collegit qus ab Eufebio,
Beda,Lucido, Sigif-
mundo, Martino, Phrigione tradita fuerunt:
m quibus multa diligenter emedauit.fed cum
m rebus lingulis aliquando hjereat, ea praeter-
mittenda funt, & fumma qu qu£
? leuiter attin-
genda. Ab eo fcriptore
aliquantum informati
deflaturem omnium publicaru,Carionis
aut
verius Melan bhonis hiftoriam
mnfim ;l; diij.
(gentiapercurremus . Eft enim aliquanto
co-
piofiorin difputationibus de
religione, v*e-
rat religuMii ir pietati deditus
,
qua: fi odiola
videntur, pmeriri facili poflunt
; cetera qua:
m vniuerfum de Rebufpublicis clarioribus di-
ci potuerunt, breuiter & accurati complexus
mihi videtur.acfiquis eft alius fcriptor (funt
aptem nonnulli) qui vniuerfam
mundi hifto-
jiam Melanbhone copiofius Icripfit,
hunc e-
golegcdumcenfeo. Deinde ab vniuerfispau-
latim ad fingula delabemur
, eo tamen ordine
quo in tabulis chronicorum funt coprehenla.
h 3 Et
 %% METHODVS
LmCrA,* Atij&x quoniam a Caldaeis, Afsyriis, Phaenicibus»
& Aegyptiis, Reipublicae gubernanda; ratio,
difciplinae, humanitas denique ipfa profedta
cfiaOfa
CC7 .
eft,imprimis illorum antiquitates inueftiga-
bimus; non folum in fcriptoribus qui proprie
de illis fcripferunt , vt Berofus, Metatthenes,
Herodotus fed etiam : in Hebraeis ,
quorum
res geftae cum reliquis fere communes funt.
etenim multo plura certioraque in Iofippi

antiquitatibus , & in libris aduerfus Appio-

j,em de finitimis illis populis quam in vilis

fcriptoribus commemorantur, poft Hebr^o-

5^1 m inquiremus ; fed ita vt initio
hiftorias
rationem , potius in-
Ilei publica: inftituendae
telligamus,quam religionem: qug ad tertium
hiftorite genus fpedtat , akiorem defiderat &
•contemplationem, deinde ad Medorum, Per-
farum,Indorum& Scytharum imperia venie-
mus Ab . ad Grxcos qui ab Araxe, Eu-
his :

phrate , & Syriae portis

ad Helleipontum vfi
(jrxa que , rurfus ab Hellefpopto vfque ad Danu-
bium Acroceraunios &
AEmimontes, fuum
genus propagarunt , &
infulas Afiae atque Eu-

ropae adiacen te s, tum Italiam ipfam colonia-

rum multitudine ccmpleuerunt . horum ap-
pellatio triplex eft: primi quidem Iones: al teri

AEoles: poftremi Dores didti funt- Graecis A

ad Italos, qui Alpibus vtroque mari &
cin-

guntur . Et quoniam populos omnes impe-

rij
 r o. b o d r n r.
t
ri) magnitudine ac rerum geftarum
gloria fi,- ^ /»
ruL*
^
opinione 'idue- ly***
perarunt , tantaque iuftirig
fu nt, yt non m
odo legibus & inftitutis, icde-
^j^Iing^ign^tg reliquis, gentibus a d-
P^jmjger^idgapflug, omnis illorum
anti-
quitas diligenter erit excutienda,
cum autem
maxima diuturnaque bella cum
Pcenis o- e fTe-
rintj vtriulque gentis
hiftoria fere eft ab
ii£
dem icriptorihus comprelienfa . His, opinor
proximi funt Celta, atque haud
fcio an Italis
antiquiores ; certe
quidem prius militari')
dilcipiina claruerunt, quam
Romani, neque in)
Itanam modo, fed etiam in
Hifpaniam, Ger-n
maniam, Graciam , & A fiam Pi omam'
colonias mifyd
runt,vt fuo loco dicemus
ac tametli G;fr
.

rumna &
Sequana fluminibus d Ctefare
defi-
niuntur, nihilominus
imperium a Pyrenans &
Oceano ad Rhenum & Alpes
protulerant.
Sequuntur Germani, qui
Alpibus,Rheno,Vi- Gew*’»'
Carpatho monte ,
Ituia,
&
Sueuico mari cin-
guinur , quique Germanis funt
finitimi Da-
m, Noruegi, Suecij, Scandi tum populi qui
:

ab illis originem traxerunt, Gothi

, Franci,
Vandih, Hunni, Heruli,
Longobardi, Bur-
gundiones, Angli , Normani: a
quibus res
maxima; geftaefunt, & imperia
florentiifima
conltituta in Gallia, Britannia,
Itaha. tametfi enim Hifpanl
Hilpania &
ac Britanni
fua vetuftate nobiles fiint
v iion tamen ira re-
*
/
b 4 bus
 *4 METHODVS
bus geftis claruerunt vt illi : quemadmo*
j
-fi
dum Arab eSvqui generis antiquitate clarjfflmi
JlvMtk
fuerlfntz fed in otio femper antea dilatuerant*
5 dracon quoufque erupentes e defertis Perfas & Grae-
cos de Aliae & Africae imperio depulerunt*
magnafque vidlorias in Europa funt confecu-
ti neque tantum arma , fed etiam religiones*
.

moresdnftituta, linguam denique fuam toto

terrarum orbe dilfe minarunt vulgus Sarace-
.

nos appellauit: qui cametfi ex variis populis

coaluiffent,nihilominus Arabes ipfi principa-
tum tenuerunt, vtpoftea planum faciemus.
Ab his ad T urcas delabemur , qui ab oris Ca-
fpiis in Afiam influentes , paulatim Afiae mi-

noris, Grxci^e totius & AEgypti regiones ar-

mis inuaferunt Neque imperia Tartarum o~
.

Vavfari -
mittemus, qui vitra Imaum montem & mare

M 4
ons jnt aus
Calpium longe late imperat: neque Mofcho-
m tarum, qui a Volga flumine & Tanai, vfque
'jfrastturn a d
,
Borifthenem arma protulerunt , ac nuper
*
Liuoniam imperio adiuxerunt. poftremi funt
{[ 0$ rj Americi,& qui oras Africae Auftralis ac Indig
tenent, quorum hiftorias quoque intelligere

vtileaciucudum erit. Quae omnia primo qui-

dem leuiter percurrenda funt , deinde accura-
*y$u>ries tius examinanda, vt cum fumma veluti capita
rerum tenuerimus, ad lingula paulatim venia-
mus neque tantum maximas , fed etiam me-
.

diocres ac minimas qnafque Relpublicas in-

quire-
 IO. BODIWI.
quiremus puta Rhodiorum, Venetorum, Si-
:

culorum,Cretenfium,Heluetiorum, Ach?o-
rum, Genuenfium, Florentinorum id ge- &
,
nus fimilium. Graecorum quidem lingulas
la-
tis accurate Paulanias conlcripfit . Percepta
hiftoria rerum omnium publicarum •
reflabit
vt eorum res geftas inquiramus,qui vel
impe-
riojvel generis Iplendore &
opibus , vel deni-
que virtutibus ac ingenij laude floruerunt:
quorum luo quifque iudicio delectum habe-
bit, &ad fuas vita: rationes optimi
cuiufque
didla fadtaue accommodabit. Poft
hiftoriam
rerum humanarum , fi cui tantum eft otij, vt
natura pulcherrimas hiftorias fcrutari poffit,
multo faciliores aditus ad hiftoriam diuinam
habiturus eft fin rei difficultas illum
:
vitae &
rationes ab incepto reuocabunt, ad
res ge- Hcs/ crcv^te
rendas accedet j aut fi nullus eft in hac
vitati - —
fabula locus ei reli&us, fit aliorum fpe&ator,
yt res humanas, quarum mortuam imaginem
in libris viderit, oculis ipfis intueatur
. aliter
nequit, vt fuauiffimos ab hiftoria fructus
fieri

percipiamus , nifi prius mediocriter in rebus

agendis, aut diligenter lpe&andis,vt monebat
Pythagoras, exerceamur. Poftremum erit, vt
cognita rerum humanarum ac naturalium hi-
ftoria, quali lotis manibus. ad diuinam acceda-
mus, ac primum cuiulque religionis fumma
capita colligamusttum videamus quis cuiiilq;

autor- .
 fV METHO D V S

fcutpr fuerit, qug initia, quos progreffus,quem

denique ftatum & exitum habuerit quid in :

vnaquaque virtuti confentaneum , quid alie-

num fit. ad hxc illuftrium philofophorum de
religionibus & fummo bono fententias ad-
iungemus , vt omnium opinionibus in medio
pofitis, veritas magis eluceicat iuuahit etiam
.

ex illis multa decerpere, quibus,velut Hebraei

defpoliis AEgyptiorum , praepo tenti Deo fa-
c cra faciemus Sed in eo genere hiftoriarum,
.

plus oratione frequenti & purgatae mentis in

Deum conuerfione, quam vlloftudio pro fi-
demus. Haec autem quae a nobis de ordine hi-
ftoriarum di&a Tunc , Cofmographix fimili-
tudine facillime intelliguntur. huius enim tan
ta eft cum hiftoria cognatio & affinitas, vt al-
tera alterius pars effe videatur. Severo Scytha-
r u m, In do r u m, A e thiopum, Americorum hi-
florias,
a
geographis duntaxat haufimus & ex-
preffimus .
praeter hxc hiftorici geographicis
deferiptionibus vtunttir, & hiftorici terrarum
regiones femper deferibunt, vt fi ars vlla hifto
rico neceffiaria fit
,
profedb geographia fum-
me neceffiaria videatur
.
quemadmodum igi-
tur qui Cofino graphia mtelligere volet, hunc
necefie eft mundi totius imagine breui tabula
eomprehenfdnfub^afpeblu collocare deinde :

habitudinem cxleftium corporem ad haec ele-

mentaria videre:& vranographiam ab elemen
 IO. BODiMI, t7
diuidere ; ab aere inquam , aquis ac terris:
anemographiam , hydrographiam,
iifque
graphiam deducere illam vero in de-
:

cem orbes,totidemque circulos partiri poft-

:
ventorum ordinem ac naturam tradlufque
maris vtriufque ac terrarum defcriptionem
diligenter intueri, deinde orbem terra: pingui
minerua primum in quatuor aut quinque par-
tes, in Europam fcilicet, Afiam, Africam,
A-
mericam & Auftralem terram partiri, earum-
quefitus inter fe &cum cadi facie conferre:
tum eam terra partem qua: temperatior eft,
& populorum nobilitate clarior, puta Euro-
pam, in Hifpaniam, Galliam,Italia, Grgciam,
Germaniam, Scythiam, Scandiam, Daniam,&
in infulas vnicuiq; regioni adiacetes diuldere.
confimiliter Aliam in minorem & maiorem:
hanc in Afsyriam, Perfiam, Parthiam Me-
,
diam, Hircaniam , Ariana, Gedrofianam, In-
diam &Scythiam eis &
vitra Imaum tri-
buere minorem in Phrygiam, Lydiam , Ly-
:

ciam,Ciliciam,Cariam,Pamphiliam,Syriam,
Galatiam, Capadociam, Potum,Armeniam.
eodem modo Africam in Mauritaniam, Ly-
biam, Cyrenaicam, AEgyptum , AEthio-
piam, Numidiam, Nigritaruque regiones,
in qua diuilione, fatis eft infignes fluuios,
montes, mariavcluti terminos figere , ac carli
meridianos & parallelos cuique regioni con-
gruens
 %% M 6 T H O D 7 S

gruentes defignare.A Geographia tandem ad

Chronographiam, id eft, regionu defcriptio-
nem, facilis erit acceflus. igitur telam fubtiiius
r ,/»
retexentes, vnamquanque regionem defcribe-
diucjid mus puta Hifpaniam, quae prima pars eft Eu-
:

ropa?, in Beticam,Lufitaniam,Tarraconeniem
partiemur hanc rurfus in Galliciam , Cafti-
.

liatn,Nauarram,Aragoniarn, fluuiorum limi-

tibus pofitis,Bibero, Anate, Tago, Beti, Du-
rio^ eo monte ( vulgo Adriani vocant) qui
citeriorem ab vlteriore Hifpania feiungit,
tum mediam regionis latitudinem partibus
xl.logitudinem vero xv.amplitudinem in lon-
gum partibus xiiij.inlatumvij.definiemus.fi-
mili ratione in
aliis regionibus vtendum erit.

Pollremba Chorographia ad Topographia

& GromancamjLdjftj ad Angulorum loc o-
flSffe
rum defc riptionem ac dimenfionem dilabe-
mur . ac primum claras vrbes, portus, littora,
freta, finus, ifthmos, promontoria, campos,
colles,cliuos,rupes,vertices,agros,pafcua, fyl-
uas,nemora,faltus, prata, virgulta, Ipineta, vk
uari a,po m aria, vi ridaria, falidta, o mniaque op-
pida,co!onias, praefebhiras, municipia, caftel-
la5 bafilicas,vicos,pagos,villas (fi res itapoftu-
la b rt c o
) mp e 61 e m
I 1 r. Non aliter hiftoriam v-
niuerfam partiemur ac definiemus .
& quem-
admodum falluntur qui regionum tabulas
pmis intuentur, quam totius vniuerfi orbis
partiumq*
 io. bodiri’
partiumque lingularum inter
(e&cum toto
rationem accurate didicerint: ita
non minus
errant qui lingulas hillorias
, prius inteliigerc
le pofleputant, quam vniuerfe hiftoria:
Om-
mumque temporum ordinem ac feriem
velut
m tabula propoli ta iudicarint. eadem
vtemur
analyfi in fingulan gentis
cuiufque hiftoria.
vt
ii quis Romanorum
hiftorias plane
inteilige-
re ac memoris mandare
velit pritis Textum
,
Rufum legat, qui quatuorpaginis,
totam hi-
ltonam complexus eft hinc ad .
Flori epito-
men: deinde ad Eutropium,poftadLiuium
Polybium accedat, confimiliter
&
de hiftoria
Francorum iudico,quam Io. Tillius
breuifli-
mc complexus eft vno libello,
hunc igitur
prius legendum putem quam
Paulum Aemi-
lium & Xiphilinum quam
:
Dionem
, : Iufti-
num,quam Diodotum vel Trogum,
cuius ta-
men fcripta penitus interciderunt
neque ta-
.

men fatis eft vniuerlam hi floriam in

telligere,
tufilingula quoque intelligamus.
vtraque ve-
ro coniundla, incredibilem,
inquit Polybius,
afferunt vtilitatem. id quod
antea plero fque
refellit, qui fumrna capita Rufi vel Flori
colle-
gerunt; Liuium neglexerunt:
qui propterea
>ene totus intercidit,
confimiliter Iuftinus
Frogo Pompeio:Xiphilinus
Dioni prope in-
entum attulifle videtur Poftremum
.
erit, vt
>mma di£a fadaque memoratu digna C
in co-
nurnes
jO METHODVS
inunes quofdam memoriae locos,velut in thc-
&
faurum reponamus , ex iis quantuncunque
indicio noftro videbitur eruamus, id autem
commodius fieri nequit, quam fi humanarum
a&ionum partitionem nobis ad intuendum
proponamus»

De locis hijloriarum re fle inftit frendit .

Cap ternum • .

Von i a m de humana hifto-

ria potiflimum futura difputa-

tio eft, hiflori# verbum late pa-
tens anguftis hominum adiio-
nibus,& ad popularem loquen-
di modum ^rerum a nte geftarum vera narra-
tione definiamus humanarum autem asio-
.

num tanta varietas eft & confufio tanta hi-

, ,

ftoriarum vbertas & copia vt nifi certis qui-

, j

bufdam generibus hominum actiones ac res

humanae diftribuatur , nec plane hiftoriae per-
cipi, nec perceptg memoria diu contineri po£
funt.Quod igitur viri dodti facere folet in aliis
artibus, vt memoriae confulant , idem quoque
in hiftoria faciendi! iudico:ideft,vt loci com-
munes rerum memorabilium certo quodam
ordine coponantur, vt ex iisyvelut e thefauris,
ad
 I 0. B O D I N I.
ad asiones dirigendas exemplorum
£
varieta-
tem proferamus. quidem & nobis hominum
eruditoru ftudia non defuere, qui ex hiftoria-
rum lectione argutas fentencias,
quseapoph-
“L» Hvoc^exprefTerunt:fedcumin ha-
a
r .

manis a&ionibus potiffimum feedtari co 'i*- wnuttva ac

tria
fueuerintjconidiajdi^ia, tadta^x
quibus bene^^lf .

ientiendi, bene dicendi, ac

bene acendi vir»*^
tutes inquirimus, illi verba
quidem college--"’^^
runt, quat vero in fa&is &
confiliis pofita
lunt , omilerunt nonnulli
.
didta, fadtaque il-
lultrium virorum
ime
fed tenuiter admodum
,

ordine fcnpferunt: tum

&
etiam humana
diurnis , & ytflsque naturalia confuderunt,
confilia vero ne attigerunt quidem, cum
ta-
menjrnmiusj^ fepejtlus Reipublicx
ESilHi^Itaque hunc ordinem inftituendum
puto, vt tribus libris locorum
omnium ratio-
nem compledtamur. priore quidem
res huma
nas altero naturales, qua: in
:
hiftoria fepe oc-
currunt: tertio diuinas,
& quoniam maior eft
in rebus humanis quam in reliquis obfcuri-
tas&confufio, placet omifla
naturali ac diuina
hntoria rerum humanarum
&adtionum par-
titionem a capite arceflere
: deinde his ordi-

ne conftitutis , indicare quonam

mo do hifto-
nam flores apte & luo quicque loco accom-
modari poflit. Adtionem definiunt, qux i n
fciplan? vertitur, nec vllum
opus relinquit , vt
fermo
 METHODVS
fermo: effe&ionem veroquj opus molitur,vl
feriptio fed remota verborum fubtilitate,
:

quoniam ih populari ratioixa .omnis noftra

fUs-n
. verbum defi-
verfatur orario, latius adfionis
niendum nobis eft,vt confilia,di<fta,fa&a,qug
prodeunt ab hominis voluntate , compledta-
turifiue pura fit,& ab omni aegritudine libera*
qualis eft in fapiente : fiue perturbationibus*

puta libidine aut ira, diftrahatur , vt inplerifqj

qui intemperantes &
infani appellantur , qui

nihil Icelerate Iponte agunt,vt dicitur, fed ani-

mi quadam impotentia feruntur , volunt ta-
men : fiue metu mali impendentis quid aga-
tur, v,t qui ia&um faciunt rerum pretiofarum*
nec fponte agunt , nec aegritudine animi , fed
fufcepto confilio malunt opes , quam feipfos
interire .
quod fi quis a mente fuerit omnino
alienatus,cuiufmodi funt furiofi,ac rerum qug
geruntur ignari, eorum adiiones non tam hu-
manae, quam diuinae, aut naturae deprauat^aut
daemonis ipfos agitantis efle videntur.& que-
admodum naturales adtiones attrahendi , aut
expellendi, non funt humanae , ne illae qui-
ita

dem. nec rurfus fi quis alterum prgcipitem de-

derit ab alteroimpulfus,non eius eft adiio,
nec peccatum vllum.confimiliter quem eus D
aut furor diuinus ad vaticinandum aflauerit*
non humana, fed diuina eft adfio, quia non ab
hominis voluntate regituna&iones igitur hu—
manae
 i o. b o d i n r; *
qua? ab hominum confiIis,dkais/jiFru/ /uc
™ttls P^eunte fftUiatatfe oriun ur
eft e- t
•
.
0 .
im humanaru m adiionum m agi
p fl-r-»-Tirt /tui .e
-
txj
fiu£ad-xajiQh£ax ad vim iniiteA^
t .{iir
eja. fr fr ^auertoMin
Hjeb w^ T pctttndia ac
t

gicndis. Et quoniam primum ftudium

confer
uandi lui natura vnicuique
ingcnerauit, prims
hominum adiones ad ea pertinent,
fine qui-
bus viui nullo modo poteft
: deinde ad
ea fine
quibus viui quidem,fed non
fatis commode-
aut commode, fed non
fplendidej aut fpleridi-
de, non tamen ad eam, qua? fuauiffime fenfus
obiedhc, voluptatem. hinc opum
augendarum
cupiditas . fed quia voluptatum nulla
fatietas,
aut ea communis eft beluarum sque ac homi-
num q UO quifque generofior eft,eo
longids fe
a bduaram f„ cic?K
d is„, lgitl acfau tim
gloris cupiditate fertur,
vt reliquis prsftare
\
poftit. hinc dominandi
libido , tenuioribus &
vis illata, hinc,diilidia,bel!a,
feruitutes, csdes.
ied cum hoc vitg genus turbulentum
fit' ac pe-
ncuiis plenum , tum vero inanis ea gloria qus
hominem excelfi animi explere non
poftmco-
lequens eft vt homo bene a natura
informa-
qis, paulatim feratur
ad virtutis
adtiones, qus
m vera laude & folida gloria verfantur in , qua
plenque finem extremum
conftituunt.
quoniam ^ at ura quic
tic nft npnrtcm 1
feft
A cl qua lxxj
"ft eas virtutis a&iones ad quietem aliquando
c dirigi

i
 34 MET HODVS
dirigi oportere quo .. fit vt homopaulatim k
ciiris & hominum focietate diftradtus formi-
dinem qu§rat,vt tranquillitate naturas confen^
tanea fruatur itaque res humanas defpiciens
.

earumque inconftantiam ac temeritatem , na-

t
turas caufas certiffimas intuetur, in quibus con
templandis tantam percipit volup tateni;vt ta-
!

lium ftudiorumconfeietia fretus, regum opes

ac fortunas negligat:quinetiam pleriqueaim
maxima imperia gefliffent, ad hoc vitae genus
fponte relabi, quam regnare maluerunt . hinc
illas fcientiae ac virtutes
,
quas quod in veri fola
cognitione acquieftunt,efcof*>ud vocatur.Ne-
que vero id fatis eft homini bene a natura in-
ftituto,vt in iis fcientiis, quarum fubiecfta ma-
teria fubfenfum cadit, acquiefcat ; fed his vel-
uti gradibus ad ea fertur, qu^ fola mente per>
cipiuntur, id eft , ad animorum immortalium
vim ac poteftatem , quoufque pernicibus alis
furfum abripiatur , ac fux originis primordia
repetens , ciim Deo penitus coniungatur in :

quo finis humanarum adliontim &: quies ex-

tr e m a, fu m m aque fcelicitas confftit.huc om-
nia confilia,di(fta, facta: huc humanae adtiones,
huc ciifciplinae ac virtutes referuntur. Ac tam-
etfi contemplatio minus proprie acftio dici-

tur, fic tamen Ariftoteles appellauit, ne

iple difcrepans , aliter quam adtione beatam
vitam definiret > Hsec igitur ordine colliga-
:
'
mus*
 io. B o D I N £ .

mus. Pri mi generis a&iones

ad eas artes refe-
runtur qu ad tuendam
? hominum vitam,mor
bofque & offbnfiones depellendas pertiCt
ZrTT Pe5
Tkj fecundam
gymnaftica, medicina,
S
ititoriam, gubernatoriam,
a rkultufa

genus ad
> *dificatioi
in-

artes, tertium
lanificia & fabriles
ad cultum &vi& um
fpJendidio
rem atque omnino ad.quadWias
artes , qui-
bus opes parare
& partis magnifici
doce- vti
munin quo fuperiorum arcium
perfe&io ver-
latur.fequuntur a&iones
voluptatum effc&ri-
ve ren ^ m vel animum,
!“T* ^
moiliter afficiunt,
, vel vtrunque
ad guftum quidem
Apicia-
na: artes, ad ta&um fordida Mile&fc* ad
odo-
ratum vnguentariaiad vifum
du&us linearum
” eoiorum varietas dece ter confufa,
qusc per-
tinent adpidluram,
calaturam, topiariam/u-
loriam, ftatuariam, tum
etiam ad varias artes
tingendi &
acu pingendi, ad aures
dicendi ve-
nulbs,numens,aut figuris, aut
vtrifque com-
prehenla, aut etiam mollis
ac deprauatUs arte
nimia concentus, cum
fimplex & natura: con-
§ra “ e animorum ^gritudines fanare,
font^ r
contra vero fonorum
varietate ac celeritate
numerorum abreptus mentem de
, fanitate
deturbare foleat.quodiis
accidit, qui aurium
voluptati nimis mleruientes
Dorios modos
& graiies numeros afpernantur, Ionicos
af-
fectant, vt mirum videri non debeat, fi multi
£ 2 ad
 MfeTttobvS
ad infamam perducantur . Cum autem eas vi-
tae vfilitates ac delicias nec finguli a lingulis,
multo minus a feiplo idem confequi poflet,

hinj: coeundas focietatis oceafio quasfita , cu-

iuskamennonfak finis extitic .nam illa quo-
que bona coetus animantium , quas gregatim
coeunt,confeqlmntur.homo vero cum fit im-
mortali animorum mtfnere a Deo fuboirfta-
tus,eique limilitudine quadam cohiundus , a-
lienum eft eius prasftantia ciim beluis fummi
boni focietate copulari: quod quidem fieret fi
in duitatibus beate tantum, non etiam bene
viueretur.rion mirum igitur fi in communi fo
cietate tuenda tot ac tan tarum vtili tat umef-
fe&rice ,
prascipuae hominum a&iones con-
Ipirant.funt autem in ciuili,domeftica,& mo-
rali difciplinapofitg':vna libi ipfi imperare do-
cet:altera familias: tertia Reipublicas :
prius c-
nim apudfe rationis imperium ftabilire con-
fentaneum eft , in quo quidem iuftitias totius
ac legum omnium fumma confiftit,quam v-
xori, liberis, ac feruis imperari poftit : & fami-
lias imperium habere quam Reipublicas»
prius
prima quidem hominis eft ad hominem:alte-
ra vnius ad plures ,
qui charitate mariti vxo-
rem, pietate paterna liberos, imperio herili
feruos moderari, tum etiam opes ad vit£ prae-
fidia parare, & partis frugaliter vti poftit .
po-
ftrema longe late patet, nec folum vnius fa-
miliae
 io. soDrur;
milia?, &d plurium inter fe coniun&ionem ^
af-
finitatibus,#- commerciorum vfu complexa
fouetac tuetur.id autem
fitciuili difciplina,id
eft, imperandi
prohibendique fumina ratio- -
ne.Uudemdifaplinam voco,non iurifprude-
tiam,vt plerique(eft enim
illius particula) ied a-fimu au-*
Jllam artium omnium ac
humanarum aiftionu
moderatricem, cuius tria funt
capita, impe-
numjcofihum, executio. imperium
multiplex
eit,iunt tamenomnino quatuor partes ac
,
totidem asionum genera, in
quibus elucet
imperij majeftas. prima in
creandis mamftra-
tibus Sc imperio cuique
tribuendo : altera in
egi tuis iubendis aut
abrogandis: tertia in bel-
lo indicendo ac
fimendorpoftrcma in premiis
ac panis decernendis,
fummaque vita: ac necis
po teftate. confilium autem
capi folet de iis in
quibus imperium verfari
diximus aliud eft e- .

mm legem ferre,aliud de lege ferenda conful-

tare.hoc fenatus,illudpapuli
vel principis eft,
vel eorum qui Reipub.fummam habent,
con-
iuhtur quoque deveftigalibus
imperandis aut
minuendiSjde exercitu cogendo,de
legationi-
bus admittendis vel dimittendis
, de propu-
gnaculis & fartis tectis :
poftremb de aliis ar-
tibus &ciuium aftionibus in Republica diri-
gendis, qux non poflunt omnia
legibus com-
prehendi. harum autem adHonum
praecipua
Jun; imperandi iqs dicendi
, * condonandi, fa~
c crificandi
|
 MET HOP Vl
crificandi : duae quidem luperiorcs adcogen*
dum> fequentps ad fuadendum fpedtant : fed

quse nonminorem, interdum etiam maiorem

vim habent, illae quidem legibus & armis a
flagitio deterrent, aliae rationibus & religioio
ritu ad honeftatem & virtutem impellunt,
primum enim homines agreftes ac barbaros
quali feras, militari manu a crudelitate & in-*
iyria prohiberi oportuit : deinde iuris difce-

ptatione & aequitate :

poftea concionibus &
religionis metu & quemadmodum
• arte im-
peratoria, iurifprudentia, oratoria, & religio-
ne humana focietas maxime continetur, fi

milites fortiter , iudices aequabiliter, pontifi-

ces religiose,oratores prudenter fe gerant: ita
quoque facile foluiturnifi ciuiliarte ac impe-.
rio regantur • ciuili quoque dilciplina regitur

inftitoria in communium rerum eue&ione &

inuedlioneiagricultura, pecuaria, medicina gu
bernatoria:poft opificia quibus aut neceflaria,
aut commoda vitae prafidia quaeruntur rem .

quoque literariam moderatur ciuilis Icientia,

puta diuini & humani iuris interpretes, & eos
qui a veteribus fophiftae , pollea Grammatici
vno verbo liint appellati, Rethores, inquam,
poetas , Grammaticos , philofophos, mathe-
maticos ac propterea vocarunt veteres ciui-
.

lem hanc difciplinam architedlonicem pro-

prie, quod omnibus omniu artium magiftris
leges
 1 °* ® 'O dini; }9
leges pr$fcribat,vt ad
communem vtilitatcm
luas actiones dirigant,
neue contra Reipub.
commoda quid moliantur praterea vniulcu-
.
mlque munus ciuilis fidentia definit
. funtau-
tem vrbana vel militaria
munera.hec rem mi-
ltarem curant: illa vero
domeftica imperia.
confilia,iudicia,yrbis-anrionam,expenlas,*ra-
miin,vias,farta tetfta, iuuetutis
educationem,
religionem omnis autem illa
.
partitio mune-
rum feptem generibus continetur
primum .
genus eft fine honore, fine
quaiftu, fine impe-
rio, quod fubire coguntur i j qui tributa, mili-
tiam, excubias, vrbis
cuftodiam,& idgenus
munera fineftipendio curant
alterum genus .

ad eospertinet qui munus

quidem publicum
habent cum quaiftu, fie d parum
honefto cu- :
lulmodi funt lidlores quique
fiordesvrbis e-
gerere folent. tertium genus
eorum eft cui pu
bhcurn munus cum qu*ftu no
inhonefto qui,
dem fed fine dignitate coniundum
habent, V t
pubhcani,lcrib
? ,notarij,apparitores,cornicu,
quartum genus cum honore ac
larij.
mercedc
coniudtum eft.fed tamen fine
imperio.-vt pon
nfices ac legati quintum
.
in magno eft hono-
ie line qu ? ftu ac imperio,quale
munus eft prin
cipis Senatus, aut ducis
Venetoru. fextum ho-
norem & imperium habet- fine ftipe'diis,quod
proprium eft magiiiratuum-quales
funt Con-
lmes,Prgtor ? s, Cenfores,
Tribuni, Arefio tes,
? 4 Ephori,
qui cum honore & imperio ftipendia meren-
tur : vt cx x. viri litibus iuaicandis apud Ve-
netos, &-vbique fere ijqui iurifdi&ionem e-
xercent .'quae omnia munera eius imperio
ac

poteftate qui Reipublicse fummam habet di-

rigatur. neque tamen exiftimare debemus re-

ligionem difciplinae ciuilis partem efle,fi pon-
tifices & facerdotes imperio magiftratuum
contineri videmus :
quod eo pertinet,vt facri-
ficia ritufque in Republica probatos acerrime
tueantur. religip vero ipfa.id eft purgatf men-
tis in Deum reclaconuerfio , fine ciuili fcien-

tia , fine coetu, in vnius hominis folitudine efle

poteft , ac magnorum virorum confenfu bea-
tior is putatur,quo lo ngius eft a ciuili iocieta-
te remonis ied quoniam vita
• ciuilis eget a-

dtione perpetua, nec poteft in contemplatio-

ne tota duitas occupari :vt neque corpus ip-

erit hominis & totius duitatis eadem fcelici-

tas, fola cotemplatione bonum definiamus:
fi

id quod Ariftotelem valde conturbauit, nec

feipfum ex ea difficultate explicare potuit.Ita-
que ex Varronis autoritate , quam Marfilius
Platoni quoque' tribuit , bonum hominis vi-

tam agentis neque otio, neque negotio

, ; fed
mitto" genere definiendum nobis erit, fi volu-
mus icem eile vnius hominis, ac tonus ciuita-
 IO. BODFNt 4t
s bonum.nequc enim mens pura illa contem
piatione prius frui poteft,quam a corpore
pe-
nitus auuifa fuerit.His igitur generibus
a&io-
nes humang continentur:aut fi qua
reflant, ad
ea referri facile poflunt.Qijare tribus
libris ad
humanas, naturales, ac ciiuinas hiftorias acco-
modatis priore libro lingulares hominum a-
,
dliones & calus humanos eo quo diximus or-
dine confli tuemus . Primus locus erit dege-
neris oblcuritate ac nobili tate:alter
de vita &
morte: tertius de vita commodis: tum
de opi-
bus &
inopia deinceps de vita Iplendore
:
ac
parfimonia:de ludis & fpe<flaculis:de volupta-
te ac dolore: de gloria & infamia
de corporis :

foeditate ac forma de robore

: ae imbcciJita-
te:de barbarie & humanitate : de ignoratione
ac fcientia : de ingenij dotibus & inopia: tum
de morali difciplina, atque omnino
de virtuti-
bus &
vitiis:confequenter de domeftica difci-
plina : de mutua charita te mariti & vxoris : de
inutua pietate parentum liberorum:de im-&
perio herili &
oblequio femorum aut, fi : pla-
cet, de potentium ac tenuium mutuis inter
fe
pffichs.de quseftuariis artibus: de amore
dc o-
dio : de focietatibus &
commerciis : de affini-
tate & cognationepoftea de ciuili fcientia.
.

ac primum de imperio de regia poteftate:

&
tyrannide de populi flatu &feditiofe
:
plebis;
de optimatum imperiojSc libidine paucorum:
A% ME TUO
D VS
de confiliis pro Republica capieda: de legibus
rogandis aut abrogandis : de magiftratibus ac
priuatis:de bello & pace, atque omnino de ci-
uibus tuendis Sc arcendis hoftibus de offen- :

fxone ac vidtoria de praemiis ac patnis de ve-

; :

ctigalibus imperandis aut minuendis; de lega-

tionibus admittendis aut dimittendis: de col-
legiis & corporibus inftituendis aut tollendis;
de regedis artibus ac difciplinis: de iudicik pu
blicis&priuatisrde fupliciorum acerbitate ac
lenitate : deafylis & venia : de concionibus &
oratoribus, poft etiam de agricultura &pe-%
cuariajquibusRefpublicf maxime iuuantur.de
mercatura & re nautica de architediura & fa-
:

brili ; de & textoria: de medicina Sc

lanificiis

pharmacopceia; de mufica & gymnaftica de :

pidhira&ftatuaria:de vnguentaria aliifque ar-^

tibus efficientibus voluptatum, de re literaria;

de iuris diuini & humani interpretibus: dephi
lofophis & mathematicis: de poetis & gram-
maticis. Liber fecundus rerum naturalium hi-
ftorias, qua? fepius in legendis hiftoricis oc-
currunt partitione congrua compledtetur;
primum de natura principiis: de tempore &
omnino de mo
loco: de ortu 3c interitu,atque
tu & mutatione: de elementis & eorum natu-
ra:deimperfedfis corporibus;de metalis & la-
pidibus: de genere ftirpium de Rimantibus :

triplici ordine diftindfis:de coeleffibus corpo-

ribus*
 10. B O D I N I.
4
ribus: de mundi magnitudine & figura
.
quse
omnia fubtiliori partitione explicare facile
eft,propter fummam rerum naturalium certi-
tudinem . Poliremus liber erit de rebus diui-
nis^acprimum de mente humana , quas rerum
naturalium culmen eft : diuinarum autem ex-
trema , tum de intelligentiarum triplici ordi-
ne: poftea de Deo^deque illius fadis
& oracu-
lis : poftremum de religione & impietate. His
locis in capite cuiufque libri hoc ordine,
aut vt
cuique commodius videbitur,cpnftitutis: coii
feques erit vtquicquidinhiftoriarum legio-
ne memoratu dignum occurret fuo loco in-
,

feramus , & in margine libri reru humanarum

notas adijeiamus confiliorum,di6torum,ac fa
florum ( fic enim res ipfe ad adtiones com-
mode referentur) ldque literis maioribus, de-
inde videdum erit quid in lingulis honeftunv
turpe 3 aut adiaphorum fit: & eo modo notan-
dum, C.H.id eft, confilium honeftum aut fi .

quis malit repudiata Stoicorum dilcipliqa,

ho
neftum ab vtili, turpe ab inutili difiugere,non
repugnabo, conftituet igitur quatuor genera,
turpe, honeftum, vtile, inutile itaque confi-
.

lium Themiftoclis de nauibus exuredis quod

pro Republica iubente populo Ariftidi com-
municarat , quia vtile vilum eft Ariftidi, non
tamen honeftudocum hunc ad caput de con-
filiis pro Repub. capiendis
referemus , adie*?
diis
 44 M ethodvs
&i$ in margine notis C.T.V.idefi,confilium
^ turpe vtile. Confilium autem di&orum & fa-
gorum veluti fundamentum quoddam eft,
quod fine his confiftit illa vero fine confilio
:

non item,nifi quid temere dicatur aut fiat & :

confilia rerum magnarum fere fecreta funt,

nec fine fieiere produntur,nec item nifire ge-?
r fta plane intelliguntur. vt Cincinati vtile con?
A na ^oH filium &pe Rempublicam Romanorum iq
maximis fiudUbus ac procellis fcruauit cum .

enim plebs elata Tribunorum numerum du-r

'plicari vellet , eique Appius conful acerrime

efifteret : tum Cincinatus confilio cum pau-

:is communicato, Annue,iuquit, nam quo plu
tes erunt Tribuni,eo debilior futura eft vniufi
cuiiifquepoteftas ,cum vnius intercefiio po-
tentiam omnium frageret ac retardaret.plebs
autem non intellexit fe deceptam , led veluti
ro maximo beneficio Senatui gratias egit,
eiufmodi confilia de Republica, vtilia honefta
vocentur, fadtum vero QJviutij cum domum
emeret, ac plus venditori daret quam petere-
tur, religione addudfus , honeftum inutile di-
catur : fic confilium Temifioclis quum regem
Perfarum clam admonuit, pontem illum, quo s

Afiam Europa coniunxerat,Gr#cos excinde-

re velle, non folum honeftum,{ed etiam vtilifi
fimum fuit tum ipfi Themiftocli ad gratiam ;

principis , fi Graecos domuiflet , retinendam;

 IO. BODINI.'
tum vniuerfe Cnecis: quia de
fuga ftatim
Xerxes cogitauit fed fere
.
vtilia cum hone-
itis congruunt. Interdum in eadem hifto-
na, confilia,dida,fada,
bexti i
fui
arquinij cofilium aduerfus
fi mi ia funt
j
n .

Lucretiam
turpe eft , didum etiam turpius,
fadumvero
turpilfimum interdum repugnant
.
dida con-
liinsaut fadis . vc cum
Auguftus perpetuum!
imperium ftabilire velle t,vido
ad Adium
Antonio, mirabiles artes excogitauit,
> M
oratio-?
ni quam habuit in Senatu plane
, contrarias,
verbo quidem imperium
pertinaciter recufa-
bat, vacationem a Republiea
petebat ad ex-^ ,
tremumvidus eorum precibus quos
fubor-i
liaratjDeos obteftatus eft, fe
poft decennium',
pacatis rebus imperio cdfurum.
4
hinc vota illa^
decennalia quibus imperium
in annos qua-/
draginta quinque fibi prorogauit hic Cicero
.

krmtutis impatiens diceret

honeftam ora-
tionem turpi confilio minimi
refpondere Et
quoniam plerumque eadem
hiftoris pars in
diuerfis capitibus cenferi
poteft, caufam prs-
cipuam intueri oportet, vt ea
quam de Antio-
cho refert Plutarchus in vita
pianus in Syrio, chm enim
Demetrii, Ap &
Antiochus Strato- 7
mees incredibili amore flagraret,
tabeconfi.1
ciebatur, ac
lam moriturus videbatur,nifi
Era-
fiftratus Ariftotelis ex filia nepos, amoris
vim{
cx ipfo pulfu ludicaflet. patri
Seleuco refert a-
dum
 4<r MEtHODVi
^tum efle de vita filij tum Seleucu$,quid ita?
:

meam, inquit Erafiftratus , vxorem deperite

an ego , inquit Seleucus, tam male de te meri-
tus fum,vt adolefcentis amori non indulgeas?
tum ille; tu ne quidem amori alterius infer-
uires.Vtinam, inquit Seleucus, dij fuum amo-
rem in charillimam Stratonicem conuerte-
rent. hic Erafiftratus, ergo pater idem & me-
dicus efle potes . itaque Seleucus Antiocho
Vnouercam defpodit.Erafiftratus vero donatus
Ceft fexaginta millibus aureorum . haec hiftoria
pertinet ad amorem, ad curatione morbi gra-
uiflimi,ad paternam pietatem,ad filij verecun
di^m,ad prodigalitatem, denique ad argutam
& vrbanam Erafiftrati orationem. fed quia his
omnibus caufam praebuit fumma vis amoris,
hanc hiftoriam iucundam ac memorabilem
non ad capita virtutum,aut prodigalitatis, aut
medicina?, fed ad caput amoris referemus , ne
fit infinitum rem eadem toties vfurpare. Sunt

etiam in didis pleraque amara, putida, fcuri-

turpia quoque cenfentur: quaedam ve-
lia, qua?

ro vrbana &
faceta, quae honefta fed quae ar- .

guta funt aut falfa, fi neque turpium neque ho

neftorum appellatione veniat, inter adiapho-
ra collocare foleo . vt illud Demofthenisad
Phocionem, fiqnamfc fu-

lud ftulte quaerenti, quisciumm-optimus ? tui

maxime
 i o. ^ o d i u r.

n ^ned iifiimilk haic atque fimilia pertinet

ad dicendi lepores . Cafus autem fortuitos
( quanquam nihil fortuitum
efle porrft fecJ
|

populari oratione vtlmur)qui ad

homines' per
tinet,& partim a rebus
diuinis,partim etiam a
natura duci videntur, ad humanos
cafus refer-
ri commodius vt illud quod feribit Taci-
eft :

tus apud Fidenates vnius theatri cafu

quin-
quaginta hominum millia occidifTe^ad
locum
quem de morte infcriplimus, fpedlat.
idem
iudicandum de iadtura, naufragiis
erit
for- &
tuitis offenfionibus Contraria ve°ro iifdem
.

locis eoniunximus quod ea fere in hiftoria

,
eoniunguntur. fcilicet virtutes ac vitia
: turpia
& honefta, vt eorum fa<3a diuifione, fimulac
femel de contrariis dici poffit,
puta de ftulti-
tia, prudentia &
malitia de ignauia, fortitudi-
:

ne, temeritatesde confidentia,

fpe,defperatio-
ne:de leuitate,conftantia,pertinacia:de
ftupo-
re, te mperantia, in temperantia: de
arrogantia,
modeftia,deie£fione : de crudelitate,
clemen- jfaserti» ixm.
ia, mifeucotdia, quam
prudenter Seneca
tmm animi vocat.-de auaritia,liberalitate,pro-^ i
7
digalitate: de fcurrilitate,vrbanitate,ruftidta- **
tc.de adulatione, affabilitate,
contentione, ac
tametfi pleraque nomine carent, mediocrium
tamen appellatione ftatim extrema
perci-
piuntur, vt inanimi excelfi magnitudine,
in a-
micitia., in virtute , in manfuetudine,
iri fi-

de:
4$ MEfHbi>V§
de:qu£ aut nullum, autvnum duntaxatextre-
mum habent nomine tomprehenfiim. in qui-
bufdain extrema fine mediorum appellatione
vfiirpantur: vt inuidrie,maleuolenti£ garruli-
:

tatis,taciturnitatis:impudeti 2e,pudoris; quem

a virtutibus exdudiint propterea quod riori
,
quanuis decet aetatem id quod iri virtutis de-
:

finitione necefle eft. Quod fi quem minus de-

le&at ea vitiorum ac vircutum partitio qua-
,
tuor generibus C6mple&atur,fcilicet> pruden
tia, temperantia, fortitudine & integritate, fic
enim Philo maluit verboru ambiguitate fiib-
lata iuftitia illam, quae aliud nihil eft quam iri

omnibus corifiliis , didlis, & fadis

reditudo ,
quaedam & integri tas^vo^olwTo vocare.cum
enim Plato iuftitiam in fe quenque prius fta-
bilire doceret fic enim Hebr^i charitatis a le
(
quenque initium ducere volunt) prudentiam
in anima fuperiore,veluti normam expeten-
dorum ac fugiendorum collocauit, fortitudi-
nem in corde, temperantiam in hepate : iufti-
tiam vero qux rationi quidem imperium,alii$
obfequium,id eft,fimm cuique tribueret, om-
nium communem fecit led ea aut nulla eft,
.

aut omnino cum prudentia confula fic enim .

virtutem illam, qu^ iudicare poteft quid quen-

que cuique praftare oporteat, iurilconlulti
non virtutem moralem , ied prudentiam vo-
carunt.neque vero bonus eft qui aliis fiiurii re-
ftituic,’
 ftituit,aut reftituiiubet,cum fceleratUs fit qui
aiiter faciat :dicamus virtutem efie latro-
nifi
num , qui ia&ant fe iis vitam dedi fle
quibus
nonademerut . Illud etiam incommodum fe-
quetur, fi quis illam iuftitiam inferiori
anim*
tribuat, quod animantia bruta, qua: vim illam
inferiorem habent, iuris ac iilftitije focietate
cum hominibus coniugemus.quod fi qua
vir-
tus eft vtriulque anima:
communis , profe&o
prudentia eft vtriufque anima:, tum
etiam vir-
tutum ac ftientiarum commune
vinculum,
quod quidem fi demus, obfcuram illam
dilpu
tationem,Ytrum prudentia virtus fit
necne, de
philofophia fuftulerimus eiufque
, opinionis
authorem habebimus Platone ipfum,
qui ex-
tremo libro de legibus, omnes omniu
adtio-
nes fola virtute-virtutes omnes fola prudentia
metitur.virtutes autem ipfius intellebius pro-
prias , qus difciplinae vocantur , in theoricas,
praeficas, & operum effedfrices , eo quo dixi
modo partiemur, repudiata Stoicorum opi-
nione. Ita fiet vt nihil in hiftoriarum
leiftione
occurrat, feu laude, feu vituperatione
dignum,
quod non apte, & fuo locd accommodari pof
fit
;
Qubd fi turpia cum honeftis,vti!ia cum in-
utilibus in hiftoria coniungi
videantur, fubla-
ta dilputatione ad popularem loquendi mo-
dum accommodare oportebit vf confilium
.

Romani fenatus 3 qui Gallo Proconfiili marP

d darat/
50 mbthodvj
djtrat*vt Achgos a communi focietate diuelle*
ret,quos tamen fi naturg bonitate fequeretur,
in eadem amicitia tueri ac difcrepantes
conci-
liare debuiflet ‘
Romanis vtile fuifle dicemus,
cum eodem confilio Lacedatrnonij,Veneti,ae
fere populi omnes vtantunidque Athenienfi-
bus vtile fuifle docet Demofthenes aduerfus
Ariftocratem, & in oratione de libertate Rho
dioru. fi tamen iura gentium violarentur* inu-
tile ac turpe iudicadum elfet.vt Caroio V.Im-
peratori vtile fuit imperitoru iudicio Rinco-
&
nem Fregofium legatos occidere* aut a filis
cxfos difsimulare* quod Turearum opes co &
pias euocare diceretur: facinus tamen
illud no
modo turpe,fed etiam fibi ac Reipublicae per-
niciofum erat*& belli maximi* quo Refpubli-
ca Chriftiana coflagrauit* occafionem
affere-
bat. non alia de caula Corinthi cxcidiu,
ac Ta-
rentinoru clades contigerunt* quam ob illatas
legatis offenfiones. At fi quis eft qui no popu
Ii,fed fapientiu iudicia fequi malit (quanquarn
quid turpe authoneftum, ne fapietibus quide
inter ipfos conuenit) fepiffime in gereda
Re-
publica labetur.Extrernu illud eft, vt in legen
dis hiftoricis, ne fgpius a JcCtioe ad
feriptione
auocemur.notas co munium locor a in margi-
ne adiiciamus deinde otiose fingula in locos
:

referamus, nam hunc quoque frudhim confe-

quemur, vt optima quatq; altius memoria re-
petita defigamus.
j) c
 io. BoDlNr.

De biftoricorum dele diu.

Cap, quartUni.

Na res eftqug maxime Sc£-

thas impulit, vt literas
omnes
ac monumenta veterum
aftir-
pe conuellcre conarentur,
quod
t -

Latinorum
-V^ rbe ^efrcnt Grxcorum
ac
bibliothecas & parietes rerum *
le geltarum magnitudine repleti .*
reliquos
omnes, tametfi res quoque magnas ac me-
morabiles gefliflent, turpiter
omiflos , vel e-
tiam atroci verborum
contumelia notatos,
fuerunt enim Grxci ac Latini fuarum
laudum
precones : exteri prxter
, Hebrxos, nihil fere
de leipfis antea prodiderunt.
Ac fit nefeio
quo modo, vt qui bellis & rebus
gerendis oc-
cupantur , a feriptione refugiant
aliquanto fe literis dediderunt
: qui pl us &
, earum illece-
bris ac dulcedine capti,
vix viiquam ab iis dK
uellantur. &
quidem fepiffime-contieit,
vt
qyg nationes arma diuulfime coluerant, poft-
ca. quam ras
amplecti -coeperunt s animi
vigiac robur amilerintrvelqubd
tia languerent* vel
otio iner- &
quod ij qui in rerum diui-
narum &
naturalium contemplatione
ver-
»ntur , non modo a cxdc & fanguine abhor-
d 2 reant.
 METHODVS
ream , fed etiam barbariem ac feritatem o~
mnino deponant quod quidem Graecis pri-
e

mum , deinde Latinis, poli etiam aliis vfuue-

niffe conftat .Itaque Phocio imperator, A the-
niefes belli magis cupidos quam peritos, hor-
tabatur, vt verborum copia qua praeftabant„
cum hoftibus certarent, non armis quibus in-
feriores erant .Demades vero tibiarum fimi-
les effe dicebat , quibus exempta lingua, nihil
ineffet rationis molliores etiam Afiatici,£
.

quibus fluxit orationis ybertas.at Lacedsemo^

nij difciplinarum ac literarum omnino impe-
riti res praeclaras domi forifque gefferunt,no»
ab ipfis,ledab hoftibus decantatas. Celtarum
autem & Germanorum ; tum etiam Arabum
ac Turearum illuftria fadla, bella, vidtorias o-
biiuionefepultas, aut vna pagina comprehen-
fas , idque ab eorum hoftibus fadiu videmus;
contra quam Graecis accidit , qui Salaminiam
aut Marathoniam pugnam tanta copia ver-
borum amplificarut, vt nihil vnquam iiiemo-
.
rabilius geftutn effe yideatur.fed quemadmo-

jlUyCLrfty dum Alexander magnus-cum vi&or in fplio

tTuf&t* regis Perfarum federet,vrbane refpodit Grae-
corum legatis,qui maximo bello Grgciam ar-
dere nuntiabant, fibi murium ac ranarum bel-
la videri fimili ter Alexadri bella contra mol-
;

les Afiaticos& Perfas ( quos Cato muliercu-

las appellarejCaefar contemnere foiebat ) exi-
gua
 io. bodint;
gua fint,pra: iis quo a Celtis,
Germanis, Tur-
eis ac Tartaris gefta funt
. id quod facile Intel-
hgipoteft ab iis qui eorum vidorias
ab hofti-
bus ieuiilime fcriptas
meminerunt Vt . igitur
ab hiftoriaf rerum veritas habeatur,
lingulari
non modo fcriptorum deledu, fed
etiam i n
us legendis illud miminilfe
debemus quod ab
Ariftotele fapienter didum eft, in hiftoria le-
gend^neque nimis credulum,neque
plane m-
cre-dulu mc fle oportere .
namTomTitomni-
bus aflentiemur, fepe vera
pro fallis habebi-
mus , ac turpiter in Republica
gerenda labe-
mur: fidem omnem hiftoria: detrahemus,
/in
nuJlosabea frudus cop/equemur
in altero .

quidem peccarunt ij qui fabulis

omnia vetu-
Ratis monumenta compleuerunt in altero :
Turea:, qui nec vllam
antiquitatis memoriam
habere, & curam penitus abieci/Te feruntur
quod putant hiftorias ab iis feribi non po/Tc’
qui alienam fidem fequuntur-mulco
minus ab
fldi rebus affuerunt aut profuerunt,
I cum
de fe ipfi multa mentiatur, aut principum
me-
tu,vel premiis, vel odio diftradi
a vero defle-
dant:qu ? Plutarchus ipfe fibi obiecit,&
quali
roueam traiiliit.fed quid vetat pofteritati
non
fuisoqualibus feribere? illud autem ne
veriffi-
mile quidem eft, in tanta foiptorum
multitu-
dine reperiri nemineni,qui nec
prece, nec pre-
fi°jheeinuidia, nec perturbatione
adducatur
d 3 ad
 METHODVS
ad fcribendum. Prudens igitur hiftoriarum le-
&or,inter c vitia quorum alterum vanitatis
eft;alterum ftuporis , medium feriet, & opti-
mi cuiufque fcriptoris dele&um fingularem
habebitmec prius de hiftoria fentetiam feret,
quam hiftorici mores ac ingenium plane intel
lexerit . intereft enim Reipub iudiciade fcri-
.

ptoribus qui in publicum exeunt , incorrupta

minimeq; deprauata videri: ne cum aliena: in-
duftriaemodu ponere volumus, optimos quof
que a feriptione deterreamus Neque vero in .

fcriptorum deledlu ,
quem adhibere.quenque
oportet, ipfe iudiciu ferre velim (eft illud ma-
ioriscuiufdam artis ac ingenij)fed coniedlura
quadam & argumentis ad aflentiedum proba-
bilibus vti; qua: fi nonnullis minus probabun-
fententiam mutare non grauabor. qJU£m-
tur,
admodum^nim^tdks-t^bdas^arumquo du-
ctus, lineamenta,-e€>lore s ftud io s e mtuen tem,
pietur^ m in.imeigaar-mreffe-epor te t,v x. iudi-

cium fera t ; crmuicuttffiffiiaaiii^ &

orni as j rinlra.fij giant t-it a quoque necefle
- eft

non modo in omni gener-edttftorrartjmyfed e-

tiamin rgbm^endi» ^
Ver&tuy£fejpl vir-
'

tutesliift©fk<«raaOviEiaTlQSrevelit.Sunt au-
tem hiftoricoru,vt opinor, tria genera: vnum
eoru qui optime a natura,vberius etiam a do-.
informati ad res gerendas acceflerunt;
Ciri na

alterum eorum quibus li terte quidem, fed nec

 IO, JODINli "f
vius defuit, nec natura poftremum eft eorum
:

qui aliquantum adiuti a natura, rerum

gereda-
rum vfu caruerunt,incredibili tamen ftudio
ac
labore fe prope in hiftoriacolligeda
iis xqua-
runt,qui totum vita:
tempus in Republica
fua:
gereda confumpferunt.eft autem vniulcuiu%
generis infinita varietas, eoq; maior quo
quif-
que plus habet aut miniis integritatis erudi-
,
tionis, experietig. optimum genus eft eorum
qui omnibus abudant, fi modo in hiftoria
feri
benda feipfos ab omni perturbatione liberare
poffint . difficile eft eniin_de fceleratis vim hn.
pum fermentem abftinere maledi&o: vel hq -
nos amore & gracia noncompledii.a tgne hjc
amplificanda: hiftoria; initia fuerunt, cum ha-
nefto medacio ad laudem bonorum,& malo-
rum contumeliam vti pulchrum putaretur,
quod fi in eo genere boni labutur,quid de im-
probis iudieandum erit? non parum igitur in-
tereft vtrum hiftoricus de feipfo an de aliisrde
ciuibus an de peregrinis : de hoftibus
an ami-
cis:de re militari an vrbana.-denique
vtrum fue
itatis anfuperioris : aqualibus
anpofterishi-
ftorias fcripferit . Rerum autem
gerendarum
peritum voco, quiconfilij publici, aut impe-
rii, au t indiciorum particeps eft vel
confeius,
nam in his tribus vertitur fummaRerumpu-
blicarum. peritior tamen futurus eft, fiper fe
Rempublicam gefrerit:peritiffimus fi pluri-
d 4 mana
 METHODVS
mam liberarum ac publici iuris cognitionem
fium vfu coniunxerit vix eft enim vt fine lite-
.

ris difficillimam Reipub gubernanda: fiden-

.

tiam adipifcamur, cum breuius fit vita: huma-

nf lpatium,quam vt diuturna regionum pera-
gratione, & varia cognitione populorum id afi
fequamur: quod fine libris Licurgo, Soloni &
Vlyffi contigit.hic enim prudens ab Homero
appellatur, quod mores hominum multorum
vidit & vrbes plerique regionum varietatem
.

aut animantium ac ftirpium naturas, vel aedifi-

ciorum & pyramidum fubftrudiones, aut e-
rofa veterum numifimata mirantur; leges ac
iura populorum , Rerumque peblicarum fla-
tus & conuerfiones pro nihilo ducunt at ex .

his fiolida prudentia moderanda: duitatis com

paratur. Neque vero imperii duntaxat aut
confilii publici, fied etiam iudiciorum comnni
nione maxime omnium mores ac Reipub.
flatus intelligitur.etenim qui inliribus verfian
tur,vt loquitur Arcadius, omnia mala norunt:
nec mala duntaxat , fied etiam bona , fine qui-
bus illa confiftere aut percipi nullo modo pofi
fiunt,bonorum autem & malorum finibus o-
mnis humana prudentia continetur ex quo .

inteliigitur deterrimum effe genus illud hi-

ftoricorum qui fine vfiu rerum , fine bonarum
literarum fidentia manibus illotis ad fcriben-
dam hiftoriam accedut.atque hoc prfcipuum
eft
 IO. BODINI. 57
hiftoricorum delectu
argumentum fed .

difficile eft admodum omni pertur-

i

batione carere quod in eo hiftorico quem

(
quadrimus necefle duco) cauendum imprimis
t ne fcrip tori de fe fuifque ciuibus & amicis
quf laudabilia funt,aut de hoftibus turpia fcri-
benti facile affentiamur. contra vero minime
bia fides eft eorum qua: de hoftibus lauda-
biliter &
gloriose gefta confitemur in reli- .

quis domeftica vel hoftium iudicia nolo : fed

vt in arbitris tertium aliquem qui ab omni
perturbatione liber fit, Itaq; Dionyfium Ha-
Iicarnaffeum (qui nullos in Repub.magiftra-
tus adeptus eft de
) Romanis multo verius ac
melius fcripfifle conflat, quam Fabium, Salu-
ftium aut Catonem,qui in fuaRepub. opibus
& honoribus floruerunt. nam Polybius homo
Gracus fiepe mendacii coarguit Fabium &
Philinuimquod alter Romanus, alter Charta-
ginenfisde bello Punico ita fcripferunt,vthic
praeclara omnia de Romanis dePcenis con-
:

tra.Philinus Poenos omnia laudabiliter ac for

titer(fic enim Polybius) Romanos autem tur
piter &ignauiter geffifte feribit. at Fabius iu-
dicio Polybii magna: vir integritatis ac pru-
dentia: fuit, quemque nulla Reipub. nulla ho-
ftium confilia latuerunt vterque tamen ad
.

feribendutn ita fe comparauit vt oratores, qui

fioc imprimis cauent nequideontra feipfos
dicant
 fS MITHO D Vi
dicant aut fentiat.led fieri nullo modo poteff,
vt idem boni oratoris ac hiftorici officio fun-
gatur. Neq; eas hiltorias probare poffum quse
perpetuas laudes ac virtutes eiufdem; nulla vi-
tia commemorant cum nullus fit tanta
:
inte-
non faepiffime offen-
gritate ac prudentia, vt
dat nam Eguinardus & Acci^olus Carolum
.

Magnum,Eufebius Conflatilium, Nebriffen-

fisFerdinandum , Iouius Cofmum Medicem,
Philoftratus Apollonium,Pracopius Bclliffa-
rium , Staphylus &
Leua Carolum V. Imper,
tantis laudibus cumylarut,vt oratores
non hi-
ftoricos agere videantur, ergo prudens exifti-
matpr laudes cuiulque non domcfticoru aut
amicorum duntaxat, veruetiam hoflium pon-
deribus examinabit neque ompia Philippo
.

Cominio de Ludouici X I. laudibus fcribenti

affentietur : Meieru Belgicarum re-
fed etiam
rum fcriptorein adhibebit
neque hunc tan-
:

tum, veruetiam Paulum AEmyliurmproptera

quodvnus quidam plenus eft Ludouici laudi-
bus:alter eas omnino reijcit tertius medium
:

ferit . Meierus perfidum hominem ac fratris

interfedlorem vocat, & cui nihil prius effet
quam violato iure diuino & humano fcclere
tyrannidem occupare. quine tiam Cominium
ipfum patriae proditore ac transfugam appel-
lat, neque huic, neque illi in eo genere
ceeden-
du puto, quod alter opibus & honoribus ma-
ximis
 IO* BOBINL
idmis a rege cumulatus eft:alter hoftis &odio
maiore quam decuit hiftoricu ad fceleris atro
citatem verborum contumelias adiunxit. Ae-
myliusnec hoftis nec amicus (fuit enim Ve-
ronenfis) prudenter ac moderate hunc in mo-
dum,Dux,inquit, inuidiam regi coflabat,par-
ricidij infimulansj fratris filios corrupifle, per
eos veneno necaffe. nihil temere affirmat:
iliu

rumores vbique peruulgatos non pmifit illi .

florente Ludouico fcripferunt , hic centefimo

poft anno, vt nulla vel gratia , vel metu, vel o-
dio commoueri poflet itaque Cornelius Ta-
.

citus profitetur res Tiberij,Claudij,Caij,Ne^

ronis glifcente adulatione ac florentibus ipfis
ob metum, & poftquam occiderant recetibus
odiis compofitas, fallas fuifle : atque inde fibi
confiliu fine ira vel ftudio ea tradere
,
quorum
caufas procul haberet.fcripfitenim centefimo
poft anno quam illi floruerat . ac fortafle illud
voluit Ariftoteles cum diceret hiftorias non
minus vetuftate nimia quam nouitate fabu-
lolas & iniucundas effe.lane vix eft vt qui pne-
fentium rerum hiftorias in vulgus manare pa-
tiuntur, veri fcribant,ne cuiulquam nomen
hiftoria laefura, aut fama violatura fit. ac pro-
pterea Cicero neminem eorum qui viue-
rent inter claros oratores enumerauit , ne qui
ab eo prseteriti eflent,vt ipfe ait,fuccenfe-

|ent. quis autem ab hiftoricis in ea Republica

verita-
go mbthodvs
veritatem exquirat, in qua dicere quod nolis,
turpe;quod velis, miferum acpericulofum fit?
prseftat igitur omni metu fublato reru prtefen
dum fcripta pofteris mandare aut fi quis
: eft
qui luorum laborum gloria fbviuo frui malit,
fuperioris astatis res geftas,collecftis omnibus
omnium commentariis publicis acpriuatis,
diuturnaque fama feniorum, hiftoriam com-
ponat id quod fecerunt clarillimi Icriptores
:

Liuius, Tranquillus , Tacitus, Arrianus, Dio-

nyfius Hahcarnaf&us atque huius etiam ma-
.

ior fides eft quam illorum;qubd de aliena non

de fua Republica fcripfit , & omnium comen-
tarios, ac ciui tatis arcana ex adtis publicis col-
legit : in quo genere eft etiam Polybius, Plu-
tarchus, Metafthenes, Amianus , Polydorus,
Ctefias,A.Emylius,Aluarefius,Ludouicus Ro-
manus. eorum vero miniis proba-l* lunt nar-
rationes qui nihil aliud habent quam quod ab
aliisaudierunt ex. rrzav ctA\«y ixfoa ftccTav,
vt loquitur Polybius; nec publica monumen-
ta viderunt, itaque optimi Icriptores quo ma-
ior fides fcriptis haberetur e publicis monu-
mentis ea fe collegifle aiunt. fic Amianus fe
Gallorum antiquitates e publicis illorum mo
numentis inlucem eruilfe profitetur.fimiliter
Arrianus ftatim initio feribit fe Regis Ptole-
mad,qui Alexandri magni rebus vbique inter-
fuit, comentariqs non prius euiilgatos legifle.
 I O. N I.
2 O D I
6t
itidem Appianus Augufti fcripta : Metafthe-
nes& Ctefias publica Perfarum monimenta
DiodorUs AEgyptiorum de quibus fcripfit,
arcana fe vidifle teftatur . Onelicritus & Ari-
ftobulus Alexandri magni legatus quse ipfiin
AEgypto & India viderunt .Itaque Palaepha-
tus^ fepe
, ^
rjMi inquit gOecicrot [jwvx, non
c,
.

quod hiftorif veritas ex regum commentariis

exquiri debeatjcum de fe ipfi multa ia&et: feci
ea qu<e nihil aut parum admodum ad eorum
gloriam aut vituperationem pertinent: vt ra-
tio temporum, prouincia?, imperia, regum ae-
tates, feries, atque omnino publicg rationes in
quibus imperij arcana latent. huc verba Meta-
Neque tamen, inquit.
fthenis referenda funt ,
Omnes probandi funt qui de regibus feribunt,
fed folum lacerdotes penes quos publica fides
eft annalium fuortim , vt Berofiis qui omne

A
tempus (syriorum ex antiquorum annali-
bus digeflit. hscc ille. Quod fi qua hiftoria tot
ac tam multos teftes habet vt refelli minime
poflit, tametfi viidetUr incredibilis, magnum
pra: fe fert veritatis argumentum, prafertim
fi in reliquis alios alii refutant quis crederet
.

Senatum Romanorum rufticicuiufdamlbm-

nio commo tum qui le ab Ioue monitum di-
,

ceret vt ludi inftaurarentur, quodin prioribus

prjefultcr indodle laltaret?ad eiusfomnium
decreuit Senatus inftaurari ludos, vni fortaflis

non
Iri METHODVi
hbh crederetur : fed ineo conueniunt Plutar-
chus,Liuius,Dionyfius, Valerius, Plinius; qui
in tanta S.P .QJl.confenfione errare minime
potuerunt quid fi dicat aliquis ,
* alter alterius
errore ducaturPidfane fieri poteft: non modo
in humana, fed etiam in naturali narratione. fa
ma vetus eft Olores morituros fuauiter naenia
canererid quod omnes non modo poetae ac pi
flores indevfq; ab Aefchylo, fed e tia principes
ipfi philofophorum,Plato,Ariftoteles, Chri-
fippus,Philoftratus,Cicero, Seneca teftantun
illud tame Plinius primum, deinde Athenaeus
fabulofum efle experientia diuturna tradide-
runt, idque compertum habemus. fed hiftorig
naturales verae fint necne; facillime intelligun
tur : humanae vero , qua? femper fui diilimiles
funt, non item, multi Carolum Ducem Aure-
liorum ob laefae maieftatis crimen fupplicio af
fedhim, idque Lutetiae , fcripferunt neque v- :

nus tantum aut alter, fed x x. prope hiftorici:

quem tamen anno poft trigefimo quam ab
Anglis captus fuiffe t,in Galliam rediifie,ac foe
confiat atque in eo G. Bellaius
liciter obiiffe .

meus ciuis, magnam hiftoricorum negligen»

tiam coarguit: quod quae fama recens euul-
garat pro comperto fcripferunt . eiufdem er-
roris Poflidonius , Eratoftenes, ac Metrodo-
rus a Strabone arguuntur, quodleuiffimorum
hominum medacia pro vera hiftoria tradide-
runt.
 6. b o d n
r r r.
^
AtPolfidonius Cn. Pompcij auctorita-
filrtt.

te vius eft, ne quid temere Icriberet.

irt qua re
igitur fcriptores a feipfi
didfentlunt,pofterio-
hbus credendum putem,fi argumentis aut
ne-
ceflariis,
aut certe ad afleritiendum probabili-
bus vtancur.eft enim veritatis ea vis
natura» &
vt non longo ac diuturno tempore in lu-
nili
cem eruatUncum Icilicet vulgi errores, adula-
tiones & odia plane conquierunt. & quoniam
hominum inter le de religione
capitales liint
diferepantium inimiciti? ,non placet
Ethnico-
rum de Iudxis, aut Iudicorum de Chriftianis»
vel etiam noftrorUm de MaUris ac Muhame-
dicis exquirere opiniones : ledcollatis inter fc
probatillimis quibulque lcfiptoribUs,qui
qua-
lefque fint, &
vtrum res ipli compertas habet»
videre quanqUam pleriqUe itt eo
.
genere ma-
gis errore labuntur,& antiquitatis
ignoratio-
ne , quam quod mentiri velint vt qua;
Grteci .

veteres de Romanis &

Celtis, aut Romani de
Caldans St Hebraeis tradiderut,
magna ex par*
te refelluntur, cum alii aliorum antiquitatis i-
gnari edent, quum vero de hoftibus vitupera-
tione digna leguntur, cohibenda
eft aflfenfio,
nifivalde perfpe&a fides eft autoris.
fed vt
hoftium feripta nOn omnino probada
: ita nec
penitus improbanda lunt ac prudenter
Cali-
.

gula qui Calfii &

Labieni de a; lare hiftorias C
Scnatufcofulto damnatas euulgari iulfit,
cum
dicente
64 liETHO D V §

diceret interdfeReipub. vniufcuiufque res ab

omnibus intelligi . neque tamen huius aut il-
liusde Caefare teftimonia fi extarent omnino
mihi probarentur: nec Caefaris quiPompeia-
nos diuina &
humana mifcuifle, pecunias e fa-
fcribit, cum ipfe nullo religionis
jiis abftulifle

ac Deorum metu omnia tepla Gallorum fpo

liafiet,ac aerarium fandius, quod Pompeius a-
perire noluerat, diripuilfet .haec enim Caefar

atque his fimilia iadabat,vt iuftam belli iufci-

piendi caufatn ( tametfi nulla iufta caufa cufc

«juam eflfe potefi: aduerfifs atriam arma ra~
p
piendi) habere videretur .
quae vero de bellis a
fe geftirconfcripfit, ex magna parte vera iudi-
cantur, praeferam cum Imperator lege Portia
prohiberetur falfimi caeforum numerum ad
aerarii tribunos deferre, alioqui triumpho &
imperio (cuius caUfa Caefar fceleratum efie iu-
ftum putabat)caruiflet.quae lex vt impune vio
latafit,attameninfamie metus hominem glo
riae cupidifiimum retinebat, praeferam cum fe
viuo fiia fcripta in vulgus manare pateretur,
innumerabiles hoftes haberet qui fe mendaci)
coarguere potuiflent . argumento eft quod
Ciceronis Catoni Anticatonem repofuit ;fed
ita feripfit quafi reUs apud indices, vt ait Taci-
tusjcaulam agere videretur. Quae igitur de ho-
ftium fcriptis diximus locum habent, nifi quis

ttasfuga fubornatus & pecunia corruptus fit:

 IO. BODINI, ^
vc de Frof&rdo nonulli putant, cui dubium eft ^US
vtrum plus Angli, an ipfe plus Anglis debeat:
cum aperte fateatur fe ab illis maxima prgmia
confecutum non . aliter atque Aretinus qui
3
quem laudabat : id quod faciebat inuitus : ab
'
eo quoque fe muneribus affedhim gloriaba-
tur. fic tamen exiftimo veriflime omnia
feri-
bere potuiffe, curn vel in rebus geredis 8z mi-
litia magnam partem itatis confumpfiffet.pa
trix vero laudes penitus obliuifcb aut sequo
a-
mmo pr^terire poffe puto neminem etenim .

Polybius qui inter optimos feriptores verifli-

mus habetur cum defuis ciuibus ageret fibi
.

temperare non potuit quin aduerfus Phylar-

,
chum acerbiffime inueheretu^qubd Megalo-
politanorum virtutem & fortitudinem in bel
lo cotra Ariftomachum diflimulaffet. Eadem
caufa ? ni- fallor, Plutarchum impulit vt aduer-
fusHerodotum feriberet, in
quo nihil asque reprehendit atque feripta de
Boeotis &
Cherronasis. Quis autem rifum te-
nere poflitqui Sabellici feripta legat, vbi Ve-
netorum bella cum Romanorum geftis com-
parat ? at ne Donatus quidem Gianotus cluis
Venetus iftam comparationem ferre potuit,
eodem morbo (fi morbus eft fuorum popu-
larium dignitatem honeflo mendacio tueri)
omnes fere hiftorici laborant, itaque libenter
C^faride Gallorum moribus feribenti aut :

• Tacito
Tacito de Germanis aut Polybio de Roma-*
:

nisiautAmiano de Francis aflentior, cum pe-

regrini effent,& eorum de quibus fcripferunt,
antiquitates plane cognitas haberent. Sed mi
gna dubitatio me angic vtrum hiftorici lau-
dare, vituperare, ac derepropofita fententiam
ferre ;
an vero legentibus iudicium integrum
relinquere debeant. quod cumprgcipue ad hi-
ftoricorum delecfum pertineat,rationes vtrin
&
que probabiles afferam, euiq; iudicium re-
linquam . Nam cum hiftotia nihil aliud effe
debeat quam veritatis imago, & rerum gefta-
ftarum veluti tabula quae in clariffima populi
luce omnibus ad iudicadum proponitur: pro-
fecftb prgiudicium hiftoricorum plurimum de
rebus geftis detrahit; propterea quod imperi-
torum animos variis opinionibus praeoccupa-
re velle videntur prudentibus vero, qui falli
:

nolunt, ob id ipfum quia non rogati fentetiam

ferunt, valde fufpe&ifint. illud etiam non pa-
rum obeft quod plerique hiftorici cum retho-
ras aut philofophos agunt filum abrumpunt
,

propofitae narrationis, & legetium cogitatio-

nes ac memoriam alio diftrahunt : vt iure Ti-
mseus vtroque' vitio notatus fit cum ab hi-
: &
ftoria fepius ad reprehenfiones digrederetur

v<nh/uxuo$ & abtrevftator eft appellatus . cum

autem nihil difficilius fit quam recie iudicare,
quis non grauiter ferat hiftoricum qui nullam
 I O. B O D I N r, G
publici muneris aut confilij
partem attigerit,
de fummis Rerumpublicarum mbderatori-
bus fententiarri ferre ? quid autem ineptius
quam eos qui nunquam acies viderunt, impe-
ratorum offenfiones inter ipfos & vi&orias
dilceptare ? nam is qui Hertrici bella cum Ca-
r°lo V. Imperatore gefta complexus
eft
( eius
nomen prstereo) iudicem vtriufquc fe ferens
tot ac tantis laudibus Regem cumulauit
, vel
potius obrui t,vt eas laUdes ne ipfe quide
Hen-
ricus fine faftidio ferre pollet : Caroium vero
quafi fceleramm & ignauiim hominem con-
tumeliis omnibus lacerat, nec intelligit
vir bd
nus eiufmodi conuitia in fuum principem
re-
dudare,cni turpe fit cum tali hofte bellum
ge-
rerejturpius ab eo vinci; affinitatem vero
con-
trahere turpiffimum.quare nec bonus
hiftori-
cus, &
iniquus iudex omnium fiifragiis exifti-
matur. non minus auda&er Iouius qui Selemi
& Ifmadis Sophi, tum etiam Caroli quinti
&
Pauli Pontificis max
atque aliorum princi-
.

pum odiolas comparationes luo iudicio

me-
titur.his ego Xenophontem, Thucidide,Tra-

quillum,Cslarem,Guichardinum, Slcidanum
oppono, qui raro admodum, nec hili oblique
ac prudenter iudicium ferunt. Cslar
quidem
bellicis laudibus abundans
, &
optimus artis
imperatoris magifter , fuo quodamodo iurc
de re militari lententia ferre potuit: nec vere-
c 'i ri de-
5 8 METHOI) vs
ridebuit reprehenfiones imperitorum illud :

tamen valde prudenter ac moderate facit.cum

enim P. Silia vidloriam adipifei potuifte dice-
retur, li Pompeianos infecutus effet, hic C^-
farjEius confilium reprehendendum non vi-
detur.alie enim funt legati partes atque impe-
ratotisialter omnia agere ad preferiptum al-
;

ter libere ad fummam rerum cofiilere debet,

cum item Pompeius in acie Pharfalica mili-
tem confiftere,non progredi; hoftem excipe-
re, non laceflere iuftififet Quod nobis , inquit
•

Cgfar, nulla ratione facftum videtur, propterea

quod eft quadam animi incitatio atque alacri-
tas naturaliter omnibus innata, qua* ftudio pu

gna? incenditur hanc non reprimere , fed au-

:

gere imperatores debent hic non foliim ar-

.

mis , fed etiarn arte belli gerendi cum Pom-

peio contenditaion defunt exempla qua? Cx-
iaris teftimonium confirmare poffint, atque
imprimis Epaminonda? vidlona contra Lace-
dsemomos.fed vt fint innumerabilia, quid tam
ineptum quam fi Phormio aliquis qui caftra
nunquam viderit, de talibus viris quafi arbiter
datus fententiam ferat ? vel homo de fchola

Lycurgi ac Solonis fapientifiimorumReipub.

moderatorum leges emendare velit ? quod
quidem cum feciffet Ariftoteles , in multo-
rum offenfio nem incurrit:& a Polybio tacite:
a Plutarcho aperte reprehenfus eft quam fin
.

pienter
 io. b od r n r.

pienter, nelcio tantum, dc rebus parum

: illud
abi compertis opinari, lubricum;
iudicare,pe-
riculolu videri.atq; in eo ipfo Viues
Caroli V.
praceptor Cominium reprehendit,
quodfe-
pius ab hiftoria propofita
digrediatur, deque
principum moribus ac virtutibus atque
, om-
nino de beata vita philolbphorum
in modum
dilputet is tamen aliter atque
.
Viues omne
tempus in
Republica gerenda, aut in hellis,
aut in maximis legationibus obeudis
confum
plerat,vt re ede, fi quis alius,iudicium
ferre po-
tuerit. quodfiiuftareprehenfio eft, prxfiabi-
lius fit hiftorico narratione propofita timide
indicare, vel aflentionem omnino
cohibere.
At in contrariam lentetiam me Polybi auto-
j
ritas abducitenim propterea Phylarchum
. is
i eprehendit,qubd
debitas cuique laudes omi-
fiflet, ac praecipuam
annalium vtilitatem e fle
putat, vt boni laudibus fui fimilium
ad virtu-
tem inflammari ; lcelerati vituperatione
in- &
famia terreri poffint. quam rationem
Tacitus
&
.

Procopius amplectuntur: grauifiimi qui- &

que icriptores de re propofita lententi am
fe-
runt. qume tiam Agathias ( quod mirere nu-
)
dam hi ft oriam ,vetularum nugis fimilem fibi
videri feribit led is author non tanti
.
eft apud
rne vt eius oratione perluaderi poftimiprseier-
tim cum Ciceronis grauiffimo teftimomo
C^far omnes hiftoricos fuperaffe videatur.
?Q methodvs
ob id ipium quod eius hiftoria nuda, fimplex,

re£ia, & quafi omnibus detradris ornamentis

vnicuique iudicanda proponatur. cofimilis eft
hiftoria Xenophontis quam ^Thucydidi con-
neftit in qua nullum fuum iudicium interpo-
.

nit, nufquam digreditur, nulla orationis adhi-

bet ornameta.& quoniam plerique bonorum
laudes, ac vituperationes malorum ad hiftoria
frudhim pertinere putant , verius ac melius a
philofophis quoru illud praecipue munus eft,
,

quam ab hiftoricis fieri poterit .

quanquam
plus fatis vituperat Neronem ,
qui iuftiffimos
quofque viros,prseceptorem, duas vxores,fra-
tremBritannicu, matrem denique interfeciffe
narrat. quas omnia Tranquillus pure , fimplici-
ter ac fine vlla verborum amplificatione fcri-
bit.Appianus vero cum Mithridatem fcripfit
matrem, fratrem, tres filios impuberes, toti-
dem que filias interfeciffe, fiihijcit: Sanguino-
lentus '& crudelis in omnes fuit , fuperioribus
fidem non minus detraxit , quam louiutf, qui
oratione longa Selcmi Turcaru principis cru-
delitates omnes cum fumm a contumelia ver-
borum amplificauit. mihi fatis ad asternam fui
nominis labem, & quidem credibilius videre-
tur fimpliciter narrar-etres abeoBaffas fum-
ma fide & affinitate fibi coniundios, duos fra-
tres,quinque fratrum filios ac parentem fenio
fraftum ab eo necatos, quam oratoris in mo-
dum
 10. B O D I N r. yt
dum, quod minime hiftoricum decet, hifto-
riam amplificare qua: legentibus falla, vel fu-
Ipecfta videatur . Atque hax cum bona eorum
venia di<5ta fint qui nuda hilloria nihil magis
,

infipidum e fle putat, neque enim magnorum

virorum de rebus geftis iudicia reprehendo fi
modo tales lunt.qui re&e iudicium ferre pof-
fint invrbana difciplina laudatur Dionyfius
.

Halicarnal&us , Plutarchus, Liuius , Zonaras,

Dio, Appianus, in militari, Catfar, Paterculus,
Amianus,FrolTardus,Hircius,Bcllaius.invtra-
que Xenophon,Polybius, Thucydides, Taci-
tus,Cominius,Guichardinus. in principum ar
canis &
aulica vita, Tranquillus , Lampridius,
Spartianus , Sleidanus , Maciauellus in mori- .

bus populorum &

regionum varietate, Dio-
dorus, Mela, Strabo, Leo Afer, Boemus, Al-
uarefius in religione, Philo , Iofippus, Eufe-
.

bius,Theodoritus,Socrates,Sozomenus,Ni-
cephorus Califtus,Orofius, Sidonius, Grego-
rius Turonenfis, Abbas Vfpergenfis, Guliel-
mus Epifcopus Tyri, Antoninus Florentinus,
tum etiam hiftorise Magdeburgicai feriptor
res .led vt optime ab antiquis , Ne lutor vi-
tra crepidam ita nec Polybij de religioni-
:

bus,nec Eulebij de r^ymii cari indicia proba-?

re polium Htecin vniuerliim de hiftoricis.
.

Nue optimi cuiulque deledhim adhibeamus,

meliores quidem iis quos habemus Iperare,
e 4 amem
ji MBTHODVS
amentia?,optare, (celeris effe videatur. nec eo-
rum ftudia valde vtilia duco, qui fibi fingunt i-
deam hiftorici confummati qualis nemo fue-
rit vnqua,nec vero efiepoflit: eos autem quos
in manibus terimus omittunt quis enim du-.

bitat,quinhiftoricus vir grauis, integer, feue-

rus,intelligens,difertus,&: quafi vitae commu-
nis acpriuatae,omniumque rerum magnarum
fcientia inftruelus eife debeat? ineptius tamen
qui nihil in hiftoria praeter eloquentiam, aut
fidtas conciones,aut egrefsiones iucundas ad-
mirantur. fic enim ftatuo fieri nullo modo
pofie vt qui ad voluptatem,idem quoque ad
rei veritatem fcribat quod in Herodoto re-
.

prehendunt Thucydides, Plutarchus ac Dio-

dorus v miror tamen hunc vnuin hiftoria? pa-
rentem a Cicerone appellari,quem omnis an-
tiquitas mendacij coarguit nullum eft enim
.

mendacis hiftorici maius argumentum quam

ab omnibus fcriptoribus aperte confutari. ne-
que tamen omnino reiiciedum puto. eft enim
in eo prxter eloquentiam & fuauitatis Ionica:
lepores plurima vctuftatis imago: multa quo-
que in pofterioribus libris yerifsime ab eo feri
pta memorantur. Optimi vero feriptoris in-
dicium eft ab omnibus probari , eo pradertim
tempore quo vigent ij qui rebus geftis inter-
fu erunt. nquo genere fuut, opinor, Thucydi-
i

des,Saluftius,Xenophon,Cominius,Guichar-
dinusj
 IO. B o p I N I.
7j
dinus,C$far, Sleidanus. nam quodAthenien-
fes querebatur Thucydidem multa in
gratiam
Lacedatmonioru fcripfifle , magnum verifcri-
ptoris teftimonium tulerunt.cum enim
Athe
nienlis fuerit non Lacedaemonius delegatio-
,
nes in bello Peloponefiaco ac Praturas
obie-
rittmagmfque opibus &
regia ftirpe clarus ex-
titerit : tum etiam res iplas velut e lpecula vi-
derit : & magnis iumptibus ingeniolo s explo-
ratores ad inquirendam rei veritatem aluerit:
poftremo fpirantibus iis qui rebus interfue-
rant, fua feripta in libera ciuitate iudicada
pro-
pofuerit,quis eius hiltoria? fidem eleuaretPne-
que vero Lacedaemoniis ita fauit,vt fuorum ci
uium peni tus obliuifcereturjaquibus tametfi
erat in exilium relegatus cum hiftoriam feri-
beret,fui tamen exilii autorem atque aduerla-
rium omnium maximum Periclem^ non
mo-
do a calumniis vindicauit, fed etiam tantis lau
dibus mortuu cumulauit,vt eius interitu
Rem
publicam interituram verifsime auguraretur,
cocionum tamen apparatum tacite reprehen-
dit Diodorus. eadereprehenfione
vtitur Tro-
gus Pompeius (vt eft apud luftinum aduer-
)
fus Liuium & Saluftium,qubd directas
& obii
quas conciones operi fuo inferendo, hiftoriae
modum excelferint. Nihil eft enim, vt ait Ci-
cero, inhiftoria pura &
illuftri breuitate dul-
cius, fin conciones de Liuio detraxeris,exigua
frag-
74 METHO DVS
fragmenta -reflabunt .
qux caufa Caligulam
impulit vt fcriptaLiuii & imagines de biblio-
thecis omnibus prope amoueret idque ma- .

gis mirum debet videri, cum libro vno & qua-

dragefimo teftatum reliquerit, fe nihil prae-

der hiftorias Romanorum fcribere decreuiffe.

De Salluftio, quod eius omnia (cripta fere in-
terciderunt , non i ta facile indicari poteft ex .

iis tamen quae habemus, integerrimum fcri-

ptorem & rerum magnarum vluperitum fuit
fe conflat vt enim Iugurthinum bellum ve-
.

rius fcriberet, in Africam vfque nauigauit. li-

bere tamen de rebus iudicat quid enim libe- .

rius eft quam invno Csefare & Catone Ro-

manorum omnium illius astatis collocare vb-
tutem? At Thucydides Periclem; Sleidanus
Francifcum regem,ducem Saxoniu,Bellaium,
Alafconem veriflimis ac propriis laudibus ex-
tulerunt, comparationes tamen odiofas reie- ;

cerunt. ac (i quid eft quod cuiquam, infamiam

afferat , neceffariis confirmant argumentis,
aut oblique rumoribus acceptum ferunt . hoc,
vero comune illis eft cum Guichardino, Plu-
tarcho, Maciauello, Tacito , vt multa multo-
rum confilia fraudeTquc quantumuis occultas
in clariffimam lucem proferat, fuit enim Slei-
danus Prancifci regis interpres, Sc proTua Re-
pub. legationes fxpiflime fufcepit.cum autem
pqedpue de religionibus ( vt erat pius ac relh
 * O. B 6D r Nh 7?
giofus)fcribere propofuifTet non modo con-
,
ciones diredas & obliquas , fed etiam libros
vtnnque de religione fcriptos, qua breuitate
potuit coplexuseft: id quod multis
faftidium
pant. fed homini antiquitatis
ac reru maena-
rumauido debet moleftum videri, die-
nihil
mm innoftris fcriptoribus,Annonio,inquam
Monftreleto, Froflardo, Carterio
magna far-
rago rerum leuiifimarum, in
quibus tamen la-
tet antiquitatis acvetuftatis
imago nonpeni-
tuscontehenda quam non reperias
•
apud Ae-
myliurn, qui profitetur fe multa
pmermififle
qus alii prodiderunt. eiufmodi eft etiam
hifto
na Leonis Afri, Aluarefii, M.Gazi,
qui maxi-
ma, mediocria, minima compiedutur,
infini-
taque rerum varietate aures
hominum curio-
lorum explere poliunt, fed htec rarius in Gne-
cis aut Latinis, qui
dun taxat vrbanam aut mi-
itarem difciplinam tradant,
& qu*memora-
bili cafu quodam contigerunt.vtapudLiuium
Gapitolu deflagratio in bello fociali.
aoud Ta
citum incendium illud quod
duodecim vrbis
regiones ab fumpfit, interdum
tame prodigia
p ane incredilia narrant, non modo infimi, ve-
lumetiam clariflimi quique Icriptores:
vt C^-
lar ipfe qui bello ciuili Tralibus ftatuas fudafie
lcribitjvir alioquiDeorum hominum con- &
temptor. fed in eo genere Liuius
nimis reli-
giose dica an fufperftitiose omnes
fuperauit.
nihil
 methodvs
nihil enim frequetius quam boues loquutos,
fcipiones arfiffe , ftatuas fudaffe quodpluuio
;

caelo frequenter accidit :Deum Annibali ap-

infantem femeftrem triumphum cla
paruifie,
maffe vt non immerito Polybius eiufmodi
:

fcriptores Tragoedos appellant qui cum An-

,
nibalem e falebris expedire non poffent,Deo$
e machina quadam accirent, quanquam Poly-
bius de religionibus nefarie fcripfit illi venia .

digniores, quod fuperftitione praeftat quam

impietate obligari; & fallam quam nullam ha
bere religione. Eft etiam Liuius aliquanto co-
piofior in laudibus alienis cum enim P. Sem-
.

pronium ciuibus omnibus antetulilfet (in quo

reliquis iniuria fieri videtur omnibus huma-
)
nis a natura fortunaque bonis oogeftis inftru-
clum fuilfe tradit.nec eo contentus fingula co
piose amplificat a generis fplendore, opibus,
eloquentia, forma, aetate, animi magnitudine,
difciplina militari. Furium vero Camillum in
coelum vfque; Africanum llipra ccelu tollit : vt
mirum videri non debeat fi Auguftus Popeia-
- 'vnumappellauitiqubd in Pompeio laudado fa-
tietatem explere nonpotuiflfet..at in reprehen
iionibus parcus eft & grauis.vt cum M. Liuius
Sc C. Claudius ante cenliiram fe mutuis accu- ;

fationibus impeterent;hic ille. Ibi foedum cer

tamen inquinandi famam alterius cum fuae fa-
mae dilpedio facftum eft. idem, alibi de antiqua
 io. BODINI.
plebis in patricios
reuerentia-Hanc
inquit, animique
modeftiS
altitudinem v bi
inueneris u * tum
nuncTvS
q vniuerfi populi fuit ?
Calumo Campano, & de
Improbum/ed non ad ex
tremum perditum,qui malet
incolumi qu-m
eueria patria dominari,
autem quod fir I i
eft
V ietatem -nKerdum
de copiofus eft-
f
internum verb concifus
val-

prioribus dece libris

D
C L X.annos ab V Cf
X VIm 7^ A LXX1U ^ter-
1'
Ca C
Z7v
tia "e fenb ad hiftoriam
1 1.quafi
aggrede-
retur. reliquis decem & centii libris CXClI
annos complebitur, ’
neque enim vllo tempo
e populus
Romanus a bellis cSquieuit
etiam multo pluragefta quki
funt ab exabis^rbe
v cl ue ac* -Appium
dcPflC r em Coecum,quam in-
terl^
Cd ’
^
fadKl 0 n °r quod
P' ve-
,entanOS ’ qUi 'lafcente
Paucbflo
uci, florente
imperio
P
p innumerabiles
um quafi corpus coaptauit. extiterunt, in v-
cumauteineos
incideret qui melius
fcripferant,iis fe totfi
ixitivt videre eft in ad
Punico bello enodat
i ol blus n °n modo «qualis
y vbique ic fi,
imilis : fed etiam incelligens,
grauis^iiilau^!
henlionibm
•tuS'‘V'^
m prudens leg,flator & bonus
mlta de militari
, imperator
vrbanaque difciplinf-
- iftorici offici o
multa
difputat. fcripfit
autem hi-
florias;
 ME T fi O D V I
florias omnium fere populorum qui luis terra

poribus floruerut , & paulo ante ab Olympia-

de CXXIIIL flue ab Orbe condi to ter milefi-
mo fexentefimo o(flogeflmo,vfque ad annum
ter milefimum feptingeteflmum fexagefimu
fextu.fed ex libris XL. quos fcripfit XXXIIIL
interciderunt, videtur autem non minus phi-
lofophi quam hiftonci perfonainduifle. nam
in foedereJCactba fflncnfium-pri Re-
rumpublica^gx mode^or^s-adj^one t,vt di-
Tig^prer proi idi ^um^w cum foe-

ducantur. plenus efl: eiufmodi praeceptis liber

fextus , in quo de & vrbana Romano-
militari
rum difciplina copiose diflerit locorum vero
.

ac regionum defcriptiones nemo veterum di-

ligentius explicauit. tum etiam fuperiofu tem
porum & hiftoricorum ignorantiam fepe co-
arguit, qui fabulose multa de Romanis fcri-
pferant. ex eodem T.Liuii & Appiani puden-
dum errorem deprehendimus, qui Gallorum
legiones a Brenno deletas prodiderunt, nec
tanta: cladi nuntium quidem fuperfuifle qui
Vrbem a fe captam gloriaretur . confimili er-
rore lapfus efl: Iuftinus , Callimachus & eius
fcholiafles, qui Brenni copias Italia vaftata in
Grgc.iam influetes fpoliato Delphorum tem-
plo fulgure percuffas omnino interiifle fabu-
lantur. na Polybius clariffimis argumentis iif-

que
 r °* B O D I N r.

15 ^° Cet
Snlr coP ias incenia
Vr-
rum opportunha^pePeAascu-ca^iz^ ] ° CO~

S'fim r
p- lus
W* '"** '2uJw '}“a M
'

Krftit,,d prafi.it, »™““

«SklT
“
velpilbI i
«v.d,,j bic a „di M&i
Ldi Mple
‘, M
°' ,ica
'
bj
r&S
“flina diu 6 eu'
!
t

ijfcin fiaRepubl*.
aprkceu!

£ aute -ogatra
6 "ufSK.7
fi,verad,fcula re.. am k
0ta gSSg'

tcftacum
 80 METHODVS
teftatum reliquit Gorrseus Parifiefis,qui quas
finxit Amadifi fabulas, no minus veras ac pro-
babiles quam Iouij fcripta fore confidit . fe-

rendum quidem eflet, fi pro falute Reip. men-

tiretur; id quod magiftratibus Xenophon &
Plato permifetutifed afl entatioB k-eattfrmen-
rin£ji ,,
'
> rnr ,a t"m ver-e-hifLnilis
p
turpiffimum. nam vt Beflario Cardinalis cum
inter Diuos inepta quadam a.jnQeaeu R° ? m
quamplurimos referri videret, quorum vitam
improbarat, fe valde dubitare dixit, vtrum ve-
ra ellent quse ab antiquis prodita fuerunt :
ita

medaces hiftorici faciunt quo minus fidei re-

liquis habeatur . Polybium imitaretur me-

fi

minifle debuerat, quod ille hiftoriarum initio

profitetur , eum qui de hiftoria veritatem de-
traxerit pulcherrimi animantis oculos detra-
xifle.quam vere fcripferit,non ex eo qui fabu-
larum autorem appellat, aut ex Sleidano vel
Bruto Florentino qui hominem mendacii fe-
pe coarguunt quod alter religione, alter odio
:

permoueatur fed ex ipfo hiftorix

tiuucLicUmJ tyrannidis
:

Jj ,n ' ar ete Guichardmo, qui omnium mdicio ve-

kgjitnf P
t oiA&f cu-
riffime fcripfiffe putatur conuinci poteft
fyis, .

ius fcripta fi cum Iouio conferantur non ma- ,

gis congruent quam rotunda quadratis prx- :

fertim in cocionibus, epiftolis.fcederibus,de-

cretis, quxlouius fuo arbitratu fingit , in
quo
tamen decorum ita confudit , vt imperiti mi-
lites
 io. B o d r n r.
g
lites ipfius Alciati
fuilaudatoris iudicio,
decla
matoies fc holaftici effe videatur
. omitto ine-
ptam Caroii Imperatoris ad
Iouium cohorta-
tionem; Expedire te, inquit,
Ioui calamos o-
portet &c. tum enis querelas
colloquia & cum
Iouio,qu2 tam vera mihi
videntur quam du-
centos amplius leones d
Mulea ffie interfe&os-
aut ex agro Brixiano
fexCenta millia minoris
maioris vero ducenta
millia a Gallis
abdufta , vt ipfe affirmat
nec aliis , acceptum
refert, multa de P erfarum A
biffinoru ac Tur-
carum imperio qua: vtrum
: vera fint, ne ipfe
quide fcire potuit, chm
rumoribus fidem ha-
uent: " ec COIlfiJla
_ principum,nec conciones,
nec epiftolas , nec res
geftas , nec vlla publica
monumenta videritffic tamen fcribit
quafi re-
bus interfiuffiet, nec vllum dubitationi
locum
relinquit. qua: igitur
verifW fcribere potuit-
nolui tiputa res in
Italiageftas.quaivoluit-non
potuitfficihcet externa.nihilominus
tamegra-
uiter fe laturum fcribit,
fi cum fui temporis
fcriptoribus conferatur:
quod Arriani exem-
plo fcnptum opinor is
enim tanto fe reliquis
.

imtoricis, qui vitam

Alexandri magnifcripfe-
rant/upenorem putat- quanto
reliquis impe-
peratonbus Alexander, fuit
certe Arrianus
ummo vn ingenio,fiimmaque dodlrina
ors-
Jitus, vtplanu fit ex eius
commetariis in Epi-
ctetum prsterea vfum
.
cum eruditione con-
f iunxit;
 $4 methqdVs
iunxir.ac propter fummam prudentiam ab
A-
driano Augufto per omnes honorum gradus

ad Confulatum florente Republica prouedtus

eft. omitto flores Attici Termonis &
eloquen-
tiam , quae in eo tanta fuit vt alter Xenophon
appellaretur, neque tame fi Iouius vlla re cum
Arriano comparandus eflet molefte ferre .

debuit fe cum aliis conferri:quod ei per me li-

cebit. non quod multa non fint vere & elegah
ter ab eo fcripta fed hunc mendacij frudtum
:

tulit, vt etiam cum vera fcribit fufpedfus ha-

beatur .
tir»- r-arnen a ced^^^-ae-ffidi^nius,

p°ri~ r" r tlllit j

Ait^n, quam quis a-

husvera fcribendo .Sed ad veteres redeo,quos

cum noftris, & inter fe,vt cafus feret, compa-
rabo. Ac primum quidem occurrit Dionyfius
Halicarnaflxus,qui praeter moderatum dicen-
di genus & Atticam puritatem , antiquitates
Romanorum ab ipfius Vrbis origine tanta di-
ligentia confcripfit, vt Graecos omnes ac La-

tinos luperafle videatur.nam quae Latini quafi

peruulgata neglexerunt, puta facrificia, ludos,
triumphos,
magiftratuum infignia, tum vni-
uerfam Romanorum in gubernanda Republi-
ca difciplinam,cenfiim, aufpicia, c.omitia, to-
tiufque populi difficilem in clafles ac tribus
partitionenupoftrembSenatusaudioritatem,
iufla plebis, magiftratuum imperia, populi po
tcftatem
 BoDlNr. g
teftatemvnus omniu accuratifTW tradidit
mihi videtur qux vt planihs inteiligerentur
.

Orxcorum Jegesac ritus cum Romanis

infti'
tutiscomparat vt cumiura clientelarum
.

Ko mulus inftituit(quanquam ca qux

quoque Gal
lorum co munia fuifTe tradit
Cxfar) ab Athe-
menfibus & Thcflalis altius
repetitiacRoma
norum Dilatorem parem
poteftatem ha-
buifle atque Harmoften Lacedxmoniorum,
Archum Theffalorum , AEzyriinetehMityle-
nxorum. leges autem Romuli, Numx, Sarui»
vnacum antiqua Romanoru origine
fine hoc
auctore penitus interiiflent
:
qux Latini quafi
peruulgata negligenter omiferunt.
atque id fe
re omnibus hiltoricis contigifle
videmus, vt
qux vulgo cognita funt Reipublicx
inftituta
prxtermittant: quafi exteris xque
ac ciuibus
n d tiam immutabil >a fore iudicarent,
°i^cT f
recrp Slridaniii; ,< |ui quod Ami, miii^ imljjii.it.
an qQi i ntermilfa fiiifcr , deinde prement ibus-
ar pis rui fiis a dmifla plebo
T magno concuri u
vel nt ad noua ipc 6hcuLi Lunllucnie occ
afio- ;
ne accgpta profitetur fe
p oflnha i i Miflx irr-
ca^pliituni, ne firurfu? dimifia , v^bemifia,
velplaneamvfia fnerir^ncpqi.^Kfqn^
p pfi r 0
eajnnoretur quanquam pleraque
. liintab eo
negligenter prxtermifla: fed venia
dignus eft,
fi eius facrificij oblitus fit cui non nifi puer in-
terfuerat.itaDionyfius,Plutafchus, Polybius,
f 2 Dio
g 4
methodvs
x> io GrSeci homines, Romanorum difciplinl
diligen-
vniuerfam, quum Latini neglexerant,
ter pertra^arunt . idem quoque in noftris &
Italorum fcriptls fspe defideraui , vt
Diony-
proponerent ad imitandunuqui fin-
fium fibi
colligens,om~
gulas hiftoriae vtilitates vbique
dicla, facta, confilia ad bene
inftituts dui-
nia
formam reuocauit: maxime vero ad reli-
tatis
gionem & numinis metum quid enim diui-
.

nius & ad religionem magis accomodate did

potuit: cum de iuftitia Romanorum ageret*
quam sterna quadam lege naturs nunquam
interitura decretum fuifie vt imperia
Rerum-
publicarum ab iniuftispoflefloribusad iuftos
deferantur? illud quidem eft Syrachi fapientis
magiftri vetus oraculum ex quo Dei bonita-
.

tem, eam,qua in rebus humanis vtitur, pro-

&
curationem admirari debemus:cum omnibus
statibus ac feculis dominatum optimo cui-
que cum fummavtilitate infimorum tributu
videamus fic enim Deus angelis imperat, hi
.

hominibus , homines belluis, & in vniuerfum

anima corpori, ratio libidini, mens rationi.at-
que hsec de hiftoria Dionyfij quae fi integra
extaret, nihil eflet quur Varonis thelauros in-
teriifie quereremur, fuit enim Dionyfiusnon

folum Pompeio magno ac Tuberoni, fede-

tiam magiftro Varoni tanta beneuolentia con
iuudus, vt ab eius {patiis & colloquiis pratcla-
 IO. BODTNri
ra omnia haufifTe videatur.Parem fcrh AiK0
tiamin Romano* 1
anriquitaJSSfe ^^
•tarchus: de quo quid indicandum
/*
^^‘UC 4 fit faris vli'
^
cuiqueperfpedum opinor.cum
enim Traiani
optimi principis
moderator extiterit,&in
au

,SS S
ia pnucipum diutiflime verfatus aA IZ *
etiam HW p«M„ s
ummum fapienna. Sudiunvenim
rendam vfum adiuxerit. '
°
populorum
xime iiluftrium
non perpetuam, fed
hiftoria^^S^
fimilitudines
abrupta, & ad principum
accomodatam . eft autem cL3
in eo miremur
Jiberum de re
cium, vt non tam
quaque ludi
hiftoricus quam principum
cenfor effe videatur.fic
idoneus eft earum rerum
tamen exi ft^SE
arbiter, aut Plutar
chum efle, aut neminem,
quid enim tatam fa-
pientiam latere potuit?
patet hoc quidem o-
mmbusqui modo grauiffimas
illius de Repu-
ntn
K,Xi
g T filorum
C
veri caufas,initia,prom-ef-
?
Koffenfiones^iaoriasnon aliter a c
bonus
1SCtereXpl at • interdum etiam
ad minima’
minima quaque r
rei familiaris
momenta
de.abitunctnuftnodi eft illud
de Catone Cen-
fouo qui dedita opera
diffidia inter feruos fe-
reoat, ne quid deterius
in eadem volutate
con
^niohrentur.aedePericlequiftuaus
annuos, quos ex pr diis
f percipiebat, fuo com-
f 3 modo
 MEfHODVS
modo vendere, acvi&uineceffaria emere con
fueuiffet . fiepe incredibilia & plane fabulofa
narrat, fed vtitur verbo <paerl, ne quis temere
indatur vtin Lycurgo feribit puerum La-
.

cedaemonium crudeliflimam lacerationem &

ilioru diftra&ione ad ne^em vfque pertuliffe,
ne vulpis furtu detegeretur & Agefikum ab *

P. pboris miilflam m^
qubd fuoru in nutum a-
ni mos & v nllinfnfe? illud

tamen animaduerfione dignum eft quod Grf-

cos principes cum Graecis , & Romanos inter
fe bona fide coparauit: Graecos vero cumRo-
manis non item ldque facile intelligi poteft
.

in comparatione Demofthenis ac Ciceronis:

Catonis & Ariftidis Syllae ac Lyfandri Mar-
:
:

celli ac Pelopidae, quid autem aliud eft Agefi-

laum Popeio,quam mufeam Elephanto con-

ferre ? interdum etiam in Romanorum anti-
quitate labitur homine Graeco, qui
:
quod in
fe linguam Latinam non fatis intellexifte in
yita Demofthenis confitetur, mirum videri
non debet feribit Gracchum equites cum fe-
.

natoribus rogatione Sempronia de iudiciis

coniunxiffe: qua tamen adepta fiint iudicia fe-
llatoribus & ad equites omnino tranflata:vt
Velleius, Appianus, Afconius, Tacitus Flo- &
rus confirmar.itaque legem Liuiam pro Sem-
pronia: & Gracchum pro Drufo vfurpauit. fi-
mile eft illud quo d Ro manor ii denario drach-
mam;
 IO. B O D I
'* N
M **
I.'
O
mam Iibrx
mina xquauit in vita Fabii
;

?onij id quod Budxo

& An-
magnam prxbuit erradi
c a ** onem *nam his
. 5 fundamentis male iadis
mhniti errores confequutur.qubd
iteminCa-
one Vticenfi mutuam dare
vxorem apud Ro-
manos licuifTe tradi t:idq; fcciiTe
Catonem er-
ga Hortenfium , vt ex Martia
Catonis nobili
ac tecunda matrona
liberos fufciperet,vix
ad-
polium vt credam prarfertim
,! , cum Ro-
muli lege de adulteriis ac
more veterd, quem
Tiberius reuocauit, agnati
adulteras vxores

S WParbitratu coercerent
^da<Rer Cuiacius,qui P.Manutium
quidem fatis .
&
fabrilia
tradtare mbet, quod lege Romilia dc
adulte-
riis capitalem
poenam vxori a marito
pinqms inflig; licuifte putet
& pro -
ea tamen lex a :

^Hio ms verbis concepta eft. In

adulterio v-
xorem tuam fi deprehendiffes impuni fine
iu-
dicio necares illa te
: fi adulterares, digito non
puderet contingere, neque
ius eft &in ora- .
tione Catonis de veteri
ribusiln adulterio vxores
mulieri* vichi - & mo
deprehenfas ius fuif-
le maritis necare . neque enim (wouo mu 1-
voluit CuiaciuVlid ll0 n„o-
modo P u„ irS .h OCVC r6p a „ siMC q
igi ^rti!
i i ,, ,,

ipjoHalicarnalfxo,qui maritum
r Q uxyifor
'rni/njMjHat ulpiov fuifie fcribit
ebrietatis caufa. quibus
adulterii &
verbis iusvitx acnc-
?is tribuitur
quanquam mitius a?i a oro- &
.
J 1
f
r
.

ft pmquis
 88 methodvs
pinquis yltra ducentelimum lapidem relegari
adulteras confueuiflfe fcribit Tacitus libro II.
idem Plutarchus& Strabo Parthos seque ac
Lacedaemonios mutuas vxores amicis dare
confueuifie aiunt . fed eum morem non tulit
opinor feueritas Romanorum neque Appia-
:

no idem quoque de Romanis fcribenti aflen-

tior,cum in eorum antiquitate f^pilfime offeu
dat.Nam libro {tendo bellorum ciuilium fcri-
bit Csefarem cum Marcello in (enatu difsen-
tientem gladij capulo manum admouifse, ac
minitantem fenatui dixifse, Nifi dederitis, hic
dabit qux verba fiint Antonij , cum eo tem-
:

pore Ga?(ar efset in Gallia idem P. Clodium

.

cum Calfurnia Csfaris ftupri comercium ha-

buifse,& in (acris bona? Dea? deprehenfum tra
dit, qua? ad Pompeiam pertinent, fuit autem
AigyptiusipofteaRoma? Aurelio principe fo
refium caularum abdor, vt ipfe in Libyco pro-
fitetur vnus eft tamen ex omnibus hiftoricis
.

qui Romanorum prouincias, opes, exercitus,

totiiifque imperij deferiptionem ad intuen-
-
dum velut in fubietPca tabula proponit.Strabo
quidem Rufus prouincias attige-
Plinius ac
runt, opeJ omiferunt fic enim in Libyco Ap-
.

fipjstflruiJ
pianu s Habent, inqui t,Ro.man i equitum qua-
:

draginta peditum ducenta millia armorum

, :

vim duplo maiorem minorum naulum duo

.

millia: triremes mille, quinqueremes quin-

gentas:
 IO, B O D t N I.

gentas : armamenta naualia multo

plura, prae-
ter octoginta naues aurea puppe
ac prora nii- i

gnes.adhaec trecentos elephantes,&

curruum
armatorum duo millia, talentoruvero in t h e—
faurisAegypti quatuor & feptuaginta millia,
ied magnam eius bili ori at partem
amifimus.
mmSiculus,Macedonicus,Hiberius,&Carta-
ginenfis defideratur.Atqueh^c
Dionis Cafsii
opera farciri poterant, nifi maior efset huius
quam illius iadhfta : tametfi Xiphilinus in epi-
tomen quae potuit coniecit.cum enim Dio
to
tum vitae fua: tepus in Republica gerenda con
fumpferit,acper omnes honora gradus bis ad
Confulatum euectus, deinde Proconful tactus
prouinciaslumma cum iua laude gubernarit,
magnam denique bonarum artium icientiam
cum vfu coniunxerit, quis dubitet eum inter
optimos fcriptores cefere? profero comitio-
rum ac magiftratuum Romanorum,
totiufq,-
puolici iuris dilciplina accurate
collegit, prin-
cipum vero confecrationes & v-
nus tradidit, & ea, quae Tacitus imperii arcana
vocat, pene folus euulgauit. fuit enim publici
confilii diligens indagator. videtur
tamen vbi-
que partes Caelaris aduerlus Popeiunq An- &
tonii aduerliis Ciceronem data opera tueri yo
luifse.illa vero portenta que in acie
Marcoma-
norum contigerunt, Arnupho AEgyptio^non
Chiiitianis ttibuit:contra quam Ter tullianus*
Eufe-
po MET H O D V S

Eufebius,Orofius,Iuftinus, Paulus Diaconus,

ac Marcus ipfe Aurelius in fuis ad Senatu lit-

teris teftantur.Sunt qui Diodorum fiiperiori-

bus conferendum, plerique ante ferendum pu
tant.non video tamen quid in eo tatopere ad-
mirentur* fiue dicendi genus, quo nihil magis
vulgare dicipoteft,fiue rationem hiftoriarum
Ipe&ent re&e quidem & ordine proponit ea
.

qux initio cuiufque libri di&urus eft,feque ip-

fiirq breuiter colligit . vt videre eft initio pri-
mi libri, vbi totum opus in libros X L. parti-
tur.fex prioribus tepus omne copledtitur an-
te bellum Troianum. vndecim fequentibus a
bello Troiano ad Alexandri morte . reliquis
XX111 Alexandro vlque ad bellum Gal
1. ab

licum. quod quidem tempus annos centum ac

triginta, fupra mille comprehendit; praeter ea
qux fahulola veteres appellant ante bellum
Troianum ex quo ad Heraclidarum reditum
.

annos fiipputat X C.fecutus Apollodorum,

hinc vfque ad primam Olympiadem C C C.
X X V 1 1 J. a prima Olympiade ad bellu Gal-
licum DC C X X X.hgc diligenter.illtiftrium
quoque philoibphorum hiftoricorum acpoe
tarum States folus e veteribus ad hiftoriam
adiunxit.vt libro decimoquarto fcribit Ctefia
a Nino hiftoriarum initia duxifle, Archonte
Lyfiade huius etiam libros fex Aflyriarum,
:

totidem Perficarum rerum, in quibus ab He-

rodoto
 IO. BOD INI. «* t
yodoto vbique fere diflenferat
, in vnum col-
» na ™ Wutarchus, Paufanias,
Athenaius
& irasci fere omnes auctoritate Ctefia; vtun-
tur.quanquam eius epitomen
habemus.Thu-
fydidem vero initium hiftoriarum
feciffe tra-
dlt Archonte Charite,
QTurio,& M. Papv-
rio CofT. Ephorum ab
Heraclidarum reditu
ad Perinthi expugnationem
: Theopompum

ab anno primo Philippi

Macedoniae regis.
Archonte Callimede, Olympiade
quinta &
centefima, Cn. Genutio & L.AEmylio ColT.
led quod Diodorus in
Theopompo 3 repre-
hendit,, idem in Diodoro coargui poteft . ait
enim ex octo
libris
&
quinquaginta, quinque
efle quorum dubia fit
fides : ita ex libris X L.
Diodori quorum vix duodecim
integros ha-
bemus , quinque priores pene ex
fabulis con-
videatur, vtViues nihil eo
flati
feriptore nu-
gatius effe putet. tametfi
primus eft inter
Orneos qui Plinii iudicio nugari defiit . cum
vero vniuerfitatis hiftoriam
feribere propo-
fmffet, totus eft tamen in hiftoria Gnecorum
quinetiam prolixior eft invnius
Gilippi Lace
dxmonucocione^aconieat breuitatis,&fuae
in Thucydidem reprehenfionis
oblitus)quam
m hiftoria belloru quse per
Italiam gefta funt
annis fere trecentis: cum tamen
longa digrefi
fione de pefte Athenienfiu &
eiuscaufisdifpu
t^t omitto quam abfurdafit
.
eius interpreta-

tio
pi U
T H O D V S E

tio de anno Lunandum homines annos mille

ducentos aliquando vixiffe crederentur: quafi
non his quoque teporibus hanc aetatem muk
tifuperarent fed cum annos xxx. in hiftoria
.

fcribenda & regionibus obeundis fe confum-

pfiffe fateatur , miror quur Italiae finitima? hi-
florias adeo negiigenter tracflarit praflertim
:

cum florete Romanorum imperiodd eft Cse^ 3

fare Didiatore, claruerit nam fi quis Liuium

.

ac Dionyfium cum Diodoro comparet vbi-

,

que fere in Romanorum antiquitate difcre-

pantes iudicabit:maxime in ratione Faftorum
& Glympiadum, in quibus fepiflime labitum
idque fcrtaffis imperitia lingute Latina coiir
tigiffeputo
,
quo minus fcripta Romanorum
diligentius inquireret^argumento eft quodv-
bique pp&pioy pro Furio fcribit, quafi Crxcz
c

vox effet.idem Ancum Horatium pro Marco:

S P. Manium pro Melio Lactucam pro Lu-
:

(fla tio : T rigeminum pro Tricofto. quod vt li-

brariorum vitio tribuatur enim opinor)
( fic
non tamen poteftin Confuiibus, Decemui-
ris^ ac Tribunis militum Conflilari poteftate
eadem excufatio habere locum, in quibus enu
merandis modo tres modo quatuor omittit,
totamque Faftorum Confularium rationem
confundit, fed h^c Caroli Sigomj Onuphrii &
Panuinii ftudiis ac labore facile poliunt em en
dari, vterqueprofecflb in Romanorum anti-
quitatibus
 I O. B O D f N I.

quitattbus explicandis fummam ingenii

§ lau-
dem eftadeptus In quo genere.
ma gnum e-
nam Cornelius Tacitus nobis
attulit adiu-
mentum cum cmm a Tiberio
.
ad Ner-
uam vmus leculi resgeftas confcripferit
(
C yW
** aUtlLi
, om-
ma maxima, mediocria,minima
ftudios£ per-
lecucus eft. libro quarto
profitetur fe nec bel-
Ja,nec vrbium expugnationes,
nec fufos exer-
citus,nec certamina plebis
&
optimatum nar-
rare, luumque laborem
inglorium fore non
tamen inutilem.& paulo poft.
Nos fama iulTa
cotinuas accufationes, fallaces
amicitias, per-
niciem innocentium
, &
eafdem exitu caufas
comungimus. quanquam omnia
bella qu* -il-
lis temporibus contigerunt,
terfuit aut profuit, ftudiose
&
quibus fere in-
defcribit.nec poft
Adhacam vidtoriam vllus eft hiftoricus
qui
militarem aut forenfem
rationem copiofius
tractant . floruit enim diutifW in militari
vrbanaque difciplina, & Proconful Germania
interiorem obtinuiqquo
tempore Germano-
rum mores, inftituta, ritus tanta
diligetia per-
lcripfit,vt vni Tacito fuam antiquitatem
Ger-
mani acceptam ferant, eft etiam
gloria maio-
re dignus^ quod Tacitus
Auguftus ,qui ob
tummam fapientiam magna confenfione Se-
natus ac legionum Imperator
creatus eft, ad
hunc lus originem detulit, eiufque li-
ftirpis
bris bibliothecas omnes
compleuit: tametfi
efficere
54 METHODVS
efficerenon potuit vt integrum haberemus!
eft autem oratio Taciti mirum in modum ar-
guta & prudentiae plena .argumento fit illudj
Plorlinins eft iriiuripr qu3 m beneficio vicem
eyoluere jqT 1
^ gratiaJOLfiVrij ylfin m
fretus quid
.
autem de Seiano breuius & acer-
bius dici potuit , quam eius voluntatem non
nifi fcelere qug ri potuiffePaut de Popp£a,ma-
ritos & adulteros iiondiftinxifTej fed vnde vti-
litas oftehderetur, illuc libidinem tranftulifse?
Vitellii ftuporem , libidinerh , temulentiam,
crudelitatem acerbe infetftatur, fed nihil acer-
be dici poteft in eum qui praeter naturae vitias
quae in eo maxima fuerunt , legem inceftus ac
nuptias auunculi cum fororis filia Senatui per-
fuafit . idem cum inter cadauera caeforum ci-
uium iter haberet , nec quifquam praeter eum
teterrimum odorem ferre pofset,palamdixit
bene olere interfeflu hoitem ^meliwtiuem 8

Si de legibus &Repub. fententiam Taciti ex-

quirimus, quid grauius dici poteft quam om-*

^nd.cnntrfldm mi Wv ri lito

diturPPlato paulo aliter,Hydr£ caput eos am-

putare, qui de legibus omnia incommoda de-
trahi pofse opinantur.fi forenfes ac fenatorias
artes , fi antiquitatem non Romanorum mo-
do, fed aliorum quoque populoru quaerimus,
nufquam vberior feges. vt cum de foederibus
 t 6. t 6 d i N r.
s -f
apitd Armenios fanciendis
agit: Mos eft in
WregibusimpWdexJas: polliS^
vincire > nodoque perftringere,
Vhx fangms in artus extremos mox
fe effuderit
Jeui i&u cruorem
eliciunt, atque
inuicem
Jambuht.id foedus arcanum
habetur, quafi
faCratUm quid multa?
profedo
-

hiftoricus magiftratui
n “ 1] ^
ac iudici v,
c °" te v*

aufus eft Alciatus hiftoriam

illam pkn? diui
nam fenticeta vocare, in ea
epiftola quam ad
Iomumfcnpfit.&quidempfopterafperum
dicedi genus ab ns
repudiari folet,quileuio-
resGramaticorum nugas malunt,
uni imas eorum narrationes
qudm gra
qui totum vita:
lux tempus in Repub.
gerendaeonfumpfe-
runt.quanqua non video cur
Alciatus tantu
virumcontenereiipfedeeloquen^^^^
phare debeatmifl quod
Decius illum ex albo
Iurifconfultoru eximens
Ciceronianum vo-
n a ite r af Hi
°m
Ch^d mbunal
Cl^ftx T°
n rmus
<l > ai k ^te
vefberib 9 c ? su fcr«flt,q u
i, ,

bd
fi* no Chriilian s .fidhic
yer
cri
_Rs )J exoturneiia nullofuo- merito affe-
ciUififtrextra locu.Bud^us acerbe Tacitu
feri
ptorem omnium fceleratiiiimum
appellauit:
quod no nihil aduerfus ChriftianosTcripfit.
qux
 m e t ii o ii V-S

quae ratio fecit, opinor, vt cum Tertullianus

medaciifimum, Qrofius adulatore appellaret,
s LCuneretricent
>d iit meremsgnnri
tamen turpitefra c dpere cum fit meretrix ita :

qu^gueimpief^i^Tacitns qnorl non fuerit

-
Chxijlianus fetl non implc aducrftRrn os lcri-
s
-

N
jr H in gf IV^’
/njWfeimin nhligo rptnr e-
i
1
.
pj i

go vero impium indicarem nifi quancunque

religionem veram iudicaret,non eam quoque
tueri & contrarias euertere conaretur, cum e-
nim Chriftiani & Hebrafi quafi venefici & o-
mnibus fceleribus ac ftupris in fames ad fiip-

plicia quotidie raperentur ,

quis hiftoricus a
verborum contumeliis abftineret? quod fi ex-
cufationem meretur ignorantia, profe&b ex-
cufandus eft Tacitus, quiludseos ab Ida mon-
te Cretenfium quafi Idaeos deducit : vt Nico-
laus Damafcenus qui Hierofolytna quafi [g /o-
cv\cL7KLfcL'rb ov\£y dici putat. Hoc i-
gitur fi fcelus eft, multo maiori fcelere obliga ,

retur Vlpianus qui leptem libros de Torquen-

dis Chriftianis, non ad hiftoriae cognitionem,
fed ad fuppliciorum acerbitatem fcripfit. Sce-
leratus quoque Tranquillus vbi agit de Chri-
ftianis cuius tamen hiftoria tantopere lauda-
:

tur, vt aequi rerum aeftimatores nihil vnquam

accuratius ab vllo hiftorico feriptum fatean-
tur. Non placet quibuftlaquod leuilfima quae-
que
 Io. S b D I u U
$7
due pci-rcquitur ledin principum
:
didis &
ratftxs, nihil leue , nihil paruum videri debet-
propterea quod in vulgus manant
cipisexemplo mores populi femper
, & prin-
regun-
tur.hoc fortaflis improbari
poteft,q u bd fce-
dmimas quafque principum libidines
nimis
ltudiose conferatur, quas
Corn. Tacitus o-
mmt.fed in eo genere longd d
Lampridio f„-
peratur. isenim tot portenta
nouarum vo-
luptatum ab Heliogabalo inue&a
defcribit,
vt n °n magis ea narrare,qua
m vnicuique ad
imitandum proponere videatur,
vterque ta-
men in intima principum aula educatus eft-
praifertim vero Traquillus
qui Adriano fuit
ab epiftolis , ex eoque ftatu
quod
depiilfus,
cum Imperatoris vxore familiarius
egifse fe-
rebatur, quam decus aulica;
confuetudinis po
ltularet nam qui
.
confequentium Imperato-
rum vitas ordine fcripferut,fcilicetDio
Spar
tianus,Capitolinus, Hcrodianus,
Trebellius,
yopilcusjEutropiiiSjLampridiuSjVolcatius,
Amianus,Pompon.L ? tus,Or0fius,Sext.Au-
relmsmoneo fuerut gradu quo
Tranquillus:
ldque ingenue Vopifcus
cofitecur,cum Tran
quilium emcndatiilimum
fcriptorem appel-
Jat.ac mcritb.fic
enimfcribit vtnec dignitate
cumf qua,nec vitiis , nec vlia omnino
pertur-
batione commoneri videatur
Caligula; vir-
.

tutes animi, & corporis tantas initio conti-

g gifse
 *>3 METttODVS
gifle fcribit,vt nemini maioresieiufdem tot ac
tanta vitia qua: poftea confecuta funt comme
morat, vt nullumin natura monftrum fcedius
idem Neronis laudabile quin-
fiiifle videatur .

quennium praedicauit Claudium adeo ftupi-

.

dum fiiifle' feribit, vt illum pro tribunali fe-

dentem leues caufidici ftultum appellarent e- .

iufdem nob-de-i u comme morat

qnnfjnpn^jnam filium nn^ , du-

b ia vtrinque argumentorum fidedndiik) ma-

trimoniofilii ad confdlionem Impulit, quid
ab ipfo lapientia: magiftro Salomone po-
tuit fapientius iudicari? Non idem fuit in He-
rodiano ftudium veritatis inquirenda:: nec fe-
re poteft einfdem principis virtutes ac vitia
recenfere, ac fsepius erroris coarguitur a Spar-
tiano &
Capitolino Eft etiam in Tranquillo
.

plurima Romana: vetuftatis &

antiqui iuris i-
mago,mult£ leges,edi 61 a,fenatufconfalta qu<£
nufquam alibi reperiutur. quae vero qUalifque
fueritprincipum cognitio ac iurifdidlio, folus
pene Tranquillus cum Tacito feribit ex quo :

plurimu lucis accedit ad feripta iurifconfulto-

rumJdis^opino^comode Vellerum Patercu-
P
jattA-
li lum coniugemus, qui pmer liberalem erudi-
ta usluJ tionem,magiftratus & honores maximos do<-
mi ac militia geflit. vt enim dicedi genus,quo
nihil purius ac luauius fluere poteft, omittam;
antiquitates Romanorum ab vltimo princi-
pio
 t o. B O t> I N I.
pio tanta breuitate ac
gg
perfpicuitate(fiquidem
integer extaret) comprehendit,
vtnemini fe-
cundus efle videatur . laudes
etiam illuftrium
virorum egregia quadam oratione
Viro digna commendare
magno &
fdet^t videre cft in
laudibus Pompeij , Claris,
Ciceronis quse
tamen ab eo feripta funt, non .

hiftoria:,fed
propolmoms locum habent, ad
vniuer&hi-
A
ploGTn l prd’ Cllfoncm At( ue huius
'
I
BellaiusProrex infubrum,
exem-
breui libel- CT UJIuuJ
3 an «qu««es complexus J
in
hiftori^ formam
eft, ad
vel potius
hiftonarura feriptoribus
/^ow^qua
Ungulam quoddam
exemplar dedit ad intuendum
&
ad imitan-
dum fcripfit etiam Latino ac vulgari
.

Termo-
ne Carolx V. Imperatoris
expeditionem in
1rouinciam mira quadam iugenij
vbertate ac
prudentia, neque vero alius
elfe potuit cdm
ingemj vim acerrimam,
fummam eruditio-
nem,^: incredibilem rerum
gerendarum v-
ium haberet, totum enim vita: v
fiiar temnus
in
ccmhlio principis, aut in obeundis
legationi-
bus, aut in munere imperatorio,
aut in opti-
marum artium ftudiis confumpfit
, denique
pcrfecide dicitur, vt Gallica
nobilitas non
minus literarum quam armorum
gloria flo-
reret, primufque apud
nos arma literatis,&
h teras dedit armatis, fed ne
quis meum ci-
uem (fuit enim natione Andegauus) a me
S 2 plus
Ido METHODVS
plus sequo laudari putet, multo plura Slcida-*
niisjqui cum hominem omni genere laudum
cumulauifset , tum vero Gallicas nobilitatis

decus appellauit hunc igitur Polybio, Thu-

.

cydidi, Xenophoti,Caefari, Tacito coniungc-

mus, in eo maxime quod rerum caufas , ini-
atque omnia o-
tia, progrefsus, inclinationes,

mnium confilia, didta, fadla, iuftiffimis pon-

deribus examinauit nec refert ad hiftorkt
.

deledlum quod hic nofter pauca fcripfit,cum

cx vngue leonem. Copiose Gtiichardinus,
quem ad illius imitationem fcripfifse puta-
rem , nifi iifdem quibus ille temporibus flo-
ruifset . ac tametfi finibus Italiae femper fefe
continuit , nec bellicis laudibus cum Eellaio
comparari poteft, attamen inlcribeda hifto-
riaiudicio grauifiimorum virorum (uos ae-
quales (atque haud fcio an veteres quoque
hiftorico$)j(uperauit.nam vbi quid in delibe-
rationem cadit quod inexplicabile videatur,
illicadmirabilem in difserendo fubtiiitatem
oftentat,&graues vbique fententias veluti
lal accommodate perfpergit.& vt pauca de

multis colligam ; cum militaris & vrbanae di-

fciplinse peritiilimus efset, noftros homines
imprudentiae tacite coarguit, quod armis im-
peria facile propagarent, ea >tamen retinere
non pofsentaidc viderent partum imperium
qui domsfdca difciplina vtinefeirent, non
iis

modo
 ro Wr ' M
'

i,
fen tent ia
benecggnica efsetT alio
,
qua vti mm nrin/ipTb . .

ioco Venet o rum a

guit imprudentiam
his verbis, Veneti
pertur
^^^sbellorumeKitdoSl:
5 quoque pnedam abigerent
ra Hfb
rati fore neminem
po entiorem efseaut
qui ( e Wsere auderet at
cum
^SeCTp
prehenfiones nihil habent
irare
potentiorih,, - m

cerbitans. nullius verb

contumelia vel T
nifi mortui
nomen lau

opes, maiores etiam

honores ac magiftratus
adeptus erat ab eo
( enimlegionibusfacris &
? •
,
• .
v nihilominus principem fuiAc

Ssr r “' " ulaku *"’ «i»

,
vtat;:: ’

«w«
&
sS„rr1<gemin°t

dum fuifse
t 1

federe percutiendo fo
det “mmeque tamen
Carolo V.mimis in-
tradit quod eius
pcrfidiam
,

ope Gallos Ita-

ha expuli fset, vt poftcd
Hifpanos facilius eli-
ceret. quid autem de Ferdinando
verius “
potuit,
ais ac
quamoim^i
pubhc® vn^tisj£eci<
^ clipiciitatCs rel}
dici
‘
'

texlS^htd
jumentum eft eluim^S^
animi*.
§ 3 gritu -
 loi methodvs
gritudine vacui, quod cum Gallis vehemen-
ter infenfus efTe debuiftet
(ab iis enim diutifli-
me obfefius eft cum Parmam ftrenue tuere-
omnibus peric i-
tur, ac devita deque fortunis
taremr ) nihilominus tamen Pauli Iouij de
re-
morbo quem Gallicum vocat orationem
Gallorum nomen ab hac
, ,
par eft, inquit,
scp. ab He-
infamia: labe vindicare ; cum Hifparn^
'

fperiis infulis in Italiam hoc

morbi genus m-
uexerint eft autem mirum in eo
.
ftudium ve-
ritatis inquirenda. nihil enim temere, fed
om-
c-
nia neceflariis argumentis confirmat.fertui
ex
nim epiftolas, decreta, fcedera, conciones,
ipfis fontibus haufifte & expreftifte. itaque

frequeter occurrit illud locvtvs

estih
defuerint,
h ae c verba: aut fi verba ipfa
fententiam quo
L o c V t v s eft in hanc fere .

vtlouio plane diftimilis fit, qui Yt maenam

fit

hiftori® partem ita conciones vel potius de-

;

clamationes fcholafticorum in modum

fin-

argumento eft concio B alienis ei plane

xit .

contrariaquam Gujchardinus ab exemplari

enim & rerum, & locorum ,
defcripfit. luit
&
perfonarum atque adeo confiliorum fadto- &
rum tam diligens inueftigator , vt omnes Ita-

lis vrbe.s, municipia, caftra, fluuios, quodque

maximum duco, publica monumenta penitus
infpexifle videatur ,
qus vero fama diifiparat

in vulguSjiiufquam prstermifit.vtIliade
Ma-
^ riniana
 I o. B o D r N r: io ?
nmana qua GalJi Heluetiorum
exercitu freee-
runt , csforum
numerufeirenon potuit-
pterea quod^nquu magna pars ipuidia.veiftu
pL
4io,veI errore ducebatur,
plerique XIIII.Hel-
uetiorum miliia.-nonnuiii
decc.-alij ocio: fuere
qut tm dun taxat miiiia referrent . cum autem
fex jpient res in
Italia geftas annis fere X L. ex-
n ‘paic ^ aut e «am intra
modum attigit
furcarum quoque ac
Perfarum bella, q Uar
muko melius illi quam Iouio
nota fuerunt,
prudens oanfn, ne de rebus
parum fibi com-
pertis temere affirmaret,
fed ne penitus igno-
r^WttaWu^eommemira^Felb*.
mus
vir!,
videtur
%rwm & Aegyptum inuafifle.
tamen nonnullis aliquanto
prolixior-

S ZT fmr
omnino cafus humanos intueri volunt, bre-
atque
u.flimus : propterei quod nulla
pars orbk
terrarum plures cafus aut
, maiores Rcrumpu-
bhcarumconuerfiones illis
quam Italia
temporibus
at illud
p^
quanti eft ab em
.

tantarum rerum veritatem

intelligere, qui
totms Italia: confenfu
fumma prudentia, eL
rertimc ae gerendarum
vfuTtTP^nam cum
yfilfloruiflfe fertur?
i

alius aliter &

fcrefuoquilque arbitram
fingeret- hiftofias,
vnus muentus eft qui
tam akb *dificauit
vt non modo leuiffimorurn
, fed
hominum
etiam Iouij ac Bembi
luminibus obftruxil-
§ 4 fe
104 METHODVS
fe videatur. Vt enim Bembus vir clarus, &i$
luce totius Italiae diu multumque verfatus fit
(omitto lingulare eius eloquentiam) nihilo-»
minus aut multa in gratiam fiiorum ciuium a-
li ter atque geftafuntfcripfifse, aut certe Gui-

chardinus fepe mentitus efse conuincitur.cu-

ius rei vnumaut alterum argumentu fit, quod
cum Galli ad Forum Nouii auxiliares Vene-p
torum copias fudifsent, ferroque, vt dicitur,
viam fibiiplis aperuifsent Bembus nec vi-
;

llos , nec vidiores fuifse feribit , & eorum in

Galliam reditum fugam appellat. Guichardi-
nus argute hunc in modum ; Si vincere eft ea
re potiri cuius caufa bellum fufeipitur , Galli
vicerunt, cum obeam duntaxateaufampra:-
lium fufcepifsent, vt in Galliam Regi incolu-
mi redirent, cum igitur hoftes in fugam con-
uerterint,partim proftrauerint,partim in Ta-
rum flumen adegerint , feque in patriam tuto
receperint quis de vidtoria querendum pu-
.

tet? rei quoque veritatem diflimulauit Bem-

bus in pradio Rauenati , cuius vidloriam tam
claram & illuftrem nemoG aliis vnquam pro-
ripuit. Militum, inquit Bembus, & equitum

& odio interfedla funt pa

millia fupra decem
,

ri vtrorumque numero , fortuna difpari.

fere
quod igitur Venetos nunc Italiae columen,
nunc publicum orbis terrarum ornamentum
eorum modo 9quitatem,fidem,mo-
vocat, ac
do
 IQ. ? ODI NI. 1 0?

do magnificentiam & opes , vniufque nauis

Veneta incredibilem aduerfus Turearum o-
pes fortitudinem, omnium denique ciuiuin
pietatem, modeftiam, religionem, prudetiam
vbique extollit; rem facit non tam bono hi-
ftorico, quam bono ciue dignam quod vero .
Gallos vbique verborum contumelia infeda-
tur;quod nihil fandum ab illis aut tutum fuif-
fe; quod fidem Venetis & Alfonfo Aualo
da-
tam fregilfe tradit feriptoris eft non feipfum
;

laudantis, fed vituperantis, ac fiquidem mili-

tari mre infamis eft, qui nationem verborum
contumelia violauit, quanto magis hoc hifto-
rico fugiendum ? prsefertim fi in eo ipfo quod
aliis obijeit, falfapro veris tradere conuinci-
tur ? nam Guichardinus , violati foederis cri-
men in Venetos regerit non tantum propter
:

perfidi* nimia aduerfus Gallos fulpicionem,

fed etiam quod Aluianum acerrimum Gallo-
rum hoftem, non modo triumphantem de
Gallis in vrbem admiferant, fed fcederis
quo-
que legibus compledi rege Gallorum inuito
conarentur qua: igitur de perfidia Gallorum
.

oratori eferibit, tam vera funt quam in Ap-

pullia bello Veneto coruos ac vultures tanta
ex aere vi, tantifque agminibus inter fe con-
flixifle, vt carri duo decim eorum cadaueribus
explerentur , quaderenonambig.it Bembus,
fed plane affirmat. & vero cum inuitus,vt ipfe
tefta-
 'iotf METHO D V S
teftatur, annofque natus fexaginta ad fcribem
dum fe contuMet eum laborem, quem in hi-,
ftoria fcribenda quaerimus, aegre ferebat
: Tar-

det me, inquit libro quarto eius belli leuiora

,
confecftari.quis enim legat fine faftidio fingu-
k? haec plane funt oratoria cuiufmodi eft
:
c-
tiam Laure ciani concio aduerfcs Minium,
qua
nihil fieri poteft ornatius, puritatem
enim di-
<$tionis ita confe(Saiur,vt verbis c]uidem paru
Latinis, fed tamen ad fignificadum neccflariis
v ti nolit.Turcarum Imperatore regem Thra-
ciae, qus vix centefima pars eft eiuslmperij;&-
Mediolani Ducem, regem quoque vocat, id
quidem Latine, ied non latis, opinor, ad id
quod decuit accommodate. At Bembi omni-
^ r b'uj>
1
no ckffimilis eft Procopius,qui ornamenta hi-?
ftoriauim Sc Graeci lermonis puritatem
aut
nefeifie, aut neglexi fi e videt nr : ied quae ad hi-
Horiam pertinent fingula commemorat, ac
ies quoque leuiiTimas magno ftudio
conie-*
diaiur & quoniam in rebus gerendis
.
perpe<-
tuus Belifarij comes, ac totius publici
confilij
particeps fuit, fepius etiam pro
Republicale-
gatiqnes obiit* denique mediocriter eft
a do-
Ciiina informatus, non dubitem
illum inter
faeceos recenfere cum vero fingulas
.
epifto-
decreta, foedera, conciones vario
lai,
dicendi
genere ac ftilo deferibit , magnum
veriifimi
ferip toris p^bet argumentum : nili quod
fuuna
 IO. BODINI. !

jo 7
fuum Beliflarium faspius quam decuit , & ine-
ptis plerunque laudibus onerauit : ineptius
quoque easdem Conftantiani qui apud Iuftj-
,
nianum ftabuli magiftrum egit, Belifarij iulTu
perpetratam tafo
ita excufauit, vt in fatis effe dice-
j*
ret Conftantianum fic mori debuifle ridicu- .

las quoque xxx. porcorum ftatuse Theo- &

dorici coniecfturas eximo quodque Thulen
;
decies Britannia maiorem facit, quas tamen
altero tanto minor eft. fed illud fidem omniu
luperat; cineres Vefuuij motis, qui citra Nea-
polim fitus eft ; Bizantium vfque vento dela-
tas , ac populum ita exterritum , vt annuis Tri-
plicationibus Deum placaret quas prodigia
lapiunt Grascam vanitatem , hiftoricis non & £},-<*? A\ 'avii as
modo prophanis, verumetiam ccclefiafticis
fidem faspe derogarunt Plenus eft eiufmodi.

fabulis Niccphorus Calliftus, quibus etia

Zo-
naras,alioqui probatus hiftoricus,& Nicepho
rus Gregoras faspe dele&antur : ac interdum
Eufebius' Casfarienfis : cuiufinodi eft illud
quod fe vidifle omni afleueratione confirmat;
Plantam in bafi qua nitebatur ssnea Chrifti
ftatua (quam ante annos C C C. fcemina fan-
guinis profluuio curata di- Servatori
carat) Iponte natam, quas cumpriinurn ex-
tremam ftatuz veftem attigiflet, omnia mor-
borum genera curabat . Talibus nugis refer-
ti funt Antonini, Adonis , Saxonis Gram-
matici,
*o8 M E T H O D V $

matici, Sigeberti, Phreculhpi, Naucleri, Ma-

riani,Meriini,Vfpergenfis, Annonij, Turpini,
Guaguini, ac veterum annalium libri quibus
3

omnino carere non poffumus: ineo genere

tamen alij aliis longe praeftant Nam Grego-
.

Turonenfium, Antoninus Floretinorurn,.

rius
Gulielmus Tyri Pontifex , Abbas Vfpergen-
fis,hiftorias tametfi porten tis ac miraculis re-
tamen aefrudiuofas feripierunt,
fertas; vtiles

prafertim illis temporibus quibus barbaries

omnia cumularat.fuerunt etiam in Republica
geienda & publicis confiliis diu multumque
ver lati, ali orum reliquias veluti gemmas e fter
core colligere debemus, fi defunt meliores,
qui enim Tartarorum gcfta fcripferit
prseter
Paulum Venetum & Haytonum habemus fe-
reneminem ea tamen exigua funt, & fabulis
:

confufa. verior Haytonus. detrahamus

igitur
de Paulo Veneto quod mare Cafpium pifei-
bus femper vacuum eft,pmcrquam ieiunij
temporibus:quod vrbis Quinf^se ambitus fu--
perat milliaria feptuaginta
quod eadem duo-
;

decim millia pontium habet tant§ altitudinis,

vt naues onerarias explicatis velis facile
ad-
mittant: quod Zipangnni aduerfus
hoflium
exercitus annulis vtuntur, quorum
ea vis eft
vt inuiolabiles fint. his detra&is
Tartarorum
gefta,mores, leges, ac regionis deferiptionem

y tcunque in tclli genius .A t Fr. Aluar efius mul-

to
 IO. iODIKI, J 0i
,

to maiori fide ac dilige tia res AEthiopum

pri-
mus fcripfit,qux nunc a peregrinis optimis &
quibufque fcriptoribus probantur, nec
fine
magna voluptate leguntur. Confimiliter Zie-
glcrus , Cromerus , Crantius, Olaus; Gotho-
rum, Saxonum, Neruiorum, Sarmatarum
feu
Polonorum, acDanorum hiftorias antea in-
cognitas euulgarut. exteri quidem valde
pro-
babiliajOlaus fepe incredibilia narrat.funt
ta-
men nonnulla qux feriptorum ac teftium mul
titudine & conlenlu quodammodo
perluade—
ri poflunt. nam qux de Neruiorum
hi nunc (
Liuones appellantur) in lupos configuratione
& an ab Herodoto , Pomponio
Mela, & aliis hiftoricis olim perUulgatafimr,
ea iuniores comprobarunt hoc enim
Galpar .

Peucerus vir magna eruditionis & minime va

nus, tum etiam Linguetus non minus
doctri-
na quam diuturna totius Europg peragratio-
ne clarus, fe ab incolis accepilTe mihi cofirma-
uit.quod vtrum fiat occulta quadam vi natur?
potentis, vt de Parrhafio traditur : vel
vltione
diuina,vt de Nabuchodonofore;nondum
mi-
hicompertum eft.Aluarefium proxime fecu-
tusefi Leo Afer, hos igitur cum Pomponio,
Strabone & Paufania propter feribendi ratio-
Uem geographiftoricos appellare foleo, pro-
pterea quod hiftoriam vni cum geographia
complectuntur . Strabo quidem Relpublicas
8c
tm ke thd d v s

&c imperia orbis terraru leuiter attingit^ Pali-

fanias vniiierfa? Grseciae prouincias,Rerumque
publicarum flatus & conuerfiones ,
populos*
vrbcs,caftra, fluuios, montes, vertices, fontes*
fana,ftatuas,tam curiose defcribit, vt in eo ge
nere omnium fiiperarit opinione * ita quoque
Leo Afer genere Maurus , natione Hilpanus^
religione Muhamedicus , deinde Chriftianus;
poftea quam totam pene Africam & Afiam
minorem, bona quoque Europa? partem diu-
turnis itineribus obiiflet , captus eft a piratis,
& Leoni Pontifici Max.dono datus, apud que
ca qilg incredibili Audio ac diligentia de Afri-
ca, deque Africa? populoru moribus, legibus,
inft ituris, toritifq; regionis fitu ac deftriptio-
ne Arabica lingua compofuerat , in Italicam
tranftulit . militarem dilciplinam leuiter tra-
<ftat:fedoffenfiones & victorias imperatorum
inter ipfos fine vilis cocionibus & ornatu, non
vt hiftoricus , fed quafi geographus breuiter
comemorat: ac perpetua rerum nonarum vo-
luptate inuitum detinet ledtorem. nihil admo
dum incredibile narrat pre ter Afini AEgyptij,
vel potius aurei, ftupendam docilitatem.qubd
enim fe vidiffe affir-mat Q-y-iu-m-As-
-

gy p tiamm
caiidas-qu a? poriderc Hfcbras quinquaginta-, in-
terdum^ri^
Bellonio & Hieronymo Cardano coftntanea
feribit
.
profedto vms eft ex omnibus qui A~
fricam
 10. BODlNr. ilr
fricampoft annos mille
infcelici barbarie
ac
° mil3Um i norantia
To ? %ultama-
pemk
peruit, & o mmum oculis patefecit. His con
lungo E. Leandrum & Muniferum;
al er vmuerfam
quorum
Italiam alter
; Germaniam n
tabula veluufub
afpedum collocarunt,
pol

i .luncjquious de tradis
nihil fere orbi ter-
rarum vmiuerforeliquii
fit.
Sedanimaducrfio-
?“° d a° n mod° Dorici,
fedtlamf
led etiam geographi
quos mihi legere conti-
g Cipi ° P °^ biUm & Kolav^fZ
r uS c Um
coLun?rqUa ™'Magnitudinem
m C rcUi£us
ex ambitu
qualis eft aut
maior~n
aior, «.quales e/Iei i
putat aut maiores.-quo
ni-

p iiq„ac mihi fiepe

vifum eft,quofifque
geo

“iiilE circuitus triplo

traior S
vum nutoria: lic 1'hilofophiflorici
reru gefta-
rumnarrationemcumfapientia:
praxepds U
nularunt. inquo
genere Xenophontis
magna <yn\t
auscft^eoquc maior, quo neminem habuit
quem
m METHOBVS
quem imitaretur, vt Velleiusferibit de H d*
mero^nec poftea fuit qui illiim imitari polleti
hunc fecutUs eft Plutarchus, deinde Laertius,
poftea Philo ludams, quem inter & Platone,
opinor, veteres non modo pr^ieiudiu, fedpla
Ue iudicium tulerunt. Huius aequalis lofippus
laude quidem philofophiae fecretioris infe-
rior, antiquitatis tamen cognitione longe fu^
perior videtur .
& quidem miratur Hierony-
mus tantum Graeci antiquitatis in homine
ludaeo autem ex libris eius contra Api
fuifle. id

pionem Gramaticum intelligipoteft.in qui-

bus fcriptaMofis (tametfi ad fidem faciedam

fe ipfa contenta funt ) Graecorum, Perfarum,
&
Angyptiorum Caldaeorum teftimoniis ita
confirmauit,vt nihil ad origines ifttelligendas
vtilius fcriptum effe videattir.qug vero de ho-
minum aetatibus aMofe prodita fuiit, ne cui-
quam incredibilia viderentur , duodecim hi-
ftoricorum au&oritate confirmauit popu- .

lum vero Hebraeorum antiquitate, fide, reli-

gione, do&rina, integritate populis omnibus
ftiperiorem facit, non tatum vt gloriam fuo-
rum ciuium intermortuam ; fed etiam vt rei
veritatem ab obliuione vindicaret rlam ex e- .

ius fcriptis Herodoti, Diodori, ac Iuftini fabu-

lae refutari facile poflunt . Poft ea tepora, He-
gefippus ludaeus bellum Iudaicum libris quin-
que complexus eft, quos Ambrofius Latinos
fecilfe
 IO. BODINi;
Feciffe fertur. verius tamen ac melius lofippus
qui non modo affuit, fed etiam profuit, &ca- U
ptiuus a Vefp^fiano ac Titoius duitatis
&no-
menFJauia: getis acftatuam adeptus eft.in
cd
Certe fuerunt hiftorici virtutes illse,quas
antea
diximus:fumma cruditio,cximia integritas,&
maximus rerum agendarum vfiis.quanta vero
integritate ac fide fctipferit
, ex eo planum di

quod qui religione Iudaius effet,de Chrifto

graue impiimis ac laudabile teflimonium
tu-
lit, at ecclefiaftici fere fcriptores
cum de ad-
uerfariis noftra: religionis fcriberent,
tantis o-
modo laudes ebrum ob-
diis exarferut,vt non

ruere, v erue tiam

omnib® contumeliis lacerare
conaretur, argumeto fitlulianus
Auguftus, is
qui transfuga vfurpatur, qui tametfi
capitali o-
dio ac ftipliciis omnib® dignus
effet, qua; tame
ab eo prardare gefta funt,hiftotias
feribentem
non decuit pr£terire,quod noftri fecerunt.
In
quo certe Ammiani Marceliini candorem
ac
ftudium inquirenda: veritatis imitari debuifi-
fent.is enimprincipum
virtutes ac vitia, vto-
ptimus quifque feriptor fiimma fide
, notauit.
Iulianum accufat quod religionem
Chriftia-
nam abfolutam aefimplicem (ficenimloqui-
tur)anili fufperftitione
confudiffetrquo Chri-
ftianis literas crudeliter
ademifiet: quod Pala-
tinos Conflantij comites occidi
iulfiflet. eiufi
dem tamen virtutes egregias oratione fin<ni-
h Fari
H4 MSTHODV
lari commendauit $ fiimmam temperantiam,
fortitudinem, continentiam, fapientiarftu-
dium,aciuftitiam opinione maiorem quae ,

grauiffimis exemplis ac teftimoniis confir-

mat: cuiufmodiefl illudcum DelphidiusGal
lus orator acerrimus, Numerium Narbonen-
fis Galliae Prsefidem apud Iulianum, qui tum
Lutetiae agebat, vehementer accufaret, ac te-
ftium inopia premeretur, tum Delphidius;
Ecquis florentiflime Caefar nocens eritvfqu a
iTnegare lufficiet ? cuilulianus; Ecquis inno-

cens erit fi accufaffe fufficiet ? fuit autem Am-

*mianus natione Graecus,& vt ipfe confitetur,
miles ; Vrficini magiftri equitum comes per-
petuusrquique omnibus fere bellis quse a Ro*
manis in Europa &: Afiafuis temporibus ge-
fta funt interfuit. &ea quidem integra reflant
librisxv 1 1 i.comprehenfa;id eft,ab anno tri*
gefimo imperij Conflanti) vfque ad exitum
Valentis. nam fuperiores tredecim ex aliorum
autem a Ner«*
feriptis facile farcimur, eseperat
uainquo defierat Tacitus; quem vnum ex o-
mnibus ad intuendum & ad imitandum fibi
propofiiifle videtur hoc tamen ab eo differt,
:

quod Tacitus Romani fermonis dignitatem,

vt tempora ferebant,aflecutus eft;Ammianus
vero Latinis verbis , ac fepius ne Latinis qui-
dem Gnece fcripfit . & a re propofita longius
ac fepius digreditur: quo tamen vitio fummi
quoque
 I G. B 0 D r N T.
Mj
quoque viri laborant: ldqueinipfo
Cicerone
Polfidonius grauiter notauit fed huic
repre- .

hefioni Ammianus fi non Latine,

fatis tamen
ad id quod voluit accommodate hunc
in mo-
dum occurrit; Quod autem eft, inquit^
prolixior tex tus, ad icientiam profic
ie t ple -
nam.' qui iqms~enim adedat nimiam
breMra-
je m vETharrantur incos;ni tamorwj.i fd Cigna -
tius e xplicet, fed quid debeat pra teriri Iwi -
f at._r .
Ex hac igitur hiftoricorum tanta varie-
tate lingularemdeledtum adhibere pro fuo
quenque iudicio necefle eft , ne in tam
breui
huius vira curriculo, fcriptorum
multitudine
obruamur. nam fiperfpedhun habebimus
Po
vdorum de rebus Anglicis ( tametfi Scotis &
Francis valde fufpedhis eft) Rhenanu
de Ger-
manis, Aemylium de Gallicis verilfime
fcri-
non magnopere laboradum erit de
pfille,
Be-
da,Guaguino,Gazo,Saxone,& eiufmodi fcri-
ptoribus qui res ealilem incondite
Icripfe-
runt ac nefcio quo natura genio
.
conti mt, vt
cum iifdem temporibus maxima hiftorico-
rum vbertas efloruillet;ficeuanelcereteodem
pene momento, feribit enim Plutarchus tre-
centos hiftoricos Marathoniam
pugnam Icri-
pfifle:ita res Italicas fuperioris
?tarisxxx.fere
feriptores literis prodiderunt vnum tamen
.

Guichardirium, cuius omnium opinione per-

[pedla fides eft, omnib 9 ante ferendu
putem.
h a si
uff METHolJVS
& nunc tota pen£ Europa hiftoricorum mul-
titudine abundat, qui res quafque leuiflimas
fcribunt: cum multis ante feculis habuiflet fe-
reneminem fed ne infinitum fit omnes om-
.

nium commetarios euoluere, optimu quem-

quciis quas diximus, vel etia melioribus con-
afieqUemur . Illud etiam admonendi
iecfturis

funt,quiad hiftoriarum fcriptores accedunt,

plerofque eandem hiftoriam continua ferie
complexos fuifie cuiufmodi funt libri Iudi-
.

cum, libri Regum, ldque fepius fadtum vnius

fcriptoris appellatione,vt liber Samiielis,nam
capita x v. pofteriora mortuo Samuele fcripta
fuilfe planum eft : vt etiam poftrema Deute-
rondmij periodus . ac liber Iofue propter eam
caufam alterius fcriptoris efle putatur, quia li-
ber recfti cittatur de folis ftattr.quem tamen li-
brum quingentefimo poft anno fcriptum fuif
le apparet ex primo capite libri primi Regu,
nifi dicamus librum recti plurium fuifie fcri-

ptorum & antelofuainceptUm.Eadem ratio-

ne Hxmo, qui corrupte a noftris Amonius ap-

pellatur, ex pluribus fcriptoribus conflatus eft
cum trecentorum annorum res a fe vilas cora
memorat idem iudicium eft de Reginonc 8c
:

Carione.Atque hsec de hiftoricorum deleitu:

quf fic a me fcripta velim,vt integrum cuique
iudicium relinquatur.
 De reflo hiflonmm indicio,
Cap. quintum.
O cvs hic poftulare videtur vt
de redo hiftoriarum iudicio di
•';) camus . fi enim ea fu i flet in iis,
inanibus fumma efte debuerat
opinio veritatis ac fides nihil e-
;

rateurde hiftoria dubitare, aut aflenfionem

cohibere oporteret:fed quoniam tanta eft hi-
ftoricorum inter ipfos dilcrepatia,vt non mo-
do alii ab aliis,verumetiam a fe ipfi plerunque
vel ftudio,vel animi segritudine,vel errore dif-
fideant:ftatuedum nobis eft in vniuerfum quj
qualifquefit omnium, aut maxime illuftrium

populorum natura ,vt hiftoriarum veritatem

iullis ponderibus examinare , ac de rebus lin-
gulis redfius iudicare poflimus. Atque id pau-
lo aliter faciendum nobis eft ,
quam Diodo-
ras,Volaterranus,Cdius, Sabellicus, Boemus,
qui de populorum variis legibus, religionibus
facrificiis, epulis, inftitutis , leuiflime fcripfe-
runt, de quibus tamen quod in infinita funt
,
varietate, ac paulo momento per fele vel prin-
Cipum arbitrio mutabilia , nihil certum ftatui
poteft quatramus igitur
.
illa quae non ab ho-
minum infti tutis, fed a natura ducuntur, quo-
h 3 que
1

I
r
Ii8 M E T H O D V $

que ftabilia fiint , nec vnquam nifi magna vi,

aut diuturna difciplina mutantur •.& mutata
nihilominus ad priftinam redeunt naturam,
quo de genere nihil a veteribus fcribi potuit,
cum regionum ac locorum , quas non ita pri-
dem patuerunt penitus efTent ignari ied tan-
5 :

tum quifque aflecutus eft quantum probabili

Primum igitur explicabi-
coniedtura potuit.
mus naturam populorum qui ad Septentrio-
nes & Auftrum pofiti funt:deinde eorum qui
ad ortum & occafiim pofl: etiam propria lo-
:

ca,montana fcilicet, paluftriajventofa,quieta.

tum quanta vis ineft in difciplinaad immutan
cum hominum iiaturamipoftremo Ptoleni^i
ac veterum errores confutabimus, qui mores
populoru ad Zodiaci partes,quas cuiq; regio-
ni tribuunt 5 referri putant oportere quibus
.

intelle<ftisacperceptis,magnam partem hi-

ftoriarum intellecftaperceptamque fore con-
fido. atque haud fcio an vlla difputatio magis
ad vmuerfam hifioriarum cognitionem & in-
corruptum earum iudicium neceflaria videa-
tur. Sed imprimls-illud ft atUQ
rnullamcfie fe-
eorum aut t an tam -rim,
qux nccefTi ta tem ii t ajj^^ra^quo d^i gi ta-^o
afhciyVt nat ur ft tpp cdi u i u t diu-
turnadifc^
eft enim quod Galenus
Sc Polybius affirmat;
aeris
 IO. BODINL !t 5
tcperiem neceflario nos immutate
aeris
ma- .

gnam quidem vim ad immutandos animos

habcre,neceffitatem tamen non adferre argu-
mento fuit Acharnafis Scytha atque ad hanc.

locorum varietatem referre debemus ea qua

Plato libro quinto de legibus fcribit, alios
a-
liis meliores ac deteriores
effici ex ipfa loco-
rum varietatequos propterca legibus faepe
contrariis ac repugnantibus moderari ne-
cefleeft:eam quoque diffimilitudinem
aba-
quis & aere, tum etiam d ciborii
varietate ma-
nare.Tradunt igitur veteres vno fere confen-
iu , homines ad Aquilonem
pofitos corpore
quidem maiores ac robuftiorcs^ad meridiem
vero imbecilliores , aliis tamen ingenio
p rec-
autem vfii diuturno compertum,pro-
itare. id
pterea quod facilis eft eius rei
animaduerfio:
fed quoufque vis illa Septetrionum &
Auftri
pertineatiquid ortum & occafum finiat,quid~
ue de moribus ac infita cuique natura fentien-
dum fit,difficile di&u eft, eoq; dificilius quod
nulius eft qui in tantis tenebris
facem pra?tu-
ierit. Nam Hippocrates, cuius fumma femper
fuit autoritas, homines ad Septetrionem exi-
les, & fufcos efte tradit Ariftoteles
. in qu^-
ftioiiibus a^que barbaros efle,
qui seftu, atque
i) qui frigore nimio rigent: quse
luperioribus
valde repugnare videntur . nam quomodo in-
genio fi fint Auftrales & barbari? vere tamen
h 4 vterque
vterque.fed vt planius intelligi pofIint,confti»
tuamus quatuor huius hemifphcrii fines ; Au-
ftrum in aquatoris circulo , Septentriones in
vertice poli, ortum in infulis Molucarum,oc-?
cafum in infulis Hefperidum Strabo aliter: .

Indos in ortu, Celtas in occafu, Scychas in Se-

ptentrione, AEthiopes in Auftro collocauit.
Ptolemaus ab illa partitione non longius di-
fceffit. fed non ita pridem compertum cft an-
tiquos vehementer in eo lapfos effe. negant e-
tiam Mathematici,ortus aut occafus vllum ef-
fe difcrimen .quam vere, fuo loco dicemus,
nunc fatis eft a nobis ortus &occafiis medium,
in America collocari quod ea regio ab India
,
& Africa infinitis fpatiis diuellatur.
Septen-
vero &Auftri medium effe AEquato-
trionis
rem,quod ad vniuerfitatem attinet huius au- :

tem hemifpherii quod citra AEquatorem eft,

quintum &
quadragefimum latitudinis gra-
uurmvtquicquid infra fupraque polum verius
interiacet,Septentrionibus:csetera Auftro tri-
buantur.& quoniam antiqui, praeter Poffido-
pium & Auicennam,hominum fedes tropicis
& polaribus circulis definierunt , rati vlterius
nullum falutis effe
aut habitandi locum ; eri-
,

piendus eft hic error copertum eft enim cre-

.

bris nauigationibus AEquatoris faluberrima

efle regionem : fiib Tropicis vero regiones in-
credibili atftu flagrare,
& quidem ratio eft in
proffl-
 IO, BODINI. m
promptu jiam fol euehitur
. altius in AEqua-
tore, ac multo celerius fertur, propter circuli
magni tudinem,quam in Tropicis, quinetiam
Aluarcfius fcribit aquas illic Iunio mcnie con-
crcfcere gelu, modo flaucrit Aufter. accedit
imbrium magna vis,montium incredibilis al-
titudo ac fyluarum copia poftremo color
. &
vultus hominum minime ater, led velut olea-
rum. contra vero fub Tropicis vehementes a>
ftus, nulli imbres, nullf fylu£,rara flumina, per-
petua planicies arenarum prsterquam in A-
,
fabia felice & quibufdam Indis locis pro-,
pter orientis & montana: regionis naturam,
denique incolarum atra cutis , non modo Ae-
thiopum, fed etiam Indorum, yt Ctefias iam-
pridem ac noftri experti funt. vix enim perfua-
deripoffum, quod quidem vir doctus tradit,
ab exeeranone Chufis homines atros fieri ac .

iampridem irrifa eft Herodoti fententia qui

,
AEthiopum femen nigrum effe putauit.opor-
teret enim AEthiopes in Scythia nigros,
Scythas in AEthiopia eandidos nafei cum o-
:

mnes populi coloniarum multitudine ac fre-

quentia confufi iampridem fuerint at vide-
.

mus homines eque ac ftirpes mutato folo pau

latim degenerare & eandem e (Te rationem,
.

cur ignis & fol, id quod Ariftoteles tradit, ho-

mines inficiant atro colore.quinetiam Plinius
fcribit Leones in AEthiopia nigros effe, qua-

lem
 IZl MSTHO D V $
km fe vidifle teftatur
Oppianus poeta in li-
bris de venatione quos ego libros cum Lati-
.

no verfu & commentariis illuftraffem qui-

,
dam grammaticus eofdem libros oratione fo
luta,quantum libuit de meo labore detrahes,
iterum peruulgauit V t igitur veterum erro-
.

rem fugiamus, triplicem regionem ab AEqua

tore ad Polum quae nonaginta partibus con^
,
ftat,aquali ratione compledfemur, fic tamen
vt x xx. partes calori, totidem frigori tribua-
musrreftabunt triginta temperatiffime regio-
nis inqua comode beateque- vitii olfit, prae-
p
terquam in iis locis quae vel proruptis monti-
bus alpera,vel paludibus immerla, vel aridita-
te deferta,vel aquarum aut foli vitio pernicio-
fa & infrugifera funt.eft enim tanta foli vber-
tas in quibufdam Tropici regionibus,
vt inco-
Ix cxli graues iniurias minus fentiant
rurfiis .

triginta partes caloris ac frigoris regiomlque-

temperatg bifariam diuidemus.vt quindecim
citra AEquatorem temperatiores fint:
quinde
cim circa Tropicum ardentiores : in & regio-
ne temperata,quindecim priores lenitate
caeli
moderatiores conlequentes a quadragefimo
:

quinto gradu ad fexagefimiim aliquanto

,fri-
gidiores.rurfus e triginta partib. frigidilfima?
regionis quindecim coluntur, vlterius
, fiulke
Yroes,nulIa oppida, nullus denique hominum
tuendae faluti locus hanc partitiouem
.
ini- vt
tem
 I o. B O D I N I.
tZs
rem ipfa natura vfiifque docuit . nam trigefi-
mu s ab AEquatore gradus quali limes fecat
,
Atlantem, qui ab extremis Africa» oris
in Ae-
gyptum vfque procurrit , feq- folis ardoribus
opponens , oram Africae citeriorem innume-
risriuminibus rigat, idem limes Arabi®
iu^a,
totiufque littoris Perfici ac Indici
extrema
dSiuidit. pars vero ab AEquatore
fexagefima,
Go thoru fines,Liu onianij Mofchouiam, Or-
cades infulas,& montis Imai extrema
lambit,
hinc vfque ad feptuagefimum quintum
gra-
dum, aegre, vitra vllo modo habitari poteft,
fi
geographis&hiftoricis fidem habemus, ob
id eciam triginta quafque partes
bifariam di-
uido, quod Tropici & Polares circuli quinde-
cim gradus hinc inde fieptem partite
fecant; fi
quiseam quam dixi partitionem admittat.Et
quoniam fiib Tropicis & vtroque Polo fiim-
ma eft imtemperies frigoris & caloris, fub
AEquatore temperies eadem erit atque eo-
rum qui fub trigefimo gradu politi funt.
nam
hic & illic Leuco®thiopes efle feruntur fub :

Tropicis fupra modum atri : fub Ardo ratio-

ne contraria fufco funt colore poft ad
gra- .

dum vfque fexagefimum, rubicundi euadunt:

inde ad quadragefimum quintum
, candidi;
poft ad trigefimum flaueftunt cum fiaua : &
bilis atr® confula eft, (ubuirides
fiunt, quoufi-
que fufci ac penitus atri euaferint fub Tropi-
cis.
$14 METHODVS
cis . Itaque quod ait Hippocrates ad Septen«
trionem homines pallore ac macie deformes
efTe5 abfurdum erit, nifi
ad extrema loca Se-
ptentrionis referamus, quod item veteres ro-
buftos & proceros effe aiunt,ad citerior^ At-
que hoc mihi dubitanti conflrmauit Gafpar
Holfter Suecus metropoli vrbe Stocolmiae, in
intima Gothia oriundus , qui liberalis do&ri-
nae gloriam, linguanimq; varietatem cum ar-f
morum laude coniunxit efl enim toto vultu
.

ac pilo ruber , & plane QoivDtQpvyygs fine

vitio cutis,mediocri flatura, latis humeris, ca-

culis admodum glaucis, hebeti vifu: laborat e-

nim perpetuo glaucomate idipfum quoque .

Linguetus Gallus , literis seque ac totius Eu-

ropa peragratione nobilis, mihi fepe narra-
uit, vitra Gothia homines fufeos efle , ac ma-
cie tabefcere.in ipfaverb Gothia & Sueciaru-
befcere, neque tamen Germanis magnitudine
comparandos, atque illud etiam Galenum vai
de exercuit, quod Hippocrates & Arifloteles
fcripferunt, 'X&vlts cLfxlov TWfOTgiytfr

^ Ag^rToT^i^g^quafi omnes flauieflent: cum

plerique ab extremo Septentrione (poiviw-
viderentur . nam quibus pili rubefeunt
in Britannia & Germania, hos aiunt incolae,vt
ab illis accepi, a Danis &: Noruegis, qui fini ti-
mas regiones occuparunt , originem traxifle,
ab iifque diligentius fibi cauent . multi quo-
que
 f o. i o d i fi r. ri y

que tales funt in Gallia, prsefertim Vucftria fi-

uc Normania; qux Danis ceflit Germani ve- .

ro, ac Britanni fere omnes pilo flaiiefcunt de :

quibus Lucani didhim illud intelligi poteft;

Fundit ab extremo flauos Aquilone Sueuos.
nam Sueuia vetus & mare Sueuicum ad quin-
quagefimiim quintum gradum pertinet: vitra
quem nihil terrarum efle hxc
arbitrabantur .

autem corporis forma , tum ad mores popu-

lorum, tum ad hiftoriarum cognitionem aciu
dicium magnum nobis adiumentum eft alla-
tura. esetera videamus . Hoc etiam differunt
Scytha: ab Auftralibus, quod hi nigros; illi

glaucos & ceruleos oculos habent;qui vero in

medio pofiti funt, caprinos. Amio tus, vir flim-
tnx eruditionis, in Mario Plutarchi h^x]ov
^P07tdI>(]cl caftaneos 3c riifi coloris oculos
vertit ego truculentiam oculorum dicerem,
.

fic enim Tacitus de Germanis ; Truces & ese-

rulei oculi, rutilae come3magriacorpora.& Iu-
ucnalis, Cerula quis ftupuit Germani lumina,
flauam csefariem,& madido torquentem cor-
nua cirrho? at cxrulams cdlor nihil habet cum
rufo commune, fed vox ambigua
tds, oculorum crudelitatem, & colorem figni-
ficat,vt feribit Euftatius in illudHomeri;&Px-
*loi rky^oltfot rn Aeoyje^
quod ita Latini reciderem, Sylueftre'fque foe$
Vrfarquc, truccTque Leones , Catullus caefios
vertit.
 % 16 METHODVS
vertit.vtroque modo refte.nam vt Oppianus
aA&^oLPOTTti n ita Seneca mare cseruleum di-
xit .habet Amiotus Gazam au&orem, qui

pgtfOTrbv modo rufum, modo fuluum reddit,

Scaliger rauum Helychius ^ccfomy csefium
:

& flauum fignificare fcribit : vt Ariftoteles v-

no loco caprarum ottoL dixit qu£
flaua funt.fed huiufce confuiionis & erroris i-
nitium eft ab Homero perpera intellefto; qui
quod Leones yctf> 07ry$ appellat,ad oculos re-
ferens, vt illud yXcLv^com^ ccQwvj > putarunt
plerique de cuteintellexifle, quam Ariftote-
lesomnibus Leonibus Trvppbv efle tradit, hine
a Latinis fului Leones appellati Leonis au- .

tem oculi non tatum Homeri, fed etiam Op*

piani teftimonio yA ajuyjLoacn- itaque Symon
Portius fimili errore lapfus qui ^ctf07rbv
eft,

rauum interpretatur, &

cineri tium colorem
effe putat, ex eo quod Horatius lupam rauam
appellauit.fed ad oculos pertinet, quos Varro
in gallo ruftico rauos ( id eft , ftauos, vt apud
Feftum raua frumenta) eiTe voluit. funt autem
k* fub fului, quales fere habet accipitres & aqui-
las, quse in folem intuentur . Raui eoioris, in-
quit Feftus, appellantur, qui funt inter ftauos
&
esefios, quos Plautus appellat Rauiftellos.
nuper quidam in poftremis aduerlariis fru-
menta raua apud Feftum interpretatus eft ari-
da:tum rationem fubiccit, quod rauca, i.rana
vox
 t O. B O D I N r.
UJ
Voxab arido gutture fiat in quo nec
bonus
:

grammaticus & malus Phyficus videri pof-

nt.eft enim fiaua ceres, & rauca
vox ab humi-
do gutture igitur vt Ariftoteles
.
oculos Ae-
thiopibus atros,Scyrhis glaucosrita
medie re-
gioni caprinos , id eft, fllauentes
{eu rauos tri-
buit, quos Plinius rufos
appellat, tametfi me-
dia regio infinitam habet
varietatem ab ex-
tremis conflatam: extrema; nullam,
eft autem
inScytharum vultu maximum argumentum
quo ab aliis differant , fcilicet oculorum
glau-
cus colorjid eft,vt Plato
vo!uit,ceruleus albi-
cans, quales fiint oculi Nocftuarum
quis pro-
pterea yAauitis appellatur
:atque ij hebefcut
adlucem. tales etiam habentCimbri
tefte Plu
^trcho. atque i di n plerifq, Danis
ariimaduer-
ti. Germani vero ac Britanni non ita glaucos
& albicantes, fed culpicua quadam obfcnrita-
te catruleoshabet: qui color etiam aquilus ab
aqua dicitur eftautem color glaucus A ,
'*-
in ocu-Lgco
.

lis magnum caloris

indici fi, vt feribit Arifto- otulti fnxjn^M
teles in quatftionibus,
niger vero qualis eft in CaJ.tn.iJ i nbicla
A 11 itralibus, caloris fignificat
inopia, quifunt
inmedia regione,caprinos habent fiue rauos.
atque hi omnium acutiffime cernunt:
dem
& qui-
tradit Plinius capras lippire
nunquam,
praeterea mores optimos Arillotelis indicio
ugnificat.-glauci vero crudeles, cuiufmodi Syl
Catonis, &Augufti oculos fuifle Plinius
tifc M fe T H O I> V $

&Plutarchus tradunt/itaque Plutarchtis and-

piti verbo & colorem & crude-
litatem Cimbrorum fignificauitjcum haberet
y>fy>^v!\cL >9 Ayeo-^Wlct.funt igitur cre$
prxcipui colores oculorum in tribus populis:
ater,glaucus,rauus : ex quibus infinita varietas
mifcetur. Vitruuius hxc partim confirmat:
fub Septentrionibus, inquit , nutriuntur gen-
tes immanibus corporibus , candidis coTori-
bus,dire£to capillo, & rufo, caefiis oculis, fan-
guine multo qui autem funt ad axem meri-
.

dianum , breuioribus corporibus , colore fu-

fco,crifpo capillo, nigris oculis, cruribus inua-
lidis,fanguine exiguo , folis impetu perfkiun-
tur.haec ille.Sanguis quoque Scytharum fibris

plenus eft,vtin apris ac tauris : vnde robur &

audaciam ingenerari tradunt Auftrales tenui .

funt fanguine,vt lepores & cerui. quo fit vt ti-

midiores fint ac imbecilliores . Hoc igitur tc«

iieamus,eos omnes qui a quadragefimo quin-
to gradu, ad quintum & feptuagefimu verflis
Septentriones pofiti funt, intus magis ac ma-
gis calefcere : Auftrales vero qub plus habent
caloris afole, eo minus a feipfis habere . nam
hyeme calor intus cogitur,a?ftate difluit. quo
fit vt hyeme vegetiores ac robuftiores;2eftate

languidiores fimus : eadem ratio facit vt hye-

me plus appetere & coquere, quam seftate fo-
leamus praeferam
:
flante Aquilone Aufter .
 io. BODINri 12^
contrarium efficit, v t Icilicet minus appetant
animantia , vt Ariftoteles feribit atque hinc .

fit, vt cum Germani in Italiam , aut Galli in

Hifpaniam proficifcuntur,frugalius vefci,aut
videamus quod Philippo duci Au-
fuffocari
:

ftrig contigit cum in Hif pania fuo more epu-

laretur
Hifpani vero, qui frugaliffime in pa-
. -
viuunt, in Gallia voraciores funtGallis»'
tria

argumento fit etiam illud quod pallores vul-

go ferunt,armenta gregeTque macie tabefcc-
re cum adAuftrum proficifcuntur ad A qui- :

Ionem vegetari nec mirum fi Leo Afer feri-

.

bit nulla Iere boum aut equorum armenta,

raros etia greges ouium in Africa videri;aut
paruadmoduladiis habere. cotra vero lauda-
tur ab omnibus fere fcriptoribusGermanoru
& Scytharu armeta non quod habeat palcua
:

meliora quam Auftrales, vt Plinius putat, fed

zcelo tribuendum illud eft. Facit igitur vis in-
:crni caloris,vt
qui ad Septentrionem vergut,
vegetiores, ac robultiores fint Auftralibus;
juod etiam in aduerfa parte vitra Capricorni
‘irculum asque contingit,' vt homines
quo ab
Ve quatore longius dilcedunt maiores
, fiant,
t in terra Patagonum, qui gigantes appel-
mtur,eadem latitudine qua Germani, Ifeci-
iturcaufa eft cur Scythse graues femper in-
urfiones fecerunt meridiem verfiis;
quod-
ue incredibile videatur , verum tamen fit;

i imperia
 ijo METHODVS
! imperia maxima Auftrum propagata
verliis

-ven.f UriK femper fuerunt ab Auftro verfus Scpten-

: vix

flium trioiles.Nam Afsyrij Caldaeos,MediAfsyrios

-fca sttrUbtA-f1 ^ Graeci Per fas, Parthi Graecos , Romani Poe-

uujfW- nos, GothiRomanos, Tureae Arabas, Tartari

Tureas fregerut.at Romani vitra Danubium
progredi noluerunt .Traianus quidem ponte
lapideo mirae magnitudinis fupra Danubium
extrudo (nam x x.pilas, quarum fragmenta e-
tiamnum reflant, habuifle dicitur) Dacos for
titer domuit fed cum Adrianus
: intelligeret
gentes nec facile vinci, nec vidasacquie-
illas

fcere,pontem dirui mandauit fed domefticis .

vtamur exemplis Galli faepe ab Anglis maxi-

.

mas inipfa Gallia clades acceperunt, ac pene

imperium amiferunt, nunquam in Angliam*
nifiab incolis acciti, penetrare potuerunt. An-*
glivero faepe a Scotis vidi funt:& cum annos
amplius mille ducentos de imperio acerrime
inter fe dimicarim, eos tamen de infute parti- |

cula depellere non potuerunt : tametli opibus

ac legionibus tanto fuperiores funt, quanto
Gallis inferiores . neque eft quod Angli fea
Gallis impeditos querantur, cum cxcufloRo- *

manorum imperio , Britanni Auftrales, ne in

Scotorum feruitutem venirent, fint coadi
Anglolaxones ad prsefidium euocare,qui Sco-
torum impetus cohibuerunt, domi laceflere
noluerunt Omitto grauiflimas Scytharum,
.

Partho-
 IO. BoDINl. jjr
Parthorum, Turearum, Tartaroriirfi Mo£
,
choui tarum,Gothorum,Hunnorum,
Sueflio-
rum in Europam &Afiam incurfiones,in
qui-
bus enumeradis infinitus fi m. Atque illud ‘ ;
'

eft
ni fallor,quod Ezechiel,Hieremias,Iefayas,ac
reliqui Propheta: toties comminantur
; ab A-
quilone bella , legiones, equitatus &
rerum-
,
publicarum venturas euerfiones. Quse omnia
verius pertinent ad eam quam dixi
regionem,
qua: a quinto &qudragefimo, ad quintum
vfque & leptuagefimum gradum porrigitur,
vbi fita eft Biarmia nam qui vlteriora
.
inco-
lunt, qui tamen aut nulli, aut admodum rari
fiint, frigore a:que aduruntur,
vtferibit Hip-
pocrates, atque ij qui ad Tropicum
accedunt:
non, vt putauit Ariftoteles libro quarto
Me-
teprum, propter vim coloris interni
ex.r«?
a*<B$ (id enim plantis aeque acci-
dit, vt frigoribus perinde atque
ignibus v-
rantur)led frigore ad intima penetrante
&
humorem perurente ; vnde Pompeio pruina
dicitur . qua: tamen Hippocrates pertinere
putauit ad eos qui lub Vria verfantur
pro- :
pter ignotas illis temporibus regiones
. Cx-
lar vero non ignorauit regionem, fedfalfam
caufam attulit, cum feriberet Germanos fla-
turam, ac robur augere, quod animi libertate
fruerentur, nec honeftis difciplinis d puero
imbuerentur : cum tamen id calori & humo-
 t }t MET H O D V S

tribuedum fit idem

ri . eum
calpr efficit vt ad
um P otu ^P^ us vtantur, ^ t ^ maP*
re fti n S uen ^
fvum
S . v pellant humidi & frigidi appetitum, neque e-
;

ct{ nim illa perpotandi forma qua Germani prae-

fertim Saxones, & accolae Baltici maris vtun-
tur, vilis vnquam temporibus aut legibus po-
tuit emendari Diem, inquit Tacitus, conti-
.

nuare potando nulli probrum:crebr£ vt inter

vinolentos rixae Athen^us vero, ax^cCTBTnr
.

cnav ex veterc prouerbio Scythis obij ciens,

ait , Lacones omv jSouAoyJoq
Tr/yetv Agy^cn.& Heracleotesin
libro de ebrietate , xo)A^ /ufyj owu > inquit,
cLyuv <ntu(W '7ZT vuv nam pro vfctyv(roy> id
•

eft infunde aquam, Lacones dicebat u <£5lcxt;~

G/co^hoc eft, plurimum vini fundito humo- .

re quoque abundant , vnde fames, quae inap-

petitu callidi & ficci verfatur;minus tamen ci-
bo quam potu deleniantur; quia plus habenc
caloris .
quas ratio eft cur Hippocrates fieri
non poffe putet,vt idem cibo ac potu copiose
vtatur. quod in Germanis cum animaduertif-
fet Tacitus caufamnon intellexit Inediam & .

frigus 3 inquit, coeli ac folicofuetudine ferunt:

quiaccelum frigidum ac folum fterile.imo ve-
ro calor internus ambienti frigori validius re-
fiftit ;
humor vegetans famem propellit, hu-
more abundare argumento eft incremetum,
quo bellux marinx, propter humiditatis co-
piam.
 IO. BODINi. £
piam,reliquis animatibus
prfftant:tum etiam
rauca vox & granis qua: in
& AEthiopib fupra modumHifpanis
, Pomis
tenuis eft & da-
,

ra quod m his frigiditatem

: & ficcitatem ar-
guit; in
illis humorem
& calorem nam . hu-
mor nimius inplumbo & gno li
vireti fonum
grauem efficit, calor etiam
interiores meatus
aperit, frigus cogit . hinc
foemins natura fri-
gidiores, darius quam viri loquuntur media .
temperie vox fuauis
lis eft
efficitur & canora
, qua-
inAfiaticis, Italis,&
Gallis.humor quo-
que multus facit vc
Septentrionales cum ad
Auftrum iter faciunt,aut in
regionibus calidis
bella gerunt fudore difluant habent
, inquit
.

I aenus, mira Germani

natur® diuerfitatem
cum ament inertiam, & oderint
quietem, aut
enim bella gerat, aut c fim
a bellis abftinet,de-
diti lunt fummo ciboqj.nam
calor intimus ad
agendum impelht,vt videre
eftinpueris quos
non finit qmefcere calonhumorvcrb
moflitie
affert, & in fudore abit, atque hxc Plutarchus
in Mano confirmauit vbi fluxa corpora
Cim-
brorum cabribus & fudoribus
folui confue-
uifle fcnbit Quamobrem
.

Gallorum & Germanorum

Hifpani & Itali, fi

primos impetus
[uitmeat,eos facile frangunt:
vt Polybius pri-
aium animaduertit deinde
Marius &C®far
:

^anfljm.sviaQriis comprobarunt,
atque hic
le Gallis;Imtio pugn® plufquam viri, poftea
i
3 fami-
134 M1TH0DV S

feminis molliores idem . T acitus de Germa- _

nis; Magna,inquit, Germanorum corpora, &

tantum ad impetum valida-.laboris atqueiope-
rum non eadem patie tia, minin^quc fitim &
jeftum tolerant frigus tamen facile ferunt,
. &
vt Pomponius tylela feribit, ad pubertatem vf
que nudi vagantur Galenus vero miratur in
.

frigidam a paretibus mergi fimul ac nati iimt*

Sed hoc explicat Iulkuu Angnft. in epiftola ad
Antiochum mifopogona,fpjurk^ii^icetGcr
jmaunrnmK h f n° mpofitQ<;_niergir rle^timos
i <

jrrrnrr firibir fed illud

. & folus
feribit.Afri ficco, frigido, aeprseduro corpo-
re, laborem &arilum patienter ferunt ; vt A-
phrodifams in quaeftionibus feribit : frigus ta-
men ferre non pofliint cum nihil habeant ca-
,

loris interni, cotra quam Scythae, qui calorem

externum aegre patiuntur, cum vrgeantur ab
/ interiore, vt equi fuapte natura calidi humidi,
aegre in Ae thiopia; optime in Scythia viuunt:
Afini vero frigidi ac hcci, alacres fiint in Afri-
ca; languidi in Europa , nulli in Scythia Qui .

mediam regionem tenent, impatientes funt

frigoris & caloris, quia medium cum vtroque
pugnat extremo: vtruque tamen seque ferunt,
mediam appello regionem non qu§ inter Po-
lum & AEquatorem, fed quae Tropicum inter
Sc Polum medium tenet :
quia calor vehe-
mens non fub AEquatore eft, vt planum feci-
mus.
 I O. B O D r N I. |
Inus, fcd fub Tropico . non erit igitur
regio
temperatilfima,qua: a trigefimo gradu
ad qua
drageumurn,ledqus aquadragclimo ad
quin-
quagefimura fertur: eoque temperatior,
quo
magis ad ortura fpe&at.Ineo
tratfu fi» cft
Hifpania vlterior, Gallia, Italia,
Germania fu-
perior vfque ad Moenum vtraque
, Pannonia,
Illyricum , Myfia vtraque
, Dacia, Moldauia,
Macedonia, Thracia, Afiaequc minoris
bona
pars, Armenia, Parthia , Sogdiaua, & magna
pars Alia: maioris . fed quo
propius ad ortum
ipedtant regiones, eo funt
temperatiores, tam
f j
ad
^“ ftfum ma gis inclinare videntur, vt
Lydia^CiliciajAfia^Mcdiailcdde ortu luo io*»
co erunt igitur Auftrales citeriores
.
Hifpani,
Siculi, Peloponefij
, Cretenfes, Syri, Arabes,
1 erl^jSunani, Gedrofij,
Indi, Argyptij, Cy-
renaei, Poeni, Numida: , Lybici, Mauri , qui
rlondam
&
incolunt Americi fed ita, vt
qui
in eadem latitudine, ad occafum
pertinent,
temperie fint frigidiore .
Septentrionales
vero qm a quinquagefimo gradu
ad fexa-
gelimum politi fiint. temperatiores
tamen
quam qui deincepsad leptuagefinium fc~.
des habent nam in priore tra&u fita cft
.

Britannia, Hybernia , Dania

, Gothiae pars,
Germania inferior a Mceno. Hifpani flu-&
inimbus , vfque in extremam Scythiam &
FartarUm ,
qua: Europa;. & Aliae maioris
* 4 bonam,
, 3 <T
METHODYS
bonam parte occupat. Reftant ij qui fub quin
decim Tropici partibus hinc inde (edes ha-
bent; fed quoniam ardentiflimo colore vtun-
tur, feparatim de iis agendum erit, reliqui fub
triginta partibus cis & vitra AEquatorem,pa
.rem fere temperiem fortiuntur, atque ij qui
fub trigefimo gradu pofiti funt,vtex ipfa ra-
tione caloris, & hiftoriarum cognitione pla-
num faciemus. Sed de iis populis qui a trigeii
jmo gradu ad fexagefimum continentur, prae-
cipua difputatio eft,quod eorum hiftorias,de
quibus iudicandum nobis eft, habemus, nul-
las fere aliorum: de omnibus tamen quid fen-

trendum fit,hac veluti demonftratione confe-

quemur Sunt igitur Auftrales, quod ad for-
.

mam corporis^actinet, frigidi, ficci, duri, gla-

bri, debiles, colore fufco, paruo corpore, cri-
fpo capillo, nigris oculis , voce clara. Septen-
trionales,calidi,humidi,pilofi, robufii, colore
candido, magno corpore , carne molli , fluxo
capillo, caeliis oculis, voce graui .
qui inter v-
trofque verfantur, omnia moderate confecu-
ti fune .Sed illud dubitationem habet, quod
Auftrales omnium confenfione debiles , duri
iunt tamen: Septentrionales robufti quidem,
fed molles. at Hippocrates &reliqui fere feri-
ptores, Scythas & montanos homines, qui ad
Scytharuffi naturam accedut, duros, agreftes,
& ad laborem perferendu natos eife feribunt.
 »37
in his igitur hiftoricorum & philofophorum
a fe diffidentium opinionibus , redte de hifto-
riaiudicabimus,tum etiam Liuium,Tacitum,
j
Polybium,Plutarchum,Cariarem, qui Gallos
& Germanos laboris impatietes efle tradunt,
ciim Hippocrate & Alexandro conciliabimus
hunc in modum , ii demu s Septentrionale in
region e frigida,la borem patieter ferre inc -
:
^
lidavero iudore difluere ac languerejcuicon-
gruitTIlud Agathise de Germanis, &Cratij de
Scandis,quod libenter hyeme;raro filate bel-'
lagerut. Auftrales vero calorem facile perfer'
runt fuae naturae congruentem , tametfi vege-"
tioreseuaduntin regione frigida, languidi i n/
calida.itaque Hifpana? foeminx Germanos,vt 'Jltitu**
audio, iua lingua pifces molles appellare cons^
fueuerunt.quinetiam Celtae ac Belgae, cum m)
J
Italiam aut Prouincia veniunt,mirum in rao
dum a culicibus & cimicibus cruciantur, pro
pter cutis molliciem ; indigena propter duri-y
tiem minus appetuntur. Atque haec de forma
corporis , ex qua mores animi, & redi a hifto-
riarum iudicia colliguntur. Cum enim corpus
& intelledlus contrario modo afficiantur, quo
maior vis efl huiusjeo minor eft illius & quo
:

quilque plus intelledlu;cb minus corpore vi-

get, modo fenfus integri fuerint, igitur pla-
fi

num eft Auftrales intelledlu,Scythas corpore

prfilare.id enim Arilloteles libro feptimo de
Re-
 r

? 3
8 MITHO DVS
Republica innuit homines robuftos
-
ani- &
moibs , minus ingenio valere, nec Rempubli-
cam recftc moderari. Afri vero plus fatis ha-
bent confilij, virium non itermqute tamen ne-
ceflarix funt , tum ad hoftes repellendos,
tum
etiam ad ciues tuendos. Tertium genus eft ho
minum qui pulcherrimas parendi & imperan-
di artes habent, qui viribus Auftralium callidi-
&
tatem frangere , confilio Scytharum impe-
tus coercere pofliint . ex eo genere
Vitruuius
militem legendnm putat, qui non minus pru-
quam viribus prarftet.quam redfealio-
dentia
rum eftoiudicium. hic tamen in hiftoriaiudi-
candum relinquitur, curGothi,Hunni, Heruli,
Vandali j Europam, Aliam, & Africam armis
inuaferunt : led inopes a confilio retinere non
potuerunt qui vero prudentium hominum
.

confilia libi alciuerunt, gentes ad ciuilem

lb-
cietatem idoneas nadii , florentiflima imperia
diqtiflime tenuerunt, neque enim fruftra
Pal-
ladem armatam , aut Achillem ab ea compre—
henlum Poete, fingunt. Et quoniam Scythas
fere femper a litteris rAuftrales ab armis ab-
horruerunt, nullum magnum imperium ftabi-
lire potuerunt. vtrunqueRomanl
fumma qua-
dam felicitate funt colecuti, & gymnafticem
cum mulica, vt Plato voluit, prudenter con-
junxerunt . a Grxcis quidem leges ac litteras,
id eft, vrbanam diftiplinam, veruti pahadiiun

acce-
 ? o. BODIHI. i SSf

acceperunt a Panis
: &
Siculis naualcm fcien-
tiam:militarem vero perpetuis bellis libi corrt
pararunt . & cum antea catfim duntaxat Scy-
tharum more ferirent, poft etiam pumftim ab
Hilpanis,vt eft apud Polybium,ferire didice-
runt.itaque mirum videri non debet, fi popu-
los omnes rerum a fe geftarum gloria fupera-
rint. cum pulcherrimas naturae dotes ad difci-
plinam adiunxiflent Sed illud diuina quadam
.

bonitate dicam an prudentia facft um eft vt A-

fri plus ingenio , Scythae corporibus valerent:
ne fi barbaris hominibus quafi tauris vulpi-

nam calliditatem aut Panis, quafi vulpibus

:

magnam vim ac robur dcdiflet eius donis ad

:

perniciem vtrique abuterentur, nihil eft enim

crudelius, inquit Ariftoteles,iniuftitia armata,
quibus autem vires moderatas dedit, humani-
tate volui t ac iuftitia reliquis pr^ftare.id quod
regioni temperatae tribuit Ariftoteles in quae-
Quamobrem, inquit, barbari lunt
ftionibus ;
qui nimio frigore vel atftu laborant? an quia
teperies optima mores optimos facit ? Quid
igitur hiftoriciomnes innocentiam ac iiifti-
tiam Scytharum tatopere laudant, Auftralium
mores execrantur?hic iudicium in hiftoria re-
quiro , ne philofophos &
hiftoricos difcre-
pantes habeamus neque res dubitatione ca-
.

ret. funtenim homines obefi minime mali,

vt redie Caefar de Antonio ac Dolobella iudi-
cabat:
340 METHODVS
cabat:Brutum vero & Callium maciletos ho-
mines metuendos effe.at Septentrionales o-
befi funt, Auftrales macilenti verum eft igi-
:

tur quod ait Tacitus de Germanis Gens, in- :

quit,non aftuta nec callida: aperit enim lecre-

ta pc&oris licetiaioci,&nuda omnium mens
polieradie retra&atur, falua vtriufque tem-
poris ratione. quine tiam h^c vna ratio eft, cur
reges ac tyranni olim hifque temporibus ad
prsefidium corporis Thraces, Scythas, Germa
nos , Circaffios, Heluetios, magna mercede
femper qu^fieruntmon quod viribus fuorum,
vt inepte pleri que arbitrantur , diffidant fed :

quod intelligunt in illa vafticate corporum,

minimum calliditatis ac maliti^ latere;eofque
>otius militis quam imperatoris munere de-
(e&ari. quo igitur rnodb crudeles ac barbari
appellantur ? ratio eft in promptu nam quo
,

quifque plus abeft ab humanitate, id eft, ab ho

minum natura , eb propius ad ferarum fimili-
tudinem accedit, quas cum ratione careant, i-
racundiam &
appetitus cohibere nequeunt,
ita fit vt Septentrionales ad crudelitatem im-

petu ferantur hinc Thucydides Thracas , vbi

.

nihil extimefeant, y4vo$ appel-

lat . Tacitus vero de Germanis ; Occidere fo-
lent, inquit, no difciplina& feueri tat e,fed im-
petu ac ira vt inimicum nam Hungari casfo
.

Grkto penulas militares & haftas in ei9 cruo-

re
 1 O. BODINI. I41
rc gentili more tinxcrunt.Britanni ex regibus
X L. ciuili conlpiratione duodecim interfece-
runt principes vero innumerabiles: centum
:

quidem annis XXX. poftea quam ab externis

bellis paululum conquieuifient Traniyluani .

(fi verafuntPolonorum &Iouij chronica) vt

Georgium fedkioforum ducem
«ftarent ( is
acerbius tra-
enim nobililfimos quofque Hun- *
GttnftUJ m
.

garos palis transfixerat) triduo maceratos ine-^

dia milites eo crudelitatis adegerunt, vt
denti-
bus lpi ratis ducis artus dilacerarent, atque
de-
glutirent: deinde exenteratum in fruftra
fecan
tes verubus co&um captiuis appoluerunt
o- .

mitto Draculae Traniyluani^ principis feui-

tiam omni opinione maiorem Omitto .
Go-
thorum & Hunorum crudelitates antea inau-
ditas, non modo in homines, fed etiam
in bel-
luas,vrbes, arces, lapides, & fepulchra Roma-
norum, quae funditus euerterunt Neque ma- :

gis iracundiam, quam alios appetitus coerce-

re poliunt . Tacitus de Germanis
;
quit,fobrii inter feria exercent, tama
pertfendiue-te m e rita^t cu m omnia defeee-
r unfj e xtremo iaftu de Mbemte ' nnu i idu nfT
h incutiam illa quae in Germanos & Francos
ia&atur a Procopio cupiditas habendi,
quae
tanta eft,vt vitam aurojbellum pecunia
com- <V.
nutent Auflrales non tam
.
/>
nxiej
tctgnacesiScythae prodigi ac rapaces.
& quo-
niam
 14 % METHOPYS
t^iam ah i n g^ni^ fr fk fiH tr' n~
dum fufpiri ofi piiarlnf. aff|; id noftri homines
antei fatis intellexerunt. Holfter hoc amplius
mihi retulit in hofpitiis publicis {peculatores
& am.x,ygt i in Gothia latere.oritur.enim
fu

{picio ab inopia confilij itaque non nili ieiuni

.

).,nv i cum Auftralibus Contrahunt : cumque fe de-

ceptos fentiunt, calculum reducunt , aut ple-

runque decipiendo praeoccupant, aut denique
vim afferunt. quo fit vt ?que perfidi atque Au-
ftrales omnium opinione habeantur id quod .

veteres hiftorici , quod nulla cum Scythis ha-

berent commercia, penitus ignorarunt, poft-
ea vero relidfis eipfos patefecerunt,
fedibus feiplos
Procopius de Francis, cum e Ger-
fic igitur

mania in Galliam venilfent ( hos enim Ger-

mani a feipfis originem traxiffe gloriantur)
Ea gens, inquit, ad fidem prodendam om-
s fatntL' nium
aptifiima . &
Vopifcus jEraacis-yinquit,
farpiliare.eft£dem ridendo frangefe hinc Al-
j t
ypj .

^-y*Utfca4_ciatus caudam fcorpidnis in Germanos ia<5fa-

) e/n
ri feribit. atque hoc prouetbium in Gallia vul
C/l£
gatum retinemus. quod curri boria illorum ve-
nia didtum fit,ne cuiufquam gentis nomen o^
neque enim de re
ratio noftra laefiira videatur .

ipfa, fedde infita cuique natura (cribo quatt- .

quarn in eo genere Germani a Danis Nor- & ,

uegis^quibus maxime diflidunt,longe fuperan

tur. nufquam profe&o perfidia aut crudelitas
populi
 r 0 , b o d i n r.

populi erga principes, aut principumhiter

fe
maior exarfit, quam inter Chriftiernu
&Go-
ftauum , Danos &
Suecos ab iis etiam Nor- .

manni, quos vulgus fidem minus colere

fufpi-
catur, originem traxemnt Quod
.
fi ab inopia
rationis &
confilij Septentrionales appetitum
cohi bere nequeundae prop terea
intemperan-
tes, ffi{piciofi,perfidi,crudeles
habentur, qui-
nam ratio eft cur Auftrales multo crudeliores
fint,magis etiam perfidi quam illi?
hic rurfus
iudicium in hiftoria requiro, confiat enim
Au
ftralesmaximas habere 4 natura dotes in^enij
fic enim Coluniella lib. i .cap.
1 1 1 confiat in- .

quit, Poenos gentem acutiflimam dixifle, im-

becilliorem agrum quam agricolam efie de-
bere. Et Hircius de AEgyptiis cotra
Caelarent
dernicantibus;Ipfi homines, inquit,
ingeniofif
fimi, quae a nobis fieri viderant,ea
folertia effi-
ciebant, vt noftri illoru opera imitari
videfen-
«.ur . idem paulo poft Aptiffimum; eft genus
ad
proditione quis autem nc-
.
fcit quibus artibus
, &
quandiu Romanorum
potentiam elulerunt Poeni ? nihilominus
cru-
delitatem in hoftes incredibilem femper
excr
Cuerudvt videre eft tum in bello Punico,
tum
etiam in eo quod Spendij & Carthaginen-
fcsjvtrique Pceni, mutuo geflerunt;omnium,
Vt ait Polybius, quae nos audiuimus
crude-
litate, ac omni fcelerum genere maximum.
fed
, 44
methodvs
fed ludicra videri poflint,qu$ a Polybio de cru
delicate Poenorum narrantur , 11 quis cum hi-
ftoria Leonis Afri compararit;, vel etiam cum
Muleaflis & filioru inaudita crudelitate, quam
non ita pridem tum in ciues, tum in feipfos e-
xercuerunt.Nam Muleafles de regno,vnde pa
trem deiecerat,expullus,ab immani fratris in-
iuriaexuftorum oculorum orbitate miferabi-
lis, luplex ad Carolum Imperatorem venit. A

Pcenis igitur profecftae funt exoculationes,

mebrorum auulfiones, excoriationes, fedlio-
nes, lentae vftiones, & palorum traiedliones.

totius vero corporis inrotacofra&io a Ger-

manis , vt videre eft apud Munfterum in Co-
lonice defcriptione:a quibus fupliciis Itali,Gal
li,Hifpani, Grceci, Afiatici femper abhorrue-
runt , aut ab aliis inuiti acceperunt . Nam Ro-
mani fontes ante legem Portiam (quce etiam-
num verbera a ciuium corpore amouit ) ad
fummum fecuri, vel gulce confra&ione, poft
etiam inedia necabant:tadem eft exilium per-
G
milTum. apud raccos cicuta? vfus erat quam :

etiam aqua temperabant Chij, vt aitTheo-

phraftus ,
quo mortem fine dolore accirent:

quia in ipfa morte plus fatis acerbitatis inefle

iudicarent: nili quis nouo quodam immani &
ne quis a praua difcipli-
fcelere obligaretur, ac
na tantam crudelitatem manare credat, vt Po-
lybiusjAmericorum Auftralium naturam fpe-
 IO. BODINri
6let, qui in
cafforum hoftium fanguine pueros
mergunt, deinde lahguinem liigunt, mem- &
bris concifis epulantur . Eft igitur Auftraiium
&Scythartim crudelitas longe diffimili s
,quod
impetu ad iram,& generofa quadam a-
bi folo
nimi audacia feritturad vindiftam; tum
etiam
irritati facillime placantur . illi nec facile irri-
tantur, & irati difficillime leniuntur : tum ho-
ftesinuadunt vulpina calliditate , non vi aper-
taividlofque immani fupliciorum acerbitate
cruciantrque immanitas partim ab ea tyranni-
de proficifcitur quam praua educatio &
im-
moderati appetitus in homine ftabiliunt : fed
multo magis ab ingquali humorum confufio-
ne hxc autem ab elementis inxqualiter
:
affe-
riis : elementa vi cxleftium corporum agitan-
tur. in elementis vero corpus humanum con-
tinetur,(anguis in corpore, Ipiritus infangui-
ne,animain lpiritu,mens inanima: qux tam-
etfi eft ab omni concreatione
libera, cotamo-
ne tamen ex illa cohxrentia plurimum affici-
tur ita fit vt qui funt in extremis
.
regionibus,
ad vitia procliuioresfint
&
quemadmodum
.

atra bilis non languine,quam fex a vi-

aliter a
no diuellitur-.ita perturbationes ahimi,qu^ ab
atra bile proficiicuntur, tenaciffime
hxrent.
Auftrales vero atra bile abudant, qux ex hau-
ftis ardore cadi humoribus quafi fex in imo
,
ubfidet, & perturbationibus magis ac magis
k augetur.
w§
'

B'
..SI, |4 5
METHpDYS
augetur, vt qui funt hunc in modum d mente
coftituti, plane implacabiles fint . talem fuifle
quo-
Aiacem ferut,& Martium Coriolanum:
rum alter non prius leniri potuit, quam patriae

fines ac focias duitates ferro

flammaque de-
^

leuiffet; alter cum hoftes vlcifci

non poffet,in
furorem conuerfus greges & armenta
caede-

Hinc igitur facile eft de hiftoria iudicarc

bat.
perceptacaufa furoris, conftat autem Auftra-
les furore facilius capi quam Septentrionales;
vt facilius homines infaniunt quam
beluae.fcri

bit enim Leo Afer infinitam effe in Africa fu«

rioforum hominum multitudinem,& vbique
publicas aedes furiofis conftitui; quibus etiam
abundat Hifpaniae pars illa quae Auftralior eft.
atra bile fu
in inferiori Germania,nulli fere ab
fanguine quod genus furoris vul-
riofi,fed d ;

gus morbum fandli Viti appellat qui ad

lafci*
:

uiam & inconditam faltatione impellit, quam

ac mo-
mufici lyra imitantur, deinde numeris
grauioribus vtuntur,idque fenfim faciunt,
dis
quoufque modi ac numeri grauitate plane co-
quiefeant. quivero medias habent regiones, a
in phre-
bile flaua,cum aduri coeperit, aguntur
nefim,quae ad caedes & vulnera prorumpit.qui
neccffe
fub Vrfa viuunt,cum abudent pituita,
furore fenum, id eft lethargia laborare,
eft
quod genus dementiae ftuporem ac oblimo-
nem affert, infamavero vbique graffatur. infa-
mam
 ro. B O D I N I, i
47
niam appello , cum ratio appetitum vincere
nonpoteft, quod maxime Septentrionalibus
contingit, nam furor in fapientem cadere po-
teft, vt ait Cicero, infania non poteftrquod
nollri admodum inepte interpretantur , cum
imperitos ac fimplices homines incurabiles
efle aiunt Qua; omnia in vniuerfum didla
.

fint.vbique enim furiofi, melancholici,phre-

netici, lethargici
, vbique lapientes, fortes ac

temperantes homines ; ied alibi longe plures,

alibi pauciores qua; igitur a medicis de abra-
.

dente melancholia, &

ab Ariftotele de me'
lancholicis dicia funt
, Auftralibus fere con-

ueniunt, ad eaque iudicium hiftoriarum de-

bet accommodari,quse a nobis pr^termittun-
tur : ea tantum qua funt omiifa , vel non fatis
intelledta planius explicemus : cuiufmodi eft ,
illud Auftrales omnibus voluptatibus ac ve-
;
fioJi J cJ.CS
neri maxime deditosj Scy thas vero negat Hip
pocrates ad venerem aptos efle.ob nimiam, vt
ipfe fcribit,Ventris frigiditatem ac humidita-
temitum etiam ob equitationem, ac propter-
ea infecundos efTe;& cum fruftra venere ten-
tauerint, odio veneris feipfos caflrare. caftra-
tione vocat alibi vente cephalicte, qusefub au-
P f f
ribus latet, fedtione, qua his quoque tempori-
bus vti quofdam accepimus. Hjc tamen om-
nibus fere hiftoricis repugnant adhibeamus
.

igitur redlum illud, quod quadrimus, iudicium

k 2 hifto-
T4 g methodvs
hiftoriarum ; philofophorum ac hiftorico-
&
rum difcrepatiam tollamus. nara Gothorum,
Scytharum &Germanoru tanta fecunditas
e ft,ytnon modo Septentrionis vaftas folitu-
decorarint,
dinesac fyluas maximis vrbibus
vniuerfam Europam colonias mi-
fed etia in
ferint: non tatiim Germani vitra
Danubium,
verumetiam Scandi in extremis Scythiae fini-
bus pofiti. illinc Methodius & Paulus
Diaco-
nus, exercitus quafi apum examina erumpere
confueuifle tradunt. lornandCs vtro
Olaus &
appellant hominum officinam: quod inde Go
thi,Gepidae, Hunni, Cimbri, Longobardi,
A-
lani,Burgundi,Normani, Picti, Heruli, Sueui,
Sclaui,Suiceri,Rugi originem traxerunt,
cum
autem Scythae calidi fint & humidi, vnde fe-
eft quin o-
cunditas ingeneratur, dubium non
fecundifliihi fint . ac ne-
mnium populorum
fcioquonam modo Hippocrates Scythas ven
efle na-
tre frigidos e fle putat, id enim
falfum

tura ipfademoftrat.nam qux ratio eft vthye-

'
me maior fit in vifceribus quam aeftate
,
calor
fignifi-
(id enim feruens ore fumanti halitus
cat) eadem eft iis qui Septentriones
incolunt.

acpropterea funt hyemeviri ad gignendum

aptiores ,
nonfalaciores , vt putauit Ariftote-
les.nam falaciores funt aeftate viri (propter
a-

crimoniam flauae bilis, quae aeftate copiofior

eft) minus tamen idonei .-ita
quoque Aultra-
 IO. BODINr, , 4P
lesfalaciores: Septentrionales vero magis ido
nei
.
quod fumma Dei prudentia fa&ti-m c ft,
^u [>j ns qm fati?4iabent ad gignendum fac »
tri
tatis, voluptas non magnopere pflpc n^tp,
ria 'S Vfm qif
: | "yflnf hlhetlt hn'rion7 ea &
loris.maioresn-irmdosvriliiptafic
.
^pHim
Kns natura dedirralioqui nec luum genus pro-
pagare, nec focietatena colere vellent
eadem .

natui a lecit , vt hyeme viri, atftate fceminse ad

venerem procliuiores fint,vt aiut medici,non
a< 0 lIP tltem Propter fe expetendam,
l'| r quo
nihil foedius eft
neque folum ad procreatio-
:

nem, quod reliquis animantibus commune'

e/Ie videmus,fed etiam vt
eflet fruendse focic-
tatis, ad quam nati fiimus, perpetuum defide-
rium. poterat eni m voluptas focietate ad bre-
ue tempus conciliare, vt ceteras
animantes,
non tamen diutius retinere, aut
mutuum a-
morem Sed Hippocratis rationem cur
tueri .

Scythae ad venerem minus idonei

fint,quia
braccis &
equitatione perpetua vtuntur,
pro-
bare nonpofrumrcumAriftotelis
teftimonio,
& quidem certiffima ratione
,
quam afferri
quxft ionibus,falaciores fint qui equitare con-
fueuerunt Ex his intelligitur quid
.
de Carfare,
Volaterrano , ac Tacito iudicandum fit,
qui
Germanorum continentiam tantopere lau-
dant. Tacitus*Sera iuuenum venus,
inquit,eo-
que inexhaufta pubertas , nec virgines ferti-
k ^ nantm\
, 50
methodvs
tribui nullo
nantur . quod tamen continentia
modo poteft, cum antea docuerimus Septen-
trionales fuap te natura
intemperatiffunos et-
potu,cibo,ira,aIea, rapinis. nam qui tem-
fe in
idem quoque continens eft , non con-
perans,
locus,vbi nul-
tra.nullus eft autem continetis
appetantur libidines ac voluptas
la funtqua
nullo propofi-
tes : vt nemo fortis dici poftit,
qui plus
to periculo vel labore at Auftrales ,
.

hab*- 1 '"' retinni»; & confilii. a ratioiieim-p£tra-

funt , vt Uberius' pecc a rr liliur™^
poffint^
repcutn enim difficillime fe cotinere
vo
'"tum vero in libidinem proiedti exeerandis
abutuntur ab illis enim promifeui
luptatibus .

beluarum & hominum concubitus , vnde

tot
Africa regiones hinc
monftra nobis pariunt
.

Auftralium , hinc Poenorum apud leonem

in-

credibilis zelotypia, a qua Germani logi (Time

abfunt.de quibus fic Cafar;Ante xxv.annum
ha-
fceminx notitiam habuifle, in turpiflimis
Alto-
bet rebus, cuius rei nulla eft occultatio.
merus quoque, Pogius &
Munfterus in deferi

ptioneBadefi tradunt Germanos promneue

& peregrinos quoque cum vxoribus fine fu-
fpicione perlui.nomen zelo typia, inquit
Mun
locum non habet - aduitlre-
fterus,apudiftos
nicus homo Germanus 3 Illa comuetudo , ln*
quit,noftro tempore in balneis vbique obfer-
uatur»C2sfar quoque feribie Britannos
duode-
nos
 IO. B O D I K I, I jr
^nos vxorcs habere communes
, & fratres cum
fororibus,paretes cumliberis . Itali hunc mo-
rem ferre nunquam potuerunt, multo minus
Hiipani qui amore ac zelotypia fcepe inia-
:

phint. Poeni vero fk Americi mortem praefta-

biliorem ducunt quare nihil mirum fiPerfa-
.

rum, Poenorum &

Hebraeeoru reges femper
infinitam habuerint multitudinem vxorum:vt‘
Diodoruslib.n. Herodotus lib. m. Iofippus
lib.im. cap.xvn. Scytha? vero vel comunes
vel fingulares.-quibufcum tamen ita viuunt,vt
ctiamnum in ipfis regibus , ex quibus populi
mores intelligimus , incredibilia continentia?
exempla ferantur, fcribit enim Tacitus, Ger-
manos ex omnibus barbaris pene lolos fin-
gulas vxores habere; & Volaterranus, Cafimi-
rum Polonia? $ Vuenceflaum Bohemiae reges,
coelibes & caftos femper vixifle; Hericum ve-
ro i i.Imp.non modo ab alienis vxoribus,fed
a fua quoq; perpetuo abftinuifle.eft igitur
cau
la generationis a calore &
humore : libidinis,
ab^vtraque bilc.a flaua quide propter acrimo-
nia,ab a^a vero propter (puma &
flatum, qui
plurimiis eft in eo genere bilis; atq; id voluit,
opinor, Ariftotclcs in ea quijftione qua dilpu-
tat cur melacholici fiilaciores fint.
argumento
eft quod qui acribus & flatulentis cibis vtun-
tur ,falacioreseuadunt;eoque magis fi bilis
exaduftione acris yel falfaeuaferit . hinc for-
k 4 tallis
i \lTHODVS
taflfis Poetae Venerem fingut maris
fpuma na-
tam. atque ob eam caufam fadum opinor, vt
ex ^'mri g^H^hp(Vianim T niilbjjxi-p^€r le-
p 0 rpm mtfryU x^nprp vfa±m-;qtiineriam>tefte
Varrone ac AEliano, concipit ac pariu£os«*kia
yprn fola py omnibus animaoribus-^iperfoe-
jg£,conftat autem nullum atra bile magis abu
dare. quare non mirum fi Auftrales qui eabile
pleni iunt , ad venerem procliuius feruntur;
quam propterea Ptolemaeus potiffimum in
Africa coli , & Scorpionis fidus , quod ad pu-
denda pertinet, Africae praeeffe tradit Habent .

etiam Auftrales ex atra bile quod lepra labo-

rant, qui propterea morbus Punicus a veteri-
bus appellatur non propter ruborem, cum
:

Auftraiis lepra iudicio Mofis & Plini) nihil ha

beat ruboris ,fed quoniam illinc originem ha-
bet. illinc etiam morbus Arabum, qui <xA<£o$
a quibufdam, ab aliis Asiotyi & vitiligo appel-
latur .nam ante Pompeium magnum nullos
Italia, tefte Piinio,viderat leprofos,quem mor
bum AEgypti peculiarem effe tradit . argu-
mento fit, quod Mofes omnium antiquiffi-

mus fcriptor, leges de leprofis infinitas, Grae-

ci ac Romani nullas tulerunt. & quidem in eo

confentiunt Leo Afer & Aluarefiusmam alter

aedes' infinitas in vtraque Mauritania leprofis
confli tu i;alter leprofbs Abifiinorum cum po-
culo verfarifcribit,vt vulgaris morbus effe vi-
deatur.
 IO. BODINI, i

deatur. Americani vero noftri homines tefta-

tum reliquerunt leprofis, aut,vt ipfi aiunt»
Neapolitano morbo laborantibus abundare:
quem morbum Scaliger Indicum , Indi Pua
vocant:quod ab illis infulis inuedtus eft in vni-
uerlam Europam & Africam : ac paulatim in
&
Syriam Scythiam vfque peruafit quod au-
.

tem ab atra bile ingeneratur, ex eo planum

eft, quod qui plus habent melancholici
humo-
ris, eo difficilius curantur.facit etiam atra bi-
lis vt Auftrales triftes fint
, ac demilfo vultu,

inceflii tardi &

cogitabundi Septentrionales:

&
kti alacres propter fanguinis copiam Ex
, .

his perfpicuum fit, cur omnes omnium

hifto-
riarum lcriptores tradunt , Auftrales ad maxi-
ma corporis & animi vitia procliues efle . ra-
tio eft in promptu , fcilicet cum male fuerint
ab atra bile conftituti : fin bene temperata
fuerit ea melancholia qua: dicitur
abradens
(funt autem multa genera) egregias corporis
& animi vires adipifcutur. primum liberi funt
ab infinitis morborum generibus, qua: a reple
tione,fluxione, &
fangnine putri deriuantur.
funt enim in Africa rariffima: ac leuiffima:
febres, propter humoris interni & caloris
ino-
piam. quartana vero, qua: melacholia: propria
eft,femel curata, vt ait Hippocrates,nunquam
recurrit. In Septentrionibus putres a fan-nii-
ne febres, tumores, oedemata, morbi comftia-
les.
I? 4 MITHO D VS
le$,conuulfiones,cscitates,qub longius ame*
dio receditur. quorum vna ratio eft, craffi hu-
moris &
excrementorum copia, qus exigua
funt in Auftralibus. In media regione graflan-
turpeftes, propter aeris frequentes mutatio**
nes , cum in extremis perpetua fit hyems aut
medio, veris etiam & autumni magn$
mutationes hinc etia morbi articulares , ter-
,

tiana?, herpes, & gagr^na, quam inepte dicam

an impie, noftri acceptam ferut D

Antonio,
.

qui a plerifque in Italia & Gallia Narbonenfi

ardentiore voto, certe maiore metu colitur

quam Deus immortalis. Ac falluntur qui pu*

tant medis regiones homines, quod ab extre^
mis longius abfunt,falutem aut vitam habere
diuturniorem Auftralium natura congruit
.

cum calore Scy tharum cum frigore qui in

: :

medio funt,tametfi csteris temperatiores vi-

dentur, nihilominus a calore 8c frigore oppu-
gnantur ; & frequentes habent aeris mutatio-
nes,qu§ morbos pariunt & fene&am prgma-
turam hinc fiiftoricorum diferepantes opi-
.

niones de vits breuitate putauit Ariftoteles

.

diutius ad Auftru viui: Plinius ad Septentrio-

nem iGaienus in media regione, quamipfc in
Afia minore collocauit , vbi homines optimo
cfle teperamento putat.Gallos verQ,Scythas,
AEgyptios, Arabes , ne per fomnium quidem
mutmpdi temperametumattigiffe idc: nitra* .

dit
 IO. BODINI. IJJ
Hippocrates, omnia pulchriora, maiora ac
<Jit

meliora in Alia nafci, quae partim vera,partim

etia falfa mihi videntur.nam maiores funt
qui
ad Septentrionem,vt antea docuimus, qui- &
dem pratftantiore forrnaudque Iofippus,Cg-
far & Tacitus , de Germanorum mira magni-
tudine teftatur; & veteres formam Gallorum
( quos a calore candido lacieos feu Galadas
ipliAfiadci vocarunt) &
Gallicos vultus quali
prouerbio Tertullianus vfurpauit.in eo tame
genere Britannis inferiores videntur, fed Ga-
leno ignota fuit Gallia quam vt vileret, a M.
,
Aurelio rogatus adduci non potuit . Cum au-
tem vita diuturna calido & humido fuftinea-
tur,par eflet ad Septetrionem diutius viui.
at-
que hinc fortafle Plinius Hyperboreos anno-
fo a;uo vitam protrahere putauit quidem .
&
notum eft in Britannia vitra centelimum an-
num viui : nec dubito quin Scytharu vitalon-
ge diuturnior fit futura, nili potu ac cibo feip-
los obruerent. Auftralium quoque vitam lon-
gilfimam veterum ac iuniorum Icripta
elfe
teftantur. tametli enim calore & humore co-
piofo minime abundant, excrementa quoque
multa defunt , quae lenedam & interitum af-
ferre omnium confenlu putantur. nam quo
miniis planta; habent incrementi , eo diutius
vigent, vt eft apud Theophraftum Alij tem- .

peratiore coelo vitam protrahi longiorem

arbi-
arbitrantur . nam Italia multos alit qui cente-e
fimum annum his quoque temporibus fupe-
rarunt Plinius ex cenfu
.
Romanorum annos
centum & quadraginta quofdam vixiffe tra-
dit, qui tamen iuniores hittoricoscum veteri-
bus^ veteres inter fe contulerit, tum etiam
phyficas rationes adiunxerit , certiffimum de
hiftoria iudicium feret ;
fcilicet Auftralcs lon-
giore vitafrui, maxime tamen Numidas id .

quod credibile eft,cm3i annofe CogniGes,qux

-
-

n\h\\ ikre r.alnris ,

miniis etiam hlltnori S ha- .

b ent quatuor hominum States implere

,
di-

cantur.pr^terea Elephantes qui Ariftotelis ac

lubse teftimonio vitamomnium animantium
fuperant, non alibi quam ad Auftrum repe^
riuntur . itidem Palma, qua? interdum annos
mille vigere dicitur,non nili ad Auftralem pia
gam ali poteft quine tiam aurum & Adamas
.

qua? a fe ipfa nunquam interitum fentiunt ad ,

Auftrum optima nulla fere ad Septentrione,

;

neque enim verum eft ab optimo tempera-

mento, vt putat Galenus, vitam effici longio-
rem! alioqui lapides plantis, planta? animanti-
bus, elephas& coruus homine temperatiores
effient, quod abfurdum fit cum ingenij prse- :

ftantiam ab optima temperie iudicari putet,

Iam vero cum animus corpori pra?ftet r ma-
iorque vis ingeniorum fit ad Auftrum quam
ad Septentrionem , dubium non eft quin
potior
 1 O. BODINJ,
potior mundi pars ad Auftrum pofita
eil : &
maiores fint in Auftralibus quam in
Scythis
virtutes, vitia quoque maiora in
quancunque
partem inclinarint.atque hinc facile iudicium
de hiftoria Liuij colligemus,qui cum
Anniba-
lis commemorafiet, Has, inqui t, tan-
virtutes
tas viri virtutes ingentia vitia
aquabar in hu- :

mana crudelitas, perfidia plufquam Punica,

ni-
hil veri,nihil fandti, nullus Deum metus, nul-
lum iufiurandum, nulla religio . falfum eft e-
nim quod Maciauellus feribit, homines ad
fummum fceleratillimos efle nonpofle, exem
pio Pauli Balionis Pcrufix tyranni,
qui cum
Iulium Pontificem vna cum fuo comitatu
oc
cidere facile potuiflet dominatum amittere,
,

quam tantum fcelus perpetrare maluit,

hoc
Annibal non feciffet . idem Maciauellus
Ita-
los, Hilpanos ,& Gallosfceleratiffimos om-
nium gentium Germanorum iufti-
appellat .

tiam & piudentiam mirum in modum extol-

vno loco.-alibi perfidiam eorum,
lit
auaritiam,
fuperbiam infedlatur. quas ab ignorantia
mo-
rum & natura: cuiufque populi profe&afunt.
Neque enim ftupidi homines & ruftici valde
nagicioi' effe poflunt, fe d-in
magnis ingenii s,
vt eft apud Platonem, magna: virtutes-aw-yfe-
tiaia dTe ronfiien e runt
& queadmodmn fe-
.

cunda tellus nifiexcollitur, magnam

nocentiu
herbarum vim profert: & modice culta
valde
frugifera
t jS METHODYS
frugifera fit; fterilis vero neque falutares, ne«
quenoxias herbas, nec quicquam omnino nifi
maximo labore parit:ita quoque de Auftraliu
ac Scytharum ingeiiiis iudico.Quare non mi-
rum fi omnes prope hiftorici ac poetriam in-
de vfque ab AEfchylo , magna Scytharum in-
nocentiam laudant , malitiam Auftralium in-
ferantur. Plus valet,inquit T acitus,apud Ger
manos boni mores,quam alibi bona; leges.at
illis temporibus omni difciplinacaruereGer-
mani,vt parum abeftiis difcreparet, quodipfi
confitentur . cum igitur in fummaignoratio-
ne verlaretur,non video cur tantopere lauda-
eorum innocentia, qui nec valde mali,
bilis fit

nec boni efle potuiflentifed is fummalaude di

gnus eft,qui virtutes, quaru vim animo com
<

prehenfam habet , (ponte colit , cum iniuftus

efle poflit: vel quod virtu tis aditus vnus eft,ve-
luti redi: a line a , circa quam hinc inde obliquae

finit innumerabi!es:vel quod homines propo

fitis bonoru & malorum finibus, multo ma-
gis ad fcelera feruntur , a quibus non folum
crudeliflimis fupliciis, jeternaque morte pro-
pofita deterreri non poflunt ; fed ne prymiis
quidem immortalibus ad iuftitiam impelli, vt
plerique putent homines in fiimma innocetia
viciuros,ac multo beatiores futuros, fi malo-
rum frudtus(fine quibus tamen natura bono-
rum percipi non poteft)nunqua deguftaflent:
 t O. BODINI.
fed, vt eat terat
animantes, natura fu a: con-
gruenter vixiflent.quam quidem
ad naturam,
ocythas &
montanos homines nulla difcipli-
na informatos proprius accedere
videmus,
tx quo relinquitur quid
iudicandum fit de

ralmmT
rabum & S
Gracorum,A Eg7ptiorum, A-
Caldiorum fuperftitionem im~
,
pietatem,magiarn,£!agitiolas libidines,&
cru-
delitates inferantur,
qua; laudabilia fiunt o-
mittunt ab iifdem enim littera,
.
bona; artes,
virtutes, dilciplina,
philofophia, religio, hu-
manitas denique ipfa in orbem
terrarum ve-
Jut a fonte profluxit'
neque . tamen Scythis
fua lnduftna defuit,
neque item iis qui me-
diam regionem tenent,
fed egregias i Deo
immortali dotes fiint confecuri,
qua: melius
mtelhgt non poflimt, nec
certius hiftorix iu-
dicari, quam fi humani
corporis , aut Reipu-
blic bene coftitut?,
? aut mundi fyderumque
cceleitium imagine
proponamus. Fingamus
igitur tribus his
populis,eo quod diximus or
dine, conflnutis praefle
, quofdam Planetas,
idque tantum dodriny
gratiaideinde Auftra-
JibusSaturnum, fequentibus Iouem,
Septen-
trionalibus
Martem tribuamus tum in orbe .

redeundo rurfum Auftralibus

Venerem(nam
ol veluti fons luminis
omnium comunis e-
rit fequentibus Mercurium
;
, Septentrio-
nauous Lunam ex hac veluti
.
diftributionc
trium
 METHODVS
trium populorum vim quandam vniuerfe
,
aiunt enim Cal-
naturae planius intelligemus
.

dx\ Saturni vim in contemplatione politam*

louis in actione, Martis in efFedione id au- .

interpreti-
tem ex Hebraeis naturae optimis
bus intelligitur . illi enim Saturnum
quietum , quo nihil ad contem-
vocant, id eft
plationem maius effe poteft Iouem
id .

eft iuftum,appellant: quod Graeci cum ab He-

Iufti tia
braeis, vt optima quaeque, accepiffent;
louiaffidere finxerunt. Martem vero
id eft fortem robuftum; quem propterea
&
Galdaei &
Graeci bellis praeeffe putarunt. Sa-

turnus quidem frigidus, Mars

calidus,Iuppiter

Vtroque dicitur effe teperatus.primus ad fcien

tias & ea quae in fola conte mplatione veri ac-

quiefeunt: alter ad prudetiam ,
quaein agendo

polita eft, quaque virtutesomnes cople&itur:

tertius ad artes &
manu ac ro-
opificia, quae in

bore polita funt,pertinet:primUs ad mentem,

alter ad rationem , poftremus ad (peu/mvioj'
Nam Auftrales populi diuturno contemplan-
di ftudio ,
quod atra bili congruit , pulcherri-
marum fcientiarum autores ac principes fue-

runtmatura arcana detexerunt: mathematicas

difciplinas inuenerunt: denique religionis cce-
leftiumque fyderum vim & naturam primi
perfpexerunt. Scythae quod effent ad contem-
plationem minus idonei,propter fenguinis
&
humo-
 iSoiiini;
o.
J6
liumoris copiam (quibus ita mens
obruitur
vt vix vnquam emergat)ad ea qua:
fub fcnfum
cadunt , id eft, ad artes &
opificia tradanda,
iponte ferri coeperunt. hinc a
Septetrionibus
ea qua» mechanica dicuntur, belli
tormenta,
fuforiae artes, typographia
,
quaque pertinent
ad metallicam difciplinarn, quam
itatradauit
Georgius Agricola,homo Germanus,vt
Ari-
ftoteles ac Pliniusin eo genere nihil intellexif
ie videantur, nec mirum
videri debet, fi Ger-
manos & Britannos accire folent Itali
&Hi-
ipani,qubd ccelefti quodam munere occultas
terrae v enas inuenirc
, &
inuentas aperire no-
runt.iidem quoque alumni Martis
militarem
difciphnam antea femper
, &
nunc quoque in-
credibili ftudio
colunt,arma tradant, montes
aquaht, aquas deriuant. feque
totos venatio-
nibus, agricultur
?; P ccuari ? ,aut iis artibus que
opera moliuntur, dire confueuerunt
, vt illo-
rum ingenium in manu pofitum efle
videatur,
quod fatis indicat omne genus
fupelledilis
inltrumentorum qux ab illis tam
&
, artificiose,
tam affabre fiunt, vt eacasteri populi
miren-
tUr; itari non P°^ nl atque id fortafle
•
vo-
uit iT
Plato, cum diceret Martem & Vulcanum
trtes reperiffe.
qubdfiAftrologis habenda fi-
les eft,qm Martem natiui tatis principem ha-
>ent, aut milites funt, aut
opifices futuri At .

nedi# regionis homines, neque

ad occultas
1 fcientias
fidentias ita nati vt Auftrales ;
neque opificiis
ita dediti funt vt Septentrionales , fedad res al-
gendas omnium aptiflimi . nam fi quis omnia
hiftoricorum feripta collegerit , iudieabit ab
eiufmodi hominibus primum profedta
efle

inftituta,leges, mores, atque optimam Reip.

moderadae rationem, tum etiam mercaturam*
gubernatoriam,oratoriam,dialechcam,impe
ratoriam denique diiciplinam harum
autem .

magifttiefie fetuntur Iuppiter

difciplinarum
ac Mercurius ;
qui Iouem aut Mercurium*
&
ad h^c
aut vtrunque originis dominum habet,
fuapte natura ferri dicitur quidem. &
conftat

ex hiftoriarum lecHone,in Afia,Gr^cia,Aisy^

ria, Italia, Gallia * Germania
fuperiore, qua;

Polum inter & Arquatorem,a quadragefimo

ma-
ad quinquagefifrium gradum interiacent,
xima imperia femper floruiffe ;& ab illis re^

gionibus itimmos imperatotes , optimos

le*

iudices, prudentes iu-

gumlatores,?quiffimos
nfconfultos ,
difertos oratores , fagaces mer-
catores, clariffimos denique hiftrioncs
fa- &
bularum a&ores ortum habuifie . nulli ab A-
multo minus a Scythia iurifconfulti, nui
frica,

li oratores, rari poetx, pauciores hiftorici,pau

ciflimi qui copiofam & vberem exerceat mer
caturam,qualemItali,Gr^ci,Galli,Hifpani,A-
igitur cum hiftoria conferamus, vt
fiatici.hax
rc&ius de re tota iudicari poflit. queritur
Ga-
lenum
 r I O. b od I N i:
J& ,
knus vnquam d' Scythia philofopho/
nullos

™
prster Acharnaum innumerabiles
e .
j i
quoque Iulianus Aug. ybi
fcribit
GaJJis agit, quorum naturam
de
vfu diucurno eo
Grsecia

gnitarn, &plane compertam

habebat; Celtas
nec philolophif ,nec difciplinis
mathematicis
operam dare,fedin Dialedicis fere
ac Rheto-
ricis acquiefcere.
hineluuenalis ; Gallia cati fr.
dicos docuit facunda Britannos
.
quin illa ipfa
religio qua vtebantur
planum facitj Deum
Mercurium , inquit Caifar Galli
, maximi co-
lunt : huius plurima
fuhtfimulachra hunc in- •

uentorem artium ferunt: hunc adqusftus

pe-
cunia, mercaturifque
habere vim maximam
aroitrantur. has igitur
hiftorias experientia
diuturna comprobauit
neque enim vfquam
.

terrarum plures caufidici

, nufquam ciuilis
icientia maiore ftudio colitur occulte
vero .

lciennaiac mathematica
difciplimc, valde fri-
gent.Concra verb Aiiftrales,qubd
alfidue con
templanturpropter infitum arrar bilis
humo- '

rem, leipfos d rebus ag£dis

fponte fubducunt,
ac ddertiflimas
folitudines qusrunt.contera-
platioms aute ac meditationis
(qux pndiofa
mors ab Hebraus & Academicis
appellatur)
:aviseft vtingenium acuat, & hominem
ab
lomine feiurigat quod cum
: adeptus eft, non
nodo rerum naturalium arcana videt
, fed
tiam pernicibus alisinceelum
purgata men-
^ s te
1<? 4 METHODVS
te fertur, renimque diuuiarum
fcientia refle-

tur poft a
:
Deo
immortali fubornatus, res ar-

duas & admirabiles ignaris hominibus reue-

lat.quare mirum videri non debet exhiftoria-
rum le<ftione,ab illis regionibus fummos phi-
lofophos , mathematicos , prophetas, omnes
denique religiones, in orbem terrarum , velut
ab vberrimo fonte fluxiffe.no quod alibi quo-
que diuina mens hominem ccelefti fpiritu a-
flare nolit: quod di<ftu nefas eftjcum vigeat
v-

bique Deus , non aliter ac folis {plendor fed :

quemadmodum idem {pledor in aqua limpi-

difllma fefc magis oftentat, quam in turbida:
ita quoque diuinitas mente clarius
in purgata

elucet, quam in ea qua: deorfum vergens con-

tagione corporis afficitur, ac perturbationi-
bus fecum diffidentibus implicatur . quibus e-
nim (anguinis & humoris copia maior , illi {e—

fe difficilius ab hac terrcftri labe feiungunt, vt

non immerito ficcas animas fapientes appel-

lant Heraclitus ridiculum eft enim ac mini-
.

me philofopho dignu quod H.Cardanus ho-

minem fapientiffimum effe ait, quod ut hu-
midiffimus & calidiffimus : cum beftias ipfas

quo funt frigidiores, vt Ariftoteles feribit li-

bro 2. de partibus animantium, eo prudentio-

res effe videamus . argumento fit prudentiffi-
mus clepas, cuius fanguinem omnium frigi-

diffimum effe Plinius autor eft . Qua: cum ita

 i o. B oD r N r. Jg s
ad iudicandum,an vera line
fint,facile eft
quae
de religione Auftralium hiftorici tradunt
at-
que imprimis Leo Afer, vbi agit.de
teplorum
lubftrudiombus; §i mr, inqui triiiv*bo
.
Fe ffe3
tempk^tingxnra J qu orum maxi mum m l-
laai ynii}^inbiri'i, & nigin ra
-
rot-^
"

tasJiah^y
j^
m j ^c
i^ <r*>
rx n^n m L
e g iiu
,

<%uq^£ ard e a., • Credibile quoque eftid

quod Aluarefius in Abiftmorum hiftoria tra-
de inaudita magnitudine templorum
dit,
: de
multitudine infinita monachorum
,
qui non
modo in locis defertis , fe d etiam in pagis,
in
circulis,in foro,incaftris verfantur:ex
quibus
etiam exercitus fiepe confcribunturicum
prin
cipesipu hoc vita; genus fequantur
. Rex au-
temqm Negus & Iochan Belul,id eft gemma
pretiofiflima, vocatur
; quafi pontificem age-
ret,non aliter quam ornatu ae
veftitu ponti-
ficio prxeuntibus^ pontificibus
, & religionis
lnhgma pr? fe fere tibus iter facit, ieiunia
vero
totius populi plane incredibilia
narrat , quis
fi
ea cum noftris copararit : fi tamc'
iudicium ad
hiftoriam adhibeas, valde credibilia
iudicabis.
multi enim vita lete cruda vel
holeribus aqua
pura codis, &
plane infipidis fine pane fiiftea
tant . circulos ferreos quafi cingulum
alij
nu-
da cute geftant plerique ieiuniorum
. tempo-
:e,id eft anni tertia parte, nodes infomnes du
.unt
.
quidam collo tenus in aqua dormiunt,
i
3 non
l6S M E T H O D V S

non definit qui flantes horas xxim.ccelu eon

flante? intuantur omnes flatis diebus verbe-
.

rum ac flagellorum crebris idlibus fe laceranq

qui Y*eri>in religionem vel minimum peccat,
qui ligneam crucem o£g^^J^ignan tu
(vri^fmrrnonulli ) flammis, vkricibus com bu-
runtur , poftremo quod ad Repnhl ^m tuen -

dam &beatam vitam plurim^q^rkft , res

aduerfas sque ac profperas ab vnius praepoe
tentis Dei voluntate fluere arbitrantur At in .

rebus agendis,& Rcpublica gubernada quam

inepti fint, ex copknu fit, quod apud eos qui
deliquerunt, non prius verberari definunt,
quam muldlam verberantis arbitrio foluant.
princeps autem iudicum, qui veluti Cancella-
rius maxima qmeque moderatur,f?pe iuflii re-
gis verberibus caditur . homicida propinquis
intcrfedli cruciandus traditur, omnia vero iu-
dicia fine vilis adlis aut ferip tura conficiuntur,
debitores nifi foluedo fuerint,creditoribys in
feruitutem addicuntur, nulla ftipendia militi-
bus dantur,nu!licomeatus,fed hordeum quit-
que, aut quid flmile ferre tenetur nulls funt .

vrbes, nulla caflra, nulla propugnacula popu- :

lus in pagis, princeps in tentoriis huc illuc va-

gatur ; tametfi pretipfiffima fiipelledlilem , &
thefauros habet infinitos . nullus papyri vfiis,

fed rationes publice pellibus confighaturqug

arguut dufmodi homines rebus agendis para
 I O. f. SODIN
Jgy
Idoneos eflc.Minus etiam Scytha, qui omnia
vi &
armis feruilem in modum, ac belluarum
more exequuntur ; vt de veteribus Germanis
Tacitus feribit; Nihil magiftratus publice aut
priuatim gerit fine armis cui Boemus Ger- .

manus, &
Munfterus his quoque temporibus
his verbis lublcribiitjlniurias illatas
raro iure,
led ferro &
rapinis vlcifcuntur, necpratdari c -
rubefeunt. quid eft
autem iniquius aut magis
barbarum, quam quod Clageni fieri folet°fi
quis furti fufpedlus fit necatur, deinde quaftio
I
habetur? hunc morem Hunis & Gothis acce-
ptum ferunt. Ab illis etiam duelli leges profe- 1
p /y
<ffg. neque enim de omni bus iniuftitiegen^ -
rib us JtlhuB. Jmrpius aut maius efle po teft,

qu a. ro vj i mbeci llus ac tenuis -acce a

p t iniuria
iitnfamia dignus , nili cum aduerfario, quan-
i

tumeunque Vnibus piaiilet , a r mis decertari t,

aor iram- pm
ru lif obiccerit nam ifta ratione
.

cum belluis qua: robore praftat con

Scytha:, fi
ferantur,iure infames fint. Sed natura
ficcom
paratum eft,vt Scyth^ qui minimum rationis,
plurimum roboris habet, iummam omnium
yittutu in bellica laude conftituant:
Aufirales
Vn pietate ac religione medij vero in pruden- :

tia. ac tainetfi omnes modis

omnibus Rempu
blicam tuentur, nihilominus tamen alij viri-
bus alij metu diuino reliqui legibus ac
:
iudi-
;

ciis magis vtuntur Itaque mirum .

videri non I
1 4 debet
l6 g MITHODVS
debet fi Calip harum,feu pontificum IfmaelW
non mo-
ticx religionis tanta fuit maieftas,vt
do legum ac religionum, verumetiam imperij
& armorum, omniurnque pofTefliQnum,li-
tortatis denique & feruitutls,poftremo vita:

omnes haberent fed ab eorum

ac necis ius in .

imperio Turc^Scy tharum progenies,ac Ma-

meluchi genere Circaflij , primi defeiuerunt*
cofque de veteri polfelfione deturbarunt ac .

fortaffe illud cft quod a poetis ia&aturj Satur-

num ab Ioue de imperio deturbatu , id eft re-
ligiofos ac fapientes homines primis tempo-
ribus iuftitis fruenda: caufa reges efle creatos:
fed cum fola pietate homines* innsrffieio conti-
nere fe polle arbitraretur,neque^anaenld prg-
ftare pollent, cum fcilicet plefique necTm*etu
diuino,jiec vlla religione ducerentur, pruden-
tiores arrepta poteftate Rempublicam rege-
re :religiofiverb“ac philofophi^lkrificiis &
contemplationi operam dare, plebs militiam,
agriculturam &opificia tradlare ccepit.ex quo
fa£Him eft, vt lapientes precibus monitisj &
prudentes imperio ac iuflu robufti viribus &:
•

exeeutione Rempuplicam tuerentur, nam his

tribus partibus decretis inquam, edivftis & exe
curione Refpuplica continetur. monent Pon-
tifices ac lapientes ; lubent magiftratus exe-
:

quuntur miniftri . Anaxagoras Periclem,

fic

Plato Dionem , Ifocrates Nicoclem , Plutar-

chus
 IO. B ODI NI. I gg
chus Traianum , Polybius Scipionem atque
,
omnino Magi Perfas,Brachmana: Indos,Man
t'.s Gratcos , Pontifices Romanos
falutaribus
lapienti* praxeptis, aut quacunque religione
informabant: qui tamen ad res agendas inepti
erant, quod Plato fapientifiimus accepta dui-
tate, qux fe illi commiferat, planum fecit. Iti-
dem Ariftoteles Anaxagoram lapietiffimum
virum prudentia caruiflefcribit. etenim feip-
fiim famat ac inopia, pr* negligentia rei fami-
liaris interire paflus eft-id quod
Theodoro
Gizx in extrema fene&ute contigit Itaque .

Philo Mflfem magnis laudibus commendat,

q uod vm omniimmiui uli rrm funiifimus
- .

inTpgratnK^riid rtjriffjmiir. Jogiflateu ^

, uc diiH
i

rii^usprophrra/Yti^t.Quod igitur de v~
na ciuitate , idem quoque de mundana Repu-
blica iudicandum relinquitur,vt diftributis
po
pulorum muneribus, Auftralium fapientia,
Scytharum robur , mediorum prudentia quo-
dammodo propria fit.id quod etiam in anim£
partibus videre eft etenim mens ipfa .
monet,
ratio iubet , lenius autem veluti latellites
ad e-
xequendum adhibentur.& in triplici anima: fa
cultate,animali,vitali,& naturali: vna quidem
a cerebro motum & fenfum : altera fpiritum i
corde vitalem:tertiaab hepate vegetationem,
neque enim melius, opinor, infita populo cui-
que natura intelligi poteft , nec de hiftoria
quaque
i? 0 METHODVS
quaque iudicium certius ac verius fieri, quam
fi microcofmus hic cum rrtagno
homine , id
eft cum mundo quod igitur Pla-
conferatur,
to in fua,idem nos in mundana Republica fa-
ciemus, feci paulo aliter quam ille. voluit enim
penes cuftodes imperium gfife , quos in cere-
bro quafi palladem in arce collocauit in quo :

videtur Saturnia regna reftituere voluiffe-.hinc

eius illa vox ab omnibus laudata , fed a paucis
intelledla ;
Aut reges philofophari, aut philo-
fophos regnare at philo fophia, id eft , rerum
.

pulcherrimarum perpetua contemplatio, vt

Academici volunt^iul habet cum ne-
gotiis militaribus aut Suilibus, mmmune,
militibus ^iVPj4e fta-
t io nem dedit , quod, illic ir^fccndij(b pofita
fit
:
poftremo agricolas & opifices in hepate,
vt res necefiarias & alimenta Reipublicae fup-
peditent.fedhaec fine magna perturbatione
fierinon pofliint,vt fuo loco dicemus.nunc il-
lud tantum quod ad mundanam Republicam,
&cpopulorum naturam fpecftat videamusiac fi
fieripoteft,hunc mudum velut hominem con
gruenti litu confutuamus. Nam in eo quoque
fcriptores a feipfis plurimum difcrepant.Ho-
merus,Ariftoteles, Plato, Galenus, Fy thago-
ras,Auerroes, mundi huius, quem animal vo-
caht, dextrum latus in ortu pofuere; iiniftrum
in occafu. Plinius & Varro contra ftatuunt, in
ortu
 ? O. IODINI, tyi
©rtu l$ua,in occafu dextra ex vetera Latino-
:

rum more . Siniftra, inquit Varro, in teplis ab

orie te, dextra ah occafu. templa vocat carlire-
giones ab augurib* lituo diuiias.fic Muharne-
dici precantur. Augures tamen adortum fe
conuertebant, vt Liuius libro primo feribit.
Augur dextras ad Meridiem partes, kuas ad
Septentrione.cui fane congruere videtur Da-
uidisPfalmus lxxxix. yerf.xiii.

pin^^ e ^> ac u ^ onern &dextrum

l tu
creafti eos,vbi omnes interpretes plagam in-
telligunt Auftralem pro dextro. fic enim Cal-
dius interpres . huc accedit quod orientem,
OOD* !d di faciem appellant; ex quo fequitur
Aufcum lateri dextro tribui facie ad orien-
tem conuerfa, quo more vtimur in votis con-
cipiedis.fed cum nullam fui didi rationem af-
ferant, Philonem
fequemur, cui etiam confen
tiuntEmpedocles,Lucanus,Cleomedes,Soli-
nus.nam Mofesfacrarij liniitrh ad Meridiem,
dextrum ad Septentrionem conuertit :idque
optima ratione, quia motus rapidus eft ab or-
tu vcrfiis occafiim hominis vero greftus,non
:

in terga fit , aut latera , fed in anteriora . hinc

Lucanus; Vmbras mirati non amplius ire fini-
itras Grxcis quidem dextra finiftris melio-
.

ra: fed apud Latinos finiftra in auguriis valde

proipera exiftimantur, vt Plutarchus Pli- &
nius tradunt : non quia fol oritur finiftra , vt
Plinius
I7t METHODVS
Plinius voluit; fed quia pars finiftra vergit ad
Auftrum.quae mundi plaga reliquis pr^ftat, fi-
ue ftirpium, fme metallorum , fiue gemarum,
fiue hominum, fiue animorum, fiue cceleftium
coroprum dignitate ac propterea verius Au-
:

ftrum Abrahse profeftiones dirigi putant Hc-

brad:ab Aquilone vero, inquit Ezechiel,venit
omne malum, quinetiam Arabes Mauri, vt &
eftapud Picum Mirandulam,malos d^mones
adAuftrum, aut nullos, aut raros efte aiunt; fi-
ue propter lucis copiam , qua fugari putantur;
fiiie propter aeris tenuitate ,
quo fuftineri ne-

queunt ad Septentrionem vero nufquam co-

.

pia maior daemonum & maleficarum,!! Saxo-

ni Grammatico , & Olao fidem habemus*
Pr^terea poiuimus Septentrionales robuftio-
res,Auftrales debiliores, at finiftra quoq;pars
hominis debilior eft, dextra validior, vtMa-
crob.lib.v i i.cap.i 1 1 i.Saturnal.fcribit: & in
vteri dextro mares, in finiftro foeminas mo-
neri Plinius cum Varrone Ariftotele& Hip-
pocrate fcribit-Et Artemidorus dextrum ocu-
lum filium finiftrum fcemina fignificare icri-
:

bitinfomniorum interpretatione & dentes -

dextros amicos finiftros amicas interpretatur.

& in vriiuerfum lib. xxvn. dextras partes vi-
ris,aut iunioribus: finiftras foeminis aut fenio-
ribus tribuendas efle. & Ariftoteles lib-i i ri*

cap.in.&ix~& lib.ini.eap.i.& lib.i.cap.xv.

 IO. JODIU 1 7)

de dextram partem efle

hiftoria animal, ait,
mafculam , ftniftram fcemmam pes quoque .

dexter, &
brachium dextru maius eft (id quod
fiitores etiamnum intelligulit) & vegetius fi-
niftro deinde planum fecimus Scy thas rubi-
.

cundos cfle,ac multo fanguine abundare : Au-

ftrales vero exangues & atra bile plenos : at in
dextro latere fitum eft hepar, in finiftro lien:
hic atra: bilis ; illud (anguinis conceptaculum,
demonftrauimus quoque Scythas imtempe-
rantes & iracundos efle, & impetu ad vindi-
dam ferri. Auftrales confilio fulcepto.id quo-
que dextro; illud finiftro lateri coflgruit : nam
atra bilis quietos , fel iracundos, iecur intem-
perantes efficic.coiifequens eft igitur vt in hac
Republica mundana Scythas quali milites &
opifices in dextro latere, Auftrales in finiftro:
tum mediae regionis homines in corde, veluti
magiftratus in media duitate , conftituamus.
eft enim cor medium inter cerebrum iecur, &
atque inter iecur & lienem . fecit autem natu-
ra, inquit Ariftoteles
,
quofdam leruos, & eo-
rum robufta corpora ad neceflarios vfus , alios
debiles,(ed valde vtiles ad vite (ocietatem.nec
me mouet quod Hebraei perinde vt reliqui po
puli dextra finiftrispraeftarc putant:vti videre
Pfal.cix.Math.xxri.Marcixii.Math.xxv. &
xxvi. &
Ador. vn. ad Coloflen.m. ad He-
braeos i.&x .adEphef.i.Hoftien.Ioan.Andr.
Panor-
t 74 METHODVS
jpanorm. incap.folitse de maioritate& obe»
dient. Ariftoteleslib.xxxi. cap.xii.xin.xix.
xx v ;& lib xxxix
. cap vn & Iacobus dextram
. ; .

capiti Ephraim fuper pofuit benedicendi cau-

fa.In eadem fententia fuit Baldus ad 1. decerni-
mus, de facrofanft. ecclef.c. & Curtius fenior
confli. lxxiiii. honoratiore locum efle a dex-
tris. Plautus in Pfeud. Omnes ordines fub li-

gnis ducam legiones measaui finiftra, aufpi-

.

cio liquido atque ex fentetia.Cicero de legib.

m. Is aue finiftra di cius populi magifter eft,

rationem reddit Cicero.Quanqua haud igno-

ro quse bona fint, finiftra nos dicere etiam fi
dextra fint: fedoerte noftri finiftrum nomina-
ucrunt, externi dextrum. clarius etiam M.Var-
ro lib.v.epiftolqusft. A
deorum fede cum in
meridiem fpeftes , ad finiftram futit partes
mundi exorientes, ad dextram occidentes fa-
<ftum arbitror, inquit vt finiftra aufpicia me-
liora quam dextra exiftimentur . Nihilomi-
nus tamen ex Latinis plerique finiftra mali o-
minis efle Maro . Arboribufque
opinantur .

fatifque Notuspecorique finifter. Cicero, &

Nemo me finiftris fermonibus carpit , nemi-
nem ipfe reprehendo nifi vnum me.Satpe fini-
ftra canaprsedixit ab Ilice cornix . Sed ea ratio
quod dextra finiftraque varie acceperunt.
eft,

Nam vbique HebrSi omniu populorum mo-

rem fecuti dextra iri meridie, finiftra in Aqui-
lone
 ? o. bodikt; iff
Ione pofiierunt: quia populi, omnes folcm
dorabant facie ad orientem conuerfa: quod
vetuit Mofes fed vtcunque fit , Meridiem
.

hoc vel ilio modo Aquiloni prsePcare conftat*

& hominis dextram Aquilonis efle hoc igi- .

tur a Platone diflentio ,

quod ille milites in
corde, magiftratus ih cerebro , plebem ih ie-
core y ego pontifices ac fapientes in cerebro
malim, inagiftratus in corde, opifices ac mili*
tes
,
qui ex plebe leguntur, in iecore * neque
enim vis anirtiofa cordis robur efficit, quod
fanguinis ac iecoris proprium eft , fed ad a-
<ftionem impellit . certe Maciauellus optb-
muni imperatorem ab Italia, non militem
quod maiore prudentia quam
deligi voluit,
robore valent: corporis aiitem muniis, in-
quit Ammianus, a milite ab imperatore a- :

nimi pofeitur nec vero imperatoris eft, vt ait

.

Plutarchus in Pelopida, cominus cum hofte

pugnare: nec magiftratus lieftorem agere, fed
imperare ac iubere. cum autem Plato philofo-
phis ac fapientibus imperium tribueret, quos
ad contemplationem idoneos * ad acftiones
ineptos efle ex hiftoria docuimus, confequens
erat in corde milites collocare, qui tamen op-
timi ex agricolis, vt Plinius fcribit de veteri
Romanorum dilciplina, vel ex opificibus , vt
noftra strate, leguntur: quod ad labores ob-
duruerunt . nam Ariftoteles operarios &
 METffOBVS
opifices inter plebeios recelet. Et quidem vi-
demus Scythas , aut Germanos milites antea
femper, atque his temporibus magna merce-
de quseri vt planum fit milites optimos ex a-
.

gricolis & plebeis, quorum vis in manu polita

eft, femper legi conliieuifle . Atque hasc fi ad
congruent, nam
caelefti a referantur, seque fibi

fi demus lieni Saturnum, cordi Iouem,

Cyfti-
feili Martem,Lunse iecunrecurrent illaqu^ ab
Aftrologis cuique parti corporis tribuuntur*
eft enim Mars cum Luna , quafi folliculus fel-
lis cum iecore quod vniuerfum corpus alit ac
:

vegetat, vt luna mundum elemciitarem :

quse
lumine au&a ftirpes, aquas , animantia vehe-
menter auget, qui vero Lunam habent in or-
tu, robore & optima valetudine prseftare di-
cuntur,qu<^ omnia Scythis optime conueniut*
accedit illud quod fcribit Csefar de Germanis;
Vita omnis, inquit, in venationibus atque in
ftudiis rei militaris confiftit. quid autem Dia-
nse ac Marti magis proprium efle poteft? illud
etiam animaduerfione dignum quod Plinius
fcribit fulgura tonitruaque in media regione
:

fieri , nulla in AEthiopia &

Scythia . ldque ab
incolis copertum habemus. Iouis aUtem pro-
pria lunt fulmina & tonitrua , non modo poe-
tarum, led etiam phyficorum opinione.Quod
fi quis Solem, quem omnium comunem
po-
liamus , cordi tribuat; tum quod in medio pla-
netarum»
 IO, B O D INI. 177
hetarum*velvt Copernicus* in centro mundi
pofitus fit:tum quod vitam omnium maxime
&
diuturnam fignificet* calorem temperatum
habeat*non vtMars vrentem* nihil repugno:
ac fieri poteft vt fit omnium comunis* & par-
tis cuiufdam proprius:qua? tamen omnia non
extremis* fed temperata regionis hominibus
congruunt . Hxc rurfus populorum ratio tri-
plex ad mundum triplicem referri poteft* fci-
licet intelle(ftilem*vbi mentes cceleftem*vbi
:

fydera:elementarem*vbi rerum ortus ac inte-

ritus, huc etiam pertinet triplex animorum
ordo (
prseter eum qui ordinem * qui
eft extra
nulla mundi cotagione primus qui-
violatur )
dem puras hominum mentes in Deum con-
uertere alter Reipublicas moderari poftre-
:
:

mus circa materiam & formam occupari vi-

detur.QiKe cum ita fint*triplex hoc hominum
genus* Scythae * inquam * Auftrales* & media?
regionis homines, ad triplicem anima? vim
fcrientia?*prudentia?* & artis* qua? in contem-
platione, adiione, & effe&ionepofita funt ad :

yo i\ ikgv,Qv/luxo}/ & iyjy, ex ipfis ce-

rebri cordis & iecoris , cceleftiumq; fyderum
vi commode, vt opinor , & ad hiftoriarum o-
mnium certiffima iudicia referri poffunt & .

quemadmodum fex annorum millibus nitidi

elemetarisconuerfionem ex Helia? cuiufdam
Rabbini conie&ura fore aiunt: ita quoque
duobus
I7 § METHODYS
duobus annorum millibus homines religione
ac fapientia praftiterunt . fyderumque ccele-
ftium morus, ac natura vim vniuerlam m Si-

gno ftudio conquifierunt.duobus item anno-

rum millibus in conftituendis ciuitatibus , in
legibus fanciendls, in coloniis deducendis oc-
cupati fuerunt, quibus temporibus a Saturno
adloucmjabAuftralibus ad mediae regionis
homines imperia funt delata, confequentibus
annorum millibus, id eft a Chrifti morte, va*
ria: artes antea incognitae, & opificia in lucem
venerunt tum etiam bellorum motus ingen-
:

tes,idque toto terrarum orbe* cum fcilicet fu-

Ipertitio Iouis atque imperia,vt ita dicam, ab-
rogata, & ad Scy thas Martis alumnos tranfla-
ta fuerunt . atque hinc repente legiones Go-
thorum, Burgundionui^HerulorumjFranco- 4

jum, Longobardorum, Anglorum, Britanno-

rum, Hunnorum, Vandalorum ,Gepidarum,
Normannorum,Turcarum, Tartarorum, jvio-
fchouitarum, Europam & Afiam implcuerut.
Siue igitur vlla vis eft cteleftium corporum in
hxc inferiora,vt etiamnum theologi coiifiten
tur;fiue nulla, vt plerique putant: nihilominus
id quod eft , vt aiunt , & oti \ 9? lenfii percipi-
mus, tametfi caufic funt obfcuriores Ex quo .

multanon modo hiftoricorum, fedetiamphi

lofophorum& aftrologorum (cripta intelli-
guntur, hiftoriae vero falfe fint necne, facilli-
me
 me iudicantur: v t illud Ptolemaei; Afiani Au-
ftrales, animis confiliifque excclfis,fortes,bel-
licofiiSeptcntrioriales fapientes, magi, rerum
di u i naram periti, & iufti .haec plane falla aut
penitus funt inuerfa i falfum quoque id quod
Plinius fcribit, corporum proceritatem aeque
Auftro ac Septentrione, quod hic humoris
in
alimentumdllic ignium vis maior eft,non mo
do in hiftoria , fed etiam in ipfa ratione pec-
cat infinita funt dufmodi apud Ariftotelem*
.

Hippocratem > Galenum, Diodorum, Hero^

dotum , Volaterranum, Sabellicum * quatfin-
gulafiperfequarinfinittis fim latis eft digitu.

ad fontes intcndifle. vt quid de vniuerfa popu

lorum omnium hiftoria iudicadum fit,, verius
ac melius.intelligatur Sedcum-ahpab aliisj&:
.

ferum ipfi faepe diffcnti«tt t,iq.e o tame4>mne^ .

pragter D. Hicronymtim rnniipniujiiyG^llng

efle.leucs idque a Caelare fcriptum, a Tacito
;

& Trebellio cofirmatum , ab Italis Germa- &

nis fx pe repetitum , maxime tameri a Sleida-
no in concione Caroli Imp alij tamen alias.

quoque gentes leues appellant,‘Syri, inquit Li-

mus, Afiatici,Gratci, leuiifima omnium gene-
ra* de Scythis quibufeum iiihilhabuerecom-

mcrcij , nihil prodiderunt. Si igitur leuitatem

appellant animi quandam alacritatem ac cele-
ritatem , qufc mediat regionis homines om-
nium ap timrnos ad agedum reddit , fane
m % li.
 l8o METHODVS
Ii,Gr$djItali,Pannonij,Ariatici,Caldxi, Par-
thi, qui a fcriptoribus hoc vitio notantur le-
,

nes funt.& quidem Iulius Scaliger Veronenfis

de Gallis in hunc modum fcribit;Gallos vide-
mus ad omnia momenta euentuum , difcipli-
narum promptos & verfatilesj qui animorum
vigor igneus maturaque celeritas,nulli alij na-
tioni data eft. quocunque incubuere foelicifli-
me fe dant, ocyflime proficiut, gnauiter exer-
cent mercaturam, litteras,arma,eruditionem,
candorem,eloquentiam. omnium tamen gen-
tium ac nationum fide lunt maxima , integra
& conflanti. htec ille. At Scytha: craflis humo-
ribus quafi pondere obruuntur, ne animi vis
emergat. Auftrales ab atra bile in pulcherrima
rerum magnarum contemplatione retinen-
tur. quo fit vt celeres motus animorum quic-
fcant ldque videmus non modo in Mauris
.
&
P cenis, fed etiam in Hilpanis quo propius ad
Auftrum accedunt tanta eft in illorum ora-
.

tione geftu,inceflu,& omnibus asionibus

tarditas , vt inertia languere videantur . Galli
vero tam celeriter omnia , vt prius rem gefle-
rint ,
quam Hifpani confilium inire poifint.
greflu vero tam celeri ferantur, vt cos curre-
re non incedere putent Hilpani. nec minor in
di Icendo facilitas ac celeritas quam in aliis a-
,
«flionibus, quaeque Auftrales cogitatione diu-
turna inuenerunt, celerrime conficiunt & imi-
tantur.
 IO. B O D I N r. igi
non immerito Carfar eorum docili-
tantur, vt
tatem admiretur quae magna funt flaua: bilis
.

argumenta, nam Galenus cum humorum vir-

tutes a corpore ad animum transfert ,flaus
prudentiam tribuit, atr? conftantiam,fan-
bili

guini hetitiam, pituita? manfuetudinem ex .

quibus inter fe confufis infinita varietas con-

flatur iidem humores fi abundare aut aduri,
.
,
aut labefadiari coeperint, in contraria vitia in-
clinant quo fit vt flaua bilis abundans in
.
te-
meritatem prorumpat, adufta inphrenefim.
praceps igitur &
nimia celeritas in agendo
confiliis inimica, fecit vt Galli leues appella-
rentur. Sed cum leuitas nihil aliud fit quam in
di&is & fabris inconftantia qua?dam,profe<fto
, non leuitas appellari
temeritas debuit aut fi .

:eues quoque iudicamur, Scytha; nos in eo ge

aere facile fuperabunt eft autem
contrario-
.

rum contraria dilciplina

igitur fi Auftralis a-,
.

ter eft , Septentrionalis candidus: fi magnus

iic,ille paruusihic robuftus,ille debilisihic ca-
idus humidus,ille frigidus ficcus: hic pilofus,
Ileglaber huic rauca vox, illi clara s hic calo-
:

rem metuit, ille frigus:hic laetus, ille triftisthic

ociabilis,ille folitarius:hic audax,ille timidus:
lic vinofus,illefobrius:hic fui & alieni negli-
* ens
, ille circunfpebhis & ceremoniis dedi-
:us:hic ruftice arrogans, ille animo elatus hic :

>rodigus,ille parcus : hic minime falax,ille fa-

m 3 lacifli-
sfts METHODVS
laciffimus : hic fordidus , ille nitidus : hic fim-
plex,ille vcrfutus:hic miles, ille facerdos:hic o-
pifex,ille philpfophus hic manibus vtitur,ilk
:

menteihic terrae venas, ill£ cpelcftes inquirit.fi

igitur Poeni pertinaces , vt Plutarchus fcrilpit,

quid Scythae?dpcuimus vtrynque crudelem ac

perfidum efle cum in vitia labuntur , fed co£H
trarias attulimus caufas .
quod fi vitia funt ex-
tremorum , confequens eft vt fi pertinax Au -?

ftralis, Scythalcyisfit . ipt^rmidius conftans.

certe barbari,qui minus habent rationis, ad
&
helluarum fimilitudinem propius accedunt*
quae vt facile irritantur; ita facile placantur, &
paulo momento huc illuc fine ratione ferun-
tur . cpnfimiliter pueri ac fceminae amicitias
contrahut ac doponunt, homines confilij par-

ticipes non item : & in hominum genere quo

quifqucplus in genio valet, eb minus ad ami-*
citias,vel odiajvcl opinionum aouitatem tra^
hi folct ; eb tamen pertradtus aegre diuellkun
ac mihi propius intuenti, Aufirales, inter me-
& Scythae; fenum virorum, & adolefcen-
dij,

tium mores & humores habere quodammo-

do videntur.quod verlu antiquo percommo-
de fi gnificature^^y^ Si jtcgrav
Si yiporjccv -votz fenum, iuuenum
confulta virorum . fenes appello, qui nondum
decrepiti funt . Scythae quidem humidi calidi,
adolefcentium in modum : Aufirales frigidi
 io. jodini; i8j
ticci,quod fcnibus congruit, qui mediam xu~
tem attigerunt, temperiem optimam confe-
quuntur iam vero li Ariftoteli credimus ad
•

Theqde#en feribenti, adolefcentes cupidita-

tibus & vvn^jtu cl intemperanter laborant,
quod hepatis & vulgi propriuefle docuimus,
fubijcit AriftotclcsjeJ^^oAaj
xo/oi nsps 'VX.S vmtiv/ju ets> x, otyob^t. iSp
temSu/tfcn, to-yu mtis y]cq. ideft, cum
<Tfc'

fint leues ac mutabilqs,eos repete faftidium ac

deliderium capit nouaru cupiditatum. pau- &
lo poftjRepentine voluntates,nec tamen diu-
turnanambitiofi, audaces, iracundi,faceti,pro-
digi,no imprpbi;fed \>m$£ 5, ac fimplices,^

•p (u\ te SiopyixJvaj 973 famici quod

ignorantiae tribuit, non virtuci. funt etiam, in-
quit, valde creduli, inani Ipe pafcuntur. lenes
contra, qui vero mediam anatem tenent, om-
nia funt mediocriter confecuti. fcd hsec fufius
apud Ariftotelem* atque hxc tribus populorfi
generibus non modq ratione congruunt, veru
etiam exemplis nam Germani inferiores qui
.

aut Scythae funt, aut Scytharum proximi, eius

leuitatis quam in Gallis acculant, maxima fein
per indicia praebuerunt, de ve teribus fic Taci-
tus; Geqs inquit, non a(tuta,nec calida : aperit
eqirn lecreta pe it oris licentia iaci. ergo dete-
<fta omnium mens pofteradie retradatur,&

falua vtriufque temporis ratio qft . deliberant

tn 4 dum
jg4 METHODVS
dum fingere nefciunt,conftituunt dum errare
nonpofiunt.hgc ille.fed cum Scythicas leuita-
tis infinita fint exempla,nullum tamen maius
eft, aut in quo magis elucere conftatia debeat
quam in religione lemel probata. Oftrogothi
& Vuifigothi fedibus ab Atilapulfi, petierunt
a Valente vt agros permitteret, {eque leges
imperij ac religionem Chriftianam fiifcep tu-
ros. quod cum impetraflfent , Valentem perfi-
dia incredibili opprefferunt,& viuum crema-
runt. Gothi cum in Italiam veniflent repente
Chriftianam religionem, mox Arrianam ftt-
fceperunt Grontlandij , qui proxime ad Po-
.

lum accedunt, ingenio mobiles , inquit Mun-

ftems, facile Chriftianam religionem proba-
runt, poftea ad idololatriam relapfi fuerunt,
Turc^ Scytharum genus, cumprimum Afiam
inuaferunt, Arabicam religionem ftatim pro-
batur. Tartari nullo cogente Chriftiana, mox
Arabicam acceperunt Normanni etiamnum
.

rudes ac barbari,tametfi magnam Gallia par-

tem fiibegiflent , nihilominus ftatim repudia-
ta gentili religione , Chriftianam probarunt.
Ifiadij vero mox idololatra, mox etiam
Chri-
ftiani fiunt arbitrio
peregrinorum, vt Ziegle-
rus ac Munfterus tradunt.Bohemi & Saxo nes
Romanos ritus primi delenierunt quam la- .

pieter,non diiputo,neqiieeft huius loci, tam-

etfienim viros graups imprimis &
eruditos
ha-
 IO. BODINI. 18 5
'habuerunt , qui capitales Pontificum fraudes
detexerunt ij tamen propofito confilio, ac
:

re diu multumque deliberata , rem omnium

difficillimam fufceperunt . fed de plebeis lo-
quor & agricolis, qui repente in eorum fenten
tiam re non intelleda couolarunt. nam ftatim
Saxonia tota,Baltic£ vrbes, Dania,Noruegia,
Suecia Gothorum, & quia Suecis Gothis ori-
ginem traxerunt, Heluetij, mox etiam Britan-
nia & Scotia defecerunt . diu reftitit Germa-
niafuperior,qu£ minus Septentrionalis eft,
nec dum plane ritus veteres improbauit. Gal-
lia multo difficilius. &
quidem Sleidanus qui ,

ex aliorum ratione Gallica accufatleuitatem,

confitetur fenouem annos , quibus in Gallia
vixit,cruddiffi mas -
Gallorum^4ttones4pe6taf ,

fe .quas annos quadra gi nn

mus ac protulimus : alteri quidem, quod reli-
gione dudti,fe obfequium Deo praftare arbi-
trarentur alteri, quod vnius Dei cultum om-
:

nibus deliciis, opibus , honoribus, vita* deni-

que anteferrent .nuite vftionesin Germania
fadte memoratur, praeterquam Csefaris Leo-
nis natione Bauari. Italia vero a veteri opinio-
ne aegre diuelii poteft . ac fi Germani in fufce-
pta religione confianteracquieuiffent, multo
facilius reliquos in fuam fententiam pertraxit-
fent,fed paulo momento huc illuc diftradi in-
finitam opinionum varietatem fufceperunt.
neque
 MITHO D V S
neque enim Hufli tantum, vel Martin!; Tei
mox etiam Anabaptiftarum , Leidani , Zuin-
glij,Sele(ladij, Qfiandri, Vueftphali, Dauidis,
Stancari, Adamitarum, Vqaldenfium, Interi-»
miftarum, & aliorupene innumerabilium fe-
clas fubinde combiberunt. At Auftralcs,Alia-
"> fici &Afri, non nili miraculis, &
quidem cce-
leftibus aut armorum vi, a religione liilcepta
defecerunt. Atque hec admirabilis conftantia,
non in viris modo , fed etiam in fceminis ac
pueris regem Antiochum prope ad inlaniam
perduxit, cumpuerosieptern He.Kra^ oi-nni

r‘ec_tanie.n el& ere pofle-t vt fii illam carnem

guftjjxm.qum^ filios ad mor
tem- pulc herrimam vhre4uukabat . & certe
gens illa nullis vnquam primus autp^nis a fua
iefta potuit auocari, & folatoto terrarum or-
be diffufa,fuam religionem ante annos ter mil
le fulceptam, acerrime tuetur.Ipfe verbMuha
medes , cum fuam difciplinam nec miraculis
potuifiet,nec oratione perliiadere , ad arma
conuerfus ; & libertate feruis propofita , fum-
ma vi perfecit, quod nulla ratione potuiflet.
Quemadmodum igitur Ajiglr4e4iiaioxtuna_
qtjen.i nmfjqnbd cum vi r ibus^t c A apud Ce-
miniiitn/uperiores fi m Gallrs^nJlWam™
longe n fe ri or es-r Itali vero Gallos ac Germa-
i

nos veluti barbaros, vt Cardanus fcrjbit, facil-

lime
 I O. B 6 p I N I. 187
lime m
fraudem impellunt rurfus Itali Grae- ;

corum, Graeci Cretenfium , hi AEgyptiorum

ac Poenorum calidi tatem infe£antur:ita quo-
que Hebraei & AEgyptij Graecos,Itali Gallos,
Galli Germanos leues efie queruntur.Ego ve-
ro fic exiftimo cfleirt hQmi Wn didis & fa- P n
rebu c amnibu s % auream quandam t AJvtiX
medkieiUaiun qTOi tunflaiuu diriruF-qua?--
que inter leuitatem & pertinaciam medium
tuetur nec fapieatibu
: s^
vnaicft^ntiape rpctua permafio;^TtmTf^'
ui gando tempettati obfequiartbTft, e tia m fi

porta j£n&m.nequfas-y4uffii^^
ad^innem corii ft^krnrT5rquere,ac 5pusVe-
lifirationem imttareTfemmg prudenti# nidi-
caiuLdk 111 rebus Imiiiaiiis^liiuinas excipi e r)
qii3> varip fyntzr ^i^rn^Pgj fent-pnfiam mu
tarejiojKlbjrn putat fapienti^ magiftcry -
T an-
tum, inquit, in Republica contendere, quan-
tum probare tuis ciuibus poflis qui vero fuas .

opiniones adeo pertinaciter defendunt, vt re-

felli, turpe; vinci, nefas effe putent : aut qui de
vita ,
quam de propolita fufcep taque opinio-
ne decedere malunt , neque libi funt , neque
ij

filis ciuibus vtiles, & perniciem Rebulpu-

blicis afferre folent. itaque viri omnium o-
pinione fapientiflimi Plato & Xenophon,
magiftratibus Rcipublicas caufa mentiri per-
mittunt . Cum igitur h#c vitia fin,t a natura
cuique
1 8S METHODVS
cuique genti quodammodo infita
,
prius eft
hiftoriaex moribus & natura cuiufque populi
indicanda , quam maledidis vtendum neque .

enim laudabilis Auftralium fobrietas, nec

eft
ebrietas Scytharum, quam illi tantopere accu
lant, admodum vituperanda; cum Auftrales
propter caloris inopiam , cibo ac potu ftatim
obruantur Scythse vero fi velint , fe cohibere
:

non facile poffmt, cum vrgeanturab interiori

calore, & ingenij viribus deferantur fed . Au-
ftralium mollis vidus magis vituperadus eft,
quam Scytharum fordes in conuiuiis,qu£ pa-
rum admodum differebant a paftu beftiarum,
Tacitus de veteribus Germanis ; Sine appara-
tu, inquit, ac fine blandimentis expellunt fa*
mem & paulo poft; In omni domo
. nudi ac
hos artus, in h^G membra quas mi-
fordidi,-in
ramur, excrefcunt. intereadem pecora, in ea-
dem domo degunt. Scythse vero vbi fames in-
gruit, equorum leda vena lub auriculis fangui
&
nem fugunt , carnibus equorum epulantur,
vt de Tamerlanis exercitu proditum eft At .

Auftrales mundi fun t ac nitidi, nec fordes fer-

re poffuntjidque facile intelligitur ex illis, qui-

bus vtuntur lauacris ac balneis, non

tantum in
lacris, fcdetia in priuatis rebus neque folii
.

ex veteribus & Xenophonte, verumetiam ex

Aluarefio planum fit,quorum alter apud Per-
las quoquo modo fpuere turpe; alter apud A-
 I O. B O D f N I. ,g 9
byflmos,vel mucorem velfputum excreare
in
templis, pro infigni flagi do haberi
feribir. A-
thenaius vero Afiaticorum
AEgyptiorum &
delicias incredibiles traditiin
quo genere cum
M. Antonius nobilis decodlor a Cleo narra fa-
cile vinceretur, Romanos velut
ineptos ac bar
baros, fequeipfum irrifit .omitto Perfarum
prxmia lege tributa, iis qui nouas voluptates
inueniffent, vt feribit Theophraftus
eadem .

eft in geftu &

adione morum eleganda fua- .

ues etiam concentus & Lydios modos fidibus

confedlantur. Scytha: fuauitatem
orationis ac
veneres dicendi refpuunt; vt ex eoru
fermone
& litteris fine vocalibus afperritnc collifis in-
telligitur, nec Lydium modum
ferre poliunt:
ied vocis afperitatem afferant, vt
feribit Ta-
citus , barrituque accendunt animos fradlo
murmure obieblis ad os fcutis quo vox ple-
,
nior & grauior intumelcat tubas . & tympana
libenter audiunt, fides negligut.
Amant etiam
Scyth^ mirum in modum focietates,& coetus
hominuminteripfos: hinc Nomades avete-
ribus di dii, & iis quoque temporibus
Horda:,
vt Tartari vocant, cum infinita
multitudine va
ganturin agris. Auftrales folitudinf
quserunt,
& in iyluis delitefcere qudm in luce populi
,
ver fari malunt. Media: regionis
homines de-
fcribere nihil opus eft fi quis
3 extrema perce-
perit • ex iis enim media facile
intdiiguntur*
verbi
ijo kETttDDVi
verbi gratia; Scytha Phrygio modo faepiiis v*
tuntur, Auftrales Lydio, Medij Dorio. Phry-
gio quidem ferociores fiunt ; &
Martem , vt
ait ille, catitu accendunt Lydius Auftrales e*
.

tiam molliores reddit . Dorius naturae con-

gruens , motus animorum ad virtutem & ho-
neftate dirigit. hic igitur a Platone Idudatus*
ab Ariftotele in libris de Republica vehemen-
ter pro batus,&fufcepta religione Chriftiaiio-
rum a Latinis tanco ftudio fufceptus,vt cautu
fit,ne quis alio modo quam Dorio in facris v~
teretur.at Lacedjmonij tibia, Cretefes cytha-
ra vtebantur in bellis: non ad cohibenda iram>
vtThiicydides & Plutarchus fcripferunt : eft
enimiudicio Platonis &
Ariftotelis, vtiliter
hominibus ad vltioncm tribu ta:fed cum nulli
fint Crctenfibus &
Lacedaemoniis Auftralio-
res in Europa,fuae naturae inferuiebant. Atque
hoc in vmuerfumde moribus populorum ex
ipfa natura Septetrionis,Auftri,mediaeque re-
gionis di<fta fint. De ortu vero & occafu in lo-
cis planis & aequalibus ( de his enim agimus
iudicarc difficile eft, cum re vera nihil oriatur,
nihil occidat . (ed in locis in^qualibus, magnu
vtriuiqiie dilcrimen efle , noh modo medici,
fed etiam ruftici & archite<5H maximis argu-
mentis deprehenderunt vt ager Taurinus o-
.

ricntalis eft, quod Alpes adoccafum pofitos

habet:Pstlatftinus occidentalis, quod Hermon
&
 IO. BODINI. x9 t

& Libanum fpedfatab ortmtametfi folin Ae-

quatort citius oritur Palxftinis quam Tauri-
nis hora fere ac dimidia; at cum lux ories
ma-
leficam &
craffam aeris obfcuritatem mode-
rato calore perpurgat, regionem multo
effici t

temperatiorem, cum autem maximis ardori-

bus Hagrat fbl, id eft poft meridiem, orientali
regioni occidit:& oritur occidentaliihinc ma-
gnum difcrimcn inter Allobroges & Tauri-
nos,qui funt in eade latitudine ac longitudine
c&li.hoc quidem rationi congruit : fed in
locis
«qualibus certa ratio nulla videtur cur Galatia
minoris ACix , ab Italiae Campania differat,
cum in eade latitudine fint. eft tame Hebr^o-
rum,Gr£COrum,& Latinorum fummo cofen-
fu, quem experientia diuturna cornprobauit,
temperatior ac melior fi tus orientis quam o-

bi tus. hinc Ezechielde elediis facies

ad orien-
tem conuerfas adoraffe fcribit.& Iefaias iufti-
tiam ab oriente proficifci item alitis;
.
Reipi-
ce ad orientem , &
intuere betitiam a Deo ti-
bi venientem . his ego teftibus libenter v-
tor, coque libentius quod intelligo rerum na-
turalium ac diuinarum veriffimos interpretes
fuiile. inter Latinos Plinius
libro feptimo feri
bit obleruatione diuturna, copertum efle pe-
ftem ab ortu ad occafum ferri quod in Gallia
:
Narbonenfi artimaduerti vt fi contra fiat,
:

id quod accidit anno Chrifti M.D.LVIL

peftem
m M 6 T H O D V S

peftem vbique graflaturam ominentur Am- .

mianus inter Grgcos teftatum reliquit, Seleu-

cia direpta, &
aperto templi adyto quodam
Caldasorum arcanis concluib , labem exiluifife
incurabilium morborum, qui Marciae Veri
temporibus, ab ipiis Perfariim finibus, adufq;
Rhenum & Gallias eunda contagione ac mul
titudine morientium foedarunt. non multo
poft ab AEthiopia verfus Septentriones pe-
ltis vniuerfum pene terrarum orbem popula-
huius quidem perfpicua ratio eft,
ta dicitur .

cumAufter humi das Septentrionis regiones

, calore putredinem
aflauit augente, eft igitur
caufaproxima inventorum varietate polita,
nam venti ab Auftro Ipirantes calidi humidiia
Septentrione frigidi ficci.fed quia venti a car-
dinibus &
decumanis fpirantes leniter flare
confueuerunt non efficiunt illam aeris varie-
:

tatem,quam qui a lateribus oriutur: quia cum

fol a cardinibus longilfime abiit ,
exalationes
vehementes commonere nequit : in decuma-
nis vero calor folis violentior ventum excitat,
fed eius vim cohibet quse ratio facit , vt vere
.

acautumno , ventorum vis multo maior fit,

quam hyeme ac aeftate. omnium autem vehe-
mentilfimi funt Africus & Corus, deinde his

oppofiti Vulturnus & Aquilo. Corus quidem

frigidus & humidilfimus, Vulturnus calidus

ficcilfimus , Africus humidus calidus, Aquilo

ficcus
 ccus frigidiis, a cardinibus frigidiflimi & ca-
lidiflimi percipiuntur, duo funt in decumanis
temperatillimi; ab occafu reddo Fauonius, fed
leniftime ac raro {pira t, nec fere iiifi fole occi-
dente:Subfolanus ab orni valde falutaris, & a-
liquanto vehementior Fauonio , pr^fertim
cum fol ab AEquatore difceflit Caula vero.

remotior & occulta cur oriens locus occiden-

te cum nihil proprie oriatur & oc-
melior fit ,
cidat, plane me latet.fed qux confequuntur ef
feddionesperfpicua^ fiint& admirabiles, ter-
minus autem orientis regionis mihi videtur
eflc vtantea dixiininfiilis Molucarum. obitus

vero in Hefperidum eft enim pars or-

infulis .

bis vniuerfi dimidia. nam meridiani harum in-

fularum clxxx. gradibus a fe inuicem abiunt.
reftat altera pars orbis in qua fita eft America
infinito maris fpatio ab vtroque termino di-
uifa, vt orientis & occidentis rationem habe-
Omitto quam multa magi de na-
re videatur.
tura dsemonum vtriufque regionis dilputant.
ea tantum nunc attingo quae fub fenfum ca-
dunt, nam grauifiimi Grgcorum ac dodfiffimi
viri, Ariftoteles, inquam, Hippocrates, Gale-
nus, Ctefias,vbique confirmant propofitis e-
jcempiisomnia pulchriora ac meliora in Afia
quam Europa nafci.ac tametfi propter i-
in
jnotas regionum latitudines &pe labuntur,
nihilominus tamen iis noftra astate plane co-
n gnitis
334 ftifcrlJObvS
gnitis compertum eft, in eodem coeli tra&ti

populos qui ad occafum politi liint, corporis

viribus longe prarilare, orientales ingenio;
nam Celtae innumerabiles faepe copias in Ita-

liam, Graeciam,& Aliam duxerunt : Itali vero

non prius in Galliam penetrare auli funt,
quam imperium adfummum perduxiffent, &
quidem Caelare duce , belloque inteftino fla-
grantibus Gallis. hinc laudes Ciceronis & A-
grippae in Caefarem, quod eas gentes domuil-
fet, quarum impetus Romani fuftinere vix
poffentjlacelTerenon auderent At Itali Grae- .

cos ita fubegerunt, vt nullas acceperint offen-

liones . Graeci vero qui Iliis armis intimos A-
fiae recelEis aperuerunt, vix vnquam in Ita-
liam, praeterquam Pyrrho rege venerunt , qui
tamen vicius fuga turpi, falutem flbi quaefiit;
non aliter quam Xerxes qui tantas copias in
Grc^iam duxerat, vt flumina pene exliccaren-
tur, nihilominus tamen a pauciffimis Graecis
fradius eft , & maximo cum liio dedecore re-
pulfus, itaque Cato Murenas , Cariar Pompei)
manibiis obijeiebat eabellaqug in Afiagefle-
rant.contra mulierculas geftafuifle. hinc illud
luliani Augulti ; Celtae & Germani audaces:
Graeci ac Romani tum bellicofi, tum vrbani:
Argyptij magis & Tagaces, quamiis
induftrij
imbelles ac molles: Syri cum alacritate & faci-
litate animi ad difciplinas apti • idem paulo
 io. b od n i iof r.

poft;Qmd commemorem quam cupidi liber-

tatis & feruitutis impatientes lint Germani,
quairt tracftabiles & quieti Syri,Perfe,Parthi,
ac deniq* populi omnes ad ortum & Auftrum
politi ? hxc ille in libris aduerfus Ohriftianos;
vbivim ortus & occafus aperte demonftrat.
Tacitus vero fcribit,B attaUQs qi4i <id occafutn .

£ oJktcuuj
extrema GcEmm retcn^ i

fimrn nr virtute prrrripnn-fuifTr quod Plu-

;

tarchus in Mario cofirmat magnitudine qui-

.

dem proflant, vt omnes qui loca paluftria 3c

frigida incolunt, ita quoque bellicofiffimi to-
tius Galliae putantur , qui magis occidui Itmt:
quod Csefar ipfe primum animaduertit;Opti-
mi generis homines, inquit, ex Aquitanis &
Rhutetiis . FnrrpT^rpulo
runumaxime ^Britam^e44-H^^
cidui
lulflkn i ii m Habet
igitur occafus cum Se-
fr.

ptentrione, ortus cum Auftro magnam affini-

:atem quodnonfolum videre eft in aiiiman-
:

ium naturis, verumetiam in ftirpibus, lapidi-

bus ac metallis famaconftas eft aurum opti-
.

num ac gemmas pretiofiffimas ad Ortum &

vleridiem nafci. cetera vero metalla optima
erfus Occafum & Septentrionem quod qui-
r

lem Cardanus, cum ex aliorum. fama fcripfif-

v
et,reprehenfus eft a Scaligero,fednulla ratio-
ic.id enim artis metallica: magifter Agricola,
rauiffimo teftimonio prius comprobaraty
n 2 quam
%9 $ METHODVS
quam Cardanus fcripfiffet . aurum,inquit,tCM
tius Europae laudatiffimum affert Hi fpania
Betica, quae totius Europae maxime Auftralis
eft: Africae verb,AEthiopia idem paulo poft;
.

Oriens,inquit, & Africa tota caret minio & ar

gento viuo:ferrum quoque rariffimum in A-
frica
;
frequens in Cantabria ( quae totius Hi-
fpaniaemaxime Septentrionalis eft,& Europg
maxime occidua) in Galliajin Germania fre-
quens. idemjFerrum omnium pr^ftatiffimum
apud Suecos & Oftrogothos, quod Ofemutu
appellant.quinetiam in Ligiis ad Sagam oppi-
dum in pratis ferrum erui fcribitad altitudi-
nem duorum pedum,&: decennio renatum fo
di,nec altius propter aquas penetrari. Sulphu-
ris vero nufquam- terrarum copia maior quam
in infula Thule, quae IflaQdia.dici^urjVnde in v-
niuerfam Europa aduehitur. Idem eradit, nuf*
quam in Germania inueniri, pr^ter inGolde-
granacho & Carpatho monte, qui cum me-
tallis omnibus abundat, tum vero Germania
terminus eft adortum, & ad meridiem ver-
git. at ex Siderocapfa Turc^ quotannis ducen-

ta aureorum millia eruere dicutur. ferrum ta^

men difficilius inuenitur . itaque Tureae in vr-
bium direptionibus ferrum multo magis ex-
petunt, quam xs aut ftannum. & quemadmo-
dum ferrum ad Septentrionem pene in ipfa
ffiperficia? terne dta auru ad Meridiem in agris
&
 IO. BODINI. , 5-
& arena pura reperitur tradunt enim in .
re-
gno Damuti montes Bet, vitra Capri-
iuxta
:ornum,aurum poft imbriuin copiam dete«L
8c vt cetera metalla ignea vi coquunturad
Se-
ptentrionem, in montibus Pyrenaeis, Iuraflb,
3 emeno,Alpibus,Carpatho,Rhodope,Pan-
po.Laurio, Tmolo, Caucafo ita quoque ad :

Meridiem, aurum non igneo calore, fed

fyde-
rurncceleftium vi & ardore folis,velut infu-
>erficie terr? & arena,coflatur.non aliter Au-
Irales&Orie tales homines coelefti calore ac
Herum vi fuftinetur:Occidui vero &Septen-
rionales ignea flamma intus concepta.
Quare
um a fingulis ad vniuerla relabor, tum intelli—
;oin Septentrionibus interiora calida
humi-
a, exteriora frigida ficca:Auftri
vero,interio-
a frigida ftcca, exteriora calida
humida Or-
.

am vero & Obitum temperatiora, patet hoc

uidem in purioribus naturis & elemetis,quo
11 agis funt a concretione libera, nam cum
er furfum ac deorfum atftate incaluit, tantum
rigus in media regione cogitur, vt
grandines
[U£ hyeme non pof lunt,eo tempore
maximo
odere cocrelcat . fic terra foli tardoribus vfla-
•igas coer c etiqag tamc cum omnia ehrob-
.

g
igucre, inms calorem copnmitttdqiie videre
-

fti npnjiw^qii (rnlnrfm conccptunr iiyeme

i i

xalan^yflatiT frigi d yfimi fcnritt tur. c

,
igi- » '

um
rrin Septentrionibus perpetuum quodam-
n 5 modo
1^8 METHODVS
modo frigus : ita perpetuus calor occupat in-*

non modo terrae iplius , verumetiam

teriora,
animantium &plantarum;vt quod ait Empe-
docles, calidum in frigido, frigidum in calido
natura collocaffe videatur. Iam vero cum ttir-
&
pium animantium alimenta, fint a calore Sc
humore: ita fyluarum & animantium magna
copiaeft in Septentrionibus hinc Plinius ;

Germaniam fyluarum altiflimarum miraculo

plenam eflfe tradit, quine tiam Vitruuius altifr

fimas arbores in Apennino qua Septentrio-

nem fpedfat, nafci fcribit . &
ea quae fub Polo
effe dicitur Grontlandia, nomen habet a viri-
ditate ac multitudine fyluarum. in Africa nul-
lae fylu^, prxterquam in montibus, quae natu-

ram habent Septentrionis, vt poftea dicemus.

& paulatim arbores procer^ ?que ac homines
Meridiem verfus eunti minores videtur funt .

enim in Gallia Narbonenfi querquus bipeda-

les, quae frudfiim ferunt, nec altius excrefcunt*
confimiliter metallorum omnium ,
praeter-
quam auri, visiaSeptentrione maxima : nulla
fere in Auftro,nifi in montibus altiffimis. eru-
ptiones vero ignium & incendia maxima, ver-
ius Septentrionem feruntur nam Chimaera, .

Gazeuale,Vefuuius,AEtna,Picus, Carpathus,
ipfaq; terrarum vltima Thule ( eftenim i n
ptuagefimo gradu fita ac pene, tota maximis
incediis ardet) tum pleraq^loc^qu? Qlaus in
 i o. b o r> r n i.

Gothia defcriptionenotauit, perpetuis igni-

bus flagrant .& Pyrenaei ab incendiis nomen
habuerunt, vitra trigefimum ab AEquatore
gradum nullae memorantur nec aquarum ca- :

lidarum balnea ; ctiiufmodi funt in Italia, Gal-

lia,Germania &
extrema Gothia Illud eft,Q-< .

pinor,quod Picus Mirandula obfcure admo-

dum fignificat , his verbis. Qui cognouerit
proprietatem Aquilonis, intelliget cur Deus
mundum i udicabi t per igne m .Atque h^c ve-
tus efl: non modo Pici, fed etiam Heracliti, vt
ait Plutarchus, & Hebraeorum opinio; qui
mundum aliquando deflagraturum, igiicfque
non e coelo delapfuros , vt putat Magianus,

fed ex intimis terra: vifceribus erupturos con-

firmant . hoc autem incendium ad Septen-
trionem , non ad Auftrum fieri neceffe efl3
cum hic aquae ; illic terrae globus promineat,
qui conceptos ignes alit. Tametfi enim terra-
rum & aquarum orbem intuenti, tantum ter-
ra tegi quantum detegi :Sc aqualis efle terra-
rum ac maris totius magnitudo videtur; ni-
hilominus ea pars quae libera eft ab aquis, to^
ta vergit ad Septentriones, fi terminos Auftri
& Septentrionum, AEquatore, quod in vniuet
9
(um fieri (olet, definiam . reflat particula quj-
^am Africa: & America: regionis . nam ter-
ra qua: dicitur Anftralis
ad ornatum infinita,

magnitudine pingitur , non. ad rei veritatem.

4 Itaque
 ip0 MET HOD VI
Itaque autEfdr^ verba interpretari neceffe eft
aliter atque veteres ; aut abfurdum erit quod
fcribit , Deum terrae feptem partes detexiflei
aquas in feptimacollocaife . abfiirdius etiam
quod veteres Peripatetici putarunt , terram
decies aqua minorem. oporteret enim terram
( vt nihil aliud quam eius fuperficies mundi
centrum attingat) omnino aquis immergi, fi
velfepties aquarum globus terra maior efiet,
vt ex circuli ad diametrum ratione docemur:
quanto magis fi terrae cetrum in centro mun-
di conftituatur ? id autem neceffe eft , cum ad
fretum Magallianum, non procul ab aduerfo
Polo, terras globus aliquantum emineat mi- .

mm & experien-
rum eft tame,fed nauigationibus
tia diuturna compertum, maris & aquarum

molem a Septe trione verfus Auflrum magno

impetu ferri quod Cardanus cum in Britan-
.

niam & Hyberniam traijciens a naucleris in-

tellexiflet , teftatum reliquit fed cum neque
:

caulas eius rei, neque cffedfiones inquireret,

iufte reprehenfus eft a Iulio Scaligere ,
quafi
figmentum illud per fefe inuexiffet.quod ciim
pertineat ad vniuerfam rnudi eleme taris, ho-
minumque naturam penitus intelligendam:
tum etiam ad id quod poiuimus confirman-
dum ftilicet terras ad Septentrionem aquas
, ,

ad Meridiemihic exteriora calida humida;illic

frigida ficca:hic interiora frigida ficca;illic ca-
lida.
 IO. B O D r N I. 201
litJa humida obferuationes veterum cum no-
:

ftris conferamus Atque illud primum

.
,
quod
Caldii igneam triplicitatem Europg,aqueam
Africas tribuiit: deinde quod Aufter,a Gracis
€3ctj? 5 vo 7io$,quafi ab humore Notus dicatur,

prt enim vetus ille calidus & humidus: Boreas

frigidus &liccus : tum etiam quod aquarum
decurfus a mari Sueuico per Cimbrica Cher-
fonefumad fretum Ixium,hinc ad Celticum
& Hibericum littus omnium confentione fer
tur. mare vero Caipium per interiores & oc-
cultos aditus vt M^otis in Pontum euoluitur,
atque hinc per Hellelpontum in Mediterra-
neum excipitur, poft ad fretum Herculeum
magna vis aquarum erumpit, vt in Meridiem
aduerfum feratur, haec naucleri & negotiato-
res teftatareliquerut, tum etiam eo nos Geo-
graphia & Hydrographia perduxit: nec teme-
re Plinius maiores ab Auftro cieri flucfus pro-
didit, quam ab Aquilone tametfi rationem :

attulit inanem, cum peripicuum fit contra flu-

xum maris Auftrum niti, argumeto eft etiam
quod Diodorus olim , & non ita pridem Al-
uarefius , deinde noftri homines qui in Africa
tiauigarunt , vno confenfu teftantur , imbres
vitra AEquatorem adiduos regiones inferta-
re,vnde incrementa Nili atque id Plinius li-
.

bro ii. teftatu m reliquit, perpetuos etiam ar-

denti artate rores Africam irrigare . cuius rei
caufam
>OS M E T H O D V S

c aulam nullam adfert poftremum eft quod

.

fol ad Auftrum,vbi locus, Hypogaei terr^ pro-

pior eft quam ad Septentrionem , totaeccen-
trici latitudine; ac propterea molctn aquarum
eo pertraidffe videri poflit . Haec noftrs opi-
nionis argumenta funt, no«folum probabi-
lia,verumetiam, vt opinor ad aflentiendum,

neceflfaria Sed obijci poteftex Arido tele, fe-

.

bres ad Septentrionem acutiores , & caloris

vim aeftate quam ad Auftrum maiorem.de fe-
bris ratio eft in promptu, quae,coa<5Hs meati-
bus, facit vt etiam hyeme,vbique acuti morbi
grauiores fint quam aeftate:fed abfurdu videri
poflit, inEuropa homines magis a: liate calere,
quam in Africa, illud tamen quali cognitura
ponit Ariftoteles .
& quidem Aluarefius ftri-
bitAbiflinum Anthiopem , quo die Lulxta-
niam appulerat,cum legato Praefteianis, calo-
re extindlum fuiflfe.iam veroHilpani querun-
tur in Gallia, fe maiores eftate quam in Hifpa-
nia fentire calores quinetiam accepi a Pur-
.

quero Germano, cum T0I0& ageret, ardenti

£eftate,maiores dfe calores in agro Dantilco,
id eft, ad mare Balticum quam Tolqfie quas
, .

ratio fecit, opinor, vt Germani, auciore Taci-

to,hyeme,vere,ac gftate, annum definiant;au-
tumni bona perinde ac nomen ignorent. Da-
niverbjhyeme & allate, vt Poeni, qui veris &
autumni rationem non habent, quemadmodu
Eeo
 IO. BODIMI,
Leo Afer fcribit .caufam caloris Septentrio»
nalis,ad aeris inertiam &craflitiem referemus,
eft enim Europa & Scythia plena fluminibus
& fontibus ,
qui ex humore interno fluentes,
efficiunt limofa&paluftria loca: hinc vapor
denfus afflate furfiim euehitur,qui concepto
calore ardentius vrit, quam aer Africae te-
nuis propter fluminum inopiam. quemadmo-
dum igitur ignis ardentius vrit in metallo con
ceptusquam in ligno & in hoc quam in cul-
,

mo : fic vehementius flagrat

in aere graffo
quam in tenui
.
quare
qui thermas fumptu
ij

minore calefieri volunt, folum afpergut aqua^

vt vapor elatiis & aer craflior fadus , calorem
fuftinere poflit argumento cft etiam illud
.

quod gftate,pluuio ccelo,fudore & calore mul

to magis difluimus ac languemus, qaam aere
fereno. neque tamen propterea dicemus, exte-
riora Septentrionis Auftralibus calidiora, quae
fuapte natura funt frigida ficca fed flantibus :

Auftris, elatifque vaporibus, aer calorem me-

lius concipit ac tuetur . Africa? vero terra, la-
pides aqua? calefacffae, multo vehementius v-
rut,quam in Scythia, propter radioru acumen,
commodius itaque ab Ariftotele dici potuit,
maiores aeris inflammationes a?ftate fieri ad
Septentrionem , vfque ad fexagefimum gra-
dum, quam ad Auftru. Atq; hsec in vniuerlinn
de moribus populorum , qui regiones planas
&
204 HETHODVS
& aequabiles colunt. Nunc fingularium difcrb
men in locis montanis, paluftribus, aridis,ven
tofis, ac tranquillis videamus. Hoc igitur inter

plana & montana intereft in hominum natu»

ris,quod inter Auftrum &
Septentrionem:
& eadem fere temperatura, fi loca plana non
fuerint paluftria. vt enim maximum frigus ad
Septentrionem, aequabiliter fufum eft in pia-?
nis : fic ad Auftrum in m ontanis, &c m edia re-
gione aeris tanta vis eft frigoris <iv]i7r€£J~

QefjUOTyTVZ vt no magis Hyper-

borxi,fi tamen vili fiint, quam Lunx montes,
aut Picus in infula Tenarife, mos omnium ab
tiffimtis, gelu concrefcunt. id facile colligitur

xftatis habita ratione, qua tum maxime gran-

do in media regione aeris cogitur , quod hye-
me vix vnquani contingere videmus, quia frb
gus vbique difperfum ,
minorem vim habet,
falfum eft igitur quod putat Auerroes, qui
plantas &
animantia vegetiora effe putat in
montibus, quod coelo propiora fint diuinio- .

res effient motani homines' ac magis ingenio-

fi, qui tamen valde rudes ac barbari ab omni-

bus appellatur. falfum etiam quod Hippocra-

tes feribit, mutationes temporum in montb
bus efficere hominum feritatem ac procerita-
tem. Ciim autem planx regiones Septentrio-
nis fere aquis immerfx fint, motes nonitemj
neceffe eft montanos duriores, robuftiores, ac
vita?
 10. BODINI. 20 5
Vitaelongioris effe^oque meliore
habitu quo
montana: aues pecora paluftribus;&
& mon-
tan* arbores reliquis pra:ftat.&
quoniam nul-
la fere iuga,fed latera montium colutur, tem-
peratior eft, ac magis falutaris, ea
pars qua: ad
Septentrionem conuertitur, vitra
quadragefimum a Polo graduirucitra
quintum &
vero fk-
lubrior qua: ad Auftrum.eft enim
magnum v-
triuique diferimen quod fatis
: intelli<mnt ii
qui vel in montibus iter habuerunt
quodim- .
tur de media regione ac populorum
moribus
diximus , non pertinet ad eos qui
in Alpibus,
Pyrenaiis , Cemeno, Acrocerauniis, Hanno,
Carpatho, Olympo, Tauro, Stella,Caucafo,
I-
mao, & Aruernia: montibus politi
iunt : tam-
etfi coeli tratftus eft omnium temperatiftimus.
ab Auftralibus etiam excipiendi funt accolae
Atlantis, Arabia: montanae,
Bethae, Ancaei, Pi-
ci,Serraleonae,qui mons
vocatur. lunt enim motani duri,
fed Plinio
agreftes, bel-
hcofi, laboris patientes
,minimeque ingenio-
ii.idque non tantum in montibus Septentrio-
nis,fed etiam in ipfo Atlate,qui
Tropico pro-
ximus eft, magni ac robufti
homines, cuiuf-
modi fepe vidimus , nafd dicuntur
; vnde le-
giones confcribunt Mauritaniae
ac Numidia:
reguli.illud certe admiratione
dignu eft,quod
qui montes Arabia: tenent
, nunquam ferita-
tem & animi robur deponere
potuerunt, icd
aut
156 «Effi 6 D ir i

aut naturae viribus, aut locorum praefidio fre-

ti, in fumma libertate femper vixerunt, quine-

tiam Turearum princeps, vt audio , fexaginta

milliaaureorum illis tribuit, vt agro Paleftino
ac Damafceno libere fruatur. Iam vero Marfi
veteres Apennini accola , omnium Italiae po-
pulorum ferociffimi fuiife feruntur, vulgatum
eft illud, fine Marfis triumphafle neminem.
Vndevero Goftauus legiones confcripfit, vt
Suecise regnum inuaderet,nifi ex Dalecarlis
qui Sueciae montes occupant? Quid Heluetij?
qui cum a Sueciis originem traxerint, non
modo feipfos , fed etiam finitimos populos
tyrannide oppreflos , in libertatem vindica-
runt: Auftriae principes faepe fregerunt : Ger-
manis maximas clades intuleruntrimperii Ger
manici non minimam partem armis occupa-
runt denique tantum armis ac viribus profe-
:

cerunt, vt principum cenfores &

magiftri vo-
centur. ex quo intelligitur id quod ait Cice-
ro, Ligures montanos , fuapte natura duros
& agreftes; maritimos, verfutos efie omitto .

quam diuturna bella, montani Cilices & A-

croceraunij cum Tureis geflerunt, quandiu
potentiam eorum ducibus Caramanis fufti-
nuerunt ac repulerunt his omnino repugnat
.

eorum natura, qui in locis paluftribus ver-

fiintur
,
qui propter humoris copiam, maiores
funt in eadem latitudine vt Bataui ac Fhryfij
:

qui
 1 ..8 o c r k r.
ag7
qbi RHcni oftia tenent, maiores iuntreliquis
in eodem tractu Germanis: & Belgiepropter
paludes & locorum planitiem, longiores funt
Britannis;quorum regio plana eft,vt aiunt,
inmimequepaluftris, iedarcnola. peilime qui
in locis paluftribus & calidis verlantur vt int:

Argypto & in Gallia Narbonenfi, qua palu-

dibus eft immerfa : illic peftes, hydrocele, vi-
tiligo lepra perpetuo graflantur
, . illic quo-
que videre eft languentes homines & foedos
pallore vultus eft enim floridus color pne-
.

cipuum temperata; regionis argumentum a- .

ridsvero regiones quantumuis caleant, falu-

,
bres funt tamen nam Hifpariia, Numidia,
.

Petila, Caldia, Arabia felix , homines ha-

bent alacres, duros, ac canteris in eodem tra-
<ftu robuftiores . cum enim AEgyptus, Cyre-
naica, Mauritania, Gallia Narbonenfis,
alba
lepra infecte fint, rariflimi tamen funt
inHi-
fpania &
blumidia leprofl vt Beo , Afer
feribit Facit etiam vnius interdum flumi-
.

nis diicrimen , naturas hominum

diicrenan-
tes,cum in longitudinem fluit vt Danubius,’
(
Niger, Ei idanus, Tagus, Afopus)quia
Septen-
trionales ab Auftralibus diuidit,ne tam faci-
le focietatibus &
commerciis vtantur quo .

fit vt capitalibus odiis tepe diflideant Au- .

ftrales enim qui Nigrum flumen

accolunt,
>arui, debiles , fubcineritij qui ad Septen-
:

trionem
iC 8
MBTHOBTS
trionem ex altera parte maiores ac robufiio-
res funt, ac penitus atri
nec mirum fi Plato
.

egit, quod Athenienfis eflet ; non

diis cratias
Thebanus Athenx tamen ac Thebs
:
Afopo
milliaribus di-
flumine dutaxat, ac xx. circiter
uiduntur: fed Athenienfes ad
Auftrum, The-
Septentrionem conuerfi funt.qui funt
bani ad
maiori calore vr-
in conuallibus ad "Meridiem
Septentrio-
gentur , auam qui eodem tra&u
ad Scytharum illi ad
nem fpedhnt ita vt hi: ;

inde fit
Auftralium naturam magis accedant .

verfus re-
vt qui Carpatho adiacentMeridiem
torridi fint : ex aduerfa parte candidi, eandem
9 agrum
ob caufam Galen homines tabidos in
Tabianum mittebat , inter Surentum & Nea-
polim,vbi vallis ad Auftrum hyeme quoque
veris temperiem habet, inde quoque morum
diffimilitudines ac diferepantes eorum natur*
qui Rhetiam, Carinthiam &
Croatiam inco-
& Illyricis &Irtfubrum a Ligu-
lunt, ab Iftris :

ribus & Hetrufcis. funt etiam qui conuallibus

caloribus v-
vndiqtie ambiuntur, qui maximis
quintu &
quadragefimum a Polo
runtur vitra
gradum, propter mutuum radiorum concur-
fum & conclufa vndique loca cum autem e
,
.

montibus fontes & imbres limo fluant

ne- fi ,

cefle eft fertilitatem maximam ingenerari.ne-

veteres
que enim fabulofa mihi videntur,qux
Atlan-
de Mauritania conuallibus&vtriufque
 IO. B oD I N r.
l09
tis prodiderunt
centefimam colligi mefTem:
,

cum his quoque temporibus Leo Afer

q u in-
quageiimam le vidifie fateatur certe
P nninc .

foLblf» Mauritania; P rocurato rem A

M^ g0 l t

tjj dfi gran u m

mififlc,que4€^-tir- g^rrvirn 7 vCHtj rt*.
pauns miniisjhaberetaaagisiiicredibii/» °
e ft q yium.
iud Strabonis de vallibus Tauri
montis , nr^_
mpS duorum rilhirnrnrnnofrj.X, vn -ifi n[ ^
modios colligi ieptuaginta eadem
fere de a- .

gro Damafceno , in conuallibus

Libani mon-
tis . nota eft Aruernorum Limonia, Taurinus
iger,aurea vallis Pyren ? orum, ThefTala Tem-
>e, vallis Sedunenfis,& Carpati conualles.-qua:
anta fertilitate luxuriant, vt
montium fterili-
atem,conuallium vbertas abunde
compenfa-
e pofTit . in hac igitur
frugum copia, neceiTe
it agricultura deditos efle incolas, rem miii-
irem negligere, otium colere,
delitiis diflue-
:.Id quod Athen^us libro xn.fcribit,
de Ly-
is & Vmbris deliciarum infamia flaorare . v-
aque regio lita eft in locis planis
& humili-
as . hinc Propertius, Meuaniam fnam loco'
ano & cauo dixit talis etia
fuifle dicitur Sy-
.

intarum , qui neque orientem

, neque bcci-
:ntem Solem videbant quorum
mm defcribit Athenjus ; delicias &
. fed ridiculi Alcia-
s, qui apud Plautu
&
Catullum , qui porcos
libros appellant, parcos
legit, multo etiam
furdius quod apudPlutarchulibr,
2 .cap,x.
o fympo-
lio METHODVS
fympofiac^n bju/2ejKoi$ &wtcl$ ad Vmbrd&
pertinere putauit,cum de feris illic agatiin fic
enim o/qSpnuct & b^fiv^XcL AEliano &c
AEfchylo dicuntur catuli ferarum, & quf^x
ow^Jk M-ufe^ne-fea~am m a!
- i nalcuntur,
Vmbri^ funt igitur luxui de-
diti, qui fertiles eiufmodi conualles habitant,
cotra quam accidit iis qui loca fterilia colunt,

funt enim in bello ftrenui milites in pace in-

;

genio fi opifices,aut diligenter mercaturam e-

xercent eamob rem Atticus ager fterilis A-
.

theiiienfes habuit artium inuentores apiid

(
qups otium capitale fuifle memoratur:)
vt
Genuenfes apud Italos, Lemouices apud nos,
Norimbergenfes apud Germanos beatiores .

igitur frdgum copia ; hi vero ingemo &

illi .

quoniam aqu§ gelide exniuibus coa6^ in val-

les deriiiaritur ;
nt f^piffime, vt ftruma vel hy-
drocele capiantur .
pr^fertim fi vallis ad occa-
fum & Septentrionem ceunertatur nam qu .

Valedocam agri Taurini vallem incolunt, o-

mnes ftrumas habent, & gtil? tumores aut toi
fillas;amentes €juoq;funt & inepti ad loquen-
dum, vt in Aquitania Labdani populi Labda
cifmo balbutiunt. Atque hi morbi ab aquis ac
corpora deriuanttir^ab his ad animem transfe-
runtur. quanta fit in aquis ad mores iitjmutai
dos vis ac patefias, ex Hippocrate fatis intel
Hgitur,nec pluribus j&pus eft illud tamen ani
:

maduer
 Haliac amone flumini? Greciat
oues fieri can*
did as, Axio nigtttsjX aotoflauatihoc
etiam Vi
truuius confirmat. Ab acre verb,q
u o maximi'
vuumus, vitia non minora
; interdum etiam
maiora oriuntur quod tametfi in
. vniuerfum
diximusifingulare tamen
ef^qu^camlUn-Co
ea eroci o re,? homine s, ac mobiliore.
„AAr, r \
qutetajerb humaniora & ‘^nffnntiorc. . ra-
tio perfpicuaeft. neque enim tranquilla mens
eilepoteft ineo qui huc illuc ia&atur. cuius
rei argumento eft, quod in motu ac tumultu
contemplari nemo poteft : fed
purgata
ita mente
ac perturbatione vacua, tum
etiam immoto
corpore id fiat oportet: & ouo ani fn„*
^ ImOHLs. cjui ver6 inlaniunt,perpetiio cor-
3 e *que ac animo ia&antur
. itaque nautas,
°f
3pinor,aquarum &
ventorum perpetua iach-
10 , barbaros &
inhumanos reddit : vtvt fit
e r^-meftTh r
i?.P aciam,GalliamjBritanniam^
pircafliam,Iybiam deferta,Lufitaniam,
Per-
iam,Noruegiam, Noricum &
Pannonias, oue
entorum impetu magis agitari
dicuntur, po-
ulos habere molioresac
ferociores, quam
ux regiones eodem coeli tradfu quieta: fiint,
t Afsyria, minor Afia,Italia, prseter Liguria,
LEgyptus; vbi coelum aureu efle
fertur nam .

-ircaifij qui Tauricam

, Cherlbnefiim ineo-
O 2 lunty
 trabum valde temperatum habent}
lunt,cceli
mirum tamen in modum feroces , perfidi, &
crudeles effe. dicuntur : at nufquam ventorum
maior vis eft . conitat etiam nullos effe popu-
los in Gallia Narbonefibus, Aquitanis & Pro-
uincialibus ferociores-.qui tamen aliis Auftra-
liores funt:vt putem partim ab Altanis ( fic e-
nim vulgo & Plinio vocatur Vtxlturnus, qui
Galliam Narbonefem perpetuo infeftat) par-
tim etiam a Coro, fiue Circio , qui ab incolis
& omnium violentiffime fpirat,
Serra dicitur,-
hanc feritatem & irrequietam animi agitatio-
nem ingenerari. Non parum etiam mores ho
minum & naturam immutat confufiones po-
pulorum. neq; eriim verum eft ab eadem cceli
temperie Scy thas omnes fui fimiles efle,vt pu
tauit Hippocrates : cum vbique terrarum fua
propria quaedam temperatio verior effet
fit .

Empedoclis & S toicorum opinio, qui, vt re-

fert Plutarchus ,
diffimilitudines oris ab ima-

gine animo concepta fieri pu tat . nam bellua-

rum fimiles funt partus, quod nullis cogita-

tionibus , vt eft apud Plinium , fed folo fenfu

mouentunita Scy thse,qui puras naturae cor &
gruentesamant volup'tates,minufque cogita-
tionum varietate diftrahuntur, fimiliores pa-
rentibus liberos procreare folent alia tamen .

ratione ducor. nam jtrAEthiopiajrbi homini

genus acutiffimum & falactffimum effe dixi-
 1 O- B O D I N ,,
•

mmum-Antautemparui,
bcone^glabri^lbiffimisdcndbL^nigriso^
criJuS^
“ Scytharum nullam efTe
diffimiJitudine^
tum Hippocrates ipfe, tum
etiam Tacitus de
Germanis fcnbit,&j©4p&€©(np
J oofflMS " me di o
ef { aat ^
)
7^__
difc e di t ui
-e^H
i„ regione medL vide-
,nfinitai n
hominum diffimilitudinem
regl ° ne ° mnium
oc «h Aaue-
bem debeant
cere debe (nam ex atro, czruieo
'mnis nia varietas auo & fl
oculorum conflatur)
ius tamen prsterflauos, vide-
glaucos, caflioL „1
ro S,rauos &
ex his infinitam
conMoncm
iiKnaruti,fimi,cnrpi,nig r i,
candidi, rufi, no-
?
irbi,pumcei,pailentes,nani,gi
tur tribuendum eft gantes hoc i
homini
c Sfi£oaT
u ab extremis ad media
, velutad optimam
»P«,em confluere Colent. mm ili/
m,Gothorura, Tuream, & Tartarorum in-
S cX
merabiles exercitus in
media regione con-
terunt nulli pneter Vandalos,
.
,
^cerunt,exquapau 1 b o fte
£ Africam
P e6>ifU nt.& i
m Arabes ac Pani, quos
Saracenos veteres
1 X frka ’
^ A in media°P am & Afiam
Eur
onS
'

oniasdeduxiflent,
regione con-
euerut. nul ii inS cythiam
penetranint:cum
m Hhpamainjtaliam^ Graciam
inuafif-
t,m Gallia cxfi ac proftrati
fuerunt, poft
Q 3 etiam
V

'k , 4
METHODVS
etiam,Galli,Italiam & Hifpania: magnam par
tcmferuituce liberarunt . fimiliter Celtarum
ac Romanorum colonis, veteres in
media re-
gione fedes qusfierunt-.nulls Scythiam aut m
fnAEthiopiam deduifts.quemadmodum igi-
tur videmus ex animantium & ftirpium
diuer

fis ceneribns,diue:fas nafci formas, vt in Mu-

lo, Pardo , Crocuta,
Lycifca , Cameloparde,
qus parentibus difsimiles funt:ita quoque iu-
dicandum eft in hominum varietate, nihil fe-
differt a cane , quia
re Lycifca ex lupo cocepta
lupus nihil aliud eft quam canis fyluefter , ipft

Varroni fed Mulus ab Equo & Afina; Came-

.

lopardalis, a Camelo & Panthera maxime

dif

fert ita ft
: mifceantur Scythae cum Asthiopi-
bus, dubium non eft quin hominum genus
,

varium ac difsimile fint edituri .fcribk-Athe-

nsus 3 Ptolemsum-Philadelphurirhonimcm
in fyhihuiftfr% quimc ac toto corpore
Kjrrilor ffli i vno quidem latere ni gerrttex-
tro candidus . Hinc igitur fa&utn opinor , vt
Dani, Saxones, & Angli confufi cum Britan-
nis, ferociores eos fecerint , ipft euaferint hu-

maniores Britanni vero cum fedibus pulfi in

.

Galliam appuliflent , animi feritatem agri

depofuerunt ,feque ipfos a Gallorum ferui-
tute paulatim vindicarunt . idem iudicandun
puto de Saxonum colonia ,
quam Carolu;
Magnus in Belgas deduxit . nam pro liber-
ij
9 tat*
 IO. B O D I N I. 21 j
tate,fortifsime femper dimicarunt n^ gn>» />_
.

nimy t fiirpcs qna-a lin txanShxz, rirh vim

.
n
Petunt; & (oli, vndf trahunt aliment-^
,

ra m mduimfcita quoque homines, mittam fu

?
t&zuzx. vim fa eile-rnutant, fcdlong^
te^mcms-
j k n rnitate.eiiiirTn im Tectofages Gaili,fer-
i i

tiliisima quaque Germani? locaoccupaifent,

vt fcribit Cadar, temporis decuriu mores

naturam ita mutarunt, vt Cadaris

&
temporibus
in eadem egeftate& patientia
qua Germani,
permanerent eodem vitfu & cultu
:
corporis
vterentur itaque L. Memmius
.
Conful dimi,
caturus contra Galatas, qui in
magna bellicae
laudis opinionefloruerant,Romanoru legio-
nes metu Gallici nominis perterritas,
invi-
tforiat fpem erexit : cum diceret Galatas iant-
pridem Gallos e/fe defiiife,iam Afi?
delitiis ef
toeminatosjdf coeli teperie feritatem
amiiiife,
vt nihil amplius eflfet ab illis metuedum.rccSe
emm Cyrus apud Herodotum, molles,
ccelo
molli natos dixit
& quidem Tureae, Scytha-
,

:um animi ferociam paulatim

deponunt, ac
n!i militarem diiciplinam magno fludio co-
erent, facile Mofchouitarum & Sarmatarum
unous frangerentur. Reftat
igitur vt videa-
nus quantum difciplinapofsit,
ad immutan-
um hominum naturam.Duplexeft autem
ncipuna , diuina &
humana : haec praua aut
e6ca. vtraque profecto
tantam vim habet,
04 vt
2l (T methodvs
vt faepius natura vincat.nam fi verifltme Hip^
pocrates omnia plantarum genera e(p^-
,

3 quanto id verius ell in homi-

putauit
num genere aut quae natio tam immanis ac
:

barbara,qii£ nada duces ad humanitatem per-

dudlanon fueritPaut qug gens politilfimis ar-
tibus imbuta,quoe humaniore cultu negledio*
in barbariem ac feritatem non aliquando de-
generarit ? atque eius rei cum infinita fint er
xempla, nullu tamen illuftrius eftquam Ger-
manorum, qui cum a feritate belluarum,vt ip-
fi confitentur, non procul abeffentxum in pa-

ludibus ac fyluis ferarum more vagarentur:

cum inueterato quodam odio femper a litte-
ris abhorruiffcnt;nunc tantum profecerunt, vt
humanitate, Afiaticis ; militari difciplina,R|*
manis:religione,Hebraris : phiiofophia,Gne-
cis,geometria.AEgyptiis Arithmetica, Phoe-
:

nicibus :aftrologia3 Cald^is : opificioru varie-

tate, populisomnibus fiiperiores elfe videan-
tur. & quidem Maciauellus , fuse itatis Italos
vrbane increpuit, quod cum ingenioli admo-
dum libi viderentur ; attamen Germanos ac-
cirent 5 ad metiedos fines agrorum, quinetiam
Leo Pont.Max. cum Solis ac Lunx curium e-
mendare vellet, legatos in Germaniam, vt o-
lim Canar in Aegyptum, milit.Eadem difcipli
na fecit,vt cum Arabes & Poeni fuapte natura
molles ac effoeminati, militarem fcietiam co-
lere
 IO. SODIHI, iJ7
Iere ca?perunt, Afia? & Africae imperium oc-
cuparim. Confimiliter Maflilienfes, vrbanam
difciplinam tanta cum laude coluerunt, vt
oin
ilium populorum fapientiflimi ac iuftiffimi,
clarillimo Ciceronis teftimonio,fuifte puten-
tur.De Laced^moniorum difciplina, plane in-
credibilia narrant hiftorichqua? tamen eo cer-
tiora funt, quo ab hoftibus eorum profecta
videmus. Negledae vero difciplinat, maius te-
ftimonium nullum etfepoteft, quam deRo-
manisiqui cum anteapopulos omnes, iuititise
opinione, ac militari glorif fuperarent nunc
;
fere ab omnibus vtroquefuperamur.fic enim
ex-iftimo jRomano-muia rquc a deo Tr.-i1r. mn,
natu ratn-pfgftan ti ffiarem effe-t fed nulla tanta
Nfturat bonitas eft qua: praua difciplina noii
,
corru mpatur in his ergo qua: in hominum po
.

pularitermone verfantur , & qua? es iifde fon-

tibus quibus ego haurire quifquepoteft, non
immorabor; fed exemplis domeftias
diutius
rar.cum maiores noftri vultus oblongos for
mofiores etfe putaret, obftetrices finfim per-
fecerunt vt iongiffimi viderentur: id quod vi-
dere eft in antiquis ftatuis &
imaginibus. In
India occidentali, latifsima frons eft, &nafus
mira: magni tudinis,id quodobftetricibus tri-
butum legimus, quinetiam tradit Synefius, te
foeminam in Africa vidiiTe quati formicam
,
arte intedlam , vt tpedlantibus voluptatem
prteberet.
& l8 MITHO t> V S
prxbcret. ita verendum eft,vt is habitus fis-
minarum , quo nunc vtuntur ad corporis for-
mam venuftiorem,efficiat vt partus anguftio-
ri thorace nafcantur, & mutata forma pulrr.o-
nici euadant .
Quod fi tanta confuetudinis ac
difeiplin? viseft in rebus naturalibus & hu-
manis, vt paidatim abeat in mores , natur? &
yim ootineat , quanto id verius cft in diurnis?
videmus enim religionum tantam vim effe ac
poteftatem , vt mores hominu & corruptam
naturam, penitus immutare videantur quan-
tam vix fieri potfcft, vt natur? prioris .

vefti-
gia omnino tollantur, vt enim G4««sni, om-
nium magnarum artium fcientiam infinito-ia-
bore adepti fuerint: in illis tamen ornatus,ve-
nuftas, ordo, ratio quam in Gr?corum & Ita-
Iorum feriptis elucere videmus, multorum iu-
dicio defideratur : kdvr etn-p orutn '
ita Itbr o-
rutjxmagBitudmcm aiiipkduuiut.i&m plura
foipfit Mulculus, plura Martinus,& Eralmus,
quam quis longifsimo vit? decurfu legere pof
Aufiraies longe difsimiles funt paucis e*
fit.
.

nimverfibus, omnia rerum diuinarum ^na-

turalium arcana compleduntur fitatt-corpo- :

ru niexi gui iateiix vxiii ta££g-4&a

-g
peiiiai->«Extremum eft>y t P tolamei & eorum
errores refellamus qui Zodiaci partes ac tri-
3

plicitates,quas vocant,cuique regioni diferte

tribuunt.
 IO» BODINI, II g
tribuunt, ex quibus populorum naturam judi-
cari poffe putant. Aiunt,Europam inter occa-

fum & Septentriones pofitam, primg triplici-

tati,hoc eft igne$, Leonis, Arietis, ac Sagitta-
rij,Ioue acMarte dominantibus fubeffe Scy- :

thiam Afiaticam , inter Septentriones & Or-

tum, aeris triplicitati,puta Geminis, Libra?,&

Aquario, Iouis& Saturni radiis coniundtis:
Africam inter Occafum & Meridiem triplici-
tati aquese, id eft. Cancro, Scorpioni, & Pifci-
bus,cum Marte, Venere, & Mercurio Afiam :

Auftralem , inter Meridiem & Ortum terrae

parti, hoc eft, Tauro, Virgini, &
Capricorno,
vna cum Venere & Saturno qux non modo
.

SUS quae antea diximus,fed etiam ipfi naturae &

mftoriis valde repugnant. erroris initium at-
tulit locorum ac Geographia? ignoratio, qua?
tantip, fuit, vt veteres nonnulli , Oceanum flu-
lHenjHiberiam vrbem efle putarent. ac Ptole-
maeus ipfe,qui aliis praeluxit, in quantis errori-
bus verfaretur, fatis intelligunt ineo genere
mediocriter eruditi, errorem auxit motuum
cceleftium ignota ratio vix enim Caldari an-
.

nos mille quingentos in eo Audio, confumere

potuerat, vt ex hiftoria facra & eorum obfer-
uationibus, quibus vtitur Ptolemaeus, intelligi
poteft. neque vero motum orbis ocfaui cape-
re potuerunt : at ne Ptolemaeus quidem mo-
tum trepidationis obferuare * ha?c enim Ara-
 lio METHODVS
bum, Hifpanorum,& Germanorum ftudiis
paulatim cognita funt. quod enim Caldaei, y t
eft apud Ciceronem, iacftant fecc c c.&le-
ptuaginta annorum millia in periclitandis, ex-
periundifque puerorum animis pofuiffe , fal-
fum eft nec huius opinionis leuitas, a le ipla
.

confutata defiderat orationem meam* neque

enim ignoralfent ea, quae a nobis temporum
decurfu cognita, perceptaque funt. Eft autem
omnino inexplicabile, quod de lignis Zodiaci
prodiderunt, cum ab illorum obferuationibus
ad h^cyfque tempora. Zodiaci partes omnes,
ac ligna integra, locum mutarint . nam prima
annos lexcentos ante Ptole^
ftella Arietis,qug

nixum, primam partem eius ligni occuparat,

ad vigelimam odtauam peruenit itaque poft
.

Caldiorum obleruationes, lignum iptcgrum

& multo amplius percurrit. Pleiades^ quae illis
temporibus Tauri caput, nunc Geminos te-
nent Reguli ftella quae tum erat in Cancro,
.
,
nuc vigelimam partem Leonis praeteriit, quid
autem Arieti cum Pifcibus,Leoni cum Virgi-
ne,Tauro cum Geminis? quid igni cum aqua
communePat ignea fydera in aqueum lignum
concelferut. nam li nonum orbem lingamus,
id quod necelfe eft, nulla tamen in eo ftella i^.

gitur ftare nullo modopoteft, illa de triplici-

tatibus dodirina. fed Ptolemaei exemplis vta-
mur.quid eft enim abfurdius, ad tanto viro in-
dignius
 IO. JODISI, 2l ,

tamen eius libri au&or eft

dignius ( fi
) q uim
Phoenices & Caldios propterea
. fimplices,
humanos & fyderum obferuatores appellare,
quod Leoni ac Soli fubijciantur ? idem
tamen
Babylonem, Afsyriam,ac Mefopotamia,
Vir-
gini & Mercurio fubjecit, ac prop terea" Cal-
dios Icientiarum amatores efie confitetur. Iu-
df os autem. Syros ac Idum^os, audaces i m. &
pios,quod Arieti, Scorpioni, &
Marti fint ob-
noxij. at omnium hiftoricorum fiumma con-
fenfione, Syri adeo tractabiles fiunt,
vt ad fier-
mtutem; Iudsi ad religionem nati videantur.
Idumxis vero,nihil mollius fieri poteft (exci-
pio montanos) id quod Cicero Pompeij
ci-
neribus obiecitjPutabat, inquit, cum
Syris ac
regeNabath ? oru,fibi rem eifie.fiunt igitur hec
rcey r
n , quia Syri & Idumsei ad Anoy-
ptios, quals fuit Ptolemaeus
, Septentrionales'
funt, partimetiamotani. ridicule tamen Car-
danus,eius libri interpres, qui quod figna
locu
mutafle intelligeret,ab aetate Ptolem^i
ad hgc
/ique tempora, tradit, Hifpanos,Britannos,
ac
Mormanos, rapaces & verliitos euafifle, & cor
liScorpionis nunc fiubijci putat, quos
olim
idos ac probos fuifle ficribit,cum
Sagitario
ubeflent. led illi repono quod Appianus
de
-alsio Icribit. Cum enim Romanorum exer-
itus Parthorum fiagittis callis elfiet . Cafisius
'ero reliquias ad le confugientes leruare co-
naretur.
Ili ME TH OD V S

mretur^Caldxus ilium admonuit, vt tantifpec

tempus pro trahere t,dum Luna Scorpione de-
curfo, Sagittarium attigiflet tum ille; Magis
:

inquit, Sagittariu metuo quam Scorpionem:

ita quoque Britannorum ac Normanorum xa*
gittg nobis non fcorpiones nocuerunt, ctim
vniuerfam pene Galliam bellis ciuilibus iadla-
tam,occupauifient: ac noftros exercitus fagit-
tis confeciffent . Hx igitur Cardanidifcipling
filocum habeant* rerum naturam conuelli &
Jabefadlari oportet:tum plagam Aquilonis ad
Auftrum conuerti, ac pro Germanis audaci-
bus, molles Aegyptios Afros bellicofos, pro
:

ignauis hominibus nafci quod fi Cardanus,

.

ftellas permutatis locis fignortim Vim confu-

difle putat , quid fiet Ptolemaeo cuius ipfe iu-

dicia de fyderibus tantopere probauit? quid
ipfiCardano, qui veterum apotelefmata fita
aadloritate alibi femper cofirtfiauit? qtiinetia,
vt de multis yhum exeplum afferam, Sleidanus
fcribit in ecclefiaftica hifloria, Caroln V.Imp.
lifdem kaledis quibus natus erat. Imperatore
creatum fuifie-.Francifcum regem Gallorum
cepifle;dcGermania triumphafle habuit au- .

tem in ortu Capricorni fidus, Vt Cardanus con

fitetur, quofydere natus erat Auguftus , qui
propterea numum foeiici fydere Capricorni
percuffit:hoc enim voluit Horatius, cum He-
fperia? tyranum Capricornum appellauit,quo
loco

•c
 r o. BODINI. 22
loco interpretes omnes lapfi funt. Eodem Cy-
dere, Carcianas natum fcripfit Garolum
Bur-
bonium,Gofmum Medicem, & Sclimu prin-
cipem Turearum, qui vn.kaiendas Septembj
eodem mefe quo M. Antonium Auguftus
vi-
dt,id eft,{extili regem Perfarum
:
Hnmaelem
in Calderanis campis fregit: biennio
poft iifl
dem kalendis Campfonem SultanUm de im-
perio deiecit. iam vero coftat ab Augiifti
tem
poribus ad Selimum &Carolum V.omnia fy-
dera locum mutafle,& gradus feptemdecim
percurrifle. Capricorni tamen vis eadem
cit.
cani Auguftus, Carolus V. &Cofinus Medi-
ces, anno decimo nono imperium acceperat:
quis igitur pdpuioru mores,&cceleftium
cor-
porum vim putet a triplicitatu ratione duci,
cum fyderibus permutatis, non immutetur
natura? quod etfi antea planum fecimus
pla-
tamen & illuftrius
•
nius erit.li quis a Ptolem ji
teporibus, vel etiarn a Caftare maximas
plane-
tarum coitiones (inferiores omitto) cumhi-
ftoria coniugat.niliil autem illuftrius eft in hi-
ftoriaquam belloru motus. quoniam Scor-
pioni Marte pfgfefte aiunt,in eo
&
iydere coiere t
plane {uperiores^cum inter Popeium
farern ciuilia bella toto terrarum orbe exarie-
unt^imperij vero ac Reip.coiidrfio in Europa
: otigi coquam tamen Ptolemaeus., Arieti^Leo-
ii,ac Sagittario fubiecit
; Africam Scorpioni,
Pifcibus
ti 4 methodvs
Pifcibus & Cancro, eadem coitio in Scorpio-
ne contigit anno D.c.xxx.quo tempore Ara-
bes ex ACix defertis erumpentes ,vniuerfurlt
pene terrarum orbem armis domuerunt, no-
uas leges tulerat, religiones confuderunt, im-
peria Perfarum deleuerut; poftremb, linguam
Graeam, Latinam, & Perficam, in Afia& A-
fricafuftulerunt . autem mutatio in Au^
haec
ftrali Afia contigit, quam Ptolemaeus, Tauro,
Virgini & Capricorno fubefleputauit. eadem
coniun6tio incurrit, in annum m. cccc.
i x x x i i 1 i. cum repente Italia, quae diutur-
na pace conquierat, tum fuis,tum Gallorum,
&Hifpanorum armis eft oblefla : quae bello-
rum calamitas Hefperides infulas & nouum
orbem inuafit tum vero inaudita morbi lues
.

ab Hifpanis inue&a totam Europam popula-

ri coepit . conuerfiones vero maximae quae ad
Africam pertinebant, in Europa & America
contigerunt.Rurfus anno Chrifti lxxii i.ii-
dem Planetae in Sagitario coierant cum 6t-
,

to,Galba, Vitellius, & Velpafianus imperium

Romanorum perturbarunt nufquam tamen .

grau’ ora bella quam in Palaeftina, nec maior

clades quam Iudaroru,quo$ Ptolemaeus Scor-
pioni fubjecit.& cum anno Chrifti c c c c-
X x x.planetae in Aquarium incurriflent,repen
te legiones Gothorum ab extrema Septen-
trionis plaga in Europam influentes Roma-
norum
 i o. B o i> I N r.
l2>„
norura imperium oppreflerunt .
Orientalis
Afiaquieuit,quam Aquario Ptolemarusobli-
garat.rurfus in eodem Aquarij lydere coierut
anno m.cccxlviii. quo tempore
Ger-
mania maximo cerne motu Appulia
; bello
eoncufla: & facra lues ab ortu verius occafum
ierpere coepit
, ac totam Europam infeftare,

qus tamen nihil habet cum Aquario commu-

ne,vt ipii volunt, eadem traiecftio recurrit an-
no c c c x 1 1. in lydere Capricorni, quem
A-
hx meridionali tribuunt.fecuta eft trium
Im-
peratorum & legionum Romanarum
maxi-
na ii ages, cum Imper. Conftan tinus
i
contra
«enatus P.QJl .voluntatem vi &
armis im-
>enum inuaiit, totiiilque imperij
Romani le-
;es , & Rempublicam paulo momento con-
J4
ertit,omnia tamen in Europa:
qu z,G Ptole-
aato credimus, nihil ad
Capricornum , nec
urfus ad Pifces in quibus tamen
:
coniunciio
lagna contigit anno Chrifti M
ccccrxnn. .

uo tempore tyrannides ac bella

ciuilia totam
uropam inuaferunt. Eduardus 1 1 1. Henri-
rm Anglig regem necauit.Zadamachus
Tar-
rorum princeps, d fuis regno deie&us,ad
ituanos fugit eodem tempore
, coniuratio
.

rutenicarum vrbium fadfa eft

Fridericus :

nperat.a fuis Vienna: obfeflus

Ludouicus :

i. Galliae rex, principum

coniuratione pene
>p relitis: Florenti* maximae feditiones Sa- :

p xoniae
 methodvs
conise quoque vrbes cum ducibus Brunfuicen
(ium bella gefferunt Scander Albaniae dux a
:

Tureis defecit , eofque magnis cladibus afli-

xit nihil tamen in Africa geftum video eo-
. .

dem in figno coitio fa£taeftan. m. d.xxiiix.

quo tempore Gallia bellis ciuilibus, Germa-
nia vero tota nobilium ac plebeiorum inter fe
concurrentibus, armis fsediffime quafiataeft:
Rex ipfe Gallorum ad Papiam captus ac Ro-
:

ma paulo poft ab Hifpanis , Rhodus i Tureis

eftexpugnata, tum eluuiones aquarum maxi-
mae, quibus orbem terrarum inundatum iri
praedixerant, nihiltamen in Africa geftum ac-
omnia perfequi. Quare
cepi. fed infinitum fit
cum magn^ illae traiedtiones, rerum conuer-
fionem, varibfque bellorum motus fignificet,
nec tamen vilius obferuatione cognitum , aut
difciplina perceptum fit, quae quanque regio-
nem figna fixa magis afficiant, nihil certi dc
eo genere ftatui poteft ex illorum praeceptis,
tametfi non dubito, quin obferuatione diutur
na difciplina certior conftitui poffit:fi quis fu-
pericrum temporum hiftorias,& coitiones
ad initia recurrendo colligere velit, verbi gra-
tia ex Polybio intelligi poteft Olympiade ceu

tefima quadragefima rerum omniu quaficon-

uerfionem quandam contigiffe , atque iifdem
temporibus Philippum iuniore Macedoni^
Achamm Afix minoris, Ptolemaeum Philopa-
torem
 io. BoDINf. ,j 7
torcm Aegypti, Annibalem Carthaglnefmm,
Antiochum Syri?, Lycurgum iuniorem Lace-
d ijmoniorum imperio fimul fuccelTilferac
fub-
inde Romanis aduerfus Poenos, Antiocho
in
&
Ptolemamm, Achaeis Phiiippo contra La-
cedaemonios &
Aetolos bella grauiffima in-
tercelfilTe.conhmiJiter ex Diodoro &Iuftino
colligemus, feruilia bella iifdem temporibus
in Sicilia, Grs:cia,& Alia contigifle, eodem &
momento, Spartacum latronem fugitiuorum
armis Italiam inuafilfe,quo Pirata
Medi terra-
nei maris imperium occuparunt,
rurfus liber-
tate feruis a Muhamede propofita, Chriftia-
nos quoque feruos ad pileum vocafle,
vt paulo
poli: nulla fere veftigia lerui tutis
extarent.con
tra vero tyrannides iifdem
pene temporibus
orbem terrarum infeftalTe, cum Muhamedes
magnus, duos Imperatores &quatuor
Reges
icgit.Ludouicus xi. Gallorum Rex,omnium
Jrinnis, fuos leruitute opprelfit : Chrillier-
ius, Suecos miferabili tyrannide
affixit : Za-
iamachus, Tartaros
'

e c
: Eduardus m. caelo
g > Anglos : Circaffij Memmeluchi, Ae-
jyptios: Vlfumcalfanus, Perfas
: Pandulfus,
ienenfes: Francifcus Valorius
, Florentinos:
-udouicus Sfortia , Mediolanenles : Ioan-
lesBentiuolus , Bononieafes Baleo : Peru-
,
nos . Idem quoque de litteris ac difcipli-
is relinquitur iudicandum . fimul enim ac
P 2 femel
liS METHODVS
femel do<ftorum hominum magna vis erupit»
deinde quafi extindia memoria litterarum
rurfus in lucem alij prodierunt nam Plato,.

AriftotelesjXenocrates^Timaeus*, Architas,D
focrates , & oratorum ac poetarum infinita
multitudo fimul floruit longo poft interual-
:

lo,Chrifippus, Carneades, Diogenes ftdicus,

Arcefilas inlucem venerut. rurfus eadem seta-
te Varro, Cicero, Liuius, SalluftiusjdeindeVir
gilius , Horatius , Ouidius , Vitruuius clarue-
runt.nec pridem Valla,'Trapezuntius, Fici-*
ita

nus,Gaza,Beffario,Mirandula iimul florue-

runt Si quis igitur colledfis rerum memora-
.

bilium locis ad ea traiediiones maximas ac-

commodant, & regiones affici, autRefpubli*
cas mutari perfpexerit, tum fcientiam de mo-
ribus &natura populorum efficiet pleniorem:
tum etiam de omni genere hiftoriarum, mul-
to verius ac melius iudicabin
DE
 Deflatu Rerumpublicarum.
Cap.Jextum.

V m historiae magna fur:

parte in Rerumpublicarum
fla-
tu & conuerfionibus explican-
dispofits fint, conlequens
eft

7
adconfiimmatam hiftoriarum
.-
rationem initia, flatus, & exitus
imperiorum
Jteuiter explicare
:
prsefertim cum nihil fit in
oto hiflori? genere
magis frugiferum ac fru-
,oium..c tera fluidem ad
? agnitionem animi
'Ulcfierrima, &
ad conformandos cuiufque
nores valde praiclara iudicantur:
qua: vero
luitatum initiis , incrementis
, flatu, indi
x>ne, ruina, percipiuntur
ab hiftoricorum
tione : non fingulis modo, verumetiam
vni-
crfis adeo necefliria funt, vt Ariftoteles
nihil
hcacius putet ad hominum
focietates ftabi-
endas ac retinendas,quam
Reipub.moderan
e cientia informari.de qua
tamen tam vari?
ntmagnorum virorum , tamquedilcrepan-
s mirum videri debeat, tot fecu
lententia:, vt
neminem adhuc conftituifle, quis eflet op-
mus ciuitatis flatus etenim Plato cum
.
nul-
gerenda: Icientiain efle puta-
P ? i
 ,methodv$
f et, aut ita difficilem aci intelligendum, v t earq
nemo caperet legum tradendarum ac duita-
;

tis bene inftituendse rationem hanc animad-

prudentes omnibus omnium Re-
uertitffi viri
rumplicarum moribus ac legibus colle<3:is,eas
inter fe copararent,& ex his optimum Reipu-
blicae genus conflarent .
quod quidem confi-
lium,Ariftoteles, quoad eius fieri potuit, fecu-
tus videturjiion tamen afTecutus.poft Arifto-
telem , Polybius ,Dionyfius Halicarnaffieus,
Plutarchus,Dio, Tacitus ( eos omitto, quoru
fcripta interciderunt) multa de Repub. prae-
clare & grauiter in hiftoriis difperfa relique-
runt. multa quoque Maciauellus, primus qui-
dem,vt opinor, poft annos mille circiter ac du
centos quam barbaries omnia cumularat, de
Republica fcripfit,qu£ omnium ore circunfe-
runtur nec ; dubium eft, quin multo plura ve-
rius ac melius fcripturus fuerit , fi veteru phi-
lofophorum& hiftoricorum fcripta cum vfu
ccniunxiffet hoc quidem illi defuifle Iouius
.

tradit , & res ipfa loquitur

hunc fecuti Patri-
.

tius. Th.Morus, Rob* Britannus, Garimber-

tus, multa grauiter & copiose,de ferendis mo-
ribus, de fanandis populis, de principe inftb
tuendo, de legibus ftabiliendis leuiter tamen :

de ftatujnihil de conuerfionibus imperiorum:

& ea qnx Ariftoteles principum (nxpiojJL&m
fcu xpityict; Tacitus imperij arcana vocat, ne
 IO. BODINL '151'

attigerat quidem, alij aliquot Rcrumpublicar

rum imagines puras,nulla fubiedla ratione,ve-
ob oculos pofucrunt.excipio Con
iut hiftoria
tarenum,qui Rcipub. Venetf formam,
quam
ipfe omnium pulcherrima iudicabatjnon mo-
do ad intuendum propofuit,fed etiam ad imi-
tandum atque hi fere funt quorum de
.
Repu-
blica feriptiones habemus: qui
tametfi tam
accurte quam decuit eo de genere
fcripfilTent,
nihilominus ea breui methodo complcdli
ne-
cefTarium ducerem quanto magis fi
: a multis
multa defiderantur? Quamobrem vtilevifum
mihi eft, ad eam quam inftituto
methodum,
pliilofophorum &
hiftoricorum deRepublica
dilputationes inter fe & maioru imperia,cum
poftris coparare , vt omnibus inter
fe collatis,
vniuerfa Rerumpublicarum hiftoria
planius
intelligatur . hunc etiam frudlum ex ea difpu-
tatione feremus, quod qua: leges in regia po-
teftatc, qua:item in populari &
optimatufta-
tu neceflariaefint haru enim
( legum tam ma-
gnavarietas eft,quam Rerumpublicarum)
fa-
cilius intelligemus. Sed ne plus audio ritatis in
diiputando.
,
quam rationum momenta que-
rantur, prius Ariftotelis
definitiones de ciue,
Je duitate, de Republica, de
lummo imperio,
e magiftratu qua: funt
? ; huius difputationis
nndamenta , neceflariis argumentis refel-
end^ funt, deinde noftram de lingulis
opi-
p 4 nionem
 Jjt METHOPVS
nionem explicabimus & inueteratu errorem
,

deflatu temperato reijciemus: tum de tripli-

ci Republka fiio ordine dicemus poftea de
:

couerfionibus imperiorum poftremo de op- :

Quid ciuis
timo flatu Ciuem
. definit Ariftoteles, iudi-
ciorum, magiftratus , & confilij capiendi po-
teftatequam definitionem populari tantum
,

imperio conuenire fatetur fed cum definitio,

.

debeat efle vniuerforum , nullus Ariftotelis

indicio ciuis erit , nifi natus Athenis , & eo
tempore quo Pericles: ceteri in fua ciuitate e-
xules aut peregrini, qui ab honoribus, judiciis,
&confilio publico prohibentur quid igitur
.

fiet Imperatori Antonino , qui omnes homi-

nes liberos monarchig Romanf finibus com-
|ib
|
prehenfos, promulgata lege ciues Romanos
efle iuffitrnam fi Ariftoteli credimus, peregri-
ni fuerunt fublata populari poteftate qua; o- .

piniones cum abfurda: fint,ac ciuitatibus per-

niciofe,& illa ex quibus fequuntur abfurda vi-
deri necefie eft. atquehxc Ariftotelis fenten-
tia, Contarenum , Sigonium, Garimbertum,
ac plero fque alios impulit in errorem nec du- :

bium eft quin multis ciuitatibus bellorum ci-

uilium magnam prtebuerit occafionem
.
quid
fi ne populari quidem Reipublic? congruit ci-
uishec ab Ariftotele allata deftriptioPnam A-
thems, vbi Relpublica maxime omnium po-
pularis fuifte dicitur, quarta clalfis infimorum
ac
ac tenuium, id eft, populi pars longe
maxima
lege Solonis,ab honoribus, a Senatu,
amagi-
ftratuum fortione arcebatur, vt
Plutarchus
fcnbit . Idem magiftratuum definit imperio,
iurifdi&ione, & confilij capiendi iure . ex quo
innuit eum qui adeptus fit ea qua: ciuis adipi-
fcipoteft, appellari magiftratum vt
, ciuis an-
titudine tantum ac poteftate fed ne fubtilius
;
igere videamur, quifnam igitur in
Republica
magiftratus ifta ratione dici poterit,
cum tan-
:a magiftratuum paucitas
ad cofilium admit-
.aturrnam vbique fere imperio ac
iurifdiciio-
le caret Reipublica: Senatus, &ea qute decer-*
iit , non prius vim habitura funt, quam
apo-
mlo, vel optimatibus, vel principe
fanciantur»
't pofteaplanum faciemus. fed quid argumen
er,cum ipfe Ariftoteles multa genera macri-
Iratuum extremo libro enumeret,qui
nec fm
>erium,nec iudicium,nec confilij
capiendi ius
Ilum habent? Cum vero Rempublicam ciui-
atis ac magiftratuum deferiptionem
vocat,
ine ciuitatem Republica
priorem facit, vt ci-
itas fit qusdam hominu multitudo fine ma-
;iftratibus & imperiis; Refpublica vero ciuifi
c magiftratuum deferiptio fed fi plures
. v-
umi.i locum coeant fine legibus
& imperiis,
nemo rem communem quae nulla fit, fed
riuatam quifque tueatur nulla; poena; fint
, fi

nprobis , nulla pnrmia bonis conftituta,

vbi
nam

d
134 METHO D V g
nam duitatis imago exifterepoteft? hsec igi-
tur congregata multitudo, non duitas de-
buitjfed ay<zf^:eL,vd aiio quam duitatis no-
mine vocari: cum eiufmodi homines <x7ro A r
fint, vteftapud Homerum,^' ^UjiMqoi-
Iam vero fummum imperium, quod ipie X<$T
i/oy ttcjA /te advocat, & Tcu/iat kfyfyju, in
quo verfatur maieftas ac Reipublic^ ftatus,
nufquam defmit.nifi putemus id voluiffe, cum
tres omnino ftatuit Reipuhlicx partes ;vna
in confilio capiendo : alteram in creandis raa-
poftremam in iurifdidrione fed
giftratibus
: .

imperium quod fummum dicitur , eiufmodi

effe debet, vt nulli magiftratui tribuatur: alio-
qui furnmu non iit , nifi populus aut princeps
imperio fe pepitus fpoliaret is aute cui ftiin-
.

mum imperium dabitur , nifi precario detur,

non iam magiftratus, fed princeps erit, confi-
lij vero de Republica capiendi ius , etiam pri-
uatis conceditur,& iurifdi&io minimis qui-
bufque.non pertinent igitur ad fummum im-
perium itaque nulla pars eft ex his tribus, in
.

quaimperij fummi maieftas elucere poftit,

pmerquam in magiftratuum creatione, qua;
folius principis eft, vel populi, vel optimatum
pro duitatis cmuique ftatu,at multo magis ad
lummurn imperium pertinet, leges iubere ac
tollere: bellu indicere ac finire, extremum ius
prcuocatioms, vitx denique ac primiorum
pote-
 IO. BOBINI, ,
3 5
poteftatem habere, quod fidemus Ariftote-
Jem noluifle fummum imperium , fed Reipu-
bhex adminiftrationem fignificare: illud quo-
que fatendum erit, nufquam imperium fum-
mum ab eo definiri , nec omnino Reipublic*
ftatum,quiaftatusin fummo imperio verla-
tur.gubernatio vero ipfa Reipublic^,qug lon-
ge late patet, breuius fortafle commodius, &
decretis,edi<ftis,& exeeutione definietur,
quar
&
tum nihil eft , his tribus omnia Reipublicae
munera, imperia, magiftratus, honores con-
tinentur verbi gratia- Senatus bellum dccer-
.

nit:princeps edicit: milites exequuntur. in iu-

diciis, decernunt etiam priuatiiudices& arbi-
tri:iubent magiftratus exequuntur apparito-
:

res. quas fepe fiunt ab vno

3c eodem, cum igi-
tur decernant &
edicant magiftratus, non pof
iint edicfta,quae Latini iufla,& imperia vo-
rant, ro %v&ov fignificare: mul-
o minus decreta yelexeeutiones, in quibus
urifdi&io confiftit. Quas cum ita fint, certio-
a principia, fi modo fieri poteft, ac magis ex-
plorata ,
quam qu£ hadienus allata fimt, quas-
amus. Sic igitur ftatuo familia aut collegium
leipub.vcram imaginem effc:& quemadmo-
lum in vnius hominis iolitudine, familia con-
iftere nequit : ita nec Relpublica in vna fami-
ia,yel in vno collegio quod fiplures iifdem
.

edlis contineantur nec tamen alter alteri

,

parcat
I 3 *T METHODTS
pareat aut imperet,nec vnus omnibus 3 nec lin-
gulis pauci, nec lingulis vniuerfi , non poterit
familia vel collegium libi conftare , quod non
aliter quam imperio donaeftico retinetur.con
tra vero fi plures, puta vir> vxor , liberi, ferui;

aut p lures collegae eiufdem imperio priuato,

ac domefticapoteftate retineantur, familiam
aut collegium efficiunt: modo tres in collegio
perfonse fuerint, vt Neratio placet, in l Nera-
tius. de verb. Iignific.& in familia tres perfo-
nx cum matrefamilias imperio patrisfamilias
fubiiciantur : vt voluit Vlpian.in l.deteftatio*
de verb.lignific . Ii eius verba cum Apuleij o-
ratione coniungamus.is enim quindecim per-
fonas populum coftituere fcribit id eft quin- :

que collegia vel tres familias fic enim familia

:

quinque perfonas, collegium tres complecte-

tur, tres ergo plurefve familig,aut quinq* plu-
rave collegia Rempublicam conftituunt,fi le-
gitima imperij poteftate limulconiungantur:
li familiae, vel collegia a fe inuicem diuifa lint,

nec communi imperio coerceantur, cLvdf^icL

debet non Refpublica vocari nec refert vtru ;

eodem in loco famiiig coeanr.an locis ac fedi-

dibus feiungantur. non aliter atque familia di-
citur eadem, tametli paterfamili^ feorfum a
liberis & feruis , aut hi a fe inuicem locoru in-
teruallo diftant; modo patrisfamilias imperio
legitimo ac moderato coniungantur. mode-
ratum
 I O. fi O D i N I.
, X J
fatum dixi, quia hoc maxime differt familia i
Republica,quod hgc lummum & publicum,
illa moderatum &priuatum imperium
habet
ita quoque Refpublica dicetur
eadem ex p] u I
ribus coflata familiis, etiam fi locis
ac fedibus
a fe inuicem diuellatur, modo fint in eiufdem
imperij tutela: fiue vnus imperet
omnibus- fi-
ue fingulis vniuerfi fiue pauci vniuerfis
:
Ex
quo illud efficitur, vt Reipublica nihil
aliud
quam familiarum, aut collegiorum
ii Cy
fub v-
num& idem imperium fubiedfa
multitudo;
ciuis autem qui communi libertate
fruitur, ac
mperij tutela, nam quod Rempubli-Tullius
:am definityhominum multitudinem
bene vi-
ledi caufa fociatam finem
quidem optimum
:

ignificat , non Reipublicte vim & naturam,

laxenim definitio pertinet etiam
, ad ccetus
&
ythagorgorum , eorum qui bene
viuendi
aufa fimulcoeuntmon tamen
Refpublic? di-
lpoffunt, fine magna Reipublicg
&collegij
ofufione prfterea fceleratorUm
. quoque ta-
?ili*funt, non miniis qudm virorum bono-
mi,qmanon minus homo eft fcelerat 9
quam
onus, idem quoque de
Republica iudicadum
ilinquitur. quis enim
dubitat, quin maxima
isque imperia fint a latronibus
vi conftitu-
?Hxc igitur Reipublica:
definitio d nobis
lata,
pertinet ad vicos vrbes
,
mcipatus quantumuis late
, ciuitates , &
, pateant, modo
eiufdem
eiufdem imperio coerceantur . neque enim
locorum anguftiis, vel amplitudine Refpubli-
ca defcribitur vt neque magis animal eit ele-
:

phas quam formica, cum vtrique mouendi ac

fentiendivisinfitatanon minus Refpublica
dici debet Rhagufia vel Geneua , quarum do-
minatus pene moenibus ipfis concluditur, qua
Tartarorum imperia , quae iifdem regionibus
quibus folis curfus definiuntur itaque abfur-
.

dum eft quod Ariftoteles ait ; nimis magnam

multitudinem hominum , quanta fuit Baby^-
Ione,gentem eflfenonRempublicam at nul- .

lum eft imperium commune gentium inter

ipfas,
neque vero lex vlla Babylonij autem
:

non folum iifdem imperiis , magiftratibus, ac

legibus, fed etiam moenibus continebantur,
quid igitur Refpublica nifi hoc eft? Obfcurius
tamen videtur quod Cicero alicubi Rempub.
confenfu&
definit coetum multitudinis iuris
vtilitatis communione fociatum quod quir :

dem fi admittatur, non fatis erit ciues eodem

imperio,nifi legibus iifdem fimul deuincian-
tur fed abfurdum fit imperium Turearum,
.

quod populos habet nulla iuris focietate fibi

cohaerentes, Rempublicam non efle , cum iif-
dem magiftratibus & imperiis, fimul coniun-
gatur.erit autem Refpublica vel anarchia: non
hoc;illudigitur.Ex quo fequitur Republicam
eodem imperio definiri : duitate imperio ac
 io. BODINI.
jure:vrbemautem,qu§ non folum imperiis
ac
fcgibus , verumetiam mcenibus
iifdem fuos
ciues amplexatur itaque vrbs.
vicos duitas •

pagos, interdum etiam vrbes

oppida & modo
iuris focietate coniunXa ; principatus fi„e di-
naftta, viamur hoc verbo, plures duitates;
Refpubiica denique veluti genus
hsec omnia
:omp!eXi tur. fic enim Catfar; Qmnis,mquit,
Heluetiain quatuor pagos diuifa
.luitas
eft.
k Cicero Tulculum municipium
Romana d-
litate contineri dixit: aliter quam Rartolus,
]uiduitatem muris definiit, ini yrbis
appel-
atio de rerum & verborum
fignificationc.
ac ‘ ie gem municipalem , municipem genus
iuis appellauit, nec ratione ,.nec auXoritate
uiufquam adduXus Nam Cenforirius.
apud
Appianum in Lybico rdpondit legatis
Car-
haginenfium , fe vrbem quidem
Carthaginis
deturuhi: ciuitatem vero
Carthaginis ac ci-
es luis legibus vtcntespd
quod Romani pro-
nferant reliXurum nec
, ciuitatem ipfam in
auris aut area confiftere
.
quemadmodum
;itur maior eft eorum coniunXio, qui liint
ufaem vici, quam vrbis ita
maior eft eo-
:

im propinquitas qui funt

, eiufdem vrbis
iam duitatis quod non modo
: imperia,
dicia, leges, inftituta
ciuibus inter le com-
unia, verumetiam vrbis
ipfius tutela, fo-
im » ^na, porticus via;,
, theatra facrincia, ,

multat-
140 mHHODVS
cum
multaeque multis amicitiae rationefqii^
communes fint vt cum Romana Reipublica
.

ex Albanoru tribus omnino millibus coaluit-

fet in eodem agello ,
primum Antemnates,
Camerinos,Cruftuminos,Sabinos;poft etiam
Albanos vidlos partira eadem ciui tate:partini
iifdem agris &
moenibus excepit cum autem .

Tufculanos,AEquos,Volfcos, Hernicos,bello
fregi(fet,non in vrbem aut agrum Romanum,
propter loci anguftias , fed tamen in Rempu-
blicam admifit,& faluis eorum legibus, hono
res & magiftratus capere voluit :
qui ciues eo-
dem quo alij nomine proprio municipes
;
: in-
colae autem agri Romani verius Quirites di-
cebantur, quorum fuit conditio melior hinc .

illaM. Scauri vox ad auum Ciceronis , quod

Arpini quam Romae viuere mallet; Vtinam
M. Cicero ifto animo atque virtute in fumina
Republica,quam in municipali viuere maluit*
fes. huius nepos orator, non modo in vrbe do-
micilium qu^fiit, fed etiam domum quinqua-
ginta millibus aureorum aeftimatam : nihilo-
minus tamen nouus homo , & peregrinus eft
ab aduerfariis appellatus; nouus quidem-qubd
jrimus in tua gente honores effet adeptus: fi-
fius nobilis; quia patrem nouum habuit : ille

peregrinus contumeliose didhis , quod Arpi-

ni eflet,non in agro Romano natus. Ex quo e-
xiiiit illud, variae ciues a Latinis vforpari,ac ci-
ues
 IO, BODINI, 24?
vrbanos meliori conditione fuifle quarti
lies

ciues coloniarum, quia tametfi legibus,mori-

bus, & imperiis iifdem v terentur, non tamen
iifdem agris & vrbe^a qua lux imperij & im-
munitates querebantur ipfa vero municipia
:

deteriore fuerunt olim conditione quam co~

Ionie, propter generis ac fanguinis Romani
dignitatem, nam pro beneficiodatum eft mu
nicipiis ius coloniarum vfque ad Tyberij tem-
pora, quibus municipia repudiarunt vitro ius
illud, ac fuis legibus ac moribus quam Roma-
nis vti maluerunt, vt eft apud Gellium, itaque
ciues quidem fuertint eiufdem Reipublicei
non tamen eiufdem ciuitatis fic igitur inter-
:

pretari debemus legem Iiiliam qua Romani'

,
bello fociali ciuitatem omnibus feciis com-
municarunt; non quod antea ciues non eflent,
cum omnes iifdem imperiis tenerentur, fed ab
honorum petitione arcebamur poftea ius il-
.

ud Italis omnibus dari coepit deinde colo-

.

liac, quas Vlpianus complexus eft in titulo de

:enfibus,iusltalicum habuerunt. reliqui popu
partim vedigales fuerunt, qui a Plinio enu-
li

nerantur tametfi aliud alij paulo momento

:

ronceffum eft:partim liberi, qui fug Reipubli-

:x dignitatem- tuebantur : vt apud nos Albii,
vleldi,Bituriges, Santones, Tarbelli, Aruerni,
Sferuii,Verunni,Vlbane(ftes:apud Grecos;A-
:henienfes, Lacedaemonii, Theflalonicenfes,

q poft
 METHODVS
poft etia tora Achaia beneficio Neronis: par-^
tim liberi ac foederati, qui iure duitatis hono-
rario fruebantunvt Maflilicnfes, Hedui, Rhc-
mi, Cauratani; non tamen re vera ciues quia
,
Romanorum imperiis non tenebantur . cum
fcilicet integro iure libertatis ac immunitatis
fruerentur. Achais, inquit Seneca, Rhodiis tte

plerifque vrbibus claris ius integrum libertae

temque cum immunitate reddiderat Roma*
ipfa tributum fpadonibus
M.Antonij pende-
bat. & Plinius libro x. epift.v i. familiari fuo
AEgyptio , ciuitaterrr Alexandrinam & Ro-
manam impetrauit quod igitur Liuius libro
.

XX I 1 1 i.fcribit, eos quiPuteolos,Salernum*

& Buxentum dedudi fuerant coloni, cumfe
pro ciuibus ferrent, iudicatos a Senatu non ef
fe ciues: hoc pertinet ad ius fufragioru, & ho-
norum petitionem, quo nihil maius ac melius
ciui dari poterat:nonquod ciues non effent;a-
lioqui peregrinos fuifle fatendum fit. quod e-
tiam Boetius ad Ciceronem tradit, ciues Ro-
manos mediam capitis diminutionem pati*
cum in colonias Latinas deducerentur, & ciui-’

tatem amittere hoc eftiusfufragiorum, do-

:

micilium,facra, tribum ius autem honorum*

:

magifiratuu,ordmis, nexorum, dominij man-

cipi, teft amentorum, connubiorum confequc
bantur municipes & coloni,fed alius alio plus,
quod fi ?quo iure omnes vtercntur,nemo cui-
uis
 'io. BoDiNr, £4j
uis haberetur , nifi qui ingenuus Rom£ natus
eflet.at vbique apud Liuium & alios feripto-
res ciues etiam appellantur, qui habuerunt ius
Quiritium, quod multo deterius erat: vel etia
Municipum, vel ius Latii, vd coloniarum La-
tinarum; quae Romanis coloniis iure inferio-
res erant:vcl ius Italicum, quod item duplex e-
rat in Italia & prouinciis,vt planum fit in titu-
lo de cenlibus quod fi appellatio ciuis in om-
.

nes valet, falfa eft illa definitio quae ciues om-

nes honoribus , lufrkgiis , confiliis , iudiciis,
ac tributorum immunitate metitur . prae-
fertimeum lex Iulia de duitate fociis omni-
bus duitatem dederit tum etiam lex Anto-
:

nini Pii hominum his verbis conce-

de ftatu
pta ; Iri orbe Romano qui funt ciues fint Ro-
mani non modo fociis, fed prouinciis omni-
:

bus duitatem communicant neque tamen :

prouinciales Italis, nec Italiae prsefeduras mu-

nidpib 9 ,nec municipes Italos Latinis,nec La-
tinos municipes colonis Latinis, nec Latinas
:olonias Romanis colonis, nec Romanas co-
onias Quiritibus, nec Quirites Romanis x-
}uauit, vt falso plerique putant . cur enim ius
iomanum Italicum & municipale , Iurifcon-
iilti tam accurate interpretarenturPnatn Scae-
lola,Papinianus , Paulus, Hermogenianus,
darcellus,Modeftinus, floruerunt poft Anto-
linum Pium, qui hanc lege tulit: fallitur enim
q 2 Onu-
244 METHODVS
Onuphrius, qui latam putat ab Antonino Ca-
racalla, vt planum fit ex Authent. l x x v i x i„
praeterea falfum eflet quod Dio fcribit, Ale-
xandrinis a Seuero eonceffum efle vt Senato-
res fieri pollent, quid igitur,dicet aliquis, lege
Iulia fodis datum eft,fi iam libertate & impe-
rii tutela frueretur?curpro ciui tate adipifcen-
da tandiu bella geflerunt ? hoc fcilicet, vt ho-
nores petere , ac fufragium in comitiis ferre
poflent.hoc ius Roman? duitatis appellabant
optimum: aliis honores petere,non tamen lu-
fragium ferre licuit : aliis neutrum* fed tamen
iure priuato Romanorum vtebantur,quo alii
carebant,liberi tamen a ve&igalibus erant . a-
liorum funt a Iurifconfultis explicata,
alia iura

longum eifec percenfere. lege vero Antonini,

prouinciales quoque omnes Romani generis,
nobilitatem adepti funt , fic enim Iuftinianus
fcribit: vt poftea magiftratus parem in eos iu-
rifdiclionein haberent, cum antea ciuis libera
prouocatio Prafidi omnem adimeret cogni-
tionem cum enim D. Paulus, cuius pater ius
.

duitatis emerat, in capi tali caufa Caefarem ap-

pellafTet,tum Foelix Syriae Praefes; Poterat,in-
quit, hic homo liberari, nifi appellaflet Carfa-
rem. & Plinius fecundus adTraianumfcribes
de Chriftianis^Qui ciues erant annotaui in vr-
bem mittendos. neq; folum in Republica Ro-
mana, (ed vbique dilcrimen illud ciuium repe-
riernus.
 2
. 4f
nemus.Roma» quide in iifdem mcenibus fue-
ro™ patricii,equites,plebei. apud veteres Ae-
gyptios,laccrdotes,milites,opifices,vt feribit
Diodorus apud maiores noftros, ruida:, e-
;
D
quites,agricol§ nunc facerdotes,nobiles,ple-
:

bei. apud Venetos,

nobiies,citadini,plebei. a-
?ud Florentinos olim,grandes,populares,
ple-
bei : &popularium tres ordines; po tendores,
TiediocrcSjinfimi.Plato quoquc,cuftodes,
mi
ites,agricolas conftituit : omnes
vbiqueiure,
egibus,muneribus,fufragiis, honoribus, pri-
nlegiis, conditione immunitate aut
, re qua-
nam a fc inuicera diuili omnes tamen limt
.

leipub.ciues, veluti membra corporis eiuf-

em. re<fte enim Auguftinus; Dicetne pes,no
im oculus,non igitur de corpore ? igitur val-
e abfurdum debet videri, pace
dicam Arifto-
Jis,eiufmodi ciues,partim ciues efle,
partim
eregrinos . cui enim rei deferiptio & rei ap-
ellatio congruere debet Sed obfcurius ell .

uod ait Ciccrojneminem fu? & Roman ci^

?
itatis ciuem efle potuifle,apud
Graecos ta^*
lenlicuifle ego vero putem eandem
.
efle o*-
mium rationem , & Ciceronis dieftum de ci-
bus duarum ciuitatum , ad ciues honorarios
-rtinere.fic enim pro Cornelio Balbo:Multi
iam liiperiore memoria ciues Romani fua
duntate indemnati & incolumes , his rebus
lidiis, alias fe in duitates co tulerunt, &pau-
P 3 lo
 METHODVS
lo poft : O iura praxlara,nc quis noftrum plu$
qua vnius duitatis efle poffit nc quis inuitus
:

ciuitate mutetur, ne'ue in duitate maneat in-

uitus. quod Hcrmogenianus interpretatur in
1. municipes, ad legem municipalem vt alte- :

rius quidem ciuitatis neceflarius , alterius fit

honoiarius ciuis alioqui fatendum erit, eun-
.

dem ciuem diuerfis imperiis ac iuffisfimul ac

femel obligari, quod abfurduin fit. quid enim
fa&urus eft fi alter iubeat, prohibeat alter?
quod igitur Vlpianus ad legem municipalem
manumiffum duarum duitatum , ciuem effici
pofle tradit, ad eam quoque pertinet interpre-
tationem . cum autem vna duitas alterius im-
perio gubernatur , vt olim prsefedurae , colo-
nise,fora, conciliabula, municipia, prouincix
imperio Romano tenebantnr , fuorum quit
que ciiiium decretis parere cogebatur , falua
tamen imperij Romani maieftate: vtcollegx
ftatutis collegij obligantur, falua Reipublicac
dignitate, ex antiqua lege Solonis quae eft in l
vlt.de collegiis quod autem Romanis, idem
.

populis omnibus video licuiffe; 5 vt dimifia ci-

uitate propria, pofiint aliena fine fraude vfur-
pare,fi modo recipiantur. Anglos excipio,qui
excedere patria non audent iniufli,vt ex ipfo,

comite Rotelado, non modo generis fplendo

te & opibus fed etia virtute clariffimo, didici,
vt cnimad-beneficiariu feu fidelem coftituen-
 IO. BODINli 247
4um,ncccfle eft vt ea conditione natus fit, aut
fi alteri fuam fidem obligare velit, neceflarius

pft imperantis & obfequentis confenfus : ita

quoque ad ciuem conftituendum, facis eft
vteius imperio, in cuius finibus natus eft, ac^
quiefcat(acquie£it autem fi non aperte diflen
tit) aut fi alio fe transferat,
necefle eft antequa
ciuis dicatur, vt fe alterius
imperio fubiiciat &
recipiatur:quod quidem fi fafium erit,poftli-
minio redire non poteft, quia ciuis alienus fa-
ctus eft,& fuae ciuitatis peregrinus, vt in curia
Pariliorum iudicatum memini. quare in caufa
Macini, qui deditus hofti fuerat, ab eo tamen
repulfijs, iudicatum eft ciuem effenon dcfiif-
fe: tametfi Tribunufplebis e Senatu iuflerat
e-
duci veluti peregrinum peregrinos igitur a
.

ciuibus hac ratione potiffimum diftinguem 9

,
quod hi vel patri# imperiis acquiefcant, vel a-
lieno imperio fe fubiiciant & accipiantur : illi

quod nec originis imperio acquiefcunt,nec fe

aliis dediderunt, aut cum fe dedidiffent
repulfi
funt.reliqui funt fcederati,authoftes,aut neu-
triSribit enim Appianus , fe multarum gem
.

tium legatos Romae vidifle, qui fe fiiaque Ro

manorum poteftati permitterent pabillis ta-<
men repulfam tulifie.ac tametfi ius peregrinis
^icitur aeque ac ciuibus propter eam quae eft
,
homini cum homine rationis focietate, mul-
taque liberaliter communicantur, vrbis domi-?

q 4 cilium*
a 4^ methodvs
cilium/acra/orum^vix,theatra;nullum tamg
eftimperium in illos, nifi fcelere pacftove fe o-
ad munera cogi poflunt,nifi vbi
bligarint: nec
fuarum fortunarum domicilium collocarim,
vt iurifconfulti tradunt. Veneti annos x11 x i.
exigunt, vt in vrbe habitarit peregrinus, priuf»
quam efficietur ciuis : nec tamen honoribus
fruitur , fed eollegiorum focietate& imperij
tutela. quod autem ciues fint, qui originis im-
perio acquiefcunt , tametfi ex peregrinis nati,
planum fit ex omnibus omnium getium mo-
ribus & amplius etiam Germani,
inftitutis .

qui eos admittunt ad honores , non item Ve-

neti, nec ve teres Romani, nec Athenienfes;

nifi quis vtroque parete ciue nafceretur, vt eft

apud Plutarchum in Pericle qui legem tulit

,

e&cjWTv a 0 Ituctlm
&§lu>cLiV<; eivcfyTX
apud Liuiu, vbi agit de iis qui ex
ciuibus Romanis &
Hifpanis mulieribus nati
erant. apud nos, qui ex peregrinis paretibus na
fcitur, icquo mre ciuis eft,ac fi ex ciuibus nafce
retur: & bonis parentum peregrinorum (quas
no modo noftris,fed etiam Britannoru ac Tur
carum legibus fifco vindicantur, nifi liberos in
ipfa Gallia legitimos fiifceperint) libere frui
poreft. illud etiammagni ponderis eft ac mo-
menti, quod peregrini iure omnium gentium
imminente bello poflunt expelli , ciues etiam
ab iniuftis poffefloribus iure vindicari, tametfi
reges
 IO. B O D INI. 249
yeges Abiffinorum ac Mofchouitarum pere-
grinos contra ius gentium inuitos retinere, ac
liberaliter fouere dicuntur.Sed haec vberius in
libro de decretis differuimus . Ex quibus per-
fpicuumfit, definitionem ciuis ab Ariftotcle
inuedtam, Contareno, Sigonio, Garimberto,
Soderino probatam, confiftere nullo modo
poffe.Sed vt omnis ambiguitas tollatur, qu^ri
poreft, vtru foederate inter fe ciuitates Rem-
publicam eandem, puta ciuitates Hei
efficiant

uetiorum, & Balticae vrbes id quidem Lean-

.

dro Mutio ac multis fgpe vifum eftiqubd Hel-

uetii ardtiffimo inter fe foedere fociati funt*
habent praeterea coetus eofdem, Badenfe op-
pidum , & pleraque loca inter ipfos comunia,
quo magiftratus communes mittunt fed he- .

bere commercia mutua, rerum contradtarum

fidem, iura connubiorum & hofpitii; denique
magnam amicitia comunionem, efficere non
pofluntvt vnafit& eadem Refpublica alio- :

&
qui Gallorum quoque, Hifpanorum,quibus
funt haec inter fe communia, Refpublica ea-
dem fit; quod falfum eft, non etiam fi legibus
iifdem vtatur,vt olim Romani, legibus Grae-
corum acceptismon denique fi tanta fit foede-
ris inter ipfosconiundf io, vt eofdem hoftes
perfequantur , eofdem amplediantur amicos:
vt fa:pefitinterprincipes,fummaconfpiratio-
pis fide & confenfu . reftat igitur ea quam di-
cebam
 £5 ° MITHO DVS
cebam imperii focietas & coniundio. Hclue-»
Siorum autem duitates xm. Rhethorum
1 1 i.Baitic^ l xx. iis legibus foedera percuffe-
runtj vt ne aliis alii noceant
, &
iuratos hoftes
in communem perniciem mutuis auxiliis per-
fequantur . imperii vero nulla focietas, nulla
coniundio eft.non alio foedere vtebatur Am-
phydiqnum vrbes v 1 1. ABtoiorum 1 1 1. Io-
num xii. qux tametfi communes quofdam
epnuentus haberent , vt fua tuerentur
, ho- &
ftes propulfarentjattamen vna quaeque
ciuitas
ab aliis erat imperii iure diuiia ftc Heluetio-:

rum ciuitates fingulx aliarum decretis non a-

liter obligantur, quam II fponteaflentiant,
vt
inpadisfociorum priuatis at in eodem im-
.

perio, quod pluribus placuit, omnes obligat*

aliud fentiendum eft de ciuitatibus xlvii.
Latinorum, x i i.Achxorum: totidem Hetru-
fc orum & Germanorum imperialibus oppi-
dis ac prouinciis, quae
Rempublicam confti-
tuunt , propterea quod eidem imperio ac im-
peratori obligantur . nam Achxi, Latini, He-
truici fingulis annis
Imperatorem creabant
(interdum tamen imperium diutius proro-
gabant) Germani perpetuum.
& quemadmo-
dum Philippus vterque& Antigonus Mace-
donia: reges, ab Achais Imperatores aliquan-
do dedi funt , vt Plutarchus &
Polybius tra-
dunt : (ic etiam Seruius Tullius, & Tarquiniis
Superbus,
 IO, BODINI. 2$ %

Superbus , Imperatores Latinorli creati funt;

Coriolanus, Hetrufeorum, vt Dionyfius feri-
bit. confimiliter Hiipani & Galli reges , Ger-
manorum Imperatores fa&i fune . Sueuia ve-
ro focietas,quae in annos x l. concepta fuerat,
& Balticarum vrbium foedus, hoc tantum dif-
fert ab Heluctica focietate ,
quod haec in per-
petuum,illa vero ad tepus conftituta; falua ta-
men imperii Germanici maieftate.funt etiam
interdum fandiora foedera, quibus duitates
non modo principum amicitiam, fed etiam fi-
dem colunt , nec aliud praeftare tenentur , nec
eis aliqd imperari poteft: vt Traiedum,Ligii,
Cameracum Auftriacis
Gueldria,Conltaritia,
quondam principibus:ali? quoque in Germa-
nia quamplurimae ducibus &
comitibus fiiam
fidem obligarunt; nihil tamen aliud praeftare
tenentur , vt vaffalli pleri que. quod nihil aliud
eft,quam quod veteres Latini dicebant, ma-
ieftatem populi Romani comiter conferuarc:
Vt Modeftinus ini. non dubito, de captiuis,&
Cicero pro Balbo interpretatur ; Id habet hac
vim,inquit,vt fit ille in foedere inferior. na ci-
uitas duitati coniugi potefl:, amici tia, focieta-
9
te, {pofione,padione,foedere,vtM. Tulli feri

bit. Haec aute quae diximus, grauiffimis impe-

ratorum & regum fentetiis comprobata fue-
re. Cum enim Tigurinis focii bellum indixif-
fent, qu&d cum Aufiriacis foedus perculferat,
Ti-
£* 2, METHODVS
Tigurini Tibi licere docuerut,modo nihil con-
trafocios molirentur at nemo dubitat, quin
.

Auftriaci communes Heluetiorum hoftes , &

quidem capitales effent quare non prius bel-
lum Tigurinum exitum reperit, quam Bafilea?
Sc Conflantia? Pontifices, Tigurinos ab Au-
ftriaco foedere difiunxifient propter ea quod
:

fraudem foederibus faciebant: non quod alio-

rum imperiis, fed padis fuis obligaretur atq- .

eius rei maius argumetum nullum eft,quam

de agris hoftium captis a Bernatibus fo cix :

duitates pra?da ex a?quo diuidi oportere con-

tendebant :Francifcus Gallorum rex arbiter
eledus, iudicauit ea cuiufquc duitatis efle pro
non fociorum armis quere-
pria, quae propriis
Leander Mutius fcripfit poftremo,
rentur, vt
.

cum nuper Glarenfes veterem religionem ab-

iurafset, magna inter focios orta dilfentio eft:
qubdalij taseife negarent ea foedera violare,
qua? facro bello contrada fuerant, quibus fan-
diflime canebatur , ne a fufeepta religione
pofthac difcedere liceret, Glarenfes fehoepa-
do contra iusdiuinum obligari potuiife ne-
gabant , multo minus pofleros iam ad arma
.

resprolapfiira videbatur,nifi prudentium ho-

minum confiliis acquieuiflent, ealege,vtfua
quifque religione ac imperio v teretur Eft e- .

tiam cum fummi principes ac reges tam ar-

dis inter-fe foederibus atque amicitia confpi-
rant.
 IO. BODIHI. 2f$
tant,vt&eofdem hoftes habeant & amicos,
ac mutuis armis & prafidiis aduerfus omnes,
fine exceptione tueri debeantmon licet foedus
vllumaut amicitiam coire , nifi vtrique con-
fentiant : iifque foederibus, le,
fuofque ac po-
fteros obligantcuiufmodi funt fcedera qute
:

Philippus Auguftus cum Alberto rege Ro-

lnanorum.-Ludouicus i x.cum Alphonfo rc?e
Caftelk fandius eft etiam foedus illud quod
.

idumeft inter CarolumV. regem Gallorum,

& Henricum Caftelk principem qui in foe- :

dere , luperiorem Carolum vti dominum a-

gnouit.qute fcedera, cum tota antiquiate Gal-
lorum ex archetypis aerarij defcripta, mihi ex-
hibuit Carolus Vicinus meus collega, vir &.e-
ruditione & integritate clariflimus Non ivi*
.

tur di uerfarum duitatum foedera, comercTa,

iura, leges, religiones, Rempublicara
confti-
tuunt eandem , ledeiu (dem imperij coniun-
dio.vt rex Hilpanus imperium habet prouin-
ciarum magnitudine, ac locorum interuallis
longe maximum :lingulg vero prouincif, mul-
tas ciuitates legibus aenioribus diuifas yna -

quatque duitas aliquot vicos, vrbes,oppida,ca

ftra,quat eodem iure vtunturmec vllum eftop
pidum, quod non habeat lingulare quiddam
( vt omittam loca cuiulque vniuerlitatis pro-
pria)quod aliis non communicatur-: omnium
tamen communes funt imperij leges, qua: tot
populos.
f>54 METHODVi
populos, tanta linguarum, morum , & regio*
num diftanriafeiun6k>s,vnius & eiufd^mprin
cipis maieftate coniungunt idem quoque dc
.

reliquis iudicandum .omnia autem omnium

regna,imperia, tyrannides, Refpublicae, non a»
lio quam gentium com-
rationis imperio ac
muni iure copulantur . ex quo
fequitur, hunc
mudum veluti duitate aliquam efle,&omnes
homines eodem iure quodamodo confufos*
quod intelligunt fe effeconfanguineos,&fub-
iedtos omnes fub vna eande'mque rationis tu-
telam. fed quia illud imperiu rationis cogit ne-
mine, re vera non poteft vha ex omnibtis gen-
tibusReipub. conflari. itaq; principes aut mu-
tuis armis agunt, aut foederibus, aut bona ve-
nia a fe mutuo impetrat, vt res legitime trafa-
&as& iudicatas extra fines imperij exequatur.
Explicata definitione ciuis , magiftra-
tum quoque definiamus . funt enim hxc ci-
uitatis elementa, hunc igitur Ariftoteles im-
perio , iurifdidtione,& confllij capiendi iure
deferibit in extremo tamen omnia Reipu-
:

blicse munera, magiftratuum nomine com-

plebitur qua ratione nulli fere fint magi-
.

ftratus; cum tanta raritas fit eorum, qui confi-

lij ,iurifdi6lionis,& imperij participes funt.
abfurdum quoque videatur, eos omnes magi-
ftratus appellatione venire, qui munera publi-
ca gerunt : alioqui feribas, lictores, cornicula-
 TOiBODIfri; Ifj
Bos, apparitores , carnifices, denique licebit
magiftratus appellare; qui olimcoditione fer-
ui fuerunt, &
verius miniftri dicantur, vox au-
tem Magiftratus, imperium acpoteftatem fi-
gnificat enim Didator, magiftratus om-
. fic

nium maximus, populi magifter di&useft.at-

que haec fuit AEfehinem iiiter &Demofthe-
nem controuerfiagrauis, cum AEfchinesxer
^07roiovmagiftratum effe diceret,Demofthe-
nes negaret, fed munus illud vm/iiXuif wot
x) <hcc)t<5y,'ct^vocaret,magiftratum autem im-
perio definiret. Sed h xc nobis funt in libro dc
Imperio fubtiliusdifputata.Sit ergo magiftra-
tus, is qui imperij publici partem habet pu-
.

blicum adieci,vtab imperio patrio herili &

diftinguatur . eft autem imperium in magi-
ftratu nihil aliud quam edidum;in principe
lex at fruftra quis iubeat
:
nifi excquutiones
,

iuftafequantur. cum vero minima pars impe-

rijexequedi aduerfus contumaces incompre-
henfionc pofita fit, ex regula Varronis VI- &
piani, confequens eft vt is imperio carean, qui
prehenfionis iure caret.itaque in omnibus fe-
re duitatibus comprehendo minimis quibuf-
que magiftratibus permifla eft , etiam iis qui
vocandi iusnon habcnt:vtTribunifplebis,ta-
metfi poteftate fepius abuterentur, 3c in ius
vocarent. apud Venetos, Triumuiri aduoca-
tores fontium prehefionem 3c acculationent
habent,
 mbthodvs
habent, vocationem non habent apud nos 6- .

mnibus non modo iudicibus, fed etia iis quos

cafteliicommiflarios vocant,prehenfio tribu-
ta eft^qui tamen a iurifdidHone deferutur qui .

pius habent imperij,etiam vocare muldtam, &

irrogare poflunt pro modo fux poceftatis,
tuendse iurifdi&ionis caufa,qu£ alioqui inanis
eflet: etiam mul&are poffunt iudices ij qui iu-

rifdidHonem habent minimam, quam pr^dia-

toriam vocamus. aliis muldta maior permitti-
tur: quibufdam verberum poteftas; nonnullis
etiam quseftio extremum eftcum gladij ius
.

tribuitur, in quo merum imperium pofuerunt

lurifconfulti; quia nihil magiftratui maius tri-
bui potefl; , nifi fummum imperium accedat:
id efl;, vitae ius ac necis, quod verfatur in fum-
ma contraleges clementia vel acerbitate, quae
propria funt eorum qui fummum Reipublicae
imperium habent, igitur imperia magiftra-
tuum, gladii poteftate ac prehenfione,quafi fi-
nibus extremis contine tunqujfepe rationem
habent a iurifdidlione diuifam.haec enim ver-
latur in decretis ; imperium in edidtis itaque .

videmus priuatos iudices & legatos magiftra-

tuum, decernere ac iudicare;magiftratus ipfos
imperare & exequi, cum raro ius dicant.ita cu
ri^ fuperiores apud rios decernunt, princeps
ipfe iubet. Et quoniam V arro quibufdam ma-
giftratibus, tribuit prehefioncm & viatorem:
nonnullis
 iionnullis vocationem & libloreni : aliis neu-
trum, videtur eos etiam magiftratus appella-
re qui imperio carent : vt Asdiles Qu^fto-&
res: quod appellatione communi non propria
fieri puto quis enim magiftrum vocet,
. qui &
miniftro caret, nec quicquam imperare po-
teft ? id quidem muneribus & honoribus
tri-
buatur, imperio non item atque in eo Caro-
.

lus Sigonius&N. Grucchius falluntur, quod

ex opinione Fefti, potefhtem illis, non impe-
rium tribui putat, neque enim Grammatico-
rum regulis hic metienda lirat, fed luriicon-
fultorum , qui poteftatem imperio aqualem,
interdum maiorem faciunt. Poteftatis verbo,
inquit Paulus I.C. imperium in magiftratu fi-
Procoful verb,quipleniifimam iu-
gnificatur.
ifdicfionem (fic enim Vlpianus omnium ) &
trbanorum magiftratuum imperia foliis ha-
po tebas ab Iurilconlultis appellatur, in 1.
ret,

mperium, deiurifdi&ione ficvfurpauitAle-

.

;ander Auguftus apud Lampridium Non pa-

j
uar.inquit, mercatores poteftatum.itaqj
cuni
tdidli verbis caueretur,ne in his
vocare liceret
lonfulem, Praetorem, cxterofque qui jmpe-
;um potebatemve habent,exrrema verba de
•rouincialibus magiftratibus intelliguntuna-
loqui fi verum eflet quod illi aiunt, non licuit
- c AEdiles& Quahtores in ius vocare,contra
iu.im Varro lcribit,&Valerius Max. compro-
r bat
a <>§ METHDDVS
bat exemplis, carucrut igitur poteftate ac im-
perio, tametfiAEdiles, Potorias iurifdidHonis
partem vftirparent,vt eft apud luftinianum in
Inftitut. Falfum illud quoque, Cenforespote-
ftatem habuifle; imperio caruifle , vt Sigonius
vocationem habuerunt viritim;igi-
fcripfit. at

turprehenfionemex regula Varronis, hasc au-

tem ad imperium pertinent nam quo iure e-
.

diciapropofuiifent (edidiavero magiftratuu

vocat) quas videmus apud Liuium
iufla Latini
libro x l.xliii. apud Zonaram lib. i i.quo
iure Senatores & Equites in ordinem cooptaf
fent, aut legendo prasteriiflent, tities ad cen-
fum vocafleftt, pignora coepiflent,Senatum ha
buiflent, populum vniuerfum ad luftrum coe-
giflent, nifiimperium , vocationem^ prehen-
fionem haberent ?nam Varro libro v. de lin-
gua Latina negat Pr^tori exercitum vrbanum
conuocare licere; Cenfori,Confuli,Interregi,
Ditiatori licere. iam vero abfiirdum videatur
Tribunopl. qui minores magiftratus vocan-
tur,imperium habuifle ;Cenfores autem ma-
giftratus maiores, <k qui maioribus aufpiciis

creabantur,imperio caruifle. Quodautem A-

riftoteles edam , indicandi & confilii capiendi
magiftratum definit , nihil ad imperium,
iure
nam quiReipub.confilio pr£funt,decernendi
quidem, non imperandi ius habent:priuati ve-
ro iudices ac pontifices,iudicare ac decernere,
non

BF“
 IO. BoDlVr. 2
non imperare pofliint nullam enim vocatio-
.

nem aut prehenfioriem , nec rurfus viatorem

aut litftorem habent. Pontifices, inquit Cice-
ro ad Atticum, religionis funt iudices;legis
Senatus at neque Senatus ea quse decreuerat
.

iubere potuit , vt ex Dionyfio planum facie-

mus.-nec Pontifices vllum omnino imperium,
aut viatorem habuerunt; fed eorum iudicia e-
xequebantur Prattores, vt videre eft apud Li-
uium& Valerium, de inceftis Veftalibus & i-
gnibuscxtindtisdta quoque noftri Pontifices,
necviatorem,nec lidtorcm habet: fed aut via-
tores &
li&ores a! magiftratu impetrant, aut
capitales eorum opiniones exequuntur ma-
giftratus: Quia non licet nobis (fic enim ridi-
cule) interficere quenquam. qu$ verba funt Iu-
datorum, quibus ereptum fuerat omne impe-
rium, & Iudara in prouincise formam redacta,
x L.annisante fecundam euerfionem templi,
vt Rabini feribunt: non quod lege Mofis pro-
hiberentur, vt noftri falso putant : cum folis
facerdotibus ac legatis, eorumque agnatis,ca-
pitales fententias de fceleratis, &
capitalia iu-
dicia exercere licuerit: vt tradunt Iurifconfulti
Hebratorum in libris Tahnudicis titulo Sane-
drim cap.x 1 1 1. & ad Hieremiam Caldatus in-
terpres, id nota dignum putauit. quare cum
magiftratus municipales IudaJorum animad-
uerfionem modicam in feruos dumtaxat ha-
r i berent'
 x€Q METHODVS
berent, vtfcribit Vlpianus in l.magiftratiblssj
de iurifdidtione: refponderunt Publio Pontio
ludaeae Praefidi,qui Chriftum leniter ab illis
crimen admififie
caftigari cupiebat, capitale
ex lege Molis, tamen non licere mortem
fibi

cuiquam irrogare. Ex his perfpicuum fit, mu-

nerum publicorum partitionem tertio capite
a nobis allatam , non minus veram quam ne-
cdTariam efTe.

Veniamus ad imperijfummi definitionem*

Or ;
d fu m
c uo verfattfr Reipublicae ftatus, quem Ari-
mum irn- l

perium. ftoteles rm xv&ov r/roXiTiv/LOt y fiue

^^vi^Italifignoriam nos,iiiuerenitatc: La-
1

tini , fummam rerum 8c fummum imperium

appellant hoc enim percepto , multas de Re~

.

publica quadtiones obfcuras ac difficiles expli»

canturiquod tamen eft ab Ariftotele,& iis qui

de Republica fcripferunt pr^termiffum.Puta-
bam fummum imperium vel magiftratuum
creatione, vel primiorum ac p senarum pote-
ftate definiri : fed cum varias quoque pasnas ac
praemia, voluntate ac imperio magiftratuum
foleant irrogari , oporteret ipfos magiftratus
imperij fummi focietate cum principe copu-
lari ;
quod abfiirdum eft .
perniciofius tamen
magiftratui omnem Reipublicas permittere
poteftatem, vt Soderinus prudenter difputat
apudGuichardinum : id enim cum Florentia;
fieri confueuiflet, Reipublicas perniciem attu-
lit.
 io. BODIN!. lgl
Iit. confimiliter apud Aftyrios & maiores no-
ftros magiftri palatij femeU principe creati,
omnem Reipublic ? poteftatem tantifper
gef-
ierunt, dum ipii regnum inuaderent non erit .

igitur Respublica bene conftituta,

in qua ma-
giftratui omne imperium
tribuetur. Itaque
Arifto telis, Polybij, Dionyfij,
ac Iurifconful-
torum rationibus inter fe,& cum
vniuerfa Re-
rumpublicarum hiftoria collatis
; video fum-
mam Reipubliciin quinque partibus verfari.
vna eftac pricipua,in iummis
magiftratibus
creandis 3 & officia cuiufque definiendo: altera
in egibus iubendis aut
abrogandis : tertia in
bello indicendo ac finiendorquarta
in extrema
prouocationeab omnibus magiftratibus:
po-
Irema in po teftate vitat &
necis , cum lex ipfa '
nec facilitatis vllum, nec
dementite locum re-
mquit.hic enim magiftratibus
nunquam tri-
juunturin imperio bene conftituto,
nili extra
irdmem premente neceftitate.aut fi de rebus
ismagiftratus decernat, fandrio
penes eft
'rincipem aut populum pro rei
, cuiulque pu-
lici ftatu. Ac
principis quidem hic propria
Iuriicofultorum opinione conflat;
fle
qui-
em muito plura puta vectigalium actribu-
&
:

3rum,numique percutiendi po teftate,

quam
lups principis efle aiunt. quanquam hic ma~
iftratibus antea lipe , atque his temporibus
ibuuntur qui vberius difputata nobis
. funt
r 3 in
% t$% M5THODV
iiiiibro de iure imperio in cap. de iuremaie-
.

ftatis . cum autem in democratia&ariftocrar

par fit imperium optimatum & populi, vt
tia

inmonarchia regis, confequens eft vt ea quo-

que imperij fumma capita populo tribuantur,
qua: vt planius intclligi poflint,explicada qu<j-
ftio eftjdiutifiime a Iurifcofultis agitata ; non-
dum tamen definita: virum fici licet magiftra-

tus habeat merum imperium , an folius prin-

proprium fit quam quidem adquatftio-
cipis .

nem definiendam, cum Henricus vii. Imp.

arbiter Bononia: eflet ele&us , inter Lothariu

& Azonem atqui fpofione fa<fta;iudicauit me-

rum imperium folius principis efle ex quo .

Lotharius equum Azo ^quum tulifte dicitur,

;

quotquot fcripfcre prteter Alciatum,&

caeteri
Molinaeum, Azonis fententiam veriorem efle
indicarunt fed hic quxftio ab hypothefi ad
.

thefim reuocari debet, vt planius intelligatur,

eft; enim merum imperium in fola gladii po-
teftate,vt ex ipfo Vlpiano interpretantur hic .

autem quiri debet, vtrum imperium magi-

ftratui a principe datum, fiue gladii , fiue belli

gerendi, fiue pacis fanciandi, fiue creandi ma-

iubendf legis, feu primiorum ac
gi ftratus,feu
pinarum proprium fit principis , an in magi-
ftratum quoque transferatur? omnium enim
idem iudicium eft. Lotharius vfurpauit Papi-
niani regulam de officio eius cui mandata eft

iurifi
 IO. B O D I N I.

iurifdicftio
,
qua magiftratus publici iudicii e-
xercicium habere dicuntur , nec mandare pofi-
fe : ac fepius executores & adminiftratores in
iure appellarirquibus verbis Accurfiusipfe ius
principi; exercitium aliis competere fcribit,
quod in facfto confiftit. Azo verba legis inter-
pretatus eft adiusipfumneceflario pertinere,
quibus Praetor dicitur pro fu o imperio quid
facere:aut Praefidem maximu imperium poft
principem habereitum etiam praefedhim Ae-
gypti imperium quod illi datum eft depone-
re: haec fumma eft argumentorum quae ab o-
mnibus interpretibus allata funt qug quidem :

qu^ftionem non definiat, magis etiam ac ma-

gis ambiguam reddunt. Neque tantum haec,
fed infinitas de iure quseftiones in magna ob-
fcuritate verfentur, propterea quod nullus in-
terpretum ha&enus explicauit quid inter le-
,

gis a&ionem & iudicis officium interfit . at ne

legisquidem acftio quid eflfet in tanta fcripto-
rum multitudine quifquam videtur apperuifi
fe,vt breui planum me fa&urum fpero,& qua?
cuiufque vis eft ac poteftas.nunc illud tantum
ad id quo de agitur ; effe duo capita iuris vni-
uerfi, legem & aequitatem, a quibus pende t le-
gis a<ftio,& magiftratus officium:& quae ratio
legis eft ad eius a6tionem, eadem eft aequitatis
ad officium magiftratus hoc igitur Papinia-
.

nus, hoc Vlpianus hoc veteres illi Iurifconful-

5

r 4 tl
 MBTHODV5
ti voluerunt; quaecunque lege tribuuntur, £3
magiftratutn alteri committere non poffe,fed
nudam dun taxat habere legis adtione; ac pro-
ptereanon tam eius efife propria quam legis

ipfius :
quae vero eius equitati permittuntur,
ea pro fuo iure alteri committere poffe. verbi
gratia, Praetores ac ludices publicarum quae-
ftionum hoc enim exemplum propolim Pa-
(
pinianus) aliis imperium illud madare non pp-
terantmec in indicando legis acerbitati aut le-
nitati detrahere, aut addere quicquam ; fedv-
no verbo, imo vna littera fentctiam ferebant,
puta A. C. N. L. abfoluo, condemno, non li-
quet ldque fadlum eft ne ab hominis cuiuf*
.

quam, fedab ipfius legis arbitrio, fama, vita,

fortunae denique ciuium penderent, at cauffae.

ciuiles ,
propterea quod minus periculofae ef~
fent , nec legibus omnino comprehendi pof-
fent : id enim eft infinita, Prae toris vrbani aut
peregrini arbitrio relidfae funt, vt in illis expli-
candis non legis adtionibus, quali vinculis con
ftringerentur, fed pro fua aequitate ac religio-
ne, multa praeter legem, aut etiam interdum
contra legem decernerent,iudicarent, iudices
darent: deni que leges arbitratu fuo propofitis
edidlis, emendarent, fiedterent, lenirent, exa-
cerbarent.hoc igitur proprie magiftratus offi-
cicum quodBartolus nobile appellauit :& le-
cris actionem, officium mercenarium ;
melius
feruile.
 IO. BODINI.
feruile,propterea qubdinferuit dun taxat legi;
vt quae priuati iudices, aut arbitri iure dati, aut
delegati faciunt, legis adione potius quam iu
dicis officio facere dicutur,tametfi enimPra^
torVrbanus non teneretur legis adionibus,
attamen iis litigates obligabat. non quod ma-
gift ratus quiiufla legu exequitur, officio non
lungatur*fed minus vere ac proprie fic vfur-
patur. &
quifuo iure imperiti, aut iurifdidio-
nem, aut quid aliud eiufmodi habet , eius om-
nino proprium eft iidque mandare po-
alteri
teft,vt Vlpianus Icribit in l.more maiorum, de
iurifdidione is autem qui mandatum habet,
.

quafi rem commodatam alteri commodare

non poteft , alioqui furti tenetur id quod ve-
.

rum eft, non modo in priuato,fed etiam in ma

giftratu qui ab alio mandatam habet iurifdi-
dionem, alienam habere Icribit Iulianus inL
& de officio eius cui mandata eft iurifdidio.
fi,

& quoniam multa magiftratib 9 fine lege per-

mittuntur, multa legibus funt comprehenfa:
planum fit ea quae luo iure habet accepto ma-

giftratu, eorum effe propria, cx tera legum, aut

eorum qui mandauerunt. Ex quo perlpicitur
Praetores qu^ftionum publicarum merum im
periumnon habuifle , ncc gladii poteftatem:
fed nudam executionem,& legis adionem;
perinde vt lid orem ipfiim , ad quem Brutus
verba faciensjLidor, inquit, lege, age. eum ve-
 MITHO DVS
ro qui femper extra ordinem cognouit de ca-.
pitaii crimine, nullis vinculis conftridhim
fuif
fe, quin pamam arbitratu fuo leniret
aut exar-
cerbaret, dum tamen non excederet modum,
vtfcripfit Vlpianus in 1. hodie. de paenis:idcir-

co poteftatem habuifle eodem modo

gladii .

Romani Confules accepto exercitu, belli ge-

rendi poteftacem habuerunt iure magiftratus,
vt pro fuo arbitrio lacefferent aut inuaderent
hoftem, rationemque commeatus, ac milita-
rem difciplinam fua voluntate regerent *
bel-
autem indicere aut finire non potuerunt*
li1111

hoc enim plebis ; illud populi proprium erat*

hinc deditio Confulum qui cum Samnitibus
,
& Numatinis foedera percuderant iniufli. hinc
Heluetiorum exercitus icfto cum Tramulio
fcedere,obfides accepit qui capite luerent,nifi
princeps id ratum haberet quiafolius princi- •

pis cft bellum indicere ac finire . itaque Cato

C celarem Gallis dededum efte fuadebat, quod
iniufTus bellum illis indixiftet . cum vero Im-
peratori pacis fanciende po teftas,aut indicen-
di belii certis legibus &
conditionib. permit-
titur qupd fit extra ordinem^ nec mandatum
:

egredi potefcmec alteri mandare, quia non ha

bet id iure magiftratus & imperij, fed nudam
legis adfionem ,Didlator belli pacis, vit^,
at
,
necis , totiufque Reipublica? poteftatem ha-
buit mre magiftratus fed tamen precaria, 3c
:

quan-
 I O. BODINI. »6>?

quandiu Reipub.Didiator, qui non proprie

magiftratum, fed curatione gerebat. Ac tam-
ctfi proprium eft imperiu magiftratus,nihilo-
9
minus tam e, nec magiftrat ,nec honores quif
qua habet fuo iure;fed veluti depofitos quouf
que tempus finiatur,aut is qui dedit repetat. id
enim voluit Vlpianus cum diceret , acceptum
magiftratum deponi , id quod Alciatum con-
turbauit .
qua? autem fingulari iure ac legis a-
drione magiftratui aut pnuato credutur, mor-
tuo principe, vel eo qui mandauit reuocantur,
fi res integra fit,vt in procuratore:qu£ autem
iure magiftratuscompetut, non item. fed haec
fuo loco fufius Sed haec in libro de Imperio
.

funt a nobis accuratius difputata. Alia qua?ftio

difficilior eft; vtrum Senatus decreta principis

egeant fanclipne, aut eorum qui Reipiiblicae

fummarn habent de principe minus ambigi-
.

tur 3 propterea quod fui Senatus & confilij ca-

put eft. itaque omnia decreta principis habent
fandUonem nec aliter ,
vim. haberent quam fi
princeps ipfe iubcret. quia Senatus nullum im-
perium, nulla habet iurifdidHonem: nifi Prin-
cipis aut populi patietia, qui adii Senatus pro-
bare videtur quae non improbat, fed fi quid
grauius quod ad maieftatem pertineat, ad
eft

principem referri folet; eo quidem iure vti-

mur fed in populari & optimatum Pcatu, ob-
.

fturius eft ;
quia nec populus, nec optimates
omnes
 %£% 2IETHODV-S
omnes confiliis de Republica intcrefle po£
fune, & vt poffint, pemiciofa tamen res eft, ac
periculi pleria confilium facrofandum mana-
re in vulgusffed aliter fanciri
no poffunt quam
intelligantur illud tamen confirmat Diony**
.

iius libro 2. Non enim Senatus Romanorum,

inquit, arbiter eft, id eft xv&QS earum rerum
quas decreuit^ fed populus hinc . illa frequen-
ter apud Liuium; Senatus decreuit, populus
iuffit. & ciim Scipionis Africani potetiam in-
dicat; Sub vmbra Scipionis, ait, duitatem do-
minam orbis terrarum latere nutus eius pro
:

decretis patrum, pro populi iuffis ede neque .

vero quicquam lacrofandum efle potuit , in-

- quit Cicero, nili quod plebs populuive iuffit.
itaque Senatufconfuita duntaxat annua fuifle,
contra quam Conanus putat audor eft idem ;

Dionyfius libro y 1 x. seque vt apud Achenien-

les, queadmodum Demofthenes aduerlus Ari
ftocratem fcribit.nec populum aut plebem
tenuiffe non aliter ac magiftratuum edida,
:

qui lenioris duntaxat multg irrogationem ha-

buerunt poft legem Aterinam, grauiorisau-
tein irrogatio ac muldatio, fiebat ludicio ple-
apud Liuium libro xxy.
bis: vt videre eft &
vbique apud Valerium quare cum foliuspo-
.

puliproprium effet legem iubere,nec magi-

ftratuum iuffa,nec Senatus decretaleges d ice-
bantur^ a legibus plurimum differebat, tum
pama.
 IO. B O D f N r. Itfj,

p£na,tum fan6Hone,tum edam vi ac potefta-

te.naninlege fancienda, non modo magiftra-
tus,led vniuerfus populus iurabat in legem, vt
fcribit Appianus libro i. bellorum duilium.
itaquex 1 tabulis & facratis legibus compre
,

hefum erat, ne quis legibus fclueretur nifi per

populum & quemadmodum conuentionis
.

leges derogare nonpofiunt iuri publico :nec

collegiorum ftatuta municipalibusmeque lex
municipalis duitatum moribus nec duitates :

legibus imperi nec priuati magiftratuum

: ita

imperio derogare potuerut: nec imperia ma-

giftratuum,Senatus au6toritad:nec auSoritas
Senatus, plebis poteftati : nec plebis poteftas,
maieftati populi; penes quem fuit totius im-
perii iumma.Sed quoniam periculofum vide-
batur conftlia Reipublica; manare in vulgus
( id autem necefle erat fi omnia decreta Sena-
tus a populo fanciretur) Senatui tributum eft
a populo, vt cetera quat ad Republicam perti-
nerent adminiftraret,excepta creatione magi-
ftratuujlcgum ferendaru, belli & pacis, vitse ac
necis &
extrema proUocatione,quat propter
imperij maieftatem populus fibi referuauit:vc
videre eft in oratione M. Valerii Confulis a-
pudDionyfium , & ex ipfius Polybii fenten-
tia: in reliquis ne Senatus poteftate abutere-
tur, permiflum eft Tribunifplebis aduerfus o-
mnia Senatus confulta intercedere . itaq; cum
Sena-
£70 ME THOD ri
Senatus haberetur, flabant Tribuni pro fori-
bus , nec prius Senatufconfultum ratum erat,
quam Tribuni litteram T.aflenfionis indicem
fuperfcripfiflent.poftremis temporibus in Se-
natum licuit venire. qu£ igitur Senatui vel ma-
giftratibus tribuuntur, ratione habent a fum-
mo imperio diuifamralioqui fatedum fit fiim-
mum imperium in iis efle qui ab aliis accepe-
runt, quaefi abiiirda videntur , abfurdum quo-

que debet videri quod Polybius affirmat, Rei-

publicae fiimmum imperium partim in popu-
lo, partim in Senatu, partim in Cofulibus fuif*
fe:acpropterea imperium temperatum vide-
riex optimatibus,regno ac populo. quam opi-
nionem Dionyfius acCicero arripuerut: dein-
de Maciauellus, Contarenus, Th.Morus, Ga-
rimbertus,Manutius, vehementer probarunt:
qui nobis funt hac difputatione refellendi:
propterea quod ad hiftoriam Rerumpublica-
rum penitus intelligendam magnum habet ea
difputatio momentum cum enim acerrima
.

contentione ageretur apud Florentinos, de li-

bertate populo reftituenda,nec tutum vide-
retur, & perniciofum effet imperii arcana ma-
nare ili vulgusidecretum eft oportere a popu-
lo femota fece plebeiorum , qui per leges ma-
giftratum capere non poffent, leges iuberi ac
magiftratus creari : cetera per Senatum & po-
puli magiftratus explicari . fic enim Guichar-
dinus
 ! O. B O D I N I. 27 i
dintis fcribit . Ex quo etiam planum fit, impe-
rii fummi ius in his pr^cipue verfari. Prius igi-
tur in omni Republica intuedum eft, quis im-
perium magiftratibus dare & adimere, quis
leges iuberc aut abrogare poffit. vtrum vnus,
an minor parsciuium , an maior hoc perce- .

pto, facile intelligitur qualis fit Reipublicx

ftatus nihil enim quartum efle, at ne cogitari
.

quidem poteft. neque enim virtus aut vitium

efficit Reipublic^ varietatem, fine enim prin-
ceps fi t,fiue probus, monarchia tame
ihiiiftus

.idem de optimatibus & populo indican-

eft

dum qui vt nihil aliud habeant quim magi-

:

ftratuum creationem, fummum imperium ha-

bent ,& ab iis ftatus Reipublicx pendeat ne-
ceiTe eft. huiic igitur ftatum optimatum dice-
mus aut popularem ( his verbis vtamur,ne
Ipecie virtutis ac vitiorum Ariftocratix, Oli-
garchi^,Democratix, 6c Ochiocratix appella-
tionibus fepius vti cogamur) multo magis fi
9
pr^ter magiftrat creatione,belli quoq; ac pa-
cis, vita: ac necis,legum deniq; & prouocatio-
hxc aute non modo in Mo-
nis poteftas adfit,.
narchia, fed etiam in optimatu ac populi ftatu
lemper fuifle conftat.°quod enim dicitur a Se-
natu & Prxfedfo Praetorio prouocadiius non
efie, ad ius ordinarium pertinet , quia princi-
pem vel populum extra ordine appellare licet,
quod Arcadius fupplicare dixit, cum rei 110 ui-
tas
 iyt METHODIS
uspoftulat, aut grauitasperfonarum . fed rie

infinitum omnia perfequi ; A-

fit ex hiftoriis
thenienfium, Romanorum & Venetorum e-
xemplis vtemur , vt falfum efle doceamur
quod illi de Romanorum temperato flatu
tradiderunt.

Status
Sic igitur exiftimo, Romanorum flatum
hianoruti). Polybij, ac multo magis Bionyfij & Cicero-
nis #tate omnino popularem fiiiffe nam exa- .

iftis vrbe regibus, prima lex a Bruto de impe-

rio lata eft ad populum vt annui Confides a •

populo crearentur fic enim Liuius ac Diony-

.

fius tradunt, ex eo conflat omne imperium

confulare d populo peti tk impetrari debuilfe.
quod igitur aiunt regni fpeciem in confulibus
f uiffe,tam falfum eft, quam fi quis dicat, Prse-
Tedfum Praetorio fub Imperatoribus Roma-
norum 5 aut Baffam maximum apud Tureas, vel
etiam Palatij magiftros fub regibus Gallo-
rum,regiam poteftatern habuiife: quod per fe
ipfi maxima quarque in Republica gererent.

& quidem hi poteftatern non modo maiorem

quam confides , fed etiam perpetuam habue-
runt quare fi abfurdum eft Regiam potefta-
.

tem in magiftro militum, multo abfurdius eft

in Confidibus collocare poftea docebimus
.

poteftatern Tribunipleb. Confulari maiorem

fiiiffe . venio ad Senatum, in quo Ariftocratiae
fpeciem pofuerunt: cum tamen ius omne ac
imperium
 to, BODINI. i 7J
5 rriperium a populo haberet .
quippe Senato-
rum deledlus populi arbitrio vel iuffufiebatj
Maiores noftri, inquit Cicero,ita magiftratus
annuos crearunt,vt confilium Reipub.prgpo-
nerent ieinpiternum:cleligerentur autem in id'
confilium ab vniuerfb popu!o,aditulqueinil-
lum fummum ordinem omnium ciuium indu-
ftrisepateret . Poftea populus vt eo labore le
leuaret,lege Ouinia Tribuni tia^vt eft
apudTe-
ftum,iuflit Cenfores optimum quenquc ex p-
rani ordine curiatim legerent, Cenfores au-
tem a populo vt reliqui magiftratus creaban-
tur.confequens eft igitur imperium quantun-
eunque fuit populo acceptum ferre.vbinam re-
gitur Ariftocrada Senatorum ? nam fi vlla eft,
eadem in regno fit oportet, vbi confilium a
principe conftitutum parem atque Senatus
,
Romanorum poteftatem habet: quem tamen
imperij focietatecum principe copulare, non
modo ftultum,fed etiam capitale eft. idem iu-
dicadum relinquitur de Senatu Romanorum,
quem illi cum populo in partem imperij vo-
cantud eft dominos cum feruis & procurato-
'ibus imperij focietate coniungunt. tenemus
gitur omnia Senatus 3c magiftratuum impe-
ia,in arbitrio &voluntate populi fuiffe. quod
atis dler argumenti ad iudicandum ftatum
uifieomnino popularem fed altera quoque
:

ex a P. Valerio Bruti collega lata eft, quini

f Liuius
r
i74 ifiTiiobVs
Liuius appellat praefidium vnicum Romani
primo capite cautum eft, vt ad-
libertatis, qua
uerfus omnes magiftratus, ad populum libere
prouocaretur.altero capite, ne quis magiftra^
tus ciuem Romanum aduerfus prouocatio-
nem verberarec,autnecaret,aut pecunia mul-
diare vellet deinde ne quis imperium habe-
:

ret,nifi cui i populo datum eflet, adiefta capi-

tali paena.in eo quoque fibi confentiunt Li~
uius,Dionyfius,Valerius,Plutarchus & Pom-
ponius. nam ea lex de prouocatione, quod fe~
pius violaretur, ter in eadem gente lata eft, a
P.L.& M. Valeriis, vbinam ariftocratiain Se-
natujvbi regnum in C 6 fu!ibus,qui nec ciuem
verberare, nec mul&are cotra prouocationem
poterant ? quod autem belli ius omne eflet in

populo , planius eft quam vt egeat exemplis,

nam id Seruialege fub regibus cautum erat,
vt Dionyfius tradit, multo magis poft regifu^
gium. Liuius libro 1 1 1 i. Controuerfia fuit,
inquit, vtrum populi iuflii bellum indiceretur,
an fatis eflet Senatufeonfulto meruicere Tri-
i.

buni denunciando fe deleftum impedituros*

ni QuimftiUs ad populum ferret . omnes cen-
turiae iuflere . cdnfimiliter lege Acilia bellum
aduerfus Antiochum ftflceptum eft.ius autem
iam de nece dibhmt
verberu,libertatis,exilij (
eft) in populo fuifle planum eft exlege,Portia
Tribunicia, lata Valerio & AppUlcio Cofs. an-
no
 i o. b b v i n r.

no ab V.C. c. d. l enim Sigd-

i i i i. (fallitur

nius,qui a Catone Cenlorio latam feribit)qu4

lege verbera fiint a corpore ciuium. amota:
quae lex anno ccntefimo poft Semprdnia ro-
gatione faneftius confirmata eft, adiedfopsena
perduellionis. Quid igitur Polybius ? Si quis>
ait, ad populi poteftatem ieconuertat,putabit
Rempublicam efie popularem : fi verq ad Se-
natumfiudicabit imperium optimatum quia .

confilio publico prseeft, serari) poteftatem ha-

bet, legationem admittit ac dimittit, de con-
iuratione, perduellione ac veneficiis cogno-
fcit. in eo multa peccat, vt etiam in explicanda
poteftatc populi
,
querneum plebe ( vt Grseci
fere omnes) magno errore confudi.t.nam qu<*
in Senatu maxima fuerut,omifit: quse fine po-
pulo fieri non po tcrant,Senatui propria fecit,
nihil enim maius habuit Senatus quim illud
S.C. Videant Co ss. &c, quod veluti
gladium extremis Reipub. teporibus exeruit
in Sp. Melium, Gracehos, Saturninum Cse- &
farem. habuit quoque Dilatoris creandi po-
teftatem,fedduntaxat extra ordinem. nam In-
terrex a Confule,Pi61ator ab Interrege de-
creto Sehatusjcum res itapoftularet, creari fo
lebat. qua ratione, inquit Pionyfius, Senatus
plebem fefellit.fid illud imperij arcanu Tribu
niplebis facile detexerunt, nec Pi&atorem o-
ptimalege creari diu permiierunt, id eft, fine
f a pro-
ii 6 METHODVS
pf oubcatione ; fic enim Feftus optimam Di-
latoris leg£m appella t.cum autem magiftra-
tus omnes creato Di&atore abdicarent , T ri-
buniplebis imperium retinebant, inquit Plu-
tarchus,& aduerfus Di&atorem ciues ititer^

.cdlione iuuabat:vt aduerfusFabiu Maximum

Di6iatorem,cum de Minutio magiftro mili-
tum psenas exigere vellet:Tribuniperfecerut,
vt pamaemctu liberatus, Di&atori poteftate
par eflet quod de capitalibus iudiciis tradit
.

Polybius, falfumefle docuimus in legePor-

tia,Valeria, Sempronia fic enim Liuius Sena-
.

torem loquetem inducit $ Per Senatum agi de

Campanis, qui ciues Romani funt, iniuflu po-
puli non video pofle at Campani cum Anni-
.

balem diu fouiflent, maximo crimine perduel-

lionis tenebantur . Cur ergo, dicet aliquis, in-
iufiu populi tot ciues a Senatu , plures etiam a
magiftratibus fupplicioaffedli ? cuius rei cum
infinita fint exempla , nullum tamen illuflrius
efi,quam de exercitu qui ad Rhegium Iubel-
lioImperatore mortuo fcribam elegerat Se- :

natus,inquit Valerius, tam acerbe tulit, vt mi-

lites in vrbem reuocatos capitis damnauerit,
& quotidie quinquagenos verberibus csefos
fectiri percuflerit , tum etiam fepeliri, ac mor-
tem lugeri vetuerit. M.Fuluius Tribunufpleb.
fruftra clamare : morem maiorum violari : le-
ges {aeratas a Senatu conuellL Appius vero
Confiil
 Confulin exercitum militaris diiciplin^ pro-
ditorem inue<ftus,centuriones, /igniferos, du-
plicariofque verberibus, non in caftris quod
,
Imperatori licebat, fed in media Vrbe csefos
mojrte affecit : reliqua; multitudinis decimum
queque ad fupplicium legit. Confimiliter Se-
natus plerofque legibus foluebat contraleges
/aeratas , & ante legem Corneliam cui obic-
.

diioni refpondet quidam lurifconfultusrNort

quid Roma: fiat, fed quid legitim&fieri debeat
fpebiandum efle neque enim ex abufu, fed ex
.

ipfis Reipublica: inftitutis iudicandum eft

de
flatu ciuitatis . nam Triumviri capitales qui
,
dun taxat in feruos,& extrema? fortis peregri-
nos animaduerfionem habuerunt non
, tan-
tum ciues,verumetiam magiftratus ipfos, &
quidem Curules, in carcerem coniedtos capi-
di fupplicio affecerunt, vt videre eft apud Va-
lerium Maximum licebat tamen cuique ma-
.

ieftatis illos accufare

, vt Ciceronem Clodius

perduellionis apud plebem damnauit, quod

de coniuratis iniuffu populi fupplicium
fum-
quoqj iudicium Ciceronis re-
pfiflet, fed illud

fciffum eft, quia non nifi apopulo

iudicaripo-
tuit. hinc certamina plebis aduerfus patres,
&
magiftratuum inter ipfos, cum imperio con-
traleges abuterentur fuerunt igitur in
.
magi-
ftradbus magna imperia , fed tamen modera-
taiin Senatu maior quam in magiftratibus ay-
f $ cforitas;
 METHODV S

dtoritasfin plebe maxima potcftas : fedip-

fiusReipublica: maieftatem fummum im- &
perium in populo fuiffe , nemini dubium eft
in eam rcm penitusintueti : tum ex iis qu? di-
ximus , tum etiam ex eo quod populus inter
patricios plebe,vclutiiudex& arbiter con-
&
trouerfias dirimebat . cum enim Senatus ple-
bem opprimere , au.t Senatum infur-
plebs in
gere conareturjnulltts erat componendar redi-
tionismodus , ni fi Confules ipfi , aut creatus
Didiatot populum rogaret quid fieri vcllct,vt
videre eft in tribus feccffionibus plebis: maxi-
me vero in illa tanta tarnque diuturna conten-
tione , qua patrici) plebifcita ; plebs Senatuf-
conlulta pertinaciter refpuebat nam L .Vale- .

rius, & M.Horatius CoCs. conuocato populo,

vt eft apud Dionyfium,legem tulere comitiis
centuriatis , vt plebifcita Senatu tenerent.re-
pente feditio cpquieuit. fedpaulatim Senatus
plebifcita repudiare T ribuni furere : Senatui
:

inter cedere .anno decimo ac cetefimo

rurfiis

poft,Q^hiloDidtator creatus, eademlegem

ad populum tulit, vt plebifcita perinde vim le-
gis haberent,ac fi populus iuffifiet. illud etiam
vno capite cauit ; ne leges centuriatis comitiis
ad populutn ferrentur inconfulto, Senatu ad .

plebem vero inconfulto Senatu ferebatur , ac

propterea atgre impetratum eft a patriciis,
quin plebifcita faepe violarent quoufquelii- :
' '
‘
.
dlatox
 IO. BODINI. VJ9
eadem legem anno poft
flator QJiortenfius
quinquagefimp ad populum ferret, atq; hinc
imperij Romani labes,qubdplebi,hoc eft,in-
fimae multitudini permifliim fit legem iubc-
re, qua perinde tenerentur ciues, ac fi populus
jpfc iufiiflet . impetrauit etiam plebs, vt om-
nes Magiftratus ac Pontifices crearet, prater
Confules,Prxtores,ac Cenfqrcs.praterea iu-
diciorum publicoru , praeterquam capitalium
poteftatem; vtque bellum a populo indi&um
finiret imperium a populo datum proro-
, ac
garet. tandem cetera quoque plebs impellen-
tibus Tribunis arripuit: bellum fsepius indixit,

vt rogatione Sulpitia, Manilia, Gabinia, quas

ad plebem contra morem maiorum Tribuni
tulerunt, & optimos quofque contra leges fa-
cratas exilio damnarunt.cx quo fa&um eft, vt
£ populo ad plebem;aDemocratia ad Gchlo-
cratiam, &
fecem populi fumma rerum dela-
beretur,iis maxime temporibus quibus Grac
chus vterque,deinde Liuius Drufus , poft etia
Saturninus ac P. Sulpicius Tribunipl. vrbem
fuo ciuiumque fanguine foedarunt. fiuc igitur
populo., id eft quinque claflibus (nam fex tae
nulla ratio habebatur in maioribus comitiis ),

fiue plebi,hoc eft omnibus, ciuibus praeter pa-

tricias in x x. x v. tribus promifeue diuifis im-
perij fummam demus, perfpicuumfit eiufmo
ftatum efie popularem . Senatum vero au-
2,8 O METHdpvS
doritatem omnem a populo habuifle , nec fi-
ne populi influant aflentione quicquam po~
tuifle : aut quacunque iuberet populi nomine
quid autem intereft adftatum Reipu-
iuffiffe.

blic^ indicandum , an populus ipfe iubeat , an

fuo nomine iubeatur ? abfurdiuS tamen vide-
tur id quod vnius eft,puta regiam potefiatem,
duobus Confulibus tribuere velle, cum multo
maior fuerit in Tribunis, neque enim verum
eftyqtibd CaroL Sigonius incap. de magiftra-
tibus fcripii^Confules ab omnibus magiftra-
tibus concionem auocare potuifle ab iis ne- ,

minemxum nihil frequetius occurrat, quam

interceffio Tribunorum aduerfus Conliiles.
fcribit Liuius libro xl i i i. bona Tib. Grac-
chi, eius qui Cbniul& Cenfor fuerat, a Tribu-
noplebis confecrata, quod in mulita pignori-
biifqiie capiendis , interceffio ni Tribuni non
pariiifle-t.idem Claudio Cenforio diem dixit,
quod concionem a feauocamffet L. quo 'que .

Flauius Trib.pl. Metellum Confulem alius ;

Appium Ceforem in vincula duci iuffit. vteft

apud Limum libro i x. idem libro 1 1. Tribu-
nus, inquit,'viatore mittit ac Confulem; Con-
fui lictorem ad Tribunum priuatum effecla-
mltansffine imperio, fine magiftratu. D rufus
tamen Trib.pl.Philippaim Confulem, quod fe
ili' concione interpellaret , obtorta gula per

viatorem in carcerem adegit, vt fcribit Florus

” *

cap.
 IO. BOPINI. 281

cap.L v: at Tribuni facro fandum corpus attin

gere violandi caufa , capitale fuit quinetiam .

Vedius impune csefus eft, quod non affurrexif

fet Tribuno denique tanta poteftas erat Tri-
.

buniplebis , vt
non modo Senatus , fed etiam
magiftratuum & collegarum,ipfmfque plebis
ada vnus fua intercellione impediret nec vP :

terius progredi poterant, nifi priuS imperium

illi a plebe folenni iure fufragiorum abroga-
retur, argumento fitM.Odauius Trib.pl. qui
vt eft apudPlutarchum , omnibus collegis ac

Tiberio Graccho legem Agrariam ferenti fo-

lus intercedit, neq; enim lex ante perferri po-
tuit, quam imperium illi adimeretur fufragio
plebis poftremo, creato Didatore, foli Tri-
.

buni imperium retinebant , cum ceteri magi-

ftratus abdicarent igitur. fi regia poteftas in
Confulibus ; multo certe maior in Tribunis:
nifi obiiciant ea, quae tanti facit Contarenus,

ornamenta regia defuifle 3 propterea quod in

Vrbe fcmper, & interplebeios homines Ver-
fari oportuit, fine falcibus, fine lidoribus, fine
fella curulli, fine vocatione, fine iurifdidione;
vt obeam cau.fam Plutarchus in quseftioni-
bus,& Liuius libro 1 1. magiftratus effenega-
rint.led his omiflis, cum ciuium omnium bo-
na, fortuna, libertas, vita,mors, totiufq; Rei-
pubiic^ ftatus,imperi a, iura,leges,bella, foede-
ra, magiftratuum denique ac pontificum ip- .

fiufque
 MITH O DVS
fiufque Senatus audioritas a populi
voluntate
pendereqquis amplius dubitet Rempub.
fuif.
ie populare ? magis quidem Atheniefes quam
Romani populares;vtrique populares tamen.
Hffc a nobis fufius diiputata filht, vt Paiybij,
Ciceronis ac Dionyfij de temperato Rcipub.
ftatu opinionem cofutaremus;nofiram tuere-
mur,qux vera fit an falfa,no affirmabo.-fed ve-
ri tamen fimilioreft quam
illa.Nunc facile eft
Maciauclli, Cpntareni, Sigonij,Manutij,&
a-
liorum qui in eadem fentetia fuerunt, refelle-;
re argumenta.Pofiterunt enim ex
ipfiusPoly
bij ac Dionyfij fenteotia , Lacedaemoniorum
eque ac Romanoruimdeinde etiam Venetoru,
Refpublicas ex his tribus, quae dixi,generibus
efie temperatas ac modice confulas.
Quod ad
Lacedaemonios attinet, videtur Ariftoteles iis
errandi occafionem prarbuiffe, qui temperatu
Reipublicae genus efle putarunt propterea
;
quod aliorum fententias retulit, qui partim
popularem, partim regiam, partim optimatu
effe dicerentjquos non refellit, fed curti fubla-
ta difputatione tria duntaxat
Rerupubjicarum.
genera pofiieric, non amplius quaerendum
vi-
detur quid de re tota fentiaucum apparet
quid
Icripfitj.Si quis tamen eius Reipubificae ftatiun
penitus intelligere neque ex Ariftotele,
velit;
quem Plutarchus tacite
refellit, neque a Xc-
nophonte,qui de moribus duntaxat iudicauit;
fcd
 io. B O D I N I. *8$
hauriendum : qui Lace-
fcd ab ipfo Plutareho
d ? mona profe&us cft,& antiquiffimos rerum
Laconicicarum feriptores conquifiit,vt verius
ac melius feriberet.
Is igitur fcribitLycurgum regia poteftatc Status L a.
fublata, Senatum xx v 1 1 virorum creafle, c eda:mo-
.

orum.
quibusconxunxit duos reges, Charilaum fra- ni
tris filium, & Archelaum , qui ab Hercule ge-

nus ducebant, lege promulgata,vt Senatus ille

xxx. virorum omnia decerneret qu^ adRem-
publicam pertinerent, deinde populus decre-
ta Senatus fanciret . nihil aliud eft a Lycurgo
de ftatu Reipublicse conftitutum. nec vili ma-
giftratus creati prxter magiftrum iuuentutis.
regibus autem quafi ducibus belli gerendi cu-
ram dedit. D.ionyfius quoque libro i i.confir-
mat,Lycurgum populo permififle vt leges iu-
beret,magiftratus crearet,bellum indiceret ac
finiret.exquo perfpicuum fit, Lycurgi ftatum
omnino popularem fuifle • fed cum populus
decreta Senatus plerunque fancirc nollet, vt
Plutarchus tradit, Theopompus ac Polydorus
reges,anno trigefimo accentefimo poft Ly-
curgum, imperium illud luminum populi tran
(tulerunt ad Senatum , quafi oraculo iubente;
ne populus ereptam, fibi poteftatem lugeret:
tum Ephoros quinque cutn annua poteftatc
creari voluerunt a Senatu, quafi lpeculatores
regum 8c Senatus, ne tyrani? vfurparctur.nam
284 METHODIS
reges* praster nomen nihil habuerunt . in quo
M&ciauellus Sc plerique alij fallant, qui affir^
mant vnum duntaxat regem fuiffe . at fi regia
poteftas,qux vnius propria effe debet, duoru
communis fit, erit & pluriumiex eo igitur po-
pularis imperij,fecutacouerfio eftin optima-
enim populo relicftum eft in imperio
tes. nihil
loci hoc tantum quod vnoex optimatibus
.
,

mortuo,cum candidati praeterire t, vt quifque

gratillimus erat, fic maiores plaufiis ferebat,

tum arbitri qui fub te&o latebant, eum qui

plaufu maiore exceptus efiet Senatorem rc-?
,

nuntiabant fed nullas tabellae , nulla fiu fragia,

.

nulladenique ratio comitiorum Ephoros .

quinque annua poteftate creabant optimates:

qui magiftratus omnium maximus erat nam .

regibus ciues omnes Ephoros, reges

praeter
Ephoris adurgebant iidern Ephori ciues ac
.

reges ipfos arbitratu fuo mulcabant, & oov-

nium indiciorum praeterquam capitalium, itis
habebant, vt eft apud Xenophontem quine-
.

tiam rex Agis in carcerem ab illis coniedlus,

& luppiicio affedus eft, cum populi mores e-
mendare , ac leges Lycurgi refti tuere conare
tur,& antea fgpe regibus capitalem accufatio-
&
nem intentauerant in exilium miferam, vt
in Agide 81 Cleomene Plutarchus fcribit. fii-
gitur Polybius ac Bionyfius regise patefiatis
fpeciem nomini tribuunt, debuerant in rege
 io. BODfNr,
facrorum, qualis fuit apud Romanos & Athe-
nienfes, non in Confuiibus regnixftabilire:auc
regiam poteftatem Ephoris quoque comuni-
care,qui tam imperiose fe gerebat, vt ineunte
magiftratu omnibus ciuibus edicerent x&r

f ^ rov > id eft radere muftacam,

quemadmodum Ariftoteles fcribit,non aliam

ob caufam, quam vt ciues intelligeret eorum
iullis obediendum efle ex quo . intelligitur iu-

niores,Polybij ac Dionyfij, prxclara ipecie fe

texiffe : fed rationibiis oportet quare quicque
ita fit docere, non audoritate. quanquam no-
llr^ fententi^ magnos quoque auderes habe-
mus; Thucydidem, Xenophontem, Ariftote-
lem,& Plutarchum, qui vno confenfu tradunt
Athenienfes cum Lacedaemoniis annos am-
plius xx x. grauiflima bella geffi{fe,vt alteri
populares,alteri optimatu ftatus in tota Grae-
cia ftabilirent . nam vidis AthenienfibUSyLa-
ced^monij flatum popularem euerterunt,op-
timates triginta, qui tyranni funt appellati,
fummo imperio profecerat . id quod apertius
Demofthenes in oratione contra Lepfmem
feribit , Senatores rerum dominos effe inRe-5
publica Lacedaemoniorum :
populum vero a-
pud Athenienfes quare sequius erat vt Poly-
.

bius, Dionyfius,Contarenus,MaciauelIus, tot

actam multos feriptores , ac tantae audori ta-
tis prius coarguerent, quam Lacedaemonio-
rum
 iiim ftatum ex optimatibus efle negarent.
<^c igitur Ariftoteles tres omnino
Reipubli-
cx flatus laudabiles pofuit,at totidem vitio-
tamen plures tribus efle nequeunt, vt
sos 1 qui
iantea dixi cum nihil referat quoties de ftatu
quaeritur, probi an improbi fint qui imperio
prariimt: neque enim miniis eiuis eft vir {'cele-
ratus quam bonus. & bptimiis quilque vir,pef
limus eiuis eft, quia lolicudinem quatrens,
to-
tus in coelum contemplatione ferttir.
quare vi-
num ex omnibus ciuibuspraeefle oportet: aut
plures vno, minorem tamen ciuium partem:
aut omnes, fiucex omnibus plurimos, nihil
a-
Jiud fingi poteft. erit quidem aliud
imperium
alio magis populare : led populare tamen,
hac
propofita difputandi rcgula,confequcn$ eft a-
pud Venetos, vflum aliquem fummum impe-
rium tenere:aut miriorem partem ciuiurmaut
omnes, {'eu magnam Omnium partem: hoc eft
Monarchiam efle, vel Ariftocratiam, vel De-
mocratiam . igitur planum fit ex ipfiusCon-
tareni, Sabellici, & Bembi {criptis, Venetiam
ab originis fisae primordio popularem fuiffe,
jofted temporis decurfu, ad optimates dela-
pfam fi enim popularis fuit Refpub. Roma-
.

norum, vt antea docuimus, fi popularis Athe-

nienfium,vt omnes fiatenturjVenctorum quo-
que Relpublica initio popularis erat verum :

illud j hoc igitur Prima lex imperij

.
popularis
omnium'
 i b. § o d i iH. Hj
bmnium maxima, quam a Solone latam fcri-
bit Plutarchus ea ipfa eft quam Brutus pri*
,

mus omnium Conful, quam Valerij tres tule-

runt, vt efletab omnibus magiftratibus pro-
uocatio ad populum . hanc quoque legem vt
omnium anciquiffimam nafcente Venetorum
Refpublica latam fcribit CStarenus, cum Ve-
neti fimul in eadem aeftuaria coaluerunt. id au-
tem Caroli magni temporibus contigiffe nar-
rat, cum antea ih fcopulis huc illud difperft
Reipub. formas lingulares haberet, neque ve-
ro ante hoc tempus duces vllos aut Senatum,
aut magiftratus creati memorantur > fed pri-
mus omnium Paulus Anafatus anno Chrifti
d c c v i. dux eft elecftus. antea cuiufque pagi
fuum ius erat & imperium ab aliis diuifum i^ .

taque fallit Manutius, qui Remptib. Veneto-

riim Mcxx. annos ineo flatu flqruiffe affir-
mat i rcdlelouius Dccc.cui congruit Gia-
notus Donatus ciuis Venenis, qui accuratiffi-
me de Repub. Venetorum fcripfit. non enim
quaeritur quo quaeque ciuitas tempore condi-
ta fit,fcd quando quaeque Refpub.caeperit, aut
defierit eodem ftatu vigere.cum igitur omnes
in eandem vrbem coiffent,lex illa de prouoca-
tione,quae popularis imperij rationem conti-
net , non ad optimates aut patricios , qui nulli
erant, fed promifeue ad popu!um,id £ft,ad ci-
uium omnium multitudinem fimul coadtam
lata
 a33 METHODIS
negat enim Gontarenus patricioriini
lata eft.
ac plebeiorum difcrimen fuifle cum ciues o-
,
mnes eodem iure cenferentur, atque eiufdem
imperij popularis participes eflent nam Ve- .

Ipucius apud Guichardinu in oratione quam

habuit Florenti# pro flatu optimatum age-
(
b&tur enim de conuertenda Florentinorum
Republica) exemplum vtbis Venetse propo-*
luit Soderinus vero populare imperium tue-
:

batur 5 &
eos qui Venetiis Rempublicam ge-
rUnt,docebat errore patricios vocari: cum ni-
hil aliud effent quam ciues, reliquos effe pere-
grinos: cui
confentaneum eft quod Gianotus
Donatus, ciuis Venetus, in eo libro quem ac-
curate de Repub. Venetorum Icripfit, verbum
Gentilhuomo, nufquam in mollimentis Ve-
netorum vlurpari , ante tempora Sebaftiant
Ciani,hoc eft, ante annum m. C l xxv. quod

quidem Veneti fateantur , Relpublica plane

fi

popularis erit, cum illa ciuium omnium multi-

tudo,peregrinis exclufis,fiimmum ius prouo *
cationis habeat, magiftratus omnes ac impe-
ria tribuat,Iege$ deniq; iubeat,vtfcribit Con-
tarenusiaddo etiam belli ac pacis,vitg & necis
poteftatem j vt videre eft apud Bebum in bel-
lis fulceptis aduerfus Iulium Pontificem max.
& Ludouicum regem Gallorum, qux non an-
te gefta lunt, quam populus luis ftifragiis iuifif
fet . nec obeft: quod interdum bella fufcipian-
tur
 IO. BODINI, z$9
cur decreto Senatus fine populi iuflii, cum id
fepiffime quoque fieret apud Romanos & A~
thenienfes . ac tametfi rarx funtprouocatio-
nes a decemviris &xl. viris, ne libera prouo-
catione fxpius admifla fcelerum impunitas
confequatur nihilominus tamen interdum
;

quaeftiones capitales propter ciuium dignita-

tem , au t fceleris atroci tarem ad populum de-
apud Rembum, in iudi-
feruntur,vt videre eft
cioAnt. Grimani , qui propter generis {plen-
iorem &
potentiam a populo iudicatus eft,
:xilioque damnatus. nec fi iudices fupplicia de

celeratis fine prouocatione fumunt, propter-

va necis ac vitas ius habent, cum legibus ob~

Iridi teneantur , nec merentes morte libera-

epoftint: hoc regis eft, aut populi, aut opti-
natum, apud quos clementia contra leges lo-
:um habet.itaque Cicero veniam pro Ligario
>recatus a Cxfare; Apud iudices, inquit, nun-
[uam egi hoc modo ignofcite iudices, erra-
:

iit, temere fecit, fi vnquam pofthac: ad paren-

em fic agi folet. apud iudices; non fecit, non

ogitauit, falfi teftes, fidum crimen. Quod fi
'ecemviri aut x l. viri prxuaricantur, exado
nagiftratu acculari pofiunt. videmus igitur il-

iqux ad imperii maieftatem pertinent , po-

uli Venetorum, id eft, ciuium omnium eiTe

ropria. extera fere a decemviris geruntur:

uod fi maioris momenti res eft, accire folent
t feptem-
feptemviros : fi diffident inter fc, adhibentur
quoque x v i .viri prseconfultores:fi ne inter i-
pfos quidem coueniat,aut grauioris momen-
tires videatur , ad Senatum fi nec in Senatu
:

tranfigi poffit, aut ad imperii maieftatem per-

tineat, fertur ad populum : vt apud Carthagi-
nenfes (quorum imperium populare fuifle tra
dit Ariftoteles ) fieri folebatlam vero cum
.

fexdecim creandorum magiftratuum genera

fmt, ldque forte, vel ele&ione , vel vtroque

(
quibus adijeienda fiint duo genera regiae po-
teftatis,cum omnes, vel pauci ab vno creatur)
nullum tamen Ariftoteli magis populare vi-
fumeft,quam omnes magiftratus ab omni^
bus ciuibus creari ; vt apud Venetosfm illa qua
dixiciuium omnium multitudine ( quoniam
reliqui Contareno ac Sigonio peregrini, non
ciues habentur ) omnes ab omnibus imperia
confequuntur;& quidem fine vlla ratione, cen-
cum ta-
fus, nobili tatis,eruditionis, dignitatis:
men apud Athenienfes, qui omnium maxime!
populares fuifle dicuntur , magna ratio cenfus
haberetur, nec quarta claffi, quae caeteras mul-
titudine longe fiiperabat, vllus effet aditus ad
honores ex lege Solonis, quoufque Ariftidcs
legem abrogauit quinetiam forte, qua? ipfa
.

nullum virtuti relinquit, nec honeftati locum,

maximi quiq; honores mixtis fufragiis apud;
Venetos tribuuntur at nihil magis populare
:

Arifto-
 IO. BODINL 191
Ariftotelivilum eft,quam magiftratuum
forti

permittere creationem, contra vero apud L a-

cedaemonios, quorum Rempub. fuae ftmilem
facit Contarenus, nullus omnino jfortilocus
erat. Qnae cum ita fint, non video cur Conta-
renus, Rempublicam Venetorum ex triplici

genere temperatam eflfe putet eft, inquit, in

,

magno concilio popularis in Sanatu optima-

:

tum: in duce regia poteftas. fed vnde annuum

imperium Senatui , duci, magiftratibus, nifi a
populo ? dux autem ne vocationis quidem aut
prehenfionis ius habet.neque vero fatis eft ar-
mis illum & imperio fpoliafle: adhibuerunt e-
tiam decemviros exploratores , ac libertatis
cuftodes,qui fupplicium de Faliero duce fum-
pferunt at imago ducis eft in numifmate; dat
.

lomina faftis; & vbique regis fpeciem intueri

poffis, inquit Contarenus, poteftatem nuf*
quam idem quoque dici po terit de Confuli-
.

dus Romanis^& Archonte Athenienfium 8c :

sadem ratione Athenis regnum imperio po-

pulari confufum dicemus.idem etiam iudican
lum relinquitur de ftatua vefte purpurea &
mrea corona infigni; addo fceptrum aediade-
na, quae rex Venetorum geftare prohibetur:
regis fpeciem & imaginem intueri licet po~
,

:eftatem nufquam.fi hoc ab furdum, illud quo-

que profe&o confimiliter faciunt vt indodi
.

pi&ores, qui cum virginem Mariam in ftabu-

t 2 Io
i9 z METHODVS
lo male tcdk>parientem cdnftituurit, Candet»
aurea vefte &
corona nobili folcecifmo exor-
nant.& quoniam Cotareniis eos tantum quos
vocat patricios , ciues effe arbitratur , ceteros
omnes habet loco peregrinorum > fecutus ci-

liis definitionem ab Ariftotele iniie&am ne- :

Rempub .Venetorum po-

cefle eft ifta ratione
pularem dici > vt Soderinus differebat ac ipfe .

Contarenus fatetur , in magno ciuium conci-

lio popularis imperii rationem inefle neque .

enim ciuium magnus numerus flatum efficit^

fed illud Ipecflandum, an omnes ciues imperii
participes fint : alioqui ne Athenienfium qui-
dem Reipublica Periclis tempore quo maxi-
me florebat , popularis dicetur quia tametfi .

non plures x1 1 1 1, millib .&cccc. millib.

ciuium vtroque parente Periclis temporibus
cerifi feruntur, quinque millib. qui pro ciuibus

irrepferant publice venditis : fic enim Plutar-

chus feribit in Pericle, pbft audia multitudine
cenla fuerunt x x. millia ciuium decem pere
grinorum, cccc. millia leniorum, vt A
&
thenams tradit.Demofrhenes in oratione coi
tra Ariftogitonem feribit, xx. millia ciuiurr
luis temporibus Athenis cenfafuiffemon me-

minit peregrinorum Dinardiius vero aduer

.

fusDemofthenem, ait, mille quingentis ci &

uibus reorum Iu fragia pe rmifla fuiffe . ex que
ihtelligitur
?
paucos admodum in tanta multi-
tudine
 IO. BODlNr, jj£j
tudine imperium tenuifle idque Demofthe-
.

?e$in oratione de Republica ordinanda feri-

at, oratores Reipub.principes efle : his fubie-
dos Imperatores trecentos fereciues fufra-
:

^ium tulifle: reliquos trecentisattributosfuif

e cum igitur in tanto peregrinorum s*c fer-
.

iorum numero , tanta ciuium paucitas impe-

ium haberet , quod omnium confenfii popu-
are appellatur: quis neget ea ratione,Veneto-
urn Rempublicam efle popularem, qua? circi-
:er quinque millia ciuium paulo minus habet,
jui honoribus adipifeendis idonei funtPiam
r
erb negat Ariftotelcs ciuitatem efle, qux plu
es decem millibus ciuium comple&atur.Pla-
o quinque millibus &
quadraginta definiit,
,c propter numeri foecunditate,quidiuifores

tabet viiq minus quinquaginta, abortus fie-

i, ac partus non modo monftrofos,fed etiam
ntegros aedi maluit, quam plures admitti.Compara
Sed comparemus, fiAthe- tio Rei-
placet, flatus
uenfium, Venetorum ac Romanorum, vt po- P?k Athc
«ulares efle planius intelligatur . nihil enim Venetora
um Lacedaemoniis commune cum & Roma»*
habent .

le flatu Romanorum dilputo , intelligo fem- norum.

>er popularem illum, quum populus non fi-
nulatione imperium habuit, vt olim fub regi-
>us, qui ad populum, belli, pacis, maglftratuu,
c prouocationis fummumius detulerunt, vt
fl apud Dionyfium libro 1 1 1 1, cum re vera
t ftatue-
 &<p4 METHODVS
ftatueret arbitratu fixo reges ipfi: vt etiam Au-
guftus,qui adepta poteftate comitiorum ima-
ginem habebat, leges ad populu ferebat, qua-
rum ipfe arbiter erat, illud igitur commune
eftquod populi concio imperii fummam ha-
buit:hoc tamen intereft,quod populus Vene-
torum, de iis duntaxat quse ad imperium fimi-
i mum pertinere diximus,cognofcit:c£tera Se-
natui ac magiftratibus permittit raro prouo- .

catur ad populum, rarius de bello, rariffi me de

legibus rogandis aut abrogadisagiturjfcd fere
magiftratuum creandorum caufa coeunt at .

Romana plebs etiam iudicia publica definie-

bat, quae tamen ad imperii maieftate non per-
|
M j
' 1

tinent, quoniam vbique fere magiftratibus tri

buuntur. populus vero Athenienfis praeter le-

ges, foedera, bella , iudicia publica, de quibus

f^piffime ferebatur, etiam religiones,legatio-
nes,confilia, decretaque Senatus acresleuiflt-
mas faepius quam par eftet tra&abac antea
, .

quidem muldia cogebatur ciues concionibus

adefte, vt eftapud Pollucem ipoftea Pericles
Areopagitarum imminuta poteftate popula-
reril auxit propofitis populo prsemiis fi con-
,

cionibus adefte vellet.peius etiam quod fufra-

gia ferebant manuum extenfione, id eft, yjv
fOTovHcL (.vti nunc Heluetii montani)qua te-
nues, poteritiorum vi ac pugnis cogebantu
3 praeterquam in oftracifmo
'
& ci
'

"
-
uiurr
 IO. BODIN L 19 f
uium cooptatione , vt fcribit Dcmofthencs.
contra Neaeram peffime quod folus populus
.

prcmia proponebat, duitatem, immunitate,

largitiones, coronas, proedrias, ftatuas, vi&u
in Prytaneo concedebat fic enim fcribit De-
:

mofthenes cotra Leptinem: quae ab iinpuden-

tiffimis quibufque extorquebantur , iuftiffinu
vero eiidebantur abfurdius etiam quod in
.

creandis magiftratibu$,omnia forti permitte-

bantur, vt ea Refpublica for tilega verius effet
quam popularis , cum imperia fortis, non po-
puli beneficio tribuerentur melius Romani,
.

qui magiftratus omnes eligebant, fufragio ta-

bellarum ex lege Caffia & Papiria, quas miror
a Cicerone repudiari, cum aperta fufragia tan
tis odiis ac (editionibus fint opportuna .
prae-

mia vero populus dabat.quaquam nullum fere

apud Romanos , nifi gloriae praemium propo-
fi tum videmus, vt etiam apud Venetos, qui

peregrinis benedeRepub. meritis duitatem;

ciuibus honores,magiftratus,ac ftatuas decer-
punt. Senatus autem Romanorum hoc differt
a Senatu Venetorum, Athenienfium,Cartha-
ginenfium,Genuenfium, Rhagufiorum, & o-
mnium fere Germaniae ciuitatum quae opti-,

matum imperio reguntur, quod hi annuam;il-

perpetuam habuerunt poteftatem.Platonis.
li

quoque Senatns annuus eft rurfus apud Ve-

.

Uetos maximam habet Senatus auctoritatem;

t 4 apud
2«J& METHODVS
apud Romanos, mediocrem apud Athenien- :

fes,minimam.nam quo plura populo tribuun-

tur, eo magis imminuitur Senatus poteftas;
qux olim vnius Tribuni vetantis oratione fu-
Ipendi poterat, fallunt enim plerique Romani
iuris interpretes
,
qui Senatui legis condendse
poteftatem tribuunt neque enim prius hoc
.

Senatui permiflum eft, quam Tiberius a po-

pulo ad Senatum tranftulit ius illud comitio-
rum, quse Auguftus dicis caufa reliquerat po-
pulo,ad quem leges ferebat,quarum ipfe arbi-
ter erat : magiftratuum quoque ac prouincia-
rum dimidiam partem a populo peti patieba-
tur, cum ipfe candidatos manu duceret quod
.

igitur Tacitus libro 1 1. Dio libro lxxx. co-

mitia tradunt ad Senatum tranflata , eo perti-
net, vt ea quse fimulate populo relicta fuerant, 1

Senatui tribuerentur . ex quo tempore Sena-

tufconfulta vim legis habuere, quae tamen a
principe reuerafiebant ac fanciebantur vt vi- :

dere eft in orationibus D. Marci, Adriani, Se-

neri, quas habemus in Pandectis. fed de popu-
lari tempore hic agitur, & Tribunorum pote-
ftate nullus apud Venetos Tribunusmullus i-
.

tem orator impudens , qui populi voluntates |

ftectere, & vnde velit deducere audeat fedli- :

bere Senatus omnia praeter illa quibus impe-

,

rij maieftas continetur. hoc tamen commune

eft, quod nihil ad populum Athcnienfem aut

j

1 r Roma-
 IO. BODINI.
Romanum ferri potuit inconfuito Senatu,
quemadmodum fcribitPlutarchus, &Dcmo
fthenes aduerftis Androtionem quem pro- :

pterea Demofthenes accufauit , quod incon-

fulto Senatu,legem ad populum tuliflet : con-
tra quem Andro tioconfuetudinem receptam
opponit, quod fcilicet aliter fieri confueuiffet.

peius tamen quod lege permittente ad ple-

bem Romanam ferre licuit inconfuito Sena-
tu.Vcneti prudentiffime cauerunt,non modo
ad populum, fed ne ad Senatum quidem vilius
rei rogationem ferre fine confilio xvi. viro-
rum, qui fapientesab illis, ab Ariftotele
(ZyAoi appellantur hoc item commune
. eft,

quod nulla iudicia Senatus Athenienlis aut

Romanus attingebat , quandiu libera fuit Re-
^publicajnififortaflferei nouitas,aut fceleris a-
trocitas,animaduerfionem extra ordinem po~
ftularet : fed cum Senatus Athenienfis extra
Ordinem cognofceret,non maiorem muldlam
quingentis drachmis irrogare poterat, vt De-
mofthenes contra Euergum fcribit. fi quid
grauius eflet, ad populum ferebatur, apud Ve-
netos x. viri &x l. viri publicorum iudicio-
rum, cognitiones etiam extraordinarias ha-
bent, quas Graeci vocant \[crcLyyt iclc, hoc .

tamen amplius habuit Senatus Atheniefium,

quod Senatorem ordine mouere , & gxcpuAo-
(fo/ woq potuerit & reos ad populum defer-
:
a$8 METHO DVS
re. apud Romanos, Cenforum japud Venetos,
decemvirorum poteftati tributum eft . Se-
quuntur magiftratus qui apud Venetos & A-
thenienfes magnam inter fe fimilitudinem,
nullam fere cum Romanis habent fcitum eft
.

quam pauci fuerint Rom? magiftratus. Athe-

nienfes prope infinitos habuerunt . fuit enim
pr§ter Senatum quingentorum virorum A-
,

reopagitarum curia, ause parem habuitpote-

ftatem atque collegium decemvirorum apud
Venetos.hoc tamen intereft quod hi ad breue
tempusjilli perpetuu imperium habuerunt.ac
primum fub regibus ad capitales caufas dein- :

de rerum omnium fpeculatores funt & legum

cuftodes a Solone coftituti,vt Piutarchus fcri-
bit.fed quemadmodum Pericles Areopagita-
rum potetiani iabefacftauitnta non mediocri-
ter decemvirorum poteftas eftimminuta x l.
virorum capitalium, deinde vn. virorum ac
xvi. virorum creatione. Sequitur collegium
nouem quod v 1 1, viris Venetorum
non male congruit item, collegium x l. viro-
.

rum, qui de vi & iniuriis cognofcebant & E- .

phetarum quinquaginta, qui cum xi. viris ca-

pitalibus Venetorum conferri polliuit fed E-
:

phets de c^de fortuita duntaxat cognouerut,

vt eft apud Suidam, Polluce, & Paulaniam in
Atticis , vbi copiose genera indiciorum expli-
cantur: neque enim ciuibus tatum ac peregri-
nis
 10. B O D I N I. Zty
nis, fed etiam brutis animalibus , & rebus ina-
nimatis ius dicebatur. quod apud Gr^cos con-
suetum erat, namferi bit Plutarchus in Timo-
leonte , poft exa&um vrbe Dionyfium iunio-
retn & Icetem,vnacum Carthaginefibus, fup
plicium de ftatuis tyranorum,quafi de tyranis
fumptum fuiife. fuerut etiam Arbitrio c xx.
qui ex vna quaque tribu forte quotannis duce-
bantur fupra faxagefimum annum, vt Pollux;
vel quinquagefimum,vtSuidas tradit.hisfere
odtoginta viri,eiuilium caufarum apud Vene-
tos comparari poflhnt.rxL. quidem inter ci-
ues & ciues; totidem ciues inter & peregrinos.
Archon praefidebat arbitris ciuium, Polemar-
chus arbitris peregrinorum, quo munere fun-
gebantur duo Praetores apud Romanos ;Vr-
banus &
Peregrinus, vna cum Centumviris:
quibus decemviri litibus iudicandis pro Prae-
tore praeerant. publicis iudiciis Praetores qii£-
ftionum , vna cum decuriis Senatoru, equi- &
tum ; quibus lege Aurelia Tribuni aerarii adie-
<fti funt hoc tamen animaduerfione dignum
.

eft,quod Budseum ac plerofque alios fefellit;

quod tametft Senatus iudicia nulla difeepta-
ret, fiue legitimus, fiue indidtus eflet : nihilo-
minus ab eiediis regibus vfque ad legem Sem-
proniam, Praetores quaeftionum, ac parricidij
Quaeftores,non alios quam ex ordine Senato-
rio fortiebantur . aliud eft autem Senatum iu-
dicare;
Jpo rETHODVS
dicare ;
aliud Senatorios viros aPratonbus ad
iudicia forte duci . Apud Athenienfes Phylar-
chi decem, fiue tribuum prsepofiti a Clifihene
inftituti
,
plane hmiles erant iexviris Veneto-
rum tribuum Prefe6Hs:& Phratriarchi Athe-
nienhum, Praefectis fodalitiorum apud Vpne-
tosraut Curionibus apud Romanosiquales fe-
re funt vbique.rurfus Demarchi Atheniefium
nomine duntaxat, cum Tribunifplebis cpnue-
niunt ; poteftate nullo modo Proedros, Ar- .

chontes, & Epiftatas Senatus,concionis,& iu-

diciorum , pares habent Veneti in quibufque
collegiis. apud Romanos Colui, Senatui prare-
rat: maior magift ratus populo. Tribunus ple-

bi, aut AEdilis (raro tamen) aut maior magi-

ftratus:Prastores iudiciis qui autem apud A-

,

thenienfesvndecimviri vofjCo<pv\ctv^ a Pol-

luce appellantur, iidem fere apud Romanos
triumviri capitales minores iudices multi
.

funt apud Venetos , quales nec Romani vllos,

nec Athenienfes habuere, praster Epagogos,
qui fimiles erant indicibus mercatorum led
.

ha?c apud Contarenum vnum genus eft ma-

.

giftratuum apud Venetos, qui trium viri aduo,

catores appellantur , ac fontium prehefionem
«k acculationem habent;ne,vt apud Romanos
&Graecos,quenquam temere acculare liceat,
talis eft apud nos aduocatio triumviralis, in o-

mnibus iudicum decuriis Logiftae quoque .

Athe-
 T O. B O D I N I. 301
Athcnienfium, Syndicis Venetorum non ma-
le congruunt, quod vtrique rationem gefti
magiftratus exigebant: fed illi de moribus an-
te magift ratum quaeftionem habebant hi de :

prouincialibus magiftratibus dun taxat inqui-

runt-.aecemviri ac triumviri de vrbanis, ceteri
magiftratus qui serarium curant , iidem fere a-
pud Athenienfes qui apud Venetos, habent hi
Praefecftos ve&igalium ac tributoru, qui tam
varij iiint , quam varia genera tributorum ac
vedtigalium-.Pr^feblos pecuniae mutue, tribu-
nos aerarij, qui publicas pecunias recipiunt:
quaeftores vrbanos, ad quos pecunia defertur,
apud Athenienfes Apodeflae, Hellenotami#,
quaeftores Palladis,qufftores vrbani,fiue Pra-
viores, inquifitores , fyndici , qui facras pecu-
nias muldtae nomine exigebat: quaeftores fpe-
iftaculorum , quaeftores militares ,
quaeftores
rerum venalium, Epigraphi feu bonorum cen-
{o res, &antigraphi. omnium autem maximus
fuit quaeftqr populi, magiftratus item annona:
multo plures apud Athenienfes , quam apud
Venetos aut Romanos, his quidem vnus an-
nona: Prae fedius, aut ad fumrau AEdilesduo.
praeter Agoranomum, Metronomi quin-
illis

decim, totidem Sitophylaces, ac prseterea cu-

rator emporij. reliqui funt apud Venetos P15-
fe6ii falutis publicae, Praefeci Moneta, Aedi-
les viarum, Praefedticlaflis , Procuratores D.
Marci,
30 2 METHOD VS
Marci,qui pupillorum ac viduarum curam ha*
bent. apud Athcniefes prope infiniti vrbis di-
gnitatem acciuium lalutem curabat| quos A*
riftoteles vocat: vt Prasfedii aqua-
rum, murorum,bperum publicorum, prseter*
eaNomophylaces ceremoniis prseerant: So-
phroniftse moribus : Gynaecocofmi mulieri-
bus: Qenoptae conuiuiis:Gymnafiarchsepal£-
ftrae: Choragi choro: Liturgi curationibus ex-
traordinariis : Conquifitores peregrinos aci-
uibus dirimebant Epifcopi magiftratuum a-
:

«ftiones explorabant:Oratores caulas publicas

fufcipiebant : legati ad locios aut exteras gen-
tes mittebatur, omitto militares magiftratus,
Taxiarchos,Hipparchos, Trierarchos, Strate-
gos omitto pontifices acfacerdotes, qui eo
:

plures apud Romanos fuere, quo religionem

ac militarem difciplina magis coluerunt.Pro-
uinciales magiftratus apud Athenienfes video
nullos , cum focise duitates fuos magiftratus
haberent:fed prouocandi ius erat ad magiftra-
tus Athenienfes , vteft apud Xenophontem,
itaquoq; apud Venetos & Romanos fed hoc :

amplius,quod hi magiftratus prouinciales ha-

bent Romani tres ; Pradidem , Legatum ,
.
&
Quseftorem nam Procofules, Praetores, Pro-
.

quaeftores , Prsefidis appellatione compledi-

turVlpianus . fiprouincia late pateret, legati
plures adiungebantur . Veneti quatuor creare
folent:
 IO. BODINI. 30$
folent: Prartorcm vrbana? difcipiinae, Prsefe-
dum militar^uftodemarcis 3 &Qi£^ftorem.

haec forma eft Rerumpublicarumquaein fta^

tu populari magis claruerunt, excipio Cartha-
ginenfem , cuius veftigia funt apud Ariftote-
iem,Polybium ac Liuium, fed valde obfcura.
Ex his planum fit Rempublicam Venetorum
antea popularem fuifle , fed paulatim in Ari-
ftocratiam mutari carpiffe, curri magna pars ci
uiurnac plebeiorum opificiis intenta, fponte
fe a rebus agendis fubduceret ; peregrini vero

& inquilini non admitterentur , nec ius impe-

rij cuiquam nifi de Republicabene merito, &

auare admodum tribuerctunpaulatim familig
veteres interire ceperunt, ac multo pauciores
cifent, iiifi Genuenfi bello triginta peregrini
ius ciui tatis emiffent , cum ciuicas inopia pre-
meretur, hoc idem contigiffet apud Romanos
& Atheniefes, fi eodem modo vtercntur quo
Vencti.ied apud Athenieniesciuium multitu-
dinem auxit Clifthenies,qui omnes inquilinos
ac manumiffos inciiiitatem recepit Romani :

vero mamimilfos omnes exceptis oppido pau

cis. ac propterea Latini , fuos liberos feruilem
in modum Romanis vendere coniiieuerant,
au&ore Dionyfio,vt manumifli ius honorum
adipifcerentur
.
poft armis focialibus coadfi,
yniuerfe Italiae ciuitatem concefferunt . tan-
dem etiam exteris nationibus: poftremd om-
nibus
 3 04 METHOD VS
ilibus qui Romano
imperio continebantur.
Sunt igitur apud Venetos Citadini Plebei &
seque ciues ac Nobiles : vtpriuatus aeque ciuis
feftac magiftratus: fed illi ab honoribus & im-
perio fummouentur.huc enim relabi oportet,
vnde totius difputationis originem duceba-
mus non . eiiim quia Citadinus Venetorum
Cancellarius efle poteft quanquam fufragiis
(
tribuitur non forti) aut etiam fcriba,propter-
ea ciuis habetur, cum in tanta munerum qua:
,
in perpetua liint paucitate, vnus taturn aut al-
ter ciuis ifter modo efle poflit caeteri peregri-
.

hi.apud Athcnienfes,fi Atheri?i fcriptafequa-

mur,cum x x. millia ciuiu. imperium teneret,
dece millia peregrinoru qui nati erat ex pere-
grinis, tametfi ab honoribus &
fufragiis'arce-
rentur, nihilominus ciues fuifle oportet: cum
libertate,imperij tutela,iuris sequabilitate,do-
micilio perpetuo, ac patria denique in qua na-
ti erant, fruerentur; nec ab aliis duitatibus aut
principibus iure vindicari poflent. fuerunt igi-
i

tur revera x xx. millia ciuium, quorum xx.

millia popularem ftatum tuebantur neque e- .

him oportet in populari fta tu ciues omnes irn,

perij participes efle, fed maiore partem, quod
enim pluribusplacet, omnibus placere dideur.
Status op- Cum vero minor pars ciuium imperat , &
timaturn.
pr 0 j£g C habetur, quod paucioribus ciuibus
placct,optimatumpoteftaseft. nifiad verbo-
rum
 t o. i o d i n n 305
ftim fubtilitatem amnia reuocemus, vc noit
fint optimates nifi optimi praefint: atifta ra-
tione non fdlum apud Venetos, Rhagufios,
Genuenfes, Lucenfes, & Germanos, vbipau-
ciifimi imperium tenent^fed nulla omnino A-
vfquam fuiflfe reperiecur;& vitiofe
riftocratia
eiufmodi Refpublicse videbuntur, in quibus
nobiles, aut diuites,nulla virtutis aut eruditio-
nis habita ratione, foli Rempub.gerunt cum :

interim optimi ac prudentiffimi propter ino-

piam vel generis obfcuritatem reijciantun
quod abfurdiim eflfe affirmabunt ergo popu- .

lariter loquamur, & optimatum imperia ci-

uium paucitate ; paucitatem minore ciuium
parte definiamus :fiue duo (nam plures eo nu-
mero intelliguntur, vtlurifconfulti tradunt)
fiue tres fuerint, vt cum Auguftus Antonius,
ac Lepidus triumviri Reipub. conftituendae
Republicam fuo arbitrio gubernarent quan-
:

quam ftatim in monarchias tres, ac paulo poft

in duas, poftrembinvnam concellit. fiue plu-
res tribus imperent, paucilfimi tamen & vir-
tute infigaes,vt apud Hebneosante regiam
poteftatem: apud Lacedaemonios, fublato re-
gno apud Pharfalios, ante Alexandri tempo-
:

paUciffimi ac deterrimi, vt apud Mega-

ra. fiue

renfes & Athenienfes fub x x x.tyrannis:apud

Romanos , fub decemviris apud Perufinos, :

iubOttoilibus: apud Senefes,eie6Hs patriciis.

v fiue
|Ber METHODVS
fiue hobiliflimi magno numero, vt apud R(&
manos patricij ante creationem Tribunorum*
tunc revera imperium tenebant, populare no-
men inane erat vel etiam apud Cnidios , Ve-
:

netos, Rhagufios,Luccnfes,& Norimbergen-

fes. fiue pauci diuites, vt apud Rhodios, The-
banos* Genuenfes*fublata populi potcftatc*
numerus vero infinitam adfert varietatem vt :

apud Pharfalios xx.apud Lacedgmbnios xxx*

apud Hebr^os l x x i. apud Germanos duccn-
ti,aut ad fummum trecenti: totidem fere apud
Rhagufios,& Lucefes.aptid veteres Maffilien-
fes fexceti, vt Valerius max. tcftatum reliquit*
nunc apudGenuenfes circiter mille quingen-
ti. apud Venetos numerus optimatum triplo’

maior eft, fed illic numerus fruftra definiatur*

cum a ftirpe quaerantur optimates:fi tamen e-
legione aut forte ducatur*ccntefimum quen-
que cooptari melius eft ad geometricam ra-
tionem, quae optimatta imperio rc&iflimc
congruit,vt harmanica regno, arithmetica po
pulari quare fi demus ciuium decem millia*
.

centu optimates deligendi funqftc enim geo-

metrica ratio conflabit quia hic numerus ae-
:

quabili ratione vnum ac decem millia com-

xX. millibus ducen-
plebitur. confimiliter ex
ti, numerum implet optimatum at Lycurgus
.

fere millefimum qtienqtfe , fcilicet e quinque

Spartiatarum & x x x.Lacedsemoniorum mil-
libus
 i o. B OD I N r.

iibusx x x.dutaxat elegit. In Senatu cooptan-

do multo pauciores defiderantur,quam ih op-
timatibus eligendis . contra quam voluit Pla-
to , qui trigefimum quenque in Senatum an-
nuum cooptauit,id eft,ex millibus quinque &
iquadraginta, Clx,xx. quodveteri more fa-
cium opinor.nam Romulus trigefimum que-
quc (elegit, id eft, centum Senatores ex tribus
ciujunl milliblis
,
quos in coloniam fiix vrbis
dcduxerat.at in confequentibus coloniis deci-
mus quifque legebatur, vt I.C.fcribit in l.pu-
pilliis.de verb.figtiifii:. Mofes tamen videtur e
decem millibus vnum duntaxat diuiria forte
duxifle . cum enim cenfa fuiffent dcxxii.
millia hominu fupra x x.& infra x. v.annos qut
arma ferre poterant, vnu & leptuaginta Sena-
tui profecit, quae ratio congruet, fi, minorum
centum millia fiiiffc concedamus : reijcio ler-
tios,(enes,ac fceminas, quorum numerum du-
plo maiorem fuifle nccefie eft ; cum fere tot
fint vbiquc foeniinx quot viri,
atque etiam v-
dapius Athenarum vrbi ndiriefi d&dit. fed hac
Senatus , &
optimatum deligendorum ratio-
neifitjjirqr a Platone efle & Ariftotele prae-
termiflani : cum tamen numerum ciuium de-
finirent ;qui fcrriper varie minuitur auge- &
tur nam Dionyfius tradit primo cenfu Ro-
.

muli tria millia ciuiumdecudo Seruij, Lxxxi

qtiintoc X X X.(eptimo C x.odtauo c 1 1 i.mil-
v 2 lia
 joS METHODVS
lia, praeter feruos,fceminas, opifices, mercato*
res ;
quorum numerum triplo maiorem fuif-

fc confirmat numerus autem Ungulis annis

.

facile intclligebatur,quod nafcens quifque,Iu-

noni Lucina ; moriens, Veneri Libiting num-
mum pendebat, Scruialege.atin Ariftocratia
paucitfimorum , iidem optimates funt & Se-
natores, vt apud Lacedaemonios , Pharfelios,
Hebraeos . Atque haec de populari optima- &
tum ftatu.
Reftat de Monarchia dicere , cuius tametfi
M lX
vnum g enus varias tamen cople&itur for-
fiatus
mas. quinque ab Ariftotele conftituuntur,in
quo refellendo, ne longior fitn, id cuique iudi-
candum relinquam.Monatchia appello, quum
fumma poteftas eft i n vno7qul iure imperat
arf5
Su t iniuria. hic tyrannus;ille rex appellatur fi- .

nis huius honeftasfillius vo|ugtas. neque enim

vH^^eTqiuSd ait AnRoteles Regem eua- ;

dere tyrannum, cum vel aliquatulum imperat

contra populi voluntatem nam ifta ratione
.

nulli fint reges: ac Mofes ipfe iiiftiffimus & la-

pientiflimus princeps idem tyranus omnium
,

maximus iudicaretur , quod omnia pene iube-

retae prohiberet contra populi voluntatem*
quanquam popularis fit non regia poteftas,
cum arbitrio populi Reipublica gubernatur £
Rege.-quoniam ftatus a populo pendet. Qua-
re eum Ariftoteles hanc definitionem tuere-
 IO. BODINI. 3 o9
tur, coa&us eft nullos vfquam efle reges con-
fiteri. Tyrannorum igitur alius alio
iniuftior,
omnes tamen fcelere ac iniuria coniundH.Re-
gum autem qui iure imperant, duo funt gene-
ra: alteri quidem nulla tenentur lege:
alteri le-
gibus obligantur, primi generis funt reges illi
qui manu regia, fine vilis legibus, olim impe-
ria iuftiflime gubernarunt:quales fuifle dicun-
tur, reges veterum Grxcorum ante Lycur-
gum & Draconem, id eft, antequam leges vi-
is lancirentur. tales quoque in Italia veteri re-
gum ftatus fuifle memorantur cum nec regi- .

bus,nec priuatis leges vlls ferrentur: led tota

Relpublicaiufque ciuium in arbitrio principis
pofitumeflet,acmanu regia, vt Pomponius
feribit, fine certo iure gubernaretur, nam Io-
fippus eo argumeto colligit. Molem antiquif-
fimum omnium fuifle legiflatorem, quod Ho
merus in opere tanto yoftV verbum, nufquam
vlurparit.ac tametfi poftea leges inuent^ fuif-
fent
,
priuatis tamen non regibus ferebantur:
nec nifi fero admodum principes legibus obii
gari voluerunt : at ne regibus quidem Vrbe e-
xaclisConiules fuum imperium ac potefta-
tem lege teneri patiebantur eft enim ac fem-
.

per fuit, vetus illa inter potentes ac tenues gra

uis controuerfia, qus magnis imperiis exitus
attulit valde calamitolbs: quod
potentes arbi-
trio filo imperare, ac legibus folui, t enues s-
v 3 quabili
jTO METHODVS
guabiliiure omnes teneri volunt . itaque ¥e-
rentius Arfa TriET.pUcgem tulit ad populum,
vt Confulibus leges confcriberentur,ne plebi,
^b eorum arbitrio penderet quae,lex ? inquit
:

Dionyfius, a Confulibus annos fex oppugna-

ta, ad extremum perlata eft, hinc deceniviri le-.
gibus feribedis cteati fed longe aliud eft ma?
.

giftratumlegc teneri,aliudiRegem: quiahic a

feipfofille a principe vel populo imperium ha
bet.nullum autem Reipub. interitura: maius
argumentum Platoni vlfum eft , quam fi ma-
giftratus legi, non magiflxatui lex imperet, il-

lud tamen valde periculofum;Regem ita crea-

ri,vt nullis omnino legibus teneatur , fed om-
nia nutu arbitrioque fuo gerat, atque fisec di-;
fpuiatio grauiter eft ab Ariftotcle tradbata, v-
bi quaerit an prxftabilius fit imperium homini
tribuere, quam legi. &
cum aequius efle dixii-
fetvirum bonUm imperare , fi modo talis in
Repub.futurus eft,poftea fiibiecitjlmperium
Deo tribui, cum legi tribuitur:cum autem ho
mini communicaretur,belluam adiungi: pro-
pterea quod homines variis perturbationibus
ab aequitate diftrahi folent.fed cum interprete
lex egeat; nec omnia qux ex infinita locorum,
temporum , & caularum varietate occurrunt,
comprehendi necelfc putat
polfint legibus :

quxeunque polfunt , ea legibus compledli o-

portere : cetera hominum aequitati ac religio-
 X p. B O D I K r, 3 II
Ili non tamen ad princi-?
dare, quae Yt vera fint,
pes, aut eqs qui fiimmam Reipub.po taftatcm
habent, fed ad magiftratus pertinere videntur,
nam qui iuben t legem,fiiperiorc$ legibus efle
oportet, vt eam vel abrogare, vel ei derogare,
yel obrogare, vel fiibrogare poflint:vcl etiam,
fi res 4apoftulat,antiquari patiantur. qua* fieri
non poffunt, fi lege teneatur is qui tulit Itaq; .

pemofthenes Leptinis legem pb id rejecit,

quodeuerterct imperij ftatum tulerat enim .

Leptines rogationem ad populum,ne a popu-

lo cuiquam immunitatem dare liceret, & qui
petiiflef, is capite puniretur ^t .
cum Romani
lege lacratadecreuiflent, nepriuilegia cuiqua
irrogare liceret, {ubrogarunt,nifi comitiis cen
turiatis: alioqui populus fua? legis abroganda?
poteftat? non habuiflfet .
quodabfurdum eft,

cum nemo fibi legem dicere poflit, quin ah

ca recedere ei liceat. 1 . fi quis in princip.de le^
gat.^.l. a Titiq.de verb. obligat, atque ha?c v-?

na caufa fuifle videtur, cur Auguftus primum,

deinde Veipafianus, accepta imperij fumm;
potcftate
y
legibus fiint a Senatu foluti fed in :

co tamqn imperio fit. honefta qui-

faepe fraus
dem oratio eft, oportere legibus fuperiorem
cfte,qui legem iubet, propter ea qua? diximuss
ied lege lata, {ummoque omniu probata con-
fenfu,cur non teneatur princeps, ca lege quam
tulit?hanc enim ob caufam lata eft lex Corne-
V 4 fil
jit METHODVS
lia Tribunitia,qua cautum eft, vt Praetores filis

ediftis obligarentur, nec femel fixa, refigere

aut mutare poflent ; cum ambitiose arbitrio^
que fiio contra quam edixerat, decernere con-
fueuiflent, vt Aiconius feribit quae autem ra-
.

tio Praetoris eft ad edibtum •

eadem Principis,
legem igitur li aequum eft , vt
aut populi ad .

quod quifque iuris in alium ftatuft, eodem ip-

fe teneatur
:
quanto eft aequius Principem aut
populum fuis legibus obligari? quare populus
Rom. iurabat in legem quam ipfe iuflerat, vt
eft apud Appianum lib.i. ac propterea Metel-
lus Numidicus quod Appias leges non pro-
,
baret, nec iurare vellet in exilium miflus eft,
•

cum igitur fua lege populus tantifper tenere-

tur,dum abrogari aequius efletjconfequens eft
Principes quoque teneri.at {bphifmate aduer-
fus populum vtebantur, cum fe legibus ita fo-
lutos efle dicerent, vt non modo legibus fiipe-
riores eflent.fed etiam vt nulla ratione iis obii
garentur; quodque turpius eft, quae fibipla-
cuiffentjvim legum haberent. cui iane opinio-
ni, Poponius & Vlpianus,plus aliquanto quam
Iuriftonfiiltos deceat,blandiuntur: Paulus gra
uiterjlnuerecudum efie Principem ex imper-r
fedto teftamento quid capere; tantaeque Prin-
cipum maieftati decere,leges eas feruare, qui-
bus foluti videntur iifdem temporibus Ale-,
.

xander Seuerus,primus omnium idfiio referi-,

ptq
 IO. BODINI. JTJ
>to confirmauit:poft etiam Theodofius &
Valentinianus , fe legibus teneri oratione pia-
ie regali teftati ftint ; Digna vox, aiunt, maie-
Principem
late regnatis legibus alligatum fe
de audoritate iurisnoftra pen-
>rofiteri.adeb
9
det audoritas,& revera mai imperio eft fub-
nittere legibus principatum : & oraculo prae-
entis edidi ,
qnod nobis licere non patimur,
iliis indicamus.fed pauci Principes legem hac
ibi latam putant, neque enim Turearum, nec
Perlarum, nec Scy tharum, nec Britannorum,
nec Abiflinorum reges : at ne Pontifices qui-
dem Romani, legibus vilis fe teneri volunt; 8c
vt eorum verbis vtar, nunquam manus fibi li-
gant cum igitur legum ac reru omnium do-
.

minos fe ferant, coniimilcs funt regibus iis,

quos Ariftoteles dominos appellat; qui velutt
patresfamilias, Republicam quafi luam tuen-
tur. neque enim contra naturam eft, aut contra
ius gentium , vt Princeps in Republica rerum

omnium ac legum dominus fit, modo impe-

rium fuis armis &
fanguine partum iufte tuea-
tur :cumpaterfamilias non modo bonorum
quse a fe quscfita funt, fed etiam quas a feruis,
& feruorum quoque iurc gentium dominus
fit.hoc igitur primum genus eft Principum.
Alterum eft eorum , qui non modo magiftra-
tus ac priuatos, verumetiam leipfos legibus
conftringunt , vt Principes Chriftiani, paucis
exce-
 ft4 MBTHO DVS
cum fleris initiantur,
exceptis, ac Pceni qui
:

magno iureiurando verbis conceptis aPonti-

ficibus &
regni proceribus fefc obligant,£x le-
gibus imperij&^quo bono Rcpufilicam ge-
fturos • formula quidem initiatiotiis regum
noftrprum , non modo verborum & antiqui-
tatis eximia Ipecie , fed eti^rn pondere & gra-
^itate fententiarum pulcherrima vifa mihi eii:
in eo maxime, quod Princeps ante Pontifices
per Deum immortalem iurat, fe omnibus or-
dinibus, debitam legem ac iuftitiam redditu-
rum;& quanta potcric integritate ac religione
iudicaturmt| , neque vero iuratus fidem viola-?
re facile ppteft,aut fi poflit,nolit tamen, ius e-?
nim illi dicitur vt priua to cuique, &iifdem lc^
gibu$ tenetur leges aute totius imperij pro«?
.

prias conuellere non poteft nec de moribus

,

duitatum & antiqua confuetudinc quicquam

immutare, fine trium ordinum copfenfu hinc
illa grauis ac diuturna cStrouerfia Regem in-
ter & populum Narbopenfern , de titulo poft
fefiionis antiquabam cx fuis,iifdemque Ro-
manis moribus, vt cogantur docere, inciuile
? c iniuftum effe aiunt
hxc quasftio multoties
.

ampliata eft, ad extremum a Rege, vel potius

ab adulatoribus & quadruplatoribus omifla.
Ex his perfpicuum fit,ppinor,errare Ariftote-,
lem,cum reges eos qui legibus obligantur,re-
ges non efl? ftribit fi ajim fuipmum impe-t
.

riun*
 IO. B O D I N I. 315

flum habent, fane Reges funt, aut ne populus

quidem Romanus fummum Reipublica: ius

habuit, cum iureiurando legibus obligaretur,

perniciofius tamen Iurifconfultorum inter-
pretes , Vlpiani ac Pomponi) didta de
cum
principibus Romanis ( quos non modo legi-
bus folqut, fed etiam eorum arbitrium legem
efle aiunt) ad omnes Principes pertinere affir-

mant- turpius etiam quod la(b caput legis be-

ne a Zenone , coram rege Ludouico x i -i. in-
terpretatus,omnia Principis efle temere affir-
mauit.quse interpretatio non folum abhorret
ab huius imperij moribus ac legibus, v erum-
etiam ab omnibus omnium Imperatorum ac
Iurifconfliltofum ?di£tis &
refponfis : alioqui
omnes rerum vindicationes tollantur, fi ne-?
mo rei cuiufquam dominus eft . Ad Reges,
ait Seneca ,
poteftas omnium pertinet , ad
fingulos proprietas . Quemad-
& paulo poft ;

modum fub optimo Rege, omnia Rex im-

perio poflidet , finguli dominio . omnia funt

in imperio Caefaris,in patrimonio propria.Sit

igitur hoc difirimen Regum, inter ipfos qui
iufte imperant quod alteri quibufdam impe-
,

rijlegibus obligantur : alteri funt omnino fo-

luti. Alterum eft cum creantur, aut nafcuntur

aftirpeRegum: quod regni genus , Ariftote-

les barbaricum appellauit. atque hi quidem

perpetui funt . eorum vero qui eliguntur.

 METHODVJ
alteri inperpetuum;alteriadbreuG tempus fi :

hoc; DiCiator Latinis, cum optima lege crea-

batur,Archus Theflalis, AEZymnetes Mityle-
nafis,Harmofi:es Lacedsemoniis,Archo Athe-
nienfibus ante popularem ftatum : Balia Flo-
rentinisifedhsecfuit multorum, hi enim fum-
mum imperium belli, pacis, pamarum ac pri-
miorum fine prouocatione habuerunt.fi vero
perpetuam poteftatem accipiunt ab optima-
tibus , aut plebe , Reges ab Ariftotele vocan-
tur :
quales fuifie feribit heroicis temporibus,
cum iuftiflimus ac prudentiflimus quifque o-
mnium confenlu dux belli perpetuus, iurifque
ac facrorum interpres eligeretur . tales etiam
eligebant Romani veteres , ac maiores noftri
Franci, Arabes,Scythae,Dani,Noruegi,Polo-
ni,Hungari. namPyaftus homo rufticus, Po-
9
lonise rex, a luis creat eft,anno Chrifti dccc*
a quo citeri ad Iagcllones vfque, a quibus Si-
gifmundus hic originem traxit.Matthias vero
Coruinus Hugariae , Goftauus quoque ex pri-
uato, Sueciserex,nonita pridem eleCtus eft.
electionem vero Hunni Caros appellant, qua?
fit in Pifti campis, vbi exercitus cogitur. &
AEgyptiorum Sultani,a Memmelucis, id eft,a
Praetorianis militibus eligi {olebant non ali- :

ter quam Poenorum & Mauritaniae reges, nifi

adoptione fiiperiorum regum, ac optimatum
confenfu in fpem imperij vocati fint, vt Caefa-
res
 IO- B O D I N I- 317
rcsolimab Auguftis ad imperium defignari
confiieuerant quintum genus Regum pofuit
.

Ariftoteles in perpetuo belli duce, exemplum

affert de regibus Lacedaemoniorum , fed non
fatis accommodate, cum reges illi nihil omni-
no imperij haberent, nec bellum indicere aut
finire poffent, Vt antea dieftum eft. fed Arifto-
tele fefellit, opinor, nominis appellatio, quam
Lycurgus adepta poteftate reliquit , ne Rem-
publicam perturbarent.at multo maiorem ha
bent in regno magiftri militu , aut etiam per-
petui Vexilli feri apud veteres Genuertfes.qui
tamen exalbo regum eximendi funt, atque e-
tiarti duces Thebanorum , AchseorUm , Pho-

cenfium,Lucenfium,Rhagufioru,ac veterum,
Gallorum, quos annuos fuiffe tradit Csefar.
Delmperatoribus Germanorum dubitari s tatus g^
poteft ac initio
. quidem , id eft, intermortua manorum,
Caroli magni ftirpe,cumprimum eledfione
creari coeperunt, plane regiam poteftatem ha-
buere ; vt Henricus Auceps, Ottones , ac reli-
qui, exceptis admodum paucis vfque ad Ro-
dulphum, qui quod regiae po teftatis reliquum
erat, penitus amifit cum fcilicetnoui Princi-
:

pes honorisquam imperij cupidiores, elego-

rum legibus fe conftringi pateretur nam Ot- .

to tertius , fufragio Principem creari voluit,

non a ftirpe duci. hinc optimatum fecutacon-
uerfio eft, propterea quod imperij fumma,
princi-
jli- METiiODVS
principibus & optimatibus omninb ccffitjijrt

videre in aurea bulla Caroli i i 1 1. etenim Im-

perator , qui revera belli dux eft, vt olim apud
Hebrteos, nec legem ferre, nec indicere belluj
nec magiftratus creare,nec tributum impera-
re poteft.habet ipfe quidem imperij dignita-
tem,aliquid etiam ex vecftigalibus porto- &
riis,prgterea nihil.nam creatio magnorum iu-
dicum & imperialis curia*, qua* x x 1 1 1 1, viris
& vno Praetore conftat. Imperatori cum aliis
principibus comunis eft.nec principem quen-
qua efficere'poteft;|fed vt apud iloS principes i
Rege, fic apud illos imperator a principib 9, ac
principes quoq; creari confueuerunt.deniquc
imperiu ei abrogari poteft ; vt non ita pridem
Veceflaus Caroli nn. filius imperio (poliatus
efi. quod queritur Iulius Flugus
Atqj illud eft
9
epilcopus German , Imperatoris qiii optima-
tibus ac populo imperare debeant,eorum im-*
periisac iuffis acquiefcere . quinetia principes
habere pltis imperij in ciucs quam ipfum Im-
peratore. quibus verbis aperte fignificat opti-
mum ftatu. coetus alitem prificipu & optjma-
tum,ex eiecftoribus,ducibus,Ladgrauiis, Mslr-
chionibus, Comitibus, Baronibus, Pontifici-
bus, &fociarum vrbiu legatis ccaleicit. illic irri
perij leges rogantur & abrogantur: illic vecftit

galia ac tributa imperantur, bella decernutur,

exercitus attribuutur, legationes admittutur,
foedera
 f b. BODINI.
bederafariciuntur. eft autem ratio fufragio-
um ex triplici comitiorum genere. prima co-
nitiaconftat feptem ele&oribus: altera prin-
ipibus imperij, tertia vrbium legatis, itaque H
duo comitia, puta clc&oru & principiini; aut
jrincipiim & vrbium confentiant, tertiaco-
nitia nullamvim Habet quodanimaducrfio- :

le dignum nufquam ea ratio comi-

eft, quia
:iorum habetur non tamen vetiis eft hoc in-
.

litiittim, vt videre eft iri conceflione comita-

:us Burgundiar, Philippo Burgundiae duci fa-
fta a Carolo 1 1 1 1. Imperatore, folo fufragio
Electorum. quod in re tanti mometi fieri non
potuiffetjfine Priricipu ac Vrbium imperialia
confenfione , fi tunc iura fiifragiorum habuif-
fent . nec obftat quod Principes in fiios impe-
rium habent (quaquam imperiali lege mode-
ratum eft ) chm ipfi vitam, fdrttirias, agtos,ac
ius omne poteftatis, ordinibus acceptum fe-
:

rant. afgutriento eft, quod Principum ac ciui-

tatum controuerfia: ,.graues & capitalia iudiJ
cia,vel in comitiis,vel ab imperiali curia difcc-
ptantur,&priuata quoque iudicia prouoca-
tionuin, fi x x. aureorum fumma excefler int;
Cetera furit in promptii,& ex aurea bulla facile
intelliguntur Praeterea quod magis ad opti-
.

matum ftatiim accedit, facerddtia quscq; ani-

pliflima nobilitati niillafere plebeis tribuutury
vtlulius Flugiis feribi t, Ipfe quoque duitates
impe-
 imperiales partim liberat, cuiufmodi fere furit
feptuaginta partim principibus quodammo-
:

do fubdita:,fuo tamen iure vtetes, optimatum

imperio gubernantunquod intelligi poteft ex
flatu Norimbergae qua: omnium maxima &
,
domeftica difciplina clariffima putatur.
Habet autem trecetos fere optimates (ne-
Korimber
ga flatus, q^eenim certus eft numerus) qui, vt Conra-
’
dus Celtes-fcribit,ex odio & x x. gentibus pa-
triciorum conftant.nam opifices ac mercato-
res tametfi ad fiifragium,non tamen ad impe-
rium admittuntur ; contra quam in aliis Ger-
maniae ciuitatibus fieri folet. in iis igitur fiim-
ma Relpub. pofita eft ab iis enim eliguntur
.

Cenfores,fiue Senatus eledlores: quibus crea-

tis, caeteri magiftratus abdicat. Senatus autem

conftat xxvi. viris, qui antiquos odio fuble-

gere folent ; ac deinceps alios quoque magi-
ltratus,puta x x 1 1. viros ex Senatorum nume-

ro,qui Scabini vocantur,& v 1 1, viros Burgo-

magiftros, qui parem fere ac decemviri Vene-
«81
torum poteftate habent. creantur etiam quin-
queviri capi tales, qui de furtis, & damno iniu-
ria dato perinde cogiiofcunt:vtx i i.viri de ci-
uilibus, vna cum afleflbribus Iurifconfultis.
caetera funt penes Senatum. fequuntur feptcm
viri militaris difciplina: Praefedf i,Pra:tor rufii-

corum,Qu^flores duo,fummg apud ciues au-

cloritatiSjPratfedlus annonae,Triumviri tute-
lares.
jd [|

«i
 IO. BODINr. jix .

eodem munere ac poteftatc,quo Procu-

lares,

ratores D. Marci apud Venetos :poftremo

collegiorum 6c corporum Prsefe&i h^c for- .

ma eft eius Reipublica?, quam alia? duitates

Germanorum fere imitantur . tametfi non-
popularem ftatum habent ex quo per-
tiullae .

[picitureos vehementer falli , qui Germano-

rum Imperatorem fummu imperium habe-
re putantrproptereaquodCarolus 1 1 r.Priri

:ipes & Ele&ores , ipfos in aurea Bulla ( qua?

ramen ex parte abrogata eft) liios pinfernas^
lapiferos,coquos, armigeros, ftabularios ap-
)ellat;quiomne imperium habent, Csefarni-
lil penitus, nec maius argumentum eft> quam
juod Imperator non aliter renuntiatur, quam
uratus in ele&orum fidem, neque vero vllam
mblicce pecunix poteftatem habet fed :

ium omnino triplex eft,vnum Argentinx, al-

erum Lubeci, tertium Augiifta? vbi tributa :

eruantur.
Atque h xc imperij forma, confimilis eft Acha?c rticri
^cha?orum imperio, quod ex vrbibusx 1 1. i- ftatus.

litio conftabat cum enim ab Qrefte vfque ad

.

ligem tyrannum regiam poteftatem pertuli fi-

ent, c§fo tyrannoftatum optimatum ftabilic-
unt:tum variis Demetrij & Antigoni artibus
b amicitia mutua difiundi,in tyranorumpo-
eftatemrelapfi funt : ac rurfus in libertatem
eipfos vindicarunt , cum Pyrrhus in Italiam

x ex cr~
$%% METHODVS
exercitum tranfmififlet deinde Ifcas Cerau-
*

niorum tyrannus fibi metuens,vrbem Achais

fponte reliquit.poft acceflit Carinia^Leontia,
Pellene: tandem fini timg quoque vrbes tyran-
nis eie&is, in eam focietatem venerunt : fcili-

cet,Argiui, Sycionij, Arcades, Corinthij, La-

cedaemonij, 8c vniuerfa Pelopenefus, propter
virtutis & iuftitig opinionem, quam Acim dc
feipfi in dilceptadis Graecorum controuerfiis
excitarant.cum enim coetus Pythagoreorum
in Italia fublati eflent, tanta Rerupublicarum
perturbatio fecuta eft : vt potentiffimis ac fa-
pietiffimis quibufque principibus interfedfis,
Italiae ciuitates vno confenfu feipfas Achaeo-
rum poteftati permiferinr,tametii armis & o-
pibus multo magis florerent Athenienfes ac
Lacedaemonii poftremo conlpirationb fide
.

& confenfii tot vtilitates adepti funt, tot vrbes

in fuam amicitiam pertraxerunt, vt quod in-
credibile videatur, verum tamen fit: totaPe-
lopenefus iifdem legibus ficenim Polybius
(
tradit) iifdem moribus, iifdem ponderibus, iifi*
dem menfuris, iifdem nummis, iifdem iudici-
bus 3 eodem confilio,eadem religione, eodem
imperio vteretur:& cum ea beneuolentia lon-
ge late difFufa, tot populos ac ciuitates com-
plexa foueret,nihil aliud reflabat, quam vt iif-
dem moenibus clauderentur hoc etiam prae-
.

clarius, quod fua virtute tantum perfecerunt,

vt
 IO. BoDINf. JZ}
Vt non modo fe inuicftos hoftibus pr^buerinti
fcd etiam tyrannorum cenfores ac magiftri
(quod de Heluetiis quoque proditum eft) ap-
pellarentur: nec prius a Romanis vinci potue-
rint, quam illorum fraudibus ab amicitia mu-
tua di fiucftifuifient. coetus annuos vt Germa-
ni habuerunt, & annuos Imperatores; illi per-
petuos. Ex quo intelligitur,eos belli duces fal-
so ab Ariftotele reges appellari . Rex autem is
dicitur,penes quem legum, magiftratuum,bel
li, pacis, ac prouocationis fummuius eft :
quar
fi dcfueririt,regis inane nomen eft.cseteraquse
in populari & optimatum ftatu videmus, paria
funt in monarchia.
Eft enim poft Principem fiimmapoteftas Monarchias:
in Senatu, quod priuatum confilium apud nos, ordo,
regaleapud Hifpanos, Diuanapud Tureas di-
ci quanquam prxter hunc alius eft
confueuit.
ubique Senatus, quem Hifpanifecrctum , nos
ftridium appellamus conftat autem quatuor
:

aut quinque viris, amicitia cum Principe con-

mn(ftiffimis,qui arcana imperij tradtant :
qua-
apud Venetos decemvirale collegium. a-
le eft

pud Hifpanos, regale confilium, duodecim vi-

ris fere conftat:qui de legibus ,de bello, de pa-
ce, de'que toto Reipublica: ftatu cum Principe
decernunt, vt AlfonfusVloa feribit .alterum
confiliumeft Indicam rerum quartum quin-
:

que virorum, vbi de nobilium ordinibus,deq;

x 2 expe-
p4 MBTHODVS
expeditionibus & bello facro agi confueuit.
quintum eft inquifitionis , vbi de religionibus
deliberatur.fextum belli proprium, quod eum
Imperatoribus ac regni proceribus haberi fo-
let . apud Polonos duplex eft , vnum quidem
fan£tius,alterum maius: vbi admittunturij o-
mnes qui Pontifices aut Caftellani funt,aut
maiores magiftratus geflerut, vt fcribit Sarius
Polonus.apud Anglos Senatus x v.circiter vi-
rorum ab Odoardo 1 1, conftitutus eft, ex iis
qui fummx au&oritatis ac prudenti? videren-
tur , idque fadtum fiiafu Roberti Canturbix
P ontificis,ad tyrannidem principum coercen
dam apud Tureas principis Senatum conflari
.

aiunt ex Baffisquatuor,duobus Cadilefchie-

ris, & o<fto Bellerbeis
apud nos in Senatum
.

admittuntur Principes Regis confanguinei,

deinde maiores magiftratus, puta Cacellarius,
magifter militum,magifterpalatrj,magiftri li-
bellorum, Marefchalli, Prxfe&us maris, ma-
gnus Scutifer. exteri Principis arbitrio legun-
tur, puta Cardinales , Pontifices , tribuni qui-
dam xrarii, & maioris Curix Prxftdes aut vt:

quifque legationibus diuturnis , &

vfu rerum
agendarum prxftare videtur Poft Senatum
.

proximx dignitatis funt duo magiftratus, pu-

ta magifter militum, & Cancellarius, qui in o-
mni fere monarchia confimili officio fungun-
tur olim quidem fiib Romanis regibus Tri-
.

bunus
 r O. BODINI, 325
bunus celeru,fub Dilatoribus magifter mili*
tum: fub Imperatoribus, Prafedius Praetorio
dicebatur is, qui legum ^que ac armorum mo-
derator erat ;
cum idem eftet bonus Senator,
fortis imperator,& difertus orator,vt tempo^
-a ferebant, talis fuit Themiftocles, Ariftides,
Pericles, Demetrius Phalereus, Demofthe-
:ies,Cato,Caftar, Brutus, Antoninus, & innu-
nerabiles alii, poftea vero quam legum mul-
:itudo Relpublicas inuafit, militaris ac vrbang
diiciplinae diuifa ratio eft, & vbique duplex v-
triulque magiftratus coftitui coepit: alter qui»
dem togatus;alter fagatus.nam qui apud nos,
fdifpanos , Britannos , magifter militum fiue
Coneftabilis,olim magifter palatii:idem apud
Poenos Munafidus,quem male Iouius Nipha-
tem, vt apud Sultanos Edegnarus(fic enim
Leo Afer)ipfeDiadarium vocat, apud Tureas
Baifa Vilir,id eft, confilii princeps: apud Abift
finos Betudeta,id eft domefticus . Atque ho<-

tum quidem imperium maius femper fuit , ac

magis gratiofum quam togatorum, propter-
eaquodReipub. falus &domefticadifciplana
beneficio militaris & armorum confiftit. tam
etfi illa decernit ac iubet hsec iufla exequitur.
:

Cancellarii quoque munus, vbique fere idem

eft , vt iurisac legum interpres, & facri figilli

cuftos fit. abfurdum eft enim quod MaciaueL

lus Cancellario Gallorum , tribuit liberam in
x 7 cilles
 METHODV $

dues necis ac vi tse poteftate.idem

apud Abiffk
nos magna iuftitia vocatur ,vt Aluarefius tra-.
dit.apud Tureas Cadilefchier,fiue princeps iu-
dicum vnus quidem Afise,
: alter Europse ; qui
ordine Baflas ipfos antecedunt . habent enim
iq iudices animadueriionem fummam iu--
, ac
di ciorum poteflatem.nam qui Mofti,feu Pon
tifex maximus eft, diuinae quidem legis inter-
pres habetur 3 eatenus ne quis in legibus hu-
manis a religione aberrare poflit. reliqui mili-
tares ac togati magiftratus funt illis inferio-
res.vt Marefchallbpares Tribunifmilitum fub
imperio Confulari .
& qui apud Perias Satra-
p^apud Romanos Pr^fides, apud Tureas Bel-
lerbebapud Abiflinos Negui; iidem apud Ger
manoSjGalloSjBritannos., Hifpanos, duces o-
lim &
comites 5 nunc gubernatores prouinciar
rum dicuntur.qui apud Tureas Sangiachbpau-
lum admodum difterunta noftris Senefchal-
lis . Diximus quid ciuis>quid Refpublica, quid
ciuitas3
quid magiftratus , quid imperium,
quid flatus Reipublica^ nec plures efle tribus.
Nunc adRerumpublicarum conueriiones ve-
niamus.
Conuerfio- V
t ergo progrediamur a prima illa origine

nesRerum- fccietatis, ad eam

quadatiftime pateat omniu
ncaru.
j nter omnes, i^flnitos prope gradus & conuer
fiones reperiemus.nam prima focietas quse eft
viri & vxoris , omnium antiquiflima putatur;
 IO. BODINli 3^7
propterea quod animi corporis , omniumque
fortunarum communitas qui- clam eft. tum li-
berorum coniunctio, paululum a prima dilce-
dit:deinde fratru inter ipfos poft agnatorum:

& gentilium; qui cum iifdem tectis capi non

poffint, in alias domos emigrant, quibus funt
res rationefquc diftin<ft$.fequuntur affinitates
& nouaconnubia, ex quibus plures propinqui
ab agnatis gentilitate diliundH . cum vero ab
affinitatis coniucftione difceffieris, proxima eft
amicorum virtute parta focietas tum vicino- :

rum , qui propagata fobole , in plures vicinias

coniudfis aedificiis coalefcuntffiinc phratrise &
pagi, quod ex \ojutov (Pficfloi 3 id eft, puteo,
vel 'Ka.yxjiM eft, fonte biberent . fed au<fta vi-
corum multitudine , quo tutiores effient a pe-
regrinis ,
qui maiore multitudine oberrantes,
vt eft apud Thucydidem , cultos agros aedi- &
occupabant foffia
ficia dificcftis poffieffioribus :

primum feipfos cinxerunt , vnde

oppidi no-
men & -TtoMai , quod illic fruges & opes col-
locarent, vel opem in iis fperaret, vel commo-

dius habitarent enim rmhuv & TroAeday

. eft

habitare, alere, gubernare, cum autem non fa-

tis effiet in foffia praefidii,varris primum vt cre-
dibile eft : hinc valli nomen prifca litterarum

mutatione:deinde moenibus oppida fepferut,

quae propterea vrbes a Latinis dici 2; funt, vel
ab vrbo, vt tradit Feftus :vclaborbe,vtVar-
x 4 ro
328 METHODVS
ro quia interiore fulco fiebat orbis ad muro-
:

rum defcriptionem Gratci Aftu

. & '7r6py>s,
Germani Purgum dixerunt vtrique ab arce :

tutiori Iam vero cum ciuium numerus auge-

.

retur pomoeria proferri oportuit quod ne-

,
:

mini fas erat apud Romanos , audore Tacito,

nifi qui agro de hoftibus capto rem
, Roma-
nam auxiflet: vel colonias alio mittijqug quod
iifdem moribus ac priores vteretur, vna&ea-r
dem ciuitas dici coepit .eft enim ciqis,opinor,
quafi quiuis (veteres enim littera q caruerut)
propterea quod quiuis eodem iure cum reli-
quis omnibus vteretur. flcpaulatim amicitia,
focietatishumanx vinculum, ab vna domo in
plures diuifa, familias, vicos, vrbes, duitates,
nationes,eoufque propagata eft, quoad omne
genus humanum complexa tueretur.Siue ici-
tur ifta , fiue alia principia fuerunt hominum
confodationisjfiue homo fua fe vo!untate(vt
fiiaptenatura focietatis eft appetens) fiue co-
gente neceffitate contulit ad aliorum ccetus,
a
quibusparata fibi videbat adiumenta vits,iu-
cundius commodiuique degendse conflat
; o-
rnnem coniudionem & communitatem, quo
longius ab eft ab illa viri & vxoris focietate,
magis ac magis imminui.fic enim natura com
paratum eft, v tquod quiique plus amet, hoc
magis fuurn efte velit,& quidem totum
fuum,
nec cum aliis communicari, itaque non
diu
tulit
 IO. BODINI. J l9

fulit natura promifcuos rerum vfus quia ta- .

men amicitiarum bonorum ratio diflimilis

ac
cft quod haec minuuntur, quo pluribus com-
:

municantur, amici tiavero quafi lumen eo ma-

gis lucet ,
quo plures ea fruuntur :
propterea
Fratres fb roribus, parentes liberis , matrimo-
nio iugi natura vetuit, vel potius, lex omnium
gentium communis ; quae vel apud barbariffi-
mos Amejicos inuiolabiliter fcruari dicitur;
vt domeftica focietas in ciuilem,& amicitia,
quae iifdem tcdris concludebatur , in finitimos
pmnes longe late propagaretur, quemadmo-
dum fcribit Auguftinus; verius fane quam In^
nocentius Pont. Max. qui confanguineorum
nuptias quarto gradu definiit, propterea quod
in corpore , quatuor fint humores, in cap.pe-
nult. de confanguin quod mirum videri non
.

debet, cum ne ipfe quidem Plato, vim huius

affinitatis propagandae intellexiffe videatur,

quilibro v.deRepub. folam parentum ac li-

berorum coniundtionem vetat, caetera per-
mittit. Sed haec vitae dulcedo, quam homines
ex mutua focietate capiebant, diffidiis violari

coepit, cum fcilicet tenues a potentibus oppri-

mere tur.quodvniuerfae naturae Varro tribuit;
Qui pote’ plus vrget : vt pifces fepe minutos
magnu’ comeft,vtaues enecat accipiter. quam
vim vt effugerent debiles ac tenues ; alii qui-
dem ad robuftiffimos & potentiffimos, alii ad
iuftiff
 33° MITHODVJ
iuftifiimos quofque confugiebant , vt fe ab il-
lata iniuria vindicarenthinc duo genera Re-
.

rumpublicarum orta funt: alterum vi condi-

tu tum ; alterum xquitate ex altera parte re-
.

gnum, ariftocratia , democratia ex altera : ty-

rannis, oligarchia, ochlocratia quam Cicero
,
cum verbo Latino careret tyrannidem quo-
,

que appellauit fed cum imperia fcelere parta

.

non polfcnt, fi tyranni

fineiuftitia retineri
iuftitiam,non propter feipfam,fedpropter fe-
ipfos colere coa&i funt hinc opinio iuftidx
.

inclaruit : cum ad iuftiftimum quenque ac

prudcntifsimum ciuem reliqui confugerent,
eumque laterum fuorum obiedu, quo mi-
nus ei noceri pollet, tuerentur, is igitur x-
quitate ciues regebat. Ex quo pcrlpicuum fit,
etiam fi ab hiftoriadeftitueremur, plenam o-
mnium libertatem, id eft poteftatem viuendi
vt velis,fine legibus aut imperio, d fingulis ad
vnum efle delatarmac Reipublic? primum ge-
nus penes vnu fuifle, qui quod iuftitix fruen-
dx caufa creatus edet (vt Apud Athenienfcs
principio facium feribit Demofthenes apud :

Medos Herodotus) iudex appellabatur . ar-

gumento eft quod apud Homerum & Hefio-
dum,iudices,id eft iitrxet sto A onfirpius dicun-
tur /SacnAeas, xot fcLvob melius etia
'Tm.n&pic, fcu pallores
populorum qu« verba :
nec imperium, nec dominationem fignificat,
fed
 IO. BODINI. J31
fed curam, folicitudinem, gubernationem, &
in iudicado squitatem. ac propterea Ammia-
nus Marcellinus lib. x x 1 x. imperium nihil a-

liudeffe tradit, quam cura aliena falutis. quod

Plato lib.v.deRepub.fcripfit^j^oa-tftl xv ts
X, aM07fiov TU ovi tQ XpetTloV 0{ Te
l

ac multis ante Home-

apyovloi %vjU,<p£pov •

rum aetatibus , Minos & AEacus, qui maxima

imperia gubernarunt, non aliter quam iudices
funt appellati . confimiliter feptuaginta viri,
qui Rempublicam Hebr^orum tenuerunt,iu-
dices dicebantur, id cft Gi£3SK>- Cofules quo-
que eie&is regibus iudices didli funt, vt vide-
re eft apud Liuium & Varronem, qui accefum
confulis vtriufque tleledtu m habituri, fic lo-
quentem inducit ; Omnes Quirites in licium

huc vifite ad iudices. nec mirum debet videri,

fi Auguftus tam affidue ius dixit,vt etiam eger

inle<ftica iudicem ageret: ac reliqui quoque

Caefares de rebus leuiffimis cognofceret: cura
etiamnum reges noftri cum initiatur,hoc pri-
mum iurat fe iufte iudicaturos:vt luae creatio-
nishxc praecipua cauffa efle videatur. Fuit igi-
tur primus Rcrupublicarum ftatus in monar-
9
chianus vel iufta fuit fine legib vllis,fola re-
gis aequitate c 6 ftituta:vcliniufta,cum poten-
tiffimus quilq; latronumanuftipatus, tenues
feruituteprsmeret,vtMofes de gigantibus ac
Nimrotho feribit, quem primum omnium in
ferui-
|ll METHODVS
feruitutem homines adegifle ferunt : deinde
imperium fcelere quaffitum, vt diuturnum et
fct oportuit sequitati moderari , & in eo qui-
dem omnes omnium hiftoriarum Icriptores
confentiunt, necvfquam optimatum , multo

minus populares ftatus initio conftituti repe»

riuntur Reges autem a ftirpe quaerebantur*
.

quod qui viribus plurimum poterant , liberis

imperium relinquebantrquiiuftitia charifue-
rant , nonmodo viui , fed etiam mortui cole-
bantur, eorumque liberi reges a populo fie-
bant, quod parentibus fimiles futuri putarem
tur : vt Polybius feribit. fed cum imperia libi-
dine ac non iuftitia metiri ccepiflent:
vtilitate,
fecuta eft conuerfio regnorum in tyrannides,
hinc potentium querelae, poft etiam tenuio-
rum, cum ab iis a quibus feruari debuerant,
foedi ffi me diriperentur, ac torquerentur . Ita-?

que fepe facftum eft, vt potentiores coniura^

tione fafta, tyrannum occiderent ; vel ob cru-
delitatem, vel libidinem, vel vtrunque-ob cru-
delitatem, Phalaris 3 Alexander P herous, Cali-
gula, Nero,Domitianus, Vitellius, Commo-
dus, Ecelinus Patauinorum, Io.Maria Medio-”
lanenfium tyrannus, fed pluribus exitiofa libi-
do fuit quam crudelitasrquoniam haec ciues in
officio continet, ac metum parit^ illacontem-
ptumrquod imperio videatur indignus is, qui
ftja? libidini imperare nequit . nam Alexander
Medir
 I o. 6 o D I M I.
m
Medices Florentinorum tyrannus , occifus eft
cum alienas vxori ftuprum inferre conaretur:
& Pififtratus ab Harmodiojcuius forore con-
ftuprarat ob eam quoque caufam , Aloyfius
.

Place tinorum tyrannus, Galeaces Maria, Ro-

dericus Hifpanix rex, Tarquinius, Sardanapa-
lus, Heliogabalus , Appius Claudius, & innu-
merabiles alij,tyrannidem amiferunt. Ac fas-
piflimeodio tyrannorum, prasmium imperij
datum eft principi coniuratorum fic Arfaces .

fublato Sardanapalo , regnum Afsyrioruma-

deptus eft:Brutus vterque confulatum & exer
citus:Ludouicus Gozaga imperium Mantua-
norum,€asfo Bonacolfio tyranno, illud autem
vfuvenire folet , vt fceleratiffimum tyrannum
fequatur iuftiftimus princeps . quorum enim
exitus perhorrefeut, eorum vitam imitari tur-
pe ac periculo fum ducunt itaque Neronem.

Galba princeps optimus fecutus eft-.Nerua*

Domitianum:Alexader, Heliogabalum: Per-
tinax,Commodum:Gordianus, Maximinum:
fed paulatim lapla cofuetudo, de via defledtit,
quoufque princeps alius ad vitiorum extrema
recurrat atque hsec
. mutua conuerfio eft om-
nium qu$ vnquam extiterunt monarchiarum,
falfum eft enim quod Plato primum, deinde
Polybius ac Cicero , de populari & optimatu
ncceflaria conuerfione fcripferunt:cumnullos
vnquam populares aut optimatum ftatus ha-
buifli
 554 METHOD7S
buifle ferantur Scythae , nec Auftrales, nec A-
Eatici vitra Euphratem, nec Americi quoque*
in media regione duntaxat Occafum verfus,
video Democratias & Ariftocratias , fero lo-
cum habuifle^nec diu tamenfloruifle;&ad ex-
tremum in monarchias legitimas vmuerfg na-
turae congruentes recidifle, exceptis oppido
paucis.principio Cretenfes: deinde Carthagi-
nenfes poft Athenienfes ac Lacedaemonij, in
:

vniuerfam Graeciam populares optimatum &

ftatus inuexerunt hos fecuti funt Siculi tan-
. :

dem Itali 5 Galli,&Hi(pani: pofiremo Germa-

ni & Heluetij . atque haec vna ratio vifa mihi
eft,qubd cum medhe regionis homines ad res
agendas nati fint, vt fuperiori capite diximus,
omnes imperio fe dignos arbitrantur maxi- :

me tamen occidentales, qui quod animi ma-

gnitudine orientalibus proflant, non facile ty-
rannidem ferre poffunt. quare aut reges ipfos
legibus parere cogunt (quo nihil diuinius op-
tari potefl)aut tyrannos de imperio detur-
bant ;
& populi fiue optimatum imperia fta-
biliuntquod ex hiftoriarum ledHone planius
:

eft,quam vt egeat exemplis.

Conuerfiones autem imperiorum,externae
Duplex im-
perij coii- &nt atJt domeftiese: fic enim diftingui neceflc
uerlio. eft: externa fit ab hoflibus,autab amicis hxc .

quide cum Refpublica fponte, nec vlla vi coa-

&a,fe alterius imperio permittit: vt Mcdiola-
nenfes
 IO. B O D I H t.

fcefcs liberi ab imperio Germanorum, ducem

Eriphrandiim Anglerfe gentis nihil tale cogi-
tatemacciuerunt, eiufq; poteftatifepermiie-
runt:fimiliterMemeluci, c^fis pluribus Sui ta-
nis, Capfonem Caramanfe principem, exter-
num ac renitentem AEgypto praefecerunt, ita
quoque Thebani ac Phoccfes vrbem a fe con-
di tam,colonia dedudia Platoni pcrmiferut,vt
eam arbitratu fuo legibus informaret.fed haec
rarius accidunt ;
quia peregrinorum imperia
difficillime feruntur.id tamen armorum vi fe-
pe contingit, vt vi<fti vidloris imperia fequan-
tur. fic Athenienfium popularis ftatus in Ari-
ftocratiam vi mutatus eft a Lacedaemoniis du-
ce Lyfandro. idem indicium eft omnium, do-
meftica vero conuerfio duplex eft: altera qui-
dem fine vi^altera violenta, prior aredta defle-
<ftit ad prauam fine vlla vi, propterea quod ea
eft hominum natura , vt deorfum ad vitia labi
eonfuefcant.quid enim illuftrius quinquennio
Neronis? quid Salomonis adolefcentia diui-
nius ? quid Caligulae initiis praeclarius ? contra
vero, quid fine turpius?cumenim ad vitiorum
extremum peruenerunt, inde furfum reuocari
fine maxima vi no pofiiint quo fit vt regnum
.

intyrannidem , Ariftocratia in Oligarchiam,

Democratia in Ochlocratiam fine vlla vi fere
femper mutat$ fint.at conuerfio tyrannidis in
popularem ftatum femper violenta fuit, fcili-
cec
%x€ MfiTtlOD ?S
cet caefo tyranoreo tamen fine liberis mortudi
quod fsepe contigit , optimates imperium fu-

fciperefolent , veriti ne rurfus in tyrannidem

recafuri fint.primum igitur Republicam fum-

rna aequitate ac iuftitia moderantur , vt initia
irerum geren darum praeclara effe conlueuerut .
led inter optimates- qui amicis., vel gratia, vel
opibus , vel rerum geftarum laude praeftant,
magiftratibus etiam & imperiis fuperiores e&
fe conantur atque hinc oligarchia ,
. quam Ci-
cero fa&ionem vertit , cum pauci multorum
opes & honores malis artibus inuadut.ex quo
potentiorum inter ipfos coniurationes, ac ese-
des parantur; quoufque plebs, imperium per-
taefa fceleratorum , facile diffidentes inuadit,
ipoliat, occidit . fic tandem ftatu factioforum
mutato, fequitur popularis.nam populus recu-
perata libekate, facile perfuaderi fe patitur ho
minum popularium oratione,vt adepta liber-
tate fruatur . ac fere fit vt plebs acsede tyran-
norum, ad aliud extremu,id eft, ad popularem
poteftatem , velut impetu feratur hoc etiam .

natura quodammodo infi tum eft, vt inuitus

nemo pareat ;
at ne iufta quidein praecipienti,
fed aut fpotc duci, aut imperare viciffim ac pa-
rere velit. igiturnouaReipublicae forma con-
fti tuta, populus imperia cupit a fe peti, vt fin-
guli , tum priuati, tum magiftratus , vniuerfe
multitudini obfequattir.Illud autem fere fem-
per
 IO, BODINr. 3 37

per contigit, vtpoft adeptam de hoftibus vi-

<ftoriam,facftiones & optimatum ftatus abiret
in populares, aut hiviciflim in ochlocratias:
contra vero acceptis offenfionibus , a populo
ad optimates imperia relaberentur vt confe- .

fto bello Taren tino, magift ratus omnes plebi

communicari coeperunt, at Punico bello cum
Amnibal Italiam annis quateret , Tribuni lan-
guere eo vidlo
: &
Antiocho magno, Tribuni
nrere , plebs infurgere, agros pofcere conft- .

niliter Athenienfes non ante imperium po-

pulare ftabilierunt,quam vicStis Perfis ad Sala-
ninem: at eo ipfo tempore quo aSyracufiis
n&i funt , imperium ad quadringentos opti-
nates rediit contra vero Syractifij ex eadem
.

i<ftoria, popularem flatum arripuerunt, vt

)iodorus feribit. ratio eft in promptu, plebs

nim, vclut indomita bellua, rebus profperis
nfolentius exultat;aduerfis repente deiicitur:
Icex euentis confilia metitur. at optimates
pii periculo funt propiores , velut in tempe-
iate gubernacula fufeipiunt . Cum igitur po-
nius, temere ac nulla prudentia feratur ad res
gendas, facile eft oratoribus imperitae plebis^
nimos quo velint impellere, ac deducere vn-
e velint : tum vt quifque excelfo eft ingenio
c gloriae cupido (neque enim in languentibus
nimis,fed in erecftis mentibus, ac maximis in-

aniis dominandi cupiditates oriuntur ) ita

y plebem
338 method vs
plebem conuiuiis , largitionibus, & fpedlacu-*»
lorum voluptate pafc.it, vt' honores & imperia
nullo luo merito confequatar. ac ii quis inter-
cedere velit,jnuneribus corrumpitur,aitt fallis
criminibus accufatus, de vita; vel de fententia
decedere cogitur . fic Ephehi, Hermodorum?
AthenieiifeSjAriftidem ac Thucydidem: Ro-
mani, Camillum, Rutilium, Metellum, Cice-
ronem eiecenint.his exabiis,populus quaft vi-
<Stprde virtute triumphare, acculatoribus ho-
nores &magiftratus prorogare; quicumim-i
perii dulcedinem diu guftarunt , tot ac tamis
opibus 3c pr^fidiis potentiam ftabiliunt,vt ab
imperio nunquam diueliipoffint.id autem fe-
refemper contigit in popularibus imperiis, vt
plebs eos haberet tyrannos quibus (e. Rem-
,
que publicam commiferat. atque hunc in mo-
dum Corinthii,Cypfelum tyrannum pertule-
runt :'Syracttfii,Dionyfium: A
thenienles,Pifi-
ftratum: Leontini, Panaetium: Argiui, Phido-
iiem:Agnngentini,Pha!andem:Romani,Cg-
farem:Lucefcs,Caftrucium:Pifani, Fagiolams
Mediolanenfes , Napum Torelanum Senen- :

fes,Pandulfum: Florentini, ducem Athenaru.

vt autem ereptum populo imperium facilius
retinerent, deteftabiles tyrannidis artes exco-
gitarunt, qux tametfi a multis intelliguntur, a
pluribus tamen intelligivtile eft , vt quoquo
modo caueripoilint.primum fatellices & qui- |

dent
 ro. bodint, 339
dem barbaros ac peregrinos; ad corporis eu-
ftodiam adhibent:propugnacula muniunt: ar-
ces occupant tferociffimos quofque interfi-
ciunt :
potentiores quafi eminentia papauera
truncant peregrinis honores ac praemia lar-
:

giuntunfodalitates &
collegia tollunt: ciuium
amicitias omnino dirimunt: difeordias inter
nobiles ac plebeios occulte ferunt : deinde ex
sorum iniuriisac mutuis caedibus filcum im-
3lent:^TO.^ot;9a$ & exploratores vbiquecol-
ocant:honeftis artibus ac difciplinis bellum
ndicunt plebem labore ac propugnaculis x-
:

ne ocium ad altiores animi cogita-»

fificandis,
iones habeat, occupant:bella pecunias cogen-
te caufa fufeipiunt, & externo milite vtuntur;
>blatas inducias , aut pacis a&iones fimulant:
iouos magiftratus & honores excogitantia-
jueprsetio addicunt, vtplures habeant obli-
gatos : fures & improbos publicis muneribus
lc tributis exigendis praeficiunt , vt eorum o-
>era, populi opes ac fanguinem exugant:poft-
vero quam fures diu faginarunt , ad fuppli-
:ium trahi iubent.nihil autem miferius,quam
;um plebs imperita magna cum voluptate fiip
:> licia fpe&ans, tyranni asquitatem laudat.hoc
ndignius ac fceleratius , quod impietatem re-
igionis Ipecie tegit, templaque deorum fin-
dit fe reuereri,vt ore ipfo ac vultu fimulacrum

rirtutis pras fe ferre videatur, quas omnia duo-

y % b tisf
3
4o MBTHODVS
bus omnino arcanis funt coprehenfa: primam
eft vt populo fibi nocendi omnem adimat po-
teftatem:alterum vt etiam eripiat volutatem.
poteftate adimit ablatis opibus, armis ac pre-
lldiis : neque vero tyranni poteftas augetur,

quin plebis opes & commoda minuatur: non

aliter quam cattera membra tabefcunt, vt A-
drianus de fifco dicebat , cum lien intumefcit.
nocendi voluntatem eripit, inimicitias ac di-
fcordias occulte ferendo.-ne cum ciues fibi dif
fidunt,cofpirare vllo modopoflint. poftremo
facitvt nihil omnino aliud, quam tyranni vo-
luptatibus parere condifcant.Sed vt malus cu~
ftos eft diuturnitatis metus, vt ait Cicero , fic
nulla tyrannis diuturna efle poteft. nam dome
ftica vi facile collabitur
,
quiavnu omnes me-
tuunt ac oderunt; vnus omnes metuit & odit:
qui vero illum occiderit , in maxima & gratia
futurus eft & gloria
. facilius etiam externa vi

difloluitur quia boni ciues, in quibus fumma

:

fides efle debuerat, cum hoftibusad vnius ty-

ranni exitium mirabiliter confpirant. itaque
Aratus ac Timoleon breui, tyrannos innume-
rabiles fregerunt. ea vero tyrannis quamDio-
nyfius vinculis adamantinis le colligaflc iacta-
bat, paulo poft a Dione familiari diflbluta eft.
nec pridem Ludouicus Sfortia ab iis ipfis
ita

quibus plurimum confidebat proditus eft , ac

denmperio turpiter deiedtus Sed plurimum
.
 r o. bodini, y 4r
refert vtru Relpublica interiore malo , an ex-
terna vi corruat vt enim quaedam res a natura
.

(ictemperata? funt,vt nunquam interiturae vi-

Jeantur: quaedam vero tam male libi cohaeret,
/t folo flatu diflipari poflintiita
quoque Relpu
^licaquo melius eft ab ortus fui primordio
temperata, eo facilius vim externam repellit:
i fe ipfa vero difficillimelabefaftatur.Ulud ta-
nen admonedi lunt qui in Rerumpublicarum
idminiftratione verlantur , feruitia veterum,
leRepublica lublata, religiones recetium in-
ie<ft as,&
clientelarum ac feudorum iura con-
lelionum occafiones incredibiles peperifle,
pia? veteribus ignota? fuerunt olim . quidem
netus erat, ne ferui ad pileum vocarentur , Sc
lempublicam perturbarent, vt apud Tyrios,
>iculos,Romanos,maximas clades ciuitatibus
ntulerunt:poftea vero quam tyrannides grat-
ari coeperunt, leruorum libertas augeri vila
ft,ac dominorum imminui poteftasrmaxime
temporibus , qui ftatua feruis afylum
fiberij

apud Ephelios Diana? templum:

>ropofuit:vt
pud Athenienfes Thefei fepulchrum apud :

^yrenenfes ftatua Ptolemaei.poftea necis po~

cftas dominis eft erepta temporibus Adria-
ii:ac tyrannide premete , ferui a dominis coe-
gerunt metui , ne illos apud Tyrannum maie-
tatis incufarent.poftea Chriftiana libertas le-
uta, non putauit humanum , feruos quali be-
ftias
y $
34* METHODVS
ftias operis ac vinculis vrgere : partim etiam
metuentes Chriftiani, ne in Paganorum po-
teftatem delaberentur ferui eiufdem religio^
msycos alfidue manumittebant, atque hxc
quod in promptu funt^teriibus non eget, quae
fequuntur,ex obfcuris antiquitatibus eruenda
fuerunt quia cum
:
feruitia nulla fint, quando
defierunt in telligi non vtex eo
facile potefl: ,

conuerfionesdmperiorum hauriamus extant .

enim leges Caroli magni, Ludouici Pij,ac Lo-

tharij,de feruis, in libro legum Caroli magni,
&: in libris legum Logobardorum. funt etiam
de feruis & ancillis fugitiuis cofti turiones Gu-
lielmi regis Sicilia ac Neapoleos & Friderici
,

ILImper. in placitis regni Neapolitani, vixit

Fridericus annom.ccxix. funt & Alexandri
in. Pontificis Vrbani 1 1 1. Innocenti) 1 1 1
, ,

decreta de coniugiis feruoru. Alexander crea-*

tus eft Pontifex anno m.clviii. Vrbanus
m. clx xxv. Innocentius m. c, xcviii.
igitur a temporibus Friderici eife defierunt.
nam Bartol.ad l.hoftesrde captiuis.fcribic,fuo
tepore feruitia nulla fuifle , ac iampridem de-
nec homines Chriftianis moribus vf-
fiiffe ,

quam vendi, vixit autem anno m.c c c.i x.id*

que Panormitanus animaduerfione dignum
feribit Illud etiam non minus omittendum
.

quod in curia? monimentis legf decreto Sena-

tus, Catalaunenfem Potificem prohiberi,quo
minui
 IO.BODINI, $4$
minus feudum poffldere aut feruos etiam con
fentiete capitulo manumittere, decretum eft
anno m. cclxxvii. antea quidem feruile
bellum Hiipanias grauiter afflixerat , fub Au-
relio Alfonfi regis filio ; anno falutis dccl?
xxxi.ac mihi fit verifimile Chriftianos Ara-?
bum exeplo feruitiafuftuliflerpropterea quod
Muhamedes, vel potius Homarus , feruos fux
religionis adpileum omnes vocauit , quod in
imperiis Chriftianoru graues tumultus com-
lUouitj vt videre eft in legibus Caroli magni
de coniurationibus feruorum, lih.i i.cap.v 1 1,

conceffa libertate fecuta eft miferanda illa,qug

Refpublicas euertere folet,inopia hinc furta,:

latrocinia, caedes, & publice mendicantibus

merces cqnftituta.Religionum quoque varie-
tas imperia ccetufque hominum vehementer
labefa(ftauit:quae olim ab omnibus ^que cole-»
bantur,praeterquam a ludiis, hinc igitur infi-
nitaeRerumpublicarum conuerfiones ac ple-r :

ri que fola religionis {pecie maxima regna in-?

uaferunt Arabes, inquam,Perfe, Mauri, Pon?

:

tifices Romani .namIofippigens imperium

Mauritania Marinis ademit, eo modo quo IA
mael Perfarum regnum concionibus 8c reli-
gionis fpecie recuperauit . id quoque tentauitr
Carolus V. in Germania , vt nuper quidam a-
pud nos Ipfi Pontifices Romani non modo
.

Vrbem > fed etiam Latium, Picenum agrum,

y 4 Vm-
 344 METHODVS
V mbriam, Flaminiam , AEmyliam , cum ma-
gna Hetruria parte :neque hac tatum,verum-
etiam Regna Sicilia , Neapoleos , Aragonia,
Angli? fuf ditioni vcdtigalibus imperatis lub-
iecerunt.legi,nee fine admiratione legi,qu£ &
qualia eflent ecclefi^ Romana pr^dia:qua be-
neficia feu feuda:qu£ vedtigalia regibus impe-
rata : ac profelfiones Pontificibus fadias ab iis

quos dixi regibus. qua mihi fpe&ada exhibuit

ex archetypis Vaticani defcripta,Carolus Mo-
ta collega meus antiquitatis ftudiofiflimus, ac
optimus Quinetiam Gotofridus
interpres.
Bulionus , Syriam vtranque fuis armis fuba-
dtam. Pontificum Romanorum beneficio tu-
lit acceptam In quo videtur principum Afri-
.

ca exempla fecutus,qui regna,imperia, vitam,

& fortunas o mnes Pontificibus Ifmaelitarum
accepta ferebant.

Conuerfio-
His explicatis,videamus vtrum ex numeris
nas Rerum- Pythagoricis , conuerfiones imperiorum ha-
publicarum beripolfint.abfurdum lane mihi videtur quod
ad numeros p] a to Rerumpublicarum,exitus &
viciffitudi-
collata.
nes pQ j a numeror u poteftate metitur . tametfi
enim Deus immortalis, omnia numeris, ordi-
ne,-ac menlura mirabili colligauit non tamen:

numerorum viribus, multo minus fato tri-

buendum illud eft, fed maieftati diuina, qua
ipfa, vt Auguftinus feribit, fatum eft, aut nul-
lum omnino aliud exiftit . itaque cum Arifto-
teles
 IO. B O D I N I. 34{
confequentibus omnia tribueret,
telcs caufis
Platonis numeros irrifit,libro quinto de Re-
publica, quo nihil melius eft in tota ilia difpu-
tatione,aut acuratius ab eo tr acia tum . caufas
autem conuerfionum multas affert , qua: mihi
videntur generibus omnino cotineri. funt au-
tem iniuria,honor,metus,contemptus,nimia:
paucorum opes, nimia multorum inopia, quae
quod ab illo copiose difputata funt omitto,
fcdcutn Plato in illa Republica quae proprie
Socrati tribuitur, modis omnibus prouidifle
fingatur , ne quis alteri vllam iniuriam infer-
ne quis alium metueret aut contemneret,
ret,
neve honoris aut lucri cauffa Rempublicam
perturbaret: poftremo peftes illas antiquiffi-
&
mas ciuitatu,fcilicet opes inopia, de fua Re-
pub.fummouiffet non poterant illa quae funt
:

ab Ariftotele allata,interitum Reipub.afferre,

fi demus talem effc, qua nulla melior fingi po-

tamen fentiet, inquit Socrates,

teft.interitum
quoniam eiufmodi eft o-
fua ipfius vetuftate :

mnium rerum natura.miror tamen cur Plato,

qui mundum diuina bonitate perpetuum fore
putauit, alioqui fuopte morbo ac fenio ruitu-
rumrnon etiam de optimo Rei^ub.ftatu idem
iudicarit. Platonis interpre^ ‘exitium Reipu-
blicaetum demum fore tradiderunt, cum har-
monia numerorum labefa&aretur: non igitur
effet optimus ille ftatus, quem Socrates ani-
 34^ MITHO D VS
jno concipiebat, li morbo interiore,
aut con-
centu perturbato Refpublica ruitura
fit . illud
autem numeris acceptum ferre abfurdiim
vi-
deatur vt enim numeri male fibi
.
cohxrentei
ciifcrepantiam ingratam efficiunt;
propterei
quod ex his foni conflati mifceri non poffimt,
& cum alius alium pellat vtriq; vi quadam
au-
res fiioire conantur . concentu
vero ionorum
fuauiter confufo,id eft, cum rationi
congruen
tibus numeris apte mifcentur
, nihil difcrepa-
repotdbficRelpubhca fiiaui iemperconcen-
tu teperata confulaque,vbi
nullum diffidium,
nulla fonorum difcrepantia
eft,neqiieexhy-
potnefiefiepoteft,non video quomodo labe-
'

m tadfari queat. Quare falfum eft quod ait Forc-

i ixerus, voluiffie Platonem
Refpublicas initio
bene conftitutas, & eam prtefertim
quam no-
bispropofuitad imitandum, temporis
decur-
;
fu, velati numeros initio bene fibi congruep-
;P'

i| tes, paulatim difcrcparc:

idque fieri putat,cum
a fefqui tertia ratione difceditur.fedab
i multa peccantur, vt quid maxime
iit primum quod
eo tam
dici non pof
. rationes harmonicas tripla

i||f
& quadrupla ratione conne<ftit,qu£ paribus &
imparibus numeris dupla tripiaque
ratione
1 debent copulari, vt ipfa numeri
ra docet itaq; fuauiffimus
.
nuptialis natu-
ac primus omnium
concentus, cum ab vnitatedifcefferis,eft
ea
qux ratio fqfqiftaltera dicitur duoru ac trium,
qu^
 io. bodini. 347
qua; nullo interieifto medio copulantur, poft-
ea nouem &
quatuor,vehementer difcrepant,
quia fine medio cohaerere non poflunt igitur :

fenarius vtrunque aequa ratione copulabit : &

cum vtroque fuauiter concinet . confimiliter

xxvi i.cum viii. eadem ratione qua fupc-

riores coniunguntur , duobus interiedlis me-
diis,fcilicetx i 1.& x v 1 1 1, nec fi in infinitum
progrediare ifto modo,vlla diicrepantia futu-
ra eft itidem in ratione fefquitertia trium
.
&
quatuor non quidem iufta eft harmonia , vt
ille voluit cum neque veteres ,
:
neque noftri
concentum illum ferre poflint, fine tertia aut
quinta fed tamen is concentus fuam quoque
.

feruabit venuftatem, fi, vt in prioribus, inter-

medios numeros qua: ramus quid enim ine- .

ptius quam eandem rationem conftituere

trium ad quatuor, qua: eft x x v i i.ad t x mi.
demus igitur veram rationem inter vtrunque
XXXVI. &XLVII i.idem erit proximi cuiuf*
que concentus ad alterum , qui eft trium ad
quatuor haec autem harmonia concors per-
.

petua futura eft, etiam fi in infinitum progre-

diare. vt fidemus c c xl i i i, & m.xxi i i i.

qui in numero nuptiali dupla triplaque ratio-

ne fimt quadrati, in concentu seque difcrepa-
bunt,ac xx xi.&lxiii i.fin rationes me-
dias infemeris;fdlicet c c c x xiiii.ccco
xxxii.dlxx vi. d cclxvii i.proximus
quifque
 M8 METHODVS
quifque finitimo tam bene concinet & cohae-
rebit, quam tribus quatuor ;
quia in omnibus
fefquitertia ratio eftJnhoc etiam vehemeter
labitur,quod aliorum opinionem fecutus, ma-
gnum Platonis numerum duodenarij cubum
facit:quod quidem fi verum eflet,cur Plato al-
tera parte longiorem quaeri voluitPplerique ad
hunc fcopulum fliam nauim afflixerunt Sed .

quoniam nihil obfcurius ac difficilius Platoni-

cis numeris videtur, nihil temere affirmaboul-
lud tantum quod ad couerfiones imperiorum
pertine t,voluifle Platonem Refpublicas quan
tumvis bene conflitutas, etiam domeftico vi-
tio,vel externa vi certo quodam annorum de-
curfu labefactari :vt adamas & aurum, tanta na
tur ? vi ac praeftantia colligata funt,vt cum per
feipfa violari no pofle videatur;a fe tamen vio-
lantur,^ quod ex natur^ principiis coftat: tum
etiam externa vi, puta diuturnis ignibus,aut a-
qua chryfulca,paulatim effluunt & corrum-
puntur.Sedmirum eft ex omnibus Academi-
cis tum Gracis tum Latinis, neminem
hacte-
nus numerorum prseftantiam illam ac digni-
tatem, qua? ad flatum imperiorum pertinet,
vilius duitatis exemplo docuiffe prsefertini
:

ciim illud non modo pertineat ad ftatus,fed c-

tiam ad incremeta,conuerfiones,& exitus Re-
rumpublicarum tum etiam Epicureos confi-
:

cogat, res humanas non temere ac fortui-

teri
 IO. BODINL
t o, (ed praepotentis Dei maieftate ac pruden-

tiagubernari.quod igitur ab aliis omiflum eft,

aut fortafle confulto praetermifliim breuiter
compledtamur. Hoc primum intueri licet, fe-r
narium perfedium numerum, fceminasjfepte-
narium vero, mares immutare tum etiam v- :

trifque periculosefle morbos ,

qui in feptena-
rium aut nouenarium incurrunt : & in tota re-
rum natura magnam efle talium numerorum
poteftatem:(eptimus quifque annus, ait Sene-
ca, aetati fignum imprimit hoc tamen de ma-
.

ribus didium oportuit, ita quoque Rerumpu-

blicarum conuerfiones , aut feptenariis ac no-
uenariis multiplicatis , aut eorum quadratis in
fe dudtis , aut perfedHs, aut fpharricis numeris
contingere, non fine admiratione variis exem-
plis animaducrti . hominum quidem interitus
in feptenarios ac nouenarios incurrere, nemi-
nidubium eft ineam rem penitus intuenti vt :

XIIII. XVIII. XXI. XXVII. XXVIII.

XXXV. XXXVI. XL II. XLV. X LIX. IVI.
fi vero feptenarius cum noucnario concurrat,
annum periculofiflimum efle omnis antiqui-
tascomprobauit.hinc Auguftus in quadam e-
piftola gratulatur amicis , quod annum lxiii-
quem ipfe fatalem omnium feniorum appel-
lat,(ecurus euafit.proximus eft L x x.quo mor
tuus eft Petrarcha,eo die quo natus erat in or-
bem rccurrente.deinde l x x i i. quo mortuus
eft
3fS. ME TH OD V S

eft Epicurus,qui tanto {ludio fuse faluti confli-

lebat. hunc {equitur lxxvix. quem fere at-
tigit Auguftus ; impleuit Friderichus III. hic
annos l 1 1 1, ille l y i. imperauit>vterq; mor-
tuus eft x 1 1 1 1. Cal, Septemb. fequens qua-
dratus eft nouenarij lxxxi quo . mortuusi
eft Flato,eodem die quo in lucem venerat re-
currente. neq* hunc numerum egreditur Da-
uid, cum defcribit hominum vitam pauci ad .

Lx xx 1 1 1 . accedunt, qui feptenario duode-

cies dudo coalefcit . atque hunc annum im-
pleuit Theophraftus ,qui nioriens de natura
queftus eft breue fibi vitae fpatiu, longum cor-
nicibusdedifle.hoc quoque anno Paulus II
& I III. Pontifices mortui funt. funt tamen
qui nonageflmum, id eft, nouenarios decem
expleuerunt; vt Fr. Philelphus. lo.Apoftolus
vixit nouem & nonaginta vt hiftoria teftatun
D. Hieronymus vnum & nonaginta vixit , id
eft, xiii. leptenarios quinetiam illi ipfi qui
.

diuturnum illud tempus vixerunt, quod in li-

bris noftris ac litteris teftatum habemus, fe-
ptenarios aut nouenarios fere omnes exple-
uerunt Lamechus leptingentos feptuaginta
.

feptem annos vixit Methufala nongenteli-

.

nnimac feptuagefimum attigit Abrahamus .

c Lxxv.ideft,xxv.feptenariosimpleiiit.Ia-
cobuscxLvu.ideftxx i.feptenarios. Ifaacus
clxx x. id eft nouenarios x x.ac tametft vio-
lenta
 io. bodini. 3$r
lentamors interdum ob violentos fortalfe ra-
diorum concurfus &: traiebliones contingat;
fepius tamen in feptenarios aut nouenarios
incurrit, iiifi diuina volutate natura prohibea-

tur . moriuntur enim innumerabiles anno

L x 1 1 1. Ariftoteles, Chrifippus,Bocadus,D»
Bernardus , Erafmus, Lutherus, Melanchtho,
SyluiusjAleander, lae.Sturmius, NicoLCiiia-
nus,Th.Linaccr;omnes affedfi morbis:eodem
anno Cicero Alexander Pont. max.
caofus eft.

l x x 1 1, venenum maleficum hatifit. Ifocrates

nonagefimo nono accepta Clade Cheronenfi
feipfum inediaptremit .Plinius quinquagefi-
mo fexto fufFocatus,Cg{ar occifus,Oecolapa-
9
dius moerore cotabuit anno x l i x. Attic ine-
dia feptuage fimo feptimo. Idem igitur iudi-
eium adhibeamus in conuerfionibus Rerupu-
blicaru: fed ita vt quadratos & cubos feptena-
rij acnouenarij aut altervtrius cubu vel qua-
;

dratum in radice alterius ducamus aut etiam :

perfedhim numerum: aut denique fphaericos

& folidos ciibos magno numero comprehen-
fos poftremb quadratum & cubum duode-
.

narij,qui ab Academicis magnus numerus Pia

tonis appellatur Quadrati quidem feptenarij
.

ac nouenarij xlix.lxxx i. cubi cccxl iii*

d c c x x i x. quadratus feptenarij duftus in ra-
dice nouenarij ccccxti.& nouenarij qua-
dratus in radicem feptenarij dlxvix. perfe-
rus
jft METHOD75
(ftus numerus ccccx cvi. nam v i. & xxvm.
perfe&i minores fiint: reliqui perfe&i, cetum
& o$o millia fuperant, ac maiores funt quam
vt adRefpublicas accommodari poflint qua- .

dratus duodenarij cxliiii. cubus m. d c o

xxyiii. quem numerum annorum nulla Re-
foub.fuperauit.quare numeri maiores reijcien
di erunt. Spherici numeri magno numero co-
prehenfi quatuor funt ; puta cxxv. ccxvi.
Dcxxv.mccxcvi. Hac numerorum pau-
citate in tam infinita multitudine qui neque
,
perfe&i funt,neque quadrati, neque cubiti:aut
tales quidem, fed ex paribus digitorum, no ex
imparibus compofitiiaut etiam ex imparibus,
fed non ex feptenariis aut nouenariis
,
qui in
infinita multitudine funt admodum pauci ili-
cee mirabilesomnium pene Rerumpublica-
rum conuerfiones intueri Ac primum vt au-
.

fpicemur a cubo duodenarij,quem Academi-

ci nonulli magnum & fatalem numerum Pla-
monarchiam Af-
tonis effe aiunt, reperiemus
fyriornm a Nino rege vfque ad Alexandrum
magnum , hunc numerum ad vnguem imple-
uiffe, ex iplius Philonis
,
quem Melanchtho,
Funccius,ac do&iffimi quique fequuntur, opi-
nione neque vero longius repetendum
. eft,
qudm a Nino , a quo Diodorus , Herodotus,
Ctefias,Trogus,Iuftinusaufpicatur:propterea
quod primus imperandi formam ftabilik, ac
Baby-
 io. ioDiiif;
Babylonem vero & Per-
codidit. Afsyriorum
farum verius eft vt vnafic,quam monarchia
plures:aut Caldarorum,Medorum,ac Partho-
rum monarchias ab Afsyriis & Perfis diuelle-
re oportet qui tamen eiufdempene regionis
;

incola? funt ac ciues. Alexander vero iure mo-

narchiam nouam efficit, cum ab Europa in A-
^am homo plane peregrinus, nouu genus ho-
minum tranfmiferit, Darij copias deleueri ti-
no resdeniq; ac leges immutarit fid ha?c fiio .

oco.Rurfusab eluuionibns aquarum , vfque

ideuerfionem tepli ac Reipub Hebraorum, .

numerantur anni a Philone m.d ccxvi i. Io-»

ippus ducentos amplius; alii multo pauciores
ompledtutur.putcm ego tum exhiftoriarum
, tum etiam ex ipfius numeri magni
'eritate
rseftantia.x i. annos ad Philonis calculum ad-
i oportere,vt duodenarii cubo nihil defit, aut
aperfit . nam eo ipfo tempore defecit AEgy-
tus a regibus Afsyriorum:Scyth§ Afiam imi-
orem inuaferunt: Pififtratide ab Athenienfi-
us Tarquinii a Romanis eieiti finit Ex eb
; .

uoque Danielis hebdomades plurimum illu-

dantur cmm enim maxima fit inter omnes
.

:riptores varietas de natiuitate ChriftfiPhilo

umen qui omnium antiquorum certiilimus <

abetur, colligit annoru tria millia dcccc- K •

cii i. cui Lucidus tres adimit; Io.Mariafex

ddit,idque ex multis coniebhiris, quibus ma-
z gis
3^4 METHODVS
gis affehtior. propterea quod humerus ille eft

ex quadratis feptenarii ac nouenarii multipli-

catus i puta ter mille dccccxcix. mirum
in modum congruens conuerfionibus rerum
maximar^quaj poftea fecut.se funt. tum etiam
Chriftimors ea ratione incidit in annum mu-
di quater millefimum quo fane pertinent fe-
.

ptuaginta Danielis hebdomades, qu£ anpos

capiunt cdxc. quod fi aufpicemur ab anno
feptimo Darii Longimani , propterea quod
Efdrastum mifluseft Hierofolyma Reipub-
conftituendse caufa,id eft, anno fexta ante tem
pus Hebdomadarum fenarius : ille folus inter
digitos perferius , cum hebdomadibus l x x.
id eft fepties/eptuaginta annis ( die enim pro
coficit alium numerum
anno fumit fcriptiira)
perfedlum cdxcvi* qui mirabiliter cogruit
conuerfionibus Rerumpublicarum quod vt
.

planum fiat , ne incertis conie&uris ducamur 3

exempla ex Romanorum faftis confularibus,

quibus nihil certius effe poteft, eruamus. nam
ab V.C. ylquead eum annu quo Iulius Odio-
uianus vidto ad Adfium Antonio primus a
Senatu Auguftuseft appellatus , ac totius or-

bis imperium ei delatu, anni fimt dccxxix

cubus nouenarij. ab Augufto ad Auguftulurr
qui poftremus Romanorum Imperator in fa<
ftis appellatur(eft enim ab Odoacre rege Go-

thorum eiedlus ) anni fimt c d x c vi.pcrfc-

 ia BoDiNr.
bus numerus. ab V.C. vfque ad imperij euer-
ftoncm illam, numerus annoru quadratus eft,
fcilicet m. c c x x v. & ex integris feptenariis
conflans M.Varro apud Cenforinumfcribit,
.

Vehium augurio nobilem audifle cum dice-

ret quoniam annos c x x. incolumis prseteriif-
fet,pop.Rom.ad M.& c c.pcruenturum. toti-
dem annos comperio a Nino vfque ad Arba-
cem primum regem Medorum. Funccius tres
amplius annos complebitur : alij pauciores*
fed illud mirabile mihi vifum eft, quod non lo
Ium ab Augufto ad Auguftulum fed etiam ab
:

exahis Vrbc regibus vfque ad Caefarem Di-

batore , idem numerus annorum cd.xcvi.
recurrit.neque id tantum, verumetiam a Con
ftantino magno ad Carolum magnum, quo
anno primum Imperator Roma: creatus eft,
annicdxcvi. ab Onuphrio ftudiofiflimp
Romanae antiquitatis colligutur: tametfi ma-
gnam temporum , nullam numerorum ratio-
nem haberet. neque id fblum, verumetiam ab
Alba condita,vfque ad eius euerfionem a T ul-
lo Hoftilio, nec plures funt, nec pauciores an-
nic pxc vi. hoc etiam amplius quod a Saule
primo rege Hebraeorum , vfque ad captiuita-
tem numerantur anni c di c v i. tametfi Gc-
ncbrardus tres addit: Garceus vero dece, Tai-
mudici centum fere detrahunt : led fui dibi
nullam neceflariam afferunt rationem, a redi-
z. a tu
3 5^ M EtHO D VS
tu populi, & fecunda templi conftru&ioiie fiib
Zorobabele, vfque ad eum annum quo Hero-
cdx-
des a Senatu rex eft appellatus, funt anni
c v i. confimiliter ab Arbace primo rege Me-
dorum, vfque ad Alexandrum magnum c d-
k c vi. regnum vero Macedonias a Carano pri
mo rege vfque ad obitum Alexandri, totidem
annos capit. Funccius o6io detrahit, alij xii.
addunt putem ego medium effe feriendum*
.

plura tamen huius numeri conuerfionum ar-

gumenta proferemus in Repub Gallorum, .

conflatautem numero Danielis, fenarioque

perfero perfedius euadit: prasterea folus in
magno numero ex nouenariis & feptenariis
conflatur,vnitate vtrobique deficiente; atque
hic numerus eft quem veteres innuere volue-
runt, cum dicerent Rerumpublicarum perio-
dum effe annorum D.ciim nullam vim nume-
rorum perfpiceret eft enim numerus ille ine-
.

ptus ad rerum humanaru aut naturalium con-

uerliones quippe iiec perfedlus , nec quadra*
.

tus, nec cubicus, nec fphgricus, neque ex nouc*

nariis aut feptenariis , neque ex eorutu radici*
bus aut quadratis conflatus, fi quis auiem dili*

gentius animaduertat bella ciuilia Romand-

rum, fecefliones plebis, ac casdes ciuium inter
ipfos , reperict annoru numerum feptenariis,
aut nouenariis, aut vtrifque conflare . nam ab
V C. vfque ad refugium, anni fiint c cxliii.
.

a regi-
 1 B o D I N r.
'

jy 7
a regifugio ad parricidium, e
ccclxviii.
regifugio ad feceffi onem plebis in
motem fa~
erum, anni x v 1 1 1 .adfecuda
Lxin.ad ter-
c c xx v. ad feditionem Gracchana,
tia
ccc-
txxv 1 i ab hac rurfus ad bellu
.
ciuile Ma-
rianun^x t v.hinc ad alterum
Cajfaris Pom &
peij, xxx v i.ad exdem
Caelaris, v i i.aparri-
ndio ad bellum ciuile Siculum
, v i i hinc ad .

mellum ciuile Adfiacum vltimum

v1 1 .nume-
l omnes ex
integris nouenariis aut feptena-
iis, aut ex vtrifque
conflati Vrbs autem ipfa .

apta eft poft eius conditionem

anno c c c l-
i i i i .qui ex integris
feptenariis seque coi>
:

icitur, ab V.C. vfque ad cladem Cannenfem,

uni funt dxxxi x. qui numerus ex feptua-
inta feptem feptenariisconflatur. tunc enim
nperium Romanum pene deletum eft.
a cla-
e Canenfi ad Variana, anni
flint ccxxim.
x integris xque feptenariis, &
y traque clades
ontigit 1 1 1 1 .Non. Aug.Confimiliter Athe-
arum moenia folo exequauit Lyfander
anno
‘ptimo ac feptuagefimo poft
yicftoriam Sala^
liniam, addit Plutarchus in
LyfandrOjVtrun-»
ue contigiffe fe^ta die
menfisMunichionis.
.a quoque Poeni cum anno Chriftincc vi i,
oderici regis anno feptimo
Hifpanias inna-
Tent,anno poft leptingentefimo feptuagefl-
10 eiedti funt,vt ex ipfo
Tarapha Hifpano feri
ore colligitur De cubo feptenarij
.
multa
z 3 quo^
3^8
METHODVS
quoque funt exempla, eft enim numerus ille a
Mofe in magno lobeteo conftituendo fele-
aduerfus A-
dius. itaque a vidtorialudseorum
inanum auxilio Heftcris, vfque ad vidioriam

aduerfus Antiochum, anni funt cccxL 1 1 1.

& vttaque victoria obtigit 1 1 i .Idus Mart.qui
Hebraeis Adar dicebatur, ex quo Hebraei hunc
diem magno habent in honore, totidem anni
funt ab Augufto,ex quo imperium folus obti-
nuit} vfque ad Conftan tinum magnum cum,

imperium
folus accepit. Regnum
Perfarum a
ftetit annos c c x.
Cyro vfque ad Alexandrum
qui numerus ex integris feptenariis xxx.
con-

flatur. totidem annos imperarunt Longobar-

detrahit, qui
di . Paulus Diaconus tres annos
reflant vfque ad necem Defiderii tandiu
Ca-
.

letum tenuerunt Angli Reges .Syriae Afiae &

minoris a Nicanore primo rege vfque ad Phi-
lippum vltimum, totidem annos imperarunt-
Ab exitu Hebraeorum ex Argypto, vfque ad
cuerfvonem templi ac Reipublicae, numeratui
anni nongenti} qui numerus ex duobus qua-
dratisnouenario ac cetenario in fe ductis con-
flatur non plures funt abEurifthene
.
prime
rege Laced^monionirn,ad Nabida tyrannum
quem Philopoemen de imperio deiecit,ac fla
tum Reipub. Laconica omnino immutauit
Lycurgi vero leges fublatse funt, ac Laced#
pionii Ach^orum mores accipere coa#i, an
u
 IO, BODINI.
no poft dlxvii .quam lata: fuerunt a Lycur
go numerus ex quadrato nouenarii in fepte-
:

narium du&o.Ptolem^i vero a Lago vfque ad

Auguftum , qui AEgyptum in prouinciae for-
mam redegit , imperarunt annos ccxcim
qui ex integris fcptenariis coftat. Hebr^orum
Refpublicaiacuit annos feptuaginta: totidem
annos imperium Graciae tenuerut Athenien-
fes, vt fcribi t Appianus Gothi a Theoderico
:

primo rege, vfque ad Totilam, regnarunt an-

nos feptuaginta feptem;vt Onuphrius in faftis
fcribi t. Lacedaemonii x 1 1 .annos,Graecis om-

nibus imperarut.aucftore Appiano, hunc quo-

que numerum magni numeri radicem exple-
nt Alexander magnus nam fex annos ante
:

Darii mortem , totidem eo caefo imperauit.

^oftea eius imperium, repente in plurima, ve-
nti fulgur in partes deiiliit. Ac ne vetera quae-
*antur,domefticis vtemur exempjis,& cxacftif
ima temporum collatione Io.Tilii cum Faftis
:oniudia. Gallia Romanis paruit a Caefaris ex-
:rema de Gallis vidloria, vfque adMarcome-
um ducem Francorum ( cuius opibus freta
Valentiniano tributum imperanti denegauit)
mno ccccxli. qui numerus ex quadrato fe-
>tenarii dudlo innouenarium conficitur.hinc
id Vuaramundumnouem anni;adeius regnu,
iiouem. ex quo vero dux eft appellatus, vf-
:er

juead Pipinum ;qui ex magiftro palatii rc~

z 4 gnum
 methodvs
gnurn inuafit pulfo rege Hilderico , anni fiint'

cccxl ni .cubus feptenarii. a csede Syagrii,

qui Romanorum vltimus G allise praefuit vfi ,

que ad Capetum qui genere Gallus , tametfi

,

negant Germani , natione Andegauus, impe-

rium Francis ademit, perfebtus eft ille nume-
rus. cDxcvi.ab Yuaramundo vfque ad Ca-
petum, anni d l x v i i numerus ex quadrato
.

nouenarii in feptenarium dubio . rurfus ab

Vuaramundo vfq;adHugonis magni,acprin-
cipum dcfeblionem aregeLudouico i i i i.
ipfiufque captiuitatem,anni funt d x i i foli-
.

dus cubus . hinc ad alteram Caroli Burbonii

defectionem a Francifco , eiufque captiuita-
tem, quadratus eft dupli duodenarii; puta D L-
x x y i totidem quoque numerantur a Cape-
.

to,ad faerum hoc funeftumque bellum, quod

ciuili fanguine nuper geftum eft nec plures
.

funt nec pauciores acaptiuitate Caroli ducis

Lotharingi (quem Capetus de legitima regni
fuccefiione copulit in carcerem Aureliorum)
ad Carolum illum Lotharingum , qui regiam
poteftatem adeptus, Capetiftirpem Aurelio-
rumcarceribusconcliifit: & vtroque tempore
infoelix Aurelia fuit genti Lotharingorum,
confimiliter a Carolo ftmplice,quem bona fi-
de Peronam profebtum, Hebemis comes ca-
ptiuum detinuit, vfque ad Ludouicumx i. mi-
nime omnium fimp!icem,qui tamen fua fe vo-
luntate,
 IO. BODINI. 3^1
luntate, vel potius temeritate Peronam con-
tulit^ in eadem arce captiuus eft a Carolo co
mite retentus, annos habemus dxl, nume-
rum ex integris nouenariis conflantem rur- .

fusaCapeto vfque adCarolioctaui memo-

rabilem in Italiam expeditionem, perfedus
eft ille numerus CDxcvi.ab euerfione im-
perii Longobardorum , & Infiibria a Carolo
magno capta,vfqueadconfimilem expeditio-
nem, & Infiibriam a Ludouico xi i. recepta,
plane cubus eft nouenarii,icilicet dccxxix.
anni, quibus temporibus Refpublica Veneto-
rum grauiflimas clades accepit, docuimus Ve-
netos ante Carolum magnum flabile impe-
rium nullum habuifle, fed pa 6tis Nicephori &
Caroli magni libertatem accepiffe fteterat i-
.

gitur Refpublica Venetorum annos dccxx-

i x.cum eius euerfio pene fecuta eft. eodem e-

nim tempore Maximilianus Imp. Ludouicus

xi i rex Alphonfus , lulius 1 1. Pont, in eius
.

Reip. ruinam coniurarunt.quinetiam cum tot

ac tantis hoftibus Turearum princeps ipfacme
fortuna conlpirare vifaeft. vrbs enim fulphu-
reispulueribus fortuito accefis plurimum de-
formata eft, ac auri vis infinita naufragio amif
fa. & quidem eo tempore Veneti lumen inge-

nii, confiliique fui magnifice oftentarunt. hoc

etiam animaduerfione dignum,quod aGode-

frido, qui Perfas memorabili clade fregerat.
|<5» M1THODVS
$c Syriam feruitute liberarat, vfque ad Baldui-
num vltimum, qui captus eft a Saladino , anni
fiint numerus ex integris nouenariis con-
xc.
flans. Grarcorum quoque imperium Galli te-
nuerunt annos Lvi.a Balduino fcilicet vfque.
ad Palaeologum . Pontificatum vero annos
l x x.numerus vterque ex integris feptenariis.
fcd infinitus fitn omnia periequar conuer-
, fi

fionum mometa. tamen propofitis exem-

his
plis, licet iis qui abudant otio, rerum omnium

publicarum conuerfio.nes , ab incorrupta fide,

hiftoricorum deriuare , futura quanquam & (
cognita foli Deo ) verius ac melius augurari,
quam Cardani leuiffimis & falfiflimis conie-
dfuris
.
putat enim ab extrema cauda Helices,
feu maioris Vrfe, omne magnum imperium
pendere vt cum .
Ro-
verticalis eflet nafcenti
mx, illuc imperium detulerit deinde Bizan- :

tium poftea in Galliam : inde in Germaniam

:

defilierit
.
qua: tam vera fuut, quam qua: de fe
ipfe fcribit in fua Gene.fi , nunquam effe men-
titum , idquc admirabile fibi videri affirmat,
fed vir bonus hoc prsftare debet ne mentia-
tur, id eft , vt Nigidius interpretatur , fcienter
falfum dicat prudens vero ne, mendacium ei
:

excidat, hoc eft, vt ille voluit, ignoranter fal-

fum enuntiet. quid autem, homini vel medio-
criter perito eius artisquam ipfeprofitetur,a-
iiud eft mentiri ni.fi hoc eft? cum enim intelli-

geret.
 to. BODINI. 36'}

geret innumerabilibus populis & vrbibus hac

ftcllam verticalem fuiffe ac femper futuram,
adiecit Solem in vertice quoque meridiano
vrbi nafcenti effe oportere , cum ea ftella con-
iuncSum . ac tarhetfi vim illam in omnes eiufi
dem paralleli populos effundi fatetur vni ta- ,

men loco imperium deberi tradit atque hoc .

modo cornicum oculos configere fe polfe pu-

tauit.fed cum illa ftella quinquaginta quatuor
partibus abfit ab AEquatore, & circulum Ar-
dUcum defcribat,vt quantumcunque ex motu
trepidationis declinet, x 1 1, partibus ab vrbis
perpendiculo recedat, perpendicularem effe
non pofle planum eft . doceamus ne in meri-
diano quidem, nec, vt ipfe feribit , cum Sole
coniuricftam effe potuiffe ; quod longitudine
tantum, & hora meridiana fiat oportet . id au-

tem ex Varrone intelligipoteft,qui,vtPlutar-

chus feribit, L.Tarutium Firmanum nobilem
mathematicum , iuffit Vrbis &
conditoris
diem & horam natalem fi fieri poffet , efeferi-
bere.igitur diligentifyderum perueftigationc
comperit Vrbis fundamenta ia&a fuiffe anno
tertio fexta? Olympiadis, in quo Dionyfius &
Varro confentiut, quinto IdusPharmnti men-
fis, Cal.Mai; qui dies Palilia vocatur,
fiucx i.

Menfe Aprili, hora fere tertia poft meridiem,

Ioue in Pifcibus, Saturno, Venere , Marte in
Scorpio]SoleTaumm,Luna libram decurren-
 METHODVS
te, amio Romuli duodevigefimo . illud etiam
didicit Plutarchus ex Antimacho Lyrio. Vrfa?
maioris nufquam meminerunt . erat autem ea
ftellaindodecatemorij Leonis parte xvm,
ferupuio, l v i.vt perfpicuum fit exipfius Co~
pernici tabulis, & accuratifiima motuum do-
ctrina his vero temporibus in
: x x. parte Vir-
ginis ferupuio L. qua? cum itafint, quo modo
fieri potuit vt Roma? nafcenti verticalis effet?
cum pars duodecima Geminorum corculi te-
neret ? ab eo enim Leonis pars x v 1 1, quin-
quaginta quatuor partibus abeft: quanto mi-
nus Soli coniungi potuit, qui Taurum percur-
rebat, extrema vero Vrfe Leonem ? aberat igi-
tur x c. partes in longitudinem ; x L v.in lati-
tudinem , quo minus Soliconiungeretur vlio
modo. hoc vero ineptius , qubdBizantio ver-
ticalem dixit , cum imperium illuc a Romanis
tranfiatum eft,cum tamen Vrbs illa prius efifet

condita, quam Romulus natus, vt ex Polybio,

confiat, multo magis abfiirdum, quod e Gra?~
cia inGallix verticem defiliit, hinc in Gcrma-
mam,ccntra naturam fui motus & inclinatio-
nis. fed hxc rifu magis quam confutatione di-
gna videntur, cur enim Scandi Liuones,qui
non modo caudam led etiam totam VHam,
,

perpendicularem Soli habent, nullum vnquam

imperium eo pertraxerut, fed contra, pateant
incurfionibus & imperiis finitimorumPAutfi
 IO. BODINI. 3 5j
jperpendicularcs ftell$ imperia tnbuant,cur il-
la? qua? iliuftres ac regia? a veteribus dicuntur?
Regulus,mquam3 Palilicium,Virgili^Antare;
cur ille xv. quas ipfe Cardanus regias vocat-
cur Spica, Fidicula, Ardiurus , atque adeo pia-
iictg omncs,qui pene Soli Africg perpendicu-
lares funt,iiluc imperia non traftulerunt ? nam
Europa? & Afi^ legionibus femper Afri cefie-
runt. Aliter Copernicus, qui imperiorum coxi
uerfiones ad centrum eccentrici parui circuli,
eiufque motum pertinere iudicauit, vt eius
difcipuli fcripferut.paruus autem circulus non
Solis eft,quem immobilem ipfe iudicauit, fed
ipfius terra?, quam motu cieri voluit.nemo ta-

men infeitia? vnquam,vt a centris cir-

tata? fuit

culorum cceleftium multo minus terreftriu,

,

vim vllam influere putaretmeque id Coperni-

cus feribere auflls eft , fed eius difcipuli fom-
nium illud pro re certa & explorata tradide-
runt:qua?cum ex hiftoria falfa comperiantur,
nec motus centri eccetrici, flue terra?, fiue So-
lis, cum imperiorum contierfionibus vllo mo-

do congruat; fatendum eft ab immortali Deo

totum illud pedere: aut fi ad caufas confequen
tes couerfionem imperij ciiiufque referamus,
Deofyderibus velut nftru mentis vtente,ad
i

infignes illos fyderum concurfiis, de quibus fu

periori capite diximus, pertinere iudicandum
eri : fed quia veteres illud animaduertere non
potue-
 ME Tfl op ri
potuerut, propter ignotos coeleftium orbium
motus:poileri vero penitus neglexerunt: util-
ia facilior ratio vifa mihi eft,quam illud ex nu-
meris quodammodo colligere:ab radice cuiuf
que imperij (quam Ptolemaeus Alfon
fus Eram, id eft radicem Hifpanico verbo ap-
pellat) initio dudto : velut in febricitantibus
folemus ex ipfis decretoriis diebus falutem,
aut 7WLfQ^vGyih augurari: ita vt dies vna& ea-
dem,fi plures variis temporibus laborare coe-
perint, aliis quidem lalutaris fit; aliis extrema,

interdum tamen fyderum ac maleficae traie-

<ftionis tanta vis eft,vt fine difcrimine dierum,

plures vno hauriat & eodem momento: ita

fuis etiam morbis imp eria laborant, vt Poly-
bius feribit & vt violentos interdum ;ita na-
:

turae quoque congrue tes exitus habent, certis

quibufda ac decretoriis numeris coprehenfos.
nec me mouet quod Ariftot. libro y de Re- .

pub. &
extremo tcov /juztcl tcL (piKr.nihil om-
nino in numeris mome ti effe putauit:cur ergo
9
feptimus mafcul ftrophulis medeturPcur par-
tus feptimo ac nono menfe viuut;o<5iauo nun
quamPcur fepte planetae, nouemorbesPcur li-
liorum ad hominis longitudinem ratio feptu-
plex id enim Ambrofius Paratus Regius chi-
:

rurgus mihi cofirmauit.cur dies feptimus ine-

dia necatPhoc quide Plinius diuturna experien
tia cognitu fertbit. cur Lunae mirabiles couerr
fionea
 f Oi B O D I N Ii

fioncs feptenariis omnino conftatPcurleptem

neruoru paria? cur pHilomelafepte dies, toti-
de'mq; no&esafliduae nouem diferiminavoeu
ingeminat : cuius miraculi me admonuit lac.
Bojus Prefes curias Armoricoru, yir optime a
natura,vberius etia a dodirina politiore infor-
matus. cur deniq; feptenarius Euripi fluxus zt
rcfluxusAriftotekm,vt quida prodiderunt, ad
furorem^^ly,ad prgcipi.tium adegi t?quia no
cdeperat^Arifto teles Euripu, Euripus Arifto-
tele dicitur coepiflTe . ai fapietiflimus Mofes &
Prophetas,omnia pene oracula feptenariis co-
cluferut.celebritates feptimo die,feptima heb
domade,feptimo mele indidit; feptimo anno
agroru quies, ac feruotu manumiflio:poft an-
num veto lepties feptimu, magnus Iobeleus r
& liberatio omnium debitorum, agrorumque
ad priftirios dominos reuerfio.hmc fep tenari*
ab Hebraeis facer numerus efl: appellatus at- .

que hasc lignifleant res humanas non temere

ac fortuito ferri,vt Epicurei iadlant-nec inuio
labili fato,vt Stoici : fed prudentia diuinaiqux
tametlires omnes , admirabili ordine, motu*
iiumero,conCentu,figuracolligauit“nihilomi-
nus eas voliintate, arbitrioque fuo interdum
mutat: vt Iefayas de Ezechiafcribit, cui precii-
candi Deus vitam protraxit, &
Solem retro-
greflum oftendit. interdum vero tempus ma-
turare dicitur in feriptura facra, propter fccle-
rum
 3
6§ MBfHODtS
rum yltioricm,vd commiferationem, vtPaii-
ius de oraculo Heli? fcribit.argumento fint e-

luuiones aquarum, quae Dei iuffu citius fada*

iimt, quam ntaierus magnus ordini naturae
congruens expfei potuiflet : id eft, anno con-
diti orbis m. d clffr i. cui numero li addantur
odo nouenarii,fcilicet,i^ ii. conflatur cubus
ille magni duodenarii: vt homin es intelliga nt
nullis numeris „ aut vlliriecellitate obligar i
DeuinTTed natur# legibus folutumoion a S e-
nath aut popu1o7fed a feipfo.nam cum naturas
leges ipfe iufierit,nec ab alio quam d feipfe im
perium habeat,confentaneum eft fuis legibus
efie folutum : & aliter atque aliter decernere
de rebus iifdem .fic enim Ambrofius fcribit,
non femper improboru m fcelera vindic ari, ne
putent inferorum null as efte^xna s^mllia prae-
mTab o n qru m: nequetame flagitiofos omnes
tmpuheviuere, ne illud iadent; mortalia nulli
Sint curataDeo ita quoque de bonorum &
.

impiorum Republica indicandum eft, ne fatis

aut fortunse quicqua tribuere cogamur Hxc .

breuiter liint d me de conuerfionibus impe-

riorum ex intima Philofophia difputata, turri
Vt eruditos ad pulcherrima earum rerum cori-
'
temptationem excitarem;tum etiam, v t in im-
periorum mutationibus nenosipfos afflige-
remus;quod magnis fepe viris accidit. etenim
nulla re Pompeius e clade Pharfalica dilaplus,
ac
acRcipub.cafum acerbiflime lugens leniri po-
tuit, quam Secundi Philofophi oratione, qua

perfuafiis eft certos e fle a D

eo immortali am-
jitus imperiorum conftitutos.
^TsTunc ab hiftoria conuetfiones &
exitus Conuerfio-
lerumpublicarum , quas olim magis clarue- nes Impcrij
unt, cum noftris (fo?ri^aremus,vtexvtri{que Romani.
r
eritas magis elucefcat . Omnium autem cla-
iffima fertur effe Romanorum , quas cum ali-
[uandiu fub regibus floruiffet , in tyrailnidem
rolapfa Tarquiniorum: deinde his exclufts in
primatum ac patriciorum poteftatem fe-
ius repugnante plebe: poft infacftionem de-
emvirorum -quibus caefis ac proftratis, popu-
is aliquandiu legitime ac temperanter impe-
mit, quoufqueili homines inciderit rerum

suadarum cupidos hinc ochlocratia,vel po-

:

us anarchia turbulentae plebis a fediiione

rracchana vfquc ad Marium & Syllam, qui
rbem ciuili (anguine crudeliffime foedarunt:
:xto denique ac trigefimo poft anno , a Cae-
re & Pompeio partium ducibiis miferrime
(ftata fuitRefpublica, quoufque legitimo v-
us Augufti dominatu gubernaretunhinc va-
e ab optimis principibus, mox etiam a tyran
s fufcepta , tandem aliquando dignitatem a-

iifit,cum Imp.Conftatinus magnam partem

matus, ac fedem imperii Bizantium tranftu-
fet. poftremo in Gothorum, Graecorum,
A Gallo-
 070 METHODVS
Gallorum, Germanorum, Hifpanorutn pot£~
ftatem peruenit,& alienis imperiis autPonti-
ficum libidini ad hsec vique tempora feruiuit*
lifdem fere procellis iadtati funt Atheniefes.

Comrrfio
C^m enim Cecrops Atticorum xii. op-
pida fortiter ab hoftium incurfione prohibe-
nes Imperii
Atheniefiu. ret,regnum adeptus effe dicitur, ab eoque re-
gnatum eft vfquc ad AEfchylum annos circi-
ter d c c c. poft AEfchyli mortem, qui per-
petuum imperium tenebat , optimates magi-
ftratum quali Dilatorem decennaldm crea-
runt , fed cum is magiftratus nimia poteftate
abuteretur , anno definierunt primus
.
Creon
annuus magiftratus, qui cLfyjjdV a Graecis ; iu-
dex a Latinis dictatur, elebtus eft: eoque ma-
dum Pififtratus eo-
giftratu tantilper vli funt,
dem modo quo Dionyfius ad corporis fecu-
ritatem impetrata cohorte aduerfus Alcrnxo-
nidas, perpetuam poteftatem inualit.tum Hy-
parchus & Hppias Piiiftratid#, imperium an-
nos feptuaginta, vt Ariftoteles feribit, vi te-
nuerunt, quoufque alter esefus eft;alcero mor-
tuo fecuta eft popularis poteftas a Solone
prius inftituta: fed legitima tamen ac iufta.
nam quinta claflis,id eft,infima plebs, & popti
lipars longe maxima, lege Solonis ab honori-
bus & imperiis arcebatur.primus Ariftides le-
gem illam abrogauit poftremo Pericles
.
fla-

tum popularem in turbulentam ochlocratiam

muta-
 io. BoDINn 37*
ihutauitjcum Areopagi tarum fublata,aut val-
de iniminutapoteftate, quaReipublicse falus
& dignitas continebatur, ad plebem infimam
omnia iudicia 3 confilia,
totiufque Reipub. gu-
bernationem propofitis praemiis ac largitio-
nibus, quafi efcam imperij detuliftet. eo mor-
tuo, deinde eie6to Alcibiade,, casfo Nicia cum
exercitu, imperium ad optimates c c c c. de-
latum eft paulo poft tamen Thrafyli fa&ionc
:

plebi reftitutum tandem amifla claflead Ae-

.

gospotamos, Athenienles cum fociisomni-

bus in Lacedaemoniorum poteftatem vene-
runt.a quibus optimatum poteftas eft vbique
pro populari conftituta:hincx x x.dele&i op-
timates AthenienfiumRempublicam guber-
narunt quiftatimeuaferunt
:
facftiofi tyranni,
bis igitur paulo poft a Thrafybulo esefis ac
proftratis,fumma poteftas rurfus ad populum
rediit,ac tadiu ftetit, quoad Antipater Lamia-
co bello populare imperium paucis optimati-
bus, qui fuaiuflaexequebantur,permifit; inter
quos princeps erat Demetrius Phalereus fed .

quarto ac decimo poft anno , Demetrius Po-

Phalereo , fpecie'que propofi-
liorcetes eietfto
ta libertatistyrannidem inuafit eo tamen ab
:

hoftibus capto, Atheniefes rurfus popularem

libertatem vfquc ad Syllx tempora retinue-
runt. is enim vrbem Mithridati fauentem ex-
pugnauit,tamquc hoftiliter, tantaque cum ci-
A 2 umm
 $yi METfioDyj
uium ftrage diripuit , vt riui fanguinis tota f r-
be decurriffe ferantur, antea quidem populi
Romani beneficio libertate fruebantur,quam
poftea quoque eodem beneficio recuperarut,
vt Plinius feribit: nihil tamen praeter vmbram
libertatis habuerunt, cum tyrannorum ac ma-
giftratuum libidini feruirent fed animaduer-
.

fione dignum eft,qubd imperium Gr^cise an-

nos duntaxat feptuaginta tenuerunt, vt Apia-
nus feribit . tametfi Demofthenes olinthiaca
1 1 1. duntaxat annos x l v. Athenierifesimpe-
raffe putet.

Imperium Lacedaemoni oru a regibus ( qui

Ccnuerfio-
nes Imperij
annos circiter c c c. ab Eurifthene vfque ad
iaced^mo- Lycurgum regnarunt) in tyrannidem, vt Plu-
niorum. tarchus tradit , conuerti coeperat, cum Lycur-
gus popularem potentiam inftituit , fed valde
moderatam, vt antea docuimus anno poft :

x x 1 1 1 1. Theopopus ac Polydorus optima-

tu m imperium omnino ftabilierunt , atque ih
eo flatu floruerunt annos dlxxvi. vfque ad
Nabida tyrannum , quem Achafl duce Philo-
poemene imperio fpoliarunt, fublataquc Ly-
curgi difciplina,ex Achseoruminfti tutis Lace-
daemonios viuere coegerant tandem Achaei.

quoque a Romanis fra&i funt: & vtrique Ro-

manorum imperio acceflerunt. & quoniam
methodum feribetem decet vniucrfa non fin-
gula comple&i, ac veluti digitos ad fontes in-
tendere
 IO. BODINI, 3 7J
tendere vnde illa hauriantur, praetermittemus
Relpublicas obfcuriores , Thebanorum , Co-
rinthiorum, Mefleniorum, Siculorum, Sicyo-
niorum,Arginorum,Cretenfium, Corcyraeo-
rum, quarum conucrfiones tradidit Paufanias
accurate, fi quis fiibtilius inquirere velit qui-
.

bus plane perfpe&is , fimiles in Italia Rerum-

publicarum exitus reperiemus.
Pofteaquam enim Gallorum imperio pul- Conucrfio-
[is Longobardis accreuiflet Italia, tum etiam neslmpsrii
3ermania,Saxonia,Pannonia,&Hiipani^ bo- 9 c «d£talis.
aapars, imperium interliberos Ludouici Pij
Jiuifiim eft.Carolo Caluo primogenito Fran-
:ia imperij caput* Lothario Italia primum,

leindc Lotharingia.-Pipino, Aquitania: Ludo-

fico, Germania ceflit: fedita,vtalij alioru im-
perio minime tenerentur deinde vario bello-
.

rum euentu,idem Germani^ & Itali$ regnum

roaluit: quoufque inter mortua Caroli magni
lirpe, Germaniae reges de principum confen-
u crearentur qui per legatos
:
& vicarios Ita-
iam& Heluetiam ; per feipfos Germaniam
•egcbant.cum vero in tyranideslapfi fuiflent,
Germani excuflaleruitute;imperium optima-
:um:Heluetij populare: Itali Pontificu & Im-
peratorum odiis in partes Guelforumac Gi-
pellinorum diftradVi, ex legatis Pontificum <k
[mperatorum,partim reges nacfti funt;partim
yrannps. reliqui populares & optimatum fta*-

A 3 tus
 METH[ODy $

tus probarunt . vt enim Pontifex V rbanus re-

gnum Neapolitanu & Siciliam Gallis : fic Lu-
douicuslmp. vrbesecclefix Romanae praefe-

riis dono dedit .

plurcs etiam pertefe feruitu-
tem peregrinorum, imperia domeftica fubire
maluerunt, ita Mediolanum & magnam Infu-
brix partem, comites
Anglerix gentis occu-
parunt:Veronam ScaligerirPatauium Ecclinis
Mantuam Bonacolfij ; tum his expulfis gens
Gonzagarum Bononiam Bentiuoli Fauen-
: :

tiam Manfredi: Ariminum Malateftx:Peru-

fiam Baleones, deinde his eiedlisOttones:Ti-
fernum Vitelli j Ferrariam, Rhegium , Muti-
:

nam Ateftini : Camertium

Veranij Vrbina- :

tium Feltrij :Pifaurum,Foroliuium, Forocor-

nelium Sfortix Picenum agrum, Vmbriam,
:

Flaminiam, AEmyliam, Latium, cum maxima

Hetrurix parte, Pontifices tenebant Interim .

Veneti, qui a Carolo magno & Nicephoro li-

bertatem impetrararit,Iftriam primum, dein-

de Liburniam (Infulas omitto)Taruifium, Vi-
ccntiam,poft etiam Patauium, Veronam, Ber-
gomum, Brixiam, Cremam, Nouocomu, Ra-
uennam aliis fenfim ademerunt. Florentini
quoque empta libertate a Germanis, Pifanos,
V ollateranos, Piftorios, Aretinos & finitima
oppida fubegerunt . Lucenfes, Senenfes, Ge-
nuenfes, fe quoque in libertatem iifdem tem-
poribus vindicarunt faxe tam multa oppida,
.

tot
 IO. BODINI. 37S
tot vrbes ac multo plures y imperiis & finibus
diuife,a regibus in tyrannos : hinc in optima-
tes : mox in fadtiones & populares ftatus , in*
terdum etiam in puram anarchiam ineiderut.
neque enim vllapars orbis terrarum plures ha
buit Rerumpublicarum conuerfiones.poftre-
mb res omnes public^, quarum memoriam vl
lam habemus, in monarchias reiapfae fuerunt,
prf ter Venetos, Lucenfes,Genuenfes,Rhagu-
fio$,Heluetios, Germanos. de Venetis ac Ger
manis antea didtuin eft . aliarum quoque fta-
tus & conuerfiones quam breuiflime comple-r
<ftam\ir,
Heluetij quidem cum Imperatorum Lega- Heluetioru
tos & Vicarios,comiteTque Ha{purgenfes,qui ftatus & ca^r

uerfiones,
poftea duces Auftri^ fuerunt, diu pertuliffcnt;
tyrannidis euertendae caufa, focietatem inie-
runtanno m. cccxv. primum Succij,Vrar
nhVnterualdiidcindcLucernateSjTugianhTi-
gurini, Bernates poft etiam acccllit Bafilea,
:

fed non tantanecelfitudine coniu&a: tandem

Lepontij,Veragri,Rheti,SedunhSagalii,Mul-
lufiani, Rotuillenfo; poftremo Geneua quas :

vrbes imperiis efle ac finibus diuifas antea do-

cuimus omnium autem ftatus popularis eft;
.

fcd quinque minores pagi, qui motani vocan-

tur, nefcio quid habent magis populare quam
Bcrnates,Tigurini,BafilienIes,& qui ab impe-
dio Germanorum poftremi defecerunt, vtun-
A 4 tur
37 6 METHODVS
tur etiam in ferendis fufragiis veteri %eifo «m*?
met, cum populus fimul cogitur invnum lo-
cum. hoc igitur omnium commune eft, quod
magiftratus annui funt,contra quam plerique
putant:fed interdum re bene geftain bienium
aut triennium imperium prorogatur . monta-
ni quidem, fummum magiftratum vnum ha-
bent* qui Manappellatur. huic adi ungitur le-
atus, {eu Cacellarius:tum Carmalingus,quafi
f ribunus serarii: poftea confiliarii duodecim,
atque hi omnino xv. omnis domefticas
viri
militarifque difciplin^e curam gerut.funt prae-
terea prouinciales , feu municipiorum magi-
ftratus ac iudices,a quibus ad x v. viros prouo-
catur.Bernates fummum magiftratum Auoe-
rium Bafilienfes ac reliqui fere Burgomagi-
:

ftros • pr^ter Geneuates , qui Syndicos appel-

lant, quibus imperium maius dederunt.fed in
eo plerique falluntur, qui Bernates , quorum
imperium latiffime patet (habent enim oppi-
da circiter xl. ) tum etiam Bafilienfes, Tigu-
rino s,Geneuates,& eos qui a Germanis defe-
cerat,optimatum imperio gubernari putant:
quod Senatum vident trecentorum virorum,
quadringentoru deRepublica confilium
alibi

capere at eorum decreta, fiad ftatumReipu-

.

blicse pertinent, rata non funt nifi populus iuf*

Ierit, id autem fitconuocatis collegiis & cor-
poribus opificum in fua quasque comitia, quas
Schaffas
 IO, B O D I N I. 377
Schaffe vulgo appellantur, ab eo qui princeps
eft omnium collegiorum deinde collegii cu-
.

jufque Syndicus ac Tribunus populi iuila re-

fert in Senatu maiore, eft enim triplex vbique
fere Senatus,quadruplex etiam apudBafilien-
fes : in quibus faneverfatur Reipublicse falus:
propterea quod rerum omniu curam gerunt,
nec quicquam fertur ad populum inconfulto
Senatu: nec ad Senatum maiorem, nili decre-
tum fuerit in minore Senatu nufquam vero .

gentium leges maiorem vim habentmeque e-

nim ad populi voluntatem mutantur , nec im-
pune violantur. queadmodum autem de quin-
que generibus popularis imperii, quse ab Ari-

ftotele traduntur,nullu perniciofius eft, quam

fi populi voluntas legibus fuperior fit, ac pro

lege habeatur, vt de Atheniefibus Xenophon

fcribit nullum moderatius ac laudabilius
: ita

efle poteft, quam fi legum vinculis plebs indo

mita coerceatur non mirum igitur fi iatn an-
.

nos c c l. in fumma rerum geftarum gloria

floruerunt, duabus etiam rebus imperium il-
lud populare conferuatur;$quabilitate iuris,&
frequentia conuiuiorum.nobiles enim, qui po
pularem flatum apudMegarenfes,Romanos,
Florentinos, Senenfes, Genuefes, fxpius labe-
factarunt; nulli funt apud Heluetios aut fi qui :

plebis furorem olim inuaferut, qui pauci funt

admodum, eiurata nobilitate cura infima ple-
be
 3?8 MITHO D y s
bc vcrfantur , nec fere flimmos magiftrato*
quibus laniones ac cerdones fruuntur,adipilcl
poffunt . conuiuiis autem, quarin Schaffis
per-
petua liint, non modo contentiones &
odia
prohibentur , verumetiam incredibili amore
inter (e -clues 3c cumRepublica coniunguntur.
hic autem finis cft legum omnium humana-,
rum.ac tamctfi Bernates, Tigurini, Bafilienfes
mutata religione, compotationes illas tollere
conarentur, non potuerunt tamen.Geneuates
qui minus populares funt, ab eiufmodi
mori-
bus abhorrent. nullis enimeonuiuiis
publicis
vtuntur,praeterquam facris,qug tertio quoque
menfe reiigiofiffime coluntur . illas vero per-
potationes Heluetiorum, priuatis rebus
ac pu
blicis, tum etiam religionibus
ac virtutibus i-
nimicas effc putant, habent vtrique fui
confilii
caufam probabilem, nec magnorum
virorum
auctoritas aut exempla defunt. nullae
tamen a-
pud Heluetios fimultates. Geneuates vero
pri
uatis occultis odiis laborare dicutur,
ac me-
tu magi$ in officio,quam amore contineri.m-
hil autem quod metu fiat,
diuturnum eflepo-
teft .argumento fit illa
coniuratio quae fiipe-
rioribus annis pene Rempublicam
oppreffit.
fortafie tamen ciuium animi
a peregrinis aba-
lienati caufam coniurationi
praebuerunt fed .

illud apud Geneuates laudabil

e,fi quid vfquam
gentium, quodque Rcpublicam efficit, fi
non
opibus
 I O. B O D I N I. 37»
opibus &imperij magnitudine, certe virtuti-
bus ac pietate florentem illa fcilicet Pontifi-
:

cum cenfura,qua nihil maius ac diuinius cogi-

tari potuit ad coercendas hominum
cupidita-

tes, & ea vitia quae legibus humanis ac iudiciis

emendari nullo modo poliunt, haec aute coer-

tio a i Chrifti normam dirigitur, latenter pri-
mum & amice:deinde paulo acerbius: tum nili
pareaspequitur interdidtio facrorum grauis &
efficax interdidlionem animaduerfio magi-
:

ftratuum. ridiculum eft enim,vt ait Seneca, ad

legem bonum clfe . itafitvt qua: legibus nuf-

quam vindicatur, illic fine vi ac tumultu coer-

ceantur ab iis cenforibus , qui fummam virtu-
tis opinionem de fe ipfi excitarunt, igitur nul-

la meretricia, nullae ebrietates , nullx laltatio-

nes,nulli mendici, nulli otioli in ea duitate re-

periuntur.
Genuenles populi rerum quondam gefta- Genuefiura
rum gtoria,& maris imperio clari, cum Vene- flatus & co-
tis dominatum &vrbemiplam pene
ademif- «erfiones.
fent,tadem ab illis fradli, feipfos primum Ca-
rolo fexto Gallorum regi ;
deinde Mediolani
comitibus {ponte dediderunt. quibus tempo-
ribus cum Fregolij & Adurnij Rcmpublicam
in partes diftraherent, plebs arreptis
armis pa-
tricios omnes eiecitiTribunolplcb.odiocrea-
uitrprxfidia Gallorum expulit : arcem vi rece-
pit;ducem fullonem creauit,quem pofteaLu-
doui-
3
$o M E T H O D V S

douicus x 1 1. egit in crucem,&: vrbe expugna-

ta ciues grauilfime mul&auit fed cum Infu-.

bria Carolo v, Imperatori celfiffet, Andrea$

Dorius, a Gallis ad Caloru fe recipiens, Rem-
publicam omni belloruac tyrannidis metu li-
berata, quali Aratus aut Lycurgus alter * opti-
mis legibus ac inftitutis informauit.optimatii
imperium quod ante populare fuerat , vel po-
tius plebeium , ex generis antiquitate opibus
ac fplendore inftituit, & in tribus o&o ac x x.
dhiifit,fublatis partium nominibus qugRcm-
publicam per turbarant:ea lege vt lingulis an-
nisdecem optimates ex plebeis crearentur, v ti
quifque virtute vel opibus praeflaret quae ta-
:

men lex antiquatur aGenuenlibus accepi,

; vt
& pauci ad ius honorum admittuntur 1 colle-
gium optimatum ciuibus cccc. impleuit,
quorum fumma poteftaseflet, vt optimates
omnes,qui fere funt mille ac ducenti, viciffim
imperarent ciuium autem numerus o£fc> gin-
.

ta millium elfe putatur: neque enim certo fci-

re potui optimatibus igitur
. futnmum impe-
rium permifitiputalegum, funi mas
belli pacis
prouocationis, ac magiftratuu omnium crea-
tionem jimprimifque Senatus, cuius etiam an-
nua poteftas eft Ducis au te imperium, quod
.

antea perpetuum erat, biennio definiit , adie-

ro pr^fidio militum Germanorum d. atque
hic folus optimates & Senatum couocarepo-
teito
 iO. BODINI. jgj
innumerum procura-
ceft.exa&o magiftratu,
iorum (hi fummam habent inconfiliis de Re-
publica fufcipiend is aUdforitatem) cooptatur,
poftea quini fu? integritatis ac innocenti? te-
{limonium Syndici tulerunt.Ducis autem eli-
gendi formam valde perplexam omitto: eiuf*
inodi tamen eft, vt nemo nifi fummse integri-

tatis & patri? nobilitatis (cum an te plebei du-

taxat veteri lege crearetur) eum magiftratunt

capere poffit. nullus enim forti locus eft huic
.

adiunguntur o6loviri femcftres, eadem potc-

ftatequa feptem viri apud Venetos vt quin-
.

queviri Syndici fere parem cum dece viris Ve-

netorum auctoritatem habent. hiReipublicse
curam gerunt, fequiturmagiftratus quWni-
Uerfat iurifdi6Vionipr#eft,quem poteftatem
vocat, folet autem ex peregrinis honeflo prae-
mio in vrbem acciri, cum tribus legatis, ab ed
prouocaturad Senatum in capitalibus caufis;

deinde feptemviri femeftres,qui extraordina-

rii vocantur,qubd lites arbitratu fuo dirimen-

di ac tutores dandi ius habent, prseterea quin-

queviri caufarUm ciuilium peregrini horni -
nes, quorum poteftas biennio definitunvulgd
Rotam appellant.poftremi funt Cenfores qui
collegiorum Praefedios cogunt , ne quis mer-
catura, ponderibus, menfuris, opificiis abuta-
tur, militares autem magiftratus fingulis an-
nis creantur x L. centuriones, quibus impera-
tor
 \%i METHODVS
tor vnus praeficitur. AErarii vero cura defertur
ad collegium Georgianum, tantopere ab om-
nibus laudatum, quod cen tu viris & odio Tri-
bunis aerarii conftat, vnde incredibiles vrbi o-
pes 8c vtilitates, quae & vectigali-
ex portoriis
bus praediorum publicorum & oppignerato-
rum conflantur.
Status Lu- Eft etiam Lucenfium ftatus in optimatum
eeniium. poteftate cum enim cenfa fuerint in duitate
.

non ita pridem xxxiii i. hominum millia,

duo circiter imperio praefunt viciflimietenim
annuum collegium ex optimatibus lx. con-
flatur, penes quos fummaReipub.poteftas eft.
ab his decemviri creantur cum imperio trien-
nali ,
quorum maximus vexillifer appellatur-
his capitale eft vrbem deferuifle . creatur e~
tiam Senatus octodecim virorum, qui vna
cum decemviris de Rcpublica confilium ca-
pit. fequuntur minores magiftratus; Rota tri-
umviralis, ex vno Prsetore ac duobus Afleflo-
ribus quorum alter publica iudiciadifceptat,
:

alter priuata: omnes tamen peregrini, poft e-

tiam nouemviri,cum Pr^ tore peregrino,iudi-
cesmercatorum tum Praefecti annonse, falu-
.

commeatus pr&terea octoviri, qui pere-

tis,
.

grinoruln curam gerunt, poftremb fex serarii;

totidem militum Tribuni, led nihil praeclarius
collegio Cenforum, qui homines improbos,
& licentius vitiis indulgentes fepius notatos.
 IO, B O D I N I.
38$
ile magni concilii ientetia triennali exilio pu-

niunt.Neque tamen Lucefcs, neque Genuen-

fcs plane liberi funt , fed Hifpanorum regi ac-
ceptam ferant data pecunia libertatem Ge- .

nuenfes quoq; vt infula Chio fruerentur, Tur-

earum principi x x x. aureoru millia, vt Vene-
ti x 1 i.Rhagufii xi 11 1. tributi nomine pen-

debant antea, vt liberi edent a vectigalibus &

portoriis : fed nuper omnes infulas, paucis ad-
modum exceptis j
in Turearum poteftatem
venerunt.
Eft etiam imperium apud Rhagufios exo- Status Rha
u ^orum *
ptimatibus coniti tutum adhuc enim gentes S
.

antiquas nobilitatisx x 1 1 1 1. reftant, ex qui-

bus coftat optimatum collegium: fed omnes,
vt apud Venetos, fimul coguntur ab his crea- .

tur Senatus l x. virorum poftea decemviri,

:

quibus ReCtor quali dux duitatis prasefle con-

fueuit deinde quinqueviri eadem fere pote-
1

ftate qua Venetorum decemviri, tum iexviri

coniulares ciuilium ; quinqueviri criminalium
caufarum iudices,a quibus ad curiam x x x.yi-
rorum prouocatur: fexviri ftodturni. reliqui fi-
ne imperio creantur , yc triumviri asrario cu-
rando: quatuorQuasftores:duumviri moneta-
lcs:curacores vrbis, annonas, {alutis poftremo .

Prjfedhis arcis, qui quotidie mutatur. vt olim

apud Athcnienies qui Senatui praeerat, arcis &
asrariiclaues habebat, habent autem magnam
cum
 jS4 MfiriioDYs
cum Venetis Reipublicae gubernanda ratio-
nem. hoc tamen valde diuerfum, quod praeto-
rianas cohortes ex Pannoniis,vt Genuenfes ex
Heluetiis ac Germanis confcribunt ad impe-
rium exequendum Sed rerum omnium pu-
.

blicarum quae vnquam exti terunt , nulla tam

breui tempore magis incredibiles conuerfio-
nes pertulit, quam Relpublica Flore tinorum:
id eft, cccxxxi, annis ac pervtile vifum
.

mihi eft, ea quse tum a Florentinis, tum ab ip-

forumhiftoricis; Pogio, inquam, Maciauello;
Antonino dc Guichardino didici, breui ter ex-
plicarent ex ea varietate Rerupublicaru, de op
timo ftatu verius ac meliusiudicare queamus»
Starns & c6 Cum igitur Pontifices ac Imperatores de

iicffio Im- imperio Italiae contederent,vt antea diximus;

perii Flore- Florentini feipfos in libertatem vindicarunt*
tiiiorum. anno m.ccxv.& coaclo ciuium ccetu magi-
ftratusx1 1, quod antiquos appellabant, duoi

Pr§tores,vrbanum ac peregrinum, cum annua

poteftate crearunt, fedeum omne imperium
ad paucos detuliflent, repete in factionem in-
ciderunt.his itaq; abrogato imperio,xx xv i.

viros Reipub.conftituendae,quos reformato-

res vocabant, elegerunt; qui opificum collegia
Tribu-
ftabilierunt, eifque magiftratus quafi
nos dederunt fedeum potetiores Gibellino-
.

rum partibus faueret , eiecftis omnibus Gibel-

li;iis,xi i. viros elegerunt, quos bonos homi-
nes
 io. BODiiir; 38J
nes appellabant, rati nomine mutato more*
immutari, deinde lxxx. fenatores confiliis
de Republica capiendis:fummum vero impe-
rium totius Reipublicae optimatibus c l xxx.
permiferunt, qui magiftratuu ac legum fum-
mam poteftatem haberent atque in eo ftatii
.

annos fere xxx. acquieuerunt poftea in oli-

:

garchiam conuerfi, nobilibus fadHofis impe-

rium a populo abrogatu eft deinde triumviri
:

creati,quos priores appellarunt,vna cum vexil

lifero,cui legionem pr^toriam ad Reipublicae
praefidium dederunt, prgtcr quatitor legiones
vrbanorum &
rufticorum,fiab hoftibus vrge-
rcntur.& quia vexillifer maximus popularis e-
rat,nobiles ab honorum petitione ac fortitio-
nc fiimmouit poftea fecutae funt grauiflimae
.

feditiones nobilium, a quibus populus in va-

rias partes diftradhis eft : & cum ciuili langui-
de diu feipfos foedaffent, communi confenfii
petierunt a Pontifice maximo, vt regia* ftirpis
hominem mitteret, cui libenter parerent, ita-
que Carolum Valefiu Siciliae regem, qui tum
Romam venerat, Florentiam mifit.is igitur a-
liquandiu tumultus compofuit , exules & op-
preflos armis ciuilibus reftituit . fed a fuis ipfe
reuocatus,nondum vrbe quieta difceftit. hinc
maiores qilam antea tumultus ac caedes, adeo
vt omnes pene Lucenfes vicinorum calamita-
te permoti,& ad feditiones componendas ef-
B fufi
 M iT HODVS
Fufi ex vrbe Florentiam venerintmon prius ta*
menquieuerunt,quam bellis externis coge-
rentur . Itaque anno m. cccrin. formam
Reipublicae mutarunt , ac pro vno vexillifero
tres crearunt, quos Fahonieros vocabantjcum
fumma & plane didtatoria poteftate . igitur
coadto ciuium omnium coetu fcrutkiia infti-
ruerunt, quibus poftea (emper vfi funt; ideft,
deledium quendam ciuium habuerunt, qui ad
magiftratus& honores capiendos idonei cf-
fent atque eorum nomina in vrnas , flue cru-
:

menas coniecerunt, vt fingulis annis forte du-

cerentur atque hic deledtns decimo quoque
.

anno renouabatuninterdum fgpius.odkmros

forte duxerut, qui bimeftri poteftate cum an-
nuo vexillifero Reipub.pr^effent. confilij ve-
ro capiehdi caufa Senatum elegerunt c c l. vi-
rorum, partim nobilium, partim popularium,
optimatum vero collegium ex ciuibus trecen-
tis conftituerunt fed ne ineo quidem ita tu*,
.

propter ciuiles difcordias & odia inteftina,

diutius acquieuerunt .itaque communi con-
fenfuacciuerunt Galtheriim Brennonem du-
cem Athenarum , eum qui poftea magifter
militum clade Pidiauienfi caelus eftab Anglis;
cui optimates annuum imperium permife-
runt,fed plebs acclamatione gratiflima, perpe-
tuum principe efleiuffit. hic igitur c c c. mili-
tes ad vim imperij retinendam fibi adiunxit.
 I O. B o DI N 7. 387
fcd cum nimis imperiose fe gerere videretur,
vix decem menfes imperium retinere po tuit,
quin ab omnibus ordinibus ex vrbe cum ma-
gna clade fuorum eijceretur . rurfus vexillife-
rum & odtoviros, vna cumTribunilplebisfi-
ue collegiorum ducibus crearunt, & nobiles
quos ab honoribus antea prohibuerant, refti-
tuerunt hinc facftio nobilium potentior , po-
.

pulares & plebeios opprimere coepit hinc te- :

nuium & popularium querela: ; quod vnius e-

uerfa tyrannid^plures Rempublicam inuafif-
fent:& eoufque difeordise creueru;, quoad no-
biles magna ex parte cxfi, aut fra6ti, aut exilio
pulfi
,
popularibus cefliffent ,
& ab honorum
petitione omnino fummouerentur.igitur im-
perio plane populari coftituto, anno m.cc c-
l i i i. cum nulla: aduerfus nobiles difeordia:
intercedere poflent ,
populares inter fe de im-
perio certare coeperunt, quemadmodum Bu-
delmonti cum Vbertis, deinde Donati cum
Cerchiis, omnes patricij , Rempublicam diu-
tiflime perturbarant,deinde patricij a popula-
ribus eiedfi fuerantjita Riccii & Albizii popu-
lares homines,Guelphorum & Gibellinoruni
fedlas renouarunt . inde c^des & exilia fecuta,
quoufq; plebei opifices accepta occafione, ad-
ueriiispopulares arma creperum > ac diutiffi-
mi cuiufque domum diripuerunt & incende-
runt. ita populari poteftate omnino fublata,
B* 2 fecuta
388 metHodvs
feciita cft ochlocratia feditiofae plebis , vel pd*
eius anarchia . nam toto triennio , latrocinia*
csedes, incendia, in media vrbe flagrarunt ad .

extremum, plebei feditiose furentes, inter fc

quoque crudelifllme pro imperio demicarut;
tadem laflati potius Sc fra$i quam (atiati,pro-
pofitaamneftia magiftratus veteri more crea-
runt, ac x x. annos fine bello ciuili exegerunt,
cum fcilicet nulli omnino magiftratus affe-
ctarent , & oblatos timide caperent , iufteque
imperarent. poftea diuturnas quietis impatien
tes, Cofmum Medicem, cum qui patrias pa-*
rens vfurpatUr, nulla de caufa damnarut: idem
tamen poftea vi & armis ciuilibus eft ab exi-
lio reuocatus: & aduerfarii eius magno nume-
ro cieCii. ex quo gens Medicata fumma in Res-
publica auCtoritatem fine imperio adepta eft,
cum fcilicet prudentes ac viros bonos fibi ad-
iungeret, quorum ope Refpublica &magiftra-
tuum fortitio regebatur, fed mortuo Cofmo,
Reipublicae gubernacula tenebat , ad casdes &
exilia prolapfi fiint, quoad faCtiofis quibufque
pulfis, Medicasi auctoritatem recuperarent:
quam annos circiter x xx.retinuerut, tametfi
Paccii coniuratione faCta, Iulianum Medicem
ante aras maCtarunt, ac Laurentium fratrem
graui ter vulnerarunt, hinc coniuratorum fu-
plicia, esedes, exilia, altera ex parte exules Six-
tum Pontificem & AJphonfum,cum legioni-
 IO. B O D I N I,
Jg^
bus acciuerut, vt patriam, in qua regnare non
poterant, hoftium fubiiccrentpotefiati . tan-
dem liberata grauiflimo bello Refpublica,Se-
natum l x x.virornm ftabiherunt,cuius confi-
> quoad Petr. Me-
liis tandiu Relpublica ftetit

dices, mortuo patre Laurentio, non contentus

au&oritate , monarchiam inuadere conatus
eft.cx quo maiores quam antea feditiones ob-
orta: qmenon prius exitum reperire potue-
:

runt, quam potentiores vrbe penitus eiedti ef-

fent. itaque cotigit anno m.ccccxciiii.
rt plebs huc illuc ,
quafi pecus fine paftorc va-
caretur, hominum infidias metuens ac fera-
rum : fic enimMaciauellus tradit, tandem Sc-
latu segrecoa&o diu certatum eft de confor-
mando Reipublicas ftatu^ cum alii optimates,
ilii populum mallent ad extremum leditiofis
.

Sauonarobe ac Soderini concionibus perfuafi,

popularem ftatum acceperunt:ea lege vt funi-
mus in Republica magiftratus qui apud eos
,
Confalonerius dicitur, perpetuus eflet , acne
rogationes ad populum femota fece plebis)
(
/\\x ferri poflent, prarterquam de legibus &
magiftratibus,dc'q; pecunia publica. non mul-
to poft Petri Soderini, deinde Fr.Valorii po-
tentia oppreffi , rurfiis arma coeperunt, ac po-
tentiores vi & armis de imperio deturbarunt,
pfumque Valorium in Praetorio & in fiimtno
pa^giftratu trucidarunt, cum prouocationem
B 3 ad
 methodvs
ad populum impcdiret.Rurfiis anno m.d x i u
fiimmum magiflratum annuum fecerunt ,&
Senatum odloginta virorum femeftrem. pau-
lo pbfttamen Leo Pont.max.princeps Medi-
cxx gentis, fi mulans fe velle Rcmpublicam in
eum flatum reftituere, quo fuerat ante annum
m. cc ccxc iiii. contulit imperium po-
pulare quinquaginta viris, vulgo Galiam vo-
cabant: ac perpetuam poteilatem erepta, po-
pulo libertate flabiliit,nihilominus tamen ca-
pto Clemente Pontifice max. qui alter prin-
ceps erat Medicatorum , Refpublica in prifti-
num flatum rediit, tadem res ad vnum delapfa
efl.namCaroli Imperatoris legionibus,coadli
Florentini,Alexandrum Medicem cum pratfi-
dio militum in vrbem receperunt . is igitur
Clearchum Heracleo tarum tyrannum imita-
tus, fui nominis hoftes ac po tendores occidit,
profcripfit,exegit:tandem a Laurentio Medi-
cat occifiis, imperii fuccefforem habuit Cof»

tnum: qui cum incredibili prudentia, coniura-

torum manus fatpius euafit . hoc igitur in illa

Repub vitiofum erat, quod populare impe-

.

rium quam optimatum maluerunt deinde :

quod odio viris bimeflribus & vexillifero per-

miferut Reipublicat totius imperium: nec Se-
natum vllum habuerunt, nifi extremis tempo-
ribiis,& nullius pene audlori tatis: quod perin-
de eft ac fi corpus mete careret. am in Sena tu
 IO, BODINI, $ 9%
^lus Reipub .verfatur.iam vero x v i.viros coi
logiorum &
opificum duces, veluti Tribunot
plebis nullo in teriedlo medio maioribus ma-
giftratibus itaoppofuerunt, vt necefle fuerit
perpetuis diflidiis Rempublicam turbari, po-
ftremoplebeios ,& ex peregrinis in vrbe na-*

tos ad honores forte admiferunt, quo Relpu-

blica magis eflet popularis . Sed ab externis ad
domeftica veniamus.
Maiores noftri fub regibus primum diutifi- Status &
Liuius uerfiones
fime floruerunt vt Cariar libro v
: i. li-
Imperii
bro v.teftatur. quibus temporibus vniuerfam Gallorum,
pene Europam Afiam minorem armis do-?
inuerun^ colonias deduxerunt, vrbes condi-
derunt, vieflis regionibus gentilia Celtarum
Gallorum nomina dederunt, inde Celtiberia,
Celtofcythia, Portogallia, Gallicia, Galatia,
Gallia Tranfalpina, Gallia Britannorum : hinc
multa? a Boiis & Heluetiis, quos T aci tus Gal-
los vocat, regiones fubadfoe: qua? quod ab aliis
explicata funt omitto.
Cum autem reges impotenter dominaren- Maflilien-
tur, optimates imperium lufceperunnidquod fium ftauiSp
Maflilienfium,qui aPhorenfibus coloniam in
tytus Celticum deduxerant,exemplo fecifle vi-
dentur, quia Maflilienfium fexccnti optimates,
Reipublica? praeerant. ex his quindecim magi-
ftratus fingulis annis creabantur , inter quos
trefviri quafi Pr§fide$,maius imperium habe-?
B 4 bant.
 IPX METHODVS
bant,vt Strabo fcribit. igitur reliqui eorum e-
xemplo populum in tres ordines naturae con-
gruenter, hoc eft, ad rationis, irae, ac libidinis
formam diftribuerunt.Druidar a militia vaca-
tionem perpetuam, & omnium munerum im
m unitatem habuerut,vt Caefarfcribit. dome-
fticum vero imperium,facra,legcs,fiimmam-
que iudiciorum poteftatem tc*iebant:equites
rem militarem vna cum Ambadtis & Soldu*
riis curabantrplebs agros & opifkia.ex his tri-
bus ordinibus, comitia colledia vniuerfae Rei~
publicae fummum ius habuerunt Druidarum .

vero tanta fuifie dicitur fapientia, tanta vis ae

maieftas imperandi,vt cum haberet annua co-
mitia, folo religionis metu ac facrorum inter-
didlione ,
quafi acerbiffima omnium pama, fi-;
ne vi, potetiflimos quofque fuis edidlis ac de-
cretis parere &
co gerent, in fuo quenque offi-
cio continerent ex . quo intelligitur id quod
fcribitCaffiar, quantus antiquae religionis cul-
tus eflet . at vbi numinis metus eft, illic pieta-
tem, iu ftitiam , virtutes omnes florere opor-
tet. omitto fummam rerum coeleftium ac na-

turalium cognitionem quae illis tribuitur o-

,
mnium feriptorum confenfu. de Republica
dutaxat dilputo:quam optimatum fuifie ex eo
colligimus, quod cum du^ fadfiones eflent po
tentiffimae Heduorum & Aruernorum inter
Celtas : Belgarum vrbes imperio diuife opti-
matum
 IO. BODINI. 35)3

matum habebant conuentus,iifde'mque impe-

& legibus comitiorum ac iudiciis curiae
riis

Druidarum obligabantur: tametfi plurimi efi

fent vbique reguli praeterea vrbis fere cuiufi
.

que fua fuit Ariftocratia, vt Germanorum cir

uitatibus, quae imperij legibus obligantur ac .

fi quis tyrannidem affedlafie t , viuum crem ari

mos eran quam paena*neSugeret Orgetorix

mortem fibi confci-
reus tyrannidis, affe&ata:
uit ,vt Cariar ipfein Commentariis Icripfit.
iam vero fiiae quifque familiae princeps erat:
neque in feruos tantum,fed etiam in vxores &
liberos ius vitae ac necis habebat, vt idem Cae-
far teftatur fallunt enim cum Iuftiniano pie-
.

rique, qui in capite de patria potefta te nullos

>opulos exceptis Romanis, tantum iuris in fi-

fios habuifie tradut, cum id quoque Perfarum

& Hebraeorum comune fuifie condet, ex Ari-
ftotele & legibus Mofis.intelligebant tantum
effe parentum erga filios amorem, vt abuti po
teftate fi maxime velint, non poffint.nihil au-
tem maius efle ad virtutem, & cultum libero-
rum erga parentes quod vero fingulae vrbes
.

ftatum optimatum tenuerunt :cx eo colligi-

tur, quod plebs ab honoribus & confiliis pro-
hiberetur, & fiimmi magiftratus fingulis an-
nis non fine magnis contentionibus crearen-
tur, quod C^(ar cum ab incolis didicifiet;Gen-

tile eft r inquit, fa&iones in Gallia feri : idque

vetus
394 METHO PVS
vetus eft^nec temere inftitutum, vt tuta plebs
dfet a potetiorum iniuriismufquam gentium
plebs alloqui contemptior, quippe quae olim
feruitij loco pene haberetur,omnis confilij pu

blici expers .hoc ille quali arcanu imperij ve-

teris teftatum reliquit. fed miror, cur Cgfar fa-

ctiones illas
,
quae Reipubiicx exitium attule-
tur, plebi falutares fuifle putet, fateor quidem
tutum efie id quod Ariftoteles tradit, magi-
ftratus in Republica diferepantes creari , ne
quemadmodum in familia,ferui nimis inter fe
confpivantes rem familiareirffilli publicam di-
ripiant.cum vero fe mutuis odiis appetut, fua
fcelera detegunt: ita plebs a rapinis, magiftra-
tuum inter fe diffidentium , tutior eft . fed fa-
Cfiones princip um, fine, m apo plebis mc&ni-,
quicquid enim dc-
linquunt reges, vt ait ille. pleCtuntur Achiuis
niliprinceps vnus multo potetior exiftat, qui
partium duces cum velit coercere poffit, fine
gratia cuiufquam. nam fi alios in aliorum per-
niciem tueri velit, me tuedum eft ne imperium
amittat vt Henrico v i.regi Angliae contigit,
:

cum partes Lancaftrorum aduerfus Yorchos

tuendas fnfcepiffet.ab his enim fracftuseft,.&
in carcere caelus. nihil tamen contra Caelaris
fententiam affirmare velim . illud modo Re- ,

nimpu blicarn fere omnium interitus aprin-

^um faCtiopibus initium habuiffeadque.cer*
tius
 IO. B O D I N I. 3 9%
tlus vnicuique efle,quam vt res exemplis ege*
re videatur. atque id de maioribus noftris Car*
far teftatur; apud Heduos principum fadfio-
ries Reipublico perniciem attulilfe , cum alij
Germanorum, alij Romanorum copias cuo-
carent.ad extremum Relpublica diuturno C<£-
faris bello fradta Romanis ceflitrfed ea lege vt
magna pars ciuitatum fuo iure ac libertate v~
teretur, vt Plinius libro vii. tradit, quadrin-
getefimo poft anno Romanis, Gothis, & Hun
garis diffidetibus, paulatim Franci, coloni ve-
teres Gallorum, vniuerfam Galliam inuafe-

runt, & hanc regio poteftatis formam ita fta-

bilierunt,vt militari difciplinapaucijdomefti-
ca nulli diutius floruerint . de militari quidem
conflat Callos Carolo magno duce , magnam
Germaniam,Panhonias,Saxoniam,Italiam,&
Hilpanio partem cum imperio totius Gallis
coniunxifle: Syriam vtranque & Cyprum cru-
deliflinia {erui tu te x c. gu-
liberatam , annos
bernafle Longobardorum imperiu fregifle:
:

Pontificibus Romanis bonam Itaiio partem

dono dediffe Venetis ^Cretam & Pelopone-
:

fum concefliffe,cum imperium Gr^corum in-

uafiflent , cui annos L. profuerunt quo fane :

militaris difciplino magna funt argumeta.do-

meflico vero nullum maius eft , quam quod
reges ac principes exteri ab extremis Germa*
riio, Italio , & Hifpanio oris, ad Gallorum Se-
natum,
 3P5 methodvs
natum , velut ad factum aequitatis afylum ma-
M. CCXL- gno concurfu confluebant vt Fridericus 1 1. .

Imp. controuerfias quae illi cum Innocentia

111 1. intcrcefferunt de regno Neapoleos , ad
M. CCC- hunc Senatum detulit & comes Namurcen- .

x1 !• fis caufam egit in hoc Senatu aduerfus Caro-

lum Valefium, pro comitatu Namurcefi, non

veritus gratiam tanti principis ,
quem iudicio
M, CCC- fuperauit . confimiliter Philippus Tarenti
x X- princeps Burgundiae ducem in hoc Senatu vir.
ciccum ageretur de fumptibus fadris pro im-
perio Gr^corum recuperando. idem tamen a-
lio iudicio mulcftatus eft .
pari voluntate dux
M. CCC- Lotharingus &Vidus Caftillionams eius fo-
X L lI ’
rorius familiae hercifcund# iudicium in hoc
,

M. CCC- Senatu acceperunt .

quinetiam Delphinus &
X C. comes Sabaudiar , cum de Marchionatu Salu-
tiarum inter fe contederent, &foafe volutate
huc cotuliiTent, comes iudicio viftus eft,ac rur
fus alio iudicio frudus & omne caufam refti-

M. CCCC. tuere damnatus, poft etiam Cameracenfes lir

beri populi in ius vocati , vt rebus a Senatu in-

dicatis acquiefcerent,fe iudicio ftiterunt,fatifi
M.CCCC- que fecerunt, fed exemplum iiluftrius nullum
eft quam quod reges Caftella? & Lufitani#
* **'
,

percuflis inter fe foederibus, ea non prius vim

habitura iudicarunt, quam ab hoc ordine fan-
arentur, & patetibus portis promulgarentur.
Infinitum fit omnia perfequi Rex aute seque
.
 IO. BODINI. 397
ac priuati legibus & iudiciis acquiefcit. lex au-
tem imperii omnium antiquiflima dicitur eile
Salica , vt videre cft in legibus Saliorum quse i vu
:

foeminas fummouet a regni fucceffione,quan- °

quam dubium eft lata fuerit necne . vt vt
fit inepte (ane Baldhs ac plerique Iurifconful-
ti, qui in Salicalege interpretanda, cum impe-
rii maieftate fucceflionum iura confuderunt,
quafi de prxdiis & bonorum pofleflfione age-
retunneque vero huius imperii propria eft,fed
communis Afsyriorum, Perfarum, Hebraeo-
rum, AEgyptiorum, Grccoru, Romanorum,
Abiffinorum, Poenorum, Germanorum, Scy-
tharum; qui foeminas ab imperio longe repu-
lerunt. nec ita pridem Arragonii Pe tronillam,
CaftilliiIfabellam,Matuani Mathildem,Nea-
Ioannam vtranque, Noruegi Marga-
politaiii
retam, deinde Nauarri& Lotharingi ad fe-
minas quoque fiimmum imperium detulerut:
tametii Roderichus hiftoriarum fcriptor,a-
perte feribit, lege antiqua Hifpanorum impe-
rium feminis ademptum, ac propterea popu-
li graues faepe querelas auditas effe
,
quod lla-
bellg Iplendor & gratia leges violafletiid quod
etiamnum Guicnardinus teflatum reliquit,
poftremo Britanni , qui antea femper abhor-
ruerat a yj\cU[YjOx^ri{ cty nuper Mariam eiu(-
que fororem regnare permiferunt,in quo fane
violantur non modo diuinse leges, qua: femi-
nas
 3 s>8
METHOD7S
nas imperio virorum difert£ fubiecerunt, fed
r
etiam ipfius natur§, quae mafculis imperandi,
indicandi, condonandi, belligerendipotefta-
* tem dedit , fcemfnis ademit neque folum na-
.

turae iura conuellutur;fed etiam omnium gen-

tium, quae nunquam fceminas regnare permi-
jferunt Zenobia quidem cum xx x. tyrannis
.

Palmyrenem inuafit , fed paulo momento de

Imperio deie&a eft ab Aurelianio ipfaquc :

Hirene a Nicephoro in monafterium pulia,

cum Graecorum imperium fiilcepiflet Tha- :

myris, Semiramis, ac Thaleftris filiorum no-

mine imperarunt . Tenetur etiam princeps a
graria lege, qua publicos agros alienare prohi-
betur fine ordinum cofenfu: &v t maxime ve-
lit, alienare nulloinodo polfit, quin regius pro

curator mortuo rege perpetuam habeat ma-

nus inie&ionem. itaque cum principes legem
illam perrumpere faepe fini conati, non potue-
runt tamen altero capite legis agraria prohi-
.

betur princeps agros vacantes , aut v lia pere-

grinorum, vel damnatorum praedia fibi vindi-
care, nifi proxime pendeant a praediis domini-
cis , ne priuatorum fortunis , velut efca malo-

rum illedus, ad crudeli tates & rapinas feratur,

at in plerilque Galliae locis bona damnatorum
legitimis haeredibus relinquuntur : alibi prin-
ceps ea donare, aut conflatam pecuniam in ae-
rarium publicum inferre tenetunquemadmo-
 IO. B O D I N K 399
dum lege Valefia Frattriico patre lata coitum
srat . ex omnibus t amen imp<
fanflior efhqiiam quae vetatprincipum referi-^
pti s vllam r atiohem haberi, nifigquitati periiy
de ac veritatlcoiifentanea fintj quo fit vt pl
raquea magiftr-atibus refpuantur ;nec impe-
trata venia profit fcele ratis ftpe enim audita
..

voxeft magiftratuum, nihil poffe principem

contra leges. & quidem Henricus huius pater :

cum Italum feruum in carcerem duci iuffifte

non adie&a caufa , iudices hominem libera-sj
tamen admonito rege , qui iuffit il-^
runt, prius
lumcodemnari, quum diceret fe homiilem inj
fccleire turpiflimo deprehendifTe
,
quod euul-
gari nollet, iudices nihilominus reum damna-
re noluerunt, tameth priheeps optimatus reli-
giose ac fandie iuraret in Icelere a fe deprehen
fum, ac iudicibus fuccenferet, qiibd fibi affir-
manti fidem non haberet.Iibcrams cft tame;
a iudicibus 3 & carceribus ereptus : fed poftea,
iuffii regis ih flumen Sequanam nodlu demer-
fiis,ne infolentia fa6ti populum perturbaret,
tametfi putant Iurilconfulti principem ex ani-
mi conlcientia iudicare polfe, adi. illicitus. §•

veritas.de officio praffidis.atque ea re commo

tum Paulum III.Pont.max. fuplicio affeciffe*)
nobiliffimum virum qui ei confeflus erat, dum)
adhuc Cardinalis elfet, homicidium fe perpe- )
traflfe. nec vero curia? fuperiore s ylla m ha bent^
legum
,-Q——m.
4bo MfiTkOI) VS
legum rationem,ni fi quas fua promulgatione
ompro Earint;ne c fe cogi pofle aiu nt: tametli
apfa confuetudo fenlim de via defledtit.atque
tinam maiorum virtutem imitaremur illi de :

vita quam de fententia decedere maluerunt:

pofteri Rempub . & famam quam magiftra-
tum
tl perdere malut. cum enim Ludouicus x 1.
qui primus reges feruitute libcrafle dici-
6 is

tur) exitium curi# Pariliorum intentaret, nili

leges a fe latas promulgaret : patres re ihtelle-
<5ta purpurati regem adeuntrtum ille;Qu# cau
fa vos huc impulit ? vt mortem , inquit Laua-
Crius, potius oppetamus , quam leges iniquas
patiamur Rex oratione Pr#fidi$ >
ferri . mi- &
| rabili conftatiamagiftratuum perterritus, eos
*
humaniter accepit; &
leges., quas promulgari

^
iuflerat, coram lacerari mandauitduratus fe ni-
Jiil pofthac nili quod equitati congrueret edi-
turum. eius pater Carolus v 1 i.iudicio Sena-
tus lyluam vrbi proximam caedere , ac pr#tio
dicfto fententia Senatus vendere iulfus eft, nec
iulfa re cu faui t Alia quo q; lege , vel potius iure
.

coli i tuto. Rex obligatur : ne folicct magi ftra-

tum aut imperium cuiquam inuit o abrogare
poflj t , nififcelexi^^ iu di-

cio damnatus fuerit : quanuis inrenunciatione

magiftratuum a principe vfurpari foleat for-
mula vetUs , QJVOAD NOBIS VIDEBI-
tvr. qu# lex inuiolabiliter feruatur, & in
vfuni
 io, B od r N i. 4or
vfiim abiit, tamctfi annuum illud iufiuradum,
quod Iudices praftare folcbant pridie Idus
Nouemb. fatis indicat non ita pridem annuos

fuiflfe magiftratus, vt Bud&us quoque tradit,

qupm morem Philip. Pulcher atque his tem-

poribus multi ac magni viri renouandum pu-
tant fed Ludouicus x i. legem de perpetuis
:

magiftratibus tulit, ne poftea cuiquam impe-

rium nifi morte, aut libera cefiione,aut publi-
co iudicio abrogaretur.at Henricus i i.cum in
Senatum vnacum magiftro militum aliquan-
do veniflfet , promulganda legis caufa , quam
curia improbarat,nefcio cuius oratione im-
pulfus, dixifle fertur <
curiam Pariliorum lege
agere non poffe, nifi ipfe iuberct madata iurif-
didlione infingulos annos adXdusNouebres.
vtrumVero prxftabilius fit perpetuum impc-
rium dari, an vero tempore definiri, cum ma-
gnae diiudicationis fit, plane definire non au-
finufic tamen opinor,ad tuendum populare Sc
optimatum imperium , magiftratus ad breue
tempus tribui oportere , vt Ariftoteli vilum
eftjfed in regno aliter fentiedum putem quid .

enim contra principum vim ac libidinem au-

deant magiftratus, qui fibi honores adimi me-
tuent? quis tenues a (eruitute vindicabit? quis
populi commoda tuebitur,fi exacto magiftra-
tu pateant iniuriispotentiorum?pmerea ma-
giftratus imperium nullius fere eft au£iorita-
C tis.
4©» METMODVS
tis,quod ad breue tempus tribuitur: neque fa-
cile paremus iis , neque cum dignitate
impe- ‘

rant, quos vita: focios habuimus, qui poftca &

priuati funt futuri, quem vero populus de im-
perio fine fcelere deturbari non pofle intelli-
git,hunc ab improbis metui, a principe coli,
& virum bonum euadere necefle eft,vel co-
gente pudore , vel etiam pene metu, ne fimul
cum fama, vitam, capili, & fortunas amittat,
quippe cenfores & exploratores habet om-
nium atftionum Eft autem puerile quod Ale-
.

xander,alioqui bonus audior ad l.principalib.

de rebus credit.ait, imperium f eu officium pri
uato tributum,cum hac claulitla,quoad nobis
videbitur, perpetuum ceriferi : idqUe fieri pu-
tat ex l-Iurifperitos.de cxculat. tut.
& exl.fuf-
ficit.de rebus creditis, fed
5 tr/ni •
hoc vero maioris eft ponderis ac momenti, &
huius imperii arcanum falutare quod regia:
,
potcftati plurimum detrahitur, cum honores
magiftratibus perpetui tribuuntur, nihil enim
ad tyranidem principis coercendam efficacius
eflepoteft. contra vero in frequenti magiftra-
tuum mutatione principis poteftas omnium
,
maxime augetur, vt Ariftoteles feribit : autfta
tyrannis euadit . at quo plus detraxeris
impe-
rio principis neque vero ineam
( partem pec-
cari poteft)eo iuftius eft imperium ac flabi-
lius futurum, ytTheopopus
rex Ephoris po-
teftate
 io. t o b i nt 403
qui vero malis
teftate concefla dixifle fertur .

artibus principis imperium augere fe putant,

non recfte plicant, quia reges & regni euerfio-
nem moliuntun& quidem maius imperio eft
yt Theodofius Auguftus refcripfit , legibus
fummittere principatum itaque fallit Macia- .

lielliis, qui Regem noftrum serarij dominum

effe tradit . certus eft enim modus in largiedo
legibus definitus , vitra quetri fi progrediatur
fine Senatus decreto, non paretur, nec ratio-
num iudices Quseftoribus fine grauicaufa ac-
ceptu ferut. Etenim lata lex eft Carolo v 1 1 1« -

rege ad 1 i.Cai.Sept.anno m.ccccxcii.

ne principis la rgitiones ac dona yljani vim ha-
bcrent5 nifi rationu m mag iftris donationis ta-
bula probaren tur excepta funt exigua donat
.

centum libellarum , non tamen aliter valitura

nificum Tribunorum aerarij aflenfione . hanc
legem ex archetypis defcriptam habeo, quas
diu inuiolabilis extitit Illud etiam huius
. im-}
magnum eft arcanum, quod princeps o-j
perij
mnium in Repub. primiorum arbiter eft, nee< ?

tameii vlias infligit pxnas: fed hsec magiftrati-S

bus velut odiola permittit.quo fit vt omniurrO
amore, nullius odio dignus habeatur, nec po-
tentiores a ihdicibus damnati , caufam habent
cur illi irafcaiitur, propterea quod nullam fu-
fcipitcognitionemifed rebus iudicatis omnes
acquiefctint , aut fi quis potentia fretus impe-

*
C 2 rium
404 Methodvs
rium recufet , prouinciarum gubernatores Id
Prasfcfti MarefchallorUm , armis parere co-
gunt3 & omnes in vnum armatUrxontra quam
fit apud Germanos apud quos
, imperialis cu •
rias decreta nullam fere vim habent , fi aduer-
fus potentlores indicatum fit,proptcrea quod
gubernatores prouinciarum armis tentareno
lunt,quod exequi fepofle diffidunt, nihil apud
iios fruftra decernitur, quod non facile exeeu-
tioni mandari poffit. fic igitur curias fitperio-
fes,quf magna fui parte ex plebeis conflantur,
nobilium ac potentiorUm vim iuftiflimis de-
cretis coercent,ac veltiti fiimmos cum infimis
incredibili concordia tuentur: qui vero carum
dignitatem labefactare fiint conati, profedio
Reipublicas interitum quasfierunt: cum in illis
pofitafit domefticas difciplinae legum
, , mo-
rum, totiufque Reipub.falus. {initantem eiuf-
modi curia; feptem,quarum quas maxima eft,
indicibus centu &
quadraginta conflat, a qui-
bus prouocare nonlicetmec fine graui mulefla
principi temere fupplicare . Aliud quoque hu-
ius imperij vinculum magnum
, eft in nobi-
lium clientelis.cum enim in omnibus
Gr^co-
rum Rebufpublicis, tenues plebei a patri-
&
ciisopprimerentur: aut patricii a plebeis im-
petu fadto faspius eiicerentur, ac perpetuo
in-
ter fe diffiderent, diuina quadam bonitate fa-
ftum eft , vt promulgatis feudorum legibus,
nobiles
 IO. BODINI, 40 f
fiobilcs infimos veluti clietes ab inluria tucan
tur.atque hsec vnafortafle ratio efl:, cur impe-

apud eos diuturna, qui his legibus vtun

ria fint
tur Sed hoc amplius habemus, quod nobiles
.

primogeniti apud nos, vt etiam apud Britan-

nos, magnam capiunt partem torius haeredi-
tatis, ac perpetua maiorum fucceflione auitas
hereditates tuetur, ne in plurcs diftra&ispre-
diis,decus nobilitatis, quas militarem diicipli-
nam tuetur, intereat, atque illud efl: quod Ly-
curgusprimum apud Spartiatas,deinde Plato
in ytraqueRepublica tantopere commendat,
fed hic portiones hereditarias, mi. m. xl.
ille i x. m. ftatuit : nos certum numerum nul-
lum habemus ac fi morem maiorum tenere-
.

mus, quem foli Germani mordicus retinue-

runt, id eft,vt fcemine a feudis omnino repel-
lerentur , & proximis agnatis Salica terra ( fic
enim in veteri quodam teftamento apud Bul-
degalenfes feudum appellari proditum efl: ab
eo qui primus libellum de lege Salica ferifffit)
nec Lycurgi , nec Platonis leges de fuccelfio-
nibus defiderarem fed primus Capetus apud
.

&
nos conceflo ducibus comitibus prouincia-
ru dominio, legis violad$ praebuit occafione.
poft enim facile impetratum eft a parentibus,
vt foeminis Salicam terra capere liceret. Quod
fi ita efl: apud nos imperium coftitutum, pro-
fe&o capitalis eft Iouius,qui ridicule Gallos
C 3 infera-
4©if ,
METHODVJ’
inferatur , quod diuinum quendam animi vi-
gorem regibus ineffe putent quid fi Anglos .

vidifletante fedem regiam , tametfi vacuam,

praetereuntes aperire caput? ac maiore contu-
melia dignuseft ipfe, qui toto vitae decurfu,

domini pedes plulquam feruiliter ofculari

lui

non erubuitiquod adorationis genus, non mo

do Perlarum aut Turearum reges, fed etiam
fuperbilfimi Caliphae Arabum lemper abhor-
ruerunt . eft igitur, ac femperfuit atque vti-
(
nam perpetua fit futura ) principis & populi
Gallici tanta conlpirationis fides &confenfus,
vt nufquam populus maorie obfequio princi-
pem, nec princeps amore tato populum com-
plebatur rpopulus autem quantum diuinitatis
in Principe efle putet,aut quata libertate frua-
tur,ex eo intelligi poteft,qubd non ita pridem
Ludouicus x i x. in fcenis ae theatris, antiqu*
comedi* morem renouari permifcrit,& face-
tis diberiis vitia cuiufque notarj,quod vbique
ac praefercim Venetiis femper capitale fifit, ac
ne fibi quidem; parci voluit , cum diceret re-
rum geftarum fidem non aliter a principibus
haberi pofie 6 Principem excelfum & orbi*
.

imperio dignum; quivit* integritate ac inno-

centia fretus, maledicta,non extimuit impro-
borum.iam vero ante Henrici tempus inaudi-
ta vox erat maieftatis apud nos in rege appel-
lando .
qus idcirco 4 me commemorantur.
 io. bodini. 407
quod ab Italis & peregrinis multa de noftris
moribus & imperio aliter quam decuit prodi-
ta fuere. Iam vero incredibile videatur, ve-
rum tamen fit, tot feculis,in tanta regum mul-
titudine , nullum omnino populi coniura-
tione caelum vnus vxoris adulterae dolo ne-
.

catus eftCarolus vero fimplex ab Heriber-

.

to Veromanduo,tametfihoftc acerrimo ca-

ptus, nulla vi, fied morbo ac fenio periit: eius
tamen filius Ludouicus, Heribertum in cru-
cem egit. Neque vero Reipub.inuiolabilis ar-
gumentum maius extitit quam nuper bello la-
cro, quo Gallia totaconflagrauit cum enim .

partium duces caedibus ac incediis omnia mi-

fcerent , curiarum tamen &vrbium maxima-
rum fplendor ac dignitas mirabile in modum
affulfit . deinde paulo momento tot bella tanr
tique tumultus, optimi Regis edifto , quafi a-
pum examina pulueris exigui iaftu comprefia
quierunt: ac Princeps iniuriarum omnium o-
blitus eft, tata naturae bonitas eft infita in gen-
teValefiorum.neque id nouu,fed a maioribus
acceptum iuftitutum. Nam Carolus v 1 1. im-
perio plane fpoliatus, & indignus omnino iu~
tandem Atreba-
dicatus in curia Pariliorum :

tico fcedere inlpem meliorem credius ,An-

glos qui dominatum tenebant , fudit ac pro-
ftrauic. plerique putabant illum animi dolores

vlturum: fedab vltione tantum abfuit, vt Cse-

C 4 faris
 4C? METKODV?
clemetiam imitatus, Senatum popidum-
faris

queParifiorum in fidem humaniter recepe-

rit.Haec faciunt imperia diuturna,cum
Princi-
pes alienas iniurias vindicant acerrime,fuarum
vero penitus obiiuifeuntur. neque vero vllum
imperium diutius in eodem ftatu floruifle rc-
periemus,pr*terqjuam Afsyrioium.iam enim
IIP ducetefimus circiter ac millefimus labitur an-
ifflip nus ab huius imperij primordio quod
,
c cepit
pfi! ab Vuaramundi familia, deinde ad Meroueos,
I SJ: 'i

tum ad Calorum magnum poftrfemo ad Ca-

,
petigentem delatum efl: neque tamen bellis
:

ciuilibus potuit, neque externis

violari . at re-
ge*^gypti > h Iofippo credimus , vix annum
millenmumattigerunt.omitto quam fabulo-
se multa dicuntur de Afsyriis & Angyptiis,
quamque facile fuit imperium illis tempori-
»'
/V. bus ftabilire ac retinere, quibus nulli
hoftes
regnare prohiberent . illa vero quas feruntur
antiquiffima regna, Lydorum, Tyriorum, Ar-
giuorum,Corinthiorum,Lacedasmoniorum,
Athenienfium , moenibus vrbium circunfcri-
pta, Plutarchus in Thefeo ac
Diodorus , ma-
gna fui parte fabulofa fu ile affirmant:&
i
vt ve-
Contierijo- hnt , quas tamen diutius fteterunt,
annos
nes Imperii D C c c. non iuperarunt.
Cald?i quidem
Afsyriora’' P oft aquarum eluuiones an-
Perlatum’
niS(~ cx Li xdnfumma quiete vixerat: quod
Parthoru* fecmum aureu a Catone in originibus y fi mo-
do
 IO. BODINI. 409
ip cius libri au&or eft, appellatur, deinde Ni-
nus armis Afiam minorem inuafit,a quo xxx-
m.reges annos m.ccxx. vfque ad Sardana-
pali exitum imperarunt. eius imperium Arba-
ci & Belocho praefe&is ceflit itaque imperio.

bifariam diuifo , Medos inter & Afsyrios tre-

centis fere annis demicatum eft, quoad Pcrfe

imperium arripuerunt hinc gubernacula te-
.

nuerunt vfque ad Alexandum, quiPeriarum

imperium ab India vfque in Helleipontum la-
te patens longius propagauit. Alexadro mor-
tuo,Scleucus Afiam maiorem: Antigonus mi-
norem :Ptolemseus AEgyptu Antipater Ma- :

cedoniam Lyfimachus Thraciam

:
diuifo im-
perio acceperunt, dein grauillimis bellis attri-
ti,mutuifque odiis ardentes, ducentefimo cir-
citer poft anno in Romanorum poteftatem
peruenerunt Afia maior Parthis
. ceflit, poft
Alexandri mortem anno clxxii. atque ita
imperium ab Arface vfq; ad Artabanum cum
magna gloria militaris difciplinac floruit an- ,

nos circiter d hinc Artaxerxes Peria cario

.

Artabano regnu fufeepit: ldquePerfe tenue-

runt annos amplius c c c c.quoufq; Homarus
princeps Arabum , Perfiam & Syriam inuafit.
Caetera confequentis sctatis imperia videa- Conuerfio-
mus: id eft, ab luftiniano qui erepta Vandalis nes Imperij.
,
Africa, Gothis Italia, Parthorum quoque re- Graecorum,

preflis incurfionibus, imperij dignitatem fu m-

ma
 410 MtTHO D V S
ma cum militaris ac domeftics difcipline do-
ri 3 reftituit.Hifpamam
Gothis,Galliam Fran-
cis,Britaniam ac Germaniam fuperiorem in-
colis relinquens,imperijGrsci limites,
Alpi-
bus, Danubio, Eufrats, & Africa: patentibus
oris circufcripfit. in
eo flatu floruit imperium
annos fere centum ac viginti, hoc eft,vfque
ad
Conflantem Heradij nepotem, cuius tempo-
ribus Arabes, AEgyptum, Syriam ac
Ciliciam;
jpoft etiam Africam Romanis
ademerunt :&
in Italiam vfque exercitus &colonias tranfmi-
ferunt.ex altera parte, Sclaui, Pannonias
&
Il-
lyricum inuaferunt. antea Longobardi fedes in
Infubria poluerat, &
bonam Italis partem oc-
cupabant. feciitafunt bella ciuiliapro imperio
Grscorum,curn alius a militibus,alius a Sena-
tu Imperator eligi tur.nam Leontius.Iuftinia-
num minorem in exilium egit : Abfimarus,
Leontium naribus truncatu in carcerem com
pulit. Iuftinianus, barbarorum ope
reftitutus,
aduerfarios de imperio deturbauit. hunc Phi-
lippicus excepit, qui ab
Artemio crudeliflime
f ft excscatus : nec
tamen diuturnum fuit hu-
ius imperium .paulo poft d Leone Tiberius
Imperator eledus truncatur.maior etia Con-
ftantinil 1 1 1.crudelitas, qui expugnata
Con-
flantinopoli, Artabafdum vna cum filiis
exea:-
cauitifed maxima clade a Bulgaris accepta mi-
fere interiit, ex quo imperium ab
Hirene fu-
fceptum
 I O. B O D I N I. 4IJ
r
ceptum eft ,
quae filio excreato Caroli magni
nuptias appetes, in monafterium a Nicepho-
ro traditur ipfe
: Imperator fadtus a Bulgaris
poftea caelus eft. fuccedit Michael vterq; quo-

rum poftremus a Bafilio crudeliter occiditur,

quibus temporibus imperium Grf eorum an-

guftis regionibus definiebatur, cum Illyricum
Italiam penitus amififlent,& bonam
Afue
&
partem Tureae Arabes &
occuparentripfi vero
Graecorum principes , mutuis odiis ac bellis

ciuilibus tandiu iacfatt funt,quoufqucGalloru

armis imperium occuparetur : his tamen
fex-

anno pullis, Grjci

to &
quinquagefimo poft
i r perarut, fed
rurliis Palaeologi Catacuze- &
ni diflideteSjTurcasAfiae dominos euocarunt,
deic&i.
a quibus funt paulo poft de imperio
Conuerfia-
Arabum quoque imperia languere coepe-
rant, cum Turea: in Europam exercitus tranf- ™’P C1U
miferunt.Cum enim a Graecis defeciflent3 an-
no lalutis circiter dcl. breui Syriam , AEgy-
ptum, Perfiam, Africam, vlque ad Oceanum:
poft etiam H ilpanias,Cra: tam, Siciliam, jPelo-
ponefum& Italis pattemoccuparut, tanta vi- |

regio-
btoriaru celeri tate,vt totae tam multas
quam peragralfe videatur,
nes antedomuifle,
ac tametli obfcura eft eorum , & fabulis cofu-
fa hiftoria quam noftri literis
mandarunt; faci-
poteft ex Leone Afro, & Gu-
le tame intelligi
Tyriorum epifeopo qui antiquitates
lielmo ,
412 methodvs
illorum ac regiones penitus infpexerunt, nui?
Ium fere imperium excepto Romano maius
antea extitiffe.Ipfi Pontifices, qui Caliphae di-
cebantur,fola religionis opinione tantum va-
luerunt, vt leges omnes diuinas & humanas ar-
bitratu fuo moderarentur, ab his enim Impe-
ratores & exercitu s,velut a diis pendebant:rc-
vitam illis, caput, fortunas, im-
liqui Principes
perium denique acceptum ferebant fed cum .

de religione inter fe diferepare coepiffent, pro-

pter Hali c^dem, Pontifices quoque AEgypti*
cum Babyloniis ac Damafcenis ,
grauiilima
bella gefferunt: deinde Gallorum viribus de
Hifpania vlterione , poft etiam de Italia, Cy-
pro, ac Syria decedere coadli tandem a Perii s
:

quoque , Tartaris , ac Tureis repulfi, vires in

AEgypto & Africa collegerunt anno. falutis

centefimo circiter ac millefimo. hinc Tuneta-

ni reges a prima incurfionc Arabum in Afri-

ca, regnum ad hsecvfque tempora guberna-

runt, id eft, vtMuleafles coram Paulo Pont,
niax. iadtabat , annos dcccc. Sultani vero
AEgyptum a Saladino vfque ad Tomobeium,
quem Selimus Turearum Princeps in crucem
egit , annos cccxxxvi. obtinuerunt fed .

tantis odiis ac caedibus exarferunt cum Mauris

Tunetani reges , & inter fe Mauri ,
poft etiam
Sultani , vt Hifpanorum ac Turearum fradii,

viribus nunc feruire confuefcant.

lifdcm
 io. BODINI. 4T3

Iifdem fere teporibus quibus A E gyptum Conuerfif>.

Saladinus occupauit , duo potentiffima impe- nes Imperii

riapaulatim adoleuerunt; Tartarorum fcilicct Turearum,

ac Turearum, feribit enim Hayto,Cangiufca-

num Tartarorum , qui olitn Scychz diceban-

tur, Principem, imperium in A (ia
maiore lon-
ge late propagafle : & ex eadem gente Turea-
rum vnam legionem, quae Perfis auxilio vene-
rat, accepta religione Arabum, in Afia
minore
conquieuifTe:ac (enfim Arabum & Gr^coruni
difeordia in tantam potentiam creuiiTe , vt ex
quo, Selimus homo priuatus, Cappadocis
principatum arripuit, anno m. c i i i i-ad Scii—
mum huius patrem, omnia non modo Greco-
&
rum Arabum imperia,fed etiam prouincias
omnes a Danubio vfque ad Boryfthenem,ho-
minum ferociffimorum , & vtranque Panno-
niam atque Illyricum occuparint:tametfiPer-
farum, Chriftianorum , ac Tartarorum maxi-
mis bellis implicarentur. Sed quoniam dcRe-
publica Turearum multi multa (cripferut, mi-
hi fatis eft ealeuiter attingere Hoc tamen ab' .

illis quod maximum erat prstermiflum eft.

Sic enim IoanesHuraldus (acri cofilij Senator,

& Ludouicus Martinus vterque diuturnis le-

,

gationibus, & rerum gerendarum viu clarifsi-

mus,mihi narrauerut,omnia prsdia, paucifsi-
mis admodum exceptis , militibus , quos iph
vt opinor, vo-
Timariotas
w 79
eant.
 414 methodis
cant.c^teri cenfuales funt,qui militibus agiro-
nim vedtigalia dependere folent,ac decimo
quoque anno cenfiialia pradia reconducere»
mortuo Timariota, Principis beneficio tri-
buitur militia ex cafii, vt olim feuda feu bene-
ficia dari confueuerant . fi bellum indicitur*
prarilo funt fine ftipendiis Timariotse. Praeto-
riane vero legiones circiter feptem , ftipendia
ferunt ex serario publico, quod ex capitatione
conflatur.H^c difciplina inuidlam Rempubli-
cam facit, eadem lege vfus eft Carolus v Im- .

perator aduerfus Indos, excepta duntaxat ca-

pi tatiorie,vnde infinita vis auri (nam leuiafunt
vedligaliaquse ex portoriis coguntur ad sera-
)
rium defertur.
Interea Poloni a Germanis imperio diuifi,
Contierflo
foesImperii
regnum a Pyaito duce conditum, anno falutis
Polonici. dcc c.fceliciteradminiftrabant. neque enim
ante hoc tepus certa narratio ab hiftoricis coi
ligi poteft ex eo tamen Polonorum gefta lu-
.

ce t, quod cum Turcis,Germams, ac Mofcho-

uitis grauiflima bella diu gefferint, fui tamen
imperij dignitatem hadlenus conferuarunt,ac
Pruffiam Germanis ademerfit,feque ipfos ad-
uerfus Turcaru opesetianumfortiflime tuen-
tur creu-it autem imperiu illud
. tum maxime,
cum Pyafti gens in Heduuige regina defiiflet.
fum enim lagello Lithuanise rex accepta reli-
gioneChrifiian^, reginam Polonif duxit vxo-
 I 6. B o D i f; 41?
ttniy anno M.cccLXxxvi.ab hoc Xagello-
lum gens imperium legitimo iure fufcepit,
quorum poftremUs reftat,is qui nunc imperat
Sigifmundus nam Marchio Brandeburgicus
.

& VaiuodaTranfyluanix ex feminis Iagello-

iium originem traxerunt.
Eodem tempore quo Pyaftus in Polonia, Conucrfo-
9
Garolus magn in Gallia, Nicephorus in Grg- nes Imperii
eia,imperium inierunt :fimul quoque Gotri-
3
cus Dariias regnum armis ac legibus ftabiliit,
ab eoqj ad Nubam regnatum eft annos cxl.
tum Henricus auceps Imp. Germanorum, re-
gnum illud in ptouincix formam redegit fed .

cum ab imperio poftei Dani defciuiftent,rur-

fiisab Ottone vi&ifunt, atque itefum rebel-
larunt Suenone rege,qtli a Valdemaro fratre
dcie&us eft a qUo regnum fucceftione dela-
:

tum eft, anno poft ccxl. ad Margaretam,

qux Dan ix, Suecix, ac Noruegix profuit im-
periis :&quse Pomeranix ducem adoptauit*
trigefimoqtiinto poft anno Eugelbertus a Da
nis deficies, Suecix regnum inuafit,quod poft*-
ea ciuili feditione coadius reliquit . rurfus tri-
plex illud regnu vnius imperio Bauari paruit,
poft hunc Chriftianusele&us eft,a quo exteri
confequentes ad hxc vfque tempora impera-
regnum tamen Suecix GoftauusChi*-
runt,
1. non ita pridem ademit, ex quo ma-
ftiano 1
xima bella inter Danos ac Suecos oborta,
nondum
 %\6 METHODTS
nondum conquierunt : licet Henricus Suecias

rex a filis captus eft ac imperio fpoliatus, con-

fpiratione fratris iunioris cum ciuibus Hoftol
comis, eo ipfo die(res admiratione digna quo
Carolus i x. rex armis Tuorum pene oppreflus
eft in agro Meldenfi,id eft, anno m.d.lxvii.

ad i i i.Cal. Odiobr.) Illud autem animaduer-

fione dignum eft, quod ab Holftero Sueco ac-
cepi, ex pluribus liberis ius efle principibus e-
ligendi quem veliht.id quoque fertur comrrni
ne eflePolonis,Lithuanis,Hungaris & Abifli-
nis. Ac re vera dici po teft AriftocratiaDano-

rum & Polonorum , apud quos nobilitas le-

gum, pacis armorum, vitae ac necis ius habet:
Princeps eledfus nihil horum per feipfe effi-
cere poteft.at ne nobilis quidem vllus a Prin-
cipe aut ab alio magiftratu, quam ab optima-
tibus indicari poteft, vbi agitur de illius capite
vita vel fama.
Sequuntur Britanni, qui regiam potefta-
Conuerfio-
tem initio, vt omnes fere populi, pertulerunt.
Polydorus enim reges o6k> & fexaginta,cx
1

Britannici!
antiquis feu veris, feu fabulofis fcriptoribus,
mille circiter annos ante Csfarem , Britannis
imperafle fcribit:Ro manis verb,poftea quam
a Csfare vicfti funt , ahnos quingentos paruif-
fe:ideft,ad Theodofium vfque iuniorem: qui-
bus temporibus cum a Scotis & Pi6Us grauif-
iim£ premerentur, ac de Romanorum auxiliis
de-
 io; bodini; 417
dcfptrare ccepiflent , Angldrum & Saxonuni
Britan-
opes e Germania euocarunt hipulfis :

nis, imperium facile

occuparunt fed ita v t fe-
:

ptem reges diuifis imperiis dominarentur , ac

perpetuis bellis in feipfos graffarentur :
quoad
Egbertus poft annos circiter c c c.quam An-
gU Britannos in Galliam expulerant, id eft, an-
no falutis d c C c. pene folus imperauit. poft-
ea Dani ac Scoti mox vidi, mox victores In-
fulam more praedonum annos fere c l. diri-
puerunt vfq; ad Eduardum maiorem, qui Da-
nis pulfis imperium recepit centefimo
poft
.

anno bellis inteftiriis flagrantes ,

Gulielmum
Haraldo caflo ac
Nor mannum euocarunt . is ,

Republica conftituta , regnum (ucceflione ad

fuos detulit, qui annis fere centum ac decem
fortiter imperarunt. ftcutiis eft Stephanus co-
ines Blefenfls genere Gallus, qui regnum le-
gibus ac domeftica difciplina humaniter in-
formauit,anno falutis m.C xxxv i.poft Hen-
ricus II. genere quoque Gallus, &
Stephani,vt
plerique aiunt, filius; paterno iure comes
An-
dium, Cenomanorum, ac Turonum:Stephaui
adoptione & materna fucceflione,Angliam Sc
Normanniam;vxoris dote Aquitaniam &Pi-
dauiam cofecutus, maximum imperium diu-
tiflime rexit, ac deinceps eius pofteri florens
il

lud regnum, ac bellicis laudibus abundans, an-

nos c c c c. ita gubernarunt, vtvniuerfam pe-
D ni
 418 MtTttOfcVS
ne Galliam, parti m
legitimo iure,partim vi,
partim fraudibus, cum ciuili bello Galli pre-
meremur, occuparim, tandem aliquando con-
fpirantes Galli , & victoriarum incredibili ce-
leritate vfi, Anglos de tota Gallis poflcflione
deiecerunt.hi vero cum hoftili bello carerent,
ciuiliacum tanta crudelitate geflerunt,vt ludi-
cra videantur,qusde tragica Thebanorum fe-
ritate prodita funt prs his qus a Polydoro
,
narrantur qui tamen ingentis gratiam multa
:

fcripfifle fertur, nec miru videri debet, fi Phi-

lippus Cominius fcripferit annis fere xxx.

quibus bella ciuilia gefta firnt, fiis artate csfos
effe regis ftirpis homines amplius ixxx.o-
mitto reges duodecim qui populi feditione
,
ac principem coniuratione csefi , aut imperio
fpoliati fuere.
vt de Hiipanis quoque breuiflime
Conuerfio-
nes Imperii dicamus . Nullum autem apud eos imperium
Hifpanici. antiquius videmus , quam Carthaginenfium.
nifi fortafle Celtas & Gallos magna Hifpaniae
partem ante Carthaginenfes domnifle ac re-
,
gioni nomen dedifle putemus, id quod Hifpa-
ni fatentur fed quoniam hxc certa hiftoria
.

non funt comprehenfa , ducendum eft aCar-

tbagineniibus initium qui dpee Mefeo ma-
,
gnam partem Hifpanise occuparunt , vt ex Iu-
ftino Orofio intelligi poteft atque impe-
:

rium tantilper tenuerunt,dum a Romanis pe-

nitus
 I O. BODINI. 41&
nkus eijcerentur. non tamen domita erat om-
nino Hilpania Scipionis astate, cum vlterior
fuos principes Caefaris quoque temporibus
haberet.a Scipio ng Africano ad Gondericum
regem ( qui primus e gente Vandalorum Hi-
ppias inuafit) numerantur anni d c l x. poft-
ea Vandalis in Africam traijcientibus, fuccef-
fitAlaricus Pannonius degente Balthorum,
qui tuncGothoru duxerat, ab eo Gothi ccc,
annos in Hifpania regnarunt , id eft, vfque ad
Rodericum,cuius temporibus Arabes acPoe-
ni vniuerlam Hilpaniam, praeter Cantabros &
Afturcsjin fuam poteftatemredegerut id au-
.

tem contigit anno falutis dccxyi i.imperij

Roderici anno feptimo , vt Tarapha feribit.
huic coucrfioni caufam dedit Celtiberia: prin-
ceps, qui vt illatum vxori ftuprum k Roderico
vindicaret, Poenos in Hifpania euocauit.Poft-
ea Galli Carolo magno primum , deinde Lu-
douico filio ducibus, magnam Hifpania: par-
tem ab Arabum leruitute vindicarunt, ac per
legatos tandiu gubernarunt,quoadLudouicus
Piusjlamfredo legato liberum imperium per-
mififlet.poft Hifpani recuperatis viribus,ducc
Alfonfo quinto Arabes ex omni fere Hifpa-
,

nia exegerunt cum autem in Veremundo Al-

.

defecif-
fonfi filio Gothorum legitima proles
fet,Ferdinandus primus Arragonia: rex impe-
rium fufeepit . poftea diftradlis in quatuor,,
D i mox
4*° met&odvs
mox etiam in quinque partes Hilpanije imj?e=
riis,crudclilfimf c^des ,non modo Principumi
inter ipfos confecutse funt, fed etiam
fratrum,
parentum ac liberorum . ham Alfonfus I II.
Afturia: & Gallicis princeps , omnes fratres
oculis orbauit, vnus etiam cafus eft, cum
par-
tem imperij occuparet . confimiliter Alfon-
fus 1 1 1 1. a Raymiro fratre oculis eft orbatus.
Petrus ite Alfonfi x i. filius
9
legitim ,ab Heri-
co fratre fpurio deie&us eft ac carfiis. Garrias
itidem a fratre San6fio;hic dVellido:
aliquan-
to poft Alfonfus viii. genere Gallus
Ray-
mundi Tolofatis filius, tria imperia cum
vna
& eodem coniunxit.rarlus Mauri, m agna claf-
fcHiipanias inualerunt,& bonam
partem ad
rerdinandum vlque Philippi proauum mater-
num tenuerunt, lic tandem irnperium,partim
vi & armis;partim etiam legitima fucceflione
magnopere aurium, nunc fumma ciim vtriufi
que difeiplin* gloria floret ac iam : anno*
D c C c l 1 1. a Pelagio regnatu eft. hoc
etiam
gloriofius, quod in Africam
vlque & Ameri-
cani , leges & arma non fine
vberrima & qux-
ftuofifllma mercatura, Chriftique
religionis
amplificanda ftudio protulerunt, ac
longius
prolaturi funt, c um
nu llum fi t im perium tam
at e patens ex omnibus
qua; vnius dominatu
reguntur, in quo minu s Principi tributum fit:
quod imperij bene confti tuti magn um eft ar-

gumen-
 I O. B O D I N r.
4 f»t
gumentum. Caetera, Tartarorum, Mofchoui-
tarum, Indorum Sc AEthiopum imperia , qua:
non funt ex hiftoria plane comperta, praeter-
mitto, ex iis tamen quae habemus explorata,
peripicuum fit, nullum imperium magis diu-
turnum fiiifle quam Galloru nec bellis ciuili-
:

bus minus opportunum, multa quide in mo»

ribus,legibus,inftitutis, iudiciis, egent emen-
dati one:ftatus vero Reipub. tanta diuturnitate
probatus,fine grauiflimo Reipublic^ periculo
mutari non poteft ha:c enim optima cautio
.

eft Ariftotelis, vtnihilin ea Repub. mutetur,

quse diu floruit in eodem flatu . Sed quoniam

plerique huius £tatis,graues & eruditi viri, o-
ptimatu flatus; nonnulli etiam populares ma-
gis probant, vnum hoc reflat, vt eorum fen-
tentia repudiata de optimo flatu breuiter di-
,

camus. Iam enimPolybij &

eorum qui ab eius
fchola profe&i funt, fentetiam confutauimus
argumetis, v t opinor,neceflariis ad aflentiedu.
Itaque cum triplex fit omnino Reipub. fla-
Qp t mus j

tus;vnius fcilicet, plurium, & omnium

danda R c jpub.fla-
:

eft opera, vt nonfolum vitiofos fugiamus, fed tus.

£tiam inter laudabiles optimum quenquc fe-
quamur.perniciofa tyrannis eft vnius-.peior e-
tiam tyrannis plurium,quae dicitur oligarchia:
peflima denique omnium &
lege foluta potc-
quo-
ftas,qu$ Gr^cis oyXoytpctTei ot, Ciceroni
que tyrannis appellatur qua: anarchia: proxi-
:

D 3 ma
4*2, v methodvs
niaeft,ln qua nullus paret,nullus imperat:nul-
la redte fadis pramiiaextant, nulla fupplicia
peccatis . igitur fi haec reijciamus , necefle eft
flatum eligere popularem , aut optimatum,
aut regnum.de populari nihil fcribendum pu-
tarem,nifi multorum quoque fententiis pro-
baretur etenim N. Maciauellus argumen-
.

tis ac rationibus praeftantiffimum effe perfua-

liimhabet.fed in eo genere miniisiilicreden-
dum puto ,
praefertim cum cuertat fiiae dilpu-
tationisfundamenta. nam in Principis inftitu-
tione,ftatim initio duos dutaxat pofuit impe-
rijflatus ; monarchiam & Republicam. idem
ad Liuium,Venetoru Rempublicam omnium
praftantiflimam effe affirmat, quam tamen pi*
tat effe popularem cum libro
1 1 1, flatus po-
;

pulares femper laudabiliores fuiffe fcripferit:

contra philofophorum & hifloricomm, con-
traque omnium magnorum virorum proba-
tam opinionem vt enim alios omittam , Xe-
.

nopho bon9 idem Imperator ac Philofophus,

popularem potentiam virtutibus omnino ini-
micam effe teflatur nec aliter flabiliri aut re-
:

tineri poffe quam bonis omnibus eiedlis id .

quod Seneca tribus verbis coplexus eft. Quis

enim, inquit, placere poteft populo cui piaceti
yirtus ? idem quoque Arifloteli vifuin eft, eo
loco praefertim ybi alios ad imperium > alios
ad obfequium natos maximis argumetis con-
firmat»
 10. BODINI. 4*5
^rmat fcd omnis a Platone manauit error,
.

populari conftituto, perniciofatn

q ui imperio
a quationem inuexif tum Academici qui ab.

illius ampli-
eius fchola protecti funt, rationes
ficarunt. Pofuerunt enim focietacem concor-
dia ie ,uari : concordiam squabilitate i uris : x-
quabilitatem populari ftatu . deinde lumina
paritate fic fimiiitudine cipes omnes vnum &
idem efiki:atque hunc finem effe humanx fo-
cietatis.Ariftoteles Platonis hypothefini non
contutar, fedin eo Platonem labi exiftimat,
quod duitatem maxime vnam & eandem ef-

ficere conatur , atque ifto modo ciuitatem

e-

uerti,& familiam euadcre qux fane ratio fri- .

gere mihi videtur ego vero hypothefim non

.

pla-
foliim abfurdam,vt voluit Ariftoteles,fed
ne falfam effe iudico . nam fi ad natujam,qux
rerum Princeps eft, omnia rcuoccmus, per-
Ipicuum fit mudum hunc, quo nihil pulchrius
eft ab immortali Deo coagmentatum, ex in§-
qualibus partibus, &
maxime fibi repugnanti-
bus elementis, orbiumque agitationibus con-
trariis ita fibi conftare,vt lublata illa congtuen
ti difcordia interitus fit:non aliter optimaRe-
fpublica, fi naturam imitetur ,
id quodneceflc
eft,imperantibus ac fubditis , (eruis ac ciomi-
pis, potentibus &
egenis, probis improbis, &
robuftis ac imbecillis quafi temperata repu-
;

gnantium inter fe animorum focietate , ftabi-

D 4 lis
4*4 METHOD VS
lis& inconcufla retinetur. & quemadmodum
in fidibus & cantu ipfo concentum squalem,
quem vnifonum vocant, aures erudits ferre
non poflimttcontra vero diffimillimis inter fe
vocibus, tum grauibus tum acutis,moderatio-
ne quadam inter (e cofufis harmonia concors
effici tur:ita quoque squalitatem
, vel potius
paritatem illam popularem in Republica ne-
mo laniis- ferre poflittfed ex fummis infimis &
interieris inter vtrolque mediis ordinibus
moderata ratione ciuitas,mirabiliter fibi con-
gruit diifimilium confenfu. Sed indepeftis re-
rum omnium publicaru, quod qui pares liint
quadam ex parte, omnino le pares efle arbi-
trantunqui autein quodammodo impares, o-
mninofe pares efle putant . fi igitur tanta eft
hominum inter ipfos , tata ingeniorum impa-
ritas,quis ex squo partietur imperium,
opes,
honores, magiftratus ? perinde eft ac fi vicius
& veftitus pueris, adulris,fenibus,sgris,athle-
t is, id em tribuatur,& ifta ratione squalitatem
leruari putent 5f quoniam Plato in Republica
bonorum aquationem vetuit(colcripfitenim
quatuor ciuiu claflcs vario cenfu)& qui
poftea
fecuti fiint Academici, quique
Relpublicas po
pulares inftimerunt, squationem bonorum
lemper fuftulerunt,ne labefacftaret fundamen-
taRerupublicarum,qus maxime ob eam cau-
lam conftituts liint- vf fiia tenerentur: cur non
etiam
 io. BODIHI.
etiam imperij tollunt aequationem ? eft enim
popularis flatus, nihil aliud quam imperij fum
ini aequatio.nontam abfurdum erat omnes o-
ninium opes y quam imperium aequare pro- .

pterea quod opibus quifque frui poteft-.impe-

randi vero prudentia pauciffimis eft a natura
tributa, quid enim plebe ftultius? quid
imtem-
perantius ? &cum in bonos exarferit, quid fu-
f iofius? re<fte T.iuius: multitudinis
eam efle na-
tura m, vt humiliter feruiat, aut fuperbc dom i*
netuLncque enim opus eft exemplis, quae vti-

'nam tam multa non extarent . nam qui popu-

lare imperium Romanorum laudant , illorum

hiftorias non legifle videntur quid enim mi-
.

feriusquam plebe a patriciis toties difcedere?

quid indignius quamciues cum cjuibus toties
mitiis, in
ia vrbe media, in foro, in capo,in co
Senatu, in tem pio Iouis capitolini ; lapidibus,
lapidatio-
fafeibus, gladiis inter fe dimicare ?
nes, inquit Tullius, in foro faepe vidimus
: non
feribit e-
fepejfed tamen nimis fepe,gladios.
nim Appianus , Appuleium Saturninum Tri-
bunumpl.ftipatum opificibus & armata manu
comitiis in-
leges tuiifle.,confulem creatum in
terfecilfe , ciues a ciuibus e campo
foediffima
.quanquam vfitatum erat,
lapidatione pulfos
iufto pene
vt competitores armati lub toga
cum exercitu ad comitia venirent omitto ru- .

fraude comitia, largitiones,

obnunciatio-
pta
nes
 4^ METHO DVS
nes, &populi frequetes ab agris & necefrariis
negotiis in vrbemeuocationes. omitto
innu-
merabiles legum rogationes, abrogationes,
derogationes, fubrogationes , obrogationes:
totae tam multa plebifcita,Senatufconfulta
ii-
bi contraria, &
paulo momento ad plebis vo-
luntatem mutabilia.nec Roma: tantum,fed e-
tiam Athenis ea contigerunt apud quos : Rei-
p ublica: con filia, quibus nihil fandius elTe~de-
^et, a plebe petebantur: id eft, ab infano
aefu-
riofo prudetia . vt preclare dixerit Acharnafis,
fa gientes Athenis in_conc i onibus fententiam
rerr giftultos vero iud icare.itaqiie
cum Philip-
pus in Atticam irrupiifet, populus accepto
nu-
P ° in theatrum fub auroram conuenit,vt eft a-
pud Demofthenem, a nullo magiftratu voca-
tus ac tantus omniutn ftupor confecutus
.
eft,
Vt nemo ad populum verba facere
auderem
Idem Demofthenes in oratione de Republica
?radit , oratores Reipublicae principes
fuille:
his fubditos Imperatores, &
trecentorum cir-
citer ciuium ftifragio leges ac
decreta fadla, re-
liquos ciues his attributos fuifte
confimiliter
.

apud Florentinos, cum farpeab hoftibus

obfi-
dione cingerentur, a plebe confilia petebatur,
itaque quod aliquandiu ftetit vtraque Relpu-
bhca(quanquam inmiferrimo ftatu) tribuen-
dum eft Ariftidi, Pericli, Cononi, Cofino ac
Laure tio Medicibu qui tamen a luis
; aut cie-
<fti.
 io. BODINI. 4*7
ac nefdo curMa-
aut male muldhti funt .

homo Florentinus populare impe-

eiauelius
rium tantopere laudet 9 cum
ex eius hiltoria
rerum omnium publicarum
perfpicuum fit,
fuit popinaris, ca-
nullam Florentina, quandiu
lamitofiorem extitilfe.
Regtapq
Cum igitur Refpublica popularis, magno-
conlenfu repudiata fit, reflat vt
rum virorum Uorquanl
videamus an beatior optimatum quam re-
fit 0 p t j mat a,
oiapoteftas . funt qui Platonem optimatibus
valde feliuntur,
imperium tribuite putentjfed
docuimus,
nam quae in imperio fumma efle
ciuium omniu mu -
ipfe ad populum, id eft,ad
titudinem detulit : legum
inquam feredarum,
mamRratuum creandorum , ac Senatus quo-
ius vita: ae
quelegendi poteftatem: poRremo
publica iudicia popu-
necis : quinetiam omnia
lo dedit, proptereaquod vniuerfus populus ot
oporteret eum
fenfionem accipit.qua ratione
qui iniuriam accepit , & in fua quenque cauia
priuatorum quoque mdiciorum
indicem eife.
omnes voluit participes fieri, tum
fubie-
ciues
a iudiciis excludatur, (e
non
cit rationem; ne fi
interpretes hoc tem-
putet ete ciues.Platonis
perametum popularis Ratus eflfe putaruntifed
eR qui tamen
hoc antea confutatum a nobis :

profe&i funt, optimatum impe

ab eiusfchola
rium magis probant, quod
inter populare &
in eo labuntur, quod
regium
D
medium fit. fed
.
vir tu-
 METHODVS
yirtutem in medio rei vel numeri , non in me-
dio rationis collocare videntur. quod quidem
fi verum
nec bonus qu! (quam Princeps e-
fit,

rit, nec
fadtioforum oligarchia. propterca
vlla

&
quodvnum inter multa, paucorum veluti
medium virtutis pqfuerunt.fi quid tamen in
numeris laudabile eft,profe(ftb vnitas eft om-
nium maxime laudanda y vt ipfe Plato in libro
de ente & vno diuiniflime Icripfit . at quanto
ineiius Ariftoteles,qui tres legitimos Rerum-
publicanim ftatus oppofuit tribus vitiofis? re-
ges tyranis,optimates facftioiis, populum tur-
bulentae plebi? ad extremum regiam potefta-
tem reliquis pr^ftabiliorem eile affirmat , ne-
que tamen Platonis didium illud a multis vfiir
patum, a Contareno iadtatum refellit; icilicct
difficillimum elle,vt vnus aliquis integer ac
fummae virtutis homo reperiatur nec certe.

refutatione digna eft obie(ftio,qu£ a feipfa re-

futatur: cum difficilius fit viros bonos multos
inuenirequam vnum & cum in multitudine
.

optimatum pauciores boni fint,nmltorum fiif

fragio cedunt, quia in optimatu ac pop uli Re-
publica (ententi^ numerantur, non ponderan-
tur, quod fi metuendus eft tyrannus,
quanto
magis tyrannorum metuenda multitudo ? fed
bis o milfis qua* probalia videri
, poftiint cur :

non in Republiea ftabilienda, vt in rebus om-

nibus, naturam imitemur?

Nam
 I O. B OD I S I. 4 19
Nam li naturam propius infpiciamus, mo- Regia po_
vni-
narchiam vbiq; intueri licebit, videmus enim,
vt a minimis aufpiccr, in apibus regem, in ar- "X
mentis ducem, m gregibus hircum aut arie-

tem fedarium (vt inter grues ipfas vnam reli-

quae fequuntur) &

in lingulis rerum naturis v-
: lic adamantem inter
num aliquid excellere
<remmas, aurum inter metalla, folem inter fy-
dera; denique Deum vnum mundi Principem
& audorem:quinetiam inter malos genios, v-
hum aliquem eminere aiunt, fed ne longius
progrediamur,quid eft aliud familia.quaimte^-
va Reipublicae imagq?hs:c.tameti
vnius impe-

rio continetur, qui non fidam, vt Venetorum

dux, fed veram Regis imaginem refert.couer-
tatigitur Plato rerum naturam, plures in&
eadem familia dominos plura ih eodem
,
cor-

pore capita, plures in naue gubernatores, plu-

resdenique in apibus, in gregibus, in armentis
fi modo ruftici
patiantur) duces conftituats
(
poftrcmo plures deosimperij focietatecon-
iungat tum ego illi alfentiar optimatum im-
:

perium regno prasftabilius efle. lin tota rerum

natura reclamat,ratio dilfentit,experietia diu-
turna reludatur, non video cur Platonem aut
quenquam alium fequi ; naturam violam de-
beamus. nam quod Homerus dixit, ovko.j*-

X{U5,idem Euripid.gyos oL^vydmi ha.Ti fzi-

AatS^jc.
 4JO METHODVS
AetOg^c. VndeSybilla carminib*
'K
augurata dicitut,Reipublic? Roman? lalutem
in regno poli taeffe; lcilxcet exues aliter leriiari
nhonpoITe,qualn fi Regem haberent.Id exem-
plo memorabili planum fecit Sojimanus an-
no m. d. l 1 . Cum enim Muftapha filius ma-
ior fradlis Perfarum opibus, ad patrem acce-
pta fide fine comitatu rediiflet, tato exercitus
clamore , tantaque gratulatione exceptus eft»
vtmortalium antea nemo Pater iftam glo- .

riam ferre non potuit:fed filium fubinde ftran

guiari mandauit in cubiculo interiore & eo- :

dem momento coram exercitu proijci : tum

praeconem altilfima voce promulgari iuflit, vr
num in coelo Deum, in terris vnum Solimanu
Imperatorem efie oportere . totus exercitus
terrore attonitus obmutuit. Iunior natu bi-
duo poft veneno lublatuseft, quod de fratris
interitu ingemuiflet. tertius metii patris ad re-
gem Perfarum confugerat,ftatim per legatos
reuocatus eft, ac fecuripercuflus . hic Selimus
reflabat , cui pater minus intentauit nifi folus
reflaret . atque id vfitatum eft in gente Otto-
manorum: quia fpes imperii ad ntnneq pyinic
ad.vuui-m recaflnu-sedi. neque
enim folum falu-
berrimum,vt Tacitus Icribit, led etiam 'necef-
ferium in magnarum rerum adminiftratione
imperium penes vnum efle. & quide tres Tri-
buni poteftate Confulari documento fuere,
vt
 r c. b od i in; 43*

vt Liuius tradit, quam pl urium imperium bcl-

lo innutile e flet . conlimiliter L. Paulus ac e- T
rentius Varrus aduerfus AnnibalemiChriftia-
ni principes aduerfus Turearum regem Gra:- :

corum duces aduerfus Philippum: nec ita pri-

dem Germanorum principes aduerfus Caro-
lum V.magno fuo damno experti lunt, nihil i.
pluribus re&e imperari p ofle.itaque Grarci &
Romani cum graue bellum aut feditio ciuilis
Rempub.perturbaret,ad vnius Didatoris,aut
Archi, autHarmofta: imperium , velut adfa-
cram anchoram confugiebannvt f^peFloren-
tini,Genuen(es, ac Veneti extremis Reipubli-
cx temporibus fummum imperium belli ac
pacis vni Imperatori permiferunt. quanquam
quid argumenter,cum innumerabilibus fecu-
lis compertum fit
,
populares & optimatum
flatus hominum generi perniciofos efle ? nja-
gnum efl imperium T urcarum, P erfarum, lu-
dorum, Tartarorum maius etiam Abilfinoru
:

& Hifpanorum qui nouum terrarum orbem

,
quoque patent re-
fuis legibus fubiecerut: late
-

gna Poenorum , Gallorum, Mofchouitarum ,

Polonorum,Gothorum,Britannorirm,quio-
ptimatum imperium ignorant ; populare de-
teftantur .
quinetiam Americi populi regiam
poteftatem ab extrema memoria femper re-
tinuerunt : idquodfaciunt nondodi, fedim-
butijnon ab Ariftotele inftituti,fed ab ipfa du-
ce
432. MSTHODt j

ce natura informati . cum autem audiunt in fc

talia? aut Germania? qtiibufdam angulis opti-
matum imperia latere , mirantur id fieri pofle.
itanoftrorum hominum plerique Rcmpubli-
cam Venetorum tandiu, id eft, annos circitet
Dcc c.ftetifle mirantu^quia id fit repugnan-
te natura: quanquam Gianotus Donatus, qui
omnium accuratiffime de Repub.VenetorUni
fcripfit, fumniam pbteftateili in ducibus fuifi-

fe tradit, &plane regium ftatiim vfquc ad tem-

pora Sebaftiani Ciani ducis,id eft,yfquc ad an-
num mclxxv. quo tempore magnum con-
cilium in Republica ftabilitum eft, v t ipfe feri-
bit .
quo fit vt trecentos & fexaginta circiter
annos duntaxat floruerit in eo flatu regnum .

vero Gallorum non anguftis paludibus con-

tentum,fed longe late patens, cum incredibili
rerum geftarum gloria m. c c. annos floruifle
non mirantur^quia nihil naturg congruens mi-
rum debet videri. Atque illud eft, ni fallor, cur
Contarenus, Manutiiis, Maciauellus, ac pleri-
que alij , Rempublicam Venetorum pra?flan-
tiffimam omnium efle aiunt & quidem Mi-
.

chael Surianus Venetus , fumma? vir eruditio-

cum Lutetia? legatu ageret pro
nis ac virtutis,
erga me beneuolentia, fepe me de noflra,
iiia

ego illum de fua Repub.humaniifime percon-

tatus, differere maluit, vt prudenter*omnia,
quam iudicare : nec ego dc re tam ardua iudi-
cium
 io. iodini; ^3
dum mihi fumo : fed quonia vnius imperium
tuendum fii{cepimus,nobifipfis repugnare vi-
deremur , fi optimatuni illud imperium pro-
baremus. Aut igitur pnjftatia Venetorum eft
in bellica virtute, aut in legum xquitate,aut in
religione, aiit in imperij magnitudine & opi-
bus, aut in artium varietate, bellica laude om-
nibus fere populis inferiores funt:imperij ma-
gnitudine paucis admodum fuperiores arte :

gubernandi & quxftuofa mercatura, cedunc

Hilpanis artium varietate, Germanis : quam
:

quifque religionem priuatim colant, non ma-

gnopere curant, &
Pontificibus quaeftio nes
impietatis ademerunt . reftat legum prxftan-
tia,qu?quans'fit,ex moribus ciuium intelligi-
tur.Plato Spartiatas fortes ac temperantes vo
cat,iniuftos tamen:Romani fortes ac iufti ha-
bitifunt:Hebrxi religiofi: Maffilierifes iufti ac
temperantes: Athenienfes artibus:alij virtuti-
bus aliis floruerunt. Veneti fi qua virtute, pro-
fedto confiliis & prudentia prxftant : aliarum
virtutum laudem nec illis eripere , nec conce-
dere velimmaiorem quam aliis Sed qui Ve- .

netorum opes extollunt , vehementer fallun-

tunnam xrarij publici magna eft inopia.argu-
gumento fit triplicis montis ratio, qUx v luris
etiam quincuncibus publica veftigalia exhau-
rit, vt Gianotus Donatus confitetur Sane
le- .

ges antiquas fux duitatis magno ftudio co-

E lunt:
434 M£THOt)V$
lunf.in quo non minima laus ineft. antiquita»
tis enim tanta fpecies eft ac maieftas, vt non

immerito dubitarit Ariftoteles , ytru legi an-

tiqua? noua melior debeat anteferri , nec quac-
ftionem fibi definiendam putarit hoc etiam .

magna laude dignum eft,

in- quod focios&
quilinos, fummaiuris ^quabilitatefouehf.pe-
regrinos quoque fumma profequutur huma-
nitate : ac
qui prseftanc magnis opibus , illo-
fi

rum affinitatem quaerunt, vt nobilitate nulla

dos maior videatur iam vero in confiliis dei
.

Republica capiendis , atque omnino in bellis

fufcipiedis,in percutiedis foederibus, in tuen-
da pace , magna prudentia vtuntur - qua? cum
maxima fint, maius tamen eft ad imperium
retinendum, quod loci opportunitas, aditus o-
mnes facillime prohibere poteft.nam Genue*
fesolim,&non ita pridem Ludouicus xil*
Gallorum rex imperium illis plane ademerat,
vrbem obfidere potuiflet. itaque nihil vrbi
fi

• metuendum ab hofte bellis autem ciuilibus

.

hoc tempore iadiari, aut res nouas moliri non

magnopere poffiifrt ij, qui armoru vfiiac mi-
litaris difcipliiia carent. Romani contra bellis
ciuilibus ardebant , cum ab externis conquie-
ram. itaque cum ciuitas beneconftituta miln
tari ac domeftica difciplinal ;
nec legibus tan-
tum, verumetiam armis contineri debeat, al-
teram ftimrna cum laude tuetur; alteram om-
nino
 io. BoDtNr. 4 y<
niho deferuerunt, vt Contarenus ipfe fatetur,
itaque cum ingruit hoftis , npn modo militi-
bus, fed etiam imperatoribus externis vti co-
gunturquam prudenter; nefcio illud tamen
.
:

omnium imperatorum confentiens opinio

iampridem improbauit: nec certe plures dui-
tatum interitus , quam ea de caufa memoran-
tur. quare Bartholomams Aluianus,cui pro
Rcpubltca bene gefta vt imperatori, ftatuani
auream Veneti erexerunt, eos coarguiffe dici-
tur , quod feipfos Remque publicam homini
peregrino non fatis prudenter credidifient.
nam Corinthus non alia de caufa in tyranni-
dem incidit, quam quod Timophanem impe-
ratorem peregrinum euocaflet . fimiliter Bri-

tani ab Anglis,Hifpani a Mauris, Gr^ci a Tur-

eis, quos ad praefidium euocarant, de imperio
deiedi fuere.Cbntaremis domefticae difcipli-.
tuendg caufa militarem iacere feri-
nas, ac pacis

bit : verendum tamen eft, ne cum alteram ne-

gligunt, vtranque amittant . illud quoque ad
Reipublicae quietem non parum facit
,
quod
pptimates fecum ipfi, &
cum Republicacon-
fpirant,ne inquilinorum multitudine fi diffi-
deant facile opprimantur . concors enim poi
t entia pauconrmd nqiiit Arifloteles, non fa ci-
le lab efaft atur . & vt concordia flabilior fit,pii
blids ac folennibus conuiuiis fepius epulan-
tur : more veteri Crctenfium & Lacedaemo-
E 2 nio-
 METflOD VS
niorum:ad eaque conuiuia paranda Dux obli-
gatur: ac fuos ciues muneribus inter fe & cum
Republica coniugare hoc etiam non parum
.

confert, quod magna: duitates minus oppor-

tuna: funt feditionl, vtArilForeles tradit, pro-
pterea quod magnam mediocrium hominum
multitudinem habent qui fiimmos cum infi-
,
mis eadem focietate coniungunt . fed nullum
tuendi optimatum Reipublici maius prsefi-
dium eft , quam quod nulla imperia perpetua
funt,nec fine collega tribuuntur: fed bimeftri,
aut trimeftri, aut femeftri fpatio vel ad fum-
,
mum anno definiuntur quorum vero perpe-
.

tui funt & maximi honores, nullum

eftimpe-
riumjvt Ducis,Procuratorum D.Marci,Can-
cellarij
.
quod fi quis ftrmma virtute, vel opi-
bus,vel gratia reliquis praftet, vix admittitur
ad fummos honores: ne virtutis Ipledore fuo-
rumciuium oculos prsftringat ldquc arca-
:

num imperij, quod imprudenter Athenienfes

& Ephefij oftracifrno detegebant, ac nimis
a-
perte virtuti bellum indicebat,intelle<5hrm
eft
in morte Lauredani illius,qui ciues
mutuis c^-
dibus grallantes in feipfos,folo nutu
fic ter-
ruit, vtproiedis armis difcedcrent quos ta-
men nulla vis magiftratuum potuerat, coerce-
re, tatam hominis priuati
virtutem,quiRem-
publicam grauiffima clade liberarat, ferre non
po tucrun t: fed, vt ab Italis plcnfque proditura
 IO. BODINI, 437
eft,eum veneno necarunt:at neque id affirma^
re velim, nec perfuadere mihi polium?,. ducem
tamen quem exarmatum cathemfque aureis
vin&um domi tenent;nec ftrenuu admodum,
nec gloriae cupidum, fed bonum ac fimplicem
legere confueuerunt: veriti ne idem illis eue-
niat,quod ranis paluftribus ab Ioue regem pe-
tentibus, quibus cum ttipitem dedifiet,vt Ae*
fopus feribit, \\\x indignari : Iuppitcr ardeam
raniuoram mittere poftremum eft quod im-
.

& fiimma libertate fruutur,pro

periis viciffim
qua tuenda ciues ac peregrini pacem libenter
colunt.atque hqc pr^cipua ratio eft,curRcm-
publicam Venetorum maxime laudant, pro-
pterea quod fiimma libertate illic viuitur at .

lib ertatis caufanon furit Refpublkg coq fti-

tutg, fed beneviuendL jm eft autem yt vllus
virtuti iit in ea ciuitatc locus , in qua Tuis qui£
que moribus ac libidini tam effuse blanditur,
nam fi hominis felicitatem , opibus, honori-
bus, imperiis, voluptate, fummaque libertate
metimur, beata fit Refpublica quse his omni-
bus abundat: fin virtutem potiorem ducimus,
non video cur Venetia Rerupubiicarum prat-
ftantiffima fit nullum enimReipublicag male _
.

conftitutas argum entum Platoni maius vide-

tur,~quam magiftratuum & medicorum mul~
Vitudo. quag nufquam maior fuit quam olim a-
pud Athenienfes, & his temporibus apud Ve-
li 3 netos
4$ MET HODV S
petps : vt mirum videri non debeat, fi maiori:
anni partem in creandis magiftratibus coniu-
jnere folent. hsec autem magiftratuum multi-
tudo, vel ad honorum &: imperandi cupidita-
tem inexplebile, ve! ad fraudes & fcplera coer-
cenda, yel ad vtrunque pertinet. at lycurgi
Refpublica quae omnium fermone laudatur,
praeter Senatum x x x. virorum, qui perpetui
fuerunt, nullos habuit initio magiftratus.nam
magnus Pcedonomus iuuentutis magifter,im
perio carebat falluntur enim qui putant ma-
.

giftratuum multitudine virtutis amorem ci-

tiibus ingenerari, cum nulla re magis domina-
di & opum querendarum cupiditates augean
tur. nam qui femel imperij dulcedinem gufta-
tunt , non modo parere dedifcunt, fed etiam
imperium vitro affedant, atque aegre depo-
nunt quare prudenter apud nos , de confentii
.

omnium ordinu nuper lata lex eft, vt illa ma-

giftratuum multitudo qua? fub Henrico rege
,
malis quorundam artibus excreuerat in infini-
tum, adpriftinam formam redigeretur nam .

quid attulit hxc magiftratuum multitudo,ni-

fi furta, fbrdcs 3 corruptelas,luxum,dominandi
libidinem, ac litium propagatione ? nunquam
certe fcelerum &ftagitiorum extitit impuni-
tas maior.fatis efr igitur paucos efle magiftra-
tus, niodb virtute quxranrur . nam ea ratione
qiues omnes ad virtutem & honeftatcm ii>
|

flam-
 IO. BODINI. 43 $

flammari necefic eft , vt eos adipircamur ho^

nores ,quafi prxm i um cuiu$rp^ ^
x itus aa paucos re cal urus t. nonig itur impc-
ria7 m agift ratus
, lio notes ,J)eat:pjt ciues^ effi-

ciunfTmulto minulTTjbertas nimia, q ux ciui -

tat i bene conftitutae cxitium affert^_a€ turpis

eft feruitus : tamen peccandi turpior,

licentia
quanquam fi regis imperium ferre feruile eft,

debet quoque feruile videri parentibus obede-

re - ac fepe mirum mihi viftim eft, cur Veneti
qui tam lapicnter omma,non etiamCenlores,
vt olim Romani, &
his quoque temporibus

Lucenfes ac Genuenfes,creari patiuntur hoc *

vero percommode fieri poterat aproourato-

ribusD. Marci, qui per orpqes honorum gra-
dus eq confcenderunt nam Pontifices , quo-
.

rum munus hoc proprium eft, quique religio-

nis opinione Principes olim in officio contir
jiebat, grauiffimis Cenforibus egent. eft enim
cciiirse tam graue, tamque neceflarium iriRe-
publica munus, vt nulla re magis floruifle Ro~
mani videantur quodintellevftum eft (ublata
;

cenlura nam eo, ipfo tempore Reipub. iplen-

:

dor & maicftas vna cum virtute maiorum in-

teriit. Hoc etiam Refpublica Venetorum
ha-

bet incommodi ,quad cum peregrinorum &

inquilinorum infinitam multitudinem admit-
tant, metuedum eft ne ab illis de
imperio de-?
turbari poflint: neque vero eius rei exempla
E 4 delunt.
 44° METHODVS
4cfunt . ob id enim Achari Trezamios
, Samij
Zanclaeos, Calcidenles A nip hipoli tas
, a qui-

bus erane in vrbem fine honoribus admiffi, e-

leceruntj vt Paufanias & Arifto celes tradunt,
coque magis metuendum, fi diffidebant inter fc
optimates. vt Cnidi cum foli honoribus frue-
rentur, poftea quam diffidere coeperunt,eie6H
funt ab inquilinis & plebe. id quod etiam con-
tigit apud Mitylena^os, Hcftienfes, Phocen-
les : & non ita pridem apud Senefes,Genuenr
fes 3 Tigurinos: quicum de honoribus inter fe
concederent, a plebeisfunt de imperio
depul-
fi. Corcyraei crudelius,qui
omnes in carcerem
conietffos acerbiffimis lupliciis
affecerunt , vt
Thucydides feribit. Agrippineles inquilini
pa-
ri furore
optimatum bonam partem occide-
runt, quod foli honores
confequerctur & , tri-
buta grauiora imperarent.confimiliter
Linda-
uiorum inquilini cadis optimatibus,Tribunof
plebis crearunt hoc igitur
.
Venetis metuen-
dum eft .namcumcenfus haberetur anno
m.
d.l v. totius ciuitatis,cenla funt
inquilinorum
extra patricios c l i x. millia
d c c c l i x.Fce-
&
minas pueros maiores fex
annis eo numero
compjectutur.his imperant mille
ti circiter patricipnam
&
quingen-
iuniores annis x x v. ad
imperium &
comitia non admittuntur,
nifi
paaa admodum extraordinem.nec
prudenter
-ecifle videntur populum
numeradoiprimum
quia'
 io. IODUM. 44*
quia lege diuina vetitum eft : deinde cum pe*
regrini ac tenues numerum Tuorum ac robut
intellexerint, valde periculofum eft ne aduer-
fus optimates nouum aliquid moliantur, nam
cum Senatus Romanorum olim decreuiffet,
feruos cultu ac veftitu diuidere ab ingenuis,
periculum, inquit Seneca , apparuit, fi ferui fe
numerare ccepiffent.quantus autem fuerit for
ciorum & inquilinorum erga Venetos amor,
indicarunt bella Crctenfia;tum Patauij,Vero-
aliarumquc vrbium Gallis fadffe deditio-
|ias,

nes : quo tempore optimates omnibus tribu-

tis &
vc&igalibus focias vrbes leuarunt, vt
Bembus audior eft, a quibus tum maxime iu-

uari debuiflent.quod fatis erat argumenti ma-

cladc,tum maxime fortunas omnes ac fangui-

nem fundimus pro Regis ac Reipublicx falu-

te.Ac ne omnia differantur, nullum maius eft

optimas ac prjeftantis Reipublicae iudicium,

quam hoftes fortiter arcere, & in fumma tran
quillitate ciues continere . Veneti ab hoftibus
confueuerunt : nec ciues ita conti-
facile vinci
nere potuerunt, quin duces odlodecim fupli-
cio, vel exilio affecerint, tot enim Sabellicus

quo ftatum optimatum inftituerunt.

tradit, ex
At etiam Lauredani Ducis haeredes m.d. au-
reos fifto dependere iudicio coadli iunt,quod
Lauredanus non fatis erga ciues magnificus
extitiffet:
 44* M£THO VS T>
€xticifret: v t G D 0 natus fcribit. mniti
ia not u s
to bella citiuia quas in
media vrbe faspius a e ft»
untj cum militarem colerent difciplinam ©-
.

mitto coniurationes Bochonianas,

Falcrianas,
1 epouanas,Baiamontanas,quas obfeffis
Sena-
toribas & erudeliffima ciuium ftrage, Rem,
piib. milerc lacerarunt,
prastermitto tam gra-
ues tamque diuturnas
Iuftinianorum, ScaTuo-
larum^eliorum,Baffeorum feditiones,
exilia,

i c j
Si n°n 3
!?
m
ob cau ^ m ) quam quod nui,
landes regni fociis. ac faspius
ide eucnit quod
'^.gubernatore deftitutarhoc enim Po-
lybius vtuur exemplo
: namciim aliusclauum
ilii torquere, alius vela facere,
alius con trahere co
«liti natur, vedores cum tot gubernatoribus mi.
* i
Iere penen tamur,ac tandem in
portu fpeTtan-
tibus turpe fm naufragium edunt.quis autem
ii® non vidit Germaniam
, Turearum, Heluctio,
lum, Hnpanorum, Gallorum
denique & Ita-
lorum, poftremo fuorum
ciuium armis fcedif
lime vaftari, quas cum regia
poteftate guber-
naretur, populos omnes fuis armis ac viribus
acne fuperabat. Ex quibus
intelligitur regnu
^Simatum poteftatef
tefeLendaeft igitur Iofippi
ac eorum opinio,
qui Deum putant regnum
in facrisliteris
exe-
c ran, & optimatum imperium apudHebrseos
qonuituifie. fic enim tradit Iofipp us libro
v i.
Pap.v j.antiq. Quanquam Philo Hebraus in
libro
 IO. B 6 D I N I. 44 ?
Hbrodc creatione Principis ,vnius Principis
dominatum Dei iufTu ftabilitum dic docet.
Iofippi tamen opinionem
refellamus
.
quod
icitur attinet ad verba Samuelis,
non regnum
contra quam
ab eo, (ed tyrannis defcribitur:
putat Melanchtho .quis enim mediocriter in
Hebraica lingua vadatus, ignorat qSo regem
seque ac tyrannum fignificarePficenim dicitur
Abraham reuerfus a ctede regum vox autem
,

loco, fed
MgfM .q non iura regis fignificat eo
morem confuetudinem , vt optimi quique
&
delcribere-
interpretes aiunt . ac nili tyrannus
Mofes Deuter.x v 1 1. iuberet Regem
tur,cur
populumque S ““
fingula pr^cepta legis codifcere, con Q_
ex eo capite non
ex lege diuina moderariPnam nes Imperii
folum popularis & optimatum
poteaas reij-
jj c jj r3eor a.

citur,fed etiam regiaprobatur

. tum edam il-

vnius impe-
lud;Principi populi no maledices,
1 1* regia
rium capit. in &
libro Sanedrim cap.
copiose de-
maieftas quas fuit apud Hebraeos
regiam habuifie
fcribitur Mofem vero plane
.

ex eo colligi tyr,quod iniuffu populi opti- &

matum, leges iuberet, Senatum cooptaret,
ma
crearet feditio-
giftratus eligeret, Pontifices 3

forum ciuium amplius quadraginta millia une

judicibus eodem momento capite plecieiet,
nihil maius fie-
denique Io fua Principem, quo
potuit, per fefe renuntiaret
eo mortuo Se-
.
ri
ducem ele-
natores Qthoniele deinde Aioda
gerunt:
444 METHODVS
gerunt itaque P. Martyr rc&e lcripfit,arifto-
:

O
cratiam csepifle cum dux thoniel eft a Sena-
toribus creatus
.
quanquam placet interpreti»
bus non humanis confiliis,led iuflu diuino du-
ces creatos itaque Gedcon dux elecftus Non
.
;
dominabor, inquit, veftri, nec filius meus, fed
dominabitur veftri dominus poftremo curn
.

filij Eli ac Samuelis intemperatcr fe gererent,

& optimatum potentia in fa<ftionem degene-
Regem petiit . tunc enim
raret, plebs irritata
Reditiones conquierunt quare Moles AEgy-
.

ptius ftribit, templum lege diuina prohibi-

tum ardificari quoad Regem haberent, qui tu^-
multus imperandi poteftate prohiberet. liint
hxc illius feripta libro 1 1 i.cap. xiv i i. per-
plexorum. ex quibus regi am pot eftate m Deo
placui fle conftat: tyrannidem dilp licuiffe . igi-
turRcge creato , Seoatai£&^^^
EE^ljum /ed ad confilium, vt Motcd confti*
tuerat, admitti cgperunt.quod enim Romulus
caulas leuiores a Senatu, grauiores a fc iudicar
Xivoluit, vt eft apudDionylium:idem quoque
Mofes ftatuit in creando Senatu, quemadmo^
dumlcribiturNum.cap.xi. quare quod Cal-
dius interpres in Hieremiam, Senatum vnius
Si feptuaginta virorum(quos Hebrfi
ipfe Graeca voce corrupta Sanedrim appellat
feribit habuifle legis fimeiendae ac iudicandi
Ruminam poteftatem,ttiam fub regibus ipfis,

ad
 BOBINI.
fo. 44 f
id legis promulgationem
& iudicia fpe£tat:vt

ipud nos curiae luperiores habent legum pro-

nulgationem,quam imperiti fandtiOnem effe
irbitrantur,qu£ folius Principis cft.ideiri Cal-
ibus interpres fubijcit iudicia de tribu,de
Port
tifice max.de maieftate, de falfo no
propheta,
aifi a Senatu explicari potuifle Mofes vero
:

Maymo lib.i 1 1, perplexorum cap.podremo

feribit gladij poteftatemhabuilfe Senatum;
,

ab eodem Senatu xxm. viros capitales , qui

sj^,id eft animarum iudices,& feptent
pecuniarum ac bonorum, id eft,
Viros itidices
fi n u ^ s vrbibus conditutos:
g
quorum tres iudicia inftituebat: quinque pri-
mam appellationem difceptabanc : feptemde
fecunda prouocatione decernebant, prxterea
decem iudiccs rerum venalium quali AEdiles
creabantur, quorum vnuseratfacerdos.ad h<jc
arbitri recepti tres: quorum vterque litigator
vnum eligebat : duo tertium optabant*
eledti

quae omnia iit Pandedtis Hebramrum, titulo

Sanedrim. cap.i.i i.i i i. copiose explicantur,
poftremo Senatores fublegi folitos condat ab
qua?
ipfo Senatu, cuius fuit perpetua potedas.
tamen omnia iulTu regum fanciebatur,vt prae-
ter decreta nihil haberet Senatns.quod videre
eft in iudicio Herodis , qui caedis
impuberum
poftulatus , in Senatu Hebraeorum caufara di-
xit : fcd tamen Hyrcano rege ac
Pontmax.iu-
bente.
4\6 HETHODrs
bente,a quo etiam abfolutus eft non a Senatu,
quemadmodum fcribitlofip. lib.x 1 1 1 i.cap.
X v i .nam cum antea mortuo Salomone filius
eius tyrannidem vfurparet, diuifus eft popu-
lus, ac duo regna, vel potius dux tyrannides
conftitutat,vna ex tribu Iuda & Beniamin : al-
tera ex reliquisv t tantum auctoritatis Sena-
,

tus haberet , quantum a regibus vel tyrannis

permitteretur quemadmodum Imperatores
:

Romani, pro (u a quifque volutate Senatui de-

traxerunt .
& quemadmodum Senatus Rom.
quofdam Imperatores hoftes iudicauit,aut ca-
pitisdamnauit,vt Neronem & Maximinum;
itaquoq; Senatus Hebraeorum de Herode ad-
huc adolefcentc iudicauit,quem damttafletne-
fariae catdis, nifi ab Hyrcano rege prohibere-

tur. Sed Herodes maior fadus ac imperio po-

titus, regem Hircanum ac Senatores omnes
interfecit excepto Samea,quem tamen aduer-
farium omnium maximum habebat hominis
:

tamen virtuti pepercit, vt eft apud Iofippum

lib. x 1 1 1 1. Ex hac igitur Reipub. forma
con-
ftat imperium Hebraeorum, ab ortus fui prin-
cipio fub regibus ctx. annos floruifte ; dein-
de optimates annos ecxtiiii. pertulifle:
tum regiam poteftatem(qu£e non multo poft
in duplicem tyrannidem diuifa eft) annos c c-
c c x c v i ac tandem ab Afsyriis euerlam:
.

prius tamen reges Samariae, ac decem tribus in

Caldxam
 t o. b o d i ri i; 447
Caldiam abducflas deinde reges Hierofoly-
:

nibrum cum reliquo populo qui cum annos:

l x x.exulairet,pofl limiiiio reuerfus in patria,-

itib regibus iifdem&: pontificibus tandiu flo-
ruit,quoad inteftiiiis feditionibus & bellis fi-
nitimorum, nunc in AEgyptiortun , nunc in
Graecorum , poflremb in Idumaeorum pote-
ftatem veniret. ad extremum redadlaludatain
prouincise formam ab Augufto, pertulit im-
perium Romanorum, a quibus cetefimo pofl:
anno defciuit: quibus temporibus Hierofoly-
ma expugnata,& funditus euerfa, tanta populi
ftrages,tumin Afiatumin Africa fecutaeft,*
confpirantibus finitimis omnibus ad vilius p
pulieiierfioncm, vt gens illa penitus iriteriifle

crederetur, profedtb cs forum numerus alo-

fippo relatus fuperat myriades triginta.reliqui
in miferam feruitutem abdudti , adhuc toto
terrarum orbe difperfi vagantur.
Cumbitur regia porei|asi jaamm£tAd ,d£ ^
a Deo naturae parete inflirn t a ; 1 Man is Perfa- teffiS prid
rum lingulari iudicio dele6la:ab Homero, Xe - ftanufum a
nophote, Arifto tele,Plutarcho,D ione, Apol-
lonio,Hieronymo,Cypriano laudata:deniqUe
ab Augufto pofl: anxias M^cenatis & Agrippa
difputationcs fufcepta: poftremo popaloru o-
m
mniu,aut max ime illuftrium fu ma cofent io^
nc,& experientj^dlutum qui d
a mplius dc optimo flatu Reipub. difputa ndu?
 44^ MfiTHODTS
in monar- Reliquum eft vt Regis electionem necefla-
6"
ar umenc * s refellamus putae Ariftoteles
da d/ele* o .
"
^ 1C>,
pcrniciofumacplanebarbaricumefle reges a
ftirpeducimam reliqui nihil definierunt: & li-
bro x ad extremum , Lacedaemonios Car-
1 1,

thaginenfibus inferiores putat , quod hi reges

eiigerentulli ab Hercule ducerent.barbari fune
igitur AEgyptij, Afsyrij , Per& Macedones,
,

PcenijAEthiopes, Abiffini, Tureae, Indi, Tar-

tari, Mofchouitae, Polorti,Dani, Suecij,Britan-

Hiipani,Americi : denique om-

ni,Itali, Galli,

nes vblque terrarum populi , excipio Germa-

hos,Heluetios cum foederatis, Venetos, Rha-
gufios,Lucenfes, Genucnfes,qui optimarum,
aut populari poteftate regutur.quod fi tot po-
puli barbari fune, propterea quod reges a ftir-
pe ducunt, vbinam erit humanitati locusPquod
vero perniciofum putat, multo mihi abfurdius
videtur, primum enim interregnum valde p <--
riciilofiim .pft TquiaRe ^ublica yelu ti nauis fi-
iie gubernatore foditio num fluCtibus l aCtatur,
"ac laepe mergitur i d qu od accidit poft occa-
tum Friderici fecudi Imp.JMm.Refpub.lica.ye-
lut anarchia quaedam annos duodeviginti ca-
ruit Imperatori, propter jnteftina Principum
bella .
ini ferius quam in interregno
quid aute
Sulranorum Ae gyp.ti,plebem a.Memmelucis
impune diripi? quid fceleratius quam in inter-
regno Pontificum Romanorum omnia caedi-
bus
 IO. BODINI. 44.9

bus ac rtupris impunitate propofita mifceri?

Principis autem eligendi ratio plane inexpli-
cabilis eft non enim ab vniuerfo populo , id
.

quod Ariftoteles voluit, re6i e fieri poteft,cum

ratione ac prudentia deftituatur. ergo a paucis
& optimis id fiat oportet, fed renitetur popu-
lus, repugnabunt legiones hinc . illa: tam gra-
ues ac diuturnae inter Senatum Romanum &
Praetorianos difcordise. quifquisenim placue-
rat Senatui, legionibus difplicebat . ac fepe le-
giones variis in locis, & plures eode momen-
to Imperatores creabat, vt vno tempore xxx*
fa$i fint . hinc bella ciuilia , cxdes, bonorum
profcriptiones, ac imperij totius miferada di-
llra&io. illud etiam perniciofius quod icelera-
tiffimus quifqiie imperium inuadit boni tan-
:

tum onus Iponte repudiant .ac fiforte Prin-

ceps ca prudentia fuerit,vt fucceflbrem impe-
rij virum bonum renudare veht,quod fapien-
ter eft a Nema, Traiano, Adriano, & Antoni-
no pio fadiuni ; barbara id exiftimabut regum
eledlores iam vero c utii fpes imperij ad om
-
.

nes , exitus ad vnum Ipe dlet , neceflfe eft v tJa-

trombusac veneficis pateat imperij aditus c^-
fo gubernatore. & cum R eipublice fundam en
tum nullum maiusTit, quam in ob(equio~Sb-
ditorum erga Pnncip ern^qui fieri poteft vt e-
ius Imperia non refpuant quem obfcuroloco
natum, aut aliquando focium fuifTe , aut fcele-
F fey
456 MlT tt O DV $
re, vel dpibtls imperium quaefiiffe putabtmt?
nihil enim vfitatius quam Imperatores Ronu
pecudum in morem a Iliis necari neque enim :

pauciores triginta numeratur, nec magis quie-

ta fuit Refpublica, quam cum filius patris im-
perium excepi{fet,id quod Ariftoteles metue-
dum putauit nec prius inter Germanorum
.

Principes bella pro imperio geri defierunt,

quam pater filium Caelare defignaret: vt Hen-
ricusi adhuc puerum curauiteligcn
i lifilitim

dum, a quo nepos eft adoptatus & Carolus .

1 1 1, filium habuit fuccefforem hic fratrem

:

S\gifmudum,qui fibi generum adoptauit: Fri-

dericus Maximilianum , hic nepotem aeteri .

magna ex parte coniuratione aut veneno inte^

rierunt,*Rudolphus, Albertus, Henricus v 1 i.
Friderictis Ludouicus Bauarus, Carolus
1 1 1.

Henrici nepos, Gutherus. illa vero regum Po*

Ioniae & Hungari^ comitia, qu^ipfi Caros ap-
pellant, fiunt in armis, ex quibus fepiflime ci*
uilia bella exoriuntunac nifi gens Iagellonum
iure {anguinis lufragia cofecuta fuifiet,pridem
imperium illud interiifiet Ex AEgypti Sulta^
.

nis qui non plures x v. creati funt feptem a

?
Memmeiucis, a quibus eligebantur , caefi nu-
merantur reputa Turquem enius Mekfchala, ,

Cothos,Badocader, Muhamedes, Cercaffius,

Giapalatus.Sephadinus vero Saladini frater e-
ledius a fuis, decem fratris filios crudeliffimc

liecauit*
 id. BODIN!. 4\i

tiecamt,vctuto regnarct.nec aliter Tureae, qui

fpem imperij pofuerunt in ele&ionc Prxto-
imperium a-
r ianorum,quam mutuis eredibus
dipifeuntur poftremo,Romanos
.
Pontifices,

quanuis fenio fracti eligantur, ne diutius re-

gnare polfint, veneno necari tranflatitium eft.
mcerim qui Prxfedturis aut Prouinciis prae-
vtapud Ger-
funt,de imperio deturbari nolut:
manos duces & comites , perinde vt apud nos
Prouincias imperij hac ratione vfurparunt du-
ces comites, cum primum Regem fuo quo-
&
dammodo iure creauerunt, vt Iulius Flugus &
Armylius confitentur.hoc enim Hugo Cape-
tus vt regnaret , padtus eft fuas quenque
Pra:-

fedtum Prouincias dominij iure habiturum,

ita paulatim fetida, imperia, iurifdibtiones fuc-

ceflionisiure deferri coeperunt. Extatenim in

bibliotheca Bellovifia regis injtiadi,& eligen-
di a populo forma vetus , qua dicitur Henri-'
cus I. apud nos elecftus eife fednec fuperio-
.

rum,nec confequentium regum quenquam e-

lectione video creatum nec certe tandiu fta-
:

ret,fi ad iuffragia delaberemur. ita quoq;

Ger-
manis accidit. namSaxonia prouincia Henri-
co I.coceftaeft hunc in modu,anno c oo xni.
aliam alius adeptus eft , ac paulatim etiam vr-
bes : vt facilius imperium adipifeerentur , ve-
Nouiomagum: quaf-
ctigalibus liberarunt; vt
dam accepta pecunia fua: libertati omnino re-
f i ftitue-
4S& SiETHOBVS
ftituerunt,vtRudolphus oinnes Hetnmae vr-
bes,anno mccxx x.Lucenfes x 1 1 Florenti- .

ni fex aureorum millibus libertatem redeme-

runt.poft etiam Rupertus tres vrbes Imperia-
les filio conceffit.Carolus 1 1 1 1. Mediolanum
Pn&fedlo vendidit: Otto Ifiliam, Ltidouicus
EgramrFridericus NorimbergamrVima feip-
fam libertati afieruit vt aii<£ complures, idem
5
e ontigit Rom.Pon tificibus, vt eorum Pnefe-
6fi tyrannidem Prouinciarum vfurparent
: v£

antea docuimus. at cum regni certafpes

eft ac
legitima fucceffio.Prouinci^diftrahi non pof
funt. Quanto igitur beatiores Afsyrij,
Perfar,
AEgyptij, Macedones, Galli, qui tot aetatibus-
ac feculis in fumma tranquillitate floruerunty
non aliam ob caufam, quam quod reges a ftir-
pe fioi quarfierunt? vt enim omnia quseramus^
nu re pe ti e m ius b e n e confli tiitg:
-

Reipabiicg ma ius afgiirnefirm, gnnmdhmir

ni tat em ipfi us.
iam vero Abiffini,qui anno^
bcec. imperium totius Africg maximum te-
nent, reges ab vna & eade gente
femper quar-
fierunt:ac ne gens aliquando deficiat,
ne ve plti
res imperandi cupiditate populum in varias
partes diftrahant, vt apud Tureas &
Perfas lx-
pe contigi t: aut parricidiis fe polluant, vt De-
jotarus qui numerofam fobolem vno excepto
inter fecit,quo tutius ille
regnaret:gentiles re-
gis (quos Ifraelitarum filios vocat) fimul edu-
cantur.
 IO. B O D I N r.
4h
catur, in arce fortiflima &excclfb monte An-
gant Aluarefiiis tradit, quo nifi per abrupta &
anguftiffimalocapcrueniri non poteft, eaque
validiflimo prxfidio muniuntur.mortuo rege
non proximus agnatus, fed qui magis idoneus
optimatibus & cuflodibus videtur, renuncia-
ri confueuit: qui mos etiam apudDanos,Sue-
cos, & Hungaros inoleuit, vt ex pluribus libe-
ris, arbitratu fuo quemuis cooptent hunc igi- :

tur Abifllni educetes ex arce, veluti Deum ali-

quem coelo delapfum, maximis honoribus &
obfeqaiis profequuntur.ac tametfi Prouincte
quinquaginta vnius imperio gubernatur, nui-
te tamen funt vrbes moenibus feptae,null£ ar~
icesrne vel propugnaculis potius quam populi
beneuoletia confidere , vel feditiofis rebelladi
occafionem praebere videantur, quid aute im-
periaParthorum & Turearum ad tantam glo-
riam euexit , nifi quod hi Ottomanorum , ilii
Arfacidarum fanguineac fiducia freti, popu-
lum in fui admirationem &
obfequium traxe-
runt? fallitur enim Maciauellus, qui exiflimat
cxCo Principe Turearum vna cum liberis , im-
perium illud collapfum iri, quod nulli fint Prin
cipes ad quos imperium iure peruenire polii t.
reflant enim quatuor getes,qug generis fplen-
dore ac vetuftate Ottomanis fe iampridem x-
quarunt;Michalogli,Ebrenes, Turacanij, Ma-
loconij,qui ab eadem quaOtcomaniftirpe du-
F j cuntur.
cuntur hi tamen ab aditu Principis
. Repu- &
fummouentur , ne res nouas»
blica prudenter
moliri poffint.nec vero alia ratione Poeni,Per
fg 5 Galli 3 Britanni,Hifpani,commodiusimpe«
rium tueri poffunt , quam fuccefforio edi&o.
quinetiam Flore tini accepta libertate,cum ci-
uili fanguine vrbem ac feipfosdiu fcedaflent,
nec vllum exitum repcriret, vno confenfu per
legatos a Pontifice max. quaefierunt,vt regise
ftirpis hominem mitteret , ad quem ius impe-
rij deferrent: eo Carolum Valefium mifit, cu-
ius pr^fentia feditiones repente conquierunt,
tantum valet {anguinis ac generis opinio ad
homines mutuis obfequiis & amicitia coniuh
gendos qui fane finis eft rerum omnium pu-
:

blicarum. neque tantum proximis agnatis, fed

etiam primogenitis imperium lege deferen-
dum: alioqui caedes inter liberos, ac bella ciui-
iia faepe futura funt , & quidem tanto grauiora

quam inter peregrinos, quanto grauiores fimt

fratrum inter ipfos offenfiones argumento .

fint Turearum crudeliflima parricidia,qu2e tan

dem illi Reipublic^ ruinam funt allatura:quod
eum metueret Selimus huius pater , poftea
quam Solymam! m filium fufeepifiet, omnem
curam procreandorum liberorum abiccit hic .

veroDeiotarum imitatus non prius quieuit,

quam filios omnes praeter vnum interemptos
yidit . ac fi primogenitus fpem imperij folus
habe-
 IO. BOOINI. 4$5*

Raberet, cxt cri hunc fibi colendum propone*

rent vt videre eft apud nos, vbi nulla fratrum
:

parricidia contigifle memorantur .Eft igitur

hoc modo conftitutajomnium,
regia poteftas
yt quidem mihi videtur praeftantifiima, ciui-
tatibufque maxime fellitaris, ac velut harmo-
nia fuaui moderata concentu. Nam quod Pia-*
to voluit Refpublicas geometrica ratione gu-
bernii- fubtilinerac ingeniose Ariftoteles il*
lijd folum ad pr^mia pertinere iijdicauitiac ra-

tiones arithmeticas ad rerum cotradtarum fi-

dem & p^nasadiuipdt. quam vere;nondilpu-

to fecf de Harmonica ratione nihil vterque,
:

hanc tamen velut omnium pulcherrimam, ad

imperij optimi ftatu pertinere puto primum .

quod folaex arithmetica geometricaque ra-

tione conflatur, vtrique tamen dilfimilis nec .

poteftad paenas aut praemia, neque ad pacfta

pertinere: cum in his squalitas arithmetica in-

fit,in illis geometrica aequabilis fimilitudo: in
harmonia fuperatis & fuperati fqla ratio ineft.

& quemadmodum primum interuallum,fcili-

cet ab vno ad binarium iu dupla ratione , con-
cctus omnes ampledlitur: fic in vno Sc eodem
Principe fummu eft imperium : & ab eo fluit
ad omnes magiftratus alterum interuallum
.

duorum at trium, ratione fefquialtera diapen*

tejtertium diateflar^n comple6iicur>& vtrun-
que primo interuallo comprehefum eft. quar*
F q. njm
45$ ^ETHODVS
tum nullum efficit concentum confequentk .

interualla vehementer diferepant

: ac tonus
deinceps in partes innumerabiles diftribuitur.
nam quo numerorum multitudo magis ac ma-
gis augetur , eb magis imminuitur toni pote-
ftas,quoufq; ad eblpmenperueniatur : vtper-
fpicuum fit tam abhorrere a natura vt impe-
rium pluribus tribuatur quam concentus nu-
,
merorum multitudini, fi perpetuam numero-
rum feriem fequamur illud autem quod mq-
.

ficx rationisproprium eft; fcilicet vtfiii parti-

bus nutneri fuperet,&r fecum ipfi ratione con-
uerfa bene cocinant/oli mon^rchW congruit,
in qua quidem imperium ad magiftratus fen-
fim ita defertur, vt quemadmodum inferiori-
bus imperant, ita fiiperioribus pareant vicif-
fim: quoufque ad Principem vnitatem perue-
niatur , a qua velut a fonte perenni manat im-
perij totius maieftas : ac prppterea fegregatur
vnitas a numeris, & extra ordinem colloca-
tur . vtrum vero poteflatibqs & imperiis con- !

gruant harmonica: rationes, aliorum in re tam

poicura indicium efle malo quam id j>rimus
,
affirmare. h^c tame ratio triplex Arithmetica,
eo metrica, & Harmonica; tres mihi Themi-
dos filias, vtPoetar fingunt, fignificare viden~
tur wjjo/jjrMh o'ixlujy
:
59 quarum
qu^ media eft, alteras fiio complexu fouetiipfi
^quitatem vel retftamlegiilatione, infimam,
& i
 IO. B ODI NI. 4$ 7
& pacem interpretantur.eft enim pax, harmo-
nicae rationi mirum in modum congruens,im
periorum ac Rerumpublicarum praftantifli*
imus atque optimus finis.nec aliud,opinor, ef-
ficere fiint conati veteres illi legulatores , cum
fuos ciues mutilis inter fe conuiuiis ^concilia-

rent . hinc Minos conuiuia Cretenfium , qu£

jpfi IvtyeicL vocarunt Lycurgus
: <p vel
piXiLct
C : Plato cru(A 7r ornet Mofes (atyivontih
:
G.1.2.4&
yta, ,& magnum quod Greci corrupte M. 1 3 4*6
. .

dixerunt, feftis epulis coli iuflit: quem ^ 3. 4 » 5 -^

fecuti Chriftiani veteres kyd TCcu, inftituerat,

vt videre eft apud Clementem epift. 1 1 1 1. ad
ecclefiam Hierofolymitanam. huc quoq; per-
tinent Athenienfium \qidcr^ in Prytaneo,
tum etiam epulae in Panathenaeis acThefmo-
phoriis: hinc Romanorum Cariftia inter pro-
kimos& c oenae in Capitolio &in publicis fa-
crificiis, ad idque creati Epulones , quorum e-
xemplo Veneti quatuor publica conuiuia in~
ftituerunt
:
qiiinetiam legiflatores Heluetiorii
mutuas illas compotationes in Schaffis ,
quae
propter ebrietates nunc edidlis prohibentur,
vfurpari voluerunt, vt non modo ciues agre~
ftesacrudesad humanitatem & honeftateim
fed etiam ab odio,vindi(fta, litibus; ad pacem,
amorem ac beneuolentiam reuocarent .
quas,
omnia pertinent ad eam quae.de coelo delapia
eft regulam, quaeque a Chrifto in facris epulis
458 METHO DVS
toties vfurpatur;vt fcilicet amemus inter nos,
Catteraqug de optimis Rerumpublicarum le-
gibus dici poliunt , alterius funt dilputationis
ac loci, neque enim de optima Rcpublica, fcd
de optiino imperij ftatu hic agimus, quaquam
leges omnes de optima Republica,diriguntur
ad optimam Principis inftitutionem nibile- .

nim ab oraculo diuini 9 dici potuit,quam quod

a Platone dibtum eft Quales in Republica
;
Principes fuerint, tales fore ciues.id enim ex-
perientia diuturna plus fatis compertum ha-
bemus nec longius exempla petenda
.
lunt,
quam a Francilco I.rege Gallorum,qui vt pri-
mum literas , a quibus lui maiores lempcr ab-
horruerant, amare coepit, ftatim fecuta nobi-
litas eft : deinde reliqui ordines tanto ftudio
bonas artes conquifierunt, vt nufquam litera-
torum extiterit copia maior. Sed cum difficile
fit velpaucos optimates, qui aliquando Rei-
pub. Princeps futuri fint , virtutibus informa-
re;multos etiam difficilius ciues omnes diffi-
;

cilimumrconlequens eft ad vniusPrincipis in-

ftitutionem optimi lapientia: magiftri ac mo-
deratores, maximis propofitispratmiis con-
quirantur non qui peregrina lingua, id quod
:

inepte ac perniciose antea fabtum vidimus,

led qui religione vera molles Principis ani-?
mos leniter imbuant. nam omnium qu^de le-
gibus & Repqb. disputantur, nihil maius eft.
 IO. BODINI. 419
tu t maiore ftudio dignum, quam vt Princep s
int elli gat fe ad verum D
ei cultum in hanc lu-

cem vendle. incoiolo verfatur Reipublica; ac

legum omnium liipremafalus, qui enimPrin-
ce ps a difciplina informatu s » vt ftiarum
iic erit

omnium actionum iudicem ac ipedtator em

Dfiim e\\e. comtetmihil impie, nHdlfc d[era.tc
faci et, nihil turpe cogitabiL^jUnc^umfui ci-
ues amabunt^metuet^c eius exemplo, anu m
m orefque fuos informabuiiLLYXfcrtur de Lu-
douicolX^?Eduardc^regibus, qui propter
yitar fijmmam integritatem inter diuos ha-

bentur . nam eorum legibus ac optimis vitse

inftutis Gallorum & Anglorum imperia diu-
tiflime fteterunt . ac fepe reges Anglorum de
imperio depulfi fuere, cum populum leges.D.
Eduardi petentem alternarentur hoc igitur .

regni fundamentum eft, fine quo fruftra leges

in Principem feratur. propterea qt^JjnglQ-

tuum metus^ labori re igi o deterret Principem

1 :

vero quis iuagTftracus,qu 2e leges, qux imperia

coercebunt, nifi religionis metu contineatur?
at etiam religionis tanta vlseft ac maieftas , vt
per fele non mod o vitiorum fit exp ultrix , Sc

Virtutum omnium conciliatrix, in quo verti-

tur luminum hominis extremumque bonum:
verumetiam Principi adeo necefiaria , vniulla

re ma^slmperium re tineatur ;
quod etianum
Arifto-
4fO VETHODVS
Ariftoteles primum, deinde Polybius* Epi- &
curus numinis diuini contemptores fatentur;
ac propterea libros Trebatius Epicureus de
religione feribendos fibiputauit.fed quoniam
P r incipum cupidi tates quampl urimae exiftut,
qua? reftingui facile non poilunt ;alteru Prin-
cipis inftitu.endi momentum erit,vt Solida ve-
raque laude paicatur, in eaque fenfim adole-
scat. Sic enim D.Thomas exAriftotelis opi-
nione Principem inftituendum putauit: qui ii
glo ria non erit contentus , in tyrannum e ua^
5g£^quagretenimilpes ac voluptates hinc ad .

y aplnas & ftupra cdnucrteta r . id quod accidit

Dionyfio iimiori , quem pater in otio ac deli-
riis ita educarat,vt neque ex ergaflulo in lu-

cem prodiret , neque vilis omnino difciplinis

imbueretur,nec vera? laudis guftum vllum ha-
beret itaque
. cum adulatoribus perniciofiffi-
mis tantiiper voluptatibus induliit,dum ex il-
la tyrannide, velutex arce deturbaretur.quiau-
tem gloria? cupidus erit, ionmodb infamiam
ac vita? turpitudinem fugiet, ied etiam intelli-
get verum decus in fola virtutis adiione verfe-
ri, qua quidem regat improbos, tueatur bo-
nos, fadlaque fortium Sc iapientum, laudibus
ac pr^miis cum improborum ignominia fem-
piternaprofequaturc
CONF V-
confutatio eo-
rum qui quatuor monarchias au-
reaquefecula ftatuunt.

Cap. VII.
Nveteratvs error de
quatuor imperiis , ac magnoru
virorum opinione peruulgatiis
tam alte radices egit, vtvixe-
uelli polfie videatur *habet enim
prope infinitos bibliorum interpretes : habet
eiunioribus Martinum, Melachthonem Slei- 3

danum, Lucidum, Funccium,Onuphriunq re-

rum diuiiiarum & antiquitatis homines valde
peritos: quorum audioritate fradhls, aliquan-
do minime dubitandum efle putabam. mone-
bar edam oraculo Danielis, cuius fidem eleua-
; audloritatem infringere , nefas efi*
re, fcelus

poftea tamen verba Danielis obfcura &am-

bigua in varios ienfiis torqueri poffe intellexi:'
& in oraculis iriterpretadis, malui iudiciorum
illam formulam , Non l i qjt e t, vfiirpare,
quam temere ex aliorum opinione re non in-
telle&a cuiquam afientiri . ac vald£ mihi pro-
batur Caluini non minus vrbana quam pru-
dens
4 METiiODri
dens oratio-qui delibro Apocalypfcds fentctt
tiam rogatus, ingenue refpondit fe penitus i-
gnorare quid velit tam obfcurus fcriptor , qui
qualifque fuerit nondum conftat inter erudi-
tos non video quemadmodum bclua£&
: ita

ftatuam Danielis ad ea , qux nunc vbique flo-

rent, quaque tot feculis floriierut imperia tra-
ducamus Principio monarchia nobis eft im-
.

perij ac regionis quibufdam finibus confti-

tuenda , vel principis aut populi origine clara,
vt intelligatur quid fit illud quod monarchiam
quod cum huius difputationis caput efi
vocat:
non fatis apte definierunt interpretes ora-
let,

culorum proluerunt enim ex illa vifione qua-

.

tuor belluarum ac ftatua: , totidem imperia fi-

gnificari:putaAfsyriorum,Perfarum,Grseco-
rum ac Romanorum ; nec plura fore auguran-
tur Germanos autem Romanorum imperia
.

prseefle.quod cum a Germanis feriberetur, ad

fui nominis & imperij gloriam fcriptum elfc
iudicaui. eft enim ab interpretatione Danielis'
omnino alienum .
placet igitur fuis ipfos ra-
tionibus cofutare . Ac primum illud quod ait
Philippus Melanchtho , monarchiam fibi vi-
deri fummam vnius Reipoblicse potentiam,
quge aliarum opes Sc copias luperare poffit. v-
tedutn erat igitur imperij verbo, cum monar-
chia de populari Romanorum ftatu dici non
poffit. fi tamen omiffia verborum fubcilitate
rem
 I 6; S O D I N I;
4#J
rem teneamus, profit&oGermani non fatis ad
id quod volunt accomodate monarchiam Ro
manorum vfurpailt,quum vix eetefimam par-
tem orbis terraru fua ditione tefieat,& Hiipa-
niarum princeps imperium habeat Germani-
co maius , tum populorum multitudine , tum
amplitudine regionum: vt omittam regiones
Americas ( quibus ex magna parte domina-
tur) Europa triplo maiores, at ne regi quidem
regionum longitudine
Luiitanig pares funt,fi
imperium definiamus. nain is vniueriam pen£
oram Africas armis occupauit,ac fortifiimis
propugnaculis barbarorum impetus fepe rc-
prefiit.hic dicet aliquis, non hominum multi-
tudinem, aut latifundia nobis , fed vim ac ro-
bur fpeiladum efle quod equidem iliis affen-
:

tior non tamen video quomodo Germania

:

Hifpanoriimac Italorum legionibus duce Ca-

rolo v.tefiftere potuit qui :
nifi Gallorum vir-
tute reuocatus efTetJmperiuni illud inprouift
ciar formam redegerat, vt Germani clariffimis
aefempiternis monumetis teftatum relique^
runtinobifque parem gratiam retulerunt . fed
ad exteros veniamus quid habet Germania
.

quod principi Turearum opponat? aut quis

merito maiore monarcha dici poteft? patet
hoc quidem omnium oculis fieriim eft vf- ,

quam te rfarum vllamaieftas imperij ac verae

monarchiae , in eo profedTtb elucet, occupat
enim
\6 4 METHODVS
enim opulentiffimas Aliae , Africi & Eiiropi
partes, totoque mari mediterraneo & infulis

omnibus , exceptis admodum paucis, late re-

autem ac viribus tantus eft,vt vnus
gnat, armis
omnibus fere Priticipibus par elle poflit;cuni
Perfarumac Mofchouitarum copias extra fi-
Hes imperij longe repellat. Chriftianorum ve-
ro prouincias &
imperium Graecorum armis
occupauit, atque etiam Germanorum agros
populatur, omitto AEthiopiae pfiiicipem, qui
a fuis lochan-Bekil, id eft, gemma pretiofadi-
citur;cuius imperium paulominus eft vniuer-
fa Europa,quid Tartarorum imperator ? qui
gentes immanitate barbaras , multitudine in-
numerabilesjviribus indomitas habet, quibuf
cum fi Germaniam compares, mufeam ele-
phanto Abfurdum eft igitur quod Germani
.

monarchiam , id eft vt Philippus interpreta-

tur, Rerum omnium publicarum potentifli-
mam :abfurdius etiam quod imperiumRoma-
norum fe tenere putant ;
quod omnibus valde
ridiculum videatur, qui orbis deferiptionem
animo penitus comprehenfamhabent.Fuit e-
him Romanorum imperium fubTroiano flo
rentiflimu neque antea maius extitit, &poft~
5

eafemper eft imminutum, vt videre eft ex Ap

piano&Sext. Rufo, qui Traiani temporibus
feripierunt. Danubio quidem & Orcadibus a
Septentrione Gadibus ab Occalii Euphrate
: :
 IO. BODINI, 4SJ
ab Ortu:Oenoplia vero a Meridie terminaba-
tur, cum Traianus lapideo ponte fupra Danu-
bium extru&o Daciam imperio adiecit, ac de
iregeDecebalo triumphauit. deinde fufis Par-
thorum legionibus Euphratem tranfmifit, ac
Mefopotamiam , magnamque Arabise foelicis
partem cum imperio maioru coniunxit.quod
antea Popeius tentare noluerat, tametfi roga-
ti Parthoru regi vt pateretur Euphratem im-

perij Romani ac Parthici terminum efle, re-

fpondit Romanorum imperium non flumini-
b us, ied iu ftitia terminari,at Germani nullam,
imperij Romani partem , praeter Noricum &
Vindcliciam occupat.Germania quidem Rhe-
no, Danubio , Viftula , Carpatho , & Oceano
continetur, fed omne illorum imperium clau-
ditur radicibus, Alpium a meridie Rheno & :

paucis quibufdam citra Rhenum vrbibus ab

occalu : Sileila vero ab ortu Balticis regioni-
:

bus a Septentrione, quanto verius eft de Tur-

earum rege, qui Bizantium Imperij caput,
Chriltianis: Babylonis regionem , qua de agi-
tur apud Danielem,Perfis ademit, & magnanv

(iiae dominationis partem vitra Danubium vf

que ad Borifthenis oftia, veteribus Romano-

rum prouinciis coniunxit ?Siue igitur armo-
rum vi, fiue opum magnitudine, fiue fertilita-
te regionum , fiue numero victoriarum , fiue

multitudine populorum, fiue nominis ctymo-

G logia.
 MtTTtOVVS
logia, fiue patria Danielis, fiueimperij Baby*
Ionici fede , fiue ditionis amplitudine monar-
chiam definiamus, profero Danielis oracu-
lum de principe Turearu interpretari xquius
erit.Quaquam funt adhuc ac fuerut non qua-
tuor modo,fed prope infinita imperia Babylo
nico maiora omittunt enim imperium Cal-
.

diorum, qui primi Babylonis fundameta iece-

runt omittunt imperium Medorum, qui Af-
.

fyrios depulerunt . & certe Nabuchodonofor

genere Medus fiiit non Afsyrius obliuifcun-
.

tur quoque impeti Parthorum qui Grxcos

j ,
deturbarunt, & Romanorum potentiam fepe
frcgerunt,captiuos Imperatores fgpe abduxe-
runt, fepius eorum prouincias inuaferut. prse-
termittuc Arabes, qui Babylonica imptrium
&
occuparunt, magnam Afiae,Afric£,& Euro-
pa partem armis domuerut.quod fi Caldaeos,
Medos, Afsyrios, Parthos eadem impetij ap-
pellatione comple&utur, cur non Perfas quo-
que illis finitimos adkmgunt praefertim cum
:

Medi longe fuerint remotiores

Parthi yeto
-

remotiffimi aBabylone,quam tamen Occupa-

runt? nam fi mutatio principum a Medis ad
Perfas imperij varietatem affert, id eft, vnius
Cyri dominatus genere ac moribus cum Me-
dis coniundfiffimi, cur non idem de Caldaris,
Parthis, Medis, Arabibus iudicadum erit ? qua
igitur ratione Cyrus Fcrfanoua monarchiam
 X O. BoDINI. 4<f
7
conftituit, eadem illi monarchias quoque effi-
cient. & Traianus Hilpanus monarchiam Hi-
{panicam;Caracalla, Carus, Carinus, Antoni-
nus natione Galli, monarchia Gallicam, idem
iudicium erit de Alexandro & Heliogabalo
Syriis ; de Philippo Arabe: de'que Totila Viti-
ge,TheodatoAlarico Gothis; qui non tatum
prouincias , ied etiam ipfius imperij Romani
caput inuaferut, Italiam oppreflerunt, Vrbem
denique ferro ac flamma vaftarunt: poftremo
vi& armis Italiam annos i x x.tenuerunt,cum
Alexander magnus,qui Perfarum opes fregit,
vix annos duodecim imperarit, fed quafi ful-
gur corufcas in varias partes difliliit: ita founi
imperium ad Principes quatuor delatum pau-
lo pofl: euanuit . Illud vero ineptius vifum eft,
quod Carolum magnum (qui quam monar-
chiam vocant primus occupauit) natione Gal-
lum, in Gallia riatum,lingua quoque, moribus
& inftitutis Gallorum vna cum
fuis maiori-
bus educatum, modo Germanum,modo Ale-
manum vocant 5

. tametil enim a Francis vete-

rum Gallorum coloniis originem pleriq; tra-
xifle putet, non tamen negant quin Gallorum
armis ac legionibus Germaniam , Italiam , &
magnam Hifpaniie partem cum imperio Gal-
lorum coniunxerit , ac primogenitis Galliam,
yelut imperij fedem, alias aliis regiones ab hoc
imperio auulfas dederit:, quoufque Henricus
G i Auceps
4^3 BI E T H O D V S

Auceps natione Germanus, Regem fe fereris*

Germaniam huius imperii partem occupamt-
multo verius igitur ac iultius Gallica monar-
chia dici debet, quae prius virtrite Gallorum
parta eft, quam Germani monarchias verbum
audifient. Quis autem negare poteft quin Bri-
tanni liiam quoque monarchiam multo verius
quam Germani fiib Conftantino magno fta*^
cum enim fuerit natione Britannus
bilierint ?
(tametfi Romano patre latus) genere nothus,
eontraque Senatus & populi Romani volun-
tatem ab vltimis oris in Italiam venit, Roma-
nos imperatores armis fregit, religiones ac in-
ftitutamaiorum aboleuit, Chrifti nomen co-
lendum propofuit, imperij ledcm Bizantiurrs
tranftulit, Romanis omnem dignitatem ade-
mit, denique Vrbemipfam de fuo nomine ap-
pellauit quod fi Perfarum monarchiam facit
.

origo Cyri fanguine patriaque Afsyriis finiti-

mi, cur monarchiam non efficiet hoc tam no-
tium,tamque infolens Conftatini imperium,
quod generis, locorum, legum ac religionum
tantam conuerfionem attulit? Sed mirum cur
Arabum monarchiam omittunt qui yriiuer-
,
lam pene Africam, Afi^ quoque magnam par-
tem non tantum armis ac legibus, led etiam
religionibus ac lingua vti coegerunt : Perla-
rumque copias fregerunt, & in tantam ferui-
tutem redegerunt,vt eos a literis & difciplinis
omnibus
 IO* B O D I N I.

omnibus omnino prohiberent. Mirum quo-

que videri debet, cur Tartarorum imperij pe-
nitus obliuHcantur, cum reliquis omnibus ae-
quari poflit . an quia longe abeft arBabyloneB
at longius ab funtGcrmani,qui imperij Baby-
lonici nullam partem habent:Tartari vero Ba-
ctriam & Sogdianam vallarunt, latiflimas eius
imperij prouincias occuparunt, iplamque Ba-
bylonem duce Alao funditus euerterunt,vt
fcribit Paulus Venetus ac mihi diutius cogi-
.

tanti quid Propheta innuere vellet, nihil com

modius occurrit , quam interpretari dc Baby-
lone, quae in poteflatem Medorum,Perfarum,
Graecorum, & Parthorum peruenit , quaeque
fepius vaftata eft,ac tandem aliquando deleta,
neque enim ea quas vulgo Baldac appellatur,
eadem cft cum antiqua Babylone ,fed potius
Sula vetus, vt Paulus Venetus interpretatur,
quod li ita ell, vtieft, non irritum fliit oracu-
lum de Babylonis ftatu, conuerlione, exitu;
prasfertim cum Danielis & omnium Prophe-
tarum voces in Chrflum , ac eius tempora ve-
lut in fcopum dirigantur.argumento eft petra
illa
(
qua quidem Chriftum fignificari diferte

Paulus innuit his verbis;Petraaute erat Chri-

ftus) de vertice motis excila, quae ftatuamcon-
fregit.cum vero interpres ipfe Daniel fui ora-
quoque beluarum cor
culi plures beluas, plura

nua interpretatur , quid vetat quo minus ad

G ?
Ale-
470 METHODVS
Alexandri magni fucceflbres , &
ea qu^e illic
floruerunt imperia referantur ? nihil tamen in
rebus tam abditis & obfcuris affirmare aufim.
illud tantum ; vqrba Danielis ad id quod vo-
lunt interpretes accommodari nullo modo
pofle.Iofippus fjebrgus optimus Danielis in-
terpres , fcribit ; Medos, Perfas , Grccos a &
Daniele ad imperium Babylonis vocari de ,

Romanis, a quibus ipfe nomen Flauise gentis,

&
duitatem, ftatuam adeptus erat,nihil a Dar
niele fcriptuna reliquit , fed hinc error mana-
uit, quod Dapielis facras fortes ad fuam quif-
que opinionem,non ad hiftoriae fidem retulit,
hinc putarunt quinque duntaxat reges Feria-
rum effe oportere, quod Daniel quinque dun-
omnium foripto-
taxat futuros effe diceret:at
rum confontiens audoritas odo poluit non- :

nulli decem, propter feditiones ac ciuilia bel-

la. Confimili errore ex eadem ftatua Danielis
( cuius caput aureum, thorax argenteus, crura
amea,tibi£ ferre^,pedes fidiles,malecum fer-
ro coagmentati fuifle feruntur) quatuor, aut
etiam plures aetates ftatuunt fuiffe quondam
.

aurea fecula, poft argentea, deinde aenea, tum

ferrea, tandem lutea fucceffiffe . fed minuenda
hctc opinio eft. nam li quis hiftoricorum,non
poetarum excutiat intelligetiam, profc&b iu-
dicabit parem effe in rebus humanis , atque in
omnem rerum natura conuerff onem nec ali- :
 IO. BODINI. 47*
qijid lub folc,vt ait ille fapientiar magifter, no-
yumefle. nam setas illa quam auream vocant,
fiad noftram conferatur , ferrea videri polii t.
quis enim dubipat quincluuio terrarum diui-
nitus cotigerit propter hominum fcelera,quas
to t ac tanta fuerunt, v t D eum ipfu m p oeni tue-
j;it hominis creati ? videamus igitur illa tem-
pora quas diluuium confccuta funt, quaque au-:
rea vocantur, non folum a Poe ti^fed etiam ah
iploCatoneinlibris originum quibus tem- :

poribus Camefen & Saturnum fioruilfe tra-

dit. at nemini dubiu eft quin Camefes ab He-

^msNohae filius, Saturnus vero l^imerodus

pmniiim confenfu vocetur huius vero : filius

Juppiter Belus, auream aetatem valere iulfit.ex

quo planum eft aureum illud tepus breue mo-
mentum videri, fi annorum fex millium ratio
fiabeatur nam Cato Poetarum fabulas fecu-
.

tus , annis ducentis & quinquaginta definiit.

qux autem innocentia fuit in Camefe, qui pa-

rentis optimi pudorem npua quadam & infi-
gni contumelia violauit?nam exeo fecut§ funt
patris exeerationes .
qualis item Nimerodus
Camefis ex filio nepos, quem aurei fcculi con-
ditorem vocant ? latis ex ipfo nomine intelli-
gitur, quod Hebrads fignificat rebellem. &
quidem a Mofcrobultus venator appellatur,
quo verbo latrones vbique & fceleratos ho-
mines appellauit: vtefiam Ariftoteles latroci-
G 4 nium
47* met Hop v$
nium, feu poluit inter genera vena-
tionis. Sequitur Iuppiter Belus, qui
maiore di-
cam audacia an impietate patrem fenio fra-
,
dtum de imperio quafi de ponte deiecit alios .

quo que Ioues fuiile video (nam trecentos co-

luit antiquitas) fedquifquis ille cft
qqem Poe-
patrem de regno deieciffe aiunt non tan-
ta;
,
tum parricidio, verumetiam ftupris omnibus
ac fororis inceftu nobilitatus
eft. eifdem tem-
poribus tyrannidem quifque Ioui eripere co-
natur hinc coiurati coelum refcindere
:
fratres,
qui turribus &
aggerib 9 extrudHs, immortali'
Dconefariu bellum intulerut, eumq; de ccelo
praecipitem deturbarefiint conati, nifi tum Fui
mine prohiberentur, vel ipfa linguarum con-
fufione,vnde turri nomen Babylon ab inicitia
loquedi, quam nos quoque babil appellamus,
fane Mofi cum Poetis (qui rei veritatem fabu-
lis confuderunt) quodammodo couenit. quid
eft autem aliud gigantes Diis bellum inferre,
quam natura^vt ait Cicero^repugnare ? hxc i~
gitur eft ilia aurea a:tas, quae talia monftra no-
bis educauit . idem iudico de Hercule quem
,
Manetho piratarum maximum fuiile tradit:
quique Thefeum ac Pirithoum fcelerumfo-
cietate fibi conciliauit qui cum
> Helenam ra-
puiflent , ac Moloffi regis filiam
patri eripere
conarentur , ab eo funt in carcerem coniedti:
quidem a Cerbereis canibus laceratus al-
aiter
5

ter.
 IO. B ODI NI. 47$
te r breui lacerandus , nili
Herculis precibus
quali ab inferis reuocarecur, vel potius ad cru-
deliora fupplicia feruaretur quis autem ad o-
.

mne genus libidinum Hercule robuftior di-

cam an foedior ? Sed ne videantur haec fabulis
fimilia, Thucydidi verilfimo hiftoriae parenti

alfentiamur enim tcftatum reliquit paulo

. is

ante fua tempora tantam fuille hominum in

ipfa Graecia barbariem ac feritatem, vt terra,
marique latrocinia palam exercerentur, & fi-
ne vlla contumelia quf ri a praetereutibus con-
fueuerit, vtrum latrones ; vtrum piratae elfent
ne'cne?cum vero nullis adhuc moenibus cinge-
retur, nec efsetvlla propugnacula,ius in armis
fuille politum , veterefque colonos lubinde a
nouis de polfelfione deie&os.qui mos in Gr$
cia paulatim inoleuit.qu§ aute nationes ab hu-
manitate longius aberat, in ea barbarie diutif-
fime vixerutevt de Germanis feribit C^far.La
trocinia, inquit, nulla habent apud Germanos
infamiam, quae extra fines cuiufque ciuitatis

fiunt atque ea iuuentutis exercend?,ac defidi?

minuedae caufa fieri praedicant. ex quo fadlum
vt praedones quia brigantes vulgo
ell, opinor,

appellantur , a populis Brigantinis, qui lacum

Podamicum feu Brigantinum tenent ,
di&i
finttvt AlFaffini ab ea Perfarum gente, quae la-
tronum & ficariorum infamia diutifiime labo
rauit. at Lacedaemonii non in furto edulioru,
fcd
 474 MITHODvj
fedin furti fola
depreheiifionefcelusineflfc
p«
tabane vtraquelane opinio
.
tanto plus habet
rn ieipfa nagitij quam
latrocinium, quato mi-
ierius eft ac turpius impune
legibus
quicquam
iicere,quod ipfa natura nefarium
hxc fue-
fit .

runt aurea & argentea fecula, quibus homines

terarum more in agris ac fyluis difperfi, tan-
tum haberent,quantumpervim&
nefas reti-
nere pofient,quoufqucpaulatim
ab illa ferita-
te ac barbarie fiunt ad hac
quam videmus mo-
rum humanitatem ac legitimam focietatem
rcuocati.nam furta qu£ olim ciuili
tantum iu-
dicio,non modo Hcbrgorum,
fed etiam
corum & Latinorum legibus, nunc
re- G
vbiq; ^en
tium capite punimur. Quod fi res humani in
deterius prolaberetur, iampridem in extremo
Ymorum ac improbitatis gradu
conftitiffe-
mus quo quidem
: antea peruentum efle opi-
nor . fed cumflagitiofi
homines nec vlterius
progredi, nec eodem loco flare
diutius pofl
ientjlenfim regredi necefle
habuerunt, vel co-
gente pudore, qui hominibus
inefl i natura-
velneceifitate, quod in tantis fccleribus focie-
tas nullo inoao coli poterat: vel etiam,
quod
yenus eftjimpcllente Dei
bonitate.quod qui-
dem perfpicuu m fit ex annalium libris
ac mo-
mmentis maiorum , in quibus tot ac tam exe-
cranda flagitia prodita funt
(neque tamen o-
mma) vt quid maximufit non facile
dici pof-

iit.
 io. BODIHI. a?. $

fit. teftes funt' Tranquillus ,

Tacitus, Lampri-

dius, Athenasus.quid enim magis nefarium co

gitari poteft,quam fcediflima quasque vitia
virtutis habere loco?id quidem videre eft
non
modo in deprauatis ciuitatibus , ied etiam in

ea Republica quas Lycurgi floruit inftitutis,

quaque omnium fcriptorumconfenfione lau
datiflima putatur.fed vt impuras illorum libi-
dines otqittamus(qu£ vrinam £ terna obliuio-
ne fepeliatur)quid tam impium eft, quam ho-
mines tum in funeribus, tum in iacris crude-
liflxme madtari ? at vfitatum illud fuit apud
o-
mnes pene populos quid .
crudelius quamin-
nocentiflimos quofque ieruitutis ipecie , in
ipedtaculis publicis a belluis lacerari , aut mu-
tuis vulneribus ad populi voluptatem trucida-
ri?nihil tamen vfitatius apudRomanos,quiin
fumma iuftitias opinione floruerunt, vt diuina
quadam vltione, hominum quinquaginta mil-
lia Fidenis in munere gladiatorio , ynius thea-
tri caiu obruta fint ac certe noftri
.
homines
multo fapientius quam Romani ( quod cum
bona illorum venia didium iit ) casdes homi-
num inter ipfos , & ferarum cruenta fpediacu-
la de Chriftiana Republica fuftulerunt, ac fru-
dtuofum & vtile de omnibus difciplinis difpu-

tandi genus ftabilierut .

quanto melius eft igi-
tur ad bonas artes & verum decus,quam adpa
leftram informari ? nec propterea tamen ho-
neftas
4?^ METHODVS
corporu cxercitatione$omifimus,ne<s
lieftas

militarem negleximus difciplinam. habent e-

tiam noftramonimeta, vt alios omittam, fuos
Catones,Fabricios,Camillos,Alcxandros:ner
que illis de meliore luto finxit praecordia Ti-
tan, quam nobifipfis. vbi enim militaris glo-

f ia maior in Alexandro , quam in Carolo ma-

gno ? ille quidem magnus,fed tamen aduerfus
Pompeio no-
inolles Afiaticos , vt Caefar de
ftrorum hominum vim expertus dicere fokr
bat. hicnofterferocifiimas Europae nationes
perdomuit, vbi par extitit pietas in Antonino
atque in Ludouico Pio? quis autem ex omni
Principum vetuftate D. Ludouico Regi op-
poni poteft ? vt enim leges ab eo latas, quibus
itat hoc imperium, omittam, nullius profedto
tanta Principis aduerfus Deum religio y
fides
in patriam,amor erga fubditos,iuftitiain om-
nes fuifle memoratur . Neque folum virtutes
in noftris hominibus, fed etiam difciplinae pa-
res, atque ili veteribus extiterunt eft
. enim li-

terarum fiia quoque viciffitudo, vt primum

quibufdam in locis ingenioforum hominum
experietia& labore artes oriantur , deinde in-
crementa fufeipiant, poft aliquantum in {latu
vigeant , tandem tua vetuftate langueant , de-
nique fenfim emoriatur , & obliuione diutur-
na fepeliantur vel bellorum diuturna calami-
:

tate: vel quod nimia copia(malum his tempo-

ribus
 1 o. t oD I U r. 477
metuendum) fatietatem leuiflimo
cibus valde
cuique afferre foleauvcl quod iuftasDeus
px-
ab qui fcientias falutates,in Ho-
nas expetit iis

minum pernicie conuertunt. Nam cum difci-

ad
p linat apud Grxcos fcnfim adolehiflent, vt
fummu peruenifle crederentur, tanta mutatio
Grarcia v-
poftea fecuta eft, vt neipfa quidem
nunc eft vnquarn extitilfe videatur.quid La
bi
tini? apud quos tanta fuit ingeniorum vber-
tas, vt iifdem pene temporibus bellica laude,
prxftantia populos
ac difciplinarum omnium
omnes fiiperarent: attamen confimilicafu irt
cceperut, eunt
priftinam barbariem tum relabi
influentes irt Italiam Scytharum
copi?, biblio-

thecas refertiffimas , & omnia vetuftatis mo-

numenta, vbique fere incenderunt quod
im- :

mane fa&urn tatas in omnibus difciplinis rui-

annos fi-
nas edidit, vt proftratx mille circiter
iacuerint ac iam interitura? vi-
ne vllo pretio >

derentiinnifi Menfor Afric? &

Hifpani? prin-
propofitis prx-
ceps, Arabum ingenia magnis
excitauifiet°
ad literarum inftaurationeiti
iniis

omitto quamultos philofophos, geometras,

aftrologos,peperit AEgyptus, India,
AEthio-
pia;quammulti apud Caldaeos nobiles mathe-
in Grx-
matici ante fuerunt, quam vllx effent
: ad noftra tempora
cia literx relabor , quibus

multo poftquamliterx toto pene terraru or-

orti-
be conquierant , tantus Cubito CcietiarUm
nium
 METHODvi
iiium iplendor affulfit , tanta fertilitas extitk
ingeniorum,vt nullis vnquam etatibus maior,
at ne Gothis quidem ipfis ledHffima
nuper in-
genia defuerunt . teftis eft Olaus magnus
, te-
i^i^ hfolftetuSjteites alij pleri
querquafi decre-
uifiet natura fcientiarum vulnera > nulic ab iis
ipfis a quibus olim erat illata fanari.cuhi enim
fuperiori adhuc setate morem maiorum reti-
nerent, ac literatos
homines voce preconis de
Senatu exire iuberent fic enim in illorum
( hi-
ftoria teftatum habemus nunc
) vndique lite—
ras accire confueuerut. hsec illa eft
rerum om-
nium tam certa coiiuer/io y vt dubitare nemo
debeat, quin idem in hominum ingeniis
quod
in agris eueniat qui maiori vbertate
, gratiam
quietis referre folent. At veteres illi,dicet
ali-
quis, artium inuentores fuere : illis
gloria de-
betur . profe<5to permultas hominum
generi
falutares diiciplinas inuenere : atque imprimis
rerum cceleftium vim , ratos orbium curiiis,
non tamen omnes ftellafum inerrantium &
:
,
earum qu* vag? dicuntur,mirabiles traie&io-
nes tum natura: obicutitatedi diligenter
:
no-
tarunt,& accurat? multa explicarunt:pleraque
tamen ex iis imperfecta reliquerunt,qu?
a no-
ftris confummata pofteris f radtintur.ac, nemi-
ni dubium efle poteft in eam rem penitus in-
tuenti, quin inueta noftrorum cum maiorum
inuentis conferrijpleraque debeant
anteferri.’

cimi:
 id. b o d i n r: 47 9
cum enim magnete nihil fit admirabili® in to-
ta rerum natura, vfium tarne eius plane diuinu
antiqui ignorarut: & cum illi fele alueo medi-
terraneo cotinerent, noftri quotannis terraru
orbem crebris nauigationibus obeunt, & ina-
lium orbe,vt ita dicam, colonias deducu t, iam
vt intimos Indise reccflus apertos habeamus,
ex quo non modii iiiercatuta(qu$ antea forni-
da vel non fatis erat cognita) abundans & qu--
ftuoia euafit, veruetiam omnes homilies (ecu

ipfi,&cum Republica mudaita,velut in vna ca-

demq; duitate mirabiliter cofpirant. quatum
vero increme ti acceperit vna de pulcherrimis
artibus Geographia, ex eo intelligitur, q> qu*
de India fabulola plerifq; videbantur (nam La-
ftatius & Augtiftinus infanire aiut qui antich-
thonas effe opinantur) coperta nobis finf.tura
etiam motus inerrantium iyderu ac magni or-
bis trcpidatio.quid autem admirabilius eft illa

formatu a materia(vt fic dicam) abftra&ione

& hinc occulta naturf arcana reclit
dunturihinc falutares fiiedicinsindies eruun-
tur. omitto logitudinis cceleftisinueftigandx
modum ex horis ^qualibus, qu^ a veteribus ex
eclipfeos norma fine magno errore iudicari
non poterat omitto catapulta veteru & anti-
.

qua belli tormenta, qua: fi cum rtoftris confc-

porf
rantur,fane puerilia quadam ludicra videri
fint. omitto deniq; artes infinitas, tum fabri-
les.
4S0 MfiTilODn
les, tum lanificias,quibus hominuvita mirabi-
lem in modu adiuuatur.vna typographiacum
omnibus omnium veteru inuencis certare fa-
cile poteft. Itaque non minus peccat qui a ve-
teribus aiut omnia c6prehenfa,quam qui illos
de veteri multaru artiu pofleflione deturbat,
habet natura fcietiarum thefauros innumera-
biles, qui nullis tarib 9 exhauriri
? poflhnt.Qus
cum ita fiiit, & cum aeterna quada lege naturx
conuerfio rerum omniu velut in orbem redire
videatur , vt atque vitia virtutibus ignoratio
,
feienti^, turpe
honefto cofequens fit,atque te-
nebrat qui genus hominum fempef
luci: fallut
9
deteri feipfo euadere putat.& cum in eo iint
errore lenes , credibile eft hoc illis contingere
quod flore £ taris, qu^ per feipfa
ac iucu
lattitia
ditatem Ipirat.amillum mejminerutrcumq; fc
ab omni voluptarii genere deferi videt, ac pro
mos dolores, pro fenfib 9 inte-
deliriis acerbiffi

gerrimis, mebrorum omnium imbecillitate

lcntiuiit, fitvt triftiihmis obruatur cogi tatio-
9
nib ,& falfa reru imagine decepti, fide ami- &
citia hominu inter homines interiifle putet:
ac velut ex loginqua nauigatione jpfedii aurea
fecula, auream attate adolefeetibus narrat: fed
perinde ijlis accidit,vt iis qciim a portu euchu
tur in altu,domos vrbelq; a fe difeedere exifti-
rnantificilli obleftatione,hu mani
tate,iuft i tia
in coelum euolare, ac terras deferere opinatur.

D E
 d e T E M.P O K I s
‘vniuerji ratione.

Cdp. Vlll.

Vi sine ratione temporum

hiftorias iritelligere fe pofle pu-
tant,pcrindc falluntur vt fi. labi-
rifcthi errores cuaderc fine duce
velint, hi enim vagantur huc il-
luc, nec vllum erroris exitum reperire poffimt:
illi vero inter hiftoriariirn innumerabiles an-

fraCtus xque incerti feruntur, nec intclligunt

vnde coeperint, quo ve recurrat, at temporum
do Ctrina, omnium dux h ifioriarum , ^utTS-
riadncca^ca reges filo^veftigia7nmrmodb nos
errare non finit , fed etiam efficit vt aberrantes
hiftoricos in reCtam viam fsepe dediicamusp
itaque videmus leCtiflimos quofq; feriptores
temporis tam magnam habere rationem , vt
non folum annos , fed etiam anni fingulas par-
tes complectantur alij ne nicnfes quidem ip-
:

fos ac dies, dierumque mome ta quibus quic-

que geftum eft omittant:quod intelligunt fi-
ne temporum ratione vix vllos ab hiftoria de-
cerpi frudtus . cum igitur hifioriarum potiffi-
H ma
A 2i METHOiys
ma pars in temporum difciplina pdfifefifc,tertt
poris vniuerfi ratibnem huic methodo quam
tradamus neeeflariam eflc exiftimaui tum
:

propter fummam eius vtilitatcm , tum etiam

propter eam quarintcr hiftbricoS verfatur, dc
temporum antiquitate ac ferie difcrepantiam:
Vt huic quoque dilputationi lucis aliquid affer^
rem. Prius igitur temporis originem, fine qua
inanis hsec di (putatio futufa fit,no tam aiido>-
ritate,qu£ nihil valet apiid eos qui ratione du-
ci wolunt,quam neceftariis argumentis docea-
mus. quanquam fi ex Hebraeorum (acris fon-

tibus ac diuinar legis oraculis tcftatum habe-

mus mundum hunc originis (use principium
habuiffc, amplius quarfere, fetius; dubifare, ne-
fas cfTe videtur . ac tanti eft apud me Mofis v-
nius audoritas,vt eam omnibus omniu philo
fophoru (criptis ac (en tetiis longe anfeponaw
is enim capi tali pxnx fiibieci t eo s qui Sabatu
violarent, ea potiffimurn de caufe,qubd mun-
di creationem Sabati violatione indubium re-
ubcarc viderentur, vt rabi Mofes AEgyptiUs
feribit. fedqubniam improbi citisaudoritate
fe vinci non patiuntur, & oracula diuina teme-
re calumniantur, ifecefTe eft corarn argumenta
confimilibus argumentis fefellere ac debilita-
re nam fiphilofophorum ponderibus, ac ra-
.

tionum mometis plane intelligatur mundum

nec lempiternum , & a Deo immortali certo
tem-
 IO. BOPINI, 4S3
tempore conditum fuifle, maiore fiducia fa-
cras hiftorias amplexemur: deinde mudi Con-
ditio, quab tam praeclarae originis opinione ni-
tetur, augebit in nobis Angularem Dei admi-
rationem & amorcm.H^c igitur doXrina nori
modo Hebrf orum cft,fed etiam Caldiorum,
Pythagoreorum, Stoicoru, Academicorum,
Arabum deiiiqUe multorum graUiffimis com
probata & confirmata fententiis quinetiam
.

Epicurus ipfc, vt eft apud Plutarchu,in eadem

fuit opinione, inter Latinos vero,quanuis ad-
modum pauci phiiofophiam ferio tjraXarint,
M. Varro, qui omnium Latinorum & Grseco-
mm doXiffimus eft a Tullio appellatus ,idemi
iudicauit in libro quem de interitu mundi feri-
>fiffe fertur, atque haec omnium in eadem di-
!ciplina confenties auXoritas, etiam apud phi-
lofophos non parui debet elle poderis ac mo-
menti . cum igitur primus omnium Ariftote-
Jcsjtum a maioribus, tum a magiftro Platone
diflentiens , mundum aeternum ftatucre aufus
fit, aduerfus cum omnis hxc fufcepta difputa-
tio eft : cuius quide rationes Galenus vno ver-
bo refutans, veri quidem fimiles , non tamen
neceffarias videri feribit. quinetiam Ariftote*
les in librisde coelo, rationes, ait, aliorum cum
fuis comparatas rem efficere certiorem , cum

nulli fint aditus demonftrationis adipifeendae.

qux verba funt non phiyficprum aut geome-
H a irarum,
484 Sf.ETfio.fcVS
trarum , fcdde rc propofita dubitantium dia-
le&icorum:vt rabi Moles AEgyptius,is qui du
biorum interpres v Turpatur , argute animad-
uertit.demonftratiolies enim neminem dubi-
tare patiuntur,Ted Tua luce tam perTpicu? Tunt,
Vtvelut adhibita quaeftione ab inuitis extor-
queant affientionem quare fi Epicurus
.
Ga- &
lenus minime rcligiofi homines , negant Ari-
ftotelis argumenta vim vllam habere Orige- :

ncSjAbefina, omnium denique theologorum

ac philoTophorum familiae contrariis argu-
mentis ea reTellunt : Tatis in telligitur probabi-

tantum & incerta,non ncceflaria efle.fed ad

lia

Platonem venio , qui Deum poft operis tanti

molitionem ad res genitas orationem conucr
tere fingit quas ob id interituras affirmat,
:

'quod ortum haberent, Tua tamen voluntate

fore perpetuas.hic Ariftoteles verba Platonis
excipiens; Si mundus, inquit, non eft interitu-
ne ortum quidem habet propterei
rus;igitur
:

quod qui ortum habuerunt , aliquando Tunt

caTura :
quique intereunt orta fuiffie necelfc
,

eft. qui a Platone didicerat in Phaedro ac Ti-

mep:vbi propterea mentes originem habuil-
fe negauit, quemadmodum Tcribit Augufti-
nus libro decimo de Ciuitate Dei,nc aliquan-
do interituri effient, mundi vero ftatum eun-
dem lemper fore iuflu diuino vter igitur in
.

philofophia grauius labitur alter qui praepo-

:

tenti
 IO. BODINI, 48?
tenti Deo liberam de rebus luis ftatuendi fa-
cultatem relinquit : alter qui quem vniuerfi
moderatorem dfe confitetur,& quidem cauf-
/am efficientem,ci omnem adimit operis mu-
tandi poteftatem, vt fi mundum quatere velit
non poffit?hoc Ariftoteles argumento, teme-
re dicam an impie, de mundi aeternitate fta-
tuens,non modo philofophiae naturalis decre-
ta, verumetiam diuinae rnaicftatis vim penitus
eneruare ac debilitare conatur at in omni di-
.

^utationequaspr^fertim de rebus tatn arduis

& a len£u remotis iufeipitur, prouidednm eft,
vt ne quid omnino aduerfus Dei inaieftatem
contumeliose dicatur : quod Ariftoteles pras-
termifit,cum enim rationum ponderibus vn-
dique premeretur, necefleque haberet confi-
teri mundum originis initium habuifle,fiDeo

plenam tribueret ftatuendi voluntatenr.necef-

fitatemundum, non volutate regi affirmauit.
‘hucenim omnia reuoluuntur argumeta.idem
tamen contra Stoicos difputans, qui fatalem
in rebus omnibus necelfitatem pofuerut, mui
tis argumentis docuit neceflitate quasdam, alia
voluntate , multafortuito plurima cafu geri:
,

fortuna etiam & cafiis trifariam diuifit . in re-

bus necefiariis , diuinas actiones ac naturam
collocauit. ex quo intelligitur ea quar difputa-
rat in libris de ccelo,quod fatalem faperent nc-
ceffitatem^in libris de interpretatione fic tetn-
H 5
4$ METHODVS
perafTe, vt homini quidem arbitrium daret q-
irini neceflitate folutum ;
Deum vero ae natu-
ram neceflitate obligaret quid autem magis
.

impium , magis arro gans , magis denique fu-

riofurn, quam fibi liberam tribuere volunta-
temjDeo adimere velle?confequens eft enim,
vt neque Deps folis curfum fifterc,nccccele-
ftium fyderum vim prohibere ,ncc quicquam
in vniuerfa natura conuerterejatne hominis
quidem impetus ac voluntates quo velit im-
pellere polht.quse cum ablurda fint, & impie-
tatis plena ; fequitur vt illam de mundo tolla-

mus neceflitate,qua fublata relinquitur Deum

nulla vi obligari, fed pura voluntate omnia gu
bernare . at cum Ariftocelem fuiipfius pude-
reqhoc eft,homini cecedere, Deo eripere vo-
luntatem , verbo quidem voluntatem tribuit,
re vera tamen necclfitate coadlam id quod :

Mofes Argyptius animaduertit permittit e- :

nim voluntatem/ed ea lege vt mu tari non pof

Iit: &
vtluppiterin fabulis Adradite legibus
tcneatur:cum tamen in libris de moribus eam
efle docuerit voluntatis vim &
naturam,vt nili
mutari pofiit, voluntatis nomen amittat. itaq;
cum multa varie contingere in natura perfpi-
eeretmiodo in hartc,moao in illam partem, eb
delapfus eft, vt fortunam & cafum ex opinio-
ne plebis ftatuere mallet,quam aferibere Deo
voluntatem aliud alio modo agendi • quid au-
tem
 IO, BODIKI. 48
indignius eft philofopho ,
quam putare
fine caufa quicquam fieri, hoc eft , fortuna? Sc
cafibus quicquam permittens? illa fupt cx qui-
bus fe expedire nullo modp Peripatetici po-
tuerunt : itaque a Plutarcho in libro de fortu-
na, tum etiam a Ladanfip cfficaciflimis argur?
mentis refelluntur. videamus caeteracuiufmo-
difunt, aut certe prarcipuadnfinitum eflet om
nja perfequi pofucrunt enim cx nihilo nihil
.

gigni,tanquam totius dilputationis fundamen

quod omnium errorum praebuit occa-
fionem: fed illis aqua haeret, eum hoc proban-
dum relinquitur tum ilii fubirafcuntur, quod
.

fua principia negari fas efle non putent . fcd

quae tadem ifta principia funt,qus confequen-
tibus Qbfcuripr^ videturPnullus vnquam geo-
metria? poltulata negauit ,
quod fua luce per-
ipicua funt. at haec fi perfpicua viderentur, cur
tot philo fbphorum fcholas tam conftanterca
negarent ? cur Philoponus falfiimellc pcrfpU
cue demqnftraretPquid autem ineptius quam
illud ponere, quod quidem fi verbo negatum
fuerit, vlterius progredi non poJTmtPfed tarne
praeclarum illud principium refellamus fi pla-
cet; id quod a noftris omifTum elle miror, qui
tantopere in hac difputatione fe exercuerunt,
nam Philip. Mclarichtha, ac Theologi diftin-
dlioncm adhibent, atque id verum efte aiunt
innatura, ordinata: fed illud eft ro
H 4 vt
48S methobvs
vt aiunt Dialectici, quae enim natura fingi po-
teft incondita? haec enim autintegra partibui-
que omnibus coagmentata, materia fciiicet ac
forma,aut nufquam exiftet. certioribus igitur
argumentis v tamur. Id autem a formaru pra-
ftantia facile intelligemus.eft enim forma,ge-
nerofa,&vt Ariftot.fcnbit,diuinum quiddam
habens eflentia , iplmique naturae praecipua
pars
;
quod eius beneficio res omnes exiftaqt.
hxc autem non a materia ducitur ; vt planum
faciam: nec a feipfa; cum forma? atiulfae a ma-
teria penitus intereant, nec per fe exiftere pof-
fint:vt Ariftot.in metaph. tradit: nec Dei par-
ticula fit cum de pura iempiternaque mente
corpus non oriatur, quod Maurus quidam fa-
piens innuit, cum diceret ; Deum coelcftes or-
bes de luce veftimenti fuicondidifle confe- .

quens eft igitur ex nihilo, in materia ingenera-

ri. itaque Ariftoteles librp 1 1, de natura, for-
mam naturale ipfius natura finem, & efficien-
tem, & formam efle fcribit :Deum vero a na-
tura principiis unxit & inanem priuatio-
iei ,

nem, qua nec eflentia fit, nec verum accidens;

inter principia mediam collocauit . fed cum
forma Angulares perpetuo quodam fluxu o-
ri antur & occidat, vt libro i. de natura cap.i x.
latetur pofterioribus Peripateticis magnam
:

dubitationem vnde nam oriantur, ad

attulit,
extremum de materia finu acpoteftate duci
volue-
 IO. B ODI NI. 48$
voluerunt , quod nunquam Ariftoteli venit in
mentem .exeo enim fequitur materiam pri-
mam, non po teftate, fed ipfo adhi formas ha-
bere fibi concretas, ac temere in formem;aut
formam civ Mv appellari: tum etiam id quod
informe eft,feipfum informare formas item :

materiae temperatione conftare , augeri deni-

que ac intendi ; quae falla elle docet Ariftote-
leslibro vi 1 1.7^//J&T& tIqvgt- tum etiam
lib.i.cap. 1 1 1. de animo, deniq; formam non
cfle principium, fed ab ipfa materia fui ortus

ini tium habere nec principium fimplex , fed

:

c6 cretum & compofitum efle: poftremo ma-

t

teriam dare ipfis rebus exiftentiam, id eft, 7$

^yq.quae fi probabilia non funt ex Arifto telis
ipfius dodtrina , ne illa quidem vnde hxc ma-
nant, probanda funt ; fcilicet de materiae gre-
mio formas educi, quare extrinfecus aduenire
ftatuendumeft |idquod negauit Ariftoteles
lib. 1 1. cap. 1 1 1. de animalium ortu, praeter-

quam de hominis forma quam ipfe 9 ,

W.&otgvcq confitetur.illud igitur ab eo extor-

quebimus, formam hominis ex nihilo in ma-
teria ingenerari : atque idem in formis omni-
bus iudicanaum relinquetur: cum re vera nul-
lam habeat materia vim formatricem, ac pro-
fedto tam ineptum eft exiftimare de materi ze
gremio formas educi, quam deftipite Mercu-
ri) figuram ; cum ab artificis mente , opera,
vt aiunt Diale&ici. quae enim natura fingi p©^
teft incondita? haec enim aut integra partibuf-
que omnibus coagmentata,materiafcilicet ac
forma, aut nufquam exiftet. certioribus igitur
argumentis v tamur. Id autem a formaru pras-
flantia facile intelligemus.cft enim forma,ge-
nerofa,&vt Ariftot.fcribit,diuinum quiddam
habens eflfentia , ipfiuique naturae praecipua
pars quod cius beneficio res omnes exiftant.
;
haec autem non a materia ducitur ;vt planum
faciam: nec a feipfa; cum fornraJtfuulfae a ma-
teria peni tu s intereant, nec per fe exiftere pofi-
fint:vt Ariftot.in metaph. tradit: nec Dei par-
ticula fit cum de pura iempiternaque mente
corpus non oriatur, quod Maurus quidam fa-
piens innuit, cum diceret ; Deum coeleftcs or-
bes de luce veftimenti fui condidifle . confe-
quens eft igitur ex nihilo in materia ingenera-
ri. itaque Arifioteles libro 1 1, de natura, for-
mam naturale ipfius natura finem, & efficien-
tem^ formam effefer ibit :Deum vero a na-
tura principiis fei unxit , &
inanem priuatio-
nem, quas nec cflentia fit, nec verum accidens;
inter principia mediam collocauit . fed cum
formas lingulares perpetuo quodam fluxu o~
nantur &
occidi, vt libro i. de natura cap.i x.
latetur: pofterioebus Peripateticis magnam
dubitationem attulit, vnde nam oriantur . ad
extremum de materias finu acpoteftatc duci
voiucr
 IO. B ODI NI. 483
yoluerunt , quod nunquam Ariftoteli venit in
mentem .ex eo enim fequitur materiam pri-
mam, non poteftate, fed ipfoa&u formas ha-
bere fibi concretas, ac temere in formem; aut
formam 'dvtov appellari: tum etiam id quod
informe eft,feipfum informare : formas item
materix temperatione conftare , augeri deni-
que ac intendi ; qux falfa die docet Ariftote-
leslibro vi 1 1.7 /juevd Tctcpucr- tum etiam
lib.i.cap. 1 1 1. de animo, deniq; formam noq
<efle principium , fed ab ipfa materia fui ortus

ini tium habere nec principium fimplex , fed

:

c6cretum& compofitum efle: poftremo ma-

teriam dare ipfis rebus exiftentiam, id eft, 7®
^ yq.qux fi probabilia non fumt ex Arifto telis
ipfius do&rina , ne illa quidem vnde hxc ma-
nant, probanda funt; fcilicet de materiae gre-
mio formas educi, quare extrinfecus aduenire
ftatuendumeftjidquod negauit Ariftoteles
lib. 1 1. cap. 1 1 1. de animalium ortu, praeter-

quam de hominis forma , quam ipfe

W.aotgvcq confitetur:illud igitur ab eo extor-
quebimus, formam hominis ex nihilo in ma-
teria ingenerari : atque idem in formis omni-
bus iudicandum relinquetur: cum re vera nul-
lam habeat materia vim formatricem, ac pro-
fe&o tam ineptum eft exiftimare de materi x.
gremio formas educi, quam deftipite Mercu-
ri) figuram ; cum ab artificis mente , opera.
 '4 SO METHO DV J
idcaproficilcatur. igitur falfum eft illud
quod
pofucrunt; dc nihilo nihil deriuari : coque
di,
Iputationis concuflo fundamento, caetera rui-
nam minancnr. fic enim Philoponus aduerfus
Ariftotelem dilputat : fi no videtur abfurdum
e priuatione pura manare formas, cur abfur-
dum videatur de priuatione quoq,- materiam
primam fluxifle ? At Theophraftus ipfe cum
videret plantas non modo in terra, fed etiam
in faxis fine femine nafci, nihil aliud afferre po
tuit lib.x-cap.v. de caufis ftirpium,
-ili quam coeli
i vi m ac proprietatem:videamus caetera.Simile
efi: illud;quod nihil in coelo fibi contrarium
eA
fe aiunt ac proinde nihil ab interitu
:
metuen-
dum, n<?c Iperandum ab ortu vndenani igitur
.
A 1

<
elementorum inter fe diferepantium contra,
ria: viresrhtec enim fiiperio,rum vi &
agitatio,
ne influere, &
ab illis caufis eotrarias cffcdfio-

1411
nes cieri fatetur.at cum vnius &
fimplicis cau-
te vnus fitefle<flus,contrariarumcpntrarij;di-
ferepantes in coelo cauflasineile confitendum
crit,non cfFe.dt ioiie tantum , vt magno errore
putant, fed habitu natura, id efi, vt ipfi loquuu
litllil tur,formaliter
.
Quod etiam motum orbis te-
ternum ex eo. colligunt, quod tempus finemo
tu cofiftere non poifit; seque veteratorium
eft
ac fophifticum, vtfi quis dicat ante horolo-
gium horas non extitifle ; aut eo fublato nullas
fore, itaque Plorinus lib. v 1 1 1. Picus Miran-
dula
 IO. IODI NI. 4fii

4ula lib.Tl. de vanitate gentium quatftionem

Ariftotelis libro mi. de natura iampridem
irriferuntjvtrum fcilicetanimo numerate fub-
lato,tepus efle delinat. Bafilius vero,Ambro-
iius,Auguftinus, ac Mofes AEgyptius, vt ina-
nes illas argutias effugerunt , tempus ab ster-
nitate penitus feiunxerunt . Vnum tamen eft
ab Ariftotelis interpretibus inuedtum argu-
mentum ,
quod Mofem valde conturbauit;
Mundi, aiunt, exiftentia fuit aut ncceffaria,aut
polfibilis,aut impoflibilis.fi impoflibilis,nun-
quam mundus extitilfet : fi neceflaria, femper
extitit : fi poflibilis, antequam exifteret, potc-
ftas exiftcndi,vel, vt eorum verbis vtar, pofii-

bilitas illafuit in aliquo ente igitur erat

: ali-

quid quod de potentia in a&um exiret, at ego

totum illud concedam,& illam,quam quaerunt
poflibilitatem.in ente collocabo,id eft, in cau-
fa effe&riccfempi terna : nec video quid con-
tra dici poffit
.
quod fi poteftatem in fubiedfa
quoque materia efle oportere putant, magis
captiofum erit quam neceflarium argumen-
turmperinde vt illud;Si primus opifex apriua-
tione pura peruenit ad actu , fuit aliquid quod
illum ad agendum eliceret atque incitaret . e-

go a feipfum incitatum aio, velut architectum

qui nec materiam, nec aream habet ad ?difican
dum, a feipfb tamen excitari ad atdificandi co-
gitationem.fed multo magis rationi repugnat
4$>£ METHODVI
ac veritati, neceffario mundum cxtitifle :
quia
velit nolit opifex , obligatur fati neceflitate*

Jixc pr^cipua funt Peripateticorum Aben-? &

reis argumenta. Tria fimtProculi qui a magi-
jftro Platone difcedes, mundum aeternum efle

putauit,idque Platonem voluiffe fcripfit,tum

etiam Simplicius,Plotinus,Marinus,Syrianus,
Appuleius, Iamblichus atque inter iuniores
:

Beflario Cardinalis, & Fokius :

qui, vt Arifto?
teli cum Platone conucniret, mundi ortum ih
Deo femper curse eft,
eius fakite tuenda , quae
pofuerur.alij Platonem ex hypothefi locutum
arbitratur, quos Plutarchus & Philo refutant:
Proculum vero Philoponus libris x v 1 1 1, fed
tota illa difputatio his tribus argumentis eft,
vt opinor, comprehenfa; Deus, inquit Procu-
lus, mundum fempiternum efficere potuit;vo-

luit igitur fi voluit, confe&a res eft voluiffe

. .

planum fit ex eo, quod maleuoli eft nolle ben$

agere cum poffis, & eius qui bonis alterius in-
uideat, malis gratuletur . hoc in Deum cadere
non poteft:ergo nec illud.iam vero ab otio ad
negotium ab eo quod nolis , ad voluntatem
;

ferri, mutationem habet ac varietatem a natur

ra diuina,qu£ ftmplex eft ac femper fui fimilis,

valde alienam, id autem confequens erit, fi de-

mus innumerabilibus feculis ignauiter quie-
uiffe Deum, ac nuper de mundi conditione co-

gitaffe.Poftremd fi mudus interitum non fen-

 10. B OD I N It 49*
fit, nec ortum habuiffe conflat verum illud; .

hoc igitur.nam omnis interitus,inquit,ab ex-

terna viaiit interiore pendet: nulla visinrerior
afferripoteft extra nihil eft metuendum. igi-
:

tur nullo temporis decurfu interibit .cx terat

Proculi argumenta facile a feipfa refutantur.
Primum illud falfum eft, vt bona quaecunquc
Deus efficere poffit, ea quoque velit, poteft e-
nim omnes homines ad virtutis a&ionem ita
dirigerent fi velint, labi non poflint: quo fane
bono, nullum Proculo maiUs,atit magis optati
dum videatur. quinetiam potuit mudum hunc
ita coagmentare , vt nec in mentibus vilis, nec

in materia aut forma peccati labes , aut malo-

rum femen vllumineffet, noluit tamen, igitur
fi iion propterea Deum immortalem vilius
fceleris ihctifat Proculus quod ea mala qu&-
,

prohibere poffit, nolit : multo minus fi mun-

dum cum potuit, non ab ?tcrno creauit. Alte-
rum magis vrget, quod ab otio ad negotium
ferri, mutationem habet, id eft, vt ipfe loqui-
tur itXolacnv y qua: ab illa fempiterna mente
iongiffime abeft.fed illud falfum,qubdab otio
ad negotium ; a quiete ad laborem Deus fera-
tur, cum mundum condere coepit . & quidem
labiturProculusin natur? principiis, ctimDed
tribuit quietem, quar aliud nihil eft quam pri-
uatio motus . Deusmoueri non po-
igitur fi

teft, nec quiefccre quoque eft enim Ariftotc- .

 4§4 ME T 0 OD V S
lis dcmonftrationelib. v I. dc natura, hon tac-
tum immobilis in orbium conuejrfione, fcd c-
tiam immutabilis, in tuenda mundi falute:non
alius igitur quam ante mundi conditionem,
perliiafum aute habuit Ariftoteles dominum
efleomniiim rerum ac moderatorem Deum j
huiufque mundi caulam non modo effedtri*
cem, fed etiam conferuatricem neque folum :

immobilem, verumetiam omni foilicitudine

ac labore vacUum, fua potentia & virtute gau-
dere idem quoque fcribit non mutari lapien*
.

tem ciim fapit, aut architedtum cum sedificat,

quato minus in Deum mutatio cadet, cum in
mundi procuratione verfatur ? itaque non mi-*
afflill i

,
*
.# i, i?

®ir nus inepte quam impie quidam minuti theo-

logi Deum ibrdidiflimis quibufque occupa-
quod fane. prgbuit
tionibus implicari putant :
occafionem Epicuro, vt diceret fe baiulum e£
fe malle quam Deum.vt cnimChriftus in per-
{pedta , fummi patris erga fe beneuolentia to--
tus acquieuit, ita x1 1, legiones angelorum fi

quo innue-
velit prifidio fibi futuras dixit, ex
re voluit, mundum hunc plenum dfe animo-
rum immortalium , quorum minifierio veluti
femorum Deus vtatur.hasc autem argumenta
Proculi confimilia firnt his Epicureorum ma-
ledidtisj Si mundus originem habuit, aut cafu-
rus eft, quid antea Deus egit,autquid tandem
iadturtts eft?his ego impuris hominibus, qui i
De # 7
 ro; bodinr 49^
Deo rationem temporis antea&i repoftunti
nihil aliud reponam , quam quod Spiridio it*

concilio Nicaeno relpondit ad eiufmodiquae-

ftionem^terna Icilicct fuppliciorum loca tam
curiofis hominibus, ne nihil ageret, codidiflc.
quae ratio non fblum vrbaha , fed etiam laluta-
ris vifa mihi cft.fi tamen philofophorum om-

nium cofiftans opinio eft , fummam hominis

felicitatem in contemplatione pofitam:& fa-
pientem a Platone avwS&ifjuova, vocari, ab
Ariftotele feipfo contentum, id eft, at/wpfcfo
propterea quod in defertiflima folitiidine con
ftitutus, beatus eft tamen praeclara illa mentis
agitatione, qua res humanas infra fe defpicit,
diuinas intuetur . quanto magis Deus feipfo
contentus eft, ac fui vnius contemplatione foe
lix?nihil autem feipfo maius ac melius cotem-
plari poteft . itaque Ariftoteles libro xiiik
{MTOLTOL (pucr.Deum eodem modo dixit
^uJ'TDLj>xi<p^i7)y y quo Hebraei id eft, vt
Mofcs AEgyptius interpretatur, eum qui feip-
fo contentus eft.quod quidem fi Origcnes at-
tentius prouidiffet, non arbitraretur Deum
mundos confccutione innumerabiles condi-
difle,fic enim ftribit in libris ^ ve-
ri tus, opinor, ne vel Deus inertia languere t:vel

quod Plato metuit, ne hominum genere peni-

tus fitblato, fac rificiis ac laudationibus care-
ret .
quanquam fic arbitrari aequius eft, quam
muft-
 M fi T tto i) i $

mundum vna cum Deo fempiternumextitif-

fe .
& quidem in illa opinione Hebr^i plerique
fueruntjVt Mofes fcribit,& rioftra setate Leo
Hebraeus Sed vtrique in maximis erroribus
.

verfantur alteri quod diurnam fcelicitatem;

:

mundi exiften tia-alteri quod eius gloriam ho

minum facrificiis ac rebus caducis metiuntur:
jxulli tamen perniciofius, qiiim qui Deum vi-
la mundi contagione violari aut in eius pro-
curatione ac falute defatigari putat. Repudia-
ta igitur Proculi ac Peripateticorum opinio-
ne , relinquitur mundum originem habuiffe:
bx quo fequitur eiiis occafus;fi Ariftotelis db-
^Irin^aflentiamur.Cum enim triplex opinio
fit in difputatione quae de mundo habetunv-

na eorum qui iiec initium habuiffe, nec exitu

putent habiturum alteri vtrunque affirmant*
:

tertium genus extitit eorum qui fefiedo me-

dium originem habuiffe dicerent , nunquam
tamenoccafurum.in qua fententia fuerunt Pa
n£tius,Poflidonius, Boethus, Seneca inter &
Stoicos 5 Thomas Aquinas inter theologos;
Philo inter Hebraeos: tum etiam princeps A-
cademiae Platoyhuiusaudor opinionis. Philo
Mofis Salomonis fententia fuam tuetur:
quibus tamen Iefayas,Efdras,ac Petrus aperte
reclamant:vt.ex eoru verbis de interitu muft-
di dubitarenemo poffit . & in ea quoque fen-
tentia fuit Epicurus , vt eft apud Plutarchum,
ciufque
 IO. B ODIRI. 4 9f
diufquc difcipulus Lucretius his verfibus;
Y na dies dabit exitio , multofijue per annos
Sutfentata ruet moles & machina mundi .

Sed quoniam theologi Scripturae facrae locos

ae Mofes Ae-
in varias feritentias diftrahuht :

gyptius,&Thomas Aquinas Philonis inter-

pretationi contrariam afferunt, placet rationi-
bus vthquaru nulla mihi vifa certior eft, quarti
quas ex &
Auicennx dicS^is Alexandri Aphro-
difxi colligi poteft. hic enimpropterea mun-
dum fempiternum affirmat, quod a Deo mo-
ueatur: fit autem infinitx ac fempiternx men-

a&io infinita contra vero Auicenna pri-

tis .

mum orbe a Deo moueri negauit , quod qui-

dem fi verum eft, vti eft,occafus mundi necef-
fario confequetur : quia finitx mentis acftio fi-

lii ta fit oportet . fi autem primi motoris adtio

finita eft, mundus interibit, cuius falus ex Ari-
ftotelis lententia pendet a motu: a quo rerum
omnium origines deriuatur quod autem pri- .

mus orbis a Deo non moueatur, planum fit ex

mundus eft, infini-
eo, quod finito corpori, vt
tum motorem copulare fit abfurdum: cum fi-
niti ad infinitum nulla fit ratio , vel cohaeren-
tia, vel eft, qua
habitudo. quid enim abfurdius
quod Ariftoteles & Abenrcis,Deum,qUem a-
<ftu infinitum appellant, eudem mundo, id eft,

corpufculo finito ficconiugare, vtab eo di-

uclli non poffit?quid autem minus philofo-
I phd
'498 METHODVS
pho dignum , quam efficientem caufam qti«
,
fit infinita, cum effe&u finito fic colligare , vt
vno exiflente alterum exiftere fit neceffe ? fic
enim AriftotelesphilofophatUr de mundo ac
Deo,vt de calore & igne; de fole ac luce, quo-
rum alterum alterius fit efficiens caufa, fedei
tamen ita cohasreat, vt anelli ne cogitatione
quidem poffit at oportuit in eo genere mun-
.

dum mentem efle , aut Deum corpoream ha-

bere naturam, fi caufa eiufmodi eiFet vt ab ef-
fediu minime diuelleretur ex quo fequeretur
.

illud; Deum Ariftotelis, quem mundo veluti

fpongiam lapidi affigit , ac perpetuo motu fa-
tigat, non modo infinitum non elle, fed plane
mundo cocretum &: fini tum, vt- lu£ foli.at ipfe
fatetur in libris rffif /uuzTd rd (f>ucr*mentes o-
mnesabomni concretione corporum liberat
effe ac folutas . non eft igitur Deus eiufinodi
caufa, vt fine effectu confifterc non poffit & :

ciim a&u fit infinitus , non poteft vlla ratione

finito & exiguo corpori, flue origine, fiue fta-
tu, fiue motu conferri . ac tametfi certa ratio
eft exigui feminisad mundum vniuerfum,vt
ccmonftrat Archimedes, vbi arenam numero
complecti docuit, propterea quod vtrunque
corpus eft regione ac termino defini tum, mun
di tamen ad id. quod eft infini tum nulla ratio
,
cogitari poteft. qu tt ratio facit vt Deus effice-
re Deum nequeat quia infinitum ab infinito
:

fluere
 IO. B ODINI. 4S>?

fluere non poteft ita mundum, quem exiguo

:

quodam orbis ambitu cinxit, non magis seter?

no motu , quam magnitudine infinita potuit
ornare, quare nec Philoponi argumentum A T
benreis difloluerc potuit-fi mundus eft finitus
poteftatem habet finitam . vt igitur Proculus
argumentatur aduerfus Anaxagoram Me- &
trodorum,qui loca magnitudine infinita,mun
dofque innumerabiles pofuerunt
inquit, r «.roqfSjid eft, infinitas tollit
Dcum:fic ex iifdem fontibus argumentum il-
lud hauriemus ; fi locorum vel corporum infi-
Deu, igitur motu fempiterno, vel
nitas tollit
temporum , quse a motu pendeant , infinitate
pofita, Deus tollatur necefle eft, cum motus
fempiternus complediatur infinitatem fecu-
iorum, ex quibus fi fluxerint annorum fexcen-
ta millia, ne momentum quidem erit infiniti
ratione . atque in eo fallitur Scaliger, qui Phi-
loponum coarguens , negat tempus addu infi-
nitum exiftere, fed fola fucceflione, y t formae
Angulares, non enim profpicit infinitae menti
ac fempiterno illi Deo, nihil prius aut pofte-
rius efle: fedtotum illud tempus quod fempi-
ternum ponit, adlu infinitum perinde vt prae-
fens ac inflans , quo finitur tempus, haberi a- :

lioqui non efletaddu mens infinita redde igi-

.

tur Auguftinus fcribit,nihil in rebus, aut locis,

aiic temporibus, aut motu,infinitum efleprae-
I a ter
JOO METHODVS
ter Deum Illud etiam non minus abfurdum,
.

fi Deum primi orbis motorem fingamus, fu-

turum eftvt illum redigamus in ordinem ea-
rum qu? dicuntur intelligentiarum minorum,
ac numen illud pneftantillima: mentis iifdcm
adtionibus impediamus , quibus inferiores
orbium mentes ; quod fine fcelere ne cogitari
quidem poteft .cum igitur Dei maieftas ab or-
dine animorum longiffime abfit , fequitur
primi orbis motorem non efte . ac proinde fi

mens inferior motrix eft, officio quoque, po-

teftate,a«ftione, finita fit oportet, prxterea re-
rum ordo, leries, ac dignitas poftulat, vt qu*-
dam moueancur tantum,veluti impurse mate-
ri? concreta:qu?dam moneantur ac moueant»
vt orbes ccelefles,qui ab incelligentiis mouen-
tur,& vicifiim hxc inferiora mouct.-quaedam
moueant duntaxat Uec moneantur, vt mentes
quat coelos ac iydera circumagunt : funt enim
ipfie immobiles, vt Ariftoteles iib. v i. de na-
tura, demonftrat extremum eft,vt fit aliqtiid
:

quod nec moueat nec moneatur; id autem

Deus eft. Ex quo intelligitUr primum orbeni
ab alia mente quam i Deo moueri , a quo ve-
hit i fonte perenni ortum habuerunt mentes
inferiores , a quibus orbes moueri coeperunt
ac definent,cum fint finit?. contra quam putat
Ficinus, qui mentem hominis infinitam efle
icribit .nam ifta ratione cum a Deo profici-
fcatur
 IO. BODINI, 5 or
catur fecuda mens, infinitum ab infinito ma-
laret, quod naturae principiis omnino repu-
gnat. Quid autem abfurdius eft,quam ea quae
lenfu praedita funt & corporea, cum intelligen
riisjbonacum malis,infinita cum finiti$,incor
rupta cum caducis, deniq; tota ratione fecum
iiferepantia, planeque contraria, eodem natu-
ra? fempiternae vinculo copulare? vt fit infiniti
Doniacmali,Dei&cacodaemonis ide nexus?
[llud quoque non leue eft argumentum Scali-
geri,qubd motus omnis vergit ad quietem, vt
videre eft in fingulis rerum naturis igitur or-
.

bes quoque coeleftes ad quietem inclinabunt?

quod fine mundi obitu fieri non poflfe con-
ftat hoc argumento mundum interiturum
.

conclufit . fedde populari obitu intelligedum

eft quoniam quies eft priuatio motus in eo
:

quod rurfus moueri poteft.ita quoque intelle-

xit Leo Hebr£us,La&*antius,ac veteres illi qui
ante mundi huius, ordinem, ftatu m, figuram,
putarunt omnia fuifle in rudi materia confufa,
atque huc pertinet argumentum illud , quod
Theophraftum coturbauit, vt videre eft apud
Philonem in libro quem inferibit mundum
non eife interitum, eft autem eiufmodi ; Par-
tium ac totius eadem ratio fit oportet igitur :

fi mundi partes labutur ac difluunt, totum oc^

cidere necefle eft aliquando;faltem occafu po-?

pulari:vt cum animantia, plantae, ftirpes,ab
I 3
igne abfumuntur , & viliifimam fubeunt cine-
idem quo-
ris natura a milia nobiliore forma :

que de coelo iudicandum.Proculus cum in eaf

dem anguftias delapfus effugere non poffet,
hsc elementa, quaeque ex his conflantur cor-

pora,mundi partem effe negauit,fed apotelef-

ma duntaxat, & vclut appendicem, vteft apud

Philoponum. fed haec opinio tam abfurda,re-
futatione minus eget videtur tamen Theo-
.

phraftus ita dilfoluere , vt occafum mundi fu-

turum concedat, fi quemadmodum lingularia
viciffimptaquoque vniuerfa fimul obiret:prg-
cifo enim digito, nf|uitP iulo, nihil vetat quo
i

minus viuipoflit. at no quaeritur vtrum mem-

bris quibuidam captus homo viucre ; fed an
pars vlla corporis vitam amittere poflit nam :

exeoiudicatur corporis totius fluxa natura;

quemadmodum ex aqu£ guttula,lapor fontis,
neque eriim partes homogeneas ab heteroge-
neisTheophraftus in illa conclufione diftin-
xit.alioqui fatedumerit eiufdem animalis(eft
autem Academicoru omnium ac ipfius Thco-
phrafticonfenfu mundus hic animal) alteram
partem, & quidem corpoream, ita coagmen-
tatam vtpartim intereat, partim interitus fit
expersiquae tam ridicula mihi videntur, quam
quae Ariftoteles exauorum memoria dicti-
tans, neminem ait interitus coeli meminifle.at
ifto modo aurum, vel adamantem, \ielamian-
 IO. BOD IK.I, SQ3
thon adamante duriorem,aut etiam ferrum il-
lud quod in Darie nullis ignibus liquefeere
fertur, fempiternum affirmare,cum nullus me-
minerit hxc a feipfis interitum fcnfiffc. Ex q-
mnibus tamen omnium argumentis nullum
maius vilutn eft argumento P hilonis,quod ex
abditis & facris Hebraeorum fontibus mana-
uit. Non eft, inquit, Deus audior cL'nz£ icu;& t

confufionisifed prdinis.fi ergo mundi procu-

rationem gerit, non patietur labi ac interire,
eadem caufa Mofem AEgyptium impulit, vt
diceret, Deum nulla indiuidua praeter homi-
nem immortalem curare, ldque Ariftotelis &
non putant
Alexandri dodlrinx congruit, qui
id interiturumquod immortali Deo curas lit,
ex eoque fieri, vt formas quidem vniuerlas
Deus tueatur , lingulares fluxas & caducas ne-
gligat.eadem ratio Manich^os impuli t,vt duo
pari poteftate principia ftatuerent , vnum bo-
norum omnium & ordinis; alteru malorum,
interitus & confufionis audlorem quod vt
.

Mofes AEgyptius & Auguftinus effugerent»

interitum, mala, confufionem, non in habitu,
fed in pura priuatione boni collocarunt fi ta-, .

men ex Ariftotelis dodlrina malorum habitus

ftatuamus , vt theologi plerique , non video
quid abfurdum confequatur, cum Deus noti
propterea mali ac interitus caufa fit per fefe,
fed {ftiQyv&QZ
oi/f*.
tantum, vt cum (celerati
X 4 curam
jo4 me t h od v $

curam omittit, aut etiam viri boni , vt de lo-

be fertur idem principi tenebrarum per-
:

mittit , qui fceleratum & nefarium homi-

nem male perire faciat . haecMofis AEgyptij
opinio idem quoque de interitu mundi ac
eft.

omnium rerum iudicandum videtur: quarum

curam fimulac deferuerit , collapfura funt ac .

ne quis ea de re dubitaret, ipfe Pharaonem, i

quem Hebraei principem tenebrarum inter-

pretantur , fibi excitafle dicitur, vt in eo fuam
gloriam oftentaret vt quae hic labefabaret
: &
corrumperet, ipfe inftauraret. Sed placet Phi-
lonem Hebraum ac Platone Leonis Hebrari
argumento efficaciffimo conuincere.aiuntilli
coelum ac fydera, quaque creata funt ob id in-
teritura, quod ortus lui principium habuerut.
igitur Deus fibi ipfe repugnaret, qui corrupti-
le aliquid feciffet quod tamen corrumpi nol-
,

let . quod fi verum eft ex igne &

aqua coelum
effe cocretum, vt Philoponus ex Academico-
rum fententia difputat, ac Hebr^i fapientiffi-
mi natura interpretes affirmant: id enim voce
vt alij, 3 , c q^.
ignis & aquae rationem
complebuntur: quis
dubitet ccelum quoque interiturum ? id quod
Ariftot.ne fateri cogeretur, quintam coelo tri-?
buit naturam, -qua? qualifque fit nufquam ex-
plicat. non debuit igitur ignota coeli natura
fempiternum affirmare. Sit igitur hoc poftre-
v mum,
 IO, BODIHI. IOJ

jmim,ne omnia differantur, quod qua ratione

diffoluipoffit non video ; Si mundus naturale
corpus eft,ex materia formaque conflat, v t o-
mnes phyfici tradunt ac proinde concretus:
:

nihil autem concretum partibus coagmen-

&
tatum a feipfo effici potuit. ex ipfius Arifto te-
lis difciplina. igitur catifam habet fui efficiens
tem:iilud quoque Ariftoteles cofitetunquem
Cardanus parum affecutus,Deum mundi cau
fam efficientem effe negauit: quod nec philo-
fophum decuit, nec Chriftianum.at ex his co-
fequenseft vt mundi caufa prior fit effediu,

non folum ipfa natura, fed etiam tempore : a-

lioqqi naturale corpus , &

quidem ex heterc-
geneis , fuique diffimilibus partibus conflari
poterit fine tempore, ac ipfo momento;quod
natura principiis &
Ariftotelis doctrina: re-

pugnat igitur confentaneum eft non folum

.

mundo priorem effe Deum natura , verum t-

tiam tempore; tum etiam mundum ex ipfa na
tura concreti corporis interitum Sed audire .

iuuat quidrefpondeant cum ab illis quaeritur,

vbi tot annorum millibus Refpublicae ac im-
peria latuerunt, vb.i tot feculis rerum memo-
ria geftarum : ad haec; incendiis, aiunt,
elu- &
uionibus in orbem ff pe recurrentibus homi-
nes obire:ac viciflim e terra nouo calore ac fe-
mine grauida renafci.hanc opinionem ab Ae-
gyptiis acceptam Solo in Graecia diflcminr
Ult,
 $06 MSTHO D VS
uit, quam deinde Anaxagoras , tum Plato m
Menexeno ac Timeo:polt Ariftotcles in pro-
blematis : deinde Abenfina in libro de diluuiis
confirmauit. tandem haec Arifto teli
difplicuif
fe videtur opinio lib. x. mete.
Abenrei & lib.
1 1 1,de animo; vbi negant vlla tanta fuiiledi-
luuia, quae terras omnes inundarent
hac opi-
.

nor ratione ducti quod nulli hoc tempore

, fa-
tiui gygantes, at ne exigui
quidem Myrmido-
nes,vtolim e terra prodirent an quii non
.
la-
tis pingue folumPnegabit
Ariftide^qui in Pa-
nathenaeis iolos Athenienfes de generis
nobi-
litate iure gloriariputat,qubd fbli fint indige-
nae terrae parentis,id eft,
Avroyjfovti, quanuis
Attico folo nullum magis fterile videatur
. at

inArgypto vbi lunt aquarum vberes inunda-

tiones, ac tellus, vt ait Poeta, fine
nube ferax,
id nunquam contigifle pro.ditum
eft . an quia
foi decrepitus eft,aut tellus eficetapquo
ties i<n
tur mundum hunc velu t animal hydropifi
, aut
acuta febre corripi putant cum incendiis
, &
eluuionibus labefadlatur profecto materians
,
vctuftate ; mundum lenio interiturum
confi-
tentur atque id vniuerfa natura
.
perfpicue de-
monftiat. Plinius libro v x i. tradit omnes
feri-
ptores conqueri genus hominum nec
multi-
tudine,nec magnitudine, nec robore,cum
ve-
teribus polle comparari, quo fit vt
fabulo la no
ftris Imperatoribus
videantur, ciim audiunt
Xerxis
 I Q. B O D I N I. 4Q7
aut Alexan-
Xerxis innumerabiles exercitus ,
drum magnum ac Csefarem mox trecenta,

mox etiam quadringenta millia hominum v-

ho praelio fregifTeiqua: tamen facris literis con

fentanea funt. Crdta vero quae
ab Homero l-

Centum, inquit ille,

vttTot 7 rtXis dicebatur,
habitant magnas vix hac aetate tnpohs
vrbes ,

quinetiam Diodorus feribit, olirn

dici poteft.
in AE^ypto decem & odio
millia ciuitatum
comprehenfa poftea.
illuftrium in facris libris :

tria millia excitil-

Ptolemaei lagi temporibus ,
fe , hac vero $ tate vix in
Ae gypto & Afia tot;

reflare feruntur, fane

magnitudo incredibilis
temporibus inte-
offium , quae etiamnum his
funt mira; magnitu-
gra feruantur, certiffima
dinishominum argumenta Sed ex omnibus .

quam quod ad fempi-

nihil admirabilius eft,
memoriam Copernicus
ternam pofteritatis ,

Reinoldus , poft
rn libris reuolutionu , deinde
Stadius mathematici nobiles , pcrfpi-
etiam ,
docuerunt, Solis apu-
cuis demonftrationibus
Ptolemsi reta-
da terris efle propiorem, quam
floruit autem Adriano principe) duode-
te (
terrae femi-
cim partibus, id eft, vno ac triginta
diametris,vel,vt Germani fuis fpatiis metiun-
turxx v i.millibus fexcentis & fexaginta mil-
Gallicis altero tan-
liaribus Germanicis, qiur
to maiora feruntur.id autem cum vfu frequen
explorata demonftratione
compertum
ti &
 ?C8 M E T H O D V 5

haberet Philippus Melanchtho,ad cqeleftium,

terreftriumque corporum tabcfcentem natu-
ram referendum putauit vt hxc elementa fo-
:

lis calore commodius foueatur.quod Scaliger

cum audiflet, flagris dignos putauit qui talia

fcribut.ipfe flagris indignus erat, quod earum
rerum ignorantia, fiepe, quidem pueriliter,
Japfus eft.Ciim igitur fluxa fit & caduca mate-

ria coe!eftis,efficitur illud quoque,vt orta fue-

rit, & aiiquado fit interitura. qua: cum itafint,
tempora fuas origines &
exitus habere con^
ftat.idautemeft quod quaerebamus.
Temporis Nunc temporum ratio nobis eft ab orbe
ferias. condito ex hift oriarum tnoni mentis haurien-
da, quod ex aridis fontibus Graecorum fieri
nullo modo poteft cum enim hiftoria Troia-
.

na nullam habeant antiquiorem,quam tamen

Thucydides magna fui parte fabulofam efle
tradit.& cum Homerus ipfe poft Orpheum 8c
Linum antiquiflimus fcriptor, ducentis annis
d bello Troiano claruerit, conientaneum eft
vulgi errores ac fabulas pro vera hiftoria tra-
didiffe. vt vt fit, Plutarchus a Thefeo princU
pum vitas aufpicatus fuperiora fabulis confu-
autemThefeus ante Ro-
ia efie affirmat, fertur
mulum annos circiter quingentos claruifle.
Abimelecho Hebraeorum duce qui annuseft
:

ab orbe condito bis millefimusac feptingen-

tefimusfupra quadragefimum . ab aliis igitur
 T O. BODIHL JO#
temporum vetuftatem exqui-
qUaffi a Graecis
ramus, at ex omnibus aliarum genuum fcri-
ptoribus antiquiorem Mofe video neminem.
Herodotus antiquifs.Ctefias, Hellanicu$,Xe-
n0 ph. temporibus aequales , annis mille odlo-
ginta Mofe iuniores funt. Herodotum proxi-
me fequitur Thucydides, deinde Bcrofus Cal-
daeus Herodoto iunior annis ducentis . Bero-
futn excepit Manetho AEgyptius; tum Meta-
fthenes Perfa, tomporibus Alexandri magni,
horum tamen exigua fragmeta reftant, fi mo-
do ab his {cripta funt.de Metafthene & Ctefia
minus ambigitur, nifi quod hic a Diodoro li-
bro 1 1 i.reprehenditUr, in regibus Afsyrioru;
laudatur ab eodem in hiftoriaPerfarum con- .

tra quam Eufebius, qui redid Afsyriorum, ne-

gligenter Perfarum tempora collegit . itaque
ad Iofippum Hebraeum Mathatie non Gorio-
nis filium quem Munfterus eundem effe pu-
(
tatjCum ex bello Iudaico aperte refellatur) re-
currendum nobis erit, hic enim duobus libris
aduerfus Appionem antiquiffimos hiftoricos,
qui tum in manibus terebatur, cum Mofe con-
tulit, &iuftis ponderibus examinauit. ex qui-

bus illud primum intelligitur,falfum ede quod

Appio c Timaeo Placonis arripuerat ;AEgy-
ptios fcilicet annorum odio millium hiftorias
in monimentis habere confignatas abfurdius
:

edam quod Herodotus tredecim annorum

milii-
J1D METHODTS
millibus apudAEgyptios regnatum audierat f\
abfurdiffimum quod Cicero in libris de Di-
uinatione,a Caldiis iadlatum fcribitjfc in pe-
riclitandis hominum ingeniis,annnorumc c-
cclxx. millia pofuifle Diodorus afcripfit,
:

c cc c in. libro 1 1 1, fed id fabulo fum eflfe

affirmat . lofippus vero certiffima temporum
ratione colle&a ex hiftoria Phoenicum
, &
Manethonis, qui AEgyptiorum arcana lite-
ris facris cbmprehenfa peruulgarat AEgy-
ptiorum & Graecorum fabulas inanes aperte
regum AEgy-
confutat, defcriptis aetatibus
ptiorum ac Phoenicum. quanquam Diodorus
ante Iofippi artatem in AEgyptum profedhis,
vt populi antiquitates penitus inteliigeret,co-
perit omnem quae deAEgyptiis haberi pote-
rat hiftoriam, tribus annorum millibus ac fc-
ptingentis comprehenfam , ldque teftatus eft
lib.i i.vbi refutat AEgyptiorum medacia, qui
vt generis antiquitate ceteris praeftare vide-
retur , trium ac triginta millium annorum an-
tiquitates fe habere praedicabant, ego Diodo-
ri tempus de arcanis AEgyptiorum verif-
illud
fime expreflum contuli cum hiftoria Philo-
nis,quam do&iffimi quique {equuntunab eo-
que ducentis circiter annis diferepare intelle-
xi, quod inter Phir
detradlo temporis fpatio
Ionem ac Diodorum interceditud eft, centum
paulbmiiius annis, nam ab orbe condito ad
Philb-
 io; b o d i n ri jti

Philonem (
qui legatus ad Caligulam miflus
eftab Hebr^is) numerantur annorum quatuor
niillia.maius etiam argumentum cx Simplicio
collegi . is enim tametfi Hebraeorum &Chri-
ftianorum fe acerrimum hofiemprxbct,prx-
fcrtim vbi Proculu adllcrfus Chriftianos tue-
tur ; nihilominus in commentariis libri primi
deccelo tcftatum reliquit , Ariftotelem literas
ad Califthenem dedilfe > vt tantifper Caldxo^-
rum antiquitates ac moriimenta conquireret,
dumalij p fida? intenti Babylonem diriperet,
tum Califthenem refcripfifle , conquifita dili-
genter a fe Caldxorum monimenta, leque re-
pcriile hiftoriam annorum m. dcccciii.
qui numerus ad vnguem congruit cum facra
hiftoria Mofis & Philonis, fi ab Alexadro ma-
gno regrediamur ad illud tempus quo pri-
mum dilperfos tradit Nohx filios in orbem
tcrrarum,ac Semi gentem in terra Sennaar, ad
orientem Armenix , in qua nauis illa falutaris

conftiterat,fedes quxfiflc.eft autem Armcnif

orientalisCaldia paulum ad meridiem ver-
gens. Hoc igitur imprimis animaduerfione no
minus quam admiratione dignum eft , quod
Califthcni ac Moli , qui e puriffimis fontibus
veritatem hauferunt , conueni t ; quod attinet
advniuerfam temporis rationem id quoque .

proxime Diodoro congruit, fi tempus ab or-

be condito repetamus ad fuarn yfque gtatem.
 jit M e THO D r s

nec miror eft Xenophontis de asquiuocis , 8i

Archilochi de temporibus (fi modo fragmen*
ta illa fcripfertint) congrue da cum Mofe. nam
vterque Ninum imperaflefcribitpoft diluuia
Cc L.annos: & alter quidem id colligit ex epi-
taphio Nini, quod ei Semiramis inciderat in
columna* id vero tempus rationibus Philonis
Ii
-!'
& Hebraeorum plane reipondet Adhasc Me* .

tafthcnes Perfa, ex ipfius Berofi Caldiei tefti*

monio,eius inquam qui tum integer & incor-
ruptus extabat, temporum feriem ab extrema
regum memoria repetes, paululum admodum
diferepat ab Hebrads fed illud memoratu di*
.

gnum eft quod Iofippus aduerfus Appionem

,
ili docet eluuiones Berofi icriptis comprehenfes
fuiire,& nauim illam, quse animantium ac ge-
neris humani feminarium coferuarat, in mon-
te Cordiseo conquie{fe,vt etiamnum Alexan-
dri temporibus adhuc fragme ta reftarent, vn-
de bitumeii ad expiationes colligi folebat at- .

que hxc Hieronymi quoq; Angyptij ac Mna-

fieseDamafceni audioritate confirmat quan- .

quaml. Buteo Delphinas geometrica demon

ftrationoperfpicuum fecit, nauis illius magni-
tudinem longe capaflimam ad alimenta, om-
niiimque animatium faluterii extitifle Omit- .

to quod veteres Poetas rei veritatem a maio-

ribus acceptam ad fabulas inanes traftulerunt.
nam lanus ab illis appellatus, quod vinum
lam
 io. aoDiNr;
iain Hebraeis di&um,inuenifle diceretur, yc ite
lud quod fecra: feripturse de Chamo , qui pa-
tris pudenda reuelauit, adlouem traduxerunt^
alij ad Saturnum, quod alteruter patris genita-
lia exeruiflet . at Hebraeorum pleri que inter-

pretes de Chamo idipfum prodiderut,vt fcri-

bit Rabi Leui ad Genef. cap.i x. confimilis eft
hiftoria Gigantum, & Androgyni, quam om-
nes Hebraeorum interpretes , veriffimam eile
aiut. Plato ad fabulas detorfit. Nullum autem
ad facram temporum hiftoriam confirman-
dam, certius argumentum improbis opponi
poteft (neque enim talibus argumentis egent
boni) quam quod Berofus Caldaeus abipfo
Noha vfquc ad Sardanapalumihinc Metafthe-
nes ex hiftoria Sufiana vfque ad Alexandrum;
quinetiam Ctefias antiquiflimus ab Herodo-
to, quique ab ipfa regia. Perferum annales in
Grgciam detulit, tefte Diodorojpoftremo ip-
fius Manethonis, AEgyptij tempora cum fa-
cris literis, & cum Califthenis hiftoria ita con-
ipiranc,vt Caldaeorum& Hebraeorum curri

Aegyptiis diferimen omne, non maius treceti

torum fit annorum. quod tamen mirum vide-

ri debet, in tata feriptorum multitudine ac va-
rietate annorum nam lofippus ex antiquifti-
.

ma hiftoria Phoenicum ( a quibus Graci feri-

bere ac loqui didicerunt , vt ipfi Confitentur)
planum facit templum i Salomone conditum
K annos
jl4 METHODYS
annos ante Carthaginem fundatam exi. id*
que collebis regum Angulorum xtatibus.
deinde Danaum Ramefis AEgypti fratrem*
yetuftiflimum Grxcorum principem cx Ae-
gypto in Graeciam profugifle, anno cce-
x c 1 1 i.poft occupatum ab Hebraeis Palaefti-
nam:& ante excidium Troiatium annos ccc.
idem quoq; docet Cadmum Thebarum con-
ditorem i literas in Graeciam detulifle iifdcnr
temporibus , quibus floruit apud AEgyptios
Pharao Menophis ; apud Hebraeos Othoniei# r

dux a Mole tertius. regum vero £tates ex Ma-

nethonis AEgyptij fontibus & hiftoriaPhcs-
nicum , fe hatififlc Appidni aduerfario tefta-
tur. neque enim talis tantufqiie vir in hiftorii
ipli Appioni comperta mentiri vellet. Hero-

dotus, qui Manethone antiquior eft annis fe-

re d. acDiodorus Herodoto iunior annis d-
ec c. eofdem fere principes AEgypti com-
plebuntur, quos Hieremias; cuius hiftoriam
Herodotus ad verbum fequi videtur poft A-
pryem,qnem Hieremias Ophrca Vocat,cuiu$
temporibus floruit.poftea perlequitur Hero-
dotus confequentium regum aetates vfque ad
Pfammenitum , qui a Cabyle rege Pcrlarum
captus eft, ac regno Ipoliatus.deinceps Aegy-
ptum tenuerat Perfe.definit autem Herodo-
tus in fuga Xerxis, qua: cotigit anno mudi ter
millelimo cccclxxxyi. coeperat autem
aGyge
 IO. B o D I N r. fTf
IGyge Lydorum, qui eodem quo
principe
Manafles tempore imperauit fed cum Angy-
.

ptiaca: hiftoria? tempus brcue videretur;

fibi
prae illa quae ferebatur annortim o&o millium
hiftoriajillud fcribic, Agyptiosiadtare fe ante
Menam, qui primus ab eo rex AEgypti appel-
latur, trecetorum ac x x x.regum hiftorias ha-
bere facris literis cofignatas: nec tamen vilius
nomen ab iis vel acfta commemorantur . fed
ciim multis argumetis huiufmodi fabuhe re-
felli poflint, tum vero nullum.maius cft,quam

quod Cl.Ptolemaeus homo Aegyptius, fyde-

rum inerrantium radices Nabo-
naflare velut ab vltimo principio antiqui &
fima Caldaeoru obferuatione repetit . claruit
autem Nabonaflar,qui Salmanaflar appellatur
in libris regum , anno mundi ter millefimo;
ante Ptolemaeum d c c c l x x x. vt ipfe in li-
bris magna; conftrucHonis fcribit.ca;tera quj
ab Hyparcho, Methone, Eudoxo , & AEgy-
ptiis didicerat, his temporum curriculis funf

coprebefa quod fi AEgyptij au t Caldari mo-

.

tus cceleftes annorum cccclxx. millium

in tabulis notaflent ,cur Ptolemaeus Aegy-
ptius Caldaeis proximus , annorum duntaxat
o&ingentorum motus collegiflet ? hoc enim
ad eas quas fufeeperat demonftrtiones maxi-
me neceflarium fuiffet. at ignotos iherratium
fyderum & trepidationis motum reliquit: vt
K 1 Arabes
?l£ METHODVS
Arabes primum , deinde Regiomontaritis
Copernicusperfpicue demonflrarunt. ne So-
lis quidem motus omnes aflequi potuit ; cum
iiegauerit Solis apfida moiieri, quae tame poft
xtatem Ptolemaei, id efl r annis mille trecentis
fexaginta fignum integrum percurrifle depre-
henditur Sed non defunt qiii calumniantur ea
.

quae de hominum aetatibus a Mofefcripta fe^

runtur, quanquam Mofes feipfe ab illorum ca
lumnia facile vindicabit : nihilominus tamen
Iofippus lib. i. cap.n i. antiquitatum decem
hiftoricos laudat, qui vitam hominum tradut
modo fexcentos, modo nongentos annos fu-
perafle:Manethonem 5 inquam 3 Berofiim Mo- 3

chum Heftiamm , Hieronymum , qui Phceni-

cum veteres hiftorias collegit;Hefiodum,He'*
cattum, Hellanicum , Acufilaum , Ephorum,
his etiam addemus Xenophontem , etiius au-
ctoritate Plinius ac Valerius vtuntur is enim .

regum maritimorum setates aliquot comple-

xus, vnum quidem vixifle tradit annos d c al- .

terum dccc. quis igitur tot ac tam multis

fcriptoribUs fidem derogabit?quod fi quis pii
tet annos menflruos fuifle,vt plerique puerili-
ter putant, quid mirum videri debuit Xeno-
phonti regem maritimum annos menflruos
d c. vixiffe, qui Solis annos efficiunt quinqua-^
ginta? nam ipie Xenophon nonaginta fupera-
uit
»
qiunetiam fenefcentQ hac mundi aetate
multorum
 i o. b o d r n r.
j jy
multorum fcriptorum cofenfu proditum eft,
Ioanncm , qui de teporibus eft appellatus, an-
nos c c c.impleflc.Plinius quidem ex certifli-
mis tabulis Cenforum,quofdamannos ci.
vixilTe refert, quod fi menftrui anni findent,
oporteret homines apud Mofem qui anno
,
trigefimo liberos fullulerunt, bimos ac tri-
mos genuifte. fed eo nos errore liberauit Mo-
les,qui ieptimo cap. libri originu dies c c c-
l x v. annua conuerfione compledKtur.itaquc
Plutarchus eos irridet , qui putant ante Nu-
mam Romanos annum decem menlibus cir-
cunfcripfifle, propterea quod populi omnes
duodecim menlibus annum femper definie-
runt , quanuis dies exemptiles numerandi ra-
tionem redderet incertam. Iam origine mun-
di temporumque finibus conftitutis qua: ex
,
AEgyptiorum , Caldxoruin , Phcenicum , &
Hebraeorum confeniu, annorum quinque mil
libus&leptingctisad fummum definiuntur;
reftat vt illam annorum circiter ducentorum
autc c c.difcrepantiam quae Metaftheni cum
Hebraeis, tum etiam Hebr^is inter ipfos, poft
etiam Eufebio cum reliquis intercedit, quoad
eius fieri poteft,excutiamus:tametfi Lucidus,
’funccius,& Onuphrius multa diligenter in eo
genere animaduerterunt , multa funt tamen
quae adhuc reflant explicanda . Erroris autem
origo multiplex eft ; eaque pcrfpcCta facilius
K i error
 METHODVS
error emendatur Primum enim Perfae aliter
.

atque Gneci & Hebrxi aliter quam vtrique

:

Perfarum &Afsyriorum principes appellarut:

ab iis etiam AEgyptij difcrepant,vt fui quifque
ldiomatisvim ac puritatem retineret . inter-
dum etiam pomina detorferut.hincnatx funt
illae qu?ftiones de regibusAfsyriorum,Perfa-

rum>& Aegyptiorum a quibus ratio tempo-

:

rum ducebatur Alius etiam error inde mana-

.

uit,quod Graeci & Latini, Hcbr^orum & AE-

gyptiorum antiquitates & linguam ignora-
runt.Eufebius Graecorum bibliorum interpre
tes fecutus , ducentos ac mille amplius annos
quam Hebraei complexus efi ab orbis condi-
tione ad Chriftum,& cum Mofcsab orbe con
dito ad diluuium pofuerit annos M.pctvi:
Eufebius bis mille c cxlii: propterea quod
feptuaginta interpretes , vel potius librarij,

quinto cap. Genefcos vitam hominum du-

centis interdum ac trecentis annis longiorem .

Fecerut, quam Hebraeorum fcriptura patiatur,

etiam non minima caufa videri poteft,
erroris
quod Graeci annos ab <jftiuo folftitio inccepe-
runt:Latini ab hiberno:c$teri qui ad occafum,
a verna fe£tione : Arabes abingreflu Solis in
Leonem, vt Solinus & Firmicus lib. 1 1 1, tra-

dit.Orientales vero, id eft Caldaei, Perfe,Indi,

AEgyptij, Hebraei ab autumno ; quo tempore
mundus eft aDco creatus,vtIoftppus libro x.
 I O. BODI NI. sl£
^ntiquitatum,cap.i i i.fcribit,& Rabi Eleazar
in Genefim; nCf&na^oc
id cft mcnfe Septebriarcanum mcnfis eadem
literarum cpnucrfione cople&iputat.id etiam
confirma? rabi Abraham, in cap. v 1 1. Danie-
Jis fametfiMofesNifan, quiXanticus Mace-
:

donibus , Latinis vero Aprilis dicitur , ordine

primum pofuerit Deus, quod eo menfe popu-
lem liberaflet , nihil tamen in reliquis jmmn-
tauit,vtIofippus teftatur.atque idintelligi po
ex eo quod iubet Mofes Exod.cap.xxm t
teft
diem feftum f ples, inquit, in exitu anni , cum
fruges iji horrea congtegaueris quare fallit .

Garcaeus,quiHebrxos a feftione vcrnaccepif

fe tradit, quod mundum eo tempore creatum
putarent, vt rabi Iofue,qucm refellit rabi Elear
zar.Plutarchus in fympofiacis quaeftionem il-
lam diiputat fed omina difputatione,
. fi veris
initio fruges inchoatae non matura: fuiflent,
eodem modo animatia impcrfedla aut la&cn-
p a Deus fcciflct,ac nurrices adhibuiflet. Non
minus labitur Mercator, qui mundo nafcentc
Solem in Leone fuiffe putat, poque fundamen
?o male ia£lo,ca:tcra quae defiderium motu ad
hiftorix fidem retulit, ruinam minatur, omit-
to lcucs olex conie&uras poft cluuiones : &:
extera id genus qua: leuiora funt, quam vt re-
felli mereantur. Fides igitur fit penes Mofem,

penes Hebraeos, qui inpriuatis ac publicis ne-

K 4 gotiis
s*° METHODVS
gotiis i Septembri menfe incipiunt, vt etiam
Graeci, quod planum fit etiam ex aipoAo>t*>
Mitylenefi.Haric quoque caufam erroris fuit
fc confiat, quod AEgyptij, Perfe, ac Hebraei,
certam \7iQyluj , feu radicem temporum nul-
lam haberet, fed regum aetatibus tempora de-
finirentGraeci ac Latini melius alteri ad G-
.
:

lympiades ; alteri ab Vrbis conditionem tem-

pora retulerunt.Chriftiani quoque, quaquam
admodum, id eft,anno Chrifti ftxcentefi-
fero
mo,temporum rationem a partu Virginis or-
diri coeperunt. Arabes ab Hegira, id eft, ab ex-
Muhamedis, quae coepit anno Chri?
editione
S:i dxcii. & hoc anno mdlx v. numerant
annum dcccclxxxviii. nec alia radice
vtuntur,vt videre eft in hiftoria Leonis Afri,
qui vno tantuloco libri tertij,Hegiram ad an-
nos Chrifti accommodauit & ex eorum edi-
.

que promulgata vidimus Ex quo intelli-

tfiis .

gitur eos labi ac decipi, qui Kegiram ab anno

Chrifti ccccxc x,vel vt Genebrardus ab an
no d c x x i,au(picantur.Hiipani vero non ita
pridem, id eft, ante Ferdinandum, qui Catho-
licus eft appellatus, anno mccccxc. tem-
porum originem ac veluti radicem quam ipfi
seram vocant, ab anno imperij Augufti xv 1. -

quo promulgatum eft edi&um Taracone, vt

deferiberetur vniuer (us orbis, cenfiis tamen fa
attno imperij x l 1 x. ex quo intelligitur
 IO# B O D I N I,
5 21

vi. annis ante Chrifti natiuitatem incce-

, vt fcribit Gerundenfis . Rodericus vero
pifle
Toletanus cap.vlt. xxvm.
annorum difcri-
mcn facit. Sed concilia qu# habita fimt in Hi-
fpania, Gothis imperantibus, fumunt exordia
temporum ab anno quo edi&um promulga-
tum eft poft Ferdinandi tempora , rationem
.

annorum Chrifti fecutifunt. poft etiam He-

braei in adris publicis & priuatis temporum
ab orbe condito viurpare coeperunt,
eft autem quinquies miilefimus trecetefimus
ac vigefimus quintus,anna Chrifti mdlx v.
qui Philonem fequuntur , ducetos at duos an-
nos adijciut^vt fit hic annus mundi,quinquies
miilefimus quingetefimus & x x v 1 Olym- .

piadis vero c c l i x. annus quartus:diluuij ter

miilefimus o&ingetefimus feptuagefimus
cudus:Hegire miilefimus ac decimus quartus:
Indidlionis ocftogefimequarte annus decim 9 »

his enim numeris in hiftoria vniuerfi tatis vte-

dum eft, vt tepora fint vbique certiora, eft au-
tem Indidtio tributi genus apud Afconium 8c
Pliniuiuniorem,nec temporis curfumfigni-
ficare coepit ante Conftatinum magnum. coe-
pit autem annoChrifti c c c x 1 i.ante diem
y 1 1 1. Caled. Odiobr. ConftantinoI I.& Li-
cino 1 1. Aug. cofs. ldque in faftis Graecorum,
fcriptum eft his verbis; I N AIKT I O-
K^NCtANTINIANON
j2X MITHO DVS
ENTTET0EN APX H-quodic Ma-
xentius Auguftus aConftantino magno cae-
lus eft,&pax ecclefi? Chriftian? reftituta.Ita-
que decretum eft in cocilio Niceno, vt diplo-
matibus IndiCtiones aferiberemur, vt feribie
Bedas: propterea quod nondum anno Chrifti
ytebantur, fed annis Imperatorum ; qui quod
identidem mutarentur,plane incertam redde-
bant rationem teporum decretum eft etiam
.

vt circulas Indictionum caperet x v. annos vt

Olympias vna quacuor. Sed errandi caufa nul-
lamaior fuit,quam ex ignoto folis ac lunf cur?»
lurinquo tametfi omnis antiquitas fe valde
torfit, efficere non potuit , vt certam annorum

ac menfium rationem haberemus nam Leo-

.

ftrati ox/rcrnictcTfcs mendof^rcpertgiuntinec

vfum vllum praebuerunt & aurea quae dicitur

:

regula Metonis nouemdccim annorum , £al-

lax-adeb vtanno poft cccxvi;i. dies vnus
ac fere x v 1 1 i.hor; fuperarent,quo folis cur-
fus limam anteibat.fallax ctiamCalippi annus:
mendpfse Hyparchi regulae trecentefimo quae
to poft anno vnius horx errorem indicarunt,
nec multo certior Philolai ac Democriti:^
CoAj<r/t^/.poftrcmb C$farisannus hoc habet
incom modi,qubd lunares fuftulit, &nuc ple-
nam paulatim aeftiuaefcrix ad
nus eft erroris .

hibernos menfes regrediuntur.Cum igitur in

tantis erroribus ccelcftiuin motuum, Graeci
folis
 IO. B O D I N I. 5IJ
folis annum haberent, fed annis lunaribus vter
rentur dierum ccctllll. quos tamen alte-
ro quoque ac tertio anno intercalarent , vno
die fupcrate;pr§ ter menfem intcrcalarem,qui
nunc tertio, nunc quarto quoque anno infere-
batur, nec xquino&iorum,nec folftitioru vlla
mefcs per totu annu
ratio haberi poterat,cum
vagaretur {patio annorum x x x 1 1 1 .Romani
vero multo grauius in eo genere peccarut, qui
primo annum diebus quatuor ac c c c.confti-
tuerunt,vt quidam putant(quod tamen negat
vnus Plutarch ) deinde adie&is a Numa duo-
9

bus menfibus lunares anni fadli funt:fed inter-

calarium tanta extitit varietas & confufio , vt
ratio faftorum mox hibernis,mox etiam acfti-
uis menfibus immutaretur, audlore Tranquil-
lo. Hebraei quidem lunaribus vtebantur , fed
tertio quoque anno menfcm intercalarem in-
ferebant , qui ab illis Vaadar dicebatur : id eft,
geminatus Adar. quare Garcaeus in eo labitur,
quod Hebrxos xqu? ac Ae gyptios annis fola-
ribus vfos fcribit.nam AEgyptij annum ^qua-
lem habuerunt dierum c c c l x v fed tamen.

isqui fuperabat quadrans, efficiebat vt annis

mille cccclx. totius anni conuerfio in or-
bem rediret, & annus canicularis integer in-

tercalaretur quanquam magni errores confe-

.

quebantur, quod integrum diei quadrantem

caperent, qui tamen ab integro deficiebat, vt
poftea
jl-+ «ETHODVS
poftea docuit euentus. Quae cum ita fint, non
mirum li in tanta annorum diferepantia, certa
ratio temporis iniri non poflet.ac Theodorus
Gaza vehementer fallit in libello de mefibus
Atticis, tum etiam Graecorum ac Latinorum
interpretes, cum hi fuos cum illorum merci-
bus comparari polle putant, qui tam inftabi-
les fuerunt, vt femper incerti vagarentur id- .

que argumento fit, quod annus lege Iulia defi-

nitus, qui omnium certiflimus habetur, folfti-
tiorum & sequinodiiorum fedes anteuertit a
C^faris aetate diebus circiter xmi.& fruftra
in motu exaequado laboratur: funt enim meo
iudicio motus cceleftes inefabiles & apparo i;
vel,vt mathematici loquutur,furdi:quia nullis
numeris comprehendi poliunt , quin femper
aliquid relinquatur numerandum,idque vide-
re eft in fingulis conucrfionibus planetarum*
quae igitur certitudo eAe potuit ante legem
luliam in tanta dierum ac melium interiediio-
ne?Illudtame animaduerfione dignum, quod
ab orbe condito vna fuit& eadem apud He-
braeos, & Caldaeos anni obferuatio, qua nunc
etiam Arabes vtuntur : dierum c c
Icilicet o
L 1 1 1 1. colle&is tertio quoque anno diebus
epadlarum; idque ex lacris literis facile coftat.

cofimiliter AEgyptij anno caniculari liiperan-

tes dies femper inferebant .
quo fit vt ab illis

in vniucrfo temporum & annorum numero.

 IO. BODINI. $ 2y

qui ab orbe codito fluxerunt , nihil admodum

peccari potuerit:quauis in Angularibus princi-
pum a&ionibus, viSoriis : aut initio aut exitu

imperij cuiu% a Graecis diflideant, vtrique &

a Latinis, atque hinc illa tam diuturna, quaeq;
nullum exitum reperire poteft,fcrip torum in-
ter fe difeeptatio de Chrifti morte alius qui-
.

dem ante diem v i. Calend. April. alius A.D,

v i i.vtOnuphritis.plerique A.D.i n.vt Lu-
cidus, qui difputatione ea de re inftituit. neque
fblum de dic, verumetiam de anno diferepanti
inter fe plurimum na Bedas, Chryfoftomus*
.

Nicetas,Gaiiricus, Albertus magnus, Bernar-

dus Mutinenfis,Onuphrius, anno xxxinx.
palfumfuifie. Apollinaris, Lucidus, Lyranus>
Marianus Scotus, Paulus Burgenfis xxxm.
Tertulianus , Irenetis xxxi, Non minor eft

quseftlo inter Graecos & Latinos ;tiim etiam

Latinis inter ipfos de anno Vrbis codit^-.quod
cum plane definiti non potuerit Onuphrius in
faftis, ex omnibus fententiis duas verifimilio-
res collegit, &vtraque faftis adiunxit,vt quam
quifqtle vellet fequeretur,vnius anni diferimi-
jacreli&o. incanteris quidem principum asio-
nibus & rebus memoratu dignis, tempora mi*
nus diligenter notare leue eft:fed quum in im-
periorum initiis, aut in Era feu temporum ra-
dice peccatur,infiniti errores ex eo cofequurfc
tur. omnes tamen quoad eius fieri poterit,
emen-
jt* KiE T HOS rs
emendari debent ex Hebraeorum & Qddaca*
rum difciplinis,quae nihil, aut certe parum ad-
modum difcrepant a Philone, nam Talmudi-
cifuae feCtae nimium addi&i,vtdiuinas fortes
& oracula luo iudicio interpretaretur, ducen-
tos annos de mundi ?tate detraxerunt,ne curti^
Chriftianis conuenircnt. argumento eft quod
Rabbi Naflb quoties Chrifti meminit,contu-
melia capitali, vocat » & Chriftiano$,
^ xc a ^tem diferepantia nulla eft
inter ipfos,ante mudi annum bis millefimum
ducencefimum xxxi x. qui annus eft profe-
ctionis Iacob in AEgyptum. fcd hinc ad exi-
tum numerantur anni c c c cxx X.idqUe di-
ferte traditur Exodi x i i.Galat.i i i.quo loco
Iofippus lib. i i. cap. y i. tum etiam Philo ac
Rabbi Leui Gcrfonis filius , tempus illud an-
norum c c c c xx,x. incipere aiunt a profe-
ctione ipfius Abrahae in AEgyptum, cum na-
tus effet annos lxxvi.cx quo vero Iacob in
AEgyptum venit vnacum familia vfque ad
xitum, numerant annos ccx.atque ineo fe-
re omnes Hebraei cofentiunt: quos Philippus
Melanchtho,ac eruditus quifque fequitunex-
cipio Genebrardu, eruditione ac pietate prae-
dantem virum, is enim verba feripturae mor-
dicus tenet:Funccius errorem irrepfifle putat
in verbo pro TST^cocooiV^vt etia
Theod.Beza;id quidem in epiftola Galatarum
&
 roi BODIN Ii $2 7

& A<ftorum,quse Graece fcriptce funt,fieri po-

tuit fed locus Exodi Hebraice feriptus, hunc
:

errorem non admittit in hac igitur disputa-

.

tione tutius eft Hebraeorum interpretationes

tueri, pdefertimcum Metaftheni ferecon-
gruant.idem quoque in reliquis faciendupu-
to , quod &
Philo proxime fecifle videtur,
huic ergo magis aflentior , cum ab exitu He-
braeorum ad templi conditionem annos enu-
meret dccccxx. Iofippiis vero» mlxi i.lib;
xj.cap.x i i.illc a templo condito ad eius cuer-

fionem ccccx L.hic cccclx x.iuniores He-

braei c c c c x i x. Philo medium ferit, idem ab
orbe condito ad excidium templi, complecti-
tur annos ter mille ccclxxiii. Iofippus ter
mille d xiii. ille a diluuio ad cuerfione tem-
pli m d c c x v i i.hic vero m.dccccxii i.in-

terpretes Hebrari multo pauciores vtroque.

fcd tamen Philo mediam ratione fecu tus eft:
vt igitur inter fe conciliari poflint, reijciamus
primum Alphonfi tempus ib orbe condito,
ad hoc vfque tempus , id eft,anno Chrifti m.
dl x v. o&o millium & dxl i x. annorum,
cum fuae opinionis nullam afferat rationem:
vt nec Eufcbius cui iis teftimonio fex annoruiti
millia dcclx. ab orbe condito fluxerunt, ex
Auguftino fex millia d c c c c x r i.ex Beda v i.
millia dcccxcii x.exHierohymo v i. millia
dcv. ex Theophilo Antiocheno vi. millia
528 METHODVS
dcccxxxi exlfidoro v m. milliacLxxi»
Hcbrseos,Caldsos & Perfas ampledtamur, ex
quorum hiftoria nodum ab orbe condito flu-
xerunt annorum v. millia d c c xx x. nue Me-
tafthenem,fiueCtefiam, flue Herodotum, fl-
ue Berofum, cum Hebrafls coniuhgimtis In- .

ter Hebraeos, Baal Seder ab orbe condito ad

hoc vfque tempus copledlitur annorum quin-
que millia c x x 1 1 1 .Rabbi Naflb quinq; millia
clxxi i.Rab.Gerfo & Kiiiihi quinque millia
ccc i. Hebraei iuniores quinq; milliac c c x l-
Philo quinque millia d x x v i i i. Iofippus
I x.

quinque millia d c c x x x. diferimen igitur eft

inter Ioflppum& Philonem certiflimos fcri-

ptores 5 annorum circiter ducentorum, ldque

contigit propter eum quem dixi locum Exodi
cap.xi .quem Iofippus ad viUum refecat fed
i :

cum cseteribiblioruin interpretes, tempus il-

lud annorum c c c c x x x. incipiat a profediio-
hc Abrahse in AEgyptum vfque adMofem:
tum etiam cum Plilone proxime
Ctefisc ratio
cofentiat: Philo vero medium feriat inter Io-
fippum Talmudicos feriptores ( hos enim
fuperat annis c c, ac totidem a Iofippo fupera-
tur)confequens eft hunc ceteris omnibus efle
Veriorem. nimis enim pertinaciterHebm iu-
niores tempora Danielis deprauarunt,vt con-
tra omnium feriptomm fidem, enumerent
quinque dutaxat Imperatores Pcrfarum, curri
Meta-
 io; ioDiSr;
Mctafthencs,Ctcfias, Grgci deniq; dece fuifle
tradant , colledta cuiufque principis a?tatc . fed
id fecerunt ne ab oraculis Propheta? perpera
,

intellegis recedere viderentur hos igitur re-

.

fellere necefte eft, tum Ibfippi ac Philonis au-

(ftoritate ; tum etiam orbium coeleftium mo-
tu, cuius certa radix eft apud Ptolemgum in li-
bris magnae coftru&ionis , a Nabonaflaris do-
minatu, vnde Aftrologi, cum nihil habeant in
fuis obferuationibus antiquius , incipere con-
fueuerut.Hoc igitur animaduerfione dignuni
eft, quod ex illa motuum radice, vniuerfi tem-
poris ordo ac ratio pulcherrime congruit He-
anno con
braeis,Caldaeis,Graecis,ac LatiniSjab
diti orbis ter millefimo ducentefimo decimo

o<£auo,quo imperium fufeepit Naboriaflar..

hoc vero ita colligitur.Omnes hiftorlci faten-
tur Alexandrum magnum mortuum effeO-
lympiadis exi 1 i i.anno primo:atPtolem^us
a Nabonafiare vfque ad Alexandri mortem le-
git annos ccccxxiii i, id eft, Qlympiades
cv i. quo fit,
vt Nabonaftar imperium acce-
perit Olympiadis oritauae anno primo; qui an-
nus erat duodecimus imperij Achas tegis lu-
diorum, vt feribitur libro 4.Regum:Vrbis au-
tem conditae fextus quippe iadda furit Vrbis
.

fundamenta, vt Varroni ac Dionyfio placet,

anno quarto fextae Olympiadis. h^c igitur nor
ma temporis vniuerfi neminem fallere po-
li- tcf j
 METHObVS
teft;
quanuis in fingularibus adiionibus ftepe
diffideant alij ab aliis. tempora deinceps aNa-
bonaffare vfquead Adrianum(fub quo floruit
Ptolemaeus ) certiflima ex ipfius tabulis colli-
guntur is enim libro 4. cap.i 1. comple&itur
.

annos DcccLiin.ab anno fecudo Mardo-

cempedi ( quem Hieremias Merodachurn ap-
pellat) vfquead annum Adriani x 1 x. Quod
autem Mabonaffar idem fit qui Salmanaflar in
facris literis, planum fit ex
eo quod ab euerfio-
ne Samaria vfque ad excidiu templi, anni funt
cxxx 1 1 1 .ex facra Scriptura : vnde colligitur
Ezechiaimperafle annos xxi 1 1 .Manafsc lv .
Amonem 1 1 .Xofiam x x x 1 Ioachimum x 1 *
.

Sedechia xi.is expugnata Hierofolyma captus

efl. atPtolemseus ab initio Nabonafiaris, qui

Samariam ccepit, ad excidium templi, compre

hendit annos c x 1. ait enim lib.v.cap.x 1 1 1 1
quintum annum NabopollafTaris (quiNabu-
chodonofor in Scriptura vocatur) efle cente-
fimum acxxvn. Nabonaflaris . igitur fi ad-
das annos x 1 1 1. eius impefij vique ad Vrbis
expugnationem ( capta eft aute anno X v 1 1 1
Nabuchodonoforis)conflanturannic xt.qui
numerus iepte annis minor eft, co quo vtitur
Scriptura iacra , fed cxcipiedi fiint anni Nabo-
naffaris imperij viqueaacaptitiitatem.Adhac
igitur regulam coeleftiu conuerfionum,fi vni-
uerfitatis hiftoria exigamus, planum fiet Me-
tafthe-
 IO. B O D I N r.

tafthencm tempora breuiora complcdK id :

quod accidit propter interregna, cum inter fe

Principes Afsyriorum & Galdaeorum mutua
bella crudeliffime gererent, & mox alius alium
deturbaret,ncc interim annorum ac temporis
decurretis ratio haberetur.argumento eft etia
9
quod nec Berofus,nec Metafthenes vili inter-
regnum aut menfes complc(ftuntur,fed annos
duntaxat imperij cuiufq;, fine vlla certa radice
motus.Ctcfias feriptor diligeus, menles & in-
terregna non omifit,fed nihil habemus preter
exigua fragmeta.hunc tamen Diodorus ac re-
liqui fequuntunquinetia Plutarchus(qui Cte-
fiam mendaciflimum appellat in Artoxerxe)
illi, quod ad teporum rationem attinet,crede-
dum putatiprtefertim cum Herodotu menda-
cij &
coarguat, ab ipfoXenophote(cuius tem
poribus floruit) a Strabone, Athenio ac Dio-
doro laudetur. Manetho ac Dius in Phoenicu
hillo tia, menfes & interregna collegerant, vt
videre eft apud Iofippum,fed hiftoria Phoeni-
cum penitus interiit : Manetho verbdefiitiii
Olympiade quinta,quinque annis ante Vrbem
coditam, duodecim ante Salmanallarem: poft
euerfionem Troiae c c c x x v.cuiSepronij Ro-
mani tabula: congruunt. Haec vero difcrepatia
nulla eft apud Graecos & Latinos in ratione e-
ius temporis quod ab Olympiade coepit, cum
Vrbis coditio fecuta fit Olympiade v t -ex quo
L a facile
5$ a HETtiofirs
facile cft Romanoru faftos cum Olympiade
comparare, vfque ad Gothorum inuafionem,
qu? iub Odoacre cotigit anno Ghrifti c c c li.
tum ab Era Chrifti certiilima tepora huc vfq;
coliiguntur.Reftat igitur vt ab vniuerfa illa te-
porum ratione regum £tates ac imperia dedu-
camus, optimi cuiufque fcriptoris habito dele-
tu. Illud etiam admonendi fumus in hiftoria
legeda billextilis anni habenda elTe rationem,
fivlquam occurrat,vt pneteritos aut cofequen
tes annos certius ac facilius colligam 9 vt quod
.

Marcelliniis icribitlib. xxv i. Valentinianum

apud Ancyram mortuo louiniano, Imperato-
rem creatu v i i.Cal.Martij.neq; die fequentij,
quod biflextilisdies forte tiim e/fet, imperijj
infignia fiifcipere voluifle, biilexti die tanqua
infauftum metuentem. ex eo Marcclliniloco,
Romanorum feditionibus ac interregnis
fafti

conturbati, emendantur ac reftituuntur : cura

quarto qu 6 q; anno recurrat biflextilis. itaque
collegis annis a Cseiare ad Valentinianum re- I

linquuntur anni c c c c v 1 1 i.aq^Coftilatti C^-

fatis Dilatoris, qui billextilem annuminfti-
tuit;ab Vtbe vero codita mille c x v i Hic ve-
.

ro Marcellinus, quem dixi, Ammianus nomi-

j

natur,& Iuiiani Augufti aetate vixitraltcr Mar-

cellinus comes V.C.Iufbniano prirtcipeChro
nica auipicatus eft ab anno Vrbis condita
m c-
xxx, eaque IndidHonc & conliilatu diligenter
diftin-
 IO. B O D I N I,

diftinxit, quaquam Confules eo tempore efle

nomen in Imperatoribus refedit.
defiertit,fed
vltimus omnium fuit FI. Bafilins iunior V.C.
Confiil Orientalis, anno Chrifti dxli .cuius
9
lepf meminit Procopi in libris de belloGot-
thorum Hax de ratione vniuerfi temporis ac
.

origine mundi, cuius exitus quado futurus fit ?

ne augelis quidem certe mortaliu nemini fci-
*

tum eft:nifi fortafle coniedhiris Heli^, & Ca-

tina: Rabinorum affenriamur. ij enim in libris
Talmudicis, titulo Sanedrim, cap.Helec, tum
etia in titulo de idololatria cap. Libne, fex an-
norum millibus mundi aetatem definiunt, ex
opificio mundi quam coiefturam
lex dierum:
multi velut oraculum acceperat , cum Heliam
Prophetam efie arbitraretur, certe R.Ifaac in
.Genef.& cum Auguftino lib. 1 1 .de Ci?
cap. i
delapfum
uitate Dci,illud vaticiuiuquafi corio
amplexatur.hoc amplius etiam Leo Hebr^us,
quod perpetua fex annorum millium vicilfitu-
dine, mundi dementaris conuerfionem, ac fe~
ptimo quoq; millefimo quietem fore opina?
turquoufq; quadraginta nouem millibus an-»
:

norum elapfis, quinquagefimus orbium quo-

que cceleftium interitum fit, & quietem ma-
gni Iobelei allaturus ledhaec fabrilius inqui-
.

rere, qua^ nec humano ingenio capi, nec ratio?

nepoflunt,nec diuinis oraculis probari, non
minus ineptum quam impium videtur.
I 3
QVA
QVA RATIONE P O-
pulomm origines haberi pojfmt.

Vl la quaffiio magis exercuit

hiftoriaru fcriptores,quam quae
habetur de origine populorum:
nec plures interitus Rerum pu-
blicarum, aut bella ciuilia fepius
gefta memorantur , quam pro generis clarita-
te ac fplendoreicum alij opibus,aut fcelere,aut
maiorum virtutibus parta nobilitate , feipfos

ab aliis fponte diuelleret,& eorum affinitatem

repudiarent. extremum fuit arrogantiae genus
eorum qui humang conditionis obliti, fe a diis
ortos efie pr^dicarent,quod non modo impru
dentibus ac ftultis contigit, fed etiam iis qui in
funimafapientiae ac virtutis opinione florue-
runt. neque enim erubuit C. Casiar in concio^
ne populiRomani iadtare fe materno genere,
a regibus ; paterno vero a diis ortum traxifie.

quinetiam Ariftoteles ad AEfculapium & A-

poliinem retulit flmm genus hinc opinio di-
.

uinitatis eorum, qui cum homines efie de fi f- i

fient, hic fti-

fe deos fore arbi trarentur . atque

perbiapotentiomm, ad infimos vfque mana-

 I©, BO DINI. S3T

iiit :
qui quod {ux originis initia neicirent,aut
peregrinorum odio diffimularent ; (e indige-
nas terrae parentis, hoc eft, oLVToy^ovat & y/r
yivti ^appellarunt.fic enim Ariftides in Pana-
thenaeisjlupremae nobilitatis decus Athenien-
fibus tribuit, quod non aliunde profebli genus
ab ipfa terra -deorum matre traxiffent atque .

hic errornon modo veterum fcriptorum, fed

etiam iuniorum adeo communis eft, vt Poly-
dorus, prudens alioqui feriptor, Britannos in
mediterraneis fitos, nec aliunde aducniffe , &
indigenas eflfe affirmet j Csefarem opinor fecu-?
tus Altamcrus quoque ad Tacitum feribit.
.

Germanos ili ipfa Germania genitos, nec ab

vlla gente deriuatos atque eius : rei fe fidem
dare non dubitat/retus au&oritate Taciti, Sa-r
bellici ac Sipontini, quo quid ineptius, dicam,

an magis impium fingi poteft ? veteres fane

quodammodo venia digni funt hi vero , vel :

magno errore,vcl fcelere obligatur:tum quod

ea quae Moles in facris libris de originibus te~
ftata reiiquit, aperte
oppugnant ( quanquam
nulla lubiedla ratione) tum etiam quod nulU
gentibus illis origine quam a patrio folo tri-
buta, eas ab aliarum focietate & amicitia om-
nino diuellunt cum enim multa diuinitus ad
.

Ptigines feribendas Mofem impulerunt tum ,

illud etia, opinor, vt omnes homines ad quo§

ea fama perueniflet, plane intelligerent fe eff$
L 4 eonfan-
53<? METHODVS
confanguineos, &
eadem generis coniedtiqne
fociatos . quaperfuafione haud fcio an ad ho-
minum voluntates & amicitias ftabiliendas ac
retinedas vlla maior effc videatur. neque enim
Diomedes 3c Glaucus duntaxat, verumctiam
innumerabiles fepe exercitus in mutuam per-
niciem armati, fola cognationis ac gentilitatis
fpecie inimicitias diremerunt qui vero fe in-
.

digenas & fatiuos efleia&at ,

quid aliud quam
humanae focietatis vinculum abrumput?Hinc
illae capitales ac peftiferae voces AEgpptioru

aduerftis Hebreos Graecommadueriiis Lati-

:

nos,quibus alij alios infigni quadam contume

|iabarbaros appellam, hinc hoftes olim a Ro-
manis appellati peregrinha Germanis etiam-
num maiore contumelia Velchi non ea vox .

eft hofpitalitatismaiorum , quae tantam illis

gloriam peperit.hinc denique famofilibri ad~
uerfus exteros, ab iis quino mufarum aut Mi-
neruae,fed Martis facerdotes verius appellari
debent, qui taedas ardentes inter medias acies
vibrant, & eos quos amore mutuo conciliare
debuerant, imuriaru facibus ad odium inflam-
mant neque enim
. necefle eft a me nominari
quenquam, nec ea commemorare quae in nos
fcriptafunt,abi!squi maiore infamia feipfos
quam nos affecerunt, at quanto aequius erat-fc
comperegrinis eodem fanguinis ac propin-
qui tatis vinculo colligare, quam arroganter
 IO, BODINI. 5 37
ab illa cpmmuni cognatione cum verborum
contumelia difccderePQuare nec Lycurgi, nec
Platonis leges eas probare pofliim , qui fuos
ciues a commercio peregrinorum omnino fe-
iunxerunt tum etiam domcfticarum rerum
:

ad exteros euedtionem, aut inuedHonem pere

grinarum ad fuos prohibuerut nam quid hoc
.

aliud eft quam tollere de rebus humanis ho-

minum focietatemPii meliores illi, peregrinos
fuis virtutibus informare ac beare, non arcere
debuerunt fane Mofes non minore beneuo-
.

lentia peregrinum quam ciuem profequedum

putauit: & peregrinoru iniurias grauius quam
ciuium vindicari mandauit Iam vero fumma
.

quadam immortalis Dei fapientiafadhimvi-

demus, vt nullius regionis tanta foecuditas fit*
qug non magnopere alterius egeat ope.India*
inquit ille, mittit ebur, molles fua thura Sa-
baei, At Chalybes nudi ferrum, tum paulo
poft; Continuo has leges aeternaque fcedera*
certis impofuit natura locis.cur tandem nifi vt
res fimul rationefque populi contraherent in-
, ac mutuis commerciis pacem
ter fe &
amici-
tiam firmarentPfic enim exiftimo diuina vlcio-
ne fadtum eile, vt Gr^ci Latinis ( quos barba-
ros appellabant ) ac viciffim Latini Gothis &
Scythis (a quibus anteafempervelutabeftiis
abhorruerant ) tandem aliquando feruirent,
tum etiam coloniarii multitudine populi om-
nes
 $38 METHODVS
nes confinii confanguineos clTeagnoiceret*
fe

Tria verse
Tria finit igitur argumenta quibus origi-
originis ar~ nes haberi,&ab hiftoricis tradita iudicari pof
gu menta. funt. primum in {pedata fide fcrip toris alte- :

rum in linguas veftigiis: tertium in regionis fi-

tu ac deferiptione . de hiftoricorum deiedu
antea di dium a nobis eft, & quantum ferip to-
ri dc fuis ciuibus aut hoftibus feribenti creden
dum fit.nam ConradusPeutingerus,Irenicus
Nuenarius,Hermanus, Lupoldus Bambergen
lis, Iacobus Vuifolgius, Andreas Altamerus,

Vuolfangus Lazius,Paulus Ionius, Ant. Sabel-

licus, & inter noftros, Rupertus Cenalis tam

ambitiose de fuis ciuibus ferip ferunt, vt nec

quicquam aliis tribuant, nec fibi deos pares cfi-
fe putent verior beatus Rhenanus ac Trite-
.

mius abbas reliqui ad fui nominis commen-

:

dationem multa fcripfere,qii£ vt vera fint, po-

tuerunt tamen fine aliorum contumelia mo-
deratius fcribi. Francos d Germanis originem
traxilfe demus quid enim ad noftri nominis
.

famam pneclarius , aut ad focietates & amici-

tias contrahendas illuftrius , aut ad vtriufque
Jmperij falutem vtilius eife poteft
,
quam ad
fortiffitnam & generofiAimainGermanorum
gentem Fracorum origines referrePAdhibea?
mus tamen ad eiufmodi quasftiones ea qn^ di-
xi argumenta, vt omnium populorum certas
ac minime dubias origines habeamus Con- .

fiat
 IO. B O D I N I.
ftatenim Caldaeos omnium populorum anti-r

quiffimosfuiffe,nonfolum Mofis grauiflimo

teAimonio,fed etiam MetaAhenis, Herodoti,
Ctcfia!, Xenophontis ;
quibus affentiuntur iu-
niores, Diogenes Laertius, Philo,Porphyrius
in epiftola quadam ad Boethum, Clemens A-
lexandrinus in Aromatis, Eufebius de Euange-
lica demonAratione , Theodoritus libro i. de
Grf carum affectionum curatione.Rabbi Mo-
fes Maimonis filius, lib.i i i.cap.x xx. perple-
xorum, ac reliqui quoque interpretes Hebrgo-
rum. hi omnes humanitatem,literas,artes, o-
mniumque magnarum (ciendarum laudem
Caldiis acceptam ferunt, hinc Prometheum
genere Caldium, quod homines ab agrefti in-
cultaque vita ad humaniorem impuliflct , ra-
tofque fydernm curfiis,traiectiones erratium,
totamque natur§ obfcuritatem hominum ge-
neri tradidiflet, finxerunt ferula Palladis facros
ignes de coelo detraxiffe,& hominem e luto
coagmentatum anima cceiefti aflautffe.eft igi-
tur omittenda vox indigenarum, & a Caldiis
omnium populorum origo petenda, cum in
ea regione, aut certe illi finitima, nauis
illa
q
humani generis feminarium feruarat, coquie-
uiffet. inde homines huc illuc difperfi , luum

genus eo modo propagarut, quo veriflime eA

a Mofe & Hebr^orum magi Aris abude diipu-
tatum.fed id praetermitto quod cuiq; in prom
ptu
540 METHODV8
ptu eft ex iifdem libris conquirere . illud tan-

tum quod noftri originum fcriptores non far

tis aperuerunt, fcilicet linguarum velftgia , in
quibus praecipuum eft originis argumentum,
deinde locorum litus explicabo . nam vt pro?
xima quasque & fertiliffimaregiofuit, modo
incolis vacua, fic a finitimis quibufque eft oc-
cupata. poftea vero quam hominum multitu-
do redundare coepiflet, coloni# in folitudipes
extremas & loca fterilia deducftae funt. quis e~
nim Afia vel Italia relidla colonias in Gothia
nifi cogepte neceftitate deduceret? quare non
amplius dubitandum eft vtri vetuftiores fint
AEgyptij an Scythae, Graeci an Latini: id quod
anxie quaefitum eft a v£teribps,vt videre eft a-
pud Diodorum, Iuftinum,Catonem,Diony~
fium Haiicarnaflaeum.qui enim Arabias ac Ly-
biae deferta vel AEthiopiam occuparunt, tam-
etfi Gr^cis ac Latinis antiquiores liint, nihilo-

minus in illis fedibus acquieuerunt, quod adi-

tus in Afiam & Europam nulli paterent. argu-
mento fit quod Arabes ac Poeni cumprimum
armis confidere coeperunt, in Afiam & Euro-
pam colonias & exercitus deduxerunt, fcribit
enim Leo Afer , Pontificem Babylonis Ara-
bes in fuis finibus tantifper continuifle metu
religionis , quoad ducentefimo circiter Hegi-
rp anno , Nili aditum infinitis legionibus par
fere voluit, vt rebellantes Africas principes vir
Clfc?r
 IO, B O D I N I. J4t
cieretur Sed illud cft admiratione digniffi-
.

mum , quo Epicurei , & qui fatiuos homines

fuiffe putat, refelli facile poliunt quod popu-
,

lorum origines quae a Mofe traditae fuht,Cal-

daicai & Hebraicae linguae ,
quae fola dialedto
differunt, ea veftigia retinent, quae nunquam
potuerunt in tanta linguarum varietate abo-
leri. eft enim prima illa lingua quae ab Abraha-
mo Cald?o fu? ge ti data eft. prius enim quam

Graecae aut Latinae linguae vlla imago extitif-

fet,populi ac regiones Hebraicis appellatio-
nibus vtebantur.eft enim Iapetus Nohae filius^
ab hoc Europ?i propagati feruntur, idque non
tnodo Hebraei, fed etiam Gr?ci ac Latini con-
fitetur: Audax, inquit ille, Iapeti genus:id quod
ab Homero & AEfchylo fumptum eft at in .

huius vocis etymologia, mirum quam Graeci

fc fruftra torquent alius
ro \or7t\wh id
.

eft, !sedere:alius 'w mcQrfydd eft, mede-

45^6
ri:nonnulli to x) duci
voluerunt cum Hebraice dilatationem figni-
:

ficet . ita Iudaeos Tacitus quafi Idaeos a Creta

oriundos facit, vbi mons eft Ida hinc illos in :

Mauritaniam, poftremo in Pal^ftina circum-

agit : cum tamen ea voce laudatores Hebraeis
appellentur, confimili errore Strabo ac Liuius
Germanos quafi fratres Gallorum dici putat*
quae vox vt Alemanus quoque totum homi- ,

nem fiue ftrenuum patria lingua fignificat,vt

docuit
 mbtBodvs
docuit Altamerus . eodem errore Ion, vel vt
Homerusjlaon a flore G r^ci deriuarunt,quod
Hebraice defraudatorem fignificat.ab hoc Io-
nes in Afia &
Graecia propagati hinc Daniel .

Alexandrum magnu regem p<i,ideft,Iaon,vel

Ion, vel Iauan in Afsyria imperaturum prxdi-
quidem Creci,quafi fua deprauarefunt
xit.illa

conathhaec vero nulla ratione potuerunt, qux

nihil omnino Gr^cis fignificant aut Latinis,
omnium vetuftiflfima fiunt nomina, vndepo-
puli appellationem acceperunt , folis Hebraeis
notam : feilicet Danaus, quod Caldalce iudi-
cem fignificat: a quo Danai: & Dardania iudi-
cum habitatio eft enim dar habitare hinc
. :

Dardani di dii & Ianus,id eft, vinofus, quem

:

Dionyfius Halicarnaflaeus Oenotrium eadem

fignificatione appellat eum qui primus colo-
nias in Italiam tranilulit . eft enim Iain Hc-
brxis vinum. Achaeis dolor, AEgyptiis angu-
ftiae.Nimrod,rebellis: male Philippus Melan-
chtho , amarum dominatorem interpretatur,
eft enim maradrebellauit. Ninus filius::Nim-

ue,Nini domus:Solon, pacificus, pro Solom,

quia Graeci literam m. non admittuntin fine,
nihil aute Graecis fignificat. confimiliter Cad-
musThebanorum conditor,ac literarum, qui-
bus vtunturGreci, parens appellatus Orienta-
lem & antiquum fignificat. Medi,admefi. Ar-
menij,fublimes Chananaei, mercatores
:
: He-
braei,
 I©: BODlNIi 141
forari, tranfeuntes:Dodon£i,dominantes:Chu-
fita?,nigri,quosGrseciAEthiopas eodem fen-
fu vocarunt. Mofchouitae,cxtenfi: Riphgi,gy-
gantcs:Pcrfe,diuifi: Afsyrij, beati: Lybies,in-
flammati:Gr<£ci Africam dixerunt frigore va-
cuam Emathij
: veraces, neque enim duci po-
muto^c um Graeae lingusc ra-
teft cc/tto rrvv cu[
tio non patiatur. Mifrim angufthtnale Philip-
pus Melanchtho rebelle interpretatur fic Ae- :

gyptij dicuntur, & his quoque teporibus vete-

rem retinent appellationem. Scyth^,perculfo-
res;a Cethim Iapeti filiorfic enim verior eft c-
tymologia, quam qux eft a Melanchthone de
Macedonibus allata, quos Macethiin vocat at .

illud mera originis alterius prgpofitio eft. He-

neti Hebraeis vagabundi, Nomades Graecis ap
pellantur .Homerus appellat, & in
Paphlagonia collocat.hiGermaniam inferio-
rem occuparunt, inde finus Venedicus,tum e-
fciam in Italia 3c Gallia fedes poluerunt. Cim-
bros quoque a Cimbris Cherfoneffi*& Da-
nos a Danais ortos efte ipfa nominis apellatio
docet Elam,adolefcens, quo nomine Perfas
.

Hebrari vocatihinc tribus Elamidos apud Xe-

nophontem, vbi de Perfis agit.Lydij,nati:Sar-
matae, duces altitudinis:$ecani,habitatores:fic
primi Sicilia incolae dicebatur, qui Burgum-
&
diae tractum occuparunt. Thraces, euerfo res,

Tiras filio Iapeti, hinc fluuius eiufdcm appel-

lationis
j44 M E T H O D i S

lationis in Thracia. Phut, cardo; filius Cam&»

fis: quo nomine Mauri
appellantur a Ptole-

maeo^ fluuius eiufdem nominis: etiamPhu-

tis vrbs in Mauritania , quod fit in cardine A-
frica. omitto ea quae funt a Philippo Melan-
chthone explicata: in quibus tamen illud pro-
bare non poflum,quod AEfcanazim (quo
no-
mine Germani ab Hebrus vocantur ) ab $9^,
& ua ^ Sacerdotes ignis dici putat noii
c
l
.

enim patitur Hebraica lingua vt radicalls \ eli-

datur, quiefcatin cohen. verius eft habi-
&n
tatores difperfos a facan & naza fignificare.
hinc etiam Afcania regio A fis minoris & Si-
cania.Hf igitur appellationes Caldaic? & He-
braicae ,
qua: nihil Graecis aut Latinis fignifi-
Cant, primas origines omnium gentium illis,a
quibus idiomata fluxeruut,tribuendas efle do-
cent ;
& omnium gentium antiquiflimos eflc
A-:
Cald$os,Armenios,AEgyptios, Hebraeos,
rabcs(qUorUm lingua parum ab Hebraica dif-
fert ) Phoenices, Iones, Afiaticos,
Perfas, In-

dos,Medos, AEthiopas, Sabaeos, neque abfur-

dum quod facerdos AEgyptius Soloni obie-
cit, Graecosinfantes fibi videri, quod nihil ve-
tuftihabefent . melius etiam Chriftianus ille,
qui Graecis obiecit, Mofem legiflatorem
diis

Graecorum antiquiorem efle . nihil enim fere

antiquius habet Graecia ipfo Danao Cad- &
conditor, alter lite—
mo quorum alter
;
gentis
rarum
 i 6; BODIN U y'4 j*

rarum repertor appella tur.quibus tamen tem-

poribus in {iimma rerum geftarum gloria flo-
ruerant Hebraei Caldaeorum vero ac AEgy-
:

ptiorum imperia pene confenuifle videban-

tur. Quanto igitur Caldari , AEgyptij , & He-
brsei Graecis; tato hi reliquis antiquiores funt;
idque perfpicuum fit ex illa triplici ratione
qua vtebamur ; feriptorum , inquam, fide per-
fpedta, linguae veftigiis, & regionis tu. Nam fi

Paufanias & Strabo Gr^cos omnes, aut Iones,

aut AEoles, aut Dores fuifle aiunt. Iones qui-
dem ab Afia in Gr^ciam venifTe antea diceba-
mus, magnorum virorum audloritate addu-
cSi
:
quibus confentaneum efl: id quod Heca-
taeus teftaturapud Strabonem ,
primos inco-
las Graeciae a Barbaris regionibus venifle. Ita-
que Plinius Meandrum fluuium , qui bonam
minoris Afi? partem alluit,Ioniam alluere feri
bit tum etiam Athenienfes Graecorum anti-
:

quiflimi ( foli enim avro^oves dicebantur )

Iones ab omnibus feriptoribus appellantur,
fed ineo fallunt Paufanias & Strabo, quod At-
ticam, veterem Ioniam appellant , cum prius
Afia culta fuiflet ab iis vnde nomen illud flu-
xerat. tametfi enim Athenienfium duodecim
coloniae in Afiam dedudlae fuiflent , vt Strabo
ac Paufanias tradunt
,
quas poftea Plinius ad
odtogintavfquecreuiffe audior eft :non pro-
pterea tamen fequitur Athenienfes Afiaticis
M fuifle
J4 6
METfiobvS
fuifle priores.nam Gr^cis &:
ifta ratione Galli

Afiaticis antiquiores eflent:& Gr^ci Caldaeis,

cum hi in Caldiam, illi in Afiam & Graecia c 6
Ionias f^pe deduxerint. AeoIcs verb,id eft,va-
rij ac mixti, quod ab Ionibus, vt opinor, AEgy
ptiis ac Phoenicibus ftirpem traxillent. ii§. om
nes populi extra Ifthmu,prf ter Atheniefes ac
Megarenfes,AEoles dicebatur, vt Strabo feri-
bit. Danai vero claflis ad littus Achaiae appu-
lit : ipfe Argiuorum, qui inter AEoles clariili-

mi fuerunt, imperium adeptus eft. idem poft-

ea colonias inPeloponefum mifit. Cadmus
Phoenix coloniam quoque Thebanorum in
B^otiam deduxit. Dores aute initio non alios
fuifle quam AEoles, planum fit ex ipfo Pinda-
ro, qui fuum poema Dorice feriptum cudAr
^coA7Tviv appellat fcd Dori principis ap-
:

pellatio nomen potuit non originem muta-

re. quod fi quis fcire velit qu^ cuiufque populi
fit origo in Graecia, copiose Paufanias & Stra-
bo id explicant , quae fingula perfequi non eft
eius qui methodum fcribat.illud tatum Grae-
cos ab Afia, AEgypto , & Phoenicia oriundos
in Europa primum coaluiffe tum ab illis co-
:

lonias in Italiam dedu&as fuifle, teftantur Fa-

bij , Catones, Pifcnes, Geli] , Scmpronij*
Varrones, ac Dionyfius ipfe Halicarnaflseus,
qui horum audoritate fsepe vfus eft .ex quo
refelli poteft eorum error qui putant Cato-
,
nem
 i 6 BODINT.
.
£47
nem horum Fragmentorum qiix habemus,
(criptorem fuifle: quem Dionyfius tradit de
Graecis ita ientire,vt a Grxcis Itali fint oriun-

di. at in illis fragmentis impudentia? Graeci

coarguuntur, quod fe Italorum au&ores efle
affirmarent . fed eius originis maius eft argu-
mentum , quod Italia fertilitate ac coeli tem-
peratione pra?ftantiifima,Gr£cia? finitima eft,
breuiffimufque in eam traiedf us * poftremum
eft quod Graeca? lingua? veftigia non potue-
runt aboleri, atque his argumentis Caefar Bri-
tannos maritimos a Belgis Gallis originem
traxifle argumentatur:primum quod finitima
fit Belgis infula deinde quodiifdem nomini-
:

bus duitatum appellarentur Britanniae vrbes,

quibus Belgic^:poftremum eft quod illud di-
dicerat ab incolis vtriufque regionis ita quo- .

que Tacitus vt doceat Gothinos,a quibus Go

this fluxifle putantur, a Gallis originem acce-
piffe; Gothinos , inquit, arguit lingua Gallica

non effe Germanos. confimili ter Italos arguit

lingua Graeca ftirpem a Graecis duxiffe . eft e-
nim a Graecis veteribus Oenotria dida, ab
Oenotrio Arcade, alij Ianum fuiffe putant,
quod idem Hebrxis fignificat vt Oenotrus
M|?cis,yinitor LatinisfHefperia vero a iunio-
ribus Graecis, Graeco verbo,qubd ad occafuni
Graeciae pofitafit putat Dionyfius antea Au-
.

foniam fuiife appellatam: id quoque Grxcum

M i eft.
548 METHODVS
ro (T dj ro x$tu (roc\rfi ro Jyyuv-p®
cuj
ftretno Italiam appellatam propter boum ma
gnitudinem,vt Hellanicus audior eftmam Ita-
lus Graecis vitulum feu bouem fignificat, vt
Herodotus ac Timaeus fcripferunt; quam ety-
mologiam Varro quoque fecutuseft quine- .

tiam Cicero ; Regnante, inquit, meo gentili*

hoc eft, Seruio Tullio, venit Pythagoras inl-
taliam, quae tum Graecia magna dicebatur . e-
rat autem omnibus prope Italis Dorica lin-
gua communis,vt ex illorum {criptis teftatum
habemus praeterea Italiae regiones magna fiu
.

parte Graecam retinent appellationem; cuiuf-

modi funt ha?, Lucania, Vm bria, Cuma*,Phle-
grseus campus, ELea, Pandofia, Pandataria*
Neapolis, Peucetia Sed mutationes lingua-
.

rum tribus potiflimum de caufis (omitto eam

quae eft a Mofe allata, quae fimul ac fernel con-
tigit)fieri confueuerunt.vnaeftinipfo decur-
futemporum , quibus non modo linguse , (ed
etiam res omnes immutantur, ac tota rerum
natura (enefcit. ita Polybius fcribit, anno mi-
nus quinquagefimo quam idtum foedus erat
inrer Poenos & Romanos, verba foederis, qug
ipfe antiqua vocat,vix intclligi potuifle: carmi-
na vero quae in {acris ex vetere formula cane-
bantur, a pauciffimis intelledla fic videmus.

paulatim omnes omnium populorum linguas

aliter atque aliter mutari.alteracaufii eft in co-
lonia-
 IO. B O D I N r. 549
Joniarum ac populorum inter ipfos confufio-
ne. argumento fit Italia & Graecia.quae tot fe-
puritatem Graeci ac Latini fermonis te-
culis
nuerunt , totoque terrarum orbe diflemina-
runt pofteaquam Scythae
:
& Gothi vtran que
inuaferunt, tanta mutatio confecuta eft,vt nec
Latinum,nec Attica vbi nunc fiunt vnquam ex-
videantur .ita quoque coloniae Tufco-
titiffie

rum,qui exltaliapulfi erant a Gallis, & Gallo-

rum qui in Germaniam olim defiertam migra-
bant, tertium loquendi genus ab vtrifque di-
ucrfiim conflauerunt . An glorum quoque in
Britanniam, & Saxonum in Belgicam a Caro-
lo magno deducte colonia, tum eciam Gallo-
rum in Saxoniam fermonis varietatem pepe-
rcrunt:Confimiliter Parthi Perficum, Arabes
Punicum ac Pari:h.icum,Turc£ Tartari, Sclaui
Graecum, Latini Gallicum & Hifpanicum fier-

monem deprauarunt.poftrema linguae mutan

daecaufia in ipla regionis natura verfiatur. pro-
prium eft enim omnium populorum qui ma-
gis inclinant ad Septentrionem, voces confo-
nantibus afperrime collifis , fine vocalibus ex
intimo pedtore, & crebras afpirationes effer-
re idque propter fiummam Ipirituuin vim &r
:

impetum caloris, nam Saxones & accolae Bal-

tici maris vbique fere medias pro tenuibus,
& afipiratas pro mediis pronuciant, cuiufino-

di fiunt haec *Per theum ferum pibimus po-

M 3 num
^ q s
methodvs
numfinum. Auftrales vero, quibus tempera-
tus eft calor & fpiricus debilis , leniffime pro-

nunciantjlenius etiam fceminae,quod viris (pi-

ri tum & calorem habent debiliorem idque .

facile intelligitur in colonia Saxonum , quam

Carolus magnus in Belgas deduxi t.cum enim
Saxones equum vocent Pfert : Flamingi coelo
mitiore educati,Pertpronunciant.ornitto lo-
ci cuiufque propriam &
infitam ex aquis na-
turam,qu£ voces ac linguas immutantcvt in a-
gro Labdano Galli? Narbonenfis, omnes lab-
dacifimo balbutiunt: & in Valedoca Taurino-
rum ita quoque Sabini veteres foedum pro
.

hcedo, fircum pro hirco dicebant, quemadmo-

dum Varro fcribit : vt apud nos Vafcones ho-
cum pro focojhilium pro filio :ita quoque Pa-
rifij & Aurelij veterum Hetrufcorum more,
Valefium &Fufium,pro Furio & Valerio vfur
pant.Ex his ergo tribus potiffimum caulis, tot
linguarum diffimilitudines oriutunneque ta-
men ita poffunt aboleri, vtnon exprefla vete-

ris linguae veftigiaperpetuo haereant vt Cel- .

tica lingua vetus, magna fui parte Graeca fuit,

quod ab illis originem maiores noftri traxif-
fent .Bouillus,Picartus,acPerionius infinita
prope verba, nec tamen omnia , non aegre aut
violenter, quemadmodum in fua lingua La-
zius>fed facillima, interdum etiam nulla con-
uerfione e Gr?corum fontibus exprelferunt:
in
 IO. BODINI.
In quibus tamen non tatum mihi videtur efle
ponderis ac momenti , quantum in ipfislocu-
donibus , quae nobis cum Graecis communes
funtjtum etiam in eleganti participiorum, in-
finitiuorum, & articulorum vlu quas fatis ar- .

guunt Gallorum originem Troianis aut Grae-

cis, aut vtrifque deberi, cum vtrique Ionica lin

gua vterentur .Ammianus quidem Marcelli-

nus lib.x v. feribit, fe in Gallorum monimen-
tis legifle, & ab incolis accepiife, Gallorum or

rigines Troianis deberi; tametfi famaeffet a

Dorienfibus profedtos lofippus a Gomero
.

primogenito Iapeti, qui natu maior erat, ftir-

pem deducit fed hoc ad Gomeri nepotes re-
.

ferendum opinor Lucanus Aruernos

. feribit

Romanorum eofquc vocat

fe dicere fratres,

fanguincab Iliaco populos. certe apud nos ex-

tant duas Paridis vrbes,vnaTroiar.fic enim ef-

fertur ab incolis ea quam Tricaflium vel Tre-

ceniem vpeant .
praeterea Venetos Celtarum
populos, a Venetis Paphlagonise ftirpein tra-
xifle peripicuum eft eos vero qui linum A-
:

driaticum tenent, a Venetis C eltarum deriuat

Strabo lib.v.tamcthLiuius aliter fentiat po- .

ftremo Cei tatum appellatio, quam noftrae an-

tiquitatis interpretes omiferunt, ab Homero,
Pindaro, ac prifeisferiptoribus femper vfur-
parunt pro equitibus Appianus a Celto filio
.

Polyphemi tam ridicule deducit, quam noftri

M 4 Francos
 55^ METHODVS
Francos a Francione He&oris filio , qui nun-
quam extitit.magis etiam abfurde Lazius, qui
a Galatis deriuari affirmat . eft enim Galata-
rum nome veteribus plane inufitatum.xeAiis
C
autem equus eft 0 quem Latini fella-
rium vocaot:)ceA>?T/(^fe(i/ vero, & -uhnltlvy a-
pud Homerum Sc Pindarum nihil aliud eft,
quam equis lvroX^od^^ Yt ftribit
Euftathius . inde &xeAroq per fyn-
AvjToq
copen.cur autem Galli primum Celtae funt ap
pellati , ratio eft quod omnium maxime vale-
rent equitatu ac tamet (i laudantur a veteri-
.

bus Mauri quod equitatu longe prxftarent,&

Annibali de Romanis ( quorum praecipua vis
erat,vt fcribit Cx6ir,in pedite) illuftres vi<fto-
rias peperiffent:prxftatior tamen fuit Gallo-
rum equitatus , quo Caffiar in bellis ciuilibus
femper vfus eft. fic enim Hirtius ; Accidit, in-
quit 5 bello Africano res incredibilis, vt equites
minus triginta Galli, Mauroru equitum duo
millia fugarent.idem bello Hifpanienfi; Cum
magna manu,inquit,paruas C^farianorumco
gias Afranius aggrederetur, celeriter fe Galli
equites expediunt, & prxlio commiffo ma-
gnum hoftium numerum pauci fuftinuere.
quinetiam Plutarchus in Antonio fcribit,Par-
thos non aliter coerceri aut frangi potuifte,
quam Gallorum equitatu, cum exercitus An-
tonij vndiq; premerettir.cuius me loci admo-
nuit
 IO. BODINI. ff J
nuit ChriftophorusAugerius collega meus,
& hiftoriarum &
luris peritiffimus.xque con-
fcntaneum eft quod Plinius fcribit; Hippore-
diam Galliae Togatae Vrbem, fic appellari ab
optimis domitoribus equorum, quare Cadar
cum Gallos in tres ordines diitribueret,!) rui-
das, equites & agricolas, equitibus tribuit di-
fciplinam militarem. & quoniam Celtarum ap
pellatio multorum communis videbatur,Cae-
primi Celtas eos vere ac pro-
lar initio libri

, qui inter Sequanam

prie dici tradit Ga- &
rumnam continentur, qui a Latinis Galli, fua
tamen lingua Celtae vocarentur . Plutarchus
ne quid confunderet , xeA<n»p/ov$ in Camillo
appellauit.id autem fere populis omnibus ac-
cidit,vt aliter a peregrinis quam a fuis nomi-
narentur . Itali a Graecis Hefperij , Hellenes a
cum ta-
Latinis Graeci, Lybies a Graecis Afri :

men neque Itali Hefperiorum, neque Helie-

nes Graecorum , nec Lybies Afrorum nomen,
vfurparent confimiliter Scoti Anglos appel-
.

lant Saxonas : ita quoque hi quos Tureas ap-

pellamus, ab hac appellatione vehementer ab-

horrent,& Sarraceni vox,in Alia Africa in-&
audita eft. Graeci tamen maiores noftros , ob
linguae, vel originis, vel vtriufque affinitatem,
vel coloftiarum frequentes dedudiiones , Ilia
eademque Celtica lingua Celtas appellarunt:
Galli vero nomen vnde fluxerit, aut quid fi-
 M E T H O D V S

gnificet,nemo, quod fciam,explicauh. ridicu-

lum eft enim ab vndis ereptos interpretari, vt
Rabbi Samuel verius eft ab cudo & peregri-
.

nando nomen deduci. Ouallones enim a Bel-

gis appellamur, quod Gallis veteribus conti-
git, quum orbem terrarum peragraret, ac mu-

tuo interrogantes quaererent, ou dllons nous , id

eft,quonam proficifcimur? ex eo credibile eft
Ouallones appellatos, quod Latini fua lingua
nunquam efferunt, fed g litera vtuntur. eft au-
tem proprie Gallia fer tiliffimus ager in fini-
bus Pariliorum fic di&us, & Oualefia nifi ah :

Vual deducamus,quod Celtica lingua fyluam

fignificat, qua voce vtuntur Germani, vtfint
idem Vuali qui Druidae, vt igitur Celtse intra
Sequanam & Garumnam, ita Galli vitra Se-
quanam. Strabo vero Pyren? is, Alpibus, Rhc-
no,& vtroque mari, Celtas concludit itaque .

non fatis apte LaziusPeutingerus, Altame-

rus,Xylander, Celtas de omnibus Germaniae
& Galliae populis dici voluerunt, adduti au-
tomate Herodoti quo ipfi facile refellun-
, a
enim Celtas ad fontes Iftri (quemiple
tur: is
a Pyrenes deriuat)collocauit. quo quid magis
eft alienum a geographia? quod fi Celtarum

nomen proprie de Germanis diceretur, cur

Strabo ex veterum opinione,in quatuor mun-
di cardines diftribuiilet; Indos in ortu, Celtas
in occafu, AEthiopes in auftro, Scythas in Se-
pten-
 IO. BODIN1. 5jf
ptcntrione? cft enim Gallia ad extremam oc-
cafus‘plagam fita: Germania vero Gallia: O-
rietalis.alibi Strabo, Celtas & Hiberos adoc-
cafum Nomades & Scythas ad aquilonem coi
locauit.poftca vero quam Galli, Germaniam,
Italiam, Hifpaniam, Britanniam, Graeciam, A-
fiam minorem, &
extremam quoq; Scythiam
coloniis impleuerunt,vrbes fundarunt, regio-
nes coluerunt, leges ftabilierut,tantam fui no-
minis famam apud omnes populos excitarut,
Vt a Celtis nobilitatem ac generis fplendorem
omnes Europae gentes velut a Troianis dedu-
cere gloriarentur: fic enim Plutarchus in Ma-

rio, terras omnes Europae ad Aquilonem 8c

Occafum conuerfas Celticam appellat, ipfi ve
rb Grseci 5 difciplinarum ac rerum geftarum
gloria florentes, exempla fortitudinis non a-
liunde quam a Celtis petere confueuerunt* vt
videre cft apud Ariftotelem in libris deniori-
bus & Republica, tum etiam apud AElianum
in libro de varia hiftoria . quid Germani fcri-

ptores? fane Pcutingerus & Nuenarius (

alios

omitto) cum fibi Celticum nomen vindica-

rent, ac maioribus noftris adimerent, Galliam

triumphis omnibus fpoliatam, etiam verbo-
rum contumelia, quoad eius fieri potuit, lace-
rarunt. fcd cum politiore doilrina eruditi ho-
mines, &
omnis antiquitas aperte reclamaret;
Lazius aliud confilium inii t,ac repudiata fuo-
55 6 METHODVS
irum opinione, Gallos maximis laudibus cu-
mulauit:ea tamen lege,vt Germanos fuiffe af-
firmet qui primum Tuifcones, Teutones:&
deinde Galat^poft Germani Alemamvc,Cel-
tx Gallxve funt appellati, fic enim in proemio
age vero Lazi fic enim Gallicum no-
fcribit. :

men a veficris hominibus imprudenter ac te-

mere violatum ab ifta labe vindicabis : ac ma-
gna me ipes habet fore, vt cum Germani &
Galli perfuafum habuerint fe effe confangui-
neos & fratres ( yt Strabo magis vere , quam
ad id quod vellet accommodate fcripfit) per-
petuo fe fcedere atque amicitia comple&an*
tur. hoc igitur duntaxat nobis relinquitur di-
fputandum,vtrum maiores nofiri a Germanis
iux originis primordia ducant, ait Lazius: ne-
gat Polybius, Cx far, Liuius, Plinius, Strabo,
Plutarchus, Athenaeus, Iofippus, Tacitus, Iu-
ftinus,Berofus,Paufanias, Diodorus, vtvt fit,
tanta eft, ac tam multorum vocibus &: libris
neque Germa-
teftata gentis vtriufque laus,vt
nos debeat, neque Gallos alterutrius origenis
1p
oeni tere Quod igitur Herodotus, deinde
.

Diodorus, Celticam ab occaiu in Scythiam

extremam;Plutarchus etiam inPontum vfque
protulit, fatis perfpicuum fecerunt Celtas vn-
decunque origine habcrent,coloniarum mul-
titudine vniuerfam Europam impleuilTe. hoc
(enim prsecipuum eft originis argumentum.
 IO. BODINI. yy
quod propagatis imperij finibus, ac vidtis po-
pulis gentilia nomina velut exprefTa veftigia
ad fempiternam pofteritatis memoriam, vt o-
mnes fere populi reliqueru t.funt igitur a Cel-
tis Celtofcyth£,& Celtiberi, quod Liuius Hi-

(paniae robur appellat, agente vetufta Gallo-

rum nomen Hiberis. quod e-
Celte mifcentes
nim C^far de Gallis feribit libro v i.idem Va-
lerius libro 1 1, de Celtiberis confirmat ; nefas
femper apud illos fuifle praelio fuperefle, cum
is occubuifTct,pro cuius falute Ipiritum deuo-
uiffent.ab iifdem Celtis, qui poftea Galli funt
a Latinis, Galatae a Graecis appellati,Gallicia &
Portogallia Hifpaniae; Northuuallia,Suedual-
lia,Cornuuallia Britannia, Gallouidia Scotiae:
Vucftuallia Germaniae : Gallia Italiae, & Gala-
tia Afiae minoris nomen habuerut: tum etiam
Ruteni Germaniae populi a Rutenis Gallis:
Cami quoque Germaniae, a Carnis & Carnu-
tihus,& Langobardi a Langonibus, quos Gal-
liae populos Liuius appellat , & Bardis poetis,

idque planius eft quam vt teftibus res egere

videatur.de Thracia in qua Galli diutiffime re-
gnarunt^ t Polybius tradit, item de Byzantio
ac Syria , cuiusimperium non ita pridem te-
nuerunt ; nulla veftigia reflant, neque nomen
patrium regionibus vidfis indiderunt. Boemia
quidem a Boiis Galliae populis, gentilitium
Galliae nomen, inquit Tacitus , adhuc retinet.
regiones
5^8 METHODti
regiones vero Scofdifcorum, Tanifcdmm > &
Heluetiorum,quQsPlinius,Csefar,ac Tacitus,
Gallos appellant,nulla veteris appellationis ha
bent veftigia:denique Gallia togata, quam vc-
teres Galli ab Vfente flumine vfqiie ad Alpes
&Athefim pulfisTufcorum populis intxafc-
runt,yt eft apud Liuium lib.x lvii i. gentili-
tium nomen amifit:tametfi Mediolanum (ex-
tant adhuc eius appellationis duo apud nos op
pida) Comum, Vicentia, Verona, Brixia, tum
multse vrbes Infubrum , Ligurum , & Hetru-
fcorum, quas Beilaius recenlet , a maioribus
noftris conditae feruntur, ab Olbia vero Te-
cftofagum vrbe, quinque clarilTimg vrbes deri-
uatae (unt, vt videre eft apud Plinium & Stra-
bonem vna quidem
. Bithyniae : altera Pam-
phyliae -.tertia Ciliciae: quarta Celtofcythbe ad
Boryfthenis fauces: quinta cis Rhenum quae
Tolbiacum pro td oX@iclxov appellatur, qua-
tuor quidem Afiae ab Olbiacis Tedloiagis con
ditas fuiffe nullum maius eft argumentum,
quam quod Tediolages totam illam Afiae re-
gionem omnium ferriiiflimam occuparunt,
vt Tragus Pompeius ac Liuius teftantur at- .

que hinc Albionem infulam , quae poftea Bri-

tannia di dia eft, nomen habuilfe credibile eft.
fcd h^c, dicet Lazius,a Gallis flue Celtis(quos
enim Polybius Celtas , Liuius vbique Gallos
appellat)Germania populis gcfta funt quid .
 IO. B O D I N Ii $55
Ca?far ? non Gallus fuit aut Germanus , quan-
quam acerrimus Gallorum hoftis; Ac fuit,in-
quit, antea tempus cum Galli Germanos vir-
tute fuperarent, 6«: vitro bella inferret: ac pro-
pter hominum multitudine, agri que inopiam
trans Rhenum colofiias mitterent, itaque ea
quaefunt fcrtiliflima Germaniae loca circum
Hercyniam fyluam , Volcas Tcdlofages occu-
parunt, atque ibiconfedefiint.haec Caefar,quae
Tacittis confirmat:quibus confentaneaLiuius
feribit; fcilicet Ambigatum Celtarum regem,
quodin eiusimperio Gallia hominum adeo
fertilis fuilfet, vt abundans multitudo vix regi

pofle videretur, Bellonelum ac Segonefum fo

roris filios, in quas dij dediflent fedes, mififie;
Segonefoque datos Hercynios faltus ;
Bello-
nefo Italiam. Paufanias quoque fcribit,Celtas
in Pannoniam &
Graeciam mouiiTe, ab iifque
Alpes Celticas appellatas. Atheri^us confimi-
liter tradit lib.v. Celtas qui in Grgciamtranfi
mifcrant, in Pannoniam (edes mutafle . idem
plane confirmat Strabo lib. v. Plin. lib. 1 1 1 1.

denique Polybius lib. i i. refert Bojos, Eganes

Senones , Ananes e Gallia in Germaniam mi-
gralfc.lib.i 1 Celtas in Thraciam vfq; Bren-
.

iio duce peiietrafle , ac regnum illud vfque ad

Clyari tempora tenuiife Itaque Beatus
. Rhe-
nanus merito irridet qubfdam Germani^ feri
ptores,qui Brennum &
Senones a Germanis
oriun-
i
5*0 MBTHOBf S

oriundos fuifle putant . at Polydorus Brenum

Britannum fuifle affirmat, quod antea nemo
Icribere aufus eft. eadem reprehenfione diA
gnus eft Lazius , qui Cimbros traditvna cum
Br eno profe&os in Italiam & Graeciam.idem
Bojarios, quos origine Gallos fuifle Omnibus
compertum eft, folus ex Armenia in Germa-
niam deducit. hoc vero animaduerfione di-
gnum eft ,quod vbique Latini Gallos appel-
lant, quos Graeci in eadem rerum ge-
ftarum narratione.Nam Liuius lib. x l v x i i*
fatetur Gallos (non Cimbros,aut Germanos,
aut Tuifcones appellat, quos a Gallis femper
diftinguit ) Italiam , Illyricum , Pannoniam,
Gr^ciam,Macedoniam,Thraciam,Afiamfuis
coloniis illuftrafle, atq; omnem regionem ci-
tra Taurum & Halym flumen , ipfosque Syriae
reges vedtigales feciile. vbi vero de Germanis
feribit, gentili appellatione compledlitur vt
.

Iofippus ih oratione Aggripae ad Iudaeos,Po£-

fldoniusapud Athenaeum in conuiuio Celta-
rum, tum in conuiuio Germanorum
you$ & KcXtovs accommodateac propriis ap
pellationibus diftingunt.Iam vero Iuftinus ex
Trogo Pompeio planum facit memorabilem
illamGallorum migrationem, quum Italiae
maiorem ac meliorem partem Tufcis eiecftis
occuparunt,Tarquinij Prifci temporibus con
tigifle :Tufcos vero in Rhetiam&Vindelitia
G
erma-
 I o. B OD I n r. 5<ri

Germaniae fiiperioris migrafle. altera ex par*

te,& iifdem temporibus Bellonefus Germa-
nia inferioris fertiliftima quaeque ( audiere
Liuio)loca occupauit.Ex quo intelligitur Ger
maniam eo tepore pofiellbribus vacua fuifie,
nec credibile eft Septentrionis incolas, qui ro-
&
bore animi magnitudine Auftralibus pro-
flant, Italos &
Gallos admifluros fuifle, quos
latiflima Rheni fofia vel Alpium verticibus ab
Italia: aditu prohibere nullo negotio pollent»
fic Tufcos Italice populos ( quod
igitur ftatuo
Volphius & Fuchfius confitentur) Gallos &
originem dedifle occiduis Germanis ridicu- .

lum eft enim quod ab Hercule, vel Tviifcone

filio Herculis originem exquirunt extremam .

vero Scythi^ oram,Heneti,& Cimbri, ab Ve-

netis Paphlagoni^ & Cimeriis Tauricg Cher-
fonefi populis
,
quorum meminit Homerus,
occuparunt hinc Balticum mare Venedicum
.

appellatur.atque illud eft quod Plinius feribit,

omnes Germaniae populos Ingeuones appel-
( quos Peucerus indigenas interpretatur,
lari

qui revera funt antiqui Heneti ac Cimbri) aut

Iftamonesad Rhenum Gallorum propagines:
Hermiones circaDanubium,qui a Gallis quo-
que ftirpem traxerunt, vt autea docuimusraut
Vadalos,id eft, peregrinos Germania: lingua,

qui a Scandia ad littus Balticum appulerunt:

nunc Vindelici: poftremo Baftarnas acPeuci-
nds N
 METHODYS
nos prope Daciam , a Scythia in Germaniam
migraffe. ac tametfi aucftoritas antiquorum
deficeret, nihilominus ipfa loci natura nos eo
deducit . Vt enim Tacitus doceret GcrmanoS
in ipfa Germania natos ( id quod abfurdum 8c
impium efle confiat) ab ipfa Germani? deferi-
ptione trahit argumentum. Qui enim fedes
mutare quxrebant, inquit, clafiibus aduehe-
bantur, & immefus Oceanus taris ab orbe no-
ftro clafiibus aditur.quis autem pr?ter pericu-
lum horridi & ignoti maris, Alia , aut Africa,
aut Italia reli&a Germaniam peteret, infor-
mem terris, afperam ccelo,triftcm cultu afpe-
dtuque nili patria fit?& paulo poftjNullas Gcr
manorum vrbes habitari fatis notum eft, ne
patiquidem inter feiundlas sedes: colunt di-
nemus placuit:
fereti, Yt campus, vt fons, vt
luam quifque domum Ipatio circundat, fiue
aduerfus cafus ignis, fiue infeitia aedificandi:
nec caementorum quidem apud eos aut tegu-
larum vfus materia ad omnia vtuntur infor-
:

&
mi , citra fpeciem aut delegationem Haec .

Tacitus fixo tepore, id eft, anno Chrifti C x x.

quo tempore , li Germania ferarum potifis
quam hominum domicilium ei vifttm eft, fine
yrbibus, fine oppidis , fine caftris , fine cohx-
retibus aedificiis, qualem fuifle putemus Tar-
quinio Prilco regnante, hoc eft, ante Tacitum
annos circiter odiingentosPat illis temporibus
Galliam
 IO. BODINI.
Galliam hominum adeo fertilem fuiffe Liuius
feribit, vtinGermaniam&vniuerfam Euro-
pam colonias deduceret non igitur Galli, aut
.

Celt^ a Germanis ; qui tum niilli erant, origi-

nem duxerunt : fed Germani a Gallis , Tufcis,
Scythis & Henetis. Quare cum quaeritur de o-
rigine Fracorum,qui poftremi Galliarum im-
perium inuaferunt , non ego illos a Troianis,
vtGregorius Turonerifis, & Abbas Vrlper-
genfis: aut a Phrygiis,vt riofter Bellaius : aut a
Cimbris, vel Phrifiis, vt Lazius: fed ab incolis
Franconig Orientalis vitra Rhenum,Galliis fi-
nitimae, vbi funt ea, quae Caefar dicit, fertililfi-

ma Germaniae Gallorum coloniis occu-

loca
pata circa Hercyniam fyluam, quae nunc ab in-
colis Schuuartzuuald*, id eft, fylua nigra circa
Danubij* fontes, Necarum,& Menum,vbi
Beatus Rhenanus ad Tacitum feribit duas efle
valles, Belloacenfem, a Belloacis, &
eam quae
Andegauft ab Aridegauis meis popularibus
appellatur: tum fluuius ipfe Menus qui Ande-
gauum alluit, idem eft cum Meno Hercyniae
fyluaeiMeiri vocant e detra&o.quanquam duae
quoque vrbes non procul a Bafilea vitra Rhe-
num gentili nomine a ngers o* Briffac appel-
lantur tim etiam Senonis nemus a Gallis Se-
:

nonibus, quos Polybius in Germaniam quo-

que colonias deduxifle au&or eft lib.i 1 1, illa
vero quae dicitur Vueftuuallia Germaniae, id
N i eft*
 METSOBVS
eft,Occidentalis Gallia, quae inter Veferim &
Rhenum interiacet, quaeque regiones Franco-
niae & Sicambros ad Euram complebitur, fa-
lis indicat ottum verfus Oftuualliam fuifte, id
eft, Orientalem Galliam vitra Vefcrim a Gal-
lis fubabam. atque his argumentis non video

quomodo fatis a Lazio fieri poflit hae Fran- .

corum origines , hqc initia fuerunt. nomen ve-

ro ipfum plane Celticum eft, Germanis inufi-
tatum,vt ab illis accepi.eft autem Francus lin-
gua Gallica (non Latina, aut Graeca, multo mi-
nus Hebraica) nihil aliud quam liber & immu-
nis. ex quo no inodb verifimile, fed etiam per-
lpicuum fit Galliae populos feruitutis Roma-
norum impatientes, Rhenum ad veteres
trans
illas cum pri-
Gallorum colonias migrafle ; 6c
mum potuerunt, excuffo Romanorum iugo,
in patriam remigraffe , accepta Francorum, id
eft, liberorum hominum appellatione . argu-
mento eft quod Tacitus,qui populos innume
rabiles Germanorum enumerat, non meminit
Francorum omitto ridiculam (Ifiymv Pan-
.

noniae conieburam, quam ex P tolemseo non-

nulli attulerunt.quanquam Pannones origine
Gallos eifcjfatis ex fuperioribus conftat. ab il-

lis ergo regionibus vitra Rhenum Galliae fini-

timis, id eft,aFraconiaFranci(vt Ammianus,
Agathias,Vopifcus,Procopius tradunt) Au-
reliano principe in Galliam eflFufi , tantum ar-
mis
 IO. B O D I N I.

mi s ac viribus profecerunt, vt Romanos &pe

debellarent, Hunos auxilio Romanorum de-
pellerent, deinde Gothos fugarent, ac tandem
Romanos ipfos de Gallia? pofleffione detur-
barentrquibus exa&isBurgundiones primum,
deinde Alemanospoft cladem Tolbiacam fer
uirc coegerunt, Rhenoque tranfmiifo Rhe-
jtiam & Vindelieiamrpoftremb Sueuiam,Car-
niam , Pannoniam & Saxoniam fuis imperiis
ac legibus fubiecerunt . Poftremum eius rei
argumecum eft in lingua? veftigiis, vt planum
fit Germanos a Gallis, no Gallos a Germanis

originem traxiffe. hoc vero perfpicuum fit ex

ipfis Germanorum, & vcteru Latinorum feri-
ptis,vt ad linguae veftigia, in quibus magnum
eft originis argumentum, veniamus .vt enim
Latini a Graxis oriundi fiint: & Latina lingua
c± vocibus Gra?cis pene coflata eft, non tamen
cadem:fic quoque Gallica origo Graecis debe-
tur , contraquam noftri fcripferunt; Graeciam
dfe Galloru difciplinam nam cum multa ve-
.

ftigia Grsecorum habemus , ac prope infinita,

non tamen eadem fuit Celtica cum Gr^ca lin*
gua,vt Lazius affirmat, ex eo quod C^far feri-
bit, Gallos in publicis ac priuatis adfis vti lite-
risGr£Corum,ac numerum Hcluetiorum,qui,
domo exierant,literis Graecis comprehenium
fuiffe quod perinde eft , ac fi quis putet Ger-
:

manos populari fermone Latinam linguam

N 3 vfur*
^
vfurpare ,
WETHODVS
cum in publicis ac priuatis rationi-
bus, literis vtantur Latinis . namCsefarliteras
adQXiceronem legatum Graeca lingua fcri-
jp fit, quo minus intercepta ab hoftibusintelli-
gerentur.praetereaDiuitiacum Hediium non
nifiper interpretem intelligere potuit :
quod
fatis eftargumenti Diuitiacum Graecae lingu?
(cuius Caefar peritiflimus erat) ignarum fuif-
fe. Maflilienfes quidem Graece loquebantur,

vt eft apud Strabonem , cum eflc incorrupta,

minimeque confufa Gallis Phocenfium colo-
nia Druidas quoque Graeca lingua inftru&os
.

fui fle credibile eft, cum Caefar eos iifdem reli-

gionibus ac difciplinis imbutos fuifle fcribat,

quibus Graeci. &Lucianus Gallum Graecis di-

fciplinis valde peritum , de ftatua illa Herculis
Celtici difputantem fe audiifle fcribit. lingua
quoque Germanoru a Celtica plurimum dif-
ferebat ; tam et fi Lazius eodem errore fcripfi t
Celticam & Germanicam vnam fuifle cur e- .

nim Tacitus Gothinos origine Gallos efle di-

ceret nonGermanos,qubd Gallica lingua vte-
rentur? cur D. Hieronymus Galatas Afiae mi-
noris, eadem lingua qua Treueri ( quos Taci-
tus Gallos appellat) locutos fcripfit,non Ger-
manica? neq; enim tantus vir terrarum orbem
peruagatus illud difcrimen ignorauit cur de- .

nique Ariouiftus Germanus propter diuturna

annorum xii 1 1. conluetudinem, quam ha-
'
‘
buerat
 Io. B o d i N i. ' y^7
buerat in Gallia,Gallice loqui didiciftet?ied ta-
men non minus Germaniae linguae Celtica
quam Gallicae vtenim omitta-
eofigruebat, .

mus illam, quam dixi Graecarum vocum mul-

titudinem ab aliis colle&am , & locutiones ab
iis qui eo de genere ftripferunt omijfifas , tum
etiam nomina in on Graeco more cadentia, vt
vUtonyCatoyi^Mocjueton^d eft,o^r7W,in quibus
Grxcat linguae fimulacrum penitus expreflum
intuemur ( nam Latini, Plato,Cato,Dio,Me-
lanchtho dicere folent) nullum maius argu-
metum quam in propria vetuftaque locorum
appellatione ,
quam noftri penitus neglexer
runt, reperiemus . igitur pauca dc multis affe-
ram.Rhodonij montes arofisjPyrenxiab in-
flammatio ne, vt Berofi vulgata fragmenta do-
cent. Sbenniverb, quafiextin&i appellantur,
enim incol^ vocant eum motem qui a Stra-
fxc

bone Cemenus dicitur deinde mons Pelius.

.

Tholoia lutulentam, vt eft agri natura, vel te-

&am innuit. Olbia quam Dorico more Al-
biam vocamus, beatam fignificat: cuius Vrbis
&: etymologia:, me admonuit Hieronymus
Chando fecretarius regius, non minus erudi-
tione quam generis fplcndore clarus Limo- .

gaea, terra famis , vel vt foeminx Limofea.

ycLicw& cuav yy^cttycLifimy Dores vfurpat.
eft enim regio vehementer fterilis , & plane
ki frugifera; ne quis peftiferam ex ambigui-
N 4 tate
^8 METHODVS
tate vocis \oi/n^Sc\ i/jl$ interpretetur vrbs ;

autem antiqua L <<», fic enim Dorice Aay no-

ftri efferunt:incoke tamen Xoluv AEolice pro-

nunciant, a rupibus vel populis nomen habet.

Antipolis, quod Nica:a:fitex aduerfo pofita;
Stcechades inful§ ab ordine: Alexia vero Man-
dubioru,a fecuritate: Aphrodifium promon-
torium a Venere: Te<ftofages,ab armorum o-
pificibus:Rhodanus ro poSbLvtfyiv> prom-
pter catarradfas Gr^cis appellatur. M
xx&v au
tem, vrbs eft in finibus Burgundionum, qua:
fic dicitur, quod in longitudinem extenfa fit.

cuius me Vrbis & etymologi^ admonuit Phi-

libertus Barjotus Pr^tor Maconenfis,vir funn*
ma integritate ac eruditione clarus . imperite
vero Matifconem vocant funi etiam in fini-
.

bus Carnutum oppida duo finitima, quorum

alterum ^alterum appellatur tyojuSp.8c vrbs
ea qua: Eurous nomine Grgco dicitur : tum e-
tiam Beotia noftra. omitto Druidaru nomen,
quod plane Graecum.eft, & Semnotheorum
Gallice fapientum tametfiSchamotas alij di-
:

Hos arbitrantur, quaficoeleftes Hebraica vo-

ce . fed in eo genere , multa fuo quifque inge-
nio coquirere poteft ex his enim propriis lo-
.

corum appellationibus origines veritis ac me-

lius iudicantur. Eft autem lingua Celtica Ro-
manorum confuetudine ac frequentibus co-
loniis pene ami(fa:pr^fertim in Gallia Narbo -
nenli.
 IO. B ODI NI. 5**
nenfi,& Aquitania, vbi vulgus non procul ab-
cft a Latino fermone . fuerut enim in Galliam
quam quae abhifto-
plurcs deducfiae coloniae,
enumerantur.idque argumento eft,qubd
ricis

Leddoria vrbs Aquitani^, tum ex appellatione,

tum ex antiquis infcriptionibus vrbis, colonia
Romanorum iudicatur: eam tamen nullus feri
ptor, quodfciam, inter colonias retulit nota .

eft colonia Narbonenfis antiquilfima, colonia

Lugdunenfis, Agrippina, Valentina, Nemau^
fenfis, Gratiano politana,Arelatenfis,&ea quf
in finibus Sequanorum Coloniacum nomen
retinet . cum autem legiones Romanorum af
fidue in Gallia excubare t,fieri non potuit, quin
patriae linguae penitus obliuifccremur, Lati-
nam acciperemus In Germaniam vero nullas
*

fere colonias Romani praeter Auguftam &

Conftantiam deduxerunt quo fit vt Germa- .

ni linguae Celticae quam a nobis, ob colonia-

rum & commerciorum vfum didicerant, plu-
ra quam nos ipfiveftigiaretinuifle videantur.
Vt enim pauca de multis colligamus , confiat
ex ipfo Caelare Vergobretum Celticum ver-
bum eflfe quod fummum
,
exeeutorem inter-
pretatur Glareanus,eoqueGermanos & Hei-
uetios vti.acRhedam, quam voce Caefar Gal-
lis pro curru tribui t,Germanis in eadem figni
ficatione vfurpari . illud aute a Graecis initium
habet, qui currum appellant p£$ioy,vt eft apud
570 METHO DVS
Hefychium nos adhuc Alaudam retinemus.
.

Paufanias equum a Celtis Mare appellari Icri-

bic,indc Mdrquis, & Marcoman, id eft, eques»
nam Marea limitem fignificat; M arche forum.
Germanis aeque ac nobis iplis fed Uarquis di-
.

gnitatem habet equeftri maiorem Padus a .

Pades Gallica voce, quae Piceam fignificat,

quod circa fontem Padi multa fit, vt Metror
dorus fcripfit : fed verius eft Gallice profun-
dum fignificare, inquit Plinius : nam Ligures
profundum Bodingum appellant:argumento
eft inquit,vrbs antiqua Bodincomagum, qua
fluuius altior exurgit fic quoque lacus Acro-
.

mius Boding ab incolis; finus item magnus

interioris Gothi? Boding appellatur in eadem
fignificatione,& populi Bodini,qui Pannoni?
metropolim incolunt.propria quidem & gen
tilia eius appellationis nomina tenemus (iunt

enim eius in Gallia nominis prope infiniti) fi-

gnificationem non tenemus,fed Latino verbo
vtimur.ex eo tamen coniedfura confequi po&
fumus, a veteribus Celtis ad Germanos ha?c
nomina cum origine populorum migrafie,
Duni vox quid effet multi fane qusefierunt,
,

explicat Athen?us, ac Dounos a Celtis appel-

lari dominos feribit. hanc vocem Hifpani ma-
gna fui parte a Gallis oriundi,ac Siculi eodem
fenfa retinent; noftri vero monachis eam vo-
cem reliquerunt, inde tamen antiqua nomina
 IO. BODINI. 571
JLugdunum, Virodumim, Ifodunum, Nouio-
dunum : nifi dicamus dune locum editiorem
(eu montifculum fignificare;nofl:ri,dunes,ap-
pellant leuees Magum quoque quid eflet, ne-
.

que Germani, neque noftri aperuerut:id quod

tamen ex Plinio docemur, vbi Bodingoma-
gum vrbem profundam interpretatur omit- .

to inanes de Mago interpretationes, hinc igi-

tur Nouiomagum, Rho tomagum, Neoma-
gum. qua voce Germani carent, cum olim vr-
bibus carerent.ipfi Purgum>quod plane Grx-
cum eft,a nobis^nos villam & caftrum accepi-
mus a Latinis. Berg Celticum vetus, quod
montem fignificat,quo etiamnum vtuntur
Germani) nos Latina voce: inde berger, id eft,
vetere lingua montanus, quo nomine paftores
appellamus . nam ruftici Latina verba diffici-

lius acceperunt hinc apud

. Germanos vrbium
& caftrorum, quae in montibus pofita fiint,

copofita? voces:Bamberga,Hildeberga, Clar-

bergamos Claromontem dicimus. Confimi-
liter Bardi nomen, quod Germanis hoc tem-
pore facerdotem fignificat , a maioribus no-
ftris acceperunt feribit enim Carfar, Germa-
.

nos, nec difciplinas, nec facrificia, nec religio-

nes habu.ifTe.Bardos vero Gallorum poetas o-
lim a Gallis appellatos efle,& Bardum Celtica,
lingua, cantorem fignificare docet Sulpitius
Lucanum ; tum etiam Ammianus ac Dio-
dorus:
S JX M E T H O J> ViS
fcd quia eiuftnodi poetae inepti ac bar-
-

dorus :

bari Latinis videbantur,impolitos ac ftupidos

Bardos appellarunt, hinc Dagobard,heroicus
cantor vel poeta: Sigebard , victor poeta Al- :

bard ftrenuus poeta : Robard, rubeus poeta,

atque hinc Lambardi & Langobardi: Germa-
ni heroicum facerdotem,rubeum facerdotem
interpretantur fiint enim Langones &
.
Bardi
finitimi populiHard quoque Celticum eft,
.

quod Germanis robuftum fignificat , nobis,

audacem adicdia vocali quam e fine dictio nu
Germani fiepius eximunt:vt cohortem appel-
lant band, nos bande. regione incultam
Land,
ita quoque ipfi hardmant, nos
har-
nos l.dndc :

dtment hinc etiam hard

.
ramum vocamus con-
tortum, quo nihil fortius & poenam h<trd, id :

eft, laquei, quo veteres pro

funibus vteban-
vern4rd , ex Germa-
tur.haec autem compofita
nica Bern, &
Celtica hard, id eft, Vrfi potens:
Xccndtd ) id eft, populi robur, ex Graeca
Cei- &
tica voce conflatum: Graeci Aeod^iv» ac j^-
^. n diceret.vt illud quoque Cfnomani gen-
tile nomen, qu°d ex Celtico Man,Germanis,
Scythis, Tureis ac Tartaris vfitatiffimo
(nos e-

nim Latina voce vtimur hominem appellan-

tes) & Grsco conflatum eft.ex
quo verifimilc
fit Caenomanos, id eft, nouos homines, aliun-
Tarquini) tempo-
de in Galliam venifleante
ra, cum pofteain Infubriam coloni* quoque
Caeno**
 t O. i 6 D IS Ii
f 7$

Cenomanorum a veteribus Celtis dedudlae

fint,quiquidem Italiae Cenomani appelhn-
etiam vetus Celticum reix,id eft Rex:
tur. eft
Germani efferunt reich: Cefar in morem ve-
terum Gallorum rix fcripfit vndc compofita .

nomina Dunnorix,Rex dominantium : Orm

biorix,Rex hofpitum:Orgetorix,Gr£Cocelti-
cum, id eft, Rex infanorumreft enim opyV fu-
& ofynAo^Gallice orguiUcux quod vitium
ror, -

proprium eft infimorum. Fridrich,idem quod

Rex pacis & apud Liuium Lonnoriiis & Lu-
.

tarius Celtica furit :

proprie Csefar fcripfifTet
Lonnorix Germani non fatis apte meo iudi-
.

cio diuitem interpretatur, vt diuirem infanie,

diuitem hofpitalitatisrquanuis vtrique Ger- &
&
mani Galli rich diuitem appellet, Galli qui-
dem adie6taefceminea,quam Germani de-
trahunt.fed tamen elegantia tropi, quod diui-
t\x fint regum propriae argumento fit quod
.

Germani Francreich regnum Franciae vocant:

tum Oftreich & Vueftreich ( quam corrupte
Auftriam & Neuftriam appellamus ) pro re-
gno Orientis & Occidentis apud Germanos
vfurpatur nam di&io Cunin, quae Germanis
.

Regem fignificat, Gothorum eft & Sclauoru*

Mar quoque vetus Celticum, quod Germanis
commune efbilli Maiiyios
aeque ac nobifipfis
Mairc enunciamus, pro maximo ciuitatis ma-
giftratu.hinc illa vetera Viridomarus,Suema-
rus.
j74- METHODVS
fus,Codomarus:id eft,Codomi magiftcr,&c.
vt Latini Di&atorem populi magiftrum ap-
pellant . vltimus autem Sueciae ac Dani* rex
antiquae ftirpis Margaret* pater Vvaldemarus
vocabatur, infinita funt Celtica vetcra,quibus
Germani nunc etiam vtuntur vtplaitz, rohct,
.

foi,fmt,fcu,foytr,m<tnid. pleraque tamen ab il-

lis anxie detorta videntur,vt cum LaziusFran
cos a Phrygia repetit , primum Phrygios,
deinde Frifios, pofteaFracos, tum /3/ tyx.Vs»
& Friancos, pofiremo Francos appellatos efle
tradit:&Cimbros prinium Gomeros, deinde
Gimros, tum Ciliatos, poft etiam Cimbros,
poftremb Sicambros idem beccus illud He-
,

rodoti Phrygia lingua panem fignificare tra-

dit, cum tamen caprea vox fit ab infante pro-
lata qui nihil aliud auditu perceperat . magis
,

plaufibile cftquod P.RonfardUsmeusciuis,

Vindocini oppidum in Andium a-
( eft enim ,

gro fitum) in Franciade Ailyanacia Francum

a veteribus quafi (pifuyyov appellari fcribit.
qug vero Germanica funt,& in Germanico fo-
lo nata, non modo fignificationem, fed etiam
pronuntiationem habent a Gallis alienam . vt
Bald Germanis figUificat leuem &
celerem,
nos Celtico verbo Liger vtimur, quo nomine
fluuium Galli* maximum olim appellatum
Csfar . particulam vero Bald-
fuifle teftatur

Uunquam enunciamus, led diphthongo au:vt

 IO, B O D I Nn
qiiod illi Gerbaldum, Thcobaldtim, Vvidbal-

dumjnos \zi;GerL^d,ibibdud,Guidcbaud. Lad

vetus Celticum eA,quo Germani pro regione
vtutur, nobis "enim l aude figdificat regionem
incultam, qualis erat olim vniuerfa Germania,
hinc apud illos nomina regionum, Friefland*
Grotland, &c. qua: etiam apud Germanos in
ther dcfinunt, plane Celtica funt, vt Deither,
Luther;Deiotharus,Lutharius, quos Calato-
rum reges fuifle conflat ex hiftoria Latino-
rum.confimiliter ventorum cardines & appel
lationes, qu^ a nautis vfurpantur, fcilicet,Oft,
V ve A, Nord, Sud:ex quibus cartera coponun-
tur, Celtica efle ex eo apparet , quod vbicun-
que Galli iedes fixerunt, his vocibus loca di-
ftindia reperiutunvt Northuuallia &
Suduual-
lia Britannia : Vveftuuallia Germaniae, neque
enim Wcftgermania,vel Vveftbritannia re-
petiturprseterea Latinorum appellationibus
.

vtimur,Oricntis iciliccc, Occidentis,Meridiei

ac Septentrionis , vt appareat illa plane vetera
fuifle . infinita finit id genus qua? fuo quifquc
iudicio ac ingenio exquirere poteft : ex his ta-
men qu£ attulimus verborum exemplis, ex A-
thenaso, Paufitnia , Cselare, Plinio, Diodoro |
perfpicuum efle opinor, Germanicam lingua,
magfra fui parte e puriflimis Celtarum fonti-
bus dcriuari.quod fi ita eft,fequitur illud quo-
que,origincm,arma, leges, humanitatem de-
nique
^6 METHODVS
ilique Gallis deberi : ac vehementer labi la-
bium, qui maiores noftros a Germanis oriun-
dos efle affirmat hoc autem de linguae vefti-
.

giis argumentum , fatis etiam indicat Brito^

nes Armoricos a Britanis ortum habere: pro-
pterea quod ij qui apud Britannos Vvaliae ail-
gufta regione circunfcribuntur ,foli capiunt
fermonem Britonum, vt ab Anglis accepi, ac-
cedit pretereaconfentiens omnium hiftori-

corum fides Sed vnde illi Vvali, nifi a G aliis?

.

ex eo plerique putant, veterum Celtarum eain

linguam efle. quod affirmare non aiifim cum :

plane mihi fit ignota eiufmodi lingua, quo- &

niam Csfcfaris teporibus, famaiatn inde a ma-
ioribus peruulgata erat ; incolas, qui intimos
Britanniae receffiis tenebant, non a Gallis o-
riundos , fed in ipfa infula natos indigenas &
efle , dubitaui an ex lingua vefiigiis intelligi
poflet. Si enim demus ab Albiis Gallis Albio-

nem primum appellatam, confequens eft Bre-

tanniam ( fic enimAriftoteles appellat) aba-
liis quibufdam aduenis , veteribus incolis ex-

pulfis cognominatam eft autem Breta ver-

.

bum Cantabricum , quod terram fignifieat:

hinc Alphonfus v i i.Abreta di<ftus, quod hu-
mi fcmper procumberet ac terram contradi a-
ret, vtfcribitTaraphaHifpanus quo mihi fit .

verifimile Bretanos a Cantabris originem ha-

buiflfe,qui primum infulam confpicati Bretan-
niam
 io. b o
d N ri i
j7 7
niam(vt nautae folent vifa terra)nominarunt.
quanquam Hifpani voce illam ignorant.poft-
ea vero quam SaxonesBretannos expulerunt*
linguam quoque immutarunt.appellant enim
terram eodem nomine quo Germani, Gothi,
ac Septentrionales populi, hoc eft, Hebraica
voce Erts. quanquam Barath Hebraeis a-
grum quoqUe fignificat.vt autem a Cantabris
oriundos putem , facit tum linguae veftigium
illud, tum breuiilimus maris tradfus poftre-
.

mo incolarum Hibernise finitima? vetus opi-*

nio:aiunt enim Hiberos,id eft,Hifpanos,ma~
ioreshabuifle Hiberia vero videtur ab Afris
.

Hiipaniae finitimis , aut certe ab Hiberis Afiae

primum culta fuiffe, quorum vetus lingua pa-
rum admodum ab Hebraica differebat , vt in
ea lingua eruditi homines fcripfere. primum
vox ipfa Heberorum,qua? nihil Gr^cis aut La-*
tinis fignificat. itaq; Graeci eos Hebraica voce
Heberos, Latini Graea voce Hifpanos, id eft,
raros, quod hominum inopia olim laboraret:
tametfi populofam fuis temporibus Cicero
appellauit.praterea flume illud Hifpaniae ma-
ximum, quod Hebro incola vocant, Latini
Hiberum, & Bethis ex ipfa Pabeftina fluere
mihi videntur. Poftremo Secanos (qui a Gr^
cis& Latinis Sicani dicuntur ) abHilpanis in
Siciliam venifle, ac de fuo nomine appellafle
tradunt omnes hiftoria? feriptores . nihil au-
O tera
j3o metSoDvs
-
uerfa effudit, vt Seneca feribit in libro de coti
iblationc ad Albinam . Idem Athenienfis iri

Afia turba eft totum Italix latus quod infe-

.

riori mari alluitur, maior Grgcia fuit Tufcos .

Afia fibi vindicat. Tyrij Africam incolunt in :

Hifpania Poeni Grxci: fe in Galliam immife-

runtfinGrxciam Galli. Pirenxas Germanoru
tranfitUsnoninhibuit.alij longo error-e iacftati
non iudicio elegerunt locum, inquit, fed laffi-
tudine proximum occupauerut. ali) armis fibi
ius in aliena terra fecerunt alios excidia vr-
bium fuarum:alios domeftica fedicioralios fu-

perfluentis populi frequentia ad exonerandas

vires emifit:alios peftilentia atit frequenti ter-
rarum hiatus, aut intoleranda foli vicia eiece-
runt. alios alia caufaexciuit domibus fuis. qui-
dam ibi confederunt, vbi illos rerum inopia
depofuit quafdam gentes cum ignota pete-
.

rent, mare hau fit & paulo poft quid referam

.
:

Antenorem Patauij conditorem Euandrum: :

in ripa Tiberis regna collocarem ? quot popu-

lus Romanus colonias in omnes prouincias
mifit. vbicunque viui Romanus habitabat, ad
Jianc commutationem libenter nomina locis

dabant, vix vllam terram inuenies quam nunc

indigenx colant Poftremo fic concludit Se-
.

neca: Illud igitur manifeftum eft, nihil eodem

loco manfilTi quo gentium eft.affiduus huma-
ni generis difeurfus eft, quotidie noua vrbium
funda-
 IO. BODINr, j§{
fundamenta iaciuntur, noua gentium nomina
prioribus extindfis aut in occafionem conuer-
lls oriuntur Video tamen Scythas fere
.
fem-
per ab Aquilone in medias regiones cum infi-
nitis legionibus conceflermit . Nam Cimbri,
& Cimbrorum reliquiae , Aduatici, Nemetes,
Vbij, Tungri, Vangiones, Sicambri, Saxones,
Gothi, Langobardi, Gepida: , Vandali, Pido-
nes,Normanni;addit etiam 01aus,Getas,Ala-
nos,Herulos,Hunnos,Turcilingos, Vuinulos,
Rugios, Suecos , qui nunc Suiffij vocantur, a
Scadia in Europam inuafiflc.Quinetiam Pro-
copius 8c Albertus Crantius tradunt, Sclauos
ex eadem Scandia Iuftiniani temporibus in
Pannoniam irrupifle poftea gens illa fui no-
.

minis ac linguae fama Europam vniuerfam Lm

pleuit.fic enim audio Polonos,Bohemos,Ruf
fios,Lithuanos,Mofchouitas, Boffinios, Bul-
garos,Seruios,Croatios, Dalmatas, Vandalos
eadem Sclaiiorum vti lingua, quae in Scandia
vfurpatur , ac fola dialc&o differre confimili-
.

ter ab Afiaticjs Scythiae populis Parthi, Tur-

,

eae, Tartari origines traxerunt tertium genus

.

coloniarum, imperij propagadiac tuendi cau-

fa fufcep tum eft,quo potiffimum vfi funt Ro-
mani , tum vt duitatem domeftica feditione
liberarent, tum etiam vt vidros populos in fi-
de & obfequio retinerent.atque haec vna cau-
|aeft,cur imperium illud tam longe lateque
O 3 propa-
 in Tauri-
propagarunt.Ita quoque Genuenfes
Theodoriam,
eam Cherfonefum coloniam
-.Veneti in Infulas; Hifpam
ouae Capha dicitur
in Americam & Indiam
colonos deduxerunt.
coloniarum eft in captiuis
Poftremum genus
decem tribus Hebraeorum
abducedis: vt cum
anno reli-
primum; deinde o&ogefimopbft
decem enim
quae inCaldaeam abdu&x
funt .

tribus huc illuc difperfe

inAfia feruntur . tri-

bus Iuda& Beniamin,reditum in patriam im-

poft anno a Ro-
petrarunt, quae fexcentefimo
rurfus abduftae funt, ac
manis in feruitutem
toto terrarum orbe ab vltimis Europ? ac Scy-
thiae oris, in Africam & Afiam vniuerfam dit-
qui exemplo nobis funt
omnes populos
fufae,
multitudine confufos : quod haec
coloniarum
vna gens his quoque
temporibus m Caldza,
Graecia, Itaha, H.fpania,
Parthia, India, Gallia,
quid Ro-
Germania, Africa,difperfa videatur,
OenopliavfqueadDanubium: a
mani? qui ab
colonias, ar-
Britannia vfque in Perfidem,fuas
vero populi,
ma,lcgiones propagarunt. Itali*
ex Arcadibus,T roiams, Sicanis, Gahis,Orfcis,
Langobar-
Gothis,Hunnis,Vandalis, Herulis,
dis, Poenis, Normannis,
mifti funt & contuli,
ra-
hoc igitur non fine admirabili prouidentia
qui
anm videmus , vt populus Hebraeorumac, ty-
omnium principumcrudehflimamvim
antiquitatem k>-
ranidem pertulit, fui generis
 i O. BODIN I. 583
jus retineret • at praepotens Ae thiopia? rex ab
gente repetit generis iplendorem,feque ac
iJJa

fuos gentiles Ifraelitas appellat illud etiam

.

magis mirum videri poffit , quod ab illisreli-

giones^quas toto terrarum orbe vfurpantur,
cum igitur hunc popu
velut a fonte fluxerunt,
lum in omnes terras fparfum videamus, quid
de reliquis gentibus exiftimandum ? eft enim
tanta natjurse fecunditas , vt paulo momento
ab vnius hominis ftirpe innumerabiles pro-
creari videamus, namluftinusex TrogoPom
peio feriptum reliquit, Herotimum rege Par-
thorum, filios fexcentos genuifle. & vnius Ia-
cobi proles annis ducetis in legiones innume-
rabiles excreuit vna legio Turearum, quam
.

Perfse aduerfusArabes euocarant, repente in

tantam hominum multitudinem au6la eft, vt
Arabes eos eijcere fruftra conati, falces & im
perium fummiferint confimiliter migratio
.

Tartarorum in Afiam minorem duceTamcr-

lane, Afiaticorum ac Turearum tribus confu-
derunt. quid commemorem id quod incredi-
bile pofteritati videbitur, Circafliorum cum
Angyptiis, Hifpanorumcum Americis , Luft-
tanorumcum Indis ? Gothorum 8c Vandalo-
rum cum Hifpanis& Afris cognationem ? ex
his ergo intelligitur, omnes homines tum
peragrationibus, tum etiam coloniarum mul-
titudine ac frequentia, tum bellis & feruitute
O 4 iam-
5 g4 METHODVS
iampridem itac 5 fufos,vt nulli de originis an-
tiquitate acvetuftate,prgterHebr£os,gloriari
poffint.ac vehementer falli mihi videtur prin-
cipes,quifu$ nobilitatis decus ab extrema me-
moria repetunt,aut fempiternum fore fperat r
gens enim AEacidaru & Heraclidarum,qu£ a-
pud Crocos clariflim^ fuerunt^tdm apud Lati-
noslulia, ducentefimu ac millefimumnon fu-
perarut. reliqu^ gentes patricioru,Potitij,Pi-
narij,Geganij^Sergij 5 Cornelij,Fabij,Mamilij,
AEmylij 3 Curiatij,Claudij 5 vixoclingetelimii
attigerunt.vt C^fari necefle fuerit inter patri-
cios allegere nouos ac nobiles.Darij vero, an-
nos ducentos floruerutiArfacid? circiter 600 :

Othomani 300. Hifpani principes fummu no

bilitatis faftigium a Gothis repetunt 3 qui om-
nium opinione barbariffimi putantur. Auftria
domus,qu$ Italo rum,Hifpanorum ac Germa-
norum imperiu habet,a comitibus Afpurpi gc
neris fpledorem repetens, ante Rudolphu Al-
berti patrem, id eft,ante annos ccc. quae qua-
lifque fuerit penitusignoratur.Saxonica vcm-
ftiffima ante fexcetos annos, hoc eft, ante Qt-
tonem Henrici Aucupis patrem, maiores cie-
re non pofllt. Meroueoru autem, qui huius im
perijfundameta iecerut,ftirps anno pbft qua-
dringentefimo defiit & Caroli magni genus
.

in Carolo duce Lotharingo, ducentos poft an-

nos extindhim eft nunc imperant Capeti , ab
.

Vvide-
 IO. B O D r N I.
585
Vvidekindo Saxone orti, is in Gallia addudus
ell
,
& Chriftiana religione a Carolo magno
informatus, atque Andium comes creatus,vel,
vt alij putant, ab Ottone fratre fui generis po-
fteritatem, omniu quas funt in Europa rerum
geftaru gloria,clariffimam & antiquiflima re-
liquit. iam enim ab Vvidekindo anni paulo mi
nus obtingenti numerantur. Normanorum&
Angloru principes in Henrico Ldefierut: An-
dium inRichardo 1 1 i.Herici v 1 i.ftirps in E-
duardo v 1. Lancaftrorum &
Yorcorum nulli
mares reftant.Scoti# primi reges in Alexadro
in Dauide 1 1. Stuardi inlacobo y.
1 1 i.Brufij

Herico 1 1 1. Aragonij in Ferdinan-

Caftilij in
do v. Sueci, Dani, ac Noruegi in Margareta
Valdemari filia Pomerani regnum, &Bauari
.

prius extindum quam natu fuiffe videtur, fe-

cuti funt Aldeburgefes, qui nunc imperiu Da-
n\x tenet.Goftaui pater ex priuato Suecig im-
periuiq no ita pridem fufcepit.nec multo diu-
turnior fuit in Panoni? imperio Stephani ges,
cui Carolus Andegauus rex Neapolis fuccef*
fit:deinde Otto Bauarus,tum SigifmudusLu-
cemburgenfis, cuius ftirpem excepit Mathias
Coruinus, primus ac vltimus fux getis Rex ap
pellatus. Polonoru vero Reges^ntiquitatem
nonlogius quam a Pyafto ruftico repetebat*
cuius tamen pofteri vix imperarut annos boo.
hos exceperutlagellones aLituaniae ducibus*
qui
s
8e metuo dvs
qui tamen Pyaftis nec antiquitate,nec reru ge
ftarum gloria coparari polfunt.Itali$verb no-
bilitatem, Veneti Tibi vindicare cofueuerunt.
neque tamen eorum nobiliflimus,vt ab extre-
ma memoria ftirpe eruat, ante annum fcptin-
gentefimum maiores appellare poteft.proxi-
mi funt Colun£,Vrfini,Sauellg,Petiiij,Roma-
Eftefes,nec
nf nobilitatis reliquis, quibus nec
Gonzag? coparandos fe putat. Medicei de vir-
tute,non de generis antiquitate gloriantur.fa-
tis enimcoftat patricios in omnibus Italif vr-
bibus,qus in ftatu populari floruerut, aut cru-
deliffime caefos , aut bonis amiffis eiedtos in .

Gallia quide &

Hifpania gens omniuantiquif
fima Leuaru elfe creditur, clariffimo tefte Fra-
cifco Valefio,qui patriciorum antiquas origi-
nes conquifiiffe dicitur.Leu? tamen fuu genus
ad Leuitas referunt: queadmodum reges Abif
linorum ad Ifraelitas:fic enim patricios appel-
lant:qui tamen antiquiflimas fuorum origines
non definiut,nec Aluarelius quicquam tradit,
igitur foli Hebr^i generis antiquitate certilfi-
ma populis omnibus proflat, nemo tamen lua
tribum nuc ciere poteft:fed omnes inter fe co
fufi ftirpem agnofcunt,ramos ignorant.Gens

vero facerdotu , qus nobilitatis fummum de-

cus ab Araone repetes , duobus annorum mil-
libus ac trecetis floruerat, Gothicis ac Vanda-
licis cladibus creditur interiifle ; non fine ma-
gno diuins vltionis argumento. De
 s§7

DE HISTORICORUM
ordine & colleciione.

Cap. JC.

Aufpicandum Chronicis , puta

erit a breuiflimis
Bulingeri,Lutheri,aut deinde ad chrono-
fini ilium :

logias,videlicet,Funccij, Phrygionis JZufcbiphinc ad

hiftorias magis aliquanto diflfufas veniendum : qua-
les funt,Carionis 3 Melanchthonis,Peuceri:pofi:remb
ad confummatam hifloriam cuiufque tempomymi-
nia,aut pulcherrima quaque comple&entem.

Hniuerfalis hiflorUJenptores.

& Os i s originum liber ab orbe Cia:-

M codito, vfque ad migrationem tc c
Mi Hebr^orumex m A t: mrril-rv
#>v AEgyptoinPa m aniil

lzftinam , hiftoriam vniuerfe

mundi complebitur annorum
XI. M. CC CCL.
Berofi Caldan,qu£ dicuntur, fragmenta v- Cfer
niuerfse hiftori£,ab orbe condito vique ad an- Chr t

anr, °
num mundi 1 1 1, m. c x x x. In Sardanapalo
defiit,vtMetafthenes fcribit.

Herodoti Halicarnafif^i de rebus gefcis Grg Clar

eorum, AEgyptiorum, Medorum, Perferum, Ghr.
Lydorumjab anno mundi ter millefimo ccx.
vfque ad 1 1 1, m. d. libri i x.
 jg8 methodvs
Clar.ante Polybij Megalopolitani , de rebus Grxco-
Chr.ioo.
rumj Romanorum, Poenorum, Celtarum,ab
exilio Cleomenis & Pyrrho Epirotarum re-
ge, v fque ad bellum Romanorum cum Achais
& Philippo rege Macedonum id eft,ab anno
:

mudi 1 i.m.d c xxx.vfque ad annum,i 1 1.

t

M DCCixvi.de libris xi. quinque priores

extant,& epitome fequentium vfque adx v.
Clar.anno Trogi Pompeij epitome ab Iuftino libris
Chr.150. x l 1 1 1 1. comprehenfa, omnium pene popu-
lorum gcftabreuiter compledens,a Nino vf-
que ad Caelarem Auguftum.
Clar.anno Diodori Siculi bibliotheca, vniuetfalis hi-
ftorix, maxime illuftrium populorum,
Chrifti. 40.
abvlti-

ma AEgyptiorum memoria vfque ad Caela-

rem. de libris XL.extant x v.
C!ar. poft Philonis Hebraei de temporibus libri duo,
Chriftp. 38. ab orbe condito vfque ad Tiberium.
Chr.ju. Eufebij chronicon , ab orbe condito vfque
ad annum Chrifti C c c.
Clar.340. Hieronymus annos adiecit l. Proiper A-
quitanus l x. Palmerius Florentinus mxl.
Palmerius Pifanus x x x.Xulij Africani de tcm
poribusj ab orbe condito vlque ad annum
Chrifti c c cx x.
Clario. Phreculphi epitome hiftoriarum,ab orbe
condito vfque ad annum Chrifti d l.
Q ar>7
,
' ?
c. Bedx Angli chronica, ab orbe condito vf?

que ad annum ChriftiD c c.

Adonis
 IO. BODINL 58$
Adonis Vicnenfis de fex mundi aetatibus, Clar.^So.
vfque ad annum Chrifti dcccc.
Helmandi chronicon ab orbe condito v£ Clar.io^
que ad fiia tempora.
Hermani ContradH Heluetij, de fex cetati- Chr.iotj.
bus vfque ad fiiam autem.
Mariani Fuldehfis Scoti chronicon, ab or- ClamoSg.
be condito vfque ad fuam x tatem.
Zonarar fufa hiftoria,ab orbe condito vfque Clar mo ¥
ad annum Chrifti mcxvii. tribus partibus
diuifa:prima pars Hebra*ommeft,altera Grx-
corum,tertia Latinorum.
Honorij Auguftodunenfis chronicon, ab Clar.nso.
orbe condito vfque ad fua tempora.
Sigeberti Galli chronicon,ab anno Chrifti Cbr.njd
ccc Lxxxi.ideft,afine tripertitas hiftoria?,
Vfque ad annum m.cxiii. cum appendice
incerti autoris vfque ad annum m.ccxvi.
Abbatis Vrfpergenfis chronicon , ab orbe Ciar.izi?.
condito vfque ad Fridericum 1 i.Imper.
Vincentij Belluacenfis hiftoria,ab orbe con Clar.iz^o.
dito vfque ad annum Chrifti m. c c l.
Antonini archiepifcopi Florentini fufa hi- CIar.1480.

ftOtia,ab orbe condito vfqtiead annum Chri

fti M.cccclxx.
temporum, ab orbe condito vf-
Fafciculus
que ad annum m*cccclxxxiiii. incertr
autotis.
M.Antonij Cocci) Sabellici xnxzdcs xi. Clanr^d
hifto-
rejO UW T 3
Mli 1 n
hiftoris, ab orbe condito & his
cohsrens fy-
nopfis Hedionis. .

Donati Poffij Mediolanenfis hiftoria,ab

orbe condito vique ad annum

m.ccc C l-
xxx xx. '

. ,

lo.Naucleri Tubingcnns chronica 5

ab or-

condito vfque annum Chrifti M. o.

be
Bergomenfis hiftoria,ab orbe con
Philippi
dito vfque ad annum Chrifti m. d. x x i.
Martini Lutheri Saxonis , feries
annorum
mundi vfque ad fuam aetatem. _

Achillis Gallari epitome chronicoru

mun-
orbe condito vfque ad annum
Chrifti
di, ab
m.d.xxx.
Pauli Conftantini Phrygionis
chromcon,
ab orbe condito vfque ad annum M. D.
xxiii. . „ ... .
libri tres,
Io. Carionis Lubeci chronicoru
ab orbe condito vfque ad annum Chrifti M.
d.xxx. cui acceflit appendix ad
annum m.
°
Philippi Melanchthonis chronicon ,
libris
o.

comprehenfum ex ipfo Carione ma-

tribus ,

parte expreifum , vfque ad Carolum

gna fui

magnum. N
Gafparis Peuceri chronicon, a
Caroio ma-
gno, vbi dederat Mclanchtho , ad
fuam vfque
aetatem. v

o. Pauli louii hiftoria , omnium

pene popu-
lorum
 I Oi B OD I N i: 591
lorum fui temporis ab anno Chrifti m. cccc-
x e 1 1 1 i.vfque ad annum m.d.xl.
HenriciBulingerichronicon,ab orbecon- Ciar.154?.

dito viquc ad fuam aetatem.

Io.Funccij Pruteni chronologia',ab orbe Clar.i^o.
condito vfque ad annum Chrifti m. d. l i i i.
Mercatoris chronologia. Clar.i$ 7 °*

Geographifloriri vniuerfales.

Strabonis Cappadocis libri x v i.in quibus Clar.ante

breuem omnium populorum hiftoriam cum Chr.an.20.

geographia coniungit.
Pomponij Melae Hifpani de fitu orbis, vna Clar.chri-
cum hiftoria populorum. fh ^tate.
Paufaniae Caefarienfis grammatici, Attica, Clar.anno
Corinthiaca, Laconica , Meffeniaca, Elea , A- Chr.140.
chaica, Arcadica, Baeotia,Phocenfia.
Raptu Volaterrani libri xxxvim. quibus Clar.anno
vniueriam hiftoriam cum geographia com- Chr.1500.

plexus eft.

Munfteri cofmographia, hiftorias &

origi- Clar.anno
, vna cum regionum deferiptione com-
nes Chr.1540.

ple&ens.
Hisadiungi pofTunt hiftorici rerum varia-
rum, quales jfunt, Athenaeus, AElianus, Tzet-
zcs,Leonicus,Solinus,Valerius maximus. Pii-
nius,Sudas.
 02, METHODfS
Pofibifloriam vniuerJitatis} non irtcoin
mode jubiungi poterunt Ecclefaflici
fcriptores } & earumfeSlarum qua po
tentiam flabilicrunt ac retinuerunt,
ac primum de religione , antiquitate*
ac rebus gefUs ludaorum.

Sacra biblia.

Clar.anno Philonis Iudab, qui philofophiftoricus ap-

Chrifi'i.38. pellari poteft, omnia fcripta.

Clar.anno FI. lofippiludxi antiquitatum Iudaicarum

Chrifti.99. libri xx.& libri fcptem de bello Iudaico.
luuaici,
Clar.anno Iofippi filij Gorioriis hiftoria belli
Chr.99. Hebraice conicripta. ^ .

Egefippi hiftoria Iudxorum, a

MachabxiS
Clar.anno
Chr.ijo. vique ad annum Cbrifti Lxxii.
Hiflorici pagana Juperflitionis.
aduerfus geii-
Clar.anno Irenxi Lugdunenfis epifcopi
Chr- 75 tes liber x.
-
„ .

Clementis Alexandrini epilcopi ftroma-

Clar.anno
Chr.ioo. tanlibriYixl.
Arnobii aduerfus gentes libri v 11
-

Clar -OO
de religione, ac to i
Furniam
La&antij falfa
Clar'510*.
tum opus.
fclar «i< Pauli O rofij libri v 1 1 .aduerfus Paganos.
Geraldi d« diis omnium
gentiutqv
eiar^o.
lilij
^
 IO. BODINi; 5^3
Ioan« Caulis de religione veterum liber
Gal.Ital.

Hi floriri Chrifliante religionis.

Nouum teftamentum.
Iuftini martyris apologeticus.
Ciar.anno
Chrifii.120,
QJJeptimij Tertuhani Cartaginenfis apo Clar.i$o.
logeticus aduerius gentes.
Irenari Lugdunenfis epifcopi contra haere- Clar.ijf.
fes libri v.
Origenis liber de martyribus. Clario.
Eufebij ecclefiaftica hiftoria libri x. Clar.312.

Socratis, Sozomeni, Theodoriti&Caflio- Clar.400.

dori ecclefiaftica hiftoria , a Chrifto nato vf-
quead annum ccccxliiii.
Genuadij presbyteri Maffilienfis , liber de Clar.49^.
viris illuftribus ecclefiafticis.
Euagrij Scholaftici de ecclefia & imperio Clar.tfio.

Romano libri v 1. ab anno Chrifti ccccx-

xxv. vfque ad annum dxcv. orditur vbi de-
finit hiftoria tripertita.

Nicephori Califti ecclefiafticae hiftoria, a Ciar.rioo.

Chrifto vfque ad Heraclium lib.x v 1 1 1.

Marcellini Comitis hiftoria ab Eufebij te- Clar.7oo,<

poribus vfque ad annum Chrifti d.
Io. GulielmiArchiepifcopiTyrij, debello Clar.1150.
facrolibrixxm.
lo.Foxij Angli ecclefiaftica hiftoria,ab Vvi- Clar.T^.
P cleuo
 5*?4
mithobvs
cleuo vfque ad annum Chrifti
m. d . i 1 1*
Status ccdcCix incerti autoris , a Chriftd

nato vfque ad annum m. d. l x.

ecclefiaftica , ab anno
Io. Sleidani hiftorid
Clar.1548.
Chrifti m.d.xv x 1. vfque ad annum m. d.lv.
Hiftorise Magdeburgicx centuriae duode-
m. c c. qui-
cim a nato Chrifto vfque ad annu
feripta ecclefiafticae hi-
bus veterum omnium
ftoriae copiose explicantur.
Deftatu religionis & ecclefiac fub regibus
Henrico 1 i.Francifco 1 1.& Carolo 1 x.inccr-
ti autoris *Gah

Hitforici\fefia Arabica.

Coranus feu Furcanus , ex omnibus Cora-

Clar.anno
Muhamedis nonunc circunfereban-
Chr.600. nis , qui
tur,colle6tusanno poft Muhamedem c x.

Hiftorid Caldaomm , Afyriorum,

Medorum , MEgyptiorum Per(** ,

rum Phoenicum, Hebraorum , Par-

,

thorum: quorum ge fiafunt ab iifdem

ferefcriptonbus comprehenfa.

Libri Regum, Paralipomenajn & Efdr&.

Clar.ante Herodoti Halicarnaffei libri nouem hifto-

Chr.445. riarum.
 io. BoDlKr.
Ctclise Cnidij, Agatharchidis & Menno- Chr. anno
tiis fragmenta , dc regibus Perfarum & Afsy- c lir * 37 ^»

riorum.
Xenophontis Athenicnfis, de expeditione Clar.antc
Cyri(cuius fuit legatus) in Perfidem. Chr.370.
r,an e
Berofi facetdotis Caldsei fragmenta, quae
^|^ J
feruntur,libns quinque comprehenfa.
Metaifthenis Perfe, de iudicio temporum Clar.ante
& annalium Perfarum liber. Chr.530.

Manethonis facerdotis AEgyptij fragmen- Clar.antc

ta,qu& feruntur, de Regibus omnium pene Chr.330*
populorum.
Iofippi libri diio aduerfus Appione Grani* Clar.anno
maticum,ac x x.antiquitatumludaicarum. * chr. 9^.
ar.130.
Hegefippi liber i. de bello Parthico,
Clar.140.
Appiani Parthicus.
Procopij de bello Perflco libri 1 1. Clar.54 0 .

Hi floriet Gracorum, cjuo nomine ve-

niunt Iones, HEoles, Dores, cjm
jiam minorem & Europam ,
a Da-
nubio, Acrocerauniis ,& Hemo mon
te, vfque ad mare Ionicum, in infulis
& continente,[edes fixerunt.

Di&ys Cretenfis de bello Troiano, libri Clar.ante

^ r m? ' '

T 1. c lineua Punica inLatinam a Q. Septimo

coftucrfif
P a Da-
 methodvs
Daretis Phrygij debello Trojano libri v ii
Clar. ante
Chr.ir25
). e Gra?ca lingua Latino carmine conuerfi,a
Cornelio Nepote.
Clar. ante Herodoti Halicarnaffei libri noucm, vbi
Chr.424 fparfuTi de Grsecis agit , vfque ad fugam Xer-
xis, complexus hiftoriam annorum ccxl.

Clar.ante Thucydidis Athenienfis libri v 1 xi. quibus

Chr.340. ^ fU ga Xerxis? vfque ad annum xxi. belli Pe-
lopo nefiaci, annorum x c. hiftoriam fcriplit.
Clar.ante Xenophontis Athenienfis libri y 1 1. quibus
Chr.310. Thucydidis narrationem perfequitur, earum
rerum quae annis x l i i i . in Graecia geftae
iimt, vfque ad praelium Lacedaemoniorum &
Thebanorum ad Mantineam.
Megafthenes, Theopompus, Philoflratus*
Hellanicus,Timaeus,Acufilaus,Ephorus,Mo-
chuSjEftiaeuSjHieronymusJfidbrus, Nicolaus
Damafcenus , confequentes hift orias fcrip fe-

runt, vt fepe videre eft apud Plutarchum : fed

eorumfcripta penitus interciderunt.
Clar.1520. Georgij Gemifti libri duo , quibus Xeno-
photis hiftoria exPlutarcho & Diodoro con-
tinua ferie perpetuatur, a praelio Mantineo*
vfque ad cladem Cherronaeam.
Clar. ante Diodori Siculi liber decimusfextus , conri-
Ghr.40. nuam Gemifti narrationem perfequitur , de
Philippi & Alexandri magni rebus geftis.
Polybij liber fecundus quartus, quintus,
Clar. ante ,.

Chr.200. cum epitome fequentium, & Liuij quarta de-

cas.
 IO. B O D I N I* 55*7
cum fragmentis quinta* decadis res Grae-
eas,
corum complectuntur, quae cum Alexandri
fticcefforibus geftaefunt.
Plutarchi Aratus, Philopamien, ac Deme- Clar.anno
trius', plurimum conferunt ad pofteriores Gr§ chr.no.
eorum hiftorias intelligendas.
Procopij libri v 1 1. Rerum fub Itiftiniano Clar.540.
geftarum.
Io.Zonaras tomus tertiiis a Conftantino Clar.nao.
magno, vfquead obitum Alexij Comeni, id
eft,ab anno Chrifti c c c. vfquead m.cxi i i.
Annae Alexiados libri x x. rerum ab Alexio clar.1130.

patre Imp. geftarum, quibus Zonarae narratio-

nem perfequitur.
Nicephori Gregora* hiftoria centum Sc clar.u8Q.

quadraginta quinque annorum, a Theodoro

Laicari vfque ad Andronicum Palaeologum
pofteriorem.
Nicetae Acominati Choniatse hiftoria an- ciar.1460.
norum l x xx vi. ab anno quo defierat Zona-

exitum Murzufuli, Imper. id eft,

ras vique ad
vfque annum m.c c i i i. libris x 1 x.cqmpre-
henfa.

Historici Romanorum' & Panorum,

atque omnino rerum Italicarum.
Fafti confulares a Carolo Sigonio & Qnu- clar.i^o.
phrio reftituti.

P 5 Sexti
 METHOvv»
de geftisRo-
Clar.4$°- Sexti Rufi.V-Cofs.epitome,
orbe condito vfque ad Valenti-
manorum, ab
nianum Irap.
Clar.aoo. Flori epitome in Liuium.
Velleij Paterculi
Proconfuli libri duo, in V-
Clar.aro.
niuerfam hiftoriam pop.
Rom. _

Eutropij Presbyteri de geftis

Rom. libri x.
Clar.37°»
Pidloris libri duo, de originfe vrbis
Clar.ante QJabij
Chr.aSo. Roma:. ....
Clar. ante M. Catonis, quae dicuntur, de originibus
Chr.a6o. fragmenta.
Clar.ante Polybij liber fextus, de militari domeftica-
Chr.aSo. que Rom.difciplina.
Clar.ante Dionyfij Halicarnaflaei libri x x.
chrtf. C Saluftij libri duo, debello Iugurthino &
Clar.ante
Catilinari.
Chr.4*«
Polybij liber primus & tertius, cum epito-
tne fequentium.
Clara 070. Xiphillini patriarchg, epitome in Dionem.
Clar.*f$. Dionis Caflij libri xxiil qui de L x x x.
feruati funt,de geftis Romanorum.
C' C
>
Clar.ante A r* htf.ll 1 c nili libi 15 libri T T I.

Chr.43.
Appiani bellorum ciuilium libri v
Clar.2,if.
Clar.ante T.Liuij Patauini libri x i v. qui reflant de
Chr.37. cxl 1 1 1 1 ab V.Cvfque adAuguftum.
C ar strno Cornelij Taciti annales ab Augufto,in quo
chr.12,0.
defierat Liuius , vfque ad Neruam, libri xv x.

qui reflant de vno ac viginti.

C anatino
Ammiani Marcellini militis Conftantino-
Chr.$6o.
politani
 IO. BODINI. 199
politam libri xvx 1 1 qui de vno ac triginta
feruati funt . c ceperat a Nerua , in quo defierat

Tacitus defiit in Valente, extera Eutropius

.

farcire poteft . tum etiam fingulares princi-

pum hiftorif Traquilli,CafTij,Spattiani 3

Capi-
tolini,Vopilci,Herodiani,Lampridij,Egnatij.
Profperi Aquitanici continuatio hittorix Clar. 4 *o.
Romana:, ab anno c c c l xx x i i. vfque ad c-
cccxlvii. quo vrbs a Genierico rege ca-
ptaeft.
Procopij libri vi i rerum fubluftiniano ge Clar.1130.

ftarum,qui fuperioribus coniungi debent.

AEntex Syluij libri x i x. rerum in Italia fuo Clar.mq,
tempore geftarum.
Flauij Blondi Forojulienfis, Eugenij Pon- Clar. i< 4 0 »

x xx. ab inclinatione im-

tificis fecretarij, libri

perij ad fua vfque tempora, libri x. de Roma

&
triumphante, deque Italia illuftrata.

Nicolai Maciauclli Florentinorum hiftoria CIar.1500.

ab anno Chrifti m. c c xv.vlquead m c ccc-
XCIIII.
Fr.Guichardini de rebus in Italia geftis, ab Cbr.1510.
anno Chrifti ccccxcixu. vfque ad an-
inum m. d.xxxv 1.
clar.i49<V
loan Pontani de bello Neapolitano.
Pandulphi de regno Neapolis, ab Augufto Clar.1540.

vfque ad Carolum V.Imp.

Michaelis Coccinij Tubingenlis, de bellis CIar.i$ 4 °.
Italicis.
P 4 Gallea-
 600 METHODVS
Clar.1540. Gall?acij Capellae, de bellis Italicis fub Ca-
rolo V.
Clar.1490. M.Antonij Coccij Sabellici,Venetae hifto-
riaelibrixxx tu.
Clarj)4°' P.Bembi hiftoriae Venetae libri x 1 1

Hi florici Celtarum jlue Gallorum C ,

Francomm:qua appellatione veniunt

omnes populi , qui Rheno , Pyrenais ,
Alpibus vtroque mari cinguntur.

Clar.ante C.Iulij Caefaris de bello Gallico libri v 1 1.

Chr.43. & Hircij libri confequentes.
Clar. ante Hunibaldi libri x v 1 1 1 de Francis quos a
.

Chr.5co. bello Trojano ad mortem Antenoris fex prio

ribus libris deducit : confequentibus fex ad
Vvaramundum vfque deinceps , in Clodouei
temporibus definit.
Appiani Celticus,fiue de bello Gallico.
CIar.1550. lo.TilijParifienfis epitome hiftoriamrn, ab
Vvaramundo vfque adHenricum 1 1.

Clar.i49c. Huberti LeonardLde origine Francorum

liberi.
Clar.1^30. Pauli AEmilij Veronenfishiftoria Franco-
rum ab Vvaramundo vfque ad Carolum v m.
3

loTerronij Galli, confequentium regum

hiftoria vlque ad Francifcum.
Io.Tri-
 IO. BOPINI. <roi

Io. Tritemij Germani de geftis Franco- Clar.Koo.

rum, ab anno ccccxxxiii. ante Chriftum,
vique ad annum Chrifti m. d,
Guaguini hiftoria vfque ad Carolum vi 1 1

Nicolai Gilij Annales Francorum. Clar.ifoo.

B o c he t i Annale s A quitaniae
Hermani comitis, de rebus Francorum vf- Clar.1530,
que ad annum m. d. xxv.
Ae mundi de ducibus Burgundi£,Flandri£, Clar.1520.

Brabantise, Holandias ,
a bello Trojano vfque
ad Carolum V.Imp.
Beiflelli de Flandrenfium geftis.
Mejeri Belgica hiftoria. CIar.1480;
Annales Burgundiae incerti autoris.
Gulielmi Faradini, de antiquo ftatu Bur- clar.i^?.
gundiae liber 1.

Grego rij Turonefisepifcopi hiftori^Fran- clareo,

eorum libri x. ab eorum origine vfque ad an-
num Chrifti d c.
Annonij monachi libri v. de regibus Fran- CIar/350.
eorum, ab anno Chrifti c c c c x x vfque ad an-
num dc ccxx v 1.
Ruperti de Gallorum geftis aduerfus Sara- Ciar.mo.
cenos libri x.

Froflardi hiftoria de bellis Francorum & Clar.^o.

,

Anglorum, ab anno Chrifti m.cccxxxv. vf-

que ad annum m, c c c c.
Enguerandi Monftreleti, confequentium
annorum hiftoria vfque ad Ludouicum x
Q ar ,,
;
QO
1 1 .

Philippi
 602 .
METHODVS
ClaM4S*. Philippi Gomini hiftoria, ab anno Chrifti

iriter Carolum V.& Francifcum regem Gal-

lorum.
clar.ts$f. GuliclmiParadini,confequentium anno-
rum hiftoria, vfque ad annum Chrifti m d.lv.
clar.i^i. Rabutini de expeditione Henrici aduerfus
Carolum V.anno Chrifti m.d.l i i .pro liber-.
tate principum Germanorum fufeepta.

Hi florici Germanorum ac populorum

omnium ,
ab Alpibus 'vjcjue ad
Principio
proponun-
dC /
ad Vifluilatn 'edes habent quibus con
omnibuS

fumfcripfe- dalorum , Hunnorum , Herulorum,

fingdi"^- Heluetiomm , Longobardorum, Po-
ulis
P - lonorumyMofchouuarumyDanomm
Sue eorum,

^ Corneli j Taciti libellus, de moribusGer-

manorum, Altameri commetariis illuftratus.
 IO. B O D I N I. ^03
lacobi Vvimphelingi epitome rerum Ger clar.^ 4 ?.
manicarum.
Francifci Irenici Helingiacenfis Germani- clar.t$i?.

cx exegefeos libri xii.

Huidrici Mucij Huguualdi de Germano- clar.15^

rum prima origine , moribus, inftitutis, legi-

bus^ memorabilibus , bello ac pace geftis li-
bri XXXI.
Io.Auentini Germanicarum rerum illuftra- clar.ijto.

tio libris x comprehenfa.

Munfteri Cofmographia, vel potius Ger- ciar.itfo,
manographia.
Abbatis Vrfpergenfis , cuius nomen igno-
ratur, chronicon , ab orbe condito vique ad
Fridericum 1 1 .vbi cgtera quidem breuiflime,
res vero Germanicas fuse fcripfit.
Lupoldi Epifcopi Bambergenfis , de vetc-
C ] ar , 4Qt
rum principum Germanorum erga religio-
nem zelo.

Au&riti.

Chronicon ducum Bauarix & Sueuiae in-

certi autoris.
Volfangi Lazij Vienenfis Auftriaca hifto-
ria libris 1 1 1 1. comprehenfa
RicardiBartoliniPerufini Auftriadcs libri chrj$oo#
xii. *

Hun-
 ^04 ^ E T H O D V S

HungarU.
Io.Turotij Hungarichronicon Hungariar,
libri tres.

cia$M53°» Melchioris Soiteri de bello Pannonico.

cUr.i440«
Antoni Bonfinis Afculani rerum Hunga-
j

ricarum libri xxx. vfquead Mathiam Corui-

num.
PolonU.
Chronica Polonorum.
clar.i$$i» Martini Cromeri de rebus Polonorum li-

bri xxx.
Philippi Callimachi Polonica hiftoriacon
tra Tureas.

Sclauonitf.

Helmoldi presbyteri Sclauorum hiftoria,a

Carolo magno vfque ad Fridericum AEno-
barbum.

N Danitf & Suecirt fiueGothitf.

Chronicon incerti auroris de origine Fran-
corum, Vandalorum, Gotthorum, Burgun-
dionum.
clar.i$xo. Alberti Crantij hiftoriaDani£,Noruegi£,
Suecise 5 qu3£ Gothia Sc Scandia duftaeftjab
eorum origine vfque ad annum m. d. i i i i .

flar/530. Olat magni Gothi Principis ac pontificis

Chriftiani de rebus Gothorum libri xxn.
Saxonis
 5 0. B OD I N I. 6 05
Saxonis Grammatici, de hiftoria Dano-
rum libri xv 1

Procopij de bellis Gothorum libri 1 1 x . clar. 530.

Agathix Smyrnxi de bellis Gothorum li-

clar.550.
briv.
Idacij chronica a Theodoiio magno vfque clar.410.

ad annum Chrifti c c c c.

Sidoni j Apollinaris Galli, qui in regia Go- clar.470.

thorum fub rege Alarico apud Tholofates cla-
ruit , varix narrationes rerum a Gothis gefta-
mm.
Gothorum libri duo, de
Iornandi Epifcopi clar.540.'

bellis Gothorum & Romanorum.

Aurelij Cafliodori de geftis Gothorum Sc clar.575.

Romanorum fparfim.
Leonardi Aretini de bello Gothorum. cIar.r 4 2o.

Langobardi#.
Pauli Diaconi cancellarij Defiderij regis, clar.780.
de rebus Langobardorum libri v 1

Saxoni#.
Alberti Crantij Saxonum hiftoria. clar.rfio.

Vvitiquindi Saxonis de rebus Saxonum, li- clar.550.

briiu.
De bello Saxonio libri 1 1 1 .incerti autoris.
Sebaftiani Boiflelineri de obfidione Mag- clar. 1560.

deburgica.
Lubcci.
Lubeci chronicorum lij?ri v.
Bo rufeice
Clar.tfto.
Gerardi NouiomagiBatauica hiftoria.
Bobemid.
Aenaes Syluij Bohemica hiftoria.

Suecidfeu Heluetid*
Io Stumphi Tigurini Hcluetiorum hifto»
tomis comprehenfa.Germanice.
ria tribus
Eiufdem epitome totius hiftoria:.

Hi floriet Britannormm,qm pofl An-

glofaxones 3 & Scoti funt appellati .

tiildas Britannus hiftoricusAnglorum.

Georgij Lilij Britanni chronicon ab Hen-
Clar.i$£o.
gifto, id eft, ab anno Chrifti D c. vfque ad an-
num M. d l x.

Clari^xo. Pontici Vitruuij Taruifini hiftoria Britan-

nica: libri v 1.

Polydori Virgilij Vrbinatis hiftoria: An»

Clar.1530,,
glicae libri xxvi. .
'

Beda: Angli libri v. hifloriarum Anglofa-

Clar.752.
xonum,vfque adfuam aetatem.
Galfridi Arturi Angli de rebus Britannicis
Claris?,
libri Vili.
Hecloris
 io. B o d i n i; 60 7
Hefloris Boetij Scotorum hiftoria.

Nicolai Triueti Angli annales Anglici, a clar.14-®.

comitibus Andegauenfium , id eft,ab anno

Chrifti M. c xxx v. viqueadM. cccvn.

Hi floriet Hiff anorum.

Francifci Taraphae Hifpani,breuis epitome Clar.qje».

omnium hiftoriarum regumque Hifpania^ab

orbe condito vfquead Carolum V.Imp.
Chronica Hifpanix Petri Antonij,Hiipani-
ce & Italice.
Appiani Hiberica. clar.ioo.
Roderici Palentfni de rebus Hifpanorum,
Hilpanice.
Petrus Medimna de rebus memorabilibus
Hiipania: lingua Hifpanica.
Maria» Siculi Aragonenfis hiftoria.
Antonij Nebriirenfis,de rebus aFerdinan- Clar.1494
do geftis.
loBracelli debello Hifpano libri v. Clar.'4 96.

CaroliVerardi de expugnatione rcgniGra clar.14^

natse,& eiurdem Betica hiftoria.
Damiani Goefij de rebus Lufitanorum in Clar-tsia.
India geftis.

Hifloriet Arabum ,
qui olim Africa,
Syria, Perjiay Hiffania imperia te~’

nuerunt: vulgo Sarraceni appellati.

Leonis
 (foS M E T HO D V S

clar.;5io. Leonis Afri Geographiftorici , otnniurrt

Afri ese regionilm ac populorum accurata de-
fcriptio.
Hermani Dalmatc chronica Saracenorum.
clar.'oS7. Ruperti Monachi , de bello aduerfus Sara-
cenos libri VIII.
Clar.u 50. Gulielmi Tyri Archiepifeopi, de bello fa-

cro libri x x 1 1 1

Hiflorici Turearum.
Andrete Cambini de origine' Turearum^
Italice.
Gulielmi Poftelli Barentonij.de moribus,
£1
religione,& Republica T urcarum libri 1 1 1
Galice.
Ordinatio politiae Turearum, incerti au-

toris.

Clar.1490. Leonici Calcondilse hiftoria,de rebus Tur-

carum.
clar.1530.
Chriftophori Richerij Torign^i , de rebus
Turearum libri v.
Martini Barletij de rebus geftis aduerfus
c .
gg
Tureas, &
Scanderbei regis Epiro tarum vita,
libris xiii comprehenfa.

Clar.i^o. Pauli Iouij liber xii.xiii.xini.xv.

XVI. XVII. XXXII. XXXIII. xxxiiii.
* xxxv. xxxvi. xxxvii.
HenricrPeniae > de bellis inter Iftnaelem &
Selimum 5
geflis.
Hia*.
 IO. BODINI. 609
Hifloriri Tartarorum & Mojcho -

uitarum.

Haitonis Atmeni hiftorix Tartarorum li- clar.r*?o.

ber vnus. —
Pauli Veneti de regionibus orientalibus & Clar.1280,
imperio Tartarorum libri 1 1 1.
Mathiae Michaci de Sarmatia Afiana atque Clar*

Europaea libri ir.in quibus Tartarorum ae

Mofchouitarum hiftoria breuiffime conti-
netur.
Pauli Iouij Nouocomenfis, de legatione Clarie,
Mofchouitarum liber 1*

Hifloriri ^AEthiopum, Indorum, A-

mericorum , omnium pene
^Africa populorum.

Leonis Afri delcriptionis Africa:, libri no- Cbr.rjoo.

uemJtalicc^Galice.
Francifci Aluarcfij deferiptio AEthiopise. Clar.i4?&
Hifpanice,Italice,Galice.
Aloyfij Cadamufti nauigatio ad terras no- Clar. 1^04*
uas.
Chriftophori Columbi Genueofis nauiga- C!ar.i$T**
tio ad infidas antea ignotas.
Petri Aloyfij nauigatio. Clar.

AlbertiVefpucij nauigatio hum epitome. Glar.rf©^

Americi
Clar. t 497 Americi Vefpuci j nauigationes 1 1 1 1

Clar.noo. Iofephi Indi nauigationes.

Clar. 15 5 .
‘ Ludouici Rom.Patritij liauigationum Ae-
thiopiae ,
Aegypti, v triufque Arabis , intra SC
extra Gangem libri vn.
Clar.1540. Pauli Iouij liber xviii.

populorum com
Pofl hi florias omnium
PWffi» de vi-
ris tlhjiribtu

amnium po-
culorum: po-
munes , &
qua duitatis cuiufque
eas

Jfeade fengtt- propriafunt fjequitur hifioriafwgu-

iu.
Uris illuflrium virorum.

Clar. 1500. Raphaelis Volaterrani de claris viris om-

nium gentium.
Clar. Plinij iunioris, vel,vt alij putantj Corneli)

Nepotis de viris illuftribus l x x V 1 1 •

clar. 1540. Pauli Iouij de viris illuftribus.

clar.13/4. Francifci Petrarch^ de viris illuftribus.
Clar. 1530. Polydori de origine infignium Regum.
Clar. 1370; lo.Bocatij de cafibus illuftrium virorum.
Clar. 15 4°. GafparisVrfini de vitis Regum, Imperato-
rum, & Pontificum Romanorum vfque ad
CarolumV.
Ioan Fcronis ftemmata,cum geftis iJu-
.

ftrium familiarum, partim edita, partim eden-

da,Gallice.
Plutarchi &Ph.Bergomenfis,de claris mu-
lieribus.
Diogenis
 IO. BODINI. Cll

Diogenis Laertij de vitis phiiofophorum, Clareo*

libri x.

Baptift? Egnatij de Romanis principibus, a Glar.i^o.

Csfare vfque ad Carolum Jmp. V

Ioan Cufpiniani de Cadaribus vfque adciar.i*4cx
.

Carolum V.
Plutarchi vitx principum, Grascorum & Clar.uo.
Romanorum l.
C.Suetonij Tranquilli vita: xi i.C&Iarum, Ciar.i2o*
a C^efare vfque ad Neniam.
Dionis Ni exi vitas Imperatorum, a Nerua Ciar.r4o.
vfque ad M. Aurelium*
Arlij Spartiani devita Adriani , Antonini clar.uo*
Pij,&M. Aurelij.
M. Aureli) a fe confcripta vita, libris x 1 1. Claria
clar.300.
lulij Capitolini libri 1 1 r. de vita Antonini
Vtriufque,Veri,ac Pertinacis*
Dionis Cafifij hiftoria principum Roma- clar.240,

norum, ab Augufto vfque ad Alexandrum Se-

uerum,cuius epitomen complexus eftXiphi^
linus.
AeU] Lampridij de vita Didi Iuliani,Com- Claricas.
xnodi,Helio gabali ac Seueri.
Herodiani libri v 1 1 1* a morte M. Aurelij Clar.zoa.
vique ad Gordianum iunioretn.
Sexti Aurelij Victoris de vitis Imperato- Clar.42^
rum,ab Augufto adTheodofium magnum.
Pomponi Leti de vita confequenuum Im- Ciarum-
peratorum, a Gordiano vfque adHeraclium.
Tre~
2 Qw #
 g{% METHODVS
i Trebelli) Pollionis de imperio Valeriani,
£ a
'

Galieni,Claudij, ac xxx. tyrannorum.

Clar. 310.
Flauij Vopifci de vita Aureliani, Taciti, Flo-
riani,Probi,Firmi,Saturnini,Proculi,Cari,Ca
rini,Numeriani.
Eufebij de geftis Diocletiani Maxentij,
clar 31X
Conftantini.
Eutropij epitome principum Romano-
Clario.
rum vfque adlouinianum.
clar.43^0.
Ammiani Marcellini de geftis Conflanti),
Iuliani, Iouiniani, Valentiniani, & Valentis.
clar. 1505. Michaelis Ritij de regibusFrancorum, Hi-
fpanorum, Neapolis, Sicilia?, Hungarix, Hie-
rofolyma?.
Clar .1480. QXmrtij de rebus geftis Alexandri magni
libriv 1 1 1. qui reflant de x.
Turpini,Eguinardi,& Acciaroli de vita Ca-
roli magni priores aetate Caroli magni , ter-
.

tius M.CCC CXC.

Clar. 1480. Platina? de vitis Pontificum Rom. a Petro
vfque ad Sixtum,& annum Chriiti m.cccc-
LX XI I.

Clar.i54o. Pauli Vergerij de geftis principum Man-

tuanorum.
clar. 1550. Principum Montisferati feries, autorc in-
certo.
Caroli Stcphani epitome ducum Mcdiota-
nenfium.
Io.Bracellide claris Genuenfibus.
Xeno-
INDEX rervm
MEMORABILIVM OyAE HOC
LIBRO CONTI NENTVR CO-
p I O S I S S I MVS.

vrbs vnde
Bbatis Vfpergcfishiftoria Albia
didta.
f7
-

A
5
Tacito
no cotemnenda pag.ioS. Alciati iniquum dc C.
religio Refp.&Le Indicium. 95 .
Abiffioorum
oc<? x65.166.189. Alexadrum Achillis vidus ex-
citauit. 8*
Abiffinorum Reges. 4 ?** .

AcheorumReipub.ftatus. 321. Alexander Grascoriim beila ir-

Adionum humanarum furaraa rifit

.

diuifio ac varietas.3 2.33.3*).

1 Alphonfus % Lmu icdione la-
Adulterarum mulierum poena nanis.
apud Romanos. 87.88. Altanus feu Vulturnus ventus

AE°yptioru molles delitiaM 89 Galliam Narbqnenfem in-

*

AE^yptiorum hifioria a quibus fellat.

repetenda. 2 ** America leprofis hominibus a-

AEgyptioru dc fui generis anti- bundat. $3

J «

quitate mendacia. S 99 .fi 4 Americorum Auilraliu imma-

144.14?«
AEgyptij fintne Scythis anti- nitas.

549 Americorum hiftoria: vtiles ac

quiores. *

'A solum origo & antiquitas. 546

iu eunda?. M«
A Equatoris regio faluberrima. Ammiani Marcellini candor ac
120. fiudium inquirenda verita-
atra cutis.iif. tis. i» 3 «u 4 .
AEthiopu cur fit

Africa fumma diuifio. 27. Ammianus Gallorum antiqui-

Afiica raros habet ouium gre- tates ex publicis eorum rao-
mentis 60.
«es &
cur. 129. allegit.

Ahi funt frigoris impatientes. Amphidionum cumAstoli.sac

Ionibus foedus. 250.
quam Andegauum & BrifTacum vitra
Afri plus habent confilii
vinum. 138. 39 Rhenum. ‘

Africa furio forum magnam ha -A-ngli fepe a Scotis vidi.

130.

bet multitudinem, 14 6, Ar.ima? ficca: fapienriores. 164.

 r n x> E X.
Annales etiam hiftoria? appel- Arrianus Alexandri hifloriam
lantur. 17. ex Commentariis non vul-
Annibalis vitia ac virtutes. 1 57. garibus hifloria cotexuit.6o.
Annonii monachi hifloria. 75. Arrianus fuo iudicio feriptor
Anni quot ab orbe condito flu- excellentifsimus. 8r.
r
xerunt. $2.7* A pxw AthenienliumMagiflra-
Annorum numerandorum va- tus. 2,9^3 7°*
ria» rationes. 320. Aliae fumma diuiflo. 27*
Annorum conflituendorum ra- Aliati cos Cato mulierculas ap-
tiones varia?. pellabat. 52*

Annum Hebraei ab Autumno Aflafsini vnde didi. 473*

incipiunt. V 9 Afsyrforum hifloria
* a quibus
22 *.
Annus 12. melibus apud omnes repetenda.
conflat. $
T 7* Afsyriorum imperii couerlio-
Appiani error de Gallorum le- nes.
gionibus. 78. Atbenienfes cur tibiarum flmi-
Appianus in Romanorum hi- lesdidi. 5 2*

floria faepe labitur. 88. Atbcniefls Reipub.flatus. 293.

Appianus nobilis hifloria: feri- 294.293.296.
ptor. 88. Atbenienflum Reipub. magi-
ab Aquilone bella cur prophe- ftratus. 298» 2 9P'
tae minati fint. 13 r. Athenienfes
imperium Graeci^
Aquarum vis ad mores immu- yo.tantu annis tenuerut. 372.
tandos. -210. Athenienlis Reipub.conuerfio-
Arabes qui poflea Saraceni diu ncs. 37°*
4

in otio latuerunt. 24. Attica male Paufanias & Stra-

Arabum ex Alia? defertis eru- bo veterem Ioniam appel-
ptio. 224. lant. #

libi
Arabici imperii conuerflones. Auguftus mirabili artifleio
imperium flabiliurt. 4>
Aretinus munere corruptus Aurea fecula male quidam fla-
laudabat. 63. tuunt. 47°*
Ariftobolus Alexandri Legatus Aurum optimum ad ortum &
inAEgypto. ^
61. meridiem nafeitur. ii??.i97-
aliaeque
Arifloteles rcpraflhenfus quod Auflraiium nigri oculi
Lycurgi ac Solonis leges e- e o r itm q u ai t a te s, 1 2 $ 1 3 6,1 3 7
i .

12?.
mendarit. 62. Auflralcs timidiores funt.
Q_4 Au fler
 IN D E X.
Admus vnde didlus.
Aufter efficit
nus appetant. x
Auftrales populi qui vere
vt animantia mi-
12 9-

fint.
C Caligula iuflit Caflii
Csefare hiftorias vulgari. 63.
far,
de

Caligule (limma vitia ac virtu-

135,
Auftrales cur perfidi ac crude- tes. 98.

les, X4J* Caldeorum hiftoria a quibus

Auftrales veneri ac voluptati- petenda. 21.

bus dediti. x 47* Caldii omnium populoru an-

.
tiquiffimi.
Auftrales longiori vita fruun- 5)9.

tur. I $6- Caldaica & Hebraica lingua

#

Auftrales contemplationi ma- omnibus aliis antiquior. $4 r .

dediti. 163.167. Caloris vis maior arftatc verfus
gis
Auftrales ftatus optimatum & Septentrionem quam Au-
populares nunquam habue- ftrum. 203.

rint. 334- Cenomani vnde difti. 572,

Azonis & Lotharii contentio Csefar Ciceronis Iudicio omni-

4e imperio, bus hiftoricis fuperior. 69 .

B Csefari licuit dere militari fer-

fierociflimi. 195.206. re fententiam. 67,6$.
Ataqi
B dei.
Bembi hiftoria fufpedta?
104.105.
fi- Csefaris falfa
Germanorum,
rado de robore
14
Berofusex antiquorum Anna- Cacfaris de bellis a fe geftis ve-
ra hiftoria. 64,
libus Afsyriorum hiftoriam
emit. 6 7* Capiaris de Pompeianis tefti-
_

Be 11
8 o, monia fufpedta.
a r io n is el egan s d i
. & er i fi . 64.

Britannici imperii conuerfio- Carionis Chronicon breue

&
nes. 416. accuratum. zu
Britannos male Po- Carolus V. Imp. Ludouicu X [.

lydorus fcripfit. $$5* semulatus eft. 2.

Britannorum origo, 57^* Carolum magnum quida ma-

Britannorum principii origines le Germanum fuifle credunt.

Budeus male drachmam dena- 467,

rio comparauit & librae mi- Carolus Aurelia Dux fuppli-
nam. ®7« cio quod quidam putat aifo
Budeus temere in Tacitum in- dius non fu id 62.

uehitur. 95« Caroli 7. Regis Francorum in-

C credibilis clementia. 4° 7*
Carda-
 I N E E X-
Cardanus hominem lapientem Cicero Rempub. non fatis ac-
male xftimat. 164. curate definit. 137.138.
Cardani de Hifpanis Britannis Cincenati v tile confilium 44. .

acNormannis ridiculum iu Ciuilis difciplinx tria capita.

dicium. zar. 37-
Capricorni fydus fau ftum. 222. Ciuis definitio qu£ Ariiiotelis
Caprini oculi acutifsime videt. eft improbata. 132.
12.7. Ciuis accurata definitio. 137.
Cafpium mare qua fluat. 2or. Ciues a Latinis varie vlurpan-
Cafus fortuiti in hiftoria ob- tur. 140.
feruandi. 47- Ciuis qui efle defiit duitatem
Celtae priufquam Romani di- pollliminio non recuperat.
fciplina militari claruerunt. 247.
*3- Ciuitatem mutare quilibet po
Celta? vnde didi. te A. 246.
Celtica lingua non eadem fuit Ciuitatem male Bartolus mu-
cum grreca. 565. ris definit. 139.
Celtica lingua Rom.confuetu- Ciuitatem federatarum non
dine pene amilfa. 5 68. eadem efl Relpub. 249.
Celtica lingua vetus magna ex Claudij Imperatoris Ro. ftupi-
parte grseca fuit. 550.567. piditas. 98.
Cdtaru nomen Germanos no Clientike nobilium Gallorum.
comprehendit. 554.558.560. 4 °4 *.

Ceofores Romse imperium ha- Coloniarum deducendarum va

buerunt. 288. rise rationes. 519.
Cenfura: minus inRepub. ne- Commercia peregrinorum non
celfarium. 459. rede prohibentur. 537.
vox ambigua. 125. Comparatio Reip. Athenien-
128. fitim Roma. & Venetorum.
Chriflus quando natus fit. 3S3. 29?.
Chriflus quo dic& anno mor- Confufiones populorum difsi-
tuus fit. 525. militudine inter homines
Chrifcianoru de Mauris & Mu- pepererunr. 212.113.
hamedicis lulpeda? opinio- Con lilium honeflum turpe v-
nes. 63. tiie inutile. 43-
Chronica aufpicatibus facilia. Confules Romani bellum in-
20. dicere non poterant. 260.
Conra
 INDEX.
Conradi Imperatoris vi pieta-
D
Anai vnde didi. 54*-
tis fradus animus.
Confanguinitas maximum hu-
6

manae (bcietatis vinculu.^sf

fiones.
.

•
4*5.
D Danix imperii conuer-

Danielis ftatux ac belluarum

Conflantia in hominum didis
lS 7- interpretatio. 462.4 66 .
&fadis. quo tem Danielis hebdomades
#

Contemplatio eft a&io. 24 .

& qua- pore compleantur. 3^4«

Conu allium Atlantis
rundam aliarum mira ferti- Dardani vnde nomen habue-
rint. 541*
litas.
20 ^-
Dei infinitas. 4 97-
Conuerfxoncs Rerumpub. 526.
obferuanda
Dida in hiftoriis
34
*>*

& eorum varietas. 43.46«

Conuerfiones Imperiorum aut
Dionyfius Halicarnaseus res
externae aut domcflicx. 334«
Conuerfionum ex numeris
Romanas verius fcripfit qua
lti-

culentifsima excpia.3'^.360.
Fabius, SaUuftiuSjaut Cato.
<7.
Conuiuiis mutuis ciuis conci- . ,

liantur. 457* is Romanoru hiftorias ex pub-

^ #
licis monumetis
collegit, eo.
Cornelius Tacitus fine ira & itu
dio fe feripturum profitetur.
Dio. Hal. rerum Romanarum
feriptor darifsimus. 82.?4.
54*
.Tacitus nobilifsimus hifto-
Diodorus AEgyttorum arcana
C 61 *
93-P4-9I* vidit.
ricus.
Diodori hiftoria redo ordine
.

Corographia qmd fit. 20 .

hiftoria co- conferipta.
Cofmographix cu
gnatio & eius panes. 26.27. Diodori in hiftoria Ro. lapfus
aliquot. 61 °

Creta olim IjiaSV»***. 5*

Crudelitas & libido conuerfio- Dion Cafsius optimus hiitonx

2. feriptor.
num Reriimp.caufx. $1 .
>

mo-
mo- Difciplina cuiufque gentis
Ctefias Pcrfarum publica
res facile immutat. 216 .
numenta vidit. ^ T
j
populorum & ci-
Cubus duodenarii vim magna Difcrimina
conuertcndis impe- uium in Rebufpub. 245 •
habet in
riis. 35
Dores ab initio ide cum Aeo-
Cubi feptenarii eadem
m

vis .eft. iibus. W6 *

' Dorius modus natura? congru-

35*. *
entior.
 INI > E X.

Druidarum facra leges pote- Feflae vrbis yo.tcmpla. 1^.

fias. 39 i. Fidenatium theatri cafus. 47.
Duelli leges a Gothis profedae. Finis humanae adionis. 34 «
iG?. Florentinae Reipub.fiatus & c6
D uni vox quid fignificct. 57°* uerfiones, 3^4-
Foedus Reluetiorum Rhctoru
E Balthicorum.
Formula initiationis Regum
Ginarthus intemperanter 3 4*
E Francis. 1

Carolu Magnu laudat.<s 8 . Formae particulares vnde oria-

Eledorum Germaniae lura $c tur. 4^ 3 .

potcftas. 3 1 ^. Franci olim fidefragi. 14**

Ephororum apud Lacedaemo- Fr. Leandri accurata Italia de-
nios audoritas, feriptio.
Eratofthenes vilifsimornm ho- F. Aluarefii hiftoria Anthiopu.
minum mendacia fcripfit,^. 7S.T0p.175.
Ethnicorum de ludiis lufpc- Frofiardum quidam fuborna-
da iudicia. 63«
tum trasfugam putauere. 65.
Europae generalis diuifio. 27. Franci vnde didi. 5 ^ 4 574 .
-

Europaei cur ^ftate magis ca- Francorum origo. 538,563.

lent quam Africani, zoi,

Eufebius fine modo Confianti- G

num laudat. 5 ^-

Eufebius vana plaerunque mi-

racula deferibit. 107.

Ex nihilo aliquid generar.1487.

G Aliorum origo. 55 r
Gallorum leuitas qualis
fit.
# ^
17 ?.
*

Gallicus morbus primu ab Hi-

F fpanis illatus. 102.

Abiu-s Max. a Polybio re- Gallici vultus pro candidis. 155.

F praehenfiis.
Fadioncs principum ixebufp.
ip. 57 * Gallorum imperii diuturnitas.
468. 42T.
Gallorum domeftica difciplina
perriicioiae. 3^4*
Falli qui dicantur. *7* infignis. 3
.

Gallorum lex agraria. 3^8 .

Fcrdinandus Q^Curtii ledione
conualuit. Gallorum militaris virtus. $95.

Ferrum apud Tureas ranfii- Gailoru Curiae ludiciales.404.

mum. 196 . Gallorum e,ga Regem obfc-
quia.
 INDEX.
re acceptas iniurias profequu-
quia. „ .. 4°f* ,6 7«
Gallorum imperii Ratus & co-
tur.

39 *• Germani inferiores leues. 183.

ii crfiones.

Gallorum Equitatus. 55*. Germani in fufeepta religione

fiuxent. parum conflantes. ^ 185.
Gallorum nome vndc
Germani omnibus fere difeipii
553* 2I6, «
nis clari.
Gallorum Colomar. 5*9-

Gallorum lingua. 5^5. Germanorum lingua non eade

cum Celtica fuit. 5 6 ^-
Gafpar Holftcr Gothus.124.14*
Celtica lingua* mul-
Georgius Agricola rei metalli- Germani
16 r- ta vocabula retinuerunt.575.
ca peritiliimus. _

Gentes litterarum imperita $69.

bello clariores.
Germanos hjnyj&yx.i male Al-
5
cen- tamerus fcriplit. 535»
Gencuatum Pontificum
379. Germania? Ratus. $ 17 . 11 $.
fura.
Reip. flatus & con- Germani Romanae monarchix
Genu en lis
379* fucceffores non funt. 4^3«
uerfiones. .

54 1 * Glarenfes
veterem religionem
Germani vnde didi*
abiurantes an foedus viola-
Germanorum
Germaniae Reges.
origo,
373-
tfi. 575-

rubicudi vitra Gothiam

rint. W
Germaniae Imperatorum ele- Gothi I2 4-
dio,potefla s 5 & iura. 3*7*3 l8 - fufei.
Graecorum imperii conuerno-
Germanif Imperator fummum 409.
nes.
imperium non habet. 3
21 *

23. Graeci latifsime fuum genus

Germaniae fines.
propagarunt. *2*
Germanoru cerulei oculi. 12,?. .

Graecis dextra finifiris meliora.

Germani femper largius pota-
I 2» 17L
runt. 3 r
'
,
Graeci diligenter rerum a le ge-
Germani tantum ad impetum
validi. 134.140. Rarum hiftorias fcripferunt.
Germani vt primum nati funt 5** . „
Graeci hiRorici Romanorum
.

cur in frigida mergatur. ibid.

minime mali nec a- difciplinam diligentius tra-
Germani
darunt. .^4*
ftuti. 140.15?.
liifloria v-
Germanoru in rebus Venereis Gregorii Turoncnfis
tiiis.
io ^«
continentia. 149.1^0.
_

quam Iu Guiil. Rellaii fumma dodrina

Germani ferro potias
 IND E Xb

& vinus* 9 9. feripta.

Guill. Bellaius h^ftoricoru ne- Herodotus repnehenfus quod
gligentiam redarguit. 61. ad voluptatem multa feri-
Guichardinus nobilis IRRoric*. p ferit. 72.
72.74.80.99. Herodianus Repe a Capitolino
Guichardini prudens in judi- &Spartiano repr£heditur.9«
cando modcRiaaoo.ioi.n 5. Hi (panorum origo. 577*
Hifpaniciimperii c6uerfiones*
H 418.

H Ard vox Celtica.

Harmonica ratione Re-
Hifpanorum in omnibus adio-
nibus tarditas. 180*
fpub. optime guberna- Hifpanorum regale confilimn
ri.
_ 45 *• & cartera id genus. 323.
Hebraeorum Imperii Ratus & Hifpani cur in Gallia voracio-
conuerfiones. 443. res. 129.
Hebraeorum Senatus. 444. Hifpanicum bellum ex admira-
Hebraeis dextra finiRris prse- tione Scipionis natum. 7.
Rant. 173. Hifpaniardiuifio. 28.2^3.
Hebraeorum hiRoria quo ordi- HiRoria vita* magiRra & cur. r.
ne & a quibus petenda. 22. HiRoriarum frudus maximus.

Hegefippus belli ludaici feri-

ptor. 112. HiRoria a nemine vnquam vi-

Hegira Arabum. 520. tuperata. g.

Helice vim imperiorum male HiRorigtria funt genera & qiig
Cardanus tribujjt. 3
6z. 11.
Hcluetiorum Ratus &co nuer- HiRoria facr^e ieriesa quibus
fiones. 375* repetenda. 509.
Hcluetiorum Senatus. 377. HiRoria* profana Rriptores
Heluctiorum conuiuia. 378. quomodo cum iacris litteris
Heluetiorum praeildio cur Re- conueniant. 513-
ges vtantur. 140. HiRororicorum in facra tem-
Heluetioru praeclara geRa.206. porum hiRoria difleniiovn-
Hemifpherii noRri quatuor fi- de manam. f i?*
nes. 120* in HiRoria diuina quid porifsi'-»

Heneti vnde didi. 543. mum obferuandiim. 26.43.

Henrici bella cum Carolo V. ab HiRoria humana au (pican-
lmp. a quodam infulse de- dum, 1 1.13*
Hiflp
 INDEX.
Hiftoria humana vel. propria Homo toto corpore bicolcrr a-*

liquando vifus. 214.

Il5-
vel communis.
Hominis bonum quomodo de-
Hiftoriam oportet efle vniuer- 4°-
finiendum.
fam.
Hoftium feripta non omnino
.

Hiftoricorum habendus dele-

probada ilee improbada. 63.
&us& qualis. <'•
9
in Humanis a&ionib tria fpc-
.

neq; nimis credula

in Hiftoria
efle opor- danda. V*
neq; incredulum
tet. *?•
f

Hiftoria nuda quibus placuerit

quibus non. ^*7?'
a
publi- Anus vnde di&usv $4**
Hiftorici optimi qui ex
cis monumentis
hiftoriam I Iapetus.
Ignium mult£ eruptiones circa
collegerunt. 19^-
moribus Septentrionem.
Hiftoriam ex hiftorici
Imperium merum fitne lolius
atqs ingenio xftimadam. 54* 262.
principisan non*
Hiftoricorum tria genera. 54;
Imperium merum gladii pote-
Hiftoricorum rerum gerendaru
oportet. ftate definitur*
peritum efle _

an Imperium quattuor in rebus

Hiftoricus de fuifne feribat 2 7- 2 ^-
confiftit.
hoftibus difeipiendum* <7-66.
mu- Imperia maxima fere verfus
Hiftorici & boni oratoris *3°-
Auftrum propagata.
nera longe diuerfa. 5?« .

In caelo quasdam funt fibi con-

Hiftoria veritas ex multitudi-
61.71» traria.
ne teftium.
fterilium locorum ftre-
Hiftoricispofterioribus quan- IncoI^
nuiores funt. 210 •
do potius credendum. 63* _

po- Incolae montium Arabis fum-

Hiftorici prope omnes fuos 205.
pulares laudant.
6 5* ma in libertate viuunt.
ferre Indi&ionibus quanao coeptum
Hiftorici de re propoflta r
eft numerari. 5^ *
fententiam debeant necne.
66. #

cutis. 121.
Indorum cur atra
Hiftorici qui in re vrbana, ratio-
In tercal adorum dierum
qui in re militari, qui in ar-
mo- nes varis.
canis principum, qui in
Inuenta noftrorum cum maio-
rbus populorum meliores.71
in facris literis lon-
rum Inuentis conferri pof»
Hominum funt.
giores artates. 5^*
 I N D B Xi
to. Funccii Chronologia accu- Legis adione3 qua? fint. 163.26?.
ratiffima. 2>r. Leonis Afri hiftoria. 75.no*
Iones a.wmyjQyU, 545 * Leonis Pontificis vitia & virtu
Iones vnde didi. 2 tes. ior.
$4
* .

lofephus antiquitatis cogni- Leones in AEthiopia n.igri.T2i*

tione nobiliflimus. 112. H5. Lepra? morbus Axgyptiis pe-

Io fu e liber -a quo fcriptus fit. culiaris. 152.207.

116. Lenarum gens in Gallia & Hi-
louis planetae vis. 160.162. /pania omnium antiqui/fima.
Ifmaelitarum Pontificum ma- 586.

iefias* Lex Antonini de datu homi-

Italorum origo. 547 * num quid effecerit, 243.244*
Italia. vnde di&a. Lex Cornelia Tribunitia. 312.
548.
Italia? hiftoria diligenter excu- Lex Iulia de communicanda (o
tienda. 23. ciis duitate. 241.244.
Iuda?ivnde didi. 54 T » LcxOuiniaTribunitia. 273.
ludiis cur prohibitum interfi- Lex Portia Tribu nitia. 274.
cere quenquam. 259. Lex Portia de numero caToru
Iudssorum de Chrifiianis opi- fideliter referendo. 64.
niones fufpeda?. 63. Lex de prouocationc ad popu-
luflitia omnium virtutum com lum Romanum* 274*
munis. 4 8 Lex Romilia de adulteriis. 87*
*

Lex Solonis de Collegiis. 246.

L Libris tribus hiftoriarurnloci
dbfoluipolfunt* 4U
Aced^moniorum Imperii Limoga?a vrbs vnde dida* 567.

L Ratus
* 72 '
& couerfiones. 283. Linguarum mutationes vnde
contingant. 548.
Lampridius principii libidines Linguatus Gallus. 109J24.
nimis accurate defcribit. 97 - Litterarum ortus & occafus.
Largitiones Ilcgis Gallia? legi- 128.

bus definita?. 405* Litterarum cft quardam vicifsi-

Laurentius Medices vnius hi- tudo. 476.
ftoria? narratione coualuit.6. Loci hiiloriarum quomodo in-
Legatorum offenfio contra Ius flituendi. 30.

gentium. 5°* Locoru varietate alii aliis de-

Legem ferre quid & cuius. 37. teriores. 119.

L11-
 ® * x
$* u e & accuratu#»
-
jwmsk w*
lueenfuimClatus. fafacioresV n
XII humanitas. 40& Melancholici 1 5

Ludouici Menfes Latinorum & Croco-

M
IVI
rum inuicem non refte com-
2 4'

M Acciauellus male popu-

parantur. 5

Mentiri licet Reip.caufa. 187-

larem ftatum laudat.
Meridiani ingenii prasftantio-
42:1.427* 11
_
9«
varia apud va res.
Magiftri militum publica Perfarum
nomina. 3 2-5» Metafthenes
rias nationes 6 i. 6 t*
per- monumenta vidit.
Magiftratusab Ariftotele
Metalla optima verfus Occa-
peram definitus. fum&Septetrionem.i95^ 8 -
definitio.
Magiftratus accurata
Metrodorus vilifsimorum ho-
255.
perpetui. minum medacia fcripfit. 62.
Magiftratus annui an
ex agricolis vel
4< r ‘ Milites optimi
cffe debeant. ?
17?-
Reip,
.
dpificibus leguntur.
Magiftratuum multitudo . _

*
Mifericordia vitium animi. 47*
perniciofa.
3° 8 -
praftieiio- Monarchia: ftatus»
Magiftratus quidam 2
ha Monarchias ordo. 3 3*
nem 3 quidam vocationem Monarchiarum quatuor quas
bent alii neutrum* 461,
3
7v fuiifedicutur cofutatio.
M.Gazi hiftoria.
hiftoricus. 75-
ignora- Monftreletus
Magnetis vfum antiqui
Montani homines crafsiorcs
runt. . „ 204.205.
r- funt.
Magum quid fignihcet. J7 in ventorum
.

cupidior Morborum caufa

Manlius Cap. magnas }9^
varietate pofita eft.
famas quam bona:. antiquifsimus
^73- Mofes
omnium
Marvox Celtica. Lcgiftator. 3° 9 '

Marathoniam pugnam trecenti <00.

.

11 *• Motus primi orbis.

hiftorici fcripfere.
vis. 1^0.161. Mundum Deus Septembri mc-
Martis planetas
206. fe creauit.
Mariorum ferocitas.
Anico-
Marefchallor um varia apud
va Mundi ortus aducrlus
telem.
rias nationes nomina, non ciie ad-
Maftilitnfiuni ftatus. W- Mundum sternum 49*-
u e rfus Proculum.
Meierus Ludou.XI. perfidum 49"
8 Mundi interitus.
vocat & ty rannum. -
5
dura-
Chronicon bre. Mundus fex mille annis
Mclanchtonis
 i n » i *
177. flas ad Rerump.conilcrfioUes
Mundus' aliquando deflagratu- 344 347 . *

ri * 9%
Mundus quando interiturus. 55}
de Mundi fituvari^ opiniones,
170.171.
Mulieres regnare naturas con-
trarium. 398.
O Ccafus (olis terminus.Tjj*
Occideiltalis Imperii co-
uerfiones. 373*
Occidentale Imperium diui-
Munerum in Repub.fumma fe-
fum inter liberos Lud. Pii.
ptemgenera. 29.
> 73
Municipia Ius coloniarum diu- ;
Officium nobile magiflratus
tifiime retinuerunt. 141.
quale fuerit. 264*
Munftcrus Gcrmanographiam
Olaus fiepe incredibilia Rei-
fcripfit potius quam Cofmo-
pub, admifcct. icp*
graphiara. Xr/.
Olores morituros falfUm eft
fuauius canere* 6r*
N oppxcQ, ^Kj^m qua? dicantur*

N Abonaffar In factis litte-

ris Salmanaffar appel-
latur. S30.
iz e,.ii6i
OneficritusAlexandri Legatus*
61.

Optimatum flatus & eorum e-

Naturalium rerum diuifio & ligedorum ratio. 304.305.307*
varietas, 42.
OptimusReipub.flatus quis fit*
Negus Rex Abyflinorum pro-
421 ‘
pe Pontifex. i 6 *>.

Neminem fuar & Rom.ciuitatis Ordo quis tenendus in legedis

hiftoriis. 18*
efle ciuem quid fit apud Cic.
Origines populorum quomodo
exquirenda?. $38.
Nero fc vino deflagrare terras
Orientis fitus temperatior qua
optabat. 3.
occafus* 191.195*
NeruorUm in lupos vera con-
figuratio. icy.
Nicephorus Calliftus plcrunqj
fabulas admifcct. 107. Arifienfis Senatus auflori-
Norimbergse flatus. 320* tas. P
Noucnarii numeri vis. 549.350. Patria: potcftatls Itira.
400.
•>
5
Numerorum fitae aliqua pote-* Paulus Asmilivts prudentet ac
R m*»
 IN D E X*
fcripfit. Plebis vanitas & inconftantia,
modcftc de Lud. XI.
337.
tyran- Plut arcbus Herodoto infenfus a
Paulus Ballio Per uda:
quod male de chero.feripfif*
fufpeft» fi- fet.
Pauli louiihiftoria
Plutarchus hiftoricus fumma
7S’- i>i -
dei. „
Paulus louius odiofus m
com- proditus lapientia.
1 Plutarchi aliquot in Ro. anti-
*
parationibus. x rf
Goi* quitate lapfus. 86.
Paulus louius immodice
58. Poenorum crudelitas. 145.144«
ftmm Medicem laudat.
Polonici Imperii conuerfiones.
Pauius Venetus Turearum
hi-

riam defcripfit. 4M« . .

Polonoru Regum Origines.^s?.

Pauli louii in Gallos calumnia.
Polybius nobilis hiitoricus. 77.
78.7%
Paufanias diligens Geographi-
Polybius Punici belli feripto-
ftoricus. ...
Peregrinorum &ciuiumdifi.ri-
1IC
?
#

resreprsehendit.
Polybii iniquum iudicium de
meri. #

peregrino natus ciuis tamen

Reip.Roman# ftatu.270.27f.
Polybius de religionibus nefa-
eft. .
,
rie fcripfit. 71*76.
Peregrinoru multitudo inRe-
inuc-
publica metuenda. 439* Polybius in Philarchum
hitur. 6 5- 6 9«
Perfarum Imperii conuerfio- non
.

nes. 4° 9« Pontifices Ro. imperium

habuerunt.
Philollratus Apollonium im-
modice laudat. Populus Romanus Confulcs
Phil.Cominf us. Lud. XI. fupra creabat & Senatores dilige-

bat. 27*.273«
modum extollit.
bellum in-
Phil.Comin^us a Viue ob fre- populus Romanus
dicabat. a 74«
quentes digreftiones nota- _

tus. 69. Popularis Imperii infolentia.

Platonis fententiade interitu 415 -
. . .,
virtutibus
Rerumpub. 346.348. Popularis potentia
omnibus inimica. 42?*
Plebifcita Senatum Ro. tenue-
runt. 2, /8, Populi qui fine omnium anti-
quiffimi. 544*
Plebi Roma? permiffum legem
populi a Gallis oriundi. SL7*
jubere. ,
 IN DEr
Poflidonius vulgi rumores pro pud Platonem. 170 •

hidoria tradidit. 61. Regia poteftas natur# cogruit*

Foteftatis vcrbfi apud i.c.quid 42^.
fignificet. Regiam poteftattm facra? litte-
Prsedones vnde Brigantes ap- ra? probant. 44^
pellati. 475. Regia poteftas melior quam
Principi qua»dam propria. 2^. Optimatum. 427.
Principis inditu tio. 458. Regio temperatiffima qua? fi c.
a Pra?fedo prsetorio fupplica- ,
3>
tur. zyi. Regionum magnitudo male ex
Prarhenfionem habent hodie e- ambitu adHmatur. nr.
tia minimi Magiftratus. 2.56. Regio ab A Equatore ad polum
Procopius intemperanter Be- triplex 90. condam partibus.
lifanum laudat. 55. 122,.

Procopius inter Seledos hifto- Reixvox Celtica.

572,
ricos numerandus. 106,107. Refcript^rum Regis Gallia?
Prodigia prope incredibilia a- vis.,
399,
pud bonos audores. 75. Refpub.ab Andotele male de-
Prometheus cur ignem eadede finita. ij3.
dicatur fubripuifle. 535?. Reipub.vera & accurata defini*
Ptolem^i errores Zodiaci tri- tio. 137;
plicitates cuique regioni tri- Refipub. tribus partibus
conti-
buentis. 219. nentur. i6g.
Refpub.a?quabilitate luris non
R _
rede conferuatur. 423,

R Auus color

inRepub.
quis
Regis eiedio periculofa
fit. 116.

448.
Rinco & Fregofius Legati o cci-
fi.

Rhagufiorum datus.
5

58-.
q.

Reges qui primi creati fint Romani Imperii conuerfiones.

& cur. 330. 309.
Reges aut nafcuntur aut cli- Romanorum datus non fuit te-
guntur 316. peratus ex tribus. 270.271.
Reges quidam legibus foiuti. Rom ana? Reip.datus plane po-
309111 . pularis. 291 295.
.

Reges Chrifti^ni minime legi- Romani Senatus decretum de

bus loluti funt. 514. ludis propter rufiici fomnifi
Regesphilofophari quid fit a- inftaurandis, 6f >

R 2 Ro- „
 JN D SX.
Scriptores varii de Repub.rcde
mandatum
Romani Senatu* inftituenda. , 3°*

Gallo Proconliilt. 49; ^

543*
magnu Scytha: vnde di<5ll.
Romani quomodo fibi
Scyrharum colonia?. 5^ * T
ij •
Imperium ftabilierunt. Scytharum oculi glauci &cc-
Romani neglefU dilcipUtiadc-
rulci.
fuerut. ii7-
fieruntelfe quod odio habuc-
hitloria quo ordi- Scythe cur litteras
Romanorum rint.
1 ?* t .
ne dilcenda, Scytharum mira ebrietas. ia*.
Caldaris ScHebrasis
Romani dc Scythae multum armis parum
falfaplerunque tradunt.
*>?•
i3 8 * 1 3**
confilio valuerunt.
fupplicium a Germanis.
Rot* Scythas ineptos ad Venerem
147*
144. faifo Hypocrates ait.
s parentibu»
Scythae fimiliores
liberos procreant.
***
Abellicus inepte
Venetos
543*
Sequani vnde didi.
S cum Romanis
Salaciores funt qui
cqtuut. 6>,
equitare Sequanorum origo. 577.
religionum innumerabi-
confueuerunt. 149* Seda:
les in Germania.
Salaminae interitus.
v .
-ver-
597 ' Sclymus gefta Cafaris tn
Salica lex. naculam linguam transferri
Salica terra, 4®j*
_ jufTit. ,

Salluftii hiftoria . '

in filium Anthio-
Samuelis Seleuci amor
.

Samuelis liber totus 4 *

cum. .

noneft.
Senatus decreta an egeant pnn
1<5 °-
Saturni planetae vis. 167.269.
Imperio cipis fandionc.
Saturnum a Ione de Senatus Ro.plcraq;
contra mo
•
deiccfum quid fit.
geiUt.i79.i67.
rem maiorum
Saxo nicae familiae origo. £4- pote-
geltiut Senatus legis condenda?
Scelerati etiam laudari
ftatem non habuit.
&inlaniam metuunt, annua
Senatufconfulta Romae
Scienti* Sioeotsd. . *t*
pedia fuerunt,
Scipio Africanus Cyri
. .

Septenarii numeri vis. 349.

Xenophontis magnus. 7*
populi qui pro-
fandus.?. beptetrionales
Scipio ipfis latronib* prie fint.
Scorpionis; fydus £ur
Afi ic% robu-
Septentrionales corpore
pr*fit. . . *£ Ii 9.^9
catorum Re^um or?emcs.5»v
 INDEX*
Septentrionalium leuitas in re- nonnecefiitatem. ir8.

ligione retinenda. 184. Syluarum magna copia in Se-

ptentrionalibus. i?8.
Septentrionum vis quoufq> pa-
teat. lo Syrorum mores. Tp4.t9f.2ar*
1 -
#

Serui quando effe defierint.34 2*

Siniftra iatinis fere femper au-
fpicatiora. I 7 I * I 74*

Siniftra debiliora funt in rerum

natura. 1 ? 2«
T Artarorum imperia. 14.
Tartarorum horda?. 18 p.
Tedofages Galli fertiiifiima
Sleidanus milTa? arcana cur dc- Germani^ loca occuparunt.
fcripferit. a 1 ?. .

Societatis coeiida? occafio & fi- Temporum dodrina hiftonaf

3*« decus.
nis. #

Societas humana quibus vincu- Temporis

feries. 5<>8.

lis retineatur. Terra libera ab aquis vergit ad

3^*
.
Septentrionem. 1 99*
Societatis humane primordia
&progrefius. J
3 7*
Themiftoclis confilia. 43*44»

Solymani infignis crudelitas. Tholozavnde dida. 567.

Thraces vnde didi. 543*
43°. .

nobilis hiftorio-
Solis apfis terrae propior quam Thucydides
graphus. 73*74*
tempore Ptolemaei. 5°7»
^
fama» cura habuit. 3.
Staphiius Carolum V. imp£fius Tiberius
laudatiit. Tiberii res vel adulatione vel
odio perperam {criptae. 60*
Status Reip. qualis fit quomo-
Timeus ob frequentes repras-
do inquirendum. zji.
henfiones notatus. 669
Succeffionu inter nobiles Gal-
4°4 Titus Liuius ob crebras
Con-
los ratio.
Suecia» imperii c6uerfiones.4i^. ciones reprehenfus. 73*

nimis fuperflitio-
Suetonii Tranquilli acuratiffi- Titus Liuius
fe prodigia deferibit. 75*
mahiftoria. 9^ 97*
aliquando copiofius
Sueui extremo Aquilone a Lu- T.Liuius
canopofiti. 1 laudat & parce reprehen-
Sulphuris fumma copia in Iha- dit.

i* 6* T.Liuius quot annorum hifto-

dia.
#
riam fcripferit. 77«
Summum TmperiumAriftotclts
non definiuit. I 34* Topographia.
feriptores quos ro
Sydcra propenfionem afferunt Tragoedos
 INDE X.
lybius dixerit. 7^ maxime popularis. 117.290,’
Traianus pontem fupra Danu- Venetorum Reip.cum aliis c 6-
bium extruxit. 130. paratio. 432.
Tranfyluanorum immanis cru- Venetorum conuiuia. 43?.
delitas. i4l Veneti militarem difciplinam
*

Triplex ratio populorum. 177. omnino deferuerunt. 43$.

Tripljcitates mundi quae dicfi- Venetorum Refp.belle a Con-
tur, & qui lingulis fubiedi tareno deferipta. 13 1.

populi. «9 - Ventorum varietates & effe-

Tribunorum poteftas & inter- dus. 192.

cefliones aduerfus CofT.zSo. Ventofa loca ferociores homi-

Triumvirorum Capitalium po nes reddunt. 2H.
teftas. 277 Virtutum generalis diuifio. 38.
-

fub Tropicis fumma intempe- Virtutes intelle&us aut pra&i-

ries. 123. caeaut Gtoeog??. 49.
Turearum Imperii conuerfio- de Vita? breuitatediferepantes
nes. 413- fen tentis. 154.
I Turcici Imperii propagatio. Vlpianus libros fcripfit de tor-
quendis Chriftianis. 96.
24.
Turearum fundi omnes pene Vmbri porci apud Plautum &
cen (bales. 4*4» Catullum. 209.
Tygurini violatorum foederum Voluptatis a&iones effedri-
a fociis accufati. 252. ces.

Tyrannides maxima* ijjfdem in- Vxores apud Romanos & La-

ducis temporibus. 127. cedaemonios mutuae. 87.88.
Tyran nid em afFe&antium poe-
li i
na.
II 393.

ii r
Tyrannidis ftabiliend» artes.
X Enophon
cepta
git-
fapientia? prae-
hiftbriae coniun-
11 2.

V Elleius Paterculus feri-

ptor elegantiflimus.98.
Venetorum Dux. 436.
h~7
y j
Odiaci figna locum mu-
rarunt a tempore Pto-
Venetoru magiiiratus. 298. 299. lemaei. 220»

Venetorum Refpub. ab initio

FINIS.

*
 ErrataJic corrigito .

6 i na 5.verfu 6.ab lege ac.pag.i7,v.27.en leg.efUn

eadem pag. v. 28. eluti leg. veluti. pag. 65. v. 27.
vrftpottoe leg. v^e/^aTof. pag.i33,v.i8.fummo leg.fom-
no.pag. no. v.6. Latini leg.Latinis. pag.223.v.24,coie-
rent leg.coierant. pag.i33.v.4.magiftratuu lege itu-
giilratum.pag.J67.v.24,adi leg.a&a. pag 29i.v.8.Sa-
natus leg.Senatus.pag.345.v.i6.interpres leg.inter-
pretes.pag.349.y./.pericuIos lcg-periculofos.