Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Cours Qualite PDF
Cours Qualite PDF
comment?
JeanPhilippeVial
HEC/Genve
Amliorerlacomptitivitetlarentabilit:lamthodeet
lesoutilsdelaqualittotale.
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 1
Questcequelaqualit?
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 2
UnerelationClientProduit
Laqualitdunproduitoudunservice
estsonaptitudesatisfairelesbesoins
desutilisateurs
Afnor
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 3
attentes
Client
satisfaction
spcifications caractristiques
Procd Produit
conformit adquation
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 4
Les4facettesdelaqualit
Besoinsdesclients
Conceptionduproduit
Conformitduproduitauxnormesdela
conception
Soutienduproduit
NormeISO90001art4.5
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 5
Dimensionsdelaqualit
Fonctionnalitprincipauxattributsdu
produit
Particularitattributsannexes
Conformitdegrderencontredes
attentesduclientparleproduit
Fiabilitpermanencedanslaperformance
DaprsDavidGarvin,HarvardBusinessReview,1987
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 6
Dimensionsdelaqualit(suite)
Durabilitduredevieutileduproduit
QualitPeruevaluationindirectedela
qualit(e.g.,rputation)
Serviceaprsventegestiondesrclamations
et/ouenqutesurlasatisfactiondesclients
Esthtique
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 7
Raisonsdelanonqualit
Mauvaiseanalysedesbesoins
Mauvaiseconceptionduproduit
Mauvaiseralisationduproduit
Mauvaissuividuproduit
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 8
Demultiplesraisonspourque
laqualitsedgrade
descaractrisquesambigus
desinstructionsdetravailambigus
undrglementdesmachines
dudsordredanslatelier
unaccentexcessifsurlaproductivit
laprfrencetoujoursdonneaufournisseur
lemoinscher
...
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 9
Naturedelanonqualit
Nonqualitinterne
rebuts,retouches,pertesderendement,
modificationstechniques,etc.
Nonqualitexterne
dpannages,garanties,rclamationsdesclients,
changesdeproduits,pnalits,procs,etc.
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 10
Cotdelanonqualit
Cotdirect
cotsquentraineundfautouunepertede
qualit
Cotindirect
cotsdesactionsprendrepourqueanese
reproduiseplus
OnaestimquenFrancelecotdela
nonqualitreprsentait10%duPNB
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 11
cot
1000
serviceaprsvente
100
produitfini
10
1 circuit
composant
Lesbnficesdelaqualit
Gainsurlesmarchs
meilleurerputation
plusgrandvolume
prixpluslevs
Qualit Profits
accrue accrus
Rductiondescots
plusgrandeproductivit
moinsderetouchesetderebuts
moinsdecotsdegarantie
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 13
Premierpointcl
Laboucledelaqualit:Touslesservicessontimpliqus
Client
besoin besoin
satisfait potentiel
utilisation conception
produit modle
fabriqu specifi
fabrication
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 14
Rechercheoutude
Conceptionetdveloppement
demarch
duproduit
Miseaurebutourecyclage
enfindecycledevie Planificationet
dveloppementduprocessus
Aprsvente
Achats
Assistancetechniqueet
prestationsassocies Productionou
prestationdeservice
Installationetmiseenservice
Vrification
Ventesetdistribution
Conditionnementetstockage
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 15
Deuximepointcl
Produitcomplexe
10000composants
chaquecomposant:undfautpar10000
10000
0,9999 =36%
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 16
Troisimepointcl:lesactions
Palliatives
Dtecterlesdfauts,dciderdesrebutsetdes
retouches
Curatives
Eliminerlescausesdelanonqualitmanifeste
Prventives
Eliminerlescausesdelanonqualitpossible
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 17
Cotsmettreenbalance
Cot de conformit Cot de non-conformit
Prvention Dfaillances internes
- formation - rebuts
- prototypes - retouches
- service mthodes - pertes de rendement
- assurance qualit - modifications techniques
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 18
Gestiondelaqualit:
Outilsdemiseenuvre
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 19
Techniquesdecontrle
duContrledesproduits
auContrledesprocessus
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 20
Contrledesproduits
contrleparmesurevs.parattributs
contrleunitairevs.contrlestatistique
oplacerlecontrle?
propagationdelanonqualitdanslespace
propagationdelanonqualitdansletemps
quieffectuelecontrle?
peutonsecontrlersoimme?
peutonsesentirresponsablesionnese
contrlepassoimme?
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 21
Propagationdelanonqualit
dtectiondudfaut
propagationdudfautdanslespace:
surcotdelavaleurajoute
propagationdudfautdansletemps:
surcotdauxautrespicesdfectueuses
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 22
Contrledesprocessus
Ducontrlelaprvention
Matrisestatistiquedesprocds
Capabilitdunprocd
Pokayoke(dtrompeur)
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 23
Matrisestatistiquedesprocds
6pointsdanslemmesens:prsence
probabledunecauseassignable
140
135
limitedecontrle
130
125
120
reglage
115
110
105
100
95
90
85 limitedecontrle
80
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
1
temps
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 24
Capabilitdunprocd
Variabilitdela Tolrancesurle
machine produit
variationspossibles
3 +3
tolranceadmise
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 25
variationspossibles variationspossibles
3 +3 3 +3
tolranceadmise tolranceadmise a l
OK m
variationspossibles
3 +3 Silaplagedetolranceadmise
couvrelaplagedevariations
possibles,leprocdest
couvertcontreunedrive.
tolranceadmise
i e ux
m
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 26
Gestiondelaqualit:
Techniquesdamliorations
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 27
Techniquesdamlioration
Diagrammesstatistiques
diagrammesenbarre,histogrammes,...
AnalysedePareto
DiagrammedIshikawa
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 28
AnalysedePareto
1 lun. mar. mer. jeudi vend. total
2 Soudure insuffisante IIII II IIII II IIIII 17
3 soudure dcale I II II 5
4 dcentrage valve II III IIII III II 14
5 dfaut srigraphie IIII IIIIIII IIIIIIII IIIII IIIIII 31
6 manque de matire II I I II II 8
7 erreur de I I 2
positionnement
8 perforation II I 3
9 notice oublie I 1
total 15 16 17 14 19 81
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 29
35
30 4
2
25
3
20
5
15 2
10 7
6
5
8
0
nombre
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 30
cumul erreurs
0.9
0.8
0.7
pourcent cumule
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0 4 1 3 5 2 7 6 8
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 31
DiagrammedIshikawa:5M
matire mainduvre
feuillefroisse formationinsuffisante
encrepaisse nonrespectdesconsignes
mauvaisrglage gestetroprapide
dfaut
atmosphrepoussire dfautgabarit rglage
srigraphie
chutedetension
choctransport cadredform
desserragedetaquets
Unemthodedemanagement
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 33
DmarchedelaQualitTotale
Danslagestiondelaqualit,
passerdunobjectifrelatif
uneexigenceabsolue
Appliquerlesprincipesde
lagestiondelaqualit
touslessecteursdelentreprise
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 34
PrincipauxGourous
Gourou Connu pour
Deming 14 points; causes spciales et
causes banales de variation
Juran La qualit, cest ladquation
lusage; trilogie de la qualit
Crosby La qualit, cest pour rien; zro
defauts
Ishikawa Diagramme de cause et effet; cercles
de qualit
Quality
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 35
Deming Juran Crosby
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 36
Les14pointsdeDeming
1. Crer et afficher clairement des objectifs cohrents.
2. Promouvoir le changement.
3. Faire de la qualit une proprit interne au produit ; ne plus
dpendre des contrles pour assurer la qualit.
4. Dans les relations client-fournisseur, prfrer la performance
aux avantages immdiats de prix.
5. Amliorer sans cesse le produit, le systme de production et le
service.
6. Instituer la formation continue.
7. Mettre laccent sur le leadership.
8. Chasser la crainte, donner confiance, crer un climat
dinnovation.
9. Supprimer les barrires entre les dpartements.
10. Ne plus haranguer les travailleurs.
11. Eliminer les quotas de production et le MBO (management par
objective); mettre la place laccent sur lamlioration continue.
12. Permettre chacun de ressentir une juste fiert de son travail.
13. Mettre en place un programme hardi dducation et de progrs
personnel.
14. Impliquer tout le personnel.
LasquencePDCA
Sheward/Deming
Concevoirune Concevoiruneamlio
hypothse rationdequalit
Faireuneexprience Faireuneexprience
pourtesterlhypothse pilote
Analyserlersultatde Analyserlersultatde
lexprience lexprience
Dcidersilhypothse Passerdustadepilote
estvraie austadeexploitation
Ladmarchescientifique Ladmarchequalit
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 38
LeCyclePDCA
Plan
Act
Do
Check
SquencePDCAetamliorationcontinue
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 39
OutilspourlaQualitTotale
Outilspourdonnesnonnumriques
Outilspourdonnesnumriques
QualityFunctionDeployment(maisondelaqualit)
Amliorationcontinue(Kaizen)
Environnement(RessourcesHumaines)
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 40
Outilspourdonnesnon
numriques
Diagrammedaffinits
Evaluationdesperformances(talonnagesurla
concurrence)
Brainstorming
Diagrammedecauseeffets(Ishikawa)
Schmadesflux
Diagrammearborescent
Lamthodedes5S(Osada)
ISO9004:4AnnexeA
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 41
Outilspourdonnesnumriques
Cartedecontrle
DiagrammedePareto
Histogrammes
TechniquesdeTagushi
ISO9004:4AnnexeA
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 42
Gestiondelaqualit:
Lescertifications
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 43
Certifications
ISO9000(serviceetindustrie)
garantiecontractuelle
auditsexternes
ISO14000(environnement)
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 44
LesStandardsdelaSriesISO
9000
Jemamliore ISO100xx
Jedmontre ISO9001/2/3
Jeconstruis ISO9004x
Jecomprends ISO90001
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 45
LeCyclePDCAetISO
Engagementdeladirectionautravers
dunepolitiqueaffirme
Miseenuvredesactionspouratteindre
Act Plan
lesobjectifsetmatriserlesprocessus
Contrlesetmesures,traabilitdes
Check Do actions:circuitmatrisdelinformation
Comparaisonrsultats/objectifsetrevue
pourconstammentamliorerlesystme
CadrepourlvolutiondelISO9000lhorizon2000
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 46
Gestiondelaqualit:
Lesprix
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 47
DistinctionspourlaQualit
Deming
Baldrige
EQA
PrixDeming
MalcomeBaldrige
NationalQuality European
Award QualityAward
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 48
PrixDeming
accentsurlecontrlestatistiquedequalit
Baldridgeaward
management
comptitivit,orientationclient,performances
EuropeanQualityAward
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 49
Lesbnficesdelaqualittotale
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 50
CadredanalyseduGeneralAccountingOffice(GAO)
Qualit Fiabilit Indicesglobaux
des Satisfaction
produitset Dlai Fidlisation
desclients
des Erreurset
services Rclamation
dfauts
s
Leadershippour
lamlioration Partdemarch
continue Comptitivit
Cots Profit
Cycle
Turnoverdes
Servicequalit Bnfices
employs
etimplication pour
dupersonnel lorganisation Satisfaction
des
employs
Santet
scurit
productivit
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 51
LauratsduprixBaldridge
1992 GraniteRock(matriauxde
construction)
8993:chiffredaffaires+35%,dpenses40%
1992 TexasInst.(DefenseSyst.&Electronics)
1992: encours56%,cycleproduction38%
1991 Zyteccorp.
8892: qualitchezleclient de99%99.8%
respectdesdlais de75%98%
Source:EvansandLindsay,ThemanagementandControlofQuality,WestPublishingCy,3rded.,1996.
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 52
1988 Motorola,Inc.
8894:productivitinternex2
1991 Solectroncorp.
en5ans,revenus+46.8%,profits+57.3%
1988 GlobeMetallurgical
8892:partdesexportationsde2%20%
ventesglobales+24%
EtudeduDpartementduCommerce
Entreladatedattributiondeleurprixetoctobre
1994,leslauratsduprixBaldridgebattentle
StandardandPoors500par 6.51
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 53
Autresoutilsdemanagement
JusteTemps
Productionauplusjuste(leanprod.)
Totalproductivemaintenance
BusinessProcessReengineering
Concurrentengineering
Timebasedmanagement
Fvrier20001 ModlisationetGestiondesOprations 54
Kaizen
Fvrier20001
vs BPR
ModlisationetGestiondesOprations 55