Vous êtes sur la page 1sur 6

12/12/2016

MaintenanceWikipdia

Maintenance
Selonladfinitiondel'AFNOR,lamaintenancevise
maintenirourtablirunbiendansuntatspcifi
afinqueceluicisoitenmesured'assurerunservice
1
dtermin .
Lamaintenanceregroupeainsilesactionsde
dpannageetderparation,derglage,dervision,de
contrleetdevrificationdesquipementsmatriels
(machines,vhicules,objetsmanufacturs,etc.)ou
mmeimmatriels(logiciels).
Unservicedemaintenancepeutgalementtreamen
Rparationd'unelignedechemindefer,peinturede
participerdestudesd'amliorationduprocessus
KonstantinSavitskyexcuteen1874.
industriel,etdoit,commed'autresservicesde
l'entreprise,prendreenconsidrationdenombreuses
contraintescommelaqualit,lascurit,l'environnement,lecot,etc.

Sommaire
1 Origines
1.1 Lemot
1.2 Lachose
2 Dfinitionsnormatives
3 Typologiedelamaintenancedesmachines
4 Typologiedelamaintenancedeslogiciels
5 Niveauxdemaintenance
6 Siglesdelamaintenance
7 Bibliographie
8 Notesetrfrences
9 Annexes
9.1 Liensexternes

Origines
Lemot
Danssonacceptionactuelle,letermedemaintenanceestunanglicismepartiel.Ilestdonncomme
rempruntintgrparJeanTournierdansLesMotsanglaisdufranais(Belin,1998,p.282),danslasection
Armement,arme:
maintenance(...)(minttnanss),n.f.a)1953.Maintiennumriquedeseffectifsetdumatrield'une
troupeaucombatb)1962,plusgnralement,ensembledesoprationsd'entretiendumatriel.Du
moyenfranaismaintenanceprotection.Rempruntintgr.AdmisauJ.O.ausensb)dansdiffrents
domaines(18.01.73,19.02.84,21.03.86).

Lachose

https://fr.wikipedia.org/wiki/Maintenance

1/6

12/12/2016

MaintenanceWikipdia

Lesactivitsdemaintenance,ausensdedpannaged'unquipement,
onttoujoursexist.Maiscesactivitstaientaudpartpeuounon
formalises:ellesn'taientpasncessairementassurespardu
personnelspcialis,niencadrespardesmthodesspcifiques.De
plus,ellesconsistaientessentiellementrparerunquipementunefois
queceluicitaitdfaillant,maisn'intgraientquepeulanotionde
prventif,c'estdiredesinterventionsvisantprvenirunepanne.
Lanotionformalisedemaintenance(l'origine,onparlait
d'entretien)estnedansl'industriedeproductiondebiensverslafin
desannes1970.Puis,danslesannes1990,ellecommenagagnerle
secteurdeproductiondeservices.Aujourd'huielleestsusceptiblede
concernertouslessecteursd'activit:servicesgnraux,immobilier,
transport,logiciel,etc.

Maintenanced'ungnrateur
lectriquemobileparlesoldatTracey
Gonzalesdanslehangarduporte
avionsamricainCarlVinsonen
2011.

Lestermesdemaintenanceetd'entretienrecouvriraientaujourd'huideuxnotionsdiffrentesmais
complmentaires.Lamaintenanceconcerneraittoutcequifaitappelauxnergies(lectricit,pneumatique,
mcanique,hydraulique,automatique,lectronique,informatique,etc.)tandisquel'entretienconcerneraittout
cequin'estpastechnologique(nettoyage,peinture,plomberie,serrurerie,menuiserie,vitrerie,etc.).

Dfinitionsnormatives
Unepremiredfinitionnormativedelamaintenancefutdonneparl'AFNORen1994(normeNFX60010),
savoirl'ensembledesactionspermettantdemainteniroudertablirunbiendansuntatspcifiouen
mesuredassurerunservicedtermin.
Depuis2001,elleatremplaceparunenouvelledfinition,dsormaiseuropenne(NFEN13306X60
319):Ensembledetouteslesactionstechniques,administrativesetdemanagementdurantlecycledevie
d'unbien,destineslemainteniroulertablirdansuntatdanslequelilpeutaccomplirlafonction
requise.
LaFdrationeuropennedessocitsnationalesdemaintenance(EuropeanFederationofNational
2
MaintenanceSocietiesouEFNMS) proposeunedfinitionsimilaireenanglais:Allactionswhichhavethe
objectiveofretainingorrestoringaniteminortoastateinwhichitcanperformitsrequiredfunction.The
actionsincludethecombinationofalltechnicalandcorrespondingadministrative,managerial,and
supervisionactions(littralement:Touteslesactionsquiontpourobjectifdegarderouderemettreune
choseentatderemplirlafonctionquonexigedelle.Cesactionsregroupenttouteslesactionstechniqueset
touteslesactionsdadministration,dedirectionetdesupervisioncorrespondantes).

Typologiedelamaintenancedesmachines
Ilexistedeuxfaonscomplmentairesd'organiserlesactionsde
maintenance:
1.Lamaintenancecorrective,quiconsisteintervenirsurun
quipementunefoisqueceluiciestdfaillant.Ellesesubdivise
en:
Maintenancepalliative:dpannage(doncprovisoire)de
l'quipement,permettantceluicid'assurertoutoupartie
d'unefonctionrequiseelledoittoutefoistresuivied'une
actioncurativedanslesplusbrefsdlais.
Maintenancecurative:rparation(doncdurable)consistant
enuneremiseenl'tatinitial.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Maintenance

Classificationdesmthodesde
maintenance
2/6

12/12/2016

MaintenanceWikipdia

2.Lamaintenanceprventive,quiconsisteintervenirsurunquipementavantqueceluicinesoit
dfaillant,afindetenterdeprvenirlapanne.Oninterviendrademanireprventivesoitpourdes
raisonsdesretdefonctionnement(lesconsquencesd'unedfaillancetantinacceptables),soitpour
desraisonsconomiques(celarevientmoinscher)ouparfoispratiques(l'quipementn'estdisponible
pourlamaintenancequ'certainsmomentsprcis).Lamaintenanceprventivesesubdivisesontour
en:
Maintenancesystmatique:dsignedesoprationseffectuessystmatiquement,soitselonun
calendrier(priodicittemporellefixe),soitselonunepriodicitd'usage(heuresde
fonctionnement,nombred'unitsproduites,nombredemouvementseffectus,etc.)
Maintenanceconditionnelle:raliselasuitederelevsoudemesures(kilomtrage,tempsde
fonctionnement,etc.),decontrlesrvlateursdel'tatdedgradationdel'quipement
Maintenanceprvisionnelle:raliselasuited'uneanalysedel'volutiondel'tatdedgradation
del'quipement(parexemplecontrleperiodiquedfiniparleconstructeuroulexprience).
Diversesmthodespermettentd'amliorerlaplanificationetl'ordonnancementdesactionsdemaintenance:
RseauPERT
DiagrammedeGantt
MthodeMERIDE
AnalyseAMDEC
Parailleurs,ilexistedesmthodes(parexemple,lamthodeMaxer)etdeslogicielsdegestiondemaintenance
assisteparordinateur(GMAO),spcialementconuspourassisterlesservicesdemaintenancedansleurs
activits.

Typologiedelamaintenancedeslogiciels
Eninformatiquelogicielle,ondiviselamaintenanceenplusieurstypes:
lamaintenancecorrective:elleconsistecorrigerlesdfautsdefonctionnementoulesnonconformitsd'un
logiciel,
lamaintenanceadaptative:sanschangerlafonctionnalitdulogiciel,elleconsisteadapterl'applicationafin
quecellecicontinuedefonctionnersurdesversionsplusrcentesdeslogicielsdebase,voirefairemigrer
l'applicationsurdenouveauxlogicielsdebase(unlogicieldebasetantunlogicielrequispourl'excution
d'uneapplicationexemples:systmed'exploitation,systmedegestiondebasededonnes).
Onparlegalementdemaintenancevolutive:celaconsistefairevoluerl'applicationenl'enrichissantde
fonctionsoudemodulessupplmentaires,ouenremplaantunefonctionexistanteparuneautre,voireen
proposantuneapprochediffrente.Maisausensdel'AFNOR,cen'estmmeplusdelamaintenance,puisquela
3
maintenanceconsisteprcismentassurerqu'unbiencontinuederemplirsafonctioncorrectement ,non
l'amliorer.

Niveauxdemaintenance
LanormeNFX60010dfinit,titreindicatif,cinqniveauxdemaintenance(comprendre
interventions):
niveau1:
travaux:rglagessimplespasdedmontageniouverturedubien
lieu:surplace
personnel:exploitantdubien
exemple:remisezrod'unautomateaprsarrtd'urgence,changementdeconsommable
niveau2:
travaux:dpannageparchangestandardoprationsmineuresdemaintenanceprventive
https://fr.wikipedia.org/wiki/Maintenance

3/6

12/12/2016

MaintenanceWikipdia

lieu:surplace
personnel:technicienhabilit
exemple:changementd'unrelaiscontrledefusiblesrenclenchementdedisjoncteur
niveau3:
travaux:identificationetdiagnosticdepannesrparationparchangestandardrparationsmcaniques
mineuresmaintenanceprventive(parex.rglageouralignementdesappareilsdemesure)
lieu:surplaceoudansatelierdemaintenance
personnel:technicienspcialis
exemple:identificationdel'lmentdfaillant,recherchedelacause,liminationdelacause,
remplacement
niveau4:
travaux:travauximportantsdemaintenancecorrectiveouprventivesaufrnovationetreconstruction
rglagedesappareilsdemesurecontrledestalons
lieu:atelierspcialisavecoutillagegnral,bancsdemesure,documentation
personnel:quipeavecencadrementtechniquespcialis
exemple:interventionsurmatrieldontlaremiseenserviceestsoumisequalification
niveau5:
travaux:rnovationreconstructionrparationsimportantes
lieu:constructeuroureconstructeur
personnel:moyensprochesdelafabrication
exemple:miseenconformitselonrglementationd'quipementslourds
4

Ilconvientd'associer,dansladterminationdesniveaux,ladocumentationetlematrielncessaires .

Siglesdelamaintenance
Demmequelemotetleconcept,lesnombreuxsiglesdelamaintenancesontd'origineanglosaxonne.Toute
unenologieavulejour,dontl'lmentleplusspectaculaireestlakyrielledessiglescommenantparMT
(initialesdemeantime,littralementtempsmoyen(anglicisme),c'estdireduremoyenne,intervalle
detempsmoyen,etparvoiedeconsquence,moyennedestemps).Quelquessiglestitred'exemples,assortis
5
deleurtraductionplusoumoinslittrale :
Siglesde4lettres:
MTBD:meantimebetweendefects,tempsmoyenentredfauts
MTBE:meantimebetweenerrors,tempsmoyenentreerreurs
MTBF:meantimebetweenfailures,tempsmoyenentre(deuxdbutsde)pannes
MTBM:meantimebetweenmaintenances,duremoyenneentremaintenances
MTBO:meantimebetweenoverhauls,tempsmoyenentrervisions
MTBR:meantimebetweenremovals,tempsmoyenentredposes
MTTF:meantimetofix,tempsmoyenentrelapparitiondunproblmeetsasolution(voirinframeantime
torepair)
MTTM:meantimetomaintenance,tempsmoyenjusqu'lamaintenance
MTTN:meantimetonotification,tempsmoyendesignalement(duproblme)
MTTR:1/meantimetorecovery,tempsmoyenjusqularemiseenroute2/meantimetorepair,temps
moyenjusqu'larparation3/meantimetorestoration,tempsmoyenjusqu'laremiseenservice
MTUR:meantimetounscheduledremoval,tempsmoyen(scoulant)jusquladposenonprogramme
Siglesde5lettres:
MTBCF:meantimebetweencriticalfailures,tempsmoyenentre(deuxdbutsde)pannesgravesou
critiques(anglicisme)(surmatrielredonddgradationprogressive)
MTBUR:1/meantimebetweenunscheduledremovals,tempsmoyenentredposesnonplanifies2/mean
timebetweenunscheduledreplacements,tempsmoyenentreremplacementsnonplanifis
MTTFF:meantimetofirstfailure,tempsmoyenjusqu'lapremiredfaillance
MTTUR:meantimetounscheduledremoval,tempsmoyenjusquladposenonprogramme
https://fr.wikipedia.org/wiki/Maintenance

4/6

12/12/2016

MaintenanceWikipdia

Bibliographie
KellyA.,HarrisM.J.,ManagementofIndustrialMaintenance,London,ButterworthsManagementLibrary,
1978
NakajimaS.,TotalProductiveMaintenance.IntroductiontoTPM,Cambridge,ProductivityPress,1988
(ditionoriginale:NakajimaS.,TPMNyumon,Tokyo,JIPM,1984)
KellyA.,MaintenanceanditsManagement,Farnham(England),ConferenceCommunication,1989
NakajimaS.,TPMDevelopmentProgram:ImplementingTotalProductiveMaintenance,Cambridge,
ProductivityPress,1989
(ditionoriginale:NakajimaS.,TPMTenkaiProgram,Tokyo,JIPM,1986)
(Traductionfranaise:NakajimaS.,LaMaintenanceProductiveTotale(TPM).Miseenuvre,AFNOR,
1989)
SourisJ.P.,Lamaintenancesourcedeprofits,Paris,LesditionsdOrganisation,1990
J.Favier,S.Gau,D.Gavet,I.Rak,C.Teixedo,Dictionnairedetechnologieindustrielle,Paris,Foucher,
1996,384p.(ISBN221603536X)
JeanClaudeFrancastel,LafonctionmaintenanceDel'expressionlasatisfactiondubesoin,AFNOR
ditions,2007,368p.(ISBN9782124755691)
JeanDupr,LaMaintenancesoustraite,Thebookedition.com,2013,325p.
FranoisMonchy,ClaudeKojchen,MaintenanceOutils,MthodesetOrganisations,4edition,Dunod,
2015,610p.

Notesetrfrences
1.Cf,infra,Dfinitionsnormatives.
2.(en)Sitedel'EuropeanFederationofNationalMaintenanceSocieties(EFNMS)(http://www.efnms.org/)
3.Lamaintenance(http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fwww.univangers.fr%2Fdocs%2Fetudquassi%
2Fmaintenance.pdf)ProjetuniversitairedeNicolasTerrier,DESSQUASSI20012002,Universitd'Angers[PDF]
4.ChristianCoudre,Lesdiffrentesformesdemaintenance(http://tpmattitude.fr/methodes.html),surlesiteTPMAttitude,
sectionLes5niveauxdemaintenance.
5.Source:Thewordsofindustrialmaintenance/Lesmotsdelamaintenanceindustrielle,EnglishFrenchdictionaryforthe
maintenanceprofessional/Dictionnaireanglaisfranaispourleprofessionneldelamaintenance,CERAV,Paris,octobre
2009.

Annexes
Liensexternes
SurlesautresprojetsWikimedia:
FranoisMonchy,Lafonctionmaintenance,formation
maintenance,surleWiktionnaire
lagestiondelamaintenanceindustrielle,dition
Masson,1991
FatimeLy,ZinebSimeuAbazi,JeanBaptisteLeger,
Terminologiemaintenance:bilan(http://wwwljk.imag.fr/membres/Olivier.Gaudoin/FIMA/TerminologieMai
ntenance.pdf)(certainesdestraductionsenanglaisnesontpasattestes)[PDF]
(en)AnalysisandModelingofGroupedandOpportunisticPreventiveMaintenance(http://www.weibull.com/
hotwire/issue78/hottopics78.htm)
(en)MaintenanceTerminologySomeKeyTerms.TheReliabilityRevolution(http://maintenanceresources.co
m/referencelibrary/maintenancemanagement/keyterms.htm),BySandyDunn,Webmaster,PlantMaintenance
ResourceCenter
https://fr.wikipedia.org/wiki/Maintenance

5/6

12/12/2016

MaintenanceWikipdia

Cedocumentprovientdehttps://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Maintenance&oldid=131379408.
Derniremodificationdecettepagele2novembre2016,11:53.
Droitd'auteur:lestextessontdisponiblessouslicenceCreativeCommonsattribution,partagedanslesmmes
conditionsdautresconditionspeuventsappliquer.Voyezlesconditionsdutilisationpourplusdedtails,
ainsiquelescrditsgraphiques.Encasderutilisationdestextesdecettepage,voyezcommentciterles
auteursetmentionnerlalicence.
WikipediaestunemarquedposedelaWikimediaFoundation,Inc.,organisationdebienfaisancergiepar
leparagraphe501(c)(3)ducodefiscaldestatsUnis.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Maintenance

6/6

Vous aimerez peut-être aussi