ª˘Úˆ‰È¿ ª·Ú›·

ºÈÏfiÏÔÁÔ˜ - ∞Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˜
ªÔÏʤٷ˜ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘
ª·ıËÌ·ÙÈÎfi˜

∏ §·˘ÚˆÙÈ΋ Î·È Ù· ªÂÛfiÁÂÈ· ˆ˜ Ï‹ÌÌ·Ù·

ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ∂Á΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ, 1870-1970

… ∏ ÌÂϤÙË ·˘Ù‹ ·ÊÈÂÚÒÓÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ·ÓÒÓ˘ÌÔ˘˜

‰Ô‡ÏÔ˘˜ ÙˆÓ ÌÂÙ·ÏÏ›ˆÓ ÙÔ˘ §·˘Ú›Ô˘ Ô˘, Ì ÙÔ ·Û‹ÌÈ Ô˘
¤‚Á·Ï·Ó, ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÙȘ ˘ÏÈΤ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Î·È Û˘Ó¤‚·Ï·Ó
ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ı·‡Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ¶ÂÓÙËÎÔÓÙ·ÂÙ›·˜…

∂ÈÛ·ÁˆÁ‹

H ·Ó·ÎÔ›ÓˆÛË Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ë ÂÚÈÔ-

¯‹ Ù˘ §·˘ÚˆÙÈ΋˜ Î·È ÙˆÓ ªÂÛÔÁ›ˆÓ Û ÔÎÙÒ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ ÙËÓ
ÂηÙÔÓÙ·ÂÙ›· 1870-1970, Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÎÚ›‚ÂÈ· ·fi ÙÔ 1869 Ô˘ ΢ÎÏÔÊfiÚËÛ Ô
ÚÒÙÔ˜ ÙfiÌÔ˜ ÙÔ˘ §ÂÍÈÎÔ‡ πÛÙÔÚ›·˜ Î·È °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ µÔ˘Ù˘Ú¿ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·-
ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ̤¯ÚÈ ÙÔ 1975, ÔfiÙ ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ Ë ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·
ÿÚË ¶¿ÙÛË Ì ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ 24Ô˘ ÙfiÌÔ˘ «∂ÏÏ¿˜».
•ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙË ı¤ÛË fiÙÈ Ë ÛËÌ·Û›· ÂÓfi˜ ÙfiÔ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Î·È
Ó· ·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿Ù·È Û ‚È‚Ï›· ·Ó·ÊÔÚ¿˜, fiˆ˜ Â›Ó·È ÔÈ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ Î·È ¿ÏÏ·
ÔχÙÔÌ· ¤ÚÁ·, ÚÔÛ·ı‹Û·Ì ӷ ÂÚ¢ӋÛÔ˘Ì Ì ÔÈÔ ÙÚfiÔ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÙ·È Ë
ÂÚÈÔ¯‹ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ 100 ·˘ÙÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ Ì¤Û· ·fi Ù· Ï‹ÌÌ·-
Ù· ‰ÂÓ ·ÓÙÏÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔÓ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÙfiÔ, ·ÏÏ¿ Î·È ¤Ó· Ï‹ıÔ˜
¿ÏÏˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ‚·Ú‡ÙËÙ· Ô˘ Ô ÙfiÔ˜ ·˘Ùfi˜, ÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ
ÙÔ˘, ‹ Û ÂÈ̤ÚÔ˘˜ Ï¢ڤ˜, ›¯Â Û ‰Â‰Ô̤ÓË ¯ÚÔÓÈ΋ Û˘Á΢ڛ· Î·È ¯ÚÔÓÈÎÔ‡˜
ÛÙ·ıÌÔ‡˜. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË, ÔÈ ›‰È˜ ÔÈ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ, Ì ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ Î·È ÙÔÓ
ÙÚfiÔ ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢Û˘ Î·È ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ó· ‰È·-
ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ÙÔ˘˜, Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Î·È ıˆڋÛÂȘ ÁÈ·
ÙÔÓ ÙfiÔ ‹ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ÙÔÓ ·ÊÔÚÔ‡Ó.
220 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

ÀÏÈÎfi Î·È Ì¤ıÔ‰Ô˜

√È ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ Ô˘ ÂÈϤͷÌÂ Î·È ·’ fiÔ˘ ·ÓÙÏ‹ıËÎ·Ó Ù· Û¯ÂÙÈο Ï‹Ì-

Ì·Ù· ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ÛÙÔÓ ¶›Ó·Î· π. ∞˘Ù‹ Ë ÂÈÏÔÁ‹ ‚·Û›ÛÙËΠÛÙ· ÂÍ‹˜ ÎÚÈÙ‹ÚÈ·:

¶›Ó·Î·˜ π. √È ÂÍÂÙ·˙fiÌÂÓ˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ

∆›ÙÏÔ˜ ∂ΉfiÙ˘ ∆fiÔ˜ ŒÎ‰ÔÛ˘ ÃÚÔÓÔÏÔÁ›· ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ

§ÂÍÈÎfiÓ ™.π. µÔ˘Ù˘Ú¿˜, ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏȘ 1869-1890

πÛÙÔÚ›·˜ Î·È π.∞. µÚÂÙÙfi˜
°ÂˆÁÚ·Ê›·˜ °. µ·ÊÂÈ¿‰Ë˜

§ÂÍÈÎfiÓ ª·ÚÙ Î·È ∞ı‹Ó·È 1889-1896 ∂È̤ÏÂÈ·

∂Á΢ÎÏÔ·È‰ÈÎfiÓ ÃÈÚÛÙ ¡.°. ¶ÔÏ›ÙÔ˘

ªÂÁ¿ÏË ∂ÏÏËÓÈ΋ ¢Ú·Ó‰¿Î˘, ¶˘ÚÛfi˜, ∞ı‹Ó·È 1926-1933 ™˘Ìϋڈ̷,

∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ºÔ›ÓÈÍ ÎÏ 1964

™‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ∂Ï¢ıÂÚÔ˘‰¿Î˘ ∞ı‹Ó·È 1927-1932 ™˘Ìϋڈ̷,

∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· 1964

¡ÂÒÙÂÚÔÓ ∏§π√™ ∞ı‹Ó·È 1948-1950

∂Á΢ÎÏÔ·È‰ÈÎfiÓ
§ÂÍÈÎfiÓ

¡¤· ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ªÔÚʈÙÈ΋ ∞ı‹Ó·È 1959

∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ∂Ù·ÈÚ›·

°ÂÓÈ΋ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ¶¿˘ÚÔ˜-§·ÚÔ‡˜ ∞ı‹Ó·È 1963-1966 ™˘Ìϋڈ̷,

∂Á΢ÎÏÔ·È‰Â›· 1968-69
(ªÂÙ¿ Ï‹ÚÔ˘˜ ÏÂÍÈÎÔ‡
Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ˘)

¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÿÚË ¶¿ÙÛË ∞ı‹Ó· 1966-1975

∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·

¶ÚÒÙÔ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÂÈÏÔÁ‹˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ. ∏ ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô˜

1869-1975 Â›Ó·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ ‰È·ÌfiÚʈÛ˘ ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡
ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙfiÛÔ Û ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi-ÔÏÈÙÈÎfi Â›‰Ô, fiÛÔ Î·È Û Â›Â‰Ô ıÂÛÌÒÓ,
ȉÂÒÓ, ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ∆·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Â›Ó·È ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô˜ οı ¿ÏÏÔ ·Ú¿ ÔÌ·ÏÒÓ ÂÍÂ-
ϛ͈Ó, Ì ÔϤÌÔ˘˜, ηٷÛÙÚÔʤ˜, ÂÌÊ˘Ï›Ô˘˜, ÂıÓÈο Û˘ÌϤÁÌ·Ù· Î·È ‰È¯·-
ÛÌÔ‡˜, ηıÒ˜ Î·È ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÌÂÙ¿‚·Û˘, ȉȷ›ÙÂÚ· ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈο, Û Ӥ·
Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ˘Ô‰ÔÌÒÓ (.¯. Û˘ÁÎÔÈӈӛ˜), Ô˘ ‚·ıÌÈ·›· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ÙË Ê˘ÛÈÔÁÓˆ-
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 221

Ì›· ÙÔ˘. ∂›Ó·È ηٿ ÙËÓ ‰È¿ÚÎÂÈ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È Ù·
¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο (·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛË, ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÎÏ)
ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ·˘ÙÒÓ, Ô˘ οÔȘ ÊÔÚ¤˜ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ Ì ‰Ú·Ì·ÙÈÎfi
ÙÚfiÔ (§·˘ÚˆÙÈο, ˘fiıÂÛË ª·ÚÈ¿Ì).
∫·ıÒ˜ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Ì·˜ ‹Ù·Ó ÙÔÈο Î·È ¯ÚÔÓÈο ÂÛÙÈ·Ṳ̂ÓÔ, ‰Â‡ÙÂÚÔ ÎÚÈÙ‹-
ÚÈÔ ‹Ù·Ó Ë ÂÈÏÔÁ‹ ÌfiÓÔ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ∂Á΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÁÂÓÈÎÔ‡
ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘. ªÂ ‚¿ÛË ·˘Ùfi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜, Á›ÓÂÙ·È Î·Ù·ÓÔËÙfi ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ Û˘ÌÂÚÈÂÏ‹-
ÊıËÛ·Ó ÛÙËÓ ¤Ú¢ӷ ¤Á΢Ú˜ Î·È ¤ÁÎÚÈÙ˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ, fiˆ˜ Ë ¢ÔÌ‹ (1969, 15
ÙfiÌÔÈ), Ë ¶¿˘ÚÔ˜-§·ÚÔ‡˜-ªÚÈÙ¿ÓÈη (1991, 63 ÙfiÌÔÈ) Î·È ¿ÏϘ (‚Ï. ¶›Ó·Î· ππ).

¶›Ó·Î·˜ ππ. √È ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ Ô˘ ·ÚÂÏ‹ÊıËÛ·Ó (ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi˜ ›Ó·Î·˜)

∆›ÙÏÔ˜ ÃÚÔÓÔÏÔÁ›· ¤Î‰ÔÛ˘ ∆fiÌÔÈ ∞ÈÙ›· ·Ú¿ÏÂȄ˘

¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ™Ô‚ÈÂÙÈ΋ 1963-1967 9/10 ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË,

∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ÂÏÏ›„ÂȘ
ªÂÁ¿ÏË ∞ÌÂÚÈηÓÈ΋ 1963-1966 20 ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË,
∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· (∞ÌÂÚÈοӷ) ÂÏÏ›„ÂȘ
ªÂÁ¿ÏË ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ÙˆÓ ¡¤ˆÓ 1955 28 ¡Â·ÓÈ΋, ÂÏÏ›„ÂȘ
ªÂÁ¿ÏË ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Î·È 1927-1931 6 ™¯ÔÏÈ΋, ÂÏÏ›„ÂȘ
¡·˘ÙÈ΋ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·
√ÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È §ÔÁÈÛÙÈ΋ 1956-1961 10 & ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË,
∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ™˘Ìϋڈ̷ ÂÏÏ›„ÂȘ
£ÚËÛ΢ÙÈ΋ Î·È ∏ıÈ΋ 1962-1964 12 ∂ȉÈ΋, ÂÏÏ›„ÂȘ
∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·
ªÂÁ¿ÏË ™Ô‚ÈÂÙÈ΋ 1978-1985 35 & ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË,
∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ™˘Ìϋڈ̷ ÂÏÏ›„ÂȘ
¢ÔÌ‹ 1972 15 ™¯ÔÏÈ΋, ÂÏÏ›„ÂȘ
∏§π√™-∫·›ÌÚÈÙ˙-À‰Ú›· 1990 ∂ÎÙfi˜ ¯ÚÔÓÈÎÒÓ
ÔÚ›ˆÓ ÌÂϤÙ˘
ªÚÈÙ¿ÓÈη-¶¿˘ÚÔ˜-§·ÚÔ‡˜ 1993 63 ∂ÎÙfi˜ ¯ÚÔÓÈÎÒÓ
ÔÚ›ˆÓ ÌÂϤÙ˘
∂ÏÏ·‰È΋ 1992 10 ™¯ÔÏÈ΋, ÂÏÏ›„ÂȘ
∞ÓÙÈÁfiÓ˘ ªÂÙ·Í¿ 1960 5 ™¯ÔÏÈ΋, ÂÏÏ›„ÂȘ
ÃÚ˘Û¤˜ ™ÂÏ›‰Â˜ 1960 - 1965 6 ¶·È‰È΋, ÂÏÏ›„ÂȘ
222 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

∆Ú›ÙÔ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ˘‹ÚÍÂ Ë ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÂÌ‚¤ÏÂÈ· ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ ·˘ÙÒÓ,
Û ÂÔ¯¤˜ Ô˘ ÔÈ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ‚·ÛÈ΋ Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ËÁ‹
ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ˘ ÏËÚÔÊfiÚËÛ˘, ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ÂÎ·›‰Â˘Û˘ (·ÚΛ Ó· ı˘Ì›ÛÔ˘ÌÂ
ÛÙÔ˘˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘˜ ÙȘ ÂÚ›ÊË̘ «ÏËÚÔÊÔڛ˜» ÁÈ· ı¤Ì·Ù· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ‡Ï˘,
ÛÙÔ ¢ËÌÔÙÈÎfi Î·È ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ).
∏ ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ÂÍÂÙ¿˙ÂÙ·È Â›Ó·È Ë ¡ÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞ÙÙÈ΋ Ì ٷ ÁˆÁÚ·ÊÈο
fiÚÈ· Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÂÚ›Ô˘ ˆ˜ ÂÍ‹˜:
√ ™·ÚˆÓÈÎfi˜, ·fi ÙÔ ·ÎÚˆÙ‹ÚÈÔ ∑ˆÛÙ‹Ú·˜ (ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ∫·‚Ô‡ÚÈ) ¤ˆ˜ ÙÔ
™Ô‡ÓÈÔ, Ô ∂˘‚Ô˚Îfi˜ ·fi ÙÔ ™Ô‡ÓÈÔ Ì¤¯ÚÈ ÙȘ ˘ÒÚÂȘ ÙÔ˘ ¶ÂÓÙÂÏÈÎÔ‡ ÛÙËÓ ƒ·Ê‹-
Ó·, Ë ÏˆÊfiÚÔ˜ ª·Ú·ıÒÓÔ˜, ·fi ÙË ƒ·Ê‹Ó· ¤ˆ˜ ÙÔ ™Ù·˘Úfi Î·È Ù¤ÏÔ˜ Ô ÀÌËÙÙfi˜
̤¯ÚÈ ÙȘ ÓfiÙȘ ˘ÒÚÂȤ˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ ·ÎÚˆÙ‹ÚÈÔ ∑ˆÛÙ‹Ú·˜. ™ÙȘ ·Ú·ı·Ï¿ÛÛȘ
ÂÚÈÔ¯¤˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Â›Û˘ Ù· ÎÔÓÙÈÓ¿ ÓËÛÈ¿, ÌÂÁ¿Ï· Î·È ÌÈÎÚ¿ (‚Ï. ÿÚ-
Ù˘ 1).
√È ÂÚÈÔ¯¤˜ ªÂÛfiÁÂÈ· Î·È §·˘ÚˆÙÈ΋, fiˆ˜ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi Ù· ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·
Ï‹ÌÌ·Ù·, ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Û·Ê‹ Î·È ‰È·ÎÚÈÙ¿ fiÚÈ·. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È, Ì¿ÏÏÔÓ ÂÌ̤ۈ˜,
·fi Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ Ú˘ıÌ›ÛÂˆÓ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ. ªÂ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹
‰fiÛË ·˘ı·ÈÚÂÛ›·˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·ÌÂ, ¿ÓÙ· ̤۷ ·fi Ù· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Ï‹ÌÌ·Ù·, Ó·
ÙȘ Ù·˘Ù›ÛÔ˘Ì Ì ٷ fiÚÈ· ÙˆÓ Ù¤ˆ˜ ‰‹ÌˆÓ ª˘ÚÚÈÓÔ‡ÓÙÔ˜, ∞Ú·Ê‹ÓÔ˜ Î·È §·˘Ú›-
Ô˘ ÙÔ˘ µ·ÛÈÏÈÎÔ‡ ¢È·Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ 1835. ∂‰Ò Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì fiÙÈ ·fi
·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÎÔ‡˜ ÙÚÂȘ ¢‹ÌÔ˘˜ ÙÔ˘ 1835, Ô˘ ÙÔ 1840 ¤ÁÈÓ·Ó 2 Î·È ÙÔ 1890
ÙÚÂȘ, ÙÔ 1912 ÚԤ΢„·Ó ÔÈ 8 ∫ÔÈÓfiÙËÙ˜, ∫ÂÚ·Ù¤·˜, ∫ÔÚˆ›Ô˘, ™¿ÙˆÓ, ∫·Ï˘-
‚›ˆÓ, ∫Ô˘‚·Ú¿, ª·ÚÎÔÔ‡ÏÔ˘, §ÈÔÂÛ›Ô˘, ¶·ÏÏ‹Ó˘ Î·È Ô ¢‹ÌÔ˜ §·˘Ú›Ô˘ Ô˘
·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó Ù· «ÚÔÏ¿ÛÌ·Ù·» ÙˆÓ 16 ¢‹ÌˆÓ Î·È ÙˆÓ 6 ∫ÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ Û‹ÌÂÚ·.
∆· Ï‹ÌÌ·Ù· ÛÙ· ÔÔ›· ηٷϋͷÌÂ Î·È Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó, Ì ÙÔÓ ¤Ó· ‹ ÙÔÓ ¿ÏÏÔ
ÙÚfiÔ, ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, Â›Ó·È ÂÚ›Ô˘ 225 Î·È ·ÓÙÏ‹ıËÎ·Ó ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ‚È‚ÏÈÔ-
ÁÚ·ÊÈΤ˜ ËÁ¤˜, ·Ï·È¤˜ Î·È ÓÂfiÙÂÚ˜ (‚Ï. µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·). ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÂ-
Ù·È fiÙÈ ˆ˜ ¤Ó· Ï‹ÌÌ· ıˆÚÔ‡ÓÙ·È Ù· «∫·Ì¿ÚÈ˙· / ÕÁÈÔ˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜», ‹ Ù·
«ª·ÎÚfiÓËÛÔ˜ / ¡‹ÛÔ˜ ∂ϤÓ˘/¡‹ÛÔ˜ ∫Ô˘ÚÔ‡Ó·», Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÁ΢-
ÎÏÔ·›‰ÂȘ Ì ÙȘ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÔÓÔ̷ۛ˜.
∆· Ï‹ÌÌ·Ù· ¯ˆÚ›ÛÙËÎ·Ó Û ٤ÛÛÂÚȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ηÙËÁÔڛ˜. ™ÙËÓ ÚÒÙË ÂÚÈ-
Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ·˘Ù¿ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙȘ ¢ڇÙÂÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ §·˘ÚˆÙÈ΋˜
Î·È ÙˆÓ ªÂÛÔÁ›ˆÓ. ™ÙËÓ ‰Â‡ÙÂÚË ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ÔÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ› ‰‹ÌÔÈ Î·È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜
ÙˆÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ÂÚÈÔ¯ÒÓ, Î·È ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙ· ·ÚÈ· ÙÔˆÓ‡ÌÈ·. ∏ ÙÚ›ÙË Î·ÙËÁÔÚ›·
ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ fiÏ· Ù· ˘fiÏÔÈ·, ‰Â˘ÙÂÚ‡ÔÓÙ· ÙÔˆÓ‡ÌÈ·, ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜, ÚfiÛˆ·,
ÁˆÁÚ·ÊÈο ÛÙÔȯ›· Î·È ÁÂÁÔÓfiÙ· Ì ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· Î·È ÛËÌ·Û›· Ù¤ÙÔÈ· Ô˘ Ó·
‰ÈηÈÔÏÔÁ› ÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·. ™ÙËÓ Ù¤Ù·ÚÙË, Ù¤ÏÔ˜, ηÙËÁÔÚ›·
ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È Ï‹ÌÌ·Ù· ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ˘ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜ Ô˘ fï˜ ÂÌ̤ۈ˜ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È
Î·È ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Î·È ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ (·ÚÁ˘ÚÔ¯Ô˝·, ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ™fiψӷ, ¶ÂÏÔ-
ÔÓÓËÛÈ·Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÎÏ).
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 223

∆· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙË ·Ó¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ Û ‰‡Ô Â›‰·:

ÙËÓ ÌÔÚÊÈ΋ (ÏÂÍÈÎÔÁÚ·ÊÈ΋) ÂͤٷÛË Î·È ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘.

§ÂÍÈÎÔÁÚ·ÊÈ΋ ŒÚ¢ӷ

∆Ô ÏÂÍÈÎÔÁÚ·ÊÈÎfi ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ù˘ ÌÂϤÙ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙ· ›‰Ë ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ

ÙˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ (‰ËÌÔÁÚ·ÊÈο, ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È ¿ÏÏ· ÛÙÔȯ›·), ÙȘ ËÁ¤˜, ÙÔ˘˜ Û˘Á-
ÁÚ·Ê›˜ ηıÒ˜ Î·È ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ, ‰ËÏ·‰‹ ¤ÎÙ·ÛË, Û˘Óԉ¢ÙÈΤ˜ ÂÈÎfi-
Ó˜, ·Ú·ÔÌ¤˜ ÛÂ Û˘ÁÁÂÓ‹ ı¤Ì·Ù· ‹ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÁÏÒÛÛ· Î·È ¿ÏÏ·.
∆· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ÏÂÍÈÎÔÁÚ·ÊÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÓÔ„ÈÛÙÔ‡Ó ÛÙ·
·Ú·Î¿Ùˆ:
∏ ¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ ÔÈΛÏÏÂÈ, ÙfiÛÔ ÛÙ· Ï·›ÛÈ· Ù˘ ›‰È·˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ-
·˜, fiÛÔ Î·È Û ۇÁÎÚÈÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. Ÿˆ˜ Â›Ó·È ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ, Û fiϘ, ÙË ÌÂÁ·-
χÙÂÚË ¤ÎÙ·ÛË Î·Ï‡ÙÔ˘Ó Ù· Ï‹ÌÌ·Ù· Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ §·‡ÚÈÔ Î·È ÙË §·˘-
ÚˆÙÈ΋, ΢ڛˆ˜ ÏfiÁˆ Ù˘ ÁˆÏÔÁÈ΋˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ·˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ÛËÌ·-
Û›·˜. ∂›Û˘ ÂÎÙÂٷ̤ӷ (·ÏÏ¿ fi¯È Û fiϘ) ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ë ¶·ÏÏ‹ÓË, ÙÔ ™Ô‡ÓÈÔ,
Ë µÚ·˘ÚÒÓ·, Ô £ÔÚÈÎfi˜, Ë µÔ˘ÏÈ·Á̤ÓË (ÏfiÁˆ ÙˆÓ ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎÒÓ Â˘ÚËÌ¿ÙˆÓ
Î·È ÌÓËÌ›ˆÓ), ηıÒ˜ Î·È Ë ∫ÂÚ·Ù¤· (ÏfiÁˆ ª·ÚÈ¿Ì).
°È· Ù· ˘fiÏÔÈ· Ï‹ÌÌ·Ù· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÔÈ ÂÍ‹˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ:
∆Ô Û˘Ìϋڈ̷ ÙÔ˘ ∂Ï¢ıÂÚÔ˘‰¿ÎË ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·ıfiÏÔ˘ Ù· ¯ˆÚÈ¿ Ù˘
ÂÚÈÔ¯‹˜ Ì·˜, ·ÏÏ¿ ¤¯ÂÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ÙȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Û ÂȉÈÎfi ÙÔÌ›-
‰ÈÔ (·Ú¿ÚÙËÌ·) Ù˘ Ó¤·˜ ¤Î‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ 1964.
√ ¶¿˘ÚÔ˜-§·ÚÔ‡˜, ÂÂȉ‹ ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Â›Ó·È Î·È ¤Ó· Ï‹Ú˜ ÏÂÍÈÎfi ÔÏfi-
ÎÏËÚ˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·fi ÔÏÏ¿ ·ÏÈ¿ ÏÂÍÈ-
ο (∞ÚÔÎÚ·Ù›ˆÓ, ™Ô‡‰·, µ˘˙¿ÓÙÈÔ˜ ÎÏ) Î·È Û˘¯Ó¿ ·Ú·¤ÌÂÈ Û ·˘Ù¿. ∞˘Ùfi
·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È Î·È ÁÈ· Ù· ÙÔˆÓ‡ÌÈ· Î·È ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ì·˜.
∏ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ÿÚË ¶¿ÙÛË ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÏ· Ù· ¯ˆÚÈ¿, ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜, ÌÔÓ·ÛÙ‹-
ÚÈ· Î·È ÛËÌ·ÓÙÈο ÙÔˆÓ‡ÌÈ·, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ‰‹ÌÔ˘˜,
¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ÙÔ˘˜ ·Ú·ı¤ÙÂÈ fiÏÔ˘˜, Î·È ÂÂÎÙ›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔÓ fiÔ˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó
ÛËÌ·ÓÙÈο ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈο ‰Â‰Ô̤ӷ.
ŒÓ· ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›Ó·È fiÙÈ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ï‹ÌÌ·Ù· ÁÈ· ÚÔÛˆÈÎfi-
ÙËÙ˜ Ì ÙÔÈ΋ ÛËÌ·Û›·, ÏfiÁÔ˘ ¯¿ÚÈÓ ¢ËÌ¿Ú¯Ô˘˜, ÂÎÙfi˜ Î·È Â¿Ó ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ-
Ô‡ÓÙ·Ó Î·È ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÛÎËÓ‹, fiˆ˜ Ô ‰‹Ì·Ú¯Ô˜ §·˘Ú›Ô˘ ºˆÎ›ˆÓ
¡¤ÁÚ˘ Ô˘ ‰ÈÂÙ¤ÏÂÛÂ Î·È ˘Ô˘ÚÁfi˜. µ¤‚·È·, ÛÙËÓ ªÂÁ¿ÏË ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂Á΢ÎÏÔ-
·›‰ÂÈ· (ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ª∂∂) ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì ÈÛÙÔÚÈο ÚfiÛˆ·, ΢ڛˆ˜ ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘
1821, Ô˘ ʤÚÔ˘Ó ÔÓfiÌ·Ù· ‰ËψÙÈο Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜, fiˆ˜ ∫ÔÚˆÈÒÙ˘, ‹
∫·Ï˘‚ÈÒÙ˘, ÂÓÒ Û˘Ó·ÓÙÔ‡ÌÂ Î·È ÙÔÓ ÁÓˆÛÙfi Ì·˜ §ÈÔÂÛÈÒÙË ·ÁˆÓÈÛÙ‹ ¡Ù¿‚·ÚË
Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ì ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘.
√È ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· Ù· ÁÂÈÙÔÓÈο ÌÈÎÚ¿ ÓËÛÈ¿ Î·È ‚Ú·¯ÔÓËÛ›‰Â˜, ηıÒ˜ ηÈ
224 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

ÁÈ· Ù· ¿ÏÏ· ·Ú·ı·Ï¿ÛÛÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÛËÌ›· Î·È Î·Ù·Û΢¤˜ Ù˘ §·˘Úˆ-

ÙÈ΋˜, ‰ËÏ·‰‹ ·ÎÚˆÙ‹ÚÈ·, fiÚÌÔ˘˜, ÏÈÌ¿ÓÈ·, ·Á΢ÚÔ‚fiÏÈ· Î·È Ê¿ÚÔ˘˜, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È
Û Â·Ú΋ ·ÚÈıÌfi, Â·ÚΤÛÙÂÚÔ ı· ϤÁ·Ì ·fi Ù· Â›Û˘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο
ÛËÌ›· Ù˘ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ·˜, fiˆ˜ fiÚË, ÏfiÊÔ˘˜, Û‹Ï·È· Î·È ¿ÏÏ· ηÚÛÙÈο Ê·ÈÓfiÌÂ-
Ó· (‚Ï. ∂ÈÎfiÓ· 3, ÛÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· π), ¯ÂÈÌ¿ÚÚÔ˘˜, Ï›ÌÓ˜, ‰ÚfiÌÔ˘˜ Î·È ÌÈÎÚ¿ ÔÈÎÈ-
ÛÙÈο Û‡ÓÔÏ·. ∏ ÏËÚfiÙËÙ· Î·È Ë ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ·˘ÙÒÓ Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ·È
ÌfiÓÔ Ì ·˘Ù¤˜ ·fi ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤Ó˜ ÌÔÓÔÁڷʛ˜.
ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È Û ÏÂ˙¿ÓÙ˜ ʈÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ, fiˆ˜
ÙÔ ÙÔˆÓ‡ÌÈÔ «°È·ÏÔ‡» Ô˘ ‰ÂÓ ··ÓÙ¿Ù·È Û¯Â‰fiÓ Ô˘ıÂÓ¿, ·Ú¿ ÌfiÓÔ Û ʈÙÔ-
ÁÚ·Ê›· ÛÙÔ Ï‹ÌÌ· «ÂÏ·ÈÔ˘ÚÁ›·» ÛÙÔÓ Ã¿ÚË ¶¿ÙÛË Î·È Û ηÓÔÓÈÎfi Ï‹ÌÌ· ÛÙËÓ
ª∂∂, ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˘ ¤ÎÙ·Û˘.
¢È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì fiÙÈ Ë ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜, ÛÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ
Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·È fiÓÔÌ· Û˘ÁÁڷʤ·, ΢ڛˆ˜ ÛÙ· Ï‹ÌÌ·Ù· Ì οÔÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋
¤ÎÙ·ÛË. ∏ ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ Î·È Ù˘ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙˆÓ ÏËÌ-
Ì¿ÙˆÓ ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ ÛÙȘ ·Ï·ÈfiÙÂÚ˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ ÔÈ ÂÎÚfiÛˆÔÈ Ù˘ ÓÂ˘Ì·-
ÙÈ΋˜ Âϛ٠ÙÔ˘ ÙfiÔ˘, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈ΋ Î·È È‰ÂÔÏÔÁÈ΋ ÙÔÔı¤-
ÙËÛË, fiˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ÔÈ ›‰È˜ ÛÙ· ÂÈÛ·ÁˆÁÈο ÛËÌÂÈÒÌ·Ù·,
˘‹ÚÍ·Ó Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ ÙÔ˘˜.
∞Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ ÙȘ ËÁ¤˜ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙˆÓ ÂÎÙÂÓ¤ÛÙÂ-
ÚˆÓ, Û οÔȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ‡ÎÔÏ· ‚ڋηÌ ÙËÓ ËÁ‹, fiˆ˜ ÛÙËÓ ª∂∂ Ù·
·Ú·ı·Ï¿ÛÛÈ· ÙÔˆÓ‡ÌÈ· ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ·ÚÈ· ËÁ‹ ÙÔ˘˜ ÙÔ‡˜ ¯¿ÚÙ˜ ÙÔ˘ µÚÂÙ·ÓÈÎÔ‡
Ó·˘·Ú¯Â›Ô˘ Ì ٷ ÔÏÏ¿ ÛÙÔȯ›· Ô˘ Û˘Ó‹ıˆ˜ ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ó. ™Â ¿ÏϘ ÂÚÈÙÒ-
ÛÂȘ Ë ËÁ‹ ‰È·ÎÚÈÓfiÙ·Ó ÏÈÁfiÙÂÚÔ Â‡ÎÔÏ·, ·fi ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· ÙÔ˘
Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ Ï‹ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙËÓ ·Ú·ÙÈı¤ÌÂÓË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·, fiÔ˘ ·˘Ù‹ ˘‹Ú¯Â,
¯ ÁÈ· ÙÔ §·‡ÚÈÔ. ™Â ¿ÏϘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ‹Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙÔÓ, ̤۷ ¿ÓÙ· ·fi ÙËÓ
ÌÂϤÙË ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ, Ó· ‰È·ÈÛÙˆıÔ‡Ó ÔÈ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈΤ˜
ËÁ¤˜ ÙÔ˘ Ï‹ÌÌ·ÙÔ˜.
∏ ÁÏÒÛÛ· (‚Ï. ‰Â›ÁÌ·Ù· ÛÙÔ ¶·Ú¿ÚÙËÌ· ππ) fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÍÂÙ·˙ÔÌ¤ÓˆÓ ÂÁ΢-
ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ Â›Ó·È Ë Î·ı·ÚÂ‡Ô˘Û·, ¿ÏÏÔÙ ÌÈ· ·ÎÚ·›· ÂΉԯ‹ Ù˘ (ª∂∂) ηÈ
¿ÏÏÔÙÂ Ë Î·È ·Ï‹ ÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓË (ªÔÚʈÙÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜), Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÔÓ Ã¿ÚË
¶¿ÙÛË Ô˘ Â›Ó·È Ë ÚÒÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ÁÚ·Ì̤ÓË ÛÙÔ ÁψÛÛÈÎfi ȉ›ˆÌ·
Ô˘ Ë ›‰È· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÛÙÔ Ù›ÙÏÔ Ù˘ «ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋ ‰ËÌÔÙÈ΋ ÁÏÒÛÛ·».

¶ÂÚȯfiÌÂÓÔ

ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ, fiϘ ÔÈ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ, ¿ÏϘ

Û ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ‚·ıÌfi (ª∂∂, ∂Ï¢ıÂÚÔ˘‰¿Î˘) Î·È ¿ÏϘ ÈÔ Û˘ÓÔÙÈο (ªÔÚ-
ʈÙÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›·), ÛÎÈ·ÁÚ·ÊÔ‡Ó ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ·Ú¤¯ÔÓÙ·˜ ¤Ó·Ó ÏÔ‡ÙÔ ÏËÚÔÊÔ-
ÚÈÒÓ, Û˘¯Ó¿ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜ Î·È Î¿ÔÙ ·ÚfiÛÌÂÓ˜.
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 225

π‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ô ¯¿ÚÙ˘ (¶¿˘ÚÔ˜-§·ÚÔ‡˜, Û˘Ìϋڈ̷,

Ï‹ÌÌ· «∞ı‹Ó·È») Ì ٛÙÏÔ «∏ ¶ƒø∆∂À√À™∞ 1960-2060» Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂ
·fi ÙÔ ÁÚ·ÊÂ›Ô ¢ÔÍÈ¿‰Ë ÛÙÔ 5Ô ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ ∞Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎfi ™˘Ó¤‰ÚÈÔ ÙÔÓ π·ÓÔ˘-
¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1966 ÛÙÔ ∑¿ÂÈÔ Î·È ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ‰ËÏ·‰‹ Ù˘
∞ÙÙÈ΋˜ ¤ˆ˜ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 2060 (‚Ï. ÿÚÙË 2). ∂‰Ò ı· ¤ÚÂ ӷ Û¯ÔÏÈ¿ÛÔ˘Ì fiÙÈ ‹‰Ë
·fi ÙËÓ ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1960 ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÂȉÈÎÔ‡˜ Ë «ÂÎÚËÎÙÈ΋» ·Ó¿-
Ù˘ÍË Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜, ÔfiÙ ÔÈ Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ ÂÍËÁ‹ÛÂȘ Ù˘ ¶ÔÏÈÙ›·˜ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ fiÙÈ
«‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÚÔ‚ÏÂÊı› Ë ÙÚÔÌ·ÎÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜» ·ÎÔ‡ÁÔ-
ÓÙ·È ÙÔ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ˆ˜ ·Ϥ˜ ‰ÈηÈÔÏÔÁ›Â˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ·, ·ÓÂÈÙ˘¯Â›˜.
∂ÓÙ‡ˆÛË ÚÔηÏ› Ë ·ÓÙÂÏ‹˜ ·Ô˘Û›· ÙÔˆÓ˘Ì›ˆÓ, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ
¯ˆÚÈÒÓ Î·È ÔÈÎÈÛÌÒÓ ÛÙÔÓ Ã¿ÚË ¶¿ÙÛË, οÙÈ Ô˘ ·ÏÒ˜ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ ÁÈ· ¿ÏÏË
ÌÈ· ÊÔÚ¿ fiÙÈ Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ë ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ ÙfiˆÓ Î·È ÎÔÈÓˆ-
ÓÈÒÓ ÂÏ·ÙÙÒÓÂÙ·È ÛÙȘ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ.
™ÙÔÓ ÙÔ̤· ÙˆÓ ÂÚÌËÓÂÈÒÓ ÙˆÓ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ Î¿ÔÈˆÓ ·ÌÊÈÏÂÁfiÌÂÓ˘ ÚÔ¤Ï¢Û˘
ÙÔˆÓ˘ÌÈÒÓ, fiˆ˜ ¢·ÛηÏÈfi Î·È ∂‚ÚfiηÛÙÚÔ, ÔχÙÈ̘ Â›Ó·È ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜
Ô˘ Ì·˜ ‰›ÓÂÈ Ô ∞ÓÙÒÓ˘ ªËÏÈ·Ú¿Î˘ Î·È Ô ¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ¶ÔÏ›Ù˘ ÛÙ· ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·
Ï‹ÌÌ·Ù· ÛÙËÓ ª∂∂.
∞fi ÙËÓ ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ ¶ÈΤÚÌÈ, fi¯È ÙfiÛÔ ÙÔ˘
Û¯ÂÙÈÎÔ‡ Ï‹ÌÌ·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÙˆÓ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚˆÓ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙË ÁˆÏÔÁ›· ηÈ
·Ï·ÈÔÓÙÔÏÔÁ›· Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ÌÔÚԇ̠ӷ ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ÁÈ· ÌÈ· Ï‹ÚË
ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ·Ó›‰·˜ ηٿ ÙËÓ ÌÂÈfiηÈÓÔ, Û ·ÓÙÈÛÙÔȯ›· ¿ÓÙÔÙ Ì ÙȘ ÂÈÛÙËÌÔ-
ÓÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ (ÙfiÌÔ˜ «∂ÏÏ¿˜» ªÔÚʈÙÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜).
ŒÓ· ÎÔÈÓfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ Â›Ó·È Ë ÛËÌ·Û›· Ô˘ ‰›ÓÔ˘Ó ÛÂ
·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈο Â˘Ú‹Ì·Ù·. °È’ ·˘Ùfi Î·È Ï‹ÌÌ·Ù· fiˆ˜ µÚ·˘ÚÒÓ·, §·‡ÚÈÔ, £ÔÚÈÎfi˜
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÌÂÁ¿ÏË ¤ÎÙ·ÛË, ÂÓ ·ÓÙÈı¤ÛÂÈ Ì ٷ ÌÂÁ¿Ï· ¯ˆÚÈ¿ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜,
ª·ÚÎfiÔ˘ÏÔ, ∫ÔÚˆ›, ∫ÂÚ·Ù¤· ÁÈ· Ù· ÔÔ›· Ì·˜ ‰›ÓÔÓÙ·È ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÏËÚÔÊÔ-
ڛ˜, ΢ڛˆ˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈο, ‰ËÌÔÁÚ·ÊÈο, ÁˆÁÚ·ÊÈο Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÛÙÔȯ›·.
ŒÓ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·È Ë ·‡ÍËÛË Ù˘ ¤ÎÙ·Û˘ ÙÔ˘ Ï‹ÌÌ·ÙÔ˜
«£ÔÚÈÎfi˜», ηıÒ˜ ·˘Ùfi ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÂÙ·È Ì ÛÙÔȯ›· ·fi ÙȘ ·Ó·ÛηÊÈΤ˜ ¤Ú¢Ó˜
·fi ÙÔ 1963 Î·È ÌÂÙ¿ (¶¿˘ÚÔ˜-§·ÚÔ‡˜ – ™˘Ìϋڈ̷).
ªÔÚԇ̠ӷ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈ΋ ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÙˆÓ ÔÓÔÌ·ÛÈÒÓ ÙˆÓ
ÂÚÈÔ¯ÒÓ Î·È Ó· ÂÓÙÔ›ÛÔ˘Ì ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ·Ó¿Ú¯·ÈˆÓ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ, ›Ù ·˘ÙÔ‡-
ÛȈÓ, .¯ §·‡ÚÈÔ, ›Ù ·ÚÂÊı·Ṳ́ӈÓ, .¯. ªËÙÚÔ‹ÛÈ ·fi ÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ÌÊÈ-
ÙÚÔ‹. ∂›Û˘ ‹‰Ë ·fi ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· ¤¯Ô˘Ó ÂÓÙÔÈÛÙ› ÛÙȘ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ Ù·
Ï¿ıË Ô˘ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ˘ÂÚ‚¿ÏÏÔÓÙ· ˙‹ÏÔ Î·È ÙËÓ ·Ú¯·ÈÔÏËÍ›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜.
ŒÙÛÈ, ÛÙËÓ ª∂∂ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È fiÙÈ Ï·Óı·Ṳ̂ӷ ÙÔ ∫ÔÚˆ› ‹Ú ÙËÓ ÔÓÔÌ·Û›·
¢‹ÌÔ˜ ∫Úˆ›·˜, ·ÊÔ‡ Ë ∫Úˆ›· ‚¿ÛÈÌ· ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È ÌÂٷ͇ ¶¿ÚÓËı·˜ ηÈ
∞ÈÁ¿Ïˆ.
¶·Ú·ÙËÚԇ̠٤ÏÔ˜, fiÙÈ Ì ÌÈ· Û¯ÂÙÈ΋ ÏËÚfiÙËÙ· ·Ó··Ú¿ÁÂÙ·È Ë ·Ú¯·›·
226 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜, ·ÏÏ¿ fi¯È Î·È Ë ÓÂÒÙÂÚË, fiˆ˜ Î·È Ë ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔ-
ϤÌÔ˘ Î·È Ë ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈ΋. ¶ÏËÚfiÙËÙ· ÂÈϤÔÓ ¤¯Ô˘ÌÂ Î·È ÛÙ· ÛÙÔȯ›·
Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙÔÓ ÏËı˘ÛÌfi, ÛÙËÓ ·fiÛÙ·ÛË ·fi ÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÛÙÔ ˘„fiÌÂÙÚÔ,
ÂÓÒ Ï›Ô˘Ó ÔÏÏ¿ ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ˙ˆ‹ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘.
∞fi ÙË ÌÂϤÙË ÙˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ‰‹ÌˆÓ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È ÙˆÓ ‚ÈÔ-
ÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÚÔÛÒˆÓ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ∞ı‹Ó·˜, ÚÔ·ÙÂÈ ÌÈ·
Ôχ ·ÍÈfiÏÔÁË Û˘ÏÏÔÁ‹ «Û˘Ó‰ËÌÔÙÒÓ» Ì·˜ Ô˘ ÂÏ¿ÌÚ˘Ó·Ó, ‹ ÛËÌ¿‰Â„·Ó ÙËÓ
·Ú¯·›· ÈÛÙÔÚ›·, ‹ ·ÏÒ˜ ‰È·ÛÒıËÎ·Ó ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÚ·ÌÌ·Ù›· ˆ˜ ÔÓfi-
Ì·Ù·. ™ÙÔÓ ›Ó·Î· πππ Ô˘ ·Ú·Ù›ıÂÙ·È ÛÙÔ ·Ú¿ÚÙËÌ· ÌÔÚ›Ù ӷ ‰Â›ÙÂ Û˘ÁÎÂ-
ÓÙڈ̤ÓÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ «Û˘Ó‰ËÌfiÙ˜» Ì·˜. ∂‰Ò ·Í›˙ÂÈ Ó·
ÛËÌÂȈı› fiÙÈ ÛÙËÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ÙÔ˘ ÿÚË ¶¿ÙÛË (Ù. 10) ˘¿Ú¯ÂÈ ÔÏfiÎÏËÚÔ˜ Ô
ηٿÏÔÁÔ˜ Î·È ÙˆÓ 174 ÁÓˆÛÙÒÓ ·Ú¯·›ˆÓ ‰‹ÌˆÓ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜. °È· ÏfiÁÔ˘˜ ÛÙ·ÙÈ-
ÛÙÈ΋˜ Û·˜ ÙÔÓ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· 20 ¿ÓÙÚ˜ Ôϛ٘ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ‰‹ÌˆÓ ηÈ
ÁÈ· ÌÈ· Á˘Ó·›Î·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ º‡Ë (‚Ï. ¶·Ú¿ÚÙËÌ· ππ), Ô˘ Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Ù˘
ÛÙȘ «Î·ÙÂÚÁ·ÚȤ˜» ÙÔ˘ ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ˘ Ù˘ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ ÙËÓ ·ÈÒÓÈ· «Ê‹ÌË». ¶¤Ú·
·fi ÙÔ ·ÓÂΉÔÙÔÏÔÁÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ, Ë ‡·ÚÍË Û¯ÂÙÈÎÔ‡ Ï‹ÌÌ·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ª∂∂ ηÈ
ÙÔÓ ∏§π√ ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÈÛ¯˘Ú‹ ¤Ó‰ÂÈÍË ÁÈ· ÙËÓ ÏËÚfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜, ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ
‰‡ÛÎÔÏ· ··ÓÙ¿Ù·È Û ¿ÏϘ ÓÂfiÙÂÚ˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ.

¶›Ó·Î·˜ πππ. ∞Ú¯·›Ô «¢ËÌÔÙÔÏfiÁÈÔ»

∞ÈÛ¯›Ó˘ Ô ™Ê‹ÙÙÈÔ˜, £ÂÌÈÛÙÔÎÏ‹˜ (ºÚ¿ÚÚÈÔ˜),

∞Ì›ÓÈÔ˜ Ô ™·Ï·ÌÈÓÔÌ¿¯Ô˜ (¶·ÏÏ‹ÓË), £Ëڷ̤Ó˘ Ô ™ÙÂÈÚȇ˜,

∞ÚÈÛÙ›ˆÓ ·fi ÙËÓ µ‹Û·, £Ú·Û‡‚Ô˘ÏÔ˜ Ô ™ÙÂÈÚȇ˜,

∞ÚÈÛÙfi‰ÈÎÔ˜, π›·˜ (ÁÈfi˜ ÙÔ˘ ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ˘),

∞ÚÈÛÙÔÎÏ‹˜ ·fi ÙËÓ µ‹Û·, ÿ·Ú¯Ô˜ (ÁÈfi˜ ÙÔ˘ ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ˘),

¢Â͛ψ˜ Ô £ÔÚÈ·˜ , ∫·ÚΛÓÔ˜ Ô £ÔÚÈÎȇ˜,

¢ËÌÔÛı¤Ó˘ Ô ¶·È·Óȇ˜, ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ˜ Ô µÚ·˘ÚÒÓÈÔ˜,

∂˘Ì¤Ó˘ Ô ™·Ï·ÌÈÓÔÌ¿¯Ô˜ (∞Ó·Á˘ÚÔ‡˜), ºÈÏfi·Ô˜ ·fi ÙËÓ µ‹Û·,

∂‡ÔÏȘ (ΈÌÈÎfi˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜), ÷ÈÚÂÊÒÓ Ô ™Ê‹ÙÙÈÔ˜ Î·È Ù¤ÏÔ˜

∏Á‹Û·Ó‰ÚÔ˜, Ë ÂÚ›ÊËÌË º‡Ë ·fi ÙËÓ ¶·È·Ó›·, ‹ÙÔÈ, 20

¿Ó‰Ú˜ Ôϛ٘ Î·È ÌÈ· Á˘Ó·›Î·.
∏Á›ÛÈÔ˜ Ô ∫Úˆ‚‡ÏÔ˜ (™Ô‡ÓÈÔ),

∂Í¿ÏÏÔ˘ ÁÓˆÛÙ¤˜ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ˜ fiˆ˜ Ô ∫Ô‡ÚÔ˜ Ù˘ ¡¤·˜ ÀfiÚ΢, ‹ Ô ∞ÚÈÛÙfi-

‰ÈÎÔ˜, ÂÎÙfi˜ ·fi fiÓÔÌ· ·ÔÎÙÔ‡Ó Î·È ÙfiÔ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜.
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 227

¶ÔÏÈÙÈο ‹ ¢·›ÛıËÙ· ÎÔÈÓˆÓÈο ı¤Ì·Ù· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·È Ì ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfi-

Ô˘˜ ·fi ÙȘ Â› ̤ÚÔ˘˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ. ™˘ÁÁÚfi˜, ª·ÎÚfiÓËÛÔ˜, ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË
1922, ª·ÚÈ¿Ì, ∫·ÙÔ¯‹ Î·È ∞ÓÙ›ÛÙ·ÛË, ¿ÏÏÔÙ ·ÔÛȈÔ‡ÓÙ·È ·ÓÙÂÏÒ˜ ·’ fiϘ,
fiˆ˜ Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ∫ÔÚˆÈÔ‡ ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1944 ·fi ÙÔ˘˜ Ó·˙ÈÛÙ¤˜
ηٷÎÙËÙ¤˜, ¿ÏÏÔÙ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ì Ôχ «Ù·ÎÙ» Î·È «ÏÂÙfiÙËÙ·» Ù· ı¤Ì·Ù· Ô˘
η›ÓÂ, fiˆ˜ Ô ∞Ó‰Ú¤·˜ ™˘ÁÁÚfi˜ Î·È Ë ÌÂÁ¿ÏË ¯ÚËÌ·ÙÈÛÙËÚȷ΋ ·¿ÙË Ì ÙȘ ÌÂÙÔ-
¯¤˜ ÙÔ˘ ˘ÔÙÈı¤ÌÂÓÔ˘ ¯Ú˘ÛÔ‡ ÙÔ˘ §·˘Ú›Ô˘, ¿ÏÏÔÙ ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ·ÊÈ-
ο, Û·Ó Û ÚÂÔÚÙ¿˙ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜, fiˆ˜ Ë ˘fiıÂÛË Ù˘ ª·ÚÈ¿Ì (∏§π√™) ηÈ
¿ÏÏÔÙ ÚÔÛʤÚÔÓÙ·È ˆ˜ Ô˘‰¤ÙÂÚË ÈÛÙÔÚÈ΋ ÏËÚÔÊÔÚ›·, fiˆ˜ Ë ¯Ú‹ÛË Ù˘
ª·ÎÚÔÓ‹ÛÔ˘ Ù· ¯ÚfiÓÈ· 1948-1952 (ª∂∂). ŒÓ· ·ÎfiÌË ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ı¤Ì· Ô˘
«Ï¿ÌÂÈ ‰È· Ù˘ ·Ô˘Û›·˜ ÙÔ˘» Â›Ó·È ÔÈ ÔÏϤ˜ ·ÂÚÁ›Â˜ ÛÙÔ ‚ÈÔÌ˯·ÓÈÎfi §·‡ÚÈÔ,
fiÏË ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô. ™Ù· ÂÈΛӉ˘Ó· ·˘Ù¿ Ï‹ÌÌ·Ù· Ú·ÁÌ·ÙÈο ‰ÔÎÈÌ¿˙ÂÙ·È Ë
ÂÁ΢ÚfiÙËÙ·, Ë ·ÍÈÔÈÛÙ›· Î·È ÙÔ Î‡ÚÔ˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ, Ô‡Ùˆ˜ ‹ ¿Ïψ˜, ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ
ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ. µ¤‚·È· ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ì ηÈ
ÙËÓ ·ÁˆÓÈÒ‰Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙˆÓ ÂΉÔÙÒÓ Ó· «ÂÈ‚ÈÒÛÔ˘Ó» Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ̤۷
ÛÙÔ «ÂÈΛӉ˘ÓÔ» ÔÏÈÙÈÎfi Îϛ̷ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, οÓÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ˘˜ ‰˘Ó·-
ÙÔ‡˜ Û˘Ì‚È‚·ÛÌÔ‡˜.
ÕÏÏ· ı¤Ì·Ù· Ô˘ Â›Û˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ·ÎÚÔıÈÁÒ˜ ‹ Î·È Î·ıfiÏÔ˘, Â›Ó·È fiÛ·
·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ∞Ú‚·Ó›Ù˜ Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜: ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ Ë ÌfiÓË ÏËÚÔÊÔÚ›· Ô˘ ÂÌÊ·Ó›-
˙ÂÙ·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÂÌ̤ۈ˜, Û ¿ÏÏ· Ï‹ÌÌ·Ù·, ·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ ÂÁηٿÛÙ·Û‹˜
ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞ÙÙÈ΋. ∞Ô˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Â›Û˘ ÔÈ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ˘˜ ¶·Ï·ÈÔËÌÂÚÔÏÔÁ›Ù˜
Î·È Ù· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹. ∂Í·›ÚÂÛË ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ªÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Ù˘ ∫ÂÚ·-
Ù¤·˜ Ô˘ fï˜ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÙÔ ÛοӉ·ÏÔ Ù˘ ª·ÚÈ¿Ì. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË,
ıÂÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·È Ë ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ Ï‹ÌÌ· «µ¿ÚÎÈ˙·» Ù˘ ÔÌÒÓ˘Ì˘ ™˘Ìʈ-
Ó›·˜ ÛÙȘ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ ¶¿˘ÚÔ˜-§·ÚÔ‡˜ (1965) Î·È Ã¿ÚË ¶¿ÙÛË (1966). £ÂÙÈ-
Îfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› Î·È Ì ÙËÓ «‚ÂÏÙ›ˆÛË» ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜.
√ «Î·ıˆÛÚÂÈÛÌfi˜» Ù˘ ΢ڛ·Ú¯Ë˜ ·ÓÙ›Ï˄˘, ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ ÙËÓ ·Ô˘Û›· ÙˆÓ
ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÏËÛÙÒÓ Ô˘ ¤‰Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Î·È ÙËÓ ÚÔ›ÎÈÛ·Ó Ì ¢¿ÚÈıÌ·
ÙÔˆÓ‡ÌÈ· (¡Ù·‚¤Ï˘, §‡ÁÎÔ˜, ∫›ÙÛÔ˜, ∫·Î·Ú¿˘, °È·ÁÎԇϷ˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ) ÌÂ
ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÔÓ Ï‹ÛÙ·Ú¯Ô ∞Ú‚·ÓÈÙ¿ÎË, ÁÓˆÛÙfi ·fi ÙËÓ ÛÊ·Á‹ ÛÙÔ ¢‹ÏÂÛÈ.
√È ÁÓˆÛÙÔ› ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜ Ô˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÛÙ· ̤ÚË Ì·˜ ÙÔÓ 20Ô
·ÈÒÓ· ·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ∞Ó‰Ú¤· ∫·Ì¿ Î·È ¡ÈÎfiÏ·Ô ∫·ÚÂÏÏ¿, Ô˘
Ì·˜ ÎÏËÚÔ‰fiÙËÛ·Ó, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Î·È Ù· ÔÌÒÓ˘Ì· ÙÔˆÓ‡ÌÈ· (¶¿˘ÚÔ˜-
§·ÚÔ‡˜ Î·È Ã¿ÚË ¶¿ÙÛË).

∂›ÏÔÁÔ˜

∏ ·Í›· ÙˆÓ ·Ï·ÈÒÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ ÁÈ· ÙÔÓ ·Ïfi ÂÚ¢ÓËÙ‹, ÙÔ ÊÔÈÙËÙ‹, ÙÔ

Ó¤Ô ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ·, ÙÔÓ ÂÚ·ÛÈÙ¤¯ÓË «‰‡ÙË» ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏË,
228 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

fiˆ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ ÙˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ Ì·˜. £· ·Ó·Ê¤-
ÚÔ˘Ì ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Î·È ¯¿ÚÈÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÌfiÓÔ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ
·ÔÛÙ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ·fi ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤-
ÚÂÙ·È Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈṲ̂ÓË Û ÒÚ˜, ÛÙËÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ÙˆÓ ª·ÚÙ-
ÛÚÛÙ Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·. °ÓˆÚ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹
ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Î·È Ù· ·Á·ı¿ ÌÂٷʤÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ ∞ÙÙÈ΋, ÛÙËÓ ÍËÚ¿, fiˆ˜ Î·È Î·Ù¿
ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, Ì ˘Ô˙‡ÁÈ· ÏfiÁˆ ¤ÏÏÂȄ˘ ‰ÚfïÓ. ∂›Û˘ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ
fiÙÈ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ‰È¿ÓÔÈÍË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ ÙÔ˘ ‚’ ÌÈÛÔ‡ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó Î·È Î·Ù¿ ÙÔ˘˜
·Ú¯·›Ô˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜. ŒÙÛÈ ÏÔÈfiÓ ÓÔÌÈÌÔÔÈԇ̷ÛÙ ӷ ԇ̠fiÙÈ ÔÈ ¯ÚÔÓÈΤ˜ ·Ô-
ÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó Î·È
ÛÙȘ ·ÔÛÙ¿ÛÂȘ ηٿ ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜.
∆¤ÏÔ˜ ı· ¤ÚÂ ӷ ÌÈÏ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È ÁÈ· οÔȘ «·Û‹Ì·ÓÙ˜» ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘
Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ì ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ÙËÓ ÂÚ›-
ÙˆÛË ÙÔ˘ ÛÔ˘‰·›Ô˘ ÂΉfiÙË ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˘ ¢ËÌËÙÚ¿ÎÔ˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ì ˆ˜
ȉÈÔÎÙ‹ÙË ‚È‚ÏÈÔˆÏ›Ԣ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· ÛÙÔ §·‡ÚÈÔ (ÿÚË ¶¿ÙÛË). ∂›Û˘
ÛÙÔ §ÂÍÈÎfi ÙÔ˘ µÔ˘Ù˘Ú¿ ÔÈ «ÀÂÚ‚fiÚÂÈÔÈ» ÛÙ¤ÏÓÔ˘Ó ÙȘ ÚÔÛÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ
ıÂfi ∞fiÏψӷ ÛÙËÓ ¢‹ÏÔ, ̤ۈ ÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ ÛÙȘ ¶Ú·ÛȤ˜.
∫¿ÔÈ· ‰Â˘ÙÂÚ‡ÔÓÙ· ÙÔˆÓ‡ÌÈ· ıˆڋıËÎ·Ó ›Ûˆ˜ «·Û‹Ì·ÓÙ·» Î·È ·ÔÛȈ-
‹ıËηÓ. Ÿˆ˜ ÙÔ fiÚÔ˜ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ˜, ‹ ÙÔ ∫›ÙÛÈ Î·È ÙÔ ¶·Û·ÏÈÌ¿ÓÈ. ◊ fiˆ˜ ÔÏÏ¿
ÙÔˆÓ‡ÌÈ·, ‹ÛÛÔÓÔ˜ ‚¤‚·È· ÛËÌ·Û›·˜, Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ ÂÚÈÂ-
¯fiÌÂÓÔ ÙÚ›ÙˆÓ. ∏ ∫¿ÓÙ˙·, .¯., Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ˆ˜ ·˘ÙfiÓÔÌÔ Ï‹ÌÌ·, ·ÏÏ¿
ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È ÛÙËÓ ¶·ÏÏ‹ÓË.

™˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·

∞’ fiÛ· ÂÎÙ¤ıËÎ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÙÒÚ· ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó· ηٷϋÍÂÈ ÛÙ· ·Ú·Î¿Ùˆ
Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·:
1. ∂›Ó·È ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ù· ªÂÛfiÁÂÈ· Î·È Ë §·˘ÚˆÙÈ΋ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È Ì Â¿Ú-
ÎÂÈ· ÛÙȘ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ Ô˘ ÂÍÂÙ¿Û·ÌÂ. øÛÙfiÛÔ, η̛·, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ª∂∂
‰ÂÓ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ‰È·ı¤ÛÈÌˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ
(ÂÓÓÔÂ›Ù·È Û ۯ¤ÛË Î·È Ì ÙË ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÁÁÚ¿ÊÔÓÙ·È).
2. ªÔÚԇ̠ӷ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ì ‰‡Ô ¯ÚÔÓÈΤ˜ Ê¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÓ·Û¯fiÏËÛË ·˘ÙÒÓ
ÙˆÓ ∂Á΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ Ì ٷ ÙÔÈο ı¤Ì·Ù· Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ì ÙË §·˘ÚˆÙÈ΋ ηÈ
Ù· ªÂÛfiÁÂÈ·. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÚÒÙË Ê¿ÛË (1869 -1933), Ô fiÁÎÔ˜ Î·È Ë ÔÈfiÙËÙ· ÙˆÓ
ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ·˘Í¿ÓÔÓÙ·È, Ì ·ÔÎÔڇʈ̷ ÙËÓ ª∂∂, fiÔ˘ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ì ÙË
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‰˘Ó·Ù‹ ÏËÚfiÙËÙ· Î·È Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê·›· ÛÙÈÁÌ‹ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈ-
ÎÒÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ.
∫·Ù¿ ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ê¿ÛË (1933-1975) ÙfiÛÔ Ô fiÁÎÔ˜ fiÛÔ Î·È Ë ÔÈfiÙËÙ· ÙˆÓ
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 229

·Ú¯ÔÌ¤ÓˆÓ «ÂÈۋ̈ӻ ÁÓÒÛÂˆÓ ÌÂÁ¿Ï˘ ÂÌ‚¤ÏÂÈ·˜ ÁÈ· Ù· ÙÔÈο, Û˘Ó¯Ҙ

‚·›ÓÔ˘Ó ÌÂÈÔ‡ÌÂÓ·. ∆Ô‡ÙÔ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È, ÙfiÛÔ Ì ÙËÓ Û˘ÓÔÏÈ΋ ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÏËÚÔ-
ÊÔÚÈÒÓ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÌÂÚÈÏËÊıÔ‡Ó Û ÌÈ· ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·, fiÛÔ Î·È Ì ÙË ‰È·-
ÊÔÚÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ·Ó·ÁÓÒÛÙË ·’ ·˘Ù¤˜. µ·›ÓÔ˘Ì ‰ËÏ·‰‹ ÚÔ˜
ÌÈ· Û˘ÓÔÙÈÎfiÙÂÚË ÏËÚÔÊfiÚËÛË. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÔÈ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ Ô˘
·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ·‡Ô˘Ó Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÂÒÓ˘Ì˜ ÌÔÓÔÁڷʛ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÙfiÔ Î·È
Ù· Û¯ÂÙÈο Ì’ ·˘ÙfiÓ ı¤Ì·Ù· Î·È ÔÈ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ÙˆÓ ÏËÌÌ¿ÙˆÓ ·ÚÎÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ
·ÚÔ˘Û›·ÛË ÌfiÓÔÓ ÙˆÓ ··Ú·›ÙËÙˆÓ – ηٿ ÙËÓ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘˜ ‹ ηٿ ÙËÓ ÂÈı˘Ì›·
ÙÔ˘ ÂΉfiÙË - ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ.
3. ∏ ·Ó¿ÁÎË ‡·Ú͢ ÁÂÓÈÎÒÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ Î·È
ÏÂÍÈÎÒÓ, ‡¯ÚËÛÙˆÓ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔ˘ fiÁÎÔ˘ Î·È ·ÚÈıÌÔ‡ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Ì fiÏ· Ù· ÏÂÔ-
ÓÂÎÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ·˘Ùfi˜ Ô Ù‡Ô˜ ¤ÚÁˆÓ ‰È·ı¤ÙÂÈ, «·Ó·‰‡ÂÙ·È» ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ Ôχ
ÌÂÁ¿ÏË. ª¿ÏÈÛÙ·, ÛÙÔ ‚·ıÌfi Ô˘ ·˘Ù¤˜ ı· ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ù· ÙÔÈο ı¤Ì·Ù· ηÈ
Ì ˘ÏÈÎfi ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂˆÓ ÙÔÈÎÔ‡ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ Î·È ÂȉÈÎÒÓ ÌÔÓÔÁÚ·-
ÊÈÒÓ, Ë ÂÌ‚¤ÏÂÈ·, Ë ÏËÚfiÙËÙ· Î·È Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜ ˆ˜ ¤ÚÁˆÓ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ı· ·˘Í¿ÓÂÈ.
4. √È ·Ï·È¤˜ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂȘ ¤¯Ô˘Ó Û‹ÌÂÚ· ·Í›· ÁÈ· Ù· ÙÔÈο ı¤Ì·Ù·, ÛÙÔ
‚·ıÌfi Ô˘ ·ÔıËÛ·˘Ú›˙Ô˘Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ÛÈÁ¿-ÛÈÁ¿ ¯¿ÓÔÓÙ·È, ÏfiÁˆ ÙÔ˘ fiÙÈ
Â›Ó·È «¿¯ÚËÛÙ˜» ÁÈ· ÙÔÓ ÛËÌÂÚÈÓfi ·Ó·ÁÓÒÛÙË. ∂Ô̤ӈ˜, Ë ‡·ÚÍË ÛÙȘ ‚È‚ÏÈÔ-
ı‹Î˜ Ì·˜ ∫∞π ÙˆÓ ·ÏÈÒÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ, fiÔ˘ ·˘Ùfi Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ,
‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓfi˜ ·ÚÚˆÛÙË̤ÓÔ˘ «ÊÂÙȯÈÛÌÔ‡» ÁÈ· ÙÔ ·ÏÈfi ‚È‚Ï›Ô, ·ÏÏ¿
ÔÊ›ÏÂÙ·È Û ÌÈ· ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ ÂÈÛÙË-
ÌfiÓˆÓ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ·˘ÙÒÓ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ‡ÎÔÏË ÚfiÛ‚·ÛË Û ÌÂÁ¿Ï˜ Û‡Á¯ÚÔ-
Ó˜ ‚¿ÛÂȘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ Î·È ¿ÏÏˆÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ.

µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞

∞ÓÙˆÓ›Ô˘ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ πˆ., ∆· ÙÔˆÓ‡ÌÈ· Ù˘ ∫ÂÚ·Ù¤·˜, ∞ı‹Ó· 1991.

°ÎÈfiÏ·˜ ª¿ÚÎÔ˜ ∞., ∏ ÎÙËÓÔÙÚÔÊ›· ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ÙÙÈ΋, ∞ı‹Ó· 1989.
¢ÂÚÌ¿Ù˘ °ÈÒÚÁÔ˜ ¡., ∆Ô›Ô Î·È ÌÓËÌ›· Ù˘ §·˘ÚˆÙÈ΋˜, §·‡ÚÈÔ 1994, ¢‹ÌÔ˜ §·˘ÚˆÙÈ΋˜.
∂ÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ™˘Ó¿ÓÙËÛË ¡ÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∞ÙÙÈ΋˜ (¶Ú·ÎÙÈο ∞’ - π’), 1984-2004.
£ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜-∂ÈÚ‹Ó·Ú¯Ô˜, ª·ÚÎfiÔ˘ÏÔ ªÂÛÔÁ·›·˜, ∏ÏÈÔ‡ÔÏË 1990.
Iliopoulos P. J., L’Attique, Athènes 1951.
∫·ÌÔ‡ÚÔÁÏÔ˘˜ ¢., ªÓËÌ›· Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ, ∞ı‹Ó·È 1889-1892.
¡ÔÌfi˜ ∞ÙÙÈ΋˜, ∞ı‹Ó·È 1962, ∫∂¢∫∂.
§¿ÌÚÔ˜ ™., ∏ ÔÓÔÌ·ÙÔÏÔÁ›· Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ∞ı‹Ó·È 1896 (∂ÂÙËÚ›˜ ºÈÏÔÏÔÁÈÎÔ‡ ™˘ÏÏfiÁÔ˘ ¶·Ú-
Ó·ÛÛfi˜).
230 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

Lepsius R., °ÂˆÏÔÁ›· Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ∞ı‹Ó·È 1906, µÈ‚ÏÈÔı‹ÎË ª·Ú·ÛÏ‹ (ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË ¶. µÔ˘-
ÁÈԇη˜).
¡¤˙˘ ¡. ∆· ‚Ô˘Ó¿ Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ∞ı‹Ó· 2002, ∂√√∞-∞¡∞µ∞™∏.
¶·Û·ÁÈ¿ÓÓ˘ ∫., ∞ÙÙÈÎÔ› ¶ÂÚ›·ÙÔÈ, ∞ı‹Ó·È 1922.
¶·˘Û·Ó›Ô˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜ ¶ÂÚÈ‹ÁËÛȘ, ∞ı‹Ó· 1974, ∂ΉÔÙÈ΋ ∞ıËÓÒÓ, ∂È̤ÏÂÈ· ¡.¢. ¶··¯·Ù˙‹.
√ ∫Ò‰ÈÍ ÙÔ˘ ¡ÔÙ·Ú›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ ¶·Ó·Á‹ ¶Ô‡ÏÔ˘ 1822-183, ∞ı‹Ó·È 1957, ¡ÔÌÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ∞ıËÓÒÓ,
∂È̤ÏÂÈ· °. ¶ÂÙÚfiÔ˘ÏÔ˜.
ƒÒÌ·˜ ÃÚ›ÛÙÔ˜ °., ∏ ∫ÂÚ·Ù¤· Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ∫ÂÚ·Ù¤· 1987, ÃÚ˘Û‹ ∆ÔÌ‹.
§ÂÍÈÎfiÓ ™√À¢∞, ∞ı‹Ó·, °ÂˆÚÁÈ¿‰Ë˜ (∞Ó·Ù‡ˆÛË Ù˘ ¤Î‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ 1854).
™Ô˘ÚÌÂÏ‹˜ ¢., ∞ÙÙÈο, ∞ı‹Ó·È 1869.
™ÙÚ¿‚ˆÓÔ˜ °ÂˆÁÚ·ÊÈο, ∂Ó ∞ı‹Ó·È˜ 1965, ¶¿˘ÚÔ˜.
™ÙÚ·ÙÔÎfiÔ˜ ÃÚ‹ÛÙÔ˜, ∏ ∫ÂÚ·Ù·›· Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ∫ÂÚ·Ù·›· 1924.
™ÙÚ·ÙÔÎfiÔ˜ ÃÚ‹ÛÙÔ˜, ∏ ∫ÂÚ·Ù·›· Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ∫ÂÚ·Ù¤· 1997, ÃÚ˘Û‹ ∆ÔÌ‹ (·Ó·Ù‡ˆÛË).
ÃÔ˘ÏÈ·Ú¿Î˘ ªÈ¯·‹Ï, °ÂˆÁÚ·ÊÈ΋, ¢ÈÔÈÎËÙÈ΋ Î·È ÏËı˘ÛÌȷ΋ ÂͤÏÈÍȘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜ 1821-
1971, ∞ı‹Ó·È 1973.

SUMMARY

The article deals with the area of Laurion and Mesogeia as it is presented in
eight Greek Encyclopedias, published from 1870-1970. The idea is that the
Encyclopedias reflect the importance of a place within a given period of time.
There have been examined about 225 different entries, classified in three
categories, according to their relation to the area. The first category refers to the
broader areas, the second to the territories of the actual Municipalities, the third
to geographical names, names of persons and facts with some importance. The
material has been examined both on the morphological level (language, extent of
the entry, authors, sources, accompanying pictures etc.) and on the level of the
content (quality and accuracy of the information provided, eliminated topics etc.).
The conclusions drawn refer to the diachronic value, the reliability and the
importance of the Encyclopaedias, taking into account the period in which they
were published.
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 231

ÿÚÙ˘ 1. ∏ §·˘ÚˆÙÈ΋ Î·È Ù· ªÂÛfi-

ÁÈ·. °ÂÓÈο fiÚÈ· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ (¶¿˘-
ÚÔ˜ §·ÚÔ‡˜, Ù. 1, Ï‹ÌÌ· “∞ı‹Ó·È”).

ÿÚÙ˘ 2. ∏ ∞ı‹Ó· 1960-2060 (¶¿˘-

ÚÔ˜ §·ÚÔ‡˜, Û˘Ìϋڈ̷ π, Ï‹ÌÌ·
“∞ı‹Ó·È”).
232 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

∂ÈÎ. 1. ™ÂÏ›‰Â˜ Ù›ÙÏÔ˘ ÙˆÓ ÂÍÂÙ·˙fiÌÂÓˆÓ ∂Á΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ.

¶∞ƒ∞ƒ∆∏ª∞ π
∂ÈÎfiÓ˜ Î·È Û¯¤‰È·

∂ÈÎ. 2. ∆· ÊÚ¤·Ù· ™ÂÚ-

ȤÚÈ Î·È ·Ú¿ÛÙ·ÛË
Ï·ÙfiÌˆÓ ·fi ∫ÔÚÈÓıȷ΋
Ͽη (¡¤· ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜
∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·, ªÔÚʈ-
ÙÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›·, ÙfiÌ. π,
Ï‹ÌÌ· “°ÂˆÏÔÁ›·”).
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 233

∂ÈÎ. 3. ∆Ô ·Ú¯·›Ô §·ÙÔÌÂ›Ô ¢ËÌÔÏÈ¿ÎÈ (¡¤· ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·,

ªÔÚʈÙÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›·, ÙÔÌ. π, Ï‹ÌÌ· “°ÂˆÏÔÁ›·”).
234 ªÀƒø¢π∞ ª∞ƒπ∞, ª√§º∂∆∞™ ∞ƒπ™∆√∆∂§∏™

¶∞ƒ∞ƒ∆∏ª∞ ππ
¢Â›ÁÌ·Ù· ÁÚ·Ê‹˜ Î·È ÁÏÒÛÛ·˜
∏ §∞Àƒ∂ø∆π∫∏ ∫∞π ∆∞ ª∂™√°Eπ∞ ø™ §∏ªª∞∆∞ ∆ø¡ ∂§§. ∂°∫À∫§√¶∞π¢∂πø¡ 235