005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·70

º∞∫∂§√™

§∞´∫π™ª√™: ∆π ™∏ª∞™π∞ ∂Ã∂π ∆’ √¡√ª∞*

ERNESTO LACLAU

Eduardo Chillida
O Ernesto Laclau ‰È‰¿ÛÎÂÈ ÔÏÈÙÈ΋ ıˆڛ·
ÛÙÔ Northwestern University ÙˆÓ ∏¶∞ Î·È ÛÙÔ
University of Essex Ù˘ µÚÂÙ·Ó›·˜. ∂›Ó·È Ô
È‰Ú˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÔÚÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜
«π‰ÂÔÏÔÁ›· Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘» ηıÒ˜ ηÈ
ÙÔ˘ ∫¤ÓÙÚÔ˘ £ÂˆÚËÙÈÎÒÓ ªÂÏÂÙÒÓ ÙÔ˘
University of Essex. ∆Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô
Â›Ó·È ÙÔ On Populist Reason, Verso, §ÔÓ‰›ÓÔ
2005. ™Ù· ÂÏÏËÓÈο ¤¯Ô˘Ó ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ› Ù·
‚È‚Ï›· ÙÔ˘ ¶ÔÏÈÙÈ΋ Î·È È‰ÂÔÏÔÁ›· ÛÙË Ì·Ú-
ÍÈÛÙÈ΋ ıˆڛ·, ÌÙÊÚ. °. ∞Ó·ÓÈ¿‰Ë˜, ÂΉ.
™‡Á¯ÚÔÓ· £¤Ì·Ù·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1983 ηÈ
°È· ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜,
ÌÙÊÚ. °. ™Ù·˘Ú·Î¿Î˘, Ó‹ÛÔ˜, ∞ı‹Ó· 1997.
∫¿ı ÔÚÈÛÌfi˜ ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ¤Ó· ıˆÚËÙÈÎfi ϤÁÌ· ÙÔ ÔÔ›Ô ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙ› ÂΛÓÔ
Ô˘ ÔÚ›˙ÂÙ·È. ∆Ô ÓfiËÌ· ·˘Ùfi –fiˆ˜ Î·È Ë ›‰È· Ë ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ÔÚÈÛÌÔ‡ ‚‚·ÈÒÓÂÈ–
ÌÔÚ› Ó· ηıÈÂÚˆı› ÌfiÓÔ ‚¿ÛÂÈ Ù˘ ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛ˘ ÙÔ˘ ÔÚÈ˙Ô̤ÓÔ˘ ·fi οÙÈ
¿ÏÏÔ Ô˘ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÔÚÈÛÌfi˜ ·ÔÎÏ›ÂÈ. ∞˘Ùfi, Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘, ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ¤Ó·
¤‰·ÊÔ˜ Â› ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ·˘Ù¤˜ ηı›ÛÙ·ÓÙ·È ÓÔËÙ¤˜ ˆ˜ Ù¤ÙÔȘ. ∞˘Ùfi
·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰ÈfiÏÔ˘ ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙ·Ó ·ÔηÏԇ̠¤Ó· ΛÓËÌ· (;),
ÌÈ· ȉÂÔÏÔÁ›· (;), ÌÈ· ÔÏÈÙÈ΋ Ú·ÎÙÈ΋ (;), Ï·˚ÎÈÛÙÈο. ™ÙȘ ‰‡Ô ÚÒÙ˜ ÂÚÈÙÒ-
ÛÂȘ –ÙˆÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ È‰ÂÔÏÔÁÈÒÓ–, ÁÈ· Ó· ÙȘ ·ÔηϤÛÂÈ Î·Ó›˜ Ï·˚ÎÈÛÙÈΤ˜
ı· ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó Ó· ‰È·ÊÔÚÔÔÈËı› Ë È‰ÈfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ·fi ¿ÏÏÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌÔ‡˜
ÛÙÔ ›‰ÈÔ Â›Â‰Ô ÔÚÈÛÌÔ‡, fiˆ˜ «Ê·ÛÈÛÙÈο» ÎÈÓ‹Ì·Ù· ‹ ȉÂÔÏÔÁ›Â˜, «ÎÔÌÌÔ˘ÓÈ-
ÛÙÈο», «ÊÈÏÂχıÂÚ·», ÎÙÏ. ∞˘Ùfi ı· Ì·˜ ÂÓ¤ÏÂΠ¢ı‡˜ ·Ì¤Ûˆ˜ Û ÌÈ· ÂÚ›ÏÔ-
ÎË Î·È ÙÂÏÈο ·˘ÙÔ·Ó·ÈÚÔ‡ÌÂÓË ÂÚÁ·Û›·: ÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË ÂΛӢ Ù˘ ‡ÛÙ·Ù˘ ‚·ı-
Ì›‰·˜ fiÔ˘ ı· ÂÓÙÔ›˙·Ì ÙÔÓ ·ÌÈÁ‹ «Ï·˚ÎÈÛÌfi», ÙÔÓ ÌË-·Ó·ÁÒÁÈÌÔ ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜
ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÔ‡˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌÔ‡˜. ∂¿Ó ÂȯÂÈÚÔ‡Û·Ì οÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ, ı· Ì·›Ó·Ì ÛÂ
¤Ó· ·È¯Ó›‰È ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ë ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ·fi‰ÔÛË ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ‹ ȉÂÔÏÔÁÈÎÔ‡ ÂÚÈÂ-

™Y°XPONA 70 £EMATA

™‡Á¯ÚÔÓ· £¤Ì·Ù·, Ù‡¯Ô˜ 110, πÔ‡ÏÈÔ˜ - ™Â٤̂ÚÈÔ˜ 2010, Û. 70-79

005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·71
¯Ô̤ÓÔ˘ ÛÙÔÓ Ï·˚ÎÈÛÌfi ı· ÂÚ¯fiÙ·Ó ·˘ÙÔÌ¿Ùˆ˜ ·ÓÙÈ̤و-
Ë Ì ÌÈ· ¯ÈÔÓÔÛÙÈ‚¿‰· ÂÍ·ÈÚ¤ÛˆÓ. £· ›̷ÛÙ ÏÔÈfiÓ
·Ó·ÁηṲ̂ÓÔÈ Ó· Û˘ÌÂÚ¿ÓÔ˘Ì fiÙÈ fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡-
Ì ÙÔÓ fiÚÔ «Ï·˚ÎÈÛÌfi˜», ÔÈ ÁψÛÛÈΤ˜ Ì·˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ó·È
ÌÂÓ ÚÔ¸Ôı¤ÙÔ˘Ó ¤Ó· Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ÓfiËÌ·, ·ÏÏ’ fiÙÈ ÙÔ
ÓfiËÌ· ·˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÈÌÔ Û η̛· ¢ÚÔÛ‰Èfi-
ÚÈÛÙË ¤ÓÓÔÈ·. ¶Ôχ ‰Â ÏÈÁfiÙÂÚÔ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ̤ۈ
ÙÔ˘ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ Ó· ηٷ‰Â›ÍÔ˘Ì ¤Ó· ÔÔÈÔ‰‹ÔÙÂ
Ù·˘ÙÔÔÈ‹ÛÈÌÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ (Ô˘ ı· ÂÍ·ÓÙÏÔ‡-
Û ÙÔ ÂÓ ÏfiÁˆ ÓfiËÌ·).
∆È ı· Û˘Ó¤‚·ÈÓ fï˜ Â¿Ó ˆ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ó¿Ï˘Û˘ ıˆ-
ÚÔ‡Û·Ì ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ ·ÓÙ› Ù· ÎÈÓ‹Ì·Ù· Î·È ÙȘ
ȉÂÔÏÔÁ›Â˜; ∆· ¿ÓÙ· ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ
ÔÔ›Ô ·ÓÙÈÏ·Ì‚·ÓfiÌ·ÛÙ ÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ÌÂÙ¿ıÂÛË. ∂¿Ó Ë
ΛÓËÛ‹ Ì·˜ ‰È¤ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ÂÓfi˜ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘
Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙÂ›Ù·È ÛÙÔ Â›Â‰Ô ÌÈ·˜ ȉÂÔÏÔÁ›·˜ ‹ ÂÓfi˜
ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜, ÙfiÙ ÚÔÊ·ÓÒ˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì οÓÂÈ
Ô‡Ù ‚‹Ì· ÚÔ˜ ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÂΛÓÔ˘ Ô˘ ›ӷÈ
ȉȷ˙fiÓÙˆ˜ Ï·˚ÎÈÛÙÈÎfi. H ‰˘ÛÎÔÏ›· Ó· ηıÔÚÈÛÙ› Ô Ï·˚ÎÈ-
ÛÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙˆÓ ˘ÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ú·ÎÙÈ-
ÎÒÓ ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ·Ó··Ú¿ÁÂÙ·È Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË
ÙˆÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ ˆ˜ Ù¤ÙÔȈÓ, ηıfiÛÔÓ ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÂÎÊÚ¿-
˙Ô˘Ó ·ÏÒ˜ ÙËÓ ÂÛÒÙÂÚË Ê‡ÛË ÙˆÓ ˘ÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·˘ÙÒÓ.
À¿Ú¯ÂÈ, ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ, ÌÈ· ‰Â‡ÙÂÚË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· –‰ËÏ·‰‹, ÔÈ
ÔÏÈÙÈΤ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ó· ÌËÓ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ÙË Ê‡ÛË ÙˆÓ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈÎÒÓ ‰ÚÒÓÙˆÓ, ·ÏÏ¿ Ó· ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡Ó. ™Â ·˘Ù‹Ó ÙËÓ
ÂÚ›ÙˆÛË Ë ÔÏÈÙÈ΋ Ú·ÎÙÈ΋ ı· ›¯Â ÌÈ· οÔÈ· ÔÓÙÔ-
ÏÔÁÈ΋ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ‰ÚÒÓÙ· –Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜
ı· ‹Ù·Ó ·ÏÒ˜ ÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ηı›˙ËÌ· Ù˘ ÚÒÙ˘. °È· Ó·
ÙÔ ı¤ÛÔ˘Ì Ì ÂÏ·ÊÚÒ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜: ÔÈ Ú·-
ÎÙÈΤ˜ ı· ‹Ù·Ó ‚·ÛÈÎfiÙÂÚ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ó¿Ï˘Û˘ ·fi ÙËÓ
ÔÌ¿‰· –‰ËÏ·‰‹ Ë ÔÌ¿‰· ı· ‹Ù·Ó ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ηÈ
ÌfiÓÔ Ù˘ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ. ∂¿Ó Ë
ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÛˆÛÙ‹, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ Ô‡ÌÂ
fiÙÈ ¤Ó· ΛÓËÌ· ‰ÂÓ Â›Ó·È Ï·˚ÎÈÛÙÈÎfi ÂÂȉ‹ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÈ ÛÙËÓ
ÔÏÈÙÈ΋ ‹ ÙËÓ È‰ÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ Ú·ÁÌ·ÙÈο ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘
ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙÔ‡Ó ˆ˜ Ï·˚ÎÈÛÙÈο, ·ÏÏ¿ ÂÂȉ‹
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÈ· ȉȷ›ÙÂÚË ÏÔÁÈ΋ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ
ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ –ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÎÈ ·Ó Â›Ó·È ·˘Ù¿.
ªÈ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·Ú·Ù‹ÚËÛË Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË ÚÔÙÔ‡
ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ì ÛÙÔÓ ˘Ú‹Ó· ÙÔ˘ ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ùfi˜ Ì·˜. ∏
ηÙËÁÔÚ›· Ù˘ «Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘» ›¯Â οÔÈ· ¤Ú·ÛË ÛÙË
ıˆÚËÙÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÙÚÈ¿ÓÙ· ‹ Û·Ú¿ÓÙ· ¯Úfi-
ÓÈ· –ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙÔ˘˜ ÎfiÏÔ˘˜ Ù˘ ·ÏÙÔ˘ÛÂÚÈ·Ó‹˜ Û¯ÔÏ‹˜
Î·È ÛÙË ÛÊ·›Ú· ÂÈÚÚÔ‹˜ Ù˘. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘ÌÂ,
ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ, fiÙÈ Ë ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ Ô˘ ·Ó·Ù‡-
¯ıËÎÂ ·fi ÙËÓ ·ÏÙÔ˘ÛÂÚÈ·Ó‹ Û¯ÔÏ‹, ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎÂ
΢ڛˆ˜ ÛÙ· ÔÓÙÈο ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘ ˘ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙË
Û˘Ó·ÚıÚˆÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· (ÙÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi, ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi, ÙÔ
ȉÂÔÏÔÁÈÎfi ÛÙÔȯ›Ô). ∂ȯÂÈÚ‹ıËΠÌÈ· οÔÈ· ÔÓÙÔÏÔÁÈ΋
ıˆÚËÙÈÎÔÔ›ËÛË fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙË Û˘Ó¿ÚıÚˆÛË (Ì ÙȘ
™Y°XPONA
¤ÓÓÔȘ ÙÔ˘ «Î·ıÔÚÈÛÌÔ‡ Û ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·Ó¿Ï˘ÛË» Î·È Ù˘
«Û¯ÂÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜»), ·ÏÏ¿ ηıÒ˜ ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· Ù˘È-
Τ˜ ÏÔÁÈΤ˜ Ô˘ ·¤ÚÚÂ·Ó ·fi ÙÔ ÔÓÙÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ
ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Î·ÙËÁÔÚÈÒÓ (ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ô Î·ıÔÚÈÛÌfi˜
Û ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·Ó¿Ï˘ÛË ·ԉȉfiÙ·Ó ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›·),
Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ÌÈ·˜ ÔÓÙÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈ-
ÎÔ‡ ‹Ù·Ó ¢ı‡˜ ÂÍ ·Ú¯‹˜ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË. ¢Â‰Ô-
Ì¤ÓˆÓ ÙˆÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌÒÓ ·˘ÙÒÓ, Ë ÔÏÈÙÈ΋ ÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘ Ï·˚-
ÎÈÛÌÔ‡ ·Ú¤ÌÂÓ ·‰È·ÓfiËÙË.
™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ı· ·Ó·ه͈ ÙÚÂȘ ıˆÚËÙÈΤ˜ ÚÔÙ¿-
ÛÂȘ: 1) fiÙÈ Ô ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Ï·˚-
ÎÈÛÌÔ‡ ··ÈÙ› Ó· ·Ú¯›ÛÂÈ Ë ·Ó¿Ï˘ÛË ·fi ÌÔÓ¿‰Â˜ ÌÈÎÚfi-
ÙÂÚ˜ ·fi ÙËÓ ÔÌ¿‰· (›Ù ÛÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ›Ù ÛÙÔ È‰ÂÔÏÔ-
ÁÈÎfi Â›‰Ô)Ø 2) fiÙÈ Ô Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ Â›Ó·È ÔÓÙÔÏÔÁÈ΋ Î·È fi¯È
ÔÓÙÈ΋ ηÙËÁÔÚ›· –‰ËÏ·‰‹, ÙÔ ÓfiËÌ¿ Ù˘ ‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È
Ó· ÂÓÙÔÈÛÙ› Û ηӤӷ ·fi Ù· ÔÏÈÙÈο ‹ ȉÂÔÏÔÁÈο
ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘ ˘ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ
Ú·ÎÙÈÎÒÓ ÔÔÈ·Û‰‹ÔÙÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÔÌ¿‰·˜, ·ÏÏ¿
ÛÙÔÓ È‰È·›ÙÂÚÔ ÙÚfiÔ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ, ÔÏÈÙÈ-
ÎÒÓ ‹ ȉÂÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂÚȯÔ̤ӈÓ, fiÔÈ· ÎÈ ·Ó Â›Ó·È ·˘Ù¿Ø
3) fiÙÈ ·˘Ù‹ Ë ÌÔÚÊ‹ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘, ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· ÂÚÈÂ-
¯fiÌÂÓ¿ Ù˘, ·Ú¿ÁÂÈ ‰ÔÌÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ÂΉËÏÒ-
ÓÔÓÙ·È ÚˆÙ›ÛÙˆ˜ ÛÙÔ Â›Â‰Ô ÙˆÓ ÙÚfiˆÓ ·Ó··Ú¿ÛÙ·-
Û˘ ‹ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘ [representation].
∫ÔÈÓˆÓÈο ·ÈÙ‹Ì·Ù· Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÔÏfiÙËÙ·
Ÿˆ˜ ÌfiÏȘ ÈÛ¯˘ÚÈÛًηÌÂ, ·ÊÂÙËÚ›· Ì·˜ ÔÊ›ÏÂÈ Ó·
Â›Ó·È Ë ·ÔÌfiÓˆÛË ÌÔÓ¿‰ˆÓ ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ ·fi ÙËÓ ÔÌ¿‰·
Î·È Ë ÂͤٷÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÏÔÁÈÎÒÓ Ù˘ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ‹˜
ÙÔ˘˜. √ Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ Â›Ó·È Ì›· ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÏÔÁÈΤ˜. ∞˜
‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÔ˘ÌÂ, ηْ ·Ú¯¿˜, fiÙÈ Ë ·Ó¿Ï˘Û‹ Ì·˜ ÚÔ¸Ô-
ı¤ÙÂÈ ÌÈ·Ó ·Û˘ÌÌÂÙÚ›· ÌÂٷ͇ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ˆ˜ fiÏÔ˘
(Ù˘ «ÎÔÈÓˆÓ›·˜») Î·È Î¿ı ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Ú¿ÙÙÔÓÙ· Ô˘
ÂÓÂÚÁ› ̤۷ Û ·˘Ù‹Ó. ¢ËÏ·‰‹, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ó¤Ó·˜ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈÎfi˜ ‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ‚Ô‡ÏËÛË Û˘Ì›ÙÂÈ Ì ÙȘ
ÙÚ¤¯Ô˘Û˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÂÓÓÔÔ‡ÌÂÓ˘ ˆ˜
ÔÏfiÙËÙ·˜. √ Rousseau ›¯Â Ï‹ÚË Û˘Ó›‰ËÛË ÙÔ˘ ÁÂÁÔ-
ÓfiÙÔ˜ fiÙÈ Ë Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ ‚Ô‡ÏËÛ˘ –Ô˘ ‹Ù·Ó
ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ Ë ÚÔ¸fiıÂÛË Ù˘ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›·˜– ‹Ù·Ó fiÏÔ Î·È
‰˘ÛÎÔÏfiÙÂÚÔ Ó· ÂÈÙ¢¯ı› ÛÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ÙˆÓ ÓˆÙÂÚÈ-
ÎÒÓ ÎÔÈÓˆÓÈÒÓ, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·˘Ù¤˜ ηı·˘Ù¤˜ ÔÈ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ
Î·È Ë ÂÙÂÚÔÁ¤ÓÂÈ· ηıÈÛÙÔ‡Ó ÂÈÙ·ÎÙÈ΋ ÙËÓ ÚÔÛÊ˘Á‹ ÛÂ
Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘. √ Hegel Âȯ›ÚËÛ ӷ
·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ÂÈÛ¿ÁÔÓÙ·˜ ÙÔ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi
ÌÂٷ͇ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, Ì ÙËÓ
ÚÒÙË Ó· ·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÂÈ ÙÔ Ó‡̷ Ù˘ ÌÂÚÈÎfiÙËÙ·˜ ηÈ
ÙËÓ ÂÙÂÚÔÁ¤ÓÂÈ· (ÙÔ «Û‡ÛÙËÌ· ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ»), Î·È ÙË ‰Â‡-
ÙÂÚË ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ù˘ ÔÏÔÔ›ËÛ˘ Î·È Ù˘ ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜. √
Marx, Ù¤ÏÔ˜, Â·ÓÂȂ‚·›ˆÛ ÙËÓ Ô˘ÙÔ›· Ù˘ Ï‹ÚÔ˘˜
Û‡ÌÙˆÛ˘ ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ Ì ÙËÓ Û˘ÏÏÔÁÈ΋ ‚Ô‡-
ÏËÛË Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ Ù˘ ηıÔÏÈ΋˜ Ù¿Í˘ Û ÌÈ· Û˘ÌÊÈ-
71 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·72
ÏȈ̤ÓË ÎÔÈÓˆÓ›·. ∞ÊÂÙËÚ›· Ù˘ ·Ó¿Ï˘Û‹˜ Ì·˜ Â›Ó·È Ë
ı¤ÛË fiÙÈ Î·Ì›· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ÁÂÊ˘Úˆı› ÙÔ ¯¿ÛÌ· ÌÂÙ·-
͇ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ‚Ô‡ÏËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ ‰ÂÓ
ÌÔÚ› ÙÂÏÈο Ó· ÙÂÏÂÛÊÔÚ‹ÛÂÈ, ·ÏÏ¿ fiÙÈ Ë ·fiÂÈÚ·
ηٷÛ΢‹˜ ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ Á¤Ê˘Ú·˜ ÔÚ›˙ÂÈ ÙËÓ È‰È·˙fiÓÙˆ˜
ÔÏÈÙÈ΋ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Ù·˘ÙÔًوÓ.
£· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘ÌÂ, ÁÈ· Ó· ·ÔÊ¢¯ı› οıÂ
·Ú·ÓfiËÛË, fiÙÈ ·˘Ù‹ Ë ÌË-Û‡ÌÙˆÛË ÌÂٷ͇ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙË-
Ù·˜ ˆ˜ ÔÏfiÙËÙ·˜ Î·È ÙˆÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÒÓ Î·È ÌÂÚÈÎÒÓ ‚Ô˘Ï‹-
ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Ú·ÙÙfiÓÙˆÓ ‰ÂÓ Ì·˜ ˘Ô¯ÚÂÒÓÂÈ Ó·
˘ÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ì η̛· ÂΉԯ‹ ÙÔ˘ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎÔ‡ ·ÙÔÌÈ-
ÛÌÔ‡ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ‰Ú¿Û˘
[agency]. √ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎfi˜ ·ÙÔÌÈÛÌfi˜ ˘Ôı¤ÙÂÈ fiÙÈ Ù·
¿ÙÔÌ· Â›Ó·È ÂÌÚfiıÂÙ˜, ·˘ÙÔÚÔÛ‰ÈÔÚÈ˙fiÌÂÓ˜ ÔÏfiÙË-
ÙÂ˜Ø ·¤¯ÂÈ ÌfiÏȘ ¤Ó· ‚‹Ì· ·fi ÙËÓ ·Ú·‰Ô¯‹ ·˘Ù‹ ÙÔ Ó·
ηٷϋÍÂÈ Î·Ó›˜ ÛÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ Ë ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰È¿-
‰Ú·ÛË ı· ¤ÚÂ ӷ ÂÓÓÔËı› ˆ˜ ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË ÌÂÙ·-
͇ ‰ÚÒÓÙˆÓ ÔÈ Ù·˘ÙfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·È
Á‡Úˆ ·fi ¢‰È¿ÎÚÈÙ· Û˘ÌʤÚÔÓÙ·. ∏ ‰È΋ Ì·˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈ-
Û‹ ›ӷÈ, ·ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ÂÍ ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ÔÏÈÛÙÈ΋, ˘fi ÙËÓ ·›ÚÂ-
ÛË fiÙÈ Ë Â·ÁÁÂÏ›· Ù˘ ÏËÚfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ú·¤-
ÌÂÈ Ë ¤ÓÓÔÈ· ÌÈ·˜ Ï‹Úˆ˜ ·˘ÙÔÚÔÛ‰ÈÔÚÈ˙fiÌÂÓ˘ ÎÔÈÓˆ-
ÓÈ΋˜ ÔÏfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔÓ Ó· ÂÈÙ¢¯ı›. ŒÙÛÈ, Ë ÚÔ-
Û¿ıÂÈ· Ó· ÔÈÎÔ‰ÔÌËıÔ‡Ó ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ› ¯ÒÚÔÈ ·fi ÌÈ· ÔÏ-
Ï·ÏfiÙËÙ· Û˘ÏÏÔÁÈÎÒÓ ‚Ô˘Ï‹ÛÂˆÓ ‰ÂÓ ÌÔÚ› ÔÙ¤ Ó·
¿ÚÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ Û˘Ì‚ÔÏ·›Ô˘ –ηıÒ˜ ¤Ó· Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ ÚÔ-
¸Ôı¤ÙÂÈ ÙȘ ¤ÓÓÔȘ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ Î·È ÙˆÓ
·˘ÙÔηıÔÚÈ˙fiÌÂÓˆÓ ‚Ô˘Ï‹ÛÂˆÓ Ô˘ Â‰Ò ·ÌÊÈÛ‚ËÙÔ‡ÌÂ.
∏ ÎÔÈÓÔÙÈÛÙÈ΋ ÏËÚfiÙËÙ· ÙËÓ ÔÔ›· ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó·
ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ Ë ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÔÏfiÙËÙ· ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÌÂÙ·-
ÊÂÚı› Ô‡Ù ÛÙ· ¿ÙÔÌ·. ∆· ¿ÙÔÌ· ‰ÂÓ Â›Ó·È Û˘ÓÂÎÙÈΤ˜
ÔÏfiÙËÙ˜ ·ÏÏ¿ ·ÏÒ˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ˜ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ô˘ Ú¤ÂÈ
Ó· ηٷÙÌËıÔ‡Ó Û ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÂÓÙÔÈÛÌ¤ÓˆÓ ı¤ÛÂˆÓ ˘Ô-
ÎÂÈ̤ÓÔ˘. ∏ ‰Â Û˘Ó¿ÚıÚˆÛË ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ı¤ÛÂˆÓ ·˘ÙÒÓ
Â›Ó·È ˘fiıÂÛË ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È fi¯È ·ÙÔÌÈ΋ (Ë ›‰È· Ë ¤ÓÓÔÈ·
ÙÔ˘ «·-ÙfiÌÔ˘» ÛÙÂÚÂ›Ù·È ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ‹ Ì·˜).
∆È Â›Ó·È ÏÔÈfiÓ ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÌÈÎÚfiÙÂÚ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜, ·fi ÙȘ
Ôԛ˜ ı· ¤ÚÂ ӷ ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ Ë ·Ó¿Ï˘Û‹ Ì·˜; ∫·Ù¢ı˘-
ÓÙ‹ÚÈÔ Ó‹Ì· Ì·˜ ı· Â›Ó·È Ë Î·ÙËÁÔÚ›· ÙÔ˘ «·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜» ˆ˜
Ë ÛÙÔȯÂÈ҉˘ ÌÔÚÊ‹ ηٿ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈ-
ÎÔ‡ ‰ÂÛÌÔ‡. ∏ ϤÍË «·›ÙËÌ·» [demand] Â›Ó·È ·ÌÊ›ÛËÌË
ÛÙ· ·ÁÁÏÈο: ¤¯ÂÈ, ·Ê’ ÂÓfi˜, ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ˙‹ÙËÛ˘/·›ÙË-
Û˘ [request] ηÈ, ·Ê’ ÂÙ¤ÚÔ˘, ÙËÓ ÈÔ ÂÓÂÚÁfi ÛËÌ·Û›· Ù˘
ÂÈ‚ÔÏ‹˜ ÌÈ·˜ ·›ÙËÛ˘ –ÌÈ·˜ ·Í›ˆÛ˘– Û οÔÈÔÓ ¿ÏÏÔ
(fiˆ˜ ÛÙË ÊÚ¿ÛË «··ÈÙÒ ÌÈ·Ó ÂÍ‹ÁËÛË»). ™Â ¿ÏϘ
ÁÏÒÛÛ˜, fiˆ˜ Ù· ÈÛ·ÓÈο, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜
ϤÍÂȘ ÁÈ· ÙȘ ‰‡Ô ÛË̷ۛ˜: Ë Ï¤ÍË Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙË
‰Â‡ÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ı· ‹Ù·Ó Ë Ï¤ÍË «reivindicaci_n» [‰ÈÂΉ›-
ÎËÛË]. ªÔÏÔÓfiÙÈ fiÙ·Ó ÛÙËÓ ·Ó¿Ï˘Û‹ Ì·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡-
Ì ÙÔÓ fiÚÔ «·›ÙËÌ·» ‰›ÓÔ˘Ì ÚÔÊ·ÓÒ˜ ¤ÌÊ·ÛË ÛÙË
‰Â‡ÙÂÚË ÛËÌ·Û›·, ·˘Ù‹ ηı·˘Ù‹ Ë ·Û¿ÊÂÈ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
™Y°XPONA
‰‡Ô ‰ÂÓ ÛÙÂÚÂ›Ù·È ÏÂÔÓÂÎÙËÌ¿ÙˆÓ, ηıfiÛÔÓ Ë ıˆÚËÙÈ-
΋ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ˘ÈÔıÂÙÔ‡ÌÂ Â‰Ò Û˘ÓÂ¿ÁÂ-
Ù·È ÌÈ· οÔÈ· ·ÓÂÈÎÚÈÛ›· [undecidability] ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
‰‡Ô ÛËÌ·ÛÈÒÓØ fiˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì ̿ÏÈÛÙ·, ÔÈ ÛË̷ۛ˜
·˘Ù¤˜ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó Û ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ›‰Ë ÔÏÈÙÈ΋˜
Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘. ∞˜ ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì Â›Û˘ fiÙÈ ÛÙȘ ÂÓ ÏfiÁˆ
ÛË̷ۛ˜ Ï·Óı¿ÓÂÈ Ì›· ÎÔÈÓ‹ ·Ú·‰Ô¯‹: fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ
·›ÙËÌ· ‰ÂÓ Â›Ó·È ·˘ÙÔÂÎÏËÚÔ‡ÌÂÓÔ, ηıÒ˜ ηْ ·Ó¿ÁÎËÓ
·¢ı‡ÓÂÙ·È Û ÌÈ· ‚·ıÌ›‰· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·fi ÂΛÓË
ÂÓÙfi˜ Ù˘ ÔÔ›·˜ ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠ·Ú¯Èο.
∞˜ ¿ÚÔ˘Ì ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÂÓfi˜ ·ÏÔ‡ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜:
ÌÈ· ÔÌ¿‰· ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ˙ÂÈ Û ÌÈ· ÔÚÈṲ̂ÓË ÁÂÈÙÔÓÈ¿
ı¤ÏÂÈ ÌÈ· Ó¤· ÁÚ·ÌÌ‹ ψÊÔÚ›Ԣ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ÌÂٷʤÚÂÈ
·fi ÙÔÓ ÙfiÔ Î·ÙÔÈΛ·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ fiÔ˘ ÂÚÁ¿˙Ô-
ÓÙ·È ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜. ∞˜ ˘Ôı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ
ÚÔÛÂÁÁ›˙Ô˘Ó ÙË ‰ËÌÔÙÈ΋ ·Ú¯‹ Ì ÙÔ ·›ÙËÌ¿ ÙÔ˘˜
[request] Î·È fiÙÈ ·˘Ùfi ÙÂÏÈο ÈηÓÔÔÈ›ٷÈ. Œ¯Ô˘Ì ‰Ò
ÙÔ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ Û‡ÓÔÏÔ ‰ÔÌÈÎÒÓ ÁÓˆÚÈÛÌ¿ÙˆÓ: 1) ÌÈ· ÎÔÈ-
ÓˆÓÈ΋ ·Ó¿ÁÎË ˘ÈÔıÂÙ› ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÓfi˜ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ –‰ËÏ·-
‰‹ ‰ÂÓ ÈηÓÔÔÈÂ›Ù·È Ì¤Ûˆ Ù˘ ·˘Ùԉȷ¯Â›ÚÈÛ˘, ·ÏÏ¿
̤ۈ Ù˘ ÚÔÛÊ˘Á‹˜ Û ÌÈ·Ó ¿ÏÏË ‚·ıÌ›‰· Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙËÓ
·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ· Ù˘ ·fiÊ·ÛË˜Ø 2) ·˘Ùfi ηı·˘Ùfi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜
fiÙÈ ‰È·Ù˘ÒÓÂÙ·È ¤Ó· ·›ÙËÌ· ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ Ë ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋
·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ· Ù˘ ·ÓÒÙÂÚ˘ ‚·ıÌ›‰·˜ ‰ÂÓ Ù›ıÂÙ·È Î·ıfi-
ÏÔ˘ ˘fi ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË –ÚÔÊ·ÓÒ˜, ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹
¤¯Ô˘Ì ӷ οÓÔ˘Ì Ì ÙËÓ ÚÒÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ fiÚÔ˘
«·›ÙËÌ·»Ø 3) ÙÔ ·›ÙËÌ· Â›Ó·È Û·ÊÒ˜ ÂÚÈÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔ Î·È
·˘ÙÔÙÂϤ˜ –‰ÂÓ Â›Ó·È Ë ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ ·Áfi‚Ô˘ÓÔ˘ ‹ ÙÔ
ۇ̂ÔÏÔ ÌÈ·˜ ÌÂÁ¿Ï˘ ÔÈÎÈÏ›·˜ ·Û¯ËÌ¿ÙÈÛÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈ-
ÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ. ™˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· ÙÚ›· ·˘Ù¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-
ÛÙÈο ÌÔÚԇ̠ӷ ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘Ì ÙÔ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ ÛËÌ·ÓÙÈ-
Îfi Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·: Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘, Ù· Û·ÊÒ˜
ÂÚÈÁÂÁÚ·Ì̤ӷ Î·È ‰˘Ó¿ÌÂÓ· Ó· ÈηÓÔÔÈËıÔ‡Ó ¯ˆÚÈÛÙ¿,
‰ÂÓ Î·Ù·Û΢¿˙Ô˘Ó Î·Ó¤Ó· ¯¿ÛÌ· ‹ Û‡ÓÔÚÔ [frontier]
̤۷ ÛÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ› Ú¿ÙÙÔÓÙ˜
·Ô‰¤¯ÔÓÙ·È, ˆ˜ ¿ÚÚËÙË ÚÔ¸fiıÂÛË Ù˘ fiÏ˘ ‰È·‰Èη-
Û›·˜, ÙË ÓÔÌÈÌfiÙËÙ· οı ÌÈ·˜ ·fi ÙȘ ÂÌÏÂÎfiÌÂÓ˜ ‚·ı-
Ì›‰Â˜: ηÓ›˜ ‰ÂÓ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ› Ô‡Ù ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ˘Ô‚ÔÏ‹˜
ÙÔ˘ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ô‡Ù ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ù˘ ·ÚÌfi‰È·˜ ‚·ıÌ›‰·˜
Ó· ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ Â’ ·˘ÙÔ‡. ∫¿ı ‚·ıÌ›‰· ·ÔÙÂÏ› ̤ÚÔ˜
(‹ ‰È·ÊÔÚÈ΋ ÛÙÈÁÌ‹) ÌÈ·˜ ȉȷ›ÙÂÚ· ıÂÛÌÔÔÈË̤Ó˘ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈ΋˜ ÂÌ̤ÓÂÈ·˜. ∆Ș ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÏÔÁÈΤ˜ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘Ú-
ÁÔ‡Ó Û‡Ìʈӷ Ì ·˘Ùfi ÙÔ ıÂÛÌÔÔÈË̤ÓÔ, ‰È·ÊÔÚÈÎfi
ÚfiÙ˘Ô ı· ÙȘ ÔÓÔÌ¿ÛÔ˘Ì ÏÔÁÈΤ˜ Ù˘ ‰È·ÊÔÚ¿˜. √È
ÏÔÁÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ÚÔ¸Ôı¤ÙÔ˘Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ì›· ÎÔÈ-
ÓˆÓÈ΋ ‰È·›ÚÂÛË Î·È fiÙÈ Î¿ı ÓfiÌÈÌÔ ·›ÙËÌ· ÌÔÚ› Ó·
ÈηÓÔÔÈËı› Ì ÙÚfiÔ, fi¯È ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi, ·ÏÏ¿ ‰ÈÔÈÎËÙÈ-
Îfi/‰È·¯ÂÈÚÈÛÙÈÎfi. ¶·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Ô˘ÙÔÈÒÓ
Ô˘ Â·ÁÁ¤ÏÏÔÓÙ·È ÙËÓ Î·ıÔÏÈ΋ ÂÈÙ˘¯›· ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÈÎÒÓ
ÏÔÁÈÎÒÓ ¤Ú¯ÔÓÙ·È Â‡ÎÔÏ· ÛÙÔ ÓÔ˘: Ë ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ ÙÔ˘
«ÂÓfi˜ ¤ıÓÔ˘˜» ÙÔ˘ Disraeli, ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ Úfi-
72 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·73
ÓÔÈ·˜, ‹ ÙÔ ÌfiÙÔ ÙÔ˘ Saint-Simon: «·fi ÙËÓ ‰È·Î˘‚¤ÚÓË-
ÛË ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ».
∞˜ Â·Ó¤ÏıÔ˘Ì ÙÒÚ· ÛÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ¿ Ì·˜. ∞˜ ˘Ô-
ı¤ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÙÔ ·›ÙËÌ· [request] ·ÔÚÚ›ÙÂÙ·È. ∞Ó·ÌÊ›-
‚ÔÏ·, ı· ÚÔ·„ÂÈ ÌÈ· ηٿÛÙ·ÛË ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ‰˘Û·Ú¤-
ÛÎÂÈ·˜. ∂¿Ó fï˜ ÙÔ ·ÓÈηÓÔÔ›ËÙÔ ·›ÙËÌ· Â›Ó·È ÌfiÓÔ ¤Ó·,
Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ‰ÂÓ ı· ·ÏÏ¿ÍÂÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο. ∂¿Ó, ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ,
ÁÈ· ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ ÏfiÁÔ, ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓ ·ÓÈηÓÔÔ›ËÙˆÓ
·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È Ôχ ÌÂÁ¿ÏÔ, ÔÈ ÔÏÏ·Ϥ˜ ·ÔÁÔËÙ‡-
ÛÂȘ ı· ˘ÚÔ‰ÔÙ‹ÛÔ˘Ó ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÏÔÁÈΤ˜ ÂÓfi˜ ÂÓÙÂÏÒ˜
‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡ ›‰Ô˘˜. ∂¿Ó, ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ ¯¿ÚÈÓ, Ë ÔÌ¿‰·
ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ô˘ ›‰·Ó ÙÔ ·›ÙËÌ¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ·
ηχÙÂÚË Û˘ÁÎÔÈÓˆÓ›· Ó· ·ÔÚÚ›ÙÂÙ·È ‰È·ÈÛÙÒÛÂÈ fiÙÈ
Î·È ÔÈ Á›ÙÔÓ¤˜ Ù˘ Â›Ó·È ÂÍ›ÛÔ˘ ‰˘Û·ÚÂÛÙË̤ÓÔÈ ·fi ÙËÓ
¤ÏÏÂÈ„Ë ·ÓÙ·fiÎÚÈÛ˘ ÛÙ· ‰Èο ÙÔ˘˜ ·ÈÙ‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙÔ Â›-
Â‰Ô ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜, ÙËÓ ‡‰Ú¢ÛË, ÙË ÛÙ¤Á·ÛË, ÙËÓ ÂÎ·›-
‰Â˘ÛË, Î.Ô.Î., ı· ·Ó·Ù˘¯ı› Èı·Ófiٷٷ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÌÈ·
οÔÈ· ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë: ı· ÙÔ˘˜ ÂÓÒÓÂÈ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ù·
·ÈÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ·ÓÈηÓÔÔ›ËÙ·. ªÂ ¿ÏÏ·
ÏfiÁÈ·, Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ·˘Ù¿ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È Ì›· ·ÚÓËÙÈ΋ ‰È¿ÛÙ·-
ÛË, ¤Ú· ·fi ÙÔ ıÂÙÈÎfi ‰È·ÊÔÚÈÎfi ÙÔ˘˜ ÂÚȯfiÌÂÓÔ.
ªÈ· ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· ‰È¿ÊÔÚ· ·ÈÙ‹-
Ì·Ù· Ù›ÓÔ˘Ó Ó· ·Ó·Û˘ÓÙ›ıÂÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÚÓËÙÈ΋ ‚¿ÛË ÙÔ‡
fiÙÈ fiÏ· ÙÔ˘˜ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ·ÓÈηÓÔÔ›ËÙ·, Â›Ó·È Ë ÚÒÙË
ÚÔ¸fiıÂÛË –·ÏÏ¿ Â’ Ô˘‰ÂÓ› Î·È Ë ÌÔÓ·‰È΋– ÙÔ˘ ÙÚfi-
Ô˘ ÂΛÓÔ˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘ÌÂ
Ï·˚ÎÈÛÌfi. ∞˜ ··ÚÈıÌ‹ÛÔ˘Ì ٷ ‰ÔÌÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο
ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ Ô˘ ÌÔÚԇ̠ӷ ÂÓÙÔ›ÛÔ˘Ì Û ·˘Ùfi ÙÔ
ÛÙ¿‰ÈÔ ÙÔ˘ ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ùfi˜ Ì·˜: 1) ∂ÓÒ Ë ıÂÛÌÈ΋ ‰È¢ı¤-
ÙËÛË Ô˘ Û˘˙ËÙ‹ıËΠÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó ÛÙË ÏÔÁÈ-
΋ Ù˘ ‰È·ÊÔÚ¿˜, Â‰Ò ¤¯Ô˘Ì ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊË Î·Ù¿ÛÙ·-
ÛË, Ë ÔÔ›· ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈÁÚ·Ê› ˆ˜ ÏÔÁÈ΋ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·-
Ì›·˜ –‰ËÏ·‰‹ ÌÈ· ηٿÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· fiÏ· Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù·,
·Ú¿ ÙÔÓ ‰È·ÊÔÚÈÎfi ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, Ù›ÓÔ˘Ó Ó· Â·Ó·-
Û˘ÓÙ›ıÂÓÙ·È, Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·˜ ÂΛÓÔ Ô˘ ı· ÔÓÔÌ¿ÛÔ˘ÌÂ
·Ï˘Û›‰· ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜. ∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Î¿ı ÌÂÌÔӈ̤ÓÔ
·›ÙËÌ· Â›Ó·È Î·Ù·ÛÙ·ÙÈο ‰È¯·Ṳ̂ÓÔ: ·Ê’ ÂÓfi˜, Â›Ó·È Ô
›‰ÈÔ˜ Ô ÌÂÚÈÎfi˜ ÙÔ˘ ·˘Ùfi˜Ø ·Ê’ ÂÙ¤ÚÔ˘, ·Ú·¤ÌÂÈ,
̤ۈ ÙˆÓ ‰ÂÛÌÒÓ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜, ÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ
¿ÏÏˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ. °È· Ó· ÂÈÛÙÚ¤„Ô˘Ì ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ì·˜:
οı ·›ÙËÌ· Â›Ó·È fiÓÙˆ˜ Ë ÎÔÚ˘Ê‹ ÂÓfi˜ ·Áfi‚Ô˘ÓÔ˘ ÂÂÈ-
‰‹, ·Ó Î·È ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ÌÂÚÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ·ÚÔ˘-
ÛÈ¿˙ÂÈ ÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛ‹ ÙÔ˘ ˆ˜ Ì›· ·ÏÒ˜ ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÂÓ
̤ۈ ÂÓfi˜ ¢ڇÙÂÚÔ˘ Û˘ÓfiÏÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂ-
ˆÓ. 2) ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi
ÛÙȘ ‰‡Ô ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ì·˜. ™ÙËÓ ÚÒÙË, ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ
ÙÔ˘ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Û·ÊÒ˜ ÂÚÈÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔ fiÛÔ Î·È
ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ·›ÙËÌ·. ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ ÂÓfi˜ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÓÓÔ-
Ô‡ÌÂÓÔ˘ ˆ˜ ‰È·ÊÔÚÈ΋ ÌÂÚÈÎfiÙËÙ· ı· ÙÔ ÔÓÔÌ¿ÛÔ˘ÌÂ
‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi ˘ÔΛÌÂÓÔ. ™ÙËÓ ¿ÏÏË ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ ˘ÔΛ-
ÌÂÓÔ ı· Â›Ó·È Â˘Ú‡ÙÂÚÔ, ‰ÈfiÙÈ Ë ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ı·
™Y°XPONA
ÚÔ·„ÂÈ ·fi ÙËÓ ·Ó·Û‡ÓıÂÛË ÛÙË ‚¿ÛË Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜
ÌÈ·˜ ÔÏÏ·ÏfiÙËÙ·˜ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ. ∫¿ı ˘Ô-
ΛÌÂÓÔ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙÂ›Ù·È ‚¿ÛÂÈ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÏÔÁÈ΋˜ ı· ÙÔ
ÔÓÔÌ¿ÛÔ˘Ì Ϸ˚Îfi ˘ÔΛÌÂÓÔ. ∂‰Ò ‚ϤÔ˘Ì ηı·Ú¿ ÙȘ
Û˘Óı‹Î˜ ÂÌÊ¿ÓÈÛ˘ Î·È ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ÂÍ·Ê¿ÓÈÛ˘ ÌÈ·˜
Ï·˚΋˜ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜: fiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÎÔÈÓˆÓÈο
·ÈÙ‹Ì·Ù· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÔÚÚÔÊËıÔ‡Ó ‰È·ÊÔÚÈο ·fi ¤Ó·
ÂÈÙ˘¯¤˜ ıÂÛÌÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, ÙfiÛÔ ÈÔ ·‰‡Ó·ÌÔÈ ı· Â›Ó·È ÔÈ
ÎÚ›ÎÔÈ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Î·È ÙfiÛÔ ÈÔ ÌÈÎÚ‹ Ë Èı·ÓfiÙËÙ· Ó·
Û˘ÁÎÚÔÙËı› ÌÈ· Ï·˚΋ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·Ø ·ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ÌÈ·
ηٿÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó Ë ÔÏÏ·ÏfiÙËÙ·
·ÓÈηÓÔÔ›ËÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È Ë ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ·ÓÈηÓfiÙËÙ·
ÙÔ˘ ıÂÛÌÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ó· Ù· ·ÔÚÚÔÊ‹ÛÂÈ ‰È·ÊÔÚÈ-
ο, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ Ô‰ËÁÔ‡Ó Û ÌÈ· Ï·˚ÎÈ-
ÛÙÈ΋ Ú‹ÍË. 3) Ÿˆ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË
·Ó¿Ï˘ÛË, ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ Ï·˚΋ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈ-
ÎfiÙËÙ· ¯ˆÚ›˜ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ Û˘ÓfiÚÔ˘.
√È ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›Â˜ ηı›ÛÙ·ÓÙ·È ‰˘Ó·Ù¤˜ ÌfiÓÔ ÛÙË ‚¿ÛË ÌÈ·˜
¤ÏÏÂȄ˘ Ô˘ ÙȘ ‰È·ÂÚÓ¿ fiϘ, Î·È ·˘Ùfi ··ÈÙ› ÙÔÓ
ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi Ù˘ ËÁ‹˜ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·ÚÓËÙÈÎfiÙËÙ·˜.
√È Ï·˚ÎÔ› ÏfiÁÔÈ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ‰È·ÈÚÔ‡Ó, ηْ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ
ÙÚfiÔ, ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Û ‰‡Ô ÛÙÚ·Ùfi‰·: ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ηÈ
ÙÔ˘˜ ÌË ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯Ô˘˜ [the underdog]. ∞˘Ù‹ Ë ‰È·‰Èη-
Û›· ÌÂÙ·Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÈ ÙË Ê‡ÛË ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ: ·‡Ô˘Ó Ó·
Â›Ó·È ·Ϥ˜ ·ÈÙ‹ÛÂȘ Î·È ÌÂÙ·ÙÚ¤ÔÓÙ·È Û ̷¯ËÙÈΤ˜
··ÈÙ‹ÛÂȘ (reivindicaciones/‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ) –‰ËÏ·‰‹ ÌÂÙ·-
ÙÔÈ˙fiÌ·ÛÙ ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ fiÚÔ˘ «·›ÙËÌ·».
πÛÔ‰˘Ó·Ì›Â˜, Ï·˚΋ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·, ‰È¯ÔÙÔÌÈ΋
ηٷÛ΢‹ ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Á‡Úˆ ·fi ¤Ó· ÂÛˆÙÂÚÈÎfi
Û‡ÓÔÚÔ ‹ ̤وÔ. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ì fiÏ· Ù· ‰ÔÌÈ-
ο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÁÈ· Ó· ÔÚ›ÛÔ˘Ì ÙÔÓ Ï·˚ÎÈÛÌfi. ∫È
fï˜, ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ ¤ÙÛÈ. ªÈ· ÎÚ›ÛÈÌË ‰È¿ÛÙ·ÛË ÂÍ·-
ÎÔÏÔ˘ı› Ó· Ï›ÂÈØ ·˘Ù‹Ó Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ì ÙÒÚ·.
∫ÂÓ¿ Î·È ÌÂÙˆÚÈ˙fiÌÂÓ· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ·
∏ ·Ó¿Ï˘Û‹ Ì·˜ ̤¯ÚÈ Â‰Ò Ì·˜ ¤¯ÂÈ Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ·Ó·-
ÁÓÒÚÈÛË ‰‡Ô Û˘ÓıËÎÒÓ –Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó ‰ÔÌÈο Ë Ì›· ÙËÓ
¿ÏÏË– ÁÈ· ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÌÈ·˜ Ï·˚ÎÈÛÙÈ΋˜ ڋ͢: ÙË ‰È¯Ô-
ÙfiÌËÛË ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ ̤ۈ Ù˘ ¯¿Ú·Í˘ ÂÓfi˜
ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ Û˘ÓfiÚÔ˘ Î·È ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÌÈ·˜ ·Ï˘Û›‰·˜
ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·ÓÂÎÏ‹ÚˆÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ. °È· Ó·
·ÎÚÈ‚ÔÏÔÁ‹ÛÔ˘ÌÂ, ‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ‰‡Ô ‰È·ÎÚÈÙ¤˜ ÚÔ-
¸Ôı¤ÛÂȘ, ·ÏÏ¿ ÁÈ· ‰‡Ô Ù˘¯¤˜ Ì›·˜ Î·È Ù˘ ·˘Ù‹˜ ÚÔ¸-
fiıÂÛ˘, ‰ÈfiÙÈ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ̤وÔ ÌÔÚ› Ó· ÚÔ·„ÂÈ
ÌfiÓÔ Ì¤Ûˆ Ù˘ ‰Ú¿Û˘ Ù˘ ·Ï˘Û›‰·˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜. ∆Ô
ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, ÂÓ ¿ÛË ÂÚÈÙÒÛÂÈ, Â›Ó·È Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘ÌÂ
fiÙÈ Ë ·Ï˘Û›‰· ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ¤¯ÂÈ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ·ÓÙÈ-ıÂÛÌÈÎfi:
˘ÔÓÔ̇ÂÈ ÙÔÓ ÌÂÚÈÎfi, ‰È·ÊÔÚÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙˆÓ ·ÈÙË-
Ì¿ÙˆÓ. ¶ÚÔ·ÙÂÈ, Û οÔÈÔ ÛËÌ›Ô, ¤Ó· ‚Ú·¯˘Î‡Îψ̷
ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·¢ı‡ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ «Û‡ÛÙËÌ·»
Î·È Ù˘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ Ó· Ù· ÈηÓÔÔÈ‹ÛÂÈ.
73 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·74
∞˘Ùfi Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· Û˘˙ËÙ‹ÛÔ˘Ì ÙÒÚ· Â›Ó·È ÔÈ ÂÈÙÒ-
ÛÂȘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚Ú·¯˘Î˘ÎÏÒÌ·ÙÔ˜, ÙfiÛÔ ÛÙË Ê‡ÛË ÙˆÓ
·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ fiÛÔ Î·È ÛÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÂÓÓÔÔ‡ÌÂÓÔ ˆ˜ ÔÏfiÙËÙ·.
∆· ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ·ÈÙ‹Ì·Ù· Ì¿˜ ʤÚÓÔ˘Ó ·Ì¤Ûˆ˜ ·ÓÙÈ̤-
ÙˆÔ˘˜ Ì ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘ ‹ Ù˘ ·Ó·-
·Ú¿ÛÙ·Û˘ ·˘Ù‹˜ ηı·˘Ù‹Ó Ù˘ ÛÙÈÁÌ‹˜ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜.
¢ÈfiÙÈ, ÚÔÊ·ÓÒ˜, Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· Â›Ó·È ¿ÓÙÔÙ ÌÂÚÈο, ÂÓÒ Ë
Û˘Ó‰ÂfiÌÂÓË Ì ÙËÓ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›· ηıÔÏÈÎfiÙÂÚË ‰È¿ÛÙ·ÛË
ÛÙÂÚÂ›Ù·È Î¿ı ¿ÌÂÛÔ, ÂÌÊ·Ó‹ ÙÚfiÔ ·Ó··Ú¿ÛÙ·Û˘. ∏
ı¤ÛË Ì·˜ Â’ ·˘ÙÔ‡ Â›Ó·È fiÙÈ Ë ÚÒÙË ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ
·Ó··Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÛÙÈÁÌ‹˜ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Â›Ó·È Ë Î·ıÔ-
ϛ΢ÛË (̤ۈ Ù˘ ÛËÌ·ÛÈÔ‰fiÙËÛ˘) Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ Ô˘
·ÓÙÈÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡Ó
ÙË Ï·˚΋ ‚Ô‡ÏËÛË. ∆Ô‡ÙÔ ¿ÓÙˆ˜ ı· ¤ÚÂ ӷ Â›Ó·È ÚÔ-
Ê·Ó¤˜: ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ë ·Ï˘Û›‰· ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹-
ÛÂÈ ¤Ó· ̤وÔ Ì¤Û· ÛÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó·
·Ó··Ú·ÛÙ·ı› ηٿ οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ Î·È Ë ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿ Ù˘
‰È·¯ˆÚÈÛÙÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜. ¢ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ ¯ˆÚ›˜ ÙË
ÚËÌ·ÙÈ΋ (discursive) ηٷÛ΢‹ ÂÓfi˜ ¯ıÚÔ‡, fiˆ˜ ÙÔ
ancien régime, Ë ÔÏÈÁ·Ú¯›·, ÙÔ Î·ÙÂÛÙË̤ÓÔ, Î.Ô.Î. £· Â·-
Ó¤ÏıÔ˘Ì Û ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Ù˘¯‹ ·ÚÁfiÙÂÚ·. ∂ΛÓÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô
ı· ÂÈÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ì ÙÒÚ· ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ Ì·˜ Â›Ó·È Ë ÌÂÙ¿-
‚·ÛË ·fi ÙȘ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÛÙȘ Ï·˚-
Τ˜ ı¤ÛÂȘ ÛÙË ‚¿ÛË ÙˆÓ ÂÈÙÒÛÂˆÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔ˘Ó ÔÈ
·ÔÚÚ¤Ô˘Û˜ ·fi ÙȘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›Â˜ ‰È·¯ˆÚÈÛÙÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜.
¶Ò˜ fï˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ë ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·; Ÿˆ˜ ¤¯Ô˘ÌÂ
‰Â›ÍÂÈ, Ë ÛÙÈÁÌ‹ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÂÓÙÔÈÛÙ›
Û ηӤӷ ıÂÙÈÎfi ÁÓÒÚÈÛÌ·, ÎÔÈÓfi Û fiÏ· Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù·,
‰ÈfiÙÈ –ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· ÁÓˆÚ›ÛÌ·Ù· ·˘Ù¿– Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ‰È·Ê¤-
ÚÔ˘Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. ∏ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›· ÚÔ·ÙÂÈ ÂÍ
ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ·fi ÙËÓ ·ÓÙ›ıÂÛË ÚÔ˜ ÙËÓ Â˘ÚÈÛÎfiÌÂÓË
¤Ú·Ó Ù˘ ‰È·¯ˆÚÈÛÙÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ‰‡Ó·ÌË, Ë ÔÔ›· ‰ÂÓ
ÈηÓÔÔÈ› ηӤӷ ·fi Ù· ÈÛÔ‰‡Ó·Ì· ·ÈÙ‹Ì·Ù·. ∂Ó ÙÔÈ·‡ÙË
ÂÚÈÙÒÛÂÈ fï˜, Ò˜ ÌÔÚ› Ó· ·Ó··Ú·ÛÙ·ı› ·˘Ù‹
ηı·˘Ù‹ Ë ·Ï˘Û›‰·; Ÿˆ˜ ¤¯ˆ ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ ·ÏÏÔ‡,1 Ë ·Ó·-
·Ú¿ÛÙ·ÛË ·˘Ù‹ Â›Ó·È ‰˘Ó·Ù‹ ÌfiÓÔ Â¿Ó ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ
·›ÙËÌ·, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂÁηٷÏ›ÂÈ ÂÍ ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ÙËÓ ÌÂÚÈÎfi-
ÙËÙ¿ ÙÔ˘, ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› Î·È ˆ˜ ÛËÌ·›ÓÔÓ Ô˘ ·ÓÙÈ-
ÚÔÛˆ‡ÂÈ ÙËÓ ·Ï˘Û›‰· ˆ˜ ÔÏfiÙËÙ· (Ì ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ
Ô˘ Ô ¯Ú˘Ûfi˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·‡ÂÈ Ó· ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ-
̤ÓÔ ÂÌfiÚÂ˘Ì·, ÌÂÙ·Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÈ ÙËÓ ˘ÏÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÛÂ
ηıÔÏÈ΋ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ÛË Ù˘ ·Í›·˜). ∞˘Ù‹ Ë ‰È·‰Èηۛ·
‰È¿ Ù˘ ÔÔ›·˜ ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÌÂÚÈÎfi ·›ÙËÌ· ηٷϋÁÂÈ
Ó· ·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÂÈ ÌÈ·Ó ·Û‡ÌÌÂÙÚË ÚÔ˜ ·˘Ùfi ·Ï˘Û›‰·
ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ›ӷÈ, ‚‚·›ˆ˜, ÂΛÓÔ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÔÓÔÌ¿ÛÂÈ
ËÁÂÌÔÓ›·. ∆· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÔψÓÈÎÔ‡ Û˘Ó‰ÈοÙÔ˘ Ù˘
∞ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë˜, ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ ¯¿ÚÈÓ, ‹Û·Ó ·Ú¯Èο Ù· ·ÈÙ‹-
Ì·Ù· ÌÈ·˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÔÌ¿‰·˜ ÂÚÁ·ÙÒÓ ÛÙÔ °ÎÓÙ·ÓÛÎ,
·ÏÏ¿ ηıÒ˜ ÚÔ‚Ï‹ıËÎ·Ó Ì¤Û· Û ÌÈ· ηٷÈÂṲ̂ÓË ÎÔÈ-
ÓˆÓ›·, fiÔ˘ ÔÏÏ¿ ÎÔÈÓˆÓÈο ·ÈÙ‹Ì·Ù· ·Ú¤ÌÂÓ·Ó ·ÓÈη-
™Y°XPONA
ÓÔÔ›ËÙ·, ÌÂÙ·ÙÚ¿ËÎ·Ó Û ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· ÙÔ˘ Ï·˚ÎÔ‡ ÛÙÚ·-
ÙÔ¤‰Ô˘ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ‰È¯ÔÙÔÌÈÎÔ‡ ÏfiÁÔ˘.
™ËÌÂȈ٤ÔÓ fiÙÈ ¤Ó· ÁÓÒÚÈÛÌ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜
ηٷÛ΢‹˜ ÌÈ·˜ ηıÔÏÈ΋˜ ÛËÌ·ÛÈÔ‰fiÙËÛ˘ ÙÔ˘ Ï·Ô‡
Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈ-
ÛÌÔ‡. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ ÂÍ‹˜: fiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂÎÙ›ÓÂÙ·È
Ë ·Ï˘Û›‰· ÙˆÓ ÈÛÔ‰˘Ó·ÌÈÒÓ, ÙfiÛÔ ÈÔ ·‰‡Ó·ÌË ı· Â›Ó·È Ë
Û‡Ó‰ÂÛ‹ Ù˘ Ì ٷ ÌÂÚÈο ·ÈÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙË
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ηıÔÏÈ΋˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘. ∞˘Ùfi Ì·˜
Ô‰ËÁ› Û ¤Ó· ÎÚ›ÛÈÌÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ï˘Û‹ Ì·˜ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·:
Ë Î·Ù·Û΢‹ ÌÈ·˜ Ï·˚΋˜ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È ‰˘Ó·Ù‹
ÌfiÓÔ ‚¿ÛÂÈ Ù˘ ÚËÌ·ÙÈ΋˜ ηٷÛ΢‹˜ ÔÚȷο ÎÂÓÒÓ
ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ. ∏ ˘ÔÙÈı¤ÌÂÓË «ÊÙÒ¯ÂÈ·» ÙˆÓ Ï·˚ÎÈÛÙÈÎÒÓ
Û˘Ì‚fiψÓ, Â›Ó·È ÚÔ¸fiıÂÛË Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ-
ÎfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜ –‰ÈfiÙÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ó·
ÔÌÔÁÂÓÔÔÈÔ‡Ó ‰È¿ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Ì›· ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÂÙÂÚÔ-
ÁÂÓ‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Î·È Ô ÌfiÓÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ÁÈ· Ó· ÙÔ ÂÙ‡-
¯Ô˘Ó Â›Ó·È Ì¤Ûˆ Ù˘ Ì›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÌÂÚÈÎÔ‡ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘
ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ. √Úȷο, Ë ÂÓ ÏfiÁˆ ‰È·‰Èηۛ· ÊÙ¿ÓÂÈ
ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ó· ÂÈÙÂÏÂ›Ù·È Ë ÔÌÔÁÂÓÔÔÈËÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·
·fi ¤Ó· ηı·Úfi fiÓÔÌ·: ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ËÁ¤ÙË.
À¿Ú¯Ô˘Ó ¿ÏϘ ‰‡Ô ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ Ù˘¯¤˜ Ô˘ ÔÊ›-
ÏÔ˘Ì ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi Ó· Ï¿‚Ô˘Ì ˘fi„Ë. ∏ ÚÒÙË
·ÊÔÚ¿ ÙÔ È‰È·›ÙÂÚÔ Â›‰Ô˜ ‰È·ÛÙÚ¤‚ψÛ˘ Ô˘ ÔÈ ÏÔÁÈΤ˜
ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ÂÈÛ¿ÁÔ˘Ó Î·Ù¿ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ «Ï·Ô‡»
Î·È Ù˘ «ÂÍÔ˘Û›·˜» ˆ˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎÒÓ fiψÓ. ™ÙËÓ ÂÚ›-
ÙˆÛË ÙÔ˘ «Ï·Ô‡», fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, Ë ÏÔÁÈ΋ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·-
Ì›·˜ Â›Ó·È ‚·ÛÈṲ̂ÓË Û ̛· «ÂÎΤӈÛË» ÔÈ Û˘Ó¤ÂȘ Ù˘
ÔÔ›·˜ Â›Ó·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÌÈ· ÚÔÛı‹ÎË Î·È ÌÈ· ·Ê·›ÚÂÛË.
¶ÚÔÛı‹ÎË: Ù· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· Ô˘ ÂÓÔÔÈÔ‡Ó ÌÈ· ·Ï˘Û›‰·
ÈÛÔ‰˘Ó·ÌÈÒÓ, ÂÂȉ‹ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· ηχ„Ô˘Ó fiÏÔ˘˜
ÙÔ˘˜ ÎÚ›ÎÔ˘˜ Ô˘ ÙËÓ ··ÚÙ›˙Ô˘Ó, ¤¯Ô˘Ó ÌÈ·Ó ·Ó·ÊÔÚ¿
¢ڇÙÂÚË ·fi ¤Ó· ηı·Ú¿ ‰È·ÊÔÚÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ô˘
ı· Û˘Ó¤‰Â οı ÛËÌ·›ÓÔÓ Ì ¤Ó· ÌfiÓÔÓ ÛËÌ·ÈÓfiÌÂÓÔ.
∞Ê·›ÚÂÛË: ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÏfiÁˆ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ¢ڇÙÂÚ˘ (‰˘Ó¿ÌÂÈ
ηıÔÏÈ΋˜) ·Ó·ÊÔÚ¿˜, Ë Û‡Ó‰ÂÛ‹ Ù˘ Ì Â› ̤ÚÔ˘˜
ÂÚȯfiÌÂÓ· Ù›ÓÂÈ Ó· ·Ô‰˘Ó·Ìˆı› ‰Ú·ÛÙÈο. ÃÚËÛÈÌÔ-
ÔÈÒÓÙ·˜ ÌÈ· ÏÔÁÈ΋ ‰È¿ÎÚÈÛË, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ Ô‡ÌÂ
fiÙÈ fi,ÙÈ ÎÂÚ‰›˙ÂÈ Û ¤ÎÙ·ÛË, ÙÔ ¯¿ÓÂÈ Û ¤ÓÙ·ÛË. ∆Ô ›‰ÈÔ
Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ fiÏÔ˘ Ù˘ ÂÍÔ˘-
Û›·˜: Ô fiÏÔ˜ ·˘Ùfi˜ ‰ÂÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ·ÏÒ˜ ̤ۈ Ù˘ ˘ÏÈ-
ÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ‰È·ÊÔÚÈÎÔ‡ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘, ‰ÈfiÙÈ ÙÔ
ÂÚȯfiÌÂÓÔ ·˘Ùfi Â›Ó·È Ô ÊÔÚ¤·˜ Ù˘ ¿ÚÓËÛ˘ ÙÔ˘ Ï·˚ÎÔ‡
fiÏÔ˘ (̤ۈ Ù˘ Ì·Ù·›ˆÛ˘ ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›-
Ô˘). ∫·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, ÔÈ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÛÙÈÁ̤˜ Ô˘ ¤¯Ô˘ÌÂ
·ÔÌÔÓÒÛÂÈ ÛÙË ÌÂϤÙË Ì·˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÌÈ·Ó
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ·ÛÙ¿ıÂÈ·. ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ Ù· ȉȷ›ÙÂÚ· ·ÈÙ‹Ì·-
Ù·, Ù›ÔÙ· ÛÙ· ÂÚȯfiÌÂÓ· ηı·˘Ù¿, ‰ÂÓ ÚÔÂÍÔÊÏ› ÙÔÓ
ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·˘Ù¿ ı· ·ÚıÚˆıÔ‡ÓØ ÙÔ Â¿Ó ı·
Û˘Ó·ÚıÚˆıÔ‡Ó Ì ÙÚfiÔ ‰È·ÊÔÚÈÎfi ‹ ÈÛÔ‰‡Ó·ÌÔ, ı·
ÂÍ·ÚÙËı› ·fi ÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi Ï·›ÛÈÔØ Ù›ÔÙ· Â›Û˘ ‰ÂÓ
74 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·75
ÚÔÂÍÔÊÏ› (ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ ÈÛÔ‰˘Ó·ÌÈÒÓ) ÙËÓ ¤ÎÙ·-
ÛË Î·È ÙË Û‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ·Ï˘Û›‰ˆÓ ÙȘ Ôԛ˜ ··ÚÙ›˙Ô˘Ó.
∫·È fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô fiÏÔ˘˜ Ù˘ ‰È¯ÔÙÔÌ›·˜
Ï·fi˜/ÂÍÔ˘Û›·, Ë Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ Ù·˘ÙfiÙËÙ· Î·È ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘˜
Â›Ó·È ÂÍ›ÛÔ˘ ·ÓÔÈÎÙ¤˜ ÛÙËÓ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË Î·È ÙÔÓ Â·Ó·-
ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi. ∞fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ· ÍÂÛÔ‡Û·Ó
ÛÙË °·ÏÏ›· ηْ Â·Ó¿ÏË„Ë ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÏfiÁˆ ¤ÏÏÂȄ˘
ÙÚÔʛ̈Ó, ηٿ ηÓfiÓ· fï˜ ÔÈ ÂÍÂÁÂÚı¤ÓÙ˜ ‰ÂÓ ÚÔÛ-
‰ÈfiÚÈ˙·Ó ÙËÓ ÌÔÓ·Ú¯›· ˆ˜ ÙÔÓ Â¯ıÚfi ÙÔ˘˜. ∞·ÈÙ‹ıËηÓ
fiÏÔÈ ÔÈ Û‡ÓıÂÙÔÈ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ› ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ÚÔ-
ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· Û›ÙÈÛ˘ Ó· ÂÓÙ·¯ıÔ‡Ó Û Â·Ó·ÛÙ·-
ÙÈΤ˜ ·Ï˘Û›‰Â˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Ô˘ ÂÓ·ÁηϛÛÙËÎ·Ó ÙÔ Û‡ÓÔ-
ÏÔ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ∫·È Ô ·ÌÂÚÈηÓÈÎfi˜ Ï·˚ÎÈ-
ÛÌfi˜ ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ, ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·, ·¤Ù˘¯Â
ÂÂȉ‹ Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıÔ‡Ó ·Ï˘Û›‰Â˜ Ï·˚΋˜
ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Ô˘ ı· ÂÓÔÔÈÔ‡Û·Ó Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ô-
ÎÏÂÈÛÌ¤ÓˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ‚ڋΠ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfi ÂÌfi‰ÈÔ Û ¤Ó·
Û‡ÓÔÏÔ ‰È·ÊÔÚÈÎÒÓ ‰ÔÌÈÎÒÓ ÔÚ›ˆÓ Ô˘ ·ԉ›¯ıËηÓ
ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚ· ·fi ÙȘ Ï·˚ÎÈÛÙÈΤ˜ ÂÁÎÏ‹ÛÂȘ: .¯., Ë ‰˘ÛÎÔ-
Ï›· Û˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ Ì·‡ÚˆÓ Î·È ÙˆÓ Ï¢ÎÒÓ ·ÁÚÔÙÒÓ, Ë
·ÌÔÈ‚·›· ‰˘ÛÈÛÙ›· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ Ù˘ ˘·›ıÚÔ˘
Î·È ÙˆÓ ÂÚÁ·ÙÒÓ ÙˆÓ ¿ÛÙˆÓ, Ë ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ·ÊÔÛ›ˆÛË
ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ ÙÔ˘ ¡fiÙÔ˘ ÛÙÔ ¢ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi ∫fiÌÌ·, Î.Ô.Î.
∏ ‰È·›ÛÙˆÛË ·˘Ù‹ Ì·˜ Ô‰ËÁ› ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË Ù˘¯‹
ÙÔ˘ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜. ™ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË Ô˘ ÚÔËÁ‹ıËΠÎÈÓËı‹Î·-
Ì Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ·ÏÔ˘ÛÙ¢ÙÈ΋ ˘fiıÂÛË Ù˘ de facto
‡·Ú͢ ÂÓfi˜ Û˘ÓfiÚÔ˘ Ô˘ ¯ˆÚ›˙ÂÈ ‰‡Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈΤ˜
·Ï˘Û›‰Â˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜. ∞˘Ù‹Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙËÓ ˘fiıÂÛË ÔÊ›-
ÏÔ˘Ì ÙÒÚ· Ó· Â·ÓÂÍÂÙ¿ÛÔ˘ÌÂ. ™ÙËÓ Â·ÓÂͤٷÛË ·˘Ù‹
Ì·˜ Ô‰ËÁ› ÂÎ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ Ë fiÏË Ì·˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË,
‰ÈfiÙÈ Â¿Ó ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ a priori ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ
ÔÔ›Ô ¤Ó· ·›ÙËÌ· ı· ÂÓÙ·ÛÛfiÙ·Ó Î·Ù’ ·Ó¿ÁÎË Û ̛·
Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ·Ï˘Û›‰· ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Î·È ‰È·ÊÔÚÈÎÒÓ
Û˘Ó·ÚıÚÒÛÂˆÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÌÈ·˜ ¿ÏÏ˘, ÔÊ›ÏÔ˘Ì ӷ ‰Â¯ÙÔ‡-
Ì fiÙÈ ÔÈ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈΤ˜ ‚·Û›˙Ô-
ÓÙ·È Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ¯¿Ú·Í˘ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Û˘Ófi-
ÚˆÓ, Î·È fiÙÈ Ù· Û‡ÓÔÚ· ·˘Ù¿ Â›Ó·È ÂÎÙÂıÂÈ̤ӷ Û ·Ô-
ÛÙ·ıÂÚÔÔÈ‹ÛÂȘ Î·È ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜.
∂¿Ó ¤ÙÛÈ ¤¯Ô˘Ó Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·, ÔÈ ˘Ôı¤ÛÂȘ Ì·˜ Ú¤ÂÈ,
ÂÓ Ì¤ÚÂÈ, Ó· ÙÚÔÔÔÈËıÔ‡Ó, ηıÒ˜ οı ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ˘
ÏfiÁÔ˘ ˘Ê›ÛÙ·Ù·È ÙË ‰ÔÌÈ΋ ›ÂÛË ·ÓÙÈÎÚÔ˘fiÌÂÓˆÓ ÚÔ-
Û·ıÂÈÒÓ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘. ™ÙË ıˆÚËÙÈ΋ Ì·˜ Ú·ÁÌ¿Ù¢-
ÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙˆÓ ÎÂÓÒÓ ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ, ·˘Ù‹ ηı·˘Ù‹ Ë
‰˘Ó·ÙfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÌÈ·˜ ·Ï˘-
Û›‰·˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Ô˘ Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, ÂÛˆ-
ÙÂÚÈο Û‡ÓÔÚ·. √È ÎÏ·ÛÛÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ –.¯. ÔÈ
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ Ï·ÙÈÓÔ·ÌÂÚÈοÓÈÎÔ˘˜ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡˜
Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ ’40 Î·È Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ ’50– ·ÓÙ·-
ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È Û ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹. ∏ ÔÏÈÙÈ΋ ‰˘Ó·ÌÈ-
΋ ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙË ‰È·Ú΋ ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹
Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·˘Ù‹˜ ‰È·¯ˆÚÈÛÙÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜. ¢·ÓÂÈ˙fi-
™Y°XPONA
ÌÂÓÔÈ ÌÈ· ‰È¿ÎÚÈÛË ·fi ÙË ÁψÛÛÔÏÔÁ›·, ı· ÌÔÚÔ‡Û·ÌÂ
Ó· ԇ̠fiÙÈ ÂÓÒ ¤Ó·˜ ıÂÛÌÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ Ù›ÓÂÈ Ó·
·ÍÈÔÔÈ› ÙÔÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎfi fiÏÔ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ – ÔÓ ·ÚÈı-
Ìfi ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÈÎÒÓ ı¤ÛÂˆÓ Ô˘ ·ÚıÚÒÓÔÓÙ·È Ì ۯ¤ÛÂȘ
Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡–, Ô Ï·˚ÎÈÛÙÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ Ù›ÓÂÈ Ó· ·ÍÈÔÔÈ› ÙÔÓ
·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈÎfi fiÏÔ, ‰ËÏ·‰‹ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ˘ÔηٿÛÙ·-
Û˘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ (ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ, ÛÙËÓ ÂÚ›Ùˆ-
Û‹ Ì·˜) Ô˘ Û˘ÛÂÈÚÒÓÔÓÙ·È Á‡Úˆ ·fi ‰‡Ô ÌfiÓÔ Û˘ÓÙ·Á-
Ì·ÙÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ.
∆Ô ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Û‡ÓÔÚÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ıÂÌÂÏÈÒÓÂÙ·È Ô Ï·˚ÎÈ-
ÛÙÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ ÌÔÚ›, ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ, Ó· ˘ÔÓÔÌ¢ı›. ∞˘Ùfi
ÌÔÚ› Ó· Û˘Ì‚Â› Ì ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜. √ ¤Ó·˜
Â›Ó·È Ó· Û¿ÛÔ˘Ó ÔÈ ‰ÂÛÌÔ› ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÔÈΛ-
ÏˆÓ ÌÂÚÈÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ, ̤ۈ Ù˘ ÂÈÏÂÎÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ÈηÓÔ-
Ô›ËÛ˘. ∞˘Ùfi˜ Â›Ó·È Ô ‰ÚfiÌÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ Î¿Ì„Ë Ù˘ Ï·˚ÎÈÛÙÈ-
΋˜ ÌÔÚÊ‹˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜, ÁÈ· ÙË ıfiψÛË ÙˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ
Û˘ÓfiÚˆÓ Î·È ÁÈ· ÙË ÌÂÙ¿‚·ÛË Û ¤Ó· ˘„ËÏfiÙÂÚÔ Â›‰Ô
ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ˘ ÙÔ˘ ıÂÛÌÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ –ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙË
ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ ÙÔ˘ «ÙÚ·ÓÛÊÔÚÌÈÛÌÔ‡», fiˆ˜ ÙËÓ ·ÔοÏÂÛÂ
Ô Gramsci. ∆Ô ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ·˘Ùfi ·ÓÙÈÛÙÔȯ›, Û ÁÂÓÈΤ˜
ÁÚ·Ì̤˜, ÛÙË ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ ÙÔ˘ «ÂÓfi˜ ¤ıÓÔ˘˜» ÙÔ˘ Disraeli ‹
ÛÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙˆÓ ıˆÚËÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ ∆Ú›ÙÔ˘
¢ÚfiÌÔ˘ Î·È ÙÔ˘ «ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÎÔ‡ ΤÓÙÚÔ˘» Ó· ˘Ôηٷ-
ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Ì ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË.
√ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ˘ÔÓfiÌ¢Û˘ ÙˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ
Û˘ÓfiÚˆÓ Â›Ó·È ÂÓÙÂÏÒ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi˜. ¢ÂÓ ¤¯ÂÈ Ó· οÓÂÈ
ÌÂ ÙËÓ ÂÍ¿ÏÂÈ„Ë ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ ·ÏÏ¿ ÌÂ ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÔÏÈ-
ÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜ ÚfiÛËÌÔ˘. Ÿˆ˜ ›‰·ÌÂ, ηıÒ˜ Ù· ÎÂÓÙÚÈο
ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· ÂÓfi˜ Ï·˚[ÎÈÛÙÈ]ÎÔ‡ ÏfiÁÔ˘ ηı›ÛÙ·ÓÙ·È ÌÂÚÈ-
ÎÒ˜ ÎÂÓ¿, ÔÈ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ Û˘Ó‰¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Ì ȉȷ›ÙÂÚ·
ÂÚȯfiÌÂÓ· ·Ô‰˘Ó·ÌÒÓÔÓÙ·È, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù· ÂÚÈÂ-
¯fiÌÂÓ· ·˘Ù¿ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Î¿ÏÏÈÛÙ· Ó· ·Ó·Û˘Ó·ÚıÚˆıÔ‡Ó
Û ¿ÏϘ, ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·Ï˘Û›‰Â˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜. ∞ÚΛ fï˜
Ù· ÎÂÓ¿ Ï·˚ο ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÚÈ˙ÔÛ·-
ÛÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ‰È·ÈÚÔ‡Ó ÙËÓ
ÎÔÈÓˆÓ›· Û ‰‡Ô ÛÙÚ·Ùfi‰·, ÂÓÒ ·ÏÏ¿˙ÂÈ Ë ·Ï˘Û›‰· ÙˆÓ
ÈÛÔ‰˘Ó·ÌÈÒÓ Ô˘ Ù· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· ·˘Ù¿ ÂÓÔÔÈÔ‡Ó, ÁÈ· Ó·
·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÙÔ fiÏÔ Ï·˚ÎÈÛÙÈÎfi ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ·ÓÙ›ıÂÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi
ÚfiÛËÌÔ. √ 20fi˜ ·ÈÒÓ·˜ ·Ú¤¯ÂÈ ·Ì¤ÙÚËÙ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·-
Ù· Ù¤ÙÔÈˆÓ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊÒÓ. ™ÙËÓ ∞ÌÂÚÈ΋, Ù· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ·
ÙÔ˘ Ï·˚ÎÔ‡ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÛÌÔ‡, Ô˘ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ New
Deal ›¯·Ó ΢ڛˆ˜ ·ÚÈÛÙÂÚ‹ Û˘Ó‰‹ÏˆÛË, ¤ÁÈÓ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ·
·ÓÙÈΛÌÂÓÔ È‰ÈÔÔ›ËÛ˘ ·fi ÙË ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋ ¢ÂÍÈ¿, ÙÔÓ
George Wallace Î·È ÙËÓ «ËıÈ΋ ÏÂÈÔ„ËÊ›·». ™ÙË °·ÏÏ›·,
Ô ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÎfi˜ ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ∫ÔÌÌÔ˘ÓÈÛÙÈÎÔ‡ ∫fiÌÌ·ÙÔ˜
ˆ˜ ÂÎÚÔÛÒÔ˘ ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ¤¯ÂÈ, Û ¤Ó·Ó
‚·ıÌfi, ·ÔÚÚÔÊËı› ·fi ÙÔ ∂ıÓÈÎfi ª¤ÙˆÔ. ∫·È Ë fiÏË
Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ Ê·ÛÈÛÌÔ‡ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘
ı· ‹Ù·Ó ·Î·Ù·ÓfiËÙË, ¯ˆÚ›˜ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙË ‰ÂÍÈ¿ ·Ó·Û˘-
Ó¿ÚıÚˆÛË ıÂÌ¿ÙˆÓ Î·È ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ Â·-
Ó·ÛÙ·ÙÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË.
75 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·76
Œ¯ÂÈ ÛËÌ·Û›· Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ì Ò˜ Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È ·˘Ù‹
Ë ‰È·‰Èηۛ· ·Ó·Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘: Û˘Ó‰˘¿˙ÂÈ ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË
ÛÂ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÎÂÓÙÚÈÎÒÓ ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ Ï·˚ÎÔ‡
ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÛÌÔ‡ Ì ÙËÓ ÂÁÁÚ·Ê‹ ÔÏÏÒÓ ·fi Ù· ‰ËÌÔ-
ÎÚ·ÙÈο ·ÈÙ‹Ì·Ù· Û ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·Ï˘Û›‰· ÈÛÔ‰˘Ó·-
Ì›·˜. ∞˘Ù‹ Ë ËÁÂÌÔÓÈ΋ ·Ó·Û˘Ó¿ÚıÚˆÛË Â›Ó·È ‰˘Ó·Ù‹
ÂÂȉ‹ ηӤӷ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ·›ÙËÌ· ‰ÂÓ Ê¤ÚÂÈ, ‰›ÎËÓ ÂÚˆ-
̤ÓÔ˘, ÙË ÛÊÚ·Á›‰· ÌÈ·˜ a priori ÂÁÁÚ·Ê‹˜ –Ù· ¿ÓÙ·
ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ÙËÓ ËÁÂÌÔÓÈ΋ ‰È·¿ÏË. ∞Ê’ ˘ ÛÙÈÁÌ‹˜
¤Ó· ·›ÙËÌ· Á›ÓÂÈ ‰È·ÊÈÏÔÓÈÎÔ‡ÌÂÓÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ·ÓÙ·ÁˆÓÈ-
ÛÙÈÎÒÓ Û˘Ó·ÚıÚˆÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚËÌ¿ÙˆÓ, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ÌÈ·
Ô˘‰¤ÙÂÚË ˙ÒÓË, ·ÔÎÙ¿ ‰ËÏ·‰‹ ÌÈ· ÌÂÚÈ΋ Î·È ÌÂÙ·‚·ÙÈ-
΋ ·˘ÙÔÓÔÌ›·.
°È· Ó· ÂÂÍËÁ‹ÛÔ˘Ì ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ·ÌÊÈÛËÌ›· ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ
ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·˘Ù¿ Û˘Ó·ÚıÚÒÓÔ˘Ó
ı· οÓÔ˘Ì ÏfiÁÔ ÁÈ· Ù· ÌÂÙˆÚÈ˙fiÌÂÓ· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ·. ∆Ô
›‰Ô˜ Ù˘ ‰ÔÌÈ΋˜ Û¯¤Û˘ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙ› Ù· ÂÓ ÏfiÁˆ
ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·fi ÂΛÓË Ô˘ ›‰·Ì ӷ
‰È¤ÂÈ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÎÂÓÒÓ ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ: ÂÓÒ Ù·
ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi Û·ÊÒ˜ Û¯ËÌ·ÙÈṲ̂ӷ ÂÛˆÙÂÚÈ-
ο Û‡ÓÔÚ· Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÌÈ· ·Ï˘Û›‰· ÈÛÔ‰˘Ó·-
Ì›·˜, Ù· ÌÂÙˆÚÈ˙fiÌÂÓ· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· Â›Ó·È ¤ÎÊÚ·ÛË Ù˘
ÂÁÁÂÓÔ‡˜ ·Û¿ÊÂÈ·˜ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ fiÏ· Ù· Û‡ÓÔÚ· ηÈ
Ù˘ ·‰˘Ó·ÙfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜ Ó· ·ÁȈıÔ‡Ó ÔÚÈÛÙÈο. ¶ÚfiÎÂÈ-
Ù·È, ˆÛÙfiÛÔ, ÁÈ· ‰È¿ÎÚÈÛË Î˘Ú›ˆ˜ ·Ó·Ï˘ÙÈ΋, ·ÊÔ‡ ÛÙËÓ
Ú¿ÍË Ù· ÎÂÓ¿ Î·È Ù· ÌÂÙˆÚÈ˙fiÌÂÓ· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· ÂÓ ÔÏ-
ÏÔ›˜ ·ÏÏËÏÂÈηχÙÔÓÙ·È: ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ì›· ÈÛÙÔÚÈ΋
ηٿÛÙ·ÛË Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· Ë ÎÔÈÓˆÓ›· Ó· Â›Ó·È ÙfiÛÔ
Û˘Ì·Á‹˜ Ô˘ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ Û‡ÓÔÚÔ Ó· Â›Ó·È ·Úfi-
Û‚ÏËÙÔ ·fi οı ·Ó·ÙÚÔ‹ ‹ ÌÂÙ·ÙfiÈÛË, fiˆ˜ ¿ÏψÛÙÂ
Î·È Î·Ì›· ÔÚÁ·ÓÈ΋ ÎÚ›ÛË ÙfiÛÔ ‚·ıÈ¿ Ô˘ οÔȘ ÌÔÚ-
ʤ˜ ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ·˜ Ó· ÌË ı¤ÙÔ˘Ó fiÚÈ· ÛÙË ‰Ú·ÛÙÈÎfiÙËÙ·
ÙˆÓ ·Ó·ÙÚÂÙÈÎÒÓ Ù¿ÛˆÓ.
§·˚ÎÈÛÌfi˜, ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ÛË
∞˜ ÂÓÒÛÔ˘Ì ÙÒÚ· fiÏ· Ù· Ó‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ùfi˜ Ì·˜
ÒÛÙ ӷ ηٷϋÍÔ˘Ì ÌÈ· Û˘ÓÂÎÙÈ΋ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈ-
ÛÌÔ‡. ∏ Û˘ÓÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÂÓ ÚÔÎÂÈ̤ӈ ÌÔÚ› Ó· ÂÈÙ¢-
¯ı› ÌfiÓÔ Â¿Ó ÔÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ˘ÂÈÛ¤Ú-
¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· Ù˘ ¤ÓÓÔÈ·˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÏÒ˜
¯ˆÚÈÛÙ¿ ÁÓˆÚ›ÛÌ·Ù· Ô˘ Û˘ÌʇÚÔÓÙ·È Ì¤Ûˆ ÌÈ·˜ ·Ï‹˜
··Ú›ıÌËÛ˘, ·ÏÏ¿ ̤ÚÔ˜ ÂÓfi˜ ıˆÚËÙÈο ·Úıڈ̤ÓÔ˘
Û˘ÓfiÏÔ˘. ∫·Ù·Ú¯¿˜, Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ ˘Ê›ÛÙ·Ù·È ÌfiÓÔ Â¿Ó ˘¿Ú-
¯ÂÈ ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÔÏÈÙÈÎÔ-ÚËÌ·ÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔ-
ÙÔ‡Ó ¤Ó· Ï·˚Îfi ˘ÔΛÌÂÓÔØ ÚÔ¸fiıÂÛË ‰Â Ù˘ ÂÌÊ¿ÓÈ-
Û˘ ÂÓfi˜ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ˘ÔΛÌÂÓÔ˘ ›ӷÈ, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, Ë
ηٷÛ΢‹ ÂÓfi˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ Û˘ÓfiÚÔ˘ Ô˘ ‰È·ÈÚ› ÙÔ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈÎfi ‰›Ô Û ‰‡Ô ÛÙÚ·Ùfi‰·. ∏ ÏÔÁÈ΋ fï˜ ÌÈ·˜
Ù¤ÙÔÈ·˜ ‰È·›ÚÂÛ˘ ˘·ÁÔÚ‡ÂÙ·È, fiˆ˜ ͤÚÔ˘ÌÂ, ·fi ÙË
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ·Ï˘Û›‰·˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ·fi ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ, ÛÙËÓ ÔÔ›· Ë ÛÙÈÁÌ‹ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜
™Y°XPONA
ÂÈÎÚ·Ù› Â› Ù˘ ‰È·ÊÔÚÈ΋˜ ʇÛˆ˜ ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ.
∆¤ÏÔ˜, Ë ·Ï˘Û›‰· ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÙÔ
·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÌÈ·˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ Ù˘¯·›·˜ Û‡ÌÙˆÛ˘, ηıÒ˜
ÛÙ·ıÂÚÔÔÈÂ›Ù·È Ì¤Ûˆ Ù˘ ÂÌÊ¿ÓÈÛ˘ ÂÓfi˜ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ Ô˘
‰›ÓÂÈ Û˘ÓÔ¯‹ ÛÙËÓ ·Ï˘Û›‰· ÛËÌ·ÛÈÔ‰ÔÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ ˆ˜
ÔÏfiÙËÙ·. ∞˘Ùfi ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ¤¯Ô˘Ì ÔÓÔÌ¿ÛÂÈ
«ÎÂÓfi ÛËÌ·›ÓÔÓ».
∞˘Ù¿ Â›Ó·È Ù· ηıÔÚÈÛÙÈο ‰ÔÌÈο ÁÓˆÚ›ÛÌ·Ù· Ô˘
˘ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È, ηٿ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÌÔ˘, ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÙÔ˘
Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡. ∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ Ë ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ Ô˘
ÂÈÛËÁÔ‡Ì·È Â›Ó·È ·˘ÛÙËÚ¿ Ù˘È΋, ·ÊÔ‡ fiÏ· Ù· ηıÔÚÈÛÙÈ-
ο Ù˘ ÁÓˆÚ›ÛÌ·Ù· Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Ì ¤Ó·Ó ȉÈ-
·›ÙÂÚÔ ÙÚfiÔ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ –ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË Ù˘ ÏÔÁÈ΋˜
Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Â› Ù˘ ÏÔÁÈ΋˜ Ù˘ ‰È·ÊÔÚ¿˜– ·ÓÂÍ¿Ú-
ÙËÙ· ·fi Ù· Ú·ÁÌ·ÙÈο ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘ Û˘Ó·ÚıÚÒÓÔ-
ÓÙ·È. ∞˘Ùfi˜ Â›Ó·È Ô ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÔÔ›Ô, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ·˘ÙÔ‡
ÙÔ˘ ‰ÔÎÈÌ›Ô˘, ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ· fiÙÈ Ô «Ï·˚ÎÈÛÌfi˜» Û˘ÓÈÛÙ¿
ÔÓÙÔÏÔÁÈ΋ Î·È fi¯È ÔÓÙÈ΋ ηÙËÁÔÚ›·. √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜
·fiÂÈÚ˜ Ó· ÔÚÈÛÙ› Ô Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ Âȯ›ÚËÛ·Ó Ó· ÂÓÙÔ›-
ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂȉÔÔÈfi ÙÔ˘ ‰È·ÊÔÚ¿ Û ¤Ó· ȉȷ›ÙÂÚÔ ÔÓÙÈÎfi
ÂÚȯfiÌÂÓÔ, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÙÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ηٷ‰È-
ηṲ̂ÓÔ Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ Û ·‰È¤ÍÔ‰Ô: ÔÈ ‰‡Ô ÚԂϤ„È̘
ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ χÛÂȘ ‹Ù·Ó ›Ù ӷ ÂÈϤÍÔ˘Ó ¤Ó·
ÂÌÂÈÚÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ ˆ˜ ηıÔÚÈÛÙÈÎfi, ÙÔ ÔÔ›Ô fï˜
Û·ÚÒÓÂÙ·È ·Ì¤Ûˆ˜ ·fi ÌÈ· ¯ÈÔÓÔÛÙÈ‚¿‰· ÂÍ·ÈÚ¤ÛˆÓ,
›Ù ӷ ÚÔÛʇÁÔ˘Ó Û ÌÈ· «‰È·›ÛıËÛË» Ô˘ Â›Ó·È ·‰‡-
Ó·ÙÔÓ Ó· ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ› Û ÂÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ.
∏ ÌÂÙ·ÙfiÈÛË ·˘Ù‹ Ù˘ ÂÓÓÔÈÔÏfiÁËÛ˘ ·fi ÙÔ ÂÚÈÂ-
¯fiÌÂÓÔ ÛÙË ÌÔÚÊ‹ ¤¯ÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· (¤Ú·
·fi ÙÔ ÚÔÊ·Ó¤˜ Ù˘ ·ÔÊ˘Á‹˜ ÂÓfi˜ ·ÊÂÏÔ‡˜ ÎÔÈÓˆÓÈÔ-
ÏÔÁÈÛÌÔ‡ Ô˘ ·Ó¿ÁÂÈ ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ÛÙËÓ ÂÎ ÙˆÓ
ÚÔÙ¤ÚˆÓ Û˘ÁÎÚÔÙË̤ÓË ÂÓfiÙËÙ· Ù˘ ÔÌ¿‰·˜). ∂Ó ÚÒ-
ÙÔȘ, Ì·˜ ÚÔÛʤÚÂÈ ¤Ó·Ó ÙÚfiÔ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ì ÙÔ
Â›ÌÔÓÔ Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ·ÓÙ·¯Ô‡ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈ-
ÛÌÔ‡ –ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÌÔÚ› Ó· ·Ó·Î‡„ÂÈ ·fi ‰È·ÊÔÚÂ-
ÙÈο ÛËÌ›· Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ‰ÔÌ‹˜. ∂¿Ó fiÓÙˆ˜
Ù· ηıÔÚÈÛÙÈο ÁÓˆÚ›ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ Â›Ó·È Ë ÂÈÎÚ¿-
ÙËÛË Ù˘ ÏÔÁÈ΋˜ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜, Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÂÓÒÓ
ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ Î·È Ë ¯¿Ú·ÍË ÔÏÈÙÈÎÒÓ Û˘ÓfiÚˆÓ Ì¤Ûˆ Ù˘
¤ÁÎÏËÛ˘ ÙˆÓ ÌË ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯ˆÓ, ·ÓÙÈÏ·Ì‚·ÓfiÌ·ÛÙ ·Ì¤-
Ûˆ˜ fiÙÈ ÔÈ ÏfiÁÔÈ Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È Û ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Û˘Ó·ÚıÚˆ-
ÙÈ΋ ÏÔÁÈ΋ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔ¤ÏıÔ˘Ó ·fi ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ı¤ÛË
ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ-ıÂÛÌÈ΋ ‰ÔÌ‹: ÙȘ ÂÏ·ÙÂȷΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜
ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ, Ù· ηÙÂÛÙË̤ӷ ÔÏÈÙÈο ÎfiÌÌ·Ù·, Ù· Û˘Ó‰È-
οٷ, ÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi, Ù· Â·Ó·ÛÙ·ÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù·, Î.Ô.Î. √
«Ï·˚ÎÈÛÌfi˜» ‰ÂÓ ÔÚ›˙ÂÈ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ
ÔÚÁ·ÓÒÛÂˆÓ ·ÏÏ¿ ·ÔÙÂÏ› ÙÔÓ ÙÚfiÔ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ ÙˆÓ
·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘˜ –fiÔÈ· ÎÈ ·Ó Â›Ó·È ·˘Ù¿.
∫·Ù¿ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÏfiÁÔ, ÌÔÚԇ̠¤ÙÛÈ Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡ÌÂ
ηχÙÂÚ· οÙÈ Ô˘ Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÁÈ· ÙËÓ
ηٷÓfiËÛË Ù˘ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÛÎËÓ‹˜: ÙËÓ Î˘ÎÏÔ-
76 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·77
ÊÔÚ›· ÙˆÓ ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ Ù˘ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋˜ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜
·Ó¿ÌÂÛ· Û ÎÈÓ‹Ì·Ù· Ì ‰È·ÌÂÙÚÈÎÒ˜ ·ÓÙ›ıÂÙ· ÔÏÈÙÈο
ÚfiÛËÌ·. ∞Ó·ÊÂÚı‹Î·ÌÂ Î·È ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÛÙÔ ˙‹ÙËÌ·
·˘Ùfi. ∞˜ ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠۠¤Ó· ÌfiÓÔÓ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·: ÙËÓ
΢ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ Ì·ÙÛÈÓÈÎÒÓ Î·È Á·ÚÈ‚·Ï‰ÈÓÒÓ ÛËÌ·ÈÓfi-
ÓÙˆÓ ÛÙËÓ πÙ·Ï›· ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Ù˘ ·Â-
Ï¢ı¤ÚˆÛ˘ (1943-1945). ∆· ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· ·˘Ù¿ ‹Û·Ó ÛÙÔ
Â›ÎÂÓÙÚÔ Ù˘ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋˜ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·,
‹‰Ë ·fi ÙÔ Risorgimento. TfiÛÔ ÔÈ Ê·Û›ÛÙ˜ fiÛÔ Î·È ÔÈ
ÎÔÌÌÔ˘ÓÈÛÙ¤˜ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ó· Ù· Û˘Ó·ÚıÚÒÛÔ˘Ó ÛÙÔ
ÏfiÁÔ ÙÔ˘˜ ηıÈÛÙÒÓÙ·˜ Ù· ¤ÙÛÈ ÌÂÚÈÎÒ˜ ·˘ÙfiÓÔÌ· ¤Ó·ÓÙÈ
ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ÚÔÙ·ÁÌ¿ÙˆÓ. ™˘ÓÙËÚÔ‡Û·Ó ¤ÙÛÈ ÙË
‰È¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÛÌÔ‡, ·ÏÏ¿ ÙÔ Â¿Ó Ô ÚÈ˙ÔÛ·-
ÛÙÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ı· ÛÙÚÂÊfiÙ·Ó ÚÔ˜ Ù· ‰ÂÍÈ¿ ‹ Ù· ·ÚÈÛÙÂ-
Ú¿ ‹Ù·Ó ·Ú¯Èο ¿‰ËÏÔ –‹Û·Ó ÏÔÈfiÓ ÌÂÙˆÚÈ˙fiÌÂÓ·
ÛËÌ·›ÓÔÓÙ·, ˘fi ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë Û˘˙ËÙ‹ÛÂÈ.
∂›Ó·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ Ì¿Ù·ÈÔ Ó· ·Ó·ÚˆÙËı› ηÓ›˜ ÔÈ· ÎÔÈÓˆ-
ÓÈ΋ ÔÌ¿‰· ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì¤Ûˆ ÙÔ‡ÙˆÓ ÙˆÓ Ï·˚ÎÈÛÙÈÎÒÓ
Û˘Ì‚fiψÓ: ÔÈ ·Ï˘Û›‰Â˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Ô˘ Û¯ËÌ¿ÙÈ˙·Ó ‰È·-
ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÂÁηÚÛ›ˆ˜ ÔÏÏÔ‡˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡˜ ÙÔÌ›˜ Î·È Ô
ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÛÌfi˜ Ô˘ Û˘Ì‚fiÏÈ˙·Ó ÌÔÚÔ‡Û ӷ Û˘Ó·Ú-
ıÚˆı› ·fi ÎÈÓ‹Ì·Ù· Ì ‰È·ÌÂÙÚÈÎÒ˜ ·ÓÙ›ıÂÙ· ÔÏÈÙÈο
ÚfiÛËÌ·. ∏ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ·˘Ù‹ ÙˆÓ ÛËÌ·ÈÓfiÓÙˆÓ ÌÔÚ›
Ó· ʈÙÈÛÙ› ÌfiÓÔÓ Â¿Ó Ô Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ Á›ÓÂÈ ·ÓÙÈÏËÙfi˜ ˆ˜
Ù˘È΋ ·Ú¯‹ Ù˘ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘, Î·È fi¯È Â¿Ó Ë ·Ú¯‹ ·˘Ù‹
ηٷ¯ˆÓÈ·ÛÙ› ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘ ÙËÓ
ÂÓÛ·ÚÎÒÓÔ˘Ó, ˘ÔÙ›ıÂÙ·È, ·ÓÂÍ·Úًو˜ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ
Û˘ÌÊÚ·˙Ô̤ӈÓ.
∆¤ÏÔ˜, Ë ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙÔ˘ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ ÌÂ
fiÚÔ˘˜ Ù˘ÈÎÔ‡˜ Ì¿˜ ‰›ÓÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›-
ÛÔ˘Ì ¤Ó· ·ÎfiÌ· ˙‹ÙËÌ· Ô˘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ·Ú·Ì¤ÓÂÈ
¿Ï˘ÙÔ. ∆Ô ÂÚÒÙËÌ· Â¿Ó ¤Ó· ΛÓËÌ· Â›Ó·È ‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ï·˚ÎÈ-
ÛÙÈÎfi, Â›Ó·È Â˘ı‡˜ ÂÍ ·Ú¯‹˜ ÙÔ Ï¿ıÔ˜ ÂÚÒÙËÌ·. ∆Ô ÂÚÒ-
ÙËÌ· Ô˘ ı· ¤ÚÂ ӷ ı¤ÛÔ˘Ì ·ÓÙ’ ·˘ÙÔ‡ Â›Ó·È ÙÔ‡ÙÔ:
Û ÔÈÔ ‚·ıÌfi Â›Ó·È ¤Ó· ΛÓËÌ· Ï·˚ÎÈÛÙÈÎfi; Ÿˆ˜ ͤÚÔ˘ÌÂ,
ÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ·˘Ùfi Â›Ó·È Ù·˘ÙfiÛËÌÔ Ì ¤Ó· ¿ÏÏÔ: Û ÔÈÔ
‚·ıÌfi ‰È¤ÂÈ Ë ÏÔÁÈ΋ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔ˘ ÎÈÓ‹-
Ì·ÙÔ˜; Œ¯Ô˘Ì ÂÌÊ·Ó›ÛÂÈ ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ó·
ÂÓÂÚÁÔ‡Ó Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÛËÌ›· ÂÓfi˜ Ê¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘
ÔÔ›Ô˘ Ù· ‰‡Ô ¿ÎÚ·, ·Ó·ÁfiÌÂÓ· ad absurdum, ı· ‹Ù·Ó,
·ÊãÂÓfi˜, ¤Ó·˜ ıÂÛÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ ‰ÈÂfiÌÂÓÔ˜ ·fi Ì›·
ηı·Ú‹ ÏÔÁÈ΋ Ù˘ ‰È·ÊÔÚ¿˜, ηÈ, ·Ê’ ÂÙ¤ÚÔ˘, ¤Ó·˜ Ï·˚ÎÈ-
ÛÙÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ë ÏÔÁÈ΋ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ı·
ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û Ï‹Úˆ˜. ∆· ‰‡Ô ·˘Ù¿ ¿ÎÚ· Â›Ó·È ÛÙËÓ Ú·Á-
Ì·ÙÈÎfiÙËÙ· ·ÏËÛ›·ÛÙ·: Ë ÂÈÎÚ¿ÙËÛË Ù˘ ηı·Ú‹˜ ‰È·-
ÊÔÚ¿˜ ı· Û‹Ì·ÈÓ ÌÈ· ÎÔÈÓˆÓ›· Ô˘ ΢ÚÈ·Ú¯Â›Ù·È ÛÂ
Ù¤ÙÔÈÔ ‚·ıÌfi ·fi ÙË ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙÈ΋ ÏÔÁÈ΋ Î·È ·fi ÙËÓ
ÂÍ·ÙƠ̂΢ÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ η̛· ‰È·-
¿ÏË Á‡Úˆ ·fi Ù· ÂÛˆÙÂÚÈο Û‡ÓÔÚ¿ Ù˘ –‰ËÏ·‰‹ η̛·
ÔÏÈÙÈ΋– ‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ù‹Ø Ë Î·ı·Ú‹ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·, ·fi
ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿, ı· Û˘ÓÂ·ÁfiÙ·Ó ÙË ‰È¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓˆ-
™Y°XPONA
ÓÈÎÒÓ ‰ÂÛÌÒÓ Û ٤ÙÔÈ· ¤ÎÙ·ÛË Ô˘ ·˘Ù‹ ηı·˘Ù‹ Ë
¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ ı· ¤¯·Ó οı ÓfiËÌ·
–·˘Ù‹ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Â›Ó·È Ë ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ Ï‹ıÔ˘˜ fiˆ˜ ÙËÓ
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÔÈ ıˆÚËÙÈÎÔ› Ù˘ Ì·˙È΋˜ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘
19Ô˘ ·ÈÒÓ· (Ô Taine, Ô Le Bon, Ô Sighele, Î.¿.).
Œ¯ÂÈ ÛËÌ·Û›· Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ë ·‰˘Ó·Ùfi-
ÙËÙ· ÙˆÓ ‰‡Ô ¿ÎÚˆÓ, Ù˘ ηı·Ú‹˜ ‰È·ÊÔÚ¿˜ Î·È Ù˘ ηı·-
Ú‹˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜, ‰ÂÓ Â›Ó·È ÂÌÂÈÚÈ΋ –Â›Ó·È ÏÔÁÈ΋. ∏ ·Ó·-
ÙÚÔ‹ Ù˘ ‰È·ÊÔÚ¿˜ ·fi ÌÈ· ÏÔÁÈ΋ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ‰ÂÓ
·›ÚÓÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ Ù˘ Û˘ÓÔÏÈ΋˜ ·¿ÏÂȄ˘ Ù˘ ÚÒÙ˘
·fi ÙËÓ ‰Â‡ÙÂÚË. ™Â ÌÈ· Û¯¤ÛË ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜
οı ¿ÏÏÔ ·Ú¿ ÂÎÌˉÂÓ›˙ÔÓÙ·È ¯¿ÚÈÓ Ù˘ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜_
·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ·Ôχو˜ ÂÓÂÚÁ¤˜. ∏ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›· ··Ï›ÊÂÈ
ÙÔÓ ¯ˆÚÈÛÌfi ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ, ·ÏÏ¿ fi¯È Î·È Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù·
ηı·˘Ù¿. ∂¿Ó ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ –‰ËÌfiÛÈ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿,
ÛÙ¤Á·ÛË, ··Û¯fiÏËÛË, Î.Ô.Î., ÁÈ· Ó· Â·Ó¤ÏıÔ˘Ì ÛÙÔ
·Ú¯ÈÎfi Ì·˜ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·– ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ·ÓÈηÓÔÔ›ËÙ·, Ë
˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·, Î·È Ë ÂÍ ·˘Ù‹˜ ·ÔÚ-
Ú¤Ô˘Û· Ï·˚΋ Ù·˘ÙfiÙËÙ·, ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÙË Û˘ÓÙ‹-
ÚËÛË ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ. ∏ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›· Â›Ó·È ·Ó·ÌÊ›‚ÔÏ· ¤Ó·˜
ȉȷ›ÙÂÚÔ˜ ÙÚfiÔ˜ Û˘Ó¿ÚıÚˆÛ˘ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÒÓ. ªÂٷ͇
Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Î·È Ù˘ ‰È·ÊÔÚ¿˜ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È ÏÔÈfiÓ
ÌÈ· Û‡ÓıÂÙË ‰È·ÏÂÎÙÈ΋, ¤Ó·˜ ·ÛÙ·ı‹˜ Û˘Ì‚È‚·ÛÌfi˜.
À¿Ú¯Ô˘Ó ÔÈΛϘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ÚÔ¸Ô-
ı¤ÙÔ˘Ó ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô, ·ÏÏ¿ Ù·˘ÙÔ¯ÚfiÓˆ˜ ηÈ
ÙË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ·ÛË. ∞˜ ‰Ô‡Ì ÌÂÚÈΤ˜:
1) ŒÓ· ıÂÛÌÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· Á›ÓÂÙ·È fiÏÔ Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ
ÈηÓfi Ó· ·ÔÚÚÔÊ¿ ‰È·ÊÔÚÈο Ù· ÎÔÈÓˆÓÈο ·ÈÙ‹Ì·Ù·,
ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜
ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ¯¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹
‰‡Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎÒÓ ·Ï˘Û›‰ˆÓ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È
ÁÈ· ÙËÓ ÎÏ·ÛÛÈ΋ ÂÚ›ÙˆÛË ÌÈ·˜ Ï·˚ÎÈÛÙÈ΋˜ ‹ Â·Ó·ÛÙ·-
ÙÈ΋˜ ڋ͢, Ë ÔÔ›· ÚÔ·ÙÂÈ ÁÂÓÈο ·fi ÙÔ Â›‰Ô˜ ÂΛ-
ÓÔ Ù˘ ÎÚ›Û˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘ Ô˘ Ô Gramsci ÔÓfiÌ·ÛÂ
«ÔÚÁ·ÓÈ΋ ÎÚ›ÛË».
2) ∆Ô Î·ıÂÛÙÒ˜ Ô˘ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi Ì›· Ï·˚ÎÈÛÙÈ΋
Ú‹ÍË ÛÙ·‰È·Î¿ ıÂÛÌÔÔÈ›ٷÈ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ë ‰È·ÊÔÚÈ-
΋ ÏÔÁÈ΋ Ó· ·Ú¯›ÛÂÈ Î·È ¿ÏÈ Ó· ÂÈÎÚ·Ù› Î·È Ë ÈÛÔ‰‡Ó·-
ÌË Ï·˚΋ Ù·˘ÙfiÙËÙ· Ó· ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂ-
ÚÔ Û ÌÈ· ·Ó·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ͇ÏÈÓË ÁÏÒÛÛ·, fiÏÔ Î·È ÏÈÁfi-
ÙÂÚÔ ÈηӋ Ó· ‰È¤ÂÈ ÙË ˙ÒÛ· ÔÏÈÙÈ΋. √ ÂÚÔÓÈÛÌfi˜,
ÛÙËÓ ∞ÚÁÂÓÙÈÓ‹, Âȯ›ÚËÛ ӷ ÌÂÙ·ÎÈÓËı› ·fi ÙËÓ ·Ú¯È-
΋ ÔÏÈÙÈ΋ Ù˘ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛ˘ –Ù˘ ÔÔ›·˜ ÙÔ Ï·˚Îfi
˘ÔΛÌÂÓÔ ‹Ù·Ó Ô «descamisado» (ÙÔ ÈÛÔ‰‡Ó·ÌÔ ÙÔ˘
sans-culotte Ù˘ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋˜ °·ÏÏ›·˜)– Û ¤Ó·Ó fiÏÔ Î·È
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ıÂÛÌÔÎÚ·ÙÈÎfi ÏfiÁÔ ‚·ÛÈṲ̂ÓÔ ÛÙË ÏÂÁfiÌÂ-
ÓË «ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË ÎÔÈÓfiÙËÙ·» («la comunidad organizada»).
µÚ›ÛÎÔ˘Ì ̛· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÂΉԯ‹ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·˘Í·ÓfiÌÂ-
Ó˘ ·Û˘ÌÌÂÙÚ›·˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È
ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ Ù˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ ÛÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÂΛӘ Ô˘
Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È Û ͇ÏÈÓË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ ÎÚ¿-
77 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·78
ÙÔ˘˜. µÏ¤Ô˘Ì ÛÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·˘Ù¤˜ fiÙÈ Ë ·˘Í·ÓfiÌÂÓË
·fiÛÙ·ÛË ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÒÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿-
ÙˆÓ Î·È ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˘ ÏfiÁÔ˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜ Û˘¯Ó¿ Ô‰ËÁ›
ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÔÏ‹ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ Î·È ÙË ‚›·ÈË ÂÈ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘
‰Â‡ÙÂÚÔ˘. ¶ÔÏÏ¿ ·ÊÚÈηÓÈο ηıÂÛÙÒÙ·, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô-
·ÔÈÎÈÔÔ›ËÛË, ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ.
3) √ÚÈṲ̂Ó˜ ΢ڛ·Ú¯Â˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó·
Û˘ÓÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ‰È·¯ˆÚÈÛÙÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜
ÚÔÛʇÁÔÓÙ·˜ Û ÌÈ· fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÓÙÈıÂÛÌÈ΋
ÚËÙÔÚÈ΋. √È ÚÔÛ¿ıÂȘ ·˘Ù¤˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÔÙ˘Á¯¿ÓÔ˘Ó.
∞ÚΛ Ó· ÛÎÂÊÙԇ̠ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ô˘, ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË
Ù˘ °·ÏÏ›·˜, Ô‰‹ÁËÛ ·fi ÙÔÓ π·Îˆ‚ÈÓÈÛÌfi ÛÙÔ ¢È¢ı˘-
ÓÙ‹ÚÈÔ Î·È, ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ù˘ ∫›Ó·˜, ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜
Ê¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ Ù˘ «ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘».
ŒÓ· ΛÓËÌ· ‹ ÌÈ· ȉÂÔÏÔÁ›· – ‹, ÁÈ· Ó· Ù· ˘·Á¿ÁÔ˘ÌÂ
ÛÙÔ ÎÔÈÓfi ÙÔ˘˜ Á¤ÓÔ˜, ¤Ó·˜ ÏfiÁÔ˜ –Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‹
ÏÈÁfiÙÂÚÔ Ï·˚ÎÈÛÙÈο ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ ‚·ıÌfi ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ÙÔ
ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘ ·ÚıÚÒÓÂÙ·È ·fi ÏÔÁÈΤ˜ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜.
∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Î·Ó¤Ó· ΛÓËÌ· ‰ÂÓ Â›Ó·È ÔÙ¤ ÂÍ ÔÏÔ-
ÎÏ‹ÚÔ˘ ··ÏÏ·Á̤ÓÔ ·fi ÙÔÓ Ï·˚ÎÈÛÌfi, ÂÂȉ‹ ηӤӷ
‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ·ÔʇÁÂÈ Ó· ÂÁηϤÛÂÈ Û ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi ÙÔÓ
«Ï·fi» ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÂÓfi˜ ¯ıÚÔ‡, ̤ۈ Ù˘ ¯¿Ú·Í˘ ÂÓfi˜
ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Û˘ÓfiÚÔ˘. °È’ ·˘ÙfiÓ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ ÏfiÁÔ Ù· Ï·˚ÎÈ-
ÛÙÈο ÙÔ˘ ‰È·ÈÛÙÂ˘Ù‹ÚÈ· ÂȉÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È Û·ÊÒ˜ Û ÛÙÈÁ-
̤˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÌÂÙ¿‚·Û˘, fiÙ·Ó ‰È·Î˘‚‡ÂÙ·È ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ
Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. √ ‚·ıÌfi˜ ÙÔ˘ «Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡», ˘fi ÙËÓ
¤ÓÓÔÈ· ·˘Ù‹, ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙÔ˘ ¯¿ÛÌ·ÙÔ˜ Ô˘
¯ˆÚ›˙ÂÈ Ù· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈο ÔÏÈÙÈο ÚÔÙ¿ÁÌ·Ù·. ∞˘Ùfi ı¤ÙÂÈ,
ˆÛÙfiÛÔ, ¤Ó· ¿ÏÏÔ ˙‹ÙËÌ·. ∂¿Ó Ô Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ Û˘Ó›ÛٷٷÈ
ÛÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÌÈ·˜ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ÔÚ›·˜
ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘, ÛÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÌÈ·˜ ¿ÏÏ˘
ÂÈÏÔÁ‹˜ Û ÌÈ· ÎÚ›ÛÈÌË Î·Ì‹, ÂÈÏÔÁ‹˜ ·fi ÙËÓ ÔÔ›·
ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ÌÈ·˜ ‰Â‰Ô̤Ó˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, ÙfiÙÂ,
·Ï‹ıÂÈ·, ‰ÂÓ Â›Ó·È Ô Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ Û˘ÓÒÓ˘ÌÔ Ù˘ ›‰È·˜ Ù˘
ÔÏÈÙÈ΋˜; ∏ ·¿ÓÙËÛË ÛÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÌÔÚ›
·Ú¿ Ó· Â›Ó·È Î·Ù·Ê·ÙÈ΋. √ Ï·˚ÎÈÛÌfi˜ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙËÓ ·ÌÊÈ-
Û‚‹ÙËÛË Ù˘ ıÂÛÌÈ΋˜ Ù¿Í˘ ̤ۈ Ù˘ ηٷÛ΢‹˜ ÙÔ˘
ÌË ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯Ô˘ ˆ˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ‰ÚÒÓÙÔ˜ –‰ËÏ·‰‹ ÂÓfi˜
‰ÚÒÓÙÔ˜ Ô˘ Â›Ó·È ¿ÏÏÔ˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ô˘
¤¯Ô˘Ó Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·. ∞˘Ùfi fï˜ Â›Ó·È Ù·˘ÙfiÛËÌÔ Ì ÙËÓ
ÔÏÈÙÈ΋. ∏ ÔÏÈÙÈ΋ ÚÔ·ÙÂÈ ÌfiÓÔ Ì¤Ûˆ Ù˘ ¯ÂÈÚÔÓÔ-
Ì›·˜ Ô˘ ÂÓ·Áηϛ˙ÂÙ·È ÙËÓ ÎÚ·ÙÔ‡Û· ηٿÛÙ·ÛË ˆ˜
Û‡ÛÙËÌ· Î·È ÚÔÙ›ÓÂÈ ¤Ó· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎfi ̤ÏÏÔÓ (‹, ·ÓÙÈ-
ÛÙÚfiʈ˜, fiÙ·Ó ˘ÂÚ·ÛÈ˙fiÌ·ÛÙ ÙÔ ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÔ Û‡ÛÙË-
Ì· ¤Ó·ÓÙÈ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÚÔÙ·ÁÌ¿ÙˆÓ). °È’ ·˘Ùfi Î·È ÙÔ
Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ Û˘Ì›ÙÂÈ Ì ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜.
∆Ô Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ Â¤Ú¯ÂÙ·È fiÙ·Ó Ë ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÂÓÓÔ-
Ô‡ÌÂÓË ˆ˜ ÔÏfiÙËÙ·, Î·È Ë ‚Ô‡ÏËÛË Ô˘ ·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÂÈ
ÙËÓ ÂÓ ÏfiÁˆ ÔÏfiÙËÙ· Û˘Ì›ÙÔ˘Ó ·Ôχو˜. ∂Ó ÙÔÈ·‡ÙË
ÂÚÈÙÒÛÂÈ, fiˆ˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ· ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜, Ë ÔÏÈÙÈ΋
·ÓÙÈηı›ÛÙ·Ù·È ·fi ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË Î·È Ù· ›¯ÓË Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ-
™Y°XPONA
΋˜ ‰È·›ÚÂÛ˘ ÂÍ·Ê·Ó›˙ÔÓÙ·È. √ §Â‚È¿ı·Ó ÙÔ˘ Hobbes,
ˆ˜ Ë ·‰È·›ÚÂÙË ‚Ô‡ÏËÛË ÙÔ˘ ·fiÏ˘ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˘, ‹ ÙÔ
ηıÔÏÈÎfi ˘ÔΛÌÂÓÔ Ù˘ ·Ù·ÍÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÙÔ˘ Marx,
·ÓÙÈÚÔÛˆÂ‡Ô˘Ó ·Ú¿ÏÏËϘ ÂΉԯ¤˜ ÙÔ˘ Ù¤ÏÔ˘˜ Ù˘
ÔÏÈÙÈ΋˜, Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ‚‚·›ˆ˜ ÚfiÛËÌ·. ∆fiÛÔ ÙÔ
·‰È·ÊÈÏÔÓ›ÎËÙÔ ÔÏÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, fiÛÔ Î·È Ô Ì·Ú·ÛÌfi˜ ÙÔ˘
ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÚfiÔ˘˜ ÂÍ¿ÏÂȄ˘ οı ›¯ÓÔ˘˜ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈ΋˜ ‰È·›ÚÂÛ˘. Àfi ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ·˘Ù‹ Â›Ó·È Â‡ÎÔÏÔ Ó·
‰ÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ ÔÈ fiÚÔÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ Î·È ÔÈ
fiÚÔÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Ï·˚ÎÈÛÌÔ‡ Â›Ó·È ›‰ÈÔÈ: Î·È ÔÈ ‰‡Ô
¤ÓÓÔȘ ÚÔ¸Ôı¤ÙÔ˘Ó ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰È·›ÚÂÛËØ Î·È ÛÙȘ
‰‡Ô ··ÓÙ¿ ¤Ó·˜ ·ÌÊ›ÛËÌÔ˜ ‰‹ÌÔ˜ Ô˘ ›ӷÈ, ·Ê’ ÂÓfi˜,
̤ÚÔ˜ ÌfiÓÔ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ (ÔÈ ÌË ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯ÔÈ) ηÈ, ·Ê’
ÂÙ¤ÚÔ˘, ¤Ó·˜ ‰ÚÒÓ Ô˘ ·˘ÙÔ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È, ηْ ·ÓÙ·Áˆ-
ÓÈÛÙÈÎfi ÙÚfiÔ, ˆ˜ ÔÏfiÎÏËÚË Ë ÎÔÈÓfiÙËÙ·.
∆Ô Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· ·˘Ùfi Ì·˜ Ô‰ËÁ› Û ÌÈ· ÙÂÏÂ˘Ù·›·
ÛΤ„Ë. ∂Ê’ fiÛÔÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÔÏÈÙÈ΋ (ηÈ, Â¿Ó ÙÔ Âȯ›ÚË-
Ì¿ Ì·˜ ¢ÛÙ·ı›, ÙÔ ·Ú¿ÁˆÁfi Ù˘ Ô˘ Â›Ó·È Ô Ï·˚ÎÈÛÌfi˜),
ı· ˘¿Ú¯ÂÈ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰È·›ÚÂÛË. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ÎÔÈ-
ÓˆÓÈ΋˜ ·˘Ù‹˜ ‰È·›ÚÂÛ˘ Â›Ó·È fiÙÈ Ì›· ÌÂÚ›‰· Ù˘ ÎÔÈÓfi-
ÙËÙ·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ¤ÎÊÚ·ÛË Î·È ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ÛË
ÙÔ˘ Û˘ÓfiÏÔ˘ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∆Ô ÂÓ ÏfiÁˆ ¯¿ÛÌ· Â›Ó·È ·ÓÂ-
Í›ÙËÏÔ ÂÊ’ fiÛÔÓ ˙ԇ̠۠ÌÈ· ÔÏÈÙÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·. ∞˘Ùfi
ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Ô «Ï·fi˜» ÌÔÚ› Ó· Û˘ÁÎÚÔÙËı› ÌfiÓÔ ÛÙÔ
‰›Ô ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘. Œ¯Ô˘Ì ‹‰Ë ÂÍË-
Á‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÓÙÈÚÔÛˆ¢ÙÈ΋ Ì‹ÙÚ· ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔ-
·ÙÂÈ Ô «Ï·fi˜»: Ì›· ÌÂÚÈÎfiÙËÙ· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ì›· ÏÂÈ-
ÙÔ˘ÚÁ›· ηıÔÏÈ΋˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ÛË˜Ø Ë Ù·˘ÙfiÙËÙ· Ù˘
ÌÂÚÈÎfiÙËÙ·˜ ·˘Ù‹˜ ‰È·ÛÙÚ¤ÊÂÙ·È Ì¤Ûˆ Ù˘ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘
·Ï˘Û›‰ˆÓ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì›·˜Ø Ë Ï·˚΋ ·Ú¿Ù·ÍË Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒ-
ÓÂÙ·È Ì¤Ûˆ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ˘ÔηٷÛÙ¿ÛÂˆÓ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ˆ˜
·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ Û˘ÓfiÏÔ˘ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. √È ÛΤ„ÂȘ
·˘Ù¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ Û˘Ó¤ÂȘ. ∏ ÚÒÙË
Â›Ó·È fiÙÈ Ô «Ï·fi˜», fiˆ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÛÙÔ˘˜ Ï·˚ÎÈÛÙÈÎÔ‡˜
ÏfiÁÔ˘˜, ‰ÂÓ Â›Ó·È ÔÙ¤ ¤Ó· ÚˆÙÔÁÂÓ¤˜ ‰Â‰Ô̤ÓÔ, ·ÏÏ¿
ÌÈ· ηٷÛ΢‹: Ô Ï·˚ÎÈÛÙÈÎfi˜ ÏfiÁÔ˜ ‰ÂÓ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÌÈ· ÁÓ‹-
ÛÈ·, ÚÔ¸¿Ú¯Ô˘Û· Ï·˚΋ Ù·˘ÙfiÙËÙ·, ·ÏÏ¿, ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·-
ÙÈÎfiÙËÙ·, ÙËÓ Û˘ÁÎÚÔÙ›. H ‰Â‡ÙÂÚË Û˘Ó¤ÂÈ· ›ӷÈ, ˆ˜ ÂÎ
ÙÔ‡ÙÔ˘, fiÙÈ ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘ ‰ÂÓ Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó
¤Ó· ‰Â˘ÙÂÚ‡ÔÓ Â›Â‰Ô Ô˘ ·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿ Ì›· ‹‰Ë Û˘ÁÎÚÔ-
ÙË̤ÓË ÚˆÙÔÁÂÓ‹ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·Ø ·ÔÙÂ-
ÏÔ‡Ó, ·ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ÙÔ ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi ‰›Ô ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘
Û˘ÁÎÚÔÙÂ›Ù·È ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi. ™˘ÓÂÒ˜, οı ÔÏÈÙÈÎfi˜
ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ÂÛˆÙÂ-
ÚÈ΋˜ ·Ó·‰È¿Ù·Í˘ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ ˘ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙË
‰È·‰Èηۛ· ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘. ∏ ÙÚ›ÙË Û˘Ó¤ÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ
Ë ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ÛË ‰ÂÓ Â›Ó·È, fiˆ˜ ÙÔ ¤‚ÏÂÂ Ô Rousseau,
ÙÔ ·Ó·Áη›Ô ηÎfi Ô˘ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙÔ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÔ
¯¿ÛÌ· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ηıÔÏÈÎÔ‡ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘
ÌÂÚÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ÙˆÓ ˘·ÚÎÙÒÓ Û˘ÏÏÔÁÈÎÒÓ ‚Ô˘Ï‹ÛÂ-
ˆÓ. ∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜, Ë ·Û˘ÌÌÂÙÚ›· ÌÂٷ͇ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ˆ˜
78 £EMATA
005ÎORMOS 03-11-10 15:17 ™ÂÏ›‰·79

Û˘ÓfiÏÔ˘ Î·È ÙˆÓ Û˘ÏÏÔÁÈÎÒÓ ‚Ô˘Ï‹ÛÂˆÓ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ™∏ª∂πø™∂π™

›‰È· ÙËÓ ËÁ‹ ÙÔ˘ ·Ó·˙ˆÔÁÔÓËÙÈÎÔ‡ ·È¯ÓȉÈÔ‡ Ô˘ ÔÓÔ-
Ì¿˙Ô˘Ì ÔÏÈÙÈ΋, ‰È¿ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈԇ̠ٷ
fiÚÈ¿ Ì·˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ¤˜ Ì·˜. ¶ÔÏÏ¿ Î·È ÛËÌ·-
ÓÙÈο ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ·‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÌÈ·˜ ¤Û¯·Ù˘
ηıÔÏÈÎfiÙËÙ·˜ –ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Î·È Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘
«Ï·Ô‡».
MÂÙ¿ÊÚ·ÛË: °ÈÒÚÁÔ˜ ∫·ÙÛ·Ì¤Î˘
°ÚËÁfiÚ˘ ∞Ó·ÓÈ¿‰Ë˜
* «Populism: What’s in a Name?»: ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÚˆÙÔ‰ËÌÔÛȇ-
ÙËΠÛÙÔÓ Û˘ÏÏÔÁÈÎfi ÙfiÌÔ Ô˘ ÂÈÌÂÏ‹ıËÎÂ Ô Francisco Panizza ÌÂ
Ù›ÙÏÔ Populism and the Mirror of Democracy, Verso, §ÔÓ‰›ÓÔ 2005, Û.
32-49.
1 µÏ. Ernesto Laclau, «°·Ù› Ù· ÎÂÓ¿ ÛËÌ·›ÓÔÓÙ· ¤¯Ô˘Ó ÛËÌ·Û›·
ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋», ÛÙÔ °È· ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ì·˜ ÙÔ˘ ȉ›Ô˘,
ÌÙÊ. °. ™Ù·˘Ú·Î¿Î˘, Ó‹ÛÔ˜, ∞ı‹Ó· 1997.

™Y°XPONA 79 £EMATA