Vous êtes sur la page 1sur 1183

Dictionnaire chinois, français

et latin , publié d'après


l'ordre de Sa Majesté
Napoléon le Grand ; par M.
de Guignes,...

Source gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France


Gemona, Basilio da (1648-1704). Auteur du texte. Dictionnaire
chinois, français et latin , publié d'après l'ordre de Sa Majesté
Napoléon le Grand ; par M. de Guignes,.... 1813.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart


des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le
domaine public provenant des collections de la BnF. Leur
réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet
1978 :
- La réutilisation non commerciale de ces contenus ou dans le
cadre d’une publication académique ou scientifique est libre et
gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment
du maintien de la mention de source des contenus telle que
précisée ci-après : « Source gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale
de France » ou « Source gallica.bnf.fr / BnF ».
- La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait
l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la
revente de contenus sous forme de produits élaborés ou de
fourniture de service ou toute autre réutilisation des contenus
générant directement des revenus : publication vendue (à
l’exception des ouvrages académiques ou scientifiques), une
exposition, une production audiovisuelle, un service ou un produit
payant, un support à vocation promotionnelle etc.

CLIQUER ICI POUR ACCÉDER AUX TARIFS ET À LA LICENCE

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de


l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes
publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation


particulier. Il s'agit :

- des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur


appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés,
sauf dans le cadre de la copie privée, sans l'autorisation préalable
du titulaire des droits.
- des reproductions de documents conservés dans les
bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont
signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à
s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de
réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le


producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du
code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica


sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans
un autre pays, il appartient à chaque utilisateur de vérifier la
conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions


d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en
matière de propriété intellectuelle. En cas de non respect de ces
dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par
la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition,


contacter
utilisation.commerciale@bnf.fr.
DICTIONNAIRE
CHINOIS,
FRANÇAIS ET LATIN.
DICTIONNAIRE
CHINOIS,
FRANÇAIS ET LATIN,
PUBLIÉ

D'APRÈS L'ORDRE DE SA MAJESTÉ L'EMPEREUR ET ROI

NAPOLÉON LE GRAND;

PAR M. DEGUIGNES, RÉSIDENT DE FRANCE À LA CHINE, ATTACHÉ


AU MINISTERE DES RELATIONS EXTÉRIEURES, CORRESPONDANT
DE LA PREMIÈRE ET DE LA TROISIÈME CLASSE DE L'INSTITUT.

A PARIS,
DE L'IMPRIMERIE IMPÉRIALE.

M. DCCC. XIII.
HAN
f

TSE

SY

TRADUCTION EN LANGUE EUROPÉENNE.


DES CARACTÈRES CHINOIS.

SINICORUM CHARACTERUM
EUROPÆA INTERPRETATIO.
e
CHE z
INTRODUCTION.
les Chinois, du moment qu'un homme est lettré, il cesse
d'être au rang des simples citoyens; et, s'il se fait remarquer par
son érudition ou ses talens, il peut jouir d'une grande considération
et parvenirmêmeauxpremièrescharges dedel'Etat.
charges l'Etat. La plupart des
peuples de l'antiquité estimèrent également le savoir, et comblèrent
d'honneurs les savans dont les ouvrages pouvoient faire passer à la
postérité le nom et la gloire de leur pays.
Que de nations différentes ont couvert la surface du globe, et ont
!
successivement disparu Renommées peut-être autrefois, ignorées
maintenant pour n'avoir pu produire aucun écritdigne de parvenir
jusqu'à nous, elles sont tombées dans l'oubli, et l'époque de leur
existence et de leur destruction restera pour toujours inconnue.
Telpouvoit être le sort d'un peuple qui a été et qui sera à jamais
célèbre.Foible dans l'origine et borné à la médiocre enceinte de
la seule ville qu'ilavoit fondéelui-même, mais ferme et intrépide,
il
hardi dans les succès, inflexible dans les revers, attaque et soumet
tout ce qui l'entoure, et, prenant sans cesse de nouvelles forces à
mesure qu'il s'avance, bientôt il étend sa domination sur l'univers
entier. Ces conquêtes brillantes, les Romains les durent aux exploits
de leurs grands capitaines, au courageinvincible de leurs guerriers :
le souvenir glorieux qu'on en conserve encore, ils le doivent aux ta-
lens de leurs écrivains. En effet, tandis que le monde soumis admi-

:
roit le peuple-roi, tout-à-coup une foule innombrable sortie des
maraisglacés du Nord se précipite sur l'Empire le colosse de la puis-
sance Romaine,ébranlé de toutes parts, tombe et s'écroule, en-
traînant,pourainsi dire, dans sa chute, les sciences et les arts. Des
siècles de barbarie ou d'ignorance succèdent à des siècles éclairés,
et les hommes restent long-temps ensevelis dans d'épaisses ténèbres.
Délivrée enfin de ces hordes dévastatrices, l'Europe commence à
renaître : avide d'instruction, elle épure son goût et développe ses
idées à la lecture de ces productions de l'esprit, restes précieux

,
échappés à la fureur des barbares, et monumens éternels de la
gloire des Romains. L'amour de l'étudeseranime par-tout et chaque
peuple s'efforce à l'envi de contribuer au renouvellement des lettres
et des arts.
Parmi les nations qui montrèrent le plus d'empressement, on
doit distinguer la nation Française : des écoles établies, des chaires

,
fondées pour enseigner les langues, la création de diverses acadé-
mies des recueils immenses de livres ou de manuscrits rassemblés
à grands frais, enfin des établissemens en tout genre, attestent assez
:
sa noble émulation. La France alla plus loin voulant favoriserl'étude
des langues Orientales, elle fit graver un grand nombre de carac-
tères pour pouvoir imprimer au besoin les manuscrits mêmes. Son
zèle ne se borna pas uniquement aux langues des peuples les plus
voisins de l'Europe, il s'étendit jusqu'à celles qu'on parle aux extré-
mitésdel'univers; et M. Fourmont reçut du Gouvernement, en
1715,l'ordre de faire graver les caractères Chinois nécessaires à
filnpressÍoll d'un dictionnaire. Cent vingt mille caractèresétoient
déjà gravés en 1742époque à laquelle M. Fourmont mit au jour
:
sa GrammaireChinoise, lorsque la mort vintfrapper ce savant sort
déplorable, qui enlève quelquefois les hommes au moment où ils
sont en état d'enrichir leur patrie du fruit de leurs longs et pénibles
travaux! Ce n'est pas que M. Fourmont ne laissâtdes élèves dignes
:
de lui MM. de Guignes et Deshauterayes,qui avoient travaillé sous
ses yeux à la rédaction d'un dictionnaire Chinois, étoient bien ca-
pables de publier un tel ouvrage; mais les circonstances, et, bientôt
après, des événemens imprévus, s'y opposèrent entièrement.
Vers la fin du siècle dernier, un amour excessif de la liberté,

:
un goût démesuré pour l'innovation, s'emparèrent de presque tous
les esprits sous prétexte de rendre les hommes plus libres, on

,
rompit tous les liens qui les unissoient insensiblement les uns aux
autres et, pour leur ôter certaines croyances qui ne nuisoient à
personne, on leur donna mille- préjugés qui causèrent le malheur
d'une partie du genre humain. Au milieu du trouble, suiteinévi-
table d'une marche trop rapide dans rétablissement d'un nouvel
ordre de choses, des hommes ou foibles ou incapables prirent le
:
timon des affaires l'État, chancelant sur le bord du précipice quils
avoient creusé eux-mêmes,alloits'anéantir, lorsqu'une main habile
et vigoureuse saisit les rênes du gouvernement. A l'instant, tout
; ;
change et prend une nouvelle face l'ordre se rétablit les haines,
les discordes, sont réprimées ; la prudence préside aux conseils, la
justice dicte ses décrets, la valeur guide les guerriers.
A la voix d'un seul homme, les études reprennent leur cours
ordinaire, les écoles se remplissent, les talens et les beaux - arts
brillent d'un nouvel éclat; des palais s'élèvent; des ponts couvrent

;
les fleuves; des canaux, des routes, réunissent les provinces; l'activité,
l'émulation,régnent de tous côtés enfin la France, naguère acca-
blée sous le poids des factions, lève majestueusementla tête et pro-
mène tranquillement ses regards sur ses paisibles provinces.
Dans cette restauration générale, où rien ne fut oublié pour
donner à la nation un nouveau lustre et une nouvelle splendeur,
et lorsqu'un grand nombre de livres utiles aux progrès des sciences
et des lettresétoient ordonnés, le DictionnaireChinois ne pouvoit
être négligé. En 1 80i ,
lorsque j'arrivois de la capitale de l'empire
Chinois, et qu'après dix-sept ans d'absence je revoyois ma patrie, le
Gouvernement, jaloux de publier le DictionnaireChinois,faisoit
venir exprès de Londres un étranger, qui, après quatre ans de séjour
à Paris, se retira sans avoir même commencé. En 1808, on proposa
de nouveau un étranger à M. Cretet : mais ce ministre,vraiment
attaché à sa patrie, nevoulut pas l'employer; il pensoit qu'un Fran-
çais devoit seul mettre au jour un livre pour lequel l'État avoit déjà
à
fait graver les caractères. Représenter l'Empereur que la publication
dun DictionnaireChinois seroit honorable pour la France, lui dire
que cet ouvrage manquoit à la littérature et qu'il étoit attendu de

:
lEurope entière, c'étoit un moyen assuré d'obtenir sur-le-champ
1agrément de sa Majesté aussi, quoiqu'elle fut occupée dans ce
moment d'affaires de la plus haute ilnportallCC, elle n'en donna pas
moins l'ordre d'imprimer le Dictionnaire, et elle daigna me charger
de ce soin (i). Conformément au décret de sa Majesté, je reçus de la
Bibliothèque impérialeleDictionnaire Chinois-Latin,manuscrit du
à
P. Basile (2), apporté de la Propagande Paris, qui m'avoit été donné
pour modèle, et jecommençai la composition du nouveau Diction-
naire, que j'étoisobligéd'avoir terminé, suivant les intentions du
ministre, dans l'espace de trois années.
L'écriture Chinoise est composée de six traits élémentaires, qui,
joints à deux cent huit caractères primitifs, forment deux cent qua-
torze clefs sous lesquelles tous les caractères sont classés. Les dic-
tionnaires faits par les Chinois sont composés d'après ce système
c'est-à-dire que tous les caractères y sont placés suivant l'ordre des
;
clefs,encommençant à la clef d'un seul trait, et finissant à celle
de dix-sept traits, qui est la dernière. Le P. Basile avoit également
disposésonDictionnaire Chinois et Latin de cette manière mais
dans la suite il en changea le plan, et il rangea tous les mots d'après
;
la distribution des tons Chinois (3) et selon l'ordre des lettres de
notre alphabet.
Le but que j'ai dû me proposer en faisant ce Dictionnaire, étant
de faciliter à ceux qui étudient la langue les moyens de trouver les
caractères, j'aiadopté de préférence la méthode des Chinois, fer-
mement persuadéque ces peuples ont dû suivre la voie la meilleure

, ;
et la plus conforme au génie de leur langue. Ma propre expérience,
enoutre a été mon guide et je n' ai pu en chercher un autre,
puisqu'il n'y avoit personne à Paris qui fût versé dans la connois-
sance de la langue Chinoise. Je me suis donc déterminé à compo-
ser le Dictionnaire suivant l'ordre des clefs, et non suivant l'ordre
des tons, parce que les dictionnaires par clefs sont plus simples. Il
eût été d'ailleurspresqueimpossibled'imprimer le Dictionnaire par
tons : ce travail auroitexigé des recherches considérables, puisqu'à
(1) Décret du 22 octobre 1808. Dictionnaire Portugais et Latin, faits par les
(2) M. Langlès, dont le zèle et la complai- missionnaires, et le Dictionnaire Chinois et La-
sance sont connus, a bien voulu me confier tin deJVL Fourmont.
en outre un DictionnaireLatin et Chinois, un (3) Préface, pag. X/¡'.
chaque caractère on auroit été obligé de passer d'une clef à une
autre, souvent fort éloignée,etd'employer beaucoup de temps pour
découvrir ensuite ce même caractère parmi le grand nombre de ceux
qui composent chaque clef; procédé extrêmement long, et qui au-
roit retardé l'impression de plusieurs années.
Dans les dictionnaires par clefs, on n'a que deux opérations à faire
pour trouver un caractère quelconque. Prenons pour exemple le ca-
ractère ~È : la première opération consiste à consulter la table des
;
deux cent quatorze clefs pour avoir la clef IË tchoy la seconde
consiste à chercher ensuite dans le corps du dictionnaire, sous cette
même clef tchoy, parmi les caractères de dix traits dont est com-
posé le caractère qui est joint à la clef, pour trouver, page 831,
le caractère ts, qui signifie mêler.
:
Dans les dictionnaires faits par ordre de tons, on a, au contraire,
trois opérations il faut, premièrement, consulter la table des deux

;
cent quatorze clefs pour découvrir la clef; secondement, la table de
tous les caractères rangés par clefs, pour avoir la prononciation et
troisièmement, à l'aide de cette même prononciation, chercher, dans
le corps du dictionnaire, l'explication qu'on desire A ce travail long
et difficile il faut ajouter un inconvénient grave: c'est que, dans les
dictionnaires toniques, si, par un oubli involontaire, un caractère a
été omis dans la table des caractères rangés par ordre de clefs, il
n'est plus possible de le trouver dans le corps du dictionnaire, quoique
ce caractère y soitexpliqué. Le P. Basile a fait quelquefois cette
omission dans son Dictionnaire, et l'on sent combien elle est im-
portante pour ceux qui étudient le chinois.
En un mot, dans les dictionnaires par clefs, il suffit de connoître
la configuration d'un caractère pour en avoir la prononciation et la
signification : dans les dictionnaires toniques, il faut, au contraire,
connoitre non-seulement la prononciation et le ton d'un caractère,
mais même sa signification, avant d'en trouver la forme. Par exemple,
:
que Ion veuille chercher le mot tien il est nécessaire de savoir que
tien est du premier ton aspiré et qu'il signifie ciel, pour découvrir,
dans la grande quantité de mots qui se prononcent tous également
tien, le caractère fç
tien qui veut dire ciel.
Il résulte donc de ce que je viens de dire, que les dictionnaires
par clefs sont d'un usage plus facile pour les commençans, qui
connoissent la figure d'un caractère sans en connoître la significa-
tion, au lieu que les dictionnaires toniques ne sont utiles qu'aux
personnes qui savent la prononciation, le ton et la signification d'un
caractère, c'est-à-dire, qui savent le chinois, ainsi que les mission-
naires,qui, lorsqu'ils composent, écrivent d'abord la prononciation
des mots, et mettent ensuite, à l'aide du ton et de la signification
qui leur sont déjà connus, les caractères dont ils ignoroient la
forme.
A cet avantage de rendre les recherches plus simples, et, par
conséquent, plus aisées,les dictionnaires par clefs joignent celui de

:
montrer plus clairement que ne le font les dictionnaires toniques,
la formation des caractères néanmoins, pour ne pas faire un dic-
tionnaire incomplet, je me suis déterminé à donner également la
prononciation des caractèresdisposée par ordre de tons j'ai donc
rangé tous les mots par ordre alphabétique, et j'en ai formé un dic-
;
tionnaire à part, dans lequel chaque mot Chinois est accompagné
du mot principal explicatif(i), à l'aideduquel, ainsi que du nu-
méro, on peut recourir au caractère dans le corps du Dictionnaire.

,
En suivant cette méthode, j'ai évité de répéter deux fois les carac-
tères comme on est obligé de le faire dans tous les dictionnaires
toniques; répétition inutile dans mon Dictionnaire, puisque, si la
personne connoît la prononciation et la signification d'un caractère,
elle trouvera facilement ce même caractère dans la table des clefs,
au moyen du numéro de renvoi (2).
Les dictionnaires composés par les missionnaires sont tous cons-
(1) J'ai mis sous les mots primitifs les numé- rarès; les explications y sont presque toujours
ros des mots qui ont avec eux quelque ressem- moins détaillées. Il y a d'ailleurs à la tête une
blance, de sorte qu'on voit les doubles au pre- table de tous les caractères rangés par clefs
mier coup-d'oeil. ;
avec le renvoi au dictionnaire par tons ce qui

toniques:
(2) Les Chinois ont aussi des dictionnaires
mais ces sortes d'ouvrages sont plus
prouve évidemment que la dispositiondes ca-
ractères par clefs est indispensable.
truits sur le même modèleetcopiésd'après un premier ouvrage (1 ).
Le Dictionnaire du P. Basile, fait en 1726, c'est-à-dire, long-temps
après l'arrivée des premiers missionnaires à la Chine
même qu'une copie : la preuve en est que mon Dictionnaire (2) et
n'est lui- ,
ceux de la Bibliothèque impériale lui sont entièrement semblables ,
a l'exception de plusieurs fautes
qu'on ne doit imputer qu'au copiste.
Cependant, ces fautes étant quelquefois assez graves, j'ai confronté
le Dictionnaire du P. Basile avec ceux des missionnaires, toutes les
fois que le premier a donné une interprétation différente ou vi-
;
cieuse et dans les cas douteux, j'ai rétabli la traductiond'après les
textes Chinois (3). Je n'ai pas cru qu'il fût nécessaire de faire des
variantes dans ces circonstances, parce que, tous les dictionnaires
composés par les missionnaires n'étant pas des originaux, mais des
traductions des textes, il suffisoit de consulter ces mêmes textes pour
avoir le vrai sens.
Par exemple, sous le caractère ~i (
më 10,404), on trouve dans
tous les dictionnaires, quoddamanimalurso simile,habens aures
elephantis : j'airétabli le mot nares, qui est dans le texte Chinois.

,
Pareillement, sous le caractère (l;
9618), les missionnaires
ont mis res sat venusta mox peritura
-
il faut res sat vetzlsta,
puisque le texte emploie les mots yong kieòu chose dont on se
sert depuis long-temps, et qui est par conséquent vieille].
[
Je dois rendre icijustice à M. Fourmont, et déclarer que, dans
son Dictionnaire, il
s'est conformé aux textes des deux passages que

:
je viens de citer. Ceci est une preuve évidente que M. Fourmont
savoit le chinois cependant des personnes qui n'avoient pas la plus
légère idée de cette langue, ont taxé ce savant de l'ignorer ; tant
il est vrai que les hommes qui ont le plus de talens, sont toujours
déprimés par ceux qui en ont le moins !
(1) Les Chinois écrivent de haut en bas et par le P. Basile et par les autres missionnaires
de droite à gauche; mais, cette manière ne pou- dans leurs dictionnaires.
vant s'allier avec notre façon d'imprimer, j'ai (2) J'ai remis mon Dictionnaire en 1794 il
placé, pour la facilité des lecteurs, les caractères
de gauche à droite. Cette disposition n'influe en
;
M. Staunton, pour le faire parvenir à ma famille
ce qui n'a été effectué qu'en 1800.
rien sur la signification du caractèrequi est isolé: (3) Les Dictionnaires ChinoisTching-tse-tong,
d'ailleurs, elle est conforme à l'ordre adopté Tchouen-tse-ocyet Tse-oey.
Le nombre des caractères, en y comprenant les doubles s'élève;
dans la table du Dictionnaire du P. Basile, à neuf mille neuf cent
,
cinquante-neuf (i); je l'ai portéàprès de quatorze mille (2)..Tous
les caractères que j'aiajoutés sont tirés du Dictionnaire Chinois
intitulé Tching-tse-tong, et distingués par un astérisque.
En composant le Dictionnaire Chinois, j'ai
eu l'attention de re-
porter sous le mot principal et de mettre à leur véritable place les
explications, qui, dans les Dictionnaires du P.Basile et des autres
missionnaires, sont confondues quelquefois avec des locutions parti-
culières; de sorte que les personnes qui traduisent croient que ces
à
explications appartiennent la phrase qui précède, tandis qu'elles n'y
(
ont aucun rapport. Par exemple, sous le caractère fng 5826),
-
;
on trouve dans le Dictionnaire du P. Basile,fâng-tcheôu, iinoe naves
c.
simul connexœ locus, ars, modus, régula,& : ces quatre derniers
-
mots ne dépendent pas de la phrase fng tcheu, mais du caractère
principal fng. Il ne faut pas pourtant conclure de ce que je viens
de dire, que le travail des missionnaires soit défectueux; la manière
dont ils ont traduit prouve au contrairequ'ils ont consulté les textes
et pris les Chinois pour modèles : mais ceux-ci, après avoir donné
les explications soit du caractère isolé, soit du caractère lié avec un
autre, ont le soin, lorsqu'ils veulent indiquer quelques nouvelles
acceptions, de tracer un cercle pour avertir que les explications qui
suivent doivent se rapporter au caractère principal, et non à la phrase

;
précédente. C'est cette indication que les missionnaires n'ont pas
rendue d'une manière assez frappante ce qui étoit nécessaire pour
faire éviter toute erreur (3).

,
J'ai placé à la fin duDictionnaireune table des caractères numé-
riques qu'il est essentiel de connoîtrelorsqu'onveut bien parler ;
(1) S'il existe dans le Dictionnaire tonique la même prononciation et la même signification ;
du P. Basile quelques caractèresexpliqués au- mais, comme ils en diffèrent fréquemment par
delà de ce nombre, on ne peut les trouver, la clef, il étoit important de les ajouter, afin de
attendu qu'ils ne sont pas représentés dans sa mettre le traducteur en état de les trouver.
table des caractères rangés par clefs. (3) J'ai cru devoir conserver quelquesexpres-
les :
(2) Je comprends dans ce nombre doubles
ces caractères sont quelquefois employés à la
place du caractère primitif, et ont; comme lui,
,
sions latinisées et employées par les mission-
naires parce que, pour les remplacer, il eût
fallu se servir de périphrases qui, outre leur
- j'ai
j'aimis ensuite les caractères que les Chinois joignent avec le mot
ta; enfin les caractères qui servent à compter. J'ai négligé les ca-
ractères dont les acceptions sont tout-à-fait opposées, parce que
cette addition, outre qu'elle eut augmenté de beaucoup le volume,
devenoit inutile, puisque chacun de ces caractères se trouve rangé
à sa place dans le corps du Dictionnaire.
Le terme extrêmement limité de trois années,qui m'a été pres-
crit dans le principe pour l'achèvement du Dictionnaire,m'ayant
forcé de faire marcher d'un pas égal la composition et l'impres-
,
sion j'ai été obligé de placer dans un supplément tous les caractères
doubles qui se sont présentés lorsqu'on ne pouvoit plus les faire
entrer dans le corps du Dictionnaire, les traits qui composent ces
mêmes caractères étant en moindre quantité que ceux du caractère
principal qu'on imprimoit dans le moment.
La table des noms propres rangés suivant l'ordre des clefs ter-
mine le Dictionnaire. Ceux qui veulent étudier la langue Chinoise,
doivent lire avec attention cette table, parce que, les noms propres
des Chinois n'ayant rien qui les distingue des autres mots, il est
important d'en avoir une parfaite connoissance, afind'éviter de faire
des contre-sens en traduisant.
J'ai vérifié tous les caractères et tous les tons : les caractères dé-
fectueux sont en petit nombre; les fautes de tons, du moins celles
qui m'ont frappé en parcourant la grande quantité de phrases
qui existent dans le Dictionnaire, sont plus multipliées, et j'invite
le lecteur à consulter l'errata (1).
Quant aux caractères, j'ai dû employer ceux quepossédoit le Gou-

:- - ,
vernement (2) : ils sont corrects. Quelques-uns peut-être auroient
pu être mieux gravés mais à l'époque où ces caractèresfurentexé-
cutés en bois,c'est à dire, de l'année 1715 à l'année 1742 ce ,
genre de gravure n'étoit pas parvenu au point de perfection qu'il
longueur, n'auroient pas rendu le sens littéral trouvoient imprimés long-temps avant le carac-
du caractère Chinois. tère dont ils dépendoient.

;
(1) L'errata contient la rectification de quel-
ques erreurs de chiffres dans les renvois erreurs
que je n'ai pu éviter, puisque ces renvois se
(2) Ces caractères ont été gravés, sous l'ins-
pection de M. Fourmont, d'après les Diction-
naires Chinois Tching-tse-tonget Tse-oey.
;
a atteint de nos jours d'ailleurs ces caractères en bois ne sont pas
toujours restés dans le même endroit, et ils ont dû nécessairement
éprouver quelque dommage dans les différens transports qu'ils ont
éprouvés.
Tous les caractères du Dictionnaire sont faits à l'imitation des ca-

,
ractères dont les Chinois font usage dans leurs dictionnaires impri-
més et non d'après ceux qu'on trouve dans les dictionnaires manus-
crits des missionnaires. Les premiers sont perpendiculaires et d'une

:
grande netteté,tandis que les seconds sont souvent inclinés et quel-
quefois incorrects or, comme, dans les dictionnaires Chinois, un
trait de plus ou de moins change totalement la signification des
caractères, on conçoit qu'on ne pouvoit admettre dans un ouvrage
tel qu'un dictionnaire, ceux qui n'étoient pas parfaitement exacts.
Je me suisconformé, pour la prononciation des mots Chinois
à celle qui est donnée par le Tching-tse-tong.Quant à l'orthographe,
j'aipréféré celle des Espagnols, parce que, dans la langue de cette
nation, toutes les lettres se prononcent. Je l'ai cependant simpli-
fiée, mais en me rapprochant constamment de celle qui a été adop-
tée par le P. de Mailla, et qui est la plus récente. J'ai supprimé
les lettres è, a,îi, employées par les missionnaires, parce que ces

,
lettres se prononcent ordinairement i, 0 et u, de même qu'en fran-
çais. On peut, dans quelques provinces de la Chine prononcer o
;
comme ou mais cette manière de parler n'est point générale, et je
n'ai pas dû m'attacher à exprimer dans un ouvrage classique certaines
inflexions particulières. Enfin la suppression de ces trois lettres sur-
;
montées d'un point rendoit l'impression plus facile objet impor-
,
tant puisqu'elle étoit déjà extrêmement compliquée par l'emploi
nécessaire des cinq tons, soit simples, soit aspirés, mis sur chaque
mot pour indiquer les différentes prononciations.
J'ai remplacé les lettres iu et il par les lettres Françaises u et ozi,
et les mots s~ et TSU par les mots sse et tse, en me conformant à
la prononciation que j'ai apprise pendant mon séjour à la Chine,
prononciation d'ailleurs semblable à celle du Dictionnaire Portugais
et Latin que la Bibliothèque impériale m'a confié.
Ainsi dégagée, par ces légers changemens, de tout ce qui pou-
voit l'embarrasser, la prononciation dont j'ai fait usage approche
davantage de la véritable; et cela suffit pour les personnes qui ne
veulent que traduire. Quant à celles qui voudront apprendre à parler,
elles ne pourront y parvenir qu'avec le secours d'un maîtreChinois :
autrement elles ne réussiront jamais à prononcer, comme je pourrois
le faire, les mots ngo [moi], ngây [aimer], ngan [repos], ni même
d'autres mots moins difficiles, tels que hién [ville] et hao [bon ].

:
J'ai placé sur chaque mot le ton qui lui est propre (i). Ce ton
est simple ou aspiré il appartient au mot entier, et peut être mis

:
indifféremment sur une des lettres qui le composent. Les mots avec

;
un ton simple se prononcent sans effort il n'en est pas de même

,
lorsqu'on veut articuler ceux qui ont le ton aspiré dans ces der-
niers la première lettre se prononce comme si elle étoit double
piao [frapper], prononcez ppiao.
;
Tel est l'exposé des faits relatifs au DictionnaireChinois, dont
l'impression, ordonnée à la fin de 1809, a été terminée en 1812,
sous les auspices du ministre de l'intérieur M. le comte de Monta-
livet, c'est-à-dire, environ un siècle après la première tentative faite
pour son exécution. Il ne me reste plus qu'à solliciter l'indulgence
des lecteurs; et je me flatte de l'obtenir, s'ils veulent observer que
le Dictionnaire Chinois, qui devoit être publié jadis par MM.Four-
mont et de Guignes, tous deux connus dans l'Europe entière, soit
par leur érudition,soit par leurs ouvrages, l'est aujourd'hui par un
homme qui n'oseroit prétendre au titre de savant, et qui n'a pour
lui que l'honneur d'avoirété choisi par sa Majesté, et d'être attaché
à un ministère distinguédansl'État et dont plusieurs membres sont
recommandables par leurs talens et leurs connoissances.

J'ai rendu compte, quelques lignes plus haut, des raisons qui

:
mont porté à supprimer certaines lettres et à simplifierl'ortho-
graphe je vais, par conséquent, donner un tableau qui offrira les
changemens que j'ai faits, et qui mettra les lecteurs en état de
recon-
(1) Préface, pag. xlv.
noître dans les divers auteurs les mêmes mots, quoiqu'ils soient
écritsdifféremment.
;
Je ne parle cependant que des livres publiés par les mission-
naires, et non de ceux que l'on doit à d'autres Européens la ma-
nière de prononcer les lettres de notre alphabet n'étant pas uniforme
en Europe, il est impossible de donner une règle générale. Je ne
citerai qu'un exemple,tiré du Voyage de lord Macartney : les mis-
sionnaires écrivent Kien-long-ta-ouang-ty [l'empereur Kien-long];
les Anglais écrivent Tchien-lung-ta-whang-tee.
La lettre Ii du mot Kien est certainement aspirée; maiselle n'a
pas le son du tch des Anglais.
La voyelle u du mot lung se prononce quelquefois o en anglais;
mais alors cette voyelle est brève, et elle est longue dans long,
lorsque ce mot a l'acception que les Chinois lui donnent dans la
phrase que je viens de rapporter.
La lettre h, dans le mot whang, est inutile, puisque le mot ouang
n'est pas aspiré.
:
Je ne m'arrête pas sur le mot tee un ouvrage imprimé avec une
telle orthographe ne peut convenir qu'aux Anglais.
Il

!
I

I
I
--
I|lII|
II

Il
y
II
GH
î
IIF.F.IfIIestIdu—
~-————-

Ego.
)
1L'hestsiffiée
TABLEAU DE L'ORTHOGRAPHE

ORTHOGRAPHE

Leàng.Léan motLéandre.
CH..

IG.•)en^ranÇ'l"s
Chil.
Leàng.
É. Fan.Omnes F —;
DE LA PRONONCIATION.

ADOPTÉE PAR LE P. BASILE


DANSSONDICTIONNAIRE.

Errare

Tchy,
Fxrmare.NG.Ngan. NG,
Cà. Status. NG.
G. GîtQuinque o.
G..

H.
H.
n.
Ghé"
Hdo,
O
GH.Ghe.Calamitas. Ou.
Cal
le

Bonum.
———-

impossibled'exprimer
Firmare.Imani J
C.Gan,.Gatl, et
I
I
I

1
I

I
TCH.
-

NG

~-————-———

1 ou Y..
ET

ORTHOGRAPHE ET PRONONCIATION
DU DICTIONNAIRE

Prononcez
ET LATIN.
CHINOIS, FRANÇAIS

Tchtt.

Fan.

noucer

Ngo.
oéy.

7V~

Hào.
ING.Nve,
L'eseprononcecommedans

motngan ———
d'exprimer

v sortede serrementdu
ngo; iyng
I ne peutse rendrequepar une -
nez.

(L'/i est rude ou aspiréede-


:
vant leslettresa, e, 0,Oll elle
a le même son que le j des
!

I|
H.j
Il | I Espagnols.

I!H.Hien.UrbsISchlen
Urbs. s'il devantleslettres
yavoitschiett;
IH.
|
J!
< comme S,hi/n. 1 i et u : il faut prononcerhien
comme s'il yavoit schien¡la fa !
est que lesmission-
H Schu.

,N.
I preuveen
||
Il
H. l!lll.
Hiû. Vacuum |
1-10.
nairesécriventégalementhien

Il H. Hiue. Sanguis.
aCUUl11..0 0
_Jf~ Scnü.

H.Llu"on. Lxtari

u H SchoTtari,
Il
|| lÉ. Hir. Concordes.
YU.T~M.Habitare
Y. Schy.
Kü.
IU. Kiuen,o. Purumo0 ,/'
Il

J.
K.
Jên Cremare.J
AItum. K.
U.0 Kuen.
j$nt ~iMB
||
|| L.
Kiio
Ldo., L.
Senex
M.J\dâ. Cannabis.
Kao.
Lào.

«I
|| M Ma.
J! N. Ndn. Auster. Nân.
||
||
|||l , - ° I |
|
Ng,précédédeslettresiteto,
| estgénéraiementsourd,comme

o
|| I 1danslent, pont.
NG. Tchang,.
NG.Tcha*ng. Seinper Semper NNG.G Tchancr i,
Ng, précédéd'un e et d'un
résonne presque toujours.

VVn
Heng,prononcez henn; ping,
|| | prononcezpinn.Cependantce
| | n'est pas une règle générale;
|
I
O. -
°:.MaluIn.
| l'usageseul apprendraquand

•II GO.
résonneou ne résonnepas.

,
Fructus
? NO Nglf. 1
|IO. La Sex W
LI'
,0.
-S
———
,
it
ORTHOGRAPHE ORTHOGRAPHEET PRONONCIATION

---- --
ADOPTÉE PAR LE P. BASILE DU DICTIONNAIRE

!
Koiian
DANSSONDICTIONNAIRE. CHINOIS, FRANÇAISET LATIN.

T. (
OUO,
Koïion. RegereOUA.Koûan.
OUO.
P.
S. San.Pay.
Clypeus
Très
P. ——————
Pay,
Sall.
SÙ. SuQuatuor SSE.

°
Quatuor. Sse.
T. - Multùln.
Tô.
,
TÕ., -
V. dng.RexVetOU. —— -

j
j vangplutôt
Il &utP™icev
° V
VA.. Va Tegula OUA.—Ouà. -
Varie et Ouâns.
queouang.

VO.. Vo. Domus O..


Vâ Non.
OU Ouo.
OU.

In
VU Ou.
VY.. V}.Cauda.
——————

U.
Ù. YTi Medium.
Tchfing 0. —
OUEY..

U Yïî.
——————
Ouèy.
TchÕng.

- Radix. EN. :
Puèn.
UEN.
UL..UI.
UN.Jàn.
Auris. EUL.
——————
——————
Pen.
Eùl.
-

z
OUN.

T'OUY.
UO..
UO..
Luna intercalaris..
DimidiumOEN. Kô.
PuônSpecies hastæ.
——————7~.
O. ——————Joùn.
II

Tuy. ImpellereOUY.Touy.

Z..y.
Poën.

|
UY..

tlse;ttre
X. Xii. Arena
Y.
ZÙ.
Faînes.
CH.
Y. Fy. VoIare. EY.

jlu limera
Y
TSE.
——————

,
Chao
Fey.
Kj.

jse.
Le P.pour
Basileemploieseulla
rendre leslettres
r

M/ les autres missionnaires


serventdeslettrescs.
se

!=== r ———— —
PRÉFACE.

LEs Européens autrefoispénétarientavecpeine dans l'intérieur de


:
l'Asie mais,l'entrée de cette vaste partie de l'univers étant devenue
plus facile depuis la découverte du Cap de Bonne-Espérance, ils réus-
sirent à se procurer, sur la plupart des peuples de l'Orient, des notions
plus exactes que celles qu'ils avoient eues jusqu'alors.

:;
Une foule de voyageurs curieux et avides de tout voir se répan-
dirent dans les Indes mille dangers, mille obstacles, les arrêtèrent sou-
vent dans leurs courses mais ils les surmontèrent, animés du desir ex-
trême de s'instruire et d'instruire les autres.
Quel dut être l'étonnement de ces hommes infatigables, lorsque se
croyant parvenus jusqu'aux limites de l'Asie, ils découvrirent tout-à-coup
,
un empire immense dont à peine ils soupçonnoient l'existence!
L'homme est naturellement surpris de tout ce qu'il voit pour la pre-
;
mière fois et pour peu que l'objet qu'il aperçoit surpasse l'idée qu'il s'en
étoit formée, sa surprise fait bientôt place à l'admiration.Tel fut le sen-
timent qu'éprouvèrent les voyageurs qui pénétrèrent jusqu'à la Chine.
Etonnés dabord de trouver un peuple prodigieux, ayant ses lois, ses
mœurs, ses usages, et régi par la volonté d'un monarque, ils finirent par
admirer les Chinois; et retournés dans leur patrie, ils racontèrent cent
merveilles d'une nation dont ils avoient la plus grande opinion.
On ajouta, dans le commencement, peu de foi à leurs discours; tant
on étoit persuadé en Europe qu'excepté cette portion du globe, tout le
reste de l'univers devoit être plongé dans la plus profonde barbarie
mais cette prévention diminua peu à peu; et l'expérience ayant confirmé
:
en partie la véracité des relations des premiers voyageurs, on devint, à
leur exemple, admirateur des Chinois : on les regarda comme une réu-
nion de sages (i), dirigée plutôt par un père que par un empereur, et
comme un peuple mûr et raisonnable qui n'avoit besoin que du frein
des lois pour être juste (2). L'enthousiasme ne s'arrêta pas à cet éloge
pompeux : quelques écrivains prétendirent que l'empire de la Chine avoit
ete vaste et florissant,dans les temps les plus reculés, et qu'il existoit même
(1) Raynal, tom, I, page135. (2) Ibid. pag. 136.
avant le déluge.Enfin les Chinois,qu'on ne faisoit, pour ainsi dire,quen-
trevoir, et que l'on connoissoit à peine, furent préférés aux nations les
plus célèbres de l'antiquité.

connoissances ;
Les Egyptiens, si vantés pour leur haute sagesse et leurs profondes
les Romains, si renommés par leurs grandes actions ces
peuples dont tant demonumens attestent encore la gloire, la splendeur
;
et la puissance, ne parurent plus rien en comparaison d'une nation in-
connue au monde entier, et qui ne présentoit pour garans de son ancienne
grandeur que les faits consignés dans ses propres annales. Quelques mis-

; ,
sionnaires, il est vrai, et feu M. de Guignes, s'élevèrent contre cette
haute antiquité accordée aux Chinois et la firent redescendre à des
époques plus rapprochées mais, comme on se dépouille toujours avec
peine des préjugés qui flattent agréablement l'imagination, on aima mieux
les hypothèses qui les entretenoient, que des faits positifs qui pouvoient
les détruire. Les uns crurent à l'ancienneté des Chinois, les autres la reje-
tèrent; et tandis que certains auteurs exaltoient outre mesure cette nation,
quelques-uns écrivoient dans le sens contraire. L'Europe, en un mot, étoit
indécise sur le jugement qu'elle devoit porter, lorsque la cour d'Angle-
terre envoya, en 1792, un ambassadeur à Peking. Doué des talens qui

ment l'histoire de la Chine, et non les Chinois aussi, n'ayant séjourné


parmi ce peuple que fort peu de temps, cet ambassadeur, malgré sa pé-
:
caractérisent un habile négociateur, lord Macartney connoissoit parfaite-

nétration, ne put donner, dans la relation de l'ambassade Anglaise, que


des notions incertaines.
M. Barrow, qui, quelques années après, publia la relation de la même
ambassade, montra plus d'habileté dans la rédaction de son ouvrage mais,
manquant lui-même d'éclaircissemensnécessaires sur certains faits concer-
;
nant la nation Chinoise, et ne voulant pas adopter le sentiment des mis-
sionnaires, auquel lord Macartney avoit peut-être un peu trop déféré,
il prit une autre route, et, suivant les traces de M. de Pauw, il s'égara
avec lui et tomba dans les mêmes erreurs.
Ayant recueilli un grand nombre d'observations pendant un séjour
de dix ans que je fis à Quanton, et m'étant rendu moi-même à Peking
aprèsledépart de l'ambassadeur Anglais, j'ai cru pouvoir, dans un récit
simple et naïf (i),représenter les Chinois tels que je les avois trouvés,

) à
(1 Voyage Peking, 1809. In the small catalogue of 1809.) «Dans le petit nombre de livres raisonnés que
rational books wepossess on thesubjectof China,thisde- » nous avons sur la Chine, celui-ci mérite d'occuperun
serves to occupya respectable station, (Edinburgh Review, » rangdistingué. »
et
et avancer que la Chine, si vantée par certains auteurs, si prodigieuse-
ment peuplée selon eux, ne surpassoit pas les autres pays, soit par la bonté
de son gouvernement, soit par sa population. A cet exposé de l'état
actuel des Chinois, j'ai joint un précis de leur histoire ancienne, extrait
du Chou-king, qui montre la situation de l'empire dans les premiers temps
de sa fondation (i); mais, ce que j'ai rapporté pouvant être regardé
comme le résultat de ma propre opinion, je vais, avant de parler de l'ori-
gine des caractères Chinois, traiter en peu de
mots le même sujet, en
m'appuyantdetémoignages irrécusables, et en appelant mon secours les à
caractères mêmes de la langue. En effet, les caractères étant anciennement
la représentation d'un ou de plusieurs objets, on peut, en prenant sépa-
rément la signification particulière de chaque objet, expliquer certains
passages difficiles de l'histoire, et faire connoîtrel'état de l'empire, de la
civilisation, des arts et de l'astronomie chez les anciens Chinois.
Je ne m'étendrai pas sur les princes antérieurs à Fo-hy, qui commença
àrégner l'an 2953 avant J. C. (2) : tout ce qu'on leur attribue ne mé-
rite aucune confiance, puisque les annales Chinoises se contentent de
citer le nom seul de ces personnages.Tout ce qui précède Fo-hy est
mythologique (3). Fo-hy,suivant les annales, enseigna au peuple la ma-
nière de chasser, de pêcher, et d'élever des animaux pour s'en nourrir;
il traça les huit Koua; il fit des réglemens pour le mariage, et inventa
deux instrumens de musique.Tout cela démontre l'état de barbarie des
Chinois, qui vivoient alors dans les bois, mangeoient de la chair crue et
buvoient du sang (4).
Chin-nong, qui régna l'an 2838 avant J. C., planta les cinq fruits et
établit des marchés; mais, tout ce qui concerne l'histoire de Fo-Iry et des
princes intermédiaires qu'on fait régner jusqu'à Hoang-ty, devant être
relégué dans la classe des problèmes, il faut, avec les auteurs Chinois,
passer à la soixante-unième année du règne de ce dernier prince (5).

(1) The first part of the first volume is a summary jÕ)mandant l'ouvrage de M. de Guignes, comme un des
vlew of the ancient history of China, and it is a document » livres les plus précieux que le bon sens et l'esprit des
ofthe veryhighest value.lt would be easy to extend » Européens ont produits sur l'état des nations Asia-
these remarks; but we resist the temptation, and conclude
» tiques.»
by recommendingthe work ofM. de Guignes, (2.) Je fixe ici des époques, quoiqu'il soit impossible
as one of the
most valuable which European good sense and intelligence
lias produced upon the state of the Asiatic nations.
, :
d'en assigner aux règnes de la plupart des anciens em-
pereurs vu l'incertitude de la chronologie Chinoise je

» Chinois :
cc U11coup-d'œil abrégé sur l'histoire ancienne des
est à la tête du premier volume ce morceau
prix.
ne le fais que pour diriger le lecteur et éviter toute con-
fusion.
» est un document du plus grand
; II seroit aisé
» de pousser plus loin nos remarques mais nous ré-
» sistons à ce penchant, et nous terminons en recom-
(3) Lettrès édifiantes, tom.
(4) Mailla, tom. I, pag, 1.
(5) Missionn. tom. XIIJ, pag. y6.
XIX, pag. 457.

e
Hoang-ty, l'an 2637 avant J.C.,fit faire des cloches, des barques,
des chariots, des habits et des bonnets; il
établit des règles pour le
commerce et divisa les champs. Sa femme apprit aux hommes à élever
des vers à soie.
Ces institutions prouvent clairement que les peuples n'avoient aupara-
vant qu'une misérable existence; que l'empire étoit nouveau, et loin d'oc-
cuper, suivant le P. de Mailla, une étendue de plus de trois cents lieues
de l'est à l'ouest, et de près de deux cents du nord au sud (1).
Comment passer à Se-ma-tsien, dit le P. Ko, de représenter l'empire
sous Hoang-ty dans un état de puissance et de splendeur auquel on ne
voit ni commencement ni suite, et qui est démenti par le Chou-king (2.)!
En effet, cette étendue considérable accordée à l'empire sous Hoang-ty
et ses successeurs paroîtra-t-elle vraisemblable, si l'on jette les yeux sur
le passage suivant, qui peint la Chine trois cents ans plus tard, c'est-à-
dire, l'an 2296 avant J. C.
La Chine, dit Mong-tse, philosophe Chinois,n'offroit presque
ce
à
» qu'un désert sous Yao, et les hommes étoient demi sauvages. L'empire
» n'étoit pas encore formé: les plaines basses et enfoncéesétoient couvertes
»d'eaux stagnantes, restes de l'inondation; les terres qui n'étoient pas
33
submergées,étoient couvertes d'arbres ou d'herbes sauvages, et rem-
33
plies de bêtes féroces sans nombre. Yu mit le feu auxbois et aux herbes
33 pour

33 creusa
découvrir les campagnes et donner la chasse aux animaux il
neuf canaux pour faire écouler les eaux dans les grandes rivières
;
33 et
:
les conduire à la mer (3). La Chine, ajoute ce philosophe, n'étoit
»alors qu'un repaire de serpens et de dragons le peuple n'avoit point de
33
;
demeure fixe il étoit réduit à monter sur les arbres dans les plaines,
33 et à se
loger dans les cavernes sur les montagnes (4). 33
D'après cette description donnée par Mong-tse, et dont on ne peut
révoquer en doute la vérité, comment concilier l'état brillant de l'empire
sous Hoang-ty avec l'état déplorable de la Chine sous Yao lorsqu'on ne
voit aucune cause d'un changement aussi extraordinaire, à moins qu'on
ne veuille admettre que l'inondation qui eut lieu à la soixante-unième
année du règne d'Yao, est la même chose que le déluge de Noé, et que
la situation de la Chine en fut le résultat?
Si l'on consulte le Chou-king, le plus ancien livre des Chinois, qui
rend compte de cette inondation, on n'y trouve rien qui puisse faire
(1) Mailla, tom. I, pag.22. (3)Missionn. tom. I,pag. lyp.
(2) Missionn. tom. 1,pog.136etsuiv. (4) Ibid. tom. XIII, pog. 171 et 311.
,
soupçonner l'existence d'un délugeantérieurement à Yao. On voit au
contraire que ce prince après avoirréglé certaines affaires, parle tout-
à-coup de l'inondation comme d'un événement récent. « De grandes eaux,
» dit-il, submergent tout elles ;embrassent les montagnes, couvrent les
»
le ciel. Ce discours ne dit point que
» collines et inondent entièrement
l'inondation fut antérieure au moment présent; mais, comme Yao se tait
sur l'origine de cette inondation, plusieurs écrivains ont cherché à la
dé-
couvrir. Les uns, ne pouvant trouver d'analogie entre le déluge de Noé
et celui d'Yao,puisque celui-ci étoit arrivé treize cent vingt-un ans plus
tard, ont pensé que le second étoit la suite du premier. Les autres, appuyant
leur sentiment sur la Vulgate, quoique, d'après elle, on ne puisse accor-
der les monumens et les faits les plus certains de l'histoire profane avec
l'histoire sacrée ( i ), ont soutenu que le déluge de Noé étoit le même
que celui d'Yao. Quelques-uns enfin, n'admettant ni la version des Sep-
tante ni la Vulgate, ont avancé qu'il y avoit eu réellement un déluge
sous Yao; et pour soutenir une semblable assertion, ils ont imaginé de
faire intervenir un corps céleste qui, dans son extrême rapprochement
de la terre, auroit pesé sur la surface des eaux de l'océan, et les auroit

montagnes ; hypothèse étrange ,


forcées à s'élever pendant un certain temps au-dessus des plus hautes
qui donneroit à entendre que l'Etre
suprême, dont la profonde sagesse a établi un accord si parfait entre les
différentes parties qui composent l'immensité de l'univers, auroit en même
temps créé un corps qui pouvoit en troubler l'harmonie.
Ces diverses opinions n'ont aucun fondement. L'événement arrivé sous
Yao est un événement naturel; et si les termes employés par ce prince
pour le décrire sont étranges, ils ne le paraîtront plus lorsque, sans faire

:
attention à ce ton emphatique si habituel aux Asiatiques, on réduira
ces mêmes termes à leur juste valeur c'est à quoi il est facile de par-
venir, en prenant la vraie signification descaractères dont s'est servi le
-

Chou-king pour exprimer ou plutôt pour dépeindre, suivant l'usage des


Chinois,l'effet de l'inondation.
T~ng-t~ng-hòng-chòuy-fng-k (2.), de grandes eaux se sont ré-
ce
33
pandues par - tout » : telle est la traduction littérale de cette phrase
d'après l'acception généraledescaractères qui la composent mais, si l'on
examine la signification particulière de chacun d'eux, on trouve que le
;
caractere hông, qui veut diregrand,signifie également pierres qui
(1) Méthode pour l'histoire,
par le P.Tournemine, (2) Chou-king, édition impériale, tom. I, pag. Ó;
I,
tom. pag. 420. Annales Chinoises, vol. II, pag. 7.
arrêtent le cours d'un fleuve (1). Dès-lors l'inondation survenue sous Yao
n'a plus qu'une cause physique, c'est-à-dire qu'elle doit son origine, soit à
des éboulemens de terre extraordinaires, soit à la chute d'une montagne
dans quelque rivière.
Les tremblemens de terre sont rares à la Chine mais l'histoire en rap-
porte plusieurs (2.) : l'an 586 avant J. C. une montagne tomba dans le
;
Hoang-ho et interrompit le cours de ce fleuve. Cet événement vient à
l'appui de ce que j'ai dit plus haut, et fait connoître ce qui a pu produire
l'inondation arrivée l'an 2.296 avant J. C. : dans une pareille circonstance,
les eaux du Hoang-ho, qui coule à l'ouest de la province de Chan-sy, où

province ;
demeuroit Yao, durent se répandre dans toutes les parties basses de cette
et le Pe-tche-ly, une grande partie du Chen-sy, du Ho-nan et
du Kiang-nan, furent submergés.
Il n'est donc pas étonnant qu'Yao, frappé des suites d'une pareille inon-
dation, ait tenu le langageque lui prête le Chou-king, et qu'il ait continué
en ces termes :
T~ng-t~ng;-hoây-chn ,
sing-lîng,háo-háo-t~o-ti~n,hîa-mîn-k~-ts,yeòu-
nêng-py-y (3): c'est-à- dire, t~ng-t~ng-hoachn (4), de grandes eaux
;
embrassent les montagnes siâng-lîng, couvrent les collines háo-háo-t~o-
;
tien, et inondent entièrement le ciel hia-mîn-k~-ts'ê, que l'on consulte
;
quelqu'un; yeòu-nêng-p-y, qui soit en état de remédier à ce malheur.

dans un sens métaphorique ;


Dans ce passage, l'expression tao-tien [inonder le ciel] peut se prendre
mais n'est-elle pas trop recherchée dans la
bouche d'un homme aussi simple que l'étoit Yao/ et n'est-elle pas plutôt
de l'invention des Chinois modernes, qui aiment prodigieusement à ré-
pandre du merveilleux sur tout ce qui a rapport à l'histoire ancienne de
leur nation !
L'usage à la Chine est de ne point ponctuer les livres; et si les Chi-
nois en agissent quelquefois autrement pour les King, c'est pour en faci-
liter l'intelligence. Dans le passage du Chou-king que je viens de citer,
les commentateurs Chinois, en plaçant le point après le caractère tien
[ciel], ont donné à la phrase un sens emphatique mais, si l'on met le
point après hia, on aura ti~n-hia (5) [l'empire] ; et par conséquent les
:
(1) Dict. Chinois intitulé Tse-oey, vol. VII, pag. 2.
i le traduit de la même manière (Missionn. tom. XIII,
(2) Voyage à Peking, t.1, Table chronol. pag. 185, pag.272). J'ai suivi dans ce passage l'explicationque les
ip)< et 211. Chinois donnent eux-mêmes aux mots répétés deux fois
(3) Chou-king, édition impériale, tom. I, pag. Ó. de suite, qu'il ne faut pas traduire séparément,à moins

:
(4) Quelques auteurs ont traduit le caractère hoay
;de
par le mot couvrir c'est une faute hoây signifie embras-
ser. Le P. Amiot, dans son Abrégé l'histoireChinoise,
qu'on ne veuille aller contre le génie de la langue.
(5) Tin-hla est une expression consacrée à la Chine
pour signifier l'empire.
,
eaux,háo-háo-t~o-ti~n-hi'a, inondent entièrement l'empire explication
plus naturelle qui n'altère en rien le texte, soit dans ce qui précède,
:
soit dans ce qui suit, et qui convient mieux au Chou-king, qu'on doit
traduire comme un livre historique, et non comme un roman.
Une preuve d'ailleurs qu'il ne s'agit point ici d'un déluge, mais d'une
inondation, c'est le calme et la tranquillité du prince et de ses ministres.
Mîn-k~-tsë, que l'on consulte quelqu'un, dit Yao, yeòu-nêng-p-ý, qui
soit en état de remédier à ce malheur. Les ministres lui proposent un
certain Kuen. Vous vous trompez, leur dit l'empereur : Kuen aime la
contradiction, et ne sait ni obéir, ni vivre avec ses égaux sans les mal-
traiter. Cela n'empêche pas, répondirent les grands, qu'on ne se serve de
lui, afin de voir ce qu'il sait faire. J'y consens, dit Yao, employons
Kuen; mais qu'il soit sur ses gardes (i)!
Une semblable discussion n'a pas lieu entre des hommes consternés par
un événement surnaturel; et si l'inondation dont Yao les entretient eût
été le véritable déluge, ils n'auroient pas parlé avec autant de sang-froid.
Cette inondation, ainsi que je l'ai dit plus haut, n'a donc qu'une cause
physique; les travaux entrepris par ce mêmeKuen le prouvent. En effet,
il fit construire une digue de soixante-douze pieds d'épaisseur(2). Une
telle opération suppose que Kuen ne cherchoit pas à se garantir du
déluge, mais à s'opposer à la simple irruption des eaux. Le discours de

,
Mong-tse, inséré dans le commentaire du Chou-king, confirme ce que je
viens de dire puisque le caractèrekiâng, employé par le philo-
sophe Chinois, signifie eau qui va contre son cours (3). II est vrai que cer-
tains missionnaires qui cherchoient à établir quelque rapport entre l'inon-
dation d' Yao et le déluge de Noé, ont traduit le caractèreKiang par eaux
:
qui descendent du ciel (4); mais cette explication est fautive les mission-
naires, trompés par la consonnance des mots kiáng, ont confondu le ca-
ractère kiáng[eau qui va contre son cours] avec le caractère kiáng
[ descendre du ciel], sans faire attention que ces deux caractères ne sont
pas rangés sous la même clef. Enfin un autre passage du même Along-tse,
qui dit que les eaux,fán-kién (5), s'étendirent sur la Chine en l'inondant,
montre évidemment que Mong-tse n'a jamais eu de l'inondation arrivée
sous Yao la mêmeidée que nous avons du déluge, auquel nous donnons
pour cause la chute des eaux du ciel (6). Le P. Amiot en est persuadé ;
(1) Chou-king, traduction du P. Gaubil, (4) Missionn. tom. IX, pag. 382.
pag. g.
(2) Missionn. tom. XIII, - - - (5) Ibid. tom. IV, pag. 475.
pag. 272.
(3) Ibid. tom. I, pag. 1jS. (6) On lit dans la relation de deux voyngeurs
car il cite le discours suivant de Tong-che, qui s'exprimeainsi : cc Dans ce
» temps-là, le passage de Long-men n'étoit pas encore ouvert : le pays de
» Liu-Ieang ne recevant pas les eaux, les rivières sortirent de leur, lit,
33 se
réunirent au Kiang et au Hoay, et coulèrent ensemble de tous
» cotés» (i). D'après ce que je viens d'exposer, il est évident que l'inon-
dation arrivée l'an2296 avant J. C. n'a ni ressemblance ni connexité avec
le déluge de Noé (2); et tout porte à croire que le pays occupé par Yao
étoit médiocre, peu habité (3), et loin d'avoir quatre cents lieues d'éten-
due,, Est et Ouest, et près de six cents, Nord et Sud, ainsi que le pense
le P. de Mailla (4) d'après le chapitre Yu-kong duChou-king, qui traite
des travaux que fit Yu dans les neuf tcheou pour l'écoulement des eaux.-
En effet, si l'onaccorde à l'empire Chinois sous Yao, c'est-à-dire, aux
neuf tcheou, une dimension aussi vaste que celle dont parle le P. de
Mailla, chacun de ces tcheou a dû contenir alors une grande étendue de
terrain et avoir une population considérable. Mais cette étendue et cette
population s'évanouissentlorsqu'on examine la vraie signification du carac-
tère tcheou, qui veut direpays entouréd'eauethabitable (5); acception qui
ne donne en aucune manière l'idée d'un terrain fort spacieux ou fort peu-
plé : c'est ce dont on sera entièrement convaincu, en lisantle passage sui-
:
l
vant, extrait du Dictionnaire Chinois intitulé Tching-tse-tong (6) « Cinq,
» ka ou maisons font unlîn, cinq lîn ou vingt-cinq maisons font un
»quatre ou cent maisons font un tso) cinq tso ou cinq cents maisons
33
»
font un tcheu (7). D'après ce calcul, les neuf tcheou ou l'empire sous
Yao ne contenoit donc que vingt-deux mille cinq cents maisons ou fa-
l,

milles; et si l'on suppose quatre personnes par famille (8), la population


entière n'alloit pas au-delà de quatre-vingt-dix mille individus.
Une population semblable indique un empire fort borné aussi, dit le :
, u.
P. Ko (9) j'ignore où plusieurs Européens ont été chercher les fables
qu'ils ont débitées sur les travaux sur les levées et les digues qu'il
fit faire pour contenir les fleuves Hoang-ho et Kiang. II est très-probable,
ajoutele missionnaire, qu'on se borna d'abord à de petits desséchemens;
Mahométansqui ont visité laChine l'an 851 après J. C., uns des autres; ils ne se connoissoient pas, et n'avoient
que l'empereur,en parlant du déluge, dit que les.Chi- entre euxaucune relation. Missionn. tom. 1er, pag.200.
nois n'avoient aucune connoissancedu déluge universel, (4) Préface, pag. 54'-

,
qui, à la vérité, avoit inondé une partie de la terre,
mais qui n'étoit point parvenu jusqu'à la Chine ni
même jusqu'aux Indes. Relations des Indes et de la
(5)Missionn. tom. I, pag. 164.
(6) Cod. XXVII, pag. 87.
(7) Missionn. tom. I, pag. 201,
Chine, pag. 67.
(1) Missionn. tom. XIII,pag. 272.
(2) Mailla, Préface,pag. io4 et suiv.
: ;
(8) Les missionnaires supposent cinq personnes par
famille ce nombre est trop grand les Chinois ne l'ad-
mettent pas eux-mêmes. Voyage à Peking, t. III, p. 70.
(3) Les habitans étoient éloignésde dix lieues les (9) Missionn. tom. I, pag.213.
;
et nous croyons qu'às'entenir à ce qu'il y a de plus certain, on pourroit
réduire à fort peu de chose la carte de la Chine d'alors enfin il est

,
évident que les travaux d'Yu ne peuvent regarder qu'un petit pays (i).
Il est manifeste d'après ce passage,que les neuf tcheou ne contenoient
qu'un terraintrès-limité et n'avoientqu'une population médiocre. Les
travaux immenses rapportés dans YYu-kong sont imaginaires; ou, s'il est
permis un instant de les admettre, ce n'est pas à Yu, mais à des princes
postérieurs,qu'ilspeuventêtreattribués : cela est hors de doute, puisque
les critiques Chinois s'accordent à dire, les uns, que le chapitre Yu-kong
a été écritpostérieurement à l'histoire
dYao; et les autres, qu'il a été
composé par les historiens des Hia, que ceux des Chang y ont ajouté,
enfin que Tcheou-kong le refondit en entier au commencement de la troi-
sième dynastie des Tcheou (2).
Les peuples, sous Yao, Chun et Yu, étoient simples et peu nombreux.
On ne trouve point sous ces trois princes ces événemens qui annoncent
une grande nation; et, vu les détailsoùleChou-king est entré, on ne peut
soupçonner qu'il ait voulu les omettre (3).
La Chine, dit le P. Ko, étoit au berceau, et il est impossible qu'elle
ait été habitée long-temps avant Yao (4) : à l'exception de la capitale
et des lieux où les petits princes feudataires tenoient leur cour, tout le
reste n'offroit que des cabanes propres à loger des hommes qui s'occu-
poient plus des travaux de la campagne que de toute autre chose (5).
L'empire ne dut même prendre que fort peu d'accroissement sous
les dynasties des Hia et des Chang, puisque, l'an 1401 avant J. C.,
c'est-à-dire, huit cent quatre-vingt-quinze ans après l'inondation arrivée
sous Yao, l'empereur Poen-kinp;, de la dynastie des Chang,proposa à
ses sujets de changer de demeure et de se transporter ailleurs, suivant
l'usage de leurs ancêtres. Une pareille migration ne donne pas l'idée
d'une grande nation établie dans des villes, et Poen-kingparoît être plu-
tôt un chef de tribu qu'un puissant monarque. Soixante-neuf ans plus
tard, sous Siao-y, vingtième empereur de là même dynastie,Tan-fan,
l'un des ancêtres des Tcheou, quitta les environs de la cour, où il habi-
toit un antre rustique creusé dans un rocher, et alla s'établir, avec sa
famille, au pied de la montagne Ky, pays presque sauvage, dans la partie
la plus occidentale du Chen-sy (6). Ce passage expose au grand jour

I,
(1) Missionn. tom. pav. 16a. et;21J. I,
(4) Missionn.tom. pag.169.
(2) Ibid. tom. I, pag. (5) Ibid. tom.XIII, pag. zyi.
211.
I,
(3) lbid. tom. pag. 182. (6) Ibid. tom. I, pag. 168,
i
l'état de l'empire Chinois, l'an 33^* avant J. C., et prouve évidemment
le
que, depuis le règne d'Yao jusqu'à cette époque, sort
des hommes
n'avoit pas changé.
La conquête de Vou-vang, l'an 1122 avant J. C., décèle encore da-
la foiblesse de l'empire. Ce prince, fondateur de la troisième
vantage
dynastie, ou des Tcheou, et dont le royaume n'occupoit qu'un terrain de
sept lieues dans le Chen-sy ( I) , attaque le dernier roi des
Chang, détrône le
Tcheou auroit-il
et s'empare de son pays. Un peuple aussi foible que les
été puissant et
pu renverser les Chang, si l'empire de ces derniers eut
peuplé(2)5 La Chine, au contraire, étoit remplie de déserts sous les deux
premières dynasties (3) : les bois et les pâturages ne commencèrent a
disparohre, sous les Tcheou, qu'après l'année1122, avant J. C. (4), c'est-
à-dire, plus de douze cents ans après le règne d'Yao.
Les Chinois ne logeoient pas alors dans des villes; ils se tenoient dans

sage suivant, extrait du Chou-king


» tuteur de Tching-vang, ayant
:
des camps ou des espèces de retranchemens : c'est ce que prouve le pas-
« Tcheou-kong, frère
formé,l'an 1108 avant
de Vou-vang et
J.
C.,leprojet
de faire établissement à l'est de la rivière Lo, ce prince se rendit,
» un
au jour y-mào du cycle, à Lo, et examina ensuite sin-~-~ng[le nouveau
»
» C'est sans fondement qu'on a prétendu qu'il s'agissoit ici
» camp] (5). caractère

, ;
d'une ville le
tique
yng
:
signifie camp, et, suivant la forme an-
maison élevée sur laquelle on a établi des feux d'ailleurs le texte
ajoute que Lo tch~ng, fut achevé dans l'espace de cinq jours; or est-il
possible de se persuader qu'une ville, quelque petite qu'elle soit, puisse
être construite avec autant de promptitude?
Au commencement de la troisième dynastie des Tcheou, l'an 1122
avant J. C., la capitale, si l'on peut employer cette expression, n étoit
composée que des gens de l'empereur, des ouvriers nécessaires et de
quelques marchands (6).
II y eut très-peu de villes jusqu'au milieu de cette dynastie, c'est-à-dire,
jusqu'à la fin du septièmesiècle avant J. C. (7) : la fondation de la plupart
de celles qui existent est postérieure au temps des Tsin, vers l'an 250
fut que
avant J. C.; on n'encomptoit que fort peu auparavant, et ce ne
(8).
202 ans avant J. C. qu'on vit les principales étendre leur enceinte
f
(1) Missionn. tom I,pag. 168. (5) Chou-king, édition impériale, tom. V,pag. 2.
j;
(2) Mailla, tom. 1, pag. 30 Chou-king, édit. impér. (6) Missionn. tom. II, pag. 418 et suiv.
tom. V, pag.18. (7) Ibid.
I,
(3) Missionn. tom. pag.168. (8) Ibid.
I,
(4) Ibid. tom. pag.i(ïf. ,
La
La Chine n'a été peuplée et défrichée entièrement que vers la fin des
Tcheou; encore ne faut-il pas entendre toute la Chine, puisque du temps
de Confucius, 551 ans avant J. C., les contrées méridionales, au-delà
du fleuve Kiang, nétoient habitées qu'en partie, et ne le furent totale-
ment que plus de trois cents ans après, sous l'empereur Chy-hoang-ty (1).
Cet exposé fait voir qu'on s'est trompé, lorsqu'on a avancé que la
Chine formoit un grand empire et que ses peuples étoient policés sous
Hoang-ty, sous Yao, et même à une époque beaucoup plus récente.
La Chine, dans les premiers temps, étoit presque entièrement couverte
de forêts, et n'avoit pour habitans que des barbares et quelques hordes
moins sauvages, peu nombreuses, et errantes, suivant leurs usages ou les
circonstances. Un léger coup-d'œil sur les mœurs et les usages des anciens
Chinois suffira pour s'assurer de la vérité de cette assertion.
L'état de foiblesse des Chinois sous Yao,Chun et Yu les travaux
de ce dernier, qui employa huit ans à abattre des bois, à donner la
;
ment qu'à cette époque les arts étoient dans l'enfance ,
chasse aux bêtes féroces, à défricher les terres; tout démontre visible-
et que les
hommes s'occupoient uniquement de l'agriculture. A en juger par une
peinture du soc et de la charrue de ces temps reculés,qu'on trouve
dans les anciens commentateurs du Chou-king et du Ly-ky, les instru-
mens dont on se servoit étoient assez grossiers (2). Quant à l'architec-
ture, le peu qu'en disent le Chou-king et les anciens, n'en donne pas une
grande idée. Les caractères de salle et d'appartement ne sont pas même
l'ébauche des dessins qu'on a eus depuis (3). Yao n'habitoit qu'une ca-
bane de laboureur: le toit étoit de paille et de terre; les pluies de l'été
y faisoient croître l'herbe et le couvraient de verdure. Après la porte
d'entrée, qui étoit tournée au midi, venoit une grande cour où étoit la
sal le d'audience; au bout de cette cour, entourée de murailles, étoit
une
grande salle où l'on gardoit les poids et les mesures pour les marchés qui
se tenoient dans cette enceinte; au-delà de cette salle étoit une seconde
cour, au fond de laquelle étoit l'humble maison où le prince demeurait

;
avec sa famille. La salle d'audience étoit élevée au-dessus du sol, et les
degrés qui y conduisoient étoient de gazon des arbres plantés près des
portes servoient à mettre à l'abri les officiers et le peuple (4).

;
L'hahitation des sujets d'Yao étoit encore plus simple: les
uns vi-
voient sur les montagnes aussi disoit-on to-chân [sa montagne], comme
(1) Missionn. tom. XIII,
(.2) Ibid. tom. I, pag.
221,
-
«pag. -311.
(3) Missionn. tom. I, pag.222.
(4) Ibid.
on dit sa maison :
les autres'se retiroxentdans des cavernes
ce que prouve la coutume de demander aux personnes qu'on rencon-
;
et c'est

troit,vôu-t~-hôu, n'y a-t-il pas des serpens ? c'est-à-dire, n'avez-vous pas


été incommod é par les serpens ? coutume sub sistant encore l'an 1332
avant J. C.
Les Chinois, dans ces temps anciens, gardoient les bestiaux et cul ti-
voient laterre. Heou-tsy,chargé par l'empereur Chun de présider à l'agri-
culture, est représentédans le Chy-king comme arrachant de mauvaises
herbes, labourant, semant, faisant la moisson et portant sur ses épaules les
gerbes dont le grain étoit destiné pour les sacrifices (1). Ce même Heou-
tsy, regardé comme le fondateur de la dynastie des Tcheou, étant arrivé à
Pin, territoire du Chen-sy qu'il avoit reçu en récompense d'Yao, y trouva
une horde de Tartares qui faisoient paître des porcs sur les montagnes : il
;
en chassa une partie, et partagea le terrain avec les autres ce qui est indi-
qué par la configuration du caractèrepin, qui s'écrit de deux façons diffé-
j|f|| et fait

montagne et partages et a
;
rentes. La première est formée des figures montagne et cochons
allusion à l'occupation des Tartares la seconde est formée des figures
rapport
,

à l'action deHeou-tsy,qui par-


,
tageleterrain entre lui et les Tartares.D'ailleurs, le soin de nourrir
des
coch ons paroît avo i r 'été géné'ral dans ces temp s anc i ens , pu i s que le
caractère )i [
kia famille, maison] est composé des caractères y*-* miên
[ couvrir ] et chy [cochons].
Le caractère kia dépeint d'une manière évidente les habitudes et les
mœurs des habitans sous les premiers empereurs; et l'on peut croire que

:
des hommes qui gardoient les bestiaux et cultivoient la terre, ne pou-
vaient être ni riches ni adonnés au luxe aussi voit-on qu'Yao,Chun et
Yu étoientvêtus de simple toile en été, et de peau d'agneau en hiver;
leur bonnet, ou plutôt le bandeau qu'ilsreplioient autour de leur tête,
étoit pareillement de toile en été et de peau en hiver (2). Les caractères
en sont une preuve convaincante, puisque les figures depoil et de chanvre
entroient seules dans la compositiondescaractères représentant les habits.
La soie, qu'avait trouvée la femme de Hoang-ty l'an 2637 avant J. C.,
avoit disparu, puisque le savant auteur du Choue-ouen a prouvé que
tous les caractères dans lesquels entre l'image de la soie, ne remontent
pas avant la dynastie des Tcheou, l'an 1122 avant J. C. (3).
La peinture étoit également dans l'enfance, et l'on ne connoissoit pas
(1) Missionn. tom. l,pag.198. (2) Ibid. tom, I, pag.225. (3) Ibid.
les couleurs. Suivant les critiques Chinois, il n'est point parlé de couleurs
dans le texte des chapitres Chun-tien et Y-tsy du Chou-king. Le caractère
siáng[image], dont on a fait une broderie et une peinture, étant
employé autre part pour désigner l'écriture, il est naturel de lui laisser
cette signification, qui est la plus ancienne et la plus aisée à concilier
avec la simplicité des mœurs de ces premiers temps (i).
Les arts étoient peu cultivés sous Yao; ils ne le furent pas beaucoup
plus sous les Hia et sous les Chang. Le caractère de monnoie ne se
trouve nulle part dans l'histoire de la première dynastie des Hia on
peut en dire autant de la gravure, dont il n'est pas fait mention antérieu-
:
rement à l'année 1766 avant J. C.,époque à laquelle commence le
-
règne de Tching tango, fondateur de la seconde dynastie des Chang. Ce

de cuivre, paroît être le premier qui introduisitcetusage car il est im-


possible de prouver qu' Yu ait fait graver chaque province de la Chine
;
prince, qui, suivant Confucius (2), fit graver des caractères sur un bassin

sur chacun des ting ou grands vases qu'on prétend qu'il fit fondre. Le
-
Koue-yu de Tso chy, le premier livre où il en soit parlé, outre qu'il
est suspect et rempli de fables, s'exprime d'une manière qui ne peut
s'accorder avec le Chou - king (3). Enfin les plus anciens vases dessinés
dernièrement dans le recueil fait par ordre de l'empereur Kien -long ne

Sous cette dynastie ,


remontent pas plus haut que les Chang(4).
les choses commencèrent à s'améliorer, car on
inventa le caractère palais (5); mais ce caractère exprimoit-il alors l'idée
que nous avons du mot palais, puisque le caractère a.J.: kông[palais]
ne veut dire que maison à double étage? En effet, le caractère tsidng, '$
qu'on traduisit sous les. Yn par collég-e ayant été rendu deux cents ans
plus tard par maison où l'on nourrit des vieillards, explication plus con-
forme à la composition du caractèretsiâng (6) formé des figures
yèn [couverture] et ~yâng [mouton], on a le droit de douter, d'après
cela, que le caractère kÕng- [palais] ait eu jadis l'acception qu'on lui
donne aujourd'hui. Le discours de l'empereur Poen-kinp; de cette même
dynastie des Chang, qui, l'an 1401 avant J. C., proposa à ses sujets de
se transporter ailleurs, lève toute incertitude. Des princes qui habitent
)
(i
(2)
(3)
(4)
(5)
--- 1,
Missionn. tom. par. 226.
Texte du Ta-hio, vol. I, pag. 3.

lbid..fom. I, pag. 56.


Ibid. tom. I, pag.222.
- - -
Missionn. tom. I,pag, 229.
,
(6) Le caractère tsiâng signifie à la lettre maison où
l'on élève des moutons; mais, dans la suite les Chinois
le rendirent par maison où l'on nourrit des vieillards, parce
que l'usage alors étoit de nourrir les vieillards avec du
mouton.
des palais, ne peuvent parler de la sorte; et l'on doit en conclure, ainsi
que de la manière de vivre des hommes à cette époque, que les palais
n'existaient pas, ou du moins qu'ilsn'avoient pas la forme qu'ils ont eue
-
dans la suite.
Une des causes qui ont jeté les Chinois dans de grandes erreurs par
rapport à l'étatancien de leur pays, c'est d'avoir donné aux caractères
antiques l'acception qu'ils ont eue dans des temps postérieurs. Les carac-
tères qu'on traduit aujourd'hui par empereur, province, ville,palais, ne
vouloient dire autrefois que chefde tribu, canton, camp, maison : mais
ces interprétations simples flàttoient peu leur amour-propre, et ils ont
mieux aimé employer des termes qui pouvoient faire regarder leurs an-
cetres comme riches, puissans, instruits dans les arts, et leur empire.
comme vaste et florissant dans les premiers momens de son établissement.
Il faut donc se défier de ces dénominations nouvelles, et il est nécessaire,
sur-tout de consulter les textes avant de prononcer (i).
Si de l'état des peuples on passe à l'histoire de l'astronomie, on re-
trouve la même exagération dans l'interprétation des caractères, et l'inten-
tion évidente dans les commentateurs de faire croire que les premiers
Chinois étoientversés dans l'astronomie.
L'empereur Hoang-ty, qui régna l'an 2698 avant J. C., est le pre-
mier qui, suivant les annales, s'occupa de l'astronomie : l~-tchn-ti~n-tch~-
kouan, il établit des ministres pour observer le ciel. Mais, si l'on prend
le - vrai sens du caractère tchn, qui est deviner, examiner les sorts, on ne

;
verra plus qu'une institution purement superstitieuse dans l'établissement
de ces ministres établissementnécessaire pour un peuple chez lequel
on consultoit journellement les sorts, ainsi qu'il est facile de s'en assurer
en lisant le Chou-king.
Hoang-ty, ajoutent les annales, tsó-káy-ti~n, fit faire une sphère. Ce
passage seroit certainement une preuve de l'habileté et des talens des

:
Chinois à cette époque, si le caractère kay signifioit une sphère; mais ce
caractère n'y a aucun rapport il signifie couvercle, couvrir, abrégé, com-
pendium (2). Or, en s'arrêtant à ces deux dernières significations, on voit
( 1) Le caractère
:;-1-f:.6 kouan (5582)
est traduit, régler le jour ou le temps]; version bien différente de
la première, mais conforme à la structure du caractère
[allu-
dans les dictionnaires,par ces mots tsù-h'o-yu':'jÿ-yè
kouan, dans lequel il n'y a rien qui ait rapport au soleil.
mer quelquechose au feu du soleil]. D'après cette expli- Je ne parle pas de l'invention de la boussole par
,
cation, on doit croire que les Chinois connoissent les
verres ardens et par conséquent qu'ils sont physiciens
mais on changera de sentiment, si l'on consulte le Dic-
: J.
Tcheou-kong,l'an 1108 avant C.: les annales se taisent
à cet égard.
tionnaire Chinois Tching-tse-tong, qui rend le caractère (2) DictionnairesChinois Tching-tse-tong, Tse-oey,
kouan par ces mots tsù-h'o-yü-jY';'kouan
[faire du feu pour et Tchouen-tse-oey.
tsó-káy-ti~n, ordonna de fàire un abrégé
que l'empereur, par les mots
nullement de sphère
ou une description abrégée du ciel. ne s'agit donc
Il
dans ce passage; et l'on ne peut en douter un instant,puisque le P. Amiot
traduit les mots káy-ti~n par représentation du ciel (i). Ce missionnaire
étoit un admirateur trop zélé des Chinois, pour laisser échapper une occa-
sion aussi favorable de les représenter comme créateurs de la sphère.
Les commentateurs qui ont rendu le mot Ray par sphère,n'ont pas fait
réflexion que cette interprétation étoit outrée, et qu'elle ne s'accordoit
nullement avec la condition des peuples sous Hoang-ty. En effet, com-
à
ment attribuer la découverte de la sphère des hommes pour lesquels on
venoit d'établir des poids, des balances, des mesures, et tsó-sóu[l'art de
faire des nombres ] ! Cette dernière invention leur parut si extraordinaire,
qu'ils exprimèrent le mot nombre par le caractère jjwjî soén, qui est com-
posé de la double figure 7f\ k~ [génie,démon].
Ces hommes grossiers et à peine civilisés sont cependant représentés
comme capables d'avoir observé une conjonction des cinq planètes sous
-
Tchouen hio, l'an 2514 avant J. C.; prétention singulière, mais qui
s'évanouit d'elle-même, puisque les textes Chinois gardent le silence sur
cette conjonction.
L'empereur Tchuen-hio, disent les annales, kién[fixa] ~n-tch~-yo~ie [la
lune yn] teóu-ch [à la constellation de la grande ourse], oêy-ly-yoûen
[et en fit le commencement du calendrier].
Les seuls commentateurs ont vu dans ce passage une conjonction des
cinq planètes. Le P. Gaubil affirme que cette conjonction est fausse/et
qu'elle n'a pour fondement qu'un calendrier fait sous les Han, intitulé
Tchouen-hio, et qui est rejeté par les Chinois instruits (2). Les PP. Par-
renin (3) et Amiot (4) la regardent également comme invraisemblable.
On peut en direautant du solstice observé sous Yao: les King et l'histoire
n'offrent ni monumens ni faits qui attestent cette observation (5). Au reste,
quel fond doit-on faire sur une observation dont les résultats donnentune
différence de cinq siècles, et quelle croyance peut-on donner à des histo-
riens qui rapportent que le soleil ne se coucha pas pendant dix jqurs en-
tiers sous Yao, ce qui fit craindre un embrasement général (6) ? Des fables
pareilles ne méritent pas la plus légère attention.

(1) Missionn. tom. XIII, pa.2f6,


(2) Mailla, Prfface, tom. 1,
pas. 128.
f3) Lettres à M. de Mairan, imprimées
en 1759, (6) Martini, pag.37.
- -
(4) Missionn. tom. XIII, pa,g;.90,
(5) Ibid. tom. XIII, pag. 93.

pageIJ.
La sphère de Chun est également une pure fiction des Chinois. Les
- -
mots sûen ky -yo hêng, dont -certains auteurs ont fait une sphère, ne
signifient ni sphère ni constellation. Les autorités, dit le P. Ko, que citent
ceux qui traduisent de cette manière, ne sont pas assez anciennespour
appuyer leur sentiment. Le passage du Chou-king ne parle que de l'instal-
lation de Chun : mais, quoiqu'il ne dise rien auparavant ou après qui ait
quelque rapport à l'astronomie, quoiqu'ilsoit difficile d'imaginerpourquoi
l'on auroit placé une sphère dans un temple, quoiqu'on ne sache pas même
clairement quand on a commencé à connoître les planètes, cela n'a pas
arrêté les commentateurs; et, comme si une dynastie avoit légué à l'autre-
la description de cette prétendue sphère à amplifier, elle s'est accrue et
perfectionnée au point que, depuis l'arrivée des Européens à Peking,
le suên-ky-yo- hêng est devenu une sphèretrès-exacte. Les auteurs
de l'examen du Chou-king avertissent que l'idée de faire une sphère du
sûen-ky doit sa première origine à une inscriptionqu'on suppose être du
temps des Tcheou, et qui donne la description d'une espèce de sphère
sous le nom de suen-ky.-yo-heng. Quelle distance de là à Chun D'ail-
leurs on ne trouve, ni dans les King, ni dans aucun écritantérieur à l'in-
!
cendie des livres, rien qui puisse faire soupçonner qu'on ait connu la
sphèreetson usage avant les derniers temps des Tcheou (i)
: on voit au
contraire, en lisant les annales, que ce ne fut que sous les Han, deux
cents ans avant J. C., qu'on eut l'idée de faire des sphères; les Chinois
étoient alorsen relation avec les peuples situés à l'ouest de leur empire.
La fameuse observation de l'éclipse arrivée sous Tchong-kang, qui
régna l'an 2159 avant J. C., est également problématique.
,
Le P. Martini dit que les auteurs ne conviennent pas de l'année dans
laquelle cette éclipse a été observé e (2).LeChou-king, dit le P. Ko, parle
d'une éclipse sous Tchong-kang, mais il n'enindique ni l'année ni le
temps; et les sept sentimens de nos chronologistes, qui la placent à tâtons
les uns à une année, les autres à une autre, prouvent que ce point est
plus inébranlable en Europe qu'à la Chine (3). Il faudroitsavoir, dit le
P. Gaubil, si la neuvième lune dont il est parlé sous Tchonu-kang est
la même qu'aujourd'hui (4), d'autant plus que, suivant le P. Ko,l'année a
changé d'une dynastie à l'autre, qu'elle a commencé à différentes époques,
en sorte que la onzième lune des Hia étoit la douzième des Chang et la
première des Tcheou; enfin, on ne sait point la règle de l'intercalation,

(1) Missionn. tom. I, pag. 133 et suiv. (3) Missionn. tom. 7, pag.240.
j
(2.) Martini, pag. S. (4) Mailla, Préface, tom. I, pag. 112.
sous les premières dynasties (i). Quand on parviendroit à se procurer
tous ces renseignemens, l'éclipsé arrivée sous
Tchongkang n'en seroit pas
moins très-suspecte, puisque, dans les annales Chinoises, rien n'annonce
une éclipse. Le texte porte: S [au premier jour] ky-tsieou-yoe[de la der-
nière lune d'automne ], chîn [la conjonction lfô-i,Sy'Il [ne fut pas d'accord]
yû-fâng [ dans la constellation du scorpion ]. Il est vrai que ceux qui sou-
tiennent qu'il s'agit ici d'une éclipse, prétendent que les mots f-ts~[n'être
:
pas d'accord] signifient une éclipse c'est une erreur.
Comment admettre
du mot chy pour marquer
en effet que Confucius, qui se sert toujours
différente pour rendre la même
une éclipse, ait employé une expression
:
idée ? Ce philosophe a voulu faire voir que les astronomes s'étoient
trompés dans leurs calculs mais il n'a pas eu l'intention de parler d'une
éclipse; et si quelques calculateurs modernes s'efforcent encore d'en trou-
ver une dans ce passage, c'est une tentative vaine et irréfléchie.

:
Je passe sous silence les connoissances en géométrie et en astronomie,
attribuées à Tcheou-kong les prétendues observations solsticiales faites
par ce prince, l'an i 108 avant J. C., au moyen d'un gnomon, sont con-
trouvées et dénuées de fondement.
Suivant les annales, à la septième année de Tching-vang, à la troisième
lune,Tchcon-kong vint à Lo-ye, où il fit des sacrifices; et suivant le Chou-
king et leSe-ky, ce prince, à son arrivée, consulta les sorts.
Un seul commentateur dit qu'on fit usage d'un kouey [petite tablette

,:
de pierre], dont l'ombre, à midi, donna un pied cinq pouces. Ce pas-
sage n'est appuyé sur aucune autorité puisque les annales le Chou-
king et le Se-ky ne parlent pas de gnomon néanmoins on s'en est servi
,
pour soutenir affirmativement que Tcheou-kong- connoissoit le triangle
rectangle et qu'il avoit fait des observations solsticiales. Le P. de
:
Mailla (2.) ne s'arrête pas là il écrit que Tcheou-kong- fit élever un gno-
mon dont l'ombre projetée avoit, au solstice d'été, un pied cinq pouces
huit lignes; au solstice d'hiver, treize pieds un pouce quatre lignes; et
aux deux équinoxes, sept pieds trois pouces six lignes. Lorsqu'on altère
les passages d'une semblable manière, lorsqu'on joint au texte des
com-
mentaires et qu'on les explique par d'autres, il n'est pas difficile d'attri-
buer aux Chinois des connoissances qu'ils n'avoient pas dans ces temps
anciens, et même à une époque récente, puisque, d'après les mission-
naires (3), les Européens ayant fait un cadran solaire vers la fin des
MingJ ces princes le conservèrent comme un trésor précieux.
(1) Missionn. tom, I,
pag. 241. (2) Tom. l, pag. 3y. (3) Missionn. torn. XI,pag.179.
L'année 776 avant J. C., sous Yeou-vang, il y eut, suivant les his-
toriens Chinois, une éclipse de soleil; mais le Chy-king, qui en rapporte
également une, n'indique ni l'année du règne ni le nom du prince sous
lequel elle est arrivée, de sorte que la date de cette éclipse n'est fondée
que sur des conjectures.

observations astronomiques des Chinois ,


II est incontestable, d'après ce que je viens d'exposer, que toutes les
pendant l'espace de plus de
dix-sept cents ans, c'est-à-dire, depuis 2514 jusqu'à 72,2, avant J. C., sont
incertaines, et que ce n'est que depuis cette dernière époque, où com-
-
mence le Tchun tsieou de Confucius, que les éclipses sont marquées
avec plus de précision.
On ne peut assurément former aucun doute sur l'existence du Tchun-
;
tsieou mais, dans le nombre des éclipses consignéesdans ce livre, pour-
quoi s'en trouve-t-il trois de fausses, et deux autres que les Chinois n'ont
pas été dans le cas d'observer, puisqu'il n'y eut qu'un simple attouche-
-
ment ? Les éclipsescitées dans le Tchun tsieou ont-elles été réellement
observées à la Chine! et l'erreur que j'indique ne pourroit-elle pas don-
ner à penser que ces observations ont été faites ailleurs, et que Confu-
cius, pour faire valoir sa nation, les a insérées dans son Tchun tsieou, -
comme ayant eu lieu à la Chine !
Les Chinois ont emprunté beaucoup des étrangers mais ils ne l'a-
vouent point, par excès de vanité. Ce que je vais dire confirme cette
;
assertion.
Le P. Ricci raconte qu'il trouva, dans la ville de Nanking, des instru-
mens astronomiques, mais qu'ils étoient pour la latitude de 36°, tandis
que la latitude de Nanting est de 320(1). Ces instrumens avoient donc
été apportésd'une autre contrée.
Les Jésuites ont refait dernièrement les tables astronomiques des Chi-
nois sur celles de Tycho-Brahé(2.). Ils ont également publié, en langue
Chinoise, les tables de logarithmes et un planisphère céleste (3) si dans
la suite on découvre ces tables et ce planisphère, et qu'on en reconnoisse
:
la justesse, on pourra se croire fondé à soutenir que les Chinois ont été,
de tout temps, de grands calculateurs ou d'habiles astronomes.

:
On peut faire le même raisonnement au sujet des éclipses rapportées
par Confucius ce philosophe aura trouvé une suite d'observations faites
dans quelque pays étranger, et les aura insérées dans son Tchun-tsieou,
(1) Trigault,pag.310.
(2) Renaudot, pag.350.
;
tion du planisphère céleste des Chinois et cette société
l'a fait imprimer dans le tome X des Mémoires des sa-
.(3) J'ai présente a l'Académie des sciences la traduc- vans étrangers, en 1781.
sans
sans parler de cette découverte; maintenant nous prononçons, d'après
ce même ouvrage, que les Chinoisétoient alors d'excellens observateurs.
Si les connoissances des Chinois en astronomie eussent été telles
que
veut le faire croire le Tchun-tsieou, elles auroient dû aller en croissant
depuis l'an 722 avant J. C. jusqu'àl'arrivéedesmissionnaires. Au
con-
traire, il est certain qu'ils ne les ont pas poussées fort loin, et qu'aujour-
d'hui même ils ne sont guère plus avancés (i). Ils avoient, dit le P. le
Comte, un calendrier et des tables astronomiques qui étoient si
peu
corrects, qu'à peine pouvoient-ils prédire grossièrement une éclipse de
soleil (2). Suivant le P. Amiot, les Chinois, en réformant leur
astrono-
mie, adoptèrent tout ce qu'il y a d'essentiel dans celle d'Europe (2).

nécessaire :;
Ces peuples ne s'appliquent à l'astronomie qu'autant qu'elle leur
ils continueront comme ils ont commencé; ils iront toujours
terre à terre et il n'y a pas à penser qu'ils prennent jamais leur vol
est

plus haut,d'après l'opinion où ils sont qu'il


ne faut pas gêner son esprit
pour des choses de pure spéculation, qui ne peuvent nous rendre ni
plus heureux ni plus tranquilles (4). Leurs observateurs s'intéressent
peu
à la perfection des sciences, et, pourvu qu'ils soient bien payés, ils
se
mettent peu en peine des changemens qui arrivent dans le ciel (5). Au
surplus, il faut que tout ce que les mathématiciens
ont prédit se vérifie;
:
les mandarins qui sont chargés de faire les observations,
ordre quelque chose qui arrive,
y mettent bon
tout est de la dernière exactitude, et l'on
se trouve toujours d'accord avec le ciel (6). Les Chinois, dit le P. Parre-

voilà la règle immuable :


nin, ont un corps d'astronomie imprimé
par ordre de l'empereur Kang-hy;
si, dans la suite des temps, les astres ne s'y
forment pas, ce sera leur faute, et
non celle des calculateurs (7) on doit
con-
;
même craindre que, dans un changement de dynastie, les vieux
instru-
mens ne reparaissent avec honneur, et que ceux qui occupent aujour-
d'hui si utilement leur place
ne soient envoyés à la fonderie, afin que le
souvenir même en soit éteint (8). En un mot, les Chinois
dans le moment présent, plus astrologues qu'astronomes l'astrologie
plaît davantage (9), et les grands
sont encore,

et le peuple en sont infatués. L'em-


;
leur

pereur Kien-long, le plus grand lettré de son empire, n'osa quitter


palais le 4 février1795, dans la son
croyance où étoit que, l'éclipsé qui
il
(1) Le P. Parrenin, Lettres édifiantes, tom. XXI,
pag. 110.
(5) Le P. le Comte, tom. I, pav. 122.
- Le P. le (6) Ibid.pag.124.
(2) Comte, tom. I. vacr.121.
1 Icr
(3) Missionn. tom. XIII,pag. 192 --- (7) Lettres édifiantes, tom. XXI.
(8) Ibid.pag.97. l'-Il
--- -I i),7,y-110
-
(4) Le P. Parrenin, , 10' - -7.
Lettres édif. t. XXI, p. 107. (9) Missionn. tom. XXI,pag.
110 et 132.
quelque malheur, il ne pouvoit rien faire d'im-
avoit lieu, présageant
portant dans cette journée (i). -

des missionnaires, suffisent pour fixer


Ces passages, extraits des écrits
les talens des Chinois en astronomie. Enfinl'ondoit
notre opinion sur faire, letendue im-
conclure de l'exposé général que je viens de que
l'empire Chinois, la situation lforissante de ses peuples,
mense accordée à dans les premiers siècles de la monar-
etleurs connoissances en astronomie
chimériques. II est aisé de s'en convaincre, si Ion
chie, sont purement
lire les annales attention, les dégager des fables qui les accom-
avec
veut caractèreslavéritable acception qu'ils
pagnent,
ont
;
et sur-tout donner
réellement mais, comme, pour
la langue Chinoise et en
aux

connoitre
le
le
faire
génie,
avec
je
fruit,
vais
il faut apprendre
remonter a la for-

mation des caractères, et faire la


voir marche qu'on a suivie pour les
de siècles, de l'état simple quilsavoient dans leur
amener, à travers tant
origine, l'état compliqué qu'ils ont maintenant.
Il à
P. Ko (2), de demander quelle est l'origine des
est inutile, dit le
des fables, des traditions
caractères Chinois; la critique ne voit que
contradictions, des anachronismes, et des systèmes mal
obscures, des
le qu'en ont dit les premiers écrivains, apieslmcen
combinés, dans peu articuler,
ordonné Tsin-chy-hoang-ty. On ne peut rien
die des livres par l'invention
(3), précis l'origine
ajoute
des le P.
; Cibot de clair
caractères ce qui résulte de plus décisif
tiques sous toutes les dynasties,
ni

c'est
de

que,
sur et
des discussions des cri-
dans aucun King,on ne trouve
l'écriture commencé en Chine (4), et que les
rien sur le temps où a
a
qu prouver
recherches immenses des lettrés n'ont abouti au contraire
parlent.
l'obscurité et l'incertitude des monumens qui en
décision donnée deux savansmissionnaires, dont le
Après cette par
pouvoit plus que tout autre fouiller dans
premier, Chinois de naissance,
éclaircir fait qui intéressoit la gloire de sa nation, ce
les livres pour un
entreprise téméraire un Européen dechercher a déter-
seroit une pour
l'époque précise à laquelle les caractères Chinois furent inven..,
miner
:
tés aussi, sans
bornerai uniquement, en
m'arrêter à de
parlant
vaines
des
conjectures
caractères,
sur ce point, je me
à remonter jusqu'à leur
je tâcherai, à l'aide de ces mêmescaractères,de faire connoitie
source; écriture, qui, dans
quelle a été l'origine de l'écriture, et comment cette
généralement hiéroglyphique chez tous les peuples de
le principe, fut
(1) Voyageà Peking, tom. I, pag. 41S. (3) Missionn. tom. IX, pag. 284-
(4) Ibid. pag. 286.
(2) Missionn. tom. 1, pag. 23.
l'antiquité, est devenue dans la suite alphabétique; enfin je montrerai
pourquoi les Chinois ont conservé et conserveront pour toujours l'écri-
ture hiéroglyphique.
Chez des hommes tels que nous devons les supposer dans letat pri-
mitif, c'est-à-dire, isolés par la crainte et la défiance,s'évitant mutuel-
lement, vivant des foibles productions qu'un sol encore avare leur four-
nissoit à peine, et n'ayant pour demeures que les cavernes profondes for-

;
mées par les nombreux volcans qui ébranlèrent la terre dans les premiers
âges du monde chez des êtres enfin plus farouches peut-être que les ani-
maux qu'ils faisoient servir à leur subsistance, l'usage de la parole fut

:
extrêmement borné, et, par conséquent, tout signe représentatif des idées
dut être inconnu mais, dès que la raison eut fait connoître à ces mêmes
hommes leur triste position, et leur eut inspirédescraintes sur cet état
de crise et d'abandon où ils étoient sans cesse, ils sentirent la nécessité
de se réunir entre eux, soit pour s'aider réciproquement, soit pour se
défendre contre les attaques imprévues des bêtes féroces. Cette réunion
de plusieurs individus qui n'avoient en vue que leur propre conservation,
fournit aux hommes les occasions de parler davantage, et de s'entretenir
non-seulement des maux qu'ils avoient éprouvés, mais de la manière d'en
garder et d' en transmettre le souvenir à leurs descendans, pour que ces
derniers, prémunis contre les accidens qui pourroient se présenter de
nouveau, pussent s'en garantir plus facilement.
;
On dressa donc des poteaux (i) on mit des pierres en monceaux;
; ,
on planta des bois on donna à divers endroits des noms analogues
aux événemens qui s'y étoient passés et l'on composa des espèces de
cantiques historiques qu'on chantoit dans les assemblées publiques. Les
pères apprenoient à leurs fils l'origine de ces institutions, ou les faits
qui les avoient occasionnées; et ceux-ci, parvenus à un âgeavancé, en
agissoient de même envers leurs enfans. Cette méthodeprévoyante put
suffire dans les plus anciens temps, où le genre humain étoit, pour ainsi
dire, au berceau; mais, à mesure que la population s'accrut, et qu'elle
eut nécessairement fait naîtrede plus grands besoins, les hommes, obligés
par conséquent de quitter leurs demeures, durent s'occuper des moyens
de ne pas oublier les faits antérieurs et les lieux qu'ils abandonnoient
pour aller s'établir ailleurs.
A cette époque de l'enfance du monde,
nos premiers pères, aussi
simples que la nature elle-même,n'avoient
aucun vêtement : mais bientôt,
tom. I,pag. ido.
(1) Origine des lois,
sortis de cet état d'ignorance et de grossièreté dans lequel ils avoient vécu
jusqu'alors, ils éprouvèrent le besoin de ne pas rester entièrement nus.
Quel que soit le motif qui ait porté les hommes à se vêtir, les feuilles,
les herbes, les écorces d'arbres, les joncs entrelacés, furent les matières

;
employées d'abord pour faire des vêtemens : on se servit ensuite, et plus
avantageusement, des peaux des animaux on les jeta simplement sur les
épaules et on les arrêta avec des lanières tirées de ces mêmes peaux, ou
l'on s'en couvrit entièrement le corps en les fixant avec des cordes; usage
simple, et auquel on doit peut-être l'invention de l'écriture. En effet,
la nature ayant fait naître dans le cœur des mortels ce penchant irrésis-
tible qui les porte à se servir du premier objet offert à leurs regards,
pour se ressouvenir de quelque chose qui les intéresse, quand même
cet objet n'y auroit aucun rapport, il est probable que les hommes, qui
cherchoient un signe remémoratif, portèrent spontanément les yeux sur
leurs vêtemens: la corde qui retenoit les peaux dont ils s'enveloppoient,
leur sembla propre à remplir le but qu'ils se proposoient, et ils y firent
une marque reconnaissable, ou un nœud, dont la vue rappeloit sans cesse
à leur mémoire leurs parens, leurs amis, et les contrées qui les avoient
vus naître.
Cette convention une fois établie de prendre un nœud pour le signe
représentatif d'une idée quelconque, on ne tarda pas à la perfectionner,

;
en ajoutant un plus grand nombre de nœuds, afin de rendre un plus grand
nombre de pensées enfin on parvint à former des cordelettes chargées
d'une quantité considérable de nœuds, dont l'assemblage divers servit chez
certains peuples, comme chez les Chinois antérieurement à Fo-hy (1),
et chez les Péruviens, à conserver le souvenir des faits importans.
Les Chinois, dans la plus haute antiquité, se servirent, dit Fréret (2,),
de cordelettes nouées, en manière d'écriture; l'assemblage des cordes te-
noit lieu d'une espèce de livre qui servoit à rappeler ou à fixer dans
l'esprit des hommes des choses qui, sans cela, seroient sorties de leur
mémoire.
Les peuples du Pérou, suivant Garcilasso, avoient desguipos ou re-
gistres faits de rameaux de cordelettes avec des nœuds et des filets de
différentes couleurs, diversement combinés, qui contenoient les annales
de l'empire,l'état des revenus publics et le rôle des taxes et des impo-
sitions (3).

(1) Les Japonois font usage de nœuds. Notecommu- (2.) Fréret, Mém. de l'Acad. tom. VI, pag. 62.3.
niquéeparAl, TitZiiie (3) Cette conformitéd'écriturechez des peuples aussi
Fo-hy, qui régnoit à la Chine l'an 2953 avant J. C., ajouta à l'usage
des cordelettes existant alors; il inventa huit koua,dont les lignes horizon-
tales et brisées, gravées sur des planchettes, se combinoient à volonté.
Ces koua s'appeloient aussi lignes suspendues (1), parce qu'ils etoient sus-
pendus dans les lieux les plus fréquentésetqu'ils étoient exposés à la vue
du peuple.
La couleur des koua, dit le P. Cibot, et l'endroit où on les suspen-
doit, pouvoient en déterminer le sujet, soit pour intimer des ordres au
peuple, soit pour l'avertir de quelque corvée ou d'une cérémonie reli-
gieuse. Enfin il est plus que probable qu'ils ne faisoient qu'indiquer un
texte., une loi ou une coutume connue (2).
Confucius dit (3) que les anciens gouvernoient autrefois avec des cor-
delettes : depuis on y substituades livres, c'est-à-dire, des planchettes de
bambou noircies au feu, sur lesquelles on creusoit des images ou des ca-
ractères pour diriger les mandarins et gouverner les peuples.
Tchang-chy dit, en termes formels, que les koua étoient des instru-
mens de police et de gouvernement qui correspondoient à des images
dont ils étoient les signes abrégés(4).
Les cordelettes, et les koua dont on se servit ensuite, n étoient donc,
dans le principe, qu'une espèce d'écriture symbolique, à la portée des
hommes grossiers et barbares qui venoient de se réunir (5); mais, ces
moyens n'étant sans doute ni assez faciles ni assez prompts, principalement
pour exprimer rapidement la pensée, l'usage en cessa tout-à-coup d'après
une découverte qui, quoique simple au premier coup-d'œil, paroît néan-
moins ne devoir son origine qu'au pur hasard.

, ,
Chez des peuples telsqu'on nous dépeint les Chinois sous FoJiy, c'est-
à-dire vivant dans les bois mangeant de la chair crue et buvant du
sang (6), ou sous Hoango-ty c'est-à-dire, presque sauvages, puisque ce

les chars, les nombres et différens instrumens chez des peuples pareils, ;
prince inventa les habits, les bonnets, les briques, les armes, les barques,

l'invention de l'écriture hiéroglyphique ne put être l'effet de l'imagination


ou le résultat d'une méditation profonde. L'homme ne passe pas subitement
éloignés ne seroit-elle pas une preuve que les Chinois dit qu'il y avoit beaucoup de ressemblance entre les Chi-
ont eu des communications avec les Américains! Feu nois et les Américains.
M. de Guignes avoit déjà avancé une semblable opinion (1) Missionn. tom. II, pag. 77.
dans les Mémoires de l'Académie des inscriptions (2) Ibid. tom. IX, pag.288 et 354.

in.
et
belles-lettres, tome XXVIII,pag. (3) Commentairedel'Y-king.
503 : il est vrai qu'elle
a été combattue, mais avec peu de raison, puisque les (4) Missionn. tom. IX, pag.288.
auteurs Anglais t.
de l'Histoire universelle, XIII,
et dernièrementle savant voyageur M. de Humbolt, ont
p. 138, (5) Ibid. tom. II, pag.
(6) Mailla, tom. I, pag. 1.
de l'extrêmeignorance à l'extrêmesavoir: il suit toujours le mouvement
uniforme donné à tous les êtres par la main de la Divinité; et ses progrès,
au moral comme au physique, sont constamment les mêmes. L'histoire
Chinoise confirme ce raisonnement : suivant elle, des traces d'oiseaux

;
imprimées accidentellement sur le sable donnèrent la première idée des
caractères à Tsang-hie, ministre de Hoang-ty il appela ces caractères niao-
ky-tchouen [lettres imitant les traces des pieds des oiseaux], non parce que
les traces des pieds d'oiseau offrentquelque ressemblance avec les anciens
caractères Chinois, mais parce que l'image ou l'ombre d'un oiseau lui
fit concevoir la pensée de se servir de cette même image pour en former
une nouvelle écriture dans laquelle le contour d'un objet quelconque,
distingué par le nom qu'il avoitdéjà, rendroit précisémentl'idée qu'on se
formoit de ce même objet.
D'après ce système,Tsang-hie dessina une suite d'images auxquelles il
accorda la signification que les objets avoient en réalité c'est-à-dire que
l'image d'un homme signifia un homme; celle d'un chien, un chien, &c.
:
Cette espèced'écriture,quoiqu'à peine ébauchée, avoit plus de rapport
que les koua avec les choses que les hommes avoient devant les yeux
aussi les Chinois adoptèrent cette nouvelle méthode, et abandonnèrent
:
les cordelettes et les koua, dont l'usage se perdit totalement, au point
que, ne sachant plus dans la suite ce que ces koua signifiaient, et les
regardant comme une chose surnaturelle, les hommes en firent un vrai
mystère, un art divinatoire, un jeu de combinaison, enfin tout ce qu'ils
voulurent (i).
Cependant l'écriture inventée par Tsang-hie n'étoit bonne que pour
rendre des objets visibles, et par conséquent elle étoit extrêmement bornée;
mais Tsang-hie ne tarda pas à s'apercevoir qu'une figure d'oiseau pouvoit

(1) Missionn.tom. II, pag. 52. » voir un grand homme. 3.° Le sage, quoiqu'il veille
Le livre intitulé Y-king, qui traite des koua, est de- J) sur lui tout Je jour, craint beaucoup le soir, et ce-1
venu inintelligible, d'autant plus que chaque race d'em-
pereurs, depuis Fo-hy jusqu'aux Tcheou inclusivement, a
eu son Y-king propre, et sa manièreparticulièrede l'ex-
;
» pendant il n'y a pas de faute. 4.° Il s'élève, il est dans
33l'abîme il n'y a pas de faute. 5.° Lorsqu'un dragon
vole dans les airs, on doit voir un grand homme.
(
pliquer. Missionn. tom. II, pag. 45. ) 336° Lorsque le dragon s'est retiré, il y a du repentir;
C'est donc une folle prétention des Chinois actuels, 33lorsqu'on voit des dragons sans tête, c'est un bon,
à
de chercher interpréter l'Y-king, et Confuciuslui-même »
» Signe. (Y-king, vol. I, pag. 1 et suiv.)
a pris une peine inutile pour y parvenir: les diverses ex- Il est évident, d'après ce passage, que les koua de-
plications du premier koua (Kien) le prouvent. voient avoirautrefois une signification différente de celle
Suivant Ven-vang, kien signifie grand, pénétrant, que l'Y-king leur donne. En effet, si les koua eussent
convenable, solide; mais,suivant Tcheou-kong, fils de ce contenu des choses aussi difficiles à comprendre que
prince, il signifie toute autre chose, celles que je viens de citer, Fo-hy ne les auroit pas ex-
cc 1° Un dragon est caché, ne vous en servez pas. posés à la vue du peuple, puisque personne n'auroit pu
332.° Lorsqu'on voit un dragon dans les champs, on doit en pénétrer le sens.
présenter à-la-foisdeuxidéesdifférentes,c'est- à - dire, qu'elle pouvoit
signifier oiseau, ou la vîtesse, qualité essentielle et inhérente à l'oiseau.
L'exemple que je viens de citer suffit, et le systèmequ'on adopta pour
former des mots s'explique de lui-même. Dès ce moment l'écriture prit
un nouvel essor, et, marchant, pour ainsi dire, de pair avec la pensée,
elle la suivit dans tous ses détours et en marqua chaque pas d'une ma-'
nière fixe et invariable.
Les caractères se composèrent peu à peu d'un assemblage de figures
que l'art et le hasard inventèrent, à mesure que les notions ou les be-
soins des hommes s'agrandirent. La figure iltç%f£ L
sn [cœur] représenta le

a*
mién, visage f
cœur et l'affection : cette même figure,placée au-dessous du caractère
nôu, esclave ~m nóu1, indiqua la colère; mise à côté de Rrt

-)(. huen, chien


mièn 1, elle désigna la réflexion.
[j^ ], féy
p
keou, bouche,
exprimèrent l'aboiement; ~El j~, so-
et
i
leil, et 1J youe,lune~m no-signifiêrent la clarté.
Si telle a été la marche de la formation des caractères ou de l'écriture
hiéroglyphique chez les Chinois, elle a été également la même chez tous
les peuples de l'antiquité. Ce qui nous reste des monumens le prouve; les
Egyptiens, les Scythes, les Indiens, les Ethiopiens, les Phéniciens, les
Etrusques et les Mexicains ont tous fait usage de la manière d'écrire
par
;
peintures ou par hiéroglyphes (i). Ces hiéroglyphes sont autrement figu-
rés peut-être que ceux qui ont été adoptés par les Chinois maisils sont
créésd'après les mêmes principes. La seule différence entre ces peuples et
les Chinois, est que ces derniers ont conservé la première invention, qu'ils
ont perfectionnée, il est vrai, sans pouvoir franchir l'espace qui restoit
encore pour passer de l'écriture hiéroglyphique à l'écriture alphabétique.
Comment les autres nations y sont-elles parvenues ! c'est ce que je vais
entreprendre de montrer, en employant les caractères des Chinois et en
faisant ce que ce peuple pouvoit faire pour atteindre le même but.
C'étoit beaucoup sans doute, comme on l'a vu plus h.aut, que Tsang-
hie eûtréussi à rendre les idées ou plutôt à les dépeindre; mais, le
nombre des idées augmentant tous les jours à proportion de l'étendue
des connoissances acquises, soit par l'accroissement du commerce, soit
par les liaisons forméesavecdes peuples plus ou moins éloignés, pn
-
se vit contraint de multiplier les mots et par conséquent leurs signes
(i) Essai sur les hiéroglyphes,
par Warburton, tom. I, pag. 47.
représentatifs. Dès ce moment les caractères perdirent leur antique sim-
plicité, et récriture devint très-difficile à exécuter, ainsi qu'elle l'est
encore chez les Chinois.

,
Restreindre le nombre des images qui constituoient chaque caractère,
c'était en détruire le principe sans pour cela apporter aucune dimi-
nution dans le nombre considérable des caractères qui composoient la
langue. On envisagea donc ces caractères sous un autre point de vue,
c'est-à-dire, du côté des sons; etles hommes, reconnoissant bientôt que
les sons nétoient pas en aussi grand nombre que les caractères (i), n'eurent
plus dès-lors égard qu'aux sons et cherchèrent les moyens de les rendre:
pour y parvenir, ils employèrent les figures ou les caractèreshiérogly-
phiques les plus simples, dont les sons réunis formoient le son qu'ils avoient
l'intention d'exprimer. C'est ce que je vais faire comprendre plus facile-
ment, en exposant la méthode dont les Chinois font usage dans leurs dic-
tionnaires pour exprimer par écrit le son d'un caractère quelconque (2).
Par exemple, pour faire connoître comment on prononce le caractère
V» qui signifie eau qui coule, voici comment ils opèrent ils tracent au-
dessous du premier caractère les caractères ~tcheou, un des signes ho-
:
v
aucun rapport avec celle du caractère ;ils
raires, et À~ [entrer], dont les significations, comme on le voit, n'ont
écrivent ensuite le carac-
tère ~m tsîe [couper] : ce qui indique qu'il faut partager les sons des
caractères tcheou et~y.,c'est-à-dire, prendre tch du premier et y du se-
cond, et les réunir pour en former le son ou la prononciationtchy, qui
appartient au caractère ~à
Les peuples dont la langue étoit hiéroglyphique comme celle des
Chinois, et qui, ainsi que je l'ai dit ci-dessus, ne vouloient que rendre
les sons des hiéroglyphes, ont suivi la même méthode: ils ont choisi,
dans les hiéroglyphes les moins composés de leur langue ceux dont
les sons réunis exprimoient le son propre à chaque hiéroglyphe mais,
,;
ne se bornant pas à cette unique opération, ils ont imaginé de rem-
placer les hiéroglyphes difficiles à écrire par ces nouveaux hiéroglyphes,
en donnant à ces derniers la signification des premiers, et sans avoir égard
à celle qu'ils pouvoient avoirpareux-mêmes.
Parvenus de cette manière à rassembler un petit nombre d'hiéroglyphes
capables de rendre tous les sons existans dans la langue ils en ont ,
(1) On ne compte que trois cent trente à trois cent (2) Mémoiresde l'Acad. des inscriptions, t. XXXVI,
soixante sons dans la langue Chinoise. pag. 127 ; Missionn. tom, VIII, pag.121.
composé
composé un alphabet dont les hiéroglyphessimples et détachés,
ou lettres
alphabétiques, diversement combinées d'après la différence des sons,
ont
formé des groupes plus faciles à écrire, et qui
:
ont remplacé les figures
extrêmement compliquées des anciens hiéroglyphes ainsi, dans l'exemple
Chinois, les caractères~Ittcheou et à f,
dont les sons réunis ont
produit le son tehy, auroient formé le groupe simple tchy
coule] , [eau qui
type représentatif du caractèrecompliqué ~h tchy, ayant
comme lui le même son et la même signification mais chacun de ;
ractères, pris séparément, auroit été une lettre alphabétique ces ca-
conservant
sa prononciation et sa signification particulière, la première -ff" tch ou
Á
tcheou, un des signes horaires, et la seconde
y [entrer].
;

,.
Telle a été l'origine des lettres alphabétiques
et la preuve que ces
lettres étoient elles-mêmes autrefois des hiéroglyphes, c'est
des lettres de l'alphabet dans les langues Orientales que chacune
a conservé la pro-
nonciation et la signification qu'elle avoit dans le principe (i).
Ce rapprochement démontre
assez évidemment que les peuples de
l'antiquitéont suivi la marche
que je viens d'indiquer, pour transformer
leur langue hiéroglyphique langue alphabétique,
en et pour passer d'une
écriture extrêmement embarrassée à écriture beaucoup plus simple.
Quel a été l'inventeur de une
cette écriture, et chez quelle nation a-t-il existé?
cest ce quonignore, mais certainement ce n'a
Tous les hommes ont été pénétrés d'admiration
,
pu être qu'un rare génie
pour cette découverte
1\, ,.
sublime, au point
que Cadmus lui -même, qui n'eutfut
d'avoirapporté en Grèce les caractères Phéniciens, que le seul mérite
:
un personnage surnaturel c'est ce que donne à entendre la fable
qu'il sema lesdentsqu'il avoitarrachées
conte des
regardé comme

à un dragon, et
quisor-
dont ra-
guerriersquis'entre-tuèrent, à l'exceptionde ingé-
nieuse sans doute mais qui n'est peut-être
cinq; fiction
allégorique
qu'une explication
du nouveau procédé mis
en usage par Cadmus. Les dents arrachées
au
dragon sont vraisemblablement les lettres; de
les guerriers quinaissent
s'entre-choquent.,
ces dents, les
sont mots, qui, dans le discours, croisent,
finissent pardisparoître,à l'exception
qui,chezlesOrientaux;nesontpascomprises
et se
de cinq,dans l'écriture
c'est-à-dire, (2).
ansmaneterunseulinstantsuruneinterprétationpluschimérique des voyelles,
fable
assurément, que la de Cadmus, je vais expliquer
ipouraiin;
(2) es
(i) Elemens
des langues.
rtncr
de l'Academie des inscriptionsetbelles-lettres,
tom. XXXVI, pag.-
A~ -- -

t2î et suiv.
--- 1-1q,
Chinoise n'a point changésescaractères hiéroglyphiques en caractères
alphabétiques.
Séparés, par leur position géographique, du reste de l'univers, les
Chinois ont contracté, par cette espèce d'isolement, une sorte d'aversion
les étrangers; ce qui a nui infiniment au progrès de leurs connois-
pour
sances. Leur langue
hiéroglyphique, livrée par conséquent à elle-même,
n'a pris, dans le principe, que peu d'accroissement mais, à la longue, ;
,
elle s'est tellement augmentee, que le passage à la langue alphabétique est
devenu impossible parce, que ce changement ne pouvoit avoir lieu que
lorsque les caractèresétoient peu nombreux et lessons moins variés.
Les trois cents et quelques sons (i) qui existent dans la langue Chi-
noise, et qui suffisoient autrefois pour prononcer tous les caractères, s'étant

,
trouvés dans la suite insuffisans à mesure que le nombre descaractères
croissoit les Chinois, pour établir une proportion égale entre les ca-
ractères et les sons, ont été forcés de multiplier ces derniers par l'appli-
cation de cinq tons, soit simples, soit gutturaux. Cette opération, quirem-
plissoit parfaitement leur but, est précisément ce qui empêche que la
langue actuelle des Chinois ne devienne alphabétique. En effet, chacune
des lettres du nouvel alphabet devant être nécessairement modulée de
manière à rendre toutes les intonations occasionnées par les cinq tons
simples et les cinq tons gutturaux, il s'ensuivroit que ces lettres seroient
très-multipliées, et rendroient, par conséquent, l'alphabetd'un usage extrê-
et
mement compliqué même impraticable.
Il est hors de doute, d'après ce que je viens de dire, que les Chinois
alphabétique, et qu'ils conserveront
ne peuvent plus avoir une langue
désormais leurs caractères hiéroglyphiques.Il me reste à faire voir main-
tout-a-fait
tenant comment les caractères actuels ont acquis une forme
différente de celle qu'ils avoient autrefois.
Les caractères, comme on l'a vu précédemment, ne presentoient dans
l'origine que le contour ou le trait des objets que les hommes avoient
devant les yeux :telfut le principe de l'écriture inventéeparTsang-hie;
écriture nécessairement bornée, cependant suffisante pour des hommes à
demi s-auvages, enfin tels qu'ils étoient avant et sous les premières dy-
nasties des Hia et des Chang.
il
Les Tcheou, est vrai, inspirèrent le goût des sciences; mais, au mo-
mentde la fondation de cette troisième dynastie, l'an 1112 avant J. C.,

(1) les
Suivant missionnaires, tom. I, pag. 280,011
;
ne compte que trois cent trente sons suivant d'autres,
;
trois cent soixante
quarante-deux.
et suivant M. ,
Barrow trois1 cent
la nation étoit peu considérable. Ce n'est que dans la suite, et à mesure
qu'on défricha les terres, lorsque l'empire s'agrandit et que les hommes
devinrent plus civilisés, que les caractères, simples et grossiers comme
quelques
ceux qui les avoient inventés, changèrent peu à peu et acquirent
degrés de perfection. Aussi voit-on que le nombre des caractères in-
ventés par Tsang-hie resta à peu près le même pendant les deux pre-
mières dynasties des Hia et des Chang, et une partie de celle des Tcheou,
c'est-à- dire, pendant quinze cents ans (i) : il augmenta ensuite avec si
peu de règle, que, sous l'empereur Suen-vang, l'an 826 avant J. C.,
la manière d'écrire n'étant plus uniforme, Chy-tcheou, président des histo-
riens, fit paraître les ta-tchouen-tse, c'est-à- dire, une nouvelle écriture
qui fixa tous les caractères à une figure analogue et uniforme, et qui sim-
plifia, à bien des égards, les caractères inventés par Tsang-hie (2).
Chy-hoang-ty des Tsin, qui régna l'an 245 avant J. C.et qui fit brûler

, ,
tous les livres l'an 2.13, fit faire une réforme des ta-tchouen-tse par
Ly-se, son premier ministre, qui en prenant pour base les cinq cent
quarantecaractères antiques en composa de nouveaux qu'on nomma
siao-tchouen-tse (3).
Tching-miao, qui avoit travailléavecLy-se à faire les siao-tchouen, en
changea bientôt la forme : de courbés qu'ils étoient, il les rendit droits et
leur donna le nom de ly-tse.
Sous Eul-chy-hoang--ty successeur de Chy-hoang-ty,2.06 ans avant J. C.,
les tribunaux firent de nouvelles corrections dans les caractères, auxquels
on donna le nom de kiay-chou; la facilité de les tracer les répandit in-
sensiblement dans tout l'empire.
J
Quatre-vingts ans avant C., sous Tchang-hoang-tydesHan, on in-
venta de nouveaux caractères qui furent nommés tsao-tse [caractères
d'herbes]. L'amour de la nouveauté donna cours à cette sorte d'écriture
à tire de pinceau, qui, sous prétextedelégèreté et d'agrément, décom-
pose les élémens des caractères et rend impossible leur analyse par la
difficulté de distinguer les images et les symboles des anciens carac-
tères (4). Cette écrituren'est plus en usage
que pour l'écriture courante.
II est inutile d'entrer dans
un détail particulier sur plusieurs autres
écritures anciennes, parce que les différences qui les distinguent, tombent
plutôt sur
sur l'élégance, la
l'élégance, la bizarrerie, la
bizarrerie, lasingularité, le
singularité, le grotes que de la
arotesque
manière de tracer les images et les symboles élémentaires,
que sur la
(1) Missionn. tom. IX, (3) Éloge de Moukden, pag. 134.
vag. 121.
(2) Eloge de Moukden, (4) Missionn. tom. IX,pag. 326.
pag. 1]1.
fij
substance même des caractères (i). L'empereur I(ien-Iong" a fait imprimer
trente-deux sortes de caractères son poeme de Moukden;mais on ne
en
saitriende sûr ni de satisfaisant sur l'origine de tous ces caractères. Cette
les sentences, les vers
sorte d'écriture ne sert plus aujourd'hui que pour
dont on orne les appartemens, ou qu'on met au bas des tableaux. Je puis
même assurer, dit le P. Cibot, qu'on s'en sert fort rarement, au moins
chez l'empereur (2).
Il étoit réservé à la dynastie des Heou-han ou Han postérieurs, qui
l'écri-
ont régné depuis l'an 24 de J. C. jusqu'en 2.64? de perfectionner
de lui donner la forme qu'elle a conservée jusqu'à présent. Sous
ture et
les
cette dynastie, Lieou-te, voyant la difficulté qu'il y avoit à tracer
caractères, imagina une nouvelle sorte d'écriture, appelée hing-chou, qui,
caractèresl'esprit et le systemedesanciens,
en conservant aux nouveaux
leur ôtoit néanmoins leur ressemblance pittoresque avec les objets qu'ils
exprimoient.
Les différentes écritures se bornent donc, 1.° au niao-hy-tchouen ou
au ko-teou, qui sont les plus anciennes; 2.0 au ta -
tchouen-tse, qui a
duré jusqu'à la fin des Tcheou; 3.° au siao-tchouen-tse, au ly-tse, au kiay-
chou, inventés sous Chy-hoang-ty et son successeur; 4.° au tsao-tse, qui
eut cours sous les Han et sous les dynasties suivantes, jusqu'à celle des
Han postérieurs; 5.0 auhing-chou, qui est l'écriture actuelle.
Les caractères,dans l'écriture hing-chou, sont composés suivant les
règles des lo-chou (3), ou des six classes sous lesquelles les anciens Chi-
nois rangèrent leurs caractères. Mais ces caractèresmodernes ont perdu
beaucoup, et ils ne parlent plus aux yeux aussi bien que ceux dont
on faisoit usage auparavant, parce que, pour leur
, donner une propor-
tion plus symétrique ou plus agréable on en a défiguré plusieurs. Ces
caractères, en outre, étant quelquefois composés d'un grand nombre de
traits infiniment petits, il faut, en écrivant, être très-attentif à ne pas en
omettre un seul; car un trait de plus ou de moins peut changer totale-
ment la signification du caractère.
L'écriture hing-chou est composée de six traits élémelltaires(4), avec

;
, , :
lesquels on peut écrire tous les caractères. Certains auteurs en comptent
sept et même davantage c'est une erreur il n'y a essentiellement que
six traits radicaux qui joints à deux cent huit caractères primitifs ,
)
(1 Missionn. tom. IX, pag. 32-7. Missionnaires, tom. IX, pages295 etsuiv., 328 et suiv.
(2) Ibid. tom. IX, pag. jpy, note 51. (4) Missionn. tom. l, pag.286 et 314. Voyez les six
;
(3) Voyage à Peking, tom. II, pag.378 et suiv. premierstraits, dans laTabledes deux cent quatorzeclefs.
composent les deux cent quatorze clefs Chinoises sous lesquelles tous les
caractères sont classés.
Plusieurs écrivains ont avancé que le nombre des caractères s'élevait
à près de quatre-vingt mille;mais ils se sont trompés. Il n'y a guère que
neuf mille huit cents caractèresdont on ait pu constater l'authenticité
sur les King (i). Le Dictionnaire Tchoue-ouen, fait par
Hu-tchy, sous
Ho-ty des Han, l'an 89 de J. C., et les autres dictionnaires composés
d'après lui, n'encontiennent que huit à dix mille. Cependant plusieurs

;
circonstances occasionnèrent une augmentation dans les caractères; savoir,
les liaisons des Chinois avec les peuples de l'ouest ensuite l'arrivée des
bonzes de Fo : de sorte que, sous les Heou-leang, le bonze Hing-hun fit
-
voir que la langue Chinoise s'étoit enrichie de vingt six mille quatre
cent trente mots. Au commencement du règne de Chin-tsong, le savant
Se-ma-kouang offrit à ce prince un dictionnaire composé de cinquante-trois
mille cent soixante-cinq caractères, dont vingt-un mille huit cent qua-
rante-six doubles pour la signification. Ainsi il est évident qu'il n'existe pas
quatre-vingt mille caractères, et quel'on peut en retrancher plus de la
moitié ; il suffit même d'en connoître dix mille, suivant les Chinois (2),
pour être un lettré instruit. Quand on sait, dit le P. de Premare, cinq à
six mille caractères, il n'y a plus de livre qui arrête (3).
Quel que soit le nombre précisdescaractères Chinois, il ne faut pas
néanmoins s'imaginer que ces caractères soient rendus chacun par un son
particulier. Les sons, au contraire, sont en petit nombre (4), et ne sont
:
variés que par le moyen de cinq tons mais, l'addition de ces tons n'ayant
donné que mille quatre cent quarante-cinq, et, suivant certains auteurs,

;
mille cinq cent vingt-cinq prononciations différentes, ces prononciations
n'ont pu suffire pour rendre tous les caractères aussi en existe-t-il un
grand nombre dont le son est semblable. Cette similitude cause souvent
quelque embarras dans le discours, et ce n'est qu'en écoutant attentive-
ment la phrase qu'on peut en découvrir le vrai sens.
On distingue deux tons principaux, Tping et JK tse. Le premier
ping ,-'3f pzng-czng, ou
ton se su b divise en deux; savoir,
~Kchâng-ping, c'est-à- d ire, - -
tsing ping ching
égal et clair], le ton est égal, plein et clair; et ~Tthia-pAing, c'est-
[ton

à-dire, ~tcho-ping'ching [ton égal et obscur], le ton est égal,


(1) Missionn. tom. IX,
(2) Ihid. pag.
pag. ;j, (3) Lettres édifiantes, tom. XIX, pag,467.
- -
JJ]. (4) VO)If{ ci-dessus, pag.xlij.
;
plein et bas. Le second ton 1(. tse se partage en trois savoir, Lff

*
chang-chng [ton élevé ], le ton est haut dans le principe et bas en finis-
;
sant
.:k kúu-ching [ton traînant], le ton est bas en commençant et
haut en finissant, et à ru;e J~-ching [ton rentrant ou pressé], le ton

ilcháng,
est bref et rentrant. D'après cette définition, il y a
réellement cinq tons;
savoir,~j*cháng-ing, ~Tfhia-p~ing, kúu, et
Ãtf. C'est ce que confirme le Dictionnaire des caractères antiques de
Hu-chin,qui vivoit sous l'empereur Ho-ty des Han, l'an 89 après C.; J.
tous les caractères y sont classés sous les cinq tons désignés ci-dessus.
Cependant, malgré cette autorité, quelques personnes ont avancé qu'il
ïa
n'yen avoit que quatre, mais c'est faute de connoître définition des
tons et sur-tout de savoir parler chinois.
Anciennement, dit la préface du Dictionnaire tonique Pin-tse-tsien,
on comptoit trois tons,
~pinotse, etÃJf, qui en formoient
2f ping comprenoit les tons tsing [clair]
et tch ;
chacun deux. Le ton
[obscur];le.ton~tse,lestons~±.châng [élevé]et 1;-.
~A j,les tons ~fttsien [non profond] et
kÚll [traînant] et le ton
f* [profond].
chin
On a réduit dans la suite le nombre de ces tons à quatre savoir; ,
;
ping,chang, kuu et jy toutefois, si l'on a cessé de diviser ce dernier
ton en deux, on a conservé au premier ton ping les tons tsing [clair]
[ ]:
et tcho obscur d'où il résulte qu'il existe évidemment cinq tons,
savoir, chang-ping,hia-ping, chang, kuu etjy; et, si les diction-
naires imprimésne font mention que des quatre tons ping, chang,
kuu et jy, c'est qu'à la Chine ceux qui s'en servent savent leur langue,
et n'ont pas besoin qu'on leur fasse connoître que le premier ton ping
en contientdeux; ils ontappris dès leur bas âge cette propriété, ainsi
que la différence dans l'intonation qu'il est nécessaire de faire sentir, pour
se faire comprendre en parlant.
Les missionnaires ont représenté ces cinq tons dans leurs diction-
, , à I,
naires par les signes ~m yv X, u, répondant à chacun destons ;
savoir, 1-1. à chang-ping, ~A hia-ping, à chang, I à kuu,~'u àjy:
mais , ,
pour rendre la prononciation plus facile, ils ont ajouté un esprit
rude. à ces mêmes signes A , R "V* , Jc> ~if pour faire sentir
que les caractères sur lesquels il est placé, au lieu d'avoir une pronon-
,
ciation douce comme ils l'ont avec les premiers signes, l'ont au con-
traire rude et gutturale avec ces derniers.

;
Les Chinois n'indiquent pas dans leurs livres cette différence dans la
prononciation des caractères elle s'apprend dès l'enfance et insensible-
ment : c'est donc une obligation de plus que l'on a aux missionnaires de
l'avoir fait connoître, en employant un moyen simple et qui sert à faci-
liter l'étude de la langue Chinoise.
Les dictionnaires Chinois sont communément faits par clefs (i), c'est-

,
à-dire que les caractères sont classés par ordre des clefs. Dans ces diction-

;
naires il existe au commencement une table des deux cent quatorze clefs
qui servent à classer tous les caractères ces clefs sont placées par ordre de
traits, c'est-à-dire, en commençant par la clef d'un seul trait et conti-
nuant jusqu'à celle qui en a dix-sept et qui est la dernière. On trouve
ensuite une liste de caractèresécrits suivant l'ancienne et la nouvelle ma-
nière; une description des caractères dont la clef est difficile à trouver;
un tableau des caractères qui ont, au premier coup-d'œil, la meme- appa-
rence, mais qui diffèrent cependant par la prononciation et la significa-
tion; enfin plusieurs exemples pour apprendre à écrireavecméthode.
Comme il importe fort peu au commençant de savoir comment
on
faisoit autrefois un caractère et comment
on le fait à présent, lorsqu'il
à
connoit peinecequi en
fait la d i fférence, j'ai om i s la liste des carac-
tères anciens et nouveaux.

;
La description des caractères dont la clef est difficile à
trouver, pré-
sente un plus grand avantage mais cette description,plutôt utile à celui
x
qui sait le chinois qu'à celui qui l'ignore augmentant de beaucoup le
dictionnaire, j'ai cru devoir la supprimer, à l'exemple des missionnaires.

coup-dœil, être semblables ,


Pour ce qui regarde la table des caractères quiparaissent, premier
au
comme ils ne le sont pas réellement lors-
qu'on veut les examiner avec soin, il m'a semblé inutile de la donner,
d'autant plus que le P. Basile n'a
pas jugé à propos d'insérer cette table
dans son Dictionnaire.
Les exemples que les Chinois

,
langue Chinoise je vais
mettent dans leurs dictionnaires pour
enseigner à écrire avec méthode, étant nécessaires à
ceux qui étudient la
en donner quelques-uns pour montrer non-seu-
lement la position des clefs celle des différens traits
et qui entrent dans la
composition des caractères, mais encore la manière de les
compter. La
)
(1 Introduction,pag, vj et Vij.
,
-j ((

J
première colonne dans le tableau suivant, fait voir le caractèresimple

.{ j
ou joint à la clef; la seconde, la clef; et la troisième, la position des traits.

>
Clef L
rou."1
PBouche.,

Clef
Bouche
Keou-

)t>
80.
So. •••••
)

(
t~(l
Keou.
Clef30. ]
—————————————————————
-|
— ! -traits.
——————————————————————————————————————
Trois

| J.
Chf." 83
Í cinq
Cilq

,
Min.
1
If Clef
1 *»
20.v Six
Ê5

1.
Soie. Cq

Clef
Peuple. lf traits.

i
Ole.
Clef 1 20.
¡
MY. S~
1
j l<

-
Six traits.
(1

(KIng.
p;
IL

f
-:z. —
Ministre. -
ËL I)1

traits.13
1 --, Sixtraits.
traits.

-{
Tchln.Clef
4 47.
(
Ruisseau. i^chouen.[I1».

fj"!<>>{-.U-,v-j(*?
Clef
Tchoïien. traits. Set

]
j
Ruisseau.

DIfferer.
tra i ts.

traits.
Clef9.
1'- J "#
Sept
*
A
J
Huit x
rhz.

(
[ Clef 54. J

l
Vemr. J"
Huit

Chan.
( traits.
>

(
V
ln.

-
1 ( traIts.
Ldy.

tI
I=t Soleil El
-1 — - -. Huit
,
—| {Huit

l
,. fY' *
I ( tIalts.

\.I.rMontagne.-L
s'élevant. (] Jy.
JIJ (| * traits.
Ngdn. Clef72. ——-——————————————————————————————————————

Clef-46.
Obscur.
ih
Ylf.
traits.,
!( traits.
",. Neuf
Yevu. Clef52. 11
traits.
ti)1I-J
t~
t7

| î;
*
Yù.

Hér
j| 1
prol)re.
r:R

/Iw

Iylif
Y/I.
L

reize
!
)
irlil.
Nom
propre.
propre,

y* |~l"*1* -»{
10.
J'/long.-.
Clef
n,l*n--
1dng.

Tsào.
Nom

Clef o.
•»
-..
J'1
N^— —
-traits.
j
w—<
rGrat.ter.
Gratter.

!\L-,-\---J
Cnasque.
Casle.

Clef14
Considérer.

C/i O
croissante
Jj
*°uan,ICIef152.
i

-
< T*(—
|j Clef

,
——

/-->.>')
iiY.traits.
croissante.1Chouy.
crOissante.CI/Ouy.
Eau
Ttng.Clef85.1"7
- , >k

< *M
[
Jeou.
JIK.
114.
!

Un peu d'attentionsuffit pour voir


—+

-~

\r
---.

\,.,
It

i
1!
f
Neuf
Neuf,.

que, dans les exemples précédens,


les traits qui composent les caractères,se forment
:
gauche à droite il en faut beaucoup au contraire

réellement. Par exemple, on


presque toujours de
pour compter ces mêmes
traits; car quelques-uns paroissent doubles, tandis qu'ils
ne le sont pas
1
t
j|
j

|
| traits.

(Dix
j

)
Dix

1I
traits.

Dix

traits

Onze
traits.

rDouze
traits.

Treize

traits
j

ne compte qu'un trait dans ~L et


au lieu que l'on en compte deux dans :
r
cela dépend de l'habitude
que les Chinois ont prise dans le maniement du pinceau avec lequel ils
écrivent, et c'est ce
que l'usage seul peut apprendre.
MÉTHODE
POUR TROUVER LES CARACTÈRES
AU MOYEN DE LA TABLE

DES DEUX CENT QUATORZE CLEFS.

LE Dictionnaire est disposé par :


clefs
,
il contient la plus grande partie
des caractères existans dans la langue Chinoise chacun distribué sous
il
celle des deux cent quatorze clefsdont dépend, et classé d'après le
nombre des traits qui le composent. Lorsqu'en traduisant on rencontre
un caractère dont on veut connoître la.prononciation et la signification,
on doit, pour y parvenir, examiner d'abord quelle est la clef, la cher-
cher ensuite dans la table des clefs, et enfin dans le Dictionnaire parmi
les caractères dont les traits sont en nombre égal aux traits du caractère
:
qui est joint à la clef par exemple, dans le caractère ~1, dont on ne
sait ni la prononciation ni la signification, il faut premièrement décou-
vrir la clef de deux traits,qui est -1 jîn; chercher ensuite dans la table

,
des deux cent quatorze clefs, sous les clefs de deux traits, la clef ~4
J
jîn qui renvoie à lapage 8 du Dictionnaire, dans lequel, parcourant,
sous cette même clef jîn, les caractères de sept traits, nombre égal à
ceux du caractère on trouvera, page 17, n." 224, le caractère
~1 pién, qui signifie commode,avantage.. La même opération a lieu
dans tous les cas.
Le point important est de bien connoître la forme des clefs et la po-
sition qu'elles occupent dans les caractères auxquels elles sont accolées.
C'est à quoi parviendront promptement les commençans, en faisant usage
du Dictionnaire Chinois, Français et Latin, dans lequel tous les caractères
sont rangés par clefs. Je, n'ai pas cru devoir m'étendre sur cette dernière
partie du Dictionnaire, c'est-à-dire, sur la manière de chercher ou de
trouver les caractères, parce que le seul exemple que j'aidonné ci-dessus
est suffisant pour les personnes qui ont de l'instruction et l'aptitudenéces-
saire pour apprendre les langues.
TABLE
DES DEUX CENT QUATORZECLEFS
SOUS LESQUELLES

DE
-
CLEFS
DE
fi"Pp
-A—nnv
D'UN

TRAIT.

J:1
TOUS LES CARACTÈRES CHINOIS SONT RANGÉS.

L
Y.
v
(*)
Page5.
CLEFS

DEUX
TRAITS.
A

P"uTâo.pu,trois
Rv
(12)
gC42,Page
U
'T'-la

50.
1
PI'
(25)
Page69.
CLEFS

TROIS
TRAITS.
-
-

f~. Eut. Kiong. - Ly.Tsië.


>-*
Kéou.
(0 (7) (13) V (19)
(26) (30)

t
Page1. Page6. Page 43. Page59.

>1 e 0
Page 70. Page 77.

(9)
My.
Koîien.Teôu.
(2)
PaSe3*

)
Tchù.
7"' A
(8)

A y b
Page 7.

Jtn.
lISV
(14)
Page 44*

Ping-
n- Tsië.
Pâo. 'T' 'V
(20)
Page63.

Py.
TI A
Page 70.

Han. Ton.
Pagfoy.
Oey.
0/'1
(31)
Page104.

J
Page 3-
Page8.
JLCh
Page46. (21)(27)
Page65. (32)

(4
A dr
tY:vTAK't
Pie.
(4)
JIn. Ky. Fang. Mebu,ssé,

H'
4. (16) 65.
(22)
Page
PageS.Page 49.
U C x
Page (28) (î3)

JL
Page 75.

X
pPage121.

Jin. Kan- Hy- Yeou. Tchy.


,
(17) 5°.Page
(23)67.Page


(29)(34)
75.Page
(5)

J1
(10)
5. Page
Page39.

+
Page 122.

à J]
» 6.
f;
/-- r
Tao.
-., Chÿ. Soüy.
(35)
Page Page 4r*Page50. Page 68.
Page122.

(*) Les caractères qui n'ont


pas de numéro, sont les doubles des clefs.
,ou
,

r
?
jT
(36).
Sf.
Sv
Page

* (37)
Page 124.

Mu.
N'
(38)
Page 128.

Tse.Chan.

,*
(39)
P-aget43.

Mien.
(4o)
p~ge!4~.

,J)\I su
Tsûn:
'T'. f'!
(41)
"1
7i

dr
K'~-
Ouarig.
(51)&
0 -.Y"
123.Pagejjô.

Tu-Chy,
Kan.-.*£

(44)
Page 157.

9*
Tche.
'T' h
(45)
Page160.

Tchouen.
PageIP"Page168.
(46)
tP.age161.

III.Lp
Tcholien.
(47)
Page 168.

:v:v

(56)
-
*

Page 185.
?.

a
*
N

,
CLEFS
Page175.Page188./Page

r
Ya 0,
(52)
Page 176.

Yen.Tchy.
(5)
h
Page 177.

*
Yn.
(54)
Page 1^83.

Kong.
(55)
Page184.

Y,
Chan,

?
(59)
Page189.

'T"
(60)
V

Page 190.

'!•

*p
Sin.
Page 195.

Cheou.

Page 226.

Chouy.
,
C.7- ,.
Page 343.
te4
QUATRE
TRAITS.

Sîn.
(61)

Jn Jf-
Page 19

S-
Sîn.

% 1;
Page 195.

Ko.

Jv
(62)
Page2.22.

Hou.
(63)
Page 225.

Cheàu^^Sj^pJTy
C.L

i. a
(64)
P'
Page 226.
j.
X:
lien.
Oziên.
(67)*
267Page

y
Tebu.
(68)
Page 268.

Yi.
1/":-
(69) *
Page 269.

Fang.

je
(70)
Page 271.

Ou.
(71)
Page273.

(72)
Page 274.
en,
i
je
L1.1en.
325.
(76)

Tchy.

a
(77)
Page 329.

't)"'v
(78)
Page 33r.

Tchû
(79)
Page 336.

--DJ:

ySu.

tt
(8o)
Page 337.

(SI)
Page 338.
>

t 3
Siào.
(4)
Page155.

Ouang.
Kong.Kong.

C
(48)
Page168.

-
Ky.
(57)
Page186.

Ky.
J
jKuen.

j Y.
-
Page 402.

£
Tchÿ.
(65)
Page 261.


Yoûe.Mao.
(73)
Page 284.

}J
Yoûe..Chy.
R
(82)
Page 339.

*
(43) (49) (58) (66) (74) (83) ,
Page 156. Page169.

rft Eh
Page 188. Page 779.

F
Page 262.

1t
Page 285. Page 342,

h
CW«g.
O - Àf»z.
K
Page 156.
Ky.
(5°)
Page 170.
',,' Feou.p&.
Page818
Page188.
Mo.
Pag~Page~
K$.
L' , nvt 7IÆv
(75)
Vff
Page 42.
(84)
p
-
* * k
Chouy..Ya.*jOuang,
(85)(92) (•©S)

¥ .i,
Page 343,

Ho.
(86)
Page 380.

m*
o.
H'

*Nlb
Page 380.

K",
Tchao.
(Si)
Page 394.

(94)(98)
JMà*.
m
Tt-h

(S8)
Fou.

Hiao.

>11
Page
(89)
Ji;
J
CLEFS

^P^ge441.

Yâ.

N. ou.
Nie /1
11
39

Page 398.

(93)
Page398.

Ni/ou.

=bw.::S-.
Page398.

àwTsSûtOua.
*p
aêej94,

Il-o.b"
Ouang.
o

Oita-ng
&
pf,
(107)
g.
C/zy.Ouan
Py.JE
x
Page343.îfage39^^JPage567.
ge

M a

£ a t;
Page395.Page156.Page766.

Ouang.
Page30c.Page156. !
463.
Ho.

395'Page156.Page433.
ffl m ±
M
Ouang.
Page 567.

Lao.

Tc
,

Page 579.

Jo.
Page'587.

(98)
âge402.Page615^Page

'"rclz'l1:

Page
(10°)
ï Yo.
(95)
Page 414.

Huên.
LT A
(96)
Page 426.

KoUùt
(97)
Page 426.

fttJ.

42b.Page(io7)

(99)
Page432.

Seng.
pPage4/33-Page463.Page508.
Page5°8,.
f"
( )
Tsy.
0°4)
Page 442.

â
Pu
Pli,
(105)
Page 455.

Pë.
(106)
Page455.

458.Page497-
(115)

M'zncy.
(108)
Page4;9.

Mlf.
Page477.

J
Chy.
(112)
Page478.

TfC
Kf.
K Yiï.

Jeoll.

Hiie.
Page
't/I'
(113)
Page 489.
1*1

(114)
Page 497.

508.
(116)
,

Hüe.
,1
Page 567.

*™
Ouàng.

'9
Page 567.

à
Page 331.

Yll.

Page 331.

Pdîl.YU. Yang. Mo. Ly.


(90)
Page396. page4,4.
Page434.
(101) 5!4.
(117)

Jr nu m
Page463.Page
4 ikJ
(io)(uo)
P:
Pien.
,
(91)
Page 397.
llallg.
0 *

Page 567.
Tii'n.
agc435.
(102)
Meôu.Çhoi/y.
(110)
Page 475, Page 343.
I I1L'K"579.LTv
I

I
I!
I
I
II I
SEPT 'T'
CLEFS

I
SIX
DE
hvt
SIX .v-
I 671.F§
I

(125) (134)('43)
Page
PTag(cne

I
TRAITS.

Jt
TT @
h8S)
I

ffiî
I B I

TRAITS.
lÍIl |I

aSe734- Page779-
Page'606.
FFÏÎ &UTPage
1T
LEHFE

Htng. ¡(¡én.Tseou.
CLEFS I ..j;.. I jat I

Tchlf.
I
b101.Loiq.Tch-oùen.iul0.TS101.Pién.
Page 517.
TC
Eûl.
(126)
'Page579'
I
Che.
(135)
Page608.
I
(144)
Page 672.
I
I
(147)
Page 687.
I (156)
Page735.
I
Yebu.
(164)
Page 786.
I
I

Y.Kïo,ITsiï.Pién.
III(127) Tchoûen.(1,4'5)
*Jf*
I
(148)(157)
Tcho. Loîiy.
(136) (165) I
! I I I j Page 7.40. I Page 791. I

I
Page 517. Page 5-8o. Page "609. Page 674. Page 690.

jI(119)
My. Eul.
I I
F. I Yen. I TsÕ. Ly, I
(liS)1(137) Tehëoll.
{149) I I (166) I

mY.Yâ.Kén. Chi-n. -¥
I I Page 582. Page -61o. Page 674. I Page 692. j Page 740. I Page 792. I
Page 534.

1 I I
KS. I Chln. I Yâng.
My. Yû. Kén. Hia.

M Ê ? 1 •.* :¥:
1 1 (150) I (158) I I
(120) (L29) ('138) (146)
HIT?
I Page 540. Page 586. I Page 614. I Page 686. I Page 718. Page 753. I Page 571. I

Febu, I ,(1]0)'(139)(151)(1j59) I I Teôu. Tche. Ydng.

II
V, Jo.
.TV S2.
t'v Hia
.T-If
I
'T' 'T' h vrA'
I
(121)
Page 565.

M
Page 587.
Ë I Page615.

TF
Tsao. R-
I Page 686.
Page718.
Page754.

1M
I
I

*
Page 571.
II

jI I j I
Ouang. Tchtn. I Chy. Sin. Tclztlng.
I
(122) (131) (140) (152) (16o)

NI Page810.
I Page 567. I Page6o4. Page 615. I I Page 720. Page 763.

m JÊM M
JI

I
j
Ydng.

mM. *
(123)
Page 571.

Yù.
tl4)
Page 575. .Page
I
I

I I
Tse.
(132)
Page605.

Teky.
(133)
606.
I
I
I

I
|
HÕu.
(141)
Page65:1.

Tchang.
042)
Page 655.
I
I
I

|
I

I
I

|I

I
Tchy.
(153)
Page

M
723.Page

Péy.
(154)
Fige 724- )
Chin.
(161)

Jt
Tch0
765.

(162)
Page 766.
jI
I

I
)
II

I
(
t

I
CLEFS
DE
HUIT

5A m rËl .&
TRAITS.

Kln.
(167)
Page 793.

Teht/nu.
b
I
I
ITchoily.
I
I

I
I

I
j~
JE
.1.C/l0lty.

»
(172)
Page 827.

Yù.
(173)
Page 832.

Yît.
I
I

II

\M
I
Nf
I
CLEFS
DE
NEUF
TRAITS.I

Mien.
(176)
Page 839.

Kit.
I#
I

I
I

I
Chy.
\Jfry.
(184)
Page 859.

Chf.
Page 859.

Cheou.
(185)
|
I
I

l'W I
CLEFS
DE
DIX

TRAITS.

m
a::
Ma.
fi H
(187)
ih
Page 870.

Ko.
(188)
Chf.
rlY.

Page 859..

{{(

Cheou.

Page 868.
CLEFS
DE
ONZE
TRAITS

Yû.
(195)
Page 891.

Niào.
(168) (177) .(196)

.::IL.
L"0
I I I Page 868. I

K 833.
Page

fPJ
Page 810. Page 84-1. Page 879. Page 899.

:P<;
III
M
TchSng.
¥
v.
ey.
7k
a
ao. Tsin.01. Hiang
Hiang.
éà
JJ,u,
Tch Tsfng. OeA U.
(186)

r, # H
I
(174) (178) (189) (197)
I Page 810. I Page 838. I Page 845. I Page 869. I Page 883. Page 909.

:fè M
j: Kilou.
838.883. 910.
Mé?U}
I
I
Ni
(l69)
Page Sii.

fi Page
(175)
n m
(175)
Page 838.
I
Fey.
|I
(179)

f-
Page 848.
I
I I
piêou
(190)
page 883.
Page
Lo.
(198)
Page 910.

(180)(191)
I (180)(191)
Yn. (199)
Teôu.
(199) Tseou.

1
I Mên. I I
Me.
Page8I1Page735.Page848.
*
I
I Page 811. Page I Page 887. Page 912..
!fl M MU?
Hïe.II.
Ê \M
II IFeou.

II
Mong. TchSng. ML

Ntffc•
J(182)(193).
|I (170) |I (181)
Page81.
(\ Page 9y9. Page 849.
(192) (200)

Page888.
Page 888. Page 914.

Page
Fébu.
Page818.Page856.
Fong.
;i, M Wi

p~ ,..

J.
Tay. Fëy.
age82].,
(171) |I Page8;S.
(183)
jI
Koùey.
Page8,89.
(194)
P
t.o ,0. age 9.
CLEFS CLEFS
t
a CLEFS CLEFS CLEFS CLEF

fiÈI
DE DE DE DE DE DE
TREIZE QUINZE SEIZE
DOUZE
TRAITS.TRAITS.(208)
Chii. QUATORZE DIX-SEPT

Page 921.
TRAITS.TRAITS.(208)TRAITS.TRAITS.
4t
TRAITS. TRAITS. TRAITS.
TRAtTS.

m; lii
TRAITS.

~t~ tRi
Hodng.

# & &
(201)
Page914.
Mong.
(2°5)
Page 919.
Pi.

H
(2°9)
Page 923.
Tchy.
(211)
Page 926.
Long.

Ii
(212)
Page 929.
YOLI*.
(214)
Page 931.
,

Chù.
(202)
Page 915.

«
Tmg.
(206)
Page 920.

t~~
-

M
Tsy.
(210)
Page92j.

<sjEî
Kouey.
Page 930.
Koiiey.
(213)
Page 930.

M
He.
(203)
Page 916.

TWrK
(204)
!Ting.
Page 920.

~TTv
Kou.
Hë.
Page 916.

I
Page 918. -(207)
Page 921. I

DICTIONNAIRE
DICTIONNAIRE
CHINOIS,
FRANÇAISETLATIN. :
--------

t
.,.--.--..- -- - - -

#.
CLEFS D'UN SEUL TRAIT.

.,
M."cief.PREMIÈRE
CLEFde l'unité,
CLEF.

: f1
J
2 TRAITS.. jrtÇlef
-
,

t
de la prio- Dix mille.
f. Y. ritéetdela perfection
parfait.
un, unité, Ouan, Decem millia.
IniHÍa.
}.

:
Clavis unitatis, prioritatis et per-
fectionis unus,primus.Ty-x (a),
primus, perfectulTI, aequale, simile;
(4)

Mesure de dix pieds Chinois.


x-ta,
x-ta', cœlul11; ;
x-sëllg, per
cœl um x-së/ig, per totamvitam ;
totalTI vltmTI;
Mensura decem pedum Sinensium.
X-fiu, mantus; X-pll
X-Sïil, toto corde; x-x, singillatim. Tch
L
(5)
Tchâng,
a"ng
cJ1ang, , fiillg-x, Bonziorum cl
vel yo-x, socer;
domus; tà-x, mu-

'T".,
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. tuo pugnare.

T 1 TRAIT.
Porter, fort, robuste.
Gestare, fortis, robustus, substi-
N
L x
--UMM@

tureti
Trois.
;
Numerus très.Ty-x, tertius tsay-x,

Tïng.
(a) •
tuere loco alterius ; iittera tempora-
ria inter chf-kall. Mtll-X, plebs; pïng-
Sein.
(6) tur etiam San, iterùm
ain Saltz, :
repetitis vicibus, seu efficaciter. Legi-
iterùm: x-se,
tare; tsay-x, multoties.
x-s clIU
cogi-

destitutus ; ,
x, milites; ling-x, pupiilus omnibus
x-kiên triennii tempus LEnhaut,Enhaut,dessus,suprême,
dessus,suprême,
;
quo fiiii ob mortem parentum cessant
à muneribus publicis tcldllg-x,
plere annum aetatis i6 vel18 ;
com- m
J_^ fait, aller. par.
par..

Chang.Suprà, su perior, nobilis,


hiâng, caiyophyllum. x- (7) tus, sup
rex, ai-
Tay-x, ascendere, pluris æstimare, ire.

L Sept.
x-pèn,libellumimperatori imperator;
remus; hoâng-x,unperator;
x-pèii,libellui-ii imperatoriporrigere;
VO Septem, numerus septirnus.Ty-x, x-chf, olim ; x-où, meridies; x-ty,
TSY. septimus. cœli moderator. Legitur etiam Chang,
(3)

1r>
:
à loco inferiori ad superiorem ascen-
dere x-ching
, tonus tertius.
chose que
-
Tj-ÿ; ai~Isi de suite. x.cetx annonce remplace le caractère principal: ainsi
Tý-x estla même
irClef
I Bas, dessous, inférieur, mé- 4 TRAITS. r."eClef.

- .£
Hiâ.
prisable.
,}
Infrà numerale percussionum. tHj Mais, aussi, au reste.
f. (8)
Chang-x
;
ignobilis
suprà et infrà, nobilis et
ltll-X, superior inferiorem
t B

Ysfè tera
TSie.
Sed, item, caeterùm, et, modo, lit-
auxiliaris ; verbi gratia
teraauxiiiaris gratiâ, x-tigdy,
f.

'1 ,
visitans; hoéy-x, inferioribus benefa-
cere ; x-mà ex equo descendere
V"
; (14)
, x-"gay ,
ama. Sœpè est principium loquendi,
et nihil significat.Kebu-x,inconside-

; ;
x-yu, p l uere; x-sue, ningere; x-tan,
ova parere cheoti-x,subditi xcheoù,
operi manus adhibere; x-tchîng, mu-
,

T
, non_8ita properes.
rate, operari ; x-mail,

Grand, offrir.
.:::c
nus quod itinerantibus offertur;fdng-
x, deponere; x-tsé,aiiâ vice; chïn~x,
partes verendæ. Legitur etiam Hià,
descendere, declinare, procumbere
1 1 l' l' , ex alto
tse-chang-hid-hia, 1 d
descen dd"it.
: ,
Pey.

..1lL
IM*
(15)
Magnum, offerre.

Siècle,vie,année,généra-
tion, temps.
3 TRAITS. Tempus,seculum. f-x,totumvitae

-. Non, ne pas vouloir.


Non, ne, noio. x-jêii., sin minùs;
Chy,

duratura
.v-kiay,
; il ;, ,
(16)tempus; mîng-x, bona fama semper
chang-x
mund s a--fa seeulorum
;
seeulapraeterifa

o.
Pu ;
x-ÿ, intra non multos dies x-chy, sem- exelllpIar.
per; X-jll,
iius
1"
A meif'ius est,
quàm;
* x-ydo, non vult1 ; l'
ve l1 non est me-
hao-x- fîL w..
Tertre, colline.
houân-hy, laetabitur valdè. A

, ,
Terra elevata, collis, magnum,
,
P
È Donner, promettre,et,comme.
Dare, promittere, et, sicut, nota
K. ou.
leAl eo u.
(17)
altum
fi
cumulus
C fucii.'
Con V A
Youûni-x,
cœl1o sacri.fi.
vacuum nomen
terra el1evata, ubi
fi.,
b.
ficium fit; jell-X, locus-ub
habitant homines immortales.
f b.i

Yù dativi, exspectare, simul.

Ij 'J(f.
(IO)
m Inférieur, dernier, subalterne.
Denlander, mendier. Inferior, ultimus, piscium cauda ;
V
Mendicare, dare, accipere. x-tse, P' littera temporaria inter chy - kân in
oppositis, suprà et infrà, antè et
; post.
Kûry mendicus.
I)
V-

J
",

I
TRAITS.
g.f
5
Créneaux.
Parvus paries ad declinandos sagit- t=h Lécher..
wLécher.
Mièn. tarum ictus, mœnium corona. 1*1 Lam b ere.
(12)
4 lien.
Caractère
Aid,
('9)

JI
qui sert à marquer
une des douze parties de la jour- aider, délivrer,pnrir,
>/J\
Tchèou. nee.
(13) à
Littera temporaria, prima hora
usque adtertiam post mediam noctem.
1g. (2o)
prendre.
IIAii,iOpitulari sustentare liberare,
Opitulari,sustentare
offerre, accipere.
liberare, ,
|Tiéou.
1
jfClef

,. Jfc Jeter, abandonner. 4^7 TRAITS. 2!Clef.

If Ï
S
Abjicere. x-x, modicum.
! *tt(
7 Lier les cheveux en deux
Y. (Z1
* h, J# touffes sur la tête. Kouen.

7 TRAITS. Kouan. Capillos nectere in formam duo-

'*
^||/ Avec, ensemble, et.
Cum, simul, et, singuli, omnes.
,.,
(a8) rum cornuiim, quod est proprium par-

;
vulorum ; juvenis qui jam nectit ca-
piHos, adolescens suescere.
Ping. jfa Enfiler.
(2.20)
It-.. I ;
Filo trajicere
numerale rerum in

-,
IuCI L
Tchoûen. lineam coactarum, ut rosariorum. x-
;

,
ILe CLEF. (29) kouan,filoaliquidinserere koudn-x
2.'CUf.

Kouen. Kouen.
crue.
EF de l'accroissement :

Clavis accretionis : accretio, in-


6J\ assuescere.

Gril, broche.
Instrumentum ad carnes assandas,
(i3) crementum, pullulatio. Tchan.utveru.

rTchii.
,
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. 1 (30)

2 TRAITS.
Y Fourche. e CLEF.
III s.a#
r
Clefdeschoses qui se ter-
.La.d..A
Furca, et quod in duas partes divi-
::
1 Yâ. ditur; extremumnicinusinter digitum
minent en pointe point.
(24) et digitum.x-teou, famu
r.. l1a, an-cilla.
.11 Tchù.Clavisapiciiiti Tch'
: puncttllTI. Legitur
punctum. LegItur
A Caractère numéral. etiam Tien in eo d em sensu.
Particula numeralis, particula uni-
eizl-x, duo.veisalis pro numeris. y-x,
unuin ; CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

+
Dimidium,
;
(25)

Moitié, dedans, milieu.


;

wh
2X4 TRAITS.

Rond, pilule.

g*
;
—,
t
Z)
aequale, intlls, in me-
dio, rectum. Jin-x, pars inter
nares
et iabrum superius;po-x-yÓng, non est
;
usui x-jin, mediator; leatig-x, medi-
.I-A Orbiculus, pilula, rotundum.x-x,
Ouân arbores rectae ; tÕ-x, operculum tubi
in quo sagittae recon duntur.
;
cus x-koue, Sinarum imperium. Le-
gitur etiamTehon g,
(32)

't1 x-x, droit.


,

jungere, scopum
attingere, in examine approbari x-v, IU Rectum. Legituretiam Oual. Vide
; :
votis conforme x-fdng, ex venti incle-
Huln.
supra(32).
mentia infinTIus.
(33)
.::8: Visage prein. Kl. Couleur rougeâtre.
Facièspinguis. JJ ;
Flfngo.
(27)
Tan.
(34)
-.
Color rubeus. x-cha" arena rubra
X-SUI, sincerus; y-x,
A totam alicujus
sontis familiam delere.
/-
-> Seigneur, roi, dominer. ET 4 TRAITS: 4:CLEF
3-eClef,
|A
Tihi-x, rex, dominari, Dominus, prseesse.
; -!;
3

Caractère qui dénote le géni-


- - -
IJ
mC*ri7J
coeli x-tsy", dominus; sacerdos
Tchil. ; x-tezang, curanl" gerere l , cus-
x-cheou, /Ç tif;ce,lui. Pe.
(J5)
to dd.ire, servare; tse-x, l'b
trium; ',;
tri tim; x-tsay,
x-ts gub
iiberunrî arbb.i-
x-Y". Inten-
gub ernare; x-y, iiiten-
- x, filia regis ;
Tofoy
iiominibus
Littera auxiliaris, quæ postposita
facit genitivum etverbis
; ,
^um , voluntas kÕng
tchdngffcoiig-x, régis
sorores;
tabellae defunctorum. x-pln, hospes
chin-x,
:
facit verba reiativa pronomen iile,
;
iste, suiis item, progredi, mutare.
;
excipiens dicitur tchu exceptus dici-
x-tsè, sponsa.

tur pin. Legitur etiam Tc/iou in eodem Me-* Tout d'un coup, aussitôt.
sensu. F Derepentè, inopinatô, brevitem-
n
I(43) ;
*"
1J Tchd. pore,incipere.
7r Puits.

-
(42)
Puteus.puteus communis;
Chy-x,
Signe d'interrogation.
Tilng.x'j^n>
Tsin& clare;
coeloapert tzëll-X,
.us. (Cod.locuspag..21. II,
inter parietes
{'i} cœlo apertus. (Cod. JI,pag. 2.1.) Littera in fine interrogativa. In
(,6) 1
LTA medio phrasis significatad,in; facit
jn<?~.
011.
etiam
dativu",
<tL °
Ky-x, forsitan.
défaillir
IV.c CLEF. ~f~ Manquer,
;
vreté fatigué, s.
;
vide pau-
4- Clef.
,1 CLEFdeschoses courbées.
:
Clavis rerum curvatarum res cur-
Fa.
(44) ;
Deficere
sitas
; vacuum; egestas, neces-
iassus. Kouén-x,valdè fatigatus ;
jPfe e
pil'
(37)
vatae ad dexteram. Legitur etiam Yào
in eodem sensu; item Y,, pertingere.
ollex.. , pauperrimus.

5 ET 6 TRAITS.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
Õ
Ig
Monceau de terre, amas.
terreillinsger
Terrae cumulus,

p
1 ET 2 TRAITS.

Gouverner, talent.
1
TOouy.-
(45)
acervus.

,
Y.
Gubernare, regere, cacteris virtute
et habilitate prascellere.
Ma I
Etre
A diflerent, contredire.
Differre, contradicere ,
dexteritas, perversus.x- kiao, vafer,
violare ,
Kouay,
ït.J
(38)

Tu, toi; vous, votre.


rum rum ab aitero ; ,;
astutus; x-ly, sese opponere,alté-
sece d ere; x -yY', ddiscor-
Tu, tuus; vos, vester; certè, equi-
, des
ai tero secedere
contra rationem operari .Y-ly,
malus.
i scor-

Nàyde-n-i,sed; iitteraconjunctiva.
7 ET 9 TRAITS.
Il
(59)

Long-temps.
.7Diù" JVidesuprc(46).*"*7"*
Kieou.
(4°)
longo tempore. t

Koïmy.
(47)
(a) Les caractères qui ont une étoile,sonttirés du- Dictionnaire Chinois intitulé Tchng-tsé-tng.
14:Clef.
A l/i
rrh-
È

.J.C ouy.
;
Pendre d'en haut.
dicitur de herbis seu ar-
Pendere
boribus quæ nimis fructibus onustae
ramos inclinant.
M
MU
5 ET 8 TRAITS.

Consulter les sorts.


Sortes mittere ad determinandum
;
L
Clef.
y
Y.
Pfe.

jt*
(48)

- Gouverner
compter.
, ,
régir monter,
¡(f".
(54)
id de quo aliquis dubitat instrumen-
tum quo utuntur, ut dœmojfveniat
et scribat quid quis cupit.
';tL
Ching,
(49)
Gubernare, ascendere,numerare.
x-chy, opportunilatem arripere
equum conscendere. Legitur etiam
;
x-ma, |JU
Troublé, troubler.
Perturbatus, perturbare. Videinfrci
(59)é
Loén.
-
merus;
Ching, quadriga, binarius rerum nu-
item, quaternarius numerus
equorum , sagittarum et avium agger ;: 'L(55)

J~tLt Lait, mamelle.


in quo quatuor eminent colles hii-X, Lac. mamma. x-pou, infantem lac-
genealogia particularis failliliæ," libri tare; x-tchj, mammae, vulgonay-tsè;
Jù.
historici.
(J6)
;
x-mou, nutrix; x-hiang, thus, incen-
tiin-x, quoddam siâus.

-
sum

V.' CLEF.
sîît
l|i^ Sec.
Siccum. Vide infra (57).
y' Clef.
'7 T~ CLEFdeschoses courbes : Kan.

j
* W (56bis.)
courbé; un, unité.
;

f, Y. Clavis rerum curvatarum cur- 10 ET 12 TRAITS.


(50) vum,rescurvatasad sinistram; unum,
unitas;item Iittera horaria. x - tclie, ;!; Ciel ; roi, fort.
piscium intestina.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. K.At


et nunquam quiescens ;
Cœlum, cœli virtus efifcacissima
rex, fortis
diligens. x-kouen, cœlum et terra.
zen. •
,
Legitur etiam Kân, siccum x mo, : -
1 ET 2 TRAITS. fraudare, aliéna usurpare.

ftfVt Conduire, gouverner.


JM. /PljRegere,
J ;
Neuf; rassembler.
congre gare. Tfx, nonum ; gubernare; res quae sibi

; ;
Novem
debetur impetrata, aliquid ad rectitu-
Kieou, x-x, ars arithmetica, multi. Legitur Tchy.
7- u

,
dinem Perducere emendicare pa-
etiam Kieôu, congregare.

.,c.
(58)

;
"'J'(5.)
latia praefectorum, domus Tauziorum.
M1 Demander
mendier.
prier , supplier, x -j111,alios gu bernare x -,yu-j;lI ab
aliquo gubernari, unicè incumbere
J
;
x-sëng-tChj-kllll
x-seng-tchy- arsqua
kuu,Jars quâvita
vitatransi gi—
transigi-
Ky. Rogare, petere, mendicare. x-tse, tur; x-tsieou, parareconvivium; slëou-
",-
(52) mendicus. x, componere.
JjXé
UU
Même, et, de plus.
Adverbium etiam, et,
item,insu-
Troublé,
MXLSion
fëjL sion
;
, dre. troubler
désordre.
dés or
çonfu-
Ye,
(53)
per; est etiam Iittera finalis ad instar
puncti filialis.
(59)
Perturbatus,
Loén.delfectere,
deffectre,
;
perturbare,
tumultuari àrégula
confusio
tUlnultuari; confusÏo,
,
j.'Clef,
"7
confusè,fiiriosè ;;
tumultus excitare ,, CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. 6/Clif.
)
Li item illossedare orationis epilogus

s-td,indiscriminatim
Lr
quo dicta in compendium rediguntur.
et furiosc per-
cutere ; x-jêti, tumultuosè. Ce, , I,

déjà
3 ET 7 TRAITS.

caractère indique le passé:


fin finir, achever.
Kiïe.

ç3l|irus;est
Avide, obstiné.
Avidus, cupidus,
idemcum velxf-o,
x-hy,tenax. xf-ey,ava-
obs-
Leao.
L Littera quae verbis addita facit prae-
terita:jam, frinis, perheere,
fi.. fi comp ere 1

ve l xf6, o b s- clarè cognoscere. x-jêll, clara notitia,


1* manifesté; x-tallg, res conclusa.

Iy
cura rei similitudo.
(60)

'**3 Moi, je, nous.

C.'Clef.
*S

Klfc.
Kue.
I
fc

Küe.
Kiie.
(6i),
VI. C CLEF.

CLEF des choses qui tendent


en bas et qui sont recourbées.

,
Clavisrerumdeorsïim tenden-
tium sedinfrà curvarum
uncus
adactus et eujus cuspis in angulum
;
(63)

Affaire
J
~—-
II*
Sse.
,
Ego.Legituretiam Yu, dare, do-
nare. (Est sliperioris ad inferiorem. )

chose, occupation.
Negothull, res, opus, occupatio.
Htng-x, operari ; x, velfong-x, velfô-
servire ;
x-tsthg, negotium;phi-x,
(64) habilitas; pô-ktng-x, inexpertus.
incurvatur.


7-'Clef.

~!
'—LEF
Eill.
iEÛL
(65)
VII: CLEF.

Clavis
numerus binarius
CLEFS DE DEUX TRAITS.

des choses doubles:


deux, nombre binaire.

;
rei in ordine secundie
jutor, adjuvare, auxiliari;dubitare,

fidelis ;
Inater;PÜ-X-Slll, non duplex corde
îy-x
,J
secundus.
secund us.
: duo,
régis filius; ad-

partiri, distinguere. x-jin, pater et


,
A"
Yun

S(67)

HÓu.
(68)
^7

bare.
bare.

voë,
Dire, parler.
Dicere, loqui. x-x, multorum vo-
ces, hoc et hoc i-nodo;jèii-x,pertur-

Ensemble , ;
avec recueillir.
Litterarelativa; simul, cum, mu-
tua; colligere. x-Jiang, ad invicem.x-
res concham habentes, ut ostreae
locus ubi Ianii carnes suspendunt.
;
7/Clef.
— -,
~!
Eu,

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.


:c: Cinq.
Numerus quinque. TfxJ quintus.

|
J
1

Dans
In
ET 2 TRAITS.

; ; dire aller, s'éloigner.


dicere ; ire, Iongè secedere
;
littera allxiliaris, particula dativi.
;
#Oil.
(69)

tOf Puits.
Puteus. Vide supra (36).
Yîi. Tsing.
(66) (7°)
J

,,
7/Chf'. 4 TRAITS. CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. B:Clef.

1a Chercher, examiner, publier. ET 2 TRAITS.

- en.
1
Eúf.
on Scrutari, vulgare, promulgare. x-
kotï-x-kln,ab aiiti(luo
abantiq1 usque
uo US' nunc.
q Lte iiuiic. Fuir,
L , perdre éteindre, ou-
'leou.

(7')

1I* Terme, extrémité, pénétrer.


Terminus, summum, cognoscere,
Ouâ
(78)
1n
Ouang.fx-jîti,
blier,mourir.
Fugere, perdere, extinguere, obJi.
visci, mori. iugitivus.

„,'-'tatis
investigare, veterum gesta, antiqui-
(7")
tatis monumenta.

5 TRAITS.
y[
--
j Cou.
Collum. LegiturHang in eodem
; tulpa,
sensu itemKang, altum, resistere, ex-
.,
.-.Jf D'autant plus, comparer, bien-
Adverbiui-n
fait.
quanta magis
AAd~ver~bjumcjuanto ,
lnagis, aq
Kanv,
(79)
cessus, 1
ris. Sicïng-x,

tas.
C" -

-
protegere,nomenside*
1:

;
aequal is, quorum unus
potest alteri resistere x-yalig, sicci-
&
LAoang.
Hocrnô aqua
ua
frigida, beneficium. ùlCOll-X, quoddam
instrumentum musicum; lûf-x, ami- 4 TRAITS.
cum convenire.

tJt:
a.
Peu, pas beaucoup.
Parum, modicum, parumper. Y-x,
Xt
*i >
tié.
Seréunir, liaison, union,ami-

KiaôCongredi,
modicum quid. .1\av. unio, socie-
congressus,
Siè.
oie.
(74)
6 TRAITS.
(80)
1/'
tas. A"/r-A-
tsue-x,
, d'.
amicitias dirimere
;
;
ve l x-yeoll, amicitias nectere;

x-};, tradere x-c/iouy aquam mis-


XJUIl
-," ve l1

cere; x-tchéli, dimicare;


,

;x-x, avium
;:rI:
^*||
a.
(75)
Secundus ,
Second, jeune.
alteri immediatus. x-
ching,sicvocatur M(}l1g-tsè,quasi
vocaturMong-tsc, quasi,,
volatus, item res modica
regnum Cochinchiiue.
x-tchy,

Icet non sanct's annumerand us, ipsis


(75)
à Caractère dont on se sert pour
tamen sit immed d.iatus.

-^1 Prompt, vite, vitesse.


Littera
noctisdd.
Hay..
nommer une des douze heures.
temporaria, à nona hora
ad un d ecimam.
Celer, solIicitè, accelerare, cito. (81)

K.
Ky Legitur etiam Ky in eodem sensu.
--L.. Et, aussi, de plus, derechef.
(76)
Particuia conjunctiva, et, etiam.

b
Y. -
VIII.' CLEF. (8.)

.;J
b...rCl.efr

-L. --1. CLEF des choses ayant —


ab-1 Pénétrer.
Penetrare ;cœli virtus, prout rebus
une
tête OU un sommet- tribuit incrementa. Legitur etiam
.,. II' Teuu.
Teou. m lit
Ctavis rennTI
ClavJs Hiang coquere.
Hing. Pong,
Hëng. offerre;; item
(77) ca put habentium.
rerum caput habenti um. , sacri
x
.L¥
8:Clef.

mN-.
j *~
M

J?>
m>

Kmg.
(85

ft
(84)
Teffu.criifcare,
zang.

Ku12..
Ms.)

'"-.
cÔtés,

J.II
7t,¡
L
eang.
II
ury.
meurevaldè
JS-Coliis

(87)

t~t.
Po.
N 6 TRAITS.

Üæ' sacri'fifier, recevoir.


Offrir,

Parva aula.

seuatrin
PorticusPorticus
*

7 TRAITS.
- r
recipere. x yong,
bitouti x-fo,felicitate frui.

Haute colline, cour ou dé-


du roi, grand, dixmille.
I
Inferiores superioribus offerre, sa-

Portique, salle ouverte de tous I


reposer, égal, droit.

meridies.
in
pro ili;-

enlinens, regia
(85) magnum, decem miilia. x-sse vel x-

ti=i1,
Il
Iy"* |
tou,regia; Pe-x,aula regia Sinensis;
x-x,,valdè tristis.

P.
Petite salIIle, petite cour.

Clair, lumineux, poli, con-


duire.
I

in pubiicis viis |
seuatriupublicis
ilig erecta ad itinerantium quietem, por- I
ticus inhortis,quiescere,lTIorari,
aequale, rectum. x-x, erectus ;

Splendidum, clarum, solis splen-


,

x-ou,

dor, dirigere.Tien-x-leào, jam diescit.

8 ET

Nom de pays.
10 TRAITS.

Quaedam terra apud Ho-nân pro-


vinciam.
I

-
II

I
I

I
I
I

I
I
I

I
I
I

I
TTf
4
1

I
t-*
gjjj
O

¿-L.

(93)aHa
A
1*

I
x
(9°)

CARACTÈRES

Chÿ.
Chy.

'V

K
M
,

Charité,
,J--t.
jA

Dixième.
Lv
Le.
(94)
J
tIbusuna.

chyPenc
'Tr'-
Obéissant, beau.
Obsequens, pulchrum. x-x, in-
defessè.
dïefr

IX/ CLEF.
CLEF de l'homme: homme.
Clavis hominis: homo. Nan-x,

2 TRAITS.

Dix hommes.
Denarius hominum numerus. x-
voe, utensilia domestica.

,
amande..
Charitas pietas , i-nisericordia
fructuum nucleus, cucurbitarum et
hu'jusmodi semina, ocuii pupiHa.

Décima,pars, seu è decem par-

hé, renversé.
adlatus
Inclinatus,
, concubina,veluxorsecundaria;
ckÿ,concubina,veluxorsecundaria;
rirsie.
assistere. x-

'x-leÓu.l vilis, abjectus.


>

t.
8*cief*

jf'Clef.

; A'
homo;nuu-x,femina.; fou-x, millier; Jin.
Jin*x-x,omnes hommes fan-x,quisquis
x-sëng-, nomen radicis.
JOINTS A LA CLEF.
;
1 cou."

1
p

Idem.

(95)
(88)

1=fJ'J Vide infra (2079).


m
A gJ- Renverser, tomber.
Prosternere, dejicere, labi, cadere.

Cho. Fou.

mi,haïr.
(8gbis.)

-.
-
Il ET 19 TRAITS. (96)

IEQ ndèle, grand,


Si nc è re, fidèle,
Sincère, grand , épais,
Â~jf
épais, I/Wi
# Par. unire.
Couple, joindre, unir, enne-
jungere,
JæL beaucoup. Par,
multùm. Kiêou.
jung ere , unire inimicus,
in i-mi cus,
Tan. Sincerus,fideïis,magnum, t o disse.
(89) (97)
- Présentelnent.
SIM ®/=t
pClef. A Présentement. if
1 Armes,
A s'appuyyer er.Clef-
f1 j)/ Clef.

ja ln. yM
mo-x,nunc,hoc
Nunc, modo.Jû-x, tempore;
eodçm
x-jÿ
vel eûl-x, vel
hoc eo d em tem p ore;
J hodie; x-tsào, Iaoc mane; x-ouati,
j~~
.lC ang,
(iQ^\ium
Nomen genericum armorum mili-

;
Tchângtai*ium» inniti. Tà-x, dimicare, bel-
-
pzng-x, .f.
armamilitaria.Jîn.
Il

,
Jin. - (98)
hoc sero.

A
yl Aider, grand, cuirasse, limite,
LDare.
*1 I. Kuio-x,
Donner.
tradere ; tchif-x, com-
séparer, valet. I
Fo £ mendare ;
.rou. d
.d;fên-x,
x-to, vei to-x, alicui ali-
Kiaj. Auxiliari, magnum, lorica,termi-
, (106)quidcredere
dare.
praecipere, man-

Il
nus, coucha, interrumpere in bono
(99)
perseverare, domesticus. Mo-x, mag-
num gelu; sién-x, occasio sat ievis
tsie-x,vel kèng-x,sincerus, ingenuus
;
; 1.1
1
t Ut
Hommes immortels.
Homines immortales quos fingit

(107) v
chcio-x,alicujus patronum agere; y-x,
secta Tao. Ou-x,quinquesien, sunt
unus homo ordinarius ; siào-x, meus Sien.
servus; ;
kouey-x, vester servus pào-x,
len. cceium,
r spintus, terra, aqua, anima
-A
l jw-jo-x, ve l tCfle
tché-
coadjutor agricolarum prassidis, qui
adest regi terram aranti.
; J kïo-tay-x, sunt nomina spirituum sec-
tœ Fo tây-x ciconia.

Art
,IlJ Suivant, selon, de même que, A. , ,
~TT~' réunir.
Ensemble de même avec,

ln.
JiAn
(100)
parce que.

LA
Sicut, juxta,quia, sicut priùs.x-x,
semper. Legitur etiam Jeng.
g.
rT-j-oiAt
ng
(108)
Si-n-Lil, idem, cum, convenire.

*A
/yV
Obéir, être soumis.
Obedire, obsequi, obsecundare.
|
Ay*
yJ
Mesure de huit pieds.
Mensura octo cubitorum Sinico-

lsong,
r-j-<A
j, (109)
rum, metiri profunditatem.
(101)

3 TRAITS. Commandant de mille hom-


I"1A mes.
P f
II. Magistrat. Tsien Praepositus mille hominibus.
Praefecturamgerens. Tchfx11nagis

1 (110)

ÎI
0 ,
ùse. tratu se abdicare.
Fort, courageux.

,
1
(102)

Tse
Porter.
Gestare. x-hiéii, humero gestare ;
x-si, attendere, quàm diligenter.
(,
- ,
17

m)
Fortis, robustus. x-x dicitur de
mûris altis. Legitur etiam Ouo x-x,
motus navis, instabilis.

,
:

ALf
(103)

Lui, elle, il.


t V, Génération
place d'un autre.
,
postérité
postéri té à'à la

'lm Pronomen iile, ipse, illa, illud,


Tay.
;
Generatio, loco alterius. x-ngo,
Ioco meî x-kueiz, delegatus; ïeang-x,
(m)
Ta. alius. x-ty, suus ; x-jy, alio die; x-jin, duae generationes; sjti-x, tres familiae
-
(104^ alius. Videinfrà (2.0^6). imperatoriae, sciiicet, Hia, YnKTclïéou.
à,
y/ Clef.
1 /-=?(""
Sse-x,serviteur, domestique,
servir.
~ât
, 1^+^ Dividere ,
Diviser, partager.
partiri. Legitur etiam 1Jr
9- Clef.

f :"
Jfll.lng.
A
("3)
Famulus, servire. x-x, campanulae
sonitus, cognomen. Videilflrà(114).
9 *
¡(zen. ssl-x,
(,ao) 'A 1. •
meY-;lIZ-Y-X, singuli hommes
;
h
negotium ; ÿ-x-ÿ, una

;
:
Kien, numerale rerum y-x, una res;

- nes unam por-


tionem voë-x, res y-x-y-x, singillathn.
vestis ;
"P
Lfng.
ilig
Lois, édit, empêcher, com- 1
mander, noble. I
Leges, edictum, prohibera man-
1A
-.11
Bon
tique.
, bien, grand, domes-

dare, edicere, nobilis, honoratus, emi- Bonum, magnum, famulus. Lïtig-


Kiây,
nens, vox loquendi honorifica. x-tsuti, (121)x,dominationisvestras famulus; SlllO-
nobilis tuus pater.
x, meus famulus; chào-x, alicujus
patronum agere.
IYt
'A Avec, afin que, à cause, se
servir de.
Y.Cum, ut, causâ,in, per, uti, con-
,
|17 1::1::.

JÙz.
Porter, charge, emploi, far-
deau, accorder.
Gestare, ofifcium,munus, conce-
(115)
;
formiter
ideô
à, ab, nota dativi.
x-oey, reputare.
k50-:v,
(m) dere. Châllg-x, magistratûs possessio-
'A ,. '-/1
nein inire ; x-y-oey-r.y-Jlll, pietas est
munus cuique proprium.Legitur etiam
Jm, gestare, posse, protegere, toie-
4 TRAITS.
:
rare, fidelis, muneri aptus sin-X,
aiicui fidere.
fie Regarder
IrlJdesirer. en haut, attendre, ÀT-f Bas, humble, incliner.
r, '1d I * Non altum, denlissllln, humiie,
Nicinv Suspicere, erectocapiterespicere, Ty. inclinare. Kao-x,sublime et humile;

fc I
(116)b desiderhllll, exspectare. Kieou-x, à (173)x-têoii, caput indinare, dimittere.
multo tempore desidero videre te.
f:Ji x-fo, entrevoir.
Frère cadet, inférieur, milieu. Aspiciendononbenè distinguere,
I" Secundus inter fratres, secundus J
*/ levissima rei similitudo. Siâng-x-fo,
r1 hlj
r ange mensis cujuslibet; exmédfium,
lioribus,
f9
temponbus, minferior,
quatuor anni
or, i-ne"d ium, instru-
Fang.
(124)
alter alteri ferè similis est. Legitur
:
etiam Pang x-yâng, fallere tempus,
mentum musicum. x-tong, médium genio indulgere.

A
y.,
hiemis ; X-Il), nomen Confucii.

JE Regarder, se lever sur les pieds

1
A.%

P't
Se retirer.
;
Recedere. x-lyt secedere -x-hoëy,
deformis.
Respicere
pour regarder.
summis pedibus in-
, vel1 x-niàng,
nixum respicere. x-ouang, -,
JI. (12S)
avidè exspectare.
("8) -

jj
J.1r Pair, double, égaï.
,
Par numerus duplex , æquaIe, III
~Ai Chose extraordinaire.
Res extraordinariaet non commu-
0'u. socii, aequales.
Tiao, niter eveniens.
(119) (ia6)
/,Szn.
Jt
p.eClef.
Timere.
1
M\
x-x,cum
Sïn.more.Legitur
ln. 127

fjjj
Avoir peur.
timoreet
Timere. x-x, eum timoré

sensu.
ettre-

Résister, opposer, droit, ca-


cher.
tfe-
etiam Stn in eodem

At~
incubare. Maf-xJ insidiae
humiliter sperare, vel petere. Sexta
luna dividitur in tria fi, scilicet,
tse-x, tc/wng-x et mô-x,ideoque
x significat tempus valdè calidum.
x-hÿ, imperator Fa-hy.

Attaquer, se battre, se vanter,


; x-0ualig,

sân-A
Clef.
, ci~r.

/J
#

Kâng, Resistere, rectum, aliquid recon-


dere. x-If, maritus et uxor; x-tchy,
IJ\é entremetteur.
(128)
homo rectus. Fiï.
(135) petere ,
Impetere, xquales
se ITIutuo im-
invadere explicatis bellicis
instrumentas et tympano
sonante,
JTfÈ Avec soin, presser.
i/J£
jactare se, matrimonii Inediator.- -
Sollicité, urgere, premere, instare.
Ttru,Kong-x, Confuciinepotis nomen.
Yt
MJj-KBeau, bon, pardonner, loisir,

,
Ky. être répudié, féliciter,
(129)
ne.

,
y|^|a , ,
Hiëou.
, , ..-
PuIchrum, bonum, parcere, dimit-
repudiari, gratulari,
jjr (136) tere cessare
Lui il
parce que.
elle seulement, 11e, ut. x-pa,/c
;
ne timeas ; siâng-x, ex
utraque partedesisterë x-kieou, vel
Y:
(130)
Ille, illa, illud, iste, is, solùln,
;
quia. Yo-x, tristis x-ou, sonus legen-
i,
tium; x-y" quidam sapiens antiquus.
lJ x-tsy, bonum et malum.

Kiii-x, ustensiles.

p
Utensilia vel instrumenta fabro-
,Ir;:- Affiigé, affliction.
'Je,
fortiiiiium.
Afflictus, afflictio, calamitas,
Hb. 1Um seu omnium mechanicorum. x-
J
poell colIegæ.
in- (137)
Ydy.
(mO 5 TRAITS.

J~ Cinq, assembler, compagnie, VA


rang, espace.
Aîné,
Ine, frère
rere aîné
aIne du
u père.
pere.
major, patris frater major,
Quinque, congregare. Hâig-x, pg dignitasmagnatertiaârege. Td-tsông-
Ou.
(lj2)exercitus ordinatus ; oêy-x, associari;
(138)
J
x consilii rituum prasfectus,
vetus

1 tchay-x, socii ejusdem consilii prises ; où-x ductor, qui


artis. ,
exercitum præcedit.Legitur etiam Pd,
primus interregulos, regulorum prin-
/JU x-leang, capacité, industrie, ceps.

Ky.
(q3)Hô -x, ,
stratagème.
Habilitasindustria, stratagema.
socii in commercio. Legitur
yifA
I pJJ
Estimer, priser.
De rei pretio disputare, quanti
etiam Ky in eodem
;
sensu item ICf:
pes vel manus cum sex digitis, dis-
Kou.
.Il. 0 U
(lj9)
valeat disceptare. Chy-chouy-x,
res
nun-
dinarii fori vectigalia ; x-ledng, vel
pergere, extensus. x-Rf, conjectare quanti aliquidvaleat.

J.t Se prosterner,
se soumettre, "4..
1/V cacher, couver. -'I\ Toi, tu, te.
Tu. x-tÿ, tuus; x-mên, Vos;
FIf.
(•34) subjicere, abscondere t
Se prosternere, humiliare
se, se
recondere,
Ny.
(140)
meJl-ty, vester.
x-
1
*'

1
1tr
Clef.
1 Vide supra(140).
x-lân,
'IJW
lit v-- r
d'idole.9-Clef.
sorte
Idolum sectæ Fo. x-pey, quoddam
d ..d 1 ubi /J
jt

S.
lo-x-chân, quidam
Kouân-yn,
lie. reguuID; mons
quxd am femina id ol um, j*"rA".*
(149)
(149)
('•iO habitat.

Pb
l,
P Ir
Poen.
()
('42) l,.
Compagnon, camarade, asso-
cié, accompagner, s'appuyer.
Socius, comitari,inniti.u'
Ho-x,
x-îoen, otiosus, otiari;
co lillegas;
x, sese comitem adjungere.
Ir<x-jîn, musicien.
A
pey-
ek
t//
Sse.

I
(15°)

F~~
Mort, mourir.
Mors, mori, finire.

Fort, robuste, multitude.


I'jl Musicus. x-IfJ solers, perspicax; Robustus, viribus pollens, multi.

JA *c? x-lun,
(143)
rA
tibiae inventor regnante rege
Hoang-ty.,
e
.l.-ey.
Td-x,quidam mons. Legitur etiam
7 P7ym
p$y
el et y lJl eo d enl
em sensu.
(151)

/ViXt Étendre, redresser, droit, ex- Lm


Culture, cultiver, chasser.
-|*T® pliquer.
Clzfn. -Aliquid extendere ut rectum fiat,
Agros colere, agri exculti, venari.
(144)
;
rectum, expiicare, dilucidare. Chou-
x,aiaceranimo x-cheon, extendere
manum.
Titn
('52)
Legitur etiam Tien, agricolæ.

.Ê1 si.
111 Seulement, cependant, mais,

-
Espion, espionner, guetter.
IPI
(-45)tare.
Ssé.
(145)
tare.
Àiiorumfactaobservare, explorare,
examinare,explorâtor.x-heou,exspec- o-x,
Tan.
1
('53)
(~53)
Pv ;>
non so l1,ùm x-fan,
rr
Tantùm, soliLnl, tamen, sed, si.
_£/1 omnes, qui-
-. cumque ; x-ma, equus errrenis ; x-x,
SOhllTIlnodà, tamen.
AW
pP II
Messager, envoyé.
Nuncius, missus. A***- Etre long-temps debout.
Diù stare. Legitur etiam Tchu in
Pong.
Ù.
I mh eodem sensu.
(>46)

ml Comme,semblable, ressem-
(154)

bler, paroître, successeurs. Tout, de tous côtés, par-tout,


Ssé. Sicut, simile, assimilari, videri,
riIJ Totum, undequaque, ubique, dis-
posteri. Sidllg-x, simile est. Haec lit- Pou. pergere.
(147)

'l' :
tera habet locum in comparativis
,eoU-.Clllflg-X-tlgo-ty,
v sunt me potiores;
x-cliy, videtur veritas et non est.
(155)

X-Man
moquer,
mépriser, in j urier
,
1P VOUe
railler.
Contemnere, despicere, iliudere,
Vide supra (147)' :
vilipendere, irridere, moIestare. Ky-
Ssé. x-til , vilipendere aliquem. Legitur
048) etiam Ol't.
9- Clef.

J'"-
m
M
* ,,..
1..

1.1.se.
157
(.57)

ÊÈÈA

Tse.
Action pure.
Actio pura, connectere. Legitur
etiamTcliao,videinfràx-miï
Chao. (Cod. III, page ig.)

Petit, étroit.
(3908).

Parvus, angustus. x-x, res valdè


Parva-
0
efl
.J.
Respicere,
Tc
(165)Legitur
h
(IÓ5)

J::t
jPj
Hô.
Regarder.

Qui
quoi!
Quis
!
!
explorare, exspectare.
verba ad aures tiiicu us dicta.
x-nië,etiam

?
:
Tien t.

quel! comment! pour-

quomodo !
j
enue, l!
x-ju, tenue,

-jïll,
quare
x
leve.
1 evé.
V
cir
"B

j~
Jill,

ISV.. *
quis?x-ssé,quid
quidnegotii?voît-x,abs-
quis! x-ssé, negotii? vou-x,abs-
(158)

État,siége, dignité, disposer,


(166)
;
que causa jû-x, ve l X/II, quomodo?
kj-x, quantum?
gouverner, droit.
0, Status, sedes, dignitas, disponere,
Majestueux, grave, remplir,
riiie
(.59) iio
gubernare, rectus. x est etiam numé-
persoiiarlii-n biiium. X-,
rale personarum nobiliuii-i. l, AAfe plein.
gere, dominari;ty-x, status, sedes;
x- re-
pu Augustus, gravis, inlplere, pie-
IV.iitim. (Cod. III, page20.)
lië-x, vestrae dominationis persona.
67)
ËU* Bas, baisser, incliner.
Htiinile, non altum, demittere, in-
Lib. Porter sur le dos.
clinare. x-teou, caput inclinare. 1 JT Super humeros gestare.x-pey, gib-
Ty. J
(1Ciu)

, (160)
TOItur bus; oèy-x pulcher, contentus. Legi-
etiam To,0,crines sparSI;Itein
Hein To,
#1
habiter. Demeurer arrêter , rester,
A augere.
crtnes sparsi; .J.0 J

Tchu
T
(161)Tsay-nà-ly-x,
,'l' ubi
Sistere stare, morari
b. laItas.
1 b& ?\Jin-pô-x,
v
,
ferre
fc
habitare. "b Nom propre.
Nomen proprium.

nequeo, non possuin me continere; Cht.


x-cheou, ab opere cessare
tinere aliquem domi ;
; îieou-x, de-
tsdy-tché-I}-x,
(169)

hîc siste. j~ Moi, surnom.


jJLt
1/tV
Aider, secourir, seconder.
Adesse, assistere,auxiliari.Lo-x,
yM. Ego) cognomen,animadvertere,
considerare.
d erare.

I
Tsú. sex consiliarii regis ru-hj.
(17°)

, ,
(162)
JJI.:
yf-JL,
-
Aider
J1=t conserver.
secourir protéger , ,
Repos,
dans la retraite.
se reposer, se retirer

Y. Quies, quiescerfc,àtumultibussese
t YeÓu. Auxiliari, protegere, servare.
(171) subducere.
('63)

1*
-I
*

Pén.
Ignorant, grossier.
Ignarus, rudis,vilis, rude, crassum.
(Cod'111>Pûë-20.)
/lté
mF"
Fo.
Contrarier, méchant, le dieu

Adversari, improbus, sectarius Fo.


(16.4)
(17) Fàllg-x, imitari, reprxsentare.
,.J,.. cer.
p:Ckf.^ Jr:t -
f
Faire, bâtir, élever,
é ever, commen-
l

Facere, operari, exordiri, florere.


jr j>
Seconder, aider, aide.
Adjuvare, adjutor, disponere, se-
cundus. x-:tseJ duabus vicibus. Legi-
9*

/J
&&
1
TSO". E
J
Et,
Jtn. (173)
moraliter,reformare physicèetmora- (181) tur etlam.11 cognomen. Jin.
liter.x-oey, gesta; fa-x, mulieri mox
pariturae venter doiens. Legitur etiam
ensemble, avec, chacun,
Tso, aliquem ad aliquid promovere.
.I7r tous.
IJ..
'I.$(;'
Eloquent,
f habile, habileté. Ping. simul, cum, singuli, omnes.

Ning.
(174)
Eloquio pollens, habilis, habilitas.
Nlng. Po-x,ego inhabilis sum.
*Jp(.8.)

Fort, robuste, droit.


Fortis, robustus, rectum, indefès-
M
I Surnom. Kv sus, durabile.

Tonp.
(175)
Cognomen.

9
ttt
W
Parvenir, s'assembler.
Pervenire, congredi. x-x, simui
KouS.colligere"

J.,..
6 TRAITS.
(184)

Vjtefr Porter, ceinture, pendre. *


S'appuyer, courbe, mauvais,
J/fPw Aliquid ex utraque parte pendens
Rf «j secum deferre, species cinguli, pen-
dere. x-tâo,accinctus gladio. Kouey,
(.85)
être embarrassé.
Inniti, curvus, perversus, incertus:
(Cod. III, pag.2.6.)
PÉY-X,courir çà et Jà, être MA
|"l M Impatient, souffrir avec peine.

1#
indécis. Impatiens, aegrè ferre.x-x, laborum
He ey.
(177)
Hàc iHàc discurrere, non decisus,
perturbatus. (186)
rr./1f impatiens. Legitur etiam Yad, pro-
Tiao.crastinare,differre.

faux.
Yang.
(178)
Feindre,dissimu
Feindre, dissÏ1nuler,
l er, déguiser,
dégui ser,

Fingere, dissimulare, falsum. x-


tsouy, vino obrutum se simulare.
1"-"
-r
1^/
zao.
Bon, beau.
Bonum, pulchrum. x-jtn, homo
formosus.

J.
(>87)

Aider,
, 1 J::I
Cent hommes.
IAuxiliari commode, tour à tour.
Centurn homines.

se. , , ,
quàm celerrimè. oppor-

I
Pet
('79)

,1:1:.
Kii.
A~.
Beau, joli, bon.
Pulchrum, bonum. x-jin, muliei
formosa.
1y:
1A
y,

,J:J=J
v
le
(188)
tunus
nare.
vicissim comparare

Disposition des danseurs.


ordi-

Dispositio choreas agentium, cho-


reas agere.
l
(I8O)N (189)
, ,I
9 P
Clef.-Faire, envoyer, employer,se
Jfll,
-15(;.. servir, ordonner.
se.
(190)
Facere, mittere, occuptLre, uti,

;
mandare. PÕ-x, non permittere; x-
yong-ty, famuli tchf-yè-x-të, hocetiam
;
fieri potest tien-x, cœIi nuncius. Le-
*
44^ A/U
zia.
Ko

*
KOlla.
KOllCl,
Se vanter
prodiguer, grand.

gère, magnum.
° III,
(Cod.
présomptueux

Jactare se, magniIoquus., prodi-


rr r pag.29.)
y.' Clef.
P

jf,n,

JKtf Grandement,très-grand,abon-
gitur etiam Ssl, qui mandatum recipit:
lay-x, nuncius à domestico missus.
'J}[t damment.

11Iit
j/jtj Figure, forme, corps.
Figura, forma, corpus, perfectè
Kônv.
.Il. 0 n
(.99)
(J'
ter, copiosè.x-fdn
(Cod. III,
,
Magnopere, maximus, abundan-
iautus .victus.
pag. ip.)
,

Hîng. effonnatuln.
)
(191
«
JtjiX règle, coutumeordée,
IxVJ disposition.
¿z:. Ferme, solide, fort, ignorant.
Z~ Lex, régula, mos, ordo,
I1g JI. consue-
Forte, durum, rudis. x-j, qui pro- tudo,
d dO v' mos vêtus;
dispositio. Kou-x,
Tcky. gredi nequIt. (200)
;
py-x, proportionaliter disponere fân-
(192) x, recta dispositio.
jEt fjk 1suivre, , Côté, se tenir debout à côté

*
x-x, sincère, grave.
f/|L Sincerus, gravis. LegituretiamKati de quelqu'un accompagner ,
Kan. in eodem sensu. proche.
Latus, ad latus assistere, comitari,
(
(193) (201)

Videinfrà 10,455). adesse, sequi, proximus. x-tsoad


;
Iatus sedere x-hiàng, qui docetprin-
;
cipem x-oey, assistentes imperatoris.
Kay.
(194)
AfaCaresser, consoler.
, |>TV Blandiri, consolari. (Cod. III,
Venir, arriver. My. pag-2^
~j~
;
.LY.ly.

;
yenire, advenire. Tso-po-x, vel tso-

u.
(202)
L
LA -
ay,ongo
po-të Jfieri nequit x-yoûen, causa,
mo-x-teou,
v b
absqAueulia
Ii causa; /Ja Petit de taille. ,
((,•95)
195) î.songx,
;
abT initio usque nunc; Y-x,
primo ; éul-x, secundo x-sun,abne-
;
potuin filii x-niên, anno proximo.
V
Tchii.
Corpore brevis.

;./
\%t
Orgueilleux, vanité, prodi-
//|
(203)

Repos, silence.
guer.
Superbus, vanitas, prodigere. Chë-
IlilL Q-uies,siientium,taciturnitas.Le-
Tchy.
LIv gitur etiam Hi.
(196) XJ prodigus.
(204)
#
ijx Courber, bossu, foible de J-b
Ij
Ouân.
santé.
Curvare, gibbosus, debilis, infir-
«ou Aider,inviter, engager à boire
à manger.
YeÓu. Adjuvare, invitare ad bibendum
(197) mus. (Cod. III, pag.29..) vel comedendum.
(205)
Clef.
jt -'.::p
/J
Très-grand.
Maximus, inter magnos primus,
*
ff^V*
Appuyer, se conformer, selon.P- clef-
Inniti, conformare se, conformiter, 1
Jtn.
u.
Lv supereminens. y. ;
:-" juxta. x-kieou, ut priùs x-iao, juxta
f
(206) (214) rectam rationem. Jin.

1l:JiEgal,
-
r s'accorder.
Æqualis, in 7 TRAITS.
siâng-x, unum convenire. Pif
¿n
*
Meou. non conveniunt.
,.- Femme enceinte.
Mulier gravida , nomen genii.

Iip
(207)
(Cod. III, p(lg. 32.)
J ne
JP Grand, ignorant, homme inu-
Chüz.
(215)

Tong,
(208) Magnum,inscius, inutilis, homo ire
Jttr-t Mépriser, faire injure à quel-
qu'un, se railler.
:
perditus. Legitur etiam Tong; kong-x,

I
*

I
Tclzâr,
(zo9)
rudis

Se
item Tong, sincerus, rectus.

vanter, vanité, orgueil.


Jactare se, jactantia, vanitas, su-
perbia. (Cod. III, pag. JO.)
,Grand.Grand.
J-Ma
Oit.

ao,
Contemnere, iiludere, despicere,
(ai6)viiipendere.

gnus. (Cod. III, pag. 32..)


J2.)

..I-).} Peur, craindre. (216 bis.)

IJ:. Timor, pavere. x-jen, timidè. /r¥ Nom de dignité, prince, beau.
Tchy. J/yGradus secundus dignitatum quas
(210)
Heou. oIiln dabatimperator,scilicet, 1.°kông,

jnjf (217) -2*o° LeOU,


1 A 3. 0"
pe,
44. 0 sse,
, -
A
5 0 I/dll;
regulus, pulchrum. Item x est pan-
Videinfrà(4698). nus quadratus continens decem tchy
(seu cubitos) in singulis lateribus, in

)
Sun.
(2n) scopum sagittarum expositus. Legitur
etiam Heou, respicere ex Ionginquo,
*tJJt
tTTT lllpêcher, bouc
Empêcher, boucher, folie,
h er, folie" exspectare, hora, tempus: jj<*-*,hora
mortis.
më disance.
m
titia,
Tchëou
-
h" IInpedire, obstruere, replere, stul-
i-ilaledicentia. Ir III,
titia, maledicentia.(Cod. d
III pag.31.))
/p Bon, bien, petit enfant.
J/pV Bonum,benè, parvllius.

J
/XL
Kong.
Offrir, nourrir, exp oser à la
vue, pourvoir.
Offerre,alere, praeponere, provi-
dere, reverenter oÍferre. Legitur etiam
Tchiii.
(218)

J=:J..
envahir, usurper.
Gratter, avancer peu à peu,
(213)
:
Kong, sustentare, alere x-yaiig,, ali-
menta praebere, seu suppeditare aux;
Tsin.Scabere, pauiatim progredi, aliéna
invadere vel usurpare.x-hdy, dam-
(.119)
spiritibus suntofFerenda, et tune dici- ta-x, annus vaidè
num inferre;
c Id ste-
tur x-hién. rilis.
Compagnon,
y/ clef.

/J
1 y
lr;t
.IP Compagnon
s'associer.
, accompagner , (&t.
IIP
Ys'o
Proche, serr, étroit, court, 9:ckf-
presser, comprimer.
Proximus, spissum ,
angustum , 1
f
CoIIega, socius, comitari, asso-
L
j x ciari, amicus, discipulus. breve, urgere, instare, comprimere. Jill.
jfn> :-*
(220) *
(217)

l:t,b Subitement, tout de suite, in-


Jllf: Bon, droit, secourir, à la place H
11%
J~j~~ de, pour, égal, plat.
y~ Benignus, sincerus, rectus, opitu-
N

JYgô.
(228)
cliné.

temporis, inclinatum.
,
Derepentè, subito in momento

(21) lari, loco alterius, pro, aequate, pla-


ilum. Legitur etiain Ting in eodem
sensu. (Cod. III, pag. 34.)
t*
l^JV
x-x, homme grave et qui ob-
serve les b ienséances.

.I
lHf Kieou. Dicitur de homine in suis gestibus

t
Tcha-x, mauvais homme.

Tche*
Homo malus ; idem quod snio-
homo perversus vei vilis. Legitur
(229) gravitatem et decorum servante.

,
*

•X(222) etiai-n Tïe in eodem


etiam T'ie eod ein sensu. IjI
Kouâng. celer.
Festinus ,
x-x, empressé.

(Cod.
promptus
111 page V-)
in agendo

Dissimulé, légèreté, incons- I (23°)


Ç?k
Ta.
(22s)
tance.
Dissimulator, levitas, inconstan-
tia. (Cod. III, pag. j^)
*Â-Çt
p
OLÍ.
Aller au-devant, résister, s'op-
poser, contredire.
Obviàm ire, resistere, refragari,
(aji) contradicere. (Cod. III, pag.jj.)

-Ix,
Am Commode, avantage.
Jf Grand, habile, sage.
pién.
(-4) præparare,
portunitateoblatâ
(224)portunitate utiuti souy
ohlatâ
;
;
Opportunum, commodum. Fii/lg-
benefacere;chûn-x, op-
sor1y-x, ; li-
Ii- 1 suo
-X
Magnum,
rjtiâ.
(1)
1 sùn.
p
x-y vel
aliis praecellens sapien-
x-tigay, prie aliis virtute et

veniens ; ;
bitu x-y, utilitas, commoditas, con-
td-x, ventrem exonerare;
; Ali:
habilitate excellens.

,
siào-x,mingere chiie-té-x, aptè loqui
pü-x, non expedit inconveniens
x-x,sei-nper. Legitur etiam Pieii, dis-
; |r~ Fort, robuste, démarche pe-
santé.
putare : x-mng , adulator. Y. Fortis, robustus, gravis incessus.
(*3>)

l!!l. Grand, élevé. vTïfc*Aider, soutenir.


1;",
YZl.
Magnum, grande, ingens, altum,
excelsum.
I
HJAuxiliari, adjuvare, sustinere, fui-
cire aliquid ne décidât.
(225)
Fou.
(234)

Appartenir, lier, dépendre.


¡Ji Pertinere, vincire, dependere. x-
Espèce
An de vase dont on se sert
dans les sacrifices.
loûy,negotiis implicatus, incommodo
Hf.
(2.26) affectus. Tsou. Vas quoddam quo in sacrificiis
(226) (2îs) utuntur et in quo ponuntvictimas.
*
""JI' Ressembler, semblable;beau. NI Coutume, vulgaire, grossier. g.'Clef.
ÈIHAssimilari,
,.f!Clif.
simile,venustum. x-1 p IfjV Consuetudo,mos,vuigaris,rudis. K
IJ Sialo.
zao,
tsou, pulchrum, venustum, sapien- I
II
o- bium
; J
Chy"x, sécuii mores x-yu prover-
reiig-x,J Bonzii, seu religiosi
religlosi
f

#j
(236)
tia non vulgaris,
, sapientiâ aliis prae- ium ; sëllg-x Jîn,
Jin.
JA (~3~) 0 lI (244)
cellens. Legitur etiam Siao. et seculares.

1111 I Captif, prendre.


Faire en sorte, serviteur.
I*p Facere ut, servi, janitor, obsequi, I
- J Captivus, in bello eaptivare, ca-
utiiitatem afferre, addere. x-y, aiiis I
| Fou pere, accipere, sumere.

J
Pyt
(237) benefacere. Legitur etiam Pi: x-ny, (a45)
I
non oculis rectis aspicere, despicere.

B on
, véritable.
ouvrier, bon, sincère, I - rfj
Trahir, tromper.
Decipere, contraanimisententiam

A g
eang.
(238)
Aptus opifex, bonus, sincerus
verum. (Cod. pag. JÓ.) III,
, I
I
Hy.
(246)
ioqui, exteriùs approbare et interiùs
reprobare. y:x, obscura rei simili-
tu do, confusè, indistinctè.

1
f'J YtTi Vil, grossier.

U.
Ltng-x, spirituel. I IV Vilis, rudis, qui nullum habet qui
Ingenio promptus,habilis, acutus, I
L;JI ei succurrat, malis moribus, malas

f
JLj. perspicax. I
consuetudd.ines.

II
LTy* 1 (,*47)

à
;
(239) I
JtlJ Courbé, incliner.
Statue de bois qu'on enterroit I
l-ffi avec les cadavres, celui qui in- II Iilm Curvus, inclinare,flectere. x-teou,
I caput inclinare.
vente de mauvaises pratiques.
y~e'
Yong.
(240)
Imago demortui lignea, quamoiim
II
Tso~x
I
,II'\A\?
#C|
(248)

Conserver, garant, caution.


cura cadavere sepeliebant.

,
qui cumque nociva aggreditur. Conservare, fidejussor,vas, va-

IPeiifcere c (a0).
1
v dis, centum domus. Tchu-x, protec-
;
Achever,
.AAcIever, chagrin.
h r n. ag i I
«;
tor, advocatus x-hoû, defendere;
l ,
x"ClleOll J
A
II x-yeoll, auxiliari servare;
moestus, perturbatus.

,
x-tcliàtîg, qui centum domibus praeest.
1Tr Ill, pag.3e.)

- ,
.1.u..
(Cod.
oen. ré-
consentir
Accorder
(241)
MH

4. 1
pondre, réponse flatteuse, juste,
f{{( Droit, fortement, prompte- I y* toii,doux.
K
::J:: ment, ferme, passer, chemin qui I ! Annuere, assentiri, respondere,
ab rège. responsio comis et benigna,justus,

rum, ,
I
Ing, fortiter,celeriter, du--
I
lepidus, blandus. Legitur etiam Yu,

I
(2.42.)
Rectum,
Re.cti-im
I
transire, brevisvia peditum. superare ; item Chu, nomen regni.

yKien. ,
{M
I//t ,
Comparaison, comparer.
Comparatio, comparare. Legiturr
etiam Hieti explorare, explorator,il
vuigo y-tso.
IISse.S,1
,
.,.
3
Attendre.
x-xdiciturdemuititardè
spectare;
Exspectare. vei
spectare Ob-X dicitur
incedentib us.
x-heou
ex-
{
teng-x,
de multis tard e'

(-43)
I (250
y.' Clef
;(È ',
lM. Hardiesse, intrépide,puissant. 1
#x-yeôu,
F coméd doiens.

Comœdi. x-hoêy,valdè intentus,


Jw
ey/ Clef
c/if.

711
JrmA
,
; Hïé. f
Audacia, intrepidus. auctoritate
et viribus pollens, qui aliisopitulatur.
Y,hX amici fideles
(252)beneh^cus.
ha"o-x, potens et
pfiy
(259) el 1 dO.
PA" •' x-x, iudicris sese..
ut libris conscribendis. Legitur
dedeI.e
etiam
III

Sincère,ifdèle, croire, vérité, tJSf; Superficiel, ignorant.


|p lAfr, non profunda, levis, rudis,

I•
confier. Res
sien. parva habilitas.
,lapis
SIn.
(253)
Sincerus, fidelis, credere, veritas,
confidere,sublimatum veneno-
Tsîen.
.1.
(260)
sus. x-sy,nuncia nova; kv-x, mittere
Blinda; chy-x,promissis non stare; ~r~ Obscur, stupide.
- -
x keou chue,loqui quidquid in ore
;x-py, currente calanlo.
I|Z|* Obscurum, turbidum, stupiJus,
venerit perttirbattis.Hoallex,
perturbatus. crel-)tisctiloi-iii-n
Hoana-x,crepusculorum
r
H-, o--en
(261) •tempuspostsolisoccasum..vsignmcat

,
8 TRAITS. etiam, postsolisoccasum tempustnum
quadrantium.
-, Ornare , componere ,
Orner, ajuster, réparer.
renovare. /ft Distribuer, partager.
x-pou, ; , ;
x-tao, virtuti stu- IJ0C
ddere; restaurare
oieoLi.
,¡t"
tsien-x,
;
antiqui sapientes kien-
1.
Distribuere, dispartiri.x-sîm, dis-
(,)
2)'i
x,connubia inter aliquos disponere; P.
Plao.pergere ii-x, distribuere,
fên-x,
pergere ; Je Jividere.
disti7i b L,ere, d i v i (.Iei-e.

,
su-x praeceptoris stipendium. Vide [162)
itfira(8514).
j
léger.
jËjÈ3 Faire peu de cas, mépriser,
Baisser,
fjvr fléchir,inégal, courbe,
yr
,

Vilipendere,despicere, contem-
plié.
(263) nere, ieve.
Flectere, inclinare, inasquale, cur-

0.
Fou.
(255) vum, non rectulTI. x-teou, caput de-
mittere, caput inclinare.
Ptk
'J1f'
Bon, commencement, agir,
, exciter.
ZfL
t~~-
Hf).
Accorder, unir,
mer, être d'accord.
se confor-

Annuere, unire, obsequi, concor-


1 C/111
(264)
Bonuln, exordium, exordiri,
cere, excitare.
fa-

,
Gages, salaire, appointemens.
(256)dare, (a56)concordi,-t. Vide
dare, concordia. Vide infrïi (1210).
il~flil (1 2 10 ) Stipendium,merces.x-lo,pracfec-
1R Tout, tous, ensemble. Fong. fong, in frumento lo.
:
71 torum stipendium in pecunia dicitur
(65)
Omne, omnes, simui,cum,unà.
Kïi.x'x robustus, fortis.
îff (a57)
Il
Iii(.. Préparer, pourvoir, prendre
garde, tous.
Imiter, contrefaire.
\}7
ty'
pv
Parare, providere, suppetere, om-

(258)
fX/jJ Imitari, imitatione exprimere, assi-
Hiao. 1TUdare. Videinfràil (3
(3740).
7 4 0)
(2.66)
(l66)
lies, omnino,
dTi.
, semper. x-pan,
d. em praeparare. Haec
TT littera
1.
f ante
d.. con-
dicit
ceptum praeventionis, suflicientiie et
abundantiie.
9'rCIef- Jhyti Fier, arrogant. /A Exhorter, se réjouir.. s- Clef.
F Ihp lAflT 1
t
Jin.
Y a
(-67)
Superbus,arrogans. Legitiiretiam
;
Ya, inniti item Yi in eodem sensu.
(276)
Youen,
Jm,
}Touen.

lk
Exhortari, animos addere, exci-
tare, Iætan, gaudere. -
9p

I hHt

(268)

J""l

Py.
*
Moi.
Ego: solùm in scripturis usitatum.
JYo-àn.Legitur etiam Yen,magnum.

Videsupra(237).
tI
-I
LA
ay.
(277)

1 oa
Tsang. reum;
ene
x-sun, arrière-petit-fils.
Trinepos. Legitur etiam Lay, è
Ionginquo adventantes consolari et
benè exci p ere.
eXCJpere.

Déposer, renfermer.
Reponere, recondere. x-lin, hor-
x-tso,urgentibus negotiis per-

ID
(269)
turbatus.
(2.73)
iU Sot. il!)
I jPj Particule numérique.
Particula numeralis. f-x, unum;
Stolidus. x-x dicitur de homine
K,,o,.y-x-jin, unus homo.
O. cæco; x~k°uty> nomen geniorum .qui
r¡-r
Tchanh
.1.C anb'"g


'd ad (*79)

4L
(270)
incitant
-
minem.
tigridem d ddevorand
d um ho-
1

Succession, génération, des-


x-jin
1 Fi de char
,
celui qui a le soin du
l'empereur.
IBIr cendans. Qui currus imperatoriscuram gerit;
Yn. Series, generatio, posteritas, ne- (280)
potes.

|*|-|,
(271)
Double, multiplier.
IrfVidesllprà Duplex, res ou-x,
Kia-x,duplicare; binas, quintuplex,
lTIuIdplicare.
1/1 (182).
(182).
F/Vtf Féy. quinquies magis

I
; py-x, vilis et irra-
Ping. ("8l)tionabilis. Legitur etiam Pey x-ngo,
:
(272) spiritus qui domos infestât.
l-h. Aider, second, le moindre.
I I4 Adjuvare,secundus,mil-iimus.x-
Êiht x-ho, tout d'un coup, subite-
Tsouy. tchë, currus secundus post regium; ment, voici.
Derepentè, subito, ecce, canis ve-
(273) yeôu-x, litteratus qui nondum praefec- C'l
/10.v i,ocitercurrens.
iociter currens.
turam adeptus est. (2.82.)

IjTt Ky-x, adresse, subtilité. Videsupra(282).


1rn Habilitas, subtilitas, stratagema-,
Wang. puer astutus. Cho.
(274) (283)

lRtt Solliciter, exciter, proche. yftf


«
Irrité, se mettre en colère.
ISollicitare, exstimuiare, proximus, l/ry Iratus, irasci. Lang-x, furiosus,
Tsu. approximari, propè. furens-
Ly.
(275i (284)
y/ 1rEl
I J met
1nom,
Jin.
ce
Clef. ,
t;
II
aupluriel. .,
(285)

Cadere,
cere
rpy
(186)
(206)

~<~
o.
IL-t.
A
nom,met pronom

Tranquilius,
(187)

/fct
-l/iIi
il Uv
_-U&•
(288)

(289)
Ajïik
Tchouy

TchfJuy,

1*
II

N
Hf
Y
(29°)
Ce caractère
pronominibusfacitplu-
Heou.: 1
après un pro- I

MeAn.Additum pronomi ni b us fàcit plu-


:
ralia. Ngo-x, nos;tit-x, illi. Legitur
etiam Mén x-hoêti, pinguissimus.

Tomber, renverser.

iiter. IIt
cere; lào-x,

quies, silentium. x- I
Tà jên, attentè, diligenter;x-tsing , à ne- I
gotiis non perturb atus.

Opiniâtre, obstiné.
I

evertere. x-îouy, retroce-


dere ; x-tchoang, in lutum sese deji- I
ao-x J valdè al,I
senex;tie-x,labi,
va e senex; tle-x,

Pertinax, obstinatus. x-kïang, im- I


periosus, superbus.

peter.
,
Recommencer, derechef, ré-

Iterare, iterato,
iterato, repetere.I
rep etere.

Kiâo-x, heureux hasard.


Inopinatus et felix casus. x-micn,
evitare quod quis non deberet evi-
tare; ning-x,superioribus aduiari ad
aliquid assequendum.

Vide infrà (34


I
I
I

cadere. Legitur etiam la,o : tien-x, in- I


vertere, subvertere physicè et mora-

Tranquille, repos, silence.


I
I

I *

I
Hcou.
(293)

AJ~
IpT
Y
(294)
,
Degré de

tare sse-x, praestoi ari

Al';
JuLaFaciès lata et crassa,
Kf. (Cod-111 m'

.là
tjft
(295)

x-tetng,
-VPJ fortement,
Tÿ.
(zy6)

Leang. tur etiam

ÊXX^
It-t

«:
*
T
(297)

SIe.

1
t
(298)

|Tt
rare,
dignité.
Gradus dignitatis, regulus, put-

; r.ær-
chrum. Legitur etiam Heou, exspec-
-A
missus ; tchÿ-x, è specula observare
CIlY-X,
1 tempus
tempore
, c
CIlt/l-mo hA

S'appuyer, appui.

extraordinaire,
- -x,

!({I/g, foris.

Prêter, emprunt,aider.
p
x-jiu, piasfec-
tus ad hospites in itinere excipiendôs
;
quo
9-

Inniti, collfidere, fulcrum. Preti-


x, non rectum, doctrinamaiesâna.

Visage large et carré.


quadratum.

très-sage, très-savant.
Res rara et insoiita, fortiter, sa-
pientissimus, doctissimus;itemdici-
tur de re eminenti et remota.
Éloigné, loin, terme.
Remotus, distans, terminus. Legi-

Mutuum dare, mutuari, mutuum,


adjuvare,commodare,aiteriusnomen
accipere. x-lay, mutuum accipere; x-

minei.

py
;
kuu,mutuum dare po-x, caicei stra-

x, laide, laideur.
Mulier seu puella deformis, defor-
Clif.

J¿tn.

Hie. Hoey. mitas" (Cod. 111 pag. 47.)


(291) (299)

fil
Ilpl Si, s'arrêter tout d'un cÕÜp.
Si conditionaiis, derepentè sistere.
1s
|hjr|
Femme de mauvaise vie, mu-
sicienne.
Tâng. Tÿ-x,aliissuperexceUens,seuabaliis Meretrix, cantatrix. x-yëou, mere-
Tchang.
(a92^ solùmdifferens.
(j00) tricis maritus. Legitur-etiamTchang,
præire, conducere, aliorum dux, I t
1r
l/ft
I1 Foible; petit. F
1UeJ
9' c.-lej.
Clef.

fUn.
praire
4k
égard
alios doctrinâ et exempîo.

Visiter des supérieurs avec I4e


II
N
(308)
Debilis, parvus, appellativum rei
t
parvæ. Py-x non rectis oculis aspicere.
Legitur etiam le
Le~situr Y in ultimo
ultime sensu.
sensu,
p
jfa,
j~,

rr'eV
Si
.1.
j servantia.x-yû, muliermagistratum, 1
Superiores invisere cum debita ob-
|I 1
SfL
Grand, éloigné, manifester.
Supereminens,remotus,manifes-

- Hdn, propter pul- I ;


regnante dynastiâ
Tcho. tare, prodere.
chritudinem assecuta.

Idée,
(3°9)

modèle, imiter, sem-


I
) JIml
lA.
Ordre, espèce, sexe, distin-

l
Mabte
I guer.
Idea, exemplar, imitari, similis.
Fàng. LCtn. Ordo, species, sexus, distinguere.
(302)
Hido-x vel x-hiao, imitari. 1
(po) J
Td-x vel y-x,vel ou-x, dicuntur quin-

que prascipuarum virtutum ordines,


iL Rencontrer,placer, maintenir.
I 1,° inter regem et subditos, 2.° inter

I
patrem et filios, 3.° inter maritum et
sustinere.
Tchj'
Alicuioccurrere, collocare, manu
x-yti, obvium habere.
Le- I
-x I
I
minores ,
uxorem, 4.° inter fratres majores et
5.° inter socios et anlicos;

;m1v accipereÀla1.1
ho») gitur etiam Tcliy, fàii-x,actio inhumana.

1
,
I
rei pretium po-x-të, non est operae pre-

lrl':::r.
I
tium ; x-hïông-ho, in infortimium inci-
1 Ilt I ex improviso I
ddere ; teJ¡za-x-te/lg-tong,
Diligent, complaisant.
dolorem sentire. 1 Diligens, obsequens. x-tchy dici-
1Qcy. tur de veniente èremotis terris, seu
~-. rant.sic
sans expérience, igno-
1
ad remotas eunte. Legitur etiam Oüo:
Sinensesappellant Japonenses ;
ng ](Óng. Rudis, nescius.LegituretiamKong;
:
n
I
I koue,regnum Japonense.

#J
M) x-tsoȑ> fessus, lassus I
1 item Kong;
V'r x- I *
tsong, rnultis' negotiis distentus. II 2Llt Niais, innocent, simple.
I
I Ineptus, incautus, inconsideratus,

I
Paresseux, fatigué. simplex. (Cod. III, pag. 4.9,)
;
Piger lassus,
fatigatus.Legitur: I I SÕng.
(Ju)
Kuén. etiam Kouétu
(305)

,fi. Orgueil, vanité,présomption,


1/Pfier
I7ng. I ..Iitt Las, foible.
Lassus, debilis, in agendo inefifcax.

a-I(3,3) Legitur etiam Tong, inscius, rudis.


)
Superbia,vanitas, confidentia,su-

J
Kuu Li-

*
I
(306) perbus. 9 TRAITS.

, Beau, gendre. p- Se tenir debout ensemble, ran-


IPI Pulcher, venusti adolescentis ap-
ad - t9Ë Ser ensemble, unir,
joindre.
j
TsÍen.
brevé tempus aliquô uti aliquem
diurnâ mercede conducere, gener.
;m I(3,
pellativum. Legitur etiam Tsing, ad t
, PÍng. Simul stare,conjunctim disponere,
unire, jungere. (Cod. III, pag. 4.9.)
9' Cltf'

*
À
1
chose Jeter ou coucher quelque
parterre, lieux. ',
lJi!.
*Ê*-* Hormis, excepté, gronder.
Prêter, extra, aiiquem verbis re-
p-Clef.
Jt
/J
Yen.
,
Dejicere, deturbare, prosternere, prehendere. Legitur etiam Ping, pau-
Ping. pertas, indigentia, inopia.(Cod.III,

, i
JÍll. (}15)
latrinaç dornlire.x-fo,subigere;x- J/n.
sy, sistere, cessare ; x-kièll, afHictus, (pz) pag. 51.)
infortuniis pressus.
J/.if: Surnom.
Affii
•*
Foible. Cognomen. Legitur etiam Je x-ft
:
Debilis, invalidus. Legituretiam Jé. tain magnus.
Noûan. Nd, debiiis. (Cod. III,pag.io.) (323)

(v6)

Riche, abondant, épais.


.la
lx Entrer avec
difficilement.
peine , avancer
I H Dives, IocupIes, abundans, spis- Tf Difficilè ingredi
seu egredi. x-xJ
Tchïïn. sus. (324)
facies placida, formosus, jucundus.

la.., m
(3'7)

Jhptf Aimer, affection, familiarité,


$y^
Faux, orgueil, ensemble, pré- , Amare, affectio, falniIiaritas.
texte, parce que,recevoir un
prêt. Oey.
Kia.
(325)
(3'8) Falsum, superbia,simul,causa,
ia, s i i-nli l causa,
quia, commodatum accipere. ,
x-ju, ffjl
;
'd si x-tsle, mutuum dare
quod ci ;
x-rnv,
vestibus non detractis dormire. Legi-
Z2L
Infirme, orphelin, chagrin.
Infirmus, pupillus, mœstus. Legi-
tur etiam KÍa, aliis commodare, com- SzÍn.
oun.
J
tur etiam KiÕ/lg derelictlls.
meatus : kt/cl-x, inferior à superio- (326)
ribus licentiam petens ut à
suo minis-
M
,
terio se aliquandiu absentet. Dicitur
etiam ICé, venire, pervenire. Faux, injuste, opiniâtreté, dé
I rB) pravé, pencher
Jt£
jlfc Chose extraordinaire, grand. Pïen. >
tenir
cachette.
finir, appar-
cinquante hommes, en
Magnum, mirabile, rarum, homo (w)
habilitate aiiis præceIIens. FaIslIlll, injustum, obstinatio,

I
ONry. pra
-
(319) vum, inclinare, finire, clàmpertinere,

A x-x, fortement, s'efforcer.


Fortiter, vehementerconari.Legi- Vw*
quinquaginta homines, clàm. xi
tis bicolor; x-kia, regulorum

Mécontent; troubler.
J ves-
currus.

tur etiam ¡():, fortiter : x-yil verba |/y>l Non contentus, turbare, offendi.
KVét
(3,0) ,
qllibus utuntur religiosi sectie Fô dum Legitur etiam Kien in eodem
Kiên•
zen. sensu.
precantur.

-
(pH)

,
jttîx

Y11.
(pl)
Courber le corps.
Corpuscurvare. hotainis in-
cessus.
Chose
Yen
(3*9)
fausse ou contrefaite.
Res faisa, adulterina,
ferox, durus Inoraliter.
pertinax,
y/
È Clef.
-
1A
;V,
Droit, dormir de fatigue.
Rectus, lassitudine dormirei x-x,
f;
|P^ x-tchë-jîn, homme du corn-;:Clef.
mun- V J
r1
AÆange
x-tso
(33°)
gum, altum.
Iongum,
fon aitum.

opiniâtre.
t
Tcha.

frjg*
(339)
h nomo
T malus.JIAN.
Unus è muftis, vilis,rusticus,
1

Arrêter, reposer, cesser, déte-


71f

Iqq Pertinax, pervicax,anirno obstina- fp


TT fc nir, attendre.
O v tus, pertinaciter.
(340)
Ing.
Sistere, quiescere, cessare, deti-
(331)

yfeP
(14o)
,
f-ixa
fixa negotium
, ve l x-to
nere, exspectare. x-tang

; ; -x,
'c: res
stabilitum tiâb
iiegotiumstabiiitum Ae x
- ,

h
,
Beaucoup. negotium concludere x-chmg, dif-
J'Y Multùm. (Cod. III, pag. p.). ferre promotionem ad gradus
Ngt>.
supe-
ri ores, quae est pœna praefectorum ;
fi
x-kong, cessare ab operibus, detinere;
(332)

*
oey pauio
x-hlOey post.
J, pau 0 poste
Fracasser, diviser.
Disrumpere,findere, disrumpi,
1ft
~-
Tche.
findi. Videinfrà (8450).
Péy.
(333)

Ab Avec, ensemble.
(340

JËI ibéIk Vil, néant, beau.


a-
KiKiay.
Unà,simul,
tis, validus.
conjunctim.for-
I * pulcher.
Vilis, nihilum, abjectus,formosus,

(334)
Hië.
, pru l c h er.

AijL Keou-Xj avare, grossier, sor-


(342)

HA dide. tPSng-x, avoir peur.


*

AfeouAvarus,rudis, sordidus. 1.3:: Timere, perturbatus, otium, otio-


(335) (Cod.III,pag. X')
Hoâng. sus.
IL
1111 Très-sage. (343)
Sapientissimus, adolescentis pui-
-l"tjl, Cha-x, injuste, cruel.
Ty.
chritudo.
1^1 Iniquus, immitis. Legitur etiam

k(336)

soin. Faire, prendre beaucoup de


Tsiao

lie
(344)
Tsieou
r¡-r -!.. •'pd-x,
v Iv
vel po-x-tsa

xj/n, joliment.
't
non curare.

Facere, attenté aliquid perficere.


Y~.
j",
Tsô
X-JInl perficerehominis
fi h tTFC Lepidè.
partes, pro-
fi.;
f.
j337)
bbum virum fieri x-boiiiii,
,. r
praefecti Tchdn.
ministerium complere. (345)

Nom général des vieillards. l.a.


*
Net, pur, propre.
I Nomen générale seniorum lao- 11=1 Mundus, purus, nitidus,concin-
:
Sebu. x, seniores. nus. (Cod. III, page 5.).)
Yen.
(338;
(H6)
y/
r * j
C/rf.
jt k/tfc Se tenir à cote de quelqu'un, ~S Presser, tourmenter.Clef.
IHl Comprimere, yexare.x-pë, in an- 1

-
Jin.
Yeollu.
-yr a
(347)
comme un domestique.
Stare alicujus lateri, ut solet fa-
mulus. (Cod. III,
pag. JJ>)
py illa, Py.,1. dd..Ii
gustias redigere contigui x-
equo ca caria a dere.
(356)
i
;
A
X-HIl,
d
;
Jm.

j~~ Attendre.
jI
*
Attendre. K4*
Jl-'t: T rei a
exex
Exspectare.^K/V/esupra (217 et2 51). j*m Exspectare,
Exspectare, alictijus reîspe
alicujus spe alI-
11-
quid agere* (Cod, III., pag.

|,
HeÓu. Tchj.
(348)

Dur;
durable.
fort, robuste, infatigable

Dumm; fortis, robustus, indefes-


; fH
Ha.
*

1
(357)

Multitude
d'hommes.
, -
grand nombre
- *

Kién. Tsy, Multitudo, ingens Iiominum


sus; durabile. nu-
(349)
(358) merus. (Cod. III,pag.jj,J
ATang-x, arrogance. 194.. Soupirs, fin des pleurs
Arrogantia, non humiliter, liEÊ ou des
su- cris d'un enfant.
jjyp
mv
perbè, arroganter.
, C b S-Lispiriaqitie luctu
Y. transacto ad-

11 (350)
(359)
hue emittuntur, infantium gemitûs
cessatio.

iI -

l
Videsupra(224).
Nom d'un mandarin qui exista
Pién,
(35O
-'X sous les Hias et dont la posté-
rite régna sous les noms de Chcing
Ste
Sie.
(360)
Titre qu'on donne aux
ISùH*Legitur
-Appellativuin savans.
sapientis ethabilis.
et de
d Tang,
'7'.-1 plus
J

ans avant Confucius.


d quinze cents
de

etiam Sü, rarum. Nomen cujusdam antiquissimi


avi
regis Chal/g.

/4
(352)

-
*
Las, fatigué, abattu.
Lassus,fatigatus, debilitatus,
1"
|'Ej
Raconter, rapporter, tradition.
Enarrare, referre, traditio. FÓu-x,
op- ~<E"i
Hoéy. pi'eSSUS*(Cod-111>Pa8>54-)
ClOey. manu alicui blandiri.
(353) Sun.

s'e (361)
..Itt Se vanter, se glorifier.
*
S'exciter,
/fatS exciter,
Jactare de alkIL,ai-egloriari. JI) Sese mutuès'efforcer. v.
fforcer,
Tchd.
m -H'
(Cod.
(354)
III-, pag.
pûg-
batus.
excitare, vel canari,
(Cod.III, bar-
veI corrigere. Legitur etiam Say,
:.

figu
Peou.
Imiter, représenter; image.,,

InItarI,repræsentare;ilnago,
L!4
*
(362)

lirii
MillO-.'C, petit, mignon,
Parvus,venustulus, exilis,
ménu.
subtilis.
figura. (Çod. III,vag.j-f.)
legitur etiam F6u in Touàn.
- (355) eodem sensu.
(363)
Incliné,
Jt l^lj
W
Jin.
côté.
2je
(3^4)
être à
renverser, pencher,

Inclinatus, non rectus, sternere,


proclinari, ad iatus assistere. x-chy,
concubina vel uxor secundaria; x-leou,
vilis, abjectus.
,J'-W
~juY~
Mie-x, robuste, fort, forte-
ment, intrépide.
1
seu vivere; respicere velutobjectum
intentio, finis, terminus.
; !J/ Clef.

Jtn.

Ilt Reconnoître, aller à la décou-


Hoa.
(371)
Robustus, fortis, fortiter, impavi-
dus, sine timoré.
plé verte, espion.
Tchlng. Explorare, explorator, speculator.
Videsupra(287).
(365)

lm lan.
"rIr

;
Ce caractère exprime toutes

ou.
, '1:If (372)
les choses paires
Ngeàu. statue.
double, égal;

Duplex, seu par numerus,usquale;


Iii
charge; Mettre par-dessus; fonction,
(366) supporter, recevoir.
;
statua. Fêy-ngo-x-yc, non est mihi
asquaiis;x-jén, casu, fortuitô x-jin,
hominis statua lignea sive terrea.
Fou.
(373)
Superinducere; functio, munus;
sustinere, accipere. x-yêll-se, colores

LA ;
superinducere; ssë-x, filiorumrégis
magister x-hoéy}cogéré consilium.

I^ll
2eou
eau.
(3o7)
Voler, dérober.
Furari,alicui subripere. x-tdo, fu-
ail-n
rad; x-ka;l,aspicere; x-të-li,
furthn aspicere; x-të-lf,
eûl-heou-yeou-hdy,qui furto lucrum
acquirit, posteà damnum sentit; x-
IV/'1
te-lo, l' , - quimalè
eftl-heou-yebu-yeôu, l, æ-
1
J
AfoTablettes

Ly.
(374)
des ancêtres.
Tabellas defunctoriimin eorumtem-
plis inscriptae.

tatur, posteà mœstitiam patitur.


Liên-x, marcher
la TRAITS.
'*
'Ix ensemble.
Simili deambulare. Li¿ll-li¡n-x-x,
dicitur de ambulantibus, uno post al-
>
KiPll"
Jjtà Grand, beau, admirable, éton- teruffi, sine interruptione.
- l/BMagnU111,
77 nant.
(575)

, /4|^x-mangt sincère.
1-ffl
)..0uey
I,Colïeyd..
(368) x-lo' , L.. »f
pufchrUITI, mirabile
prodigiosum,a b und ans. Legituretiam
Kouey : x-loîiy, imac
imagines li gneac qui-
i nes ligneae
*
Sincerus. Legitur etiam HiJlIg,
hebes, rudis.
bus utuntur in comœdift. Kiangr.
(376)
|*fq| Titre honorable qu'on donne
Irtfauxvieillards. 1!ij Injurier.
lAtàT
ùeou. Honoris gratiâ hoc nomine senio-
Seou **
Ma.
x, Conviciisaliquem proscindere. Ly-
alicui mala precari.
(369) res appellantur.
appel laiittir. Lào-x,
Lao-x, S«
seniores.
eiii ores.
(377)
/jb 1;.
lgfa
jj&
Incliner, vivre conformément
asonetat.
Adaliquidpropendere, |"fc Aeproximare, proximus ,
Approcher,proche,s'appuyer.
inniti.
C~T, aijqujdpropendere,secund~m Legitur etiam Pang, ad latus; item
(37°)
37°
secundym
stattllll convenienter se aCCOlnnod are ipPeà à poIllig: x-x, aliquid invité facere.
(378)
pf Clef.

Sm
P

(379)
j;„.
-(379),
*h
Tsy.
Cruel, blesser, tort, jalousie.

vidia
(Cod.
,
Crudeiis,vulnerare, injuria, in-
invidere
III, pag. 38.)
nocere, noxium.
Jtiftà?
13^
zjr~
(387)
Les Chinois appellent ainsi les .9.'
peuples qui sojit situés au nord-
est de la Chine.
Barbari exteri, ex parte orientis
hiberni.
j,
J/I
Clef.

l.

AM Nôu-x, colère, s'emporter. le


t Iy*
- Feù ardent, bien allumé.
.- lIRVi Ira, irasci, irâ exardescere,iracun-
Ignis magnus, incendium, incen-
diâ efferri.
m. Chén. dere, ardere.
(380) (388)

lJ¿¿ Sommet de la tête, se ren- Parasol.


verser par terre, se prosterner.
TienCapitis vertex, prosternerese.
-Urnbella.Yll-X,; unlbraculunl
, COI1-
x- Sàn. tra pluviam tchàng-x, aperire um-
zen.
L(381) v'
1po, inc l1.inatum, cadere;
d x-x, lHuee,
,
(389) braculum.
• toto animo.
fBApprêter, fournir, pourvoir.
"/At
|H £ Posture, figure, symbole.
Corporis habitus, exterior figura,
m Parare, suppetere, providere, un-
TSy symbolum.x-tou, exterior composi- Pf. guis. Vide infrà (424).


I#C5
(382) tio personne.

x-to, superbe, arrogant.


L (39°)

Orgueil, beau.

1ang.
'T'At.
Superbus, arrogans, qui cedere non
vult, -ao.-
(39O
Superbia, superbus;superbire,ve-
nustus, bellè.

49
..J.
(383)

Génie vaste et sublime, opi-


niâtre, orgueilleux, superbe.
JNUU
Iy\ Imiter.
Imitari. xfa, imitari.
ao.
:
J
Kië. Dotibus eximiis praeceiiens, perti-
(392)
nax, superbus. iiig-hiôtig-ha"o-x ytig
Nom-d'une charge remplie par
(384)
est proprièprae caeteris ingenio vaiens;
hiôtig, v iribus et audaciâ pollens; hâo,
animi dotibus caeteris minùspraecel- une femme, sous les Han.
:, Quaedam muliebris praefectura in
iens ; x, animi dotibus caeteris magis Yong,
praecellens. Yng-x-te-ly-tchy-y heros (393) regio palatio, regnante familiâHan.
caeteris supereminens. x-x, quàm veiociter.

4e
.,.t*-
Bon, bien. Espèce de magistrature, ser-
Iii; viteur, servitude.

-
Bonum, tenax recti, benè, rectè.
Yâo. Praefectorum ministri ad tempus à
Mine, (394)plebePIebeassumpti,
assumpt i , servus, servitus.
servitus.
J$(385)

Taille, hauteur d'un bomme.


(394)

xj-ong, homme incapable.


ItttStatura,
Tchen.homo,gigas.
proceritas, ingentisfigura Homo
sa
ad omniaineptus,vilis.
x-
negiigenter, neghgns, negligere.
yge
(386)
(395)
£
/,
X-X,
po' CIe]

(3^)
ITC* sans cesse.
homme ivre qui danse Mit
Song..J.
SfoyT

f
gfjf*
Vite,vitesse.
Celer, celeritas, progressûs inteh-
s: Clef.
14
*
Dlcitur de ebriorum saitationibus
SÕ. tlO. (Cod. 111'Pûë' 6l')
sat Prolixis-

Il TRAITS. 185
Jttjfc* a x-lo homme robuste et gros-
sier
Jt&Çt
1^^ Stolidus ,
x-tse, niais.
rudis. tf-Ayfoo, immitis,
injustus, iniquus, sine misericordia,
(oS. robustus, rusticus,
Homo
(403)
virtute. (Cod. III, pag. 62.)
et sine

>
(397) Orgueil,fier, hautain, mépi.
C/za.

#IT
sine charitate.
c h aritate.

set.
Arrêter quelqu'un dans Ngâo. Superbia, superbus, effrenis, don-
sa
marche. (406) temnere. Kiào-x, superbus.
Py- Ambulantem sistere. Khig-x,ex-

T
(39B)
peHere, dum rex egreditur, gradien- ik-s-L Époux, l'union du mari de
tes per eamdem viam,etsistere. Jttj la femme.
et

ftM
, ffp
Presser
animer.
, exciter, solliciter , Ly.
(407)
Conjuges, maritus et uxor, mariti
et uxoris unio.

Tsouy Urgere, excitare, sollicitare, exsti- jtz&j*


(399) mulare. faire Communiquer, transmettre,
part, publier, succéder,
Tchoiîen.raconter'» louer, traditions.
lM
liipejus Ltng-x
ing-x, de pis en pis.
ruere, in dies pejus fieri,
(408) COlnnlunicare, transmittere,
par-
ticipem facere, publicare, succedere,
Tclry: in Peiorem Partem verti. narrare, laudare, traditiones. x-chlfe,
evulgare ; x-cheou, tradere, docere
(400) ut
doctrinatn; x-If, de manu in
lnanum
Jrf¡. Droit, louer des ouvriers. transmittere.
l/frl Rectum, justum, aequale, condu-
.Ir¡;¡ x-leous bossu.

f
Yong. cere. x~k5n8> conducere operarios.
-' ong. 1lm Gibbus, qui non potest humeros
(401) Kiiu elevare; vulgàto-tsè, vel taly.
^|L Fin, finir. (409)
-
1Q Finis, fin ire. Dette, débiteurs.
tJ

I
Tsiio. I Debitum, debitores, accipientes
..R non restituentes. x-tchu,
et
creditar;
(402)
Tclzdy. foU-x f
/gj
JrI;t Kong-x, retenu
par beaucoup
I
(4'o)
debitor, debere, debitum.

d'affaires, pauvreté, embarras.


Tsong. Multis negotiis distentus, Vide supra (383).
pauper-
(403) tas, impedimentum. Legitur etiam
Tsong ineodem Tiîng.
m/¡f
sensu.
(411 )
9-Cllf Joie, gaieté.
l m
Jttf Celui qui se charge de quelque 9' Clef.
fJïn.
M

Jln.
I
yAQ-. Gatiditim,ililaritas,iriultuo
decipere. (Cod. III,pag. 63.)
sese office, officiers.
Tchy.Aliquodministeriumsibiassumere,
U'
#
j
(412) ;4.u) ministri. J ,1
Ill.
Ail. Blesser, blessure, être triste, Ajiji x-x, élevé, long, étendu.
1W
-
se Peindre, chagrin. jyjsj,Altus, longus, prolixus, prolixitas.
Châng. Vuinerare, vulnus, tristari, dolere, Tsao.Legitur etiam Tchào in eodem sensu.
(41j) mocror.x-hàti, vel x-tong vel pey-x J (421)


,
compati ; x-hny, vel x-sun, damnum
;
inferre x-ho-ky\ concordiam violare; Iiwfe
llJ Très-sage.
po-py-kouo-x, ne nimiùm tristeris. Sapientissiinus, sapientiâaliis
prae-
cellere.
/&4 Se prosterner, tomber.
rjy

X..
1/^,
-
(4'4)
Prosternere se, cadere. Ko-tchouy-
eûl-x, uno Ratll prosterni
potest.
(422)

Petite voix, bruit des herbes


agitées par le vent.

S'arrêter,
lm ou retenu. demeurer, êtrearrêté gig
(423)
Vox tenuis, sonus herbarum
vento motarum.
à

Tchy.
(4.5) ,
Subsidere, sistere, detineri. Tcha-x,
tristis quia non est
intendebat.
assecutus quod
JMt
,. fnij tout,
Apprêter, fournir,
p rèter, folirii
toujours.
i i- pourvoir,
,

pjJ'.
(424)
Parare, suppetere, providere,
semper.x-pan, l yû-x,
omne,
fâng-x,

)
ve ve il 1"1
4^'Videinfrà (pou et c?ipo). in antecessum pratparare.

Hda.
(4.6)
1:m: Tortu, bossu, courbé.
Contortus, gibbus,

lm
t
Infirme, paresseux, lent. L Ii
(425) x, curvus. CheJll-
manu curvus. Legitur etiam Lu
ln eod em sensu.
Infirmus, piger, ignavus, tard 425
us.
LOllY. X-jêii, mœstus, tristis.
(4*7) ~gj~ Un peu, à peine.
I&..
l*-
I!f! Beau-père. Kin.
Parùm, vix, aliquantulùm.x-keou,
vix Sllfficit ; item, sufifcere
potest.
Socer, vulgo kîmg-kông.x-hoâng,

'I
(426)
Tclziing. timore concuti, contremiscere.

/|I (4>8)

Tête penchée.
l¡f¡ Petite poule.
Paiva gallina. Legitur etiam Lien
genlelfi.

*
Lien.
Caput non rectum, x-sie, vel (4*7)
, J veIX-JÓllJvef x-
Kïng, tt'lO
(419)
^ejicere;
eJcere; x-pay,
x-tse, prosternere,
x-pay,evertere, destruere;
evertere, destruere; 111x-x,
x-ting, aures ad audiendum appiicare
x-vti, argentum aliquâ
mixtione vilius
; magnitude. Vide suprà (22 5)
reddere;x-tsdy, divitias yù.
profundere.
(4*8)
P
1
p; Clef.

Jtn.
JteMk
t~~

1A
(429)
Injure, honte, ignominie, agir I
follement.
Convicium, probrum
insipienter operari.

Lent, tardif:
, dedecus, I
I
I
-I\
,
Ét£

C'
Sianz.

AllSL
(437)
k
Figura,
Fi gura, imago, i~!
Figure, image, être semblable. 9'
assimil are.Httig-x,
imaoo, assimilare.'
similitudo; x-sse, assimilare, simiie.

Cocher, valet, serviteur, ca-


Jt
w
Clef.

Jtn.

j'T~ Lentus, tardus, segnis,piger, aqua I


j h~ cher, s'appuyer.
I Po. Qui currum ducit, servus, famu-
Mân. stagnans. x-x, lentè.
lus, abscondere, inniti. x-x hnpor-J
I (438)
;
4.
(43°) tune tiôu-x, mancip ium.
Í&l. Se retirer, se cacher. I

l
Loger dans une auberge, haut.
I/Ma. Recedere, absconderese. Legitur I
-
I pIJ In diversoriis hospitari, altum. Yiï-
P' etiamPtllg,subtrahere,au ferre.
Ping etiam Pl1ï&' subtrahere, auferre.
-

Kiao. *' commorari.


I
(430 (439)

./L
m Tous, ensemble, fléau pour I
113
Affligé, extrême misère, très-
battre le grain. I pauvre, presser, désespérer.
Tsin. Omnes, simul, flagellum quo rus- I
Afïïictus,maximamiseria, pauper-
c..tunturad
I rimus, urgere, aliquem ad despera-
(4,p)
tici utuntur s p icas terendas.
ad spicas tereiid as. (440)

,.
tionem adigere.

tfg Assemblée, personnes rassem-


Spiritus, Esprits.
genii. Vide supra (107). I
blées.

f,
I

lU,
x-xlsctitare. Tsy. Cœtus, homines congregati.
Sien.
I (441) '-
(433)
*iJ Lui, eux.
M-
Stupide, sot, ayant l'air niais
I
I l'A* Ille, is, iili, suus, sua, suum.

i
et stupide. • I (Çod. Ill, page 67,)
Kfi.
Tan
, ,
I
Tiln. Stupidus, laCIe ineptâ
1 us, facie
tUpI us, sto lid Inepta et (440
stupidâ. (Cod. III, pag. 66.)
(44) t/Ëfèr Respecter estimer multi-

12 TRAITS. Tsùn.
™'
(443)
L. tude, assembler.
Venerari,
congregare.
,
aestimare multitudo,

~M~ x-sie, habits trop recherchés.


"I Mt
,
,
- IJTJI
Joie, plaisir, gaieté.
Vestes nimiùm composite. hiiaritas.
Gaudium delectatio
,
Pie. H-Y x-lo, laetari. Vide infrà (1339).
'-

A-
(435)
(444)

1ea Aides des cérémonies. Accompagner.


|"11/- Servi qui domino assistunt.- Legitur - Comitari.x-tse,praefectorum servi

isun.
componere.
etiam Tchoiieti, supellex, numerus , Lao.
quiuiipsos
n~ IpSOS comitantur.
com i tantur.

(445)
I
; 'I
g.
Clef.AUL
1 InDw
wTch, h inc
T cv
Jîn.(446)
Large, ample, spacieux.
Largum, amplum, spatiosum
i tur deaedinciis.
citur de aedificiis.
di-
,lI£..
rp

#

1. CIlY.
(455)
Déboutonner le collet d'un
habit.

Py-x,
-'
Solvere vel laxare vestis collare.
"b us ince d ere. Le-
magnis gressib
gitur etiam Ky in eodem sensu.
L
j.'Clef.
1
(t
Jfn,

Fortis. x-x dicitur de homine forti ; ,


troubler. , Errer défaut contredire ,
J* item -d.
de irato.
Koùang.
J.l. ouang.
(447) Tchoùen. Errare, defectus, perturbare, con-
(456) tradicere.
Inquiet et timide.
"I;)i Sollicitus simul et pavidus.Legitur x-tô,fin,rusé.
n.
flen.
Lhe\
1'.
etiam Jen in eodemd sensu. , Astutus, versutus valdè vel frau-
(448) rj.1" dulentus.
1ft Compagnon, collègue. (457)

Socius, collega; qui simulmunus Jt:lP Vite, mouvoir, être ébranlé.


JJA/1gerunt.Pe-x
Leao.
o
gerunt. Pe-x,nonlen J
mag istratuum,
nomen nlaglstratuuln. 1.vTT*
Cito, movere, commoveri. X-IIÓU,
Legitur etlaIn Leao,
egItur etiam edO} pulchrum.
pu C lrUlll.
(449) ad iram moveri. Legitur
Tàn. fïrmus,
(458) etiam Tan,

ltt
,.Iftj\.
Exprime la marche d'univrogne
qui est près de tomber.
firmiter, vehementer,
ve lelllenter, totU111
totum
esse in aliqua re, equus tardéince-
dens ; item Tan, moyens : youen-x
dicitur de ambulante.
jysp- Dicitur de ebrio titubanter ince-
(4Jo)
dente.
ÊJtX Nom que les Chinois donnent
",/é Faux, mensonge,
tromPer- menteur, I"^jQ aux barbares situés à l'occident

0'-
oéy.
(451)
451
Falsum,mendacium,mendax, de-
, fi.
cipere. x-tcha,fingere.
A
1
O
jpjfr0 de la Chine, et qui n'ont,selon
(459) eux, que trois pieds de hauteur.
Quidam exteri ex parte occiden-

Nom
-1. d'un pays et d'un fleuve
tali, tribus pedibus solùm alti; pyg-
maei. Legitur etiam Kiao, falsum, adul-
terinum.

- vincia
(45;p
dans la province de Kicing-sy.
Nomen regionis et
[(iiillg-sj.
fIUVll in pro- /A^
Id'accord; ; ,Assembler convenirêtre
ramasser, mouvoir.
lit.
*

K'y.
, HC*
l, délié, mince.
Subti. '{

Subtile, tenue, mmutum, exile.


HV.
:Y
(460)
convenire
movere;
,
Congregare; optimè cum aliquo

multùm. x-hô,
;
concordciare - colligere
aquae
Il
,
fluminis
(Cod.III,pag.68.) post inundationem ad pristinum lo-

J
(453)
-

Vide infrà (2920.


LLI
cumredactîE.

Emprunter, prendre louage


, IWlt une Inalson.
à
Hoey. Tsiéou. Mutuum accipere, domum ab ali- A
(454) (461) quo conducere. (Cod. III,pag. ÓP.)
11 h~
s: Clef.

:Jill.
f
line
OÎU
Videhfiià(3086).
J4P.
\t
j

Tang.
ner,
x-jêti,consternation,conster-9'&ef
mécontent. 1
Consternatio, consternare , non
contentus. (Cod. III, pag. 70.)
f
Jill.
(462) - (47°) -
IQr Bonzes, religieux de Fa. '{î
1 jpjf Bonzii, religiosi ex secta Fo, qui Vide infrà (2926).
S- (463)*
servant quinque præcepta, i.° non
occidere viventes quoslibet,2.0 non
Ngo.
(471)
furari, 3.0 non fornicari, 4.° non
mentiri,
B..et
v Bonzii
so,
kdu, Bonziee ; pin-x,
lA
5.0 non bibere vinum. x-
;
sic
lA
seculares x-ny, vel ny-
Bonzii se hu-
£»
Ipj^ X-X, homme intelligent, exa-
miner attentivement. i

militerappeliant. 1j-iao. Vir intelligens, ciarè exammare.


x-hiao,pygi-noetis.Legituretiam Tjsi(a^o:
11
1p[ Détruire, renverser, boulever-
(472)
x-x dicitur de homine festinanter in-
cedente et qui non potest detineri.

-
ser, embrouiller une affaire.
r,
\464j Jren.
(464)
Perdere, evertere. -Éyénii-x-ssé, uno
verbo negotium evertitur.
0
AME~
j p|
Faux, s'écarter, outre-passer.
FaIsunl, errare, sui juris terminos
Erreur, péché, manque. praetergredi, indebita usurpare.
Sien.
l)è.\ Erratum, peccatum,
error,
defec-

-
(473)
Ki -! tus, gravis Infirnlltas.

1
Kie'n.
J:Jt'. Domestique, valet.

1
I*
(465)

4» 1 >
Homme qui étant arrêté se
l/VIFamulus,
ûse.
d
servus infîmae sortis;
pascendis equis seu lignis colligendis
Legitur etiam
p titat-Lis. LegitLir
deputatus. Clif, partiri,
etiam Chy,
7
Yang.
remue.
renlue.
Dicitur de stante ac se movente.
(474)
rarum.

J-\
1
(466)
Ignorant, stupide, niais.
ÊtÈtà Courageux, superbe, hautain. dis, hebes, stolidus; concubina-
1. Ru
'11JlJ Fortis, superbus. X-Pll, iratus. Le-
gituretiam Hien, majestate praeditus, ong rum et ancillarum commune appelia-
'lTVo.»ng
tivum.x-x,reverenter.
Hien.
(467)

4A21
magnanimus, tinleÙdus, férus.

Furieux, violent, fou.


RabidLis, furens, amens aves et ;
bL' (475)

-'$tJi teux. Honte, avoir honte, être hon-

Pudor, verecundari, pu dore affici.


ex timoré fugientes.x-
z
./(u.
KÜ. ,.quadrupedes
At
koîtang, 1.1\
malisp1iritus.
nomen
Ill.
(476)
(468)

J:iIî *
rt;w:I. Exiler, bannir.
PI Videinfrci(515). =1'k. Aliquemexiliomultare, in exilium
--' 'Y pellere. (Cod. III, pag. ji.)
Jû. Pe.
(469) (477)
13 traits;
9-'Clef13
S'efforcer.
Clef,

S'efforcer.
TRAITS. Avare
Irglassembler,
, avarice,
épargner.
souhaiter, 9'Clef.

Avarus, avaritia, concupiscere ,m P

.,
\t\gj Conari ad faciend um id quod nec
së.
ln. (486) congregare, sumptib us parcere. Jl/l.
Min.
JVlm vires suppetunt, necvoluntas propen-
(478)
det. x-mien,
, conari, invite, coactè.
t, ¿JIh Oüo-x, nom d'un personnage
'l'il:
m
JK Prosterner, coucherpar terre,
renverser.
qui est parvenu à l'immortalité
ronge par le ITIoyen de la médecine
Fông.
universelle.
Kiang.Prosteriiere (487)
humi procumbere,
procumb ere, Nomen cujusdam viri qui médi-

x ;
uing. ,
sternere, cadere. cinal universalis virtute immortalita-

x-yë
(479)
tem assecutus est.

Pulchrum
beau.
faciès decora et ve-
m
Ijjjïj
Klen.
Défaut, manquement, faute.
Defectus, erratum,
Yf. nusta, facies puichra et delicata. peccatum,er-
ror, excessus, gravis infirmitas.
(480)
(488)
{' Leverla
la tête,
leCaputattollere, suspicere,
tête, regarder
regarder haut. Tsien-x,injurier,
slirsuin
enhaut.
en

(48r)
..,
Am.
, respicere erecto capite suspicere.
(Cod. III, pt/go 71.)
bus
Tseôu.
choses outrageantes.
Conviciari, contumeiiâ afficere,
dire des

maledicere.
Titx,
Mb négligent, négligemment.
Negligens, negligenter, sine dili-
(489)

F-ntrevoir,dissimule".
,
sà.geiitia, ~,~~ VIX
aspicere, dissimulator,
0 0 0 respi-0
res maiaetinepta, res grossior
a. et mal a.
Ngây.rati°n,s difficultas. X-jêll, veluti
gay. , ac
(482) ;
si0 x-yv ve i1 x-ye singu

Jg (490) 0 ij tus.

||fÏ Prix ou valeur d'une chose. I JfIt Menu, trop scrupuleux, dissi-
vel
Rei pretium seu valor.
ve * x-tsÍell, renun valor.
x~tsien > rerum
x-uhy, |4v mufé,infidèle.
K, Ci.
Kld, va l or.
Sdy. Minutus, nimis scrupulosus, dissi-
(483)

lm
1Permutatio,
Echange,
troc, prix ou valeur.
rei pretium seu valor.
A (49,) muIator, infIdeIis.

Figure, lois, réglés, juste,jus-


- J~p~ tice, bon, il faut,
visage.
*
Hoéy.
X~tcIlao
J
tionem rerum,
cibus datus post
permuta- Y. Figura, ieges, régulas, justus, jus-
epotopretium
| Ul<4)
VU10
titia, bonum, oportet, faciès. Leàllg-
, ejus soivere. (49.)
;
x, coel um et terra Vy-x, ritus, cære-
Laid,
Irr vil, méchant, injuste.
lTIOnÍæ; oêy-x, lnajestas, gravitas, jus-
tum, conveniens.

Py.
Deformis, vilis, malus, injustus.
;
ta"ë-x.fugare mala pien-x, locus
ncuiosus ob latrones, pe-
11
(485) et proptereà Vide supra (438).
;
inhabitabilis. Legitur etiam Pf:xIVJ
mœnium corona. Pô.
U?5)
J
Clef. !I.M
1 Figure, geste. I Pfpg
iffif petit.,
x-cho, remuer la tête, laid, 9'Clef.

l
liongestus.
Figura,
JELhthOlnine x-hoéy, dicîtur de I
M
hoiniiienonpro
Tchê)z,
Legitur I
grediente.Legitur
progrediente. v* Caputmovere, deformis, parvus.
jfat etiam llell praefecturam ce d ere ; I
(494).item Tan
(494) ,
'T'" : x-x, otiosus, vagus,liber,
f.b I (5°)III,
To. (Cad. pag. 74.) jin,

J.&.
contentus. I
11
Talent, habileté, grand, très- de infrà
Vide iifirà (550).
sage, beau, surpasser. I Kien,
(5 5 0)
-

-
Tsun.
(495)

-J./K.
g.
Peritia, habilitas, magnum, aliis I
sapientiâ praecellere, pulchrum, su- I
perare, custodire,tutari.

Moi.
Ego. Ngo-x, ego; ku-x, ille; ngdo-
I

I
twt
j/\
)
(5°3

litl-
Abstinere
King.tus»
S'abstenir, réprimer, circons-
pect, avertissement.
bstinerese, coercere,coiisidera-
se, coercere,
moni.ti.o.x-k.i.ay,,corri-
m°deratus,
considera-

I
(504)
}\rA x, canere, cantio. I
gere, reprehendere, docere, monere.

J.
(496)

Cent mille, repos, grand, con-


I

I
fa Ingénieux, intelligent, alerte.
Solers, perspicax, velox. x-tsè, qui
Mwl* sidérer, prévoir.
-
LI
(497)
Centum millia, quies, magnum
considerare, prospicere, providere,
, I
I
L2oan..
ZI suâhabilitate in malum abutitur. Le-
(505)
U in eodem
gitur etiam Huen d sensu.

arbitrari. Kong-x, considerare, per- I


pendere, cogitare. I /J&V Yd-x, courtier, celui qui règle
- IjÊH le prix des marchandises.
A"k Fuir, s'enfuir, se révolter. Proxeneta qui mercibus pretium
IVRFugere, evadere, aufugere, se sub- Kouey
imponit, emptorumque et veridito-
.I.a.
ry.vt
ducere,rebellare. rum commercia conciliât. Legitur
etiam Kouay in eodem sensu.

A
(498)

Poen-x, valet de chambre. LA Ménager, épargner, peu.


mAssecla, 1l'pil Siimptibus parcere, parùm, par-
Tang.
praefectorum satellites.
Ki
Kien. eus, è prodigo parcum fîeri.x-niên,
(499) annus sterilis.
(5°7)

11 (368). Nit
-,,1& quix-hiiing.
,j
vel hïcing-xsopiniâtre,

- ne veut pas se soumettre.


Vide supra
Koùey.
(500)
.-L
p
Yane.Pervicax, qui se submittere récusât,
non se subdere.
(508)

King-x,léger. Tchay-x, courageux.


Wl Levis. Legitur etiam pjilo in eo-
llTrPFortissimus, magnanimus. Legitur
Pilio. dem sensu. r*
Hiày. etiam Ktay in eadem significatione.
(SOI) (309)
9-Clef.

JP
a Porter quelque chose sur les
epaules.
S'appuyer, consolider*9°Clef.
~—i~ Aiiisinniti, firmareàliquidne pos- J
%Jr

Jin.
'Y
tâng,
an,
.1.
Super humeros gestare. Po-kan-x-
non possum humeris ferre fc h
hoc
Yn.
sit moveri. Legitur etiam Yn in eodem
sensu. Jtn.
(5»7)
omis; X-tàiig, alicujus rogatu in se

-
aliquid recipere ; 'x-jîti, vas,sponsor
}::::I::: Tifn-x, homme vil.
pro aiio. Legitur etiam Tan,- onus.
Ho-no :
,
m ~T~~
Demander, examiner. -
Quaerere, examinare. x-htng, casu
1

Tay,
m
vilis. Legitur etiam Tay
x-lidy,insipienter, stultè.

T.
(5»8)
2.
/(zao,
(5")fc
Legituretiam Kiao, :
assequiquod meritis non debetur.
V'" ire, facere
r. hf
x-hfng, /Jb
C 1 1.
Compagnie, plusieurs, qui.
d.
fortuita £1"
félicitas.
CoetLs,11-itilti,
14 TRAITS.
e'l'
cou,
multitudo,socii
ejusdem ordinis seu officii. quis. Qua-
tuor homines dicuntur x, duo vero rpJy.

-'
(5>9)
A4. Recevoir quelqu'un avec les
CR cérémonies d'usage. J..l4--4. Marque du pluriel, qui ne se
Hospitem cum ritibus solitis exci- met qu'après la première per-
Pin
pere, crcremoniarum magister, dispo- sonne.
(5,2) clay.
Ti.A ,-Ir.
Post ego facit plurale. Ngo-x,
nere, recipere. Legitur etiam Pill in (5 nos.
eodem sensu.
(po)
H. loquendi
Hic 1 1.
d. mod us non vu l garis, se d
usitatus apud mandarinos.
fEp
*
Un homme de peu de génie
, IjTsv ou d'esprit. Asb. x-tstln, air méchant, difforme.
Ngo. Homo parvi ingenii, iIIudere, irri- jjTtt Malafacies, vultus deformis.
(513) dere. (Cod. III, pag. yy,)
Lan.
Zan.

11 (5*0

Videinfrà(550).
, Vide infra (546).
Hiây. Kien.
(514)
(5)

lm
Litteratus. Lettré. ./ftt Diligent, diligence, s'appuyer.
;
; j
x-tchè, litteratus x-
Diiigens,attentus, diligentia,in-
(s15)A J
kido secta iitteraria Sinensis foa-x yU. vigilare, inniti.

-
ignarus litteratus ; chïi-x, tiro littera-
- b. (5Z3)

.I
(5,5)
tus; tchu-x, brevis staturae homo.
h
Comparer, s'arroger, raison-
/ft? Robuste, fort, hardi. ner, examiner, juger, tromper.
Robustus, fortis, audax, strenuus, Comparare, sibi arrogare, ratioci-
qui vires et fortitudinem jactat.
Y,
(514)
nari, considerare, judicare,firaudu-
Tseng.
(y6) ;
ientus. Legituretiam Y: îchy-x, obs-
taculum tây-tây-x,pertinaciter, stultè.
p.1 Clef.

*
jt
.L sin.,
Tsin Penitùs,

r-.
Entièrement
épuiser, excellent.
omnino, exhaurire, ex-
Jin.(P5)qUIsltuS. x-yàng,alterum altérisibi
mutuo cedere.
, sans réserve, ijfj
o ,
(,53*)

JrJt
Koùey-x, statues de bois dont
moi on se sert dans les comédies.
xLoùy.uyLignes quibus in comcediis
utuntur.
statuae
-
- -
1J
y.' Clef.

Jtn.

» Aveuglement.
x-x qui
agit malgré soi.

'I Animi caecitas. x-x, confusè, per-


JJivaL Invitus, qui non libenter aliquid
Lh. facit, segnis, nullum conatum adhi-
Mông. x-tong, stolidus et hebes, here.
(533)
qUI nIlul noscit.
(5*5 bis.)

'fa f-l

l
Vide supra (495).
Vide infrà (8730).
Tsiin.
Ou.
(534)

-
(5*6)

1f1 .,
l' inégal.
ffr-Bp*x-leang,
W Foible, las.
Debiiis, lassus, magnâ lassitudine
liif
1

Inaequaie. Vide infrà (1746).

N,
eng,
(5-7)
quiescereappetens. Kouane.
(535)

rendre.
15 TRAITS.

Payer ce qu'on doit, restituer,

Soivere débita, restituere., retri-


0.
lyrtf
..AD
Dr
(536)
Outre-passer.
Praetergredi, qui officium seu diu-
turnarum actionum seriem prxter-
greditur.
Tehclng
(528) buere. x-mtng, suâ morte Inorteln al-
teri illatam compensare, talionis pœna.
J*
11=1 Vendre, nourrir, cuire.
Vendere. alere, coquere. x-tsè,
Mx-x-,
|Sî robuste, vigoureux. -TchÔ,
Yfî puer; x-x, negotiari. Legitur etiam

L Robustus, fortis, viribus pollens.


(Cod. III, page 77.)
ladroit.
tJSXè
~m~
oryza liquida: x-x, dehilis.

élever,faire
Dresser,, élever fa i re tenir

Lhu.
(529) ,

Jt&Hf
Jpll * Usage modéré. Chú.
tuerè.
, Erigere, eievare rectum consti-

*' "r •v
Asie.
Ususmoderatu s. Videinfrà(7531). ; x-ly, rectum stare; x-hoùey.,
horologium verticale x-tsè, manci-
pium, vilis, item adolescens nondum
* (53°)

il
pileatus.

I*
A14
Pien.
Tortu.
Corpore non rectus,. inciinatum.
Legitur etiam Pieh : x-sieti, circuire,
ME~

PiÜo.
x-x, marche dune multitude
de personnes.
Dicitur de multis ambuiantibus.
(53,) saitare. (539)
1/mTstn
y/ Clef

Jtn.
-
erg
TSil1
!Ho)

11
»
1 psi
Tchÿ.
()41)
Amasser, accumuler.
Congregare, accumulare. Tsy-s,
Pau^at*mtoacervare-
paulatiin coacervare.

Matière ,
devant, droit.
affennir, achever,

Rerum materia, stabilire, perficere,


coram, rectum, instrumentum ad ho-
minis caput amputandum. x est ma-
teria crassior, vel res materialis affecta
qualitatibus elementariis et acciden-
Videsupra(3<58).È
Ii','o i-ey.
Koïïey.
(545M

*
*
Vaillant, courageux.
!'C
Hiay.
(546)
,
Fortis
i
,
animosus
(Cod. III, pag. 7p.)
magnanimus.
ln.

;
tibus eas consequentibus.l(f-x, natu-
;
ralis complexio tscîy-x, habilitas natu-
L'
#A'[>
n'est
homme irrésolu ou qui ne rem-
ralis x-po, sincerus, verax.
pas encore plein ,
x-tong, se dit d'un vase qui
d'un
JLong.
plit pas iespérance qu'onavoit 1" ,
Ali. Joie, tranquillité de l'esprit,
satisfait, riche, qui excelle, ex- conçue de lui.
(547)

-
"V celler, être d'accord, cajoler,
.1eou.
Dicitur vase completo, de nondum
de homme qui incipit et non perficit,
(54:1.)
railler. seu de se conceptam spem non explet.

tentus ,
Gaudium, mentis tranquillitas, con-
opulentissimus, superexcel-
lens, superare, concordare, otiari, ad
lï1!t
I|=j| Obscur, obscurité.
malum provocare, blandis verbis de- Obscurus,obscuritas.Legituretiam
iin ire, jocari.x-yeou, pro libitu ; y-x
adulatoriè; x-If, vilissimus, irridere;
, Mon g. Motig,tristis.

x-yeoii, ;
/1.irresol1utus tchdng-x,
1 comœdd.i:
histriones masculi dicuntur x; feminae
(54y)

tchill/g. Amasser, accumuler, serrer,


jpfpl second, aider.
*6 TRAITS. Colligere, accumufare, recondere
TchiT

Il
4--"
-V

rV
Beau.
Pulcher. Yào-x, puella seu mu lier
(549) ut suo tempore usui sit, adjutor, auxi-
liari. x-Aiin, filius regni hæres.

eximiae staturae. (Cod. III, pag. yn.)


NIao. 17 TRAITS.

« (54))

Videinfrà(3078).
J*:
en.
T/')
,
Yn-x superbe, hautain, fier,
|>4iv- méprisant.
Superbus, arrogans, insolens, fas-
Hiin.

«
tidiosus.
(550)
(544)

1a
*

JiJyQ
Dedans, intérieur.
Intùs, intra, interior. (Cod. III, Vide supra(450).
Tsé'n.
TSen. W79^
Kl
(545)
(550
Cle
jAn
x-hoti,
Ë 4 Ht
,. C'"Ç'
-1
., inega
*

TsSn.Tsdn,

jfpfe
(552)


Jâng

n
J'
1
(553j

-I
oen.
moraliter.

Cho. 1.
(554)

(555)
-
rIh

Las,foible,
foibli, lassitude.
80.)
1

Inaequaiis. Ldn-x, malus; x-tching, I


tL~C~ milites malè ordinati.Legitur etiam I
I
cito. (Cod. III, pag.

entièrementaf-

Lassus, debilis, viribus fractus, las- I


situdo, imbe.cillitas.

Bleu densus,
114^Caeruleusfoncé.
Stupide.

I>
I

I
Mente obcaecatus, stupidus, caecus I

****rismeridionalis.Videnomen
sup régis ma- I
ra (282 )
I
I

I
âfiftxfc
IJjflJ
L.J'.
6oJ

fl
Ly.
(5*0

.lm.
LOI'.
1.9TRAITS.
Epoux, union entre le mari
et la femme.

r'Con juges, maritus et uxor, vir et


femina, quorum aiter
opem praebet.

Vide supra
1

(560).
1.
alteri mutuam

Fort, robuste, cruel vigou-


reux, mais sans vertu.
;
-

Fortis, robustus, férus, viribus sed


nonvirtute pollens.
fi.'Clef.
-1
Jin.

Vide supra(107).
Sien.
(563)
18 I
TRAITS.
Renverser par terre, tomber,

|
15t fou, remplir, boucher.
PjSh Se soumettre, être convaincu.
Humi sternere, cadere, stolidus,
IflBtSeseex animo subjicere, convinci, I Tien. implere, claudere. (Cod. III, pag.80,)
Tchë:
(556)
convictus.
IIlrp^
/#/A
(564)

pour
Marche posée ,
chasser la peste.
cérémonie

âMtg Oüo-x, nom d'une idole. I Sedatus incessus , quaedam caere-


No
(565)
Nomen cujusdam idoli. monia seu superstitio ad pestem ex-
I pellendam. Y-x, blandus, quise fa-
Fang. I cilè aliis accommodat.

fm
(557)

-J E
Y-x, un tour de roue. 11
A
Hy. = Una rotae revolutio.Vide
(3544).
infrn

Tsàn.
Vide supra (540.)

(558) (565his.)

/M Declivis,J!f!¡¡ Penché, incliné.

y Très-las, très-pauvre.
Summè
ouy.
(559)
l as, très-p icuvre.
lassus, valdè pauper. Legi
tur etiam Louy. Vide supra (532).
I I-
non rectus. Sie-x, casum
minitari ; ko-x, fictè
Tch,ong. InlnItarl
(566)
dormue.
ficte dormire.

,
4
D' Clef.

Jin.
J'I- Tl.
TaCIn
20 TRAITS.

Si, conjonction.
Si. x-nêng-fou, si possum divitias
parare; ty-x, aIls superexcei iens.
A
it:
Yùn.
2 ET 3 TRAITS.

sincérité.
Permettre, promettre,
vouloir,Ai

Annuere, promittere, velle, sin-


jo/Clef.

A
-
(567)

JJIIX
Respect.
Veneratio,venerari, caput attoliere
-
7c
(574) ceritas, fideHtas.

Premier, commencement, ori-


gine, grand.
ad conspiciendum, valdè compositus.
en.
Yen APrimus,
yolIil principiuln, origo,
en.niiin.x-ilie.,i, mag-
(568) primus regni annus;
21 ET 22 TRAITS.
(575)
kiay-x,
1.' , 'A
primus inter KllU1111 seu doc-
d

Fierté, tores; xfv, capitis operimentum;y-x,

rJ superbe, hautain. spatium 129,600 annorum; x-x,ju-

F coior.
venis cujus capilli sunt adhuc nigri ;

Iijt ,
Arrogantia, superbus, arrogans.
x-kit, nativus
nativusco l or.
(Cod.m,pag. Yi.)
Hiao.
Paresseux |/LI Frère aîné.
Paresseux,lent,
malade.
lent,ignorant,
i g norant,
J:7.1ong.
(576)
Frater major. x-tf frater major
Hiôfig. est xJIninor
pitur pro fratre
sed
,
d vulgo
vu igo x-tj
minore.
x-ti acci-
acci -

Loùy. Piger,,tardus, ignarus, infirmus.


(57°)

f*
Jjjl^
Lent, tarder, prolonger.
4 TRAITS.

Nâng.
Tardus, tardare, procrastinare.
/y
~T Plein, remplir, solide, beau,
haut, long, rassasier, emploi,
(57-) 'T' 1 .!. couvrir,
Tchèng. couvnr.
(;77) Plénum, replere, sofidum, pul-
chrum, altum, fongum, satiare,
munus,
cooperire. x-jui, qui victimas alit,
X.e CLEF. ut

tl
io., Clif.
11
00eIlevees. CLEF de l'homme et des choses
pinguescant;x-tso, opulentus; X-ÆÜIl,
in exilium aliquem mittere ad regni
confinia, ut ibi finelTI agat, quod
est
supplicium apud Sinenses; y-chin-nan-
Clavishominis et reriim in altitu-
J,h. JÎn.
(572)dinel11 erectarum. ;
x-eul-yu, unus nequit duobus minis-
teriis su pplere po-nëng-x-moen-jîn-sïn,

IL
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

1 TRAIT.
'J
\,tr,
nequit aliis placere.

Pronostic , ,
nombre, félicité, devin.
million grand

L élevé et plat.
*TpLieu S Tcha"o.findi,
Tchâo. etaliquo assatam testudinem
Prognosticon,
;
Oiio.
Altum et planum.
x-x, homo cui
;
Praecisi fuerunt pedum digiti x-chan,
(578)
findi, et aliquo Inodo
;
mo d o osten
ostendere
d ere quod
per ipsam quaeritur decies centum
millia, multi, félicitas,
(573) raons steriiis ; x-IIjë, mens anxia.
;
vates. Siën-x,
prognosticon ; kïng-x, regia aula ÿ-x,
plebs, populus.
Êf m 00 Méchant, inhumain, cruel, Vide 10; Clef.

U
io.eClef.
voleur. supra(582).
(382). t~
.ol# HiinMalus, férus, crudelis, latro. Touy.
Jîn. (585) Jin.
(579)

èJLm.Premièrement, avant, com- Quitter,éviter, épargner, dé-


TU mencer,de bonne heure, défunt, W, pouiller, renvoyer, cesser, ôter.
Sien. surpasser, ancien, autrefois, pass.é. (Deponere,
86) demittere,
Mien.
evitare, parcere, exuere,
(580) Prias,ante,incipere, maturè, de- S cessare, auferre, l'es
;
emi.ttere,cessare,auterre,
dT res nova. nova.
functus, superare, antiquus, olim,
praeteritus. x-fou, meus pater defunc-
ris assumas;
Tchu-x, toilere x-lao, ne id tibi iabo-
x-koûan, ab officio re-

;
tus x-seng, magister. Legitur etiam
movere, item biretum deponere.
Sien, progredi, alios prxcedere.
"ïfi
Vf A Lumière, clarté,éclat, gloire, sût Videsupra(586).

- honneur, brillant, illustrer. Mien.


Kouam.
lyr Lumen, claritas, spleiidor, gloria,

;
honor, lucens, Illustrare.
(58i)
illuminare

;
,J x-tchao
tchÏÏ-x,solis spiendor;

;
x-kio, excalceatus; x-hïen, illustrare,
decorare

;
modus, figura tÕll-
x-Iung,
x-cao, omnia sunt consumpta ; x-
kuén, qui arte et dolo vitam transigit,
nebuio x-teou, caput nudatum.
- (587)

l:¡
Eût.
6 TRAITS.

Petit enfant.
;
Parvulus. x-tse,filius SidO-x-is,
; ;J
filiolus jllg-x infans lactens; siao-x,
filia, filiola.
(588) meus filius llÙU-X,

H?~
réjouir.
Troc, droit, accumuler, se x-x, imagination subtile.

Touy
(j82)
Permutatio, rectum , accumulare
Iaetari.x-yn-tsè, solvere debita ex con-
,
iiwÈM

Tstn.
Subtilis imaginatio, intentio.

tractis pecuniis. (589)

5 TRAITS. 5QL Lièvre, lapin.


MfJ Lepus, cuniculus. Ouang-yoïie-eul
'*" Vaincre, soumettre, se domp- Toleu. sëllg, x-heôu-eîil-tchi-i', lunam aspiciendo
(59°)concipritur, et
exorevomen onascltur.
fc**
iie.
(583)
Vincere ,
ter, pouvoir, reprnller.
,
subjicere, domare se,
posse, coercere. x-ky-tche hii-n-tsè,
(5.9°)

fut
COl1CIpItur, etexoreolnendo

Rhinocéros.
nascitur.

ky-x-tche,
1. ,./1
h' stao-jîn:qui^e
( vincit, es,
..JU Rhinocéros, bos silvestris.
sapiens; qui se vincerè récusât, esi
malus vei vitiosus. Pêoii-x, praefectu! Siée
qui subditos nimis gravat. (59O

|ljrpOiï-x, troublé,inquiet, chagrin.


ul)LTurbatus,
Videsupra (577). anxius, anxietas,solii-
Tchong. Nie.. citudo. (Cod. IV, pag. m)
(584) - (59*)
7 TRAITS.
dicitur de expensis et proventibus; Il,' Clef,
~rVideinfrù(81Si).
10.' Clef. 7 TRAITS.
ledllg-x-y oey-tchïi, expensœ eum pro- -~

Jm. **•
Kiang.
(593)
acceptus.
ventu commensurantur ; po-siâng-x,

ptus.
non conveniunt, alter alteri non est JJ.
acce
v*

* >V
J~ Nom d'une ville dans le Chan-
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

fÕng,
1 À 7 TRAITS.
Yen. Nomeii urbis in provincia Chân-
(594) tÕ/lg.
+S'enfuir, perdre, mourir, dé-
t:.:
8 À 16 TRAITS. truire, éteindre, oublier.

),"A. Nom d'une famille Chinoise. I


Ouang. Fugere, perdere, mori, destruere,
extinguere, oblivisci,nimis vino de-
..Jl., Nomen familiae Sinensis. x-hilllg,
I (601)
ditus..Y-jîn, fugitivus.
7"
ane. quidam Tartari.
(595)
~, *
Â\
tm Douter,suspicari. Vide ittfrà(60p).
/L soupçonner.
Dubitare, x-meou, galea; Leàng.
-il.aliquid
Teo- 1 ag x-ta aliquem ad loquendulll, vel ad
, (602)

-
Te aliquid
agendum,
eii d ui-n, provocare;
provocare;x-cheôu
x-ch e~)ii,
expansis vestibus in iis aliquid colli- |
P~
fPj[^J Dedans, intérieur, entrer,
cher.
ca..
gere.
Nouy.hitùs,
alif. Entrer, s'avancer. (603)
interiora doinus, ingrcdi,
abscondere. x-tsè, magnatum uxores;
7ML Ingredi, progredi, ire. tigo-x, cubicuium, dormitorium;
x-
Sin. oudy, intùs et foris.

ft
(597)

ijfc
n/Lt
.1.1./ng.
Kïng
(598)
Appréhender.
Timere.valdè attentus et dili-
gens. Dicitur etiam de non contenta.
Tt
S
*1^
1','1
(604)
Ensemble, de même, avec,
s'assembler.
Simul, idem,cuin,coiiveiiii-e,
i mtil)idein, cum, convenire, vas
VIllI, copu l a a d u l terina.x-koiie, ex
eodem regno ; x-nién, eodem anno

t
nati; po-x, diversa, res diversae; y-x,
Kïng. differentia,discrimen.
King.
,IV
Vide supra (598).
(599) *$
(599) J
d~ T
Ton, tu, toi.
Tuus, tu, proximus, litterafinalis.
(God.IV)pageIJ.)

À
Il.'

.,w

Jÿ.
Clef.
entrer,
Jl pénétrer.
Jÿ.
(600)
XI.c CLEF.

CLEF de tout ce qui entre:

Clavis ingressûs: introire, ingredi,


penetrare. Tchiï-x, exitus et introitus,
.A
(6°5)

suen..,
æ
A
Tout, entier, parfait, totale-
ment, achever, conserver.
Tsuêh.Totum»integrum,
(606)
Dino,
perfectum, om-
x-pj,
opulentissimus ; x-tieng omnipoieus.
,
A
ii.' Clef. jL Fouet. IA
nivis,
— Six. j2/Clef.
Scutica, flagellum. Tà-x, flageliis Lo. Sex. Siîe-x,spiritus

JY.
-
irien.
Prt
cædere.
cxdere,
Lo.

A
(6oy)

m f
(613)

E!*O.
l ia i re et
Pa.

- Leàng.
Videinfrà(6o^y. 7
,-
Caractère
Caractère ~-,tuxi
auxiliaire
qui sert dans la poésie.
etfinai,
final,

f-fy, Littera auxiliaris et finalis, præci-


(608)
(614) puè in carminibus usitata.

II
* I! Deux, paire, once.
Duo, par, uncia,quadraginta cu-
t frà Regarder, en présence.
Respicere, coram. Legitur etiam
Lecing biti.x-y, cœhlln et terra; x-tsdo,ac-
(609) tor etreus ambo pervenerunt. Legitur
etiamLeang, numeraie curruum, quia
KoNlig.KollIg, simu l omnes,
111
,
summa; x-x,
cum
universè:
x-tsong
item Kong,
, ;
: » (615)
currus duobus constat rôtis f-x-tchë,
unus currus. &f
XV
venerari, reverentia externa.

Videinfrà
Vide itfirà (7415).
(7 4 15)
1=1« Vide supra (25o). -
Siâo.
Yû. [de)
(610)
ÉuL«k Soldat, armes.
Miles, arma. Pou-x, pedites; mà-x,
Ping. equites ; x-ky, arma;tihi-x, copias
XIl.e CLEF,
A/1 recensere ; tsâo-x,milites exercére ;

,
I2.' Clef. (617)
fou-x, insidiæ.
CLEF des choses doubles:
Y huit.
: 6 ET 7 TRAITS.

-
PéI. Pa. Clavis rerum duplicatarum octo.
(6m)Ty-x, octavus. 4 1^ Lui, son, ce.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. KJt ,-


Me, suus, iste.x-yu, reiiqua; x-
tsé, posteà, posteriores posteriùs
>
;
n
(6.8) x~j™ certè yt~x-jen hou, quonam
- ,
1 À J TRAITS. pacto res sic se habere potest?

~t Juste, universel, égal, affaire, Prêt, pourvoir, fournir.


nom de dignité. Paratus, providere, suppetere.
;
en,
x-
Kong. Justus, universalis, æquaIe, nego- Kiiu.oueii,
A simplex 1 apparentia ky-x,
lJ su-
titim,noinendignitatis,appella-tiviim pellex, variae ad artium.
spirituum. Kuu-x,imperator x-kiâ,
imperatorisdomus; Ma-x,patermeus;
; (619) res

tUtRègle, loi, précepte.


usum

1
x-kou, conjuges, pateret
coiij -Lig es, pater etmater;
n-iater; x- Y Régula, Iex, praeceptum, doctrina
tchù, imperatoris fifiæ ; oudllg-x, Tien. immutabiiis. 1 libri classici
; ara- KÍllg-x Si-
nea; sidllg-x, titulus honoris, domi- lo
(620) nenses, quia talem doctrinam conti-
1111s;x-tse, filii mandarinorum x-tao, iient;x-tsy, iibri ; ngën-x,beneficium:
justum*, loûy-x, tonitrui spiritus.
in contractu vénditionis cum pacto
: campus, terra deserta. 13'
n
al retrovenditionis,venditordicitur tchrl- perientium Clef.

u
J2/ Clef.
x, emptor vero x-lchù. Legitur etiam Hiong, vacuum.

AM.. Aussitôt, CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. *


A suivre, obéir.
b A ,. KiÕng.
Pa. ^3^-
t
Statim, illico, sequi, obsequi, per-
Soûy.
(621)

~"V
rj
ficere.

Dents.
Dentes.
IIJjIterùm
Mao. Mao.
1

,
À 5 TRAITS.

De nouveau, derechef.
iteratô. Legitur etiam
Vide hifrà (63°)'
TchY. (629)

(622) IL') Bonnet d'enfant.


8 À 18 TRAITS. UM»-& Infantum capitis operimentum.

~SS- Avec, ensemble. I Mao.


>11^
~t z
Cum, simul, pariter. x-, incor- (630)

Kiën
zen.
(62,)
Porari; x-hâll, continere.

Espérer, desirer.
t""|
1
ixen.
J Foible,foiblesse.
Debilis, débilitas, imbecillis, im-
becillitas.

- Y * Sperare, desiderare, avidus; terra (63.)


/(-:': septentrionaiis ubi fuit aula impera-
toris J.dO.
tfa
(624)
I * j-~ Vide supra (631).
Videsupra(624)» Jll.
(6)2)
Ky.
mJ
ti
(625)

Sommet de la tête.
Capitis vertex. x-po, inclinatum,
1 se.
(6ÎJ)
Vide infrà (636).

bb
cadere; x-mo, principium et fiiiis;x-
Tieiz.
(626)
X,ililicè,
, toto animo ; x-ma,, equus fP)
fronte albus. Vide supra(628).
Kiong.
(654)
Vide SI/prtl (626).

(627)
nu.
L
ï Tien.
I
|—|
.—
Encore,
n core,
jAIterùm,
erec hef
derec e répéter.
repeter.
,
denuo, repetere. x-lây,
Tsa.
!)'
Al..,
sân-îse-sie,
-
; .,
iterlllll venire ; x-chûe, repetere ;
iterùm atque iterùm recu-
x-

n
(635)
savit x-po, nunquam ampliùs.
13: Clef
XIII.e CLEF.

0
y (628)
CLEF des choses qui sont cou-
vertesetqui couvrent: campagne.
Clavis rerum coopertarum et
coo-
tTTfr
|J||*
Tsé.
(636)
Livre, écriture, élire, choisir,
couronner, établir.
Liber,scriptura, eligere,coronare,
constituere.
nn>n
cief.111I S.
TstÍy.
Vide ~~(~33).
I
ÏJAÏ,
9 À 18 TRAITS.

Vase de bois dans lequel on


n
ij,."Clef.

met le riz lorsqu'il est cuit.


Kiong.
I

L.rLA'
Kiong. (637)
Vas ad reponendam oryzam coc-
6X8 TRAITS.
I 'T'(645)
At
.1.C lng.

||
tam. Legitur etiam Cjifng in eo dem

S
m Branche d'arbre bien garnie I
.(643)
sensu.

1mièn.
de fruits. I
Couverture de tête ou cou-
Tchào. Ramusarborismultisfructibusonus- ~WTrI ronne.
tus. Dicitur etiamdefloribus sat plu- 1
(638)
riniis. I
;
Capitis ornamentum regium seu
corona. Koii-aii-x, corona llgay-te-oey-
f v A

(639)
I (646)

et chén-ty-koïïan-x,charitas est virtutum


omnium corona.

I
FI Vidé infrà (641).
Mao. I *
S
1^1
Bonnet militaire en usage sous

II
I Casque. I 1 la dynastie des Oéy.
Quidam galerus ad usum militum

Tchéou. j|
Tchéou"
Galea. Kïa-x, lorica et galea. I

I
IfÍa.
(64y)
regnantibus Oéy. (Cod. IV, pag. 2.5.)

|M|
Inimitié, accuser faussement.
Inimicitia,
;
faisèaccusare.x-ouàng,

f .-
Couvrir,voiler, desirer,trom- ~*~ faisum alicui imponere kïe-x, inimi-
Youën. citias contrahere.
per, usurper, témérairement.
(641)
J-nVLjr
CIO,
fallere,;
Coopenre,
Jallere, veiare, concupiscere,
usurpare, temerè.
aiItenus sibi nomen usurpare
~-w?/,
,
x-ss-e*,
*
(648)

I I Voile à l'usage des femmes.


Velum quo utuntur mulieres ad
sese morti temerè objicere. *1
suam cooperiendamfaciem. (Cod. IV,
Yu.
m pag.2.6.)

îpj
Ko îia
(642)
Couper un homme par mor-
ceaux.
Hominem vivum in plurima frusta
concidere.
|A
*
(<549)

I(4lrf Bonnet en usagesous les TAng,


Quidam galerus regnantibusTatig.
(Cod. IV, pag.26.)
Ly.
.::I:k. Alliance. (65°)

-JIJ. Fœdus, quasdam terra. Tchong-x,


,
vKeou.
(643)
locussecretus in interiori parte dOlllÛS;
XIV.e CLEF.
e
14. Clef.
tel Bonnet en usage sous la dy- T
CLEF des couvertures et des
r:a.'T' nastie des Çhang. *
Hù. Quidam galerus antiquus regnante
familiâ Chang.
MY.
(65
monceaux: couvercle, couvrir.
Clavis tegminis et cumuli
culum, operire.
: oper- Mÿ.
(644)
': -
;
14S Clef.

j Èk
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

1 À 6 TRAITS.
major;
fecturae nomen x-tse, filius natu 14' Clef
x - tau, terra in cumu l um
coacta, in qua sacrificia fiunt.
4
Mf.
/L Fort, beaucoup,monstrueux,
faute, blâmer, haïr, surpasser.
fL^ * Assembler, amasser, accumu-
1er, entasser.
y~
Yeou Fortis, multùm, magis, monstruo-
T Congregare, colligere, cumulare,
se. coacervare,
sum, culpa, culpare, o d isse, supe- (658)
r,52
.A de
(658)coacervare,ma gntii-n, valdè.
magnum, va i dè.
rare, conqueri, delictum. Po-x-jm,
nullo conqueritur; hitÍo-x, qui, quos
Courbé.
imitatur, adhuc excedit; x-vol, spec- Vh/ Curvum. Videsupra(648).
truin, phantasma.
Youên.
JXJ. (65V)

Vide infrà (2094). 1 Éx


"El Obscur, ténébreux, nuit.
Jong. Obscurum, tenebrosum, nox. Pt-
-1
(653)

SJ.:l. Profond, errer cà et là.


luin;
(660)
lV/Ill u. x, mare septentriona l e; tsîne-x, cce-
1 rlUell-X,
1 -1 SpIrItusaquæ.

circuire,
Profundum, per plura loca vagari,
circumdare. 1tf
(654) Vide supra (655).
Kouân.
7 ET 8 TRAITS.

t!.
.Tt:ü
Couverture de tête, bonnet.
(GGl)

9 À 19 TRAITS.
Capitis tegumentum genericè, pi-
Kouan. Jeus. GÏziIlJT-X, urbanitas quâ quis in-
(655)
vitatur ad pileum deponendum mièll-
;
M
I---.&. Riche, abondant, beaucoup.
Dives, focuples, abundans, mul-
x, pileum deponere, caput aperire:
dicitur de praefectoreo, dum FÓu. tllln. x~yil~tchïin-tsièou, paucis annis
est in
judicio ante judices. Legituretiam ((jG) natus.

;
Kouan, pileum imponere, cieremonia
apud iitteratos pileatus, omnium pri-
mus, superare, habilis, fortis.
L:t
fifices Vase qui sert dans les sacri-
pour mettre le vin.
TÓu. Vas vini, cujus usus in sacrificiis.
11--.1.. Tromper, couvrir. (665)
Decipere,operire. Videinfrà(popo).
M8ng.
ylr1 Cacher avec un voile, voi-
**Jkf 1er, couvrir.
(656.)

, Â.
ijv Sommet d'une montagne, élé-
M'v
- Velo aliquid obtegere, velare,
perire.
coo.

Jt
vation de terre, grand, élever, (664)

Tchong". premier, aîné.


^57) Montis cacumen, terrae cumulus,
Vide suprà (626).
magnum, eIevare, primus, primoge-
nitus,sepultura. x-tsày, Tien.
ay ,. siimmze
summae præ-
prw- (665)
r
ZJ.t Clef. -—-—--——--——-—-——————-—'
Videiitfrà(4868).
YFT .zJ'Clef.

rp¡ng.. f
XV.e CLEF.

CLEF de la glace :
Clavis glaciei: glacies.
glace.
Küe.
(673)

5 TRAITS.
*
Ping.

Ping.
(666)
!J(,
'-
Videïnfrà (4906)
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.. Hoâng.
(674)

É
2 ET 3 TRAITS.
VA Fondre les métaux, mettre en
Gelé. fusion, composer, façonnèr.
1 1 Gelu concretum. yè1 Metalla ii quare,iiquefacere, com-
ponere, fingere. x-jtn, liquandorum
Jing.
(667)
(675)
metallorum artifex; siào-x, furnus ;
vul1tus simul1atus ; ta-x, totus
»
A
x-yong,
orbis, prout dicitur de continuis ge-
Hiver, fin, se retirer. nerationibus et corruptionibus.
,.!' temporum
0ong.
solstitium ,
finis, recedere.x-tclzf
Hiems, postremum quatuor anni

1.. h.hiema e. ,
}Ps-
11
Froid.

,(f
1. 1l
(668) Frigus. x-tan, frigidus, seu tepidus
L'
Leng. moraliter.
moral iter.
4 TRAITS. (676)

}j
yJ Glace.
Glacies. x^ang,saccharumconcre-
Glace dégelée.
Glacies soluta, gelu resolvens, re-
gelarÎ.
gel ari"
(669) Pino- tum. Legitur etiam Ping, glaciare,
frigefacere.
n
Poûan.
(677)
»
,,tHI
(JPJ
Froid.
Xft Gelé. Frigidum. Legitur etiam Kïong in
ft
0
* Frigore concretus, obstruere, ca- eodem sensu.
Kiong.
y7- nalis obstructus. x-py", ita concre- (678)

V
{67(» tus, ut nullus calori aditus pateat.

VaI
IWi1
t 6 TRAITS.

Kin-x, froidement, sans se-


1" Vide supra (670.)
x mouvoir.
Placidè,sedatè, minùs amanter.

:
HÓu. Chïng. (Cod.IV,pag.34.)
(Cod. 1 page 34'
(671) (679) J

*Iairs. Jeune enfant, s'élever dans les Froidement, sans émotion.


Frigidè, placide, remissè.
Tchong. Parvulus, in altum conscendere. x- n.
(67a) x dicitur de ornamentis pendulis. (680)
-
,- j.'- Clef. 1.f..J.
'}' ~J~~
Kiong.
Geler, gelé.
Congelare, concretiim. :t
,,,
&.1
Recommander.
Aliquid alicuicommen dare,alicui
rem mandare.
IJ/

f
1%
cief.

PI'lg..
(68.) JVIey.
, Plns-
(690)
*
~A~ Porte de glacière.
Reponendae glaciei ofifcinae janua. 8 TRAITS.

I -1 (Cod.IV,pag.j^.,)
V
* tJJi
fUuL x-nièn, un homme mauvais
(68.)
dans le vin.
VT||
L'le. Net, pur, beaucoup. Homo maIus quando vino inebria-
Tien
Nitidum, purum, piurimùm. x-x, tur* (Cod. IV, pag. 34.)
(691)
aer frigidus.
(683) Vf/i Froid, vent froid, temps
cou-
douleur,

)I
vert, ennui.
7 TRAITS.
rr Frigidum, ventus frigidus, nebu-

Frigore losum tempus, dolor, Inolestia.

-
VJL1 Lieou-x, transi de froid. (69.)

Frigoretorpens,manibus
, torpens manibus pedi- H Forte gelée.
Kieou. Jusque frigoreconcretus. Magnum gelu,
(684)
concretum gelu.
Kôu.
Vv Froid.
Frigidum.Legitur etiam Tsill in
(693)

Ù»f
Tsfn
L sin.
eodem sensu.
r"t Rendre égal, règle,juste,
ap-
prouver, mesurer, peser, niveau.
(685)
* Æquare, exenlpIar, justum,appro-
}ïfr Tehùn. bare, metiri, aliquid ponderare,
,
x-tie, glace très-froide.
Perfrigida glacies. Legitur etiam
Hia in eodem sensu.
(694)
;
ii-
bella. x-py, prieparare x-tchë,
plar, mensura, libella; exem-

:
Hal x-x, æquafe;
x-jm, qui servat leges. Legitur etiam

Î^
(686)

*!.Frigidè,
x-chhig, froidement. *
Tchûe, TchUe,nasi
jiasi extreiii
extremâ a pars.

ô
Grand froid.
remissè, placide. æ, Summum frigus, algor.
-

?
(Cod. IV,

JHân. pag.JJ.)
Ktng»

Tieii-x,
'I
J'
(687)

ivrogne.
mauvai semanière
-~. mauvaise manière d'un m
(695)

Froid, pur, net, laver. -


Frigus, purum, nitidum, lavare,

Frais.
Malus ebrii. modus, homo -
Nien, in vino
,'::',
(688) malus. (Cod. IV, page34.) Ts/ng.mun dare.
(696)

Vide suprà (687). iJt¡. ',-


Khg. Amœnum frigus. x-sàn,umbella;
(689) Leâng. x-choiiy, aqua frigida ; tcMng-x,
auras
(697) captare tempore æstÏvo.
cle.
,lj r
f }iIi x-lie, air très-froid.

,
Frais.
LI IJ.' Clif.

(706)Pïng.
tEÈ Amœnum frigus. Legitur etiam Aer rigidus,perfrigidus.
Tsing
sInge
Tsing in eodem sensu.
Lÿ.
y
*
Ping. (698)

vrfté Se flétrir.
^pil Bon, serviteur.
Fiaccescere. x-l J vel x-sié, folia I Bonum, servus.
Tiâo ex arboribus decidere;
x-tsoúy, viri-

(699)
bus destitutus. Tsiing.
(7°7)
\Té Glacière, glace.
*~ Locus ubi glacies reconditur, gla- ~J~~ Froidement, vent froid.
Lîng. cies. x-nïo,crudelis, inhumanus, fe- JTÏ2Frigide, ventus frigidus.
(700) ;
rus x-jo, pudefacere, dedecus, con-
Tchoang,
tumeliam facere.
(708)

Geler, gelée, gelé.


~/T\~ Congelari, gelu, frigore concre-
}iit. Glace mince.
Tông. tum. Jo-x, jus gelatum. ~T r Giaciestenuls, glaciesvixconcreta.

)9
(7°0 Lien.
(7°9)
9 TRAITS.
11 ET 12 TRAITS.

Vide infra (5073). yTJjt •


Kien. m- X'kïeôu, transi de froid.
Frigore torpens, frigore torpere,
(702)

Dépôt,
-Li
LzeoAu. manibus pedibusque frigore rigens.

gage, assurance, con- (710)


yvj fier; plein, remplir, permettre,
Ptng, Depositum, pignus,fidere, plenus, Vjrt Vent froid.
~~t~
(703)
;
implere, permittere. x-ta, suo arbi-
trio permittere x-kiiu, fundafnentum
morale.
Py.
Ventus frigidus, frigus:

(711)

Videinfrà(712). £
yiil Morceau deglaceflottantsur
jmt l'eau.
Sse. i ssè Fragmentum glaciatum in aquis

*'9r*&y
:
(704)

alba.
10 TRAITS.

x-x, geléeblanche.
Pruina, ros frigore concreta et
( (712)

Ilé.
supernatans et fluens. Legitur etiam
Sy in eodem sensu.

ty-wa,
Pur, propre.
Purus,iiitidus. x-tsing, sine labe,
..,
hoa.. bba
ver
;
in honesta.
a in onesta.
v ,
limpide, mundus, purus po-x-tsùig-
(7°5) C713)
13
gf
P-
; ¡
..zJ.' Clef. «3 ET 14 TRAITS.

Terre qui s'amollit lorsque la


gelée diminue.
I

I
I
pj
rJ^J^
Ku"
Videinfra.(224°)*As
•Clef.
Ky.

1(722)
(72.1).
I
Terra mollescens gelu liquescente.
jyfag
(7'4)
I * tri Petit oiseau qui commence
\;m.. à voler.
./¥ Lîng-x, glaçon qui se forme I

)
Avicula quae volare conatur, ca-
I Tchyïn,pilli
au bord des toits. spissi.(Cod. IV, 3,9 )
pag. Jp>)
IV: page
I
Glacies in infima tecti parte con-
'Tv
(715) I
creta. (Cod. IV, pag.36.)

Tremblant de froid. I
~L Vide infra(9361.)
iTjt Frigore tremens. I. Tchfl.

-
I

-
(7*3)
Kln.
(716)
)æf-
exhibent.I
#
x-x, trembler de froid.
Frigore tremere. x-jên dicitur de
I
I 1:1:
6 ET 7 TRAITS.

S'appuyer.

:
superioribus qui se subditis tremen- I Inniti. x-ky-ell/-/lgo, mensae innixus
L'in.
Lzn. dosexhibent.
dos "U
Pfng.
obdormivit.

Geler
(717)

raUjp
fortement, gelé, achevé, I (724)

sV
Yng.
acheyer, déterminer, assembler, I
cesser. I
I
//J1/
Las, fatigué.
Summè lassus ,fatigatus, lassi-
Fortiter gelare, concretum, per- tudo, virium defectus.
(718) fectum, perficere, statuere, congre- I Ky-
I

Faire

,
gare, cessare, connectere. (7*5)

M
(16 Clef.
n
jr u
:,.:.K},
JL :
.I(}.
XVI.E CLEF.

CLEF des bancs et des sou-


tiens table, banc.
Clavis scamnorum et fulcrorum :
I
I

I
(726)
IlMorto
FZf; de alicujus
(Cod. IV,
une offrande à unmort.
offerre aliquid, aliquel11

9 A 12 TRAITS.
al iquem
pompa funebri monere.
page 39.)

(7,9)tabulaquadrata et longa, scamnum.


lBt Aigle, la femelle d'un aigle.
y , , LA CLEF. 1Aquilæ
o : femina. Foiig-x, avium
CARACTÈRES
, JOINTS A
regina videtur fabulosa haec avis,
.-i 1 A 3 TRAITS. Hoanu.":
— A
b unt Sinenses..
(7*7)
ut eam descri
d "b S"

n
/-.
.,
.: Tout, le plus souvent, com-
mun, communément.
ik* Bon,gau
Bonum, joie.
tplfy Bonum, gaudium.
Fan*
(7zo)
Omnes, pleumquè, commune,
communiter.x-fôu, homo vilis seu
x-siin,
; diur-n. x-ftg,
australis
x-roiig p ventus
x-ko, carmen triumphaie;
Kciy.x-sun, partâ victoriâ teverti,.
vulgaris ; fey-x, homo non vulgaris.
*
IP?rtg.II
£
j<T/Clef,M.
ff fCIIPb
Èflà

TS\(7a9U
\'1'
mif
(739)

~7
)
Banc.
Scamnum. Legitur etiam Tan in
eodem sensu.

Vide
supra(724).
--
I

IJ
I

II

-f-"*
.l!l!I
dum ;
Legitur etiam Tchôuy, prodire.

6 ET 7 TRAITS.

Contenir , envelopper
ren-
fermer, tolérer,enveloppe.
,
||
tlllg-x, inter plura seligere.17? Clef.

Klin,

I Continere, capere, involvere, in-


Ran. cludere, toierare, epistolarum theca
(73°)
(736)
l
c artacea, arca, iiim,involu-
armarium,
crum. chartacea, arca, armar invo1u-
Tay-ky-x-san, oêy-y scilicet,
Tay-ky, seu primum principium, coh-
;
I tinet tria, quae sunt unum, in secta
XVII.e CLEF.

LIU ;
I Ju-kido.x-yong, patienter toierare *-
*7'C!ef

I f )!

Kan. Kan.
CLEF des choses qui tombent I
:
dans un abîme abîme.
Clavis rerum in voraginem corruen- I
(73')tium : vorago. I
I
S jîn, armorum artifex.

Videsupra(736).
Hân.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. I
(737)

U.
2 ET 3 TRAITS.

Mal,malheur, calamité, înfor- I


I
) m
Tffu.
I;;t
Vid-,ilflrà(1543)

y tune, triste, lugubre. I


(73)
Hiông Malum, calamitas, infortunium, I
tristis, lugubns. I Oter lecorce du riz dans un
1

ÛTout
(7J2)

(739)
MlAl mortier.
I
ce qui est inégal et re- In mortario pellempiloadi-
j levé en bosse. I l/ta.mere.(Cod. IV,oryzae 41)
TC/,
1
pag.
Ta: Quidquid est inaequaie et promi- I
(733) I
nens.
1

ttrt
LmZLI
Creux, enfoncé, fosse.
,
Concavum depressum
loca profundiora in
,
montibus.
fovea,
,
I
I

è-é,Pees: XYIII.E CLEF.

tt 18:ciej,;

couteauépée.
Yë.
I CLEF des couteaux des"TTÉ
(734)
epees:couteau,epee.
lit
ü; Sortir, dedans, dehors, pro-- I Ciaviscultrorumetgiadiornm:cui-
iorum:cuI- Tao.
Tâo.
|
Idem,
Idem,
Tao.

mJ
ter, gladius.Tsien-x, forceps; x-fdng,
Tchïi
duire, émettre, vomir.
Egredi, intùs, foras, producere, I ,
I
(74o)
gladii acies ; J gladii vagin
x-sido J1
emittere, vomere, sororum fiiii. x-teo'il,

;;
:1,
(735) wy **. Faux, trompeur.
edere pustulas; x-jin, egredi ad ma- I
gistratum gerendum W
x-tchong, om- I Falsus, fallax. x-iigd, malus, ne-
nibus supereminens
chJ-x, dimittere quod esset
;
iiâ-x, extrahere;
punien- )
Tilio. quain;x -xdicitur de rese
movente,
vel de motuventi sat levi; x-teou, olla
1- ) (741)
xftt
S.,Clef.
II
ferrea quâ milites de die ad cibos
coquendos, et noctu in vigiliis notan-
dis, utuntur.
.A
Y.
de l'herbe.
Couper, moissonner, couper

Priccidere, inetere, herbas pneci-


18' Clef.
il
tfc

dere. Ilno,
Tào. (747)
CAU CTÈRES JOINTS À
CARACTERES A LA CLEF.

Ky.
T
ï[ 3 TRAITS.

tl)
vir
7J
1 ET 2 TRAITS.

Tranchant d'un couteau ou


d'une épée.
Videinfrà (754).

JÍn. Cultri seu gladii acies. Pitig-x, (748)

(74,) arma militaria. :clrt


I j Couper, graver sur bois, sur

Iv1.. dl.;
métaux.
J\
>~1~ Blessure, blesser.
Vufnus, vulnerare , gfadius ex
Kan
(74!?)
.Il.
74f)
an.. Incidere, lignum scalpere, in
inscu i pere. x-mv, 10
aere
ligna casdere x-ke,,.
litteras in
Jo 0 tabulisaperire.
b
y , ( utraque
utra q uie parte
Tchiiang.
(743)
Parte acutus.
aclitus.
Vide
,
supra (749)' Legitur etiam
.#:l, Donner partager , A II TJfim, praeddere, concidere.
7J ,
diviser

Pênt Dare
dimidium
,,
ouvrir, moitié.
partiri, ,
dividere
centesima pars pedis seu
aperire,
Kan.

M (75°)

Couper toutes les branches


(744)
unciae Sinensis.x-piao, distribuere
x-pie,distinguere; x-ly, recedere; x-
; d'unarbre.
J Kouen.°mnesarboris ramos amputare.
kây discindere,dividere ; x-mien,
;
parturire x-fou,coràm
uen.
prasci pere. (751)
Legitur etiam Fén, pars, portio, sta-
fit Couper, considérer.
tus, conditio, gradus : tchÿ-x, offi-
CilUll,officiofungi; pèll-X officii J |l Amputare, considerare, perpen-
munus exequi.
, rr
sun.

dere.

(752)
"Ttlt Couper. 4 TRAITS.
/J'J Amputare, secare, scindere.
kt ri Couper la tête.
Tiiio.
(745)
J Obtruncare. Tsè-x, se ipsum occi-
dere; x-kuig-kido, amicitiaarctissima.
XlTt Trancher, couper, diviser,
Ouèn.

sérieux, important. bl]H


(753)
Couper ou égorger les ani-
f Tsîe. Secare, concidere, dividere,
magni
gra- K- maux dans les sacrifices.
- (746) VIS, momenti res. x-souy minu- l ia in sacrificiis
Animalia
Aiiima jugulare
sacrificiis ju
,
J
tatim concidere; x-ydo necessarium, KY. gu l are vel
ve l

m (754j
scindere.
vehementer; tsïhg-x, toto corde;
J
ngdy vehementissimus
x-
amor; tSiil-X,
amici; y-x, in summa, plerulllquè, Vide infrà (763).

etiam :
omne, omninô,efficaciter. Legitur
Tsy ÿ-x, omnes simul.
Keoll.
(755)
I
J) J
JS: Clef.
sân.
rtiit
)C
Espèce de couteau, couper. I
S pecies cuitri, prascidere, secare.
I
dies cum littera x, à prima die men- 18: Clef.
sis usque ad decîmam inclusivè: kïng-
y-chtn-tno-y-x, hodie quot habemus
'JJ
pi
Videilfirei(88 3 !
dies lunae vel mensis ky-x, quot dies x-
Tao. (75(¡) usquead decimam diem habentui"

*
.ttLIJ Frapper avec une épée. œlt
I J7. Oter la peau ou l'écorce d'un
J III Gladio ferire, alicui gladium infi- fruit ou d'un arbre.
I
Tàn.
(757)
gere.
I Pf.
j6
Pomum cute exuere, arborem cor-
tice exuere, pi-Becidere, abradere.
rDlltChâtier, punir, tuer. I
Castigare, punire,occidere.x-pou, I Becher.

Htng. ;
tribunal scelerum kïa-x, castigare I ; JîVi Ligone terram fodere. (Cod. III,

M
jn~
(758)"x~fâi SUpphCIUpl,

Vidé
, prenaCrnTIInIS. tI

Vidé infrà (809).


I
TsÍÍ.page5°)
(766)

17'11 Couper, dessécher.


)::8 J I Amputare, exsiccare.

(759)
Tiiio.
CTTlftt Couper, égaliser. I (767)
Proccidere, aequare. x-fatig-y-oéy-I lLIb) Corriger, ôter, châtier.
y-a youêti,
\Jj lÀu.fl9
» prascisis angulis,
quadratum I
I
L111111
*
Corrigere, ëmendare, delere, ex-
rotundum reddere. pur gare. x-thzg, post expurgationem
(760)
Chan. admittere. Legitur etiam San.
tf|| J Couper les pieds, sorte de (768)
FJ supplice. Alt Industrie, adresse.
Youe Amputare pedes, genus supplicii. 11 fB Solertia, dexteritas. x-If, aptus ,

-
o ue
(761) Lz"ng perspicax, i doneus.
);II
J/\|&er'Ordre, rang, disposer, ran- (769)

partager. Distinguer, décider, partager,


Lie.
y
(76a)
Ordo,

;
,
isponere, ordinare,
Ordo ddisponere, ord inare, dis-
tribuere. Pay-x, per ordinem dispo-
x-tchin, milites ordinare. Poflan.
juger, condamner.
Distinguere , decidere , partid,
judicare, condemnare.Chm-x, judi-
nere
(770)
r
care, seu sententiam ferre ; ,
x - toén,
5 TRAITS. vel x-yîi, vel chû-x, judicis sententia.

hlll
PI11Falcula,
Faucille.

Keou.tendas"
parva faix ad segetes me-
.n
PI) Séparer, diviser, distinguer,

,
étranger, autre.
Separare dividere, distinguere,
tend as.

,
Pre..

,
exterus,aiius. x-yang, alio modo.
(76?) (771)

J , ,
:git..
'TXfI cer, premièrement.
Tsou
(764)
Commencement

;
commen-

Principium, exordiri,anteomnia.
x-j, prima dies mensis sic numerantur
T|1
23
r
Rapere,
Ravir
voler.
prendre par force

auferre, iurari. Tà-x,


(77)prædari x-tdo.,iatro.
;
vi
Or
||
Clef. 1t
7fr!
Kïe.
suprà(772)'
Videsaprà{
Vide 772).
J cidere.
,..
**
n.
Hacher.
Concidere, gladiopromiscuècon-
B/Clef.

Tao. (775) (781) Tâo.

>|Ratisser, racler.
fjMl Ma Conduire, gouverner, régler,
Radere, pomum cute exuere. 111 empêcher, faire.
Pao. Moderari,
(782)prohibere, gubernare,temperare,
Tchy
(774)

, ,
4'1) Aigu, tranchant, gain, profit,
utilité utile adresse, esprit,
L bonheur, obliger,nourrir.
Acutum, acies, lucrum, emol u-
(7Ih)pro1ere,lacere.
tsay-x,
facere. x-chû,
x-c il, imperatoris

disponere

, ,
;
ImperatorIS
litterx; x-tou, vei x-fa, leges, reguIæ;
A( d' xtll-X,
1.' h'b
pro hibere
sse-ssc-x, prœfecti exequuntur régis
mandata usque ad mortem. Solïy-xe
sexagenarius qui quolibet vànno ;
;

,
(773)
chy-x, septuagenarius
mentum, utilitas, utile, soiertia, in- qui singulis

,
x-hay fc ",.
genium, félicitas, benefacere alere.
d us, erox; x-tstell,
x-h , perfi dus, li, usura.
quatuor tem poribus ; YOiie-x, octoge-
narius, qui quolibet mense, debent
se ad mortem disponere.
6 TRAITS.

tJ
p Ratisser.
Abradere, cultro corticem abra-
Mil Couper les oreilles.
J~)J Aures amputare genus supplicii
Eut.aPudShienses. ,
Koua.
(776)

X||
dere.

'J
(783)

Pl
1
Arracher la peau du visage
HrjJ
Tdo.
(777j
(777)
,
Arriver, parvenir, jusqu'à.
Advenire, pervenire usque ad.
x-if, usque ad terraIn; x-Aja,
usque
IeYa.
(784)
d'uncriminel.
Sontis faciei pellem detrahere.

domum;
domum;~~,~ o~-jf,circumqua
tchëou-x, circumquaquè;
; què; 0'

» Tjtft
x-ichu in omni loco pô-x-tchu, Vergettes, brosser, nettoyer.
,
defectus; x-ty, tandem, demùm. lIJl
/H~~J Parvae scopae, verrere, tergere,
modicum quid Praegustare.x-tcfiy, de-
ChÕa. decus
abstergere; Kill-X, rei originem
Videsupra(758).

I
-. (785)
investi
Il1VestIgare; do,strigilis;
X-PtlO,
gare; x-p stngIIS;Iltay-x
hiây-x,
Hmg. 1.
scopulœ ad calceos detergendos.
(778)

^P|l Couper, éventrer.


4.. Contrat.
~r~
Koûey.
Praecidere, exenterare. ;!alicujtis
uen.
Pactum. x-ÿo, tabulas supra
quas
olim scribebatur, et quas tëstimonium
conventiperhibebant.

Diviser.9
5^J
(779)

couper, creuser.
1)
(786)

3j\|J Mât auquel on attache un dra-


Dividere, caedere, peau,tour.
excavare, in
partes dividere, distinguere.x-sïn, Palus cui vexillumiinponitur, Bon-
J(t
Ksu *cor mundare.
Tsa.
ziorum turres. Fdll-X, Bonziorum
(787) mo-
17S°)
nasteria.
Tiio.
Tse
p
t!JAIIImander,tuer,
mander,tuer,se re,
18: Clef.

(88)
,
épi,seplaindre,exa-

i ner.
répri-

reprehen-
Vliàt
FJ piquer
p l ain d

Spina, arista, pungere,


dere, occidere, de injuria percon-
tari, examinare, suumnomen in libro
exa-
Si/f.
(794)
chose avec un couteau
pouiller, priver, ôter,
,effacer..J
Racler ou ratisser quelque zB: Clef.
dé-

Cuitroaliquid radere,exuere,pri- Tiio.

, ;
vare, au ferre,deiere, furari, adi-
debiiis culteitus antiquus,

,
mere
inscribere. x-tst, judex criminaiis; quo utebantur olim ad delendas litte-
ollex compositis verbis reprehen- ras in scribendo. x-tchy , magistratu
dere, suggillare. Legitur ëtiaiti Tsf, privare; koïïa-x-jîn-kia,
1. v .A 1., d.
decipereali-
1.
ferire, pungere, acum filo trajicere:
X-Sleou, acupingere;x-tan, explorare,
;
quem de pretio constituto xf-â, radere
capillos. Legitur etiam Sido, vagina,
observare ; x-tsé, faci em sontis acu hortus magnatum ; item Chao, præ-

Il pungere et litteris nigris notare. dium oiim magnatibus ab imperatore


datum.
1JCultro
Graver, ciseler, sculpter.
ttll Faire tort.
caslare, incidere, scul pere,
"'J
vg* Ctl/l ve l1 fiing-x,
1." l,
temporis momentum, incisio levis.
.Il.e. Chy-x,
;
ve l tsan-x, octava
pars horæ; x-Ieoll, clepsydra x-po, j
;
Damnum inferre. x-ky, praefinire
tempus ad aliquid faciendum x-tsë,
diem faustum in calendario eligere.
1/1.
1
,
in humanus, avarus; ellY-X, contIllllO.

Radere. JTy.
,t
7 TRAITS.

Raser.
x-teou, çapillos radere;
x-teou-ty, tonsor; x-tâo, novacula.
¡tlrl
jv
(a).
796

-II ,..
Inhumain, cruel.
Inhumanus, crudelis. x-ch}, lace-
rare. Usurpatur etiam pro Tse, Vide
suprà (788).
(788)-

Auparavant, devant, anciens,


(79°) El
autre.
TB~~t Trancher la tête. Tsîen Priùs, antè, coràm, veteres, aiius.
J~ 1 Caputamputare, obtruncare.!Tsé-
Sien.
..1.
(797)
Mten-x,
f coràm, antè;, x-ky-chy-y
AI v.- ter-
minum anticipavit decem diebus
,
;
x* se ipsum occidere.
King. , 1v A
yeou-chy-nien-x, -
sunt ddecem anni et
(790 ampliùs. Legitur etiam Tsieti, color
t^tlfMesure
ËSjl
quelconque, soit au
moral, soit au physique lois,
réglemens, coutume, précepte,
; subniger.

8 TRAITS.
()
Tsë.
aussitôt,ensuite, donc. *
ml Il Couper la viande en petits
Mensura quaslibet, sive Inoraliter,
sive physicè; leges, statuta, consue-
2p|J morceaux.
tudo, mos, praeceptum, statim, posteà, Py. Carnem frustatim scindere, secare,
ergo.Fa-x, modus, exemplar, metho- (798). in partes dividere.
dus; y-x, septima luna.

XKtl "161 Ecorcher.


f
Couper, tailler en morceaux.
Amputare, concidere, herbas prae-
1x é Corio
j8.)pellem
(Cod.IV,pag.exuere, detrahere.
I
Tso. cidere, evertere. JI.
(793) (799)
t8:
S.,

-
J9Clef.
-?JI
PI) la
Oter
Ty
Oterch
la chairr de dessus les os,
amoindrir.
ai

Ossa à carnibus denudare, atte-


'J
>tA||Couper,
Oïïon
graver.

Incidere, cæfare. Legitur- etiam
Ouan ln eodem sensu.
18: Clef.

J
Jfa

- nuare. Tiào-x, carnem inter dentes.

,
Tiio. (8oo) (807) Tiio.
positam expeHel, pectinem mun-

, Mit
dare ; x-tchy, dentes mundare.

Couper, trancher.
I,
&J
Po.
Fendre trancher, couper,
dépouiller, amincir, dessécher,
frapper.
:7j\ J Secare, amputare, praecidere, çon- (8b8)
dare cuitro attenuare ,
Findere,scindere,caedere, denu-
exsiccare,
ICo. cidere. ,
feri re. x-pl,
ferire. excori are. Legitur etiam
x "., excoriare.
(801) PÕ, percutiendo excutere, ut.nuces.

Ji
:fh)
1*

pe
Couper les pieds.
Pedes amputare, supplicii genus.
(Cod.IV,page58J
Ztf-J
p<T'fntt
Burin.
Cxlum, scalprum, culter curvus.
(801) Ky.

IJ
p Couper avec un couteau, di-
viser,juger, partager, distinguer. llt
*
(809)

Couper, rogner, voler.


PeoÚ. Cuitro aiiquid scindere, dividere, 5&VPJ Secare,recidere, furari. (Cod. IV, -
(803) judicare, partiri, distinguere. x-AdyJ rrv page 5J.)

J
discindere.

$
(8.0)

^S&tl Ratissoire, unir, ratisser.


Scalprum, levigare,radere, instru-
.,) Faire des marques noires sur
le visage d'un criminel.
Tsan. lnentum coquinum. i,
x-sio scalpro Kihg. Nigris litteris rei faciem notare.
(804) aequare. Legitur etiam Tehan in eodem
(811)
sensu;

8J Ficher, enfoncer avec force.


Jrl
éfelj
Pointu, aiguiser, brillant, cou-
=JII. per la tête, retrancher, unir.
Figere, gladium alicubi infigere,
Yèn. Acutum, acuere, splendidum,,ca-
Tsé.collocare,

b
abjicere.
(812) put amputare, abradere, fevigare.-
(So5)

,
l
tPtll
|WjlJ bravoure.
Kiing.
(806)
Fort, dur, ferme, valeur,

Forte, durum, iliflexibileforti-


tudo.x-tchi, in virtute perfecus:x-
fâng,
.¡:- et x-tcMng,
h et x-ta,, sunt epi-
theta egregiœ fortitudinis; x-ngo,
et
J 3Fhlî

Chine.
(8"il
_.-

Y"'x
9 TRAITS.

, ,
Résidu, reste, rester.
Residuum
reIiquiæ.
reiiquum superesse.

x- ang,
1/1 et x-pao,
, sunt epitheta forti-
Keoà-x,
'*

;
tudinis mat, x-jy,dieslunae impares,
1, 3, 5, 7.&c. Aill-x, gigantes, seu
excelsœ statuaspositas
anteportam tem-
JIf( creuser.
J
-0

Fodere, incidere, caelare, scalpere.


;
plorurn Fo ktn-x-chy, adalTIas. Teou,
(8,4)
(Cod. IV, pag.JJJ.J
r--Jill Délier, détacher.
18: Clef.
ajMp11
ào.(SIJ)
Soivere, dissolvere, cultro aliquid
dissolvere.
au"
jjjlJ
FÓu.
(8z4)
cond., ||
Aider, seconder, aide,se--*8.'Clef

Aiixiliari, adjuvare, auxilium, ad- :


;
jutor reginae capitis ornamentum Tâo.
oiim in tempore sacrificiorum usita-

tur
*y&||Châtrer.
*jf'll
Castrare. x-jin, sicolim vocaban-
tur eunuchi,
eunuchi, nunc vocantur tay-kieti;
vocantur tay-k¡en;
tum.x-tsiang
t r
,
r
exercitui præIectus.

10 10 TRAITS.
Yën.

,-.
"II
/-
(8,<i)
x-Ri, capus; x-tchû, perçus
(Cad.IV,pag.59.)
porcus castratus.

d. p
1J Couper, trancher, tuer, ha-
cher.

|
Couper
C avec des d'
ciseaux, dé-
truire, exterm iner.
/(0.
(825)
Secare, praecidere, occidere, con-
cidere.
Tsien
(817)
;
Forcipe praecidere, destruere, ex-
terminare. x-tao, forceps x-x dicitur
de vento sat frigido et acri.
Châtrer
fc&tjl un bœuf.
Juvencum castrare, bos castratus.
'IJ
m
*
Couper de la toile à droit fil. KZiên
1en.
Legitur etiam Kiéll in eodem sensu.
(Cod-lv-png- Ól.)

Tchong.Paf- Óo.)
Telam directo scindere. (Cod. IV,
*,
J
Tanner des cuirs.
(8.8)
JSBÈII
Coria prasparare. (Cod. IV,pag. 61.)
* fjfUi Travailler en charpenterie. Teha.
Materiaturae operi incumbere, ars

ll..
(827)
materiaria. (Cod. IV, pag. 60.)
10.
7<?. élJ Sarcloir.
"9 t Sarculum. x-tsdo,
I)
-II-
(819)

Manière noble et grave. 0- lare vel sarrire.


herbas sarcu-

D11
Toiian.
Nobilis et gravis modus. (Çod. IV,
page 60 J Il
fJ
(828)

Vide supra (j43)- Legitur etiam


(820)

etl ;
Tchômzg, incipere.x-nïe, familiam

Fairemourirun coupable dans Tchoang, fundare tching-x,reprehendere, cor-


Jæ) sa maison et non en public.
rÎgere, castigare.
(829)
Non in foro, sed in sua domo,

el
Ouo.

ti 11 TRAITS.
(821) sontem occidere.

-Couper un homme tout vif


IpjlJ
Videsuprà(804).
par morceaux. T.

I
Koua. Concidere hominem vivum in plu- san.
V
(Bu) rima frusta, supplicii genus. (830)

ttJ Vide infrà (11,512).


ilijl S'appliquer, vouloir.

K
(8^3)
;
Toto animo incumbere, velle. x-
Tehoilen.SÍIl, ex toto corde tsé-x1 suo arbitrio;
(831)
cheii'X, ex proprio arbitrio agere id in
quo
,J"
.J(:t: Clef.

Tiio, Mik
*
quo aliis esset obediendum. Legitur
etiam Toen, rumpere, putare.
am

Oter l'écorce d'un arbre.


/>èCorticem arboris cuftro abradere.
I
n
Tseng.
JI
12
12. TRAITS.

Couper avec un couteau.


Cuftrosecare,cnitroaliquid
cidere. (Cod. IV, pag. pras-
'S.'Clef,
Il
Tao.

)*
Mo. (Cod. IV, PaS- 7.2.)
(839)
(Hp)
iHrlî Racler, ratisser.
Ecailler.
fe(|| 3^1)
Yiz y,,
Radere, exuere, delere. Legitur
etiaIn
L'i'n.
A etiain ineodemseiisu.

jJ
Piscem desquamare, pîscibus in eodem sensu.
squa-
ii-ias detrahere. Ltng-x, conscindere,
(833)
TC

*1'
4CT|
III trusta
in rusta discin
ISCIJ1d ere.
ere*

Couper en petits morceaux.


.J
*
^T»J
(840)

Couper, rompre, épargner.


Secare, frangere, findere,
par-

(834) TSun. cere.(Cod.IV,pageÓJ.)


Frustatim scindere, minutatim
con-
Leôu: cidere.(Cod.IV,pag.72.) (84.)
(834)
Mil Kÿ-x, burin.
B, (842)
JJWJ
.,,
l
Scalprum, culter
Frapper, piquer, tuer, faire seu gladius.
Legitur etiam Kor!ey il,
mourir, darder. Küe. ueY eodem
eo d ei-n sensu.
sensu.
Piao. Ferire, pungere, occidere, jaculari;
(835) dicitur prœcipuèdepunctione
cum Fendre.
acu fapidea, quâ utuntur ad quosdam ".J!LIl
morbos. x-tsy, velkfngrx, levis, velox; Flndere-x~kây>cultroaliquid
fin-
x-tsiaiig, jaculum; x-No, Ploædones. w dere.
Legitur etiam Pufo, scutella
Hoe.

t
medio- (843)
cns, non parva, non
magna.

^•1
s-JJ Couper, fendre.
13 TRAITS.

Sue.
(836)
Præcidere, findere, discindere,
tenuare. at- IJ Ajouter, beaucoup, difficile,
comédie.
Addere,superaddere,plurimùm,
Ky.
"Lrv
J
*
IIJ
p
Keon.
Creuser avec le doigt.
Digito excavare. (Cod.
IV, pag. 73.)
$
*

"7t
(844)
CIe
difficile,
di d.
comced ia.
comce

Fendre, rompre.
Findere, scindere,
rumpere, per-
(837) Pym
fri#^gere.(Cod.IV,pag. ^.J
SffDévaster, (845)

yY* Vastare, funditùs


exterminer. Jgft|
:il£:IJ
Espèce de hache,
tuer.

(838)
toIIere-
Tsiao. igneferroqueextinguere. x-mie,
f,nuh*
Lzeou.
es
(846)
Species securis,

valdërari.
des valde rari
occidere, nomen
itnperials. PYX, eami
et fron-
1$: Clef.

|*
ftl l
1SnTrancher,
nifex. Legitur etiam
couper.
Praecidere,amputare.x-tse,car- I
KOllo.
liJn)
H tabiiioe
Conventui-n,
Contrat,
15 ET 16 TRAITS.

fiçsnexinqtii-
partager.
li
OrClef
il

t
Kouay. Conventum,tabulas gneaeinqui-
l v Tao.
Tâo.

»
Tao. m -Liiii, partiri.
(847) mscri be b atur pactum,
bus olim partliri
51'1 Blesser, frapper, trancher. T ,y"
(856) (Cod. iv,a.)-
Vulnerare, ferire, præcidere.
*
j Peler, couper.

,
Kouey. dfcl'
Pomurii cute exuere, praecidere.

1 (848)

Ail Épée à deux tranchans. I


TiriLen.
Tsien.
(Cod. IV, pag. ÓÓ.)

II | -J
Gladius anceps, ensis ex utraque I (857)

Kien.
T/' ,
(849)
parte acutus.

14 TRAITS.
I
I
I
I -
*

L71.
":
Couper du bois, ou l'écorce
des arbres, dans une forêt.

'-'
In silvis iignum, vel arborum cor-

Jm.
* i cem, cædere. (Cod. IV, pag.
ticelTI, 6'C,.)
pag, 66.)
m
rrrllt
.;¡.
Foible.
(858)

J' Debilis, mollis. Legitur etiam Jû I


I
18 ET 19 TRAITS.
* in eodem sensu. (Cod. IV, pag. 6j.)
tIl Se servir du burin.

*
I
(850)
uti. Tstell-x, rumpere, dis-
Récolte,
*(851)
Scalpro

:;r' moisson, faucher.


Messis, oryzam falculâ secare. I
Tchan.
I

sensu.
solvere. Legitur etiam TsÈn in eodem

1(Cod.IV,pag.6j.) | (859)
Hoe. I
"tJLt )
Minuere, fodere,cavare,forare.
Diminuer, creuser, trouer.

Jtffg *
jtHl Couteau pour couper la paille Ifi®
lella..
(Cod.IV,pag. 66.)

r
qu'on donne aux chevaux. HÕe.
j Culter magnus quo utuntur ad scin- (8(Jo)
m e qui. I lËttit
dendas paleas qUlbus vescuntur equi. Rompre en coupant.
II11 Secândo
;,
(85a)
/PU/ rumpere, dividere. Vide
,}.
11iEquaiiter
".::1
Partager également, partager. I Ly.
)
infrà(863).

IPartiri.Legit-tir
I|
Æ i. dispartiri,
d, aequare, par- (861

Tlsy. rffll
Mît!
Wâll
Y"

(853)
tiri, æquale.

Couper le nez.
|
1
'71*
I(862)
My.
Partager.

dere, concidere.
etiam Mo, praeci-

-
praecidwere, supplicii
Nares praecidere, su p piii.cn genus.
Y.

IH"%|'j
21 2 1 ET 24 TRAITS.

L
(854)
Couper droit,
*
Rompre,couper et fendre en ou diviser égale-
rfflll 1.1t
t*
droite ligne.
Dîrecto rumpere, secare et findere.
(Cod. IV, page 66.)
I
(8(- j
ment.
Directo scindere, seu aequaiiter
praecidere. Legituretiam Ly.
(855)
j8/

*jA Il
Chf-
5KI Industrie, adresse.
Solertia, dexteritas, diligentia. ÏiJ-
genii acumen. Vide supra (769).
sier>vit-
Infirme, j¡ 4 TRAITS.
faible,rustique, gros.
!f)/ Clef.

(S64l #
-~j4rty

Lie,
sier,vil.
InfirITIus, debilis, agrestis,rudis,
Lf.

(870) vilis. Nôu-x equus iniitilis,

filJ
Videiifirà(886),
Fi 11
1 /i
J9: cief.
XIX." CLEF.

CLEF de îa force
puissant, subtil.
: force, King,
(871)

Ly.
JI.
y
Clavis roboris: robur, potens, sub- 4^1Défaillir, fatigué.
(865)
aptitudo ;
gravis morbus;
kîh-x,
If dei'
diligentià
tstn-x,
;
tilis. Sîn-x,cordis potentia; x-léang
ping-x,
totis viribus;
, -X!!.. Animoiinqni, fessus, viribus des-
/(ozÍey. titutus, lassus.
ky-x, vires. (872)

.n
CARACTÈRES JOINTS À LA

3 TRAITS.
CLEF. .J¡
Hie.
union
ment-
,
Unir ses forces, concorde,
conformité, conjointe-

Action,
Ê
Kong
Facinus , mérite.
meritum. x-Iao
Prasmio digniii-n;
opus
tchîng-x,commis-
,
(873) Jungere vires; concordia, unio,
conformitas, conjunctim.

ong.
(866) sum munus exp lere1 ; IvX - J
mérita
-
Fj-fffcAider,
5 TRAITS.

acquirere ; ta-x, vestis iugubris quâ


utuntur noveln mensibus siao-x,
idem, sed quinque mensibustantùm.
; J eldjuvare.
jrTsollit. Auxiliari, ,assister,être utile.
adjuvare prodesse.

-J..
JLassitudo.
Lassitude. (874)

x-x,summè lassus, vi- x-ly,forcer,faire de grands


ribus exhaustus. ~~jà

,.
Ko. efforts.
(867) Vim afferre, magnum adhibere
A OM.
Ajouter,, augmenter, mettre (875) natum, vires exercere.
co-

dessus.
Prendre, enlever par force,
Kîa. Addere, augere, superimponere. AlJ ravager, voler.
(868) x-hîng, castigare; x-hdy" damnum
VII Rapere, auferre violenter, devas-
inferre. .Il. le
d.;
Rjl
*
x-x, cri en- usage parmi les
(876)
prædo;
tare, furari.
fi

tarios.
Tà-x,
m' prae dari x-tao,
ÿ-x, unum secuium apud
sec
f//8 bateliers.
hJt Travail, soin,fatigue
Hô.
(p69)
Vox usitata apud
verso flumine navicuiam
nautas dum ad-
impeiiunt.
Legitur etiéffu" Oüa, infantis
Labor,
"7. diligentia, lassitudo, dona-
gemitus. ria regis seu fiiii nutrici oblata. k-laô,
- VLis9
M.
(Cod. IV,pag.68.) Iabores.
(877)

I}.'

*f
Lÿ.
Cleffat
Ojj
(878)
Prendre, courage,
exciter, bon, beau.
Châo.Animos sumere, conari, excitare,
bonum, pulchrum.
sefforcer, «l.L
:5iJ
Az~ -.
jjy
(886)
J Fort, robuste, infatigable.
Fortis, robustus, indefessus, forte,
durabile, firmum.
19; Clef.
-J..
J
Lÿ.

æ
,.,,;..
6 TRAITS.

Las, fatigué.
Lassus, defatigatus.Legitur,etiam
&..J.
*

PI 1
Hâo
Visiter, saluer.
Aliquem invisere, alîquem saiu-
tare. (Cod. IV, page 7I')

)
Aouen,
-~ ,

-:AI
(879)

Rido.
J
(880)
Kuen in eodem

Imiter ,
sensu.

,
semblable mérite.
Imitari, similis, meritum, offerre.
J
~bjL
(887)

pi*.
Pô.
(888)
Changer de couleur , colère.
Colore jmmutari, ira. x-jen, dere-
pente, subito. Legitur etiam Pëy in
eodem sensu.

frt
'T/J
Encourager, exhorter.
£jfJL
71fJ J Ingénieux, habile, intelligent,
diligent.
Animos addere, conari, exhortari,
Perspicax, habiiis, solers, diligens,
v excitare.
J\/[\n9
Jvleou.
JI/T niajor pedum digitus. Tsong-x, inge-
(88.) •
(889)
;
niopromptus x-tsy,
<, d"itus.
ce l er, exped
Xjong,
t~~
très-promptement.
A-f Ordonnance, défendre, em-
pêcher.
77 (882)
Quàm celerrimè, lJuàm sollicité
auxiliUITI præbere.
1l'clzv.
(890)
chy ,..
Mandatum, vetare, prohibere.
x-

Faire
Fi}} buste.
des efforts, diligent, ro-
(89°)
nl1!Jg, impéria l1e maruiatum
Klay-x,
l,"
prohibens.
d
man atum
.l
.-'
in scriptis;
"f"
imperatorisaliquid"d

JHïa.
(883)
Conatum adhibere,diligens, fortis.
J4j Vigueur , , forces bravoure,

Juger
Jexminer,
-W
un criminel, punir, Rob courageux.
Robur,
ur, vires,
vires,
Yoncr,dus.x-yeou-y-ly,
(891) fortitudo,iiiipavi-
fortitudo,
hue-ky-tchy-fen-yên, y-
impavi-
porter une sentence, (891)
¡'
vaincre. h- po-ko-vou,
ly-tchy-x, v 1.' A hue-ky-tcliy-x,
1 v lJ' 1- po-
v
LTV
e. ko-yeou, fortitudo dividitur in
(8U4; Judicare reum, punire, examinare, eam
quaerationemsequitur, et in eam
sententiam ferre, vincere. x-x1 accu-
sare apud imperatorem judices ihfe-
solos naturales impetus sequitur :
qua-
quce
rationem sequitur, non debet abesse;
riores.
quas naturales inlpetus, non debet
7 TRAITS. adesse.

tSrft
"/J Prendre courage,s'efforcer.
Aiiimossumere, conari, eniti,
S efforcer, exciter, animer.
yyfji
con- Conari, animare, animos àddere.
e. tetidere, posse. Aîiènx~^nê'
Mièn.
x-Àiàtlg cogère, invité,
f co gere, coactè, iiivi tè, conari.
coiiari
(885)
(892)
-71.

--
C/f.

£*
-
°.L"t~~fïftmenter.
:ry/

Y¡ry.
(893)

!fyJ
monter.
8 TRAITS.

Comprimere,

Fort, rob uste, im


Fortis,
presser, tour-

,
urgere, vexare.

impétueux,
robustus,:viribus
15ft.

HÏO.

St (900)

HYa.
's'
S'efforcer, animer, exciter.
PlI Conari, aiiiinosaddere,aliimare,

Vide supra (900).


1
excitare, superexcellere"
-
Clef.

:y.

I
pollens,
ici g,
Kfng.
(894)

1ftt.
vlolentus.

Caresser, appeler, faire venir.


"W
(901)

jtfjLExaminer un coupable
J terroger.
, l'in-

Kan. Reum examinare interrogare.


Blandiri, vocare, evocare, adve- an. et
nientes benignè excipere. (902)
Lrfy
(895)
:::tk S'occuper entièrement
Syfo et de
toutes ses forces.

.t.
9 TRAITS.
Vôu* Totis viribus et omnino in
y 0 U" aliqua
feff. Fort, diligent. (903)
9°3
re occupatum esse. se-x,
S
in quod aliquis incumbere ,
,
negotium0
1lilFortis,diJigens,vires adhibere. pen-nîe, suo muneri
debet; x- -

Legitur etiam Hia in eodem.sensu. totum incumbere;


j-jff tchoüen- x,
unicè curare de illô, Legk
M tur etiam Ou,
jwJJ
l-t Frein, mors, rênes, réprimer,
f. 10 TRAITS.
soumettre.
Frenum, habenæ, refrenare,
Lv
Le.
jicere, equum >
sub-
MÎ -."-

(897) regere. Klu-x Impor"


tunus,molestum esse, coercere ; Vide>"fià(923). -
J
;
pTllg exercitum in aliquem
x-
iocum co-
gèreetibidetinere ketig-x,violenter
Hun.
(904)
abripere, coercere; ."C-tchrt-mà
equum stitit.
freno JJh Porter sur l'épaule.
Swper humeros
SlL Exciter au bien, exhorter,
KiSn
humeris ferre.
gestare, aliqujj
fnJ/J en- zen.
courager. (905)
Mien. Ad bonum excitare,
animos addere.
exhortari, Vaincre, soumettre, se domp-
(898)
jjj/j ter soi-nlême, surmonter.
Jfh""
~6)L :.

lJJIJ
ontr..
Tâng.
r
Mouvement, mouvoir,
elnu.
Téng Motu®'m°vere,moVeriphysicè
être oJnare,Vincere,
Chzna.
(906) superare. Chy-x. rl.-.
subigere, se ipsum do-

; veravirtus;

°;
"iing-x,
A fîcta
fi virais
° allg-x,
fl- mulierum
10
, motusetcjuies;
moraliter.x-tstng, capitis ornamentum ; tdy-x,
X: ;
excitare;x-
agItare'
cculatim COncutee^«W,
movere orbi-
kàn-x,promovere' 1.
quœdam
x-ssé-ngo est meiior me.Legi-
avis x-sse-ngo, me me. Legi-
turetiamChu,g,munerisatisface—re
,

excitare :*
x-pnno-x,passim,
quàm fre-
posse,aptumesse.muner. par;
quenter,etiam sine o-x-Yeiz,,inexplicabile; Ilepd-tse-x,
causa.
summè Iætari.
J-J.e Clef.
JL
Jhjb Travail, peine, lassitudé. ~bt
pnil
Mérite, belles actions, affaire.ig,«'
jJJ
Clef.

L"y'
<L~
-~
A
Lao.
La0
(907)
(907)

;
Labor,molestia, lassitudo.A'o~-~
i-nerita;x-pîiig,
l,.
secjujà
d
A phthisici;blii-x,
incum b ere;
non audeo magis tibi
At

1
pô-kan-îsay-x,
v 1.'

:
esse pe-x,quiedamavis. Legitur
1
b' me mol,estum
I
labori I

I
etiam I
Lao, consoiari, auxiliari kiao-x, mu- I
r-p
.1.sy.
(9,3)

tilt
jp/f

Mérita, praeclara facinora, nego-
tium, facinus.

Diligent, soigneux, aider, em-


ployer ses forces, travail.
Lÿ.

nera quae reguli aliis regulis per suas I Diligens, sedulus, auxiliaxi, vires
terras transeuntibus offerebant;kélo-x)
KA'-
ln
bubula et vinum militibus in munus
oblata, praemiumultra mercedem prie-
I

1
(914)
1.Atx
incum b ere; lao lay ky-
diligentiam praemio donare.
,
exercere, labor. x-ltio, labori sedulo
l, - l, - i..
a i icujus
fixaln alicui datum. I

M<t Faire passer le discours d'au-


TRAITS. I .ffljj trui pour le sien, fatigue, peine.
11

Tsiao Alterius dicta sibi usurpare, labor,


*jtj»Demanderde tous côtés, men- molestia. Legitur etiam Tchao, velo-

| J
- I (915)
~ajj~ dier, quêter.
MouUndequaquèperquirere mendi-
I

care. x-pîng, militescogéré ytlg-x,


,; Haï
citas; item Tchao molestiam inferre.

Presser, forcer, se contraindre.


(9ps)
;
militias nomen dare x-oiien, mendi- I Comprimere, cogere, ad obedien-

I(9°9)(3196).
care, sicut Bonzii. I ICiang clunl adigere, se coercere.
(916)

rJJ Unir ses forces. 12 TRAITS.

o.
T„
"i
LI."
Jungere vires. x-Iy, junctis viribus.
Scribitur etiam alio modo. Vide inJfrà
m.
*
Force, vigueur.
Robur, vigor. (Cod. IV, pag. y6.)

fftf.
IPP/J
Ngeôu.
Nerfs des pieds.
Pedum nervi. * -
~y~StH~
Ky.
(9*7)

i x-nièn, languissant.
Languens. Legitur etiam YeÕll, de-

J blhs. (Cod. IV, pag- 7d.).


(910)
Tien.
.1. (9.8)

Piao
Lao.
,
Enlever par force, voler.
Per vim auferre furari. x-Are,
arripere. Legitur etiam Piào in eodem
1It.
Labor, Fatigue, peine, endurer.
afflictio, molestia, pati,
sensu. Y. tolerare, toleranter ferre.

--
te,").

propriété,
Puissance, autorité, qualité , (919)

13 TRAITS.
état, geste, testicules.
Qhy Potentia, auctoritas, qualitas, pro-
rot
*
S'appliquer sérieusement, soin,
(91a)
;
prietas, status, gestus, testiculi. Dey-x,
status majestatis tsay-x, magistratum
hoc ipso tempore gerens; ko-x, cas-
JSRfl
Kuu.
craindre.
Totoanimo incumbere, cura, ti-
trare, testiculos amputare. (9ao) mere. (Cod. IV, pag. 76.)
Tan.
f+
jV.(921)
»
AiDépourvudeforce, épuisé."
i¥tt JajiViribus
Clef
exhuustus, omnino debi-
iitatus, animal sine cauda.
À
ËClavis
XX. e
CLEF.
CLEF qui signifie envelopper. Pilo.
amplectendi vel circum-
1 20? Clef.

,
1la,,*
pjjI , Tâcher,
er, s'efforcer.
s'e fforcer. voivendi.
Coiiari eniti, animos sumere. Pao.
(Cod. IVpage 76-) (9a9)
Mây.
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

|
(922)

a-J 14 ET 15 TRAITS.

Mérite,belles actions des rois.


Mérita, regum facinora. x-yë opera
rpraemio digna.
tJ
TcJio
1 ET 2 TRAITS.

Puiser.
Haurire.Legitur etiam Ch(f:Tchâ}-¡g
urbs in Kiang-nan.

J1.un.
Hun. 0 (93°)
(933)

i-fel Aider, exciter, louer.


/"I Également, égal,
l pareil.
parei l
ga ,
- Æqualiter, icquaie, similis. Legi-
JJks/I aequale.
Auxiliari, adjuvare, animosaddere,
Yûn turetialTI dCun,
K-ii/t, w q tia l e.
u.
LUf. excitare, iaudare.
(930
(v24)

jffijj 1| Oter, effacer.


Tollere, dei ere.x-tiao,
v-scnptunl;
Tâcher, s'efforcer,vigilance. del ere
}fJfJJI g,spirituscui verno
Tsiang-x,
Conari, animos sumere, vigiIantia.
;
x-111an

; '1
.,
iaudando animare. (9P)
(93»)
telnpore sacriif cant x-yn,peliicere:;
x-tcin, negotium yeo'u-hô-x-ta"ti',
/f 'd'
quod-
(925)
nam negotium habetis ? modus lo-
quendi apud Pekinenses.
16, 17 ET 18 TRAITS.
?JJ
Aider,
"*
seconder.
N'on,ff Non, ne, ni, pas.
on, ne. x-x,/f quàm
quàm sollicite,'fêy-fy-
sol licite ; -/~-
x-chy,x-ting, x-yen, x-tong, contra
1lJJJ Auxiliari, auxilium praebere, adju- Voe.
tionem nihil aspicias, nihil audias,
ra-
Lou. vare. (Cod. III, pag. 77.) (933)
.h'il
nihiiioquaris, ..h'I

J
nihiiagas. -'
(926)
TRAITS.
jmt KQuffng-x, promptement, ai-
3

der quelqu'un promptement. X—* Mendier, donner, recevoir.


8!:J
Jâng. Quàm celerrimè, prompto animo Mendicare, dare, accipere. x-tsè,
adjuvare. Tsdll-x praesto Kdy. mendicus ; ky-x, mendicus.

IJ
(9^7) esse.
(934)

"I~E'Ft louer.
Exhorter, exciter, enseigner, >4)
Vide supra (934).
Kuën. Exhortari, excitare, docere, iau-
(928) dare. x-mill, animos addere. Kdy.
(935)
20/ Clef,
J~-A
., Jf
Pa.
Pil0
M

D-,
j
(936)
Envelopper, enveloppe, ren-
fermer, souffrir,patience, abon-
dance.
Obvolvere involucruln, inclu-
dere, ferre, patientia, copia. x-kouo, I
sarcinulx ; x-hâti, continere, capere; I
x-làn, in se recipere fxdejtibendo pro I
* tJ
I
I
--;-

J
I::t
HÕng.
(942)

Ii- À
jQk~t
Grande voix.
Magna vox, contentâ voce loqui.
(Cod.IV, pag.80.)

Ballon.
Follis.(Cod. IV, pag. 80.)
20'

Pâo.
no.
Clef-

1>4

1. ; x-tiy,
aiio , spond eo tibi
Ob' ; Al'
x-tsâng-ho- I
I Kyo.
fin, abscondere nocendi animum.
(94j)

*JL+1
4 I Paroles effroyables.
ET 6 TRAITS.

J
Horrenda verba, terribilia verba.
(Cod.IV,pag.80.)
m x-X, bruit.
Strepitus. Legitur etiam Hidng, I
I
(944)

ciamores,
ng.
Hio_
vociferationes, tumultus. I
I 9 TRAITS.
(937) I

4Et
.&Ilt
J'PJ
jçfo
paume des deux mains ,
Porter quelque chose sur la
poing.
Ambabus manibus aliquid susti- I
I
I JIll
Sorte d'herbe.
Quaedam herba, species cannabis
Koûay. ex qua teix conficiuntur,
I (945)
(938) nere, pugnus, manus compressa.
JLI Calebasse.
~r-t Circuit, faire le tour, tour- I ~PJL Cucurbita, eujus venter magnus,
"'pJ ner en rond. 1 nA
.rao.
colhlln breve, sapor amarus.
Circuitus, circuire, gyrare. Oiig-x I (946)
dicitur de plantis seu arboribus luxu-
(939)
I Ar|Pôu-x, marcher sur les pieds
riantibus. (Cod. IV, page 80.)
iii et les mains.
pu Manibus pedibusque incedere sicut
Four à cuire les briques. I

Fornax g
ad lateres coquendos. Le- I
(947) puei, vel infinni, sive honoris gratiâ;
quàm sollicitè.
gitur etiam Tao, fictilia ex terra cocta,
Yâo
(,94o) ,
collis biceps ; x-j'in fictilium artifex;
kao-x, cista lignea in qua tympanum
reconditur ; x-x, hilariter.

7 ET 8 TRAITS.
* é'JAa. IO, II ET 12. TRAITS.

x-ho, double, deux foisautant.


Duplex, bis tantùm,unum alteri
superimponeré. (Cod. 82.))
p oi-lerè. (Cod. IV, pag. 8-2.
'T'"
(948)
Ari
FRI
x-fô, marcher sur les pieds et
; g Plein, rassasié.
Pffu
les mains comme les enfans
vivement, promptement.
Manibus et pedibus incedere sicut
F;iJ
Yú.
Satur, ,
plenus repletus. Legitur
etiam Kiéou, repletus, meditari, con-
(94i)
infantes; sollicitè, celeriter. (949)
sultare.
Plein.
Cerveau.21;
J
*9'
---
Ck^^e'n
t f Satur. m±X}E
rassasié.
Yén-x,.orationes quas pleb

^pt|
«
I> chf.

- ;
Cerebrum. Oû-teou-x, imprudens,
Pâo.
recitat
Yu.
in sacrificiis. Legitur etian
Kieou in eodem
sensu.
Nao. U
stoIidus x-leou, rheumatismus.
(956) Py.
(95°)

JtS Petite cuiller.

B|
21.eClef.

U
b" XXL* CLEF.

CLEF des spatules et des


d" cuii-
Chf.
(957)
Cochleare parvum. YÕ-x, cfavis;
tchâ:.x,
parvum cochleare quo utuntur
ad theuln bibendum.

,.
.1
1~ lers : cuiller.
Pi.
Py, P}
jDy Clavisspathularmnetcochiearium:
(95OcochIeare* x-cheou, speciesgladii.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.


1 d"

I
~-~
XXII.e CLEF.

CLEF des coffres


:
moires coffre, armoire.LA
et des ar-
2.2. CIif.

.I 2 ET 3 TRAITS. Fang. Clavis arcarum et armariorum :


pHÓa.
Passer de l'existence au néant,
travailler sans connoissance,
créer, édifier, convertir.
(958) arca, armarium.

CARACTÈRES JOINTS À
LA CLEF.
Fiing.

top) Mutatio de esse ad 4 TRAITS.


non esse, sine 3 ET
cognitioneoperari, creare, ædificar,
aliquem ad emendatiorem vitam
exei-
tare, mutationis finis.Tsao-x, fatalis
mBière lorsque le mort y est
déposé.
A
nécessitas, fatum, naturalismutatio ;
hiao-xj
hao-x, docendo
;
mendiais ;
doad
;;conver-
meiioracoiiver-
ad meliora
tere x-ouen, mendicare kido-x-tse,
x-tchtllg producere tsdo-x,
Kzeou.
¡
(959)

Iüt
Feretrum in quo jacet cadaver.
ling-x, cadaver feretro inclusum.

--I
producere. ,
(3 Cuvette.
Labellum, vas ad lavandasmanus,
Nord.
.,.L Septentrio.-j~, Stella
Xat urceus.

Pë. x-Æÿ, polus arcticus; polaris;


payx, iii belle
; fên-x,distinguera,removere'- r;¡;
(960)

!t fugari Circuit, environner, faire


(953)
X-kT"e-urbs Sinensis imperii
jjtJ tièrement un tour, numération en-
caput Tsâ des révolutions.
Tsa.
(961)
Circuitus, circuire, integrum
C"
Vide supra (953). gy-
rum perficere, numérale revolutio-
Pë. f num. x-ÿ-yolie, revoluto uno mense;
(954) kîn-x-kj-niên, vix aliquot prs-
annis

ë
nent,surpasser.
6 ET 9 TRAITS.
Ferme, stable. éloigné,
émi- I!î
teritis ; jao-chtt-sàn-x, tribus
arborem circuivit.

Cacher.
vicibus

TchÕ. Firmus,stabiIis,remotus,elnjnns,
Uh Recondere. x-tthoang.
cubiIe la-
(955) superenlinere. X/Ingo. tere structum usitatum in
provinciis
(962) septentrionalibus, sub
quo Sinenses
ignem accendunt ; item dicitur de I TRAITS.-as/Clef.
Cinensa
22? Clif.

1.
9 ET 11
C1
lata et quadrata sed parùm I
rece ;
j
19Aquoe
*tir*
;
alta., seu suggesto. I
ptaculum receptacu-
Réservoir..
Fiillg. rz Nom de tous les ouvriers. I I:!!
-~ , Aquaereceptaculum receptacu- an&

|
1/[A lum non coopertum, sed sub dio


.1.
rp slang.
f
ferrarius ; yn-x,
A
;;
Appellativumcommune artificum. I
Mo-x,faber lignarius t'te-x, faber
aurifex tong-x, qui
I
I
Yu*
(97°)
constructum. (Cod. IV, pag. 88.)

I
ex aurichalco res fabricat; sy-x, plum- iLF4
*
Tasse de porcelaine, ronde et
barius faber. I
tH~ sans anses.

|Ii Remettre quelqu'un dans le


bon chemin, droit, rectifier, ré-
former, secourir.
I
I
I
Teffu
(971)
Porcellana patera, rotunda et an-
sis destituta. (Cod. IV, pag. 88.)

Kouang.
(964)
Aiiquem in rectam viam reducere,
I
I *
M
mit Vases de terre pour mettre le

x
rectum, cbrrigere, emendare, opitu- !
iari. x-hiéou, succurrere. I riz qui sert dans les sacrifices

I
qu'on fait dans le temple des
5, 7 ET 8 TRAITS.
I
Koue1
.l\. ouey.
ancêtres.
1
(97 2)
Terrea vasa in quibus ponituroryza

J-ria. 1 M
I
tT!"~ Boîte,coffret. quse offertur in majorum templis.
I!::I:!. Pyxis, arcula, sed quadrata; si sit I (Cod.IV, pag. 8y.)
rotunda, dicitur ho. I

Amas d'eau.
,
Pien.
(965)
ÍQ Boîte rondefaite de roseaux,
laquelleles
I Aquarum coacervatio quoddam
t-M~dans laquelle
dans les mandarins
mand ari ns met- I
vas. Châ-x,arenasub aquis ebulliens
Hoey.
,
et instabiiis. Legitur etiam Roly in
tent leurs bonnets. I
(973)
I eodem sensu.
Arcula rotunda calamis facta, in I
(966)
qua deponuntur praefectorum pilei. II

-:
(Cod. IV, pag. 87.) 12 TRAITS.

|1j Coffre, petite boîte.


Arca, arcula. Legitur etiam Kïin
I
; Jetjjjg Vases, réceptacle.
Vasa, receptaculum, quaecumque
Kîe.
eodem sensu. I utensilia
utensil
Suèn.
depo-
ia quibus utuntur ad de p o-
(967) nendum aliquid.
(974)
t~~
lyr
Démarche composée, beau.
Incessus valdè compositus, pul-
M
1iUî Armoire dans laquelle on dé-
cher. Legitur etiam Fey, non, cista pose les tablettes des ancêtres. -
R-
rotunda

I in temprlis
J* 6V.
arundinea. Pronunciantur Armarium in quo avorum tabelbe
(968)
(975)
etiamry. eorum recond untur.
temp eorUlll

S
111 IS
(975)

*
[Ut
Clayon dont on se sert pour
cuire le riz.
Coffre, armoire.
Arca, armarium, deficere, deesse,
Crates qùâ utuntur ad coquen- xhaustuln.
(y~
:1). Kouéy.
dam oryzam. (Cod. IV, pag. 88.)
969 (976)
|ji'* Boîte,
epfeinines.
22: Clef. coffret à l'usage des CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
,

L
2j.e Clef.

La~
Fang.
JL/XcTtt
JJiênTheca,
(977)
capsula in qua mulierum
spéculum et ornamenta capitisinclu-
1
duntur.Tchoâng-x, sponsas utensilia, EDeux
2 À 7 TRAITS.

choses égales, couple,


Iiy.

seu dos.
unir, joindre.
py ,
Duo oeq-Lialia, par unIre; jun-

I I/A
j.Agare.
Lien. Vide
gare.
(V7«)
Vide
13 TRAITS.

Boîte, recueillir.
Arca, pyxis,colligere
supra (y77).
siipra (9 77)-
7 congre-
(984)

,
ma, ; ;
gere, numerale equorum et te l arum.
x-fou, viri et mulieres vulgares y-x-
, una teia:
unus equus y-x-pou, l x,
apud veteres, erat una tela quîe coii-
stabat quadraginta cubitis; sed nunc
significat tantummodô unam tefain
indistinctè. Mo-x, anseres domestici.
t~~ Grand cri.
tS!~\ Magnus clamor operariorumqui
eum magno labore aliquid opus ar-
M
XE~ Soleil à son lever et qui n'est
Ngo.
(979)
duum faciunt.
Ho. pas encore brillant.
in SLio exortu nondum valdè

|>j=^
l4, 15 ET 24 TRAITS.

Claie d'osier pour laver le riz.


ES* Arundinea
Ce
(985)

ty\~
clarus vel splendens.

flèches.
qui renferme l'arc et les

Arcûs et sagittarum receptaculuiru


,
ad lavan-
crates oryzam Y
claIn vel mundandam.
Soèn.

Il
(980)

Cassette.
mk
(986)

Flatter, cajoler.
Alicui blandiri, blandis verbis ali-

To
Arcula, capsula in qua deponun-
tur fibri.x-kúÍ" recondere. Ngo. quem delinire. (Cod. IV, page YI.)

«
.1.o.
(987)

m (981)

Petite tasse. M
Elévation de terre pour s'op-

c(982)
IT^I
Kong
Scutella. Legitur etiam Kan,
rumoperculum,cooperire.
vaso-
Yèn.
,
cacher,
poser aux irruptions des eaux;
renfermer, renverser,
abattre, prosterner, dormir.
(988)

;
Agger terreus contra aquarum
irruptiones abscondere, recondere,
dejicere, deturbare, prosternerè, dor-
mire. Vide supra (3 15) et infrà (1655).
XXIII.e CLEF.

Jtt*L.CLEF
-ir; 8 ET 9 TRAITS.
h*, Clef.

des coffrets: serrer, Pièn-x,


l} chose mince et unie.
-

condere.
(9S3)
cacher.
Ciavis arcularum: recondere, abs-
7>.
Res exilis et ad planitiem
pressa, res tenuis.
corn-

(989)
3." Ifi -
-:. hifrà(p12).
LCft:J.Vide
Pièn,
JJ1
III
Sa.
Trente.
Triginta, triceni. +
24.'Clef.

I
y. (99") (997) Chÿ.

Cacher, serrer, mettre en ré- Monter, avancer.


æ-- serve. II Ascendere, promoveri, 120,000
NY.
JI
Abscondere, recondere,reponere;
(991)quoddddam vas cujus os parvum, ven- (998).
Chlng.
-
;
grana milii, décima pars modii Sinen-
sis. Y-x, apud textores octoginta fila

kT
(998)
ter amplus, basis quadrata. sic vocantur x-tien, cœlum
1 ascendere.
d

tlp
18=8, Cacher, serrer, cassette.
Abscondere, recondere, reponere, -
Midi.
Meridies, littera horaria ab unde-
Zr' Zi.d..

°
.11
(992)
capsa.Ly-x, iocus ubi quis ad breve 1
tempus d iversari potest;
p'otest; x-tc h
,t cui-
A'- hu, cu i-
0U.
cima hora usque ad primam post me-
J
ridieln. Challg-x meridies ; hid-x J
(999)
libet rei suum locum assignare. post meridiem; tiiig-x,vel tcfnng-x, in
ipso meridie.

XXIV.e CLEF. 3 ET 4 TRAITS.


34'
-a1
I
Clef.
CLEF
I
de la perfection : *-
le Nom général des plantes et
nombre dix.
: xNomen
des arbres.
generale plantarum et ar-
Chf.
m,"
ChY.
(993)
(99
,_r/.
J /,.
cem.x-féti,omnino,prorsus. r.
Clavis perfectionis numerus de-
prorsùs.Itei-n
Item facit
superiativum,ut xféti-td, maximus.
(1000)

~ês~
borum.

Moitié.
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. Dimidium, in duas partes dividere.
Y-îd-x,aliquanto plus; sido-x,minor
Poen.
1 ET 2 TRAITS. pars quàm dimidium ; x-tse, gener.
(1001)

Tff
Icito
VfCeler,
Vite, vitesse, prompt.
celeritas,velox, velocitas,
2fi Vide supra(15).
volare.
oin. Pey.

I
(994)

Ts
..!-
TSlen.
Mille.
Mille, x-soày, mille annorum, no-
Ininale honorificum regulorum ; x-
ïen.ouan-yo, II'
v nu lIllo pacto, nullatenùs.
(1002)

Vit
Chy.
Vide suprà (16).

(995) •
(1003)

-Ilr flfVidesuprà{997).
IIViginti. Vingt.
Dicitur etiam Jÿ in eodem
Nien,
1\T.',
sensu.
Sd.
(996)
- (1004)
x
+- ft
'*4: Glif.

CI
C/ïj.
yA
Hoe)',

lÍ1
M*
)/
(1005)
Nom commun aux plantes et
aux arbres.
Nomen plantis et arboribus com-
mliiie.
mune.

6 TRAITS.

Bas, vil, méprisable.


I Ijouer.
jouer.
.f.ïfi..

(1012)

:tM
, , grand, 1
Ample, étendu, spacieux, 24:Clef.
intelligence échangée 1.a

Amplum, extensum, spatiosum,


magnum, intelligentia, permutatio,
iudere, mercaturam exercere. Ton-x,
pecuniam ludo exponere assuetus
x-hïo, sapientissimus.
;
Ch5-
Ch l'

Humilis, vilis, contemnendus.x- Cheville de bois.


Pey. tsicn,vile. Legituretiam Py ineodem * I -
Fibula lignea, lignum acutum ita
(1006) sensu. Sun ut foralnen ingredi queat. x-teall, sic
vu l go vocatur fibula.
..!; Ferme, stable, éloigné, émi-
(1013)

Teho
nent, exceller.
FirIllUS, stabilis, remotus
nens, supereminere.
, emi-
XXvr.e CLEF.

*
(1007)

Soldats armés, fin,finir, mort, L


H CLEF qui signifie percer,
Clef.
L
1
~A~ autrefois.
Milites :
jeter les sorts choisir, arriver

(,c>o8)T
111
Tso.
arma deferentes, finis,
finire,mors,olim, semper, mors
magnatum.Legitureti.am SOli, promp-
tus, celer.
Pv
(1014)
au but, donner.

:
-clavis terebrandi, item sortium
jaciendarum
gere,dare.
eligere, signum attin-
Tdiën-x,mittere
L
Po.

I
gere dare. Tt-liéti-x, iniittere sortes.
» TJ
Idem.

+0
m Etre d'accord, être unis, se CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

tH'fe. secourir mutuellement.


Concordes,uniri,sibiinvicemauxi- 2, TRAITS.

i
3 ET 5
lilim praestare.
(1009)
*
| Métal qui sort de la mine.
7 A 11 TRAITS. I1 Metallum ex fodina recèns extraç-
tUIU. (Cod.IV, page .9y.)
Kow.
rÉi
+roi, ,
(1015)
Midi.
:l
ItJ
x-Aiaoscollis;sup
Auster, meridies.x-fàng, plagœ règle en venir aux
, x-kiao,collissuper ;
*
:..,: IVan. distraies x-kÿ, polus antarcticus
(1010)
fiant 1 queln cœlo
er quem sacri-
coe l o sacri-
x-mien, austrum aspicere;
haec locutio solummodo imperatori
Pién. ,
(1o16)
mains.
Lex, régula manus conserere,
festinanter et confusè, quaedam terra,
:
est usitata tchy-x-tchê, pyxis nautica.
quidam
u i dam mons~
mons, cognomen.
co g iiomen.

t I
"yr Rassembler.
f*t
6T Consulter le devin.

(ion) Congregare. x-x, quàm abundan-


etiarn TsYin
Tchÿ. ter. LegituretiamTsy in eodem
eod em sensu.
K-
Ky"
Vatem seu sortes consulere. Usur-
patur etiam pro Ky. Vide supra (54).
(Cod. IV, pag. IOO.)
(1017)
-p
Tchen.
2;;

I
Clef.


Ê~ Deviner, consulter les sorts,
sonder, réciter.
Divinare, sortes consulere,abdita
;
infausta dignoscenda hae figurae sunt zyJ Clef,
octo, et in se ipsas multiplicataefaciunt
quatuoret sexaginta. Tà-x, vel tchen-x,
IM
I
PF.Tchén. scrutari,perscrutari,recitare.Unue/y- vel po-x, per has figuras divinare. Po,
(loIB)
hwg-ssé,
hA A.- - , l- J
eîil-siéti-ouéii-Si-ii y-ocy-tcny-x
priusquàmnegotiumaggrediaris,illud
v Ajt Combiner les lignes des soi-
attentè considerare oportet; x-nién, xante-quatre koua.
effectus divinationis, vel successus x-
heou, post divinationemexspectare suc-
; H(1023)
oey,.
,
(1023)
Sortium quatuor et sexaginta koua
r\, l'b constat sex iineis,
Jungere.'Quaelibet 1"

CeSSUll1.; keou-x, sine praevio studio


vel duabus figuris ex octo, trium li-
versus proferre ; x-pôu, ducere sortes. nearum radicalium : dum unam ex
Legitur etiam Tchén,aliénausurpare : quatuor et sexaginta componunt, su-
perior, quae est exterior, dicitur x;
x-sïen, primum iocum sibi usurpare;
to-x-ngâo-teou,primatum inter alios inferior, quas est interior, dicitur tching.
obtinere ; yn-x, occultè alienis bonis Item, in ducendis sortibus, quando
unum koua in aliud mutatur, dicitur

,
insidiari.

hl
P Morceaux de bambou qu'on .J:;
*
tchIng; id in quod mutatur, dicitur x.

Fruit qui pend.


J*
,
J-
czao. sulter
(1019)
jette devant les idoles pour con-
les sorts.

,
Arundinea frusta ex arundinis ra-
dicedesumpta
I^VI
Tzao,
Ti /1
(1024)
pensus;
Fructus penduius, vel arbori sus-
herbarum seu arborum fruc-
tus pendentes. (Cod. IV, pag. 110.)
quae soient coram
spiritibus projici ad bona vel mala éfn
*
praescienda.
Aeris Mouvement de l'air.
motus, aeris actio. Usurpatur
etiam pro Yeou. Vide ttfirà(11,056).
1^ Sorte de vase. Y
eou.
Ati.
(102.5)(Cod, y,,
(Cod- IV, ]02.)
>o2.)
É pag.
page
J!.I
* A
Yeou.dieu11
tur, sed médias magnitudinis majora
tur y,minoral1onay.
Ininora Ol/Y.
:
Vasa vini, quibus in sacrificiisntun-

(1020)
XXVI.* CLEF.]
6, 7 ET 8 TRAITS.
CLEF II
2.6.' Clej

É
ÀVy
Présage, augure, prédire.
Praesagium, augurium, futuravati-
1
Tsië.
cacheter.
qui signifie couper,

etsigilla ii-npri ri ».
fsilf Claviscwdendi Tsië.
Clavis caedendi et sigilla impri-
cinari, futura praedicere.
Tc o.
zao.
Tcha,

r
(1021)
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
Jut
Lt
Lignes horizontales, entières
Idem,

;!:J-
~M'
ou coupées, inventées par l'em- 2 ET 3 TRAITS.

Koua.
Koiia. pereur
(1022) nois se
Ftf-hy, et dont les Chi-
servent pour deviner CP
-"lp Regarder en haut, lever la
tête pour regarder, attendre ,
l'avenir.
Quaedam figuraevellineae, integrae Niàn
J.y(102-7)
lange
deSIrer, avoir confiance dans
seu divisae, ab impëratore FÕ-hÿ in-
quelqu'un.
ventæ, quibus utuntur ad fausta et Suspicere, erecto capite respicere,
-
Paliquo.
26.t Clef, exspectare, desiderare, confidere in
Legitur etiam Ngti/l, ego, ai-
<
suprême.Pf
TRAITS. 2K."Clef.

:
tum, eievatum,.elevare x-x,quam-
/1P Haut,
Tsif.
plurima. Altum,
tute. supremum: dicitur de vir-
Niêti-Àdo-té-x,
Tsie.
TSlC.

aetate provectus
Tntt Infirmité, lassitude, pauvre. Châo. et virtute perfectus.
I Infirmitas,lassitudo, pauper, quae- (io54)

Kiong
Æl.Zong.
claIn terra, quidam fluvius. Videinfrà
(1028)
(1046).
ith Sorte de coupe. Tsy.
Poculum tripes et cum duabus (J°35)
ansis, quoddam vas rotundum. -:I:tr
Tehy.
(1029) ^|l Refuser, reculer, arrêter, ren-
voyer, certainement.
"p
':J Caractère qui sert à marquer Kio.
.1.1.10
Recusare, retrocedere, sistere, di-
1111ttere,certe,revera, ergo. Ouallg-x,
A
'- les heures, fleurir. (1036)
oblivisci ; leào-x, spernere.
Mào. Littera horaria à quinta matutina
(l030)
hora usque ad septimam, florescere.
; titi Œufs, hernie.
Ssè-x, mortis dies py-x, rationes
/1#

*
examinare vel reposcere. Ova, hernia. x-tsè, testiculi; x-pao,
- -
Louan.testiculorum tunica, scrotum; loîiy-x-
ouan. tchy-oey,
h- A ovorum congestorum pericu-
(1037)
4 TRAITS. ium, dicitur de negotio mox ruiturô;
y'ù-Ily-tchy-x-tsl!, veniat tibi hernia in

ttp Aider,
Auxiiiari, assister.
testiculis! (modus imprecationis.) Le-
gituretiam Koüell, piscium ova, sed
: A'
0' Py. -
assistere dicitiir de in-
feriiDrib-Lisergas-Liperiores.Fdu-x,,
sep-
d.. yu-tse.
vu 1l go dicitur

p (11)

Sigilium,
tem consiiiarii imperatoris.

Cachet, imprimer.
imprimere, typisexcu-
I.
«Jtrt

Sé.
Netteté d'une pierre préêcieuse.
Lapidis pretiosi limpitudo. Usur-
patur etiam pro Py, puichrum. Vide

() (ii,ggg). (Cod. IV, page IOÓ.)


v
iitfi*à
dere. Ta-x,sigillumapponere-fôtig-x, (1038)
sigiHumreponere; quod evenit duo-

:
'-
decimâ lunâ, quando prasfecti ab
6 TRAITS.
oiffcio vacant prima autem lunâ,
ofifcium et sigiliumreassumunt,quod

lien..
dicitur Rily-x. x-tou,India. Enveloppe de livre, livre,
~fT~ volume.

lUt - Danger, être en danger, infir.


mité, haut, incliné.
Klien.
(1039)
Libri involucrum, liber, volumen,
numéralepartiumunius integri
inte gri libri.
Legitur etiam Klln, curvare, frus-
Oêy. Periculum, periclitari, infirmitas,
altum, non rectum, cadere, labi, ; tum item Kuen, in spiram colligere,

-
(1033)
ruere. x-tdy, res vaIdè periculs; 'x-
hien, pericuium.
I
in orbem volvere, glomerare,circum-
:
voivere x-ky-1%, circumplicare
etil, quaedam .herba.
; x-
vide,
2.6?

,-
ClcJ..;Jt1

rima,Forameii,
Trou, fente, crevasse, être
inimitié.
fissura, vacare, 7
2BnPalais
9, 10 ET 15 TRAITS.*6?Clef.
labouche,fin,nom
Pal ais de la bouch e, nn, nom
tJ~0—&~NFÈ
Tt
(I;
~- de royaume, surnom.

1
Tsie, inimicitia. Tchy-x,aliquem contra Tsie.

in.
alium irritare. Legitur etiam KY in Ngo. Patatum, terminus, quoddamreg-

*ti.
eodem sensu. num, cognomen. x-jên dicitur de re

6
(1047)
quae foris apparet. Legitur etiam Nïo.
Vase nuptial. I
Poculum nuptiale, ex discissa eu- I Titre honorable pour les man-
Hpll
T?'
K
(1041)
curbita confectum,cuius usus prieci-
Id
Pllus In caeremonns nuptiaPliTbus. idem
JL magistrature.
darins du second ordre, sorte de
King.Tituius honorificus quo vocantur
est atque Km. Vide infrà(10,327).

,
(1048)

ltn Quitter déposer, enlever,


praefecti secundi ordinis ; item quæ-
dam magna praefectura.
dépouiller,
sie.
(104a)
abandonner.

;
Abjicere, deponere, efferre, exuere,
relinquere. Tsé-x, destruere x-ho,

;
è navi merces deponere ; x-ho, cala-
mitatibus se subducere x-tan, onus
deponere, seu ab incœpto desistere.
, d
YJZ~/2.
.1.Slen
,
(1049)..
Transportare
r
Transporter, changer, trans-
jrjV' férer, monter
ferre, r
en grade.
immutare
abb inferiori
trans-
eradu usque ad
supenorem conscendere, promoven,
ci

JLM
JJllJI
Compassion
peine, être
,pitié,triste,
afflIge.
mutari. x-chili, ad meiiorem frugem
se recipere.

Sü. Commiseratio, misericordia, tris-

p
(1043) tis, afRictio, tristari.

7 TRAITS. LK
XXVII.E CLEF.

CLEFdesrochers et des
: r
-27.t CIeI

Kio.
VRrt

i(1044)
Reculer.
Retrocedere. Vide supra (1036).
Hàn.
(10)0)
antres rocher, antre.
Clavis rupium et antrorum : rupes,
antrum.

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.-'


Hàn.

O
Inquiet, agité.
ITjà
v
Vuo.
((1045)
1045)
,
Inquietus,sollicitus. Nïe-x,inquie-
tus. Legitur etiam Vou, vel Olt, in
eodem sensu.
J*W 2, 3 ET 5 TRAITS.

Malheur, nœud d'un arbre.


Calamitas, arboris nodus, annuii
freno immediatè adhérentes.

;
N15e.
OP
fr
13
vsy..
Donc, aussitôt, maintenant.
Ergo, statim, nunc, solùm, istud.
;
x-tse, hoc soiurn x-x, qiiàm veris-
snne; x-y, Ipsa dIe; x-chy, id est, scili-
rf(10)1)

1*Rivageélevé.
L
t.

Littus peraltum. Usurpatur etiam

quàm ;
(1046)
cet x-chy, ;
llf tune Otl-tll-x,
A non est aliud
1. d
x-oey, ad dignitatem pervenire.
Han. pro Han. Vide supvà (1050).

(1052)
Maison
r
27'Jf.
T*~ ,
Clef.

va„
F~
Maison profonde.
Domus spatiosa, seu dômus in
profunditatem vel in longitudinem
I
1kt'

Yeou
Yeou.
Bois pourris d'une vieille mai-27-
son, puant.

()
Vetustae domûs ligna putrida, pu*
rClef.

9
-{Jan. (1053)
muitum se extendens. (Io6oj tridus.Videinfrà
',¡; , (2.525). an.
R'
6 TRAITS. 8 TRAITS.

>
rivage.
()-VIOrUJn
Ji
ydy

J*y y
Pied ou bord de montagne,

Montium pes seu margines, flu-


ripae.

Obstacle, empêcher.
-.1.
*

M
x-y
Montis
(1061)

jqVide
souy..
sommet de montagne.
cacumen, montis vertex.
(Cod. IV, page 110.)

Obstaculum, impedire, montium Videh!frJ,


i»frà (3449).
Tehÿ. et aquarum terminus seu confinia.
? Tchéôu-x, urbs in provincia Chen-sy. Tsoum
(1°55) (1062)

7 TRAITS. ur; Cacher, lieu caché.


H"f Abscondere, abditum, occuItum;
fJK Grand, copieux, abondant,
Da mélange.
Fêy. absconditum. Legitur etiam Fey in
eodem sensu.

£t
(1063)

Mâno\
, ,
JY.Lang;.
(1056)
Magnum, copiosum, affiuens, abun-
dans permistio
miscere idiomata.
Jioquend o d
d.iversa
jcipe,
s
Lieu spacieux et uni, prin-
origine, racine, encore,
Videinfrà Yoûen.Particulier-
(1064) Locus spatiosus et planus, funda-
(2560).
mentum, principium, origo, radix,
Tehn. iterùm, iterare, naturale, proprium,

I
&
(1057)
pîÍlg-XJ ;
innatum. x-tchl}, proprius dominus;
magna planities x-yeou, ignos-

:
*

.1.
Sed
Trésor public.
jCrarium sic olim deiineabatur,
cere ; tchoüy -x, ex consequentibus
inferre antecedentia.
Ché. nunc Punctum superimponitur.

,..
Vide infrà (2524). (Cod. IV,pag.
(,o5s, no.) 9 ET 10 TRAITS.
Jr.£i..
"jF
Epais,
gras, grand, ample,
fertile, abondance, amitié, Jij
RI' Avancer, disposer.
HeÓu.mer.
(1059) Crassum, pingue,
esti-

magnum, am-
plum, fertilis, abundantia,
aestimare.x-po,
amicitia,
crassum et tenue;
,f
1:1se.*
s
(1065)
iateribus
a
Progredi, disponere, littus altum à
fluminis. Fèn-x, veI ho'en-x,
ma°-x>veiTtong-x, iatrinae.
vel tiing-x, Iatrinæ.

x,
koiiang-
.-
Slanox> amicissimi
tractare; x-lo,
;
amplum et profundum;
, splendidè
tay-x,
proventus sat magni.
Vide ilflrà (5126).
Legitur etiam Hebu Yoùen.
in eodem sensu.
(1q-66)
rrp
27/ v -
Clef.
/#vv
Hànl(ut!,
Lui, lui-même, son.
lle.
I lu
ipse, suus; littera auxiiiaris. I
v-olley, canis eujus cauda non hàbet I
TSjiruine,
ruine,inc
incliné.
Maison inclinée, tomber en*7?Clef.
inciinata,
Domus inclinata, ruere, inclina-
inclinà-
~F
r
^,0
(1067) brevior.
b L..
pilos ; x-ÿ, vestis à parte posteriori
:
v v to-x,
Legitur etiam Kiï uf 110-
I
I
Sié*
)
4Jle.
(1075 tum, non rectum. Hàn.

men advenas septentrionalis.


ïgft x

1 ,.-' Déplaisir,remplir, plein,aver-


:
1
IHTT sion, abandonner.
* Grande maison corps de I

J!il"
7
logis,
Magna domus, aedium regio,
I1 do- 1
Y*
(1076)
Molestia, implere, plenus,odium,
derelinquere. x-x, locus humidus ; x-
Hza. ..r.'((2)54I,^)J
mus. Vide infJrà 1.) kOUlll1, pileus funebris. Legitur etiam
Ya, opprimi, ut à pariete cadente:

Kiéou.I
(1068)

I-
item Yen; x-x, indesinenter, quietus,
:
)Í I

Vide infrà
TRAITS.

(2553).
satur item Yéti, abdicare, fastidire,
satur ; x-x, res visu pulchra.

Domestique.
JnT
I m.
I
Servus, famulus, mancipium. Vide
(io6g) supra (474), et infra (2562).

lma^cluantll^im-
M Petite maison, peu. I
Ssè.
('°77)
y~** Parva domus, parùm, modicum, I
Sommet.
Kin

j
WL* Cacumen, vertex, culmen, apex.
(107°) I
Y.
M
- (Cod. IV,pag. joj.)
Grenier.
Granarium armarium quadratnm,
jy
J.ygao.
;
portatu facile, in quo deponiintur
(1078)

li!ï!iGravité, majesté,tyran, cruel,


(1071)
alia grana.
oryza et aUa ®grana. IJŒL rude, dangereux, infirmité, peste,
* * s'efforcer.
*~—
,*Mpitus.
Dentium
Grincement de dents. Ly.
Lf.
nGravitas, majestas, tyrannus, cru-
stridor, dentium stre- delis, rudis, immitis, malus, pericu-
Legitur etiam Keon in eodem losum, perniciosus, infirnlÏtas; pes-
0. sensu. (Cod. IV, page 113.) tis, animos addere, magnum cingu-
(1072)
iunl,conari, innocenterai occidere.
12, 13, 27 ET 28 TRAITS.
"* J~~ A caverne, antre.
JI' Source.

Youeil.
x-yen, Ifgfe

IxFjf
;
Spelunca, antrum. Legitur etiam
Scaturigo, aquae fons. Vide infrà
(5126).

-
ti,rupes
Han, itemYn,
riipes;iteii-iYii,ii-ioiit
montium
i
-Limmar- (1080)
&an" -.
gines. (Cod. IV, pag. 114.) (1080)
(lo73)

1i Eau stagnante.


* Idem(5 6). est ut suprà (1080). Vide etiam
Aqua
jSy.. ™
T/'(Cnd.IT/,stagnans
pt/g. lie.)
,
aqua exsiccata.
Yoûen.
(1074) (1081)
Â
2$:Clef.

XXVIII." CLEF.
pans apud imperatorem ;
magnuspriefectus alios praefectos cul- 28.' Clef.
miscere,,
ordo, tertius. x-ly, vel x-Aÿ, modus
tk

reverentize quam inferiores praefecti


Mebu.
ou, eUll.
Aie
W CLEF des choses angulaires superioribus exhibent; x-Ai-iii, tertius
* • et pointues.
post exercitus ducem ; x-tsi, inæqua-
;
les, ut digiti x-tcho, consujtare ; x-
JVlebu, Clavis rerum angularium et acuta- chIng, unus ex tribus qui sedentftn
(io82) rum. Legitur etiam Ssê. quadriga. Legitur etiam Sen, quod-
dam sidus : jîll-x, radix Ginseng. Item
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. San, numerus très.

2 ET 3 TRAITS.
M Vide supra (1086).
Partie du bras au-dessus du

j
MPia coude. Tsan.
Vg, Pars brachii supra cubitum. Vide
(ï087)
Lièvre.
-
(I
Ken

lu
08zhÙ.)
hfira(84.33).

Pique triangulaire; traces, pas


*

Aj7[t
/j
,
Lepus vulgo nommatus TOll-tse. 't,
- Legitur etiam Sun in eodem sensu.
d'animaux. Ts
(Cod. IV,pag. 120.)
(1088)
T\i.eou.
77' Hasta triangularis ; vestigia, ani-
Ar
malium passlis.

f*
(1083)

Al(Irterire
Ire,;i-iiors.
Aller, s'éloigner, s'en aller, se
retirer, s'écouler; mort.
recedere, abire, secedere, -ri
XXIX." CLEF.
e Clef
CLEF qui signifie encore, et,^rjrp
29

(lo84)
(1084)
Siàlig î
tei*ire mors.Siâng-x, dissimiles;*-
;
-x, dissimiles; x-
præ-
aussi, non-seulement, épargner, J~~
t
niên, anno praeterito kïll-lli¡ll-hÕa-ssl-
hujus anni flores meliores
x-tiieu-hao
v-raider, avoir, tenir, main. Yeôu.

suntquam ; , depo-
, anno e l1apso x-tsiéoii, d
(1089) Clavis quâ significantur iterùm, et,
etiam,sed etiam, non soI11111, par-
nere. Legitur etiam ICuu, expeflere,
ejicere,abjicere,invitumdimittere : cere, ignoscere, auxiliari, protegere,

£ x-ngay, toilere impedimenta, habere, tenere, capere,manus.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.


Vide supra (1084).

,
ET 2 TRAITS.

a
Kuu. 1

(1085)
Entrelacer ses doigts avec ceux
,..- 9> 10 ET 13J < TRAITS.
d'une autre personne, croiser les
Ajouter un à deux; saluer; Tchay. ma ins*
mandarin supérieur qui se plaint (1090) Unius manûs digitos alterius
ma-
Tsan darins mêler, ;
de la conduite des
autres man-
nûs digitis interserere,
v. g. ad præ-
standam reverentiam. Ye-x, daemonis
(1086)
J T
rang, troisième.
num duobus addere ; salutare ;
-
satellites;x chedu, manus jungere.
Legitur etiam Tcha in eodem
sensu.
2;/ Clef. ~T~ Ongles.
Ungues,rnanûsseupedisnngues, I
J1
t-tl Amasser, prendre, saisir.
Colligere, accipere, capere. Vide
29 Clef,

~T~
~L'J
vulgo Tch}-kia. infià(3723)-
Tchao.
IvCOU.
I
I
Cheou.
(1098bis.)
Yeàu.
(1091) I

-r(. Et, jusque, jusqu'à, arriver, I 6 TRAITS.


tà parvenir. I
Et,usque ad, advenire, pervenire;
littera connexiva. x-x, indesinenter. I
1^1
Tfvy
Frère cadet du père, amasser,
(1091) fin, impuissant, jeune.
Cho. Patris frater minor, colligere, finis,
mJLâk Amis, compagnons. I inlpotens, juvenis. Td-x, prasfecti
Amici, socii, unanimes. Pong-x, I
(1099)
;
famulus x-fou, patris frater minor;
x-chy, seculum postremum; x-chf,
Yeou
Hj
(1093)
præstoesse.
amicus, socius;siiiiig-x,sibi invicem I
prassto esse. 1 ruentis regni tempora; Itng-x, avun-
;
culus vester x-x, sic uxor vocat ma-

su.
riti sui fratrem minorem.
~r~ Vide infra (2095). I
Prendre, recevoir,réunir,
Koùey. ôter, approuver.
(1094)
Capere, accipere, colligere, decer-
71 H
111
~T~
Plonger dans l'eau pour en
retirer quelque chose.
I
I (1loo) pere, approbare. x-fa,
;
mere
s
;
exemplum
1
1 su-
x-tchïl, extrahere x-iô, animo

M'
(1095)
Immergere se in aqualn ad aliquid I
extrahendum vel capiendum. I
obsequi;x-sîn, acquirere nomen fide-

ming existimationem seu famam pa-


;
lis, vei efifcere ut sibi credatur x-

; ,

O Paire, double.
Par, duplex, duee res, asquaie. Vide
rare x-tchdy, debita exigere. Legitur
etiain Tsu, virginem seu viduam du-
cere : item dicitur de homine conju-
gium Ineunte.
Choang. itfirà ('1>923)•
(1096)
Prendre, recevoir, admettre,
*,tlt Se prendre par la main. #T# contenir, souffrir, endurer, suc-
Manuman11 m apprehendere, quod Cheou. céder; charge.
C/Z~OM,
fit reverentiaecausa. Vide supra(615).
ong.
(Zf(Cod-tV,p<i8.i*2.) (iioi)
Capere, accipere,recjpere,admit-

tlX.Révolter, contre, opposé,


contraire, revenir, combiner.
tere, continere, ferre, perpeti, suc-
cedere; munus. Td-x, magna capa-
citas; cheou-x, dare et accipere.

ran..
n.

Vio9«J
(10<)8)
Rebellare, contra, contrarius, re-
verti, combinare.
T. ùltl/lg J
c,- -x contra-
7 TRAITS.

; ; ; ..bt
dicta; x-fo, subvertere, semel et ite-
rùm repetere xfa-po-t(ng,instabilis Grand soupir, soupirer.
l'
tse-x, semet examinare x-tcllao, sol1"isIfflÀ Magnum suspirium, suspirare, sus-
reflexi radii. Legitur etiam Fau. Vide piria ducere.
Kouciy»
,Couff>
infrà(8274).
I (1102)
.;r
g,y/

~))~~
Clef.
s,
Ordre, arrangement, préface
d'un livre.
Ordo, res ordinatæ, proœmîum li-
brio Sïâng-x,vel x-hoa,conversari per
8j 15 ET 16 TRAITS.

mF/</c(369).
29? Clef.'
;r{
YeÓll. (IIO;)
ordinem ;tien-x, quinque ordines à
Seou,
natura statuti. Vide supra (310).

Prêter.
Py Mutuum dare. Vide supra (318).
}'
(1106)

/H/V
Intelligent, subtil, ingénieux,
comprendre.
Legitur î
etiam otïan. Videinfrà (4j48).
JOlÍy. Perspicax, sagax, acutus, clarè in-
(1104) (1107)telligere, penetrare, scire.

da:: Transfuge, se révolter.


.nJt.
I0
*nCtfl
Pa""n.
Transfuga, contra principem re-
bellare.x-loén,rebeilio. Legitur etiam
Poii
rouan 111 eodem
d
'-
':Qjt Densus , ;
Touffu, épais; assembler.
frondosus, spissus; coa-
TsfJng. cervare, congregare herbarum vel
(1105) sensu. arborum spissitas.
(1108)

CLEFS DE TROIS TRAITS.


XXx.e CLEF. ;
vdtig hid-x, inferiores antiqui,
ut Kong- 3°-Clef,
CLEF
p w
30.' Clef

de la bouche :
fou-tse [Confucius]; îchong-x,
sem per;
x-chy, antiquitùs; x-kiao, lex antiqua;
p
é—»
gj, bouche.
: x-chy, antiquum
carmen; x-Ûmg, res le
I
Clavis oris os, numerale bucceIla- pretiosœ.
Kiôll. Keoll. rum. Scrig-x,animaiia domestica;
x-
(1109)

mims; hou-x,
Ii'"
;
ky, modus proprius loquendi

ostium
°
patriie;
Y-XI 1111abuccelia ho-x, ostium flu-
l 1\ Ii'
lacûs ;
hdy-x,
Période, phrase complète;
1-11 parole, parler.
maris ostium; kla-x,homines Kúu. Periodus, phrasis; verbum, foqui;
; l' /I 1 ur,
ddomûs1\ ho-tsong-x-tchiï,
p
llnius
wg-tsong-x-y,
vr .,l
(1111) numerale verborum et carminum.

os intrant;
infortunia ex ore
exeunt, morbi per
chÿ-x Inaledixi.
sy-yell-pa-x,
T. Al A v carmen octo,versuum,
quorum quilibet septem litteris con-
stat;y-x-hoa, unum verbum; y-x-chy,
CARACTÈRES JOINTS À unus versus. Legitur etiam Keôu, tôl-
LA CLEF. ière, delere. Vide supra (932). Item
6 TRAITS.
Keou,sufficere, satis
esse : x-tilig,

1; Antique, autrefois.
negotium ; yeh-chw-mh-x-tâng, qUid
negotiihabes l
M Antiquum, olim. Km-X, jbt
Kou. vel x/'in> avi
antecessores
^eibiun-j,x~Xjolim;chdng-x,
; vel siên-x,
X-Yll
pro- :Ji' Autre, différent;
core; diviser.
outre, en-

Ling. Alter, diverstis;przetèreà;partiri,


mue) anti- L/ng.
quissimi reges,
C11antiqui,
ut Yâo; tchông-x., me-
ut rex Oûen-ouang vel Vcn-
dlvidere.x-ouay, ultrahoc;
die; x-yolie, alio
x aIiâ
mense.
so:Clef.
Keou
Souhaiter ardemment,
meffréné, honte, indigne.
rp±Concupiscere
lao.habendi,verecun
.l ao. h b d.
,,
vel x-tien, pudefacere

;
desir

inordinatus amor
dJ"ia,in dd.ignus.x-po,
pudore .affici.
x in usu est cùm ioquuntur humiliter,
v. g. x-mo, vel x-lizôlig, benefîcium
supra merita accepi x-ldll, sat multa
accepi vel consecutus sum.
v
o.
r
ttJ
JÇM -
(1120)
Vouloir, permettre, pouvoir, s0'
convenir.
Yeile, permittere, posse, conve- *
nit, Iicet. Po-x,non licet. x facit

,;
raclt a d-
jectivum, v. g. x-y, possibile est x-

dignus
;
kan visibile est x-lien, miseratione
;
siào-x-ty-ssé, res minima. x fa-
i
!
cit interrogativum, v. g. I)l-x-hia'o-të,
! :
scisne ny-x-leng, sentisnefrigus x
p Clef.

Keou.
KcÕu.

I
Ê-é~ Demander, frapper, agiter.
facitaffirmativum
perspicitur.
x-hiïti, hoc facilè

Keou
1 eau.
Percontari,percutere, commovere
ecIuum manu ducere. x-teou, genibus
flexis caput ad terrain demittere.
; Aé
Ê
Éminent, élevé.
Eminens, altus. San-x, nomen con-
(1114)
stellationis,itemsic vocatur poculum
g

-..,r
Tâv.
t
¿Ob'instructum ; titn- x ,
b us pedibus
triOb
Seulement. (1121)
quldanl
0 , quaedam magna
mons;x-iing,
Tantùm, solùm, solummodo; iit-
•*'
e d'tera
men,
A
.1. I1Y
finalis et auxiiiaris. x-chy, atta-
sed, vero, autem.
præfectura. Legituretiam Y, ego, iae-
tari, iætitia, gaudere, gaudium.

Appeler.
I
(1J15)
tt
~T
Reprendre ou gronder avec
un ton de colère.

.1.1.zao.
(11(6)
Vocare.
11' ,
x-tâ-ldy, voca illum ut
veniat. x-tso-chln-mo quomo dd'o ap-
1 J vociferari
pellatur 1 x - flall c -
; x hoa,
Tchy
.J.cry.
(112.2)
Iratâ voce reprehendere. x-tcha,
exteriores
0 iracun ddoi voces.

eleemosynam petere.
d1 Histoire, registre.

enao.
F~
p r,
,i-r,
(1117)
Appeler, faire venir, com-
mander de venir.

CU1 procscribere ut veniat

vou-no:
cognomen. FÓtt-x, voû-no
;;
Advocare, aiiquem accersere, ali-
nomen ioci
siën-séng-x,
si pater vei magister te advo-
;
I
I se.
Sse
(1

tt
-/p
Historia', acta ; quidam fluvius
cognomen. x-koûan, regis historio-
1.;
graphus x-chû,
1 1historias
0 Sinensis
So iibri.
Legitur etiam C/ij in eodem sensu.

Main droite ;
grand, favorable; aider.
i b

droit, noble,
;

cet, ne assensum tuum verbis explices


(sed statim vade). Yeôu Manus dextera; dexter, Hobilis,

l..
praeclarus, faustus; auxiliari ; eujus-
(1124)
*n
fyV Bouche ouverte. dam quadrupedis nomen. x-ouên, præ-
compositiones, quia
clarae rhetoricae
Os apertum, festinè loqui, festina
locutio. Legitur etiam Po in eodem ;
dextera apud Sinenses est in honore;
x-tdo, sanior doctrina voîl-tchlï-Ax,
(in8)
Pill.
3DV
sensu. (Cod. V, page ^) nullus illum excedit; îso-x, assistentes
à latere ut opem ferant.
n—g*x-nîng, recommander une
P I chose à quelqu'un pour qu'il se x-yeou, nom de royaume.
Ting.
(11 j la grave dans l'esprit, confier.
Commendare seu aliquidalicui
incuicare, committcre.
alicui
|.g
g.zeou.
A
(1125)
Nomen regni ; item civitatis - in
provincia Chèll-sf. Vide supra (1083).
P. v
Jor:Clef.

'-'V,.)vX-IO,
- $-*
eou.
Ix
P0$'•
-
Ktiu. Il ne faut pas, non.
Non iicet, non convenit, non opor-
tet, non. x-sin, fidem non meretur;
quo d dam vas vini.
.AI Chaque, chacun.
("34)
Quilibet. x-X, oliniiesdivisim,
jçv,singuli. x-jîn, quiiibet homo.
-
).0/ Clef.
Q
L\C.;il.

pt
tit if

Vide supra (1009).


I

YêS
Yîio.
x-x, voix.
Yox.x-ho,voces servorum prasfec-
torum, dum isti iter faciunt, ad ad-
I-lië. monendam
.L {lO.
(
plebem ut ded viadecli-
d l'
-
(1127)
net. (Cod. V,pag. 8.)

7CINom, surnom, signe, ordon- ./j:i


Hdo
A
ner, faire assembler, appeler.
Nomen, cognomen, signum, man- LTV
(1136)coiivenire,
Assembler, unir, joindre, s'as-

Congregare ,
sembler, ensemble, avec.
unire, connectere,
si l cum. rv-x,
dare,convocare,vocare.x-hng, régis
(IIn
; ;
edictum ky-x, signum, insignia;hoa-
x, signum apponere h-ati-x, invocare.
(1136)
convenire,simul,
;
bis
Td-x, totus
mi-i , tottis,or-
01*-
kun-tchih-siang-x,régis et vassalli
congressus. Legitur etiam Ko, 2400
vel12,000 grana miiii, centesima
Présider, , :
pars modiiSinensis x-Ung-îây, aliqua
P juger gouverner,
avoir soin, président, puissance.
unire, quod sibi debetur obtinere.

Sse.
(H29)
Præesse, judicare, gubernare, cu-
ram gerere, prises, potentia. *-t-t Tumulte, voix confuses, bruit.
Tumultus, confusae voces, strepi-

3 TRAITS.
Hoa tus ; item piscis magnum os habens.
("37) !

pl
:.J.1 Bruit,
Murmur ,-,
cris-,
clamores
troubler.
perturbare.
* f*
PFélicitas, felix,
Bonheur, heureux, gain.
lucrum, virtus,
Hong. Videiifii
(1239) noviluniidies.x-hiong, faustum et in-
jçy
y
(1130) (II38)
rfaustum; x-y,v dies
d, faustus,
r. sacrificii
'fi

|r
J
diem et sacrificio inservientes eIi-gere.
U Marque de douleur ou d'ad-
miration.
, 2I
Ticïo.
Visiter une personne affligée
É
(i!;.
f ( )
Hû.
1131 )
Vox suspirantis seu admirantis
g num suspirium.
magnum
ma suspirium.
V

Ticio
par la mort d'un parent, sentir
du mal, consoler, compatir ,
(1139)
suspendre.
P <—~

JVIâng.
Qui ne répond pas à celui qui
interroge.
Invisere aliquem ob mortem pa-
rentis aiicujus amictum, condolere,
Interroganti non respondens. Legi- solari, compati, commiserationis de-
(IIpo) tur etiam Mang, senex stolidus. monstratioexterior, suspendere, fune

hA1Bègue, bégayer. ;
mori X-JOli, thuribulum ;
aliquid suspendere. x-sst, suspendio
x-tétig, iam-
pas suspensa. x est numeraie mone-

Ky.
(1133)
Balbutiens, linguâ impeditus. Le-
gituretialn Ky,comedere,manducare ;
item Tsellg: x-x, ridere, ridentis figura.
tarum filo insertarum, v. g. y-x-tsieti,
mille denarii cupreifilo inserti.Legitur
etiam Ty, venire, advenire.
'J
Pipi
JO.'Clef.J
,

*
Avec, ensemble, de même, I nare : x-lou-sln-fo, cordis intima ape- 39' Cty.
; l, tsou-oêy-lûng,
,1. ,.
ching-jîn-tche-x

long. s'assembler. I rire .A 1 A 1:-

rrsicC11m, , ;
Keou. (1140)
simul, idem
vas VInI, copula ad1
convenire II
dul,teri.na. x-korie,
k v
ex eodem regno; x-iiiêti, eodemanno, I

;
sive nati, sive doctores nominatî; po- I
x, res diversae y-x, discrimen, dif- I
bIPJ - quœ viri sancti dicunt, est doctrina
iinmutabiiis x-hôa, florescere.

Fin, but, intention, regarder,


devant, vis-à-vis.
Kell.
Keou,

p7
I
ferentia ; kong-x,
oiig-x., quidam
quid am mons. Hiâng.Finis, objectum, intentio, respi-
(1146) cere, ante, coràm, temporeelapso, fe-
Soupirs, plainte. nestrae, nomen regni et terrae. Siiing-x,.
Suspiria, gemitus. Legitur etiam se mutuo respicere ; tchong-x, uitimus
Hf in eodem sensu. (Cod. V,pag. 10.) I finis;x-niên, anno eiapso. Legitur
Chy.
etiam Hiàllg, sonitus, strepitus.-
(1141)

A/ Être,
.l.Cla..
Nom, nommer, mérites, bonne I
'U renommée, illustre. I Irasci
en colère.
aliquid ex ore emittere,
JVIîng
(1142)
Nomen, nominare, mérita, bona I irampromere,
vocesIralntestantes.
Tchy-xJ
iracundivoces. Tcli
fama, illustris, celebris, clarus, pe- I
("47)
tere pecuniam. x-cli-ltiq, bona fama; I
f
mao-x,
;
x-ty, famosus x-chân, nomen montis
,
usurpare a l1terius nomen; yeoll- I
I
4 TRAITS.
valdè famosi. I
H-
I1JIAVocare.
Appeler.
Roi.prince, reine, épais, fin, Videsupra

yp aPrès-
HeÓu.Rex,pnnceps, regina, dcnsus,
I

I
Kialo.
(1148)
(1116).

(1143)
finis,posteà.Hoang-x, imperatoris
conjux, regina; hoâng-tay-x, regis ma-
; ;
ter tay-x, régis avia x-tou, vel cliin-x,
terra.Mo-tsong-ching,
71/1"'-' l'
lA tse-tchtng;x-tsong-
t F * Vide supra (1141).

Chy.
kién,tsë-tclirng:lignum, si funi obediat, ("49)
erit rectum; rex, si probationibus ac-

il;N0111
x
quiescat, erit sanctus.

Nomen commune
générai des magistrats.

;
praefectorum.
TIen-x, imperator koûan-x, praefectus
T ,pou,supremum
;
'I
Rex,regiiia,pri
Jrt
un. x,
(A77-
1150)

, lâng-
,
Roi, reine, prince, chef.
Rex,regina, princeps,

;
dominus.
iicep s, dom i iiiis.
Kfa-x, domûs dominus;fou-x, maritus;
x-tse, sapiens tîen-x, cor, vel1 anima;
dominationis vestras filius;
qui perfectè sibi commissas

-
tribunal praefecto- chin-x
1144
(1144)
rum ; chü-x, qui praeicectorum negotia
gerunt; stin-x, commissas sibi partes
benè explere.
ad scribendum ;
partes explêt; îchông-clm-x, penicillus
;
che-x, mures ping-x,
vel tclïitig-x, ab imperatore accersitus.

tlTonFAVomir, vomissement. ^Aà


P Avare, ménager, tenace, de-
I Vomere, vomitus. Legitur etiam sireux.
7iu,quidquidex oreegreditur, spuere, LIn. Avarus, parcus, tenax, cupidus.
(1145) vomere, ioqui, dicere, edere, germi- - (IISI) J
Ki-é-ii-xavarus;py-xt quisui.s
KitJz-x avarus; py-x,qui i.rébus
suis innrebus
,
MflChf


Paccersit
~*
Keou.

wEjLAvaler

>.

fi
.I=t posséder.
Tun..d
(I152.)L; O
T~n.

>• recitare.x
HA
Versus

f-tfv
pyl
-Féy.


I
,
A
Yn.
(M53)

("54)

tL
;-)4

Cf.
J1

("55)

l
(1156)

ItlI I
;,
avaritia.
siéôtt-x,erubescere

Versus recitare. x-x

Aboyer, aboiemens, mordre.


;
sordidè se gerit et sibimet ruborem

réduIre,etrulre,

.V sibi
si dere. x-pins, ve l1 x-mie,
tàn-x,

Deglutire, redigere, destruere, pos-


Ob' al1.iéna
devorare x-cliïng, verba deglutire,id
est, silere. Legituretiara Tè in eodem
sensu.

Réciter des vers.


d ic ittir de
- x dicitur

Latrare, canum voces seu latratus,


mordere.

Considérer, songer.
Examinare, aliquid perpendere,
aliquid cogitare. (Cod. V, pag, IÓ.)

Non, autrement, sinon.


Non,aliter, sin
'de
subridente ; cliîii-x, dolere, suspiria,
dolentium voces.

minus; littera in-


Feou. terrogatlva in fine dictionis, v. g.
!
nonne ita est Legitur etiam Py,
occludere, recondere, malum; tsâng-
x, bonum et malum : item Py, ob-
struere, interrumpere, occludere.

x-yiï, cris des enfans qui


querellent.
se
a
Il
r>|T
t.Æ

I
ich1u-n.
(1139)

Yjttm
./fû
Ngo,

~S~
(1160)

Hân.
(ntfi)

Manière
*
rI'
pJ
TTA
Hang.

tt
VI
(1163)

s(il
Tslen.
en.
64)
x-x, qui

cun.
parle beaucoup trop. 3°'
Nimis verbosus. Legitur etiam Tun
in eodem sensu.

Faux, tromper, changer, mou-


voir, retourner.
Falsum, fallere, mutare, movere,
convertere. x-yeti, verba dolosa.

Contenir, renfermer, souf-


frir, supporter, complaisance.
Continere, capere, tolerare, ferre,
obsequentia. Paô-x, vel
x-yong, con-
tinere, vel patienter ferre, moraliter;
;
x-hïo, in corde servare x-jîn,tolerare
ky-x, memoria. Legitur etiam Hdn,
pecuniam seu gemmas in
includere.

riante, riant,

Yn.
(1i(î2)
tendre, écouter.
Yn,Hilariter, hilaris,audire.
Hilariter,

Gosier, frontières.
ore defuncti

Guttur, confînia. Legitur etiam


Hang in eodem sensu.

Lécher, sucer.
Lingere, lambere. Alii legunt Chlm
in eodem sensu.

Videïnfrà(1304).
;

en-

hilaris, aii d i re. Legitur


etiam Yu. (Cod. V, pag. iy,)
-'
;j
f
Clef.

Keou,
lT \t

Pa. Parvulorum rixantîum


voces. Legi-
("57 (1157)tur etiamPa, os
tlir etiam Pd' os I«na
magnum,
giiumll
Ky.
(1165)

Vide supra (1133).


lE.
1
j^x Offrir à un supérieur,prcsen-
ter, paroître, placet.
Ky. Tching, -
Superiori aliquid offerre, offerre,
("58)
(i166) prodire, libellus supplex.x-chin,
se
; I Extrémités
ficare;
p.'
P
Clef. ipsumjactare orealiquid'signi-

plicatio, memoriale ad judicem.


t711
x-tse, accusatio, quereia, sup- I
I
des lèvres, ou

Ouèn.
coins de la bouche.
Labiorum ora seu extrema. x-ho,
les s0'
nfClef.

jS~CM. (1174)
concordes. Keùu.
"51
Videitfirà(1238) tfrfÊ Cris des animaux, mugisse-
nq|A ment.
Ch111.
(n67)
I
C2eou.
Heou Animalium clamores, mugitus,
boum mugitus, irati suspiria.

p
(1175)
t.I! Grandparleur, ancienroyaume. I
Loquax, ostentator, quoddam reg-
qa m. J
(Ue)nu tur etiam Hoa, vociferationes.
TiFll-X spiritus aquarum. Legi-
Vide supra (1175).

I
Heou.
(1176)

-*- *"Moi, je, nous.

(,l69)
Oû.
Vide slIp,,1(1168).

Bègue, bégayer.
I
J
OA
LA
'—1=1

U. X., ; mur
Ego, nos. Y-x,

(-177) x,quoedai-n
'* legentium mur-
kouen-x, quoddam regnum
quœdamavis
avisfabiilosa
;
infelicia fu-
fabulosa iiifelicia
gans, item magistxratus nomen.
ktn-

IpJBaibutiens, balbus, linguâ impe- I .?I;..


JVO.
1\Tv
ditus, balbutire. p Avertir, signifier, enseigner,
demander.
,
rt
(1170) Kâo Monere significare, proecipere,
(1178)
percontari, accusare, dicere. Yeuu-y-
Videsup yen-siâng-x, paucis te volo; x-chy, edic-

NU.
ra (1170).
Vide slIprà (1170)
;
tum, pubiicare; x-Ara, petere veniam
aliquid agendi x-tstt, abeundi petere
facultatem ; x-tsè, vei x-SÓllg vel x-
,
(1171)

UF~y
Aspirer, er,boire,
humer, bo ire, attirer.
atti rer.
pellatio;;
ichodng, postulatio apud judices, ap-
-x,
yoûenactor in judicio;
py-x, reus x-song, certiorem lacere,
Asph-are, spiritum attrahere, sor- signincare. Legitur etiam Ko, petere;

Hl.' bere, bibere, attrahere, sugere. J


item Kro reum interrogare.

(1172)
lîrft Sucer, goûter.
Souflfer,souffler en *II# Sugere, gustare, comedere ad ins-
dehors,
tar piscium. x-y-x, dégusta, gustu
jouer des instrumens. (f
TS
.1.sa.
1179)explora.
Tehtuy. Flare, efHare, musicisinstruments
(1173)

; ;
canere, sufflatio ad refrigerandum. x-
Pi£'
»il
hu, sollicitare aliquod beneficium x- Cris d'étonnement,bouche

; : nis,
mie, suflfando extinguere x-kày, suf-
flandoaperire x-siiio tibia, canere.
Legitiiretiam Tchouy, buccina, fistula
Yiî.
ouverte.
Vox admirationis seu interjectio-
„.
os apertum. Pâ-x, puêrorum
x-cheou, buccinator, tibicen. rixantium voces.
g

I
Aider, compagnon, tons de I nuilo partium studio ducitur ; x, fa- 3o; Clef.
:J/ Clef. milia imperatoria quae regnare in- JJ
P.

,
I
|-,
y6* tT
®
- musique.
Auxiliarî,socius, toni musicae I
cœpit 1122 annis ante Christum.
- Lu.Sinensis, I Keou.
-..
Jrcou. (1181)
longulu.
pina dorsi, lon
Sinensis, sspina gum.
tttK Maudire.
If..¡
pJjP~ Voix inégales, comme celles I
d'une personne qui soupire.
Alicui mala precari, Bonziorum
I Tch/ou. precationes. Tou-x, veiâf-x, impre-
cationem in aliquem emittere.
1 (n88)
Voces insequales, ut SUSpIrantIs.
YAy. Legitur etiam Nge,singuitus. 1
I frj Goûter, petit esprit.
(1182)

5 TRAITS.
I
P Gustare, delibare, mediocre in-
Tiê. genium. x-tsiou, vinum degustare;
(M89) "x-mo, loquax; x-x dicitur de re parva,

num
gjpj Vide supra (1182). Item hirundi-
item de homine staturâ brevi.

avium
Ngë:
et gailinarum cantus. ~-o~o,
cantus. I
I
m Vide infrà (10,003).

I
-, (1183) I
- , Y.
JI;!
pli Ruminer. I -

Ruminare, loquendo de bobus;co- I bis.)


(1189
-

Tch cibum iterùm comedere. I Cris des enfans.


Tchy. mestum I fyJJL

p
Obscurè
(1184) I
Kiu.
AoM.
Infantium voces quando flelit.Le-
gitur etiam OÜtl in eodem sensu.

»
x-ndn, parler obscurément. I
(iigo)
loqui, non clarè dicere, I
A
Ny. parva vox, hirundinum et gaHinarum
I
Goût, saveur, goûter, ragoût,
lyiV beauté, divertissement.
Cri(fun
voces seu cantus.

1
O(iigi)tuin,Gustus, sapor, gustare, condimen-

;
forma, b iectamentum. Yeou-x,
r1 cerf.
Cervi vox. x-x, cervi Inugitus. sapidum
o YeOll-X,

ou-x, insipidum. OÙ-x,


quinque sapores apud Sinas, scilicet:
YeÕu.
("86) dùm ;
hien, salsum; kou, amarum; soen, aci-
fin, mordax; kân, dulce.
S*f Secret, mince, subtil, fidèle,
IpTj environner, tourner, entier, uni- al:t Souffler pour chauffer quel-
Tcheou
.Lceou.
versel, grand assister.
,
VJlJ que chose.
(1187)
Secretum, tenue, subtile, fidelis,
circulndare, gyrare, perfectum, uni-
H- u. cal e fac i endum enlare,
Ad calefacÎendlÍ1n efHare, emissio
emiss i o
aeris ex ore. Legitur etiam Hû, vo-

;
versale, Inagnuln,pitulari. x-tsdy,
,
succurrere x-py,praeparare, instruc-
(1192)
mere: x-x dicitur de verbis blandis.

tus, ornatus ; tdo-x, iter lfexuosum;


x-tao,via regia; x-fông,'\entus Souffler,
-PJ réprimander,pousser son haleine,
; sep-
tentrionaiis x-tstn,valdè propinqui;
x-tsy, opem ferre, auxiliari, eleemo-
qui!
Afflare, reprehendere, quis! x-x,
;
synamdare kun-tse-x-eûî-po-py, sapiens
HÕ.
(1193)
;
cachinnus x-kiéh, vel îa-x, oscitare.
|
30/Clef
PfrVif
,.
Criailleries, bruit de paroles. I
NA
Vociferationes, multorum voces, I
x-kouey tabçllae iapideae seu ligneaes0'
quas olim reges, princi pes praefecti-
que ferebant in cseremoniis publicis.
n Clef.
,..
ao. voces confusae.
Kcou. (1J94) ptt
PII Deux personnes qui se répri-
Kcnll.

ttïfl Hoâng-x, plusieurs voix en- mandent, réprimander.


f"1 semble. Ta. Duo sese mutuo reprehendentes,
reprehendere.x-x, balbutire.
Hia. Plurium voces. Hy-x, sorbere, ve- (1201)

IlI.
-
(1195) iociter loqui.
J Son qu'on rend en respirant

1y,
R:il'
~! Mé
ley.
Querelle, dispute.
Rixa, contentio, voces inter se su-
perbè rixantium.
Zi.
r~~
(120Z)
* pendant le sommeil.
Dormieïitium respirationis sonus,
os apertum. x-x , rhonchos edere.
Legitur etiam Kuu et Kfa. *
PI Vide infrà (1223).
I 1
pIttf Savourer.
Cibi gustum explorare. x-tsïo, vel
Tchu. Tsü. fÓu-x, mandare, cibum dentibus com-
(lao3)minuere.
(1197)

Pd:.
rifl Bruit que fait une personne pl Vide supra (1175?).
en récitant des vers.
Chfn. Legentis versus murmur. X-ÿlll vox Isa.
ry-t1/

suspirantis extristitia. (17.04)


(1198) .-

Jb-1: Soulffer, respirer, appeler à


Pol
frrtît Bruit que fait une personne
x
T cris.
grands
qui fait une réprimande.
Reprehensionis voces. x-x, voces
HouHalitum emittere, vocare, incla- TÕ.
Jnare. Td-xJ vocare, clamare, invo- (1205) ex timoré suspirantis; x-tsie,quàm
(1199)
care, suspirare; ta-xJ stertere, rhon-
brevissimo tempore.
chos edere tclitiig-x, vocare, in-
;
x-hy, respiratio; oü-x, heu!
U/U Cris, voix prolongée.
vocare ;
Legitur etiam Hou,magnâ voce vo- WÀ Clamores, vox proiixa.x- hiâo,

A
PU
care, clamandotimorem incutere.

Destinée, ordre du ciel, or-


donnance, ordonner.
Pâo.
(1206)

\\yt
')(t
,
llrsi et tigridis voces, maximè iratus.

Bonne odeur, odoriférant.


Suavis odor, benè olens, odorus,
Mînv Fatum, cœli mandatum, manda-
(17.00) tum, mandare, leges providentiae iIn- pjj odor, fragrantia.
mobiles, praeceptumsuperioris. Sellg-x, (1207)
vei sing-x, vita; fo-x, reddere ratio-
nem mandati tsing-x, petere iicen-
7P
fridltfc Non, iln'est pas permis, con-
tiam ; x-ling, praecipere, prohibere
1
;; ,
tredire, s'opposer, résister.
kÓu-x extrema moribundi monita Non non licet, contradicere,
ÿ-ÿ-jÍÎ-x, faciam quodcumque jubés ; 'C'v
0% reslstere,repugnare.Legituretiam
x -lociy , futura alicui praenunciare ; (1208)
Péy, frenum, habenae.
O: Clef. »P
ttk Crier, grande voix,goûter, - *.
Rt Paroles dites à l'oreille. 3°'
p
Clf.
-P ,
||
mordre, manger. Verba ad aures alterius prolata.

Tse. Ciamare magna vox, gustare


mordere, manducare. Legitur etiam
, Tsy »
(Cod. V,pag.32.)
KeÕu.
Keou. (1:1°9)' (izi5)
Tclta, brevi tem pore, inopinato, dè-
repentè. * Les deux coins de la bouche.
|-
- p
^^|-1 Ensemble, unir, être d'ac-
cord, se conformer, paix, union, (1216)
lz?f<V6;
Duo oris extrema vel anguli. Le-
gitur etiam EIÍl in eodem sensu.
(Cod. V,pag.ja.)

7
égalité.
Ho.
(1210) Simul, unire, convenire, obsequi, ne Craindre, intimider, frapper

;
pax, unio, asqualitas.x-ky,
concordia;
siâng-x, concordes kiàng-x, ad con- Nglf.
du tambour.
Timere, timoremincutere, tympa-

; ;
cordiam hortari ; x - cluÍIl1 alterius
voluntati se accommodare x-mo,
amicitiam redintegrare x-chang Bon-
(1217) num pulsare. Legituretiam Nïo in
eodem sensu.
,
zii; x-loûan,tintinnabulum, parva fis- !7k

e
tula -x1 locus
; kiao ubi agmina in
Vide infrà (10,021).
pradium erumpunt. Legitur etiam Ho,
:
aliquos conciiiare tiao-x, unam cum Yong.
alia re conciiiare;pe-x, quaedam spe- (1217 bis.)
cies odoris; tchdilg-x, praeire, anteire.
Item Ho, diIuere, miscere. ut;.
--{j
Faire sortir quelque chose de
la bouche, se mettre en colère,
I
Vide supra (1210). ha.
rcjn
r1
abhorrer.

HS.
(1a1g)
;
Aliquid ex ore emittere,irasci,
abhorrere vas in quo vinum spiri-
tibus offerebatur in sacrificiis. Vide1
Rire.
*Ridere.
(UI1)
supra{1147)*

Hây
Hây
Legitur etiam Tày, cogno-
men; item Y, convenire, concordes.
(Coi.V,pûg.ji.J
|*
H/v
Hj.
Bruit de quelqu'un qui rit.
Vox ridentis.Legitur etiam Hy in
;
eodem sensu item Tïc, mordere.
(1219)
Défaut, faute, péché, blâmer,
1=1
Kieôu.
reprendre.
VItIUlTI, culpa, peccatum
culpare*reprehendere,excessus.
, alios
der
n~ Consulter par écrit, deman-7
conseil,ce, hélas! -
Per scripturam de aliquo negotio
(1213) Tsë.
(Iaaoj
!
consultare, hic, heu x-tsle, suspirare;
,.
x-ptll-yü-kïa-tclzàllg petere licentiam
6 TRAITS.
à patrefamiliâs.

Poo
•KEûl. (1:14)
Vide infrà (1216). fj
Lin.
( 1210 bis.)
Vide supra(1151).
30:Clef.Yj|M
f
;a /'C!.
Huit pouces d'une coudée ou
d'un pied Chinois.
;,.,h'Octo unciœ cubiti seu pedis Si- STao.
W
,
tD
* ao-x,
Hf ,.
gémissemens.
Gemitûs magnâ voce plorantium
sonus. (Cod.
V,pag*34-)
,3°' Clef,
f
e C"
É**

Keou.(u:!.))

rx
MX~

Kiào.
nensis.

x-x, chant des oiseaux.


Avium voces. Legitur etiam Yào,
mordere ; item Yao, venti sonitus.
I I (1229) -

t;f}
HieAn.
H'Azen..
Tous, ensemble, totalement,
toujours, union, concorde.
Omnes, simul, omnino, semper,
d.ia. x-kiwu,collis è
m,

m unIO, concord k'C. II"


'(lU:!.) (,33°)
parte sinistra
° 'd
a l tus, è dextra verô
depressus ; pü-x, ctim aliis non con-
Vide infrà (10,003)- venire, aliis non satisfacere, aliorum
/- * votisnon respondere. Usurpaturetiam
Y.
pro Kiën. Vide infrà (yy32).

r
(1222
bis.)

J
Nil-x, grand parleur.
Nimis verbosuS. Legitur etiam
-
Tchil, vox gailinas cantantis ;
item
Ht| *** Clairement , ouvertenlent,
pleurer sans cesse, grand bruit],
Tchu, Tf - 1 cris confus.
<122.3)- Tchu, avium
/~av tntus, avium
i umcantus~av i umrostrum,
rostrum, uen.Clarè,
Huèn.
'1
*
(122î2V#
rostro appetere.

Chant d'une poule.


1231)
CI' aperte,,
,
strepitus ,
perpetuo plorare,
vociferationes
timere; splendere, moraliter.
iætanter J
tr ~.j~ Gailinae cantus. Legitur etiam Kt:
HjMT
.-- x-seou, tussis, tussire.
Cris confus.
Ko. Confusas voces. Yù-x, mcerentis

tiâ
1=1
(.224)

Moi. Hiëou.
(Ia32)
seu InœstI suspiria.

Ego. Legitur etiam Tsà in eodem


IYJ Qui a les lèvres de travers.
At FI
t'
Tcha. sensu.
Labiis distortus, os non rectum.
(1225) "v
KoÙay, Legitur etiam Ko,cognomen.

T~L'
Rire, se moquer.
Ridere, irridere, in aliquem illu-
dere. p (1233)
lit Gosier.

-
Siao.
C" r Guttur. Legitur etiam Yen, deglu-
(1226)
1 f tire, pati, aequo animo ferre, toIerare:

A
*- Ris des enfans. Yen. item Youen; x-x,sonitustympani.

r
(1234)
Infantium risus. x-tong, vel x-ty,
:;
Hay,
v''
puer. Legitur etiam Hdy, suspirium %, Riremalgré soi.
:
-xD-'
item /Ct, emissio pituitue absque tussi Invité ridere. Dicitur etiam de risu
((,a27
J:U7)
) f tussis, tussire item Kay, sin- _f
x-seou, immoderato.
gultus ; item Kây, extraordinarium. Y.

T
(1235)

J:! Faussesparoles, paroles vai- Douleur, tristesse, compatir,


nés, vanité. avoir compassion, aimer.
Koua
(.1228)
Inania seu falsa verba, jactantia
jactare se. (Cod. V, pag. 34.)
Nggd-
(1236)
y ;
Dolor, tristitia, compati, commi-
serari, amare commiseratio verbbois
;
in b
Pricordia
30? Clef.

~J)
Keou.x-tsc,
ex pressa.

miseratio;
x-Iiên,commiseratio, mise-
x-ko, miserabiiiter piorare

i seratio x-tsil
; x-tsc, matre orbatus ;
patre et matre orbatus.
;
mng-x, Iacrymae fictæ, vel ficta com-
hiii-
kÕu-
;
0.
H/l
rIl
v
(124)
Mouvement de la bouche des o.e
poissons.
Motus oris piscium. Legitur etiam
T
Hia nomen regni Turcorum
regis domestici : item
;
x-lse,
ts\;
Ho, bibere; x-x,
pr
l-
Clef.

Kenu,

r
risus x-x-tâ-siao, cachinnari oportet.

ta , espèce, degré.

v.; d.
Ordre
pyp Ordo, species, gradus, lex, régula, ti~t~ Cacher ou voiler quelque
exemplar, ferculum, numeraie gra- chose en parlant.
PIIZ.
duum. Y-x, primus graus ; euAll-x, Al
(12'7)
, ; j x-
Ldy. Verbis aliquid obtegere. Legitur

#aussi
secundus1 gradus ; x-k/yt. gradus. (1244) etiam Louy in eodem sensu.
loi'y, resLliversx- X-h"*
; x-voe,resdiversae;
x-k/,
species Y-Yiie,
IOIÍy, species
;
specimen,judicium a-ping, praevio

1.
Caractèrefinal, et qui exprime
judicio seligere.
le doute, l'admiration et la

Sourire,
r] se moquer. T
Tsây.
louange.
fi d
b.
ttera finalis, et interjectiodubi-
Littera
Li,
Lenisrisus, jocari, irriJere, ali- (1245)

Chin quenl illudere.


tantis, admirantis seu iaudantis exor-
!
diri, principium. Ta-x,oh (lllànl mag-
;
(1Z.38) num ! x-sëng-ming, luna tridua, quie

pe
Mil Bruit confusqu'on fait dans
incipit spiendescere.

un marché.
Murmur in foro nundinario. Legi- 7 TRAITS.
b
HÛllO".
d.
(,239) et i aii-i O/lg,
tuir etiam
tur Ho'ti,,, eClpere,
p ere , a l1.iquem
ad illahlln inducere ; item Hong, cla-
:
mores, plurium voces tseÕll-X, magnâ
quem
g
M Caractère numéral des man-
darins et des choses précieuses.
et non articulatâ voce metum incu-
;
tere x-pièl, deci pere.
Youen.Numeraie
(1246)
-- -
;
pretiosarum. 1 x hào koïiati unus ,
praefectorum et rerum

exceliens pnefectus sëllg-x, baccalau-


ttAr* Long-X, bruit que fait
une
reus;/o-A-, species pilei. Legitur etiam
Yun, augere, cognomen.
personne en colère.
Hionn. Iritti frcJnitus, plurium voces, plu-
b
(1240) nma loqui.
1
ffJU Mêlerdifférensidiomes en
715
ab Bouche ouverte.
parlant.

;
;p
Mâng. Loquendo diversa miscere idio-
Os magnum, os a perire dicitur de
(1247) mata.
Tche. IabllSpenduhs seu crassis. x-jên,
una-
mmi omnium consensu.

pj
(1241)
faj F' 1\,
Frère aîné.
?! Discours déshonnêtes, pleurs
Ki.
Frater major;in provincia Fo-
Ri/Il, praefectorum mulieres,loquendo
des enfans, vomir.
Oud.
(1242)
Inhonestae voces, infantium plo-
ratus, vomere.
avis
(1248) de se ipsis, utuntur hoc verbo.
;
frater meus major pa-x, quaedam
x-x,
merulæ similis ; yng-x, psittacu.
P
30.* Clef.

,.
Keoll.

I
114:
HJU
N"
l vf!."O
(1249)

Plb

*TWTfr
rS*
ly.

I
Gémir, pleurer,
, , ,

NS.I
Ly. II
(la5')
Bruit que font les personnes I
en lIsant.
Murmur legentium, versus recitare. I

Bouche de travers ou extrê- I


f"Fi mement petite d'un vase, grand I
rIr-sri.ano,prarieur.
(1250)

Gemere

HttÉ Caractère final.


fiere
cantus, clamare.

Litterafiiialis. Legitur etiam Ly in


L
(I252)

Littera
"tI1flt
*
ramage.
plorare

eodem sensu. (Cod. V, pag. 40.1

finalis.
Caractère(Cod.
final.
*71IfLitterafinalis. (Cod. V,pag. 40.)
I
Os distortumseunimisangustum, I
vas, verbosus, Ioquax. Legitur etiam

;
Chao, clamores comitantium pracfec-
tos ad turbam submovendam

;
item
servorum vigilias agentium ad deter-
rendos latrones x-tân, explorator.

'l,
I

avium I
I

I
I
I

I
I
I

I
I
I

I
Nân.
nVide
m hfirâ
(1257)

JM~
~Lj' noître.
Tchë.Sapieiis,
(1258)

Bêlement des moutons,


|f» Ovium
My.
(l2.59)

tV

Pou.
(12.60)ner

Videsupra
Hong.
(13 21).

Sage, prudent, savoir, con-

prudens, scire, cognos-


cere, intelligere.

balatus, balare.

Tenir dans la bouche ce qu'on


Pm. veut manger, broyer de la nour-
a
ner, unenlant.
un en * c
riture avec les dents et la don-
t*

Ore cibum continere, dentibus atte-


rere cibum eumque in os infantis im-
mittere, ad instar Sinensis nutricis.
x-ju, infantulum nutrire.

(1239).
JO.e Clef,
P
Keùu,

CUB)

pJi* Paroles flatteuses, flatter.


I

I
P(1261)

JFR
Avoir la langue ou le gosier
embarrassé par quelque chose.
Yerbaadulatoria,adulari, aliquem
blanditiis deiinire.
vTso.
I
I
KhigLinguâ seu faucibus impeditus
item ex vehementi dolore faucibus
;
(1261bis.)
constrictus, ut nec manducare, neç
(I254)
J
verba proferre possit. x-yën gemere,
tttt
A k Se lamenter, gémir, pleurer..
Magnâ voce iacrymari, gemere,
singultire, suspirare.

x
(1255)
plorare, vox ad commiserationem ex-
citans,
ci quoddamsidus.
tans,,q sid Tsô-x,
dam sacrificium.
Ts6-x,quod-
us. d quo - pl
.lJ--.e.

f£o.
Oui, cela
mander, louer.
se peut, recom-

Ita, licet, convenit, posse, coin-

pj
(1262) mendare, laudare.
Hurler, hurlement, colère,
~~j emportement.
Hiao. Ululare, ululatus, ira, iracundia, ~J~(~~oy).
(1256) irati fremitus. Pao-x, iratae tigridis CM.
seu ursi voces ; x-tchouen,
l ,t asth ma. (1263)
Faire
c30*Clef,*
t
[!o.' Clef.
P St P Faire un compliment de con-
doléance à quelqu'un sur la perte
eructare; iteinNgtiy'^irati voces, seu )0/ Clef.
furentis inter/ectio.
.-'
.I:eou.. Yén. de quelques parensou d'une di-
P~~<

(1264)
gnite.
,
Aliquem,sive ob dignitatem amis-
sam,sive ob consanguineos vitâ
functos, invisere et consolari.
A.
ttfS~

Sien.
Soupir, soupirer.
Suspirium, suspirare, magna sus-
pirla ducere. Legitur etiam Yen, avidè,
Keu.

(1272) gulose.

M
m
* -. Envie de vomir.
f—1
Nausea,nauseatio,nauseare,nau- Vide hfira (8967).-
Yong. seans. (Cod. V, page
Yang. 43 Koïian.
(1265) ,
(1273)
-
-)c. Chant des oiseaux. PjÉtî Paroles subtiles et mordantes.
Avium cantus, avium voces seu "1. IJ

p-Suspiria,
Verba arguta et mordacia, verba
Ko concentus. (Cod. V, pag. 43.) Ly.artificiosa et falsa. -
(1266) (1274)

pEI Bruit que font les Bonzes en Soupirs, pleurs accompagnés


J priant. de sanglots.
Pây.Bonziorum orantium murinur. ploratus magnus
Hy. cum

Tout
(1267) singultibus. Legitur etiam H), cachin-
(1275)
nus; item Hy, plorare, lfere.
qu'on inet dans la
!%-.?;' bouche ce
des morts, mâcher.
IFamilia
r-f|

r
Nom d'une famille impériale.
H an. Res quæ in defuncti
os ingeruntur,
Videsupra <5i).
Vide
(i1
(1268)mandere, manu cibum ori immittere.
slprà (1 161). Tang t
Tàl ng.
imperatoria quœ regnavit
annis post Christum 6iS; item viie
in avorum templis; grandiIoquentia.

ghKÎi-x entretiens ou discours


~0~~
Hoallg-x, locus amplus
et desertus.
denfans.
8 TRAITS.
Sô. Parvulorum colloquia. x-hong,
vel
tmo-x, velkiao-x, discordias
(1269)
aiiquos seminare; item verbis
cere,seuad malumexcitare.
inter
sedu- X
pr1.
*
Mots du guet dont les soldats
se servent pendant la nuit pour
CheÓu. se reconnoître dans les rondes.
llfi- Lèvres. I ("77) Quaedam verba solis miiitihus
cog-
t=8 Labia.Legitur etiam Tc/im,
timor,
nita, quibus utuntur in vigiliarumius-
Chûn. timere, terror, perterreri. trationibus ad se invicem de
voce
(l27o) agnoscendos. (Cod. XXV,
pag. Óo.J.
dadmiration.
Interjectiondedouleur
et U^ y^ , Éclater de rire.
Ngay. Interjectio dolentis
admirantis.
Legitur etiam NgdJ, et repletione R ,
Cachinnari cachinnus.
x-x di-
citur de muhitudine cucurbitarum
(t271) ex
ex eadem radice prodeuntium.
(1278)
- vîte. Pa
rt/L
(
Qui parle Forcément, grand parleur, ris
3°' Clef.
:m:
clausum.
J:I clausum.Usurpatur etiampro
Velox in loquendo. YII,
Keou-x, I a.; violent. n
ver-
Clif.

* t
os -

wu.
y esupra1153 patur etiam pro Yn.
(iic'~?~
Eûl. Coactè, invité, multiloquus,
bosus, risus violentus. Legitur etiam

p
(1287) lterJ/l,
(1279)
Oüa: x-ugeou, infantium voces.

Videiifirà(9359). Chant dela cigogne.


Hiiio. ".9\. Ciconiaecantus. (Cod. V, pag. 46.)
(1280) Ly.

fS Caractère qui se met à la fin


des phrases.
(1288)

ff^Er4 Introduire avec la main de la


N

(CO d.V,Littera
pag. finalis. Vide supra (1253).
45. p" nourriture dans la bouche.

*1='
Restituer , payer, vendre,
Nean.

pa
(1289)
Manu ori cibum apponere.

Soupir, soupirer.

Tcheou
(1282)
acheter.
Restituere ,
emere, vendendo rem à se alienare,
,
solvere, vendere
Sie.
SIe. Tse: ;
Suspirium, suspirare. Legituretiam
hoe-x,nimis ioquax x-tsîen ,
vendere rem et ejus pretium accipere; («29o) sugere, v. g. saniem.
dicitur etiam de iis qui sxpè emunt trfcA* Rire-
in eadem taberna. Legitur etiam Cheou
ineodem sensu. Ridere.
Yn.
Pli:. Seulement, répondre, consi-
dérer, imaginer.
(1291)

ore Oiseaux qui chantent pendant


aSolùm, h..
Piuey.. respondere, considerare,
, iittera
cogitare, niach inari, SUJTIlllC;
YJ la nuit.
(1283)
f.
Yé.
; l'
Aves quae cantant de nocte. Lvi-

J
auxiliaris. Legitur etiam Oey. ., 1- 1-
nïcio-y-tcliâo-tchào CIIOUY-Illdo-y-ye-x:
,
(1292)
aves montante de die cantant, aqua-
PPtl Oiseaux qui arrangent leurs tiles vero de nocte.

ChoaAve s
plumes avec leur bec.
cum rostro alarum pennas I
p.
~TE
Murmures,plaintes, médi-

k (12.8LO disponentes. sance.


Tsïe Murmurationes, maledicentia, lo-
Repos, silence. (1293) quacitas. Legitur etiam Châ:x-tchâ,
-liX
'P
TSY.
.I.sy.,
;
Quies, silentium. x-mo, vel x-leao,
taciturnitas,altumsilentium kong-x, ;
piurium avium rostro cibum capien-
tium murmur x-hîie, animalium san-
guine mutuo os fricare, quod apud
285) sol1.itu d o, add.imere. socios seu principes fœdera inter se
contrahentes olim mos erat.
Chanter,
PJ:t chef, aller devant.

Tchang. Cantare, dux, ductor, antecedére, Pllll Cracher.


Tchâseseducem praebere,vocare, galli can- Exspuere. x-jin, in aliquem ex-
^,,8^ tus, qui in cantu prasit. x-jè, sese in spuere, aliquem contemptui habere;
rr-r't
o.
venerationem inclinare. (1294) x-ty,
,.. nares emun
emungere.
gcre.
f1:19
'•jo* ttttt Bruit que font les oiseaux lors-
Clef.
t1 lfIJ qu'ils se disputent.
Tchào.Avium
*sobéir.
P f
Contradiction, contraire,dé- 3°'
aïicui
Clef.

.LC
'¡'I..eou.-)
Keou.(1295)
ao,
irrisoria.
rixantium voces
x-sido, irridere.
-
; verba
fu.
(1101)
Contradictio, contrarius,
non obedire, alicui occurrere, inve-
nire. (Cod. V, pag. JO.)
Keàlt.

y05~B Vide infrà


(1o,12p). MTT~ Cracher sur quelqu'un, goû-
Tong. u ter le premier.
(1295 bis.) Tsouy. Ili aliquem despuere, praegustare,
Bruit que font les oiseaux lors- praelibare, metum incutere.
ntirqu'ils
e0u. Tch volent en troupe.
(1302)

Volucrum per turmas incedentium 11=t:i:. Broyer avec les dents, babil,
Tcheou, 1
voces. boire.
(12.96) -

Tsa Dentibus terere, Ioquacitas, mur-

2^
t-fy~
uquid
Becqueter.
AIiquid rostro appetere; item ali-
('3°3)
,, J
InuratIones, bi b ere. x-Iuïe caeremo-
nia ineundi amicitiam quas, epoto
avis rostro offeiidere. x-niào, picus, ad invicem sanguine
;
*
usque ad
(1297)
quae
A
rostro arbores ferit. mortem est indissolubilis x-nay,
sugere iac;x-fôu, morsus culicum,

)
Queue des fruits, tige des puiieum, &c. Legitur etiam Tchâ in
JpJ plantes. eodem sensu.

(129
TV
(1298)
Fructuum petioli, plantarum caii-
lis, afborumradices,
dum plantas.
d ic es, aiiima
animaiium
l ium pe- Enseigner.
Docere, aperire, dividere, signifi-
rfrî Consulter, marchand qui va Ky. care, equorum pes dexteralbus, prin-
1 (14)cÏpiunl
A
-
K-i veris et æstatis, aia sinistra
et qui vient. tûs,
exerci
exercltus, prUlllUTIagmen.
primum
Cnanu. CunsuItare,mercator hue iliuc dis- ; agnlen. X-l111/lg,
steHa matutina x-motis., docere ieno-,
(1299)
-
currens, famiiia imperatoria Sinensis
quae annis ante Christum 1766 in-
rantes; x-tseau, imperatori significare
x-tchy vel x-keou, os
;
aperire,loqui,
cœpit regnare. Sall-x, tres horas dicere; foû-x,papyri scheda lineis
;
drantes ke-x, mercator.
qua-
distincta ad scribendas epistolas.
njb Lent et pesant.
=p5t
T

culcare.
Tardus et gravis.
x-x dicitur de supra(1304).

culcare.
Vide
m-S. incessu currûs graviter onusti. Legitur
(1299 bis.)
etialTI Tchun: x-xj iterato aliquid in- Kl
(J3°5)

t
aa l mander, examiner.
Inuirere,
x examiliare,percontari,
Ouén.Clll
xl
'j/t.
x
Manger, mâcher, nourrir,
tenter, goûter,
Inves gare, aUclllid lTIodICI pretii ali-
C
llaJ'e. KÕJl/J-x, imperatoris
(1300)CUI d ciia/e- i m peratori man-
data; x-tsony, reum damnare; s Inal1-
x-ssè-
Tan.
(1306)
à l'hameçon.
amorce, pêcher
Comedere, mandere, alere,
ten-

doetnna,peritia ;
tsouy, morte damnare; hio-x, doctus,
x-tâ, dialogus.
tare, gustare, illicium, hàmo piscari,
aliquem inescare, buccella. Legitur
etiam Tdn in eodem
sensu.
3°/c'*f
PS"' Clef. t£j
fJJàj11/l tt~L x-me, silence. 3°'Citjt
Videsupra(1306).
T ,
SiIentium; silere tacere, non
Ngii-n.loqui, verbaimperfecta. F"
h
Tan.
'Keou.(>3°7) (I3J5) Keou.

$1~ æp Ris prolongé.


tt-tt
Bord, terme.
Ora, terminus. Vide wfra (11,254). 12 Risus prolixus, cachinnus, risus
immoderatus.
P}. Kitf.
(13oS)

Êtt~ Vide, court, petit esprit. I


Voix
(1316)

/L des petits enfans.

pP
Tsè. ,
Vacuum, breve ingenium me- I
diocre, parva intelligentia.
Infantiumvox. x-tsy, vox submissa
TsÍeÕu. et prolixa. x-x dicitur de avium cantu
et porcorum vocibus; x-tsy, vermium
(1317)
(1309) rodentium murmur.

0413 Boire, goûter. HA Toux, tousser.


Bibere, degustare. Lieou-x, sese I Tussis, tussire, vomentis sonitus.
Tc h.
Tchûe
vino ingurgitare.Legitur etiam Tcliiie,
nimis
(1310)11lmiS ioquax,
oquax, lacry mari.
acrYlnan.
KTSeV* x-seou, tussire.
(1318)

peq

Yci. fit Nibz-x, mouvement de la


É
Px. Ngebu-x, bruit que font les
enfans en récitant leurs leçons. YÕng".
bouche d'un poisson lorsqu'il est
hors de l'eau.
Puerorum studentium voces. Le- 9)
(m1 Motus oris piscium extra aquam.
Yii.
)
(1311
;
gituretiam Ya,mutus x-my,
„ asnigma.
;
X-X, ore aperto suspirare, in aliquem
intendere item sonus submissè lo-
quentium. Legitur etiam Yt1.
9 TRAITS.
PW
lit/Lit Vide infrà (6200).
*!>? Gosier.
Yen.
.Len.
Guttur, canalis per quem cibus
ad stomachum descendit. Vide supra
Oey.
(•32°)

(1312)
1234.
( )
u.t Ny-x, chant des hirondelles,
11 Seulement. II'm' grand parleur.
AliSolùm. Po-x, non solùm; ho-x,
-.
Hirundinis cantus, nimis ioquax.
rjin
(13;
magis quàm
, ; , v, ,
- po-x-fou-moll
kan-tchy,
majora se iili debere profitebatur
J
Néln.
(1321)

Bon, beau, excellent, docile,

P
lU
quàm patri et matri. Legitur etiam
Tchy et Chy in eodem sensu.

Pleurer , crier, chant des


Chén.
Ch èn.
(132.1)
Bonum ,
doux, sage.
pulchrum,. exceliens,
lenis, sapiens, optimè, bonum red-

, ,
oiseaux, chanter. et
approbantis. x-ngo, bonum malum
-
;
dere, in aiiqua arte peritus, felix, vox

FAt
(r -
P4)
Plorare
cantare.
clamare avium cantus,
-
kong-yo-x-ky-ssé, pie-sien ly-ky- ky,
opifex qui vult suum opus reddere
Jol Clef.
;
perfectlun, priùs debet acuere' sua
; Verba
rt-H- Paroles civiles. 3°'
M
Clef.

ItJI
instrumenta mien-x, è facie cognitus
siâng-x, sibi mutuo amicitiae obsequia
praestare ; x-jtn, homo probus.
e
honorifica, verbis aliquid
concedere. Tchfing-x, reverentiam ,.
KebU. (1330) exh i b ere. Keou,

âé~t
\Xift HU-x, locution précipitée. Hpfrt Perdre la voix à force de
Festinalocutio. x-x, nimis loquax;
El pleurer.
L
(1323)
x-chy, stercus emittere. Yn. Ex nimio ploratu amittere vocem,
(1331)plorare sine terminé, voces avium

a
concordes. Legitur etiam Yn: x-yâ,
Pib Chant des oiseaux. interior iracundia.

KiZiy.
Avium cantus.
avium voces.
x-x, concordes 01 :
nM~ Moi-
Ego hoc verbum solùm usitatum
(r324) I—1 est apud Sinenses septentrionales.
tlfcL Canal de la respiration, tra-
chée-artère, passage.
3
Tsan,

WîBf x-x, bruit que font les vers.


in gutture, qui respirationi
Heôu.
I-Ie ô u.
(1325) ;
Canalis
inservit
ZD
arteria aspera, via. x-long,
fauces, guttur; x-py, aingiha, fau- Yao,
Vermium murmur.

cium angor; kong-x, instrumentum ('333)


musicum arundineum.
pe
7
Crier,cris.
Vociferari, clamare, clamores. No-
Hàn.v,prieliaiitiuiii clamores.
|T
Mi
(-334)
x-x, chant d'une poule.-,
Gallinae vox seu cantus. x-y di-
OûoCitU1 de risu violenta; item de risu
coacto seu invito.

Etre
(1326)
R A hors
h d'haleine.
Anhelare, ex imo pectore festi-
M~~ x-x, habile à parler, grand
parleur. Tcl\t nanterspirituln ducere.

tt
.1.C/10 U en
(1335)
Tïe. Linguâ promptus, muItiIoquus,
(1r-7)
avium comedentium
:
incedere. Legitur etiam Tchâ x-x, Bec des oiseaux, gueule des
murmur. W~ M" animaux.
ey. Avium rostrum, animalium
jje*Stratagème, méditer, entre-
Ho
(I336)
os.

prendre.
Meon, Stratagema, meditari, Inoliri,
aSt Nommer, appeler.
(132.8)
con-
sultare, perpendere, machinari, moii- J/VVocare, appellare. ChOl?Y-X-lly-tsÓJ
men. X-Jàll, rebellionem moiiri. HOzlan.quis- tibi dixit ut faceres? ssen -x,vel
(1337) sse-x-jtn, servi.
PP Lécher, sucer. Qra* Paroles trompeuses
:?Æ.: Lambere,
lyv etrusées.
sugere. Legitur etiam Verba dolosa et vafra, verba falla-
Joîin.Jlln in eodem
sensu. Piêh, ciosa et dolosa,
('329)
(1338)
30:Clef.
pP
Kéou
.I.\COll,
t*
(|
1339
Se réjouir.
Lætad, gaudere. Hoïian-x, vel x-
J
inopinata; :/
lé :
; (1348)Keou.
hoüm veI hln-x, vei x-lo, vel ta-x,
Iætan; x-tsé-tïen-lay, magna Ixtitia et
kÕllg-x, congratulari
species parvae araneæ.
P
x-tsè,
P
59.)^Ej Tca.
le
HfJjl
'T' h

1=1
x-x,
TckB. imprudens.
To
(Cod.
Vide supra (1147). Legitur etiam ^0.e
inconsiderata verba, sermo
V,pag.

Videsupra (123 1). Legituretiam


Clef,

y
Bb.
HÕ.
Réprimander.
Objurgare. Heôu-x, irati clamores
x-tsày, iaudare clamando; x-ydy, vel
f raucitas.
x-ngdy,
;
---.a
Huen.
(1349)
Hueti, puerorum ploratus valdè pro-
;
lixus spiendere, moraliter.

Doctrine, enseigner, compa-


(1340)
.fJ(, raison.
Pâp
p||
Tsy.
Bruit que font des personnes
qui parlent à voix basse.
Murmiir submissâ voce loquen- 1
ni
Yf Doctrina, docere, comparalio, Ina.
festare
inetaphora, se. Hîào-x,
affectare, Ait-ii-
e d icere;
ambigere; tsté-x,
metaphora,afFectare,ambigere; Aün.
tse-x-yïi-y, siào-jin-x-yu-ly, sapientes
(1341) tium. Tsïëou-x, multorum clamor,
affectant virtutes, maii autem lucrum.
vermium murmur.

1}g»1/ (1341).
.æP Deuil.

Tsy.
Vide supra
~-
83 Vestis lugubris, mortuos plorare.
Kïï-x dicitur de eo cui parentes mor-
tui sunt, pro telnpore quo vestem
Sâng.
iugubrem induit,x-fo, vestes lugu-
(r342)
HtTl Soupirer, soupirs.
(135O
,
bres quarum sunt diversas species
novem mensium, vocantur ta-kong;
:
fcrt Suspirare, suspiria, vox suspiran-
quinque mensium, dicuntur siào-kông;
Kouey.
7/ tt
tis. X-Jeu, dolenter.
- /1
trium mensium, sse-mâ; et triennes, x.
('343) Legitur etiam Sang, mon, perdere.
P+ Babil.
.h Manger, boire, souffrir.
rffl Loquacitas; grandiloquus, verbo-
ry Comedere, comedere carnes, bi-
Tsa: sus. Vide supra (1303). .,/ bere, perpeti. In provinciis septen-
(1344) Tch)". trionalibus, x significat tantummodo

K
ftH~
Hfa. Hw-
Avaler.
Deglutire, guttur. Legitur etiam
in eodem sensu.
(I352) comedere. x-kèll, res valdè necessaria;
x-kou dolores perpeti ; x-koûey, detri-
>

;
mentum pati emendo, fraudari, inju-
rias accipere x-isay , jejunium.
(T345)

ali1 Élevé, haut.


M Souffler.
Suflfare, ad calefaciendum eillare. P
<Y??' Aitum. x-mo, arbor alta sine ramis,
Iiastae uncus superior;x-tse, pater et
Hu. Dicitur etiam de ore ridenti. Kiâo, filius (urbanus loquendi modus).
(1346) (nsi)
8J.b
:!it. X-X, pleurer amèrement. !}}
hÀL
Robuste, mais peu civil.
Plorantis sonus vaUè magnùs, vo- ) Robustus sed rusticus, férus, per-
ces parvulorum lacrymantium. tinax, durus, mores incuiti.
Hoang.
A ; Yen.
(*347) ('354)
..3!/ Clej

jr
-
P, JxL
pM

-
Tan..11
Kébu.(i
} )
v
ttl.!-l
*HT
;
Seul, unique, simple.

d
Soium, unicum, simplex, vestis
simpIex, tantummodo. Kôu-xuiii-
eus, pupilius x-pô,debiiis,
b.l' ievis

item Tchen x-jü, valdè amplum et


Inagnulll, Hunnorum dux.

Se moquer.
1 VI.S
physicè et moraliter, exhaurire, dila-

:
pidare. Legitur etiam Tan, magnum;

Irridere, jocari, aliquem per jo-


*
~A
S1
(1362)
Goûter, éprouver.

Tchang. berare,semper,interrogationis.
interrogationis
3°' Clef.
Gustare, experiri, expIorare,Ae'Ii-M
7
:,..,.
sig-sig-
llum» sacrificiumautumnale' in quo

~, ;
fructuum primitive avis oneruntUl".
.1 tse-siëti-x-tchy:
Tfin-yeou-îsy-yn-yo
aegroto patre medicinam
N .-

sumente,
filius priùs degustet. x-oîteti, semper
;
audire, vel audiri oûey-x,nunquam.

àIa.Avarice, désirer, amasser.


xéou.

Tchy irridere.x-x, sonitus papy ri Avaritia, desiderare, coliigere. x-


.1.CtZY.
(i3jc)
cum
quando frangitur.
Se
(1363)
fou, messor, agricoia; cheôu-x, mês-
sem colligere ; ltll-X, vel Aièti-x, ava-
10 TRAITS. rus, parcus, miser, cupidus ; x-yen,

m
-
verborum parcus.

Tchfn.
Videsupra (1270).
pYÕng.
Videinfrà(1460).

(1357)

..pd Cris de plusieurs personnes.


Plurium clamores ; item plurium
- (1364)

t - I a*
SÓU Jabot.
siio avium cantus. fTt~ Ingfnvies, nomen cujusdam stelloe.
(Cod. V,pag. fy-)
-
Il
('357bis.)
Sou.
Arroser légèrement. (136-5)
Irrorare, aquam in ore continere
ad aliquid irrorandum et madefacien- PO
M- x-x, épouvanter quelqu'un en
parlant.
Sun. dum, ut posteà cum ferro complanari
possit, quod est usitatum apud
•w Aliquem ore deterrere, alicui 10-

a
(1358)
suto- I-lië.
res et iotores. quendo metum incutere.
(1366)
hjq
lJij Bruit de gens qui crient.
Sonus clamantium. Legitur etiam Videsupra(1306).
Hl:O et Hï0 in eodem
Hia-o. sensu; item

«
(-359)
Ho: x-x1 majestas, gravitas. lan.
rriV
, 13) 9

pa 1»367)

.,
Châ. tur
Voix cassée,
enroué.
Fuscavox,raucus,
etiam
raucari. Legi-
Cha in eodem
sensu.
t~~
vJ.0
Hoquet.
Singultus, singuftire, faucibus
constrictus, cibus faucibus inhaerens.
(1360)
;
péjSentir, odorat. (1 (8)

mVideinfrà (ï391).
( Odorari,odoratus,odoratu perci-
1pere; aVIlun cantus. Legitur etiam
H.1011g
(1361)
in eodem sensu. Cho.
(1369)
3°'
Pr®i Clef,Injurier.
Conviciis
*tsieou,
x Ma.
KeOll.
aliquem
cumvini
plura
(f37°)
poculoininsectari.
loqui.
n^A Humble, révérer.
g,*
Ki-tnqum habet,
l ura i o qui.
II e
manibusx-II 'Humilis, qui non superbit de ils P
i.
revereri.
habet,reverer x-jdng,
I

x-jàng, aliis ce-


dere. Legitur etiam Kien,o isse,
(1379)
quas
d
alii"s .ce-

contentus, fastidire, abhorrere, locus


sub mento simiaeubi cibos recondit;
non
30-e cuj,
É"1*

Keôil.
1.

~n~
~~-
H Caractère auxiliaire. I item Hiêti, ovis cum quatuor corni-
Littera auxiliaris. I bus, aliquid in ore gestare, odisse.
Tchà.
(1371) wj~
fef Gourmandise.
~j L~ Grand parleur, unir, joindre. I
mius,
Nimia ciborum aviditas, amor n i-
concupiscere, appetere.
Multiloquus, unire, conj ungere. I
LTv Chj-x, quaedam sors in Iibro Y-kïng. I (1380)
.r:t.o.
('»372) I Pljf
t:f Tchao-x, ramage des oiseaux,
bruit confus des enfans.
AU I
w
,}-
I
Oublier. Avium cantus, confusas puerorum

f
Oblivisci, aliquid oblivisci. X-Pli, Tcha.
voces et strepitus.
rtt. expeditus ex aliquo impedimento, (1381)
(a.) à curis liber.
1373
rJEI Enroué,
E être
1\ enroué.,
Gosier.
I23&, J-I,,,,
RaUCllS, raucari, raucire. Legitur
etiam Chli in eodem sensu.
Guttur, sputum è naribus equi in- Rio.
firmifîuens. (Cod. V, pag. 64') (1382)
Sang.
(1374) UJ~~,
Pao-x,
M vain, glorieux.
superbe, orgueilleux,
Tsé.
Vide supra (1220).

Super
S b us, jactab un d us, ostentator, (1383)
Hi

* 1.
Fio.
£7.Ztlo.
g l oriosus.Vide 'tt;' (5418).
T7.'J infià ( 1 8)
Rire, ris des enfans.
(-375) pntze
Ridere, infantulorum risus. Vide
Ir>, supra (1227).

;
Vide supra (1357bis). Hây.
bis.)
(1383
Sâo.
(1376) f Interjection
douleur gémir. marque qui la

b
ttr|B Colère,
gronder.
se mettre en colère, * É
TsTe.
Interjectio suspirantis; Iamentari,
,

suspirare, commiserari. Y-x, doientis


he
Icnin.
m
Ira, irasci, reprehendere verbis. (1384)
( 1384) suspiria, vox gementis.

T
(1377)

Pp~ t, î 9'I
WA Paroles qu'on dit en rêvant.

!T
x-hiu, hélas
interjection qui

OM. marque la douleur.


-voxdolentis. Heu
vox dolentis.
;
interjectiosuspirantis ; item
ItelTI Htln.
Verba quae somnians loquitur, ver-
X *baconfusa. Usurpatur etiam pro Ngân.
Vide supra(13 15).
{'378) - (1385)
Descendans
p;Clef, Descendans, fils, génération,
,
l_
Rflp]succéder, hériter, adopter.
P'
rfitfb
~~(1470). p
]C/ Clef.
5°' ChjC'

si
se. Posteri, filii, generatio, succedere, Ty".
GeÕu. (1386)
;
haereditatemadipisci,adoptare.Ky-x,
adoptare
x,1 familiamexterminare
X
; ;
puer adoptivus tslle-
x-tse,
vou-tse-x,
IaInI Iain extermlnare; 'VOll-tse-x,
jç/
(1393)
AKea,u.
.i1.eOU.

sine filiis et nepotibus. Legitur etiam Vide infrà(13p5).


71=5^
Tse in eodem sensu.
Tso.
('394)

ttf-fl
p
11 TRAITS.
Tristesse, peine, affliger.
ZlJL Tristitia, cura, affligere,anxius,
Bruit confus de plusieurs per- TI.0:
affiictus, cogitabllndus, in angustias
:HA sonnes qui se lamentent. (1395)
redactus.
Ng
MgiÎo. Plurium simul lamentantium vo-
ao. ces*Tchong-
(1387)
ces. Tcho"lig-kèou-x-x, omnesvictum
Aeo''it-x-x, oi-niies
exspectant, scilicet ab aliquo.
victtim
rr
):!tr.A..

Ling..
Bruit dans les oreilles.
Sonitus in auribus, aures tinnire,
auriUlll tinnitus.
#- Vide supra (1387).
(1396)

Pïr Soupirs, soupirer.

1
K/4i Suspiria, suspirare. Legitur etiam

4
Ngâo.
(»3^8) IÇ-tïy Iay in eodem sensu.
(T397)

Vide infrà(14<?o). p Soupir,


Soupir soupirer.
,soupirer.
Tito.
isic.
*Suspirium, suspirare. x-sien, lau-
dare. Vide infrà (4632).
T/ln.

-
(>398)

~'tj~
-x-
Silence.. tltta
.1=1
Lâo-x ou x-nào, bruit, faire
Silentium. x-x, non posse ioqui. du bruit.
Mt!. Legitur etiam Ml; in eodem sensu. Tumultus, tumultuari, strepitum
Tsclo.
(Cod. V,pag.68.)
(1390) (1399) edere, plurium voces confusie.

pICe-x, U seréjouir.
R..
VjyL ; tousser, toux, rhume.
Tussire, tussis, rheuma item ali-
(îliemtussiendovocare. Legitur etiam
Bon,excellent, beau, louer,

r, 9
Seôu Chô,oresugere,Iambere,
Chu,oresugere, larnbere,sorbere.
sorb ere.
Kïa.
(1400)
Bonum, excellens, venustum, lau-
dare, bona laudare, gaudere. x-yu.,
quidam piscis; x-ly, Cceremonias nu p-
tiales; x-ptng, nomen saerificii quod

1
":. *
Voix confuses de plusieurs fit in fineanni.
Éfjj
Tan
(1392)
personnes qui boivent ensemble
et se divertissent.
Plurium simul bibentium et ani-
UUJLJtj
Vt|/J| Ac It,faire
Strepitus,bruit, laIre du
u bruit.
rumor,
ruIt.
murmur, tu-
-

mum reiaxantium voces, plurium vo- multuari, strepere.


ces confuse. (Cod. V, pag 68.)
LA
(1401)
n m P'-A.
pLao,
30.' Clef.

*
Keou.
Rire.
;\' Kelu,
ffÂIIÎ

o.
Pia-i
(1401)

ffiS""

Leôu.
(14°3)
-tp
lit
Kïa.
72.)

(1404)

t"t
amn
Frigore
I f
Promptement.'î.!kRidere.
Velociter. x-x, immoderatè, sine I
inodo,velociter sufflare. Legituretiam
-~
tao: x-yao, inquietus,
Parler beaucoup.

(Cod. V, 70.)
pag.
a g itari..
incp ietus, agitari.

Multum loqui. Lieti-x, importunus. I

Bonheur, prospérité, grand.


I

Felicitas magna, prosperitas,mag- I


rum, verba benc ominantia quœ in 1
sacriifciis substitutus loco spirituum
sacrificantiloquittir.

x-x, plaintes de personnes qui II


tremblent de froid.
trementium interjectiones. I
I

I
I
*Kt

I Hien.
p ('4")

.H
(1412)

JGoûter,
IU G"ter, qui
131
qui a
Legitur etiam Yëll. Vide
infrà (2015). (Cod. V,pog.

Grands cris.
Magnus clamor,rixantium voces.
x-x, sonitus admirantis cum Iaude,
quem indistinctè et non articuiatim
linguaeffbrmat; item inter se dispu-
tant!um voces.

d goût.
a dugoût.
Gustare, ore experiri, sapidunl,
Tcht/ng". explorare. Videsupra(1362).
(1413)

12 TRAITS,
Cle.
É"*»

#
.y, l
(14°5) pJêl Manger avidement.

5
Modique, clair. HYAvide vesci, cibos integros deglu-
Modicum, clarum,voxsubmissa, Tchay^re'come^ere> dentibuscomminuere.
lîstularum concentus. x-x, sonorum (1414) x-hiie, sanguinemexsugere.

z~c.
Hoey.,
(1406)
seu vocum concentus.
Æ
PplSibilus, Sifflement, siffler.
HlIChant du coq.
-
Galli cantus. x-tcliao, milita loqui. S. r rugire. Chen-x,sibiiandipéritu s ;
sibilare, efïïantis sonitus,
hbu-
Legitur etiam u"
LegitLireti ai-n nlao, magna
giia inten
Kiao. et loquens, jactanter loqui.
inteiid ens
eiis
o
() x, tIgrllls rueitus.
(1407)
pP,
I
c-fôu,velx-io'", recommand er.

tHj4~ Vide supra (1199).


M~
Tcho.
iiTT1

cn/_o.
x,
Jare;y-^,
d /1
,
Aliquid alicui commendare. TJlIg-
iterato inculcare vei commen-
testamentum, ultima
1 ali-
1.
Hou. (1416)
euj.us voijuntas.
(1408)

PX-X,
pMolesta ,
verbiage incommode. PlIt x-tsë, appeler à haute voix.

f
Koüe."
verbositas
molestiam alicui inferre.
multiloquio
v
..m.
Hoe.
Altâ voce aliquelll vocare, aliquem
inciamare. (Cod. V, pag. 74.)

(1409)

tlttf
HPPCanere,
Canere,
Chanter, déclamer.
deelamare,
declamare,res
ressoilorac.
pli :
(14'7)

fîffftt Chant des oiseaux, railleries.

geou.
Nik -j
sonoræ.
:
Leoritur etiam Ngeou, vomere x-tou
0
3
Avium cantus, aves quae cantant
Tchao. de die, velbairrisionis.x-sido,irridere,
vomere ;
Âny-x,iniantmm voces. aliquem illudere.
(1410) (,4,8)
*
jV
--
Tô-x,
Clef.

Ts0ily.
-'".--:'
Keou.

II
1tt
(1419)

Pm-
PM
Kouey.

r j
(1420)

^.>4^
—moreMetuere
Riao..

I~t~
ç-)
pIlll-X, v
Bouche, bec, embouchure. I

Videsupra(1343)*

,
Craindre, avoir
timere et de suo ti-
alium monere, vox commise- I
rantis.
(142
1)

,(»422\
Hennissement.
;
Labia, avium rostrum, os, ostium. 1
nimis ioquax tsm-x, osculari I
altercari;paiig-x,

crainte.
;
alteraln al- I
;
tercantium partem adjj.uvare x„-po-
I|

hào, maledicus x-pà, alapa; ta-x-pa, 1


alapam alicui infljgere.

Equorum hinnitus, cicadae antlls,


vox rauca, vox prolixa et dissona, I
decidens.
I

I
I

I
1

II

I
b
Suspiria,
~=j
H-
/-/V
(1427)

HpP
"^1
x-x,
Ttin.
(1428)

.m.
(1429)

Boire,,
Tehue
(J4}0)
hélas' p
x-hy, ridere.A
Soupirs,

grand nombre
dance, plusieurs.
,
Magnus numéros,copia, niulti,
-

vox suspirantk. lieu

abon-

valdè plurimi, strepitus plurium ince-


dentium, gravis et frequens anhelitus.

Videsupra(1358).
Silence, repos.
Silentium, quies, obscurum. x-
fyjgùàng, aliquid meditari.

Bibere
boire à longs traits. -
majora pocula trahere.
Lieôii-x, sese vino ingurgitare.
]0/ Clef.

-
I
vox

rVË~I Voix prolongée, hurlemens.


Vox prolixa, cIamores, ploratus,
Sun.
(143J)

o.
JPuïulatus;ursi,vulpisettigridisvoces.
ensemble.
Plusieurspersonnesparlant

-
(142.3)

t~~ Tsùn. Plures de re aliqua loquentes.


0- -fi Parler contre sa propre façon

p
-
(1431.)
de penser.
où Contra mentem suam loqui, non
(.424)clarum,obscurum. Legituretiam Voit
in eodem sensu. (Cod. V, pag. yj.)
PÊèlt
,,lit
K
Ky.
Manger.
Comedere
etiamTcJiy.
, manducare. Legitur
v:'J supra(1352).
rr l"t. Vide ( )

(1433)

C1 Souffler pour réchauffer. Extravaguer,difforme.


Emittereexorehaiitumad cale- ^7#
- Absurda loqui, deformis vultu,

*
Hïïfaciendum. Tchotiy-x, praesidium ab
(1425)aliquo petere. LT
Hoey. os non rectum, labiis distortus.
-

tf -~ Jene sais qui ilest.


HO Nescio quis sit, mihi omnino igiio.
(1434)

Goûter.
Gustar.e,primis labiis
gustare, ali-
,
Kiao.tusest.
la 0
quid
0.
degustaré.
quid degilstarè.
(14.26) (435)
30:Clef.
Po.
f*
Keou.
pJln
iJ
pl
*

*
pgn
en
ùe.
-~
(143

Tseng.
'T'

!Jrj
-
6)

('437)
>|j^jh

Pén.
(138)

Pjjf4

Œ
(
n"
(1439)
l„|£Zâ
'T')')
Isiao.
1440)
(1^40)

~d~
I Asperum
difficiiis.

Ta-x,
'T'"
,
Apre,dur,

Cris, crier.
difficile.

Clamores,vociferationes,clamare. I
(Cod.VJpage77.)

l,
vel ta-x-l)':J éternuer.
Sternutare. x-tchou,jaculari, emît-
tere ; x-hiang, halare, exhalare, spi-
rare odorem. Vide infrà, (1470).

Videsupra (1438).

Voix basse.
Vox submissa, vox rauca et non I

T
unisona. Legitur etiam Tsiao.;. mor-
,
dere, cibum mandrere.

Avoir le gosier elnbarrassé.


I
I
durum, difficile, res I
I
I
I
I

I
IlIX^
a=t
m

hEst
Yú.
-
(1445)

(1446)

tffelt
;:n..
g,frigore
.ilIll.

M
('447)

«à
Dljfu
t~
etiam
Yozïe.
(1448)

|t|
J?t"
jT7<
s'
Paroles, parler. n

Bouche fermée.
,.
Verba,loqui, verba nimia, attentè
1 considerare,
Tchèn. 'cQl1slderare, perpenpere.
perpen d ere.

x-hieuu, soupirs d'une per-


sonne qui

Yô:x-y,
se plaint.
Mœrentis suspiria. Legitur etiam
interiorcommiseratio.

Os clausum. Han-x,velléng-tchcn,
tremens.

Exhaler, jeter dehors.

:
Eructare, sonitus,sonus.Legitur
Hocy x-xdjcitur de tintinna-
bulorum concentu ; item de domo
vaidè profunda et ampla.

Meubles, outils, instrumens,


ustensiles, vases.
Supellex, instrumenta, vasa, ma-
3°/

F
Keu.
Clef,

PIs. ( lia
si teria. x,vel x-<yo/ig,
'1
,¡fI qucccumqlue uten-
Cibo faucibus constrictus, singul- .1.
'449)
; ta-x ouan-tching, magnum vas
Tl tire, singultus. Legitur etiam Y, moe-
ror,
Yë. melancholia,
(1441)
tristitia.
, ;
sero perficitur,dicitur de senibirsiqui
suas proferunt dotes ta-x, ad omnia
aptus; siào-x iracund us, impatiens;
l^/V Boire, attirer. tchfng-x, conceptam de se opinionem

~-jUy.
Bibre, attrahere. x-to-chy, lapis
anguineus qui venenum attrahit.
abditae dotes seu habilitâtes ;
vel sui muneris partes explere; tsâilg-X,
If-x,
instrumentumacutum ut gladius ; ky-
(1442) x, vas, quod plénum rectum, stat,
vacuum statim déclinât.
PU
aâVide
Ky.
ilifi"(l (1449).
quun..
M
go..
* de
Dicitur
Gravité et sérieux de quel-

ore vell aspecttl


as p ectu majes-
maj es-

|r
(443)
eo.
N0
tatem spirante.
13 TRAITS.

Hh. x-yong, mouvement de la Ngdo-x, , 1.,


inégalité.
.^tl bouche d'un poisson lorsqu'il est -JPJ.!tt
o.
KJi.a,<
Inzequalitas physicè et moraliter.
7\T,/1 hors de l'eau. (Cod. V, pag. 81.)
Niin.
Motus oris piscium extra aquam.
ao.
(1444) - (1451)
ri.
J.'
f ,
Clef. pJFL

ao.
Cris de plusieurs personnes. I
Pluriumclamores,vociferationes,
plurium avium cantus.
jJ-k
'-'lE
yr
Suffoquer, harmonie.
Suffocare, hrmonia, concentus.
x-x, consonae avium voces.
3°'
h Clef.

f't
KeÕu.(1452)
tt
?
1
(.460) ktreou-

Murmure
Jg d'une
! unepersonne
- p ersoiine en
I L
Ris continuel.

é.
Cachinnus, risus prolixus et im-
colere; soupir.
T7"
moderatus, cachinnari.
y~ Vox seu sonitus irati, suspirium,
-
(1455) vox suspirantis, ut, proh
!
dolor x-hy, (1461)

iras proflare. Legitur etiam YdyJ ruc- PA


a
tus ex saturitate.
JJcA Avaler.
Deglutire ; ;
exsorbere faucibus
constrictus; nimia ciborum aviditas,

'~)~
Ch
Chi
~- Manger.
Comedere
comminuere
,; , mandere dentibus
item Iittera finaiisolim
Kouay. voracitas, edacitas; pluriummixtas
ces, acc l amationes.
vo-

usitata in carminibus. Siâng-tun-x,


(14501)
sese mutuo deglutiunt et atterunt ; x-
- 14 TRAITS.
tsf dicitur de eo qui sibi elapsam
opportunitatem aliquid faciendi repe-
tere vellet et non potest.
'f1: Grand, nom d'homme.
|-fI4 Magnum, nomen cujusdam homi-
P-
TttlLClamare,
Crier, grands cris.
vociferari,clamores, vo-
Py.
(1462/oiS.)
nis dum regnabat famiiia TcheÕu.

Kiao. care' (Cod- V, pag. 8l,j) tt


i- Tîng-x, recommander,

P (455)

Marque d'improbation.
H*",
Commendare, v. g., negotium
Nîng.iterùmatq1ue iterùm incuicare.
;
Ngay.
gay.
(-456)
Voxalicujus aliquid improbantis,
singuttus, respirationis dlfficuftas.
m|I
*
)>[
(1463)

Voix.
Vox. (Cod. V, pag. 82.)
pQ
-*
p Ris démesuré.
Tf,
IPfJ Cachinnus, cachinnari, risu emori.

-
(1464)

('457)
HM. (Cod. VJ page Y,.)

Frein,
:r;'" , in
Frein,inorsdebride. mors de bride.
*
pM." Changer de couleur. IJ Frenum aliquid ,
ore servare,
ordo, gradus, ferre. x-mhig, qui man-

l
H Vultum mutare; dicitur de faciei Hiên. data regis fert. Legitur etiam HtÎJJ,
Chèll. pallorealic-Liius, v. g., perterrefacti. (1465)
(1458) (Cod. V, page Si.)

bouche.
tt"\M
/t~
459)
Prendre la nourriture avec la
p5rt Locution allégorique. M**
M Locutio allegoriis plena, allegoria, T/i.
e.
Ore cibum, non adhibitismanibus*
Tsy. parabola. -. (1466) sumere. Tsa-x dicitur de piuribus
pedum vestigiis inter se mixtis.
*
pA Verbosus
0]0.'

Kcou.
Clef..

Jû.
(1467)
;
Nïe-x, grand parleur,
item, magnam- pati lo-
F quendidiiffcultatem.
Videinfrà

Y.
(-474)
(14^5). P
Kcou,

ntt. Epouvanterquelqu'un, colère, RM Silence, repos.


"Iplp se mettre en colère. SiIentium, taciturnitas, quies. x-x,
Metiim alicui incutere, ira,irasci.
LTU lIÆV non contentus.
x-ILla, aiiquem perterrere, alicui me-

p (1475)
(1468)
tum incutere.

Qui 16TRAITS.
Ffif Quisl Vide supra (519).
•tîMu
Tcheou.

g.
(1468
bis.)
Videsuprà(1234).
Goûter.
"'y Yen.

T.'
lsy.
(1469)
Gustare, oreexperiri, primislabiis
gustare.
t) P(1476)

tion. Gosier, canal de la respira-

G-llttllr, canalis in gutture qui res-


(
h
1477)pHatl0111 InservIt.nCOLI-X, fayces.
r.
15 TRAITS.

Tii-x ou Ta-pën-x, éternuer. Qtjt Pêcher avec un halneçon,


*<P ~< Sternutare, sternuere.
pTZan
ttHL~t
Hamopiscari,
tenter.
t
.1.an. Hamo pi scari tentare. Vide J~r~
suprtl,
Tf. (1478)
(r306). ,

t!M.
J (147°)

Videsupra{1^06).
titu
VJ/jj
x-tsiêh, donner de l'argent aux
prêtres des idoles.

*Hoéy. Tsen Largiri aliquid pecuniae idololatris

I
(1471) (1479) sacricoiis, praeter edulia eis donata;
.., aliquid aiicui iargiri.
Ton d'une personne en co-
lei* Iere.
Tji/
PU.
47
Vox irati, vocis alicujus iracundi
sonus, ri d ere. x-jên, cac hinnari, ca-
chinnus. (Cod. V,pag. 85.) Pm.
PAt
j—P~
(1480)
Sourire, souris.
*Vpt|Subridere,
dicitur
ICltur dee lllU
lenis risus, subridèns;
mu iieribus.
len us.

m Trompeur, fourbe. ifcêft Vis-à-vis, devant.


PPFailax, homo frauduientus, homo fpl Coram,ante, erga, inclinare. Le-
-r~
Ll1..
cujus in verbis nihil fidelitatis inest.
Hiâng
Hiâng. 8itur etiam Hiang, sonus, strepitus.
('473)
-
(r481)
Videsupra(1r46).
0
W
.p
Clef.

KtÕIl.
U
)(,
H-
(1482)

jtjfîÇ
JrIpL
*~ cH
17 TRAITS.

Siffler-
SibiIare. Legitur etiam
dem sensu.
H in
eti ,-,tin Hy

Spacieux, ample, large, étendu.


Spatiosum, amplum, largum,
ex-
iii eo-
lltiSMâcher,
T,J'lo.
EP
Tsy0
(.490)

Vocis
.tliili
lâcher.
faire semblant de 30.

Dentibus tibum terere, ore vacuo f

etiam Tsido in eôdeJn sensu.

Flexibilité de la voix.
lfexus,dicitur de hominibus
Tchouen. et avibus. Legitur etiam Tchollell.
D..t.
comedendi actionem imitari. Dicitur .l\
l-'"

-,
COll.
Clef.
ê~~

0. teiisliiii. (Cod. V, pag. 87.)

# (1483)

i~~
Avertir promptement.
Celeriter monere, cum magna soi-
(1491

t~~
]fJ:J.
)
Quelqu'un qui veut parler
qui ne le peut pas.
et

J
Nie. Loqui velle et
ut licitudine aliquid significare. Ty-x,
nomen antiquissimi imperatoris.
(«49»)
non posse, oris mo-
tus. x-jû, mussitare, ioqui inter dentés,
(1484) ut audiri nequeat.
tST' Sévère, grave, soigneux.
Bruit confus, grands cris,
/t~j~
L en..
Yen.
Severus, gravis, sedulus, diligens,
ngldus, sæVlIs.
(1485)oëy-x, majestas ; xsupplicium
-
x-hàn,frigus rigidum.
1:" 1.. ;
Tchoâng-x, gravitas;
Hzao.
-
marché.
Vociferationes,forum.
J
xx se ipso
contentus, qui extra se nihil appétit.
(-493)
(1493)
eti
Legitur etiam
LTegitur am gao:
A~-A~x-x,heu.
ttK Gourmand, gourmandise.
.w&. Tsîïo-x,bruit,cris.

r Strepitus, fremitus, piurium


Helluo, gulosus, ingluvies,
nimia
Ts ân. clborum aviditas. cla-
.L salle
(1486) Tsci. lTIOres, voces confusæ, vociferationes.
.1.sa.
(1494)
pjlf! X~X' chnt clair
et harmo-
nieux des oiseaux. 19 TRAITS.
Tng. Avillm voces
Pl d.,
sonorœ et consonæ.
(-487) jttV Voix confuses.
Piurium
Pltiri verba
Ugfe voces -verb a obscura
o bscura in
1411
Cris confus. somniis édita.
Piurium permixti ciamores, (1495)
confusæ, vociferationes. voces
Jang. IRII Portée de la voix.
('488) ~E Extensio vocis in canendo, inten-
LfJ tio vocis, parvuiorum
18 TRAITS. voces, verba
(i496)
imprecationis.
P)$fc
JJÈr
Affligé, triste. ¡æ. Sac.
Tslf.
Mœstus, tristis,
ut
ad rotundita-
temcompressum ossibilantis.Lési- ,
Saccus :
saccus major, vuIgà keou-
on turetiamTsoineodem
sensu
Nâng. tay,. pera seu sacculusex altera
('197)COUSUS. parte
so: Clef.

\.eOu.--
PdtfciAi
20 ET 22 TRAITS. CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
- q
S1'

1 Difficile. 2 TRAITS.

p
17
facile confectu
Difficile, non facHe confectu ne-

h , lm Oly.
gotÏlUTI. x-Ildll, difficile, labores, diffi-
J\zell
n,
KT~ie_
cultates, serumnze. Videinfrà(1513).
(1498)

Prendre conseil, délibérer.


Hory.
m* Consulere in re dubia quid agen- I
(1506)

dum de reo dubio.Tsao-x, pIurÏllln ha


ijrr
Yen.
)
('499.
r
voces conrusœ. Quia, Parce que, à cause.
ideo, causa, congruenter,
juxta. x-oey, quia, ideo, sese confor-
nU~~Nt~~CE*
EB~ mare,
<y.
aiicui

I
inniti moraliter.
supra(1416). 15°7
Vide
1'\71 Prendre en cachette.
p Tchif.
(1500)

IaaI
Mordre.

,
jyvç
(t5°8)
Furtim aliquid capere, manibus
aliquid accipere.

(15°1)
Mordere, dentibus aliquid appre-
h
NU. endere dentibus aliquid frangere
seu comminuere.
I §#
a~~
It Prison.
Carcer, reus carceri mancipatus

ne
l*iiy|l

leoiu
r-rn 1
22 TRAITS.

Grand parleur.
Grandiloquus, nimis verbosus, Io-
quax.
I
T'A
Sleou. et danlnatlls, detinere, VJnCIre.
('5°9)

1^V|
Tv
77.
Mouvement, mouvoir.
Motus, movere, moveri, physicè
et moraliter.

W g¿
tipta
(1502)

sup ra (1485).
Vide SlIpr{l (1485)-
tjTt
t
(15 0)

Nombre quatre.
[/ B
Yé'n.
lA vA/11pcy-ell - x;
Numerus quatuor. Tj-x, quartus;
Ssé.tcliôiig-y-oêy-eli'l, Al tchfng-
lA.
imum bis stimptum facit duo, duo
JL(15°3)

|Pl Ennemi, haine, haïr, consi-


(1511)
bis sumpta faciunt quatuor.

dérer, payer, rétribuer.


3 TRAITS.
Tcheou. Inimicus, odium, odisse, conside-
(1504) rare, solvere, retribuere. ils.
III Filius : haec Iocutio usitata est in

31'
M1
1r-t
Clef.

Oêy. Oey.
XXXI.e CLEF.

CLEF des choses enfermées:


enclos, carré.
Clavis rerum clausarum : claus-
Kien.
(1512)

TSt
F*
Hory.
f
provincia Fd-hiéli.

Revenir.
Reverti. X-Slll, se ad bonam fru-
gem recipere; x-clzïi, iittera respon-
(1505)trum, quadratum. (1513) siva; x-hoa, respondere, responsum;
lihi-x,
-
apy,
ji; Clcfl
.,.
,0Ory.

IS777'
ly^l

S!
C"

15'LJ:
(1514)

Qui
Fil.
I ;;
îûtt-x, transmigrâtio Pythagorica x-
secedere, de via declinare x-x,
Mahometani Sinenses, vulgo x-tse; x-
hla/lg, basilicum ; siào-x-hiâng, feni-
;
cul1iim Hoêy-tse,
LI A

les os s'unissent.
'M
Mogol1es.

Crâne, endroit de la tête où

Calva, locus ubi capitis ossauniun-


tur. x-1nen, tempora.

.L11.quia, causa,
(1515)

Grenier.
Horreum.
pourquoi!
Quis! quare ? sicut prius, ab, ex,
inniti.

4 TRAITS.

My-x, ligneum oryzae


ir-l
Y//)\

Jvgo

0
l"1
a
x-lûn, ce qui est entier et pas JI.'
encore rompu, rond.
Qiiod
Ho., est d
dùmrilpttim,
perfectè

(ijaz)^CÎE<lu^lls

t~t~t
.Il.ouen..
Kouen
amictus,

|«L|
Koue.
(1524)
integrum
ruptum, rotund unl.

Interpréter, traduire.
~)~~
pr
um.
et

;
non-
jj8
H
0"

Interpretari, traducere, de uno idio-


mate in aliud transferre aves dômes-
aucupes utuntur ad alli-
ciendas aves silvestres ut inretia dé-
cidant, vuIgÕ niao-mêy.

Las,fatigué, disette, pauvreté.

dhle dormire ; ,
Lassus, fatigatus, magnâ lassitu-
penuria paupertas;
pa-Lip er, qui sibi consulere
pauper, coilsul ere
nequit; labor, miseria, inopia.

Royaume.
Regnum. Vide infra (1539).
Clef.

Ocy,

v
Tun.
w receptacuium.

(1516)
5 TRAITS.
a"
t/H
Serrer, mettre en réserve.
Recondere, reponere, aliquid as- Grenier, assembler, alnsser
V- servare. Granarium, colligere, coacervare;
Aang.
It
(15-7) **
Kun.
granarium rotundlun.
Châssis
Iffl
sculpté d'une fenêtre. (152.j)

Iiiit
Ki tæ
Kiong,
J Fenestrarum valvas caslaturis aper-
vel sculpturis ornatie.
v
Lieu où l'on renferme les ani -
a.:r:.t maux, ménagerie.
Locus ubi concluduntur animaIia,
(,5t8) (a).

-
chors pecorosa. (Cod. V, pag. n.9.)
fait
|X|
Trou pratiqué sur le toit pour
laisser passer la fumée.
Foramen seu fenestra supra tec-
prprison.
^xyu,x-yu i son.

?
Ts.!.*limfumiexitum.
(lSi9 tun1 ad fi-iiiii exItulll. Legitur
Legitur etiam
Carcer, locus ubi criminis rei de-
tinentur.
Tchoàng, fenestra et ipsius fores. LA
ln!!,..

m
Hory.. suP ~a(115
Videsupra 506),
0 6)
(r527)

m solide,
opiniâtreté.
Ferme, empêchement,

(ïjao) Firmurn, stabile,impedimentum,


(.3.8) pertinacia, stabilire, durabile, durum,
III
:nconfinia.
31 Clef.

;
firmare, fortîter, certè, olim, regni
Kiën-x, vel lao-x,firmum,
stabile x-tchy, obstinatus, pertinax,
l'ivl
Cercle.
Circulus in medio vacuus, quod- q|i
31' Clef.

De)'
pervicax;
rustlcuS.
11
x-leou, inurbanus, rudis, Klïên.
(l536)
dam vas ad bibendum. x-tcîodeci-
pula ; pO-ll¡l/g-tÕky:x-tf;lo, ejus fraudes
evitare nequeo. Legitur etiam Kuen,
quoddam regnum, animalium domes-
0,:)-,
ey

6 ET 7 TRAITS. ticorum caulae, domesticarumferarum


vivarium.
Æ1 Ëx-jîn, palefrenier.
1FI
Yeôu
I Jardin enclos de murs.
;
Hortus muro circumseptus locus
conseptus in quo ferae nutriuntur;
I=EI Stabuiarius,equorum pastor. Lîng-

aliquid leviter cognoscere. x-hân, con-


Yù x, carcer; x-x, regni confinia, vulgo
(1529) (537)kiào-lùdy. Legitur etiam Yû, defen-
tinere, circunlscribere. dere, opponere.

tel
InI Compas. t-4-4
-'11-
Lieux.
Circinus, instriimentum ad des- I|4j|| Latrinae, quae vuIgo vocanturmâo-
Suen.
uen.
(1530)
cribendos circuios, circuius. g.
rIjnsmi
(1538)
tsé: (Cod. V, pag. 102.)

æ1 læ8 Royaume.
1 I Nom générai des cochons et
des chiens, nourrir des bêtes.
IRM
seu ;Regnum. Oudn-x, omnia régna,
totilsorbis;tcho-lig-x,
jçseutotusorbis tchông-x,reg numSi-
Si-
Ho an.
(1531)
Nonren generale porcorum et ca-
num, oryzâ nutrire animalia. () ;].d
1539
nense
regnum
oudn-x-îou,toticis or b is geo-
grap iiicadescriptio.

j
f=gl
|fff
Jardin potager, jardin, jar- 9 ET 10 TRAITS.
Pbu.Hortiisol
PI u,
dinier.
Hortusolitorius,
itori tis,, hortus, hortula-
hortul a- I
'*' Entourer, assiéger,bord, bor-

IRI
(15po) nus.x-tiêh, quzedam terra.

Vide supra (1527). Ling-x, carcer; I


Ory.
(154°)
dure.
Circumcingere ,
obsidere, limbus,
quantum ambabusmanibus prehendi
J.E!.I potest. Kieou-x, novem regiones seu
litig-x-, hominum immortaiium nomen
circuli in quos olim Sina fuit divisa ;
tY/xu.
honorabile.
fdn-x, forma ad fundenda metalla ;
(1533) ÿ-x, dimidium cubiti Sinensis, seu
> |j/|
IXI
Hfln.
0534)
Contenir, envelopper.
Capere, continere, involvere, in-
cludere. Videsupra(736).

8 TRAITS.
I ;;
cinctus
lfouen.
quinque îsun, vel tlnciæ.

fructuum
Jardin.

,
Hortus, hortus parietibus circum-
hortus arborum
lforum et
iocus sepulturas, arbori-
(1HI)bus consitus. Tsây-x, herbarum hortus.
llS1
IHHl
Ho-xs rond.
Rotundum, res perfecta, completa
|
|
|=i
JPj
|| Rotundum ,
Rond, entourer.
circumdare, totum,
Lûn. et non rupta. Legituretiam LIÍn in Yoûen.fiSura phaerica, circulus.
0535) eodem sensu.
(I541)
,
J1/c/¡.-
f-
II ET 12 TRAITS. eX Clef.

lfcil
Ory.Jm.I
Tâu.
.L ou.f
(1543)
Carte de géographie,projeter,
peinture, inutile, vain.
Tabula geographica, machinari,
pictura, iiiiitile,vanum, descri
d .ptI'O
pti o,
eLE
Clavis : FXXXII.. CLEF.

de la terre: terre.
terra sine lapidibus,
terra?
Tuu..

iutum, unum ex quinque eiementis


libri
téndere ;
j.b. geographici.
1.. x-tsîen,
A. lucrum
f in-
oudt/T-koüe-x totius orbis
graphica descriptio ; x-chii, sigillum
geo-
Tou.
ZS~
(1549)
Sinicis,illa pars terne cujus quisque
curam gerit. x-ty, spiritus tenæ,pe-xi
v,..
privatorum hominum. Fedll-x, turris, vel x-fen, gypsum. Legitur etiam TOlll
vulgo pao-td; item sacerdotes idolo- radix alba mori arboris.
rum, seu Bonzii.

Imt
J2j:J
Rond
rassembler.
, , boule environner ,
CARACTÈRES JOINTS A
LA CLEF.

2 ET 3 TRAITS.
Toucïn.Rotundum, globus, circumdare,
(15 44)congregare. x-tsiao domuncula ex
~t~ Terre déserte et inculte.
paleis;
1 x-yu, d..
A speciestestudinis. .a-j Terra déserta et inculta. Vide infrà
Ting. (6178).
II) Coffre, armoire. zng.
1^1 y Arca, armarium. Legitur etiam
(155°)

Kouey.
(-545)
!(o[/ey in eodem sensu.
j~ Vide infrd (8360).
Kouay.

Rond,
tSJ
*3, 17 ET 19 TRAITS.

cercle, entourer.
RotunduJll, circulus, sphæricum;
i:
("55')

^tre> s'arrêter,vivre,
appar-
timoré ,
You-len.circiiire, æqllaliter,
respicere eum
suspicere. Tchohen-x,quod- ;:.r
msa,v,
tenir, placer, consister, dans.

,
Esse, morarÏ,vivere,
; tcli' b..
(1546) pertinere,
dam instrumentum quefîgulxutuntur .1. collocare,
Il
x-t" îiomen carceris,
x-tou, -.. r
regnante failli-
(1S)2)
domi; 1/(
consiste*
l
in. X-Aïa,
1-"
1.-
h/(
est
moralur.J LJ
ra TcheÕll. Legitur etiam Hoân,cir- .siéll-fÓU-x-chf) dum
cuire. pS-x-leào,
v l' pater meus viveret;
mortuus est; X-llgo, est in J
inea potestate vel manu; hoây-hén-
Oiseaux domestiques dont x-sm, odium fovet in corde; fang-x-
oiseleurs se servent pour prendre les
Posy-e verum men-
tcho-chang, colloca,
pone supra
Yeou, d'autres oiseaux, trébuchet. sam;
fections studium in per-
.(1547) Aves domesticœ
quibus utuntur ; perseverantia
consistit patg-pS-x-tô,multitude
atictipesadaliascapiendasavi-tim facit militera;tsouy-po-^,) nonnon ;
I^El
decipula.

Toûan-x, assemhler.
,,o'(-Pllet velvinci pendet à
duce, sed non à milite;tôu-x-ngb-
est
tu quipeccasti! ch(ng-f6u-x-tstd,pS„
J
r~
Loûan.
Congregare, circurndare,rotun-
duil-le sphiencum. -C Itl'Ig )n11,01,
x-sm-chang, on curare
in
chm-chang, totum merecipio pS-
;
hào-tsé-x, im,
;
(1548) J
perturbatus; ts..x henèvaIere PÕ-tsè-x ;
curare; hào-tse-,'-x,ill,,-
J ,"

non henè valet, non


est coiiteiitus;
J2/
32. N
periculo;
Clef..

I Ix-ngdn,
sse-x-tsao-ouaii,eejus
)tisvita
so-x, iocus.
estin
vitaest in summo *f
Fiiiire,
t~t tt
Finir, mourir, terme.
mori, terminus,oblivisci,
perdere. (Cod. VI, pag. 4.)
32> Clef.

T
a
t

-
chausséeélevée contre Mo.
Tou TYI
*OU,
l'irruption des eaux. (1559)

inundent.
:

Yii
L li.
Agger impediens ne aquae agros tT~ Danger, dangereux.
iniiiid eiit.
,('553). Periculum, pericuiosum.
l'f Morceau de pierre précieuse, Ky.
I1
Koîiey. bas.
(1554)
rond par en haut et carré par en

Tabula lapideapretiosa, supra ro-


tunda et infrà quadrata, quam fere-
1|
(1560)

-!:::I.I:
Fondation.
Fundamentum,principium.Ky-x,
m1 Wwà^rndxamenta
domorum.
bant antiqui imperatores ; sexaginta-
quatuor granamilii, vei quaedam parva (1561)
mensuni quce, quater sumpta, tan-
tùm facit quantum tribus digitis capi
potest ; decem x faciunt unum ko.
x-tiil, terra cujus fructus sacrificiis
deserviunt.
£-t.'h
D"
Colline, petite hauteur, levée.
Collis, parvus tumulus, agger,
agger eminens et praeroptus. Po-x,
agger terreus contra irruptiones aqua-
)
(156
Couvrir, runi, moles.
..J:l.
détruire.
Operire, destruere, prosternere, t..,,¡;-
JLÉgal, égalelTIent, entier,juste.

d
P't subvertere. Kfng-x, dejicere.
Æquale,

I
- æquaiiter, integer, jus-
(1555)

tf-fr Chaise à porteurs, pont.


un..Î,'"
K-tlll11,
1563
,
quoddam instrument11m mu-
(15^,3) siciim. xJ-fo, eadem omnium vestis.
JLt. Sella gestatoria, pons.

yA Murs qui regardent l'est et


l'ouest.

-
{15S6)

lih Terre-
SZl.
(1564)
Parietes qui occidentem et orien
temrespiciunt.

+
fcpl,
; .A'.: -
TeIlus, terra, totus globus terra-

vel iiga-li-x,
queus. x-yo, infernus; xfdllg, locus;
JV. rerumstatus tieh-x,agri
x-oey, rerum status ; ; ssé-x
iItt Eau dormante.
JlilAquastagnans.
(1$)7)
~-o
1 secreto, pnvatim ; x-jnng Legituretiam Tîîn,

stantia , ;
solum, area x-tou, x est terrae sub-
tou est eadem cum suis
J
T ,
Tun. ex luto cum paleis perniistis murum
exstruere.
(1565)
accidentibus.
.L t
jfFtt
Bourg, canton, maison de
4 TRAITS.
campagne, boutique.
-l
I, I
Terrain contenant mille ly.
Terra côntinens miilia ij. Vide
Fiing,,
7:;'-. triumphalis
(1566)triumphalis ;
Pagus,vilïa,taberna. Pay-x,arcus
portuemaunifi
portaemagni
ficae, cue
monumenta in iaudem et memoriam
seu
seit

lit infrà (6243). alicujus erecta. Legitur etiam Fâtig,


impedire, opponere, circumdare.
(1558)
• r.
L-';71
S2.e Clef:

I
Toll.
fit
Fen.
,
(1567)
Poussière.
Pulvis, sordes, pulvis aerem obs-
curans. Legitur etiam Peu in eodem
SenSU.
sensu.

Vide supra (156j).


'T'Ar
9 4
A|tllwr
tJJ-

.1.ange
(-575)

|,|j^
V'ttI
Vide iifiràinfrà
Vide 6 3) (1633)..
3

Terre, globe terrestre.


;
principalis terrae proprietas,
Terra
Jt
3:2./ Clef.

Tiu,

Fèn. est quæ est obsequi cœlo : ideo hase littera


Kouensymbolui-neorum quialiis
(1568) (1576) est symboium eorum qui aliis obse-ôbse-
quuntur. Kiêii-x, cœlum et terra.
4-lTÎ x-tâ, bords d'un fleuve, levée,
JUfg4 mur, ruines.
tM Ver de terre.
aii. Ripwffliminis, agger, paries, do- ;J=-h

|I
569)musjan-i
(1569)

~~y~
mus }a111 diruta.
Iruta.

Petite fosse.
Parva fovea,perictillim locus
Tsu.
(1577)

Xti
Lumbricus terrestris.

Plat, uni, anlple, spacieux,


.Kan.
Kcin
periculosus,fossai-n eruere ut ibi quis
sepeliatur, decipulaad
(15-0)sepeliatur,decipuia admures
I1lluescapien-
capien'"
^P| tranquille.
J
dos. x-ka inœqual e. x-x dicitur de Tan, Planum, æquale, alnphnTI, spatio-
sono tympani, de re pericuiosa; item sum, quietum, ciarum, filiaemaritus,

;
(,578)
de fortiter operante. Pthg-x-Iou, iter tritum.

Poteries avant la cuisson. t


Pey.
*Fictilia antequam coquantur. Le- I I Sorte de pot de terre.
!
gitur etiam Pey, addere. Vas testaceum, vas fictile ad cibos
Pey. coquendos.
(1571 ) Kan.
S'asseoir, condamner.
, ;
(1579)

-g
T Af
TSB.tere,
(,;
Sedere

z)
condemnare

,
genuflec-
sic antiqui x interpretabantur.
tnuna1se
..,.-tang, praesesprotribunali
præses pro
x-tsouy incurrere

succurrere.
seeus; d ens*:
pcenam peccuti;x-
kf, aspicere aiicujus miserias,
nec ei
Ping..
Æ
,a;:T
A
1.
(1580)
Uni, terrain uni.
Planum, terra plana, locus planus
in medio montis.

Porte de bois placée à peu de


JrJ-
.Jt. Canal naturel, fosse,
creuser,
J:p distance de la porte d'entrée,

Keng.
Jieng.
573)
faire tomber, renfermer.

vare, dejicere,
,
Naturaiis aquasductus fovea,
dej icere, includere,
inclu d ere, În
ca-
in foveanl
foveam
Tién
(1581)
pour empêcher les passans de
voir dans l'intérieur d'une mai-
son; buffet. - 1
ruere. Ostium tabulatum modicè distans
à porta majori, quod opponitur ad
5 TRAITS. interiora obtegenda, ita ut qui trans-

Collis,
~tT~
Po.
Colline, petite hauteur.
parvus tumulus. x-fàn,
agger contra aquarum irruptionem
eunt per viam, portâ apertâ, quod
intùs agatur videreilequeant, vulgo
dicitur pfng-fdng; armarium ad pocuia
(-574)Ing-x, ; reponenda, taberna, apotheca. Tou-x,
mons quidam. armarium in quo edulia
reponuntur.
Njr. I
1 (1582)
32:

Tou,

I
Clef.
Videsllprà
Pey.
(1581

J
ùis.)

fj™"I
p
<,iong.

I
(1583)

J,|ti
J"AT'
ygan.

t/J,
77.

Yiio.

|fI
('585)

J'I
eoii.
.Æl.leoZl.
Nom de pays.
Quidam terra,

Poussière,
(1571).

Terre déserte.
I
Terra deserta et ab urbibus remo-
Kionw tissima. Legitur etiam
HiÓllg, vacuum.

Pulvis. Legitur etiam Ngâ/ig et

tAt.Fosse,creux.
Ngdllg in eodem sensu.

Fosse, creux.
Scrobs, fovea, concavum, pavi-
mentum inasquale.

Rassembler, grand, vide.


Congregare, colligere, magnum,
grande, vacuum.
I
I

J1

I
I
I
I

I
I
I

I
I
I

I
I
I
1}}
Tvt
(1590)

-e.
~U~

Ttll
.=t::
Rif
zn(1591)

IJU
(Y"

(1593
fa,
Fendre, ouvrir.
Findi,aperiri, fmdere, dividere,
distinguere. x-py, pariendidiiffcultàs
po-x, pÕ-p'j'(J felicissimè peperit.

Pendre, suspendre, pencher.


Pendere, suspendere, imminere
Tchouy pndlus; ex edito loco in inferiorem
(1)91)
ferè, pauium abest, terminus

;:
finia superior inclinans ad
,
aiiquid fune deferre; brevi, statim,

rem si ex amore, dicitur x-ngdy

1. ;
f" leges imponere x-fdn-heou-ldy,

6 TRAITS.
con-

;
inferio-
si
ex commiseratione, dicitur x-lièll. x-
J: 1 1..1 pos-
teris exemplum relinquere.

Moules de terre pour fondre


des métaux.
Formae terrece ad fundenda metalla.
Tièn-x, aliis exemplum prsebere.

-A'
Cent millions, digue.
-
Centum i-nilliamilliui-n agger
contra aquas. Kiên-x,mundus, totus
) cia Hôii-Aoltàlig.
Kciy
orbis; x-hia, nomen ternem provin-
32> Clef,
-,1
; ..::J: Ttl.

I
(1586)
âilli
fKnn-x, inégalité de terre, ri! Boucher, obstruer, amas con-
sidérable de terre pour cons-
Yn.
in- I
.JPJ I
-- r truire les murs d'une ville.
Ka.
fortune, malheur, malheureux.

, ;
Terra non plana et inaequalis, in-
(,^87)fortunium calamitas quisquis cui
(t594)
Occludere,
reus, ï ;
obstruere mons ter-
seu agger ad instar montis ,
nunc fata non favent, vel cui omnia sublatus, ad urbis mœnia ex terra.
maie cedunt. pilo contusa construenda.

.t.
'\,.
* - Caverne, creux, profond.
Caverna, antrum, spelunca, ca-
èàK Terre élevée au milieu des
eaux.
vum, profunduln.(Cod. VI,pag. 12.) Terra elevata in medio aquarunu
Tju
•£JLu •
Fo.
(1595)

-t.
(.588)

fyfi Petite île. But.


Parva insula, parvus amnis cujus Signum
m'"
ad quod sagittarii colii-
Tchy
Tcny. imum cernitur. Legitur etiam Ty, néant, cubicula à latere aulsemajoris,
agger. magnus contra aquas. 596)
Legituretiam T in eodem sensu.
32'Ckf
|
.:r:
'J7m.
To.
(1597)
Videsupra (i596). ll::
Tching.
1^1

Tchfng. i
poniturvlnum.*
Tou.
Sorte de vase pour le vin.
Vas vini, quoddam vas in quo de-
32' Clef.

#4 Murailles près de tomber,


^y\9Â qui menace ruine.
(1606)

Videsuprà (r591).
iiey.
jr
{'
(1598)
Parietes mox lapsuri, ruinosus, pa-
rietinae. Tchoûy.
(1607)
itbl
.,J: Rivage de la mer, rives des
If-t-|
jf/2.
Ylz.
fleuves, terme.
Littus, ffuviorum ripæ, terminus,
montiummargines.
Petite jetée faite de terre.

J(èng.- magnus terreus dicitur if.


Keng
;
Agger terreus parvus agger vero

M(1599)
(1399) 0

(ï705.)
(1608)

Videinfrà
JA Poussière fine.
Fa. -~~ Pulvis tenuis, pulvisculus à vento
(1600) excitatus. Legitur etiam Yây in eodem
Ngay.
J~è~ Poussière, crasse. sensu.
H Pulvis, furfures capitis. Tchîn-x,
(1609)

y
x(1601)
Keôu.
immunditiae, sordes.
ef
_Itvà Serrer, cacher, ensevelir.
Reponere, abdere, sepelire. x-mo-,,
t~
J-H Murailles peu élevées. A vel x-tsâllg., abdere, sepelire; xyoueli,

Il Parietes humiles, cognomen. 6


mdy.
conqueri cum ira, et coràm.
*

j~S~
Jt|
liP
Yoûen.
(1602) Tombeau.
Caverne, fourmilière. Sepulcrum. Kouang-x dicitur de
J~ Caverna, fonnicarum
7^
Lang.
terra vaidè ampla, plana et deserta.
acervus, for- (Cod. VI, pag. 18.) «
micarum cubiie.
Ile. (1611)

(1603)
Jjjt
Pt Maison faite de terre pour ren-
7 TRAITS. fermer les criminels.
fafl Jetée, digue, chaussée.
Agger in fluminibus
Kuen
(i6iz)
Domus terrea ad reos continendos.

arte factus,
Pâ.
(1604)
quo cursus aquée impeditur et alio
tendit; agger fluctibus oppositus.
--.. infrà
Vide
---
ly| Murailles.
Moeiiia; illa erigere, sarciré,
vare. Kïa-x, sePulturae ioca; tchx,
reno-
Tchlng. q"îd^mmons>tehë-foû-tchîng-x,tchë-
(2505). (1613)
fou-krng-x, sapiens maritus urbes
Su, œdi-
ficat, sapiens uxor urbes destruit;
{1605)
seng-Xy metropol is.
_'t A
32.' Clef.

T'<
1011
14 Limites,
Yen.
{T4)
~-<A
itelTI Qjiëtlt
bords, monter.
Limites, ascendere, iter ad sepui-
ci-a. Legitur etiam Yenin eodem sensu;
terram aquâ diluere.

Arpenter, division des che-


mins.
,
011.
J=t
j

it
|hI/
tjicr
(1622)
Dicitur etiam Pëy, ad vilia se démit- J:l.'
tere, viiis. (Cod. XX, pag. jo.)

Former un monceau de terre.


Terram coacervare, cumulum effar-
mare terram terra? superaddendo.
db Clef,

T'Oll.

LV'
(
Agros metiri
aquainmontisvertice
1615)aqua in montis vertice non ff uens,,
locus ubi aqua Huit, parvus agger,
fi
viarum partitio,
JZ Couvrir quelque chose avec
de la terre.
paries Iuunilis, squale, simile, fovea, Yèn. Terrâ aiiquid operire.
<:isterna. Siâng-x, ejusdem ordinis. (1623)

f
JLJt

M
T
e.
(i616)
.J.=fr.
8 TRAITS.

Désert.
Locadeserta. x-jtii, homosilvestris;
x-ky, phasianus.

Petites villes murées, pays,


,¡.
Videsupm(1570).

-!i
gf-
11
Khi.
(1624)

*~ *
Ta.
Videsuprà(I57°)'

Terre dure.
*

Terra dura. Dicitur etiam de fruc-


tibus ex arbore pendentibus.
partie, habiter. (1625)
yj,
, ,
Urbes parvae et mœnibus cinctæ,
ji|lHabileté,
(1617) regio pars morari. x-tchong in
,
Jt., , semences.

TI
mundo. Legitur etiam Yô. Habilitas semina. Legitur etiam

|a*
JL~~
Lieu foulé aux pieds des che- Y.
(1626)
Chy, Vide supra(912).

-
Tclio
(1618)
vaux et des bœufs.
Locus calcatus ab equis et bobus. ¡.:Mf
ls Accipere
bere,
,
Prendre, garder.
capere, detinere, cohi-
custodire. x-yeou, amicus

Jp!
Péu.
Bords d'une montagne ou
d'un fleuve. rlTIUS ;jou-x,
se
Tchy, il-itimus;houx,pertinax,oobstinatus)
bstinatus,
patris co i iegas.
Montium Inargines, fîuminum
.rOU. ripæ, locus ubi aiiquis è navi potest .J..,:tt Cultiver, labourer, honorer,
(1619)
JJ:t
-IJ:A
descendere et terrestre iter aggredi.
Colere
pêy-gere,
ey.
conduire, aider.
physicè et moralitel'. re-
gere,auxiliari,plantis
Lutum sub aqua. Legitur etiam
Vase, bourbe. auxiIiari, terramaaddere,-
terrmn dere,
plal1tis d
(1628)
canalem terrâ obstruere ne agri irri-
-v:_- Yu in eodem sensu. gentur.
Yu.
(1620)

-lnj Ajouter, augmenter.


|-
æ. Principe, fondemens, fonda-
tions, commencer.
,
p
~?~ *

(1621)
;
Addere, adjungere. Legitur etiam
Py1addere, crassum item Pi, terra
extensa per centum nieou seu jugera.
K-Principium,
(1629)
(16?)
rei rfundamenta
d
fundamenta domûs
incipere. Chy-x,quiprimus alicujus
* "d.'
jecit; x-nïe9dignitas,
sive
titemaccepta,
Tou,

..r -:'
Clef.

magnifïcè,
..,
-

#
I
|J9
v
Y.
(163u)


(1631)

!JJ!"

b
Ko.
(16p)

~t~
tT
Tanu.
4t
sive bona à majoribus per hperedita-

Kiang-x, limites,"frontières.

|j=tAGarnir de terre les bordsd'un |


, (aborde.
lfeuve pour empêcher qu'il he
(1630
{i6}oùis)

-
æ
Fovéa, ,
lm.)Fluimnis
l umims
irruat. Vide infrà (3419).

Fosse, caverne.

foramen.II

* ~.r~ a-x,
Jul'

(1(33)

t.C3
subterranea,

stè,
antrum

qU1 se eve. I
poussièrequis'élève.
A~-~ pousslere

d.
ua
aqua
oram munire ne aq*ua
I
Limites, termini, confinia, trames
in medio agrorum.

o.
caverna, fossa

Pulvis à terra se erigens. Legitur


I
sive à se ipso acqtiisita I
et ad posteros transitura; téllg-xl
regni inire possessionem. I
I

Ko in eodem sensu. (Cod. VI, pag. 2.3.)

Salle, temple, beau.


Aula, templum, puichrum, mani-
patrueles, locus spatiosus et
P i1anus in montis cacumine. tllg-x,

mm fratrum;tsong-x-hidng-ty,
fiiiorum duorum fratrum;mtng-x,
L'
vestrœ dominationis mater; tclring-x,
;
l,
consil iorum praesid es tso-x et yeou-
x, eorum assistentes à dextris et à
sinistris;x-Ông, sic urbanèvocatur
I

prœtor civitatis; x-hiong-ty, filii duo-


filii
aula imperiaiis; x-x, patenter, item

Parapet.
pulcherrÍIn.
I

I
I
I
p:
J5"~
*
Kïen,
(1635)

.t&.
^Lll
Touy.

*
1121
(166)

Htifc*
*
K'in.
(1637)
T7'

,J-JUJj
Kcing.

n
(.638)

|Jvkf

ong.
pAf
(1640)

t~jj~
ïuV
I

(.44,)jugerum
Tchîh°v
(1641)
Dur, solide,fort.
Durumsolidum. fortefdiurabile,
Éfirmum. x-tchodng, robustus; x-chouy, ..:J::
lixivia; tchông-x, supremus militiae Tou,
praefectus; x-kou,

Colline.
1.

Amas, monceau.
ddurum, forte.

Sorte de plante.
,
fc .t

Acervus, grumus terrae cuciulus,


cumuiare, coacervare.

Quaedam herba cujus radix est


;
:
capiti corvino similis ideo dicitur
d species una parum
- A SSunt duae
Ott-teoll. ,
amara, sed esculenta, et diciturnïe;
aitera appellatur Aÿ, et est venenosa.

Collis; vasa terrea ampla et larga,


chÓuy-koiiall. (Cod. VI, pag.

Terre blanche propre à faire


TfT* de la porcelaine.
NgÕ.
(1639)

-htD
ficienda idonea.
Terra alba ad vasa porceilana con-

Couvrir de terre une bière.

;
Loculum in foveam demissum
terrâ cooperire arborum radicibus
terram addere.

9 TRAITS.

Division de cinquante arpens


au milieu des champs.
partitio.
ln medio agrorunl
partltIO..
Jugeruln
quinquaginta
,

25.)
'i
32,-.Clef

B-rtf1 Boucher.
;
r
u Mœnium corona,iorica muro im-
posita. Legitur etiam N) in eodem
, "æ
suprà Occludere monsterreuse Vide
(1594).
,

- Y.
(1634)
sensu.
(1642)
JI|-|
t Jttl!W
^2/ Clef.
::1::.
*| Creuset. f^lli Pouvoir, supporter, être ca-s2' Clef.
JL
T..
KÕ.
Catiilus, vas terreum in quo ar-
gentum et aurum vel cuprum liquan-
tur. (Cod. VI, pag. 27.)
JM
JTLÔ72*
(1652)
pable.
Posse , , tolerare idoneum
, Po-x-ta-yo/lg
Pv-x, non snm tanti; v -.!. 1
J
esse..:r::
TZu.
-
(1643) nuilum alium usum habet; x-yû, su-
B444- Tchy-x,parapet. perstitiosa observantia çirca sepul-
;
e.
Mœnium corona, lorica muro im- I
postta. I
dum;
cra ou-oéy-po-x, intoierabiliter sordi-

l'
x-ou-kan, geographus. Y-foû-
.fclly-.\-lclly-flc/l-pe-meoll-ye,unus homo

si,
Ti 1" .A'- 1
(J644) non est, nisi centum jugeris excolen-
11 Sorte de tour construite de
-dis; id est, non valet.
~1~~
LT sIgnaux.
(1645)
cinq en cinq ly pour faire des
g naux.
Turris b terra compacta in cumu-
lum et quinto qttoque ly vel stadio
*
|é^
/1
Hoang.
Masure.
Parietinæ. domus sine parietibus.
Tïe-x, portæ antesepulcra.
erecta ; auxiliari, defendere. (1653)

1.J;l. Très-illustre.
Rempart peu élevé, forteresse. .:£:1:
I "V/I
it » V Id' eminens, nomen antiquis-
Valdè
Parva mœnia, arx, agger contra
o.

simiSinarum imperatoris.
irrnptionem aquarum. Yao.
Pao.
(1646)

Videsupra{16/^6). I Arrêter. (1<554)

Sistere,impedire,
empêcher.
agger terrens

Pào. (t 5)
1etiam
65 contra irruptiones aquarum. Legitur
terrâaquai-n
Yelii,terra aqAuam o b struere.

evee,
f
(1647)
*11.. Rendre, récompenser, prix,
se préparer, prévenir.

N
^Al*4
T-
(1648)
Agger, sese præparare,prævenire,
praematurè parare.
occiudere, detinere.
x-ty, o bstruere, ]
j ao
Pdo.
(1656)
venger, annoncer, avertir.

;
Retribuere, sive pro beneficiis, sive
pro injurjis reillunerare, proemium
ulcisci, monere, nunciare. X-llgëll,
;
W&K Degré, marches.
, ;
gratias referre; x-tcheou, vindictam
sumere; x-tchf, significare x-sin,

*
J..!J1
,-
Kiay.
Gradus, scalae , scala lapidea
principium unde aliqua calamitasfluit.
-
nunciare; x-yoïien, conqueri.

Vide r^ (11,816). t"t Avoir en horreur, haïr.

l'1
1=1
{,649) F^lf
(
Videinfra 1744)-
(1657)
Abhorrere, odisse, cinis candelas.
~* *~ x-tcheou, loculum sub terra lateribus d1
yedu-
657) cheou-tche-x, manu sinistrâ can d e l am
Jen. deferens, dexterâ cinerem dempsit.
(>650)
xItt
*
Estacade pour arrêter le dé- 1ÊÊt
bordement de l'eau, empêcher. Vide infra (1679).
x,v Palatio contra irrnptionem aqua- Tchang.
(1651) rum, iinpedire. (Cod. VI,pag.28.) (1658)
.d::
tI
32}Clef.
Jpfjt
Murailles, murs. I
Parietes, paries humilis, cogno- I
~-~
Pào-x,
r~~ ~/C/C/:
publica.
Turris, sonitus
Turris, rerum cadentium.
somtusrerum
turris
m
cad ent um. i
i
~-'"
Ton.
* Tou. -t.
men.
F'
Legitur etiamTelle, nomen op- I
l-
° Ta.
(1668)
Tou.
(1659)

!lit Boue, vase, sale, salir, crépir.

y1 Ir r;
10 TRAITS.
Lutum, crassum, inquinare, illi-
Tl
":tJi Morceau, fragment.
Frustum, fragmentum, segmen-
A
x-tele h
.1.0 U ,
a-,
J
nire iuto oblinire, ungere, inficere.
,
currus ex iuto confectust hhou-
OAU-

T7ft
Kouay.
tum,numerale iliorum. Td-x globus J (166?)
stoiidus,
x, sto conflisus,conrusex,
ii d uis, confusus, coii
prudens; x-chati, quoddam regnum.
Jnl-
in-1-

A 1 stupi.d..
.Jl.OUfl1J terrestris; x-jell-Voll-tCtlY,
A d issimus.
(1660)

::t::
»
A
Yng.
k
Tombeau, sépulcre.
SepuItura, sepulcrum. Legitur
etiam Yong in eodem sensu.
^/gl|
Tling.
g
Stagnum ,
|»-|^Étang, piscine, digue.
pisciiia, aquœ recep-
tacuhlln, agger, iter. Tchf-x, piscina.
66 (1670)
*

PJ Tomber d'en-haut.
Ex alto cadere, ad ima deprimi.
|i*j^ Tombeau, sépulcre, tombe.
Sepultura, sepulcrum, tumulus.
ici.
rrts'Z.
Tchbng.
Vide supra (657).
(1662)
(1671)
ètJ~ Lieu élevé et clair. I
J-tt
r Locus eminens et clarus. Legitur
IfcA Poussière soulevée parle vent.

i
* etiam Kay in eodem sensu. ~~t~ Pulvis à vento excitatus, pulvis à
Kay. vento agitatus.
(1663)
jPfihv
(1671)
-t=ll=- Modeler en terre.
"-¡p Ex iuto aliquid figurare, seu ima- Boucher, fermer, remplir,

,
lo

OZl.
(i664)
ginem facere. Tsétig-xe imagines ex
terra facere.
Së.
, ,
Tft~* affermir, s'opposer.
Obstruere occiudere replere

-
,
673)
firmare obturare. Py-x, obstruere;
x-tse,indigné locum occupare. Le-
j~n Vide supra (1664). gitur etiam Say, confinia, limites,
intercludere, obstruere.
Sou.
1 (1665)
1
Crépir une muraille.
.:I:h.
Sepelire,
Enterrer, cacher.
sub terra
recondere ,
Parietem iilinire, linire, Iuto obli-
nire, parietem arenato inducere.
Tsang. abscondere. Vide infrà (9169
Tsdng.
)
JI.
Mv
(1674)
(1666)

-1.J
if'
.nt:I;. Poulailler.
Gallinarium, foramen in pariete
VjEf Boucher, remplir, peine,tris-
tesse, son du tambour.
Chf.
(1667)
in galiiuarum nidum.
JObstruere,
Tieii.tia,
m./tt tla
(1675) soniis replere, dolor, tristi-
tympai-ii.
tympani.
sonus
-.
t)
Cliemin
Parvuslimes, de traverse. - lM
j'ffi i
Moen.Th.
Couvrir quelque chose avec S2'
de la terre.
Clef,

r
Parvuslimes,
impedimenfum
impedimenfum parvi
pan'i
, +parietis qui viam impedit;collis, vel ||<# Terra aiiquid cooperire. ~m.!t.~
OU. appendix coilium.
rou-
T.. (1676) -
(.683)

| t~
.;a.:.M
Instrument de musique fait de -J.iIi Briques cuites, carreaux.
terre.
Instrumenta m ~J Lateres cocti. Vide infra (6126).

(1677)
Huen..,
Hu,én.
musicum vasi si-
mile, ex terra coactarformatum, cum
sex foraminibus in circuitu. I
Tchoiien.

*
(1684)

f|L Salle près la porte d'entrée.


TRAITS. Aula ad latera, vel extra
jaiiure
11
januam
o. domus, in quamandarini ma-.

.b.
Puivis Poussière élevée par le vent. (1685)
gistratLLs vestes induunt.

à vento excitatus. Vide su-


DAt prd(1672). ttjt Vestibule, porche.
Jfrp Vestibulunl, atrium, locus ad ia-
(1678)
(teraitineris
.J!»
JpE-Z
Aire, place ,
crifie aux esprits.
lieu où l'on sa-
686)'respondens, aliquantulùm
: tus
ideo
seu vias in palatiis januae
et eleva-
in palatio regis est rubro colore,
hôtig-x.
vocatur
Tchanv
Tch ang Area, piatea, locus ubi spiritibus
(1679) Sacrifici lim fit, et est terra excavata
sacrificium excavat,,L
sive compianata; domus lusibus desti- |railles.
jsf Ornement extérieur des mu-

3ubi natae, numeraie rerum. Ice-X, locus


kuu-jîn,sciiicet licentiati, exami-
nantur; x-sse, res, negotium y-x,
iinum negotium J duce res.
; eûl-x
; A Moen,
Moen.
.lVIoen,
L..MI.
jtA Parietum
supremie
iiattis.Legituretiai-n
tum lateribus sternere.
f
superficiei or-
pavimen-

W Poussière.
f fefclà Puivis.Yeôu-x,
; atomi ; x-so, se-
~T~
«pKf
Limites, frontières, borne.

((1)
rj,
hA\:
.1.C Ill.
culi mores lÕ-x [sex tchuï\, ita vocan-
tur abb idoiolatris
d 1l aures, nares, lin-
1. Kinè'
feiicitatis
Limites, confinia, terminus. Tâ-x,
tempus vel status; koúeIJ-x,
16uu infelicitatis tempus vel status.
gua, oculi, corpus, voluntas. (t688)

i@ Tombe, monceau de sable. ftg


Tumulus,
Ngeou.
(1681)
Sturetiai-n
de pierre.
arenae cumulus.
~-
Tsy.
(1689)
Degrés

Tsf in eodem
tur etiam Tsy -
Scaias lapideae, vel lateritiae. Legi-
eo d ein 5ensu.

AC. Fossé. *
ttti~ Petite maison de campagne.
Fossa,àqua mœnia circumdans. 't Parva villa, parva domus cam-
TftTiêll-x, fIuvÏus quem vocant Kiâng. Tt.l pestris. Legitur etiam ChI; in eodem
ClU.
(1(81) sensu- (Cod. VI, pag. 37.)
-
1.' Clef. rtr
).j1f-. ~~(8115).
(8115).
Vide infrà

>p, être submergé,
Cadere, labi, ruere, mergi,sus-
Tchouy. r"i
t,
Tomber, tomber en ruine, ]2:'Clef.
suspendre,
Tuu'

*Hia.
(1691

ijgf
^J«
)
Panier d'osier.
Canistrum, vel calathusvimineus,
quo utuntur agricole ad terraan as-
(1700)

fdft
Kiao.
Pendere. x-tay,abortiri.
ab ortiri

Terre inégale.
Terra inaequalis, soium inaequa-
Tau.

laO. 0,, terra steri


bile. x-kio, sterIlis.
l is.
Lo. portandam. (Cod. Vlipag.37.)
(17°1)
(1692)
tr
J/Fh ,
Murs, murailles, remparts. !iit
m Augmenter, accroître, ajou-

Yông. agger contra


Mûri, parietes, terreus
mœnia
irruptioliem aquarum.
ter, multiplier.
Augere, superaddere muitipli- ,
K (1693)
,
être submergé,
Descendre
Tseng
(17°2) care. x-may, plus offerenti vendere.
Legitur etiam Tséllg, residuum.

lM
f
~~C~ renverser, bas, méprisable.

fc..1. ,
Descendere,
ien.in ferior, vilis lnergere,
Tien.. fi..
sternere,
nomen fluminis; su b
J.Jt~
JJfcll) Magnus collis forum nundinae.,
Grande colline, nlarché., foire.
,
694)
(1694)
1..d ponere add
d"b aliquid
mensae pedibus (1703)
J
KieÓll-X terra priùs populo frequens,
illaln stabiliendanl. posteà deserta ; x-mou, sepultura.

Crépir,
C~~
, in se reposer. Il
,.
(17°3)

Terrain uni.
* É
KJy.sensu.
(1695)
Luto domum linire
colligere. Legituretiam Hi
quiescere,
eodem * Terra complalfata, ubi fiunt sacri-
ficia progenitori novem generationi-
Chen. hus dissito.

t
(17°4)
lit
1
;):,ff:. Monceau, entasser.
,J.~,
'X Labourer avec la houe ou

i*
Cumulus, in cumulum redigere,
avec la charrue.
i
Tso i-y.
(169(,)
acervare, accumulare.
Aratro
v PU
Aratro vel terraIn colere.
ligoneterram
veI Iigone colere.
Legitur etiam Po in eo d em sensu.

I
('7°5)
Argile, craie, crépir. -

f(ln.
697)
Argiila, creta, iuto iinire, ob-
struere, recondere, sepelire. '* Frustum ,
Morceau, fragment.
fragmentUm, segmen-
tum. Legitur etiamPo in
eodem sensu.
Po. (Cod. VI, pag. 40.)
\M| +u
II((17°6)
';
T%t~
Mdu.
ou.
.LY.L
Tombeau, sépulcre.
Sepultura,sepulcrum.x-pdy,epi-
taphium tumuli epigramma.
J
Et Tomber en
truire, tomber.
ruine , se dé-

,:
(1698) ".,.. Ruere, destrui, cadere, labi.
Touy.

Species
',

j.
l*it|
*
12 TRAITS.

Petite terrine.
ècutellœ seu lancis ad de-
ponendam oryzam. (Cod. VI,pag.jj}.)
ntTr*'~
m
("7°7)

jyiV
Tombeau, sépulture.
Sepulcrum, sepultura.
etiam Pan in
dan in eodem
eod ei-n sensu.
seiisti.
- Legitur
Fan.
:',':','i'(1(;9:J) (1708)
t
j2.eCkf.

ii- tarius
uu,
-
te
tinens
JMé*
mpore
ue
(>7°9)
Noir, obscur.
Nigrum, obscurum
quinq1
t1 ; quidam sec- I
Meucii;mensuracon-
tchy sive cubitos.; unum
ex quinque suppliais çoi.ni•ci•^.,

;
quo
est atris notis faciem inscribere. He-
x, atramentum ching-x, fabrorum
iignariorum linea, metaphoricè ré-
gula; taii-x, concupiscere, vehelnen-

;
terexoptare, divitiarum-cupidus. x-x
I

I
I
I

I
Wjfrj
Vm

m
(1716)

T6.
(1717)
détruire. 1
Tomber en ruine, tomber,S2'Clef,
dejicere.
Té.Ruere,cadere, destruere,
Legitur etiam To in eodem sensu.

Videsupra(1716).
TVIi,

dicitur de homine malevolo item de I


im
t-Tas,
* Grand vase de terre dans
homine inquieto. I
JtjEg~ lequel on met le vin.
monceau. I TSnVas vini, vas testaceum in quo de-
JgY (1718)ponitur vinum. (Cod. VI, pag. 42.)
Acervus, terra plana in qua parvus 1
collis eminet. Yéti-x., parvas turres 1I
Tun jtfé. Monceau de terre, grand.
(r710 )apud quas aguntur excu b læ, et per I
(1710) fulTlum
f "b'.
ïbi excItatuln, aIl1.1.
milites I ~~t~t Terras cumulus, terra etevata,
monentur si quid InaIi ab inilllicis -,/1" magnum, magnus terreus agger. x-

i a,
Fen.
sive à latronibus immineat. mou, sèpultura, sepulcrum elevatum.
('7'9)
M-
+- H ,
m supra (1710).
ide SI/prit
Vide
V™ (1 7 10 ,)
13 TRAITS.

Tun. 1H>| Terre près du rivage.


(1711)
M'I Terra littori proxima, portus, terra

-tjr
ubi domus construatur.
È& Urne ou vase de terre dans Ngao. apta
"pj lequel on met le vin. I (172°)

lJ;t¡:¡t
-b iL»
,
Vas vini.Usurpaturetiam pro Tsfui. Mur, muraille.
.1.fun.
m sun.
Vide infrà, (4483). Murus paries. Usurpatur etiam
Tsi/tz
* Isiang. pro Tsiang. Vide infrà (5618).
Grand vase de terre dans
(1721)
lequel on met le sel.
Chiner Vas magnum fictile in quo sal ser-
Antredoubleoucreusédans
vatur. (Cod. VI, pag. ^.2.)
jJt
.æ Choses qui s'achèvent par la
compression et la percussion.
-l(vy
Mlt Antre double ou creusé dans
(1722 ) d T' J
Res quas compressione et percus-

.,..d1b.
.r0.
sionib us perficiuntur.
fi ou-x lateres
nondùm ;
f
JjJEÏ un autre.
(1722)
coctitall-X, quidam globi
VU'AntrUlTI duplex, seu antrum exca- ex carbonibus tunsis et cinere com-
pacti, quibus utuntur in focis ïereis
(17-4) vatum in alia spelunca.
ad manus pedesque calefaciendos.
<4~El Rendre droit.
Aliquâ re tenui adhibitâ, înaequale
Videinfrà (11,850).
S"
j aliquid (ut mensas pedes) ad æqllaIi-
tatem reducere.x-x, terras ruentis
sonitus seu strepitus.
Soúy.
(,7a3)
t j\-
Sx' Clef

.::r:
l&L
Kïao.
Terre inégale.
Terra inæqualis. Videsupd(1701).
libituoperantur; 4.° qui,suoarbitrio, S2'
non monito rege ,
aliquid aggrediun-
tur; 5.0 qui non promovendos promo-
vent. Legitur etiam Yong, obstruere,
t
1
Clef.

Tau
T'ai. (1724) replere, aggerem excitare, excolere,
impedire, aliquem anxium habere.
-rffefc Cultiver la terre.

-
Terrain colere, eum magno conatu
n.
'éA~/7.., Wlam vertere, aperire, ferire. Kây-x, Vide suprà(1731).
prius incultos
1 agros colere.
lel'e

Paries.Kién-x-ty,ve 7
Yông.

pirciniinterquostantùmmédiusestpa-
ke'-x-ty v- l
,
i x-ho, terrain inégal.
Pt,Ciiiiinter(Itios tantum medIUS est pa-
(1716)
P Terra inacqualis ; item caiamitas,
ries;kc-x-mên, vel kïen-x-mën, porta
Kan infortunium. Vide illfra (10,877).
vicina seu proximior aiteri porta?.
(735)

TQ~t~
::£:..
Tien Au
Fondemens, fondations d'une
salle, salle.
lie
I

fundaillenta; dicitur etiam


rElévation
JJfafÉlévation de terre sur laquelle
on sacrifie.

c
Llent Tcln. Terra in cumulum coacta pro sacri-
('i27) de ipsa aula.
(1734) ficiis destinata. Legitur etiam Tan:

Faire
Circuire,
le tour, environner.
x-mau, quàm
x-mail, quàmam plissimè.
anlplissÏ111è.

Hotin.
7
circumire, circumdare,
i rcumc i neere.
.t~-f
~- *
an-x, terrain inégal.
Terra inieq ualis ; item ille cui res
ex voto non succedunt.

ym
>
Lan.
T

rr| Limites, bornes, fin. (17J5)

Limites, fines, termini, confinia,


I.P Fosse, caverne.
AiïmOç.
('729)
finis.
/ttIVide Fovea,spelunca, antrum, caverna.
suprà(1621).
*ii Kff.

;
1.1
"X

Yè.
y
Désert.
Desertum, loca siivestria et de-
serta. (Cod. VI, pag. ^.j.)
('736)

14 TRAITS.
(173°)

~L~ Obstruer, boucher, remplir,


~~PE construire une digue.
Jtl
Py
Fossé.
Fossa. Vide suprà(1682).
Obstruere,replere,aggeremcontra imsien,
/f
0}1ë' aquarumirruptionem elevare, terrain ('737)
73
(173') rad..bb usaddddere. Pey-x,
ar bborum dici PA" ex-
coiere physicè et moraliter. Où-x, ho-
mines publici qui, i.° celant regem
Vide suprà(1677.)
quac scire deberet; 2.0 qui privatis
utilitatibus student; 3.0 qui mala Huën.
pro (1738)
32e. Clef.

,1
-
I
'1"tJu,
-
>
fl
$
Cachet

C739)
reu.r.
ou sceaude l'empe-

împeratorisseuimperialesigillum.

jjjt*Vallée, fossé, profond.


IMtÉ
ljfAntrepratiqué
U'(746)
i^• sous un tom-
beau, désert, solitude.
If ,in gitur etiamJ
Antrum mortuorumsepulturam,
Aouang. desertum solitudp. TLe , »
Koïïang in eo d em sensu.
I L~

1
VaIJis,
profundunl.
conlIis.fossa.
TV-a-, mare.
fovea, 16 TRAITS.
Ho.
JU~~ Terre noire et dure.
M(i74O)

11 /fin Terra nigra et dura. Tsièou-x, ta-

v
Soumettre, se soumettre, dé-
LOI'U. berna vinaria.
truire, affermir.
(1747)
Subiicere, subdere se alicui, des-
Yiï truere,fîrmare,,obstruere,ruere,do- .J.&Et
('74')
mare, comprimere.
• 'mA' b.
lan-x, subigere. "ÜJ des chemins.Portes placées dans le milieu

.;
Hatitieur,élévation de terre,
jetée, digue.
Terraalla,, terras cumulus, agger
Porta? in
yv1 Vhlei»fm
^748)' itineribus
(11, 700).
constut.

,
Tcto.
(-742)

.:.tk
contra irruptiones aquarum.

Fossés autour des remparts


,
)j,=.
Tan
Amphora ,
Vase à mettre du vin.
vas in quo deponitur
ve l servatur vinum-
d'uneville. (1749)

*
Hâo. Fossaesub mcenibus. lym Mur en terre et peu élevé.
((743)
J.m. Parvus paries terreus; gradusterrte

11 Campagne proche des mu-


Oéy. circumdantes terrain elevatam dictam

JcTl, (1750) tan, ubi sacrificia fiunt in honorem


railles de la ville. mortuorum. Legitur etiam Oeyin eo-
* Agri sub mœnibus urbis, terra flu- dem sensu.

1 L..
x
('744)
(1744)
viorum orae proxima, mûri minores
extra. principales.Legituretiam JrTue-n,
- ftvf Se gâter, se corrompre.
Juen et Jeu in eodem sensu.
Corrumpi, res ex se ipsa sese des-
HacÍy. Po-x, frangi, rumpi, destrui,
(1751) truens.

M.
IJ TRAITS.

Entasser,assembler
chement.
, retran-
1tn
nocere. Legituretiam Kouay in eodem
sensu; item Hoey, infirmus.

Lieu élevé au milieu des


*
Louy.
Louv.
Unum alteri superimponerej con- /3pf champs.
gregarGïva llum
Il l itare. P"
mi.1. 1.
Py-x,lorica ~— —A
Lbng. Locus eminens inmedio agrorum.
1 .d. ma-
(1745)
(-745)
muro imposita ; x-che, 1" lapidum
(1752) Kieou-x, parvus collis, sepultura.
ceria, seu lapides sine calce congesti;
kouey-x,rarum, mirum; x-sing, quod-
dam sidus. Legitur etiam Lu yô-x, :
quidam spiritus -qui alios maïos spi-
"Jpp
Vide suprà (1752).
ritus fugat, ideoque Sinenses prae fo- Long.
ribus scribunt yo-x.
(1753)
., Clef.
.J:J.t.J

L**;7~~t*"**~
jou.AAI4 ;
Jaltt

(1734)

v
il
I
(756)
I
17 ET 18 TRAITS.

Terre molle, pays.


Terra mollis, regio, terra rubra. I

I
x-tsè, filius benè propensus, ideoama-
Jàng.bUis;fàll-x,
aqua obstructa, quae fluere
nequit;k'j-x,hiIaritercanere.,

Videsupra(1731).
Yông.
Détruire, tomber.
Destruere, ruere, cadere, ex alto I
cadere, ad ima deprunl.
19 ET 21 TRAITS.
I
I

II

I
—^
B
Jin.
(1760)

mi
;
tem colit x-fîu, nomen
prsefectorum civilium sine
;
generale £?/ Clef
inuneri-
bus x-tsè, litterati nondùm gradum
assecuti; nuu-x, nomen honorabile fe- Ss/.
minarum ;sieou-x,îdo-x,
x, vini potator ;
baccalaurei
nomen
tsÛou-
Bon-
ziorum Tdo ,.-x, judex. Legitur etiam
Chy in eodem sensu.

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

1 ET 4 TRAITS.

Caractère qui sert à marquer


le temps, grand, flatter.
Litteratemporaria, magnum, adu-
lari, eloquio pollens.

Fort, robuste, grand, beau.


71Fortis, robustus, magnum, pul-
JËËL
jEfjr Caverne, antre, creux. I
Tcho'ang. Tirchrum,
triplenum, abundans,décorum,
Caverna, antrum,cavus, spelunca, I g intaannis
(1761)triginta anms natus, numeraie
numéral,e Gom-
com-

1

VA
(1757)
en.præ-ruptum. I
I
bustionum quibuspromedicinautun-
tur [gallicè cautère]. x-youe, octava
luna, qu'fin fortissimam Sinenses re-

.t. tT*
ra.
putant.
I
Digue, jetée.
.J..NiJJ
Aggercontrairruptiones aqtla- * Pierre sonore.
(1758) Videsupra"(1604).
Agger contra irruptiones aqua- I
I

ing.
Petra sonora. Vide itfirà (6944).

Kïng.
(1762

t>
7° ;
Vide supra (1762). Legitur etiam

SS' Clef.
.L.
~-
Ssé.
I
-L
Ssé.
(175.9)
XXXIII.c: CLEF.

CLEF de la magistrature: doc-


teur,savant, sage.
Clavis magistratûs : doctor litteris
.excuitus, sapiens, praefectorum gene-
(1763)
Cliïng vide itfirà (8378).

8 À 12 TRAITS.

ricum nomen, mascuius, adoiescens


qui nondùm uxorem duxit. Tsùi-x, ~- i -~
Vase de terre ou de métal
doctor; tchou-x, iitteris et virtute præ- ^i||fc pour mettre le vin.
Hou,
;
ditus, qui tamen nondùlnobtinuitpræ-
- ,;
fecturam mong x adoiescens qui (17,64)culVas
(1764)
vini.magnus
venter x-J8u, cucurbitae species,
cui venter magnus et collum exile;
collun-i exi l e
nomus;
nondùm litteras didicit tiFtl-X, astro-
ku-x, qui domi manens virtu-
hoa-x, instrumentum
quo pueri utun-
tur ad sonitum edendum.
I
SS'eClef, rdb* I CARACTEKES JOINTS A LA CLEF. 34'
Videsupra (I764). I
I
Af
~L. 4 TRAITS.
Sse.
Hou.
(.1765) I
Se
3 ET

soumis.. - 1
if'=i Sesoumettre,
soumettre,
, , I soumis..
Pur, parfait, fermer, unique.
Se subdere, subditus, dedere se.
r~-# Purum occludere, I
perfectum llifra (II'77I)'
J*unicus, unum. Tchoüell-x, ex animo II
Y.
lan.
Hiâng. - VIde

et unicè alicui rei vacare. II ('772.)


(1766)

~3~ Se contrarier mutuellement.


JL][~
---/
Gendre. 1*
Iiiterse m-Lituo
Inter se mutuo contradicere,
coi-itrad ic ere vel
ve l

; Gener. Fôu-x, uxor sic maritum I


appellat iiùu-x, filias maritus" I
Fô-ng.
jtong.
mutuo adversari seu resistere.
S
* (1773)

i-
rs
1'
*

1.1..
767)

1^,
tions,
ouen.
ulen
(1768)
9
Petites rues entre les habita-
habiter.
Parvi cailes intra habitationes, ha- II
bitare. Koïiey-x, mulier honesta. Le- I1
Yittiretiain
gitur etiamKVKoûeizineodr
V in
ouen eodei-n
em<sensu.
seiisu. I
,
32E;
Ray.
(1774)
Se nuire mutuellement.
Mutuo clàm nocere seu damnum
inferre. Legitur etiam Kïe in eodem
sensu. (Cod. IV, pag. ftf.)

=-8..:'. Longue vie, âge avancé. I


¡¡:if Vita ionga, quaedam consteilatio. I xxxv.e CLEF.
C/ï~M. ; hia-X.,I
Cheôu
) (,7(j 9 x, aetas octoeinta
0 annorum ;
Change, setas centum annorum îchông-

1 ,ng-x, ad
aetas sexaginta annorum ; cha, d I
JJHT
marcher
de CLEF la marche lente:
l,r lentement, arriver l'un /jL
3s;aj,
t1
;
multos annos Ittig-x,quaedam arbor I
apres
i-1-iarc
autre. SVÜ)"
ex qua fiunt baculi; x-otien, eloquen- I
;
tias opus x-pàll, tabula iignea quihus
Soûy.
.Y
(,775)
Ci' tardi
Clavis d.in-
d.. incessûs:tardus
fi

feretra conficiuntur. cessus, tardé progredi, deincèps seu


per vices advenire.
-Vd Se réjouir, sauter. I
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.
Laetari, saltare. x-x dicitur de sal-
Tsûn tante, item de hilari. Legitur etiam
Tsuti in eodem sensu. Vide itfirà 4, 5, 6 ET 7 TRAITS.
(1770)
(10,775)).
fi arrogans,
Superbus,
rr,
Superbe, orgueilleux.

Isin.
<diciturde incedente.
gloriosus. ~-~
incedente.
x-x

,
XXXIV.E CLEF.

b h
34' Clef.
;A JC CLEF qui signifie
0.1li fi e marcher
:
marc h er
(1776)

t r.
Emment, outre-passer.
,
Clavis (1771)
lentement.

pervenire.
incessionis lentae: posteriùs LA Ing.
(1777)
Eminens longé praestans prse-
-
tercrredi. x tchf in deterius ruere,
paulatim alteri ruinam parare.
y
JJ-
-
clef. W
jy Oiseau qui retire ses pieds en I
I
36' Clef.
!J.
.J.
VP"#

song.
Smy.O778)pedes
volant.
Avis quse volando pedes colligit, I
'( 46) I
colligere. Vide ilifra (11,460).
JHÏCLEF
XXXVI.e CLEF. C
-
si

Ap Manquer aux cérémonies. I


.7 curité : du soir et de L'obs-
soir.

y,.~
In venerando deesse consuetae ur- I
banitati, seu in genulfectendo geni-
I
SY.
(1785) ritatis sérum , ,
Clavis vespera? temporis, et obscu-
: vesper sacrificiuni
quod iunae fit. Tchx, ultima arini
(1779) bus ad terram non pertingere. nox; x-chy, domus inclinata; tchiio-x,
mane et vespere; x-yen, vespertinum
convivium, epttfx.
"tf-| Été, grande maison. I

Æstas, magna domus, familia im- I


I CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
Per'a''s
Hici rum
(1780) clarum, quinque colo-
mi H™! x-tchy,
(1780) stura* x-tchy,so
fLln1 mistura. sUtIumassti-
solstitium æstI- I
I
vum; x, vel tchdng-x, vel hva-x, reg- 2, 3 ET 5 TRAITS.
1111m Sinense.

II, 12, IJ ET 19 TRAITS.


I

lt
JS\
Dehors, par-delà, étranger,
rejeter, abandonner.

, , Oudy.
(1786)
Foras, extrà, extraneus, rejicere,
relinquere, habere pro extraneo. Nouy-
c. ;
,
Imaginer méditer I l, ultra,
x, Intus et foris lîtig-x,
~— t prendre.
entre-
;k"
tereà, mO-Cllue-X-JJll,
v 1v
, hoûay-ny,
A
l
,/1 liêti-ngb,
,
prit-
N yè-yebu-
N N
J
Huén Machinari excogitare moiiri, I Sle- }'
non so lUITI exteri se d
.c2 uen. , I
quaerere. egomet habeo aliquid quo de te con-
(.78.)
querar; tchu-x, peregrinator; tchlÍ-x-
Jeào, abiit, profectus est.
~J~ Haut-de-chausses de peau à I
l'usage des chasseurs. I
jflFÎ
Tsilil.
TsunCor^aceae braccæ, vel
moralia,
pellicea fe- I
ad, usum venatorum. I "~t~
Se retourner en dormant.
Sese dormiendo vel ad dormien-
Yoùen. dum in alÏud latus vertere. Legitur
(1787) etiam Youen.x-yên dicitur de colubris
Dê Espèce de singe. simul colligatis.
~\y~ Species simiœ quze gaudet arbores
Nâo
(1783)
conscendere, et vocatur mbu-heou.
Mt~~
jj~~
Matin, attentif, vigilant.
Mane, suis rebus valdè intentus,
diligens, suis rebus attentus, diligen-
t!~M Sorte de génie. su.tia mattiti
Quidam
; diemon in montibus se
(1788)
tla matutlna.
na, summo mane.

KozFey. prodens quoddam animal draconi


(1784) silnife, cornutum, et facie homini Beaucoup, multitude, mérite.
simile; animal bovi simile, sine
:.
nibus et cum unico pede ; quoddam
reonum»x-x,quàmdiligentissimè.
cor-
rita, Multùln, multitudo, meritum,
excessus.
chào, vel hy-x,
Tay-x,
me-
excessus ; x-
quot! quantum?
(1789)
r„
$6.<Clef,
-J.)
S
1

m
i
*1

Yi.
~-
(,1790)
J
Nuit..

sj-x quoddam regnum.

8,II
MhiSuffire, il suffit, beaucoup.

Keôu.

a(1791)

At'ong.;
(1792)
l •
Nox. Tcheou-x,dies et nox; x- I
m*n8~tchû> carbunculus lapis ; x-hôu, I
;
urinae vas tchiï-x,uitima anni nox; I

ET 12 TRAITS.
I

Sufficere, sufficit, multùm, exces- I


sus. (Cod. Vl

Songe, rêve.
*' pg.. 7-) (a)

Somnium. TsÓ-x, somniare; x-x, I


obscurè; x-kiëll, in somniis. TcJnng-x,
somnium quietum ; yo-x,somnium I
J
cum timoré SÓu-x somnium exhi-
;
bens ea quas vigiles cogitamus ou-x,
I

I
I
I

I
-

,surpasser,
FA

Ti.Clavis
rJ ,
(1797)
797)
XXXVII.' CLEF.

CLEF de la grandeur: grand,


commencer.

kay,
,
magiiitudinis:
Clavis

mùm;X-jîn,
;
mùm
-rna
magnitudinis:
perare
magnus,
g iius, su-
incipere, iiigrandescere. x-
1.
1" p il erumquè, ut pluri-
f vel1 x- Iïo,
; x-jtn,ma
J
magnates, vir
itemvirpro-
g nates, item

pridie ante hesternam diem ; x-Iieou-


jy, quarta dies. Ustirpatur etiam pro
Tly. Videi/ifrà(1799).

CARACTERES JOINTS A LA CLEF.

1 TRAIT.
pro-
bus x-Ria nobilis familia; x-tsiên-jy,
=*
37- Clef,

Td.

t ;
somnium repraesentans quie vigiles
diximus ;
hy-x, somnium hilare krÍll- I
x somnium terribile : sic sunt sex I
f W Ciel, temps, jour.
Cœium,tempus, dies, deus, regio

;;
aërea. Tsâilg-X, tempus veris; hJo-x,
species somniorum, I x
1P11tempus
leii. œstatis -x,
inîti-x,tempus
;
I
tempus wstatis min tempus au-
I
ir,
Videsupra(1792).
(1798)
TUMNI ; chdng-x, tempus hiemis
slti, voluntas cœlo conformis;
.v-
po-x,
Videsuprd (17 rex cui cœlum non favet ; mo-x, su-
Mong.
(1793) --
I
I
;
premi regni doctores; leÓu-x, tempus
p l1uviarum x-tsè, II
, imperator; x-lria,
imperium Sinense; x-yên, naturaliter;
Taciturnité, silence. I x-tchù, est trigesimum-tertium c.œlum
apud sectariosFo., quod cieteris domi-
~j~~ Taciturnitas, silentium. Tsy-x, ta- I
;fi.
natur Y-hoiiey, mulierum menstrua-
jfëg
(1794)
citurnitas, altum siientium.
d.
dominus; J
1. UXIO; x-xyA tempus; x-tellll,
lis
;l' cœli1.
A mattlhematica x-ouen-
x-oîleii, A

t~
:iQ Respecter, avancer. I
seng, mathematicus.

y-y
Venerari, progredi, reverens cnm
timoré, x-yonell, per fas et nefas sibi
I

I
fÀy Grand, très-grand, surpasser.
Magnum,summum, supereminere.
superiores gradus procurare. I
(1795)
"Yay X-Ydllg,
A i - luna;
sol;x-yn, l x-îse, impe-
ttixCollègues, compagnons, asso- I (1799)
rator's filius electus ut patri succédât;
JjiyÇ ciés, beaucoup.
Ho, CoIIegae, socii, multùm,muiti-
I
x-Aou"o,
;
immodicum ; x-sse, praecep-
tor filii imperatoris x-kien, eunu-
chi imperatoris. x-kÿ, inter entia su-
(1796)
;
tudo, cœtus. Tà-x,societatem iiiire,
plurimi simul ky-x, quoti
premum, immatèriale, et aeternuin;
cœlum, est idem atque ly.

(a) Le petit chiffre2.ajouté au numéro du cahier, en indique la seconde partie.


•37'Clef.
/W
l'1il.
1^Auxiiium
qui- Aider.
FOll.
((1800)
8o°^
dare.Ta-x,magîstratus
;
I

regi proponunt promovendos ad I


praefecturam

;
ich" x, homo rectus I
et probus, in suscipiendo au d ax et
magnanimus
I
item tchang-x, Jllaritus; I
x-tse, magister; x-x, ille homo ; Py-xJ I
; ; ;
homo viiis x-jin, reguli uxor jo-x-jm, I
regulorum conclIhina;y-x, 11nus homo I
iliîli-x, bajulus ; kiao-x,iecticarius ;
;
;
hông-x, opus po-te-kd/ig-x, non vacat, I
tempus non habere x-tchè, sapiens,
I
aliis virtute et sapientiâ pnecellens ; I
Kong-x-tsï, Confucius. Legitur etiam
Eliu, littera auxiliaris, conjunctiva, I
I
I

*
:k
Chf.

~L
~*

(d05)

ÉL*.
s
qui
Erreur, errer, perdre.

peccatum , excessus

; x-yell,

;;
,
Error, Jrrare, perdere, ignavia,
imprudentia.
Oulrllg-X, mori, perdere; x-sin,fideni
fallere Alapsus linguae, seu ali-
1.
dicens quod nole b at x-tao, a
latronibus spoiiari x-ho,
x-ho,cremar
cremari.

Marcher avec précipitation,


poursuivre, continuer, visiter.
Tdo.F.esthiantr.progredi., prosequi,
0
(du")
continuare, invisere et invisi.
i
;
1.
7k
37' Clef.

7V.

;
înterrogativa, et finalis; particula du- I
bitandi, initium loquendi iste, ista, I
3 TRAITS.

istud: vjîll, quilibet, nullus, non; x- I


4J
*
- Jt+ Chose grande par le haut et

/y"
YIÎ, quoddam regnum.

Absolument, certaineillent,
I

Yitn. petite par le bas.


Res magna in parte sllperiori, et

8 (1807)parvainii-iferiori.
((C
Cod. Vl^pag.17.)J
d VI
.1 c
déterminer. I

Kouay..
,
Absolutè,certè, determinare, vas I
tantisper fractum,
(101)
fi
vinatoriis d. I
una ex fifiguris di- m Content , , paisible ,
grand

Jn
in libro Y-king.
<;- 1
large, beau; espèce, ordre; éloi-

,
Y. gné, méprisable, étranger, ordi-
::::£. x-x, docile. I
naire, facIle.
(1808)
Docilis : dicitur etiam de pulchra I
Contentus, quietus; magnum, am-
etdeore
y-w
Jt~C.
(,1002
)
* et de .,
ndenti.
, ore ridenti. L..
arbore fructifera ; item de re tenella,
Legitur etiam Yào,
'-'
mors intempestiva, vita brevis.
I
I1
I
plum, pulchrulTI; species, ordo; Ion-
ginquus, viiis, advena ex terra re-
mota; ordinarium, facile, planum ;
aliqnem procul amandare, occidëre,
2 TRAITS. extinguere, ferire; herbas praecidere,
genio obsequi. Hj-x res valdè obs-
fJLf cura vel subtilis, quae percipi nequit;
7Ç.
Milieu, moitié, centre, fin,
long-temps. ;
tcliy-xy vermiculus vini ptng-x, spi-
ritus aquarum; llÙll-Y, spiritus floruln;
Médium, dimidium, centrum, finis, x-tsë, septima luna; ling-x, qui primo
Yâno-
(180i)
ditl, rogare. Tchong-x, in medio;x-x,
aJllphlIn, visu puichrum, spiendens.
;
floruit et posteà déficit x-Iy, pars Tar-

:
Legitur etiamYti x-x dicitur de re-
tariae Sinensis imperii vicina ubi im-
peratoris debitores in exilium eji-
centis vexilii pulchritudine. ciuntur.

¥
>k J
Porter sur les épaules. Prodiguer, prodigue, grand,
|| y-
pid-Lis,hebes.
Humeris ferre, vires adhibere ad
allquld erigendum.x-tse, rusticus, stu-
(Cod- VI', pag. 16;)
TE~
Koùa.
(1809)
grand parleur.
Prodigere , ,
prodigus
magniioquus. Legitur etiam Koua.
magnum,
* ?'\;-
Ip.'Clef.

::ri.
yf"
4 ET 5 TRAITS.

Presser de tous côtés,com-


primer, aider, secourir.
1
~M~
Fong
Présenter avec les deux-mains,37-
offrir avec respect.
Ambabus manibus offerre,. obse-

quenter aliquidofferre. x-x, adulari,


I-/\
T,\,
(1815)
Kra.' Ex utroque latere constringere, obsequîo prosequi; x-tchfng, adllator,
comprimera auxiliari, succurrere, adulari. Legitur etiam Fong, aiiquid
(.,e,c) ,
compingere, committere, iiiterserere. superiori offerre,honoratum esse: x-

;
x-kouen, torturas genus quo pedes cons-
tringuntur x-tchy, ex utroquedatere
;
aliquem adjuvare x-tsa, permistim,
, l1 sse-x, servire; x-ming,
Jseve , ex man-
;
data superioris aliquid agere x-yàtig,
; -
parentes alere x-kido, doctrinam sec-
;
permistum x-fou,consiliarii regii. tari; x-tchy,mandati imperatoris ho-
noratum esse, seu jussu imperatoris
*-
m Sur-le-champ, couvrir, arrê-
aliquid facere.

ter, entrer en possession, ca- 6 TRAITS.


Yèn. cher, manquer, reste.

6
(dJII) Subito, cooperire, sistere, posses-
sioneminire, recondére, abscondere, C Milieu des deux hanches.
deesse, residuum, simul, multùm re-
sidui.Legitur etiam Yen, quoddam

otiatigdebellatum :
antiquum Sinense regnum à rege
x-lieou, diutiùs
Ort-
Kouey.
zr y

(,SIG)
Mediuln inter coxendices. x-slng,
una ex viginti et octo constellatio-
nibus Sinicis.

immorari; x-hoii-an, longo tempore Représenter quelque chose à


aspicere. ~T~~ l'empereur.

Grand. m
.l.seou.
(1817)
Imperatori aliquid significâre, seu
reverenter oqul; numéralle
ioqui ; numera e canti
cantJO-
o-
711 Magnum. Vide infra (32^0). ilum. x-yo, canere fistulis; tsïe-x, con-
cordibus fistulis lllodulari; x-kày, aîa-
(i8u)
Fo.
critas militum post victoriam ; tiftén-
x, vel keu-x, imperatori per verba vel
Extaordinaire surprenant,
coràm significare : tchdng-x, vel kÿ-x,
vel ty-x, per scripturam significare;
PImerveilleux, rare., sed, in hac locutione, enunciat
Kjf. Extraordinarium, admirabile, ra- negotia communia,tseou negotia par-
j)
(181 rum, monstrosum. x-sïe, non rectum. ticularia. Legitur etiam Tsou.
Legitur etiam
: Ky > numerus impar,
plus, ampiiùs x-lîng, residuum nu- Grand, brillant,beau,briller.

'L
meri ; x-tchy, unicus.

x-ho, que! de quelle manière!


•JjLZà.
,
(1818) ,-
Houan.magnifica;
Magnum, lucidum, spiendidum,
pulchrum
ca »
splendere. Liïn-x, donius
poell-X, otlarI.
otiari.
Tt~ que faut-il faire!
NdyQuid? quomodo! quid faciendum! ..;:fin Convenir, contrat, accord,
~CV obligation.
(1814) quid fieri potest! Additânegatione,
significat remedium, v.
tune
Convenire
g. mô-
, veruobligatio,
x-x,dolenter,
IZ*sculpere.
adtor- pactum,
x-hô, nullum est remedium, despe- (1819) scu lpere. x-x,dolenter,veruadfor-
rata res est, nullo modo fieri po'test. ren d am testud inem in usum divi-
Videinfra(4185). nandi;x-yo,vel x-chu, syngrapha, seu
-
--
..,
Td:

"---ir
Te

k*
Teh a
(dho)

*Pën.
(j

AK
; cJiîi-x,Iibri;
; te x-chin,tradereseinclientelamspi-
37eClef.acripturaconventionalis

., A rituum. Legitur etiam Kte, distare,


:
incidere, caelare x-ko jamdiù abesse

tia verba x-men,impellendo aperire


portmn.

S'enfuir, courir.
Spl-

dicitur etiam de vita iaboriosa. Item


Sïe, avus regis Chal/g.

Ouvrir, se vanter.
Aperire, jactare se. x-yen, jactan-
;
;

Fugere, currere, cita incedere, ma-


trimonium contrahere et aliçui ex sex
ritibus deesse, fuea pxrofligati exer-
çj
citûs,militespi-orfigari et reverti,
pueliaclàm fugiens unà cum juvene.
SÕu-x, nubere sine homine qui agat
mediatorem. Legitur etiam Peu, fu-
gere , antecedendo velociter currere.
àt

n
ran,c-
-T-Sang.
t.
Tlrt
(1834)

~S~

H/I
(1825)

»,
Pen.
(dhG)

çfb
Grand , abondant

Quel
ventre.
î
~-iiis,co-
Magnum, grande, abundans,
piosum,multum, altum.
co-

qui! comment! grand

Quialisi quis! quomodo? magnus


venter; item, viri seu fêminae ob
delictum in prœfectorum mancipia
damnati.

Panier de jonc pour transpor-


ter quelque chose.

tandum»
tan Ull1. L..
Cista arundinea ad aiiquid aspor-
egItur etialn Peu.

8 ET 9 TRAITS.

Orné, ajusté, grand.


ell.
7k
37-'Clef.

r.
Grand, abondant, florissant, ~t à Ornatus, compositus, concinna-
toute sorte. tus;F7vineodemsensu.
((182¡)
.8,7) magnum, grande. Legitur etiam
Magnum, abundans, florens mo- eodem sensll.
(1827)
(dh2)
melancholicus ;
raliter, quodIibet, addere. x-x,tristis,
x-yë, faciès yenusta;
1*~
;
x-yë, quolibet seculo sine" interrup-
tione x-ky,1./1C 1latruncu li
1 1lusorii.
Tchÿ.
Vide supra (162y).

(>828)
7 TRAITS.
J~~
* T/la.
Enveloppe, envelopper, fa-
çonner, a jouter.
InvoIucrunl, obvolvere,condeco-
tA~
Tién.
(1829)
Déterminer, fixe, offrir aux
esprits.
Determinare, fixui-n, offerre spi-
ritibus, res sacrificandas coram spiri-
tibus collocare, sacrificium quod fit
- rare, unum aiteri superinducere, re
(.8aj)
majori minorem cooperire, claudere , cùm quis sepelitur; item,sacrificium
primae et secundae diei cujusiibetmen-
magnum. Ouay-x, vestis ext( r, sis, super terrain vinum fundere seu
quae caeteris superimponitur; mo-x,
libare. Legitur etiam Tïtig,aqua im-
genus calceamenti, quod pedibus cai-
",.'
ceatis superadditur ; chii x theca mota, aqua sistens.

ïk
)
,;.' ; -
iibraria fdng-x, epistoiarum,theca;
J Vide, fentes, manque.
x-tang tubus utroquè
apertus; X-Péy,,
Scutellae minores majoribus inclusæ;
kuën-x,decîpula;x-hoa, verba exqui-
j~r Vacuum, rimae, defectus. Vide Íll-
Zrvre /^(8io3)-
sita seu condecorata. ,1] Il ¡
(1830)
*"
37: Clef, y».*• Orgueil, mépriser. ~M~
fj* Exhorter, exciter , , -t..
animer 37- Clef,

JYgao
Ta.
J,trao
h !*
(1831)
Superbia, contemnere, superbire,
e^ren*s*Kmo-x,superbus, Tsïang,
(1838)
louer, aider.
Exhortari,animare, laudare,

;
liari, canes irritare,aiiquemexcitare.
Pâo-x,laudando hortari hoûa-x, lau-
a-tixi-
Td.

Prodigue, prodiguer. dare tam se quàm aiios.


-^ÉTI Prodigus, prodigere, superfluere.
Jîn-tsîhg-yeou-kién-jy-x,y;yeou-x-jy- 12, 13, 20 TRAITS.-
;Ch"ë.
JZ i eti, nan:
ki/n, liaii: homines
hoin i nes naturaliter
natural iter de par-
15 ET
(1832)
;
cis fieri prodigos, facile est sed de rI.! Abonder, fleurir, s'irriter,
prodigis fieri parcos, difficile est. Le-
gitur etiam ChÕ in eodem sensu, so-
lummodo in carminibus. Chy, Abundare , rubeus.
RfW colère, couleur rouge.

iracundia, color
, l
florere irasci, ira,

il
(1839)

nn
4^pf
Rendre, récompenser.
Retribuere,remunerari, praemium.
AAj
fr?
es, ever,
'1 ,.
s'exciter, prompt,
secouer, nettoyer.
Pao Vide suprà (1656). Férié Ab imis ad summa velociter per-
(1833) (1840) tingere, excitare se, celer, excutere,
tergere, cito ; aves alas expandentes
10 ET II TRAITS. tempore evolandi ; gaHOrtllTI, hirco-

Mrl Angle d'une maison qui re-


,
rum seu phasianorum fortior. Fâ-x,
conatus adhibere vires exercere; x-y,
è vestibus puiverem excutere.
ifp
Noâo
garde le sud-ouest.

,
Domi angulus respiciens africùm,
:
1331 Se mettre en
Fm grand,
colère , fort,
., ,
Pars domûs obscurior profundum.,
(1834)
presser. 1
o b scurum, intùs recon d ere. x-tsao,
v
Py. Irasci, robustus, fortis, magnus,
herbae simui collectas. Legitur etiam
;
Yô, sub aquis, caiidum item Tsor/all,
(1841) lugere,prelnere, instare.
spiritus ignis, vel sacriifcium quod ei
fit. lee- Grand et large.
1it Vide supra(yyy). Tchè. T6 in eodem sensu :
Magnum et iargum. Legitur etiam
x-x, crassum.
(1842) (Cod. VI pag.30.)
Lien,
(t835)

Enlever par force.


Perviln XXXVIII.e CLEF.

»
7.0^/t
o.
auferre,rapere, abripere.
x-luii dicitur de tonis musicae discor-
di b tis. Legituretiam
dibus. etiam To.
Tê.
CLEF
..Ã : g
des femmes: femme.
jS.1Chf

-
3
x-
(18
(1836)

Abïme, gouffre.
velfou-jin, fil.1IljVUU,
Nùu.
gj
uu. i fili a;
x
X-jlll,A
Clavis mulierum

fil. a;x-f/iay,
1 A niiola,
femina.
velfou-x, femina; x-tse,
pueiIiI tOllg-x,
Aquae vorago, gurges, vortex.
Yun.(Coâ' VI 1 page 28.) ; ;
vel tchiiig-x, vel tchu-x, vel tong-tchuig,
virgo kouey-x, innupta x-tsiang mee-
nium corona; x-sailg , morusnon alta;
,
(¡837) T
lïe-
I -Ii?. Bon, bien, beau. 3S.-Clef.
-1.,
e Clef.
.*'-
38

etiam:
Tft*semper
iïe-x, quæ, mortuo sponso, non connu-
bio jungitur;tchtng-x, virgo qux
virginitatem servat.Legitur
I YT

Rno.
j Bonum, benè, pulchrum.x-)ît,

hora est comedendi ;R X


perinde ac; x-ky-tse, pluribus vicibus;
x-sfe,
Nim, filiam alicui in uxorem x-tcliy-fdn, Nùu.
NÙll. dare item dicitur Ju, tu, vos.
(1849)
muiti, benè multi. Legituretiam
L - Haol,
amare, fætari, desiderare, concupis-
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. cere; x-hïo, studiis
;
deditus x-tsieou,
vino indulgere, vino deditus; x-se,
luxurlae voluptatibusque deditus.

-
f
~f~L
2 TRAITS.

Esclave.
Servus. x-po, mancipium
contumeliosum verbum;
;x-tsay
féy-x,
At

co-
1
tgt-f
jtj
TchÕ.
(1850)
Entremetteur ou entremet-
teuse de mariages.
Pronubus, pronuba. Mêy-x, qui
vel quiE connubia ineunda tractat.
Nûu. iiimbas quas iitteras deferunt;tcho-x,
(1844)
;
caiidelabrui-n, veilignea statua pueri
candelam tenentis mo-x, fructûs spe- 1.+
I Hommes polis.
t

a
*
cies cujusdam; kta-x,mancipium.

ATing-x, équitable, juste.


jL
Yü.
(t851)
Viri politi, homines qui servatis
urbanitatis iegibus inter se conver-
santur.
~~j
T'
(m
Tenax recti, justus, rectè agere.

(Cod. VI-, pag.32.)


:
Legitur etiam Tien tchen-x, pulchrum. 11
.xJI
,

De même , ,
comme
blable, si, et, aller.
sem-

Sicut, sirnile, si,et, ire, perve-


Ju'
Ju"
A nire, ni!
3 TRAITS. obsequi.
nire,
;
obsequi.Mo-x,nemo,
MÕx, neIno, ni! po-

-Lf ;
VIoffenser,désobéir,
,
dissimuler.,
Confus - faux
commettre
tius quàm
quàm vita;
séng-po-x-ssè,mei ior est mors
po-x, melius est, præstat,
non est; x-y-ssé, res votis conformis;
po-x-y-sse, negotium non votis con-
Kiën. un adultère.
;
e
forme ; x-hô, quolnodo?
(1846J Inordinatunl, falsum dissimulare,
offendere, recusare, i-noechari, adui-
teria quorum origo est foris. Ouèy-x,
jLTt Epouse du prince héritier.

-
sodomia; x-tchfn, subditus rebeIlis; Principis haeredis regni legitima
x-kido, callidus, vafer; x-tchd, fallax. Fry. uxor; item secundariae uxores seu.con-

.1'.1-
Disputer, dispute.
(1853)
aquarum ,
cubinae imperatoris. Tieti-x, spiritus
item quoddam idolum fe-
mina; tchtng-x, legitima et primaria
Contendere,contentio,rudis, he- uxor imperatoris, seu imperatrix. Le- -
Ouiln.bes.Legituretiall1NaÎlineodeln sensu. gitur etiam Fÿ in eodem sensù, -
(1847) (Cod. VI2,peig.33.)

Faux, mensonge.
.J.!1. Femmes occupant autrefois if1 Falsum,mendacium, temerariutti,
une place de magistrat. vanum,tantumm°do, falso accusare,
J Y" Mulieres magistratum olim geren- uang. aliumcui x-tchifiig;faisumtesti-
(lSj4 pJ1.re. x-tchzl1g,' falslun esti-.
a Ium cu pare.
(1848) teS-(Cod,VI1,pag.JJ.) monium, calumniari.
-A*
'*Grossesse,êtreenceinte, *
j8eClif.

5C"C femme grosse.,


4 TRAITS.

être enceinte
y
II

I
l(
fVCjV
Km
Belle-sœur.
Uxor fratris meœ uxoris. A4bu-x,— W\
uxor fratris meas matris.
C

Nùu. I (1863)
,
Nli/t.
]Sm-
,
Graviditas,in utero fœtum gestare; I
JÍn.
muiier prægnans, seu infantem in 1 ,.!,£' ,
Excellent, bon, admirable.
,

I
(1855)
ventre gerens. I ExceUens, bonum admirabile
~- perfectum, juvenis,subtiiis. CMIl-tchè-
têf*Avide, qui desire avec ardeur. 1
Mzaa.
Miao.x-oudn
8 64)
voeyspiritus omnibus
x-oudrz
;
olnnibus rébus
voe, spiritus rebus
superexcellunt x-kf, ve l y-x, a dmi-
;
(1856)
Fo-d.
Cupidus, avidus, ardenter vel ve- I
hementer concupiscens.

MVideinfrà(1^12).
I

I
-"'L
TlZf
rabile x-jin, muiier formosa,

,
Fard, farder, s'ajuster, dé-
guiser se déguiser.
Fucus, fuco illinire; ornatus, or-
I
Tchoâng
; ;;
dissinlllIare, alienam vestem

(1
(1865) nare
Yn. induere.x-cliu,oriiare
induere. kia-x, ve
x-chü ornare; Aii-x, verl
J
)
(1857 liên-x, dos, sponsx utensi l ia nân-pan-
J.a
Á
*
Frère aîné du mari.

Tcliuiig. maximils- (Cod.


858)
~7~ I
Mariti frater natu major, vel natu
I

SU
i 1
tuiu-x, homo mulieris veste indutus.

Prendre quelque chose.


Aliquid accipere. filins uxorèm
accipiens.Oûa-x dicitur de infante
N/f.
JLtïl
ytl
.za.
* x-teou,touffes de cheveux sur sads IJlnguI.
(1866)
la tête d'une petite fille.
Duo cirri, vel capiliorum fasciculi, .AiL Mère défunte.
Dvt
(1859) ex lltra<T-ie Partecapjtis
capitis puelluiee
puel lu i ve stan-
staii- Vn Mater defuncta ; pater vero de-
tes. (Cod. VT-, pag.JJ.) P'
JI. functus dicitur
functl1s djcitur kao.
k.ao.

Envier, envie, jalousie.


(1867)

jlJ/
'T"
Invidere, invidia, uxoris zelotypia.
Tsÿ-x, invidia, invidere. Legitur etiam
ftl
~~-~
regne
TSle-x, nom d'une femme qui
a rempli un mandarinat sous le
des Han.
(1860) mulierquae filios non parit, mu- (1868)Miniermagistratum
liersinefiiiis. (1868)U1er InagIstratuln gerens reg-
ré g-
nante familiâ Hall.
-It
* )(X Meretrix ,
Courtisane.
prostibuia, muliebris m
yj*
Etre
A
en repos.
K'
(I; ;
musica. Tchang-x,vel x-nuu,scortum, Quiescere, aequale, fixuln. x-tdngf
vel tîng-x, conclusum, ut ijegotium ;
ê
meretrix quaedam species lilii rubri.
To.
x-x, obsequenter.

ao..1.,
(1869)
J~-i)~ Beauté, beau.
),)\ Pulchritudo, formosus, Vafrities,
vf rÈ
Empêchement, obstacle,
Impedimentum,obstaculum,dam-
Æ
"1/- blandiri, aduiari. x-iiie, moiistrum,
maiorum prociiuiicium;y-,-X) turbob ; * num ; obstare, impedire. PÕ-x, vel
(186)
x-liïng,opéra magica.
Fang. yoû-x, nihil refert, nihil best.
o
(•870)
.:!(

A $8,eClef,

NÙu,
*
-1.
%p
dry.
5 TRAITS.

Femme sans nfans.


Muliersine fiiiis..m/7/ïz(i860).
I
I
Soeur,
I (1878)
I.&:1:.
V*
1 J~
VideSUPra7

Sœur. cadette.
NÙll.
']8/Clef.
TOT6

1
(1871)

-"Ub Servante.
Ancilla,
Bonzias,
-
famula, puella. x-hôti, I
vel sacerdotes feminae cultui
1

I
jjl/lV
il léy

-
(1879)
-
Nom
Soror natuminor. Siào-x,veI httg-
soror natu minor.
mi ner.

d'une concubine du roi


NsY.)
Fo addictie.
| ZMV Kie, fameuse par sa méchanceté.
1872)

fK£ Belle femme, génie de la se- I


0CI mec
Nomen concubinœregis ÏCte. x-hïo,
(1880)
111ech an icarnmarti
arÍlum
umprofessores
essores" ;
ky-x, mechanicos contemnere.
^L/v cheresse. |
1 .1
I
Pulchra mulier, spiritus siccitatis.
(1873)VideïnJfrà
J-a Epouse.
(1873)V¡de lIifi'a (1 2, 7554).
(12,7 4)

(12!754).
r
~3~~
Tsy.
-<
Uxor. x-tso, afifnes ex parte uxoris;
fdu-x,maritus et uxor. Legitur etiam
Tsy, filiam nuptui dare,
~~A~ Vide supra (1873) etinfrà (1881)
Concubine.
P/Í. ~T~~
|

t
Concubina, uxor secundaria; post
bis.)
(1873
Tsië: uxorem ancilla.

f x-ly3 femme du frère cadet. |


(i88i)
ZM
Tcho.
jLlO Fratris natu minoris conjux. Le- I
Maîtresse d'école.

ji Tsi.
Tc hw ** gitur etiam Tcheou, timere, animiII
j~t Magistra, seu quinquagenaria"vi-
0 agltatlo, commiseren. Mau. dua et sine proIe, cIuœ mulieresvir-
(1874)
(1883) tutem docet; uxor fratris minoris
uxorem majoris sic yocat.Afeou-x,
fil
«4LCH x-k) nom de l'épouse de
j
l'enlpereur Tcheiîti-siii des Chang.
jm S
jtvll
I-I-*
obstetrix, vulgo choûy-sëng.

1\,
Sœur aînée. 1

d
Uxor Tcheou-sïn, postremi impera-
Tti.
1Ts.

,
toris ex familia Chang. Soror natu major.
(1875)

tfALac, Lait, mamelle.


lnmnl11a. x-nîang,
Lac, mamraa. x -ll;allg, nutrix,
(1884) Vide supra(1884).:
,

sed urb aniùs vocatur jIt-mou.


Nay.
,
Tse.

.;1..
(1876)

T~
,.' : Beau-
X.p
(1885)

.ftl::t Principe , commencement,


Teou.
Pulchrum. bonum; pukhritudo, commencer.
; (j877)
sedsoiiunutunturhocverboioquendo
de mulieribus.
Chy.
(1886) diri, incipere.
;
Principium, initium, origo exor-
t
2$:Clef.II.Femmes. ; sS.'
familiae,etestuniversalius chy,\erot

j/t
Clef,
1t. 5/V Feminw. Sic. se ipsas appéllant fe- dénotât ramum ejusdem familise, et mmJL
jjF
Yàiig
UU.(1887
-~~ -
minas, v. g., ego fenlina. Legitur etiam
Ngàng. Ya"Sin eoeln
ln eo dem sensu.
sensu-
tt~
est particularius.

Confier une affaire, se ifer,


Ariiu,

JLfTTt Beau, bon. ~Ê~ donner.


yUI|J -
Pulchrum, bonum. x-x, ambulare, Oèy. Committere, fidere, tradere, quies-
; cere,pernlittere, sequi, abjicere,

f
ire. Legitur etiam Sien, ire item Chan,

iR
Chcin (1893)
(
Il 11 , rïdere.
188S) collectio eorum qui à fonte manant.
x-jin, alicui committere;x-x, per-
JLvt Sœur
S aînée, mère. pulchrè; x-y,hilariter, contentus;
,
x-kïb, per ambages vel verbis com-
Soror natu major, mater, vilipen- positis corripere. Legitur etiam Oey,
i
Tize.
rjfo
1 SIe,
dere. Siào-x, adolescentulte nobi-
; congregare, accumulare, rerum con-
1/ ;
iium filiae ngo-x, vel kïa-x, mea soror;
, mater mea. I
ling-x, soror vestra ngo-x,
gregatio,anjJllalia domestica pas-
;
cere vou-x, necessariis destitutus.

l.0U
XP
j£qU
(tsg,)
Mère du mari, sœurs du père,
tolérer.
Maritimater,patris sorores, ~tole-
tole- I
rare. Siào-x, mariti soror natu major;
x-nia/ig, appeiiativum honorificum
R tc
Tse.
(1894)
Beau, beauté.
Pulcher, pulchritudo cui nulla
æqualis. Vide infrà (ipi4).

matronarum; tsun-x, paganse; x-sy,


6 TRAITS.
amor nimius patris ergafilios; x-tsîe,
quieti, lento gradu; x-chy,contemp-
tim, fastidiosè. Jgtf Grossesse, femme enceinte.
XQI
Femme du Graviditas, mulier gravida, mu-

)(,
Tst.uonbl
Uxor fratris majoris :
frère aîné.
duabus
è
simul ab eodem ductis, se-
T/
('895)
lier praugnans. Vide supra (1855). -

(8',) llJor dicitur x,junior (y. Ty-x, fra-


trumnxores sicsemutuoappeliant;
Ktr
TWK
Nom de famille de l'empereur
trum uxoressicsemutuoappeiiant; Chun.
iay-x, uxor régis Ouen-ouang.JLegitur Cognomen regis Chun; item suc-
etiam Sse et Ssé in eodem sensu. Yâo,

.AJ.I.. Nom de famille.


(1896)
;
cessorum ejusd em regis tempore hn
perii Hia distans, remotus. x-yolie,
pulchritudo, seu facièsformosa.

Szng.
familias cognomen ,
Nomen familiÈe.Tong-x, ejusdem
propter quod Nom d'un fleuve.
(1892)
est iiupedimentum pro matrimoniis
d. Kouey-x,
ineundis. ry 1 d.
quod est vestræ
dominationsnomen illustre! Tsiéti-x-
hôang, humile nomen est Hoang.
(Vulgo dicitur: Ho-x, quod tibi.nomen
.-
u. v.~
Klan!!.
(1897)
Quidamfîuvius ad cujus oràm
natus est imperator CIirn-nong, unde
cognomen Kiang sumpsit.

Pë-x, plebs. x-chj, cognomina heee


duo verba significant cognomen sed
;:
est! x-hoang, meum nomen est Hoang.)
..J.JJ..:
obsequi,
Beau, beauté.
Formosus, pulcher, puichntudo,
.LCU.b sequi, ornarc.
ornare.
differunt, quod x denotat originem
(1898)
',JO.' Clef.

X

^* 1™
Nom de la famille de la femme
~~L du roi Heôu.
•Ky.(Cod.VI-,pûg.48.)
.¡rUIJ.
Nomen famiIiæuxoris régis HeÓu.

(1899)
iTchlll.Nùu.
*
(1908)
Soin, diligent.
Diligentia, diligens, animadver-
tere. (Cod.
VI*,pag.;o.)
,**'Çt'f-
.)\
-Ji:i Laid, hideux. /tjf
5U? Nom d'un fleuve; surnom du
~/t~ „ „ Deformis, valdè vultu deformis, roi Hodng-tj, et de la famille
aspectu horridus. des Tcheôu.
Kouo,
¡(y.
(1909) Nomen fluvii ; cognomen régis

,
(1900)
Hoâng-ty,et familiae imperialisTcheou;
jbJ~Pulcher.
Trn# x-jln homopulcher,
Beau. item fbrmosx et nobilis mu lieris epi-
formosa
Pulcher.x-j iti, homo pil l ch er,seu
seu
thetum. x-kiallg, millier puichra.

Kmo. millier. Legitur etiam Hiao,


iiioechari.
itt
(1901)

jLIIj
-ItJ;; H x-ngo, femme qui demeure
dans la lune.

,
Aller au devant, rencontrer.

.I.eou.
Keôu
(i9oz)
Obviare, obviàm habere, hominis
et feminee conjullcti°'
&
HtnlY.
(1910)

-I.A.
Mulier quas, comestâ immortali-
tatis medicinâ, in lunam se recepit.

Beauté d'une femme.


t~~ Femme bien âgée. xii"
-X Vetula, millier senectute confecta, I 1,
Pulchritudo niulieris, formosa et
venusta faciès, pulcher, venustus,
ou.
Mou. senex mater. Titu-x, mons quidam. 9Il)
(1 pulchrum.
pui chrum.
3)
, ;

-
*'A
xiA1
Kién.
zen.
tf (1904)
Désir déréglé, tromper.
Appetitus inordinatus, decipere,
falsum. Vide supra (1846).

Videsupra(1846).

I
Inièux;
l*l»

Ygn
Belle

(1912)

*Jfi
(rTF*
r
bonne éclairé, ingé-
belle femme.
Puichra, bona; perspicax, solers;
mui » formosus.
lier,formosus.

Nom de royau'me.
Nomen regni. (Cod. VIx, pag. 78.)
Kien,
(19°5)
Sin.
(1912bis)
JUb Sœurs de l'épouse ou sœurs
X.J'l de la mère. JLtjfÈ Mariage, parenté.
T*.
Y.
(1906)
At
Sororesuxoris,itemsororesmatris.
x-po, aVlæ maternae sorores; x-niang,
matertera.
A
jtplMatrimonium, cognatio, propin-
-
Yn.
Yn
(191)
quitas affinitas. x-tsîti matrimo-
nium
1
,
contrabere;
t 1 x-kla,
,
k- affinis.
£fi.

-: .,:" .L7;.
XjL
Fils des frères.
Fratrum filii, seu ex fratribus
Beau,
Zt figure, apparence.
ne- Puicher, exterior faciès, extraor-
.c
Tchy. potes, sive
9-7) ,l°u'fratrisfîlise. sive
masculi felninæ. x- T&ë.' dinaria oris majestas. Tsue'-chf-tchj-x
u 1
f-tch ~-x,
.-. (19°7)'
1l0U fi'atI'I.s fil'læ.
(1914)
pulchritudo cui nuiia aequaiis.
-
Clef,
jS;

Nnu.
fy
Chin-oise.f
Nom d'une anciennefamille

tiiia
Song, Nomen antiq1uae familias
Inulier, manducato
ex qua
hirundinis

ovo, gravida effecta, peperit S.ïe, qui


fuit præfectus, regnante rege Yao,et
<lVUS primi regis è familia Châng.
Pô-x,
m

JLJ3
0.
S-à
(-lgz2.)
chœurs de danseurs. 3.s.'elq,

1..
Saltationes,choreas.x-xdicitur de -1
vestibus aptè compositis; kïe-x,velox
Lo-x, metropoliscujus- 1"1'
equi cursus; LA
daln regni Tartariæ.
i
«
Complaisant, beau.
fJÙ\f^Majesté,
M.
puissance.
J' majestueux, grave,
Jy**
Ouey
Obsequens, pulchrum; vires adhi-
bere, conari. x-x, indefessè.

lua..
Majestas, augustus,
Majestas,augustus gravis, poten-
(192.
3)
*
(1916) tia. x-kuen, auctoritas;x-y, majestas; -Itf1. Exactitude, soin.
f-Xj porceilio, muitipeda, ~t~ Diligentia, attentio, componere.
TS x-x, accuratè. (Cod. VIz, pag.jj.)
.1.oIlz
so.
Fille belle et jolie. (19-4)
.x:t:
formosus ; et
Pueilaformosa venusta,pulcher,
nomen avis in quam mu-
LA
£
Mère,jeune fille,concubine.

iaim.
QQa SLI\
tatam fingunt cujusdam imperatorisis Mater, puella innupta, praefecto-
{-1917)
.filianl, et vocatur Nùu-x. a
JSjyT>
x,
rum coiictibina. vel x-tse, feminse
(1925)
piielbi»smulieres ; x-x, regma.

7 TRAITS.
J~T?t Belle femme.

",
fttt Épouser, s'informer, deman-
der.
kMulierF/>' (Cod.
vaidè pidchra et venusta.
P°B-Kl
Hing.
PÍno., Nuptiascontrahere,inquirere;re- (1926)
b verentia principum erga- imperato-
(1918)
.At!:
rem, pernuncium expleta. x-îy, arrhae
nuptiales; x-ktn, magistri seu magis-
trae pensio annua. Legitur etiam Ping:
ytLaetari,
v-
yzi-1 laxare.-Hot
exhilarare,
Se réjouir, se divertir,
animum re-
itiii-x,oblectatio.
Houan~x, o l)l ectatio.
x-tïng, pulchrum. Vide infrà (8362). ] (J927)

AM Fille qui a la taille svelte. Jfïtît Lent, paresseux.


Pueiiaiumbissubtilis.Legitur etiam yVJr Lentus, tardus, piger. Nia-x, mu-
Mien.
Hzen..
Koïiey. Vide infrà (2014). Na. lier pulcbra et vcnllsta.
(•9»8)
(1919)
1
MTcho-x,belles-sœurs. JJÈ* Repos, se reposer, jeune.
)(.:1:::: Duorum fratrum uxores, fratris
,c.£ Quies, quiescere,juvenis, aetate
minoris nxor. "TsS:. minor. (Cod. VI1,pag,;<f.)

9
TA
Ly.
»
(1929)

-hm Femme du frère aîné. ÊfZÈ


fclPulcher,
Teheh-x, beau.
AV Uxor fratris majoris. flÍlg-X; pa- visupulchrum. Pim-x',
truèlis fratris natu majoris uxor. choreæ., saltationes. Legitur etiam
sào. KiCên
Youen in eodemsensu.
(1921) 1930
(,193°).
-
,'.::-'c'
-Mu.
-Null.
f(tt
-1-8/ Clef. 4 F
Femme enceinte.
Mulier gravida, servae ancres,
equos alere. Legitur etiam Tchïn in
Tchin. eodem
(193')
sensu. (Cod. VIz, pog. 56.)
-X
-'
3

Tsù.
Semarier,
hommes.
en parlant dess8-Clef.

Filius uxorem accipiens,. TsJy-x,


mortuâ légitima uxore aliam accipere. Nùu.
rJty.
A
(1939)

/jt
J+Ùp
T Fa
Ty.
Sœur cadette.

atris
Soror natu minor.x-fou, uxor
natu minoris. Legitur etiam
Ml.
XTj
Union illicite d'un homme et
d'une femme.
y. Pëhg.
r.
Maris et feminae illicitus con-

Tcha
T'iy
r- , 111 eo d
H4^
(193a) em sensu. (1940) gressus, viri et fëmintp copul1attoio.

Jft 1.J:1 Courtisane, fille publique.


1
Videsupra(18(55). "J::I Meretrix, prostibula. Vide supra
Tehoang, e (3 00 )

,,
(1933) (I941)
Beau,belle femme. IAMc
K ,n Beau.
Pulchrum, formosum, mulier pul- Pulcher,formosus. Usurpaturetiam
Ngô.
(•934)
chra. x-x dicitur de
re tenella. L o. (
pro Lall. Vide infrà 1962.).
Tchâllg-x, mulier
quam fingunt Si- (r942)
nenses in luna commorari.
illE. Se réjouir, être gai.
JLA Flatter, être complaisant. Lwtari, Jaetitia exsultare. Legitur -
/y|jAdulari, obsequi; piger, tard etiam Yây,puella-vultu deformis.
Ouan. Legitur etiain parere.
us.
Yay.
(-943)

)' -m-
('9î5)
Vide, nom d'une constella-
J~~ Se réjouir, se divertir.
4jL> tion Chinoise.
AA.
H- N'.d
Lætari, oblectarese, animum
Iaxare. x-hf, mulier fbrmosa.
etiam gay in eo d
re-
for m osa Legitur
j
Leâu.
(1944)
Vacuum, nomen constellationis.
Legitur etiam Lu, trahere,
manu du-
cere, raptare, rudis; item Lu, boves
(1936) em sensu. Iigare; item LrÍ, pauper, sæpè, multo-
.t
Alicui
Flatter, caresser:
ties, repetitis vicibus.

blandiri, aiiquem blanditiis :ye

,
Ou. dehnu-e, ad nutum servire. Vide Vide supra
infrà (1y44).
(1937)
(2022).
Leôu.
(1945)
8 TRAITS.
'-læ Femme âgée.
,'It)t. -lm
Tsù.l'or.x-oûa,iiiiilier
Nom d'une étoile.
Nomen stellas, Juvems,

et venusta.
astate mi-
formosa,puella
()
Po li
1946
x,
Feminajam sems, lebismulieres.

111antl
; p
Lao-x, uxor x-x1 mariti

; ,
mater
pater et mater; ouen-x,
seng-x,obstetrix x-sô,chorem-,
,-
;
vel
sô sedendo quiescere; yedu-x-st,, reii,
t
hôtig.

(1938) ptuchra
;
giosi idololatrè yeoit-x-y,religiosœ
,II
X
38:Chf,
J8/ Clef.

Mua. JJL
V7|C
leu
(*947)
(".

~Mn
1y
excirpere.
Docile,beau,jeune.
Ouan. x-x
taioiLcn,
(1948)
;;
idolofatrae
nonaffinis hy-x-tse, mima.

Outrager, mal
Contumeliam imponere

Obsequens,
agir.
, .¿
I
pulchrum

ob1sequi.
dicitur de dracone
Beau.seu
,:
9.55
Jnalè

I »
agere, profanare., contemnere, lnaiè
v
volante
"RfCi
pronub a; ouay-x,

i
.'l'-X J prol1uba;
,idoIoIatræ; -mêy-x,

r
o.uay-x,

ua.

I
j..,
I

juvenis.
I

I
x- I
-
tIII
M
'Et'
Hoen
(4956)
Pulchrum; dicitur de pueflse
muiieris pulchritudine.Legitur etiam
JjYrllcIÏ.K».Ue/n afifmS*
/t-

Mariage, se marier.

j
Conju gium, uxorem ducere.x-yn,
toug-x matrimoniumc'ontra-
here. Yu-x, uxorem ducere: dicitur
solummodode imperatore,quiaiittera

56).
Ylt significat omnia quie pertinent ad
imperatorem.
- M*
NÙll.

i
J,tI; Rougir, avoir honte. I @
Vitle sipi-à(19
XlIt
H'.- Erubescere, rubore SUffUlldi, pu- I
I
dore affici. Hoen.
zao.. I
(1957)
(-949)

JLK-4 Nom d'une charge occupée I


*fyHaine, haïr, opiniâtre.
NfiliY par une femme. I
Odiiii-n,odisse, pertinax,rixosus,
Chif. Nomen ciijusdam muliebris præ-
fecturæ. I
H'
Hmg.
('98)
inhumanus.
in l-ium antis. (C-od. VI -zpas.
(Cod. VF,
, pag.
62.)
62.)

(-1950)

Itlb
Xul
Laid, difforme.
Deformis, vuîtu deformis, torvus
tJ~T&Ê
XT
plieres
Niiu-x, servante.
Ancilla. Ex urbanitate sic
se mu-
appellant.Legitur etiam Pi in
Hoty.
/:
- vultus. (Cod. VF, pag. 61.) JI.
/tHIEtreen eod em sensu.paix, être
('95')
Êtreenpaix, être d'accord,
d'accord
JjTpk x-iïgb, délicat, beau visage. J'hil bonne intelligence.
,

V/JV" Delicatus,facies formosa, mulieres Yn. Quiescere, concordare, convenire,


alteri
uo. aâsistentes. (i960) consentire,concordia, consensus. Vide
-
supra{1c>13).
(1952)
* jLp.
m x-x,marcher sans cesse. It

an.,
Femme mariée, beau.
4L# Continuus incessus, deformis. Le- "W Mulier nupta, formosus. x-jiti,
Fêygitur etiam Fëy, vel Fÿ, principis
fenlina; fou-x, maritus et uxor; x-
concubina. (Cod. VF, pag. 61.) Fou.
(-953) nîiu, femina; sy-x,nurus.
(1961)

1^;
AriJLI
*
Tste.
(t954)
x-yü, femme occupant une
place de magistrature.
Mulier magistratum gerens. Vide
supra (301.) de.tus.
M.
''Q 1
Lan
Desirer ardemment.
Concupiscere,inordinatè appetese,
vehementerexoptare. Tan-x,gulosus,

Luxure, :
Luxure, débauche. Fâcher,
TlRIMolestiam haïr. 4. ]8.'Clef.

A
*$8: Clef.
)tf::: A
#/7Yil.
afferre, odio habere.
-'
mJÉL*

,,',
Luxuria,libido,x-loen, mœchari;
steX, vel RïelJ-x, libido, luxuria, las-
;
civia, res in honestae x-ftn-tsy/t
'A t'S.-nu/u,* Nao.
(Cod.VI*,pag- ÓÓ.)
Nùu.
NUlI. (t9(3) adulterari et fornicari, concupiscere,
('97')

ardenter exoptare. Jflfri Délicat, subtil, beau.


yCyrV* Tenellum,blandum, subtile, pul-
.JArè Nom des maris des deuxsœurs, Nun cher, infirma constitutio corporis,
AJI beaux-frères.
(1972.) juvenis, tenerœ actatis puer.
1
"V Duarum sororum mariti sic se
(!?6 mutuo appellant.
.¡.,Jt.!..
AH!t d'ungénie
Nuu -x, nom d'une étoile, ou
femelle qui préside à
9 TRAITS. Tsiêh la peste, et auquel on fait des
fPihg-x, belle femme.
'LrÁ. Pulchra mulier, eximiâ pulchri-
(1973) sacrifices lorsque cette maladie
a lieu.
Nomen sideris, seu feminae genii
Tfngtuc^ne Prædita PueIIa. pestis nuncias, cui regnante contagione
(1965)
sacrificinm fit. (Cod. VI pag. 66.)

(,9(6)
—~~
-
Nom d'une constellation.
Nomen sideris. x-yofiell, qusedam
*lt-t Femme qui a de beaux yeux.
mPlIlchris
ou. urbs inferioris vel tertii ordinis in
provincia
oculis mulier praedita,
Kiâng-nan. Legitur etiam
-ïiâti. JTLegi't.ur etiam Milo. pulchrum, pulcher, formosus, bo-
Vou in eodem sensu. (J974) num, formosapueila; item meretrix,
AmVide suprA(1,961).
prostibula. (Cod. VIz, page 66.)
t/ffrr*
, ,
*
Indocile, entêté.
jt4-|
.LClO.. Indocilis pertinax
Tch0(lIlens, cognomen. (Cod. VI pag. 65.)
non obse-
,,, Vide supra (r96 i).
(1967) Fou.
(1975)
<~
FN~ Vide
T~' 7 supra
(1921).
x-po,
A?JV rlages.
entremetteuse de ma-
Sào.
Mry. Pronuba; seu quae connubia inter
(1968)

tés,Xm"
'b
alios tractat. x-jin, pronubus qui con-
Mépris, plaisir, dérober.
(1976)
;
nubia inter alios tractat tsiOll-X, fer-

1
Yid.
.L u.
Contemptus, contemnere, Iaetitia,
furari,irrationabiliter operari. Legi- ;
mentumquod ad fermentandumoryzæ (
vinum ponitur tsé-x, sese importuné
negotiisalienis ingerere.Legitur etiam
(1969) tur etiam Teûu, injustè, fraudulentus. Méy in eodem sensu.

4tm Gendre. JA
Gêner.Nhu-x, gener; jou-x, sic £ Mère.
Mater. Ngô-x, filia imperatoris
,',
--
Sf.
(.97o)
nxor maritum appellat ; SUfl-X, nep-
tis maritus. Hoan g Yao, et uxor IOlperatoris Chull.
(x977)
38:Clef,hK
-A. )V~L<
Fille belle et majestueuse.
Puellavenustaet majestate gravis,
lIiPJ Femme
10
enceinte.
TRAITS." - J&eClef,

Oey, pueliafbrmosa et pulchra.


Nùu.(17S) 7mMulier prsegnans, mulier gravida. Nùu.

..J.

Tsôu,
Beile femme, enjoué.
ittl Muiiervenusta:dicitur etiam de
(198
6)

Aléy eo qui vultu et verbis alios exhilarat. Paire, égal, joindre, marier.
(1979)
;
Oîi-x, blanditiae tclicn-x, adulari; Bini, æquaIe , unire, matrimonio
Illiio-X, pulchrum visu.
Py. a liqueni con jungere. Legitur etiam Py
(1987) ineodem sensu.

a ,
*-M;, Nom d'une fille qui étoit fort
Xljt: belle. -Itt3 Bru.
Nomenpuellae formosissimae; et /CiOr* NLirus,filii
Nurus, fiiiiiixor,
uxor,viliuo
vulgo xfcill, vel
ouen. tsè-foit. x -N,e
(1980) nunc estverbum honorincumquo vo-
Sy.

tt
cantur muiieres. (Cod. V12-Jpag. 68.)

,
(1988)

ijLEfr Conduire, accompagner.


VIL*.
*
; ;
x-x, tranquille.
Tranquillus item in carminibus
IJ ~Q~ Conducere, comitari. Sic vocant
iilos qui principisfeminae comitatum

(1981) (1989)1
dicitur de pulchritudine puichra. Yng-.
Ty. (Cod. VISpag. Óy.)
nuptialem sequuntur; servuii et ser-
(.989) 1..d
vulae sponsx servituri : item aliquid
alicui offerre,vel tradere seu fidere.
Legitur etiam Yun ineodem sensu.

Sie.
(1982)
Vide supra (1947).

7.
m Paresseux, lent.
Piger, lentus, segnis, iners, tardlls.
Jo.
Jtrdk
pj Envie, jalousie, envier.

, I
(199°)

Jirasch
Mao. eodem
Invidia, mariti zelus, invidere,
Legitur etiam Mcy et Me in flU

Laid, sot.
(1983)

-#
sensu.

Vide supra (1879).


m l
('99')
Deformis, stolidus,despicari,con-
temnere, despicere.

Miy.
(1984)
JÉLflj
7*^^ ,
Prodiguer,
Prodiguer, cconcubine.
Prodigere
oncubine.
prodiglls, concubina.
x-x dicitur de ambulante. Usurpatur
48Pp t"î
P Nuu-x3 femme qu'on suppose Pan
(1992)
etiam pro Pô. Vide supra (194.6).
(Cod. VI*,pag. 71.)
avoir créé le ciel.
Koïia
(,9g^
; ;
Mulier antiqua quam fmguntspi-
ritum, et rerum creatricem item
fistularum inventrix item imperatoris
-1t
Vetula;
Femme âgée.
est etiam spiritusterrae.
Fo-hy soror; item millier qnce coelum
Ngào.
restauravit ; item nomen venti.
C1993)
*'u.(/
38:Clef.'

M-.m
'7\,'
JLfiÉ

KeÓu.
(i995)

Jt!
Kouey.
(1996)

Marier,
7~~(

(1997)
I Mère.
x-x,avia;dicitti-retiamdde I
Mater."i\\j
«994,)1etMaineodemsensu.
(.1)

Xlfc
J\[11*
Marier, unir, épouser.

concordia, copula carnalis.

Vide infra (2972).

marier sa fille.
I
Conjugium inire, unire, uxorem I
e Quàm

ducere, iterum nubere. Kiao-x, unio, I

Nubere,filiam marito conjungere. I


Kiâx-yoticn,inimicitias inter aliquos se-
I

rere;x-ho, suas culpas alteriimputare;


I

Pu
I

I
I

I
I

I
Très-soigneusement.
hrè.Legituretiam
pulchrè. Yng.
(2002)

JL<~

rr v
(2003)

'zr!
jfcflia

Niao.
7\,.
(2004)

IM/t
•x-x,
lc
sensu.
bellè,
ineodem
Legituretiani-iiigin
diligenter.

,
x-tou, envie, envier.
Yng

Invidia, invidere. x dicitur de in-


vidia inter sapientes, tou vero de ze*-
lotypia feminae ; loquendo dicunt
tou-x.
toi'-x. Tong-tdo-tche,
Tôtig

x-x, délicat.
Delicatus, debilis.

Plainte
(Aiy* çonner, douter, haïr.
,
;
siâng-ngdy tô'iig
hè,siiiielig2y;
y-tche,siâng-x: qui eamdem virtutem
profitentur, se. mutuo diligunt qui
eamdem artem sibi mutuo invident.
,

se plaindre
tong-~-

,
eodem

soup-
*
3s.' Clef.

lVUl/.

, J
x-tse, connubium.
b. I

bitare,o
Quereia, conqueri, suspicari, du-
bitare,
Hiên
,„x odisse, fastiire. Pif-x
Pé-x,
d isse, fasti d ire.
Jèflî Femme du frère aîné.
j
dedignari x-y, suspicari, suspiciones;
noi,
non

"X Uxor fratris lnajoris. Vide supra


tchfn-x> irasci.

Sào. (1921 et 1968).


(191)8) Il TRAITS.
-'.t' Dommage, faire tort.
.xp
Hay.
(1999)
Damnum, damnuminferre,ferire,
offendere.x-sieôu, erubescere, rubore
;
suffundi x-pâ, timere, metuere. Le-
)(
-t11.i! Oùan-x, souple, complaisant.

;
FlexibiIe,obsequens,obsecundare,
obsequi puella mitis et bianda.
gitur etiam Hy in eodem sensu.
(2006)

Kicing-x, Léger,
)V de l'épouse du
110m
roi Kcio-sïn,mère de HeÓÚ-tsÿ,
Yoûen. inventeur-de la culture.
X
rzao.
n'Piao.
: l' l L.. qui n'est pas lourd.
Levis, ad viiia se dimittere. x-ydo,
nomen praefecti miiitaris, item bel-
Jator egregius. Legitur etiam zao,

!
P..At
(2000) Uxor regis Kâo-sin, et mater Heou- (2007)
(2.007) Ilao-x, iuxuriae
luxuriaji
J j mul1.ierum
;Tc/iedu tsy, agriculture inventoris et familiae
primi.
deditus, Iibidinosus, im pudicus.

1". Vide supra(1845).


Vide
JLfp^ Femme âgée.
siipi~a (1845)- AlPP Vetula, anus, blanditiae matris,
c ; ; Aîmg. yú. corporeum.Legitur etiam Yuin eodem
(2001) sensu.
(2008)
»M fr^t
X
J8.' Clef Faire affront à quelqu'un. I Aimer éperdument. 3S' Clef.

9 -r*
Tr~~
X"
ail,
banètractare,malè
Nàu.
jy.lan,
(loog)
Aliquem contumeliâafficere, inur- I

temprtui habere.
excipere, con- I
I
8) x.sus,x-IIBay,
Perditèamare,ardere;ideoqueme-
Lretrices amasios suos appellant hou-
J-jCLO homomaljus,virlIuxuri*o-
TAI' 1..If ,
ntant
Z
''*¥
qui, tempore Tsîn-tchy-hoâng-ty,
simui cum matre imperatoris occisus

*
E nouveau-ne. I

, ;
1:. , fuit pro suo cum illa iibidinoso corn-
Infans recèns natus puerulus. I mercio in
x-yay, convicium libidi-
Y. (Cod. VI*, pag. 79.) I
nosos. Legitur etiam Lao in eodem
(2010) I sensu.

J~~ Beau-père du mari. I :.I.ili Nom de l'épouse de l'empe-


ySY * Mariti socer. Hiong-x,fraterminor II Xft: reur Hoallg-ty.
Tchcing. mariti. Mou, Uxoris imperatoris Hoang-ty no-
I
(2011) (2019) men. x-mbu, imperatorisuxor.Legitur
etiamMo in eodem sensu.
-It1Íî Épouse légitime. I
yVlPj
Uxor legitima. x-tsè, filius legiti- 1 ~M.~ g). Dicitur etiam
Vide supra (2019). et i ani
Tf. mus; to-x, primogenituramsibi inde- I ~- x-mou, eformis, vultu deformis.
(2012) bitam usurpare. (Coi.VI pag.7g-l
Mou.
*k Veuve.
I (2020) *

Vidua, quidamfluvius. Long-x, 12 TRAITS,


Ly.

I
draconis saliva.
(2013)
aLégèreté,
*
inconstance.
Jfcfl Beau, femme qui a une taille Inconstantia, levitas, instahilitas.
svelte et dégagée. (Cod. VI2, pas. 78.)
-
(20,4) Fonnosum,pulchrum, feminalum-
Koïïey (2021)
bis subtilis.
tt
Flatter.
ç*Adulari,
JtiCÊ. ad nutum alicujus agere.

,.
Beau.
Xa'ij' QyLegitur
u. 9 etiam Vou in eodem sensu.
Pulchrum, formosum.x-yen dicitur
Yen
(2.015)
de risu venusto.
*I
Ji/fe
))
(2022)

x-souy, triste.
~-~
..¡,,g..
ftlii x-ngo>esprit
la lune.
qui réside dans
T Tristis, moestus, sollicitus, mœ-
Tsiâor°rea^ci* (Cod. VI,pag. 7-9.)

Tchtlng.
Tch ailg
(2016)habitans.
Spiritus luiue, seu millier in luna (2023)

Jfftt
Vlal
Accoutumé , s'accoutumer
,
être en repos, solitaire, silence.
Videsupra(15)72). en Assuetus, assuescere, quicscere,
solitarius, silentium.x-ya, excellen-
Nún,
(2024)
;
ter, quàm aptè x-tsing, mulier soli-
(aoI7) taria, seu solitudinis amans.
Hiên.I
3>-
je
I
Clef.
</RM
NÙll.(2025)

JVùu. (2025)

t~~
Vide suprà (2024). I

I
F~

*
7
- Py.
(2032)
Aimer, vil.
;
Amare, vilîs persona ex se viiis,
, régis gratiamconsecuta.
sed
adulator, adulari.

.;..¡Abdiquer, céder.
Plen-x,
]8/ Clef.
-1.
lVùll.

jL Nom propre. I
TlF
*
p
vii, Cognomen, nomen cnjusdam flu- I
Abdicare, cedere, relinquere. Le-
gitur etiam Tcheii, mulier formosa.

t~t~
item nomen loci. Chen. (Cod. VIz,pag. 82.)
Kouey. I
I (2033)
(2026)

:I::.
vu Yâo-x, beau, caresses. I
I
M Belle femme, reste, remplir,
crOItre.
inol li s, te-
Pulchrum, blanditiæ, lTIoIlis,
Jdo. nellus. Legitur etiam Jào, perturbare, I Yno.
Yng. Mulierformosa,residuum,replere,
Jélo. tumultuari. |I (2034)superab undare,vincere 1 d o.
lud tin
(2027)
JfWt: Pfn-x, nom d'une femme
~-~
-rcrmat Se réjouir.
ym occupant une charge de man-
M Laetari, oblectare se,
animoob- I
sequi, llldiris vacare. x-hy, mulier I Tsiâng.darin.
Hy.formosa. I (2.3») Nomen mulieris magistratum ge-
I
(2028) rentis in palatio imperatoris.

J. j
x.. kîien belle femme.
Ir
<7^H
Tchen.
'7"'1 At A'
;
Mulier formosa, puella visu pul-
-
chra. x-ljen, consanguinei x kuén,
vel x-kulll, vel X-Yollell,vel x-yoûen, ali-
P"ft
eiSln.
n.
Nom d'un ancien royaume.
Nomen antiquiregni
men matris regis Yu.
; item cogno-

(.02.?)
quem ad aliquid faciendum inducere,

,, ;
(2.036)

téraalteram ;
item res simul implicitae quarum al-
trahit
terita mente revolvere.
sïn-x-youen, pras- Ijnl Plen-x,léger et brillant.
Leve et spiendidum utvestis se-

-It Beau, beauté, joli, délicat,


I1. uen..
JrliCn
sensu
rica. Lesituretiam Yoûen in eodem
item
VA-
Along J abb omnibus
-r de-
yAE1 mIgnard. relicttis,oinnisubsidio destitutus, qui
nuilum habet cui inniti queat.
Mulieris pulchriti-ido,veiiustum,
tenelium,
Kiciozao. blanditiae. bId.. 'r:
.Il.
(2030)
Il
nlln exterior ; ., ;
x-tse, faciès re-
, delicatè enutrire,
x-yàng, 14 TRAITS.
blandè alere; x-nlïll, tenelium x-x,
mea carissima. *i
x-x,mere. m è re.

if.
1~7/f~
Mater; item vetula, sed locutio
Mà.popultris. (Cod. 8j.)

JjJJBeau.
13 TRAITS. VI2-, pag.
(2038)
*Envie, envier.
lnvidia, invidere, zelotypiâlabo- )t1I! Pulchrum, pulchra exterior ngura.
, '.y
ivie-a-lo. rare- (Cod.VI,, P"g-Si.) iao' x-x dicitur de eunte et redeunte.
à\lt (Cod.VI3-,pag:83.)'
(103') (2039)
(VO.,page '.].
S." g-
Clef.Femme. jn
JMtfc

(2048)
38:Clef, Felnmé. - Nom appellatif des femmes. îg."
-X- trpj Femma; sic maritus uxorem mor- Appeilativum feminarllm; fonno-
„ tuam
IIILilier
appellat. x-fëy-x, vel x-tsfang,
magistratumgereiisinpalatio; Yén sus, pulcher, venustuss
pjy
jU', (zo4°) °
x-jen dicitur de multis rébus.

,-It
ffiJ Foible. 17 ET 18 TRAITS.
Debilis, invalidus, uxores secun-
..ft=va"
u.
S- dariae.
,,'n Veuve.
;J U041) Vidua. Kou-x, uxor vidua.
Videsupra(1876). Choang.
(2049)

Nay. -Att
*
Mépriser.
ART

»
,
(2.041.) Contemnere, despicere. Videsupra
EjEt Fille qui vient de naître; lier, Sie. (1947). (Cod. F/1, pag. 86.)
-
entourer, ajouter.
(aojo)

m.0,
yn ;
Infantuia ligGare,circumdare, ad- ere.
(2043) dere, obsistere, impetere ; muiieruin
Mater. Vide supra(1925).
colli ornamenta, ante pectus. x-ûul,
homines mox nati sic generaliter Niâne.
appellantur. (205.)

fcrtltelSe railler mutuellement.


ypJbfi
s*
Mutuis se irrisionibus lacessere, se
invicem irridere.
fl liUll
Siin.
zen.
Menu, délié.
Tennis, subtilis.x-tsè,adulari,in
cuitu seu reverentia excedere.
Niao. (2052)
(2044)

-- Tante.
W',q
15 ET 16 TRAITS.

Amita, uxor fratris minorismei


~A~
Nay.
(2°5î)
Vide supra (1876).

patns. JtÂÈlBoii, beau.


Cfùn.
(20045) onuin, b
pulchrum, Inulieris pui-
chritudo. Vide supra (1955).
f*Jbf Outrager, déshonorer, - mur- Kutn.
Vw murer. (2.054)
TU.
'* Contumeliam imponere, dedeco-
10, 19, 21 ET 23 TRAITS.
rare, murmurare.

Nom
(2.046)

'-Ail Lent, paresseux.. aIUV d'unancien royaume.


Lentus, piger; pigritia, negHgen- Nomen antiqui regni. Ar-Ây,fiiia
an. tia. x-toJ, tardus, negligeiis.
Lan 1.
jrw
J'.
regis
1.-
Aôrig,
L quae fuit conjux régis Hten-
fai-niliaTI
r .1' Tsin.
(2047) (2055) ex
*
JS,t Clij: ~~jj~ Être obéissant, être complai-
sant, beau.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
f
59-' Clef.

'f"
LUtll.Obsequi,obsecundare,pulchrum.


Lucn ET 2 TRAITS.

L
I
N'tu>
NUl/. ,
(zo}-c)Youcn-x, lormosus, pu l1c her.
1 1. Tsc.

,'.;
(O 6)
j
Vide, trou.
p- Leiit, *1
VlëHJ paresseux.
Lenllls, piger. Vide supra (204 A on(y.
1\. 0 i->'
(106.) pon,
1
;
Vacuum, foramen,multùm, lau-
dare. Pr-x narium foramina mdo-x,
A
1 iter
meatus;x-tao,
Pon seu corporisJBeatus; !ter
Làn.

-
necessarium .v-tsi'o, pavo;x-Ise,
(-057) vel x-fbu-tsc,Confucius.
.L-!.
J
Obéir,acquiescer.
Petit-fils.
Z
Luen.
Li
Obsequi, obsecundare. Videsupra
(2°5(;)' Nepos,nepotes. Vide infn) (2077).
(iu;y) SÜn.
(()(}:!.)

Femme enceinte.
Mulier ;
39-Chf
CLEF
* J
(le XXXIX.c CLEF.

héritier.
la filiation : fils,
Yng.
(100

.-:t
concipiens fœtum.
item animal fœ-
gravida
tum in ventre gerens. Hody-x, millier

Clavis : JJGemelli, Jumeaux.

,
Tsc.
St' T
r <tse.
*
prolis fiIIus, hæres, pos-
tcii,appellativum virorum etsapien- gemini, duo in eodem
(ZOj'))
tium ; malorum grana, semen ;
tera auxiliarisetfinalis ; item littera
lit-
Ts.partllnati.
Nourrir
borana in ordine prima, ab unde-
cima usque ad primam
T Nourrir,élever,
é l evei- caresser,

,
nocturnam cill-esser
et matutinam ; lucrum ex pecunia, aimer; caractère, surnom. .,
sivealiis crédita, sive nego-
tiationi exposita. -x per semet
impera-
Tse.
;en
Filios excolere Iactare, blandiri,
,
character, Iittera, cognomen

,
tor; (2065) amare
;
!:.ÜI1-., virtute et dignitate
pieuus loiÏc-x, imperatoris
cons-
et magna-
nom
nominatur
honorificum que ab aIiis quis
etenim inurbanum est
;

tlllll primogeniti ; Joïï-x, Inagister;


sien-x, vel slen-khi-xf proprio nomine alios appellare. Taie
pater defunctus; nomen imponere, et hoc fit masculis
x-ngdy, amare Jou-x,
; nlagister, doc- quando virili pileo induuntur,feminis
tor ; tdiy-filins havres imperatoris.

*Jp
vero quando nubunt, vel ubi vige-
.iJ~ Reste, fort, un homme
auquel
simum annum attingunt. Femina
sponsalia contrahens.
ill manque le bras droit.
Kie.
t-H
i
Residuum, fortis,homo
dexterum brachiun1,
cui déficit
species Ianceæ.
/'T
-j'!;;
former.
Conserver, exister, avoir,
s'in-
lCüu-x, vel x-Iy,
pupiIIus, solus, uni-
aliissuperenlinens, Tsiïn. Conservare, existere, habere,
quidatllvermisl'liber in aquis. item
eus; x-x, in-
(,„«)«ju'rere,examinnre. x-xJindesinenter;
o1Íel1-::1 de alicuj
sainte
us percontarL
~f Moindre, petit, fin. Ocf,
Convenir,
39." Clef. 4 TRAITS.
d'accord.
I
J -r
T
-
Modicum, parvum, postremum,
, .:r::
J
Tse.
être
Convenire,concordare,concordes. I
l(f.
() filiorum postremus
;sse-x, ;
parum, infans,annitempus. x-tse,
x-chy, seculorum Tse'

Fou.
4
;
Sïflllg-x, sibi mutuofideles tchong- I
I
postremum quatuor anni tem-
pora; x-yoiie-, primus mensis singulo-
(2.067)
tchf-Ottey-x, alii aliter sentiunt. rum quatuor anni temporum.

f1 Changer de couleur lorsqu'on "?Vff Orphelin, seul, ingratitude.


t est en colère.
I
jf M~ Pupillus,orphanus, adolescens pa-
Péy. Colore immutari,quoddam sidus, I
Kqu tre orbatus, soins, iiiiictis,iiigratitudo,
(2068) malignum sidus, cometa, monstrum I modicx virtutis homo, quidquid sin-
aërium.Legitur etiam Pe et Po in 1
eodem sensu. I
(2073)
;, ingratus.»
gulare est rex se humiliter appellat
x, x-ngen

?k
jX 1
Jt.
-1
Diligence, diligent, avecexac- Fils, épouse.
titude, passion. I
Filii, llxor, avium cauda, blandiri
Diligentia, dîiigens,accuratè, amor I .,
T- vehemens. x-x, indesinenter. Nou,
alicui. Tsy-x, uxor et filii ; x-x, molle,
delicatum, tenelltun.
(6) (2074)

Respect et obéissance d'un I


I 6 ET 7 TRAITS.
enfant envers ses parens.
Hido.
(2070) :
Pietas in parentes, eis benè ser- I
vire. Hœc pietas est triplex primus I TvJJk Petit enfant.
dus, non eis esse ;
gradus est parentes honorare ; secun- I
dedecori tertius, I
^1^ ,, ,<sido-tche-ye,
Infantulus. Yng-eûl-tchy-chy-tchy-x-
infantulus
siao-tc è-y'e,iiifaiitiil-tisridere
ridereiiic
eos alere.Pô-x est ille qui contra | ,,tu,
h inci--
;
piens; x-szao, risus miantium x-tong,
i

nature jura operatur. I (2075)


vel x-ty, ;
puer x-tse, domesticus.
A
* Ris d'un enfant.
Infantis , vel infantulus ri- I
*
~7~~ Caractère, lettre.
risus
I jr> Character, littera, sicolim scribe-
Hây.dense (Cod. VII, pag. 7-) 1
batur. (Cod. VII,pag.y.)
1J'è.
(2070
bis.) I

5 TRAITS. I
(2076)

jr/A -
Htseng-x,
Petit-fils.
Filiifilius, seunepos. Ouay-x,
,
nepos;
)~-X,n epos;
?~~ Grand, plus grand, premier, I pronepos; oudy-x-miu, neptis;
Sun. hllll-X, abnepos; lây-x, abnepotum lilii;
J:fD..
MÓng.
(2071)
commencer.
Magnus, major, primus, exordiri,
conari, nomen urbis. x-yoiie, primus
(2077) kouen-x, vel
jeng-x,abnepotum pronepotes
abnepotum abnepotes.
;
tf-x, abnepotum nepotes ;
Yllll-:X,
Tïe/i-x, mulier
è singulis tribus mensibus in quos di- quas in cœlo texit; dicitur de textrinae
viduntur quatuor anni tempora; se- elegantis magistra. Frater vocat soro-
cundus dicitur tchÓJlg, tertius ky. x-tse, ris vel sororumifliorum iflios,ly-x;so-
nomen philosophi apud Sinenses cele- ror vocat fratris vel fratrum filiorum
berrimi. filios, kOïiey-x.
Enfanter.
s}.' Cltf.
=f
-jhrEnfanter. ;1 f
discit et non operatur, ejus doctrina S9- Clef.
tsay-x scientia
I
/y" Parere. Féti-x, prolem elllittere. Le-
gittirgitur
etiain Otien
etiam Oli in eodem
cli iii eo d ein ser-isti.
iIll,doctiis.
non est æstiJanda;
X-Ollfll, scientia;x-ouen-ty- L
doctrina,

I
ffîfm sensu.
jîn, doctus. ,
r7.,
TÛ. (207S)

14 X 22 TRAITS.
8,9ET 10 TRAITS.

-I¡J.,
!IlL Qui! pourquoi!
Quis! quare? examinare, annus
jrfrji
jli.
Enfant.
Infans, x-tse, infantulus
uxores magnatumTa-fou f
;
x-jiti,
1-f sic vocan-
C/zc.
Cil l' abundans, coctus, muturus.
(2086)tur,qUIa sicut infantes parentibus,sic

#(2079

Timidus,
Timide,craintif.
meticulosus. x-P;, debi-
1ft*
,
ipste maritis obsequi debent.

Fils de concubine.
**-y^Concubinarum filii, species spec-
'T' lis, infirmus. tri. x-x dicitur de multo ornatu.
1san.
l,e
Nïe.
(2080)

itt" Produire , ,
amour violent, soin.
croître naître ;
(2087)

~P~Mj~
Vide supra (2087),

Tsè. Producere, crescere, nasci amor;


vehemens, diligentia. x-x, indesinen-
Me.

$:y
(2001) (2088)
ter, accuratè.
1P Fille qui vient de naître.
Donner à téter. J*&~ Infantula. Vide supra (2043).

3).
Puero mammam dare, nutrix. Le- Yng.
~z/.
Ke6u.
(2082)
gitllr etiam
gittir Nebu
et i ai~n Ne oit in eodem
iii eo d ei-n sensit.
sensu.
m1
*
(2089)

jp*
Accoucher de deux enfans.
Gemellos parere. Legitur etiam
-

--
12 ET 13 TRAITS.
Loûaîz. LrÍell in eodeln sensu. (Cod, Vil,

- (2090) page IJ.)

f Pide(21,8 44itlli
Jû. -.;r-:;. Vide supra.(2.090).
(2083)

11 Loûan.
(2091)

-
Vide Ùynl(2086 ).

r
JzÍ.
(2084)

=t XL.e CLEF.

~~-"
Etudier, apprendre.

;
Studere, diseel-e, imitari.A;-.v,
,
¡.a. CLEF des couvertures de
CI'
jI,
40/ Clef.

Hia.
(\!)'v sapientissimus
(zob'5)x-cul-po-hîng,
Cll1
£
*-JZV/ discipulus;
A vôu-oëy-kouey-x,
A .1 /, f si quis
<4T
Mi/n.
maison
aVIS
:
:
comble,
culminiim
faîte.
culmen. ,,'ne
jJ1"11
JL
40!Clef.CARACTÈRES JOINTS A
CARACTÈRESJOINTS A LA CLEF. I J~
§TVide 40:aj,

•" infrà (7274).


1
fe
IàAias:
2 TRAITS. I Ki-ông.
/J1itn. (2099) slficn

T
J Espace qui est entre la porte I
d'entrée du palais et la porte de I
Côtés du toit.
tecti, totus orbis, magnum.
Tchú. bois qui est plus en arrière; YhTong-x tecti culmen est tong, alie
rassembler. I
(2093) (2100) vero à tecto pendentes dicuntur x;

;
Locus inter primam palatii portam I
et ei ad versum tabuiatum congregare. I
Legitur etiam Tchît in eodem sensu. I
ideo tectum totum vocatur tong-x.
x-tcheou, totus orbis, semper et ubi-
;
que item dicitur de spatio quod est
intra cœlum et terram.
M*
Je Répandre, mêler, ,
reste oc- I
I
Y'i
| S'observer, garder.

-
cupé. * v Se ipsum firmiter custodire ne in
Jong Spargere, miscere, superesse, re- I Cheàu. illicita defluat, custodire servare,
siduum, occupatus, segnis. Liêou-x, I Hou-x,vel x-hou, cus-
,
(2094) (1.101) curam gerere.
errabundus, qui non habet determi- I todire protegendo. Legitur etiam
natum iocum ubi moretur; x.-R.oùan, Cheou, inspicere.
pnefectus sineofficio.
/-J-à Fixer, affermir, repos; com-
Adultères intérieurs. *~ , ment ! , ,
pourquoi !
Vlj Adufteria intrà vel domi perpe-
Ngû-71 Firmare stabiiire
qllon10dà? quare! cessare,
quies, pax ;
quiescere,
(2102)
Koîiey trata, actiones impudicas inter pa- valetudo, ille quem conscientia de
(2095) rentes. nullo remordet. Ping-x,solus, vale-

;;
Lui,elle son, sa ; serpent.
tudo, quies, pax, quietus; x-oéy,

; ;
consolari; x-lo, isetari; x-pây, dispo-

T0,,
Ille, ilia suus, sua, suum; ser-
pens. x-fou, pater suus ; x-chan, suus
;;
nere, praeparare x-x, suaviter x-hïe,
quiescere x-tlïll, vel xjiïng providere
,
denecessariis x-fcn,suâ sorte con-
.1.0.
(2096) nions; vôu-x-hou,
A A suntne serpentes! ;
tentus x-îso, componere seu dispo-
; ;
nere sedem po-x,inquietudo meou-
jin-x-tsay ille ubi est! x-nân, regnum

*
- 3 TRAITS. ,
Tunquinense.

Maison, demeure, demeurer. 4 TRAITS.


1 Domus, habitatio; habitare, mo-
rari, ad habitandum aptum loculn >1^ Nom d'une famille impériale.

b
Tsë.
(2097) seli gere. Dicitur etiam Tse, findi, fin- ~t~ Nomen familire imperialis Sinen-
dere, scindere, dividere. S6n{Y. dam regnun1
quoddmn
sis, quod re gnum anti
antiquuffi
quum in

)' Paqvre et infirme.


Pauper et infirmitate pressus, diu-
J':"
(2103) provincia Ho-nân.

Achever, finir.
Perficere-, finire,concludere ; per-
Kiéou tiùs aIiCllbi morari. Ouân. fectum, totum"
leau.
(2098) (a104)
1
f* 1
40: Clef.
1^
m TTzjy ,
Solitaire.
Solitarius procul ab hominum
J lj Maison
T~ caverne.
Domus
construite dans une 4°/. Clef.
|
in lnantro,præter-
ædificata
congressu vivens, exspectare. Tle Domus
Tanv aedificata antro,praster-
zay.
Jl'ïlL'll, (2'05)
(2113)
(2113) r. D excel lens, exceilere.
gredi. Fdng-x, Miau

Lieuretiré. Se reposer, écho.


r;.¡,.,
Jw Locus abditus et obscurus,, pro- Quiescere, vox echo, vox quam
0. fundares, domus pars quas orientem Hong.reddunt domus profundæ.

*

/A
m
(2106)

t
hibernum respicit.

Grand , ;;étendu grandeur. j


Tfv
(2114)

*Jk Honorable , honorer,imiter,


Magnum,amplum loci amplitudo,
Hong. magna domus,magnitudoanimi. rp - :.,d.
song'
grand, origine,maître.
Honorabiiis. honorare,imitarî,

,
.1.
(2107)
alllpluln, origo,dominus,muititudo.
1. d
(2115)
5
T r..l.lIæ,
Tsou-x, avi tsou est origo fami
jÆ~A Convenable raisonnable. x vero est qui sub illo familiae capite

Y. ;;
Conveniens, aptum, rationi con-
forme,obsequens convenit, debet,
oportet, expedit nomen cujusdam
virtutibusest clarus.Kou-x, gymna-
sium tempore imperii Yn. Lu-x, sex
res à rege venerandas et sacrificiis
sacrificii quod terne fit. coiendas : i. ° quatuor anni tempora;
2.0 frigus; 3.°calor; 4.° sol, lunat
stelke;5.0 aqua; 6.° siccitas. x-tcho,
5 TRAITS. x est qui tempore sacrificii tabellas ex-

} k>
¡t&, Rester tranquille, cacher
cret, silence.
; se-
~*~ g
purgat, tchoqui quae ibi ieguntur iegit.

Gouverner, magistrats.
Quiescere,
y..1. abscondere; secretum,
(2.09)
N - locus
silentium. Ngân-x, J quietus.
(ai16)
,
Regere, nomen commune magis-
Koucintratum gerentium domûs custos,
dominus, imitari, domus pubficæ.

ntr
Tuiles, mettre des tuiles dans
la vase. ;
Hïo-x, schola, gymnasium, item lit-
teratorum prasfectus x-lou, vize pu-
blicze; x-hoa, lingua præfectÓrUITI,
Oua. Tegulae, tegulas in lutum immit- mandarina; lnen-x, olim imperator,
seu
ua.
tere.
(2110) nunc urbium praefectiimmediati sic
vocantur; x-kfa, imperator sic appel-
Vide ïnfra (2122 bis).
latur
l m'
kTay-heou, l'
ve l matre sua; ou-x,
quinque sensus corporales.
Tsy.
(a11I) Depuis le
ie tem p s ancien
temps a nci en jus-
~S~ Hjqu'au temps présent.
jus-

X Coffre de pierre dans lequel


on dépose les tablettes sur les-
queIies sont écrits les
TcheÓu.
(2n7)
x
A tempore antiquo usque
Yu-x,semperetubique.
,7-
nunc.
Tch. noms des
(2112) ancêtres. i:® à Petit trou.
Annarium lapideluD in
avorum Parvum foramen, sutura subtilis.
templis, in quo tabellaeeum
; eorum
nominibus asservantur vulg&tsé-tahg. Yoùen. Legltur etiam Yoiien:Td-X> regnum
(:1118)
quoddam occidentale à Sinarum
Clef..
|t d d..ll.b quingentisI =:E0Hu
J»S'ÉkSoli.tude,solitaire. e,
*
imperio
4o.t:

Miln.
duodecimmillibus
paieis sese cooperire. Item 0~
Oùan:
veluti, ac si, haud secùs, quemadmo-
dùm, convenienter, sicut priùs x- ;; I
I
soli.taire.4°'Clef
k etquinquagintaJydistans. Item Yoûeti, I Soliti.ido, locus ab hominumcôn-A
Xj ,4 I
n: x-jen,
Tsy.
1

v gressuremotus. Videsuprà (1285).


(2122bis.)
Mien.

kIèoll, collis supra alium collem


kfo, curvum, non rectum.
x-
I
Æ
i*"A'Maison, épouse.
Domus, uxor. Tchtng-x,légitima
J**A
JE Ferme, immuable; repos; dé- I Ch1V..;
Ch uxor .tse-x, uxores sectiiidarize; ngân-

TÍng.
(ah9)
Firmum , ;
terminer, cesser.
immotum ;
quies
mare, stabilire, determinare, cessare,
condemnare; procul dubio, quoddam
fir-
I

I
I
I
(U 3)' x, ln occul1to; Iwng-x,
7,-
palatium ; -ClleOll-
Il
1
imperatoris
x, uxores dducere;
constellationessepteiitrioiiales;
tsvng-x, regis propinqui.

;;
natum est, non est certum pÿ-x,
"\Tel y-x, omninô
;
sidus, caro cocta. Po-x, indetermi-

x-j, in animosta-
I
I
I
~'t 1
/f=I
Pardonner, mettre au large,
to lérer.
tuere, decernere x-tsouy, delinquen- I
Condonare,
Co-n relaxare,
d oiiare, tolerare. Ché-
toi erare. CIié
re l ~-:ixare,
tem condemnare. I Leau,
Yeôu -
(2124) x, dimittere, parcere.

.Ë:
A I
J1j*t
Vide supra (2108).

1
Magistrat.
,
mandariniofficium
Magistratus
Y.
(2120) ea
2.J2 5
Hoân et flinctionei-n discere, peregrinariad
addiscenda. Yën-x, eunuchi regis,

I
vulgo lao-kong.
6 TRAITS. I

~~r~ ,
pi convive.
convive. Hôte
,
étranger cérémonie, J
> ÉiàNourrir, entretenir.
*

l|"J
etiai-n AIere,victum praebere dicitur
de domûs angulo orientali et
;

Hospes, advena, CærelTIOIUa, con- I


Y. septentrionaii. (Cod. VII, pag.23.)
¡(ë: (2126)
I-121)viva.-a'-ping, milites in castra irruen- I
;
tes x-ky, nimis in casremoniis urba-
nus ;
x-Aît, hospitarl ; x-sotîy,annus
elapsus; x-sttig, divesseunobilis con-
j È~
~tB
Hardiesse, licence.
Audacia, Iicentia, exlex. King-x,
temptuihabitus.
Ti
\t sui status limites praetereredi, suis eu-
r¡:' ao.piditatibiis
trenum laxare.
(2127) A

1 ,
Publier, déclarer, conduire.
Pubiicare, declarare palàm fa-
r cere, ducere, extendere, ab impera-
7 TRAITS.
Suen. tore aiiquem 'evocari, tardé, terram
(21:u) suo tempore arare, quoddam instru- Vl
Ifcl
Palais, environner.

1.
mentum ad currum pertinens. x-kiao, Palatium, circuire, médium. OHm
superbus ; x-chy, cubicuium ubi rex - omnis domus ad dormiendum ido-
ad jejunandum. se
recipit pridie cu- Kong
KÕnIY.
nea dicebattir
d. b x,
nunc proprium est
jusdam CcEremonise. Legitur etiam (212.8)
(2128)
soliusimperatorisdomicilii.
d ..1'.
lA cas-
x-hîng,
Suen,cani decideiites capilli. trare ; lao-x, eunuchi.
;1-.
Clef.
40/

*i_
M«H..
I
=¡;¡;.

OÙ.
(:uy)

|
(î1
*
301
Videinfrà

Dominer, gouverner; peler,


,Tj-,7yDominari,cuire, tuer.

;
(2167).

;
gubernare corioexuere,
coquere, occidere animalia, lit porcos,
gailinas, &c.x-siang, supremi consi-
liarii uiy-x, prrfectorulll priufectus
;
tchu-x,gubernator ta-x, pricses su-
consilii;tchu-x,
;
I

I
Maison
/.-
ttis,
,
^IVMARI' 1

rr.;
,
,
appellzitivti",

i'Il
famille, demeure

Domus, familia, habitatio, mari-


magnatum et no- /\lïcn.
bilium personarum. Koiie-x, impera-
tor. Omnes reguli sic olim vocabantur;
sed repliantefamiiiâ Hdii, hic titulns
reservatus fuit imperatori. Tse-x-tse,
imperatoris iilia; tse-x, ipsemet x-
fera, meus pater; x-mou, mea mater;

Tauzioruni

,.,
;
jù-x, secta litteratorum Tdo-x, secta
ll()Itlctf-x, agricu
ortiiii ; ndng-x,

;
;
a(-fl*icti l ture
fessio y-x, medicime profèssio, seu
t
ttirx pro-
4°/

J
CAy:

,
omnisqui medicorum schoia rtf-x, omnes, si-
premus
domesticorum negotiorum curam ge- m111; x-jîn,homo.
;
;
;
rit x-jo, carnes in Trusta concidere
EiExtrémités
j-{^4
.J1
chcn-x,coquinarius
vu l iiotetch'Jl\.
vuluà fui-1 Si'

Demander.
x-flu, coquus,

Pelere, rogare, quicrere. Usurpa-


I Cïnn.
lI/l.
(21>7)
(z i7)
d'une maison.
mn i son.
Profundiora domus ; locus ubi im-
perator habitat, adiectivum aliqlla-
,
rum rerum vel, domuum ad împera-
torem pertinentium.

,.
-
tuir etiaiii
h li.
.Il V
proKicou.Videinfrà({840-
(i151) Contenir,
.t~ sage,C mine. tolérer, agréer 1, ; VI"

~J~~ Nuire, dommage.


g"LNocere,daninum inferre, Capere,
Yong..onscontinere, tolerare; faciès,

Hcty.
H' num, ferire, offenJere. x-pa,
dam-
x-pél, timere;
t i iiiere;
(1.138)
,
habitus;
aspectus,
tienter
adlnittere,
, pa-
ferre, alicujus similitudinem
;
i,
crubescere.
(1.1F)
x-sicoit,

; ;
refèrre. x-y, facileest tsùng-x, pau-
latim ; A-w~c~ aspectus y-x, aspectus
majestate plenus kîng-x, vélum tenuis-
Repos, joie, loisir; boire en- ;
simum /utig-x,symboium, rei simili-
;
, y*£ - semble.

1)y)
tudo x-tchy, mulierum actiones;po-
Yen ;
convivari,
i-
Quies, hctitia, otium simili bibere,
otiari. Yen-x, convivium. ;
x-yu-sse, mors est ei levis pœna, qui
scilicet majora meretur htIll-x, pa-
tienter sustinere, permittere ; chÿ-x.l

i#* Courb é, incliné.


contra suuirb decus operari ; hy-x, ali-

J
A incline. cujus picta imago.
Curvum, indinatnm. Vide infrà
(2238 et 10,698).
Kio. 8 TRAITS.
îî)
(-1

.?Jt
m Nuit; petit,modique. sabstenir,
i** Cesser, se reposer, demeurer,
garder.
Nox ; parvunl, modicum. Yoîïen- Cessare, (Iuiescere, morari, abs-
Siî1o.Pril-nze Iunae nox decima-quinta
(2135)x-Iung, (luidarn vermis splendorem
; So.
tiiiei-e, servare, recipere habitatio ;
emittensad instar noctilucie.
apta ut noctu itinérantes se recipiant;
vinumlibare in sacrificiis ; zodiaci
Clef,constelII. Respecter, respectueux. 4°/
4°.' CIif.
40.

t
* m
,. - ;
lationes. Tsie-x,hospitium

x-no,promissis
T.
tere
h .t. pe- I JW
liêou-x, in hospitium admittere; I
I
r
Revereri.reverens,timorreverens
non stare sa- ; X-JU,
fc
Y? iittera horaria à tertia matutina usque
; ** CIe¡.

Miau pientissimus ; x-jÿ, praeteritis diebus; I (2146) ad quintam; collega.

,
Miên,
x-sÿ, oiim ; lwuey-x, terminus oculis I
objectus objectum. Legitur etiam 1
J Secrètement, silence, douce-

,
I
Sïeou : chÿ-pli-x viginti et octo cons-
îeliationes zodiaci Sinensis. I
4f> ment, épais , serre.

m Videsupra(213^). I MY.
sum, quoddam regnum. Sf-x, quàm
-
Secreto, silentium, quietè, spis-


(2147)
tenue, et quàm perfectum;py-x, vel
;

-
x-x-îy, secreto; tchh eoit-x,
A spissum ktn-,
1.1

1.
I
So. x,intinïus seu valdè familiaris.
(2140)

-)(- Leâo-x, mandarins exerçant


I

I
in Voleur, ennemi, tyran, cruel;
jf.f. nuire.
Latro,inimicus,
j la même magistrature.
*'
TsayDuopraefectisimilem
I
crlelis: tyrannus, cru-
Tsà
say.
(1141)
L.. ma gistratum I
Duo prasfecti s i mi l em magistratum
T".
gerentes. Legitur etiam Tsay in eo d em I
Keou.
(ll¡B) nocere, damnum Inrerre.

sensu. (Cod. VII, pag.2.9.)


.:;t Vide supra(2148).
P Promptement, se hâter. I
'jj Cito, celeriter, accelerare. Legi- I Keffu.
Tsan. tur etiam Tsïe in eodem sensu. II (2149)
sal1.
- I 9 TRAITS.
(2142)

Repos.
Quies. Vide supra (2122 bis).
I
I
e
J4.Apprêter, pourvoir
providere; dives,locuples;
Parare,
; riche.
J:I:I
crassiiii-i. Legituret
LegitLir etiam Feou in eodem
Tsy. crassum. i ai-n Feo"U eodeii-.i
Fou.
(2-4j)
sensu. Vide supra (662).
(2150)

Inimitié, haine implacable. jj


JMEL
e-tveIK,

V'"
y Inimicitia, odium implacabile. x-
- oîiang, falsum alicui imponere;kie-x,
y<9z~2. 1..ini-
inimicitias contrahere x-kîa,
(i 144)
micus ; py
1
-x, calumniâ affici.
;
Vide
Nîng.
(2150
Vide infrà (2170)

supra (648). J3 ÉL Dormir beaucoup.


jlpJ Multùm dormire.x-yoiïe, tertia
jfier,
I4 S'appuyer,
s,
livrer,
être attaché,
aller loger.
h f con- Ping.
lunaltiiia
respondens
resp on deiis nostro aprili.
apriIi.

(2152)

y.
K7
Inniti, inhaerere, fidere, tradere,

hueInlttere
x- ay,lUC ;;
apud aliquem diversari, interpretari.
(2.145)lA
à
llJrÂ
x-kuu, aiio
mittere X-x.ltU, a
mittere;
10Inlttere;
3 Dormir, sommeil.
Dormire, soinnus. x-yu, quidam
x-tsîhg, naturaiispropensio in aliquam * piscis. Legitur etiam Mi in eodem
Aley.
rem cum delectatione. sensu.
- (a153)
*
>
f
Adiin.
Han.

!tÎI
"PI
«
4°'Clef.JGelée,grand froid.

(2154)

v
(2155)
Gelti, summum frigus. x-je, fe-
bris simul cuii-i frigore.
fri gore.

Loger, habiter pendant peu


de temps;
Hospitari, ad breve tempushabi-
tare, inhaerere, locus. x-so, diverso-
I
~aë~

Pao
(216l)

infrà(2183).
Res
Chose précieuse.

oestiiiiare.

11
-
pretiosa, pretiosum, magni
Vide infrà

TRAITS.
(2185).w
4°/

Miên.
Clef.
f

rium.
lien,
/-y»
Vrai, véritable, être. (zi62 bis,)
Verum,rectum,
Videinfrà (2169).
esse, reverà,, re- ttJJ: Tsÿ-x, profond silence:
Chy.
(2156) Summum sHentitllll, sinestrepitu,

I
Mv siientio.
o.


10 TRAITS.

Tremper dans l'eau.


Aquis immergere, aquâ aliquid
!t
de
(2163)

Examiner, considérer, tâcher


découvrir.

tt
Tsin, Inacerare. Vide infrà (4994). Tsa: Examinare, çonsiderare, investi-

-i-
(2157) (2164) gare. Smg^x, examinare; x-x, nimis

(2170]. diligenter dealiquare inquirere, item

-
quàm nitidissimè. Legitur etiam Tc/nî

;
Vide infrà in eodem sensu.
Nlng.
(2158)

Placer veuve
Seul, peu, modique; veuf,

Tchy.Mer,détruire.
quelque chose, mettre
chaque chose à
sa place ; re- T7 ila. dua;
Koua.vi.
(2165)
rare.
SOILS, parùm,
VI ua; rarus. x-te
x-tchy,
modicum ;
viduus,
'l)' raræ virtutis
lier; xjtn, modicas virtutis viri,mu-
(2159) CoIIocarealiquid, sic
cuilibetreisuum
locum assignare; abjicere,
rejicere,
destriiere, destrui, detinere,
sistere,
guli ; semet ipsos
; vi
x-:Iôzi,
humiliter nominant 're-
guli x-fou, vidua.
d ua.
ponere. Usurpatur etiam pro Tehf.
Videinfrà(8154.) Mrj,'1'Dormir, se reposer.
nl!~
/|5V Dormire, quiescere; domuum
i. Yi
Lent, paresseux. Tsin. templorum pars posterior, domus
vel
quæ

1(2160) Yu.
Lentus, piger. Videinfrà
(7326). (z166) non habent cubicula lateralia. x-te8u.,
;
cervical, pulvinar x-chy,cubieulutn
interius, delitescere.

Videsuprà(215 j). Veiller, se


U.;d. ;
Vigilare-Pexpergisci,experrectus.
réveiller, éveiHé.
Aféj. ,J::I Vigilare,expergisci,
experrectus.
(2.161) Ou.dormitare ,
SOllY-X
tempus
(2167) tivum ÏÏ~X>tempus meridiaruim.æs-
40:

#m
Clef.

Jllien.
t
lit Vide, solitaire, loisir.
Vacuum, solitarius, quies. Tsÿ-x, I
Leâo. aitum silentiulu, taciturnitas.
eao.
I Tsouy.
I ujll k

Ioculn. (Cod. V1I'Va&-37-)


-
lIupedire, obstare, obstruere, ali-
II S|£/V cui aditum interçltidere ad aliquem
Empêcher, faire obstacle.

MA.
';'0/

»fc»
;
(2168)

~frt~ Plein, remplir vrai, solide ; I


(2174)

Écrire, peindre, ,

|=| effet. I
/i"'I
dessiner.
Chj1. Scribere, pingere, delineare, pro-
Plénum,implere; verum, soIidllffi;
(a<69)eïfectus, arborum fructus. x-x, vel I S" Il..
le.
(2175)
jicere, excludere, lætari, fundere ex
métallo imagines.ICïng-x, Ir d ere;
effun

;
1.T..
îchïn-xfvel x-x-lo-lo, vel tchÕ-x, verè, I
ex animo lào-x,sincerus; hÕa x, - tchào-x, exscribere.

-
flores et fructus; kle-x, lfores in fruc-
tus sese convertentes, perficere.
I
W-
'-
Largum, amplum clemens, be- ;
Large, ample, clément, bon.

Plutôt, repos, aimer mieux, I Kouan nignus, milllificusî magnum;tardus,


iners, desidia; amare, parcere, ves-
I mieux, se reposer.
I (2176)
tem exuere. x-yu, magnanimus.
NingPotiùs, quies, malle, meliùs, quies- I
(a.17°) cere, pax. x-sse-po-x.o,
; , , mori I
v 1.'t potiùs
quàm hâng-x, quies, pax, tranquil- I
Videsupra (21<56).
-
litas ; yù-)r.', ob parentum mortem I
;
triennio cessare ab ofEcio koïïey-x, mu- I Isin.
rrrV
iier nupta tertia die domum pater- | (2177)

nam rediens parentes invisendi et de |


>
salute eorum inquirendicausâ; ting- I
x, valdè commendare, iterùm atque I ilA Petite fenêtre.
Parva fenestra, gymnasii fenestra?,

cao. d. x,
iterum inculcare. I unde qui simul praefecturam gerunt
Zeao'
dicuntur ,,: g-x.
vel1 ton
(,.78) ?
ijjA
j4
Palissades. I
*
Vallum ligneum, vallum Inilitare. I Fosse pour les corps morts.
rjffy Vide infrïi (6847). Legitur etiam Së, -af« Scrobs, fovea in qua mortui se-
j ciïciy»
qAuiesçere, rlllare. peliuntur. (Cod. VII, pag,38.)
(2171)
fi
hn
Tchoiry,
(2179)

*pj
12 TRAITS.

,
Jj
*
Aiip Maison.
Domus. (Cod. VII, pag. 37.)
W
13 ET 14 TRAITS.

Loger, habiter.
~?{~ Apud aliquem diversari, habitare.
Tseng. Videsupra (2155).
(2172)
(2180)
~A~
,
Chin. /k;
Examiner, s'informer.
Examinare, scrutari diligenter
Jtnf
».. Palais entouré de murs.

Ch'
'2.173)
inquirere, singillatim investigare de-
celnpIUlnaruln fasciculus.
-
dicare, sententiam ferre.
x-pouan, j~ju-
u- Hoiln. curncingere. x-yu, totus
alicujus feudi districtus.
;
Palatiumparietibus cinctum, cir-
orbis x-ku,
(2.181)
Discours
jnp)
40: Clef *VjlDiscours obscurs.
4'-
Tp.
Clef.

£
m

Mih.
b J,Y.
Obscura verba, somniantis sermo-
nés, verba confusa in somniis elata.
(Cod.VII,pag.
I

CLE;
XLI-C CLEF.

: dixième
7sun.
des mesures
(2,82)
)J
fi Maison inclinée et près de
tomber.
Tsûn.Clavis
(2187)
partie d'un pied Chinois.
s
men une : quiedam men-
sura quæ constat decem fen, et est
déci ma pars tcliy seu pedis Sinici ; dis-
Tién
lin. Donuis inclinata et inox ruitura;
tantia primi à secundo nodo digiti
(z.18;)derelictlls, exhallstus. medii in manuhominis.x-sïn, vel
fâng-x, cor ; x-keou, pars in brachio
I6, hominis distans uno x à manu, ubi
17 ET 19 TRAITS.
exploratur pulsus.

~T~ Chose précieuse. CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.


t=s Res pretiosa. Videinfru (2185).
Pao. 3, 4 ET 5 TRAITS.

*
(218jl'is.)
j«'f
ivGrâce, bienfait, affec-
-ij tion, princes; tolérer.
faveur des
amitié,
L
Maison où logent les man-
t » darins, pagodes.
r~Ei sSse.f Praefectorum ædes,
Præfectorunl ced es , Bonziorum
Bonzionllll
1
Tclzllg. fectio, ;
Gratia, benefactum,
favor;tolerare,
(210.¡) ~ctio, superiorum favor
anlJCJtIa, af-

alicui indulgere; amor, honor. Noûy-


tolerare,
(2188)templa seu domus. x-jui, eunuchi
;
régis fou-x,praefectorum palatia. Le-
gitur etiam Chy in eodem sensu.
x, concubina; kii-x-ssé-oey, qui regum
gratiam habet, eam aniittendi pericu-
;
lum cogitet x-ycou, gratia adjuvans, r«> Poignée, prendre.
gratia auxiliatrix. Ptigilitis, capere, prehendere, col-
L ligere. (Cod. Vilpu g. 41.)
(218'))
Chose précieuse, sceau im-
Sf
J::!t:::A
périal, estimer. up
ImJL x-ndy, supporter patiemment,
..,/, i
o..
Res pretiosa, sigillum mpériaie, endurer.
Ptlo.
(llù5)
(1185)
plurimi facere.x-ngay, carum habere;
x-pey, res pretiosa, magni wstiii-iare
Aiil-x,inxstii-nabile;
voû-kïa-x,inaestimabile;
i,oi'll- iitiii-ii-n
îô/ig-x, nummii
rari
R"
(z190)
Patienter ferre, tolerare, vel tole-
non posse.
1

,
cuprei ; ssc-x, res quatuor pretiosie
apud studentes sciiicet, papyrus
penicillus, atramentum, et lapis ad
, 6 ET 7 TRAITS.

, illud diluendum.
yi
Ét Petite élévation de terre, ou

t Altum,
~tl-Haut, très-élevé.
valdè excelsum, eminens,
Fing. cacheter, grand
(191)
honneurs.
,
terrain disposé en petite colline;
élever aux

en
-.
Ti
(1186)
su b lime. Terra disposita in cumulum, ob-
signare, signare, magnum, sigillum
*
41!

)Jk
Clef.

rTTS.
UR'

fr
Frater
apponere, numérale epistolarum, ali-
quem ad honores provehere, territo-
rium quinquagintavel centum Sinen-
sium stadiorum, alicui tale territo-
riumcum

una epistola.
proefectiassi
ciii-n dignitate praefecti
;
Frère cadet du père, joindre.
minorpatris, colli gere.Vide
assignare.
x-chfi, epistolam occludere y-x-fhïï,
gnare.
.,
«Effort d'esprit, attention, uni-
*'6~
Tchoûen
quement.
Animi conamen, attentio,unicè,

Iv lIA..
97),prxcipuè, de proposito, attento animo.
;b.. ;
; ve i x-y, ve l x-tchf/ig, toto animo
x-ou,
operi incumbere X-SÍll, ex toto corde;
tse-x, suo arbitrio chén-x,1 ex pro-
prio arbitrio agere id quod ex aliis
esset obeundum. Legitur etiam TOÍjl1,
in unumcogéré, coiiigere.
tj
4*- Clef.

)
Tsûn.

-
*,Z supra (1099).
ChÕ.
(zl9z) T0>t. Demeurer tranquille.
iG 7I7J
JJJL
r
Publier, divulguer.
Promulgare, disseminare
Fou.eodem sensu.
Futi.
,
spar-
gere, extendere. Legitur etiam Pou in
O ey.
(2198)
Quiescere, exspectare, nomenlJræ-
fecti.x, vel x-teou, focuius iEreus quo

;
sarcinatores ad vestes complanandas
vel plicandas utuntur tay-x, impe-
(a193) rialis cohortis duces ; hido-x,impe-

bl'le..

(,
çj
t.

T
Tirer des flèches.
Jaculari sagittas. x-kouang, splen-
dorem emittere ; siiÏllg-x, ex adverso
4)opposita. Legitur etiam Chy,v sagittas
ratoris sagittarii.Legituretiam Yo in
eodem sensu.

9 TRAITS.
in signum jaculari.
Noble, élevé, honorer.
jtJL
yPl/
ICe.
Faire tort.
Damnuminferre. Vide supra (795). 1SUTL ; ;
Tsii-n.
(2199)
(zI99)
Nohilis, excelsum, eminens; ho-
norare, colere, honoratus vas vini
quo utuntur in sacrifiais.Lyna-x,
L .1' do-
d
miiiationisvestroepater x-Ailig-foii-
-fi,
(195) mou, parentes honorare et colere.

, j-
-m
8 TRAITS.
Chercher, continuer, aussi-
tôt, long.
tt~~ Bientôt, aider, aller, fort. Res amissas quaerere, continuare,
'— J t
) ~-L

1 Sin. statim,
mAf
H Mox, auxiliari, ire, sequi; fortis, longum,uti,castigare,debel-

; quaedai-iisecuris,i-nensura
(2200)
robustes; dare, accipere, munerari, lare, quaedamsecuris,mensuracon-
iare, con-
ii-itrod
Tsiano.obsequi, tchy cubitos.x-tchang
ucere; onguIn, diutur-
(2196) obsequi,introducere tinens octo seu 1
num, simul. Po-x, brevis; kân-x,110- ordinarium, commune, plerumquè;
men gladii ; x-tsiéou, ferè sufficit. Le- x-pô-tchô, non invenio quod quzero ;
gitur etiam Tsitfllg, magnum, ire, nu- x-x, cito fluere, itemsensim. Legitur
trire, invitare, alteriusjussa perficere, etiam Sîn, inquirere, amissum quæ-
ad latus : x-x dicitur de lapiilorum rere, continuare, uti, calidum, sta-
sonitu ; item cum gravitate. Pronun- tim, derepentè, Iongum, securis: x-
ciatur etiam Tsidtig, dux exercitûs : ichô, invenire ; x-ÿ, investigare ratio-

manibus ,
x-tchy, digitus major seu medius in
seu primus in pedibus
pïng-x, militum dux.
;
A
nem rei ; x-tchhang, communiter; VOll-
A
ïy-x-jin, injustè alium vexare, injuriis
aliquem prosequi.
T.t
41!Clef. II ET 13 TRAITS. Arvxj ita
A Tu,Vous. 4Clef.
iitteraauxiiiaris.

A*
hul. tand Nay-

TI/ln, ;E'J
Répondre, en face, opposé,
pair, égal, deux ensemble.
(2,05)
ducta est
est; hune locumresad-
em ad
x,taiidemadhiiiic
yf)/I-X,
Iocu111
ita est.
res ad-
SiJo.
Touy. Respondere, coràm, ex adverso,
par, asquaiis, bini simuLx-teou, ad-
If
§
(2201)
;
versarius x-ty, repellere, resistere
x-tsè, duo carmina sibi mutuo res-
; Vide supra (2205).

Eul.
;
pondentia y-x, duaeres æquaIes, vel
;
par m¿ll-tiillg-hôu-x,duæ familial con-

;
ditione æquales; X-pèll, tantum lucri iturris,
(2206)

Pointe, pointu, sommet.

A..,;
reportare quantum erat capitale x-
1" recta; voû-x,sine pari
tcliy, ta-x-teou,
tA
inimicitias exercere. x facit etiam da-
(2207)
sien,
(H07)
Cuspis, acutus, cacnmen,
apex,
parvus; suprà parvum et ihfrà
magnum. Chë-x,iinguae cuspis; tuh-
0
tivos, v. g. lIg'd-x-lI}-chlÍe, tibi dico. x, nates.
Conduire, emmener, avertir,
MA Haut, noble; aider, augmen-
1PJ ter, avoir soin.
"Yp exhorter.
Tao. Deducere, abducere, docere, hor- Chdng. Altum,nobilis; auxiiiari, addere,
(:Z02) tari, gubernare, inducere, aiIicere. (2208) curam gerere, supra, magniifcare,
ornare, superinducere, adhierere; ad-
jectivum rerum ad regem pertinen-
tium, v. g. x-y, regius medicus x-ÿ,
;
regia vestis ; item nota superlativi,
l'
J
XLII.C CLEF.
;
timè.x-kiâo, conglutinare ;
v. g. x-hao, ve l1 x-téng, opnmus, op-
PO-X-SIII
42:
,1 Clef.

J *J J *
CLEF de la
bas, vil.
:
petitesse petit,
non attendere x-kdng-tchu, regis fiiiam
in uxorem ducere ; ho-x, Bonzii
cfuf-fi, forsitan. ; x-

Sido.Siào. Cfavis parvitatis


(2203)parum, vilis, rem
:
parvum, subtile,
parvam facere.x- 7,
A ; 8 ET JO TRAITS.
homo vilis x-ky,
vas parvum, me-
taphoricè dicitur de iilis qui
w
sillanimi et nihil ferre
sunt pu-
possunt. m
ti.a ; Trou, fente, inimitié.
Foramen, rjma,fissura, inimici-
vacare, abhorrere, odisse. Tckv-x

s
CARACTÈRES JOINTS À (2209)
LA CLEF. aliquem contra aiiquem irritare.Le.
(2209)
gitur etiam Ky in eodem
sensu.

h l, 2, 3 ET 5

Peu, court, manquer.


TRAITS.
Vide slprà (220^).

Iào..
t
Chao.
ta,
(:uo4)
Parùm,breve, deesse. Tô-x,
"n!qtianti ?
quantI. item
HeIn InuItlun ;
quan-
multùm ;, X-pÕ-te-
X-Piy-té-
non potest iilo carere. Legitur
etiam Chdo, pueritia,
Hy.

itt\
(2210)

Peu, fort peu.


"S"~X' inverecundus
"ê°, ut infantem
ætatelninor:
et gulosus x-
me tractat.
; {',\
Parllln, valdè modicùm,
Iùtn, pauxilum.
.li
paulu-

(:UIl)
X
43'

jL
Clef.

OUâng.
if
L Clef des
XLIII.C CLEF.
I
,Ouang.,i
Tff43-Clef,
(2218)
Videsupra(2216).
Ollâlia-
t
43'&

~*
Làcourbé. choses tortues:
LA
TFIji
Kiën-xy qui n'agit pas avec
Ouiin¿

TJ em.
Ird. 0 -b
Ouana.
011"n
* curvatus.
:
Clavis rerum contortarum curvus,
Kiay,
droiture.
Qui non rectè operatur. Po-kiën-
(2212)
(2219) po-x,negotium non fiXUln, non certum.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
5, 6 ET 7 TRAITS.
4 TRAITS.
1, 3 ET
Ah
im Jambes qui se croisent en

/r. 1*1 Merveilleux, surprenant,beau-


marchant.

,
m Crurum congressus in incessu. Fcy-
Pao
Yeou.
/,
-rr-
coup, faute,imiter.
Mirum monstrosum, multum, (22::0)
x*velociter currere seu incedere.
(Cod. VII, pag. 51.)
3)
J
culpa,imjtari, magis, odisse,
d. culpare,
,
(2.2))
)
excessus, delictuln, conqueri, simile. '*l{t
Po-x-jin, neminem cul pat, de nullo Ne pas agir droit.
conqueritur; lîiao-x, qui quos imi- Non rectum agere, non rectè ire.
Legituretiam TsÓ in eodem sensu.

1/œ
tatur adhuc excedit. Tsà. (Cod. VIf, page 52.)
(222l)
Action des jambes en mar-
K
1/inf
chant, jeter.
Actio crurum in incessu, projicere,
Boiteux,boiter.
Claudus, claudicare , uno pede

I
Lelfo. s claudus. Vide infrà (10,661).
(22.4)
abjicere. O.
(2222)

J~~
J(?¡ Chien dont le poil est épais, ttL x-kïo, tomber.

Siao.
mélanger, détenu. Labi, cadere, concidere.
Mdng. Canis valdè pilosus, permiscere, Tô.
distentus. x-se,colores permisti ; x-
(2.215)

|j|^
(2223)

J
tsa, piuribus negotiis distentus.
Grande douleur de tête.

.A Bossu, foible, petit.


Il El Capitis dolor gravis. Vide
(6342).
infràmh,-- 44: Cle,

;
Gibbus, debilis, parvus, brevis, a*

I
coltum tortUl11, seu cervix (222.-1
)
Ouânv macer
uang. obstipa.
(2216)
9, 10 ET 12 TRAITS.

Jtt~~r~

Ouang.
Videsuprà (2216). I5c/
Tchong.
Tumor ,intumescere,
Enflure, devenir enflé.

pedibus. Vide itifrà (6371).


tumor in

(2.217) (2225)
+
43.'

,/LA
Chf.JLK
trlL Bientôt, aussitôt, pour lors;
suivre,aller, accompagner, aller
au-devant.
CARACTÈRES JOINTS

I, 2 ET 3 TRAITS.
À - LA CLEF.
P
44",Clef.

szeOll.
T" ,
;
Mox, statim, tune sequi, ire, co-
Quâng.[zzzc) Clzÿ.

milari, obviàm ire, suspicere, perspi-


cere, posse, perficere, rem unam'in
alterius conspectu ponere et ex eis
T
j3Ûi
Yn
Gouverner, avancer, droit.
Gubernare,progredi, rectum, so-
lidum nomen quorumdam praefecto-
meliorem seligere.x-ldy, statim ve- ,
niam; x-chf, ita est, est, hoc est, vi- (2231) rum, caro sicca. Legitur etiamYun
i; in eodem sensu.
, 'Il'
delicet, q11amv s sse-x-tchy-y,tsdy-
song-ou-chy-leang, quando
d negotium
fucrit perfectum, iterùm donabo quin- 1:1 Pied Chinois.
quaginta argenteos ; x-tsë, ergo.
Cubitus seu pes Sinensis. Tchy-x,

m
ivrjv
Qui n'agit pas droit.
Qui non rectum agit. Vide supra
Tchy.
(2232)
propè; x-ÿ dicitur de mandato régis;
sân-x-fâ, impériales leges.

(22,?)" Croupion.
Iiie-n.
(z227) .ll'L Uropygium, parva curvatura ubi
Kao. finit spina dorsi.

m, Inflexible, indocile.
; (2253)

MO.
z,,-.At
(2228)
InfTexibiIis, non obsequens
ex nimia siccitate inæquaIis.
res

(j
,Nf.
kA Être d'accord.
Concordare, concordes. x-kÕu,vel
x-sëJ/g, Bonzias è secta ro; x-kieou,
-Lffi, Hoêy-xy qui ne peut mar- (.L2.
34) mousapud provinciam Chan-tôtig, in
/[M!{ cher par foiblesse. quo parentes Confucii filillnl. petie-
Dicitur de eo qui ex infirmitate
runt, ideo ipsum nominarunt Kieou et
Toûy. Tchong-x. Legituretiam Ny, sistere,
(2229)progredi nequit. detinere; item Ny, propinquus, vici-
nus, cessare.

XLIV.e CLEF.
Finir,
/A achever, tout.

-TI-1:1
',-- J LEF
44- Clef.
C
: des cadavres et des
cadavre.
Tsin
(2235)
Finire, complere, totum, exhâus-
tUln. Vide infrà (6567).

Chj-çjXy
, Chy.
CII
mourans
cîaver-Antiquités
Clavis cadaveris et morientis : ca-
spiritibus sacrifi-
4 TRAITS.
cantes vivum hominem spiritûs loco
Queue,extrémitè.
de prœfectis qui nihil
;
substituebant et iilum appeliabant
x-oéy, status inconcussus dicitur x.

agunt et pecu-
J=ë Cauda, extremum,
pars uitima;,
qua-
niam tamen accipiunt, ad instar Ouèy. postremus, res parva, avium et

et nihil agunt.
eo-
rum qui spiritûs Ioco substituti sunt :
;
(zz36)drupedull1 concubitus. SÓ-x puelJa
Fou-x.,vel Hông-x,
,
aspectu pulchra x-kien, sodomia;
quidam mons.
,
44'
Flurfrff Urine. *
?Kï:VideslIpm(583).
-n rTI
Vaincre, soumettre. 44- Clif.
44:Ch
Niâo, Urina, mingere. Vide infra (5149). Vincere, subjicere, domare se.

Chy-,(2236bis.) (2.243) Chy>


Jil.
Crepitus.
Pet.
xoii, anus\fdng-x, cre-
M (2240).
Chy.

;
py.ftpitum reddere eÓu-x, canis crepitus,
Vide supra

u.,.
Ku.
[ d'. apud
maiedictio d Sinenses.
(2237) et est
S.
(2244)

'E! Courbe, ;
IP J Ordre, rang,
;
Ordo,, distinctio comprimere, op-
primere., cohibere, corpus inclinare,
/Œ¡ inviter, prier.
affligé soumettre,

Curvus, afHictlls; subjicere, ffec-


I(Lo', K
Zrvt
(2238)
inclinatum ; numerale peditum iatrun-
(1.7.
45)
(2245)
tere, p*iicare,mvitare, roeare,
0
con-
*
culorum. Ky-x, ars ludendi iatruncu- gregare, gubernare, deesse, deficere,

; ;
Jis ; hio-x, crines crispi x-piéil, mo-
liri fraudes kan-x, litteratus dotibus
consumere. x-sao, plures bombycum
;
folliculos simul deglomerare pô-tcliy-
gubernio idoneis prceditus. 1.,.. At eOll,
x.eng-x-tsong-
-fi nescio an assentiri

-I- atnce.
dignabitur. Legitur etiam Klie in eo-
;
demsensu itemKue. Videinfra (7927).
5 TRAITS.

6 TRAITS.
M ce.
* i
Vulva. Legitur etiam Pcy in eodem
sensu. (Cod. VII, page 57.)
eo deii-i e
IÆ Maison, demeurer.

.Ji- Py.
(2:1.
3?)

H b. s'arrêter,
Habiter, , 1\ s'asseoir.
,
Oüo.
(2246)
Domus, habitatio,morari;loculi,
tegumentum, supeliex. HoaÎlg-x, im-
periaiis currus tegumenta ; pë-x, pri-
vatorum domus. Legitur etiam Vou.

e
IJLL Habitare, morari, sedere, quies-
futcar
ut
(224o)
n. ;
cere, congregare, suas merces retinere
cariusvendantur.
d antur. Tsé-x,superbb.
Tj~~super ire,
vel de se praesumere x-sang, in luctu Jynf
Cadavre.

degere ob parentum mortem; x-x-jen,


inimicus, ininlicè;x-tchu, morari. C'l
(2247)
- ;
Cadaver, antequàm in loculo re-
ponatur repositum vero dicitur kÎLOll.

Parvenir, terme, fin. fjrf Excrémens.


#LJ1| Pervenire, terminus, summum, 17J' Stercus. TiÈti-x, quoddam sidus;

-
~* finis; claudus, qui aegrè incedit.x-kf, x-hy, vel tién-hy, dolentium interjec-
Kiciy. Chy
ubi tempus advenerit. tiones. Vide infra (9046).
(2241) (2248)

Vide supra (2241).


M Vide'"M("57)-
Kidy. Pfng.
(2242) (u49)
144- Clef.
P ypT
Chy.(2250)
fcpfr

Sie.
ou
Pur, ;
clair faire peu de cas
dattention ; travail, poudre,
fragJnent.
;
TFfCouvrir, cacher,
Hf chasser: ATI
Pîrig.
-
dépouiller, 44-Clef,

Operire, contegere. x-fông, vel men-


Purus, nitidus aliquid nihili fa-
cere, leviterrespicere, dedignari; ia-
bor, fragmentum; curam gerere; pul-
(22j7)
ad ingressum erectum ;
x, paries seu tabuiatum ante januas
liên-x, vel
oey-x, tabuiatum quod contrahi et
Chy.

vis, minutiæ; conterere. x-x, inquiété extendi potest [gallicè, paravent]; x-


eundo et redeundo discurrere. fÕ/lg, herba quaedam aquatilis. Legitur
etiam Ping, auferre, spoiiare, expel-
7 TRAITS.
ere,
f .!.
ce d ere : x-t/ill-tteJt-lua,
l" totum

~-~ Attendre.
Item deglutivit vel usurpavit imperium.
Item Ping
Plti,9 in eodem
eo d eiii sensu.
seiisii.
/xy Exspectare. Legitur etiam Chy in hriL
s, se.
(«5')
eodem sensu. Vide supra (251).
#F Souliers.
Calcei, calceamenta, pedum indu-
FIy. menta- (Cod. VU, pag. fo.)

-
JK MÕ-x, sandale, galoches. (2258)
Itœ.. Sandauum, gallican,pedum indu-
¡(f,

e
menta. 9 TRAITS.
(..!2p.)

M Vide supra (2250).


*

Sië.
Semelle, sandale, galoches.
Calceorum solea, sandaIium,
gal-
Jlcæ. (Cod. VII,
Sie. Sië. pag. 62,)
(225j) (2Z59)

Ouvrir,
IKAperiJ-e,
étendre. Ii! Appartenir, semblable.
extendere, evolvere quod /P^jPertinere,alicujus
n.,
Tchen.
1. l.l1t
(:u54)
erat mvo'utl|m, explicare, examinare.
x-s/g, examinare, diligenter contem-
Cho.
(2260)
inf™ (227°)-
esse, simile. Vide

plari ; x-tchtllg, homo

menta reportare.
rectus, fidelis;
x-tstn, parentibus magna emoiu- M Vide suprà(2259).
M
/S? Tarder; lent, ferme.
Cunctari, procrastinare;
é.
(2261)
Sie.

Ientus,
S- flrmus" (Cod. VII,
page ÓI.)
!1J(..

,.Lou.d
12255) Urina, mingere, meiere. Vïdeinfrà
Niao. (5149).
8 TRAITS.

E
(2261 bis.)

M*]
(
L'
(z2sr,)
Dégoutter, couler
par goutte.
Stillare,defluere;doiniisvetusta
lnqua per foramina aqua defluit. Vide
"a(5i8p).
fajfr
TÔ'u.
(u6)
(2262)
Tuer, diviser.

1. hAc
J^t"'
Occidere, in

anÎlnafia
:
partes dividere.
x-
qui porcos occi-
interdictum occidendi
et comedendi camem.
44.Clef.
T3
Chy.
ISæpè,
firi,
;
II, 12 ET 14 TRAITS.

Souvent, beaucoup; prompt.


nlultoperè, repetitis vici-
x-îigb,Eid me spectat. LegitLiretiam
Tcho, Iiomines con gregare, fidere,
aliquid alicui fidere, tradere, com-
r
libet assignare quod ad eum spectat; 44' Clef

Ch--
Jjfr,Lus
(2263)
celer, promptus. : ;
mendare, succedere, unum alteri con-
nectere xfolï,-prxcipere, aliquid ali-
cui committere tfng-x, iterato aliquid
Etage, marche, degrés. alicui commendare; x-x, ex animo,
animitùs, verc.
/Isi ;
Contignatio, gradus, scalee unum
alteri superimponere; numerale con- *
Tsêhg f>|A de souliers.
(2264) tignationum, seu rerum superposita- JfJJt. Semelle
Calceorum solea, calceamenti in-
rum ; placenta foliacea.
Ly.fima pars. (Cod. VII, page 65.)
m
.If Souliers.
Calcei, peduin indumenta, ambu-
[2271)

Ly. lare, defendere ut calcei pedes, pe-


1 -
¿.b terere. x-clloang,
dibus super pruinam
(1265)
arnbulare; fo-x J felicitatis status. XL'l.c CLEF.

m Videsupra(2259). I CLF- F : L.
rejeton; des germes
;

pousse,
4J>*Clif.
U-J

Sic.
e.
(2266)
Telle
(2272)
Clavis germinum : herbue gerJni-
nare incipientes. Legitur etiam Tsào
Tche;

in eodem sensu. Vide infrà(8814).


rvi>£ Souliers de paille ou de cuir.
Calcei straminei seu coriacei. Le- CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF..
Kini. - gitur etiam Kuu in eodem sensu.
llU.
(2267) 1 ET 4 TRAITS.
IJ, 16 ET 18 TRAJTS.
tr- Tout ce qui commence à
*m fc Souliers, sandale faite avec *f croître ou à pousser, difficile,
TchÜn. avare.
T?' du chanvre tortillé.
Calcei,
Calcei sandalhl1n
d iium cannabÎ1uun.
(2273) Res quando nasciincipiunt, prima
js-ts , san a cannab inum. arborum et herbarum germina, diffi-
(2268)
(Cod. VII, page '+) cile, avarus, crassum, difficultas,non

M Vide supra(2268).
posse progredi. x-tchên, res laboriosa,
seu negotium difficilis expeditionis.
Legitur etiam rtlÍl, milites in aiiquem
locum cogere, et ibi detinere :);tsu,

f ,
Kio.
(2269)
congregare.

M Appartenir, semblable,pa-
renté. 27 fP t Odeurqui s'exhale des plantes
naissantes.
ChoPertinere ,;
simile propinquitas. Fén. Plantarum nascentium fragrantia
(2270) Tsîn-x, cognati, aiffnes iotig-x, cui-
, sese dinundens. Vide infra (8840).
XLVI.e
-
467Clef.
dJ
FIL
Chân. w

coHines
Chan.
(3275)

|
XLVI.C CLEF.

CLEF des montagnes et des


: montagne.

Sinenses nmuerant in munclo


:
Clavis montium colliumque mons.

Jllontes. San-x, metropolis provinciie


Fo-kicn,vulgô Fô-tcheou., quia intùs
tres montes continet ; x-jîn, poëta.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

A
2 ET 3 TRAITS.

Vide supra(107).
-
52,70
*
U
J
.lîIl
Kien
.ll.len.
(2282)

lr
J'-'
Ouân
(2283)

ittT
"5^
(2284)

I.&t
province de

viucia Chen-sy.
,

par le haut.

sum. (Cod.

en deux.
-
Chen-sy,ifb
Nom d'une montagne dans la 4$' Clef.

Nomen cujusdam lnontis in pro-

Tsouan-x, montagne pointue

~-.~
Mons sursùmacutus, aftum, excel-

Tout ce qui peut être partagé

Ky:Quidquid in duo capita dividitur,


îtinerumfines, quidam
mons in pro-
vincia Chen-sy. Ta-tdo,td-x,magna
via muita habet bivia; x-îou, trames,
iter devium, doctrina falsa.
LLJ
Chan.

Sien, Montagne de peu d'étendue,


- (-1276)
L:¡ mais élevée.
: ll
1lIl,¡
A Montagne isolée. Tsfn. ;
Mons parvus, sed altus quidam
herba cujus radix edulis est; montium
(2285)
Mons nulla ex parte contiguiis,
•y-
*
mons abruptus, quidam mons.
;
margines. x-x, tristis x-tse, quoddam
regnum ; yn-x, via in montiumradi-
(2177) cibus. Legitur etiam Tchîn in eodem

itlît
-*

11.1
Montagne dépourvue d'herbes
et d'arbres.
Mons herbis et arboribus
1IIG
tljVÇ | sensu.
chant
Pierres qui sont sur
des montagnes.
le pen-
Z7'C
carens.
(.27S)
(Cod. VII-, pag. j.) Ky- Petrœ ad montis latera hærentes.

.fr
-)(..

7U Nom d'une montagne.


Nonlen nontis. Ko-x,
(228c)

5 TRAITS.
mons ari-
dus et sterilis. (Cod. VII
KËt Sommets des montagnes.
Oüo. pag. J.) ,lit! Montium juga, montis planum

o..
(2279)
Kcing.
..2rl cacumen.

Vide infrà (2281).


ab
(2287)

|1^
Ky.
(2280)
X-la, inégal.
InæquaIe, in*qnabHe , non rec-

àPo. tnm-VuIe>"ifà{n,j66).
1-lauteurd'une montagne, dan- (2288)
,;ZJ( ger, inquiet.
Montagne qui fournit beau-
Ky.
(-8.)
Altitudo montis, pericuhlln,
quietus. Legitur etiam Ny
in-
in eodem
-"l coup de pierres.
sensu. x-x, pericuiosum. Tsu. Mons iapiJosM,monshpideus
(Z289) cum terra permista.
Y/no
,;;¡:t'
46.'Clef.

Yéii.
ut Videinfrà(2377). I
- g,
vincia Chan ton ubi natus est Con- 46? Clef,
fucius. (Cod. VIIpag* 7.) tlt

iaO.
ttlFFÊ Nom d'une montagne dans la
Ciiiin, (2290)
1 ]
'IV/
Chan,
province de Sse-tehoiien.
M4 x-ydo, hauteur d'une mon- 1I
Min. Nomen cujusdam montis in pro-
tagne. I (2298) vincia Sse-tchoûen,
(' 1
;
ex quo oritur flu-
fI

t j.
Tiao Altitudo montis. (Cod. VII1,pag.Ó.) I
Montagnedanslaquelle
dans
vius Tchang - kiâng item quaedam
terra in provincia Chèll-Jf.

rr a Montagne il
laquelleil yyI
descavernes. ui
at
Rivage élevé, bords, prison,
découvrir le front.
Sieêu
(2292)
Mons in quo sunt speluncoe. I
1
an. 1, Littus peraltum, ora, montium mar-
(2299)gines> frontem discooperire,
carcer,

~~L
tri
Nom d'une montagne dans la I
province de Cliàiz-tô-ng. I
;
carceri mancipatus. x-tse, frons discoo-
perta kotiey-x, strenuus, magnani-
mus; kiio-x, peraltum.
TÓy. Nomenmontîs in provincia Châti- I
(2293) tÕllg, in cu jus summitate est idolum 6 TRAITS.
ceieberrimum, vocatumChtng-mbu,vel I
Niang -,A ve l Nay-nây,
N' Il niang, NA A add quodd I
frequentissimè fiunt peregrinationes. I
W Montagne fort élevée.

fi
,
~~3~' Mons valdè eminens, mons inse-
qualis. (Cod. VIIpag. 8.)
]\/ge.
ge.
Montagne élevée, beau-père. I
m ;
Mons altus montes eminentiores I
*tli f
(2300)

Montagne dépourvue d'arbres


Yo. et celebriores (olim erant quatuor, *
(2294) sed regnante familîâ Tcheôu additus et d'herbes.
est quintus; et his quinquemontibus Mons arboribus et herbis carens.
reges sacrificant); socer. x-tc/iang, vel
x-fou, socer; x-mou, socrus.
¡({[y.
(2301) (Cod.VU
(' 0 y J pag. j>.)
J page Y:

*Haut,élevé.
l evé.

Videinfrà(2352).
Aitum. partibus
San-x, quidam monsin
occidentalibus.
OA Sinae
Ku. (2302)

lt (2295)

.JtJDisposition des montagnes et


'*

des forêts.
l'UIB8'"d'étendue.
if.
Montagneélevée, mais de peu

Montium et silvarum facies sen uan. altus,


OuànMons
(Cod.VIIx, pag.10.) sed
parvae iongitudinis.

.t
, Kfci (Cod. VII ag Io
(2296).dispositio. (Cod. VIIpag. y.)
* ; Montagne élevée et escarpée.
jffj
Nom d'unemontagne de la »J1 Mons altus et abruptus, immobi-

m
(2297)
province de Chan-long, où est
né Confucius.
Nomen cujusdam montis in pro-
;
Tchy
(-3o4)
(2304)
1
liter stare. KÓllH-x, praeparare, col-
d. L.
secetes domi servare. Legitur
iectas segetes
in
etiam Chy eodem sensu.
-
t. y
46:Ckf.
-"ji
Chân
*PI
"Tiff
L}.
x- y,
humiiis,
mais
Mons

(*3°5)
étendue.
montagne peu élevée,

sed extensus et spa-


tiosus. (Cod. VII2,pag. 10.)
u.
w
JV
Yf~ province de
Nomen montis cujusdam excelsi
inprovincia Chân-sy.-
Chan-sy. tf7|
Montagne fort élevée dans la46.'Clef.

Ilan.
/-'l-

|-
ijjrt Empêchement, obstacle.
7 TRAITS. Hjj-i Impedimentum, obstacllIllm. Le-
Ke^ n gitur etiam Ngéng in eodem sensu.
a

-
/(ellg..
vincia
.!db. TSO-X, haute montagne.

;
(a314)
"M~

*
Mons altus, quidam mons in pro-
Ngo.viiiciaClièn-sy. x-iliéy,
Chèll-sÿ. x-mêy, alius mons in
a l ius mons Haut, élevé, escarpé mon-
(2306)
prrovi nc i a Sse-tchouen. tagne élevée et escarpée.
Sun
(23,5)
;
Altum, eminens, abruptum, pe-
riculosum monsexcelsusetabruptus.
Vide supra (2306).
t
(-3
*
1.Eau qui coule entre les mon-
NgS.
(2307)
Ut~ tagnes.
Aqua intra duorum montium an-
t|/|V Hia.gustiasdecurrens.

ao.
tl
.I..Slao.
Montagne fort élevée.
Mons valdè eminens ;
festinus,
Tsi ao sollicitus, severus, nimis austerus. 8 TRAITS.
l' py-pôtig:
(2308)Tc/iTng-x-tc/ie,
ml/1" v - si
mœniasint
nimis eminentia, profecto ruent.
tA~lt Pays dans le Chèn syJ où -
TE~ Sommet d'une montagne. tytytdemeuroient les ancêtres, des
_r[ Montis vertex, montis cacumen, Tcheou.
Pïn.
Ck
PQU0. nomen cuj usdamcivitatis. (2317)
Quaedam terra in provincia Chen-
rang. sy, ubi morabantur famiJia?Tcheou
(liog)
, progenitores. Vide infrà (2343 et
Ap)k 10p371) -(Cod. VIIx,pag. 13.)
lai Montagne dans le Chân-tong.

}.
m-
,;
Nomen montis in provincia Chân-
Haut, éminent; élever, hono-

x
Nâo. -
tongl. Inagnum.
(231°) rer, remplir.
nIsong.
tîtEl Montagne peu élevée, mais es-
carpée.
(2118)ere ,
su Altus, extoilere, eminens;
; îterum
dam regnum. x-tsièou sibi mutuo po-
colere,
quod-

cula impiere x-ichao, toto matutino


;
Hien.
(2311)
Mons parvus, sed abruptus qui-
dam mons in provincia HJu-koùallg.
;
tempore ; x-ye, ornamenta vexilium
circumdantia Attlex., adorare, colere
ut deum.

îIfJ
lie. -1
Insula, mons in medio maris. Vide Vide infrà (pou).
Tao. lIfra(11J841).
.1..ao. Hôa.
(2312)
(2318bis,)
1
tffc
LLJ
•Ckân.
-'f*J
i~~
(.3.9)

dta
Ko

m
py
ûen.Mon
(^320)

Kofien,
(23.,)
montagnes.

,
4(:CUf.»x-ku, chemin inégal dans les tIlll
7in
Iter inaequale in montibus. Legitur
etiam Ky. Vide Ùrfrà (6891).

x-lun, montagne très-élevée

s
dans le nord-ouest de la Chine.
altissimus ad occidentem
septentrionalem, quem fingunt in me-
dio terra?, et aitum 11,000 ly, sed
tantummodo, juxta alios, 2500.

Vide supra (2 po).


Kue.

li,
T~
1
Yn.
(2328)
MonsvaIdè
(t; ex
d'étendue; antre.;wj
Montagne élevée, mais de peu 46.,, CIe¡.

Mons altus, sed non spatiosus


(231-7)antrul11, spel unca in montibus. x-ky,

IJtf
derepentè surgere.

Kin-x, montagne escarpée.


Mons præruptus, mons abruptus
et aditu difficilis.

x-hong, montagne fort élevée.

_:..o.. exhoilg,
rrrsen
Ts-èiig, dicitur
huii-iili
eminens. TeÍfu-kïo-x-
de homine suâ virtute
insiiblimeiii
hU111iliinsubIiJllenl statum elevato.
statulll
Chsn

~-~t Montagne élevée et de diffi-


ifé-
j/\i\fleuve.
Nom d'une montagne et d'un
-~
Tsouy
(2322)
cHeaccès.
,
Mons aitus et abruptus congre-
gare. Legitur etiam Tso in eodem
Hido.
(2330)
Nomen montis et fluvii. Legitur
etiam YÆoin eodem sensu.

sensu.

llf^C
Videsupra(2322).
le
->
*
a,x-tse,
Hlrlesud
~- -~
le
montag ne située
sud-ouest,
x-Ise, montagne
lesChinois
situ ére ctans
disentqu'il
au-dessous
clans
de Ia- v
quelle les Chinois disent qu'il y
Yen.
Isouy.
m Ir a un abîme où le soleil se couche.
(-33
(^323) Mons in occidentis australi parte,
sub quo Sinaefingunt esse voraginem

l
ÊJM Haut, élevé.
é l evé
1kAitum, exceisum, valdè aitum. x-x,
in qua sol occidit. (Cod. VII2, pag.S.)

T souy.
alttis;
i-noi-is
uy..
etiaii-ihabet
x-ocy, mous terreus qui
lapides.
L.
J JO
)4) b 1 .d Legitur- etiam
Tsouy in eod em sensu.
1

m <L~

Sô-ng-Mons
Montagne fort élevée et fort
Monsaltissimus
étendue.
a lt i ssimus et valdè
Valdè extenslis.
extensus.
S-
MMontium
Bords
ftJfc-f des montagnes.
l::E - Yay.
/1
(z35)
YA et a
YA
margines. Legitur etiam
in eodem sensu.
(2.332.)

l-E-f
s'abîme.
t\t t~t
Montagne qui s'écroule et
T

Pông Mons ruens et terrx hiatu ab-


Videsuprà (2 320 ). (2333j sorptus; è summo cadere, ex opu-
lento attenuari, ex nobili fieri igno-
Lun. bile.Dicitur etiam de imperatore mo-
(2326)
riente seu de iliius morte.
;46.''Clef.

S
Ghâiu
Tsày.
<2334)
Fils.
9 TRAITS.

Filiisicvocanturinaliquibuslocis.
Ij
M
ît
Ut
|j
(2342.)
W

Yêii.
Roch er, roc h e.
-x, imolitis14
Rupes, saxum. Tsall
altitlldo. Videinfrà(2377).F

10 TRAITS.
'q
46?Chj:

Ch¡f¡/.

ÊJM x-tsouy, g ne élevée


montagne
x-tsouy, montci é l evée et
jj2
~-t-*~ tdr.
escarpée.
Mons altus et
LÜ.enlinens. abruptus
(Cod.VII2-,pag.20.)
; altum,
Nom de lieu.
DIlI Nomen ioci. Vide supra (2317) et
Pin."^(10,371).
iîtH:•»*.«* (2343)

j^/Lr
Kan

'L
(2336)

Jlit
Inæquale, non rectum. Legitur
etiam IÇiêti in eodem sensu.

Nom d'une montagne.


en
-
Jîjfci,
t~t
Sonu,
(2344)
Montagne très-élevée.
Mons aitissimus in provincia Hoîl-
kOllàllg ; moilspriii-ius inter
puos montes quibus S..fi pneci-
.b Sinœ sacri ficant.

TJA cujusdam montis prope

(z.337)
Nom
.t.J:t.- Nom d'une montagne.
urbem Hdng-icheôu, cognomen. Le-
gituretiam Ky in eodem sensu. Nomen cujusdam montis occiden-
Tsir, taIis. Videsuprà(2331).

tIjlft (2345)

Mry.
Vide supra(230 6).
m
-Mons Montagne élevée.
altus et eminens. Tsouy-x,
(2338)
mons terreus qui etiam habet lapi-
ey. des. Ma-x,quidam
jMJ Enclaver, enchâsser. (2346) mons
jj/^ Interserere. Siallfj-x,
Velaigeilt°
l
gemmas auro
A,
interserere. x-yn-tsiang, tl,*Tsàn-x:1 inégalité des monts.
*
Kien.
Ázen.
(2339)
artl"fi
L..
fices qui argentum ferro
runt. Legitur etiam Kien
abruptus, cavi in montibus.
fc
v'!.,inierse-
mons Tse.
Z347
Inaequalitas
etiam TsïÎ:
montium. Legitur
x~n8°'>
(Cod. VII%>P<ië>
mons eminens.
a-)
éhfia se le
Montagne où soleil lève,
UfpJsuivant les Chinois. lh
.,
(-348)
Montagne élevée.
Mons aitus. Tïe-x, montis
Yû. Mons ubi sol oritur, alti-
(234°)nus.Fong-x,quidam mons.
montium si-
ti4Nïe. tudo, mons
tudo, mons exceisus.
excelsus.
JPjQ
~_t Nom d'une montagne.
Ji{¡
'1
yjMf
nebuIæ
Lan
N
Nomen .d
cujus d am .V'
montis.Ko-x,
in montîum vertice,
montium
VidesuPraj Vide supra (2287).

(2341)
1
hiiinidivapores.
1Ulnl vap ores. Kâng.
(2349)
Leâo-x,vallée
46!Clef,

Kotio.

TA.
(235°)

2/52
oe
TYn.
(2351)

tllïï*
montagnes.
K
12
11

profonde.
C'hm.Vallisvaldè profunda.
TRAITS.

Montagnes inégales.

I *
Montes msequales. Vide supra I

Kf-x>chemin inégal sur les I

Ii"Iterinæquale in montihus.
(a352)
1

I
I
I
d
IlfJPJ de
Kiao,
K" /

*
I Juèjt*"

I
I
I
A*

,
Alttnn,
Ydo.
(260)
Montagne élevée et en pain 4Ó.' cuj,
sucre.
Le
Mons acunllnatus

eodem sensu.

Montagne
et v",.
,
,
sm.eaqua..Legituret.iamlitao1.11
'(2.358)

érl evéte.
Mons altus. Legituretiam Küe, vas
quoddam quo utebantur in sacrificfis.
Kouley, (Cod-
(3359) (V-o w

tU'A~
V¡¡z
Haut,élevé.

-
f)
page 2u.'
,

eminens. x-x, excelsuiïi


tsiao x, mons exceisus, item mon-
vr tiumaititudo.
tlum a tltu o.
,.

;
t1
aïtusr,collis
Chan.

I 13 TRAITS.
A TRAITS.
TRAITS,

fctâ& x-rnong, nom d'une montagne. I alm


Nomeii
Nom d'une montagne.
Quidam fc
mons. Legitur etiam Pd I v
cujusdam mentis, item

i,
Pô. in eodem sensu. II nomen cujusdam loci.
Y.
Pô-.

*.
(2353 (2361)

X-
'N«
montagne élevée.
m- Montagne qui a de grandes
Mons altus, mons abruptus. x-ky, I et de grosses pierres.
Kïn.
Kin. mons non rectus. II Mons muitis et magnis làpidibus

a
Hia. plenus. (Cod. VIIpag.2.7.)
(z354) I (236)
-
è ~-~~c~
A/A montagne
xy-âo, élevée.
élevée.

Tsiao.
montagne
Mons altus, mons exceisus, mon- I
tis altitudo.
U|Eq :
Vide supra (2327). Legitur etiam
KO, antrum in montibus x ou6,
mons aridus et sterilis.
-
Küe.
(a355)
(2363)
x-suln, montagne très-élevée.
H~ Monsvaldè eminens, extensae mon-
14 TRAITS.
tium margines. Legitur etiam Un in
Lin, eodem sensu. Kiebu-x, nom d'une montagne
:,(2356)

, sentier. !;fJe. où l'empereur Chun fut enterré ;


Teng.
Petit haut.
MttA Semita angustus
agger. (Cod. VII 2, pag.26.)
,
callis parvus
vv
tn64)
Quidam mons ubi sepultus fuit
imperator Chun; altum. Legitur etiam
Ny, scire, cognoscere.
(a357)
-
46:Clef.Tseng-x, montagne élevée, .w.
fk ~M~ Mons eminens; item dicitur
111hominesuâ
Hong.
cildia
niili
de
jâœ
propriâ virtute ex hu- Koaey.
iiey
in exceisum statum elevato. I
IÉ-0

(373)
Plusieurs montagnes peu éle- 4^ Clef.
vées et contiguës.
Montes parvi et multi sibi invicem
;
contigui
r
14
item montes excelsi. Legi- Chan.
M) (Cod. VIIZ,pag.-28.) tur etiam Kouey in eodem sensu ; item
Kouey, solus, solitarius.

À6
-n Montagne élevée,mais prati-
18, 19 20 TRAITS.

A
cable pour voyageurs. les ET
loo-
Ing.Mons
1(2366)
altus, sed transeuntibus per-
; confinioprovinciarum 1i!JW
vius - in montibus semita. Mey-
x, mons in
Kouang-îdtig et Kiâng-sy, non longe ab
Grand
auguste.
, ,
élevé majestueux,
IVâti-iigiiii et Ndn-hiông urbibus.
-~ Magnus, altus, majestate præditlls,
Oey.
augustus. x-x dicitur de re magna et
(:1374) emmenti.

Ira
Jwib Petite Île.
Insula parva, mons in medio aqua-
Su. rum existens.
x~i~
tI Sommet d'une montagne.
rpIjRMontisvertex,monti
MontIs vertex, cacumen,
caculnen, ]TIOtlSs
-' : (2367)
ouan. mons parvus et acuminatus.
JMhF Grandes montagnes.
AnfC Montes excelsi. Où-x, quinque
(2375)

, )
eminentiores montes apud Sinas. Vide tëS~-~ Sommet, sommet d'une mon-
(Js' sllPrà
supra (2294).
2294). Jî|ff tagne.
Tien. Vertex, montis vertex, montium
15, 16 ET 17 TRAITS. (2376) cacumina.
*

l' x-s'i'e, montagne fort élevée.


Mons valdè eminens, nomen mon-
tis. (Cod. VII a, pag.2.9.)
AI
m M ne,élevéeetescarpée,
Montagneélevée et escarpée,
/&&' escarpé, rocher, difficile, antres
Tsle. Yen parlnilesrochers et les montagnes.
(1369)
(2377) Mons altuset abruptus, abruptum,
:&» rupes, difficile, cavemae in saxis et
A
M- x-sbng, montagne très-élevée.
montibus. x - laÎlg, domus làterales
Mons altissÍJnus, montis apex.
Long. (Cod.VIIz,page 3o.)
;
valdè eminentes x-y, terra ad regen-
dum difficilis, vel ardua.
(237°)

.t.a
fi Hièn-x, montagnes escarpées
Vide supra (2377).
et opposées l'une à l'autre.
Montes abrupti et ex adverso sese YIn.
Hy.
- respicientes. (2378)

7
(2370

,'"
a1J, X-yin, montagne élevée et J)~~ Sommet d'une montagne.
"^G? inaccessible.
Montis vertex, montis
Tsf/n. Mons altus et inaccessus. Dicitur cacumen,
Yèn. mons acutus.
(237a) etiam de rupibns altis.
(3379)
47-

Clef,

rivière,
Tchoum.
Php

Idem.
Idem .1.
———~

c± £
Clzouen.
louen. oramen sub
(a3°°)
XLVII.' CLEF.

CLEF des lfeuves

A
torrent.
Ciavisffuviorum:flumen,torrens,
a
b caud animalium.
l. 0,
uall-
: fleuve,

vA Olluua flumina
x-kofiey-hay-eul-pô-yng, fi
intrant mare et non redundat.
I

,
C"
quoddam instrumentum mnsicum de- 47/ Clef,
cem et novem fistulis constans.

Cheveux longs, crins.


Capilli prolixi è temporibus pen-
y~~dentés, equi seu porci crines, piscium
(238^) barbas. Kâng-x, sus, vulgo tchïï.

Videsupra(2386).
**
Tchoètn,

Lie.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. (2387)

1J I
3 ET 4 TRAITS.

Terre habitable entourée d'eau.


Terrahabitabilisaquiscircumdata, CLEFdesartisans
XLVIlLe CLEF.

:: 4$.' Cltj:

Tcheou
)

.1.Clleo ll.
2500 dornus,civitassecundiordinis
equi anus. Kieou-x,
,
, .l.. artisan, métier, art,
ouvrage, .,..
travail.
(2381) novem regiones KongCiavis operariorum opus, opifex, Kling.
quœ post aquas à rege Yu dispersas
(2388) ars, iabor. X-JUll, opus, présides, ne-
remanserunt habitabiies. gotium; x-tsidng, magister mechani-
cus; pang-x,tirones mechanici; kÿ-x,
y- th. Grande quantité d'eau. opus vaidè elaboratum; x-tchy, artifex
Jiu
LI -
(2382)
Magna aquae quantitas, aquarum I
copia. (Cod.VIII,page34.)
solers; x-tsicn, operariistipendium;
-
chin x,opus perfectissimum, vires

;
hominum superans; kouey-x, opus dx-
monis hoa-x,naturalis productio;

M Bras de rivière. | pë-x, quodiibet opus mechanicum.

*| Flaviornm rami; undae rectae, id


~*
b.
K/nu
* est, à vento profluenti favente exci- CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

t¿/
tatae; nomen UVII.
fi
(-383)

,-{( Visiter, examiner par-tout.


2 TRAITS.

~t'~* Lustrare, circumspicere undequa-


Sun -j ;-
que.x Olt, prorex tsiiii-x, rétroce-
» ,
j)~
JmU » Main 1 gauche.
Ietàsinistris, , à dextris
Manus sinistra. x-yeou,
(2384)
dere
generalis;
inquirere; x tcha, visitator
isii-li-x, timiditas alicujus.
m
("389)
sinistrulll physicè et
moraliter; x-tao, faisa doctrina; x-ky,
maiè ratiocinari; X-ROÜall, prcefectus
8 ET 12 TRAITS. sine légitima auctoritate promotus.

£$> Nid, nom de royaume, petites .X' Adresse, industrie.


maisons en bois. Habilitas,iiidustria; praeclarum,
Tchao.
(2385)
Avium nidi in arboribus, nomen
regni, parvas casae è lignis compactas,
Kiao
(239o)
honum ; , ;
habiiis, ingenio valens opéra
egregiè facta. x-yên verba subdoia;
x-ky,
Xxy,artifex
x-k}{, ;
artifex rerum exquisitarum x- Autrefois, trop, finir. jJ 49., Chj:
48? Clef.
tEîil-x, L
](¡'ïllcrf-
.L..
^onS'
res sat fi. 1
cujus opera adamussim res-
pondent ea mandanti ; îîng-x, vel
artificiosa;
va fer,fraus, astutia, stratagema;
A
ky-x,velkofuiy-x,
long-
OIim, nimis, nire, littera finaIis.

Y.
non

(2395)
ampliùs;
rllln ;
ln
fi
poste-
x-tsien, olim
fieri nequit, inevitabile
x-heou,

;
po-tè-x, aliter
;
ky-x, olim.
A).

x-feïn-tchîng-tch0iic, homo rem pracclarè


conficiens, etsi cogitet è contrà suam
; B
nCaractère qui marque une

TI
modicam habilitatem tseou-x, ino- des douze heures Chinoises.
pinatus sed feiix eventus.
Littera temporaria à
nona hora
ss r usq1ueadundecimamantemeridi
Règle.
tr~ Regula, norma. Legituretiamkuii,
(2396)
(2396)

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.


d lelTI.
usque ad undecimam ante men em.

y
Kuu. magnum; quolllodo quâ ratione?
(239') I, 2 ET 4 TRAITS.

4 ET 7 TRAITS.
W
d'un
ENom fleuve, d'une mon-
M ;
Prières, magiciennes.
fluvii,
tagne et d'un serpent.
montis et serpentis.
j p- velNomen
;
y ; ;- -- J
Deprecationes
sagiu quarum ore J:a.
x-teoll, quædalll medicina
ViJll.
diemon loquitur,magus dicitur hy. (2397)
- te,uti
A po- x x tÿ, dicitur
Faute,se
,1 nam
Vicie infrà(5881).
u c ,,!;ra 9 01 de nimis desiderante kü X crusta

Faute,setromper. oryzie coctic ollie adjacens.

- Iv', '1 ; ,
Tcha.,
)
( 9} Tclui'y,
(:3')))
troiii er.
i|à Error, errare,
-
l'
d'a:
YOlLCff,multùm differt.
p
discrepare. x-po-lv,
ve l x-po youi'n, parliln abest x tc-
L.
Legitur etiam
-
0
-
;:t
Ivxfideô. Chy-x,
J
Vrai, être cause, dessein.
cansam esse, intentum,
VerUITI
id eo. C y-A' id est; x-tsiêh olim;
o Mm; ,
ê
7' 1 legare
1 1,'" x
IlUnCIUS: kin à, Y. x-tchy, usque ad. Vide supra (115).
regemissus, Iegatus; tii-iig-x, viri ex
M
(1.398)
plebe, à decimo-sexto nsque ad sexa-
gesimum annum,quibus in publicis
operibus praefecti utuntur;x-jui,
les ;
t(I-x,aliquem
les; td-x, casu inveiitlim
aliqtiemcasu
satel-
inventum able-
a ble-
la Gobelet.
Poculum, parvum vas quo utun-
tur ad bibendum.
;
gare x-sc,missus. Item Tsc, disponere
tSilll-x, inoequale; îsàn-x-tong, ifstulic
: Tchy.
(2399)

species. Item TJû, aqua in qua oryza 6, 8 ET 9 TRAITS.


est Iota. Item Tso, labi.
.:J:Ii Sentier, petite rue.

CLEFquisigniifesoi-m-eme.
49."

L~~
Clef

U
XLIx.e CLEF.
regio
Hiang.

Co
carcer•s proe
carcensprælectus.

:se, hominisap- Cognomen. (Cod. VIII,


Clavissui ipsius
r
Trames, caliis.Yàng-x>carcer in
palatiomulieribus ibi înservien-
tibus deplItatus; x-p"e, eunuchus talis

petitus rationi non conformis. Tsé- g nomen. ^1.)


pag. 41')
Ky. Ky"
y.
(2394)
x Jo
Xt ps t
i psemet,personaiiter
1. N;
ngo-tse-x,
egomet; kï-x, se ipsum coercere.
Fedu.
ifi_; (2401)
pp
'f-y.' Clef. Être complaisant, entrer.
;; 3 ET 4 TRAITS. joi;
L ..,,
>«3ZB3& t11

l|
,,

r *
Obsecundare, ingredi, cedere do-

, y.(2402.)
Sun.
cilis,attentus.x-y,blandè
x-yêii, blanda verba.
ingredi

San.
Lân-x. habits déchirés.
Vestes laceras, panni detriti. Km,

(2408)
I
50/ Clef.
|
îjl
M A -
CLEF
—»»L.e CLEF. I
Voile
Veltim, de navire.

des bonnets: bonnet. etenin1


sed ex tela contextum ;
vela ex arundinibus facta di-
KLN Km,
(zn).
(2403)Clavispileorum : pileus, biretum, xPan
(2409)
f
cuntur jro-ep
ng-pung.
9
velum ad aliquid operiendum. ClieoNil-I
x, sudariohull, manutergium ; pey-x, ~~L Papier.
pannus ad tergendum. ifl Papyrus. x-tsiillnUllllni papyracei
quibus Sinenses utuntur in sacrificiis
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. Tchy. illos comburentes.
(2410)

1 ET 2 TRAITS. W
fff
ffi V~ ,
Espérer, attendre, rare.

,
Sperare exspectare, ranan, pa-
Environner, circuit. rùm, res æstÍInabilis, valdèdesiderare.

Tsa.
(2404)
Circuire, circumdare
Vide supra (961).
circuitus.

t
t
Hf.
(2411) ,
x-my rarum, et spissum in texturis;
,
po-x-hàn,floccifacere floccipendere.

Jll
fSortedetablier.
5 TRAITS.

Fo.
Teia quac antiquitÙs, dum adhuc
vestes in usu non erant, anteriora
tff
Ôrl-gRegium
Trésor public.
7^1/
corporis usque ad genua operiebat. zerariiiii-i, scrinÏllln. Le-
ta4<>5) gitur etiam Noû, uxor, con jux. Vide
Legitur etiam Féy, assulx. Tan g, supra (2.074).
(2412)
Tf1 Marché, acheter et vendre.
FOrUlTI nundinarium , emere et t|„ Sorte de bandage, bande ou
™ 7," mali
vend ere. x - ky, 1. mores ; ta, - x,
MCTKL
*
ornement de tête à l'usage des

1..
|
Chy* artificiosisverbis loqui. * soldats.
Ma. S. ".1.
! -
(2406) Species Iigamenti. x-nge,miiitum
(2413)

-Jt
frontis ornamentum.
Toile; étendre, disperser, pu-
t blier, sacrifier. *: Hîa-x, sorte de petit manteau
Tela ex cannabe facta;extendere. d'étoffe brodée, que les femmes
JT)0dispergere,
PÓu. PllhIicare,
dispergere,
l- biicare,ssacrificare.
acrificare.x-
(2407) vel x-chy, el eemosinasdare;ho- se mettent sur les épaules lors-
hoen-x,tela quoe comburi nequit ;
vexillum ex tela, in quo majoribus
lÓu-x,
Pf.
(24,14)
qu'elles sortent pour quelque
,,
cérémonie.
characteribus aliquid describitur, ut Species vestis quam ad instar pe-
omnibus innotescat. nulae humeris mulieres sibi imponunt.
jo/ J.I. Bande de taffetas rouge dont supremu
su p remus
ccell spîrîtus
'J:'-
; secundùm 50/ Clef.
rtf
4-t
I. jljU
Clrf.
les soldats se servoient autrefois alios, omnes spiritus cœli
lOS, 0
simul juncti
ïjr
|T| Pa" sic dicuntur. Ou-x, quinque primi im-
c
Pa" pour serrer leur front. peratores; tclzj-x, æstas" seu spiritus Km.
Kin,
Kin, (2415)peCles serIcæ
Spreciessericae fasciae qua olim
".aSClæ quâ 0 nn xstatis; pe-x, spiritus autumni ; he-x,
utebantur ir
milites ad rontem obli-
gandam. Teou-x, fascia ex serico
;
spiritus hiemis tsïng-x, spiritus veris

;
panno nigro quâ utuntur mulieres
suum caput obvolvendum
manutergium.
ad
clieou-x, Vlde'"f™(3320)-
Chy.
fc.K Lettre de visite. (2422)

;; - -
tpËJ Libellus seu foiium papyri quo
utuntur pro visitationibus. Tsuen-x,
Couvrir, pavillon.
libellus foliorum tanta-il-x,x,ii-
decemfoiiorum (/1
libellus
i.!
*24'^
decem
bellus uniusfolii ; pe-teou-x-tse, li-
bellus famosus sine auctoris nomine;
li-
- 1

Pông. protegere.
ere.
Cooperire,tabernaculum. x-môtig,

,,'
Alléti-x, scriptura emptionis, seu cu-
Règle,
(*4*3)

, juslibetcontractas
l.b ; to-x, firmum,
fi sta- *

jl) ,J ,loi, moyen.


,

-
bile, determinare. Régula lex ratio gubernare.
ff (Cod.VIII page 48.)
A-A
~- Enseigne d'un cabaret. Y.
"jMt Vexillum ante vini tabernam. (2424)

*
,
Lien. Sac.
(2417) -V Saccus, sacculus ex altera parte
.1.
JJ Enveloppe de livre. Kuén
clausus. (Cod. VIII, page 4-8•)
Librorum tegumentum, ordo capi-

-
(2425)
tulorumunius libri.
Tchy. *
Serviette, essuie-main.
Serviette, essuie-main.
(2418)
I|ft Mantiie, manutergium,sudario-
M Étoffes de soie unies, taffetas. Ju, lum. (Cod. VIII, pag. 4.8.)
Telae sericae simpIices, pannus se-
(2426)
1 ricus tenuissimus.
Pë. AlTiGouverner,régir, chef.
(2419) Mil# Gubernare, regere,dux. Tsiâug-x,
=:;t.
1ft Balai.
Scopae. Vide infrà (7499).
Tsouy.
T.: It
exercitûs dux seu imperator. Legitur
etiam Chot" in eodem sensu item So,
(47) praeire,ducere,aliis ducem ;
se prae-
Tcheou. bere sequi, obsequi,
,
(242°)

6 TRAITS. 7 TRAITS.
*-
•f# Esprit ou seigneur du ciel. JjV Essuie-main.
Spiritus seu dominus cœli. Manutèrgium,sudariolum.
Tf. hoang-xtvel x-oiiang, imperator,rex.
x, vel
(242i) J supremus cœli moderator,
Challg-x
Choúy.
(2428)
JO.., Clef.
111
(-429)
ttf rr
J
Iy* Sac dans lequel on met la
nourriture d'un cheval.
Sacculus in quo equi pabulum,
ta
,\
fttSr
Étroit,resserré. -.t.
Tsien,
Etroit, resserre.
Àrctum,angustum. Legituretîam
Tsië/l, equi stragulum amplum ac J"
defluens.
S0-'
50-e Clef.

tt ve prabulicanistrum
n
KT' vel servatur.
pa U 1 canlstrUlTI s.ervatur. Kin.
(2429) (-434)

Maître, docteur, imiter, règle.


rm
'T'At Vide ilflrà' (2474).
Vide infrà (2474).
QflJ Magister, doctor, imitari, régula,
y* virtutum
homo exemplar, dux 2500 lao.
(-43°)
L..
hominum. Kïng-x, auia imperialis.
('.
egIturetramùsë111 eodciem sensu ; (*435)

t~t
fi Sorte de jupe.
rH:ffL Ceinture,ligament.

, , ,
Cingulum, zona, ligamentum;
'tIï
f-
* portare afferre duceretrahere
Supparum inferius. Vide infrà ,
T/1f (9744).
Tdy. iigare;ordo. Oüa-x, pêriscelis; x-chu,
Kun. (2436) litteras portare; x-tsè, iigamina.
(a430bis.)

A
Couverture de tête.
m*Nattes faites d'herbes. PliEl- Capitis tegumentum, capitis or-
!ffl" Storeas ex herbis contextae, storea namentum. Videsupra (655).
simplex, conforme. Ngo-slnf-éy-x, non
Koûan.
(2431)possumanimumlaxare;sy-x,magis-
SU (2437)
Courtine, rideaux.

t
ter, prceceptor;/<*//-a*,convivium.
1|#U* Cortina, lecti vela ductilia, lecti
w vestis, peristromata.

JPong.
8 TRAITS. Oey.
(2438)

|1||£a Pavillon, couvrir. Toujours, long-temps, ordi-


supra TabernacuIllm;
(2423).i um, cooperire.
coop enre. Vide
1?
naire, garder, règle, loi.
Senlper,dilL, communis, ordina-

(2432)
CI
.1.C anD", rius,
(z43?)
custo dd.ire, regul1a, iex,
1 frequen-
£
ter, pasSIln,nlensuracontInenssex-
P
,1..
Courtine, tour de lit, tapisse- decim tchyvei cubitos. Ktng-x, vel
'PK rie;
NtU!'~L
calcul. YOllg-x, vei SZJI-X,ve i pl/1g-X, commu-

,
T T
niter, vilis, communis; ~'-~~vexil-
r/ rr r Cortina, conopeurn, peristroma;
lum imperiaie in quo depicta sunt sol
.1. calculus
cllang.
(2433)
l
;
ratio, suprpiutatio. x-fangt
tentonum ouen-x,
A
--1:1
tentorium pro cu-
licibus; x-pou, rationum iibri; sin-x,
;
et luna fong-x, ille qui hoc vexillum
defert. OÛ-x, quinque virtutes cardi-
y,
; ;
recognoscere rationes x-së,nomen
praefecturae chÿ-x, agere præceptorenl;
nales; scîlicetyjtn, pietas; justitia;
ly, b. d. ;
1 prudentia sin,
l, ur b anitas ; tchy, 1
iideiitas.
soén-x, subducere rationes seu cal-
;
culos tà-x, supputare.
9 TRAITS.

d.
|Uil>
Courtine d'un char.
Currûs cortina. Vide infrà(2471).
wltlêl
aEt
Bonnet, couverture de tête.
;
Tchen.
(*4)3bis)
rx,
Mao.
(244o)
Pileus.x-tse, piieus Sinicus leang-
pileus aestivus; py-x,
pleus liien-ialis.
uenlaLS.
py vei tloùall-x,
tfl *
}"'c,tfwPeristroma.(Cod.VIII,
Tapisserie.
Peristroiiia.(Cod. VIII, pog.
pag. 55)
f
t-
I
Auxiliari,
Aider, secourir, défendre.
defendere. Siallg-x. ju-
5°/
41
Clef.

vare, propulsare;x-cheou, manus ad- Pif


Km. Pang.jutricesadhibere; hidy-x,calceorum
(^44>) Kin.

ft¡ *

11ÉCoIIigere
Nouer ses cheveux.
(2449) subsutum.

capillos. x-teou, capitis 10 TRAITS.

V --
(2442) tegnlen. Legitur etiam Tsiào,capitis
ornatus. (Cod. VIII,pag.JJ.) .JS..
II' Couvrir. ,

în
Cooperire

Métier, lé d'une étoffe. (2472).


(2472)-
obtegere. Vide hfirà

Textrinum,

Along.
A/f a
cujuslibet panni lati-
Tst'fio\lud°'(Cod'VIII'Fûë-JJ-) (2450)

iD Cuire la soie.

Mt
(.;q.Í;)
tjt~jr
Couvrir avec un linge.
Bombycem coquere, sericas telas
curare et coquere.
~fy Linteo aliquid cooperire, tegere, (-15')
~~- cooperire velare.
t
dtSortede vêtement.
d.
-'1

j'ffi.
(-444)

Caleçon.
Interiora
femoralia. species brac-
'.!%
Hoanç.
Speciesvestimenti,agitari.

(z45)
car. (Cod. VIII,pago jjje.)/
li,0Ili
A01/en,
*
(M45) Espèce de bonnet
que les let-
IIIj::f trés portoient autrefois.
itè1
*
Sachet de senteur, housse de
Speciespilei
lit, rideau, sac. Tao Iitterati.(Cod.V/II,
Tao. quoPt/g.57.)
olim utebantur
OJorum sacculus, lecti
l. (z.t);)

1 ve'um

(Cod. ductile,
Ium, velum stragu-
J~
-
ductile. saccus simpIex. olt(-
Sorte de toIle de chanvre.
J s i mp l ex.

.tE!.
VIII,pag.jg_
Sl*des telæ cannabinæ è provin-
da Sj-é-tt-hoÍiCll.(Cod. VIII,
Tapis. pt/go 57.)
'lm Tapes,(jiKccumrjue
cooperiurit
(24H)
dOlnûs tablllatulll. Legitur
Güo.
Â
etiam Yü
1,1eodemsens»-(Cod.VIII,pag. 11 TRAITS.
(:!..l,lï)
*
VWi Sorte d'étendard.
|Lg Lé d'une étoffe, bord Hoey.
habit, d'un
extrémité d'un territoire. ( Species vexilli ad
VIII'P"S-S7.}. usum militum.
ruPanni
Fii.toriiIatitudo,
extremum,
vestium ora, terri-
Hory.
(M55)
torIl extreiiiiiiii, numerale
(:Q'18)
telæ, luimemleimaginum. Y-x,
portio; efd-x,dni-portiones.
portionum
una
.r.a
»]{§?
Courtine.
etiam Py, fascia ad tibiasà
Legitur
pedibus
Cortina. Oey -x; peristrolttata,
"Iscliie ad genua obvolvendas. Moén. mensarum vel parietum vestes.
(2456)
50/ Clef.
11*
rff y* -
ibn
peum,
Tapisserie. I *
Peristroma, feretri vestis, cono- 1 IjMUjUOperire;
lecti cœl um, quidquidad ope-I
magnum,
Operire;
Couvrir; grand, long.
iongum," l')ro tt1
;
lnagnum, Ionguln; pro-
conopeum, cortina.
faL*
-
JO,t clef

llj
¡,n
Mo. riendumadhibetur.x-foutentorium, I Hou.
iixum

Kin.
K- (2457)dicitur etiam de.præfectorum palatiis;
Jô-x, totus orbis ; x-pin, praefecti con-
silii et secreti. Legitur etiam Moén,
I
I
I
.t.
(2464)


Enseigne.
DrrlVexillum, fascia oblonga in qua
monetae dorsum qiiod olim reginae I
alicujus genii imago est depicta; yol-
vultunl exhibebat. I Fan. vere, Inoveri.
, ; x-x dicitur de foliis se


irr
Jjjtf
(2465) moventibus item de non servante

J*
Drapeau, enseigne. I gravitatem.
Vexillum, signum ante tabernam I
Piiio.
zao. positum. I ..IiIf. Ornement qu'on met à la bride
I
d'un cheval.
(2.458,)
Quoddam freni ornamentum. Le-
tIPPI
,
Fln.
jti Coiffure dedeuil à l'usage des
femmes.
I
I
(2466)
eitur etiam Fên in eodem sensu.

ubre t
Koue.
Lug5
()
2459
mulierum capitis orna- II
mentum. Legituretiam K„
Krouay in eodem sensu.
vou,eyet
et II
I
Iljra
fin,
Velare ,
Voiler, couvrir.
cooperire, obtegere.x-
species vexilli.
Tchoang,
~<

.jy
y)~~t

,
Toile dont on couvre latête.

;
Pannus quo caput obtegitur loco
lé'. pilei ut strophiolum fascia quâ
I
I
I
tteke
(2467)

ttf Etoffe de soie unie, richesse.


Pannus sericus shnplex, divitiae,
caput

I
TS
.Lse. l. quæ in sacrifïciis cremantur; no-

,
obvol
b vitur. II
Pf. men genericum rerum muneribus ad-
tilctanul1,
12 TRAITS. cunias , ; sci l icet, gemmarum
auri
mercium genera, 1.° gemmas, 2.0 au-
pe-
significat etiam tria

:w. Bruit que fait une étoffe quand


nim, 3,0 monetam cupream et telam,
quia 01h11 res non vendebantur, sed
on la déchire. solùm permutabaiitur.
T" Sonitus panni quando discinditur.

,
™• (Cod. VIII, pas. 59.)
13 ET 14 TRAITS.

-Lük Sorte de bonnet militaire. j~-~ Sac ouvert des deux côtés.
J|v£ Genus pileimilitarispannus Ion- Saccus ex utraque parte apertus
SVi gus sericus ad obvolvendos capillos. ad instar maniese.
o.
(2463)
x-teou, species pilei. o.
ur
(2469)

1> Drapeau, enseigne. )||^Videsvprà


IfaK VexiIltuTI, signum militare. Legi- (2441).
httir-etiaiii Tchy in eodem sensu. Tsiao.
ÆCO'. , -
(2463) (2470)
f T
jo;
Clef,
--JLa
-
$- IHfe,
Rideau d'un char.
;.r., Clef.

an..
Conopeum quod curribus impo- LI.e CLEF.
nitur, item quod ephippio imponitur
Il/Il,
Tchen,
et ex utraque parte pendet.
(1.471) , tjTL
,
CLEF des boucliers
clier ,
demander,
chercher
: bou-
Kan.

tT~~ Couvrir. faute, apparte-


ad
fl^*jj^ Cooperire,contegere,speciestel ae
cooperiendas vestes.Pông-x, pro-
1(in. commettre une
(2479)
nir,s'appliquer, tronc, bords,
Mong,tegere
(z47Z)

*,..+-
physicè et moraliter.
rivage.

, ,
rere petere
,
Ciavis scutorum : scutum quas-
peccare, deiinquere ,
pertinere, incumbere, truncus, ripas,
ffl J/7/V/ (2449).
Vide Sllprt'1 (2445?)* numeraie arborum et arundinum.
Chy-x, decem iitterae quibus, cum
pang, horariis litteris combinatis, utuntur
Sinenses ad numeranda tempora;jo-
(2473)

Rideau,
:::J::t: couvrir. ; ;,
x, aliquantulùm, aliquot x-ly, lucrum
x - fdn, rebeilare iegem
il
1 Conopeum, cooperire, velare,
1 ali-
1
quasrere
transgredi; lan-x, cancelli , septum ,
*
Tao,

quid linteooperire. Legituretiam Tdo
in eodem senSll.
oculorum concava, molestum esse;
ché-x,
t'. ,;
nomen arboris, herbie bestiae ;
4
(3474)

15 ET 16 TRAITS.
x-che,
1

hy, consequentiie ;1
, petere x-l,A
pertinere ; x-yu,
suis calamitatibus alios invoivere x- ;
zen,

siang-x, pertinere ;
P°-)'Ù-llgd-siang-x ad me non pertinet;
x-kd, tumuitus, bellum.
tiattrfc
"rftfc
Stratum;
Couverture.
iignumsive transver-
Mle ,
7KYe.
M ,.
(2475)
sam tabulaln, quâ in curru sedens
iimititur,
- cooperire.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

2 ET 3 TRAITS.
XHft
*

mgri
Essuyer avec un linge.
Linteo vel telâ aliquid detergere. æ.1
Egal, droit,uniforme, juste,
uni, paix, pacifier.

°
* * Legitur etiam Tsii in eodem sensu.
Ts'i'e-
(z476)
(Cod.VIII)page62.)
byEquale,
tuln, pianum,rectum, uniforme, jus-
pax, campus latè pa-
JLJL~
J Jr.
Sac trop rempli et qui crève.
Sacculus nimis repletus et inde
(2480)

;
tens, pacem inter inimicos conciiiare.
-
Ty x,pianum horizontale tay-x,
pax, quies; x-ngan, sanitas, sanus,

(2477)
Fén.
JI:J disruptus. (Çod. VIII,pag. 62..)
.,
mune , pierumquè , ,
pax; x-jy, quotidie; x-tchang, com-
vulgare saepè
tien-x, biianx; sïn-hid-po-x, non con-
;
Voile, courtine d'un char.
t t ko
tentus ; - , -pô-v
1., yeou x,
omnibus res
non placuit,displicuit. Legitur ètiâm
lteH Vélum quo faciès obtegitur, clir- Ping, inaequaiiaad aequaiitatem redu-
cere, coinplanare, pacifrcare,aequare,
'c'
1\ cortina.Legitur etiam Mien in

: .,
Hiên.
(M78)
rus
eodem sensu. rei pretium determinare.

-.:
*r
T JéAnnée.
ji.eClef.
5I.t! Clef.
~~F~
Annee.

-g 0 :I b
I
j\ I
52.'
Annus. Chao-x, paucis annis na- I
-
e
Clef.

c.
I x, LU. CLEF.
K-an.K J
Nien.
^tus^ iaô-Xj senex; ylou- puer de-
Cennis;x-x,singulisannis. Tien-x,
I

des YtÏo.
-
Kali.. 48
A
anni vitaecuilibet à cceio determinati
qui non eos assequuntur ob mortem
I
I
CLEF
petit, jeune.
choses petites:

-
violentaln" dicuntur pv-ts{Il-JiPn-x. Clavis rerum parvarum : parvus ,

(2.482.)
Ya'o.
1. postremo
tenUIS., juvenis, porcellus
Il
TT I
J1 I Egalement.
;
manus simul et pariter I
Pariter
suhlatæ. (Cod. VIII pag. 4.) 1,
I
(z487)

CARACTÈRES
,
Nao-x, puer.
natus. ôpt.

JOINTS A LA CLEF.
Kie^ n. I

I 2 ET 5 TRAITS.

#' 5 ET 10 TRAITS.

Tous, ensemble, avec,et. I ¿1


jA
Tromper, faux, vain.

,
**§"*"| Omnes, simul, CUln, et. x-tiïii- )
I m Verbis fallacibus decipere, falsum,

,
tien hier, totum usurpavit imperium.
- vanum, artes sliperstitiosæ. Pieu x, -
Ping. Legitur etiamPût g,
nomen regionis
I ,
Hocm-,
vel x-ILOa, repentinamutatio, sive ad

--
adnon

t
(2483') I (2488)
(1.488)
tempore regis ChlÍU. esse, sive esse.

Bonheur, affection, faveur;


se réjouir..
I
1
IÀll Petit, jeune.
f
fiing*
ætan. ;,.r
Félicitas, cimor, gratiaseufavor I
superioris, felix eventus gratulari, I
l,
f
YeÓu.
T r
Parvus, adolescens, debiIis,puer
decem annis natus, benignum esse.
°
King-lao,tse-x,senesveneratione, pue-
.(2484) j x - leào,fortunatè,
£
Legitur etiam Hing, commorari di- I ;
1..
feliciter. 1
(2489)
ros henignitate prosequi.

#M citur de imperatore in aiiquo loco ha- I

• Yieô-ii.
bitante, vel aliquem locum lustrante. I

I 9II Vide ilifrà(7944).

1Kan.
Tronc d'un arbre, affaire,
agir, s'efforcer. I Ssë:
Truncus arboris, negotium, ope- (2490)

(-485) d.
(~83)
rari, conari, scopus 111 stat,ens dis-
ti.nctuspuncti.slibrarum
l'b discri.mi.na
notantibus.x-ssé, negotium agere;
t&kt
fipi
Solitaire, retiré, éloigné, obs-

neng-x, vel tsay-x, negotiis gerendis


Solitarius, cur, lieu retiré.

cum
;
idoneus ko-Adossa dorsi et coxendi-
; kouéy -x, quod est negotium
vestras dominationis! Legitur etiam
2.491
(') ;
pro fun-
cus in montib us solitarius
dum, abditum,minimum, obscurum.
lo-
secretus, remotus ; !o-

nall
ZJ A : tsïng-x,
, ii.igneum septum pu-
8,9

tt
*

* 1(Co
teum circumcingens.

Cabas, panier.
IIIJT Fisdna, canistrum arundineum.
d.
VIII,pag.d.)
ET II

jfryL Entourer la navette avec de


JTM la soie,
TRAITS.

Ping. Koûan ser*co radium textoris invol-*


vere. (Cod.VIIIag.8.
1.).,(X)
ou 12
(2486)
Petit
-
n
;2;Petit,
Clef.

occasio,
Yiio.
f(y.
{2493}

Ouan
,
-x,
danger, observer, de- I
dans, subtil, caché, mystère.

status rei dum

;
d
I
I
,

fi.,
Modicum, periculum,observare, TclzÕang.
intro, subtile, abditu111,mysterhnn,

mille negotiorum genera;


x-hoéy, occasio ChlÍ-X, vel x-hoîl, ferè
ferme, parùm abestquin. Legitur
etiam Ky, verbum interrogandi de
quantitate : x - ho, quantum x - to, ;
I
I

I
I
Soigneux, diligent.
Sedulus, diligens, fortis.
(8956).

fieri incipit. I

I
Jt
*Pi"
(2498)

IrHt
4 TRAITS.

Protéger.
Videbifrà

Protegere, praesto esse; domus ho-


mines et utensilia obumbrans. x-yeou,
}
53: Clef.

Yèn.

quot! vou-x
A f modd'ica quantItas;
x-koj
1.
auxiliari, auxiiium; tchÿ-x, protectio.
quot! x-ch;, quo temporel

-
]$
(2499)

I
Lit.
tt~
£»l* Continuer, succéder. I
Lectus,cubile, particula numeralis
A^. Continuare, succedere, unum al- I * * sindonum et iodicum.
Tchflang.
teri connectere. (Cod. VIIIz, pag. p.)

*B
Ky-
(2494)

Couper, retrancher.
I
I

1
i
(2300)

fc
jtpè
Garde-manger.
Ciborum Iigneum reconditorium.
Legitur etiam Ky in eodem sensu.
Præcidere, diminuere, delere. I Koiiey.
S=~ e, pagep.)
Tszïe.
(M95)
(Cod. VIII
I
I to(2)01)

Juu.
Petits logemens qui sont au-

T
I
tour de la cour d'une grande
I ^^9 maison.
LIII.e CLEF. rz Parvoebabitatioiies domus
Yd. spatiosas

:
II

t #
T
(2302)
JLegituretiam
53'
y Clef.
CLEF des combles comble, I aream circumstantes.

Yà.(Cod.VIII2,pag. 10.)

S
yèn.Yèn.
s Clavisculiniiium
A
haut et couverture d'une mai-
son,
grenier, magasin.
I
H J/f Solitaire, seul.
(2496) cultnÏ1nun
mus culmen et tegumentum
reum, apotheca.
:
,
fastisium, do- I
fastighnTI,
hor- IKiây.
I
SJ*
IAbV*

(2503 )
Solitarius,solus,solitudinisamans.
Vide supra (2105).

m
rIMursd'une Tuiles dont le creux est placé

|
1
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. I JTBT en dessus.
Teguise quarum concava cœlum
an.
IIclsituésd'une
2 ET 3 TRAITS.
Ho T respiciunt.
-

Murs
J0Disponere,
~t 4
..,(-
Disposer, gouverner, prépa- maison
rnai son qui sont
rer, fournir. à l'est et à l'ouest, préface,
I *#

J
J'.
(2497)
prasparare ,
(Cod,VIIIYpag.J>.)
gubernare,moderari,
suppetere ,
providere.
I Su.
(1.505)
ordre, disposition, arrangement,
collège.
P.
ParietesJdomus
A à parte orientis
et
5],' Clef.

}-

Yèn,
t

y~
II
fJL*
hftrà{2507).

*
ly.
(2506)

JfXj
T7)
(25
(,2507)
occidentis; proœmium libri, ordo I

dispositiones tse-x, ordo.

Tout ce qui

5
est en bas.

TRAITS.

Tout ce qui est en bas, fond,


sol, lie; boucher.

, ; ,
,
dispositio, coiiegium.x-lun, ordinatae I
; I

Res cujus status est in imo. Vide I


I

Res cujus status est in imo, fun- I *


dum, solum fex obstruere impe-
dire, detinere, justum et aequum fun- I
damentum præbere, tantummodo. I

centrum ; x-tïng,
1 pax firmata
fi ;
Hiày-x, calceorum soieae; tf-x, terra?
Slao-
x, locus ubi hospitum servis cibus
,
I
I

I
!

I
I
I
(
l'V-JLI

25(2)

-fIMT
*

m
J1
w.k

Tse.le
(2513)

, ,
x-tchu, tabellse quae in avorum templis
illorum mémorisé eriguntur.

Ih Caractère qui entre dans la


composition du cycle; changer,
restituer;
](ëng'.

pora
Lo
chemin.

numeranda ;
quœ solem antecedit
cujusdam avis.
- add tem-
Littera septima ex chy-kân

(Cod. VIII-',pag.12.)

Ville

fc
mu

;
1v
tare, restituere;
iter, via. Tchiiig-x, stella matutina
tsâllg-x, nomen

Partie de la charrue où le soc


est attaché.
Aratri pars ubivomerfixus est.

assemblée, pa-
-
Iateralibus ad orientem et occidentem. 1.7.1Clejt

-}
yè,7,

u
camp
datur; x-hià,infrà, sub, fundum. I

|l
lais, trésor.

, ;
Civitas castra, congregatio pa- ,

I
t Endroit dans une cuisine où I ou.
F'ou" ,
, latiuii-i x-rari
fatiunl, aerarium nomen urbium
urb ium

>
JpJL l'on tue les animaux. I (2514)
prjmjord inis, et earum praefectorum.
M

*
Locus in culinaubi occiduntur ani- I KOlliill-x praefectorum nomen com-
ym*
PC,,,
/1
10
Boutique,magasin.
mafia,
Taberna,apotheca. h a cu lf.ina; x-jiti,
1. x-tchit, ,,,, coq UliS.
I
mune.
,
se-x, quatuor anni tempora
item quatuor libri classici, ut If-kïng,
;
w x, ;
diversorium pou-x,taberna ubi I Choïi-ktng,Chy-kïng, etTchun-tsiëèu.Lu-

,1 x,
Ke-x, vel hie- I
taberna ubi I
J ;
x, aqua, ignis, arbor,metalla, terra,
fruges; tsdllg-x venter heou-x, man-
darinus qui habet titulumreguli.

|
Tien. tdaevenduntur. I
(2.509)

t|| Maison qui n'est pas encore I


6 TRAITS.
achevée. I
"4
lèhè,.
Domus nondùm perfecta.
tLl Collèges publics, lieux où l'on
nourrit les vieillards.

, ;
I
(2510) Publica gymnasia tempore Yn
Tsi#ang.
Tszancy.
A
temp0reVeroTcheou,
'Tf l - publica
bl" h
hospi-
pagode, première
Jill
».
fc
a Temple
salle d'un palais.
(25'5)
(2515) ,
tia ad senes alendos. Tsdy-x,
iaurei. Legitur etiam Siang.
bacca-

Idolorum templum, fanum, ioca-


lao.
(:¡)11)
spiritibus colendis dicata, id per quod
Sinuositésd'une rivière; em-
adumbrantur defunctorum progeni-
pêcher, opposer.
torum imagines, auiaanteriorpalatii

,
regis seu praefectorum, pars templi
anterior item auiacum cubicuiis
Teh
Tchy,
vAqua obliqué lfueiis ; impedire,
opponere.
(2516)
ttÊ*
M
Clef.

Yin.
*
11K
Tlao.
*
Jym dii
J.en.
Lieu vide, de boisseau. anse
Locus vacuus vel non plenus, mo- I
VIII.,pag.14.)
ansa. (Cod.
I Videsupra (2501).
Koliey.
(252î)
53:Clef.

Yen.

u.1.,
(2.517)

son, Garder les récoltes à la mai- I


rib Trésor, magasin.

rp-j
(2518) y
déposer, préparer.
Collectas segetes domi servare, re- I
Ponere in futuros usus servare, pre-
I
tli0
lrP>
.Il.u.
KTJroft
ÆrarÍll111, apotheca, locus ubi
prluraasservantur. x-men porta pala-
im*perialis, item porta major.

I
I
parare, prxvenire.
Videîtfirà(2528).
Imie
*
1
*j_ Ombrage, protéger, couvrir, I

I
soutenir. I Yeou.
? Umbra, protegere,operire,susti- |
Hilou. nere. (Cod. ViII", page 14')
(aS»9)
I
I =(z525)

JI\2L
Grand, abondant, épais.
11' Magnum, abllndans, spissllm,

Tchy. Vide infra (2532).


Mélno". copi°SUTTI> affIuens. Legitur etiam
(2526) Man g
in eo d-em sensu.

f(2520)

Mesure
gré; passer.
, ; mesurer règle, de-
I

I
I
Ml?-*
Tmg.
Tln(J'.
At
Grande

tilm.Totig-x,
m' quidam
.d mons;
;
salle droit.
Magna aula in medio domus, seu
vestibulum aulce in palatiorégis ; rec-
tong-x-

d..
~v (2)27)
1 A {lacus
flOU, magnus in provinciaHou-LI A
.LOU..
rpr
Mensura, lnetiri; régula, gradus; I
tranSJgere. tt-X,
0, sunt quinque men-
kouang;tie/i-x, locus in capite supra
surw- ", J
scilicet,JCIl1 tsun,
suræ,, sClhcet, tchy, tchallg,
isuli,tclly ha"lig
fronteJTI; chân-x,11ares. Legitur etiam
valdè
, tc Twg : king-x,
ml. 7, Id' distans, communi
yn,quorum quaelibet posterior decies.,
-
continet anteriorem. Pe x, centum
hominum genio parùm conforme vel
sensibile.
partes in quas dies una et una nox di-

domus;-
viduntur; tchên-x,septem planetarum
;
x-kio: versus canere fa-x, ie-
ges;tchy x,Iegescondere;x-Iedng
Bois
R ? pourri d'une vieillemai-
, son puant.
habilitas in homme;x-jy, transigere Vetustœ domus ligna putrida, fe-
dies; tsoft-x, vitam incipere. Legitur Ifeou
(2.5208)tidus, fœdus odor. Legitur etiam Yeou
etiam TÕ, considerareguid per- in eodem sensu.
pendere, conjicere. j|^^k

8 TRAITS.

1iIt
r
7

,
Siège, trône.
, ; iW Bas, v
Humilis, vilis. Legitur etiam Py,
thronus,
+ t
* Sedes sessio lectus
numerale mœnium, turrium et magna- humiiis dornlls; item Pi,
Zj-c. Pey. nomen
rum domorum. x-tchoalig, sedere. regni. Videsupra (1006).
(2522) (2529)
)
-*t
5].' Clef.

, ()
Cil
BO
u*-*
IEKa

,
P:O'.

Ji
Vide supra (1006 et 2529).
I
I

I
Videinfrà(2552).
Tsong.

)/1|
(a537)
T 9 TRAITS. 53.' Clef.

Y,\n.

I
Maison ronde. I

Domus rotllnda, parva domus pa- I


Ltr> x-sou, c haumière ronde.
*

-
leis cooperta, Bonziorum vel Bonzia- I Casa culmis tecta et formâ rotun-
Ngan. I dâ. (Cod. VII/:t, page iy.)

*Etendre;
rum monasteria.
(25P) Tffu.
(a538)
Etendre; large,
lar ge, étendu.
étendu. I

ftJtp, Extendere; latum, extensum, am- ! Vide supra(2155).


~!~' plum. (Cod. VIIIz, pag.
Tchy. I rli.
(253.) (2539)

Y1 > Grenier ou magasin construit


/!m
Multitude; proche, près. I
JX en plein air.
Multitudo, omnes, nmlti;propin-
quiis, propè; uxor secundaria. x-min,
I
I
,'/f
fYu.J Horreum seu apotheca sub dio;
Chu, I ob 1. dd'inem, congregare
b rerum multitu
vel x-jtl1, piebs; x-tsc, secundariarum (2540)
^~533^ ;
uxorum fîlii x-ky, vel X-hall, forsitan ,
I sub dio quae domi essent reponenda;
quidam mensura continens sexdecim
parùm abest quin. I
tcou seu modios. Tcf-x J moiis inter
Jjjj
wA* I
Kiâng-sy et Kouàiig-tdng, vulgo jVfey-
fiti. Legitur etiam Yii in eodem sensu.
Vide supra (2335-)-

Fang.

kQuies,;
(2534)

quiescere
Repos, paix, joie.
pax, concor dia, ;
laetitia
!

I
I
SeÕu.
(-54-)

Arranger.
VUe infrà (2550).

Kâng. ;
fertilitas
segetum sterilitas, item
are ;
magnifie via eum qua
I
I
Ve||
Disponere, aliquid ordine dispo-
(z535)

;
quinque alise communicant. x-hoû, I
nere. Vide supra (1065).

-
quoddam vas testaceum x-liy, nomen Tse.
ise.
iii-iperatoris qui anno 1662postChris-
tum regnavit; x-nicn, annus abundans. -,
(].542)

j Amasser, recueillir.

ttumé,
Ji Ordinaire,
se servir.
commun , accou-
r" |
"£Iiqlla colligere et recondere,
sito%^pporeusui sint.
ut

/1' tllln,uti,
Ifong.^-lim
Yang.
,.consue-
Ordinariulll; commune
}utiinlnlutabiIe,
} immutabiie quolnoda,
quomo d
o,
(2543)

~t j
Jffl
1 Chambres qui sont des deux
côtés d'une grande salle.
^53<^

bus quibus quis non debet x h6,;


a dhibere, populi lnenta. X-x, uti re-

quod si, verbi gratiâ, exemplicausâ.


- ("-
..Jzang.
tD' ;
Cubicula ex 11troque latere magnat
1. l1a lateralia
au l1ae, cu bicu 1 1. area seu
(1.544)
jj.e
S
}
Clef. spatium terra: pcrfectè subactum et
aquatum, satiun seu serendum, qua-
lia sunt in hortis. ),
)(.- Yn
1111 TR.
TRAITS.
Ym.J
-x>grande maison,
J~T~ étendue d'une grande maison.
ou
5]/C/lf.
mJLjk

Yen.
10 TRAITS. Magna domus, seu magnae domus
ChÍll.aInplitudo.
tIRf> Muraille.
(255 ')
(Cod. VIII:z.,pt/go 21.)

Paries) nomen cujusdam hominis *P*


et montis. (Cod. VIIIpag. 20.) ,6
-:< Degrés, marches.
Scalae domus.Legitur etiam Tsbng
(2545)
Hoey.
Tsong.
in eodem sensu. (Cod* VIIIz, 21.)p.

5i re
(255a)
Quadrupède avec une seule
rri
v Quadru corne sur la tête. JRStabuIul11, Ectil-ie.
citiy. pes unicornis, monoceros. equorum viventium
(Cod.
t
Lerrj ur etianl Tchay ineodjem
eodem sensu. S domus.
Kieou.

*
VIII2, pdg. 2.0.)

Jj (2553)

b
Grande inaison, grand corps
~~y de logis. Vitle supra (2553).

,( Magna domus, magna scdiiim re-


kiifl,gs-men,quidam
!
5i?)ËnropLci
(~'7)
qu datn portus (luelll
r~Lurop eCtvvocant..
ocantKmouy,
i qucfn
: /- et est in pro-
Kiéou.
(x554)
vincia Fo-kicn. JJÆ Grenier.
HOrreU111, granarium, horrea pu-
ngle; désÍltéressé, pur,juste, A~
; blica. Vide supra (10 7 1).

k
Mt~ intègre examiner. Ngâo.
LienAngulus;
zen.
(154S')
nare, inq1
Lj
non cupidus,
tus, purus, UstllS,
ui
justus, probus;
rere. Kicn-x, vel
modéra-
pi-o b us; exam
cxam i-
x-seno
:
c' -
(z555)

Vide, spacieux, étendu;élar-


J<¥I) gir, agrandir, ouvrir, étendre.
ve l x-yri, ail gulus; J homo
VOII-.-tClV
7ft/f Vacuum, spatiosum, amp1lum; di-
sine pudore; x-tcliy,pudor;fcy-x,ani-
mal fabulosum quod pluviam et
ven- Abri
AONO.
latare,augere,aperire,extendere.

rfjl
tos excitât, item nomen praefecti.
$Abri, protéger.
/Receptus,
protéo"er.
Jftli
L"
Chambres des deux côtés
d'une grande salle.
Cubicula à lateribus magnae aube.
lb. Ytiii-x, domusvaldèaita, imperator.
1J10'
-
yn 1. fil"fdius
(3557jx-koïuin,
,

brans, protegere
- ,
domus hominesobura-

C
tectum.Ngên-x, vel
L's merito patris prælectu-
pru
'-' ram adeptus.

tpH
Seau
Cacher, serrer, chercher.
Abscondere, recondere, inquirere.
x~j*n' (lUI e(luiis alendis pnesidet.
8-
fJLj

Ledo.
Nom propre.
Cognomen. Legitur etiam Lem
in eodem sensu.
(2)5°)
(*5;S)
J3.'Clef

« ter
* II
y ieilCuisine,

T
ey

11

'ft
A
TC U.

Id!:.
Tc h A
chen.
(256°)

1OU.
(2561)

/BUT
-
S(2562)
12 TRAITS.

dinae, domus
armoire.
CuIina, locusubicoquunturmac- I
tata animalia, armarium. x-fâug, cu- I

Vide supra (2538).

Domestique.
I
I

iina; x-houey, abacus, armarium a l tum 1


et rectum; x-tse,> coquus.

Boutiques ou magasins.
Tabernae seu apothecae mercato- I
rum, casula, platea ubi fiunt nun- I
campestris.
II

Servus, servi infimas sortis pascen-


dis equis vel iignis colligendis depu-
tati.Legitur etiam Cliy, rarum, par-
I
I

I
I
m
IR
pj

k
(.567.)

/ggr
Jiouang.
(*568)
(z568)
rentes, fIorescere, abundare. Legitur js'
etiam Où in eodem sensu.

Abandonner, jeter, détruire,y}at


perdre, déposer; se détériorer,
se dégrader, se gâter; vagabond,
libertin.

;
Derelinquere, abjicere, destruere,
rejicere, perdere, deponere mutari

;
in pejus, putrescere, corrumpi; dis-
solutus im perator repudians uxorem,
exhaeredans filium, vel è regno pro-
prium regem excludens.Legitur etiam
Fyin eodem sensu.

x-
Magnum,

Kouang
amplum
tiosum;ampliare, aperire,extendere.
L..
,
Grand, large, spacieux.
latum, spa-

-fou, metropolis provincial


fC/lCQU
1/' - ton- g. Legitur etiam Kouang
17 1
1,
alicujus rei latitudinemmetiri, oriens
et occidens, quidam currus anti-
Clef,
*~-

*
quus militaris.
tiri, dividere.

Mettre tout en ordre dans la 13 TRAITS.


ffîffr JfJi
fi 1
salle des ancêtres.

.£-.r.ln. STt~ A-peu-près,


A peu, guère.
,

,
TTDisponere in aula, sive vestes ma- IfflfT Ferè, parùm, non multùm, vix,
sive
jortii-n,
\7.563 musicam ratione unerJs. aliquantulùnl.
x-së, obstruere, occludere. Legitur Km.

* etiam YIl, ira, irasci.

Vide supra (2511).


(2569)

|iI>
[PUT
1=1
Grenier ou grange à foin.
Fenile, locus ubi reconduntur fe-
num et paleas.
Afiûo. icouey.

p,
(2564) (257°)

Pavillon ouvert de tous les **A Maisons rondes.


cotes. t Ë~
I/JfJ Domus rotundae, cubicula latera-
Domus sine parietibus,veluti um- lia. (Cod. VIII pag.25.)
Tc 1 v no;.
Jchan0 o' braculum. Lou.

llh
1.ltt Petites chambres qui sont au-
tour d'une grandemaison, fleurir,
Ji1
(2571)

-t;::¡-t
/1'
Mur, muraille.
Murus, paries. Vide supra (1721)
croître en abondance,abonder. etinfrQ^61cp).
rry
Vou. Tsiflng.
rj-> Al
(25oc)
Parvae domus magnae aulze adhé-
(1.572)
tilit
y*
jl/ Clef.
J- JjÏÏt^
Maison publique où logent les 18 ET 22 TRAITS. JS'Clef.
magistrats.
Kiây.Prœlorium, cedes prætorianæ. 11 repas. J
*
Eau qui coule peu,
rèn. Cm)
/gfr Aqua minimèfluens, cibisump-
J

-
-
tio. Pj-x curÏæ gymnasinm, sic dic-
Yông
YÕng.
Desirer ou souhaiter ardem- tum quia aqllâ non fillente cingitur.

in. :
ffj/w nlent quelque chose.
(2.579)

Hin. SUInlllè aliquid appetere, aIiquid


Jpr^ Salle principale.
(-574) peroptare. A-Liladoiiiîts primaria, aula
ubi
l:R
t~~ Grenier, craindre.
Ting.
(2580)
judices sententias ferunt. Kï-x, aula
pro hospitibus excipiendis.
Horreum, Jocus ubi
granarecon-
Lm. duntllr; timere, timor. x-lô, vel x-châi,
redditlls quos rex assignat primi I
(2575)
minis bacca
b l1aureis : in bb'bb
ur i us
no-
primi I LIV.e CLEF.
ordinis sunt quadraginta leàng [argen- I
tei nmnmi], in secundi ordinis urbx- I
bus sunt triginta, et in tertii I
.x. : 3- CLEF de la marche marche,

ire.
ordinis aller loin. ~T~
sunt undeviginti. x-sellg, baccafau- I

longé: 3Tv"•

I
rei hujusJnodi. Hf-x, cibaria quod- Yn. Clavis progressionis
diana domestica. I n.
,. l
progressio,
(2581)

!
Ê'Vidnuprtl 538).
16 TRAITS. I CARACTÈRES JOINTS
A LA CLEF.

u.
Sou. I 3 ET A TRAITS.
(z576)

(z57û)
(2 )
2Jt x-x, marcher doucement.
*

seuVII12Jpag28)
Lentè(Co¿ lento incedere. pa,ssu
-
dl
Tc/zouen.
ffÊ?-
maison Petites maisons, hôteIIerie, II
jSt (2582)

d.
des champs. Différer, remettre,
prolonger'
1.LA577)d
(M77)
ad
Paivœ domus, diversoriunl,villa
dOlnus campestiis,
cauponae
cati p
peregrinorum commodum ;
oiloc in
il, viis
I Pai,,atim
Yên.
en.
.L
participer, inviter, introduire.

ci.a:..
luerre,
in longum protrahere
parva 583) procrastInare, ad remotos
doinusexpaleisarbori
innixa, extra posteros derivare,invitare, in d seu
fiiiiex

lng.,
talis,-tibi
æditun fores, inorttios
partei-n-Liri
parentes occideii- II

1 -
ingredi,regredi. Pi'ng-tchi x-yucere
-tehj-
: lugent. I infirlTIUS medicum

;Psjpl
Ma8 - x, casa culmis ad suam do-
tecta. Legitur mum invitât; x-tchy, moras
etiam Loti,hastile.

(2548).
SiTchao-x,
trahere.

palais de l'empereur,
iempereur lui-même.

Lien,
(2578)
Vidc slIpr¡i

I (2584)
lpse. x-oey, IlnPerator
erator
noineii magistratù"s cujus
eStreosjudicare. Legituretiam
TfÍlg,
lectum, justuni. °
5t*Établir,
54?Clef;

Yu.

**px*
Ó
lOl1()".
-
K

Ien
,..
,1tiI

Yen.

t
fI
b.
T;'
arboris.b.
1en.
S5

(2586) ff#
Hoêy*
y^-—1

M-
14

~tt~
Simul
ÂrfeA temps.

(2588)
latium
l
bâtir. ît
6 ET 8 TRAITS.

,
Constituere, erigere ædHicare,
collocare; nomen tympani, sideris et
x-hoâng-tién,
lA
I
imperatoris pa- I
;

Fuir,s'enfuir, se cacher.

I
construere Fo-x, provincia
Fo-kien,Legitur etiam IGen, fundere, I
à summo ad imum. 1

Fugere, aufugere, abdere se, lati- I


tare. Videsupra (1506).

Réfléchir et agir dans le même II


I

recogitare aliquid et agere. I


(God.VIIIag.-2.9

LV.0 CLEF.

CLEF de l'assemblage
les deux mains.

L".
Clavis coliigendi
J\Ol1(Y'.jungere. Legitur etiam Kong,
manibus offerre.

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

I-l
,
Vingt.
1 ET 2
T/-

TRAITS.
:
amba
: joindre

ambas manus
1 b
I

us
I

I
II

I
|T-
J *otim

,
*
Y.
(2591)

(2593)

#tt
Fèn.
(2594)

"r
1 Ik
Kuu.

Jeu
(2595)
3 ET

Videilflrà(4291).

Ky.
(2592)

Long.
t~
-

oryzam

tâtes;

5 ET
4

Élever, reculer.
TRAITS.

Tollere, erigere, retrocedere, jam,


vox suspirantis. Legitur etiam
,
Y in eodem sensu.

Jouer, badiner, railler.


Ludere. Hy-x,illudere, irridere;
x tchang, dicitur de pariente mascu-
lum;x-ouàj de pariente feminam
;
inay-X-cli
ritum ostentare
meâ experientiâ.

Vide
Poussière.
;
suprà(1567).
,

6 TRAITS.

Cacher, placer, serrer.


;
x-piiig., latrocinari; x-falil, coquere
may-x, ostentare * cheou-
toudn, ostentare suas dotes et habili-
Y-tse" se

Abscondere, in aliquo loco collo-


care, reponere, locus ubi aliquid re-
conditur. (Cod. VIII2, pag.31.)

de dames.
-
;
*
JY/CIF

litteratum pe-
x-pd-leâo, jam novi

Pulvis, pulvis in aerem se elevans;


Kong,

-
Numerus viginti. Legitur etiam lÿ Scruporum ludus. Vide s/lprà
N" in eodem sensu. (1822).
F.
(2589) (2596)
~p~
"JT
Galea,galerus.Py
P'
Casque, bonnet.
Galea, galerus. Pÿ--x,
x, pîleus
pi eus ex l ~JEt~
Couvrir.
;
omnia vasa in medio
Cooperire

Pizen.
(a59°)
pellecorvina;
en. cedere;
d
t
k
1.
Olt-X, manu manum pulsareI
x-hing, festinanter in-

ad metum alic-tiiiiic-titieiidtii-n.
d
1 Yèn.
(2597)
ampla, ore angusta. Legitur.etiam
Yen nreodenl sensu; item ICiti, no-
Inen hominis.
*
Clef.

- LVI.eCLEF.
9, 10 ET il TRAITS. ;Ó/Clef.

kùng.
w
Déterminer, fixe.
Determinare, fixum
bare. Vide suprà (182^9).
, vinum li- CLE F de l'action de tirer des
flèches: tortiller le bout d'une
f.

lien,
r-rf. 1

(2598) .v
(Z604)
flèche avec une petite corde et
la lancer ensuite; prendre.
W. :
(1834). Vide sI/pd (1 8 34).
Clavis jaculandi arcu jaculari
sagittas, funiculo sagittam alligare et
jacere; capere, accipere.

#ljf
Ngâo.
(a599)
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.
_Exhorter, exciter.
jt~ Exhortari, an imare,aliquem ad 1 À 4 TRAITS.
aliquid excitare vel impeIIere, alicui
Tsiàng. auxiliari. Vide supra(1838). JbL
dv Videsupra(1),
L.Unus.Un.
(2600) v
12, 13 ET 19 TRAITS. t.
(2605)
«jUL Vaincu, défait, vil, corrom-
",d"
*JrË^ pu, gate; dérèglement,
1
super- T
p Deux.
cherie, tromperie, méchanceté; ~3~ Duo. Vide suprà (65);
py
Py.
(2601)habit d' h. ,
h b. déchiré.
Eul.
Victus, profligatlls, vilis, abjec-

faHacia, improbitas
; ;
tus, infectus; immoderatio, dolus,
vestis lacera
res usu attrita pars arcûs qua manu
, -,
TVj
(2.606)

Mesure, exemple, lois; imi-


ter, honorer.

;
quis humiliter se nominat
koue, meum regnum
,
accipitur; urbanitatis adjectivum
quo
ut „y-
x -fdllg, mea
Chÿ.
(2607)
Mensura, exemplar, leges imi-
; ;
tari, venerari, uti in curru sedens,
ad aliquem venerandum assurgere.
uxor; x-yeou, meus socius seu ami-
cus. TsÓ-x, fallere aliquem, inferior tlfy Gros pieu planté au bord de
superiorem decipiens. 71"\, la rivière, et qui sert à attacher
les cordes qui tiennent les ba-
'ff Soutenir, supporter.
Sllstinere, sustentare, sublatum
m
rTrsang.
(2608)
teaux.
Vallus in littore fixus,
-

quo utuntur
Xfng. ferre. Vide lnf™ (3646). nautœ ad naviculas fune alligandas,

l.
(3-602) vulgôx-Aô. (Cod. VIII*,pag.
}3.)
&it Avoir les mains et les pieds Fort, brave, courageux.,

L f
uen.
(2603)
tortus.
Manus pedesque
y 1 ideinifà
TV, e 11!Jra (370
3 70
8). contortos habere.
IAvIF°rtis, magnanimus,
Htnfra(4658).
Vbu.
(1609)
audax. Vide
tf."Clef. 6, 9 ET 10 TRAITS. ,; ;
dirigere prascedere, aperire, trahere,. 57/Clif.

lr|f> Pieu. ;
agitare longum funns ducere, fune-
bris currûs funes inducere, dispone-
;
l'
f. ,P,,, Sudes. Legitur etiam Tong in eo-
re quinque mensune ad longitudines
,
° d as scilicet
metien .1. en,tSUIl,
fi/ /c £vt 1\,Õnl1
tchy, on*'
dem sensu. (Cod. VIII 3,page3J.) tchdllg, YII, et quaelibet posterior prio-.
Tong.
At
rem decies continet,inde x cen-
là.
jjjTh
(2610)

Inférieurs qui tuent leur supé-


rieur.
tum cubitos valet,x-teou, introduc-
;
tio Ai-ëii-x,ad malum pertrahere;

I
siào-x, brevis introductio.
w~
,Ch"
Chy*
Inferiores suum occidentes supe-
riorem, v. g. patrem, regem.
--v
ffl
flS Non , ;
contraire ,
troubler
(2611) feindre.
Non, non iicet,
turbare, fingere, contristari;
contrarium per- ;
PM Vide supra (2608). Item Tsang-x,
Jiomen civitatis in provincia Yùn-nân.
sacrifi-
cium ad mala depellenda.x-x,cele-
Ko. riter.
(2612)

.4b..
frîyV"
Petite flèche.
;
Magnum,
Grand,agrandir.
magnum facere, am-

|
- Parva sagitta. Vide tnfra (6823). w plificare arcûs sonitus.
Hong.
Tseng. (2618)
(2613)
3 ET 4 TRAITS.

>
.17.e Clef.
LVII.e CLEF.

l'arc: arc.
i!:t
*

I
Han.
1
Opposer, résister.
Opponere, resistere
(Cod.VIII,paB".37.)
, repugnare.

7 Ht
CLEF de

:
Clavis arcûs, et cujuscumque ad
arcum pertinentis arcus, arcus cor- fr (2619;

Détendre un arc; paresseux,


KS"3'
Kong. Kung.
KÕng'.
neus.
Mfljt libertin.
(2614)

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. Ch}.


~y
tus
(26o) To-x,
(2620) rpvC
remissus ;
Arcum remittere; piger, dissolu-
, respuere, destruere.
ex i ex, qui iegum
1 praescripta
ET 2 TRAITS. non servat.

j
1

iDArcûs
*|>
II ,
Consoler, suspendre.
Aliquem consolari, compati; sus-
pendere fune aliquid suspendere.
Tiao.Yidesupra(1130). Pd.
Milieu de l'arc.

(2621)
médium, locus arcûsubi
manu apprehenditur.

(2615)

2|É Tendre un arc, introduire,


-;k
ir1 Anneau d'ivoire ou d'os que
les archers mettent au pouce de
ni I t
diriger, précéder, ouvrir,, irer, S la main droite, et qui les aide à
v agiter; long. Kuë.
(2622)
tirer de l'arc.
, introducere,
(2616)
Arcum intendere Annuhis pollicis sagittariorum.
J7/Clif.
J ri
Kôno-
;
jpjl
or
ribus. aliquando
ribus.
3
egomet,
a
Frère cadet.
Fraer minor, quinatus est poste-
dicituretiam desoro-
Ouay-hïông-x, fratres ex eadem
matre,sed diverso pâtre geniti; item
filii duarum sororum. Nouy-hiông-x,

; ;
uxoris fratres, item fratris et soro-
ris filii x - îse, discipulus

5 TRAITS.
siao -x,
-~
ttJ
Tcha
•i.
o.
(263°)

Nou.
{2631)
Arc.

ninô laxatus.

kay
débandé.
Arcus remissus, arcus nervus om-

Arbalète.
Balista. hdllgxJ vel
-x, balistamintendere; fiing-x,
balistam emittere
nervus seu arcus.

6 ET 7 TRAITS.
;
ï7'Clc^
e
tchang-x, vel

x -hien , baIistæ
7
Kong,

*
StfIJ| Fourreau d'un arc; celer, serj
yV rer, couvrir. f!'g Les deux bouts d'un arc faits
!.. Arcûs vagina ; ,
ce lare, recondere
jîBr d'os ou.d'ivoire, arrêter.
contegere. (Cod. VILI1,pag. jg.)
,sistere,
Extremitates arcus ex osse vel ex
(26z4)

i! M'
(,*6/32)
ebore cohibere, cessare ,
rou.
(26p)
Milieu de l'arc, endroit où coercere, destruere.
jKj pose la main quand on tire.
Arcûs médium, ilia pars arcus per pl^t Obéir, céder, entrer.
quam manu apprehenditur. "*~ Obsecundare,ingredi. x-y. blandè
(26-5)
;
7
ingredi x-yên,blanda verba.
Sun.
..a:t. Arc orné de sculptures;
Noir-,
(2633)
Arcus sculpturis decorus.
SIfefnL
T).
,.

t
Nigrum atrum nigredo. Vide
(2626)
A infrà(6065 et6578).
Lvu.
(2634)
Vide infrà (2647). I

Extrémités d'un arc.


MY.
(2627)
1"_• Extrema arcûs,quasaiiàs dicuntur
siâo-kông vel kdng-siâo.

I
Chao.

7 A
Corde d'un arc.
Arcûs. nervus , ,
nervlis , iuna
liiiia dimidiata
diii-iidiata
naturâ celer seu festinus quoddam
, Voib.le,
,
(2635)

languissant.
Hien.

(
regnum. Cluing-x,primus iunae qua- Debilis, invalidus. Chôay-x, debi-
(;¡628) ; -x,a - x, secundus
rans;lulua
drans secun d us iunæ
iunae qua-
JÕ. * lis; x-chouy, aqua quae nullam
rem
drans. potest sustinere quin statim mergatur.
(2636)
;¡ -
ent
1
Arc fait de bois. 8 TRAITS.
-'J\- Arcus Ii gneus,resarcuata,nomen
jjSjBr
.:' sideris.
Z-TA
- Hitêii-x,
sldens. diesnatahs
Huell-x, dIes natalismascuIo-
mascu l o- Arc orné de peintures.
rum quia- tune arcus extra domûs "'7f'a' Arcusdiversis picturis
(.z629) ornatus.
portam appenditur.Legituretiam Oii, Legitur etiam Tiao in eodem
- curvus, curvatus, non rectum.
,.
Tiln.
(2.637)
(Cod. VIIIx ,pag. li.)
sensu.
ig|»
j7,eClef,
M nffo*
.1.()n/:J"
a:-
v- rire,jactare d (xtfjS)

cognomen. Kaf

iibitu,
d
x-ouang, ten ere
magnum, grandire;
I
Arc bandé, étendre.
Arcus intentus, extenderë, ape- 1
rire, jactare se. arcum seu chordas
musicasintendere,auseri,cibo re- II
pletus, numerale ioiiorum papyri I
-x, aperire, exten-
dere; x-koua, ostentare, jactare se; I
x-chy, vel x-pan, disponere, ordinare I
, retia; 1
x-ta,
lchù-x J
facere
r.
pro suo I
,
I

;
I

iiberum arbitrium. Legitur I ~tM~


J
etiam Tchang aptè disponere. I
Vide

Keou.
II, 12,
j quiest
I jlïtt

(2644) ti.,b

1!f£
13, 14 ET 19 TRAITS.

pratiquéaux

;
d'un arc, et dans lequel on met

.b.11
la corde sorte de bracelet.
Locus vacuus in arcusextremita-

species. (Cod. VIIIZJ'pag. 43.)

Lancer des flèches, jouer d'un


instrument.
bbuts

;
us, in quo poniturnervus armillae

Sagittare, instrumenta musicapul-


9
57.1Cie

Kong,

~t~ Ver qui ronge le bois, fort. I an. sare, manibus aliquid pulsare. Tseou-
TrjJf
;
(2-645)
Vermis qui arborum trunco pro- I x, praeses alium prcefectum apud su-
y.
zang.creaturl
Pefbus ,
violentus
1 pervicax , ;
et iilum corrodit; fortis,su- II
I arcus
periores accusans x-tsing aliquem
,
sui offiçii monere; x-ssé, canere fidi-
(263^)
bus. Legitur etiam Tan, globuius, pila
sat fortis, homo quadragenarius ; am- I
pliùs, v. g. j-pi-x, centum et ampims. :
balistaria, subjicere, domare x- ya,
Tsé-x, sibi ipsi vim inferre. Legitur I prosternere; kouey-x, turbo sternens
etiam Kiàlig, cogere, conari, vi aii- 1 sive homines, sive arbores.

turbare ;
quem adigere : kien-x, violenter per- I
x -tao, latro
non debita quaerere.
; x - kieôu, sibi I
I
.i!i. Limite; fort, cruel.
Limes,terminLis;fortis, crudelis,
-!I-
PhflH Arc fort, remplir. I superbus; arcus fortis; latus.. Vide
Kiâng. suprà (2639).
-
Jjwll] Arcus fortis; replere, impiere, re- (2646)
I
pletuso VIII 1, pag. -f2-/*
pl etus. (Cod. VIII:L, 4-2.)
PÕng.
pô7n
am Arc bandé; plein, grand.
(264b) I
;
JJNBMArcus intentus plénum, magnum,
JI.universale, multum,
A diuturnuin, re-

p 9 ET 10 TRAITS.

Aider, secourir, assister.


7PrtAuxiliari,assistere, sustinere. ForÍ-
x, septemassistentes seu consiiiarii
Oüan.
(264

~l!
7)
motum. Y-x,parvulus.

Courbe, ployé.
Curvum, inflexum ;- arcum capere
Pÿ. imperatoris. et sagittam imponere. x x-kio-kio,,
(2640
per ambages et itinere non recto.
°
(2648)

T~Mi Vide suprà (2641).


Pÿ.
(a642)
LVilLe CLEF. 33
5s:cif

4^^ Arc bandé, assez. Ht : CLEF des cochons et des san- Kj.
JgHEÏ
Keou.
Jy-x,
(>*43)
Arcus intentus ; satis est, sufficit.
arcum intendere quantum fieri
potest; po-nêtig-x, fieri nequit.
Ky.
(2649)
gliers porc, sanglier.
Clavis porcorum et
eus, aper.
aprorum :
fcf
por-

JcUnu
*.3
JB/ Clef

Ky.

;:J
"*

Idem.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

*
6,8, 9,

(z65°)
IO, IJ ET -16 TRAITS.
Hérisson.
Herinaceus, seu porcus spinis ar-
Touan. matus, quas
erigit dum aliquid adversi
instat, hine habetur ut futurorum
.b bbonum
A" ver b a quibus
prasscius. x-tsf,
et malum dignosci possit, prout con-
'1_-

mis
Cuan.
Chiîn.
plumes.
LIX.e CLEF.

rl
CLEF des plumes plume,
orner quelque chose avec

Clavis p l umarum
ali^qui#d ornare.
mis aliquidornare.
:
des
:
pluma,plu-
,
plu-
5J.'Clef.

Chan.

CARACTERES JOINTS A LA CLEF.


tinetur in figuris quas vocant kaua,
in libro Y-kïng.
4, 6 ET 7 TRAITS.
':'
"pferfe
fri
Balai, balayer.
Scopae, verrere. x-chiiig, cometa, 'Hy
Figure, image ; manifester.

Souy.
sidus maiignuin.
Htng.
;
cies ;;
Forma, imago, figuraexterior,spe-
manifestare, describere homo
maciientus. x-yotig, repraesentare x-
(2651)
lA ;
j~ Truie.
Porca, sus femina, nomen cujus-
(2657) sidng,
.,,-tv; substantia corporea
tegere, patefacere.
;
, vel x-yôtig,fiifgura,similitudo
01' d
x-hién, de-

Tchy
..1. daln terræ, cognomen.
, CIlY
Jjrouge. Couleur de chair ou couleur

*9.
(2(552)

Loi"
Touffu, abondant; espèce,
sorte.
Densus, abundans; multitudo, ge-
rjf
ong.
*,
(2658)
Color carheus seu rubeus, colore
1..d illinire.
carneo seu rubro aliquid .11'
tchy, viae à janua ad aulam majorem
x-

(2653) nus, species.Tsé-x, IT."!


T.' vel se-oey, regii palatii, duo latera rubro imita
colore.
quoddam dictionarium Sinicum. Le-

*
réqgle.
gitur etiam Oéy in eodem sensu.

Vase pour mettre le vin; ici,


—'Jg
t~~
*
Yen.
Magistrat vertueux et distin-
gué par ses connoissances.
Litteris et virtute ornatuspraefec-
y Vas vini, vasa quibus in avorum (2.659) tus, pulcher litterati habitus.
(2654)templisutuntur; lex, regula; commu-
Beau, brillant.
niter, semper, conveniens. x-lûn, vel
;
plll-X, quinque subordinationes, sci-
iicet, i.° inter reges et vassaiios,
2.° inter parentes et liberos, 3.0 inter
fratres majores et minores, 4.0 inter
maritum etuxorem,5.° interamicos.
Yo.
v
(1660)
rens..
Pulchrum, clarum homourbanus,
doctus et opulentus. x-x,valdè flo-
rens.

8 TRAITS;
Hérisson.
nosus.Videinfrà14).
Herinaceus,
porcus spi-
ve l mus spi-: J?j~~ couleurs.
Beau, mélangé de différentes
(l655) itifi.a (9514).
LO.<.'?L, Vide
Tsay.Venusttim, pulchrulu visu, variis
".t: (16$}) I
(1661)
coloribus mixtus.
- -.J. ..-'r.
d'unt
? lIta tigre:
j?/Clef.g,

C/zan.
Petit tigre, taches de la peau

Parva tigris, tigridis macuIæ. Le-


Piêou. gitur etiam Piao in eodem sensu.
|

I
I
I
W
JjÊ&
Ombre.
12 ET 19 TRAITS.

:
'5$;QFJT

Umbra. x - hiang corporis umbra


? Chàn,
(2662)
dicitur x,vocis echo dicitur hiàttg;
I Yng.
Se faner. indè vorÎ-x-hiàllg, nullum ejus apparel
Jfljfo Marcescere, paulatim deficere: x- I
1
(v26697)
(2.
669) •
Vtst¡gnun.
Tijo.
Tiao.
Tzao.
;
lo, vel x-lttig, aliquid ex alto cadere I
I
x.fâf scalpere,caslare,
x- hé, scalpere, scafproiab
cælare,scaipro iabo- »IW Éloquentydisert.
rare.Vide infrà (11,917).
o-
I
Eloquens, disertus, facundiâ prae-
|f./ Éloquent. I Pin.
ditus. Vide supra (2664).
'IJ? Facundus. x-x dicitur derebus in (2670) 1
P-in.xqiiali portione permistis. Legitur
-
Pin..etiam ailP-J pu chhrum visu, a1..
(I"4)
(664)
-4)
prœclara
i
i1 icujus
d..
et eximia eruditio.
i I

I Lx.e CLEF.
9, 10 II
±r,
Ire,iter;
ET TRAITS.

I
1 CLEF de la marche : marche,1 :
(fo: Chf,

passus.
Aller, marcher, chemin. marcher. ~j
Ire, iter; nomen
iioi-neii regni, terrue, ff
fl ti- ™ itio, ire, pedissi-
pM
recfni , terroe,
vii et iacûs.x-x,tympani sonitus; tiFJl-,
(a66^' x, quidam mons. Legitur etiam Pâilg,
u-
Tchv. Clavis itionis
y.ni•stn
TchS
:
Tel!}.
(2671)
abundans; x-x,multitude), cœtus. I
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

Vide infrà (5146). 4


,Io
(2666) f 3 ET TRAITS.

(2.6(6) I
f:J. Bois mis en travers pour fer-
x-x, grand flocon de soie,
"t~ mer le passage d'une rivière.
ornementde tableau, petittuyau. Tcho.Lignum transversum quo aqua præ-

r
etiam Ficio, tabulae
Piao..
Pi rj.
v1pictae ornamenta;
Maenus lfoccus sericus. Legitur
(2667)
(266~)
item Miao,
v parvus tubus, tubulus, si-
(2.672) cluditur, petræ. in fluviis aquarum
cursum impedientes..

phunculus. (Cod. VIII:z., pag.1,9.) AXk Promptement, marcher avec


précipitation.

Manifester ,
mettre au jour ; K ,
Festinanter citô, celeriter, ni-
miùm festinanter incedere.
t~~ (a673)
beauté du plumage des oiseaux,
beauté des poils dans les qua-
Tchâng.(jrUpèdes. ,
|JE
1~ xf-ô entrevoir.
s
Aspiciendo non benè distinguere,
66 Manifestare, patefacere, manifes- Fàng.parùi-nprospicere.Legitur etiam lg:
;
tum, patens plumarum seu pilorum
venustas in avibus et quadrupedibus.
|
I
(,,674)
fallere tempus ,
x-honng, timoré turbatus; x-yâng,
incertum esse.
I
(servir.A ,

,, .¿
rantur duo ky, seu materiae, homi-
Ko-g Clef.

-1
Serviteur, servir, aller se
descendit."ff
fo: Clef. ascendit,
nem componentes ; purior
et impurior
Servus, servire, ire, uti,clispo-
Yu. prxfecti et 7'cffy.
nere, ministrare. Tehÿ-x,
7~. f2670eorumministri; telldy - 6 TRAITS.

iA
2675) 1 x,vel1 ya"-
aA XI
X
praefectorum ministri; ssé-x,prxfec-
Attendre, traiter.
torum servi.
~t~ ;
Exspectare, tractare usque, usqué-

, ;
- quo. SiJng-x, alicui urbanitatis officia
5 TRAITS. Tciy, referre J
x - mail malè tractare seu
(:tGS) excipere, id est urbanus loquendi
~~t~ Lui, là, de là.
Ille, illuc, illinc; pro alieno ha-
bere, avocare se ab aliqlto.x tsLI, -
,"
pitem excipere.
;
modus quo quis excusat defectus in
excipiendo hospitem x-ke, benè hos-

utcrque, ambo,îIle et iste. Legitur


p"y.
(1676) etiani Pey

i
^l6?6^ et i am P~yin
in eo
eod em sensu. *
JL/L^ Visiter, soumis.
'19f1 1RJ Inspicere, obsequens. Legituretiam
Vide SI/prtl (2674). Sun.
*
Sun, promu lgare, significare, patcfa-
cere. (Cod. VIII x, pag. 52.)
(2683)
ro.
LV

+
1X
(Z(J:-ï)
Aller, passer; anciennement,
..A.
~~t'~t
Fang-x, chanceler.
Vacillare, incertum esse, faliere
autrefois.
; tempus, genioindulgere, vagari.

lit-, 1|
Ire, transire antiquitùs, oliin. x- Yilng.
la Ire et venire, item praeteritum et
Ouan
OUl111lY
((.ïo)
(-C./8)
g, l
fi ;
If
futurum item familiaritas,
tudl o, v. g.
C .1'
'-1'.!..
necessi-
u, lA
lay,
(z684)

lfÆ Cruel, opiniâtre.


nuHa mihi cum eo intercedit neces- H CrudeIis, rixosus, pertinax, ino-
situdo. x-riicn, annis elapsis; x-lchang, bediens, qui correctionibus non ac-
Hèn. quiescit.
communiter.
(2G85)

1.t. A
Vide slIprà (2678).
1jiI
™B r ,
Fry-x, hésiter.
Hæsitare, incertum esse, hue illuc
discurrere, perturbatus.

1
Olltlllg. Hoêy.

:r
ijr
(2679)

Aller, exiger le paiement d'un


tribut-
(2686)

14t Lois.

rr1-Ire
(2680) ttrihutul11 exigere seu accipere;
supenor debellans rebellem inferio- Liï.
f
Leges, modulationis leges, origo.
;
Fa-x, régulas x-tong,fistuiae spe-
cies; pü-x, penicillus ad scribendum.

Aller,t |JUL
rem, bello subditorum peccata punire.

passer.
-lu,mori
(2687)

1!.
aJK
i^V
Après, descendans.
Post, posteri, item loco filiorum
;
i Tsou.
(1681)
Ire transire.x
ascendere, et *
descendere ;
id est
nlors, quia in homine morientesepa-
: x est
Heou. xJ posteà, in posterum sequi post
(2688) -
alios;,x tchè sequaces x inoil
,
assumpti. Çhïll-X, post mortem eùl-

-
, ;
fIhA ; consequi..A
; q
€o.'Clef.
J*

TeIzY.
noverca; x-fou, ..d
'-.(;, matrisviduaemaritus.
Ta-x-cheou, in emptionibus fraudare
asserendo pluria expensa quàm de
facto fuerint.
I
I
I
I
I ~-M~
y,optata
altero deiectari

1"tn h'.
x-îsouy , peccare
optata consequ i

x-h oeyJ hésiter.


x- 6ot* Clif.

Cil)',
Hæsitare, incertum esse, ludicris
I
7 TRAITS. DAt' sese dedere, vagari.
Jrey »
(2695)
j~A Gravité, doucement. I

*
Gravitas, lentè. x - x, paulatim
pedetentim incedere.
, I
II
JL|l*
~~t~
Changer, transférer.
Mutare, transferre. x-yoüe, mense
Su. J
I A/A'sequenti. Legitur etiam Ssë nomen
(2689)

T(2.696) terræ.
terras.
*
Reculer. I

Retrocedere, retrogredi, retroire. I Eau qui s'introduit dans un


(Cod.V/z.pag.5f.)
.\}}g navire.
A

,
Tsun. 1
I
Aqua navim ingrediens. Legitur
(2690) Han. etiam Hall
r t in
• eodem sensu.

-2
Mb x-x, marcher lentement.
, I

Rt
(3697)

Dicitur de tardé incedente lento I



j'
l

I
gradu incedere. I Vide suprà, (2692).
Siiio. I
(1.691)
KIng",
.fŒ'sentier;
Chemin pour les gens de pied, I (2698)

-, droit, diligent, prompt. I


.Jt x-yâng, irrésolu, vaciller, hé-
Via quam currus non capit, pe-
, v.ditum
I Atfit siter, badiner.
Klnf
Xznu.
T..,.. Anceps,
y
via, semita; rectus,
diligens, I
92
(2.693)
promptus.Tsïé-x,viabrevis,
b peran-
I
( 1.ang.
2.699)
.LC
dubius, vacillare, hsesi-
tare, jocari, faliere
r. il tempus, genio
gusta progredi. (3.699)
indulgere,
y vagari.

YTp
Tàu.
Disciple,. multitude, aller à
pied, seul, exiler.
Discipulus, multitlldo, ire pedi-
bus, solus, inexiliummittere, solum-
I

ai
ÈJUJL

TAt
song.
Obéir, acquiescer, êtrecorn-
plaisant, s'approcher, suivre.
Obedire,obsecundare, obsequi,
se conformare, accedere, à, ab, ex,
(a693) modo, frustra, in vanum. x-ty, dis- 7
(2.7°o)
(2 ) -ay,A de cœl1o descen-
/Ill
dde, ut. x-tf(/l-ell

,..,;
cipuli, etiam mechanici ; ouén-x-tsouy,
dit; x-voû,exnibilo; x-lay, ab initio
exilio plectere; x-Jung pedites.
,
usque nunc, usquemodo, unquam
x-po, vel x-lay-po, nunquam; x-siào,
;
8 TRAITS. à pueritia ta - x, transire : ponitur in

.A.It..
posséder.
, Pouvoir obtenir , trouver ,
principio orationis, et in fine additur

:
klng-kouo. Legitur etiam Tsong sequi,
,
subsequi, obsequi x-tche, sequaces;
x-tahg-hidng-ty, duorum fratrum filio-
uTe.Posse,obtinere,assequi, invenire, rum filii; x-mou,matris sorores. Item
IZ6QA)R
(2694)
possidere. Tso- - J fieri nequit;
po X
tsc-x, contentus; siang-x,
- aiterumt Tsong : x-yôlzg, per otjaim, ex animo,
diligens, rectuo).
Recevoir
jT
/0/ yJj

tur
Recevoir d'une manière obli-
A ''1?J' geante les étrangers.
Clef.

y., È seuconsolari,
Tc115LafLay..
.Lcn)'.
invitare;
(2701)

Ai*
~H
*
allicere.
œdes
"'131
ionginquo adventantes benignè
excipere r
aliquem
M*
etiam Lay, venire.

Faire en sorte.
item ad
d suas
Legi-

Efficere ut, operam dare ut. Vide


supra (237 et 269).

t Tchy.

Hoâng.
(2707)

~L~?
Flf.
(2708)
(2708)
Pang-x, craintif.
Ex timore inquietus, perturbatus,
timens
i mens et tremens.
tremcns.

Derechef, retourner.
Iterùm, reverti, retribuere; quæ.
dam caeremonia quâ vocatur anima
moribundi, ne discedat, vel anima
TU'"lA
mortui, ut revertatur. sy-¡y- ay-x,
6o- Clef.

,f

Py. spatio septem dierum venit et rediit; x-


(2702) ,
;
mtng rationem reddere de rebus sibi

',.
Gouverner,impôt, dompter,
caresser.
;
commissis x-tcheou, ultionem sumere;
fàn-x, iterùm atque iterùm ky-x,post
iuctum pristina repetere ministeria.

A
tu
Gubernare,regere;tribu m,vec- Legitur etiam FeÓu, iterùm",denuo.
Yur b.
(2703)
°~
tigaiia;
ad
1. d
d bibendum
b.b d invitare; Il d".
slibjicère; biandiri,
doii-iare,
resistendjo
d *
PTf
1lf1 Inspecter, faire la visite, faire
cohibere, repellere; adjectivum rerum

;
ad impeiratorem pertinentiuln. x-fô,
vestis imperiaiis x-tsien, de praesen- A q-Lii,Populum
Slïil. inspicere
obseql-ii,o0bedire.
qAui, otbsequi,
x-fo,
le tour, suivre, condescendre.
circuire, se-
eue.X-JOll, conso-
;- 1 1t ieges
c ircuire ;xx-tchy]
tia imperatoris, imperatori assistens,
coram im
coram imperatore; xil,
peratore;x-lou, viavia regia;
re g ia;
(2709)
an; x - hoan, circuire
;
servare ;
x-x, ordinatim
1 ges
YIl-X, inordi-
intrans ad dormiendum
magnatum primarii ;- x,
tSlng-x, concub ina ad imperatorem

x ma, equos
servi
natus; x-leâng, bonaeindolis.

Àtl*
- ,
domare; x y ars aurigaria. Legitur
etiam Ya, obviàm ire.
-- 10 TRAITS.

que
a

Tcily".
Agir dans l'espérance de quel-
chose, amasser, recueillir.

;
Ex alicujus rei spe aliquid agere;
r'1!It
Sâo.
x-taa marche lente.
Dicitur de incessu tardo.

.tt
rj-,CJ1Y. (2710)
.1. 1 il'
segetes coiligere ut in futuros
fi usus
serventur, congregare.
a~ Vestis iacerata ,
Habit déchiré, guenilles.
panni detriti.
(Cod. VIII, pag. 61.)
•• 9 TRAITS.

J
SIe.
- Venir, *
arriver. 1f (2711)
x-hoang, troub lé, f
crainti f.

quem
l At 1
'-- Venire,advenire, pervenireinali- Perturbatus, timens et tremens ,
; za.
(27°5)
iocum. Legitur etiam Hia, re-
raotum. (Cod.VIII~",pag. jy.)
0 /.7
Pang.
ex timoré inquietus.

SJfïr*
.-'.

Tour, faire le tour.


(2712)

A/a* Serviteur.

(2706)
Piln.
|M1J Circuitus, circuire, undequaquè
Ilttera numerans vices. x-chfll,
;
totum
-^2*4
ministri
Servus, cognolnen, praefectorum
ad tempus à plebeassumpti.
- corplis;ci,X, decem vicibus. Yao.
(1713)
sable
Oiiey.
-
60,' Clef.

1 ; ~{~~

A
JTcrn/i>v (2714)
Modique,peu,petit,mépri-
non, sans; caché.
Modicum, parùm, parvum, vile,
minutias; non, sine;recond itum.re-
>
It
j
IBjf
Tch
Tche.gendi
, ; , , .:.r
Comprendre, pénétrer, ôter.
Intelligere
usurpare,excludere
Lé gendtributatempore
(2.720)
(27-0)x-yê,
;
penetrare

y,
auferre
finis, modusexi-
imperiiTcheôu.
i trib utatem p oreimperiiTf o~.
(0.
(fo: ciel
>1

rH]/.,.
condere; ulcus in cruribus. Yn-x, per totam noctem x-teou, x-
l'
rn.
subtilissimum;
b 1° tay x, chao-x, ddua- ouey à capite usque ad caudam.
- ,
rumconstellationum nomina.

 -;( Attendre, espérer;sentier, che-


min étroit au milieu
El. d c h amps.
des
I

ue,"relegere.
l e gere.
Retourner, revenir.
Reverti, redire, retrocedere, iter

A
(-7
(2.715)
5)
,
mes
Exspectare, sperare; selnita, tra-
parvum iter per agros.Legitur
etiam Y in eodem sensu.

X-hoâng, marcher
11 TRAITS.
L

- ,
*-
(2721)

Faire le tour, fin, limites.


Circuire, terminus, confinia, prac-
Kiafo. dari, obstruere,via angusta.Yeôu-x,
Kicio,explorare explorator. Legitur etiam

,
(2722) Kiâo,
de travers. quaerere : x-hîng, casu assequi
quod meritis non debetur, examinare.
Non rectè incedere obliqué iter
~t agere. (Cod. VIII, pag. 62..)
Item Kiào, qui rem obliqué novit et
tamen putat se integrè scire.
Tchang,

if
(2716)

sllprà
~~t~y
Modique, petit, peu.
Modicum, parvum, parùm. Vide AUfjL
14, 15, 16

,
ET 17 TRAITS.

corde composée de
Beau
(2714). JJSQf trois cordons, touches.
Ouêy.
(-717) R(oey).
Pulchrum, funis è tribus funiculis
contortus, loca citharce
ci t h arx; ad tonos dis-
2723
tinguendos inscdpta. x-me, atramen-
12 ET 13 TRAITS.
tum in urbe Hoey-tcheou confectum,
in proviiiciaKia-tib-ilail.,quod est ceie-
Jhttjt
1
Effectus ,
Effet; montrer, témoigner.
; testificari,
patefacere
perfectionem internam foris prodere,
berrimum.

Tchïng.aliquem advocare. Hieôu-x, felicitatis )~~ Vide supra(542).


prognosticon;kieou-x,infeiicitatis pro- Veau.

Ii
(2718)
gnosticon. Legituretiam Tchy, una ex (2724)

fVirtus,
quinque sonorum speciebus, quaedam
musicarum vocum diffefentia.

éVertu,bene
bienfait,
E ,
x-tchflng, marcher de travers.
Non rectè incedere ille cujus ne-
gotiapessùmeunt.

)
faveur.
Virtus, beneficilm.
Lo
j
ng'.
LoIn
ZLo gO

Të.
;
opus virtutis ngo-x, vitium ;
fic i tim, favor. x-hfllg
x-lil'iig

beneficium; ming-x, potentiainteiiec-


J
llgëll-X,
(2725)

x-yélng, balancer, hésiter.


(2719) ;
tualis, seu lumen naturale x-oêy-fo-
*w3jScL Vacillare, haesitare. Legitur etiam
Jatig x : -x,
cito incedere, velociter
ky, virtus est felicitatis fundamentum ;
Siâng. ambulare. (Cod. VIIIpag. 66.)
chcn-x, virtus.
(2726)
CLEFS DE QUATRE TRAITS.

j'iVl\ CLÈF
LXI.e CLEF. defunctorum
prima, quinta et nona luna.
;litteraauxiliaris.x-yoûe, (1/ cicf.

sin.
Sin.
(2727)
du
: J.
cœur et des affec-
tions cœur, volonté, intention.
CI' cordis et animi anec
Clavis
cor, voluntas,
f
JI' t"ionum
ITI.
mtentio, anunus, prin-
-
:
l¡J
)rw
I(f.
Vide supra, (2731). Legitur'etiam
~** Hay, inniti.
Sm.
Sïn.

; ; ,
(2732)
cipium vitae, pianeta Jupiter. Ly x,
gI
in.
proponere siào-x,dilicentiai-n adhi- Patience.
bere, diligenter
; lieou-x attendere,
commendare memorias fdng-x, curas
-fis Patiei-itia.x-iiay, patienter ferre;
deponere vel ex animo pellere fdn-
x-ty-hoa, mendacium; leang-x, con-
; jm y tsan-x,
A(
cru d e l1.IS; Ilall-X,
(2733)1T1*t's'1 patiens; po-x,
1 /1 ve lA
i yong-x,

scientiacoiiscieiitia bo-
tatiiin impatieiis, eti
v
tatum impatiens,etiam IOrUlTI,
suarum cal ami-
a liorum,
ai-i-i «-:t et
num esse dictât; kouéy-x,in se reverti.
sic misericors; chaÓ:l<iè//-fÕ-x-tchÕng-
cliin-tchy-sïeôu, unius momenti mpa-
tientia est totius vitie dedecus.
i
CARACTERES JOINTS À LA CLEF.

1, 2 ET 3 TRAITS.
f-* x-te, craintif, timide.

,\k i~~ Pavidus, timidus, pusillanimus,


Certainement,nécessairement. m't corde inquietus, timens.
Certè, necessario, necesse est, om-
Py.
P.J.
(2728)
nino. -
n i" x-tùig, ve l1,.1 r.,
x-king, prOIecto,
pro om-
0111-
nino; hô-x, quee ergo nécessitas! onêy-
(2734)

Vides/lprà(2734).

;
x, est dubiulll, valdè dubitandum,
;
forsitan po-x, non est necessarium.
Te.

*
jftTÎ
Tao.
Tristis ,
x-x, triste, affligé.
lllœstus, mœstum esse
afflictus, mœrens, dolens.
,
(2.735)

1^ Excès, faute, erreur,trop.


Excessus, cuipa, error, dubitare,
(2729) Té errare; nimis, niiniùm. Tcha-x, er-
)I\ft rare, aliuc inari

1
UClnarr.
Murmurer, se plaindre.
oen.
(1.136)
t Murmurare, dolere, aliquid aegrè m

ferre. Vide infrà (2792).
Examiner, chercher.
You
I 1 Considerare, praematurè perpen-
(273°)

l\
Si Craindre , à
Kan. clere, quaerere. (Cod. IX, pag. J.).

J
(2737)

Ky.
quelqu'un, haïr.
porter envie

Timere, metuere, pavere, alicui


Jlt
I Considérer,examiner.
Considerare,perpendere,
invidere, odisse, in aliquem odium reum di-
(2.731)
bere; dies anniversarius
ha- Tsuligciiter examinare.
cognatorum
(2738)

1

en
t
(t!Chf
t Kong.
•w '-
t 1 Cordisangustive,

(2739)

rr
Tchy.
h,
(2740)

11

O

||W
A
uang.
(2740

JrlJK
jyjA
('742)
anp;.
I
Peines, chagrins, crainte.
aiiii-ni
or s angustlæ, anllnl mo
timor, timere.
Ino lestirc,

Volonté,intention, souvenir. I tljt


dar

Oublier, perdre.
estJæ,

Voluntas. intentio, scire, recor- I


dari.
i. Tùig-x,
Ti firmiter proponere. I

Obiivisci, perdere. x-ky, oblivisci.


Legitur etiam Quang in eodem sensu.

Empressé, très - occupé, tur- I


bulent, triste.

,
I

Festinus, occupatissimus, turbu-


lentus, tristis. Po-yao-x, ne sic acce-
;
ieres hy-x,summè occupatus.
I
I
I
I
I

|I

I
!I
I
Triste,

)
jyrt,
(2747)

jlX
I I
chagrin.ci.,
Tristis,afflict-Lis,moesttis.
(2801).

011.Inobediens,
(275o)
il

Fidèle, droit, parfait.


Fidelis, rectus, perfectus.x-tchili-,
Tchông. vassallus régi fidelis.
(2748)

Triste, chagrin.
Tristis, mœstus, mœrore afflic-
Tchong. tus, tristitia.

,,1.(2749)

Désobéissant, désobéir, con-


trarier, effronté.

,
adversari ,
Legitur
etiam Ping in eodem sensu. Vide infrà *1»

alicui non obedire


protervus contumax in
superiores.x-nv, rebellare.
,
S¡n,
cle.

---..
4 TRAITS. I *} l/lf
Emotion.
t

Cordis motus vel agitatio, corde


moveri. (Cod.IX, pag. 6.)
~~- Vide Î/lfrà (2744).
I Yeôu
(2750
1
Tien.
(2743)

{\- '- Honte , déshonneur,désho-


norer quelqu'un. Tsong.
Vide infrà (2876).

t
(2752)

-
Tien Dedecus, ignominia, dedecore affi-
• (2744) cere, alicui infamiam inferre. -Ii- Émotion, craindre.
'1'A Cordis motus, timere, cordis pai-
~- A É Se faire violence l'unàl'autre, pitatio. (Cod. IX,pag. Ó.)
tache, forcer. Tchang.
Sibiinvicem vim inferre conari,
,
(2753)

(2745) cogere. x-x, perturbatè. Legitur etiam JhfL «


Content
IK prompt, promptement. gai , se réjouir ;
«
Mm in eodem sensu.

Kouay ;
Contentus, hilaris, laetari velox,
Vide (a754) celeriter. x - 10, hilaritas, voluptas ;
supià(2745). x-v dicitur de lingira acuta vel mor-
Min. d.
daci; pou-x,
, satellites;
II' choœng-x,h1iia-
"1

(2746) ris, alacris, Icetus.


r
I
tClef.
il I 19
Pién.
Gai,joyeux.
Hilaris, festiviis. Houàii-x, hilaris,
Iætus, Iulanter.
a "'f,rà
Jl!
JL~

Hiong.
£zlong.
C.
Craind
dre.
Timere, metuere, pavere. Vide
('1'
ÓI/
L.
Sm-
CIef-
CIel'.

fi
Slll. (2755) (2763)

Accoutunlé, s'habituer, ba-


jl^ZZZà
1 T Examiner d'avance.
Praematurè considerare. Vide infrà
,:r:t diner, jouer.

I
Yû. (i0'365)- eoit, Assuetus, assuescere, jocularÎ, iu-
(2756) (-764)
dere. Legitur etiam No, pudor, vere-
cundia.
OC
)1'& Cruel, opiniâtre; haïr. x-meéu, stupide, grossier.
Crudeiis, pertinax;odisse, o ffen-

,j
Hebes, rudis, rusticus, stupidus.
.1. , mdere,
1.- nocere. Legitur etiam Ky et LegituretiamI~e0-1~it
rp CIlY.
\z7$V7)Tcj» in Jem
iii eo d ein selisu.
sensu. jr n Leuittir
¡(eau. etiam Keou in eodem
(Cod:IX,pag.8.)
eod em sensu.
seiisit.

jhJL*
l/y
Fidèle, sincère, vrai.
Fidelis, sincerus, verax. Vide infrà
f.
(2765)

II ï
Gai, se réjouir, joie.
Hiiaris, Iari, gaudium.Hoïïan-x,
Tchfn. (lo'z7°)- jLT-
H.m.
vel x-hy, lictari.
(a758) (2766)

JlfrA; Vide supra (2o95). Usurpatur etiam


pro Tchfn. Vide supra (2758).
x-hay"',
1L
I
libéral, généreux, ma-
gnanime, hardi.
, ,
n.
Koîiey. Kcînv. Liberaiis magnani-
generosus
(276 mus,audax, iInperterritus, quem dif-

)J
(2759)
frcuitates non turbant;corvaldè
com-
Triste, chagrin. motum. Legitur etiam Kâllg et Kang
IIÇ Tristis, mœstus, perturbatus. Le-
in eodem sensu.

Tût gitur etimn Tchull : x-x, repetita do-


lJJt Fil de ver à soie, soudain,
L
(2760) cumenta, repetito docere.
d
oublier, éteindre, mépriser.
Sericumfilum simplex quale bom-
JJVrjLx~hy> peines du jLjfî

j
.¡(.
(2768) byces ex ore emittunt, subito, obli-
cœur.
•9 Cordis affiictÍones vel angustiae. visci, extinguere, contemnere, décima
Kïen.
.Li.le n
(2761)
Legitur etiam KÏh in eodem
(Cod. IX, pag. 7.)
sensu.
pendere ; g.
millesima pars uniusfeu,Kmg—x, vili-
x-jên, vel cho-x, derepentè,

.,
., ,
.A.'
ecce, v. - ,A A -' 1 hA
sân-jin-tsay-tay-hoëy-haô,
x- yeou-jin-lay - pao,dum tres viri se

haïr.
Penser, prévoir, considérer, ad scribendum ponerent, ecce homo
réciter lire. quivenit nunciare.

haïr.
Nién. Cogitare, prospicere, considerare, 4

(2762) recitare, Iegere, ore sonitum edere. *-


teou, cogitationes;tsâ-x,
.A. Colère, se mettre en colère,
co l ère,
varias mentis
evagationes;x-x, sine interruptione ; Ira,
*chu, Iegere libros, studere; x-king
orare; -x, attendere,
telUt advertere.
,
Fén
'C:"
ren.
(2769)
ta-x-sv-ayva
, k' l off
etiam rell
eId'
irasci, ° dd.isse. x 11011,
-
L.
.,
, irasci;
irascitur. Legitur
0, in eo dem sensu.
"D' et Ouen
Repos,
9 ; <r,/

(277.Ill,
I paix; fixe.
L
61? Clef. 5 TRAITS.
tjt

I
-
I Quies, pax;fixuni, immotum il
Stupidus,
(Jffi Stupide. I 8)
m'1ft.
le,

submissus, subdere se. Legitur etiam
l'discordd.ia, voces dis-
'T' 1 : x-tchy, d.
Tchen d.
S-
hebes, rudis. Vide uifra sonas, dissonus.
Hoen. (2941).
kt-JL
j1
(277°) I
Iiiniti.x -clii,
S'appuyer.

Ierubescere.
Ca
Honte, être honteux. Er
(o.
subsidium, auxi-

(2779) l' ;
iium,refugium. Quando pater mo-
Pudor, verecundia, pudore affici, I
J.so" b escere. I
ritur, dicitur de filiochy-x quando
mater, dicitur chy-chy.
l"

k
J
(2771)
Comment î
QuomodÕ! x-1110, vel x-sétig, vel I
I 1
¡Ih Soupçonner, soupçonneux,
I-1-^
méfiant.

m v
1sertg.
(2772)
x-ty, quomodo !
1
I
I
I
Tsou..
TsoU.
cSuspicari
ouspicari,suspicax,
suspicax, ssuspiciosus,
1
uspiciosus,
qui aliis non fidit.x-tsé, superb us,
contemnere.
17c
¡t,rh Mécontent, avec peine, diffi- I f
aVide
i||>o$—|
itifrà(2808).
cilement, rebelle.
Vide infra (2808).
?ang.
Ysubdere
an
2773J
Malè contelitus, oegrè, rebellis,
contentus, ægrè,
- reb e lli s, se II
nolle. x x,fastidium, dis-
; I
Hêng.

jri
plicentia. Legitur etiam Ydl/g in eo- I
dem sensu.

Colère,
I
)fa
)
(2.781

IJjHr
Craindre , avoir compassion.
Timere, metuere, conllnIseran,
se mettre en colère, I
)(a s'emporter. I 1-'l' commiseratio. x-x,afflictus, muestus.

;
Ira, irasci. Na(')-x,velflll-X, vel
-
ïi. JH-x,irasci han x,iraenndiam in
JAy/"of
^~7/^corde fovere.
I
I
(2782)

ID Penser, méditer.
lV
x-tchông, vel x-yong, qui
IJl peur, epouvante. a (2783)* Cogitare,111editari;Iittera auxi-
liaris. x - siàng, cogitare; x - siatig-
-
kiebu,diutiùs considerare; * leàng,

.J.C o
Tchïno-Timens, perterritus.
(2775)
considerare. Legitur etiam Ssé, cogi-
tatio, idea, intentio, sensus, propo-
situm, voluntas.

vf £| gTimere,
tR
*w
Pa.
i2776)
(2776)

111
,
Craindre, crainte,
timor. Kttig-x, timor;
pÕ-x, ;
nihii est timendum kong-x,for-
sitan, credo, dubito;hay-x, timere;
-
x-sieou, pudere.

Étonné, surpris, timide.


Stllpefactu, perculsus, timidus,
.I.tft
IYJIJ
Clair, brillant.
Clarum, splendens. Legitur etiam
TcheôuYeôuix-x, tristis et timens.
(2784)

f\*"
I Naturâ
Stupide.
hebes et parum nabilis.
j~\ timens. Kln0s-x, timere. Pin.
Fou.
(7ïï) (1785)
Clef, NIf-x, rougir de honte.

II
di." Clej
jtlj}
lit-*
,
Unir, ensemble, uni, joie. JL.
I f
61!

",
lL I
pa Unire simul, concors. IætltIa. I
x-x, hilariter.. II
lIt¡ Erubescere. Legitur etiam Ny in
eodem sensu. (Cod. IX, pag. if.)
y
Y. Nf. su.
Sin. (2786)
I (2794)

Tay.
4
A
itc Paresse, paresseux.
Pigritia, piger. x-tndll,malèexci-
pereseutractare.
I

I
I
j1\Jt. C hose extraordinaire,, chose
I:f.: qUi arrive rarement, merveil-
Kouay. leux, adnlirer, se

,
plaindre.
Res extraordinaria, res rara, mira-

FW
(2787) (2795)

du.;
bile portentosUlTI, admirari, con-
Vide"ifrà(3139). I quen. PU"
queri.
queraris ;
o-yao-x-llp;O 1 -
do-x-ngo, ne dee me
x-voe, monstrum ;; -
Ille con-
yao x1
(2788)
;
aeris daemon ky-x, portentum tchaô-

j
naturâ
«
(2788)

Ky.
(2789)
Prompt,
a maladie, affliction.
inquiet

;
pauvreté,

Celer, soliicitus paupertas, pe-


nuria, morbus, affiictio, angustias
arctum, gravis, accelerare.Sing-x,
festinus; x-pf, in angustias re-
, jli
;
-,
I

I
Fo.
(2796)
x,occasionem de se conq uerendi prx-
bere.

Fàng-x, entrevoir, ne pas dis-


tinguer clairement.
Confusè vel quasi per caligincm,
,
aliquid videre. Vide tnfrà(12,681).

digere,
d. ;
nrgere, premere sse-po-Iàn-x,
-' v 1.' ififf-ft Cœur oppressé, être affligé.
negotium non est valdè urgens. 7P
IP
I Animo contractus, moerere, contra
|IuK naturam irasci.
Inquiet, chagrin. bo.
L'v
(2797)
1 Inquietus, mœstus, valdèsollici-
ong. tus. x-x, homo rectus. jfcfc Repos; timide, craintif.
(279°) Qiiies;timidus, pusillaniInus, in-
- | ,tth. Cœuraffligé. 17.v
validus, dociiis,iinbellis, tranquii-
lus, Ienis, pacificus.

y:Tchïl
'-
I

m
jll

(279.)
Cor triste, cor mœrore
(Cod.L,.Y,pag.14.)

Murmurer, gronder, répri-


affiictLllTI.

,
I
(2798)

Huên.
(3902). Legitur etiam
Vide infra
Huéll, vendere.

J~V~ man der, se plaindre, regretter,

f
(2799)
'-
Youen être fâché, haïr, haine.
--:' (2792)
,
dolere , ,
Murmurare, increpare, conqueri,
poenitere irasci
odium. Mây-x, proprias alicui culpas
odisse , Tsong.
Vide infrà (2876).

- objicere ; x-oudng meliora sperare. (2800)

j.JP|yd'affliction.
,

4A
Natura.. Sing
Nature.
Mj-lien homo
;
sc^eiltiasrebeilis x-ming,vita.
con- P'
-
Extrêmement triste et rempli

Summoperètristis et omnino mœ-


j(r^ing.rorea®.ctus«Legituretiam
Ing. D
(2801)
affiictus. Legitur
fore Ping
Pfllg etiam in
iIl:
(2793) eodem sensu.
(fI.' Clef.
Hoang.
it \/lA
A
, (oang.
S-
w

-ln.
jtllttl

8) cor valdè turbatum.


C.I.
z oz

jtJL*
'7J
Tchû.
,
1". ,
Extravagant, cruel, troublé.
crudelis
Insulsus

b' d..
perturbatus I

b';
x-hôt indistinctè,
non kenè distinguere, obscurè x- I
mallgJ quàm ce l errune. *

timidité.
;
Craindre, avoir peur crainte,

Timere, pavere, metuere; timor, I


Voilent
, A
I

I
*,.
Meou.
Irrt?

(2810)

.tij
Desirer, avoir envie.l
cupiscere. (Cod. IX, pag. id.)

Vide i/lfra (2853).


r
Desiderare,exop tare, cupere, con-
*1 *
ciej,

Sin.
zn.

(28n) I
(2803) metus, timiditas. -
Itfü Vide supra (2751). Legitur etiam
6 TRAITS. I Ixrt Tchong, cordis motus, cordis agita-
tiones seu paipitationes.
Yii Yeofil,

IT Laetari, gaudere ,
Se réjouir, être gai.
irctitiâ affici. I
I
(2812)

Kcing.
(2804)
(Cod.IX,pag.17.) I
I
I
JfvfrUnis, s'entr'aider.
ITÎfÊ
",- *
Concordes, ,
uniri sibi invicem
prassto esse, summè concordes.
1£.
,
Hie.
,JJJ Penser,songer, comme, de
cette manière.
Cogitare sicut, hoc modo. Ky-
I
I
(2813)

~i~
(2805)jen-x-ty, quoniam ita est, sicuti. Vide infra (3161).

Luén.
Jlb
I
S-
01 Sincerus,:
Sincère, fidèle.

SrÍll, timere
fidelis. Legitur etiam
x-ly, timere.
(2814)

Videinfrà(2857).
ôun.

Ihao.
(2806)
Jy.
l-f
ITf
S'appuyer. (2815)

Chy-x
Inniti. x-laf, vel x-hou, confidere. Mt Peu affectionné,mépriser.
hy. tua est;dicitur
x-hou
de eo cujus mater mor-
dicitur Parùm benevolens, contemllere,

;
X-flOU lCltur dee eo CUJUS
eu >ius pa.
p1a-
(2807) Tiao. paulatim in deterius vergere.
ter mortuus est.
(2816)
'\J: Toujours, perpétuellement,
long-temps TTroublé.
persévérer toujours
Vu
ZJA
Heng.
(2808)
dans le même sentiment.
Semper, perpetua, diù; perseve-
rare, semper in eadem sententia per-
b. -
A
HOanD"
(~S'7)
Perturbatus, corde vaïdèturbatus.

b'
x ho,indistinctè, non benè distin-
guere, o1bscure; x-mang,
* quam
rimè; tallgx, turbatus.
, celer-
1

severare. x-siii perseverantia.

)t 1 IXt
Craindre, avoir peur.
Timere, pavere. Usurpatur etiam
xtt Craindre, peut-être.
Timere, pavere,forsitan. x - pil,
metuere; x-kuii, pertimescere. Legi-
(964). Kong,
Kouanv pro ^ou^nët Vide supra
(1h8)
^8l8^
tur etiam JCong-x, dubitare, cogitare,
(2809)
considerare.
.ci
Changer,
IChanger, j|y* 6fr'Clef.
il
jf
61/ Clef.
11
0U\6y,
JH
Jy.
tromper.

f<m
Mutare, decipere, mutari, pœni-
(10,035).
tere, perversus. Vide supra (185) et
iK v
Kia.
Kza.
Content, sans»chagrin.
h
Contentus, sine mœrore, hiIaris.
Legitur etiam Kidy in eodem sensu. I
Cler

Sln.
r > (l0'0 3 3 ) Sin.
(20819) (2828)

Jti5
Vide infrà (2895). t'yt Vide supra (2786).
Tsy.
| t Su t.
(2820) (2829)

Jta I\h Craindre, avoir crainte.


f

Vide supra (2808). MJ Timere, metuere. Legitur etiam

J,
Htng. HiôngHiong in eodem sensu.
(2821)

i,'
LT.
Hiao.
Se réjouir, être gai.
Lœtari, gaudere, contentus, qui
non habet quo tristetur.
I
(2830)

)1,* Chose extraordinaire.


Res extraordinaria, res rara. Vide
Koûay. ,slprà(2795)..

Chu
(2822)

^t-|
A~~ Misericors
c,
,
Miséricordieux.
alios sicut se ipsum
tractare, aliquid patienter ferre.
J'(283.)

Avare, desireux.
Avarus, , cupidus. Vide
Lin.suP™(llS0.
f"l , parcus

jlm
.<--:. (28-3)

-- "*
17 Présomptueux.
(2832)

Grand, agrandir.

4
Confidens, de semet nimis proc-sii-

>
#
¡(oua.
Koua mens, superbus, tumida corda ge-
Legituretiam
reiis. Legitur V" pusi
etiam Kou,
Magnum, amplificare, magnum
facere, proferre.
(2824)
rens- pusillani
l lanimus.
iii-tis. Koue
js .x

L Chagrin, maladie.
(a833)

N
tt ~U
ang. fA
Yânv.
.1(2835)
5)
Mœstus, morbus; vermis qui
homini-im rodit,
cor
à quo antiqui, ma-
rentes in antris, vexabh antur. Koûey-
x, quomodôd' va i es? voû-x-hou,
v ,
1 A esne
T,e.
,
rà.

î animo
4~Y~
Libertinage.
Licentia
ong-X,aiiimoobsequ
Tsong-x,
Ts tibus obsequi,
i
suo arbitrio operari.

induI gere, re i axatus.


,
cupidita-
N~ sine mœstitia, vel infirmitateî (2834) '-'

haïr.
'\L Compatir, secourir.
11111.Compati,
d.. misereri, miseris etse-
0ey. Odium, o d isse, in aliquemodium
Od' le
habere;iracundia,irasci.
d Su
(a835)
nibus opem ferre, tristari.

)t iit
(2826)
llSl Honte, pudeur, rougir, faire
affront.
Tsë:
Vide ityrc} (3072).
Pudor verecundia
Tchy.
afficere.
contumeliâ
eruhescere,
Voû- liên-x,sine
pudore, inverecundus.
tfV Clef.
iÉ. J
JllI
JVide
yv<?.
à Pudeur, rougir.
Plldor. verecundia
supra (2764).
, erubescere. I
¡1ft
¡;['
Kong.
Avoir peur,trembler.
Pavere, trepidare, înetuere.
x, reverentiam exhJhere.
Ta-
£1:ci$
il"I*
p
Sin. (2845)

, , s'n-

,
(1837)

jlfa|
1 YpL
Haine, haïr.
Odium, odisse, odium in corde
fovere.Yoûen-x, vel tcheou-x, odium,
;~rt

Sv
-s~
Respiration soupir
arrêter, interrompre, naître.
repos

Respiratio, una aspiratioetrespi-


;
ratio, s-tispiriuii-i,cl-Liies; sistere, de-
(1838) odisse; siâng-x, inimici; x-pu-të,vei (2846)

l, qnod
lùm ; 1.
pli-plf-të, utinam! tchy-x, displicet so-
, d a: - Oll, sieou 1,
- - httig, a
nuIl''
sistere, nascere, producere, quiescere.
;
Tse-x,filii ly-x, iucrum; korl-x, indul-
d., ;
studere;
habitâ difficultatum ratione, virtuti
x-po-tl-ch/, utinam esset!
gere,inordinatè
gere, inor

ultra capitale; siao


amare
pecunia quae acquiritur vel restituitur
-x,
1/x,
ainare; tsè-x, vel ly-x,

artirtcium,
tar#Bienfait, faveur, obliger. nuncius, novitas.

superiorum
Mgen
Ngên.
(2,8
(.839)
39)
l'
in b,
Beneficium, gratia benefacere
inferioresamor
,

men civitatis.x-tellu,benefactor
gratias agere; kan-x,
1
c ;
sié-x,
TT gratiam;
habere
, no-
Jf\A
I/P juste.
S'appliquer;également, égal,

Diligentiam adhibere; adéquate,


pao-x, referre gratias.
Kïa
.I\.za
(2847)
-
squale, justum. x cheouf ledng - ;
,
, -jilli,
A

II&P
N~y
Diligent, appliqué ; respect.
DiJigens, attentus, sollicitus ; in-
adaequatè cepit duos homines x-x,
; -
avium voces x had, conveniens,
valdè appositum, congruum.
K
,
ternaveneratio,veneratio, venerari. * ~~L
Ko.
(2840) ensemble.
Unir, être d'accord, à-la-fois,

vt|^|Douleur souffrir. IIY Unire, convenire, una, simul.


I IPI Dolor, dolere, infirmus. Tsdng-x, (2848) Legitur etiam Kit; in eodem sensu.
suisvoluptatibtis fraudatus. Legitur (Cod. IX, pag..2-2y)
Tong. etiam Tong in eodem sensu.
(2841)
Videtnfrà(2856).
Jyidà Tranquillité, paix.
Ifl^. Quies, pax, pacificus qniescere, YoÜe.
,
Attranq-Liillè vitam agere. (2849)
1len, 7 TRAITS.
(2842)

_t. ressé,
EmP
IJ
-J Wt Respect extérieur.
Reverentia exterior, honorare, ve-
nerari. Tchû-x, ventrem exonerare.
f.::

1Mâng.
E tres-occupe.
Festinus,occupatissimus.Vide
pra (2742).
,

su-

Kong.
(2843) (2850)

fcl-f
.1Im
Videsuprà(2841).
j) Vide suprà (2843).

KÕng. Tong.
(2844) (2850
j.'
-ik Ui* GaiY lie
w
(y)
i
Clef.
yry extraHi/aris,
Yang.
content.
vasa.(Cod.IX,pag.2.3.)
cordis
contentus
tamentllm; exundatio aquae
vasa. (Cod.
; oblec-
seu oleœ
e~
IX, pa.-. -23.)
;Jflft
J

T y..
Égardsdesfrères cadets
vers les frères
fi aînés.
1\"
en-

Observantiafratrum minorumerga
61: Cie.
il
I

Se
fratres majores. Kay-x
(2861) 't
rex in subdi-
bd. SIn.
tos benevolus.

T
1

FJ fâcher, Affliger. b 9Fort,


iim Fort, vaiHant,
vaillant, cruel.
f Irasci, tristari. Legitur etiam Kueti,
crue l
Fortis,strenuus, férus, crudelis,
Youen. celer, festinus.
Hân, violentus, vehemens. Legitur etiam
Hall in eodem
JJjfî
(2853)

Sincérité.
(2.862.) sensu.
àlue--lt
| M"f Ingenuitas. x-py,
ex animo, sin-
Vide infrà (2916).
.Ilouen. cerè, toto corde.
Koùen. Ty.
(2854) (2.86,)

Paisible, triste.
fPJQuietus,tristis,sine Triste,
,e inquiet, chagrin.
Tristis, inquietus,
ao.
si J secrets
furtlnl secreto.
strepitu. x-x,
Y. r oreafflictus.
mœstus, mœ-

I
T Nt
(2855)

ji-&-
VU
Content, gai, être gai.
Contentus, hilaris, lætari,
jr (2863 bis.)

Se repentir.

Yoiie.
(a8j6)
dereJ cognomen. gau-
gitur
.Qjey.
(2.864)
Pœnitere.Tong-x, resipiscere.
etiam Holy in eodem
j~~ (1023).
Iteln vide supra
Le-
sensu.
o~~
3~
4Sy.
Connoître entièrement,
former avec adresse.
s'in-

Omnino cognoscere, subtiiiter


jfafe.
Coiitraratioiiei-n
Féy.
Agir contre fa raison.

(10,072).
agere. Vide infrà

J
in-
W>») vestigare, cognoscere, (2.865)
cognomen.

Sage, prudent, savoir. M


if.
Respect, tanquiIIité,
examiner. repos,

iI
Sapiens,prudens,
Tche.
(2858)
cere. Vide
scire, cognos-
supra (1258). - (28^6)
Reverentia, tranquiilitas,
-2
examinare. (Cod.
IX, pag.
quies,

il^
pAvarus, Avare, desireux. )Ir\m Avoir peur, étonné.
cupidus. rà(1151
VidesupP
Timere, pavere, stupeiactus, ti-
Lin. et*M- Song. Ineus, horrescere.
(2859)

jr(2867)

;
'1^fi
LIn.
(a860)
V,desuPrà(115
15 1 et 283
1 232)
2).
Tsun.
Emendare
(-868)
Se corriger,
bellis.Legitiirse, poenitere,

secundo.
se repentir.
X-X, im-
etiam Tsutn, SIstere
mutare, resipiscere, ordinem
tenere'
itwICompati,
, I
0WKouey
Sln,
il
6t:CUf.|f|y|

(2869)
ev
Avoir pitié être affligé.
tristari, infïrmus,inva-
IIdus, magnum, cognolnen. Lesitur
etiam Ly in eodem sensu.
Joie,
Tft quiet.
8 TRAITS.

penser, considérer, in-


Clef,

Sill.

jlN Erreur, mensonge.


rsong.solliciGaudium, cogitare,
lit
(877) solhcItus.
ttis. (Cod.
considerare,
IX, ..27 ) pag. 2.7.)
pag
I Error, mendacium; errare, deci-
q^ pere. Oêy-x,fidemfallere. iMî* Desirer de parler et ne le
(1870) lyp pouvoir pas.
iffi: Apercevoir, comprendre. I Féy. Dicitur de eo qui loqui desiderat
1.1=1 Advertere, animadvertere, intel- I (2878) et non potest.x-x dicitur de interno
desiderio.
Oú. ligere, post multnm laboreminopi-
(2871)
; ,
nato aliquid intelligere.Yng-x, inge- I
nio promptus x-jtn facere ut quis |
resipiscat, in se redire; mîng-x,intel- I ':1 se
;
Douleur, affliction compatir,
plaindre.
lectus.
R-
ey.
Dolor, mcestitia;compati, dolere;
d p
ÀÉloigné, penser, affligé.
j Remotum ,
cogitare, tristis, Ion-
YeÕu. gLim» diuturnum. x-x dicitur de re
1
(2879)vox

)t-J::.
i entissine
vox dolentis
sericordia, commiseratio.
T.At mi-
si ne~prl oratu. Tse-x,

Vertu, bienfait, faveur.


m i-

, ;
(1872) interminata seu amplissima, ut cœ-
ium x-yâllg dicitur de vexillo
IlEI Virtus, beneficÍlull, favor. Vide

;
mare
à ventoagilato.
rj,gsupra (2719)'
-

)ttf (2880)

Videsupra
Vide supra (2817).
(27719).
19)
Hoàng.

"rI
(-873) Te.
(2881)
M
Haine,haïr.
Odium, odisse, odium in corde
*L~ft Vide supra(271^).
LA
fovere. (Cod. IX, pag.26.)
(2874) Te.

m* (2882)

r,„ ,
rJ.0an.
S'affliger,craindre; douleur,
malheur; penser.
Tristari,timere; dolor,zegritudo,
r 1" • cogitare.
caiamitas, inielicitas; •
f'tristis.
I)

Souy. sensu.
Triste, chagrin.
Tristis,
Legitur mœstus. Tsïao-x, facie
etiam Tsoiïy in -eodem

JW
Tsong
x-x, ou x-mdng, avec trop de
précipitation.

(2876)
Videsupra(2883).
Praeproperè,nimiùmfestinanter", 14Souy.
valdè sollicité.
(2.883)

(2884)
Jhi. Itspes
fj.eClef.IffTcheôu
,1 *rlEr
- x, frustré de ses I
I
JjplVidesupra(2775?). j
6-1., Clef.

I
vœux.
Votis frustratus, spe dejectus, pris- I H°U-
tinas seu conatus 0lsse. SIn.

gai. ligU
oru_ tInas spes seu conatus o disse.
I (2894)
S'in. (2.885)

Jfil
1V Content, M Tristesse, s'attrister.
, tristari,
commiserari,

J1
Tristitia
Contentus, hiiaris, festivus, vir- I
j,* tus. x-x, corde turbatus seu commo-
I
I
Tsy.mi.seri.cord.i.a
lTIlserJcor
a moven.
compati, alicujus fortunam miserari,
mi seri cordilaâ moyen.
moven.
(2886) (2.886)
tus, intimus animi motus. I
(2.895)

gd
I;J Triste, affligé, chagrin.
Sincère,fidèle, vrai.
Sincerus, fidelis, verax. x-x, im-
Tristis, mœstus, mœrens, mœ- I
JlA" -x, animi angus- II /(ông;. potens,ijihabilis.Legittiretiaiii Kong:
Men rore afflictus.Fan

I)
x-tsông, voti impos.
tix ; Jyeôu-x, tristis. II (2896)
(2887)

ffl Videsupra
(2887). 71k
,
Triste, pensif; faim.
Tristis ;
cogitabundus ,
famés
I Nÿ. vehemens appetitus.
Min.
(2888)
I (2897)

Itf Troublé, ému. I Passions,affection.


m afïèctus
pmf*
jçyr
(2889)
Perturbatus, corde turbatus, cin- I
guli parsquae pendet. I Tstn*
(.898) res,
vehemens
negotium
;
Animi motus, benevolentia. x-kÿ,

; ssé- x,
;- -
vel chy-x,
voû-x,ingratus chiié-
x, pro alio intercedere; ky x chy-
Jcfc - -
r V:
Haine, haïr; cruel, cruauté;
querelleur, opiniâtre.
tsieou,
M~ vel
;
vei tao-x chy tsiebu, poesi et
vinodeditus; stng-x, indoles hiâllg-jÿ-
tchy-x, antiqua amicitia. Tsy-x, septem

-
Hing Odium, odisse; crudelis, crudeli- affectus, scilicet, hy, gaudium;notî,
(1890) tas; rixosus, pertinax. ira; llgay, tristitia; kiiu, timor; ngay,

J
.~Jt~

Tao.
Avoir compassion, douleur,
affliction.
Compati, misereri, dolor,moeror;
dicitur etiam de morte pueri septem
P
It..p:¡

Tcheou
amor; ou,odium; yo, desiderium.

Frustré de son espérance,trom-


pe, dans son attente.
Spe dejectus, fraudatus.x-tchang,
; (289,) vehementer tristis.

k,
(2899)
annos nati, in juventute mori.
Sincère,foi,fidèle.

'-. Tâo.
Vide supra (2891). mTh fîdes,
Siiicer-us, fidelis; ex animo
ex corde. Legitur etiam Tïitz in eo-
,
hun.
; Tc
JEci LL4,
fL* *dem

fFort,hardi.
-• (289a) (2900)
enl sensu.

JhBÉ

; .;
Haine, haïr.
IÆOdiu111, odisse,
Ydy.fovcte-
odium in corde
ICb
, , Fortis
i1!fr{l(4139)'
audax impavidus. Vide

; (2893) (1901}
àrénà t't!i x-tchj, dissonance. I —
Jgfcsoupçon. Erreur, aveuglement, doute, h.' Clif.

(901.)
6i* Clef.

Tchin. Dissonantes soni, voces dissonce.


Videsllprà (2778).
- jHv Error, animicsecitas, dubium; du-
SIn. I (2911)
hitare suspicari, perturbare, insa-
; Jill,

;
nire. Y-x,dubitare, suspicari my-x,
I.!¡
Tchèn
Tchên.

jr
Ire
Vide supra (277 8 et 2902).

Douleur, affliction.
I

I
)JA
j y"
n,
Tli.e\«
caecitas moralis

Honte,rougir.
cfien-x, perturbare,
fallere ut sectarii piebem.

Verecundia,modestia, erubescere,
pudor interior.
I §* Dolor, mcestitia, mœror, afHictio. (2912)
Legitur etiam Ledng in eodem sensu. I
Leang. (CÓd. [X,pag.30.)
I Jlm
Videsupra (2854).

)
(:904) I

'f:A
*lArt Soupirer.
Sou p irer.
Suspirare, suspiria ducere, timen- I
I Kouen.
(2912bis.)

tis gemitus. (Cod. IX, pag. JO.) II Soigneux, respectueux.


Ouan.

2 I
PGT Diligens, attentlls, reverens.x-x,
(1.9°5)
f(utiZ. quàm attente. Legitur etiamKuén,
tL*
I Iassus, fatigatus.
Petit trou, petit. (913)

yoùen
Parvum foramen, parvus. Tristesse, rôtir,brûler.
I
!
IjhJ Tristitia, torrere, cremare. x-ytll,
(2906)
Tiln. calidu111, calefacere. Legittir etiam
l n. Tàti,
, quies.

4
f,é. Enseigner, venimeux.
M
É (1.914)
;
Docere, aliquem instituere yene- Honte, ignominie.
natum.
Ky. , Dedecus, ignominia. Vide itfirà
(2907) j8. (10,989).

m Vide supra (29°7)'


(20915)

;"S ,, ,
Ky.
ln Crainte
Timor
craindre, respecter.
timere
motus. Tchu-x, tristari.
venerari,animi
TV
(2908) - y.
(29IC)
JMlDesîrer-
) Desiderare;
concupiscere, occisi Videsuprà(2916).
* *
Lân.
• hominis divitias capere. Vide supra
(1962). Ty.
(2.9°9)

iPtM
(a9I7)

xtdb Stupide. x-jen,dans son attente.


fallunt.Trompé
I vlv Hebes. Mvng-x, ru dis, hebes, stu- Ille quem sua vota vel sui conatus
» pidus, confusus. non contentus.
Tông. Ouang.
(2910) I (29IS)
'ti.'-Clcf
rTcliiïe
llw

Sin,(2919)

succedunt.
jl\
Pvv
Tclzue.

JbJht
HVy
Triste, affiigé, chagrin.
Tristis, ,
mœstus.
inoerens
dicitur de hominibus tristibus.

Hoàng-x, troublé.
x-x

Perturbatus, quia res ex voto non


Vide supra (2768).
J
Jj
JLO.
y,
Obstacle,
Joîiy

I|^J
(2927)
empêchement.
Obstaculum,impedimentum quæ-
daln casrernoilia in autumnali tem-
pore; dubitare, suspicari.

9 TRAITS.

Paresseux, lent, impoli.


; (h/

Sïn.
Clef.

j ft..

JI
m
(2920)

Troublé,stupide.
Turbatus, stupidus, mentis hebe-
T6.
(2928)
Piger, Ientlls, inurbanus. Làn-x,
vel hiay-x, vei tdy x, piger, lentus,
; -
desidiosus x-teou-ngan-ye, desidiosus.
Legitur etiam To in eodem
sensu.
tudo. Legitur etiam Hom, obIIVISCJ.
Hoên
)I\(
Se mettre en colère.
(2921)

jfvf-ft Avarice, avare; aimer.


I
Pt Irasci. Ssc'-
Se mettre en
colère.

Nào. tingentibusperturbari;x-nôii, vel


e
à rébus con-

1|-^|
J::I
, ..,
Avaritia, parcus;amare,dolere,
compati. Ko-x, res miseratione digna,
iiiiseraiidliiii
proh dolor! x-yn-tse, a (2929) fa-x, irasci, iracundia; x-hén, odisse.

Penser, considérer, méditer.

hori '-
(2922)
parcere pecuniis ; ngdy-x-kouâng-yn,
tempus benè
b ,.
1. -
insumere x-aO-XOll,; - Cogitare, considerare, meditari,
l.r11.\C fia- sicing.existii-nare. Ssè-x, considerare;me-x,

Seul, parcere, molestiam timehs.

seulement.
non venit in
f
(2930)meditari ; x-pë-layl recordari
J'
nequeo,
mentem; tCJle-sse-x-a)'-
1 /1

oA
,
oudn-oudn-po-nêng-tcJung-leào,
A 1ri. 1 hhoc
I 'tE. Soinm, tantùm, duntaxat; tium, ut mihi videtur,nuiio modo
nego-
consi-
1ey).finaUs. derm-e, nlachinari, consisterez iittera concludi potest.
i2923)
Legitur etiam Ouêy.

|=I=gBienfait,obliger.
)ffn Etre affligé, craindre.

Beneficium, I Tristari, timere, metueie.


A- - X,

, ;
; favor, ,
Hoéy.daie>amarelucrum
benefacere, obsecun- Tchot/'v. cor parvum.

m
(293J)
(2924)misericord..1'
oey.
dia militas
gratia
hhasta trian- *
Craindre, avoir peur.

j ;
gularis. x ty, juxta ;
- rectam rationem ITJC Timere, pavere, reformidare.

t
operari ngën-x,beneficium.
Tïê. (Cod. I-Y, pag. 3y)
t?S
l• dUm'
(Z925) (5)
Mal, méchant.
Malulll, improbus, defornle,
K&" x,
NglJ.Legituretiam
sor-
vasa usui inutilia.
Oil, «pare? quomodà?
jJlQ
tBË.
(2932)

Triste, erreur, craindre..


Tristis, error,timere, perturbare.
telll Ou,odium, oang. x-mallg, occupatissimus,

t
, odisse, erubescere. præproperus.
(2933)
-iîVlL

m
M Ira.
(2926)
Triste, chagrin.
I-IC Tristis, mœstus,
moerore afflictus.
(Cod.IX,pog.34.)
.1
/v^
Tchun.
Stupide, grossier.
Hebes, rudis, stupidus.
tare. Vide illftà (p6ip).
X-k, agi-

(2934)
;)
61!Clef.it^SlTriste, sans appui.
•1*Ir.jf
I AM Promptément, à la
IjKtché, colère.
;
hâte fâ- l.'Clif.

It
Mœstus, derelictus, ab omnibus I il
W Kiong. destltutuS.
destitutus.~-~moerorea~Hictus.
x-x, mœrore afflictus. II Heolit.Festinaiiter,
sollicitè.
celerrimè; iratus, ira- p*

Sln.

*)\\
(2935)

Irriter, provoquer.
I

1
.r.I.eau.
(1944)

Videsupra
cundus,

(2.p44)-

Jh
Irritare, provocare, aliquem laces-
Jè. sere, perturbare. I

L(2936)

I:;fi
Vide supra (2936).
I
I

I
Heou,
(2.945)

tjtl
; Orner, changer.

t * Ornare, mutare, diligentiamadhi-
1 bere, curare.
(2937) Kë.
)I:a Considérer, comprendre;tran- (2946)

Irr*
,
quille, calme. I
Faute , erreur, excès.
Sïng.
;
Advertere cognoscere, compre- I i\L> Peccatum, error, excessus, defec-

Sîng.I
)
hendere quietus, tranquillus. TchâÍlg-
(2938) Kientus, gravis infirmitas.

I
x -x dicitur de corde à rebus externis I
I (2'947)
imperturbato et semper quieto.

fl"Pf Être, louer.


Vide supra (2938). I
Oey.
Esse ,
Vide infrà
laudibus aliquem efferre.
(12,41).

)
(2948)

,
(2939) I

.'Ut1 Compassion, compatir. ~6~~ Surpasser beaucoup plus,


J
V^V

Tse.
(2940)
Compassio, compati, commise-
rari, condolere.
¡
YN
u.
(2949)
recouvrer la santé.
l,.
Superare, multo magis, conval1es-
S
cere. Y-tchy, x-hf;y'-hio'', x-yû : per
¡tR Stupide, troublé.
doctrinam ignorantia, per cibum
famés sanantur. x-x, quanto magis ,
1 pjf Hebes, perturbatus. Vide supra tanto magis. Legitur etiam YiÎ. Vide
(2921). infrà (6374).
Hoên.
y-y -

)t(2940

ttX Changer de couleur, rougir.


Faciei colorem immutare, erubes-
1 ~,
THK
Air content, air doux.
Facies hilaris, facies lenis. x-x,
Tsiao cere. Vide SUP™ Yû.
hilari vultu, laetari.

(294a) (29jo)

*k Triste, chagrin, pensif. k~-~


lyTO* Douleur) tristesse.

'T'At
Tristis, mœstus, cogitabundus,co-
gitatione defixus. Ngây. miserari.
Dolor, tristitia;prà
Videsur
compati, com-
(1236).
.1.seau. J.ygay.
(1943) I (2.9S1)
| ,it=» t!1 Désirer, d .r r fort.dil-r
D. desirer rOI'"t ÓI; Ckf'
Clef.
,Ó¡/ Clef. ilKrt x-x, ignorant, sot. j
Ijjj^
;
laudes
Desiderare, appetere, ap-
f
j
Rudis,stolidus, stolidè, timidus, quiescere,
.1f petere. Legitur etiam Kf.

)
*-
Tchïng.
debilis corde. I
Kie*quies item Ho, aliquem objurgare, Sin.
I (-960)
Sm. (295a) vel verbis castigare.

troublé,
Craindre, avoir peur, être
plaindre.
I
I
* d. vite.
Marc h er droit et 1\
se IÂ7#
Rectè et celeriter incedere. Legitur
js- Timere, pavere, turbari, dolere.
u eYLegituretiamICoiie"
(1953)
(2953)
yili
Legituretiam Kouey in eodem
d em sensu.eo
I
I
etiam Chdllu in eodem sensu item
Chang". T£ngf immoderata iibertas, intempe-
;
9
(2961)
rantia, ddeerrare. ('r
(Cod. Iv pag.jg.))
d IX,
Ipf Kounx, simple,extrême- I
jfntment sincère. 1\:a
pv; Simplex,summèsincerus,
PY.Sii-nplex, sui-nmè siiicertis, ex ani-
aii i -
I
I x-x,tranquille, profond et
I tranquille.
I
(2954) i-no, Slncere.
Yn. TranquilIus, item profundum et
1ft Haine, haïr.
I
quietum.
I(Cod'

L+Odium,
1X>lmS-3*-) odisse,oblivisci.1 S'opposer, résister.
aliquem
I „pentino
AT~r
I (2962)

Hzen. Adversari, obsistere. Tso-x, re-


I horrore correptus, perterreri.

lié.,
(2955) (go).Legitur etiam Ou in eodem sensu.
!;tX (,2963)
Avoir compassion, avoir pi-
j1

pt )
se plaindre, être triste. I
ATmCompati, misereri, dolere, tris- I Vide supra (2758).
ln. I
(2956)
tari, itioerere. Tchfn.
(2964)
j1¥
lyfcr'
~~t
-~ py
Opiniâtre, méchant.
Pertinax, perversns, malus, rebel-
lis, inobediens, contradicere.
I

I
I
A(E~
I fIl
Concupiscence, souhaiter ar
demment.
I mcillo. Concupiscentia, concupiscere, ap-
(2957) 1
(2965) petere. Vide supra (641).
Intention, volonté.
Intentio,voiuntatis actus. Ting-x,
Keôu-x, insensé, ignorant,
~~N~ y propositum, proponere;të-x, vota
(295)assequi; fe-x, industria;
grossier, stupide.

x, absque consiiio
7.'
koiî-x, data
d
de
, voû-tchu-

opéra; pov -tchy-lao-yê-


1- A l'
;
inops consilii
MeÓu.
(2966)
Insipiens, ignarus, rudis, stupi-
dus, hebes.

~B~~
-
ÎSÏ111-x-jû-hô! quid sentit dominatio
vestra ? ouen-x, rhetorica.
m
M Stupide, ignorant.
Hebes, rudis, modus loquendi ur-

J1Réflxio,
~~t~~
lrifoJW souvenir, s'efforcer.
I^iïèn,
(1959) 11
réfléchir, se res-

Consideratio, considerare, remi-


»
conari.
Y11
(2967)

p ,
dementare y-hiô-yu-x
;
-
sanatur ignorantia x-mong,
,
astu
,
;
banè de semet ipso. Tchoûen-x,sim-
plex, absque ulla' falsitate jo-x,

l'v
sapiens, qui foris suam non prodit
dsa pientiam
; t
; y - ky-x ty, astu hostem
per doctrinam
hebes.
ifcj
Ci:

W
SUI.
Clef.
J y(2968)

jtrTT;

,
1

pj,

-rl
»h-
{/y
JQie
(2969)

)t\'ifô

Kcin.

Afft
l
(2971)

M~
favor;

,
Aimer, amour, compatir.
Amare, amor, compati, benefa-
NgaY cere,gaudere, gratia; parcusindan- I
gay. ddo, seuavarus.T

cœlum
1
Hng

Contentus
voto succedunt.

,
superiorum I
Tchong-x,
1'

- x, vestrae dominationis
filia; x-yo, voluntas.

,
Content,joyeux.
hiiaris, cui res pro I

Foible,timide,craintif.
Debilis, infirmus, timidus, pavi- I
dus. Legitur etiam Noaàn et Noudll I
(2970) in eodem sensu.

promovere

: d.
,
Eiliouvoir, exciter, remercier.
Movere
I
I

repentina I
motio interna, gratias agere. x hé,
per perfectam
movere dicitur etiam de d
ritibusquibus sacrificia fiunt. TÕ X

;
-
I
I
I

cordis dispositionem I

-
plurimùm tibi me debere sentio ; x- I
spi-

ngen, gratias agere; x-clmng, cOlnpati;

gratiam ;
x-fén, ad iram moveri x-kÿ, habere I

Pudor
10 TRAITS.

, verecundia,
Pudeur, honte, avoir honte.
, 11

;
tô-x,militas tibi gratias ago I
x-kay,liberalis;yeou-x, tentatio, ten- I
tare; me-x inspiratio.

erubescere.
I

I
Sincère, sincérité.
Sincerus, sinceritas,
gfinisafFectiones.Lou-tsïng-x,

m(z975)

Pay.
(2976)

^R
j!~

J
SÓU.
(7.977)
exagérer.

v-ao.Arefugio.
.1.
(2978)

ô..oyng.sur
olig.
(2979)

)IRfj
IJU

7~77~.

tQ
(2980)

IIj11
HO;ilig
pra
j~'
Raconter,
bonse homi-

sua interiora alicui pandere.

Vide infrà (3052).

l'aireconiioître
Enarrare, sIgnlficare, molestias
sibi ab aiiis illatas exaggerare. Legi-
tur etiam Se, timidus, pavidus: x-x,
timidè, pavidè.

Triste, chagrin, troublé.


1|H Tristis, mœstus, perturbatus, sine

Craindre, avoir peur.


Timere, pavere, horrescere. Vide
('
Dr~ (2867).
~867").

x-hoâng, timide, craintif.


Pavidus, timidus, timens et tre-
mens.

x-yang, troublé.
Turbatus, cor non firmura. Vide
61/CIe¡.

sincerè *1*
Jl
Sin.

j
Kouey.Sïeou-x, su*pra v(2817n).
pu doreaffici. Hoang.

,
(2972) (2981)

zt/L Sincère,fidèle, vrai.


IA Prodigue, prodiguer.
Sincerus, verax,ndelis, bonus,
I/JVProdigus prodigere, rem suam
diligens. Tchtillg-X summè sincerus.
T,r profundere.
KiOe. Tay.
(2973) (2982)

AtTt
M Colèreintérieure. 'Ir Promptement, gaiement.
Iracundia interior, seu permanens. Cito, celeriter, hilariter, çontento
Yún. Legitur etiam Yun in eodem sensu. Hây. animo.
(974) (2983)
JL
61:Ckf.

r
t
Sl11.
~Xpj

Yn.
y/z.
Diligent.
Diligens. Legitur etiam Yn in
dem sensu.
eo-
facl
\ly^
1
},"
Hoen.
Chagrin,

esse,ignominiâ"ffi
troublé.
Mœstus, perturbatus, dedecori
afficere.
*//j
P
Clef.

Sin.
.(2984) (2993) ^T,h

J9.
MM Song-Xj
Vde infrà
Vide (3 153).
ilflrc {11^ 3
.1m exhorter.
Exhortari, aliquem invitare ad id
Yong.
Kûu. ad quod sponte non propendet.
(2985)

-
(2994)
1)A
J^pÊ
Tchang,
Avoir pitié, triste, douleur.
Commiserari, compati
î
nicestusdolor. Legitur etiam Tchoâng
; ,
tristis
JiHiî
Timer:, Trembler, timide, craintif.
tremere, trepidare, timi-
(2986) in eodem sensu. Lv dus, pavidus.

lb (995)

j
Timide, peureux.
'R a
JKSy
Hre.
(2987)
Pavidus, timidus, timens, pusil-
IauuTIus. rr
1

Lao.
1
Douter, mépriser.
Dubitare.

(1996)longo tempore; X-SIII


contemnere,
afficere, afflictus, pigritia, diù. .X-X,
injuriâ

,
Être content, joie. pravus ampr.
amor.
1R..
Kày.
IJætari, gaudium exercitûs vic-
tricis gaudium. x-tl dicitur de
)f'
OC
Las, triste, être affligé, agiter.

,
rege
qui subditos, seu ad se accedentes,
x'j' Lassus, tristis,tristari, agitare.

)
':. (2988)
-: benevolè excipit. Sâo. poeta.
(2997)
Soumis, humble,céder.
Obsequens, humilis. cedere. Vide x-x, très-triste.
~~(11.1~). WX"
(2989)
summè diligeiis,
Valdè tristis
seu afHictus. x -ktnf
animatus,
Yn. Cui
suam aii-
iKta" opermn præstare.
Diligent, soigneux, examiner. (2998)
jjJf Diligens, attentus, qui
res prævi-
fV v' diligens; ~T~
-
eL
Chin.
(zn).
d examinare-Khg-X,
kay-x,sibiinvigilare.
d.j'
Amor Amour, miséricorde.
misericordia,benignitas,
civitatis.
jfnfa Soupir, soupirer.
At x,
Tse']A
Illllg
nomenSIC- x-pey, IllIsencordIa;
B..
vocantur Boiiziieleei-iic)-
l)H\lSuspirium, (:l999) 1

Hy.H'
etiam Kay,
susPirare
magnum suspirium
> suspiria ducere. Legitur ; rnosynas faciendas
d e il,ee-
synam petentes, quasi, a lf"ios ad
inducentes,opus
Respect,resp
e
v 1.
:.JI
't mo l estia.
pietatis exerceant; lîngx,
minationis mater.
vestrœ do-

fS
-@ Respect, respecter;sincère,
ecter -b s ince"re
bon, fidèle, diligent. I
}t* Douleur.
Dolor,ad
-
Youen,
(2992)
Reverentia" revereri
nus, fidelis, diligens.
; sincerus, bo-
)
(';OQO
TchÕ:
a™ffiC1-LTe§l-tur«iam

,.-
Jntum corPor'sdoIore
Hio,aIere,
i
true, victmn praebere. , a e re, m„
*

I
j
61: Clef.

t
ïjt&m
Repos, se reposer, silence.
Quies,quiescere, silentium, non
I
I ;
diù vehementi te adeundi dësiderio
ardeo est urbanus loquendi modus
Cij
il
triste.
<t~~ moveri. Legitur etiam Kit, concor- invisitationibus.
Y. des, uniri. (Cod. IX,pag.46.) I
Jb
I
£7/i
i1l. Sni,
(30°') I ~, Affligé,
B~~, Mœrens, mœstus, tristis, mœrore
)Jdlt Mécontent, haïr. |I
afflictus, dolens, irasci. x-ko, cru de-
Non contentus, o disse, fastidire.
IS,111lunanus.

r1
KiNt (3009)
Legitur etiam Kit, hilaris, contentus. I
Kien. I
I Pudeur, rougir.

»
(3002)
-r;'l
(3°10)
Pudor, verecundia, erubescere,
A&
Exterior figura,Figureextérieure, manière. I
Tsan.
Tsà"'n. rubore suffundi.

TiÏY-
(003)
M modus. Tsfng-x, I
internorum affectiiumsigna exteriora; I
I
x - ton, exterior compositio personne I
- l' , -A aranea est mali1.
; ! ;I'" J Tàng-x obscur.
o b scur.
tchy-tcliù-siao-jm-x,
Jfil

I
hominis symbolum. I I Obscurum, turbidum. x-ho, per-
turbatus, qui clarè non videt. Legitur
.r:I.oang..
Hoang,>
Supporter sans répugnance les I (3011) u - cord e turbatus,
etiam noang, 1 pertur-

lerare.
batio. Videsupra, (2817).
HtM peines ou les injures. I

rrl
(3004)
Libenter injurias seu moiestias to- II nt>
Vide suprà (3005).
Mm.
Avoir compassion, souffrir, I

)I
fHÉÉTt
t\~Coi-npati, s'alffiger.
I
(301Z)

MN
in. ea, lqlla misereri, dolere, tris- I
1iZj Vice caché, mal.

,
tan, 1. I Malum in corde absconditum, ma-
re mœrere. |1

-1(3005)

x-ho, sur-le-champ.
Derepentè, subito, celeriter ;
Te.
..1.e.
C3013)
ilim, peccatum internum.

G ho,
C-./,
zc~
nis veiôciter currens.
ca-
'tJ¡ Grande douleur, grande com-
passIon.
(3006)
S Nimia dolor, magna commisera-
11 TRAITS. Tong. tio,magnâ miseratione affici.
(3014)

tiBi
I?1
Prompt, qui se hâte. Orgueil, fier.

1Piao. nans ,
Celer, festinus,promptus, festi-
veiociter, soiiicitè. Legitur
etiam PiaHo et Piato in eodem sensu.
suprà(4o6).
Ngao.
Superbia, superbus, effrenis. Vide

1
(3007)
(3015)
>edU^ Penser avec attention et avec
'j~~ affection. Soiers, Ingénieux, subtil,

LY10U.
Miu.
(3008)
Attente et benevolè cogitare, ar-
denter amaré, cum amore reminisci,
assuescere, æstinlare. Kieou x,jam
Choang.
sagax, ingenio promptus,
subtilis, acuto ingenio prxditus.

(3016)
i
[1jtfEt
:
l

f
F

[('10.
(3°19)
~m

~t
.c7..
(-02O
)
x,(30I7)
.jn.
h: Clef.|tr»
-J
ulll.

TU
TT"
Md

malèteexcepi.

(3°2.1)
Troublé,
f ,,
~t JlHjr
Ifl
Pong.Sîn.
coutumer.
Consuetudo,
(3018)

cfcKt
Kb.

X-Xjhomme
Tsao.

£t
1

oey geniosils,
Superbus, inofficioslIs, piger; con-
temnere; negligentla, pigritia.Tay-
malètractare, observalltIæ deesse;
x - siëfsustine paulisper; x - x, sen-
sim,paulatim,pedetentim; yeou-x,
Inalè te excepi.

Habitude, accoutumé, s'ac-


assuetus,assuescere.
Sy-x,
Aowflii
assuescere, se exercere, assue-
tus, exercitatus.

Sincère, fidèle.
Sincerus,frdelis,verax. Viciesupra
(*'7î)-

homme franc, dont les

(3020)

-
actions sont toujours conformes
à ses paroles.
Homosincerus,eu

Intelligent , ,
nieux, pénétrant.
Perspicax,solers,

solertia studio

Perturbatus
jussemperverba
factisetfacta verbis respondent.

éclairé

l
,

ingé-
Content,
Orgueilleux, désobligeant,pa- Contentus
resseux; mépriser; négligence. (Cod.

intelligens. in-
Tclii-x,
-sagax.'T' veil, té-x,
;acquisita.
naturaiis soiertia kyv -x,vel Slao

inquiet.
V"
., - x,

inquietus.Loïi-x,
I

I
* ,
(302.4)

.!lM

{t
tm
Lû.
(3°2.7)

J
A*
solari
ey.

(3°2.9)(Ij44).
Tan-
IX,pag. 4,9.)

Faire peur, craindre.

Song. cutere, timere, pavere. x-yong, ai-

m
5)
(3°2.

,liN:
1W
T/At

fart
(3026)

triste, douter.
;
*'•'Clcf-
gai, être gai. ; amàie.
hilaris,laetari,

Aliquem terrere, alicui metumin-

quem excitare ad id quod non desi-


derat vel ad quod non propendet.

Affligé, chagrin, tristesseï


Afflictus, rnoestus,tristiti-a, dôlor.
(Cod. IX, page 49

Considéreravecsoin, inquiet,

Dilisenterconsiderare, sollicitus,
tristis,dtibitare, cogitahundus, du-
bius, incertus; cognomen. Vou-x,vei
yeou-x, in sunlnla, quilibet indiscri-
minatim;pd-tso-oey-x,
v v A non est cur
solliciti simus ; lIiétl-X, intellectio.

,Se reposer, apaiser.


Quiescere, ienire. Ngatl-x, con-
blandiri, blandis verbis aii-
quelllprplacare.
(3028)qAuem l acare.

Las, chagrin, affligé.


Lassus, mœstus, mœrore afflictus.
Usurpaturetiam pro Toucin. Videsupra
5
F


Mang.
corde turbatus homo inurbanus et ;
in sermonibus non constans. t =1:..

|èn.
Vertu accomplie.
(3022)
|//|^ ;
~t
~t IE)r
vfjAw Avoir pitié, compatir, déplai-
sir, douleur ; libéral, généreux,
T
't
Tsan.
(î°3°)
superare ,
supVerare ,
Virtus perfecta seu pianèabsoiuta
resistere.

t!~ magnanime, sincère.


NNt
t~ Compati, molestia, dolor; libera- ,,'t. Avare, avarice.
t~
(5023)
lis 1;
iis, magnanimus,
i,
strenuus
g iiaiiiin«Lis» sincerus. Kallg-x,
Kàtig-x,
x-jên, strenuissimè. Legitur
Avarus, avaritta, pecuniaeavidi-
tas. parclinoilia, parcus, tenax.
etiam Kay in eodem sensu. - Kieh
(3°30
it,..
(fl/

Sin.
æ
Clef.
Kfng
(5o32)
Félicité, bonheur, consoler,
faire présent.
Félicitas ,, ,
consolari mUlerari,
largIrI, laudare laetari. a: - ho, gra-
-
M
11
Jo.
Honte,
Dedecus,
ignominie.
ignominia,
Vide supra (2915) et infrà
il
(io,g'89)
dedecori esse.
ckjt

Sill.

'ljJ
tulari. Legitur etiam Kiang,félicitas,
littera auxiliaris.
1i
(304°)

nt Vide supra(3040).

I
fi Craindre, se soumettre.
Timere, pavere, animo seu viri-
I
Jo.
é,
Tche
,
bus deficere,siibjicere se, demissio.
(3°33)*x-Jfoïïy se subdere.
(3041

ffj*'
)
Douleur, affliction, tristesse,
saffilger.
jîyl^ Paresseux, lent, paresse.
Dolor, afHictio, mcestitia, tristari,
rJqJ Tsy.

Jo~. °
Piger, lentus, pigritia, negligere.
x-Jan, pigef, lentus. (304) dolere, afflictari.

.., ;
Jông

1 ;
JI
(3034)

x-kay, 1. If magnanime,intrépide,
"d
Videstiprà
T> irt (3042).
audacieux libéralité, générosité Tsÿ.
KNàtng déplaisir. (3°43)
Kang.
(3-35)
Magnanimus, imperterritus, au-
Iffc Tranquille,libre.
, ;
dax, quem difficultates non turbant;
I/FE Corde liber, tranquillus nullâ ,
9
liberalitas generositas molestia.

r
Lvsollicitudine turbatus.
(3044)

,u.¡ Vide tnfra (9159). Legitur etiam


MU Passion,
sir effréné.
concupiscence, de-
Tay : x - kidy, guttur piscium spinis
Ty. vulneratum et obstructum. I rr

j1
(3°36)
Jro..
Y„
celitia, aiiior,
Immoderata cupiditas, concupis-
venereorum epulariiii-i
et divitiarum amor. Ssë-x,
IIj |l-~Tïêrx-x,
{ Videsupra (3036). Legitur etiam
sollicitus, non contentus.

rationi non conformis.
appetitus

Tf.
(3037) Vpp Gage, contrat; plein; se fier,
4JL
.j&
i~C~
Craindre, avoir peur.
Timere, pavere. Legitur etiam Chy
j
Pfno"
permettre.
; ;
Pignus, pactum plenus fidere,
permittere, inniti. x-tit-soîiy-pié/J,
Tchÿ.
in eodem sensu. (3046)

; ;
relinque illum suo arbitrio x kuu, -

1
(3038)

t|4|. Content , joyeux, gai, être


joyeux, plaire, se plaire.
lM
fundamentum morale lou -x, com-
meatus; ouen-x, regis diploma.

Qui souffre avec impatience.


eo
J^A #
u. Contentus, hiiaris, Iætus, iaetari,
I Impatienter dolens. Legitur etiam
p l1acere, aliquâ
1" J\ re delectari.
d 1 Legitur
L
(3°39)
etiam Lu in eodem sensu item Lu,
cognomen. (Cod. IX, pag.52..)
; •
Ledo.
(3°47)
Licou in eodem sensu.
L
6i.e
J,-
j Clef,
,
Lefio.
Videsupra(3047).
I
I ïïj
JJ,
Tseng.
Fr
Hai ne, haïr, envier.
Odium, odisse, invidere. Legitur
etiam Tseng in eodem sensu.
**•' Clef.
Jl.
I
r-
Su. (3056) uln.
(3048)
lie
-
j~~
J^|f Tristesse, être affligé.
Tristitia, tristari, mœror intrin-
seClIS
: -lay,
procedells. x-tsong-tchông Liên
Avoir compassion, aimer.
LyftX*Compati, misereri,amare; com-
miseratio, misericordia. Ko-x, mise-

t
Yeo ll.
(3049)
't,
po-ko-toen-tsue
,. v hœc
1 t, pro-
tristitia intùs (3-57)
randum, miserabile, miserand us.
cedit, nec potest depelli.
JS9 S'opposer.
jîfônr Pudeur, honte. qt

-
Obsistere, urgentibus negotiis per-
Pudor, verecundia, vultus rubeus o,u.turbatus. Vide supra (2963).
Naît præverecundia, erubescere. (3058)

)
(3°50)

Vide supra (3046).

Tchetiai-n ,
Stupide, grossier.

(r'dl""{.T"))
Hebes stupidus, rudis. Legitur Ing.
P/i*

Nt
Tchông.
(3-5 sensu.
Tchoallg et Tchoit/lg in eodem
(Cod-IX' pag. 53-).
té (3°59)

Troublé, ému, sans repos.


j~
1
Jm
ay.valdè
12 TRAITS.

Totalement affoibli,très-las,
langueur.
t~~
etiain
Corde turbatus,
Kouey. Iichus, inquietus, commotus, sol-
ICou
(30^0)etiam

JIVidesl/pra
Kouay, in
agitatus. Legitur
ineodem
eod em sensu.
seiisu.
..--

N
pfo Viribus destitutus, summè iassus,
~t (3052)
defessus, languor. (2925).
Hoéy.

M
N fr
jîkfe Naturellement prompt.
Naturâ festinus,promptus, alacer.
J
Aft
(3°61)

Tristesse, chagrin, affligé.


,afïïictus.
|
x-jen, diligenter; x-slllg naturâ malè min
Pie. , Tristitia,
(3-53) propensus.
mœstus x-
Tsiao.tsotiyt tristitia quae in vultu proditur,

It.
faciès macilenta seu deformata.
Videsupra(3053). (3062)

P.Of ¡\ Faute, erreur.


Peccatum, error, defectus. Vide

¡
(3054) zen.
Kièn. sllprà
Sllpra (2947)-
(3063)

M
Libertinage, dérèglement, in-
-J' fPJ' tempérance; aimer,
compatir.
Jth
*
Douleur, loisir, demander,
1
B Kiiio.
(3055)
Immoderata libertas, intemperan-
tia, immoderatio;
amare,compati.
manquement.
Dolor, otium, petere,
(Cod. IX, pag5.3.)
Yn
Yn. ( ,„â-IXlPao-S4-) peccatum.
*
<>'' Clef
,1

Sin.
t*
JJf
Hy.
(3.65)

if,Jjt:*
Vide supra (1339)'

Crainte, craindre. I
m
'i
141,-

Fen.
(3074)

/!JI;!..,
Colère, se mettre en colère. (1/
;
Ira, iracundia, irasci nonposse
assequi id quod quis intùs scire de-
siderat.
l'
Cltj.
il

sin.
zn,

JJJLLJL

r terreri.
Tan•
r-j-r
Tin.
Timor, pavere, timere, difficulta-
tibus Legituretiam Tan. Vide
LA
Foible, foiblesse, triste.
Infirnlus, animi deliquium
tis, moerore afHictus.
; tris-

8)
S"PMW(r578Q)\-
(
(3°75)

JI)iH:t Penser, Inéditer, songer. ifef Gai, joyeux.


Ifel
f7
Cogitare, meditari, aliquidinani-
mo versare. TOll-X, tristis, mœrore
.1an.afflictus.
Tan-
ISli
jyy
Hilaris , naturâ Iiilaris.Legitur
etiam Ny in eodem sensu.
fR. ,
3°67) (307G)

m
AilIrrésolu, qui hésite.
Touy.
(3°68)
Vide infrà (3069).

7 i) Anceps, hierens, incertus consilii,


ichong. dubius. Lesituretiam Tchone in eo-
denl
djem sensu.

t~
J
(
(3077)

Oditim,odisse, Haine, haïr, être en colère. Jk.


,
eodem
irasci; adversa-
ritis, malus. Legitur etiam Touy in
Han.
Niais,insensé.
Stolidus, insipiens. Legitur etiam
Hién,damnum, damnum inferre.

I' (3069)
sensu. (3078)

llSfr

,
x-sse, flatter. Vide supra(3078). Legitur etiam
IVjV*
B i
Adulari, adulatoris faciès,x-kïe, j~~ Hiè/l) ira, iracundia, irasci, iratum
esse alicui.

,
gu timere, pavere, metuere. yy-cm,
O.
(3°7°) (3079)

Fort vrai, parfait. '1â Prendre du repos, s'arrêter.


Fortis, robustus, verum, perfec- Quiescere, sistere, alicui rei in-
tum. (Cod. IX, pag. 57.) Ky. cumbere, recumbere.
Kue.
(3°70 (3080)

jl&ÈLx-iong
|,/|%-
, se
plaindre. )1
'Iij Chaud, chaudement.
Fervidus, fervidè, cor fervidum.
Dolere, de maiis suis deplorare
,
Tsë: mala sua conqueri. Hu Vide supra (460) etinfrà (8246).
(3072)

'I\d). Changer d'avis.


Consiiium mutare, de proposito
iwi
I
i
(3081)

|/JI Gai, content, calme.


Hilaris, contentus, quietus; in-
JoLI decedere.
Fân. Hiên quietus, amphim, iratus. Legitur
t
(3073) (3082)
etiam Hien in eodem sensu.
Pitié,
I
{fI/ Clef.
11
1Il Pitié, compassion. - avarice-
*trop,
M Ménager, avare, qui épargne dr.'JL. Clef.

sin,
JUESI
t t~t
Min.
Misericordia, commiseratio, in
corde alienis calamitatibus moveri,
a licujus misereri.
PJOr
Parcus ,
avarus, tenax, avaritia.
Se. (Cod.IX,pag.j8.)
f
Jfïn.
(JO83) (3091)

[Bè Concevoir, apercevoir.


13 TRAITS.
Animo comprehendere, animad-
"1\ vertere. Legituretiam Kiongineodem
--

Kfflg* 1UW Louer avec excès.


sensu. rtB
i1
(3084)
Laudibus extollere. x - x, valdè
* *
0
nium.
Esprit, pénétration.
Ingenium, ingeniiacies, acre inge-
Ching.
A
(3092)
(3°92.)
attentè. Legitur etiam Tchîng,sibimet
aiiquid interdicere, intra fines se con-
ttinere,
i nere,abstinere, se
a b stinere, se cohibere.
co h i b ere.
(Cod. IX, pag. 57.)
Leao.
IVrl
(5o85)

lvAlî* Flatter, caresser.


'I>^ Se ressouvenir.
Reminisci, recordari, recogitare,
i lllttr
ih
m -
Adulari,blandiri, amare.x jen, Ÿ. aliquid in memoriam revocare.

.11' où
Oh ;
cum tristitia : dicitur etiam de eo cui (3°93)

vertit. res ex voto non succedunt item de


(3086) *
o qui errat et protInUS
111 , errorem a d
- Habile à parler ou à disputer.
Legitur etiam Vou in eodem Loquendi vei disputandi peritus.
sensu; item Hou,magnum.

f~tjjCifL
)Et Affligé,triste.
Sien,

fIvÙe
(3°94)
(Cod. lXf pag. 58.)

Mœrens, afflictus, tristis, dolens.

J
Videsuprà(3oop). suprà (3017).
1san,
(3087) Man.
(3°95)

N Vide suprà(300^). jr) Triste et inquiet.


IlHJ
1T7san, Tristis et inquietus, moerens

-Jtance,
V• ac

PlxMDtse, (3088) TchÕ. sofficitus.


(3096)
v ddemander avec ins-
i*lJfIt

,
demander instamment.
~N~72 Triste, chagrin.
tt InstantissiIllè, seu vehementer, vel
en.exanimoro
(3089)
ex anuno rogare,
gare,elffagitare.
efflagitare.
1/1^. Tristis, mcestus, mœrore afflictus.
Nong. Legitur etiam Naô in eodem sensu.
(3097) (Cod. IX, pag. 58.)

~t Jl;;..,
Lois, règle; abondance,nom-
breux; gouverner, imiter.
;
j(t
--. Tranquille, tranquillement,

N~
Hién.
(3090) numerosus
iiere,
;
Leges, régula abundantia, copia,
gubernare, ieges impo-
Y-x, lex; x-taf,
imitari.
tribunal
F8
an.
content; émouvoir.
""uletus, quiète,contentus;
Quietus, qUletè, contenl1s,;
com-
moveri, commovere. Legitur etiam
criminum. (3098)
Tan in eodem
sensu,
itv
Ping.
6i.eClef.

-t
K' - ,
Honorer, révérer.
Coiere, venerari, aliquem reve-
ren,susplcere.
il
W gligent.
irmu.
Paresse, paresseux, lent, né- 61., Chr.
gligent.
Hzny. Pigritia,piger,lentus, negligens.
lelitus, negll*gens.
Hiciy.x-tay,velx-to,vellan-to, piger, len-
ill
s-
m,
Sin. (3099) 310 tus, negiigens in negotiis.
,fd. Haïr, murmurer.
Odisse, odio habere, murmurare.

,
~M~C
ry Legitur etiam Hati in eodem sensu. K't Vide supra (308c)).

(3100)

tyÛL. Aversion , , haine chagrin, '*


Ken.
(3109)

,
Répondre, correspondre.

,
I 1=1 abhorrer, blâmer.

d
oéy, , - Odium, moeror, abhorrere, repre-
hendere. (Cod. IX, pag. jy.)
Respondere, accommodare, quod-
dam instrumentum musicum; quae-
(31 ) Yng. dam
1 ;
terra, olim regnum. Siâng-x,

*
Craindre
jyye
danger.
Timere ,
danger être en

pericuhHTl, periclitari.
(3110)
lo correlativa, proportionata x-tcheou,
1
retribuere; x-mên,primaria porta pa-

;
latii régis; x-tchy, vel x-tchao, régis
mandatum - Ung,principis succes-
x
x-x,ciii-n timoré. soris mandatum; x-kido, regulorum
(3102)
-
mandatum; x ky, proportionatum
W
1m
1

Mong - x, stupide, troublé, bbere; '1


1190
auxilium alterius necessitatibus
J.
pras-
suscipio supra

Tong
(103)
insensé.
Hebes , ,
amens, insanus.
rudis corde turbatus , me hoc negotium.Legitur etiam Yiig,

:
oportet, convenit, debet, quoddam
regnum x-kay, vel x-te, expedit.

dfcL Yn-x, diligent. jl* Se mettre en colère.


'?~~ Summè diligens, animitùs alicui
ioSjLa
tt'-' A Irasci. -
- x~'- J
x A cum ira, iracundè.
<

Km.
WjrAt suam operam praestare. g'a0prætentls
T_V_
1'V
Ao.
Nera%
Legitur etiam Ngdo, pœnitere, de
dolere.
ci i
(3104)

)1tJ¡
Vide supra
(31o4). Y' Beau, grande croissance des
arbres, s'efforcer.
Kfn jMeôu Pulchrum, arborum luxuries, co-
(3iI2) nari, animos addere seu sumere.
(31°5)

,
}ttit
Imu
Pudeur, rougir, craindre.
Pudor, erubescere, timere, me-
Seréjouir, avoir de la joie,
155 etre gai, content.

-
tuere. (Cod. Jo/Y,pag. jy.J Y. Lietari, hilaris, contentus.
Kuu.
(3106) (3"3)

)tft:t Chagrin, pensif.


Mœstus, cogitabundus, ex tristitia
1.. xx' épouvante, grave.
ifaifl
Perterritus ,
timens ac tremens,
Tsao. înquietus. Legitur etiam Tsao. x-x, L'zn. gravis. Legitur etiam Lan,pauper:
(3107)
tristis,moestus. (3114)
kall-x valdè fatigatus.
Jl Jn
Ci. Clef.

*
Sr".
1lM'

sun..
,
Tstin.
L
(31r5)
,
Habile, intelligent, surpassant
les autres par
Habilis
sa sagesse.
industrius, peritus so-
fers, inteHigens, sagax, sapientiâJ\ aliis
J..

tL
2).
Vide
Mông.w
jjtffi

2.bis.)
(312
supra
6'1/ CUf.

sin,

fOdiun,
praecellens.
Haine, inimitié, haïr.
14 TRAITS. inimicitia, odio habere,
Touy.adversarh«s.
)S x-mén,très-triste. (3123)
t~~ Summè tristis. Legitur etiamHotll ,,;¡}
I(3116) Hoén. iiieodeiii sensu. Irasci. Se mettre en colère.
x-y, suspicari, dubitare,
Taliquid
Faire habere dubium.

H/a.
peur à quelqu'un, inti-
JrPJJ. mider quelqu'un.
Verbis alicui metum incutere, ali-
Jf'
A
f31.24)

Avare, désireux, desirer


demment.
ar-
CLli timorem injicere. Legitur
te117) etiam
Tso, verbis aliquem decipere. Lan, Avarus, cupidus, concupiscere.
(3^5)
VjfijjfeDétruire,
corrompre. el e Triste, dépit, haine.
;\YJ.
Tc/zf.
Destruere, corrumpere. Tchtn-x,
voces dissonæ. Legitur etiam Tchy in
J'" *
Tristis, indignatio, odium. Legi-
(3118) eodem sensu. Mi
Adén. tui7 etiam Mèll
tur Men et Aioen
MoeNti in eodei-n
eo d em
(3126) sensu.
)ft jfl-'
4SS
j~ Respectueux.
Reverens. x-xquàm diligenter,
Vule sl/pra (295
N,>rl'>
1). Dicitur etiam
debilis corde, timidus, homo
Yh.
(3119)
cum pace et sine sollicitudine, pla-
cidè incedere.

)
Tchïng pusiIJi
plisilli anÍJni.
(312.7)
aii i i-ni

T
if\lt". \f¿'i

, l't.
*
Haine, haïr.
jÇl
Avoii peur, être ému.
Oditim,

haïr.
1
Timere, timoré corripi, Odium, odisse,
o disse, odio prose
prosequi.
commo- q u i Le-
Ho.
(3,2°)
veri, corde moveri. L eou.
Af
TcCh e
(IX,
(Cod.
(3128)
gitur etiam TcheÓù in eodem
IV,pag.d2.)) pag. 62.
sensu.

\11 X~^a^'tr*ste> h.
c h agrin.
inmColère, se mettre
en colère,
l ère,
t3~
Tay.
Tristis, mœstus, quia
non snccedunt.
res ex voto .lCD'. ia, irasci,
h-asci odisse.
, o
d isse.

ie(3121)

Mong.
Honte, honteux,
sot.
feÉ
1
(3^9)

fill
F°ibIe
craintif.
infirme, timide ,
Verecundia.
;
verecimdus, hebes,
mente perturbatus.x -x, flfâ. DeMis,Mrmus,timide,
ignarus. Le- ti-
; (,-122.) gitur etiam MÓ//g „eodem ensu.
{3.30) mens. Legitur etiam Jfn Nouait
eodem sensu.
et in
m
,-
1 adol
61:Clef,
klU
,- t
Affligé, triste.
Moerens, mœrore afRictus, tristis, I
(3°°9).
Penser,
.,
-~B~~
se réjouir.
x,il
Cogitare, loetari, gaudere.Py-
naturâ festiullS. I'
ens. Vide supra
dolens. suprà (3ç)09)-
Sa.TsIln- Fôu.
rm,
(3-30 (3139)
15 TRAITS. ftiiT Effrayer quelqu'un.

¡,t~ , Désir, desirer.


Desiderium desiderare. Ky x 1-
Myrjjj

Ly.
Aliquem terrere, alicui metum in-
* cutere.

Lan!!;.fi..
(3140)
Yang. homo industrius qui vult suas habili-
r
tates neri conspicuas.
*
tflPl x-lÿ, douleur.
M/JI
1. Doior, dolore acerrimo affectus.

-
Legituretiam Lieou, bonum, benè.
jfB.
'*
x-x, triste, chagrin. Litou. (Cod. IX,page 6).)
RR Tristis, meestus, mœrore afHictus. (3141)

AOtLRéPrimer, vaincre, subjuguer.


(jtH
o.) Legitur etiam Pao in eodem sensu.
(Cod. IX, pag. 62.)
iiiare.
Cohibere, vincere, subigere, do-
x-Ài a"y,
mare,
Tchfng.x_{ch},,
reprehendere,cornpère
rel)rehendere,
x-kiay, corri pere;;

Ij1f1t..
j=î haïrColère, mettre en colère,
quelqu'un.
se ^'4
(p 42.) hen
num excitare; x-tchang,
;
punire; tsé-x, se ipsum repre-
1'( add bo-
h d ere, pcenitere x-telloallg,
1 ,Ac increpare
b
;
Ira, iracmldia,irasci, odisse, odio fùen-x, annus sterilis.
Tchy
(3,34) aliquem habere.

*A Grand esprit, spirituel;grand,


ample, vide. ~bj~
16 TRAITS.

Bon, beau, grand, doux, do-


Exîmium ingenium, ingeniosus ; M~(~ cile, complaisant.

,
Kouang.
Ouang

, nis, L..
¡
(3135) magnum, amplum, vacuum. Legitur YIr Bonum, ptilcl-irlim, magnum, le-
etiam Kouang, magnum amplum docilis.x-tchy, imperatricisman-
extensum. (Cod. IX, pag. ÓJ.)
33 datum.
ci Legitur etiam v.
Y.

In x-iong, sot, ignorant.

, IwStupidus, stolidus, hebes, corde


Vide supra (3135).

| Kouang.

Cogitabundus
(3136)

Pensif, pensées tristes.

Yi
eou. nés.
nes. x-x, dolens.
doi elis.
tristes cogitatio-
Mong. turbatus-

I ,
(3'44)

jtrïjg Haine
t laversion.
Lay.
aversion , avoir de

Odiiim,a-nimus alienus, abhor-


(3137) (3145) rerealiquem.

PI Vide
sttprà[$013). Videsiipra15)
Te. Ldy.
(138) (3146)
Ci: Clef.

,.
JL
Sliz.
t\Pi!
rfe
(3147)
Sein , ; ; penser,
cœur
songer, considérer, garder dans
Hody. son cœur; conserver, embrasser,
environner.
ceint

;
Sinus, pectus; cinctus cogitare ,
jNdo.Sin.
Débile,foible.
-

(3154)
Debilis, infirmus, imbeciflis;
1^^ validus.
Affligé, triste.
6,:Ckf-
in-jl
W

recondere ; amplecti, servare ,


considerare, in corde servare, in sinu
re-
condere, circumdare. x-taf, prœgnans,
Imto
"rAt Mcestus,tristis, meeroreafîlictus.
(Cod. VI,pag. Óf.)

I
Tong.
in utero habere; lieôu-x, morose de-

Gai,
j réjouir.
-
lectari; Jing x, animum Iaxare; x-
(3155)

œ
hénJ odium servare.

Pendre, suspendre. LT
Houan.
-
joyeux, se
,
Loetus, hiiaris, gaudere
Isetitiâ affici.
laetari,

Pendere, suspendere. x-ledng, ad


Huên
(3148)
trab em se suspend ere; X-Ollallg, anxiè
exspectare; x-tsue, quàm remotissimè.
Legitur etiam Youên in eodem sensu.
.,
ÀIUK
(3'56)

Peur, craindre.
Timor, timere, pavere, metuere.
Tchë.VidesuPr'1(3°33)-

fi
J)tf A'
17 TRAITS.

Avoir peur, crain d re.


Jtt (3157)

nJ(
Vide supra (2867).
I Timere, metuere, pavere, terreri,
g.
JTar n timoré perceiii.
r
Song.

~t
(3,49)

1* Confesser soi-même ses fautes.


B~&
-
(3(58)

Bon, beau,grancT.
Bonum, pulchrum, magnum. Vide
Suamet peccata explicare. x-hoey,
t M/
r/
(3
p SClYl, ,
pœnitere, sua peccata fateri cum pro-
()o) posito non ampliùs
1.> peccaiidi.
i
y-
L.
(3159)
suprà(3143).

~t
y
iîfêê Respect, diligence.
ki 19 TRAITS.

j
Cod. Reverentia, diligentia, revereri.
IX, pag. 6y)
,
Mécontent, peu satisfait.
Non conteutus cui satisfactum
<3150 non est.
jIxeÎe SilE.

j ..w soupçonner.
Douter, avoir quelque doute,
Jt (3160)

j,
M~ Tsy. Dubitare, aliquid habere dubium, Itj Affiigé, triste.
Moerens, tristis, dolens. Videsupra
(3152)suspicari.Videsupra (3124). San.(3009).
Nt
ttt 1 I |E
-
craIndre.
18 TRAITS.

Kong X, ou Jung x, peur,


-
(3160bis.)

"¡R'I
Penser avec attachement, atta-
chement, aimer.
Recogitare cum amore
amor,
Kuu. Timor, metus, timere, metuere, Luen.
(3161) Hy-X,
amare. x, diligere, h ementer
vehetnenter
1 1gere , ve
M~ (3153) pavere. amare, ardere.
Ól/, Clef,
iL
P Ncin
$m~.(3162)

*
1
,(
*
1hft

1
¡It!-
(p63)
IJffi
["W

M
Kilf.

tI
(3164)
Crainte, appréhension, peur;
craindre, avoir peur.
Timor, Inetus, pavor; tiJnere,
metuere, pavere, reformidare.

20 ET 21 TRAITS.

x-hoang, étonner, épouvan-


ter quelqu'un.
Terrere, aiiquem metu percellere.
Tang. (Cod. IX)pag.66.)

Craindre, avoir
avo i r peur, regar-
der avec crainte.
re g~-ir-

Timere, cumtimoré respicere.


Legitur etiam Hia in eodem sensu.
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

|^Vl

*
Yofte
(3169)

4-X^.

fi
JHasta.
Lance.
Kiêbu.
Hacl-ie.
1 ET 2 TRAITS.

Securis militaris cujus acies am-


pla et manubrÏtlln longutn, securis
semicirculi dimidium referens.

Caractère du cycle.
Littera temporaria inter chy-kân,
MeÓu. ordine quinta. Legitur Ou et
(317°)eodeln sensu.

(Cod.X,
X, pag.2.)
pag, 2.)
62/ Chj,

Vou in
-~

Videsuprà (3
(3107)
107). )
(3171
siipi-i
Tsao.
(3165)
|rjC,fl Caractère qui sert à marquer
le temps compris entre la sep-
isgAppréhender, craindre, avoir I
gj,tième et la neuvième heure de la
[Su nuit; blesser quelqu'un, le dé-
,
(3,7Z)
peur; crainte, appréhension. tru ire.
PS. Timere, pavere, I
(ji66) ;metuere
mescere, formidare timor, metus,
perti-
Littera horaria à septima ad no-
nam noctis; aiiquem vulnerare et de-

g
~SS~
pavor, formido. Vide sllprà (2776).

Grossier , , rustique
impoli, malhonnête, stupide.
Tchollno", Rudis,rusticus, inurbanus, stupi-
incivil, |
JrjJT#
struere.

HSoldats qui
tières.
gardent les fron-

b dus. Tsou-x, rusticus, incuitus, he- Chú. Milites qui regni limites custo-
(3,67) diunt. Ki'en-x, aiiquem damnare ut in
bes, stoiidus. (3*73)
regni limitibus miiitem agat.

Tfl Armes; tu, vous; aider.


Arma nlilitaria; tu, vos; auxiliari.
Ou-x,quinque armorum genera;
LXII:: CLEF. TA
ng.,1 x>
62: Clef,
JO
(3174)yot/en -
mortiexponit ; ;
primus in prsel1.io se
x-fo) magnum sy-x,

pècede lance. CLEF des armes : armes, exteri occidentales.


es-
=|Il
Vide infrà(3177). Item species
Ku. KÕ.
(3168)
Clavis armorum : arma, species
hastas. Kân-x,bellum; item scutum
hastae.
Ngb.
et lancea. (3175)
62:Clef.
;Jt
KÍÎ.
f
Fi/M
Tchînghltegrum
TchIng.

;intermissio
(3176)
conlplere,
3 TRAITS.

Entier, parfait; achever, finir,


réussir.
»
;:
perfectum
coii-ip iere, prospéré

hujusmodi instrumenta
:
;
;
perficere ,
sticce d ere, se d.
pros p ere succedere,
tiones placare primus rerum necessa-
riarum inventor numeralecantionum
quae fiunt per tu bam, fistulam et aiia
in canendo
numeraleagrorum.Kieou-
x, pacem petere; hiin-x, res quae jam
d i-
f>
P
être,
Clv

;¡f;
IIMC
'r"
Errer,

(3181)

illfta(3193).
Tsien.
(3182)
19
être, jt
ou., ;
douter;aveuglé ;
Errare, dubitare; obcaecatus, in-
determinatus obcascare
peut- fo'

Iortassis,
vei, sive, aut. x-tche,forsitaii, aut,
;
vel x-tchiï, x-tchu, sive magistratum
gerat, sive privatus vitam degat.

Couper en morceaux.
In frusta secare, praecidere. Vide
3
KJ,
Clef.

perfectae venduntur; y - x, una ieuca


quadrata; x-kf homo bonas indoIis; 5 ET 7 TRAITS.
x-hoëy, redigi in cineres.

Moi,je.
rj-itsc
Videinfrà(3183).
(3 18 3)

1" Ego, verbum quo quis se appeHat.

0t
Tsy.

I(,î'77)
Mbo'u.
-
(}177)
tione mtectus
fc
;
;
Voû-x,nuiiâ proprii amoris corrup-
tsay-x, est in mea po-
(318ibis.)

Hache, parent, avoir pitié,


testate x-ty,
v meum; x-yeoll, A habeo.
/;f'fr

..nt-:
Legitur etiam, apud Pekinenses, OU6
in eodem sensu.
Tsf.
(3183)
compatir.
,
Securis, cognatus commiserari.
Yeou-x,tristis, tristari; tstn--x,pro-
Fins, bornes, limites; s'abs- pinqui, consanguinei.
N JT tenir, empêcher.
at:r
*
Fines,limites; abstinere se, prohi- Bouclier.
(3178) Kiây.
bere, præcipere. King-x, à maio deter- 111JL Cfypeus. Legitut etiam Hdll. Vide
rere; x-py, prwvenire; x-Iùn, multam Kan. b!frà(3236). (Cod. X,pag. Ó.)
adhiberediiigentiam, diJigentissimè; f3i84)
-
x-tchy, vel x-koû, annuIus; tchay-x,
jejunium seu abstinentia. .E:' Pique, tuer avec une pique;
~-\ doctrine, loi.
Kia. Hasta oblonga, hastâ aiiquem oc-

*
4 TRAITS.
(3.85)
cidere; doctrina, lex. x-x, confuse.
Petit, superficiel, mince, peu
8 ET 9 TRAITS.
considérable, léger.
Tsiën.
(3179)
Parvus, ,
levis. Legitur
tenuis
etiam Tsan, furari, vulnerare, dam-
Videsupra(3185).
afferre. (Cod.X, pag. 4.)
1111111 Kid.

N IjJfcBlesser, ;th
(3186)

t~ 71 nuire, voler.
Vulnerare, nocere, praedari, latro- .!j! Lance.
t~ Tsïàng. cinari, alterius regni regem occidere.
Lancea, quaedam ianceoe species.

(3180)
Kÿ.
(3187)
fa; Clef, JLLKVaincre, soumettre.

Att
}(¡-
().
ytjfcr
^j.

b
TsY.

t-w
g)

~~p~~
x
eng.
rj->\
*
(p 88)

ffiK

(î'9°)
Vincere, subjicere, occidere, fe-
rire, pungere. Legitur etiam TchlllJ
amputare, praecid ere,

serrer, arrêter.
Congregare
cœ d ere.

Ramasser, rassembler, réunir,

, colligere, in iinum I
cogere, recondere,sistere.

Âx-tse,, rOlnalne.
roma ne. i
Statera. Lf-x, parva libra ad pon-
derandum argentum.
y
I
-
ift,
,
(~96)

PPK
XBDK

(1197)
Tuer; injure, ignominie.
-SX Occidere;convicium, ignominia, l\
conviciisproscindere. x-ly, junctis ~f
Lo.. Legitur
viribus. L. etiam Leaô
Ob LA ett Lieôu,
L'

12 A 18 TRAITS.

Combattre

provocantes ;
,
liuln;x-chu, libelli

metuere, cum timoré.


°
item Lieon, in eodem sensu.

avoir peur.
Praeliari, dimicare, pugnare cum
Tchén.armis, timere. Tà-x, congredi ad prae-
A

ad pugnandum
x-x,timere, pavere,
<k/citft

A*.
\(/,

10 ET 11 TRAITS.
Vide infrà (3201).

Éyf\ Commencer, entreprendre. Hy.

Ir
iiy Incipere, aliquid suscipere. Vide
suprà (82?)-
1iI!I
/^K
(3198)

à
Tchoang. *
Sorte de petite flèche.
(319J)

t=tj~
Félicité, richesse; finir, ache-
ver, détruire.
ôrr-
1=1j
(3'99)
Parva sagitta quâ utuntur ad aves
captandas. (Cod. X, pag. y.)

TsienFélicitas, opuientia; finire,perfi- yh Couper la tête aux vaincus.


(3191) cere, delere, extinguere, praecidere,
amputare. Fâ-x,opulentus, felix.
HPJK
Koûo
In bello victis caput amputare ,
,#
fâXl
Couper en morceaux, cou- (p.oo)
hostem capere.

per, arrêter. tfeî\


TSle.
(3,93)
,
In frusta secare præcidere, sis-
tere. x-lou, iter prascludere; x-x,ha-
lU Jouer, se divertir, se moquer,
comédie.
bilis ad disputandum. j Hf. Ludere, oblectarese,illudere,co-
(3201) mœdia. x-lotig, vel x-sido, illudere,
aiiquem irridere, iudibrio habere; tso-
Lance. -
x, comœdias agere; tà x,comoedias
P~i Hasta oblonga. Legitur etiam Yen, componere. Legituretiam Hou : ou-x,
>
h
heu! item Hoëy, species vexilii.
cognolnen.
JLfl9
(3'94)
Porter sur la tête, porter.
Pieux. Wui Aiiquid capiti impositum gestare,
tfJtt Stipites qui terrae infiguntur ad ali- ferre, plurimi aestimare. Kàn-x,aii-
rrhh
ÆCoang-
quid alliganduln.
al liûand um. Tay.
quem ob accepta beneficia magni xs-
(po,-) timare.
(}195)
Espèce
[u.
[tfV

l,
j
-
T.kEÎtt

dicitur

po
y
Clif.

}(¡j,

ï tou.
.63* Clef.

Hou.fjou
-
|||}fbEspèce de lance, espèce

(3,C3)

I=Í

(pO,!)'
.£7.
(3
hallebarde.
Lanceac s pec
species. Kÿ-x, galti calcaria.

LXIII." CLEF.

CLEF des portes


mille, ménage.
: porte;

; r..;
Clavis januarum: porta, januain-
terior, bifores val vie domûs1\ , fami-

,
lia. Tchoang-x, fenestrarum valvie x-
pou, prxfectus vectigalium tribunal

de homine qui nuiiam fixam


habet habitationem ; hÕa-x, plehs.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

4TRAITS.
;
cuj us est curare de redditibus regiis;
py-x, domus plures contiguie yën-x
de

securi c l atas

fa-
J:;I\
fJu:

1J
fi

n|
7
s,
- ;
(p09)

(3210)
(J
.Lan!!.

;
;
belle

T , verSllS,
Ly.

Maison
nom d'une
,
x, crudelis, immilis.
;
Courbe, tortu méchant, re- d-e-e Clef:
déterminer, offenser,
Curvus,

;
rr
distortus; improbus, per-
rebeiJis statuere, offendere,

chambre
constellation.
Domus, cubiculum laterale nomen
conste lIIlationis. sten

;
T.' -x,
;
p haretra

x, cuiina yng-x, castra


1 .etra.;
fOllg-x) afveare îiên-x, nym p héas re-
ceptacula; tsang-x, horreum ; pf-x
meaconjux pien-x,concubina tclring-

;
x, uxor primaria ; td-x, tabeila cui
;
L /1
dresistere, pertingere, exsiccare.LTea*ng-

,"
latérale;

imponuntur carnes in sacrifiais tefui-


;
Lieu, endroit, ce que.
Locus,idquod, particula passivi.
.,."
;;; ;
ly-x, castanece
invoiucrum ; iliy-x, aiveare.

x-tsdy, locus in quo ky-x,aiiquot,


-.
-pt
HÓll.

-.
So. indeterminatè
d jm-x-ngdy
, quod d ho-
h
3 ET ,
(3111) mines amant x-y, ideô, quapropter;
x-y1 , id
"d cum quo x-y-jên,
./1 causa in
~N g—g Petits battans d'une porte. genere; ngàn-x, precationes pro mor-

tt
t~~ /"ÇAJanuarum parva?valvie,
Jantiarui-nparveovalvoc,parvaja
parva ja- tuis ; ,
tso-ngdn-x,
, pro mortuis pre-
;
N.ae.
fortliniui-n.
i a, cal amitas, iii-
quie, quod ;
cari. Legitur etiam Sou, locus qui,
illud quod.

TRAITS.
.Jiït 5
))t
Y.
Vide'"f™(3ZI7)-
IFnJ> - Chose large et
resserrée ou pressée.
mince; chose
(3206)
.rIen.., Res alTJplaetsubtiiis;

Aulæ
Pïen
QPAngled'unesaïle.
res com-
(32.2)
Pressa-x-x, titulus,
l inscriptio quæ
supra portas vel extra officinas et
;
»
*
taberiias-appenditur x-tili,bac-Lifus
~t Ky.
angulus, scala lateritia.
Legitur etiam C/iy in eodem
sensu. longus et planus quo utuntur bajuli
(3207)
(Cod.X,pag.II.) ad onera humerissustinenda. Legitur
etiam Pieu,parvus : x-tcheou, navi-
fcâPetitseau debois
Petitselu. dont
debois on
dont n
cula, parva navis.
Nt
N~
se sert pour vider l'eau qui pé-
nètre dans les bateaux.
o
t ~
/|£î" Barre de bois qui sert à fer-
N~ Hout
(poS) Lignea situiaquâutuntur ad
mer laporte.
enaviculisextrahendam. aquam Tien. Lignum quo januae clauduntur.
-
(jjîj) (Cod. X, pag. IJ.)
A\
Y.
W*
t
p
II
|
UoU.
û
à3*C?ef'
rftf
|I(32,4)


long. ng,
Kzri.oAt
cludendas,
~(~2iy).

II
Barre de bois qui sert à fer-
mer la porte.
Lignum transversum ad portas oc-
das, circulr
ci us januas appeosus;
I

omniaindistinctè quae ad fores ctau- I


I
I

I
Fey.

M.
»
(pZ[)
qui privatam vitam agunt, item no- 63., Clif.
;
raen cujusdam regni x-x, perampUim. -~

Porte de bois à deux battans.


Porta biforis lignea. Tchay-x, do-
mus humiles, casas parvae ; hoâiîg-x.
carceris portas.

Vide supra(3217).
?
Hôu.

dendas usui sunt. I


Yen.

,(52,6)I )
(3222)
6 TRAITS. I

j |fermer
*
Morceau de bois qui sert à
a
JjrSk Anneau de fer avec lequel on I la espèce de porte, ou
tire la porte pour la fermer. I verrou de bois.

Chang. h..
Annulus ferreus januae appensus
Chang',faciliùs illa
,t .r.1.' .11 trahip1ossit.
, I
I
Chën,
LignumLignum
(3:1-3)
quoporta claud
quo porta clauditur, seu
iigneus pessui us. (Cod. X, page 14. )

*1 t en-x porte fermée. I


fcSC Janua clausa, lignum transversum I LXIV.c CLEF.
~?%
Y.
(p17)

y >
J:i!
quo januaclauditur.

Couvrir, cacher.
Operire, contegere ; quoddam ta- I
I
Cheou,
,
I

CLEF
1Clavismanûs
manum admovere ; Iiïe-x,ab opere
;
cessare x-hfa, subditus fdng-x, ab
:
de la main : main.
manus. Hia-x, operi

;
64! aj-,
4.
J
*
C/¡eùll.

)
k~'
(p18)
bulattim puichrè depictum, quod oliln
Y..pone thronum positum erat, quando I
reguli imperatorem invisebant. I
incœpto desistere, suis se concupis-
centiis permittere yeon-x,otiosus,
qui suo se abdicavit ministerio
tsou, vel x-tso, manus et pedes, meta-
; ;x-
,JJ 'g Eventail.
Flabellum, valvxarundineac.x-nieti, I
I

dorsum ; x-tchang, vola.


; l'
phoricè fratres ; x-tolu, peritia aliquid
, manûs
agendid. choîiy-x, nauta ; x-péy, A

* * porta biforis ; tà-x, flabello ventum j


Chen. excitare. Legitur etiam Chëll, uti fla-
(3119) bello" ventilare x-tsè, flabellum.
CARACTERES JOINTS À LA CLEF.
:

1 ET 2 TRAITS.
7, 8 ET 13 TRAITS.
..tLtï Arracher, enlever de force,
Queue, suite. "1 extirper.
Cauda, comitatus; detinere;quod- TchâEvellere,
Hou.
dam regnum in provincia Cllell-SY.
x-tsong, sequaces, comitatus ; pd-XI
(3125)
;
exstirpare. x-fo,ligare,
in orbem vincire x-hoa, acu pingere;
xtsïé-tsào-tiïo, cuiteilus ad herbas in
(Juo) latro, exlex, superioribus rebellis ; frusta sécandas, ut bestiis alendis sint
sang-x, quasdam avis, item litterati opportuniores.
t-i-cuf
t
* ; Talent,habileté.
Dos, habilitas. x-tse, dotibus egre-
•I
3 TRAITS.

Cheou.
64-Clcf-

,
- CIicoiu (2226)
giisornatus
Tsay.
(3 6)
mus
-
x-Iziif kf-kaÕ, doctissi-
keou-x-koîio-jin,super caeteros
eloquio pollens; tchfîn-tsiang-x-ye,vere\,
est exercitum ducendo jdoneus; sieou-
Mt

Mou.
Doigts.
Manuum digiti.
- -

;
x, baccalaureus san-x, ccclum, terra
(3232)

et homo; noû-x, mancipium. ,.(.


1¡¡
Soutenir quelque chose avec

JLlî
11 Recueillir, ramasser, nouer.
',
(Tv.)
la main, soutenir.
Manu aliquid sustentare, sustinere.
~<?/
Vide 1
injfraz (33°7).
(~3"
3
CoIIigere, congregare, cumulare, P33
CheUii. nectere, hgare. Vide
(3226bis.)
lIifi'a(3723)'
A Frapper, battre.
Percutere, tundere. Legitur etiam

'--..
1-:.&.J

Jv
JLf Lier, attacher. hao.
(pH) ,
—.,
Ty, adimere, duorum digitorum un-

l II
I Ligare,vincire. Legitur etiam JLe,
guibus capere Carnel11plnsere, rem
quadratam in transversum plicare.
herbam chy ad prognosticandum inter
(,3»7)di&gitos acclpere.
Deux personnes qui portent
JL quelque chose avec un bâton
Bâton, ébranler, frapper. mis en travers.
"1" M Baculus, quatere, percutere. Le-
v-
Kcing.
(3235)
Cum iigno transverso duo simul
Po gittiretiaii-i Pë,cogi-loi-iien. aliquid tollentes.
(p)

*f
-I::J:. Défendre, environner, escor-
JâTrArracher, enlever. 11

1
V ter quelqu'un.

v
;
,,';P
TX
iZiquid
Evellere, auferre, exstirpare, ali-
eradiGare.
Han. Defendere, circumstare, aliquem
(3236)stipare, propulsare, resistere.

jT Frapper, battre, exciter. dre, s,-.tissaisir.


Prendre,
-
i r.

:
Verberare, percutere, excitare est
littera auxiiiaris, quae cum aliis lit-
^1 1 Capere, accipere, corripere, manu
prehendere. -rCod. X, pag. 17.)
- Tfl.
{p3°}
teris actiones aliquas significantibus
componitur, v. g. x-tuig, exp lorare;
(3-37)

- x-chouy, 1. ;
l , aquam haurire x-pan,
;
e exte-
riorapparentia seu compositio A-
'¡"3
lXbras.Porter quelque chose sous le
tong, excitare; x-ty, sternutare; xhÕ,
.:. oscitare; x-sab, verrere; x-hy, congra- Teha. Aliquid sub brachio deferre. Legi-
*
,.:.:': tulari;4%-houd, sortes ducere. (3238) tur etiam Tchay, cum digitis vel cum
manu compressa aliquidcapere.
jrfTl
";
#/ J Entraîner, porter au mal. -Lit
1œ , ;
Tirer, ôter.
Jeng. -
Traliere, ad malum inducere. Le-
gitur etiam Jin in eodem sensu. T-5.
Trahere adimere protrahere
deducere, inducere. Chofty x,
,
V' (3230 (3239) contra aquarum irruptionem.
agger
tff
Kd g
€4!Clef.
|
Cheou.(31.40) XjTf
ay.
Frotter.
Fricare. Legitur etiam Ko in eodem I
sensu.
I
I
*
cheÓll-tsl-ÿ, maninn in locum arctum 64/ Clc].
7. \( vellx-tsouy,
immittere X- keou,
aiiorum sermonibus immiscere. sese

1rég
1"
Battre, frapper.
Tundere, percutere, èsumina de-
I 1
Pïin
Tirer, tirer à soi, diriger.
Trahere, manu ad se trahere, diri-
gere, manu ducere, inducere. Legi-
Chebu,

Keou trahere, equum manu ducere. x-nieou,I (31.47) tur etiamPm in eodem sensu.
globuli ad vestes seu aiiquid fibulan-
(3141)
dum, globulis aiiquid adnectere. I
1JJ-Abradere,
+A.
{)
•Xï|*Agiter, mouvoir.
Ratisser, racler.
radere ,
ievigare aii-

Agitare, movere.
I
Tiéll-tchÿ-x-lIgÓ,I KYa
**quid. (Cod. X, pag.18.)
O v
(p42)
coelum me exagitat, mihi non favet. I

4 TRAITS.
1+
(3248)

Habiter.
Habitare in aliquo ioco. Vide
V':-(3829).
(38-9)-
infrà

1
YU.
Jjfà Tordre, nouer. (3249)
*TT Torquere, nectere. x-kân,manibvis I
1A
1 fâ Soutenir une personne sous
aliquid torquere ad aquam exprimen-

i
Nicou
zeOll. les bras, aider.
xfô, ligare,
(p43)
dam;
am; xf-o,
~cl
retorquere.
vincire;x-tchouen,
li gare, viiicire; x-tch ouèli,
rOUf
(VA
325°)
Sustinere aliquem sub brachiis à
dextris et à sinistris ut Possit ince-
ingy
f Vide supni(3240).
240)
dere,auxiliari. turbo
de-re, atixiliari x-yâo,tlir
; b o in
aita petens xf-dng, quædanl terra.
gyrum
rum

(3243bis.)

1)
Mesurer, mesurer à vue d'œil.
Metiri, aliquid per sestimationem
~j~
VïY\
Fen , Prendre, saisir.
Capere accipere. Legitur etiam
metiri,rerum quantitatemad oculum
Ngcio. metin.
(3251)

(3244)
: tà-x, vel tchoang -x, exterior
compositio, seu exteriùs componere
talem personam prie se ferre; fèrlX,
, t|t
1 ru
Frapper avec la main
ser, nettoyer, signifier.
, pous-
manu capere.
Pi Manu percutere, im pellere ver-,
T ||fin
-t:-.l
TchèManu
Tirer quelque chose avec la
main, déchirer.
aliquid trahere, scindere
,
(pp)

evulgare; ;
rere, significare, edicere. x-mien,
alapam impingere x - chy, edicere,
x - hoey, responsum unius
praefecti ad aiium de rebus gubernii ;
findere.
d ere. x-pîilg, censuram feire, secare.
(3245)
"R Ficher, planter, replanter.
*
•In; Frapper avec la main.
1AInfigere ut clavum vel 1 Manu percutere. Videinfrà(3284).
acum, plan-
Tcha.
(3246) candelam candelabro infigere x-y- ;
tare, plantas transponere. x-lo-tcho, Tchv.
b'Sj)
(Cod. X, pag. '9-)
- -
64:Clef.
Pecten, , Peigne, peigner.
pectere capiIJum pec- , 4'),
viâ rectâ incedere via transversâiter 64'
; permiscere
,
revolvere. Vide
Clef.

g
agere
Chevu. Se' tere. Legitur etiam Tsil, capillos infrà (11,403).
ChfO/f. componere. (Cod. X, pag. ip.)
3254)
( 1AJ X-beuu, croc. Cheoll.

thma'n>
}jX± Prendre quelque chose avec
prendre.
Nilo.
Uncus, harpago.

(3262)

uen..
Nge. Manu aliquid sumere, accipere,
.LVge.
ATy
(3255)

.¡..
Q-Liwrere
capere, prehendere..

Chercher,suppléer.
-iiiquirere,stipplere
JTchcio. deeratsoIvendllJn.Legitur etiam
quod
Hoa,
yXV
t
0'
(PIJ3)
Essuyer, sécher.
Tergere, abstergere, siccare. x-
facrYInas abstergere.

remi, remigare. .{.n


, hériter.
(3256)
Bêcher.
XgpV Offrir, recevoir, succéder,
?
Ligoiie terram movere, excavare,
.., h' Rue. terram movere.

d.
(3264)
Tchlhg. Offerre, accipere, succedere, hæ-
'B
v'
redd.itatem adipisci. Fong-x, -4-CI
(3*57)
r/iy-x, lapidea columnae basis ;
aduilari;
d 1
x-tsay,
*
Ouvrir, mouvoir, rompre.
-
vel x-tste, sustentare;A- chang-Ky-h ici- •j/1 Aperire, movere, rumpere, ifran-
tehy-tse) conjunctio.
Yotie. gere. (Cod. ¿"y.. P"%--21')

J.*
JJC Adresse, capacité, habileté.
(3265)

'- Cailiditas, inteliigenfia, habilitas, -t-J. Creuser, arracher.


,
:
y.. ;
Ky.
(3258)
astutIa, stratagema. x-y) artes mecha-
nicie kiao-x,
1.. r rerum sat artifi-
artifex £. Kue.
Excavare, eruere, evellere, effo-
dere ut ocuJos.
ciosè compactarum; x-ktèo, fraus. .11 U e

;"
-t
T/li Mouvoir, agiter. 4pt
1u
(3266)

Prendre, donner.

.b'
'o.,
Movere, agitare. Legitur Capere, accipere, dare;
etiam numérale
:, Yoiien. Yeu in eodem sensu. Pa. cllhrorum, flabellortim, fascium.
- - (3259) (3267)
"go-oéy-hd-jjti!
, A 1 /1 ./1 quem
, me
x-
esse putas ?
ho-x, fascis ardens; x-tchy,

,',11\1 44.
P.,
Frapper avec la main, battre
curam
curaii-i
gerere, sibi curam sumere; yeou x-
ping dicitur de homine
-

; ;
la mesure. constante;
y-x-tsao,un11s herbarum fascis y-x-
Pi1en.
;
, ',' Manu percutere. taÕ, unus culter, unus gIadius;x-
manu man11m
derari. percutere, musicum concenium
mo-
tchàllg, alapa. Legitur
:
etiam
Pa, ras-

,
trum py-x, quidam fructus.

'"JX
,-.-
Poignee
TchÈ0'
copier.
PugiIIus;
prendre

rapere, auferre
enlever

;
; t4
Jjj
Tctùng.*erre
Aider, secourir.
Opitulari, succurrere,
> ni altum tollere. suppetias
(3:161) cribere; per obliquostramites trans-
relictâ
(3268)
-*
-
64: Clef.

.,
ChcfJlt.

*I
*t

b.«»)
/Ftt1
Yim.

ti
JL—^

Ouan
(3270)

tft-4
1"1"
; ,
Bruit; vaincre, ruiner.
Sonus, strepitus vincere
tere. (Cod. X, pag.21.)

Dissiper, dissoudre, rendre

,
moindre, diminuer.
Dissipare dissolvere ,
I f- ever-

nlinurè,
consuniere, finire. (Cod. X, pag. 2.1.)

Presser, empêcher, boucher,


soumettre.
I
I

!
I
I
I

I
I
T
~~t
Teou,
(3176)

4ft
..1..
x - hiang, sese hosti dedere >$c

;; -
;
versùs occidentem; x ye, prxfectos
invisere

F
confugere

voiuntatum consensus, item alterum


aiterius sensibus conformia Ioqui.

x-seouysecouer,s'exciter.
,
- sy,
x-to, sub alicujus praesidium
ngdn-x,sesefurtim iiitro-
mittere; x-ky,illi
r quorumest magnus

Excutere ut pulverenl, excitare se.


x.pav; aleas permiscendo confundere
aieis ludere.
,
|
CI/fOIl >>vu'

S'opposer, élever avec la main,

-
Urgere, immmere, impedire, ob- I
^r
(^71) struere, subigere, oppriJnere, depri-
mere, cohibere, ècontrà, è contrario, I
l(Ilng. Resistere ,
défendre, protéger.
manu sustoltere, eri-
gere, defeiidere,protegere;vircoelo
etiam; littera auxiliaris et interroga- | (3-77)

tiva. Yoûen-x, alios immerito culpare; I


,
et hominibus crudelis. x-hùit, cohi-
bere resistere.

/1
-,,i s, g est vox actita.
acuta.
;
x-x, quàm diligentissimè.x-yang,
duœ cantus affectiones x est vox gra- 1
I
I

è.
il Plier, courber, rompre, dé-
i truire, comprimer.
Transvaser.
!Transfundere, I Tche.
(3278)
Plicare, curvare, frangere, de-
struere, comprimere, reprehendere ;
I
ex uno in aliud vas

, ;
ante trigesimum annum Ⱦtatis vel

e
Chu. Înlnlittere, aquam ad aiiam partem ante matrimonium mori animalia
dedi-icere,
d271.
abJÏcere, destruere
rr
ferre. x -y, enicere
e cere ut aJiquis
l
Lit a qi -Liis
intentum prodat. Legitur etiam Chu
au-
sstititi-i
num
II
I sacrificia facîenda ;
mortua; terra elevata et quadrata ad
species lecti ad
sepeliendos defunctos. Mieil -x, ante
in eodem sensu. ora alicui resistere; tchùti-x, aliéna

Jtrff
IV.
My
Gratter.
Scalpere, scabere, unguiumactio.
sibi in compensationem usurpare seu
v indicare; tsia/lg-kÕ/lg-x-tsOlÍy, praeteri-
tis meritis peccata compensare pÊn- ; -!.

TchcioCheou-x-tcliy,digitis cibum accipere. x, manu rumpere. Legitur etiam Che,


perdere, res fracta eujus partes non
(3273)
Legitur etiam TchaÕ in eodem sensu.
sunt omnino, separatae : x - PCll, , in

H
Peôïi
I
Poignée.
Pugillus, quantum manu accipi
potest, pugno accipere.
mercaturis sortis detrimentum pati,

;
vel caput perdere; x-tchin, victi in
bello, victoriam amittere x yoiïe,
jacturam pati.
-
(3274)
5 TRAITS.
Jeter quelque chose par terre,
1,X. offrir un présent, assister, unir, ,| A Battre, frapper avec un bâton,
A uniforme, vers. '1p
m
.1.ea u
Projicere, munus ortefre, adju- Tchy. ;
ou avec des verges.
baculo seu
Percutere vir&gis c-æ-

()
(3275)
.I.c?y. »
vare, unire, consimite, versus. x-h b, d
dere tmum ex quinque SInenSlUTIl
;
sese in ignem injicere x-tchîhg, vel suppliciis.
!
<
clef
* Pou.disPerSere-
"+1^

ChrOll.
Percutere,

tt
Jlt
(pSo)

",.\
T

liui-n
(;z81)..
(3281)
Frapper, étendre, répandre.
extendere, aspergere,
Pt'ry-x, niolestiam inferre.

Etendre, répandre.
Extendere, spargere; à latere auxi-
ferre ad feretrum I-)oftaiidtii-n.x-
fil, capilli sparsi ; x-cfuln, per montes
VlaJn aperire ;
x-y,- vestes
t
imponere pendentes, ut paHiuln.

Frapper, battre.
humer
Illllneris

Percutere,tundere, ferire,
ver-
is
IL
JlU
(p87)
Clin.
Chin

-lm
Y
T
a.
(p88)
AIonger, étendre en longueur ^4' Clef.
quelque chose.
Producere, res breves extendere
lit fiant fongiores.

retenir
long iores.

;
Gouverner, dominer; garder,
signer.
Gubernare, dominari;retinere;
suum signum ascribere
datæ scriptnra; alicui diem
.Y- hoa- hdo, vel iioa-x hâo,
signum
sJgnUJnappollere
a p ponere ; hotian-x,

;
;
L

præfectus
apponens.
-
I\OUfllJ- X
custodire ; x-smig, aliquô
cum
dibusablegare siào-x, domus custo-
suum
J reuin
reUJ11
I
--J
Cheù«.
cheiUm

pigno-
Koiia. berare, inducere. ribus sat brevi tempore
cum usuris
(;:.82)

jPa
-i:t., Embrasser, contenir,
porter
:
recii perandis a pertæ. Legitur etiam
Hid et Kïa Aicn-x, cohibere.

.t.J..
-ao..
Pâo.
,;
sur les bras.
Amplecti, complecti, in brachiis
ferre accipere.x -p,'„g, 1"IIIEdllcere,
:
Tirer, faire paraître dehors.
extrahere, producere
in rnlUS,

se
(,a8„ fi
invalidus hotiy-x, in sinu fovere;
quantum ainbobus brachiis accipi po-
ÿ-xJ
(528,)
Tcheou. eVelJere crescere; manum porrigere
ai[ erigend uin
a IqUI ; imer
lIJn aliquid ;
Jllter ph.ra
;
1 ; li gere.x-tcho'u, excl dere x-pii, ura

4|Ç
test x-y, justus.
open,
J in
;
ferre
u
ia
x-chdy,vectigal exigere !
; ad
Résister; se heurter, donner x- RïlJ
;tendere nervos;x-ly,
trusatiiis tà-x-fén, donaria à urca
divitibus

*
contre quelque chose rejeter. à
Ty- seu pncfectis aucupari.
(feiii ;proinajori
Resistere; offendere,v.g.
lapi-
Essuyer,
valere.abjicere, Projicere
; ustlue ad;
parte, vola
ple- I 7P
;
frotter chasser.
Tumque ; x-tchàllg, digito
in
y
Extergere, fncare;
expel/ere ;
descnbere quiBquJs
;
dk;t
pœnas pendere x-mtug, illatam mor-
o.
Ft tradicere, tundere,
;;con-
repugnare ; scopœ

,
ad lacunaria detergenda

x-te-to-chào qllantiva)et,
adpugnam !
telll stiâ morte compensare
siàng^
vel adpugnandum
; (P.9°)
tai muscas abigen
ad1 1
instrumen-
d as item ins-
trumentum ad oryzam vel triticum

+J/> battre de verges, battre.


Virgiscædere,
con-

percutere, [erire.
I
I -Mp
e spicis excutiendum, vulgôMn-kia.
Legitur etiam Foe
I-'o é in eodem

Manier, toucher.
eodem sensu.
seiisti.

Tchy.
(p85)
verberare. Pillpare, colitrectire,tange-re,coni
Pall,a"e'COntrectare'tangere,con-
titi gere. (Cod.
pag..27.)
Oindre, enduire, colorer.
Liebu.
(3,9.)

; il.
Liiiire,illiiiire,
MV.-v.tangerX;taTre'
fucare,
unge-re, Bacultis,
Bâton, soutien.
eodem
Mlf.X-.v, tangere, gUUr etiam
Me attrectare. Legitur
sustentare. etiam
l
rr
(p92)
, flllcrUln. x-tchâng,fufcire'

fe
:*
Ó4 Clef,

Cheou
clieolil,
f-
~~—~

Tan,
(wù
Nettoyer.
Abstergere. x-tchîh, pulverem excu- |
;
tere x-tcheoll,sco pasad pu l veremexéu-
tiendum. Legitur etiam Tan et Tan,
onus aliquod humeris cum haculo ges-
:
tare tiâo-x-t'J'-j1111 baculus.
I
Abjicere.
A" vitaii-i
cere,
pro
P Jgere;
ien,
Jeter.

prodigere
cere, vitam
jicere. :, ;-
x-mtng, sese iiiortiobji- —-I
prodigere x tsây,
opesopes
a--tsây,
X-Illen, discnmini sese
Legituretiam rouan,
D „ scalpeUo
petram incidere ad eruendum iapil-
ium in ea absconditum miscere
ob-
'-'I/(U/l.
vit.

;
J
U-'cirJ,

1
-t.t:..
rompant ;,
Découdre, délier, ouvrir en

Dissuere
frapper.
dissolvere; rumpeiido
M
item Phil in eodem sensu.

Frapper légèrement avec la


'y trt
Tse.
;
x-fiiig,
-.{;' d.
dissuere
tere, diruere, destruere.
;
aperire ; tundere. x-kay , rumpendo
(,':1.94) aperire x-sié, ever-
J IHI main, caresser.
Pë: Manu leviter percutere
(330.)blandiri.x-tchàng, palmâ palmam
manu ,
percutere ; x-pàn, tabeliœ quibus co-
XKl mœdi utuntur in symphoniis ad con-
, .,. Gros orteil.
Pollex, major pedum digitus.Pieh-
centum moderandum. Legitur etiam
Po in eodem sensu.
JVLou x digiti supernumerarii cacteris di-
(P95)gitisappositi.
À
a
Élever quelque chose avec

ljy./ip
~t~~ Prendre quelque chose avec
lés doigts.
Digitisaliquidaccipere.x-kiêou,
Lfng.
(B°2.)
une seule main.
Unâ manu aliquid attollere.

Jo'1zen l. l1os compactas ex-


papyros in or bicu | -kR
3196) Prendre avec la main.

If
trahere ad aiiquid sortiendum. I
..- ;
jp« Manu accipere vel capere. x-ldy,

Tirer, traîner, rompre quelque


chose en tirant.
Nil. afferJr. 1.' aufer,
x-Ai"t, r.
!
toIle; ny-mên-x-
, A
(3,0,)îy-c/nn-mu-tong-sy quid est quod vos
offertis!
Llf.
(3z)7)
Trahere, trahendo rumpere. x-cha,
;
îtianibus aliquem occidere x-jin-îay,
aliquem invitare ut simul veniat.
JaIi
'ft:I
Prendre quelque chose sous
le bras.

V
n1^1
Battre, caresser, toucher, vi-
siter, consoler.
n. Aliquid sub brachio accipere.
(3304)kèou, os occludere.
x-

Fou.
(3298)
Tundere, ieviter percutere, blan-
diri, palpare, visitare, consolari. x-
ifcï
1h Tromper,
quelqu'un à suivre.
;
abuser
:
engager
silii, manu blandiri ; x-cheou, manu
lnanum percutere ;x-k'ili, citharam Koîiay.Fàliere ; aliquem inducere lit. se-
quatur. x-tdy , pueros decipere ad
Sinicam pulsare. (3305)
eos vendendos vel ad eis abutendum
x-Aïo, vel x-tsè, claudus.
;
«Wfc-fe Jeter, quitter.
Tyl
Pcio
(3299)
teôu, jacere lapides ;
Projicere, abjicere, jacere. x-chy-

;
x-ouàllg, retia
expandere pro captura piscium x-
fclT*Résister,s'opposer,
1 Resistere , repugnare , irriter.
irl"Ïtare)
pte, nullam rationem habere. Legitur Kûu. cohibere.
etiam Pao in eodem sensu. (3306)
Soutenir
Clef. Soutenir quelque chose avec
Ic-t
r4.'
inain.
!*To.Lo. aliquidsustentare,sustinere.
Manu
*
~)~~
Lier, frapper.
(Cod.
Ligare, percutere. X,
pag, ~-
Legitur etiam
64'
jo.J
1^
Clef.

Py in eodem sensu.
,Cheoll. ()3°7)
Tolly-x, excusare
se, excusatio;x-kou,
, Pie.
Cheoll.
Che°"-
excusationes prxtexere, aliquid obten- (3JI3)
dere; x-lo, ad pauperiem redactus.
.tI.tGrossier,stupide, ignorant.

, Riidis,
Leuituretiain Tchy, tollere, colligere:
kaj-x extendere, dilatare.
-
,
stupidus parùm habilis.
1
*p.£ i Extirper, arracher, déraciner;
Tchue.
Tchrie.
(3314)
x PY, mea scnptura seu rudis cafa-
lnus, humilis
1 .1' 1loquendi
d. mo d us.
1

Pet. Exstirpare, evellere ,


emporter une ville d'assaut.
eradicare
iA
; 1ft Voltiger.
oppugnatione urbem capere seu sub- Volando d iscurrere, vofvere
(3308) et
dere. x-kien,gladium evagiiiare; kieou- Fân. revolvere. LegituretiamFén,
verrere;
x, opem ferre, succurrere, auxiliari; item Pien, manu manum
(3315) percutere.
tchao-x, exce d ere; x-tsouy,
superare;
x-kong, aliquem ex baccalaureis ad +17' Appeler quelqu'un en lui fai-
gradum altiorem seligere. y£Zf sant signede la main.
fJ fj-Ê~ Tirer, ôter. Tc/zao.
(3316)
Manu aliquem advocare.
làn-ho, sibi infortunia
J
x
- tsaÿ-
accersere. Le-


Trahere, adimere, protrahere.Vide
sllprà(3239).
gitur etiam ChaO
sonus concors
x-x,i-nagiiis vocibus aiiquem
vocare.
:
fi
(3309)

:t*
Item Kiào, aliorum jam praeterita
licta propalare.
de-

-
-TS.
(331°)
VideS"P™(3^3p).
TT
PÓy.
Rendre visite, honorer,
res-
pecter, saluer, montrer son res-
pect en baissant ia tête jusqu'à
-U-lt Rompre quelque chose
(33>7) terre.
jfyJ les mains.
avec Visitare, colère, venerari, salu-
tare, capite ad terrain usque demisso
Ngào. Manibus aliquid frangere, reverentiam exhibere. Koufy-x., flexis
rum-
,
(33II) père. Legitur etiam Ngdo, inffexibi-
lis, pertinax : x-?i, vel ory-x,
-
genibus revereri; hory x, restiti-itio
visitationis, saiutatio, salutare;fÓ/lg-
dicere, alicui adversari. Item contra-
Yad et x., veneranter salutare, visitare, ali-
Yao in

|
eodem sensu. Item Yv: quem invisere.
x-noû,
iram conlprÏlnere.
lét Resserrer, empêcher,
modé-
t!A. Vide ÙifrJ (8543).
Ouan, vexare, adversari.
Legitur etiam
"j'P} rer, retenir.

v,'
ici,-. Coarctare, cohibere, frenare, Ouàn.
tmeie. Voil-x,exlex,effrenis; de-
(3312)
qmdlibetindiscriminatim,indistincte;
., '-
voti-aê-x-sô,
-
P6 x,
ànullocohibetur.'- Legitur,
f*
(3318)

x-bay!!.eparpiller.
Tt ^pergere
Manu
~- ,
éparp i l ler.
etiai-n ICeoit, accipere,
dere, abdere., capere, defell- ren.
n,
(3319)
muta,
ea quæ
1 erânt
:t jt.J*\l
64: Clef. 6 TRAITS.
¥A
J-It, Poing, forces.
Pugnus,manns compressa, vires,
4>
61: o4

bu
IlL'VU.L-
CI
f~
Extergere,
Exter
mundare,
gere, deter
expurgare.
Essuyer, nettoyer.
detergere,
g ere, abstergere,
ab sterg ere,
Kuen.
(3327)
(33-7)
x-x, ;
fortitudo. Td-x, pugnum impingere;
quàmdiiigentissimc;
~r-~~quam diligentissime
tis micare.
~/j~ digi-~,.
tStly-X} dini-
-lieU!!,
IY.
(33-°) ~j'~Am Etre
A
promu.
141
Mt

1
Kouo
p
Rechercher exactement, s'in-
former, examiner.
Perscrutari, examinare, nectere,
rr
(33-8)
Promoveri, mutari, excedere. Vide
Tsien. iifirà(11,149).

(3321)pulverem excutere; illa pars sagittee


Pao-x,tolerare, Choisir.
quas nervo aptatur.
*1
At n.
ferre, continere. Seligere. Legitur etiam Chen, li-

I'
,J:t ,
t.
fois
Parlant et travaillant tout-à-Ia-
très-occupé.
TSZle
(3329)
gare, fune aliquemvincire.

Simul operans et loquens, vaIdè f-Yft


¡(y.
(3poz.)
dd.istentus, valdè
id' occupatus. x-kïï,
1,- lyI Retenir quelqu'un avec la
maIn.
pJ
operi in d esinenter incum b ere, operi 1
assiduè instare. Legitur etiam Kie in h
Icheoii.
ry-, y.
Manu capere. x-tchû, aliquem fu-
gere voientem
l arctev iiisectari.
eodem sensu. (333°)

t.,x.
Tchlng.
Vide supra(3268).

S
r
*A
f f»
w-MfcAuxiliari
Jong. praestare.
,
Aider, s'entr'aider.
sibi mutuo auxilium

t1 Agiter,
(3323)

JU mouvoir.
Agitare, movere, perturbare. j
é
(3331)

Presser, pousser.
Premere, pellere, in angnstias redi-
Hây. j + gère; sese mutuo comprimere, ut qui
Tsa. turmatim incedunt. Tsy-x, sese mutuo
(3324) (HP)

IJrXC
|1 Joindre les mains prendrë
quelque chose avec les deux
, comprimere; x-tchy, tormentorum
species quâ nocentium manuum di-
giti torquentur;x-tse, instrumenta
hujussupplicii.
T/' mains.
Kong.
()P5)
aliquid stringendo accipere manu;
Manus jungere, ambabus manibus
jLèÉ x-mcio arracher les
ïïyjivisage. 9
poils du

manum apprehendere, et ita reveren-


tiam exhibere; naribus terrain vertere *Hiio. ,'.
Pilos facieieveilere seu eradicarc.

1
- ad instar porcorum.
(3333)
-1/'
Frapper, battre.
qu'un. Mettre les menottes à quel-
wTAHt Percutere. x - tà, torquere, et in
Alicui manus manicis colligare. * * tortura examinare.
"0 il
KTs°o\
K nîv.(Cod.X,pag.33.) Kao.
(3p6) 0 /1. J pag. JJ.
(3334)
'(4-'Clef.
-t-.
JL£± Il
Videinfrà(3385).I* 1-

I
w
~'*
Suspendre, attacher.
Suspendere,appendere, aiiquidad
suspendere.x-kouân,
*-~
64fClef,

uncum in aere
Yoûen. I Koua. sesemagistratuabdicare;tdo-x-tse,
d. Cheou,

; I I (334Z)
(334-z)
quxdam avis quae gaudet se in arb o--

1main
Clzeoli. (3335)

maIn;
rapper rampeI.
léèrementavec ribus suspendere.

ramper. ..f:.
Manu Ieviter percutere; , 1ÎL
I
I
,1
Bruit que fait le riz lorsqu'on
le récolte; choquer, rencontrer,
Tchy rep tare
hv
(3336) per solum se trahere.
.le
m y.
I

(3343)
offenser.
Sonitus oryzae dum metitur ; im-
Tirer,traîner. I
pingere, offendere.
1Jlh Trahere. Vide supra (3297).
I
-!t-
I
Sauter, danser.
LlÍ.
I
1/L Saltare, saltum dare, choreasagere
(3337)
ictiong. ve l conducere.
rr j n vel con d ucere.
(3344)
nrji
V|fg Entraîner, tirer. I

Yé. (3)38)
Raptare, trahere, manu ducere,
fune aiiquid trahere.
I
I
~t~t~
enseigner,
Tchy
Doigt, indiquer avec le doigt,
commander.
Disitus, digito indicare, docere ,
l' significare, ;
JLM Ramasser, prendre,recueillir; I
(3345)
prascipere.x-chy,
ta-x,principale intentum ;
"'fi docere d
kWl
- x,
la dix; carquois.
; I
pollex; ehÿ-x, index; tsidng-x, médius;
- x,
;
voûA ming-
A 1..,
;
annu l aris sïào - x, auri-
rLY..
)
(3339
C'T- v Colligere, capere ; decem phare-
tra, sagittarum theca coriacea. Cheou-
C.,. -
I
I
cularis x-ollallg, desiderare.

x, aptè disponere, resarcire, praepa- I ..$zt


;
rare. Legituretiam Che, per aquosa
loca transire item Kïé, mutare, re-
I
I
-p. Enlever de terre, déraciner,
protéger, procurer.
I E terra tollere, in altum tollere.
,

*
novare, alternas mutationes. ICÎe
A ~(3303). ,-
(3346)
eradicare, protegere, commodare
alicui curare. Tsotig-x, plura simul
negotia in se recipere. Legitur etiam
I Ky, derelinquere, excludere, extin-
Nâ.
I guere, testudinem terebrare.

1 r
(3340)

Ii.p Pressei, comprimer, retenir,


Prendre; observer les lois.
f, examiner.
Comprimere,
lif.
Tc:/ ¡(zay,
HJ
- * Capere, accipere;servare ut leges. I
Jy/gan.. cohibere, detinere,

-, iii
inse
corpore
< corl«)ore
1334')totum
lotum
mo
x tchay, jejunare, corde purus; x-
mo deratus; tsongg
derattis;tso'~ii
suscipere;x-yng,se -x,
suscipere;x-ylig, X, i (3347)
3347
-
; ;
examinare, inniti, ludere, resistere.
x-tchâ-ssé, judex criminalis x-Aileii
gladium manu stringere x-plng, exer-
,
imperturbate,
se ipso
p so
plenlls; x-tclnng, recti tenax; têhÿ-x,
-
;
citum detinere x" pf, freno equum

f
}r::,
rectè agere; tsao x,
încumbere toto animo;fou
ferre, auxiliari.
- x, opem
-
fricare, v. g. corporis partem.
;
regere , x-kueti, processus judicialis;
lehel-x, juxta judicia examinare x-mû,
-TS
;lé.
64.t Clef.
t
C'M.(33~)
~PL
Mesurer quelque chose avec
lamain.
Manu aliquid metiri.
I
I
j.rt
1.J£A
7 TRAITS.

Oter, quitter.
Auferre, relinquere , solvere, fu-
T
64-eClef.

Chm,
rrv
1.1.
(8516).

r Cln. -lè
gere. Vide infrà
o.
Jtjr~ Essuyer, nettoyer. I .J..
(3354)
Extergere, detergere, abstergere, I
lTIundare. Pousser, frapper.
«
(3349)

tjfrà
-1< Frapper, se battre.
I

I
Ty.
—_
Yiiy
ay. -
comprimere ;
Illlpellere, protrudere, percutere,
omnia quas sunt sibi
J
mutuo proxima. x-te-chïll-!wrÍo tsicou-
f

1-P
(3355)
pa f si1habes
J
v
lie,
Percutere, certare, pugnare,simul I
pugnare. (Cod. X, pag.36.)
I
I
l quod d ad
d vitam transigen-
dam sufficit, hoc est satis.

choseTourner
fctf* ou arrondir quelque
*
(3350)

avec les deux mains.


Se battre ensemble, disputer;
1X examiner, corriger. I U.A Ambabus manibus torquere vel
rotundare. Tso -x, ambabus manibus
'II
Kiâo
1zao. Unum eum altero pugnâ conferre,
(3356)
a1.IqUITlcan
"d fi" d o mol le re ddddere. x-mo,

1
(3351) cum aliquo pugnare,altercari, con- I ambabus manibus aliquid torquere
certare, cum aliquorixari, de aEqlla vel fricare.
;
re certare examinare, aliquid per- I
pendere, ponderare, expendere, cor- I
i-igei-e.x-lië, septum ad feras conclu- I iM
..tlt1 Rompre, diminuer, limer, dé-
truire, humilier, outrager.
dendas, ut capipossint.
*sa.Rumpere,
x-
minuere, lirnare,ever-
1 tere,
rJySO. humiliare,contumeliâ afifcere.
pn contlllneliâ afficere.

Mj'j Movere ,
Ienluer, émouvoir.
commovere. Legitur
etiam Tonir in eodem sensu.
I
I

II
jin, a l icu jus machinationes dissi-
pare vel annihilare.
ong
1rrvK
(HP)
0
I Exciter,
Jflirt
faire, rétablir, répa-
rer, secourir.
1t Porter quelque chose sur l'é- U ,
Excitare, facere restituere, repa-
Tchin. rare, auxiliari, liberare, movere, ex-
i
^RjK
Tiao.
paul e avec un bâton; prendre,
lever.
Aliquid hunlerÎs, mediante ba-
vestem ;;
(335y) cutere, findere, recipere.x-y, excutere

x - tûn , animos addere vel


3353 sumere x-y,alas ad volandum agi-

ty, bajulus; ;
culo, gestare; capere, tollere. x-tan-
x-këng, cochleare
qui agit unde contemnendus est; x-
1
ktng-x,
tare; x-ky, opem ferre; kuù -x,
vel
tso-x, reformare. Legitur etiam TchÍ/l,

sô,velx-piï, discordias seminare ; copia, quàm plurhni, valdè pius,

'I1
valdèfidelis.
x-fou, bajulus. Legituretiam Tiao,
jocari, iiludere, aliquem irridere, ad
malum excitare, seducere; x-tÿ, ad
Mo-x, ou tso -x, frotter de
pugnam provocare; x-tëllg, lucernas nouveau avec la main.
fundum demere, Ipngam arundinem Manu refricare, manibus aliquid
S-
inclinatam collocare. (3m)torquere.
>
(336u)
64!Clef.

Crfiieou.
Vlt\
dY ~~(33~).

Ipl
'Jt::1

j
uY.
(336')

.f.1::t

Tllzg..
,(3362)
?ZOP1
I
Puiser, tirer dehors.
Haurire, promere, transfundere. I
x-choùy,aquam haurire.

Droit,
C cher, secourir.
doux ; , paroître

;
Rectus, bonus, benignus appa-
rere, iaxare,opitulari, capere,
acci- I
I

I
I

lâ- I
I
Wf
Pou
|t.
Hie.
an.
Abjicere.
Jeter.
Ab icere.

(3368)

aller.r
Hié,
1.7't
(3169)

iit:
Vide
Videsuprà'
j
(33
Chf'
00).
supra(3300).

Cacher, garder dans le cœur,


emporter, apporter, amener,

Ahscondere, IIISUlUlovere, au-


-

ferre, afferre, adducere, ire; ad Iatus


assistere, ex utroque latere aliquem
adjuvare. x-tchf sub brachio aliquid
deferre. Legitur etiam IOa et Kie in
eodem sensu.

Ficher, planter.
cheou.

-
I
pere. x-tcho, excedere,
excellere.
TrHInfigereutclavum, plantare. Vide
Tcha.sVnl(324<5)-
tT>
.)¡-

ÀmY
Tirer, prendre, frapper,ac- I
I (337°)
corder, unir.
Trahere, capere, tundere, conci- I J~J~ Offrir, présenter.
Chen. iiare, unire. (Cod.
(3363)
~~J. I
Oflèrre, aliquid superiori offerre.
Legitur etiam Fong, testudinem assare -
F'Ong,
et vid ere quid praesagiat.
jh~ Poignée.
Pugillus.Videsuprà
I (3371 )
(1274). I
-i..n.. S'attaquermutuellement, con-
I
eau.
Peoti. '-J:8 trarier, contredire.

.t
(
(33lq) Sese mutuo impetere, adversari
CyZi
u. colitradicere,
contradicere, rrebellare. -x, ,
Tclii-x, co-
ebel lare. Tehj
Arrondir quelque chose avec (3371)

o..,
1X lumna inciinata.

t1,
les deux mains.
NA Ambabus manibus aliquid rotun- -t.¡:r.. Ramasser, prendre.
dare. Videsuprà(3356).
6)
Colligere, capere. Legitur etiam
(3365)
Kun in eodem sensu.
Tirer, traîner, attirer àsoi,
un.
K'
è, (3373)
diriger, conduire.
Mettre
* lb
y 'fJ'
u. Mettre de la terre dans un
-
Trahere,ad setrahere, dirigere,
Ouan. antecedendotrahere,
(3366)
Icantuslugubris deducere.x-kô, panier.

-~t~~
~)~M~
b
;
carmen quod olim
canebant cadavera efferentes x chy,
-
carmen commiserantiumdefuncto.
A~~
(3374)
Terram in canistro ponere. Legitur
etiam Kieou,
, curvum, iongum, libe-
rare, auxiiiari. (Cod. X,.pag.4°')

~N~t t -ktt Vide infrà (3383). Legitur etiam LT Transférer, porter d'un lieu
1J:f1.¡ Tchë, digitis aliquid accipere. ira dans un autre, transporter,
Nïe. Tong. Transferre, è loco inalium iocum
(3367)
(3375) exportare,transportare.
*
64.

Chcou.
v
Clef. Jjyf
1p!1

(5376)
Tresser, comme on tresse des
sandales depaille; prendre, pui-
Kouen. ser, transvaser,
attacher.
Texere veluti sandalia ex paleis ;
accipere, haurire, transfundere, vin-
JLfcÉ
l'=.E
NYe.
(3383)
Prendre - avec
doigts, assembler, tenir.
ou entre les 64! Clif.

Digitis seu inter digitos aliqnid 1""


--L

r lso Cheou.
accipere, jungere, tenere.x-tsdo, fa
persuadere, falsum pro vero con fin-
cire.
c i re. x-ky-lay,in
x- hy'- Iay in fascem coiligere
, co lli gere ; -
gere vel concipere. x iiîîllg-oîl - kao,
îchay-x, virguitorum fascis. usurpato aiieno nomine aliquem ac-
cusare ; ou-x,falsa accusatio.
-tIiit, Mouvement trop étendu des
JU—I mains. JLÏU Prendre par force, arracher,
Prolixus manuum motus.
11=J prendre, faucher, sarcler.
NÕ.
(3377) Chao. Abripere, eveilere,accipere, prati
(3384) fenum demetere, sarculare, abjicere,

JLrj
TAl Capere ,
Prendre, saisir.
acci pere , ,
sibi invicem latro : yao-x, movere.
,
excludere. x-lio, per vim auferre. Le-
gitur etiam Siao, auferre arripere,

Tcho proximi. x-lolig, deludere irridere,


(3378) in fraudes agere.
I^tl
>J|iJzÉ Jeter, rejeter, laisser, aban-

+£..
jTlî
Prendre , ; recevoir
sans en demander permission.
prendre yA
donner, rejeter avec dédain.
Abjicere, rejicere, derelinquere,
respuere, despuere. x-tsy, ex infirmi-
Hj.
(3379)
;
Capere, accipere sine licentiaali-
quid capere, non requisito domino ali-
(3385)
tate mori. Legitur etiam Kueti in eo-
dem sensu.
quid ej us accipere.

-t'f Autant qu'on peut prendre "t)""A


Vide infrà (3664 bis).
11 avec les deux mains.
Peffti'Quantum ambabus manibus ac- .1.e.

tk
his.)
(3379 cipi potest. Videsupra (3274).
*m(n86)

Attraper un animal avec une

|,
t
-)f corde.
^f4 Prendre, ramasser.
Capere, colligere, accipere, pre-
V w
KYo,
Fune bestiam assequi seu capere.
(Cod.X,pag.^±.2,)
Lu hendere. (Cod. X,pag.^.u)
o. (3387)

,I (3380)

Râteau sans dents; huit; divi- -Jftn


Prendre, poursuivre.

,
jyT'lser>partaêer- Capere, captare.x-yu, piscari;

Pa.
(3381) ; ;
Rastrum sine dentibus numerus
octo; dividere sonitus rei quae rum-
Pou.
(3388)
x-kouay, satellites; x-ting, nomen pras-

excubiarum stationes.
;
fecti eujus est capere fures tang-x,

pitur. Tfx, octavus.

Vide supra (3236).


m Frapper, battre.
Percutere. PÕ-x, perficere,ferire,
l
vS M verberare.
Han. Ouàn.
(338O (3389)
¡
i

r
tS
;64?Clef.
-~J
Cheou.

,#1
,
-*

Tcheou. ,
~M~~

Clieo'M.0'ig-)
Tsim

~t~~

Pugnis
\3392/
~-.
Të:
Pousser, faire avancer.
InlpeJlere, aliquem ut cadat im-
peliere, pugno apprehendere, UI1-
guibus ferire, unguibus stringere.
Legitur etiam TSÜIl in eod em sensu.

Tirer, faire paroître.


Educere
Vide suprtl

8 TRAITS.
extrahere
(3289).

Frapper avec le poing.


producere.

percutere, pugnum alicui


impingere. Dicitur de homine pugnis
iu dente et ore danlante.
c l amante.
JU/V
¡p-

N7

J
Che..
le,
(3398)
l'aumône, cesser.—\J*
Abandonner, jeter, donner 64'Clef,

Derelinquere, abjicere, pauperi-


bus pecuniam 1largiri, desinere,

prsebere ;
d

Tourmenter, contrarier.
Vexare,adversari, rum pere, fran-
gère.Yao-x, pertinaciter contradicere.
(3399)

jfJttManier, toucher.
Paipare, taiigere,palpaiidoiiives-
fylên tlgare; x-sïn, examinare se ipsum.
é4n
(3400)Chang-hidng-x-tso,

;
(3400)
C,-,
,.- v
col1- CIl'
locare, desistere. Chy-x, efeemosynam

pectore vu l1nerato
pe d em pai1pare dicitur
d"" de
d eo qui
Chew.

x -fou - tsong - ptn, divitiis


renunciare et paupertatem sectari.

aliud foris prodit, aliud intùs fovet.


-*'~ Endroit où la main et le bras
-Jfàjh
Ouan.
se joignent.
Locus nbimanus et brachium jun-
Videsupra(3298).
(3393) gllntur. Cheoll-X, manu manum alte-
raln in parte ubi brachio connectitur Fou.

lJ
J
;
J~)
capere. Videinfrà (8543).

Cacher dé à coudre.
Recondere, abscondere; digitale,
(3401)

_-)<-tJ
T~~F~~
rjTïT etiam
Verberare,
Frapper, battre.
percutere. Usurpatur
pro TclioJiig. Vide infrà (,«},J)'
Tel VU go tchy-x, vel oel-tao.
TSd. -
(/C^dj x'paz-V-)1

1C
Tcho.
(3394)

Frapper, pousser.
Percutere, tundere, ferire,
verbe-
(3402

Jja
^|7p|
)
Ky-x, travailler sans cesse.
Operi indesinenter incumbere.,
semper movere. Legitur etiam Rua,
rare,inlpellere. Kiq. manibusimpeditus.
(3395) (3403)

Jjjfc Disperser, partager. Videinfrà(3661).


f T~
pergere,
Pido.solublh
(
Dispergere, dispertiri. x-sàn,
dIspergI; item modo indis-
dis-
Tào.

tFong..,.. (3396)

tS§*
so U 1 1 ligare. y lll,esuprà
Jgare. Vide Sll'Pra 262).

Offi-ir avec les deux


mains.
Ambabus manibus offerreaiiôuid,
(3404)

-hJ£
tarder, différer. Comprimer, retenir, arrêter,

ComPrimere> cohibere,
(3397)
illllbabus manibus aliquid
sustinere. Lay.
(j4oj)
differre.
Iuerre..l e/l-
Yen
- x,
x,differre ,
dIiferre,
Legituretiam Ydy, impellere.
cunctari,
prorogare,.
prorog
are,
Clef.Empl-oyer toutes ses forces.
-t.. f H r Vires adhibere, conari, eniti, con-
64.t f
.f.;tt:
Vide slprà(3356). àn
64-eClef.

..,
IlCOU.J3.106
Zr AC
11-lien.
()Jl.
tendere;fortiter, fortis. Legituretianl
(3414)dum,
N8.
Chou.

+A
1((3244). , X,
*
v , m SIJlrmn coIl.Igere
uell

Prendre,saisir.
Capere accipere. Vide supra
I -t
1f Tenir ou tirer quelqu'un par
les cheveux.
Fèn. (Coi. pag. 44.)

10,
TJo. Aliquem per capillos trahere vel
(3407) (3415) tenere.
Iitfl Etendre quelque chose avec ..JrI-
V'" la main pour le rendre droit. HT a Retirer quelque chose que
quelqu'un tenoit caché dans sa

f
Manu aliquid extendere ut fiat
Tikn.
oi, main, en lui ouvrant les doigts.
(3408)

J~
rectum.

Battre, cogner, frapper avec


(3416)
;
Aperiendo alicujus digitos, quod
manu abscondit extrahere capere,
opem ferre.

Tchôuy
.1.4 110lt."
un bâton.
Percutere, baculo percutere. Le-
z~~t~
-Jr!.a Élever, lever quelque
que l que ch
ch o,-,e
ose

:mrpI ; ;
(3409)
gitur etiam Ta, in eodem sensu. "1/I/V
avec la main.
Vaincre promptement, se ,
Hiên. Erigere, manu aliquid attollere. x-
(34.17) tien-kit'-t/ydicitur
tiFIl- kië if dicitur de homine
h0111ine valdè
;
Tsle. ;
hâter joie, bonnes nouvelles. (3417) -
irato qui omniaturbat ny-x,
„ instru-
Yincere ; festinanter ceiernme, mentum ad terram fodiendam x-y-
Tsïe
:
cau diiiiii,faustaiiui-icia;su-
festinare; ogaudium, fauslanuncia su- phn-chïi, libri foiium volvere.

, ;
(3410)
perare. Min-x,argutus,habiiis, per-
x-p ao,.victoriw iiiiiici
spicax; x-pao
;;
victoriae nunciusus ; x-
king, viœ compendium tsieou-x, qui
fausta nuncia ferunt tsiang- x - chu-
AJLk
T~t~
Juger à la main du poids d'un
fardeau.
fey-pao-tchy, litteris celerrimè missis Tien Aiicujus oneris pondus manu ex-
eum de victoria certiorem fecit. (3418)
pendere, aliquid manu ponderare.

t1^
1"7f-
Tcno-
Tclùô
Succurrere ,
Secourir, sauver.
opitulari, liberare.
Videsllprà(3223 et 3268).
l
Jt~~
s,
ao.o.
Balayer, épousseter.
Verrere, immunditiastollere, ab-
jicere. x-pà, -x, aquam
scopae; chay

t(34*0

VideSI/prcl(3383).
t.
(3419) spargere, dein verrere; ta-x, verrere.

AChoisir,faire

!Nie.
(3412.)

~-~
Peser sur quelque chose avec
HtH

t5tLA
Lun.
(3°)
0
eodem sensu.
choix.
Eligere, deligere.x-tsay, magis
idoneos eligere. Legitur etiam Lun in

Ramasser, prendre.
"J)
NU
force.
M
Manu l..d
graviter aliquid compri- Colligere, accipere, capere, sibi-
(a.) mere, lineae quas in scribendo àsinis-
* met accersere.
(3413) To.
tra in dexteram ducuntur. (34a1)
Vick
U'CUf.

r|

;
"1
Cheou."

i;
tJluj|lJjT7
Videsupra{3235).

*
Kang.

jlf
1
'-

4-A
0T*

Jt
1p
P
Peou.

E
y~
.1"

Pâng.

¡>4r
Maii
IS

1PT

-
(3422)

(311.3)

Ticîo.
(3424)

eau
spèce
(3426)

LAIs111.
Panta
.1Clange,
(341.7)
Donner, enseigner.
Dare, docere. x-cheÓu, dare et
acdpere. Legitur etiam Cheou in eo-
deln sensu.

Agiter, remuer,

pieds des animaux.


paliiia,
anlllla
d. p1aiita iiiani ii-ial1.1
al apam manu impingere;

sanguisuga, vulgômà-hoâng.

Faire tomber quelque


en le tirant avec une corde.
Ky- ,All1uid fune trahend
(34,8)
o in terram
dejicere, trahendo aliquid
ébranler.
Agitare, movere, concutere. Po-
x, agitando fundere; x-chc, loquax;
x-hoang mentiri. LegituretiamTiào
,
in eodem sensu.

Prendre, diminuer.
Capere, accipere, imminuere.
h1\.e, Sravia vectigalia exigere.
, t> Peou,percutere,

de
0
Legitur
rum pere.

herse,
Species occæ. (Cod. X,
pag. 46.)

Paume de la main, plante des

vulgo cheou-sût;

chose
pe-
i bus. Tà-pà-x,
Tà -pà-x,
x - houàn,
ciuam gerere, ut præsidendo; tchy-
A", cujusque propriœ partes;yang-x,
exteriùs incompositus
negotia; tCllt-x,
;
propter multa
h' curam gerere tczy-x,
h
1.'

conari fune bestiam altero ut cadat I


Ay 111 eodem sensu.
pede liga-
tamtrahereseuducere. Legitur etiam
A-
1
-1:1;1

1:
Jyp

.tk
11
Kïa
(3429)

Pay.
(3430)

en.
Kien.
(3431)

Y.
(3432)

-1;).--
rpo-kf;
IJ5H-

TséneJmel'e
(3433)
Gratter, égratigner.
Scabere, unguibus lacerare, un- —J»»
glliblls ferire, unguibus stringere.

Mettre en ordre, disposer,

Ordinare ,
ranger, préparer. -
disponere, præparare.
Ngiill-x, disponere, prœparare in loco

;
apto; x - lie, disponere juxta suiim
ordinem x - py,disponere ,in ioco
æquali, ita ut nullus sit prior et nul-
lus posterior;x-tsy, inœqualiter dis-
ponere, sese nlutuo, comprimere

iocuin se inferre.

,
Amener, tirer
Adducere
0
hiéll, caeteros impeliendo in aliq

à soi.

nant par-dessous les bras, porter


une chose sous le bras, saisir
quelqu'un par le bras et le
verser.
Aliquem sub brachiis

S'efforcer de se lever,

cu lis
cu 18sese
sese expediendo
etiam Tstng, conatum adhibere

:
aliquid obtinendum,
-
ren-
; x-
uem

ad se trahere, manu
ducere. LegitLiretiai-ii Kith, solidum,
ditrum,
.dluoUlTI,
crassum. (Cod. --y,
craSSUJn.

Aider quelqu'un en le
page ^7.)
_¥,p,,Ig.

soute-
47.)

capien do
adjuvare, sub brachiis aliquid
tare, brachio hominem capere et
humi prosternere. LeaNtig-x, duo
aspor-

tera; fong-x, vestis oblonga;x-mên,

parva casa ad iatus majoris.

gagner.
Ad surgendum conari, lucrari.

pungere suc
la-

;
parva porta ad iatus majoris kông-x,

x-
x-tso aliquid
SUrgere nequit;
:
serrâ secare x tb',, à vin-
expelen0ugere.
-
fu gere.egItllr
Legitur
ad
tentare tchy x, fùfcnll11, fuIcire;
x-tchy,providere denecessariis;
l<.ol¿eIJ,
vestitu.
nimis splendidus i„
victu et
'*
Ó4/ Clef.

Cheou,
ViJè»suprà
£4.'Clef.
«—É
(3264). Tan in eodem ;
sensu
vare, explorare, manu aliquid explo- 4
item obsér- 64? Clf

rare ut l'alpando, tentare. 1"


Km.
Cheou. Chtou,
(3434)
Mt|| Choisir, prendre, retirer, en-
j*
1ri'
Orner, ajuster.
Ornare, componere; ornatus, con-
lever en haut.
Tch&nSeligere,capere
TcheSeligere,capere, in altum
,
a ituiii tollere.
to l iere.
ciniiatus. (Cod.X, pag. 48.) (3442)
x-tsiin,arundinea frusta è vase ex-
,
I
Leàng. trahere,
(3435) ;
sive ad divinand um vel
ad alium finem x - yen, inter plura
14*1 Suspendre. ;
salis involucra seligere aliquod ad

tg
ponderandum x-tcheoll, qui habet
Suspendere,appendere. P ide supra aliquod negotium et expedire non
Koilla.(3342). potest ob aliquod impedimentum.

*
(3436)

, ,
Legitur etiam Tch) trahere, raptare,
rapere abrpere, per terram trahere,
fune pecora agere.
Prendre mettre en dépôt,
lCJ confier.
JLfltJ Couvercle du tuyau dans le-
Capere, aliquid deponere, fidere.
tJIH

t,-
Legitur etiam Nie. Vide supra (3383).
quel on met les flèches.
(3437) (Cod,X,pag. 48.) Ping Operculum tubi in quo sagittse re-

1
1at>
*

LIoe.If
Errer, douter.
Errare, dubitare, aliquid Iiabere
dubium, obscurum. (Cod.X,pag. 48.)
(3443)ponuntur, manu sagittas cooperire.

Promptement ;
succéder, re-
cevoir, joindre, unir, prendre;

A
rI. Tiïe greffer.
(3438) Sie. enter, lJ
(3444)
Festinanter, celeriter; sllccedere,
JUJL
LI'
Saisir, emporter par violence.
bripere, auferre, rapere. Loù-,
,
recipere, jungere, unum alteri con-
nectere, unire capere, accipere ar-
borem inserere. Yiig-x, obviàm ire,
;
rapiendo; pang -x, flagris
caederecaptivare
<
chiïo-x, per, vim
i
o-x,perv iiiau ferre. Le-
auferre.
, ; Il
hospiti occurrere;kiâo-x, societatem
x- l1,ong vel x-ho,

.-
(3439) inire conversari v
gitur etiam Lreang in eod,em sensu.
unum alteri conjungere, connectere
seu approximare, conjungi; x-chenu,
.f:. Cueillir, prendre. - x, illiquidabal iq-Lioa cci -
vel tchuig-x, aliquidabaliquoacci-
x,
pere; sla/lg- continuo, sine inter-
Hfyjy
*say.
Decerpere, capere, seligere. Vide
infrà1 (11,366).
; -x,
ruptione fan manus post terga

t3^tum
3 6 6). vincire; x-kiéll, invisere; x-sse, præ-
(344°)

Examiner, aller à la décou-


;
cogitare quid agendum; x-kie, domus
ubi texitur tela damascena siâng-x,

(3441)
?Ux
"-
*
verte, s'informer,
rj-JExplorare,
,. £' éprouver.
inquirere,experimen-
Explorare,inquirere, ex perimen-
sumere.Tà-x, explorare; x-tse,
explorator ; isé-x, ope alicLijusins-
,?il
conversari, familiariter uniri.

Porter ou lever quelque chose


avec un bâton.
, trumenti, ut veru explorare quae
merces asportentur. Legitur etiam
*TVC

(3445)
Baculo aliquid gestare vel tollere.
(Cod•pas'50
1.
Clef,
1,a¡
~i
f bj
~r~ L
=f:. Inducere , ,
Conduire, diriger, avertir.

Cheou.(3446)cnang-x,accusare;x-ma,trreno
Cht'Oll,(3446) fi
dirigere
monere, re-
gere, gubernare, cadere.x- kdo vel
equumln
sistere. Legitur etiam Kidng, verb e-
J
et illud respicere, complicare

Videsl/prtl(OlJ.
1-1111Ch
cheou-ktn, sudariumcomplicare.

(3376).
; x- Ó4/ Clef,
t

f
rare,percutere. Kouen.
J~jL~ Choisir, louerl chercher, s'in- (3451.)

J Ou former. Aitojgnée, autant que les deux


Tchouy C/l0l'Y.d.-
Eligere, laudare, investigare, in- mains peuvent prendre.

1.
t*
quirere, argllinentan, extendere. x- Pugilius, quantum ambabus ma-
(î44z)

x-kouân, nomen
ferre;
, ex uno aiteruminfc
lun, vefx-kieou,
prasfecti cujus est
reos examinare. Legitur etiam Tony,
ICLO
.I1.l0.
(3453)
III
ObusaCClpI
0 0 potest, am b as manus
porrigere ad aliquid
10 °J accipien
0 0 d um.

impellere aIiquem, seu impellendo


:
x-tsoît, Enlever par force.
respuere ;
cogere ut secedat
1 Ac.

;
recusare ,
x-to, se excusare ÿ-x, unus
impuisus; x-chy-ssc-ngo, à cibo absti-
T El Per vim auferre, aliquem invitum
ab aliqua re coercere vel detinere.
LOo
;
nuit ut me cibaret; x-tdng, circu-
latim impellendomovere
; x-I<.i¿fo ,
Keng.
T7 tr Legituretiam Ken
(3454)
Av , in
0 eodem
-T sensu.

*
examinare et emendare x-tay,plenis 9 TRAITS.
votis aliquem promovere.
~~A
*
Se heurter, se cogner.
Couvrir, cacher, fermer. jHr Se ipsum parieti iInpingere,
"11Oi Cooperire, contegere, claudere, tr fapideln se ad

Tt
offendere. (Cod.X,pag. yi.)
Yen
Yen,
(3448)
i." d.
hosteln incautum aggredi. Fou-x,
collsol an ; x-py, digitis nares ob turare
ne fetor percipiatur.
Pang.
(3455)

~[d~ Élire, choisir.


T>jV
4~ Placer, jeter,
prendre tenir caché,
7"
kien.
EJigere, seligere. Legitur etiam
Lien in eodem
sensu.
quelqu'un au dépourvu,
Tsoli. ensevelir, cacher.
, , ,
(3456)

,
Tsotu.
(3449)
Collocare abjicere
aliquem improvisé opprimere,
recondere

iire, abdere. Legitur etiam Tsë,sepe-


quem persequi ad eum captandum.
ali-
JLÊsÉ
f:f
1Mtn.
Min.
Tangere,
Toucher, manier.
,
contingere
tractare. (Cod. X, pag. yi.)
pafpaJoe,

4®* (3457)
Frapper, bois sur lequelïes
soldats frappent pendant la
nuit.
*1
,ni)
Détruire, tuer.
Percutere, tundere, Jignum
Tsïètl Delere, destruere, occidere,
TseÕu. quod con-
SlIlnere. Vide '"f™ (8259).
(3450) noctu milites ex intervallo tundunt, TSlen.

1
urbium custodes noctu cÏrculneuntes. (3458)

,> .f:..* Supputer, compter. tlffix Transvaser, puiser.


Computare,
; IBftTransfùndere,haurire,ducere,in-

:
.,,:,
Chë. usitatulTI apud
numerare
vates. Legitur etiam
verbum
Yu.
ducere, trahere.
-
x yang, iaudibus
,""
(3451) Tië: trahere,
manu acciperè aliquid (34sq)
(3459)
cando
d alicui
10 .d
prosecl-Lii;yê x, mainim
- manu fri-
L.
irri dere.Legitur etiam
tphasiani;
64J Clef.

"'1"
, Yao, agitare commovere ,species
item Ye811,transfundere, de
uno in aliud vas transferre, liquorem
I
I
I
t-
Aider, défendre.
Auxiliarl, adjuvare

;
,, , -b1
defendere
tutari.x-cheou, manus adjutrices ad-
64-eClf

i'11 {/¡'IJ/i.ri,
ey.
elutriare. I Pang.
Pàng*
h.b
hibere x-tsou) add.juvare.
Chcùu. (3467)

Considérer,faire attention, Oter ou jeter la lie.


JE*
Kouey
(3460)
Considerare ,
examiner, conjecturer. I
aliquid animo per- I
pendere, examinare, conjectare. Le- I
Lucere
(3468)
Feces seu deteriores partes proji-
seu tollere.

gitur etiam Kouèy in eodem sensu. I


-te
jlK
Élever quelque chose avec
JL+gt Tomber, rejeter, abandon- I une seule main.
j|=J
rr" Cadere,
ner, quitter, délaisser.
labi, abjicere, derelin- I
I T/tf.
(3469) erigere ,; ,
Unicâ manu aliquid tollere seu
cohibere secum abducere
in altum beneficio afficere, tueri ;
I
quere, deserere. tympanum quod equo imponitur. x-
(346.)

;
Jnng, judex criminalis ;x-x,hilaris;
tiJ Frapper, battre. I hay-x,infantulus - hy, vel x - kië,
x
erigere, sustentare, ut pueros subie-
rrl
11=1 Percutere,verberare. Legitur etiam
;
I
vando; x-pâ, opem ferre;tchdo-x,
* Tchè in eodem sensu.
Bonziorum domus tcheou-x, arcuia
Tche.
(3462) trusatilis ; piën-x, instrumentum ad
vinum transfundendum. Legitur etiam
Frotter, faire une friction
1-*
=k
frotter de nouveau.
Ty, projicere, abjicere : x-eul, ore ad
auremappiicato aliquem monere, ali-
/1li..
jino 1.
; Fricare, refricare, v. g. partem
:
quem coràm monere, aures vellicare.
J e0
(463) Il, ; corporis quae dolet
d
Leoittireti
moJescat. Legitur
item pellem
Il
Jeo"u,re
ain Jeou,
etiam
ut
regere,
gere il
-
Item Chy tchrt x, argentum, itern
quaedam civitas argento abundans
x-x dicitur de avium quieto volatu.
;
-t
gubernare moderariigne iignum

1
t:Er
molle reddere, ut possit curvari vel
rectum fieri.

Agiter, mouvoir, élever.


1 Nie.
Prendre avec les doigts.
Digitis seu inter digitos aliquid
accipere. Vide supra (3383).
Agitare, movere, erigere. Legitur

1- ,n..
(347°)
g- etiam. Tsay, eligere.
Ficher, planter.
(J4(4)

Teôu >
Infigere, plantare. x-la-teho, can-
;
~~j~
Tseou.
affaires.
Sua
S
- X, gerer avec soin ses

negotia henè
l gerere, seu iliis
"Il.
(3470
Tch l'
icha.
;
delam candelabro infîgere x-y-cheou-
tse-jy, manum in rlocum arctum im-
mittere x - heo''ii,vel x - tsouy, sese
aliorum sermonibus imnliscere; x-hoit.
optatum ifnem imponere. flores plantare vel transponere.

, ,,
(-465)

, , ,
Peindre décrire transcrire. ~È4 Frapper, blesser, piquer.
4m Depingere, describere 1T!l' ,
M.
Miao. A
bere. x-hoa, pineere.
transcri-
'T'1 Punpungere,111torquere.
Tchin.
Percutere tundere
Sere, intorquere.
vulnerare

(3466) (3472)
{
Jp'
¡., *'

CheùlI.
,
Clef.Faire,-,tller quelqu'un en avant,
y
(3473)
avancer; joindre les mains et les
approcher de sa poitrine.
Aliquein promovere, progredi ;
'Ec
~-~L
Hoiian.
é4.e.b
h anger, troquer.
r

Commntare, permutare; aliquid


cum aiia re commutare.
Hoúan. alternâ
(3479)
vice facere.
xtso,
Clef.
Clef.

Cheoil.

:-Yèn. ,
manum manu accipere, et ad pectus

,
appIicare,quod fit reverentiaecausâ ; *;r*
ex humiiitate cadere reverentiam
Couvrir, cacher.
Cooperire contegere , claudere.

,
exhibere. TsÕ-x, salutare, Sinica ur- Yèn. Videsupra (3448).
banitas quâ in visitationibus hospites
implexas manus lfexo corpore usque

*
(3480)

Fou-x
ad terrain demittunt.

consoler, caresser j
--kJ.. Prendre ,
prendre avec la
main, mouvoir avec la main.
ilÊ1
Sun..
avec la main.
Coiisolari,iiianublaiidiri. Legitur
Jun>
Jiiti, tan
Tscai.
.L san.
(348,)
SUlnere, capere, 1
apprehendere,
nianucapere, manumovere. Legitur
tangere,
gere, pa l pare. etiam Tsdn in eodem sensu.

jLgm
1,fii Battre avec la main. 43k
jH
Cacher, couvriravec la main.
Manu percutere, tundere, percu-
tere. (Cod. X,pag. S+)
l-j Abscondere,recondere,
manucoo-
Pien. perire. (Cod. X, pag. ccj
(3475) Ng-àn.
(3482)
4EI Publier, manifester, louer avec
1Jii IRA Arracher, déraciner.
Yâng.
excès, s'élever envolant.

extoilere,;
EvuIgare, manifestare , , 11E
.L
laudibus
a. v
Exstirpare, omnino evellere,eradi-
care,arborem
orem radicitùs
ra d icitù s eruère.
(3476)
vulgum edere species securis
frontis inter oculos
;
sese volando erigere in
pars
"V"
(3483)
eruere.

;
faceie po-x, cribro
; et supercilia. x-
x-chlng, vociferare *-f6ng,
ventum Atj
1li. Prendre, saisir.
excernere, vanno Capere, apprehendere,
sumere,
purgare, excernere. Avacclpere.
M
Fân-x frotter avec les mains.
ua.
(3484)
'1
pere; l
x-cheolt, manu
tchang-x,
,
ngo-tchang-x,
,
manûs i..
manum ca-
1\ paliiia; tsay-
est in mea manu seu
Manibus refricare, potestate; y-x, pugiHus, ilia rei pars
ut vestes adeas
T- lavandas. per quam manu capitur.
(3477)

4~ ep
jyi'la Prendre quelque chose
avec
"'J Chercher ce que quelqu'un
cache, chercher, s'informer, tâ-
cher de découvrir.
/('é:
main.
Manu ahqlud accipere,
manu ali-
Seôu. quid capere.

,
(3485)
Quaerere quod aliquis aqscondit,
., (3478)
K"
~-~
cujus doctrinaesensum inquirere;so-
nitus sagitta2 citb volantis.
quidam exteri occidentales.
x
quacrere) inquirere, investigar.e, ali-
Vt
Kiao.
(3486)
Joindre ensemble lier.
Connectere, ligare, vincirë,
bem ligare.
>

in or-
+
(4/
mi Clef.

Vtâcher
|pK

TCllouy,
Considérer,conjecturer,tou-
cher avec la main, rechercher
de découvrir.
, I
I

I
aliquem per vestem apprehendere. Ó4/ Clf
Legitur etiam Ky, vestes ad se attra-
here ad aquas transeundas : si solùnl
attrahantur usque ad genua, dicitur
t1
*
Considerare, conjecturare, manu I 1 v si Chcull
Chebu. (3487) x; si vero supra genua, d..
dicitur che;
tentare, perscrutari, manu palpando supra cingulum, dicitur If.
investigare, argumentari, ex uno aLiud I
inferre, altitudinem metiri.x-to, dis-
1.
.Jæ-
I

j..
currendo velloquendo inferre.
Mouvoir, s'exciter.
Movere, sese excitare, animos su-
~t~~
Ilit Cueillir, prendre.
Decerpere, accipere, cum omni- I
I Hoey..
Ho -nommere,cuiusdci spargere.
en
(3495)
(3495)
animari,
am prafecti
c
Tehf - x
..1.. ;
militaris
,

itemmanumdicare qtiidageiidui-n,
TIf. bus manûs digitis aliquid sumere. I brachium elevare.Legitur etiam : Hoen

I Intendere.
(3488)
Legituretiam y in eodem sensu;
Tch7 II
x-lûll, integrum, res integra et nullo
(3488)
modo fracta.
Videsupra(3358).

j
Vf Bander.
Tclzln.
I Legituretiam KIng in
I # 1**^ eodem sensu. (Cod.X, pag.55.)
(3489)
Kén.
~L~Jt~ Essuyer, frotter, nettoyer. I (3496)
IpÈ Abstergere, refricare, purgare. Le- I Embrasser.
iiy- gitur etiam Kiay in eodem sensu. I ~~t Amplecti, complecti. Vide supra
JÇJL
(349°) I
(3283). Item ova incubare, ut gaiiina.
Pâo. (Cod.Xj pag,56.)
..wat Assembler, amasser, prendre. I (3497)
11X fiiL
rrn
1(34f;0
In unum colligere, capere, manu I
aliquem per vestem apprehendere. x- I
sieou.eaures arripere.
3?J aures ar"Pere*
II 171e:
m'v
lie.
Trahere ,
Tirer,plier.
complicare.
etiam Che. Videsupra(3451
Legitur
)-
(3498)
Videsupra (3491). Jsfcjrt Videinfrà(7832). Legituretiam
>Sie, ,
Tsieou. v Hze.
,
manu comprimere, obstruere
digitis aliquid torquere quadratum

î.
(3492)
cum angulis incequalibus.
mTang-x, orgueilleux, superbe. (3499)

1 ~*
To,
Superbus, arrogans, non liumilis
superbe, arroganter.
; -,)
* Mouvoir, agiter.
Movere, agitare, aliquid commo-
vere. Legitur etiam Hdll in eodem.

J.
Hàn.
sensu. (Cod.X, pag. 56.)
(3493)
)
(3500

Jl
ào Elever, dresser, découvrir.
; ft
J~~
2l

dl.
Secourir, tirer dehors.

ad
ln altum tollere, erigere dete-
Kïe.
(3494)
3494)
gere ; attollere et erigere aliquid. x-
lle, scriptura qua praefectus unus
d aliquo negotio particu l1ari
a l1.ium de
() (3501)
d
superiora
Louen..inducere,
manu
aux.ili.ares ;
,
Opitulari, opem ferre,exstirpare,
contendere
ducere. x-piiig, copiœ
keou-x,scalaadmceni.a
dirigere,

Inonet; x-nieou, vel -x, manu


tsieÕu
35°1
.1. 1. 1 d
chillg,
6/ Chf. conscen d encf[a ; -tsay
-
hl oey-pov
, Iria
- x-
qui sunt in statu iriferiori non
JL&rf
yyft pour qu'il se lève, aider..
Donner la main à quelqu'un fy' Clef.

J
~t
.r. : ,..
possunt contendere ad sublimem. Le- TseouPraebere
auxiliari
manumalicuiutsurgat,
rnrsebere
0
alicliiutsurgat,

,Lng.
heou,rierre,auxiiiari,
gitur etiamYouen, adjuvare, opem Tseou. manum
6eneou,
,
r accipere pall-x, ex-
auxi iari, vestem colli gere.
(35°8)
l l Chebu.
C/i ebit,

JtjrL
.JI-
iex, violator, rebellis.

Porter sur l'épaule.


J=t a'J Causer du dommage, blesser.
Damnuminferre, aliis damno esse,
Sun. vulnerare, sauciare, perdere, viol1are.
Aliquid super humeros gestare. x-hoay1 perdere, destruere.
(Cod. X, page 56-) bS°9Ï

(3502)
Ylig.

1
-lsJ; S'informer, demander.
Lever quelque
l que chose Inquirere, petere, postulare. Mo-x,
c h ose avec les
yjfip épaules, élever. su,
Sv. manu tentare, paipando investigare,
(3510) l. d iiiferre,
ex uno alitid c conjicere, argu-
Kien, Humeris aliquid attollere, aliquid
(350j) elevare, extollere.Legituretiam Kién,
ciaudere, occludere, obstruere, iter
int-ercludere.
+
"jîfe
*mentari.
Prendre quelque chose en
chette.
ca-

M
1:a.
Piquer.
Pungere. x-hoiï,
Sou.
(35")
Aliquid occulté subripere.
- acu pingere.
Tc/za. tilt" Frapper avec la main.
(j504)
J>jr Manu percutere. Chcbu-x,
manus
10 TRAITS. pv conserere. Legitur etiam Pou. Vide
(35iz)suPr« (3388). Item Pë, volando
præ-
--1-. Engager, exciter.
dari, ut faciunt accipitres.
Inducere, excitare.x-teôu,Iiomi-
Keôu,lleman]mo ab altercationibus alie-
4~ Battre, frapper.
(35"5) 111,111acI altercanduminducere; kïé- jfJ-J Tundere, percutere,verberare,
x, mutuam sibi ad aliquid agendum Tsy. cædere. (Cod. X, page ÓO.)

;
operam impendere, sibimutuosani-
mos reddere x-ky-pb-kàày, indissolu-
biliter nectere.
(3513)

yt Frapperavec un bâton

1
ou avec
J~~ J des verges.
Peser sur quelque chose Flagris seu baculo caedere. Legitur
la main.
avec Peint?»
(3514)etiamPa/gP*n8
(35,4) etÏalTI ln eodem
eod em sensu;
sensu ; item
Km. Manu aliquid comprimere. Pang, navim impellere ad anteriora
(3506) progrediendo.

Tffî
crcuteie, Frapper, battre. +¥
yA*
Frotter de nouveau.
Refricare,vofvendo aliquid fri-
Kio\
10
tundere. Legitur etiam
ft0> aliquid parùmattollere,
aiiquid
trahendo ad se adducere yâng-
m )
(.!..
(J5,„interserta
.LSO.
aliquid £. ;
care. x - cheou, manu manum vel
1..d fricare ,
x - SIe1l, filamanibus
\A reisubstantiam
(35°7)
:
paucis indicare. contorquere, ambabus ma-
nibus filaserica contorquere.
QB
64,' Clef.

.,
-JTrej»

Jao.
Gratter avec les ongles.
Unguibus scabere. Legitur etiam
Sao, tangere, contingere.
l|fc| Saisir quelqu'un par les ha- 64: Clif,
bits, et ne pas le laisser aller.
Manu aliquem per vestes
4
appre-
Chcbu.(j5,<3)
, Kieou. hendere,
nec illum dimittere.Qkw
(3524)

*Ljr~ Battre, prendre. ftiri


*
Tacher, enduire.
mPercutere,verberare, tundere, ac- ^f/ri
10.
T/v. cipere. (Cod. X, page Óo..) nÏre, Inquinare, maculare, luto ohli-
inficere,aiieui rei coiorem in-
ducere. (Cod. X, pag. 61.)

-~
(3517) (3525)

M , m
,
Ficher, faire entrer.
jl V Agitare
i.,vel
Agiter, remuer.
movere, commovere. x-
Infigere. X-Chili, praefectus actualis,

y"t/,.âo.r tcliiio-x,septiii-ia
vel qui nunc magistratum gerit.
stell,-t in
kouâtig,\ç\tchao-x, septima Stella, iii rr
TS111.
constellatione ursœ minoris seu cur-
(35JS)
A poiaris;tchao-x, înquietus, pertur-
rus
batiories excitare ; x-hoe, perturbare ; t>
1
(35:!.6)

Presser ou arracher avec la


Wvtl main, presser avec les doigts.

(3s27)
x-x-paypay dicitur de incessu superbo,

M
quo quis ambulans vestes et corpus Manu comprimere seu manu evel-
agitat. Mie. lere, digitis ppremere, palppare,
remere, pai are, tan-

;j
(3527)
gere, contingere
JLpt
,liij Battre avec un pilon ou avec
un battoir,
° battre.
Vide supra
P l (3255).
(3 2-5 5)
-
Tao Pilo seu aptâ finteis tundendis pal-
(35-9) muiâ contundere, tundere. Ngë.

JTirer,
(3528)

El traîner. .t6
1;.e.
Frapper, donner des coups.
Trahere, trahendo rumpere. Vide Percutere, cædere. x-hibiig, pectus
SIPra(3297) tundere, percutere. Legitur etiam
Icnouy,1ou/y,1pro;jicere,;îacere.
(352°) (3529) .1.OIlY,

Frapper avec le revers de la tt~*t Presser, prendre.

J'
1 main.
pp-Aversâ
ktjetiam P.
manu percutere. Usurpatur
17:d supra (3252).
pro Py. Vide ( )
prasiium
No.

ta
eodem
ci
:
J^J^f Comprimere, accipere. x-tchen, ad
provocare. Legitur etiam Nyy
m sensu.

3
(353°)

~tjH Vide supra (3478).


Cné.n,
Agitare ,
Agiter, mouvoir, publier.
movere
evuIgare, percutere.
,* commovere
-
,
Seou.
Ilen,
(353O
(35")
JLE) Frapper légèrement avec
tJL
t=t Battre, frapper.
Verobsistere.Videinfrà(3764).
main. la

fi
Kiao. mutuo b erare percutere
,
d
, cae ere ,
obsistere. Vide ù!frà (3764). Ta: Manu leviter percutere. x - mo,
(3532)gluten seu iiquorem condensatum di-
(35-3) gitis dividere.
x-ta,
Clefx-tOj arrogant, superb e.
;f
fy;
nlX
-t1Zl
TJnf
x-choùy, placer quelque chose Ó4.' Clef.
-t..

t1
Arrogans superbus, qui cedere dans l'eau avec la main.
,
~j) non vult. x-se, cooperire. OuénAliquidmanu sub aqua collocare, J
Tâng.
Chenu,
(3533) (3540) manu aliquid sustentare. Chebu,

jhlli Transporter, porter d'un lieu Prendre par force, ravir.


4
dans un autre.
Transportare, de uno in alium lo-
Per vim au ferre ,
abripere, de ali-

commutare x-kia,;
ouan. CUln transferre. x ho, -
aliô
non rectum,
ad habitan-
slang"
Tsi
.1.
ang.cIlia re cum aliquo disputando illain
(3540
abripere. x-to,
v rapere, pervim sese

;
dumcommigrare, domestica utensilia
aiio transportare x-Jong-chy-fey, aIicui
;
intromittere; tà-x, rapere, pervim
auferre x-sië/l, qui posterior est et
detrahere.Legitur etiam Pan in eo-
;
dem sensu item pa dispergere.
cupât. Legitur etiamTsiâng x-pé, :
tamen priorem locum arroganter oc-

, lnaledicere, gravibus seu maiis verbis

¡
aliquem offendere, repugnare, resis-
JcM*Manier,
pj
suspendre frapper ;
tere x-yang violenter auferre. Item

r
fc£9
doucement.
,
Tractare ,
suspendere percutere
leviter. x-kïeou, opem ferre; x-tchoufn,
,
Tsiâllg. Vide suprtl (3
191 )„

(3555)
navem ab alio conductam, arreptâ 1J. Frapper.
Percutere ut tympanum ;
|ÈTlr|
opportunitate, conscendere. Legitur
etiam Ta, inniti.
*Tiil.
(3542)
dedu-
cere, evulgare. Legitur etiam Tchin

tj
in eodem
iii eo d em sensu.
seiisu.
X-Xjtravailler assidlunent,

i
KÔ.
H
travailler constamment.
Operi instare, assiduè opus facere,
vires adhibere. Legitur etiam Ho in
Multi,plurimi
Tsïn.mÙm* vod. X)
;
Plusieurs, beaucoup.
multùm,pluri-
page 6'4.)

J
eodem sensu. (Cod. X,
pag. fe.)
(3536)
(5543)

jîF
Videsuprà{3235).
itt Élever quelque chose.
Aliquid erigere, manibus aliquid
jjj; ferre, manu ducere, secedere. Tyx,
Kctng.
(3544)ai

1à''
lquenl sustentare ne cadat.
(3537)

j~~ Tirer ou prendre quelque


Oindre, enduire.
1A\ chose avec les mains.
J^tçr Linire, illinire ut parietes vel fa-
Oua. Manibus aliquid extrahere, vel
ea- clem fuco, aliquid aliqua
pere;Jjgitis oryzam accipere, nuilâ re ungere.
(3538) Tchâ.x-fcn, faciem fuco illinire.
mensurâ adhibitâ. (3545)

11 TRAITS.
Extirper, arracher entière-
ment, tirer à soi. •fet/L Frapper avec le dessus de la
Kïen. Exstirpare, radicitùs evellere, fV&t main, éparpiller.
ad
(3539) se trahere. Legitur etiam Kihi in
dem eo- Sa. Manûs superiori
sensu. parte percutere,
(3546)
dispergere. x-,ho;;'y, aquâ
;
aspergere
ab
64?Clef.

1,
Cheou.
x-cheou, è manibus deponere, vel
J
opere cessare; x- po prodiglls,
prodigere; x-tchong, seminare x-
J cumulata dispergere.
kay
;
I
I
I
I
I
jLpl Chasser, abandonner, ôter.*4-'ci$
jLjfll Expellere, derelinquere, auferre,
PIdlnllttere.
Ping.
(3555)
~j)
;t
Uiùu.
9

|
A Arracher, mouvoir quelque I -th Tordre quelque chose avec
nmt HjgJ les mains.
Tchan
rr h 't
chose; choisir.
eve l iere,movere
Aliquid evellere,
AHquid lTIOVere; seligere.
Legitur etiam Tsan in eodem sensu.
;
se li gere. T7 îien Manibusaliquidcontorquere,ver-
tere, sphaericè movere.

n^V
(3547)

Lier, attacher.
Ligare, vincire, ligare aliquem et
I

I
M
(3556)

,
sarcinator,
1:
Coudre coudre un habit.
Suere, vestes suere. Tsayx, sartor,
illum occidere. I qui vestes assuit. Vide ïnfrà
eT/'-ou. I
Pong- (7P83).
(3548) (3557)

tJL
"Xjfe
*

'/¡;f Piler, battre, frapper, heurter,


être
, choqué.
Pilo contundere, tundere, impin- I JI
I
I In terram projicere ,
x-kû, jeter par terre.
humi ster-
nere, projicere. Legitur etiam C/ioâv
Tchong So. in eodem sensu.

à
(3549) gere, impingi. (Cod. X, pag. fy.)

Mélanger avec la main.


1iêi Manu permiscere, ut aquam vino.
(3558)

X)|H/
Jrfj
Cueillir, prendre.
Decerpere, accipere, capere.Vide

,
* A(Cod. X, pag.64.)
J~ supra
rti (3488).

-)t
Tsao.
'-T-'
f Tfe
rj-,*
(3559)
(355°)

Frapper, battre. :Id;l.


Capere,
Leou-x, prendre.
IMr Percutere, tundere, verberare, accipere,sumere, prehen-

Tchoclng.
(355O
-
percutere ut campanam vel tympa-
num. (Cod. X, pag.6<q..)
Seau.
(3560)
dere. (Cod.X,pag. 63.)

Yen.>
~~C, Ecraser, briser, moudre. | JL Cueillir.

Ar~ Obterere, frangere


luere. (Cod. X, pag. (k.)
, molere, di-
~t~t
I I
r Tse.
mv
Manu decerpere, ut poma, flores,

, :
&c. Legitur etiam Ty, emittere, pro-
x-tctlotien,
1 /lt
ducere movere navem c,
(3561) portu solvere.
(35P.)

"1
..Jm
Koûe.
Manu percutere
(Cod. X,
,
Frapper avec la main.

pag. 65.)
manu ferire. 1
Jt~~
* MVide
Yao.
supra, ,
Agiter, remuer.
Agitare movere
(3518).
commovere.

(3553)

J
(3562)

JL
..,Jtr Agrandir, élargir, étendre. JK^u. Transporter, être remué.

ll
i t-t'
houo.
17 .,
Amplificare, ampliaTe, dilatare,
extendere, producere.
-
n*!ll
Lien.
Transferre, rnoveri,aliquid supra
dorsum gestare, de uno in alium
cum transfcrre.
10-

(3554) (3563)
64?Clef.
t ~*
Résister, s'opposer.
Resistere, obsistere, vim vi repeï-
1

1
1
ftli
, ,*
Rompre, empêcher,boucher. H- Clef.
Frangere impedire obstruere '» ?,*-

-()
*7*
deturbare, evertere, extinguere. Le-
~M *
TAng.
f
-
Iere. x pay, scutum. Legitur etiam
Tsouy. gitur etiam Tsoy in eodem
sensu..
Cheou.
o in eodem sensu.
Tseng
(3573)
Cheuu.
(3564)

t. t-~
nWï
y
*Lou.
Agitare , ,
Agiter, remuer.

aliquid movere.
movere commovere ,
*

T/|>|
Soutenir avec la main.
Manu sustinere, sustentare. Legi-
tur etiam Tsiâilg in eodem sensu.
, .- (Cod.X,Pag.Ó7')
t-
(3565)
0'574) ,

, Jeter parterre, lancer, percer, I


jfEt I |Jj^ Manier, toucher, essuyer,. net-
enfiler.
/-^
* In terram abjicere, projicere, in-
Kouan.£0rC1jliere
transfodere, filo connec-
)
Mo.
toyer, détruire.
,
Palpare, tangere extergere, di-

-)¡-
(3566)
tere seu trajicere. iuere, vexare, duo
1 d sese comprimere,
(3575)
extinguere, abscondere,
b d tentare.ùÚïllg-
('.

tJti Mouvoir,agiter. x, sese mutuo vexare; tsû-x, levigare


, ,
tTA
Jjjp Movere, agitare commovere
pbysicè et moraliter, id est, à vitiis
evocare; tcIIOUY-X, diiigentiam adhi-
r aliquid movere. (Cod. X, pag. ÓÓ.)
Lo. bere ; fou-x , blandiri.
(356?)

Conduire, mener, entraîner.


f]¡. Vide suprà{3575).

paÓ,
-~t

eou.
Ducere, manu ducere, trahere. x-
complecti, amplecti.
ML

*
"(3576)
(3568)
tlH
4/iP
Couper une pièce de toile, et
ffUir
Prendre, saisir.
Capere, accipere. Legitur etiam Teiam en faire un habit.
Telaii-idiscii-iddiscindere,
ere, ex eaque
ea q Lie vestes
* Kay, extergere, mundare. Kouey. conficere;jnoderari.
Hf. (5577)
(3569)

Itï:
)!ttà
»
TÏ3#
Kïèn.
Verser de leau, placer.
Aquam fundere, ex alto dejicere,
coilocare. (Cod. X, page 66.)
~Jr~
*Tchÿ.
unum
,
Ramasser, rassembler.
.Colligere
coeere.
~-'
congregare, res in

,
(357°) (3578)

Prendre. tt
~t T/EI
Tcha.
Capere ,quinque digitis aliquid
sumere. Legitur etiam reliay, tun-
, ,
é Ramasser, presser.
Cofigere, congregare
comprimere.
urgere

dere, percutere. rr01v


TS

Détruire, ,1 y~
(571)

ruiner, couper.
Destruere, evertere , CI1Y..
arriver.
p
(3579)

-:l=.fh Saisir avec la main, prendre,


3Ë* apprelieildere
Manti
HB Tsien concldere. (Cod. X,
page
praecidere
ÓÓ.)
,
abripere, per-
<3572.) # venire> quoddam regnum.
(j580)
Clef.
:t ~~- Plier,
t| rompre.ce."Clf
*
deducere,
~]
Clicttit.
ih
manu
Nïe. J
Danger.
Periculum, Legitur etiam Tcl
ducere, tenere,reti-
manuducere,tenere,
(358-1)
reti-
nere, detinere, incommod are,ali-
M

Tche.
-
Plicare, ruiiipere destruere. Le- -

;; - A.
gitur etiam La, trahere, trahendo

.11
rumpere x cha , manibus aliquem r,,

*
wClieo* (3589) '¡1t'!I.
(3581)
quem distinere. occidere *•-jin lay,aliquemincitare
ut simul veniat.

C)îan.
Arracher les herbes.
Herbas evellere, tundere
tere. (Cod.X, pag. <fy.J
, percu- u:4 Belles mains.
Manus fonnosæ ; dicitur de mu-
Chan
(3582) ,
iirlbus. Legitur etiam Cliàti, manu
Chan. apprehendere capere prehendere. ,

*.,
Irt Retrousser robe.
TlPPYestemcoiiigere
sa
(3590) (Cod.X,pag. 70.)

ne gressum im- I
* J~R'~ Assaillir, frapper, battre.
t
pediat; aperire alicujus digitos ad
Keou. extrahendum quod in
manu gerit abs- 1x ,
Impetere, percutere,tundere, ver-
(3583) conditum, aliquid
manu explorare. i
Keng.
ICe ig berare ferire.
(359O
Etendre, alonger.
Exteiidere,
Extendere,exporrigere, ali- JLj3f £ Se frapper la poitrine, tomber,
quid
Tchü.
exp orri gere, manu
-n-iaiiu ali-
accipere. x-poît, tessera, tesseris
iudere. (Cod. X, page 69.)
ijËpî choir, battre.
v
J"
Pectus tundere, cadere, percutere.
(3584)
Piao
Legitur etiaii-iPia-o, per signa aliquid
(3597.) x-ky,
I indicare vel evulgare : signum
~t Arrondir avec les deux mains.
Manibus aliquid rotundum facere,
rotundare, ieviter manu percutere.
commeniorativum. ItemPiâo, percu-
tere; item Pito, humi projicere, ja-
v B
Tozlan. Kong-x, perpendere. cere, abjicere.
(3585)
-liRî
*
Ficher, planter des branches

,
%K Toucher, manier. nypV d'arbre.
mEF Tangere, palpare, palpando inves- Tsieri. Infigere, arboris ramos plantore.
fxV dgare., undequaquè perquirere. Legi- (3593) (Cod. X, pag. yo.)
MU- tllr etiam illolii in eodem sensu.
(3586)

, , 12 TRAITS.
lt*
F
Forme modèle exemple
règle;dessiner, peindre, toucher.
Forma, exemplum, exemplar, re-
>

uey;
-t-lib.
1JM
Relever sa robe avec la main.
Manu vestes succingere. Legitur

i
MU. gula; aliquid delineare, pingere, pal- yr , etiam Kioïïe, terram ligone movere,
(3587)
pare, tangere, imitarLLegitur etiam ()
3594 terram ettodere, excavare.
Môii in eodem sensu.

Exemple, forme, figure, es-


xPeu,
4= modique abandonner,
rejeter, frapper légèrement, par-
1.;
Ycin
f
YanD".
g.
(3588),
pece, genre.

'1
Exemplar, forma, figura, species,
geii-tis.x-tsè, ve l mou-x,
A mod us;
T tshiDq-
,
pileln
(3595)
, tager, diviser.
Parùm, modicum; derelinquere,
abjicere, leviter percutere, partiri, di-
mo-x, quomodoi videre, inducere, deponere, secedeve,
r4/ Clef. ;
fongiùs recedere lineœ versus sinis- strji
*# 1 Cueillir, arracher, déraciner, 64>Clef-
lr
tram peniciiio ductae, iineœ vero curvae
, prendre.
, ,

j
ft
'1 „
iitterarum versus dextram dicuntur
Na. Legitur etiit-nPiiii eodem sensu.
SiA
Szen. Decerpere evellere, eradicare J
Çhcou. capere. Chch.
C'I
Videsupra (3602)

Jrie.
D'vt
(355,5).
1# Colonne ou pilier dont on se
sertpour soutenir quelque chose;
Tseng.
.L etaI.
é t ~ti
(3596)

'(*
j/T Prendre, saisir, retirer quel-
(3603) Columna seu pila non recta, sed
inclinata, ad aliquid sustentandum
fulcrum. Legitur etiam Tseng., ful-
;
[
que chose de l'eau.

[(3597) Capere, prehendere, aliquid ex


aquis extrahere, in aquis mergi ad
:
crum, fulcinlentU111, aliquid susten-
-
tare, impellere x tchoèll, ligno ad

tio
JL^fv
aliquid extrahendum. Tà-x, ex aquis
extrahere.

Prendre quelque chose et le


if terram applicato navem inlpellere.

Videsuprà(3603).
rendre égal. Tseng.
t

"1 être
etad œqualitatem
Irrité,
;
Tchy
(3598)
Aliquidaccipere
reducere.
(3604)

n4^^jr.
I-Xfifït
(j* zen. rrIte,
, encolère.
être en co lère.
Iratus iraincitatus, irasci, ira-
en.tui-nessealiciti.x-jêli, iraeuiidè, cum-
magna
1r
ira.
t
Tseng,
(3^5)

JM~
ma in.
Vide supra (3603).

Frapper avec le dessus de la

j I
Vide s"Prà(3477)- Manûs supedori
- parte percutere.
SU
(36;)
V,deS"P''À (3546).
Jën. (3606)

Faire
jusqu'à
(3600)

la révérence, saluer
quelqu'un en baissant les mains
l-f*
Niî
Gratter, troubler, agiter.
in
Scabere, ertllrbare, agitare,
0. quietare, retibus avem capere. Tà-
Nao.xJperturbare. Legituretiam
terre.
V3"°7)
Nav
curvus, tralsus, rrangere, flecterese
,;
(3601)
tiam exhibere ,
Aliquem salutare, alicui
reveren-
aliquem reverenter
colere, manibus usque ad
terram de-
item Ndo in eodem sensu.

missis aliquem venerari. f-x,manibus Pousser, presser.


aliquantulùlll elevatis aliquem
salu-
fit
yHino• Impellere, pellere, comprimere,
tare. prelnere, manu palpare.

4%%
1"E1
Prendre.
Sumere, prehendere,
Pere" Vde
VUeSUp''à (348i).
nianu ca-
nt
(3608)

Jtg. Porter quelque chose à deux


aumoyen d'un levier.
pere. sl'P "£z ( 3 4 8 1
Tsan.
(3601 bis.J
Kâng.Vecte adhibito duo simul portan-
(3609) tes; cum ligno transverso duo simul
*
64.: Clef. gestantes. x-siâng, quaedam arca in
qua suas scripturas priefecti reponunt.
J~~
1fJ)l
Oter, desservir, choisir.ty
Auferre, fercula de mensa tollere, *'
, ,

|
seligere distinguere, excludere ab-
Chcbu crle.
.1.l 1,5
(3618)
Te ~))

o.
,

p\ 1..d
,
Exciter quelqu'un, ou faire en jicere tra1here prod
1 aliquid
'1 T~n~ ere pro ucere ; ci,

1
COll. (3618) , , ~„"k
lIêu/{
sorte qu'il prenne garde. seligereiiiterpltii-a.

SY. Aiiquem excitare, vel facere ut


(361Ô)
3610
advertat seu resipiscat.
îrfSt , Répandre, publier, ouvrir,
avoir soin exclure.

Jt-tI.
,
fParciùsuti,
Parciùs
Ménager, épargner, ôter le
superflu, régler.
uti,supervacuumadimere,
supervacuuin adunere,
Pv
(3619) ram gerere » excludere
-
,
Spargere, publicare, aperire,eu-
u d ere ', exten dere ,
separare. Fén x,distribuere ut mi-
TSUll. lites vigilias. Legitur etiam Pa, pr<r
erarI. x-x, piures,
moderari. pures, si-mulr.
SUDU
(3611) cidere, delere.

lt
-la/Hjh* Rouler quelque choseavec les
doigts.
NienAliquid digitisconvolvere,
Vide supra (3245).

..,.
manu Tehe.
(-612) comprimere, digitis premere.
(3620)

f4
)\ Scindere ,
Déchirer, fendre.
findére, manu indicare \1
*JLtJU Choisir, prendre.
Eligere, capere, extergere, mun-
, ),
dare. Legitur etiam et Tsiao SlflO
1 Af in
,
quid agendum. Siao.
Siaa. eoddemsensu. (Cod,

r
Hoëy.
y — <-' (Cod.X,
eo enl sensu. 75'
X,vag.75.) pag.
(3613)

.ft
1J se
Frapper
heurter.
, battre, rencontrer, I
tJU
tt3
Régler, agir, exciter.
Moderari, regere, excitare,sedu-
£
'T'
d b. L..
Tundere, percutere, casu aiiquem cere, ad maium excitare.x-ly, pertur-
Tch Lea a
Lea"o.
(3614)b.
.1 clzoal1bo'.
'9'al1g" bvi 1 ere, impetere, offen L'
o um hab fI' d ere bationes
b sed are. Legitur etiamLeao,
° ut ad iapidem,
1 .d aliquid
1" .d.
incurrere. x- (3622)
auxiliari, opem ferre.
to, ve i teh011g -x,
arroganter respon-
;
dere x-siâng, sese mutuo impetere.
IJLt Toucher, caresser, consoler.
11 Lever les mains, orgueilleux.
4JUL Tangere, pal pare,blandiri, blan-

v'
~t~-t
,
Manus attollere, superbus, mem-
bra distendere curvare, superiorum
Fou..
, addere,
ditiis permulcere, consolari, animos
instrumentis musicis ludere.

*
()623)
(3623) gladio
zao. f.-tls'o forti x-Aiéll, 1 T* manum imponere.
a-Lictoritatem
(3^5)auctoritatem falsoiisurpare,
usurp1are, fortiter.
ter.
l,.

!! Arrêter quelqu'un en le pous-


P|
S*
lan.
(Cod.
Observer, examiner.
Observare, explorare, inquirere.
X, pag. 74.) .1.
(2^
ang..
Manu
(3624)
0
sant avec la main.
aiiquem impellendo
cogere ut sistat.
llei-id o illum
i litilli

1etiam
(3616)

, Im
~U~
Tcln
Frangere
cornu impetere
,, ,
Rompre, attaquer.
rumpere impetere
sagittare..Legitur p,
pi.
Semer, répandre, publier.

abjicere , projicere, ,
Seminare, disseminare, spargere,
evulgare pu-
(3617)
etIan1 Tan in
Ttlll 111 eodem
eo dem sensu. (3625)
blicare, extendere, agitare,fugere,
'L'
-
r Clef.
etiam
fr
Cilcou.
lEI
expellere, cribro oryzœ cortices excer-
nere. x - tehoug, senlinare. Legitur
Po, manu aliquid expandere.

*?
t|f>
jlPjYj
an. etiaii-i
Remuer, troubler.
Movere, agitare, pertiirbare. Le- —Ij*
crituraitur etiamHe
HT7.y
r)
ili in
Han iii eodem
ec) d eiii sensu.
selisti.
*
Ó4/ Clef.

c,
Cîwuu.
,

,
(363
Prendre quelque chose du
1JJJt
Tso.
TS lo".
(36z6)
.1'.
bout des doigts.
Compressis digitis aliquid acci-
pere, mensura continens ducenta et

biretum è tela nigra.


T-
quinquaginta sex grana milii.Tsu-x,
Frapper,
p per, battre.
jTKfPercutere, tundere, verberare, fe-
rire.Legitur etiam Ky in eodem sensu.
(3«}> A,P"8'
(C°d'X' pag. 78J
7

tee
1* x
Règle; faire, composer, pu-
blier, mettre au jour.
-kJil
.l
~3m~
CaOlla.
Tchoila.
Pulsare tympanum
Chedll-x1digitis
digitis cibum
,
Battre le tambour, frapper.
percutere.
c i bum accipere.
(3633) acc i pere.

la
Tckoûen.Régula; facere, componere, in
(3^7) lucem edere ut iibros
disponere.
; negotiuin apte
f
liifipA Étendrequelque chose avec
élargir.
lei
*
Chose ovale; saisir par force.
J)tEt Res ovatœ figuroc,abripere, rapere, n1
j an.
main,
Manu extendere aliquid, dilatare,
exp l icare.
't (Cod.X.pag.yg.)
1
(3634)

(jJsj per vim aliquid corripere vel auferre.


01 Choisir, examiner, réprimer,

fk
1x Secouer, frapper, prendre, Kïèn,
arrêter.
Eligère, examinare,coercere,
co-

Put
(5«2»)
tomber.
Quatere , , quassare ,,
percutere
accipere, rapere, labi, abstergere
(3635)
hibere, erigere.x-sebu, aliorum facta
examinare, inquirere, explorare;
tien, suamet gesta examinare; x-cho,
A-

flabeiio aliquid contegere.x-mic, subditos optimis institutis frenare.


11110
impetu extinguere; x-isu,exinsidiis
rapere ut vulpes abripiuntgallinas ; -lm Embrasser.
JypËiAmplecti,
\-Ung-ngd,papiliones qui ad Hammam
currunt. Legitur etiam Pu, dejicere,
prosternere.
.l
Yong.
ong. Hc°u~x>caterva
H'011-x,
amplexari, defendere.
prietoremsequens
catervaprœtorem ;
seq t i-ei~is;
caterva quas praecedit ut vice removeat

fi
(3636)

M Rames, ramer.
impedimenta, dicitur Tsieh-lwu. Heou-
x, cohors praetoria.
:A Rémi, remigare. x-tsiâo
tchollil, remi,instrumenta
tadvel x-
navem im- Moudre.
Hda. impellendanl. 1m MoJere, molendo diluere, dissol-
(3629bis.)
Lo

aiit.
Loûy.
ouy. vere, maIlei contusione seu attritione

e
frangere
fi vel di.1l uere. Legitur
L

* 13 TRAITS. 337 etiam


Louy, tym panum pu lsare.

'.:;=
.'C:.

,..-
1 Ta.
Frapper, battre, châtier.
Percutere, verberare
X-tse, Ita Sinœ
,
castigare.
Tartaros vocant.
Faire esclave, prendre, pri-
•Ffcs* sonnier de
guerre.
Captivare, rapere, captivus. Cho-
;1 (363°) Lou.
(3638)
J redimere captivos.
x -
~t
-
;t B.
84'' Clef. m8
J::8
C/1en.
¡zen.
Se gouverner, agir suivant sa
propre volonté.
1
Sese suo arbitrio regere, majorum
sibi munia usurpare.
Kfng.*
-&.i!t
1P1X

(3646bis.)
Videsllprd(3646).
d4-*Clef.
-t.
Chi'vu.

m
Cheou. (3639)

M
'1. Elire, choisir.
Eligere, seligere.
JtAut Passer à travers.
Trajicere. Dicitur de vestitu.x-
Tse. o
HTr,
an,
(3647)
kia, ioricam induere.

(364°)

tffrt
ITOI
Prendre quelque chose avec
une fourche dans la terre molle.
ln iimo aliquid furcâ apprehen-
U~
1.Jli
j£/*n
,;
Prendre,saisir.
Capere
corripere
fortiter apprehenderc,
apprehendere,ut latronem,
Tcho
(3641)
dere- (Cod.X, pag. So-) (3648)
bestiam, &c.

¡l¡hJ Frapper, battre, regarder,voir,


contre.
Percutere;tundere, videre, contrà,
tmain.
jjq Lever quelque
"T8
Ltng,
"'- chose avec une

Unâ manu aiiquid attollere.


attol lere. Vide
Kf. mutuo verbis contendere.Mo-x, rap- supra(3302).
(3649)
(3642) timaspicere; kdng-x,manusconserere,
jt/
1
1
præliari, verbis contendere.

?
epau '-U ,
Porter quelque chose sur les
l1es.

,
-
Empêcher, faire obstacle. Aliquid humeros gestare.
esupra (510
.1.an. yIT/'d
(365°) super

*
J:EI
Tâng.afïèrre.
ponere,
Impedjre, obstare obstaculum
alicui rei impedimentum
( et 325,3).
)

1 (364j)
main, Porter quelque chose avec la
élever quelque chose.

,7sao.d
Vide supra (3494). HA Manu aliquid portare, aliquid eri-
)'')
3651
( gere. J7/
sere. Vide supra (3544).
C3 544).
Kle.
(3644)
Videsuprà(3544).
Att Prendre, tenir.

-,? Accipere, tenere, servare.x-tsfe,


urgere, premere. Legituretiam Tsao,
Hy.
(36520)
sa o.
(3645)
assuetus,*expertus, experientiâ doc-
tus; x-yen,veIx-ben, expenmentum
- - ¡pl
l:üt
Fendre, partager.
SUJnere, proludere; x-cheou,ifrmiter Findere, scindere, aperire.Legitur
servare;tsie-x, tenax recti. etiam Py, pectus tundere.

.# , Pf.

;
(3653)
~S~ Soutenir porter quelque
ZrAt chose élevé. Pjjt Fendre quelque chose avec
^fSustinere
Sustinere j aliquid eJevatulllsus-
aliquid elevatum sus-
~t~' les doigts, partager.

is)
(364(,) tentare, ut umbellam.Titi,,u-x, colla-
bentia sustentare. v e.
pu
('3*
Digitis aliquid findere, partiri.Kuu-
x, major manuum digitus,poilex.
Vide
64?-UjL
Vïdesaprà(3458)» f.
Tao.
-,Piier, '1 fi
frapper.

, * 64.'Clef.
Ó4/ CIe¡:
+
Chck-
Yû. x-lthz, conterere.9
Pinsere, tundere, pilo contundere.

1
(3655) Cheou.
(3661)

JgpS Aborder, approcher un navire il!!\. Couvrir quelque chose


du rivage. avec
la main.
y

e
(3656)
Appellere, navem ad ripam appli-
Mêngt Manu aliquid obtegere.

*
.,
(3656)

passage.
care. Legitur etiam Y, monumentum,
mémorisé in dd..
icium.

Gage, s'appuyer, garder un

Pignus, inniti, hostium transitum


(3662)

Videitrfrà(3714).

Kûu. Lan,
(3657)
,
defendere. Pftig-x,fundamentum
rale; x-cheou, custodire ut milites
;
mo-

portas tsit-x, velit aut nolit, aliquid


(3662bis.)

---"- Frotter, nettoyer.


sibi alterius usurpare ; x-siao-ty-siàng-
la;J juxta id quod
yjJV Fricare, refricare, abstergere.x-
ego cogito. y",'~h,l'y- Iacrymas abstergere
7sa.dare; x-^n-tsing, et mun-
fricando abstergere

i,
14 TRAITS. (3663)
et mundare.

j {-j Pousser, presser, chasser, se JS* Élever.


placer dans un endroit en pous- Engere, elevare physicè
aup
!(3658)auparavant.
T- sant les personnes qui y étoient
aravant.
KilU.er"V'de>»frà(8705).
(3664)
et mora-

Impellere, COlnprÏtnere, compel-


fere, caeteros impellendo
se in ali-
quem locum inferre, aliquem ut cadat
x-yû, frotter ses mains l'une
1)JJJ\. contre l'autre
en signe de déri-
;
inlpelIere. Siallg-x, sese mutub
com-
A sion.
..d.
;;
piimere pay-x- Al'
At eul-tsîn,
sese mutuo, Ye.
Manus fricare
M
comprimentes ingrediuntur. Legitur (3664bis.) £ per ridicuf1um, mo-

1
Ériger
etiam Tsy in eodem
sensu.

deux personnes qui


im
dus irridendi aliquem usitatus
Asiaticos. (Cod. X.,
page gj.)
apud

b
Teindre, tacher.
portent quelque chose ensemble. 1JfH Tingere, maculare. x-tsy,

x- 1. r
Tay.Engere duo simul aliquid tollen-
a/à. C'*T in
sacrifi-
quo jecur et pulmones saliti

|g ,
t
Ju.
tes,iiiius ex una,alter ex altéra
;
-
(3659) parte. offeruntur
1T x-jen,
x-kiaoj
Aia*'O,lecticam lerre.,
', gestare. (3665) d.ire.LLegitur
A sal e cond
etiam Jeu in eodem sensu.
S£ Élever

Co.
avancer quelqu'un Appliquer ou mettre
dans les charges.
Erigere,aliquem ad dignitates
JS& doigt sur quelque chose.
un seul
Tt.h" Unicum digitumapplkare,
prolnovere,opelu ferre,interYplura Yë. ut fis-
I
[
(3660)
selliigere.
tua canentes foramini ejusapplicant
gere. (3666) 1.
ad sonos variandos.
<^L*
64~e |
>. supra(1666).
CIcf. Vide tiIi Agrandir, étendre.
Ampliare, amplificare,extendere,
, *1CIe].

Cheou.
Yë.
,

.a.
(3667)
(3674)
KLIt
Kollo.

Videsupra
proferre.
Chl'Olt.

;
-
(3567).Legitur etiam
Figure, image comparer, con- ~~tm Ngao. Vide infrà (11,557).
sidérer. VfiW
Y Figura, imago; comparare, consi- Lo,
(3668)
milare.
.r x-kiao,
k' , comparare ;
derare, perpendere, praecogitare,assi-
l' ,
tclibng-y,
(3675)

pCapere,
Prendre, recueillir, choisir.
fixum, firnlum, stabiie.
¡¡ accipere, decerpere,seii-

1v
it.
fioe,
Fourberie, trappe, piège,

malia capienda
Hoe. Tso-x,
;
Techna, astutia, decipulaad ani-

d. H'
manibus accipere.
Hre.
(3676)
llili
guider,
gere, excerpere.

Mettre en ordre préparer, ,


Tv
(3669)
quo ddddam rete ad animalia
T
l Legitur etiam H
capienda.
1.
Hov et Hva x Disponere,
se débarrasser.
ordinare,
Y' praeparare,
in eodem sensu. Pay.

fi Recevoir un hôte, jeter.


Hospitemexcipere, hospitemacci-
(3677)
llctare,
d a "dcapere et
se expedJ"ire, 1.lqUI
1.
excutere, quatere,agitare, InoestJaIn

cooperire;
inferre, x-kay, aperire, explicare, dis-
1 1 exp1loratores in
x - tCtLall,
pere,abjicere. viis dispositi; x-pou, clarè disponere,
Pln. molestiam inferre,hinc inde ductare;
(367°) yao-yao-x-x
/1 /1 d.. dde homine
dicitur 1 ansato
i-*
'1-?if
Tourner circuïairementquel- qui hinc et inde corpus agitat superbe
ambulando.
que chose avec les deux mains,
T7'!.. prendre avec les mains.
Kien. iœ
1Excitare: Exciter, secouer.
(3671)
bem movere ,
Ambabus manibus aliquid in or-
duabus manibus ca-
pere, rem longam ambabus manibus
'-' -
excutere. Teùa-x, exci-
tare se, animos sumere.

tIbler,
Seou.
consequenter applicatis ad se pertra- (3678)
here. x-tsouall, hoc modo terebrare. Embarrasser, chagriner, trou-

15 TRAITS. -,.
Jao.
Molestiam inferre ,
exciter du trouble.
perturbare
Ílnnultuari. Tseng-hao-siâng-x,
,
quid
WR
ml'
m lv
Jeter, étendre par terre.
Projicere, jacere, humi sternere,
(3679)
,-
convenit hanc tibi molestiam jnferre
Legitur etiam Jao, cicuratus cicu-
,
rare mansuefacere, mitis : lo x, sex
in terram prosternere. Ky-x, abjicere, animalia domestica, scilicet, gallina,
Tclîy.rejicere.
l"e]lcere.
(3672) porcus, ovis, bos, equus, canis.
Jt~~
.:t-
Nettoyer.
eVJ Mundare,purgare, tergere, exter- Vide supra (3672).
Tsié.pa,,,
Tsïe gere. (Cod. X, page84') 1
Tc/if.
(3673) I (5680)
(4! Clef, tyff Surnom. 16 TRAITS. ^4-Cîef-
-f:::.. Cognomen. Chebu.

t
I. Chebu,

3
Hy.
(3681)

PÈ/i.
S'élever, atteindre, monter en
!J~. rampant sur ses mains.
Tollere se,
Tollere Se' attingere,
attingere, manibus
111anibus
Rappeler
.A
f-p
Oüo.
(3688)
quelqu'un avec la
main.

care.

:
(
Manu adversâ aliquem ad se revo-
Chebu.

reptando ascendere, è loco in feriori Ji~ Pct-x si un rat et un chat


(3682)
contendere ad superiorem, repere ,
immiscere se negotiis. x-hid-Iay, detra- Lày.
veulent monter, cela se ditjva;
mais s'ils ne le peuvent pas, cela
here, ut ramos ab arboribus, ad col- (3689) s'appelle x.
ligendos fructus\fbng-x,invitare,est
; Mus et felis volentes ascendere,
;
cuin urbanitate ;
urbanitas x-fieou,similiter aliquem
detinere x-tclie, delicti
;
complices confiteri siâng-x, aliquem
dicitur pa si non possint, dicitur x.
Ouàllg-x, ire et venire ; tsè-x, à prin-
cipio usque nunc.
ex humili loco provehere, adjuvare,
adhasrere, inniti.
WSl Lier, serrer.
1% Envie de vomir.
T1311
Ligare, stringere, aliquid vel ali-
^>^3* Vomendi pruritus, nausea, nau- Ouan. quelll fune ligare.
(3690)
seare.

91 (3683)
..JJ.ts Presser avec la main, rassem.
j^Jubler, attacher ensemble.
tNBt -I;J8 Battre sans cesse le tambour.
N TSM T ympanum semper pulsare, con-
tinuo tympanum tundere.
Lano".
9
(3691)
Manu comprimere, colligere. x-
yong, piura
f simu l ; ma-x-teoll,
,j. equo-
Lou"y ru111habenæ. Legitur etiam Long,
(3684) addere : x-lio, rapere ; x-fa, capillos
in unum colligere ; x-tchouen, navem
1fi
-fcrfr* Étendre, alonger, élargir; iittori applicare ; tehx, ad se attra-

Tch u. tent, gaI.


con-

Extendere, exporrigere ; hilaris,


here
J ;tso-x,
t propiùs
compendium redigere.
; l,.
., sed ere x-lïo, in

1
1 s.
nullâ molestiâ oppressus ; manu ali-
t~ (3685)
quid accipere. "fâfe Relever sa robe.

B it.
•JyK
Répandre, semer. Kien.
.1] zen.
Manibus ad se vestes attrahere,
gressum impediant.
ne

M S pargere,semmare, dispergere. (3692)


u J Legitur etiam Tsa herbarlllll pedi-
~t
t¡ (3686)
Sa

Rassembler.
1Congregare,lnunum , bus commotarum sonitus.

colligere.
Legitur etiam Tsouan in eodem
gere.
eg
1Jt!J
la
17 TRAITS.

Retenir quelque chose


main,empêcher.
avec

!tj 1soiian. Videinfià{<ii>6*5)^ sensu.


(3687) -
Lan. Manu aliquid detinere, impedire,
;
(30,5)obstaculum. x-tchtl, detinere tchê-x,
aliquid contegere ne possit videri.
64?Clef.
--t. S
Deux personnes portant quel- I jJLaJeter,
JPjgSL
Jeter, I-*•
jeter
jeterpar
parterre.
terre. e4-Ckft
6'4. Clef.

TO (Cod.X,Vaê.SS.)
-
que chose sur les épaules. I
..,.
Cheou.
Cheiu.
*
Yu.
S*
Duo aliquid humeris gestantes.
(Cod. X,pag.61.)
Projicere, jacere, humi sternere. —I

Tsouan. Ckiou, 1
(3694) I

;;
(37°0

iPR Assaillir, provoquer. | Remuer, ébranler droit.


l ~c 1X
Yng.
(3695)
Impetere, provocare, comprimere, 1
confundere, permiscere, audacter fu-
renti occurrere, approximare. I (37°2)
;
Movere, commovere commovere
j'ongt moraliter rectum, non curvum.

1
Excrément, ordures.
Fin.
Excrementum, sordes, spllrcitiæ, I
sordida.
I

I
I
I
-tW
Hy.
1J:F1

(3703)
Élever quelque chose.
Aliquid erigere, manibus aliquid
ferre. Videsuprà(3544).

JLati
1
(3696)

Exclure , ; chasser
pousser, comprimer.
dérober ; I
I
Iti^
jfjt
i idf
fcf
Prendre, usurper.
Capere, accipere, manu prehen-
dere, sibi usurpare, adjuvare, aptè
jfincr ;
Excludere, ejicere furari; impel-
Clie. disponere, regere, alterius munia ex
accidente assumere.x-ly, aiicujus ne-
(3697)- 1ère, comprimere, detinere; superio-
ris sibi partes usurpare. x-to, vel
x-tsy, abripere, furari ; x-my, de-
I
I
I
(3704)

;
gotia curare kién-x, pluribus semel
negotiis vacare. Legitur etiam Nie,
nudare brachia usque ad cubitum ;
x-pmg, infirmitates arte diaboiicâ de-
I
I
accipere, manu prehendere : x-jen,
parva testudo; quietè, tranquille.
pellere. Legitur etiam Jatig, pertur- I

J
bare, tUlnultuari. I 19 TRAITS.

l.ft Aider, soutenir, aider quel- JL&Djl Retrousser ses habits.


quiun a se lever. I

Tchan.
Tclian,
(3698)
b1.dd
Auxiliari,
,
d.
sustinere, aliquem slIb
f.
ali-II
etiam
brachio ad surgen d um ad juvare,
Vestem colligere, ambabus ma-
I
nibus vestes ad
etlaln Lo, iigere,
attrahere. Legitur
b,
1gere, iigere.
Jgere.
(37°5)
0 e
se
se

quem manu lInpellere.


hLjfc Ramasser, prendre.
.,lM Coiligere, capere, accipere. Vide

P
18 TRAITS.
Kun. ^(3373)-
(3706)
J~K~/ Embrasser, porter quelque
chose sur les bras. Videsupra(3687).
Qno. Amplecti, aliquid brachiis susti-
(3699)
nere, aliquid supra pectus gestare. Tsoilan.
Videsupra(3636). (3707)

11 Vide supra (3684).


Quelqu'un qui a les mains et
~EB~~ les pieds tortus.
j',
Louy.
uen. Manibuspedibusque curvus, uno
fune plures simui ligatos ducere. Le-
)
(3708)
(3708'
(3700) gituretiam Loûan
L /1 in eodem sensu.
IH m
H
I
HB

H
B
|^B
lb
,
'J

(371°)
¡

1
I
Iunpe
B

un
m
Ii
64'Chf.

ChCOll.

-
H Kiao.
-m
T~PP
Tan.

.JI-

fi
Hed..d at.
Ta110"

quid
Tang.

T/"
I
(3709)

cindere.

résister.
râiîT

; (3711)

(3712)
-

de
I
Étendre, lâcher.
Extendere, iaxare, aperire, pro-
ro gare, ad aiiud tempus differref
rogare,

Rompre, mettre en morceaux.


Rumpere, frangere, in frusta dis- I
Legitur etiam Ly in eodem I
sensu. (Cod.Y,pag.go.))

20, 21 ET 22 TRAITS.

Empêcher, obstacle, oppo- I


ser,
Impedire, obstaculum, opponere. I
resjstere<TA

Mêler
Tan-x,impedire
ne quid mali

;
;
Permiscere
d.
1. fi

mêler quelque chose


avec la main, comme du vin et
ieau.
hë-x,
tch-
I

manu permiscere res,

;
vel aquam aut vinum. x-jào,, pertur-
bare, tumultuari tà-x, perturbare.

Saisir avec les griffes.

;
Unguibuscorripere,unguibus
I

ali-
I
I
I

I
I

I
I

I
1
*Ttaffl

T'le.
(3716)

I;It;I
Nàn g.
(3717)

|>
r^C^'
(3718)
ti
Suspendre.
Suspendere; disponere, ordinare,
colligere.Tà-x, pracparare; tou-x, con-
gregare, coiiigere, dispersa congre-
gare.(Cod.X,pag.yi.)

Pousser avec violence.


Violenter impellere, aliquem per
vim pellere, seu impeilendo cogere ut
secedat.

LxV.e CLEF.

CLEF
demander ,
des
,

branches:branches; —f-*

;
recevoir, prendre,
secourir, aider, soutenir por-Tchy.
oii, une
tIon, man ière IstIncte.
d'une manière distincte.
Clavis ramorum : arborum rami
petere, accipere, capere, auxiliari,
sustinere; portio, divisim, distinctè.
TsÕng-x, ab eodem avo descendon-
;
tes x-yong, per partes expendere,
divisim uti ; x-tseng, vel x-tchu, ful-
;
crum,fulcire x-tse, filii alii à pri-
mogenito ; sse-x quatuor mem b ra
corporis, sciiicet duae manus et duo
x,
;
é4. C/Ci.

65/ Clef.
--t:-.
~J
CnCOll.

mm -
HS(5713)
Iello
arripere ex insidiis celeriter
rapere, ut vulpes. x-tsu, divitias per
fas et nefas
.-~isaggregare.
a g gre g are.
;-
pedes ; chy-eul- duodecim litterae
horariae x-tsu, accipere quod accipien-
dum erat x-Ay, dare quod dandum

il fït erat ; tô-x,considerare quod alicui


;
1. Soutenir ou porter quelque dandum est et ei dare Yéti-x, nomen
mm
(
a-t;J
aIres cujusdam montis ; Hoatig-x, nomen

*
/ti chose avec les bras, se mêler des

S
aIorum
B» 1. an.
3714)
ffi
Al..d b
d'autrui.
d'
Aliquidbrachiîssustinere ve lIrferre,
licare.P-
negotns se imp 1. Pao-x,
cujusdam regni.

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

H
IHBB

j^HH
;
pro aliis solvenda tributa in se su-
mere tchao-x, sponte propriâ aliorum
in se negotia reci pere.
6 ET 8 TRAITS.

^3 :!h:."fn Moudre.
E spèce
jj^SÇ pois,
de sauce faite avec des

)ttt)!t)t Molere, molendo diluere. Vide su-


du gingembre et du el.
L
- ,1 pra (3637) Chy,
(37*9)
Quoddam condimentum eum pi-
SIS; zingiheri et sale simul permistis.
(Cod. XI, pag.2.)
Eï)
dJtClef.

X-San.
£
4f-f* Répandre.
Spargere , ,
dispergere defluere.
jK;
3 TRAITS.

;;
fa'Clef,

Tc/Ij. (3720)
Vide bifrà (3756).
||/ J Lieu qui, lequel
Locus; qui, quac, quod hilaris.PS.
Tl-I<.fx-sd assequi quod optatur; x-
content.

-t~ Courbé, qui n'est pas droit; I Yeou,jgllf hilariter


; siiing-x, filiœ sponsum
pj V/ prendre avec de petits bâtons. !372.5)
eligere.
Curvum, non rectum, inclinatum;
Ky.
_e
paxillis seu Sinarum fuscinâ aliquid -gfc. Changer, se corriger.
(3721)
a
aCCIpere, 1.lqUIcapere
°d b.etaue.
x- tjiVw Mutare, emendare se ipsum, ad
ky,quoddam vas superiùs amplum et meliorem frugem redire, se corrigere.
Kay.x-jy, aliâ die;x-jy-tsdy-Iây,alterâ
inferiùs arctum.
(372.6) ;;
iterum veniam x-yd-tnêtt, ad aiiud
-
tribunal appeliare x kÍa, diinisso
die

primo marito, alteri nubere.


LXVl.e CLEF.
Assiéger par les quatre côtés,
66?Clef.
-1;
-'<..
f*4 CLEF de l'arrangement ar- : s'appliquer à quelque chose,
frapper,
p per, battre, vaincre.
rager, gouverner;sincère;af- A cr. Fra

, Kông. vaincre.
A quatuor partibus obsidere et

;
Pf, faire, cause loi. (3727)
Po.vt
oppugnare, applicare se ad aliquid,
Jp-~t aVIS
CI
Clavis dd.. d.inare,
nare
jC sincerus,372
(37,2)
inis
ordin i s : or d
;
IDare, gu b er-
simplex negotium,
animum intendere, percutere, tun-

Idem,
Idelll.
causa, iex; levis percussio.
1
dere, debeliare ; forte, durum, bo-

;
num. x-ky, impugnare; x-sy, assues-
cere ve l se exercere 'A 1.'
x-jin-koûo-chy,
1v
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. alicujus defectus reprehendere ; x-chil-,

t11.
.It..
Cheôu
(2.)
2 TRAITS.

Amasser, moissonner, garder,


prendre, saisir, détruire.

,
Coiligere, metere, servare, acci- A
Distribuere,
cum libris certare, seu multùm stu-
dere ; tchoiien-x, toto conatu incum-
bere ; x-yo, gemmas poiire.

4 TRAITS.

Distribuer, gratifier, donner.


x-tsaiig, ;
capere, recipere destruere.
pere,recoiidere;
; ,
x-tsang, recondere x-chy,
disponere
x-ch~-',, prx
præparare,
x-lien, mortuum in loculo
p arare,
P-estest
superioris ad gratificari, donare;
eriorisad in
an. etiamsu pPïll, inferiorenl.
feriorem. Legitur
partiri, in distri-
partes
recondere ; x-kiën in carcerem conji- (3728)
cere; ;
cere Aiii-soI/Y-x-tch'ile
ig-tio-i
anne est
buere, dividere, imminuere.
copiosa»messis hoc anno
ii., aliiie
! f.r
h:x. Lâcher, laisser aller, mettre
IX en liberté, exiler.
jjttclîing,
o.
Examiner, achever, battre.
Examinare, finire,tundere. x-
finire, ad exitum perducere;
g.
Pan o'.
rano
l..
Laxare, dimittere, solvere, in exi-

-
lviummittere,
(37-9 st-n,curas
(3729) depoiiere,
spargere,
deponere,
curas
coIlocate.
animum
animum
x.
laxare;1
jiaxare,
x-py, est appeliativum patris et matris x-tchdng,creditâpecuniâvendere;
(3724)téU11viventium quàm (praecipuè)
tuorum ;
cheôu-x, senex.
mor- x-tchdy, fenerari, dare
niam cum ;
usuris
o pecu-
mutu
x-tchong, sclopetum
j
;- ;
Youên-x, causa, ratio; x-y, consulta, 66: Clef.

voe-x,N.
explodere tsl, vel x-tsoàg, suis
66.' Clef. x
cupiditatibus frenum laxare dissolutè deditâ operâ; tse, vel chy- x, ideô
x- «u
vfr ; ,
vivere x-sëng, animaiia capta vitâ et
libertate donare (quod est apud Si- ;
td-x, sepulturae negotia; mori,
x-ssé,antiquaehistorié a1-
mortuus ; x-sse, anti q
mortuus Iro.
r
F°' x-tsdy, yeou, à multo tempore amicus; oey/-
nenses pracclarum facinus);
l l'
x-tsdy-tché-ly, chin-mo-x, qua de causa.
ponere in loco,
1 v. g. 1

pone hîc; x-lna, deponere; hÕa-x-ledo,


-
flores eruperunt; x pao, explodere

J
6 TRAITS.
tormentum. Legitur etiam Fàng, imi-
tari, pervenire, conformare se.
~A~ Pardonner, faire grâce.
"Vju Lois, gouvernement. Parcere, veniam dare, condonare,
Leges, gubernium, leges à rege de Chédimittëre. Vide infrà 10,540). (
CtllVLŒ gravions momenti rébus Iatæ, regiœ
r1j-, i
(373°)curiæactiones,per
pulos.
le ges re gere po-
per legesregere
ptil os. Tsy-x,
etiam Tchtng, tributa,
po-
Ts septem plaiietoe. Legitur
lm
vectigalia.
B
Ira
(3736)

,
Enlever, ravir.

TRAITS.
m 1 Auferre
Í/lfrà(3747)'
rapere, abripere. Vide

ttn,
5

«v
(3737)

M --¡fJ: Frapper légèrement. Jt+PÀ Tuer, faire périr.


Leviter pulsare, leviter percutere. Occidere, interficere, interimere.
x-mên,ostium pulsare. TIldehifi-à(4.753).
.[iCeou, Cha.
(3738)

x-to,estimer
(3731)

x- t est la pesanteur de
, Videsuprà (3738) et infrà (4753).
JÇv#" quelque chose.

Tien. Mente alicujus rei gravitatem pon-


derare. -
Chg.

;
(3732) (3739)
-)! Alternativement, changer.
Bt It AIternatiIn, alternis vicibus mu- ; .j¿* Imiter, montrer exemple,
-*~ règle, loi.
t~t
t~
Këng,
tare, mutari; unum alteri connectere.
Legitur etiam Kéng,iterùm, denuo , /W
Hiâo. iex.
LI. ,
Imitari, docere; exemplar, régula,

;
1 Fàng-x,
l7 -+:' imitari; x-nién,
vel1 x-fa, l'
rursùs. (Cod. XI, pag. 7.)

jf ,
(3733)
(374°) effectus; hôn,x, mérita; x-lao, obsé-
jt~
~B
Borne, ;;
limite tâcher.
quio sibi aliquem devincire item al-
teri laborare.

nari,eniti
(37^4)
Limes, terminus
conatum adhibere ad ali-
contendereco-

k. «

M!B
quid agendUlTI, non curando rectum
sitvel ne.
4(-

.IJ Caresser, faire des caresses,


consoler; bienveillance d'un su-
-
NN
jBt 91\
Cause,sujet, prétexte
que, pour cela; ancien décéder.
;; parce «)
(374
à
My. périeur l'égar d'un inférieur.

;
Blandiri, blanditiis pennulcere,
benevolentia superiorum
tB consolari

N~Z
Kou.
(3735)
idcirco ; antiquum ;
Causa, occasio, praetextus; quia,
mortem obire.
erga inferiores. Legitur etiam My in
eodem sensu. (Cod. XI,pag. JO.)
A
C6'Clef.

-J, 7 TRAITS.
Arrangement, choses rangées
] I
N Ll

tWf
Yù.
Sorte d'instrumentde musique M." cir
ayant la forme d'un tigre.JL
Instrumentum antiquum musicum _J?~
Ph. par ordre, exorde. (3748)
tigridis formâ. Fl

velx-hoa"
;
Ordo,
res
^U'libri.Siang-x,
ordinatae, proœmium
velx-hod,conversari
conversari ïIiA-
7J
Ordre de l'empereurpar écrit;
défendre.
per or dinem tfell-X, quinque ord ines
à natura statuti. Vide supra (310). 1 Tchy. Imperiale mandatum in scriptis ;

J:
J.X Doctrine, enseigner, instruire, I
montrer, donner des préceptes.
I
(3749) prohibere. x-tchû, mandatum scriptu111
imperatoris; kidy-x, mandatum scri p-
tum imperiale aliquid prohibens.

Kiao.
(3743)
Doctrina, docere, instruere, prae-
cipere, homines vel masculos do-
cere. x-mên, secta;foug -x, sectari
jtt
""fef#
Long ; ; errer.
Longum, prolixum vagarî, déani-
doctrinam, ideochristiani vocantur ~w~~ bulare. Legitur etiamNgao, superbus,.
fong-x;Ting-x, dominationis vestrae Ngâo. effrenis, indomitus.
monita recipio;yeou-sse-tsmg-x, nego- (375°)
tium est mihi super quo consilium tiiL Détruire,
petam. Legitur etiam Kiiio. docere ,
aliquem docere.
jf,
v|Y
se corrompre.
Destruere, subvertere, debellai'e,
corrumpi, corrumpere. Tà-x, profli-

tX 1
ay.
0
(375
debellare.
gare, deb e l lare.

,
Vide supra (3743).

1
8 TRAITS.
Kiâo.

tt
(3744)

1J3 ,; ,
Habile, intelligent, prompt.
A#
-'l
Obstruere
Boucher, obstruer, remplir.
aditus intercludere ,
,
Min.
Habilis, perspicax
gens, promptus, celer
digitus. Tsong-x,ingenio promptus
soîers dili-
major pedum
; Vaincu,
Nie.
(3752)
replere. (Cod. XI,pag. I4')

t'b
(3745)x-tsy, celer, expeditus. défait.
Victus, profIigatlls, vilis,abjectlis.
Vide supra(2601).
~n *
%/w
Sauver, délivrer, secourir.

rare, ,
Aliquem salvum
opem ferre, ab aqua
servare
JCiéon. vel igne aiiquem liberare, succurrere.
(374<5) x-tsy, suppetias ferre; x-chy-ty-tchu,
,
prasstare libe-
e Py.
(3753)

JPJX..
Tchavntum,
Haut, ample, étendu.
Altum, amplum, extensum, aper-
patens,clarum.
Tchang. tum, paiens, C ariii-n.
l
Salvator mundi (Dominus Jésus); x-

yjyjf
chy-ty-mou, Salvatoris mater (Maria).

Enlever, prendre par force.


>
fortis,
(3754)

\jf\f
Oser, avoir la hardiesse.
Audere, audax. KOfW-X,streniuis,

Tonabripere.
.1.o.
(3747)
Rapere, per vim auferre, aliquid

-
Kàn.
.LLan.
(3755)
b' J
audax; pÕ-X velKy-x, verba
urb anè recusantis honorem
d..
indignitali
1
1. 1honore.
utpote ,
Choses
San. 7CM.
a.e t~
J~ Clef.

Po'
¡.
JJ
s,,
(3756)
I
Choses dispersées; libre, sans I
embarras; couper en petits mor- I
ceaux.
;
I
Res dispersas liber, sine impedi- I
mento. x-jin, vel lan-x,distractus , I
animo vagus, exl1ex, liber
1. b; A
tsay -xj
liberalis; x-mô,ligna ad usum inepta. I
Legitur etiam San, partiri, spargere, I
dispergere, defluere, evanescere, vas I
quoddam ad bibendum : If-x, res dis- I
I
kfjt
Tou.
(3760)

"tA--
Fermer, boucher.
Occludere,obstruere,aditumvel
iter intercludere, replere.

Respecter, honorer, adorer;


"Mnf circonspection.
King.
(3761)
Revereri, colere adorare ; sibi
invigilare, interior reverentia., animi
attentio, toto animo incumbere.

66rClef.

I -
JLï
faire
ùn.
(3757)
persae; x-jo, carnes minutatim con- I
;
cisas ftll-X, dispertiri, aliquid partiri, I
rem in partes dividere.

Grand, ample, ferme, solide; I


être en colère, presser, s'efforcer,
ses efforts.
Magnum, amplum, firmum; irasci, I
I

f1,
.x..
-Kien.I
*
,
(3762)
10 TRAITS.

Très-propre, très à propos.


Valdè aptum seu opportunum
res opportunae.
,
premere, conari, lnagnificare, in an- I
gustias redigere; levis; quis! x-hoâllg, I )p0~~ Vide infrà(3768).
quaedam terra. Legitur ètiam rrlll, eri- I
gere, pueri stupiditas : hoèn-x, con- I
fusio, confusum, chaos, impervium. I Fou.
Item Toûy, congregare, solus, qui à I (3763)

-p..Jt ; ,
zao.
proposito dimoveri non potest, re- I Petit bâton donner
frapper
gere, projicere : x-tclzo, seligere. Item I JPJx. des coups, battre, arracher un
Touy, quoddam vas in quo segetes
o. aveu de quelqu'un en le tour-

r
KT^i.a_t
reponuntur. mentant.
(3764)
PX Développer, déplier, étendre, Baculus brevis; percutere, verbe-
)~ alonger, agrandir. rare, pulsare, alicujus confessionem
extorquere illum cruciando.x-rnen,
Teou. Evolvere, explicare, extendere. x. januam pulsare; toûy-x,compositos
~t Adj, aliquid agitandodiffundere.

;
(3758) versus débitée perfectioni reddere, seu
consultare quomodô perfectiores fieri
!~ 9 TRAITS. 1.
possint, u l terius examen; IlOall- ,
1 A yeou-

a~
~M
âl
JUJ^ Reste;nuire, causer du pré-
judice,seflétrir.
toîiy-x, res adhuc ulteriori examine
indiget ut perficiatur; x-po: percutere.

Residuum damnum inferre,fïac- II ET 12 TRAITS.


("
) cescere. x-hoay, putrescere
velx-tse, crudelis, tyrannus;
;x-nio,
x-jin, ifrÀ Arranger, orner, ajuster.
;
crudelitas x-hdy, crudeliter se gerere ; jjl,'; Componere, ornare, comere, rec-
NM X-sélig, vita calalnitosa; x-tsy, gravis
(6)
tum
rrc facere, in pristinum statum resti-

JB~
,
nec intermissa infirmitas; x-niên, resi-
duum anni currentis et solùln utun-
tur hâc locutione quando annus dila-
I
zng. tuere*Tdiy-x,
(3765)
rr1'" ornatus, compositus,
venustus, venustè; x-ko,, integer, sine
fractione partis; sieÕu-x, componere,
bitur à décima luna et deinceps. comere.
:
fâ:Clef.
X.
Ennemi, opposer. L'" Lier, attacher avec unecorde. 66:ciCf,
jtJ:
3(_
JPJJL
Z7 , p
Inimicus, adversarius, opponere.
Kuu-x, repugnare, resistere obsis-
;
tere siiillB"-x, œclual es seu viribus
I
I
I Kilio.
Ligare, finiealiquid alligare,con-
nectere. (Cod.XI, pag. 2.2.)
Po
Po (3766)

;
seu dignitate; x-cheou, manuum pe-

, - ; .4
I (3772.) ,

ritia seu potentiaaequalis x-holy, be-


nefîciis certare gratias referre x-
yoiïen, vindictam sumere.
I
I
I Jt-jfVjP Honorare ,
Honorer, respecter.
revereri, aliquem ve-
nerari, aiiquem observahtiâ colere.

;
Kîng. Videsupra (3761).
jtrrî
£
profuiiduin
Éloigné, distant.
Longinquus, remotus ,
aliis prascellere.
distans ; II
I

I
(3773)

13 ETl4TRAITS.
Hiong.
(3767)
I
fiP&t* Sorte de châtiment chez les

.Pft
Promulguer, publier, annon- I
I
IP|vf
Q^
anciens.
apudTantiquos.
';-'LI uaedampœna
;
cer, répandre. Quædam poena apud antiquos.Le-

Fôu
(3768)

1
JL
Promulgare, nunciare, spargere, I
extendere, disseminare.

Nombre, nombrer.
I

I
*
x.
(3774)
gitur etiam Tcho, percutere.

Amasser, moissonner.
CoHigere, metere ,
congregare ;;
Numer-Lis, numerare. Soen-x, nu- I
()
L--:' gravioribns tributis populum vexare
zen.
autulnnusetleiTIS,
autumnus et hi ems,
cognOJllen.
cognomen.
;;x-chy,
X-Cil}',
Sou.
(3769) ;
annos
At tabella Sinica
x-pan, *
merare; ky-x, aliquot; x-jtti, aliquot I
homines;pô-x-nien, intra non multos I
cum I
pluribusorbiculis, quâ utuntur ad nu- I
3775
autumni et hiemis
h tempus tsu/c x,
graviora exigere vectigaiia x-tso, pe-
des colligere, id
-
est, ab aliquo ioco
se subducere. Legituretiam Lien in
merandum ; x-1110, registrum. Legitur
etiam Sou, distinctè enarrare, exa- I
lninare, considerare, reprehendere, I
;
eodem sensu sepelire. Item Lié/J,
nomen terræ. Usurpatur etiam pro
Han. Vide infrà(4^40*
objurgare; item So, molestus, in an- I

, : ; gustias redactus , saspè, multoties, re- I


petitis vicibus cito, celeriter item I
Tso, spissum, crassum x-kbu-pô-y- I
m
¥X
Détruire, causer du préjudice.
,
Destruere, damnum inferre fasti-
oïï-tchy, spissum rete non intrat in I
sordidum stagnum. I .J.ou.L..
'T" dire, corrumpi, putrescere, corrum-
pere. Legitur etiam f, fi.fi.
Yv finis, finire,

1^1 prendre,c
(3776)
sucere:yë/l-x
suiff 1Iastl
cere : yen-x, fastidire.
Tenir, Tenir,prendre,choisir,
h o i s i r, atta-
Ire.

FrJ\
fcMF cher à quelque chose.
Tenere, capere, eligere ,pa.
aliquid
x-chy,
m. invité. être
assister à un repas sans

Ledo. ad aliud alligare. (Cod. XI, 22.)

1IJ (3777) Non invitatum sese in conviviis


(3770) .1.ch/
rIp onng..
C/l0ng..
ingerere et intromittere.
Rejeter, mettre dehors, chas-
m Mourir, détruire.
.!,.
lere,emittere.
(3771)
ser, repousser.
Rejicere, ejicere, expeHere, repel-

Ngedu. Vide infrà


Usurpatur etiam pro
(4760).
t.»,
PiPy. -
(3778)
Mori, è vita decedere, destruere
dejicere, destrui.
,
;
a;Clef.
x-niêou,
3~ espèce
15, 16, 17 ET 19 TRAITS.
, À.
*
mia; chtn-x, acerbè punire ou-x,
contra legis praecepta punire judi-
6y.e Clef.

Ouen.
I
vage. esp èce de bœuf sau- care; x-tsê,elegantia, ut in compo-
nendis orationibus;x-tsou, tempium
f
avorum. Legituretiam Ouén,fingere,
Bovis
(3779)
silvestris species, qui in pe-
dibus juncturas quatuor habet et sub
dissinluiare, obtegere : x-chy, sua vi-
tiavirtutis s pecie obtegere, sua pec-
ventre rubros pilos valdè proiixos. cata excusare.
Legitur etiam Lay in eodem sensu
item Tay, nomeii regionis.
;
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

3Ir Loi, règle, exemple.

1[r|
5, 7 ET 8 TRAITS.
J jf Lex, régula, norma, exemplar.
Vide sllprà (3740).
Hido. *
Egal,
f pareil, semblable; mi-

m(3780)

~~J~ Dérober, voler, prendre se-


crètement.
sy..
-
T.SY
(3784)
lieu; vîte, avec vÎtesse.
Squale, simite; médium;
ter. (Cod.XI,
celeriter. XI, pag. 27.)
celer,

Jâng,Furari, latrocinari, clàm ra pere,


aliquid alicui subripere. Legitur etiam cb. x-x3choses également mêlées
(3781)
SilÏ/lg, auxiliari, opem ferre. )(IJ:\ ou arrangées.
Pin. Dicitur de rebus in asquali por-
=-i
~S~
Changer, changement. (3785)tione permistis seu œquaiiter dispo-
sitis. Vide supra (2664).
Mutare, mutatio à non esse ad
esse.
P"
Pi en.
Vide infrà (10,292).
Louer, louer avec excès.
|—m audare,iaudibus extollere. Vide
.LU. 10,
(37h)
Yû.ïnfr'12
(IO»282)- )

(3786)
LXVII.e CLEF.
0'
-ÁEyClef:
67/ Clef.
des compositions d'élo.
~U~
F
Orné, ajuste.,
Ornatus, exornatus, compositus.

Qt Clavis
C~'~M.
:
.A..
Ouen.
quence ;
bon, beau ligne.
compositionum et elegau-
tiae bonum, pulchruln; linea,com-
(3787)

:t:t
Legitur etiam Fey in eodem sensu.

x-lân, orné de diverses cou-


tK (3783)

ornatum ,
positio litteraria, diversis coloribus
diversorum coiorum seu
J:I'.J:
Pan
leurs.
Variisornatus
Variisornatusco
coloribus, ,
l ori bus ut aves.

;
linearum figuræ, numerale nummo- D-::-Z
x-mà, equus maculis distinctus.
(3788)
rum aeneorum disponere, moderari,
regere. x-chy, exterior ornatus, co-

N~
;
mere, componere sse-x, compositio
exterior, sive in gestibus, sive in ver-
9 ET 15 TRAITS.

bis; x-tehang, compositio litteraria; -~ES Marques.


)~ ly-x, munera; x-ly, lineamenta
ma-
Maculae, utintigride,x-kieou,tux-
N~ nuum vel arborum; tsîng-x, exteriora tur- Videsuprt'l(3788).
benevolentiic signa; tièn-x, astrono- Pan.
(3789)
*'
Á
*
'17.r Clef.

Houan.
1)
3790
Ouen.
yiyl.

III
ytlml
Lan.
(3791)
clairé, éloquence.
Intelligens,facundia,intelligentia.
.(Cod. XI, pag. 20.)

Couleur mélangée.

ati-x, variis oriiatus coloribus ut I


aves. (Cod. XI, pag. 28.)
,
Color mixtus, maculis distinctus. j
j
t

I
l nunc autem quinque teou faciunt 6S:Chft

Compter, distribuer, prévoir;


matière.
Leâo
eao.
eou.
faciunt unum ko. Vide supra
(3792).
unum x, et duo x unum chy; decem

Legitur etiamHou in eodem sensu.


yo >

Numerare,distribuerez prævidere;
(3795)materia, quidquid potest pro mate-
ria deservire ad aliquid faciendum.

;
Tsaf-x, lnaterialia; tsol-IL-X,equorum
et boum alimenta x-Iy, aptare, dis-

;,
T|
Tell,

F
ponere, distribuere alimenta pro nu-
LXVIII.C CLEF. méro man d ucantium x-mtn, populi
,
LE
T T
68: Clef

boisseau.
des mesures creuses :
numerum supputare
;
considerare
conjicere po-tsé-x, non consideravit.
Legitur etiam Leao, capere colli-
gere, instrumentum musicum.
,
Clavis mensurarum cavarum : 14
*
r-r-y Teou,
,
modd.itis, mensura 1..d
liquidorum; item Sorte de vase.
<3792.)
(3792)
S.. quae decies
mensura Sinica d sumpta .::1.1
Quoddam vas vini tribus pedibus
facit unum chy vel tall, et constat ex
curvis, instrumentum. Legitur etiam
decem chïng;chtng autem constat ex
decem ko, kÕ ex decem yo, etyo con-
Kia. jn eodem sensu.
JQJ
(3796)

-
tinet mille et ducenta grana milii.

,
Chouy-x, vas quo aqua transfunditur ;
ho-chitig-x-cliy-tsiti,,,-Ii'ti militas parvae 7, 8 ET 9 TRAITS.

mensurae horrenm replent; pë x -,


stellae poiares boreales, ursa major ;
llaÎl-x, steliae polares australes; siào-x,
Mesure de dix boisseaux.
nTMensuracontinens decemmodios.
ursa minor;y-x-tàn, magnus anunus; Vide suprtl (37.94).
X-ltlll, sibi sumere. Ho.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. lIncliné,


(3797)

jfcîL.
di/
tortu.
Inclinatum, non rectum, distor-
6 TRAITS. W tum.Kong-x,sepulturaconcubinarum
Sie. imperatoris. x-ouen-pou, tela cujus
|
rll
1àVide supra (3792).
(3798) lineamenta sunt obliqua; x-tao, vei
x-kiao, malavei falsa doctrina; x-
tsfng,
tszl,ig,naturce motiisiii
iiattirocmotus inhonestus.,
onestus, pas-
sio inhonesta; x-yo, amor turpis,
Teou.
amor inhonestus.
(3793)

5^1

j_jv
Mesure de dix boisseaux.
RTMensuraoHm continens decem
teou, seu modios, et dicebaturchy, pen-
MM
+ Kia.
Vide sl/prà (3796).

debatque centum et viginti libras; a.


(3794) (3799)
l)t
t[

1
vinum
t
m
68eClef.

r II

Teou-
.-
-*,*-
A
I
Yu.
(3800)

1IJ
Tchfn.»

J/SjPl*
y
,
o .rlira
Ticio.
ç
Mesure qui contientseize bois-
seaux.
Mensura continens sexdecim îeou
vel modios. (Cod.XI, pag.31.)

Puiser, tirer dehors, survider,


verser du vin d'un vase dans un
autre vase.
H.
Haurire, promere, transfun

considerare, recogitare.

Anse d'un boisseau.


fi d ere,

e vase transfundere.x-tcho,

Modii ansa, modii iaterales ansae.


iiistrui-neiitliii-i
Legitur etiam TSlilO, instrumentum
l, P,19-31.)
XI,pag.
rura li e. (Cod. ~,Y 31-)
I———————— nf
CLE
Y
ln..g
F
(3806)
K-
;
:
1
LXIX"

cium,libra
CLÈF.
;
des poids : livre
propre; espèce de hache.
Clavis ponderum
c..
l.b Sinica quas constat pon-
dere sexdecim leàng seu unciarum ;
cognomen species securis. Tà-x-teou,
capite in terram demisso et pedibus
sublatis corpus
sublatiscor

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.


invertere.Legitur
pusinvertere.

4 TRAITS.
nom

libra bilan-

Legitur
etiam Kin : x-x, c l arè examinare.
Óy/ clef.

Kill.

(3801bis.) 1 ET

)~

M
Nt
t~
I|
*
I |
Kïo.
10 ET 12 TRAITS.

Règle de bois dont on se sert


pour unir les grains lorsque le
boisseau est comble.
Lignea régula quâ utuntur ad com-
J
Tchy
t~.

(3807)
Grand, étendu, étendre; ré-

, ,
primander, menacer.
Magnum extendere
extensum
dilatare, ampliare; reprehendere, mi-
nari. -x,
Teh} digito et verbis simul
indicare; tchïl-x, expellere, ej.icere;
x-heou, è specula observare.
,
B~ (3802) plananda grana in modio quando re-
~M pletur. (Cod. XI, pag. 31.)
JJ/I
* Deux livres.
~N[
Duae iibne. (Cod. XI, page 33.)
-t~ Entortiller, envelopper, en-


L
~B "T=t' tourer, mouvoir circulairement,
A
Yn.
j)~
~~N
Kouan,
T,
(3803)
mouvoir en rond.
Circumvolvere , circlundare, in
orbem movere. Legitur etiam Oïïo in R
(3808)

JEJ Petite hache.

I *:
Securis minor, quidquid secùri
eodem sensu. * Fou.v"
Fo'u.
putattir.x-y,tabiilati
amputatur. tabulatigeiius
:
genus qiia-
qua-
NtNt Pm Échanger,
)~t ~hTt~A troquer.
g er, tro quer. a-n
(3809)
tenus in eo secures sunt depictae x-
J.
teou, securis genus; tcliy-x-Aô,gerendi
1-

Tcho
t~t Pennlltare, unum cum alio ejus-
denl pretii permutare.
connubii internuncius. Legitur etiam
Fou tà-x-teou, decipere, ut servi qui
plura se expediisse asserunt quàrn de

K-
(3804)
facto expedierunt.
ttt Puiser,
Kii.
~~B

mNe
Ã
(38°5)
h..
;
tirer dehors; nom
d'une certaine mesure.
riaurire,
Haurire,
promere
prOlnere; nomen
surae quae continet quatuor
d..S..
i
men-
CIll/lg,
bis quintam partem modii Sinensis.
vel
|1|<Espèce de hache dont le ter
71)NNt
Tsiànv
1
(381o)tu111.
est carre.
Securis cujus ferrum est quadra-
- Videinfrà (3821).
,
vg.t Clef. 5, 7 ET 8 TRAITS.
JT
ve
..JJf
Videinfrà(3813).
Touan.
J1
Kin.
Km. (3817)

Teho.
(3811) Jttj
Tcho
Isculpere,caelare,
Doler, doloire.
Dolare seu asciâ ievigare, dolabra.
^4^ Décapiter, s'évanouir, se dé- Tcho-, A-~o~scut pere, caei are,
InCldere.
i.nci.d.ere.
truire.


(3818)

Tchan Caput amputare, evanescere, ad dfctr* Avare,avarice; fort.


(3812)nihilum redigi. x-tsouy, capitis sen-
11 Avarus, avaritia; forte, durum,
tentia vel poena; x-tsouy, vestis iu-

v , 1/ Al sapientiumfama
tse-ou-chy-eul-x, r.
quinque generationes evanescit.
;
gubris in funere patris hilli-tsè-tclif-
post
1
AZ/7.
(3819)
(3819)
cere l,..
aiiquem irridere
d ,
tenax; irridendo se mutuo pudefa-
;
afrnrcere et odio prosequl.
vel1 pudore
l

Couper. l>7Tt±
:I1JJf jJjljT
a"X supra(3818).

-
IT* Vide
Amputare, cultro vel gladio se-
care, scindere. (Cod. XI, pag. J4.) Tcho.
Teho.
I (38zo)
(38.3)

:U:
.;iJ J Ce, cet,
gner; blanc.
;
lui ,
couper éloi- I

§*I
14 TRAITS.

-
rsè, Iste, iile; scindere, cxdere; dis-
;
Couper, rompre, briser;cou-
(38-4)
modicum
tempus
;;
alb-Lini; postea,statim
tare; album; parum,
postea, statiii-i; paruln,
iittera finalis. x-x, breve
ki-x, nomen cujusdam. equi ;
pé, rompu; obstruer, boucher;
7"Juger,
Touan,, 0 statuer, décider.
(3821)
Praecidere , ;rumpere præCÎslun,
ptJ-x, nomen cujusdam regni occiden- ruptum; obstruere; judicare, statuere,
talis.Legitur etiam SOrl, frangere decidere. x-itng, definire, decidere;
destruere. ;
X-jeti, omnino kioûe-x,sententiam

1
•raflf Sorte de bêche.
Species ligonis quo agricole utun-
-
;
ferre; x yù, sententia, judicium
x -f, solvere dubia ta - x, definire,
J
decidere. Legitur etiam Touàll pras-
;

11
cidere, rumpere, res continuas præ-
tur ad exstirpandas malas herbas.
Tsîao-1(Cad.XI,pag.3;.) cidendo separare.
o , pag. ])'
(38,j)

Couteau dont on se sert pour


9, 10, II ET 13 TRAITS.
couper la paille.
Nouveau,
gNovum, récent. (3
(30^21)
Tch
v Cuiter quo utuntur ad srindendas
pal eas. Vide supra(852).

Ii
52
recens, renovare, recen-
S- ter; pulchrum, principium. x-tien,
terra tribus annis exculta, et idonea
(3816) Vide supra(3821).
producendis frugibus; x-siéll, recens;
x-lang,
lA -.¡; , sponsa x-jîn,
sponsus; x-foû, .A ; Touan.
nova nupta;x-ouên, nuncium. (5^3)
t
fi
Il
,-'

fiI
pt

~m

t~
Ii
¥Ckf.

'/Ún,

Clef.

Fal/g,
KPij
H/
TTw.

Amputare,

11
JW
Lf
Teho,
(j835)
Couper.

J et
Amputare, praecidere, cultro vel

T
gîadio secare. Legitur etiam KeÕu,
species ligonis. (Cod. XI, pag. JÓ.)
fEgy*Couper. Habiter,
(3824)

}1

carré, angle, lieu, pays, moyen,


pâng règle, ordre, art, côté; compa-
(3826) rer, mettre en
parallèle, avoir.
r'

secare, species ligonis


quo utuntur agricole ad movendam
terram. (Cod. XI, pag. 36.)

LXX.c CLEF.

CLE F des choses

Clavis rerum quadratarum : qua-


dratuni, angulus, locus, regio, mo-
dus, régula, ordo, ars, iatus; compa-
rare, habere; tune, semper; planum;
sacriifcium quod aeri quatuor mundi
partibus fit, oryzae tegumen, quaedam
navicula. Ssl-x, quatuor mundi par-
;
b. ty-x,
tes, totus orbis
;
, iocus
1 ;
cor py-x, comparatio, exempli gra-
tm;yo-x, medifinale praescriptum

;
ktay-x, regula ad iineas ducendas

mores, praeterconsuetudinem,contra
;
-

carrées

't
x-tsun,

; ;
x-
pe, loci distantia x-oudy, extra seculi

fas x-tsë, iibri, seu tabulée, in qui-


bus oiim vassaiii et tributa exscripti
;
erant x-tcheôu, binae naves simul con-
--
jjjCt
æ Côté, cheminétroit.
rÈJ
alitng,
rang. lionum

!
y¡-

IIHj.

m
:.-
3

t
Pey,

*
1.

Htteraillud;
(3819)

Se

(,83')

ft-Hp
Lattis, trames adIatusviae regiæ. 1mi£
x-piéti, ad Iatus; kïïn-hiïig-x-où,rebel-
tumul1tuumtempus.

demeurer,aller; ce-
lui, celle; ce, cette.

;
Uti, addere, praeponere. Tsy-x,
Ïnfirus, qui
* x-x,hilariter.

eOll. pendeijtia

«-
caputattoilere
Legitur etiamChv,
x-x,hilariter.Legitiiteti
nequit;
lar-
;
iste, ista, istud nota dativi;
finalis ,
à, ab ex,ad, inSiil/lg-
;
Habitare, morari,. ire ille, illa,

x,.simul Iætari; x-x, sinesoiiicitudine,

heu! ha!

-l'A-* Se servir,
serv i r, ajouter.
outer. ~i;

d
:
pedetentim. Legitur etiam Ou x-hofi,
interjectio suspirantis seu laudantis,

giri, beneficiùm conferre, extend ere,


diffundere; ch -x, eleemosynamlar-
giri, pauperum miseriam levare.

Vide infrà (3839).

Sorte d'ornement qui pendau


bout d'un étendard.
Quaedam
peiidegtia longa. f
ornamenta

6 TRAITS.
ga.
-,

lar-

vexillorum
7o.k
/.1.
Fâng.

*
i.
nexæ;x-lia stratagenia.

-
Côté; proche, approcher.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

4
-1ib Drapeau.
V Latus. Legitur etiam Pang, proxi-
Pang.
y mus, approximare.Videsupra(3828).

|
ET 5 TRAITS. (333)

rlT4Deux
N~ sembl e. bateaux attachés
attach és en- Vexillum ; vexiilum in quo duo
dracones colligati sunt depicti, item
HJng. Duæ navicuIiE simul connexae, Ky, aliud vexiilum quod habet ,tiritihnà-
(3817) (Cod.XLpag. jp.) (3834) bula; quaedam constellatio. x-hia-ty,
1
70/ Clef.

- sic vocantur milites Tartari, id est, I


qui sunt sub supradicto vexilto. I
F¡;no'
depicta suntanimalla, aves, dracô-70/
; tchouy-x, qui
110nreIn,titulus
nés nomen habet, sed
sine
re. nt
*
Manche courbé d'un drapeau. I
FaJ1g-
III1 Vexilli hastile curvum;
cogno- I
Tchen. Inen; pronomen, ille4 HIa, illud.
I
£fi
P- Publicare,
Publier, divulguer.
promulgare, dissemi-
I nare. Vide supra(2193).

x
;
(3835) rou.
(3841)
Tbç~ Etendard;boeuf sauvagedont
Jtb la queue est employée pour faire I
ntjs
Potier.
Figulus. (Cod. XI,
pag.jfè.)
Mao.
(3836) Vexillum ;
une sorte d'étendard.
quidam bos silvestris, I
valdè magnus, è cujus cauda fit vexil- I
I

Fang.
(3842)

quoddam sidus.
;
lum. x-kieou, collis ex parte anteriori I
enlinens, è posteriori humiiis x-teou,1
I
ïex
¡'-Ijf;
Retourner, environner.
Reverti, circuire,vertere,campa-
Suên nam suspendere, mingere, in orbem
ÇC
III Multitude, plusieurs, troupe I volvere, vexilla agitare. TcheÕu x
(3813)
- ,
officia in alios con ferre, aliis consu-
de cinq cents hommes; voyager I
*
LÙ. au loin, étranger. I ;
lere
;
tcheÕu-x, rectè progredi et in
orbem regredi tcht-x, rectè progredi
3837)MultitLido, multi, plurimi, quin- I
et quasi quadratum describendo re-
genti homines; peregrinari, externus, I
verti. Legitur etiam Suén, circuire,
via, i.ter; sacrificium quod montibus I in orbem ligare.
fi X-Jill,
fit.
t
,,A peregrinus; a--tien,.
,/ dd.iver- I
sorium;siâng-x ordinatim dispositi; I
; ett
;
chdng-x, pars corporis juxta femora I
fr
IJ"t*
Sorte d'étendard.

j
hid-x, pars infra femora x-ho, oryza I Vexilli species. Mtng-x, rubri colo-
quae non seminata nascitur.. 'T'-
(3844)
ris pannus oblongus quem appendunt
in aula ante defuncti feretrum.
Videsupra(3837).
JitfVidesl/prà(3844).
(3838)
Lu.

-tL Étendard de différentes cou- I


I

Tsîtig.
(3845)
JJJfJ -tA;
Pry.
leurs.
Yexillummilitareversicolor; quaE- IjTT^Familia,
Famille,parenté, race.
consanguinitas, stirps.

7'-.TRAITS.
":7.
(3839) dam herba; loiigui-ii.x-x dicitur de
vexiilo agitato.
I
I
TS v
L so.
(3846)
(.380
46)
Kieou-x, novem consanguinei in recta
IBea,
l, sciiicet,
'1.
°
atavus,proavus, avus,
pater,ego, nlius, nepos, pronepos,
x,
abnepos. Sâll- tres propinquitates
;
y
)!)~ 7 TRAITS.
ex parte patris, matris et uxoris
Mien-,x couronne royale.
IDlt Corona regia. Mien est impera- ;;
item pater, filius et nepos. LÍl-x, ejus-
dem pagi homines kdng-x, ex eodem
stipite descendentes x-ichii-, totam
Liêoii tons biretulll, x sunt gemmae ex eo delere falniIiaIn. Chotiy-x, aquatilia.
(384°) pendentes. x- kyvexiilum Îll. quo Legitur etiam-Si, juncturse.
8,
f4^
0 Clej 8, 9 ET 10 TRAITS.

Sorte de drapeaudont le Picio.


JIjU
Videsl/prà(3854);
S*
Ji 7"-'Clef.

.1elle,,1
I
JICT4
/fKr ~c h e est courbe.
manche courb e. I
(3855) an.
.J'lll1g. TchënSpecies vexilli cujus hastile est I
curvum. Vide supra (3835).
I JL
Jm Sorte de drapeau.

-
(3847)
Species vexiIli, vexilli nomen;
rt.JL, Mesurer la longueur de quel- I Tchen. Videsuprà(3847).
ttm lelien.

.J.en. que chose. I


(3856)

"(.T' Rei longitudinem metiri.


Étendard des généraux.

N
(38'Í8)

-tir;
ffifK Drapeau , sorte de drapeau I
Exercitûs ducum
Kouey. cum balista petras jacere.
vexiilum; item

carre. I
(3857)
t~
tt
t~
Tchao.
(3849)
VexiIhnn, speciesvexilli quadrati
inquo testudinum et serpentum de-
pictce suntfiguras.
I
I
I /J
*Sorted'étendard carré, orne
.", de figuresd'oiseaux volans.
S..110 d..
M Vide supra (3840).
I
Y4.
d.
.L U.
(3858)
vexilii
S pecies quadrati in quo
deprictae sunt aves voli antes. -

,, 71/x
Lieou. I

~N 'i:
(385°)

IJfiJ
x-ny, étendards déployés.
CLE
LXXI.e CLEF.

F
/u
r.
~Nt Vexilla explicata, signa expansa. I du néant : néant, rien, Clef.

gy x-ny, nubes. Legitur etiam Y in eo- I


non, sans.
1(.
(3851)

A*-»
dem sensu. (Cod. XI, pag. 46.)

Drapeau.
I
u..
OA
(3859)
(3859)
Clavis nihili : nihilui-n,ilihil, non,
j
sine, quod nec oculis nec aunbus per-
L.
cipitur, lhab ere et non lhab ere. Legi7
04
ad.

~~t .J.z}t tur etiam Voû in eodem sensu.


Vexillum. Vide suprtl (3834).

()p) CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

L4, 15 ET 16 TRAITS.
1,8ET 9 TRAITS.
Étendard de forme oblongue.
Jt iSingultus.
q;.. Hoquet.
~tt
-
Fil-Il.
Fan.
F~~E~
«V
Vexillum obiongum,speciesvexilli
oblongi quo utuntur Bonzii in caere-
(r )
VI pag. ^.7.)
d XI,
moniis. (Cod. Ky.
;;

(3853)

D'-
(3860)

Drapeaux agités.
~~t
X/fe*
/I}ft.. Vexilla agitata ,
signa volantia. déjà,
AgP* Quand, puisque, petit repas,
autrefois, finir.
(Cod. XI, pag. 47.) Quando, quoniam,modicacoena,
1Lao.
(3854)
y
(3861)
jam, olirn,
1. fi..
lure. X-jen 1.
A ve l x-ju-tse,
A ,
71.e Clef. quoniam ita est, vel hoc supposito; E1 agréable; itltention, but 7Cieft
Goût
--Ir,
W.discedis
x-chy, quando! x-chy-kuû, quando I
? ta-x-chy-Id}, quandonam I ®' que quelqu'un se propose, ou bJJ
vers lequel il tend; volonté"
;
0
il
veniet, vel venturus est! II Tchy.

I intentio, quod
Ou. Optimus sapor JY.
(3yH quis intendit; voluntas. Clizlig-x, vel
supra(3861). yii-x, imperatoris placitum seu man-
Vide datum; tsîng-x, imperatoris placitum
I exquirere.

A
Kj.
(3862.) I
ElMatin, devant.
Mn~ Malheur, calamité. I Mane, ante. Kîn -x,
hoc mane
hoâii-x, adhuc, diluculo, cito, citiÙs
;
JPJlL. Infelicitas, infortunium, calami-
;
t
Tsao.
Tscio.
(3867)est,110ndum, est tempus opportunnm
Hof tas, damnum. Vide itfirà (7061). I x-chin,valdè diluculo, multo manè,
jrzo, I
(3863) cito, velociteryceleriter.

Etre d'accord.
d

fïa
72: Clef.
t:1
Jy. JY.
LXXII.C CLEF.

CLE F
soleil, jour.
: ,
Clavis solis,
du soleil, du jour

diei
Sf.
dies. x-
soi
I

: j lui
I
Ê.
I
J-J 1
*Videsupra
t
(3868)
Concordes esse, uniri, similiter.
( 1oop).

Espace de temps contenant


dix jours, égal, entier.
Decem dierum spatium æluale,,
(3864) sol;
teoii,
- x, h'; ; tsifn-x,I Jun..
x-tsè, dies; kÍH-X, hodie ;
integer,
I
numeral1e decadum. trang-x,
C'l 1
tsov
;
heri
nudius tertius
mlitlg-x,
A cras -A'
heÓu-x, postridie; sèllg- I primi decem dies cujuslibetmensis;
x,vel tdll-X, dies natalis; ky-x, dies
anniversarius defunctorum ; x - chy,
;
;
tchûng-x, sequentes decem;hia-x,
ultimi decem x-soûy,annus integer.

; vel
eclipsis solis x-tchè, diebus eiapsis, vel I
praeteritis
tidie; x-jo,
x-x, singulis diebus, quo-
x-mo, solis occasus ;
.Ln
ILI Soleil levant.

;
x-tchû, solis ôrtus ;
oudug-x, pleni-
lunium x-pen, Japonia insula; po- x,
111LO.
Sol oriens. x-x, orientis claritas,
splendidè, clarè, hiiariter.

propediem. Legitur etiam Yin eodem (387°)

sensu.

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.


/à'
..,.,..
Ho
Soleil levant.
Sol manè egrediens, sol oriens.
Videsupra(3870).
Hio.
(387O
1 ET 2 TRAITS.

Matin,
0m aurore, commencement
3 TRAITS.

Tan
jour,

(3865)
du
Mane , clair.
aurora, diluculum, diei
principium,clarum, dies. ICïn-x,
t-fj*
"1 1
Soleil couchant.
Sol occidens, solis occasus. Legi-
hodie. Usurpatur etiam pro Chin. Vide tur etiam Han in eodem sensu.
Kcin.
,
itfirà(7025).
(3872)
etI alADéclin
0a -.. ,l'
Clef. Sécheresse, sec. I du soleil. 72- Clef-
Siccitas siccum. x-tien, tempus I Sol in occasum declinans. El
siccum; x-loil, terrestre iter. 1I
Tsë.
trr Hein.
JJ.
I (388.)
JJ. (3873)

I n]: Soleil levant. I lfii


I .Ji J Videsupra(3881).
Sol oriens, sol oriri incipiens.'
Tsë.

I
t
(3874)

.b
04/ * Vapeur légère qui entoure le I
soleil.
I
(3882)

o Frère
'f(;t ; évi-
dent, clair; tous, plusieurs, mul-
aîné semblable,
B Tenuis vapor solem circumcin- I Koûen.
titude; avec, ensuite.
;
1.'!
(3875) gens. (3883)
rum;
Natu major simile, evidens, cla-
,
omnes, plurimi multitudo
cum, posteà, semper. eOll-X, pos-
;
H 4 TRAITS. I ;
b
teri x-tchffllg, omnia insecta.

I
|H
iH
t
Temps,saison,occasion. I
|u|
Tous, ensemble.
H CI '1
|- Tempus, tempestas, occasio, op- I
portunitas. Vide Ùifrà (3914). I
.Il.la)'
Kiïïy.
Omnes, simul, unà, conjunctim.
Vide ïnfrà (6490).

Clair, (3884)

O
(3876)

H |t W

Onang.
f
Ciarum, spiendidum
florescens, fertile,pingue
,;
brillant, beau.
pulchruln,
claritas.
w
/r-
FI
e'l
Il! 11O'
Monter, soleil s'élevant petit
a petit.
Ascendere , sol paulatim ascen-

*
(3885r dens ; antiquum nomen urbis Nan-
(3877)

tt ;
klng. x-hoiidii, ad praefecturam pro-

1
x-ptng, vel pîlejetle-lll., pax.

n
H
.M.
./(. Compassion, avoir compas-
sion, compatir.
Commiseratio , misereri, pietate
tt-f:
vectus

Commencer, soleil qui com-


/k/fo
À4 ln. subditos
s-ubdi tos gere ipsorumque
protegere
prote mise-
ipsortiii-iq-Liemi se- mence à paroître..
(3878)
reri. x-tièn, tempus aUÍlllnnaIe. Pana- Incipere, exordiri, sol oriri inci-
(3886) piens.
Hi tt
H|cilis,
Mm. fl1 Vide supra(3878). Item mitis, do- * m
,,
Revenir sur l'eau, sortir.
Min. tranquillus, placidus. x-x,unire,
convenire. (Cod. XII, page j.)
&Jt
To.(Cod.
(3887) XIJ)
(Cod.
Supernatare
posteà supernatare
XII,pag. 7J
pag./.)
aquâ immergi et
egredi, exire,

tN
It
BBNo'ân
MM
t=:t
; ,
Soleil s'élevant.
Sol ascendens altum
clarum
elevare; quoddam sidus. x-x, valdè
,
m
y>
yVjt ,.
Grand.
Magnum; cognomen. x-tien, tem-
Hb
MM
(3880)
ban.
(3880) Sli
;
b lime x-tsang,
A, superbus; x-teou, Hao.
pus aestivum, id est, tempus dierum
longorum. *
caput attollere. (3888)
72: Clef. fcfÉclat du soleil, brillant, riche, generationes et corruptiones sibi in- 72/Qejt
1:1 Lit bon; illuminer,
se produire. I
toriae
;
vicem succedentes : Aia-o-x', merca- El
permutationes meou-x,
merca- M
Jÿ.
t—Jj)
(3889) bonus;
Tchttng. Solis splendor, splendidus, dives,
nobiiis, ilhuninare, prodire, florere ; ; liber
v ex metu reced ere; x-kùig,
tores py-x,
primus l'b 1..
1.1
Sinarum de
ex c l assicis S. d
Ji
Jj:
nobilis,elegans. -yên,ver
elegans.xX-)'Il, b a ad ho-
verba
rerum generationibus tractans; kël/g-
nestatem incitantia; Ollen-x, nomen
sideris vel idoli cui litterati sunt ad- x, mutare.
dicti ; pë-x-kiây-sëng-yti-tou, eûlftlll-yii-
toïï, omnia è terra producuntur, et
in terram revertentur.
d- Couleur éclipse.
du soleil pendantune

Solis obscurati color, vel solis in


aa
*

J-| |-|
Clair, brillant.
Ciarum, fuIgens, splendens, splen-
jr~
(Sue).
(3894)
eclipsi color. (Cod. XII,pag. 10.)

::I::b.
Huën. descens. (Cod.XII, pag. 7-). Autrefois, anciennement, au
(3889bis.)
El temps passé; nuit.

M—SBr~N
H„
FI Clair, évident,
dent, pur
feste ;
pur i
splendeur ; , mani- i
, i-iian -
manifester.
gy
(3895)
Olim,antiquités, antiquistempo-

;
ribus; nox. x-jÿ, elapsis diebus; x-chy,
tempore antiquo ncing-x, olim tcheOll- ;
i1 A
11£1110°'.
lestUl11
r ;sp
Ciarum, evidens, IHIrUln, mani-

;;notaluturi.
llustrare, inteiti-
Il endl or i'II Il'
fi. ra-x,
x, her); tÕng-x, totâ nocte; x-x, quâ-
libet nocte ; ping-x, ordinariè. Legitur
etiam Tso, quiescere.
(39°)
gere, examinare
;
clarèexplicare; x-pe-leâo,intellexi x-
;
17"

ttJi ,
11J
të, potentia inteliectualis x-jy, cras; Aurore point du jour, ma-
x-nicn, anno venturo; tsong-x, ingenio tin, au lever du soleil.
;
promptus mo-x, oculorum fulgor; x-
pe,po-x-pë, inteiligis ne? Ky-x, Venus J-fjn Aurora, diei priiicipiiiii-i, Hlane,
(3896)
sub solis ortum. Ta-x,dies primus
planeta, qiue solem antecedit.
cujuslibet mensis.

é~C~ Soleil obscurci, obscur. 5 TRAITS.


"SJP
, Sol obscuratus, obscurum ;stupi-
o-
en. t~
;J
fallax.

,
dus
Hrr Ciel, firmament.
(389-)

t)b b Coclum firmamentum solis or-

H
-
tus, ciarum. YIi.-x-chf-jo opportune
Vide supra, (38-75).
,
Yan0-..
uti- p 1
(3897) Y l luviiE et serenitatis tenlpore.
](jf. .~!3~t-~ Surnom.
(3892) ,
Cognomen.

P. san.
rjjrb
,Y.
Facile, uni.
;
Facile, planum vertere, emen-
n(3898)

(39?)
dare, commutare, herbas exstirpare;
neglÏgenter, inconsideratè. Yông-x,
vel Aî/lg-x facile;pfng-x,planum ;
I'J
tt
Clair, brillant.
Clarulll,splendescens, manifes-
J
y, v foris se prodens.
x-tfen, agros colere. Legitur etiam Pmg.
tUlTI,

mutare, principium, purum, rerum (3899)


I,
7'' Chi-

ffi
t
H
Ht:ISmg.
1-1

.1)',
-) •
lit

(3900)
(39°°)

tt
TSrff^
Yng.
(39°0

tJ)~
Étoiles, astres.
Steilce, sidera, planetarum et as-
trorum commune nomen. Où-x, pla-
netae; kûig-x, stellae fixas; x-ho, via
1iactea;hiào-x,

uens.
l ,

Réverbération
b ération de

,
Brillant,clarté du soleil.
CIl'
Il matutina; Chouy-
Stella
x, Mercurius; Ho-x, Mars; Mo x,
Jupiter; Ktn-x, Venus; Toît-x, Satur-
nus; x-san, dispersi ut stelice x-x,
plurimi,quàm plurimi; lieon-x, stella
-
;

la lumière.
Lucis repercussus, duo splendida
sese mutuo illuminantia.

,
lumiè re.
Ho

"J:I
Cle
Hoen.
ên.

(3907)

(3908)

Jzft
SUlU,
çfaj,
Vide supra

tîflClarté du soleil,
lant.
(38,91)

Tchcio.Solissplendor, clarum,splendens;
clair, bril-

illustrare, illuminare, sese manifes-

monumentis
austrum,
trionem.
:
tare.x-mo, situs majorum in suis
1110
x est à sinistris vel ad
à dextrisvel ad

Etre; droit, vrai.


es ,
iste, hic; ita
; est ,
, .d'
verum;
rectum
quod fit juxta
est, rec-
septen-
El
JJ.

(x-
N J1Z\ Splendidum fulgens IticidLiiii (ig-9)
(3909) tam rat*onern- x- ideo; tsieou-x,
rati oneiii. *-y>
B cfarunl, solis splendor. scilicet. Chiïe-x-fêy, obloqui.
Huên

t
(39°z)

#> Printemps.
/pgV libido,x-fong,
Ver,
A
M
anaEcl,.it
Éclat du soleil, clair.
r. c l ,-ti
Solis splendor, clarum, splendens,
ventus secun-
tt
~Nm
il1-111.
TC,
H: dus, pArospieritas,félicitas, hilaritas; Yu spetndescens.

^'9°^
t~
903) numerat, dies
non infaustos dies
d. flactos numerat; xf-ong-
I;-
mocn-lien,vultu hilaris, festivus; x-
tIyT
*

M
(391°)
Déclin du soleil.
Sol declinans, occasus.
tSÍeôu, annales à Confucio scripti;
fin,
Tie.^Cod'XinH'occasum
P"ë'V'J
veris aequinoctium. Legitur
etiam Tcliïin, facere, egredi. (39")

nk Rlj
1^1 Quaedam
Constellation des Pléiades.

tB!
JC passé ,
Ce caractère marque le temps
ou le prétérit.
Haeclittera dénotât tempus elap-
Mao.
constellatio, Pleiades.

TS0.
t~t sum, vel prseteritum. x-Y, heri; x-
(39,a)

/Jv
(3904)
~JM Olltt/1, hesterno vespere. Aifcfc Clair,jour long.
Claruii-i, dies longior, intelligere.
}:t
rsum;malus,
tMNB

MN~ .0'1e)J 1
(3905) ,
+')Ij
perifdus.
Obscur; mauvais, perfide.
x-choàng,cre-
Obscurum turbiduJn, tenebro-
cre-
I
t-.
chcing.
/1
(3913)
Clill-x, hilaris, contentus.
Chù-x}

6 TRAITS.
coiitentiis,,

(3905) puscu l um matutinum.

~N
tN
M~
n1::&
tl!~
(3906)
Chaud, chaleur du soleil.
Calidum,tepens, solis calor. Le-
Hu.gituretiam Hu etHtï in eodem sensu.
(Cod. XII, pag. 13.)
mhhào.
El
Tc
j
?l!J
(391ibis.)
Nom propre.
Cognomen. Videitfirà(13,172).
tt If
,,
72'Clef,t-fr-f-*

Temps ,
saison ,
occasion I 7^4, Dompter, forcer, entrer. 72.' ciej%
qui-b
nabie,
opportunité ou temps conve-
quand, nouveau.
I
I
$-~ t
Tsin,
.1.S ln.
Frenare, cohibere, ingredi;
dam fIuvius; extremum manubrii ; Pj
Jÿ. (39,4) Tempus, tempestas, occasio seu I
opportunitas, quando, recens, esse. I
(-920) ,quo
ddd
;
dam regnum antiquum apud
provinciam Châti-sy item nomen fa-
JY.

*y
Ssc-x-, quatuor anni tempora; tsicn- I miliae ÎInperatoriæ.
i-iiillex-clun, annis una occurrit I
se,
opportunitas;

;
hora; chy-eul- I
x-chîn, duodecim hone diei; ho-x-y, I
tempore opportuno x-j, vestes secun- I
Vide supra(3920).
Vide suprà (3920).

dùm morem pô; -x, nuilo tempore I


g, x-eu-
; Tsîn.
(3921)
x-x, senlper; x-eûl- Al oey-non
/1 /1 Al I

;
oey-pïng, aiiquando agricuituram, ali-
quando militiam exercent y - x - md- I
n6
fllPl
x-oi>i/midl.
Meridies, diei médium, meridia-
-
x k'ko, recens fructus
fj ;
yeou, nontam cito inveniri potest; I
X-tsië, cunl,
quando. Hoc verbum postponitur I
, I
Ch'
ang. num tempus. Legitur etiam Hidng,
(3922)clanUl1. XII,pag.
(Cod. ¿YI
darum- (Cod- 17.)
pag. 17')l,
ver b o, v. g. lla-x-tSle, tune. I
tyl Repos, se reposer; temps se-
Et
JUavoir l'éclat.
Clair, brillant, resplendissant, I rein; doux; soir;habitéclatant

yy
splendens,splendescere,
Hoano'Clarum,de
Clarum,splend ens, sp lendescere,
solis diffusi spiendores. Usurpatur I
I
Yén.
(3923) Qiiies ,
et nouvellement fait.
quiescere ;
tempus sere-
num; benignus; vesper; vestis recens
{39ij)
etiam pro Oudng. Vide supra (3877). | et splendida, recens et venustum.
x-x,benignè;x-jen, tranquillè. Legi-
!Yt

,
tur etiamNgdn,
N , tardd'e.
sero,
Vide supra (3915).
7 TRAITS. r
Hoàn!.>".

V
Soir
c.1
(3916)

IJ—* Chaleur.du soleil, chaud. nuit, commencement de la

'd'
tard, ensuite.
p-J
1=1

Huen. rum,
A
Solis calor, calidum, tepens, cla-
splendidum, spiendere. Fou-x,
U~
Oucin Vesper,sero,tardé, posteà. x-
nien, senex; x-séhg,
(392.4) -, junior;x-fdn,
fil
*

ad solem calefacere.
se > cœna vespertina, comestura.
(3917)

Faire
Mlj
sécher quelque chose,
sécher au soleil. M
t~N Vide suprtl (3924)..
Aliquid exsiccare, ad solem exsic- Ouàn.
Chay.
,
care. Vide infrà (4o1o).

11*
J~
(391S)

Brillant, très-blanc.
Splendescens, valdè album, lunœ
aa(39-5

Hien.
)
Chaleur du soleil, clair, soleil
sans nuage.
Solis calor, clarum, sol clarè ap-
Kïao splendor. Vide infra (6494J.
1
(3916)
parens. egIturetiam
*parens. Legitur etlall1 Hién in
zell ln eo d el
em
(3919) - sensu.
, a"CAz~;
Clef.
ntfl Brillant, clair, briller., -
alt
ffIiF.
f
Obscur, rosée. 72-CIef'
EJ

I
Splendens, fuIgens, clarum, splen- Obscurum, caligo, ros.x-y, pos-
rt
H 'l
C. descere incendere. Td-x, quaedam LI tremus lunae dies. H
1.
J"
musica
)
,
(39a7,
antiqua. (39Î6) JJ.

** tt
i*"fc3p Jour, milieu du jour. Aurore, matin.
Dies, diei médium,x-yé, diu noc- Aurora, mane. Tchàttg-x, servus
Tc/leof
1
u,, ; pé-x,inuito die. Ctiin, cujus est summo mane portam ape-
j Tcheou.
(3928)
tuquue
(3937) ; , -
rire mou-kou-x-tchotig
1"
,
h
homo virtute
praeditus in quem omnes respiciunt,
ut nocturni tympani et matutinae cam-
K Wl|
Sec, crépuscule.
Siccum, crepuscuium, exsiccare,
;
panas ab omnibus audiuntur x-fong,
avis quaedam rapax.
K *" niatutinum crepusculorum tempus.
HY.
I (3929)

I M~t~ Clarté, clair. C~ Videsupra(35)37)-

I Dj/I Claritas, spiendor, clarum, nitor, Chin.


Tchë.
s w fulgor; intelligere. (3938)

H
HClarté 093°) 8 TRAITS.

a des étoiles.
Siderum splendor.
aSécher
*
IJ|iM deur du soleil.
quelque chose à l'ar-

Tcé. Pre. Aliquid ad solis calorem exsic-


(393O (3939) care. (Cod. XII, pag.20.)

I
yFfJ |^_ Espace de temps depuis trois
heures après midi Jusqu cmq. a -
fl'âge
*
11* Première année révolue de
H Tempus àtertiahoraadquintam d'un enfant.
Pou.

Clair,
postJneridiananl. Primus infantuli aetatis annus exac-
(3 Soúy.

[ p,
Um
j^H
q
Ou.
brillant, intelligent.
Clarum, splendens, splendescens;
intelligens, verbis aiiquem docere.
Fàii-x, solis radii refïexi ; x-yêil, co-
*S (3940)
tus. (Cod. XII,pag, 20.)

Vide infrà (3969).

BH (3933)
^933^
loqui. Pou.
ram aliquo
1. 1
(3940

~~t rTJTX
Clair, éclat du soleil.
Clarum, solis splendor valdè cla-
.5l
S clair, avoir de l'éclat.
,
Clarté du soleil brillant,

0, rus, sol valdè splendens.


XtïT*
*
,
a uan. Solis fuIgor, splendens, clarum,
Kzng.
(3934) splendescere, magnum res à sole
H (3942)
(394*)

;
illuminata.
.11 x-mou,, amare; x-nidng,
1

H| , "jlt
TJ fulg0oris
Bj(3935)
HCLO. ;
Eclat, clair, blanc.
Sptendor,ciarum, album,
solis
res vaidè alba, lim-candor
suspicere
kouâng - x, figura, modus ,
x - tchi, puichrum visu
exterior
figura; x-fong,ventus australis,cam-
;
pla et perfecta. Tcl-X,coelum. panae lingua.
0||
yClef. J
:J:J
JY
Sv

f~
*

sÿ.
(3944)

:It
fjjli
T ïnïï-Q)
Ts'l
¡:Î
(3945)

.}¡.
guer clairement.
Album,candidum,clarum
(3943)distin
Jy* (3943) guera, aptèdec
IstIl1guere,

Temps serein.
II
Blanc, brillant, cîair;distin-

pte ecl arare.

Vide sI/pd

Tempus sereiium sol apparens I


post pluviam.

Soleil qui paroît en même I


I
; Ledng.
I Sé'cher
I
clarè I
I

I Otium,
A1
I

I
Isine
(3950

I
n!J.
TT >,
à

tepens.
Huen.eiis.
(39P)

oPa

(3953)
l'air.

sole exsiccare.

9 TRAITS.

Chaleur du soleil, chaud.


fervidum,
ca dnm, iervi
Solis calor, calidum,

Loisir, relâche.
d um,
U
J.j,
Aiiquid ad auras exsiccare, aliquid

relaxatio. xi, dies quibus


agricole feriantur; po-x,
f f/ii•eAn-x,aneg6otnsvacans. non
Hi-a«
vacat;
72/Clif,
tt
U

-'-a temps qu'il pleut.


j~ Sol élucens simul pluviâ cadente. I jjHt Vapeurs qui sont autour du
(Cod. XII, page 21') I fc|=i. soleil et de la lune.
(.39411

Clarté, Yun Vapores solem et lunam ambien-

Claritas,
rr -
.I.S/llg.
(3947)
,
cholly-xoey-tchlt
A
éclat des étoiles.

1
splendor, nitor, Stella-
;
rLlllfl splendor. Chouy-x, crystallum y- I
, è crystallo columnas I
I
# (3954)

"1 F
tes vel circumdantes.

Clarté du soleil.

efFormare. I
LT -
(3955)
Soiis claritas, metaphoricè trans-
fertur ad sapientes quorum virtutes
fons se produllt.
BJI. Ombre du soleil. I

~!~ Solis umbra. Y-x, horologium so-


I tpA~ Fort, robuste.
Kohey lare; yolie x J horologium iunare; Fortis, robustus, validus, vajens,
pïng-x> horologium orientale; chlÍ-x, viribus pollens.

n,
(3948)
horologium verticale; kông-x, horo-
Min.
(3956)
logium universale ; jy-voû-mng-x, to-
tius diei nuila hora vacat.
sition ,
Le soleil et la lune en oppo-
contredire s'opposer.
A^|-|
1::i.=t
* Sapientia ,
Sagesse, prudence.
;
prudentia
prudens, consideratus.
sapiens
,
ouey
K Sol et luna sibi opposita, sol occi-
dens; contradicere,
(3957) contrad_i.cere,
; opponere.
sese o~pponere.
x-o¿y) à multo tempore te videre non
Tchy.
7**7 *
licuit.

tI
.ij"
(3949)

Obscur, soleil obscurci.


Obscurum, sol obscuratus.Legitur
*
rtQ
jjtAl
Maladie causée par une trop
grande chaleur.
I
Yèn.
Yen.
etiam Ngdn in eodem sensu.
Yé. Morbus ex nimio cal ore nascens.
(395°) (Cod.--VII, page *4-).
(3958)
Réverbération
a; ;
7''
Clef..
H
lJ.
Yng.
eng.
(3959)

dft.
Réverbération de la lumière.
Luci's
(3901).
repercussus. Vide

Clarté du matin.
I
supra I
I
I
I

I
t.t*
t)t~
Mgan.
San*

ttR
,
(3967) •
Obscur, obscurité.
Obscurum, obscuritas, tenebro-

b'
sum , sol obscuratus, cor hominis
ob scuratum. x-ty, o b scure, secreto;
x-ljeao,
, jam est nox.

Clair, lever du soleil.


,
72't Clef.
|TJ
f—J
Jÿ.

Matutina claritas, summo mane. I rW/ Clarum, splendens, solis ortus,


I Yllng. tempus serenum. Vide supra (3897).
Tou.
(396.) I (3968)

t
icsj
M
•y*
Chù,
Chaleur extrême.
Summus calor. Siillfo-x, asstascali- I
dissima. I
I

I
:ft:ft:.
Undequaquè , 10 TRAITS.

Par-tout, grand, tout.

; ubique , magiium

t
(î96')
p^utotum ampliare. x-ya/lg, promulgare;

t r.t:IL. Clarté du soleil, soleil res- I , ,.)


((396,
9.)
x-tiill-hi¿J
x-tien-hid, totus orbis.

JiS plendissant, lueur brillante.


tltil Obscur, obscurité.
Solis fuigor, sol vaidè s plendens, I
Obscurum, tenebrosum, obscuri
0,ey.
(3962)
magnus splendor. I
tas.g. x-tien, cœ ; fi, inferi.
zn
(397°)egItur etiam
etlanl
Legitur
r 1l um
in
Arfjtig
,
x-fou
/lg ln eod elTI
-

m:11
em sensu-.
00 Temps serein. I (Cod. XII, pag. 25.)
sensu*

Tempus serenum. Vide suprà I


(3945)-
pi-f- Blanc.
7j-~- I -.WJ
(3963) Album. Vide infrà (6502).
Kao.
~t Hrxi Soleil paroissant tout-à-coup I (397O
Nt fj/K par un temps couvert. I
!~N
j~t Kien. Sol derepentè apparens tempore I
nebuloso. I
1'ï
1LJ:t Long, éloigné; pénétrer.
Longum, remotum, distans pene- ;
(3964)
-
Tch!lng'. trare, intelligere; hilaris, contentus.
(3972) x-yoile, luna undecima.

t
~Mt~
tîQ
JjJÏÏL
Soleil modérément chaud.
)tJ
*
Sol moderatè calidus, solis calor 11 TRAITS.
Ouen. temperatus.

v-
*
(3965) Voir, regarder.

Tch
KV
h Videre, aspicere, intueri, perspi-
~~t

où\an,
f-pjfcTiède,
mou,tendre.
modérément chaud, m cere. (Cod.YII, page 26.)

zao..
(3973)
N)t ly Tepens, tepidus, moderatècali-
~~t dum, molle, blandum.Ouën-x, te- tiBBÉ Faire sécher quelque chose au
(3966)
pens; pao-x, cui vestes suppetunt.
J~'y~ vent ou au soleil.
~N~
TsÓ-po-x-sÿ, sedens; sedile
non cale-
faciebat, id est, non diù sedebat.
P. I
(3974)
Vento seu soli aliquid siccandum
expoi-iere.
0f
72:Clef.
rt
J.:I
-Jf.
7-tt
Tsân.
(3975)
Court, de peu de durée, sur
ces entrefaites.
Breve, non ddiuturnum,
NJx, illo tempore; tchl-x, isto tem- I
pore ;
x-lay-siâng-tsé, veni, ut brevi I
aliquo tempore tibi auxilium prx- I
beam; x-chy, ad breve tempus.
I
iiitéreà. I
i utu-.rnuiii, intereà.

I
I Chaleur
Jff)l
r-r
.1.un..
(Cod.
tt~~
Id.
-YII, page 27.)
(3'}82) lor.
1
J'O
leur tempérée,

0 - homo
lien-x, l
dusoleil levant,cha- 72.'

..d
Solis orientis calor, temperatus ca-
segnis et stupid us.

Vent qui souffle par un temps


bR
jjf

,r.
couvert.
*Soleilprès de
¥' se coucher.
Sol paulatim ad occasumtendens, I
Mill.vesperuin tempus, sero. Tsaô-x, manè 1
I Y.
(3983)
Ventus tempore obscuro flans. x-x,
obscurum.

n
JVl 0u,
*(3976)

11B.
•A senex.
et sero; x-men,

Jour peu éloigné.


Propinquns dies, tempus non re- I
motum. (Cod,XII,pag. --,6.)
II
I

I
i tEl

y
|=|Et,simui,
gy
(3984)
Et, ensemble, soleil paroi.s-
soisat clarè
sant un peu.
larèap
; appareils.
parens.
x~x>strenuè, fortiter kàti-po-x,asse-
-
1 pov x, sufferre
qui non possum; tall- JI'
NY. --
non possum; Tchu x hién, urbs in
(3977) I provincia Tchë-kiâtig.
EJ Cruel, grande chaleur, subi-
M~ tement, à l'improviste, nuire.
Pao.Crudelis, immoderatus calor, su- I
I
I ut
*.

.Jtr
Clarté du soleil.
Solis claritas, solis lumen, solis
bito, ex improviso, damnum inferre, Ye splendor. (Cod. XII, pag.2.8.)
(39e)

,
velociter incedere, invadere, abripere
violenter, exsiccare nudis manibus
I

A
(3985)

venti;
feras aggredi et capere. x-fong, turbo
x-x., quàm celerrimè. Legitur
etiam Po, ad solem exsiccare, item
Vide supra (3985).

aliquid publicare seu evulgare. Yë.


e.
(3986)

Sec,sécheresse, sécher. Jjjt


-J1 Siccum, siccitas, exsiccare. Legi-
l Et Suite ou ordre de temps, ca-
lendrier.
Hâne tur etiam HaÎ, in eodem sensu.
Lÿ. Series temporis, calendarium. x-
(3979)
(3987) fa, astronomia;hoâng-x, imperiale
12 TRAITS. calendarium Sinicum.

ttftClair, brillant.
¥r ft.
~~t=~
Nuages étendus.
J1Jf Nubes extensæ.
Clarum,splendens, fulgens,spien-
Leào. dore (Cod. XII, page 27 Tan,
(3980) (3988)

^t=E| Long, grand, avancer. -.æ


pl14-1 Soleil levant.
l~jE Longum, magnum, progtedi, sol Sol egrediens, sol oriens. x-Iong,

(3981)
ascendendo magis splendescens. x-
ç.~ lô-koïie,
(981)
lo-kolie regnUl11
1 re g num
Siami.
Sialni.
TO''ng.
'T'/lt..
,8
etiam
/t.
sol mox splendorem emissurus. Legi-
tur
tur etiam Tong in eodem sensu.
72/Clef.
a~t
f
n~~
Clair, matin, aurore; savoir,
clairvoyant.
i-tje

Hiào.
I
Clarum, mane, aurora; scire, per- I
Çlarté qui reste après le cou- 7Clef.
Hun.
cher dusoleil.
Claritas quae remanet post solis

Et
occasum, cœium obscurum soie occi- Jy.

1
spicax. Tien-x-leào, jam lucet; x-té, (î997)
j„ (J990)
dente, tempus sub occasum calidum.

113
scio; X-yit, significare, edicere, publi- I
; x-sïng, stella matutina. 1

mj
care

Vide supra (3978).


TRAITS.

t Temps passé, ilclair.


M ïong-tcmps, n'y a pas I I tjj^ Pdo.
(3998)

Hialig
rJJii.
g-tem p s, c air.
ciîig.m
Tempus practeritum,à non multo
tenlpore,cIaruln.Legituretlanl
(3990
in eodem sensu.
l

I
Hiang I
I

1
HVi
Ho.
(3999)
Fort, robuste.
Fortis, robustus, fortitudo. x-chén,
fulgur, fulgetrum.

N 1ît Chaleur du soleil. I


wll Lumière du soleil.
PIC Solis calor, calidum;
rftti Solis lumen. Tsy-x,septem pla-
Yâo. netæ. T/ide ïnfr* (5564).
YU. (4000)
(3992) I
15 TRAITS.
~B
~NH t-~~ Sécher au soleil.
Ad solem exsiccare, x-pou,telas I
exsiccare.
I

I ft
1!£. Nom des petites étoiles.
C/1ay
, Parvarum stellarum nomen, par-
HI
n?A. vx stelIæ. (Cod. XII, pag. 30.)
(3993) I

M .1 -x,
nuages. Yèn

nua g es.
soleil caché par les |
oey.
(4001)

ttïïSécher, au soleil.
j~~
~~t ,r, rus, non clariis.II
CYay.
(3994)
Sol nubibus obductus, sol obscu-
sol
I1
P~)&~ Insoiare ad solem exsiccare. Vide
suprà(3978).
py
(4003)
.14 TRAITS. I
J=LAurore, matin.
tN wttf Aurore, matin, éclat du soleil ~-~ Aurora, mane. Vide supra (3.937)

tt Chtn.

,
éI
lorsqu'il se lève.

NB
Qhfi
(3995)
Aurora, mane tempus Inatllti-
nunl, solis splendor ex oriente egredi
incipiens.
tt
(4003)

te S pacieux, grand, clajr, vide,


eloIgne, ancien.
~N Soleil
"fCdair. qui n'est pas encore Koiicm0
Zr e.1,
Amplum, magnum, clarum, va-
( o cuuln, remotum antiquum.x-fy,
4004)b,.

ong.
~N~ (3996)
Sol nondùm clarus. x-long, sol
s
nondum lucens,crépu eulum.Legitur
(4004)
x, jam
otiosè dies transigere;kouaïl-
,
adultus et uxore carens;seng-x, sump-
;
tibus parcere td-x-yû-ly, débitas urba-
- etiam JMong in eodem sensu. nitatimuitùm deesse.
a
72/Clef.

dfrtfe
16 ET 17 TRAITS.

LXXIII:
CLEF.E) -- 7S' Clef,

F
Soleil se levant sans nuage.
Jy.W
(4005)
Yén.
Sol exoriens nuilâ nube obductus, I
tempus serenum. Vide supra (3923). CL E
I]J dire, des paroles : paroles,
M.

*
MIP Vide supra (4005).
YoiUe.
(4013)
parler.
Clavis verborum : verba, dicere,
Y v loqui,vocare, iiominare.
loqMui, vocare, nominare.

Yen.

n(400

UîC*
(3)

Eclat du soleil.
Solis spleador, solis lumen,
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

2, 3 ET 5 TRAITS.

|4|

*
Hy. SÜ-x, moment.
(4007) 3S~ Temporis momentum, brevi tem-
tt&lit Soleil levant. yr^t pore.Videinfrà(868p).
A6 Sol oriens. Tong-x, sol mox cla- (4014)
A rus; mông-x, soiissplendorobscura-
dit
Long.
(4008)
tus. (Cod.XII,pag.
Autrefois,anciennement. tttt, Courbe, chanson.
Curvum
-
non rectum ; cantio.
Autrefois,anciennement.
Olii-n,
-~'
Nang,
antiquitùs, tempus prae-
teritum. x-jj, diebus eiapsis.
t4°'3) ;
1('L/
<,4,
o,5)
Oey x, per ambages aliquid ddic'ejre
ages aliq-Liid i cere
vel facere, difficultas stn-x, in corde;
hiang-x, pagus, vicus; x-tsong,viol,enta
obedientia; x-tchy, norma.

(4009)

19 ET 20 TRAITS. H4
.:J({
Tirer ,
conduire
avec la main, entraIner.
,
conduire

vtfLBL
fljaî Sécher, sécher quelque chose Y. Trahere, ducere, manu ,
ducere

Iay.Al.
ciiay
( )
bd..
ausoleil.
hl..
) , Legiturin dl
x-Exsiccare, ad solem exsiccare.

E
(4016) raptare. x-tchouên, naviculamtrahere.
Legituretiam Ÿ in eodem sensu.

(4010

JM~
J4EH.
)'t
tay, pavimentum sub dio
domuum solarium.
Cllâ in eodem sensu.

Soleil sans éclat.


sublimi
etiam

Sol sine splendore, sol obscura-


(Cod.XII,pag.31.)
A~ ,
Kene.
(4017)
Corriger, changer, être chan-
gé,réparer,continuer.
Emendare, mutare mutari, re-
quadibet vigiiia
parare, continuare : q-Lixlibet vigilia
noctis quae dividitur in quinque vigi-
lias; prima notaturuno ictu tympani,
Tang. tas. et dicitur ÿ-x-kou; secunda duobus, et
1)
(4°1
,;
dicitureul-x-kou, &c. quaelibet durât
duabus horis noctis et prima incipit
*dm
.JVIÔ
Eclairer.
,
ab octava hora noctis. Tà-x, excubias
Iiluminare. Legituretiam TcMin
Tcho
.LClIO. eo dei-nsensu.
eodeln sensu. (Cod. XII, page
vag 31.) ;
mutare. Legitur etiam Kéng, Inagis,
ampliùs, iterùm item facit,çompa-
rativa, v. g. x-hào, melior.
(4012)
|
-.
i
1

t
m
pClef,
, ourquOI.
S' Clef.
77;,
0&TTÊ
Yoiïc.
Ho.
comment.
Pourquoi!

(4o'8)


comment!
Quare
quo pacte

6 ET
!1
7 TRAITS.

Livre, lettre,écrire.
!
quâ ratione quomodo
quidni* cur non!

Liber, littera, scribere. Ssl-x, qua- I


Chu.tuorlibriConfucii;chdllg-x,præsidens I

iIIi
Q
; ;
regiorumconsiliorum x-chebu,ama- I
nuensis ouen-x, scripturae publicse;
tov-x, studere, a dd
dd"iscere; tsueh

libros, quàm omnia quae scripta sunt


;
;
credere y-fing-x, una epistoia\jong-
x, epistoiam occludere x-tsieh, epis-
tolœ vecturas pretium. Legitur etiam
Chou in eodem sensu.

Rang , ordre,
sieurs; associé, confrère.
espèce ;
1-
AC. sut-

x, po-jû-vou-x, satius esset nu l los esse

plu-
l
I
I
I
I
I

I
I
I
I
I
I
I

I
I
A
manquer.

A
rppLocoalterius,
(402,)

131.
Valdè, nimis,
~S~
m
:
(4024)
-
la place d'un autre,

: d" ilii;
tâ.!, kiàtig,die
1."
-

Beaucoup, trop, surpasser.


excedere, primum
agmen facit superlativa, v. g. x-ta,
TsoLÍy. maximus; x-hào, optimus.

,
rassembler, con-
Ensemble
voquer, unir, rencontrer quel-
Hoéy. qu'un, savoir, pouvoir.
(4025) Simul, congregare ,
convocare

;
unire, obvium habere, scire, posse.
pour, 7]/Cle¡;

pro, deficere, ruere


moraiiter particula dativi, v. g. x-
'l'
--
, ,
.11" eu l-nùu-yeou-pwg,
kén-pô-te tsiâng-chïn x leào, sifilii
aegrotent, displicet parentibus, quod
eorum infirmitatem in se transferre
non liceat. x-ngo, prome; vou-x,
sine ullo defectu.

,
.,
LJ
Youe.

Tsâto. Ordo, species; plurimi;


socius; I Kÿ-x, opportunitas, occasio x-ky,
rationes ducere; sidllg-x, congredi,

~M
(4oao) ejusdem urbis seu pagi, artis aut ne- I
gotii hommes; nomen regni.Lô-x,
sex regia consilia; eul-x, pueri. I
I aliquid scriptis mandare ,
sese invisere. Legitur etiam Kouly,
annotare ,

I
supputare.

MA , , x-x, long, ample. I


:1:\=1. Aller; fort, vigoureux, cou-
N~
,
I4°AÏ)
x-yeou, F T~
quum
Longnm

Duan. Monan,limites,termi
amplum

nus, extrema
iter longin-
contegere. Legitur etiam

sine termino. Item OuaJn, non,


sine,grandire.
:
I
I

I
jç.t,
Kie.
(4026)
rageux, vaillant, brave.
Ire.Legitur etiam Kif, fortis, va-
fidus,
1 us, viribus r llens,
VUl US po ens, strenuus.

tt
tt
~~t
~t~
~Nt

v.
hïao-hou, !
M~
i
~3~

l
Et
Tsenor,

, ; ,
8, 9 ET 10 TRAITS.

Ce, cette; mais; redoubler,


augmenter.
; ;
Hic, haec, iste sed duplicare,
(402a)augere.x-sTui,pronepos; x-tse, proa-
vus. Legitur etiam Tseng, particula
interrogativa, anne
,
jam; ouey-x,
kêhg-po-x,
1.A
h"
adhuc olim
ve 1 po-x, non dd"ùm ny-
vis, an non!? x-chy-y,oêy-
h -' ,
, i 1\ quod asseris potest-ne
A

repu-
-
fTl
J
JLvOZlۥ
""(7
(40-7)
(4027)
*
#f
LXXIV.6 CLEF.

Clavis
CLEF de la lune et des mois
lune, mois.
Ciavis lunae et
mensis.
rljemng-x,prima
la-x, ultima luna;joun-x, luna
1. ;
cal aris A
ming -
1
luna,
mensi um : Iuna,
anlll una;
prIlnaanni-jluna
inter-
x,ventura"'II\.
;
: FJtl
;
lunâ ve l
mense proximo ; jy-x , menstruapati ;
po-x, menstruanonfluere ndng-x,
71/ Clef.

Youc'
oue.

tari filialis pietas species unionis; x-hiiig j menstrua.


H
Youz.
)=)

J ;
CARACTÈRES JOINTS

5 ET 4 TRAITS.
à

I
LA CLEF.

et, aussi.
I

I
servire, assuefacere,assueïactus, lltI, 74.eClej.

; -- -
gis pey xhabere gratiam-,
servirez x chouy
h
'1..)
-
convincere. Y-x, vestis; youêti x, pi-
Jeus ; x-mà., bini medii equi -è quadri- r*
J)|
x-ssé,
tOll, c l imate utiotiC'
Olle

T
Avoir, être secundo; Iiiang-x, subdere se; x- yoy
Habere., ; aliquando additum medicinam sumere; x-tchc,quadriga,
mo-x-I
esse
Yeàu.facit præterituln,
verbo v. g.
Itl.pJ non venit.Td-x-tchy-nien, annus I 6 TRAITS.
(4028) 5 ET

;
o.
r '.1' tsé-x, à se esse;x-sse,
Id' fertilis;
valdè
habeo ne gotia,su ln
impeditus x- I
tilîi
* Croissant de la lune,lumière
,
sou, non multi. Legitur etiam YeÓu:, I
itemm, et : fjtTl de la lune dans son croissant.
et ultrà:siti-p
,
etiam,iterùll-l,
et-, etiaiii, ultra sân-pe- I
è-
-
x lo-sun, trecentas et ultra sex deca-
.;
des eul-chy-x-san, très supra viginti.
I
I r
(j-,ey). Lunae crescentis cornua hince
crescentis sed non adhuc plenas iu-
• etimn Po
men, aurorae colIor. Legitur
.}J I in eodem sensu. (Cod. XII,pag. 4.0.)

.Ouâng.
Vide infrà (4045).
lit x-x, lune au moment de don-
t4029)
V ner de la lumière.
HonDo. XII,pag.4,.)
Luna mox splendorem emissura.
(Cod. )
..ttïr
41-
Foible clarté de la lune. I IG d VII
(4036)
n/L Modicalunae claritas, parvus lunse I
t
Vèrt Foible, court.
Yoùen. splendor.. (Cod.' Xll,pag,.jg.)
.(4030) I nInlbellis , ;
1 ,
debilis lima
brevis
* nova, quando apparet in partibus
No. orientalibus. (Cod.XII, pag. 41.)
BEI x-yeou, associe. (4037)
1II'!
.pAt
ong.
(4030
1
pulus. x-tsieou
l us. x-tsie ,.
o'u,- d
duo 1
Socius, collega, amicus, condisci-
uo vini pocula.
l ~-:t. tt~
*
HtTV
Lune paroissant au couchant
dans son dernier quartier.

M VideInfrâ (4037).
Tiao.
(4038)
Luna decrescens et in occidente
apparens. (Cod.XII, pag. 41.)

Nq. ¥1=1 Premier jour de la lune, com-


(4032) MJF-j mencement.
ffJLfc,
-¥. su* Prima lunœ dies, principium, in-
Lumière de la lune lorsqu'elle
H /fi cipere, finire. Youë-x, novilunium; x-

rr, v
pag. ,
lchouen.
h
(4033)
est dans son déclin.
Lunœ decrescentis iumen vel lux.
(Cod. X_,ITIr 40.J
(40-9)
fâllg, terrre septentrionales. Legitur
etiam Cho in eodem sensu.

tet,obéir,
fe-àf-* Habit, vêtir, habiller, domp-
servir, accoutumer,
labat,
11 ; Moi; couture.
Ego sic olim quicumque se appel-
L'v
Fo. se servir, convaincre.
Tch l'il.
.J.C un. 10C
1
sed nunc solummodo utitur
b.
verb o imperator loquen
1 d o de
d se
Sl
(4040)
Vestis, vestire, domare,obedire, JpSO; sutura.
{404)
imperator, item ejus aula in qua'ad-74*

,y!
74:Clef. 7 TRAITS.
El
jLqClair,brillant, clarté. , ; rIvo
audientiam sedet; tso-x,imperator
ad audientiam sedens respicere x-

YOlYt:,
fcfjrl Clarum,splendens,claritas,splen- Que.
kong, referre clienteiare obsequium.
Legitur etiam Tchiïo, mane, tempus
1 ang.
Z>) dor, diIucidè; cognolnen. x-chillg, vox
lnnplda.
° matutinum : x-sy, vel x-yé, mane et
;- ;

1
P Vespere x sien, Corea peninsuia
tchông-x, tempus matutinumrefectio-
JJIt. nis; san-x, per tres dies.
Vide supra (4041).

Lrlng.
ciair, évident, pur.
:I:I
>oC
Temps achevé, temps corres-0
pondant à un autre temps, ou.
I
Bty
vJ
MÎW.
CIarum, evidens, purum, mani-
festum. Videsupra (3890).
j(yt
(W7) Tempus exactum
tempori respondens
,,
révolution entière de temps.
tempusalii
seu temporis

1
S
ù
m Œil privé de la prunelle.
Oculus pupillâ carens. Vide infrà I
integercircuitus seu vicissitudo.x-
nien, annus soiidus seu omnino exac-
;
tus x-yolie, mensis elapsus. Legitur
etiam Ky, tempus alicui prxfixi-im
Mông, (6593). x-y,senex centenarius; x-x, definitè,
;
verè po-x,inopinatè, ex inopinato,
-a
(4044)

H ex hnproviso, ante tempus prxfix-Lim.


Espérer,
E ( espérance;
, voir, dé-
do,
H couvrir; pleine lune.
H Sperare,
Ouâng. plenilunium; confidere, exspectare; ;
spes ;
videre, prospicere
J~Ë~QF*N

Vide supra (4°47)*


Bh sacrificium quod fit à
(4045) spiritibus Iongè Ky.
HBmontiumsuspicel'e, ;
HB
fluminum.
à
tCh'él1-X,
et
à
longèrespicere
tchen-x,suspicere, longé
Hniàng-x,suspicere, aspicere;
respicere; ;
Ky-x, sperare (4048)

~tj aliquem reprehendere cum spe quod


tse-x, *
C||"| £ Lune qui se lève.
K rrLÏl*.
H
H
Bpicitur\youen-x,
Otléll-X, bonum nomen ,.,
, omnino confi
corrigatur; ouan-x, fidd ere;
bona fania
propter quam aliquis ab omnibus sus-
Kéng.
Luna oriens. (Cod. XII, pag. 44.)

Bimpatientia,
(4049)
aliquisdesiderans cum

HH
Wm
quod non statim optata
assequatur; kouân-x,furtim explo-
;
l'are lliàng-x, vel x-niang, desiderium
8r1
CftSI Nom d'un ancien royaume.
Nomen antiqui cujusdam regni.
alicujus cum amore; me-x, subtilis-
(Cod. XII, pag. 44.)
simi vermes iibros corrodentes. Tsong.
(4°5°)

M~ 10 ET 12 TRAITS.

n
H11
8 ET 9 TRAITS.

H Aller à l'audience de l'empe- d.. Tàng-x, lune obscurcie, lune


tiflT
H[ Tchao.
(4046)
reur, etre Installe.
Imperatorem adire officii causa,
constitui, palatium imperiale.x-tihg,
Hoang
Hoànp;.
(405,)
Luna obscura
iuna non fulgens.
ful gens.
,
qui n'est pas brillante.
luna non clara,
a
74? Clef.
El
J' tI
Olle,

m
n ;
K
HB9
lin

Clarté

*
(4052,)

Tùin.
(4053)

(4054)
Pleine lune.
Plenilunium.Videsupra(4o45)*
Ouâng.

(Cod. XIII,pag.

1
de la lune.
Lunze spiendor

Lune se levant.

4,
44.)
limas claritas.

Luna egredieiis, Iuna exoriens. x-


long, luna mox splendorem emissura.
(Cod.XII,pag.4+)

16 ET 20 TRAITS.
1 i
X
,-

Nglf.
à
(4060),
Rejeton, arbre dont le tronc 7;/ Cty
a été brisé et qui produit de t~
nouvelles branches de côté.
Surculus, arbor quae fracto trunco

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

.=b
yiV.
Ouey. usque
(406t)
(4061)
nunquam x-py,
valdè dubitandum
producit recentes
a l iosproducit
latere alios
mos. (Cod. XIIz,pag. 1.)

t TRAIT.

Pas encore.
recentes ra-

Nondùm, littera horaria à prima


ad tertiam vespertinam. x-

; ,
tseng, nondùm, adhuc non x-tchang,
v res non est certa,
dubiè x - chy,
hora à prima usque ad tertiam.
;
;
ra-.
MU
/J\

x-long, lune obscurcie.


Ij^l^ Luna obscura, Iuna non clara. -
W Branches, extrémités des
* ar-
Aiông. y|\L bres; sciure, extrémité, fin;
tit,
éloigné, foible; non.
pe-

m ;,
onp.
(4055)

Lune se levant.
Mo.
(4.062)
Rami, arborum extrema scobs ,
fi8R
j^gno.
Luna oriens. Tffllg-x, luna mox
lucem emissura. Vide supra (4055).
, ; ,
extremitas, finis; parvum
tum debile non ;
ne
minus principale, res. x-kien, immi-
remo-
accessio,
(4056) ;
nuere pen-x, principale et mimis
;
tljfiClarté de la lune. principale, principium et finis SJé-
x, quatuor novissima, scilicet, mors,
nYJt Lunae splendor, lunae lumen. judicium, infernus, paradisus.
Hj. -
«JL*
./+ principe, principal.
Racine , tronc, fondement,
ta
(4o57)

J)~E
Lune obscurcie.
Luna non clara, luna obscura.
Rb Radix , , truncus fundamentum
principium, principale, primitivum,
,
j" (4063)
Tang.
(4058)
;
proprium, numerale librorum.x-tsiat,
sors capitalis x-ssé, habilitas, habi-
;
lis x-fén, proprias cujusque partes;
, ingratus;
x-y,, propria intentio;péy-x,
pao-x, retribuere, gratum esse majo-

C L F, FLxxV.e CLEF.
qui imperatoriporrigitur ;
ribus; chdng-x, vel x-châllg, Iibelius
cheou x,
7;/

/J'- /I
Clef.
:
du bois
Clavisligni:li
bois, arbre.
gnum,arbor,unum
periores;x-mo, principale et minus
-
libellus visitationis inferiorum ad su-

principale; siti-x, vel x-x,coeftiiii


Mo. Mlf.
(4059)
lignum ;
è quinque elementis Sinicis. x-teail,
cluî-x, arbor.
avus et rex; x-fén, oiffcium, munus,
obligatio; y-x-chû, unus liber.
Grande
7je Clef
71\
Vf
7p| Grande feuille de papier qui
sert pour écrire des lettres de
Tchif,compliment, diplôme.
tL
Videsupra(4o6cj); A
Th.
5.
I -7 Clef.

Magnum chartae folium quo utun- (4070) ***•


)J{U, (4064)
tur ad scribendas epistolas officiosas,
dipioma, tabulas ad aliquid descri- 1\
Ij Monter dans un char.

intempestiva ;;
bendumaptas;pestisvaldè sasva, mors
mori in adolescentia,
peste extingui numerale squama-
Jeng.
Tf
Currum ascendere, nomen cujus-
dam arboris.
(4071)
rum, ut y-x, una squama; eûl-x, duce
squamas. * -T. T. * Sorte d'abricot.

i /I Espèce de riz.
Species oryzae, frugis species ex
'IlL,
.11.1
T/'At
eXII",
0UesculentiJ.) Armeniacimaii.
Species
'(Cod. page

qua fit vinum, qusedam planta me- (4072)


Cil v
jfXU9 •
IfeJ*
(4065)
dicinaiis.
I« l.

2 TRAITS.
JL|f
/1)U
Ky
Scamnum ,
Banc, table longue.
mensa prolixa, arbor
semper frondens. Legitur etiam Y in

t 7KT
Rouge foncé ;
arbre dont le
cœur est de couleur rouge, tel
-
(4°73)
eodem sensu.

t~Ë Branches inclinées.


l- ,-
r-r
(4066)
que le pin ou le cyprès.
;
Rubrum intensum arbor cujus me-
T/' -
Ramideclivi.
-1
b..
Legitur etiam Kieau, nomen cujus-
).
Vide infrà (4471

dulla est rubra, ut pinus vel cupres-


sus; cognomen. x-jû, ;
x-cha,
Kiêou.
.11.zeou. dT
d am arboris.
T •

M
pygmaeus (4°74)
quidam colorruber, cinnabaris. Le-
gitur etiam
, rrlA x-chy,
Tchu : b.is nomen
lA ur b
Vide supra (4074).
quas argento abundat, unde argentum j
etiam vocatur x-chy.
j~ it Kieou.

1
* (4075)
Sorte de râteau sans dents.
~B rl /\» Species rastri dentibus destituti. .tt# Vases de bois dans lesquels
(Cod. Yllz pag. f.) on met les victimes.
Pv ,
P' - Vasa in quibus victimae ponuntur

-
(4067) ,

JifNom
/I d'arbre.
x,
(4076)

t'~
ln sacrificiis.

JM[
pgsincerus. Nomen arboris. TchY- verax,
;
Bois pourri; pourri, pourrir.

Nts
(4068)

TJLt
Vidé infra (4481). LignU111
*
Hieou. trescere.
(4077)
tusputridus.
cariosum

'--
putridum, pu-
x-lan, putrescere; x-ko, fruc-

.0 - - ---.
-
Branches d'arbre pendantes,
fT Jambages d'une porte.
Tù,Arborum TW~ caractère numérique des lfeurs.
rami pendentes, nume-
raïe florum. Ï-x-hoi, unus flos x-y, ; I*
1 Januae postes, quœdam arbor. Hîi-
x, quaedam terra.
(4069) TIng.
~~M famelicusl
(4078)
Ia *
Clef
XfjV,

Mo.
nTt
w
rriff
(4079 )
Épines.
Spinae,arborumvel arbuscularum I
spinse. (Cod. XII:!., pag. y.)
I
I

II
Hmg.
p
.2t;.

t
a
(4087)
Abricots.-
Mala Armeniaca. vulgo x-tsè.
75'cief,
JT
iJif

-
* Stupide, grossier, ignorant.
I
3 TRAITS.
~j~ Stupidus, rudis, ignarus, hebes.
Baignoire.
*

1.
v:'
J Labrum, instrumentum ad corpus I
I
(408H)
Yay,
(Cod.Xll*,pag.8.)
0
Legitur etiam Ngây in eodem sensu.

lavandum. (Cod.XII' , pag. 6.) I


J.. ;
fI /1
.Lu. préparés pourBois l'usage
I
(4080) capacité,habileté.
Ligna apta ad usum ; inteliigen-
Bois d'une pique. I .J.say,
m Al
tia, la 1 ltas. Ou-x,
tla, habilitas. Il - X quin que e l e-
qUlnque
/!•
-
Kan.
Hastile Iigneum, loricze brachia, I
scopus, sjgnuln. Lâll-X, cancelli seu II
clathri.
(4089)
menta Sinica; x-tchy, vel x-leao,
quidquiddeservit pro materia ad ali-
(40h ) quid faciendum vel aedificandum
; ,

ifJ v. g. calx, saxa, iateres, ligna chïn-


x-toen-siao, corpore brevis.
JtkLl Truelle. I

Trulla, instrumentum ad illinen- 1


11 Village.

,Cno.0
I dos parietes, illinere parietes. I
I Pagus, vicus.x-fôu, paganus, rus-
Ozz.
I I ;
ticus hiiiiig-x, vicus.

tx
(4082)
TSùll.
Branche fourchue. I (4090)
ypV Ramus bicornis. x-pd, instrumen- I
Cuiller de bois.
Teha.
(4083)
tum rurale ad paleas congregandas,
furca bicornis.
I
I
I
'JJ Cochleare Iigneum ad aquam trans-
fundendam. Legitur etiam Piao tria
C'l-
If
prima sidera ursae majons.
(4091)

lb
®
Arbre qui ressemble au pin.
Arbor pino similis; communiter
dicitur x-mô.
-t.t.
!J Arbre qui naît isolénlent.
Chan. Arbor solitariè nascens : item di-
™ citur de arbore sat florescent et de
(4084)
Ti,
Arbre homine prae aliiseminentiore.
dépourvu de branches.
f ,
(4092)

IJ)
,
Arbor sine ramis, cognomen, in-
quietus. Tcheou-x, summè rudis.
* Bâton, prendre s'appuyer.
Oüo. /IVJ Baculus quo quis innititur, capere,
(4085) "r inniti. x-tclie, senex. Legitur etiam
Tchang. Tchàng, baculus, lanceas hastile, ba-
t Prunier, prune. (4°93)
(4°9j) Ir. 'Iv - 7.'- o-c
cu l 0 ferire : ou-chy-x,yû-kià; h"
Iv hy-x,yu-
-

*,
Prunus, prunum. Kân-x, pruna ad hiâng; tsf-chy-x, yû-koïïe; pâ-chy-x,)'&

(4086)
(4°86)
1.j
,
solem exsiccata, quae soient appellari
;
kiâ-kïng-tse x-fa
crjmiliaiis hA
nomen præfecttÚæ
hîliex, itineri necessana,
tchao : quinquagenarii utuntur bacuio
in familia, sexagenarii in patria, sep-
tuagenarii in regno, octogenarii in
sarcinae; x-lse, prunum. palatio régis.
Clef, -
ti -*
Faîte d'une maison. I 4 TRAITS. 75*Chf.
7//
• TKJ, Domûs culmen. x-lieou, trabs. Le- I , If^t

X)~lhong.
lA gituretim Oucing in eodem sensu. I ob0o Extrémité des arbres, sciure,
J\1o. (4094) I
IJ petit. /IIf.
Arborum extremitates, scobs, par-
,
I
I Miào.
JLQ Pieu. (4101) Vus anni finis.
/|*\> Sudes acuta quas parieti vel terrae I
f v
(4095)
(4-95)
possit inffgi,stipesacuminatus, palus I
prope littus fixus ad naviculas fune I
,i/w Sorte d'arbre qui croît dans
la province de Kiâng-sy.
religandas, iignum rotundum quo I
Yoûen, Quaedam arbor in provincia Kiang-
utuntur ad claudendas januas. I
sf crescens.
g,
1 Sorte d'arbre, sorbier; bou- I
(4102)

JUlkEspèce d'arbre fort gros; na-


t 'I?L
(4°96) Tou
cher, fermer.
Quaedam arbor
rare, obstruere,
, ;; sorbus
occludere
obtu- I
cortex I
I

Hâng
viguer.
Quaedam arbor valdè magna, quac
radicis arboris mori. I (4103)
;
producit fructus balanis simiies; na-
vigare. Tien-x, via lactea x-tcheôuf-ou,

ttt

tt nrbs in provincia Tche-kiâng.
.ttJ.. Sorte d'arbre qui se conserve |
jFHjL long-temps dans l'eau.

y.' rt. Sorte d'arbre qui produit un


Tchyïr,
j~
se \t
Quaedam arbor quas longè sanam
prasstatinaquis, ideoquei.nsumi.
aquis, ideoque

dum. Legitur etiam Te, ordinem


insumi--
tur ad locu l um imperatoris conncien-
I
1I

I
I
/J'J\.
Chf.
fruit rouge.
Quaedam arbor quae producit fruc-
tusrubros : quando recentes,vocan-
(4104) t-
Nt tenere, cadere. I tur x..tsè; et quando sicci et com-
pressi, dicuntur x-ping.
~t -ln Saules. !
ff!
'lU. 4). Legitur etiam
,
Vide supra(410
Salices quce prope aquam nascun- I
tB[
1111 Ssf in eodem sensu.
~t g*
y tur, quoddam regnum cognomen. I
C4098)
v 'f
Keou-x,med i..
icina qui d am. I Chy.
(4105)

If
A-* Lier, attacher, arrêter, con- I
-ItL Tasse, gobelet.
NN Uy tenir; dix, dixaine; botte. "'I.
CI:
Nt (4ogg)dei-iarius
;
Ligare, vincire,cohibere decem,
I

n-
Cyathus, crater, parvus calix.
I<Ó-pÕ-lf-x, nnus scyphus vitreus.
ï-
denarius iiiimertis;
;
nnmerus; numerale iascium,
numeral e f,-isci Lim, rey.

à
(4099) -
fascis. x-tay, cingulum (4106)
x-sieou, mer-

ttt ces seu salarium quod praeceptoribus # Nom d'homme.


datur; yo-x,veiku-x, intra honesti Cognomen. Videsupra(384).
terminos coercere. Legitur etiam ChzÍ
~~M in eodem sensu. Kïe.

g.
(4107)

iIt
Mat
~M
J<:~
|»JLfc
KanO". vius,
Bois d'un étendard, pont.
Vexiili hastile, pons, quidam fIu-
quoddam sidus. Legitur etiam
~M~
ong.
Orient, mouvoir.
Oriens ,.movere ,
moveri. x-sy,
oriens et occidens, item aliqua res
(4100) Kong, quaedam terra.
(4108)
;
aliquid cïirii-mo-x-sy,
-
8d ? x-fông,
- quid? fi
I:ve
7;/ Clef, ; ;
ventus orientais x - xia, sic magister
vocat patrem discipuii x-tao,convi-
n
TlT
Menottes.
Ferreae manicæ. Legitur etiam *
7; Clif.

yjy
11
f
lxjîii, ve l1 x-kun,
ve x-jin,
1.d. ;
viurn; x-Abiig, princeps regni hæres;
tién-x,caupo, tabernarius tchu-x, t l'
x- 1.- ii, dominus;
niis; tol'I-X-
tOlt-X-
Tchébu
t6)
(4.1
Nleou, T-132dam arbor.
11/il"l

taÓ, sponsionem facere.


Videsupra
IntClair, blanc. (4116). *

Clarum, album, patens. Tcheou.


Kao.
(4109)

Grand, obscur. I
1 (4117)

.Li\. Pin.
;
Pinus. x-chù, glires x-hiang, re-
El
(4118)

-
Amplum, obscuruni, pro fundum, ang
s- sina, pix, quic etiam vocatur x-chu'-
Yho. quietlun. Aijo; x-hiiiig,qltidam
quidam ;
fluvius x-tsè'
flLiviLts-; x-tse,
nuclei pini; x-kiâng,x\omzYi cujusdam
(4'10)
urbis in provincia Kiang-nan.
t',;1\
*
Sorte de pelle.
*-
Species palasexIigno confectoe. Vide supra (4118).
H'- (Cod. Xir-, pag. 14.)
Hien.

f
J
SÕng.
(4111)
(4"9)
Pilon, battoir.
JwiïJtAPilum, linteistundendis palmula, J;'
/IJA..-
Planche.
I I pistiIluIll, hastile. Tabula. x-isic, registrum in quo
Tchii. Pan regni bomines sunt desci-ipti;pé-x,

-tm
(411x) (4120)
cantus moderandos ;
duo lignea frusta quibus utuntur ad
ta-x, modos mu-

''u Râteau; sorte, d'instrument de


musique.
;
sicos numerare; x-tse, fustis arundi-
;
neus quosontesverb erantur ta-x-tse,
i s
aru11din bu verberare.
Rastrum instrumentum musienm
quod
JlCI.
[
4 13)
ci - y x,
pu l1satur- a d versâIl manu. PA.
lu
'f fructus vocatus Bibas. Bât.
'Iz.x.-
Clitellae. (Cod. XII>, pag. iô~.J

Navette. Kie.
Radius,instrumeiitui-i-iad-
ad texen-
texeii- (4121)
I
Chu.
-Jr dum, vulgo
x.-):, suum
sn-tsc; Iongum,abjicere.
intentum prodere. Legitur Jb Tige.
Ca-tilis, o-e
(41M)etiam Tchu in eodem
Su, quercus, eu
sensu; item
jus fructus vocantur
1_J Videinfrà
i ifirii(41
plantarum fulcimentum.
(4 5
158).
8)
Fou. -
siâng-tse, vel siang-teou-tse.

i
Videsupra{/\ 14)-
litx-pa,Bibas.
(4122)

/ftll
-

Bibas, quaedam arbor et etiamejus


Chù. Psv'
"'V.
(41-3)q1uod
;
fructus iteminstrumentummusicuin
d pu l{satur aversâ
1\ manu.
(4115) ..-.
«'CMtrf4Mauvais, qui n'est pas droit,
yfT *
"flTy
'J> Guang.
Mo
-
courbé ;imputer une faute à
quelqu'un.
(4124)Malus, nonrectus, ciirvus;alic-Lii
curvus ; alicui.

youén x, falsum imponere

;
;
culpam imputare. x - jen frustra
- ,
-
x kid,
superior ad inferiorem invisendum
;
I '"C
JL
Hi
( 1
/PMf

OU9 ll,
(,4131
4'3').
)
Py-xs barrière de bois.
Repagulum Iigneum ante praefec-
torum palatia positum ad inultitudi-
nemarcendam.

Videsupra(4.131).
*
j 75'Clcf*
lu
./J\,
Mo.

a
accedens x-fey, frustrari, spe deci-
dere, operam perdere; x-toiïaii, injus- HÓu.
tam sententiam ferre.
tf
(4137)

Rais
1

|j|MÎ> Pilier pour attacher les che-


vaux; dur, ferme.
/j
*

f,
de roue.
C 1\ seu rhedae rotarum radii.
Currûs d,.
Usurpatur etiam pro Yê. Vide infrà
A
Ngoan.
fi.
Stipes ad quem alliganturequi
djurum, firmum.
; )
1l4I3a3;
(4241).(Cod.y¡¡Z,pag.1.9.)

I/fj%fà (4125)
*
-î^ïî
I Poutres mises en travers au-
/y dessus des colonnes pour sou-
t ..¡. Arbre dont le bois est propre
au charronnage. x il tenir le toit.
(46)
T-i(tyicf' 1 leou,
r-r
Arbor curribus faciendis idonea,

t
(4134) Trabes transversal supra columnas
lignea ratis.Mên-x, portas latera. positx ad tectum fuiciendum. Legi-
tur etiam Tcht'l,vas iigneum ad aquam
N
N
jusp
t~
M
L-i lignum
r:n
f ~'a
Sorte d'arbre qui ressemble à
l'orme, et dont le bois est blanc.
Quaedam arbor ulmo similis, cu-
L'
Legitur etiam
*
L
haurienJanl. (Cod.VIIp(i,,,,. iy.)

Oreiller.
Cervicale, os in piscium cerebro.
l, est album.
1b x-teou, cervicale, aliàs foû-cheou;foii-x,
4 Fen
in
eodem sensu. Tc1 hin
TC!zln.
ex morb o decum
d b ere; kông-x., conju-

*I
1.-
(4135)
; ;
ges ky-muig-xt
1.- A cervicale 1 quod d mortuis

(tt
Sorte d'arbre. supponitur ngân-x-eûl-ngo, quietè
dormire. Legitur etiam Tc/nn,capite
t~

,.
~B~T~ Quœdam arbor. Legitur etiam I-if cervicali iÜniti; item capite, brachio
Sin eodem sensu. vel mensâinniti.
Y.
ttForet,grand
ForcAt, gran d bo
bois. i
~t ~tt /1 'll s.

à
Arbre dont le bois est propre
/RjCjÀ faire des poutres. -1
Silva, nemus magnum, plurima.1
Lln. arbores in terra plana, x-tchïng, rex
; ;
t~~
an..jyst
ri.
Arbor apta ad trabes faciendas
species ce dd' Mêy-x, fructus
, lo-x-tchông-tchy-jin,
(4136)
Iv 1-
dam
d
(.
1-'A latro
sidus;
d
l yu-x, quo d -
yu-x, imperatoris stipa-
Armeiiiacosit-i-iilis,
9) 7IÆA £ ma l1o
(4129)
A '.1' "d'
se d aci d ior. x-mo,
v tores; han-x, imperatorii doctores.
t)~ cedrus, vulgo chÿ-x.
# * Cheville.
Fendre du bois avec une co-
1'rJ Fibula, clavus Iigneus aptatus ut
'1'r~9
T intromittatur. Fang-x,yoûen-tso, po-
gnee. Jouy.siâng, fibula quadrata ad foramen
Sy. Securi ligna scindere, dividere,
partiri; cognomen.
(4-37) :
tundum non convenit. x-tso lignum
ro-

(413°) aptatum ut intromittatur dicitur x ,


«
75*Clef.

VIV
foramen in quoimmittiturdiciturtso; I
hinc x-tso-po-siâng-y, unum alteri I
~j
,.. Espèce de chanvre.
Species cannabis quœ semen non I
-
*
7;.' Chf.

lA* non proportlonatuln.

Tronc d'un arbre, fouerpour I (443)


producit; qux semen producit, dici-
(4^3)turtsU'Vtde'"S™
(8879).JrKI1
/|yv les chevaux, morceau de bois I
qu'on introduit dans la bouche I
Espèce
V"
d'oranger.
jflgy Species mali aureae cujus fructus
(4138) pour empêcher de parler.
Arboristruncus, equorum
I
I
acidus et medicinalis est.
scu-

,
(4144)

n
tica; ligni frustum ori immissum, et I
fj-j
;
ex lateribus collo aliigatum, ut loqui
impediat particula numeraiis. Y-x-ly,
;
unum prunum tsay-x, iudus digito-
I
I
I
Bâton.
Baculus quo senes innituntur
ay vulogo x-tchdngo.
,
rum, ludere pai' iinpar.

lYlFruits;courage, hardi,
yl,;' certain, certainement.
fort;

Fructus arborum edules, esculenti; I


I

I
I
Kouay.
(4145)

4M Vide- x-fô,jejunus
/I*Vacuum.

vacuus ; youên - x, luna duodecima


, ventre
,
HidO,aJiàs

;
animus, audax, fortis; certum, certèjel
Kù» la-yoae.
(4.46)
(4139) JP/l, certè, verè, ita est; x-kan, stre- I
I Entasser;échafaud, plancher.
nuissimus
Vide infrà (899T).
sanè,reverà; x-jên,
species simise; x-kne, quàm certissimè. I

XIa.
Coacervare
machinae
; tabulatum , plutei;
quæcurnque, sive ligneoe,
sive aliter confectae,adaliquidintrà
.J. t~
/J'X Branches.
Arborum rami. Lf., quidam fruc-
I (4147)
;
vel supra colIliocanddum cance ll i.
Il. Ko-
"l'V
pàn-x, tabula alicubi dispositautsuper
—, tus in provinciis Kouàng-tonget F6- eam quod opus est imponatur; tchÜ-
Tchy
h- x, iibrorum ioculamenta.
(,4*4°)
kil" crescens et valdècommunis; x-
A parva coiumna Iignea.
ou,
tf
/Mjfj
Cangue, table percée d'un
trou à travers lequel passe la tête
TRAITS. SKïa.
#
5
du criminel qui est condamné à

TnA
Arbre desséché
rompu, pourri.
; gâté, cor-
~Z.
(4148)ce genre de supplice.
ce §enre
Tabula ampla reorum collo
quae
in modum coilaris applicatur, vuigo
[(0 U 't.
J
xao
,.
;
Arbor sicca marcidum, pntre. x-
h
siccum, homo extenuatus; xal1-
1.-
x-îs'è;lfagelium, instrumentum rurale
ad grana è spicis excutienda, vulgo
(4141)

x, corpore arlus ut pihtlhi-si-
h 1 cus vel1 eti-x.
senex ; la-hieou-tJôllg-x dicitur de re
Faciii, qualis est aliquid marcidum #
yppï t. Branche tordue , branche

of
trahendo rumpere. courbée.

J*3lt
'iT
Sorte d'arbre , échecs.
Qusedam arbor ex cujus ligno la-
-
Keo-
T7 u,
(4149)
L..
1.{'
u" Legitur etiam eOll,
K d
1.:
Ramus distortus, ramus curvatus.
'b'
àrbor
quae am
salicisimilis, cujus lignum in vhium
Pînv trunculi fabricantur, latrunculi luso- injectum illud aquae simile reddit Y-
(4142) rii.
Legitur etiam Ping
1 scabellum.
,
kv, medicinaquidam.
-f
75" Clef.

/J
lV/Cf.
tnAl
7wJm

Fou.
Fou,
(4150)
(4~

JLtîf
5-)
Baguette avec laquelle on
frappe sur un tambour.

vu l go
°
,
k'
in eodemsensu
L..
Baculus quo tympanum pulsatur,

; -
1 Â( Legitur etiamFeou
kou-tchoïïy.
item

L' A
PDao-, nomen
cujusdam arboris, arbores spissae.
*t
Awy,
**
H8,
(4156)
(4156)

ff
X Espèce
Nom des deux planches qui 75'Clef

Nomen duarumtabularum
bus feretri
bus extremispositarum,
feretri extremis
induo-
kouân-teou-mo.(Cod.XIIz, pag. 2.6.)

d'abricot.
Species mali Armeniaci, nomen
-*
sont aux extrémités d'un cercueil. _JLé

positarUlTI,vvulgo
ulgo Mo.
/Wo.

;
! ~T~t
Petites rames.
- fructûs arboris tong-lin. Legitur etiam
1. r
Remi breviores, navicula. Legitur Yng. Yàng
et Yang, flagellum ad spicas

t/!Tige.
etiam Silo Videùifrà(4530). (4*57)terendas. (Cod. XIV",
1
pag. 2.6.)
(4'5')

.y.
rf y Mince. ^1
~f~ Tenue, tabula quâ utuntur
peliendismortuis. Legituretiam Yin
in se- J
Fou
v ;
Caulis. Legituretiam Foli : yû-x, no-
men cujusdam arboris piëll-X, tabula
in inferiori parte feretri, supra quairi
Y, eodem sensu. (Cod. XIIz , page25.) (4158) ponitur cadaver. (Cod. XII1, pag. 27.)
M
(4151bis.)

fiÈ4 Gouvernail. ft:J


Cyprès.
,
v Cupressus nomen regni.

(
/R|^ Navis gubernaculum. Vide infrà
![

-
(8754). Pe.
lo.
(4159)

, JUU Tel.

(torItas,
N
NB
dp~
une
tor
7rp\f
t f1

b)
Manche fondement, prin-
cipe, autorité, pouvoir, bois
pique.
Manubrium, fundaIllelltulTI, auc-
hastile.Kum
i tas,hastile. v/1"i
1^"
Talis, appellativum hominis cujus
nomen ignoratur. x-jïti,taiis homo
Meou, x-niên, tali anno; x-yolie, tali lunâ.

h
(4160)

t Orange.
;
Nj dominium ;éul-x, duse
- x, sceptrum
scep trum ,
auctoritates,
scilicet, praemii et poenze;yeo'ii-pd-x
yi>| I
f I—p
Species aurei mali valdè dulcis,
vulgôx-tsè. Legitur etiam 10eh,equi
MB dicitur de homine sapiente et in fac- Kân. ori
1xnix.
frenum immittere.
tis pru d ente; vou-pa-x, negotium

B~
; - - -x,
inextricabile sêng cha tchy
ritas vitee et mortis.
aucto-
yft ;
(4161)

Sept vernis. -
Septem,numerus septimus; ver-

N}. Sistere,
/rn^rArrêter.
Sistere, lignum quo rota sistitur.
Tsy.

Teindre, resserrer, tacher.


(4162)

^1^"
Tingere, contrahere ,maculare
,
inficere, paulatim aliorum vitiis as-
~B Jm. suescere,concipere.x-jeou, debilis,
tB 'I
p*Videinfrà(6570).
tiK Plat, bassin.
Discus, ianx, pelvis, catinus, scu-
(4163) obsequens, lenis ,,comis. Legitur
etiam Jén, tingere sordidus,pene-
trare. Usurpatur etiam pro Kieou,
(4155) novem.
+ *
7},eClef.

/f\,
/14;;,
ammmé

*
Jeou,
(464)

ft
Tendre,mon, foible, com-
plaisant, pacifique.
Mollis,debiiis, obsequens, blan-
dus, pacificus.Chên^x,aduiator,ali-
quid molle reddere, in bono debilis,
qui potentiori cedit.Kâng-x, duas dif-
ferentise materiae primae Sinicas, sci-
licet, kang, durum, forte, etconstituit
ydng; tenerum vero et molle est x, et
constituit fil.

Vide supra (4164).


Adt
/p|-|
Sse.

(4171)

t È~
Il]1.
Tr
(4172)

fII-KF
Videïnfrà(8314)'' t
Bois creux sur lequel les sen-
tinelles frappent pendant la nuit.
Lignum excavatum quod nocturni
(4172)excubitorespuisant.
i Ky -x,excubias
excubitorespi-i sant.
A'~y-~, b ms
agere tale lignum pulsando.

Arracher un arbre
d'arbre épineux.
excu

; espèce
dfo,

Jeou. Arborem exstirpare vel evellere;


1-. v
<4165)
(4173)
item quaedam arbor valdè spinosa,
frondosa et formosa.
jLy> Sorte d'arbre dont le bois sert
/J'P
Tché.
(4,66)
à, teindre en jaune.
Quaedam arbor moro similis ex ,
cujus lignis fit tinctura flavi coloris.
'I
td:t
Ty.
(4174)
Racine d'arbre.
Arboris radix. Kën-x, vel
tchû-
khi, arborum radices. Legitur etiam
'T" in eo d em sensu.
fjfl
JJp,
Enclos pour renfermer des
/WÏH animaux, armoire, fourreau. :t ,(4174)TJy
Seuil.

(4.67)
Septum
armarium, vagi ad animalia includeiida,
armanum, vagina.
11a. v.,
ICièti-x, b
ab a
a liorum
IOrUJ11
1
v AT Limen scala lapidea. Legitur
etiam Tif, nomen cujusdam arboris.

S
consortio
# semotus. Tch{-
Tchy. (Cod.xir-,pag.3o.)
c d X,¡" )

tt
(4-75)

Yeou.
mU
Ye
of
(4168)
Pampelmouse, espèce d'o-
range fort grosse et dont la peau
est tres-epaisse et amère.
opecies àurei maligrandioris, cu-
'I
*

cT4la.
1-
Palissade, clôture.
Septa, repagulum prope diribito-
rium in fluminibusfixum ad navicu-
jus cortex est valdè crassus, vuIgox- c l au d en d um. Videinfrà
lis iter claudendum. Videhifrà (4473)*
(4473).
(4'7<1)
(Cod.XII2,pag.3o.)
îse. Legituretiam Tchlf, instrumentum

|tt>
texentium, quodrecipit fila recta in
textrino.

Arbre qui s'est desséché de


Fex,lignum
Lie.
aq-Liis supernatans.
'1.,.
C/i -
lui-même.
Arbor sponte desiccata.
ha.. l'a (4473).
Tc -
Tchii.
(4177)
Chân-x,
L..etiam
mespilum.
Legitur
et lrvr.. (4 L
supra (4176)
)
exaUlInare, inquirere
Vide

, Tcha-x,
m 1 A'
investigare,
scrutari, lustrare.

;
(4169)

—-kx-lieou, saule. JwgjkAngle, triangle.


/pPSalix, arbor quae prope aquas nas- /tjyAnguïus item triangulus item
K' citur. octangulus. (Cod. XII) pag. il.)
A T T

;
uu. Kou.
(4170) (4178)
Cadavre.
I
mbière

-
M

B
ït¡g
iV'Clef
75

MN
~{~

ICeni)

,
t)~NN

rrn

~Nt

b.,

lchoue.

NJt~ jç-
,
x,cadaver
oil.
(4179)
J-Wé
Flagc-Iltim
.JLx0»A
(4180)
m
Flf.

Hit*
W'8„

IJ
Ij

t fv
Arbor
locu
Cadaver

,.
iZ(Cod.ey.XIIx,pag.p.)
Ibtf
TK-

^fHj

(4*84)nubrium
~~B
(4183)
-
dum est in

ad
hen-kia.

,t;¡Rami,manubrium.
I
Fléau. J'p(4.87)
Cadavre lorsqu'il est dans la I

,
Li"tie I
locul o. Latg-
ii-i loculo.

è
;Saule.
grana spicisexcutien
-
lo inc l usum.

instrumentiim rural e I

Choisir, distinguer; lettre.


-
Seligere
d a, vu l go I

eligere, distinguere I
libelli genus quo in visitationibus
utuntur.

Arbre qui pousse des branches I


et des feuilles.

Petite colonne placée au-des-


sus d'unesupr
Parvacolumna poutre. trabem.

Branches, manche.

(4184)

m t
--j
N,dy.
l'
)
I

ramos et folia fundens. I


, pag.

er
Parva co lumna su per trab em.

Fou-x,securis I
manubrium; tchf-joù-x, securis ma- I
manu comprehendere, vel II
in aliquo matnmomo se interponere.

;
Aller au-devant, rencontrer
quelqu'un sorte de grosse prune
;
II

I
I
I
II

I
'J
Jtk\f

py
(4.87)

pSalix
Lieon
(4188)

t~j~
~j~
.il9
rp1Ai

JfàlTIt
',-""

Utfk
*

yfyM

l')
ttionis

T1se,Vt
(4*9°)

jLrt
s,e.
(4191)

rn ho.
ic1l,,
Manche d'une lance.
Lanceœ hastile. Legitur etiam Py
111 eodem sensu.

noi-nencuius

australis,
tantis;

li9Ili;
instariigni

item Tse, congregare.

Barrière de bois.

Chdn in eodem sensu.


constel la-
d am constella-
us dam
octo sideribus cons-
cognomen. Fou-x, quaedam
urbs; Sy-x, quaedam terra.

Petits bois propres à brûler.


Cremia, iigna ad cremandumapta

:
et quae in fasces colliguntur; macie
(.4I°09.;confectus ad instar obstruere.
Legitur etiam Tellal, septum ligneum

Septum Iigneuln. Legitur etiam

Sorte de spatule dont on se


sert pour ouvrir la bouche d'un
mort, afin d'y introduire des
perles ou autres objets précieux.
Species spathulae cum qua mortui
hominis os aperitur, ut in iHud in-
;

troducantur gemmas aut alia pretiosa.


(Cod. XIIZ, page 35')

Sorte d'instrument de mu-


sique.
Quoddaminstrumentummusicum
;7;.eClef.
1a
/J v

1
acide et âpre au goût. A
cluo utuntur in pnncjpio concentus.
(41a)
~tN (4185)
Occurrere, aliquem obvium ha- Legitur etiam Tcho in eodem sensu.
~M~ bere; quoddam prunum grande, sed
~t~ acidum et asperum. Vide sllprà(1814). i
6 TRAITS.

~~B JL<JU Colonne. *


£ .., Petit pieu.
Là Columna, lignumerectum ut tra- TfyclV Paxillus, clavus lignetis, ligneus
Tchú.
(4186)
hes sustineat. x-Roiie, regni columnae
vel ministri. LegituretiamTchu, ful-
I 1* ,
pessulus. (Cod. XII" pag.35.)
Chen.
~Mt crum, fulcire, sustinere. (4'93)
* •»
7y'Clef,*
'rii Fourreau.
Vagina. (Cod.XII1,pag.36.) Kan
9if
clere"Coupercaedere.
le bois.
Lignm
|
(4200) Videsupi-à(749).
7;/w
x-mo,lignaex-
cx d ere. A'-~c, ligna csc-
VIde supra (749)'
~t
Clej.

Ry-
m. (4194)
(42.00) .'Jf:

.tx Jhfy Bois de traverse placé ztq-des-


Aviuni Repos des oiseaux.
quies, aves quiescentes in
YJ 1 sus des colonnes.
f(y. Lignum transversum super colum-
s-
d
arboribus, locus ubi aves ad dormien-

*,..
SY.
dumse recipiunt; consistere, quies- nas positum. Legitur etiam Kiên in
, ;
(4zoi)
(,4'9>)
(4195) eodem sensu.
cere immorari ; semina cujusdam
cucurbitas
J
Kÿ-x
collocare vel collocari.
gallinariulll. Legituretiam Sy
Videinfra333).
in eodem sensu.
Ping.
Châtaignier. (4202)
"~t~
;
Castanea arbor; timere, pavere,
JA*Collège.
/|jfL
y;
scindere durum, forte; nomen com-
(4;;) integfigrani. i x-tse, Gymnasium; Confucii aula;
mune cuj uslibetiiitegri r com-
orc-ii-i

aquis nascuntùr duobus vel quatuor


x - tsè,
castanea; chouy -x, fructus qui sub

cornibus instructi, sed vulgovocantur


Hi ao,
à,o,
rJiJi.
(4203)
3 ; -A
pedes, lignum transversum sub tabeila
avorum. Xj/Il, e(!lIorum regls
SOliVe avorum*
magister x-oéy, crimina l1"iumrerum
lA 1.v ; sbng-x,timor reverentialis
luig-kio i.; praefectus kün-x, castra. Legitur etiam
-
tcheh x,trepi d are. Kido, repagulumquo nemus cingunt,

tJL I~~iL
x-tchynom d'un fruit.
Nomen fructûs in provinciisaus-
dum venantur, ad detinendas feras;
examinare, unum aiteri conferre.

/,/' tralibus nascentis. 1)J:J cyprès-


Ly.

* la
Cupressus. Videsupra(4155?).
(4>97)
Pë.
Sortede roseau
Sorte dont
de roseau dont on fait (4204)
1/rde toile.
d;
-zen.. ,
Menottes, entraves.
- Pa
(4138)
Quidam calamus ex quo tela fabri-
catur. (Cod.Xll 1,
Pûë-37-) Ferrew manicae
Íllfrà (4283).
Legitur etiam
compedes. Vide
Jong, no-
•*
ay.
lJ" , mencujiis
am ar bori
men cUJusd alll ons.s.
Fourgon. (42.05)

1.P Rutabuium ligneum.Hô-x, fer- JAIt* Espèce d'arbre, chêne,


1.lit reum rutabuium; têllg-x, quoddam
Jl1stnnnentUln ferreum
têl Quasdam arbor, robur seu quercus.
(4199)
IerreU111 ad lampadis
Ianlpadis
eilychninm componendum vel im-
pellendum. (Cod. XIIz , pag.jy.)
yHZll.
(4-0<5)
x-x, hilariter.

m Vide supra (4199). Ij


JL||L Tronc.
Arborisrum.truncus, numerale arbo-
boris columnabrevis.Ch ebu-x
brevis. Che(;ll-X
lien.
T>' ft 7"' - turdeeocolumna
rlaJcnu.dici. qui.,suoabjecto mi.ni.s-
dicitur de eoqlll) sua
ab]ecto l11lnlS-
lis.)
(4199 (42.07)
75',

l
t
çicft
.¡..
/J
/11i;.


.t#Haie;
J.jZffl•
(4108)

try*
flfij
E £1
)
(4209v
terio, insperata exspectat, et sic otiosè
b. abb eo quod,
vivit : quodd ortum hhabuit
in regno Song, lepus currens inhaesit
arboricujusdamcoloni, etibicaptus
est; colonus, abjectis iigonibus, ex-
spectabat ad arborem ut alii lepores
illuc venirent, et sic se totum dedit
custodiendae arbori.

boucher, barrer; inter-


cepter le cours de l'eau avec des
bois, pour prendre des poissons.
Septum; obstruere,intercludere
lignis aquam intercludere ad pisces
J
captandos; sepire. Y-x nassa.

Petite colonne placée sur une


poutre.
'do

; x-
Columna brevis super trabem ar-
bor castaneae similis, sed minor.
ly, parvae castaneae.
;
I
I
I
I
I
I
I

I
I
I
I
I
I
I

I
|I

I
-
IjJL.
m
maliPersicinucl
(4214)
(4:1.

rltt
'l''
1L1)

((4*15)
KFn
4:1.15)

jVenir,
/fyy
*r*
Ke.
tigare,
Noyau, pépins.
Nucleus, pomorum grana. Tao-x,

ruum; x-
J
eus;ly-x,pruninu-

Ho in eodem sensu.

Il Racine, origine.

parer,corriger.
nu..
cleus; x-tao nux, nuces. Legitur etiam

Radix, origo, principiuln; nume-


raie arborum. TiÈti-x, quoddam sidus;
-
k- x,këns x, nomma
nomi na duorum cur-
meou,quoddam regnum
konëy-x, ad suum principium reverti.
Legitur etiam Hêll in eodem sensu.

parvenir; examiner-à
fond, entendre parfaitement;

penecteintelligere
tIgare, perfectè
corrigere
;;
Venire, pervenire; perfectè inves-

; se parare
Inte. Igere; separare,'

;
inter se communicare ali-
cujus animum movere in charta li-
;

sé-
7y*Clcf>

>
/J'I4
illf:Í.

neas ad regulam ducere; transenna;


-t.Il, Grand pieu pointu. I
régula, forma, modus, exemplar ;
'V Magnus stipes acuminatus. Teou-x, I arbor alta cu jus ramisunt oblongi.
x-kïui, regem ad meliora reducere ;
-x, x,
jçy,
.I\.011g',
(4210)
quadratum columnae caput. I ktén divisio; po-
praeter communem consuetudinem
x-Aéli, fenestrae cancellatae x-voe,; ;
privilegium

Espèce d'arbre semblable


'p-j l'arbre de vernis.
à
;
philosophia; tchu-x,librorum
- l i brorum loc-Li
menta ta-x-hang, normain descri-
locula-
l ~-i-

tse
x-tan,
Kao
.Il..a0
(4211)
,/t
Quaedam arbor junipero similis
vulggotcheou-tchûn.

arbre odoriférant qui


, bere; hod-x-tse, in charta lineas ad
regulam ducere. Legitur etiam Hë
durum, id quod penetrare non possi-
;
bile est item Lo, parvi cancelli ex
calamis confecti.
J

,
4mL croît dans les parties occiden-
(4212) Tchën.
*
répand
, d malgré les
1 l'
taies, et dont la bonne odeur
vents con- *Xh Planter
des arbres.
, ,semer transplanter
t~ traires. Plantare, seminare, arbores trans-
say.
Mt
j~~
t~
dentali nascens ,
Arbor odorifera in regione occi-
cu jus fragrantiam
nec adversi venti impediunt.
T
(4:1.1
7)
L..
ponere. x-pey, 1" , et mo-
A co l1ere, physicè
T.' tabul
ra l1"iter. Legitur etiam Tsdy,
inter quas eriguntur parietes terrei.
b l as

*-z.ill Châtaignes sauvages.


~t 1/vJ 1
Castaneae silvestres. Legituretiam Videilflrà(4587).
Ly, arbores naturaliterordinatim dis-
L'v Louân.
positac.
(4) (42iS)
75-Ckf-
Ia
Mo.
*f
Fo.
Fé.

h
(42.1

^1^
le.
Kié.
9)

(4220)
.Il. u

Pièce
^/fJ
Hêng
Poutre.
Trabs.(Cod.Xll~>pag,4.2.)

eng.,
(4221)
Courageux, fort; doué de
grandes qualités; cruel.

1
Magnanimus, fortis; dotibus exi-
miis prœcellens
Il ;
quo gallinainsidet, gallinarium fin-
dere, dividere. x-x, fIorens.

de bois mise en travers;


bois sur lesquels on étend les
habits pour les faire sécher en-
traves, nom général

,
d bois qui
, , 1 des

servent à attacher les criminels.


;
item crud e l1.is
men slcarn quando mortuusest; stipes
;
;b..
Lignum transversum.Legitur etiam
Hnng,lignum super quod extendun-
tur vestes ut siccentur, locus vesti-
bus extendendis aptus vel deputatus
compedes, iigna generatimquibus pe-
des manus collumque reorurn con-
110-

;
r
tM
O

/I
Oey.4>
/IIf##
If
(4225)

j-*-*

Krsoua-sn&.
(4226)

~-~-~
ment examiner.
Ngan.
(Ban).

'uSl
M
4zZ7

Ngan.
;
Mât de navire.
Navis arbor ad vela appendenda,
et dicitur etiam x-kali.

Porte du cercueil.
Loculi janua. x-ring, utcnsilia
nondùm absoluta, vel utensilia ad
quorum summam perfectiollell1phra
adhuc deficiunt.

Table longue; sentence, juge-

;
Mensa oblonga judicium ;
nlinare, in publicas tabellas
quoddam lignum mensis0

idoneum. x-ty, sententia lata res


exa-
referre;

,
conficiendis

judicata;x-chebu, primus inter lit-


teratos inferioris ordinis, qui vulgo

Vide
.,
vocantur sïeou-tsaf.
A

supra(4227).
7j/
I
- 4
xJV
Wo.

-
Clef;

stringuntur. (4228)

~t~
!É |ÀA
Canelle.
,
quacdam arbor
Cinnamomum
quae minutissimos flores albos et sat
Kouey. odoros profert; co gnomen.x-py,cin-
~t
JN~

Kuen.
Ay- ,
Cercle de fer passé à travers
les narines d'un bœuf.
Circulus bovis naribus insitus.

-t
(4229)
(4222) ;
namomum Sinense jo-x, Zeilanicum

1'
-m
cinnamomum. Nom d'un arbre.
Nomen arboris eujus lignum fabri-
.M,.
Malits
sica;
Pêcher, pêches.
Persica.x-tsè, mala Per-
Jng-x, vel Izltll-x, cerasa; he-x,
If
Y.
(413°)
candis plaustris idoneum est.

Tao.
nuces; x-tchong, avis ficedula; x-chy,
(4223)gladiorum faber, ita dictus quodense Jb±Table; haut, élevé.
hostes arceantur, sicut arbore Persicâ -
Mensa; altum, emineiis.x isè.,
daemones, ut Sinze fingunt; hillig-X, lch,o„ mensa; x-v,
i~-Y meiisoe se l ix.
mensae et seIiæ.
mala Armeniaca;jin-x, arbor cornus. (4^30

j,\f#
/I)IJ
x-lâng, sorte d'arbre. Z Entraves.
Compedes, sive
reae-,quibusreiconstringuntur.
0-
Quaedam arbor procera.Legitur sive fer'
fer-Iigneæ,

/(-
Koucing-.
:
etiam Kotîang ky-x, lignum ad tex-
Tchy. rex, quibus rei constringuntur.
trinum spectans.
(4232)
[
»rAtp
V5''
r
75,

trabes,
tlPJ

Alo.
Cler.

Tong

-
(4233)

A*
Sanbo'.
S,,ng@
(4234)
-
Nom d'un arbre dont il y a
diérentes espèces, et qui pro-
duit une sorte de vernis.
Quaedam arbor eujus sunt dlversæ
species : hujus arboris fructus non est
esculentus, sed purgatorius, et produ-
cit oleum quod vocatur x-yeou; sed,

coctum fuit, dicitur ming-yeou

;
rum
lis,
1.
tabulata, &c.

Mûrier.
Morus. X-Chfll,
,
quando cum cerussamixtum et deinde
et
adhibetur ad iinienda ligna, januas

mori fructus, ma-


Fou-x, nomen regionis orienta-
ubi 1. ; ¡;r..!.ci
b. so l oritur Kong-x, quidam
mons; Kïong-x,
v.-v nomen terrse.
,
lyj
.l'}

-
Tclzln,
(4239)

..J.:J\

Pey.
(4240)

Jtn~t~
JI
Yg
(4241)
tsè,
Ionnes
Espace qui est entre deuxco-7Clef,

,
superpositaest

suprà(4106).

Cocotier.
;
vel trabs quae
Intercolumnium
transversè duas columnas copulans
domûs culmen.

Tasse, gobelet.
/|VlCyathus, crater, parvus calix.Vide

Nucis Indicae arbor. x-tse,velyây-

vinum
nux Indica (gaUicè, coco); x-tsè-

;
tsieou, vel yay-tse-tsieou, nucis Indicae
x-pïao, nucis Indicae putamen.
-Jr.
.,.t"J'.
Mlf.

N
N
/|-t-4.
P-fr
Deux petites colonnes de bois
ou de pierre placées en avant
Gulln. des temples ou des tombeaux.
14135) Duce parvae columnae ligneae vel
1ing.
*1j-a

1me.
Colonne de lit.
Cubilis vel lecti coiumna
lumna. (Cod. XIII, pag. 48.)
; co-

lapideae quae erigunturante templa (4-4-)


))~ l, A.' l'
seu sepu l1cra, vul go hoâ-piào-tchu;
1
:ttC Sorte d'arbre.
nomen cujusdam arboris, item flulni-
.IJ. ;

t
nis. x-x, strenuè, majestatem spirans; Qyaedam arbor pino similis item
pouan-x, aditu difficile.
( instrumentum ad usum lignariorum

4
f(ouo).
v fabroruln. (Cod. XILI,pag. 48.)
(4243) 1
t~t~ O-x-mo, arbre qui produit
M~ .II)U une sorte de suif. T« Sorte d'arbre.
Quaedam arbor cujus fructus pro- Qiiœdam arbor sat fortis, pino
](zeou
Kieou.
1
jucjt
d pinguedd.inem cum qua Sinenses
S. Kmg.
rjrf
sinlilis.

#
(42536)
6) fabricant
f" l can d e l as.

jjj~ 7 TRAITS.
..t (4*44)

Poutre, comble; petiteu


fait de bois ou de bamboux;ba-

~N~
x-lô,
*

')l:?
nom d'un arbre.
Nomen cujusdam arboris koïiang-
Fou.
.l.0U
(4245)
guette de tambour.
Trabs, domus cuIlnen; parva ra-
tis, sive ex iignis sive ex arundinibus
~~t

e
lâng similis. (Cod. XIII., pag. 47.)
sÕ.
(42-37) ;
compacta, ad iter super aquas ineun-
dum baculus quo tympana pulsantur.

WJxtdngJ nom d'arbre.


*
/j'air. Sorte d'arbre.
~t~- Nomen arboris cujus fructus sine Species arboris quâ utuntur ad
Châ. granis habet eumdem saporem atque tingendas telas. (Cod. XIII, pag. 4.8.)
N~ L.V
(4138) prunum. (Cod. XIII, pag. 47.)
(4246)
#
7j.f Clef

XjV
'aFi
—Jr-*

A¡;.:.
la
1^5

pdUm
(4247)-

fSl
jrflVase
Baguette de tambour.
Baculus quo tympanum pulsatur.
VidesupraU150)-

de bois d'une forme


ronde et alongée.
'I\.-
Arbre mort.

Tchü. tur, arbor mortua


(4255)

I=I
',JT"
-
adhucstans.
Arbor mortua antequàm eradice-

Bâton d'une foible longueur.


Baculus brevis. TcMÍlg-x, staterec
7;' Cty
I
.'11;;,

117'
Tong Vas lignelllTI rotunduin et oblon- seu librae virga.
(4248)
J
gum. Tido-x situla,situius?mà-x,
Kan.
(42.56)
vel tsing - x, sella famiiiarica in qua
~7T~ Poutre.
venter exoneratur.
/[V ;
0
Trabs, pons ligneus nomen fa-
Leâng.ii-iiliw inlperatoriæ.Kiao-x, pons c na-
\JbP Chevron.
si is,
7fv)±| (42.57)viculis
(4257) mu l COlllpactls,
VICU155111111 com p act itempontis
ltenl }Jontls
Cantherius; tabulas quadratas qui-
,
pila; tiâo - x vel kiang-x, grassator,
;
0-v bus tegulee innituntur;ambrices ma- iatro Pieji-x, urbs in provinciaHô-

-
KÎO"
jores; ramiarborumrecti. nân, nunc Kay -fong-fou.
(4249)

/pft| Puiser, tirer une chose hors 4âj£ £ Bâton.

42.SOI
du lieu où elleétoit. j)~~ Baculus, hastile; arborum rami.

l
Haurire, ex aliquo loco aliquid Ttng.
(450)
promere. (Cod. XIII,pag. 4Y.) (4258)

.tà Kouang-x, sorte d'arbre.


yBrûler du bois.
/fj Lr Quœdam arbor cujus lignum mo-
.fJ.t=J
Yeoifi.
Ligna cremare. Vide infrà (4449).

Laiig.
,1
e^*
te*$0111
litum farina? simile est et pqtest co-
Videsuprà(4.2.14).
( ) (4259)

t jtu,
t.f IJalaArmenjaca
x-tse, abricots aigres.

;
f
acida. x:yù,pluvia
Videsuprà (4188). jisrA
Mey, aestiva;x-x, obscurumx-flllg, mons
-
zeOll. JLz~cz~
(4a60) , provincia
m , ,
i^ouang-tong.

<.,:-;;.
.:
,J42p)

#élevée Extrémité ou partie la plus m#1


Bois creux dont ceux qui veil-
lent pendant la nuit, se servent
des arbres. pour faire du bruit.
Fifncy.. Pâîig.Ligiium concavum vel excavatum
tis Extrema arborum quas instar
assurgunt. mon-
(4261)
quo excubitores 111 vigunsutuntur
(4a53)
ad sonitum edendum. Legitur etiam

*" Pâti in eodemsensu.

~S~
fi'""t
Tsy*
TsYl.
Vernis, vernir.

utuntur add 1..


,
Vernix, species glutinis celebris
apud Sinas et Japones quo passim
liniendas d'
d nlensas, se di-
,1lA Couleur noire.
Color niger,fructus arboris Ly>
(4254)
(4,.54)
l,i ;
lia &c. .II.. cum tali1. glutine.
& illinire, [ Tsao. ex quo fit tinctura nigra. Vide infiti
Chdng-x,
C'T. , ..11.
vernice i ll inire.
(4262)
(6485).
[f
rClrf'

I*
ff
etIaln
/J>
Mo.

(42Ô^4)
_LjA*

I
Ko.
(41.63)

..¡.Quaedam
e.
Menottes.
Ligneae reorum manicac. Legitur

Sorte d'arbre.
Kto, rectum, justum.

arbor valdè pretiosa


tabulas ad libros imprimendos. Tong-

;
x, tabulae ad citharas conficiendas :
x-tdil, sandalum x-ly, pagus, vicus.
':

;
JplGouttière.
'I
77"
.1'-1e 11
(427°)
tormento torquere

o. ;angustiae
mere. x-tsé, instrumenta hujus sup-
plicii. Legitur etiam Tsa in
sensu; item arundines texere.
,
eodem

Stillicidium, seu lignum excava-

,
tum in quo recipiuntur aquae è tectis
ca d entes ut unicum in 1locum ef-
M"

f
fluant. Legitur etiam Kién, loculi oper-
culum.
A
/Jt
piie- 75 Clef.

Fruit jaune dont on se sert en 1Jlà Petits bâtons longs dont les
teinture. Chinois se servent pour prendre
N
Tchy
(4265) ;
Pomum crpcei coloris quo ad tin-
gendum utuntur mori arboris pars
quae fructus profert. x - ts, frutex
Rie
(4z7,j
les mets, prendre quelque chose
avec de semblables bâtons.
producens flores albi coloris et odoris I Paxilli teretes quibus Sinenses

;
suavissimi. | utuntur ad cibum capiendum (vulgo

'jI/i
kouay-tse), paxillis aliquid constrin-
N
M
figft
et
Arbre qui croîtdansl'Inde I
dontles
et dont feuillesyytiennent
les feuilles lieuI
tiennentlieu
, gere vel capere. Legitur etiam Kia
in eodem sensu.

Pe de papier pour écrire. -*


Bec savoir, cacher.
~K (4266) Qiiaedam arbor ex cujusfoliisfiunt
libri apud Indos, stylo ferreo exarati
Aviuln
XIII,p<tg.j+)
(Cod.
rostrum; scire, abscondere.
(gaWicè,feuilles de palmier), x-ye,libri
t~~ Tsolty.
ciassici apud Sinenses, sic dicti quia
(427z)

-lili
JIqu'àbrûler;
olim utebantur foliis ad scribendum.
JtJbt
; ;
Branches long.

1
Bois inutile et qui n'est bon
IrV&sL Rami longum; tractus, articulus;
fermer, empêcher.
stylus
xLignum
KeNii,g 1\eng.
7) dd'ire, damnum
1
inutile; occludere, impe-
r
inferre, x-lio,
¡.v ve l1 x-
;
4273;
Tià 0).
ad scribendum in tabulis vel in
foliis arborum particula numeralis
v iarui-n,legum,item rertim loii garum

,
J pierunlquè, pro
kdyf majori parte vel in iineam coactarum. Ï-x-tsiéti,
tchÿ-x, arborum virgas;iao-x, iutea ;
mille monetae cupreae filo insertae y-

I:JrI
hominis imago. x-taj, unum cingulum ; x-yn, vel x-
piëll, praefixus pecuniarum numerus
Râteau sans dents. ad tributum solvendum; x-mo, sériés
1/1*1
NN Rastrum sine dentibus. Vide suprà distincta, index.
tN
Pd.hastile.
pu
(4067). Legitur etiam Pie, lanceas
(4268)
enimSorte d'oiseau.
j
mjjjt
Sorted'instrument
"13f
dede
d'instrument sup- Hzao. : eam dévorât ;
Avis in matrem impia, adulta
vulgo dicitur
Lieôu-ly item caput suspendere, quia

tt Tsan
(4269)
pliee.
Quoddam tormenti genus quo
manuum digiti torquentur, reum tali
(4274)
1. mos erat hujus avis occisîe caput
olim
suspendere. xclieou, caput suspen-
sum, ut homicidarum.
tu.
/JL'
|
7///yfy
Clef. Linteau. I!
Superliminare, parva tabula infra
Hiay.
rr.,
T)~

43.1..
Menottes, entraves.
Manicae ferreæ, compedes , ligna
7/ Clif.
-I
SXV 4

I
tectum posita. I in quibus reorum manus et pedes
(4283)constnnguntur.
I
I J.)'-X, nomen genen-
/f'(J. y^„
(4275) militarium; ky-x,
1
cum armorum ars
.J:th Branches, extrémités; poupe. I decipiendi.
'rfJ Arborum rami, extrema; puppis. I JLlTt Irid'une
0t
Cil
- Mo-x, finis, extrema; yo-x, instru- I Petite porte placée au milieu
/1a 0 ,
mentum quod b I
d sal1tatores in manibus , grande.
(4276) '-'
accipiunt;x-tse,
; > nauta; X-J{Oflg,nau- I Kouen.
clerus kad-x,iignum oblongumvel I
arundo quâ navis ilnpellitur.
(4284)
Janua parva in medio majoris et
utrique lateri iilius affixa; januæ li-
mites, sic vocantur à viris qui sunt

A l
*- extra domum, ne ad interiores partes

,
|tp*
7(Ju h.b.1. I r /J)g\
I ingrediantur, et sic vocantur à mu-
x-tong-tcaü,
~- - esp èce d'arb re.
M' espèce
/tT~ Quœdam arbor cu jus fructus est I iieribus quae sunt intra domum ne
esculentus.Kao-x,instrumentum mll- I ex interioribus egrediantur.
sicum
(4277)
UJus arb oris iigno confectum.
I Petite colonne de bois placée
Tcliy-x, parva cohimna super trabes I
inciinata, non recta; item verba arro- I sur une poutre.
gantia, seu verbis contradicere. 7j~- Tchüe. Parva lignea columna super tra-

,. x, quaedam terra.

Poirier, poire.
I

I
(4285)

Peigne,
bem posita. Legitur etiam To, bacu-
lus magnus.

LA ¿y..L B..fc
Pirus, pirum.x-kào, pirasaccharo I
condita; tong-x-se,senum coior;
fernus. l'y- I
l or; ny~ My peigner.

;;
Pecten, pectere. x-tse, pecten ha-

v
(4178) X, fictitius Bonziorum in ~-
ou. bens radios rariores habens vero
spissos, dicitur py-tse generatim au-
(4'86)
1inr| Sorte de bêche. tem pecten diciturx-tsè.
/J::J:. Species iigonis, instrumentum ad *
TyA terram movendam. Legitur etiam Ly, J.~L~ Bois long.
, qiuacd am arbore
quaedam ar b or. 1«ICLignum
(4279)
Z/T (Cod. XIII, longum vel oblongum.

A
/yfe*
Navette.
Radius, vulgo x-tse.Legituretiam
Telien.
(4287)
pag.5.9.)

SU.
ôo.
(4280)
Sun, quaedam arbor.
I
.# Efr
Nom d'un Bonze Indien.
Nomen Bonzii Indici. x-kïng, Bon-
*
-I:1!
/|^j|Quidam
Sorte de chaussure.
caiceus ferreâ cuspide ar-
iibri ziorum
Fan. ?
1'1.
;preces x - chu , Bonziorum
x-oudng, ;
dd idoïum;
quo ddam
A °d 1 X-:
yn, Bonziorum orationes, quae ab au-
'"ri' matus. (Cod. XIII, pag.57.) dientibus non intelliguntur.
A10.
(4.8.)

IYfr Echelles, degrés.


lb
/I x-hou, enclos, clôture, bar-

l'ï»
T'y.5
Scalas iigneas; gradus , metapho-
ricè,per quos ad aiiquid bonum sive
I
(,
JI.4^8„ 9)
rière.
Septum ligneum
r
ante
domus impediens equofurn et ambu-
praefectorum

(4282) mal1um pervenitur; inniti.x-tse,


, scal1a. - lantium accessum.
Poirier,
IS I -
8 TRAITS. I t.1; Aider; sorte d'arbre. 75.'Clef.

*'
7;.'Chf.
I
114|v^
ey.
Fi
Adjuvare; quaedam arbor fructus
proferens pistaciis ferè similes, qui /J'
Mo-
ylv^ Pirus pirum
supra(42.78).
, ;
Poirier, poire.
cognomen. Vide I
I
(4as?o)
(4298)
dicuntur x-tse, sapore nostras avella-
imitantes. Legi,
nas 1Illltantes. tureti.
Legitur am Fey
etiam D ,1 in
)J/[}f

eodem sensu.
I
f
i
(429°)

yk* Rejeter, abandonner. I


#Legituretiam.Pàng
Jf..m Bâton, pieu.

InunClare.
Baculus, stipes;pereutère.
I .1|^ Abjicere, relinquere,contemnere, I Legitur etiam.fustis,
paiig in eodem sensu.
postterga perdere. x-y, negligere, abjicere;/?^- 1
projicere; x-tsue, abre- I
I
Pâng.
(4299)
(4291)
nunciare.
Fléau.
supra(4-153).I |p|Flagellum /
,stellae;itemPey,
f
quo grana è spicis excu-
Vide p tiuntur. Legitur etiam Feou, nomen
cognomen.

r
ste æ; ItelTI ey, cogn0111en.
PÍng. )
(4300
B )
(IÍ2.')1.

tm Cotonnier. I
Videinfrà(4355)-

B î
Mitn. I Il - gossypii bom- I
Gossypium. x-hoa, Tsong,

I
byx;x-pou,teiaexgossypio. I (4301)
Bl I
(4293)
-I.E Jambages d'une porte.
Couper. 1K Postes, seu duo januae iateralignea,
;
I

H 7t~ quaevocanturtïc-fâng.

,
Caedere, proescindere ramos cae- I iseng.
m
H Kan dere et humi projicere ad indicandam (4302)
(42?4)
viam. (Cod. XIII, pag. do.)
lAi.
H| Toute sorte de jeux. ^3^
Jujubier, jujube.

;
Ziziphus arbor, ziziphum. x-tsè,
-
ziziphifructus tchouy x, nomen cu-
-

flfl
BBKy NOlnen commune ludi. x-pâil, al-

H|
-
veus lusorillS; sidllg x, iatrunculi ; Tsao. jusdam loci.

latrunculis.
(43°3)
oey-x, scruporum ludus; hid-x,iudere
(4295)

Jf t.f. Epines,
f espèce de jujubier,

,
plantes et arbres épineux.

.t ¡(V
Spinae species ziziphi arboris ;
(4295)' (43o4)
I(.4,3°4) arbores hei'b aespinosæ,
arb ores et herbæ arbr
sp i nosce, ar b or solas
so l as

I
(4296)
ne s pinaset
spinas

Nom
nera,
etnon
non
;
rructus prorr
fructus erens. JVLa-
proferens.
x, spinae grossiores tim-x, scorzo-
d'arbre.
vuigo tiïïn-men-tdng.
lig
Mà-

BB
B^R
|B
IJX< Bâton.
Baculus
Koiïen. dere; kouang-
, x, fustis.Ta-x, fustibuscse-
qui omnibus*sese
(4297) immiscuit, atque arte et dolo vitam
transigit. Legitur etiam Koùen,funis
-

'I
tt-y
occultum
JI..fi:
Nom d'arbre.
Nomen arboris. Legitur etiam Lie,
organum seu instrumeritum
d Clt1laræ c h ord as inten-
artificiosum ad
(4305)
magnus. dendas.
7j/Clef.|h»4
1 a
/J'
Mo
.1"'10.
xj/it
(4306)
4306

trn
txR-
7-f ;
307 regni
0179.
J[ 012(1'.

I
)'Âl(fin-x,

Tâng.! a
-

IS
rjiAl

mp
Ao*

rang.

'I
tj~
Lt

(4308)

(4309)

Ti.
(4310)

J>{r
I
Berceau,enclos, tente.
siMJjVinea camerata, septa, tentô-
rium seu compositio lignorum eum I

fecti utuntur in campestribus

dis cucurbitis, floribus.

Faîte de la maison.

innititur
leâng,
hinc dicitur
cuhnen.

ou x-ly, cormier.
item I
ligna simul composita pro sustinen-

:
Domus culmen. x-leang x est cul- I

Arbor sorbus. Châ - x, quidam

lisetet granis
,
I

;
tecto. Ledng-x, tentorium quo prae- I

men, leang trabs suprema quâ culmen I


kolie

fructus ad vescendum suavis,7 rubro I


co l ore distinctus pruno sapore simi-II
grarps carens.

Vide supra (4308).

Pièce de bois placée dans la


partie inférieure d'un char.
Quoddam lignum in inferiori parte
currûs. Tâng-x, cerasa silvestria quas
aliis sunt asperiora et acidiora, aliàs
dicuntur chân-yhg-tao.
Haie, enclos, clôture.
I

- kiâ-x-II

I lit
I

I
I
I
I
't
Sûfc*

Yü.
(4314)

Il'I
tK
Scutella
,
(4315)

.l"'Jt porte.

(43,6)

~t~

*
®
compactus arundinibus et

Passe-port, signe ou marque


JÔdJT qui sert de passe-port à celui qui
A~. en
(4313)

a1
est porteur.

cuntur et sunt spinosae.


;
transire possint viatores currus mi-

Commeatùs, signum quo exhibito

Écuelle, petit vase de bois

,
dont on se servoit autrefois pour
boire; écuelle faite de roseaux.
parvumvasquoolim
ScutelIa,parvum olun
utebantur ad bibendum ;
vas qito
4
seu pons ex ligno transverso factus ut 7;.'

;lignis.*
noyés subséquentes majores currus /J\

aliquis transire potest. x-ky, lancea


cum sua theca.

Arbres touffus, petits et épi-


neux.
Parvée arbores quae sat spissae nas-

scutella
virgis, veluti salictariis, confecta.

Solive posée en travers d'unç

Trabs transversa in
Mdo.iflr-à(4366).
janua. Vide

Grande quantité d'arbres.


Arborum multitudo. x-x dicitur
de arborum multitudine, item de le-
gum rigore. Legitur etiam Slll in eo-
è
Clef,

Ml
*

"11 (4317)

t
dem sensu.
Sepes, septum, septa, sepimen-
Fan tum, sepe cirCUlndare.
- Empêcher,
(4311)

~J~
,
Enclos, bergerie, pont.
; j Km.
Impedire. Videinfra[j054)*

-,
A~

*I.
Septa ovile, pons parva cam- bis.)
(4317
pana; nomen arboris. Pong-x-y-kâo-
Tscin,
saîi. chdo, oviledebetesse altumet etsic-
ch a"0, oviledebet essealtlim sic-
tiii\. Jujube.
cum. Legitur etiam Tsdn et Tsihi in Ziziphum. Legitur etiamNienin
,
eodem sensu. Item Tchdn, septa,
epire, intercludere parvus pons
x-tdo, parvum iter in loco procrupto,
: 1
Jm,
(43l8)
eodem sensu.
A*
iI
~~Jt~
Clef

Mo.(4319)
Frapper
/T-4^
Tchouy.
avec un marteau.
Malleo vel alio instrumenta tun-
percutere ; malleus.
dere, percutere;

Angle.
maHeus.
~tt
p~n

IS
.c
*en.
(4327)
Troubler.
Perturbare.x-x, perturbare, con-
fundere, confusè. Legitur etiam Fen,
trab es, 1laquearia.
7j' Clef.
/J'-
Ado,
1A

rClHF Vide infrà (10,905).


Angulus, lignum quadratum.
Ung.
Nf.
(43:108)

it
(43zo)
Ê~-~
17 Tasse.

- , ;'A
Lit,
se reposer. Patera. Vide infra (6548).

III
*|3BL Lectus quiescere, immorari. x-
Ouan.

0
t -' tchy, considerare y-x-ling ut ibi
sy.spiritusquiescat.Videsuprtl, (4195).

'J
(4329)

-IŒtLac.
(432
1)
~-~
A p Cercueil.
Loculus major in quo minor in-
Lacus. Videinfra(9286).Legitur cluditur. Legitur etiam Ko in eodem
Kouo.

-
etiam TSOlty in eodem sensu. (4330)
sensu.
Seou.
o 11.
(43")
..L*

- /|O Greffer.
N H~ Bois propres à brûler. Surculumarbori inserere, arborem

Tseou.
jjt
t~
-yjfc» ;
Ligna ustioni apta cognomen.Le-
situretiamSeou.Videsupra(4.322).

p

isie.
(4330

-1dc
inserere.

tt
(4323) Chaise, siège.
I ;
Sella, sedile, sedes. x-ts} sella.
jt Vide infrà (4547)' 1
I
''i
jP>

(4332)
Legitur etiam Y, qusedam
qu?e d am arbor.
ar b or.

Tchâo.
(4324)
I
fit
1:T
x-lû, sorte d'arbre.
Quaedam arbor Tsongsimilis. Vide
I
supra (4301). (Cod. XIII, pag. 70.)
-1"" Cercueil.
g
1
Pîng.
/|*fî Loculus in quo cadaver sepelien- (4333)

i•Zrinterior inin alio


I
dum includitnr, vuleo x-tsay ; ioculus
Koit-an.
Koiian. n+- terior aiioiiiclus-Lis.
mcl.usus.
, I Sorte de fruit rouge et doux

*
Espèce
~jt~ tt d'arb re dont le bois
Espèce d'arbre
(4334)
leu.
Quidam fructus
au goût.
dulcis et rubro
X pag. 70.))
colore. (Cod. XIII,

~t exhale une odeur agréable lors-


qu'on le brûle. Espèce
/1'fJ de cyprès ou arbre

; - I*
Fènt
Quasdam arbor cujus iignum fla- semblable au Pë.
(436) :
~~m grans suavem exspirat odorem cogno- Quaedam arbor cupresso vel ar-
~~m men. Usurpatur etiam pro Féii. Vide?
1 Ka. bori Pe similis. Vide suprà (4159).
infrà (8840). (Cod. XIII, page 68.) I (4335) (Cod.XIII,pag. 7o.)
Columnue
7j/ Clef.
y/JV
SI
IJL Sommet d'une colonne.
caput. x - oïïo, manu-
musici quos
UllO
similes formant
praeeunte, aliis respondentibus
llautæ
: /J\
J7;/CIe¡.
-¡.
J 1..d
x-jîti, navicularius, nantie qui arundi-
brium suo foramini immittere. Legi-
Tso,
(4^6) T.I'c iignum putridum. nibus naves impellunt. Item Ponz,
Aio tur etiam souy JI!"
./n O. (4336) instrumentum quoddam quo utuntur
ad intendendum arcum.
fJLk - Dresser, planter.
IIID. Erigere, plantare, collocare. Tsay- llu Poivre.
•*' 1.1'os
XJ plantas transponere. Legitur etiam
Tchy.Tchy,
- ,
piper •
Piper, montis cacumen. HoiiA-X,

*I
inniti, instrumentum ddd
dam
Tsiao..1
regime
TT' quo Indicus;x-fdiig, imperatrix, item
(4337)
ad ponendA VbomTbyces.
cubiculum.
1
(4343) &

fIl'tE Marteau; frapper.


Malleus; tundere, percutere.
t!lf Vide supra (4343).
Tchozly.
Tsiao.

1Tty~
(4338)
(4344)
In-r* Branche fourchue.
Jr , ,
Frapper, troubler.
troubler.

A
Ramus bicornis.Usurpatur
s. Usiirp atur etiam
eti am Ir-+-
proTchà. Videsupra(4083). Percutere
bare-(Cod.XIII,pag.7j.)
ferire tundere, tur-

(4339)
Tclzlf.

.tR Sorte d'arbre dont le bois est


employé à faire des fouets ou des
bâtons.
Videinfrà(4351).
(4345)

w iifir,,i (4 3 5 1

Quaedam arbor ex qua decerpun- Tchy.


(4-40)
tur ligna qua? pro flagris vel baculis (4346)
deserviunt.
Cerestedans
Cequi fa qui
restedans lie, le
la lie

II
-ln. Vase rond dans lequel on met
du VITI.
^[46f vin étant tiré.
Vinojam expresso, quod inter
-l e

PY. - Vasvinirotundum.Legitur etiam


(4341)Péy, quaedam arbor eujus fructus
4341)
cae-
Ny.
(4347)
feces remanet. Legitur etiam Y in
eodem sensu :
ru l1eus est; item Py,
Pl" locu
1 .b'
l1us quem sibi
quisque in antecessum préparât, lo-

i.'fI
9 TRAITS.
culus imperatoris,rejicere.
*11 #L Nom des vaisseaux et des ba-
Table, planche. ~T~~ teaux.
Tabula, asser; virgis caedere.A1- Nomen generale navium et navi-
tchy/flagris caedere; pitio-x, nomina Sfio. cularum. Legitur etiam Seou in eodem
Pan g. electorum ad gradus litterarios pu- (
sensu. Cod.XIII, page 73.)
- (4348)
(4342)blicare; chu x,intabula descripta
alicujus gesta exponere ; leàng
- x, Frapper, battre, couper.
appellere ,
doctor. Legitur etiam Pang, navem
naves simul euntes
x, omnes naves quse simul eumdem
ÿ- : 'iIÎ
11*11
T.
tundere,
Percutere, ferire,
care. (Cod.XIII, pag. 73,)
se-

portum attingunt. Item Pang soni (4349)


C-1JfIt I ffy

I
Chevrons, lattes. 75*Clef'
1 C/t(. JwSSFÂmbrices,
Videsupra (4241).
/J'
-Jr.a
Yê.
I

I
I Cllouen.A *~
7Tch o den.
tegulse
parvas tabulae quibus
innituntur.
mi'.

1
Mo.

J.
(435°)

II?
Arbre mort.
Arbor mortua antequàm eradice- I m
(4359)

Sorte d'arbre.

;damnum inferre. Legitur étiam I


Quasdam arbor. x-huén, pater et

35
rTchy. tur ®
Tsé ineodem sensu. Vide infrà (8989). II Tchûn.
mater.

(4
(435')
(4360)
I fPt Gonds d'une porte. I
t~~

T" t
Sorte d'arbre; surnom.
I /j^ï/ Januae cardines. Legitur etiam Oèy I 'J"FJ
Oëy.
H in eodem sensu. I
Khu.
Quaedam arbor; cognomen.

IVidesupra(4172). I
(4361)

, ,
Tasse, gobelet,

-
/|IjWÊ
*»* - Cyathus crater parvus calix.
pêy Vide supra (4106).
Pey.
TKmTArcul
Petitecassette. (436i)

fi
Petite cassette. I

|Hm
B V4r^ Bois flottant.
~t
H TPbU J Lignuin Hàn, conti- I
a. Legitur etiam Hàll
Arcula.

Sorte uZ'
la.h (
nere.(Cod.XIII,pag.74.)
1.
"^(4473). I rj-<
aquis supernatans. x-x,
avium garritus. Videsupra (4177) et

e
mm C
I )
(4363)
Sorte d'ar
d'arbre.
b re. 8
I Planche carrée.
~~t Quaedam arbor è cujus cortice pau- tnHTabula quadrata. Tien-x, nomen
Tsong. peres et vicaniconficiunt vestes con- cujusdam arboris. Vide supra(4158).

IH ira pluviam quœ vocantur x-y. Pien.


Pién.
(435
5) (Cod. XIII, pag. 7S.)
(43)

Ya.
IB 111 é-~
Sorte de petite prune.
Quaedam primorum parva species.
*
J1¿ci
cornesglun
Bois qu'on met en travers
• des
bœuf, afin qu'il ne
puisse frapper.
Lignum transversum bovis corni-
H ttk Sorte de banc.
(4365)
busimpositum, ne cornibus impetat,
^1AillJ
H i ,if
Species scamni quod Sinae ponunt
ante lectlLll1, vestium loculamenta.
(Cod. XIII, page 74.)
'rJ.@
Legitur etiam Fo in eodem sensu.
(Cod. XIII, pag. yy)
Solive posée en travers d'une

H .Jdt Étal. porte et d'où pendent les gonds.


H| Laniiiiiensa, tabula super quam MdO. Trabs transversa in janua à qua
ejus cardines pendent, lignum trans-
H
~Bt TC1,m-*carnes
Tchfn Tchin
'T' l'
sang-x, :-
conciduntur. Legitur etiaml1
mori
fructus.
fj
(4366)
versum et mobile terebrae vertici in-
fixum.
* ,,
75 Clef tac x.tchÿ,-planteodoriférante I
dont le suc sert aux femmes à ^1
,
JBf**tt
Pm-x,arec.
J11Y
pif
Areca, arbor eujus fructus cum I
75:ci^

-
~I Yën. parfumer leurs cheveux et à rou- Lâng.
ang
foliis betellae et calce manduntur. /J\
Mlf. (4367) gir leurs lèvres. (4375) Ml
Planta odorifera, cujus succo utun- Seuil.
tur mulieres ad capillos odorandos et
Limen. Koûan-x, lignum transver-

J Vr
#
labia rubro colore inficienda,

x-lieSu, grenade.
T/
(4376)dend
.Il. zen
437()
d d am immittitur. Legbitur etiam
v. in eo d em sensu. U
Kién
L...,
sum quod bifori januae ad eam ciau-

Usurpaturetiam
1 ~*~ Malum granatum, vulgo chy-Iieôu.
(Cod.XIII,pag. pro Kiett. Vide Ílifrà(10J743).
JO. (COd. XIII, Pag- 76-)
7<f.)
(4368)
~L~ Char orné et peint.
Currus ornatus et
.a..
'WlfVimina.
x-lieo'u,osiers.
;
fructus !
x-mly, arbustum
I Mo.
(4377)
color , ;
ribus depîctus
diversis colo-
currûs temo versi-
et peliibus in quinque locis

ang.
Yfino
.L(4369.)
ex arbore nascens ceraso magnitudine
A -x, buxus;pe-x-chu,
similis. Hoang L' 1
aptè ornatus.

Boistouffu,grandeabondance
populus alba ; x-clul, populus nigra
seu alnus.
/111 d'arbres; coing, cos&nassier.
cognassier.

Pieu.
'J:IfL
t
Aleou
(4378) malum cydonium
vulgo mo-koûa.
,
&'
Densa silva, arborum iuxuries
malus cydonia ,;
*Hoey.
alium
Sudes, duo ligna quae sustentant j
lignum transversum.
Ancien nom de la province de
(437°) Xk Hoû-koucing; ordre, disposer, or-

..t Mesurer; nom d'arbre.


;
Tsou. ner; nom d'arbre et de royaume.
(4379)
, ,
Nomen antiquum provinciae Hoû-
^[vjP*
s
Metiri nomen arboris. TcJwng-x,
malleus. (Cod. XIII, pag. 77.)
kouàng; ordo disponereornare ;
Kouey. nomen arboris et regni. x-x, apprimè
(4370

f'£sl Sorte d'arbre.


;
ornatus, valdè spissus; kiâÓ-x, prae cae-
teris excellens, eminens sIn-x, dolor,
afflictio; x-tsè, rubus, vel sentes,
VMttll
y
Fong.
Quaedam arbor. x-clun-x, locus llbi
imperator habitat. ..J:J,.
'J"'p giles et mauvaises
;;
Mauvais, injuste choses fra-
espèce d'ar-
(437a) Kou. bre dont le bois sert à faire des

TMtn Vide infrà (4500)-.


(4380)
flèches.

; ;
Malus
malae
; injustusres fragiles et
quaedam arbor ex qua çonfi-
Eûl. ciuntursagittae.

,
(4373)

tn
."M
Verrou de bois.
Pessulus Iigneus, lignei cunei qui-
'I)
JLr*^ |1 x-tsido, poivre.
PIper.
s.,
le.
bus aliquid firmatur, januae latera ; Hôu.
(4374) cerasa, vuIgo yng-tao.
- At
(4380
î

t

/J
/IV
#
V>Chf

mO'',
Mo.

Aia-cliiii,
!I*
Y
(,)
ïffi
ylV^r^
Sorte d'arbre semblable à l'a-
cacia.
zen.jus Quaedam
7fructus
(8438oî)x
arbor

gandum.
T

Angle.
Angulus, lignum quadratum. x-
nomen montis.
IJJng•(4320).(Cod.XIII,pag.80.)
(4383)

tm

»-(4385)
(4384)

JLjSL

Yu.
suprà

Vide suprà

GrIlle.
sÎlnilis, cu-
acaciae
sunt aptiad sericum pur-

(4129).
Vide

Uimus. Sang-x,sub veSperaIll,


item senex cui pauci dies vitœ super-
suiit;vë-x, quoddam
é-x, quo sidus.
d dam si d us.
I
j
Th-
Tchi-ng.capita
(4391)

l"
rP-
TSLe.
(439a)

fcj

\iy
*
-~'tJ
Nuù-x, espèce d'arbre.
Quaedam arbor. x

Petites rames.

auxilium assumitur.

Morceau de pierre ou de
ffiSy bois sur lequel on met une ins-

Kie,
-kan
atera vero
Icuntur xx,, latera
capIta dicuntur

cription pour conserver le sou-


(4393)venir de
T quelque
T chose.
T
,
interqiiasterreierigunturparietes;
vero ",ail.

Remi breviores.Tchedu-x, qui in


*

Petra seu lignum in quo aliquid


Il
tabuïae

kdn.
panetes;

inscriptum est,ut ejus memoria per-


severet. Legitur etiam Kte, nomen
antiqui musicae instrumenti.

Devoir de chacun, action


bois posé en travers auquel on
;
75/
«
CIef.

iU}J,

Ligiiuin Bois tendre.


moiie. Nie.
suspend une cloche.

tlu
(4394)
Quodlibet cujusque officium; faci-
Ye0AU. nus; lignuna transversum cui campana
appenditur; tabula ad erigendum pa-
(4386)
rietem, item ad ponenda musicae ins-
Linteau. trumenta. HiÕ-x, veiy-x, artes libéra-
AVh Superliminare,lignum transver- les sive mechanicæ; kjx, haereditas ;
* sum 111januse vertice. sse-x,
l' officium;
ffi td-x, ma?gnum r..faci-
Me~y.
nus; kong-x, opera praemio digna;
(,1387) kla-XjVe1 tsan-x, domesticae faculta-

IIFOrIllæ
Huen.
Formes de souliers.

tuntur,vulgo
iigneae quae calceis immit-
x-teou.
tes; pell-x, proprise partes; x-y, ve l *
x-king, olim, jam; tchoang-x, familiae
fundator; x-x, timere, item fortis
robustus; kiéll-x, nomen cujusdam
,
(4388) loci. Legitur etiam Ye in eodem sensu.

~B 1'R.. Vide supra (4388).


t t=t Petite cuiller.
'I}!:'" Cochleare parvum. Vide supra
Huén, Chy. (957).
(4389)

IjjJuEspèce d'abricot.
(4395)

1-4^1
~~B J\H***
Fng.
Species mali Armeniaci. Videsitprà
(4157). -
'J'tt
Tchu.
Papier.
Papyrus; item arbor ex cujus cor-
tice fit papyrus. x-tsay, argenti massa
.LC u. r
(4390) (4396)' ex papyro confecta.
/J
*I
Jïin.
75?Clef.
f A
Balustrade.
^35 Ciathri. Legitur etiam
Jùn.
(4397^

f.rjh
)

!(4399)I 'J.
Tseiïu
(4398)

(4399)
/JA|^
TieHn.
II
eodem sensu. (Cod. XIII, pag.

Espèced'orangedouce. I
Chûn in I

Quaedamspeciesaureipoïnidul-
cis.~Co~~777~~<~

Fourgon.
Rutabulum ligneum. Vide supra
(4199).

siiprà(42 6o)
Videsupra(4260).
Vide
8j.)
I

I ttjl

I
AdEff

a
/fôD.
t *-**
Yng.

1''R
(4404)

SYe.
(4405)

trf-r
*

-1\'
17A
rOUeu.
(440)
t
Colonne.
Columna , nomen -eolumnarum
domûs trabes sustinentium.

10 TRAITS.

Nom d'arbre.
Nomen cujusdam arboris.
sllprà(4374).

x-sang, sorte d'arbre.


Quaedam arbor cujus lignum pul-
7s-cieft

Vicie

cherrimum est, etvocaturarborsuper-


excellens. (Cod. xnI-PC'S M.))
-xlv
1.
M0ut

j
*
/vIry Sorte d'arbre.
(4400)
I *1«TH. Nomen arboris cujus lignum benè
olet. (Cod. XIII, page 86.
Jtt4Sommet,cime, faîte.
Vertex, ap I Mf.
/Jm. Vertex,apex, doi-nlîs fastighllTI,
ex, domûs fast g i i-Lim,
(4407)

summitas, summum, summè,valdè:


y
(4401)
facit superlativa, v. g.x-hào, opti-
mum.Pe-x, "A
v polus arcticus; llflll-X, po-
Vide s¡pr,) (4375)'

ius antarcticus; ssé-x, quatuor partes,


Lfing.
scilicet, oriens, occidens, meridies et (4407bis.)

;
septentrio lo-x, sex partes, scilicet, t~*~
'"fj' 'd
supra, infrà, antè , rétro,dextrorsùm
; II
Sorte d'arbre.
Quaedam arbor cujus rami ad ter-
, tay-x,
et sinistrorsùm

,
,c primum rerum
immateriale principium cuilibet rei 1yonp..
Yo/1nto* ram demissi, ibi infiguntur et radices

;
0
? agunt, indeque in pllires Mias arbores
intrinsecum
;
et velut anima mundi,
non tamen inteiligens x-chao, ad
minimum; x-to, ad summum.
(44"
diffunduiitur ut citiùs crescat,trun-
cus terne
infigitur,radicibusadcœium
versis.: haec arbor vocatur po-sse-mo,
Règle,
""fl
forme, modèle.
arbor immortaiis.

-t
Modus-, forma. exemplar; quae- Arbre dont l'écorce sert à faire
]("'t
(zay. dam scriptura; quaedam arbor. x-chü, 4H7 du papier.
ça) libereum characteribus perfectè effor-
;
matis ,
touall-x, characteres periecte,
r 11
Ko.
Arbor è cujus cortice fit papyrus.
effonnati.
(4409)

1^1
\lJw
Tsieou
Sorte d'arbre.
Quidam arbor cujustruncus simi-
lis pino et folia cupresso.
ij. t Règle.
Régula. Videinfrà(6806).
KIai.
(4403) (4410)
Petit
t
* la
jj..
75-e Clif.
Petitvaisseau
vaisseaude debois dansle-
boisdans
Tftfl quellescharpentiers mettent de I
le- I

Tehd,
m*
f\ Sorte de vase.
Quoddamvas.Vide
/J'
infrà (11,339).
;
7 Clif.
I4

I
» I
quoddamvasligneumin
l eur no i re.
.J.Sill,ParvumParvumquoddamvasiieneumin
TSilli. cou
0, (4411) (4418) Mo.

g;
(4411) nigrum II
quo InaterlarlI colorem ser- I
vant.- (Cod. XIII, pag. 88.) Dossier d'un lit.
t~~f

-
Dorsum lecti, iignumtransversum

"I
JLzfe, Arbre dont le fruit ressemble I Mà. ad caput lecti positum.

JA
à la châtaigne.

debois.
(4419)
t Tsin, Arbor cujus fructus castaneae simi- |
(44, ;
lis est nostrates avellanas Nankini Rendre pointu un morceau
vocant tckïll-tsè.

Pang. s,
*I
Lignum acuere ut foramiiii Infigl
II
Videsupra(43 42) I
uun9
(4420) queat.
*

Utt
, ,
Espèce
(4413)
I
I
/iykJ
Lieu exposé au soleil au haut
d'une maison donjon édifice

,
t
de poivre. I ouvert de tous les côtés.
H
H
111i ;
Species piperis
(Cod.XIII, pag. 8y.J.
nomen arboris. I
Siée
(4421) Solarium spécula, domus cum
tecto sine parietibus. Tâj-x, turris.
Chao
H
Bb
(4414)
I
M Gloire, honneur, ornement.

a,
Vide supra (4147).
Yông. ;
Gloria, honor, ornatus, decus;
abjicere lforum luxuria qui in herbis
nascuntur; duodomorumculminis
(4422)
(4414
bis.) extrema supra reliquum culminis in

H
ornamentum elevata. x-hoâ, nobilis ,

w
1
JÊJh&ï Bois sur lequel les poules se dives, florens; x-houitig, decus, gio-
juchent. I ria; x-fô,-félicitas*
|H Kïe, Stipes cui gallinae insident.
*
s) Base d'une colonne.
/IR Columnae basis ; antiquis tempo-

t
A
lesquelles
Planches de bois latérales entre -
T.h
Ll'P^e* ribus utebantur ligno, nunc vero la-
H
t))))t[ onélève un mur de (Cod. XIII, pag. YI.)

HB
R
Kân.
(4416)
terre.
Tabulas ligneae laterales inter
terrei eriguntur parietes. Vide suprA
(4391). Legitur etiam Han,clathra-
quas ft
JI Chevrons sur lesquels on pose
les tuiles.
H tum septum circa puteum. Tsoûy Tabellae quibustegulae innituntur.
Legitur etiam Tsoîty in eodem sensu.
(4424)
HE
H I1/1 JLffJL Sorte d'arbre.
tttjf
(44;
Grenade.

I /Im
Quaedam arbor fructus proferens
Wm « pistaciis ferè similes, qui dicuntur Granatum malum, vulgo chy-x.,
(4417)
x-tsè, sapore nostras avellanas imi-
tantes.
r ra
le0u. x-tsè, granati mali grana.

(4415)
Iici0passer(fun
JlilÀ Bois posés en travers d'une ri- I *t„/A
7j.eClef.
A/yPpvièrê qui servent de pont pour I A®
côté à l'autre, et I '*~
Vase. de bois pour mettra du75'
vin.
Vas ligneum ad servandum
yinum.JL

I
Azc.
qu'on peut placer ou retirer à I Hay. (Cod.XIII,pag.pj.J
Mb'. (446) Ari
(4433)
volonté. I

Ligna transversa super aquas coi- I * jLt^ Arbre touffu.


;
locata loco pontis, ut possint ad libi- I
Arbor opaca, densa silva. Légitur
,
tum collocari vel removeri ligna in 1
aquis fixa ad prohibendum transitum I
navicularum, vectigaiibtis nondùm so- I
rfjy
c un.etiam Tien, arboris vertex arhqr
humi jacens. (Cod. XIII, pag.93.)
(4434)
'-.
# lutis. x-kouân, vectigalia exigentes. I
IJi
''-' Pieu.

II Machine pour tirer de l'eau.


I
Sudes. (Cod. XIII, pag. PJ.J.
Instrumentum ad aquam extrahen- I
dam. Te.
Kie.
77'1J (4435)
(4427)
*yjh
tii x-tao, petite pêche sauvage. I
Sorte de lance.

,
Species ianceae iongse. Legitur

-
'Ù!1t

(4428)
Parvum et silvestre malum Persi-
cum. (Cod. XIII, pag. 92.)
I
(4436)
(4436)(Cod.
etiam Po, terminus
su (Cod'XIII,'

.t
Paë'.9.4.)
XlIl>page M-)

Construire, nouer
intercluidere.

, rassem-
,ÎJpfr NJSb bler, unir, amasser, assemblér,

-
Lit étroit et long.
Lectus angustus et iongus
batus.
, gra- T/ of
Xeon.
(4437)
couvrir, achever.
Construere, nectere) congregare,
Ta. unire, colligere, cooperire, perficere;

*
(4429)
quiedam arbor. Sse-y-x, res jam con-

é ; fecta est; x-youen, inimicitiasserere.


»Jgfc

Kao,
o.*

(443o)
a
Ln 1rAcz/,
Arbre mort ou desséché

1
Ifa*!. poissons secs; grains secs.
Arb or mortua vei s i cca ;

tsao-x, adversaria, seu prima et rudis


pscs
pi sces
sicci;segetes siccas.x-yu, piscessieçi;
T.1
t~J~

At x,
Marteau;jeter, frapper.
Malleus;abjicere,tundere. Patig-
pahnula,lignulll quo tunduntur
; - ci.
-

vestes dum lavantur x tûn,dicitiir


scriptura posteà exscribenda. Legitur (4438)
43
de rudibus et hebetibus, abjicere. Le-
etiam Kaoineodem sensu. in
gituretiamToûy eodemsensu.
tlii -Là- Ergots de coq.
T/' Vide supra (4430).
W
Tsiang.
;
Galli calcaria hastae species; acuere
lig(Cod-XHI>PaS-S>4-)
.d..ClO..
(4431 )
.~i~ Vase, bassin.
"yl'vL Vas, pelvis, discus.
'o. tlIæ
(4439)

Couperunarbre en traversa
petit radeau.
:') '-'.:

Fan.
PI1 Tcha. Arborem obliquè caedere, præèi-
(4430 (4440) dere ; parva ratis.
t7J.ClcJ.
7/ Cef- -
Espèce
jiMljr,
IJTribus ifttinctura .1.. l1
spece d'acacia-
acaCIa.
A b or acacias similis, ex cujus flo-
Ar fI
J~b
Il
m
VJ
Chariot dont on se servoit7s' Clef.
autrefois dans les
Tchouen,PourPorterte cepeuêil; fond.
enterremens
j-ondj ~~j!~~ /J..
Hoay.
MH. (4441),
mong-x,
dd.1 ;
quorumdam prsefectorum nomen
animai.Legitur
quoddam
etiam Hoêy in eodem sensu.
L
flavi coloris. Siiiii-x,
y COlten, P~~
(4447)
porter ce~euêd,
Currus quo olim in exequiis ute- Mèf.
bantur ad ferendum feretrum; rotun-
dum. Legitur etiam TouâÍl in eodem
sensu; item Tchouen, species currûs
sine rôtis.
11 TRAITS.

Jjft Rassembler des bois dans la


l{!
,plumbo
; Tablette sur laquelle
~rj~ décrire quelque chose
Tsiéii. morceau de plomb.
i

Z)
on peut
avec un
I|
Jt

Sén.
rivière pour prendre du poisson.
Ligna in aquis congregare ad pisces
capiendos.

I
TSle12. (4448)
Tabella ad aliquid in ea cum I
1(444») (441 qui-
1 - b Ob d um. Mo-x,
ddescriben lIA"V °
-Iii Rassembler du bois pour le

,
dam penicillus arundineus quo fabri I

-
iignarii utuntur. Legitur etiam Tsien I
1JjSftbrûler dans les sacrifices.
in eodem sensu. I Ligna ustioni tradenda in sacrifi-
Yeôu

It .Leou. dis, co i li°~ere. Legitur


cils coUigere. Lesitur etiam
et i am Yeou et

Kouo.
(4449)
t)t j Cercueil dans lequel on en I Yeou in eodem sensu.

M!t

~a
'Iil"
)Trt

(<,<,)
met un autre plus petit où est
depose le cadavre.
Loculus major in quo minor inclu- I
I
I
en
t~~
.y
Rames, petites rames placées
travers.
ditur; nomen cujusdam arboris. I
m »
1SIClïlQ
Remi,
x-tchouen, vel A
remi breves et transversi.

ft
* Af
4150
ta-x, remis navem ÏJn-
im-
Racloire de mesureur de grain, I in
pellere.Legitur etiam Tsiang eodem
bâton avec lequel on égalise le I sensu.

Kây
(44H)
~jtt t gain qui est dans un boisseau I ;
f(rfy.

-
â
regler, fixer. I •jjg-ft. Niveau.
Hostorium, radula vel radius, ba- I L*' Libella, instrumentum ad solum
culus quo modius aequatur ; præscri- I aequandum.Ouô-x,nonfirmum, non
;
bere, statuere modus, determinata I
I
jyye
stabilitum. (Cod. XIII,pag.97.)
t~~
;
mensura. Tsie-x,firmus,stabilis; ta-x,

,
~M~
~~B
plerumquè hàti-x, permoveri seu per- I
movere, semper nlovere. I
/|n^|
l(le-x J vase de bois avec le-
quelles laboureurs puisent l'eau
tN JLpjjV Videslprtz(4444).Iteluquoddanl I Kao pour la transporter ensuite dans
~~t .II"L vas vini quo antiquis temporibus ute- I (4451) leurs champs.
~t~ r-r, bantur in caeremoniis. Vas ligneum quo agricole utuntur
Kay.
ad extrahendam aquam et asportan-
(4445)
dam in agros.

tN
I.
7KBl

Riao.
Sorte d'oiseau.
Quaedam avis in matrem impia,
adultaenim eam devorat. Vide supra¡
t:k
Kiing.
Vide.
Vacuum.x-leang, trabsvacua.
jtt~ (4446) (4274)
(4453)
-/J
t
.¡.,
7/Clef, "f Nom d'arbre, sorte d'arbre I
dont le bois sert à faire des arcs. I
Quaedam arbor, species arboris I
te
Xkft Vide suprtx (3279) et "f!™ (742.3).
Item maileo tundere.
7;' Clef,
-t.
/J\
Kouey. /(ouey.CU}.uslianautuntln-adarcusconficÍen-
cuj us ligno utuntur ad arcus confici
en- Tchy,

I
JfA".1 (4461) Mo,
4)
(l14) I
dos. (Cod. XIII, pag.J>7.)
flJt Espèce d'arbre.
.lsfi1! Rotundum.
Rond.
A4H*
S
Quaedam arbor cujus folia pino
truncus cupressosimilis est orna-
,
;
Tsong.
menta addita ligno transverso cui


(4462)
/(ouey, campana appenditur; quœdam tabula

t
1Tsao.
(445T
.,

(4455)

tlilfi
Lignum
x.vasubi
Creuser un morceau de bois;

II
I

I
picta super quam imponuntur instru-
menta musica.
V
Haie, enclos, clôture.

t,
turvinumexpri-miv vel1
excavare ; cana l is. com-
Tsie6u- I
Tsieou- À Sepes, septum, sepe circumdare.
(4456) ; J ; 'Il"
.\*
ponitur
f.,
ma-x

prassepe kien-x, stilli-
II
rein.
Videsupra(4311).
cidium. (4463)

ttel
/ITruIIa Truelle.
I
A Sorte de chaussure armée de

t
petites pointes de fer pour gra-
trullâ parietem arenato. I yA vir sur les montagnes.
obducere. Legitur etiam Moudn in I orry.
Aïoiian. eodem sensu. (Cod. XIII,pi-ig.yg.)
I
(4464)
Speciescalceamenti clavuiis ferreis
(4457) I et aculis instructif ad montem conscen-
dendum apti. (Cod. XIII, pag. 100.)

,)*
Mo-x, sorte d'arbre. I

'lm Quædaln arbor cujus flores manè I


I
tni Bouclier, grandes rames.
nascuntur et vesperè decidunt. Clypeus, remi longiores, specula:
IOn. P »
I Vide infrci (4553).

fiPieu.
(4458)

AV/V*
hou.
(4465)

Étage,
I H
Palus seu stipes acuminatus. x-kïïc,
stipesad quem nayes in littore alli- /fiBpT
assembler.
;
Tabulatum, contignatio congre-
Tchoang. gantur; tà-x, stipitem percutere ut
(4459) terrae infigatur.
1^35%^ gare ;
pars domûs superior, dormis
Leou. quac plures habet contignationes.x-.
tsay, spécula, turris.
(4466)
M *>
)
Musica ;
Musique.
interioremcordis Ixti-
tiam voce et sono exprimere. x-ky,
t~M
TnW.
Détruire, exterminer.
Destruere, exterminare,fiiiiditùls
Ylf. instrumenta musica; tseÓzt-x, instru- *^9
(446.) ;
menta tangere x-ssè, musiciemagister.
Legitur etiam Lo, laetitia, gaudium, (4467)
tollere. Legitur etiam Tchno,retibns
riy~s»i•ao.exarundinibus confectis
piscari.

,
lastitia exterior : kouay - x velhy - x,
iaetari ; fÕ-x, gloria, beatitudo. Item
Yao, desiderare, amare, oblectari:
14 Sorte d'arbre qui n'est bon qu'à
brûler.
l' l' jîn-tche-x-chân,
tchy-tche-x-choùy,
l, ,/1 l , l - sa piens
Tchu.
Mala arbor quae combustignitan-
gaudet aquis, pius gaudet montibus. tummodo apta est.
(4468)
75

Io
l

I
I

I
I
t
Clef

Jltl,
f ff*

ada
T/Ol
;

r..
de
Elever
r

d signal;
un bâtonpour servir

;
1 é'1l ever, signifier, en-
1^1^ seigne extrémités des arbres.
Picio.
(4469)

-
..fi
Arborem in signum erigere; eri-
gère, significare, signum in via seu
taberna positum; arborum extrema.
supereminet; x-tsiallg,
x-tchu-lay, alios
hasta missilis; x-kf, signum;to-x ,
paiiium reportare; x-tchy,formosus,
puicher
adalios
x-tchun, vel x-yang, exemplum
inducendos.
l ios in ducend os.

x lou, cylindre sur lequel


roule la corde qui sert à tirer
l'eau d'un puits.
fil
-

,
LOU..
'I -~~
,

,
M0,4

f1jJ
v-'
an&'
U.
.76.)

,
(4477)
Forme, règle.7S<JL-4£
Forma, régula;quaedamarborquae
nasciturinsepulcris,eujus foliatem-
pore verno sunt caerulea, asstate ru- Mlf
bra, autumnorubra hieme nigra.
x-fdti, vei x-ydtig, figura, facies seu

:
species; x-hoiièy, régula, lex. Legitur
etiam Mo x-so, palpando investi-
;
gare x-tcho, tangere, contingere.

Manière, forme, figure.


Modus, forma, figura, exemplar,
species, genus. Tsellg-mo
? 1110-X
mo d'o. ltid-x, forma.
J fOnTIa.
-x,
quo-
&*

/J

,jCZ/
(4470) Cyiindrus qui colligit funem eum 12 TRAITS.
quo aqua è puteo extrahitur. Vide
infrà (10,944). (Cod.

I
XIII, page 103.)
-'Ziziphum
t~ct~ Jujube sauvage.

fl

,,1
silvestre, quod inter se-
Jgfêl
tt
B
Nouer.
Nectere ;
versùsinclinati.
arborum rami terram I
(4478)
pes invenitur.

ou,
-
Ais
ie
Xib
)
('1-171 Pieu.
Videsuprà(4166). l'J:I'<I Sudes. (Cod. XIII, pag. 10y.)
Tché.

JAijb
Tché.
fit
(4479)

Bois coupé et bon à brûler.

tt J Arbre dont le fruit ressemble


cxdere.
/tr) -* Lignum cassum et combustioni'ap-

,
H ! Mà. a
t
à la poire. I
-
tum. x-foi-i, Iignator; x-tsay, lignum
~Mt Arbor cujus fructus est acidus, et
la..
HByè-ly.
Thl
(
0 01. vocatur chân-x,
piro similis; 1- vel1 x-
(4480)

(Cod. XIII, pag. IOJ.)


*-
I \ll>
Lici-ium
Bois qui n'est pas encore tra-
vaillé; simple, sincère.
;
M T~nE~ Gond, centre.
; DK'
1)
Po.
nondùm elaboratum
simplex, sincerus. Tchÿ-x, vei x-chy,
Tchzl.
WB.
1312.
spinosa ;
Cardo, centrum quaedam arbor
nomen stellas prope polum
(448
(4480 velX-SOll,
sine fuco.
sincerus, verax, simplex,

-
septentrionalem. x-të, virtutes cardi-

| tle
(4474)
~N~ nales; tien-x, coeli axis.
fit' Arbre; planter, semer.
; ,
M; Camphrier.
Arbor genericè plantare
;
semi-

(4475)
Arbor camphorifera. x-nao, vel
Xchângtc^°~nà°> camphora. -
Chu.
(4482)
; ,
semina jacere;yong-x, r-t
nare paries ante januam prœfectorum
paiatii.x-mo, arbor; x-pïng,bellorum
filium
deferre sân-holii-x, coraiiium.
in
ulnis
I
7:^'Clef.jA.Vase de bois quisert àmettre I
*duvin.- itu
Trj 1- 7;/ Clef.
-t.
VMlf.
Tsïin, Vas ligneum quo utuntur ad de- I
ponendum vinum.
I

I
Kïe.
(449')
Videiyprà(4427).
/J\
M.
(4483) -

-tjA~
1-.01 Videstiprà(442.9). /[ yy
J \:H:-
Petites rames.
Remibreviores. Legitur etiam Nad,

r-j—t/K
(4484) II
I
Jâo
(4492)
,
arbor curva, lignum curvum, pertur-
bare; item Nao, rumpere frangere,

1
(4484)
curvus circuitus, astutia.
Buis.
/rlil. Buxus, vu l go
B l, 1..1
ho -",'g-1110.v
ang yan
I

I
-lilti
IJ'JIJ
Grenade.
Granatum malum. Vide suprà
(448?'(Legitur etiam Chén in eodem sensu.
CoJ.XIIlpag.ioy.)
II L'A (4425).
(4425)-
zeou.
(448s)

'In
(4493)

XrjtjL x-îan, sorte de fruit qui res- I Pont, poutre mise en travers.

l
I
semble à l'olive. /lrS| Pons, trabs transversa; quaedam

r
(44te)
Quidam fructus ad instar olivae,
qui mox ut in os immittitur asper est
tamen, si posteà bibitur aqua, sapor
;
I
I
I
¡(zao"
(4494)
(4494)
sat
,
sat em
1-1'.
arbor, arbor sine ramis. x-leâng, pons;

>
vitasat longa; x-jén,
X-SO/lg-tC/ly-clleou,
nei-iter;xx-tse,
emmenter; pater et lUS;
-A
filius
-
mutatur in dulcem. I lutg-x-îse, dominationisvestrae pater

1
~tliir.

Mou.
Sorte d'arbre qui croît autour
des tombeaux.
Quaedam arbor quae nasciturprope I
sepulcra. Vide supra (4476). I
I
I
et filius.Legitur etiam Kiâo, quod-
dam iigneum calceamentumrégis Yu;
item Kiao, perversus, curvus, fingere,1
dissimulare; item Kiao, vas ligneum
quo utuntur ad extrahendam seu ex-
(4487) portandam aquam.

VSu.
(4488)
Vide izifr,2(5454).
I

I
I
Pej
JfiS a
ex
Bourse ou poche ouverte des
deux côtés.

Tb.vulgo ta-po.
(4495)
utraque parte aperta,

Battre derechef, piler de nou- I

couy..
Iterùm 1J
*-J:tt. Chevron sur lequel on met

tlb * >T les tuiles.


,
tund ere, iterùm
iterùin pinsere,
p i nsere, La''
graviter tun dere.
tundere. 0 Cantherius
supraetiamLeâo, quefn imponun-
(4489) ao"turtegulæ. Legitur assi-

Sorte de chaussure de bois


(4496)
cuius qui transverse cant1erns affixus
est. (Cod. XIII, pag. no.)
dont le roi Yà se servoit autre-

soir.
VÎTa fois.
fo i s.
t7~L
Kiao.
(4490)
Species calceamenti Iignei quo 'M Sorte d'arbre dont les fleurs
naissent le matin et tombent le
olim rex Yii utebatur. Legitur etiam
Tchouy in eodem sensu. Vide supra
(4489).
soir.
nun.
Quaedam arbor cujus flores mane
(4497)
t£L
• Clrf' nasctiiittir
Clef, etadetvesperum
nascuntur decidli-nt
ad vesperum decidunt,
vulgô vocata mo-kll1. *
JLgt Gland. 7S-*«fi
/[Glans.x-ouati, glandisdomusseu
/J'

1t *tjg
CEliicuIlls-
Siâng.
Aio-
O'M
JXjùJ
Billot.
B-nreviorsudes,arborsicca.
Breviorsudes,arbor sicca. Lesitur
Legitur
(4505) MU.

etiam Toy, loculi operimentum. Nomdesdes


Nom vasesde
vases boisqui
debois qui
Tun.
(4498)
(Cod.XIII,pag.110.) sontronds élevés. et

)
t Ta. Nomen commune vasorum ligneo-

1/1 j~~
Tseng.
Soutien, étai.
Fulcimentum
tare. Vide sllpr/l
, fulcrum. susten-
(360/f).
(4506) rliii-i quorum forma est alta et ro-
tunda. (Cod. XIII, pag. 112.)

Se flétrir, se faner.
(4499)
~f~~ Fiaccescere, flaccidum efficere,
tQuidan1
lîtTrf Sorte de champignon. Joziy. marcescere. Videinfrà(5)187).

B /! fungi,vulgô 1116-x. Le-


gitur etiam Jt/J: x~îsao> ziziphum.
.¡*-
(45°7)

Sorte d'arbre.
(45oo)
I Quædam arbor è cujus cortice téla

a;
rr/lt
.J:.21: x-tse, espèce d'orange qui est fieri Potest.

Kiï 'l'J'PJ

Il. II ,
douce.
Species aurei pomi dulcis, cujus
1.
r"' rubb.ri col oris. x~pwg,
*
long.
(4508)

Chaumière, litière.
M
t~
(4501)peilis
Il. est lere
aurea poma saccharo condita.
,
'I*Ëfi Casa culmis tecta , tugurÎllln,

Espèce
1 d'orange.
-)
—, (
1. Jeng".
45°9
casa
Cod. V/fI
stramentum porcis subditum.
r d XIII,péig.
) 113.)

¡ .L.
~B
Tsênv Species aurei pomi.Legitur etiam
ring, species scamni.
-tH~
Qui est en travers.
Transversum. Tsong-x, per fas et
(45
Hong nefas. Legitur etiam Hoâng, gymna-
N Pieu. sium, schola. ItemHong, homovio-
Ba IJfjL SlIdes, parva columna in medio
(4510)
Ientus : x-lieôu, aquas extra .suum
antiquum lectum fluentes.
portas erecta.
l(iie.

* (4joj) ÊSCQ~ Endroit où les poissons re-


Nt 1J:1 posent.
Ressort, moyen caché. Locus ubi morantur pisces;ligïia
~t tjP\r Machinatio, elater, organum oc-
Tchui
.1.C in.in aquis liocare ad pIsees capien-
coIf d ¡
~B Ky cultum, id ad cujus motum vel im-
( )
dos. (Cod. XIII,page114.)
(4504)pulsum alia moventur, instrumenta
t~~
M~ stratagema ;
omnia ad texendum necessaria.x-tse,
x-hidy, vel x-kiay, artifi-
t
13 TRAITS.

t.
cium; x-c/10, fraus, dolus;x-fang, ta-

;
WM-.&
~Nt jfgfabj

teou-x, tunitas;tchu-x,cardo; 'l-.If- "l'- v


berna textoria; X-ILOIy,occasio, oppor-
tcl.!.. car d eûl-jin hoa po-
duo hommesmutuô disputantes
IJË3*
Manche de bêche.
Ligonis manubrium arbor cujus
Kicincr. hgnum ad currus faciendos est ido-
~~6 etnon convenientes.
,
(43,a)neum, quas etiamdiciturouan-niên-mo,
*'
7j.e Clef.

Mlf.*
jie-
MO'

-*
Tchti.
(4513)

-La
1m
T
*
'T'I
(45«4)
(43'4)

E-tjl
—I*
,
id est, arbor decem mille annorum.
x«x, fortis, fortiter.

Vidc,suprà
Vide supra (4468).

Nom d'un arbre dont le bois


est dur
charrettes.
et propre

Nomen arboris cujus 1.


-

à faire des I

Iignum sat
°
durum ad currus construendos aptum
est. Tse-x,vel x-hiang, sandalum.

x-koüo, instrument à l'usage


des menuisiers.
-(a
*fAl,
t

I
KYa,
t*~ les

(45ao)

(45aO

Po.
(4522)
t
Sorte de chaussure armée de 7j? c/ff
clous pointus, propre à gravir
montagnes.
C l1ceamentum acutis c l1avull,is fer-
i.
rei.s nstructum,ad montes conscen-
dendos aptum. (Cod. XIII,pag. ny.

Dresser, planter, placer.


1Erigere, plantare, collocare.
Tchÿ. stlPr"(4337)-

Vide supra (44811.


£

Vide
)
t,
/J\
AiS

ISSî Porter sur les épaules, porter,


Yn.
Instrumentum ad usum iignario-
rum fabrorum. I
lJlp charge.
(4515)
Tân Super humeros gestare,ferre,
.1.an.

JAl
Edictum
Édit ou ordre des mandarins.
vel prœfectorum manda-
(4523)
longus ,
onus. Pieu-x,
, baculusquinque pedibus
quo utuntur bajuli ad onus
gestandum. Vide supra (3650). Legi-
tum;tabtila
edictum; in qua olim scribebatur
arbor ramis destituta.x-
tur etiam Yen, illa pars tecti quze extra
parietes protenditur.
(4S16)
(4516)
A ed
Oltell, d.ictum add milites convocan d os,
,'iËI
;
"1.
sive ad plebem sedandam seu com- .=I"" Nom d'arbre.
movendam item littene quibus ab- Nomen arboris. Legitur etiam
sentibus alicujus vitia vel virtutes
significantur. L'
ouy.
Lofty ligna super mœnia congesta,
,
ut contra hostes i
usu esse
lostes USUI esse prossint.
pOSSJut.
4)
(452

!Ii: supra
- ,
*

Ifevi
Petit cercueil. Vide
11^ j~ (4226).)

,
Feretrum parvum loculus par- ( 22.6~
s.,
UY vus. (Cod. YIII, page 1/6:)
Tang.
(45'7)
j)
(45'0

JLjJ^
j/43
Grandes rames.
Remi iongiores. Videsupra (4465)
1m
* E" d poire.
Espèce de -
Species piri, sed minor, vulgo tchy-
Loù. etitifrà(4553). (", 16. (Cod. XIII, pas. 118.)

(
(4518)
ouy.
y.

I
(4526)

Espèce
) d'osier. J^Jil Fouet, frapper.
Speciesviminis rubri coloris, quod
*
Tching.
T
prope
*
aquas nascitur. Tchom.5U?rà(^23)-
.1.C oua.'
Equorum scutica, percutere. Vide

(4519) (4527)
Sorte
1
Clef.

I
I

S
IH
(45
H|

B
* ft
f Ci(£

0iiey.
jMo.
tecercueil;
la

AJHK

TSle,

tti-)*l,t;z,
Sorte

(4528)

T~t\

(4529)

jHA
Ïcquoddam
J(
sensu
d'arbre ornement de
cercuei;nomnom

ad
dedeoy:ume

Petites rames.
;
iIfi
; ;
Écriteau.
:dans Proscripta
roy aume
proVIncedeHo-nan.
arbor ; ornamentum su-
Quaedam arbor
per defunctorum ioculum quoddam
-
regnum in provincia Hô-nân. x-tsiën,
juniperus arbor, quas etiam vocatur
yoûen-pe.

Remi breviores. Vide supra(435?2).

Règle, planche.
Régula tabula, instrumentum
arcum intendendum. j
v''
VAtg et il.111gin eo d em j
Legituretiam Kîn0
item Kîfng, candelabrUlTI, fe- [
nestrae iignese canceilatte.

ÏÏPpVidesiipià(4530).
,

j
Ecriteau.
tabella,signum.Legi-
Piao.

A
At
Tao.

tjA
7*'Clt'f*

/1
~j~V
P., 4 tur etiam Piâo.Videsupra(44£>(?)•

(4535)

\- 'd..
) .-:.:
).J

Mien.
14 TRAITS.

Couper du

summè ru is, pertinax.

(4536)

t
'ljtItJ

(4537)

Piào.
OUO,
v

Coton.
d
;
bois
Iqr11Lignum caedere; lignum forte. x-
bois dur.

Gossypium. Vide supra (425)3).

Vide supra (4535).


Mb.

(x,
(4537bis.)

1 l;
ICI'11. >l*EfVidesupra(4375)*
.,,'"
HfilModèie,exemple , Pin.
considérer.
H Exemplar,
li.zen..d -1ll.b Ilfi:
examiner
(4538).

;;
HH ,..
tura;; , ; te 45)2).
Hien.
.:.ttIl
exemplum; examinare,
consi derare. Cliïi-x, theca i brorum I
seu litterarum ; x - tsè, prima scrip- I
tura ; x-seoll, inqliirere percontari;
x-seo'ii, Inquuere,
x-tchy, inquirere, moderari, compes-
*x
(4539)
Cage de bois

septumtabulis
gnstabuiiscon
tegris
seuil, châssis.
Cavea lignea lii-neii, cancelli,
ligneum extra fenestras ex in-
x-x, sonitus
fectum.~-A'
confectum. son i tus
currus ince dentis; x-tche, currus cum

B ;
cere x-chïn, se ipsum moderari po-
effrenis x-tdo, prœfecturae cujusdam
sede imposita, rheda minor. Legitur
etiam Hiéll in eodem sensu.
nomen.
*
HB
.¡(.
tXjfcr Terre ferme et dure.

ta
IK&EL
UM It^S Mât de navire. J' Terra firma et dura; lignum du-
Malus, arbor in navi è quavela1 rumvel forte. (Cod. XIII, page 122.)
mm Tsiang. Uan.
(4533)
iisFaîte
pendent, vuigo oêy-kân.
(454°)

de la maison.
Aborder. I fh B*
~tt 1^ Navem littori applicare. Legitur
lr
Domûs culmen. x - koüo,iristru-
mentum iignariorum fabrorum.
H
~~M ,
Y.
(4534) - ponere.
A
etiam Y, truncus; aiiquid in signumTI Yn.
(4540
+ lVeou.. 1
7J"Clif.
Itemcauiis** Sorte d'arbre dontlecorcesert

Tchy Grande hache. 7;/ Q.

-t
'"tb en teinture. Securismajor. Videinfrà(11,(306),
./J\:.
A1"o, (4550)Mî.
Neôu
(4542)
Quaedam arbor è cujus cortice fit
tincturaviolacea, et ex ligno confi-
ciuntur loculi.
*
PI Sorte de jonc.
RMûrier sauvage. ~*y~
)'w
Species junci vimineis operibus
idonei. Legitur etiam Loûy in eodem
j|. Morus
-Yen.Jfficiuntur
- silvestris è cujus ligno con-
Loity. YIII, pag. 124.)
arcus. sensu. (Cod.
(4550
(4543)

11J lit
*
Vase de bois dont on se sert
Vide s/lprà (4543). iQffl pour mettre du vin.
Loûy Vas ligiietii-n ad deponendum vî*
ouy.
Yèn. (4552) num. (Cod. XIII, page 124.)
I-2- )
(4544)

W
Jt.
^1^©
I pendant
creuxsur
Bois
pen d ant la nuit.
lequel on frappe m
11-MI donjon.
;
Bouclier, écu grandes rames;

Lignum
Ta.
excavatumquodnoctu
snprà(4172.).
pul-
L' U. Clypeus; remi longiores; spécula.
sant excubitores. Vide Leôu-x,instrumentaquibus hostesà
(4545) (45S3\

fiPièces de jeu.
mœnibus oppugnantur.

|1
Kf.
(4546)
Arma lusoria, instrumenta iudi.
Vide supra(4295). "t
1Ly.IpGL

(4554)
J
Nom d'arbre.
Nomen arboris. x-he, pruni nu-
cleus. Vide SlprtZ (4214).

7ja Rames longues.


Remi longiores. M
*it!' Sorte de jonc qui croît sur

Tchâo.
L les montagnes.

,
Species junci in montibus nas-
(4547) u. centis. Legitur etiam Lu in eodem
-15..
"l11!:l
ia
Armoire, coffre, arche.
Armarium, arcula, arca. Cliiî-x,
;tcliiï-x, promptuarium;
bibliotheca
Kouey. x-tsè, armarium.
:t
/I
sensu. (Cod. XIII, page 124.)

Nom d'arbre dont le suc


à faire du vin.
sert

1t
(4548) -Jfl-'
Nomen cujusdam arboris ex cu-
ChllZ..
Lr\
jjj * jus
succo SS.inenses conficiunt
fi vinum.
]5 TRAITS. (4556)
(Cod. XIII, pag. 12y)

Instrument de labourage dont tirP'


on se sert pour casser les mottes
deterre.
P Peigne, peigner.
Pecten, pectere. x-fong, mo-yu, à
vento pecritur, et à pluvia lavatur;
eau. Instrumentum rurale ad glebas
TSLe.
dicitur de homineoccupato cui
occupato CUI caput
ca
(4549) (4557)
comniinuend as. Vide IJr; , (8334).
T7:d infrà (8 1) pectere et corpus lavare lion vacat.
t
M
AKcïo.
gcicf.

1
jSp

Paxilli
ïàg

0,(4558)
t~~
Té.
(4559)

U6*
iR;a~
1J7t'
JI.
Lv

t~~*
)
(4560
II
ad
Étui d'un
Theca

Armoire.
4W'Armarium. Vide saprà (981).
arc.
Xpcondendum

Sorte d'arbre ; prendre.


I
arcum.I
i^condendumarcum.

Quaedam arbor; rapere, abripere. I


Tso-x, quercus.

Petits bâtons longs dont les I


Chinois se servent en place de I
I 1=1 fourchettes. I ^1j*T4
I
I
I
I

I
J~ÈS
4wn
1

:fI.
PA*
zn.
(4$66)

Ngo.

Iffit
(4567)

IIjE
Long
(456TB)

S*
Me.
x-ko.
Mtl.
Pomme.
Pomum, malum; vulgo vocatum
x-po-ko, vel

Vide supra
sup (4060). Legitur etiam
Nie in eodem sensu.

Ménagerie, cage, châssis.


Cavea ad reponendasaves,vel fe*
ras; cavea, cancelli.Ting-x,.iaterna.

17 TRAITS.

x-sen, arbre sans feuillage.


;
Arbor sine foiiis folia ex arbore
75/Clef.
t-a

J
TchÚ. !~' ! p decidentia. (Cod. XIII,pag. 128.)
)~ (4561)
.b.
teretes quibusS inae, ne ci- I
bum manibuscapiant, utuntur,
kouay-tse.
vugo
i
I
Siao.
(4569)
-

rgH
~K 16 TRAITS. I
x-tao,CerIses.
Cerasa. Tchil-x,cerasarubra
x, cerasa Hava.
; la-*

Yng.
tt ;\Ofl
IN
YeAn.
(4562)
Vestibule.
yestibuium.Videsupra(4523).
I
I

I
tJalousie
ppp
(457°)

de fenêtre.
Transenna, feiiestrarum cancelJi*
Ltng-.
~B ffcri
•^/gjL
1
m
Bergerie, étable, écurie. I

t)~
;
Caula, stabuhuTI, equile quer-
eus eujus fructus vocantur siang-kouo.
I
.L
*
(4571)

Verrou de bois.
JJ, Ligneus pessulus quo janua clau
ditur. (Cod. XIII, pag. 2.9')

t
(4563)
Tsien.

1LFeretrum.
sen.
Cercueil. (4572)

loculus in quo cadaver fpi» Verrou de bois.

C/zc~7.
Avy

,
est inclusum; quiiedam arbor. Ligneus pessulus quo jaiiua clau
Chouan. ditur. (Cod. XIII>pag.29.)

Jlmj
SKgdk
(45(4)

Arbre dont le bois donne une


teinture rouge.
IUtHè
(4573)

Vide saprà(4515).
~~B Sou, Arbor quaedam cujus lignum dat
~~M (4565) tincturam rubram. x-moiignum hu- Yn.
jus arboris. (4574)
M.
*- ~J~~
7;," Clef,

Alti.
jdbb~

.J.Sino.

j
(4575)

^Q£
J >C^Arbores
Jang.
Bois bons à brûler.
Ligna combustioni apta. Vide supra
(4480).

Arbres dans les chemins.


in itineribus; arbor quas
in cortice habet quaedam veluti fracta t
* *
izpl
)
Loùy.
Koùry-x. images de bois dont
on se sert dans les comédies.
Imagines iigneaequibus utuntur
(458a)
;
assuetus erat vel quod agebat yti- 7;/ Cie
ldng-x, quia abutebatur suâauctoritate §
ad perturbandum regnum.

in comœdiis, et olim utebantur in


funeribus. (Cod. XIII, pag. IJI.)
/J\
Ml

(4576) oryzas grana, è quibus contusis fit fa-


rina edulis.

1
,l!J
Tchan.
x-tan, sandal blanc.
Quaedam arbor, sandalum album.
, ,-
x-tsiang,cometa,vulgo, sao-îcheou-sïng.
D
1 |7|iP* semble.
19 TRAITS.

Enclos fait de bois liés en-

L8. Septum ex lignis compactum.


(4577)
(4583)

~ct~
Il
IV
mÊgl Cancelli,septa ;
Balustrade, châssis, enclos.
intercludere. x-
kali, clathri; x-nïeou, vel nieou-x, sep-
1

8
1
il.: Vide suprà (4560).
Ldn. tum ad boves includendos;1116-x,
(4578) 1 Ly.
quaedam arbor.
(4584)

é«LàKan-x, espèce de fruit.


/j»E| Species fructûs ad instar olivae.
M
*
Sommet d'une maison.
Domûs culmen, domûs fastigium.'
!~~ Videsupra (4486).
Ly>
(Cod. XIII, pag. 132..)
Lan.
(4579)
| If (4585)

Arbres touffus.

lierre. rr "l' ;
18 TRAITS.

soilCttlê
Arbores sat spissae baculus vel
h "1"item navis mal us è pluribus
hastile; l 'b

I
JLP~ Herbes rampantes comme le 1(4586)arUll1111 simul compactis lactus. us
Tche Herbae serpentes ad instar hederae, B
II! Manche.
(4580)
vulgo pd-chan-hou, vel hou-teou-tscto. 11"T/J
a Manubrium, ansa. x-pillg., manu-

-*-&& Poids d'une balance ; court. I


n
(4587)
br i um ; voîi-x-pilig
hrÎll111
,
lIofl-x-p{llg dicitur de negotio
valdè implexo item de homine cui ne gotio

tËR
;
Librae seu bilancis pondus; breve, I
de homine perplexo ;
nullâ ratione satis potest fieri, item
x-tse, manu-
Kuêh
.Il..uen.
(4581)
pium;
colltractum
i
intereà.x-yû, princi-
X-PZllg,
;
dominium, auctoritas;
x-tcliu, ad tempus habitare aiicubi x-
brium, ansa, gladii capulus.

tsie, pro nirnc, vel dum aliud non Espèce d'arbre.


suppetit; x-y,quod solùm licet ex dis- ~M~ Quaedam arbor; duo cornuaferreic
pensatione vel ad tempus, supplere
ad tempus vices alterius; x-pién, ex
youan,a
(4588) campanae,
valde
tabulae quâ Sinenses utuntur ioco
x-x, gracilis,i-iifir-
valdè gracilis, ]11 r-
necessitatealiquid permutare, cui quis mus qui vires nequit recuperare.
*,.Espèce
71:cief. 20 ET 21 TRAITS. I
.- *
76/Clef.

k
LXXVI.' CLEF.
de poivre. I
Quoddam piper Sinense.
Mo.
lim CLEF de l'indigence : manque,
Kien.

Tang.
(4589)
-' débiteur, devoir, manquer.
Clavis
1(' Clavis indigentiae defectus,
indigentiæ de fectus, debi-
fi' zen, :
tor, debere, deesse. Chaù-x,aiiquid

!Lan.
(4596) aiicui debere; kue-x, aliquid deesse
Vide supra (4486 et 4579). ad numerum complendulTI, seu ali-
quid adhuc exhibere.

)\¥
I
II
(4590)

tArî
IrN
La"n.
MU-x, espèce d'arbre.
Quaedam arbor cinnamomosimi-
lis. Videsupra(4578).
J CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

2 ET 4 TRAITS.

I II
(4591)

Il] Branche courbée, branches


;
~-
J)~L Ordre,rang,hôtellerie, fois,
second.

BTch
H d'arbre qui croissent de travers
manche de cognée.
Ts;:
(4597)
Ordo, diversorium, vices, secun-
dus, posterior, posterius, secundo;
H
B (4591.)
Ramus curvatus, arborum rami
curvi; securis seu asciae manubrium.
..,
natim.t-x,unâ1\. ;
dispositio ordinata, disponere ordi-
vice, semel eûl-x,
Il
bis; sân-x, ter; x-jj, posteriori die;
H (Çod.XIII,pag.13J.)
-
tsao-x, przecipitanter; tcheou x,locus
ubi -x, hospitium, hos-
ke-x,
-Lib i sunt naves; A-e
H Kto
J
Sorte de chaussure armée de pitari; x-ty, vel x-sri, ordo, dispositio
H /iSg petites pointes de fer. ordinata.
Na Species calceamenti clavulis fer-
HB

H
Louy.
14593)
reis instructi. Vide supra (4464).
11
~JL~

1
Gai, joyeux, être gai.
HilarÏs, Ixtari, gaudere; iepus for-
• tis;cognomen.
22 ET 24 TRAITS. JrLin

Triste,
NBt- tristesse, pensif;igno-
rant; fléchir.
«t
(4598)

Videitfrà(4645).

H
I ;
Mœstus, mœstitia, cogitabundus;

i
Yb'. Yû.
H| ignorans inflectere, in meiius flec-
Yz1.

H|
(4594)
;
tere quaedam herba quâ vinum ad
sacriifcandum conditur. x-ky, mœs-
(4599)

5 ET 6 TRAITS.
HS

I
titia interior.

H
ktTCTransenna.
Lfng.
Jalousie d'une fenêtre.
Videsupra (4571). -r
LI:-
Souffler pour échauffer.
Hu.
Efïïare ad caïefaciendum
etiam de ore ridenti.
; dicitur

(4600)
A
76sClef,
}p
Kih-
ft#
WK
Han.
(4601)
Dubia verba ,
Paroles incertaines, douter., I
dubitare,aliquid a
habere dubium. (Cod. XIV, pag.3.)
I
I
1I
Videinfrà(4622.).»
Cha.
(4609)
7S:Clef.

A
Kien,

-J:1r.. Sanglot, hoquet. I ~J~ Exclamation de douleur et en


Singultus, vox aita, tussis, tus- I flPyV même temps d'admiration; sou-
fefiysire, suffocal'e. Ngay. pirer, se plaindre.
(4602) I (4610) Interjectio dolentis simili et admi-
rantis; suspirare, conqueri; dentibus
Seréjouir, être gai, rire. I fremere et irasci.
PA Laetari, gaudere, ridere. |I

h
Hÿ. 8 TRAITS.
I
(4603)
pe
J~L
*
Souffler.
ytVW , ,
JrTiTo„
LIv
Boire, boire à longs traits.
Bibere
trahere,
sorbere

1
majora pocula I
I
I

YS.
Flare. (Cod. YIV, pag.

Im
I (4611)
(4604)

7 TRAITS. I
*lr Exclamation d'admiration et
;
rivière. Sincère, simplicité nom de I
PT.A de louange.
Yt Interjectio cum iaude adnlirantis

m Sincerus, simplicitas
an.minis.Videinfrà(461y). nomen
flu- ; I
(46n)

(4605) -I:fk Mépriser, dédaigner, faire peu


Zxi
jQjT Désir, desirer, desirerardem- I ;
de cas abuser de son pouvoir.
Contemnere, ,
ment, aimer, vouloir.
Desiderium, desiderare, concllpis-
(y.
l{
(4613)
dere; despicere

;;d
vilipen-
suâ auctoritate in aliorum de-
pressionem abuti decipere, convi-
^0'
YU. b
(4606)
;
cere,amare, velle. Tsiâng-x,mox,
statim sse-x,
- d.
vel appetitus à ratione devians ;
appetitusmordinatus
,
tiari. x-sido, irridere tsé-x, se ipsum
decipere; xfÓu, contemnere, viiipen-

* dere, aliquem malè tractare.


ngay-
x, voluntas.
Exclamation de surprise ou de
UJÀSugere, lambere, sorbere,bibere. FJI\
* Sucer, lécher.
JLJL4
douleur.
tV *
So.
(Cod.XIV,pag. j.,) Yfî Interjectio alicujus qui inopinato
incidit in aliquid de quo timet vei
(4614)
(4607) dolet.

3~m
)& tf Hü-x, gémir, se plaindre.
Ingemiscere, dolere, magnus plo-
x-yây
pft montrer les dents.
ratuscumsingliltibus. ;Dentes prodere. Usurpatur etiam
Hy. TsF. pro Tse. Videsupra 309). (i
(4608) (4615)
.<\;..
It S. r
°
j~J~. Respect, respect extérieur. tpro
~- Hy.suprà (4618).Usurpaturetiam 76:
Videitfirà(4639)
Vide Clef.
-
exterior;
7Ó/ Clef.
!¡(
//J
JCien,
Kié,n,
Km.
(4616)
(46 6)
Reverentia, veneratio

;
imperialis; colere. x-pay, colere, ve-
nerari, adorare x-tchf, imperatoris
;
;;
mandratam x-tchay,
1 i legatus ab llnpe-
, ab
ratore missus x-mitig, b imperatore
hv Kien.
K
(462,bis.)

"HCpI3y/t 1 Boire.
-~
ad -majora iegatus x-x, cordis mo-
Bibere. x-huë, sanguine labia Ii-
tus, cor triste, item campanae soni-
tus; x-tchao, ab imperatore vocatus.
nire,quod estmodus jurantium. Vide

tu
[

, ,
Chao

'J
suprà(1^03).

1
I
J, Sincère sincérité
vrai; avoirde l'amitié,resp
intègre,
tt
(4622)

-
respecter.
, ;
ecter. M
Chanter, chanson.

I Aouan.
; dOl..d8.'
(4617)acere,retinere;
B(4^7)netr rum
r
S incerus, sinceritas, integer, ve-
diiigere,veneran, amare, b B
Tbe-
distincte enume-
I
"TTyl
if(.i6)
r
;
Canere
lena
cantare
instrumentam
cantio canti-
,
quoddam musi-
7-)
B Clun. (Cod. X/V, page
rare; numerale rerum diversespeciei, (4623)
H - -
ut peccatorum. x tay, ve li x lieou,
H
H
; A
liberaliter tractare x -y/l, laudanda
vituperare vel vituperanda Iaudare ; PA 8
ft,(. Etre gai, desirer, louer.
Lætari, desiderare, laudare, mu-
H kaj-x, commercium inire; x-x, reve- 1
sicâ delectari, admirari; spiritus obla-
H renter.
LT-
tis fruentes.

*Y-x,
(4624)
H L-xi.Y-x, braire. EI
; ;.,;d..,
dl'
Se reposer, cesser, se taire.
UÀ Rudere, asinorum voces vel cla- S%, Quiescere, cessare, tacere, mo-
mores. (Cod.XIV,pag. 6.) rari
Ya. pacari, piacari.x-tân, sarcinam
Hle.
^Le'
H
(4618)
(4625) deponere x-cheo'u,abopere
b cessare;
x-tien, diversonum x-tsouy, tace.
!:1
an.
H
H
(461g);
1Htk
k\
Humble, qui n'est point pré-
somptueux; triste, tristesse.
;
Humilis, non confidens tristis
moestus
etiam Tan, cupid
°d us, appetens;
tristitia, mœstitia. Legitur
item
,
Ho.
~jr
Vide supra (4604) et infrà (462.9)'

Tan. Vide infrà(7311).


(4626)

H 10 ET II TRAITS.

(ik
fiABoire.
9 TRAITS.

Bibere, sorbere. Legitur etiam


¡.
aA. Rire,
,
Ridere
se moquer.
irridere, illudere. Vide

K
^^B
Hia.
:
Hiâ heou-x, gutturismorbus vel in-
Tchy.s"Prà(r356)-
firmitas. (Cod.XIV, page 6.)

K.-
(4627)

^^B
(46zo)
,{.
:¡\ Manque, manquer.
Defectus,deficere, non satis ha-

f
)
Vide supra (4617). * bere, non ad sufifcientiam vesci.x-
Aien.niên
1(oùan. annus steriiis, annonae caritas.
(4611 (4628)
77.' Clef
j'tfr.
fc
Tel}

fc
II
(46 6)
|b|/
)tI
Ky.
.t
(4656)

*ffjb
1>1
Tsilie.
Tsitn.
(4657)

le"
(4658)
4, ) ET

Fourchu.
6 TRAITS.

s
iter. (Cod. XIV, pag.

Précé der, entrer.

(Cod. XIV, pag. 15. )

l|\# fort, brave, audacieux, cruel;


Vestiges, traces

Vau. barbare, dur; audace militaire.


,
14.
Bifidus. Tao-x, bivium; bifidum

Praecedere,ingredi, intrare, pro- I


I

deux pas

Pedum vestigia, duo passus ; for- I


tis, audax, férus, durus; miles, mili-
taris audacia, Tsè-x, avorum vestigia I
x-kouall, praefecti militares;
-
iitterae et arma; x ky, belli' instru-
;
menta tsy-x, superior lemplorum
;
ouên-x,I
I
II

,
I

I
I
I
PfIi
KoUey.
(4662)

1wA
*
|T.Resistere
7' (Cod.
Iseng.
(4663)
8 ET 9 TRAITS.

Retourner, aller, assembler.


Reverti, ire, congregare, conjun-
gere. Vide infrà (4673

jlljj Apre, dur, rude.


lrlit

)
QI
"1
ú.
voe,
(4664)

(4665)
,
S'opposer, empêcher.

YIV,pag.16.)
(Cod. XIV,
obsistere, impedirq.
pag. 16

Asperum, dururn, res difficilis


quod detinetur ne decurrat.

Année
Annus,
, âge.

trum maiignum.
;Oudn-x,
astas planeta Jupiter,
imperator,
id est, decem millia annorum; ts/ëll-
x,regulus, id est, mille annorum;
;
77/CIe¡;

as-
JI:
ftAJ,

;
.c.
pars pou, - x, eorumd em verb pars
- A' .dfi
inferior ; ye, YOllell-ta-x, avis defunc-
taJ-x, quoddam idolum xeou-x,
uitimam anni noctem sine somno
;
tis offerendus bos. Legitur etiam Ou transigere potationibus et comessatio
in eodem sensu.
;
.b vacand o x-ouan, anni extrema;
nibus

tv
kouey'-x, in fine anni muneribus se
:::r; Incliné, penché.
1* Inclinatum, non rectUJn;
invicem prosequi; tchodng-x, impro-
bus qui sub favoris specie litigaiatium
pecuniis inhiat.
Ouày.
(4659 )
,
*
Arrêter, cesser, empêcher.
S'opposer, empêcher.
Kuu,repugnare-
, ,
Resistere impedire obsistere, MjU
Py.
Sistere, cessare, impedire
stare. (Cod. XIV, pag. 18.)
ob-

ZIU. (4666)
(4660)
[12, 13 ET 14 TRAITS.
'Jtt:

1 ;
Vide supra (4657).
Expérimenté;ordre, arranger;
/%B* aller, passer.
Tsiên.
(466.) Expertus ;
ordo, ordinare ire,

Talus,
*
"J~S~ (10,663).
Talon.
imapedis pars. Vide i/lfrtl
(4667)transire.x-tay, generationessibiinvi-
y

cem succedentes; lay- x,


rei origo;
king-x, vel x-lién, expertus in aliqua
Ken. re, usum habere; x-lîiêti, annorunl
annis succedentium cursus.
(4661bis.)
fl
77/Clef.

Il
Tch).
tïlËf
Tse.
TSé.
(4668)
Caché, profond, bon.
Occultum, profundum, bonum,
rectum. (Cod. XIV, pag. 18.)

CARACTÈRES
YtY.
malum; hao-x, bonum et malum ; 78Clef,
vel mali operari.

CARACTÈRES JOINTS
7'
po-fin- hao-x, sine discrimine boni ~—~

s?
JOINTSÀLACLEF.
À LA CLEF.
S'asseoir
JJdjlL
malhonnêtement et.
orgueilleusement. I, 2 ET 3 TRAITS. Idem.

i|
Superbè et sine urbanitate sedere.
sun. Videinfrà(10,779).
(4669)
[10,779).
Vide i1!fra *t Maladie grave.
À

hu'.
1 yw. Morbus gravis. Videsupra(4064)'
1
JH~ Irrésolu, incertain. I v(Cod.XlV,page¡y.)
Animo Idem.

Tc
f~)~

p,
(4670)
fluctuans, anceps, dubius.
Vide infrà (10,794 i
et o,81o).
Tcha.
(4675)

*-;1.:
y ) ,
Pourri, pourrir.
Putre putrescere. Vide supra
Ne pouvoir marcher. (4077). (Cod. XIV, page V-)
B /I|3. Non posse incedere. Vide infrà t Hieou.
j[
v) (10,789). (4676)

Mort, mourir, finir, être dé-


B
(4671

J'üti Songe effrayant.


1 *.a
y*J\
'-'s ; truit mort des jeunes gens.
Mors, mori,
mori,fiiiire,
finire, rresolvi;
esoivi;juve-
juve-
M /yiL' Somnium terribile. Vide infrà ("' è
(12,772). (467) num mors, x-tche-jin-tcliy-so-py-po-
J h..1
éYèn, 4 77
l , , mors est hominibus ine-
mlen-tclle-ye
,
(467) luctabilis; chén-x-mo-yao-yû-chén-chïn,
N Retourner, aller, assembler. I ad bonam mortem consequendam
nihil est magis necessarium quàm se
tEfff
~M
0tN1-1 ey. Reverti, ire, congregare, conjlln-
gere, recipere se, ingredi, currendo
11.ouey contendere. A filia
fi
ipsum bonum reddere; ouen-x,morte
ddamnare; x-leào, mortuus est, à vita
(4673) x-mng, nupta pa- jam decessit.
~N}

)~~
rentes invisens; td-x, filia nupta ad
domum rediens relicto sponso x-
jî/l, mortuus; x-jô, dare manus; x-
; 9L.
M~
;
tiil, magistratum abdicare x-y, ad
bonam frugem se recipere; x-tou1 in
Videsupra(4677).

Mit ;
terram reverti x-tchïï, additio et sub-
Ssè.
(4678)
Mtj stractio, arithmetica.
p.
:
Vide slIpd (4677).

Ssè.

ycadavre.
LXXVIII.e CLEF.
CLEFdes osrongés (4679)

tttt gés: os rongé,


ron ge., ~~A Détruire, se corrompre.
jtjj c,-~id.-~L-vre Destruere,corrumpi,corrumpere.
- To'zU (Cod. XIV, pag.zo.)
\ra. Clavis ossium corrosorum : os cor- Ion.
(4674) rosum, cadaver. Legitur etiam Tay, (4680)
4 *it Fin, finir, achever.7
78;Clef.

.&,;&
ET 5 TRAITS. I
/~HLF ,
(4690)
Finis finire, ahsolvere,. com-

j f
I '-

Mori,finire, terminus. Legitur


Mourir, finir, terme. plere. (Cod. XIV, pag.21.)
Hüe.
Ya.
(4690)
o. etiam in eodem sensu.
Mv Me

) (468

Videsupra
1

(4681).
TjJL

vs.
Pourri.
Putre , ,
putrefactuln,
putridum
marcidum. Videsuprà(4141).
(4691)
Mo.

}J (4682)
Mori.
~- Mourir.
Vide supra (4.685).
Videsupra (3759). At
Tsou.

1
(4692J
Tsiïn.
'T' lit
bA ;
Vie (4683)

Vie courte.
Vita brevis.
7P
j
Tày
ay.-parùm'b
Danger, chose dangereuse
presque, peu s'en faut.

L.. ;
Periculum, res periculosa ferè ,
ab est. Legitur etiamTay,
m piger,
Yào. pigritia. Vide supra(2787).
(4684)

*Mourir,
..u.. mort. 6 ET 7 TRAITS.
Mori, mors. (Cod.XIV,pag.21.)
Tsou.
(4685) 7'
-p*/*
Lp.
Descendre, mourir.
Descendere, mori. Tsou-x,mori;
Ytt,
~f~~
Yang. cerumnae,
,;
Malheur, infortune, maux.
Caiamitas
punitio
ÏnfeIicitas, 111aia,
destruere.
(4694)
(4694)
utuntur hâc locutioi-le, quia in morte
anima ascendit, id est tsou, et corpus
descen
d d.. d est lu.
d it, id /v

Jri'~
r
(4686)
Vide infrà (4701).
1 Détruire, abolir, ruiner.
~j~~L Destruere, aboiere, evertere, ex- Piao.
lao.
tin guere, delere, fiiiire,exscindere, (4695)
lien,
-—
"vxtam
(4687)
auferre.
Sacrifice
7.£t que les Chinois font

Videsl/prà lors du printemps pour chasser


la peste.
(4687). Ezïl
(4696) Vernum sacrificium ad pestem
ien.
Zi.v expeliendam.

infrà(4712).
(4688)

^||q Videsuprà(3Ty9).
(3
XAt Jt
Hoen. 1san.
(4689) (4697)
t
I
être
(*
I

1
7f,
-

;
-;
IIetnon
diffen'e

Legitur
L'
Clr AfH|

t
t
Sufn
,.7 Sun,
ri

SInfirmité,
IB

H
/ytS" ,
(S)

^tf

(4699)
differre olnnino
omninopraecidere

Loi.
præcidere;

(47°o)
ferire,
occi dere

Infirmitas
ger, s
æger,
œ æglotus.
grotus-
;
i ,
Enterrer un homme vivant,
ou sa représentation avec un
cadavre; suivre, acquiescer, être
comp laisant.
1

Cum mortuo hominiseffigiem seu


alium hominem sepelire; sequi, ob-
secundare, quærere.

Différence, différent, différer,


différent couper entière- I
ment; blesser, et ne pas tuer. I
Mdifferei-is, diversum, J
Differentia,
;ferire, ;vulneratus,
occisus; proponere.
sed non
caput am- I
x-ssè,
putare, exstirpare, delere, occidere. B
etiam Chu in eodem sensu.

maladie, malade.
aegrotatio, morbus,
S
|
rM
^y|n

,'1
Tsâït.
(47°5)

70-/v(Cod.,/YIV,,
*

0ey,

hit--
*

r
*
^/iH
h
(4706)

Y.
(4707)

(4708)
8 ET 9 TRAITS.

Videsupra(4685). -

Maladie, infirmité.
Morbus
page2J.)

Ensevelir.
,
infirmitas aegrotatio.

Sepelire, humare, abscondere, ab-


dere. (Cod. XIV, pag. 23.)

Lucrum ;
Gain; augmenter, amasser.
augere, colligere, exco-
lere; ossa putrida; lucrum quod per-
Tchyvcipit-Lirexmercibtis.
cip'iturex mercibus. Ar-~
dTi.ci~tur
x-x dicitur d~e de re
78'Clef
4*
Y.r.

7P.'t
plena et recta.
B
defaim
Piao.
Tiftk Mort de faim, homme mort
.^||||
, dans les chemins.

«'
^Bb(4701)
(4701)
Famé mortuus famé enéctus
r mortuus, hominis
homo in vus famé i
, Vide supra (4702) et ilflrt"(4734).

Mm famé confecti cadaver. Legitur etiam Pong.


H|
tt
gonfl
Yy é.
Foft in eodem sensu.

HBTjPtPôhg-x, homme quia leventre


gonfle.
Rej
p
(4709)

* r- eter, abandonner.
Rejeter, ab an d onner.
Abjicere, derelinquere. x,vel tà-
.!.. x, mortuus. (Cod. XIV, pag. 24.)
neng. Homo ventre tumidus.
tumi dlis. Ky.
(4702) (47JO)

H
H|
-..
rl l'
Faire un compliment de côri-
d ll'éance à, quelqu'un.
Reliquum,
1* Y\.
/)/.
iiocc-re,
Reste, nu i re.
damnum in-
Reliquulll, nocere, damii-Lim
do /I ferre, fîaccescere.Vide supra (3759).
~tt
(47" 3) Yen Dolorem ex alterius dolore per-
ceptum significare. Vide supra ( 1264).
Tsan.
(47")

I Inégal- j;tt..
; ;
Mort, malade; obscur, téné-
H

H To)t
(Á-1.)
Inaequale. Oéy-x, stolidus, homo
qui nihil negotiorum novit. Legitur
etiam Noïiy in eodem sensu.
om.
yjr|(
,
Hoéli.
(4712),
breux

curum
stupide mourir.

tenebrosum
(Cod. XIV, pag--24.)
; ;
Mortuus, infirmus,segrotus; obs-
hebes mori.
78/Clef. Mourir.
h 10 ET II TRAITS. 79.tCie
ÂpAïti
Videsuprà(2
yx,
118).
Mori. Usurpatur etiam pro Yolien.

Youen.
(4713)
a,
ytt
efïïare
Lun.
Mourir, rendre
l'ame.
Mori, è vita decedere, animam
occulnbere.
Ta,

T~!~ Se corrompre, pourri. : (4721)

t
I
YJÎjy Corrumpi, putre, marcidum. Vide I *tlA3 Triste, chagrin.
Lan. '^(4744 et 5578).
7..1D1.. Tristis, mœstus; fœtum destruere,
(47'4)
Q(4722)
abortire. (Cod.XIV, page24.)

Hoen.
(4715)
Vide supra (4712).

/y
"T~t~

Oey.
x-touy, inégal.
Inasquale. Vide supra (4717).

Tuer,
"yP|)t
faire mourir, punir
quelqu'un du dernier supplice. h(4723)

Odeur fétide, puanteur.


Occidere, interficere, morte ali- yyfii. Odor fetidus, odor rei plltridæ,
(47.6) quem punire. f,
icheou.
fetor.

y
te
(4724)
1t!!l
*
FoibIe, infirme, languissant,
qui manque de forces. tm Tuer.
0-
Vey. Debilis, ii-i
le nescius, stoll"d
tolly,
,(
,,
iiivali dus. x-
firiiiiis invalidus.
infirmus
-
1 b es, igna
i d us, he
X-
Occidere. Videsupra (31p6).
(4717) LV.
rus, imperitus. (Cod. XIV, pag. 24.) 5)
(472

TîjjÈt Mort de faim.


T^I4^ Mo isissure, se moisir, devenir
7Æ ;
~~t~
JlAAMucor
(4718)
J
moisi, pourrir.
mucescere, mucorem con-
trahere, putrescere. X-ldn, res pne
Km.
(4726)
Famé mortuus sepelire.

vetustate putrefacta.

- m 6
TÎ~~ Mourir jeune.
tit 'W
Yë-x,m,-tla
Yë-x, malade,
A/Vi ladie, infirme.
,
de, attaqué
qué de ma-

Yg^Egrotus morbo affectus, aeger,


(4719)infirmus.
4719
-.ttt,-.t

Legitur etiam Tieineodem


°
sensu. (Cod. XIV, page 25.)
nu (4727)
() vat;
Inang.
472.7

mori
In juventute mori. Kïd-x, millier
cltive sponso defuncto viduitatem ser-
,.v
koue-x,

;
d regni defensionem
ad d r
bello mori; tcnang-x, inter decimum
sextum et undevicesimum annum
,
d

tchÕng x inter duodeciinum


in

-
et decimum quintum annum mori ;
Très-fatigué,
T'.c:.. très-affligé,
m., ou , ,
hid-x J inter octavum et undecimum
annum mori ; voîl-fo-x,ii-iter-prilTitil"
très-malade. et septimum annum mori, sic dicitur
Hoêy Summè lassus, valdèafHictus, vel quia non utuntur veste lugubri cum
(47--) summè oecfrotus.
slimmè œgrotus. id contingit.
(4720)
»chf. -rÆ. Fin, détruire, se corrompre. 78'Clef.
AMy
S ,.
~T~ 4

Tsao.
Fin, finir.
,
Finis, finire conficere. Legitur
etiam Tsa3 vel Tsieou in eodem
XIV, pag.
r
::TTrumpere.
.1.ou.
(3776corrumpi,46
Finis, destruere, 80).
cor- ---'et
sensu. (Cod. 25..) YV
YtY.
ya: (4736)
(472.8)

~~t~ Os de mort. y'T~ Vide suprà (4719).


fjE| Hominis mortui ossa, mortuorum
,Tse )
.J.se
(47>?\
ossa cum putridis carnibus. Vide infrà
(v12,614)'.
Y*.
(4737)

XIlÎ x-chy, cadavre qui n'est pas


12 ET 13 TRAITS.
7..t:£i- corrompu.
Demortui cadavernon coruptum.
Ki'âng.x-tsang, bombyx postquàm alas
J:I!. Pourri. (4738)
as-
A/M sumpsit.
y, Putre. x-nong, putredo vel sanies
J
l-loey.
(4730)

T-dÊ.
-x
in carne iatens.
'jf
—^It Ensevelir un mort.
Mortuum sepelire, defunctumves-
;
tire. f-x, mortuos in loculo collocare
Pourri. Lien. xo-poiî, mortuii liinteum.
Aftl Putre. (Cod. XIV, pag. 2j.) (4739)
x- p oii, mortit i nteum.

Fén. 14, 15 ET 17 TRAITS.

Ifil^ (4731)

Im.Y.
~-t~
I Affljf
Mourir.
Mori, finire. (Cod. XIV,pag.25.)
y~
* Mourir.
Mori. (Cod. XIV, page 26.)

Ssl. Ngây.
(47P) (4739bis.)

Tuer, mettre à mort, faire Ensevelir un mort, aller à un


-:h

1W
T~~} enterrement.
/*.iri mourir, mourir.
Occidere, interficere, interimere,
'7".,. Mortuum sepelire, funus deducere,

B
morte afficere, mori, mortem obire ; I PIn.
(4740)
cum vestibus et culcitris defunctum
in loculo collocare. Song-x, funus
(4733) sternere, dejicere.
-
comitari ; tchïï x,cadaver efferre ,
B l(| x-heng, cadavre qui se gonfle,
homme qui a le ventre gonflé.
exportare.

B Pj'ng,
ong' L..
Cadaver intumescens, homoven-
P- in
tre tumi.dd us. Legitur etiam Pong
~M~~ Kin. Vide suprà
sup (4726).
(4 7

H (4734) T7'd'
eodciem sensu.Vide supra(4702).
(4 )

TPFI.[
J-
(4740

7.OlnnhlO, , Ta
Totalement, finir.
ex toto, finire, exhau-
rire, desolare vastare. x-ly, totis
*"
^>^1
Avorter.
Abortire, antequàm nascâturfoe-
tum perdere.
an.viribus. Ta.
(4735) (474a)
,T„)
7$.' Clef. *.Érf^

fi,,,,(4743) (4714).
Sou.
Pourri, se corrompre.

rumpi. (Cod. XIV, pag.26.)


I
Putre,marcidum, putrescere,cor- I
I
I
I
"":I.:
PiX.
ilc
(4749)
Enveloppe. dure des fruits,79-ci#
coquille, écaille. >G?
Cortex durusfructuum, putamen,
squama. Hë-îao-x,nucisputamen Xchu
kouëy-x, testudinis cortex.
;
A

à.!1'- Abondamment, plusieurs.


Lan.
Vide supra

I
I
rllfv
- Yn.
;
Abundanter, multi,singuli quod-
libet; familia imperatoria quse regna-
(4744)
vit ab anno mîHesimo quadringente-
yWBlesser, piquer, percer, I
(475°)
simo primo ad annum millesimum
/àyi/ Vulnerare, pungere, confodere; I centesimum vigesimum secundum
Tsiën
(4745).
vastare, delere, conSlllnere. I
I tchrmg, aequinoctium ;
ante Christum. x-x, cum moestitia; x-
x-AIli., quàm
diligenter; x-chy, sincerus, fidelis; x-
*
.;
J..
Z' Maladie ou peste des animaux. I
Morbus seu pestis animalium I ,
tsi, sacrificium quod fit quando iugu-
bria deponuntur.

bestiarum vel animalium pestilentia.II


Là. (Cod. XIV,pag.2<>.) 7 ET 8 TRAITS.
I

ere,
14746)
\,{Q
tL Videsupra
Vide suprà (3746). Item
Iteln proh.i
prohi-^
sistere.

LXXIX.0 CLEF.
,
Kiéou.

:
(4751)
I
~t~
X
7j?.' Clef.
A~

,T•*chu
CLEF des bâtons bâton, I
1tJ
*

m. Cracher.

««•
arme militaire; frapper. I
Spuere. (Cod. XIV, pag. 29..)
Tchiï.
Tchü. C u. Clavis bacuiorum
trumentummilitare;
: baculus, ins-
Ferue,tundere.
I
Hia.
(4747) Legitur etiam Toûy in eodem sensu. (475»)

xtt
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. JJ-
Cha.
Occidere
tem damnare
;, ; ,
Tuer; extrêmement.
summoperè innocen-
feram assequi di-
4 ET 6 TRAITS. micare cum intentione occidendi. x-
(4753)
7 3
-
îchy leang-ko-chy
A A-chm,
/1 duabus horis
dimicaverunt; x-tsqf; nequam sic jo-
1\ttb Mettre par ordre. ,
J Jir Ordinatimdisponere,ordinata dis-
culariter meretrices vocant suos aman-
tes. Legitur etiam Chdy,differentia,
Pân. (
positio. Vide iJifhl 5924). obliquè, aliquid inclinando vel tor-
(4747bis.) quendo eiffcere ut aliquantùm angus-
tior et minor fiat; descendere.

.f:
t.::!lJ
Frustum,
Fragment, segment, partie.

coiitinuae, actus
noncontinuas,
segmentum, pars, res
M Vide suprà (4749).
- non Cheou-
comoed ioc. Clieo'u-
aci us comcediae.
Toúan. x, manuum habilitas, seu ars failen- Kw.
(4748) ;
di ta-x, potior pars. (4754)
Régal;
rBBf
t

B
I
1
e
B

m
T 7Y'
t

Tch
tti
'fi'
7}!Clef.£
alentour;
ri. o.
y^rAt)OS
H-

,1.

:a
(4756

.x.
aA
troubler.
Régal;
entour troub
al

SIus; turbare.

9,
cat;

pttj Temples, palais.

IZ)
la chair

meodeirrsensu

10 ET
;
•E/pulaemagnifi
os avec de

;
II

Templa, palatia, aula, eminen-


T'n ^01es dOlnus; postremum agmen,
)zen,..
lIA..
ler.

TRAITS.

111Inora mérita, custodd.iasagere.Kôug-


v-

dolentium interjectiones.

,
Détruire, rompre, jeter.
1.
x, vel lzoang-x, împerial1e palatii-iin;x-
I
carosimulcmu
cum
Legitur etiam Yvao*
item Yao, imitari.

;
I -~C
F!t
Chao. (12,172).

aK:.

'-t
(4762.)

Kan,
F.
(4763)

(4764)

rr
Nom d'une ancienne musique. 7.9.'
Nomenantiquaemusicae. Vide

Guérir.
Sanare, sanitatem restituere, cu-
rare. Vide infrà (1 1,345).

Frapper.
Percutere, tundere, ferire. Legi-
tur etian1 Kdn, tympanum pnfsare
vel tundere. (Cod. XIV, page J.2.)

Grand King.
Magnum Kïïig, ântiquum instru-
infràA
~S~
Clef

Tchzl.

*
N
b ;
8=1
DestruererUlnpere, dejicere 1 mentum musicae ex lapide confectum,
B To"-x., I
maiedicere alicui. To-x, Hiao.aratn ferro simile. Vide infrà(6o44).
;(4757)

x-tsdolor nilllius,ninlia
tm
x-tsy, dejicere x-pdng,obloqui,obtrectare 1
dolor
n
nimia
Legitur etiam Holy, puerorumiactei
ægritudo.
S
aegritu d o.
1
(4765)

MN dentes cadentes. 1
LXXX.C CLEF.
Travailler :déni,non.non, Sof Clef.

Tc
BB
S)
J!tX.
(4758)
beaucoup.
Laboribus se frangere.
etiam Ky, tundere, percutere, ferire. I
(Cod.XIV,pag.3I.)
Legitur
1
#CLEFdudéni
t'

you.
y*u
(4766)
Clavis negationis : negatio,

nonnuIll lus ~- ne
us ; x-tso, r..L
ne, adverbium prohibitivum. x -pi; ,
; ne id facias. Legitur
f-y-|

VOUe

B etiam Ou in eodem sensu.

BB
y(4759)3|\S?
>3&^L

tiendoexercetur,diuturna
Patience à supporter.
Toleratio, fortitudo quas in pa-
tolerantia.
tiendoexercetur,d,i.uturnatoi,erantia.
m'i tl* Videsupra
(655).
H fpttà Battre, frapper.
Rouan.
(4766
bis.)

HS
BHB
N~~Bm

~tj~
IE£SL
Ngeou.
,
Percutere, ferire, aliquid baculo
percutere.
percutere- CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

1, 3, 4, 5 ET 7 TRAITS.

B
12, 16 ET 19 TRAITS.

Nourrir un enfant.
Ik
\Jk
t , Mère femelle.
Mater, femina 'in omnibus spe-
~N Puerum iactare. Videsupra(2082). mou. ciebus. x-tsîn, pro pria mater; ky-x,
KeofU.
(4767) noverca; tse-x, avia; ju-x, nutrix.; ky-
)
(4761 x, gailina; x, vei tsieou-x, quoddam
80/ Clef. fermentum quo utuntur ad fermen- 1 ———— BI,t Clf

,
-B): tandum vinum.
LXXXI.e CLEF.
\TÎ Chacun quel que ce puisse
Vou
[>1 ; P).
être desirer ardemment.
Singulus, quilibet; concupiscere ; P|1 : CLEF de la comparaison et
de l'examencomparaison, exa-

CI,8 ;
M'èy.
herbarum luxuries. x-x, saepè, fré-
(4768) men; comparer, examiner.
quenter. Legitur etiam MIy, agrorum
bonitas : tieh-x, terra fertilis. Item
Mêy in eodem sensu.
4774
Pl.
(4774)
aVIS comparationiset examinis
comparatio examen comparare
:
:

unum cum alio, examinare; régula,


mensura, ordo; sinlilis, propè..v-
iIJ:
-p--8.a..
Videsupra
slip/"à (4768).
1
;
fang, comparatio x-jû, exempii gra-

Mèy.
tiâ;po-x, differt; x-my, constipatus;
x-Till, domus constipatae, vicinus
tien, respectuvei ad comparationem
; x-
(4769)
-
totius orbis. A*-yïï-chén,tsé-tsin tchy-
— Homme très-mauvais, homme
- - - y
kiay; x-yü ngo,tsé toûy teh -youen :
|J|A suî cum bonis comparatio est ad pro-

**
qui se conduit mal.
Homo pessimus , homo pravè
grediendumscala, suî cum malis com-
paratio est ad retrocedendum princi-
Ngày.
(477°)
agens. LaÓ-x, convicium in libidino-
sos, originem ducens ex quodam ho-
mine dissoiuto qui hoc modo voca-
1

:
pium. Legitur etiam Py, præparare,
simui conjungere x-pou,criminum
tribunal, nunc vocatur Inng- pou; x-
batur. pou, quaed am terra; x-x-jên, universe,

Sd.
"QîjT
Mère.
Mater. Legitur etiam TsÓ : x-pf,
gare obsequi ,
ita est. Item Pf, pervenire, congre-
, pecten constipatus
x-nïén, quolibet anno.
:
Ts ie. mater. (Cod.XIV, pug.jj.)
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
(4771)

Venin,.nuire, être nuisible;


5,6 ET 13 TRAITS.
*
uti/A
j
des
Tif.
méchant, mauvais, cruel; nom
ulantes
desplantesqui
(4772)
santé
nuisibles
qui sont nuisi b les à la
es hommes.
sante des 01111nes.
Venenum, nocere, noxium esse;
improbus, malus, crudelis; nomen
J py
distant;avertir.
1

;
Fatigue, soin, travail éloigné,

Lassitudo, diligentia, labor; re-


(4775)motum, distans; monere;aqua è fonte
herbarum hominibus noxiarum. x- promanans.
yen, verba venenata vel alicui noxia
x-sut,corperversum,voluntas per-
; *m* Animal semblable au lièvre,
;
versa po -ydo -kiên - x - ta, ne iilum
oculis malignis intuearis.
èvp,
mhV ,
qui a le poil de couleur noire,
une grande tête et des pieds
.LCo.
comme ceux d'un cerf.
~~-~ Nourrir.
(4776)
Qiioddamanimal lepori simile,
lîjljl. Nutrire,alere. Videïnfrà(8,4-35). pilis nigris, magno capite, et pedi-
Yo. bus cervinis. (Cod. XIV, pag.37»)
(4771)
M H,
SI.r Clef.
tb ;J'
M~tl Aider, donner du secours,
bien traiter, traiter honnêtement;
serré, épais.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

4, 6
TRAITS. &•' Clef.

Pt 5 ET
;
rium,
I
,
P)'.
(4777)
Auxiliari, liberalitertractare spis-
J
sum, crassum, clarum. Sf-x cincto-
vel ejus fibulæ; x-lieou,l'ami
et frondes valdè rari.
J1
U<3u

Pao.
Poils naissans.
Dicitur de pilis nascentibus.
Mao.

I .m.
m Vide suprà (4777). Item x-lîiig,
nomen cu jusdam ioci.
te
ta (4782.)

Feutre.
Subcoacta. Vide Îlifrà (4815).
pj:
Tchen.

-
(4778)
(4783)

dl
*o.)
;
H iDJb Nombril. * Jgg) Pensif.
Umbilicus;item nomen cujusdam Cogitabllndlls, in cogitatione de-
mH
N~ y \ê ioci.
-
fixus-.
piii madefacti. (Cod. XIV,
Pitt
(4779)
1f.:t Orner quelque chose avec des
Lièvre.x-tou, Jt|*T* plumes d'oiseaux.
y!~ Lepus. lepus qui, per amba
HBgescurrens,
Avium piumis aliquid exornare;
venatores decipit. *
E
item galeas superius ornamentum.
Tsan. (4785)
Legitur etiam EÎ11 in eodem sensu.
(4780)
(Cod.XIV, pag. 40.)

Laine très-fine, ou poilstrès-


fins.
LXXXII.C CLEF. 96)
t™a m Lana tenuissima, vel pili tenuis-
, simi. (Cod. XIV, page 40.)
14786)

;
\2-'Clcf>

Hp -aherbes CLEF des poils et de la laine:


poils, laine, plumes des oiseaux, :e4: Poils ou plumes qui tombent
""t!!:t et qui repoussent de nouveau.
ao. vieillard.
:
Clavispilorum et lanze pili, lana, Sien Pili seu piumae cadentes et iterùin
(4781) ; ;
avium pluma:, herbae senex. Po-x, (4787) nascentes; aves rostro plumas renas-
centes componentes; pulchrae plumas,
terra quae nec herbas profert item


externum regnum, vel barbarorum pulchri piii. (Cod.XIV,pag. 4°')
regio. Legitur etiam Mou, vel Mo.
non, sine. I
7 ET 8 TRAITS.

T~ Nom d'une idole qu'on ap Poils longs.


pelle ordinairement x-Illng. Piii longiores ; deciesmiilesinia
;
San Nomen cujusdam idoli, vulgo x pars unius leatig seu uncias Sinicæ
Hao. centumfila
serica;nomen
fila serica; nomencujusdam
his.) tâng. Legitur etiam Chân,vicieujus
(4781
centum cujusdam
dam nomen proprium. (4788) jocj0resminutissima,nihii;x-ly-
82' Clef. po-iehà,nihilomnino errât; ssê-x, tapes panneus. x -y, ;
vestîs îanea 82* Clef,
ho-x, tela quse igne non absumitur.
.:f. atomus, res minima. Et
Legitur etiam Tsouy, quod faciiè fran-
gittir,fragile, debile.
mtVideÍlifra(4813).
Jông.
Mâo, ihao,
,

(4789)

; 9 ET 10 TRAITS.

t
~~Tl
Ballon
Kd-x, sorte de tapis.
fVnU
sorte d'étoffe faite Quidam tapes.
'tr~~ avec des p l umes d'oiseaux. Chu.
Kiêou ;
quaedam tela ex avium plu-
Follis
ulis contexta. x-tse, follis lusorius ; (4797)

(4790)
-
tà x, vel hy -x, folle ludere;hy-x,
foiiis vento plenus. Vide suprà(4797).
Chïî,
Videsupra(4790). (4798)

Kiêou. Mue, oiseaux qui changent


tinpl renouvellent leurs plumes,
rH~*' ou
(4790

-${ Tapis de laine. T'to.


To
oiseaux qui muent.
-t1!S
Tan.
r-w-Al
Tapes ex lana confectus. (4799)
A. de
Avium
plumas.
1
sensu.
L.. 't.d
d fluvium,
fi aves mutantes
Legitur etiamTouy
m in eodem

- 4
(4792)

*/uÇy
Kûe.
Oiseaux dont les plumes sont
courtes.
Aves quarum plumse sunt brevio-
res. (Cod.XIV,pag. 41.
pW
Quidam
Ho.

:
(4800)

"*Jt
Sorte d'étoffe de laine.
laneus pannus.

M
(4793)
Sorte de gros tapis épais, fa-
Cils. briqué avec les poils les plus
j~
T/-/ osrossiers des
animaux.
1.b
Cilia, ciliorum piii. grossiers des animaux.

Tsie,
Quidam
(4801)
crassus tapes ex piïis

r
animal ium r
grossioribus confectus.
(4794) (Cod.XIV,page43.)
~)p~& Vide supra (475)4) et Ílifrà (6695). -" Séin-x J poils longs.
Pili Iongiores. Vide infrà (7971).
TSle.
(4795) Choay.
(4802)
~-~ Poils très-fins des animaux
J
-qr plumes qui naissent sur l'estoma J!t.
Jt¡ x-tëng, gros tapis.
Tcho
Tchoùy.
(4-96)
des oiseaux; tapis de laine.
AAnimalium piiitenuissimi; plum
1
*
Ta.
Tapes ,
crassustapes manu ru-
diore confectus. (Cod. XIV, page 43')
quse nascuntur in avium pectoribus
(4803)
t
S.2,,Clef.
*#t
Mfc
Tie.
'*
Étoffe faite avec de la laine
trèsfine
Pannus ex lana tenuissima confec-
tus. (Cod.XIV,pog. 43.)
I
I tuor pedibus juncturas habet et sub 82/ Clef.
ventre rubros piIos; haec cauda piiis
valdèprolixis instructa est,et ad-hibe-
tur ioco vexilli. Item millesima parsMa„o.
::e
-r:.

|II
A
Mao, (4804)
l > seu uncixSinicw.
unius leang S"
Mao.

4^
7H/eH
Jlng.
So-x, sorte de tapis.
Tapetis species. Videsupra (4786).
(Cod.XIV,pog. 43.)
I j~St~
jf1 j Ta-x, gros tapis.
Crassus tapes. Vide supra (4803).

à
Jong. I Tëng.
I (4812)

,
l (4805)

ET 12 TRAITS.
I
Tg
ST.
*
Poils fins des animaux ou
plumes ifnes des oiseaux.
'-I Cils. I Jong
ona'
Animalium pili vel avium plumae
.J
TEt< Cilia, ciliorum pili. (48m)
tenuiores. (Cod. XIV, page 43.)

Sie.
(4806)
I
-)t~
t~a x
Ailes de l'oiseau Tsieou.

t ^JU
\J!ls
- J
TSle-x, sorte de bonnet blanc. | Tchano-
.1.C
Alee aviculae Tsieou. Vide infrà
(I2»5?2^)- Tsiiio-x, vestis contexta ex
illiusaviclilueplumis.
Quidam antiquus albus piieus. I (4814)
Videsuprà(650). I
Ly.
(4807) 13, 17, 18 ET 21 TRAITS.

~t -~Mb t~~
~t
ïhW
Sorte de tapis fait avec de la
laine rouge.
Quidam tapes ex lana rubra con-
jaX ,
Feutre, laine mise en œuvre.
lana eiaborata
Subcoacta ta- ; ,
Sorte
MA
(4808) fectus. (Cod. YIV, PaS- 43') Tclzën. pes ex fana coacta et compressa
(4815)
(48-5) vu l g x-tiao.
vuIgà X-tidO. x-mao, laneus pileus.

Sortedetapisétranger. M
Quidam
su.-
j~~
de tapis étran er.

A
g
crassus tapes foris con-
fectus. x-ho, tapes ex lana confectus.
Videsupra(4815).

(Cod. XIV, page 43.) Tchën.


(48og)
(4816)

Nn
t~t
jèik-
TR?~
Poils courts, ou laines courtes. * aa
-I..[¡"
y*r
Cheveux
C h eveux épars.
é pars.
Pili non longi, vel lanas breviores. Capilli sparsi. Pang-x,ennes per-
N! Mb,
(Cod. XIV, pag. 43.) misti. Legitur etiam Nàng, capilli ex-
Jdng. tensi. (Cod. XIV, page 4^ )
(4817)

ttS 3~~ Queue de bœuf sauvage, qui x-chu sorte de tapis.


~M J~~ est garnie de longs poils et qui ^pp Quidam tapes.
sertd'étendard. u.
Klit
~~M (4811) Cauda bovis silvestris qui in qua-
(4818)
82:

t~ i
Clef.
1yr^e' albus
Quidam
-
M

tchang.
~~F~
pannusex
albuspannus
Sorte d'étoffe blanche faite
avec de la laine très-fine.
extenuls-
tenuis-
sima iana confectus in regno Kâo-
(Cod. XIV, page 44.)
R3
^D1
Mông.
(4823)
Peuple, peuples, multitude
ignorant, imprudent.
Plebs, populi, multitudo
cius, imperitus, imprudens.
;
; t:t
nés-
9].' cty
eV

qj

LXXXIV.C CLEF.

LXXXIII.' CLEF. 1
iy
*
CLEF de l'air:air.k S4'Clef.

: Clavis aeris : aer, vapor, vapor

f
r:ï:
83'Clef>
a. CLEF famille, des familles (
humidus. Cod.XIV, pag. 48.)
FT4 surnom, titre d'honneur. Ky. [(Í

(4824)
* Clavis familiarum : famiiia, cog-
Chf.
<*y. chf.
G"'hIJ
nomen, titulus1 honoris,
1 x differt
J"lI' à CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
(4820)
(482°) f quia stng dicitur abb antiquissimo
stng,
familiœ capite, x vero ab aliquo re-
4, 6 ET 10 TRAITS.
centiori qui ob mérita in familiic
caput erectus est. Legituretiam Tchy : Æ
Yolie-x, quoddamregnum in regioni- :t. Matière en mouvement.
bus occidentalibussitum. Item Tsïng, H\i Materia su b motu, et quidquid
nomen cujusdam loci.
Yân<r respectu sui oppositi dicit perfectio-
(4th5)
nenl, ut ccclum. Vide infrà (i 1,800).
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.
9"Matière en repos.
ET 4 TRAITS. |Pt I Materia sub quiete, et quidquid

,
1
respectu sui oppositidicit imperfectio-
a.
*

!:::.i
,
Arriver hôtellerie ou lieu
Yl1.
(4826)
nem, ut terra. Vide infrà (11,797).

T( dans lequel on peut passer la nuit.


Air qui présage.
Sy.
Pervenire, hospitium ad noctem
transigendam. Td-x, plerumq.uè, pro
majori parte; kên-x,arborum. ra-
/\j
JM
l'cn.
hày x, iatrones maritimi kouë x
;- ;
Praesagus aer. x-kp aer corruptus;
-J
jào-x, perturbatores pu-
gitur etiam Tf, ,
dices, radix, origo, principium. Lc-
origo principium
(4827) hl' ;
pestis regni
cae quietis
iblli* lllg-x, augur qui vera
lA

constans ,
quaedam constellatio quatuor stelli:
pretium vile, ignobilis
item Tchj, nomen cujusdam loci.
praedicit, sic dicitur à quodam augure
antiquo qui ita vocabatur.

Air, temps, odeur, haleine,


É :sEt-
SLF
Y\¿
Peuple, sujets, grossier.
,
Plebssubditi, rudis. ChtÍ-x, vu]
gus. Ssé-x, quatuor vuIgi diffelentiæ
zn.. i'lcet "1ho
,.,.Tt\{
Ky»
Aer, ,
vapeur, exhalaison.

,, ;tempus
exhalatio
odor, anhelitus,
rerum omnium
Mill.
(482a)
SCI
colas ; hong,
: ssé, sc ;l ares
fabri;châng,
g,
non agri (4818;
vapor
principium quodeu m
immateriali
principio ïy intrinsecè res cOlnponit;

; tâ-x
OuaÎl-x, populi, omnes hommes ; mercatoreï
lieoi anhelare, molestiamafferre, moleste:
x, vagabundus, plebs
duo sidera sic Yocata.
et siào-x
constitutio ;
ferre. Ly-x,vires; x - pin, naturali*
tsïé-x, viginti-quatuor
; CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. fy?Clef.
t,tC!if.
fc*
partes in quas annus divrditur chy-x,

; ,
animi deliquio corripi, item operam TRAITS.
V perdere e/-* daae materias princi-
pales, scilicetydng,purior, etyn, im-
1 ET 2
Chouy.
l\J\ purior; ssl-x, quatuor anni tempora.
-
Lo x, sex materiae, scilicet: i. a fil , T~j~
V Aider, secourir, élever, enle-
z?ydng, 3,aventus, 4. a pluviay 5,aobs- ver en haut.

t-
pus serenum
,.-
;
curum, 6.aclarum. Tien-x-tsfng, tem-
,',
tit-x-leào, molesté fert ; Tchzng.
,
)
Opitulari, succurrere, in altum
tollere; cognomen.' Legitur etiam
rp !/'p ofFerre,
(48> fchîng,
(48)2)
accipere vide
Id supra

1
hiiiig-x,

,
suavis o d or; x-sse-llgo, hoc
h

tûs et corporishabitus;
h b.
;
mihi molestiam affert x-siang, vul-
tchouen-x,
LI
(20) :
;
item ordinare, cognomen, no-
1 A" ex- men cujusdam civitatis.

; , Mx-yun
tremus spiritus, anhelitus.

Chaos,
toutes choses.
chaos principe de

primum rerum materia-


\lt>
7]V
Gelée,
Ping.
glace, eau congelée
par la force du froid.
Gelu, glacies, aqua frigore con-
creta; operculum tubi in quo sagittae
(4833)
(48,9)liun-i principium; cœli et terras vir- ponuntur. Tong-x,gelu concretum ;
J
tûtes simuiT imitasad res prodjucendJas; ssl-x, glacies quando incipit diffiuere.
laetasigna, dextrum omen. Legitur etiam Ping, frigefacere, gla-

Ît \n
*
ciare. Vide supra (669).

Vide supra (4829).


/(J Rivage.
Littus. (Cod. XV, pag. 2.)

jL..
Yïin.
(4830) Ky.
(4834)

7)(— 111,
Perpétuel, continuel, qui est
de longue durée,éloigné.

/|V
CLE
;/Clfj:
.j~jt~~ F
LxxxV.e CLEF.

Clavis aquae :
de l'eau : eau.

;
aqua,primum ex &-
yong.
ong
(4835)
Perpetuum, dinturnum, remo-
tum, nngum, semper. Legituretiam
Y611g. Vide infrà(10,021).

Choses poussées par les eaux.


x
Cil0' Chouy. quinque eiementisSinicis
Ciwhy.
y,y (4831)
liquata. x-yn,argentum vivum"hy-
drargyrum; tso-x, secreto alIi-
metalla

1. os addAfiu-
fi
:1J"-"
TSnt
Res ab aquis impulsas
per aquas.
; homo su-

îâ-puig-x,
Idem, A-
randum vel malè agendum adjuvare;
, metiri æquaJtatenl
1. loci ex
aqua, aliquid ad libellam exigere tOlty-
1.
; ,.A
(4836)

Homme sous l'eau.

stitio jîn-hid-x, aliquem in ruinam impel-


;
;
lere po-fo-x-tou, climate uti adverso;
tà -x, aquam haurire fông-x, bon
vel maiavis influens, quaedam su per-
a Ny.
1(4836bis.)
bis.)
(4836
Homo sub aquis. Videinfrà (514p\-

||
in eligendositufortunato ad
Flotter, surnager.
manda ;,.. ; ;
iedes exstruendas vel cadavera hu-
x - tSIng, crystaiium
vel1 x-pa, genii aquarum
-
x pë,
, clima,
x-tou, 1"
m
Fin. ùifrà(4929).
Fluctuare, aquis supernatare. Vide

regio; x-sing, tranquillus, lenis. (4837)


b
1 b
jf
Jjl.des
Si.e Clef,

-~
Ruisseaux sortandatéralement I
grandslfeuves.
gran d s neuves. buslate- t'Y
Flux de la mer vers le soir.
Fluxus maris vespertinus.
8;.' Clr¡.

Clmiy.
Chez/y,
eyraliter
(4838)
(4838)

Terrains
J i
plats
Rivi è majoribus fluminibus late- 1
ra 1ter prodeuntes,
pro euntes, aquæ
teraliter saliens.

rivière.
scatungola-
aquae scaturigo

t
a- 1

situés près d'une I


I

S
-* s jà
Sf.
(4845)

Eaux qui s'étendent au loin


dans les terres.
Aquae longé in agris se extenden-
*
ChoÙ),.

Tmg
~li
g*
Terra plana in lfuminum margi- I
./Y.Lang.
(4846)tes* Mtao
, , -x, aquae vaidè, extenso ;
(4839)
L.. :
nibus. x-tcheôu-fbu, urbs in provincia 1
17v 1.' , Legitur etiam Ting
Fo-kién.
aqua clara et immota.
T:" Il
x-yng ,
I
g
n
x-x,resvaldè extensae et sine iimi-
tibus.

|I
<~t Jus, suc de viande; suc ex-
primé des fruits ; neige et pluie
tombant dans le même temps.
S
1
1
Tsieou.
Vide infrà(4c?09).

,
(4847)
Tchy
(4840)

; ;
Jusculum, SUCCLIS carnis; succus
expressus ex fructibus nix et pluvia
I

Jf
>*
jr:- Eaux entièrement desséchées.
;
,
g
I Aquæ omnino exsiccatiE aiiqua-
simul cadentes unire, jungere.
tenùs, ferè.x- ko-siào-kâng, aliqua-

-
prière prière desirer
,
Demander, prier faire une I
pasion,
avecpassion
dés i rer avec ,
Hy
(4848)
tenus potest esse contentus.

, ,
t.
Piscis
A, Poisson qui nage sur l'eau.
011. souhaiter ardemment.
Kiëoii
(4841) Quærere, petere, rogare, obse-
crare, appetere, desiderare, exoptare.
!a

laii.
Chan.
Cf
aquis supernatans
nassâ captare.
; pisces

(4849)

3 TRAITS. .:r:: Sueur. -


i Sudor.Fa-x,vel tchil-x,
A1
; su dare,
,}t-rt
*

JVf
Eau qui coule en diverses
branches. )f
Hcin.
H,
care;
sudorem emittere jân-x, legesrevo-
,v
x-mao-kong, pori corpons.
Tchâ
'T' 1 /(
(4842)
Aqua
Aqua varjjs rami s fIuens.
variis ralnÎs lfuens.
nomen terra?. (Cod. XV, pag.
Yéti-x,
Y!Il-
4')
x1
,

1 Eau salequi ne coule pas,


eaux stagnantes; sale.

Lho.;
l~~lj~
,"J
*Jf
Bruit d'un courant d'eau, ou
bruit de l'eau qui frappe contre
un rocher.
(484-3)Sonitusaquæproffuentis,
in saxa impingentis
retrocedendo excrescentis.
-
seu aquas
aquœ sonitus
I
gJ
Où.
5
.d
Aqua sordida quee non fluit, aquæ

cidere. "J' ;
stagnantes; sordidus; deprimere, oc-
x-so, mali
so, praeteritac vitae
mores kieou-jhi-s-
ko , .,
maiimores.Legitur
etiam 01;, sordidus, poiiutus, pol-
luere, inficere;item Yfi,nomenfîuvii;
item Oïia, scaipro foraraen aperire.

tt
tJTj F
Flotter.
luctuare, aquis supernatare. Vide
Videsupra(4851).
F
ran,
n.
WWW)- Ou.
(4844) (485.)
Asperger,

t
tt
lu
tt
f
.Y
;
V*
¥c"ffl
; Asperger

Chouy.(485 î)

f(y..
(4854).,1b
yt
(4854)
Aspergere

Nom d'un lfeuve.


Nomen
I
promptement.
cito, velociter.

fîuvii in provinciaHô-nan. I
MOllg-x, locus ubi sol occidit. Legi-
tur etiam Tsé,
T. profluentes
fi aquae, quse
I
lteruln se occultantes sub terram pe- I
I
I

I
I
Chou].
9R
m ~*~~

N
Yu.

juang. d'eaux, ,
(4860)

idèbordement
sub aquis mergi, submergere; item 8y.' Clef.
KÕ in eodem^erisu.

Eau qui coule.


Aqua fIuens, profIuens. Péii-x,
aqua velociter fIuens.

Eaux profondes et étendues


débordement d'eaux, inon
inonda-
d ,-~t-
f
Choziy.

I
netrant. I ; surnom.

B
J.. Toi, vous.
, ;
I , ;
(4861)Aquae profundae et alTIplæ, aqua-
rum exundatio inundatio cogno-
-
(4855)
j/L
A men. x-tchy) ïacus; x-yang, mare; x x
Tu vos item nomen fîuvii gt I
dicitur de iacrymas continente.
B jù. urbis in provincia Hô-nân. I
m
*
il' 1 Nom d'un fleuve.
Nomen fîuvii,aquasinuosè flllens.
I
M ~W* Mercure. (Cod.XV,Pag.8.)
Johy.

?
ong.
)~ 7|V Hydrargyrum,vulgo clIOÙY-YII.Le-
m fpng
(4856)
gitur etiamHong in eodem sensu. I
V
V
f
(4862)

/y Séparer, au moyen de l'eau,


choses pesantes d'avec celles
tt '-r
IL
Fleuve. I Tt
a
les
qui sont Iegeres,
Tf pour en retirer
jç._
Nj
tlnng..appellativa
(4857
; fi..
Flumen. x et ho sunt fluminum
: x suntaustraliavel ma-
lA sunt umlnaseptentrlonaJa
Jora 110 1.

seu minora. x, vel Yang-tse-x, nomen


cujusdam fluminis maximi.
I
I
I
I
I
J
J486 -

y être cachées ;
les parcellesd'argent qui peuvent
,
se vanter
louer, se glorifier, outre-passer;
paroles pleines d'ostentation.
se

Per aquam graviora à ievioribus


N dt wTUt
Étang, fosse, piscine.
Stagnum, fossa, piscina,stagnum I
I separare, ut faciunt Sinenses, qui è
quisquiliis ex aqua elutis latentia
argenti minima fragmenta extrahunt;
N~

(4858) (4858)
rotundum, lacus. Tchfng-x, mœnium
Tchy fossæ; JfI-x, piscium vivarium; tchons-
-!. x,11
x, cor; tse -
1 .1anter, vaantls ad
d1.
I

;
jactare se, multa de se gloriosiùs prae-
dicare, praetergredi jactantia verba.
Na instar; yo-x,aqua clara quae animi AtK Tirer de l'eau d'un puits, enle-
Mg sordes eluit et dat immortalitatem AJyF
;
hominibus ; JO-x, renes hien-x, medi-
ver en haut une chose au moyen

in
cina quaedam ; yen-x, atramentarium.
jçv de quelque instrument.
(4864) Aquam è puteo extrahere vel hau-
rire, cum aliquo instrumenta aliquid
jjjj 4 TRAITS. altum tollere.x-x, indesinenter,

jJaJ
ttjj
~N
M~
'tit
MV
J'.
(4859)
x-lo, nom d'unfleuve.
Quidam fluvius in provincia Hou-
kouàllg, coalescens ex duobus quorum
unus dicitur
d" x, et al1ter Lo.
x

LA Legitur
L .-
Nomd'unerivière.
JAX
Pîén.
sine ulla intermissione.

Nomen cujusdam fîuvii in provin-


cia HÔ-nân. (Cod. XV, pag.9.)
etiam Ho, lfuctus, undae, perturbare,
(4865)
't
S.Y.,Clef. -b
lm Videsnprà (4865).
¡¡:;.
uJ I
Nom de fleuve.
Nomen cujusdam fïuvii, vel quse-

Choùy.(4866)
Pién. A
(4873)
(4873)
Y,,,ciloi
dam aquae caiidae et salubres in pro-
vincia Chan-tong. Legitur etiamYn.C^S>.
speci-esTristuliae.
j
",k Nom d'une rivière.
lA
f fluviusQuidam
..(;,. Bruit que fait l'eau lorsqu'elle
coule.
in provincia Chan-

Ouen. Legitur
muua.
d
x-x, tong.contuillelia,
dedecus, igno-

nomen Lesitureti
etiam ko- Hàng.Aîitt : x-hiiîiig,
am 7IÆA aquae
.y- Màtig-x, Sonitus lfuentis.
nomen cujusdam fi"
(4867) cuj fnfuvn". (4874) aquae magnae. Legitur etiam Hang :

fh Videinfrà(5154).
x-tang dicitur de vapore in altum
conscendente. Item Ksng, aquœ lfuen-
tissonitus.
Pang. \'14
*
Nom d'un fleuve dans la pro-

> JJG

I
(4868)
vince de Chan-tông.
Se répandre, statuer, pronon- Nomen fluvii in provincia Chan-
Yen.
m7v cer une sentence.
Kü'e.
(4868biç.)
(4868Ms,)
ri,
DifHuere,
• , ; ,
sententiam
Kûe. terre abrumperestatuereomnino,
certc,
,
indubitanter. Kouo-x, stabilis, stabi-
iiter; ché-x, annulus quem sagittarii
(4875)

Aquis
Noyé,
tong; aquaefluentis cursus, proffuens.
(Cod-XV,pag.

se noyer.
-,.

pollici immittunt. Legitur etiam Hue, J submersus, in aquis mergi.


Tcbanxss^'Pr°fimcIè cogitare; Jeou-x dici-
parvus volatus. n.) tur de libris vei litteris amissis. Le-
|
C,0076„
.l.(,4

J1 Videinrfà(5176).
gituretiam Tchin,
dio aquarum.
f, quaelibet res in me-

Hou. ..,,+ Vide snprà. (4876). Legitur etiam


(4869) I/LCh)", cognomen, nomen loci.
"1).. Nom d'une rivière dans la Tchfn.
f/J province de Chan-sy.
Hoèn-x,matière première,
(4877) *

dt
VA
(4870)
>
Quidam fluvius in provincia Chiin-
sj. Legitur etiam Pin, nomen regni
ad occidentem imperii Sinarum.
/|1f
t ,
• il'd" chaos confusion, masse
ordre et sans arrangement.
sans

y.v.
fli;,J
Sonder, mesurer la profon- atena
(4878) Materiaprima antequaln
Tùn.
prIllla ante q uàmper for-
pertror-
101'-
mas imntelligatur distincta et dividatur
deur de l'eau. jvi
Tsin.
(487O
Aquaeprofunditatem metiri
tus exiguus; nomen cujusdam amnis.
; haus-
in duo principia
;
et ydng; chaos,
confusio, moles indigesta quoddam
animai ferum; item praedo, homo in
vitia ruens.
t:£.
#7r Arroser; gras.
Rigare, adaquare; pinguis, opi- Gelé.
JM
0"
<
;
(4872)
0ua. mus fontes qui ex loco eminenti des-
cendunt.Y.
cend unt.x-jang,
A pinguis x-ty,;~~, * Frigore concretus, gelu astrictus.
Vide rà
slprà (67°)'
Videsnpr (670).
, terra pin g uis; ~-
(4872)
Hou.
terra fertilis.
(4879)
r f.
iflytête;lavare
wCapillos
Cie Laver les cheveux,laver la I w-*
VVm
Grande agitation
haut, agiter,
;
unir;
voler en
profond,
85-
,y
Clef-

Chouy-(4880)
CIIOi/)',
Capillos {avare, caput
(488o)
;
surnom.
ca p ut {avare;
Nul co5enomen ioculum, facere.
lavare ;
x-heou,
I
II

(4886) ;in
inutile, vide.
Tchông,Magnaagitatio
(488
6)
altumvoïare,
commovere, agitare, unire; protrun-
w
Chouy.

m.
J1.
species simiae magmc.

Se noyer, finir; perdre de ses I


; fi
dum, inane, vacuum fT uctus. x-titll-
tcliy-tchyj intentio viribus superior, ut
bénéfices; non. I illius qui intendit volare in cœlum ;

M"
l,
(4881)
(4
;
Sub aquis mergi, finire damnum I
pati in lucro ; particula negationis I
quae p l erumquè anteponitur ver b o
I
td-Yllg-jo-x dicitur de homine humili
virtutibus decorato.

r
vF.>
V/h jin-lây,
, non habet;
, v. g. x-yeoll,
yeoll,
nemoveni
ay, neIno venIt.
t.
1 b x-yeou- j
I ?J
Tien.
Augere
(5068).
,
Augmenter.
superaddere. Vide infrà

(4887)

Mo.
Vide supra (4881).
I ,y lieu.
vV.%Sable, nom de fleuve et de

|
l
(4882)
Couler.
\ÀFluere,aquselfuxusnoninterrup-
t9
--.. x

tus. Videinjrà(4^77)-
I

I
;
à.
C/1/1a
(4888)
At
Arena, nomen
tctlig-,,
redactum
fIUVll et loci.x-
saccharum album in pulverem
x-leou, horologiumarena-
rium. Legitur etiam Chd, vox rauca
utphthisilaborantis.
Lieou.
(4882
bis.)

Desirer; cumuler, sur-ajouter,


tPetite
J
J1
île.
m~ mettre une chose sur une
* louer blâmer
; autre
Tchy.
Parva insula, parva insula in me-
dio fluminis.
en face et en ar-
la.
rrv
(4883)
rlere.
Concnpiscere ;cumulare, alterum
alteri superimponere ; coràm laudare
(4888bis.)

y
A
t
fil *
Nom de deux fleuves.
Nomen duorum fIUJllinUln, quo-
l, ;
et clàm vituperare; aquœ inundantes.
- --
x-x, ientè, remissè tSltll tSUIl
, X X
dicitur de illis qui coràm laudant et
*
Pey-
*

(4889)
rum unum ex provinciaLeao-tdng, alte-
-
rum ex urbe Su tchevu, egrediuntur ;
loci nomen.cognomen. Tien-x dicitur

"h
clàm vitupérant.

Nom d'unfleuve. cedunt, alio commigrat pang -x ;


de homine qui,cïim omniail.li malè
,
y/fjOl
Nomen cujusdam
aquae exuberantes.
;
fTuvii item
pluvia abundans. Legitur etiam Pey,
herbse nascentes in medio aquarum.
M"
zen.

t
N b (4884)

{!JJ fonde,
x-nlo,chose petite et pro-
subtile.
J7l^
5 TRAITS.

Écume, crachat, salive; nom

tt yfig Res parva et profunda ,subtilis, MU.


doctrina valdè profunda. Legitur
d'un fleuve.
Spuma, sputum, saliva; nomen
(4885)
etiam Mÿ, sordes, res sordida, abs- (489o) cujusdam fluvii. Legitur etiam Me in
t~ condere se, mergi. eodem sensu.
*
,y.
Sj.e Clef.

M
* #
Petite obscurité.
;
Parva obscuritas nomen stellae,
tfjfr
ITtt
Py-x>
fontaine.
eau qui coule d'une Vc/
,'\
F
nomen fluvii. (Cod. XV, pag. tÓJ FU. Aqua è fonte dimanans. Legitur
C',
Chouyy
Mév.
(489.)
(4898)
etiam Peyineodem sensu; itemFey,
vehementer fervere : dicitur de ho-
Choùy

y, H Nom de deux rivières, dont mine irato.


l'une coule dans le Chân-tông, et
** Tsu.
l'autre dans le Hôu-kouang. Ytt
Ml Huiler; graisse, huile; doux,
facile.
Nomen duorum fIuvlorulll, quo-
)
(4891)
(489 CIl - fong,
riim umis in provincia Chân - a l1ter A
Yeou,
T Oleo ungere; oleum, pinguedo,
in Hôu-kouàllg, profIuit. Legitur etiam omnis pinguedo non concreta; lenis,
(4899) facilis.
(4899) r..1' Tchïi-x,
TSlL, detinere, cohibere, frenare, me- m 1- porcina pinguedo;
d x-
tum incutere ; x-tclry, coercere. tchoâng,cancelios oleo ungere.

\'r..
*
,p Gouttes d'eau, couler goutte w
*
yijJ x-x, grand débordement.
Magna inundatio, aquas sine ter-
(y.
TV
a goutte.
Aquas guttae , , stillare
Huere. (Cod. XV, pag.17.)
guttatim
1r-j-rien.
A?
minis. (Cod. XV, pag. ip.)

4893) (4900)

Ruisseaux
J l* tirant leur source Nom de fleuve; gouverner.
d'un grandfleuve, couler, grande A Nomen fluvii; regere, curare, sa-
pluie. * * nare; prasfectorumasdes; res infecta.
Tô*
7'"o
(4894)
Ro
Rivuli
1. è magno fi.
ma°sno lf umine
ne proce-
Tchy.Legituretiam Tchy, gubernari,
(49°1)
(4901)
res
dentes, fluere, magna pluvia. transacta.


Videsupra(48p4)• à 11 Fosse ou étang carré.
Vide slIprà (4894). 12 Fossa seu piscina quadrata.

.1.o. Tchàa.

i
(4895)

IlipP
jPIFluvius
HA
;
Rivière.

aquas habentes.
fluvii minoresvel paucas
A
-=- I
(49°2)

f,
7/-
Acheter, vendre.
Emere, vendere, mercari, vinuin
;urbanitatis
emere quidam fluvius. Legitur etiam

t?(4897)
(4896)
ACM.
»
(49°3)
(4903)
v'
Kou, b" legesnon
1
°
omnino,
exp l,
1 ere, negly
1. igenter. -
Intempérie, inclémence du
temps. Ajouter, augmenter.
zen.L'
Tien.
Intemperies, cceli inclementia. Le- IP Addere, superaddere, augere; qui-

*
Li in
.1. 8gjtur etiam ° eod em sensu.
TiéA.
rji. ii, dam fluvius.Tséng-x, adjicere; x-tilig
lCltur dee eo cui
dicitur recensfilins
CUI recens Il IllS natus
na us
(4904)

w Vide supra (4897).


contemptu, leviter
:
est. Legitur etiam Tchen, imbuere,
tingere, Inaculare, inficere x-x,cum
; : x-yè,lacesserey
Tien. provocare. Legitur etiam Tic x-x, sese
exteriùs componere.
(4897bis.)
m
rPIner, A

tI
Couler, s'écouler; se confo- Aborder, s'arrêter.
4il
85-11Clef.
.r CI/f.
s'accoutumer aux usages Navem littori applicare, seu por- ,y
yT A
Yen.
fI0f/)' (49°5)
Chouy 9°
des autres.
Pronuere; conformare se, aliorum
;
rD..
nv
(-)
tum tenere, sistere. Piâo
,.
-x,extra
fi nes consistere;tdn-x, inops,
patnos if
pauper, à seculo abstractus.
{
Chouy,

,
, moribus aptare se aquis secundis

jtl
MIf.
ferre profluens. Legitur etiam Youen
in eodem sensu.

A plus forte raison,mais; eau


,\
't'I..
py
Eau de fontaine.
Aqua fontana, angusti profluen-
tes. Legitur etiam Py in eodem sensu.
froide; humide, mouiilé; bien-

,.; ,
a (4913)

H1,g
Hoan
0
fait, faveur. (
&.t. x-choùy, couverte.
Muitomagis, quantomagis, sed; j
(4906)
madefac- 1
4fait Vitrea materia quas fictilibus su-
aqua frigida humidum
,
ÉIoigné'
perinducitur, hâc vitreâ materiâ su-
tum ; beneficium. Vide suprrl (674). g Y
.Leau. perfilClelTIporceananllTI
il Inducere. x-
|
^iI|rHit
(414)
chan, quidam mons.

Valdèremotus,valdèeminens. Jlpif Eau profonde.

•a
l Jilong. fI/). Aquavaldè profunda, aqua clara.
1

'vitf
(49°7)
Hong.
II

K
il\ï
(49-8)
Bquidam
H
,
llerde
;
;
,
;
,
(4908)
>

d'autre.
J
D.isperser, répan
D
pandre

Dispergere
excl1u d ere
promanare
, d re,
exclure
côtéet
aller de côté et d'autre.
spargere,
sere-,.
aller, sortir,

llere,
ire, exire, prod ere, vagari ,
incogitans negligens ;
|
I
I
tt
(4915)

rizM
Kân Aqua
(4916)
Eau dans laquelle on lave le

inqua
in oryza lavatur.
qua oryza
tur etiam Han, p lenus.
Legi-
Iavatur. Legi-

B simili, fluvius. x-x, multi homines


pecfetentilTI, paulatim ; item
liber volatusavium. Legitur etiam Sie, 1 T * industrie, art.
4
Règle, loi, méthode, adresse,

B stillare, guttatim fIuere. ™ Régula, lex, methodus, modus,


Fa.
(4917)
industria, ars,
in dustria, ars,statutlHTI; ;
statutum imitari.
Ín,itari. Hiào-
Hièto-
B (497)

H
M
4 Ij Nager, surnager.
Natare, aquis supernatare. x-tchè,
la6, etiI-o e"y, natare
x, imitan;
,1 iii-iitari; tSII-X,
;
~/-~,exemp
YOll-X, nullâ ratione
;
lumsumere;
exempium sUlllere;
kîng-x, lex pœ-
nalis x-tou, lex; x-mà, pondéra
B Tsieoli. la 0, elÍI-oéy,
Tsieou iiatare laboriosum
la b oriosum est ac
determinata publicè, quae ad ponde-
(4909)
pericuiosum.
randum in bilancibus usui sunt.
B
Bi
"j
1/CAciuae
Grandes eaux.
abundantes, aquse inun- 1'tf Vide supra (4p17)-
v x, Fil.

,
BB
H
BB
Y.
(zig
(4910)
r.
dantes. Tâllg-
;
ferri yn-x,
A
libidines
ab aquis hàc illàc
lluxus, 1luxuriisin d u l1gere
l' A l'b'd' fjfrenare.
; 1*0 *
t
1/
bis.)
(4917

B £ >|ilÉ
TAt
Source, fontaine. Rivière dans le Chân-long;
Aquae scaturigo, fons. Rif-x, pecu- morve.
nia,monetacuprea. Fluvius in provincia Chân-tong,
(4:1;
)
(4()11 sic dictus à quatuor fontibus in monte
85/ Clef.
y„
Chouy
(WiI)',
§~~i
Tsy,
(49ï9)

^36
sueur, suer.
-
Pêy-mêy-chan, è quibns coalescit; mu-
cus seu humor è naribus egrediens.

Eau claire, pureté de l'eau

;
Aqua clara, aquae claritas su-
dor,sndorememittere; aptè.Legitur
etiam Tse in eodem sensu.

Surnager, s'étendrebeaucoup.
;
Sine ;
VXà
Ky.

NA
(4926)
t
(4925)Chouy,.
1tiC ,
Pleurer sans faire du bruit.

T;
Boue
voce iacrymari sonitus aquas
bullientis vel profIuentis.

terre délayée par les


eaux; nom de fleuve.
Lutum, terra aquis diluta; quidam
fluvius quidam vermis qui in aqua
85.< Clif,

..y

ran.,;A
degens vivit, sed extra aquam simi-
WJÇ Aquis supernatare, sese multùm lis est luto, et illi comparantur ebrii.
r: extendere. x-înn, inundare; x-tclzeüu, Tsè-x, quoddam sigillum regiuln; x-
(4920)
navjgare x-jen, leviter
T - et non ex vou, quœdam terra. Legitur etiam Ny,
animo levis affectio. Legitur etiam blandum, molle : x-x dicitur de rore
Fa, aquae sonitus. descendente.Item Ny, obstruere, ob-
-
structum luto et cœno ita ut aliquid

A iifirà Aller avec le courant de l'eau.


:
non possit Huere, impedire ne fluat
quod potest fIuere, impervium

1
Cum aqua profIuente descendere. .v-
Vide ning, aqua stagnans.
oou.
1)
(492.
(5142).
l/ Arroser, verser d'un vase dans
*AJL ;;
Nom de fleuve clair, net. *
]Tchú.
un autre, conduire l'eau d'un lieu
dans un autre.
mT»
*
Ltn (Y'
Ling
(4922)
Quidamfluvius clarum,nitidum.
x-x,aquarum vel fontis sonitus, item
If' d XV,
vellti sonitus. (Cod. v r pag. 24' )
chu,'
(4J27)
(49-7)
R.
d uno 1loco ad
de
terpretari
d..
Rigare, aquam transfun

,-Y)CilIli
d a lium
1.
fi d ere seu
derivare; in-
commentari. ](uén-x, in-

ib Ecume, nom de fleuve.


tueri, respicere, intendere; x-f, cum
;
A
*PJ
Paa.
Spuma, nomen cujusdam fIuvii.
Chouy-x, aeris buJliE quae aquis super-
natant, item parvee vesicac aquac in ViJeinf™
amore aliquid intend ere
bere gratiam.

(5°43)-
x-tsïïn, ha-

(49-3)pelliss-Li
peilis p erfi-cie,ptistli
superficie, pustuke,
1ie, tumores ;
tui-nores ;
x-tcha, immittere in aquam ferven-
Louy.

J.,, 1
tem folia arboris Tcha;hày-x, maris

(lt
spuma; hÓ-x, fluminis spuma. Legitur
etiam Pao in eodem sensu.

Flots, agiter, mou-


vagues;
*f (49z8)

Nom d'un fleuve.


Nomen fluminis. Youell- x,
aqua
Jwvtvoir,s'écouler,
er, humecter. uen.valdè Hi,iéln lata et Profunda. Legitur etiam
; , l
Fluctus, undas agitare commo-:-
(4929)
Huèll,
1% nomen loci cujusdam. Item

(4924)fi.1
PÕ.
1^0 Hum x-kiay, aqua fIuens, fluere;x-
UVIUS. vere, ddefluere,
fl humectare;
1 quidam
1
jen, IacrYlnari.

; x-lang,
; I
j un d ae; pé-x,
v viii-Ltm,
vulgo tsieou tsieou-x, oculi x-ky,
lb S*m

,.
Petit radeau.
sua bona vel mala aliis communicare;

; -x,
sequi kïn
1* Navicula,
cula,
ouey-x, obliquo aspectu abeuntem pro-
lunae splendor. Legitur
Fou.
parvaratis
parva
(Cod. XV, pag.26.)
ratis arnn
arnndinea.
d inea.

etiam Pocy : x-sse, quoddam regnum.


(493°)
Sy'Clef.
V
Chouyi

m
lb
JT
Pouan,
(4)

*..
~)~
Tay.
Tay.
(493.)
(4932)

IrG
Min.
pos;
Briser, rompre, répandre;
glace fondue.
Frangere. rlllnpere, effundere,
spargere; glacies resoluta. x-kông,
gymnasium in terris regulorum, Con-
fucii templum.

Grand, beaucoup paix,

Amplum

pax, quies;
,
tranquille,
;
prodigue.
re-

summum, muitùm
pax, qUles; fanqui.11

xfi-ng,
lis; x-chan, quidam
provincia Chan-tdng,
lius,prodigus;
superare, penetrare; vas figuli.
ventiis
mons

Détruire, mourir, éteindre;


obscur, grossier.
d.

Destruere, mori, extinguere; obs-


A
;
fi 1. x-pîn'g,
occidenta-
celebris in
A
Ut
tl!;
Tsién.
Lnm.
(4938)

f-¥:
T
tÕ/lg.X
Yanu,
(4939)

IJ
(4939)

hli
L'le,
derechef-
~ua
iteratô
Aqua

CopIa, item de
ci re b us
"y
iterùm.
iterat,
Eau qui déborde de nouveau,

Mer, nom de fleuye.


Mare,
-x
.d..b ;
Euvi Ils
exundans,

in provincia Chân-
dicitur de magna aquarum
per vehementem
considerationem praesentibus

Europa, Siào-sÿ-XI India


1 t
inundare, physicè et lnoralitei;x Td-,
si-x, magnum mare occidentale,
yv

orientalis ;
ongx, Japonia; Sy-x-jtn, Europasus.

Eau claire, vin clair.


Aqua clara, vinum clarum.
-
BJ.' Clef.

Chou)"

I
(4940)
(4933) curum, rudis. x-x dicitur de re valdè
ampla. Legitur etiam Mien huén-x,
oculi obscuri.
: 1EJ SUC de viande; parvenir jus-
I Pj qlla, fécon d er.
)}.rftx-x, eau profonde et étendue, Cainium succus; pervenire usque
(4940
bruit considérable. fecundare, humectare,
ac1,
rigare
Aqua profunda et ampla. Dicitur aquam in ollam effundere. ,
Ycing.
etiam de sonitu sat grandi.
(4934)
mAqim
..¡Z
1
", Nom d'un fleuve et d'un
Eau chaude.
calÎda. Liên-x, lacrymabun-

,
Tsy..
pays.
Nomen fluvii et cujusdamloci.
Tsieo''ii-x, à fece vinum
Eûl. Jus, JacrYJllari.

,
1
(4942)
(4935)
expurgare,
exprunere. *:¡¡;- Courant d'eau.
Procursusaq-Liac
iTjC Etre porté sous les
eaux, aller Hlng. (Cod. XV, pag
pag.2S.) aqua defluens.
..2y )
ong.
aluis
sous l'eau.
Yùnr.Def«nmaquœ profundum,
fun
A(4943)
pro d um, sub
su b
À
,
ire.
Vldeinfrà(5008).

Iyjjjj Sou-x, 6 TRAITS. Kuën.


(4944)

s'élever contre le Asperger, laver.


Jtt=.J rant.
cou- JfjmJ Aspergere, lavare. Legituretiam
Cliàiiieodem
Uoêy.
(4937)
Adversam
aquam superare, contra
profltienteii-i niti.
C/2aY*itemTsoÎly, sensu; item & Javare
(MÏ)ocien, altum.eminens; item
;
revereri.
yl
Sj.eClef.AtJL*
,y
#'
'lU
SiN
Szen.
Chouy.(4946)
eluere;
manus

ijjbt
1T-Aqua

(vince
¡(lio.

f
(4947)

-
.1.CIlU.
(4948)

Laver.
Lavare, pedes lavare. Legitur etiam I
Sy, Iavare,
x-cheou,
item quoddamvas
lavare.

Eau desséchée ou tarie.


exsiccata.,

- l
Fleuve qui coule dans la pro-
du Chan-tông.
Tchiî, Qtiidam fluvius in provincia Chiïll- I
toiig; cognomen.
I
:

r locus ubi
x-sse,
~-jj ubi
I
I

I
I

I
i*
J~~

len"

1P
iE5
Y.
(4953)

Salive-
mKvSaliva.

(4954)

Touy.
ry-r

}-
Morve.
Mucus,nariumexcrementa.

Vide ilifi-à (5005).

Monceau de terre au milieu


des eaux.
Terrx cumulus in medio aqua-
Videsupra, (1636).
1"UI11. ,
(4955)
88y'
, e eu

*
Cle

ChOlly,

I*
Confucius docebat. I
1;
'* S gâter
Se 1\ réciproquement.
,

~A~
tent
Débordement, eaux qui sor- I
de leur lit, eaux qui coulent I
Invicem depravari. Legitur etiam
$Louy x-yâng, nomen vici in provincia
Louy.Kouang-sy. (Cod. XV,
:
pag. 31.)
Ki afng contre
Kiang.
(4949)
leur
Exundatio ,
cours ordinaire.
aquae extra alveum I
exuberantes, aquae quae contrario I |Tf*
I
I
(4956)

I
JJt.. Nom d'une rivière qui coule
fluunt. x-choùy, diiuvium, aquae inde-
terminatae. Legitur etiam Hong et
Hong in eodem sensu. (
dans le Ho-nân.

I
I
-*•
(4957)
4957)
a
CI•
Nomen cujusdam fluvii in provin-
HO-IJall.
TT* A

Quidam
~.j

L
Nom d'un fleuve.
fluvius. x-ydllg, nomen I
;
cujusdam urbis x-yting-hoa, caryo- I
f: P
Extrémités d'un pont, salive.
Pontis extrema, saliva, locus ubi
flumen pertransitur. x-ÿ, saliva, spu-
Lo. phyllus flos; x-yâng-kiao, magnus
LI..1 Iexaminantur Tsfn.
tllln; kouiÙ¡-x, locus ubi transeuntes

,,
^9S°^
(495°)
pons in provincia Hou-kouàng.
,
ne vectigalia fraudent;
-
x-x, inundare. Ho x, fabulosa draco-
Source d'eau chaude. ( nis porta, quam transilire pisces ne-

I
AiyW queunt; quod si eam. transiliant, dra-

:
Aquae calidae scaturigo. Legitur I
etiam Ngo chïn-x, humidum, made- I
cones fiunt: dicitur de illis qui aliquid
difficile obtinent.
Ngdn. factum. (Cod. XV, pag.30.)
(4951)
>
IXtl
I Nom d'une rivière qui coule

1RiPl
«
Caverne, vide, vallée pro-
fonde, profond; comprendre , Nomen™
ey.cia
dans le Chen-sy,
cuj usdamfluvii in provin-

To~p..
(4952)
concevoir, connoître clairement.

profundum ;
(4) Antrum,vacuum,vallisprofuncja,
gere, clarè cognoscere ;
comprehendere, inteiii-
I
I
velocitei11
s it
lAt
') f
(4959)

«{X
CIa Chen-sy.
nell-SY.

Aquae scaturigo
IITsuêh. ((491,)- ,
Source, fontaine.
fons. Vide sllpra,
lfuere. x-x, reverenter; x-tcha, quàm 4911).
diiigenter examinare. I (49~0)
(4960)
Nom
Srjr
t
l
l.
V
Clef *'1' Nom d'une rivière qui coule I "bo
dans le Chan-sy,mare. G
aytt I Grande terre habitable entou- 85.'
rée d'eau, et éloignée du rivage, "y
Clef.

i tD
Nomen fluvii in provincia Chân- TcheÕu. Terra magna habitabilis aquis w
Kzen" iacus. (Cod.XV,pag.J2.) cincta et à littore remota. Chy -*,

,
s7y, (4968) ChiniY.
CflOUY. (4961) decem insuiae in Oceano ubi habitant
'm couler goutte à
Dégoutter homines immortaies fictitii.

t
(4962)
goutte, se répandre; manifester;
publier un secret.
Sie.Stillare,difïïuere;
; patefacere; se- I
StIliare, diiHuere;patefacere;
S
jl u.
Tsü-x, terre couverte d'eau.
Terraaquis cooperta. Legitur quo-
que Jii in eo dem sensu.
cretum prodere cognomen. x - ky,
iram in aliquem evomere, item eva-
m
(4969)

porare; x-Af, quidam fluvius in pro-


4l£jl
-
vincia Tché kiallg. Legitur etiam Y: x-x, cours rapide de l'eau.

I
x-x, hilariter, hiiaris, iastus. Rapidus aquarum procursus, aquae
Inundantes,
#
(4970)
n.long. d,
tumuitus popularis, inun-
-
Hông.
AtJL
dation ;
Grand; débordement, inon-
pierres qui arrêtent le
(497°)
(497-)
d antis aquae sonitus. x yimg,
praecipitanter fluens.
fi
Hiong in eodem sensu.
L
1
Legitur
aqua
etiam

M (4<,63) Magnum; ;;
cours de l'eau; surnom.
exundatio petras impe- 1
I
If. Eau croissante.
dientes fluminisfluxum
;
cognomen. J TfiDicitur de aqua excrescente, item

( !
x-choùy, exundatio, diluvium X-iigéii
L de forti et strenuo.

IluiU
maximum beneficÍlnn. ï.- 7yr -
Kouang

>A jtJrf.
l (4970

Vivre, ;
v,,
Ruisseau, canal. Vivre, vivant
vivant; eau vive et qui
JLJL
P
vacuum; imminuere. Jj
Rivulus, vei aquceductus, in agris;

1
f
tIÎ
L'
Ho.
cou l e-
lvere,Vlvens;;
aqua viva seu
[4972)fluens.x-tong,agitari,mobile;jtn-fey-

s.'
(4964)
(497-)
~N
B
m
V\£ x-x, bruit que fait la pluie en
I
choùy-ho,po-seng-x, homines sine
aqua et igne non vivunt fo-x, resur- ;
tombant. gere, reviviscere. Legitur etiam KOllo,
Sonitus pluviae cadentis. Legitur ? aquae fluentis sonitus.
ou..
(4965) IAt*
496))
etiam ùO,
Cv magnus ventus simu i1 cum
piuvia cadente. (Cod. XV, pag.32.) Nom d'un fleuve; sincère
jfiJ
pleurer.
;
~N
.;
AYâo.
tf. Nom d'une rivière qui coule
p l eurer.
p
Nomen fluvii; ;
lacrymari,

sy,
Sün. sincerus
dans la provincedeChen-sy; lacrymas vel narium excrementa abs-
"V" nom d'un,certain lac.
| (4973)
tergere. Legitur etiam Huén, remo-
~B (4966)
Nomen fluvii in provincia Chèll-
nomen iacûs cujusdam. Legitur
etiam Tao et Tao, iavare, mundare.
is

m
tum, distans.
\}/),..Tsi:!-:v:, T.
tre d'accord , consen.
z-x, être consen-
tir, recevoir poliment.
an
V Nom d'un fleuve. HYa.
;
Concordes, consentire, urbanè ex-

~~B Rïe
Nomen fluvii. Legitur etiam Kie,
purUln, nitidum.
(4974)
genii homines;
cipere, benè tractare item ejusdem
item inundare, tum
physicè, ut totum aquis perfusum
,
(4967) tum moraliter, ut omnibus benefacere.
(g
Flumiiiis
8y,e Clef. Bras de rivière.
brachium, aquariun par- P»
Creuser le lit d'un fleuve, £j,ecy
creuser, profond. ,f
y m
C^IWll)'.
houy.
Pll.
[(4t975)
(4)
975
titio, rami qui dividunt aquas flu-
;
minis
aeq1ua Iter
i-niiiis; res seqiua ;
IVlsæ; distribu-
liter divisas
tio, distribuere, partin.Iso-ng-x,rami
Szin,
(4980)
Fluviorum solum excavare, exca-
vare in profondum, profundum sa-
pientissimus,
; çy

consanguinitatis sub uno stipite; ÿ-x,


fluvius qui in nullos ranios dividitur,
quaedam valIis; x-kay, opus aliauid
Â.
éZjt*
Détremper de la terre avec
de l'eau, eau mêlée avec de la

f
.lk..
inter plures distribuere.

Eaux stagnantes.
Aquœ stagnantes, aquas sordidae.
Hrr
an.f
(4981)
bourbe.
Terram aquâ diluere, aqua luto

, ;
mixta. Legitur etiam Han, navis aquis
submersa navem demergere item

f
0- Vidé supra(4-851). Kân,aqua in navem penetrans.
(4976)
Rive, rivage.

* 7. TRAITS.

ÕIIJ être porté exiler,


Couler ,parcourir
avec le courant et ne
; I
J
Pong
(4981bis.)

MSale,mouilié.
Fluminis ora, alveolus ad Iatus
alvei aiicujus fluvii qui cum aiio flu-
mine non communicat.

Liéou. pas revenir.


(4977)
currere ;
Fluere, in exilium mittere , per-
secundo flumine ferri et
ISordiduln, madefactum ;
macu-
lare; liqllores diffusi ac pénétrantes.
non reverti, aquae fluxus non inter-
° seu eang.
Tclzo.
(4982)
Hân-x J nomen hominis cujusdam.
ruptus; octo unciee l x- l¡'iêii,
A

x, in exiiium mittere ;
sine interruptione et continue\fdng-
x-hia, vel tong-
hoti-x-so, depravatis seculi moribus
~-~
mYv
Se lever.
Erigere se.x-jcn, vires resumere.
-
se aptare; ho eûl-po -x,
inter malos Pbt
9
Legitur etiam PIy, vapor abundans.

, /,
mores non corrumpi; x-fong, bona (4983)
fama;fôii,,,-x,i-Liveiiis dotibus naturac
et fortunae ornatus;y-x,homines ejus-
;
dem professionis vel instituti kiebu-
jJjf'h
.Jt. Laver, purifier.
Lavare, purificare. vestes Javare.
x, novem sectæ, seu vitae instituta;
ÿ-x, una selibra argenti Sinici ; tchang-
yHo-x,
ozian.
TT
tela ab exustione immunis;
ta -,
-pou-x-tC/lV-V-Couv
1 v V' 1-
tsoll-tse-x-tc/lV-)'-
x, carceris custos; hoâiig-x,
1 /1 vinum (4984)
98
hoy
>
aquâ lavantur, hæc
caeterae teiie
quoddam sacrificiorum.
igne vero lavatur. Legitur etiam Ouàll
in eodem sensu.
*<J~{~ Eau de montagne.
1 TT* Aqua montana, aqua ex monte \!t.. Bon, pacifique, pur.
LI",
lÀe.
defluena. (Cod. XV, pag. jj.) IP'f
Chao
Bonus, pacificus, nitidus, purus.
(4978)
Vide ilfrà (503,9).

j/ t ê~
T
Nom d'un fleuve qui coule
dans le Tdw-ïùàiig. t*
IB
(4985)

Mouillé, humecté; sale, mal-

é.
Tchë
(4979)
Nomen cujusdam fluvii in provin-
Tché-Aiii-tig, à quo ista provincia Ÿ. Madidus ; ;
propre; humecter, tremper.
sordidum madefacere,
nomen suscepit. (4986) imbuere, sordidari.
5lei mine
ej,,Clef,

f
,
Ck0"P
tfl
P'f
Pou.
(4,87)

,j't=t
ii£..

(4988) Eaux
,mersus. I
Bord d'un fleuve,rivage.

magno procedens.

Submerger ,
plonger dans l'eau.
Plonger dans l'eau.

être submergé ,

Aquis mergere, aquis mergi, sub- I


I
I

I
V
85/
Fltiiiiii-iisora,littus,rivulusexflu- Aquisimmergere, aquâ aliquid

I
Tsin.
(4994)

|
macerare, imbuere

T.,Madefactlnn;
lsie.
;
x-lzilf., humecté,
ter bien.

b'.
paulatim ingredi.

imbibé; trai-

madidum ; benè
f
Clef.

CllOzlY.

-
urbane excipere.
(4988)
I (4995) tractare,

abondantes.

eaux.
IIH|Z3L
ho
AdLy Grandequantité d'eau, grandes 1
YyV Aquae exubérantes,aquarum inun-
;
i
ô (4989)
Magna
aquarum
(4989)magnae*x-miao,
x-miào, aquæ
quantitas, aquas
aq ux internlinatæ,
interminatae, ut
mare , abyssus; x-x, quàm amplum,
magnum, alnphun.
I Â/rdatio crudelis, férus.
ouang,
(499G)

?
..V?.J
J'À
Tacher, gâter, sale.
Maculare, inficere, sordidum. x-x

t irrisiones
M
1 ;
Flots, vagues.
Flllctlls, undae majores.Hio -x,
Mey.
(4997)
dicitur de fluvio pleno,sed non ex-
undante.

aninse
u
(4990)
red mong-x,facilè
quod
p ere
111se l"eclpere i
loqui, vel
nequit,in-
exeq u neqult,
quo exequi 1]1-
I ,I..,PiuviaA' 1.
x-oney, petite pluie.
consid
conSleratus,
etiam Lang : inconsideratio.
eratus,Incon51 eratlo. Legitur
egItur
Tsiïng-x, quoddam flu-
men in provincia Chàn-tông,
SoUy.
minuta, minutus imber.

(4998)

N W Surnager, flotter, couler avec A.


«^KQuidam Nom d'un fleuve.

Feou le courant, inonder, tout ce qui


flotte sur l'eau-
Supernatare, lfuctnare, cum pro-
1ou.
M
fluvius. x-youë, luna -duo-
décima, aliàs la-yone.
(4991) (4999)
fluente decurrere, inundare, quidquid
tj~ \j'a

,
Terre noire, teindre en noir.
aquis supernatat; punire. x-choùy, na-
t~
; et
nive.
Sebaigner,selaver
tare. x-x, leviter; item copia, abun-

dantia item dicitur de multa pluvia
Fleuve
tingere; quidam

lecorps. «t Fleuve du Chen-sy.


À
Terra nigra, colore nigro aliquid
fluvius.

f JlîBaineouti Iavare,
%'PN
ner~ se laver le corp

Yo.
;
quidam fluvius.
, corpus lavare
s.
>K- t,~
Clien-.£y.
Fluvius in provincia Chéri -sy. x-
oly-tsé-fën, faciiè à vulgo secerni.
(4?92) Ing.
NN ^er>eaumer- Mer, eau de 111er.
(5001)

Consumer, finir, dissoudre,


*
Mare, maris aqua, profilndum. fondre.
(4993) ml'
Tchu-x-oey-yên,
; A /1 ex cocta maris aqua
ISiïïo
JLao.
H tZy.
(4993)
lit sal x-tchao,
fit saI; ffUXllS 111aris;sse-x,
x-tchâÓ, fluxusmaris;
u b ique, totus orbis. (5002)
Consumere,
quare; diminutio,deperditio
, ;
finire, liquescere, li-
mors.
, vt.
xiiii dl'
dl0U)
;
;; ., destruere x-hod,concoquere

:
;
x-kill, imminuere x-clio, vel x-chy,
dimittere x-ka, sitimextinguere po-x,
v
non estnecessarium.x-sy, artincium,
novitas, res nova x est deperditio;
;
Larme,
JriI
;x-
giorum cavis
Larme,pleurer.
110men.

p l eurer.
C'l'J
ylll/g, parvae insulae$j;
(Cod.XV,pag.41.) q

C/lol,il,

tlIe.
Lacryma, lacrymari.Legitur etiam

,
sy (vide supra,2.846) est incremen- in
Tjf. Ty eodem sensu.

-. tum acquisitio, augeri, vita.


(5010)

Passer à gué une rivière. :¡J..!.. S'approcher.


Flumen vado transire;peraquosa | jr|)lApproximari. x-jin, préfecture
loca transire, ita ut aqua genua su- possessionemadiré;
Che
($°03) î
Peret pedibusaquam transire. x-lië,
raptim legendo percurrere.
Ly.
f
mur. Videinfra(8953).
x-x, aquae mur-

\)ItI Jaillir. m.
ibb Rivage, rives.
Littus, flLimili-Limripue, aquæora.
y Salire, fons exundans, nomenflu- I

Yang. vii. Vide '"f™ 5117) ( 1tMrse.


"t

1
(Sou)

Salive.
J
(5004)
8 TRAITS.

Saliva, sputum. La/lg - x - hiâng,


S.zen.

(5005)
electrum ; ,,y-x,aa-vidèdesiderare
tchoiiy-x,
e l ectriim ; tcho vidè desiderare
, Vf
Bouillir, bouillonner.
metaphoncèioquendo. Legitur etiam t—~ EbuUire, fervere. Legitur etiam

* ¡(ouall in eodem sensu.


(5005)
A.in eodem sensu.
Yen
Koftan.
-)/.

(#
(5013)
Nom d'une rivière.
v/y|^
gw

;
Nomen cujusdam fluvii. Legitur Grandes eaux.
™ ** etiam SeÕu, manibus aliquid lavare. A quae plurimie, aquas magme, di-
So.
(5006)
(Cod. XV, pag. 40.)
zn!!;.,
H'
(5014)
luvium, exundatio. Ming0-x, materia
Pnma binica.
Eau qui coule autour de
1r1Aqua
ATTâ- quelque chose.
;
circnmfluens nomen pla-
V||_ x-hoii, irrésolu, inquiet.
iHDAnimo flUCIJans,
anceps , corde
Kun. netae Jovis. (Cod.XV, pag. 41.) inqliietus, anxius.
(5007) H an.
.L7.an

,
(5015)
Pur, net, petite goutte.
À H ; \~-~ Rivage, rives.
* ,
1.
Purum nitidum, parva gutta
verrere mundare. x - x dicitur de 71 u | Littus, fluminis ripæ, aquas ora.

,
J\.11en-«
lien. lfuxu continuo
fI « mo dd"icas aquæ; tCllollg-
1- sTien-x,cœli terminus; chang-x, iittus

1
(5008) Yay.
A
conscendere. Legitur etiam Ya et Y
x, qui verrendo paiatioinserviunt ; (5°16)
(5016)
x-kie, purgare, mundare. ln eodem sensu.

•*
.* >11^ Pur, net. /kk--
vfjtf i Nom de fleuve.

CrlZn. Purum, nitidum, mundum. x-x, Nomen fluvii cujusdam.

rj-çf
.1. j l'n. magna pluvia, pisces captare^ ty-x,
aqua quæ manet in animalium
[. vesti-
Tehli.
(5009) (5°17)
Clrf-'VOInondation.
ilV*
m
gljpll exsiccata,seexsiccare.
.Aquaexsiccata,se
Aqua
Eau desséchée.
~r
85- CleJ

-r Inundatio, inundare,aquaexcres- exsiccare.

'-
-
f Trhang. cens,
"V Chouy-x, inun-
aquse magnse. HIf.
Chob datio,atIo, exun at exund atIO.
i o.
(5°27) 1

Mince,

f Videsllprà(4988).
|fK peu; sans secours.
Tenue, parùm; quinullum habet
LA
eang..qui illi auxilium praebeat. Legitur
Yng. (5028)
L'
etiam Ledug, adjuvare,
d' .1'
auxiiiari.

t
ït (5°19)

wMf
Salive.
Saliva, sputum,corporishumores.
~02.0)

XTJFÎ
vMj|VAqua
*'

Eau coulant goutte à goutte.


guttatim defluens, stillare ;
td-x,lacus.
y. Pf-x, narium excrementum, mucus;
Tch o'"
Tchlf.
percutere. x-lo, nomen montis.

tVideIt
(5010)
(5029)

> sliprà(4894). ire


*
Gué, eau peu profonde..
Vaduln, aquanon profunda, aquas
Tien. non altæ. (Cod. XV, pag. 44-)
(5011)

tOliàn,QLiidam m
(5°3°)

-
Nom d'un fleuve; enduire
JaKJ quelque chose avec de la boue. 111:1
Vide sl/pra (5005).
uan..
nire. L..0 fluvius;iutoaliquidobli-
A
eodem Legitur etiam
eodelllsensu.
V
n ln
uall etVïoiiex Siên,
))M

ILUnan.
sensu. (s0JI)
V
Nt ~/7~ Etre submergé. <{{
JLuNomenNom d'un fleuve.
fîuminis

;
cujus aquae nigres-
Nt LT/1
Aquis mergi, aquarum abundan-
tia. x-hio, continere. TS- cunt; urbs in provincia Chàn-tdng.

J:#I
(5oi3) (5°32)

Cracher. Laver du riz.


N~
TO.
'T' I'
Exspuere. Vide suprà (1294).
*
SY.
Oryzam lavare. x-ly, pluvias ca-
dentis sonitus.

(5024) (son)

~M
IX 1m
~N
M
Arroser.
Rigare
oziosiprà (4872). ,
,
irrigare adaquare. Vie Vide sI/pd (5033).

sÿ.

Grande
~tt a~9~
(5025)

pluie dans l'été.


Pluvia magna in aestivis mensibu
(5°34)

A:.\ Eau trouble,


JAzÈAqua troubler.
turbida, perturbare, permis-
LOllg-x, liquore aliquo imbutùs. cere,peri-iiistiiii.
1 ange Hzao.
(5026) (5°35)
)
r*jçajl'*.;1
Sj; Clef.

-'-
ChVlY,
>11

6)
(503

,
Nom d'un fleuve qui coule
dans la province de Hô-nân.
Nomencujusdam fluvii in provin-
cia Ho-nan.
A
1I1
jr~
ftll
VA
j
iZi)

Videiifirtt
Nom d'un fleuve.
Nomen fluvii.
sSi<
x-tsufn,
eodem fonte prodeuntes, sed in di-
versa tendentes.

(50,95
Cl
aquœ ex
V~

ChoÙy.

Il
Arroser asperger, arroser
X quelque chose avec de l'eau.

1;
Lîn. Rigare, aspergere, aquâ aliquid Veau.
(5°37) rigare. x-ly, stiliare, guttatimfluere. (5°45)

1=it
x-x dicitur de pluvia diuturna.

Finir, se noyer.
M
m Vide supra (4^4 5) etilfil
(494 et hifi'{l 535 7)).
(53 57
Fiiiire,
tur
ï
mergi. Legitur etiam Ho, Chay.
T/uturbidulll,perturbare.
b i d um, perturb are.
(5038) m(5046)

,n
Bateau qui va en avant.
-
Navis progrediens. x x, muiti ;
Bon, pacifique, pur, propre,
_Vfc*
net; concorde. piJ
(5-47)
agitare, movere. Legitur etiam Py,
nomen fluvii cmusdam.
y. , u
CllO.
()
5°39
dia. x-iiiiii,r•
Bonus, paciiicus, nJtJdus; concor-
> reminavirtute ornata;x-
„ aer telnperatus.
ky, Insipide.
Insipidum, sine sale. x-po, tem-
~Jt~ Froid, vent froid.
Frigidum, ,n
Tcian.
.1.
peratus, moderatus; abstinere à cibis,
à voiuptatibus.

Boue.
ventus frigidus,pluvia (5048)
'T'
Tsy. et nubes insurgentes.
(5°4°)
Vide infrà (5050).
JKy Lut-Lim,coentiii-i;coui-ioi-nen.Le-

I
gittiretial-i-iTclib'luitos-Lis,Itituleiitus,
NaD.
*
{uteus;x-tchy, ;
stagnum cœnosum ,
gitur etiam Tcho: lutoslls, lutulentlls,
Yû.
(5049)

''J:.
ygjf
Fossés au bas des remparts,

)
stagnum luto infectum x-yô dicitur couler rapidement.
de eo cui res prosperè fIuunt.

Laver du riz.
(505°
v
Fermer,bouc
Mœnium fossce,velociter fluere.

JL~
jf|p| ;
*
Oryzam iavare pelvis, vas ad la-
-
vandum. x tsing, puteum purgare;
\\f8..A.
,
Fernler, bou'cher.
h er.

•J
Tao. IA-- Occludere obstruere. Legitur
(504)
x-cha, vel x-ty, arenam purgare, ut ibi
;
aiiquidargentiinveniatur x-xdicitur
etiam
.1.u.
Yû, insula ex luto et arena
de aqua lfuente. consurgens.
Larmes. '\}
ïx fluvii, Vide infrà (5186). Item nomen
Lacrymae. Legitur etiam Ly, aqua aqua pura; cognomen.
,
Louy.
velociter fluens.
Lo.
(5043) (5°53-)
S)'Clef
m—
jf
V
I® Pur, net, sans tache.
Purus, nitidus, ab omni iabe im-
munis.
;
et dicitur de piscium multitudine, ob

sensu. y
metum incussum evanescente
Cliin in eodem
item
f
8y.e Clef.

f
Tsing.
Chouy. (5053) Choi'iy.
Chouy.
y>j/^JJu Eau profonde; profond, pris
~-t~ Nom d'un fleuve. f>^V au physique et au moral.
Nomen cujusdam fluminis; trans- Chrn. Aqua prcfunda; profunduJn, phy-
Liiig. ire, transgredi. (Cod. XV, pag. 47.) sicè et moraliter. Legitur etiam Chùi,

4
(506J)
(5°54)
profunditatem metiri.

IJHJ
Tr
,
Se noyer, être submergé.
Mergi sub aquis descendere ,
blIP4 Gouffre, abîme.
1111 Vorago,
vortex, aqua? stagnantes,
(5°55) in
Liai
Lun.
jLz//2. parvæ undæ.eààvento
veiito secundo
secun do excitatw.
excitatæ.
LegituretiamLun{/.IlJI1 eodem sensu. (5062)aclua quænon potest mensurari. Le-
YoUen
(5°62)
gItllr etlaIn : x-xj
Y/l
tympanorum

IS
consonantium sonitus. ,

IYn
))r('j-
ceclere, ;
Inondation, inonder.
Aqtticiniiiidaiites,
;
libidinifi-eiilii-n
pert-Lirbare inundare ex-
liff
If Sincère ,
d'un bon naturel ;
I -x,
1(5056)
TSIII-x,
1
Yn.

nu
dei-e,perturbare;libidini ~enum
axare, concupiscere; immo eratum.
Tsin nullai-n rectas rationis
ioiiisrati
l iam rectic ritt
ratio-
o-
d Chûn.
(5063)
Sincerus ,
deux hommes qui tirent un char.
bonas indolis homo
duo homines currum trahentes.
x-
;
I nem habere ; x-loéll, mœchari; kiEn-x,
libido, iascivia; x-pn-tsy-nuu, aduite-
rari et fornicari.
,s
jVllg, optimi mores. Legitur etiam
Tchiiii
manu
aquam effundere, v. g. ad
lavandas.

S If Instrument qui sert à éteindre


;
le feu teindre. ,
\}
Hoïn
atHAqua Eau trouble et sale.
turbida etsordida; confu-
turbiduln. x-tcho, Îlnlnundus, -
I
B
Tsozly.
(5057) dum ;tingere, ;
Instrumentum ad jgnem extinguen-
inficere
cum igne permista.
aqua simui (5064)
SUm
.cz Den,
sordd'd fi. c1haos; x-
i d us; x-tîm, con fusio,
ming scomma, cognomen inditum

:11;
,

loén, confusio , ;
de ridiculo, ridiculum cognomen;
confundere
x-
turbare, aquam turbare, aquam tur-
- x,

Videinfrà(5088). bidam reddere. Legitur etiam Hoill in
Sïe. eodem sensu. Usurpatur etiam
pro
Koucn (vide supra, 3883), et
()058) pro Kouhi
E & Nom d'un fleuve.
(vide infrà, 5178).

t
H f Pt fluvii in provincia Kiâng- ~J~t~

j
Nomen Net, pur, clair, propre.
- «HJNitidum, purum, ctarum, mun-

H
noay
Hoay'
A
liail. x llgall, civitas in eadem pro-
album, x-kouan,judex

B
(5059) iiicia.
Vlllcla.
-v

Retirer la boue du fond de


Tsing.
szntr.
(5065)
; dUITI; oculi
incorruptus A
x-yang, locus inter pal-
pebras et supercifia; x-tao-tchè, qui

H Nien,
l'eau, sale.
Lutum exaqua subducere, sordi-
mane; ;
prœtorem antecedunt ut viœ impe-
dimenta removeant x-tsào, summo
x-kolt, homo sibi ipsi
dum, Ïnstrunlentlllll ad lutum
Hsubducendum.Legitur etiamChen,
(5o6o)
ex aqua ta-x,cognomen dynastiae austerus ;
Tartaro-
rum nunc in Sina regnantium.
f<
85:Clef., Faire tremper, retenir long-
,)1 fIE!. temps, plonger dans l'eau.
I
I
lylj
WA|
Petite île, nom de fleuve.
Parva insula in medio aquarum,
- Cl
lei
* Yen Aquâ macerare, diu detinere, in I Tchù.
Tchh.
nomen cujusdam fluvii. f
Choùy. (5066)
aquis mergere ; hcmo ilnpeditu, ne I
quid agere vel assequi possit. Legitur
p(5072)
Cho.

,
etiam Ngall in eodem sensu. I
éjpnfr Diminuer, retrancher.
Imminuere, adimere, ab intrà ali-
A. Gué, eau basse. 1 quid demere, damiium inferre.
zen.
K.,n.
y
y6.sSlen.
pellis
; F
Vadum, aquanonprofunda, loca I
ien vadosa pili animalium breviores
tigridis.x-hio, doctrina plana,
peUistigridis.
,I
p l ana, I
(5°73)

\liif8 Eau chaude.

-
(5067)
(5.67)
non profunda; x-ktn, planum, patens, I
manifestum.
Aqua cali da, aqua et te-
fervens
pida.
Jyouan.
_r ,
m.
IJm
Augmenter, ajouter.
(5°74)

Nom de fleuve; changer.


Tien.
Augere, superaddere. Vide supra
(4P°4). I
I
jEIII Nomen fluvii
sordidum.
; ;
mutare, mutari

(5°75)
Yu.
(5068) 't/:'"

--A Eau profonde.


Aqtiavaidè profunda, aquoe ex- I
tensae.x-mang, doctrina sine funda
I

I
*lI
rd F. ne, sourced'eau.
Vy*Fontaine,source
rfl d'eau.
d'
(Cod.XV,pag. scaturigo, scatebra.
bri.
Micio. mento, resvaldè intricata,
res diffi-
(So69)ei!iS vel laboriosa.
(5076)

VImbibé d'eau.
Aquâ
~"J——~ imbutus, madidus, made-
V*
Vm Ecluse, batardeau.
Agger, moles contra aquas, pul-

tx,
factus. Vide infrà (5154).
* vinus. (Cod. XV, pag. 51.)
Pang. Tng.
(5°77)
(5°7°)
Grand, ample; canal.
9 TRAITS. JLL^ Magnum, amplum ; aquae canalis ;
A
\\¡6J. Nom de fleuve; se répandre,
Kz1.
(5078)
locusubi aquae confluunt,vulgô keÕu-
x. Hiëll-x, irridere; x-nong, ille; tchè-
rotarum circulus
se fondre.

tJ
T seu arcus.

"LI ,
(ISSlpan;;
S071)
Nomenfluvii;efîundi,
dissipari aquoevaldè
Houllan.
aquævaed. liquescere,
excrescentes ,
îlXZX
Traverser un fleuve.
Flumen trajicere. x-tchouen, na-
vuntur ; inlibro ;
teinpore veris, quand o nives dissol-

descriptis
d. 1
nomen sortis una ex figuris
Y-ktng,quas constat

AOU vis
Tolu.
(5°79)
9•TT
communis apta ad flumina traji-
cienda; x-xJao,
A pons.
r
ex duabus minoribus, inferiori I<àil,
quae
;
aquam, et superiori suin, quae
ventum représentant cùmque ventus
$.FI
m
Nom d'un fleuve.
Nomen cujusdam fluvii.x-ise, fe"
super aquas flans ad dispergendum
eodem
aptissimus sit, tota figura appellatur Tchà. ces. Legitur etiam Tcha in
x, id est, dispersio. (soBo) sensu.
Gras,
I-
Ili

y."
1

I
II

I
H

H
H
H
tm
r à
Clef.
f~F
T
Choùy,

I
Gras, abondant; beau.
Pinguis,
Oüo.

f.
1)
(SoS

*Jâ.

(5082)

.V-jh.
Jftri

(So83)

Vfcé
fltlTl
opimus, abundaiis
cher;aquâ imbutus.

Nom de lfeuve.
Nomen cujusdam fluvii
Ouo.flexus. (Cod, XV, pag, jr. )

Goute,
goutte à goutte.

/#z(11,820).
Dey.
Gutta, guttatim fluere.
stiliare.
stiMare.

Port tortueux.
,
dégoutter., couler
;
-
-

x-lay,

Nom de fleuve; tiède, chaud.


Nomen fluvii; tepens, calidum;
temperatè. x-hô,vel x-heou, comis,
Ouen. blandus, mitis,
(so8s)
b"
assuetus, peritus; x-
, x-kién,
x, benignè; k.' cum iracundia d.
pui-

aquas

II '*
Portus curvus seu flexilosus. Vide I
I
I
II

I
I

I
I

I
I
I
I
I
mÈl
AM
Fluvius
ey.
(S09°)

te.
~M~

(5°91)

)(en..
\'j,ê,.
Yèn.

Ii(5092)

|T[L
My.

,il
(5°93)
A

1
Il
rare, expendere, aestimare, judicare; Sy' Clef.
iiii-si-ii-iian-x,cor
cor hominis

vince de Chèn-sÿ.

Nuages s'élevant.
inscrutabile.
inscrutabile.
hominis

Fleuve qui coule dans la pro-

in provincia Chèll-sf.

Ruisseau, bras de rivière.


Rivulus, rivuli seu brachia è magno
Kfàng. flumine egredientia.

Nubes sursùm se extollentes. Le-


J
gitur etiam Ngâll sub aquis mergi.

Laver, se baigner, boire.


Lavare, corpus lavare, sorbere.

h..
Soif, tarir, entièrement.
'K-
Choùy.

A
aspicere, iraclllldè. I S.. exhaurire, omnino.Ky-tchè-
Sitis, l'
J* Rall-chÿ, x-tcliè-hâii-Y'ii, famelicus ap-
Ko. petit cibum, sitibûnduspotum.
Tacher. I
(S094)
H frKTfr* Inficere, macuiare, contaminare. I
Vide infrà (5300) -- Traverser un fleuve à la nage,

N
g
Ju.
(5°86)
I lhZ>
OM.i surnager.

,
Fiumen natando pertransire, su-
Ift
'Jm Vide infrà (5142). )
Ytfow
.1.
( 5°95
1 pernatare,vagan; cum profluente des-
h.
cend ere physicè, et morai1"iter.v
Yeou-x,

,
SÓU. suo arbitratu; iy-x, motus quidam
terrae perpetuus, sed insensibiiis.

H ~m~ Pur, net; disperser. ]lA.


Videsupra

Le
,
Piirum,nitiduin, mundum; dis-
(5088)
pergere ,
H (lse.x-tchïl, ; puteos purgare.
SIJ

Tsé.
(5089)
dispergi
abjicere.
Leplusprofond
plus profond des eaiix.
eaux.
Aquarum profundiora. x iô vel - ,
x-ledng,conjicere,augurarî, perpen-
dere, considerare, examinare, ponde-
i..
If
Miao.
(5°96).

Hoen. aquæ
LT
(S097)
«
(5069).

Trouble, saie.
Turbidum, sordidum
aquwfluentis.x-chiii,
;
totumcorpusi,
x-chili, totum corpus
X-Kla, uxor. Legitur etiam Hoen : x-
sonitus
;
-95-11Clef,

y
'}- , jên, perfectè rotundum; x-heou,obscu-
rum tenebrosum, item stolidus; x-
I
I
,,}i!i
lM ,
Laver le visage.
Faciem iavare.
ss;
,y
C!

tiin, sphaera cœlestis. I


Hoéy.
Hoey-
Pônex,
C~~Btb
IJI
fe b.d bruit des eaux.
I
Chol),

;
Pay.
(5°98)
Aquarum sonitus
aquis valdè excrescentibus.
I
item dicitur de
14
I
I
ÎJAt*
Jj^l
Su.
Rosée, rosée abondante.
Ros, ros abundans. LOtt
ros.
Legitur etiam Su, vinum optimum
-x,
; ;
,I!!
AJEl

êy.
JVIêy
(5099)

Vfilrl
Herbes aquatiques mêlées en-
semble et en grande quantité.

et plitrimx.

Soiecuite ou préparée; net-


,
-
Aquatiles herbse simul permistae I
I

I
(5106)

yr^
Jrljï
Tsiên.
TsÍën. e,iam
etÍaln
abundans, copiosum, muitum
oryza spiritibus obiata.

;
Laver; nom de fleuve.
Lavare nomen fluvii. Legitur
Tsiênîi in eodem
Tsié eo d em sensu.
item

toyer quelque chose avec de I

Lien l'eau, laver le riz. MH


étlrt Lac.
,
,.Aqua
,
Sericum coctum seu purgatum ; I
(SIOO) Lacus
aquâ aliquid purgare, oryzam lavare. I magnum stagnum.
Hou.
I
Eau qui coule. (5.08)

t:t
(
profIuens, sonitus aquae ve- I
v
()lOI) ;
lociter fluentis fluere. Yïï-x, aqua I
Cuire, préparer les mets au

I.1.seou..,
JI. velociter fTuens. (Cod. XV,pag. ¡Ó.)
l'J'FI moyen du feu, frire.
,
Coquere, cibos ad ignem compo-
J* Assembler, rassembler, réu- I
lang.
nere, irigere;
fj
vinciavinciaHou
Hoît-Aoltàlig nomen fltivii
fi
kouèng quidam
uid-
111 pro-
; (.I mons.
ai-n moiis.
nir, amas d'eau. I
x-kûn, vel x-fou-jin, hujus montis
Tseou.
Congregare, cogere, in unumco- I
I spiritus, quos dicunt esse duas uxores
(SIOZ)

;
gère, aquarum congregatio.x-moen,
addere donec impleatur x-kiao, tem- I
regis Chûn.

;
pore vaidè opportuno aliquid inopi-
natoassequi ssl-pli-x-kiao, res maie
cecidit, vei praeter exspectationemin-
I

A ;
AJJk
l'eau
Se noyer,
eau sans mouvement et
se plonger dans

Tchân limpide; tranquille, en repos.


féliciter accidit; x-tsu-ty-hoa, verba

x-ho, implere nUlllrUln.


;
hominum genio aptata x -long vel
t
(5110) Sub aquis mergi
clara; quietum. x
;-x aqua immota et
dicitur de rore
nimio, item de cœlo ob illius cla-
~yÊ~ ritatem et puritatem. Legitur etiam
,ifij
Couler avec rapidité.
;
Tsan in eodem sensu item Tsjêll,

Touan.
(5103)
Velociter fluere.
aquis immergere, in aqua macerare;
item Tchih (vide suprà, 4876) item
(
Tilll videinfrà, 6613).
;
~Tr~
f1HB
Se noyer.
Mergi.Tchîh-x-yn-tsieou, ébrietati
Alien. deditus, vino ingurgitari.
*

m
fir
Eau pure.
Aqua
tenax.Y Cod.
pura et item
XV,pag.58.)
nitida; recti

Lzen.
(51(4) (5111)
I
f ,A
SyCltfi
leV gEt
Eau qui coule. ïVfiV

ce
iKJ
Vin.
si
h'c,ef
en,;non sum
Aqua fluens,aqua profluens.Le- Vinum. Youtn-, aqua clara;
Tsièou > ^jF
Kiày gItur etiam HIa] in eodem sensu.
() œ x, honoris aPPe^at^VLim quia prin-

a.Pt cepspfalniliæ soIus onert vinum


zay. inum in
Chouy. (511*) s fainilix sol us v l'il ClioI,IY
Chouy.
sacrifions ngo-x-lediig-tsièn, non sum
Laver une maison. ;
multo vino bibendo tsy-yeÔu-tchè-të-
x-eûl-kiaf) vinum lastificat cor triste ;
Py.
Domum lavare.
x-sé-tclif-to*11,v
x-së-tchf-to\ iiiietetiibidinis
vini
x-ju-ye, so-y-yang-
;
libidinisservus;
servus
lao-cheou-ye,vinum
(5"3) est lac quo senum aetas alitur.

Ii
Eau sale. '~Q~
Itf Aqua sordida. I t't. Petit canal dans les champs.
,
iPift
Parvus canaiis in agris duobus
Min.
(5114)
-
Boucher,
tJOUY.
fund us. se
soUfY tcliy sive cubitis iatus, et totidem- pro-

[
Répandre ou jeter de leau. 'B Boucher,senoyer,
T~ Aquam effundere vel proj icere.
l'x. no y er, tomber.
ton-ib er.
Obstruere, in aquis mergi, cadere,
Ta-x,
Tti-x, effundere.
e ffund ere.
po. Yn sub aquis mergi. x-yü, sterilis.
(5115)

IIla Inondation, se répandre avec j


(5123)

",n. Eau chaude , bouillon.

ao.rInundatio,
d'm rapidité. 1
exundatio, quàm festi-
ijjt
.Lana
(
Aqua fervens seu calida, juscu-
Ium;
lum;cooiiome,,-.1. Jo-x, jus vel
cognomen. JY-x, vel juscii-
b). lum ex carnibus confectum.Legitur
juscu-

'Wt (SIl6)
nanter dimuere.

H ln Eau croissante.
511.4
etiam Tatig,
n l'd A'
aquâA caiidâ
adurere. Item Chang x - x aqua
magna, aquas coplosæ.
:
Arigare ve1l

,
Aqua excrescens, fons exundans,
H Yonv& aqua in undas se commovens.
^7jZjrg Arroser légèrement.

)
J
(51 7)
Irrorare, ad instar pluviae minutas
aspergere. Videsuprà(1358).
H1MiAqua
lb Eau sale.
,Eau sa l e.
lb 1 s,
Sun.
HB gitur (rdVv
sensu. 77-
g 11
sordida, lactis jusculum. Le-
gitur etiam Ton et Tchong in eodem
(Cod.XV, pag. fj>-)
eo d em
bis.)
(5124
4

Etang,
1 Boue.
10 TRAITS.

H
piscine.
;
m
VUl Boue.
I Sleou. IJ/V Stagnum , piscina
Tsie-ou.damfluvii" nomen cujus- drA!L
prope Lutum, cœnum. x-pou, stationes

I *k
àng.
(5125)

':tb'
fluminadispositas contra iatro-
1(Cod. XV, pag.
nes. (Cod. 60.)
rpago 60./)

~N '1)t:.
Tsièoli.
Videe suprà
,Vid, (51119)
supra (5 -
19 )
-.
wAjH
Youen.
"U" a 9nomeii.
coffnomen.
;
Source, fontaine.
Scaturigo fon's, aqua fontana ;
(5f16)
*.
Vjji
*t.
, Nomen
SJ.'Clef.

(s17.7)
Nom de fleuve.
N'
Ch Lzen. dum.(Cod.XV,pageÓo.)
fi" aqua te-
cujusd am fluvii,
nuis. LegituretiamLui, frigus,

Grandes vagues.
frigi- Cho,
Vide
Hdn

,. ;
supra(5023).

(Si35)

Inundare
J
Vide slIprd(5°23)'

Inonder; poignée.
;
pugillus vigesima-r
t
bhoUy,

f»'FJ Undie aItæ. (Cod. XV, pag. 61.) quarta pars unius chlng, vel quod

r
t,
isiao.
m •Af (5'3«)
à
un manu capi potest. râng-x, evul-
gare, pubhcare.
(5.28)

Petite pluie.
iIi
f
Grand, ample ; ;
de tous côtés.

~v Pluvia minuta. Videinfrà (5295).


n,t
t' 1 Magnum, amplum, grande un-
dequaquè; grandire, grandem facere.
g. (
*
Mon (5137) yT/ idesupra3941.
9 4 1) Legituretiam
Legitur etiam Po,
P6,

L
(5*37)
(5^9) nomen fluvii.

Égal, rendre égal.


ff-quale, Petite pluie.

.1.
h' Cun
aequare, metiri; cogno- Pluvia minuta, parva piuvia.

ef
men. Vide siipril (694).
Tc Ouêy.
(513°) (5>38)

m
fEu Endroitoù les eaux coulent
plus rapidement.
Vallée où il y a de l'eau.
Vallis cum aqua, aqua intermon-
Kr,y_i tes decurrens. Vide il/frà(10,316).
Liêou Locus ubi aqua? velociùs flutint.
(5139)
1)
(SI3
iJLZ
&.. Canal au milieu de la cam- supra(5085).
Vide slIprA (5°85)'

-
Vjlllfc
1.fII. pagne, eaux qui coulent à tra-
vKeou.
(pp)
vers lesvallées.
Aqua? canalis in medio agrorum
aquae per valles defluentes. Choùy-x,
aquae canalis; YIl-X, canaiis seu aquæ-
ductus occultus; yâng-x, vel mîng-x,
, aOuén.
(5140)

1^^
Vagues.
Undae. Legitur etiam Tse in eo-
dem sensu.
Ti-se.
lé,.
canalis apertus. (5141 )
JJIt. Laver du riz. ~\j~-~ Descendre avec îe courant.
lm* 1j,
#TJ
fi.dd
Oryzam lavare. x-x, sonitus oryzae Cum profluente aqua descendere.

ao.
("- dum iavatur. ou..-1 x-hoêy, contra profluentem niti; x-
yeou,culii profîuenteire, descendere.
(5142)
5
(5133) Legitur etiam So, nomen fluvii.

50 Mer. ,*-
multitude.
Nom d'un fleuve, parvenir ,
-'5
zng.
M"
(5134)
bibi;
11; Yào-x,
;
Mare, aqua nigrescens. x-x, plu-
via minuta x-mo, paulatim aquâ im-
,ao-x) pro fun
un dissimum.
ISSIlTIUI11.
Tsên.
(5143)
Nomen fluminis, pervenire,mul-
titudo, congregare. x-x, plurima.
ile
Gf/Clef.rflf

f4
)
eàu.
Sebil.
quaedeserviunt
urine.
M.. L.
Uriner, Vâ
,ft
Mingere, nrina. Legitur etiam I
innatantes immunditiis
SeÕII, aquae
adferrum
deserviunt chaly-I
adferrumminchaiy'-
quae
I
Yho.
t
(5151)Chou].
x-rriîng,très-profond.
Profundum, non mensurabile.
S;.e.Clef,

bem obdurandum; x-x, sonitus queln I


;
edit oryza dum lavatur x-ho, aquam I
farinas infundere, ut conglutinetur in I
lb
mcESç gourmand.
Humide, chaud et humide ;
massam.

, ;
m
I1 i'TT
l Nom d'un fleuve, eaux abon- I
ji, guiosus.
Humidum, calidum et humidum
x-chu., humida. sestas

vA
dantes, couler paisiblement. I
Nomen cujusdam fluvii, aquae co- I )?/|Jfc
1t Nom d'un fleuve.
0 ng
(5145) piosse, quietè, fluere.
fi d'. de
x-x dicitur d 1 Nomen vii. x-tcheôu, civitas in
aqua clara et de lunae colore. I * provincia Kidng-nân.

,
Tcha:

;
;1 ,
(5153)

L7 fP1 à Confusion, confusément, en


désordre sale, trouble
Confusio, confusè;sordidum, tur- 1
gâté.
I
I lb
JAquâ Imbibé d'eau,
imbutus, madefactus. x-tt,

i
rw
bidum,
noen,corruptum
bidtim, corrti p tum ; ocanecessana
necessari a I ..i.
stercus; perturbare.
,
I Pcing, magna
Pangx-1peJ y, pluvia. Legitur etiam pallg:
p i1uere copiosè.
,

i* (5154)

'* ,
Nt Videsuprà(4921). 1) x - mâng grande étendue
d'eau, mer très-étendue.
Sou. I Aquocplurimw,iiiarevastissimum.
1Sang,
x- ha}, vel x-ming , mare orientale;
(5155) x-latig, nomen fIuvii. Legitur etiam
~M Nom de rivière. I
Tehang, frigus.

sÕ. Nomen fluvii. Legitur etiam Se


x-x,pluere. (Cod. XV, pag. dl.)
:I
I F-teindre le feu, anéantir, dé-
l"
Nt
"J
(5148)

,'Ji!.
IrfvL truire, consumer, finir.
,
Ignem extinguere delere, des-

NV
NB
S'enfoncer entièrement dans
l'eau, homme sous l'eau. @
MYe.
)6).
(SI56)
(5 l".
truere, consumere, finire. Ttt-x, ex-
-x, an
homosub
tinguere; tchouy su fH d o extin-
Toto corpore in aquis immergi, guere; tsiào-x,funditùs delere.
aquis;qui immoderatè seu
5149)
~~M 1" .d'à quo non po-
~~M
non rectè amat aiiquid
test extricare se. Tchih-x, in aquis ',~~t~ Profond.
;(
t#
mergi, naufragium pati. Legitur etiam J~ Profundum nomen cujusdam flu-
~Njj Nilo, urina, mingere; sed urbaniùs vii. Videsupra 5061).
~M~ Chïn.
dicitur siào-pién-choùy vel sjàokÕ/Jg.

\i
, (p56his.)

Humide,humecté. x-huên, grande quantité d'eau.



Cil..,
~t~ Humidum, madefactum,hunie-
7 Aqua valdè ampla. Legitur etiam
jpfiTien,
factum. Kan-x, siccum et humidum. fItrens. Item
aqua x-tchy, Tien :
(5150) (5157)
1.
nomen CUJUSd am loci.
cle,NIWK-K
Vjprt
Nom d'un fleuve,pluie con- I
tinuelle. I ia
~t ;
Grandes eaux mépriser se s;>e Citft
répandre à cause de trop d'abon- ,)¡
;
Hao .I.ao.. rp!.. #'
CkoÙy.
Nomen fIuvii,
terra ln qua
b.. L..1
pluvia diuturna ;
0,.11
rex Ou - OllL/llgvelVou-
Tf ,
1
Tao.
dance.
; ;
Aquaecopiosas contemnere exni- Choiiy.
(S158)

, ;
(5166)
.II habitavit.
vâng 1 R' v
Legituretiam Hio, miaplenitudine effundi.x-mdn,con-
agitatœ et per loca abrupta fluentis temnere despicere x-x, aquarum
aquae sonitus. magna quantitas.

æ
"Jytl x-yang, eaux profondes et
étendues.
VideV/tfl
Vide infrà
h!frd (6501).

àiig Aquae profundae et valdè extensæ.


Hocing. Ngay.
(5167)

Nom
;n de fleuve.
re
'tt.\£
f
Inonder, excéder; inondation,

Sèng.
Nomen fluvii. (Cod. XV,pag. 66.)
A
Yn.
excessif.
Inundare , ;
excedere inundatio
immodicum. Vide supra (5056).
- ,
* (s160) (5168)

* J..
Doux, suave, de très-bon TRAITS.
}xx goût; engraisser.
11

Duice, optimi saporis; pinguefa- Fil Eau dans laquelle on a lavé


Tsë.
(51(1) 'v
cere, condire, prodesse. x-x, quàm
attente; x-sy, iucrum.
Sieou.
p. >
du riz, et qu'on a gardée long-
tem p s.
temprs.
Wf Laver, nettoyer. (5169) Aquarin qua oryza est Iota, diu
Jim? Lavare, abstergere, sordes mun- servata.
11 # dare, mundum.
Aqua ;
Afc>Eau qui coule.

)
jf
Ty.
)
(5162.

tI(iop**
Mouiller, tremper, imbiber,
humecté ou trempé par la pluie.
Ilnbllere, imbibere,pluviâ madi-
dus. Legitur etiam Kïo in eodem
-
Piao. rens;

m
(5'7°)
lfuens
turbo, magnus ventus.

Coaguler, retenir, empêcher,


W" rassembler.
canisvelociter cur-

(5^3)

AtrÉ,
sensu. (Cod.XV, pag. 66.)

Chose lisse et polie, glissant.


*
Tchy.
congregare
,, , , ; ,
Coagulare
sistere
impedire
detinere
destruere in
IÉTÉJ
(517

i
aquis mergere. Tsou-x,impedimen-
I Res levis et polita, lubricum. x-tzi,
tum; x-pi'ng, alvi astrictio.
™ labi, lubricum; x-ly, verba moïdacia.
HÕa.
(5164)
\-1A. Couler goutte à goutte, dé-

)k. goutter, découler.

*
T
Taches, saleté, sale.
Maculae
, naevus,
didum. Tchâ-x,feces.
,
spurcities
-
sor-
Séll.
fluere.
Guttatim defluere, stillare, de-
x-leou, difHuere velut ex vase
Tsè. poroso ; etiam metaphoricè, paulatim
(5^5)
exhaurire, ut pecunias, vires.
1;.' Clef.
Nom de fleuve.
Noi-nenfluvii. (Cod.XV,pag.8.)
I eÀZ* Pêcher ; prendre ou usurper sJ-e
'y.
Clef.

yf I
éwiL
Yût
le bien d'autrui.
Piscari ; etiam moraliter, a liéna -
w
Chang. usurpando.x-ly, lucrumsoierter quae- Chouy.
Chouy. (517bis.) I (5180)

&
1JJ
Goutte d'eau. I
rere; x-jtti, piscator; x-to,indebitè
gravare, ut plebem tributis.
Aquse gutta, guttatim fluere.
I i7eS Surnager, être remué, être
Tf. jfe\agité par le vent, couler.
tifI
(5173)

,
Humide, mouillé.
I
P.
la 0
(jISI)
Super aquas ferri, moveri, à vento
agitari,fluere,
fi flare.x-hciy, navigare;

I
x-tong., à ventis et mari navem jac-
Humidum madefactum, madi-
tari;fÕllg-x, flat ventus. Legitur etiam
Teho*dum.
(Cod. XV, pag. 6'9.)
Piao, sericum in aquam immittere
I
l (5-74) multoties et super petram impingere,
telam seu vestes in sole extendere : x-
t \)t!8 Hi¿n-x, sel fondu et converti I
mou, millier quae in dealbandis vesti-
J!I
1
I Lou
(5'75)
en eau.
;
SaI in aquam reductum afHictio,
afflictus. Legitur etiam Tchyt eo- in I ~Jj..l
bus occupata est.

Eau tranquille et calme.


S dem sensu. I IjtSF Aqua-tranquilla, quieta et pa-
TS cata; aqua clara.
I WJLJL Rives, rivages.
pTRipæ, littora, fluminis ora.
I
(5.82)
Tsy.

(5176)t
I
A/tfjRives.
ÉI1V Fluviorum ripae. Videsupra(5016).
5016 )

IB tt
4¡ Courant de l'eau. I
Yay.
(518,)
Proflueiis.x-x, aqua fIueus. I
Yeou. Vernis.
IÀVernix, species glutinis celebris
(5177) vr in Siniset Japonia, quopassimutun-
~B :rb ^tre
Etre
fi. échauffé bouillir, être
échauffé,
>
I
Tsy.
(5184)
(5184)
turad iiniendasmensas,tabulas,&c.;
fi"
nomenfluminis. Chang-x, tali
IR élnt. agité par un soulffe violent. I C' 1 1 glu-
1

HKouen Fervere,ebuiiire, magnis flatibus


tine aliquid illinire.
H :tà-x ¡g. Rives, rivages.
I
agitari. Legitur etiam Kouèn
Mm

m
corpus hàc illàc vertere. ";
A npæ.
littora, Ripas, aquae ora, fluminis
Plein, rempli; emplir,rem-

moen.
HB

HE
plir, abonder, se déborder, se
A/r répandre; terminer,
re; term i ner, 6n
finir.
i r.
(5-85)

Dégoutter
ilitl , retirer quelque chose
,

g couler goutte
, Lo,
à
(5-79)
,-x, ;
Plénum, repletum;replere, abun-
finire. goutte

pus;
dare exundare absoivere
~N~ Youë decima-quinta dies lunae ; de l'eau.
HB tchông-x J repletus; x - chÍn, totum cor-
(5186)
Stillare guttatim d
guttatim defluere,
ffiiere',- ex
ex
tséx, se ipso plenus, superbus. aquis extrahere.
f
jy?
m *11
8$: Clef.

ChoÙ)"Lu.
Petite pluie continuelle. I
Continua pluvia minuta; vinum I
bibere et non ebriari. Legitur etiam Lu I
possit.
,.i rivages.
canalem efFormare per quem aqua 85.tclef
lfuere

Ripoe,littora,
Rives, fluviiora,aquariti-n

a
*

1
(5187)
in eodem sensu. (Cod. XV,pag.70.) I

Net, pur; imbiber.


Nitidum, purum;
buere. (Cod. XV, pag.
imbibere, im- I
70.)
I

I
Ripas,littora,fluvii ora, aquarum
Chûn.marSines*
(5194)
r* x-x, rosée abondante.

,
A ln. I
(5188)
I 7*W Dicitur de rore nimio.

1I I Toucin.

'
Couler découler, couler
fjftl goutte à goutte. I (5^5)

*
eou..11 Fluere, defluere, ut aquam exrimis;I >1^ Bulle d'eau, écume.
t®pao.

I
X
Leôu
stillare.Sén-x,- fluere,
fi
defluere;
d fi Sie-x, I PPAquæ bulla, spuma, vulgo
.</ chouy-
arcanum prodire vel prodi chy -x; ,I Legitur etiam Ngeôll, diuimbi-

vum;
pars domûs respiciens orientem aesti-
kë-x, horologium ex arena vel I 6
Ngëou.
b "ve in aquis immergere x-ma,
ere b.
in aquis cannabim diù.
d. , macerare.
;
/1

aqua fluente confectum, item vas in I


quod aqua per foramen intrat paula- I * ki
~~r~ Eaux étendues, grandes eaux.
I
tim et tempus metitur.
|l|K

j
Aquae extensæ, aquae magna?.
..¡k Laver, arroser. I Hoang. (Cod. XV, Pag.71.)
tWL
It.
(5197)
Lavare, rigare, vas ad lavandum. I
, Legitur etiam Kfin eodem sensu. I Boue épaisse.
Kay.

m
(5'9°)

Eau coulant goutte à goutte et


Yè.
Lutum profundum, ex quo via-
tores aegrè se possunt expedire lu-
tum super aquas appareils ad. instar
;
(5198)
sans interruption. parvie insulae.
Ay. Aqua guttatim et sine intermis-
sione distillans. Lin-x, aqua autum-
l' r.
(s191) ilalis; hdn-me-lîn-x,
iiig.) -"lA festinanter et benè
JA-
ffiL Désert de
pie, étendu.
sable; grand, am-
1. b
scribere. Mlf. Campus arenosus velut mare, ut in
Tartaria; magnum, amplum, exten-
~L Eau qui coule sous terre ;
(5199)
sum. Tchôllg-X," pacificUln, quiètum;
7Ha x-x, res amplissima. J

Y%n
ample, long, étendu.
Aqua sub terra
longuln, extensum ; ;
fluens amplum
aqua
,
iongè
Vide
11J Videsupra
siipra (5124).
(5
(519a)
fluens.x-vou, in armis se exercere ;
tsao-x, sese anteà exercere in iis quae Tang.
;
i.
(520°)
posteà agenda sunt x-sy, assuescere.

iIi lJt Fleuve qui coule dans le Hoa.

nBm
Gouffre.
Vortex, vorago. Legitur etiam
rjrij
kouang.
Nomen fluminis in provinciaHo"
cin.kouang;
Han.I<ouàllg,. fallliliæ
famiiiaeimperatorne.
Tsao.
(5193)
;
Tsao, fluvialiitineretributa in cu-
riam deferre itemterramexcavando (52.01)
nomen
nomen
Tien-x.
hnperatorhc,
> via lactea in cœl o.
Nom
ji
éf
f
il
S5't Clef
},
VîVHfQuidam îfuvius
r\,
-
J^en'
Lién
.d fi.
mari;x-y,
mari;
,
Nom d'un fleuve.
aqua à, vento
commota; lacrymari. Louy-x, lacry- I
aspectus aquse à venta
-
x Y , asp ectus aquæ
I
I
I
x-tchfn,
Aqua?
1/•
Man g.
copiosae,
grandes eaux.
aquas exuberan-
tes. Legitur etiam Mdllg: x-lang, de-
sertum magnum.
85-
yVr clef


vente CIzOlry.

I,
(5202) I

t
CllOlIJ. (521°)
COlTIlnotæ.

i Se noyer, être enfoncé dans I


tIt
KQuidalll
Nom d'un fleuve.
fluvius.. x-x dicitur de
l'eau; nom de fleuve. I
s sudore affiuente ; tà-x, madefacere ,
Tari Sub aquis mergi, nomen fIuvii. I rlju.
rem Immidam reddere.
t
tI an, h J'
Legitur etiam Tall : xf-dn, superna- l (5211)

tare. (Cod.XV, page 72 I


'fI\
~-~JL Laver.
Lavare. x-keou, os iavare,
Ë Fruits confits dans le sel. I
I f~ Fructus saliti.x-chy, fructus vo- I Se6u.

)*
(5212)
catus Chy-tse, calce vivâ conditus et I
Lan.
Inondation.
*
I
exsiccatus.
B (52°4) I 1

tB Eau pure.
Aqua pura et nitida, aquae pro-
I g.
iTRZr Inundatio,
Tcha,n dare.
Inagnæ,
sllprà (5018).
Vide
aquas inun-

H|
-5)
--=*k
fundum. (Cod. XV, pag. y2.)
I

>(5213)

ïEl Nom d'un fleuve.


Quidam fIuvius. x-îcheduf-ou, urbs

Ly.
Nom de fleuve. I in provincia Fo-kien.
hftt Quidam fluvius, secimdus aquae
Tchang.
H|
, procursus. (Cod.XV,pag^y£>)
"- et(52,4)

Non. d'un fleuve qui coule


;
i
dans le Kiangll; pénétrer peu.
lEBf 1
Kffj^l
?pfAfr an-x, vagues. .,
d.;o't 0
Nomen flUVlI in provincia Kiâng-
mSlen.
L
Undas,lfuctus.x-x, quàm com- zi a penetrare; modicum,
nan; d. pauatull,
1
ypositè.Videsupra(5202). (5-'5)
(5- 5
ordinatim.x-tsou, unus post aiium,
ordinatim tchun-fen-heou, jy-x-îchàng,

*
(p.o¡)
ye-x-toen,
l' , post vernum aequinoctium,

H
r
jm. ;
dies paulatim crescunt, noctes vero
Eaux grandes et étendues. decrescuiit ; td-x,
decrescunt ta" x mox moriturus.
- , i-nor i turus.
HB -x,
B Aquae magnae et extensas. Oïi Legitur etiam Tsién in eodem sensu.
:

, :
aquae quae mensurari non possunt ; Item Tsiêll, penetrare, ut aquam x-tsé,
~t~ oen. d". de

,
conviciis aiffcere
£fi dicitur ci aquis tingere, imbibi, aquis immergere; x-
HH
Nt~
(5108)

L.. :
quse inundantes corrumpunt res quas
o bruunt. Legitur etiam Afoên A
i1ÆA my-x,
aquae excrescentes et inundantes.
imn-y-jin,popuiis pietatem instiiiare.
Item Tsiêll. Vide infrà (5229). Item
Tsâll : x-x, mons altus et inaccessus.

rIt:
Imbuere
B Tsé.
,
Mouiller, tremper, arroser.
imbibere
,
aspergere,
aquis immergere, aquâ macerare
*
Pur, net, clair.
Purum, nitidum ,
dum. (Cod. XV, page 74.)
clarum
, mun-
Choang.
Mm (5209) aquâ imbutus; quadrupesmoriens.
(5n6)
83: Clef.
qV
Y,
ChoU"
rCh,
ouy.

,
AU»
i|"
*
Tsouy,
Eau profonde.
Aqua profunda. Legitur etiam I
mu|collectis. et
Tchoiïy;diciturdepruinaetnive
Tsouy. mulcollectis.
(5z17)

/1'"
Yang.
Nom d'un fleuve.
myesi-
51-I

Nomen cujusdam fluvii; item aqua I


agitata. I
I

I
AA~
ffi,
1:

*
Tszao.
(5224)

pvt
Pff.
rT
Epuiser, tarir, dessécher.
;
Exhaurire exsiccare aqua exsic-
,
cata, et quaecumque asservantur, con-
sumpta.Cheou-x, exhaustus, cui ali-
quid deest.

Videsupra(5115).
s}.Cil{.

4
a.
CA 1
lOuy.

iIHA
(5118) (5"5)

{I Suc.
;
I x-x,bruitque fait l'eau qui

:i
—~

'<:..
-~
Tszang.
edulium ,
Succus succus rerum, prxsertim
et quae adhibentur ad con- I
dimentumvel saporem conciliandum. I
I

(5226)
Kouo,
2).
coule.
1

vvStrepitusaquæ fluentis. Vide


(497
supra

,
(52.19) Soë/l-x, acetum; mien-x, gluten ex I
farina et aqua. I Pur, net, propre.
Purum,nitidum, clarum,
gui
I 11 Couler.
Fitiere
I
dum. Vide supra (712 ).
mun-

fluxus non interruptus. I JCle.


j~<~ *
I
Videsllpr/l(4977). (5227)
zeou.
L. A
(522°)
IJeJeL.Aqua Eau agitée.
; quietum, tran-

,)
commota
Vf* quillum. Legituretiam Tan, perfec-
grand.
WttD Petit fleuve qui entre dans un an.
(5:u8)
(5.2
, b.'
tUll1, firmum : x-pd, moderatus,
.1' et à, vo-
temperatus ab stinere à cibis
,
Parvus lfuvius in magnum intrans. luptatibus; x-jen, quietè, pacificè.
mAt
Tsong.
(su1)
Videsupra(5222).
I'"
u|frA Humidité pénétrant peu à
peu quelque chose.
Humoraliquid paulatim penetrans, Yn.
n.
y, item oieum penetrans et imbibens pa-
(5228bis)
te2")
(s:z.u) l' c harta emporetica,quâA
pyrum. x-tchy, 1
>1tsti Eau qui coule sous terre, se
merces involvuntur à mercatoribus. plonger dans l'eau.
,, Aqua b fIuens;
tus terram fl
aquis su aquam trans-
uens ; sese

'\}
12 TRAITS.

Nom d'un fleuve qui coule


Tsien immergere,
aquisinllnergere,
(52.29)
;
ire
dere;
vado
absconditè ,
vado aqUa111 trallS-
profundè abscon-
in aqua ligna ponere in quibus
jlfr dans la province de I-Iô-nân. pisces abscondantur, ad eos capien-

jP~72.
(
RAt
;)2.1.3)
Nomen fluvii in provincia Ho-nân;
quasdam terra; item qusedamd urbs
b
dos. Tao-x, occultè frigere.

x-ytt-lllell 1. ouang-
, l' in metropoii i1=f.
dicta
¿"
;
tcheôu -
lG
x suên, aquis circumdatus.
Legitur etiam Fan, aqua in qua oryza
Vide supra (5229).
Tsiêh.
'T' '11::
est Iota. N (5:1.
3°)
So.
I)
'5.'Clef,

,IJl
v/
CllOllY.

LI
Oll.
I
#,
WUIÙ

(P3obis,)

(5131)
M'.

(5-32)sfetChàn-sy
I

t
m
(5:':)S"
~-j~; item
,

'\J;t:.t;
IJfJ(.
T.foiig.

f,
~t~t
men.

syetleChàn-sy.II

(5 221 )
ement.

x-x, concordes.

M
regni.
et ni. I

Amas d'eaux.
coiigregatîo.
Aquarui-nAquarum congregatio.
I
Eau profonde et claire.
Aqua profunda et clara; cogno- I

:"\t rapidBruit que fait l'eau qui coule 1%


.-m
Sonitus aquae velociter fluentis.

Nom d'un lfeuve dans le Chen- I

;
Nomen fluvii in proviriciisChen-
nomen re g

VideVide supra
i-ti
I
Iszip

Endroit où séjourne l'eau de


mer propre à faire du sel.
Terra ubi aqua ad sal conficien-
I

I
I
I1

II

I
I

I
1
\rJtl.

Kcm.
(5239)

J
Ldo.
(5240)

Tsong.
'T' lit
(524')

:&t;t
A p~t
Tchy.

'r;
(5242)

JB-j-P.
Tan.
J?
Sale.
Sordidum. (Cod. XV, pag. 77-)

Nom d'un fleuve du Chen-sy.


Nomen fluvii in provincia Chen-sy.
* Legitur etiamLao, aqua per vias de-
Clirrens, aquae lnagnæ.

Vide supra ( 5221).

Terre délayée par les eaux.


Terra aquis diluta.Legituretiam
Teh;, nomen cujusdam fluvii.

Petite île.
Parva insuia in medio aquarum.
Legitur etiam Tan, quxdam terra.
(
8S*Clcf-

Ç/wuy.

\j
dumsubsistit. x-yên, peralbum sal.
(5M3)

Eaux profondes et considé-


.tE: Vide supra (1358 et 5124 bis). rables.
^rAquas
.#.an.
profundas et aIllplæ;, do-
L'
mus alta
l et profunda.
fi ci Legitur etiam
(
P4LO
4-,1) A Vide suprtl
Y/l, (5056). °

Nt ~BH
/;Jt.Étang.
Stagnum. Yn-x,via iactea.
Vide
mut infrà (5~7~)'
(5279).

)
ijjSt
Ytott^auT-1*C0UIe
cou e
Eauqui
Hocmg.

Aqua
Kieii,
montagnes.

rens.
l entre deux

inter duos montes decur-


\/Ab
Tél".
bis.)
(5244

i|=|Cognomen.
* Nom propre.

Féy.
(Cod. XV, pag.719.)

r
(52.37)

4
(5245)
^j0È|Humecter, rendre humide.
',:E,J
~M~
tt r ,
oun.
Humectare, humidum facere fe-
cundare, physicèetmoraliter;ornare.
(52^8)x-tse,
v spiendens, lucens, poiitum,
optimè pictum.
; r;:::I
L'A
I"en.
(p46)
Grand fleuve qui, en débor-
dant, en forme un petit; rives.
Magnus fluvius qui exundans alium
parvum facit; aquae ora, ripae. Jîi-x,
't
Bi.t! Clef.

Cholù.
ChOzLY,
A couler. m
yHJ,
quidam fluvius in provincia Ho-ndn.
Legitur etiam Ftll in eodem sensu.

Couler goutte à goutte, dé-


I
Tt
gg
(5254)
Chose âpre, chose difficiles citf
ou non polie.
Res aspera ,
polita; asperum.
res difficilis vel non
r
Clio

Fioéy
;
(5247)
Stiilare, defIuere; separare, disper-
gere » obsecundare confusè , pertur-
batè; ira vehemens. su
Vide suprà(5254).

(5255)

Rives, rivages. !l!L


'&'3~

î * cu /ju
cu*j
,
Aquas ora ripae, littora
d am ftuvii.
ussdam fluvli.
; nomen Aqua Eau claire et immobile.
clara et immota.
-
n.
*El
T.
(5256)
Tchîng.
(5248)

tl

*
Pleurs continus. I
A

,
Ploratus prolixus. Legitur etiam Vide supra(5256).
,-., Chà/l et Chdll in eodem sensu.
Chan. Tchtngo.
(5249)
(5257)

r,tP. x-hoâii bruit que fait une 'tâ


!Aquæ
*Tp=È

Tsctn.
eau courante.
,

decurrentis strepifus. *~
Arroser, asperger.
Rigare, aspergere ;
sti i l are. x-po,
mali mores. Legitur etiam Ngdo, no-
ÀicLO.meil proprium.

il
Fm
bis.)
(5249

Nom de fleuve.
tftNomenfluvii.Legitur etiamTchong
(5258)

Eauclaire
iFltr et tranquille.
tran qu i l l e.
Aqua clara et quieta vel immota.
(Cod.XV,pag.81.)
in eodem sensu. Vide supra(5118).

(5-50)
Tôncr. Tchë.

'I
à Couler goutte à goutte.
(5259)

V-.*/x-tsan,
X-tSaiz, chose
c h ose insipide.

t
Guttatim fluere, stillare. defluere. jUll Res insipida.
* Vide supra (5172).
Sén. lCan.

> (S250 (5260)

,I
Eau claire et pure. Pluie favorable.
i8~T
1t A.& P Aqua clara et nitida; nomen cu-
iusdam fluminis; lumen reflexumab
• v
Pluvia opportuna. Legitur etiam
TchlÍ in eodem sensu.
Lln.
TA Chu.
aqua spiendente. (5261)
(52.52)

L-au
*
JIBjl
s'ale et stagnante. W
Nom d'un fleuve et d'un lieu.
Nomen fluvii et terne. Legitur
Aqua sordida etstagnansvel non
fluens.
Oey.
(Cod. XV, pag. 80.) etiamP-e-ltig:
Pong.
x-py, aq
etiam Pillg: x-py, use sonitus.
aquæ sonitus.

(5253) (5262)
fFl
Sj!
iPft
f
S5 &eJ'
Choty.
yDlou.
(j262bis.)

Imf/wjBHtchàng,
Vide supra

Flux de
marismatutino
Fl uxus maris
(51JI).

la mer le matin.
mattitino tem
; tempore.
pore. x-
;
/VjgA#
•I
Petite pluie.

supra(5138).
;
exsiccatis piscari l<¡¡ll-ts-siào-jtJl-tchÿ- Sy* Clef,
x,où-chy-eûl-tsuë, bonorum et maio-
rum fama post quinque generationes
evanescÏt. Chûy.

Pluvia parva, pluvia minuta. Vide


Y
f:

r
fluxus x-toiïy, refluxus x-chy,
I Tchao. humidum. Ouly.
(5269)

I Cinabre. Soif.
i Sitis. Vide supra (5094).
I
I
/'1 Terra rubra ex qua fit hydrargy-
rum. Mông-x, aquas magnas. Vide
I
Ao.

1
1.7LIt
Hàng. supra(4856).
I (5263bis.)
(527°)

Petit canal dans la campagne.


B itS
1
13 TRAITS. Parvus aquae canalis in medio agro-

H Nom d'un fleuve.


77
Kouey.
* rum. Legitur etiam Koudy in eodem
senSll.
H\lvlH/
H|
*Miii
Quidam
: x-tclif,-Lirbs
fluvius. Legitur etiam
q-Lixd~-im
Afin : x-tchj; urbs in
quædam in provin-
provi n- )t
*

dum.
(5270

Net, pur, clair.

fHpo.
rllng. cia Hô-nân. Nitidum, purum, clarum, mun-
(Cod.XV, pag. 84.)

Tsà
H Se
Senoyer-
F* Laver.
Lavare. Sy-x, lavare corpus.
I
}I
Isan.
m ft
(5272)

MI.'
Inondation.
Aquarum inundatio, exundatio.
(Cod.xv,m.ss.)

I
(5265)
JI.
B >r-r^(Cod.Sub
xv,aq\ûs
noyer.
pas.mergi, aquiss submergi.
su b mergi. xyèn,(5i73)
très-plein, eau claire.
O.
SI'
83.)
I lU ;
Valdè plénum, aqua clara, cl a-

B
~~N f
jf(5:?66)

Laver, purifier.
I
I

V ,,
IPortus
Lien.
(5274)
runl; aquis madefactus
omnia impient.
aquae quàs

I
Lavare, purificare, vestes Iavare.
~M~ J t Vide supra (4984).
/M ~t~t Port.
iioiian. quxest
estintùs.

J' Portus parsaquue


pars aquaequas

IB
(52.67
)
IY(5,fluminum
I Legitur etiam Ngao, aquarum seu

gKH r «
Lac; renommée; laver.
Lacus; ; famalavare, humectare.
Po-x-che611, manus non lavat ;
nsen-
I (5275)
profundiora, profundum.

;
Hf| (52G8)
7se
desse
d d. ; -..
x,bénéficia conferre te-x, aliis pro-
;
per doctrinam x-y, vestis inte-
rior, vel corpori proxima joun-x, I
Vide supra (p.08).

WKtpolitum, splendens; kië-x, fluentibus


Moen.
(5Z76)
8-Clef.
jf/5
"vV
mrjnKmen.Videsupra(5228).
j. an.
Ghouy.(5277)

~T~
i'i.H

1
SOlly.
r~>

f
(5278)

~~h~
-
TU
p
.I.a.
(5279)

7/f; 1 I
Tâ.
(5280)

^Al
NA
Aquaretrocedendo
S'
(5281)

wtED
Wrfal
Teho.

Eau
(5282)
I,
Eau agitée.
Aquacommota; quietum;cogno-

Tomber; poli.

nus et elegans.
Labi, cadere; politum,vir urba-
O

Boue gl issante.
Lutum lubricum.Ty-x, aliisIno-
lestum esse, importunum.

Vide supra (5279).

Eau qui grossit lorsque son


cours est arrêté.
I

I
r8.5
I

excrescens, ut
quand o in saxa impingit. x-noû, iram
provocare

Sordidum
kaJl-x,
7 -v

;
Sale; nom de fleuve.
;
habere grati.am x-
ly, aliquem ad aliquid incitare.

nomen cujusdam flu-


vii, item cujusdam terras.
Clf.
I
I

I
I

II
I

I
v

I
I

1
I
II
I
I
I
ifpl

S
Se.
(5286)

sy.
Jfl|>

rTsy
(p87)

i
!jh
(588)
oey.
,
($288)

flTft
KTO

My.

I).)
I
'W
Ta-.

*ait
(5290)
Videsuprà(5254).

S'accorder, être d'accord.


Convenire, concordes,x-x, paci-
ficè cum aliis degere.

Très-ample et très-profond.
Valdè amplum et profundum.
Ouang-x, valdè amplum et profull-
dum. Vide infrà (7250). Legitur etiam
l
no, ve Houô, retium in aquas intran-
tium sonitus.

14 TRAITS.

Inonder, remplir.

dund anti a.Item


(5289)dUlldantia.
:
Inundare, replere,aquze plurimw.
Legitur etiam My x-x, aquarum re-
Item Ny, profluens.

Vide suprà (5211).


uens.
f
ChoÙy,

,
Bruit de leau.
qui tombe en nappe.
.mcAqua ad instar mappae ex aliquo
Sonitus aquas. (Cod. XV, pog. 88.)
loco decidens. Fông.
Lien.
(5283) (5291)

, ; ; V¥ ,
1111 Epais, beaucoup. Boue glissante.
/g
|/4^ sapidum.
Nông.
-* Spissum multùm ros nimius
, Lutum lubricum Iubricum 'Nf-
x, iter luto scatens. Legitur etiam
Nzng. JSKng in eodem

i..
sensu.
(5284) (5292)

Gouffre.
i
iÇËll Surnager.
Super aquas ferri. Legitur etiam
PIao, fluere, aqua fluens..
ijM Vorago, aquarum
rivulus, aqua parva.
vortex.
Piao. Yông.
Yong.
1 - (5285) (5293)
51*
i
Bt
Clef..J/ Videillftà(5347). ASjgw Vagues.
Undœ magnas, undas quae in
s^'Clef*
fluxu
f
maris ad littus perveniunt et sonum

'Choùy.
Ydng.
(5294)
I
I
edunt.
'T'At
Choùv.

i
-tt~ Petite pluie. I *3f
~m~jL Net, pur, clair.
v
Pluvia minuta. Hong-x, terra ubi I |Hhj Nitidum, purum, clarum, mun-
-
-Mong. in remoto oriente sol oritur. I
I Touy. dum. (Cod.XV,pag. go.)

I^rÉb
l

I
(P95)

Vrm
Salive.
Saiiva. Legitur etiam Tsiti, aqua I
I

I *
(53°2)

Jlpu,
Se noyer.
Sub aquis mergi, aquis submergi.
(Cod.XV,piig. yi.
1
1 TsTn.
velociterfluens. Vide suprà (4958). I
I lsang.
rr> Ai

')
(5a96) (53°3)

B Nom de fleuve. I
Wrt
*
Eau qui coule rapidement.
B
H
VeZl
Nomen cujusdam fluvii. x-x, quàm I ?Ít-
Aqua rapidèfIuens, velociter
H
H Tsy.
(5297)

, 1."
afHuenter, item cum magna majestate I
et gravitate. Legitur etiam Tsy,flu-
mentrajicere,transire, sistere, auxi- I
I fluere. Legitur etiam Tsu, aquarum
Tseo*'u. sonitus. (Cod. XV, page 91.)
(53°4)

-:
1,
ri
~N liari, adjuvare, res votis conformis; I
, esse I
x-fou, pertransire; kieou-x, prœsto
Pou-x, se répandre, çouler.
Nj
H
;
indigenti po-x,inutilis, item indi- I
/^j*
Diffundi, fIuere. Legitur etiam Hô,

H gens, inops, homo cui necessaria non I u


coquere; pluvia defluens in iocis vei

H
Ho"
I domibus ad id deputatis.
suppetunt. (53°5)

•/tzg
H
>//5kizir

f JT\
* Boire, lécher.
Bibere, sorbere, lambere, iingere.
I
I
~ibt~L
ftft Déborder, excéder.
Exundare, excedere. FdlI-X, inun-
dare. Legitur etiam Lan, vas ad cor-
* Legitur etiam Chlî in eodem sensu. I
I
an.
y, i,avandum.
So. (Cod. XV, pag. 90.) (5306) pus

« )a. Nom
(5298)

et de pays.
de fleuve
~~i~
IV ; ;
Profond, nettoyer.
;
~~tt M~
M Hao. UA
Nomen fluvii et
mœnibus.
i hiis.
;
terras fossae sub
gvii
(53°7)
Profundum

vu et terræ.
terrse.
purgare, ut puteos
excavare in profundum nomen fIu-

Nom
x,
(5299)
*
de fleuve.
Tacher, gâter; retenir, empê- I
Vf "ir^ > ;
~B
K
l Rîl
I
chement.
Macuiare, inficere; detinere, im- P0V .1(
Nomen fluvii nomen terra?; cog-
nomen. Cod. XV, pag. 01.)

|^H|
(5-ûô)
,
pedimentum;quidam fluvius, Tchë/l-
aliorum sive bonis sive malis,
tum odoribus, tum moribus perfundi
Vf-
(53-7bis.)

; Aqua celeriter fluens, velociter


Eau coulant avec rapidité.
j~~m x-tchf, alicubi detinere eum qui alio I XV, pag.ai.)
b| pergere cupit, opportunitatem praesto-
iari. Vide infrà (8487).
Pien.
(B08)
fluere. (Cod.
4
Clef,
r
Chouy(jjo)'
TihV
1I01lY.(53°9)
Laver; grand.
Lavare; magnum; aliquid in aqua I
;
agitando lavare moraliter, ad melio- I
rem frugem se recipere, Vitia diluere. I

;
x-x dicitur de montibus sine herbis I
et arboribus item de terra pingui,
3jçfapl

ng.
*
fi
Pur,nitidum,
fHrQPurum, net.
Tsi'S"prà{>°53)'
(53\6)Choiiy
""l mundum. Vide
s5:

seu de virtutum fama alios ad imitan- I


JflH
A Miào-x, eau étendue.
dum provocante; item de re splen- I Aqua valdè ampla. x-yao,aqua
dida et fulgente. I profunda.(Cod.XV,pag.yj.}
Yà o.
(5317)

ici Couler goutte à goutte.


Guttatim ffuere, stillare. Vide SII-
I
I
*
,A,* Nom de fleuve.
Pl'à(5247)' ~*~~ Nomen fluvii. (Cod. X, pag.$3.)
Hoéy.
i-ioey,
(531°) I o.
Lo.
Rivages, rives. I (5318)

(5311)
* ubi aqua vel terra finit.
.L-/11..

Vide (5311).
I
¡,,t.Aquæ
ItJFiuminis ora, littora,ripas, locus rA Eaux profondes.
I
profilndit.
Tan.
(5319)
Vide infrà (5371).

i'--,,\ supra
Vide
Videsupra(5229).

f
j r~ ( 11 ).
suPra (5229).
Pin.
(HU) Tsiên,
(5320)
Boue glissante. I
)1r-tt Jeter la lie, clarifier.
~W- Lutum lubricum. Ty-x, metapho-
,
ricè, aliis molestumesse, importunum.
~Bj Feces projicere, iimpidum facere.
Ta.

s
Lu.
(53'3)
(5321)

t ,at.&}1j"u
Passer àgué. à gué. yijÏÏPfc Tïng-x* eau claire et immo-
A Et Aquamvadotransire, abscondere; I bile.
.Ar
J.sien» cognomen.
Vide supra (522.9). ifngAqua c ara et immota.
ÏJnmota.
l

(5314) (5322)

MAI: Eau claire.


15 TRAITS.
flnXAqua pura et
tt. clara. Vide supra
(5259).
rnent.
'7''- X-X, eau qui coule rapide-
Aqlla
Tchë.
(5323)

Aquace
celeriter fluens, aq
i eri ter lfuens, aqua vadosa
uava d osa )Jj,,8..a Canal; sale.
Lnm.
Et
;
(5315)fIllens. Legitur etiam Tsiell, a quam
excutere ex aliquare item exaliquo
receptaculopaulatim expeIIere, ut in
A
Tr
(5324)
Aquae canalis; sordid um; répétitif
vicibus. x-cliîtispiritus aquarum;
sé-x, quatuor flumina,scilicet Kiang,
clysteribus. Legitur etiam Tsdn in eo- oa], Ho,
Hoày, 0, Ts).
SJ. Legitur etIam rr'Ill'
eglturetiam 1.eo
dem sensii, IÈviï-x, quaedam terra in regno Song-
Se
i -
KI
clcfetdautre.
Ç-wmk Se répandre, couler de côté I-Attt~
fm Rives, rivages. 85- Clef.

y
f Difïïuere,efFundi.x-toû,fïuxus
Ripas, littora, fluminis ora. Vide
1).
suprà(531
.Y
*
,
çjç
le- j -
ventris,dysenteria.*• yo, purgativa
Pin.
(5333)
CllOÙY.

med icina.
Inonder.
I,.
~E
(5p6) I
d er. Vide suprà (50(53).
Inundare;replere,aquas plurimae.
i
Jus, Mv Vide supra (5289). I Chûn.
(5334)

1*
Jus, suc. I
Sincère,
mSincerus,
bon naturel.
vir bonae indoiis. Vide
i
g Jus, juscuhun; succus.
Teh}. (5223). (Cod.XV, pag. Pj-)
I Lan.
suprà(5306).

I (>3-7) I (5335)

B 1I6. at-XJgrande quantité de neige. .,Jti..


7/Jlf Fleuve de la province de Ssé-
H jAv5^ Nivis copia, nivis et pluvias abun- I lchoilen; les Chinois racontent
les personnes qui traversent
Wt
•k//1lî™ Pi(j0* dantia.
Nomd'un
LA quefleuve
Loti.
(5336)ce
ce neuve tro
la
àa la isième
troisième ou qi-i~-i-
qua-

H
trième lune, meurent.
fleuve
lf Ho-nân,
euve du 7-~-M~. !
Fluvius in provincia Sse- tchotien,

)
QLiidai-nfluviusexprovii-icia Ho-I quem qui pertranseunt tertiâ vel
H wrt/ze gre diens. I quartâ Iunâ, moriuntur.

t x I

~te
)ttB
zeou. \,
|^è|l
Aqua
Liéou.
OjÉÊïLl

(533°)
Eau profonde, eau limpide.
profunda, aqua
mencLuusdam fluvii.
;
ciara

Eau qui tombe précipitanl- eitlL-


no-
I
Vi
I v
Han.
(5337)
- hay, désert de sable qui
existe dans la Tartarie.
Mare arenosum in Tartaria. 77~o-
x, valdè magnum, spatiosum.

Grande mer.
m~SB~ ment d'un lieu élevé. Mare magnum. x-tcheôu, hortus

H| Po. Aqua ex alto loco prœcipitanter I Vï^/U deliciarum tempore imperiiTang.


Yng.
(533O defluens. x-poiï, aqua ad instar telae I

B
HhI
:
expansa ex alto Ioco ffuens, mappa
aquae. Legituretiam Pao x-yu,plu-
I (5338)

pluviæ
Hb viae impetus; tsy-fong-x-yu, venti et
impetus.
\/tEt Nom d'un fleuve.
Nomencuiusdam fluvii. Videsuprà
.ir
VaT. (521 1 )") -
( 5 211
Tif.
16 TRAITS. (5339)

Ib Boire, lécher. )'J!J.. Tchong -x, eau profonde et


~~B 4^^ Bibere,sorbere, Iambere. Legitur
jEtiv étendue.
^KÊ Aqua profunda et ampla.
So. etiam Sueti et Tsouy in eodem sensu.
Videsuprà(5298).
VA
L0'!g
(533a)'
(s340)
Sj.e Clef.
'Y
f
-
l/JUu
v
L JI
Dernières gouttes qui restent
aU f,ond d'un vase, couler goutte
a goutte.
liquore
JiID
MjUbl
MAVide
Inonder, remplir.
Inundare, replere, aquae plurimœ.
sllprà
(5289)'
95-r

VI
Ultimae guttae quae efFuso
LI" 1. Chonyt

xyén,
Chou].
, (5348)

')-
(534i)

.,
in vase sulterfluunt, guttatim defluere.

J ; très-plein.
x-yen, tres-p eIn.
x-I<all}liquor è vase omnino difïïuens
x-tstng, pix. Valdè plénum, aqua clara. Le-
gitur etiam Lién in eodem sensu. Vide
Lzen. suprà(5274).
x-x, grande pluie et vent vio- (5349)
VjjQy lent; nom d'un fleuve qui coule
dans la province de HolÎ- 'JI¥S
Siifo.
ouang.
houàng.
ibn) Vide slprcl (4938).
(534z)
Dicitur de pluvia et vento violen- Tsién.
tis; quidam fluvius in provinciaHou- (535°)
kouàtig. Legitur etiam So, aqua clara
et profunda. VÎfe Source qui sort de terre, ou
~H~~ qui coule en sortant de terre.
mVide I
"*~~ Fons ab humo emanans vel scar
Fén. tunens.

1),
suprà (5278).
(5351)
Soùy.
»-
I.
*
(5343)

Eau morte, eau dormante.


Lavare
(4984).
(4.984).
,
Laver, purifier.
purificare. Vide SI/prd

'WtJ Houan.
Tèh ii. ,
Aqua reses aqua non fluens. Vide
supra(5072). (Cod. XV, pag..98.)
(5351b".)

Tchu. J¡.i Eau desséchée.


(5344) Aq-Lia
~t Rt
é
exsiccata. Vide suprà (5027).
\uLrf Couler avec rapÏdité, eau

*
Ho.
~~3 coulant sur des sables. (5352)

Laf
iZ-)
Vefïuere,
Veiociter aqua
l ociter fl uere, qtia super
~-i su p er arenas
arelias Imbiber, tremper.
v fluen9- IIMr. Imbuere, imbibere,mergi, inun-
J"-V% dare. (Cod. XV)page yy.)
Humide, humecté. Tsien.
l:Ik
¡ J \J,
Htimidum,
- madefactum, hume-
(5353)

factum. Vide suprà (5150). Imbiber,


ifnft
lMR o. Imb
tremper.

xh
Tchf.
1 b uere, im bib .b
b ere, aqua pene-
(5346)
*
Ylf..trans
10. seu profIuens; carnes et herbas
in terventem
fc aquam immittere, ett

)-
17 TRAITS. (5354)
alquatenus coctas extrahere.

Tî'ng-x,ruisseau. ïf&r* Grandes vagues.


.RivuIus, Hodn-x, vcrago, vortex. Magnas undæ, magni et ampli

Yong.
Legitur etiam Ytig in eodem sensu.
Fan.
lfuctus. (Cod.XV, pag. JOO.)

(5347) (5355)
t 'b
Sj. Clef. x-tsilf, bruit que fait en tom- Jilt
Vt>ant:uik; petite quantité, d'eau. tm
Nom de fleuve; arroser.
;.
81," Clef.

,m
Tsan.
d'
,!» Modicae aquas cadentis sonitus. Koufan,
Kouan
Nomen cujusdam fluvii rigare,
aqualn infundere; vinum humi effun-
iii
v

I, ; ;
( ) 5365
ere
dere in sacrificiis, utSpIritus
saCrICIlS,ut spiritus des- Choùy
CI,,ÙIV
(5356) cendant multi, plurimi arbores
yttfâi Nom de fleuve, eau qui coule.
spissas. x-ma, arbores valdè luxurian-
tes; x-choùy-yîi, pisces aquâ repleti,

Nang
(5357j
:
Nomen fluminis, aqua proffuens.
Legitur etiamJane; x-x dicitur de
rore nimio. (Cod. XV,pag. joo.) ,ni
ut eos Sinensès vendere soient.

Nom de fleuve.
IVidesupra
Cs358)
533 1 ).
j~r~ ((3331).
ciâ
Siao.
Nomen cujusdam fluvii in provin-
Hou-koùang. Vide supra (5342).

IwQËl
Po. (5366)

1 IJ Grandes vagues.
Undae majores, undassibi invicem
succedentes, aquas velociter fluentes.
OftHH A
19 TRAITS.

Asperger, arroser légèrement.


1, ,

M
Lôn.
(5359)
;
PÕ-x, metaphoricè nxve tsîh-pô-x,
sibimet negotium facessere. Chà.
Aspergere, parvis aquae guttis as-
pergere. Siën-x-eû
(".- h'
l-heou-sab,
/1/ -
, tsev tchhA'
in-

*
(5367) po AY, si priùs terra aspergatur et
tt "îïëîî Nom d'un lfeuve. posteà verratur, pulvis non assurgit.
IÎ4 Nomen cujusdam fluvii.
Legitur etiam Chà, aspergere, lavare,
aquam ore emittere.
Fung.

Vjffi.Senoyer.
(5)60)
r4
vl j
Tacher en arrosant, asperger.
Irrorando lnficere) aquâ resper-
JjffBr w'/vH
noy er.
Sub aquis mergi, aquissubmergi.
(Cod.XV,pag.ioi.)
----
Tsdn.
gere,aspergere.
(5368)
Tsang.

B
,(5362)
ran.
(5361)

clara;
muriâ
iJfm,Lan,aqua
Videsupra(5306). Legituretiam
conditae. item Lan, herbae
ac
Lién-x,
Wgjpj

Yen.
(5369)
fleuve dont les eaux
sont grandes, mais qui ne dé-
i.RlJ borde pas.
Flumen aquis plénum, attamen
non exundans.
~t * r1
'éi!
I)
¡(i¿n.
~tjt
K'pë| Laver du riz.
Oryzam lavare, aquâ oryzam mun- inlEE
Eau coulant goutte à goutte.
Aqua guttatim distilIans. Vide su-
(5363)
clare. (Cod,XV, page 102.) taPr^(5î90-
Ly.
(537°)
Videsupra(4917). ïâkjtA Eaux peu profondes. -
JTtEE Aquae non profundae, aqua fluens
rapidè.
(5364)
an.
rr-ji
(537O
S).Clef. :-. Nom de fleuve.
,fle
i\-
Autrefois.
lm
in
8j.ec/^;
|3S
*Mng.^(5357).
Oy Olim, quondam, antiquitùs. Vide uîrà-nà
Kân Nomen fluvii. x-tchedu,
x-tch eôu, civitas
c'Ivitas in
proviiiciaKiiiiig-sy.Legitur etiam Km
ir,

Chouy. (5372) (5379)


ln eodem
eo eln sensu. C'I ,
is/iouy,

,.,
*
1/34* Laver. M
jusdéborde
Fleuve rempli, mais qui ne
pas.
Lavare. pag.104')
(Cod.Xv,pog. 10 4 )
Yfai Fiumen aquis plenum, sed,non
Chén. (538°) exundans. Vide supra 5369).
(5373)

Grand, ample.
iDP Magnum, extensum, amplum. Vide
Hio. Jllprà(498.9). LXXXVLe CLEF.
Hao.

:J..
(5374)
IjU CLEF du feu feu.
:
: J
wCkf,

jjBjH vince
f
Fleuve qui coule dans la pro-
de Chen-sy.
Nomen fïuvii cujusdam in provin-
Ho,
(5381)
x-pfn,
;
r l x-hifn,
A' foculus
forcipes
;
Clavisignis ignis.x-yên,flamma; VV
T.-.If' vel1 kieii-tse,
T.1" ,
x-pà, taeda; x-chÿ, silex; x-
H,
Pa. cia Chen-sy, kill, esca; x-ch;, funis ad ignem ac-

..c ; x - teou,
(5375)
-
cendendum; x yo, pulvis tormenta-
;
A
Rao-x,
fIUVIUS.
nom de lieu.
Nomen cujusdam loci; quidam
rius T./e arma ignifera
x - KY,
coquus; x-tchang,
1 /lt nocti01l uca; x-sing,
ignea natura, homo naturâ ignens
x-sing, Martis stella; tà-x, ignem ex
lapide excutere.
rt:

;
JVIên.
(537<0

-f
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
22, 24 ET 28 TRAITS.
2 ET 3 TRAITS.

,- llk
Yàng-x, sale.
Sordidum,immundum,squalidum.
ijtf Éclat, clarté, lumière.
Spiendor, fulgor, claritas, lumen.
Nang.
, supra(581).
f(ouang.Vzde
(5377) (538O

jO Eau qui fait des détours.


Aqua flexuosè fIuens. x-tchouêh,
.TrI
*iV1^ Lampe.
Lucerna. Vide infra (5534).
anchorâ navem retinere, portum te-
Ouan.
nere, ad littus pervenire.
(5378)
Tëng.
(5383)

..A. Source. -IF:


-

Cendre, poussière.
,
ElH. Scaturigo, tres scatebroe sîmulma-
liantes.Videsupra(512.6).
J\ Cinis, pulvis. x-tchîli, pulvis; chY-
;
Youen. Hoëy x, calx x-sé-ty, cineraceus.
bis.)
(5378 (5384)
*
se Clef, tjt
rwM
Grand incendie. AII-t
7)-'
Brûler, illuminer. BÓ.' Clef.
jJL
m.
uu
Magnum incendium. Vide hfirà
(5503)-
'Tf v
h
Cremare, illuminare. x-x dicitur
de floribusquàln plurimis. A
à1
.1.C o.
Ho. (5385) (539:&)
R.
Sécher quelque chose au feu. KKK Malheur, calamité.
Igne aliquid exsiccare. Vide infrà *K Infortunium, calamitas, infelici-

ilFoycr- Hong.M'7>- Tsây. tas. Vide irifrà (5424).

J~
(5386) (5393)
l

t
t
1 S
T1.sao.
Focus. x-chtfl, foci spirituscui Si-
nensessacriftcant, et quem veneran-
Tsay.
Vide supra (5393) et itifrà 5424).

t tur. Vide 4)
itfrà (7349).
(5394)

}Jt,

(s
Cendre. 4 TRAITS.
j~ W Cinis. Videinfrà(5420).
TSIn,
388) ~C Vide suprà (4828).
JjfL Cautériser -.ivec des feu
i ser avec feuilles
illes Ky.
t~ ?JÇ. d'armoise la plaie faite par une (5395)

An
BN~

Bm
Kieou. aIgudle.
11.ZeOU,
(5389)
,
Vuinus acu incussum cum arte- A
~~Mr
Yeou-x, à moitié sec.
Ferè
T' siccum, non satis siccum,

;
misiae foliis cremare quod est re-
7\.¡:.,ou, nec
humidum nec siccum.

|
medium Sinicum corporis quasdam
Nie

-
(5396)

l, A 'r
m
partes cremare cum quadam herba ad
Eclat, brillant, resplendir.

j
M~ morbos pellendos. Tien-x, vel tsé-x,
quaed amherba,
dam herba, vu
vu go lAg
mao-lang-tsao. Fu lgor,fulgens, splendescere. Le-
~M Legituretiam Kieou in eodem sensu. gituretiamKouéy,
Kiong.
gitur etiam I~ouéY, co gnomen.
cognomen.

J\|ha
Te
Bruit que fait le feu.
Ignis sonitus
sonitus.
; item ignis furentis
(5397)

Jgi Videinfrà(5573).

Lou.
tt
(539°)

tt
tMj
t.L
jj||ij
Feu qui reste encore après
qu'on a éteint une chandelle ou
une lampe.
J'
-S
(5398)

#
,
Exciter le feu en soufflant.
Ignem suflfando excitare; omnes
SIe. segetes aptas ut in olla in communem
(s390 Ignis residuus in extincta candeI, Tchouy. usum coquantur. x-tsouan,coquus;
vel lampade. (5399) lÓllg-x, panis ad vaporem aquae coctus.

Ht Couleur pourpre.

Ir,
Flamme, chaud.
4^?
Tc/if.
(5391Us)
Color purpureus, color carneus
Vide infàC1°»537)•
Yén.
en.
L ooj
,
Flamma, calidum ; ignis in altum
tendens ;
magnus ignis incendere
cal efacere. x-x, quàm splendidè ; ,
1 d"d' x-îy,
Jt.
BÓ.' Clef,

01
nomen regis CMn-nông. Legitur etiam I
YIi, in eodem sensu.

IMt~ Vide supràra 5(540o).


I
y|É Paleae
ttftJt
I
Faisceau de paille allumé.

À
fascis ad iliuminandum
census. Legitur etiam Kou in eodem A
86/ Qejt
ac- Jt\

6I
Ho, 00). Legitur etiam
Vide sup I Kuu. sensu. LJ'
7i.A-. KzaYI magnus ignis. (5408bis)
QlI,

Yen.
I

I
x-nieou,
ftfifl ni sec ni humide.
Nec sîCCUTn nec humidum. Legi-

y
(5401)
I F ir <~ tur etiam YeOll in eodem sensu.
ifoK

Tchao. (5497)'
Rôtir
Torrere , torrefacere. Vide tnfra 1
1
YeOll.
(5409)

Clarté, éclat, clair.


,

(540a) I ])JP' Claritas, splendor, fulgor,darum.


ArtRôtir 7/"
Kiong.
ng
splendens.

1 ltb
*

~y
,tr z.ci.
Kan°
(5403)
tas ;
Torrere. x-tse, cubilia cum igne
magna.
supposito hiemis tempore x-hall, sic- I
I
(54'°)

;'E!!J
Placer de la viande au milieu
du feu.
Carnem in medio ignis collocare,
Très-brillant, chaud.
/ÇJ 1
I Pao.
J1
carnem sub cineribus abscondere.
Valdè lucidum, calidum. Legitur (5411 )
n.
H-
(5404)
etiam Hln, assare. I
I
I
yfct.
Vide supra (5411).

Jk* Faire rôtir des viandes au feu. I Pao.


(5412)
"T Carnes ad ignem assare. Legitur I
'lljil1
Ing.
etiam Tcliéin eodem sensu. II Clair, brillant, manifeste.
Tchy.
(54°5)
1'1'1 Clarum, splendescens, manifes-
1' tum, foris se prodens.
5 ET 6 TRAITS.
3)
(54»
Clair, mi Videsupra(5413).
13 ) Usurpatur
Ustirpatur etiam
etiarn

.p brillant.
Ciarum, iucidum. Legitur etiam
TchÕ in eodem sensu; item TchaÓ,
JJUJ
Ping.
pro Chao. Vide infrà(5542).

Tchiio. iUustrare, illuminare. (5414)

1 j
(5406)

x-yao, briller beaucoup.


JÊZZ+
T'iL..
7/
Chandelles odoriférantes.
Virgæ odoriferas, numerale virga-

Huén.
Valdèsplendere, splendescere phy-
sicè et moraiiter.
c
.l.Cr1Zl..
M h7
(5415)
ml"d
rum odoriferarum incensarum. Legi-
tur etiam Tchû in eodem sensu.
(5407)
ijll
,
ut Charbons. Ignis vehemens ;
Feu violent; majesté.
majestas, mérita
M~
1 en
Carbones. Chÿ-x, carbones ex lapi-
dibus; mo-x, carbones ex ligiiis;nie
.1" toiï-x,
x, carb o rfossiiis; /1. 1.
caiamitates;
y.~
(5416)
(5416) lus e IS et
us fidelis ;
przeclara et plurima. Tchdng-x, vassal-
et imperterritus
IInperterntus; tchwg-x >1
te zl1g-x
uxor quce mortuo sponso inconcussa
(SiC.a)
, A. 1" ..d
incalamitatesincidere.
to-tou-x, castitatem servat.
êYâng.
r Clef,
iH
f
VA
r~
Fondre du métal.
Igne metallum liquare.
g k
fMSflL?
Éteindre le feu.
Ignem restinguere. Vide supra
8Ó/Clef.
AjjL
M'fe.
IM-
Ho.
1-101.
Ho. (5417) (54.5)

Videsupra(5156).
jfjfc
'i
IS8j- L..
Bruit que fait un grand feu.
"1. Ignis magni sonitus. Pao-x, super-
bus, fortis et jactabundus, ostentator.
i
H. zao. -
u.
Legitur etiam nteOll, calefacere,
1 c. con-
Æfre.

Faire
(5426)

$
cordare, gratuiari; bonum, félicitas.
sécher quelque chose
I Brillant, clair. Jhu~~ au feu.
I1 jyy Splendens, clarum, splendescere. Hong. Igne aliquidexsiccare. Legitur
-
V: (Cod. XVI,pag.8.) (5427) etiam Hong in eodem sensu.

(54,9)
¡1N. Brûler, cuire.
H JJU'
Cendre. Wp Cremare, coquere. RÓ -x, ferrum
Cinis, "rei combustae reliquiee. calefacere et cum ipso signum equo
La.
TSIn. (5428)
imprimere; x-fit, ferrum quo calido
utuntur ad telarum plicas sequandas.

t
(5420)

Nt
N~
Noir;;
jyjxw Nigrum
pourquoi! comment!
quare! quolTIodà! x-yà,
Legitur etiam Ke in eodem sensu.

jjhjlVideinfrà(5581).
Oll
Ntj
B 0-
lignum corvus; tse-x,ciconia;tf-wo/ebenus,
iignumni6srum ;; 1.., aar
nigrum ';x-kieou-mo, rbor
b or se- Tchôhg.
~M~

B -
.y-
bum producens y x,quoddam si-

^H|
;
dus; x-sfui, quoddam regnum kïn-x,
avis tripes fabulosa, quas residet in
(5429)
Clair, brillant, briller; faire
HH ;
sole x-x, oryzas sonitus. ^Pt sécher au feu.

Éclat,clarté. -
LI.
.r.I.uen.
Cianun, splendidum, splendere;
(5430)a(^ ignem exsiccare.Legitur etiam

VA422)
~~t ]9U Splendor, claritas
(Cod. XVI, page y.)
, splendidum. ; ;
Huen in eodem sensu item Hoèy,
ignem per solis radios excitare item
Koudn in eodem ultimo sensu.

Assaisonner des alimens.


Exciter
cuire le feu en souillant,
1M
Jin.~Mj Escas condire, cibaria aptè con-
dire. Vide infrà (12,323).
à la vapeur de l'eau bouil-
Tchïng. Iante, distiller.
(5431) Ignem sulffando excitare, vapore
aquas ferventis aliquid coquere, dis-
H Malheurs, calamités. ; ;
tillare ingredi, ingerere se ,
superioribus commisceri sacrificium
cum
oXxm
Hg
Infortunia, calamitates. x-ho, ad-
TsLzy. versa, asrumnae; tchaô-x-làn-ho, sibi-
(547.4) met infortunia accersere.
;
quod hiemis tempore fit; lforere, mo-
raliter.x-chouy, aqua distillata x-mtn,
plebs; x-x, multi; lm-x, rex.
jk'\,
86.'Clef.
tjM/V|
'T--'1'
JJyf
Yen.

lirn
Fumus,
Fumée.

w
vaporresiduus
Fumus. exexigne,
vapor residuus
,
.igne,
post i gnemresiduusaer.x-tong,tu b us
per quem fumusegred itur,caminus.
Legituretiam Yvn. Vide supra (4829).

Brillant, briller.
Splendiduii-i,
7 TRAITS.

fulgens, splendes-
-
j
Hiln.
(5439)

ifal*
)I)
Ko.

*ASilo
(5440)
< Fragrantia.
Odeur.
J\

Sécheresse.
Siccitas.x-chu, sestus vehelllens;
£<f'

Ir
-'/J.

77"
Kiong.n
(5433)
cere. Vide supra(5410).
Sec.
Siccum ;
igne metaila
«MXVI.w») liquare.

-~ Cuire. (5440

.,,,.. Coquere. x-tiao, escas condire.


Videinfrà(5514).
Peng.-

IA
Alv

(5434)

Tàng-x
ng-x, clair,briller.
c l a i r, briller.
Hy.
(5442)

L
Clarum, spiendescere. Legitur
etiamLan g et g in eodem sensu.
Lan |»a Comment !
ang.
y
(5435)

\Jbï
Vide sllprà (4041).

Flamme qu'on fait sur de pe-


V F Quolnodo! firmus, rectus. HoaÎlg
x, quaedam avis flavicoloris; tchung-x,
Yen.constitutusintotaveritate; tchfllg-XI

),
~Mt~ tites tours pour servir de signal. (5443) horao rectus in operando. Legitur

v-
ron&.
(5416)
Fiamma in parvis turribus ad hoc
erectis excitata, ut moneantur absen-
b
etiam Yen, littera finalis in clausulis,
particuia terminationis.
T imminentibus
tes de T periculis.x-yën
fiamma et fUlnus; x-ho',flammaii-i
, #JCÉFaire sécher au feu.
in loco excelso excitare ad monendos Ad ignem exsiccare. Vide infrà
absentes. (5521).
Han.
f) t

p
(5444)
Petit réchaud dont les tail-
yfeV
habits. leurs se servent pour unir les Brûlé. Adustum.(Cod.
Oejy. XVI, pag, 14')
Foculus quo sarcinatores utuntur
----
(5437) Tj:
ad vestes complanandas, vulgo dic-
(5445)
tus hb-tebu,
1" ve il x-teou.

-m Briller, resplendissant. *1t Triste, seul, abandonné.

(5446)g
Tristis,solus, derelictus.
Vfia(54^0-
JHe. m
Splendescere. splendens, clarum,
perfectum. Vide infrà(10,549) - -Kiong, Vide ill-

-
(5438)
Cie 8 TRAITS. ',', Faire sécher quelque chose 8Ó.' Clef.

Jt,
"A,. F
Faire , h er quelque c h ose
séc *
j 't au Aliquid
feu.
ad ignem exsiccare, tor-
Tchao.rere.(Cod.XVI,pag.16.)
A
pi Af-fr au feu.
Ad ignem aliquid exsiccare.
(5455) Ho.

Péy. 1IV
(5447) Videsupra(5455). Legitur etiam
5 4 5 5Legitur eti am
~tt~ Tsu, cognomen.
~M~ Brûler, enflammer.
, Tchao.

iW-
J\K^
Fên
l'en.
Cremare,adurere, comburere
Isni tradere.
°
(5455bis)

Brûlé.
•Adustum ;
; '-'l
oen..
(5448)
petra in mari. Sin - x,

AJjrî
x-hoilng, brillant, clair.
Splendens,splendidum, ful gens,
)(5456.
Iristis
Slao.d..1'
Ine san-x,
ICOS, - tres regiones sunt apudd
sciiicet,capitis, stomachi
r ,-t-
t et ventris.

sÿ.
t Hoen cIaruln,
(5449)
Splendescere.

MVideinfrà(5508).
t Z jl
*

(Cod.XVI,pag.13.)
Clair, brillant.
Claruln, spiendens, splendescens.
Kiong.

Chú.
(545°)
(5457)

tnAr*
4^^ Cacher le feu sous la cendre.

Ijâr Clair.
*
ClarulTI; Clair. Ngo.
Ignem sub cinere abscondere.

Y. ,
~K Tiin.
faces
mandam. Legitur etiam Touy x-x di-
citur de plurhnis, valdè piurimi.
:
~aces ad testudinem
testud inem cre-
m ,
(5458)

Rôtir, brûler.
ilnfluAssare torrere,cremare
urere,
/» comburere.
-x' Sec. S,et
'Ki

j* fi(5459)
~m Siccum. (Cod. XVI, pag. 15.)
Clarté,
Rendre le fer plus dur, ou le
4
Ciaritas, éclat.
splendor, ignis splendor.
Legitur etiam Sy, siccum.

rp
N~BN

; changer en acier.
Triste,
(5460)

souy.
Tsouybemtemperare
55»)
similia
M~
obdurare,igiiitos
Ferrumgladios
b
sive in chaly-
1
°
d. et
..1' in aquam immittere, ut o bbddu-
~~!~~
*
,. lus,qui
KiO,ng,
fus,fratribus
seul, abandonné.
Tristis, solus, derelictus; pupil"
caret,
qui fi'atribus
Hter afflictus.
caret. x-x,iiisolabi-
x-x, insoiabi-
rentur; ferrum telnperare: (5461)

ét. Non, rien. JJf Flamme.

Vou
~~m TyS~

(5454)
Non, nihil; sine; carere. Legitur
etiaiii Ou in eodem sensu.
iWrjl
Yén.
Fiamma, flamma exsurgens.

(5462)
7à ¡
d',
Clef.
W

A
in
Yin.
(5463)
Vide supra. (5462). Legituretiam
eodem sensu.

1
-
AgR
,
Hoey.
IWjH
Hoé
(5469)
Brillant.
Spiendens

>
valdè splendescere.
Legitur etiam Hiln, cremare. ,
'86.' Cltf.

Ho,

jESgpfPurîfier les métaux par le feu.


fjgjM Eclat du feu, briller.
fydB flaff Igne metaila purificare. Vide infrà
Splendor ignis, splendescere. Vide
YU. itifrà(5480). zen.
Lie'n. (I,'5°0)-
(547°)
(5464)
AjÊt Brillant.
Ifift Acier. ~~E~ Spiendens. Hoëy-x, valdè lucens.
]\IUU Chalybs; militaribus ensibus ob- Hoâng.
Jo Kdng. tusi cbalybem addere, ut possint )
(5471
(54usl?i esse.
itfr
Hll Frire.

AtËU
K\\ Brûler; approuver; certaine- '- ;
Frigere; metalla liquare. Legitur
etiam Tsién, in aqua coquere item

Jen.; J
Tsien. Tsièll adiIllere.
ment, vraiment, cela est ainsi, (5472)
TA et, mais.
(S466)
Çremare approbare ;
ap prob ~-Lre;certè,
certè,verè,
verè, .f,A Faire sécher quelque chose
yjQ|
Py.
finalis.
'\, ..,; v
ita est, et, sed; littera Kouo-x,
verè, reverà , certè; tse-x, certissimè
au feu.
Ad ignem aliquid exsiccare.
(5473)
tse-x-ell-x, necessario, ut passiones
necessariô ab anima vel à natura pui-
;
lulant po-x, sin minus, item non ita
est; so-y-x, causa; koû-x, vel PY - x
-
effectus; x - ky hj, approbavit ejus
;
stratagema y-x,similiter, eodem
, ,.-
Jrf-f*
* Couleur
l eur du feu.
Ignis color; hominis nomen pro-
prium. (Cod.XVI, pag.2.0.)
lTIodo; x-heÓu,.posteà, in posterum. Yng.
xA-facitetiai,-n
facit etiam adverbia,
a dverbia,qualido
quando est
voci postpositum, v. g. ngeou-x, for-
tuito. g
ji
Æ.,
(5474)

l'eau.
Cuit dans l'eau, cuire dans

)t8 Cuit au feu. Tchu.


Elixus, in aquacoquere. x-Idtl,
Valdè elixum vel coctumt
AjQl ¥
((5467)
et
-S447).
péy
Igne coctum. Legitur etiam Py
Py in eodem sensu. Vide supra
'*
14-t.
(5475)

Brillant, briller.
Splendens, fulgens, splendescere,
color rubeus.
Oey.
9 TRAITS.
(5476)

(5504)-
AttSt
/fcy
Fouan.v1*J
,..,.,0

(5468)
( 0 JI
1, 50
Fondre des métaux.
Metalla liquefacere. Vide infrà
5 ).
Videinfrà
"---
- Hy.
(5477)
itift
y

Huën.
-
-CI
à
Jly
cf,
VÇéR
Faire sécher au soleil.
Ad solem exsiccare. Legitur etiam
Nouait, tepens, caIidllln. dendum.*
Sinicum
-
fit;me-x, atramentum; ho- 86? Clef.
x,vel yn ho-x, esca ad ignem accen- JI,

flo,

9(5478)

Vide supra (5432).


,q
m..

Yén.
(5486)
Vide supra (5462).

aYen,
(5479)

fÇCft
Éclat du feu, briller.
Ignis splendor, splendere; fIo-
Très-brillant, éclatant.
7 L Valdè spiendens , ,
Hoûan. gens, ignissplendor.
iucidum fui-

Yo. rere, moraiiter.

» ;
[ (5487)
"'(,Tv
(5480) HJU Chaud, tempéré cuire quel-
Tuer. que chose à la vapeur de l'eau

Chà"
) m\ , ;
bouillante.

j.,
Occidere. Cheou-x, ultimum ora- Hà.
Hu.
;
tionis seu conciusio, rei terminus (5488) Calidum temperatum ad vapo-

tl3
(548 C'1 v
x-yît,terminus, ultimus.
;
rem aquae ferventis aliquid coquere.
o-x, tempus temperatum x-x dici-

y^tl *
Faire sécher quelque chose
au feu.
Ad ignis ardorem aliquid exsic-
Jilt
tur de beneficio parvo.

Eclairer;viser, pointer;éclat

t
Feou.
(5481.)

jJ!jJ¿
care. (Cod. XVI,pag.2.2.)
Tchâo
(5489)
Illuminare ;
des étoiles ou d'une chandelle.
in aliquid collineare;
siderum vel candeiic splendor. x-koû,
Videsuprà(5461). .,curam gerere, invigilare, cpmmen-

11lOng. ;
erant
x-kieou, ut priùs, uti res priùs
x-ydng, imitari, exemplar,
aequare, facere duo æquaIia; x-y, con-

Videinfrà (554o). finnari, idem esse, confitmare se ; x-


,
;
kouàll, providere procurare ; x Afa,
pretium commune me-x, revelatio.
-

Leâo.
(548jbis.)
)1é. Cendre, cuire sous la cendre.
~TnE' Cinis, aliquid sub cineribus vel in
~B },-:;r.. Courber un morceau de bois Ory. medio ignis coquere.
~TtC" par le moyen du feu.
~B
Nj
~t
Jeou.
(5484)
Igne adhibito rectum Iignuln in-
curvare.

IkM*x-tan, ou chÿ-x, charbon mi-


)R
7JR
(549°)

Fâcheux
las; chaud.
, ; importun triste ;
Molestus, importunus;tristis; las-
Nt /S~~ néral, charbon fossile. Fdn.
(,S4,
91)
sus; calidum,
t.T calefacere.
i x~lao, mo-
Mry. Carbo fossilis, genus carbonum ex Iestia;urbanèdicitur, v. g. x-tay,
~jj (5485) lapide Ininerali factum. Yën-x, fumus vestra dominatio sibi incommodum
horum carbonum ex quo atramentum sumat, ut deferat.
1j
SCClef
jt
Ho.
i\r. infra(5552).
Vide
Souy.
(549:1.)
7~~
sv
(3300)
Éteindre le feu.
Ignem extinguere; ignem cineri-
bus cooperire, ut servetur.
,jt
86:ciejt

Ho.

>jjp| Rôtir, chauffer. \titXl Étendre quelque chose au


W) Torrere, ad ignem calefacere. Le- |
y)XTri moyen du feu.

(5493?)
Yanv gitur etiam Yang, liquare metaiia; x- Yiin. Igne adhibito aliquid extendere.
ho,mitis,
(5493)1101InltIs,comis.
COlnIS. (55°0

t6
).Je
10 TRAITS.

Arroser des plumes avec de


l'eau chaude, pour qu'on puisse
Ha.
jlJM-
*
/fUi
(5502)

)t¡-.;t-
Brûler.
Cremare. (Cod. XVI, pag. 24.)

Grand incendie.
Touy les arracher plus aisément. Àjrt] Magnum incendium.
(5494) Aquâ ferventi plumas rigare, ut I
possînt faciliùs evelli. I Ho.

J
(5503)

loi
(
supra (5494).
Vide suprt'l 54^4)-
Clair,
.):\ brillant; très-sec.
Clarum, splendidum valdè sic- ;
Toliy. ciim;
H- paciifc-Lim; perai-nplui-n
cum"; pacificul11; peralllphun;; diu-
; -
turnum. x-x, simu i lietari kanos, x,

.4
(5495) (55°4)

'~tp~
Ltn.
Feu follet; clair,brillant.
;
Ignis fatiius clarum, splendens,
fulgens,splendescens.
1j
)
t nomen imperatoris Kdng-hy.

Ours.
Ursus, inter animaiia robustius ;
(5496) Hiông. cognomen.

Rôtir, (55°5)

WJÇi
* "7¥11
Tchào.
(5497)
rere
faire rôtir.
Torrere. x-ly-tse, castaneas tor-
; x-ndo, voeum tumuitus. yAb
f=J|£4Videsupra(5505).Legituretiam
Hiông.
LI'A
Na), calor, calidum.

(3306)

)ta'- Grand feu. ABQ Éclair.


MyUk Ignis magnus. x-hoe, in errorem }\IÀJ Fulgetrum, fulgur.
flen.
Chén *nc*ucere * decipere. Legitur etiam
Chén.
Chën ln eodem
Cflén eod em sensu.

Mr
(5498)

tili Faire sécher au feu.


Ad ignem exsiccare, in sartagine
ll
Wt
(5507)

Fourneau; sec, sécher.


Furnus; siccum, exsiccare.

Dv torrere seu exsiccare. K.


Kiong.!..
(5499) (H08)
:
gii-n.
(5510)
,
JI,tt¡
s6;cief."|«

Ho-(jj09)

nun.
Ylio.

i
r.
Cendre.
Cinis. (Cod. XVI, pag. 2j.)

Fumée qui s'élève.

;h.I..v
; 1.1
Fumus assurgens, igne aliquid cale-
facere tempus post occasum so l1.is.
x-x,hilariter jy-ky-x-jîn, aestus urit
jLaft
brûïer
(5:'
Yefiu
Rassembler du bois pour le
dans les sacrifices.jaL
Ligna congregare ad ea cremanda
in sacrificiis; item iigna in sacrificiis
cœïi spiritibus oÍferendis adhibere.
Legitur etiam Yeou et Yeou in eodem
sensu. Vide supra (4449).

pA).x-tébu3 espèce de fourneau


gd." Clef.

A
Ho.

m
r
(5510) ~") dans lequel on met du feu, et
II
hommes.
Y dont on se sert pour unir lesha-
K
dufeu
\1Mi..
pourlescoürb
Mlv Exposer des bois à la chaleur j bits; sorte de supplice en usage
chez les anciens.
s du feu pour les courber er et en Quidamfoculus quo ad vestes com-
i re des roues.

II
zen. planandas utuntur; oiimeratsuppli-
K (55II) Ad ignemcalefacere ligna incur- cii genus, quo aliquis ferrese columnae
E rus rotas curvanda. x-tchïn, planeta concavae et intùs accensae applicatus
Martis. comburebatur. Usurpatur etiam pro
Oly. Vide supra(2198).
H il!

11
Éclat d'un flambeau dans la

VA maison.
minare.
.1.ong.
Splendor lucernas in domo, illu- IJytxi
* Eclat,
, clarté.
Splendor, fulgor, nitor, claritas.
HB
K ,
;
Tùig-x, audire et de auditis
dubitare x-hal, pianeta Martis. I
(
OlSl.
)
Legitur etiam Hou in eodem sensu.
(Cod.XVI,pag.2<r.)

]]M-

-I
TRAITS. I
Vide stlprà (5404).

H t.;L. Choses déjà cuites; mûr; ex-


I
I(5519) Tchy.
Hg ltJ
perimente
périmenté, accoutumé
accoutumé.
~Mj
110..; ;

II
Res )am coctæ; maturus S Rôtir, faire rôtir.
mm Cil v
(SSI3) tus,assuetus item
exper-
; item fructus,
fructi-is segetes
segetes Torrere, torrefacere; quidquid in
~NJJ
H|
~M~
;
jam lTIaturæ. Siâng-x,mutuâ consue-
tudine juncti, familiares to-x, per-
fectè addiscere.
II
0.
IV9a
(20)
sartagine torretur.
difficilis.
Nan-x,toleratu

)\iVt Sec, faire sécher au feu.


Wm Très-briliant. Siccum, ad ignem exsiccare.
Api Valdè splendens. x-yao, emicare, I
y-scintiiiare. I(55*0
an. H

IHkh
I ,
FÕng.
Vide suprà (5436). I
I
II u ** ) *
Je.
(5}2:1)
Chaleur, chaud, chauffer.

;
lab orare x - nao,
seu tumultus.
-
,
Calor, calidum, calefacere. Fa-x,
in febriles ardores erumpere febri
llao) concursus magnus
*,-
k
Sg:Clef,

I-
Igiiem
.1.
TsienSlen.

*
3)
(H:&

.u:.
)'if
H-
jjy
(5524)

) Chaud,
JN

-cere.
JI.
(5p6)

/SUT
Incendinm,
dere,
rp ignem

Y\.!:fl
12 TRAITS.

Eteindre le feu, finir, tuer.


extinguere,finire, occi- I
dere. (Cod.XVI, page27.)

Rôtir, faire rôtir, grandfeu;


nom d'un docteur célèbre chez
les Chinois.

chaleur.
Calidum, fervidum, calor, calefa-
(Cod. XVI, pag.2.8.)

Incendie, grand feu;


embraser.
magnus ignis; incen-
Exciterlefeuentare.
exci soufflant.
brûler,

Ignem sufHando excitare; dicitur


I

Assare, torrere, torrefacere, ignis


magnus nomen Tchû-tse,doctoris I
ceieberrimi apud Sinas.

Videsupra(5524).
Hy.
1

I le:
jt~
1

I
JIn.A
,le, Brûler.86:ciCft
}

(553

JJjP
1

fàliïç
Hi~
Yen.

Tëng.

)
)

(553a)

\1f5Ec
¡JiJ
Ho.
Ho.
(5533)

(5534)

11
Tun.
Cremare. Vide supra,

Flamme.

Grand incendie.
(54^6).
-

Fiamma. Videsuprà(5462).

Magnum incendium. Vide sI/pd


(55°3).

Lampe.
Lucerna; Iucernacum oleo. x-tchu:
si conjunctim accipiatur, tcho dicit lu-

,
cernas substantiam, xveroejuslfam-
mam ;
si divisim x lucerna est cum
oleo, tchoest candela cerea. x-long,

'I
laterna; titll-X, accendere lucernam;
tiao-x, lucernx flingum
fi

lucerna; x-tay, lucerna.

(5535)

)
~-M~
lm
,
demere
d

Grand feu, incendie.


ouen-
x, iaternse vaidè celebres; x-tchàn,

Ignis magnus incendium, ignis


vehemens. (Cod. XIV, pag.2.6.)

Faire sécher quelque chose


au feu.
/f
jt
Ho.

-'
Ich1eM n. etiam de igne insurgente". Aliquid ad ignem exsiccare. Vide
Peyo Juprà (5447).

mResnondùm
(5528) (5536)

x-tsao, c hose qui n'est pas en-


Videinfrà(5576). }i!}J core parfaite.
TTf
Resnondùmperfecta,
perfecta., res rudis
ru d 's

)JI.
Yë. LaL0>
^-jCA
impolita.
et
(5529) (5537)

~é-n~
M(Cod.XVI, pag.briller.
Eclatant,
Assare, Rôtir, faire rôtir.

Ly, Splendens, fulgens, spleîidesçere.


28.) }
Tsiao.
torrere, adustum. x-lal,
cremare, assare ad resolutionem.
(553°) ; (5538)
) I-

I
JI enflammer.
A

!
cief Brûler, I Si:Clef.
ij>
hl}, },
supra(5448).
Cremare,adurere,incendere. -.Vide
13 TRAITS.

,
;Leao.illuminare.I
I

JTo.
Fen.
(5539)

,f,wrk. Tîng-x, grand incendié.


Magnum incendium, magna fax
I
I

I
I
*Militumcastra
Yng.
(5547)
,5547
Camp

agenda Ob.'
;
campement, retran-
chement; examiner.
perpendere. Küu-

d sibi animo confingere


fi ;
x, valhlln, circumvallatio;x-tsio,
x-to,
v
Ho-

r A
in aula accensa. Legitur etiam Leào, II
;
prasconsiderare tchong-x, vel pîtig-x,
(554o)
(5540) I tremens et inquietus; x-séng, ars vel

Videsupra(5496).
I transigendam;
officium quod aliquis exercet ad vitam
x-x, tentitare, ire et
redire; kïng-x, rem undequaquè con-
I siderare, diligenter perpendere; telÎll-
(5540
Lin.
x-tcheou, hostem improvisum occu-

I M

Rôtir,brûler.
II
Lhao..;
Assare,
-vinUlnadustuITI;
C'l
vinumadustum
(554z)
J
ho,accendere I i*
x-crelare.
torrere,
x-ho,
t etiam ignisin tur
ignem. Legitur
K/Jv
Yu.
locis si l vestri bus.
Chaleur interne.
x-tsievu,
internus,
accendere I
Cliao",
I

I
(5548)
pare vel opprimere.

Calor
etiam Yo
calor ignis. Legi-
il1 eodem
y<9 in eo d em sensu.

tt
JyffÇ
Faire rôtir, rôtir, échauffer. J§1 Sec.
Torrere, assare, calefacere. ~IL~ Siccum. (Cod. XVI, pag.jî.)
Fcîiz. Hio.
(5543) - (5549)

Sereposer;
;
Se rep oser; bon. I
M Sec.
7Yén.
vacare x-tse, -klÎ, Siccunl. ; ,;

j
Quiescere; bonum. otiari, -
, ,
X
Kan-x, siccum pao x
Yéti,
(5544) Yen.
(5544)
v-
hirundo. Legitur etiam
nomen cujusd am terrai : x-jên,
'.11
I
I
I
0ao. calore oppressus
x-J
iracundiâ furens
-fl-long0,ventusexsiccans.
nomen cujusdam
d montis. (555°)

Toby-x, imbiber d'eau chaude \t~~


Briller, éclat, clarté.
tt
t~
lut les plumes des oiseaux, afin de I Ijyjc* Splendescere, splendor, claritas,

Tsiêh
sze n.
pouvoir les enlever plus facile- I m
.1.san.
clarum, fuI gur. N
(5545) ment. (5550

I l>A Sorte
Aquâ ferventi volatilium plumas I
~tB d'instrument pour exci-
imbuere, ut faciliùs detrahi possintj;
~~6 ter le feu.

I
carnes in jus immittere. x-ky, gaUhlæ
sic pl umas detrahere. Legitur etiam S Instrumentum ad ignem excitan-
I :
N~ lie igne aliquid calefacere.
Tsin, (ouy. dum vel capiendum aut colligendum.
(555.)

tt J)JJ:tJ
Pourri, pourrir. I *1 Incendie.
Incendium.(Cod.XVI,pag.32,)
Putre, putridum, putrescere, pu- I
~B
Lan trefieri. Videilflrà (5578 Kïo.
(5546)
(5553)
.1
jttlt
Clef, WnC- leti Faire sécher quelque chose$(>' ci#
Ajt\ suprà(5511). flgg au feu. dk
A Lien.
Vide

Cendre.
.r.J.
Hiin. un. Ad ignem aliquid exsiccare. Vide

1
Ho. 10 l-à ( 5 5 )
- m
(5554)

ffàfb
'j t~V Brûler, incendie.
|
.Jpfa»Cendre.
Cremare, incendium. Cinis. Vide supra(5388 et 5420).
-

)
Tsin.
Hoèy.
(5563)
(5555)
||3K| Illuminer, éclairer, clarté.
Mpii
iJVm Ec l airer, torches.
Eclairer, torch es. /SHt
- lliuminare, ciaritas. Huéli-x, valdè
IllulTIinare, tædæ, candelse quae splendere; ÿ-x,enlicare, scintiilare;
Tcho manibus deferuntur, facibus remotas Ydo.
tchao-x, illuminare.
(5564)
partes illuminare. La-x, candelae ce-
(5556)
reoc;yeôii-x.,candeloe sebacese; JO-x,
jU
quatuor anni tempora, si quodlibet
sit secundùm naturam suam attem-
peratum; llan-x, me dicinie nomen.
*

/y
Ho.
Chaleur, chaud.
Calor, calidum, fervidum;
facere. (Cod. XVI, pag. 34.)
cale-

(55(5)
it~~L Ensemble, unis; accoutumé.
Simul, concordes, concordiâ con- tfel Jeter des flammes,
/cë~ éclairer, brûler.
briller,

(5557)
Sie. juncti; assuetus, expertus.
* Flanllnare, ilhuninare, cremare.
Tsoitan.Loén-x,ignis œstuans eujusfïamma
(5566) hàc illàc indeterminatè fertur.
yVTFA Vide supra(5557).
15 ET 16 TRAITS.

f'l.
Sie.
(5558)

Apprêter des aIimens.


Bruler.
A ,

-
Jln.
Escas condire. Vide supra (5423)
et infrà (12,3 23).
~T%

Po.
Cremare; ignis aliquid vehemen-
ter et cum strepitu cremans ignis
fragor; oleum in sartagine crepitans.
;
(5559)
(5)67)
(5567) H' invol1ucra papyri- cum pu l1vere
tfà-x,
14 TRAITS. tormentario, pyloclastrum. Legitur

a- i.Æ.--
Faire sécher au feu.
Ad ignem aliquid exsiccare. Vide
sllprà(5473).
•4-t*
!iil6
etiam Pa6 in eodem sensu.

Rôtir, brûler.
Assare, torrere, cremare, combu-
rere. Vide supra(5455?)-
Pf. Sllet
(5568)

Faire
(556°)

sécher au feu. tm Brillant, briller.


*~{0t
Kao.
L\.a0
(5561 )
Ad ignem exsiccare. Usurpatur
etiam pro Ho. Vide supra (5503).

1
J,i
v Splendens, fulgens, splendescere,
fulgere. Legitur etiam Lie,ignis so-
La.llitus. (Cod.XVI,
page 3^)
(5569)
rT¡:'¡at:J
F
J
1"
1 l CIf).

I*
V
]10.

Fulgor,
I
sjtw
VËL

Ú.
II
I
A'~rMSÏEm

t I
?M

Hz/n.
(557°)

/j^i
Espèce
fclEk

,Pf.Secorrompre,
spiendor;
rulgor,

Itur.AMy-x,
V* ugere,
ens;
Cho.
(5571)

*"
---
.-.:r-

zao.

.,
~Jt~
aI
VvlI>P3P^
MMtrt
/FJP-t

(5572.)
d
, 562),
Videsuprà

brûler.
Rôtir
ru er.
0 II,

C~~

Brasier,
d'ours.

,
torrere,cremare,
Assare torrere,
Assare
/LlIiJt!burere.
Tburere. 1
burere. (Cod. XVI,
(Cod. ~TL~

Ignitabulum
indistinctèigi-iiasservan
KT~
com-
cieniarecom-
I) ,
Species ursi. Vide infrà (6527).

Eclat; brillant, briller.


fulgens,spleii-
? gere, spr enere.
spen01, Ugens, splen-
or r s p leii

/y rvagojijj.

réchaud.
, ,
Lou.Cheou - x, foculus ad manus calefa-
ma
I tr J.
foculus
'/mSOnL.indistinctèigniasservandoadhibetur.
)

quidquid
-I17

I-
IHji

I
I
I

I
I
I

I
Làn.
(5577)

Lan.
V/)ç)<_/
o^

itiFjft

(5579)
ET 18 TRAITS.

Fairerôtirquelque
qu'à ce
que chose
c h ose jus-
qu'ildevienne jaune.
Aliquid torrere donec fIavescat.

Se corromPre' pourn; caIr,


pourri; clair~
brillant; multitude.
Putrescere, putre; clarum, splen-

l,
dens ; multitudo; coctum seu matu-
rum pliS quam par est. sau - *,
sp en
1 escere,
d u
figere;ta-x)conterere
donec res mollescat; Jiiebu-x, putre-
factum. x-mdll dicitur de floribus qui
pIures similt erumPunt et apenun-

0
A resvaidè cocta; gravare,
aflhgere, ut pIebem. Legitur
JT
ail III eodaem
eo d em sensu.

x-pmg, pain séché


dans une poêle.
1,
,
C'

.,
etiam

h' légèrement

Panis parumper exsîccatus in sar-


tagine.Tsiéti-x,frigere.
tagine. Tsiéii-x., fribere. i
t
86.' Clef.

m.

; I

I
(5573) ciendas kiÕ-x, foculus ad pedes cale- I
igne I x-ho, flambeau, toiche.
faciendos; IIOUdll-X,
mensa cum }rJ;.

Llln.
reposito ad escas calefaciendas et II Fax, taeda. Legitur etiam Tsiô in
w*
edentes calefaciendos. eodem sensu.
, TsÍiio. -

m* taeda.
Fax,
(5581)I
(5580)
Flambeau, torche. I

1
jjh Temps sec et très-chaud.

unis. I Afgjb
rr'
esolisJ:
Ensemble,
Tempus siccum et calidum. Le-
(5574) Tchâ'ng. gitur
8-ituretiam Toti,,, in eo dem sensu.

)|ShEnsemble,unis.
y1
ouaiig,velYvaiigexfamiliaTcheôii.JTO
sunra(5557).
Simul,concordes;nomenregisY-Allumer
H
quelque
l
chose
h
au A umer que que c ose au
r du soleil; faire du feu. es-
feu

Ad
jBj
tt }\$
(5575)

ignem
Abondant.
aîitquid
[(ouan,
accendere;
spiritusigniscui
prit
P du feu.
;

Nt
Abundans;fuigurisspiendor, Oey- criifcant ;
ignemexcitare;

ad aiiquid significandum ;
igneminexcubiisexcitare
iile qui
sa-

Ye. xJ vaidè splendens.


(5576) praeest hujusmodi ignibus.
oS
86:Clef.
éh
7l'e
-
19 À 25 TRAITS.

;,
Pourri, corrompu, se cor-
T'hao,
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

4,5ET 6 TRAITS.
8-yn
Jjy
H'o.

My.
rompre
Putre ,
détruire.
corruptum putrescere;
destruere, extinguere. x-ldn, exco-
dIll
JIK.
- Pa x, rassembler quelque
chose avec la main, et le jeter
(5583)
quere, decoquere, physicè et mora- ensuite.
Na.
liter. Manu aiiquid colligere et deinde
(^9o)
Brûler. projicere, ut immunditias.

Jen.
Jen.Cremare.Videsupra(5466).
(tt84)
dllt
JJ Gratter, ramper.
;
Scabere, scal pere repere, reptare ;

)tIIt
* a.
P," motus progrediens cancrorum, testu-
dinum et similium. x-yàne., prurigi-
;
;-
(5591)
Très-clair,très-brillant. nem scalpere
l ma-x,
x 01" s;x-cha,ng-
stri.gi.li. 1,

Valdè clarum, valdè splendens. kutï, reptando ascendere x ky-lay,


Tàng. (Cod. XVI, pag.JÓ.) reptando surgere.
(5585)

JIi1.Éclairer. Débattre, disputer, se battre. 1

llJij
Tcho.
liiuminare. Videsupra(5556).. 9 ;
Contendere, disputare, certare, re-
contentio, altercatio; cer-
prehendere
Tseng. tatim. x-tsong, lis;x-king, aItercari,
(5586) (5592) dimicare, contenderè:x-yeou, amicus
.JI!. Rôtir, faire rôtir.
Assare, torrere, torrefacere. Vide
;
amicicorrector;x-siên, de primatu
contendere x-may, licitari, plus one-
rendo emere.
Tsiao.supra(5538).
(3387)
Tchoby-x, cuisinier.
Ji Dans; diriger,faire.

~y
t-tt^
~t~~ Coquus; cognomen. 1ong-kiu--hio"-x,
simul hahitare et eodem foco uti ;
**Jfj1
---
Youen.
ducere ;
In; dirigere, facere, inducere, de-
rerum dispositiones vel reo-
rum testimonia immutare; ideo, hac
Tsouan. to"ilg-Ai'-Aë-x, simui habitare, sed non 15593) de causa. x-tieh, agros inter se per-
(5588) eodem foco uti. mutare; x-x, tardé, sinesollicitudine.

-~ Ce qui sert d'appui.


.::¡.
Yn. Id quo aliquis innititur.

*feftIVClefdes
£7/Clef.

yhominum;
Wf
f-p 7 P
LXXXVII.e CLEF.

gratter.
ongles : ongles;

Jt
(5594)
8 ET 10 TRAITS.

;
Etre
E!\ , lIllement et d'idée.
1:.. rée
faire d'. d :\
*
Tchao
(5589)
Ciavis unguium : ungues bestia-
rum et volatiIium, etiam aliquando OA Esse;;facere realiter et per imagi.
llationelTI;simiafeITIilla.
nationem simia Y-xlhabere
femina.Y-x,
scabere, scalpere; manu ey. hahere
Idem. ad rem conversâ aiiquid accipere.
(5595) pro, reputare; y-chéll-X-p{!O, virtuteni
; X
; (2 3yy).
Paineodem sensu. Vide supra (23 8Ê:

Imalum;
habere pro re pretiosa y-x-y,habere 2- Cl~f-
9-/7) - S' e Clef.
r Clef y-tchy-x-kio,
pro Inirabili, admirari (Cod. XVI, pag. 4.0.)
rit
ex recto facere curvum, seu ex bono

èhào,
nân-x, molestum esse alicui.
Legitur etiam Oey, ut, alicujus causa,
..£.
3F Nom que les fils donnent à Flu.
leur père.
prout: yn 1.1' quare??
- -x, quia; x-chin-mo,
Sic pater à filiis vocatur; avus.
, propter te,
x-tiy, vel1 tua1\ causâ; ,
/1. x-ngo- Tie. Lao-x, appellativum honoris quo se-
tellg-xy,
, 1.A' ora pro nob
b.is. (56oo) niores decorantur.

¡t4
,eodem sensu.
ao.
Nom d'homme.
PM Cognomen. Legitur etiam Pu in e Po.
Vide
suP (5599).
Vide supra (5 5 99)-

(5596) (5601)

Parva
le-y$ Petit oiseau; office.
>j^
J:IU
Père ; nom appellatif par le-
quel on désigne le père et même
Fit
avicuia; officium; vasvini, l,A quelquefois l'aïeul.
TsYo.
ut cyathus, vasculum. x-oey, magna
praefectura; x-Jo, proventus à rege
e.
(5602)
Pater; usitatum patris appellati-
(5597) prasfectis assignatus; x-h"d,fax, taeda. vum, et etiam aliquando avi. Laù-x,
dominus, dominatio vestra, îllustris-
simus pater, titulus honorificus:
( .————————————————————

CI.
l
LXXXVIIl.c CLEF.

tk
A CLE
SS:
,.
d a paternite: pere.
S8/CClef.
lef. F
B
C de LXXXIX.C CLEF.
4' tr ,

:
, 1 • f
aVISpatenutatIs pater, tituius
B
M Fk.Fou.
:
auctoris libri. x-mou, pater et mater;
mtn-tchy-x-mou,rex; kf-x, vel heou-
1
3t CLEF des choses
entrelacées
89; Clef.

X.
imiter.
jt
x, matris maritus, vel vitricus. Pe-x,
clio x, fratres patris
- ;
sciiicet, pe x, -
~!
Hiâo.
() tari. Lo-x,
Lv "II iitterae
:,ob
Clavisrerumintertextarum iith-
e> qUIus
Elido.
patris frater major; chÕ-x, patris fra- (5603) sex illae 1°

;
ter minor. se-x, avus x-tstn, geni- constat quœlibet sortium in libro /-
; ;
)M
M
lf
tor x-tchili, paterne, tractare. y ou-x,
T,7
miles. Legitur etiam Fou, virorum ti-
tuius honoriifcus, senex;yîl-x, pisca-
tor; tsiao-x,iignator..
«\ kïng, sive integrae, sive interruptae
et sic dicuntur, quia imitantur cœli et
terne mutationes. Legitur etiam HidQ
et Yao in eodem sensu.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

|j 4, 6 ET 9 TRAITS. 4, 5, 7, 8 ET 10 TRAITS.
1

Q Les Turcs appellent ainsi leur


père en parlant avec respect.
M. Videinfrà(5608).
Mt
I(5599) Po. Nomen patris apud Turcos lo-
quendocura reverentia. Legitur etian
Eùl.
(5^4)
1
m
8().e Clef.
*~.
XTsou.
Vtl
aocrificiis,
Hio.
Vase dont on se sert dans les
sacrifices.
Vas quoddam quo utuntur in sa-
(5605)crifîciis,
et in quo victimam pc)nuiit,
et iii
vugo x-teou.
ponunt,
.1.1)Lit.slang.
!l'¡'
/l*Iv
Suc.
Succus; succus rerum, preesertim11
Tsizing.edulitim. Videsupra(5219).
(561
iJJL
T1IV
p.- Clcj.

^jj
PdTT.

Clair,brillant, briller.
jfJBZ
6)
Lhoang.
,
, ;
Clarum

m defectus
splendens, splendere ;,
practerire. x - sîii
TchoPlng.
Cubile,Iectus.Videsupra.(2500).

(56 y errare
pronliSSISnonstare;x *ouay,
r 1ætus; - (jtfia)

mcy -x, tempus aurore, nec clarum


nec obscurum, crepusculum matuti-
il-*
71PJ
Gros pieu planté près d'une
;
mira
po-x, nihii est quodeum prastereat,
;
tsï/ig-x, quàm perfectc y-sie-
J£q
rivière.
Palus in iittore fixus. Vide supra
nihii est quod ad eum non pertineat. (5613) (2608 et 2612).

"*
Tortue. Brebis.
PPI (Cod-XVI' p"s'infrà 7I-t
Koïiey.
IiCoiiey.
Testudo. Vide
(Cod.XVI,pag.41.)
W (13,298).
;
Ovis. x-x dicitur de frondium mul-
titudine x-yoûn, nubes rubra canem
Tsang. xeferens.
(56°7) (5614)

1itij Toi; cela est ainsi; proche.


Suc.
EfBtl
Eul.
,7
Tu; ita est; propè, approximare
iittera auxiiiaris.Nay-x, tandem
hune locum res adducta est;yûn-x
ac -
Tl^fv Succus; succus rerUlTI, prœsertim
edulium. Vide supra (5219 et 5611).

r
J-PA
Tsiâng.
(5608) Iter.
ita est et non.eL1. (5615)

|tj^ Ecurie.
xc.c CLEF.
JJEquile, equorum stabulum. Vide
supra (4.312).
1san.
|
j)O/ Clef;

Tri
1J
Tj
Clef de l'appui
support, soutien.
:
appui, (5616)

9, 10 ET 13 TRAITS.
'Pan. Pan. Clavis fultionis : fultio,. fulcnnu.
Legitur etiam TsiâÍlg in eodem sensu.
($6o9)

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.


Banc.
yifmt Scamnum quod ponitur ante cu-
bile. Vide supra (4357)
rA
4, 5, 6 ET 8 TRAITS. (5617)

fcret àJM~ Bruit que font plusieurs ani-


M Bientôt; aider, aller.
Mox ;
(2196).
auxiliari, ire, sequî. Vide
/LcfL maux réunis ensemble.
TsiclnvVoces animalium simuj congrcga-
TsiZing. sttPrà aîîg.
(561°) (5618) torum.
y 7Pf

~M
P'
(5(22)
Ma

~t
(SÓ23)
w|>
I
llrft
Chf-

Tsiang.
pin.

XCI.e
!

«Clavis
Æ
t
:appui,
y// Clt1:

bsionfultionis
il

niDinlidÎllln, ,
(562.4)
(5619)

ïVFi
VII
Yé4ii
Jen.

)if

t
il.
173M*
(5621)

\II;:
tyjt
([71.
Mur, muraille.
Murus, paries. Vide supra (1721).

Portion du toit qui s'avance


hors des murs.
Pars tecti quie extra parietes pro-
tenditur. Vide supra, (4523).

,
C
CLEF

,
tio

4, 5, 6
divisio
CLEF.

l'appui et de
d 1"
de

Vide hfirà
dimidiare

ET 8 TRAITS.

Table; partager.

(5630).

Moitié, diviser.

Pouan. (Cod. XVI) page43.)

*
divi ser.
d.. I
1 divi-
d la
division; partager.

dividere
;
et divisionis : ful-
numerale I
fragii-iei-itorum,foliorum libri et fIo-
rum. x-iiao, complicare.
compiicare.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

Tabula; partiri. x-tsié, registrum


in quo hommes regnisunt descripti.
S

dimidiare.
1
JI:
Tsiën.

V'Ae'"M

n
6I

9,p.
B if-

IrWir
I
(5626)

Tfe.
(5627)

Pd).
(561.8)

pây
(5629)

[Jftr
11 J-j
RAt
-
(5630)

y~~
(56)1

Tchoane.
)
USVideinfrà(5634)-

(5632)

jUjr
Lettre, livre.
Epistoia,liber.Videinjrà{y4po).

(5633).
Bouclier.

;; ;
obtegeiis

Table..

11, ET 13 A

tiri.
;- ;
Scutum, clypeus. x pïèn,tabula
cum litteris, ut titulus tchy-x, vel x-

;
tse,alese lusoriae, folia iusoria kan-
x, foliis pictis ludere tà - x, aleis
Iudere; x-pïdo,pracfectorum manda-
tum in scriptis x-leoiî, arcus trium-
phalis
x-ouey, numisma.

Vide supra (5628).

Tabula. Legitur etiam Pey in eo-


dem sensu. (Cod. XVI, pag. 4^-.)

IJ TRAITS.

Fendre, diviser, partager.


Findere, scindere, dividere, par-
(Cod,XVI, pag. 44.)
4A
91' LleJ•

tché-tsién-x, clypeus à sagittis


p$„t

~~t
~m
ir J Diviser, partager.
Dividere, findere, scindere, par-
tiri. (Cod. XVI, pag. 44.),
P*Diploi-na
Patentes, diplôme.

r,é.citim,papyri, epistolarum. Ouêti-x,


numerale fas- publicum ;
Lie.
t (5633)principis seu praefecti iitteras quibus
n ||
91/ Clef. vel negotia vel rei ad alium mittun-
tur, et iter expeditum redditur; yo-
;
x, liber genealogias regise teou - x,
accusationis libellum ad judicem in-
;
ducis
d;
dum reddit; sidng -x, ebur vel ele-92:
kJI" vexilIllum snpremi
phantis dentes x-ky)
Ilgao-x, aliorum dictis*non ac-
quiescere, item non cohaerens oratio;
CIe
if.
g
'J

an.
Pièn.
tromittere. x-kouéy, vel x-hâng, proxenetacon- ^a'
tractuum conciliator, item qui\oIus
fllytit Fenêtre. aliquam mercem potest vendre; klÎll-
J1.
s.(5634)
g-
Fenestra, domûs fenestra. x-liou,
;
fenestra et ipsius fores tien-x, fenes-
trae supra tecta; toiig-x, colidisci-
puli; x-hia, studiisvacans.
d"
x, duo brachia quibus currus ab ho-
mine impellitur.

CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

tJfi.
/l/m
Yeou..
-CrV
(X,
JVs
nomen

Vide
,
Petite fenêtre dans un mur.
Parva fenestra in pariete

ciiiusdaiii terras.
Videsupra

j~ (4523)'
(4523).
;via
illuminare, physicèetmoraiiter. Hou-
; m
s\ 1)^
Kan
(5640)
6 ET 8 TRAITS.

Mordre.
Mordere. Legitur etiam Ken in
eodem sensu. (Cod. XVI, pafJ. 47.)

*
YIn. s~j~ Dents de tigre.
(5636) Jlfl*
tes.Tigridis
(Cod. dentes, duri etsolidi den-
tes. (COd. XVI, Pag-
page ^7.)
-1 7 -
JLItJu Diviser. Ky.

*
JHT' Partiri,dimidiare. x-hîn, dispu-
m
(5641)

Piérn.
(5637)

ttf~
tare. (Cod. XVI, pag. 45')

Livre, registre ou table sur


- t
rj-,
Soutien,appui.
Fulcrum, fulcimentum, admini-
±culum,fultio. Legitur
lsene.
(5641.) °
etiam Tséhg in
eodem sensu.
IIR laquelle on peut écrire quelque
(5642)

mu chose, et l'ôter ensuite.


(5638) Liber, registrum vel tabula in qua

;
aliquid possit scribi et deleri. Ngdll-x,
sententia judicis in scriptis tSdllg-x,
XCIII.e CLEF.

jj pl

I
liber in quo collectce continentur va- Cfif.

riai precationes. Il *
CLEF du bœuf: bœuf, vache. H*
Clavis bovis : bos, vacca. Hoâng-
x, vacca; ch
séuvacca;

XCII.E CLEF.
Nieou.
j.T.a
(5643)
boscomii-i-Li-n
x, bos communis i s seu
;
o - jYi'~
chouyx-

x, bubalus; sy -x, rhinocéros pin-x,>L


Niéoll.

/Jr
taurus; hieôii-x,
N
;
vacca; meou-x, 1." 11 b S
bos
sacrificatus kao-x,bosmilitibus in
$2; Clef.

'J .4 CLE F des dents : dents,


pnemium datus; kiën-x, quoddam si-
; x-ky-siën-heou-tsô,
dus - -
ngo sien tsien-
LI

Yt2. ya
(5639)
dents molaires.
Clavis dentium : dentes ,
dentes
molares. Tchào-x, ungues et dentes ;
tso, bos surgens primo erigit pedes
posteriores, procumbens vero ante-
riores flectit. Legitur etiam Yeou. in
lTIetaphorÏcè, quod aliquem timen- eodem sensu.
-j
"eCARACTL'-RES JOINTS À

lI
NilVU.

C~~

I1 gredi,ingredi,
I
I
I

Boeuf
B
H
I
Me
M^

d..
eoii.

*
,)

-x,

TV
ln.
Pin.

e
(5644)

; ;;
,
,

Quadrupède femelle.
2 ET 3 TRAITS.

Ms)Ü(45) testacea; quoddam


truere. Loti

nomen loci.

Bç,fdiens.(Cod.XVI2,,pag.3.)
0 un.
(5646)
regnum
LA C-

Quadrupes femina; mascuiusvero


dicitur mioa.

Mugissementdes bœufs; orge;


marmite de terre.
Boum mugitus olia
hordeum
præter-
d. amare, capere ddes-
régula, exemplum
tsîn-x,sibi aliena usurpare ;
tchông-x,

marchant lentement.
Bos tarde vel lento passu
F..

progre-
;
Á
ad
Mo.
AIo

-v-
JsLa
(5650)

col ; ,,
4 ET 5 TRAITS.

fî/jBerger, pasteur.
Pastorovium; etiam moraiiter, qui Niïou.

ter estniger. x-triîti,

Tchfn* nomen bovis. (Cod.

tlAn
(5650

f/I
(5652)

"f!/J
A
; ;
hominum curain gerit campi apti
d greges pascendos d b eujus ven-
bos
popu l um aptè
regere; jin-x, regu i us; x-no'tig, ras-
tor; tsing-x, vei tiên-x, pastor et agri-
co l aa ; x - tong, pastor.

Vache marine.

Bœuf âgé de cinq ans.


.-. ,
Vaccamarina. Legitur etiam Chut,
xVIz, pag. j.)

Bos quinque vel tantùm quatuor


Kiây. annos natus. (Cod. XVi J PaS- J.)

Chose, affaire, quelque chose;


choses matérielles.
93: Clef.

~y

mQuadrupède mâle. r A ;oudn-x,


(5653)
Res, negotium, aliquid; res mate-
Voe riales. no-x,
Vée.
TT merces omnia,
B TJU Quadrupes mascuius; femina au- clïy- ettes-
omnes res; Chlll-X, herba
B InVl/r
eou.
tem dicitur pin. x-kïiig, quasdam ar- tudo quibus
bus;
utuntur in divinationi-
H x
bor; x-fall, paronia. -x,
kouey-Xj leges; po qui leges
(5647)
non servat. Legitur etiam Quein eo-
1
M Â~ dem sensu.

j Horreum, ;
Grenier, étable; ferme.
stabulum
arctè, strictè; avium carcer,
ifrmum Boeuf
; -1'
*

R
âgé de quatre ans.
N
Hj
Lâo.Hum
(5648)
domesticorum
timae.Tay-x,
m /t bos
b ; caulas ; anima-
duae vic-
,
Bos quatuor annosnatus, item bos
pertinax. (Cod.XVI-, pag. Ó.)
Slao-x,
, capra; ta-x,
H animalia tria, scilicet, bos, (5654)
^B
B
^B
siao-x, capra et sus,
capra,
sus, quas imperator sacrificat terrœ ;
quae reguli sacri-
ficant terræ. x-kf, recordari,
*Bœuf
F
..,..
de montagne.
Bos siivestris, bos montanus. Le-
mente
tenere; tsiallg-x, fîrmiter arripere, so). gitur etiam TsÕ in eodem sensu.
H physicè et moraiiter.
rj-> J
(5655)
(Cod- XVI*.pag. g.)
N Affl
fJJ Remplir, plein. Alf
*

Implere, repiere, plénum. +/ll


Jong.
Buffle.
Bubalus. (Cod. XVI-,
pag. d
(5649)
(5656)
n:

v;,I b.
I. ~/f—
fTsien.
Clef.

Niëou
---f:&.

tLt
j
Poutre.
Trabs seu columna ad erigendam
domum inclinatam; terrâ et lapidi-
bus aquam intercl1u d ere. x-ouoincli-
natam domum erigere.

Taureau.
v le
4^

Tsé.
(5664)

ttft
ans ;
Vacca.l'
Vache.93.-

;
Une victime animal de trois
truie qui fait un seul petit.
cilf,'
Nitoll,

Kou,
Taurus, bos masculus.
Tl.
(5665). natum
;
; ,
Una victima animal tres annos
sus producens vel pariens
(5658) unicum fœtum vel sus qui unicus

S# paritur; solùm, solummodo, tantùm.


-
x xconsulto, datâ operâ; x-fou,
,.,. Vache.
Vacca. meus maritus; x-fou,meauxor; x-
tchïï, vel x-ly, alios supereminens.
A/ou. -
(5659)
~~st
; 1
p~ nou du bœuf.
Os qui est au-dessous du ge-

1X Victime pour les sacriifces


;

I
animal d'une seule couleur. I Keng Os infra bovis genu cognomen.
Sëng. Victima ad sacrificia; unius tan- I (5666)

(5660) tùm coloris animal. Lo-x, sex ani-


malia quibus utuntur in sacrificiis,
scilicet, bos, equus, sus, capra, canis,
gallina, quae etiam dicuntur lo-tcho. here,
,
Guider, introduire.
Manu ducere antecedendo tra-
deducere.x-yn,
here, deducere. il licere,per-
x -yu, illicere, per-
Animalia quas aiuntur ad sacrificia, en.
(5667)
et
tralierephysicè moral iter; x. lien,
dicunturtcho; mox immolanda dicun- secum alios in calamitatem trahere,
tur x;immolata, sed nondiim cocta, sua bona vel maia in alios derivare;
dicuntur Jing. x-tchcn, negotium implicatum, diffi-
cili negotio implicatus.Legitur etiam
Kie'h, funis quo navis trahitur, alias
6 ET 7 TRAITS. pë-tchdiig: (d-x, navem fune trahere.

4 Morceau de bois qui traverse


les narines d'un bœuf. ,
ser,
Itii.
Q
Désobéissant,résister, s'oppo-
contredire.
,
Lignum
Kuen.
quodbovisnaribus
intitur. LegiturKïang
immit-
eodem sensu.
U.u. Inobediens, resistere
contradicere.
d'
adversari,

ly
(S668)
(566,)

A
~-~~
Victime entière.
Animal quod in sacrificiis offertur
'-1"-
Corne courbe.
Cornu curvum. Legitur etiam
Kieou in eodem sensu ; item Kieou,
Kièo u.
Tsaen. et adhuc integriim est. (5669)
curvum.
(5662)
it.lL Étable pour les chevaux et les
Boe-Li
tl~ Bœu f f. boeufs.
711/1 Bos. (Cod. XVISpag. 7.) /(Õ. Equorum et boum stajmlurp, Iign
Hïe, (5670) Parva ad intercludendos boves eÇ
(5^3) equos.
Rhinocéros.
Cle
', Rhinocéros. * Vache pleine.
J-b
Vacca praegnans, vei fœtum in ven-
PS' Clef.

Tchô'ng.NieW
Rhinocéros.
I
Sf.
(
tre gerens. Cod.XVI1,pag. 10.)
tfiîou.(5671) (5679)

8 ET 9 TRAITS. Bœuf âgé de trois ans.

a
T"JC. tres annosnatus,
Bos bos trimus.
Seau. (C°d-XV/1' Pae-"-J
t'el Jument, cavale. cJeOll.
(5680)
-

Equa. (Cod.XVI,page J.)Itenl


vacca in Tchouen-tsé-oéy dictionario.

t Ché. (Cod. VI,pag.87.)


10 À 13 TRAITS.
(5672.)
Bœuf ; dont le poil est de diffé- p
J-iv
M Dons en vivres.
Cibaria munera. X-clldllg, bubula
;
(5673)
y.
t
,Hr>
-
rentes couleurs
tiver, charrue.
labourer, cul-

Bos versicolor; arare, aratrum.


(5681)
et vinum in munus miiitibus oblata
Kcio.x-Iao, praemium vel munus quod ope-
rariis ultra praefixam mercedem tri-
buitur.

Bœuf
'1 JdJJ
n.llng.
1/-- - culus.
cul us.
unique, taureau.
Bos unicus, taurus, item bos mas- 1
y.«Bœuf de couleur blanche.
Yo.
Bos aibus. (Cod. XVIz, pag. 11.)

(5674)

t
(568*)

Fuir, courir, marcher vîte. tAjkBœufâgé.


lj{tJ: Fugere, currere, cito incedere. 11:J:J
NI Bos senex, bos octo annos natus.

N~â~P-Bœufhaut Vide suprà (1821).


Py>
(Cod. XVIa, pag. 11.)
D

Bœufhaut
(5675) (5683)

de sept pieds. Traire-


JflpT#
Bos septem cubitis altus; item bos Muigere, pressismammis vacca-
~t C/zz
qui habet corpus flavum et'labia ni-
Iieôu. rum lac elicere.
(5(76) gra. (5684)

Bosniger. Bœuf noir.


,
jt~~
4 manifeste.
Bœuf de différentes couleurs;
(Cod,XVIz pag. 10.)
L v
Bos versicolor
* * ê tum.Tchô-x,
0
(5685)
; patens, manifes-
alios supereminens.

..,
)tt
~N
Itm
*
(5(77)

Taureau coupé.
Taurus castratus, vel bos domes-
ticus. Tchfi-x, cujusdam quadrupedis »
5
ir.l
Taureau coupé.
;
Taurus castratus omnia animalia
domestica castrata. x-hing, virilia in
I(i Kzay.
(5678)' nomen- (Cod. XVI1, pag. 10.) supplicium amputare.
(5(86)
JJ." Clef. TtiJt

Md.
Espèce de grand bœuf.
Species bovis majoris. I
-
T
Lj.
supra (5<^73)-'1'4| y3,t Clef,

Niêou.

lb
¡'¡i¿Oll.

A (5687) (5695)

J4
Tay. Nom de royaume.
Nomen regni. Vide injra(r
(1 1,197).
1, 197)-
Legituretiam'Ly.Videsupra(4811).
I

mlange.
H-
(56?6) -
Couleur simple et sans mé-

Color simplex et non permistus.


x scng, victima quae in sacrificiis

1M
(5688)
mactanda est, ita dicta quia debet
Jt.æ Jeune bœuf qui n'a pas en- esse unius coloris.

long,
core de cornes.
Vitulus antequàm cornua emittat. Bœuf
*~ >t
de couleur blanche.
;
Bos albi coloris halitus bovh.
(5689) TcheÔ'U.
Legitur etiam Tcheou, cognomen.

x-niêou,
Tcheou.

'1
*

dÙJTI
Po.
- jeune bœuf.
Juvencus, bos junior, qui non-
in justam magnitudinem excre-
(5697)

Videsupra(5697).
vit. (Cod. XVI% img. JJ.)
(5690) TcheatL.

lli (5698)

E
Videtnfra(56y4.)-

f
To.
(569.)
XCIV.e CLEF.
gtbEleverlever
ounourrir des :, M'c4
maux. ou nourrir des am-
an - i
ÎX CLEF des chiens chien.
Clavis cannm : canis canis ma- J\
Alere bestias quce fruges come-
an. 3 Kiten jor. Tiil-x, canis venaticus; cheôu-x,
Mo
Junt. Vide .infrà(1o, 54).
domesticus canis, custos canis; chJ-
(5692) (5699)
x, canis tantummodo ad vescendum -1)
Jl
aptus, et ideo vel sacrificatur vel co-
14, 15, 16 ET 23 TRAITS. meditur. UI/II,

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.


-jf
~.ir~ Os de la jambe du bœuf.
BOVlS cruns os,bestIanun cruris
rt
iTTJ ima 2 ET 3 TRAITS.
pars. (Cod. XVI, png.13.)
Jû.

tt~~
(5693)

Vitulus
; , ;
Veau

'7rv duntaxat, soîùm.


10.
(5694)
seulement.
tantùm tantummodo ,
1
Fan
I*
(5700)
Transgresser, passer outre,
violer, résister, s'opposer.
Transgredi, ut leges; violare, re-
sistere. x-tsouy, peccare, peccata com-
mittere; tcho-xt Inajoribus contraJi-
cere ; tsïn-x, sibi aliéna usurpare;
b
, Clef.

Kuh. Â l!
Videsupra(5700).
tchong-notî,nati-x, multis iratis obsis-
tere difficile est. IY\.
Ln.. Deux chiens qui se mordent94-
mutuellement.
Duocanessese invicem
(5708)
cem morden-
mord en-
tes. x-x, canum rixantium clamores. Kuen.
4
Clef.

Videsuprà(5708).
Fan.
(5700bis.)

Léopard.
«
Yn.

/I1 Pardus, quadrupes ad instar tigri-


(5709)

Tc v dis maculatus.
LehO. Vide infrà(5750).
(57°')
YIn.
X~f\
J\ I Chien sauvage, semblable au
renard; prison. ,.f
(5710)

Ngan.
(57o1) ;
Canissilvestris,vulpi similis car- 'J 1
*
Cochon sauvage.
Sus silvestris, sus in silvis vivens.
cer. Videinfrà(10,383). Fân.
n.(57")
(Cod.XVI*,Pag.18.)

t«•; *
4 TRAITS.

j/jV
AIf Vide infrà (5788). Legitur etiam
Yeou,quadrupedis cujusdam nomen.
ïffV
,.'lJJ\
Tchoano."
,
Forme, figure, espèce.
Forma, figura, species; verbis ali-
quem describere. Kaoy.accusare apud
kio?, sua-
D JUUlcell1, accusatio t+se-x-ki
ya-%
(5712)
yeoili. met peccata accusare minutim refre-
rendo;voÍJ-x, infamis, qui prie pu-
t~ ;[
1
(57°3)
dore comparere non audet; x-youên,

(57°4)
Chien vigoureux. ille qui inter doctores approbatos pri-

Twf Kang.
Canis fortis. Ya-x, pertinax, ino-
bediens.
mus ab imperatore eligitur; ting-x,
apocha, acceptilatio.

*
X.::J,. Cruel; trompeur.

~t
*
:I::.h
Ji
Il#
Chien en colère.
Canis iratns, vel in furorem actus.
AA "a Férus ; fraudulentus. Vide infrà
(5846).(Cod.XVI-,pag.ig.)
JjC (Cod. XVI", pag.18.) Kouay.
(5713)
(5705)

~N
~~t
~M
X7E
Nt II
Vide infrà (5804). Legitur etiam
JYet Chy, canis producens vel pariens
tres catulos.
*f
yA*I*
/V4 | Animal semblable au renard.
Animalvulpisimile. Vide infrà
(10,388).

t.
Nlf.
(57°6)
)(
(57'4)

~N
11
x-
.!I Animal semblable au chien, mQuidam
Sorte d'étrangers.
et qui mange les hommes. exteri, quidam populi
Heou. Animal cani simile, homines co- septentrionales.
~N Yhn.
(5707} medens. (Cod. XVI%,pag. ig.)
(571s)
j1
Clef. Cruel, barbare, sot. *i $ Timide, craintif.

ouang. ft
Ci
>4
$4?

T7(6) Crudelis, férus, stultus; quialta AA


Kle. (Cod.XVI\pag.ip.)
Timidus,metuens;meticulosus. ;)f
Kuh Li. intendit, sed opere assequi nequit ; Kie.
inter prospicuum et non prospi- /(urn.
nll(n, (571)
(57--6) (5724)
cuum distinguerenonpotest. Fa-x,
v
delirium.

[
Accoutumé,
*j\ s'accoutumer.
; Sing.
Videinfra(5777).

,
Assuetus assuescere canis su-
perbus.x-yïï-tsieou, vino assuetus. (5725)
1\T'\
.LvleOU.
(57*y) j/fT|
'l'T* Jouer, caresser, aimer; s'ac-

?;
At Éloigner quelque chose; nom
de royaume.
coutumer, accoutumé; railleur;
Hia. chien qui sait faire différens jeux.
TY.
(5718)
;
Aliquid à se removere quoddam
regnum; exteri septentrional es; cer-
(5716)
;
Ludere, blandiri, amare; assues-
cere, assuetus;joculator canis ludere
-
doctus. Voü x, vel sie-x, despicere ,
vus grandis et ferox.
contemnere.

5 TRAITS. J~~M~ x-ly, renard.


/))"
.a. Aboiemens.
Hou.
Vuipes. x-ly, nomen cujusdam me-
retricis antiquaein vulpem conversæ,
1 7'
TJ'
Canis clamores; magnae voces
iy.)
; (5717)
ut aiunt, et fortè propter hoc dae-
mones succubos vocant x-IY-tcllitig;
rzao. magnum. (6W, XVP,pag. x-y,suspicari,
A suspiciosus, suspicax;

1 y
(719)

yljf
Transgresser, passer outre.
l/ nomen cujusd am avis; ling-x,
hûn-x,
Nomen cujusdam vestis.

;
lA

y~ i
Transgredi, vioiare, resistere. Vide
ra (5700).
r sllprà
)fb
jPJ
Chienpetit chien, ou chien
tan. de moyenne espèce.
(57200) Kéoii Canis; canis minor, etenim major
j/É Léger, prompt.
:,K , Levis velox. Vide infra(5743).
(5718)
ces comedit ;
dicitur Rz/tir. Tièti-x, avicula quae pis-
tsâng-x,nubes
figuram relerens.
r
canis

Kuén.
(J720
m
Espèce de singe;examiner,
reconnaître, observer ou es-
VfEspèce
-)f-
ATIU
de singe semblable à
rr - pionner les actions des autres.
l'homme. ;
Species simiae examinare, explo-
Species
(la), simiae
- hominisimilis.Le-
(j729)
rare, aliorum facta explorare-seu ob-
~-
5721
gitUl"etial11 KÕ
j~- etKiomeodem sensu. servare, Legitur etiam Tsúl in eodem
(Cod.XVr-,pag.IJ>.) sensu,
*
"jih
[ Chien en colère. )(
*
Animal ressemblant au loup.
Canis iratus. Legitur etiam Kyin ") ri à

? :
eodem sensu. Item Kuêh x-chy,ur-
bis nomen. (Cod. XVI2, pag. iy.)
Po.
Quoddam animal lupo similli-
mum. (Cod. XVI1 , pag. 22.)
(5713) (573°)
-
,

1
I
I

i
I
4-

.,
;f
rue
,t le.
04'

Animai
Ja
Kcil,
TRAITS. tigres.

Ren..
Kuen.
l' IX
(573*)

stu
hfaJt
IX
Kiao.

Isornnicuiosum.
C
,.v
tt
h1
-1
~B
hien
11
J..I
p t
x-kïl,
(5735)
(573S)
>Caresser,
y
(5734)
;
6

Querelleur, opiniâtre.
Rixosus, pertinax, pervicax, ino-

,
suprà(2685).
Videsuprà ( 2685 )

Trompeur, cruel, menteur.


Fraudulentus
mendax

nard, mais très-endormi.

vigoureux.

Cruel, barbare.
-

;
I

P?~f/y~(io~).
fcf
vCjBu
I
II

deceptor, ferus, I
puer malse indolis parvus I
canis. x-hoa, verba fallacia.

Animal ressemblant au re- I


I

vulpi simile, sed summè I

Canis fortis. canis viribus prae- I


ditus. (Cod. XVI1, pag. 2.2.)

Crudeiis, férus. Legituretiam Kit:


cujusdam quadrupedis nomen.
(Cod. XVI\ pag. 22.)

être soumis, obéir,


I
I
Hïïou
.r.¡leou,

I
(5738)

I
1'/+

I

J
Animal

th
pj
(5739)

t
feruni
Animal féroce qui dévore lesJ4." Clef.

quod tigrides devo- .j.')


, , (10, 390
rat. Vide Infra

Tsang.fsdng in eodem

J~&
(574o)

Videinfrà(5850).
Hiay.

jm.m*
(5740

A r?
f *É
TeofU.
(574z)

I(5743)
7 TRAITS.

x-ngan, prison.

Grand, beaucoup.

itfirà ( 5 8 5 0)
,
Kuen.bis),,
't

Carcer, Legitur etiam Pyin eodem


sensu.

Magnum, grande, multùm; ca-


nis validus pervicax. Legitur etiam
sensu.

Aboiement.
Canis latratus, canis latrantis cla-
pag.
mores. (Cod. XVI1,, pag 23.)

Léger, prompt;
-23 )

avoir peu
d'esprit, mais beaucoup de pro-
-

II1
se conformer. r>
Kuen. bIte.
$iuitBiandiri, obseaui, obedire, con- Levis, velox; ille qui non multis
(5736) formare se, circuire, sequi. x-hodn,
circumagi. Vide suprà (2683). I
I in dotibus praeditus est, sed rectitudi-
nem semper servat. Legitur etiam
KuenKuéii in eodem
eod em sensu,

~t
'J Chasse qu'on fait aux bêtes
sauvages en hiver, après qu'on a
Cheôu.mis le feu aux herbes qui cou- I ;
Hoû-x3 renard.
Yuipes cognomen. Vide infrà
~N~ Ly. (1°,397).
(5737) vrent les montagnes.
I (5744)
Venatio quae fit tempore hiemis,

~NK
~~M
quando, crematis montium herbis, fu- I
gientes ferae faciiè à venatoribus ca-
piuntur; reguli pro imperatore ser-
I
1X
lik V—f-* Etroit.
Étroit.
Angustum, arctum. Vide suprà
,
(572<5) C*!»77P)-
supra
vantes sibi creditas terras. SîJn-x, im-1I
perator visitans regulorum terras.
- ia.
7/4.
(5745)
94' Ckf.m x-ny,lion. ,
etiam Hici-o tigris irata vel iracun- 94? q
1.3t
'Xl oen.
1 S
Léo, species leonis qui tigridem
comedit. I (7355>)- (Cod- XVI-, pag. *4-)
diâ furens. Vide supra (1280) et injrà

I
I
Kuèn. (5746) I Jylgi x-ny, lion. 'K
llell.

Videsupra(5708).
1--..
-. Léo. Vide supra (5746).

-
, Nf.
Yn. I
(S75a)
Yn.
M
J

Loup.
I

Loup
I /C Chiens qui marchent.
Dicitur de canibus incedentibus.
'3 t;Ç. Lupus. Tsaj-x, lupus; x-titti, valdc I (Cod. XV/:/., PaS- 25.)
Piâo.
LA
ser,aflfictus, cupidus; x-mong, crudelis; x-pe;, mi- I
ser,afHictus,res resadadmalum
maiumstatum
statum II
(5753)
574.
coHectæ, inordinatè, confusè
;
x, quoddam sidus kad-x, nomen
;
redacta; x-tsy, sordes m.compositae n'ec I
tie-lli-
I
A~
*

~J~
Mordre, ou prendre quelque
chose avec les dents.
cujusdam terrae. I Tsan Mordere, vel dentibus aliquid ap-

m
jffct Lélngx, sorte d'animaux dont
(Ji'54)

Grand
prehendere. (Cod. XVI3- , pag. 2j.)

Péy.
(5749)
l'un,savoir, le Lâng, a les pieds
de devant longs et ceux de der-
rlere courts, tandis que l'autre
*

1, porc.
Porcus Inagnus, porcus tres annos
natus. (Cod. XVIz,pag.2.5.)
le Péy, les a dans la proportion Kiën,
y~'-
(5755)
contraire.
Sunt duo quadrllpedes, quorum * jtife
Lângestanterioribus pedibus iongior,
posterioribusbrevior; x est anteriori-
bus brevior et posterioribus iongior:
1!J(.
Yen.
Nom de royaume.
Cujusdam regni nomen
Bleu. (Cod. XV/1. pag. J
;2 cogno-

ideoLdllgsine x non potest stare, et (5756)


* sine a/lg
LA non potest ince d ere.Lâtig-
LA
x, miser, pauper. AU * Grand chien.
1æ Canis magnus, canis magnae sta-
ILI -x,
,f1.i't OwÍn
, animal semblable
mais long de huit
Koiren. turæ. (Cod. XVI, page
.Il.Ol/en. f o

en.
Yen.
(575o)
au renard
pieds.
Animal vulpisimile, sed octo pe-
dibus longum.
:
(5757)

y,lit
1H-1
Chien sauvage.

Ngén.
Ngin.
^(>0,383). Canis silvestris. Videsupra (5702)
et ilflrà (10, 3 8 3)
-
8TRAITS. (5758)

W
*
Cris du tigre. «I? Rassasié, rempli.
,
-.
/J!J't1 Tigridis tigridis ciamores
voces
tlK ;
Satur, repletus,fastidiosus finis;
Hiâo. vel rugitus, tigridis appetentis clamo- sufficere. Legitur etiam Ye in eodem
(3739)sensu.
"t/-
(J75I) ;
res nomen cujusdam urbis. Legitur (5759)
ylue supra
sensu. Vide supra(1076).1
07 ) .-
t |Jl le
Exhortari,
sk
/}
CUf

Kutn.
7l\T{
Exhorter, animer.
Tsiang. Videinfrau(5814)-
1slang.
(576°)

Xb,
aiiimarecanesirritare.
Exhortari,animare,
I

caiiès irri tare I


SO..
1"T
Tsoç
(5768)
Chien sortant tout-à-coup
herbes.
Canis ex herbarum medio erum-
des^ Clef.

pens. x-jên, derepentè, inopinatô; x-


pitÓ, quàm celerrimè; tchàng-x, ur-
gentibus negotiis perturbatus.
X
-/J
Kuen.

jJTÎ ~~(3770).
Tsong, 9 TRAITS.
(576j)

Videiifirà5854)
Sièn.
1
ItA x-..siîn, singe d'une petite es-
pèce.

ISien.
B (5762)
j-jgu
(5769)
Parva simia,Tsan-x, animal simiœ
simile-

afuyant
I 1=1 d'animaux
x - konang 3 troupe d'
par crainte.
tlX.
I9ïr
Chienne qui fait trois petits.
Canisquœ tres catulos parit.

,
H Turba animalium ex metu fugien-
B
v~**W
Tchang. ;
tium translative dicitur de homini-
Tsong.

y
(577°)

H jPl
(5763)

jfcfe
bus tumuituariè incedentibus.

Soupir.
;
Vox suspirantis foiia decerpere !
1
.«t
*

Koue
Fort, robuste; fortement.
Fortis, robustus, validus; forti-
ter.(Cod.XVI2, 27.) '-
H « ex ramis reiictis. Legitur etiam Y, in- [ (5771)
niti;itemNgo, muitùmabundans.
(5764)
(
Vides/lprtl 5751). Legitur etiam
H J)M) Nom d'un quadrupède.
J/tTt Hia, catuIi voces.

|B
H :

|Bong.
1 Hicio.
B* milis
H
tjL

x-ncng, valdè
Cujusdam quadrupedis pardo si-
canis pilo- (5772)
Tsëng.
sus.(Cod.XVI-,pag.26.)
nomen.
m
1
Vil, abject; aboiemens.

yY, Cruel, inhumain, sévère.


tu ;
Viiis, abjectus; canis Iatratus. x';

H|
(57") jJ'6t Crudeiis, immitis,severns;canis
AW. fortis; severitas. x- J dux stre-
0-
ey.
tsidllg
re
(5773)
ja, sat importunusetfastidiosus x-
pl, viIis,
py, nimisin
viiis,avarus,parcus,niInls
b us subtilis.
insuis
suis

~N~6
,
les
rebellio
-x,Jtres
nuissimus ; scin-td- x
scilicet, invidia,
contra superiores.
, It.
rerae crude-
très feroc
detractio
b
jcfiV
et *
x-x, aboiemens des chiens.

K W ,
~f~!~ conjecturer,
desconjectures.
Deviner faire
w

Hiâo,
.Hi
y TT.
ao,.
Canum latratus, canum latrantium
clamores. (Cod. XVI2", pas. 2.7.)
t <~

Hïfoy/
(5774)

~NB vere- ;
(5767)
Diviiiare,conjicere,oeiiiginatasol-
suspicari x-mey, iudere par JjtEspèce de chien très-petit.
Species
?

^HR minimi.
HS par ; ;
impai-, Iudere divinando par an im-
x-tchlf, divinasti x-po-tchlf, non
divinasti,vel divinare nequeo.
Oilo.
canis quàm

(5775)
A-ËX
.94." Clef.

Yoûen.
Videinfrà(5796).
-94.8Cie
ICebu.
Ahl Videsuprà(5728),

Kuh.

X -X,
(5776) (5784)

VFI x-hiiio, chien de chasse.


-iiira,

-
espèce d'animal sans
1& poils, marchant sur deux pattes, 'It'bw Canis venaticus. Kong- x, timet,
qui a le visage d'un homme, le rr„
Hie, non audet accedere.
(5777) corps d'un cochon, et qui peut (5785)
parler.
Quoddam animal bipes, pilis ca- Xtp Porc.
rens, homini simile, facie humanâ,
lFJt.
Tjr Porcus masculus. Legitur etiam
corpore suillo, et ioquiperitum. Hta in eodem sensu.
Kïa.
(5786)
A
1J
* f> Grands aboiemens.
Magni canum iatratus, valdè la-
,J
tl-l: Singe.
n' trare. Legitur etiam Yen, ovis vel ca- Simia. x-tsè, simia.

#
(57783
nis fortis. (C°d>XVI*.pa*2.8»)
Meou.
(5787)
Porc.
11::1 Porcus, sus. Yè-x, aper. Vide infrà ;C{il; Chien, petit chien; espèce de
Tchû. (10,366). 1|1!J singe; comme.
TcAM.
(5779) Yeou Canis, ; catulus species sit-nix
veluti, sicut, ac si, adhuc. x-yu,
J/*
1111
Chat.
(5788)
ceps, dubius, incertus.
an-

Felis. x-eul,felis. Legitur etiamMao


m v in eodem sensu. Vide infrà (10,402). &.11 Doctrine, voie, chemin, stra-
Mzao. 0/V tageille.
(5780)

mJt eau..
(H)
Yeou Doctrina, via, stratagema. Ta-x,
b.l..
magna virtus,habilitas;
suprà(5788).
1 pingere.VT/'ide
J

Vide infrà (5872).


RO'
Mien.
f
(578. ) 10 TRAITS.

)/**,
JSJ
.J. a
Sorte de singe qui aime à
A^Lé. monter sur les arbres.
Species simiae quae gaudet arbores
1
-fil; Nom de certains peuples.
Quidam exteri.
conscendere.
(578z) Ydo.
(579°)

Timide, peureux, 1i
,J j
*
craindre. HeSu - x petite espèce de
Timidus,
winfrà(9078). (Cod. XVI timere.
pavidus
pag.28.)
Vide singe.
Simia parva.
Sy. Sun.
(5783) (579')
Chienne
g j'- Hiong.
l
1
X
-,t
/I
clef,

KUll.
/pcl
~/S~
/"iIr
Tsf.
(J792)
Chienne qui a fait trois petits. I
Canis quae très catulos
(Cod.XVIpag.

Arffv Geôlier; examiner.


/lllrMTCarcerumcustos;examinare,con-
II1Sse.
siderare,
t
Ssë.
W
(5793)

(5794)

Trompeur,fourbe,menteur
El causer du trouble.
3o.)

expendere.

Videsuprn(5793).

Trompeur,fourbe,menteur
<pej>erit. :

; l
I
I

I
I
I
I
I

I
,tAb
IRE

; .(
I
(5800)

ïïb
Ijiê

h
Sao.
(5801)

j~S/~
Ngiiy.
(5801.)

"I*
a
Ours.
Ursus; cognomen.

Sorte d'animal.
Quoddam animal.

Tchy-x, sot, insensé.


-

Stolidus,rudis, insulsus, insanus.

Sorte d'animal.
Quoddamanimal leoni simîle,
H- Clef.
j¡t
Kuh.

g;
I Yan quod tigrides vorare potest.

l-Ioa.b 1..b
bare;anima
gride Faliax, deceptor, mendax; pertur- I
l sine ossibus, quod d à ti- I
(5S03)

)t~t~ Ngdn-x, prison.


ride voratuin,
dit
e jusinteri
voratum, ejus interiora
ora corro-
dicitur metaphoricè de iis qui I
I
Jpiy Carcer.x-lf, carceris praefectus;
ty-x, infernus.
sub specie amicitias alios decipiunt. I Y„
~M Kiào-x, deceptor, failax; item puer I (5804)
maiae indoiis, mendax. I
^Plll
x-heou, 1.
espèce de singe.
Species simiæ. sed majoris.
I

I
r,tse,
Sse.
Lion.
Léo; canis pariens tres catulos.x-
leo. Legitur Chy in eodem sensu.
(5805)
Yoûen,
11 TRAITS.

Videsupra(5796).
(5796)

"*
JjfBPI Sorte de quadrupède.
J*Tm Nomen cujusdam quadrupedis.
Yoûen. py (Cod.XVI*,pag. Jj.)

JiïJ
Hiao.
(5797)

,la
"^(5838).
Chien vigoureux.
Canis fortis, canis robustus. Vide ;a (5806)

y Vide lupra (5750).

(5798)
Duan.
(5807)

~N AwJ Herbe qui donne une couleur ~A\ Animal qui dévore son père.
rouge- Jj?3l Quoddam animalquodpatrem co-
SeÕZl,
(5799)
Herba ex qua fit tinctura rubri co-
loris. Vide infrà (9085).
f
King,-
(5808)
médit.
medit.
24-Cùf.
-/J171t
III 1
>>VKVidesuprà{5803).I

*I
Kuèn.yâng.
(5809)
ViAesuprà(5

Ouan.
(5810)
tilt
1ft
Lolly.

,m(5812)
#Daim.

75oet5807).

1
Chauve-souris.
Vespertilio. (Cod. XVI", pag. 33.)

jJLfc&t. Truie qui


/LS2L
A
Leou,
cherche ses petits.
Porca quas porcellos quaerit,
I Tchïïng.

I
I

I
I
I
(38.8)

êJ:.
>4®|T blable
Tsctn

41
fy?T
a bovi,
gcio,
NAr
(5820)
h-'ci$
'::t
Dama. Videinfrà (10,080).

x-hou, sorte d'animal


au singe.
Quoddam animal
(58.9)Vide suprà (5769).

Chien haut de quatre pieds.

simile

Videsuprà(5820).
Nglio.
;
sem-

simias simile.

Canis quatuor cubitis altus quod-


dam animal quod homines devorat,
cum quatuor corniblls,
et pilis sat crassis.
S]
Kiih,

1
*
(5821)
Nom d'une Inontagne. I
;. *
Nomen cujusdam montis. I ..1. Animal semblable au renard,
So.
I ~j~ et très-endormi.
($8.3) Animai vulpi simile, etvaldè som-

l|^ Hiio.

i
nicuiosum. (Cod.XVI% pag.3^--)
Exhorter, animer, louer, ai- I (5822)
der; exciter les chiens.
4

is
Exhortari, animare, laudare, auxi- I 12 TRAITS.
;
4 II
Tsiàng.

#
liari canes irritare. Vide suprà(1838).

1
(5814)
jrJZ| Chien en colère.

1
Aboiement, aboyer. I
Canis iratus. Vide infrà (5862).
Canis latratus, canis latrantis cla- I

CLYb
Sàn.
(S8:5)
(
mores, latrare. Vide ~Yz S817'). I
N. , (,Usurpatur
(5823)
JSAreOU. 58Ci4/2)\-(mCod1 XTSVTSIr ,
etiam pro NaD. Vide infrà
** pag.34.)t

son..
jiKhjL
>11
-
(5816)
Truie qui fait trois petits.
Porca quae tres filios parit. Vide
'T" tnfta(1°']72).
'JjY!l\.
ivue,
roces.;
Tchang-x, troupe de bêtes
Animalium ferocium cœtùs item
tumultuantium latronum potentia.-
fé-

(S81.4)
jj~
>4^^- Chien qui s'introduit par un
fait
passage étroit; dérober à la hâte. Vil, abject, mauvais; m'ou-

Sein Canis perangustaseseintromittens


raptim furari. Legitur etiam Sàn
;
-iii
^j(v rir, détruire.
Vilis abjectus, ; malus moTi.
(5g,7} ,
eodem sensu.
(5825) destruere, destrui. Videsupra(2601).
snnius.
tnomen
V\
XÀiïe-
Clif.

Kuhi.
suPrà^601 et 5825); Ife

Pj.
(58a6)

jfëlÈt
Vide
quadrupedis cujusdam, yulpi

Cruel, barbare.
Crudelis, barbarus, inhumanus,
ferus. Legitur etiam Hien, canes si-
Hzen,lTIuldecertantes.
I5847)
-Ponge
ÂÏÏfr
At
~M~
(5835)

SjjjwL
Leao.
<5836)
0
(Cod.XVI pag.3<f.)

Chasser pendant
-
Chien fort et robuste;
Canis fortis., valens et robustus.

la nuit.
Noctu venari, venatio nocturria.
Legitur etiam Leao in eodem sensu.
-
H'\ Clef<

--
vKueti.

M
Hièn. ~(3~7)' 1a
1lJ intimider, -. Chien de chasse; faire peur,
Vide stipra(582-7)-
--J'
(582.
8)
Canisveiiaticus;inetui-n
.,
;
Canis venaticus metum incufere,
inciitére,
canis timens. Legitur etiam Cho in
(5837)
eodem sensu.

I eF
Chien.
tt 1ft
m,g.«**<« ***>
Canis. Yeing-x, quidam exteri. ~T~_ Hie-x, chien de chasse.
noang. Canis venaticus, item canisros-

Fort,
A
~t
"*
(589)

robuste, dur.
-, !

Fortis, robustus, validu's, durus;


Hiâo.
(5838)
tro brevi.

Mong-x, belette. -

xvi\,
(Cod.L'Ïlig pag.}+i
ik
(Cod. XVII@ pag.
item nomen cujusdam quadrupedis. /1fcl Mustela.

siira
, 3

-,-,
Kouey,
Vide
Vl^esuPrà(5830).
(5839)
,

i
13 TRAITS.

Furens,
~B
Lng

JfzgjjL Furieux, cruel.


rabidus, férus, je-kouâilg,
1
Sorted'animal.
Quoddam animal parvo cani sl-
mile. Vide infrà(5871).

](ü.Obfi..b
Tan.
(58p) mali spiritûsnomen; item diciturde (584°) ,

èi
ng.
avibus ex metu fugientibtis,
Louveteau.
.:u -
-

tflfQuidam
(584,)
jjjjt oV,
JfjfiEi. Nom de peuple.
exteri australes ucaniscu-
lJ1 Lupse catulus. Legitur etiam Hy
in eodem sensu.
~t~ TffnvJusdam nomem- (Cod. XVIx, pag.jJ.) ,
Kicio.
.aQ.

(5833)

jmUKAboiementd'un'petit-chién.
vJVjA ;
i
Catuiiiâtratus itemnomenterree.
jffrttl

2
vais..
-1IPt
i.
Chien dont lespoils sont mau-

Caniscujuspilisuntfoedietsqua-
Ncîo.lidi.x-îsé,
mn.
(5834)
(Cod.. XVI", page

-
--- V lidL -.fs.e.,. canis
(Cod.XVIPag- 3
caiiis cujus piii sunt ongl.
cu °us pili
t
*
J4:

Kun.
1Videsuprà
chf.iM
X
ypa
Videsup™
(5843)

JPQEt
(5743).

Seul, vieillard sans enfans. v


m
Chien
Videsuprà(5785).:
de chasse.
Canisvenaticus
Hte. Videsupià
(s81)

ftalfc
Ijjf/l
,
canis venator.

Fin;détruire, finir.
(5785
;finire, destruere, suflicere.
vm
Cie

Kufn,

-
SlfhE Soins, senex sine filiis; tantùm, Finis
Videsuprà(3776).
u
To.
tantummodo, soIulnnlodÕ; species si-
Y.

,
miae. (5852.)
(58-44)

.1&
0'
., royaume situé à l'est de
x-me,
~i~ëS~ la Chine.
Quoddam regnum in parte orien-
1118
*

*
extraordinaires ,
Choses admirables choses
c hoses merveil-
leuses ou qui arrivent rarement.
ey.
(5845)
tali situm. (Cod. XVI-,pag._;K.)

Trompeur.
Lây.
(5853)

- 1"
Res admirabiles, res extraordina-
rue, res portentosse vel qux raro eve-
niunt. (Cod. XVI1 pag. 37.)
Vieil Fraudulentus, deceptor. Legitur
*™ etiam Kôuey in eodem sensu. l4 TRAITS.
Kouay.
(5846)

a Chien à museau alongé.


14
"tRN
Tuer ; chasse qui a lieu dans
tk
IltAA Canis rostro eiongatus :canis is- Sien
l'automne.

Lien.
tius generis aptus est ad venanduin
qui vero breve rostrum habet, ad
; zen.
(5854)
Occidere; venatio autumnalis.
autumnaus.

(5847) Jatrandum et ad custodiendam do-


mum idoneus est. Legitur etiam Ltén
.l#
rpp,
'JiIi1
Nom d'un cochon.
Porci nomen. Legitur etiam Hao

jJ-H*
et Hieti in eodem sensu.

Fort, vigoureux. Kao. (/ ;


(5855) 38).'*
58o
in eodem sensu item RitÏo. Vide su-

~3~~
Kouey.

M
(5848)
Fortis,.robustus, valens, validus.
Videsuprà(5771).

Sorte d'animal.
,
;
1
YiXi

Irlun
x~tchiï> certains peuples sep-
tentrionaux.
Quidam populi exteri septentrio.
nales.
y| IJg^ Quidam quadrupes. (5856)

Kuu. Chien mauvais.


(5849) "Jy Canis malus. Tsëllg-X, canisvaldè
JHyf x-tchfiy, ou tsay, animal fabn- él pilosus.
Pil osus-

^f f
A*nrfc leux qui n'a qu'une
corne, et
que, par superstition, les grands
Néng.
(5857)

Hl DY..
(5850)peignent ddevant leurs
1 portes. .f5]t Grande espèce de l'animal ap-
Animalfabuïosumunicorne, quod
,
-1:1( pelé Ta. magnaanimali?Tu.Viàe
Species
P-
ln. gna an»I*m~lig Ti.
superstitione,praetectipinguni: S peci es- iÈ,-~i -Vi2'
prae
antefores. ) (5858)
ilifi-à(5871).
-
4.t Clef - ~~(3881). 1
-w. Chasse, chasser.94•
X
Clef.

I
Venatio, venari, feras persequi.
Lie. Videsuprà(5861). "7J
Kra. -
I (5866) Kuln.

œ
Kuh. (5859)

Obtenir, acquérir, trouver ce I flt- Chasser pendant la nuit,.


¡l'J qu'on cherchoit. I

v0btinere,
Hoe. j'
(S86o)
b
.- assequi, invenirequod
r.
quaerebatur; mancipium femina. Le- L
'v valdè,affiictus, ut ille
gitur etiam Ho,
I
I
I
Leâo.
(5867)
Noctu venari, venatiQ n&çturpa.
Videsupr(5836).

cui res non ex voto succedunt. I


Videsuprà(5782)'.

Ipêcher
i
!
iili
W Chasse, chasser, poursuivre I
les bêtes sauvages pour les em- I
de ravager les campagnes. I
m
Nâo.
(5868)

I
S
I
Lie.
(5861) avertenda agrorum damna ;
Venatio, venari, feras persequi ad I
quales- I
cumque venationes, etenim - venatio I
im
Loùy.
Chauve-souris.
Vespertilio. Vide suprà(5811).

S
S
B
k
in vere dicitur tien, in œstate mao, in I
autumno sien, in hieme cheou, et om- I

;
nés dicuntur genericè x vel td-x. Che- I
x, raptim percurrere ta-x, venari. I
F
A
(5869)

Ppt~
V
r.
Quadrupède ,animaux sau-
vages ou qui ne peuventvoler.
Quadrupes,animaliasiivestriavel
B ~fë)~ Chien en colère. ieOu.
(,'
CI f
,
ImNeôu
'jjfjt Canis iratus, cognomen. Legitur (587°)
qUaE volare non possunt. Kin - x
quodiibet animal duos aut quatuor
etiam Neoti in eodem sensu. I pedes habens, bruta animantia.
1.y eau.

JM
H e(5862)

.t-
AIO"Ilg.
x-kouéy, belette.
Musteia. Videsupra.(5839).
ttH
'Jr
TV,"
1a.
(587,)
Animal ressemblant à un petit

,
chien, ayant la tête comme une
anguille la queue longue, et le
corps de couleur bleu-foncé
cet animal, qu'on croit être le
- :
castor, vit dans l'eau et se nour-
H I), 16 ET 17 TRAITS. rit de poissons.

IB
~B
m
t.T'
Tyti*
Chien de chasse.
Canis venaticus, canis ad venatio-
Animai parvo cani simile, quod
raoratur in aquis et piscès comedit
primo anni mense pisces sacrificat;
quod si non sacrificet, in regno erunt
plurimi latrones. (x est castor sic;
:
SIO. nem idoneus. Videsupra (5837).
interpretatur Pater Brancatus.)

H lB Cruel,féroce, inhumain.
Offrir
Cpérieur;
quelque chose à un su-
avancer,entrer; sage.
H
Ldy.
J/ptâj Crudelis, férus, immanis, inhu- Hién. ;
Aliquidsuperiori ofïerrè progredi,
lnanus. (Cod.XVI*, pag. 38.) (5872) ingredi ; sapiens; significare seu ali-
quid alicui dicere.
M'Mtf- JjftiBà
S#
Kum.
"TjkKI
Mÿ.

1
(5873)
Singes de la grande espèce. '
Simiae majores.

JjfcSfcLièvre très prompt et tres-

Tsall.
(5874)
-
adroit;aboi, aboiement. --
Lepus valdè vetox et vaferrimus ;
latratus, canis ciamores. x-x, canum
Espèce
(5878)
TA
J.yao.

x-yun
1J-IPt naux.
Hïèîi
.rI. zen.
(5879)
Quidam
de singe.
Species simiæ; nomen hominis.
VideSrtpra(5782). ;

j
peuples septenn-io-
••

populi septentrionales.
-
Legitur etiam JLiên. Vide supra, (5 84.7).
04,

Iatratus. Vide supra (4780).


ta,
*
i t^t' Chienne quifait un seul pe-
18, 20 ET

jflÉilEspèce de
jtr?
21 TRAITS.

singe approchant
jf|33
JT
tr"
catul
(5£
tis.. (
petit chien.
Canis unum catulum producens,
39.)
catulus.(Cod. XVI-,pag.39.)
XVl pag.

Espèce de singe qui ressemble

*
de l'homme.
Aio. Species simiœ sat homini similis.
1.:Æ à l'homlue, qui s'empare des
(5875)Videinfrà{5881). femmes et engendre des enfans

-
Rio,
avec elles.
/jg Sanglier.
(588i)
Species simiae sat homini similis,

,1œ A per, sus silvesfris. Legitur etiam


quse mulieres rapit et ex iiiis filios
générât. Legituretiam Rio in eodem
ouan.
(5876)
Kuch, lupus masculus: x-clif, nomen
cujusdam urbis.
;
sensu item Kÿ, cognomen.

..tU à faire de
tm Chasse qui a lieu dans l'au- 'JJJ
Chien accoutumé

'm tomne. Hiiio.


grands sauts.

;
Canis magnis saitibus assuetus;
Sien Venatio quae fit in autumno. Vide (588a)
canis flavi coloris multorum canum
(5877)
sllprà (5854). iatrantium clamores.

yl
CLEFS DE CINQ TRAITS.

r yo.*|\
55-Clef.
.XCV! CLEF.
l ; h"," ¡
phyrites»x-nuu, dilecta filia; x-tchîng, ctif.
complere, periieere x-ty, vel x- Ú)/g, JF
rexcœii1..in secta Tao-ssé
;
Ji*-
confictus;
.:I!.
CLEF des choses précieuses :
m fi
;
x-tou, iepus in luna fictus x-kïng,
YY.
choses précieuses
YI'-Mllcieuses precieux.
cieuses; ; précieux. pierres pré- vel x-Aue, regia; x-tcha-llg, qui matri-
moni umtractat
mOlllunl ; J
fong-x,
tractat;ong-x veve.tcry- ;('1
l tchy-x,
rh.

T
-gfc Clavisrerumpretiosarum.:res.pre-
;
cavere, cautè providere; han-x;
JI spe-

Idem. 'b
(5883)

mmes- tiosae vel res omnes quae apùd ho-


,
magnifmnt; lapides pretiosi
Idem.gemnueypreti.osum;alTaTbastrum, ,
por-
cies arundinis cho-x, cujusdamavis
aquaticae nomen. Legituretiam
x-chy, iapis YIJ, species achats.
l'u:.
iËæf Lapidaire. :J:J: 1 Sorte de pierre inférieurehpj-e Clif:
»!CUf
1
-
Gemmarius. Legitur etiam Hiéou I
;
la pierre précieuse. TTt

1|
in eodem sensu item Sy, exteri regni I Quidam lapillus pretioso inferior.
Klfn.
So.
nomen. (Cod.XVII,pag. 2.) Latig-x, species:corailii. rd.'

,
Yo. (5884) I (5§9o)

1 1 Roi, grand. I ~f~ -


Sorte de pierre précieuse de
•yV
paterdefuncttis;
O^uaAng. pater
x-iiiô
defunctus ;
Rex, magnus; cognomen. ~-/~M~
x-mou,mater-u,
mater de- II
"'Kïeou.
couleur noire.
Quidamlap is
pretiosus colore ni-
(5884bis.)
functa);
functa Vjuxta alios, patris mater de-
koiïe-x, rex. Legitur etiam
Oud/lg,regere,gubernare; item Ouàllg,
I
I
I
(5891) gro. (Cod. XVII, pag.3.)

z
I ;
ire item Vang, Vd/lg et Vdng, in iis- I
I
4 TRAITS.
dem sensibus.

B CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF. I


7\- Sorte de p ierre inférieure aux
pierres précieuses.
Pou. Lapisgemma inferior.
H 2 ET 3 TRAITS.
I (5892)

x-llng,
H
zay..
*jyA
^"11
Hpierres
)
Sorte de grand Koziey.
I
son que rendent les
(1554)*(C°d'
ri
Species magni Koiiey. Vide suprJ

(H 8 lng.. L..
ng. précieuses. I Kiây. XVH'pag' +}-

In -
:
Lapillorum pretiosorum vel gem- I ..11.
J. T- I
marum sonitus. Legitur etiam Tseng
(5893)
5 5
in eod em sensu. I
!;..
*
Espèce de pierre semblable à
:th Pierre précieuse brute. I Jj~ une pierre précieuse.
Lapillus pretiosus nondùm elabo- I Quidam lapillus pretioso similis.
H o.
poi ratus. Videinfrà(6010). I1 XVII, pag. 4.)
(5894)
(Cod.

:tff
A. Anneau qui n'est pas entier.
Nt
H| V
~J~ Sorte de Py.
SpeciesPy.Videinfrà(6017).
I

I
,
Küe.
Annulusnon integer. CM-x, annu-
lus quem sagittarii in dexterae manus
pollice coliocant ad sagittas emitten-
.!(011g.
(5895)
;
das item ornamentum ex cinguio

Haut,
H Ú
(5887)

élevé,éminent.
Aitum, sublime, excelsum, emi-
Y/y
pendens, quo praefecti utuntur.

Sorte de pierre précieuse.


Quidam lapillus
B p-,
(5888)
nens. (Cod.XVIIipag. 3.)
nen.
iifirà(6oO3)- pretiosus. Vide

H Y/UI x-ly, brillant des perles. :-fij


*
(5896)


Deux pierres précieuses réu-
J—

Hy Tÿ.
Unionum splendor, unionum ful- t~ nies ensemble.
HB gens color. (Cod. XVII, pag. 3.)
- icilo
Duae gemmae simul junctae, gIP-
(5897) marum par. (Cod. XVII, pag. 4.)
; x-lf
:r r -.,.; ,
-fV Bon, bien jouer, se divertir; verre. S}:c/,ft

f
yy* Clef.
Rf. ~'a J~ Vitrum; gemmarumformosissima."*|*
J-* uan..
regarder long-temps.
Bonum, benè iudere oblecta-
l'
X-CflOa,
pio. x-ly-ki'iig, spéculum vitreum.
YÕ. (5898)
mentis vacare ; diù aspicere. (59°î) W.
nugari, jocari; tay-x, nugator, jocu-
lator, ad seria piger, delectari
res curiosae, curiositas.
; x-voe,
tIITI Eclat
r des pierres précieuses.
Gemmarum splendor. TJÍfu-x, næ-
vus in gemmis. Legitur etiam TsT,
%k x-kouey sorte de pierre pré-
,
Tse. macula in lapillo pretioso.
J~)~ cieuse de couleur rouge. (5906)
Quidam lapillus rubeus ; item rosa
JVLêy y
(5899) *"II:l Belle pierre précieuse.
Alexandrie.
;¡:J

,
Pulchra gemma, pulcher lapiilus
J:t
JTestudinis Écaille de tortue. A
nao. pretiosus. (Cod. XVII, pag. j.)

Mao.
cortex. Legitur etiam
Méy in eodem sensu.
>(59°7)

Jt:I Succin.
h9°0)

5 TRAITS.
Pë:
brum ;
Succinum. Hiïe-x,electrum ru-

fa
;
mv-la-x, electrum fîavum hbu-x,

x-l
electriim dequo
electrum de quo fabuiantur,
b ii l aiitur, qtio"
quodd

J2rt x-long,ciseler,
JLmg.
TA
ciselure
ông , c i sel er, c i se l ure très-
transparente, ciselure travaillée
avec art.
(5908) pinguedo pini terram penetrans post
mille annos convertitur in iignum
quoddiciturfo-ltng, et hoc post alios
mille annos convertitur in electrllm.

CæIare, cœlatura valdè translucens,


(590,) Y' Sorte de pierre inférieure aux
vel res ad modum cæIaturæ, utnemus
spissum à soie irradiatum ; item dici-
>'J pierres précieuses.
tur de caelaturavaldè artificiosa; item KO. Quaedam petra gernmis inferior;
sonitus lapiilorum pretiosorum. TZ/lg- fTeni ornamentum. x-lo, res è mari-
(59°9)
x, sonitus gemmarum. timis conchis albis elaborata.

ftib Sorte depierre semblable


Vl x-méy, écaille de tortue.
Concha testudinis, vel res è tes-
~mL'~
une pierre précieuse.
à

Tay.
rr-,r tudinis concha elaborata. t
t
Min.
(59,0)
Quidam lapiilus pretioso lapidi si-
milis.
(5902)

J~rt Tache dans une pierre pré


cieuse; manque.
..nu.
'IJ x-hoû, corail.

; Corallium. Làn-x, res cujus des-

m L..rp. ,.
Maculain lapide pretioso defectus Chan. tructio jam imminet. x-x, lapiilorum
'7:' .1
.1.len.
Legitur etiam Tien in eodem
d pretiosorumsonitus.

*
(5903) Vide sensu. (5911)

wEu (60~1).
infrà (603 i)
Précieux, beau, bien.

Sy. Tchïn
Pretiosum, pulchrum, bonum.a-
;
voe, res pretiosae
(5912)tchu,
;
x-hién, ofFerre
x-
(59. uniones; x-ouéy, optimus sapor.
Précieux.
Précieux.
JPietiosum.pulch
P5-;fJ'Pretiosum,
TCîn.
Videsupra(5912).
pulchrum. "bol1um.
rum bonum.
,
T4
^HtLInaures
gy
(5921)
1
;
Pendans d'oreilles.pjf'.Chfi
'::è
operimentaaurium, qui-
bus ântiqui utebantur ne illicita au-
dirent. Legitur etiam Eul in eodem
.a=
Yo
t, (5913) (59zl)
sensu.
1

6 TRAITS. xê
iWPIQuidam
Sorte de pierre précieuse.

Espèce d'huîtres.
ang. etiam Ching in eodem sensu.
Hidng
lapis pretiosus. Legitur

1 J~!yt Speciesostrearummagnarum. Vide (5922)


(<?4 55?). (Cod. XVlI, pag. 8.)
:rA""
Z/K.
(59-4) JfT Agrafe d'une ceinture.
Cinguli fibula, corrigiae fibula

-Lin.
I Jtîi* Sorte dePf. Ileng.
I 3* SpeciesPj.VidebifrJ(6017). (59z3)

¡(ong.
(59-5)
l:r, Disposer, mettre par ordre.

I
I ft
J-..I=t cieuses.
Travailler les pierres pré- n-
(592.4)
Disponere

;
ordinatè disponere,
vel pâj-x,
distinguere. x-Iy, vei x-tsé, vei p ay-x f
vel Irilii-x, ordinata dispositio, ordi-
natè disponere y-x-jtn, ejusdem or-
Gemmas elaborare. dinis homines; x-x, res ordinatè con-
rr -
Toiïy
gestoe;x-féii, quidam lapis pretiosus.

-
(59.6)
Tchatig-x, magnatum servientes vel
B
B
T1 r
B l,
Tcïxu.«
CUHt;
t.1b.
^zlV-
Tchïn-x perles.
Uniones. Yé-ming-x, carbunculus
x-mou, conchae quae uniones produ-
;
, m
6:f
assistentes, quando semper assistunt;
dicuntur Châng-x, quando alternatim
et Hid-x) quando vacant.
;
,
.JI-
nien-x,rosarium
2-~~ rosarium ; x, vel A'-yv
ve i x-yoir 1
(5?17)
vei x-pao, gemmas, vei1lapilli
1 .11. pretiosi;
Agrafe de pierre précieuse
Htchïn-x-my, attachée à la ceinture pour y

IHpierre Turcicum frumentum.

| u.. pgy suspendre divers objets.


ey.
mU Belle pierre, semblable
semb lab le àa une (59*5) 'f
Uncus è lapide
U .d pretioso, cingulo
1
précieuse. insertus, ut aliquid possit appendi.

H YI
(5918)
Lapis pulcher, lapillo pretioso si-
itiilis.(Cod.XVII,pag.
7 TRAITS.
H Videiifirà(5988,
IHKouey. (5~S8, ~oii
:rk. Chose précieuse.
(5919) 6011 6038).
et ~038).
,J.lt Res pretiosa. Vide suprà (2185 et
59.20).
Pho.

S
(5926)

Pào.
Bb 3Àî Chose précieuse. :&t! Sorte depierreprécieuse.
Res pretiosa. Vide suprà(2185). Quidam lapis pretiosus:
Tchlhg.
(5927)
-Clefi
s>j.e
I.t.\&
TQuidaITI
you.
Tô.
Sorte de pierre précieuse, |

gitur
d'une qualité inférieure.
mais

Ou etiam
etiam
lapis pretioso inferior.. Le-
01'1 in eodem
eo d em sensu.
seiisu.
~-t~
""t'J,'" sphère.
Kiêou
(5935)
Pulchra et nitida gemma
;
BeIIe pierre précieuse globe,9b'ci^

; gfobus,
spheera. Tièti-x,globuscoelestis; ty-x,
:r.
}(J.
(592.8)
, globus terrestris; Liêou-x, inslllæ Licou
Jy~~ ;
à Japonia parum distantes versùs me-

,
Vide supra(585^). ridiem ky-x, follis.

l'Irt
Mêy,
, ,
Gouverner, régler.

-
(592-9) ~~L Gubernare moderari ;in-
regere

Iy. recta rerum ratio, lumen naturæ


'T?l-.fr x-chy, ornement fait avec des
;
>(5
dicans quid faciendum sit quidve fu-
coquilles de mer. (5936) giendum primum rerum omnium
D} Ornamentum exmaritimis conchy- principium, immateriaie, sed materiœ
liis confectum. necessario inclusum, et rébus omni-
(,593°)

w bus inhasrens, imo res omnes cum suo


principio KÏ intrinsecùs constituens.
• Sorte

I
de planchette que les
grands portoient jadis en allant | Tdo-x, doctrina, ratio; fëy-x, injus-

)
(qu'ilsavoient
chez l'empereur, soit pour y I
1s
; ;
tum po-x, non curare yeou-x) justum

., lui,
noter les a ffaires qu aVolent
à traiteravec soit pour y
;
est; leao-x, aptare, disponere, com-
ponere; Iiiti-x, ratiocinari chue-îe-
yeou-x, quod dicis justum est.
marquer ses décisions.
Quaedam tabella quam adeuntes
imperatorem prasmanibus ferebant, in
.::r: Sorte de pierre précieuse.
qua et negotia ei deferenda et ejus
-V'y Quaedam gemma.
responsa scribebantur, ne oblivioni Yeou.
traderentur. (Cod. XVII, pag. 11.) (5937)

Belle pierre précieuse. %:* x-kiêou, îles situées au midi


«ytJV
.J.¡,l'
-~M --
Pulchra gemma.
11L du Japon.
leau.
L'II Insulx à Japonia parùm distantes
Tôu.
r-riS- I (5938) T/'infrà
vers^smeridiem.Vide "r.'(6014)»
(6 )
|
(5952.)

,
"tM-|
~'B~
LI'lel.d
f
(5933)
(S9H)
d
;
1..d
Paroître

prodere de
manifester, divul-
guer, déclarer.
Apparere, - prodire, Inanifestare,
r..,. facto,
in praesens extra-
neus aiicujus domum IngreIens d.
ejus dominum visitandum. Hîen-x,ap-
ad
;
d
f
cieuse.
Tsien
L(SSIen.
939)
8 TRAITS.

Petit vase fait d'une pierre pré-

Vasculum
Vascu l um ex lapillo
lapiHo pretioso con-

*
paritio; x-tsay, res actu existentes. fectuil-i.

:a:J!t x-han, sorte de pierre sem- Agrafe de ceinture, faite avec


blable à la perle. jUnTf une pierre précieuse.
Quidam lapis unioni similis. x-ya, Fibulaexlapillo pretiosoélaborai
Lolt.
; lI. in•T-
(934)quædam terra
lum, tintinnabuium.
kln-x-tâng crepitacu-
, (S ) dentia
-,. ne hàc i. ferantur.
940
1 \.r..
medio connectens e cinsuifo pen-
"IIiiàc
y • 1

,.
c>cf
XaV
Chose précieuse. I YH» Sorte de pierreprécieuse. ç|;, Clef.

A
Res pretlOsa. I
I
<~-ë L
Kf.
Quaedam gemma.
J-
Tchfn, -
I (5949) rd.
Yô. (5941)

Espérance, espérer. I ]~~ Sorte de Kouey que Fempe-


..yjf
suprà(4045).
, Spes, sperare exspectare. 'Vide
~0~ reur donne aux princes pour les

If
Yoûen.exciter à la vertu.
Ouang. I
I (5950) Quaedam tabella pretiosa, vel
Koüey(videsllprà,1554), quam re-
(594a)

yyt
cieuses. Travailler les pierres pré- I gulis imperator munere dat, ut eos
ad virtutem excitet.

4)
I

Lapillos pretiosos elaborare. Toüy- I =F!t.


Tehv I Sorte de pierre semblable à
x,seligere. *^|V- une pierre précieuse.
4e Son que rendent les pierres I LÕ. Quaedam petra gemmae similis.

ou..
(5951)
Jsrprécieuses. I

Tseng
.l seng,
(5944)
Sonitus lapillorumpretiosorum.
I m
YJk.
précieuse,
Sorte de tablette faite de pierre
dont le sommet étoit
aigu, et que portoient autrefois
N :tJ:t. Yèn.,

)b Vase de pierre précieuse fait


en forme de tigre.
Quoddam vas ex lapide pretioso I
1
I
(59J2)
les personnes qui se présentoient
devant l'empereur pour affaire.
Quaedam tabella ex pretioso la-
Hou
(5945)
in tigridis formam figuratum. x-pê, pide, cujus pars superior acuta erat,
electrum, succinum ex pinguedine et quam imperatorem adeuntes nego-
pini efformatum;
1T'. A vel1 x-fôu,
x-ouêti, fl:-l I tii causâ olim deferebant.
scriptura vel tessera quâ quis in prae-
~M fectum militiae deputatur.
FI
JtlO+l Polir les pierres précieuses ;
graver, ciseler.
~N
s
~N~tBt
Pierreprécieuse
*
dede couleur
Pierre précieuse
blanche.
coul eur Tiao. Lapilios polire; scuipere, caelare,
(59J3) incidere,
~t~ Ngo. Quidam lapis pretiosus albi co-
(5946) loris. (Cod. XVII, pag. iy.) :t.J:I.. Sorte de pierre précieuse.
HlT
jh*|
Quaedam gemma.
~~S Sorte de pierre précieuse. Lin.
ln.
Quidam lapis pretiosus. x-oey, vei (5954)
~Nt I0\ x-tchîll, pretiosum, praeciarum.
(5947) ~T~ Sorte d'instrument.
,=tu. Quoddam instrumentum quod di-
~N
~tt ~t~C
,&'oiien.. ; Sorte de pierre précieuse.
Quaedam quidam lapis
gemma
Koûen.Pukhrae gemmae similis.
Ill. d..
(5955)
(595))
1'"
gitorumextremo
e
pulsatur.
extrei-nopulsatur.x-se-tiao-
x-se-tiao-
110ICltur COTIJUgIbus concordibus
vI'" d..
x-po-ho dicitur de discor
d eisd em d. - d
d.b
ib us.
;
Fông-x,organum; lJgall-X, cymbalum."
*r Vide
fJ;/ Clef. LtffÉclat des pierres précieuses.
LapiUoruIufulgor seu splendor. ::r
- - <>j.ecitjt

£tl (Cod.XVII,pag.y.) J
infrà(5957).
PAt
sîng.

el
Yo. o r.
(5956) (5964) - °.
Violon Chinois.
~CEt. Fides Sinica. Py- x : instrumenta
Eclat des pierres précieuses.
Rllt
^a' musica quas pulsantur quasi clau- yUJ Lapillorum splendor seu fuigor.
dendo manum, seu ad se attrahendo, Pin.
(59)7)
(5957)
dd.icuntur Py; è
PA< quas , contrario manum
(5965)
aperiendo, dicuntur x. Py-x, Bibas,
;
quidam fructus itemquidam piscis
nonsquamatus.
"f Sorte de pierre précieuse ;
9 TRAITS.
J'jfft
0,ey.
j66j
,
belle pierre précieuse.
Quaedam gemma; pulchra gemma,
Kouey-x, res pretiosa, res valdè cu-

m
~y
Sorte de grand Koûey.
Species magni Koûey. Vide supra *--
*
riosa, res rara.

Pierre semblable à une pierre


r<r
Kiay> (5893). -^7^ précieuse et de couleur blanche.
(5958) TA Petra lapiiio pretioso similis, co-

iti
Quidam
Sorte de pierre précieuse.
lapis pretiosus.
(5967)
tore albo. Legituretiam Jen in eodem
sensu. (Cod. XVII, pag. 2.0.)

Yh. =F
*

-.:t Pierre semblable à une pierre


(5959) précieuse et de couleur noire.
Sorte de Koïïey. ay. lay.
HiâylorePetra lapiiio pretioso similis, co-

, :
Species Koüey. Videsllprà(1554),
Legitur etiam Méy tdy-x,
Mao. tudinis concha elaboratae. res
(596°)
è tes-
xm
iiigro. pag. 20.)
nig ro. (Cod. XVII, pag. 20.)

Sorte de pierre précieuse.


Quidam lapis pretiosus. Legitur
y~J~ Sorte dePy. etiam
supraTchatig, species Koüey. Vide
*rt| Species Py. Vide infrà (6017). (S969)
(155 4) (Cod. XVII, pag. 20,)

Suën.
(5961)
H~t Vide infrà (~o~o).
(6040).
Y*!-* x - méy, choses faitesd'écaillé
Jfct de tortue. Kiang.
* Res è testudinis coucha elaboratae. (597°)
Tciy, Videsuprà(5960).
(5962.)

::A

Jeou.
(5963)
Sorte de pierre précieuse.
Quaedam gemma. Videinfrà (6045).
Tlft
~'rl~
•A
H/a.
(597-)
(5971)
l, y
Pierre précieuse de couleur
de chair.

o-x,
carneum coloremde-
Lapillus ad carneumcoiorem
c l inans; macu l a in gelTIlTIIS,
P ., non longé a b est.
de-
defectus.
1v"
Cler.
jSKC
Jf&k
Mà - x, pierre précieuse de

,
couleur blanche avec des veines
Nàoo, noires et semblable au jaspe ; Jlj| 10 TRA
\TS. - -95'
.} Clef.

Jo.
(597a)'
ao.' eiTiT
5971. Ile est fort
f: estImee 1 .,
lorsqu'elle
imite la cervelle d'un cheval.
Il Videtnfrà(5986 et 5997)' YI{.

Lieou,
l

I nis,similis ;
Lapis colore albus cum nigris ve-
valdè pretiosus
jaspidi
(5978)

Jl.J\ 1
Fragmens ou morceaux de
I est cùm sit similis equi cerebro, et
ideo dicitur Mà-x. pierres précieuses.
Gemmarum fragmenta ; gemma-
o.
tI ;p}1
B
itlH x-llên, vases employés dans
les sacrifices qui se font dans les
S'
(5979)
A
rum sonitus; Ininutiæ; subtile, te-
;
nue parum. Lo - x, veil x - sony , - ty,
v

nOUe
temples
(5973)Vasa
LI" des ancêtres.
Vasa sacrificiorum
sacrificiorum in avorum mo- ; ;
scrupuiosus,importunus, molestus, in
suis re b us minimus l, lo-x-tâ, mol1es-
tiam illi inferre liêii-x-ouêii, caeiaturse
numentis. Clia-ti-x, corallium.

t TB j Éclat des pierres précieuses.


Gemmarum spiendor.
tc,
:t:(J
plurium rerum simul permistae.

j~(~y~).
Vide supra (55175)).

Yng.
Sb.
(5974)

~[
~t {
jfXL

yj
cieuse;
Kin-x, sorte

cieuses.
de pierre pré-
éclat des pierres pré-
-
11
15980)

Sorte de belle pierre pré-


cieuse.
~t (5975) Quidam lapis pretiosus ; gemma-
Yâo. Quidam gemma pulchra.
(5981)
rum spiendor.

Njt 'ï~4~ Pronostic, arrhes. *M~~ Vide supra (jyi6).


~~B ~Ittt Prognosticum,arrha;tesseraexla- Toïiy.
B pide pretioso ad conciliandam fidem ;
(5976)
Ch , (59th)
(5976)
t
~NB
5976
item quædalu tabella ex lapide pre-
tioso, quâ, regem adeuntesolim ute- Sorte de pierre semblable à
~Nj bantur; cognomen. Tsiang-x, felici- ~E~ une pierre précieuse.
tatis prognostica.
f
T.
(5983) Pierresembla
(5983)
Quidam petra gemmse similis, la-
pillas pretiosiis.

~N
3P3*
J~~ sique ;
Sorte d'instrument de mu-
grave, circonspect, ca-
ché; beaucoup; splendidement.
Pierresemblableà
4^ b leune
à une pierre
précieuse.
p i erre

~~t
gg
(5977)
gravis , circumspectus ,
Quoddam instrumentummusicum ;
reconditus ;
Yong. Lapis sicut gemma, lapis gemmâ
inferior.
(5984)
InldtùIn; splendidè; cum auctoritate.
Siâo-x,ventus autumnalis. Kfti-x-po- fW Vide supra (5972) etinfra (6909).
cordibus ;
ho dicitur de conjugibus inter
se dis-
k1Íl-x-tiâÓ-hô dicitur de
iisdem inter se concordibus.
Ma.
(5985).
p;.eClef.vVafe*
Ï/Ucieuses.
;,¡:.
zeou..,.'
jjf.a
Pendans faits de pierres pré- I

Pendulae gemmae ;
coronae orna-
lI
I
I
II TRAITS.
précieuse.
Sorte de pierre précieuse,
SJ;
Ït cief.

-
yy
ybyl (5986)men,tum.VT~-J
(5986)mentum. ide supra
supra(3840).
(3840)' Quidam gemma. Legitur etiam n.
vs,
Km, JCin in eodem sensu.
JRfVidesuprà(5934). I (5993)

Ldng.
Videinfrà(6025).
(5987)
Se.
.:rliI Précieux, rare, admirable. I (5994)

jr
"?I!,
DUey.
(5988)
x,
Pretiosum, rarum, mirabile. Mêy- I
margaritarubri coloris igne eiabo- I
,f'
rata; kiong - x, petra ad gemmam I
accedens. Legitur etiam Kouey mêy-: I
~J~~
Hoan.
Vide infrà (6024)»

I
x, rosae Alexandriæ. (5995)

Pierres enfilées et tombant du I


Y-il1 *
Ornement d'un bonnet.
Ui
Tien,
; J ~B~ Galeae
bonnet sur les oreilles pendans 1 Jji,yy.confectum. ornamentum ex gemmis
d'oreilles. I (Cod. XVII,pag. 2.4.)
(5996)
(5989) Lapilli funiculis è pileo super au-
res pendentibus ad illas tegendas ap- Lieôii-x, pierre précieuse trans-
pensi; inaures. Legitur etiam Tchùi.
Vide infrà (11,545)-
Jto| parente.
LA Quidanl
,3rj^jr.Videsupra(59S9).
J'
(5997)
;
lapis translucidus pre.
tioso similis, sic olim nunc lieou-x , A

lien.
rr tr
;
est arte factum quid ad instar vitri;
quod fit ex cornibus arietum item la
teres vel tegulas lucentes quibus utun-
(5,990)
po-x-king, spéculum.
;
tur in templis et palatiis. Pô-x, vitrum

Son que les pierres rendent Fragmens de pierres pré-


~Tp en se heurtant les unes contre ~L. cieuses.
les autres. Fragmenta lapillorum pretioso-
rr
lsiang.
.At Jo. T7'd'
yIesupra 5979.
(599,)
;
tium campanuïae sonitus ,
Sonituslapillorum sese colliden-
crepita-
culitinnitus, musicorum instrumen-
(5998)

:t,""
rum" ( )

Belle pierre précieuse.


torum sonitus. Legitur etiam Tsa-iig in Pulchra gemma. x-ltn, nomen
eodem sensu.
Kiêou. gemmx.Vide suprà(5935).
(5999)
:r!:t::
,Tso.
;
Couleur blanche des pierres
E~ précieuses rire.
Albus lapillorum colorridere
Videinfrà(<3033).
(5991)
ridendo albos dentes ostendere. Legi- -Sutn.
-
tur etiam TS6 in eodem sensu. (6000)
I
I
I1
-r*
+

Qtlxdam
ttt
Clef. J;
t CIC

1°'

CM
fcj.
Instrumentum
Ngâo.
(^ooi)

(jans
Lzen.
600z)
msique.
Instrument de musique.

(Cod. XVII,pag.2t.)
quoddammusicum.

Hôu-x, vases dont on se sert


dans les sacriifces qui se font
les temples des ancêtres.
("). d vasa quibus
.b utuntur in
avorum monumentis ad segetes in
~t~
jLjcg

p^
- .1.
Moitié d'unPy.

lapide elaboratus.

TOK Pierre précieuse brute, pierre


','
:E?
Dimidium tabellae Py (vide infrà,1
RA 6017); item quidam lapis pretiosus
oang. luteicolorisHou-x-tsio,calix hocVJ:
(6009)
ex

précieuse renfermée dans une


pierre..
Lapillus pretiosus.nondùm elabo-
95- Clef

ç.,

*
H sacrificiis inferendas. (6010)
ratus, lapis pretiosus petraeinclusus.
H yll4 Pierre précieuse de c,ouleur
rouge. Vide supra (5988).
H| Lapis pretiosus rubri coloris.

-
Mé'n Koûey.
(6005) )
(6011

HtJLAMélangé de différentes
leurs.
cou- * tQ.
y
-
Éclat des pierres précieuses.
Lapillorumfulgor seu splendor.

-
w~
H Variis coloribus permistus. x-lan,
variis ornatus co l ori bus, ut aves. JOng. (Cod. XVII, pag. 2<f.)
(6004) (6012)
H| Moitié d'un Koüey.
H| Tpl Tabella eujus quantitas mediam
Sorte de pierre précieuse.
~~m t tantùm partem aequat tabellae Kouey. ~~U'' Quidam lapis pretiosus.
Tchang. Lo/ig-x, parere masculum. Vide supra
(60°5) (1554).
ran.
(6013)

tjjjj
~~N
12 TRAITS.
Lieou. Vide supra (5997).
(5997)-
H Sorte de pierre précieuse. L zeau.
~~t ~3P~ Quidam lapis pretiosus. Videsupra (6014)
(5937).
v eou.
J. ,
!JJ." Perles qui ne sont pas parfai-

Wm
(6006)

VH# Traits qui sont dans les pierres .; tement rondes.

LA
H Iy!r
Lin.
précieuses.
Lapillorum lineamenta. Legitur
Ky.
(6015)
Uniones non rotundi. Suen-x, ins-
trumentum quoddam mathematicum
septem planetarum motum ostendens.

I
~~M etiam Lin in eo d em sensu. Videinfrà (6033).
(6007)

~St Vide infrà (6040). Vide infrà (6033).

Suên.
(601G)
6
,;.e Clef.
ïJPMkSorte
n
TRAITS:
-iV4
Pÿ.
13

de tablette de forme 1
ronde, faite de pierre précieuse, I
dont les grands se servoient au- I
trefois lorsqu'ils se présentaient
I
I
ouay.
Ja
(6022)
Ornement de pierres pré- 9y C/if.
cieuses, que les anciens portaient
Koufay. à leurs bonnets.
v
Ornamentum quoddam pdei anti-
qui ex lapidibus pretiosis. Legitur
etiam Kouay, cognomen.
J.
J'1J.

(6017)
(6ol
devant iempereur. I
I
ljf/8* Couleur des pierresprécieuses.
Quaedam tabella ex lapide pre-
Gemmarum color. Legitur etiam
:I
tioso, quâ utebantur reguli imperato-
(
rem invisentes x differt à Kouey vide
sllprà, 1544),quia (oi-tey est oblon-
I
I
I
Tie, n.
.1.zen.
(6023)
TiéÎl. Vide supra (5980).

gum et in superiori parte acutum , I

; :
x vero est omnino rotundum. Donnm
non accipere sic explicat Tie-tse,vel I
I
Anneaux, bracelets, collier.

£
visitationis libelius x-sié, non reci- I
pio, sed gratias ago. I -(Go:z.4)
an.
lIoan. a
; ; lapillus
v'ci regni
lus circuire

-
Annuli, anniHæ, monile, circu-
perfectè ro-

Isan.1
tundus. d x-yo, cujusdam
lep
.t:.ti Eclat des pierres précieuses. I
noinen.

Gemmarum spiendor. I Belle pierre précieuse.

9 I
~H~~ Gemma pretiosaetnitida.,v-.v,
ry fr
nomen cujusdam unionis.
((,0.8) Se.


mEspècedanneau;surnom.
*

j~
Espèce surnc)in -w
(6025)

Ï% Sorte de pierre précieuse.-

,-
Species annuIi; item cognomen. Quidam lapis pretiosus.
(Cod.XVII,pag.27.)
Kit.

1
Souy.
lis.)
(6018
(6oz6)

Sorte de pierre précieuse, 14 TRAITS.


jZr||Quidam lapis pretiosus.
Hiâng. -tf.,sorte
(5922).
Videsupra

de bellepierre

Yzi"0
(6019) précieuse.
V/)Quaedam gemma.
JRP Espèce d'ornement fait avec
(6027)
des pierres précieuses.
— Ornamentum quoddam textum ex -fsdbÉk Pierre semblable à une pierre
Tsao. lapidibus pretiosis aptè dispositis. jjHW précieuse.
,
JI
(6020)
Quaedam petra lapillo pretioso si-

Pendans d'oreilles.
TSIn.
(6028)
(
milis. Cod. XVII, pag. 2.0.)

Inaures, aurium ornamentum et


®
Tang.
(602.1) d.1.11
P operimentum. KÚz-lallg-x) crepitacu-
Iunl; ting-x, sonitusIapiilorumè zona
pendentium, item sonitus Iapiilorum
pretiosorum. -
idËh~
iJ"
Ouén.
(6029)
(602.9)
Vase fêlé.

;
Vas fractum, sed eujus partessunt
adhuc connexe item gemma fissa.

.-.
T/ide
s,1
Clif.tW
P5/~336~
Yb.
soo
(<5030)

lEES
IT'-fc
Vide supra (5979).

Sceau impérial. j
rjL~
(6°37)

:Fm Précieux, rare, admirable.


Petiosllm, rarum, mirabile. Vide
yo,
,Yo.

Sigillum impériale.
Koii'ey.
(
supra 5988).
s}. .Ll.ozïe),,
(6038)

préc
-
(6031)

précieuse.
1
;
; ,
-
Tse.
Pierre semblable à une pierre !
i euse,

Petra gemmae similis milium


j
::&t
Tsdn.
(6039)
Vide infra ((3050).

t
(60p)
(6032)
vase positum,
, II'"
oryza, vel quid simile jam in suo a
ut offeratur in sacri- Pierre précieuse de couleur

juel1.
ficiis. Legitur etiamTsy, gemma ha- g ~J~~ rouge; précieux.

t tV^,
bens defectum, maculas in gemma. a

Belle pierre précieuse; bon- 3


Kionv..
;
T.,r'/1(Y

(604)
Lapilluspretiosus colore rubro
gemma rubea pretloslIln; lapillus
l _Il
,
;
? 7d' net orné de pierres précieuses. 9
alblls, gemmarum puicher color
nomen cujusdam urbis. x-ftay, mare
j~
S A
Pnlchra gemma; galerus gemmis

XVII,pag.—Dictionn. charact. j
a
et piiis Iongioribus ornatus. (Cod. j ,
quod versusorientem quindecim die-
bus et posteà aliisquindecim diebus
versus occidentem Huit.
-
antiq. Chue otien. Cod.X, page fO.) g
t~ x-kj, instrumentum mathematicum Nom d'une pierre précieuse.
N~ exhibens septem planetarum motum. I yjjJL Nomen cu j usdam lapilli
NOlnen cujusdanl iapu-titi pretiosi.

tt .:fm Pierre semblable une pierre Vide supra (6036).


précieuse à Lv
.Y.

tNtr.) supra(5967).
(6°34)
et de couleur blanche.
Lapis gemmic similis, colore albo.
Vide pblT."
(6041)

:ett!â Lïng-x, son que rendent les


pierres précieuses.

!
LoAn,o».Soi-litLislapillorlim; venti crepi-
tjjt (6042)
tus; c l arum. ao-yu-yo-x,

Pi
v quidam
"J
15 ET 16 TRAITS. lapis pretiosus quo utuntur dum pro
pluvia assequenda preces fundunt.
*
~Nt :;:t:EI Vase fait de pierre précieuse.
Vas ex lapide pretioso confectum.
jLoz~.
L (Cod.tYVI/,pag.JO.)
(Go
35)
Kouey.
Vide supra (5988 et 6038).

(6043)

~N :tb* Ty-x, éclat des perles.


~~M J.:.. Unionum splendor. Vide supra Vide supra (6033).
(5889).
Lu Suln.
(6036) (6044)
.Hhh
:E
S}.'Clef.
i,
~~S~
17, 18 ET 19 TRAITS.

Sorte de
pierre
précieuse.
vicibus tincta, ut color penetrare pos-
sit. x-yoïie,JOINTS
CARACTÈRES luna nova X-SUII,

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.


abnepps.
LACLEF. ;À Eut ?
y,' CIe].

n,

-
Yif. Quidam lapis pretiosus, nomen
gemlnæ. (Cod. XVII,pag.30.)
Jeou, 4, 5 ET 6 TRAITS.
(6045)

Pierre semblable à une pierre Très-d


-fr-frTrès-délié.
e l ié.
44J Valdè subtilis. -X, vox vaidt YdO
précieuse.
Lapis iapidi pretioso similis.
subtilis;
Miâo.
x-nïèn,abhinc paucisannis
Yng. natllS. Vide supra(1864).
(6046)

~at~L
Ornemens des femmes. Noir.;
(6052)

pronomen iste, ista, is-


origia
Sicïng.
Mulierum ornamenta; equi cor-
sub pectore; nomen gemmae.
m
w t
tlone.
Nigrum

()
tud; cognomen. x-x,sine interrup-
8
(\8Y920)1.
Videinfrà
tIone.

*.
(6047)

Sorte de pierre précieuse. ~y 1


(6053)

imiter; précéder.
Se conformer, se soumettre;

p^ig.jo.)
pMffr

Ling.
Cujusdam lapidis pretiosi nomen.
(6054)
Sese confornlare, obsequi ; imi-

;
,. ;
;
tari præIre, sese ducem præ b ere
(605'1)
rete 111avium capturam recipere, uti;
(C048)

-
f*
~~Sj~ Sorte de pierre précieuse.
Quidam gemma.
k'
llll, legibus
l .b se aptare ;
omnes, simul; cognomen. x kOllêy-
tSO/lg-x in
summa; piào-x, alios anteire, ut exem-
J

«.J
Koûan. plo; x-swg , quod est conformalumini
(rto4<^ rationis; ta1-x, epitome; x- Iîng,
}' se

t
Vase dont on se sert dans les
temples des ancêtres pour ré-
I
ducem præbere, exhortari. Legitur
etiamLu, scopus, signum
;;
iiitensionis arcûs vestis
IntellsiOllISarcus vestisora,
;
terminus
ora,qi-ix
quae sim-
iii-si
pandre le vin. plicibus vestibus interiùs assuitur.
.1.sa/
rIr n.
san.
(6050) Vas in avorum monumentis ad
vinum effundenduln. Legitur etiam ~A Noir, noirceur.
Tsà/l in eodem sensu.
- *
Nigrum, atrum, nigredo, color ni-
Loü. ger. Vide infrà (6578).
Lou.

$6'
(6055)

Clef.
*CLEF
XCVI.e CLEF.

: XCVII.C CLEF.

trouille.descitrouilles:
Jp*
Z-T.A Ilfond,
des choses noirâtres
le
noirâtre, tirant sur noir pro-
excellent; diriger.
; tft CLEF ci-
il"Clif,
1ft
.c:Luen. Huen. /I*
1)
(60S
;;
Clavis rerum snbnigrarum : subni-
ger;profundum , excellens dirigere
color niger carneo mixtus res sex
; Koua. CI'
(6056)
: Clavis cucurbb'itarum cucurbita.
b'
Tiêil-X, pepones sive melones ; hoing"
j{oÍlO,
^°"l!'
: .
t
mina;
çy.
7 malaCydonia x-chy,meseptima
Wb
/J,\I<ÿ
Koua
;
.J *
x, vel sj-X" cucumeres;
chouy-x, l o Indicus;

,,t.:t
balsa- I
luna -
ROU-X,

malaCydonia; X-chy, septima luna; |j:


- x, anno proximo, quando cucur-
bitae maturescunt;
conjunsti, Jiçèt ren\oti>
I-
x-ho-ty, interse I
„u. f
;

t
:I" I'L&
A~~é
l|n||
Tze.
(6063)

Espèce
a0
~C/~
Videsapra(6o6z).|gfc
; 1.
•i.:
de citrouille dont on

Vin.
XJ*V Koûa.
AoS<r.

:I
RI
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
1
: peut faire des vases propres à
mettre du
Poll1
opeciescucurbitarum ex quibus
cl r'
3 ET 4 TRAITS. ; (6064)

81&
}'l.
PetitesrîtrouiIIe. I Ant confici possunt vasa vini. Legitur
etiam Po. Videsupra(6057).

,Espèce
(6057)
I
Cucurbita parva. c - I Sorte de petite citrouille*qui
(6057) 1JIJ;t vient dans la Cochinchine.

Speciescucurbitac.
r
de ptrouilje, » • M ;;,
I
I
::¡:. 1
TAnpSpecies
Ing.
(6.65)
1..
plurimisCocinc
C 1..
cucurbitae parvae quae in
hinae iocis nascitur.
h.
(Cod.XVII, pag. j^)
N Teh/n. escucurb ec i itse.
,
-J :.:.
.rifnt
* Beaucoup ou grande quantit

tI!J\' Petite citrouille.


liVIV
tarumtanl1D
y magnaInagna
de citrouilles.

copia Plurimae cucurbitae, vel cucurbi-


copia seu abun antia.
a un d antIa.

1
Parva clcurbit. I (6066)
(6o66)
(Cad.XVII,pag.34.)
Pifn. I ,c:. ':f".

hin.II
I
I
x-noîiyysortede,citrouille.-

ZD
(6059)

m espèce de citrouille.
Ùuën-x, I Species cucurbita?.

7"!/!
Quaedam cucurbita.
Loùy.
(6067)1i
I

~ttt jj.
(6060)

Abondance
b on dance de citrouilles.
l|l^Vide supra (6057).
NB Jwtl Cucurbitarum magna copia vel
ab uiidaiitia (Cod. XVII, pag. 43.) Pô.
Pong. (6068)
(6061)
1

5 ET 6 TRAITS.
* dt
JJff:;.
Citrouille.
Cucurbita. (Cod. XVII, pag.34.)

*
~K DUO. -
~t }).
Tie-
ntt:h.
Pàrvàe.cucurbitae ,
Petites citrouilles.
cucurbitae mi-
(6069)

le.. v -x
nores majoribus in eodem trunco Espèce de citrouille. l,
(6062)inseftse;-Koïia - d.. de
dicitur d Ils
fil.' 11»-;
"il::

nepotibus à patre procedentibus, Species cucurbitae ventre magna


et-
'- sicut cucurbitae majores et minores A et collo angusto; species vasis'tes-
(6070)
~tt ab eadem radice Drocedunt. (6070)
tacei; cognomen.
partes dissectae, quae pro cochleari adP7.' cle.
H7.'Clef.
JIt dé
7, 8 ET 9 TRAITS.
; lit
Koùa,
I hiberi potest item species cucurbitae.
Jik
Mo-x, cochleare ex ligno adinstar eu-

K-ofia. JJt1)t,
Espèce de citrouille.
Species cucurbitae. Vide infra
curbitae excavato.
( 6°77 ).
{6°77)•
Lao.
"VA II- -
Petite citrouille.
(6071) VjT Cucurbita parva,cucurbitaminor,
Espèce de citrouille.
VA (Cod.XVII,pag.36.)
TjyjA Quaedam cucurbita. (6079)

H6.
(6072)
Vide supra(6070).
ènt Espèce de citrouilles.
Hou.
nH/lm S peciescucurbitarum : alias sunt
(6080)
albi coloris, velpe-x; aliae crocei, vel
zen.
P: A hqdllg-x. (Cod. XVII, pag.35') -LrftJU Parties d'une citrouille cou-
(6°73)
11"t pee en long ou naturellement
iIiff Milieu duriecitrouille, ou - n'
Pan.
divisée.
div i sée.

Lien.
Sj/Jvk l'endroit qui contient la graine.
.,
T
diatesemma aCCJplt.
(6074) *
Illa pars cucurbitae quae imme-
(6081)
Partes cucurbitae in longum dis-
sectae seu naturaliter divisae; earum
llumerale, v. g. ÿ-x, una pars cucur-
;
bitae etll-x, duse partes cucurbitae.

nta Grande citrouille.


-
* Hod-x, florumfolia;soen-x, allii stica.
*

Cucurbita Legitur etiam Piéh in eodemsensu.

vTang.
ng. pag.35.)
magna, x-x, longa cu-
curbita. (Cod.XVII, -* Grande cuiller faite avec une
(6075)

IO, II, 13, 14 ET 20 TRAITS.


Piâo
ao.
citrouille.
Magnum cochleare ex cucurbita
Vidisitprà
confectui-n.
(6082)confectum. Videsupra((3078). 6
Nom de citrouille.
iI:V Nomen cujusdam cucurbitae.
Yâo.

:N11,
XCVIIl.e CLEF.

F
(6076)
y$/C/

J.»1jt
Espèce de citrouille.
CLE des tuiles et des bri-"tjp
Species
(6076).
cucurbitæ. Vide suprtl
ques ques : tUles,
tu iles, bi ques.
nques.
Yâo. Oua Clavis tegularum et laterum : te gu- OÙa,
ua.
ty-x, ,, ;
1
(6083)

ifwt
(6077)
-x,
pin lateres, testa,
foc, lateres»
Iæ,
vel testa.
tegulae
x- vastestaceum
x-ky,vas testaceui-n;
inferiores;

;
Grande cuiller faite avec une
citrouille espèce de citrouille.
meou-x,ve. A<~-~.tegul ae superiores.
Long-x dicitur de ea quae feminam
;
Pirio.
(6078) confectum ;
Cochleare magnum ex cucurbita
pars cucurbitae in duas -
peperit quae vero Inasculum., dicitur
Long tchông.
-
F
r1
g'Chf> CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF. I ¡;
tlJni
Petit vase.98'CIef-
Vas parvum, scutelIa, parva pa- I\t
)C .3 ET 4 TRAITS.
I ,.,A tera.(Cod.XVII,pag.37.) AU
Y. Oua.
I (6090
Espèce de vase de terre cuite. I
yyHj Quoddam vas testaceum, Legitur ~t~ Petite écuelle.

1. *Tou.
,
(6084)
etiam Ché in
eodem sensu. II

I
M
Yùen.
Parva scuteIla, parvum vas àd
bos servandos. (Cod. XVII, pag.
ci-
38,)

.lo..
(609a)
Grand vase d'argile dont l'ou- I

b
K
valde ,7.'U verture est très-large.
Vas fictile magnum cujus os est I
I
Æ
*
trtT~ Grand vase.
Vas magnum, vas magnse capaci-
(6085) amplum. Yông. tatis. (Cod. XVII,pag. J8.)

J
1

Détruire.
N ; I
,,!,,-
M
(6093)

Videinfrà(611 o).
Pàn. Destruere tegula femina seu infe-
rior. (Cod. XVII,pag.37.)
I

I
Pfng.
(6086)
(6094)
tt
Tèn.
1~3~'
/rt
Inondation.
Inundatio , exundatio
inundare. (Cod. XVII, pag.37•)
, eluvies ;
I
I
Tfrp
*

rjrffc
Tchong-x, arranger ou dispo-
ser un puits.
,

r-Fen. I
Pe. Puteum componerevel disponere;

A
Tf (6087) 1 item lateres ad puteos corpponendos.

$
(6095)
(Cod.XVII,pag.38.)
JirjLr Coupe.
Poculum,calix,vasad potandum.
I
I
Legituretiam Htr.g in eodcm sensu. I Videinfrà(72py).
Heng. !
)
(6088 Ou a.

m.
(6096)
Cruche, bouteille.
~N~
1
Ong.
(6089)
è
Hydria, amphora, vas ad àquam I
puteo extrahendam. Kièn-x, bom-
bycum folliculus. *
,PJ
totTf

Tong.
(6097)
Tuiles mâles.
Tegulaemares, tegulaesuperiores.
Videinfrà(6099).

ttt~ 5 ET 6 TRAITS.

Bouteille.
I/J^
7 ET 8 TRAITS.

~tt
~Njt
Lagena seu amphora cumansis
Jjîng.tegulieinferiores concavae, quaesupe-
; *
A,il
t:I Cruche pour mettre du vin,
1J/V Hydria ad vinum servandum. Le-
(6090) riorum convexarumaquam recipiunt. gitur etiam Kiién, fictilia ex' terra
x-ty, iateres majorés, item iagenae Kuén. cocta. (Cod. XVII, pag. 38.)
species. (6098)
-
9
A
Oùa.
Clef,

tu b.
Oùa.ong.
Oùa.
"IL Petiteshuiles.,en
Wu demi-tube.
rp,* 1 Parvae tegulae ad instar dimidii
alias contegentes,tegu
l ias contegentes, teguli ae
æ mares.
forme de ffifr'-x'l(àu*;Va:S-ed-arg"e--*-' —-&
hjjjJVas testaceum. railg-X) vasœneum
pv
(6108)Oùq ad reponentïum acetum.
c,
~t
(6099) -
-

yyrp :ifir¡
'*
Vase dont l'entrée est petite.
;
*
Vase avec deux anses.
tl/Jh OTjll Vascyjusos (est parv,iim
rr' nornen
Vas quoddam cum duabus ansis.
y.
itt"
cujusdam
'<Hdfl (Cod.XVII,pag. W ::. Tou terras. (Cod. X
cu j u sdai-n terrx. XVII,
VII, pag, j
pag.in.7)
(6109)
(61oo)

J --ifH Seau.

-
Cruche pour mettre du vin. yjjLij
-TftMjl Situlus, item vas ad vinum repo-

Tchy,
Amphora advinum recipiendum.
.u,
"ing nen
¡I¡t'
*
nendu111'-
d
yitrea lagena.
o-x, 'urceolus;
Siào":x:, urceol us ; ~o-/y-~,
po- ly-x,
'.l 1 -. - (6110)

.n:.;;,..
(6101)

è'lî Sorte de vase. 9 ET 10 TRAITS.


\.::
P~t~ Quoddam vas. ,:: 1T
*
-jijjJj Son que rendent les tuiles
Lang.
(6102)
lorsqu'on
Lïe. les brise avec les
P"~-
pIeds.
Vas.Cod.XVII, pag. 39.)
x Vase. Lie,,
(6111)
Sonîtus tegularum pedibus trîta-
flim. (Cod. XVII, page3.9.) r T,

:,.', ,


:1 1,..1 :

i
Pfog:
l1J.g., F

*
:b!i
{6io3j\
-J»V -H
:'

,,;
»
f(

- i1
Mil
* Bassin, vase.
Pelvis, vas.(Cod. XVII, pag.39.)
i^É
simile
Rendre égal.
Adaequare ;
mensam vel aliquid
-M
Ngeou.
r -.
i constitutum in loco inæquali, (6112 -
zen.
(61o4)
TPH
aliquâ re subtractâ ad æqualitatenl
Sorte
*
! ,-
de vase qui sert à mettre

l'eau.
componere.

Iif- Grand pour mettre


lm
(* ,.
testaceumad

vase de Pien
'JttfJ
Pien,
(6113)'
le manger.
Quoddam vas parvum ore magno,
ql-loIltuiitur ad cibum reponenàUm.
(Cod. XVII,pag.39.)
recon
recondeiidam.
Vas magnum aquam

Je
d en d am.
* .!!Ji: Tasse ou coupe pour prendre
j~t~ Grand plat, grande cruche. du thé.

Co~Jlad.XVII,
Lanx magna
1ang.
amphora magna.
i/ag.32.)
, Tf.
a)
(611
Vas parvum ad "bibendum Tcha;
patera. Legitur etiam Ty, parvus dis-
cus. (Cod. XVII, pag. 40.)
(6106)

:}. Disposer, arrangerlespuits.


JIJ
i1,!;¡
JPy:
"ase.
Vas. (Cod.XVII,pag. M-
Tseou.teos
TseOu.
Puteos componere
componendos.
componen d os.
; lateres ad pu-

(6107)
• (6115)
9
fs:
Clef,
Jkl mt fir
"IJrU
Plat.
Paropsis,catinus,patella, discus.
Legitur etiam Tchoüell, laterescocti.
1 AitDng-x, grandes briques.yS:
1vU Lateres majores. X Clef.

ON Tchoûen. (Cod. XVII, pag. 40.) Tÿ.


RTHS Oùa.
ua.
Oua. (66) (6124)

IrfÔfjr JfijAj
Potier de terre; examiner.
Figulus; examinare, distinguere.
|ï3Tj Ecuelle de terre
IPWfj prendre du thé.
; tasse pour

;
Tchrn. Teh/n.
-
LILI L..
x-piào, exemplar, etiam moraliter.
v'
Legituretiam Kuén, nomen terrae.
Neeou.
x
(6125)
Scuteilatestacea pateraad biben-
dTumTl>ch1a;* cognomen.
UlTI .1.(/la; cogn0111en.

Vase.
œÍlî Briques cuites.
t ?(j¡(j Vas. (Cod. XVII, pag. 41.)
jdjiVrj Lateres cocti.Lo-x, lateres ma-
jores. Vide supra (1684).
Yôiig.
Tchofien.
(6.26)
(6[18)

N
Vas.VideVase. infrà(8119). I HPtiK
Vide supra(6126).

,
Lo.
Yng. (6127)
Mouvement mouvoir, bri..-
(6111)

'L

II >
ÊIET ser, consumer. -
~N
NM JÇK
,
Bassin.
Pelvis
Legitur
quoddam vas testaceum.
etiam Y, rumpere, rumpi.
L'.
ln.
(6128)
T
Motus, movere, atterere, consu-
Inere, attenuare. Legituretiam 111

)
in eodem sensu.
(6120)

ET 12 TRAITS.
fi Vase d'argile.
Vas testaceum.
Lf.
~~t A~ ;
Sorte de vase briques avant
Illessoientcuites.
I (6129)

17vt
~~B

j U -:ltfi
(6121)coqualittir. ;
qu'el so ientcui tes.-
qu'e
Quoddam vas lateres antequàm
coquantur. Usurpatur V
p attir etiam pro Ky,
I

jS/ir
F~ Vase d'argile dont on se sert
pour cuire le riz.
TJ,J?tp/f
ria- Vas testaceum quo utuntur ad co-
Vide supra (172.2). #
(6130)
quendam oryzam.

~B JW;(¡
Lao.
Vide supra (6078).
Vas
A~
u.
Vase pour mettre le vin.
ad reponendum vinum. Legi-
tur etiam Vou et Feou in eodem sensu.

L
(6122)
(6131)
-ATt Petit vase. ihr4 Coupe pour le vin.
~tt .:;f/fJ Vas parvum. PeOll-X, vas testa- .!jf/t Vini poculum. Videsupra(aipp).
Ù. ceum. (Cod. XVII, pag. 41.)
L eo'
evu. Tsfin.
(6U3)
(6132)
Ce

ft
lot
Clef.

O/ia.
Cruche.
:UII-
-m
Ssë.
(6133)
I,
Amphora, amphorœ dum frangi-
tur sonitus. (Cod. XVII, pag. ^>)'
I
I
I

I
j
"1i.'
JlJj
Nièn.
7\T',
(6141)

AJ~
vase pour cuire le
Vas quo utuntur ad coquendam
oryzam. (Cod. XVII, pag. 13.)
riz.9sr
-~
ftù
Clef.

0,
Oua,

j
I Moûlin.
13 ET 14 TRAITS.
-
L
A Molendinum ad detrahendum cor-
ticem ex oryza.
*

J
~t-~
H.j^
J * ,
Grandes briques.
Lateres majores lateres ampli. 1
(Cod. XVII, pag. 42.)
I
I Long.
(6.42)

Pf. 7m Vide supra (dooo).

I
(6,34)
Vftrr Vase d'argile. I Ling.

(Cod.
tfÊfJnTk Vas argillaceum, vel vas fictile.
XVII, pag. 42.) M
(6r43)

Hj.

hy. j
Vide infrà (7297).
(6l35) I

I Ou a,
Vide supra (172.2 et 6121). bis.)
(6143

!I*
*
Sorte de tuile.
(6,36) Specles ;
tegulæ;item
S p eciesteguias Itelu .vas
vas testa-

1'Tff
j~t~ Seau, cruche.
Situlus, hydria, amphora,vasad
extrahendam aquam ex puteo.
Ld.
(6144)
ceum. (Cod.XVIIt pag. 44.)

Vase.Ong.
(û137)

Vas.Vide i/lfrà (8 i19 )- tCLEFdes


XCIx.e CLEF.
CLF,Fdess-rtveurs goût
saveurs goût jv : :;
Yng. R doux, qui a du goût. fj
(6,38)
Kart Clavis sapornm : sapor; dllIc, Kiill,
|î^ Grand vase d'argile. (6145) -
sapidum, gratum. x yên, verbaau-
ditujucunda; x-sin, libenter; x-)'Ù}
..7tlJ Magnum vas argillaceum. pluvia opportuna.
Hién.

t
(6l39) CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

15 A 19 TRAITS. 6 TRAITS.
3 À
*.t=ff-t:'

Petite cruche.
jm)9mf7
JJ..JQA
Parva amphora, vas ad reponen-
dum vinum. (Cod. XVII, page 43.)
r Saveur très-agréable.
Optimus sapor. Vide supra (3866).
Tchy. (Cod. XVII, pag. 4$.)
1/•
(6140) (6146)
Excès,
it
9pl

TJ
Clef..
eh,
in , :;
7 dd.r..t 1 x- J|
ww [lzn.
Excessus
fectus
fc incaute
,
, ;
Excès, trop excéder faute
commise par inadvertance.
nimis excedere
æc iittera
A COlTImISSUS h 1.
de-
oo." c.e CLEF.

Clef.

Sëng.
Kan.

x-iiio-sse, ;
(647)

; addita positivis icaci- superiativa.


I *I
Ilao, optimum x-mey, pul c h
quid negotii!
errimum
g
-
CLEF de la naissance, de la
vie et de la production : naître,

r
Sêng. vivre, produire.
eng.
Ci. d..
1t]T^ Vase pour mettre le vin. I (6155)
,
Clavis nascend i, vivendi d. et pro-
creandi : nasci, vivere parère, pro-

*:t.
H/IT Vas vini, quoddam vas quo utun- I
Kan tur ad reponenduin vinum.
(6148)
I
perfectum
per ; ;;
ducere. x-tchwg, naturali productione
x - mtng, vita;tstiblig
nitng,vita
plebs;pîng-x, olim x-y, vel
tsang - x,
x-Rf,
x,

vel x-koüo, ars quam quis lucri gra-


Très-bon, doux, bon, qui a tiâ exercet; x-te- h'
V' hao, videtur bo-
fJÓ l, ;;
.d b

8k
du goût. num; x-tc-V'lab, videtur
"d senex tsellg-x,
,

Optimum, dulce, bonum, gra- quomodo; siéti-x, prasceptor hio-x,


Tiln.
vel mên-x,discipulus;tchïï-xy bacca-
tum, sapidum.
(6149)

8ÀÀ 10TRAITS.
TRAIT
1 () S.
incognitus , ;
laureus; lao-x, senex; x-iiiieii,Y-Liltus
ilTIlnaturus, inassuetus
tsdy-x, vitae tempore
;
x - x dicitur de
generationibus et corruptionibus sibi
I invicem succedenfiDtls. Legitur etiam
N Doux, qui a du goût. I Seng, aves ova parientes.
rwlf
(6150)XVII,
(Cod. Dulce, gratum, suave, sapidum.
page 45.)
I CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

N~
j~~ Goûter.
I |v Gustare,orealiquid gustare. Vide
'T l sl,P''à
Tchang. 362).
,1" Sllnl'a (1
I

I(6136)
I *
'*-*
3, 5 ET 6 TRAITS.

Nom de famille.

II
(6151)
Nomen familiae. Videsupra (1892).
11^ (Cod.XVII,pag.i7.)
Vide tnfrà (6154).' SÍng.
I
Tc/zé.
(6152)
I ft Multitude.
;
Bonus 'ffljjl; Bonne odeur.
odor. (Cod. XVII,pag. ^.)
I
Jeng.
Multitudo dicitur de multis si-
mul incedentibus seu stantibus. Le-
gitur etiam Sin in eodem sensu.

:I
nzen. (6157)
(61H)

tttft Étoile, planète.


Arundines
~~t Kân-x, cannes à sucre.
ex quibusextrahitur
saccbarum. Videinfrà (9161). (39°0).
Stella, planeta, sidus. Vide supra
(Cod. XVII, pag, 4.7.)
Tehé. I Stng.
(61)8)
Clef.
t|t
tuta
c-7san.
Tsan,
,
)$.
; Parturire,
Enfanter, produire.

mina fiiium pariens; rem


înstrumentum musi
,
producere ;
oriri
producere;
cum, veluti fis-
instrumentum musicunl,
ars mechanica ad vitam transi-
gendam,patrimoniui-n,officiun-i quo
- vita transigitur; cognomen.Kiâ-y,
bona paterna; tou-x, quod quaelibet
terra proprium profert; heng-x, quod
fe-
vÎllm. Tsl-
;x, suo arbitratu operari
,
; dhbYÓllU
yeou-x usum habere
deservire yeou-x-tchy-x
Al vôu-x, ad nihii
expensae uti-
les; vôu-x-tchy-x,expensae inutiles;féy~

quotidianum ; habet
x,expensoe; jy-x,quodo'
;
usum
x-siii, diligentiam adhi-
bere. Ty-x : rei substantia seu potentia
;
est ty usus seu actus est x.
101/ Clef.

JhJ

aliquis proprium possidet. Legitur CARACTÈRES


, N LA CLEF.
JOINTS A
etiam Tchan in eodem sensu.

2, 4, 6 ET 7 TRAITS.

, , ;
;;
7 ET 9 TRAITS.
t=I!t
II1 ; , Beau bon grand beau-

--
~F~tt~ plantes et arbres produi- coup principe commence-
X-X,
ment
sant beaucoup de fruits.

d Herbae et arbores plurimos fructus


u
(6165)
;
moi.
PuIchrUIn, bonum, magnum ; mul.
Jouy.
Î ,
(6,6°)
ucentes. x-pni,quinta
qUlnta luna.
una. Le-
gitur etiam Joily lneodenl sensu.
e-
tùm
tulus honoris cognomen
-x, ;
principium, exordiri; ego; ti-
nomen

tri Fils des sœurs, gendre.


cu j usdam terrae. Leâng
x,nomina quorumdam montium
tchâng-x, nomen pilei cuj usdam.
;
et" Sï/l-

jrry Sororum filli, filias maritus.Notîy-


1
»
gôenç.
(616
x, fiiiorum filii; ouéy-x sororum et
nliarumfilil.
ifliaruili iilii. IIJAqua
Iy Eau croissante.
excrescens, fons exundans ;
;J;,¡. Ressusciter, revivre.
0
}Tàno'. quœdam mensura continens quinque
m'. d..
(61cc)Teou sive mo dd'ios. x-xdicitur d no-
de fi
;
W T
'-
Jou.
Reviviscere, post mortem iterùm
viviscere. Vide infrà (72.34).
rum abundantia x-tdo, iter in palatiis

;
janucE respondens et aiiquantulùmele-

|jJ
vatum x-tong, cujusdam terras nomen.
(6162.)

StUt* Ressusciter.
Vide infrà (6168).
-L Reviviscere, redire ad vitaLm.Vide
Py.
SÕU. sllprà (6162) et hifrà (7234).
(6167)
(6.63)

Pourvoir, fournir, approvi-


, mj sionner, préparer.
CI.e CLEF. Py-
(6168)
Providere, suppetere, parare
quid alicui suppeditare.
, ali-

J0// Clef.
1n
XTj filCLEF
III de l'usage
servir,employer.
: usage, se b",
1
m 1 Désir, desirer.

YÓng. Yong.
(6164)
Clavis usûs : usus, uti, adhibere,
consumere; expensse, divitiæ ; per-
NinlY.
(6169)
desiderat ;
Desiderium,desiderare, quodquis
cognomen. Legituretiam
Ning. Vide supra (2170).
| CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF; 102.'Clef.

jjj
Chf -
I
0* r
CII.e CLEF. ET 2 TRAITS.
1

Ti19
meLE F des champs : champs, *
~C-~
Tien.

)
I Crâne.
~H terre déjà labourée. I JI:I Calvaria. (Cod. XVII, pag. 54.)
Clavis agrorum : agri, terra jam I
r¡;.At FÕ.
arata; magnum tympanum; venatio I
(6170.in
(6170)
homini ali-
(6174)
vere. x-kong,
1.-
;
opus quo h 1.
lnenta parantur ouey-x, terra à vec- I
tigalibus libéra, quâ benè meriti de I
tapiMâle.
*3 f Mas, masculus; ultima ex quinque
imperio munerantur, ut ex ejus fruc- I A majoribus regni dignitatibus.x-jin, sic
tibus dona suis progenitoribus offe- I Nclti, filius coram parentibus se appellat;
rant. Legitur etiam Tiéil, arare. I (6175)
x-sé,
;
1 - x,filium
<f so d omia; hoën- fil' matri-

i.1eou.
monio conjungere -
x tuîu, filii et
été De; aller, passer, avancer; I filiæ.
III se servir, employer. îl^ll
BrH1 Peindre.
I

Ex, ab,de;ire, transire, pro- 1


(6171)gredl; uti, adhibere obsequi, pen-
Yeou Pingere, diversis in pingendo co-
|
I
; ut,
dere
;
loribus uti, lineas ducere.
sicut, veluti, si, causâ; I
1"
P" , velpo-tsay-1/go,
cognomen. Pô-x-ngo, , I
I
infrà
7'1'
noa.
(6176)
6 221) -
(221.
Vide

I non est in mea potestate. I


Terrain
S
1 if rr lla
Kïci
Premier ; ;
exceller, surpasser.

;
cuirasse coquille

Prhnus; lorica; concha; excellere,


; 1
I
I
x 0
THItières

..1.en.
Ti zen.
(6J77)
-fo,
situé près des fron-
de l'empire.
Terra in regni remotis confiniis.
flv terra extra regiam quircquaginta
leucasquadratas continens, item terra

lA
(617);
superare littera temporariaprima I
H extra regni confiniaquinquagintaleu-
H
H
inter decem Chy-kân; peliis vestiens I
nascentes herbas et arbores. Ling x, I- cas quadratascontinens
d ;x-toiï,A,-.
agri-
H primum legum caput; neng-po-tigo-x, V' , I cole, omnes qui terram coiunt. Le-
gitur etiam Tien,venari.
Ni habilitate non me vincit; x-if, pri- I
B mus inter caeteros ejusdem ordinis x-;
tcliang, militiae tentoria; tchy-x, ungues. tIlT X -tot/an, terre déserte et in-
I
H tri
F)1
Étendre ;
derechef, une autre
f-M

T't
ingt
(6178)
culte près des habitations.

;
Terra deserta et inculta prope do-
terra extra limites sita, seu
Ts'iiig

,
fois, recommencer. mos

~t
HH
Chin.
; ;;
Extendere; iterùm iterare rec-
tum et curvum laetus et mcestus iit-
in illis
plexa.
novem partitionibus non com-

H (<î,73)
tera horaria à tertia usque ad. quin-
H
;
tam vespertinam ; quoddam regnum.

;
x-kuu, extendere et contrahere
ming, iteratum praeceptum
x-
X-mlllg
tTttli
3 TRAITS.

clarè explicare;x -x, , Conduit d'eau au milieu des


~tj
hilaris; x-ouên, W/ll champs.
scriptura quâ aliquod negotium ab in-
H

feriore ad superiorem prasfectum re-
1"v\
77 't 1JPv f
Y!Videinfrà
Aquæductus, in medio
{6i99).
agrorum.
mittitur. Vide Í1ifra (6199).
(6179)
m:Clef.
n(\\
III
4*|II# Vide Î1!frà (6199)'
I , ,
III"
.IL Limites, frontières.
Limites, confinia,via in medio
10^cieft
tn

TiÍl.
Kueti.
(6.80)

1(6188)
Rang,
agrorum semita in agris. Legitur
etiamKàng in eodem sensu.

Arpent.
ED
]','"

Videinfrà(6187 et8989). NJ/v Jugerum. Vide infrà (621 1 ).

Tsë. Meou.
[61S1 ) (6189)

HW Travailler la terre.
HjLa,
g
Plebs,
Peuple.
popuIus; imprudens, nes-
Hj—él Agros excolere, terrain aperire,
glebas coiifriiicere agri jam culti.
Mong.
Mo'n
g
(6I8Z)
cius. Vide supra(4823). Yun.
(6190)
Legitur etiam Kfin in eodem sensu.

EEt ab ject, ignoble,


Vil, bas, abject,
ntf Vide infrà (6223).
y lÉ méprisable,méprisé.
Vins, abjectus, ignobilis, infinlUS,
Yû.
Pey. (6191)
contemnendus, contemptus, spretus.
(6183)
Legitur etiam Py in eodem sensu. Vide 1a
Arare.
*m Labourer.
supra (1006). (Cod. XVII, pag. 57.)

M
8zn
py
(6184)
Donner, distribuer a répartir.
Dare, donare, distribuere, aliquid
dispertiri. èFou.
(6192.)

J.1T..p
-Tsao.
Labourer une terre
deau.
couverte

Arare terram aquis coopertam.


l+l
"* Elever,
, lever.
ft
(6193)
jf I É Erigere, elevare, attollere, extol-
Kf. lere. Legitur etiam Kyin eodemsensu.
*
ttV.
Y~ Labourer.
(6185) (Cod.XVII,page56.) Arare. (Cod. XVII, pag. 57.)

7
V&PÊ

Liéou.
Cent arpens de terre.
Centum jugera Sinica in agris.
Tehy.

Hàft
*
WfY
(6194)

,
Labourer.
(6186)
4 TRAITS.
yi Arare terram arare. Vide
(8308). (Cod. XVII, pag.j7.)
i/lfrà

Këng.

*'
y'f Cultiver une terre inculte.
Incultam terram excoiere. Vide
(6195)

III
UJ47
* Chasser
Venari
;; cultiver les terres.
agros colere, agri exculti,
W
iifirà(8,98,9). agri plani. Usurpatur etiam pro Tif/l.
Tsë. Tien.Videsuprà
ra (152).
2 )-
(6187) "(6196)
j-r| Ûfl Limites, terme, division.
, Wt
01 Videiifirà.27)- 102/Clef.

t
Clef.
Videinfrà(6227).

p
MJ Limites, terminus partitio ; ii-
* neas ducere. x-fdng, régula, norma ;
rrll/KKi'ciy, chf-x, mundus, seculum.
Lieou.
zeau. rifn,

9r
TIen. (6197) (6zo5) -

j Sorte de panier qui sert à


Vide suprà (6197). porter de la terre ou des or-
Kiây.
R'
Pèn,
dures.
(62.06)
Quaedam cista ad terram vel im-
(6198)
munditias asportandas.

1*
.JYk Conduit d'eau au milieu des
ffl/L
g
¡(uen.
v
(6199)
champs.
Aquaeductus in medio agrorum
*liocusinagrisubicollium
b. II.
,
effun-
1I8
r' ;
Chemin qui se trouve au mi-
lieu des champs sacrifier aux es-
Tctiin. Prits dans ces sortes de chemins.
(6199)
duntur.
T
° aquoe Œ
(6207) ;
Via in medio agrorum sacrificare
spiritibus in hujusmodi viis.
64-1
JJT~
Craindre, avoir
gent, soigneux, circonspect,
;
peur dili-
ti-
ti~j!~
mide.
ev.
Vide supra (6207).

(6100) Timere, metuere, pavere; dili- Tclïin.


t
l

t
tzfj
gens, seduius, cautus, timidus; diii-
gentiam adhibere.

Instrument rural.
rural
fi l(6208)

'jPy-l
Etendue des champs.
Agrorumamplitudo.Videinfrà
(6235).
~-~ Instrumentum rurale. Vide infrà Youen.
(62I3)-
l' lv, (6209)

1 lse.
(6201)

5 TRAITS.
~~t fasse quelque chose
Detinere, impedire ne quid aga-
;
Retenir, empêcher qu'on ne
bête.

mbCinquantearpens.
arpens.
IjJfjf
lc'no.
tur; bestia. Lo-x, sex animaiia do-
Inestlca,
(61.10) '"l"scilicet,equus, bos, ovis, b.
j Quinquaginta agrorum jugera.
(Cod.XVII,pag.59.)
era.
canis, sus, galiina; x~setigt bestia,

,
dicitur contumeliosè loquendo. Legi-
tur etiam Hioy alere nutrire, congre-
(6202)
gare, juxta rectam rationem operari.
lIIh
M
t~ *TT
Limites des champs.
Agrorum confînia.Usurpaturetiam un
Eau Arpent,
M Pan
an.
pro PéÙl. Videsupra (1105). '/V Jugerum. Sex pedes suntunuspas-
sus, centum passus sunt unum x ;

E (6203)

.Jq
Plein.
Plenus. Usurpatur etiam pro Po,
Meou. sic antiquitùs, regnantibus familiis
(6;1.1)HIa, fil et TcheÕu : regnante vero fa-
miliâ Tsfn, ducenti et quadragintapas-
Videinfrà(7063). sus computati sunt pro uno x; nunc
sex pedes faciunt unum passum, et
centum passus unum x.
r
Meou.
(621a)
102:Clef
lit
Tifn.
JLlf
RfA

m
Tse.
(6213)

;
..111
|il,
vere
(6314)-°
Vide supra(6211).

Instrument rural.
Quoddam instrumentum rurale
acutum, ut faix.

6 TRAITS.

Cesser, finir.
Cessare, finire, definire, absol-
quâvictimamofferentes
quoddam sidus;infurca lignea
I

#
7
fffjL.
rfl
Hf.
(6218)

; ;
6:1.19)1.1.r
Fan.
(
(6219)
Cinquante arpens de terre.
Qiiinquagintaagrorum jugera;re-
ponere, recondere.

7 TRAITS.

Changer; nombrer, nombre.


Mutare numerare, numerus nu-
mérale vicium, ut ÿ-x, semei; eul-x,
bis.Titto-x,vel këllg-x, praefectos de
uno loco ih al ium transferre; x-ilIili,
advena, extraneus. Legitur etiam Pô:
x-x dicitur de homine sene, etiam
'A

de strenuo et forti. Item Piéll : x-x,


fortiter. Item Pall : x-yu, civitas se-
cundi ordinis in urbe Kouàng-tcheôu,
102.'CIe¡.
14
|XJ
i-It
Tiln.

; utuntur
sacrificiis
rete parvum cum ansis
metropoli provinciaeKouàng-tông.
magnis pro capiendis volatiiibus et
quadrupedibus. Chut-x, ubi loqui de-
;
siit x-king, vel x - twg,certissimè ; "f
Rbi. Arpenter des terres
des chemins.
; division

cheou-x, scriptura quam inferiores su- Agros metiri vi arum partitio. Vide
perioribus offerunt.
LI,
(6220)supra(165).
,

fQ —
f
Ligne, tirer des lignes.
Vide supra (6207). .m:
1 ;
Linea, lineas ducere; supputare,
perpendere, cohibere terminus. FÓllg-

du
fempereurs.
Tclùn. Hoe.
x, districtllm assignare. Legituretiam
(6215) (62.2.1)
(6220 noa, pingere, 1" iineas ducere: py-x,

à
QfJU
auciel,
Tchy.1
Autel sur lequel on sacriife

ereurs.
la terre et aux cinq
Arpent. linea penicillo ducta; x-mry, luscinia.

Aitare in quo cœio, terrae et qum-


r+lip Jugerum. Vide supra (6211).
(6zic)
que imperatoribus sacrificium fit. Le- Meou.
gitur etiam Tehi in eodem sensu. (6222)

*
tjr~J~ Modique, peu; terme. Champ de deux ans.
L".
--=:p"IIJ Modicum, parùm; terminus, ter- 1%
EEI Ager à duobus annis cuitus; item,

LitO.
(6a17)
rr,
minum affigere; eligere,capere, ra-
pere.la-x,compendium,
en
rium, plerumquè;
do slirnina-
summa-
ho-x,floccifacere,
Yû.
(6223)
juxta alios, ager à tribus annis cuitus.
(Cod. XVII, page 62.)

non curare; tsïï-x,indebitèusurpare ; ItHa|â*


kïng-x, suis iimitibus invigilare; x-if,
Vide supra(6223).
suas terras visitare\fatig-x, vel tcheou-
x, vel tse-x, considerare, perpendere. Yû.
Vide supra (3439). (6224)
mmb
.1.ana.
m*.
lDl.'Clef. mM\ Nom appellatif des paysans.
A
; rjn-
Conforme à la raison, il con- I02>Clef.
vient, il faut. ta
UJ) ~* Rusticorum nomen appeliativum
agricolarumprœfectus, etiam spiritus. Rationi consentaneum, convenit,
m
Tsûn. oportet;resistere,statuere,stifferre, Titn.
If
Tien.
szin.
.1.
(6:1.
2.5) ;
(6232)
(62p)
; toierare hoc ipso tem pore propor-
t-fj Différence, divers; diviser; tionatum crimini supplicium. Siaï/g-
;
x, proportionatte res x-oey, nunc prae-
y
~t~'FY admirer.
; -

),
fectus; x-piii
x-pïngg,, nunc
nunci-n i les,- oeY
miles; xJ
oéy -x.
Differentia, diversum dividere ; .suo muneri aptus; oéy-pi-x, suo rau-
(622
6)
adlllirad, mirabile. x-tông, differen-
tia, discrimen. - ;
neri non aptus; x-mién, coram; x-chy,
tune, in iiio tempore koiïo-x,prêter

M ; modum; x-pd-Ay, intolerabite; nan-x,

Ir.A Quitter retenir long-temps. toleratu difficile;tigo-x-tche-ko-sse, hoc


itjtjj negotium supra me est; tân-x-jui,
i Relinquere; detinere diù.x-tchiî,
praes, sponsor. Legituretiam Tdng,
Lieou. -
,.
detinere ut hospitem ad prandium;
pignus, arrha, loco alterius, valere:
I ;
(6227
x-hia, x-stn,
deponere, relinquere;
- l.
animum attente appiîcare x-hoay,
-
A in
x-eûl-tse, loco fiIii;x-te-tv-j1111aIet

; ,.
I corde fovere, seu consentire cogita- pro multis seu multorum loco; ouèll-
I
I
tioni x-yong, in usum reservare;
yong-x, vivum dimittere qui occiden-
;
x, firmuln, stabile; hôa-x, pediculus
fforum
;
tchù-x, ille qui pignore acci-
| pit tchy- x, illequipignori dat ; x-
;
K
dus erat, item servare quod erat occi-
dendum; TcJnn-x, nomen loci.
kia-x,omninô proportionatum
x, negotium stabilitum
;
pou, pigneratitii creditoris officina

, ; tîng-
conclusum
tSdll-X, impedimentum, impedire;ÿ-
B 8TRAITS. x-chy, unum valet decem.

H
.., h Ligne, tirer des lignes. m Sentier dans les champs.

-H
- *
Linea, lineas ducere,supputare. Semita in agris. Legitur etiam
H Vide slprcl (6221). Tchouy Tcliiié ill eodem sensu.
LIv .1.CJ10 lIY
(6233)

I fflÉt Champs.
Agri. (Cod. XVII, pag. 64.)
m
.,.. Portions de terre qui ne peu-
vent être comprises dans un ter-
Pë.y.
(6229)
<~~
jçy
(634)
rain de forme carrée.
Terrae portiones quae in quadra-
tum non possunt intrare, partes terrae

H m Haut, élevé.
Altum, exceIslllll-, erninens, su-
blime.(Cod.XVII,p-ag.fy.)
quae hinc et inde supersunt post
-
agrum in quadratam figuram reduc-
tum. x-ïing, residuum numeri.
jen
~Q~' Etendue des champs, champs
B bit
fflfl P"
Pénétrer ;long, '1"
éloigné.
Jj/lr* d'une grande étendue.
agri extensi;
f.
1
Penetrare ; longum remotum
A.grorumamplitudo,
(62.35)terroeseuagriviginti
HTchang ,
pervium. Vide Íllfrà (6237).
, L ouen,
(620
3S)
-
jugera continen-
tes, et juxta alios, triginta. Tsy-x,
T. v régis
r)
(613 affines.
102.'
j-r-j
[±Jw
f-LI
Tien.
Clef.
fsfaj
T' -
Riang.
(6236)

ntM
Limites, terme.

9 ET 10 TRAITS.
I
Limites, fines, terminus. Vide infra I
(6249).

Pénétrer, comprendre;long, I
éloigné.
I

I

*

S
jr*.
nenses imperatores gubernabant, et 102; ciCft

;
quae continebat mille Ly in quadra-
tum portarum inferum limen.

II À 14 TRAITS.

Champ contenant cent ar-


pense
Terra continens centum jugera.
rvl tu
«*Knt

(„ g.)
T* 6257.
137)
(6.1. ,
Penetrare, intelligere
fr reinottim,
remotum pèrvium;
pervium; hilaris,
;
hilaris,
longum , I
conteii-
conten- I
(Cod.XVII,pas.66.)

tus. x-yoiie, luna llndecilna. MBrûler



les herbes qui sont
dans un champ, avant de l'en-
irdu Ting-x, terre inculte et aban- I Lieou. semencer.
~!p A
donnée auprès des habitations. I (62.45) Herbas agrorum cremare, semen-
o
Terra inculta et deserta prope do- I que posteà spargere. (Cod. XVII,
Toùal1.
(6238) mos ; item iter in medio agrorum. I


pag. ÓÓ.)

,
m\
m't I
©mEt*-
-Toltan.
Terre inculte et abandonnée.
Terra inculta et deserta. Vide su-
Vide supra (6238).
(6-'38).

-
sup i*à prà (6238).
't
Toiïan. I

Aire.
(6246)
(6239)

Calnpi
Campagne auprès des murs. I
sub mcenibus, terra va- I
I:f
Un Ÿ
Terras area; alias dicitur
liy.
y vel
Legitur etiam LIll in eodem

||
T-
J en. cua extra muros palatii régis. Vide I
itifra (6250).
(6247) sensu.
(6.40)
Cultiver la terre.
m.Sépulture, tombeau. Terram vel agros colere. Vide supra
lit Sepultura, sepulcrum. Legitur
o ng
Yông,
(1731 ).
etÍamYÍlll.Videsupra. (6190).
Sûn (6248)

m
[Ci41)
es Limite, terme; côté.
m Au milieu des champs.
In medio agrorum. Vide supra
(1745).
:fJJ!I. Limes, terminus; latus; quinqua-
Kiling. ginta leucae terrarum.
Loûy. (6249)

(624a) mæ Campagne auprès des murs ;


",., vide.
y&A Territoire que les empereurs
whU. gouvernoient autrefois par eux- T -
{6z$o)
Agri sub mœnibus, terra vacna
extra muros palatii, agri extra muros
l-i,y«
mêmes. intra mœnium fossas; vacuus. Legitur
(6243) Terra quam per seipsos olim Si- - etiam J'èll, JIll et No in
eodem sensu-
Nom
igjs
Nomen Nom de pays. I Cinquante arpens de terre. 102/Clef.

:
1&1
itl,a-f. Quinquagintaagrorum
p iii
1.14 Yë.
regionis.
Videsupra(6218).
jugera.
r*
Hf. Titn.
Tien, (6zSI)
(61.59)
wjM Cinquante arpens de terre. I
dfefc
.-,pJ, Quinquaginta jugera. I "iJfÆ
Terre inculte et abandonnée
Videsupra(6218). agrorum auprès des habitations.
1 Hy,
I
I m
Touan.v Terrainculta
ta et deserta prop e do-
prope

r..I etoffe,toile.
i (<5i5a) lnos.Videsupra(6238).
Champs déjàcultivés; espèce ; I
(6,260)

I W5|p

.1.
plusieurs.

b..
Agri jam culti, ager in quo semi-
rrj eo"ti1.C/leOLl.
(6253) natur cannabis;species,
; es, ord o
o ; plu-;1
I
I
I CIlLe CLEF.

Ij,
rirm,muiti qUIs.

16, 17, 18 ET 22 TRAITS.


I

I
if CLEF des étoffes et des toiles : 103?Clef.
"Ti:
py
tN E)J;:(
WPf
Ouvrir, partager une victime.
Victimamaperire,findereetdivi- I
I
(6261)
Clavis pannorum et telarum : pan-

;
nus, tela; numeraie telarUlll, v. g.
y-x-pou, unum teiae volumen CIÍl-x-
p).

dere. (Cod.XVII,pag. 6y.) pou, duo teIæ volumina.


Pv
(6;0.
54)
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.
mm
m Tonnerre.
Tonitru. Videinfrci (11,954).
I
4, 7, 9 ET 11 TRAITS.

Nt
~t
Loûy.

TïM~
HÏiHÏ
Toûûi
1.ouan.
Terre inculte et abandonnée.
Terra inculta et deserta prope do-
mos. Videsupià(6238).
l'
*

,
I 1*
Isie.
(6262)
Maladie.
Morbus, aegritudo
(Cod. XVII, pag. 69.)
; cognomen.

j^||^
;
(6256)

~t EEfr Derechef monceau, com- Vide Îlifra (6264).


~N yjni bler, entasser, rassembler.
~t~
~~t
Ile. Iterùm ;
cumulus, cumulare, con-
gregare, unum alteri sllperiInponere,
SÕu.
(6263)

T'V
(6257)
in unum cogere, erigere; timere. Pe- :Z:k Rare, éloigné, grossier; di-
~M~

N ML
x,quaedam tela; tà-x, unum alteri
superimponere, addere, àdjicere.
I#Jli
S-
ou. Rarum,
viser, pénétrer, persuader.
distans, crassum ;
divi-
dere, penetrare, persuadere, exter-

Vide supra (6257).


(6264)
;
gere res as pera; consanguinei remo-
tiores; oryza grossior.Y-x, fenestra
Tiï. ex caelaturis; tse-x, vestes lugubres
(6258) ;
grossiores fou-x, luxuriantes arbores ;
-(tnus.
jof.'Cfrf.
AT*
nus.Legituretialll
x-x,;
lavare
vestis nimis composita sy-x-,

LegituretiamSou,
care, distinctè proponere,
riorem de re aliqua referre.

Obstacle, empêchement;eni- 7T
pecher, retenir quelqu'un qui
Tchy veut s'en aller.
(6265),
;
x-chy, cibi grossiores ; x-tchy,
gailina; x-lan-tchy-jin, à negotiis alie-
SOlt,clarè
clarè" expli-

Obstacutum, impedimentum; im-


pedire, abire volentem detinere ex
ad
supe-

,
Ulcère
W
-n,T
®
J
*
.1.Ing.
(67.70)

^1

Kieou.
Kiêou.
(6271)-
0
Ulcus venenosum

trat. Lîtig-x,
LA
,
venimeux.

sraciiis,

cruelle du ventre.
.1'
callus perdu-
rus qui ad instar clavi carnem pene-
macer.

Douleur subite ou douleur

Repentinus dolor ventris, dirus


ventrisdolor; metaphonce dicitur de
homine valdè"inquieto et importuno.
Legitur etiam Kiào in eodem sensu.
*
04-eClef.

,
^4

^isy„

aliquo impedimenta non progredi.


Legitur etiam Ty. Vide i/vz(c?i55?). ut 1 Douleur de tête.
yU Dolor capitis, ulcus in capite.
fcSk Douter, soupçonner. Pey.
* ~r'
JL
Y.
(62.66)
• Il Dubitare, suspicari, timere, du-
bius. Holi-x, suspicari.
is,. susp icar i
(6272)

~t~ É
1.Jt. Trembler continuellementde
la tête.

j' -'T 4 Obstacle, empêchement. YeÓu.


(6273)
- Capite sine intermissione tremere.
(Cod.XVIII,page I.)
Obstaculum. impedimentum, im-
qu4r pedire. Videsuprà(6265).
Tcliy.
(6267)
5:

Infirnlitélaquelle
Infirmitédans dans laquelle
testins sortent en même temps
les in4
in*

les excrémens.
-
Kang. que
(6174)
Infirmitas in qua cum stercore
etiam intestinaemittuntur. Legitur
etiam KÕllg in eodem sensu.
CIV.e CLEF.

H"*CLEF -y
1
104?Clef, *
Maladie.
7 9 :
Tsy.Tsy.
blessures
des maladies et des
maladie, b lessure.
Clavis morborum et vulnerum :
yT4
H-
Mu,
(6275)
Morbus, aegritudo, adversavale-
tudo. (Cod. XVIII, pag. I.)

*f
morbus, aegritudo, vulnus.
ni»
7b]
(6268)

2ET3TRAITS.
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

zeou,
K'
Kieou.
,
Maladie ancienne.
Morbus antiquus , diuturna
titia; dolere, compati, commiserari,
tris-
tnstan.
ET 3 TRAITS. (6276)

y1
Nby.
-
t-A
,
Maladie, infirmité.
Morbus
(Cod.XVIII,pag.
,
infirmitas
I.)
ægritudo.
*

yVf
Tcheou
Douleur fixée dans la partte
inférieure du ventre.
Dolor fixus in inferiori,parte ven-
(6269) "(6277) tris. (Cod.XVIII, pag. I.)
t
^Clef.
104, )'
yA Douleur de cœur.
-Jllf Cordis dolor, morbus in partibus
Ë
7f
It
Maladie; infirme, las.
Morbus; infirmlls, defessus. Vide
104.'Clef.
»>
y
1
lb J secretis. x-ky, morbus quo testiculi in infrà(6366).

ùltll, d'
Chan. Tsouy.
.1
Tsr.
, (62078) c'cordis dodolor.
ventrem attrahuntur. Legitur etiam
l or. (6286)
Tsf:

yHî
~r~~ Maladie causée par l'humi-
4 TRAITS. dIte,
Morbus ex humiditate procedens.

1
9
*11 Maladie provenant de chaleur
ou de plénitude.
Morbus ex calore vel ex plenitu-
p
(6287)Vide
(6.87)
Epidémie.
infrà(6362), s

Ir
1c1.un.
rr
(6279)dine proveniens.Legitur etiam Tchi/l
, Epidemia; morbus contagiosiis.
in eodem sensu. Yü. Oitéti-x, pestis.
(628S)
Jffy Tumeur dans le cou.
Vjjtt Tumor in coiio. x-tchouy, tumor 5TRAITS.

t
Yeou- in collo, fluxio.
.I. eau,
(6z8o) !It:t Devenir enflé.
h » Cicatrices. 7t::! Inflari, intumescere, turgescere,
f\ Yulnerum cicatrices. PlI tumefactus.
(6189)
P~
(62.81)
L *~* Maladie qu'ont les enfans ïors-
2Ît:i Envie de vomir. *J\T qu'ils ont mangé une trop grande

t)tP~ Nausea, malas materiae in stoma-


cho qusevomitum provocant. x oéy - Kcin
(6290)
quantité de confitures.
lnfantium morbus ex nimia cibo-

y
~t (6282)
vomendi pruritus. Legitur etiam Fan rum dulcium comestura proveniens.
in eodem sensu.

~j~ vTkV Foiblesse provenant d'infir-


A.V Lassitude.
Lassitudo, defatigatio, magnus vi-
mité.

£10.
N~ "CTU
(6.83)
Debilitas -ex innrmitate. Pl:
(6291)
l'nun defectus.

3?C
y J IScabies;
Gale.
cognomen.
*
|
ou
y/
l>
I
-~ > Maladie.
Morbus, labor, aillictio, infirmi-
tas.(Cod.XVIII,pag.
Kiây. -

T'
(6284) (6292)
f

Constipation. Maladie,
Morbus, infirm-ité.
~tt 9 Hr AIvi adstrictio, diffieuîtas exo-
nerandi ventrem.
,
adversavaïetudo aegri-
tudo, gravis infirmitas.
T~ NgÕ,
(6285) (6293)
104:Clef.

se..
(6294)
~J~
yïlt
Ts
1.
At
62.94
Maladie, infirmité.
Morbus, infirmitas; maculas nigrae
in corpore quae dicuntur Ile-tsè. Legitur
ln
T ,. eodem sensu.
etiam se

Foible par suite de maladie.


TU.
;rk
#|H4

*
rrv
(^303)
Maladie qui provient d'uneI0VChft
grande haine ou d'une grande -;¡..
colère.

;
contractus cordis tremor
rare, detrahere.
;
Morbus ex vehementi odio vel ira
murmu-
y
Tsÿ.

-t
7'/*
JF&.
(6295)

ly
Ex infirmitate debiiis.

Jaunisse.
Arquatus morbus, icteros.
tS
y~
Tong.
(63°4)
Douleur.
Dolor, dolere. x-tong, dolere. Le-
gitur etiam Teiig in eodem sensu.

Tan.
(6296)
fond. Furoncle ou clou très- pro-

~~* -x, petites pustules qui T.- Furunculus valdè profundus.


'l:? Yn
(63°5)
s'élèvent sur la peau.
m
,
Tclùn Parvas pustute in pelle excrescen-
tes: sunt species variolae minutae quæ Vide infra (6341).

*
(6297)
non creant ulcera. J
Py.

£1
Seou-x, maigre. (6306)

Macer, gracilis. Maladie; prompt.


Sèng. ;
Morbus, aegritudo celer, festinus.
x-SÕ, quàm celeriter; ly-x, non ob-
(6298)
TsJ.
y-t t~
stantemorbo *'
suis vacare ;
infortunium;
negotiis

GibbllS. x-tse,
7~0. bus,
Bossu.

gibbosus.
,
dorso curvus, gib-
(6307) hoaln-x, calamitas,
tou,invidia, invidere
crari pauperiem; A
; ,
x-yen,
x-pîh exe-
præclpItan-
-.

m
To.,
(6299)
°

Vide sl/prt) (6299).


$
frtiCibbus,
ter loqui; x-jin,afïïigere proximum.

gibbostis,
Bossu.
dorso curvus,
vulgo tô-tsè, vel ya-to; breve. exi-
TAt
O. Fou.
guum, parvum.
(6300) (6308)
.,

*~~ Lassitude, las. WjZlI Bossu.


< 3" Lassitudo, lassus, fatigatus, fati- Gibbus, gibbosus, dorso curvus.
x-leou,
t
L'v gare, fatigari. gibl)us. Legituretiam
x- ii, gibbus.
leo etiam Ku in KiNt

?
jTtf. Kû.eodem
(6301) (6309)
sensu.

;rt;
> Blessure.
Vulnus ;
infirmitas quidam quâ
Fièvre accompagnée de cha-
leur et de froid.
rrs*potest
1
(6302)
quis provocatur ad vomitum et non
vomere. !
1Cfrêfi
(6310)
Febris eum frigore et calore. Le-
gitur etiam Chéll in eodem sensu.
f
'Ckt'.
njjIj
1°4.

7
TsY.
J'

lira.
(6311)

y|A|
"A Croûte d'un ulcère ouvert.
Aperti ulceris crusta.

Maladie, défaut, tristesse, af-


fliction, infirmité.
e..e

ee
zay..
Kifiv

71=1'
()
6319
ve*
Febris tertiana seu intermittens,
febris singulis duobus diebus
erumpens.
P ens.

Marque de coup.
Vibex, percussionis signum.
ytjf
Fièvre tierce ou intermittente. 104:Ckf.

J'
yy.

111g.
Ping. Morbus, defectus,tristitia, afHic-
fi. iabor; in firmus,afflic-
tio, in firmitas,
(6312) 1 b m. fi
Oèy.
tus; vitiumnaturale et
morale. Tchy-
(<5320)

x,morbos curare; mcio-x,vitium cui


(luis assuetus est; tsy-x, ægritudo.
H
7jjC'1. Longs vers qui se trouvent
dans les intestins.

Videsupra(6312). Hoêy. Venues longi in ventre.

,i.
i (6321)

PÍno..
(633) ~*
*
Foiblesse provenant de mala-
¡.
f
t
I
t
ïl
!Æ., Ifi .,
Infirmité.
Infirmitas, ægritudo, morbus.
x-
Yii.I
(63li)
die ou d'infirmité.
Débilitas è morbo vel infirmitate
proveniens. (Cod. XVIII, pag.8.)
ma, equus infirmus.
r Tilung.
Peste.
:

I
(65,4)
2X Pestis.

1. 6 TRAITS. Hây,
(632l)
-
j"

~'3~ Convalescence.
A morbo recreatio convalescere.
,
/|
Yâng.in
yiîllg.
Maladie, ulcère.
Morbus, uIclis. Tsi/n -x, mea in-
firmitas; kouéy-x, dominationis vestræ
Tsuén.
firmitas. Videiifiril
lnfinnitas. infrà (6460).
(646o).
[' (63'5) (6324)

Plaie, ulcère.
Vulnus,ulcus, uiceriscarnositas.
j[ij
Vide infrà (6425 et 6426).
A
Y. Leou.
l
i

b
(63.6) (6325)

Jjijces
Lassitude
de travail.
provenant d'un ex- Ulcère
7 au fondement.

ï
KW
.I\.
ïa.Lassitudo ex nimio labore prove-
niens*
Juens.
Tchf. :
Ulcus in podice Iatens. x-tchoâiyg,
lixii-iorrhoïdes si fluat
dicuntur x-leou.
ex eis humor,

>
(6326)
ï
ftV Feu volage, dartre vive.
yjfjImpétigo. Vide infrà (647.0). Douleur subite du ventre.
[
Sien.
(631S)
"-
Kiëou.
,
Repentinus dolor ventris. Vide
prà (6271).
su-

(6Pï)
iL
'7 A
tac
-T.
S) l'; n\
rojL.'Ctcf.
ff
Cicatrice.
Cicaïrix, signum vuineris aut ul-
ceris. x-tsy, iineae in instrumentis
Hen. mathematicis vel

vestium rugæ.

7 TRAITS.
horologiis descrip-
item in vitris, mensis. TseÓu-x,
1A
Tumeurs
!Jr
A
FeOUm

J
(6336)
provenant de
:

Wprt frir,Douleur

Tong.
*
leur.

JTumores ex calore
x-k7y\t-laJy,tumescere.n, Tsy.

considérable; souf-
ressentir du mal.

; ;
Dolor gravis dolere, condolere,
cha-^c/Pj
provenientes.tjt. j

Triste chagrin , affligéV se


commiserari particula superiativi, ut
('6337)x
- summè1 amare; x-hdn,summè
x-llgily,
;
Mol
ïltÊk mettre en colère.
vtnstan.
-
mœstus;irasci,
estus, tristis, moestus;
Molestus, irascÏ,
odisse

,
x-yô, valdè desiderare. x-tchÿ',
sese ingurgitare; x-hoèy, pœnitere se,
v. g. peccatorum; ngây-x, commise-
rari InisererL.
(6329)

tmfr
> Infirme, infirmité.
Infirmus, infirmitas.Legitur etiam
t*e,
*
iee Muet.
Mutus. Vide infrà (6389). Legi-
* MI¡ in eodem sensu.
- tur etiam Ho, lnultùm vei nimis dor-

ïm.
Mey. Yn. mire. (Cod. XVIII, pag. 10.)
(633°) (6338)

1F
kt

leou.
Te ofz1.
x-tchoàng, vei x-tcliin, petites
pustules.
Tchû-x,
Pustulse parvæ. pustulas
I
*

T/' Morbus
J *5l7 (Cod.
èi i
Maladie.

XVlllz1pageID.)
,
ægritudo; infirmitas.

(633J)
(633O
emittere. 339)

7
yt Maladie causée par un vent
KT.viiiens.
ing.
violent.
Infirmitas è vento violento prove-
11lenS.
W/fjî"
HIn.
;
(6340)
Devenir enflé.
Inflari , Intllmescere, turgescere;
carunculaulceris.

(6332)

,H Vl
t~ Frisson.
Tremor frigidus, ut in febribus.
M la
xjffiâ Ob , Obstruction.
Obstructio '1' ("'-'
oppilationes. ùeng-y-

-
ArS-x, habet oHppilationes.
Sèn. Pi.
)
*«f
Sffct
-
(6333)

Maladie des yeux.


Oculorum morbusvei infirmitas.
(6341

ffn
Grand mal de tête. -
Capitis dolor gravis; siti cruciari,'
(Cod.XVIII,pag.10.) morbus ex siti proveniens.
Leang. Siiio.
(6334)

fIk: x-seou, mal de gorge.


Infirmitas in gutture.
jf(6342)

Morbus;
Ptu
Maladie.
infirmitas quâ quis i»1"
peditur ne possit ambulare.
Hiao,
(6335) (6343)
t
Tsy.
DySSenter'e-
JUDyseïiteria.
ID¡f.'Clef. HîrffJîIJ

7 Ly.
(6344)

F/V/e i/ar(6436).
Tchâne.
fliL1
yiQ
(6352)

3~~
T'y-
diffusa.
d'£r v
Ventre

Flegme.
enflé.JH'Clef.
Ventertumidus. Vide infrà (8521).

Pituita, pituita per totum corpus


Keou-x,
Jp*

an, sal iva.


, 1.
Long. .1.
(6353)
(6345)

[ jeu
\k T.* Verrue, taches noires sur la a
~tjJL~
1
Foible, impuissant.
Debilis, impotens. Legitur etiam
K
!
t Tehf,
peau.
Verruca, maculas nigrae in pellis
Kouan.
(6354)
f(oyall in eodem sensu.

t (6346) superficie.
vent.

"* 4rt Maladie causée par le


~~p Morbus ex vento procedens. Le-
E
Tcheàu.
m
9JtT
Douleur fixée dans la partie
inférieure du ventre. F
17A gitur etiam Fey ineodem sensu.

!I;¡
(6347)tris.Dolor fixus in parte inferiori ven- (6355)
suprà (~).
J~r~ (6277).Vide
Videsuprà(6355).
Parvustumor, Petite tumeur, petit ulcère.
uicus;aegri-
Ely,
parvum
tudo,
lv
(6356)
t~
(6348)minis.(Cod.XVIII,pag.cujusdam
21.) 1tt
morbus; nomen ho-
Paralysie.
,
fjCl
!tt
~Nt
.LC.. Sot, insensé.
Stolidus, insanus, ineptus, insi-
piens. Vide Í/ifrà (6360 et 6458).
Ma".
(y]|)j|L
JVIâ
357 -1:
Paralysis

vel x- 11membrorum tofpor,


sive perpetuus, sive momentaneus.

x-fông species leprae, leprosus.


,
;
p or;
stupor
stu

Tchy
(6349) |>
~M~~
Sorte de maladie.
Morbus quo fit ut sperma simui
8 TRAITS. jjf -
cum urina emittatur. Où x, quinque
ln,
(6358)
b..b
morb i qUIus veren d a affici
£fi. soi1ent.

Lépreux. démangeaison..
~~J~ Petite
ayf.
~Nt
L Jyw< Leprosus. Vide infrà (6468). Item
morbus contagiosus. Legitur etiam
f~~!~
Ts
Pruritus modicus, modicum sca-
~M:
j jÉ
Lâyineodem sensu. isièn.
bendi desiderium, modica prurigo.

tttt
~tt
V|5Sq
//J/l
Femme qui a une perte.
Muiiernimiummenstruisanguinis
Sot,
(6359)

wfJnX insensé.
Stolidus, insanus, ineptus, insi-
..!>. piens. Vide infrà(6458).
~tj) PÕng.
(6351) bydrops:
fluxuln patiens. Legitur etiam Pô-iig,
x-tchâng, ventris tumor.
Tchy.
(6360)
t
104.'Clef,Homme qui a les mains de I /felfj
flSv- travers. I
1lf Pustules.
PustuIcE. Tcko- pustulas parvas
y Ku/n. Manibus contractus, manibus cur- I * emittere x-tsè, rubentes
Tsf. vis asgrotans.
(6361)
I rjifi
lsou.
x,
pustulæ.

(6370)
; r
ï04?CkF
*4

T''
1 Sy,

rlb
7ft Paralysie, maladie causéepar I
l'humidité.. 9 TRAITS.

py Paralysis, morbus ex humiditate I


(636a) procedens, fluxio per quam pedes et I ~~)L~ Tumeur, devenir gonflé.

*
ntrw
manus à suis ministeriis cessant. HPÊ*
Vide supra(6362). Legitur etiam I nlnch,-oxg.
Py)nomenaviscujusdam. I (6371)
n
Tumor, intumescere, inflari;tu-
mor in pedibus.

Py.
(636î) I m Maigre, fluet.
Macer,gracilis.
~* | Maladie incurable.
Infirmitas I

-iiis
Sèng.

*Kou.

*
(6364)
insanabilis.

Paralysie.
I
I
* Cruel.
(6372)

Férus, crudelis, inhumanus; ca-


- Ky.
scabiosus. (Cod. XVIII, pag. ty.)
Paraiysis, immobilitas pedum ex
01% humido et caiido procedens.
(6373)
Oey.
(636.5) Maladie, se rétablir.
ma) Morbus, convaiescere. Legitur
Wimimi,

sus, Vide
;
Maladiç; infirmelas1, triste.
infirlnus, lassus, defes-
Morbus
tristis, mcestus. Legitur etiam
"t7'
Yn.
(6374)
etiam Yîi et YrÍ in eodem sensu.

T. uy. supl-à (2883).

*
Tso Ir SOÎIY.
(6366) n.* Insensé.
iTffilStultus, insanus, insipiens. x-tiën,
Vide illfra (6440); Fong,
;
fatuus,amens x-keou, canisrabidus;

-
teau-x, dolor capitis.
(6375)
Pie.

* (6367)

, Blessure. -ange
Yâng.Ulcère.
~* l c ère.

Tao.
ji
yfjSl
I
S (2891).
Vulnus vulnerare. Vide suprà
(Cod. XVIII, pag. Ij.)
(6176)
cus.

(6368)

Muet.
11
~.J~
Rechute.
Iteratus in eumdem morbum lap-
¿
~t~ ~t Mutus, homo qui fari non potest. Q^t sus, recidivus mor b us.Legitur
reci diviis morbus. etiam
Legitur etiaiil
Chzn,
antlqlll1S seu insana
x-my, ælugnla. CBn,
Yà. (6377)
mn, morb us antiquus
mor Ils seu lnsanabilis
-
(6369) in ventre.
Lassitude.
#i *
lt4:aef.

VS*,
Lassitude..
Vfjjj" Lassitudo, equus qui ex lassitl- 7Jt. Paralysis, nervorum
y t~ dine progredi non valet.
m.
roIl1.
Í-

Houan. v- Tlîn-x, paralysie.

Hozian, tera pars corporis paralytica.y


resolutio, dex-

Las,lassitude.
, .I°4/Clif,

sy"

1{
(6378)
Las, lassitude.

i 1
Extrêmement fatigué.

,(6379)
Hoey.. ÎMK#
Legituretiam
, Summè lassus summè afflictus.
A'b~ in eodem
eodem sensu.
^|'1
*
,v'
.n.OU,
Lassus, fatigatus, defessus, iassi-
tudo.

aMaigre,grêle.
t V
re, greal e.
Macer, maciientus, gracilis. Vide
(6387)

:IR Tching-x, obstructions.


Obstructiônes ventris, tumores in

Seo"U. infrà(6408). Kra.


1/- ventre velut in petram contracti.
-

21Videsuprà(6380). & (6388)

¡¡'1Jt,
Sorte de maladie.
Morbus in partibussecreris.Legi-
* tur etiam Oèy. Vide supra(6365).Item
Toûy. ~(93~3).
-
SeÓu.

l1(0
(6389)

iJb
Maladie.
.arO. Lassitude, rechute.
;
g fUBSF Morbus, infirmÎtas; aegritudo. x- Lassitudo, defatigatio iteratus in

Kouan. c..
*
kouâti, praefectus inutiiis, qui suo mu- morbuift lapsus.
C'v
i-i-an.
neri non satisrfacit. (6389his,)

Videsupra{6519), Ht|
Muet.
Mutus, homô qui ex infirmitate
Jv-Tl9
r loqui non potest.
Kiay, (6390)
(638J)
~N
~t -?.n:
Yb.
(6384)
Accusé mort de faim et de
froid dans la prison.
Reus famé -et frigore mortuus in
carcere. Legitur etiam Yt1 in eodem
*
7I
10 TRAITS.

Lassitude.
Lassitudo. Vide suprà (6378).
sensu, 78ii.

tt Videitfirà(6436).
(61gi)
*JI'
Itap Maigre.

,
Macer, macilentus, gracilis, te-
L8ng.
nuis.(Cod.XVIII,pas,18.)
T hA
TchSy. * <~

Videinfrà. 6465 ( )• Wi>


(639a)

fbQc
Maladie des chevaux.
Equorum morbus vel infirmitas.
(Cod.XVIIl,pageIB.)
Sang, -' ,
(638
6) i6m)
7
t
104:Clef.

T.
JJ*
Maladie
wy,
Ma.

~0'

œ
,.,

W/Jv

-
(6394)

l(oüan,
(6395)

y,
(6396)

Ouen.

i~Infirmitas
-
(697)

Tchlng. que
(6398)
IVide supra

Obscurité, obscur ;çasçfer,I


ensevelir.
0
Caligo.
sepelire,

Peste.
des yeux.

rg..)
Ocuiortifn asgritudo vel iiifjfïtffo'as.
(Cod.- XVIII, pag.

(6387.)..

obscurum ;
Pestis. x-yli:, pestis.

Maladie dans les os.

Tclîwg in eodem sensu.

JI'x-x, mouvement du pptils.


,
recondere,reponere.I
abscondere

I ft
in ossibus. Legitur quo-
r
I
I

I
I

I
I
*,
yjtf
,
(6403)
(6403)

Tenu.
(6405)

~K~
'IC
T.I
so.
(6406)

IJ
Weil

Yèn.

10
Infirmité.7®*rC/fj;
Infirmitas, quidam tumor;

F/W<?infrà(6438).

Lieou,
(6404)

rflfC
~~)~
, Tchy-xtinsanus,
Stolidtis, iiisipiens.
sot, insensé.
gituretiamTckiï,cicatrix.
gitur etiam Tchti', cicatrix.

(6407)
Maladie.

tudine recreatio.

Blessure.
-.,

Le-
çltbor
ex infirmitate rami-s carens.. Lggkur
etiam Hoêyy in eo d em sensu.7#

Morbus, pestis non magna. Legi-


tur etiam Tsay, convalescere, ab aegri-
tudinerecreatio.

Vulnus. (Cod. XVIII,pag, "!J.)

Maigre.
y
ols)'.

,
1
'Pulsûsmotus.Dicituretiam de Macer, macilentus, gracilis.
Sil. motu pulsûs sat trelnuIo. Legitur
etiam- Se in eodem sensu. SeÓu.
(1)399) (6408)

nt:.
Macer, lentus,gradîis, Maladie du gosier.
» Maigre, grêle.
nuis;cognomen.
-iiuis;cogiiomen. maci te-
dimentum
Gutturismor
Gutturis b us.
morb us. Hou
in gtttture. Legitur etiam
- ,
-
Ho' - -x, impe-
iiiipe

Tsy.
Hien. Kië/l in eodem sensu.
(6409)
(6400)

Uicère,
1> cicatrices. !I chaleur.
"t *1 Fièvre accompagnée de froid

-
Ulcère, cicatrices.
w33a Ulcus, vulnerum cicatrices. lla- et de
Febris cum frigore et calore; vlIlgo
x, scabies; tchf-x; haemorrhôïdès. Nio,
u °
Tchocing, Tà -tsè.
y a-pay-tse.

Ji(6401)
Cicatrice.
C icatrix.
ajL1^
flIB
°)
(641

Maladie, goutte.
Morbüs,articularis aegritudo.Fbllo"
Pân.
(6402)
---x,stultus,
i1PYt'
lzen.
(6411)
,'7" stoiidus, fatuns. Legit"1
etiam Tien in eodem
d sensu.
iI
lM/Clef.
JC~.L

TJ?Quies,
Y.
N

~t
~N~
N!
~~B

M~
~~M
]
»**
Tsj-nCtë
./Vp'V
ànge
jtfpra(6333).

*
(<5412)

Sèn.
(6413)

\tthtL
vjjJrlk.

Tclif. morbus

gm
?
(6414)

ouy.
Loîiy
(641

Videïnfra(<54.70).
5)

s,,
zen.
(64(7)

Êtrecoilvalescent.
~!-~~
l'
(64l8)
Plein.

C
II TRAITS.

Plénum. Legitur etiam Tchang.


Vide supra (6352)

Dyssenterie.
etirifrà(8pl).

Repos, silence,

Conva
I
Dysenteria; dysenteria inveterata
eum tenesmo. Legitur etiam Taf,

L'd
ii-luliei-um.
x-ly, écrouelles.
Strumæ, scrofulae. Legitur etiam
in eodem senSll.

se reposer. I
I
I

siientium, quiescere, ve- I


nerari. Vide supra (2006).

l
l1escere. Jo-yo-po-mién-hue'it,
Tv v v
::::::;i' Rlle-tsy-po-x tsié-yû-yên-fy-kou-keou-ny,
lc1heou. t
l' V V' ; 1 A - ,C: 'r 1.
eul-pd-tsd-y-tchujg-kûn-të : si medicina
oculos non perturbât, infirmitas non
cessât; id est, sine amaritudinibus et
multisauditu injucundis non potest
virtus comparari.
I
I

I
I
I

I
eTchây,17T
(6420)
(64z
~!~
Seou.

jjFJ
*

THSt
sv

*
)
(6421

(6422)

.t~J~
yoïïj"-
rr/I
ong.
.1.
(6423)

tj.
1m
I(yo.
JCfo.
(6424)
«,474)

Leôu.

?
(6425)

Jilt

(6426)
Phthisie.
Phthisis, febris hectica.

0)
L'vt x,toux
toux, tousser.
Tussis, tussire. Vide supra (1391).

Sèn-x, frisson.
Tremor frigidus
(XVM, pag.21.)
,
Douleur, souffrir.
summum frigus.

Dolor, dolere, condolescere. Vide


supra.(6304 J.

Avoir mal aux mains, avoir


les mains et les pieds de travers.

..,
Manibus ægrotans, manibus et
d'b distortus
pedibus do

Tumeur, ulcère qui rend une


humeur, excroissances de chair

Tumor ,
Leôu qui viennent au visage.
ulcus nianans
excrescentes in facie.
,
Legitur
Lu : kü-x, gibbus, dorso curvus.
,
1

seu astrictus ve i1
qui nec manibusaliquid capere, nec
pedibus progredi potest. Legituretiam
Kuein eodem sensu.

Vide infrà (6426).

carnes
etiam
104.'Clef.

TSY.

~tt J2E
'.JiL
Intempérie de l'air occasion- jftt Maladie.
jttt nant des maladies. SBcL Morbus, infirmitas, aegritudo, in-
~N~ Tchang.
(6:Í"9)
Aeris intemperies vel aer insalu- I
bris morbos generans.
v.,
AA., fîrmus.
(6427)
,II:
defectus.v
Clef. Maladie causée par un excès I 1H * Maladie dans le dos.
ryfljL de travail. I 1
JH-eCkft
Infirmitas in dorso. Py-x, virium^sjlà

II -
'7 Kîn Morbusvel infirmitas ex nimio la- I TLong.
A y
Tsf, (6428) bore proveniens. Legitur etiam Kiti I (6436) Tr.
in eodem sensu. I
\j]Lj £ Triste, chagrin.

,..
,,
12 TRAITS. Mœstus, tristis, infirmitas. Sien-
ouéy-x-tsoiïy,
A minimus defectus.
d fc

*
Slao.
Tumeur, gonflement, enfler, ((437)

At
fjfft devenir enflé.
v1song.
Tumor,inflatio, intumescere, in-
)an.ylae
f/'
suprà
'(6 (6371).
fi J
9jlj )
I I
Fluxions, tumeurs.
Fiuxiones, tumores. Legituretiam

(6465).1
641.9 Lieou ii\ eodem sensu.
Lieou,
(6438)

9 Vide infrà
Maladie provenant de lassi-
nlpouy. I Jyjgçttude ou d'un excès de travail.
(6430)
I
Infirmitas ex Iassitudine seu nimio
ao.
,
labore procedens.
tj~~ Jaunisse. I (6439)

A
,
flEB( Arquatus morbus icteros, flava I
biliseffusio. I Tumeur qui aboutit.
Hoang. I
yfrrVL

*Fo.
(6431)
Eruptio tumoris.
Pie.
r-.! Rechute.
Iteratus in morbum lapsus. Vide
sllprà(6389 bis).
I

9
j
I
!Jjft' ,
(6440)

) g~ttComitiaiis
ylj^i Epilepsie.
morbus

eii. morb tis vulgôKtng-


vu l bc,o'

-
(6432)
I
Hi veI f(ing-hiü.

Guérir
1':;
les maladies. I (6440

Morbos curare. I ~J~ Maladie incurable ou dont on

-LecÍo.
(6433)
I
I
ffgyg~ ne peut se remettre.
ey.
(6442)
Morbus è quo quis nequit conva-

;
lescere. x - jin, qui laborat morbo
insanabili homo inutilis,viiis, abjec-

).1.an.
Bouche de travers. I

fIJEtfr Os distortum, homo ore distor- I tus, malus. Usurpatur etiam pro Tèy.
JUty tus. (Cod. XVIII, pag.22.)
Vide suprtl (2567).
Oey.

* (6434)

Maladie douloureuse ; ,
triste
Erysipèle.
Erysipèle.
rifipl,
;
Erysipelas. Legitur etiam Tdti,

rens; ,.
infirmitas physica et moraiis
Souffrant. item

7J~
|
Tan
Tan, ulcus,furunculi pessimi
pessi i-ni *l,icte-
icte--
(6443)
Morbus acerbus seu dolores affe- ros, arquatus morbus ; item To, Ia-
T, tristis, dolens.
(6435)
-- bor, molestia, ira, irasci.
t
,04!Clef13 ET 14 TRAITS. a
JrJX
Gale.
Scabies. Videsupra(6284).
104:cief

Vide sl/pra (644}).


/(Ùfy y
(6452) Ts}.

*
Tan.
(6444) Douleur.
Dolor, cruciatus, gravis dolor.
Douleur, souffrir, sentir de Ii-rtSOll.
'lM
It
v
la douleur.
(6453)
Non g. Dolor, dolere, dolore affici.
(6445) ~MJ~ Cloutrès-considérable.

~~L~ Furoncle. Long".


i ),
Furunculus valdè
IIjril(6474 magiius. Vit/t'

i
"\7-
y/jp Furunculus. Vide infrà (6474). (6454)

Yonor, Écrouelles.
(6.(.t6)
/àriî Strumæ. scrofule. Vide sl/pr,)
v|T|AkKiâ-x, z~
^p-Jpfaim canine.
maladie du ventre, Lo g (64i5).
P',t.
fr,447)
Ventris morbus ;
famés canina
moraliter, pravum desiderium rei
alte-
;
(6455)

Petites bulles qui s'élèvent


sur
%fg;
* rius; moralis infirmitas.
x
lapeau.
Parvœ bullæ
in pelle

1.. ,
Féy-x) petits ulcères qui vien- Yn.VideSi/pra (6297)' excrescentes.
y|p
m
(6456)
-- nent sur la peau et qui, causent
des démangeaisons. Douleur fixée dans la partie
Louy.
f«448)
x
p arva
J-)
l, l cera in cute pruritum
ex-
7iiif- inférieure du ventre.
citantia. Dolor fous in inferiori
L t: leou..

h..;
Tchebu. parte ven-
Maladie dangereuse. Tiheou
(64;-7)
tris.Vide
T/" J sipi-il', 277.
(6 L' etiam
) Legitur
1
cordd'is perturb ationes item
'lflii Morbits gravis, pestifera lues. Le- Taù, infirmitas, morbus.
J'.
L gitur etiam La!¡n eodeln
etianl Laylw eo d em sensu;
sensu ; item
¡telll
!IËi
(6449)lePr°sus.
Æ Sot, insensé.
Stolidus, insanus, ineptus,
Maladie contagieuse. Tcky.P*^ens» infirmitas animi
i64jS)
insi-
non sufficien-
ter providi. x-tay, imprudens.

,
Morbus contagiosus, pestis
qua:
ÿ si.ne interruptione homines
inficit.

0P
((Í;Í0) 15 ET 16 TRAITS.

Ulcère qui coule.


JwLk Petit ulcère.
Chii,
Ulcusdefluens.x-yeou, valdè
tIs, interna inœstitia.
tris- 7 Parvum ulcus.
((,,¡51) Tsle.
(6459)
*Le
ày m-
104?Clef. \fC/L^ Démangeaison,démanger,.en-1

Lây. t
Tf.
Lépreux. T04-'Cifft

I
yjB>H
Yànlg.
vie de se gratter.
Prurigo, pruritus , I

prurire, sca- I

(6468)
l)rosus,vvu
Leprosus, ulgo Ma-Jong.

7y,; beifdi
Lang,
kou-tcliy-so,.d.
erium.
b -'d. desid
1.'
d
1-' ,- T.
x-po-xatl-stlo,
v 1.
\J;' '7,'
Tsayf-oû-mou, kieou- I
coram pâtre
et matre, socero et socru, prurigo non I
t
*
7nll Sourd.
»

Ledo.
Vide
(6433).1
est scabenda.

suprci
I

Long.
(6469)
Surdus. Vide infrà (8388).

,
j
Frisson.
(6461
17, 18, 19 ET 21 TRAITS.

°
7/iJk
Sen.
Tremor frigidus, ut in febribus. I
Vide supra (6333). I
I

I
fi ; bus
Dartres vives.
Inlpetigines, humor saIslls, mor-
(6470)pens ex una
Sïèn in allam cutis partem ser-

:.
(6462) transferre,
ferre, mutare.

10.
vJlu
, ,
Jjrrtfê:
Tong
» Douleur, souffrir.

sllprà(6304). YnGutturis
Goitre,
Dolor dolere condolere. Vide I
(647o) pens; trans

GoÎtre, tumeur
tUlneur qui vient à la

I Yng.G-titturisheriiia,tumor
hernia, iiasceiis
tumor in
nascens iri

lu
(6463)
montanorum antenoncolli parte.

1i
(6471)
Obstructions, maladie ou hu- (Cod. XVIII, pag. 27.)
meur amassée dans le ventre.
Obstructiones, morbusseuhumor ÇIqq Maigre.
'.1.C Lnb.. ventre coagllatus.ùe
(6464)
(64(4)
in 1
r
('vX morbus
sanguinem
- J ?&. Macer, Inacilentus, gracilis.
quo quis macie conrectus Kil
bibere appétit.
)
(6472

'i
,fi
.,)1.
Toify.
(6465)
Douleurs de cœur.
Cordis dolores, morbus in parti-
bus secretis. (Cod. XVIII, pag.2.6.)
JjpTt1

py
(6473j
Se mettre en colère, avoir de
IUt l'aversion, abhorrer.
Irasci, abhorrere,urgere,compri-
mere, vexare.

Aj* }_Loiiy-x,
• ^rffcfcV écrouelles.
Scrofuiae,strumae. Furoncle ou clou très-consi-
Scrofulx,strumac. x-tchoang, dérable.

-*
x-tc sero-
scro- h o-aiig
,
fulae.
Ly. YôngFuruncuius valdè magnus.
(6466) (6474)

Ho.mitûs
(6467)
Maladie causée par un trop
grand vomissement.
Ex nimio vomitu infirmitas, vo-
morbus. Tlin. n
Toiig-x,paralysie.
7jffft ParIysis, pars sinistra corporis

(6475)
Paratyrïca*
tCleF,
1
-h
;1
Tsy.
.,
-"-'---'"
-

^1
^100
Tzen.
(6476)
piens, fatuus.

supra(6473)'
(6477)
Irasci,
,
Maladie cruelle, goutte.
Morbus acerbus articularis

,
Se mettre en colère.
abhorrere
mor-
bus. Fdng-x, stultus, stoiidus, insi-

urgere. Vide
Ga
Fil. menter. germinare,
(6482)Producere,

dimittere

x-mlng,
A

gare
;
;
;
-7
Produire, pousser, mettre de-I0bcClef.
hors, paroître, se produis,fer-

(648z)Producere,gerIninare, emittere,
emittere Po.
P/f.
erumpere, fermentescere, procedere;
ver et aestas.Ta-x, mittere, legare,

;x - touan, exordiri x - Afl


irasci; x-chy,sagittare x-chy, jurare;
l'
; ; - to ; -
c i arè explicare
youe
v -
1.

x, lnul
A
x-yaïig,
magis
x ping,
evul1-
,
n

- ;
e
ægrotare -pang,
œ grotare ; x pang, pin g uescere; x - tsy,
pIn guescere
velx j
tsâj, x-jy -.febrelTI
; - ditescere

£J e
pati sse x - leào, res jam innotuit ;
CV-e CLEF.

Jt
LEF
10Clef.

/V V
CLEF de Iélévation
évation : éléva-
e l eva-
py-x, ventus frigidus; x-kouâng, lu-

1.. -
cem spargere; x kif, assequi gradum
iitterarium quem vocant Kùu-jîn
v' À ; x-
kia,assequi doctoratum seikgrad-Llin
tion, ascension; monter,alier,
Tsin-ssé;x-plng, milites
; ;

IH
r
Vl Pov marcher. cogéré x-
¡
pao, irasci x-ky, exsurgere.
(6478) Clavis ascensionis : ascensio
; as-
cendere, ire, deambulare.

I CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.


eVI.e CLEF.
1 4, 5 ET 7 TRAITS. mCL
»
¡::::J
E F
cheur, blanc, pur.
de la blancheur: blan- hR
106.'Clef.

Caractère du cycle, lequel est


employé pour marquer le temps;
Pe,
(6483) purum, mtidum ;
Clavisaibedinis albedo, album,
:
sincerus, sine fuco.
Pt,

I;
Koïiey. considérer. Ptn-x, superiorialiqùid significare;
gS

; mîng-x, l,; d.. l'


I
(6479) Littera temporaria ultima cycli
considerare, examinare; reverti, ire.
A
c l arè, distinctè;
ciarèintellexi
cupatione; x-x-lay
,
, ming-x-
A leào,
sine oc-
x - x, gratis
-ty,
absqueulio
negotio, oblectamenti causa, veni;
cheou-tchîng-kiâ, è paupere divitem x-
Vide supra (6479). fi.
fieri, tay-x, p l1aneta Venus;
V A -x,
ïriîjig
po-mmg-x, clarè-neintelligisi
S Koïiey.
((480)
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.

ITin
I
mûrir Monter, augmenter, ajouter,
beaucoup.
Ascendere, augere, addere,
ma-
!A 4 TRAITS.

citur «481)
(6481)
~~scere;mu l tùm. x-x, operaiiorum
muros erigentium voces fông; -x
fl-
de anno fecundo etbona
di-
d.
; R
W Cent ; ; surnom.
Numerus centum
,-
B x-ko, doctoris gradum
messe
assequi; x-ky, cognomen. x-
siiig, plebs. Legitur etiam
Pe, Me, vires
subire, solium conscendere.
(6484) exercere, conari. -
p 1rs
II
106!Clef.


t!t
JÈJi
sao.
(6485)
( 4 S)

*T)L
l'
Couleur noire.

praesepe equorum
ita dicta
d'
;
homo viïis conditio- I
Color niger

;fi..
qui equorum curam gerit.Mà-x, I
-
x chu, quercus, I
quia fit tinctura nigra ex I
;
glandium cratere xrli, justitiae mi- I
nisterii gens viiissima. Legitur etiam I
Tsao in eodem sensu.

Vide supra (6485).


I
I

t:
HAf
;
imperator
; x - heou,
gina sâihx, tres primi

;
iLeratrix,
re- rot,*
imperatores,

x-x dicitur de magna majestate, de


corporis habitu majestatis pleno et Pl.
vaidè splendescente item de homine
votis suis frustrato. YÍÎ-x, quidam na-
;
vis tcnallg-x, vaidè splendens.

Se conformer, s'accommo-
der, s'assujettir.
Conformare se ad aliquid se ac-
m
scilicet, Fo-hy, Çhtn-tiotig, Hoâlls-tf. Cl

I
Tsào. -
Kouey, ,
commodare, obligare.
(6486)
I (6491?>û') °
Figureextérieure.
lU
Mao. Exterior figura vei faciès. Videillfrà
5 X 10 TRAITS.

(10,395).
If/'
Mao.
g
*
Couleur blanche.
I

Clair,,
(6487)

, ; Albus color. Legitur etiam Kiào in

9 ,
JSJV~

Tÿ.
Ciarum
scopus
manifeste, vrai
manifestum
but.
verum ;
meta; stella in equi fronte; I
nymphœac fructus. x-jêti, manifesté ; I
I
I
Pl.
(6492)
eodem sensu. (Cod. XVIII, pag.j^.,)

Haut, éminent ; rivage.


(6488) 1v quàm
.X - CIlY, , certissimèè ; tchong
1
-
x, I j 'Altum, eminens;littus, aquae ora;

;
scopus. x, pronominibus postposi-I
tum, facit possessivum v. g.ngo-x, I I
Kao, ; ;
fTuminum ripae ; nomen montis, item
tympani progredi clamare, signum

;
meus; ny-x, tuus.x, substantivis post- I
positum, facit genitivum v. g. jtn-x, I (6493)
,
dare veluti per tubam, vei vocem, vei
campanam. x -yoiïe luna quinta x- ;;
;
hominis. x, verbis postpositum, facit I
participium v. g. ngay-x, amans. I
kou,quoddam tympanum Iongum
x-mên, porta exterior paiatii.

Fleurs. I
RU
Pa.
Flores. Vide infrà (9066). I
I
t~cens;
jgj-JU.
,
Très-blanc, clair.
Valdè album clarui-n, splendes-
lunae splendor.
(6489) I Kïcio.
(6494)
Tous, tout, ensemble. I
y a Omnes, totum, simui, uniformi- I 5m
Isupra(6493).
Haut, éminent.
Â'z~. : ter. Y-X,omnes, summatim. I Altum, excelsum,eminens. Vide

(
# t
649°)

,;
Roi; grand, beau, droit.
;
I
Kiio.
(6495)

.:::.::..
Hoâng,
tum;; Rex

rietibus
magnum
rectum facere
pulchrum, rec-

aditus ad sepulcra ;
domus sine pa-

mixtus exalbo et flavo; adjectivum


color
1..1
nŒ.A
Hmf2 Album,
Blanc, net.
nitidum, munduID.pu-
(
rum. Vide infrà 12,260). Legiturquo*
(6491)
cceiiet ejus spiritus. x-ty, vei x-tilii,
-Hà o. que Kào,cognomen.
(6496)
Nom
-Iatj
,l(:Ckf

e.

*Jt
(6498)
S U
ftoïian.

trr'f.!%~
(6499)
H
J.
JL~
'J.Jlt
u
(6497)

'*

Blanc.
SY.,

ang,

|fef
Nom de pays.
Nomen regionis. x-kung, quidam
mons in provinciaKidng-nân. x-hiiing,
ve l1 x-tong, antiquum.nomen urbis

est in urbem Ngâti-king.

Couleur blanche.
b.
Ngân-kihg; x-koue, regnum antiquum,
regnante familiâ Sôtig, quod mutatum

AIbus color. (Cod. XVIIl,pag.jj.)

Album. (Cod. XVIII, pag.jj.)

Clair,évident.
,
I

I
I
I
I

I
I Hiao.

I
I

I
.-
Apfl
H~&
V
rjnv

'%o.
Hia
ra
(6jo5)
(6505)

¿;a
'!;c
(6506)

j~jtj~
R ~t**
Yë.
Z t-»
(6507)

Jtetfo-
vieillard
Clair, manifeste.
Ciarum,manifestum, patens,ve-
rum. Vide supra(6488).

Blanc.
Album, clarum, patens, manifes-
tum. (Cod. XVIII,pag.36.)

Ciarum ,
Clair, pur.
nitidum ; herbarum et
arbprum albi flores.

Cheveuxblancs des tempes,


dont les -cheveux com-
LOÓ.'Clef.

R
Fr.

H OÉf P,0/« mencent à blanchir, chevelure


Clarum, patens, evidens, mani- I blanche; blanc.
HH festum. I (6508)
zao,
H" I Capilli temporum albi, senex ca-A
album""
B (6500) I
;
nescens; canities, canitudo;

K 1&
~m Brillant de la gelée blanche et I
candidum magnus venter. Legitur
delaneige. I
etiam Pô in eodem sensu,

H Ngay. Pruinae et nivis aibedo. I 6Q Blanc.


I H-~t Album, res alba et limpida; cog:
H Blanc.

,
Hao.
"LI' nomen.
H| pipi Album. Videsupra{$9 1).j (6509)

/(èlO.1 Clair,

il
| brillant.

B t Lx ,
Ciarum, splendens splendidum;

T
n~~J~J. Blanc. lapillorum pretiosorum aibedo.
Kzao.
t HXc Album. Videillfrà (6509
m~~N)tt
jtjtt llào. 12,260).fCW.XVIII,
) ~Co~. ~~7/7,
0 ~j.~f.~
pag. JJ.)
et (651°)

(6503)
IjpY
*
Couleur blanche et claire.
Hyyp Color albus, clarus et nitidus.
À 1-4 TRAITS.
jjÇT (Cod.XVIII,pagejÓ. )

p
(6511)
M Couleur blanche.
ijLBli
Albus color. Legitur etiam Miao
laD.
ftf |j Couleur blanche.
Color albus.
Piào, (6504)
in hoc sensu. (XVIII, pag. jj.)
Ydo.
(su)
â
106!Clef. IJ, 17 ET 20 TRAITS.
||4i Vase fêlé.
, lt
io7/cief%

-
HyVr

Pl,
Vas fractum vas cujus partes
pi adhuc non suntseparatae.

"VvYe.
J~JM~ Clair, pur.
dum. Videsupra(6507).
Clarum, purum , nitidum mun-
muii- , (6519) Y,

(6513)
Vide suprà (6507).

jfa| Cicatrice.
Cicatrix, vulnerum cicatrices. Vide
ftt
ÛBfe Perdre sa couleur; plumes de
différentes couleurs.
Pil,
(6520)
supra (62.81).
morbus.
Item x - tcha, narium

Piao
Lao,
Colorem perdere; avium discolo- le* Peau très-fine.
a/y
S
-
(6514) res plulnæ; res non benè tiiicta.
Cuticula, pellis tenuissima. Vide

Tchen. itfirà(65-29)-
Couleur blanche.
APt (6520
Albus color. Legitur etiam Tsidi
in eodem sensu. .¡.. Las, lassé,fatigué, abattu,

*
TSlO. '-
(651J)

.,
JDJX. épuisé, harassé.

-
Lassus, fatigatus, fessus, defessus,
*Filft clair.
Blanc,anc, air.Bl cl
(6p:z.)ciefatxgatus,
Kouey, viribus
defatigatus,v omnino
i ri busomn destitutus.
i ii'o destituttis.

'T" .Æang,
Album, clarum, splendens, spler
descens. (Cod. XVI/l,pag.JÓ.)
(6522) yidesupra(872).

• (6516)
7 À 10 TRAITS.

«Kiêou.
1
jo~/C/~
IAr JHÇ
PJ'YPf.
(6517)
CLEFdeladepeau
CVI"i.p

la peaupeau :
cuir,écorce.
peau,
CLEF.

Clavis pellis : peIlis,


tex, peIS
J2LI4

» cor- th t~
corium

d'- concinnata. Po-


Il" nondum Pvf
(6S3)

~~JF~~
Ballon.
Follis. Videsupra (4790).

Fourreau ou gaine.
Vagina. Vide itfirà (12,084).
x, decorticare,peliem detrahere. Sido,
(6524)

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.


{tftff* Oter la peau.
i>\JXF
3A6TRAITS. rr:"
naiibus
Tien.ila ;
Peliem alicui rei detrahere, co-
rium exuere id quod à septentrio-
A
m
1Nt Fluxions, tumeurs, humeurs;
carquois.
(6525)

tbk
l i b us IcItur
diciturx-py.

Tambour.
Ouân.
,
Fluxiones,*tumôres, humores
pharetra receptaculum in quo sa-
;
1
li/y Tympanum. Videinjrà(13,191).
(651s) Kou.
gittae reconduntur. -
(6526)
Ji Espèce
I
?

pf.
tCleF.
JQBf
pf.
(651'7)
d'ours.
Species ursi.
I
I
I
I
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

3 ET 4 TRAITS.
zog."Clef.

Jnl
Mlllg.

.161.
#Ji *
Plat, bassin.

1
j~wpy
Peau ridée.
Pellis crispa, qualis senum. Fa-pe, I
e.
Lanx, catinus, paropsis, pelvis.
(Cod. XVIII, pag.jj,.)

*
ICi
miéll-x, capiilis albus, pelle crispus. I
Tseôu. I (6533)
[ (6528)
I

13, 15 ET 18 TRAITS.
I
mL * Sang.
; sanguis qui est suprà
El
Sanguis
cor. Hiày-x, cancrorum interiora, quas
-
Hoano., comed
I ?*! -~
t tPellicule très - fine qui existe I (6534)
duntur.

I t~Mi? entre la peau extérieure et la I

B
chair.
Tchen. I
|
Ecuelle, vase dont on se sert
,JfII. également pour boire ou pour
(6529) Pellicula tenuissima quas est inter
E pellem et carnem. I manger.
u
-VA
(<>535)
-
Scutella, vas ad bibendum et co-

t
IHk iijulîf
01? Carquois.
i s.
Pharetra. (Cod. XVIII, pag. Jg.) I
I 1 med endciUITI. Kun-yedu-x-ye,
- , mîn-yeôu-
A A
chouy-ie : x-fang, chouy-fâug; x-yoitêij,
chouy-youên : rex est veiuti vas, po-

Tif.
(6529bis) I dratum, ;
pulus veluti aqua : si vas est qua-
aqua est quadrata si rotun-
dum, aqua est rotunda.
tt HA Cruel. I
Videsupra (6535).
H *X
Pdo. Crudelis. Vide supra (3978). I
linoUa
Yu.
(653°) (6536)

tt
Peau
H X
épaisse
B Kièn

I
03î,Clef
JIlLJUlt
CLE
(653
épa i sse qui est sous la
plante des pieds.
Peliis crassior sub pedum planta.

CVIII.e CLEF.

F
Bfli

.DîL
1
p-y
(6537)

Tchao.
(6538)
Coupe, verre.
Crater, cyathus, patera, poculum.
Vide sZ/prà (4106 et 4240).

Vas. (Cod. XVIII, pag. 40.)


1

1t~ Ming.Clavis
des vases qui servent
à boire et à manger : vases.
vasorum quibus utuntur ad
m tJQ

Tchong.
Vase vide.
Vas vacuum.

(6532) bibendum et comëdëridum : vasa.


(6539)
108/Clif. Plat, bassin, vase, petit plat, *)
ln Coupe, verre. J°S-'Chjt

JIlL 2fIfL plat


uAt. à servir les viandes.
Paropsis,
Crater, patera, pocuIum, cyathus.
tnt
.1.-en,
, i scus, pateiia,
Parop s i s, ddiscllS, patella, patina,
IIIBé
Fân.
Legitur etiam Fd/l in eodem sensu.JJH
(Cod. XVIll,Pag. li.)

*
Ming. orbis labrum, pelvis, lanx, vas lato
(6540) {6546) tng.
labro, vasa in quibusflores plantan-
tur, item quae manibus vel pedibus
lavandis adhibentur et quorum aiti-

,__df-
Videsupra(6546).
tudo latitudinem non superat.
Fân.
yi*
D. Couvrir.
Operire, cooperire, contegere.Vide
iifrti (9120). Item iegitur etiam Ho.
(6547)

/ZtXîiPetite
fu 'écue l le.écueîle.
Parva scutella, patera. Videsupra
(6541)
Kâyay.
.Il.
Vide Ù!fra, (6549). | Ouàn.(432 9). (Cod. XVIll,pag.jj.)
Ouan,
jrtU Plein, emplir. (6548)

~-, Plénum, implere ;; ;


superbus no- 1 Couvrir.
men
A ty,jtn,
Yng
Yng. ,'.If
clun, 1.
k l,, ,
cujusdam regni
cognomen.
",¡vI'-~/
l'-k'" eûl-pô-hy-x
1A kiui-hy-kiïïn,
-
Tien,
;: Ho.
.ml. Operire, contegere; quidni! quare
110117.cognomen.
gnomen.

-
(6Hz)
(654*) 1 {y
kien-tche-ssé-tchy-fô-x 1- ",¡'
tse-oû-tchy-eûl-y
U"
cœlum, terra, homines, spiritus, gau- (6549)
dent humilitate, non gaudent super-
biâ; humilibus dant felicitates, et su-
perbos odio persequuntur.
v/iV
1Ngan** ; ;
Pelvis plénum
dans
,
Bassin, plat; plein,abondant.
abundans exun- ,
vas latum et non altum. x-tsf,
quoddam vinum.
6 TRAITS. (655°)
5 ET

— Finir, achever.
«
gti Vase.
Vas.Videsupra(6538).
1V
.tIDa.
TsIn.
Finire, compiere, exhaurire. Vide
infrà (6567).

(6550
Tchëio.
(6543)
=1.f
*
Videsuprà(6545).
augmenter, être utile;
'^llV beaucoup plus.
Ajouter, J1114
y,

Y.
(6544)
mu l to magis ..,
, ;
Addere, au gère,utHitatem afferre;
quinetiam
L'
vas ple-
num; VIglJltI quatuor L.ea>ng.Lry>
1
L'-x, ve xi1
tsin-X, utiiitas, elllolulnenta, usura
YeÓu.
(6552)

jw
<1=1
Vase, boîte.
Vas, pyxis, vas operculum habens.
LYêii-x,
l
I
quae vulgo dicitur ly-tsién; hô-x, quid vas salinarium.
prodest quid attinet l m.

tmrt
Petite écuelle.
Parva scutella, parvum vas, item
|
m:
(6553)

»,
Ecuelle;
p

; ;
Scutella
casque.
gaiea quoddam vas quo
Bonzii utuntur ad eleemosynail, pe-
y.Leoil.
eou.
(6545)
vas ad transfundendam aqualn ido-
neum. (Cod. XVIII, pag. 41.)
(6554)
Kofiey.
Kouey tendam.
tend am.
IOS/Clef.

llIt
:t:.
/y
J)1)~
Kuén.
M'}!S'(6555)
Ecuelle.
il

Scutella. Legitur etiam Kuên in


eodem sensu. (Cod. XVIII, pag. 4.2.)

Couvrir, couvercle.
I

Mmg.
MA~
Carnis
Carn
.Lan..ilA"
(6561)

~r)~
Suc de viande.
is infrà (6577).
succus. Vide iifirà
succus:

Couvrir, couvercle.
((3577).
108:Clef.
JIll
0

.JI[I..
Kay.
Operire, operculare, opercuhun. Operire, operculare, operculum.
J\.rzy.
Vide itfiià(9120).
KAy. Videinfrà2.o).

c
(6556) (6562)

7 ET 8 TRAITS. jr/à Boîte, coffret.


1

i Pyxis, arcula. Vide suprà(5186).


Sorte de vase à l'usage des Ld'.

--ù "-! .fiIL..sacrifices.


t ouUcrificiis.
(6563)

t
I

g
Quoddam vas quo utuntur in sa- Petite écuelle.
I (6557)
infrà (75.98).
Ville
Parvascuteila, vasculum, Legitur
j[
H Jgy
Sorte de vase dont on se sert
dans les sacrifices.
Tshn
(6564)
etiamTc-hàii et
(6564)1«101'1proftiii
non profunda,
d a, sed ;
Tchen, scuteila parva
ampla; crater ad
se d ampla

B
Qtioddam vas quo utuntur in sa-
Kouey. crif^cijs.Videinfrà(7585). m
1an.
m't
bibendum Tcha.

Videinfrà(6577).

K 4-tK Abondant, grand, beaucoup,

ing. ; , ;
B /irri^ long; fleurissant. (656)

,
H

H
M|
HB
China
(6559)
Abundans
iongum
Y, florens
magnum , muitum
cognomen. Fong-
messis opulenta; x-xv,pacis
pus. Legitur etiam Tchîng, capere
tem-

continere in loco; aliquid in vase re-


condere, in vase rem reponere; sege-
,
Of]
M;ns;.
tirrt
x,
j.yrz
(6566)
Pej- r*
Se jurer une fidélité mutuelle.
Sibi mutuam jurare fidelitatem.
fidem juratam fallere : anti-
qUÎtùs hoc juramentum irebat epoto
animaiis, quod vivum sepeliebatur,
sanguine, quo priïis,loco atramenti,
H
Vol,
tes in sacrificiis oblatae et in suo vase utebantur ad conscribendam jura-
^Hj repositas; quoddam vas.

prendre. ; ;
menti formuiam. x - chii., çonjura-
tionis caput sié- po-x, gratias ago
; -
HgTTB voler,
Ttio. bus x ly,
infinitas x - sitl, toto corde
;
totis viribus x-tsihg, suis cupiditati-

Tlzo. ;
Furtum, furari, surripere. Furtum
distinguitur in tres species parvum. omnino indulgere. Legitur etiam
H ,,
mé diocre, et magnum : parvum di-
MÓng:x-tsïu, nomen cujusdam fluvii.

; x,
(6560)
citur Slao-x, vel x-hjo/,
1 et est rerum

H
~~B

H|
externarum furtum mediocre seu me-

;
dium dicitur Tchong-
hypocrisis
-
vei x-mwg,
magnum dicitur Td x,
seu x iso, et est intrusio unius rei
pro alia, ut equi pro bove. x-tedu,
; ;
-
furari tse-x, iatro kiàng-x,grassator,
latro violentus.
- L..
.^l|v
tuin,
9 ET 10 TRAITS.

complere

sili.Legiturexhaustum,
TSl1l.
(6567)
, ;
Finir,achever, vider; tout.
Finire,

r~~ in eodem
Tsîn d
exhaurire

etiam penitùs, omnino.


to-

sensu.
08,11Clef. ,rH» Finir, achever. I tdjçft Laver ses mains./0^c/ty;
JJIl-1IIt Finire, complere, exhaurire. Vide I w*? sensu.,
Manus iavare. Oiïo-x, Iavare. Le-
sllprà(6567). gitur etiam Kouan in eodem
Kotïaii iii eo d eji-i sensil.
jf SIn. I Rouan.
Ming. (6568)
I (6573) Mina,

titJLu Examiner, rechercher, consi- I 11


jç-
rare,Vi
rare, videre,
ere,su
Examinare
subditos
ItOSvIsltare;
,
dérer, voir, visiter ses sujets.

vis i tare ;
I
investigare,conside- I
eu- III
cu-
LU.
Vide supra (5186 et 6563).

ilv
(6569) (6574)
ram gerere. x -lao
carcer. Legiti-ir
1 '«

gubernare , examinare
,

;
etiamIiCiéti, aspicere, intueri, videre, I

nomen prxfecturac; qui equorum re- I


spéculum
I ; *
Couvrir.
XVIII,contegere,
N. (Cod.Cooperire, abscondere.

A
-
gis curam gerit : x sëng, vel tsdy -xJ page 46.)
vel sieou - tsay litteratorum gradus I
(657J)
apud Sinenses. I
J1
Ilff
Se jurer une fidélité mutuelle.

/jS
t~~t~ Plat, bassin.
Discus, lanx, pelvis, pars inferior
I
I
Sibi mutuam jurare fidelitatem,
(6566).
i,
pcano vasorum quae habent operculum ta- ; I\I iwing.
(6576)
Vide suprtl

quibus vasa, fercul a seu Tcha


bul ae qui
bulæ
())7°)
;
asportantur qui.etus ;l.aetari. x-yeou,
~Bd~ ~L Suc de viande.
vagari; x-houân,hospitem hilariter
detinere; xf-ey,vei x-tchil, viaticum, tE!—— Carnissuccus, quidam conditura
pecunia pro itinere vel vita transi- exsaiigiiiiie.
°
<-r
Tan.
; £
Â
vacare;
genda necessaria; x-Jo, voiuptatibus
x - Olten, percontari ao - x, (6577)

aedem semotam ad animum iaxan-


;
dum construere x-sy, tibias decus-
sare; x-kou, primus homovei homo
fabulosus quem Sinae rerum auctorem
11l.
t~~

atrum; ,
Four, fournaise; noir.
Furnus ignitabulum ;
vas ad ignem continendum
nigrum,
;
;
fingunt x-yng, castra. Legitur etiam
Lou,
(<s578)
macula nigra in ocuIo; quidam terra
nigra; locus ubi vinum venditur..v-
oua/l in eo d em sensu.
meou, régula, exemplum; toÜ-x, co-
.)::f: moedus, peritus, item regnum quod-
;;
m
il *
IB
Manger.
Comedere; epulae quae fiunt ab
dam yô-x,carcerum praeses; teou-x,
cranium teou-x, exteri quidam.
hora tertia ad quintam post meri-
PÕu.dienl. (Cod.XVIII,
(.6571)
pag. 46.)
fil Sorte de vase.
«
Illl Speciesvasis.Videsuprà (6572).
II ET 12 TRAITS. Kou.
(6579)

-}.
Prj
Sorte de vase. Frapper.
J:a;tL Species vasis, vas calorem con- 1iÍi: Percutere; nomen terras; flexuo-
Kon. servans ad aliquid caiefaciendum pa- sum iter in montibus, mons oblique
ozi, Tcheou.
ratum.
ratulll. se extendens.
(6572) (6580)
jov-cief.
108.' le,¡.
M Chairs hachées menuet-assai- JOj,'R Clef.

HTM ,
sonnees. I
JIlL <J*~ Carnes minutim concisae et con- II CIX! CLEF.
Ming.
Hay.
(6581)
dit.. I
8=1
tll CLEF des yeux
voir.
: œil, yeux;
M,

\/t=t Bassin. I
ïM Pelvis, vas ad lavandum;navem I Clavisin ;
l
j J *~ per sicca
Tcing,
; à quatuor par- I
impeliere
tibus circulatim impeliere. Legitur
(6S8?)v*dere,
oculorum : oculus, oculi
aliquidocuIos firè, as-
pectu indicare quod quis verbis non
t
:

1
j (6581.) etiam Tahg-x x-to, arrogans,arro- 1 potest exprimere; retis Inacula..Kaflg-
ganter respondere. I x, compendium rerum praecipuarum
J
in aliqua scientia; tiâÓ-x vei x-lô,
index in iibris; ty-x,
- x , thema; x-kïp
x-h-iê,
S I
13, l4, 15 ET 24 TRAITS. vel x-hid nunc; hoilig-x., species

A
calicis; hôiiex, quaedam herba; soù-x
;
numerare tsïé-x,particularia seu par-

H
j~
ill
(6583) Ngoti
Couvrir.
Cooperire
dere.
, , contegere
suprà(6575).
abscon- I
I
I
tes subjectivae philosophiae; Titn-."(,
nomen cujusdam montis.

Hày,
I
CARACTÈRES JOINTS À LA CLEF.
I
Videsupra
stipià (6581).
Vide
I 2 ET 3 TRAITS.

(6584)

tiàV Dur, solide, fort; fosses où I


A-
AFI Œil.
Oculus, ocuii.Videsuprà(6589).
CD
)j~
J
H , £àu le sel se forme.
,
MÓ. (Cad.XVIII,pag.^.)

H|
H
B
M
- (6585)

chaleur.
Hiào.
Durum soiidulTI, forte dura- I
bile; foveas in quibus sai perfici.tur:

Vase propre à conserver la

Vas ad calorelTI servandum ido- I


I
I
(6590)

Hf.
fi 1
n-
(6591)
Regarder en haut, tourner les
yeux vers quelque objet.
Suspicere, apertis oculis in ali-
quid intendere; medicina quaedam;
neum. Legitur etiam Leao in eodem I nomen cujusdam fluvii.

L
(6586)
WB sensu. (Cod. XVIII, pag. 4.7.) I

m
|^B

)
(658
6587)
ff5..
1ta:
Videsuprà(3209). Item reumus- I
que ad sanguinem percutere quae- I ;
®É dam herba ex qua elicitur color viri- I
dis; quidam infirmitas.
Hu.
(659)

*
Vide sllprà (6591).

~~B
HË(65SS)
Kan,
JT3
*umParvum- (Cod. X-VIIIpag. --
Petit verre.
Parvuscyathus
XVIII,pag. 48.)
^.8.)
vel scyphus, pocu-
f
t—t
/"
Mong.
(6593)
Yeux sans prunelles.
Oculi sine pupillis. x^fôtig, turbo,
ventll vehemens.
lOy.f:Clef. Droit, sincère,vrai. M~~
v
Regarder avec haine.
R 1Fi Rectum, sincerum, verum, rationiI Respicere cum odio. Usurpatur R
yoi?.'c/ty

bj

-
Tchy.
t::J
Mo.
Tchy.
qui ni- I
consentaneum; non curvum;
do val1or,pretium.
abscondit;
h"l b °
etiam pro Pan.
I
I
suprà (6599).
yy.~
(6600)
Vide

M",
(6594)
81.f.ÿJ Vue foible.
4 TRAITS.
N7 F Hebes visus, o.culi debiles qui ad
tjjL~ ft remota non pertingunt, non nisi
Jj::¡
Regarder alentour.
Circumspicere, oculi magni ; no- I
I m
1. sy,
(6601)
'd
prope ad mota cernere.
etiam

tTr~~
men cujusdam regni. Legitur
Haéii,Videinfrà (6646).
TiAt

Regarder légèrement.
I

I
1rlun.
Espèce de bouclier.
Species clypei. Meou-x dicitur de
Chiin illo cujus dicta non cobeerent, qui
.J:f}I (6602)sibimet contradicit. egituretiam
coiitradicit. LLegitur
m. Aliquid leviter aspicere. Vide ilifi''¡
(6655 ). et in eodem sensu
Yi/Il
etiam Jrlll
Jiiti
; item Tun

g
,
I cognomen.
(6596)

,
:Jd:I Réciproquement, mutuelle- I JfX Voir, regarder.

a'-')97
>1*H

-ment, l'un l'autre, ensemble.


s,597)
I
Mutuo, invicem,vicissim, simul, II
una, ; matena ex qua: ad,vertendjum
est, quod x non semper significat ac-
Min.
(6603)
Videre, respicere, aspicere, in-
tuerie (Cod. XVUI-VS- JJ-)

;
tionem ex utraque parte, sed sufficit
ut actus tendat in aiium v. g. x-
AieÓll, petere ab aliquo ; x-te, alte-
Vide suprà (6603).

rum alteri mutuo placere. Legitur Min,


;
etiam Siang, auxiliari intueri; assi-
:
miiari, similem esse tsàJ-Xl supremi
consiliarii ; hîli,x, faciès exterior seu Ort
(66o4)

Clair, évident; splendeur;


respicere ;
figura; x-Iung, exteriorem figuram
t
x-lung-pb-ju-x-sin potiùs
attendenda interiora quàm exteriora
J:I.J1 examiner.
MJt
(6605)
g
Ing.
Clarum ,; ..11,
evidens manifestum
1 d or examInare, i l iustrare
sp len in- , ;
;
faciei x-yoîie, septima iuna; x-pâng, telligere. Fâ-x, clarè explicare; x-
-
auxiliari, adjuvare; x kÕng, tituius
honoris; tiel-ii-x,coeli auxililun. teliectualis ;
pe-leào, intellexi; a- - te, potentia in-
x-jy, ;
cras x-nien, anno

-11 venturo; tsông-x, ingenio


mo-x, oculorum fulgor; x-pe, pü-x-pi/
promptus;

Vide infrà (6690). intelligis-ne! ICy-x, Venus planeta.


mu. 1J£:
(6598)

Hïl Regarder de travers.


i-^l
Examiner, considérer.
Examinare, considerare bonum
reddere. x - tchëi, discutere. Legitur
,
t
SIng.
PfTi
p.ran..
ft
jusd, am
;
Obiiquis ocuiis aliquem intueri,
caput vertendo respicere nomen cu-
(6606)
etiam Sèng, parcere sumptibus, par-
eus;; provincia : x-ssé, inconvenientia
599 K'
d arboris, item cujusdam
d fluvii.
fi
Kou-x,seriam curam gerere; x-oudng,
cum desiderio exspectare.
,
-
•-
;
evitare x-hwg, supplicia imminuere;
.v-kien, imminuere x tchjng, urbs
metropolis provincial.
-
Voir,
---
I,
PI
Mo.

p
à
|rI
^|1
ing.,clef,

Oculi.
~N
M
~t
Feou.

M"Legitur
Oculos
(66o8)

Nzang.
(6609)

rljrt
fJ/fi
Pan..
n't
(661o)
d
Regarder,voir.I 1
(6607)

H'[Ai ,

Mie.Videinfrà(6y66),I
.a..-f..

à, o.
Tie.

l'autre;
fchly
)
(6611

(6012.

tttf
)
Voir, regarder.

cere. (Cod.

,
Louche.
XVIII,
I
Respicere, videre aspicere, in- I
tueri. Vide infrà (6618 et 9872).

Lever les yeux pour regarder. I


1

ad respiciendum attolleÈe. I
etiam Ngan in eodem sensu. I

Strabo, oculi quorum major pars I


I
Videre, aspicere, intueri" perspi- I

contra morem albicat. x-tsîng, cata- II


ractœ oculortiiii.

Yeux de travers.
non recti. Legitur etiam I

Avoir un œil plus petit que I


terme, fin.

doctrina sat profunda.


;
I
hab ere ; I
Oculum aiio minorem habere
terminus, finis;res minuta. Chïll-X,

S'occuper d'une chose pré- I


I

I
J?|'^

aII
*

4
x1
cy.
(6617)

HiM*
VfJ y
Fo,
Féy.

Respicere,
Chy.
(6618)

fcfJif

r
Yng.
(6619)
Yeux troubles.
Oculi non clari, oculi obscuri;
cœcutire,physicèetmoraliter.
(6615)

jçn
A."
'Voir, regarder, attendre.
Videre, aspicere, intueri, respi-
cere,exspectare.x-Pdén, respicere,
.Il.
(6616)

É
!,
VIere;x-men,
an..dere; janitor, janusecustos;
x-cheou, vigilare custodiendo.Legitur
etiam Kân in eodem sensu.

5 TRAITS.

Yeux troubles. c

Oculi obscuri, oculi turbidi vel


non clari. (Cod. XVIII, pag.y(f.)

Videsupra(6617).Legitur
v intueri, respicere.

bis.)
(6617

tt*~ Regarder.
(9872)-
IO}: Clef.

etiam

aspicere, intueri. Vide

Regarder, voir.
Respicere, videre,aspicere. Siallg-
x, sympathia; po-siang-x, antipathia.
g|
,1=1

.'jJ.fg.

|
fJ/U sente et penserà une chose à venir. I
~~a Ton
Titn.
Rem futura
praesentem intueri et de futura
Rem prxseiitèm
Regarder
HH
de tous côtés avec
~~t (6613)
cogitare, remotiora cogitare quam quse crainte.
sese oculis praesentia ofFerunt ; respi- Ki19ibis.) Cum timoré circumspicere. Vide
~MB (66 u. ilifrà (6757). (Cod. XVIII, pag..Sd.)
cere ad instar tigridis, qua? dum,prce- I

sentem cibum mandit, alium medi-

|l
~~B

)Lu

(6<5i
4)
tatur. Legitur etiam Tan in hoc sensu.

Sourcils.
,
Supercilia. x-cheou iongamvitam
;
precari hoa-x, iuscinia.
1WJ
*
H2|lm
Yào,
(66o)
Regarder, yeuxprofonds.

vacare
; amans.
Aspicere, oculi profundi sibisoli
i solitarius. solitudinis

;
Legitur etiam Yao : dicitur de capite
magno et oculis profundis x-mién,
facies inaequaiis.
,JO!).'C/tf.

1=-.
Jf
UA Détourner ses regards de ceux I
qu'on hait.
19.1clef.
El^(6628).. Vide supra
TcliïnOculosavertereabeise[uosodimus. I I:J
.1.CIll/l.I-l AlAl'
Tchin.
MX,
/n (J, (cou)
(6GlI)
,-, qui oderunt
Hén-eiîl-nêng-x-tche-sién-y, d I (6629I A1.
et odium dissimulare possunt, eorum I
exiguus est numerus. I ttlfrfe Regarder de travers.
JJ"
Yi
yLr Diligent, attentif.
;
I
Mao.
7IÆ'
Non rectis oculis aspicere, oblique
iIntuen.
litueri r

DiIigens, attentus cognomen. I (663°)


ww Videsupra(2990). II

I
ChÍn. CI131 Dormir.
I
(66.1) flnn Dormire, oculos claudere et dor-
tJb
fliV
Yeux profonds.
(
Oculi profundi. Vide Íllfr(l 728).
I mié oliis
folus carent.
tr
1 mire. Lieôu-x,
Mien. carent.
salices tempore quo

Ix
(0631),
Legitur etiamHué etHio, rectè vel I
Yao,
y
3)
(66z
attenté intueri.
I
I
Ub
JJrA
Regarder avec colère.
Vuitu iracundo aiiquem intueri.
1=14 I
,
"* Regarder fixement. Legitur etiam Po in eodem sensu.
HP Rectum aspicere sine motu in- I
Z,
D,
cOO.
(Cod. XVIII,
(Cod. XVIII, P",9.58.)
ptlg.58.)

Tchy.
14 h If
n
;
tueri timere.Legituretiam Y,erigere I
\J 1
oculos: Tsieti-x, nomen
'"l4)
cujusdam lod.
I
^tTfi CEil sans prunelle.
(Cod. XVIII, page j7.) j § Oculus sine pupilla. x-tno, oeufus
Y\rou-en.am.issâ pupiilâ profundè concavus;
/L|L £ Cataracte. x-tsiug,puteus sine aqtia.
ptiteus sine aqua.
gJ
° peccata.
(6633)

A Oculi suffusio; imperfectio, cala- I


avare; I
6741
mitas interna;
mitas interna; parceré;
parcere;nnÍtiJè
!ti d e ilavare;

-,If n~!~
Sel1P'.
Vide infra (6727 et

d
dimittere
(6625)
troubles. Yeux Chun.
Oculi , troubles.
Yeux I

-
(6634)
obscuri et turbidi oculi I

•jYf non ciari. (Cod.XVIII,pag.jy.) I


DI Yeux de travers.

t
(6626) U /â Oculi non recti; oculis alicui an-
nuere ut aliquid faciat. Legitur etiam
EIJa.
'Ii'1 Yeux troubles.
Oculi obscuri oculi caligantes.
,
Legitur etiam Mie, nomen cujusdam
I Tchÿt.
(6635)
Tïê in eodem sensu. ¡

14110.
ioci. (Cod. XVIII, pag. )7') nntVide itfirà (6655). Legitur etiam
(6617) p/bSLKoha,oculi.
*1Vrai, droit, net.
tractus;
(6618) ;
Tchïn. tum.
dd
°
Verum, rectum, nitidum,perfec-
x-jin, homo à seçuii rebus abs-
, quoddam
Kieoii-x,
1/' regnum
x-tchilig, verc, reverà,certè;
my,Turcicum triticum Nuu-tchtn,
MlBords des yeux.
El Oculorum
quidam Tartari. Vide itfirà(11,378).
1-
;
x-tCIlU-
Me.
(6636)

Tsé.
;
margines oculorum
concava; oculorum extrema quatenus
(66n)oculoruln foramenconstituunt,vulg0
JOY.
0
tç!ejr

fcl
J'

Hlili îf
x,veïl yen-kouâng,
et Tchay
l ,.
L..
,..!. Legitiir etiam sy
in eodem sensu.

Bords des yeux.


T.' I
I

I
;
kJa
JJ7fIC

JLay.
Regarderde travers.
Obliquis ocuiis intueri. Vide ilifrà
(668o).
io$:Chf,
t-lfr

1f. I f
MX.
Mff.
(6645)
Oculorum margines. Vide supra I
fcT
Tse,
(6637)- dm
tJEll Ordonner à quelqu'un de faire

vol..ew
i
*Teha.
*
(6638)

Mouvement des yeux.


Oculorum motus, oculos movere. I
I

1
I
Huen.
des yeux.
(6646)
quelque chose en lui faisant signe

Oculorum motu aliquidalicuiju-


bere, oculorum motus.
(Cod. XVIII, pag.ig.)
Ur Creux de l'œil, ou qui les os

gj
(6639)
I
7/"
"II:::&..
le forment.
KouanvOculorumconcava,seuossa
,
Confusément, sans ordre. I Oculoruln concava, seu ossa quze
quæ
t H j/ , &
ea constitllunt- Usurpatur etiam pro

déficit.;
Confusè, perturbatè permistè I (6647)
KOllâlJg. Vide supra (994).
*nullo ordine
jt oculi quibus
5i
j
servato
Huen.aijquandovisus
Huefn. aliquando i deficit. Mié'ti-x

y
Mién-x dicitur
(66^0) v sus dicittir
de medicinis quaè ventrem turbant. I Parens, proche; aimer.
)~ Legitur etiamHoan.Videsupra (248 8). I A-p Cognati, affinis; amare, diligere;

f\y tijT^ Yeux clairsetbrillans; voir, I


Kuen,
Kuen,amore ; -x,
cognomen.x-nién, recogitare cum
kia
amore ; hiii-x,inea ;
mea uxor pao - x,
X,
(6648)
s
d.omi.nati.oni. vestrae uxor.
tt
N[
Pin0:.
(664?)
regarder.
Oculi clari et lucidi; intueri, vi- I
dere, aspicere. (Cod. XVIII,pag. 59,)
tJi',
j3/|
~~N
Prunelle.
Oculi ,
pu p i Ha. x-tsï,
Ocuii pupilla. ~- pupilla.
pupiHa.
M.e$u.
6 TRAITS. I
(6649 )

ttJL Regarder en haut. I iqt/X Prunelle.


U-i; ~r~(~~i). Il/v Oculi pupilla, oculus clausus qui
Suspicere.
aliquantulùm pupillam profert.
Tchfn. tchdo, minutum aliquid futuri x-
Hu. prae-
(665o) sciendi fundamentum. Legitur etiam
(6642)

-
Tsie in eodem sensu.
~BN H>1> Œil obscurci, chose quel-
~N H7|v conque entrée dans l'œil.

°,.
tt tî~ Voir, voir de loin.
M~M
M'
(6643.)
Oculus obscuratus, res in oculos Srli\ Respicere, à longè aspicere, oculi
~~B ingressa, aliquid pulveris in oculos
~jt~t~t (6643-) 't
non recti; sperare. Tsong-mên-nouy-.11- r
ingredi. x-mo, in oculosingredi. Le- Tiao. - , ex interiori januae à
yoftell-x-yü-ouay

-
gitur etiam My in eodem sensu. (665f)
s
ongeaspicere
Jongè quae for
asplcere qæ i sunt.
.lOrIS sllnt.

Ut" x-tcho , plusieurs personnes


~KC. qui se regardent mutuellement.
A
-RP I—!
Regarder de travers.
Oculis non rectis aspicere, oculis
~t Kay. Plures sese mutuo respicientes.. Kuën.
ad latus flexis sese mutuo aspicere.
(6644) (6652)
H-pOcuii
10^Clef.

t:IYllng,
Mlf.
fcflA

Yânz.
xn, ",'v"d'
(6653)

fia
M > ; m
Beaux yeux.

superciiia et

Yeux.
,
pulchri
ocuium.
I
pars oculi inter

Oculi. x-tsïng, oculi foramen tà-


ko-x-se,
x-sé, oculis
I
I -9
MM
;
(6661)Mil
Tous,

Kouen. posteri; x-tchong-tsao-mo,


1I
II

tcho-x, ocu- I
ocu l is annuere; tch6-x, I
plusieurs.I09>'Ciqt
Omnes muiti, plurimi, muïti-J-*
tudo ,
cum, simul, semper. HeÓu-x,
nia.(Cod.XVIII,pageÓJ.)Q,
Vide supra
creata Oln-

(6652).
q

.Le los prasstringere;ta-x, perforare; mo-


v Kuen.
(6654) 'L' -x,
1.'-jy
yeoll- y - ko neunus quidem ei
I
(666%)
placuit; x-lorry, iacrymae. I

tI""
J3#lv
Regarder quelque chose lé- I
CÈÀ-t-
JJtX
Regarder.
Intueri , ; aspicere ,
splendidum

uanp;. pulchrum.
I Legitur etiam Oudng in
gèrement.
v eodem sensu. (Cod. XVIII,pag. 6^)
Aliquid leviter aspicere, obliquis I (6663)
Me- oculis intueri. I
ttîft
(6655) I
J1 Cils.
Cilia. Vide infrâ (6695).
I g
Æi\ M Multitude d'hommes, beau- I
Tsie.
coup, tous, peuple. I

Tchang.
~y on
Tch , unes,
plebs;
(6656)Bonziorum. tres
(6656)
1b1.1
Multitudo hominum, multi, om-
homines, numeral e
A omnes homines.
x-jw,
(6664)

tt~~
FMr
Regarder.
Intueri. (Cod. XVIII, pag. 64.)

f}
Nglf.
(6665)
7 TRAITS.
Htl
Sourcils.
Superciiia. Videsupra(6614).
IJC
~-OM~/7~ unisoni
;
Clair; voir, regarder.
videre, respicere, intueri.
Ciarum
r
Hïenx~ou&n>unisoniavium mod.ul.i.,
eii. ium moduii, seu
JVLêy. (6666)
avium gratus concentus.
(6657)
1Regarder,
H|
U a
, 0"
ï ;
Grands yeux.
Oculi grandiores; clarèvidere, ex
omni parte aspicere pulchrè. Legitur
.£7.aUan..
Z1ouaii.
m|i
Hy-.
(6667)
espérer.
Aspicere, intueri, respicere, spe-
rare; amareardenter, cumamorere-
minisci. (Cod. XVIII, pag. 64.)
llall
etiam in eodem
d
(6658) sensu.
Yeux.
121
Ocuii. Vide supra(6654).
Ht** Vide supra(6658).
Yen.
HozÎan,
(6668)
(6659)

B L~ Yeux malades. t-t~M Ce caractère est employé dans


MNb Oculi infirmi. oculi turbidi. Vide I:VI
m't N—~
le sens négatif.
M/TI supra(6626).
(6660)
JTsay
,ZY
(6669)
v"
Usurpatur communiter in sensu
negativo, v. g. po-x-tll, ne cures
j

>
t
.,
log.'Clef.

0
Mo.

iVide
un.It.
Grands
t

tN
fftI
lb
,
r)*?~

Tien.
(6670)

LA

J7oflen.
illum;
non curare.

Pudor

I,
PÕ-tsie&u-PÕ-x,

8 TRAITS.

Honte, rougir.

rubore suffundI.
verecundia, erubescere

d s yeux. I

Oculi grandiores,oculirotundiet I
magni. Legitur etiam Kouén in eodem I
sensu. (Cod. XVIII, page 63.)
I

A 't
,
II
vel po-tsieou-x,

I
I
II

I
H
yyj::

V\
Ydy.
-(6678)
t|4^
PI
Extrémité des yeux.
Ocuiorum extrelna; oculorum
concava. x-tsè, sese mutuo cumira
respicere.

Prunelle.

TSTng.X,quædalll avis gailinae similis, binas


(6679)

LAy.
(6680)

Uiâ
VI J
pupillas in uno oculo habens.

bJJt Regarder de travers.


mObliquis oculis intueri
respicere.

Voir ce qui déplaît.


,
Videre quod displicet. x-yhi, ocu-
Tsén-g los aperire.
(668.)
op.'Clef.

Oculi pupilla. Yèfl-X, oculi; choang-


'1=1

obliqué
l
-.
Mo.

I
(6672)

8~
Hrl Ruere,-
Tomber.
cadere, labi; oculi pro-
fundi.x tse, coccus, quihabens pu-
I

I
I
aJI,
Mv
Regarder attentivement.
Diligenter aspicere. Legitur etiam
Me in eodem sensu.
~M
jjja I
(6673)
pillas non videt. Legitur etiam Kïâ in (668s) -
~N eodem sensu.
Prendre soin de quelqu'un.
AIicujussollicitam curam gerere.

t
~t H~~
tN mqu'on
Détourner ses regards de ceux
hait. IKnén x-hoâv, de aliquo sollicitè cogitare.
t~ Tclùn. Oculosavertere ab iis quosodimus. I
(6683)
(6674) Vide supra(6621).
I Extrémité de l'œil.
.lui Triste, abandonné. I
JI.,.. Oculi extrema. x-jen dicitur de
~N ~E~ IISouy
~N
~~N
Kiang, paipebrae tremor
(6675) est refugium.
;
Tristis, mœstus, dereiictus. x-tiao,
x-x, iile cui nullum (6684)
internis affectibus qui in vuitu se pro-
dunt.

I
U*
II BUr Dormir.
~~t a:J3(
Cils.
Cilia. Vide infra (6695). IChoiyHtt Dormire. x, vel x-hido, dormire ,
corpore extenso jacere, ut in iecto;
TSli*e. I tà-x, dormitare.
(6685)
(6676)
I
~B -!I-
H?H~ Fermer les yeux.
M
Regarder en haut.
'1JtL Oculos occludere, oculi clausi e1- 1 ^jLLL Suspicere. Legitur etiam Souy, qui-
M~ Yen. non aperti. (Cod. XVIII, pag.65.) I Hocy dam fluvius : x -yaÎlg, nomen cujus-
(6677) I dam civitatis. (Cod. XVIII, pag. 66.)
(6686)
8=tQ
xop Clef.M-
q
Examiner,rechercher, con- 1
duire, gouverner.
, ,
I
a Cils.
HArV
ÆOy/Clef.
Cilia.Mo-x, palpebra; x-maô, 0
Tlf,
Mo.(6687) gubernare;;
Examinare, investigare regere I
aiiis exempta praeire, aliis I
Tsie. cilioruln Pili.

, ;
(6<595) Mo,
praesidere stimulare, urgere, corri- I
gere ; rectum médium oculorum I
9 TRAITS.
doior. Tsong-x, prorex; x-kông;ope- I

ql:l*
in eodem sensu. tt
rariorum magister. Legitur etiam Ton 1

côté.I ,
I
ex, Œil sans prunelle.

mx-Y, Sebu. Oculus sine pupilla. Vide infrà


regardder à1 1\, (6715)'
Ad latus aspicere. I

;
(6696)
Pi.
I * Triste,chagrin être affligéJ
(6688)
ttJL*
uTp Videsupra(6688). I "-1êI s'attrister, s'aflfiger.
LI - ;
Tristis, mœstus tristari, mœrere.
Py. I
(16697) (Cod. XVIII, Pag. 68.)
(6689)
WilA* Fermer un œil, tenir un œil
Il;\;. Regarder avec complaisance. Hai fermé, regarder quelque chose
J;J'£ Obsequenterintueri; amare, ob-
é.l
Hi avec un œil plus petit.

-
M.o.
(6690)
;
sequi cum amore; discordes ad con-
cordiam adducere cognomen. Ho-
x,reconcilicire, pacificare.
(6698) Unum oculum occludere, cum
uno oculo minori aliquid intueri.
Legitur etiam Tchll non rectè res-
picere. (Cod. XVIII, pag* 68.)
t~CL.
JIt=r
Yeux qui ne sont pas clairs.
Oculi obscuri, ocuii turbidi, ocuii
Regarder les yeux baissés.
R J:I
en.-
Htjo
(6691)
nonclari.
Mâo.
Demissis oculis intueri, item de-
missis oculis subtiliter respicere.

1m1k
(6699)
Regarder à droite età gauche.
Videsupra(6673).
DMjf
:l-
u. picere, circumspicere
(Cod.XVIII)page67.)
;
Ad dexteram et ad sinistram res-
oculi non recti.
Hia,
(0092)
(6700)

ng
HmI
Grands yeux.
tn
FlVrI»f
x-yen,mouvement de l'œil.
Oculi grandiores. Vide
Mn. (6671).
supra Ocuii motus. Y-X-yèll, in uno oculi
un. Cha.
conjectu, in puncto temporis.
(6693)
(6701)

filÉîl Regarder de travers. Cils.


_t. Torvè intueri, obiiquèvel non rec- ~H~ Cilia. Vide supra(66p5).
Y tis oculis aspicere.
latlls respicere.
Py-x, furtim ad -TS ïe.
{6694) (6702)
I
m:ckf.Hj*Voir>

I
I *
t::I
fcj

Mi.

(6/04;
!
ffpj
7ou.
(670il

rPulchrloculi.
EtEt
regarder.
Videre, intueri, respicere. Vide I
''i/™(î>88<>)-

Beaux yeux.
Videsupra (6653).
I

I
I
Yeux
FI
H fat
Yao.
(67n)

ftÊf
'1
profonds ou enfonces. 1°9.' Clef.
Oculi profundi vel concavi. Vide
itfirà(7288).(Cod.XVIII,pag.

Regard irrité.
,
70 fcfc

MV.

I
II
Iratus aspectus oculi iram spi-
Yting.(Cod.XVIII,pag.68.) Tchln.. rantes. )
(G71
2)

1 mFurtiin aspicere, aliorum facta ob- I


OUtf Regarder à la dérobée.

I
ttZb Dormir de lassitude.
Htm.Lassitudine dormire.
servare. Legitur etiam Tseng in eo- Ko.
II (G--'-) dem sensu. II
((J713)

am. ijy
iu regarder.
Voir,regarder.
1MÎn.ifcJ
prit(6603).
Voir, regarder.
Videre, aspicere, intueri. Vide su- I
I

I -
Videre, aspicere, respicere, in-
tueri. (Cod. XVIII, pag. 70.)
Ly.
\mRegarderenhaut, (6714)
-
E
H
m
q
rUJi têtelevée.
tete levée.
Yen.Suspicere, erecto capite respicere.
regard er la I

I
ttffl
Seau.
Œil sans prunelle.
Oculus sine pupilla. Mong-x, cæ-
eus. Legitur etiam Seou in eodem
H (6707) Legitur etinm Ya, oculi mutuo illu- I
I (û7.5) sensu. 1 --

dentes. (Cod. XVIII, pag. 69.)


ï!:A- Voir, regarder, attendre.
B t~ Clairvoyant, pénétrant. I ypl Videre, respicere, exspectare. Vide
f~~t .-,
~t
Joúy. tu; Perspicax, sagax, ingenio promp- I
peiietrare,clarè intelligerf7.
Klin.supra(6616).
(6716)
-

(670bi
tjdtk Aveugle.
B VJL Yeux obscurs. I Hrt Caecus. Vide supra.[6673).
;
K
~jt~tt Meo
L011'
II
((,709)
7
1

, ,
Obscurioculi cognomen.Keou-x,

L..
ignorans, insipiens, corde confusus,
cogitationum tumul1tus. Legitur etiam
Vou, demissis oculis aspicere.

10 TRAITS.
I
I
I
I
Hia.
(6717)

!Il
Kiong. tus.
Triste, abandonné.
Tristis, mœstus, affiietus, derelic-
Vide suprà (6675)-
)

(67,8)

x-meôu, ignorant. x-tsông, regarder.


~t~ HX-
(Gïlo)
KeouP*ens»stolidus,
Ignorans, ignarus inscius, insi-
ineptus.
i d ils, inep t us. Mon
Respicere, intueri, aspicere. Vide
g.«if™(<W-
bis,)
(6718
149:Clef,
t~
-q
Mo.
Vp
flji
"iL
Ty
regarder.
(6719)

Regarder.
Inttieri,
fit
(672o)
M

,
(6720)

pa
Mlf,
5

Beaux yeux.

(6721)

tiif
-
troubles.
Voir,
iifirà(6732).
",

Tyineodem

sensu. (Cod.
r der.
Videre, respicere. Legiturefiam
sensu.
videre, aspicere, respi- I
cere. Legitur etiam Chy in eodem I
XVIII, pag. 71.

Oculi puichri.

Yeux troubles.
Oculi obscuri, oculos claudere. I
Ming. x-mo, oculos claudere ; yu-mo-tcheou- I
(6722)yé-po-x, piscium oculi diu noctuque
non clauduntur. Legituretiam Mi"iig
;
M' x-huén, I
in eo d em sensu item Mien
I s,

:
I

(677.8)
l'
I
I
I
I

I
I

I
«
15IJ

*-
Mâng.

q(676)

(jm
Chtin JOçulos
(6727)

pTchy.

n
rf
[672.7bis.)

Videre, intueri. Legitur etiam Ly,


Vide infrà (6774).

q
Yeux égaux, yeux troubles;
Yeux
Oculi obscuri, oculi turbidi. Vide É-*

Y-x
Fermer les yeux et les ouvrir
bientôt après.
claudere et mox aperire.
in oculi conjectu.

Voir,regarder,
,-
gard er.
Videre, aspicere
tueri. (Cod, XVIII, Pag 73-).
respicére, in-
:/oy/CIe¡.

Mo.

;
medicina amara quae oculos et men- I
tem turbat jo-yo-po-x-huén,jkue-tsy- I DEhjf cacher, celer.
pfi-tchètl, si medicina non ventrem I Moln. Oculi aequales, oculi obscuri; oc-
purgat, infirmitasestincurabilis; mo- I (6729) ; -x,
cultare çognomen. x-piéil, decipere,

JlJJS
test aliquis à vitiis resipiscere.
:
raliter, si mortifîcatio desit, non po- I
I
fallere;
; yn vel tchê-x,celare, abs-
condere po-x-lào-yê-chue,non negabo
vel non abscondam veritatem domi-

q
--, Douter. nationi vestrae.
: El Dubitare, suspicari perturbare, I
-
on 0' insanire. Legitur etiam Kiong in eo- I
HV
Observer, regarder nxement,

,
.c7.10n -
(67-3) dem sensu. (Cod. XVIII, pag., 7.2.) regarder attentivement.
lsene.
s.
'TT'.
Observare rectè intueri, attentis
OCU15resplcere.
ocu lisrespicere.
Dormir.

x-x
(6730)
Dormire, corpore extenso jacere
n~t~ in lecto. Vide supra(6685). peu prudent, regarder
,
Chouy. UAJp avec mépris.
(6724)
Koïiey. Non valdè prudens, contemptim
11 TRAITS. (6731)
respicere; contentus.

Examiner, regarder. AA Yeux troubles.


Examinare, intueri, considerare. )op" Oculi obscuri, oculi turbidi; tris'
Legitur
Tsa,
etiam Tclul in eodem sensu.
I tis, mcestus, afflictus.
Mong.
(Cod. XVIII,pag. 72.)
* (6725) (67P)
Cheval,,
fctU/y
pi
M
blancs.
rc/cr.

o.IZ733 Yz1.
Cheval qui a les deux yeux I

Equus duos oculos albos habens.


(Cod. XVIII, pag.73.)
pag. 73.)
II

Chun.
dg.
Fj~Ml

(6741)
Vide supra(6727).
zoy,YCleF
Q
Mlf.

Im
tpt~~ Yeux clairs et briHans.
I
12 TRAITS. .rlr^L Oculi clari. Ty-x, caecum ducere.
Leào. l
Legituretiam Leao : x, ve x-oudng ,

a Regarder furtivement.
Raptim intueri, incautè aliquid I
I (6742)

PpU
à longè aspicere.

Fureter, regarder furtivement.


pfêt respicere. I J:JIPJ ;
Rilllari, furtim aspicere equus

It
(6734)

HaAL.
Regarder de mauvais œil.
Malè intueri ; sperare, exspectare. I
Mien,
(6743)

Videsupra
uno ocuio albus; cognomen.

I M~~J
Piao. (Cod-XVLU,pag.74.) (6743).
(<~743)'
(6735) Hiên.
((744)

I. tjtAfet

Tsiâà. tim
Voir, regarder.

intueri.
I
blih
Mépriser, regarder à la dé-
Videre, aspicere, respicere, fur- I tJJïpÇ robée.
I
Kan. Despicere, furtim aspicere.

N~
~N
h(6736)

~!A~
Regarder attentivement.
Attends oculis respicere. Vide su- I
(6745)

1:1-$
n'ff
Prunelle.
*

Pupiila. Mo-x-tsè, vel x-jîll, oculi


(6730). Tong. pupiila.
Tseiiu.
(6737) (6746)

~t UfAi Triste, tristesse,s'affliger, être I Hlb Yeux troubles.


fj j~ triste, s'attrister. I
ElID Oculi obscuri, oculorum infirmi-
Tristis, tristitia, tristari, mœrere; I rIoe)'.
Hrroéy, tas ex vento contracta.
Mt~ oculosclaudere
Tsiéill.
oculos claudere et intùs deliberare.
iiitùs de l i b erare. II (6747)
(6738)
(Cod.XVIII,pag.74.) I
Videsupra(3883).
~N m. Examiner avec soin. I

~tt "! t Diligenter inspicere. Vide iifirà Koïien.


(6779)' ((748)
Tcho.
(6739) 13TRAITS.
~N Bi.i Regarder attentivement. H/L
T
pTÇI
1 seng.
Attendsoculis respicere. Vide su-
prà (6730).
F) Br
Tseng,
A demi aveugle.
Selnicæclls, parum videns.

(6740)
(6749)
10$;Clef, Hirrfc Regarder,avec soin. I 14 ET 15 TRAITS. 109-Cl(j>
t?~ Hfflf Diligenter inspicere. Vide infrà I E)
qTchÕ, (6779)'
I
HdT
•»
Mo. (6750)
I
TIIBL Intueri, , ,
Regarder, regarder en haut.
aspicere respicere
picere. (Cod. XVIII, page 77.)
sus-
Mo,


* Clair.
iCi/no
(6758)
HjfeV Clarum. Legitur etiam Âj* oculi I
Kiho obscuri.(Cod.XVIII,pag. ;76.) SU Se tromper en regardant.

à I
(6751)
I JfŒ Videndo errare. Vide infrà (6769).

Regarder à cote.
Regarder côté. Ydo.

I
i6759)

t~T
Pi, (6688). U.
Ad latus aspicere. Vide supra I

H~~
S'endormir; devenir aveugle,

m
(6752)

CIair- I

Mong"
A
(6760)
perdre la vue.
Dormitare; caecutire, cascutiens.
kdU, cæcitas.
x.

Ciarum. Videinfrà(9896).Legi- I
Kïo tur etiam 0110, ocuii irati, iratus as- I M~~
pectus. (Cod. XVIII, pag. y6.)
I Vide suprà(6732).

nPI
(6753)
Mong.

|
Regarder, regarder en haut. I

;
(6761)

Respicere, suspicere. x-iy-jy, dies I


vk—•festus apud christianos sic appeIlan- I
dAél Point noir qui est dans la pru-
J1jJ\"m nelle de l'œil.
Tchën, tur dies festi. I

Mien Nigrum in oculi pupilia, vel pu-

b
(6754)

(6762)
à
pillie nigrum. x-miào, longé respi-
Aveugle. cere, àiongè intueri.

l(TS~\
0U
Caecus ; oculi habentes pupillam,

/,
sed non videntes.
vh.
LeàngU-x-siânUe-fou,
IyOU.po-hién-tsing-tsîng, tse-ky-Jnng-ye,
1./1t 1A ,
.)f
*HA-M.
Bl3j Œii sans prunelle.
Œil pruneH e.
Oculus sine pupilla, oculus pu-
si
(6755)
csecus caecum ducat, nec ambo in fo- Koul'ano,.pillâ carens. Legitur etiam Koiio, ocu-
veam cadant, magna utriusque for-
ouanb.. dispositus. (Cod. XVIII,

n
6763)
tuna. page 78.)

JJJl Éclairer.
erg Voir, regarder.
~* Ilhullinare. Videsuprà (5489). Videre, intueri, aspicere, respi-
cere-,Legiti-ir etiam L/in eodem sensu.
Tchâo. (6764)
(Cod. XVIII, page 7s-)
(6756)

tNom
m. ; Dm
, ,
,
propre regarder,exa- Eioigné, distant.
miner avec soin. Hjn Longinquus remotus distans.
Ku Cognomen. x-x, diligenter inspi- Hibne.
.n.long, Vide supra (3767). Legitur etiam
cere. sill~ia(3203). Legitur etiam
attentis ocurlifs
Hiong, rectè intueri, attends
(6757) cere. Videsuprà (6765)
Kûu, ex timoré coiorem mutâre. respicere.
ef
JOJ'
t=t-
R
Mo.
-
)'
q
*

Mil
Mie>
(6766)
Yeux foibles. I
Ocuii infirmi, oculorum
-
infirmi-
tas, oculi rubri; aqua quas salit ex I
oculis. (Cod. XVIII, pag, 78.)

16, 17 ET 18 TRAITS.
I
I

I
*w-'
~~&.

*
J*
Man.

na
(6773)

Videre,
Ly-
Voir, regard er.
Vair reo"arder.
Videre, intueri, respicere ; oculi
formosi. (Cod.

Voir, regarder.
XVIII, page7.9.)
r

intueri, aspicere, respi-


in eodem
cere. Legitur etiam S)
i -
Oq
IOy/

M¡;
Ciel.
fcjjS
t-f

ttë)~ Priver de la vue, faire perdre I (6774)sensu.(Cod.XVIII,pag.79.)


P/ftt la vue en mettant du feu près I
des yeux. I 11^1/
Ho.
(6767) Ceecare, igne ad oculos applicato I
exccecare, eum accenso equi- stercore
HJ.IIi:
Tchü:
Altum, eminens ;
Haut, élevé; droit.
rectum, aequale;
in altum toliere. Legitur etiam Tchong
aliquem excascare. I in eodem sensu.

D
(6775)

l-tâa Regarder avec colère. I *


M H~S~ Cum iracundia respicere
profiiiidi.
; ocuii I HJJeL
Tang.
Yeux troubles.
Oculi obscuri, ocuii turbidi; rectè
intueri. (Cod. XVIII, pag. 79.)
rr
Jsan.
/W |I
I (6776)

I
(676B)

~t
conconfusément.
ft>*V
Hud
ydo.
fi,
Setromper en regardant, voir

Videndoerrare,confusè.viderè,
I

I
non
JIf5êJ
Kan
Regarder à la dérobée.
Furtim respicere, ex interiori ja-
nuae expiorare id quod foris agitur.
Videsuprà(6745).
I
(6769)
:
credere nos videre quod verè non vi-
demus. Legitur etiamYo ho-x, in-
tueri, aspicere, respicere.
I
I
(6777)

jjraf
tt
~N
ttPfl
JI"J
Voir, regarder. I
Kan.
Vide slprd (6745).

Videre, respicere, aspicere, in- I (6778)


tueri.(Cod.XVIII, page yp.) I
Léln.
qalit Examiner avec soin.
(677°)
TWl Diligenterinspicere, oculisatten-
~N M~~ x-tseng, yeux sans lumière. Tcho. tis intueri.
~~t Oculi
Yng.
sine lumine. (6779)

(677i)

Yeux
tlàÈ'Yeuxtrès-clairs.
19, 20 ET 21 TRAITS.
uof
- :
la
7 CLEF
Clef. cx.e CLEF.

Iqnce.,
de lance:
'J ~?\
pr^Et
Koûan. et ; très-cl airs.
Ocuiivaldèclari nitidi çdgno-
me"'(C°d'XVIU'PÛS~79-)
Meôu.
,
Clavis hastae hasta, hastaadunca;
adversari, cum aliquo pugnare. x- MeSu.
tun qui sibi contradicit; item modo
(6780)
(6772) amrmans,modo negans; item dicitur
0002
110.' Clef.
*

Mtôu.

I1
3~t~
*Knm.

""J
)
(6781
Bois
.Il.

fi
(678
7-

(6785)
Tsl.

.-w.
~3J~~
1m
consequentia non

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

4 ET 5
cohacrent.I

TRAITS.

Bois d'une pique.

Lanceae hastiie.

lnisericordia, eieemosyna;
X,
sliperbus, jactare se.

Vide injrà

Petite pique.
Alêne.
de homme cujus dicta antecedentia et I

Lanceae hastiie. Vide itfirà (6782). I

d'une pique.
x-liên, compati,
AWjr-misereri.x-tchv\sibi iiivigilitre;iibtîy-

SA
111er..

(6789).

(Cod.XVIII,
I
V
kiiio-x,
I

I
I

I
II

I
n TsIn.

1
(6788)

~?~t~
Il fï

fi
Ts/!.
(6789)

Chy.
(6790

YptlAlêne.
*

Tseng,

:tla
Iv
)

(679')
Subula. (Cod. XVIII, pag.81.)

8 ET 9 TRAITS.

Sorte de lance.
Species lanceae.x-tcho, opereiacutæ
aliquid ex luto extrahere.

Vide slIprà (6784).

Subula, (Cod. XVIII, pag. 81.)

Lance de forme triangulaire.


Lancea trianguiaris. Legitur etiam
",-'Cie,
~~P.
'J-

I1
I Yén. Yè/l in eodem sensu.
Hastufa. page 80.)
C/li - (6792)
I
(6784)

6 ET 7 TRAITS. I
IJ
~-~~
*

plumes.
Orner une lance avec des

Hy.
Yllg. Hastam seu lanceam avium pen-
«(. Sorte de grande lance. I (6793) nis ornare. (Cod. XVIII, pag. 81.)
Species
y, XVIII,
hastae longae, magna lan- I
cea. (Cod. page 81.)
IO, II ET 13 TRAITS.

t~~
K
(6785)

lie
Faux, imposteur, tromper.
Falsum, impostor, deci pere; quac-
dam gemma. Legitureliam Yu, a
I

I b
1;a.
Lance.
Lancea, species hastæ. Vide suprti
-
Tsiâng. (4439)

à
'*

1 FI
(6786)

s.'
summo plenus, subulâ transfigere.

Sorte de lance.
Species lanceæ, hasta quadragenis
cubitis longa. (Cod. /YVlll, pag.81.)
(6794)

Bois
J\IV
depique.
Lanceae hastiie. Vide suprà (6782).
King.
(6787) (6795)
i
v°:Ck{.*y

-
*

MMH»
CXI.e
!F

m
r
Meoii.

pA
CLEFdesflèches
JI¡,'

!\

Videinfrà
Chin.
NB
~~m P
Tchy.
~Mt
~~M
Clef.

CIi),
*
jjffl
Tchong.

i"'El
tcies.
(6196)

Ly.
(6797)

TV
Chy.
(6798)

e..
^/V
Y.
(6799)

(6800)

kt1
'T'h
(6801)
v
Petite lance.
Hastula. (Cod. XVIII, pag. Sr.)

Espèce de lance.
Quaedam ianceae seu hastae spe-
(Cod. XVIII, pag. 81.)

vrai, droit.

rum,
festare,

CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.

J
2À 5
CLEF.

Clavis sagittarum
rectum ;
festare,in
palàm

Caractère final.
: :
flèche;

;
sagitta
facere,
oiïen , voveré.

TRAITS.
ve-
mani-

Littera finalis velut punctum, lit-


teraauxiliaris ad concludendum ser-
monem vei phrasim.

(6803).
(~803).

Savoir,connoître, gouverner.

,. ;
Scire,cognoscere, gubernare. Sien-
X propheta; x-tao, scire x-tao,

prxfectus; x-mou,nomencujusdam
, po-x-
v
tdo.' scis-ne, an iiescïsix-foii, urbi
AÇtfe
/%t|
Chm.
(6803)

1ft
Chm..
(6804)

AjX
~A

Yây.
(6805)

jLl^
A"
Kïin.

Mti
*

Tchy

1
(6806)

/^LL|

(6807)
A plus,dot-te raison,d'autantni*' Clef
;
plus
Quanto-rnagis

Court.
;
gencives..

;*x
Breve. Videinfrà(6815).

6 ET 7 TRAITS.

Loi, règle.
-
gingivae; reprehen-
dere; dieitur'etiam de ridente.

Vide suprà(6803).

Lex, régula, idquo fit quadratum


seu reguIa; semper, diù; angulus.
-
Koiiey x, circirîuSu, regulaeconsue-

Savoit^connoîtr^tfHH H
f\ I
(6808)

£|JL*

tudo, mores,

Scire,cognoscere,
sllprà(6801).

Jaculari sagittas,
Che.
;
ieges

Tirer des flèches.

suprà(2194).
hie -x,
ex.se
ipso alios metiri, ut quia ipse hoc vel
illud è natura habet, inferre alios
eodem modo id habere.

Court, petit.
Breve, exiguum ,
curtum. Vide
Tchûe. supra (3314). (Cod. XVIII, pag. 8^)
,

sagittarE: Vrde
k..
V
Ch).

jj B

~t~

.n.eou.
(6802)
medicinae.

Vide suprà (217). -(6809)

*m
Tso.
(6810)
Petit detaiïk.
Staturâ brevis, staturam -brevem
habere. (Cod.XVIII,pag.84.)
iij.'Clef,
Jt-*-Kv/
-
Bref, court, petit. I
I Il ET 12 TRAITS. T *
Hl/CIe¡.

I
rr, Breve, curtum,exiguum;aïiquid
Y comprimere, ne grandescat;decurtare. I
Toen.
(6811)
¡zy. (6810
x- h' ;
h Zllg, actiones mal1ae tcnallg-x,
1 At
gi.tudo in genere, bonum et mal1um.
ion-
1
I
II Videsupra(6817). Ch},
Chiing.

Afl Compas. I
(6819)

7 Sagesse, prudence,
Kouey.
U Circinus. Vide irifrd(9866).

I
y\OTÈ
Sapientia ,
prudentia
sage-.

prudens. Vide supra (3949).


,
sapiens ,
(6812) Tchy.

8, 9 ET 10 TRAITS.
I A3r
(6820)

PIPI , ,
Tromper, déguiser, forcer.

j
Fallere simulare cogere, alie-

;
nam jurïsdfctiônem usurpare; fortis,

I
Kiao
J court. ) durus sagittas fabricare. x-mwg, supe-

T
x-x
JYiIj Breve, curtum," non longum. T-x, I
t/y-x, sat modicum. Legitur etiamKueI
(6821
rioris mandatum simulare.
Kïo. in eodem sensu. I
*
4:¥- Homme de petite taille.
>•

pv
(6813) -
Homo brevis, homo staturâ bre-
k-e Court.

f
Pli. vis. Legitur etiam Tseou in eodem
Breve, curtum. Legitur etiamKïo. (6822) sensu. (Cod. XVIII, pag. 85.)
- Vide supra(6813).
Tchue. !Li8 Petite flèche.

-
(68.4)
Parva sagitta; funiculus cui sagitta

,
~Lj~
Yay.
(68.5)
maeus
Court.
Breve, non ion gum.x-ts\, pyg-
; x-jui, homo staturâexiguus.
Tseng. alligatur, ut recuperari queat.
(6823)

CXII.C CLEF.

-r
Kiay.
jLljk
1|15Ê
M *

(6816)

Blesser.
Pa-x, bref, court.
Breve, curtum, exiguum, non
longum. (Cod. XVIII, page 8J.) Clavislapidum
Cil v
:
ossa
CLEF des pierres

; i x-teoit,
tum viginti ii'b
:
decem Teou seu modii
It"saxum,
-
pierre. y*
lapis, montium p
in'CIf

; cen- Ch/,
sco-
I

en
(6824)
* pulus; kïn-kâng-x, adamas.
Vulnerare. (Cod. XVIII, pag.8j.)
CARACTÈRES JOINTS A LA CLEF.
Châng.
(6817) 2X4 TRAITS.

iffrfx
ykUU
Attendre.
Exspectare. Vide supra (251 ). Li
jJI Gravier.
(51 )
Glarea,,saburra. Vide infra
Ssé.• Trng.
(6818) (682;)

|*P.
77*

»
CId:,
- tt
l-'lBîl»
(6825

/M
bis,)

Pierre.
Vide infrà

'lv (Cod'xlx'm' a'J


(685 i )

Lapis,saxum. Vide supra (6824).


TULL
~-U~ la pierre
JlÆt1
(6833)

~~t~
jf-\
LTv
Sorte de pierre semblable
précieuse.
Quidamlapisgelnmæ
Min.Qtiidam simiHs. Vide -' J--f
suVrà(jpïo).Ckf,
Son que rendent soit la peau
soit les os dans le moment qu'on
les
sépare.
(6834)Sonituspellis et
"j
h.m'Clef.

(6326) (6834)SonituspeIIisetOSSÍlUll dUlnsea-


oss i um dum se p a-
rantur. Legitur etiam Hy, item Ho, in
TCJSX Pierres polies et claires. eodem sensu.
-
,.. P Lapides politi et limpidi, mon-
:z:..I.
Ngàn. tium laPides-
(6827)
tilt x-fflng, son que rendent les
pierres.
Kang. Sonitus Iapidlun.
-¡}J: Fendre, ouvrir. A<7/?~.
4ITTFindere, aperire, findi. Vide infrà (6835)

Pj).
Ise.
(6828)
(6928).

-~
;
Degrésconstruits en pierre ou
>ClVI en briques paver, étendre des
cailloux sur le chemin.
f
lsy.ScalaJapideaveilateritia;silici-
x-x,tres-fatigué,
fIfatIgue. accablé de (6836)
Scala lapidea vel lateritia; siIi..ci-
bus vias sternere. x-ky,construere,
aedificare, erigere, ut mœnia, turrim;
Summèlassus, omnino
(6829)Sui-nimèlassus, fatigatus,

T
Ko defatigatione omni n O' fc-it
i gattis, ,ft
x-tsiang, murum erigere.
,
ooppressus.
p pressus.
Couper.
4 TRAITS. AÎ/V
6830) Kûn
J(an.
Amputare, caedere. x-teou,- caput
amputare,aiicui collum gladio se-
7:!L Sable.
Sable- (6837)
care.
'!:!1' Arena. Tan-x, vei tchii-x, cinna- *#'r Dur, fort, inflexible.
C'lna.
(6830)'- baris, quaedam terra ad colorem ru-
; Âtj I Durum, forte, inflexibile; durities.
b
heiim pingend um apta pong-x,
,-1" c 1hry- Vf} (Cod.XIX,pag.
socolla, quidam lapis quo utuntur Kiay.
ad aurum agglutinanduln. Vide supra (6838)
(4888).

L i>f
N 1
.'J.-

Hong.
)iIg
Son des pierres.
Sonitus à lapidibus coiiisis editus.
(Cod.XIX,pag.j.J
Wj
j
Ya,
(6839)
Rouleau de pierre, ou pierre
de forme ronde dont on se sert
pour écraser quelque chose.
Lapideus cylindrus, petra rotunda
(683J) quâ gyrante aiiquid contunditur.
N Sorte de pierre inférieure à la Xtt.
Jr/ pierreprécieuse. Tlly
Arsenic rouge.
Arsenicum rubrum. Vide infrà
Fôut Quidam lapis gemmâ inferior. p*. (6?l7)-
Vide (5892).
supra (5B92}.
Y ide sl/pl'à
(6832)
(6840)
iI2."Clef.
-1=1
TtCl
5 TRAITS.

Montagne remplie de pierres.


?
I

I
[jFfi
Min.
Videsupra(5910).
r3
Chy. "TjUL Mons lapidosus, mons lapideus | (6849) Chy,
Tszi, cum terra, x-tse, pondus quod iibris
(6841)majoribus appenditur.
I
I I v Coffre de pierre.
Ari-naritimlapideuin
Za in avorum

I
I templis.Vide supra(2112 ).
L~ Rouleau de pierre. Tch ,
Tchu.
Lapideus cylindrus, petra rotunda I (6850]
quâ utuntur agricole ad detrahen- I
T,, 7*^
.1 0,
(6842) d £frugibuscorticem.
dum b Tmchïng-x,
u sta- I
,..
~L~~ ~r
Piquer un malade avec
pointe- d'une pierre.
la

To\
teras pondéra. I

Piën Cuspide petra? pungere infirmum


Videsupra(6842). (6851) pro medidna.
I

T&~. Pierre propre à former la


mAt
I :::::fi" pointe des flèches.
(6843)

Zn:.. Pierre meulière, briser quel- I oM.


OU. Lapis ex quo fieri potest sagitta-
rum CllSplS.
(685.)
AJ|Ai que chose avec une pierre meu- I
~————
Tch}.
here; egal.
r T Videsupra((3852).
(6844)
;
Lapis moiaris, cum lapide molari
aliquidterere æquale, planunl. I
Nbu.

i
1îJÍ: (6853)

Vide supra (6844). I


vb Grande pierre.
Teh), V I,k Lapis magnus. Vide infrà (6953).
I
(6845) Pan.
* x-hoang, orpiment.
--fit y /I
A
II (6854)

Auripigmentum, nomencujusdam Tb I Baliste.


4')
lapidis. (Cod. XIX, pag.
I
AlMlBalista, machinacum qua olim la-
Tsë. p/f prides emittebant ad mœnia diruenda;
(6846) j ao. tormentum belliculn. Fdug-x, tor-
(6855)

;tJ Retranchement ou palissades,


rempart, citadelle. -rVl*
mentiun explodere.

Rompre, fendre.
P™"* Vailum vel septum IigneUlTI, val-
Tchliy. lummilitare, arx. (Cod. XIX,pag. 4')
V' r Rumpere, findere, exercitum fun-
di, alienas terras vi occupare, alicu-
(6847) pf
o. jus machinamenta dissip*are. Tà-x,
¡/î Vide infrà (6900).
(6856)
rumpere; x-hoay,
; 1,
f destruere ; x-paJ'
hostes profligare x-pmg, defectus
moralis ; chy-x dicitur de defectibus
Tchrn, occultis, qui in lucem prodeunt ; x-yo,
(6848)
ab inferis iiberare, ut dicunt Bouxu'
6 TRAITS.
6 TRAITS. 'El
Vw]Délayer,diminuer. m:Clef.
\\2.
r(/1-(.
1 7
mesurer.r** extergere Jr
p*
-1î rÀ
C/0'.æ
Peser, o.
Diluere. extinguere.
fricare. (Cod. XIX, pag. y.)
Chy.
Ponderare, metiri, mensurare.Vide (6865)
J'

TSllen.
(i
Ainfrà 1,447).
7 TRAITS.
(6857)

A«<
4VIV
t~ Pierre de couleur rouge. Pierres petites, mais dures.
;
Lapis rubei coloris. fil-x, color F 1 Lapides parvi, sed valdè duri per-
-
rubeus ex hydrargyro factus. Kèng. tinax, obstinatus.

I
Tchu.
- (6866)
(6858)
Tltlt
'rJ:t
.,;6 Amas de pierres. f Nitre, salpêtre.
MNitrum. Pv-x, nitrum pricparatum :
Toi-V.
i- Lapidum acervus, lapides in unum
collecti.Videinfrà(6027).
Siâo. x-hoang, vei liêolt-hoâng , sulphur.
ouy.
(6859) A
p
*
(6867)

Son des pierres.


I
I
O //|V
Grand nombre de pierres.
Multi lapides. Vide infrà (6973)- I
I
Kro.
(6868)

Tîltt
Sonus vel sonitus quem lapides
edunt. (Cod. XIX, pag. y.)

x-chy, nom de pays.


I
N9 ~-
lYgO)' xAr Obstacle,
b stacl e, s'opposer.
Obstacuium, obstare, impedire.
I
I

¡f¡
.,.
N'fa.
(6869)
Nomen cujusdam terne.

Grandes conques marines.


Conchae oblongae magnas mari-

I;
Pierre
-rJJ'
meulière.
l i è re. I
I
Tche.
TC
timae, pondere aliquando centum li-
brarum, è quibus fiuntvasapretiosa.
Lapis molaris. (Cod. XIX, pag. 6.)
J;
", *
(6870)

Tt~
Ngo-Xj montagne élevée.
c3 3 <-
Mons altus. (Cod. XIX, pag. 8.)
H ^1*'
:11}} Affiler. Ngo.
I (6871 )
Acuere. (Cod. XIX, pag. 6.)
xi;; x-hoâng, soufre.
Sulphur.
gH 2XT:
fi I
Moudre, délayer, dissoudre. I
¡eau.
Lieou.
(687a)

H Molere, diluere, dissolvere, ut I

HB
H|
Yen
(6864
colores in aqua vel super petram
radicitùsinvesti gare; cognomen.

Vide illJr/l (6875).


;
Le-
gitur etiam YeÍz: x-x, votaassequi.
I

| ,
Tflî
jij/*
Ngeng.
b
1«87J)
o'
Dur, opiniâtre, fort.
Durum, pertinax, forte, inflexi-
bile. Legitur etiam Yllg in eodem
sensu.
x-siao,
mjt,A
312:Clef.

Mflng.
| Nitrum.
nitre. I
I

|I
rEl Tltéti

Mill.
Sorte de pierre semblable
la pierre précieuse.
Quidam lapis gemmas similis. Vide
supra(5910).
àCief
-'p
lence
ChY. (6874)
(6883) ChJ.

'T*F| Pierre sur laquelle on broie I


~T~ Sorte de pierre verte.
pour écrire. I 1'?J Petra viridis quae diluta deservit ad

-
Yin.
^g7Jj
Lapis super quem dissolvunt atra- I
mentum ad scribendum. x-tay, atra- I
mentum Sinicum. I
O,
iv
(6884)
homovutearis ;
colorem viridem eliciendum. Yong-x,
x-x diciturde loco
plurimis parvis lapidibus abundante,
item de homine plurimis negotiis dis-
8TRAITS.
Videsllprà(6864).
I

t! l
tento, item de nitido lapidis colore.

Obstacle.
; ,
t
'Jr* Ia7 Obsjtaculum obstare impedire,
Yé'n. Vide infJrà (6966).
Ngay".
(6876)
I
(6885)

r*-

I
~~1
*
Frapper, battre. I Rompre.
-!:/1
Tchli.
Tundere, percutere, ferire, verbe- |
rare. (Cod. XIX, pag. 9.)
I
Soúy.
Rumpere. Tàx,comminuere;so-x,
res in minutas partes reductae im-,
(6877)

ebt. Dur, ferme, solide.


I (6886) ; /t
tioc po-x, £
portunus, scrtipulosiis;lîtiex,miiiii.
minutatim frangere.

jf-j Durum, firmum, solidum, forte. Colonne de bois ou de pierre,


Vide slIprà (6866). à laquelle on attache les victimes.
eng.
Keng
Pëy. Columna ligneavel lapidea in avo-

'n'
(6878)
x-cha, borax.
I
(6887) rum templiserectaadailigandas vic-
nJ1 Chrysocolia, lapisquidam quo I
tilnas. Chy-x,tabula lapidea in qua
memoriâ digna scribuntur. Legitur

-.
utuntur ad aurum agglutinandum. 1 etiam Py in eodem sensu.
ong,
(6879)
I
T~~
.)(-
-
Frapper. Vide suprà (6887).
3b|-^ Tundere, percutere, ferire. Legi- I
Tchouy, destruere, com- I
Pry.
Tchôuy tur etiam (6888)
primere. (Cod. XIX, pag. 10.)
(6880)
il:.
Piium, Pilon.
Vide
VideSllpràsl(4295).
P ra (4-295)- I
I

Touy.
petra annexa pilo quo fru-
ges tunduntur. x-oéy, moiere.

(6881)

11}"&:.
Gravier.
Saburra,glarea. Vide supra (6.825)
it)
I

:
1i).
(6889)

x-fôu,pierreprécieuse.
Lapis gemma inferior. Legitur 1
ilifi-à(6951). 1 etiam Où in eodem sensu. Vide suptf
-~
Tîng.
el
VOUe(5928).
(6882) | (6890)
tA
r
i
Rivage tortueux. 'ï*y
11 f9T
ni'CItf-
Littus curvum, tortuosi littoris ~-t/t~
Pierre unie sur laquelle on bat m.' Clef.
les toiles.
"r Kf prUICJpIUm, tortuosx montis
one. Tchin,Petraplaiia super quam telas tun- p-*
) duntur, ut complanentur vel rugas

IA
CIif.

r
(6891 (6900) Chyt
amittant. Kao-x, lapis super quem
Sorte d'instrument de mu- rustici herbas tundunt.
ÂfXT sique.
Quoddaminstrumentummusicum.
ï Grand, beau, plein.

t
King. Vide infrà (6944).
(6892)
jFJ^^ Magnum, puichrum, plenum, so-
iidum; replere.
9 TRAITS. Chÿ.
)
(6901
J~~ Montagne escarpée.
Mons prasruptè altus; praeruptum.
Vffl Dur, fort, inflexible.
I 3^7
jr~/7.
Legitur etiam Yti iii
in eodem
eo d em sensu.
Durum, forte, inflexibile. Vide
supra(6838).
(689J) Kiciy.

f!:
QuidaJTIlapis
Tchè-x, pierre précieuse. (6902)

](zr. Vide infrà (6947).


gemmâ inferior. 7^H
-t;?/I
Sorte de pierre.

9O"-
Lapis qui habet lineas
seu venas
ut iaspis; quidam mons.

d-
(6894)

B LO-X, herse. (6903)

H r/?A Occa, instrumentum quo glebze * Tomber de haut:


Tb.
LIt conteruntur et agri complanantur. [^9** Ex alto decidere, cadere. Lo
,
T
IN (6895)

Rouleau
Rou eau de pierre.
pLapideus
l
erre. pi
cylindrus ad terendas
(6904)
res cadens. (Cod. XIX, pag. 15.)

Hk
T fruges. Vide supra
(6842). -rI]
H1£
Natte faite d'herbes.
(6896)
| Storea ex herbis contexta. Vide
suprà (2431).
SJ.

-
Vide suprà (6842). (6905)

10 TRAITS.

1t
(6897)
Wm Pierre surpassant les autres. 'LU> Petite pierre.
'~Sj Petra alias supereminens. 'r Parva petra. Vide suprà (5979).
Kre. Sb.

Wm
H i
((898)
H *3^1 Pierre bleue
;
et transparente.
Lapis czeruleuset perlucidus
-.
-fHt
(6906)

Fort, dur; certainement.

Haqua
trans- Forte, durum; certè. x-jën, certè;
pv iucens, diaphanum. x-tsÍllg-tj-chduy.
valdè pura. icio ly-X, sic solidum quod nihil vacui,
]('10."
(6907)
SIC verum quodd nihil r 1 continet.
"h"l faisi
II
r lloci.
112.Clef;hé'
ello.
.Il.lO.
Cfy

*
lpj
(6908)

TéÈEÈ
cieuse.
]fA"
(6909)

Téfrf
Mpf*'
JVihî
J.y lin,
(6910)

'Í;£¡'fI¿
'!1ft-
Pan.

7;(691J)

Pao.
(691a)

•7*4^
*

Jrleou.
Hof
~a

r-ffla

(6913)

'T^LJL
f~ 5
m ,1t
II Forte, ;
Fort, dur; nom de lieu.
durum nomen cujusdam
Vide sllprd (6907).

x-ncio, sorte de pierre pré-

Quidam lapis pretiosus.

Rouleau de pierre.
Petra rotunda quâ Lituntur ad ali-
quid frangendulnseu corticem è segeti-
bus detrahenduin. Videitifrll

Arrangement des pierres.


, (10,936).

Lapidum dispositio, lapides dis-


positi. (Qod. XIX, pag. IJ.)

Baliste.
Balista. Vide sitprà (6855)-

Arranger un puits.

I
Puteum componere vel disponere.
(Cod. XIX,pag. IJ.)

Aimant.
Magnes, x-chy, magnes
cellana, vasa figlina.
;
I
I
I

1
I

x-kf: por-
I

I
I

I
I
I
I
I

I
I
z
-7j3L

Sang.

L
h
-
(6917)
917

(6918)

Loi/y.
(6010;

Iso.
TyT|''
"T'.!.
,
(6920)

1-'
Tiêh

5lr

'?;lIL
'rJjr
(692.1)

Vide
Tiêh.
(6922)

LA
Réalgal, arsenic
Arsenicum rubrum. x-choang, su- .7p
P

Limare
etiam Tso

S.1.d"
.Lzen.
/7-7z.
-
f d"d
in eodem
TsÓt ii-i
rouge.1I2'Chjt
blimatum; lapis venenosus qui voca-
tur etiamstn-x.

Base d'une colonne.


Columnas basis.

Grand nombre de pierres.


Multi lapides,x-xdicitur de plu.
™ ribus lapidibus per ordinem dispo-
sitis;
x-lodicitur de iis quorum in-
tentiones sunt oppositte.

Limer, polir.
polire, ut ebur. Legitur
eo d ei-n seii,su.

Vide suprà(6921).
sensu.

Bruit que fait une pierre en


tombant.
Sonitus lapidisdecident
etiam Tchïn
, in eodem
,

siiprà (69 - i

Pierre brute.
sensu.
Legitur
i s. Le°gïtur
entis.

Petra rudis et impolita, ut super


ipsam aliquid possit poliri vei acui.
-Chl
-11\',

SÊt
Lo A
(69(4)

leaU.
Vide supra (6872). *
M
I
(692j)

Pan.
Grande pierre.
Magna petra. x-chy, basis lapidea.
I

(6915)
(6924)
*
y~A~ Son que rend une pierre qui Instrument propre à rompre
~T)~ tombe de haut. Ap àK
quelque chose.
Pâng. Sonitus lapidis ex alto decidentis. x
Kay.•
Instrumentum ad aliquid rumpen-
(6916) Legitur etiam Ptng et Peng in eodem dum aptum. Legitur etiam Oêy et Of)',
--- (692ÏÏ
sensu. (Cod. XIX, pag. If.) congregare, molere.
,13.'Clef.
-7—'
4*
gYz'in
~t~
Tomber d'en haut.
Exaltodecedere, cadere. Videinfrà
*lin
~t~M
Sable.
Arena. (Cod. XIX, pag. J7>)
t*r2.À
Chj,
Lou. Ch
(6926)
Chf.,
ige Amas de pierres.
Amas
(6934)

,,
r'JL~
Toily.
(69!7)
Lapidumacervus,lapides in
; unuin
collecti lapides projicere, lapides
in
aquas projicere. Usurpatur etiam pro
Lapidum
Ty.
y.
de pierres.
acervus, lapides in unum
collecti. (Cod. XIX, pag.17.)

,.
TchoÍiy.
y-t Vide
T.; , supra< (6880). (6935)

TO4c Fendre, ouvrir, partager. T~)~ Laver quelque chose


en le
xJV bottant avec une pierre

I
* Findere, findi,aperire, in ou avec
partes
[
Yse secare; vento sacrincare. Tsîàng.unebricîue-
1
slang.
(69Z (6936) Lapide
L .d seu llatere adhibito
dl .b" aliquid
1. "d
1
.:+
.¡. Son que rendent deux pierres
fricando [avare. Legituretiam Choang
in eodem sensu.

SonitusL.. is,*,)'
qu'on frappe l'une contre l'autre.
f(ay Usorum-
1.
duorum lapidum simul col-
Legitur etiamKo
T/v in
*
.x
TîfirL Bruit que fait la foudre, éclat
de tonnerre.
(692.9) , eo d em
.-1 coeremoniaSiiiica
sensu. x-teoii, S" quâJ\
quis capite usque ad terram demisso,
Yn.Tonitrui
(6937) sonitus, tonitrui strepitus
item genu lfexo, adorat vel salutat. 6937 seu rfagor.Legitur etiam Yil in eodem

f
li
sensu. (Cod. XIX, pag. 17.)

11 TRAITS. Tra Grand nombre de pierres.


fjj Multi lapides simul collecti. Vide
*y*~ Briques cuites. Loîiy. suPrà^9)-
Lateres cocti. Videsupra (612.6). (6938)

Tchouen. jZjïE
*
Sonlmetd'une
Sommet d'une monta
montagne. g ne.
(6930)
Ix
r

-s
Montis vertex, montis
Piâo. cacumen.-
-r)::î Dur, ferme, solide. (Cod.XIXpag.17.)
JlÂ. Durum, firmum, solidum, forte. (6939)

lr-t Vide slprà (6866 -

1^
et 6878).
Roches sous l'eau.
)
(6931
1Jj Saxa sub aquis item
; saxa in are-
Isy. noso campo.
Vide supra (6884). (6940)
Lu
(6932)

Degres ou escalier de pierre


; Polir.

;Polire lapides, fricare. Tà-x,


mo-

~Jy
Tsj/
ou de brique. I
MOI,
(604,)
;
Iere x-iiâti,
vexare, affligere,
tractare hao-x-jy, decimus
malè
sextus
dies primie Iunæ ; x-tsè, moletrina.
Y. Pra(6836). Scala lapidea vel lateritia. Vide
su- Legitur etiam A4d, InoIereUJoIâ
terere, lapis molaris.
-
ÀsaO.. .Leng.
112: Clif.
z: se
A1
Chy. (6942)

Ir
t à4-

su
Tsofïy.
(6943)

i!:t\'
!5EI"

L
;&
K,t.
(6944)

4'
I
Maison bâtie avec des pierres I
nXEHL posées l'une
cun mortIer.
sur l'autre sans au- I
tI
Domus è puris lapidibusetsine
luto. Legitur etiam So, parva petra. I

(2324).
Vide supra (5979 et 6906).

Montagne très-élevée.
Mons summoperè eminens. Vide I

Instrument de musique com- I


posé de pierres sonores. I
Instrumentum musicum petris so- I
noris confectum ; tabula
suspensa
b 1 iap1
I
I

idea quâJ\ II
1 .d
, utuntur pro campana; do- I
mus campanas similis, vel domus pau- I
perrima ; suspendere ; equo frena I
iaxare. Usurpatur etiam pro Kïhg.
Vide infrà (8114).

12 TRAITS.

Borax.
I
I
I

I
'%a
"l1..:..
Téng. (2357).
(6949)

.7:

-
Ltn"
(6950)

Z|^

,Ting.
(695O

Sién-x,é'clair.
Tien.
,

(6952)

fl!¡:
P)it
Kong.
,
r |Té

(6952bis.)
Petit sentier.
Semita, angustus callis. Vide suprà

Pierres dressées le long du


rIvage.
Lapides erecti ad fluminis oram;
aqua inter petras decurrens ; petra
piscium squamis similis. Legitur etiam
Lui, attenuare.

Gravier.
Saburra, glarea.

(6968).

Fort.
1

Fulgur, tulgetrum, fuigor.Videinfrà

Fortis violentus. Vide infrà (697l)-


iI2'Citft
Jp
-V
CI/J.

pF Chrysocolla. Vide suprà(6879)' -y~~ x-ky,nom d'un fleuve.


Pong.
ilwV Nomen fluminis in quo Tây-AÕng
(6945 ) piscantur. Legitur etiam Pô, petra
Pan.
cum qua sagittarum fit cuspis.
°
.ai Rochers existant au milieu des
yjk
(6953)

/»Tff
](y-..
(6946)

%,
fleuves.

1 d.
Saxa in medio lfuminum
in hujuscemod i saxa impingens.

Tchl-x, sorte de grande co-


i.J:!.. quille.
;
aqua
n"sens.
y*m
Ki 0.
Terre maigre.
Terra sterilis, terra inaequalis. x-
Kzao..kïo, terra sterilis. Legitur etiam
(6954)
JO/la
T/: J supra (v
in eo d em sensu. Vide ( 17'01 )

Mil!
Quaedam concha grandis ad instar
Kû rotae currûs, quae habetur pro pre-
fI) Vide suprà (6890).

Vau.
(6947) tiosa; lapisgemmâ inferior.
(6955)

*t^r± Son des pierres.


Videinfrà(6976). Sonus vel sonitus quem lapides
-" edunt. (Cod. XIX, pag. 2.1.)
Ly. Lÿ.
- (69)6)
(6948)
rJCkf.
11

I **
I1
r/v
Hzen.

-té?
"*

'W
TJV
(6959)

f
e.
I
lumcongestae.I
(6957)

.
Lapidum
Tdn.
'3

Monceau de pierres.

(69i8)
acervus,
TRAITS.

Péril; difficile.
Periculum;diiffcile,arduum. Vide
infrà(11,853).
in cumu- petrae

Vrai, solide, plein; travailler


en sculpture, graver.
Verum, solidtllTI,
»
Pere
plénum ;
|
I

I
I

scul- II
incidere. Legitur etiam Kiao I
î
vide supra (6p54) item NâoJ terra ste- I
rilis. (Cod. XIX, pag. 20.)

Dur, fort.
Durum, forte, solidum, durabile. II
Legitur etiam Hoe,flagelii sonitus. I
(Cod. XIX, pag.20.) I
I
,
I

I
I

I
I
I
qu'on
~~k

II
*

p-
Zl)

7[*PY*

Ngdy.
(6966)

XM
Zrvt
(6967)

Vx-tien,
R
Sien.
(6968)
14 ET 15 TRAITS.

Son que rend une pierre l,ors-


la casse.
Sonitus lapidis quando frangitllr.
(Cod. XIX,page21.)

Obstacle, empêchement;em-
pech er, s'opposer.
Obstacuium ; impedire, obstare.
Vôu-x, nullum adest obstacuium.

Son que rendent deux pierres


qu'on frappe l'une contre l'autre.
Sonitus lapidum simul coliisorum,
Videsupra (6929).

écl air.
FuIgur, fuIgetrum.
112.'Clef.
7p
Chf.

I
(6960)

tt
J; Grand nombre de pie

Vous aimerez peut-être aussi